Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vItarAgAya namaH upanathI vagAmI gvA zrI jIvAjIvAbhigama satra guruprANa Agama batrIsI AzIrvAda dAtA : tapasvI garadeva pUjya zrI ratilAlajI mahArAja sAheba pradhAna saMpAdikA : apUrva zrata Arodhaka pU. zrI lIlamabAI mahAsatIjI
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ sva. pU. gurudeva zrI prANalAlajI ma. sA. nA hastAkSaro naniSa pahem foNa - hiAMdhA ga010 et ali * je pAvakammehi dhaNaM maNusA samAyayantI abhaya galaya pahAyate pAsapayaTTie nare berANubachA narayaMuveti 34- che - 2 je manuSya dhanane amRta mAnIana pApa+vArA vana DemAya che (dhana ) aMtamAM karmonA pAzamAM bAyelA ane jIvothI vera hito bAdhA ane sAro dhana saMpatti aho choDI narakavAsane prApta kare che - che. paNa A bIjI (I/ REALaka nArAjaat 7. jANitIkApaNA? ke bori dharyuM che kAkA no janma 10 vittaNa nANenalane pamate imamilAe aduvA paratthA dIvathyaNaDhe va aNaMtamohe neyAuyaM duTumadameva - - H* dha - 5 pramatta manuSya dhana dvArA potAnI rakSA AloTaeNmAM De paralo mAM paNa karI zakatto nathI hAthamAM dIpapha hovA chatAM teno nAza thavAthI sAmenAmAdikhAtonI teja rIte anamohethI pR manuSya nyAyamAna dekham charyNa dakhI che !Ana netrasada kha 11 mALanI prA0i kilo nila phI sAthe pa(to | no rUkanA jethI vika e pI. bArIka sujhAnI lajhArenananA mAlarAva izvAsanaLarAjAnahALaate ( rAdhikAjaf Agine maLIne kAna ke -imlI sAmrApa(tophaMgano verUhanA sAkaIS nALa taNI re vako IjA sa3 baMAma kara phaka mI tha71-19 janatAnA moTA bhAI rANA. jharajana jee ki fjIka thI 7 sAbita thaI zake., Style . pitA nA nAnA nAnA re naLa kevaLa la phIsa lAkha (88 che vaLa & 90 lakara
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ KIT2 101spe elena K22 elena K2T2 elena Kana Telena K22 elena 22 l&line The are were gta aena kate ene on the a neete pa kee KUP2 101s 162172 PECINE KX12 Tele 112 22 lec112 ta kele ala estlar kop desti ega 271 lec1112 2112 TERCIR X22 Pelcz 2712 12S ete kup ete ala. Vsete a eeme otg kele ata este
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vItarAgAya namaH goMDala gaccha jayavaMta ho pU. zrI DuMgara - deva - jaya - mANeka - prANa - rati gurubhyo namaH zrI guru prANa Agama batrInI radeva pU. zrI prANalAlajI ma. sA. nI . nI cIra smRti tathA sA. mahAprayANa dazAbdI varSa ha. saurASTra kesarI garadeva cheva pU. zrI ratilAlajI ma. sA. varSa upalakSA sthavira ziva upAMga saMjJaka tapasamrATa gurudeva pU. - zrI jIvAjIvAbhagamasUtra (mULapATha, bhAvArtha, vivecana, pariziSTa) * pAvana nizrA : goMDala gaccha ziromaNI paramadArzanika pU. zrI jayaMtamuni ma. sA. ? saMpreraka vANIbhUSaNa pU. zrI girIzamuni ma. sA. ane Agama divAkara pU. janakamuni ma. sA. : prakAzana preraka dhyAnasAdhaka pU. zrI hasamukhamuni ma. sA. ane zAsanaaruNodaya pU. zrI namramuni ma.sA. = zubhAziSaH H pradhAna saMpAdikAH maMgalamUrti pUjyavarA apUrva zruta ArAdhaka pU. zrI mukatAbAI ma. = anuvAdikAH pU. zrI lIlamabAI ma. pU. zrI punitAbAI ma. : parAmarza prayojikA : * saha saMpAdiDA utsAhadharA DaoN. sAdhvI zrI AratIbAI ma. pU. zrI uSAbAI ma. : prakAzaka: tathA sAdhvI zrI subodhikAbAI ma. zrI guru prANa prakAzana zuM PARASDHAM pArasadhAma, vallabhabAga lena, ghATakopara(IsTa), muMbaI - 400077
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ : Agama prakAzana prAraMbha : I. sa. 1997 - 1998 pU. zrI prANaguru janmazatAbdI varSa guruprANa phAunDezana, rAjakoTa. punaH prakAzana - I. sa. 2009 prakAzaka : zrI guru prANa prakAzana, pArasadhAma, ghATakopara prathama AvRtti prata : 1050 * dvitIya AvRtti prataH 1008 prakAzana tArIkha : Asovada amAsa - vIra nirvANa kalyANaka tathA tapasamrATa gurudeva pUjya zrI ratilAlajI ma. sA. janmadina guru prANa prakAzana zrI parAgabhAI zAha * zrI zaileSabhAI desAI * zrI barjIzabhAI desAI zrI sumatibhAI zAha * zrI girIzabhAI zAha * zrI jitenabhAI zAha prApti sthAna ? www.parasdham.org * www.jainaagam.org 1. muMbaI - pArasadhAma vallabhabAga lena, ghATakopara(IsTa), muMbaI - 400077 phona - 3204 3232. 2. U. S. A. - Girish P. Shah 4048, Twyla Lane, Campbell CA - 95008-3721. U.S.A. Ph. : (India) 09867054439 (U.S.A) 001- 408-373-3564 (4. vaDodarA - zrI harezabhAI lAThIyA gautama, 12, paMkaja sosAITI, narmadA gesTa hAusanI sAme, IlorA pArka, vaDodarA - 380023 phona - 9824058489 3. rAjakoTa - zeTha upAzraya prasaMga hola pAchaLa, 150 phuTa rIMga roDa, kAlAvaDa roDa, rAjakoTa - 360005 phona - 9824043769 mudraka : zivakRpA oNphaseTa prinTarsa, amadAvAda - phona : 079-25623828
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ - saurASTra kesarI bA. bra. pU. gurudeva vi zrI prANalAlajI ma. sA. ne ananya zraddhAbhAve.. samarpaNa verAvaLa thAturmAsanI hatI I. sa. 2000nI sAlA AraMLyuM mAkhaNa karavA karma behAla upavAsa 26mAM thaI 1-4pa kalAka pratyakSa darzana daI rIzI mo nihAla ( cho gUra parivAranA addabhUta rakSaka spaSTa dIgho evo khyAla evA addabhUta dayA sAgara dAdA gurunA kamaLamAM samarpaNa... - sAdhvI punitA
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ garadeva pU. ratilAla vAlajI ma. sA. nA tapa samrATa tapasvI. A guru mahArAjanI janma zatAbdI nimitte AgamonuM prakAzana thaI rahyuM che, teno mane AnaMda che, tame sahu sAdhvIchaMda Agamano abhyAsa karI, tenAM mULabhUta tattvone samajo, jIvanane paMcAcAramaya banAvo, samAjamAM jaina dharmano pracAra karo. guru mahArAjanA nAmane amara banAvo ane saMyamI jIvanane saphaLa banAvo. e ja mArA aMtaranA AzIrvAda che. mArI sAthe cAturmAsa arthe royala pArka saMghamAM birAjamAna sAthvIvRMda bhagavAna mahAvIranI vANIne samagra vizvamAM gUMjatI kare tevA zubhAziSa. - muni zatilAla tA. 14/9/97 royala pArka upAzraya, rAjakoTa.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. zrI jayaMtamuni ma.. zaromaNi pU. zrI. nA svahastAkSare che . goMDala gaccha ji. bano gA| 24atra anuja (40 4 4 ba6 "AnakAe bharI 20 Dana S nAnI na paAN htpa) 4 ve navA kAryuM prakhya - namaNi na 515740sOn mama 56 ta- 30vo na mAtra traNa tala - 'pazvata na , bya3 % 3La vi. nI A % na kheMn - 7- -- 20 0 ka kSaya 1 (pa! to LLLL huM AzA ApuM chuM tathA A kAryane svIkRti ApuM chuM ke guruprANa Agama batrIsInuM punaH prakAzana avazya karavuM joIe. A mahAkArya pUjya goMDala garacha kIrtidhara arUNodaya zrI namramuni prAraMbha kare, A mArA bhAva che. A kAryanI anumodanA karuM chuM. AnaMda maMgalama. zubha thAo... suMdara thAo... A AzIrvacana arpita karuM chuM. tA. 27-04-2009 akSayatRtIyA - somavAra.
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ guruprANa Agama batrIsI che (c) anuvAdiDAM @ A mahAsatIjIo sAMnidhya pU. zrI jayaMtamuni ma. sA. pU. zrI girIzacandrajI ma. sA. jJAnadAnanA saMpUrNa sahayogI pU. zrI trilokamuni ma. sA. pradhAna saMpAdikA bhAvayoginI. bA. bra. pU. zrI lIlamabAI ma. sahasaMpAdikA. DaoN. sAdhvI zrI AratIbAI ma. tathA sAdhvI zrI subodhikAbAI ma. sUtranuM nAma anuvAdikA zrI AcArAMga sUtra(bhAga 1-2) zrI sUyagaDAMga sUtra(bhAga 1-2) zrI ThANAMga sUtra(bhAga 1-2). zrI samavAyAMga sUtra zrI bhagavatI sUtra(1 thI 5 bhAga) zrI jJAtA sUtra zrI upAsakadazAMga sUtra zrI aMtagaDadazAMga sUtra zrI anuttarovavAI sUtra zrI praznavyAkaraNa sUtra zrI vipAka sUtra zrI uvavAI sUtra zrI rAjaprazrIya sUtra zrI jIvAbhigama sUtra zrI prajJApanA sUtra(bhAga-1 thI 3) zrI jebUdIpaprajJapti sUtra zrI jyotiSagaNarAja prajJapti sUtra (caMdraprajJapti, sUryaprajJapti) zrI upAMgasUtra(zrI nirayAvalikAdi) zrI uttarAdhyayana sUtra(bhAga-1, 2) zrI dazavaikAlika sUtra zrI naMdI sUtra zrI anuyogadvAra sUtra zrI nizItha sUtra zrI traNa cheda sUtra zrI Avazyaka sUtra pU. hasumatIbAI ma., pU. puSpAbAI ma. pU. urmIlAbAI ma. pU. vIramatIbAI ma. pU. vanItAbAI ma. pU. DaoN. AratIbAI ma. pU. sumanabAI ma. 5. urvazIbAI ma. pU. bhAratIbAI ma. pU. sanmatibAI ma. pU. sunitAbAI ma. pU. uSAbAI ma. pU. kalpanAbAI ma. pU. biMdu-rUpala ya ma. pU. punitAbAI ma. pU. sudhAbAI ma. pU. muktAbAI ma. pU. rAjematIbAI ma. pU. kiraNabAI ma. pU. DaoN. amitAbAI ma. 5. sumatibAI ma. pU. gulAbabAI ma. pU. prANakuMvarabAI ma. pU. subodhikAbAI ma. pU. lIlamabAI ma. pU. DaoN. DolarabAI ma. pU. rUpAbAI ma.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ siMha samA parAkramI, haMsa samA ujjavala thazomUrti, saurASTra kesarI pUjaya gurudeva zrI prANalAlajI ma.sA.nAM zrI caraNomAM zataguNa praNAmAMli jAgRtatA ArjavatA sajjanatA prasA bhavyatA tajajJatA mArdavatA apramattatA tA karaNatA saumyatA sAmyatA zUravIratA dhIratA sthiratA sA||B AtmaramaNatA krAMtikArakatA samanvayatA jJAnotsukatA AstiyatA tallInatA lokapriyatA dayALutA samayajJatA pramodatA girAgurutvatA vyavahAra kuzaLatA indriya damanatA satyavaktRtvatA jJAnadAtA pratibhAsaMpannatA zilAdAtA pavitratA dAkSiNyatA sevAzIlatA ojasvitA snehayuktatA akutUhalatA tejasvitA ekAMtapriyatA dharmakalAdharatA jJAnavRddhatA varcasvitA kSamAzIlatA pacavana paTutA pathapradarzitatA vicakSaNatA saMgaThanakArakatA anekAMtadarzitA vairAgyavArdhakya guNagrAhakatA samyakSarAkramatA ArAdhakatA udAsInatA jJAnaprasArakatA naitikatA sauSThavatA lAvaNyatA zraddhALutA variSThatA paramArthatA udAratA gaMbhIratA kuzalatA paripakvatA zrutasaMpannatA khamIratA zreSThatA zatAdi sadguNAlaMkRta tava vapuH bhUyAd bhavAlaMbanam gariSThatA vizALatA premALatA nirlepatA nirbhayatA svaramAdhurya karmaniSThatA prazamatA ahatA kRtArthatA tattvalokatA vAtsalyatA upazamatA rocakatA divyatA sahiSNutA laghutA suvinItatA nivedatA praviNatA samatA upazAMtatA vIratA pratirUpanA utsAhitA namratA amIratA cAritra parAyaNatA vibhutA kRtajJatA prabhutA prauDhatA
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ papa ( udI darI anna vathaasuthaishwassuu thaikabAlakathAkathaiuthayaahalaka ra ) kIri0i.00 0.00 0 jI hari dara C kahI data - pU. zrI haMma2-deva-jo-mANeka-prANa-ti-jaal-OArutaco 61013 che. hITa-vela- mAta-deva-ujaal-ula motI-zaan ajd- aNIjyotaat: goMDala saMpradAya-guruprANarati pUravAra F: O) maMgala manISI munivaro zAstra zusRSikA zramaNIvRMda 01. pU. zrI jayaMtamuni ma. sA. 06. pU. zrI manaharamuni ma. sA. 02, pU. zrI girIzacaMdrajI ma.sA. 07. pU. zrI gajendramani ma. sA. o3, pU. zrI janakamuni ma.sA. 08. pU. zrI suzAMtamuni ma. sA. 04, pU. zrI jagadIzamuni ma.sA. 09, pU. zrI namramuni ma. sA.. o5. pU. zrI hasamukhamuni ma.sA. 10. pU. zrI pIyuSamuni ma. sA. jadina 0-00 000000ra3 0 9 * = 0 f 0 9 90 9 $ $ 0 $ 6 che. - VVVV = riddhi0i 0 9000ra9 20 dilii 2: 01, pU. gulAbabAI ma. 37. pU. prItisudhAbAI ma. 73. pU. nalinIbAI ma. 2, pU. prANakuMvarabAI ma. 38. pU. mInaLabAI ma. pU. rakSitAbAI ma. pU. lalitAbAI ma. 39. pU. manISAbAI ma. pU. rozanIbAI ma. 04. pU. lIlamabAI ma. 40. pU. kiraNabAI ma. pU. aMjItAbAI ma. pU. vimaLAbAI ma. 41. pU. hasmitAbAI ma. pU. saMjItAbAI ma. 06. pU. haMsAbAI ma. 42. pU. zailAbAI ma. pU. saMghamitrAbAI ma. pU. puSpAbAI ma. 43. pU. urmibAI ma. pU. AratIbAI ma. 08. pU. vijayAbAI ma. 44. pU. sudhAbAI ma. pU. rUpAbAI ma. pU. tarUlatAbAI ma. 45, , urvazIbAIma. pU. mitalabAI ma. 0. pU. jasavaMtIbAI ma. 46. pU. smitAbAI ma. pU. zreyAbAI ma. pU. vasubAI ma. 47. pU. urmilAbAI ma. 83. pU. zrI dattAbAI ma. 12. pU. prabhAbAI ma. 48. pU. DolarabAI ma. pU. zrutibAI ma. pU. latAbAI ma. 49. pU. kalpanAbAI ma. pU. bhAvanAbAI ma. pU. bhadrAbAI ma. 50. pU. saMgItAbAI ma. pU. bhavitAbAI ma. pU. sumitrAbAI ma. 51. pU. naMdAbAI ma. pU. zeSAbAI ma. pU. sAdhanAbAI ma. para. pU. sunaMdAbAI ma. pU. zreyAMzIbAI ma. pU. aruNAbAI ma. 53. pU. jayezAbAI ma. pU. parijJAbAI ma. pU. saralAbAI ma. pa4. pU. arcitAbAI ma. pU. zvetAMsIbAI ma. pU. vanitAbAI ma. papa. pU. ajitAbAI ma. pU. subodhikAbAI ma. 20. pU. dIkSitAbAI ma. pa. pU. amitAbAI ma. pU. zIlAbAI ma. 21, pU. dhIramatIbAI ma. 57. pU. punitAbAI ma. pU. hemAMzIbAI ma. 22. pU. rAjematIbAI ma. 58. pU. sunitAbAI ma. 23. pU. hasumatIbAI ma. pU. namratAbAI ma. pa. pU. gItAbAI ma. 24. pU. sumatibAI ma. pU. pannAbAI ma. 60. pU. vidubAI ma. 25. pU. anumatibAI ma. 61. pU. tarubAI ma. pU. pUrvIbAI ma. 26. pU. vIramatIbAI ma. 62. pU. mInAbAI ma. pU. jAgRtibAI ma. 27. pU. yazomatIbAI ma. 63. pU. pUrNAbAI ma. pU. prabodhikAbAI ma. 28. pU. jJAnazIlAbAI ma. 64. pU. razmitAbAI ma. pU. priyalabAI ma. 29. pU. darzanazIlAbAI ma. pa. pU. biMdubAI ma. pU. svarUpAbAI ma. 30, pR. vinodInIbAIma. 66. pU. viralabAIma.. 101, pU. suhAnIbAI ma. 31. pU. prajJAbAI ma. 67. pU. rUpalabAI ma. pU. hRdayAbAI ma. pU. priyadarzanAbAI ma. 68. pU. tejalabAI ma. pU. vaidehIbAI ma. 33. pU. kRpAbAI ma. 69. pU. sujItAbAI ma. 104, pU. bhavyAMzIbAI ma. 34, pU. mIrAbAI ma. 70. pU. svAtibAI ma. 105. pU. jayaNAbAI ma. 35. pU. kuMdanabAI ma. 71. pU. zvetAbAI ma. 106. pU. saMbohIbAI ma. 36. pU. jyotibAI ma. 72. pU. reNukAbAI ma. 107. pU. bhavyAnIbAI ma. andissioneinninositorioussainbowlanessoiniraniankaassistandeshGheironmangoossssssssssssssssscasinoncession 1000 ja ni jayadi laIne 9000 2000 %D0BDfication visit 09090 IT $ VVVVUUUUUUU $ $ $ # # $ UU $ $ $ to ja
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ buta sevAno satkAra mRtAdhAra (mukhyadAtA) zrI lakSmIcaMda bhagavAnajI jasANI dharmavatsalA tArAbena lakSmIcaMda jasANI paropaIRya satAM vipUtaLe sajjana puruSonuM jIvana paropakArArthe hoya che. nadI paropakAra mATe sadA vahetI rahe che. vRkSo paropakAra mATe khaLa Ape che. tema dharmavatsalA tArAbenanuM jIvana paropakAramaya hatuM. lakSmIcaMdabhAI paNa temanI parArthavRttinI sarAhaNA karatAM. pU. gurudeva zrI namramuni ma. sA. nA preraNA paricaye manuSya jIvanane sArthaka banAvavA dhArmika kSetre lakSmIcaMdabhAI tana-mana-dhanathI sevA parAyaNA banyA ane temano A vAraso temanA putra ane pautramAM paNa jovA maLe ce. suputra zrI praphullabhAI ane putravadhu sau. caMdrikAbena jIvanamAM dharma, sAdhanA ane gurunuM mahattva samajI, tamya banI Adarza rIte gRhastha jIvana vyatIta karI rahyA che. pautra zrI AnaMda ane sau. komala, zrI arayuta ane sau. devala paNa vaDilonA mArge cAlI jIvanane sArthaka banAvI rahyA che. pU. gurudeva zrI namramuni ma. sA. nA 39 mA janmadine zrutasevA, jJAnArAdhanA dvArA jJAnAvaraNIya karmano kSaya karavA, AtmajJAnane pragaTa karavA zrutAdhAra banI apUrva takane Ape jhaDapI lIdhI che. te badala amo tamArA AbhArI chIe. gaprANa prakAzana PARASDHAM
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAstra svAdhyAya saviveka tIrthaMkara prabhunA pavitra upadezarUpa AgamagraMtho dareka dharmaniSTha svAdhyAyapremI zramaNopAsake potAnA gharamAM vasAvavA joIe. tIrthakaronI anupasthitimAM tIrthakaronA upadezarUpa graMtho sAkSAt tIrthakara tulya mAnIne AgamagraMthone gharamAM kabATa ke zokezamAM suvyavasthita rUpe rAkhavA. pratidina tIrthakarone smRtipaTa para lAvI ahobhAvapUrvaka traNa bhAvavaMdana karavA. gharanA sadasyoe sAthe maLI zradhdhApUrvaka AgamavAMcana karavuM. vinaya dharmanuM mULa che tethI zAstra svAdhyAya mATe gurunI AjJA levI. 32 AgamagraMthomAMthI kAlika sUtranA mULapAThano svAdhyAya divasanA prathama ane cothA praharamAM ane utkAlika sUtranA mULapAThano svAdhyAya asvAdhyAya kAlane choDIne eTale ke be saMdhyA ane be madhyAhana kAlIna 48 miniTane choDIne game tyAre karI zakAya che. prAtaH uSAkAla, saMdhyAkAla, madhyAhna ane ardharAtrie be - be ghaDI zAstrano mULapATha vAMcavo nahIM. 32 asvAdhyAyamAM zAstra svAdhyAya thAya nahIM. gharamAM saMDAsa - bAtharUma hoya, strIone mAsikadharma hoya, vagere kAraNothI gharamAM Agama rAkhavAthI azAtanA thAya, tevI mAnyatA yogya nathI kAraNake sAdhvIjI potAnI pAse Agama graMtho rAkhe che. mAsika dharmavALA bahenoe zAstranA mULapAThano svAdhyAya karavo nahIM. te vyaktinI sAme paNa svAdhyAya karavo nahIM. tenAthI dUra alaga sthAnamAM besIne svAdhyAya karI zakAya che. gujarAtI anuvAda, bhAvArtha, vivecana, mAsika dharmamAM paNa baheno vAMcI zake che. temAM koI jAtanI azAtanA nathI. A samasta niyamo mULapATha vAMcavA ke svAdhyAya karavA mATenA che. kevaLa zAstronA gujarAtI bhAvArtha vAMcavA hoya, to uparokta niyamo lAgu paDatA nathI. AgamagraMthonA AdhAre ja bhUtakALamAM anaMta jIvoe AtmakalyANa karyuM che. AgamagraMthonA AdhAre ja pAMcamA ArAnA aMta sudhI jinazAsana jayavaMtuM raheze. tethI AgamagraMthonuM saMpUrNataH bahumAna jALavavuM.
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnukramaNikA ja viSaya pU.zrI DuMgarasiMhajI ma.sA.nuM jIvanadarzana pU. zrI prANalAlajI ma.sA.nuM jIvana darzana pU. zrI ratilAlajI ma.sA.nuM jIvana darzana punaH prakAzananA be bola pUrva prakAzananA be bola abhigama saMpAdakIya saMpAdana anubhavo anuvAdikAnI kalame hara asvAdhyAya zAstra prAraMbha pratipatti-1 saMkSipta sAra utthAnikA jIvAjIvAbhigamano vaNya viSaya ajIvAbhigamanA prakAra jIvAbhigamanA prakAra asaMsAra samApaka jIvAbhigama saMsAra samApannaka jIvAbhigama sthAvara jIvo ane tenA ra3 dvAra udAratrasajIvo vikalendriya jIvo paMcendriya nairayika jIvo tiryaMca paMcendriyo saMmUrchAima ane garbhaja manuSyo cAre ya jAtinA devo tra-sthAvaranI sthiti Adi pratipatti-ra saMkSipta sAra saMsAra samApannaka jIvonA traNa prakAra strIonA bheda-prabheda strIonI bhavasthiti pRSTa | viSaya strIonI kAyasthiti strIonuM aMtara strIonuM alpabadutva strI vedanI baMdha sthiti puruSonA bheda-prabheda puruSonI bhavasthiti-kAyasthiti puruSonuM aMtara puruSonuM alpabadutva puruSavedanI baMdha sthiti napuMsakonA bheda-prabheda napuMsakonI bhavasthiti-kAyasthiti napuMsakonuM aMtara napuMsakonuM alpabadutva napuMsakavedanI baMdha sthiti traNeya vedanuM sammilita alpabadutva pratipatti-3: naraka uddezaka-1 saMkSipta sAra saMsAra samApannaka jIvonA cAra prakAra nairayikonA bheda narakanA nAma, gotra, vistArAdi narakAvAsonI saMkhyA naraka pRthvIno AdhAra naraka pRthvIno AkAra ghanodadhi Adivalaya ane vistAra naraka pRthvInI laMbAI, pahoLAI, paridhi pratipatti-3: naraka uddezaka-ra saMkSipta sAra narakAvAsonuM svarUpa nArakIono u5pAta nArakIonI avagAhanAdi 106] nArakIonI vedanA nArakIonI sthiti, udvartanA
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya nArakIone sthAvara jIvono sparza Adi pratipatti-3 : naraka uddezaka-3 saMkSipta sAra naiyikonuM pudgala pariNamana pratipatti-3 : tiryaMca uddezaka-1 saMkSipta sAra saMsAra samApannaka jIvonA cha prakAra pRthvIkAyanA bheda ane sthiti cha kAyanA jIvonI bhavasthiti-kAyasthiti nirlepana kALa saMkSipta sAra 2505 tiryaMconA bheda 252 | yonisaMgrahanI apekSAe tiryaMconA bheda tathA Rddhi 256 | gaMdha ane gaMdha dravyo | 202 vimAnonI vizALatA 25 pratipatti-3 : tiryaMca uddezaka-2 aNagAronuM jJAna sAmarthya pratipatti-3 : manuSyAdhikAra saMkSipta sAra manuSyonA bheda aMtaradvIpa ane tenA manuSyo akarmabhUminA manuSyo karmabhUminA manuSyo pratipatti-3 : devAdhikAra saMkSipta sAra devonA bheda-prabheda pRSTa 240 bhavanapati devonA bhavana Adi bhavanapati devonI pariSada vANavyaMtara devonA sthAnAdi jyotiSI devonA sthAnAdi pratipatti-3 : jaMbUdvIpa adhikAra saMkSipta sAra asaMkhya dvIpa-samudro 245 246 uttara kuru kSetramAM jaMbUvRkSa jaMbudrIpamAM caMdra AdinI saMkhyA pratipatti-3 : lavaNa samudrAdhikAra 28 29 saMkSipta sAra 270 lavaNa samudra 272 lavaNa samudramAM jyotiSI devo 273 lavaNa samudramAM jalavRddhi |274| velaMdhara-anuvelaMdhara nAgakumAra devo gautama dvIpa |279| caMdra-sUrya dvIpa | 319 321 viSaya jaMbUTTIpa ane tenI jagatI padmavara vedikA vanakhaMDa 281 lavaNa samudranI vizeSatAo 282| pratipatti-3 : dhAtakIkhaMDa dvIpAdi 317 318 322 | 323 333 339 jaMbUdrIpanA dvAro vijayA rAjadhAnI vijayA rAjadhAnInI pAMca sabhA vijaya devano upapAta ane abhiSeka vaijayaMta Adi dvAra jaMbudrIpa ane lavaNa samudranA pradezonI sparzanA uttara kurukSetra 10 saMkSipta sAra dhAtakIkhaMDa dvIpa kAlodadhi samudra puSkaravaradvIpa manuSyakSetra aDhIdvIpanA jyotiSI vimAno aDhIdvIpa bahAranA jyotiSI vimAno mAnuSottara parvata jyotiSI deva paricaya H indra cyavana--janma puSkaroda samudra varuNa, kSIra, dhRta Adi dvIpa samudra 341| naMdIzvara dvIpa-naMdIzvara samudra |343 aruNa Adi svayaMbhUramaNa paryaMta dvIpa-samudro pRSTa 2345 |349 353 3 380 |389 |405 428 430 |431| |445 |456 |458 40 464 46| 475 |483 |487 498 509 | 511 516 | 519 | para3 para8 532 537 542 1544 |546 551 para
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ 571 579 591 /pa96, viSaya pRSTa viSaya pratyeka nAmavALA asaMkhya dvIpa samudra 55 [nigoda ane nigoda jIvonuM alpabadutva samudronA pANIno AsvAda pa67 pratipatti-6 samudromAM maccha-kaccha ane tenI kulakoTi saMkSipta sAra dvIpa samudronA nAma ane upamA-gaNanA saMsArI jIvonA sAta prakAra indriya viSaya pariNAma pratipattidevazakti tathA alpaddhika Adi saMkSipta sAra pratipatti-3: jyotiSI devAdhikAra saMsArI jIvonA ATha prakAra saMkSipta sAra 577 pratipatti-8 caMdra sUrya parivAra saMsArI jIvonA nava prakAra jyotiSI vimAnonuM meru AdithI aMtara pa79 pratipatti-9 jyotiSI vimAnonuM saMsthAna ane pramANa 584 saMsArI jIvonA daza prakAra jyotiSI vimAnanA vAhaka devo 586 khaMDa-ra: pratipatti-1 jyotiSI devonI gati ane tArAonuM aMtara sarva jIvonA be prakAraH siddha asiddha Adi jyotiSI devonI ajhamahiSIo tathA bhoga maryAdA594 pratipatti-ra jyotiSI devonI sthiti ane alpabadutva sarva jIvonA traNa prakAraH samyagudaSTi Adi pratipatti-3: vaimAnika devAdhikAra pratipatti-3 saMkSiptasAra pa98| sarva jIvonA cAra prakAraH mana yogI Adi vaimAnika devonA vimAno $00 pritipatti-4 vaimAnika devonI pariSada ane sthiti sarva jIvonA pAMca prakAraH krodha kaSAyI Adi devalokano AdhAra, vimAna-pRthvIpiMDa ane UMcAI pratipatti-pa vimAnonuM saMsthAna ane vistAra, varNAdi sarva jIvonA cha prakAraH matijJAnI Adi vaimAnika devomAM upapAta Adi 21 dvAra pratipatti-6 cAra gatinA jIvonI bhavasthiti, kAyasthiti aMtara [27] sarva jIvonA sAta prakAraH pRthvIkAya Adi pratipatti-4 pratipattisaMkSipta sAra 30| sarva jIvonA ATha prakAra: jJAnI-ajJAnI Adi saMsArI jIvonA pAMca prakAra 31 | pratipatti-8 pAMca prakAranA jIvonI kAyasthiti Adi zvara | sarva jIvonA nava prakAra pratipatti-5 pratipatti-9 saMkSipta sAra sarva jIvonA daza prakAra saMsArI jIvonA cha prakAra pratipatti ane jIvAjIvAbhigamasUtra saMpUrNa cha prakAranA jIvonI sthiti Adi pariziSTa-1 sUkSma jIvonI kAyasthiti Adi 24 daMDakanA jIvomAM zarIrAdi 23 dvAra(laghu daMDaka) |772 bAdara jIvonI sthiti Adi pariziSTa-ra nigoda. vivecita viSayonI akArAdi anukramaNikA 775 03. 610 611 17 43
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ koSTaka tathA cArTa sU kRSTa 16 18 189 189 19o 202 viSaya pRSTa viSaya pratipatti-1 pratipatti-3: nairayika uddezaka-1 arUpI ajIvanA 30 bheda naraka pRthvInA nAma, gotra ane vistAra chadravyonuM dravya-kSetra AdinI daSTie svarUpa naraka pRthvInA AMtarA, pAthaDA, chataparimANa rUpI ajIvanA cAra bheda, 25 guNa prathama narakamRthvInA 30lAkha narakAvAsa rUpI ajIvanA pa30 bheda bIjI naraka pRthvInA rapa lAkha narakAvAsa ajIva dravyanA paobheda trIjI naraka pRthvInA 15 lAkha narakAvAsa svayaMbuddha-pratyeka buddhano taphAvata cothI naraka pRthvInA 10lAkha narakAvAsa 190 asaMsAra samApa (siddha) jIvo pAMcamI naraka pRthvInA 3lAkha narakAvAsa labdhi paryAptA Adi cArenI pArasparika saMbhAvanA chaThThI naraka pRthvInA 99,995 narakAvAsa dravyAdinI apekSAe grAhya AhAra pudgalo 39 sAtamI naraka pRthvInA pAMca narakAvAsa 191 pRSNadi 14 bolathI yukta grAhya AhAra pudgalo narakanA ghanodadhi AdivalayonI pahoLAI Adi. sAdhAraNa ane pratyeka zarIrI vanaspatino taphAvata naraka pRthvIonA upara-nIcenA caramAtonuM aMtara 209 sAte narakanA nairayikonI avagAhanA sAta narakanA nAma, gotra Adi tiryaMca paMcendriya saMsAra samApanna jIvonA 20bheda pratipatti-3: nairayika uddezaka-ra saMmUrchAima-garbhaja tiryaMca paMcendriyonI avasthiti| 83 manuSya saMsAra samApannajIvonA 303 bheda naraka pRthvI ane narakAvAsa garbhaja manuSyanI sthiti nairayikonI Rddhi deva saMsAra samApanna jIvonA 49bheda pratipatti-3H tiryaMca uddezaka-1 trasa-sthAvara jIvonI sthiti,kAyasthiti ane aMtara/101 tiryaMca paMcendriyamAM yonisaMgraha Adi 11 dvAra saMsAra samApannajIvonA 57bheda pratipatti-3H tiryaMca uddezaka-ra pratipatti-ra, strIonA bheda-prabheda jIvonI jIvAyoni ane kulakoTi strIonuM alpabadutva 130 pRthvIkAyanI sthiti strIonI bhavasthiti, kAyasthiti, aMtara jJAna sAmarthyanA vividha vikalpo puruSonA bheda-prabheda pratipatti-3 : manuSyAdhikAra devapuruSonI sthiti chappana aMtara dvIpanA sthAna, pramANAdi puruSonuM alpabadutva 145 puruSonI bhavasthiti, kAyasthiti, aMtara 147 pratipatti-3: devAdhikAra napuMsakonA bheda-prabheda 150) bhavanapati devonA bhavanonI saMkhyA, Rddhi Adi narayika napuMsakonI bhavasthiti 152 bhavanapati devonI pariSada tiryaMca napuMsakonI bhavasthiti 153 vyaMtara devonA indra, varNa Adi 33 napuMsakonI sthiti, kAyasthiti, aMtara 160| vyaMtara devonI pariSada 337 napuMsakonuM alpabadutva [14] jyotiSI devonA indra Adi 340 12 136 331 33ra
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ 566 (389 soo 443 444 raha XGX *7, ' viSaya pRSTa viSaya pRSTa jyotiSI devonI pariSada ratikara parvata pramANAdi 51 pratipatti-3H jabalIpAdhikAra manuSyakSetranI bahAranA dIpa-samudro vijaya dvAra pratipatti-3: jyotiSI devAdhikAra vijayA rAjadhAnI 387] | samapRthvIthI jyotiSka vimAnonI UMcAI vijaya devanA 341 prAsAda jyotiSka vimAnanA vAhaka devo devonI pAMca sabhA 405 jyotiSka devonI sthiti uttarakurukSetranuM pramANAdi 435 pratipatti-3: vaimAnika devAdhikAra yamaka parvatanuM pramANAdi samapRthvIthI vaimAnika devonA vimAnonI UMcAI uttarakurukSetranA pAMcadraha ane kAMcanakaparvata vaimAnika devonI pariSada ane sthiti O9 nIlavaMta drahanA patronI saMkhyA, sthAnAdi vaimAnika devonA vimAnonA AdhArAdi 16 ATha kUTonA sthAno 455 vaimAnika devonuM avadhikSetra pratipatti-3 : lavaNasamudrAdhikAra cAra prakAranA jIvonI sthiti ane aMtara lavaNa samudra pramANAdi pratipatti-4 mahA pAtALa kaLazo IndriyonI apekSAe samuccaya jIvonuM alpabadutva 37 laghu pAtALa kaLazo 475 IndriyonI apekSAe paryApta jIvonuM alpabahu-| 38 velaMdhara-anuve. devonA AvAsa parvatonuM pramANAdi indriyApekSAe paryApta-aparyAptanuM alpabadutva 38 jebUdvIpa ane jalazikhA tarapha parvatonuM mApa pAMca prakAranA jIvonI bhavasthiti Adi 39 gautama dIpanuM pramANAdi jebUdvIpa ane jalazikhA tarapha gautama dvIpanuM mApa 487 pratipatti-5 caMdrasUrya dvIpanuM pramANAdi 497) chakAya jIvonI kAyasthiti 4s pratipatti-3: dhAtakIkhaMDAdi dvIpasamudrAdhikAra samuccayachakAya jIvonuM alpabadutva 649 dhAtakIkhaMDa pramANAdi 516 chaprakAranA paryApta-aparyApta jIvonuM alpabahu 50 kAloda samudranuM pramANAdi 519 cha prakAranA jIvonI bhavasthiti, kAyasthiti, aMtara 51 puSkara dvIpanuM pramANAdi para1 sUkSma jIvonI kAyasthiti 53 AvyaMtara puSkara dvIpanuM pramANAdi para3 samuccaya sUkSma, paryApta-aparyAptanuM alpabadutva sus aDhIdvIpa samudronuM pramANAdi para| sUkSma paryApta-aparyAptanuM sammilita alpabadutva pas samaya kSetranuM pramANAdi para7 sUkSma jIvonI bhavasthiti, kAyasthiti, aMtara 57 aDhIdvIpamAM caMdra piTakAdi 533) bAdara jIvonI kAyasthiti mAnuSottara parvatanuM pramANAdi pa39 samuccaya bAdara jIvonuM alpabadutva 5 jyotiSI devo UpapannakAdi 544 paryApta bAdara jIvonuM alpabadutva 444 cAra ratikara parvata, 16 indrANIonI 16rAjadhAnI 50 bAdara paryApta-aparyAptanuM sammilita alpabadutva da naMdIzvaradvIpa pramANAdi pa0] bAdara jIvonI bhavasthiti, kAyasthiti, aMtara 47 aMjanagiri parvatanuM pramANAdi 561 samuccaya sUkSma bAdara jIvonuM alpabadutva 670 puSkariNInuM pramANAdi paLa sUkSma-bAdara paryApta-aparyAptanuM sammilita alpa 71 dadhimukha parvata pramANAdi 51| nigoda, nigoda jIvonuM dravyArthIdithI alpabahu-|79 483 486 3
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya dravyArtha Adi traNeyanuM sammilita alpabahutva pratipatti-6 sAta prakAranA jIvonuM alpabahutva sAta prakAranA jIvonI bhavasthiti Adi pratipatti ATha prakAranA jIvonI bhavasthiti Adi pratipatti-8 nava prakAranA jIvonI bhavasthiti Adi pratipatti-9 daza prakAranA jIvonI bhavasthiti Adi | khaMDa-ra : pratipatti-1 sarva jIvonA be prakAra H sthiti Adi pratipatti-ra sarva jIvonA traNa prakAra H sthiti Adi viSaya pratipatti-1 lADavAnA daSTAMte skaMdhAdi pudgala saMsthAna pudgala saMsthAna (tripArzva) cha saMghayaNa chajIvasaMsthAna jIvano 3-4-5-dizAmAMthI AhAra pratipatti-3 : nairayika uddezaka-1 sAte narakano samagra dekhAva prathama ratnaprabhA naraka pRthvInA traNa kAMDa pRSTa 679| pratipatti-3 | 701 685| pratipatti-4 685 | sarvajIvonA pAMca prakAra H sthiti Adi pratipatti-5 693 | sarva jIvonA cha prakAra : sthiti Adi pratipatti-6 696 | sarva jIvonA sAta prakAra H sthiti Adi pratipatti-7 sarva jIvonA ATha prakAra : sthiti Adi pratipatti-8 716 | sarva jIvonA nava prakAra H sthiti Adi pratipatti-9 728 | sarvajIvonA daza prakAra : sthiti Adi AkRtionI sUci pRSTa OC eD>> >> viSaya sarva jIvonA cAra prakAra : sthiti Adi 14 naraka pRthvIono jhAlara(khaMjarI)no AkAra 178 | nairayika uddezaka-2 181 pRSTa kuMbhI sahita eka narakAvAsano dekhAva 737 |740 74 | 750 75 viSaya prathama naraka pRthvImAM pAthaDA--AMtarA tathA bhavanapati--vyaMtara devonA sthAna prastaTagata AvalikA praviSTa ane AvalikA bAhya 185 narakAvAsa 186 AvalikA praviSTa narakAvAsa (tripArzva dekhAva) sAtamI narakanA pAMca narakAvAsa(tripArzva dekhAva) 186 sAtamI narakano saMpUrNa dekhAva ghanodadhi ane ghanodadhi valayAdi 187 193 | 197 7ra |770 pRSTha 183 221
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ 45 471 339 viSaya pratipatti-3H tiryaMca uddezaka-1 devavimAnane mApatuM deva pagaluM pratipatti-3 : manuSyAdhikAra lavaNa samudramAM aMtara dvIpanuM sthAna aMtara rvIpanuM pramANAdi pratipatti-3: devAdhikAra vyaMtara devonA nagaro jyotiSI devonI sUci zreNI ane valaya zreNI jyotiSI devonA sthAna pratipatti-3: jaMbUtIpAdhikAra loka vibhAga asaMkhyadvIpa-samudro jabUdvIpa jagatI jebUdvIpa jagatI pramANa jagatI madhye gavAkSa kaTaka jabUdvIpanA vijaya dvAranuM pramANa vijaya devanA 341 prAsAda devonI pAMca sabhA jebUdvIpanA cAra dvArAMtara devakuru-uttarakurukSetra nIlavaMta drahakumAra devanuM mukhya padha nIlavaMta drahakumAra devanA patronI goThavaNI jebUpITha, maNipIThikA, jebUvRkSa jaMbuvanakhaMDa pratipatti-3H lavaNa samudrAdhikAra lavaNa samudra cakravAla vikhaMbha-paridhi lavaNa samudra vedikA, dvAra, tArAMtara viSaya pRSTa lavaNa samudramAM jyotiSI deva lavaNa samudromAM pAtALa kaLazonuM sthAna pAtALa kaLazonuM pramANa 472 pAtALa kaLazo ane jaLazikhAno tripArSadekhAva 473 lavaNa samudramAM velaMdhara-anuvelaMdhara parvatonuM sthAna 480 velaMdhara-anuvelaMdhara parvata pramANa 481 lavaNa samudramAM gautama dvIpa 485 lavaNAdi samudramAM caMdra-sUryadIpa sthAna 4i94) 338 kAlodadhi Adi samudromAM caMdra-sUrya dvIponA pramANa 45 deva dvIpa AdimAM caMdra-sUrya dvIpa 496 karNagatithI lavaNa samudranI UMcAI 504 lavaNa samudranI UMcAI ane UMDAI 505 pa06 lavaNa samudranA vividha saMsthAnanI cha AkRti 344 pratipatti-3: dhAtakIkhaDa dvIpAdi | ghAtakIkhaMDa dvIpa | manuSya kSetra parimANa 525 aDhI dvIpamAM caMdra-sUryanI saMkhyA ane valaya zreNI para7 388) dakSiNAyana-uttarAyaNamAM tApakSetra pa35 | puSkara dvIpa ane mAnuSottara parvata ardha javAkAra mAnuSottara parvata 540) 434/ naMdIzvara dvIpamAM aMjanaka, dadhimukha, ratikara parvata pa58 442) | aMjanaka, dadhimukha, ratikara parvata pramANa pipa9 442 jyotiSka vimAnonI samapRthvIthI UMcAI 453) jyotiSka vimAna saMsthAna 585 454 tArAonA vimAna vaccenuM aMtara Urdhvaloka-vaimAnika devonA sthAna AvalikA baddha ane puSpAvakIrNa vimAno 43 AvalikAbaddha vimAno tripArtha dekhAva 347 514 349) 380) 540 404 430 582 597 01
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ goMDala gacchAdhipati, ekAvatArI AcArya pravara pU. gurudeva zrI DuMgarasiMhajI ma.sA. - jIvana darzana nAma : : zrI DuMgarasiMhabhAi. " janma : vi. saM. 1792. janmabhUmi : mAMgaroLa. pitAzrI : dharmaniSTha zrI kamaLasiMhabhAi badANI. mAtuzrI ? saMskAra saMpannA zrImatI hIrabAi. janmasaMketa : mAtAe svapnamAM lIlochama parvata ane kesarI siMhane potAnI samIpe Avato joyo. bhAtR bhaginI : cAra bena - be bhAi. vairAgyanimitta : pU. zrI ratnacaMdrajI ma.sA.no upadeza. saMcamasvIkAra : vi. saM.1815 kArataka vada - 10 divabaMdara. sadgaradeva : pU. zrI ratnacaMdrajI ma.sA. sahadIkSita parivAra : svayaM, mAtuzrI hIrabAi, bahena velabAi, bhANejI - mAnakuMvarabena ane bhANeja - hIrAcaMdabhAi. saMyama sAdhanA : apramattadazAnI prApti mATe sADA pAMca varSa nidrAtyAga, jJAnArAdhanA, dharmazAstro, darzanazAstro ane tattvajJAnano abhyAsa. tapa ArAdhanA rasendriya vijayanA vividha prayogo, mitAhAra. svAdhyAya, sADApAMca varasa nidrAtyAga, dhyAnarUpa AtyaMtara tapa. goMDala gacchasthApanA : vi. saM. 1845 mahAsuda -5 goMDala. tathA AcAryapada pradAna javalaMta guNo : vinaya, viveka, vicakSaNatA, virakti, karUNA, samayasUcakatA vagere... na | 16
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ pramukhaziSya : AcArya 5. zrI bhImajI svAmI. pramukhaziSyA : pU. zrI hIrabAI ma., pU. zrI velabAi ma., pU. zrI mAnakuMvarabAi ma. 6 sAdhu saMmelana ? vi. saM. 1861mAM AjJAnuvartI 45 jeTalA sAdhu sAdhvIjIonuM saMmelana karI saMtonI AcAra vizuddhi che mATe 13 niyamo banAvyAM. vidArakSetra : kAThiyAvADa, jhAlAvADa, kaccha, mAMgaroLa, verAvaLa, porabaMdara, dIvabaMdara Adi kaMThALa pradezamAM grAmAnugrAma. pratibodhita zrAvakavarca * zrI zobhecaMdrakarasanajI zAha - verAvaLa. sthiravAsa ? vi. saM. 1871 caitra suda - 15 thI goMDalamAM. anazana ArAdhanA : vi. saM. 1877 phAgaNa suda - 13 thI anazana prAraMbha, vaizAkha suda - 15 samAdhimaraNa. AyuSya : 84 varSa, saMyama paryAya - 62 varSa, AcArya pada - 32 varSa. uttarAdhikArI : AcArya pU. zrI bhImajI svAmI. upanAma : gacchAdhipati, nidrAvijetA, yugapradhAna, ekAvatArI. pATa paraMparA : goMDala gacchAdhipati AcAryapravara gurudeva pU. zrI DuMgarasiMhajI ma.sA. dvitIya paTTadhara - AcArya pU. zrI bhImajI svAmI. tRtIya paTTadhara - AcArya pU. zrI neNasI svAmI. caturtha paTTadhara - AcArya pU. zrI jesaMgajI svAmI. paMcama paTTadhara - AcArya pU. zrI devajI svAmI. mahAtapasvI pU. zrI jayacaMdrajI svAmI yugadaSTA tapasvI pU. zrI mANekacaMdrajI ma.sA. saurASTra kesarI gurudeva pU. zrI prANalAlajI ma.sA. tapasamrATa gurudeva pU. zrI ratilAlajI ma.sA. vidyamAna vicarato parivAra : 11 saMto, 300 jeTalA satijIo. I 171
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ saurASTra kesarI, munipuMgavA pU. garadeva zrI prANalAlajI ma.sA. jIvana darzana zubha nAma che " prANalAlabhAI. janmabhUmi verAvaLa. pitA zrImAna zrI kezavajIbhAI mIThAzA. mAtA saMskAra saMpannA kuMvarabAI. jJAti visA osavALa. janmadina vi. saM. 1954, zrAvaNa vada pAMcama, somavAra bhAtR-bhaginI cAra bhAI, traNa baheno. vairAgya bIjAropaNa be varSanI bAlyavaye. vairAgya bhAva-pragaTIkaraNa 13 varSanI kumAra avasthAmAM. saMyama svIkAra 21 mAM varSe vi. saM. 1976 phAgaNa vada chaThTha, gusvAra. tA. 13-3-1920 dIkSA bhUmi bagasarA-darabAra vAjasuravALAnA udyAnamAM vaTavRkSa nIce. gaccha paraMparA goMDala gaccha. saMyamadAtA mahAtapasvI pU. jayacaMdrajI ma.sA. zikSA dAtA parama zraddheya tapasvI mANekacaMdrajI ma. sA. dhArmika abhyAsa AgamajJAna, tattvajJAna, kathA sAhitya, rAsa sAhitya, vyAkaraNa, mahAkAvyo, karmasAhitya, jainetara graMthonuM vizALa avalokana, darzana zAstranA tajajJa. saMgha netRtva traNa varSanI dIkSA paryAye tapasvI pU. mANekacaMdrajI ma. sA. nA saMthArAnA samayathI. sevA zuzruSA vaDIla sAta gurubhrAtA ane aneka saMtonI sevA karI. 1
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ mmiri. samAjotkarSa jJAna prasAra deha vaibhava AtyaMtara vaibhava vihAra kSetra goMDala gaccha saMmelana upanAma svahaste dIkSita parivAra aMtima cAturmAsa deha vilaya aMtima vidhi ziSya parivAra ttaa caturvidha saMgha samAdhi mATe tAravelA traNa siddhAMta (1) lokonA paropakAra mATe dAnadharmanI pradhAnatA (2) a khaMDana vAda (3)nIti ane prAmANikatAnuM AMdolana, jaina-jainetaro (kAThI, darabAra, Ahira)ne sapta vyasanathI mukti, aneka sthAne sAdharmika rAhata yojanA. rAjakoTa, goMDala, jetapura, dhorAjI, DiyA, verAvaLa, porabaMdara, mAMgaroLa, jAmanagara, bhAvanagara vagere aneka sthAne jJAna bhaMDAra, vidhAlayanI sthApanA ane jIrNodhdhAra. lAvaNyamayI mudrA, sUrya sama tejasvI mukha, caMdrasamI zAMta AbhA, vizALa bhAla, nUrabharyA nayano, ghUgharALA keza, vINA jevo sumadhura kaMTha ane siMha jevI garjanA. vinaya saMpannatA, viveka, sAdAI, prema, vairAgya, sevA, pravacana-paTutA, gurucaraNa sevA, dIrgha daSTi, tyAgamastI. saurASTra, gujarAta. vi. saM. 2007mAM gaccha aikyatA mATe mahattvanuM yogadAna. paMjAba kesarI kAzIrAmajI ma. sA. dvArA pradatta 'saurASTra kesarI' cAra saMta- tapodhanI pU. ratilAlajI ma. sA., anazana ArAdhaka tapasvI pU. jagajIvanajI ma. sA., pU. nAnA ratilAlajI ma. sA., parama dArzanika pU. jayaMtamunijI ma. sA., pU. moTA prabhAbAI ma. Adi 15 satIjI, bagasarA. vi. saM. 2013 mAgasara vada terasa, zanivAra prAtaH 7-30 kalAke I. sa. 29-12-1956. sAtalaDI nadInA kinAre (bagasarA) vartamAne 118 saMta-satijIo 'prANa parivAra' nA nAme samagra bhAratamAM prasiddha che. 19
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ tapasamrATa pU. garadeva zrI ratilAlajI ma.sA. nuM - jIvana darzana zubha nAma janmasthAna janmadina pitA mAtA vairAgya bhAva dIkSA gurudeva ratilAlabhAI parabavAvaDI (saurASTra) Asovada amAsa vi. saM. 1969 zrImAna mAdhavajIbhAI raiyANI sadAcAra saMpannA jamakubAI 17 mA varSe phAgaNa vada pAMcama, gusvAra vi. saM. 1989-jUnAgaDha saurASTra kesarI pU. prANalAlajI ma.sA. goMDala gaccha. vyAvahArika- pAMca dhoraNa, dhArmika- 19 Agama kaMThastha, zvetAmbara-digaMbara sAhitya, kArmagraMthika sAhitya, dArzanika sAhitya, vyAkaraNa sAhitya rAtri-divasa niraMtara jAgRtadazAe AtmasAdhanA alpanidrA. vaDIla vRddha 9 saMtonI sevA karI. 19 varSa ekAMtara upavAsa, 999 AyaMbila tapa(sAgAra), 19 varSa pANIno tyAga, 9 varSa makAIsivAya zeSa anAja tyAga. gaccha paraMparA abhyAsa yoga sAdhanA yoga sevAyoga tapayoga 20
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ mmiri. maunayoga puNya prabhAva vihAra kSetra jJAna anumodana dIkSA pradAnasaMkhyA Acarita sUtro jIvaMta guNo anazana pratyAkhyAna aMtima cAturmAsa mahAprayANa aMtima darzana tathA pAlakhI aMtimakriyA sthAna ttaa dIkSA pachI 9 varSa ekAMta mauna sAdhanA. I. sa. 1992 navembarathI AjIvana mauna ArAdhanA. gurudevanA puNya prabhAve aneka AtmAoe mAsakhamaNa Adi nAnI moTI tapazcaryAo tathA hajAronI saMkhyAmAM varSItapanI ArAdhanA karI che. temaja dAna, zIla ane bhAvanI vRddhi thaI che. gujarAta, mahArASTra, madhyapradeza, orissA, bihAra, baMgALa . zramaNI vidyApIThanA preraka banI 30 ziSyAo ane 30 vairAgI bahenone abhyAsArthe rahevAnI AjJA ApI. traNa sAmUhika cAturmAsa karAvI zAstravAcanA karAvI. 145 mumukSuone aNagAra banAvyA. jatuM karavuM, gama khAvo, vAda-vivAda ke dalIla na karavA, je thAya te sArA mATe, koI paNa jIvanI TIkA ke niMdA na karavI. vizALatA, udAratA, mAdhyasthatA, sahiSNutA, bhadrikatA, samAdhAna vRtti, jJAnaci. I. sa. 1992 rAjakoTamAM pU. bhAgyavaMtAbAI ma. ne 59 divasanI anazana ArAdhanA karAvI. rAjakoTa, zrI royalapArka sthAnakavAsI jaina moTA saMgha saMcAlita omAnavALA upAzraya.(1997) rAjakoTa, tA. 8-2-1998 mahA suda 115 i madhyAhna kALe 1.35 kalAke. ravivAra zrI royala pArka sthAnakavAsI jaina moTA saMgha, rAjakoTa. 'tapasamrATa tIrthadhAma', rAjakoTa-amadAvAda hAI-ve, sAta hanumAna sAme, rAjakoTa. 21
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Deery punaH prakAzananA be bola (bIjI AvRtti) tIrthaMkara bhagavAnanA amRtasamA vacanone 'Agama' rUpe gaNadhara bhagavaMtoe jhIlIne ziSya paraMparAne arpaNa karyAane ApaNane amRta vacano prApta thayA. tIrthaMkara bhagavAne anaMtajJAnane zrImukhethI pragaTakarI mahA upakAra karyo... gaNadhara bhagavaMtoe AgamajJAnane hRdayastha karI mahA upakAra karyo... ziSya paraMparAe Agama jJAnane kaMThastha karI mahA upakAra karyo... devaddhigaNi kSamAzramaNe AgamajJAnane graMthastha karI mahA upakAra karyo... graMthastha Agamone aneka AcAryoe samayAnusAra lokabhogya bhASAzailImAM anuvAda karIne sarvajana sahaja banAvyA. A ja paraMparAmAM saurASTrakesarI pU. gurudeva zrI prANalAlajI ma. sA. nI janmazatAbdI avasare temanA ja parivAranA mahAsatIjIoe gujarAtImAM anuvAda karIne jaina samAjanI jJAna sAdhanAne Agamika banAvavAmAM bahumUlo phALo Apyo che. A mahA kAryamAM apUrva zruta ArAdhikA pradhAna saMpAdikA bhAvayoginI zrI lIlamabAI ma. ane saha saMpAdikA zrI AratIbAIma.,zrI subodhikAbAIma. nA sahayoga maLyo che. A Agama batrIsInI prathama AvRttine gujarAtanA dareka saMpradAyanA sAdhusAdhvI, zrAvaka-zrAvikAono bahoLo pratisAda maLatA TUMka samayamAM 1000 Agama graMtho anupalabdha thaI gayA ane punaH prakAzananI AvazyakatA ubhI thaI. ahIM eka khAsa ullekha karavAno ke jyAre prathamavAra Agama prakAzananI taiyArI cAlatI hatI tyAre ja tapasamrATa pU. gurudeva zrI ratilAlajI ma. sA. e zAsana prabhAvaka pU. zrI namramuni ma. sA. para kRpAdiSTa varasAvI. temaNe pATImAM lakhI ApyuM ke namramuni Agama prakAzananuM kArya saMbhALaze. 22
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ pU.gurudevanI dIrghadraSTi ane kRpAdRSTine anubhavatA pU.gurudeva zrI namramuni ma. sA. e amone AjJA ApI ke ApaNe Agama graMtho prakAzananI bIjI AvRti pArasadhAma' nA upakrame pragaTa karavI che. - pU. gurudeva zrI namramuni ma. sA. nI AjJAne zirodhArya karIne pArasadhAma - ghATakoparanA upakrame guruprANa Agama batrIsIne punaH pragaTa karatA AnaMda anubhavIe chIe. amArA A aNamola kAryamAM amane zrI girIzabhAI zAha (hemANI)-U.S.A. tathA zrI jitenabhAI zAha (kalakattA) no ananya sahakAra maLyo, jenA kAraNe amAruM kArya saraLa banyuM che. amArA A komapyuTara kAryamAM zrI amInabhAI AjhAda tathA snehA amIta dajIno paNa sahakAra prApta thayo che. tevI ja rIte udAradilA dAtAzrIo e paNa amane sahyoga ApIne amAruM kAryavegavAna banAvela che. ame te sarvanA AbhArI chIe. aMtamAM Agama prakAzana ApaNA sahunA AtmAne anaMtajJAna prAgaTyamAM sahyogI bane e ja bhAvanA. zrI guruprANa prakAzana PARASDHAM vallabhabAga lena, tilaka roDa, ghATakopara(IsTa), muMbaI - 400077 phona - 3204 3232.
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrva prakAzakanA be bolA (pahelI AvRtti) anaMta tIrthakara saha prabhu mahAvIranA anaMta jJAnanI amUlya nidhi che ApaNA AgamagraMtho. jenA mAdhyamathI ja jinazAsana jayavaMtuM rahyuM che, rahe che ane raheze. tene jIvaMta rAkhavA ane jana jananAM mana sudhI pahoMcADavA te pratyeka jaina nAma dharAvatI vyaktinI pavitra pharaja che. A pavitra pharajane ja dharma samajIne je tenuM AcaraNa kare che ane potAnAM tana-mana ane dhanane te kAryamAM samarpita kare che, tenuM manuSya jIvana saphaLa thAya che. eTaluM ja nahIM paraMtu te sAdhaka jinazAsananI prabhAvanAno amUlya lAbha prApta kare che. Avo ja apUrva lAbha prApta karavA ApaNA gujarAtI samAjane mATe AgamonA mULa pATha tathA saraLa gujarAtI anuvAdavivecana sahita prakAzana karavA mATe pU. mukta lIlama parivArane ekaciMtanadhArA jUnAgaDhanI puNyabhUmi para sparzI ane jene rAjANA nagarI rAjakoTamAM royalapArka upAzrayamAM sAkAra svarUpa maLyuM. ApaNA saunA parama upakArI goMDala gacchAdhipati, nidrA vijetA, ekAvatArI, yugapuruSa pU. zrI DuMgarasiMhajI ma. sA.nI pATa paraMparAe pU. zrI jaya-mANekanA lADIlA ziSyaratna saurASTra kesarI pU. zrI prANalAlajI ma. sA.nI janma zatAbdI nimitte A virATa Ayojana karyuM. pU. mahAsatIjIoe potAnI ciMtanadhArAne pUjya guruvaryonI samakSa pragaTa karI. sahunA harSollAsa ane AzIrvAda sAthe svIkRtinA samAcAra prApta thayA. royalapArka sthA. jaina moTA saMghanI nizrAmAM ame turaMta samiti racavAnI jAherAta karI. rAjakoTa prANa parivAranA sAmUhika cAturmAsa daramyAna janma zatAbdI varSa nimitte vi. saM. 2053 san 1997 mAM "pU. prANaguru zatAbdI prakAzana samiti rAjakoTa"nI sthApanA thaI. tyAra pachI tapasamrATa zrI ratilAlajI ma. sA., gujarAta kesarI pU. zrI girIzacaMdrajI ma. sA. ThA. pAMca tathA prANa parivAranA 73 sAdhvIjIonA pAvana sAMnidhyamAM janma zatAbdInA prathama caraNanI tapa-japa, sAdhanA sAthe bhavya rIte ujavaNI karavAmAM AvI. zrI guru prANa phAunDezana TrasTa dvArA 3ra Agamo ane prANaguru smRti graMthanuM prakAzana karavAnuM nizcita thayuM. AgamonuM lekhana kArya prANa parivAranA satIvRMde saharSa svIkArI lIdhuM. A rIte sarva samavAyano suyoga thatAM kAryano prAraMbha vegavaMta thayo ane batrIsa Agamo kramazaH gujarAtI bhASAmAM anuvAdita thayA.
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ neTa C A prakAzananA aNamola avasare AzIrvAda varasAvI saharSa svIkRti ApanAra tapa samrATa gurudeva pU. zrI ratilAlajI ma. sA. tathA dareka AgamanA rahasyone pragaTa karato, tattvonuM vAstavika darzana karAvato, AzISa varasAvato amArA utsAhane vadhArato abhigama preSita karanArA goMDala gacchanA saMta ziromaNi parama dArzanika pU. zrI jayaMtIlAlajI ma. sA., ama mArgadarzaka gujarAta kesarI pU. zrI girIzacaMdrajI ma. sA. tathA AgamadivAkara pU. zrI janaka munijI ma. sA. nIDara vaktA pU. zrI jagadIzamunijI ma. sA. Adi muni bhagavaMto tathA Agamane suvyavasthita svarUpa ApanAra, athAga parizrama sahita niHsvArtha bhAve saMpUrNa sahayoga ApanAra Agama manISI pU. zrI trilokamunijI ma. sA. nA paNa amo RNI chIe. vAtsalya variSThA pUjayavarA pU. mukatAbAI ma., pradhAna saMpAdikA apUrvakRta ArAdhaka 5. lIlamabAI ma., ama prakAzana kAryanA udbhAvikA, utsAhadharA pU. uSAbAI ma., saha saMpadikA Do. pU. zrI AratIbAI ma. tathA pU. subodhikAbAI ma. ane prANa parivAranA anuvAdikA sarva mahAsatIjIonA ame RNI chIe. zrutAdhAra sahayogIo, ama Agama prakAzanamAMniSThAthI sevA ApanAra zrI mukuMdabhAI pArekha, zrI maNibhAI zAha, zrI navanItabhAI - tarUbena, kumArI bhAnubena, zrI jayavaMtabhAI zAha tathA Agamane komyuTarAIjhaDu karI mudraNa karI ApanAra bhAI zrI nehala hasamukhabhAI mahetAnA amo AbhArI chIe. Agama prakAzana kAryamAM zuddhikaraNanuM khUba ja dhyAna rAkhavAmAM AvyuM che. chatAM kyAMya azuddhi rahI gaI hoya to zuddha vAMcI te tarapha amAruM dhyAna doravA namra vinaMtI che. aMtamAM saunA sahiyArA puruSArtha badala zrI guruprANa phAunDezana sadAne mATe saunA kRtajJa banI raheze. jaya jinendra zrI guruprANa phAunDezana - TrasTI maMDaLa zrI caMdrakAMta mANekacaMda zeTha (pramukha) zrI ramaNIkalAla nAgaradAsa zAha (ceramena) zrI azvinabhAI kuMbhANI (Trejharara) zrI TI. Ara. dozI (upapramukha) zrI ke. pI. zAha (TrasTI) zrI kIrITabhAI zAha (TrasTI)
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ abhigama goMDala gaccha ziromaNI parama dArzanika pU. zrI jayaMtamuni ma.sA. jIvAjIvAbhigamano lakSyArtha : zrI jIvAjIvAbhigama sUtra, upAMga zAstromAM mahatva pUrNa prakaraNo pradarzita kare che. temAM jaina gaNanA pramANe jIva rAzinA bheda-prabhedano mukhyatve ullekha che. samagra jaina vADamayamAM badhA jIvone prAyaH cAra bhAgamAM vibhakta karyA che- (1) deva, (2) manuSya, (3) tiryaMca ane (4) narakagatinA jIvo. - Thera Thera A jIvo upara bhAvonA bheda-prabhedonuM avataraNa karI, ghaNo ja vistAra karavAmAM Avyo che. kevaLa jIvAjIvAbhigama ja nahIM paraMtu pannavaNA sUtra, bhagavatIjI, ItyAdi Agama(moTA) zAstromAM ghaNA badhA prakaraNo jIvarAzinA vivaraNathI bharelA che. ghaNA prakaraNo to ghaNI rIte sarakhe sarakhA jovA maLe che. astu. "jIvAjIvAbhigama paNa e ja prakAranuM eka vistRta zAstra che paraMtu A zAstramAM keTalAka bhUtakALanA khAsa karIne bhAratanA aitihAsika bhAvo upara paNa prakAza nAMkhavAmAM Avyo che, jeno ApaNe thoDo ullekha karIe te pahelA samagra zAstra para eka daSTipAta karIe. jaina darzanamAM samagra brahmAMDamAM rahelA nAnA-moTA jIvonuM vividha prakAre varNana karavAmAM AvyuM che. phakta jIvonuM vibhAjana karyuM che eTaluM ja nahIM paraMtu tattvajJAnanA seMkaDo prazno eka eka jIva mATe upasthita karI, vistArapUrvaka A viSayonuM spaSTIkaraNa karIne temanI kSamatAnuM nirdhAraNa karyu che. AgamomAM hajAro pRSTha A badhA savAlonA javAbathI bharelA che. brahmAMDanA eka cheDethI bIjA cheDA sudhI je je jIvo, je je avasthAmAM janma-mRtyu karI rahyA che, tenuM vyApaka diggadarzana karAvyuM che ane badhA jIvonA mULamAM maulika rUpe akhaMDa avinAzI saccidAnaMda jJAna svarUpa caitanya tattva vyApta che, te satya ujAgara karyuM che. jIvano AkAra-vikAra game tevo hoya, cAhe ekendriya jIva hoya ke paMcendriya jIva hoya ke paMcendriyamAM paNa virATa rAjAdhirAjano jIva hoya ke atyaMta nimnakoTino manuSya hoya, temanA bAhya dedAra, karma janita che paraMtu caitanya tattva badhA jIvonuM eka 26 ,
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAna che, jene "Atmatattva" kahevAmAM Ave che. ahIM e prazna sahaja thAya che ke A badhA jIvonI utpatti kyAMthI thaI? athavA sRSTinI utpatti kyAMthI ? ane kyAre thaI? itara dharmadarzanomAM ke purANa graMthomAM sRSTinA kartA tarIke Izvarano svIkAra karI, khulAso karyo che ane e ja rIte AjanuM sAyansa(vijJAna) paNa sRSTinI utpatti vize prakAza nAkhavA prayAsa kare che. jyAre jaina darzanamAM A badhA vivaraNo AtmasAdhanamAM mahatvapUrNa na hovAthI teno khulAso karyo nathI. phakta "anAdi anaMta" kahIne samAdhAna karyuM che kAraNa ke koI paNa praznanA uttara rUpe sRSTino prAraMbha mAnIe ke Izvarane "ka" mAnIe, to paNa mULa prazna to Ubho ja rahe che ke Izvara kyAMthI AvyA? temanI utpatti kema thaI? athavA je dravyothI sRSTi banI, te dravyo kyAMthI AvyA? to punaH e ja javAba Apavo paDaze ke Izvara anAdi anaMta che, eTale prazna hato tyAM ja AvIne Ubho rahyo. jaina darzana-yathArthavAdI darzana che, tethI je sAme che, je dazyamAna jagata che, tene hakIkata mAnIne, tenI gaNanA karavAmAM Ave che ane tethI ja utpatti ke pralayanI UMDAImAM na jatAM vastusthitino vicAra karyo che. jIvAjIvAbhigama sUtra te bAbatanuM eka zuddha gaNanA pradarzita karatuM jIvaMta zAstra che. AkhuM zAstra karmanA prabhAvane pradarzita kare che. karma bhogamAM rahelA saMsArI jIvo vividha yoniomAM janma dhAraNa karIne vividha vargamAM vibhAjita thaI jAya che ane karmavipAkano anubhava karatAM anaMtakALa A bhavacakramAM vyatIta kare che. jyAre "bIja" rUpa karmano kSaya karI, jIvAtmA ayogI bhAvane bhaje, tyAre badhA daMDakathI je atyAra sudhI daMDAI rahyo hato, tenAthI mukta thaI siddha padane prApta kare che. tyAre jIvano je sAco abhigama che, tene te bhaje che. ApaNe "jIvAjIvAbhigama" zabdano artha vicArIe- "jIva" zabda sAMsArika avasthAmAM karmabaddha prANI mATe vaparAya che. te jIva mukta thAya tyAre te jIva to che, paraMtu have e jIvane jIva na kahetAM siddha athavA siddha bhagavaMta kahIe chIe. A rIte jIva bane avasthAmAM zeya che- karmabaddha jIva ane karmamukta jIva. AvA jIvanuM vizeSa prakAre jJAna meLavavuM, te teno(jIvano) abhigama che. abhigamano artha thAya che- dazyamAna vastunuM pratyakSa jJAna. ahIM karmabaddha jIvonA je koI vivaraNo ApyA che, te hakIkata hovA chatAM jIvanuM zuddha svarUpa nathI, kAraNa ke te bhAvo karyajanita che. zvAna te sthAna che, A hakIkata che paraMtu zuM te zvAna ja che? to kahevuM paDaze ke nA; Ano artha e thayo ke syA asti-syAd nAsti. ( 27 )
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ huM siddha svarUpanI dRSTie badhA karmajanita bhAvo vAstavika nathI, chatAM vartamAna paryAyanI apekSAe te hakIkata che. jIvAjIvAbhigama zAstra, zuddha bhAvono izAro karIne vartamAna paryAyamAM karmabhogathI pIDAtA jIvanuM sAMgopAMga varNana karI, mukta thavAno izAro kare che. jIvAjIvAbhigamano bIjo eka gUDha artha e che ke vartamAna pArivArika saMbaMdho paNa zAzvatA nathI. A badhA jIvo kramazaH paryAya badalatAM-badalatAM bhinna-bhinna prakAre saMbaMdho bAMdhI cUkyA che, tethI vartamAna saMbaMdhane mATe rAga-dveSanI lALa tIvra na bane tenuM bhAna karAve che. aMtima eka vAta kahIne A prakaraNa puruM karIzuM. sAMsArika avasthA athavA karma bhogamAM mULa kAraNa rUpe be tattva bhAga bhajave che (1) puNyatattva (2) pApatattva. baMne tattvonI udayamAna paryAya vaibhAvika hovA chatAM jainadarzana athavA jaina AcAra saMhitA vizeSa rUpe pApatattvanuM arthAt pApabaMdha, pApasattA ane pApa Azravano parihAra karavAnI preraNA Ape che. jIvAjIvAbhigamamAM je jIvonuM varNana che, temAM baMne prakAranA jIvonI gaNanA che. pApayoninA jIvo ane puNyamayagatinA jIvo. pApayoninA jIvone je kAMI sAdhano maLyA che. te karmabhoga karavA pUratA sImita che, te sAdhano vadhAre ujajavaLa puruSArtha karavA mATe anukULa nathI. jyAre puNyamaya sthAnomAM jIvone je sAdhano maLyA che, te sAdhanothI jIva mokSa mArganuM avalaMbana karI zake che. A puNyamaya bhAvonA yogamAM jIvAtmA uttama zreNI upara samArUDha thAya che, tyAre puNyamaya bhAvo svataH parAvRtta thaI jAya che. pApa Azrava to aTakyo ja hato. have puNya Azrava aTakIne puNyano paNa saMvara thAya che. A rIte puNya ane pApa bane prakAranA Azrava aTakI jAya tyAre jIva zailezIkaraNane prApta kare che ane yoga sthira thaI jAya che. A bhUmikA prApta karyA pahelAM jIvane puNya bhAvonuM nimitta hoya che, tethI puNyano parihAra karavAnI vAta ja AvatI nathI. puNyamaya bhAvo svataH potAnuM kartavya bajAvI, zubha nimitta rUpe upakAra karI, svayaM zAMta thaI jAya che. jIvAjIvAbhigama zAstra pApayoninA jIvonuM varNana karI, jIva te duHkhamAMthI mukta thAya ane puNyamaya gatimAM paNa pApAzrava karIne punaH adhogatimAM cAlyo na 28 ON .*
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ ** jAya te mATe ApaNuM lakSa dore che. samasta jIvarAzinA jJAna-ajJAna, darzana-adarzana, kaSAya-akaSAya ityAdi bhAvonuM pradarzana karAvIne, jIva UrdhvagAmI bane, te zAstranuM lakSa che. jIva svayaM jIvano avAstavika abhigama choDIne, svayaM vAstavika abhigama kevaLajJAna svarUpa che- teno svIkAra kare, te pAyA upara A zAstra rUpa bhavananuM nirmANa thayuM che. samagra zAstra anitya janmonuM bhAna karAvI zAzvata AtmAnI sthApanA kare che. ahIM e kahevAnI jarUra nathI ke AtmA zAzvata ke nitya che kAraNa ke badhI yoniomAM ane badhA janmomAM zAzvata jJAna svarUpe prakAzita thaI rahyo che. zrImad rAjacaMdrajIe Atmasiddhi graMthamAM kahyuM che ke AtmA che, te nitya che. vastutaH A kathana vyavahAra daSTie che. paramArtha draSTie AtmA sAthe '"che" zabda baMdha besato nathI. "che" zabda vartamAna kALanA kriyApadanuM rUpa che. to AtmAne "che" ema kema kahevAya ? AtmA to hato, che ane raheze, evo trikALavartI che. e ja rIte nitya che, ema kahevAmAM paNa paraspara virodha che. nitya hoya tene "che" ema kema kahI zakAya ? vartamAna kALamAM hoya tene ja che" ema kahevAya. "ghaDo che'' ema kahevAya, paraMtu AkAza che, ema kahevuM anucita che. zAzvata padArtho mATe "che"' kahevuM tarka daSTie anukULa nathI. bALa jIvone samajAvavA mATe barAbara che. jethI zrImadna "kRpALu deva" kahe che, kAraNa ke bALa jIvo upara temanI vizeSa kRpA hatI. ke bhaktAmara stotramAM juo, keTaluM aNizuddha satya kahyuM che- jJAna svarUpamamAM pravavanti santaH / Atmatattva kevaLajJAna svarUpa che, evuM saMto ane vidvAno kahe che. temAM koI vizeSaNa nathI. jIvAjIvAbhigama paNa AvA anupama parama satya sudhI jIvane pahoMcADavA mATe, parokSa rIte samajAvIne bhinna-bhinna prakAranA avAstavika svarUponuM bhAna karAvI zuddha sthAnano nirdeza kare che. eka vizeSa vAta :- jaina dharmanI jAti gaNanAmAM kRtrima rIte sthApita jAtivAdanuM koI mahatva nathI. prAkRtika rIte prakRti jagatamAM zarIra, indriya AdinI je racanA thAya che tene AdhAre ja jAtionuM vargIkaraNa karavAmAM AvyuM che. ekendriyathI laI paMcendriya sudhInA pAMca prakAranA jIvonI pAMca jAti gaNavAmAM AvI che; nahIM ke brAhmaNa, kSatriya, vaizya ityAdi jAti. e ja rIte kuLanI gaNanA paNa koI sthApita kuLanA AdhAre karavAmAM AvI nathI, paraMtu utpattinA AdhAre amuka prakAranI sAmyatA joI jIvonI kuLa gaNanA karavAmAM AvI che. Ama corAzI lAkha jIvAyoninA jIvomAM manuSya sthApela jAti ke kuLanuM koI mahatva nathI. tathApi "jIvAjIvAbhigama"mAM manuSyanI AB 29
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ gaNanA vakhate kRtrima bhedono paNa ullekha karyo che. jema ke-mittaC ane mAriyA, tyAra bAda vartamAne phakta bhAratanA ja manuSyone daSTigata rAkhI, manuSyomAM je bheda-prabheda pracalita hatA, tene AdhAre sthavirA bhagavaMtoe ghaNI jAtanI gaNanA karI che. karmavAdanA siddhAMtamAM A prakAranA prabhedonuM adhika mahattva nathI paraMtu A gaNanAthI te vakhatanA bhAratIya manuSyonA AcAravicAranA AdhAre vargo banelA hatA. tenA upara aitihAsika daSTipAta thAya che ane itihAsanI eka kaDI maLI Ave che. itihAsanA saMzodhaka vidvAnoe A prakaraNa upara UMDo vicAra karavo ghaTe che. AgaLa cAlIne sADA pacIsa Arya deza(prAMto)no ullekha karyo che. tenAthI paNa te samayanA bhAratanA prAdezika vibhAjana upara aitihAsika prakAza paDe che, sAthe sAthe jaina saMtonuM vicaraNa kSetra keTaluM vyApaka hatuM te paNa jANI zakAya che. jaina zAstromAM Thera Thera Arya zabda jovA maLe che. jaina saMtone ke gRhasthone Arya kahIne saMbodhana karavAmAM Ave che. Aje Arya zabda aitihAsika vivAdano mukhya staMbha banI gayo che. Aryavize sanAtana dharmanA graMtho, jaina graMtho ke bauddha graMthomAM eka prakAranuM viziSTa vivaraNa prApta thAya che. jyAre vartamAna aitihAsika vidvAno ane khAsa karIne aMgreja vidvAnoe Arya vize eka navo ja ullekha karyo che. karoDo bhAratavAsIonA mAthAmAM besADavAmAM AvyuM che ke- Aryo bahArathI AvyA che, jyAre hakIkatamAM mohana jodaDo ityAdi prAcIna sthaLonA khodakAmanA AdhAre ane prAcIna aitihAsika graMthonA AdhAre ke vedakAlIna prAcIna avazeSonA AdhAre jANavA maLe che ke- Arya saMskRti bhAratanI potAnI nijI saMskRti che ane drAviDIyana saMskRti sAthe Arya saMskRtinI koI khUnarejI athaDAmaNa hatI, evuM lAgatuM nathI. Arya zabda eka prakAranA viziSTa saMskArone ujAgara kare che. pAchaLanI paraMparAmAM ja dhRNAvAdano janma thayo che ane keTalIka zyAmavaraNIya jAtione nIcI jAti kahIne eka kRtrima bheda Ubho karavAmAM Avyo che. anyathA to ghaNA avatAro ane ghaNA tIrthakaro zyAmavaraNIya ane nIlavaraNIya paNa hatA. Aje paNa e ja rIte temanI upAsanA karavAmAM Ave che. bhagavAna zrI kRSNa ane bhagavAna zrI pArzvanAtha, temanA jvalaMta udAharaNo che. astu.... ahIM jIvAjIvAbhigama sUtramAM pravAhanI daSTie A jAtionuM varNana karyu che paraMtu jenonuM jIva vijJAna prAkRtika racanA para ja AdhArita che ane AThakarmamAM nirmAtA tarIke eka AkhuM nAma karma mUkavAmAM AvyuM che. 30 ON.
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAma karma nA prabhAve zarIranA IndriyAdi bhedo ane varNa, gaMdha, rasa, sparza, ItyAdi bhedo utpanna thAya che paraMtu nAma karma koI kRtrima jAtivAdane janma ApatuM nathI, e khAsa vizeSa vAta che. samagra "jIvAjIvAbhigama" zAstra eka prakAre kaho to "nAma karmano udayamAna vistAramAM che. jene AdhAre samagra lokanA bhinna-bhinna prakAranA nAnA-moTA jIva-jaMtuo, bhinna-bhinna prakAranA zarIra dhAraNa karI khadabadI rahyA che. jIvAjIvAbhigama zAstranI jIvarAzinI gaNanAno dRSTikoNa eka svataMtra viSaya che. jIvAjIvAbhigama zAstranA to pada padanA artha vidvAna satIjI, jeoe A kAma hAtha dharyuM che, teo karaze. jethI vizeSa koI bhAvonI vyAkhyA na karatAM samagra zAstra upara daSTipAta karI, jIvAjIvAbhigamano AdhyAtmika gUDha bhAva vyakta karavA mATe amoe be zabdo kahyA che. A bhAvomAM koI truTi rahevA saMbhava che, paraMtu jIvAjIvAbhigamanuM je lakSa che, te lakSyArtha ghaNo sacoTa che mATe truTine daragujara karI, lakSyArtha tarapha dhyAna ApavA mATe vinaMti che. rAjakoTa royala pArka jaina saMgha atyAre jJAna upAsanAnuM kendra banyuM che. te bhUtakALanA zAstra saMghaTananA saMmelanonI yAda Ape che. A gurutama kArya karavA mATe Apa sau jJAna sAdhanAno je bhagIratha prayAsa karI rahyA cho tethI hRdaya ga-gad thaI jAya che. aMtaranI urmio Apa saune abhinaMdana ApavA mATe talapApaDa banI rahe che. punaH Avo yogya avasara pAThavatA rahezo. ahIM birAjamAna zrI darzanAbAI svAmI, jeo amane jAgRta rAkhI samaya para AvA abhigama lekha lakhAvIne, sArA akSaramAM pote taiyAra karI, sahayoga ApI rahyA che, te noMdhapAtra che. Apa sau kRpA karIne, svAdhyAyanA A zuddha biMduomAM ramaNa karAvI svAdhyAyazIla banAvo cho, te amArA mATe ati zubha suMdara aNamola avasara che....Iti zubham ! jayaMta muni peTarabAra
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMpAdakIya apUrva mRtaArAdhaka bhAvayoginI bA. bra. pU. lIlamabAI ma. sa. aho trilokInAtha! tame jo maLyA na hota to tArI zakata koNa mane? divya dezanA ApanI jo maLI na hota to ugArI zakata koNa mane ? paramAgama ApanA paMcamakALe duHkhamAM Ape che AzvAsana mane, ovArI jAuM chuM prabhu! huM tArA dharmane, rahuM sadA tuja caraNa kane. triloka darzana. sarvajJanI satyavANInuM karIe sparzana.!! priya pAThaka, vAcaka Agama jJAtAgaNa ! Apa sahunI samakSa traNa lokanuM darzana karAvanAra, sApekSavAdathI bharapUra, nayanikSepa pramANathI pramANabhUta, tattvAvalokananI dareka AkRtithI yukta, sarala bhASAmAM vizvanuM saMpUrNa darzana karAvatuM, parama pUjaya guruprANa Agama batrIsInuM zrI jIvAjIvAbhigama nAmanuM Agama ratna prakAzita karI rahyA chIe, teno atyaMta AphlAda bhAva ane anubhavI rahyA chIe. - prastuta sUtranI racanA sthavira bhagavaMtonI che. tenA upara zrI malayagirinI TIkA-vyAkhyA che. A sUtranuM pUrNa nAma che zrI jIvAjIvAbhigama sUtra. jIva ane ajIva tattvane, abhigama eTale jANo. A vyAkhyA mULapAThamAM ApI che. jIvane ajIvathI judo pADI saMsAra samApana karo arthAt saMsArane saMkelo ane asaMsArI banI jAo. zuddha tattva tamAruM che, tene saMbhALo, saMbhAro, ema kahI AtmAne vividha vivakSAthI vivakSita karyo che. pratipatti = maMtavya. te maMtavyano vistAra bhinna-bhinna apekSAthI laIne nava pratipattimAM darzAvyo che. bhinna-bhinna sthAnothI jIvanuM darzana karAvatAM tathyane prakAzita karyuM che. karmathI AtmA Avarita thato hovA chatAM AvaraNa bhedIne cetanAmAM rahelo AlhAdabhAva prasannatAthI pragaTe che. prasannatA te nijI mUDI che. te kadApi khUTatI nathI. jema-jema vAparo tema-tema temAM vRddhi-puSTI thAya che. AtmAnA anaMtaNa rAzi upara AvelA karmanA staromAM kSayopazama bhAvanI ujaLI mazInarI pharatAM karma nirjarA sAthe kaMIka Atma vikAsa bhAva pragaTa thAya che. e ja vikAsa bhAva jAgatAM mAro darzana upayoga Agama bhAvone nihALavA ekAgra banyo, tethI zrutajJA cakSusAdevI jAgRta thayA. temaNe
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ Th( 5. upayogane pharamAna karyuM ke mArI sakhI cetanA devI pAse mane laI jAo. mAre temanI pAse rahIne triloka darzana karavuM che. zrutajJAnAmRtanuM bhojana karI huM kiMcit mAtra zrutajJA banI chuM, have mAre darzanajJA banavuM che. tenA pharamAnane mAthe caDhAvI darzana upayoga temane viratinA vimAnamAM besADI bahena cetanA pAse laI Avyo. ghaNA divase zrutajJAcakSusAdevIne joI cetanA bahena AlhAda bhAve tene bheTI paDyA. kSemakuzaLa pUchyA. saMkalpanI duniyAmAM vikalpanI bajAramAM tejI maMdI kevI cAlI rahI che, te pUchI laIne kayA prayojane ApazrI mArA prAMgaNamAM padhAryA cho? te jANavA tatparatA darzAvI. prazAMta bhAvamAM ramatA zrutajJA cakSusAdevI bolyA- bahena ! vikalponI vaNajArano vaLagADa to haMmezano che, temAMthI mukta banI tamArA sahAre triloka darzanano abhyAsa karavAno saMkalpa karIne AvI chuM. tenuM citra cittamAM vasAvIne huM mane oLakhI zakuM ane parAzrayI bhAva choDI svAzrayI bane te mATe tArI pAse AvI chuM. cetanA bahena, cakSusA devInI bhAva bharelI prayojanavALI vAta sAMbhaLIne AnaMdita thayA. temaNe kahyuM- ali sakhI ! jo tAre triloka darzana karavuM ja hoya to ApaNe baMnee abhigama nagaramAM javuM joIe. tyAM vasatA lokone jANavAnuM jovA joIe. pramAda choDI darzanAvaraNIya karma tathA darzanamohane moDI jAgRtipUrvaka nirmaLa netra vikasAvavA joIe. tArI jijJAsA tIvra che ema jANI huM to tArI sAthe cAlavA taiyAra ja chuM. tane vyavasthita abhyAsa karAvI daIza. lagabhaga navaso pAnAnA A graMthanI mULa mAhitI karAvI daIza pachI sahelAIthI tuM svAzrayI banI jaIza. tenI kiMmata che lAkheNI paLa. puruSArtha tAro, mArgadarzana mAruM. cAlo tyAre...baMne sakhI khUba otaprota banI taiyAra thaI gaI ane darzana upayogane kahyuM- "viratinA vimAnamAM uzyana karAvI laI jA amane abhigama nagaramAM'. AjJA pramANe uDDayana karAvI upayoga laI Avyo abhigamanagaramAM, mULa dvAranAM toraNe sthavira bhagavaMto dvArA lakhAyelA namaskAra mahAmaMtrane cakSusAdevIe phaTAphaTa vAMcI lIdho, praNAma karyA. bAjumAM borDa lAgeluM hatuM abhigama nagaranuM. baMne sakhI nIce utarI vimAnamAMthI ane upayoga rUpa pAyaloTa paNa utaryo, te to eka sthAne sthAyI thaI gayo. zrutajJA cakSusAdevIne cetanA bahena kahevA lAgyA jo sakhI.. tane zuM dekhAya che? cakSusAdevI bolyA, raMgaberaMgI AMdolana, doDatuM AMdolana, ekabIjAmAM samAhita thatuM AMdolana, AkArita thatuM AMdolana, vikherAtuM AMdolana, varNa, gaMdha, rasa ane sparzathI pariNata thatuM AMdolana, paNa A koNa karatuM haze? konA AdhAre, konA sahAre thatuM haze? te karanAra to daSTigocara thato nathI, agama agocara evuM kayuM tattva haze ke A ramatuMdhUmatuM pharatuM AMdolana kevI rIte macAvatuM haze ? te he sakhI ! tuM mane samajAva. cetanA bolI- jo, cakSusAdevI..A nagarInA be rAjA che- jIvarAja
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ cetanasiMha ane ajIva pudgalarAjasiMha. (1) jIvarAja cetanasiMhanA bhAIo anaMta zaktithI bharapUra anaMtAanaMta che ane te arUpI che. (2) ajIva pudgalarAjasiMhabhAI paNa anaMtAanaMta pudgalarUpa che paraMtu te rUpI che. che A baMnenA ajIva arUpI evAM bIjA cAra mitro che. (1) dharmAstikAya (2) adharmAstikAya (3) AkAzAstikAya (4) kALa. kula maLI cha mitro jIgarI dosta banIne jagatamAM rahe che. temAM AkAzAstikAya pAse vizALa jagyA che. te potAnA pAMce ya mitrone udAratAthI jagyA ApI de che ane kahe che ke tame raho ane huM paNa rahuM. dharmAstikAya-adharmAstikAya ane kALa, teonA zarIra eTalA lAMbA pahoLA che ke teo cauda rAjalokamAM vyApaka banIne rahe che. A cAre ya mitro RSirAja jevA, arUpI, avikArI, nirlepI ekabIjAmAM samAhita thaIne rahe che. jagyAnA dAnezvarI AkAzarAja to loka-aloka baMnemAM potAnuM zarIra phelAvIne rahyA che. te sarva rIte saMsArImAM moTA che. Ama A cAre ya aMgarakSako jevA banI madada ApIne pelA anaMtA-anaMta jIvarAzi temaja pudgala / rAzinA sahAyaka banI rahyA che. A rIte kudaratanI akaLakaLA sakaLamAM samAI rahI che. nathI koI teno kartA ke hartA, svayaM svayaMmAM samAhita thaI rahyA che. to paNa jIvarAja cetanasiMha, ajIva pudgalarAjasiMha vikArI bahurUpI potAnI nijI mUDI gumAvIne AMdolita banI gayA che. tene temAM ja rasa che. teo pAse varNa, gaMdha, rasa ane sparzanI eTalI badhI guNa lakSmI che ke te arasa-parasa vAparI nAMkhe che, sAthe maLe che, vikherAya che ane jIvarAja cetanasiMha pote paNa potAnI jJAna, darzana, sukha, vIryarUpI anaMtaguNa lakSmIne veDaphI; arUpI hovA chatAM rUpI tarapha AkarSAI; AkhA lokamAM pote paNa judA judA sthAne rahIne ThasoThasa rahyA che. jyAM rahyA che tyAMthI te pudgala rAjane AmaMtraNa ApI AkarSe che, tethI te pudgalo anaMta-anaMtanA rUpamAM joDAIne vargaNA banIne karmarUpe AvIne jIvonuM AvaraNa banI jAya che. A che abhigama nagarano itihAsa. tenI Adi nathI ne aMta paNa nathI. hamaNAM teM je AMdolana joyuM te jIva ane pudgalano vikAra che. dekhAI rahyA che te ajIva, jaDa, gatizIla rUpI pudgalo che. nathI dekhAtA jIvo, chatAM tenAmAM cetanA zakti, baLa-vIrya-parAkrama che. jIva potAnI zaktino avaLo vaparAza karatAM cAre ya bAju bhaTakatAM-bhaTakatAM pelA pudgalarAja sAthe saMbaMdha bAMdhavA taiyAra thAya che. je jagyA upara jIva hoya te jagyAmAM pelI vargaNA bAjumAM nAcatI ghUmatI ane sthira thatI hoya che. te jyAre sthira hoya tyAre jIvarAja tene kheMcI potAnI pITha upara savArI karAve che. savArI karatI te vargaNA jIvanI anaMta zaktine rUMdhI potAnuM zAsana sthApe che. AkhI duniyA rAgadveSavALI banI nRtya karI rahI che. te jIvo kevI rIte pudgala rAjasiMhanA 34
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMyogathI oLakhAya che ? te jIvo 120 prakAre prakRti, sthiti, pradeza ane anubhAga baMdhamAM baMdhAI udaya, udIraNA, sattAnA nAme oLakhAya che. A badhuM AMdolana jIvo upara sarjAya che ane ema lAge che ke AkhA vizvano rAjA pudgala ja na hoya ! tethI tene aneka lokoe eka izvaranAM rUpamAM kalpI lIdho che, paNa jaina darzane tene jaDa pudgala kahyuM che. te jIva upara savArI kare che tyAre te karma nAma dhAraNa kare che. te ja karmanA phaLa kema udayamAM Ave che ane jIvoe AmaMtrita AtaMkanA AMdolananuM teNe sarjana kema karyuM che? te A nagaramAM jovA maLaze. banI A nagaranI nava pratipattirUpa ArTa gelerI che. ATalI vAta karI cetanAbahene zvAsa lIdho ane cakSusAdevI sAme joI rahyA. cakSusAdevI, A vAtane te zrutajJA sAMbhaLI ja rahyA hatAM. tene jeTalI samajaNa paDI teTalI cittamAM citranA rUpamAM goThavavA lAgyA ane bolyA- bahena have ApaNe ArTa gelerImAM praveza karazuM, tyAMnuM rUpa joIzuM, hA...cakSusA cAlo.. karo praveza. juo...A badhA ghUmI rahyA che te jIvo pelA kArmaNanAM sveTara dhAraNa karI doDI rahyA che. tene sUkSma nAmakarmano udaya thayo che tethI teo tyAM utpanna thaI rahyA che. koI utpanna thaI gayA che, koI mRtyu pAmI rahyA che. aMtarmuhUrtanI tenI sthiti che. te sUkSma jIvo kaThora-komaLa kAyA audArikanA rUpamAM meLavI zarIra, avagAhanA, saMhanana, saMsthAna, kaSAya, saMjJA, lezyA, indriya, samudghAta, saMjJI, asaMzI, veda, paryApti, aparyApti, daSTi, darzana, yoga, upayoga, AhAra, utpatti, sthiti, samavahata, cyavana, gati-Agati ema 23 dvArathI praveza karI kevuM sthAna meLave che ? tenI bahu bArIkAIthI thatI kriyA he sakhI ! tAre jovAnI che. kaThora ane komaLamAM je sthita thAya che te pRthvIkAya. sUkSma pravAhInA rUpamAM pragaTa thAya che te apkAya. tejanA rUpamAM pragaTa thAya te tejaskAya, havAnA rUpamAM pragaTa thAya te vAyukAya kahevAya che ane vanaspatimAM sUkSma nigodanA rUpe jIvo utpanna thAya che, te khAsa khyAlamAM rAkhavAnuM che. A badhA sUkSma jIvo che. teonA zarIranA AkAre ja A lokano AkAra sarjAyelo che. lokano Akho AkAra ApaNA mAnava dehanA AkAre ja che. nIcenA AkArane adholoka kahe che madhyanA AkArane tirachAloka kahe che ane upara UMcenA AkArane Urdhvaloka kahe che. A rIte dareka pratipattinI ArTa gelerImAM trilokanuM darzana judI-judI rIte darzAvavAmAM AvyuM che. triloka darzana pratipatti prathamanI ArTa gelerI : sUkSma ekendriya jIvo AkhA lokamAM potAnA nAnakaDA zarIranA saMsthAnathI AjubAjumAM jarA paNa avakAza rAkhyA vinA goThavAI gayA che ke nIcenA adholokano AkAra mAnavanA caraNa samo che. te sAta rajjunI pahoLAIthI laIne cha, pAMca, cAra, traNa, be, eka rajju, A rIte nAbhI sudhIno deha racAyo che. nAbhInI 1800 yojananI jADAI ane eka rajju laMbAI-pahoLAIvALo madhyaloka che. tyAMthI pAcho upara uThatAM be, traNa, cAra, pAMca rajju, tyAMthI punaH 35
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghaTatAM-ghaTatAM cAra, traNa, be ane eka raju sudhI kammara upara rAkhelA hAthanA AkArarUpe Urdhvaloka racAya gayo che. te badhAmAM pAMca kAyanA jIvo ThAMsI-ThAMsIne katAra baddha rahe che. koIne naDatA nathI paNa sahAyaka thAya che. te badhA sUkSma jIvo kahevAya che. te jIvone mArI zake tevuM sAdhana haju sudhI trasa jIvo banAvI zakyA nathI. te daSTigocara ja thatAM nathI to tene mArI paNa kema zakAya? arthAt koIthI mAryA, bALyA, chedayA, bheTyA thaI zakatA nathI, phakta potAnuM AyuSya puruM thatAM mRtyu pAme che ane janme che, tethI teo zastra pUpha kahevAya che ane tenI upara pAMca kAyanA bAdara jIvo amuka-amuka sthAnamAM karmarAjanI AjJA pramANe vicaraNa kare che. tenA upara zastra prayoga thAya che. prathama pratipatti ArTa gelerImAM be-benI vAta Ave che- trasa ane sthAvara. sthAvara sUkSma jIvo daSTigocara thatA nathI, paNa A duniyAmAM tenuM ja jabarajasta rAjya cAlI rahyuM che. tenI madhyamAM A trasa jIvone rahevA mATe eka rajunI pahoLAIvALI cauda rajunI UMcAIe jatI trasanADI rahelI che. trasa jIvo temAM ja rahe che tathA A sthAvara jIvonI utpatti to AkhA lokamAM thAya che. teo paNa karmarAjanI AjJA pramANe 23 dvArathI jIvI rahyA che. he sakhI ! tuM tenuM paNa nirIkSaNa karI leje. trasa jIvo be prakAre che- (1) gati trasa ane (2) labdhi trasa. trasa nAma karmanA udayavALA beindriya, te indriya, caurendriya ane paMcendriya jIvo labdhi trasa che ane tejaskAya tathA vAyukAya A be sthAvarakAya jIvo gati trasa che. teno saMsthAna-citAra anokho che. tene tuM joI citragata karaje. A rIte paMcendriyamAM nArakI, tiryaca, manuSya ane deva, sarvano citAra A ArTa gelerImAM goThavAyelo che. A ja rIte prathama pratipatti ArTagelerImAM ekalA pugalonA khuda AkAra bane che ane jIve grahelA yugalonA AkAra bane che, tene ja saMsthAna kahevAya che. zrI aupapAtika sUtramAM saMsthAna vicaya kahIne lokano AkAra darzAvyo che ane loka svarUpa bhAvanA paNa darzAvI che. alokanA madhyabhAgamAM A loka jhummara samo zobhe che. temAM mULapIThikA sUkSma ekendriya jIvonA aparyAptA ane paryAptA jIvoe ja racI che. tenA uparaja bAdarajIvo vase che ane paMcendriya sudhInA trasajIvo paNa tenA ja upara trasanADImAM vase che. te ja AkArathI naraka, manuSya loka, tirachAloka, sAgara, dvIpa, toraNa, dvAra, jagatI pAvaravedikA, devaloka vagere-vagere che. te badhA sthAnomAM A sUkSma jIvonA zarIro che ane pudgalanI ja bhUmikA che. koI jagyA khAlI nathI. A citrapaTanI ArTanuM tuM sukSmatAthI avalokana karaje. naisargika baneluM, paryAyathI parivartana pAmatuM, dravya guNathI zAzvatuM jagata A rIte goThavAyeluM che. he sakhI ! tAtparya e ja che ke A pratipattinI pratIti barAbara thAya to samajAya che ke AkhI e pratipratti sUkSma jIvonAM prabaLa puruSArthanI cetanA dvArA grahaNa karAyelA pudgala vageNAnA jaththAthI sajena pAmelA (36
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ cha saMsthAna paikInuM huMDa saMsthAna ane ajIva pudgala vargaNAthI sarjAyelA pAMca prakAra paikInAM Ayata, vyasa, caturasa vagere saMsthAnathI cauda rAja lokano AkAra banyo che. te AkAra zAzvata-kAyamI che, paraMtu te AkArane pudgalonA paryAya avara javara karIne vyavasthita rAkhe che. jIvo paNa janma maraNa karatAM, zarIra banAvatAM-choDatAM te AkArane vyavasthita rAkhe che. anaMtAanaMta jIva rAzimAMthI eka-eka bahAra nIkaLI siddha thAya to paNa te rAzi ema ja rahe che. siddha bane teTalA saMsArI jIvo ochA avazya thAya che paraMtu anaMtAanaMtano bhAMgo kAyamI rahe che. sthavira bhagavaMtoe A be bolathI ApaNane sUmanuM jJAna ane darzana karAvyuM ane pachI bIjo bolabAdarathI tenuM vizleSaNa karatAM tene lokanAdeza bhAgamAM jJAnIoe joyA che tema darzAvI jANa karI ke sUkSma jIvo ja ajIva pAMca dravya sAthe lokamAM AMgulanA asaMkhyAta bhAganA kSetrane avagAhI-avagAhIne ThAMsa-ThAMsIne patharAyelA che ane vizeSamAM bhAna e karAvyuM ke vanaspati sUkSma nigodanA rUpamAM asaMkhyAtA audArika zarIranA eka-eka zarIramAM nAnakaDA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAgamAM goThavAIne temaNe saMpUrNa loka bharI dIdho che, te badhA ja AkAra-prakAra sUkSma jIvonA tathA pudgala vargaNAnA che. - A rIte sUkSma ane bAdara ekendriyanuM varNana thayuM. tyArapachI traNa sthAvaranuM varNana karatA cheka siddhAlaya sudhInuM avalokana trasanAlikA ane sthAvara nAlikAthI darzAvyuM che. to tuM jJAnathI zrutajJA banaje ane darzanathI cakSusA banaje. A prattipattinuM khUba-khUba ekAgra cittathI vAMcana karaje, temAM apUrva bhAvabharyA che. A jagata joyA pachI kaMI ja Azcarya nahIM rahe. jIvo A rIte ajIvomAM baMdhanavALA thaIne potAnAmAM ja rahyA che. trilokadarzana pratipatti bIjInI ArTa gelerI mArI zrutajJA cakSusAdevI, cetanA bahene karAvelA darzana sahitanA abhyAsathI pulakita banI gaI ane tenuM dila dimAga jJAna khubUthI maghamaghI UThyuM. tene bIjI ArTa gelerImAM praveza karI avalokana karavAnI tene tAlAvelI jAgI. zIdhra viratinAM vimAnamAM besI cetanA bahena pAse AvI namana karI teNe bIjI gelerImAM praveza karyo. tyAM lakhyuM hatuM- pratipatti bIjI; traNa-traNanA triveNI saMgamano samAgama karo. sRSTinuM sarjana karanAra, jIvane vaibhAvika bhAvathI maLela prakRtibaMdha; AThakarmanA phaLarUpe maLela nAmakarma ane veda mohanIya karmanI phaLazrutimAM jenA zarIranA AkAra; te AkAranA kendramAM mohanIyanA phaLarUpe vikAsa pAmatI vAsanAnuM svarUpa. AThakarmanA udayanuM vedana karavAnA sthAnane veda kahevAya che. te vedavALA jIvo traNa prakAre hoya che- strInA AkArarUpe, puruSanA AkArarUpe ane strI-puruSa baMnenA parAkramathI rahita, nahIM strI ke nahIM puruSa tenAthI bhinna napuMsakanA AkArarUpe, 37
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ ema traNa prakAre hoya che. A traNa vedanA cihnathI cihnita paMcendriya strI, puruSa, napuMsaka A traNeyanI tarapha daSTithI darzana karatAM- (1) komaLa aMgavALI, payodharI, patalI kammaravALI tathA ADA zarIravALI je pelI dekhAya che, te he cakSusAdevI ! tiryaMca strI che. te traNa prakAranI che- temAM pelA jaLamAM cAlatI jalacarI kAcabI, magaramacchI, mAchalI vagere sthaLamAM cAlatI sthaLacarI gAya, bheMsa, bakarI vagere; AkAzamAM uDatI pelI khecarI menA, sArasI, haMsikA vagere. sthaLacarInA bIjA be bheda che- uraparisarpa, bhujaparisarpa. hRdayathI cAle te uraparisarpa ajagaraNI vagere. bhujAthI cAle te bhujaparisarpa khIsakolI, DheDhagaroLI vagere te strI garbhaja paMcendriya tiryaMca yoni che. (2) manuSyANInA paNa traNa bheda che- je kArya karatI dekhAya che, te badhI paMdara prakAranI strIo karmabhUmija manuSyANI che. kArya karyA vinA vanaspatithI jIvana nirvAha karatI dekhAya che te akarmabhUmija manuSyANI ane lavaNa samudramAM AvelA dvIpomAM rahetI chappana aMtara dIpaja manuSyANI strIo che. (3) deva zayAmAM utpanna thaIne strIno dehadhAraNa kare te devIo cAra prakAranI che- adholokanI pahelI naraka ratnaprabhAnA tera pAthaDA ane bAra AMtarAmAMthI nIcenA dasa AMtarAmAM rahelA bhavanapatinA bhavananI zayyAmAM utpanna thAya te bhavanapati devIo dasa prakAranI che. tyArapachI juo sakhI cakSusA ! madhyalokamAM rahelA vANavyaMtaranA nagaronI zayyAmAM utpanna thAya te vyaMtara devIo chavvIsa prakAranI che. pelA AkAzamAM UMce dekhAya che te caMdra, sUrya, graha, nakSatra, tArAnI devIo, tene jyotiSI devIo kahevAya che. tenA utpanna thavAnAM vimAna jevA cAlatA ghara tathA sthira gharanI zayyAmAM utpanna thanArI te devIo hoya che, te dasa prakAranI che. tenAthI UMce upara vaimAnika be devaloka sudharmA ane izAna devalokanI zayyAmAM utpanna thanArI vaimAnika devIo hoya che. pachInA uparanA devalokamAM strIo utpanna thatI nathI. teonI vividha prakAranI strIpaNe rahevAnI vyavasthiti tathA janma-janmAMtaramAM niraMtara strInA ja AkAra maLyA kare tevI kAyasthiti tathA saMharaNa apekSAnuM varNana, pachI te zarIra pharI kyAre prApta karI zakAya, tenuM AMtaruM keTaluM ane alpabadutva darzAvyA pachI teonI vAsanAgni, karISAgni samAna arthAt bakarInI lIMDIne bALavAmAM Ave to te Aga jaldI TharatI nathI, tenA jevI vAsanA strI vedanA udayamAM hoya che. puruSa vedanA nirUpaNamAM tiryaMca puruSa, manuSya puruSa, deva puruSa vagere, jevA bheda strIonA che tevA ja bheda puruSonA che. temAM paNa saMciTTaNAkALa ane AMtaruM ke (38
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ Th( 5. alpabadutva te ja rIte jANavuM. teonI vAsanAgnino anubhava ghAsanAM pULAmAM agni mUkavA samAna hoya che. napuMsaka vedanuM prarUpaNa traNa prakAre che. temAM narakanI kuMbhamAM utpanna thayelA saghaLA nArakIo napuMsaka vedI hoya che tathA tiryaMcamAM utpanna thayelA ekendriyathI laIne caurendriya sudhInA sarva jIvo tathA keTalAka paMcendriya tiryaMco paNa napuMsaka vedI hoya che. manuSyomAM 101 kSetranA asaMkhyAta saMmUrchAima manuSyo tathA keTalAka 101 garbhaja karmabhUmija manuSyo paNa napuMsakavedI hoya che. tenI sthiti, AMtaruM, alpabadutvanuM varNana karavAmAM AvyuM che. paMcendriya napuMsaka vedI jIvono vAsanAno anubhava dAvAnaLa sarakho hoya che. te badhAnA alpabadutvamAM puruSa vedavALA jIvo alpa che, tenAthI strI vedI jIvo saMkhyAtaguNA che, tenAthI napuMsakavedI anaMtaguNA che. bIjI apekSAe tiryaMcayonika puruSothI tiryaMcayonika strIo traNa guNI che. manuSya puruSonI apekSAe manuSyANI sattAvIsa guNI che ane deva puruSathI deva strIo(devIo) batrIsa guNI adhika hoya che. A rIte cetanA bahene zrutajJA cakSusA devIne kahyuM ke he sakhI ! trilokadarzanamAM traNe ya lokanA rahevAsInA zarIra traNa prakAre darzAvI padgalika dharmanA varNa, gaMdha, rasa, sparzathI baMdhAtA karma ane tenA phaLa bhogavavA mATenuM bhogAyatanarUpa strI, puruSa ane napuMsakanuM varNana karIne sthavira bhagavaMto, e ja kahevA mAMge che ke tamAruM svarUpa zuddha niraMjana nirAkAra che. tame strI-puruSa ke napuMsaka nathI. ekAMta anaMta sukhanA dhAmano anubhava karI zako tevA AtmasvarUpI tame cho, tenuM niraMtara dazana spazana karo. astu.. bIjI pratipatti ArTagelerInuM kathana ahIM pUrNa thAya che. triloka darzana pratipatti trIjInI ArTa gelerIno pahelo vibhAga : narakAdhikAra : Aje cakSusA devInI AMkha khullI ja rahI gaI, nidrA na ja AvI. bhogAyatanane yogAyatana na banAvAya tyAM sudhI A sRSTinuM sarjana cAlyA ja kare che, tevo ahesAsa karyo. have trIjI pratipattimAM cetanA bahena mane zenuM darzana karAvaze tevA vicAra karatI vimAnamAM besI jaladIthI cetanA bahena pAse pahoMcI. cetanA bahene temanA dedAra joI lIdhA ane kahyuM ke Aje tAre je jovAnuM che te to jabarajasta sRSTi che. bhogAyatanamAM bhogavelA puNya pApa ane bAMdhelA puNya pApa-phaLanI sRSTinAM anubhava, darzana avalokIne anaMta karmanI nirjarA karAve tevo puruSArtha upADavAno raheze. cAlo, tyAre pravezo trIjI ArTa gelerImAM, tyAM daravAjA upara cAra citro hatA- nArakInuM tiryaMcanuM manuSyanuM ane devanuM. cakSusA devIe joyuM paheluM citra nArakInuM hatuM. tyAM pravezyA eTale turtaja bAjumAM eka daravAjo hato te khullI gayo. cetanAe kahyuM- bahena ! A daravAjAmAM praveza karo. 39
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ tamane tyAMnuM darzana karAvuM. cakSusAdevIe cetanAbahena sahita praveza karyo. eka lAkha eMsI hajAra yojananI UMcAIvALI, eka rajju vistAravALI ghammA nAmanI eka ratnaprabhA gotravALI prathama naraka AvI. temAM eka hajAra yojana upara ane eka hajAra yojana nIce choDIne vacce eka lAkha 78 hajAra yojananI jagyAmAM 13 pAthaDA, 12 AMtarA che, tevI prathama narakane jovA mATe madhyalokathI eka hajAra yojana nIce UtarI gayA. tyAM te narakanA traNa vibhAga joyA. pahelo kharakAMDa, bIjo paMkabahulakAMDa ane trIjo abahulakAMDa. prathama kharakAMDa 16 hajAra yojanano che. tenA eka-eka hajAra yojananAM soLa vibhAga che. te vibhAgo soLa jAtinA ratnamaya pRthvIkAyathI banelA che. tethI ratnaprabhA tenuM gotra kahevAya che. tema cakSusAdevIe joyuM ane jANyuM. tyArapachI bIjo paMkabahulakAMDa joyo. temAM kIcaDa ghaNo jANyo tethI paMkabahula nAma pADyuM che tema jANyuM. tyArapachInA kAMDa upara najara nAMkhI te kAMDamAM pANI ghaNuM jANI tenuM nAma abahulakAMDa che, tema jANyuM. te kAMDane jotAM-jotAM pahelo kAMDa 16000 yojanano, bIjo kAMDa 84 hajAra yojanano ane trIjo kAMDa 80 hajAra yojanano pasAra karyo. A rIte kula eka lAkha eMsI hajAra yojananA piMDamAM tera pAthaDA-bAra AMtarA joyA. te pAthaDAnI talabhUmimAM paga mUkIe to cIrAI jAya, tevA aNIdAra vajra jevA majabUta ratnone nihALyA. tyAM aneka AkAranA paMkti badgha 30 lAkha narakAvAsa goThavAyelA joyA. tenI kuMbhIomAM utpanna thayelA nArakIo bUmarANa pADI rahyA hatA te joyuM, A prathama naraka che. tenI nIce ghanodadhi, tenI nIce ghanavAta, tenI nIce tanuvAta ane tenI nIce asaMkhyAta yojananuM AkAza joyuM, tyArapachI bIjI naraka AvI. temAM cakSusAdevI nIce utaryA ane tyAM joI vaMzA nAmanI bIjI naraka, tenuM gotra zarkarAprabhA che; temAM ekalA aNIdAra paththarA che. tenI UMcAIno piMDa eka lAkha batrIsa hajAra yojanano che. temAM kAMDa-vibhAga nathI, te saLaMga che. eka hajAra yojana upara eka hajAra yojana nIce choDI vacce eka lAkha trIsa hajAra yojananA piMDamAM 11 pAthaDA ane dasa AMtarA che. te pAthaDAomAM 25 lAkha narakAvAsA che. temAM paNa nArakIonI cIsAcIsa bamaNI saMbhaLAtI hatI. tyArapachI ghanodadhi Adi pasAra karyA. pachI zailA nAmanI vAlukAprabhA gotravALI; 1 lAkha, 28 hajAra yojana UMcAIvALI trIjI naraka pRthvIne joI. temAM 1 hajAra yojana upara ane 1 hajAra yojana nIce choDIne 1 lAkha, 26 hajAra yojanamAM 9 pAthaDA ane 8 AMtarA che. te 9 pAthaDAmAM 15 lAkha narakAvAsA che. tyAM paNa nArakIonI karkaza cIso saMbhaLAI rahI hatI. tenI nIcenA ghanodadhi Adi pasAra karyA pachI cothI aMjanA nAmanI paMkaprabhA gotravALI narakamAM ekalo kAdava joyo. 1 lAkha, ra0 hajAra yojana vistAravALI te pRthvImAMthI 1 hajAra yojana upara ane 1 hajAra yojana nIce choDI; 1 lAkha, 18 hajAra yojanamAM 7 pAthaDA ane 6 AMtarA che. 40
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ te pAthaDAomAM rahelA 10 lAkha narakAvAsomAM nArakIone pIDA pAmatA joyA. tevI ja rIte tyAMthI pAMcamI riSTA nAmavALI, dhUmaprabhA gotravALI ane 1 lAkha, 18 hajAra yojana piMDavALI, upara nIce eka-eka hajAra choDatAM, 1 lAkha 16 hajAra yojanamAM pAMca pAthaDA ane 4 AMtarAvALI, narakanA pAthaDAmAM 3 lAkha narakavAsomAM trAsa pAmatA arasaparasa trAsa ApatA nArakIone joyA. tyAMthI ghanodadhi Adi traNa piMDonuM ullaMghana karI; chaThThI naraka maghA nAmavALI, tamaHprabhA gotravALI arthAt aMdhakAravALI temaja 1 lAkha, 16 hajAra yojana UMcAInI piMDavALI, 1 hajAra yojana upara-nIce choDI; 1 lAkha, 14 hajAra yojanamAM 3 pAthaDA ane 2 AMtarAvALI naraka bhUmi joI. temAM 99,995 narakavAsomAM aMdhakAramAM parezAna thatA nArakIone joyA. tyArapachI ghanodadhi, ghanavAta, tanuvAta ane AkAzane pasAra karIne sAtamI mAghavatI nAmanI tamastamaprabhA gotravALI; 1 lAkha, 8 hajAra yojanavALI para,500 yojana upara-nIce kSetra choDI, vacce traNa hajAra yojananA eka ja pAthaDAmAM, pAMca narakAvAsAmAM rIbAtA nArakIone joyA. AvI rIte sAte ya narakanA kula 84 lAkha narakAvAsomAM nArakInA jIvone utpanna thavAnA sthAnarUpa moTuM sAMkaDuM ane peTa moTuM tevI kuMbhIone nihALI, temAM utpanna thayelA nArakIonI cIso sAMbhaLI cakSusAdevIe cetanAbahenane pUchyuM ke A jIvoe pUrva bhavamAM kevA pApa karyA haze, te vRttAMta zuM mane saMbhaLAvazo? cetanAbahene kahyuM- sAMbhaLa cakSusAdevI ! pUrvabhavamAM je tiryaMca paMcendriya tathA manuSya paMcendriya rAjA-mahArAjA cakravartI jIvo mada, matsaranuM sevana karI, viSayAsakta ke kAmAMdha banI, jIvahiMsA karanArA, mahAAraMbhI-mahAparigrahI, Arta-raudradhyAna dharanArA, mAMsAhArI, madirAdi pInArA, sAta-sAta vyasanamAM cakanAcUra jIvo dharmakaraNI karyA vagara mRtyu pAme che; te potAnA karmonA mahApApakArI phaLa bhogavavA mATe A kuMbhamAM utpanna thAya che. are ! badhA upara hukama calAvanArA camarabaMdhI rAjA, mahArAjAo ane cha khaMDanuM rAjya bhogavanArA cakravartInA paNa tyAM chakkA chUTI jAya che. bhalabhalA jIvo dIna-hIna, lAcAra banI jAya che. ahIM dharatIne dhrujAvanAro tyAM pote ja dhUjI jAya che, bhalabhalA baLIyA sAthe bAtha bhIDanAro parAkramI paNa tyAM jamIna para ALoTato thaI jAya che. ahIM hukama calAvanAro, ghamaMDa rAkhanAro ghamaMDI paNa tyAM namra ja nahi paraMtu hAtha joDIne kAkalUdI AjIjI karanAro banI jAya che. ghamaMDInA gumAna, sattAnuM zANapaNa palabharamAM utArI denAra A naraka gatinAM jAlima. dardanAka hAhAkAra macAvanAra, dhoLA divase AkAzamAM tArA batAvI de tevA ghora bhayaMkara-dANa duHkhaDA A nArakInA jIvone sahana karavA paDe che. cetanA bahene A rIte samajaNa ApI tethI cakSusAdevI jovA taiyAra thaI gayA, jyAM jue che tyAM moTA
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ sANasA laIne paramAdhAmI devo tyAM utpanna thaI cUkelA nArakIone kADhavA AvI rahyA che. AvIne teNe nArakIne bahAra kADhavA mATe prayatna karyo paraMtu kuMbhInuM moTuM sAMkaDuM hovAthI bahAra kADhI zakAyA nahIM, tethI tenA avayavonAM TukaDe TukaDA karI hAtha, paga, nAka Adi avayavonuM chedana-bhedana karI bahAra kADhayA tyAre tenI dardIlI-dayAmaNI cIsa sAMbhaLI, najare nihALI casAdevI dhrujI uThyA, ghaDIbhara AMkha baMdha karI dIdhI, pachI AMkha kholIne tene jovA lAgyA, tyAre nArakIonAM badhA avayavonA samUha ekatrita thaI gayelA joyA. te badhA TukaDAomAM arUpI, akhaMDa, saLaMga Atmapradezo vyApaka hovAthI tathA nikAcita, nipakramI AyuSyavALA hovAthI te nArakIonA TukaDAo saMdhAIne pUrNa svarUpe nArakI banI gayA. teonuM vaikriya zarIra hovAne kAraNe mULa svarUpanuM punaH zarIra banI jAya che. teo kadApi AyuSya pUruM thayA pahelAM maratA nathI. A nArakIo je kuMbhamAM utpanna thAya tyAM ja be ghaDImAM AhAra laI vaikriya zarIra, pAMca indriya, zvAsozvAsa, bhASA mana paryApti sahita paryAptA banyA pachI bahAra nIkaLe che. bahAra nIkaLyA pachI teo karma pramANe rIbAyA kare che. prathama traNa naraka sudhI nArakInA jIvone duHkha ApavA paramAdhAmI devo Ave che ane 4 thI 7 naraka sudhI nArakIo arasa-parasa vera-jheranA lekhAM-jokhAM karatAM pIDA pahoMcADe che. paramAdhAmI devo te jIvone kAMTAnAM DhagalAmAM pachADe, bhaDabhaDatI agninI citAmAM pheMke, AkAzamAM UMce laI jaIne UMdhe mastake nIce pachADe, sUyAthI vIMdhe, gadAthI mAre, ghANImAM pIle, ghA para mIThuM bhabharAve, telamAM bhajIyAnI jema taLe, tenA ja zarIranuM mAMsa kADhI khavarAve, garama retImAM jIvatA mAchalAnI jema zeke, tapAvelI lokhaMDanI tAvaDImAM besADe; carabI, mAMsa, paru lohInI nadIomAM DUbADe, doraDAthI bAMdhIne bhIMta sAthe mAthuM paTakAve ane te jIvonAM eka-eka pApo yAda karAvIne dhagadhagatuM sIsA jevuM pravAhI pIvaDAve che. A rIte asahya trAsa Ape che. A trAsa sahana nahi thavAthI te jIvo bacAvo-bacAvo, mArA upara dayA lAvo, mAro vadha na karo; AvI rIte dInahIna banIne kAkalUdI kare che. tyAre koI tene bacAvavA AvatuM nathI. tevuM dazya cakSusAdevI tame najare nihALyuM. A badhI devakRta vedanA joI. kSetravedanA jevI kebhUkhathI pIDAtA, tRSAthI rIbAtA, ThaMDIthI dhrUjatA, garamImAM baphAtA, tAvathI tapatA, dAhajvarathI baLatA, dAhathI dagdha thatAM, khujalIthI khIjAtA, bhayathI vyAkuLa thatA, ciMtAmAM cagadAtA, parAdhIna thayelA nArakIone uparokta devakRta vedanA ane kSetrakRta dasa vedanA bhogavatA joyA. A duHkhathI trAsita thatAM nArakIo marI javAnuM mana kare to paNa jaghanya 10 hajAra varSathI laIne utkRSTa 33 sAgaropamanuM AyuSya pUrNa thayA pahelAM marI zakatAM nathI. A rIte kadarUpA, huMDa saMsthAnathIyukta napuMsaka vedI AtmAne joI, cakSusAdevI codhAra AMsue raDI UThyA. 42
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ cetanAdevI tene kahe che- he sakhI ! A lokanA sarva jIvoe kramazaH sAte ya narakamAM janma-maraNa karIne, adholokane sparzI lIdho che. anekavAra AvA duHkho sahana karyA chatAM ApaNane A duHkho yAda AvatA nathI. cakSusA devI, cetanA bahenanI vAta sAMbhaLI tenA caraNomAM jhUkI paDyA. sAte ya narakanI trasanADImAM rahelA adholokanA nArakIonI utpatti, duHkhiyAruM jIvana, mRtyu pachI vikherAta, durgadha mAratuM zarIra, narakAgAra vagere joIne vairAgya pAmelA te devI upara AvyA. cetanA bahena sAme AvIne kahevA lAgyA- he bahena ! bhayaMkara pApanA phaLa bhogavavA ghaNA ja duHsahya che. huM viratinA bhAvamAM rahIne have pApamaya virAdhanA na karuM tevI mane sahAya Apajo, mAre A jagyA para to janma levo ja nathI. cetanA bahene kahyuM- he cakSusA ! tuM manane viSayonA vikalpothI zuddha rAkhaje to huM tane sahayoga sAtha ApIza. A rIte narakanA traNa uddezakathI saMkSipta mAhitI ApIne adholokanuM darzana karAvyuM. have juo, tiryaMca gatinA dazyo. paheluM citra dekhAya che te tiryaMcanA vibhAga tarapha javAno rasto che. trIjI ArTa gelerIno bIjo vibhAga : tiryaMcAdhikAra : cetanAdevIne sAthe laIne cakSusAdevI zrutajJA banatAM-banatAM AgaLa vadhyA. daravAjo khulyo, aMdara praveza karyo. cakSusA devIe praveza karIne joyuM. eka ja indriya utpanna karIne te jagyA upara jIvonI parAkrama bharI sthiti joI. bilakula khAlI jagyAmAM ekendriya dhAraNa karelA jIvo camakI uThyA. pRthvI, pANI, agni, vAyu ane vanaspatirUpe aparyApyA pachI paryAptA, sUkSma ane bAdara rUpe daSTigocara thayA. bIjI bAju daSTigocara thayA- beindriyavALA jIvo, trIjI bAju traNa indriyavALA, cothI bAju cAra indriyavALA ane pAMcamI bAju to pAMca indriyavALA jIvo. karmarAjanI karAmata jotAM-jotAM teNe vibhAga pADI nAMkhyA. oha.A jIvonuM vIrya ADuM vaparAyuM tethI ADI kAyA maLI che. A ekendriya jIvone utpanna thavAnI jagyA maLe che. te ekalI zuddha sthAvara nADI che ane A trasanADImAM jeTalA ekendriya jIvonI racanA narakAvAsa rUpe pAthaDArUpe che, te ja jagyAmAM paMcendriya nArakI jIvo utpanna thAya che ane A madhyalokamAM A badhA eka indriya meLavIne keTaluM moTuM kAryanuM kArakhAnuM UbhuM karI dIdhuM che. tyAMnA vAtAvaraNa pramANe beindriyavALA jIvo, traNa - cAra indriyavALA jIvo utpanna thaIne cAre ya bAju haratA pharatA dekhAya che mATe yonika zabda vaparAyo haze. ahIMthI jIvone cAre ya gatimAM javAnI karma sAmagrI maLI Ave che. ema cakSusA devIe tenA mAnasamAM zrutajJAna dvArA zakti anusAra kSayopazama bhAve gaNita sthira karyuM ane AgaLa utpanna thavAnI paddhatine jovA lAgyA. pAMca indriyavALA jIvo jalacara, sthaLacara, uraparisarpa, bhujaparisarpa, khecara 43
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMzIrUpe ane asaMzIrUpe utpanna thayelA joyA. koI IDAthI, koI potajathI, koI jarAthI, koI vAtAvaraNanI anukULatAe saMmUrchAimapaNe utpanna thayelA jaNAyA. te jIvo potAnuM jIvana AhAra, vezyA, daSTi dvArA kema calAve che te jANyuM. azubha AhArAdi karatA jIvo kaI-kaI narakamAM jaI zake che tenA gaNitanA saravALA, bAdabAkI ane bhAgAkAra karIne sthavira bhagavaMtonI vANI dvArA hRdaya paTalamAM yonisaMgraha sthAno utAryA. utpanna thavAnI jagyAne yoni kahevAya che, te ja jagyAmAM judA-judA varNAdi dvArA vividha prakAranA jIvo utpanna thAya tene kuLa kahevAya che. A rIte utpanna thavAnI jagyA 84 lAkha yonirUpe gaNAya che ane tenA sahAre bIjA jIvo temAM ja utpanna thAya tene kula kahevAya che. teno saravALo eka, karoDa sADI satANuM lAkha kulakoTi thAya che. cakSusA devI AgaLa vadhyA. ekAeka vanaspatine nihALatA sthira thaI gayA. cetanA bahene kahyuM, jo sakhI ! A vRkSonAM dasa aMga che, temAMthI sAta aMgamAM sugaMdha dhAraNa karanArA bhinna-bhinna vRkSo che. jema ke (1) mustA eTale koI vRkSanAM mULamAM sugaMdha hoya che (2) koI vRkSanI chAla Adi(tvaka)mAM sugaMdha hoya che (3) koInA skaMdha(kASTha)mAM (4) koInA kapUrAdi niryAsamAM (5) tamAla patra Adi patramAM (6) priyaMgu Adi puSpamAM (7) jAyaphaLa Adi phaLamAM sugaMdha hoya che. A sAta aMgavALA sugaMdhI vRkSamAM pAMca varNa, eka gaMdha, pAMca rasa ane ATha sparzamAMthI komaLa, haLavo, snigdha, uSNa e cAra prazasta sparza = pa41458447 = 700 (sAtaso) tenA avAMtara bheda thAya che. A rIte velA rUpe nIce patharAyelA, latAnA rUpe upara uThelA, jhUlatAM haritakAyarUpa vRkSo che. ekendriya dhAraNa karela vanaspatikAya kahevAya che. tene vicArIne zrutajJA banaje. A vanaspatinuM jJAna AgaLa kAryamAM kema kAryAnvita banI upayogamAM Ave che, te tane akarmabhUminA kSetramAM jovA maLaze. atyAre ahIMthI AgaLa gati dhapAva. cetanAbahenanI AjJA mAnI cakSasAdevI AgaLa vadhyA. tyAM temaNe UMce joyuM, vimAna daSTigocara thayA. te pAchA UbhA rahyA. cetanA bahene pAchI Takora karI, jo sakhI ! A vimAna koI saMkhyAta yojananA ane koI asaMkhyAta yojanAnA che. tenI vAta tAre anuvAdamAM jovI jANavI paDaze ane pelo sUrya udaya pAme tyAre keTale dUrathI dekhAya che ane asta thAya tyAre keTale dUrathI dekhAya che, tenA mApane AkAzAMtara kahevAya che. tenuM gaNita paNa sthira bhAve tAre karavuM paDaze. temAM svastika Adi nAmavALA; arci, arcirAvarta, AdinAmavALA; kAma, kAmAvartAdi nAmavALA tathA vijaya, vijayaMta nAmavALA vimAnonA vistAranA mApanI upamA ApI che, tuM te jANI zrutajJA-bhAvamAM abhivRddhi karaje. cAlo AgaLa vadho, ema kahetA cakSusA devI AgaLa vadhyA. temaNe mulAyama, kaThora, pRthvI, pANI, agni, vAyu, joI, tenI sthitinuM mApa svayaM kADhI lIdhuM. te jIvonI Ro). 44
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavasthiti ane kAyasthiti jANI. pRthvIkAya AdinA jIvo asaMkhyAtArUpe utpanna thAya che. te kyAre khAlI thaI jatA haze tenuM gaNita svayaM karatAM kalpanA dvArA samajAyuM ke asaMkhyAta utsarpiNI-avasarpiNIkAla pramANa hoya che ane vanaspatinA anaMtA jIvono nirlepanakAla nathI. trasakAyanA jIvono nirlepanakAla aneka so sAgaropamano che. A rIte kalpanA dvArA mApa svayaM cakSusAdevIe saMpAdana karyuM ane tenA mAnasamAM ekAeka vikalpa UThyo. te cetanA devIne pUchavA lAgyA, aho cetanAbahena ! vizuddha lezyAvALA, samudyAtathI samavahata thayelA ke asamavahata rahelA aNagAra, deva-devI ke aNagArane jANI zake che ane avizuddhalezI aNagAra tene jANI zakatA nathI. te vAta zuM barAbara che ? cetanA bahene kahyuM zAbAza cakSusA devI ! tamAruM jJAna nirmaLa thavA lAgyuM. A vikalpa bAra prakAre che- cha azuddha ane cha zuddha. te tame tamArI zrutaprajJAthI jANI lejo, temaja kriyA viSe paNa jANavAnuM che. A prakaraNamAM vAMcIne tenI yukti prayukti jANI, matine yukti saMgata banAvajo. AgaLa vadho... cakSusAdevI AgaLa vadhyA. trIjI ArTa gelerIno trIjo vibhAga : manuSyAdhikAra H teNe dazya joyuM- meru parvata, tene pharato jaMbudvIpa ane tene pharato lavaNa samudra, tene pharato pAcho dhAtakIkhaMDa dviIpa, tene pharato kAlodadhi samudra ane tenI pharato ardha puSkara dvIpa A rIte aDhIdvIpane goLAkRtimAM jotA rahyA. tyAM acAnaka dhyAna gayuM. mAnavonA AkAra upara. te mAnavAkRti sIdhI joIne tenA zubha kAryonI noMdha lIdhI. vadhAre daSTi laMbAvIne joyuM to koI mAnavo khetI kheDI rahyA hatA, to koI mAnavo lakhI rahyA hatA ane koI mAnavo zastra dvArA arasa-parasa potAnA zarIranuM ane dharatInuM rakSaNa karI rahyA hatA. cakSusA devIe A dazya joIne nakkI jANI lIdhuM ke A to pAMca bharata, pAMca airAvata ane pAMca mahAvidehanA kSetranA karmabhUmija mAnavo che. A ja mAnavo karma bAMdhe che, karmathI chUTe che, A ja kSetramAMthI mokSa pAme che tathA cAra gatimAM paNa ghUme che. pachI pharatI daSTine ghumAvI, tyAM to gADhA karma bAMdhavAnA kArya karyA vinA kudaratane khoLe jhulatA joDalAnA rUpamAM janmatA, jIvana jIvatA ane sAthe mRtyu pAmatA mAnavone joyA ane cittamAM kSayopazama bhAve jANI lIdhuM ke Ane akarmabhUmija mAnavo kahevAya. tenA pAMca hemavaya, pAMca haraNyavaya, pAMca harivAsa, pAMca ramyavAsa, pAMca devamuru ane pAMca uttarakuru kSetra A trIsa kSetra che. A aDhIdviIpamAM ja mAnavonA janma thAya che. astu... ane hAM... mAre pelA aMtaradvIpanA manuSyone to jovAnA bAkI che. pAchI pharuM. ema vicArI cakSusA devI pAchA pharyA ane AvyA. pelA lAkha yojanAnA jaMbUdvIpanI pharatA, ghughavATA mAratA, be lAkha yojanano tophAnI lavaNa samudra tarapha ane temAM dvIponI ATha paMkti joI. eka eka paMktimAM AMtare-AMtare sAta dvIpa joyA. AMtarAmAM pANI, pAcho dvIpa ema jotAM-jotAM ATha guNyA sAtanuM gaNita mAMDatA chappana aMtara dvIpa 45
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ (8x7 = 56) joI lIdhA. te dvIpanA bhAgo bharatakSetranI maryAdA karanAra cullahemavaMta parvatanA baMne kinArA ane airavata kSetranI maryAdA karanAra zikharI parvatanA baMne kinArA lavaNa samudranA pANIne sparza karI rahyA che. te dazya cakSusA devIne jotA lAgyuM ke A pRthvIkAyamaya parvatonA caraNonuM jANe apkAyamaya lavaNasamudranuM pANI svAgata karatAM prakSAlana karatuM na hoya tevuM raMgIna-saMgIna citra jotAM ekendriyanA AtmA paNa kevuM parAkrama puruSArtha saMpIne karI rahyA che ? tenA pratye ahobhAva jAgyo. pANImAM dvIpa ane temAM paNa utpanna thayelI vanaspati tathA akarmabhUminA manuSyone rahevAnA chappana aMtaradvIpanAM ekorUka dvIpathI laIne zuddhadaMta sudhInA 28 dvIpo pUrva--pazcimI bhAgamAM rahelA che ane 28 dvIpo uttara dakSiNI bhAgamAM eka ja sarakhA nAmanA rahelA joyA. te uparAMta tyAM aneka vRkSo dazAMgI sukho Ape tevA zarIra dhAraNa karI gaganacUMbI UMcAIvALA thaIne zobhI rahyA hatA. ekendriyanI apekSAe mahAna puNyanA yoge temane ekendriyanI kAyA maLI hatI, tethI tenA zubha suMdara manoramya varNa, gaMdha, rasa, sparzanI zItala chAyA ApI zake tevI sAmagrIthI teo svayaM mULa, thaDa, skaMdha, tvacA, zAkhA, prazAkhA, patra, puSpa, phaLa ane bIjamAM bharapUra rasAsvAdathI bharelA ghAsa temaja kacarAnI gaMdakIthI rahita potAnA zarIranuM sauMdarya pragaTa karI rahelA hatA, tene joyA. tenI bIjI bAjumAM moTI 800 dhanuSanI UMcAIvALA mAnava yugalone joyA. A 56 aMtara dvIponA kSetronI zobhA ramaNIya-darzanIya che. te kSetrane zobhAvanArA mAnavayugalo paNa eTalA ja sauMdaryavAna dekhAya che. batrIsa lakSaNathI pUrNa, teonA caraNanAM taLiyA, paMjo, ghUMTaNa, paga, goThaNa, jaMghA, sAthaLa, guhya pradeza, kammara, uMdara, pITha, khabhA, hAtha, bhujA, grIvA, gAla, mukha, jIbha, nAka, lalATa, AMkha, bhramara, kAna, lamaNA, mastaka Adi eka-eka avayavamAMthI sauMdarya nItarI rahyuM che. temanI hastarekhA, pAdarekhAvALuM zarIra dvIpane vibhUSita karI rahela che, tema joyuM ane tene pAcho bIjo vicAra Avyo sapta dhAtunuM A audArika zarIra jIrNa-zIrNa thavAnA svabhAvavALuM che chatAM apUrva daSTigocara thAya che. AvA zarIranI puSTi A yugalo kevI rIte karatA haze ? tyAM eka dazya najare paDyuM. yugala daMpati, susvaravALA komaLa tvacAthI zobhatA, raja, mela, pasInAthI rahita, uttama nirogI zarIravALA tathA sugaMdhI zvAsozvAsavALA, 64 pAMsaLIthIyukta, samacaturasa saMsthAnavALA, prakRtithI bhadrika, vinIta, upazAMta, namra, sarala, nira MkArI, vicaraNa karI rahyA hatAM. teo (1) mataMgA- nAmanA vRkSa pAse AvI UbhA rahyA. te vRkSa upara mada jharatAM mIThAzathI bharelA phaLo zobhI rahyA hatA. pAkIne taiyAra thayelA phaLo nIce AvyA. tene UThAvIne tenuM jyusa pIvA mATe temaNe (2) bhUMgA- nAmanA vRkSa upara hAtha laMbAvyo. te vRkSa upara pAtranA AkAravALA pAna lAgI rahyA hatA. tene lIdhA ane temAM pelA phaLone mUkI suzobhita hastakamalamAM rAkhI 46
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ sucAru DhabathI pIvA lAgyA. tyArapachI trIjA vRkSa nIce AvIne beThA. ekAeka maMda maMda pavana AvatA (3) truTitAMgA- vRkSamAM havA bharAI, tethI temAMthI vAjiMtra jevo madhura AlApa sahitano avAja nIkaLyo. tenI surIlI vahetI saragama sAMbhaLavAmAM lIna banI gayA. AnaMda pramoda sAthe te divasa rAtri vyatIta karI rahyA hatA. rAtri hovA chatAM (4) dvIpazikhA nAmanA vRkSanA dasa aMgamAMthI dIpaka samo prakAza AvI rahyo hato ane divasa thatAM tyAM (5) jyotirasA- nAmanA vRkSanA phUlamAMthI sUrya samo temaja zItala prakAza patharAI rahyo hato. (6) teonA hAthamAM ane grIvAmAM suMdara citraMgA vRkSanA raMgaberaMgI muktAphaLa jevA bIjanA alaMkAro hAthamAM kaMkaNanA rUpamAM ane grIvAmAM mALAnA rUpamAM zobhI rahyA hatA. teoe (7) cittarasA- vRkSa pAse sudhAne tRpta karavA vividha parNa phaLa-phUla tathA tyAM mATInI sAmagrI laIne bhojana karatA tene joyA (8) maNiyaMgA- vRkSanA puSpo temanA AbhUSaNanA rUpamAM aMgIkAra karatA joyA ane (9) gihagArA- nAmanA vRkSanI zAkhA eTalI jhaTAjhUTa hatI ke eka suMdara makAnanA rUpamAM saheje-saheje joDAyelI hatI. zayyAnuM ane jhUlAnuM baMne kAma karatI hatI. tethI teo jhulavAnuM tathA suvAnuM kArya saheje karI zakatA hoya tema jaNAyuM ane joyuM. (10) aNiyagaNA- nAmanA vRkSanI tvacA arthAtu chAla eTalI bArIka nIce utarI AvatI hatI ke tene laIne vastranA rUpamAM te yugalika daMpati dhAraNa karatA hatA te paNa joyuM. AvA aneka yugalo, dasa prakAranA aneka vRkSo nIce ja rahetA. teone ekAMtare bhUkha lAgatI. teo sucAru DhabathI cAlatA, besatA, UThatA, UbhA rahetA, zayana karatA ane bhojana karatA hatA. A paddhati joI tyAre cakSusA devIne zaMkAnuM samAdhAna thaI gayuM. temaNe nakkI karyuM ke A vanaspati ja A yugala tiryaMcanuM tathA manuSyanuM bharaNa poSaNa kare che ane pAMce ya indriyanA viSayanuM sukha teo A vRkSo pAsethI meLave che. tyAM eTalA badhA vRkSo che tene A yugalo jarAya satAvatA nathI, kApI nAMkhatA nathI. je nIce khare, paDe, temAMthI Avazyaka hoya teTalI ja sAmagrI grahaNa kare che. pRthvI paNa evI madhura hoya che ke teno paNa AhAra kare che. te baMne bhAI-bahenanA rUpamAM janma dhAraNa kare che. yuvAna thAya tyAre daMpatinA rUpamAM jIve che ane mRtyunA chellA 6 mahinA bAkI hoya te pahelA yugalika strI garbha dhAraNa kare che ane yugala bALaka-bAlikAnA rUpamAM joDalAne janma Ape che, tenuM ogaNapacAsa divasa lAlana pAlana kare che ane chelle bagAsuM khAtA, chIMka khAtA baMne prANa choDe che. marIne bhavanapati ke vyaMtara deva thAya che. tenuM mRta zarIra vaikriya zarIranI jema (kapUranI jema) vikherAya jAya che ane tenA hADakAMo bhAkhaMDa pakSI upADIne samudramAM prakSipta karI de che. A rIte chappana aMtaradvIpanA manuSyo tathA paMdara karmabhUminA manuSyo, trIsa akarmabhUminA manuSyo, A sarva maLI 15+30+5 = 101 kSetranA garbhaja manuSyo ane tenA aparyAptA 47
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 ( 5. paryAptA maLIne 202 bheda thAya che. tenA zarIramAMthI nIkaLatI 14 prakAranI azucimAM utpanna thatA saMmUrchAima manuSyo 101 aparyAptA, tema kula 202 + 101 = 303 bheda manuSyanA thAya che. traNe ya kALe A manuSya kSetra dravyathI zAzvatA ane paryAyathI azAzvatAno zrutajJA cakSusA devIe saravALo karI potAnA mAnasapaTTamAM goThavI dIdho. tyArapachI AgaLa gati karIne cakSusAdevI nIsaryA. jyAM devanuM citra hatuM. te daravAjo kholIne temAM praveza karyo. tyAM cAra prakAranA deva joyA. trIjI ArTa gelerIno cotho vibhAgaH devAdhikAra : bhavanamAM rahenArA- ratnaprabhA narakanA je bAra AMtarA che temAMthI uparanA be choDIne dasa AMtarAmAM dasa bhavanapati devakumAro rahevAnA sAta karoDa, botera lAkha bhavanAvAsa joyA. teo zayyAmAM utpanna thAya che. teonI indra pariSada vagerenuM nirIkSaNa karyuM, vadhAre jANavA mATe abhyAsa karI laIza ema vicArI te bhavananA uparanA bhAgamAM AvyA. uparanI jagyAmAM moTA moTA nagaro joyA. tyAM vANavyaMtara devone rahevAnA sthAnanihALyA. tyAMthI tirachAlokamAM UMcI daSTi karI. sUrya, caMdra, graha nakSatra tArAnA vimAnAvAsa joIne pAchA jaMbUdvIpamAM pharyA. have temane madhyalokanI musApharI karavI hatI. tethI cetanAdevI pAse AvIne vArtAlApa karavA lAgyA. cetanAdevIe kahyuM- priya sakhI, cakSusA! aDhIdvIpamAM sumerUne pradakSiNA karatAM jyotiSI devonA vimAno joyA? aDhIdvIpanI dharatI joI?. A madhyaloka asaMkhyAta yojanAno lAMbo patharAyelo che. temAM jebUdvIpanI vRtta AkAranI upamAo, tenA saMsthAna, AyAma, vikhaMbha, paridhi, jagatInI UMcAI, mULa, madhya ane uparano vikhaMbha jANavA jevA che. tuM gaNita dvArA tenA AkAra-prakAranI anuprekSA karaje. have tuM tyAM jaIne joje. jaMbUdvIpanA kinAre jagatI che. tenI madhyamAM cAre tarapha gavAkSa kaTaka che. jagatInI upara madhyamAM padmavaravedikA che tenI baMne bAju vanakhaMDa che. vanakhaMDamAM aneka vAvaDIo che. tyAM vANavyaMtara devo Amoda-pramoda karavA mATe Ave che, tyAM besavA suvA mATenA Asana zilApaTTaka Adi che. meru parvatathI pUrva, pazcima, uttara, dakSiNamAM jagatanA cAra dvAra che. tenA nAma vijaya, vijayaMta, jayaMta, aparAjita che. methI 45000 yojana dUra sItA mahAnadI upara vijaya dvAra che. te cAra yojana pahoLuM ATha yojana UMcuM che. daravAjAnI aMdara ane bahAra suvarNamaya retI pAtharelI che. dvAranI aMdara baMne bAju cotarA che. jemAM caMdana kaLaza mALAo yukta khIlIo, ghaMTaDIo, cAMdInA zIkA ane temAM dhUpadAnIo che. putaLIo, jAlaghara, vizALa ghaMTa ane mALAonI paMktio che. baMne cotarAnI pITha para prAsAdAvataraka mahela che. pITha cAra yojana lAMbI-pahoLI, be yojana UMcI che. prAsAda be yojana lAMbA pahoLA ane cAra yojana UMcA che. prAsAdamAM maNipIThikA che. tenA upara siMhAsana che. A vijaya dvAranI aMdaranuM va thayuM ane bahAranA bhAgamAM be cotarAnI sAme toraNa che. pratyeka 48.
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ toraNanI sAme be-be pUtaLIo che. tyAM nAgadaMta, hastiyugala, azvayugala, narakinnara, kiMSa yugala, mahoraga, gaMdharva ane RSabha yugala che. A pramANe aneka maMgala rU5 darzanIya be-be padArtha che. baMne niSAdikAo upara be-be siMhAsana, chatra, cAmara Adi che. dvAra upara 1080 dhvajAo che. daravAjAnI upara 9 bhavana che. pAMcamA bhavanamAM vijayadevanuM siMhAsana che. tenI AsapAsa deva-devIonA bhadrAsano che. A rIte madhyama bhavanamAM parivAra sahita besavA yogya saMpUrNa vyavasthA che. anya ATha bhavanamAM eka eka siMhAsana che. vijaya-devano parivAraH 4000 sAmAnika deva, 4000 agramahiSIono parivAra, 8000 Abhyatara pariSadanA devo, madhyama pariSadanA 10,000 devo, bAhya pariSadanA 12,000devo, 7 senApati, 16,000AtmarakSaka devo, A dareka mATe pAMcamA bhavanamAM bhadrAsana rahelA che. vijaya dvAranA mAlika vijayadeva tyAM rahe che. tenI sthiti eka palyopamanI che. temanI rAjadhAnI pUrva dizAmAM asaMkhya dvIpa-samudro pachI jyAM bIjo jaMbudvIpa che tyAM bAra hajAra yojana aMdara gayA pachI vijayA nAmanI rAjadhAnI Ave che. te bAra hajAra yojananI lAMbI-pahoLI ane goLa che. tenI cAre bAju sADA sADatrIsa yojana UMco gaDha che. te mULamAM 1rA yojana pahoLo che, madhyamAM vra yojana pahoLo ane upara 3 yojanane ardha gAu pahoLo che. vijayA rAjadhAnImAM kula 500 daravAjA che. te dvAra drA yojana UMcA ane kalA yojana pahoLA che. zeSa varNana uparokta dvAranA varNananI samAna samajI leje. vijaya devanuM varNana pustakanA anuvAdamAMthI jANI leje. zeSa traNa dvAramAMthI (1) dakSiNa dizAmAM vejayaMta nAmanuM dvAra, vejayaMta deva tathA tenI vejacaMtA rAjadhAnI che. (2) pazcima dizAmAM jayaMta dvAra, tenA mAlika jayaMta deva ane tenI jayaMtA nAmanI rAjadhAnI tathA (3) uttara dizAmAM aparAjita dvAra, tenA mAlika aparAjita deva ane rAjadhAnI aparAjitA nAmanI che. cAre dvAranI vacce 7905ra (ogaNAeMzI hajAra bAvana) yojana dezona be gAu sAdhika aMtara che. lavaNa samudranA aMtima pradezo jaMbUdvIpathI spaSTa che ane jebUdvIpanA aMtima pradezo lavaNa samudrathI spaSTa che paraMtu te pradezo temanI ja maryAdAnA kahevAya che. jaMbUdvIpamAMthI marIne keTalAya jIvo lavaNa samudramAM utpanna thAya che ane lavaNa samudranA keTalAka jIvo marIne jaMbUdvIpamAM utpanna thAya che. A pramANe vAta cetanAdevI pAsethI sAMbhaLI cakSusA devI jovA gayA. AbehUba drazya temaNe jevuM sAMbhaLyuM hatuM tevuM ja nihALyuM. tyArapachI pharato lavaNasamudra, tenuM pANI khAruM, kaDavuM ane amanojJa joyuM. temAM pAtALa kaLazo joyA, temAMthI UThatI zikhA 16000 yojana UMcI ane teno khaLabhaLATa vagere sAMbhaLyo. te lavaNa samudrane pharato dvIpa ane tene pharato samudra ema asaMkhyAta dvIpa samudronuM nirIkSaNa karyu. chelle svayaMbhUramaNa samudrane joI lIdho. cakSusAdevI teno marma samajavA pAchA pharyA cetanA bahenane pUchI 49 MB
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ lIdhuM. cetanA bahene kahyuM- tame je joyuM te to phakta upara uparanuM sthUla joyuM che. sUkSma marma jANavA mATe abhigama nagarano pUrNa abhyAsa jJAnI puruSoe dekhADela upAMgamAMthI karI lejo. temAM devonI divya gati, bAhya pugalone grahaNa karavAthI vidurvaNA, devanA vaikriya zarIrane chaghastha joI zakatA nathI; bALakanuM chedana-bhedana karyA vinA bALakane nAnA-moTA karavAnuM sAmarthya devamAM hoya che, tenuM varNana karavAmAM AvyuM che. caMdra, sUryanI nIce, madhyamAM ane upara rahenArA tArAonuM varNana, pratyeka caMdra sUryanA parivAranuM pramANa, jaMbUdvIpanA menthI jyotiSka devonI gatinuM aMtara, lokAMtamAM jyotiSka devonI gati-kSetranuM aMtara, ratnaprabhAnI uparanA bhAgathI tArAonA, sUryanA, caMdranA vimAnonuM ane sarvathI uparanA tArAonA vimAnonuM AMtaruM keTaluM che? te sarvanuM gaNita darzAvyuM che. te devono parivAra, tenA vimAnone vahana karanAra devonI saMkhyA, agramahiSIo vagerenI zaktinuM vivecana samajI levuM. A badhI vAta madhyalokanA traNa prakAranA devonI thaI, have Ave che vaimAnika devonI vAta. tene jovA mATe UrdhvalokamAM jAo. cetanA devInA kahevAthI teo upara gayA tyAM jaIne joyuM. A Urdhvaloka A madhyalokanI samapRthvIthI asaMkhya kroDAkoDI yojana upara kramazaH saudharma ane bIjo IzAna devaloka joyA. tyAMthI asaMkhya yojanA kroDAkroDI yojana upara trIjo sanaskumAra, cotho mAhendra devaloka joyA. te cAre ya devalokane ardha caMdrAkAre joyA. baMne maLIne pUrNa caMdrAkArano AkAra pakaDatA joyA. tene rahevAnA AvAso vimAnane AkAre joyA. te vimAno vividha ratnamaya, zreSTha varNa, gaMdha ane sparzathI yukta ramaNIya-darzanIya che tema jotA ja rahyA. A cAra devaloka upara pAMcamo brahmaloka, chaThTho lAMtaka kramazaH mahAzukra ane sahasAra, tyArapachI ANata-prANata ane AraNa-ayyata be-be devaloka ardha caMdrAkAre che. tyArapachI traNa trikamAM nava raiveyaka vimAno che, tyArapachI pAMca anuttara vimAno che. temAM madhyamAM sarvArthasiddha vimAna ane cAre dizAmAM zeSa cAra vimAno joyA. jevI rIte adholokamAM pAMca narakavAsA hatAM tevI ja rIte uparamAM pAMca anuttara vimAnAvAsa joyA. jevI rIte adholokamAM durgadhI pulo azubha varNAdivALA joyA tevI ja rIte A uparanA bhAgamAM sugaMdhI pudgalo zubha varNAdivALA dedIpyamAna padArtho joyA. prathama devalokamAM 3ra lAkha, bIjAmAM 28 lAkha, tyArapachI kramazaH 12 lAkha, 8 lAkha, 4 lAkha, 50,000, 80,000, 000, navamA-dasamA devalokamAM cAraso ane agiyAramA-bAramA devalokamAM 300 vimAnAvAsa joyA. nava raiveyakamAM 318 vimAnAvAsa tathA pAMca anuttaranA pAMca vimAnAvAsa joyA. A vimAnomAM pahelo ane bIjo devaloka ghanodadhinA AdhAre, trIjo cotho devaloka ghanavAtane AdhAre che, pAMcamo devaloka ghanavAtane AdhAre sthita che, chaThTho-sAtamo 50
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane AThamo devaloka ghanodadhi-ghanavAta pratiSThita che, tyArapachInA devaloka AkAza pratiSThita joyA. te vimAnAvAsa keTalAka AvalikA baddha--paMktibaddha, goLa, trikoNa ane corasa AkAre kramazaH cAre ya dizAmAM goThavAyelA joyA. keTalAka vimAno vividha AkAranA chUTA chavAyA puSponI jema sthita joyA. koI saMkhyAta yojananA vistAravALA, koI asaMkhyAta yojananA vistAravALA joyA. temAM devo puNyayoge suMdara manohara samacaturasa saMsthAna yukta zarIranA dhAraka, zreSTha varNa, gaMdha, sparzavALA hatA, teone vaikriya labdhithI vividharUpa banAvatA joyA. teo janmathI ja sohAmaNA bAhya AbhUSaNo rahita hovA chatAM manohara dekhAtA hatA. teo janmathI ja vibhUSita zarIravALA haze tema manomana cakSusAdevIe vicAra karyo. upara uparanA devalokanA devonI avagAhanA kramazaH nAnI-nAnI joI ane tenI sthiti, Rddhi, avadhikSetra vRddhi pAmatA joyA. teo zubha pudgalono AhAra laI rahyA hatA. be devaloka sudhI devIo joI. pachI upara phakta devone joyA. bAra devaloka sudhInA devone nIce jatA AvatA joyA, pariSadavALA joyA paraMtu nava caiveyaka ane anuttara vimAnavAsI devo upazAMta ane avara javara nahIM karanArA tathA ahamendra joyA. A rIte UrdhvalokanI darzanIya yAtrAnA darzana karI cakSusAdevI pAchA pharyA. te devonI samuccaya sthiti jaghanya 10 hajAra varSanI ane utkRSTa 33 sAgaropamanI jANI lIdhI. cetanAbahena pAse AvI A rIte cAra gatinA jIvono abhyAsa karavA lAgyA. cakSusAdevI tAtparyamAM samajI zakayA ke puNya-pApanA phaLa jevA prakAranA jIvoe bAMdhyA arthAt tevA prakAranA maLatA rahe che. have temane cothI pratipattinI ArTa gelerI jovAnI bhAvanA jAgI. triloka darzana cothIthI navamI pratipattinI ArTa gelerI : cothI pratipatti ArTa gelerImAM praveza karIne ekendriya, beindriya, teindriya, caurendriya, paMcendriya jIvo keTalI sthiti pAmIne mRtyu pAme che, te bhavasthiti jANI joI. enI e indriya keTalI (vAra) pAme che, tevI kAyasthiti nihALI, teonuM aMtara, alpabahutvanuM jANapaNuM karyuM. tyArapachI pAMcamI ArTa gelerImAM praveza karyo, tyAM temaNe saMsArI jIvone pRthvIkAyAdi cha prakAre joyA. teonI bhavasthiti kAyasthitinuM mApa kADhyuM ane AgaLa vadhyA. chaThThI ArTa gelerImAM sAta prakAranA jIvone joyA. nArakInA rUpamAM, tiryaMca-tiryaMcANInA rUpamAM, manuSya-manuSyANInA rUpamAM, deva-devAMganAnA rUpamAM. teonuM AyuSya, kAyasthiti, aMtara, alpabahutva jANIne AgaLa vadhyA. sAtamI ArTa gelerImAM ATha 51
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ Th( 5. prakAranA jIvonuM darzana judI ja rIte karyuM. prathama samayanA nArakI, aprathama samayanA nArakI; prathama samayanA tiryaca, aprathama samayanA tiryaMca; prathama samayanA manuSya, aprathama samayanA manuSyo; prathama samayanA devo, aprathama samayanA devo. A ATheya prakAranA jIvomAMthI prathama samayanA jIvonI bhavasthiti-kAyasthiti eka samayanI ane aprathama samayanA jIvonI jeTalI bhavasthiti ane kAyasthiti hoya temAMthI eka samaya ocho jANI levo. aMtara-tiryaMcanuM aneka so sAgara, zeSa sarvanuM vanaspatikALa; tyArapachI alpabadutva jANyuM. tyAMthI AgaLa vadhIne AThamI pratipatti ArTa gelerImAM pravezyA. tyAM saMsArI jIvonA nava prakAra- pRthvIkAya, aSkAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya, beindriya, te indriya, caurendriya, paMcendriya ane tenuM alpabahatva jAyuM, trilokadarzana karatA rahyA. tyAMthI cakSusAdevI AgaLa vadhyA. navamI pratipatti ArTa gelerImAM pravezyA. tyAM prathama samayanA ekendriya, aprathama samayanA ekendriya beindriya, te indriya, caurendriya, paMcendriyane nihALyA. tenuM alpabadutva jANavA daSTi laMbAvI. temAM jaNAyuM ke- (1) sarvathI thoDA prathama samayanA paMcendriya jIvo, tenAthI caurendriya, teindriya, beindriya, ekendriya kramazaH vizeSAdhika. aprathama samayanA pUrvavatuM. A rIte triloka darzananI nava pratipatti rUpa ArTa gelerInuM darzana cakSusAdevIe karyuM. prathama khaMDanuM triloka darzana pUrNa thayuM. cakSusAdevIe cetanA bahenane pUchyuM- have zuM jovAnuM che? cetanA bahene kahyuM ke A khaMDamAM je vAta tame jANI joI tenuM ghaTaka che saMsArI jIvo. bIjA khaMDamAM sarva jIvonA be, traNa A bheda-prabhedanava pratipatti rUpe darzAvyA che. jema ke-siddha-asiddha, saindriyaanindriya, jJAnI-ajJAnI, AhAraka- anAhAraka, bhASaka-abhASaka, samyagdaSTimithyAdaSTi, paritta-aparitta, paryAptaka-aparyAptakasUkSma-bAdara, saMjJI-asaMjJI, bhavasiddhika-abhavasiddhika rUpe bhedonuM vidhAna karyuM che tathA yoga, veda, darzana, saMta, asaMyata, kaSAya, jJAna, zarIra, kAya, vezyA, yoni, indriya, AdinI apekSAe varNana karavAmAM AvyuM che arthAt pUrvokta jIvomAM A dvAra utAravAmAM AvyA che, tene jIvasthAna kahevAya che ane te guNasthAna rUpamAM paNa jovAya che. A rIte abhigama nagara be khaMDamAM vaheMcAyeluM che. prathama khaMDamAM saMsArI jIvonuM varNana, bIjAmAM saMsArI ane siddhonuM varNana darzAvIne siddhAlayanuM darzana karAvyuM che. he cakSusAdevI ! tAtparya e | mATe jo prayatna-puruSArtha savaLo kare to avazya zuddha svarUpI banIne mokSamAM jAya che; A je triloka darzana karyuM te zAzvata che, temAM phera thato nathI. mAtra paryAyathI vyakti ke vastu sthAna badale che, tema A Agama jaNAve che. cetanA bahenanI vAta sAMbhaLI, abhyAsa karI, triloka darzana karI, casAdevI pAchI pharI ane mArA darzana upayoga pAyaloTe temane viratinA vimAnamAM besADI abhigama 52
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ nagarathI prasthAna karAvI cetanA bahena sAthe pAcho laI Avyo ane te AvIne mArA kSayopazama bhAvamAM sthita thaI gayA. A che pradhAna saMpAdikAnuM bhAvadarzana. priya pAThaka vRMda! Apa jarUra samajI gayA hazo pradhAna saMpAdikAnA bhAvone? A pUrNa zrI jIvAjIvAbhigama sUtra virATa vizvanI vAta kare che. A tIrthakara, gaNadhara, sthavira bhagavaMtonI vANIne vAMcatA, vAgoLatA trilokInAtha pratye sahaja rIte ahobhAva jAge; paNa sAthe e vAta kahI dauM chuM ke Agama manISI parama upakArI pU. triloka munirAja amArA AgamanA dareka pAThonuM saMzodhana, avirata bhAve bhagIratha puruSArthathI karI rahyA che, temanuM nAma paNa saheje bahumAnapUrvaka joDAI gayuM che. mane je bhAvo AvyA tevA AlekhyA che, tevA bhAvo tamArA dilamAM vase. jIva-ajIvane jANI subodha pAmI AtmAnI moja mANI satkRtyonI AratI utArI, jIvana sArthaka karo tevI aMtaranI maMgalakAmanA... AbhAra-dhanyavAda-sAdhuvAda : prastuta AgamanA rahasyone khullA karato aNamola divya abhigama preSita karanAra, mahAupakArI goMDala gaccha ziromaNi, parama dArzanika, amArA Agama kAryane protsAhita karI AzIrvAdanI varSA varasAvanArA gudeva pU. zrI jayaMtilAlajI ma.sA.no ananya bhAve AbhAra mAnuM chuM ane zatakoTI sAdara bhAve praNipAta namaskAra karuM chuM. zraddheya, preraka, mArgadarzaka jemanA pasAye pU. triloka muni ma.sA.no yoga prApta thayo che, tevA vANIbhUSaNa pU. girIza gurudevano sahRdayatApUrvaka AbhAra mAnI vaMdana karuM chuM. A Agamane suzobhita banAvanAra, suMdara hArdanA bhAva bharI alaMkRta karanAra, mULapAThanuM saMzodhana karI vyavasthita karanAra, Agama manISI pU. trilokamunivaryane mArI zatakoTI vaMdanA pAThavuM chuM. | muni puMgavonA caraNAnugAmI, prAraMbhelA kAryane pUrNatAnA pagathAre pahoMcADanArA, Agama gujarAtI saMskaraNanA udbhavikA, utsAhadharA, nipuNA, kAryaniSThA, ugratapasvinI mama bhaginI temaja suziSyA sva. sAdhvI zrI uSAne smaraNa sAthe dhanyavAda apuM . Agama avagAhana kAryamAM sahayogI sAdhvIranA puSpAbAI ma, prabhAbAI ma. evaM dhIramatI bAIma, hasumatI bAIma, vIramatI bAI ma. sahita sevArata reNukAbAI ma. Adi dareka gurukulavAsI sAdhvIvRMdane anekazaH dhanyavAda ApuM chuM. A upAMganA anuvAdikA nitya japa tapanA tapasvI paMDitA amArA paTTodharA puSpAbAI mahAsatIjInA paTTodharA ane amArA praziSyA nitya tapasvinI svAdhyAya anuraktA bA. bra. punitAbAI mahAsatIjI che. teonA bhavya puruSArthane huM biradAvuM chuM K()
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathA maMgala kAmanA karuM chuM ke teo siddhAMta pAragAmI banI AtmAnuM utthAna kare.. mokSapathanA pathika bane. satata prayatnazIla, aneka AgamonuM avagAhana karIne anuvAdanI kAyApalaTa karI, Agamane sarala, sumadhura, saMmArjita karanAra, zabdArthabhAvArtha ane vivecananuM saMtulana jALavI rAkhanAra, bhagIratha kAryanA yazasvI sahasaMpAdikA mama ziSyA-praziSyA sAdhvI ratnA DaoN. sAdhvIzrI AratI ane sAdhvIzrI subodhikAne abhinaMdana sahita sAdara dhanyavAda ApuM chuM. Agama niSThAthI sevA ApanAra zramaNopAsaka mukuMdabhAI pArekha, maNibhAI zAha evaM jayavaMtabhAI zAha, kumArI bhAnubahena pArekhane tathA suMdara akSaromAM saMpAdakIya lekha lakhI ApanAra kumArI yoganAbahena mahetAne dhanyavAda. paramAgama pratye avihaDa bhaktibhAva rAkhanAra gusprANa phAunDezananA mAnad sabhya bhAmAzA zrIyuta ramaNikabhAI tathA Agama prakAzana karavAnA aDaga bhekhadhArI, deDha saMkalpI, tapasvinI mAtA vijyAbahena tathA bhaktisabharahRdayI pitA mANekacaMdabhAI zeThanA suputra, narabaMkA, royalapArka sthA. jaina moTA saMghanA pramukha zratasevAsaMniSTha zrI caMdrakAMtabhAI zeTha tathA kAryAnvita zrI mahendrabhAI Adi sarva sabhyagaNa; dhIrubhAI, vinubhAI Adi kAryakartAo; mudraNa karanAra nehalabhAI, temanA pitAzrI hasamukhabhAI tathA sahayogI kAryakaro, AgamanA zrutAdhAra bananArane ane anya dAnadAtA mahAnubhAvone abhinaMdana sAthe sAdhuvAda ApuM chuM. AgamanA anuvAda, saMzodhana, saMpAdanamAM upayogI thayelA pUrva prakAzita AgamonA prakAzakone sAdhuvAda. Agama avagAhana karavAmAM upayoganI zUnyatAthI kaMIka zabdo, akSaro, pAThamAM azuddhi rahI javA pAmI hoya, vItarAga vANI viruddha lakhAyuM, vaMcAyuM hoya to trividhe-trividha micchAmi dukkaDaM. - priya pAThako! tamo Agama vAMco tyAre kaMIka azuddhi rahI javA pAmI hoya te khyAla Ave to tenI noMdha karI amane mokalavA prayatna karazo. namAmi zva jiNANaM-khamAmi savvajIvANaM / vItarAga vacana viruddha lakhAyuM hoya, to mAguM punaH punaH kSamApanA, maMgalamaitrI pramoda bhAvamAM vaho sahu, evI karUM chuM vijJApanA parama pU. saumyamUrti aMbAbAI ma.sa.nA suziSyA - AryA lIlama. K ). 54.
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMpAdana anubha Do. sAdhvI AratI tathA sAdhvI subodhikA anekAMtavAda e jainadarzananI AgavI vizeSatA che. vastunA sarvAgINa svarUpa darzana mATe vividha dRSTie teno abhyAsa Avazyaka che. vastune bhinna-bhinna dRSTikoNathI nihALavI ke bhinna-bhinna apekSAe vicAra karavo, tene anekAMtavAda ke syAdvAda kahe che. AgamomAM yatra, tatra, sarvatra A anekAMta daSTikoNanA darzana thatAM rahe che. zrI jIvAjIvAbhigama sUtramAM ajIvanA bheda-prabhedonuM ane vividha apekSAe saMsArI jIvonA 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 tathA 10 prakAranA bhedonuM kathana che. te uparAMta bIjA khaMDamAM sarva jIvonA paNa 2 thI 10 sudhInA bhedonuM kathana che. A rIte A sUtranI kathana paddhatimAM syAdavAda jhaLakI rahyo che. 24 daMDakanA jIvone prApta zarIra, sthiti, avagAhanA, lezyA, jJAna vagere ra3 prakAranI RddhinuM (daMDaka nAme prasiddha thokaDAnuM) digdarzana A vizALakAya Agama mahatvanuM aMga banI rahe che. temAM eka RddhinuM nAma saMghayaNa che. saMghayaNa eTale hADakAnI majabUtAI, audArika zarIramAM cha prakAranA saMghayaNamAMthI koIpaNa eka saMghayaNa avazya hoya che. sUkSma tathA bAdara pRthvI, pANI, agni vagere sthAvara jIvonA zarIramAM hADakA dekhAtA nathI. to temAM saMghayaNa kema hoya zake ? zodha-khoLa karatAM vRttimAM samAdhAna prApta thayuM ke hADakA na hovA chatAM te jIvomAM hADakA saMbaMdhita zakti hovAthI teo saMghayaNI che ane A zaktinI taratamatAnA AdhAre te jIvomAM aneka AkAra-prakAranuM chevaTuM saMghayaNa hoya che. tenuM spaSTIkaraNa pratipatti-1nA zAstrapAThamAM che. pratipatti-3 devAdhikAra anusAra asurakumArAdi bhavanapatinA bhavanAvAsa prathama narakanA pRthvIpiMDamAM che. temAM 13 pAthaDA ane 12 AMtarA che. pAghaDAmAM narakAvAsa che ane AMtarAmAM bhavano che. graMthakAro upara-nIcenA eka-eka AMtarAne zUnya ane madhyanA dasa AMtarAmAM 10 bhavanapatinA bhavano kahe che. paraMtu bhagavatI 55.
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtra, zataka-2, uddezaka-8 mAM vidhAna che ke asaMkhyAtamA aruNodaya samudramAMthI 40,000 yojanA nIce ratnaprabhA pRthvImAM camarendranI caramacaMcA rAjadhAnI che. pAthaDA ane AMtarAnI jADAI saMbaMdhI sUkSma gaNita dvArA spaSTa thAya che ke prathamanA be AMtarA zUnya che ane trIjA AMtarAmAM asurakumAranA bhavano che, tenI sUkSma gaNatarI A pramANe thAya che- prathama narakanA pratyeka pAthaDA-3000 yojanAnA ane AMtarA 11,583 yojana vistRta che. te anusAra gaNanA karatAM- ratnaprabhA pRthvInI uparI chata 1000 yojananI che. tyAra pachI prathama pAghaDo 8000 yojanAno che, tyArapachI prathama AMtarAnA 11583 yojana che. tyAra pachI bIjA pAthaDo 3000 yojanAno che, tyAra pachI bIjA AMtarAnA 11,583 yojananI ane tyArapachI trIjA pAthaDA 3000 yojananI gaNanA karatAM 1000 + 3000 + 11,583 + 3000 + 11,583 + 3000 = 33,166 yojana thAya che arthAt 33,16 yojana pachI trIjuM AMtaruM zarU thAya che. zrI bhagavatI sUtra anusAra 40,000 yojana nIce asurakumAra camarendranI camacaMcA rAjadhAnI che. temAMthI uparokta rAzi ghaTADatAM 40,00033,166 = 6834 zeSa rahe che. mATe trIjA AMtarAmAM 6834 yojanA nIce jaIe tyAM asurakumArendra camaranI rAjadhAnI ane tenI AsapAsa saMpUrNa AMtarAmAM asurakumAronA bhavanAvAso che saMkSepamAM ratnaprabhA pRthvInA bAra AMtarAmAMthI prathama be AMtarA zUnya che. te daza AMtarAmAM kramazaH daza bhavanapati devonAM bhavano che. pratipatti-3 lavaNa samudrAdhikAramAM aneka AzcaryakArI vizeSatAthI yukta evA lavaNa samudranuM varNana che. temAM lavaNa samudranI UMcAI 16,000 yojana kahI che. jabUdvIpa ane dhAtakIkhaMDa dvIpa taraphanA lavaNa samudranA baMne kinArethI paMcANu pradeza soLa pradezonI lavaNa samudranI UMcAI vadhatAM-vadhatAM 95,000 yojane lavaNasamudranI 16,000 yojananI UMcAI thAya che. A prakAranuM sUtrakAranuM kathana che. A UMcAI vRddhi(lavaNa samudranA sImA kSetranI apekSAe) batAvela che. tene jo lavaNa samudranA vRddhi pAmatA pANInI UMcAI mAnavAmAM Ave to aneka prazno upasthita thAya che. lokaprakAza Adi anya graMthonA AdhAre anuprekSA karatAM spaSTa thayuM ke lavaNa samudranI UMcAInuM kathana sUtrakAre kSetra gaNitanI apekSAe karyuM che. lavaNa samudranI jalavRddhi to 95000 yojane 700 yojananI ja thAya che ane jalazikhAnI UMcAI 16000 yojananI che ane te apekSAe lavaNa samudranI UMcAI 16000 yojana sudhI vadhe che 56
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ ma tevuM kathana che. ame te viSayanuM spaSTIkaraNa yathAsthAne AkRti sahita karyuM che. A rIte lavaNa samudramAM 95,000 yojane 1000 yojana UMDAI ane 700 yojana UMcAI vadhe che, A nizcita mApanA AdhAre lavaNasamudragata velaMdhara parvatonA ane gautama dvIpa, caMdra-sUrya dvIpanA jaMbUdvIpa tarapha tathA jaLazikhA tarapha pANInI bahAra, pANInI aMdara DUbelA bhAganuM sUkSma gaNita vivecanamAM yathAsthAne ApavA pratyena karyo che. trIjI pratipatti lavaNAdhikAranA sUtra 49 thI pa3mAM anya samudra karatAM lavaNa samudranI vizeSatA batAvI che, temAM sUtra 49mAM apa, gu, sihA, vinArI vagere zabdonA artha vyAkhyA graMthamAM masyAdi jaLacara jIvo karela che, yathA- mAvAyo cchavizeSaT | paraMtu velaMdhara nAgarAja, jaLanI hAni-vRddhi (bharatI-oTa)nA kathananI vaccenA A zabdonA artha samudranI vizeSatA darzaka ja hovA joIe, tevuM spaSTa samajAtA ane A trIjI pratipattimAM ja dhAtakIkhaMDAdi dvIpa-samudrAdhikAra sUtra 85mAM kathana che ke lavaNa, kAlodadhi ane svayaMbhUramaNa, A traNa samudramAM maccha-kaccha vagere jaLacara jIvo vipula pramANamAM che, tethI prastuta prasaMgamAM aSA Adi zabdaprayoga anya samudra karatAM lavaNa samudranI vizeSatA sUcaka arthamAM ja prayukta thayA hoya tevuM spaSTa thAya che, tenA artha A pramANe karyA che- dhArU = UMcAI, gu = UMDANa (khanuM = khodavuM, khodavuM zabda UMDANa sUcaka che.) siha = jaLazikhA, vinAtI = pAtALa kaLazo. uraparisarpanA eka bheda AsAlikamAM napuMsaka veda ja hoya che. tethI bIjI pratipattimAM strIo ane puruSonA bheda-prabhedanI gaNanAmAM tenuM kathana nathI. pratipatti-2 sU. 8mAM uraparisarpanA ahi, ajagara ane mahoraga, A traNa bheda ja darzAvyA che. tyArapachI napuMsaka tiryaMca paMcendriyanA bheda-prabhedanA kathana samaye sUtra 87mAM prAyaH pratomAM mAtAtiya vano pATha che. A sUtramAM pulvara meDo pATha dvArA pUrvakathita pATha anusAra bheda grahaNa karavAnuM sUcana che. pratipatti-1 sUtra 105 anusAra bheda grahaNa karIe to tyAM AsAlika sahita 4 uraparisarpanA bhedanuM grahaNa thAya che. napuMsaka vedI jIvonA bhedanI gaNanAmAM AsAlikane varjavAnI vAta ucita nathI, A anusaMdhAnamAM anya pratomAM mULapAThanuM nirIkSaNa karatAM lADanuM prakAzita 57
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratamAM sAtiya samo pATha prApta thayo. tethI ahIM te pAThane mAnya rAkhyo che. pratipatti-3, vaimAnika devAdhikAramAM 1ra devaloka, raiveyaka vagere vimAnonI samapRthvIthI UMcAI vagerenuM mApa graMthomAM vibhinna rUpe prApta thAya che. ahIM prApta be paraMparAne koSTakamAM darzAvIne pracalita paraMparA tathA graMthonA AdhAre tenI AkRti nizcita karI che. khaMDa-2, sarva jIvonI pratipratti-1, sUtra 21mAM sAkAra-anAkAra upayoganI kAyasthiti tathA aMtara aMtarmuhUrta pramANa batAvyA che. te stra anusAra kevalajJAnI siddhone paNa aMtamuhUrtano ja sAkAropayoga ane anAkAropayoga siddha thAya che. anya zAstromAM paNa baMne upayoganI kAyasthiti ane aMtara aMtarmuhUrtanA ja maLe che. tema chatAM vyAkhyAgraMthonA AdhAre kevaLInA baMne upayoga eka-eka samayanA prasiddha che. A viSayamAM vyAkhyAkAranuM maMtavya prastuta sUtranA vivecanamAM vyAkhyAMzanA uddharaNa sahita ApyuM che. A AgamanA keTalAka viSayo zrI prajJApanA sUtra, zrI jaMbUdvIpa prajJapti sUtra, zrI rAjaprazrIya sUtra, zrI bhagavatI sUtranA che ane keTalAka viSayo maulika che. lavaNa samudra, temAM rahela caMdra-sUrya dvIpa, gautama dvIpa, naMdIzvara dvIpa vagerenuM varNana anyatra prApta thatuM nathI. cAre gatinA jIvonA sthAnanuM kathana prajJApanA pada-2 sthAnapadanA AdhAre che. dhAtakIkhaMDa, ardhapuSkaradvIpanA IkSakAra vagere parvato, sthAnonuM varNana sthAnAMga sUtra, bIjA sthAnanA AdhAre karyuM che. te sarva viSayonA citro vivecanamAM rajU karyA che. te viSayonuM eka sAthe vihaMgAvalokana thaI zake te mATe tenA koSTako ane cArTo vivecanamAM ApavA prayatna karyo che. dravyAnuyoga ane tattvajJAnathI sabhara A vizALakAya Agamane pAThaka koIpaNa prakAranA bhAra vinA sahajatA ane saraLatAthI pacAvI le, tenA sArabhUta tattvane pAme tevI amArI bhAvanA ane anavarata puruSArtha karavA prere che ane amAro A puruSArtha AkRti, cArTa, koSTakanA mAdhyame Apa sahu samakSa sAkAra thayo che. amArA A saMpAdana puruSArthane ama saMyamI jIvananA sarjaka, saMrakSaka, parama zraddheya pUjyapAda gurudeva zrI ratilAlajI ma.sA.nI aharniza varasatI kRpA urjAnuM siMcana 58
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ kare che. amArA A bhagIratha kAryamAM pAyAnA patthara samA, mUka sevA bhAvI, aDaga nizcayI Agama manISI pU. triloka muni ma.sA.nuM mArgadarzana tathA anaMta upakArI, apramatta yoginI, saMyamanI sAkSAt pratimA samA guruNImaiyA pU. lIlamabAIma. amArA puruSArthamAM prANa pUre che, te prANanA AdhAre ja amAruM saMpAdana kArya jIvaMta bane che. mUka bhAve amArA kAryane sarvAMgI sahakAra ApatA guruNImaiyA pU. vIramatIbAI ma. vATane samArI jyotane teja banAvavAnI jema amArA puruSArthane samaye-samaye utsAhita-protsAhita karatA rahe che. gurukulavAsI pU. biMdubAI ma. Adi sarva ratnAdhiko tathA anuja sativRMdanI sadbhAvanAno sathavAro amArI sAthe che. prAMte amArA anaMta upakArI mAtA-pitAne samarI temanI saMyama anujJA ja A saMpAdana puruSArthanI anumodanA che. Agama saMpAdanamAM jinAjJAthI ochI, adhika ke viparIta prarUpaNA thaI hoya, to parameSThI bhagavaMtonI sAkSIe trividhe micchAmidukkaDaM sAthe kSamAyAcanA..... sadA RNI mAta-tAta caMpAbena-zAmaLajIbhAI ! sadA RRNI mAta-tAta lalitAbena-popaTabhAI ! karyuM tame saMskAronuM siMcana, karyuM tame saMskAronuM siMcana, anaMta upakArI o tapasamrATa gurudeva zrI ! ApyuM aNamoluM saMyama jIvana anaMta upakArI o tapasamrATa gurudeva zrI ! ApyuM aNamoluM saMyama jIvana zaraNu grahyuM pU. mukta-lIlama guruNIzrI ! kholyA Ape divya jJAnarUpa nayana devagurudharmanI maLe evI kRpA zruta AratIe pAmuM Atmadarzana. zaraNu grahyuM pU. mukta-lIlama-vIra guruNIzrI ! kholyA Ape divya jJAnarUpa nayana devagurudharmanI maLe evI kRpA zruta subodhe karuM kaSAyonuM zamana. 59
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ anuvAdikAnI kalame sAdhvI zrI punitAbAI ma. tIrthaMkarone kevaLajJAnanI prApti thAya tyAra pachI jagajjIvo para parama karuNA varasAvI zAsananI sthApanA kare che ane zAsananA AdhAra staMbha sama zAstranA upadeza dvArA mokSa mArgane pragaTa kare che. gaNadharo prabhunI vANIne sUtrabaddha kare che ane AcArya bhagavaMto te svapara hitakArI paraMparAnuM vahana karatAM jina zAsanane jIvaMta ane jvalaMta rAkhe che. kAlakrame pUrvadhara sthavira bhagavaMto gaNadharo dvArA racita dvAdazAMgImAMthI pUrvajJAnano viccheda thato jANI mahAvizAlakAya daSTivAda nAmanA bAramA aMga sUtramAMthI zAsana hitakArI viSayonuM cayana karIne tene svataMtra zAstra rUpe uddharita kare ke navIna rIte saMpAdita kare che. sthavira bhagavaMtonI te zAstra racanA aMga bAhya sUtra tarIke prasiddha che. vartamAnamAM te aMga bAhya zAstromAMthI keTalAka zAstrone upAMga sUtra saMjJA ApavAmAM AvI che. te upAMga sUtro bAranI saMkhyArUpe prasiddha thayA che. temAM prastuta Agama zrI jIvAjIvAbhigama sUtra trIjuM upAMga sUtra che. racayitA--racanAkAla :- A AgamanA raciyatA ke tenA racanAkAlanI koI mAhitI upalabdha nathI paraMtu naMdIsUtramAM aMgabAhya utkAlika sUtra tarIke teno nAmollekha hovAthI tenI racanA naMdIsUtranA racayitA zrI devavAcaka kSamAzramaNanA kAlanI pUrve athavA tenA samakAle thaI hoya tema spaSTa thAya che. temaja tenA raciyatA koI ajJAta sthavira muni bhagavaMta che. A zAstranA prAraMbhamAM ja sUtra che ke- sUtraH ha vatu biLamaya bikhANumaya........... anuvvITT ya taM saddahamANA taM pattiyamANA taM royamANA therA bhagavaMto jIvAjIvAbhigama NAmajjhayaNaM paNNavaiMsu / artha : jaina pravacanamAM tIrthaMkara paramAtmAnA siddhAMta rUpe dvAdazAMgI gaNipiTaka che. 60
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ je anya sarva tIrthakaro dvArA anumata che, jinAnukUla che, jinapraNIta che, jina nirUpita che, jinAkhyAta che, jinAnucIrNa che, jina prajJapta che, jina dezita che, jina prazasta che, tenuM paryAlocana karIne, tenA para zraddhA, pratIti ane yathArtha ruci karIne sthavira bhagavaMtoe jIvAjIvAbhigama nAmanA zAstranuM adhyayana prarUpita karyuM che. A rIte prastuta zAstranA racayitA ajJAtanAmAM sthavira muni bhagavaMta che. jIvAjIvAbhigama nAmakaraNa ane viSaya :- jIvAjIvAbhigama zabdano padaccheda karatAM jIva ane ajIva tattvano abhigama-bodha karAvatuM A zAstra jIvAjIvAbhigama sUtra kahevAya che. A rIte sUtranA viSaya varNananA AdhAre A sUtranuM nAmakaraNa che ane te nAmakaraNa zAstranA viSayane pragaTa kare che. saMkSepamAM A zAstranuM nAma zrI jIvAbhigama sUtra rUpe vizeSa pracalita che. sUtra parimANa:- A sUtra eka zrutaskaMdha rUpa che. temAM saMsArI jIvonI nava pratipatti (adhyayana) ane sarvajIvanI nava pratipatti tema kula 9+9-18 pratipatti che. samagra zAstranuM parimANa 4750 zloka pramANa mAnavAmAM Avela che. samagra jaina sAhityanuM prayojana eka mAtra Atmasiddhi athavA Atmazuddhi ja che, tethI pratyeka jainAgama AtmAnI svAbhAvika ke vaibhAvika paristhitinuM darzana karAvIne, vaibhAvika paristhitine dUra karavAnA upAyo ane svAbhAvika sthitimAM sthira thavAno mArga pragaTa kare che. A AgamamAM saMsArI jIvonI aneka prakAranI vividhatAnuM darzana saMsArI jIvonA bheda-prabhedanA mAdhyamathI karAvyuM che. pratyeka avasthAmAM jIva keTalo kAla vyatIta karI zake, te uparAMta kyA sthAnamAM jIva keTalA zarIra, indriya, vezyA, daSTi, jJAna-ajJAna Adi Rddhi prApta karI zake tenuM vizada varNana che. A Agama viSayanI daSTie vizALa che, bhAvonI daSTie gaMbhIra che. temAM jaina sAhityanA dravyAnuyogane sparzatA anekaviSayono samAveza thayelo che. jaina bhUgoLa ane jena khagoLa vijJAnanI spaSTatA mATe A Agama atyaMta upayogI thaI zake tema che. 24 daMDakanA jIvonA bheda-prabheda sAthe 23 tArothI varNita tenI RddhinuM kathana A AgamanI maulikatA che, tethI ja A Agamane saMsArI jIvonI sthitine jANavAno koSa paNa kahI zakAya che. 61
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyA sAhitya H- Agama graMthonA bhAvone spaSTa karavA yuge-yuge keTalAka AcArya bhagavaMtoe Agama sAhitya upara niryukti, bhASya, cUrNi, TIkA Adi vyAkhyAonI racanA karI che. zrI jIvAjIvAbhigama sUtranI vyAkhyA rUpe sahu prathama eka cUrNinI racanA thaI che paraMtu te adyApi aprakAzita che. vartamAne prastuta AgamanA vyAkhyA sAhityamAM AcArya zrI malayagiriSkRta saMskRta TIkA upalabdha che. temAM AcAryazrIe aneka graMthonA uddharaNa pUrvaka AgamanA padonuM vivecana karyuM che, je AgamanA bhAvonI spaSTatA mATe atyaMta upayogI che. saMvata 1883mAM rAya bahAdura dhanapatisiMhe zrImalayagirikRta vyAkhyA sahita gujarAtI vivecana sAthe zrI jIvAjIvAbhigama sUtranuM prakAzana karAvyuM. AgamonuM pUrNataH hindI anuvAdanuM prakAzana sarva prathama AdaraNIya AcAryazrI amulakhaRRSi dvArA thayuM. tyAra pachI zAstrAcArya zrI pU. ghAsIlAlajI ma.sA. dvArA svaracita saMskRta TIkA sAthe hindI ane gujarAtI bhASAmAM 32 AgamonuM prakAzana thayuM. A sivAya vizvabhAratI-lADanuM dvArA mULapATha, vistRta vivecana ane TippaNa sahitanA Agamo prakAzita thaI rahyA che. zramaNa saMghanA yuvAcArya pU. zrI madhukaramuni ma.sA. nA pradhAna saMpAdakapaNe atyaMta saMkSipta nahIM ane atyaMta vistRta paNa nahIM, AvI hiMdI vivecana saha Agama batrIsI zrI Agama prakAzana samiti byAvarathI prakAzita thayela che. prANa parivAranA sAdhvIjIo dvArA saMpAdita soLa AgamonuM mULa pATha ane gujarAtImAM bhAvArtha rUpe prakAzana ghATakopara zramaNI vidyApIThathI thayuM che. Agama manISI zrI trilokamunie batrIsa zAstronuM maMthana karI hiMdI ane gujarAtI bhASAmAM sArAMza prakAzita karAvyo che. je jainAgama navanIta nAmathI prasiddha che. zramaNa saMghIya Agama jJAtA paM.ra. zrI kanaiyAlAlajI ma.sA.e AgamonuM viSayavAra vibhAjana karI cAra anuyoganA nAme aneka bhAgomAM batrIsa sUtronA saMpUrNa mULapATha ane arthane samAviSTa karanArA vizALa graMtho prakAzita karAvyA che. A rIte aneka Agama rasikoe mati-zruta jJAnAvaraNIyanA adhikatama ane zubha kSayopazama dvArA samyaktvanA AchA ujAsamAM, zAstronA sUkSma ane mArmika abhyAsa sAthe jJAnasAgaramAMthI amUlya ratno vINI vINIne jagata samakSa bhavya AtmAo mATe pragaTa karIne anokhI zrutasevA karela che. e emano parama upakAra che. 62
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgamonI ArAdhanA bhavATavInA bhAvaaMdhakArane bhedI nAkhanAro amogha puruSArtha che. Agama Agama e A=Atama, gama=sUjha. AtmAnI sUjha denAruM che. AgamajJAnanI prApti e AtmAnaMdanuM paramadhAma che. AbhAradarzana :- prastuta saMskaraNa A parama pAvana paraMparAmAM ja eka kaDI rUpa banIne joDAI rahyuM che. jemanA darzane saMsAra yAtrA sAMkaDI karI, jemanA caraNoe pudgala parAvartananI cAdara kaTa karI, jemanA Adeze riLavayane aNurattA nA bhAvo, ama haiye dharabyA, jemanA saMdeze amudiyomi ArAdaLAC nA bhAve, saMyama zobhita karyo. tevA anaMta anaMta upakArI tapasamrATa ama ziromaNi bA.bra. pU. tapasvI gurudevanI asImakRpAthI, jJAna, dhyAna, tapa ane tyAganI preraNAnA piyuSa pIvaDAvanArA amArA zirachatra sama guruNIdevo pU. maMgalamUrti pUjyavarA muktAbAI mahAsatIjI, AdhyAtmayoginI pU. bA. bra. lIlamabAI mahAsatIjI, saMyamanI sAraNA vAraNAnA saMskArothI suzobhita banAvanAra, jJAnAmRtanuM siMcana karanAra, mugaTamaNi prANasamA bA.bra. pU. mama guruNI maiyA puSpAbAI mahAsatIjI tathA ama jIvana naiyAnA sAcA rakSaka bA.bra. pU. uSAbAI mahAsatIjInA aMtaranA zubhASiza ane maMgalamaya preraNAnA paribaLe zrI jIvAjIvAbhigama sUtrano anuvAda karavAnI, bhAgyane saubhAgya banAvavAnI pavitra paLa mane prApta thaI. nAnakaDA bIjamAM virATa vRkSa thavAnI tAkAta paDI che paNa jyAM sudhI pRthvI, pANI ane pavanano trisaMgama prApta na thAya tyAM sudhI bIja vRkSa na banI zake, tema AtmAmAM anaMta zakti dharabAIne paDelI che; jyAM sudhI deva, guru ane dharmarUpa trisaMgama prApta na thAya tyAM sudhI zakti sAkAra pAmI zakatI nathI. bIjane vRkSa banavA mATe samaye-samaye pANInA siMcananI jarUra paDe tema A zruta sevAnA ucca ane bhagIratha kAryane saMpanna karavA samaye samaye guruvaryonI preraNA ane mArgadarzana jalasiMcananuM kArya karI rahela che. yogAnuyoga pU. tapasvI gurudevanI nezrAmAM pU. girIza muni ma.sA.nI preraNA ane teonI AgavI sUjhathI Agama manISI pU. trilokamunino suyoga sulabha banyo. pU. tapasvIrAje teomAM zAsana ane zrutasevAno taravarATa joI saMzodhanakArya teone soMpyu. zruta sevAnA bhekhadhArI munizrIe harSollAsa sAthe svIkAryuM eTaluM ja nahIM paraMtu teozrI potAnI tana, mananI tamAma zakti sahita divasa rAtanI 63
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratyeka paLanI jAgRti keLavI apramattadazAe kArya saMpanna karI rahela che. mArA jIvAjIvAbhigama sUtranA anuvAdane jINavaTabharI daSTie joIne tAttvika zuddhi karI sUtrane maulika ane suMdara banAvavA mATe teoe karelA puruSArthane abhinaMdana ane dhanyavAdanA bhAvo sAthe mArA zatazaH koTi vaMdanathI biradAvuM chuM. mArA Akha guNIdevane mahAmUlA kahuM ke aNamUlA, teonI chatrachAyA zItaLa, samAdhi denArI ane AtmIyatA janmAvanArI che ke tene zabdomAM samAvI zakatI nathI, kadAca samAvavAno yatna ke prayatna karuM to hRdayanA bhAvo ke zabdo ochA paDe che. jeonuM jIvana niNavayane apuratA nA bhAvothIguMjatuM che teonA jIvanane joI sAroye jaina samAja haradama nata mastake abhinaMdI rahela che; ziSyA praziSyAthI zobhatA, potAnA parivAranI pratyeka sAdhvInA hRdayanA bhAvo, temAM paDelI bhakti-zakti ane AvazyakatAnA nirIkSaNamAM jeonI anokhI sUjha ane sujhAva che; tapasvI gurudevanA hRdayamAM jeonuM AdaraNIya sthAna che; prANa parivAranA mUlyavAna jhaverAta samA evA pU. bA.bra. lIlamabAI mahAsatIjIe Agama anuvAdanA kArya mATe potAnA zarIranA aNue aNumAM, AtmAnA asaMkhya pradeza pradezamAM ane samayanI harapaLomAM apramattabhAva keLavI Aje 72 varSanI uMmaramAM 3ra varSanI bharayuvAnImAM karAtA kAryane zaramAvI potAnA kAryane sAtamAM guNasthAnanA bhAvothI zobhAvI rahela che. Agama pAThonA bhAvArthomAM vivecanamAM kyAMya 3sutto no aMza na Ave ane bhASAnI eTalI jhINavaTabharI zuddhi karI che ke hRsva, dIrgha, kAno, mAtrAnI bhUla to nahIM paNa alpavirAma ke pUrNavirAmanI paNa kSati na rahe tevI sUkSmadaSTithI jIvAjIvAbhigama sUtranA anuvAdanuM avalokana karI mArA upara upakAra karI anaMta upakArI banyA che. teonA caraNasarojamAM mArA bhAvabharyA sahasa koTi vaMdana hojo. - DaoN. sAdhvI AratI tathA sAdhvI subodhikAe potAnI AgavI sUjha-bUjhathI mArA anuvAdane lokabhogya banAvavAno pUrNa prayatna karyo che. temanA puruSArthanI huM kadara karuM che. zrI jIvAjIvAbhigama sUtranA anuvAda kArya mATe hAthamAM kalama pakaDAvanAra ane mArA jIvanamAM aNamolI taka apAvanAra dIrgha tapasvInI bA.bra. pu. vanitAbAI mahAsatIjIne mArA yazabharyA zataH koTI vaMdana. - 64
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ mane vidyApIThano saMpUrNa abhyAsa karAvI puruSArthazIla banAvanAra mama mAsI guNI viduSI bA. bra. hasumatIbAI mahAsatIjIno ananya bhAve upakAra mAnI kRta kRtArthatA anubhavuM chuM. temanA caraNomAM vaMdana karuM chuM. A jIvAjIvAbhigama sUtranA anuvAdanA mudraNakArya mATe mukhya zrutAdhAro tathA jAmanagaranA sva. mahAsukhabhAI udANInA parivAra taraphathI ane svajana snehIjano taraphathI yatkiMcit Arthika sahayoga prApta thayela che, teonA zAsana sevA ane zruta sevAnA sahayoga kAryane bhAvathI biradAvuM chuM. anuvAdanA gujarAtI lakhANane joDaNI,havu, dIrghavAkyaracanA vageremAM sulAlitya ApavAmAM zrI mukuMdabhAI pArekha, maNibhAI zAha, jayavaMtabhAI zAha ane kumArI bhAnubena pArekhano sahayoga paNa A samaye smaraNIya che. amArA AyojananI saMpUrNa javAbadArIne vahana karanAra royalapArka sthA. jaina moTA saMghanA pramukha zrI caMdrakAMtabhAI zeThanI zrutabhaktinI anumodanA karuM chuM. komyuTarAIjhaDa karI mudraNa karanAra zrI nehala hasamukha mahetAne dhanyavAda ApuM chuM. A jIvAjIvAbhigama sUtranA anuvAdamAM jinezvaranI AjJAthI ochuM adhika ke viparIta lakhAyuM hoya to trikaraNa ane triyoga karI micchAmi dukkaDaM. parama pUjya mukta-lIlama-puSpa zazu sAdhvI punitA - 65
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ krama 1 2 3 4 5 7 8 2 10 11 12-13 x 2 0 15 16 17 18 21-28 29-32 32 asvAdhyAya zAstranA mULapATha saMbaMdhI viSaya AkAzasaMbaMdhI dasa asvAdhyAya AkAzamAMthI moTo tAro kharato dekhAya digdAha-koI dizAmAM Aga jevuM dekhAya akAlamAM meghagarjanA thAya [varSARtu sivAya] akAlamAM vIjaLI camake [varSARtu sivAya] AkAzamAM ghoragarjanA ane kaDAkA thAya zuklapakSanI 1, 2, 3nI rAtri AkAzamAM vIjaLI vagerethI yakSanuM cihna dekhAya karA paDe dhummasa AkAza dhULa-rajathI AcchAdita thAya audArika zarIra saMbaMdhI dasa asvAdhyAya tiryaMca, manuSyanA hADakAM baLyA, dhovAyA vinA hoya, tiryaMcanA lohI, mAMsa 60 hAtha, manuSyanA 100 hAtha [phUTelA IMDA hoya to traNa prahara] maLa-mUtranI durgaMdha Ave athavA dekhAya smazAna bhUmi [100 hAthanI najIka hoya] caMdragrahaNa--khaMDa/pUrNa sUryagrahaNa-khaMDa/pUrNa rAjAnuM avasAna thAya te nagarImAM yuddhasthAnanI nikaTa upAzrayamAM paMcendriyanuM kalevara cAra mahotsava-cAra pratipadA aSADha, Aso, kArataka ane caitranI pUrNimA ane tyAra pachInI ekama savAra, sAMja, madhyAhna ane ardharAtri. asvAdhyAya kAla 66 eka prahara jyAM sudhI rahe tyAM sudhI be prahara eka prahara ATha prahara eka prahara jyAM sudhI dekhAya tyAM sudhI jyAM sudhI rahe tyAM sudhI jyAM sudhI rahe tyAM sudhI jyAM sudhI rahe tyAM sudhI 12 varSa dekhAya tyAM sudhI jyAM sudhI rahe tyAM sudhI 8/12 prahara 12/16 prahara navA rAjA thAya tyAM sudhI yuddha cAle tyAM sudhI jyAM sudhI hoya tyAM sudhI saMpUrNa divasa-rAtri eka muhUrta [noMdha :- paraMparA anusAra bhAdaravA suda pUnama ane vada ekamanA divase paNa asvAdhyAya manAya che. tenI gaNanA karatAM 34 asvAdhyAya thAya che.]
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI chavAchavAbhigamazrI chavAchavAmigabha sUcImAbhigabha sUtra zrI chavAchavA zrI chavAchavAbhiH vANavAbhigama sUtra zrI chavAcata nAma sUtravAzavAligama sUtra | zrI jItrA sitra 2 | - jIligamANI chavAjIvabhigama satra jIvajIvAbhayama chavAligama sUtra zrI chavAchavAbhigabha sUtra zrI chavAchavAligama sUtra meM azvita upara zrI chavAchavAligama sUtra zrI chavAchavAligamaH / / vAbhima sUra vira mULapATha, sattAka zrI chavAchavAligama sUtra zrI chavAchavA bhAvArtha, vivecana, pariziSTa 28 a janavAdikA? sunitAbA A ulkAlika sUtra che. tenA mULa pAThano svAdhyAya asvAdhyAyakAlane choDIne game tyAre thaI zake che.
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-1 [ prathama pratipatti | saMkSipta sAra pAtra prastuta Agama zrI jIvAjIvAbhigamano vaNya viSaya jIvAbhigama eTale jIva dravyano bodha ane ajIvAbhigama eTale ajIva dravyano bodha che. prathama pratipattimAM prastuta AgamanA maMgalAcaraNapUrvaka graMthanA vaNya viSayanuM pratipAdana che. tyAra pachI ajIva dravyanA bheda-prabheda temaja jIvanA be bhedonuM 23 dvArathI vistRta varNana che. ajIva dravya-cetanya lakSaNa rahita hoya tene ajIva kahe che. tenA be bheda che- rUpI ane arUpI. arUpI ajIva je dravyamAM varNa, gaMdha, rasa ane sparzaguNa na hoya te arUpI che. tenA cAra bheda chedharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya ane kAla. dharmAstikAya- gatizIla jIva ane pudgala dravyonI gatikriyAmAM nimitta bane, te dharmAstikAya. adhamastikAya- sthitizIla jIva ane pudgala dravyonI gatipUrvakanI sthiti kriyAmAM nimitta bane, te adharmAstikAya. A baMne dravya eka, akhaMDa, nitya, loka pramANa arUpI dravya che. AkAzAstikAya- sarvadravyonI avagAhanAmAMnimitta bane, te AkAzAstikAya. A eka, akhaMDa, nitya, lokAloka pramANa arUpI dravya che. dharmAstikAya Adi A traNe dravyanA skaMdha, deza ane pradeza evA traNa traNa bheda karatAM kula nava bheda thAya che. kAladravya - sarva dravyanI paryAyanA parivartanamAM nimitta bane,te kAla dravya. te vartamAna eka samayarUpa che, tethI tenA anya koI vibhAga nathI. A rIte arUpI ajIva dravyanA 10 bheda thAya che. A cAre arUpI ajIvanI dravya, kSetra, kAla, bhAva ane guNathI vicAraNA karatAM pa44= 20 bheda thAya. temAM uparokta 10 bheda umeratAM 20 + 10 = 30 bheda arUpI ajIvanA thAya che. rUpI ajIva-je dravyamAM varNa, gaMdha, rasa ane sparzaguNa hoya te rUpI che. pudgalAstikAya rUpI ajIvadravya che. tenA skaMdha, deza, pradeza ane paramANu, te cAra bheda che. pAMca varNa, be gaMdha, pAMca rasa, ATha sparza ane pAMca saMsthAna, A pacIsa pudgala dravyanA guNonA parasparanA saMyogathI tenA pa30 bheda thAya che. arUpI ajIvanA 30 + rUpI ajIvanA pa30 = ajIva dravyanA kula pa0 bheda thAya che. jIva dravya - caitanya lakSaNa sahita hoya tene jIva kahe che. vividha apekSAthI tenuM aneka prakAre vargIkaraNa thAya che. tadanusAra A zAstramAM be bhedathI laIne dasabheda sudhInA nava prakAre jIvonuM vargIkaraNa karavAmAM AvyuM che. temAMthI A prathama pratipattimAM jIvanA be bhedanuM kathana che. jIvanA be bheda- pratyeka Atma dravya, zaktinI apekSAe eka samAna hovA chatAM karmonA AdhAre tenA be bheda thAya che- siddha jIva ane saMsArI jIva. (1) siddha jIva- karmothI sarvathA mukta hoya, tevA zuddha jIvane siddha kahe che. pUrNa zuddha thayelA anaMta siddho eka samAna che. temAM vartamAna bhAvonI daSTie taratamatA saMbhavita nathI paraMtu siddha thavAnA samayanI
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra apekSAe tenA be bheda che- anaMtara siddha ane paraMpara siddha tathA anaMtara siddhanA bhUtakAlIna avasthAnA AdhAre tIrthasiddhA vagere 15 bheda thAya che. (2) saMsArI jIva-je jIva karma sahita cAra gati rUpa saMsAramAM paribhramaNa kare che, tene saMsArI jIva kahe che. tenA be bheda che- trasa ane sthAvara. sthAvara- je jIva eka sthAnathI anya sthAne gati na karI zake arthAta je jIva sthira rahetA hoya ane jene sthAvara nAmakarmano udaya hoya tene sthAvara kahe che. tenA traNa bheda che-pRthvIkAya, aSkAya, ane vanaspatikAya. trasa-je jIva sthAnAMtararUpa gati karI zake che, tene trasa kahe che. tejaskAya, vAyukAya, A be prakAranA jIvone traNa nAma karmano udaya na hovA chatAM te baMne sahajarUpe gati kare che, tethI prastutamAM tene gatitrasa kahyA che. jene trasanAma karmano udaya hoya ane gati kare tene udAra trasa kahyA che. tenA cAra bheda che- beindriya, teindriya, caurendriya ane paMcendriya. temAM paMcendriyanA cAra bheda che- nArakI, tiryaMca, manuSya ane deva. nArakI- sAta narakanI apekSAe nArakIonA sAta bheda che. tiryaMca paMcendriya- tenA be bheda che- saMmUrchAima ane garbhaja. te baMnenA traNa-traNa bheda che- jalacara, sthalacara ane khecara. sthalacaranA catuSpada sthalacara, uraparisarpa ane bhujaparisarpa, ema traNa bheda che. A rIte tiryaMca paMcendriyanA kula pAMca prakAra che- (1) jalacara (2) sthalacara (3) khecara, A traNa mUla bheda che ane (4) uraparisarpa (5) bhujaparisarpa, A be uttara bheda che. manuSya - tenA be bheda che- saMmUrchAima ane garbhaja. manuSyonI 14 prakAranI azucimAM paMcendriya manuSyo utpanna thAya che, te saMmUrchAima manuSya che. garbhaja- kSetranI apekSAe tenA traNa bheda che- (1) 15 karmabhUmimAM utpanna thanArA karmabhUmija manuSyo, (2) 30 akarmabhUmimAM utpanna thanArA akarmabhUmija manuSyo, (3) lavaNa samudravartI pa6 aMtaradvIpomAM utpanna thanArA aMtaradvIpaja manuSyo. karmabhUmija manuSyonA be bheda che- Arya ane anArya. devo- tenI mukhya cAra jAti che- bhavanapati, vyaMtara, jyotiSI ane vaimAnika. temAM bhavanapatinA 10 bheda, vyaMtaranA ATha bheda, jyotiSInA pAMca bheda ane vaimAnikanA mukhya be bheda che-kalpopapatraka ane kalpAtIta. bAra devalokanA devo kalpopapannaka che, navaraiveyaka ane pAMca anuttara vimAnanA devo kalpAtIta che. te dareka devonA paryAptA ane aparyAptA be bheda thAya che. A rIte saMsArI jIvonA aneka bheda-prabheda thAya che. jIvonA bheda-prabheda darzAvyA pachI A pratipattimAM jIvonI Rddhine 23 dvArathI samajAvI che. te 23 dvAra A pramANe che- (1) zarIra (2) avagAhanA (3) saMghayaNa (4) saMsthAna (5) kaSAya (6) saMjJA (7) vezyA (8) indriya (9) samudyAta (10) saMjJI (11) veda (12) paryApti (13) daSTi (14) darzana (15) jJAna (16) yoga (17) upayoga (18) AhAra (19) upapAta (20) sthiti (21) maraNa (22) cyavana (23) gati-Agati. A rIte prathama pratipattimAM ajIva dravya ane siddhonA varNana uparAMta be prakAranA saMsArI jIvo ane tenI RddhinuM 23 prakAre nirUpaNa che.
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-1 - dvividhaH prathama pratipatti | 2222222222222 utthAnikA:| 1 iha khalujiNamayaM, jiNANumayaM, jiNANuloma,jiNappaNIya,jiNaparUviyaM,jiNakkhAyaM, jiNANuciNNaM, jiNapaNNattaM, jiNadesiya, jiNapasatthaM, aNuvvIi ta saddahamANA,ta pattiyamANA,taM roemANA therA bhagavaMto jIvAjIvAbhigamaNAmamajjhayaNaM pnnnnviNsu| bhAvArtha-A jina pravacanamAM dvAdazAMga gaNipiTakarUpa je jinamata che, te anya sarva tIrthakara dvArA mAnya che. te sarva jinone anakaLa che. jinapraNIta che. jinaprarUpita che. jinAkhyAta che. jinAnacIrNa che. jina prajJapta che, jinadezita che, jinaprazasta che, tevA jinamatanuM autpAtikI Adi buddhi dvArA parizIlana karIne, temaja tenA para zraddhA, pratIti ane ruci karIne sthavira bhagavaMtoe jIvAjIvAbhigama nAmanA A adhyayananI(zAstranI) prarUpaNA karI che. vivecana : prastuta sUtramAM jinamatanI vizeSatA pragaTa karIne graMthakartA ane graMthaviSayanuM kathana karyuM che. zrI jIvAbhigamasutra aMgabAhya sUtra che. tenI racanA sthavira bhagavaMtoe karI che. prathama sUtramAM sUtrakArano Agama pratye zraddhAno bhAva pragaTa thAya che. jinamata ane tenI vizeSatA:-niganAM nina tana jinamatam jinezvaranAmatane jinamata kahe che. rAga, dveSanA vijetA, kevaLajJAna ane kevaLadarzananA dhAraka, jinezvara bhagavaMta dvArA artharUpe kathita ane gaNadhara grathita AcArAMgAdi bAra aMgasUtro "jinamata' kahevAya che. niy = A jinamata saikAlika satya che. bhUtakAlIna, vartamAnakAlIna ane bhaviSyakAlIna sarva jinezvarono mata eka samAna ja hoya che. sarva tIrthakaronA vastu svarUpanA kathanamAM aMza mAtra paNa vibhinnatA ke visaMvAditA hotI nathI, A rIte jinamata sarva jinone anumata-saMmata hovAthI "jinAnumata' kahevAya che. nirona = jinAnuloma. zrI ThANAMga sutramAM traNa prakAranA jinanuM kathana che. avadhijina, mana:paryavajina ane kevaLajina. jinamata avadhijina Adine anukULa che. tenuM anusaraNa karavAthI, AcaraNa karavAthI ja kevaLajJAnanI prApti thAya che. A rIte sarvasAdhakone anukULa hovAthI jinamata "jinAnuloma' vikhaLI = jinapraNIta. A jinamata jinezvara bhagavAna dvArA kathita hovAthI jinapraNIta' che. nikha pavi6 = jinaprarUpita. jinezvara prarUpita. A jinamatathI zrotAone bodha thAya che ane zrotAo samyaka prakAre tIrthamAM pravRtti kare che, tethI A "jinaprarUpita che. nisvArthajinAkhyAta. prakRSTa puNyasvarUpa tIrthakara nAmakarmanA vipAkodaye tIrthakara bhagavAna vacanayogano prayoga karIne upadeza Ape che, tethI A jinamata "jinAkhyAta" che.
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama satra nipurA = ahIM "jina" zabdathI jinamatamAM pravRtta gaNadhara AdinuM grahaNa thayuM che. jinamatanA yathArtha jJAnathI gaNadharo hitakArI mArgamAM pravRtta thaIne samAdhibhAvone prApta thAya che tethI te jinAnucarNi" che. temaja traNe kAlamAM jIvo A mArganuM anusaraNa karIne jinatvane prApta kare che, tethI te jinAnucarNi che. jina eTale tIrthakara. te svayaM A mArganI anupAlanA kare che, tethI A jinamata "jinAnucIrNa che. vipatta = jinaprajJapta. ahIM paNa "jina" zabdathI gaNadharonuM grahaNa thayuM che. jinezvaranA artharUpa upadezane gaNadharoe sUtrarUpe gUMthIne prarUpaNA karI hovAthI te jinaprajJapta che. niveliya = jinadezita. ahIM "jina" zabdathI sarva sAdhakonuM grahaNa thayuM che. jene jinatvanI prApti karavI che, tevA suyogya jIvo mATe A upadeza hovAthI te jinamata "jinadezita che. supAtra jIvone ja A mahattama upadeza apAya che. pAtratA vinA tenuM pariNamana thatuM nathI. nikhablyu = jinaprazasta. AtmahitanA mArganI abhimukha ane anarthothI vimukha sAdhako mATe prazasta arthAt hitakArI ane bhAvaArogya prApta karAvanAra hovAthI te "jinaprazasta" che. A rIte jinamata uparokta aneka vizeSatAothI viziSTa che. sthavira bhagavaMtoe AvA jinamatane autpAtika Adi buddhi dvArA paryAlocana karIne, tenA upara zraddhA pratIti ane ruci rAkhIne "jIvAjIvAbhigama'nuM nirUpaNa karyuM che. aDadanA dANA jevaDo ciMtAmaNIratna ane kalpavRkSano nAnakaDo aMkura paNa aniSTano nAza kare che, tema jinamatanuM thoDuM jJAna ane yogya AcaraNa bhava paraMparAno nAza karIne mokSa prApta karAve che, mATe jinamata para zraddhA rAkhavI joIe. A rIte prastuta prathama sUtramAM zraddhA ane guNakIrtana sAthe jinamatanI mahattA pradarzita karI che. jIvAjIvAbhigamano vaNya viSaya:| 2 se kiMtaM bhaMte ! jIvAjIvAbhigame ? goyamA ! jIvAjIvAbhigame duvihe paNNatte, taMjahA-jIvAbhigame ya ajIvAbhigame ya / bhAvArthaH- prazna- he bhagavan! jIvAjIvAbhigama eTale zuM? uttara- he gautama! jIvAjIvAbhigamanA be prakAra che, te A pramANe che- (1) jIvAbhigama (2) ajIvAbhigama. vivecana - prastuta sUtramAM graMthanA vaNya viSayano nAmanirdeza karyo che. abhigama - vastu tattvanuM jJAna te abhigama kahevAya che. jIva dravyanuM jJAna jIvAbhigama ane ajIva dravyanuM jJAna achavAbhigama che. A jagatamAM A ja be mukhya tattva che- jIvatattva ane ajIvatatva. ajIva tattvamAM dharmAstikAya Adi arUpI dravyo svarUpamAM ja sthira che, te vikRta thatA nathI. rUpI pudgala dravya dha Adi rUpe vikRta thAya che. te karma svarUpe jIva sAthe saMyoga saMbaMdha prApta kare che ane tenA kAraNe ja jIvanuM anaMta saMsAramAM paribhramaNa thAya che. jyAre jIva dravyane svasvarUpanuM jJAna thAya ane puruSArthathI para dravyarUpakarmano saMga chUTI jAya tyAre te mukta thaI jAya che ane potAnA zuddha svarUpamAM sthira thaI jAya che. A rIte adhyAtmazAstramAM jIva ane ajIvanuM jJAna karavuM te atyaMta mahattvano viSaya che, tethI ja zAstromAM jIva ane ajIvanA svarUpa viSayaka vistRta varNana che. prastuta Agamano paNa mukhya viSaya jIva ane ajIva dravyano bodha ja che.
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-1 ajIvAbhigamanA prakAra :| 3 se kiM taM bhaMte ! ajIvAbhigame ? goyamA ! ajIvAbhigame duvihe paNNatte, taM jahA-rUvi-ajIvAbhigameya, aruuvi-ajiivaabhigmey| bhAvArthaH- prazna-he bhagavan! ajIvAbhigamanA keTalA prakAra che? uttara-he gautama! ajIvAbhigamanA be prakAra che, te A pramANe che- (1) rUpI ajIvAbhigama (2) arUpI ajIvAbhigama. | 4 se kiMtaMbhaMte !arUvi-ajIvAbhigame? goyamA !arUvi-ajIvAbhigamedasavihe paNNatte,taM jahA-dhammatthikAe evaM jahA paNNavaNAe jAvaaddhAsamae / setaM arUvi ajiivaabhigme| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! arUpI ajIvAbhigamanA keTalA prakAra che? uttara-he gautama! arUpI ajIvAbhigamanA daza prakAra che, yathA- dharmAstikAyathI laIne addhAsamaya(kAla) sudhInuM kathana prajJApanA sUtra anusAra jANavuM. A arUpI ajIvAbhigamanuM varNana che. | 5 se kiMtaM bhaMte ! rUvi-ajIvAbhigame? goyamA !rUvi-ajIvAbhigame cauvvihe paNNatte,taMjahA-khaMdhA,khaMdhadesA,khaMdhappaesA, prmaannupogglaa| tesamAsao paMcavihA paNNattA,taMjahA-vaNNapariNayA,gaMdhapariNayA,rasapariNayA, phAsapariNayA,saMThANapariNayA / evaM jahA paNNavaNAe jAvalukkhaphAsapariNayA vi / se taMrUvi-ajIvAbhigame / setaM ajIvAbhigame / bhAvArtha - pragna- he bhagavan! rUpI ajIvAbhigamanA keTalA prakAra che? uttara- he gautama ! rUpI ajIvAbhigamanA cAra prakAra che. yathA- skaMdha, skaMdha deza, skaMdha pradeza ane paramANu pudgala. saMkSepathI tenA pAMca prakAra che, yathA- (1) varNa pariNata (2) gaMdha pariNata (3) rasa pariNata (4) sparza pariNata ane (5) saMsthAna pariNata. A rIte kramazaH prajJApanA sUtra anusAra rUpI ajIvanA pa30 bheda samajavA joIe. A rUpI ajIvanuM kathana thayuM. temaja ajIvAbhigamanuM kathana paNa pUrNa thayuM. vivecana : prastuta sUtromAM ajIvAbhigamanA bheda-prabhedonuM kathana che. jIvAjIvAbhigamanA be bhedanA kathanamAM prathama jIvAbhigama ane tyAra pachI ajIvAbhigamanuM kathana hovA chatAM ajIvAbhigamanI vaktavyatA alpa hovAthI tenuM varNana pahelAM karyuM che. ajIvAbhigamanA be prakAra che- (1) arUpI ajIva (2) rUpI ajIva. arUpI ajIva - jemAM rUpa na hoya arthAta jemAM varNa, gaMdha, rasa, sparza Adi na hoya tevA acetana padArthone arUpI ajIva kahe che. arUpI dravya indriyagocara thatA nathI, tene Agama pramANathI ja jANI zakAya che. dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya ane kAla, A cAra dravyo arUpI ajIva che ane temAM prathamanA traNa dravya astikAyarUpa che.
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ s ] zrI jIvAjIvAbhigama satra astikAya:- pradezonA samUhane astikAya kahe che. dharmAstikAya ane adharmAstikAya, A baMne dravya asaMkhyAta pradezonA samUharUpa che ane AkAza dravya anaMtapradezonA samUha rUpa che, tethI te traNe dravya astikAya kahevAya che. kALane pradeza na hovAthI te astikAya rUpa nathI. arUpI ajIva dravyanA bheda - tenA daza bheda che- (1) dharmAstikAya (2) dharmAstikAyano deza (3) dharmAstikAyanA pradeza (4) adharmAstikAya (5) adharmAstikAyano deza (6) adharmAstikAyanA pradeza (7) AkAzAstikAya (8) AkAzAstikAyanodeza (9) AkAzAstikAyanA pradeza ane (10) addhAsamaya-kAla. dharmAstikAya:-LIvAnA purAvAnA svabhAvavAtipariNAmaparitAnA taqmAva tharaNAta svabhAvapoSaNA svabhAvathI ja gati pariNAmathI pariNata thayelA jIva ane pudgalanA gati svabhAvane dhAraNa kare, poSaNa kare arthAtu gatikriyAmAM sahAyaka bane, te dravyane dharmAstikAya kahe che. jema ke mAchalInI gatimAM jala sahAyaka bane che. pANI na hoya to mAchalI tarI zakatI nathI, tema jIva ane pudgala potAnI zaktithI ja gati kare che, temAM dharmAstikAya dravya sahAyaka bane che. sahAyaka dravya vinA tenI gati thatI nathI. alokamAM dharmAstikAya na hovAthI siddhanA jIvo anaMta zaktimAna hovA chatAM lokogresthita thaI jAya che. dharmAstikAya vinA jIva ke pudgalanI gati thatI nathI. dharmAstikAya eka, akhaMDa, nitya ane lokavyApaka dravya che. dhamastikAya dravyanA traNa bheda che- (1) dhamastikAya (skaMdha)-calana sahAyavALA asaMkhyAta pradezAtmaka akhaMDa, lokavyApI eka dravyane dharmAstikAya kahe che. thokaDAomAM A prathama bhedane dharmAstikAyano skaMdha kahevAnI paraMparA che, paraMtu prastuta pAThamAM temaja uttarAdhyayana sUtra adhyayana-36, gAthA-5 mAM A prathama bheda mATe "dharmAstikAya' zabda prayoga che, skaMdha zabdano prayoga tyAM nathI, eka pudgala dravyamAM ja dha zabdano prayoga che. pradezonA samudAyane skaMdha kahe che. dharmAstikAyanA asaMkhyAta pradezo haMmezAM samudAya rUpe ja rahe che. A ja rIte adharmAstikAya, AkAzAstikAyanA prathama bheda mATe paNa samajavuM. (2) dhamatikAyano deza-dharmAstikAya dravyanA buddhikalpita koI paNa eka vibhAgane teno deza kahe che. Urdhvaloka, adholoka Adi lokanA koIpaNa eka apekSita vibhAgamAM rahela dharmAstikAya, dharmAstikAyano deza kahevAya che. (3) dhamatikAyanA pradeza- dharmAstikAya dravyanA, tenI sAthe joDAyelA nivibhAgI aMzane pradeza kahe che. adharmAstikAya -navapulakAtAnAM sthitiriNAnaparipatAnAMtariNAnopaSTa moDamUDasaMhAra jhaverAtavAtAtmavozathativAcaka sthiti (sthiratA) pariNAmamAM pariNata jIvatathA pudgalanI sthitimAM eTale sthiratAmAM sahAyaka bane, te adharmAstikAya kahevAya che. te paNa eka, akhaMDa, nitya ane lokavyApI dravya che. tenA paNa dharmAstikAyanI jema traNa bheda che. AkAzAsikAya :- "AkAza' zabdamAM prayukta A upasarganA be artha thAya che, tethI "AkAza' zabdanA paNa beartha thAya che- (1) "ahi timalA svasjamAvAparityANapayA vararAntatvavegapratimAne bina vyavasthita palAtha tyAMza jemAMsthita thayelA padArthaA = maryAdAthI eTale ke potAno svabhAva choDyAvinA, kAza arthAtu pratibhAsita thAyate AkAza. (2) yA tvamaviyAvADa tala 'AkA ti samAvAmabApa on rAte tyAraza je badhA padArthomAM vyApIne prakAzita rahe che arthAt je badhA ja dravyonA AdhArarUpa che, tene AkAza dravya kahe che. te eka, akhaMDa, nitya ane lokAlokavyApaka dravya che. tenA paNa pUrvavat traNa bheda che. AkAzAstikAyanA anaMta pradeza che. temAM lokAkAzanA asaMkhyAta pradeza ane alokAkAzanA anaMta pradeza che.
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-1 avarUpa ja che 1 nathI. asala vAstavika rIte ahAsamaya-zraddhAvAna samayagrAma athavAya samo nirvimAna bhADA (1) addhA = kAla athavA samaya. (2) addhArUpakAlano nirvibhAgI aMza te samaya. te eka vartamAna samayarUpa ja che. bhUtakAla naSTa thaI gayo che ane bhaviSyakAla utpanna thayo nathI, tethI vAstavika rIte vartamAnano eka ja samaya sat che. te eka samaya rUpa hovAthI astikAyarUpa nathI. asaMkhyAta samayanA samUhanI eka AvalikA bane che. A rIte prANa, stoka, lava, muhUrta Adi kAlanA ekamo samayanA samUharUpe manAya che. te mAtra vyavahArakAla che, nizcayakAla to vartamAnanA eka samayarUpa ja che. A rIte (1) dharmAstikAya (2) teno deza (3) tenA pradeza (4) adharmAstikAya (5) teno deza (6) tenA pradeza (7) AkAzAstikAya (8) teno deza (9) tenA pradeza ane (10) addhAkALa. A arUpI ajIvanA daza bheda thAya che. zrI bhagavatI sUtra zataka-2, uddezaka-10 ane zrI uttarAdhyayanasUtra adhyayana-36mAM dharmAstikAyAdi dravyonuM svarUpa, dravya, kSetra, kALa, bhAva ane guNanI apekSAe spaSTa karavAmAM AvyuM che. dravya, kSetra, kAla, bhAva ane guNanI apekSAe cAra arUpI ajIva dravyanA 20 bheda thAya che. A rIte arUpI ajIvanA 10 + 60 = 30 bheda thAya che. arUpI ajIvanA 30 bheda dharmAstikAya dravya AkAzAstikAye dravya kALa dravya adharmAstikAya dravya (3) (1) T deza 1 pradeza deza pradeza AkAzAstikAya dharmAstikAya (skaMdha) adharmAstikAya deza pradeza 1. dravya 2. kSetra 3. kALa 4. bhAva 5. guNa 3 + 3 + 3 + 1 = 10, 445 = 10, 10+20 = 30
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ . cha dravyonuM dravya-kSetra AdinI dRSTie svarUpa : krama dravyanuM nAma jIva/ajIva dravyathI kSetrathI ajIva eka eka 1 dharmAstikAya 2 adharmAstikAya ajIva 3 AkAzAstikAya ajIva zrI jIvAjIvAbhigama sUtra loka pramANa loka pramANa anaMta eka lokAloka pramANa anAdi-anaMta arUpI anAdi--anaMta | arUpI anAdi AnaMta rUpI aDhIdvIpa pramANa lokapramANa anaMta lokanA dezamAgamAM S jIvAstikAya jIva anaMta upayogavAna loka pramANa | lokanA dezabhAgamAM * jIva ane pudgala eka dravyanI apekSAe lokanA eka dezabhAgamAM ane sarva dravyanI apekSAe lokapramANa che, 4 kALa ajIva 5 pudgalAstikAya ajIva kALathI bhAvathI guNathI anAdi--anaMta | arUpI anAdi-anaMta 1 arUpI sthiti sahAyaka gati sahAyaka avagAhana guNa vartanA grahaNa guNa | anAdi--anaMta | arUpI rUpI ajIva H- jemAM rUpa hoya tene rUpI kahe che. rUpa eTale varNa. pudgala dravyamAM varNa, gaMdha, rasa ane sparzaguNanuM sAhacarya che; tethI rUpanA kathanathI zeSa gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnanuM paNa grahaNa thAya che. kyAreka koIka skaMdhamAM koI eka guNanI pradhAnatAthI kathana thatuM hoya che. yathA- kapUra sugaMdhI che, paraMtu kapUramAM paNa varNa, rasa ane sparza hoya ja che. kapUra sugaMdhI che, tevA kathana samaye tenA varNAdi gauNa banI jAya che. saMkSepamAM jemAM varNa, gaMdha, rasa ane sparza hoya tene rUpI kahe che. ajIva dravyomAM eka pudgalAstikAya ja rUpI che. rUpI pudgalAstikAyanA bheda H- tenA mukhya cAra bheda che- skaMdha, deza, pradeza ane paramANu. (1)athA- je pudgala anya puddagalonA maLavAthI puSTa thAya, pudgalo chUTA paDavAthI ghaTI jAya tene skaMdha kahe che. tenA anaMta prakAra che. be paramANu bhegA thavAthI pridezI skaMdha bane che. te ja rIte anaMta paramANu bhegA thavAthI anaMta pradezI dha bane che. te anaMta pradezI dhamAMthI keTalAka paramANuo chUTA paDI jAya, to te nAno skaMdha banI jAya che ane anya paramANuo bhegA thAya, to te moTo skaMdha banI jAya che. A rIte temAM vadhaghaTa thayA kare che. (2) saMdhavesA- skaMdha sAthe joDAyelA skaMdhanA ja buddhi kalpita eka vibhAgane skaMdha deza kahe che. skaMdhanA anaMta prakAra hovAthI skaMdha dezanA paNa anaMta prakAra che. (3) dhapaCA- skaMdha sAthe joDAyelA skaMdhanA ja avibhAjya aMzane skaMdha pradeza kahe che. tenA paNa anaMta prakAra che. (4) paramANu po vA- skaMdhathI chUTA paDelA avibhAjya aMzane paramANu puddagala kahe che. dharmAstikAya Adi traNe arUpI ajIva dravyo akhaMDa hovAthI tenA khaMDa chUTA paDatA nathI tethI temAM paramANu pudgala rUpa cotho bheda nathI. pudgala dravyamAM saMghaTana ane vighaTana thatuM hovAthI temAM paramANu rUpa bheda thAya che. skaMdhAdine lADavAnA mAdhyame samajAvavAmAM Ave che (1) jema aneka buMdIonA dANA joDAya tyAre te lADavo kahevAya che, tema saMkhyAta-asaMkhyAta ke anaMta paramANuo bhegA maLe tyAre te skaMdha kahevAya che. (2) lADavAmAM pA, ardho, poNo vagere vibhAga buddhithI kalpavAmAM Ave, tema skaMdhanA buddhi kalpita vibhAgo deza kahevAya che.
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-1 [9] (3) lADavAmAM joDAyelA buMdInA eka-eka dANAnI jema skaMdha sAthe joDAyelA tenA pratyeka aMza ke jeno vibhAga na thaI zake, pradeza kahevAya che. (4) lADavAthI chuTA paDI gayelA buMdInA dANAnI jema skaMdhano pradeza(avibhAjya aMza) skaMdhathI chUTo paDI jAya tyAre te paramANu kahevAya che. aMdha. deza ane pradeza; te traNe bheda aMdha avasthAnA ja che ane paramANunI avasthA svataMtra che, tethI pudgalAstikAyanA mukhya be bheda thAya che, skaMdha ane paramANu. pugalanA guNo:- pudgala dravyamAM varNAdi pAMca guNo che. yathA- (1) varNapariNata, (2) gaMdhapariNata, (3) rasapariNata, (4) sparzapariNata ane (5) saMsthAna pariNata. pariyA :- pariNata zabda prayoga bhUtakAlano sUcaka hovA chatAM upalakSaNathI trikAlane sUcita kare che. bhaviSyakAla ja kramazaH vartamAna bane che ane vartamAnakAla ja samaye-samaye bhUtakALa banI jAya che. A rIte traNe kAla paraspara saMbaMdhita che. je pulo bhUtakALamAM varNarUpe pariNata thaI gayA che, vartamAnamAM varNarUpe pariNata thAya che ane bhaviSyamAM varNarUpe pariNata thaze, tevA pudgalo varNapariNata (raMga pariNata) kahevAya che. te ja rIte gaMdhAdi pariNata pudgalanuM svarUpa samajavuM. varNa - varNanA pAMca prakAra che- kALo, nIlo, lAla, pILo ane zveta. temAM- (1) kAjaLa Adi samAna kALA raMganA pudgalo, kRSNavarNa pariNata kahevAya che. (2) moranI gardana AdinI samAna nIlaraMgI pugalo, nIlavarNa pariNata kahevAya che. (3) hiMgaLo, Adi samAna lAlaraMganA pugalo lohita (rakta) varNa pariNata kahevAya che. (4) haLadara Adi samAna pILA raMganA pudgalo hArida(pIta) varNa pariNata che ane (5) zaMkha Adi samAna zveta raMganA pugalo zukla varNa pariNata kahevAya che. pratyeka pudgala dravyamAM pAMca varNamAMthI koI paNa eka varNa avazya hoya che. varNarUpe te nitya che paraMtu pAMcavarNarUpe anitya che arthAt kALA raMganuM pudgala samayAMtare lAla-pILAdi varNarUpe pariNata thaI zake che. gadhaH-gaMdhanA be prakAra che- surabhigaMdha ane durabhigaMdha. temAM- (1) caMdanAdinI jema sugaMdhita pudgalo sugaMdha pariNata ane (2) lasaNAdinI jema durgadhita pudgalo durgadha pariNata kahevAya che. rasa - rasanA pAMca prakAra che-tIkho, kaDavo, kaSAyelotUro), khATo ane mITho. temAM- (1) maracAM AdinI jema tikta (tIkhA) rasavALA pudgalo tiktarasa pariNata kahevAya che. (2) lImaDA AdinI jema kaTu(kaDavA) rasavALA yugalo kaTurasa pariNata kahevAya che. (3) haraDe AdinI jema kaSAyelA(tUrA) rasavALA pudgalo kaSAyarasa pariNata kahevAya che. (4) AmalI AdinI jema khATA rasavALA pugalo Aspharasa pariNata ane (5) sAkara AdinI samAna madhura rasavALA yugalo madhurarasa pariNata kahevAya che. sparza - sparzanA ATha prakAra che- karkaza-suMvALo, bhAre-laghu, zIta-uSNa, snigdha-rUkSa. temAM- (1) pASANapaththara AdinI jema kaThora(kharabacaDA) sparzavALA pulo karkaza sparza pariNata kahevAya che. (2) rU, rezama AdinI jema komaLa(suMvALA) sparzavALA pulo mRdu sparza pariNata kahevAya che. (3) vaja, lokhaMDa AdinI jema bhAre sparzavALA pudgalo guru sparza pariNata kahevAya che. (4) semalanA rU AdinI samAna haLavA sparzavALA pugalo laghu sparza pariNata kahevAya che. (5) barapha AdinI jema ThaMDA sparzavALA pudgalo zIta sparza pariNata kahevAya che. (6) agni AdinI jema garama(uSNa) sparzavALA pugalo uSNa sparza pariNata
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 | zrI jIvAjIvAbhigama sUtra kahevAya che. (7) ghI-tela AdinI jema snigdha-cIkaNA(copaDela) sparzavALA pudgalo snigdhasparza pariNata ane (8) rAkha AdinI jema lukhA sparzavALA pudgalo rUkSa sparza pariNata pudgala kahevAya che. saMsthAnanA pAMca prakAra :- saMsthAna (AkAra)nA pAMca prakAra che- parimaMDala, vRtta, vyasa, carasa ane Ayata. temAM je pugalo- (1) valaya-cUDInI samAna vartuLAkAra goLa ane vacce polANavALA pudgalo parimaMDala saMsthAna pariNata' kahevAya che. (2) vRtta- thALI athavA lADavA AdinI samAna vacce polA na hoya tevA goLa AkAranA pulo 'vRtta saMsthAna pariNata' kahevAya che. (3) vyasa- siMghoDA AdinI samAna trikoNa AkAranA pudgalo vyasa saMsthAna pariNata' kahevAya che. (4) caturasa- bAjoTha AdinI samAna corasa AkAranA pulo "caturasa saMsthAna pariNata' kahevAya che ane (5) Ayata- daMDa AdinI samAna lAMbA AkAranA pudgalo "Ayata saMsthAna pariNata' kahevAya che. pudgalanA saMsthAnonI AkRtioH- [(1) tripArka AkRtio (ra) sAmAnya AkRtio parimaMDala(cUDI) | vRtta(goLa) | vyasa(trikoNa) | catura(corasa) | Ayata(lAMbA) A rIte pulAstikAyanA pAMca varNa + be gaMdha + pAMca rasa + ATha sparza + pAMca saMsthAna = 25 prabheda thAya che. temAM varNa, gaMdha, rasa, ane sparza guNa nitya che ane te guNanI kALA, nIlA Adi paryAyo anitya che, temAM parivartana thayA ja kare che. paramANu yugalamAM vANadi - paramANu niraMza apradezI hovAthI temAM koI paNa eka varNa, eka gaMdha, eka rasa ane be sparza hoya che. ATha sparzamAMthI zIta, uSNa, snigdha ane rUkSa A cAra mULa sparza che. te cAra sparzamAMthI paramANumAM zIta-uSNamAMthI koI paNa eka ane snigdha-rUkSamAMthI koI paNa eka sparza hoya che. A rIte paramANumAM zIta Adi cAra sparzamAMthI koI paNa be sparza hoya che. zeSa cAra sparza karkaza, suMvALo, bhAre ane halako te sAMyogika sparza che arthAt jyAre aneka snigdha paramANu bhegA thAya tyAre teno sparza suMvALo lAge che, rUkSa paramANu bhegA thAya tyAre teno sparza karkaza lAge che. A sAMyogika sparzI anaMtapradezI bhUla skaMdhomAM ja hoya che. paramANuthI laIne anaMtapradezI sUkSma skaMdha sudhImAM te saMyogI cAra sparza hotA nathI. - anaMta pradeza skaMdha aneka paramANunA samUharUpa hovAthI temAM pAMca varNa, be gaMdha, pAMca rasa, ATha sparza ane pAMca saMsthAna hoya che.
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-1 rUpI ajIva(pudgalAstikAya)nA cAra bheda ane tenA 25 guNa lAla pILo zveta skaMdha 1 rasa varNa gaMdha (5) (2) (5) kALo surabhi nIlo durabhi kaDavo suri tIkho deza 2 varNa-5 kALo 20 nIlo---20 spa saMsthAna (c) (5) za-ma parimaMDala guru--vadhu vRtta pAyelo sIna uSNu trikoNa khATo rUkSa snigdha corasa mo Ayata 5+2+5+8+5-25 lAla 20 pILo-20 sapheda-20 eka varNamAM be gaMdha, pAMca rasa, ATha sparza 20 bola prApta thAya 20 x 5 = 100 rUpI ajIvanA--530 bheda [punAoikAyanA] dha-2 surabhi-23 dUdha-13 eka gaMdhamAM pAMca varNa, pAMca rasa khATo-20 pAMca saMsthAna, AThamITho-20 sparza te 23 bola prApta thAya. 23 x 2 - 46 eka rasamAM pAMca varNa, be gaMdha, ATha sparza, pAMca saMsthAna te 20 bola prApta thAya. 20 x 5 - 100 bAdara anaMtapradezI skomAM eka sAthe sarva varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAna hoya che. tema chatAM skUla daSTie kALA vagere eka-eka varNanI pRcchAmAM pratipakSI varNa, gaMdha AdinI gaNanA karI nathI. rasapa kaDavo 20 tIkho-20 kaSAyelo-20 pradeza 3 100 + 46 + 100 + 184 + 100 = 530 bheda varNa gaMdha rasa (1) (2) (2) (1) (1) (1) sparza 8 karkaza 23 sukomaLa 23 bhAre-23 haLavo 23 zIta-23 uSNa-23 21-23 snigdha-23 eka sparzamAM pAMca varNa, be baMdha pAMca rasa, cha sparza pAMca saMsthAna te 23 khola prApta thAya. 232 8 - 184 paramANu 4 sparza saMsthAna (2) (2) (1) saMsthAna-5 parimaMDala 20 vRtta 20 satra-20 catura 20 Ayata 20 11 eka saMsthAnamAM pAMca varNa, be gaMdha, pAMca rasa, ATha sparza, pAMca saMsthAna te 20 khola prApta thAya 20 x 5 = 100
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra varNa pariNata pulanA 100 bhAMgA - pAMca varNa pariNata je je pudgalo che, temAM pratyeka varNanA 20-20 bhAMgA thAya che. yathA- kALA varNanA pudgalomAM anya cAra varNanI pRcchA nathI, mATe tenI gaNanA karI nathI. kALA varNanA pulamAM anya gaMdha, rasa, sparza ke saMsthAnAdi sarvanI saMbhAvanA che. temAM koI sugaMdhI paNa hoya ane koIdurgadhI paNa hoya che. kALA varNanA pudgalomAM koI tIkhArasavALA paNa hoya, to koI kaDavA, kaSAyelA, khATA ke madhura rasavALA paNa hoya che. te ja rIte karkazAdi ATha sparzamAMthI koI paNa sparza ane parimaMDaLa Adi pAMca saMsthAnamAMthI koI paNa saMsthAna hoya zake che. A rIte kALA varNamAM anya gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnonI apekSAe paraspara saMbaMdhita 20 bhaMga thAya che. A rIte kALA varNanA pagalomAM 2 gaMdha + 5 rasa +8 sparza + 5 saMsthAna = kula 20 bhaMga thAya, te ja rIte pratyeka varNanA 20-20 bhaMga thAya che, tethI pAMca varNanA (20 x 5 = ) 100 bhaMga thAya che. gaMdha pariNata yugalanA 46 bhaMga:- sugaMdhI pugalomAM durgadhanI gaNanA nathI, kAraNa ke ahIM sugaMdhI pudgalanI ja pRcchA che. temAM varNAdi anya guNo hoya che, tethI 5 varNa + pa rasa +8 sparza+5 saMsthAnanA saMyoge 23 bhaMga thAya, te ja rIte durgadhanA paNa varNAdinA saMyoge ra3 bhaMga thAya. A rIte gaMdha pariNata pugalonA 23 4 2 = 46 bhaMga thAya che. rasa pariNata pagalonA 100 bhaMga:- pratyeka rasamAM pAMca varNa +be gaMdha ATha sparza + pAMca saMsthAna = 20 bhaMga hoya che, tethI pAMca rasanA 20 x 5 = 100 bhaMga thAya che. sparza pariNata pudagalonA 184 bhaMga :- eka sparzamAM pAMca varNa + be gaMdha + pAMca rasa + cha sparza + pAMca saMsthAna = 23 bhaMga hoya che. sparzanI pucchAmAM je sparzanI pRcchA hoya, te sparza ane teno pratipakSI sparza, A baMnene choDIne zeSa cha sparzanI gaNanA thAya che. varNa, gaMdha, rasa AdimAM zeSa badhA varNa, gaMdha, rasa pratipakSI che paraMtu sparzanI pRcchAmAM zItano pratipakSI uSNa, snigdhano pratipakSI rUkSa, karkazano pratipakSI mRdu ane guruno pratipakSI laghu sparza che. temAMthI je bolanI pRcchA hoya teno pratipakSI sparza temAM hoto nathI, zeSa cha sparza hoya zake che. A rIte koI paNa eka sparzamAM 5 varNa + 2 gaMdha + 5 rasa + 6 sparza + pa saMsthAna = ra3 bhaMga hoya che, tethI ATha sparzanA 23 48= 184 bhaMga thAya che. saMsthAna pariNata yugalanA 100 bhaMgaH - parimaMDalAdi eka-eka saMsthAnamAM pAMca varNa + be gaMdha + pAMca rasa + ATha sparza = 20 bola hoya che, tethI pAMca saMsthAnamAM 20 x 5 = 100 bhaMga thAya che. sarva maLIne varNa pariNata pudgalanA 100+ gaMdha pariNata pudgalanA 46+ rasa pariNata yugalanA 100+ sparza pariNata pudgalanA 184+ saMsthAna pariNata pugalanA 100= pa30maMga pudgala dravyanA eTale rUpI ajIvanA thAya che. A rIte arUpI ajIvanA 30 bheda + rUpI ajIvanA pa30 bheda = pada) bheda ajIva dravyanA che.
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-1 arUpI ajIva-30 dhamAM (3) dha dhAM (4) mA adhama (3) deza adhamAM (4) kSetra A cAreyanuM svarUpa varNana kALa AkAza {3} ajIva dravyanA 50 meda pradeza AkAra (5) dhax4 20 (20110=30] mAna kA (1) EL (5) guNa rUpI ajIva-530 (5) dha deza pradeza rasa spara (5) saMsthAna {2) (<) (5) T T T T 184 100 r 100 100 = 130 bheda [para-5+8-5 = 25 tenA paraspara saMyogathI A bhaMga thAya che paramANu asaMsAra samApanaka jIvAbhigama : 7 se kiM taM bhaMte ! asaMsAra-samAvaNNa-jIvAbhigame ? 13 jIvAbhigamanA prakAraH 6. sevita maMte ! nIvAime ?poyamA ! jhIvAmiAme viSe patte, saMgahA saMsArasamAvaNNajIvAbhigame ya asaMsArasamAvaNNajIvAbhigame ya / bhAvArtha:- prazna-he bhagavan ! jIvAbhigamanA keTalA prakAra che ? uttara- he gautama ! jIvAbhigamanA be prakAra che, jema ke saMsAra samApanna jIvAbhigama ane asaMsAra samApanna jIvAbhigama. vivecana : saMsArasamApanajIva --Atra saraLa lalAo navasarjanamAM mavAnubhavanamAM samyag nI bhAvanApamA saMsArasamApannAH / saMsAra = saMsaraNa, paribhramaNa; samApanna = prApta thayelA. nAraka, tiryaMca, manuSya ane deva bhavarUpa saMsArane prApta thayelA jIvone saMsAra samApanna jIva arthAt saMsArI jIva kahe che. asaMsAra samApanna jIva H- bhavabhramaNarUpa saMsArathI mukta thaI gayelA jIvone asaMsArasamApanna jIva arthAt siddha jIva kahe che. gomA ! asaMsArasamAvaNNa-jIvAbhigame duvihe paNNatte, taM jahA- aNaMtarasiddha asaMsAra- samAvaNNa jIvAbhigame ya paraMparasiddha asaMsAra-samAvaNNa jIvAbhigame ya /
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 14 ] zrI jIvAjIvAbhigama satra bhAvArtha :-prazna-he bhagavan! asaMsAra samApanna jIvAbhigamanA keTalA prakAra che? uttara-he gautama! asaMsAra samApanna jIvAbhigamanA be prakAra che, yathA- anaMtara siddha asaMsAra samApanna jIvAbhigama ane paraMpara siddha asaMsAra samApatra jIvAbhigama. 8 sekiMtaMbhaMte !aNaMtarasiddha asaMsArasamAvaNNa jIvAbhigame? goyamA ! aNaMtarasiddha asaMsArasamAvaNNa jIvAbhigamepaNNarasavihepaNNatte,taMjahA-titthasiddhA jaavannegsiddhaa| setaM aNaMtarasiddha asaMsAssamAvaNNa jiivaabhigme| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! anaMtara siddha asaMsAra samApanna jIvAbhigamanA keTalA prakAra che? uttara- he gautama ! anaMtara siddha asaMsAra samApanna jIvAbhigamanA paMdara prakAra che, yathA- tIrthasiddha thAvatu anekasiddha. A anaMtara siddha asaMsAra samApanna jIvAbhigamanuM kathana thayuM. | 9 se kiMtaMbhaMte ! paraMparasiddha asaMsAra-samAvaNNa-jIvAbhigame ? goyamA !paraMparasiddha asaMsArasamAvaNNa jIvAbhigameaNegavihepaNNatte,taMjahA- paDhamasamayasiddhA, dusamayasiddhA jaavannNtsmysiddhaa| setaparaMparasiddha asaMsArasamAvaNNa jiivaabhigme| setaM asaMsArasamAvaNNa jiivaabhigme| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! paraMpara siddha asaMsAra samApanna jIvAbhigamanA keTalA prakAra che? uttara- he gautama! paraMpara siddha asaMsAra samApanna jIvAbhigamanA aneka prakAra che, yathA- prathama samaya siddha, dvitIya samaya siddha yAvatu anaMta samaya siddha. A paraMpara siddha asaMsAra samApanna jIvAbhigamanuM kathana thayuM. A asaMsAra samApanna jIvAbhigamanuM kathana pUrNa thayuM. vivecanaH prastuta sUtromAM jIvanAbe bhedamAMthI asaMsArasamApanna-siddhajIvonA bheda-prabhedanuM kathana che. temAM alpavaktavyatA hovAthI sUtrakAre tenuM kathana pahelAM karyuM che.siddha jIvono AtmA pUrNa zuddha che. te sarva jIvo zuddhinI apekSAe eka samAna che. teonI pUrNatAmAM koI taratamatA ke bheda-prabheda zakya nathI. tema chatAM siddhomAM tenA siddha thavAnA samayanI apekSAe temaja pUrvabhAva prajJApanAnI apekSAe bheda-prabheda karavAmAM AvyA che. siddhanA bheda - siddha thavAnA samayanI apekSAe tenA be bheda che- anaMtara siddha ane paraMpara siddha. anaMtara siddha jIvaH- je siddha jIvone siddha avasthAnI prApti pachI samayamAtranuM aMtara(vyavadhAna) thayuM nathI arthAtu je siddha avasthAnA prathama samayamAM vartI rahyA che te siddha jIvo anaMtara siddha kahevAya che. manuSyabhavanI bAhya-AtyaMtara vividha viziSTatAonA AdhAre tenA paMdara prakAra thAya che. (1) tIrthasiddhaH- jenA AdhAre saMsAra sAgarane tarI zakAya, tene tIrtha kahe che.nigraMtha pravacana tIrtha che. dareka tIrthakaro, kevaLajJAna ane kevaLadarzananI prApti pachI ja upadeza Ape che ane teo prathama dezanAmAM sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikArUpa cAra tIrthanI sthApanA kare che. tIrthanI sthApanA pachI tIrtha pravartanakAla daramyAna je siddha thAya, tene tIrtha siddha kahe che, yathA-gautamAdi gaNadhara.
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-1 15 ] (2) atIrthasiddha - tIrthanA abhAvane atIrtha kahe che. tIrthano abhAva be prakAre thAya che- (1) tIrthanI sthApanA ja na thaI hoya te kALa. RSabhadeva bhagavAne kevaLajJAna prApta thayA pachI prathama dezanAmAM tIrthanI sthApanA karI. A tIrthasthApanA pUrve ja marudevAmAtA mokSe padhAryA hatA tethI marudevAmAtA atIrtha siddha kahevAya che. (2) tIrtha vicchedano kALa. tIrthanI sthApanA thayA pachI kAlAntaramAM tIrthano viccheda thAya che. navamA suvidhinAtha tIrthakarathI paMdaramA dharmanAtha tIrthakara sudhInA sAta tIrthakaronuM zAsana kAlAMtare viccheda gayuM hatuM. zrutajJAnano viccheda thAya tene zAsana viccheda gayuM kahevAya che. A kALa atIrtha kahevAya che. atIrthamAM svayaMbaddha ane pratyeka buddha siddha thaI zake che. zrI bhagavatI sUtra, zataka-25, uddezaka-, dvAra-8] A baMne prakAranA atIrthakALamAM je jIva siddha thAya te atIrthasiddha che. (3) tIrthakara siddha - tIrthakaranI padavI prApta karIne je siddha thAya te tIrthakara siddha kahevAya che. jema ke covIza tIrthakaro. (4) atIrthaMkarasiddha - sAmAnya kevaLI rUpe je siddha thAya te atIrthakara siddha kahevAya che. tIrthaMkarasivAyanA siddha thayelA gautamAdi sarva jIvo atIrthakara siddha che. (5) svayaMbaddha siddhaH- jAtismaraNajJAna athavA avadhijJAna AdinA nimittathI bIjAnA upadeza vinA svataH dharmabodha pAmIne je siddha thAya, tene svayaMbuddhasiddha kahe che, jema ke tIrthakara. tIrthakaroniyamA svayaMbuddha ja hoya che. te sivAyanA jIvo paNa svayaMbuddha thaI zake che. (I pratyekabaddha siddhaH- koI padArtha, prANI, tenI avasthA athavA koI paNa bAhya prasaMgonA nimitte bodha pAmIne siddha thAya, tene pratyeka buddha kahe che. jema ke karakaMDU vagere cAre ya rAjA pratyekabuddha siddha thayA che. svayabuddha ane pratyeka buddhano taphAvata - | svayaM buddha pratyeka buddha (1) bAhya nimitta vinA aMtaraMga nimitta | (1) bAhya padArthonA nimittathI bodhinI prApti thAya (jAtismaraNa Adi)thI bodhinI prApti thAya (2) ekAkI ke gacchamAM, ema baMne rUpe vicare. (2) ekAkI ja vicare (3) tIrthakaro ane tIrthakara sivAyanA, ema bane (3) tIrthakara sivAyanA jIvo ja hoya che. prakAranA jIvo hoya. (4) pUrvajanmanuM bhaNeluM . pUrvajanmanuM bhaNeluM (4) jaghanya 11 aMga ane utkRSTa kAMIka nyUna zrutajJAna na hoya : zruta jJAna hoya to 10 pUrvanuM zrutajJAna pUrvajanmanuM bhaNeluM hoya. to guru pAse devatA muniliMga Ape devatA muniliMga Ape athavA svayaM Avazyaka muniliMga svIkAre : ane ekAkI vicare upakaraNonI yAcanA kare. ane gacchamAM ja athavA guru pAse muniliMga svIkAre : ane gacchamAM rahe. |(5) pAtrAdi 12 prakAranI upadhi hoya. jaghanyamAM (5) jaghanya be prakAranI ane utkRSTa nava prakAranI yatheccha nyUnAdhika upadhi hoya che. upadhi hoya. () traNe liMgavALA hoya. | (6) puruSa ane puruSa napuMsaka beliMgavALA hoya. rahe.
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 16 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra (7) buddhabodhita siddha - buddha arthAt bodhane prApta thayelA. tIrthakara ke AcAryAdi dvArA prabuddha thaIne je jIvo siddha thAya, tene buddhabodhita siddha kahe che, jema ke gaNadharo. (8) strIliMga siddha - liMga = cihna. strInA cihna hoya, tene strIliMga kahevAya che. strIliMga traNa prakAre pragaTa thAya che- (1) strI veda (2) strI zarIranI racanA ane (3) strInI vezabhUSA. A traNe ya prakAranA liMgamAM ahIM strI zarIra racanAthI prayojana che. veda ane vezabhUSAthI nahIM, kAraNa ke strIveda mohanIyakarmanA udayajanya che. tenI vidyamAnatAmAM siddhi prApta thatI nathI. vezabhUSA ane siddhine koI saMbaMdha nathI. strI zarIre siddha thAya tene ja ahIM strIliMga siddha samajavA, jema ke caMdanabALA Adi. strIliMga siddha nAmanA bheda sahita paMdara prakAre siddha thAya che, te vAta digaMbara graMthomAM paNa varNita che. chatAM digaMbara jeno strIone nivaNanI prAptino niSedha kare che. vAstavamAM mokSamArga samyagu jJAna-darzana-cAritrarUpa che. A ratnatrayanI sAdhanA puruSonI jema strIo ane napuMsako paNa karI zake che. ratnatrayanI ruci, zraddhA ke sAdhanAmAM liMga(strI ke napuMsaka) bAdhaka banatuM nathI. (9) puruSaliMga siddha:- puruSa zarIre siddha thAya te puruSaliMgasiddha kahevAya che, jema ke bUsvAmI Adi. (10) napuMsakaliMga siddha :- napuMsaka zarIre je siddha thAya te napuMsakaliMga siddha kahevAya che, jema ke gAMgeya aNagAra. koI janmathI napuMsaka hoya che ane koI kRtrima napuMsaka hoya che. A sarva napuMsakono be bhedamAM samAveza thAya che. yathA- (1) strI napuMsaka ane (2) puruSa napuMsaka. strInA avayavonI pradhAnatAvALA napuMsakane "strI napuMsaka ane puruSanA avayavonI pradhAnatAvALA napuMsakane puruSa napuMsaka" kahe che. A baMne prakAranA napuMsakomAMthI puruSa napuMsakasiddha thaI zake che, strI napuMsakasiddha thaI zakatA nathI. strI napuMsakane svabhAvathI ja chaThTha guNasthAna AvatuM ja nathI.bhigavatIsUtra, zataka-25, uddedanapuMsakone dIkSA ApavAno AgamamAM niSedha che paraMtu teo svataH dIkSita thaIne ekAkI vicarI mokSe jaI zake che athavA AgamavihArI adhikArI zramaNo, puruSa napuMsakane dIkSA ApI svataMtra vicaraNa karAvI zake che. (11) liMgasiddha - sva = jinezvara prarUpita, liMga = rajoharaNa Adi te dravyaliMga che. sAdhavezamAM rahIne jaina zramaNa samAcArInuM pAlana karavuM te bhAvaliMga che. A baMne prakAranA svaliMgathI je siddha thAya, te svaliMgasiddha kahevAya che. yathA-gautamasvAmI. AgamagraMthomAM tIrthakaronI gaNanA paNa svaliMgasiddhamAM karavAmAM AvI che. tema chatAM sarva jaina paraMparAo tIrthakarone sarva prakAranA upakaraNothI rahita mAne che. mATe tIrthakaro bhAvaliMgathI svaliMgamAM siddha thAya che, tema samajavuM. (12) anyaliMgasiddha - anya = jinaprarUpita sAdhuveza sivAya anya tApasa, parivrAjaka, saMnyAsI AdinA veze siddha thAya, tene anyaliMga siddha kahe che, yathA-valkalacIri saMnyAsI.dravyathI game teliMga hoya paraMtu bhAvathI svaliMga-sAdhupaNuM AvyA vinA mokSa thato nathI. (13) gRhasthaliMgasiddhaH- gRhasthapaNe siddha thAya tene gRhasthaliMga siddha kahe che, jema ke marudevA mAtA. anya liMga ke gRhaliMge bhAva sAdhupaNuM AvI gayA pachI alpAyu hoya to te ja veze siddha thAya che. AyuSya dIrgha hoya to svaliMga dhAraNa karI vicare che. A rIte svaliMga dhAraNa karyA pachI te svaliMga siddha ja kahevAya, jema ke bharata cakravartI. temane kevaLajJAna gRhasthaliMgamAM thayuM ane temanI mukti svaliMgamAM thaI. (14) ekasiddha - eka samayamAM eka ja siddha thAya, eka jIvanI siddha avasthAnI prApti samaye bIjA koI jIvo sAthe siddha na thAya, to tene ekasiddha kahe che, jema ke bhagavAna mahAvIra svAmI.
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-1 (15) aneka siddha - eka samayamAM, eka sAthe aneka jIvo siddha thAya tene aneka siddha kahe che, jema keRSabhadeva bhagavAna. teo eka sAthe 108 siddha thayA. siddhAMtAnusAra eka samayamAM vadhumAM vadhu 108 jIvo ja siddha thaI zake che. (1) tIrthasiddha-atIrthasiddha. (2) tIrthaMkarasiddha-atIrthaMkarasiddha. (3) svayaMbuddha siddha-pratyeka buddhasiddha-buddhabodhitasiddha. (4) strIliMgasiddha-puruSaliMgasiddha-napuMsakaliMga siddha. (5) svaliMgasiddha-anyaliMgasiddha-gRhasthaliMga siddha. (6) ekasiddha-anekasiddha, siddha thanArA koI paNa jIvomAM A cha prakAranA samUhamAMthI eka-eka bheda avazya hoya che tethI pratyeka siddhamAM cha bola avazya prApta thAya che. paraMpara asaMsAra samApa jIva :- jene siddha avasthAnI prApti thayAne ekathI vadhu samaya vyatIta thaI gayA hoya te paraMpara siddha che. atItakALanA anaMta muktAtmAo paraMpara asaMsAra samApana jIvo che. paraMparasiddhanA aneka prakAra che. jeone siddha thayAne be samaya thayA hoya arthAt prathama samaya na hoya tene paraMpara aprathama samaya siddha kahe che. jeone siddha thayAne traNa samaya thayA hoya te paraMpara krisamaya siddha, jeone cAra samaya thayA hoya te paraMpara trisamayasiddha ane pAMca samaya thayA hoya te paraMpara catuHsamaya siddha che thAvatu jeone siddha thayAne saMkhyAtA samayo thayA hoya te paraMpara saMkhyAta samayasiddha; asaMkhyAtA samayo thayA hoya te paraMpara asaMkhyAta samayasiddha ane anaMta samayo thayA hoya te paraMpara anaMtasiddha kahevAya che. asaMsArasamApanna (siddha) jIvo anaMtara siddha (15 prakAra) 1. tIrtha siddha - gautama svAmI 2. atIrtha siddha - marudevA mAtA 3. tIrthakara siddha -RSabhadeva svAmI 4. atIrthakara siddha - gautama svAmI 5. svayaMbuddha siddha - tIrthakara prabhu 6. pratyeka buddha siddha karakaMDu 7. buddha bodhita siddha - jebUsvAmI 8. strIliMga siddha - caMdanabALA 9. puruSaliMga siddha - jaMbUsvAmI 10. napuMsakaliMga siddha - gAMgeya aNagAra 11. svaliMga siddha - jaMbUsvAmI 1ra. anyaliMga siddha - valkalagIrI 13. gRhasthaliMga siddha - marudevA mAtA 14. eka siddha - bhagavAna mahAvIra svAmI 15. aneka siddha -&Sabhadeva svAmI paraMpara siddha (aneka prakAra) 1. aprathama samaya siddha 2. ddhi samaya siddha 3. tri samaya siddha 4. catuH samaya siddha thAvatuM 5. saMkhyAta samaya siddha 6. asaMkhyAta samaya siddha 7. anaMta samaya siddha
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 18 ] zrI jIvAjIvAbhigama satra saMsarasamApanna jIvAbhigama:| 10 se kiMtaMbhaMte ! saMsArasamAvaNNajIvAbhigame ? goyamA ! saMsArasamAvaNNaesuNaM jIvesuimAoNava paDivattIo evamAhijjati,taM jahA samAvaNNagA jIvA pnnnnttaa| mAvaNNagA jIvA pnnnnttaa| ege evamAhaMsu-cauvvihA saMsArasamAvaNNagA jIvA pnnnnttaa| ege evamAhaMsu-paMcavihA saMsArasamAvaNNagA jIvA paNNattA / eeNa abhilAveNaM jAvadasavihA saMsArasamAvaNNagAjIvA pnnnnttaa| bhAvArtha -prazna- he bhagavan! saMsAra samApanna jIvAbhigamanuM svarUpa kevuM che? uttara-he gautama! saMsAra samApanna jIvonA saMbaMdhamAM A nava pratiprati kahI che arthAtu nava prakAre kathana karAya che, te A pramANe che- (1) prathama pratipatti anusAra saMsAra samApannaka(saMsArI) jIvonA be prakAra che. (2) bIjI pratipatti anusAra saMsAra samApannaka(saMsArI) jIvonA traNa prakAra che. (3) trIjI pratipatti anusAra saMsAra samApannaka(saMsArI) jIvonA cAra prakAra che. (4) cothI pratipatti anusAra saMsAra samApannaka(saMsArI) jIvonA pAMca prakAra che. (5 thI 9) A rIte kramazaH pratipattionuM kathana karavuM yAvatu navamI pratipatti anusAra saMsAra samApannaka(saMsArI) jIvonA daza prakAra kahe che. vivecana : prastuta sUtramAM vividha apekSAe saMsAra samApannaka jIvonA bhedonuM kathana che. saMsArI jIvo karma sahita che. karmonA anaMta prakAra che, tethI saMsArI jIvomAM anaMta prakAranI vividhatA saMbhavita che. te vividhatAne prastutamAM bhinna-bhinna vivakSAthI pratipattinA nAme pragaTa karI che. vibhinna apekSAothI saMsArI jIvonA be, traNa, cAra yAvatudasa prakAra A sUtramAM kramazaH nirUpita che. te bhedono svIkAra karIne ja te saMbaMdhI samasta varNana A sUtramAM nava pratipatti(adhyAya) rUpe karavAmAM AvyuM che. jIvonA A prakAranA bhedomAM kevaLavivakSAbheda ja che paraMtu koI paNa prakAranA mata-matAMtara nathI. kAraNa ke je jIvonA be prakAra che te ja jIvo anya apekSAe traNa prakAranA che ane te ja jIvo anya apekSAe cAra, pAMca Adi prakAranA che. A rIte nava prakAranA A pratipAdanamAM koI virodha thato nathI apitu pratyeka vivakSAmAM samasta saMsArI jIvono samAveza thaI jAya che. (1) jIvonA be prakAra:| 11 tattha NaMje evamAhaMsu- 'duvihA saMsArasamAvaNNagA jIvA paNNattA',te evamAhaMsu taMjahA-tasA ceva thAvarA ceva / bhAvArtha:- te nava pratipattiomAMthI prathama pratipatti anusAra be prakAranA saMsAra samApanna jIvo che, te A pramANe che- trasa ane sthAvara.
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-1 vivecanaH prastuta sUtra dvArA prathama pratipattimAM saMsArI jIvonA be prakAra hovAnuM nirUpaNa che. yathA-- trasa ane sthAvara. A be bhedomAM samasta saMsArI vono aMtarbhAva thaI jAya che. trasa :- A zabdanA be prakAre artha karavAmAM Ave che- (1) je jIva garamI AdithI trasta thaIne chAyAmAM javA mATe potAnI meLe sthAnAntara kare che, te trasa kahevAya che. A artha anusAra trasa nAma karmanA udayavALA beindriya, teindriya, caurendriya ane paMcendriya jIvonuM ja grahaNa thAya che. 19 (2) je jIva samajaNapUrvaka athavA samajaNa vinA upara, nIce ke tirachuM gamana kare che, tene trasa kahe che. A artha pramANe trasa nAma karmano udaya na hovA chatAM gati karI zake che tevA tejasa, vAyunuM ane trasa nAma karmanA udayavALA beindriyAdi jIvonuM grahaNa thAya che. tejaskAya ane vAyukAya jIvone trasanAma karmano udaya nathI. te jIvone sthAvaranAma karmano ja udaya hoya che. tema chatAM te jIvomAM gamana-sthAnAMtararUpa gati che, tethI te jIvone paNa trasa kahevAmAM Ave che. tAtparya e che ke je jIvone trasa nAma karmano udaya che tevA beindriyAdi jIvone labdhitrasa ane je jIvone trasa nAma karmano udaya na hovA chatAM gati che, te jIvone gati trasa kahe che. A rIte vivakSA bhedathI AgaLanA sUtromAM trasa jIvonA bhedomAM tejaskAya ane vAyukAyanuM kathana che ane sthAva2 jIvonA bhedanA kathanamAM pRthvI, pANI ane vanaspatinuM ja kathana che. temAM tejaskAya ane vAyukAyanuM kathana nathI. sthAvara H-- je jIvo eka sthAne sthira ja rahe che. uSNatA AdithI saMtapta thavA chatAM je sthAnAMtara gati karI zakatA nathI, te jIvone sthAvara kahe che. A vyutpattimAM trasa ke sthAvara nAma karmanI vivakSA karyA vinA gamanazaktinA abhAvane prAdhAnya ApyuM che, tethI pRthvI, pANI ane vanaspatinI ja sthAvara jIvomAM gaNanA karI che. tejaskAya ane vAyukAyanI gaNanA karI nathI. anyatra sthAvara nAma karmanI pradhAnatAthI sthAvara jIvonA pAMca bhedonuM kathana paNa jovA maLe che. pRthvI, pANI, agni, vAyu ane vanaspati, te pAMce prakAranA jIvone sthAvara nAma karmano udaya hovAthI te sthAvara che. samagra rIte jotAM spaSTa thAya che ke baMne kathanamAM kevaLa vivazA bheda che. prastuta prakaraNamAM trasa ane sthAvara nAma karmanA udayane gauNa karIne, gamanazaktinA sadbhAva ane abhAvane prAdhAnya ApIne trasa ane sthAvara jIvonuM vibhAjana karyuM che. sthAvara jIvo 2 ekita maMte ! thAvA ? noyamA ! thAvarA tivihA paLattA, taM nahIM kAiyA AThakkAiyA vaNassaikkAiyA / : - - puSi bhAvArtha :- prazna- sthAvara jIvonA keTalA prakAra che ? uttara- sthAvara jIvonA traNa prakAra che, yathA- (1) pRthvIkAyika (2) aAyika (3) vanaspatikAyika. vivecanaH prastuta sUtramAM sthAvara jIvonA traNa bhedonuM kathana che. be sthAvara jIvo gati trasa hovAthI tenI gaNanA ahIM karI nathI mATe sthAvara jIvonA traNa prakAra che- pRthvIkAya, akAya ane vanaspatikAya.
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 20] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra (1) pRthvIkAya:-pRthvIja je jIvonuM zarIra che te pRthvIkAyika jIva che. pRthvI asaMkhya jIvonA samudAyarUpa che. tenA aneka bheda-prabheda che. (2) aSkAya:-pANI ja je jIvonuM zarIra che te aplAyika jIva che. (3) vanaspatikAya:-vanaspati ja jenuM zarIra che te vanaspatikAyika jIva che. pRthvI sarva jIvono AdhAra hovAthI sUtrakAre tene prAthamiktA ApI che. pRthvInA AdhAre pANI rahe che, tethI pRthvI pachI pANInuM kathana che. pattha na taltha vaNa jyAM pANI che tyAM vanaspati hoya che, A kathanane anusaratAM pANI pachI vanaspatinuM grahaNa thayuM che. pRthvIkAya:|13 se kiMtaMbhaMte ! puDhavikAiyA? goyamA ! puDhavikAiyA duvihA paNNattA,taMjahAsuhumapuDhavikAiyA ya bAyarapuDhavikAiyA y| bhAvArtha - prazna-he bhagavan!pRthvIkAyika jIvanA keTalA prakAra che? uttara-hegautama!pRthvIkAyikanA be prakAra che, yathA- sUkSma pRthvIkAyika ane bAdara pRthvIkAyika. |14 se kiMtaMbhaMte ! suhumapuDhavikAiyA? goyamA !suhumapuDhavikAiyA duvihA paNNattA, tajahA- pajjattagA ya apjjttgaay| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! sUkSma pRthvIkAyikanA keTalA prakAra che? uttara- he gautama ! sUkSma pRthvIkAyikanA be prakAra che, yathA-paryApta ane aparyApta. | 15 tesiNaM bhaMte ! jIvANaM kai sarIrayA paNNattA? goyamA !tao sarIragA paNNattA, taM jahA- orAlie teyae kammae / bhAvArtha - prazna-he bhagavan! te sUkSma pRthvIkAyika jIvone keTalAM zarIra hoya che? uttara-he gautama! traNa zarIra hoya che, yathA- (1) audArika (2) taijasa ane (3) kArpaNa. | 16 tesiMNaM bhaMte ! jIvANaM kemahAliyA sarIrogAhaNA paNNattA? goyamA !jahaNNeNaM aMgulassa asaMkhejjaibhAgaMukkoseNa vi agulassa asNkhejjibhaag| bhAvArtha - pragna- he bhagavan! te jIvonA zarIranI avagAhanA keTalI hoya che? uttara- he gautama!te jIvonI avagAhanA jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI ane utkRSTa paNa aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAganI hoya che. | 17 tesiM NaM bhaMte ! jIvANaMsarIragA kiM saMghayaNA paNNattA? goyamA ! chevaTTasaMghayaNA pad I bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! te jIvonAM zarIranuM kayuM saMghayaNa hoya che? uttara- he gautama! sevArta saMghayaNa hoya che.
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-1 21 18 siMNaM bhaMte! jIvANaM sarIragA kiM saMThiyA paNNattA ? goyamA ! masUracaMdasaMThiyA paNNattA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! te jIvonA zarIranuM saMsthAna(AkAra) kevuM hoya che ? uttara- he gautama! te jIvonA zarIrano AkAra masUranI dALa samAna(capaTo goLa) hoya che. 19 tesiM NaM bhaMte! jIvANaM kai kasAyA paNNattA ? goyamA ! cattAri kasAyA paNNattA, takhA-' - kohakasAe, mANakasAe, mAyAkasAe lohakasAe / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan ! te jIvone keTalA kaSAya hoya che? uttara- he gautama ! cAra kaSAya hoya che, jema ke-- krodha kaSAya, mAna kaSAya, mAyA kaSAya ane lobha kaSAya. 20 tesiM NaM bhaMte ! jIvANaM kai saNNAo paNNattAo ? goyamA ! cattAri saNNAo paNNattAo, taM jahA - AhArasaNNA jAva pariggahasaNNA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! te jIvone keTalI saMjJA hoya che ? uttara- he gautama ! cAra saMjJAo hoya che, jema ke- AhAra saMjJA yAvat parigraha saMjJA. 21 tesiM NaM bhaMte ! jIvANaM kai lesAo paNNattAo ? goyamA ! tiNNi lessAo paLattao, teM nahIM- hillessA, khIlossA, vADajessA / bhAvArtha :-prazna- he bhagavan ! te jIvone keTalI lezyA hoya che ? uttara- he gautama ! traNa lezyA hoya che, jema ke- kRSNa lezyA, nIla lezyA, kApota lezyA. 22 siMNaM bhaMte! jIvANaM kaI iMdiyAI paNNattAiM ? goyamA ! ege phAsiMdie paNNatte / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! te jIvone keTalI indriyo hoya che ? uttara- he gautama ! eka sparzendriya hoya che. 23 tesiM NaM bhaMte ! jIvANaM kai samugdhAyA paNNattA ? goyamA ! tao samugdhAyA paNNattA, taM jahA- veyaNAsamugdhAe, kasAyasamugdhAe, mAraNaMtiyasamugghAe / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan ! te jIvone keTalA samuddAta hoya che? uttara- he gautama ! traNa samuddAta hoya che, jema ke- vedanA samuddAta, kaSAya samuddAta ane mAraNAMtika samuddAta. 24 te La mate ! nIvA ji maLI asaLI ? goyamA !kho saLI, masaLI / bhAvArtha: f:- prazna- he bhagavan ! te jIvo zuM saMjJI che ke asaMzI che ? uttara- he gautama ! te jIvo saMjJI nathI, asaMzI che. te khaM te ! nIvA viM kRtyiveyA, siveyA, napuMsaveyA ?poyamA !kho phatyiveyA, kho pusiveyA, napula veyanA I bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! te jIvo zuM strIvedI che, puruSavedI che ke napuMsaka vedI che ? uttara- he gautama ! te strIvedI nathI, puruSavedI nathI, napuMsakavedI che.
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 22 / zrI jIvAjIvAbhigama sUtra 26 tesiMNaM bhaMte ! jIvANaM kai pajjattIo paNNattAo? goyamA !cattAripajjattIo paNNattAo,taMjahA-AhArapajjattI, sarIrapajjattI, idiyapajjattI, aannpaannupjjttii| bhAvArtha :--- bhagavan ! te vone 2ii pAptimI Doya cha ? 612-gautama ! yAra paryAptio hoya che, jema ke- AhAra paryApti, zarIra paryApti, indriya paryApti ane zvAsozvAsa paryApti. 27 tesiMNaM bhaMte ! jIvANaM kai apajjattIo paNNattAo? goyamA ! cattAri apajjattIopaNNattAo,taMjahA-AhAraapajjattI jAvaANApANu apjjttii| bhAvArtha:- prazna-bhagavana! tevonasI aparyAptimaoDoyacha? 6ttara- gautama! yAra aparyAptio hoya che, jema ke- AhAra aparyApti thAvat zvAsozvAsa aparyApti. | 28 teNaM bhaMte !jIvA kiM sammadiTThI, micchAdiTThI,sammAmicchAdiTThI? goyamA !No sammadiTThI, micchAdiTThI,No smmaamicchaaditttthii| bhAvArtha :- - bhagavan! tevo zuM sabhyaSTi cha, mithyASTiche mizraSTicha ? 6ta2- gautama! te samyagudaSTi nathI, mithyAdRSTi che, mizradaSTi nathI. 29 teNaM bhaMte ! jIvA kiM cakkhudasaNI, acakkhudasaNI, ohidasaNI, kevaladasaNI? goyamA !No cakkhudasaNI, acakkhudasaNI, No ohidasaNI, No kevldsnnii| bhAvArtha - prazna-he bhagavan! te jIvo zuM cakSudarzanI che, acakSudarzanI che, avadhidarzanI che ke kevaladarzanI cha? 612- gautama! te 5 yarzanI nathI, ayakSudarzanI cha, avadhirzanI nathI, vaNarzanI nathI. |30 te NaM bhaMte ! jIvA kiM NANI, aNNANI ? goyamA ! No NANI, annnnaannii| NiyamA duaNNANi,taM jahA- maiaNNANI, suyaaNNANI y| bhAvArtha:- prazna- he bhagavana! te jIvo zaM jJAnI che ke ajJAnI? uttara- he gautama! te jIvo jJAnI nathI, ajJAnI che. te jIvo niyamathI be ajJAnavALA hoya che- matiajJAnI ane zrutaajJAnI. | 31 teNaM bhaMte ! jIvA kiMmaNajogI, vayajogI,kAyajogI ? goyamA !No maNajogI, No vayajogI, kaayjogii| bhAvArtha:- prazna- bhagavan ! te vo zubhanayogI cha, kyanayogI chAyayogI cha ? 6ttrgautama! te manayogI nathI, vacanayogI nathI, kAyayogI che |32 teNaM bhaMte !jIvA kiM sAgArovauttA aNAgArovauttA? goyamA !sAgArovauttA vi aNAgArovauttA vi| bhAvArtha:- prazna-bhagavana ! vo zaMsAhAropayogI cheanAjAropayogI cha? 6tta2-3 gautama! te sAkAropayogI paNa hoya che ane anAkAropayogI paNa hoya che. |33 te NaM bhaMte ! jIvA kiM AhAraM AhAraiti?
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-1 | 23 ] goyamA !davvaoaNaMtapaesiyAiMdavvAiM,khetao asaMkhejjapaesogADhAI,kAlao aNNaya-samayaTThiiyAI, bhAvaovaNNamaMtAI, gaMdhamaMtAI, rasamaMtAI, phaasmNtaaii| bhAvArtha -prazna-he bhagavan! te jIvo kevo AhAra kare che arthAt kevA AhAranA pulone grahaNa kare che? uttara-he gautama!tedravyathI anaMtapradezI pulono AhAra kare che. kSetrathI asaMkhyAta pradezAvagADha pudgalono AhAra kare che. kALathI koIpaNa samayanI sthitivALA pudgalono AhAra kare che. bhAvathI varNa, gaMdha, rasa ane sparzavALA pudgalono AhAra kare che. |34 jAibhate ! bhAvaovaNNamaMtAIAhAraititAI kiM egavaNNAIAhAreti, duvaNNAI AhAraiti, tivaNNAI AhAraiti, cauvaNNAiM AhAraiti, paMcavaNNAI AhAraiti? . goyamA !ThANamaggaNaM paDucca egavaNNAiMpiduvaNNAiMpitivaNNAIpicauvaNNAI pipaMcavaNNAiMpiAhAraiti / vihANamaggaNaMpaDucca kAlAiMpi AhAraiti jAvasukkilAI pi aahaaraiti| bhAvArtha - prazna-he bhagavan! jo bhAvathI varNavALA pulono AhAra kare che, to te zuM eka varNa, be varNa, traNa varNa, cAra varNa ke pAMca varNavALA pudgalono AhAra kare che? uttara- he gautama! sthAnamArgaNAnI apekSAe eTale ke sAmAnyarUpe eka varNa, be varNa, traNa varNa, cAra varNa ane pAMca varNavALA pudagalono AhAra kare che. vidhAna mArgaNA-bheda mArgaNAnI apekSAe eTale ke vizeSa rUpe kALA pulono paNa AhAra kare che yAvat sapheda pulono paNa AhAra kare che. | 35 jAI bhaMte ! vaNNao kAlAI AhAraiti, tAiM kiM egaguNakAlAI AhAraiti jAva aNataguNakAlAiAhAraiti?goyamA !egaguNakAlAipiAhArati jAva aNataguNakAlAI piAhAraiti evaM jaavsukkilaai| bhAvArtha - prazna- he bhagavan!varNathI jo kALA pudgalono AhAra kare che te zuM ekaguNa kALA yAvat anaMtaguNa kALA pugalono AhAra kare che? uttara-he gautama!ekaguNa kALA pudgalono paNa AhAra kare che yAanaMtaguNa kALA pudgalono paNa AhAra kare che. A pramANe yAvatuM sapheda varNa sudhI jANavuM joIe. | 36 jAiM bhaMte ! bhAvaogaMdhamaMtAI AhAraiti, tAI ki egagaMdhAI AhAraiti dugaMdhAI AhAraiti? goyamA ! ThANamaggaNaM paDucca egagaMdhAipi AhAraiti, dugaMdhAiMpi aahaaraiti| vihANamaggaNaM paDucca subbhigaMdhAI pi AhAreti, dubbhigaMdhAI pi aahaareti| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! bhAvathI jo gaMdhavALA pulono AhAra kare che, to te zuM eka gaMdhavALA ke be gaMdhavALA pudgalono AhAra kare che? uttara- he gautama! sthAna mArgaNAnI apekSAe eka gaMdhavALA pudgalono AhAra kare che ane be gaMdhavALA pugalono paNa AhAra kare che. vidhAna mArgaNA-bheda mArgaNAnI apekSAe surabhi gaMdhavALA ane durabhi gaMdhavALA, baMne prakAranA pagalono AhAra kare che.
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 24] zrI jIvAjIvAbhigama satra |37 jAi bhaMte !gaMdhao subbhigaMdhAI AhAraiti tAiM kiM egaguNasubbhigaMdhAiM AhAraiti jAvaaNataguNasubbhigaMdhAi AhAraiti? . goyamA !egaguNasubbhigaMdhAipiAhArati jAvaaNaMtaguNasubbhigaMdhAiMpiAhAraiti / evaM dubbhigaMdhAI pi / rasA jahA vnnnnaa| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jo surabhi gaMdhavALA pugalono AhAra kare che, to te zuM ekaguNa surabhi gaMdhavALA yAvata anaMtaguNa surabhi gaMdhavALA pudgalono AhAra kare che? uttara- he gautama ! ekaguNa surabhi gaMdhavALA yAvatuM anaMtaguNa surabhi gaMdhavALA pugalono AhAra kare che, A rIte durabhigaMdhanA viSayamAM paNa kahevuM joIe. rasanuM varNana paNa varNanI mAphaka jANI levuM joIe. | 38 jAiM bhaMte ! bhAvao phAsamaMtAI AhAraiti,tAI kiM egaphAsAiM AhAraiti jAva aTThaphAsAi AhAraiti? ___goyamA !ThANamaggaNaMpaDucca-NoegaphAsAiMAhAraiti, No duphAsAiMAhAraiti, No tiphAsAi AhAreti, cauphAsAi AhAreti, pacaphAsAipi jAva aTThaphAsAipi aahaaraiti| vihANamaggaNaM paDucca-kakkhaDAipiAhAraiti jAvalukkhAipi aahaaraiti| bhAvArtha :-ana- he bhagavana! bhAvanI apekSAthI te jIva jo sparzavALA padagalono AhAra kare che. to te zuM eka sparzavALA yugalono AhAra kare che vAvata ATha sparzavALA pudgalono AhAra kare che? uttara- he gautama! sAmAnya apekSAe eka sparzavALA pudagalono AhAra karatA nathI temaja be ke traNa sparzavALA pugalono AhAra karatA nathI; cAra ke pAMca sparzavALA yAvatuM ATha sparzavALA pudgalono AhAra kare che. vizeSa apekSAe karkaza sparzavALA pugalono vAvata rUkSa sparzavALA pudgalono AhAra kare che. |39 jAibhaMte ! phAsao kakkhaDAIAhAraiti, tAI kiM egaguNakakkhaDAIAhAraiti jAvaaNaMtaguNakakkhaDAIAhAraiti? goyamA ! egaguNakakkhaDAipi AhAraiti jAva aNaMtaguNakakkhaDAIpi AhAraiti evaM jAva lukkhA NeyavvA / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! sparzanI apekSAe jo karkaza pugalono AhAra kare che, to te zuM eka guNa karkaza yAvata anaMtaguNa karkaza pugalono AhAra kare che? uttara-he gautama! ekaguNa karkaza pugalono paNa AhAra kare che yAvat anaMtaguNa karkaza pudgalono paNa AhAra kare che. A pramANe yAvata rUkSa sparza sudhI jANI levuM joIe. |40 tAI bhaMte ! kiM puTThAI AhAraiti, apuTThAI AhAraiti ? goyamA ! puTThAI AhAraiti, No apuTThAi aahaaraiti| bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! te zuM Atma pradezothI pRSTa pudgalono AhAra kare che ke askRSTa pugalono AhAra kare che? uttara- he gautama! spaSTa pugalono AhAra kare che, aspaSTa pudgalono AhAra karatA nathI.
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-1 [ 25 ] |41 tAI bhaMte ! kiM ogADhAiMAhAraiti, aNogADhAI AhAraiti? goyamA !ogADhAI AhAraiti No aNogADhAiM AhAraiti / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! te zuM AtmapradezomAM avagADha pudgalono AhAra kare che ke anavagADha pagalono AhAra kare che ? uttara- he gautama ! AtmapradezomAM avagADha pagalono AhAra kare che, anavagADha pugalono AhAra karatA nathI. 42 tAi bhaMte ! kiM aNaMtarogADhAI AhAraiti, paraMparogADhAI AhAraiti? goyamA ! aNaMtarogADhAI AhAraiti, No paraMparogADhAI AhAraiti / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! te zuM anaMtarAvagADha pudgalono AhAra kare che ke paraMparAvagADha pagalono AhAra kare che? uttara- he gautama! anaMtarAvagADha pulono AhAra kare che, paraMparAvagADha pugalono AhAra karatA nathI. 43 tAI bhaMte! kiM aNUiM AhAraiti, bAyarAiM AhAreti ? goyamA ! aNUI pi AhAreti, bAyarAi pi aahaareti| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! te zuM aNu-thoDA pramANavALA pulono AhAra kare che ke bAdaraadhika pramANavALA yugalono AhAra kare che? uttara- he gautama ! te thoDA pramANavALA yugalono paNa AhAra kare che ane adhika pramANavALA pudgalono paNa AhAra kare che. 44 tAibhaMte ! kiMuDDe AhAraiti, ahe AhAraiti, tiriyaM AhAraiti? goyamA ! uDDe pi AhAraiti, ahe vi AhAreti tiriya pi AhAreti / bhAvArtha - pragna- he bhagavan! zuM te (avagAhita kSetramAM) upara, nIce ke tirachA rahelA pudgalono AhAra kare che? uttara- he gautama! te (avagAhita kSetramAM) upara rahelA pudgalono paNa AhAra kare che, nIce rahelA pulono paNa AhAra kare che ane tirachA rahelA pudgalono paNa AhAra kare che. |45 tAibhaMte ! kiM AIAhAraiti, majjhe AhAraiti, pajjavasANe AhAraiti? goyamA! Aipi AhAreti, majjhe vi AhAreti, pajjavasANe vi AhAreti / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! zuM te AhAra grahaNakAlanA Adi samaye pugalone grahaNa kare che, madhyama samaye pugalone grahaNa kare che ke aMtima samaye pugalone grahaNa kare che? uttara- he gautama! te Adi, madhyama ane aMta samaye paNa AhAra pudgalone grahaNa kare che. 46 tAI bhaMte ! kiM savisae AhAraiti, avisae AhAraiti? goyamA ! savisae AhAraiti, No avisae aahaaraiti| bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! zuM te svaviSaya- potAne yogya pagalono AhAra kare che ke aviSayapotAne ayogya pagalono AhAra kare che? uttara- he gautama ! te potAne yogya pagalono AhAra kare che, ayogya AhAra yugalone grahaNa karatA nathI.
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 26 / zrI jIvAjIvAbhigama sUtra |47 tAI bhaMte ! kiM ANupuvvi AhAraiti, aNANupuvvi AhAraiti? goyamA ! ANupuTiva AhAraiti, No aNANupurvi AhAraiti / bhAvArtha -prazna- he bhagavan! zuM te AnUpUrva-anukramathI pudgalone grahaNa kare che ke anAnupUrvIvyutkramathI pugalone grahaNa kare che? uttara-he gautama! te anukramathI pudgalone grahaNa kare che, akramathI mugalone grahaNa karatA nathI. 48 tAI bhaMte ! kiM tidisiM AhAraiti, caudisiM AhAraiti, paMcadisiM AhAraiti, chadisiM AhAraiti ? goyamA !NivvAghAeNaM chadisiM / vAghAyaMpaDucca siya tidisiM siya caudisiM siya pNcdisiN| osaNNakAraNaM paDucca vaNNao kAlAI NIlAiM jAvasukkilAI, gaMdhao subbhigaMdhAiMdubhigaMdhAi,rasaotitta jAvamaharAiM,phAsaokakkhaDamauya jAvaNiddhalukkhAI, tesiporANe vaNNaguNe vippariNAmaittA paripIlaittA, parisADaittA, parividdhaMsaittA aNNe apuSvevaNNaguNegaMdhaguNe jAvaphAsaguNeuppAittA AyasarIrakhetogADhepoggalesavvappaNayAe aahaarmaahreti| bhAvArtha:- prazna- bhagavan ! zuta hizAna pugatAna ahe| 42 yAra, pAMya athavA cha dizAonA pudgalone grahaNa kare che? uttara- he gautama! vyAghAta na hoya to cha dizAonA pugalono AhAra kare che; vyAghAta hoya to traNa, cAra ke pAMca dizAomAM rahelA pudgalono AhAra kare che. sAmAnya rIte te jIva kALA, nIlA yAvatu zveta varNavALA pudgalono AhAra kare che. gaMdhathI surabhigaMdha ane dubhigaMdhavALA, rasathI tIkhA yAvatumadhurasavALA, sparzathI karkaza, mRdu thAvasnigdha, rukSa pudgalono AhAra kare che. te AhAra yogya pagalonA pUrvanA varNa guNone yAvatu sparzaguNone parivartita karIne, dUra karIne, nAza karIne, vizeSarUpe nAza karIne, temAM bIjA apUrva varNaguNa, gaMdhaguNa, rasaguNa ane sparzaguNa utpanna karIne, svazarIrarUpe pariNata karavA mATe sarva AtmapradezothI pudgalone grahaNa kare che. 49 teNaM bhaMte ! jIvA kaohiMto uvavajjati, kiMNeraiehito uvavajjati,tirikkha maNussadevehito uvavajjati? goyamA !No Neraiehito uvavati, tirikkhajoNiehito uvajaMti, maNussehiMto uvavajaMti, No devehito uvavajaMti, __tirikkhajoNiyapajjatApajjattehito asaMkhejjavAsAuya vajjehiMto uvavati, maNussehito akammabhUmaga-asaMkhejjavAsAuya vajjehiMto uvavati / evaM vakkaMtI uvavAo bhaanniyvvo| bhAvArtha:-prazna-bhagavana! kyAthI sAvIne utpanna thAyacha? zaMte nabhAMthI, tirthayamAthI manuSyamAMthI ke devamAMthI AvIne utpanna thAya che? uttara- he gautama ! te naraka ane devamAMthI AvIne utpanna thatA nathI. tiryaMca ane manuSyamAMthI AvIne utpanna thAya che. tiryaMcamAMthI AvIne utpanna thAya to temAM asaMkhyAta varSanA AyuSyavALA yugalikatiryaMcone choDIne zeSa sarva paryApta ane aparyApta tiryacomAMthI AvIne utpanna thAya che.
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-1 [ 27 ] manuSyamAMthI AvIne utpanna thAya temAM akarmabhUminA ane asaMkhyAta varSanA AyuSyavALA yugalika manuSyone choDIne, zeSa manuSyamAMthI AvIne utpanna thAya che. A pramANe prajJApanA sUtranA chaThThA vyutkAnti pada anusAra utpattinuM kathana karavuM joIe. 50 tesiM NaM bhaMte ! jIvANaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA? goyamA ! jahaNNeNaM aMtomuhattaM ukkoseNa vi aMtomuhuttaM / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! te jIvonI sthiti keTalA kALanI hoya che? uttara-he gautama!jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa paNa aMtarmuhUrtanI che. 51 teNaM bhaMte ! jIvA mAraNaMtiyasamugghAeNaM kiM samohayA maraMti asamohayA maraMti? goyamA ! samohayA vi marati, asamohayA vi marati / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! te jIva mAraNAMtika samudyAta sahita mare che ke samughAta rahita mare che? uttara- he gautama! te mAraNAMtika samudyAta sahita paNa mare che ane samudyAta rahita paNa mare che. 52 teNaMbhaMte !jIvA aNaMtaraMuvavaTTittA kahiMgacchaMta? kahiM uvavajjati? kiMNeraiesu uvavajaMti, tirikkhajoNiesu uvavajjati, maNussesu uvavajjati, devesu uvavati? ___ goyamA ! No Neraiesu uvavajjaMti, tirikkhajoNiesu uvavajaMti, maNussesu uvavajaMti, No devesu uvavati / bhAvArtha - pragna- he bhagavan! te jIva mRtyu pAmIne kaI gati prApta kare che? kyAM utpanna thAya che? zuM te jIva nairayikamAM utpanna thAya che ke tiryaca, manuSya ke devamAM utpanna thAya che? uttara-he gautama!te jIvanairayika ane devamAM utpanna thatA nathI paNa tiryaMca ane manuSyamAM utpanna thAya che. [53 jai tirikkhajoNiesu uvavajjati kiM egidiesu uvavajjati jAvapaMciMdiesu uvavati? goyamA !egidiesuuvavajjati jAvapaciMdiyatirikkhajoNiesuuvavajjati, askhejjvaasaauyvjjesupjjttaapjjttesuvvjjti| maNussesuakammabhUbhaga ataradIvaga asNkhejjvaasaauyvjjesupjjttaapjjttesuuvvjjti| bhAvArtha - prazna-he bhagavan!tiryaMcamAM utpanna thatAM te jIvo zuM ekendriyomAM utpanna thAya che ke yAvata tiryaMca paMcendriyomAM utpanna thAya che? uttara-he gautama! te ekendriyomAM utpanna thAya che yAvatu paMcendriyatiryaMcamAM utpanna thAya che, temAM asaMkhyAta varSanA AyuSyavALA yugalika tiryaMcone choDIne zeSa paryApta-aparyApta tiryaMca paMcendriyomAM utpanna thAya che. manuSyomAM akarmabhUmi ane aMtarlIpanA manuSyo tathA asaMkhyAta varSanA AyuSyavALA karmabhUminA manuSyone choDIne zeSa paryApta-aparyApta manuSyomAM utpanna thAya che. 54 teNaM bhaMte ! jIvA kai gaiyA kai AgaiyA paNNattA? goyamA !dugaiyAduAgaiyA paNNattA / parittA asaMkhejjA paNNattAsamaNAuso ! setaM suhamapuDhavikkAiyA /
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 ] zrI jIvAjIvAbhigama satra bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! te jIva mRtyu pAmIne keTalI gatimAM jAya che ane keTalI gatimAMthI Ave che? uttara- he gautama ! te jIva be gatimAMthI Ave che ane be gatimAM jAya che. he AyuSyamAna zramaNa! te sUkSma pRthvIkAyanA jIvo pratyeka zarIravALA ane asaMkhyAta lokanA AkAzapradeza pramANa asaMkhyAtA kahyA che. ahIM sUkSma pRthvIkAyika jIvonuM varNana pUrNa thAya che. vivecanaH prastuta sUtromAM pRthvIkAyanA sUkSma ane bAdara, A be bhedonuM kathana karIne 23 dvArathI sUkSma pRthvIkAyanuM vistRta varNana che. pRthvIkAyika jIvanA be prakAra che- (1) sUkSma pRthvIkAya ane (2) bAdara pRthvIkAya. sUmapRthvIkAya:- sUkSma nAmakarmanA udayathI je jIvonuM zarIra carmacakSuothI dekhI zakAtuM nathI te sUkSma jIva che. te sUkSma jIva saMpUrNa lokamAM vyApta che. jevI rIte kAjalanI DabbImAM kAjala ThasoThasa bhareluM hoya che athavA jevI rIte gaMdhanI peTImAM sugaMdha sarvatra vyApta rahe che, tevI rIte sUkSma jIva AkhA lokamAM ThasoThasa bharelA che. A sUkSma jIvo koIthI pratighAta pAmatAM nathI, koInA mAravAthI maratA nathI, chedavAthI chedAtA nathI, bhedavAthI bhedAtA nathI; vizvanI koI paNa vastuthI teno ghAta thato nathI paraMtu AyuSya pUrNa thatAM te svayaM mRtyu pAme che. bAdara pRthvIkAya:- bAdara nAmakarmanA udayathI je pRthvIkAyika jIvonA zarIra carmacakSuthI grAhya thAya athavA grAhya na paNa thAya, jeno ghAta-pratighAta thAya, je mAravAthI mare, chedavAthI chedAya, bhedavAthI bhedAya, te bAdara pRthvIkAyika jIva che. te lokanA niyata sthAnamAM ja hoya che. sUkSma jIvonI jema saMpUrNa lokamAM vyApta nathI. suma puthvIkAyanA prakAra :- tenA be prakAra che- paryApta ane aparyApta. (1) paryApta- je jIvoe svayogya paryAptio pUrNa karI lIdhI che te paryApta che. (2) aparyApta-je jIvoe svayogya paryAddhio pUrNa karI nathI te aparyApta che. trevIsa dvAraH- A sUtranI vyAkhyAmAM ra3 dvAra sUcaka be gAthAo che, te A pramANe che sarIrogAhaNa saMghayaNa, saMThANa kasAya taha ya huMti snnnnaao| lesidiya samugghAe, saNNI vee ya pajjattI // 1 // diTThI dasaNa NANe, joguvaoge tahA kimAhAre / uvavAya ThiI samugghAyaM, cavaNa gairAgaI ceva // 2 // artha:- (1) zarIra (2) avagAhanA (3) saMhanana (4) saMsthAna (5) kaSAya (6) saMjJA (7) lezyA (8) indriya (9) samudyAta (10) saMjJI-asaMjJI (11) veda (12) paryApti (13) daSTi (14) darzana (15) jJAna-ajJAna (16) yoga (17) upayoga (18) AhAra (19) upaghAta (20) sthiti (21) samavahataasamavahata (rara) cyavana (23) gati-Agati. A trevIsa dvAronA mAdhyame pRthvIkAyathI vaimAnikadeva paryata sarvajIvonI vaktavyatA A pratipattimAM che. (1) zarIra dvAraH- jIva jemAM rahe che tene zarIra kahe che. zarIra pAMca che- audArika, vaikriya, AhAraka, tejasa ane kAzmaNa zarIra.
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-1 29 (1) audArika zarIra- audArika zabda-udAra zabdathI banyo che. udAra zabdanA cAra artha che (1) udAra = pradhAna, (ra) udAra = vizALa, vistRta, (3) udAra = mAMsa, majjA, hADakA vagere (4) udAra = sthUla. (1) je zarIra anya zarIromAM pradhAna hoya te audArika zarIra kahevAya che. tIrthaMkaro, gaNadharo Adi carama zarIrI jIvone A zarIra hoya che tathA audArika zarIra dvArA ja jIva mukti gamanamAM sahAyaka evI saMyama sAdhanA karI zake che, mATe anya zarIromAM te pradhAna che (2) audArika zarIranI avagAhanA anya zarIra karatAM vadhu moTI hoya che. vanaspatikAyika jIvonI apekSAe audArika zarIranI utkRSTa avagAhanA hajAra yojana che. vaikriya zarIranI avagAhanA 500 dhanuSyanI che, joke uttara vaikriya zarIranI avagAhanA lAkha yojananI che paNa te alpakALa mATe ja hoya che, bhava paryaMta rahetI nathI tethI tenI gaNanA na karatAM audArika zarIra ja anya zarIromAM vizALa hovAthI tene udAra-audArika zarIra kahe che. (3) mAMsa, hADakA, snAyu vagerethI baddha zarIra audArika zarIra kahevAya che. pAMca zarIramAMthI eka mAtra audArika zarIra ja mAMsa, majjA, lohI vagerenuM baneluM hoya che. anya zarIramAM mAMsa Adi hotA nathI. (4) audArika zarIra vaikriyAdi zarIronI apekSAe udAra--sthUla pudgalothI baneluM hovAthI te audArika zarIra kahevAya che. A zarIra manuSya ane tiryaMcone hoya che. (2) vaikriya zarIra- je zarIra dvArA vividha, viziSTa kriyAo thaIzake, je zarIra dvArA nAnA-moTA, dazya-adazya Adi aneka rUpo banAvI zakAya, te zarIra vaikriya zarIra kahevAya che. tenA be bheda che- (1) labdhi pratyayika (2) bhava pratyaki, (1) je zarIra viziSTa labdhinA prayogathI vaikriya pudgala dvArA banAvavAmAM Ave te labdhi pratyadhika vaikriya zarIra kahevAya che. labdhipratyayika vaikriya zarIra manuSya ane tiryaMcane hoya che.(2) je vaikriya zarIra bhavanA nimittathI ja prApta thAya che, te bhava pratyayika vaikriya zarIra kahevAya che. bhavapratyayika vaikriya zarIra deva ane nArakIne hoya che. vaikriya zarIramAM lohI, mAMsa Adi hotA nathI. temAM saDana, paDaLa, galana, vidhvaMsana Adi thatuM nathI. mRtyu pachI te zarIra svataH visarALa vizIrNa thaI jAya che. tenA pudgalo audArika pudgalothI sUkSma ane asaMkhyAtaguNA adhika hoya che. (3) AhA2ka zarIra- cauda pUrvadhara muni viziSTa prayojanathI AhAraka labdhino prayoga karIne je zarIra banAve che tene AhAraka zarIra kahe che. AhAraka zarIra banAvavAnA mukhya cAra prayojana che. pANidayariddhidaMsaNa, sumapayatthAvagAhaheDaMvA / suhRnapayatyAvAhaheDa saMsavA Devatha, mAM vikhAyamUmi [jIvAbhigama TIkA] artha- (1) prANI dayA (2) tIrthaMkaronI RddhinA darzana (3) sUkSma padArthonI jANakArI (4) saMzayanuM nivAraNa, A cAra kAraNathI caudapUrvadhara muni eka hAtha pramANa, sphaTika jevuM nirmaLa AhAraka zarIra banAve che. tene tIrthaMkara pAse athavA likSita sthAne mokale che ane potAnuM prayojana siddha kare che. tenI sthiti aMtarmuhUrtanI che. aMtarmuhUrtamAM ja te potAnuM kArya pUrNa karIne svazarIramAM praviSTa thaI jAya che. AhAraka labdhi apramatta saMyamIne upalabdha thAya che ane teno prayoga pramatta saMyamI avasthAmAM thAya che. te labdhi prayoga yukta jIva lokamAM kyAreka hoya ane kyAreka hotA nathI. jaghanya eka samaya, utkRSTa cha mAsa sudhI teno abhAva rahe che. tenA puddagalo vaikriya zarIrathI sUkSma, asaMkhyAta guNA adhika, sphaTika jevA svaccha ane nirmaLa hoya che. (4) taijasa zarIra- je zarIra sthUla zarIranI dIpti ane prabhAnuM kAraNa che, te taijasa zarIra che. te sUkSma zarIra che. tejasa zarIra tejomaya hovAthI bhojanane pacAve che. tejanA vikArarUpa hovAthI te taijasa
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 30 | zrI jIvAjIvAbhigama sUtra zarIra kahevAya che. te be prakAranuM che- 1. anisaraNAtmaka skUla zarIranI sAthe rahIne je AhAranA pAcananuM kArya kare, te aniHsaraNAtmaka taijasa zarIra kahevAya che. te dArika, vaikriya, AhAraka zarIramAM teja, prabhA, kAMtinuM nimitta bane che. aniHsaraNAtmaka taijasa zarIra sarva saMsArI jIvone avazya hoya che. 2. nisaraNAtmaka tejolabdhinA prayogathI thatuM taijasa zarIra niHsaraNAtmaka che. tejasa labdhinA prayogathI te sthULa zarIramAMthI bahAra nIkaLI anugraha-upaghAtanA kAryo kare che. temAM je zubha che, te subhikSa, zAMti, anugraha vagerenuM kAraNa bane che ane azubha che, te durbhikSa azAMti, zApa vageremAM kAraNa bane che. A zarIra labdhi pratyayika che, te tejalabdhivAna tiryaca, manuSya ane devone hoya che. (5) kAmaNa zarIra- ATha prakAranA karma samudAyathI je niSpanna thAya che tathA audArika vagere zarIranuM ja kAraNa che, te kArmaNa zarIra kahevAya che. A zarIra paNa sarva saMsArI jIvone hoya che. taijasa ane kArmaNa zarIranA pagalo AhAraka zarIrathI sukSma ane anaMtaguNa adhika hoya che. te baMne zarIra sukSma hovAthI pratighAta rahita che. sarva saMsArI jIvone hoya che. sarva jIvo jyAre eka gatimAMthI bIjI gatimAM jAya tyAre skUla zarIrane choDIne jAya che, paraMtu taijasa ane kAryaNarUpa sUkSma zarIrane sAthe laIne jAya che. tyAra pachI te jIva jyAM janma dhAraNa kare che tyAM te bhava anusAra audArika ke vaikriya zarIra yogya pudgalone grahaNa karIne audArika athavA vaikriya zarIra banAve che. manuSya ane tiryaMcagatinA jIvone janmathI audArika zarIra hoya che ane deva ane narakagatinA jIvone janmathI vaikriya zarIra hoya che. A rIte koI paNa gatinA jIvane traNa zarIra avazya hoya che. audArika, taijasa, kArmaNa athavA vaikriya, taijasa ane kArmaNa. manuSya ke tiryacomAM jene vaikriyalabdhi pragaTa thaI hoya tene cAra zarIra hoya ane je manuSyane vaikriya ane AhAraka baMne labdhi pragaTa thaI hoya tene pAMca zarIra hoya zake che. nArakI ke devone anya labdhio pragaTa thatI nathI, tethI tene traNa ja zarIra hoya che. (2) avagAhanA dvAraH- jIva je zarIramAM sthita thAya che, te zarIranI UMcAIne tathA hAtha-pagane phelAvatAM avagAhita kSetra parimANane avagAhanA kahe che arthAtu paga UMcA karavAthI ke hAtha laMbAvavAthI jeTalI UMcAI vadhe tenI gaNanA paNa avagAhanAmAM karavAmAM Ave che. te avagAhanA be prakAranI che-(1) bhavadhAraNIya avagAhanA ane (2) uttaravaikriya avagAhanA. bhavadhAraNIya avagAhanA koI paNa jIvane janmathI je zarIra maLe che, tenI avagAhanAne bhavadhAraNIya avagAhanA kahe che. uttaravaikiya avagAhanA- vaikriya labdhino prayoga karIne je zarIranI vidurvaNA kare, te zarIranI avagAhanAne uttara vaikriya avagAhanA kahe che. cha saMghayaNaH(3) sahanana dhAra:- hADakAonI racanA vizeSane saMhanana-saMghayaNa kahe che, tenA cha prakAra che(1) vajaRSabha nArA saMghayaNa (2) RSabha nArA saMghayaNa . (3)nArAca saMghayaNa (4)ardha nArAca saMghayaNa (5)kAlikA saMghayaNa (6) chevaTu saMghayaNa
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-1 [ 31 ] vajaRSabhanArAca, RSabhanArAca, nArAca, ardhanArAca, kAlikA ane sevArta sahanana. 1. vajaRSabha nArAca saMghayaNa- vaja = kIlikA, khIlI, RSabha = parivejhana paTa (vIMTavAno pATo) ane nArAca = baMne bAju markaTa baMdha. be hADakAMo baMne bAjuthI markaTabaMdhathI joDAyelA hoya, upara trIjuM hADakuM paTTArUpe vIMTaLAyeluM hoya ane tenI uparathI traNeya hAkaDAMone vIMdhatI eka khIlI hoya to, A prakAranI hADakAMnI majabUta racanAne vajaRSabhanArA saMhanana kahe che. 2. 2SabhanArA saMghayaNa- jemAM baMne bAju markaTabaMdha hoya, pATo hoya paraMtu khIlI na hoya, tevI hADakAMnI racanAne RSabhanArAca saMghayaNa kahe che. 3. nArAca saMghayaNa-jemAM baMne bAju markaTabaMdhathI ja hADakAMo joDAyelA hoya, te nArAca saMhanA che.4. ardhanArA saMghayaNa- jemAM eka bAju markaTa baMdha hoya ane bIjI bAju khIlI hoya, te ardhanArAca saMghayaNa che. 5. kAlikA saMghayaNa- jemAM hADakAMo mAtra khIlIthI joDAyelA hoya te kIlikA saMhanana che. 6. sevArta(chevaTa)saMghayaNa- jemAM hADakAMo mAtra eka bIjAmAM joDAyelAM hoya(khIlI Adi na hoya) te sevA athavA chevaTuM saMhanana che. ukta prakAranA cha sahananomAMthI sUkSma pRthvIkAyamAM chellA sevA sadanana hoya che. jo ke pAMca sthAvara jIvonA audArika zarIramAM hADakAM dekhAtA nathI paraMtu sthAvara jIvonA zarIramAM hADakAM saMbaMdhita zakti ane tenuM kArya AMzikarUpe hoya che. tethI temAM saMghayaNanuM vidhAna karavAmAM Ave che. sthAvara jIvomAM te saMghayaNanI zakti atyaMta alpa hovAthI temAM atyaMta alpa zaktivALuM eka mAtra sevA saMghayaNa hoya che. (4) saMsthAna dvAra - saMsthAnano artha che AkRti. tenA paNa cha prakAra che-(1) samacaturasa saMsthAna (2) nyagrodha parimaMDala saMsthAna (3) sAdi saMsthAna (4) kunja saMsthAna (5) vAmana saMsthAna (6) huMDa saMsthAna. cha saMsthAna : (1) samacaturasa saMsthAna (2) cagrodha parimaMDala saMsthAna (3) sAdi saMsthAna E 25 (4) kunja saMsthAna (5) vAmana saMsthAna (6) huMDa saMsthAna
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra 1. samacaturA saMsthAna- je zarIra sarvAMge pramANopeta hoya, te samacaturasa saMsthAna che. tenA mATe vyAkhyA graMthomAM A pramANe varNana che ke palAMThI vALIne besatAM jamaNA jAnu ane DAbo khabhbho, jamaNo khabho ane DAbI jaMghAnuM aMtara samAna hoya, AsanathI (beThakathI) kapALa sudhInuM aMtara samAna hoya tevI zarIranI AkRtine samacaturasa saMsthAna kahe che 2. tyagrodha parimaMDala saMsthAna- nyagrodhano A vaTavRkSa che, vaTavRkSanI jema je zarIramAM nAbhithI uparano bhAga suMdara ane nIceno bhAga hIna hoya, te nyagrodha parimaMDala saMsthAna che. 3. sAdi saMsthAna- ahIM sAdino artha nAbhithI nIceno bhAga che. je zarIramAM nAbhithI nIceno bhAga suMdara hoya ane uparano bhAga hIna hoya, te sAdi saMsthAna che. 4. kubja saMsthAna- je zarIramAM hAtha, paga, mastaka, grIvA Adi avayavo pramANopeta hoya paraMtu chAtI, pITha, peTa, pramANopeta na hoya, te kubja saMsthAna che. 5. vAmana saMsthAna- je zarIramAM chAtI, peTa, pITha Adi avayava sapramANa hoya paraMtu hAtha, paga Adi avayavo sapramANa na hoya, te vAmana saMsthAna che. 6. huMDa saMsthAna- je zarIranA badhA avayava hInAdhika azubha ane vikRta hoya te huMDa saMsthAna che. hara (5) kaSAya dvAra H- kaSa eTale saMsAra, jenA dvArA jIva saMsArane prApta kare che, te kapAya che. tenA cAra prakAra che-- krodha, mAna, mAyA ane lobha. (6) saMjJA dvAra :- jIvanI abhilASArUpa ceSTAne saMjJA kahe che. tenA cAra prakAra che--AhAra saMjJA, maya saMjJA, maithuna saMjJA ane parigraha saMjJA. 1. AhAra saMzA- sudhAvedanIya karmanA udayathI AhAranI abhilASArUpa AtmapariNAmone AhArasaMjJA kahe che. 2. bhaya saMzA- bhaya mohanIyanA udaye utpanna bhaya rUpa pariNAmone bhayasaMjJA kahe che. 3. maithuna saMzA- vedamohanA udayajanita maithunanI abhilASAne maithuna saMjJA kahe che. 4. parigraha saMzA-- lobha mohanA udayathI thatAM AsaktinA pariNAma parisaha saMjJA che. (7) lezyA dvAra H- jenA dvArA jIva karmathI lepAya, te Atma pariNAmane lezyA kahe che temaja kaSAya ane yogathI anuro~jata Atma pariNAmane lezyA kahe che. tenA cha prakAra che- kRSNa, nIla, kapota, tejo, padma ane zukla lezyA. te che lezyAnA pariNAmone zAstrakAroe jAMbu khAnArA cha puruSonA dRSTAMtathI samajAvyA che. cha puruSo jAMbu khAvA mATe eka vRkSa nIce beThA. te sahunI jAMbu meLavavA mATenI vicAradhArA bhinna bhinna hatI. te puruSoe potapotAnA vicAro kramazaH A pramANe pragaTa karyA-- (1) jAMbu khAvA jAMbunA vRkSane ja jaDamULathI ukheDI nAMkhIe (2) vRkSane mULathI ukheDavAnI jarUra nathI thaDathI ja kApI laIe (3) mULa ke thaDane kApyA vinA je je DALIo para jAMbu laTake che te DALIone kApI laIe (4) kevaLa jAMbunA gucchane ja toDI laIe (5) te gucchamAMthI pAkI gayelA jAMbune toDIe (6) nIce paDelA jAMbune bhegA karIne khAI laIe. eka ja prayojananI siddhi mATe cha puruSonA pragaTa thayelA pariNAmomAM kramazaH hiMsaka bhAvamAM maMdatA jaNAya che. te ja rIte cha e vaizyAnA AtmapariNAmomAM paNa kramazaH kaSAyanI maMdatA hoya che. zrI uttarAdhyayana sUtra anusAra cha vezyAnA pariNAma A pramANe che (1) pAMca AzravonuM niraMtara sevana karanAra; mana, vacana, kAyAno asaMyamI, cha kAyano hiMsaka, AraMbha samAraMbhamAM Asakta, pApakAryomAM sAhasika, kSudra, krUra, ajitendriya, sarvanuM ahita karavAnI kuTila bhAvanAvALo jIva kRSNalezI che. (2) ajJAnI, rasalolupI, dveSI, nirlaja, laMpaTa, IrSyALu, zaTha, pramAdI, svArthI vagere pariNAmavALo jIva nIlalezI che. (3) vakrapariNAmI, mAyAvI, abhimAnI, potAnA doSane chupAvanAra, parigrahI, cora, mithyAdaSTi, kaThorabhASI vagere pariNAmavALo jIva kArpItalezI che.
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-1 [ 33 ] (4) kaMIka zubha pariNAmI, namra, acapaLa, saraLa, akutUhalI, vinIta, jitendriya, tapasvI, pApabhIru, kalyANakAmI vagere pariNAmavALo jIva jozI che. (5) zubhatara pariNAmI, alpakaSAyI, zAMtacitta, jitendriya, alpabhASI, vivekI, upazamabhAva yukta pariNAmavALo jIva padyalezI che. (6) zubhatama pariNAmI, Arta-raudra dhyAnano tyAgI, dharma-zukala dhyAnano dhyAtA, alpakaSAyI athavA vItarAgI, upazAMta, jitendriya, vrata niyamano pAlaka vagere pariNAmavALo jIva zuklalazI che. A cha legyAmAM prathama traNa azubha ane aMtima traNa zubha lezyA che. (8) indriya dvAraH- saMpUrNa jJAnarUpa parama aizvaryanA adhipati hovAthI AtmA ja Indra che. tenuM avinAbhAvI liMga-cita indriyo che. te indriyo pAMca che- zrotrendriya, cakSurindriya, ghrANendriya, jihendriya ane sparzendriya. A pAMca indriyonA be-be prakAra che- dravyendriya ane bhAvendriya. dvavyakriyaH- tenA paNa be prakAra che- nivRtti dravyendriya ane upakaraNa dravyandriya. (1) nivRttino artha paudgalika racanA.nivRtti dravyendriya paNa bAhya ane AtyaMtaranA bhedathI be prakAranI che. kAnanI bUTa Adi bAhya nivRtti che ane teno koI eka pratiniyata AkAra nathI. pratyeka prANInI indriyono AkAra bhinna bhinna hoya che, te joI zakAya che. indriyonI AtyaMtara racanAne AtyaMtara nivRtti kahe che. AtyaMtara nivRtti indriya badhA jIvonI samAna hoya che. AgamomAM indriyonA saMsthAnanuM kathana AtyaMtara nivRtti indriyanI apekSAe che. zrotrendriyano AkAra kadaMbanA puSpa samAna, cakSurindriyano AkAra masuranI dALa samAna, dhrANendriyano AkAra ardhamuktAphaLanI samAna, jilaeNndriyano AkAra astrAnI dhAra samAna ane sparzendriyano AkAra vividha prakArano che. (2) upakaraNa dravyandriyano artha che- AtyaMtara nivRtti dravyandriyanI viSaya grahaNa karavAnI zakti vizeSa. jenA dvArA viSaya grahaNa thAya te upakaraNa dravyendriya che. bAhya ane AtyaMtara nivRtti indriya hovA chatAM upakaraNendriyano ghAta thAya, to te indriya viSaya grahaNa karI zakatI nathI. bhAvendriya - bhAvendriya Atma kSayopazama ane upayoga rUpa che. tenA paNa be prakAra che- (1) jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazamathI viSayane grahaNa karavAnI kSamatA, te labdhi bhAvendriya che. (2) labdhi bhAvendriyano upayoga-prayoga karavo, te upayoga bhAvendriya che. 9) samudraghAta dvAraH- (1) sama= eka sAthe, udutkRSTapaNe, ghAtaka karmono ghAta. je kriyAmAM ekI sAthe utkRSTapaNe karmono ghAta-nirjarA thAya te kriyAne samughAta kahe che. (2) vizeSa paristhitimAM Atmapradezone phelAvavAnI kriyAne samuddAta kahe che. tenA sAta prakAra che. 1. vedanA samughAta- tIvra vedanAnA samaye Atmapradezo phelAIne vajana, peTa Adi polANa bhAgamAM ane zarIranA aMtarAlomAM vyApta thAya che. aMtarmuhUrta paryata A sthiti rahe che ane temAM azAtA vedanIya karmadalikonI nirjarA thAya che. A prakriyAne vedanIya samuddAta kahe che. 2. kaSAya samughAta- tIvra kaSAyanA udayamAM pUrvavat Atmapradezono vistAra thatA pracura kaSAyamohanIya karmano nAza thAya che, te kaSAya samudyAta che. 3. mAraNAMtika samudaghAta- AyuSyanA aMtima aMtarmuhurtamAM Atmapradezone navA utpattisthAna sudhI phelAvIne ghaNA AyuSyakarmanA dalikonI nirjarA karavI, tene mAraNAMtika samuddAta kahe che. te mRtyu samaye ja thAya che. 4. vaikriya samughAta- vaikriya labdhinA prayoga samaye vaikriya zarIra nAmakarmanA udayathI vaikriya
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra samudraghAta thAya che. te jIva Atmapradezone phelAvIne laMbAImAM saMkhyAta yojana ane pahoLAI temaja jADAImAM zarIra pramANa daMDa banAve che. A sthitimAM pUrve bAMdhelA vaikriya nAma karmanA dalikono nAza kare ane vaikriya zarIra banAvavA yogya navA dalikone grahaNa kare che. A kriyAne vaikriya samughAta kahe che. 5. taijasa samughAta- tejolabdhinA prayoga samaye taijasa zarIra nAmakarmanA udayathI pUrvavat A samudyAta thAya che. temAM taijasa zarIra nAmakarmanA dalikonI nirjarA thAya che. 6. AhAraka samaghAtaAhAraka labdhinA prayoga samaye AhAraka zarIra nAmakarmanA udayathI A samughAta thAya che. temAM AhAraka zarIra nAmakarmanA dalikonI nirjarA thAya che. 7. kevaLI samaghAta- A samudyAta kevaLI bhagavAna mokSagamananA aMtarmuhUrta pahelA kare che. jyAre temanA AyuSyanI sthiti alpa hoya ane vedanIya, nAma, gotrakarmanI sthiti adhika hoya tyAre ja kevaLI bhagavAna, kevaLI samughAta kare che. temAM vedanIyAdi karmonI sthiti AyuSyakarmanI samAna thaI jAya che. tyAra pachI te Atmapradezono saMkoca karIne svazarIramAM sthita thaI jAya che. temAM kula ATha samaya vyatIta thAya che. [samuThThAtanA vizeSa varNana mATe juo zrI bhagavatI sUtra bhAga-1, zataka-ra/2, peja-ra80, 281, 282 ane zrI prajJApanA sUtra pada-3] (1) saMjI dvAra :- bhUtakALa, vartamAna ane bhaviSyakALane samajavAnI zaktirUpa saMjJA jene hoya te saMjJI che. viziSTa smaraNAdi rUpa manovijJAnavALA jIva saMjJI che, manovijJAnathI rahita jIva asaMjJI che. (11) veda dvAraH- veda mohanIya karmanA udayathI thatI maithunajanya abhilASAne veda kahe che. tenA traNa bheda che. (1) je vedanA udayathI puruSa sAthe saMbhoganI abhilASA thAya te, strI veda che. (2) je vedanA udayathI strI sAthe saMbhoganI abhilASA thAya, te puruSa veda che ane (3) je vedanA udayathI strI ane puruSa baMne sAthe saMbhoganI abhilASA thAya, te napuMsaka veda che. (12) paryApti dvAraH- paryApti eTale yogyatA, zakti vizeSa. utpatti sthAnamAM AvIne prathama samaye grahaNa karelA pudgalo ane tyAra pachI prati samaye grahaNa thatAM pugalone zarIrAdirUpe pariNAvavAnI jIvanI zakti vizeSane paryApti kahe che. paryAptinA cha prakAra che- (1) AhAra paryApti (2) zarIra paryApti (3) indriya paryApti (4) zvAsozvAsa paryApti (5) bhASA paryApti ane (6) mana paryApti. 1. AhAra paryApti AhAra yogya pagalone grahaNa karI, rasa ane khalarUpe pariNata karavAnI zakti vizeSane AhAra paryApti kahe che. 2. zarIra paryAti- AhArarUpe pariNata thayelA pugalone rasa, rUdhira, mAMsa, meda, hADakAM, majjA ane zukra, A sAta dhAturUpe pariNAvavAnI zakti vizeSane zarIra paryApti kahe che.(saptadhAtumAM) medanI jagyAe kayAMka cAmaDInI gaNanA thAya che. 3. indriya paryAtisaptadhAturUpe pariNata pudgalone indriyarUpe pariNata karavAnI zakti vizeSane indriya paryApti kahe che athavA pAMca indriyone yogya pudgalo grahaNa karI indriyarUpe pariNata karavAnI zakti vizeSane indriya paryApti kahe che. 4. zvAsozvAsa paryApti zvAsozvAsa vargaNAnA pugalone grahaNa karI, zvAsozvAsarUpe pariNAvI, kAyayoganuM avalaMbana laI zvAsozvAsarUpe choDavAnI yogyatAne zvAsozvAsa paryApti kahe che. 5. bhASA pati - bhASA vargaNAnA pugalone grahaNa karI, bhASArUpe pariNAvI, vacanayoganuM avalaMbana laI bhASArUpe choDavAnI yogyatAne bhASA paryApti kahe che. 6. mana paryApti-manovargaNAnA pagalone grahaNa
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-1 [ 35 ] karI, manarUpe pariNata karI, manayoganuM avalaMbana laIne vicArorUpe choDavAnI yogyatAne manaparyApti kahe che. jIva utpattinA prathama samaye eka sAthe svayogya badhI ja paryApti bAMdhavAnI zarUAta kare che ane te paryAptionI pUrNatA kramazaH thAya che. AhAra paryApti prathama samayamAM ja pUrNa thaI jAya che. zeSa pAMca paryAptio kramazaH eka-eka aMtarmuhUrtamAM pUrNa thAya che. bhASA paryApti ane mana paryApti pUrNa thavAnA kALa vacce atyaMta alpa aMtara hovAthI aneka sthAne zAstrakAra te baMne paryAptine sAthe gaNI pAMca paryAptinuM kathana kare che. pAMca paryAptinA ullekha samaye paNa paryApti to cha ja hoya che. tyAM bhASA ane manaparyAptinI eka sAthe gaNanA karIne pAMca paryAptino ullekha che tema samajavuM. zAstramAM deva ane nArakInA varNanamAM prAyaH pAMca paryAptionuM kathana che ane garbhaja manuSyAdimAM kyAMka pAMca paryAptinuM ane kyAMka cha paryAptinuM kathana prApta thAya che. AhAra paryApti sivAya dareka paryAptine tathA sarve ya paryAptione pUrNa thavAno kALa aMtarmuhUrta pramANa che. eka paryAptine pUrNa thavAnuM aMtarmuhUrta nAnuM che ane sarva paryAptione pUrNa thavAnuM aMtarmuhUrta moTuM che, tema samajavuM. paryApta ane aparyApta, A baMnenA be-be bheda che, paryAptanA be bheda- (1) labdhi paryApta (2) karaNa paryApta. aparyAptanA paNa be bheda che- (1) labdhi aparyApta (2) karaNa aparyApta. 1. labdhi paryApta- je jIvo paryApta nAma karmanA udaye svayogya paryAptio pUrNa karavAnI kSamatA dharAve che, te jIvo labdhi paryApta kahevAya che. 2. karaNa paryApta je jIvoe paryApta nAma karmanA udaye svayogya paryAptio prApta karI lIdhI hoya te jIvo karaNa paryApta kahevAya che. karaNaparyAptA jIvo avazya labdhi paryAptA ja hoya che. 3. labdhi aparyApta- je jIvo aparyApta nAma karmanA udaye, svayogya paryAptio pUrNa karyA pahelAM aparyApta avasthAmAM ja mRtyu pAme che, te jIvo labdhi aparyApta che. 4. karaNa aparyApta- aparyApta nAma karmanA udayavALA jIvo karaNa aparyApta ja rahe che ane paryApta nAma karmanA udayavALA jIvo jyAM sudhI paryApta na thAya, sva yogya paryAptio pUrNa na kare, tyAM sudhI te paNa karaNa aparyApta kahevAya che. labdhi paryAptA Adi cAreyanI pArasparika saMbhAvanA :krama labdhi labdhi karaNa kiraNa paryAptA | aparyAptA | paryAptA | aparyAptA labdhi paryAptA labdhi aparyAptA karaNa paryAptA karaNa aparyAptA saMketa / = saMbhave, x = na saMbhave, -= svayaM *| || X | Y |
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 36 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra (13) daSTi dvAraH- daSTi eTale vastu tattvanuM darzana, zraddhA ane teno svIkAra. tenA traNa bheda che- 1. samyagdaSTi- vastuonuM yathAtathya darzana karavuM, jina bhASita tatva svarUpano zraddhApUrvaka svIkAra karavo, te samyagudRSTi che. 2.mithyAdaSTi-vastuonuM yathAtathyadarzana na karavuM, jina bhASita tatvasvarUpano yathAtathyarUpe zraddhApUrvaka svIkAra na karavo, te mithyAdaSTi che. 3. mizradaSTi- je daSTi samyagu paNa na hoya ane mithyA paNa na hoya, te mizradaSTi che. (14) darzana dvAraH- cakSu AdinA mAdhyame vastunA sAmAnya svarUpane jovuM-jANavuM. te darzana kahevAya che, tenA cAra prakAra che- (1) cakSu darzana (2) acakSu darzana (3) avadhi darzana (4) kevaLa darzana. 1. cakSudarzana-cakSu dvArA vastune sAmAnyapaNe jovuM jANavuM te cakSu darzana che. 2. acakSu darzana-cakSu sivAyanI zeSa indriyo ane mana dvArA padArthone sAmAnya paNe jovA-jANavA te acakSu darzana che. 3. avadhi darzana-indriya ane mananI sahAyatA vinA rUpI padArthone sAmAnyarUpe jovA-jANavA, te avadhi darzana che. 4.kevaLa darzana- saMsAranA sakala padArthone sAmAnyarUpe jovA-jANavA te kevaLa darzana che. (15) jJAna-azAna tAra :- vastune vizeSa vicAraNAo pUrvaka jANavA te jJAna che temAM paNa samakitI jIvanA bodhane zAna ane mithyAtvI jIvanA bodhane ajJAna kahevAya che. jJAnanA pAMca prakAra che- matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryavajJAna ane kevaLajJAna. ajJAnanA traNa prakAra che- mati ajJAna, zruta ajJAna ane virbhAgajJAna. koIpaNa jIvane ochAmAM ochA be jJAna ke be ajJAna hoya che. matijJAna ane zrutajJAna haMmezAM sAthe ja rahe che. tyAra pachI jIvanA vikAsa ane puruSArtha anusAra avadhi Adi jJAna pragaTa thAya che. (1) yoga dvAraH- mana, vacana, kAyAnI pravRttine yoga kahe che. temaja mukhya kAvaH varSano cena sa yona: karmaphalane bhogavavA mATe jIva jenA dvArA joDAya te yoga che. tenA traNa bheda che- manayoga, vacanayoga ane kAyayoga. (17) upayoga dvAraH- AtmAnI bodharUpa pravRttine upayoga kahe che. upayoganA be prakAra che- sAkAra upayoga ane anAkAra upayoga. sAkAra upayoga- jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazamathI AtmAmAM pragaTa thayela jJAna guNamAM upayukta thavuM, te sAkAropayoga che. sAkAropayoganA ATha prakAra che- pAMca jJAna ane traNa ajJAna. prastuta dvAramAM te sarvanA upayogane sAkAropayoga kahyo che. anAkAra upayoga-darzanAvaraNIya karmanA kSayopazamathI AtmAmAM pragaTa thayela darzanaguNamAM upayukta thavuM te anAkAra upayoga che. anAkAropayoganA cAra prakAra che- cakSudarzanAdi cAra darzana. prastuta dvAramAM te cAreyanA upayogane anAkAropayoga kahyo che. A rIte jJAna ane darzana maLIne bAra upayoga che. paraMtu A dvAramAM te sarvane sAkAra ane anAkArarUpa be upayogamAM samAviSTa karavAmAM AvyA che. (18) AhAra dvAraH- AhIyane rUti bAda 2: jIva dvArA pudgalonuM grahaNa thAya, tene AhAra kahe che. jIva AhAra saMjJAe karIne zarIra yogya pudgalone grahaNa kare, te AhAra kahevAya che. jIva AhAra mATe kevA pudagalo kevI rIte grahaNa kare che? te viSayanuM dravya, kSetra, kAla ane bhAvanI apekSAe vistRta varNana, A dvAramAM che. jIva- 1. dravyathI anaMta pradeza skaMdhane grahaNa kare che. 2. kSetrathI asaMkhyAta pradezAvagADha pulone grahaNa kare che, 3 thI 14. kAlathI eka, be, traNa, pAvata dasa ke saMkhyAta, asaMkhyAta samayanI sthitivALa
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti 37 | arthAt jaghanya, madhyama ke utkRSTa koI paNa sthitivALA pudgalo grahaNa kare che, tenA eka samayathI dasa samayanA dasa ane saMkhyAta samaya, asaMkhyAta samaya, tema kALanA kula 12 vikalpa thAya che.) 15 thI 274. bhAvathI varNa, gaMdha, rasa ane sparzayukta pudgalone grahaNa kare che. jIva anaMtapradezI DhaMdhane grahaNa kare che te anaMta pradezI skaMdha pAMca varNamAMthI koI paNa varNa, gaMdha, rasa ane spezayukta hoya che. sthAnamArgaNA- sAmAnya vivakSA. sAmAnya rIte eka, be, traNa, cAra ke pAMca varNavALA pudgalone grahaNa kare che. vidhAnamArgaNA- vizeSa vivakSA. vizeSa apekSAe te kALA, nIlA, lAla, pILA ane sapheda pAMceya varNanA pudgalone grahaNa kare che. te kALA Adi varNamAM paNa anaMta prakAre cUnAdhikatA hoya che, tethI ekaguNa kALA yAvatudazaguNa kALA, saMkhyAta, asaMkhyAta ane anaMtaguNa kALA(13vikalpothI) pugalone grahaNa kare che. A ja rIte pAMca varNa, be gaMdha, pAMca rasamAM paNa A sarvavikalpo samajI levA joIe. jIva anaMta pradeza skaMdhane grahaNa kare che. koI paNa skaMdhamAM eka, be ke traNa sparza hotA nathI. AhAra yogya pudgala skaMdhamAM ochAmAM ochA cAra sparza hoya che, tethI cAra, pAMca, cha, sAta ke ATha sparzavALA pugalone grahaNa kare che. temAM paNa karkaza, snigdha Adi AThe sparzamAM eka guNathI anaMtaguNa paryatanI 13 bolanI nyunAdhikatA hoya che. A rIte pAMca varNa, be gaMdha, pAMca rasa ane ATha sparza te 20 guNonA 13-13 vikalpa karatAM 20 x 13 = 240 vikalpa thAya che. A rIte dravyano eka, kSetrano eka ane kAlanA bAra ane + bhAvonA basso sATha kula maLIne 1+1+12 +260 = 274 vikalpa thAya che. 275. spaSTa- jIva Atma pradezone sparzelA AhAra dravyonA pugalone grahaNa kare che, aspaSTane nahIM. 276. avagADha- jIva pradezo jeTalA AkAza pradeza upara avagAhita-sthita hoya, teTalA AkAza pradeza avagADha kahevAya che arthAt zarIra pramANa kSetra avagADha kahI zakAya. jIva AtmAvagADha AhAra pugalone grahaNa kare che. anavagADha kSetramAM rahelA yugalo grahaNa thatAM nathI. 277. anaMtarAvagADha- aMtara-vyavadhAna rahita. zarIra pramANa avagADha kSetramAMthI je Atmapradeza je AkAzapradeza upara che, te ja AkAza pradeza upara sthita AhAra dravyone grahaNa kare che. anya hAtha-pagAdi kSetramAM sthita AhAra dravyo arthAt paraMparAvagADha AhAra dravyo grahaNa thatAM nathI. 278-279. aNu-bAdara-jIva anaMta pradezI AhAra skaMdhone grahaNa kare che. anaMtanA anaMta bheda che. temAM alpa saMkhyaka anaMta pradeza skaMdha aNu kahevAya che ane vadhu saMkhyaka anaMta pradeza skaMdha bAdara kahevAya che. jIva aNu ane bAdara baMne prakAranA anaMta pradezI AhAra dravyone grahaNa kare che. 280281-282. Urdhva, adho ane tirachI dizA- jeTalA kSetramAM jIvanA grahaNa yogya AhAra dravyo avasthita che eTale ke zarIrastha jIva pradezothI avagAhita kSetranA upara, nIce ane tirachI traNe dizAmAMthI AhAra dravyone grahaNa kare che. 283-284-285. Adi, madhyama, aMta- AhAra dravyono grahaNa kALa asaMkhyAta samayanA aMtarmuhUrta pramANa che. jIva tenA prAraMbhanA, madhyanA ane aMtanA traNa vibhAgomAM rahelA AhAra dravyone grahaNa kare che. 28. sva viSaya- spaSTa, avagADha ane anaMtarAvagADha AhAra vargaNA sva viSayabhUta kahevAya che. skRSTa, avagADha ane anaMtarAvagADha AkAza pradeza upara sarvaprakAranI vargaNAo hoya che, temAMthI jIva sva viSayabhUta AhAra dravyone grahaNa kare che.
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 38 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra 287. AnupUrvI- anaMtarAvagADha kSetramAM anaMta AhAra dravyo hoya che, jIva tene anukramathI grahaNa kare che. A kramapUrvakanA grahaNane AnupUrvI grahaNa kahe che. anAnupUrvIthI eTale vyutkramathI AhAra dravyanuM grahaNa thatuM nathI. 288. traNa, cAra, pAMca ke cha dizA- jIva jo lokanI madhyamAM sthita hoya, tene eka paNa dizAmAM alokano vyAghAta na hoya to te cha dizAmAMthI pudgalo grahaNa kare che paraMtu jIva lokanA niSphaTa-khUNAnA pradezamAM hoya to tene alokano vyAghAta thAya che. jeTalI dizAmAM aloka hoya teTalI dizAnA pudgalo te grahaNa karI zakato nathI. yathA- adho lokAMtanA niSkaTa pradezamAM-khUNAmAM rahelo jIva traNa dizAmAMthI ja pugala grahaNa kare che kAraNa ke tene traNa dizAmAM aloka rahe che. A rIte jIvanI saMsthiti anusAra te jIva traNa, cAra, pAMca ke cha dizAmAMthI pudgala grahaNa kare che. 3, 4, 5, 6 dizAmAMthI AhAra : A 42 be dizAmAM aloka cAra dizAmAMthI AhAra eka dizAmAM aloka - pAMca dizAmAMthI AhAra * traNa dizAmAM aloka traNa dizAmAMthI AhAra loka madhya ane chadizAmAMthI AhAra
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-1 A rIte 24 daMDakanA jIvo pUrvokta 288 bola yukta AhAra pudgalone grahaNa kare che. jIva je pudgalone grahaNa kare che tenA pUrvanA varNa, gaMdha, rasa ane sparzano nAza karIne zarIra yogya navA varNAdi rUpe tene pariNata karIne sarvAtmapradezothI pudgalone grahaNa kare che, AtmasAta kare che. dravyAdinI apekSAe grAhya AhAra yogya pudgalo :- vyathI sannI kALI bhAvathI sthita | gatizIla saMkhyAta- anaMta saMkhyAta asaMkhyAta ekathI asaMkhyAtavarNAdi 20 bola yukta asaMkhyAta| pradezI pradezAvagADha pradezAvagA (5 varNa, 2 gaMdha, pradezI 5 rasa, 8 sparza) samaya sthitika X X pRSTAdi 14 bolathI yukta grAhya AhAra yogya pudgalo - 1. spaSTa aspRSTha 9.10.11 Adi X sva viSaya 2 avagADha 3 anaMtarAvagara 4. aNu 6-7-8 iy adho x anavagADha X paraMparAvagADha bAdara tirthaMg 12 13 14 anukrama ekathI traNa dizA se madhya v aMta para viSaya X ananukrama X 4, 5, 6 dizA (19) u5pAta-- jIva jyAMthI AvIne utpanna thAya tene upapAta kahe che. (20) sthiti- jIvanI eka bhavanI kAla maryAdAne sthiti kahe che. (21) maraNa-mArAAnika samuddhAta pUrvaka maraNa thAya, te samavahata-sohiyA maraNa che ane mAraNAMtika samuddhAta karyA vinA maraNa thAya, te asamavahata asohiyA maraNa che. (22) cyavana athavA uddhRrtana- jIva A bhavanuM AyuSya pUrNa kare tene cyavana athavA uddhartana kahe che. temAM jyotiSI ane vaimAnika devonA maraNane cyavana ane zeSa jIvonA maraNane uddhRrtana kahe che. (23) gati-Agati- jIva marIne jyAM jAya tene gati ane jyAMthI Ave, tene Agati kahe che. sUkSma pRthvIkAyanA 23 dvAra : (1) zarIra sUkSma pRthvI kAyika jIvone audArika, tejasa ane kAryaNa traNa zarIra hoya che. (2) avagAhanA-- teonI avagAhanA jaghanya ane utkRSTa aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI che. temAM jaghanya avagAhanAthI utkRSTa avagAhanA adhika che.
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra (3) saMghayaNa- teone chevaTu saMghayaNa hoya che. pRthvIkAyika jIvonA audArika zarIramAM hADa, mAMsa, lohI Adi nathI. tema chatAM auvArija zarIriNAmathyAbhavana saMhananena ya zaktivizeSa 35gAyate soDaQpavAAtsaMhanAMmati vyavahriyate / audArika zarIramAM hADakAnA kAraNe eka zaktivizeSa utpanna thAya che. sUkSmapRthvIkAya vagere jIvomAM AMzikarUpe A zakti hoya che, tethI temAM hADakAdi dekhAtAM na hovA chatAM saMghayaNanuM kathana karavAmAM Ave che. hADakAnI racanA vizeSane saMghayaNa kahe che. A vyAkhyA paMcendriya jIvonI mukhyatAe ane sthUla daSTie che. audArika zarIramAM ekendriya, vikalendriya ke sApa jevA paMcendriya jIvomAM jyAM hADakA na hoya tyAM hADakA jevI zaktinI mukhyatAe saMghayaNanuM kathana che, tema samajavuM joIe. prastuta sUkSma pRthvIkAyanA jIvomAM A zakti atyaMta alpa hovAthI tene atyaMta alpazaktivALuM chevaTuM saMghayaNa kahyuM che. 40 (4) saMsthAna--teonuM saMsthAna(AkAra) masUranI dALa jevuM hoya che. huMDa saMsthAnavividha AkAravALuM hoya che. temAM pRthvIkAyanuM saMsthAna masUranI dALa jevuM che. tenA mATe sUtramAM masUraUva zabdano prayoga jovA maLe che. temAM caMdra zabda ardha arthamAM prayukta che tethI masUrajaMva = ardha masUra = masUradALa. (5) kaSAya- sUkSma pRthvIkAyamAM cAre kaSAya che. te jIvonA AtmapariNAmo maMda hovAthI temaja tenuM zarIra atyaMta sUkSma ane tene eka ja indriya hovAthI kaSAyonuM pragaTIkaraNa thaI zakatuM nathI. koI paNa jIva kaSAyano upazama ke kSaya na kare tyAM sudhI temAM sUkSmAze cA2e kaSAya hoya ja che. na (6) saMzA- AhArAdi saMjJA, icchArUpa che ane te mohanIyakarmanA udayathI thAya che. sUkSma pRthvIkAyika jIvomAM cAre ya saMjJA apragaTa che. (7) lezyA- sUkSma pRthvIkAyika jIvonA AtmapariNAmomAM zubha lezyAonI yogyatA na hovAthI temAM prathamanI traNa azubha lezyA hoya che. (8) indriya- eka sparzendriya hoya che. (9) samudghAta- prathamanA traNa samuddAta sarva jIvone hoya che. sUkSma pRthvIkAyika jIvone paNa vedanIya, kaSAya ane mAraNAMtika, A traNa samuddAta hoya che. A kathana aneka jIvonI apekSAe che. eka jIvato potAnA jIvanamAM samuddAta kare athavA na paNa kare; jo kare to eka, be ke traNa samuddAta karI zake che. te jIvone vaikriyAdi labdhi na hovAthI anya samuddAta nathI. (10) saMzI- mana na hovAthI teo asaMzI che. (11) veda-- sUkSma pRthvIkAyika jIvo asaMzI hovAthI teone eka napuMsaka veda ja hoya che. (12) paryApti-- sUkSma pRthvIkAyika jIvane AhAra, zarIra, indriya ane zvAsocchvAsa, A cAra paryAptio ane cAra aparyAptio che. aparyAptAvasthAmAM ja maranAro labdhi aparyApta sUkSmapRthvIkAyika jIva paNa traNa paryAptine pUrNa karIne pachI AgAmI bhavanuM AyuSya bAMdhe che ane tyAra pachI ja cothI paryApti pUrNa karyA pUrve ja aparyAptAvasthAmAM mRtyu pAme che. sUkSma pRthvIkAyika jIva ekendriya che. temAM bhASA ke mananI saMbhAvanA nathI tethI te jIvomAM bhASA paryApti ke manaparyApti--aparyApti nathI. (13) dRSTi- te jIvomAM eka mithyAdaSTi ja hoya che. te jIvo samyagdaSTi nathI, samakitI jIva tyAM utpanna
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti [ 41 ] thatA na hovAthI sAsvAdana samyagdaSTinI paNa teomAM saMbhAvanA nathI ane mizradaSTi paNa teone hotI nathI. (14) darzana- pRthvIkAyika jIvone eka sparzendriya ja hovAthI eka acAdarzana ja hoya che. (15) jJAna- te jIva mithyAtvI hovAthI matiajJAna ane zrutaajJAna hoya che. (16) yoga- te jIvomAM eka indriya hovAthI teone eka kAyayoga hoya che. (17) upayoga- sAkAra ane anAkAra baMne upayoga hoya che. (18) AhAra- traNa, cAra, pAMca ke cha dizAmAMthI 288 prakAre (arthAt sUtrokta 288 pRcchA yukta) mugalone AhArarUpe grahaNa kare che. sUkSma jIvo samagra lokamAM vyApta che, tethI lokanA niSphaTa bhAgamAM paNa te jIvo hovAthI vyAghAtanI apekSAe traNa, cAra ke pAMca dizAnA ane vyAghAta na hoya to cha dizAnA pudgalo grahaNa kare che. (19) upapAta- jyAMthI AvIne jIvanI utpatti thAya tene upapAta kahe che. sUkSma pRthvIkAyano upapAta manuSya ane tiryaMca gatimAMthI ja thAya che. asaMkhyAta varSanA AyuSyavALA akarmabhUmi ke aMtarlIpanA yugalika manuSyo ane yugalika tiryaMco avazya devagatimAM jatAM hovAthI, te jIvo sUkSma pRthvIkAyarUpe utpanna thatAM nathI. karmabhUminA saMjJI ke asaMjJI, paryApta ke aparyApta manuSyo ane tiryaMco sUkSma pRthvIkAyarUpe utpanna thAya che arthAt pAMca sthAvara, traNa vikalendriya, saMkhyAta varSanA AyuSyavALA tiryaMca paMcendriya ane saMkhyAta varSanA AyuSyavALA manuSya, tema kula daza daMDakanA jIvo sUkSma pRthvIkAyarUpe utpanna thAya che. devo pRthvI, pANI ke vanaspatimAM utpanna thAya che paraMtu sUkSmapaNe utpanna thatA nathI temaja narakanA jIvo paNa sUkSma pRthvIkAyarUpe utpanna thatA nathI. (20) sthiti- sUkSma pRthvIkAyika jIvanI jaghanya ane utkRSTa sthiti aMtarmuhUrtanI che. jaghanyathI utkRSTano kAla kaMIka adhika che. (ra1) maraNa- teone samudyAta sahita ane samudyAta rahita baMne prakAranA maraNa hoya che. (22) cyavana- sUkSma pRthvIkAyika jIva marIne naraka ke devagatimAM utpanna thatA nathI, tiryaMca ane manuSyamAM utpanna thAya che. temAM akarmabhUminA, aMtaradvIpanA ane asaMkhyAta varSanA AyuSyavALAtiryaryo ane manuSyone choDIne zeSa paryApta-aparyApta ekendriyathI paMcendriya paryaMtanA tiryaMca ane manuSyomAM utpanna thAya che. A rIte teo pAMca sthAvara, traNa vikasendriya, tiryaMca paMcendriya ane manuSya, A daza daMDakamAM jAya che. (23) gati-Agati-sUkSma pRthvIkAyika jIva manuSya ane tiryaMca mRtyu pAmIne A be gatimAM jAya che ane be gatimAMthI AvIne janma dhAraNa kare che. bAdara pRthvIkAya:55 sekiMtaMbhaMte ! bAyarapuDhavikAiyA? goyamA !bAyarapuDhavikAiyA duvihA paNNattAtaM jahA-saNhabAyarapuDhavikAiyA yakhara bAyarapuDhavikAiyA y| bhAvArtha :-prazna- he bhagavanuM ! bAdara pRthvIkAyikanA keTalA bheda che? uttara- he gautama ! bAdara pRthvIkAyikanA be prakAra che, yathA- komaLa bAdara pRthvIkAyika ane kaThora bAdara pRthvIkAyika.
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 42 / zrI jIvAjIvAbhigama satra zrA 56 se kiM taM bhaMte ! saNha bAyarapuDhavikAiyA? goyamA !saNha bAyarapuDhavIkAiyA sattavihA paNNattA-taMjahA-kaNhamaTTiyA, e vaM bheo jahA paNNavaNAe jAvate samAsao duvihA paNNattA,taM jahA- pajjattagA ya apajjattagA ya / tattha NaM je te apajjattagA te NaM asaMpattA / tattha NaM je te pajjattagA tesiMNaM vaNNAdeseNaM gaMdhAdeseNaM rasAdeseNaM phAsAdeseNaM sahassaggaso vihANAI,saMkhejjAI joNippamuha sayasahassAiMpajjattagaNissAe apajjattagAvakkamati;jattha egotattha NiyamA asaMkhejjA (vakkamati) / setaM kharabAyara puddhvikaaiyaa| bhAvArtha:- prazna- bhagavan ! 2165|-ombaar pRthviiyn| 28 // (meha cha ? uttara- he gautama! komaLa pRthvIkAyanA sAta prakAra che- kALI mATI Adi tenA prakAro prajJApanA sUtra anusAra jANavA joIe vAvatu saMkSepathI tenA be prakAra che- (1) paryApta ane (2) aparyApta. temAM je aparyApyA che te asaMprApta che eTale cakSu grAhya thatA nathI ane je paryAptA che te varNa, gaMdha, rasa ane sparzanI vividhatAnI apekSAe hajAro prakAranA che. tenI sAta lAkha yoni che. paryApta jIvonI nezrAe aparyAptA jIvo utpanna thAya che. jyAM eka aparyApta jIva utpanna thAya, tyAM niyamA asaMkhyAta aparyApta jIvo utpanna thAya che. A pramANe khara bAdara pRthvInuM varNana pUrNa thAya che. 57 tesiMNaM bhaMte ! jIvANaM kai sarIragA paNNattA? goyamA !tao sarIragA paNNattA, taMjahA-orAlie, teyae, kammae / taM ceva svv;nnvrN-cttaarilesaao| avasesaM jahA suhumapuDhavikkAiyANaM, AhAro jAvaNiyamA chddisiN| uvavAo tirikkhajoNiya, maNussa, devehito, devehiM jaavsohmmesaannehiNto| ThiI jahaNNeNaM atomuhuttaM ukkoseNaM baaviisNvaasshssaaii| bhAvArtha :- prazna- magavan ! te (r)vAne 2i zarI2 DIya cha ? 6tara- gautm!tre| zarIra DAyacha, hema-mauhAra, 04sasane aae|. prA2nu sarva kathana pUrvavat jANavuM joIe. vizeSatA e che ke, tene cAra lezyAo hoya che, zeSa vaktavyatA sUkSma pRthvIkAyikanI jema jANavI paraMtu AhAra niyamathI cha e dizAno grahaNa kare che. A bAdara pRthvIkAyika jIva tiryaMca, manuSya ane devagatimAMthI AvIne utpanna thAya che. devagatimAMthI AvIne utpanna thAya, to te saudharma ane IzAna devaloka parvatanA arthAtu bhavanapati, vyaMtara,jyotiSka ane prathamanA be devalokamAMthI Ave che. tenI sthiti jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa bAvIsa hajAra varSanI che. 58 te NaM bhaMte ! jIvA mAraNaMtiyasamugghAeNaM kiM samohayA maraMti asamohayA maraMti? goyamA ! samohayA vi maraMti, asamohayA vi maraMti / / bhAvArtha - prazna-he bhagavan!te jIvo mAraNAMtikasamudyAtathI samavahata thaIne mare che ke asamavahata thaIne mare che? uttara-he gautama! te samavahata thaIne paNa mare che ane asamavahata thaIne paNa mare che. | 59 teNaMbhaMte !jIvA aNaMtaraMuvvaTTittA kahiM gacchati, kahiM uvavati ? kiMNeraiesu
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-1 43 uvavajrjjati pucchA ? No Neraiesa uvavajjaMti, tirikkhajoNiesu uvavajjaMti, maNussesu uvavajjaMti, No devesu uvavajjaMti, taM ceva jAva asaMkhejjavAsAuya vajjehiMto uvvjjti| bhAvArtha :-prazna- he bhagavan ! te jIva tyAMthI marIne kyAM jAya che ? kyAM utpanna thAya che ? zuM naiyikomAM utpanna thAya che, ityAdi prazna ? uttara- he gautama ! te naiyikomAM ane devomAM utpanna thatA nathI. tiryaMca ane manuSyomAM utpanna thAya che. tiryaMca ane manuSyamAM paNa asaMkhyAta varSanA AyuSyavALA tiryaMca ane manuSyamAM utpanna thatA nathI. 60 te! jIvA kaigaiyA kaiAgaiyA paNNattA ? goyamA ! dugaiyA tiAgaiyA parittA asaMkhejjA ya samaNAuso ! se taM bAyarapuDhavikkAiyA / se ta puDhavikkAiyA / bhAvArtha :-prazna- he bhagavan ! te jIva keTalI gativALA ane keTalI AgativALA che? uttara- he gautama ! te jIvo mRtyu pAmIne manuSya ane tiryaMca, A be gatimAM jAya che ane manuSya, tiryaMca tathA deva,A traNa gatimAMthI AvIne janma dhAraNa kare che. he AyuSyamAna zramaNa ! te bAdara pRthvIkAyikanA jIva pratyeka zarIrI che ane asaMkhyAtA che. A bAdara pRthvIkAyanuM varNana pUrNa thAya che ane tethI sAthe pRthvIkAyanuM varNana paNa pUrNa thAya che. vivecanaH prastuta sUtromAM bAdara pRthvIkAyanuM 23 dvArathI atidezAtmaka nirUpaNa che. bAdara pRthvIkAya- bAdara nAmakarmanA udayathI je pRthvIkAyika jIvonuM zarIra bAdara hoya, samUharUpamAM carmacakSuothI grAhya hoya te bAdara pRthvIkAyika jIva che. bAdara pRthvIkAyika jIvonA be bheda che- zleSNa (komaLa) pRthvI ane khara(kaThora) pRthvI. (1) zlaSNa pRthvI je mATI daLelA loTa samAna mRdu-komaLa hoya, te mATI zlaSNa pRthvI kahevAya che ane temAM rahelA jIva zlaNa pRthvIkAyika kahevAya che. komaLa bAdara pRthvIkAyanA sAta prakAra che- (1) kALI mATI (2) nIlI mATI (3) lAla mATI (4) pILI mATI (5) sapheda mATI (6) pAMDu mATI ane (7) panaka mATI. koI deza vizeSamAM mATI pAMDu nAmathI prasiddha che, te pAMDumATI che. nadImAM pUra utarI jAya pachI bhUmimAM je kAMpa jAmI jAya tene panaka mATI(jalamala)kahe che. khara bAdara pRthvIkAyikaH-khara-kaThora bAdara pRthvIkAyika jIvonA aneka prakAra che. uttarAdhyayana sUtra ane prajJApanA sUtramAM khara pRthvInA nAma A pramANe varNita che-- puDhavI sakkarAya vAluyA ya, uvale silA ya loNUse / aya taMba tauya sIsaya, ruppa suvaNNe ya vaire ya // 1 // hariyAle hiMgulae, maNosilA sAsagaMjaNapavAle / abbhapaDalabbhavAluya, bAyarakAe maNi vihANA // 2 // gomejjae ya rue, aMke phalihe ya lohiyakkhe ya / maragaya masAragalle, bhujamoyaga iMdanIle ya // 3 //
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ [44] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra caMdaNa geruya haMsagabbhe, pulae sogaMdhie ya boddhavve / caMdappaha verulie, jalakate sUrakate ya // 4 // (1) zuddha pRthvI- nadI kinArAnI mATI (2) zarkarA- nAnA kAMkarA Adi, (3) vAlukA- retI (4) upala- TAMkaNA vagere sAdhanane teja karavA, dhAra kADhavA mATe ghasavAno paththara (5) zIlA- ghaDavA yogya moTo paththara (6) lavaNa-mIThuM vagere (7) uSa- kSAravALI mATI jenAthI jamIna upara thaI jAya che (8) loDhu (9) trAMbu (10) trapu-rAMgA(kalAI) (11) sIsuM (12) cAMdI (13) sonuM (14) vraja hIrA (15) haratAla (16) hIMgaLo (17) mana:zIlA (18) pAro (19) aMjana (20) pravAla-muMgA(21) abhrapaTala (abarakha) (22) abhra vAlukA-abarakha mizrita retI; 18 prakAranA ratna, yathA- (23) gomerjaka (24) rucaka (25) aMka (26) sphaTika (27) lohitAkSa (28) marakata (29) mAragala (30)bhuja- mocaka (31) indranIla (32) caMdana (33) geruA (34) haMsagarbha (35) pulaka (36) saugaMdhika (37) caMdraprabha (38) vaiDUrya (39) jalakAMta (40) sUryakAMta. bAdara pRthvIkAya jIvonA be bheda che-paryApta ane aparyApta. tenA varNAdinI taratamatAnI apekSAe hajAro prakAra che. paryApta jIvonI nizrAmAM ja aparyApta jIvo utpanna thAya che ane niyamataH asaMkhyAta utpanna thAya che. yoni-yoni eTale utpatti sthAna. pRthvIkAyika jIvonA utpatti sthAno saMvRtta, vivRtta ane saMvRttavivRtta; zIta, uSNa ane zItoSNa; sacitta, acitta ane mizra A traNe prakAranA hoya che. temAM paNa varNAdinI apekSAe saMkhyAta bheda thAya che. pRthvIkAyika jIvonI sAta lAkha jIvAyoni che. paritA:- sukSma ane bAdara baMne prakAranA pRthvIkAyika jIvo parita-pratyeka zarIrI che. teonuM zarIra sUkSma hovA chatAM svataMtra hoya che. pRthvIkAyika jIvo asaMkhyAta lokAkAzanA pradeza pramANa hoya che. bAdara pathvIkAyanA 23 dvAranuM kathana sUkSma pRthvIkAyanI samAna che. temAM tenA pAMca dvAramAM vizeSatA che, te A pramANe che(1) lezyA bAdara pRthvIkAyane cAra lezyA hoya che. bhavanapati, vyaMtara, jyotiSI ane saudharma-IzAna devalokanA tejolezI devo potAnA ja AbharaNo, ratnakuMDala AdimAM mUcchita thaIne temAM athavA anya pRthvIkAya rUpe utpanna thAya che, tyAre te jIvone aparyAptAvasthAmAM tejolezyA hoya che. tejolezI devo marIne tejalezyA yukta sthAnamAM ja utpanna thAya che. (2) AhAra- bAdara jIvo lokanA niSphaTamAM khUNAnA bhAgamAM hotA nathI, tethI tene koI paNa dizAno vyAghAta na hovAthI teo niyamataH cha dizAmAMthI AhAra yogya pudgalo grahaNa kare che. (3) upapAta- bAdara pRthvIkAyamAM bhavanapati-vyaMtara+ jyotiSI+vaimAnika(pahelA-bIjA devalokanA devo)+pAMca sthAvara+traNa vikasendriya+tiryaMca paMcendriya+manuSyo, A 23 daMDakanA jIvo utpanna thAya che. nArakI mArIne pRthvIkAyAdi ekendriyamAM utpanna thatA nathI. (4) sthiti- bAdara pRthvIkAyanI jaghanya sthiti aMtarmuhUrta ane utkRSTa sthiti rara,000 varSanI che. (5) Agati- bAdara pRthvIkAyamAM deva gatinA jIvo paNa AvIne utpanna thAya che, tethI manuSya, tiryaMca ane devagati, A traNa gatinA jIvo Ave che, zeSa dvAranuM kathana sUkSma pRthvIkAyanI samAna che.
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-1 [ 45 ] pRthvIkAyanA 23 dvAra(1) zarIra- traNa. audArika, taijasa ane kArmaNa zarIra. (2) avagAhanA jaghanya ane utkRSTa aMgulano asaMkhyAtamo bhAga. (3) saMghayaNa- chevaTu saMghayaNa. (4) saMsthAna- huMDa saMsthAna, masUranI dALa jevuM goLa arthAt capaTo goLa AkAra hoya che. (5) kaSAya- cAra. krodha, mAna, mAyA, lobha. () saM- cAra. AhAra, bhaya, maithuna, parigraha saMjJA. (7) leyA- tejovezyA sahita prathamanI cAra lezyA. (8) Indriya- eka, sparzendriya. (9) samudaghAta-traNa. vedanIya, kaSAya ane mAraNAMtika samughAta. (10) saMsI- te asaMjJI che. (11) veda- napuMsaka veda. (12) paryApti- cAra paryApti, cAra aparyApti. (13) daSTi-mithyA daSTi. (14) darzana- acakSudarzana. (15) jJAna-be ajJAna. mati ajJAna, zrata ajJAna. (1) yoga- kAyayoga. (17) upayoga- bane. sAkAropayoga ane anAkAropayoga. (18) AhAra- cha e dizAmAMthI 288 prakAre AhAra yogya pudgalane grahaNa kare. (19) upapAta- manuSya, tiryaMca ane deva te traNa gatinA-23 daMDakanA jIvo AvIne utpanna thAya. (20) sthiti- jaghanya sthiti aMtarmuhUrta ane utkRSTa sthiti rara,000 varSa. (ra1) maraNa- samudyAta sahita ane samudyAta rahita, baMne prakAranuM maraNa hoya che. (rara) cyavana- saMkhyAtavarSanA AyuSyavALA manuSya ane tiryaMcagatimAM, ema kula 10 daMDakamAM jAya che. (23) gati Agati- bAdara pRthvIkAya be gatimAM jAya, deva sahita traNa gatimAMthI Ave che. akAya : 61 se kiMtaM bhaMte ! AukkAiyA? goyamA ! AukkAiyA duvihA paNNattA,taM jahA-suhamaAukkAiyAya bAyaraAukkAiyAya / suhumaAukkAiyA duvihA paNNattA, ta jahA- pajjattA ya apajjattA y| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! aplAyika jIvonA keTalA prakAra che? uttara- he gautama! aplAyika jIvanA be prakAra che- sUkSma aAyika ane bAdara apnAyika. sUkSma aplAyika jIvonA be prakAra cheparyApta ane aparyApta. 62 tesiMNaMbhaMte !jIvANaMkai sarIrApaNNatA?goyamA !taosarIrApaNNattA,taMjahAorAlieteyae kammae jaheva suhuma puDhavikkAiyANaM,NavaraMthibugasaMThiyA paNNattA, sesaM taMceva jAvadugaiyA duAgaiyA parittA asaMkhejjA paNNattA / setNsuhumaaukkaaiyaa|
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 | zrI jIvAjIvAbhigama sUtra bhAvArtha -prazna- he bhagavan! te jIvone keTalA zarIra hoya che? uttara- he gautama! tene traNa zarIra hoya che, yathAr audArika, taijasa ane kArmaNa. A pramANe sarva dvAronI vaktavyatA sUkSma pRthvIkAyikonI jema jANavI. vizeSatA e che ke tenuM tibuka-pANInA parapoTA jevuM saMsthAna hoya che, zeSa kathana pUrvavat jANavuM yAvatu te jIvo be gativALA-be AgativALA, pratyeka zarIrI ane asaMkhyAta hoya che. A sUkSma aplAyano adhikAra pUrNa thAya che. 63 se kiMtaMbhaMte ! bAyaraAukkAiyA? goyamA ! bAyaraAukkAiyA aNegavihA paNNattA,taM jahA- osA, hime jAvajeyAvaNNe tahappagArA / te samAsao duvihA paNNattA,taM jahA- pajjattA ya apajjattA y|| taM ceva savvaM NavaraMthibugasaMThiyA, cattAri lesAo, AhAro NiyamA chaddisiM, uvavAo tirikkhajoNiyamaNussadevehiM / ThiI jahaNNeNaM aMtomuhattaMukkoseNaM sattavAsa sahassAiMsesataMceva jahA bAyarapuDhavikAiyA jAvadugaiyA tiAgaiyA parittA asaMkhejjA paNNattA samaNAuso ! setaMbAyaraAukkAiyA,seta AukkAiyA / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! bAdara aplAyika jIvonA keTalA prakAra che? uttara- he gautama! bAdara aSkAyika jIvonA aneka prakAra che, jemake- osa, hima yAvatu anya paNa A prakAranA pANI che. tenA saMkSepathI be prakAra che-paryApta ane aparyApta. - A pramANe pUrvavat (pRthvIkAyanI jema) sarva kathana karavuM joIe. vizeSatA e che ke tenuM saMsthAna pANInA parapoTA jevuM che. temAM cAra vezyAo che. te niyamA cha dizAno AhAra kare che. upapAta-tiryaMca manuSya ane deva, A traNa gatimAMthI AvIne utpanna thAya che. sthiti-jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa sAta hajAra varSanI che yAvata te be gativALA, traNa AgativALA che. teo pratyeka zarIrI ane asaMkhyAta che. he AyuSyamAnuM zramaNa ! A bAdara aplAyikonuM kathana che. A rIte aplAyikono adhikAra pUrNa thAya che. vivecana : prastuta sUtromAM aSkAyika jIvonA bheda-prabheda ane 23 dvAronuM atidezAtmaka saMkSipta varNana che. aplAya-pANI ja jenuM zarIra che tene aplAya kahe che, tenA be prakAra che- sUkSma ane bAdara. sUkSma aplAyanA jIvo AkhA lokamAM vyApta che. tenA paryAptA ane aparyApta be bheda che. bAdara aplAya lokanA dezabhAgamAM hoya che. bAdara aplAyanA aneka prakAra che. osa, hima, mahikA, karA, haratanu--bhUmi phoDIne aMkurita thanArA tRNAdi upara raheluM pANInuM buMda, zuddhodaka- AkAzamAMthI paDeluM athavA nadI AdinuM pANI, zItodaka- ThaMDA kUvA AdinuM pANI, uSNodaka- garama pANInA jharA, lavaNodaka- khAruM pANI, vAruNodaka- madirA jevuM pANI, alpa khATuM pANI, atyaMta khATuM pANI, kSIra samudranuM pANI, vRtavara samudranuM pANI, puSkaravara samudranuM pANI, ikSarasa samAna pANI vagere aneka prakAra zrI prajJApanA sUtra pramANe che. tenA paNa aparyApta ane paryApta be bheda che. paryApta jIvanI nezrAmAM ja aparyApta jIvo utpanna thAya che ane te niyamataH asaMkhyAta utpanna thAya che. aplAyanI paNa varNAdinI taratamatAthI sAta lAkha jIvAyoni che. tenA 23
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-1 dvAranuM kathana pRthvIkAyanI samAna che. temAM vizeSatA e che ke aplAyanuM saMsthAna pANInA parapoTAnA AkAre che ane bAdara aplAyanI utkRSTa sthiti sAta hajAra varSanI che. aplAyanA 23 dvAra - (1) zarIra- traNa-audArika, taijasa, kArmaNa zarIra. (2) avagAhanA- jaghanya utkRSTa aMgulano asaMkhyAtamo bhAga. (3) saMghayaNa-chevaTu saMghayaNa. (4) saMsthAna- huMDa. sibuka-pANInA parapoTAnA AkAre che. (5) kaSAya- cAra () saMzA- cAra (7) vezyA- sUkSma aplAyamAM prathamanI traNa, bAdara aplAyamAM prathamanI cAra (8) Indriya- eka sparzendriya 9) samuddaghAta- prathamanI traNa (10) saMjJI- asaMjJI che. (11) veda- napuMsakaveda (12) paryApti- prathamanI cAra paryApti ane cAra aparyApti (13) daSTi-mithyASTi (14) darzana- acakSudarzana (15) jJAna-be ajJAna (16) yoga- kAyayoga (17) upayoga-bane. (18) AhAra- sUmi aplAya jIvo traNa, cAra, pAMca ke cha dizAmAMthI ane bAdara aplAya jIvo che e dizAmAMthI 288 prakAre pugalo grahaNa kare che. (19) upapAta- sUkSma aplAyika jIvo manuSya, tiryaMca gatinA 10 daMDakamAMthI ane bAdara aplAyika jIvo-manuSya,tiryaMca ane devagati-IzAnadevaloka parvatanA devomAMthI arthAt ekanArakInA daMDakane choDIne zeSa 23 daMDakamAMthI AvIne utpanna thAya che. (20) sthiti- jIvonI sthiti-jaghanya ane utkRSTa aMtarmuhUrtanI, bAdara aplAya jIvonI-jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa- ,000 varSanI. (21) maraNa- samughAta sahita ane samudyAta rahita baMne prakAranuM maraNa. (rara) cyavana- teo AyuSya pUrNa karIne manuSya ane tiryaca, A be gatinA daza daMDakamAM utpanna thAya che. (23) gati-Agati- sUkSma jIvo manuSya tathA tiryaca, A be gatimAM jAya ane be gatimAMthI Ave tathA bAdara jIvo be gatimAM jAya ane manuSya, tiryaMca tathA deva, A traNa gatimAMthI Ave. paritA :- aSkAyika jIvo pratyeka zarIrI ane asaMkhyAta jIvo che. te asaMkhyAta lokAkAza pramANa che. vanaspatikAyika jIvo - 64 sekiMtaMbhaMte ! vaNassaikAiyA? goyamA ! vaNassaikAiyA duvihA paNNattA,taM
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 48 / zrI jIvAjIvAbhigama satra jahA-suhumavaNassaikAiyAya baayrvnnssikaaiyaay| bhAvArtha:-prazna- bhagavana ! vanaspatithi: vonA 240 2che? 612- gautama ! vanaspatithi: vonArache, yathA- (1) sUkSma vanaspatisine (2)bAi2 vanaspatithi: 65 se kiMtaM bhaMte ! suhumavaNassaikAiyA? goyamA !suhamavaNassaikAiyA duvihA paNNattA,tajahA-pajjattagAya apajjattagA y| taheva vaNNao, Navara-aNitthattha-saMThANasaThiyA, dugaiyA duAgaiyA / aparittA aNatA / avasesa jahA suhuma puDhavikAiyANaM / setaM suhumavaNassaikAiyA / bhAvArtha :- prazna- 3 bhagavan ! sUkSma vanaspati yi (r)vona 240 2 cha ? 6ttara- gautama ! sukSma vanaspatithi vonAle 2che- (1) paryApta (2) aparyApta. ityAdi varNana pRthvIkAyikanI samAna jANavuM joIe. vizeSatA e che ke sUkSma vanaspatikAyika jIvonuM saMsthAna aniyata che. te jIva be gatimAM jAya che ane be gatimAMthI Ave che. te anaMtakAyika ane anaMta che. A sUkSma vanaspatikAyanuM varNana thayuM. 66 sekiMtaMbhaMte !bAyaravaNassaikAiyA?goyamA !bAyaravaNassaikAiyAduvihA paNNattA, tjhaa-ptteysriisbaayrvnnssikaaiyaaysaahaarnnsriisbaayrvnnssikaaiyaay| bhAvArtha:-prazna-bhagavana ! pAha2 vanaspatizAyina3241 jAracha? 6ttara- gautama ! bAdara vanaspatikAyika jIvonA be prakAra che yathA- pratyeka zarIrI bAdara vanaspatikAyika ane sAdhAraNa zarIrI bAdara vanaspatikAyika. 67 sekiMtaMbhate!patteyasarIsbAyaravaNassaikAiyA?goyamA !patteyasarIrabAyaravaNassai kAiyA duvAlasavihA paNNattA,ta jahA rukkhA gucchA gummA ya, layA vallI ya pavvagA ceva / taNa-valaya-hariya-osahi,jalaruha-kuhaNAya boddhavvA // 1 // bhAvArtha:-- bhagavana ! pratye zarIza pAha2 vanaspatithi vonA 240 praDAra cha ? uttara- he gautama! pratyeka zarIrI bAdara vanaspatikAyikanA bAra prakAra che, yathA gAthArtha-vRkSa, 27, gulma, satA, pakSI, parvaga, tu, valaya, rata, auSadhi, 4134 ane du-bhUmizestagram. 68 se kiM taM bhaMte ! rukkhA? goyamA ! rukkhA duvihA paNNattA,taMjahA- egaTThiyA ya bahubIyA y| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! vRkSonA 241 pra12 cha ?6ttara- gautama! vRkSanAle pra2 cha- (1) methI4 (2) mA jIvANa. 69 se kiMtaMbhaMte ! egaTThiyA? goyamA ! egaTThiyA aNegavihA paNNattA,taM jahA
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-1 NibaMba jaMbU kosaMba, sAla aMkolla pIlu selU ya / puNNAgaNAgarukkhA, sIvaNNi tahA asogeya // je yAvaNNe tahappagArA / eesiM NaM mUlA vi asaMkhejjIviyA; evaM kaMdA, khaMdhA, tayA, sAlA, pavAlA / pattA patteyajIvA, pupphAiM aNegajIvAiM, phalA egaTTiyA / setaM gyaa| bhAvArtha:- prazna- eka bIjavALA vRkSonA keTalA prakAra che ? uttara - kheDa jIvANA vRkSonA khaneDa prahAra che, yathA- sIbhaDo, AMjo, bhaMdhu, jhezAgra-bhaMgasanA AmravRkSa, zAsa, aMDoTsa-amaroTa, pIlU, zekhu (guMdhA), punnAga - nAgaDesara, nAgavRkSa, zrIpArthI, azo tathA bIjA paNa A prakAranA anya vRkSo eka bIjavALA che. tenAM mULamAM asaMkhyAta jIva, te ja rIte kaMda, s udha, tvayA, zAjA, pravAsamAM asaMkhyAta va che. pAMDAmA pratye! arthAt kheDa-kheDa mukhya lava hoya che. tenA phUlamAM aneka(mukhya) jIvo hoya che, phaLamAM eka bIja hoya che. A eka bIjavALA vRkSonuM varNana thayuM. 70 se kiM taM bhaMte ! bahubIyA ? goyamA ! bahubIyA aNegavihA paNNattA, taM jahA- atthiya- teMduya-ubara-kaviTTheAmalaga phaNasa-dADima jaggoha-kAuMbarI ya tilaya-lauya- loddhe dhave, jeyAvaNNe tahappagArA, eesiM NaM mUlA vi asaMkhejjajIviyA jAva phalA bahubIyagA, se taM bahubIyagA / se taM rukkhA / evaM jahA paNNavaNAe tahA bhANiyavvaM jAva je yAvaNNe tahappagArA, , se taM kuNA / bhAvArtha : NANAvihasaMThANA, rukkhANaM egajIviyA pattA / khaMdho vi egajIvo, tAla sarala NAlierINaM // 1 // jaha sagalasarisavANaM, silesamissANaM vaTTiyA vaTTI / patteya sarIrANaM taha, hoMti sarIrasaMghAyA // 2 // havA tilapapaDayA, bahuehiM tilehiM saMhitA | patteya sarIrANaM taha, hoMti sarIrasaMghAyA // 3 // se taM patteyasarIra-bAyara-vaNassaikAiyA / 45 - prazna- he bhagavan ! jaDujIravANA vRkSonA DeTA prakAra che ? uttara- he gautama ! SaDujIravANA vRkSonA aneDa prahAra che, bhebha - asthi, tihuM (TIMja3), uhuMjara, DoThA, AMjaNA, ieesa, chAbha, vaTavRkSa, ahuMjarI (vRkSavizeSa) tisaGa, samuya (sIthI), sodhra, dhava ane bIjA paNa A prakAranA vRkSo che. tenA mULamAM asaMkhyAta jIva yAvat phaLamAM bahu bIja che. A bahubIjakanuM varNana thayuM. A rIte vRkSanuM varNana pUrNa thayuM. A pramANe prajJApanA sUtrAnusAra ahIM kathana karavuM yAvat A pramANe kuhaNa sudhI jANavuM.
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 | zrI jIvAjIvAbhigama sUtra gAthArtha- vividha AkAravALA vRkSonA pAMdaDAomAM arthAt guccha, gulma Adi bAre prakAranI vanaspationA pAMdaDAMmAM eka jIva hoya che, tADa, saraLa, nALiyera Adi vRkSonAM skaMdhamAM paNa eka-eka jIva hoya che arthAt sUtrokta tADa Adi sivAya sarva vRkSonA skaMdha asaMkhyajIvI hoya che./ 1ii. jevI rIte snigdha dravyathI(guMdavagere cIkaNA padArthathI) paraspara ekarUpa thayelA sarasavanA lADavAmAM sarasavanA pratyeka dANA pRthaka-pRthaka hovA chatAM paNa ekarUpa pratIta thAya che, tevI ja rIte karmarUpIsnigdhatAthI ekatra thayelA pratyeka zarIrI jIvonA zarIra bhinna-bhinna hovA chatAM paNa zarIra saMghAtarUpa- ekarUpe pratIta thAya che.. 2 jevI rIte talapApaDI(tala sAMkaLI)mAM sarva tala alaga-alaga dekhAvA chatAM paNa ghaNA tala bhegA thAya tyAre talapApaDI bane che te ja rIte pratyekazarIrI jIvonA aneka zarIra saMghAtarUpa hoya che.. 3 A pramANe te(pUrvokta) pratyeka zarIrI bAdara vanaspatikAyika jIvonI prajJApanA pUrNa thAya che. 71 se kiMtaMbhaMte !sAhAraNasarI-bAyaravaNassaikAiyA? goyamA !sAhAraNasarIsbAyaravaNassaikAiyA aNegavihA paNNattA,taMjahA- Alue, mUlae, siMgabere,hirili,sirili,sissirili, kiTTiyA,chiriyA,chiriyavirAliyA,kaNhakade, vajjakade,sUraNakaMde,khallUDe, kimirAsi, bhaddamutthA,piMDahaliA,lohI,NIhu, thIhu, thibhagA, assakaNNI, sIhakaNNI, sIuMDhI, musaMDhI; jeyAvaNNe tahappagArA / tesamAsao duvihA paNNattA,taMjahA- pajjattagA ya apajjattagAya / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! sAdhAraNa zarIrI bAdara vanaspatikAyika jIvonA keTalA prakAra che? uttara- he gautama! sAdhAraNa zarIrI bAdara vanaspatikAyikanA jIvonA aneka prakAra che, yathAbaTeTA, mULA, Adu, hirili, sirili, siririlI, kiTTIkA, kSIrikA, kSIra viDAlikA, kRSNakaMda, vajakaMda, sUraNakaMda, khalUra, kRmirAzi, bhadramustA, haLadara, lohi, snihu thIhu-thora, hastibhAgA, azvakarNI, siMhakarNI, sikaMDI, muSaDhI ane bIjA paNa A prakAranA sAdhAraNa vanaspatikAyika jIvo aneka prakAranA jANavA joIe. tenA saMkSepathI be prakAra che- paryAptA ane aparyAptA. 72 tesiMNaM bhaMte ! jIvANaM kai sarIragA paNNattA? goyamA !taosarIragA paNNattA,taMjahA-orAlie, teyae, kammae / taheva jahA baayrpuddhvikaaiyaannN| NavaraMsarIrogAhaNAjahaNNeNaM aMgulassa asaMkhejjaibhAgaMukkoseNaM sAirega joyaNasahassaM / sarIragA aNitthatthasaThiyA,ThiI jahaNNeNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM dasavAsasahassAIjAvadugaiyA, tiAgaiyA, parittA asaMkhejjA,aparittA aNatA pnnnnttaa| setaM bAyaravaNassaikAiyA / seta thAvarA / bhAvArtha - prazna- he bhagavan!te vanaspatikAyanA jIvone keTalAM zarIra hoya che? uttara- he gautama! traNa zarIra hoya che- audArika, taijasa ane kArmaNa. A pramANe sarva kathana bAdara pathvIkAyikonI jema jANavuM joIe. temAM vizeSatA e che ke, tenA zarIranI avagAhanA jaghanya
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-1 51 | aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa sAdhika eka hajAra yojana che. tenA zarIranuM saMsthAna aniyata che. sthiti jaghanya aMtarmuhurta ane utkRSTa daza hajAra varSanI jANavI joIe vAta te be gatimAM jAya che ane traNa gatimAMthI Ave che. pratyeka vanaspatikAyika jIvo asaMkhyAta che ane sAdhAraNa vanaspati kAyika jIvo anaMta che. A rIte bAdara vanaspatinuM ane sthAvaranuM varNana pUrNa thayuM. vivecana : vanaspati ja jenuM zarIra che, tene vanaspatikAyika jIva kahe che. tenA be bheda che- sUkSma ane bAdara. sUkSma vanaspati - sUkSmanAmakarmanA udaye je vanaspatinA jIvo sthUla zastrathI ghAta pAme nahIM, chadmasthone daSTigocara thAya nahIM, te jIvane sUkSma vanaspatikAyika kahe che. te samasta lokamAM vyApta che. aparitA satA--abherArikhaH ananaoNvadhivatyartha sUkSma vanaspatikAyikajIvo apratyeka zarIrI arthAt sAdhAraNa zarIrI che. eka zarIramAM eka sAthe anaMta jIvo rahetA hoya, tene sAdhAraNa zarIrI kahe che. sAdhAraNa zarIrI jIvo anaMta hoya che. sUma vanaspati kAyanA 23 dvAranuM nirUpaNa sUkSma pRthvIkAyanI samAna jANavuM. vizeSatA e che ke vanaspatikAyanuM saMsthAna aniyata che. bAdara vanaspati - je vanaspatinA jIvo bAdara nAma karmanA udayavALA che tathA sthUla zastrathI ghAta pAme ane chAsthone daSTigocara thAya tene bAdara vanaspati kahe che. tenA be bheda che- pratyeka vanaspatikAya ane sAdhAraNa vanaspatikAya. pratyeka vanaspati - je vanaspatinA jIvone pratyeka nAma karmanA udaye svataMtra zarIra prApta thAya che, tene pratyeka vanaspati kahe che. pratyeka vanaspatinA bAra prakAra:(1) vRkSaH- jemAM mULa, kaMda, aMdha, zAkhA, prazAkhA, pravAla, patra, puSpa, phaLa, bIja Adi vanaspatinI daza avasthAo hoya che, tene vakSa kahe che. vRkSanI oLakhANa tenA bIja parathI thAya che, bIjanA AdhAre vRkSanA be prakAra che- ekAsthika ane bahubIjaka. 1. ekAsthika- je vRkSanA phaLamAM eka ja bIja arthAt eka ThaLIyo hoya te vRkSane ekAsthika kahe che. yathA- AMbo, lImaDo, jAMbu vagere. 2.bahubIjaka-je vRkSanA phaLa mAM bahu bIja hoya te vRkSane bahubIjaka kahe che. yathA- vaTavRkSa, dADama, vagere. A baMne prakAranA vRkSonA mULa, kaMda, skaMdha, tvacA, zAkhA ane pravAla(kuMpaLa) asaMkhya jIvAtmaka (mukhya jIvo) hoya che. pAMdaDAMmAM(mukhya) eka jIva ane puSpamAM mukhya aneka jIvo hoya che ane phaLamAM, ekAsthika vRkSanA phaLamAM eka bIja ane bahubIjaka vRkSonA phaLamAM bahubIja hoya che. vRkSonA nAma bhAvArthathI spaSTa che. temAM keTalAka nAmo prasiddha che ane keTalAka nAmo aprasiddha che. (2) gucchaH-nAnA ane goLa choDane guccha kahe che, yathA-rIMgaNI, bhorIMgaNI, javAsA, tulasI, AvI, bAvacI, Adi. (3) gulmaH-phUlonA choDane gulma kahe che. jemake- caMpo, jAI, jUI, kuMda, mogaro Adi. (4) latA :- je vanaspati koI jhADa athavA anya thAMbhalA, lAkaDI, bhIMta AdinA AdhAre upara
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ para | zrI jIvAjIvAbhigama satra caDe-vadhe tene latA kahe che. jemake- caMpakalatA, nAgalatA, azokalatA Adi. (5) vallI-velA:- je velAo vizeSataH jamIna para phelAya che, tene vallIo kahe che. jema ke AriyA, turiyA, tarabUca, cIbhaDI, kArelA, tuMbaDI, koLA, kaMkoDA Adi. () 5rvaka:-je vanaspatimAM vacce-vacce parva- gAMTha hoya tevI gAMThavALI arthAt kAtaLIvALI vanaspatine parvaka kahe che. jemake- zeraDI, eraDI, sarakaDa, netara, vAMsa Adi. (7) tRNaH-lIlA ghAsa Adine tRNa kahe che. yathA-darbha, kuza, ArAtArA, kaDavANI, dharo, kAliyA Adi. (8) valayaH-valayAkAra eTale ke goLa ane UMcA jhADane valaya kahe che. jema ke tADa, keLa, nALiyerI, taja, laviMga, khAreka, khajUrI, sopArInAM jhADa Adi. (9) harita - vizeSataH lIlI bhAjIne harita kahe che. jema ke- tAMdaLajo, methI, mULAnI bhAjI, luNInI bhAjI, vathavAnI bhAjI Adi. (10) auSadhiH - auSadhinA artha A pramANe che- (1) 24 prakAranA dhAnya(anAja-kaThoLa)nI jAtane auSadhi kahe che. (2) auSadhi eTale davA, je vanaspatinA upayogathI sudhAvedanIyano udaya zAMta thaI jAya, sudhAvedanIyano udaya dUra thaI jAya, tene auSadhi kahe che. 24 prakAranA dhAnyanA be prakAra che- (1) lAsA ane (2) kaThoLa. temAM lAsAnA bAra nAmo ane kaThoLanA bAra nAmo ahIM darzAvyA che. te sivAyanI paNa vanaspati auSadhi rUpa che. lAsA dhAnya- (1) ghauM, (2) java, (3) juvAra, (4) bAjarI, (5) DAMgara, (6) varI, (7) baMTI (8) bAvaTo, (9) kAMga, (10) ciyo-jhINo, (11) kodarA ane (12) makAI vagere lAsA dhAnyanA ghaNA bheda che. kaThoLa dhAnya- (1) maga, (2) maTha, (3) aDada, (4) tuvera, (5) jhAlara, (6) vaTANA, (7) coLA, (8) caNA, (9) rALa, (10) kaLathI, (11) masUra ane (12) aLasI vagere kaThoLa dhAnyanA paNa ghaNA bheda che. A 24 prakAranI auSadhio che. (11) jalAraha :- pANImAM uganArI vanaspatine jalaruha vanaspati kahe che. jemake - poyaNAM, kamaLa poyaNAM, kumuda, siMghoDA, zevALa, panaka, kamaLakAkaDI Adi jalavRkSo che. (12) kahaNa:- kuhaNAne kosaMDA paNa kahe che. jamIna phoDIne bahAra nIkaLatI vanaspatine kuhaNa kahe che. jema ke- bilADInI balI, bilADInA Topa (masarUma) Adi. asaMkhyAta pratyeka zarIrI jIvo svataMtra zarIramAM rahevA chatAM jyAre eka sAthe rahe che tyAre ekAkAre ane ekarUpe pratIta thAya che. nAsA sarisaMvA-jevI rIte akhaMDa sarasavanA dANAone koI cIkaNA dravya dvArA mizrita karI devAthI eka lADavo banI jAya che. temAM te sarasavanA dANA alaga alaga, pota-potAnI avagAhanAmAM ja rahevA chatAM te dANA paraspara coMTelA hovAthI lADavA rUpe ekAkAra pratIta thAya che. te ja rIte pratyeka zarIrI jIvonA zarIra saMghAta paNa svataMtra rIte pota-potAnI avagAhanAmAM rahe che paraMtu viziSTa karmarUpI cIkAza dvArA paraspara mizrita hovAthI eka zarIrAkAre arthAt eka mULa, kaMda Adi rUpe athavA eka vRkSarUpe pratIta thAya che. nada tita sa ttA :- jevI rIte talapApaDImAM pratyeka tala potapotAnI avagAhanAmAM alaga
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-1 ) 53 | alaga hovA chatAM talapApaDI eka che, te ja rIte pratyeka zarIrI jIva pota-potAnI avagAhanAmAM sthita rahIne paNa saMkhyAta asaMkhyAta jIvo eka zarIrAkAre pratIta thAya che. sAdhAraNa vanaspati- sAdhAraNa nAma karmanA udaye je jIvone sAdhAraNa zarIra prApta thAya tene sAdhAraNa vanaspati kahe che. te anaMtAnaMta jIvo eka ja zarIramAM rahe che, eka sAthe eka zarIra dvArA AhAra grahaNa kare ane eka zarIra dvArA eka sAthe zvAsozvAsa le che. te anaMtAnaMta jIvonI zarIrajanya pratyeka kriyA eka sAthe ja thAya che. A sAdhAraNa jIvonA sAdhAraNapaNAnuM lakSaNa che. jema agnimAM tapta thayelo loDhAno goLo saMpUrNa rIte lAla, agnimaya thaI jAya che, temaja nigodarUpa eka zarIramAM anaMta jIvonuM pariNamana thAya che. anaMta jIvonA eka-be-traNa ke saMkhyAta zarIra daSTigocara thatA nathI. anaMta jIvonA asaMkhya zarIra ja daSTi gocara thaI zake che. nigodanA jIvone chakAyanA thokaDAmAM A pramANe samajAvavAmAM Ave che- eka soyanI aNI jeTalA kSetramAM asaMkhya pratara hoya che. eka-eka prataramAM asaMkhya-asaMkhya zreNIo hoya che. eka-eka zreNImAM asaMkhya-asaMkhya golaka hoya che. te eka golakamAM asaMkhya-asaMkhya zarIra hoya che ane eka-eka zarIramAM anaMta nigoda jIva hoya che. tethI te eka zarIrane nigoda(zarIra) kahevAmAM Ave che. te eka zarIramAM anaMta jIvo hovAthI tene anaMtakAya paNa kahevAya che. sAdhAraNa zarIrI ane pratyeka zarIrI vanaspatino taphAvata : anaMta jIvAtmaka-sAdhAraNa zarIrI | saMkhyAta-asaMkhyAtmaka jIvAtmaka pratyeka zarIrI | (1) bhaMgasthAna (jyAMthI tUTe te bhAga) samatala (1) bhaMgasthAna viSama-acakrAkAra hoya. cakrAkAra hoya. (2) madhyabhAga karatAM jADI chAla. (2) madhyabhAga karatAM pAtaLI chAla. (3) bhaMga sthAna cUrNarUpa thAya arthAt rajathI (3) bhaMgasthAna rajathI vyApta na bane. vyApta hoya. (4) bhaMgasthAna pRthvInI jema popaDIvALuM banI (4) bhaMga sthAna taraDAya nahIM. jAya arthAt taraDAya jAya. | (5) naso, saMdhibhAga dekhAya nahi. | (5) naso, saMdhisthAno dekhAtA hoya. dareka kuMpaLa ugatA samaye anaMtakAyika hoya che paraMtu vadhatAM vadhatAM pAMdaDAMnuM rUpa dhAraNa kare tyAre sAdhAraNa zarIrathI pratyeka zarIrI thaI jAya che. AbAdaravanaspatikAya jIvanA be prakAra che (1) paryApta ane (2) aparyApta.varNAdinI taratamAtAnI apekSAe pratyeka vanaspatinI 10 lAkha ane sAdhAraNa vanaspatinI 14 lAkha yonio che paryApta jIvonI nizrAmAM aparyApta jIva utpanna thAya che. jyAM eka bAdara vanaspati kAyika paryApta jIva che tyAM kadAcitu saMkhyAta, kadAcit asaMkhyAta ane kadAcit anaMta aparyApta jIvo utpanna thAya che. temAM pratyeka vanaspatinI apekSAe saMkhyAta, asaMkhyAta ane sAdhAraNa vanaspatinI apekSAe anaMta aparyApta samajavA joIe. vanaspatikAyikonA viSayamAM 23 dvAronuM kathana bAdara pRthvIkAyikonI samAna jANavuM joIe. temAM vizeSatA A pramANe che-
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra saMsthAna- bAdara vanaspatikAya jIvonA saMsthAna vividha rUpavALA ane aniyata che. avagAhanA tenI utkRSTa avagAhanA sAdhika eka hajAra yojana che, te kamaLa nAlanI apekSAe jANavI joIe. v sthiti- utkRSTa daza hajAra varSanI che. pratyeka zarIrI vanaspatikAyika jIvo asaMkhyAta che ane sAdhAraNa zarIrI vanaspatikAyika jIvo anaMta che. vanaspatikAyanA 23 dvAra :- (1) zarIra- traNa, audArika, taijasa, kArmaNa zarIra. (2) avagAhanA- sUkSma ane sAdhAraNa jIvonI apekSAe jaghanya-utkRSTa aMgUlano asaMkhyAtamo bhAga ane bAdara jIvonI apekSAe jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga, utkRSTa sAdhika 1,000 yojana(kamaLa nAlanI apekSAe)(3) saMghayaNa- chevaTu saMghayaNa. (4) saMsthAna-- MDa, aniyata saMsthAna. (5) kaSAya- cAra (6) saMjJA- cAra (7) lezyA- sUkSma vanaspatimAM traNa lecyA, pratyeka zarIrI bAdara vanaspatimAM cAra lezyA ane sAdhAraNa zarIrI bAdara vanaspatimAM traNa lempA che (8) indriya- eka sparzendriya (9) samuddhAta- traNa, vedanIya, kapAya ane mAraNAMtika. (10) saMzI- asaMjJI (11) veda- napuMsaka veda (12) paryApti cAra paryApti, cAra aparyApti (13) dRSTi- mithyAdaSTi (14) darzana- acakSudarzana (15) jJAna- be ajJAna. (16) yoga- kAyayoga (17) upayoga- baMne. (18) AhAra- sUkSma vanaspatimAM traNa, cAra, pAMca ke cha dizAno 288 prakAre AhAra grahaNa kare. bAdaramAM niyamA cha dizAno (19) upapAta- sUkSma ane sAdhAraNa zarIrI bAdara vanaspati manuSya ane tiryaMca, A be gatinA daza-daza daMDakamAMthI Ave che. pratyeka zarIrI bAdara vanaspatikAya manuSya, tiryaMca ane devagatinA 23 daMDakamAMthI Ave che. (20) sthiti- sUkSma ane sAdhAraNa zarIrI bAdara vanaspatinI jaghanya ane utkRSTa sthiti aMtarmuhUrta. pratyeka zarIrI bAdara vanaspatinI- jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa 10,000 varSanI. (21) maraNa- samuddAta sahita ane samuddAta rahita baMne prakAranuM maraNa hoya. (22) vana- manuSya, tiryaMca, A be gatinA 10 daMDakamAM jAya che. (23) gati Agati / ane sAdhAraNa zarIrI bAdara vanaspati be gatimAM jAya, be gatimAMthI Ave che. pratyeka zarIrI bAdara vanaspati be gatimAM (manuSya niyaMcamAM) jAya, traNa gatimAMthI (manuSya, tiryaMca ane devamAMthI) Ave che. trasa jIvo H sUkSma 72 seti maMte ! tamA ?noyanA !talAtivihA paLattA, taMbA- teDavADyA, vAThakkAiyA, orAlA tasA pANA / bhAvArtha [ :- prazna- he bhagavan ! trasa jIvonA keTalA prakAra che ? uttara- he gautama ! trasa jIvonA traNa prakAra che- tejaskAya, vAyukAya ane udAratrasa. vivecanaH prastuta sUtramAM trasa vonA traNa bhedonuM kathana che. trasa H- icchApUrvaka ke icchAvinA je gati kare che tene trasa kahe che. tenA be prakAra che- gatitrasa ane udAra trasa. (1) gati trasa-- je jIvomAM sthAvara nAmakarmano udaya hovA chatAM icchA vinA gati thAya, te gati trasa kahevAya che. te apekSAe teukAya ane vAyukAyanA jIvo gatitrasa che, kAraNa ke agninI jvALAo UrdhvagAmI hoya che ane vAyu paNa vaheto rahe che. A rIte gatinI apekSAe prastuta varNanamAM sUtrakAre
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-1 teukAya ane vAyukAyane gatitrasa kahyA che. (2) rAtA tasaT(udAratrasa)-udAra-pragaTapaNe, spaSTapaNe, tra nAma karmanA udaye je jIvo icchApUrvaka gati karI zake, garamI, ThaMDI AdinA trAsathI svataH sthAnAMtarita thaI zake te udAra trasa kahevAya che. tenA cAra bheda che- beindriya, teindriya, caurendriya ane paMcendriya. tejaskAyika jIvo - 74 se kiMtaMbhaMte ! teukkAiyA? goyamA ! teukkAiyA duvihA paNNattA,taMjahAsuhumateukkAiyA ya bAdarateukkAiyA ya? bhAvArtha:- pragna- he bhagavan! tejaskAyanA keTalA prakAra che? uttara-he gautama! tejaskAyanA be prakAra che, yathA- sUkSma tejaskAya ane bAdara tejaskAya. 75 se kiM taM bhaMte ! suhumateukkAiyA? goyamA ! suhumateukkAiyA jahA suhuma puDhavikAiyA;Navara sarIragA sUikalAvasaThiyA, egagaiyA,duAgaiyA, parittA asakhejjA paNNattA / sesaMtaM ceva / seta suhama-teukkAiyA / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! sUkSma tejaskAyanA keTalA prakAra che? uttara-he gautama! sukSma tejaskAyanuM saMpUrNa kathana sUkSma pRthvIkAyanI samAna samajavuM joIe. temAM vizeSatA e che ke, tenA zarIranuM saMsthAna soInA bhArAnA AkAre jANavuM joIe. te jIva eka tiryaMca gatimAM ja jAya che ane tiryaMca tathA manuSya, A be gatimAMthI Ave che. te jIva pratyeka zarIrI ane asaMkhyAta che. A sUkSma tejaskAyanuM varNana thayuM. |76 se kiMtaM bhaMte ! bAdarateukkAiyA? goyamA ! bAdarateukkAiyA aNegavihA paNNattA, taMjahA- iMgAle jAle mummure jAvasUrakaMtamaNiNissie; jeyAvaNNe thppgaaraa| tesamAsao duvihA paNNattA, tajahA- pajjattA ya apajjattA y|| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! bAdara tejaskAyika jIvonA keTalA prakAra che? uttara- he gautama ! bAdara tejaskAyikanA aneka prakAra che. yathA- aMgArA-kolasAnI agni, jvALAnI agni(jAjvalyamAna khera AdinI jvALA athavA dIpakanI jALa) murmura-rAkhamAM rahelA agnikaNa vAva, sUryakAMta maNithI nIkaLelI agni ane bIjI paNa A prakAranI aneka agni che. bAdara tejaskAyika jIvonA saMkSepathI be prakAra che- (1) paryApta ane (2) aparyApta. 77 tesiMNaM bhaMte ! jIvANaM kai sarIragA paNNatA? goyamA !taosarIragA paNNattA, taMjahA- orAlie, teyae, kammae / sesaMtaMceva, sarIragA suikalAvasaMThiyA, tiNNi lessA, Thii jahaNNeNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM tiNNi rAIdiyAI, tiriyamaNussehito uvavAo,sesataceva egagaiyA duAgaiA,parittA asaMkhejjA pnnnnttaa,setteukkaaiyaa| bhAvArtha - prazna-he bhagavan!te jIvone keTalA zarIra hoya che? uttara- he gautama! tene traNa zarIra hoya che- (1) audArika, (2) taijasa ane (3) kArmaNa. zeSa kathana bAdara pRthvIkAyanI jema samajavuM joIe. vizeSatA e che ke tenA zarIranuM saMsthAna soyanA bhArAnA
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 56 | zrI jIvAjIvAbhigama sUtra AkAranuM che. tene traNa vezyAo che. tenI jaghanya sthiti aMtarmuhUrta ane utkRSTa sthiti traNa ahorAtrinI che. te tiryaMca ane manuSyomAMthI Ave che ane phakta eka tiryaMca gatimAM jAya che. te pratyeka zarIravALA ane asaMkhyAta hoya che. A tejaskAyanuM varNana pUrNa thayuM. vivecanaH prastuta sUtromAM tejaskAyanuM bheda-prabheda sahita 23 kArathI pratipAdana che. tejasa arthAta agni ja jenuM zarIra che tene tejaskAyika kahe che. tejaskAyika jIvonA be prakAra che(1) sUkSma tejaskAyika ane (2) bAdara tejaskAyika. sUkSma tejaskAya samagra lokamAM vyApta che. tenA be bheda che- paryApta ane aparyApta. bAdara tejasakAya -je agnikAyika jIvone bAdara nAmakarmano udaya che, te bAda tejaskAya che. tenA aneka prakAra che, yathA- IgAla, jvAlA, murkhara yAvatuM sUryakAMta maNi nizrita agni. ahIM yAvata zabdathI arci, alAta, zuddha agni, ulkA, vidhuta azani, nirdhAta, saMgharSa samusthita vagere agninuM grahaNa thAya che. IgAla- aMgArA-dhumADA vinAno prajvalita khera Adino agni. jvAlA- agni sAthe joDAyelI jAjvalyamAna khera AdinI jvALA athavA dIpakanI jvALA. murmara- rAkhamAM rahelA agni kaNa-tikhArA. arci- agnithI alaga thayelI jvAlA. alAta- saLagatI mazAla, saLagatuM lAkaDuM. zaddha agni-lokhaMDanA goLAnI agni. ulkA- AganA taNakhA.vidhuta- AkAzIya vIjaLI. azaniAkAzamAMthI kharatA vaja jevA agnikaNa(indranA vajanuM nAma azani che.)nirdhAta-vaikriyalabdhi prayogathI je azanipAta- vajapAta(vIjaLI paDavI)thAya te. saMgharSa samusthita- araNinA lAkaDAne ghasavAthI athavA anya bIjI vastu ghasavAthI utpanna thatI agni. sUryakAnta maNi- prakhara sUrya kiraNonA sparzathI sUryakAMta maNithI utpanna thatI agni. te uparAMta A prakAranI bIjI aneka agnio bAdara tejaskAyika che. bAdara tejaskAyikanA be prakAra che- (1) paryApta ane (2) aparyApta. aparyApta jIvonA varNa Adi spaSTa rUpe pragaTa hotA nathI. paryApta jIvonA varNa, gaMdha, rasa ane sparzanI apekSAthI hajAro prakAra ane saMkhyAta yonio thaI jAya che. tenI sAta lAkha yonio che. paryAptanI nizrAmAM ja aparyApta jIvo utpanna thAya che, jyAM eka aparyApta jIva utpanna thAya tyAM niyamA asaMkhyAtA utpanna thAya che. tejaskAyika jIvomAM zarIra Adi 23 dvAronI vicAraNA pRthvIkAyanI samAna jANavI joIe. temAM cAra dvAramAM vizeSatA che. yathAsaMsthAna- tejaskAyanuM saMsthAna sUcikalApa-soInA bhArAnA AkAre che. vezyA- tejaskAyamAM traNa lezyA hoya che. upapAta- pAMca sthAvara, traNa vikasendriya, manuSya ane tiryaMca paMcendriya A daza daMDakanA jIvo AvIne utpanna thAya che. tejasakAyamAM utpanna thAya che. devo utpanna thatA nathI. cyavana- tejaskAya marIne eka tiryaMcagatimAM ja jAya che, manuSya gatimAM jatA nathI. sthiti- jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa traNa ahorAtranI. gati-Agati tejaskAya marIne tiryaMcagatimAM jAya che ane manuSya, tiryaMca be gatimAMthI Ave che.
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-1 57 tejaskAyanA 23 dvAra - (1) zarIra- traNa. audArika, taijasa ane kAryaNa zarIra. (2) avagAhanA jaghanya ane utkRSTa aMgulano asaMkhyAtamo bhAga. (3) saMghayaNa- chevaTu (4) saMsthAna- huMDa, soInA bhArAnA AkAre (5) kaSAya- cAra (6) saMjJA- cAra (7) lezyA- prathamanI traNa. (8) indriya- eka sparzendriya. (9) samudghAta- prathamanI traNa. (10) saMzI- asaMzI (11) veda- napuMsakaveda (12) paryApti-- cAra paryApti, cAra aparyApti. (13) dRSTi- mithyAdaSTi (14) darzana- acakSudarzana (15) jJAna- be ajJAna. (16) yoga- kAyayoga (17) upayoga- baMne. (18) AhAra- sUkSma teukAya- traNa, cAra, pAMca ke cha dizAmAMthI ane bAdara teukAya cha dizAmAMthI 288 prakAre AhAra grahaNa kare che. (19) upapAta-- manuSya / ane tiryaMca, A be gati ane daza daMDakamAMthI AvIne utpanna thAya che. (20) sthiti- sUkSmanI apekSAe jaghanca, utkRSTa aMtarmuhUrta. bAdaranI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta utkRSTa traNa ahorAtranI. (21) maraNa- samuddAta sahita ane samuddAta rahita, baMne prakAranuM maraNa. (22) cyavana- mRtyu pAmIne tiryaMcagatimAM jAya arthAt pAMca sthAvara, traNa vikalendriya ane tiryaMca paMcendriya te nava daMDakamAM jAya. (23) gati-Agati- eka tiryaMca gatimAM jAya, manuSya ane tiryaMca gati, A be gatimAMthI Ave che. vAyukAcika jIvo -- 78 sarjita te ! vADavADyA ?poyamAM !vADavAyA vihA paLattA, taM nahAsuhumvaaukkaaiyaa ya bAyaravAukkAiyA ya / suhumavAukkAiyA jahA teDakkAiyA navaraM sarIrA paDAgasaMThiyA, egagaiyA duAgaiyA, parittA asaMkhijjA / settaM suhumavAukkAiyA / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan ! vAyukAyikanA keTalA prakAra che ? uttara- he gautama ! vAyukAyikanA be prakAra che, yathA- (1) sUkSma vAyukAyika ane (2) bAdara vAyukAyika. sUkSma vAyukAyika jIvonuM kathana sUkSma tejaskAyikanI samAna jANavuM joIe. temAM vizeSatA e che ke tenA zarIranuM saMsthAna dhvajApatAkAnA AkAranuM che. te eka gatimAM jAya che ane be gatiomAMthI Ave che. te pratyeka zarIrI ane asaMkhyAta lokAkAzanA pradeza pramANa che. A sUkSma vAyukAyikanuM varNana thayuM. 79 se kiM taM bhaMte ! bAdaravAukkAiyA ? goyamA ! bAdaravAukkAiyA aNegavihA paNNattA, taM jahA- pAINavAe, paDINavAe, evaM je yAvaNNe tahappagArA, te samAsao duvihA paNNattA, taM jahA - pajjattA ya apajjattA ya / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! bAdara vAyukAyikanA keTalA prakAra che ? uttara- he gautama ! bAdara vAyukAyika jIvonA aneka prakAra che, yathA- pUrvano vAyu, pazcimano vAyu ityAdi, A prakAranA anya paNa vAyukAya che. tenA saMkSepathI be prakAra che- (1) paryApta ane (2) aparyApta. 80 siM khaM te! nIvALa jDa sarIranA paLattA ? goyamA ! vattAri sarIra paLattA, teM nahA- olipa, veDaXi, teyapa, mmad sarIragA paDAgasaMThiyA, cattAri samugdhAyA- veyaNAsamugdhAe, kasAyasamugdhAe, mAraNaMtiyasamugdhAe, veDavviyasamugdhAe / AhAro NivvAghAeNa chaddisiM, vAghAyaM paDucca siya tidisiM, siya caudisiM, siya paMcadisiM /
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 18 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra uvavAo devamaNuyaNeraiesuNatthi / ThiI jahaNeNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM tiNNi vAsasahassAI, sesaMtaMceva egagaiyA,duAgaiyA, parittA, asaMkhejjA paNNattA samaNAuso! setaMbAyaravAukkAiyA / setaM vAukkAiyA / bhAvArtha - prazna-he bhagavan! te jIvone keTalAM zarIra che? uttara-he gautama!cAra zarIra che. audArika, vaikriya, taijasa ane kArpaNa. tenA zarIranuM saMsthAna dhvajA patAkAnA AkAranuM che. tene cAra samughAta hoya che-vedanA samughAta, kaSAya samughAta, mAraNAMtika samudyAta ane vaikriya samudyAta. vyAghAta na hoya to teo cha dizAmAMthI AhAranA pugalone grahaNa kare che ane vyAghAta hoya to kyAreka traNa dizA, kyAreka cAra dizA ane kyAreka pAMca dizAnA pudgalone grahaNa kare che. te jIva devagati, manuSyagati ane narakagatimAM utpanna thatA nathI. tenI sthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa traNa hajAra varSanI che. zeSakathana pUrvavatu jANavuM. he AyuSyamAna zramaNa ! teo eka gatimAM jAya che ane be gatimAMthI Ave che. te pratyeka zarIrI ane asaMkhyAtA hoya che. A bAdara vAyukAya ane vAyukAyanuM varNana pUrNa thayuM. vivecana : vAyu ja jenuM zarIra che tene vAyukAyika kahe che. tenA be prakAra che- (1) sUkSma ane (2) bAdara. sUkSma vAyakAyikonuM varNana pUrvokta sUkSma tejaskAyikonI jema samajavuM joIe. temAM vizeSatA e che ke, vAyukAyikanA zarIranuM saMsthAna dhvajA patAkAnA AkAre che. bAdara vAyukAyika jIvonA aneka prakAra hoya che, yathA-pUrvIvAta- pUrva dizAmAMthI AvatI havA. A ja rIte pazcimIvAta, dakSiNIvAta, uttarIvAta, UddhavAta, adhovAta, tiryagvAta, vidizAvAta. vAtodabhrama- aniyata dizAomAM vahetI havA. vAtotkalikA- samudranI jema teja gatithI phUMkAto pavana. maMDalikAvAta- cakravAta, gujavAta- sUsavATA karato pavana. jhaMjhAvAta- varasAdanI sAthe phUMkAto pavana. saMvataMkavAta- pralayakAlIna pavana. ghanavAta- ratnaprabhA pRthvI AdinI nIce rahelI saghana havA, nakkara vAyu. tanuvAta- ghanavAtanI nIce rahelo pAtaLo vAyu. zudhavAta- maMdavAyu athavA mazaka AdimAM bharelo vAyu. A sivAya bIjA paNa anya prakAranI havAo bAdara vAyukAya che. bAdara vAyukAyika jIvonA be prakAra che- (1) paryApta ane (2) aparyApta. tenI varNAdinI taratamatAnI apekSAe sAta lAkha yonio che. paryApta vAyukAya jIvanI nizrAmAM ja aparyApta vAyukAyanA jIvo utpanna thAya che. jyAM eka aparyApta jIva utpanna thAya tyAM niyamataH asaMkhyAtA utpanna thAya che. vAyakAyamAM 23 tAronI vicAraNA pRthvIkAyanI samAna jANavI. tenA cAra dvAramAM vizeSatA che. zarIra- vAyukAyika jIvone cAra zarIra hoya che- (1) audArika, (2) vaikriya, (3) taijasa ane (4) kArmaNa. sUkSma vAyukAyane traNa zarIra ane bAdara vAyukAyanA jIvone vaikriya zarIra sahita cAra zarIra hoya che. samudyAta- cAra hoya che- (1) vedanA samudyAta (2) kaSAya samudyAta (3) mAraNAMtika samudyAta ane (4) vaikriya samadurghAta. saMsthAna- tenuM saMsthAna dhvajA-patAkAnA AkAre che.sthiti-jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa traNahajAra varSanI sthiti che.
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-1 | 59 | AhAra- tejaskAyika jIvonI samAna AhAranuM kathana che arthAtu nirvAghAta hoya to cha e dizAnA pugalone grahaNa kare che ane vyAghAtanI sthitimAM kyAreka traNa, kyAreka cAra ane kyAreka pAMca dizAonA pudgalone grahaNa kare che. loka niSphaTa (lokanA cheDe)mAM paNa bAdara vAyukAyanI saMbhAvanA che, tethI tene vyAghAta thaI zake che. bAdara tejaskAyamAM niyamataH cha dizAno AhAra che. te jIvo lokanA aMte hotA nathI. vAyukAyanA 23 kAra:- (1) zarIra- sUkSma vAyukAyane traNa-audArika, taijasa ane kArpaNa zarIra ane bAdara vAyune vaikriya sahita cAra zarIra hoya (2) avagAhanA- jaghanya, utkRSTa aMgulano asaMkhyAtamo bhAga (3) saMghayaNa-chevaTu (4) saMsthAna- huMDa. dhvajA patAkAnA AkAre (5) kaSAya- cAra (6) saMjJAcAra (7) lezyA- traNa (8) indriya- eka sparzendriya (9) samughAta- sUkSmavAyune vedanIya, kaSAya, mAraNAMtika, traNa samughAta ane bAdara vAyune vaikriya sahita cAra samughAta (10) saMjJI- asaMzI (11) veda- napuMsaka veda (12) paryApti- cAra paryApti, cAra aparyApti (13) daSTi- mithyA daSTi (14) darzanaacakSudarzana (15) jJAna- be ajJAna (1) yoga- kAyayoga (17) upayoga- sAkAra, anAkAra baMne. (18) AhAra- sUkSma ane bAdara baMne prakAranA vAyukAyika jIvo traNa,cAra,pAMca ke cha dizAmAMthI 288 prakAre AhAra grahaNa kare che. (19) upapAta-manuSya ane tiryaca, A be gatinA pAMca sthAvara, traNa vikasendriya, manuSya, tiryaca, A daza daMDakamAMthI Ave (20) sthiti- sUkSmavAyukAyanI jaghanya-utkRSTa aMtarmuhUrta. bAdaravAyukAyanI jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa 3000 varSa (21) maraNa- samughAta sahita ane samughAta rahita baMne prakAranA (22) cyavana- pAMca sthAvara, traNa vikalendriya, tiryaMca paMcendriyamAM, A tiryaMca gatinA nava deDakamAM jAya. (23) gati-Agati- eka tiryaMca gatimAM jAya, manuSya ane tiyeca, A be gatimAMthI Ave. udAra trasa jIvo - | 81 se kiMtaMbhaMte ! orAlA tasA pANA? goyamA ! orAlA tasA pANA cauvvihA paNNattA,taMjahA- beiMdiyA, teiMdiyA, cauriMdiyA, paMceMdiyA / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! udAra trasa jIvonA keTalA prakAra che? uttara- he gautama! udAra traNa jIvonA cAra prakAra che, yathA- (1) beindriya, (2) te indriya, (3) caurendriya ane (4) paMcendriya. vivecana : prastuta sUtramAM udAra trasa jIvonA cAra prakAranuM kathana che. beijiyaHje jIvone sparzendriya ane jihendriya, A be indriyo hoya te beindriya che. teIndriya -je jIvone sparzendriya, jihendriya ane dhrANendriya, A traNa indriyo hovAthI te teindriya che. caurekiya :- je jIvone sparzendriya, jilaeNndriya, ghrANendriya ane cakSurindriya, A cAra indriyo hoya te caurendriya che. paMcendriya -je jIvone sparzendriya, jihendriya, ghrANendriya, cakSurindriya ane zrotendriya, A pAMca indriyo hoya te paMcendriya che. beindriya jIvoH82 se kiM taM bhaMte ! beiMdiyA? goyamA! beiMdiyA aNegavihA paNNattA, taMjahA
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 0 | zrI jIvAjIvAbhigama sUtra pulAkimiyA jAvasamudalikkhA / jeyAvaNNetahappagArA;tesamAsao duvihA paNNattA, tajahA- pajjattA ya apajjattA y| bhAvArtha :-prazna- he bhagavan ! bendriya pornu sva35 cha ? 62- gautama ! pendriya vInA mane prakAra cha, yathA- purAbhi (42bhiyA) yAvat samudgalIkha. te uparAMta bIjA paNa aneka beindriya jIvo che. tenA saMkSepathI be prakAra che- (1) paryApta ane (2) aparyApta. 83 tesiNaM bhaMte ! jIvANaM kai sarIragA paNNattA? goyamA ! taosarIragA paNNattAorAlie, teyae, kmme| bhAvArtha :-prazna- he bhagavan ! te pAne 32vAM zarI2 Doya cha ? uttara- gautama ! 5 zarI2 cha, yathA- dArika, taijasa ane kArmaNa. 84 tesiMNaM bhaMte ! jIvANaM kemahAliyA sarIrogAhaNA paNNattA? goyamA !jahaNNeNaM agulAsaMkhejjaibhAgaMukkoseNaM baarsjoynnaaii| chevaTTasaMghayaNA, huMDasaMThiyA, cattAri kasAyA, cattArisaNNAo, tiNNi lesAo, do iMdiyA,taosamughAyA-veyaNA,kasAya,mAraNatiyA;NosaNNI,asaNNI;NapuMsagaveyagA, paMca pajjattIo, phca apajjattIo,sammadiTThI vi, micchAdiTThI vi, No sammAmicchAdiTThI; No cakkhudasaNI, acakkhudasaNI,No ohidasaNI, No kevldsnnii| bhAvArtha :-pra-3 mAvan ! te vona zarIranI sa na 2ii moTI cha ? 6ttara- gautama ! tenI avagAhanA jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa bAra yojanAnI hoya che. te jIvone sevArya saMghayaNa ane huMDa saMsthAna hoya che. te jIvone cAra kaSAya, cAra saMjJA, traNa lezyA ane be indriyo hoya che; vedanA, kaSAya ane mAraNAMtika, A traNa samudyAta hoya che. te jIva asaMjJI che; napuMsaka vedavALA che, tene pAMca paryAptio, pAMca aparyAptio hoya che, teone samyagudaSTi ane mithyAdaSTi hoya che, mizradaSTi nathI. tene cakSudarzana, avadhidarzana ane kevaLadarzana nathI, mAtra acakSudarzana hoya che. 85 teNaM bhaMte !jIvA kiMNANI, aNNANI? goyamA !NANI vi aNNANI vi / je NANI teNiyamA duNNANI, taMjahA- AbhiNibohiyaNANI suyaNANIya / je aNNANI te NiyamA duaNNANI maiaNNANI ysuyannnnaanniiy|| ___No maNajogI, vaijogI, kaayjogii| sAgArovauttA vi aNAgArovauttA vi| AhAroNiyamA chddisiN| uvavAo tiriymnnussemnnerddydev-askhejjvaasaauyvjjNs| ThiI jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM bArasasavaccharANi / samohayA vimaraMti, asamohayA vi mrNti| bhAvArtha:-prazna-bhagavana! vazAnI chamazAnI ? 612- gautama!zAnI cha bhane
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-1 1 ajJAnI paNa che. je jJAnI che te niyamathI be jJAnavALA che--- matijJAnI ane zrutajJAnI. je ajJAnI che te niyamathI be ajJAnavALA che- mati ajJAnI ane zrutaajJAnI. te jIvo manayogavALA nathI, vacanayoga ane kAyayogavALA che. te jIvo sAkAropayogayukta ane anAkAropayogayukta che. te jIvono AhAra niyamathI cha dizAonA pudgalono hoya che. teno upapAta nairayika, deva ane asaMkhyAta varSanA AyuvALA yugalikone choDIne zeSa tiryaMca ane manuSyomAMthI thAya che. tenI sthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa bAra varSanI che. te mAraNAMtika samuddAtathI samavahata thaIne paNa mare che ane asamavahata paNa mare che. 86 bhaMte! jIvA anaMtaraM uvvaTTittA kahiM gacchati ? kahiM uvavajjaMti ? goyamA ! Neraiya-deva-asaMkhejjavAsAuyavajjesu gacchaMti, dugaiyA, duAgaiyA, parittA asaMkhejjA, taM iMdiyA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! te jIvo marIne kyAM jAya che ? uttara- he gautama ! nArakI, devatA ane asaMkhyAta varSanA AyuSyavALA tiryaMco ane manuSyone choDIne, zeSa tiryaMco ane manuSyomAM jAya che. te jIva be gatimAM jAya che ane be gatimAMthI Ave che. te pratyeka zarIrI che ane asaMkhyAta che. A beindriya jIvonuM varNana pUrNa thayuM. vivecana : prastuta sUtromAM beindriyonA prakAra ane 23 dvArathI tenI vicAraNA che. : putAjimiyA nAva samudratiAEAH-ahIM yAvat zabdathI prajJApanA sUtrAnusAra aneka beindriya jIvo A pramANe che- pulAkRmika-- maLadvAramAM utpanna thatAM kRmi. kukSikRmi udaramAM utpanna thatAM nAnA kRmi. kRmi gaMDuyalaga H- peTamAM utpanna thatAM moTA kRmi. golomaka- gAyonA romamAM utpanna thatAM kRmi.nepUra, saumaMgalaka, vaMzImukha, sUcimukha, gaujalokA, jalokA, jalApuSka. zaMkha-samudramAM utpanna thatAM zaMkha. zaMkhanaka samudramAM utpanna thatAM nAnA-nAnA zaMkha. dhullA- khullA, guDajA, skandha, sAmudrI zaMkhanA AkAravALA nAnA zaMkha.varATA- koDI te uparAMta saukita, maukita, kallukAvAsA, ekAvarta, dvidyAvarta, naMdikAvarta, zaMbukA, mAtRvAhA vagere vividha prakAranA zaMkha samajavA joIe. sirpIi saMpuTa-chIpalA, caMdanaka, samudralikSA - kRmi vizeSa. A badhA tathA anya A prakAranA bhRtakalevaramAM utpanna thatAM kRmi Adi beindriya samajavA joIe. A beindriya jIvo paryApta ane aparyAptanA bhedathI be prakAranA che. beindriyonA 23 dvAramAMthI keTalAka dvAramAM vizeSatA A pramANe che- avagAhanA-jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga, utkRSTa bAra yojananI che. utkRSTa avagAhanA sAmudrI jIvonI apekSAe thAya che. saMghayaNa- traNa vikalendriya jIvone chevaTu saMghayaNa hoya che. paryApti- beindriya jIvone AhAra, zarIra, indriya, zvAsocchvAsa ane bhASA, A pAMca paryApti ane pAMca aparyApti hoya che. dRSTi- traNa vikalendriya jIvone aparyAptAvasthAmAM samyagdaSTa hoya zake che. koI jIva vikalendriyanA
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra AyuSyano baMdha karyA pachI samyak darzana prApta kare ane mRtyu samaye samyagdarzananuM vamana karatAM-karatAM vikalendriyamAM utpanna thAya, to tene aparyAptAvasthAmAM alpa samaya mATe sAsvAdana samyagdarzana rahe che. ane paryApta thatAM te mithyAtvI thaI jAya che. vikalendriya jIvo potAnA jIvanakAla daramyAna navuM samyagdarzana prApta karI zakatA nathI. A rIte vikalendriyamAM samyagdaSTi ane mithyAdaSTi hoya che. teone mizradaSTi hotI nathI. ra jJAna- aparyAptAvasthAmAM samyagdaSTa hovAthI be jJAna ane mithyAtvI jIvone be ajJAna hoya che. A rIte te jIvone be jJAna ane be ajJAna hoya che. AhAra-cha dizAmAMthI AhAra yogya pudgalone grahaNa kare che. te jIvo trasanADImAM ja hovAthI koI paNa dizAno vyAghAta thato nathI. upapAta- temAM manuSya ane tiryaMca, A be gatinA pAMca sthAvara, traNa vikalendriya, saMkhyAta varSanA AyuSyavALA manuSya ane tiryaMco, A daza daMDakanA jIvo AvIne utpanna thAya che. uddhRrtana- teo manuSya ane tiryaMca, A be gatinA daza daMDakamAM jAya che. phulakoTi - beindriyamAM sAtalAkha jAti kula koTi yoni hoya che. beindriyamAM be lAkha jIvAyoni che. nA tohi goLI - jAti-kulakoTi yoni- gatizati ti tirthannati tasyAH vaijJAni miIvRzviAlIni nAnAi tAni yoni pramulAkhi / prastuta prasaMgamAM 'jAti' zabda tiryaMcagatino bodhaka che. temAM kRmi, kIDA vagere kuLa che ane te jemAM utpanna thAya te yoni. yoni eTale jIvonuM utpatti . sthAna. utpattisthAnamAM utpanna thanArA jIvonI vividha jAtine kula kahe che. jema ke chANa yonirUpa che, jemAM kRmi, kIDA, vRzvika Adi vividha jAtivALA jIvo utpanna thAya che, te tenA kula che. yoni eka hoya ane temAM aneka kula hoya che athavA jJAtinamitte pam / jAtikulane eka pada rUpe svIkArIe to "eka yoninA aneka jAtikula hoya che," te pramANe artha thAya che. chANarUpa yonimAM kRmikula, vRzcikakula vagere aneka jAtikula hoya che. parittA asaMveggA:- beindriya jIvo paritta-pratyeka zarIrI ane asaMkhyAta hoya che. te asaMkhyAtanI rAzinuM spaSTIkaraNa zrI prajJApanA sUtranA bAramA padamAM che. - beindriyanA 23 dvAra :- (1) zarIra- traNa. audArika, taijasa ane kAryaNa. (2) avagAhanA- jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa bAra yojana. (2) saMghayaNa- chevaTu. (4) saMsthAna - huMDa. (5) kaSAya--- cAra. (6) saMjJA-- cAra. (7) lezyA-prathamanI traNa. kRSNa, nIla, kApota. (8) indriya- sparzendriya ane jihmendriya, A be Indriyo. (9) samuddAta- vedanA, kaSAya ane mAraNAMtika, A traNa samuddAta. (10) saMzI- asaMzI. (11) veda- napuMsaka veda. (12) paryApti- pAMca paryApti ane pAMca aparyApti. (13) diSTa- be. samyagdaSTa ane mithyAdaSTi.(14) darzana- acakSudarzana.(15) jJAna- be ajJAna athavA be jJAna. mati-zrutajJAna athavA mati-zrutaajJAna hoya.(16) yoga- vacanayoga ane kAyayoga che.(17) upayoga- sAkAra ane anAkAra upayoga. (18) AhAra-niyamathI cha e dizAonA pudgalono 288 prakAre AhAra grahaNa kare che.(19) u5pAta- deva, nA2ka ane asaMkhyAta varSAyuvALA tiryaMco ane manuSyone choDIne zeSa tiryaMca ane manuSya gatimAMthI temaja audArikanA daza daMDakamAMthI AvIne utpanna thAya che.(20) sthiti-- jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa bAra varSanI.(21) maraNa- samuddAta sahita ane
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti | 3 | samuddaghAta rahita, baMne prakAranuM maraNa hoya.(rara) cyavana- deva, nAraka ane asaMkhyAta varSanA AyuSyavALa I tiryaMco, manuSyone choDIne zeSa tiryaMca ane manuSya gatinA daza daMDakamAM utpanna thAya che.(23) gati-Agati- be gatimAM jAya che ane be gatimAMthI Ave che. teindriya jIvo - 87 sekiMjhate !taMteiMdiyA? goyamA ! teiMdiyA aNegavihA paNNattA,taMjahA-ovaiyA, rohiNIyA jAvahatthisoMDA, je yAvaNNe tahappagArA / te samAsao duvihA paNNattA, taMjahA- pajjattAya apajjattA yA taheva jahA beiMdiyANaM NavaraM- sarIrogAhaNA ukkoseNaM tiNNi gAuyAI, tiNNi iMdiyA, ThiI jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM egUNapaNNarAiMdiyA / sesaM taheva dugaiyA, duAgaiyA / parittA, asaMkhejjA paNNattA / setaM teiNdiyaa| bhAvArtha - prazna-eindriya jIvonA keTalA prakAra che? uttara- te indriya jIvonA aneka prakAra che, jema ke- ovadya- teindriya jIva vizeSa. rohiNIka yAvatu hastizoMDa(dhaneDuM) ane bIjA paNa aneka teindriya jIvo che. tenA saMkSepathI be prakAra che- (1) paryApta (2) aparyApta. A pramANe beIndriyanI samAna saMpUrNa varNana karavuM joIe. vizeSatA e che ke teindriya jIvonI utkRSTa avagAhanA traNa gAunI che,indriyo traNa che, sthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa ogaNapacAsa (ahorAtri) rAta divasanI che. zeSa kathana pUrvavatu jANavuM thAva te be gativALA, be AgativALA, pratyeka zarIrI ane asaMkhyAta che. A te indriyonuM varNana thayuM. vivecana : prastuta sUtramAM te indriyonA aneka prakAra ane tenA 23 dvAranuM atidezAtmaka nirUpaNa che. sparza, rasanA ane ghANa A traNa indriyo je jIvone hoya che, te te indriya jIva che. tenA ghaNA prakAra che, yathA- vapha- te indriya jIva vizeSa. rohiNIka, kaMthavA, kIDI, uddehaka, udhaI, utkalika, utpAda, utkaTa, tRNAhAra- tRNane khAnArA kIDA, kASThAhAra- kASThane khAnArA kIDA(ghuNA), mAluka, patrAhAra-patrane khAnArA kIDA, tRNavRttika, patravRttika, puSpavRttika, phalavRttika, bIjavRttika, taMduraNa masjika, trapuSamiMjika, kArvAsasthimiMjaka, hillika, jhillika, jhIMgirA-vAMdo, kiMgIriTa, bAhuka, subhaga, sauvastika, zukavRta, indrakAyika, indragopa-rezamI kIDo, ulecaka, kusthalavAhaka, yUkA(jaM), lIkha, hAlAhala, mAMkaDa, zatapAdikA (gajAI),gomatI(kAnakhajUro) ane hastizaoNDadhaneDA. A nAmomAM ghaNA dezI zabda che tenA pracalita artha prApta thatAM nathI. teindriya jIvonA nAmomAM keTalAka prasiddha che ane keTalAka aprasiddha che. tenA paryApta-aparyApta, A be prakAra che. tenA 23 dvAranuM varNana beindriyanI samAna jANavuM. temAM traNa dvAramAM vizeSatA che. zarIranI avagAhanA- te indriyonA zarIranI avagAhanA utkRSTa traNa gAunI che. indriya hAra- te jIvone traNa indriyo hoya che. sthiti dvAra- tenI jaghanya sthiti aMtarmuhUrta ane utkRSTa sthiti ogaNapacAsa (ahorAtra)rAta divasanI che. tenI ATha lAkha kulakoDI che.
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra teindriyanA 23 dvAra :- (1) zarIra- traNa. audArika, taijasa ane kAryaNa zarIra. (2) avagAhanA- jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga utkRSTa traNa gAu. (3) saMghayaNa- chevaTu. (4) saMsthAna- huMDa (5) kaSAya- cAra (6) saMjJA-- cAra (7) lezyA- traNa (8) indriya- traNa (9) samuddAta-- traNa (10) saMjJI- asaMzI (11) veda- napuMsaka veda (12) paryApti- pAMca (13) dRSTi samakita ane mithyAdaSTi (14) darzana- acakSudarzana (15) jJAna- be jJAna, be ajJAna (16) yoga- vacanayoga ane kAyayoga (17) upayoga- baMne. (18) AhAra- cha dizAmAMthI 288 prakAre. (19) upapAta- manuSya ane tiryaMca be gatinA 10 daMDakamAMthI (20) sthiti- jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa 49 ahorAtranI (21) maraNa- samuddAta sahita ane samuddAta rahita baMne prakAranuM. (22) cyavana- manuSya ane tiryaMca, A be gatinA 10 daMDakamAM jAya (23) gati-Agati- manuSya ane tiryaMca be gatimAM jAya ane be gatimAMthI Ave che. 4 caurendriya jIvo H 88 se kiM taM bhaMte ! cauriMdiyA ? goyamA ! cauriMdiyA aNegavihA paNNattA, taM jahAadhiyA, pottiyA jAvagomayakIDA, jeyAvaNNe tahappagArA / te samAsao duvihA paNNattA, taMjahA - pajjattA ya apajjattA ya / bhAvArtha :- * prazna- he bhagavan ! caurendriya jIvonA keTalA prakAra che ? uttara- he gautama ! caurendriya jIvonA aneka prakAra che, yathA- aMdhika, putrika yAvat gomayakITa(chANano kIDo) ane A prakAranA anya aneka jIvo che. saMkSepathI tenA be prakAra che- (1) paryApta ane (2) aparyApta. 89 tesiM NaM bhaMte ! jIvANaM kai sarIragA paNNattA ? goyamA ! tao sarIragA paNNattA - taM ceva, NavaraM sarIrogAhaNA ukkoseNaM cattAri gAuyAiM / iMdiyA cattAri / cakkhudaMsaNI, acakkhudaMsaNI / ThiI ukkoseNa chammAsA / sesaM jahA teiMdiyANaM jAva asaMkhejjA paNNattA / se taM cauriMdiyA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! te jIvone keTalA zarIra hoya che ? uttara- he gautama ! traNa zarIra hoya che. zeSa varNana pUrvavat jANavuM. temAM vizeSatA e che ke tenI utkRSTa avagAhanA cAra gAunI che, cAra indriyo che, te cakSudarzanI ane acakSudarzanI che. tenI sthiti utkRSTa cha mAsanI che, zeSa varNana teindriya jIvonI jema jANavuM joIe yAvat te asaMkhyAta che. A caurendriyanuM kathana thayuM. vivecanaH prastuta sUtramAM caurendriya jIvonA prakAra ane tenA 23 dvAronuM atidezAtmaka kathana che. prajJApanA sUtra anusAra tenA aneka nAma A pramANe che- aMdhika, pautrika(netrika) mAkhI, macchara, tIDa, khaDamAkaDI pataMga, DhiMkuNa, kukkuDa, kukkuha, naMdAvarta, smRgiriTa, kRSNapatra, nIlapatra, lohitapatra, haritapatra, zuklapatra, citrapakSa, vicitrapakSa, omaMjalikA, jalacArika, gaMbhIra, nainika, taMtava, akSiroTa, akSivedha, sAraMga. nupUra, holA, bhramara, bharilI, jasalA, toTTa, vIMchI, patravRzcika, chANavIMchI, jalavIMchI priyaMgAla, kanaka ane chANano kIDo vagere. tenuM saMpUrNa varNana beindriyanI samAna che paraMtu cAra dvAramAM vizeSatA che--
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-1 [ 5 ] (1) avagAhanA :- tenI utkRSTa avagAhanA cAra gAunI che. (ra) Indriya - tene cAra indriyo che- sparzendriya, jihendriya, ghrANendriya ane cakSurindriya. (3) darzana - tene AMkha hovAthI cakSudarzana ane acakSudarzana, A be darzana che. (4) sthiti dvAra - utkRSTa sthiti cha mAsanI che. caurejiyanA 23 kAra:- (1) zarIra- traNa. audArika, taijasa ane kArpaNa zarIra. (2) avagAhanAjaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga, utkRSTa- cAra gAunI (3) saMghayaNa- chevaTu (4) saMsthAna- huMDa (5) kaSAya- cAra, (6) saMjJA- cAra (7) vezyA- prathamanI traNa (8) indriya- cAra (9) samudyAtaprathamanA traNa (1) saMjJI- asaMjJI (11) veda- napuMsaka veda (12) paryApti- pAMca paryApti, pAMca aparyApti. (13) daSTi- samyadaSTi ane mithyAdaSTi (14) darzana- cakSudarzana ane acakSudarzana (15) jJAna-be jJAna, be ajJAna (16) yoga- vacanayoga ane kAyayoga (17) upayoga-bane. (18) AhAra- cha dizAmAMthI 288 prakAre. (19) upapAta- manuSya ane tiryaMca gatinA daza daMDaka-pAMca sthAvara, traNa vikalendriya, tiryacapaMcendriya ane saMkhyAta varSanA AyuSyavALA manuSyamAMthI Ave. (20) sthitijaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa cha mAsanI. (21) maraNa- samudyAta sahita ane samudyAta rahita, A baMne prakAranA maraNa. (rara) cyavana- saMkhyAta varSanA AyuSyavALA manuSya ane tiryaMca be gati ane daza daMDakamAM (upapAta pramANe) jAya. (23) gati-Agati- manuSya ane tiryaMca be gatimAM jAya, be gatimAMthI Ave che. paMcendriya jIvo - 90 se kiM taM bhaMte ! paMceMdiyA ? goyamA! paMceMdiyA cauvvihA paNNattA,taM jahANeraiyA,tirikkhajoNiyA,maNussA, devA / bhAvArtha - prazna - paMcendriya jIvonA keTalA prakAra che? uttara-paMcendriya jIvanA cAra prakAra che, yathA(1) nairayika, (2) tiryaMcayonika, (3) manuSya ane (4) deva. vivecana : prastuta sUtramAM paMcendriyanA bhedonuM kathana karyuM che. jene pAMca indriya hoya tene paMcendriya kahe che. cAra gatinI apekSAe tenA cAra bheda che. vyAkhyAmAM cAre gatinA vyutpattiparaka artha A pramANe karyA che- (1) nairayika-tatra ayana DraSTaasi varSanitina gartaniyA-nachAvAtA temanA trividyA jyAMiSTaphaladAyaka karma nIkaLI gayuMcheteniyanaraka che ane tenA narakAvAsamAM ja rahe che, tene nairayika kahe che. (2) lipinoLiyA- tiryaMcayonika.tirthamtiprastino nahitonasta* gativi, vivAtirthoni ti rAva@ArA prAyaH tiryalokanI yonisthAnomAM janma dhAraNa karanAra tiryaMca yonika kahevAya che athavA tiryayonika zabda rUDha che. (3) manuSya-mariti manuSya saMjJA, manorapatthAna manuSya: I manu, manuSyanI saMjJA che. manunA saMtAnane manuSya kahe che. (4) deva-divyantari revAje haMmezAM divyatAno,aizvaryano anubhava kare che, te deva che.
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ | | zrI jIvAjIvAbhigama sUtra nairathi vo:| 91 sekiMtaMbhaMte!NeraiyA / goyamA !NeraiyA sattavihA paNNattA,taMjahA-rayaNappabhApuDhaviNeraiyA jAva ahesattama puDhaviNeraiyA / te samAsao duvihA paNNattA,taM jahApajjattA ya apjjttaay| bhAvArtha:-prazna-bhagavana! nairathivInA 241 prAracha? 6ttara- gautama! nairapi von| sAta prakAra che, yathA- ratnaprabhA pRthvI nairayika yAvatuM adhaHsaptama pRthvI nairayika. tenA punaH be-be prakAra cha- paryApta sane aparyApta. | 92 tesiMNaM bhaMte ! jIvANaM kai sarIragA paNNattA? goyamA !taosarIragA paNNattA, taMjahA- veuvvie, teyae, kammae / bhAvArtha - prazna-he bhagavan! te jIvone keTalA zarIra hoya che? uttara-he gautama!traNa zarIra hoya cha-vaiThiya, te4sa mane aae| | 93 tesiMNaM bhaMte ! jIvANaM ke mahAliyA sarIrogAhaNA paNNattA / goyamA ! duvihA sarIrogAhaNA paNNattA,taMjahA- bhavadhAraNijjA ya uttaraveuvviyA y| tatthaNaMjAsA bhavadhAraNijjAsA jahaNNeNaM alassa asaMkhejjaibhAgaM,ukkoseNaM paMcadhaNusayAI / tattha NaM jA sA uttaraveuvviyA sA jahaNNeNaM aMgulassa saMkhejjaibhAgaM ukkoseNa dhnnushssN| bhAvArtha:-prazna-bhagavana! vonA zarIranI avagAhanAbI cha? 612-gautm!ten| zarIranI avagAhanA be prakAranI che bhavadhAraNIya ane uttaravaikriya. temAM bhavadhAraNIya avagAhanA jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa pAMcaso dhanuSanI che. uttara vaikriya zarIranI avagAhanA jaghanya aMgulano saMkhyAtamo bhAga, utkRSTa eka hajAra dhanuSanI che. 94 tesiM NaM bhaMte ! jIvANaM sarIrA kiM saMghayaNI paNNatA? goyamA ! chaNhaM saMghayaNANaM asaMghayaNI; NevaTThI, Neva chirA, Neva hAru, Neva saMghayaNamatthi, je poggalA aNiTThA akaMtA, appiyA,asubhA, amaNuNNA amaNAmAte tesiM saMghAtattAe prinnmti|| bhAvArtha:- prazna- bhagavante vAne yusaMghayAcha? 612- gautama!7 52nA saMghayamAthI eka paNa saMghayaNa nathI. tenA zarIramAM hADakAM nathI, nADI ke snAyu nathI, tethI teonA zarIramAM saMghayaNa nathI. aniSTa, apriya, akAMta, azubha, amanojJa ane amanohara pulo tenA zarIrarUpe ekatrita thAya che. | 95 tesiMNaM bhaMte ! jIvANaM sarIrA kiM saMThiyA paNNattA? goyamA ! duvihA paNNattA, taM jahA- bhavadhAraNijjA ya uttaraveuvviyA ya / tattha NaM je te bhavadhAraNijjA te huNddsNtthiyaa| tattha NaMje te uttaraveuvviyA te vihuMDasaMThiyA pnnnnttaa|
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-1 [ 67 ] bhAvArtha :-prazna- he bhagavan! te jIvone kayuM saMsthAna che? uttara- he gautama! tenA zarIranuM saMsthAna be prakAre che- bhavadhAraNIya ane uttaravaikriya. bhavadhAraNIya zarIranuM huMDa saMsthAna che ane uttaravaikriya zarIranuM paNa huMDa saMsthAna che. 96 evaMtesiMcattAri kasAyA, cattArisaNNAo, tiNNi lesAo, paMciMdiyA, cattAri samughAyA AillA,saNNI vi,asaNNI vi| NapuMsagavayA,chapajjattIo,cha apajjattIo, tivihA diTThI, tiNNi dasaNA,NANI vi aNNANI vi,jeNANI teNiyamA tiNNANI,ta jhaa-aabhinnibohiynnaannii,suynnaannii,ohinnaannii| jeaNNANIteatyAiyAduaNNANI, atyaajhyaatiannnnaannii| jeyduannnnaanniitenniymaamiannnnaanniisuyannnnaanniiy| jetiaNNANI teNiyamA maiaNNANI yasuyaaNNANI ya vibhaMgaNANI ya / tivihe joge,duvihe uvaoge, chaddisiM AhAro, osaNNakAraNaM paDucca vaNNaokAlAI jAvaAhAramAhAreti; uvavAo tiriya-maNussehito, Thii jahaNNeNaM dasavAsasahassAI, ukkoseNa tettiisNsaagrovmaaii| duvihA marati, uvaTTaNA bhANiyavvA jao AgayA, NavaraM samucchimesu paDisiddho, dugaiyA, duAgaiyA parittA asaMkhejjA paNNattA samaNAuso !setNnneriyaa| bhAvArtha:- A rIte te nairayikone cAra kaSAya, cAra saMjJA, traNa lezyA, pAMca indriya ane prAraMbhanA cAra samudyAta hoya che. te jIva saMzI paNa che, asaMjJI paNa che. te napuMsaka vedavALA che. tene cha paryAptio ane cha aparyAptio hoya che. tene traNa daSTi ane traNa darzana che. te jJAnI paNa che, ajJAnI paNa che, je jJAnI che te niyamathI traNa jJAnavALA che, jema ke- matijJAnI, zrutajJAnI ane avadhijJAnI che. je ajJAnI che, te jIvomAMthI koI be ajJAnavALA ane koI traNa ajJAnavALA che. je be ajJAnavALA che te niyamathI mati ajJAnI ane zrata ajJAnI che ane je traNa ajJAnavALA che te niyamathI mati ajJAnI, zrata ajJAnI ane virbhAgajJAnI che. tene traNa yoga, be upayoga hoya che ane cha dizAnA pugalone AhArarUpe grahaNa kare che. te prAyaH varNathI kALA Adi pudagalono AhAra grahaNa kare che. te tiryaMca ane manuSyomAMthI AvIne utpanna thAya che. tenI sthiti jaghanya daza hajAra varSa ane utkRSTa tetrIsa sAgaropamanI che. tenAmAM baMne prakAranA maraNa che. te marIne garbhaja tiryaMca temaja manuSyamAM utpanna thAya che, saMmUrchAima tiryaMca ke manuSyamAM jatA nathI. te be gativALA ane be AgativALA che. he AyuSyamAnu zramaNa ! te nairayiko pratyeka zarIrI ane asaMkhyAta che. A rIte nairayikonuM varNana thayuM. vivecana : prastuta sUtramAM nairayikonA prakAra batAvIne trevIsa dvArothI tenuM nirUpaNa karyuM che. sAta narakanI apekSAe nairayika jIvanA sAta prakAra che- (1) ratnaprabhA pRthvInA nairayika, (ra) zarkarA prabhA pRthvInA nairayika, (3) vAlukAprabhA pRthvInA nairayika, (4) paMkaprabhA pRthvInA nairayika, (5) dhUmaprabhA pRthvInA narayika, (6) tamaH prabhA pathvInA nairayika, (7) tama tamAprabhA pRthvInA nairayika. A nairayika jIvanA saMkSepathI be prakAra che. (1) paryApta, (2) aparyApta. tenA zarIrAdi dvAronI vicAraNA A prakAre che.
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 8 | zrI jIvAjIvAbhigama sUtra nairayikonA 23 dvAraH1) zarIra dvAra- nairayika jIvone audArika zarIra nathI. bhavasvabhAvathI ja tene vaikriya zarIra hoya che, tethI vaikriya, taijasa ane kArpaNa A traNa zarIra hoya che. (2) avagAhanA dvAra tenI avagAhanA be prakAranI che- (1) bhavadhAraNIya ane (2) uttarakriya. bhavadhAraNIya janmathI je zarIra hoya tene bhavadhAraNIya zarIra kahe che. tenI avagAhanA bhavadhAraNIya avagAhanA kahevAya che. nArakInI bhavadhAraNIya avagAhanA jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga che, te janma samaye hoya che ane utkRSTa avagAhanA 500dhanuSanI che. te sAtamI pRthvInA nairayikonI apekSAe kahI che. uttara vaikriya- nArakI ane devo janmajAta vaikriya zarIra dvArA je zarIra banAve tene uttara vaikriya zarIra kahe che. tenI avagAhanA uttara vaikriya avagAhanA kahevAya che. uttara vaikriyanI avagAhanA jaghanya aMgulano saMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa avagAhanA hajAra dhanuSyanI che. A utkRSTa avagAhanA sAtamI narakabhUminA nairayikonI apekSAthI che. nairayiko uttara vaikriya zarIra banAve tyAre jaghanya aMgulanA saMkhyAtamA bhAganuM zarIra banAve che. tenAthI nAnuM arthAt aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa zarIra banAvI zakatA nathI ane utkRSTa potAnA bhavadhAraNIya zarIrathI bamaNuM zarIra ja banAvI zake che, tenAthI moTuM banAvI zakatA nathI. A rIte nairayikonI vaikriyalabdhinI maryAdA che. sAte narakanA nairayikonI avagAhanA : narakamRthvInuM nAma bhavadhAraNIya avagAhanA uttarakiya avagAhanA ratnaprabhA all dhanuSa aMgula 15lii dhanuSa 12 aMgula zarkarAprabhA 15ll dhanuSa 12 aMgula 31ii dhanuSa vAlukAprabhA 31. dhanuSa darA dhanuSa paMkaprabhA darA dhanuSa 125 dhanuSa dhUmaprabhA 125 dhanuSa 250 dhanuSa tamaHprabhA | 250 dhanuSa 500 dhanuSa tamatamA pRthvI | 500 dhanuSa 1000 dhanuSa (3)sAyaNa-sadanananasthinithAtmavA saMghayaNa asthi samUhAtmaka hoya che. hADakAnI majabutAIne saMghayaNa kahe che. nArakIonA zarIramAM asthi, zirA, snAyu Adi nathI, tethI tenA zarIranuM koI paNa saMghayaNa hotuM nathI. nArakIonuM zarIra aniSTa, akAMta, apriya, azubha amanojJa ane amanohara pudgala skaMdhonuM baneluM hoya che. (4)saMsthAna- nArakIone bhavadhAraNIya ane utaravaikriya baMne prakAranA zarIra haMDasaMsthAnavALA che. nArakIonA zarIra kapAyelI pAMkha ane Doka Adi avayavavALA roma pakSInI jema atyaMta bIbhatsa hoya che. nArakIone uttara vaikriya zarIra paNa azubha nAmakarmanA udayathI atyaMta azubha ja thAya che. | | | ja | | 0 |
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-1 [ 9 ] (5)kaSAya- temAM cAre ya kaSAya hoya che. () saMjJA- temAM cAre ya saMjJAo hoya che. (7) zyA- temAM kRSNa, nIla ane kApota, A prathamanI traNa azubha lezyAo hoya che. prathama ane bIjI naraka bhUmimAM kApota vezyA, trIjI narakanA keTalAka nArakAvAsomAM kApota lezyA ane keTalAkamAM nIla glezyA, cothI narakamAM nIla vezyA, pAMcamI narakanA keTalAka narakAvAsomAM nIla glezyA ane keTalAkamAM kRSNa lezyA, chaThThImAM kRSNa lezyA ane sAtamI narakamAM parama kRSNa lezyA hoya che. (8) indriya nArakIone sparza, rasanA, ghANa, cakSu, zrota, A pAMca indriyo hoya che. 9) samaghAta- tene cAra samudyAta hoya che- vedanA, kaSAya, vaikriya ane mAraNAMtika, nairayikone tejalabdhi Adi nathI, tethI taijasa samughAta Adi nathI. (1) saMjJI- nArakI saMjJI ja hoya che paraMtu asaMjJI tiryaMca paMcendriya marIne prathama narakamAM utpanna thAya che, te aparyAptAvasthAmAM asaMzI kahevAya che. te paryAptAvasthAmAM saMjJIpaNAne prApta thAya che. saMjJI tiryaMca ke saMjJI manuSya marIne narakamAM utpanna thAya tyAre tene aparyAptAvasthAmAM paNa saMjJI ja kahevAya che. - A rIte prathama narakanA aparyAptA nArakIomAM keTalAka nArakIo saMjJI ane keTalAka nArakIo asaMjJI hoya che. bIjIthI sAtamI narakanA nArakIo saMjJI ja hoya che. asaMjJI tiryaMcane mana na hovAthI atyaMta tIvratama azubhakarmono baMdha karatA nathI, tethI te bIjI Adi naraka pRthvImAM utpanna thatAM nathI, mAtra prathama narakamAM ja utpanna thAya che. (11) veda- narayiko mAtra napuMsaka hoya che, temAM strIveda ke puruSaveda nathI. (1ra) paryApti- temAM cha paryAptio ane cha aparyAptio che. nArakIo bhASA ane mana paryApti eka sAthe pUrNa kare che, tethI te baMnenA ekatvapaNAnI vivikSAthI tene pAMca paryAptio ane pAMca aparyAptio paNa kahevAya che. (13) daSTi-nArakIone traNa daSTi hoya che- mithyASTi, samyagudaSTi, mizradaSTi. narakamAM utpanna thayA pachI paNa keTalAka nArakIo samyagadarzana prApta karI zake che, keTalAka samakitI nArakIo samakitanuM vamana karIne mithyAtvI banI jAya che ane koIka mizradaSTi paNa prApta karI zake che. A rIte nArakIomAM daSTinuM parivartana zakaya hovAthI temAM traNa daSTi hoya che. zrI bhagavatI sUtramAM sAtamI narakanA aparyAptA nArakIone eka mithyAdaSTi ja kahI che. (14) darzana- cakSudarzana, acakSudarzana ane avadhidarzana, A traNa darzana hoya che. nArakI jIvo paMcendriya hovAthI tene cakSudarzana ane acadarzana hoya che. te uparAMta te jIvone bhavapratyaya avadhijJAna athavA virbhAgajJAna hovAthI avadhidarzana hoya che. (15) jJAna- te jJAnI paNa hoya che ane ajJAnI paNa hoya che. je jJAnI che te niyamathI matijJAnI, zratajJAnI ane avadhijJAnI che. je ajJAnI che temAM keTalAka be ajJAnI ane keTalAka traNa ajJAnI hoya che. nArakIone bhava pratyaya avadhijJAna athavA virbhAgajJAna hoya che paraMtu asaMjJI tiryaMca paMcendriya prathama narakamAM utpanna thAya tyAre tene aparyAptAvasthAmAM virbhAgajJAna hotuM nathI. te paryAptAvasthAne ane saMjJIpaNAne prApta kare tyAra pachI virbhAgajJAna utpanna thAya che. te jIvonI apekSAe be ajJAna hoya che.
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ 70 | zrI jIvAjIvAbhigama sUtra saMjJI tiryaMca ke manuSyo narakamAM utpanna thAya te samakitI hoya to traNa jJAna ane mithyAtvI hoya to traNa ajJAna hoya che. A rIte nArakIomAM traNa jJAna, traNa ajJAna ane traNa darzana kula maLIne nava upayoga hoya che. (1) yoga- saMjJI hovAthI tene manayoga, vacanayoga ane kAyayoga, A traNa yoga hoya che. (17) upayoga- nArakIo sAkAra ane anAkAra, te baMne upayogavALA che. te baMne prakAranA upayoga kramazaH aMtarmuhUrtamAM badalAtA rahe che. sAkAra upayoga samaye te koI paNa jJAna ke ajJAnamAM upayogavAna hoya che ane anAkAropayoga samaye te koI paNa eka darzanamAM upayogavAna hoya che. (18) AhAra- nArakIo 288 prakAre AhAra grahaNa kare che. nArakIo lokaniSphaTamAMlokanA kinAre) hotA nathI, lokanI madhyamAM ja hoya che; tethI tene koI paNa dizAmAM vyAghAta na hovAthI te cha e dizAonA pugalone grahaNa kare che. te prAyaH azubha varNa, gaMdha, rasa, sparzavALA pudgalone grahaNa kare che. (19) upapAta(utpatti)- narakagatimAM utpattine samajavA mATe keTalIka bAbata jANavI jarUrI che. jema ke- nArakI ane deva marIne naraka gatimAM utpanna thatA nathI. pAMca sthAvara, traNa vikasendriyo marIne narakamAM utpanna thatA nathI. paMcendriya paryAptA jIvo ja narakamAM utpanna thaI zake che. saMmUrchAima manuSyo narakamAM utpanna thatA nathI. - yugalika tiryaMco ke yugalika manuSyo paNa marIne narakamAM utpanna thatA nathI. karmabhUminA paryApta paMcendriya tiryaMca ane manuSyomAMthI nIkaLelA jIvo nArakImAM utpanna thAya che. A rIte manuSya ane tiryaMca, A be daMDakanA jIvo narakamAM utpanna thAya che. (2) sthiti jaghanya sthiti daza hajAra varSa ane utkRSTa sthiti tetrIsa sAgaropama che. jaghanya sthiti prathama narakanI apekSAe ane utkRSTa sthiti sAtamI narakanI apekSAe samajavI joIe. (21) maraNa nArakI jIvo mAraNAMtika samudyAtathI samavahata ane asamavahata baMne prakAre mare che. (rara) vana-udvartana-maraNane ja cyavana ke udvartana kahevAya che. nArakI marIne naraka gati ke devagatimAM jatA nathI, temaja te pAMca sthAvara, traNa vikasendriya, asaMjJI tiryaMca paMcendriya ke saMmUrchAima manuSyomAM tathA yugalikomAM jatA nathI. nArakI marIne karmabhUminA saMjJI manuSyomAM ane saMjJI tiryacomAM jAya che. A rIte kula be daMDakamAM jAya che. (23) gati-Agati-nArakI marIne tiryaMca ane manuSya, A be gatimAM jAya che. tiryaMca ane manuSya A be gatimAMthI AvIne nArakImAM utpanna thAya che. nArakIo pratyeka zarIrI che ane asaMkhyAta che. saMkSiptamAM nArakIonA ra3 dvAra- (1) zarIra- traNa. vaikriya, taijasa ane kArmaNa zarIra. (2) avagAhanA- bhavadhAraNIya-jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga, utkRSTa 500 dhanuSa che. uttara vaikriya-jaghanya aMgulano saMkhyAtamo bhAga, utkRSTa 1000dhanuSa che. (3) saMghayaNa- nathI. (4) saMsthAnahuMDa. (5) kaSAya- cAra. () saMjJA- cAra. (7) vezyA- prathamanI traNa. (8) indriya- pAMca. (9) samudyAta- prathamanA cAra. (10) saMjJI- saMjJI ane asaMzI (11) veda- napuMsakaveda. (12) paryAptiapekSAthI pAMca paryApti, pAMca aparyApti. (13) daSTi- traNa. (14) darzana- traNa. cakSu, acakuM ane avadhidarzana. (15) jJAna- traNa jJAna, traNa ajJAna. (16) yoga- traNa. (17) upayoga- sAkAra ane anAkAra baMne upayoga kramazaH hoya che. (18) AhAra- 288 prakAre, cha dizAno (19) upapAta
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-1 71 manuSya ane tiryaMca paMcendriya, A be gatinA be daMDakanA jIvo AvIne utpanna thAya che. (20) sthiti- 4dhanya 10,000 varSa, utSTa 33 sAgaropama. (21) bharalA - samudghAta sahita ane samuddyAta rahita, baMne prakAranuM maraNa hoya. (22) uddhartana- manuSya ane tiryaMca paMcendriya, Ama be gatinA be daMDakamAM jAya. (23) gati-Agati- manuSya ane paMcendriya tiryaMca, A be gatimAM jAya ane be gatimAMthI Ave. tiryaya paMyendriyo : 97 se kiM taM bhaMte ! paMceMdiyatirikkhajoNiyA ? goyamA ! parcediyatirikkhajoNiyA duvihA paNNattA, taM jahA - saMmucchimapaMceMdiya - tirikkhajoNiyA ya / gabbhavakkaMtiya-paMceMdi tirikkhajoNiyA ya / bhAvArtha :- prazna - he bhagavan ! tiryaya paMyendriya kavonA DeTA prahAra che ? uttara - he gautama! tiryaya paMyendriya chavonA je prakAra che, yathA - (1) saMbhUrcchibha tiryaya paMthendriya ane (2) garbha4 tiryaya paMthendriya. be saMmUrchima tiryaMca paMcendriyoH 98 kiM taM ! mucchimapaMceMdiyatirikkhajoNiyA ? goyamA ! saMmucchimapaMceMdiya tirikkhajoNiyA tivihA paNNattA, taM jahA- jalayarA, thalayarA, khahayarA / bhAvArtha :- prazna - he bhagavan ! saMbhUrcchibha tiryaya paMthendriyanA DeTA prakAra che ? uttara - he gautama! saMmUrcchima tiryaMca paMcendriyanA traNa prakAra che- jalacara, sthalacara ane khecara. 99 se kiM taM bhaMte! jalayarA ? goyamA ! jalayarA paMcavihA paNNattA, taM jahA- macchagA, kacchabhA, magarA, gAhA, suMsumArA / bhAvArtha :- prazna - he bhagavan ! 4sayaranA DeTA prakAra che ? uttara - he gautama! 4sayaranA pAMya prAra te khApramANe che - (1) matsya, (2) 42cha5, (3) bhagara, (4) grAha ane (4) zizubhAra (suMsubhAra) 100 se kiM taM bhaMte! macchA ? goyamA ! evaM jahA paNNavaNAe jAva jeyAvaNNe thppgaaraa| te samAsao duvihA paNNattA, taM jahA- pajjattA ya apajjattA ya / bhAvArtha :- prazna - he bhagavan ! matsyanA DeTA prakAra che ? uttara - he gautama! matsyanA khaneDa prahArache ityAdi varNana prajJApanA sUtra anusAra jANavuM joIe yAvat A prakAranA anya paNa maccha Adi jANavA. A sarva jalacara saMmUrcchima tiryaMca paMcendriyanA saMkSepathI be prakAra che- paryApta ane aparyApta. 101 tesiM NaM bhaMte ! jIvANaM kaisarIragA paNNattA ? goyamA ! tao sarIragA paNNattA, taM jahA - orAlie, teyae, kammae / sarIrogAhaNA jahaNNeNaM aMgulassa asaMkhejjaibhAgaM, ukkoseNaM joyaNasahassaM / chevaTTasaMghayaNI / huMDasaMThiyA / cattAri kasAyA, saNNAo vi cattAri, lesAo tiNNi, iMdiyA paMca, samugdhAyA tiNNi, No saNNI, asaNNI, NapuMsagaveyagA, pajjattIo apajjattIo ya paMca, do diTThIo, do daMsaNA, do NANA, do aNNANA, duvihe joge, duvihe uvaoge, AhAro chaddisiM /
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 73 ] zrI jIvAjIvAbhigama satra bhAvArtha -prazna- he bhagavan! te jIvone keTalA zarIra hoya che? uttara-he gautama!traNa zarIra hoya che- audArika, tejasa ane kArmaNa. tenA zarIranI avagAhanA jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa eka hajAra yojana che. tene chevaTu saMghayaNa, huMDa saMsthAna, cAra kaSAya, cAra saMjJA, prAraMbhanI traNa lezyAo, pAMca indriyo, traNa samudyAta hoya che. te saMjJI nathI asaMjJI che. tene napuMsaka veda, pAMca paryAptio ane pAMca aparyAptio, be daSTi, be darzana, be jJAna, be ajJAna, be prakAranA yoga, baMne upayoga hoya che. te cha e dizAmAMthI pulo AhAra rUpe grahaNa kare che. 102 uvavAo tiriyamaNussehito No devehito No Neraiehito, tiriehito asaMkhejjavAsAuyavajjehito, akmmbhuumgaNtrdiivg-asNkhejjvaasaauyvjjehitomnnussehito| ThiI jahaNNeNaM aMtomuhuttaM, ukkosennNpuvkoddii| mAraNaMtiyasamughAeNaMduvihA vimrti| bhAvArtha - te tiryaMca ane manuSyomAMthI AvIne utpanna thAya che, devo ane nairayikomAMthI AvIne utpanna thatA nathI. tiryaMcamAM paNa asaMkhyAta varSanA AyuSyavALA tiryaMcamAMthI eTale yugalika tiryaMcamAMthI ane akarmabhUmi tathA aMtaradvIpanA asaMkhyAta varSanA AyuSyavALA(yugalika) manuSyamAMthI utpanna thatA nathI. - tenI sthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa pUrvakoTivarSanI che. te mAraNAMtika samughAtathI samavahata thaIne paNa mare che ane samavahata thayA vinA paNa mare che. 103 te NaM bhaMte! aNaMtaraM uvavaTTittA kahiM uvavajjati? ___ goyamA! Neraiesu vi tirikkhajoNiesu vi maNussesu vi devesu vi / raiesu rayaNapahAe, sesesupddiseho| tiriesusavvesujvavati-sakhejjavAsAuesuviasaMkhejja vAsAuesuvi, cauppaesu vi pakkhIsuvi / maNussesusavvesukammabhUmiesu, No akamma bhUmiesuaMtaradIvaesuvisaMkhejjavAsAuesuvi asakhejjavAsAuesuvi / devesu jAva vaannmtraa| cagaiyA,duAgaiyA,parittA asakhejjApaNNattA / setajalayarasamucchimaparcediya nirivallI bhAvArthaH- prazna- he bhagavan! saMmUrchAima jalacara marIne kyAM utpanna thAya che? uttara- he gautama! te narakamAM, tiryaMcamAM, manuSyamAM ane devamAM utpanna thAya che. narakamAM utpanna thAya to ratnaprabhA narakamAM utpanna thAya che, zeSa narakamAM utpanna thatA nathI. tiryaMcamAM utpanna thAya to saMkhyAta varSanA AyuvALA sarva prakAranA tiryacomAM ane asaMkhyAta varSanA AyuSyavALA catuSpadomAM ane pakSIomAM utpanna thAya che. manuSyomAM utpanna thAya to karmabhUmimAM utpanna thAya che, akarmabhUmimAM utpanna thatAM nathI, chappana aMtaradvIpamAM utpanna thAya che. A rIte saMkhyAta ane asaMkhyAta varSanA AyuSyavALA manuSyomAM utpanna thAya che. devomAM utpanna thAya to vANavyaMtara devo sudhI utpanna thAya che. te jIva cAragatimAM jAya che, be gatimAMthI Ave che. te pratyeka zarIrI ane asaMkhyAta hoya che. A jalacara saMmUrchAima paMcendriya tiryaMconuM varNana thayuM.
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-1 74 104 se kiM taM bhaMte ! thalayara-saMmucchimapaMceMdiya-tirikkhajoNiyA ? goyamA ! thalayara samucchima parcediya tirikkhajoNiyA duvihA paNNattA, taM jahA - cauppaya thalayara saMmucchima paMcediya tirikkhajoNiyA, parisappa thalayara saMmucchima parcediya tirikkhajoNiyA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! sthalayara saMbhUrcchibha tiryaya paMthendriyanA DeTA prahAra che ? uttara - gautama ! sthalacara saMmUrcchima tiryaMca paMcendriyanA be prakAra che, te A pramANe che, catuSpada sthalacara saMmUrchima tiryaMca paMcendriya ane parisarpa sthalacara saMmUrchima tiryaMca paMcendriya. 105 se kiM taM bhaMte ! thalayara cauppaya sammucchima paMceMdiya tirikkhajoNiyA ? goyamA ! thalayara caDappaya saMmucchima paMceMdiya tirikkhajoNiyA caDavvihA paNNattA, taM jahA - egakhurA, dukhurA, gaMDIpayA, saNapphayA jAva jeyAvaNNe tahappagArA / te samAsao duvihA paNNattA, taM jahA- pajjattA ya apajjattA ya / tao sarIrA, ogAhaNA jahaNNeNaM aMgulassa asaMkhejjaibhAgaM ukkoseNaM gAuyapuhuttaM / ThiI jahaNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM caurAsIivAsasahassAiM / sesaM jahA jalayarANaM jAva caugaiyA do AgaiyA / parittA asaMkhejjA paNNattA / se taM thalayara cauppaya sammucchima paMceMdiya tirikkhajoNiyA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! catuSpada sthalacara saMmUrcchima tiryaMca paMcendriyanA keTalA prakAra che? uttara- he gautama ! catuSpada sthalacara saMmUrcchima tiryaMca paMcendriyanA cAra prakAra che, te A pramANe che--- eka kharIvALA, be kharIvALA, gaMDIpadA ane sanakhapadA yAvat tenI jevA anya aneka jIvo paNa catuSpada sthalacara tiryaMca paMcendriya jANavA joIe. tenA saMkSepathI be prakAra che--paryApta ane aparyApta. te jIvone traNa zarIra che. tenA zarIranI avagAhanA jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga, utkRSTa aneka gAu che. tenI sthiti jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa 84,000 varSanI che. zeSa dvAronuM kathana saMmUrchima jalacaronI samAna jANavuM yAvat te marIne cAre gatimAM jAya che. manuSya ane tiryaMca gatimAMthI Ave che. te jIvo pratyeka zarIrI ane asaMkhyAta che. A rIte catuSpada sthalacara saMmUrcchima tiryaMca paMcendriyanuM kathana saMpUrNa thayuM. 106 se kiM taM bhaMte ! thalayara parisappa samucchima paMceMdiya tirikkhajoNiyA ? goyamA ! thalayara parisappa samucchima paMcediya tirikkhajoNiyA duvihA paNNattA, taM jahA - uraparisappa saMmucchimA bhuyaparisappa saMmucchimA / bhAvArtha :- prazna - he bhagavan ! parisarpa saMbhUchirma paMthendriya tiryayanA DeTA prahAra che ? uttara - he gautama ! tenA be prakAra che, te A pramANe che- uraparisarpa saMmUrchima tiryaMca paMcendriya ane bhujaparisarpa saMmUrcchima tiryaMca paMcendriya. | 107 se kiM taM bhaMte ! uraparisappa-saMmucchima-paMrvediya tirikkhajoNiyA ? goyamA ! uraparisappa saMmucchimA caDavvihA paNNattA, taM jahA - ahI ayagarA AsAliyA mahoragA /
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 74 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra bhAvArtha:prazna- he bhagavan! uraparisarpa saMmUrzima tiryaMca paMcendriyanA keTalA prakAra che? uttarahe gautama ! uraparisarpa saMmUrchAima tiryaMca paMcendriyanA cAra prakAra che, te A pramANe che- sarpa, ajagara, AsAlika ane mahoraga. 108 se kiM taM bhaMte ! ahI? goyamA ! ahI duvihA paNNattA,taM jahA- davvIkarA, mulinnoy| bhAvArtha - prazna-he bhagavan! sarpanA keTalA prakAra che? uttara- he gautama! sarpanA be prakAra che, te A pramANe che- daDUkara pheNavALA(phaNIdhara)sarpa ane mukulI- pheNa rahita sarpa. 109 se kiM taM bhaMte !davvIkarA? goyamA !davvIkarA aNegavihA paNNattA,taMjahAAsIvisA jaavsetdvviikraa| bhAvArtha -prazna- he bhagavan!darpIkaranA keTalA prakAra che? uttara-he gautama!darpIkaranA aneka prakAra che, te A pramANe che- AzIviSa sarpa vagere yAvatu te darpIkara- sarpa che. 110 se kiMtaM bhaMte ! mauliNo? goyamA ! mauliNo aNegavihA paNNattA,taM jahAdivvA, goNasA jAvaseta mauliNo / setaM ahii| bhAvArtha-prazna-he bhagavan! mukulI sarpanA keTalA prakAra che? uttara-he gautama!mukulI sarpanA aneka prakAra che, te A pramANe che-divyAka, gona vagere vAvate mukulI sarpa che. A rIte sarpanuM kathana pUrNa thayuM. 111 se kiMtaMbhaMte !ayagarA? goyamA ! ayagarA egAgArA pnnnnttaa| setaM aygraa| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! ajagaranA keTalA prakAra che? uttarahe gautama! ajagarano eka ja prakAra che. A rIte ajagaranuM kathana pUrNa thayuM. 112 se kiMtaM bhaMte ! AsAliyA? goyamA ! AsAliyA jahA paNNavaNAe / setaM bAlAtiyA bhAvArtha -prazna-he bhagavan!AsAlikanA keTalA prakAra che? uttara-he gautama! prajJApanA sUtrAnusAra tenuM varNana jANavuM joIe. A rIte asAlikanuM kathana pUrNa thayuM. 113 sekiMtaMbhate !mahoragA?goyamA !jahApaNNavaNAe jaavjeyaavnnnnethppgaaraa| se tNmhorgaa| te samAsao duvihA paNNattA,taM jahA- pajjattA ya apajjattA ya / taMceva NavaraMsarIrogAhaNA jahaNNeNaM aMgulassa asaMkhejjaibhAgaMukkoseNaM joyaNapuhuttaM / ThiI jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM tevaNNaM vAsasahassAI / sesaM jahA jalayarANaM jAva caugaiyA duAgaiyA parittA asNkhejjaa| setaM urgprisppaa| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! mahoramanA keTalA prakAra che? uttara- he gautama! mahoraganA prakAra prajJApanA sUtronusAra jANavA joIe. A rIte mahoraganuM kathana pUrNa thayuM. A pramANenA bIjA je uraparisarpa jAtinA tiryaMca paMcendriya che. tenA saMkSepathI be prakAra che
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti 75 ] paryApta ane aparyApta, zeSa kathana pUrvavatu jANavuM joIe. vizeSatA A pramANe che, tenA zarIranI avagAhanA jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa aneka yojana, sthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa trepana hajAra varSa che. zeSa kathana jalacaronI samAna jANavuM joIe yAvata te jIva cAra gatimAM jAya che ane be gatimAMthI Ave che. te pratyeka zarIrI che ane asaMkhyAta che. A uraparisarpanuM kathana thayuM. 114 se kiM taM bhaMte ! bhUyagaparisappa samucchima thalayarA? goyamA ! bhuyaga parisappa samucchima thalayarA aNegavihA paNNattA,taMjahA-gohA, NaulA, jAvaje yAvaNNe tahappagArAte samAsao duvihA paNNattA,taMjahA-pajjattA ya apajjattAya / sarIrogAhaNA jahaNNeNaM aMgulassa asaMkhejjai bhaagNukkosennNdhnnupuhttN| ThiI jahaNNeNaM aMtomuhattaMukkoseNaM bAyAlIsaMvAsasahassAI;sesaMjahA jalayarANa jAva caugaiyA, duAgaiyA, parittA asaMkhejjA paNNattA / setaM bhujaparisappa samucchimA / se tthlyraa| bhAvArtha -prazna-he bhagavan! bhujaparisarpa saMmUrchAima sthalacaranA keTalA prakAra che? uttara- he gautama! bhujaparisarpa saMmUrchAima sthalacaranA aneka prakAra che, jemake- gho, noLiyo thAvata bIjA A prakAranA aneka bhujaparisarpa che. tenA saMkSepathI be prakAra che- paryApta ane aparyApta. tenI zarIrAvagAhanA jaghanya aMgulano asaMkhyatamo bhAga ane utkRSTa aneka dhanuSa che. tenI jaghanya sthiti aMtarmuhUrtanI che ane utkRSTa sthiti 42,000(betAlIsa hajAra) varSanI che. zeSa kathana jalacara pramANe jANavuM joIe yAvata te cAra gatimAM jAya che ane be gatimAMthI Ave che. te pratyeka zarIrI ane asaMkhyAta che, A bhujaparisarpa saMmUrchAimanuM kathana thayuM. A rIte sthalacaronuM kathana pUrNa thayuM. 115 se kiMtaMbhaMte ! khahayarA? goyamA !khahayarA cauvvihA paNNattA,taMjahA- camma pakkhI,lomapakkhI, samuggapakkhI, vittpkkhii| bhAvArtha - prazna-he bhagavan! khecaranA keTalA prakAra che? uttara-he gautama! khecaranA cAra prakAra che, te A pramANe che- carmapakSI, romapakSI, samupakSI ane vitatapakSI 116 se kiM taM bhaMte ! cammapakkhI? goyamA ! cammapakkhI aNegavihA paNNattA,taM jahA- vaggulI jAvajeyAvaNNe thppgaaraa,setNcmmpkkhii| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! carmapakSInA keTalA prakAra che? uttara- he gautama! carmapakSInA aneka prakAra che, yathA- valthalI yAvat A prakAranA anya aneka carmapakSIo che. 117 se kiMtaM bhaMte ! lomapakkhI ? goyamA ! lomapakkhI aNegavihA paNNattA,taM jahA-DhaMkA, kaMkA jAvajeyAvaNNe thppgaaraa,setNlompkkhii| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! romapakSInA keTalA prakAra che? uttara- he gautama! romapakSInA aneka prakAra che, jema DhaMka, kaMka yAvatu A prakAranA anya aneka romapakSI che.
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 74 ] zrI jIvAjIvAbhigama satra 118 se kiMtaMbhaMte ! samuggapakkhI ? goyamA ! samuggapakkhI egAgArA paNNattA jahA paNNavaNAe / evaM vitatapakkhI jAvaje yAvaNNe tahappagArA / te samAsao duvihA paNNattA,tajahA- pajjattA ya apajjattA y| NANattaM- sarIrovagAhaNA jahaNNeNaM aMgulassa asaMkhejjaibhAgaM ukkoseNaM dhnnupuhutt| ThiI ukkoseNaM vAvattari vaasshssaaii| sesaMjahAjalayarANaM jAvacaugaiyA duaagiyaa| parittA asaMkhejjA paNNattA / setaMkhahayara samucchima tirikkhajoNiyA / se taM samucchima parcediya tirikkhjonniyaa| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! samudraga pakSInA keTalA prakAra che? uttara- he gautama! teno eka ja prakAra che, tenuM kathana prajJApanA sUtronusAra jANavuM joIe. A pramANe vitata pakSInuM kathana paNa jANavuM. khecara pakSInA saMkSepathI be prakAra che-paryApta ane aparyApta ityAdi pUrvavatu jANavuM. vizeSatA e che ke tenI avagAhanA jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa aneka dhanuSa che. sthiti-utkRSTa 72,000 varSa che, zeSa kathana jalacaronI samAna jANavuM joIe yAvatu khecara cAra gatiomAM jAya che ane be gatimAMthI Ave che. te pratyeka zarIrI ane asaMkhyAta che. A khecaronuM varNana thayuM. saMmUrchAima paMcendriya tiryaMcanuM kathana pUrNa thayuM. vivecana : prastuta sUtromAM saMmUrchAima tiryaMca paMcendriyanA bheda-prabheda ane tenA 23 dvAranuM nirUpaNa che. saMmarNimatiryaMca paMcendriya-mAtA-pitAnA saMyogavinA, garbhake upapAta janma vinA, anukULa pudgalonA saMyogathI utpanna thaI jAya, te jIvo saMmUrchAima paMcendriya kahevAya che. tenA traNa bheda che- jalacara, sthalacara ane khecara. jalacara-pANImAM janme, pANImAM rahe, pANImAM vicare tevA tiryaMca paMcendriya jIvone jalacara kahe che. tenA pAMca prakAra che- (1) matsya- vividha prakAranA mAchalA, (2) kacchapa-kAcabA, (3) grAha, (4) magara ane (5) suMsumAra. te saMbaMdhI vistRta varNana prajJApanA sUtronusAra jANavuM. sthalacaraH- sthala-bhUmi para cAlanArA jIvone sthalacara kahe che. tenA be bheda che-catuSpada ane parisarpa. catuSpadasthalacara:- ratnAkara palAni jevAM te vatuSpa ael : T cAra pagavALA, bhUmi para cAlanArA pazuone catuSpada sthalacara kahe che. teonA zarIra racanAnI vividhatAnA AdhAre tenA cAra prakAra che- eka kharIvALA, be kharIvALA, caMDIpada ane sanakhapada. prajJApanA sUtra pada-1mAM sUtra 99 thI 103mAM tenA prakAronuM kathana che. eka kharIvALA- jenA pagamAM eka kharI hoya te, yathA- azva, khaccara, gagheDAM Adi. be kharIvALA-jenA pagamAM be kharI hoya te, yathA- UMTa, baLada, gAya, bheMsa, mRga, varAha, bakarA-bakarI, gheTI-gheTA, camarI gAya Adi.caMDIpada-gaMDIno artha che eraNa. eraNa jevA jenA pagahoya arthAt jenA taLiyA goLa ane gAdIvALA hoya te gaMDIpada che, jema ke hAthI, geMDo Adi. sanakhapada- jenA paga nahoravALA hoya, te sanakhapada che. jema ke- kUtarA, siMha, ziyALa, bilADI, vAgha, dIpaDo, rIMcha, lomaDI, sasaluM citto ityAdi.
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-1 [ 77 ] parisarpa sthalacara - peTa ane bhujAnA baLathI cAlanArA tiryaMca paMcendriyane parisarpa kahe che. tenA be bheda che- uraparisarpa ane bhujaparisarpa. uraparisarpa -3rala risarvatati sara:rilA chAtIthI cAlanArA jIvo. tenA mukhya cAra bheda che. (1) di- sarpanA be prakAra che- daDUkara ane mukulI. darvI = kaDachI, kaDachI ke camacInI jema pheNa karanArane darpIkara- phaNIdhara sarpa kahe che. mukulI- pheNa vagaranA sarpane mukulI sarpa kahe che. phaNIdhara sarponI ghaNI vizeSatAo che. tenA zarIramAM alaga-alaga sthAnamAM viSa hoya che te apekSAe tenA aneka bheda thAya che. (2) atharA-ajagara Akhe AkhA mANasane gaLI jAya che. teno eka ja prakAra che. (3) bAlAliyA- AsAlika. cakravartI AdinI chAvaNInI nIce utpanna thaI saMpUrNa senAno nAza karanAra AsAlika uraparisarpa saMmUrchAima tiryaMca paMcendriya che. tenI utpatti manuSyakSetranI aMdara aDhIdvIpanA paMdara karmabhUminA kSetromAM ja thAya che, lavaNa samudramAM, kAlodadhisamudramAM ke 30 akarmabhUmimAM tenI utpatti thatI nathI. cakravartI, vAsudeva, baLadeva, mAMDalika ke mahAmAMDalikanA aMdhAvAromAM(sainikanI chAvaNIomAM), te sivAya grAmathI laIne rAjadhAnInI nIcenI bhUmimAM tenI utpatti thAya che. AsAlikanA utpatti saMbaMdhI kAlanA be prakAra che- AsAlikanI utpattinA ayogyakAlane vyAghAtakAla kahe che ane AsAlikanI utpattinA yogyakAlane nivyaghAtakAla kahe che. 1.AsAlikanI utpatti yugalikakSetramAM ane yugalika kAlamAM thatI nathI. bhArata ane airAvatakSetramAM pahelo, bIjo Aro ane trIjA ArAnA prAraMbhanA be bhAgamAM tenI utpatti thatI nathI. yugalika kAlapUrNa thayA pachI trIjA ArAnA aMtima trIjA bhAgamAM, cothA ane pAMcamAM ArAmAM tenI utpatti thAya che. chaThThA ArAmAM paNa tenI utpatti thatI nathI. 2. A rIte bhArata ane airAvatakSetramAM vyAghAtakAla hoya tyAre paMca mahAvidehakSetramAM tenI utpatti thAya che. vyAghAtakAla na hoya tyAre tenI utpatti nirvAghAtapaNe paMdara karmabhUminA kSetromAM thAya che. jyAre cakravartI, vAsudeva, baLadeva AdinA aMdhAvArono ke grAmAdino nAza thavAno hoya; tyAre te kSetranI nIce AsAlika utpanna thAya che. te utkRSTa paNe 48 gAunI mATI gaLI jAya che, teTalA bhAgamAM khADo paDI jAya che ane temAM AkhI nagarIno nAza thAya che. AsAlikanI avagAhanA jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI, utkRSTa bAra yojananI (48 gAunI) hoya che. tenuM AyuSya mAtra aMtarmuhUtanuM ja hoya che. te asaMjJI, mithyAdaSTi, ajJAnI ane samRdghima hoya che. (4) morapa-mahorama-te eka aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI avagAhanAthI laI eka hajAra yojana sudhInI avagAhanAvALA hoya che. te sthaLamAM utpanna thAya che ane jaLamAM temaja sthaLamAM vicaraNa karI zake che. te aDhIdvIpanI bahAranA dvIpo ane samudromAM utpanna thAya che. A sarva prakAranA uraparisarpa sthalacara saMmUrchAima tiryaMca paMcendriyonA saMkSepathI be prakAra cheparyApta ane aparyApta. teonI 23 tArothI vicAraNA jalacaronI jema ja che paraMtu avagAhanA ane
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra sthitidvAramAM aMtara che. tenI avagAhanA jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa aneka yojana che ane sthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa 53,000(trepana hajAra) varSanI che. bhujaparisarpa:- munAbhyAM parisarpanIti munapazirvaH / bhujAnA baLathI cAle tene bhujaparisarpa kahe che. yathA- goha(ghuMsa) noLiyo, kAMkIDo, garoLI, uMdara, khIsakolI, Adi. 78 hRdayara:- khecara khe = AkAzamAM vicaranArA, pakSIonI jAtane khecara paMceMdriya tiryaMcayonika kahe che. tenA cAra bheda che- (1) carmapakSI- jenI pAMkha cAmaDAnI hoya tene carmapakSI kahe che, jema kecAmAcIDiyA, bhAreMDapakSI, samudrI vAyasa Adi. (2) romapakSI- suMvALA pIMchAnI pAMkhavALA pakSI. jemake-- cakravAla, haMsa, rAjahaMsa, mora, koyala, menA, popaTa, kabUtara Adi. (3) samudgapakSI- UDatI vakhate jenI pAMkha DabbA-peTInI jema baMdha rahe tevA pakSI. te aDhIdvIpanI bahAra hoya che. (4) vitatapakSI- jenI pAMkha pahoLI ane khullI ja rahe tevA pakSI. A pakSI paNa aDhIdvIpanI bahAra ja hoya che. saMmUrcchima tiryaMca paMcendriyanA 23 dvAranuM kathana traNa vikalendriya pramANe jANavuM paraMtu tenI avagAhanA, sthiti, cyavana ane gati dvAramAM vizeSatA che. avagAhanA :- saMmUrchima tiryaMca paMcendriyanI avagAhanA jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa avagAhanA pAMcenI bhinna-bhinna che. saMmUrcchima jalacaranI avagAhanA 1000 yojana, sthalacara catuSpadanI aneka gAu, uraparisarpanI aneka yojana, bhujaparisarpanI ane khecaranI aneka dhanuSanI utkRSTa avagAhanA hoya che. sthiti :- pAMce prakAranA saMmUrcchima tiryaMca paMcendriyanI jaghanya sthiti aMtarmuhUrtanI che, utkRSTa sthiti bhinna-bhinna che, jema ke--jalacaranI kroDapUrvavarSa, sthalacara catuSpadanI 84000 varSa, uraparisarpanI 53000 varSa, bhujaparisarpanI 42000 varSa ane khecaranI 72000 varSanI utkRSTa sthiti che. upapAta H- manuSya ane tiryaMca gatinA jIvo AvIne saMmUrcchima tiryaMca paMcendriyamAM utpanna thAya che. temAM yugalika manuSyo ke yugalika tiryaMco utpanna thatA nathI kAraNa ke teo avazya deva gatine pAme che. deva ke naraka gatinA jIvo saMmUrchima--asaMzI tiryaMca paMcendriyamAM utpanna thatA nathI. nArakI marIne avazya saMjJIpaNe ja utpanna thAya che, saMmUrcchimarUpe utpanna thatAM nathI. devo pRthvI, pANI ke vanaspatimAM utpanna thAya che paraMtu vikalendriya ke saMmUrchima tiryaMca paMcendriyapaNe utpanna thatA nathI. A rIte saMkhyAta varSanA AyuSyavALA garbhaja manuSyo ane saMmUrcchima manuSyo temaja saMkhyAta varSanA AyuSyavALA garbhaja tiryaMca paMcendriya, saMmUrchima tiryaMca paMcendriya, pAMca sthAvara, traNa vikalendriya, tema kula dasa daMDakanA jIvo AvIne utpanna thAya che. cyavana-saMmUrcchima tiryaMca paMcendriya marIne cAre gatimAM jAya che. narakamAM utpanna thAya to ratnaprabhA nAmanI prathama narakamAM ja jAya che. asaMjJI jIvo mananA abhAve atyaMta tIvratama karmono baMdha karI zakatA nathI, tethI bIjI Adi AgaLanI narakamAM utpanna thatA nathI. tiryaMca gatimAM jAya to pAMca sthAvara, traNa vikalendriya, saMmUrcchima tiryaMca paMcendriya, saMkhyAta varSanA AyuSyavALA garbhaja tiryaMca ane asaMkhyAta varSanA AyuSyavALA garbhaja sthalacara-catuSpada tathA khecara yugalika rUpe utpanna thAya che, kAraNa ke catuSpada ane khecaramAM ja asaMkhyAta varSanI sthiti che. uraparisarpa AdinI sthiti kroDapUrva varSanI ja hoya che.
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-1 | 79 | manuSyamAM utpanna thAya to mUrchAima manuSyo, karmabhUminA saMkhyAta varSanA AyuSyavALA garbhaja manuSyo ane aMtaradvIpanA asaMkhyAtavarSanA AyuSyavALA garbhaja manuSyomAM utpanna thAya che. asaMzI tiryaMca paMcendriya, 30 akarmabhUmimAM utpanna thatA nathI. kAraNa ke te palyopamanA asaMkhyAtamA bhAgathI vadhu AyuSyano baMdha karatA nathI, jyAre akarmabhUmimAM jaghanya eka palyopamanI sthiti hoya che. deva gatimAM utpanna thAya to bhavanapati ane vANavyaMtaramAM utpanna thAya che, jyotiSI ke vaimAnikamAM utpanna thavA yogya sthitino baMdha te jIvo karI zakatA nathI. A rIte daMDakanI apekSAe saMmUrchAima-asaMjJI tiryaMca paMcendriya jIvo jyotiSI ane vaimAnika devane choDIne zeSa rara daMDakamAM jAya che. gati-Agati- te jIva cAra gatimAM jAya che ane be gatimAMthI Ave che. zeSa dvAranuM kathana vikasendriyanI samAna jANavuM. saMmacchima- asaMjJI tiryaMca paMcendriyanA 23 kAra:-(1) zarIra-traNa. audArika, taijasa, kArmaNa. (2) avagAhanA- jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga, utkRSTa 1000 yojana, (3) saMghayaNa- chevaTu (4) saMsthAna- huMDa (5) kaSAya- cAra (6) saMjJA- cAra (8) lezyA-prathamanI traNa (8) indriya-pAMca (9) samughAta-prathamanA traNa (10) saMjJI-asaMjJI che (11) veda- naMpusakaveda (12) paryApti-pAMca paryApti, pAMca aparyApti, manaparyApti nathI. (13) daSTi- samyagdaSTi ane mithyAdaSTi (14) darzana- cakSudarzana, acakSudarzana (15) jJAna- matijJAna, zruta jJAna athavA matiajJAna, zrata ajJAna (1) yoga- vacanayoga, kAyayoga (17) upayoga-sAkAropayoga ane anAkAropayoga baMne hoya che. (18) AhAra-chadizAmAMthI 288 prakAre AhAra grahaNa kare che (19) upapAta- manuSya ane tiryaMca gatinA pa sthAvara, traNa vikasendriya manuSya, tiryaMca paMcendriya A daza daMDakanA jIvo utpanna thAya. (20) sthiti- jaghanya aMtarmuhUrta utkRSTa kroDapUrva varSanI (ra1) maraNa- samughAta sahita ane samuddaghAta rahita, baMne prakAranuM. (22) cyavana- cAre gatimAM jAya. temAM jyotiSI ane vaimAnika, A be daMDakane choDIne zeSa rara daMDakamAM jAya. (23) gati-AgaticAra gatimAM jAya, manuSya ane tiryaca, A be gatimAMthI Ave. garbhaja tiryaMca paMcendriyaH119 sekiMtaMbhaMte !gabbhavakkaMtiya paMcediyatirikkhajoNiyA?goyamA !gabbhavakkaMtiya padiya tirikkha joNiyA tivihA paNNattA,taMjahA- jalayarA, thlyraa,khhyraa| bhAvArtha- prazna- he bhagavan! garbhaja tiryaMca paMcendriyanA keTalA prakAra che? uttara-he gautama! garbhaja tiryaMca paMcendriyanA traNa prakAra che, jemake jalacara, sthalacara ane khecara. 120 sekiMtaMbhaMte !jalayarA? goyamA !jalayarA paMcavihA paNNattA,taMjahA- macchA, kacchabhA,magarA,gAhA,susumArA / savvesiM bhedo bhANiyavvotaheva jahA paNNavaNAe jAva jeyAvaNNetahappagArA / tesamAsao duvihA paNNattA,tajahA-pajjattAya apjjttaay| bhAvArtha -prazna-he bhagavan! garbhaja jalacaranA keTalA prakAra che? uttara-he gautama! garbhaja jalacaranA pAMca prakAra che, yathA-masya, kAcabo, magara, grAha, susumAra.
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 80 / zrI jIvAjIvAbhigama sUtra A sarva bheda prajJApanA sUtra anusAra kahevA joIe yAvatuM A pramANe garbhaja jalacaranA saMkSepathI be prakAra che- paryApta ane aparyApta. 121 tesiM NaM bhaMte ! jIvANaM kai sarIragA paNNattA ? goyamA ! cattAri sarIragA paNNattA,taM jahA- orAlie, veuvvie, teyae, kammae / bhAvArtha:-pra--bhagavana ! tevona 24 zarIracha? 6ttara- gautama!tene yAra zarIrache, hebha-mohA, vaizya, samane Ae. 122 sarIrogAhaNA jahaNNeNaM aMgulassa asNkhejjibhaagNukkosennNjoynnshssN| chaviha saMghayaNI paNNattA,taMjahA- vairosabhaNArAyasaMghayANI, usabhaNArAyasaMghayaNI, NArAyasaMghayaNI, addhaNArAyasaMghayaNI, kIlikAsaMghayaNI, sevaTTasaMghayaNI / chavihA saMThiyA paNNattA,taMjahA-samacauraMsasaMThiyA, NaggohaparimaMDalasaMThiyA,sAdisaMThiyA,khujjasaMThiyA, vAmaNasaThiyA, huddstthiyaa| bhAvArtha - tenA zarIranI avagAhanA jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa hajAra yojananI che. te jIvone cha saMhanana che, jema ke vaja8SabhanArAca saMhanana, RSabhanArAca saMhanananArA saMhanana, ardhanArAca saMhanana, kIlikA saMhanana ane sevA saMhanana. te jIvone cha saMsthAna che, jema ke- samacaturasa saMsthAna, nyagrodha parimaMDala saMsthAna, sAdi saMsthAna, vAmana saMsthAna, kunja saMsthAna ane huMDa saMsthAnA 123 kasAyAsavve,saNNAocattAri,lesAochaha,paMcaIdiyA,paMca samughAyA AillA, saNNI No asaNNI, tiviha vedA, cha pajjattIo, cha apajjattIo, diTThI tivihA vi, tiNNi dasaNA,NANI vi aNNANI vi, jeNANI te atthegaiyA duNNANI, atthegaiyA tiNNANI;je duNNANI teNiyamA AbhiNibohiyaNANI ya suyaNANI ya / je tiNANI te NiyamA aabhinnibohiynnaannii,suynnaannii,ohinnaannii| evaM aNNANI vi / jogetivihe, uvaoge duvihe, AhAro chaddisi / bhAvArtha:- garbhaja tiryaMca paMcendriyamAM cAra kaSAya, cAra saMjJA, cha vezyA, pAMca indriyo, prAraMbhanA pAMca samudyAta hoya che. te saMjJI che-asaMjJI nathI. tene traNa veda, cha paryApti-cha aparyApti, traNa daSTi, traNa darzana hoya che. te jIva jJAnI paNa hoya che ane ajJAnI paNa hoya che. je jJAnI che temAMthI keTalAkane be jJAna, keTalAkane traNa jJAna hoya, jene be jJAna che te matijJAnI ane zrutajJAnI hoya che, jene traNa jJAna che te matijJAnI, zrutajJAnI ane avadhijJAnI che. A ja rIte ajJAnI paNa jANavA. temaja te jIvomAM traNa yoga, be upayoga hoya che, te cha e dizAomAMthI AhAra yogya pudgala grahaNa kare che. 124 uvavAoNeraiehiM jAvaahesattamA,tirikkhajoNiehiMsavvehiM asaMkhejjavAsAuya vajjehiM, maNussehiM akammabhUmaga aMtaradIvaga asaMkhejja-vAsAuyavajjehiM, devehiM jAva sahassAro / ThiI jahaNNeNaM atomuhuttaM ukkoseNaM puvvakoDI / duvihA vi maraMti / aNaMtaraMuvvaTTittANeraiesu jAvaahesattamA,tirikkhajoNiesumaNussesusavvesudevesu
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-1 [ 81 ] jaavshssaaro| caugaiyA cauAgaiyA / parittA asaMkhejjA pnnnnttaa,setNjlyraa| bhAvArtha :- jIva yAvata sAtamI naraka sudhInA nArakIomAMthI AvIne utpanna thAya che. garbhaja tiryaMca paMcendriyamAM asaMkhyAta varSanA AyuSyavALA tiryaMcone choDIne badhA tiryacomAMthI AvIne utpanna thAya che. akarmabhUmi, aMtaradvIpa ane asaMkhya varSanA AyuSyavALA manuSyone choDIne badhA manuSyomAMthI paNa AvIne utpanna thAya che. te sahasAra sudhInA devomAMthI AvIne paNa utpanna thAya che. tenI jaghanya sthiti aMtarmuhUrtanI ane utkRSTa kroDapUrva varSanI che. te samudyAta sahita ane samudyAta rahita, baMne prakAranA maraNathI mare che. te marIne sAtamI naraka sudhI, badhA tiryaMco ane manuSyomAM ane sahasAra sudhInA devalokamAM utpanna thAya che. te cAra gatimAM jAya che ane cAra gatimAMthI Ave che. te pratyeka zarIrI ane asaMkhyAta che. A garbhaja jalacaranuM kathana thayuM. 125 se kiMtaM bhaMte !thalayarA? goyamA !thalayarA duvihA paNNattA,taMjahA-cauppayA ya parisappA yA bhAvArtha :- pragna- he bhagavan! garbhaja sthalacaranA keTalA prakAra che? uttara- he gautama ! garbhaja sthalacaranA be prakAra che, jema ke- catuSpada ane parisarpa. 126 se kiM taM bhaMte ! cauppayA? goyamA ! cauppayA cauvvihA paNNattA,taM jahA- egakhurA so ceva bhedo jAva jeyAvaNNe tahappagArAtesamAsao duvihA paNNattA,taMjahA- pajjattA ya apajjattA y| cattAri sarIrA, ogAhaNA jahaNNeNa aMgulassa asaMkhejjaibhAgaMukkoseNaMcha gaauyaaii| ThiI ukkoseNaM tiNNi paliovamAINavaraM uvvaTTittA NeraiesucautthapuDhaviM gacchaMti, sesaMjahA jalayarANaM jAvacaugaiyA, cauAgaiyA, parittA asakhejjA paNNattA / setaM vaDapayA bhAvArtha -prazna- he bhagavan! catuSpadanA keTalA prakAra che? uttara- he gautama! catuSpadanA cAra prakAra che. jema ke- eka kharIvALA Adi bheda prajJApanA anusAra kahevA joIe. vAvata te jIvone cAra zarIra hoya che. tenI avagAhanA jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga utkRSTa cha gAunI che. tenI utkRSTa sthiti traNa palyopamanI che, te marIne cothI naraka sudhI jAya che. zeSa sarva vaktavyatA jalacaronI jema jANavI yAvatu te cAre gatiomAM jAya che ane cAre gatimAMthI Ave che. te pratyeka zarIrI ane asaMkhyAta che. A catuSpadanuM varNana thayuM. 127 sekiMtaMbhaMte ! parisappA? goyamA !parisappA duvihA paNNattA,taMjahA-uraparisappA ya bhuyaparisappA y| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! parisarpanA keTalA prakAra che? uttara- he gautama! parisarpanA be prakAra che- uraparisarpa ane bhujaparisarpa.. 128 se kiM taM bhaMte ! uraparisappA ? goyamA ! uraparisappA taheva AsAliyavajjo
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 82] zrI jIvAjIvAbhigama satra bhedo bhANiyavvo, sarIrogAhaNA jahaNNeNaM aMgulassa asaMkhejjaibhAgaM, ukkoseNaM joyaNasahassaM,ThiI jahaNNeNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM puvvkoddii|| uvavaTTittA Neraiesu jAvapaMcamaM puDhavitAva gacchaMti, tirikkhamaNussesusavvesu, devesujAvasahassArA / sesaMjahA jalayarANa jAvacaugaiyA cauAgaiyA parittA asakhejjA paNNattA / seta urprisppaa| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! uraparisarpanA keTalA prakAra che? uttara- he gautama! uraparisarpanA AsAlikane choDIne pUrvavatu bheda jANavA joIe paraMtu parisarponI avagAhanA jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa eka hajAra yojana che. tenI sthiti jaghanya aMtarmuhUta utkRSTa kroDapUrvavarSanI che. te marIne jo narakamAM jAya to pAMcamI naraka sudhI jAya che, sarva prakAranA tiryo ane manuSyomAM jAya che ane AThamA sahasAra devaloka sudhI jAya che. zeSa sarva varNana jalacaronI jema jANavuM thAva te cAra gatimAM jAya che ane cAra gatimAMthI Ave che. te pratyeka zarIrI ane asaMkhyAta che. A uparisarponuM kathana thayuM. 129 se kiMtaM bhaMte ! bhuyaparisappA? ___ goyamA ! bhedotaheva / cattAri sarIragA,ogAhaNA jahaNNeNaM aMgulassa asaMkhejjajh bhAgaMukkoseNaM gAuyapuhuttaM / ThiI jahaNNeNaM aMtomuttaM ukkoseNaM puvvakoDI / sesesu ThANesujahA uraparisappA, NavaraMdoccaM puDhaviMgacchati / setNbhuyprisppaa,setNthlyraa| bhAvArtha -prazna- he bhagavan! bhujaparisarpanA keTalA prakAra che? uttara-he gautama!bhujaparisarponA bheda pUrvavat kahevA joIe. tene cAra zarIra che, tenI avagAhanA jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa aneka gAunI che. sthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa kroDapUrva varSanI che. zeSa kathana uraparisarpanI jema kahevuM joIe yAvatu te bIjI naraka sudhI jAya che. A bhujaparisarpanuM kathana thayuM. tenI sAthe ja sthalacaronuM kathana paNa pUruM thayuM. 130 se kiMtaMbhaMte !khahayarA? goyamA !khahayarA cauvvihA paNNattA, taMjahA- camma pakkhI taheva bhedo, ogAhaNA jahaNNeNaM aMgulassa asaMkhejjabhAgaM, ukkoseNaM dhnnupuhuttN| ThiI jahaNNeNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM paliovamassa asaMkhejjaibhAgo; sesaMjahA jalayarANaM, NavaraMjAva tacca puDhaviMgacchaMti jAvasetaMkhahaya-gabbhavakkaMtiya paMciMdiya tirikkhajoNiyA / setNtirikkhjonniyaa| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! khecaranA keTalA prakAra che? uttara- he gautama! khecaranA cAra prakAra che, jema ke carmapakSI Adi pUrvavatu bheda kahevA joIe. tenI avagAhanA jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa aneka dhanuSanI che. sthiti jaghanya aMtarmuhurta ane utkRSTa palyopamano asaMkhyAtamo bhAga che. zeSa kathana jalacaronI jema jANavuM joIe. vizeSatA e che ke te jIva trIjI naraka sudhI jAya che. te khecara garbhaja paMcendriya tiryaMcanuM kathana thayuM. A ja rIte paMcendriya tiryaMcanuM varNana pUrNa thayuM.
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-1 ) 83 ] vivecana : prastuta sUtromAM garbhaja tiryaMca paMcendriya jIvonA bheda-prabhedonuM 23 dvArathI varNana che. garbhaja tiryaMca paMcendriyanA jalacara, sthalacara ane khecara jIvonA bheda-prabhedanuM kathana saMmUrchAima tiryaMca paMcendriyanI samAna jANavuM. uraparisarpamAM AsAlikanuM kathana na karavuM kAraNa ke asAlika sakkima ja hoya che. tiryaMca paMcendriya saMsAra samApanna jIvonA 20 bheda jalacara sthalacara khecara (4) masya, kAcabA grAhu, magara susumAra. 12aaaa lAkha - pati carmapakSI, romapakSI samudrapakSI, vitatapakSI. 12 lAkha kula kSeTi apanI javA parisarpa kula koTi catuSpada (4) eka khurA, be khurA caMDIpada, sanakha pada. 10 lAkha kula koTi uraparisarpa bhujaparisarpa sarpa, ajagara AsAlika, moga, 10 lAkha kula koTi noLiyo khIsakolI UMdarAdi aneka, 9 lAkha kula koTi samarzima, garbhaja [asAlika-uraparisarpa saMmUrchAima ja hoya che.] paryApta aparyApta paryApta apayApta saMmaThThima ane garbhaja tiryaMconI avagAhanA tathA sthiti:jIva prakAra utkRSTa avagAhanA utkRSTasthiti saMmUrNima | garbhaja || saMmUrNima | garbhaja jalacara 1000 yojana | 1000 yojana | koDapUrvavarSa kroDapUrva varSa sthalacara aneka gAu | cha gAu | 84000 varSa | traNa palyopama uraparisarpa | aneka yojana | 1000 yojanA pa3000 varSa kroDapUrvavarSa bhujaparisarpa | aneka dhanuSa aneka gAu 42000 varSa | kroDapUrva varSa khecara aneka dhanuSa | aneka dhanuSa 72000 varSa palyopamano asaMkhyAtamo bhAga * jaghanya avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI che. * jaghanya sthiti aMtarmuhUrtanI che.
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 84] zrI jIvAjIvAbhigama satra garbhaja tiryaMca paMcendriyamAM 23 dvAra - (1) zarIraH- audArika, vaikriya, taijasa ane kArmaNa, zarIra hoya che. garbhaja tiryaMca paMcendriyamAM keTalAka jIvone vaikriya labdhi saMbhavita che, tethI labdhi pratyayika vaikriya zarIra hoya che. (2) avagAhanA - jaghanya aMgulano aMsakhyAtamo bhAga ane utkRSTa pAMceyanI bhinna bhinna che. (1) jalacaranI 1000 yojananI, (2) sthalacara catuSpadanI dagAunI, (3) uraparisarpanI 1000 yojananI, (4) bhujaparisarpanI aneka gAunI ane (pa) khecaranI aneka dhanuSanI che. garbhaja tiryaMca paMcendriya catuSpadamAM cha gAunI avagAhanA suSamasuSamAM kAlanA yugalika tiryaMconI apekSAe jANavI. (3) sahanana- temAM vajaRSabhanArAca Adi cha saMhanana che. (4) saMsthAna- temAM samucaturasa saMsthAna Adi cha saMsthAna hoya che. (5) kaSAya- cAra (6) saMjJA- cAra (7) legyA- cha lezyAo che. te saMjJI hovAthI pariNAmomAM ujjavaLatA thaI zake che ane tethI zukla lezyA paNa saMbhave che. (8) indriya- pAMca (9) samughAtaprAraMbhanA pAMca samudyAta che, vaikriyalabdhi hovAthI vaikriya samudyAta paNa hoya che. (10) saMjJI-te saMjJI ja hoya che, asaMjJI nathI.(11) veda-traNe ya veda hoya che. (12) paryAptacha paryAptio ane chaaparyAptio hoya che. (13) daSTi-traNe daSTio hoya che. mithyASTi, samyagudaSTi, mizradaSTi. garbhaja jIvo samyagudarzana prApta karI zake che, temAM daSTinuM parivartana paNa thaI zake che, tethI traNe daSTi hoya che. (14) darzana-traNa darzana hoya che. pUrvanA ArAdhaka jIvone avadhijJAnanI prApti thaI zake che, tethI avadhidarzana che. (15) jJAna-be athavA traNa jJAna ane be athavA traNa ajJAna hoya che. be jJAna hoya to matijJAna ane zrutajJAna hoya che. keTalAka jIvone avadhijJAna pragaTa thAya to traNa jJAna thAya che. te ja rIte mithyAtvI jIvone matiajJAna, zruta ajJAna athavA virbhAgajJAna sahita traNa ajJAna hoya che. (1) yoga- manayoga, vacanayoga ane kAyayoga, A traNe yoga hoya che. (17) upayogasAkAra ane anAkAra baMne upayogahoya che. (8) AhAra-chadizAmAMthI 288prakAre AhAra yogya pagalone grahaNa kare che. (19) upapAta- cAre gatinA jIvonI utpatti garbhaja tiryaMca paMcendriyamAM thAya che. samuccaya rIte garbhaja tiryaMca paMcendriyo sAte narakamAMthI AvIne utpanna thAya che. vizeSa apekSAe- (1) bhujaparisarpa be narakamAMthI (2) khecara traNa narakamAMthI (3) sthalacara catuSpada cAra narakamAMthI (4) uraparisarpa pAMca narakamAMthI (5) jalacara strIvedI jIvo che narakamAMthI ane jalacara puruSavedI ane napuMsakavedI jIvo sAte narakamAMthI AvIne utpanna thAya che. bhavanapati, vyaMtara, jayotiSI ane ekathI ATha devalokanA devo garbhaja tiryaMcamAM utpanna thaI zake che. navamA devalokathI uparanA devalokanA devo eka mAtra manuSyagatimAM ja jAya che. yugalika tiryaMco ane yugalika manuSyone choDIne zeSa tiryo ane manuSyo garbhaja tiryaMcamAM utpanna thaI zake che. yugaliko avazya devagatimAM jAya che. (rasthiti jaghanya aMtarmaharta ane utkRSTa sthiti bhinna-bhinna hoya che. jalacara. uraparisarpa ane bhujaparisarpanI sthiti kroDapUrva varSanI che. sthalacara-catuSpadanI traNa palyopamanI ane khecaranI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganI sthiti che. pAMce garbhaja tiryaMca paMcendriyonI sthitine jotAM spaSTa thAya che ke tiryomAM sthalacara ane khecara ja yugalika rUpe hoya che. zeSa traNa tiryaMconI sthiti kroDapUrva varSanI ja
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-1 [ 85 | hovAthI te yugalika hotA nathI. (ra1) maraNa- samudyAta sahita ane samudyAta rahita, baMne prakAranA maraNa hoya che. (22) cyavana- garbhaja tiryaMca paMcendriya cAre gatimAM jAya che. samuccayarUpe te sAte narakamAM jAya che. vizeSa apekSAe- (1) bhujaparisarpa be naraka (2) khecara traNa naraka sudhI jAya che. (3) sthalacara catuSpada cAra naraka, (4) uraparisarpa pAMca naraka ane (5) jalacara strI che narakamAM tathA jalacara puruSa vedI ane napuMsaka vedI jIvo sAte narakamAM jAya che. pAMca prakAranA tiryaMca paMcendriyo devagatimAM bhavanapati, vyaMtara, jayotiSI ane prathama devalokathI AThamA devaloka sudhI jaI zake che. tenAthI uparanA devalokamAM te jatA nathI mAtra manuSyo ja jAya che. manuSya gati ane tiryaMcagatinA sarva prakAromAM te utpanna thaI zake che. A rIte cAra gatinA 24 daMDakamAM jAya che.(23) gati-Agati- cAra gatimAM jAya che ane cAra gatimAMthI Ave che. saMmUrchAima manuSyo - 131 se kiMtaMbhaMte ! maNussA? goyamA ! maNussA duvihA paNNattA,taMjahA-saMmucchima maNussA ygbbhvkktiymnnussaay| bhAvArtha - prazna-he bhagavan! manuSyanA keTalA prakAra che? uttara-he gautama!manuSyanA be prakAra che, jema ke- saMmUrchAima manuSya ane garbhaja manuSya. 132 kahiNaM bhaMte ! samucchimamaNussA saMmucchaMti ? goyamA ! aMto maNussakhette jAva aMtomuhuttAuyA ceva kAlaM kareti / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! mUrchAima manuSya saMmUrchAima rUpe kayAM(utpanna)thAya che? uttara- he gautama!manuSya kSetranI aMdara utpanna thAya che yAvata aMtarmuhUrtanuM AyuSya pUrNa karIne ja mRtyune prApta kare che. 133 tesiMNaM bhaMte !jIvANaMkai sarIragA paNNattA? goyamA !tiNNi sarIragA paNNattA, taM jahA- orAlie, teyae, kammae / setaM smucchimmnnussaa| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! te jIvone keTalA zarIra che? uttara- he gautama ! traNa zarIra cheaudArikataijasa ane kArmaNa. A pramANe saMmUrchAima manuSyanA dvAranI vaktavyatA kahevI joIe. A mUrchAima manuSyanuM kathana thayuM. vivecana : prastuta sUtromAM saMmUrchAima manuSyonA bheda-prabhedonuM 23 kArathI saMkSipta pratipAdana che. saMmUrchAima manuSya - manuSyonI cauda prakAranI azucimAM utpanna thatAM jIvone saMmUrchAima manuSya kahe che. manuSyo manuSyakSetramAM ja hovAthI saMmUrchAima manuSyo paNa manuSyakSetramAM ja hoya che. te cauda prakAranA azucisthAna A pramANe che- (1) maLamAM, (2) mUtramAM, (3) kaphamAM, (4) lIMTamAM, (5) vamanamAM, (6) pittamAM, (7) parUmAM, (8) lohImAM, (9) vIryamAM, (10) sUkAI gayelA yugalo pharI bhInA thAya temAM (11) mRta kalevaramAM, (12) strI puruSanA saMyogamAM, (13) nagaranI gaTaromAM, (14) sarva prakAranA azuci sthAnomAM saMmUrchAima manuSyo utpanna thAya che. tenI avagAhanA jaghanya ane utkRSTa aMgulanA
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ 86 | zrI jIvAjIvAbhigama sUtra asaMkhyAtamAM bhAga pramANa che. te asazI, mithyAdaSTi ane aparyAptapaNe ja aMtarmuhUta mAtranuM AyuSya puruM karI mRtyu pAme che. A rIte te jIvonI Rddhi atyaMta alpa che. saMmakkima manuSyonA 23 dvAra - (1) zarIra- tene traNa zarIra hoya che-audArika, taijasa ane kArmaNa. (2) avagAhanA- tenI avagAhanA jaghanya ane utkRSTa aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa che. (3) saMghayaNa-chevaTu (4) saMsthAna- huMDa (5) kaSAya- cAra (6) saMjJA- cAra (7) vezyA- prathamanI traNa azubha (8) indriya- pAMca indriyo che. (9) samudyAta- prathamanA traNa (10) saMjJI- te jIvo asaMjJI che. (11) veda- napuMsakaveda (12) paryApti- cAra aparyAptio hoya che. te labdhi aparyAptaka hoya che, tethI koI paNa prakAre praryApta thatA nathI, aparyAptAvasthAmAM ja mRtyu pAme che. (13) daSTi- mithyAdaSTi (14) darzana- acakSu darzana hoya. te paniya hovA chatAM aparyAptAvasthAmAM ja mRtyu pAmatA hovAthI cadarzanano upayoga nathI. cakSudarzanano upayoga paryAptAvasthAmAM ja thAya che. (15) jJAna- te mithyAtvI hovAthI mati, zrata, A be ajJAna ja hoya che. (1) yoga- kAyayoga hoya che. te asaMjJI ane aparyAptA ja hovAthI manayoga ke vacanayoga nathI. (17) upayoga- baMne upayoga hoya che. (18) AhAra- cha dizAmAMthI 288 prakAre AhAra pudgalone grahaNa kare che. ' (19) upapAta- manuSya ane tiryaMca gatinA(pRthvI, pANI, vanaspati, traNa vikasendriya, karmabhUminA manuSyo ane tiryaMca paMcendriya, A ATha daMDakanA) jIvo AvIne utpanna thAya che. nArakI ane devo marIne aparyAptapaNe utpanna thatA nathI. te avazya paryAptapaNAne ja prApta kare che. taijasakAya ane vAyukAyanA jIvo paNa manuSyagatine prApta karI zakatA nathI. asaMkhyAta varSAyuSka arthAtu yugaliko avazya devagatine prApta kare che, tethI ahIM te te jIvono niSedha karyo che. (20) sthiti- jaghanya ane utkRSTa sthiti aMtarmuhUrta che. jaghanya aMtarmuhUrtathI utkRSTa aMtarmuhUrta kaMIka adhika che. (21) maraNa- samudyAta sahita ane samudyAta rahita, baMne prakAre mRtyu pAme che. (22) uddhavartanamanuSya ane tiryaMcagatinA pAMca sthAvara, traNa vikasendriya, saMkhyAta varSanA AyuSyavALA manuSya ane tiryaMca paMcendriya, A daza daMDakamAM jAya che. saMmUrchAima manuSyo asaMjJI ane aMtarmuhUrtanI sthitimAM aparyAptAvasthAmAM ja mRtyu pAmatA hovAthI te jIva naraka ane deva gatimAM ke yugalika rUpe janma dhAraNa karI zakatA nathI. (23) gati-Agati- manuSya ane tiryaca, A be gatimAM jAya che ane be gatimAMthI Ave che. garbhaja manuSyo:134 se kiMtaMbhaMte !gabbhavakkaMtiyamaNussA?goyamA !gabbhavakkaMtiyamaNussAtivihA paNNattA,taMjahA-kammabhUmayA, akammabhUmayA, aNtrdiivyaa| evaM maNussabhedo bhANiyavvo jahA paNNavaNAe tahA NiravasesaM bhANiyavvaM jAva chaumatthA yakevalIya / tesamAsaoduvihA paNNattA,taMjahA- pajjattAya apajjattAya / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! garbhaja manuSyonA keTalA prakAra che? uttara- he gautama! garbhaja manuSyanA traNa prakAra che, jema ke- karmabhUmija, akarmabhUmi ane aMtardIpaja. A pramANe manuSyonA chadmastha ane kevaLI sudhInA bheda prajJApanA sUtra pramANe kahevA joIe. te manuSyanA saMkSepathI be prakAra che- paryAptA ane aparyAptA.
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-1 | 87 / 135 tesiM NaM bhaMte ! jIvANaM kai sarIrA paNNattA ? goyamA ! paMca sarIrA,taM jahAorAlie jAvakammae / sarIrogAhaNA jahaNNeNaM aMgulassa asaMkhejjaibhAgaMukkoseNaM tiNNi gAuyAI / chacceva saMghayaNA, chssNtthaannaa| bhAvArtha:-prazna- bhagavan ! te pAne 240 zarIra DIya cha ? 612- gautama! tene pAMya zarIra hoya che- audArika yAvata kArpaNa. tenA zarIranI avagAhanA jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa traNa gAunI che, tene cha saMghayaNa ane cha saMsthAna hoya che. 136 teNaM bhaMte !jIvA kiM kohakasAI jAvalobhakasAI akasAI ? goyamA!savve vi| bhAvArtha:-prazna-umagavan! te zuoSAyI yAvat somaSAyI athavA SAyI cha? 612he gautama! te krodhakaSAyI yAvata lobhakaSAyI hoya che ane akaSAyI paNa hoya che. 137 teNaM bhaMte !jIvA kiM AhArasaNNovauttA jAvalobhasaNNovauttANosaNNovauttA? goyamA ! savve vi| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! te jIva zuM AhAra saMzopayukta yAvata lobha saMzopayukta athavA nosaMzopayukta hoya che? uttara-he gautama!te cAre saMzopayukta hoya che ane nosaMzopayukta paNa hoya che. 138 teNaMbhate !jIvA kiMkaNhalesAya jAvaalesA? goyamA !svevi| soidiyovauttA jAvaNoidiyovauttA vi|| savve samugghAyAtaM jahA- veyaNAsamugghAe jAvakevalisamugghAe / saNNI vi NosaNNI vi asaNNI vi / itthiveyA vi jAvaaveyA vi / paMca pajjattI,tivihA vi diTThI, cattAridasaNA,NANI vi aNNANI vi / jeNANI te atyagaiyA duNANI,atthegaiyA tiNANI, atthegaiyA cauNANI, atthegaiyA egnnaannii| je duNANI te NiyamA AbhiNibohiyaNANI, suyaNANI ya / je tiNANI te AbhiNibohiyaNANI,suyaNANI,ohiNANIya ahavA AbhiNibohiyaNANI,suyaNANI, maNapajjavaNANIya / jecauNANIteNiyamA AbhiNibohiyaNANI,suyaNANI, ohiNANI, maNapajjavaNANI ya / je egaNANI teNiyamA kevlnnaannii| evaM aNNANI viduannnnaannii,tiannnnaannii| maNajogI vivaijogI vi,kAyajogI vi, ajogI vi / duvihe uvaoge, AhAro chddisiN| khavAoNeraiehi ahesattamavajjehi,tirikkhajoNaehiMtokhavAoasaMkhenjavAsAuya vajjehiM, maNussehiM-akammabhUmaga-aMtaradIvaga-asaMkhejjavAsAuyavajjehiM, devehiNsvvehi| ThiI jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM tiNNi paliovamAI, duvihA vi marati, uvavaTTittA Neraiesu jAvaaNuttarovavAiesu, atthegaiyA sijhati jAvaaMtaM karaiti / bhAvArtha:-prazna- bhagavan ! te zuM zI yAvat zusavezI athavA mavezI Doya cha ? uttara-3 gautama!te jIvo chae cha lezI hoya athavA alezI paNa hoya che. te zrotendriya upayukta yAvatu sparzendriya
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88 | zrI jIvAjIvAbhigama satra upayukta ane noindriya upayukta paNa hoya che. temAM vedanA samudyAta yAvatu kevaLI samudyAta paryatanA sarva samudyAta hoya che. te saMjJI hoya che, nosaMjJI noasaMjJI paNa hoya che. te strIvedI, puruSavedI,napuMsakavedI ane avedI paNa hoya che. temAM apekSAe pAMca paryAptio ane pAMca aparyAptio hoya che. vAstavamAM cha e paryAptio hoya che. temAM traNa daSTi che, cAra darzana hoya che. te jJAnI paNa che ane ajJAnI paNa che, je jJAnI che temAMthI keTalAkane be jJAna, keTalAkane traNa jJAna, keTalAkane cAra jJAna, keTalAkane eka jJAna hoya che. jene be jJAna hoya te niyamathI matijJAnI ane zrutajJAnI hoya che, jene traNa jJAna hoya te matijJAnI, zrutajJAnI ane avadhijJAnI hoya che athavA matijJAnI, zrutajJAnI ane mana:paryavajJAnI hoya che. jene cAra jJAna hoya che, te niyamathI matijJAnI, zrutajJAnI, avadhijJAnI ane mana:paryavajJAnI hoya che. jene eka jJAna hoya che, te niyamathI kevaLajJAnI hoya che. A ja pramANe je ajJAnI che, temAM be ke traNa ajJAna hoya che. te manayogI, vacanayogI, kAyayogI ane ayogI paNa hoya che. temAM sAkAra ane anAkAra baMne prakAranA upayoga hoya che. te cha e dizAonA pudgalone AhArarUpe grahaNa kare che. te sAtamI narakane choDIne zeSa narakomAMthI AvIne utpanna thAya che. asaMkhyAta varSAyuSyavALA tiryaMcone choDIne zeSa tiryacomAMthI AvIne paNa utpanna thAya che. manuSyomAM akarmabhUmi ane aMtaradvIpanA asaMkhyAta varSanA AyuSyavALA manuSyone choDIne zeSa manuSyomAMthI AvIne utpanna thAya che. te ja rIte sarva jAtinA devomAMthI AvIne utpanna thAya che. tenI jaghanya sthiti aMtarmuhUrta ane utkRSTa traNa palyopamanI che. te samavahata-asamavahata baMne prakAranA maraNathI mare che. te mRtyu pAmIne nairayikomAM yAvata anuttaropapAtika devomAM paNa utpanna thAya che ane koI siddha thAya che yAvat sarva duHkhono aMta kare che. 139 teNaM bhaMte !jIvA kaigaiyA,kai AgaiyA? goyamA !paMcagaiyA cuaagiyaa| parittA saMkhijjA paNNattA samaNAuo ! setaM mnnussaa| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! te jIvo keTalI gativALA ane keTalI AgativALA hoya che? uttara- he gautama! pAMca gati ane cAra AgativALA hoya che. te pratyeka zarIrI ane saMkhyAta che. he AyuSyamAnuM zramaNa ! A manuSyanuM kathana thayuM. vivecana : prastuta sUtromAM garbhaja manuSyonA bheda-prabheda sahita 23 dvAranuM varNana che. garbhaja manuSyo - garbhathI utpanna thanArA manuSyone garbhaja manuSya kahe che. tenA traNa bheda che- (1) karmabhUmi (2) akarmabhUmija (3) aMtaradvIpaja. manuSyonA bhedonuM kathana manuSyakSetronI apekSAe che. (1) karmabhUmija manuSyo-karmabhUmimAM janma dhAraNa karanArA manuSyo karmabhUmija manuSyo kahevAya che. taMtravargaSivALikhyAdri mokSa anuSThAnava rmapradhAna bhUmircevAtevarnamUna: (1) kRSikhetI ane vANijyAdi, (2) asi-zastravidyA ane (3) masi-lekhana kaLA, A traNa prakAranA vyApAra temaja mokSanA anuSThAna rUpa dharma-kriyA je bhUmimAM thAya tene karmabhUmi kahe che. jyAM sAmAjika, rAjakIya ane
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti 89 ] dhArmika vyavasthAo hoya tene karmabhUmi kahe che. tenA paMdarakSetro che. pAMca bharatakSetra, pAMca airAvatakSetra ane pAMca mahAvidehakSetra. eka bharatakSetra, eka airAvatakSetra ane eka mahAvidehakSetra, A traNa karmabhUminA kSetro jaMbUDhIpamAM che. be bharatakSetra, be airavatakSetra ane be mahAvidehakSetra, A cha karmabhUminA kSetro dhAtakIkhaMDa dvIpamAM che. be bharatakSetra, be airAvatakSetra ane be mahAvidehakSetra, A cha karmabhUminA kSetro puSkarAddha dvIpamAM che. A rIte 3+ 6+ 6 = 15 karmabhUminA kSetro thAya che. manuSyo- akarmabhUmimAM utpanna thanArA manuSyone akarmabhUmija manuSyo kahe che. yathAvattavivettA mUkavA temapUna: asi, masiane kRSirUpavyApAra tathA mokSAnuSThAnarUpa dharma jyAM na hoya tene akarmabhUmi kahe che. tenA 30 kSetro che- pAMca hemavaya kSetra, pAMca haraNyavaya kSetra, pAMca harivAsa kSetra, pAMca ramyavAsa kSetra, pAMca devakurukSetra ane pAMca uttarakuru kSetra. temAM eka hemavayakSetra, eka haraNyavayakSetra, eka harivAsakSetra, eka ramyavAsakSetra, eka devakurukSetra, eka uttarakurukSetra, A che akarmabhUminA kSetro jaMbUdvIpamAM che. bAra akarmabhUminA kSetro dhAtakIkhaMDa dvIpamAM ane bAra akarmabhUminA kSetro puSkarAddha dvIpamAM che. A rIte da+ 12 + 12 = 3akarmabhUminA kSetro thAya che. tyAMnA manuSyo yugalika che, daza prakAranA vRkSothI jIvana vyavahAra kare che. (3) aMtaradvIpaja manuSyo- lavaNa samudranI aMdara dvIparUpe hovAthI te dvIpone aMtarlIpa kahe che. temAM rahenArA manuSyone "antarlIpaja' kahe che. aMtarlIponuM lavaNa samudramAM sthAna-jabUdvIpanA bharata kSetra ane hemavata kSetranI maryAdA karanAra cullahimavAna' parvata che. te parvata pUrva ane pazcima dizAmAM lavaNa samudrane sparze che. te parvatanA pUrva ane pazcima caramAttathI cAre vidizAo(IzAna, agni, naiRtya ane vAyavya)mAM lavaNa samudramAM 300-300 yojana jaIe tyAre pratyeka vidizAmAM jebUdvIpanI jagatIthI 300 yojana dUra eka-eka dvIpa Ave che. jema ke- IzAna koNamAM ekoruka, agni koNamAM AbhAsika, naiRtya koNamAM nAMgolika ane vAyavyakoNamAM vaiSANika dvIpa che. te dvIpa goLa che, tenI laMbAI, pahoLAI 300 yojananI che, tenI paridhi949 yojanathI kiMIka nyUna che. te dvIpothI 400-400 yojana dUra ane jaMbudvIpanI gatIthI paNa 400 yojana dUra samudramAM kramazaH pratyeka vidizAmAM pAMcamo, chaThTho, sAtamo ane AThamo dvIpa che. tenI laMbAI pahoLAI 400-800 yojananI che, te paNa goLa che. te pratyekanI paridhi 1,25 yojanathI kaMIka nyUna che. A ja rIte pUrva-pUrvanA dvIpothI kramazaH 500, 600, 700, 800, 900 yojananA aMtare ane jaMbUDhIpa jagatIthI paNa kramazaH pa00, 00, 700, 800, 900 yojana dUra eka-eka dvIpa Ave che. tenI laMbAI-pahoLAI kramazaH 500 thI 900yojana sudhInI jANavI joIe. te sarva goLa che. pratyeka dvIpanI triguNIthI kaMIka adhika paridhi che. A rIte cullahimavaMta parvatanI cAre vidizAomAM 28 aMtarlIpa che. je rIte culahimavaMta parvatanI cAre vidizAomAM 28 aMtarlIpa che, te ja rIte zikharI parvatanI cAre vidizAomAM paNa 28 aMtardIpa che. tenuM varNana zrI bhagavatI sUtra zataka-10, uddezaka-7 thI 34 sudhInA 28 uddezakomAM che. A rIte kula pa6 aMtaradvIpa che. chappana aMtarlIpa dADhAo upara ke dADhAonA AkAre?:- vyAkhyA graMthonA varNana pramANe cullahimavaMta
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 90 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra ane zikharI bane parvatonI cAre vidizAomAM dADhAo che ane te dADhAo para aMtarlIpa che. zAstra zrI jaMbUdvIpa prajJapti sUtramAM A baMne parvatonI laMbAI vagerenuM paripUrNa varNana che, temAM dADhAo kahI nathI. prastuta jIvAbhigama sUtramAM paNa kahyuM che ke te baMne parvatonA caramAMtathI cAre yavidizAomAM traNaso-traNaso yojana lavaNa samudramAM jaIe tyAre eka-eka aMtarlIpa Ave che. A kathanathI tema samajAya che ke lavaNasamudramAM cAre vidizAomAM sAta-sAta dvIpo jaLamAM che. te kramazaH dADhanA AkAre goThavAyelA che. A rIte 15 karmabhUminA kSetro ane 30 akarmabhUmi + 56 aMtaradvIpa, tema 86 yugalika kSetro = 101 manuSyakSetra che. garbhaja manuSyonA, kSetranI apekSAe 101 bheda thAya che. te pratyekanA paryAptA ane aparyAptA rUpa be-be bheda thAya che, tethI 101 4 2 = 202 bheda garbhaja manuSyonA thAya che. 202 garbhaja manuSyo + 101 saMmUrchAima manuSyo = 303 bheda manuSyonA che. manuSya saMsAra samApanna jIvonA 303 bheda saMmUrNima - 101 garbhaja - 202 karmabhUmi-15 pAMca bharata kSetra pAMca airAvata kSetra pAMca mahAvideha kSetra akarmabhUmija-30 pAMca hemavaya kSetra pAMca haraNyavaya kSetra pAMca harivAsa kSetra pAMca ramyaphavAsa kSetra pAMca devakurukSetra pAMca uttarakurukSetra (yugalika kSetra) aMtarIpaja-pa 28-dakSiNadizAmAM cUlla himavaMta parvatanI cAre vidizAmAM 34 4 = 28 28-uttaradizAmAM zikharI parvatanI cAre vidizAmAM 7 44 = 28 28+ 28 = pada (yugalika kSetra) 30 15 karmabhUmija (aparyApta) akarmabhUmija (aparyApta) pas aMtaradvIpaja (aparyApta). paryApta aparyApta garbhaja manuSyonA 23 dvAra:(1) zarIraH- garbhaja manuSyomAM pAMca zarIra che- audArika, vaikriya, AhAraka, tejasa ane kArmaNa. (2) avagAhanA :- tenI jaghanya avagAhanA aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa avagAhanA
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-1 [ 91 ] traNa gAu che. utkRSTa avagAhanA suSamasuSamAkAlanA(prathama ArAnA) athavA devakuru-uttarakurukSetranA yugalikonI apekSAe che. A kathana samuccaya garbhaja manuSyonI apekSAe che. vaikriya zarIranI avagAhanA jaghanya aMgulano saMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa sAdhika lAkha yojananI che. (3) saMghayaNa- cha saMghayaNa hoya che. (4) saMsthAna- cha saMsthAna hoya che. (5) kaSAya- garbhaja manuSyomAM cAre kaSAya hoya che. te uparAMta teo saMyama sAdhanAthI akaSAyI paNa thaI zake che. () saMjJAcAre saMjJA hoya che ane teo nosaMjJoyukta paNa thaI zake che. sAtamAM guNasthAnathI caudamAM guNasthAna sudhInA sarva cAritra saMpanna sAdhaka nosaMjJopayukta hoya che. (7) zyA- garbhaja manuSyomAM cha e cha lezyA hoya che ane te alezI paNa thaI zake che. parama zukla dhyAnI ayogIkevaLI sAdhaka alezI che. (8) ijiya-pAMce indriyonA upayogathI upayukta paNa hoya che ane kevalInI apekSAe noindriyopayukta paNa hoya che. kevaLIne kevaLajJAna hovAthI koipaNa vastunA jJAna mATe indriyano upayoga karatA nathI, tethI te noindriyopayukta kahevAya che. (9) samadughAta- sAta samughAta che kAraNa ke manuSyamAM sarva bhAvo saMbhavita che. (10) saMjJIgarbhaja manuSyo saMzI hoya che, paraMtu te kevaLInI apekSAe nosaMjJI-noasaMjJI che. (11) veda-traNe veda hoya che ane avedI paNa thaI zake che. sUkSma saMparAya Adi guNasthAnavALA manuSyo avedI che. (12) paryApta- pAMca paryApti ane pAMca aparyApti hoya che. garbhaja manuSyone cha paryApti hoya che paraMtu bhASA ane mana paryAptine eka mAnavAnI apekSAthI pAMca paryAptinuM kathana che. (13) daSTi- daSTi traNa che. koI mithyASTi, koI samyagdaSTi ane koI mizradaSTi paNa hoya che. (14) darzana- darzana cAra che. (15) jJAna dvAra- te jJAnI ane ajJAnI hoya che. je mithyAdaSTi che te ajJAnI che ane je samyagudRSTi che te jJAnI che. temAM pAMca jJAna ane traNa ajJAnanI bhajanA che. te A pramANe che keTalAka manuSyone be jJAna, traNa jJAna, cAra jJAna ke eka jJAna hoya che, koI jIvane be jJAna hoya, to matijJAna ane zrutajJAna hoya; tyAra pachI jo tene avadhijJAna thAya to mati, zruta ane avadhijJAna hoya athavA jo tene mana:paryavajJAna thAya to mati, zruta ane mana:paryavajJAna hoya; cAra jJAna hoya to mati, zruta, avadhi ane mana:paryavajJAna hoya che. eka sAthe pAMca jJAna hotA nathI kAraNa ke kevaLajJAna pragaTa thatAM mati AdikSAyopathamika jJAna temAM samAviSTa thaI jAya che, tethI keTalAka manuSyone eka kevaLajJAna hoya che. je ajJAnI che tene be athavA traNa ajJAna hoya che. jene be ajJAna che te matiajJAnI ane zrata ajJAnI che. jene traNa ajJAna che te matiajJAnI, zrutaajJAnI ane virbhAgajJAnI che. (1) yoga- manuSya manayogI, vacanayogI, kAyayogI che ane ayogI paNa che. zaileSI avasthAmAM ayogI hoya che. (17) upayoga- sAkAra ane anAkAra baMne prakAranA upayoga kramazaH hoya che. (18) AhAra- cha dizAmAMthI 288 prakAre AhAranA pulo grahaNa kare che. (19) upapAta- cAre gatinA jIvono upapAta garbhaja manuSyomAM thAya che. temAM sAtamI narakanA nArakI, tejaskAya, vAyukAya ane asaMkhyAta varSanA AyuSyavALA yugaliko manuSyamAM utpanna thatA nathI. A rIte tejaskAya ane vAyukAyanA be daMDakanA jIvone choDIne 22 daMDakanA jIvonI garbhaja manuSyomAM utpatti thAya che. (2) sthiti- manuSyonI jaghanya sthiti aMtarmuhUrta, utkRSTa traNa palyopamanI che. utkRSTa sthiti yugalika manuSyonI apekSAe che.
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 92 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra prastuta sUtromAM sUtrakAre garbhaja manuSyonI samuccaya sthitinuM kathana karyuM che. zrI prajJApanA sUtra pada-4nA vivecanamAM karmabhUmija, akarmabhUmija ane aMtarlIpanA garbhaja manuSyonI sthitinuM pRthak pRthapha kathana che. garbhaja manuSyonI sthiti - janya sthiti | utkRSTa sthiti karmabhUminA garbhaja manuSya aMtarmuhUrta koDapUrvavarSa yugalika manuSya koDapUrva jhAjherI 3 palyopama 15 karmabhUmi bharata-airAvata kSetra 3 palyopama mahAvideha kSetra(3ra vijaya) aMtarmuhUrta kroDapUrva varSa trIsa akarmabhUmi hemavaya-haraNyavaya kSetra | dezona 1 palyopama . . . . | 1palyopama pUrNa . harivAsa-ramyavAsa kSetra | dezona 2 palyopama 2 palyopama pUrNa ..: : : : : : : : : : : : : : , . . . . . devakuru-uttarakurukSetra * * * * dezone 3 palyopama | 3 palyopama pUrNa pada asara kIpanA manaSyo | palyopamano asaMkhyAtamo bhAga | palyopamano asaMkhyAtamo bhAga * sarva aparyAptAnI jaghanya-utkRSTa aMtarmuhUrtanI sthiti che. aMtarmuhUrta | bharata airAvata kSetranA avasarpiNIkAlamAM cha ArAnI sthiti:ArA-kama ArAnA prAraMbhamAM sthiti ArAnA aMtamAM sthiti prathama Aro 3 palyopama 2 palyopama bIjo Aro | 2 palyopama | 1palyopama trIjA ArAnA bhAgamAM 1 palyopama palyopamano asaMkhyAtamo bhAga trIjAArAnA chellA bhAgamAM palyopamano asaMkhyAtamo bhAga | jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa kroDapUrvavarSa cotho Aro jaghaTa aMtarmuhUrta, utkRSTa kroDapUrva varSa jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa sAdhika 100 varSa pAMcamo Aro jaghaaMtarmuhUrta, utkRSTa sAdhika 100 varSa jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa 20 varSa chaThTho Aro jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa 20 varSa | jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa 16 varSa * A ja rIte utsarpiNIkAlamAM cha ArAnI sthiti viparIta kramathI samajI levI arthAt avasarpiNIkAlanA chaThThA ArAnI je sthiti che te utsarpiNIkAlanA pahelA ArAnI sthiti samajI levI yAvat avasarpiNIkAlanA pahelA ArAnI je sthiti kahI che te utsarpiNIkAlanA chaThThA ArAnI sthiti samajavI. temAM paNa avasarpiNInA ArAnA aMtamAM je sthiti che te utsarpiNInA ArAnA prAraMbhanI sthiti samajavI. (21) maraNa- mAraNAMtika samaghAtathI samavahata thaIne paNa mare che ane asamavahata thaIne paNa mare che.
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-1 [ 93 ] (22) uddavartanA- te sarva nArakIomAM, tiryacomAM, sarva manuSyomAM, anuttaropapAtika devo sudhI sarva prakAranA devomAM utpanna thAya che ane koI sarva karmathI mukta thaIne siddha buddha thaI sarva duHkhono aMta kare che. (23) gati-Agati- manuSya pAMca gatiomAM jAya che ane cAre gatimAMthI Ave che. garbhaja manuSyo pratyeka zarIrI ane saMkhyAtA ja hoya che, kAraNa ke garbhaja manuSyonI saMkhyA 29 aMka pramANa che. cAre ya jAtinA devo:140 se kiMtaMbhaMte ! devA? goyamA ! devA cauvvihA paNNattA,taMjahA- bhavaNavAsI, vaannmtraa,joisiyaa,vemaanniyaa| bhAvArtha:- prazna- he bhagavana! devonA keTalA prakAra che? uttara- he gautama! devonA cAra prakAra che. bhavanapati, vANavyaMtara, jyotiSI ane vaimAnika. 141 se kiMtaMbhaMte ! bhavaNavAsI? goyamA ! bhavaNavAsI dasavihA paNNattA,taMjahAasurA jAvathaNiyA / setaM bhvnnvaasii| bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! bhavanavAsI devonA keTalA prakAra che? uttara- he gautama! bhavanavAsI devonA daza prakAra che. asurakumAra yAvat svanitakumAra. 142 se kiMtaM bhaMte ! vANamaMtarA / goyamA ! devabhedo savvo bhANiyavvo jAvate duvihA paNNattA,taMjahA- pajjattA ya apajjattA ya / bhAvArtha-prazna- he bhagavan! vANavyaMtara devonA keTalA prakAra che? uttara-he gautama! prajJApanA sutra anusAra devonA bheda jANavA joIe vAva tenA saMkSepathI be prakAra che, yathA- paryApta ane aparyApta. 143 taosarIragApaNNattA-veuvvie,teyae, kammae / ogAhaNAduvihA- bhavadhAraNijjA ya uttaraveuvviyA ya / tattha NaM jA sA bhavadhAraNijjA sA jahaNNeNaM aMgulassa asaMkhejjaibhAgaMukkoseNaM sttrynniio| tatthaNaMjA sA uttaraveuvviyA sA jahaNNeNaM agulassasakhejjaibhAgaukkoseNa joynnsyshss| . sarIragA chaNhaM saMghayaNANaM asaMghayaNI; NevaTThI, Neva chirA, Neva NhArU, Neva saMghayaNamatthi,je poggalA iTTA katA jAvatetesiM saMghAyattAe pariNamati / bhAvArthaH- devone zarIra traNa hoya che-vaikriyataijasa ane kArmaNa. devonI avagAhanA be prakAranI chebhavadhAraNIya ane uttaravaikriya. temAM bhavadhAraNIya avagAhanA jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa sAta hAthanI che. uttara vaikriyanI avagAhanA jaghanya aMgulano saMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa lAkha yojananI che. devonA zarIramAM cha sahananomAMthI koIpaNa saMhanana hotuM nathI kAraNa ke temAM hADakA, zirA ke snAyu hotA nathI. je pudgala iSTa, kAMta yAvata manohara hoya te tenA zarIra rUpamAM ekatrita thaI, pariNata thaI jAya che. 144 tesiMNaM bhaMte ! sarIrA kiM saMThiyA paNNattA?
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 94 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra goyamA !duvihA paNNattA,taMjahA- bhavadhAraNijjA ya uttaraveuvviyA ya / tattha NaMje se bhavadhAraNijjA te NaM samacauraMsasaMThiyA paNNattA, tattha NaM jese uttaraveuvviyA teNaM NANAsaMThANasaMThiyA pnnnnttaa| ___ cattAri kasAyA, cattAri saNNAo, cha lessAo, paMca iMdiyA, paMca samugghAyA, saNNI vi,asaNNI vi,itthIveyAvi,parisaveyAvi,NoNapusagaveyA, pajjattI apajjattIo paMca, diTThI tiNNi, tiNi daMsaNA,NANI vi aNNANI vi,jeNANI teNiyamA tiNNANI, aNNANI bhayaNAe, tivihe joge, duvihe uvaoge, AhAroNiyamA chaddisi; osaNNaM kAraNaM paDucca vaNNao hAlihasukkilAI jAva aahaarmaahraiti| uvavAo tiriyamaNussehiM, ThiI jahaNNeNaM dasavAsahassAI ukkoseNaM tettIsaM sAgarovamAI,duvihA vimarati, uvvaTTittA No NeraiesugacchaMti tiriyamaNussesujahAsaMbhavaM, No devesugacchati, dugaiA, duAgaiyA parittA asaMkhejjA paNNattA samaNAuso / setaM devA / setaM prcediyaa| seta orAlA tasA pANA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! devonA zarIra saMsthAnanA keTalA prakAra che? uttara- he gautama! tenA zarIra saMsthAnanA be prakAra che- bhavadhAraNIya ane utaravaikriya. temAM bhavadhAraNIya zarIranuM samacaturasa saMsthAna che. uttaravaikriya zarIra vividha AkAranA hoya che. devomAM cAra kaSAya, cAra saMjJA, cha vezyA, pAMca indriya, pAMca samudyAta hoya che. te saMjJI ane asaMjJI che. te strIvedI, puruSavedI che, napuMsakavedI hotA nathI. temAM pAMca paryApti ane pAMca aparyAptio hoya che. temAM traNa daSTi ane traNa darzana hoya che. te jJAnI paNa hoya che ane ajJAnI paNa che. je jJAnI che tene niyamathI traNa jJAna ane je ajJAnI che tene bhajanAthI traNa ajJAna hoya che. te sAkAra ane anAkAra baMne upayogavALA che. te niyamathI cha ye dizAonA pudgalone AhAra rUpe grahaNa kare che. prAyaH te pILA ane sapheda zubha varNanA yAvatuM zubhagaMdha, zubharasa, zubha sparzavALA pudgalono AhAra kare che. te tiryaMca ane manuSyomAMthI AvIne utpanna thAya che. tenI sthiti jaghanya daza hajAra varSa ane utkRSTa tetrIsa sAgaropamanI che. te mAraNAMtika samughAtathI samavahata tathA asamavahata thaIne paNa mare che. te tyAMthI cyavIne narakamAM utpanna thatA nathI, yathAsaMbhava tiryo ane manuSyomAM utpanna thAya che, devomAM utpanna thatA nathI. tethI be gati ane be AgativALA hoya che. te AyuSyamAna zramaNa ! te pratyeka zarIrI ane asaMkhyAta hoya. A devonuM varNana pUrNa thayuM. te rIte ja paMcendriyanuM ane udAra trasonuM varNana paNa pUrNa thayuM. vivecana - prastuta sUtromAM devonA bheda-prabheda ane samuccaya devonA 23 dvAronuM pratipAdana che. devonA cAra prakAra che- (1) bhavanapati (2) vANavyaMtara (3) jyotiSI (4) vaimAnika. bhavanapati :- je devo prAyaH bhavanomAM nivAsa kare che te bhavanapati kahevAya che. bhavanavAsI devonA daza bheda che- (1) asurakumAra (2) nAgakumAra (3) suvarNakumAra (4) vidhutakumAra (5) agnikumAra (6) dvIpakumAra (7) udadhikumAra (8) dizAkumAra (9) pavanakumAra (10) svanitakumAra. te kumAronI jema vibhUSApriya, krIDA parAyaNa, tIvra anurAgavALA ane sukumAra hoya che, tethI te "kumAra" kahevAya che.
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-1 vANavyaMtara - vi arthAtu vividha prakAranA aMtara arthAtu Azraya jenA hoya te vyaMtara che. bhavana, nagara, AvAso vagere vividha sthAnomAM rahe tene vANavyaMtara kahevAya che athavA je vanonA vividha parvatAntaro kaMdarAntaro Adi AzrayomAM rahe che te vANavyaMtaradeva che. vyaMtaronA nagara ratnaprabhA pRthvInA prathama ratnakAMDamAM upara nIce so so yojana choDIne zeSa AThaso yojana pramANa madhyabhAgamAM che. tenA nagaro tirachAlokamAM che ane tenAM AvAsa traNe lokamAM che. - vANavyaMtaranA ATha bheda che. kinnara, kiMpuruSa, mahoraga, gaMdharva, yakSa, rAkSasa, bhUta ane pizAca, te sarvanA saMkSepamAM be bheda che- paryApta ane aparyApta. jayotiSI - je jagatane prakAzita kare che te jyotiSI kahevAya che. tenA pAMca bheda che- candra, sUrya, graha nakSatra ane tArA. te sarvanA saMkSepamAM be bheda che- paryApta ane aparyApta. vaimAnika - je UrdhvalokamAM vimAnomAM rahe che, te vaimAnika che. tenA be prakAra che- kalpapapatraka ane kalpAtIta. jyAM kalpa, AcAra maryAdA hoya arthAtu jyAM indra, sAmAnika, trAyanTiMza AdinI maryAdA ane vyavahAra hoya te kalpapapannaka che. tenA bAra bheda che- (1) saudharma (2) IzAna (3) sanatkumAra (4) mAhendra (5) brahmaloka (6) lAMtaka (7) mahAzukra (8) sahasAra (9) ANata (10) prANata (11) AraNa (12) ayyata. jyAM indra sAmAnika Adi bheda na hoya, koipaNa prakAranI kalpamaryAdA na hoya tene kapAtIta kahe che. tenA be prakAra che- saiveyaka ane anuttaropapAtika. temAM zaiveyaka devanA nava prakAra che- (1) adhatana-adhastana raiveyaka (2) adhastana-madhyama greveyaka (3) adhistana-uparima raiveyaka (4) madhyamaadhastana raiveyaka (5) madhyama-madhyama greveyaka (6) madhyama-uparima raiveyaka (7) uparima-adhastana raiveyaka (8) uparima-madhyama greveyaka (9) uparima- uparima raiveyaka. anAropapAtika devonA pAMca bheda che- (1) vijaya (2) vaijayaMta (3) jayaMta (4) aparAjita (5) sarvArthasiddha mahAvimAna. saMkSepamAM te dareka devonA be bheda che- paryApta ane aparyApta. devomAM utpatti samaye ja aparyAptA hoya che kAraNa ke nArakI, devatA ane yugaliko avazya paryApta avasthAne prApta kare ja che. temAMthI koipaNa jIvo aparyAptAvasthAmAM mRtyune prApta karatA nathI. te jIvone paryApta nAma karmano udaya hoya che, tethI sarva devo labdhi paryApta che ane karaNa aparyAptAnI apekSAe temAM aparyAptAnA bhedonI gaNanA karI che. cAre ya jAtinA devomAM ra3 dvAra:(1) zarIra - devone traNa zarIra hoya che- vaikriya, taijasa ane kArpaNa. (2) avagAhanA :- devonI avagAhanA be prakAranI che- bhavadhAraNIya, uttarakriya. bhavadhAraNIyajaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga, utkRSTa bhavanapati, vyaMtara, jyotiSI tathA pahelA bIjA devalokamAM sAta hAthanI, trIjA-cothA devalokamAM cha hAthanI, pAMcamA chaThThA devalokamAM pAMca hAthanI, sAtamA-AThamA devalokamAM cAra hAthanI, navathI bAra devalokamAM traNa hAthanI, navagreveyakamAM be hAthanI, anuttara vimAnamAM eka hAthanI avagAhanA hoya che. uttaralaikiya- jaghanya avagAhanA aMgulano saMkhyAtamo bhAga, utkRSTa avagAhanA bAra devaloka sudhInA sarva devonI lAkha yojananI che. tyAra pachInA kalpAtIta devo uttaravaikriya zarIra banAvatA nathI. loka sI uttaraNa hAtha
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ 96 ] zrI jIvAjIvAbhigama satra (3) saMghayaNa:- cha saMghayaNomAMthI ekapaNa saMghayaNa nathI. devonA zarIramAM hADakA, zirA ke snAyu nathI tethI te asaMghayaNI che. iSTa, kAMta, priya, manojJa, manohara pudgala tenA zarIrarUpe ekatrita thAya che. (4) saMsthAna :- bhavadhAraNIya zarIranuM samacaturasa saMsthAna che ane utaravaikriya zarIranuM vividha prakAranuM saMsthAna hoya che. te icchAnusAra AkAra banAvI zake che. (5) kaSAya-cAre kaSAya che. (6) saMjJA-cAre saMjJAo che. (7) vezyA-cha lezyAo hoya che. temAM bhavanapati ane vyaMtaramAM cAra vezyA, jyotiSI ane pahelA, bIjA devalokamAM tejovezyA, trIjA, cothA, pAMcamA devalokamAM pAlezyA, chaThThA devalokathI sarvArthasiddha vimAna sudhI zuklalezyA hoya che. (8) Indriya- pAMca indriyo hoya che. (9) samuddhAta- pAMca samudyAta che- vedanIya, kaSAya, mAraNAMtika, vaikriya ane taijasa samudyAta. devone vaikriya ane tejalabdhi hovAthI te baMne samudyAta hoya che. (10) saMjJI- devo saMjJI ja hoya che, paraMtu asaMjJI tiryaMca paMcendriya marIne bhavanapati ane vyaMtaramAM utpanna thAya tyAre aparyAptAvasthAmAM tene asaMjJI kahevAya che. te jIva paryAptAvasthAne prApta kare tyAra pachI saMjJI kahevAya che, tethI bhavanapati ane vyaMtaramAM saMjJI ane asaMjJI baMne hoya che. jyotiSI ane vaimAnikomAM saMjJI ja hoya che, kAraNa ke asaMjJI jIvo tyAM utpanna thatAM nathI. (11) veda dvAra:- te strIvedI, puruSa vedI hoya che, napuMsaka vedI nathI. temAM bhavanapati, vyaMtara, jyotiSI ane pahelA, bIjA devaloka sudhI ja devI hoya che. trIjA devalokathI uparanA devalokamAM eka puruSaveda ja hoya (12) paryAti :- pAMca paryApti ane pAMca aparyApti hoya che. bhASA ane manaparyAptimAM ekatvanI vivakSA karIne pAMca paryAptinuM kathana che. vAstavamAM cha e paryApti hoya che. (13) daSTi-traNe daSTi hoya che. (14) darzana-traNe darzana hoya che. (15) zAnaH-te jJAnI paNa che ane ajJAnI paNa che. temAM je jJAnI che, tene niyamathI traNa jJAna hoya chematijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna. je ajJAnI che temAM be athavA traNa ajJAnanI bhajanA che. asaMzI tiryaMca paMcendriya bhavanapati ke vyaMtaramAM utpanna thAya, tene aparyAptAvasthAmAM vilaMgajJAna hotuM nathI, tethI te devomAM be ajJAna hoya che. mithyAdaSTi saMjJIpaMcendriya devagatimAM utpanna thAya, tene paryApta ke aparyAptAvasthAmAM virbhAgajJAna sahita traNa ajJAna hoya che. A rIte bhavanapati, vyaMtaramAM be athavA traNa ajJAna hoya che. jyotiSI ane vaimAnikamAM traNa ajJAna hoya che, tyAM anya vikalpa nathI. (1) yoga- mana, vacana ane kAyayoga, te traNe yoga hoya che. (17) upayoga- sAkAra ane anAkAra baMne prakAranA upayoga hoya che. (18) AhAra-chadizAmAMthI 288 prakAre AhAra yogya pudgalone grahaNa kare che. (19) upapAtaH-garbhaja manuSya ane paMcendriya tiryaMco, A be daMDakanA jIvono devomAM upapAta thAya che. aparyAptA jIvo tathA ekendriya ane vikasendriyo devagatine prApta karI zakatA nathI. nArakIo ke devo paNa tathA prakAranA svabhAve devagatimAM janma dhAraNa karI zakatA nathI. (1) garbhaja manuSyo sarvArthasiddha vimAna sudhInA koipaNa sthAnamAM utpanna thaI zake che.(2) asaMjJI tiryaMca paMcendriya, bhavanapati ane vyaMtarajAtinA devomAM ane (3) saMjJI tiryaMca paMcendriya ATha devaloka sudhI jaI zake che. (4) yugalika tiryaMca ane yugalika manuSya A baMne bhavanapati, vyaMtara, jyotiSI ane pahelA,
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-1 bIjA devaloka sudhI utpanna thaI zake che. A rIte (1) bhavanapati ane vyaMtaramAM saMjJI tiryaMca, asaMjJI tiryaMca ane saMjJI manuSyono, (2) jyotiSIthI ATha devaloka sudhI saMzI tiryaMca ane saMzI manuSyono ane (3) navamA devalokathI sarvArthasiddha vimAnamAM mAtra saMjJI manuSyono ja upapAta thAya che. (20) sthiti :- bhavanapati-jaghanya 10,000 varSa, utkRSTa eka sAgaropama. vyaMtara-jaghanya 10,000 varSa, utkRSTa eka palyopama. jyotiSI- jaghanya palyano AThamo bhAga, utkRSTa eka lAkha varSa adhika eka palyopama. vaimAnika jaghanya eka palyopama utkRSTa 33 sAgaropama che. A cAre ya jAtinA devonI samuccaya sthiti che. tenuM vistRta varNana zrI prajJApanAsUtra pada-4 pramANe jALavuM. (21) maraNa- samuddAta sahita ane samuddAta rahita baMne prakAranA maraNa hoya che. (22) uddhartana- (1) bhavanapati, vyaMtara, jyotiSI ane pahelA--bIjA devalokanA devo- manuSya ane tiryaMca gatinA pRthvI, pANI, vanaspati, saMkhyAta varSAyuSya garbhaja manuSya ane saMkhyAta varSAyuSya tiryaMca paMcendriya A pAMca daMDakamAM jAya che. (2) trIjAthI AThamA devalokanA devo saMkhyAta varSAyuddha garbhaja manuSya ane tiryaMca paMcendriya, A be daMDakamAM utpanna thAya che. (3) navamA devalokathI sarvArthasiddha vimAnanA devo saMkhyAta varSAyuSka garbhaja manuSyanA eka ja daMDakamAM utpanna thAya che. devo marIne nArakI, devatA ane yugalikapaNe utpanna thatA nathI. (23) gati- Agati- devo mRtyu pAmIne manuSya ane tiryaMca, A be gatimAM jAya che ane te be gatimAMthI Ave che. bhavanapati - 10 1. asurakumAra 2. nAgakumAra 3. suvarNakumAra 4. vidyutakumAra 5. agnikumAra OM dIpakumAra 7. udadhikumAra 8. dizAkumAra 9. vAyumAra 10. anitakumAra daiva saMsAra samApanna jIvonA 49 bheda vyaMtara - 8 1. pizAca 2. bhUta 3. yakSa 4. rAkSasa 5. kinnara 6. kiMpuruSa 7. mahoraga 8. gaMdharva [+ 8 +5+26 4] jyotiSI - 5 1. caMdra 2. sUrya 3. graha 4. nakSatra 5. tArA vaimAnika - 26 kalpotpannaka (12 dezoka) 1. saudharma ra. IzAna 3. sanatkumAra 4. mAhendra 5. brahmaloka " lAntaka 7. mahAzuka 8. sahasrAra 97 9. Anata 10. prANata 11. AraNa 12. acyuta kalpAtIta dhruve (9) traNa trikamAM anuttara vimAna (4) vijaya vata jayaMta ata sAyasita
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 98] zrI jIvAjIvAbhigama satra A jIva basa-sthAvaranI sthiti, kAyasthiti ane aMtara :145 thAvarassaNaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM ThiI paNNatA? goyamA !jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM bAvIsaMvAsasahassAI ThiI pnnnnttaa| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! sthAvaranI bhavasthiti keTalA kAlanI che? uttara- he gautama! jaghanya aMtarmuhUrta utkRSTa bAvIsa hajAra varSanI che. 146 tasassa NaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA? goyamA ! jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM tettIsaMsAgarovamAiM ThiI pnnnnttaa| bhAvArtha :- prazna- bhagavan! trasanI bhavasthiti keTalA kAlanI che? uttara- he gautama ! jaghanya aMtarmuhUrta utkRSTa tetrIsa sAgaropamanI che. 147 thAvare NaM bhaMte ! thAvare ti kAlao kevacciraM hoi ? goyamA !jahaNNeNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM aNataM kAlaM, aNaMtAo ussappiNIo avasappiNIo kaalo| khettao aNaMtA loyA asaMkhejjA puggalapariyaTTA / teNaM puggalapariyaTTA AvaliyAe asNkhejjibhaago| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! sthAvara jIva sthAvara rUpe keTalA kAla sudhI rahI zake che arthAt tenI kAyasthiti keTalI che? uttara- he gautama! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa anaMtakALa sudhI rahI zake che. kAlathI anaMta utsarpiNI avasarpiNI kAla sudhI, kSetrathI anaMtaloka pramANa ane asaMkhya pugala parAvartana sudhI rahI zake che. AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAgamAM jeTalA samaya che teTalA pudgala parAvartana sudhI sthAvara jIvo sthAvara paNe rahI zake che. 148 tase NaM bhaMte ! tase tti kAlao kevacciraM hoi ? goyamA !jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM asaMkhejjakAlaM, asaMkhejjAo ussappiNIo avasappiNIokAlao;khetao asakhejjA logaa| bhAvArtha -prazna- he bhagavan!trasa jIva trasarUpe keTalA kALa sudhI rahI zake che arthAt tenI kAyasthiti keTalI che? uttara- he gautama! jaghanya aMtarmuhUrta ane (tela-vAyunI apekSAe) utkRSTa asaMkhyAta kAla sudhI rahe che. te asaMkhyAta kAla, kAlanI apekSAe asaMkhya utsarpiNI avasarpiNI kAla pramANa hoya che ane kSetranI apekSAe asaMkhyAta lokanA AkAza pradeza pramANa che. 149 thAvarassaNaM bhaMte ! kevaiyakAlaM aMtara hoi? goyamA ! jahA tssNcitttthnnaae| bhAvArtha - prazna-he bhagavan! sthAvaranuM aMtara keTaluM che? uttara-he gautama!trasa jIvonA saMciTTaNA
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-1 [ 99] kALa (kAyasthiti) pramANa sthAvara jIvonuM aMtara che arthAt uparokta asaMkhyAta kAlanuM aMtara che. 150 tasassa NaM bhaMte ! kevaiyakAlaM aMtara hoi ? goyamA ! jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM vnnssikaalo| bhAvArtha -prazna-he bhagavan!tranuM aMtara keTaluM che?uttara-he gautama!jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa vanaspatikALa. 151 eesiNaM bhaMte ! tasANaM thAvarANa ya kayare kayarehito appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA? goyamA ! savvatthovA tasA, thAvarA aNataguNA / setaMduvihA saMsArasamAvaNNagA jIvA pnnnnttaa| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! trasa ane sthAvarajIvomAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya athavA vizeSAdhika che? uttara-gautama! sarvathI thoDA trasa jIvo che ane tenAthI sthAvara jIvo anaMtaguNa che. A be prakAranA saMsAra samApanna(saMsArI) jIvonI prarUpaNA pUrNa thaI. A dvividhA nAmanI prathama pratipatti pUrNa thaI. vivecanaH prastuta sUtramAM trasa ane sthAvara jIvonI bhavasthiti, kAyasthiti, aMtara ane alpabadutvanuM pratipAdana che. sthAvara jIvonI bhavasthiti - jIvanA vartamAna eka bhavanA AyuSyane bhavasthiti kahe che. sthAvara jIvonI bhavasthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa bAvIsa hajAra varSanI che. A sthiti pRthvIkAyanI mukhyatAe che. trasa jIvonI bhavasthiti:- jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa tetrIsa sAgaropamanI che. A sthiti devo ane nArakIonI mukhyatAo che. kAyasthiti :- eka bhavanuM AyuSya pUrNa karIne punaH punaH te ja paryAyamAM janma maraNa karavA. A rIte eka ja paryAyamAM niraMtara jeTalA bhava thAya, tenI kAlagaNanAne kAyasthiti kahe che. sthAvaronI kAyasthiti - jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa anaMta kAla sudhI sthAvara jIva sthAvarakAya rUpe janma maraNa karI zake che. sUtramAM anaMta kAlanuM spaSTIkaraNa kAla ane kSetranI apekSAe karyuM che. mAmo 3IMio piLo .... kAlathI anaMta utsarpiNI ane avasarpiNI kAla paryata sthAvara jIva sthAvarakAyamAM ja janma-maraNa karI zake che. raheto maLatA no vejJA purAtta pariyaDDA.... kSetrathI anaMta kAlanuM mApa, anaMta lokanA AkAza pradeza pramANa che. temAM asaMkhya pudgala parAvartana kAla vyatIta thAya che, teTalA kAla paryata sthAvara jIva sthAvara rUpe rahI zake che. anaMta lokamAM jeTalA AkAza pradezo che temAMthI pratisamaya eka eka AkAza pradezano apahAra karIe to temAM jeTalo kAla vyatIta thAya teTalo kAla sthAvara jIva sthAvara rUpe rahI zake che. temAM anaMta
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra utsarpiNI anaMta avasarpiNI kAla athavA asaMkhya pula parAvartana kAla vyatIta thAya che. tepuni thi mAvattiyANa avembarUmADo.A sUtra pAThamAM asaMkhya pudgalaparAvartanamAM asaMkhyAtanI rAzine samajAvavA AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAganA samayanuM parimANa kahyuM che. eka AvalikAmAM asaMkhyAta samaya che ane tenA asaMkhyAtamA bhAgamAM paNa asaMkhyAta samaya hoya che. te jeTalA asaMkhyAta samaya hoya teTalA pudgala parAvartanakAla sthAvara jIvo sthAvararUpe rahI zake che. sthAvaromAM paNa vanaspatinI kAyasthiti anaMta kAlanI che. vanaspatinI A anaMta kAlanI kAyasthiti vyavahAra rAzinI apekSAe che, kAraNa ke avyavahAra rAzinA jIvonI kAyasthiti to anAdi kAlanI che. tenI kAyasthiti koIpaNa mApathI nizcita thatI nathI. 3vatta - SoDapa va vanaspatisthiti niHsAvyavahAri jiivaandhikRtyprecyte,asaavyvhaarikjiivaanaatukaaysthitirnaadirvseyaa|tthaacoktvishessnnvtyaam atthi anaMtA jIvA, jehi na pattotasAi prinnaamo| te vi anaMtAnaMtA, nigoyavAsaM aNuvasati // artha- vanaspatikAyanI kAyasthitino kAla vyavahAra rAzinA jIvonI apekSAe che. avyavahAra rAzinA jIvonI kAyasthiti anAdi kAlanI che. avyavahAra rAzinA anaMtAnaMta jIvo to anAdikAlathI nigodarUpe te ja sthAnamAM che. te jIvoe kadApi trasaparyAyane prApta karI nathI, tethI tenI kAyasthiti rUpa kAlagaNanA thatI nathI. trasa jIvonI kAyasthiti :- jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa asaMkhyAta kAla che. A asaMkhyAta kALane kAlanI apekSA ane kSetranI apekSAe spaSTa karavAmAM Ave che. kALathI asaMkhyAta utsarpiNI avasarpiNI kAla pramANa ane kSetrathI asaMkhyAta lokamAM jeTalA AkAza pradeza hoya, temAMthI eka eka AkAza pradezane prati samaye kADhavAmAM Ave, tyAre temAM jeTalo samaya vyatIta thAya teTalA samaya sudhI trasajIva trasa rUpe rahI zake che. A kAyasthiti gati=sa tejasakAya ane vAyukAyanI mukhyatAe che. kAraNa ke prastuta prakaraNamAM te baMnene trasa rUpe svIkAryA che, tethI sUtrokta trasanI kAyasthiti ghaTita thAya che. labdhi trasanI utkRSTa kAyasthiti zAstramAM sAdhika be hajAra sAgaropamanI kahI che. aMtara - sthAvara jIva, sthAvara paryAyane choDIne punaH sthAvara paryAyane prApta kare, tenI vaccenA kAlane aMtara kahe che. sthAvaranuM aMtara-trasakAyanI je kAyasthiti che te ja sthAvaranuM aMtara che. te kALathI asaMkhyAta utsarpiNI-avasarpiNI kAla pramANa ane kSetrathI asaMkhyAta loka pramANa che. A kathana paNa tejaskAya ane vAyukAyarUpa gati trasanI apekSAe che. trasanuM aMtara- sthAvaranI kAyasthiti te trasanuM aMtara che. te utkRSTa vanaspatikAla pramANa che. arthAt trasa jIva trasa paryAyane choDIne pRthvI Adi sthAvaramAM janma-maraNa karatAM nigodamAM jAya, tyAM anaMta kAla rahe, to utkRSTa anaMta utsarpiNI avasarpiNIkAla pramANa ane kSetrathI anaMta loka pramANa kAla vyatIta thayA pachI punaH trasapaNAne prApta kare che. A rIte aMtara vanaspatikAyamAM javAnI apekSAe saMbhavita che. alpabahatvaH- sarvathI thoDAtrasa che, kAraNa ke te jIvo asaMkhyAta ja che. tenAthI sthAvara jIvo anaMtaguNA che kAraNa ke te anaMtAnaMta che.
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-1 101 | | alpabadutva (1) sarva thI thoDA trAsa-sthAvara jIvonI sthiti, kAyasthiti ane aMtara : jIva prakAra | bhavasthiti | kAyasthiti | aMtara trasa(gati trasa) | 3000 varSa | asaMkhyAta kAla- | anaMtakAla teukAya-vAyukAya puDhavIkAla | vanaspatikAla trasa (udAra trasa) | 33 sAgaropama | sAdhika 2000 | anaMtakAla beindriya thI paMcendriya sAgaropama vanaspatikAla sthAvara rara000 varSa vanaspatikAla asaMkhyAtakAla puDhavIkAla (gati trasanI apekSAe) | (2) anaMtaguNA I prathama pratipatti saMpUrNa
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra saMsAra samApanna jIvInA pa3 bheda tayi candriya endriya Indriya (rara) (2) (pa3pa) pathAne pRthvI apaH te vAyu vanaspati amayAMkana T T T T nArI niyaca manuSya deva {14) (20) (33) (198), sAna narakanA paryAptA aparyAptA 15 30 karmabhUmi akarmabhUmija aMtarIpaja bAdara sUma _1. modaka (ra) (4) gaja(2) samucchima1) aparyAptA payA to aparyAptA * pAMptA aparyApta pratyeka (u) sAdhAraNa 2) | papAMkhA paryAptA sthalacara khecara jalacara (3) paryAkhA apAtA. catuSpada parisarpa aMtara yAMtiSI miniTa bhavanapati (50) 1) bhavanapati 1pa paramAdhAma (36) ura parisarSa bhuja parisarSa 1 vyaMtara 10 bhaka 5 para pasthira kapAtIta pathAMnA mUrNimA garbhi4 kalponnaka aparyAptA (48) 12 deva 9 laukAMtika payAMtA aparyAne nava graMveyaka payAMtA apayAMtA anuttara vimAna paryAptA aparyAptA pathaMiA aparyAptA
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-2 ) [ 103] bIjI pratipatti | | saMkSipta sAra zrI rAjendra - trividha nAmanI A bIjI pratipattimAM saMsArI jIvone traNa prakAramAM saMgrahita karIne, tenI bhavasthiti, kAyasthiti, aMtara ane baMdha sthiti AdinuM nirUpaNa karyuM che. saMsArI jIvonA traNa prakAra che- strI, puruSa ane napuMsaka. A traNa prakAramAM samasta saMsArI jIvono samAveza thaI jAya che. narakagatimAM sarvanArakIone napuMsakaveda;tiryaMca gatimAM- ekendriya, beindriya, te indriya, caurendriya ane asaMjJI tiryaMca paMcendriyane napuMsakaveda; saMjJI tiryaMca paMcendriyane traNe veda; manuSyagatimAM akarmabhUmi ane aMtaradvIpanA yugalika manuSyone strIveda ane puruSaveda; karmabhUminA saMjJI manuSyane traNe veda ane saMmUrchAima manuSyane eka napuMsaka veda hoya che. devagatimAM bhavanapati, vyaMtara, jyotiSI ane saudharma-IzAna devalokamAM strIveda ane puruSaveda; trIjA sanaskumAra devalokathI sarvArthasiddha mahAvimAnanA devomAM eka puruSa veda hoya che. bhavasthiti- eka bhavanI kAlamaryAdAne bhavasthiti kahe che. samuccaya strInI bhavasthiti jaghanya aMtarmuhUrta che, utkRSTa sthitinuM kathana vividha vivakSAthI vividha prakAranuM thAya che- (1) paMcAvana palyopama- IzAna devalokanI aparigRhitA devInI apekSAe. (2) pacAsa palyopamasaudharma devalokanI aparigRhitA devInI apekSAe. (3) nava palyopama- IzAna devalokanI parigRhitA devInI apekSAe (4) sAta palyopama saudharma devalokanI parigRhitA devInI apekSAe. samuccaya puruSanI bhava sthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa sarvArthasiddha vimAnanA devanI apekSAe 33 sAgaropamanI che. - samuccaya napuMsakanI bhava sthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa sAtamI narakanA nArakInI apekSAe 33 sAgaropamanI che. kAyasthiti- eka ja prakAranA eka ke aneka bhavonA sAtatyanI kAlamaryAdAne kAyasthiti kahe che. jema ke- manuSya marIne manuSyamAM janma dhAraNa kare, A rIte jeTalA bhava paryata manuSya avasthAnI niraMtaratA rahe tenI te sarva bhavonI bhavasthitinI sammilita kAla maryAdAne manuSyanI kAyasthiti kahe che. te ja rIte strI marIne strI avasthAne ja prApta kare, jeTalA bhava paryata strI avasthAnuM sAtatya rahe, te kAla maryAdAne strInI kAyasthiti kahe che. te rIte pratyeka avasthAnI kAyasthiti samajI levI joIe. strInI kAyasthiti- jaghanya eka samaya ane utkRSTa kAyasthitinA pAMca vikalpa che- (1) aneka(be vagere yathAsaMbhava) koDa pUrva varSa adhika 110 palyopama. (2) aneka(be vagere yathAsaMbhava) koDa pUrva varSa adhika 100 palyopama.(3) aneka(be vagere yathAsaMbhava) koDa pUrva varSa adhika 18 palyopama.(4) aneka(be vagere yathAsaMbhava) koDa pUrva varSa adhika 14 palyopama.(5) aneka(sAta) kroDa pUrva varSa adhika traNa palyopama.
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 104] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra puruSanI kAyasthiti- jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa aneka so sAgaropama. napusakanI kAyasthiti- jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa anaMtakAla-vanaspatikAla. aMtara- koI paNa eka avasthAno tyAga karIne bhavAMtaramAM punaH te avasthA prApta thAya, tenI vaccenI kAlamaryAdAne aMtara kahe che. yathA- koI strInuM mRtyu thAya, tyAre te strIpaNAno tyAga karI puruSAdi paryAyamAM janma-maraNa karIne punaH strIpaNAne prApta kare, to strIpaNAnA tyAgathI laIne punaH strIpaNAnI prApti vacce je kAla pasAra thAya tene strInuM aMtara kahe che. strInuM aMtara- jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa anaMtakAla. puruSanuM aMtara- jaghanya eka samaya, utkRSTa anaMtakAla. napuMsakanuM aMtara- jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa aneka so sAgaropama. A traNe prakAranA jIvonA bheda-prabheda, sthiti, kAyasthiti ane aMtaranuM spaSTIkaraNa prastuta pratipattimAM karavAmAM AvyuM che. baMdhasthiti- strIvedanI baMdhasthiti jaghanya palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyuna, eka sAgaropamanA sAta bhAgomAMthI doDha bhAga pramANa ane utkRSTa 15 kroDAkoDI sAgaropamanI che, teno abAdhAkAla 1500 varSano che. puruSavedanI jaghanya baMdhasthiti ATha varSa utkRSTa 10 kroDAkoDI sAgaropamanI che. teno abAdhAkAla 1000varSano che. napuMsakavedanI baMdhasthiti jaghanya palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna, eka sAgaropamanA sAta bhAgomAMthI be bhAga pramANa ane utkRSTa 20 kroDAkoDI sAgaropamanI che. teno abAdhAkAla 2000 varSano che. vedanuM svarU5- sutrakAre traNe vedanI tIvratA, maMdatAne upamA dvArA samajAvI che, strIveda-chANAnI agni samAna che, jene pragaTa thavAmAM samaya vyatIta thAya paraMtu pragaTa thayA pachI dIrghakAla paryata prajvalita rahe che. puruSaveda- vananA dAvAnala samAna che, je zIdhra pragaTa thAya ane alpakALamAM upazAMta thAya che. napuMsakaveda- mahAnagaranA dAvAnala samAna che, je dIrghakAla paryata prajvalita rahe che. alpAbahatva- sarvathI thoDA puruSo, tenAthI strI saMkhyAtaguNI ane tenAthI napuMsako nigoda jIvonI apekSAe anaMtaguNA che.
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-2 trividha bIjI pratipatti Taezzzzzzzzzzl saMsAra samApanaka jIvanA traNa prakAra : 1 tattha je te evamAhaMsu - tivihA saMsAra- samAvaNNagA jIvA paNNattA te evamAhaMsu, taM jahA - itthI purisA NapuMsagA / 105 bhAvArtha:- pUrvokta nava pratipattiomAMthI A bIjI pratipatimAM traNa prakAranA saMsAra samApannaka jIva kahyA che, te A pramANe che- (1) strI (2) puruSa ane (3) napuMsaka. vivecanaH prastuta sUtramAM vedanI dRSTie temaja liMga ke zarIrAkRtinI apekSAe saMsAra samApannaka jIvonA traNa prakAra kahyA che - (1) strI (2) puruSa ane (3) napuMsaka. A pratipatimAM zAstrakAre bhava sthitimAM strI AdinA zarIranI apekSAe (mukhyatAe) kathana karyuM che, jaghanya kAyasthiti ane jaghanya aMtaramAM strI Adi veda-pariNAmanI apekSAe kathana karyuM che ane utkRSTa kAyasthiti ane utkRSTa aMtaramAM strI Adi zarIra ane veda pariNAma baMne apekSAe kathana karyuM che; A rIte A pratipatimAM anekAMgI daSTithI strI puruSa ane napuMsaka rUpe saMsAranA samasta jIvone AvarI letAM viSayanuM nirUpaNa che. veda :- veda mohanIyakarmanA udayathI strI ke puruSa sAthe ramaNanI je abhilASA thAya, tene veda kahe che. strIveda H-- je karmanA udayathI puruSanI sAthe ramaNa karavAnI icchA thAya, tene strIveda kahe che. strI zarIramAM yoni, stana Adi aMga hoya che ane strI svabhAvamAM mRdutvanI pradhAnatA hoya che tathA tenA pariNAma puruSAkAMkSA pradhAna hoya che. A rIte vyApaka daSTithI strItvanA sAta lakSaNa kahyA che. yathA- yonirmRdutvamasthairyaM, mugdhatA'balatA stanau / puMskAmiteti liGagAni, sapta strItve pracakSate // (1) yoni, (2) mRdutva, (3) asvairya, (4) mugdhatA, (5) abalatA, (6) stana ane (7) puMskAmitA (puruSa sAthenI ramaNanI abhilASA); strInA A sAta lakSaNo che. puruSaveda H-- je karmanA udayathI strI sAthe ramaNa karavAnI icchA thAya tene puruSa veda kahe che. puruSa zarIramAM bAhya cihna rUpe liMga, dADhI, mUcha, keza Adi hoya che ane puruSa svabhAvamAM kaThoratAnI pradhAnatA hoya che. A rIte vyApaka daSTithI puruSanA paNa sAta lakSaNo kahyA che. yathA- mehanaM kharatA dADharyaM, zauNDIryaM smazru dhRSTatA / strI kAmiteti liGagAni, sapta puMstve pracakSate // (1) mehana(liMga) (2) kaThoratA, (3) daDhatA, (4) zUratA, (5) zmazru(dADhI-mUcha) (6) dhIThatA ane (7) strIkAmitA; puruSanA A sAta lakSaNo che.
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra napuMsaka veda H- je karmanA udayathI strI ane puruSa baMnenI sAthe ramaNa karavAnI abhilASA thAya te napuMsakaveda che. napuMsakamAM strI ane puruSa baMneno mizrabhAva hoya che. tenA lakSaNo A pramANe che- 106 stanAdismazrukezAdibhAvAbhAvasamanvitam / napuMsaka budhA: prAhurmohAnala sudIpitam // jeo strI ane puruSanA uparokta stana, dADhI-mUcha vagere zarIra cihnothI ane ubhaya svabhAvathI yukta hoya te napuMsaka kahevAya che. tenAmAM mizra lakSaNo hovAthI tene strI ane puruSa baMnenI AkAMkSA rahe che. temaja teonI kAmAgni pracaMDa hoya che. nArakI tathA ekendriyathI caurendriya ane asaMjJI tiryaMca paMcendriya, ane saMmUrNima manuSya napuMsaka vedI hoya che. garbhaja tiryaMca ane garbhaja manuSyomAM traNe ya veda hoya che. devomAM strIveda ane puruSaveda ja hoya che, napuMsaka veda nathI. A rIte strI, puruSa ane napuMsaka, A traNemAM sarva saMsArI jIvono samAveza thaI jAya che. veda mohanIyanI upazama dazAmAM vedanI sattA mAtra hoya che, udaya hoto nathI. vedano sarvathA kSaya thAya tyAre traNe zarIravALA jIvone avedI avasthA prApta thAya che. strIonA bheda-prabheda : 2 seti maMte ! Io ? noyamA !tthIo tivihAo paLattAo,teM nahIMtirikkhjonnitthiio, maNussitthIo, devitthio | bhAvArtha:- prazna- he bhagavan ! strIonA keTalA prakAra che ? uttara- he gautama ! strIonA traNa prakAra che, yathA- (1) tiryaMca strIo, (2) manuSya strIo ane (3) deva strIo. 3 se kiM taM bhaMte! tirikkhajoNitthIo ? goyamA ! tirikkhajoNitthIo tivihAo paLattAo, teM nahIM- nalayarIo, thArIo, vahavarIo / bhAvArtha :- prazna--he bhagavan!tiryaMca strIonA keTalA prakAra che ? uttara- he gautama ! tiryaMca strIonA traNa prakAra che, yathA- (1) jalacarI, (2) sthalacarI ane (3) khecarI 4 se kiM taM bhaMte ! jalayarIo ? goyamA ! jalayarIo paMcavihAo paNNattAo, taM jahA - macchIo jAvasusumArIo / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan ! jalacarI strIonA keTalA prakAra che ? uttara- he gautama ! jalacarI strIonA pAMca prakAra che, jema ke-- matsya yAvat suMsumArI. | tejita mate ! thalayarIo ?goyamA ! thAyarIo vihAo paLattAmo, taM jahA - cauppaIo ya parisappIo ya / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan ! sthalacarI strIonA keTalA prakAra che ? uttara- he gautama ! sthalacarI strIonA be prakAra che, jema ke- catuSpadI ane parisarpI. 6 se kiM taM bhaMte ! cauppaIo ? goyamA ! cauppaIo caDavvihAo paNNattAo, taM jahA - egakhurIo jAvasaNaphphaIo /
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-2 | 107 bhAvArtha:- prazna- he bhagavan ! yatuSpahI strImonA 24 // 512 cha ? 612-3 gautama ! yatuSpahI strIonA cAra prakAra che, jema ke eka khuravALI thAvat sanakhapadI. |7 se kiMtaM bhaMte ! parisappIo? goyamA ! parisappIo duvihAo, paNNattAotaM jahA- uraparisappIo ya bhujaparisappIo y| bhAvArtha:- prazna-bhagavana ! parisAstrIona13241 praDAracha?ttara- gautama ! parisI strIonA be prakAra che, jema ke- uraparisarpa ane bhujaparisarpa. 8 sekiMtaMbhaMte ! uraparisappIo? goyamA ! uraparisappIo tivihAo paNNattAo, taM jahA- ahIo, ayagarIo. mhorgiio| setaM urprisppiio| bhAvArtha:- prazna-bhagavana! 92parisI strImonA 240 prArache? 612- gautama! 25risI strImonA trae prArache,bha- (1) sapie (2) agarI ane (3) maDoragI. 2parisI strIonuM kathana thayuM. | 9 se kiM taM bhaMte ! bhuyaparisappIo? goyamA ! bhuyaparisappIo aNegavihAo paNNattAo,taMjahA-gohIo,NaulIo,sedhAo,sallIo,saraDIo,saraMdhIo,sArAo, khArAo,paMcaloiyAo,cauppaiyAo,mUsiyAo, maMgusiyAo, gharoliyAo,gohiyAo, johiyAo, chIrabirAliyAo, setNbhuyprisppiio| bhAvArtha:- prazna-mu4parisI strImonA 28 // prA2cha? 6ttara- gautama! mu4parisI striimon| bhane 2 cha, yathA- godhinI, noNIyAnI strI, seghA, sevA, saTI (ayaDI), sasalI, sA2, pArA, paMyamauyituSyahi bhUSi(68231), bhuzasisa (noNIyAnIti),chipasI (DhagarojI),goliyA, yodhikA, chIrabirAlikA Adi bhujaparisarpa strIo che. |10 se kiM taMbhaMte ! khahayarIo? goyamA !khahayarIo cauvvihAo paNNattAo,taM jahA-cammapakkhiIo jaavviyypkkhio,setNkhhyriio,settirikkhjonniyaao| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! peyarI strImonA 24 // 2 cha ? ta2- gautama ! yaza strIonA cAra prakAra che, jema ke-carmapakSiNI yAvitata pakSiNI. A khecarI strIonuM varNana thayuM. A rIte tiryaMca strIonuM varNana pUrNa thayuM. |11 sekiMtaMbhaMte ! maNussitthIo? goyamA ! maNussitthIo tivihAo paNNattAo, taMjahA- kammabhUmiyAo, akammabhUmiyAo, aNtrdiiviyaao| bhAvArtha:- prazna-umagavan! manuSya strImAna 240 12cha? 6ttara- gautama! manuSya striimaan| 39||27,bh :- (1) bhabhUminI strImo (2) mabhUminI strImo mane (3) aMtaravopanI strImo. | 12 se kiMtaMbhaMte ! aMtaradIviyAo? goyamA ! aMtaradIviyAo adAvIsaivihAo paNNattAo,taMjahA- egorujhyAoAbhAsiyAo jaavsuddhdNtiio| setNaNtrdiiviyaao|
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 108 / zrI jIvAjIvAbhigama satra bhAvArtha:-prazna- bhagavan ! aMtaradvIpanI striimon| 240 2 cha ? 611- gautama ! aMtaradvIpanI strIonA aThThAvIsa prakAra che, jema ke-ekoka dvIpanI strIo, AbhASikadvIpanI strIo thAvata zuddhadaMtadvIpanI strIo. A aMtaradvIpanI strIonuM varNana thayuM. | 13 se kiMtaM bhaMte ! akammabhUmiyAo? goyamA ! akammabhUmiyAo tIsavihAo paNNattAota jahA- paMcasu hemavaesu, paMcasu heraNNavaesu, paMcasu harivAsesu, paMcasu rammagavAsesu, paMcasudevakurAsu, paMcasu uttarakurAsu / setaM akmmbhuumiyaao| bhAvArtha :- prazna- bhagavan ! ma bhUminI strImonA 3282 cha? / 612- gautama ! ma bhUminI striimon| 30 12 cha, hema-pAya DebhakyakSetranI, pAMya haraNyavayakSetranI, pAMca harivAsa kSetranI, pAMca ramyavAsa kSetranI, pAMca devakurukSetranI, pAMca uttarakuru kSetranI strIo. A akarmabhUminI strIonuM varNana thayuM. 14 se kiM taM bhaMte ! kammabhUmiyAo? goyamA ! kammabhUmiyAo paNNarasavihAo paNNattAo, taM jahA- paMcasu bharahesu, paMcasu eravaesu, paMcasu mahAvidehesu / se taM kammabhUmiga-maNussitthI / setaM mnnussitthiio| bhAvArtha :- prazna-De mAvan! bhabhUminI strImonA 241 cha? 6ttara- gautama bhUminI strIonA paMdara prakAra che, jema ke- pAMca bharatakSetranI, pAMca airAvatakSetranI ane pAMca mahAvidehakSetranI strIo, A karmabhUminI strIonuM kathana che. A rIte manuSya strIonuM kathana pUrNa thayuM. | 15 se kiMtaMbhaMte ! devitthiyAo? goyamA !devitthiyAo caubihAo paNNattAo, taM jahA- bhavaNavAsidevitthiyAo, vANamaMtaradevitthiyAo, joisiyadevitthiyAo, vemaanniydevitthiyaao| bhAvArtha:- prazna- bhagavana! hevImonA sAracha? 612- gautama! hevImonA yAra prahAra cha, hebha:- (1) bhavanapati hevIso (2) vAvyaMtara hevImo (3) jyotiSI hevImosane (4) vaimAni hevIo. |16 se kiMtaM bhaMte ! bhavaNavAsidevitthiyAo? goyamA ! bhavaNavAsidevitthiyAo dasavihApaNNattA,taMjahA-asurakumAsbhavaNavAsidevatthiyAo jAvathaNiyakumAsbhavaNavAsi devitthiyaao| setaM bhavaNavAsi devitthiyaao| bhAvArtha:- prazna- bhagavana! bhavanapati hevIsonA 241 prAracha? 6ttara- gautama! bhavanapati devIonA daza prakAra che, jema ke- (1) asurakumAra bhavanavAsI devIo yAvatu svanitakumAra bhavanavAsI devIo. A bhavanavAsI devIonuM varNana thayuM. | 17 saM kiM taM bhaMte ! vANamaMta-devitthiyAo? goyamA ! vANamaMtara-devitthiyAo aTThAvihAo paNNattAo,taMjahA-pisAyavANamaMtasdevitthiyAo jaavgNdhvkvaannmNtrdevitthiyaao,setvaannmNtsdevitthiyaao|
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-ra [ 109 ] bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! vANavyaMtaradevIonA keTalA prakAra che? uttara- he gautama! vANavyaMtara devIonA ATha prakAra che, jema ke- pizAca vANavyaMtara devIo yAvata gaMdharva vANavyaMtara devIo. A vANavyaMtara devIonuM varNana thayuM. | 18 se kiM taM bhaMte ! joisiya-devitthiyAo? goyamA ! joisiyadevitthiyAo paMcavihAopaNNattAo,taMjahA-caMdavimANa-joisiyadevitthiyAo, evaMsUsgahaNakkhatta taaraavimaannjoisiydevitthiyaao| setjoisiyaao| bhAvArtha - prazna- he bhagavana! jyotiSI devIonA keTalA prakAra che? uttara- he gautama! jyotiSI devIonA pAMca prakAra che, jema ke-candravimAnavAsI jyotiSI devIo, sUryavimAnavAsI jyotiSI devIo, grahavimAnavAsI jyotiSI devIo, nakSatravimAnavAsI jyotiSI devIo ane tArAvimAnavAsI jyotiSI devIo. A jyotiSI devIonuM varNana thayuM. | 19 se kiM taM bhaMte ! vemANiya devitthiyAo? goyamA ! vemANiya-devitthiyAo duvihAopaNNattAo,taMjahA-sohammakappavemANiyadevitthiyAo,IsANakappavemANiya devitthiyaao| setaM vemANiya devitthiyaao| bhAvArtha - praznahe bhagavan! vaimAnika devIonA keTalA prakAra che? uttara- he gautama! vaimAnika devIonA be prakAra che, jema ke- saudharma kalpavAsI vaimAnika devIo ane IzAnakalpavAsI vaimAnika devIo. A vaimAnika devIonuM varNana thayuM. vivecana - prastuta sUtramAM strIonA bheda-prabhedonuM kathana che. cAragatiomAMthI eka narakagatimAM strIo nathI. nArakI mAtra napuMsakavedI ja hoya che. zeSa traNa gatiomAM strIo che tethI strIonA traNa prakAra thAya che- tiryaMca strI, manuSya strI ane deva strI. tiryaMca strIonA bheda - tiryaMcagatimAM garbhaja tiryaMca paMcendriyamAM traNe veda hoya che. tethI temAM strIo hoya che. garbhaja tiryaMcanA bheda-prabheda anusAra tiryaMca strIonA jalacarI, sthalacarI uraparisarpa, bhujaparisarpa ane khecarI, A pAMca bheda tathA tenA avAMtarabheda hoya che paraMtu uparaparisarpa AsAlikamAM eka napuMsaka veda ja hoya che, tethI strInA bheda-prabhedanI gaNanAmAM uraparisarpanA traNa bhedanuM ja kathana che. zeSa bheda-prabheda samuccaya garbhaja tiryaMca paMcendriyanI samAna ja che. ekendriyathI caurendriya ane asaMjJI paMcendriya napuMsaka vedI hoya che, tethI prastutamAM strIonA bheda-prabhedanI gaNanAmAM te sarva napuMsakonuM kathana nathI. manuSya strIonA bheda - manuSyomAM saMmUrchAima manuSyone napuMsaka veda ja hoya che. garbhaja manuSyomAM traNe veda hoya che, tethI temAM strIo hoya che. garbhaja manuSyonA karmabhUmija Adi bheda anusAra strIonA paNa kSetranI apekSAe traNa bheda hoya che- karmabhUminI strI, akarmabhUminI strI ane aMtaradvIpanI strI. devIonA bheda-bhavanapati, vANavyaMtara, jyotiSI ane vaimAnika devonA bheda anusAra ja tenI strIonA bheda hoya che. vaimAnikadevomAM mAtra prathama saudharma ane bIjA IzAna devalokamAM ja strIo che. tyAra pachInA devalokamAM strIo nathI. tethI vaimAnika devIonA be bheda kahyA che- saudharma kalpa vaimAnika devastrI ane IzAnakalpa vaimAnika deva strI.
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra aMtara rIviyAo aThThAvIsa vijJAoH- aMtaradvIpanI strIonA 28 prakAra che, A kathana aMtaradvIpanA nAmonI apekSAe samajavuM. dakSiNArdha lavaNa samudranA 28 aMtaradvIpa ane uttarArdha lavaNa samudranA 28 aMtaradvIpanA nAma eka samAna che. ekorukathI zuddhadaMta paryaMtanA 28 nAmano ullekha prajJApanA sUtra tathA prastuta sUtramAM che. te apekSAe ahIM strInA 28 prakAra kahyA che. vAstavamAM 28+28=56 aMtaradvIpanI strIonA 56 prakAra thAya che. manuSyanA 303 bhedonI gaNanAmAM 56 prakAra ja gaNavAmAM Ave che. ahIM nAmonI mukhyatAe 28 bhedanuM sApekSa kathana samajavuM. 110 tiryaMca strI jalacara sthalacara khecarI karmabhUmi strI catuSpada uraparisarpI parisarpa bharata strI bhujaparisarpI bhavanapati devI strIonA bheda--prabheda manuSya strI aMtara devI asurakumAra navanikAya caMdra devI devI. devI airavata strI mahAvideha strI hemavaya heraNyavaya harivAsaravAsa devakuru uttarakuru strI strI strI strI strI strI akarmabhUmi strI aMtaradvIpa strI sUrya devI graha devI saudharma devI devI jayotiSI devI vaimAnika daivI nakSatra devI. tArA devI izAna devI. parigRhitA daivI aparigRhitA devI parigRhitA devI aparigRhitA devI strIonI bhavasthiti H 20 itthINaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ? goyamA ! egeNaM AeseNaM jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM paNapaNNaM paliovamAI / ekkeNaM AeseNaM jahaNNeNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM Nava paliovamAiM / ekkeNaM AeseNaM jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM satta pliovmaaiN| ekkeNaM AeseNaM jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM paNNAsaM pliovmaaii|
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-2 bhAvArtha - prazna- he bhagavan! strIonI sthiti keTalI che? uttara- he gautama ! eka apekSAthI jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa papa palyopamanI sthiti che. bIjI apekSAthI jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa nava palyopamanI sthiti che. trIjI apekSAthI jaghanya aMtarmuhurta ane utkRSTa sAta palyopamanI sthiti che. cothI apekSAthI jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa pacAsa palyopamanI sthiti che. | 21 tirikkhajoNitthINaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ? goyamA ! jahaNNeNaM atomuttaM ukkoseNaM tiNNi pliovmaaii| bhAvArtha - prazna-he bhagavan!tiryaMca strIonI sthiti keTalI che? uttara-he gautama!jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa traNa palyopamanI sthiti che. | 22 jalaya-tirikkhajoNitthINaMbhaMte ! kevaiyaMkAlaMThiI paNNattA?goyamA !jahaNeNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM puvvkoddii| bhAvArtha - pragna-he bhagavan!jalacaratiryaMca strIonI sthiti keTalI che? uttara-he gautama! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa kroDapUrva varSanI sthiti che. | 23 cauppaya thalaya-tirikkha joNitthINaM bhaMte ! kevaiyaMkAlaM ThiI paNNattA? goyamA! jahA tirikkhjonnitthiio| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! catuSpada sthalacara tiryaMca strIonI sthiti keTalI che? uttara- he gautama! sthalacara tiryaMca strIonI sthiti (auvika sthiti) anusAra jANavI. 24 uraparisappa-thalayara-tirikkha-joNitthINaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM ThiI paNNatA? goyamA !jahaNNeNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM puvvkoddii|| ____ evaM bhuyaparisappathalaya-tirikkha joNitthINaM / khahayara-tirikkhi-joNitthINaM jahaNNeNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM paliovamassa asNkhejjibhaago| bhAvArtha - prazna-he bhagavan! uraparisarpa sthalacara tiryaMca strIonI sthiti keTalI che? uttara-he gautama! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa kroDapUrva varSanI che. A ja rIte bhujaparisarpa sthalacara tiryaMca strIonI sthiti paNa jANavI. khecara tiryaMca strIonI sthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa palyopamano asaMkhyAtamo bhAga che. 22 maNussitthINaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA? goyamA ! khettaM paDuccajahaNNeNa aMtomuhuttaM ukkoseNaM tiNNi paliovamAI / dhammacaraNaM paDucca- jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM desUNA puvvkoddii| bhAvArtha - pragna-he bhagavan! manuSya strIonI sthiti keTalI che? uttara-gautama!kSetranI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa traNa palyopamanI sthiti che. cAritra dharmanI apekSAthI jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa kaMIka nyUna koDa pUrva varSanI che.
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 112 / zrI jIvAjIvAbhigama sUtra |26 kammabhUmaya-maNussitthINaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ? goyamA ! khettaM paDucca jahaNNeNaM atomuhuttaM ukkoseNa tiNNi pliovmaaii| dhammacaraNaM paDucca jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM desUNA puvvkoddii| bhAvArtha:- prazna- bhagavan ! bhabhUminI manuSya strImonI sthiti 2ii cha ? uttara- gautama ! kSetranI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa traNa palyopamanI sthiti che ane cAritra dharmanI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa kaMIka nyUna kroDapUrva varSanI che. | 27 bharaheravayakammabhUmaga-maNussithINaM bhaMte ! kevaiyaMkAlaM ThiI paNNattA? goyamA ! khettaMpaDucca-jahaNNeNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM tiNNi pliovmaaii| dhammacaraNaM paDuccajahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNa desUNA puvvkoddii| bhAvArtha - prazna-he bhagavan!bharata ane aivita kSetranI karmabhUminI manuSya strIonI sthiti keTalI che? uttara- he gautama! kSetranI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa traNa palyopamanI sthiti che. cAritra dharmanI apekSAthI jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa kaMIka nyUna kroDa pUrva varSanI che. | 28 puvvavideha-avaravidehakammabhUmagamaNussitthINaM bhaMte ! kevaiyaMkAlaMThiI paNNattA? goyamA !khettaM paDucca- jahaNNeNaM atomuhatta, ukkoseNaM puvvkoddii| dhammacaraNaM paDuccajahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM desUNA puvvkoddii| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! pUrva mahAvideha ane pazcima mahAvideha kSetranI karmabhUminI manuSya strIonI sthiti keTalI che? uttara-he gautama!kSetranI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa kroDa pUrva varSanI sthiti che. cAritradharmanI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa kaMIka nyUna kroDapUrvavarSanI che. 29 akammabhUmaga maNussitthINaM bhaMte ! kevaiyaM kAla ThiI paNNattA? goyamA ! jammaNaM paDucca jahaNNeNaM desUNaM paliovamaM paliovamassa asaMkhejja bhAgeNa UNagaM, ukkoseNaM tiNNi pliovmaaii| saMharaNaM paDucca jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM desUNA puvvkoddii| bhAvArtha :- 1-3 mAvan ! 25 bhUminI manuSya strImonI sthiti :2ii cha ? uttara-he gautama!janmanI apekSAe jaghanya palyopamano asaMkhyAtamo bhAga cuna eka palyopama ane utkRSTa traNa palyopamanI sthiti che. saMharaNanI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa dezona kroDa pUrva varSanI cha. | 30 hemavaya heraNNavae akammabhUmaga-maNussitthINaM bhaMte ! kevaiyaMkAlaM ThiI paNNatA? goyamA !jammaNaM paDucca jahaNNeNaM desUNaMpaliovamaMpaliovamassa asaMkhejjai bhAgeNa UNagaM, ukkoseNaM paliovamaM / saMharaNaM paDucca jahaNNeNaM aMtomuhattaMukkoseNaM desUNA puvvkoddii|
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-2 | 113 bhAvArtha :--- he bhagavan ! Debhakya, 325yavaya kSetranI manuSyastrImonI sthiti 2ii cha ? uttara- he gautama ! janmanI apekSAe jaghanya palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna eka palyopama ane utkRSTa eka palyopamanI sthiti che. saharaNanI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa dezona kroDa pUrva varSanI che. | 31 harivAsarammagavAsa akammabhUbhagamaNussitthINaM bhaMte ! kevaiyaMkAlaMThiI paNNattA? ... goyamA ! jammaNaM paDucca jahaNNeNaM desUNAI do paliovamAiM paliovamassa asaMkhejjaibhAgeNa UNayAI, ukkoseNaM do paliovamAiM / saMharaNaM paDucca jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM desUNA puvvkoddii| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! harivarSa, ramyaphavarSanI akarmabhUminI manuSya strIonI sthiti keTalI che? uttara- he gautama! janmanI apekSAe jaghanya palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyuna be palyopama ane utkRSTa be palyopamanI sthiti che. saMharaNanI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa dezona kroDa pUrva varSanIche. |32 devakuru-uttarakuru-akammabhUmaga-maNussitthINaM bhaMte ! kevaiyaMkAla ThiI paNNatA? goyamA !jammaNaM paDucca jahaNNeNaM desUNAI tiNNi paliovamAiMpaliovamassa asaMkhejjaibhAgeNa UNayAI, ukkoseNaM tiNNi pliovmaaii| saMharaNaM paDucca jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM desUNA puvvkoddii| bhAvArtha:-prazna-bhagavana ! hekTara-6tta21rukSetranI bhabhUminI manuSya strImonI sthiti keTalI che? uttara- he gautama! janmanI apekSAe palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna traNa palyopama ane utkRSTa traNa palyopamanI sthiti che. haraNanI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa dezona kroDa pUrva varSanI che. | 33 aMtaradIvaga-akammabhUmaga-maNussitthINaM bhaMte ! kevaiyaMkAlaM ThiI paNNattA? goyamA ! jammaNaM paDucca jahaNNeNaM desUNaM paliovamassa asaMkhejjaibhAgaM paliovamassa asaMkhejjaibhAgeNa UNayaM, ukkoseNa paliovamassa asNkhejjibhaag| saMharaNaM paDucca jahaNNeNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM desUNA puvvkoddii| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! aMtaradvIpaja akarmabhUminI manuSya strIonI sthiti keTalI che? uttara- he gautama! janmanI apekSAe jaghanya palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna, palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganI sthiti che ane utkRSTa paripUrNa palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganI sthiti che. saMharaNanI apekSA jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa dezona koDa pUrva varSanI che. |34 devitthINaM bhaMte ! kevaiyaMkAlaMThiI paNNattA? goyamA !jahaNNeNaMdasavAsasahassAI ukkoseNaM paNapaNNaM pliovmaaii|
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 114 / zrI jIvAjIvAbhigama sUtra bhAvArtha :- - bhagavan ! hevImonI sthiti 2ii cha ? 6ttara- gautama ! dhanya 62 12 varSa ane utkRSTa paMcAvana palyopamanI sthiti che. | 35 bhavaNavAsidevitthINaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA? - goyamA !jahaNNeNaM dasavAsasahassAI, ukkoseNaM addha paMcamAiM paliovamAI / evaM asurakumAra-bhavaNavAsidevitthiyAe vi / NAgakumAra-bhavaNavAsidevitthiyAe vi jahaNNeNaM dasavAsasahassAI ukkoseNaM desUNAI paliovamAI, evaM sesANa vi jAva thnniykumaaraann| bhAvArtha :- 52-mAvan ! (bhavanavAsI vImonI sthiti 2ii cha ? uttara- he gautama! jaghanya daza hajAra varSa ane utkRSTa sADA cAra palyopamanI che. A ja rIte asurakumAra bhavanavAsI devIonI sthiti jANavI. nAgakumAra bhavanavAsI devIonI jaghanya daza hajAra varSa ane utkRSTa dezona palyopamanI sthiti che. A pramANe zeSa suvarNakumAra yAvatu svanitakumAra devIonI sthiti jANavI. | 36 vANamaMtarINaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ? goyamA ! jahaNNeNaM dasavAsasahassAI ukkosaNaM addhapaliovamaM / bhAvArtha:- prazna- bhagavan ! vAyavyaMta hevImonI sthiti dI cha ? 6.2- gautama ! dhanya sthiti daza hajAra varSa ane utkRSTa ardhA palyopamanI che. | 37 joisiyadevitthINaM bhaMte ! kevaiyaMkAlaM ThiI paNNattA? goyamA !jahaNNeNaM paliovamaM aTThabhAgaM, ukkoseNaM addhapaliovamaMpaNNAsAehiM vAsasahassehiM abbhahiyaM / caMdavimANa-joisiyadevitthiyAejahaNNeNaMcaubhAga paliovamaM ukkoseNaMtaMceva / sUravimANa-joisiyadevitthiyAe jahaNNeNaM caubhAga- paliovamaM ukkoseNaM addhapaliovamapaMcahi vAsasaehi abbhahiyaM / gahavimANa-joisiya devitthINaM jahaNNeNaM caubhAgapaliovama ukkoseNaM addhapali ovamaM / NakkhattavimANajoisiya devitthiinnNjhnnnnennNcubhaagpliovmNukkosennNcubhaagpliovmsaairege| tArAvimANa-joisiya devitthiyAe jahaNNeNaM aTThabhAgaMpaliovamaM ukkoseNaM sAiregaM atttthbhaagpliovm| bhAvArtha :- prazna-De mAgavan ! jyotiSI hevImonI sthiti 2ii cha ? uttara- he gautama! jaghanya palyopamano AThamo bhAga ane utkRSTa pacAsa hajAra varSa adhika, ardhA palyopamanI che. caMdravimAna jyotiSI devIonI sthiti jaghanya palyopamano cothobhAga ane utkRSTa sthiti pacAsa hajAra varSa adhika ardhA palyopamanI che. sUryavimAna jyotiSI devIonI sthiti jaghanya palyopamano cothobhAga ane utkRSTa pAMcaso varSa adhika ardhA palyopamanI che.
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-2 [ 115 ] grahavimAna jyotiSI devIonI sthiti jaghanya palyopamano cotho bhAga ane utkRSTa ardhA palyopamanI che. nakSatravimAna jyotiSI devIonI sthiti jaghanya palyopamano cotho bhAga ane utkRSTa kaMIka adhika palyopamanA cothA bhAganI che. tArAvimAna jyotiSI devIonI sthiti jaghanya palyopamano AThamo bhAga ane utkRSTa kaMIka adhika palyopamano AThamo bhAga che. 38 vemANiya devitthiAe bhaMte ! kevaiyaMkAlaM ThiI NaNNattA? goyamA !jahaNNeNaM paliovamaMukkoseNaM paNapaNNaM pliovmaaii| bhAvArtha - prazna-he bhagavan!vaimAnikadevIonI sthiti keTalI che? uttara-he gautama!jaghanya eka palyopama ane utkRSTa paMcAvana palyopamanI sthiti che. | 39 sohammakappavemANiya devitthINaM bhaMte ! kevaiyaMkAlaM ThiI paNNattA? goyamA ! jahaNNeNaM paliovamaM ukkoseNaM satta pliovmaaii| IsANa-devitthINaM jahaNNeNaM sAiregaMpaliovamaMukkoseNaMNava pliovmaaii| bhAvArtha - prazna-he bhagavan! saudharmakalpanI vaimAnikadevIonI sthiti keTalI che? uttara-he gautama! jaghanya eka palyopama ane utkRSTa sAta palyopamanI sthiti che. IzAnakalpanI vaimAnika devIonI sthiti jaghanya sAdhika eka palyopama ane utkRSTa nava palyopamanI che. vivecana : prastuta sUtramAM samuccaya strInI ane tiryaMca strI, manuSya strI tathA devIonI bhavasthitinuM pratipAdana che. samuccaya sthitinuM kathana cAra apekSAe che. saudharma ane IzAna devalokanI parigRhitA ane aparigRhitA devIonI sthiti bhinna-bhinna che. te apekSAe ja sUtramAM tenA cAra vikalpa karyA che. A cAre ya vikalpamAM jaghanya sthitinuM kathana manuSya ane tiryaMca strInI epakSAe che tathA utkRSTa sthitinuM kathana devIonI apekSAe che. (1) samuccaya strIonI bhavasthiti jaghanya aMtarmuhUrta che, te tiryaMca ane manuSya strInI apekSAe che ane utkRSTa sthiti paMcAvana palyopamanI IzAnakalpanI aparigRhitA devIonI apekSAe che. (2) jaghanya aMtarmuhUrtanI sthiti pUrvavat ane utkRSTa nava palyopamanI sthiti IzAna kalpanI parigRhitA devIonI apekSAe che. (3) jaghanya aMtarmuhUrtanI sthiti pUrvavat ane utkRSTa sAta palyopamanI sthiti saudharmakalpanI parigRhitA devIonI apekSAe che. (4) jaghanya aMtarmuhUrtanI sthiti pUrvavat ane utkRSTa pacAsa palyopamanI sthiti che. A saudharma kalpanI aparigRhitA devIonI apekSAe che. prastuta sUtramAM sUtrakAre devIonI utkRSTa sthitinI apekSAe cAra vikalpa karyA che, te ja rIte manuSya ane tiryaMca strIonI utkRSTa traNa palyopamanI sthitinI apekSAe pAMcamo vikalpa paNa thaI zake
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11da | zrI jIvAjIvAbhigama sUtra che, kAraNa ke cAlIsamA sUtramAM samuccaya strIonI kAyasthitinuM kathana pAMca vikalpathI karyuM che. ahIM A pAMcamA vikalpane samuccaya strInI madhyama sthitimAM samAviSTa karIne sUtrakAre tenuM kathana karyuM nathI, tema samajavuM joIe. tiryaMca strIonI bhavasthiti- jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa traNa palyomanI che. ahIM utkRSTa sthitinuM kathana devakuru-uttarakurukSetranI yugalika sthalacarInI apekSAe che. garbhaja tiryaMcomAM sthalacara ane khecaramAM yugaliko hoya che. temAM sthalacara strIo traNa palyopamanI ane khecara strIo palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganI sthiti prApta kare che. tethI tenI strIonI sthiti paNa te pramANe jANavI. zeSa jalacarI, uraparisarpa ane bhujaparisarpanI utkRSTa sthiti kroDapUrva varSanI ja hoya che. manuSya strIonI sthiti-manuSya strIonI sthitinuM kathana be apekSAe che- (1) kSetranI apekSAejaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa traNa palyopamanI sthiti che. utkRSTa sthiti devamuru-uttarakurukSetranI strIonI athavA suSamasuSamA kAlanI strIonI apekSAe che. (2) dharmAcaraNa nI apekSAe dharmAcaraNa arthAt cAritradharma(saMyama bhAva)nI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa dezona kroDa pUrva varSanI sthiti che. koI paNa strI cAritrano svIkAra kare ane aMtarmuhUrta paryata cAritranA bhAvomAM rahe, tyAra pachI tenuM mRtyu thAya athavA tenA bhAvanuM parivartana thAya ane te aviratinA bhAvone prApta kare, to jaghanya aMtarmuhUrtanI sthiti ghaTita thAya che. ahIM sthitinuM kathana che, te bAhyaliMga ane cAritra svIkAranI apekSAe samajavuM. cAritranA pariNAma jaghanya eka samayanA paNa hoya che. tenuM kathana jaghanya kAyasthitimAM thAya che. ahIM mAtra sthitinuM kathana hovAthI jaghanya aMtarmuhUrtanuM kathana che. utkRSTasthiti dezona koDa pUrva varSanI che kAraNa ke koIkroDa pUrvavarSanA AyuSyavALI strI navamA varSe cAritrano svIkAra kare ane jIvanaparyata cAritranA pariNAmomAM rahe to utkRSTa sthiti ghaTita thAya che. cAritrano svIkAra AgamAnusAra vahelAmAM vahelA navamA varSe ja thaI zake che. kroDapUrva varSathI adhika sthiti hoya te yugalika hoya che. yugaliko cAritrano svIkAra ke pAlana karI zakatA nathI. tethI dharmAcaraNanI apekSAe dezona koDa pUrva varSathI adhika sthiti hotI nathI. karoDa pUrva varSa eTale 84,00,000484,00,000 = 7,05,60,00,00,00,000 varSono eka pUrva thAya che. karmabhUminI manuSyANIonI sthiti-kSetranI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa traNa palyopamanI che ane cAritranI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa dezona kroDa pUrva varSanI che. - bharata-airAvatakSetramAM jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa traNa palyopamanI che. ahIM utkRSTa sthiti suSamasuSamA kAlanI apekSAe che ane cAritranI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa dezona koDa pUrva varSanI che. mahAvidehakSetramAM kSetranI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa kroDapUrvavarSanI sthiti che. mahAvideha kSetramAM haMmezAM samAna kAla pravarte che ane manuSyanuM AyuSya utkRSTa kroDapUrvanuM ja hoya che, tenAthI adhika hotuM
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-2, 117 ] nathI. tyAM cAritranI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa dezona kroDa pUrva varSanI sthiti hoya che. akarmabhUminI manuSya strIonI sthitiH- tenuM kathana be apekSAthI thAya che- (1) janmanI apekSAthI (2) saharaNanI apekSAthI. akarmabhUminA manuSyo cAritrano svIkAra karI zakatA nathI. tethI temAM cAritranI apekSAe sthitinuM kathana nathI. janmanI apekSAthI jaghanya palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna eka palyopama ane utkRSTa traNa palyopamanI sthiti che. saMdara" nAma minAkA sTiyoDarmabhUmipunayano koI vyaktine eka sthAnethI uThAvI, anya sthAne laI javA, tene saMharaNa kahe che. karmabhUmimAM janmelI strInuM saharaNa karIne akarmabhUmimAM laI jAya, pachI te strI tyAM sthita hovAthI akarmabhUmi kSetranI strI gaNAya che. tethI saharaNanI apekSAe akarmabhUmi ja strInI sthiti jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa dezona koDa pUrva varSanI che. koI paNa vyaktinuM saMharaNa daivI prayogathI athavA vidyA prayogathI thAya che. koI strInuM saMharaNa thAya ane tyAM te aMtarmuhUrta ja jIvita rahe athavA aMtarmuhUrta rahIne pharIthI tenuM saMharaNa thaI jAya to jaghanya sthiti ghaTita thAya che. karmabhUminA kroDapUrvanA AyuSyavALI strInuM janma thatAM ja saMharaNa thayuM hoya ane te jIvana paryata akarmabhUmimAM ja rahe to tenI apekSAe akarmabhUmimAM utkRSTa dezona kroDapUrva varSanI sthiti ghaTita thAya che. A sutra vidhAnanA AdhAre evI paraMparA che ke kyAreka koI karmabhUmi yugalikanuM saharaNa thAya to to tena dezona koDaparva varSanuM AyuSya zeSa rahe tyAre ja saharaNa thaI zake, te pahelAM tenuM haraNa thatuM nathI. kAraNa ke ahIM saMharaNanI apekSAe utkRSTa sthiti dezona kroDapUrva varSanI ja kahI che. hemavaya heraNyavaya kSetramAM jaghanya palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna eka palyopama, utkRSTa eka palyopama. harivAsa, ramyakuvAsa kSetramAM jaghanya palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna be palyopama, utkRSTa be palyopama.devaku uttarakurukSetramAM jaghanya palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna traNa palyopama, utkRSTa traNa palyopamanI sthiti che. chappana aMtarIpanI manaSya strIonI sthiti - te paNa yugalikakSetra che tethI tyAM cAritrano abhAva nathI. tyAMnI strIonI sthitinuM kathana paNa janma ane saMharaNanI apekSAe thAya che. janmanI apekSAe jaghanya kaMIka nyUna palyopamano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganI sthiti che. saMharaNanI apekSAe pUrvavat jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa dezone koDa pUrvavarSanI sthiti che. devIonI sthiti:-devIonI audhika(samuccaya) sthiti jaghanya daza hajAra varSa ane utkRSTa paMcAvana palyopamanI che. jaghanya sthitinuM kathana bhavanapati ane vyaMtara devIonI apekSAthI ane utkRSTa sthitinuM vidhAna IzAna devalokanI aparigahitA devIonI apekSAthI che. cAre yajAtinI devIonI sthiti bhAvArthathI spaSTa che. strIonI kAyasthiti:|40 itthINaM bhaMte ! itthitti kAlao kevacciraM hoi ? goyamA ! ekkeNAdeseNaM jahaNNeNaM ekkaM samayaM ukkoseNaM dasuttaraM paliovama sayaM puvvakoDipuhuttamabbhahiyaM // 1 // ekkeNAdeseNaM jahaNNeNaM ekkaM samayaM ukkoseNaM
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra aTThArasa paliovamAiM puvvakoDipuhuttamabbhahiyAI // 2 // ekkeNAdeseNaM jahaNNeNaM ekkaM samayaM ukkoseNaM caudasa paliovamAiM puvvakoDipuhuttamabbhahiyAI // 3 // ekkeNAdeseNaM jahaNaNeNaM ekkaM samayaM ukkoseNaM paliovamasayaM puvvakoDI puhuttamabbhahiyaM // 4 // ekkeNAdeseNaM jahaNaNeNaM ekkaM samayaM ukkoseNaM paliovamapuhuttaM puvvakoDipuhuttamabbhahiyaM // 5 // bhAvArtha :- prazna - he bhagavan ! strI, strI3ye niraMtara DeTalo samaya sudhI rahI rADe che ? 118 uttara- he gautama ! eka apekSAe jaghanya eka samaya ane utkRSTa aneka kroDa pUrva adhika eka so daza palyopama sudhI strI strIrUpe rahI zake che. IIII bIjI apekSAe jaghanya eka samaya ane utkRSTa aneka kroDa pUrva adhika aDhAra palyopama sudhI rahI zake che. IIII trIjI apekSAe jaghanya eka samaya ane utkRSTa aneka kroDa pUrva adhika cauda palyopama sudhI rahI zake che. IIII cothI apekSAe jaghanya eka samaya ane utkRSTa aneka kroDa pUrva adhika ekaso palyopama sudhI rahI zake che. II4l pAMcamI apekSAe jaghanya eka samaya ane utkRSTa aneka kroDa pUrva adhika aneka palyopama sudhI rahI zake che. IIII 41 tirikkhajoNitthI NaM bhaMte ! tirikkhajoNitthitti kAlao kevacciraM hoi ? goyA ! jahaNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM tiNNi palio mAI puvvakoDI hu mbbhhiyaaiN| jalayarIe jahaNNeNaM atomuhuttaM ukkoseNaM puvvakoDI hutaM / cauppayathalayarIe jahA ohiyAe / uraparisappI - bhuyaparisappityINaM jahA jalayarINaM / khahayarIe NaM jahaNaNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNa paliovamassa asaMkhejjaibhAgaM puvvakoDipuhuttamabbhahiyaM / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! tiryaya strI, tiryaya strI 3ye niraMtara DeTalA samaya sudhI rahI rADe che ? uttara- he gautama ! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa aneka(sAta) kroDa pUrva varSa adhika traNa palyopama sudhI rahI zake che. jalacarI jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa aneka(ATha)kroDa pUrva varSa sudhI rahI zake che. catuSpada sthalacarInuM kathana aughika tiryaMca strInI jema jANavuM. uraparisarpI ane bhUjaparisarpInuM kathana jalacarInI samAna jANavuM. khecarI jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa aneka(sAta)kroDa pUrva varSa adhika palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga sudhI rahI zake che. 42 massitthI NaM bhaMte! maNussithIti kAlao kevacciraM hoi ? goyamA ! khetaM paDuccajahaNaNaM ato muhuttaM ukkoseNa tiNNi paliovamAiM puvvakoDipuhuttamabbhahiyA / dhammacaraNaM paDucca- jahaNNeNaM ekkaM samayaM ukkoseNaM desUNA puvvakoDI / evaM kammabhUmiyA vi, bharaheravayA vi, NavaraMkhetaM paDucca- jahaNNeNaM aMtomuhutta ukkoseNaM tiNNi paliovamAiM desUNapuvvakoDimabbhahiyAiM / dhammacaraNaM paDucca - jahaNNeNaM ekkaM samayaM ukkoseNaM desUNA puvvakoDI / puvvavideha avaravidehityINaM khettaM paDucca - jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM puvvakoDipuhuttaM / dhammacaraNaM paDucca - jahaNNeNaM ekkaM samayaM ukkoseNa desUNA puvvakoDI / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan ! manuSyastrI manuSyastrI rUpe keTalo samaya sudhI rahe che ? uttara- he
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-2 [ 119 ] gautama ! kSetranI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa aneka koDa pUrva varSa adhika traNa palyopama sudhI rahe che. cAritradharmanI apekSAe jaghanya eka samaya ane utkRSTa kaMIka nyUna kroDapUrva varSa sudhI rahe che. A pramANe karmabhaginI strIonA viSayamAM ane bharata kSetra tathA airavata kSetranI strIonA saMbaMdhamAM jANavuM joIe. vizeSatA e che ke kSetranI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa kaMIka nyUna kroDapUrva varSa adhika traNa palyopama sudhI rahI zake che. cAritra dharmanI apekSAe jaghanya eka samaya ane utkRSTa kaMIka nyUna koDa pUrva varSa sudhI rahe che. pUrvavideha pazcima videhanI strIonA saMbaMdhamAM kSetranI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa aneka koDa pUrva varSa ane dharmAcaraNanI apekSAe jaghanya eka samaya utkRSTa kaMIka nyUna kroDapUrva varSa sudhI rahe che. |43 akammabhUmigamaNussitthI NaMbhaMte !akammabhUmiga-maNussisthittikAlaokevaccira hoi? goyamA !jammaNaM paDucca-jahaNNeNaM desUNaMpaliovama, paliovamassa asaMkhejjai bhAgeNaM UNaM, ukkoseNa tiNNi paliovamAI / saMharaNaM paDucca-jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNa tiNNi paliovamAiMdesUNAe puvvakoDIe abbhhiyaaii| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! akarmabhUminI manuSya strI akarmabhUminI manuSya strI rUpe keTalo samaya rahI zake che? uttara- he gautama! janmanI apekSAe jaghanya palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna eka palyopama ane utkRSTa traNa palyopama tathA saMharaNanI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa dezona kroDa pUrva varSa adhika traNa palyopama sudhI rahI zake che. 44 hemavaya heraNNavaya akammabhUmigamaNussitthINaMbhaMte ! hemavayaheraNNavae akammabhUmiga maNussisthitti kAlao kevaccira hoi? goyamA !jammaNaM paDucca-jahaNNeNaM desUNaMpaliovamaM, paliovamassa asaMkhejjajh bhAgeNa UNagaM; ukkoseNaM paliovamaM / saMharaNaM paDucca-jahaNNeNaM aMtomuhattaMukkoseNaM paliovamaMdesUNAe puvvakoDIe abbhahiyaM / bhAvArtha - prazna-he bhagavan! hemavaya-haraNyavayakSetranI akarmabhUminI manuSya strI, hemavaya-haraNyavaya kSetranI akarmabhUminI manuSya strI rUpe keTalo samaya rahI zake che? uttara-he gautama! janmanI apekSAe jaghanya palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna eka palyopama ane utkRSTa eka palyopama tathA saharaNa apekSAe jaghanya aMtamuhUta ane utkRSTa dezona pUrvakoTi adhika eka palyopama sudhI rahI zake che. |45 harivAsarammagavAsaakammabhUmigamaNussitthI gaMbhaMte !harivAsarammagavAsaakamma bhUmigamaNussisthitti kAlao kevaccira hoi? goyamA ! jammaNaM paDucca-jahaNNeNaM desUNAiMdo paliovamAI, paliovamassa asaMkhejjabhAgeNa UNagAI; ukkoseNa do paliovamAI / saMharaNaM paDucca- jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM do pliovmaaiNdesuunnpuvvkoddimbbhhiyaaii|
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra bhAvArtha :-prazna- he bhagavan ! haravAsa-ramyAsa kSetranI akarmabhUminI manuSya strI, harivAsaramyAsa kSetranI akarmabhUminI manuSya strI rUpe keTalo samaya rahI zake che ? 120 uttara- he gautama ! janmanI apekSAe jaghanya palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna be palyopama ane utkRSTa be palyopama tathA saMharaNanI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa dezona kroDa pUrva varSa adhika be palyopama sudhI rahe che. 46 devakurUttarakuru-akammabhUmiga - maNussitthI NaM bhaMte ! devakuruttarakuru akammabhUmiga maNussitthitti kAlao kevacira hoi ? goyamA ! jammaNaM paDucca- jahaNNeNaM desUNAI tiNNi paliovamAi, paliovamassa asaMkhejjaibhAgeNa UNagAi; ukkoseNaM tiNNi paliovamA / saMharaNaM paDucca - jahaNaNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM tiNNi paliovamAiM desUNAe puvvakoDIe abbhahiyAiM / bhAvArtha :-prazna- he bhagavan ! devakuru-uttarakuru kSetranI akarmabhUmija manuSya strI, devakuru-uttarakuru kSetranI akarmabhUmija manuSya strI rUpe keTalo samaya rahI zake che ? uttara he gautama ! janmanI apekSAe palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna traNa palyopama ane utkRSTa traNa palyopama tathA saMharaNanI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa dezona kroDa pUrvavarSa adhika traNa palyopama sudhI rahe che. 47 aMtaradIvagakammabhUmigamaNussitthI NaM bhaMte ! aMtaradIvagakammabhUmiga- maNussitthitti kAlao kevacciraM hoi ? gomA ! jammaNaM paDucca jahaNNeNaM deNaM paliovamassa asaMkhejjaibhAgaM, paliovamassa asaMkhejjaibhAgeNa UNaM; ukkoseNaM paliovamassa asaMkhejjaibhAgaM / saMharaNaM paDuccajahaNNeNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM paliovamassa asaMkhejjaibhAgaM desUNAe puvvakoDIe abbhahiya / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! aMtaradvIponI akarmabhUmija manuSya strI, aMtaradvIpaja manuSya strI rUpe keTalo samaya rahI zake che ? uttara- he gautama ! janmanI apekSAe jaghanya palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna, palyopamano asaMkhyAtamo bhAga(dezona palyopamano asaMkhyAtamo bhAga) ane utkRSTa palyopamano asaMkhyAtamo bhAga paripUrNa tathA saMharaNanI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa dezona kroDa pUrva varSa adhika palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga sudhI rahe che. 48 devitthI NaM bhaMte ! devitthitti kAlao kevacciraM hoi ? goyamA ! jacceva bhavaTThiI sacceva saMciTThaNA bhANiyavvA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! devastrI devastrI rUpe keTalo samaya sudhI rahI zake che ? uttara- he gautama! je tenI bhavasthiti che te ja pramANe tenI kAyasthiti kahevI joIe.
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-2, 121 | vivecana - prastuta sUtromAM samuccayarUpe strIonI kAyasthitinuM kathana karIne tyAra pachI tiryaMcAdi traNe gatinI strIonI kAyasthitinuM kathana karyuM che. strInI utkRSTa kAyasthitinuM kathana pAMca prakAre che(1) strInI kAyasthiti jaghanya eka samaya ane utkRSTa aneka kroDapUrva varSa adhika 110 palyopamanI che, tyAra pachI te puruSa ke napuMsaka rUpe janma dhAraNa kare che, yathA jaghanya - koI strI upazama zreNI upara ArUDha thaIne traNe vedono aMtarmuhUrta mATe upazama kare, tyAra pachI te sthiti pUrNa thatAM punaH strIvedano udaya thAya, eka samaya sudhI strIvedamAM rahI ane bIjA samayamAM mRtyu pAme to anuttaravimAnamAM devarUpe utpanna thAya che, tyAre tenA strIvedanI jaghanya eka samayanI sthiti ghaTita thAya che. utkRSTa- koI manuSya strI athavA tiryaMca strI kroDapUrva varSanuM AyuSya pUrNa karIne, IzAna kalpanI aparigRhitA devI rUpe paMcAvana palyopamanI sthitie utpanna thAya, pachI tyAMnuM AyuSya pUrNa karIne, pharIthI manuSya strI athavA tiryaMca strI rUpe utpanna thAya ane kroDapUrva varSanuM AyuSya pUrNa karI, bIjI vAra IzAna devalokamAM paMcAvana palyopamanI utkRSTasthitivALI aparigRhitA devI rUpe utpanna thAya, tyAre A utkRSTasthiti ghaTita thAya che. tyArapachI strI paryAyanuM parivartana thAya arthAt te jIva, puruSa ke napuMsakapaNe janma dhAraNa kare che. A rIte be vAra IzAna devalokamAM devIpaNAnuM kAlamAna papa+55 = 110 palyopama ane be vAra manuSyastrI athavA tiryaMca strInA bhavanuM kAlamAna be kroDapUrva varSa(aneka koDa pUrva varSa) ghaTita thAya che. A prathama apekSAmAM devInA be bhava sAthe manuSya ke tiryaMca strInA be bhava, ema kula cAra bhavonI apekSAe kAyasthiti darzAvI che. A baMne maLIne aneka kroDapUrvavarSa adhika ekaso daza palyopamanI sthiti thAya che. (ra) kroDapUrva varSanA AyuSyavALI manuSya ke tiryaMca strInA IzAna devalokamAM utkRSTa nava palyopamanI sthiti sahita parigRhitA devIrUpe be bhava thAya to tenI utkRSTa kAyasthiti aneka(be) kroDapUrva varSa adhika 18 palyopamanI thAya che. (3) kroDapurva varSanA AyuSyavALI manuSya ke tiryaMca strInA saudharma devalokamAM utkRSTa sAta palyopamanI sthiti sahita parigRhitA devIrUpe be bhava thAya to tenI utkRSTa kAyasthiti aneka(be) kroDapUrva varSa adhika cauda palyopamanI thAya che. (4) kroDapurva varSanA AyuSyavALI manuSya ke tiryaMca strInA saudharma devalokamAM utkRSTa pacAsa palyopamanI sthiti sahita aparigRhitA devIrUpe be bhava thAya to tenI utkRSTa kAyasthiti aneka(be) kroDapUrva varSa adhika 100 palyopamanI thAya che. (5) kroDapurva varSanA AyuSyavALI manuSya athavA tiryaMca strI koDa pUrvavarSanA AyuSya sahita manuSya ke tiryaMca strIrUpe sAta bhava karIne AThamA bhavamAM traNa palyopamanI sthiti sahita yugalika strIrUpe utpanna thAya, tyAre A kAyasthiti ghaTita thAya che. yugalika strInA AThamA bhava pachI navamA bhavamAM avazya strI paryAyanuM parivartana thAya che. A rIte pAMcamI apekSAmAM tiryaca-manuSya strInA bhavonI apekSAe anekasAta) koDa pUrvavarSa adhika aneka(traNa) palyopamanI utkRSTa kAyasthiti thAya che.
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1rara | zrI jIvAjIvAbhigama sUtra A rIte A pAMca prakAranI kAyasthitinA kathanamAM pAMce pAMca svataMtra apekSAo che, temAM eka paNa apekSAno niSedha nathI. jo koI jIvadevIonI te-te utkRSTasthitimAM be-be bhava kare to te-te(cAra) prakAranI kAyasthiti thAya che ane jo koI jIva mAtra manuSyANI ke tiryaMcANInA ja bhava kare, to pAMcamA prakAranI kAyasthiti thAya che. A rIte pAMca vikalponuM kathana karyuM che. te sivAya koI jIva bhavanapati Adi anya devonI devI rUpe utpanna thAya athavA manuSya strI ke tiryaMca strI rUpe bhavabhramaNa kare to te sarvasthitiono samAveza madhyama kAyasthitimAM thaI jAya che. saMkSepamAM strI koIpaNa sthAnamAM janma-maraNa karatAM strIpaNe utkRSTa aneka kroDapUrvavarSa adhika 110palyopama sudhI ja rahe che. tyArapachI te avazya puruSa ke napuMsakapaNe janma dhAraNa kare che tiryaMca strInI kAyasthiti-jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa aneka(sAta) kroDapUrvavarSaadhikatraNa palyopamanI che. te A pramANe samajavI jaghanya koI tiryaMca strI jaghanya aMtarmuhUrtanuM AyuSya bhogavIne manuSyAdi anya bhavane athavA anya vedane prApta kare to tiryaMca strInI jaghanya aMtarmuhUrtanI kAyasthiti ghaTita thAya che. koIpaNa bhavamAM ochAmAM ochuM aMtarmuhurtanuM AyuSya hoya che. ekAda samayanuM AyuSya hotuM nathI, tethI tiryaMca strInI kAyasthiti eka samayanI hotI nathI. utkRSTa-tiryaMca paMcendriyanAniraMtara sAta ke ATha bhava thAya che. tethI koItiryaMca strI kroDapUrva varSanA AyuSyavALA niraMtara sAta bhava kare ane AThamo bhava traNa palyopamanI sthiti sahita yugalika tiryaMca strIno kare, to tenI kAyasthiti aneka(sAta) kroDapUrvavarSaadhikatraNa palyopamanI thAya che. tyArapachI te jIva tiryaMca strIpaNAno tyAga karI avazya devagatine prApta kare che. jalacara, uraparisarpa ane bhajaparisarpa tiryaMca strImAM utkRSTa sthiti kroDapUrva varSanI ja hoya che. teo yugalika hotA nathI, tethI kroDa pUrvavarSanI utkRSTa sthitinA lagAtAra ATha bhava thAya to tenI kAyasthiti aneka(ATha) kroDapUrva varSanI thAya che. tyAra pachI te jIva anya gatimAM puruSAdi paryAyane prApta kare che. sthalacara tiryaMca strInI utkRSTa sthiti traNa palyopamanI che. sthalacara tiryaMca strI sAta bhava pUrvakroDa varSanI sthitinA kare ane AThamo bhava yugalika strIpaNe traNa palyopamanI sthitino kare; tyAre tenI kAyasthiti aneka(sAta) kroDapUrva adhika traNa palyopamanI thAya che, tyArapachI te deva bhava prApta kare che. khecara tiya strInI utkRSTa sthiti palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganI che. te sAta bhava niraMtara kroDapUrvavarSanI sthitinA kare ane AThamo bhava yugalika strIpaNe palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganI sthitino kare; tyAre tenI kAyasthiti aneka(sAta) kroDapUrva varSa adhika palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganI thAya che, tyArapachI te deva bhavane prApta kare che. samuccaya manuSya strInI ane karmabhUmija strInI kAyasthiti - kSetranI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa aneka(sAta) kroDapUrva adhika traNa palyopamanI che. yathA-koI karmabhUmija strI aMtarmuhUrtanuM AyuSya bhogavIne te avasthAno tyAga karIne puruSa ke napuMsaka avasthAne prApta kare to tenI aMtarmuhurtanI jaghanya kAyasthiti thAya che. koI strI kroDapUrva varSanA AyuSya sahita sAta bhava kare ane AThamo bhava bharata-airAvata kSetranA prathama ArAmAM traNa palyopamanI sthiti sahita yugalika manuSyANI rUpe kare to karmabhUmija manuSyANInI
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-2, 123 | kAyasthiti aneka(sAta) kroDapUrva varSa adhika traNa palyopamanI thAya che. dharmAcaraNa-cAritranI apekSAe jaghanya eka samaya, utkRSTa dezona pUrvakroDa varSanI kAyasthiti che. jema ke koI strI cAritrano svIkAra kare tyAre te dharmAcaraNI strI kahevAya che. tenA pariNAmomAM eka samaya pachI parivartana thaI jAya athavA tenuM mRtyu thaI jAya to tenI jaghanya eka samayanI kAyasthiti thAya cha. uktaM ca-sarvavirati pariNAmasya tadAvaraNa karmakSayopazamavaicitryataH samayeka sambhavAt / cAritranI utkRSTa sthiti dezona kroDapUrva varSanI che, kAraNa ke cAritranI ArAdhanA eka bhava paryata ja thAya che, bIjA bhavamAM caritranuM sAtatya rahetuM nathI. bharata-airAvata kSetranI manuSya strInI kAyasthiti - jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa dezona kroDapUrva varSa adhika traNa palyopamanI che. yathA- mahAvideha kSetranI kroDapUrvanA AyuSyavALI koI strInuM apaharaNa karIne koI tene prathama ArAnA samaye bharata ke airAvatakSetramAM mUke, to te strI bharata ke airAvata kSetranI strI kahevAya che. tyAM te potAnuM dezona kroDapUrvavarSanuM AyuSya pUrNa karIne tyAM ja traNa palyopamanI sthitie utpanna thAya to dezona kroDapUrva varSa adhika traNa palyopamanI kAyasthiti ghaTita thAya che. dharmAcaraNa-cAritranI apekSAe jaghanya eka samaya, utkRSTa dezona pUrvakroDa varSanI kAyasthiti samuccaya manuSya strInI samAna samajavI. mahAvideha kSetranI manuSya strInI kAyasthiti :- kSetranI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa aneka koDa pUrva varSanI che. mahAvideha kSetramAM kAlanuM parivartana thatuM nathI. tenuM utkRSTa AyuSya kroDapUrva varSanuM ja hoya che. tyAM kyAre ya yugalikano bhava thato nathI mATe mahAvideha kSetranI strI pUrvakroDa varSanA AyuSya sahita ATha bhava kare te apekSAe tenI utkRSTa kAyasthiti aneka(ATha) kroDapUrva varSanI thAya che. dharmAcaraNa apekSAe mahAvideha kSetramAM cAritra svIkAra karanAra strInI kAyasthiti jaghanya eka samaya, utkRSTadezona kroDapUrva varSanI che. akarma bhUmija manuSya strInI kAyasthiti - akarmabhUmi yugalika strI marIne punaH akarmabhUmija yugalika strIpaNe utpanna thatI nathI kAraNa ke yugalika strI marIne avazya devagatine prApta kare che. tethI akarmabhUmija strInI kAyasthiti te te jIvonI bhavasthiti pramANe ja hoya che. te pramANe akarmabhUmija pratyeka kSetranI sthitinuM kathana bhAvArthathI spaSTa che. vAhanI apekSAe jaghanya aMtarmaharta ane utkRSTa je kSetranI jeTalI sthiti hoya tenAthI dezona pUrvakroDa varSa adhika tenI kAyasthiti jANavI. jema ke jaghanya- karmabhUminI koI strInuM AyuSya aMtarmuhUrta zeSa rahe tyAre koI tenuM saMharaNa karIne akarmabhUmimAM mUke, te strI tyAM aMtarmuhUrtanuM AyuSya pUrNa karIne anyatra utpanna thAya to tenI jaghanya kAyasthiti aMtarmuhUrtanI thAya che. jaghanya aMtarmuhUrtanI kAyasthiti akarmabhUminA sarva kSetromAM eka samAna che. utkRSTa- samuccaya akarmabhUmija strInI saMharaNanI apekSAe dezona koDa pUrva varSa adhika traNa palyopamanI kAyasthiti thAya che. pUrvekroDanA AyuSyavALI koI strInuM saMharaNa karIne devaka-uttarakurukSetramAM laI jAya, tyAM te strI potAnuM AyuSya pUrNa karI te ja kSetramAM yugalika strIrUpe utpanna thAya, to tenI utkRSTa kAyasthiti ghaTita thAya che. hemavaya herAyavaya kSetranI manuSya strInI saharaNanI apekSAe utkRSTa kAyasthiti- kroDapUrvanA AyuSyavALI karmabhUmi strInuM saMharaNa karIne koI tene hemavaya-heraNyavaya kSetramAM laI jAya, to te strI te
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra ja kSetranI kahevAya. tyAM te potAnuM avazeSa dezona kroDa pUrva varSanuM AyuSya pUrNa karIne pharI tyAMja eka palyopamanI utkRSTa sthitie yugalika strIpaNe utpanna thAya, to tenI kAyasthiti utkRSTa dezona pUrvakoDa varSa adhika eka palyopamanI thAya che. koIpaNa jIva garbhamAM hoya tyAre tenuM saMharaNa thatuM nathI, tethI garbhakAlane nyUna karatAM dezona kroDapUrvavarSa ghaTita thAya che. 124 harivAsa-ramyavAsa kSetranI manuSya strInI saMharaNanI apekSAe utkRSTa kAyasthiti- A kSetranI utkRSTa sthiti be palyopamanI hovAthI tenI kAyasthiti utkRSTa dezona pUrvakroDa varSa adhika be palyopamanI thAya che. devakuru-uttarakuru kSetranI manuSya strInI saMharaNanI apekSAe utkRSTa kAyasthitine A kSetranI utkRSTa sthiti traNa palyopamanI hovAthI tenI kAyasthiti utkRSTa dezona pUrvakroDa varSa adhika traNa palyopamanI thAya che. aMtaradvIpanI manuSya strInI saMharaNanI apekSAe utkRSTa kAyasthiti- A kSetranI utkRSTa sthiti palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganI hovAthI tenI kAyasthiti utkRSTa dezona pUrvakroDa varSa adhika palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganI thAya che. devIonI kAyasthiti - devI marIne devI thatI nathI. te manuSya ke tiryaMcamAM utpanna thAya che, tethI devInI bhavasthiti ja tenI kAyasthiti kahevAya che. strIonuM aMtara : 49 itthI NaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM aMtara hoi ? goyamA ! jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM aNataM kAlaM, vaNassaikAlo / evaM savvAsiM tirikkhitthINaM / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! strInuM aMtara keTalA samayanuM thAya che ? arthAt koI strI strIpaNAno tyAga karIne pharIthI keTalA samaya pachI strI thAya che ? uttara- he gautama ! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa anaMtakAla arthAt vanaspatikALa vyatIta thayA pachI te punaH strIpaNAne prApta kare che. A ja rIte sarva bhedo sahita tiryaMca strIonA viSayamAM jANavuM joIe. 50 maNussitthIe khettaMpaDucca - jahaNNeNaM aMtamuhutta ukkoseNaM vaNassaikAlo; dhammacaraNaM paDucca- jahaNNeNaM ekkaM samayaM ukkoseNaM anaMta kAlaM jAva avaDDapoggalapariyaTTaM desUNaM, evaM jAva puvvavidehaavaravidehiyAo / bhAvArtha :- manuSya strIonuM aMtara kSetranI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa vanaspatikAlanuM che. dharmAcaraNanI apekSAe jaghanya eka samaya ane utkRSTa anaMtakALa yAvat dezona ardha pudgala parAvartanakAlanuM aMtara che. A ja rIte pUrvavideha ane pazcimavideha sudhInI manuSya strIonuM aMtara kahevuM joIe. 51 | akammabhamigamaNussityINa bhaMte ! kevaiyaM kAlaM aMtara hoi ? goyamA ! jammaNaM paDucca - jahaNNeNaM dasavAsasahassAiM aMtomuhuttamabbhahiyAiM; ukkoseNaM vaNassaikAlo / saharaNaM paDucca jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM vnnssikaalo| evaM jAva aMtaradIviyAo /
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-2 [ 125 ] bhAvArtha -prazna- he bhagavan! akarmabhUminI manuSyastrIonuM aMtara keTaluM che? uttara- he gautama ! janmanI apekSAe jaghanya aMtarmuhurta adhika daza hajAra varSa ane utkRSTa vanaspatikALa. saMharaNanI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa vanaspatikALa. A ja rIte aMtaradvIponI strIo sudhInuM aMtara kahevuM joIe. 52 devitthiyANaM savvAsiM jahaNNeNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM vnnssikaalo| bhAvArtha - sarva devastrIonuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa vanaspatikALa che. vivecana: prastuta sUtramAM strIpaNAnI prAptinuM aMtara spaSTa karyuM che. aMtara eTale kAlanuM vyavadhAna. strI strI paryAyano parityAga karIne pharIthI jeTalA samaya pachI strI paryAyane prApta kare che, te vyavadhAna kALane strInuM aMtara kahe che. sAmAnya rIte strIpaNAnuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa anaMtakALa arthAt vanaspatikALa che, jema ke- koI strI marIne arthAt strI paryAyane choDIne puruSa athavA napuMsaka paryAyane prApta karIne tyAM aMtarmuhUrta sudhI rahe, tyAMthI marIne pharIthI strIrUpe utpanna thAya, to tenuM jaghanya aMtara aMtarmuhUrta thAya che. te ja rIte koI strI strI paryAyane choDI saMsAramAM paribhramaNa karatAM vanaspati AdimAM jaIne anaMtakAla pasAra kare, vanaspatimAM eka napuMsaka paryAya ja hoya che, tyAM strIparyAya nathI; tyAra pachI te jIva strIparyAyane prApta kare che, to tenuM utkRSTa aMtara anaMtakAla-vanaspatikAla pramANa thAya che. te vanaspatikAla kSetrathI anaMta lokAkAzanA pradeza pramANa, kAlathI anaMta utsarpiNI-avasarpiNIkAla pramANa athavA AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAganA samaya tulya asaMkhya pudgala parAvartana pramANa che. tiryaMca strIonuM aMtara - audhika ane jalacara Adi sarva tiryaMca strIonuM aMtara pUrvavat jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa anaMtakAla-vanaspatikAla pramANa che. manuSya strIonuM aMtara :- kSetranI apekSAe jaghanya aMtarmuhurta, utkRSTa anaMtakAla-vanaspatikAla pramANa che. dharmAcaraNanI apekSAe jaghanya eka samaya, utkRSTa anaMtakAla-ardhapula parAvartanakAla che. jema ke koI strI cAritranA bhAvathI patita thaI, eka samayamAM ja punaH cAritranA bhAvamAM sthira thaI jAya to jaghanya eka samayanuM aMtara thAya che. koI manuSya strI cAritranA pariNAmathI patita thaIne nigodamAM jaIne tyAM anaMtakAla vyatIta kare ane tyAra pachI punaH manuSya strIpaNAne prApta karIne cAritrano svIkAra kare, to utkRSTa ardha pudgala parAvartanarUpa anaMtakAlanuM aMtara thAya che. A ardha pudgala parAvartanakAla anaMta utsarpiNI-avasarpiNI kAla pramANa che. samyagadarzanathI patita thayelo jIva paNa ardha pula parAvartanakAlamAM punaH samyaggadarzanane avazya prApta kare che. te ja rIte cAritranA pariNAmathI patita thayelo jIva paNa ardhapudgala parAvartanakAlamAM punaH cAritrane avazya prApta kare che. tethI tenuM utkRSTa aMtara ardha pudgala parAvartanakAla pramANa che. karmabhUminI strIone aMtara- audhika manuSya strInA aMtaranI samAna che. te ja rIte bharata, airavata ane mahAvidehakSetranI strIonuM aMtara paNa audhika manuSya strInI samAna kSetranI apekSAe jaghanya
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra aMtarmuhUrta, utkRSTa anaMtakAla-vanaspatikAla pramANa che. dharmAcaraNanI apekSAe jaghanya eka samaya, utkRSTa ardha pudgala parAvartanakAla pramANa che. akarmabhUminI strIonuM aMtara - janmanI apekSAe jaghanya aMtara aMtarmuhUrta adhika daza hajAra varSa ane utkRSTa aMtara anaMtakAla-vanaspatikAla pramANa che. jaghanya- koI akarmabhUminI strI marIne devalokamAM daza hajAra varSanI sthitie utpanna thAya che, devalokanuM AyuSyapUrNa karIne te aMtarmuhUrtanA AyuSya sahita karmabhUminA saMzI tiryaMcarUpe utpanna thAya(deva ke devI mRtyu pAmIne akarmabhUmimAM utpanna thatA nathI) tyArapachI aMtarmuhUrtanuM saMjJI tiryaMcanuM AyuSya pUrNa karIne akarmabhUmimAM strIrUpe utpanna thAya, to tenuM jaghanya aMtara aMtarmuhUrta aghika daza hajAra varSanuM thAya che. utkRSTa- te ja rIte koI akarmabhUminI strI marIne devalokamAM jAya tyAMthI anaMta saMsAramAM paribhramaNa karatAM anaMtakAla vyatIta karIne punaH akarmabhUmimAM strIrUpe utpanna thAya, to utkRSTa anaMtakAlanuM aMtara thAya che. saharaNanI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa anaMtakAlanuM aMtara thAya che. jaghanya- koI akarmabhUminI strInuM saMharaNa karIne karmabhUmimAM laI jAya, aMtarmuhUrtamAM tene punaH svasthAnamAM pAchI lAve to tenuM jaghanya aMtarmuhUrtanuM aMtara thAya che. utkRSTa- akarmabhUminI koI strInuM saMharaNa thayA pachI te kSetramAM ja tenuM mRtyu thaI jAya tyAra pachI te anaMtakAla saMsAramAM paribhramaNa kare ane punaH akarmabhUmimAM strIrUpe janma thAya to saMharaNanI apekSAe utkRSTa aMnatakAlanuM aMtara thAya che. te ja rIte hemavaya, haraNyavaya, harivAsa, ramyakavAsa, devakuru-uttarakurukSetranI ane chappana aMtaradvIpanI manuSya strInuM janmanI apekSAe ane saMharaNanI apekSAe aMtara jANavuM. devIonuM aMtara -jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa anaMtakAlanuM aMtara che. yathA- koI devI devabhavanuM AyuSya pUrNa karIne saMjJI tiryaMcamAM strI ke puruSarUpe aMtarmuhUrtanA AyuSya sahita utpanna thAya, te AyuSya pUrNa karIne punaH devIrUpe utpanna thAya to jaghanya aMtarmuhUrtanuM aMtara thAya che. aMtarmuhUrtanI sthitivALA saMjJI tiryaMca marIne devalokamAM jaI zake che ane devalokamAMthI cyavIne koI deva ke devI saMjJI tiryaMcamAM aMtarmuhUrtanA AyuSya sahita utpanna thaI zake che, paraMtu aMtarmuhUrtanA AyuSyavALA manuSya devalokamAM jaI zakatA nathI. jaghanya aneka mAsanA AyuSyavALA manuSyo ja devalokamAM jaI zake che ane devalokamAMthI cyavIne koI jIva manuSyamAM utpanna thAya to te jaghanya aneka mAsanuM AyuSya prApta kare che. tethI devIonuM jaghanya aMtarmuhUrtanuM aMtara saMjJI tiryaMcamAM utpattinI apekSAe kahyuM che ane koI devI devabhavanuM AyuSya pUrNa karIne anaMtakAla saMsAra paribhramaNa karIne punaH devIrUpe utpanna thAya to utkRSTa aMtara anaMtakAlanuM thAya che. A rIte bhavanapati, vyaMtara, jyotiSI ane saudharma-IzAna devalokanI devIonuM aMtara jANavuM. strIonuM alpabadutvaH53 eyAsiM NaM bhaMte ! tirikkhajoNitthiyANaM, maNussitthiyANaM devitthiyANaM kayarA kayarAhiMto appA vA bahuyA vAtullA vA visesAhiyA vA?
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-2 | 127 / goyamA !savvatthovA maNussitthio, tirikkhajoNitthiyAo asaMkhejjaguNAo, devitthiyAo asNkhejjgunnaao| bhAvArtha:- prazna- bhagavana!tiyaya strI, manuSya strIsane va strImoma oeonAthI salyAna, tulya ke vizeSAdhika che? uttara- he gautama! sarvathI thoDI manuSya strIo, tenAthI tiryaMca strIo asaMkhyAta guNI, tenAthI deva strIo asaMkhyAta guNI che. 54 eyAsiMNaM bhaMte !tirikkhajoNiya-itthiyANaM jalayarINaM thalayarINaM khahayarINa ya kayarA kayarAhiMto appA vA bahuyA vAtullA vA visesAhiyA vA? goyamA !savvatthovAo khahaya-tirikkhajoNiya-itthiyAo, thalayara-tirikkhajoNiya itthiyAosaMkhejjaguNAo, jalayara tirikkhajoNiya itthiyAo skhejjgunnaao| bhAvArtha:- prazna-bhagavana ! tiryaya 4sayarI, sthalayarI bane meyarImainonAthI alpa, , tulya ke vizeSAdhika che? 6ttara- gautama! sarvathI thoDI seyaratikRya strIsao, tenAthI sthalayara tirthayanI strIsao, saMkhyAtaguNI, tenAthI jalacara tiryaMca strIo saMkhyAtaguNI che. [55 eyAsiMNaM bhaMte !maNussitthiyANaM kammabhUmiyANaM akammabhUmiyANaM aMtaradIviyANaM ya kayarA kayarAhiMto appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA? goyamA ! savvatthovAo aMtaradIvaga-akammabhUmiga-maNussitthiyAo, devakurUttarakuru akammabhUmiga-maNussitthiyAo do vi tullAo saMkhejjaguNAo, harivAsarammagavAsa akammabhUmiga-maNussitthiyAo do vitullAo saMkhejjaguNAo, hemavaya heraNNavaya akamma bhUmiga-maNussitthiyAo do vitullAo skhejjgunnaao| bharaheravayavAsakammabhUmiga-maNussitthiyAo do vitullAo saMkhejjaguNAo, puvvavideha avaravideha kammabhUmiga-maNussitthiyAodo vitullaaosNkhejjgunnaao| bhAvArtha:- prazna- bhagavan ! bhabhUminI, bhUminI bhane aMtaradvIpanI mnussystriimomaaNoe| onAthI salya,madhu, tulya vizeSAdhicha? tara- gautama ! (1) sarvathI thoDI aMtaradvIpa-abhUminI manuSya strIo, (2) tenAthI devakuru-utarakuru akarmabhUminI manuSya strIo baMne paraspara tulya ane saMkhyAta guNI che, tenAthI (3) harivAsa-ramyakuvAsa akarmabhUminI manuSya strIo paraspara tulya ane saMkhyAtaguNI che, (4) tenAthI hemavaya ane haraNyavaya akarmabhUminI manuSya strIo paraspara tulya ane saMkhyAta guNI che. (5) tenAthI bharata airAvata karmabhUminI manuSya strIo baMne paraspara tulya ane saMkhyAtaguNI che. (6) tenAthI pUrvavidehapazcimavideha karmabhUminI manuSya strIo baMne paraspara tulya ane saMkhyAtaguNI che. 56 eyAsiMNaM bhaMte ! devitthiyANaM bhavaNavAsINaMvANamaMtarINaMjoisiNINaMvemANiNINaM yakayarA kayarAhiMto appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA?
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra goyamA ! savvatthovAo vemANiyadevitthiyAo, bhavaNavAsidevitthiyAo asaMkhejjaguNAo, vANamaMtaradeviyAo asaMkhejjaguNAo, joisiyadevitthiyAo saMkhejjaguNAo / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! bhavanavAsI, vANavyaMtara, jyotiSI ane vaimAnika devIomAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che ? uttara- he gautama ! sarvathI thoDI vaimAnika devIo, tenAthI bhavanavAsI devIo asaMkhyAtaguNI, tenAthI vANavyaMtara devIo asaMkhyAtaguNI, tenAthI jyotiSI devIo saMkhyAtaguNI che. 57 eyAsiM NaM bhaMte! tirikkhajoNitthiyANaM- jalayarINaM thalayarINaM khahayarINaM, maNussitthiyANaM- kammabhUmiyANaM akammabhUmiyANaM aMtaradIviyANaM, devitthiyANaM bhavaNavAsiyANaM vANamaMtarINaM joisiNINaM vemANiNINa ya kayarAo kayarAhiMto bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA ? 128 goyamA ! savvatthovAo aMtaradIvaga akammabhUmiga-maNussitthiyAo, devakurUttarakuru akammabhUmiga- maNussitthiyAo do vi tullAo sakhejjaguNAo, harivAsa-rammagavAsa akammabhUmiga-maNussitthiyAo do vi tullAo saMkhejjaguNAo, hemavaya- heraNNavaya akammabhUmiga-maNussitthiyAo do vi tullAo saMkhejjaguNAo, bharaheravayavAsa kammabhUmigamaNussitthiyAo do vitullAo saMkhejjaguNAo, puvvavidehaavaravideha kammabhUmiga-maNussitthiyAo do vi tullAo saMkhejjaguNAo, vemANiyadevatthiyAo asaMkhejjaguNAo, bhavaNavAsidevitthiyAo asaMkhejjguNAo, khahayatirikkhajoNitthiyAo asaMkhejjaguNAo, thalayaratirikkhajoNitthiyAo sakhejjaguNAo, jalayaratirikkhajoNitthiyAo sakhejjaguNAo, vANamaMtaradevitthiyAo saMkhejjaguNAo, joisiyadevitthiyAo saMkhejjaguNAo / bhAvArtha :- prazna - he bhagavan ! tiryaya 4sayarI, sthalayarI, pheyarI; durmabhUminI, armabhUminI ane aMtaradvIpanI manuSya strIo; bhavanavAsI, vANavyaMtara, jyotiSI ane vaimAnika devIomAM koNa konAthI aspa, jaDu, tulya vizeSAdhi che ? 1} uttara- he gautama ! sarvathI thoDI aMtaradvIponI manuSya strIo, tenAthI devakuru-utarakuru kSetranI manuSya strIo paraspara tulya ane saMkhyAtaguNI, tenAthI harivAsa-ramyakvAsanI manuSya strIo paraspara tulya ane saMkhyAtaguNI, tenAthI hemavaya, heraNya vayanI manuSya strIo paraspara tulya ane saMkhyAtaguNI, tenAthI bharata-airavata kSetranI karmabhUminI manuSyastrIo paraspara tulya ane saMkhyAtaguNI, tenAthI pUrvavideha ane pazcimavideha kSetranI karmabhUminI manuSya strIo paraspara tulya ane saMkhyAtaguNI, tenAthI vaimAnika devIo asaMkhyAtaguNI, tenAthI bhavanavAsI devIo asaMkhyAtaguNI, tenAthI khecara tiryaMca strIo asaMkhyAtaguNI, tenAthI sthalacaratiryaMca strIo saMkhyAtaguNI, tenAthI jalacaratiryaMca strIo saMkhyAtaguNI, tenAthI vANatara devIo saMkhyAtaguNI, tenAthI jyotiSI devIo saMkhyAtaguNI che. viveyana : prastuta sUtramAM pAMca prakAre alpabahutvanuM kathana che- (1) tiryaMca, manuSya ane devagatinI
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-2 129 strIonuM samuccayarUpe alpabahutva. (2) jalacara, sthalacara ane khecara tiryaMca strIonuM alpabahutva. (3) karmabhUmi, akarmabhUmi ane aMtaradvIpanI manuSya strIonuM alpabahutva. (4) bhavanapati, vyaMtara, jyotiSI, saudharma, IzAna, devalokanI devIonuM alpabahutva. (5) traNe gatinI strIonA bheda sahita sarvanuM sammilita alpabahutva. (1) sAmAnya rUpe traNa prakAranI strIonuM alpabahutva :- (1) sarvathI thoDI manuSyastrIo che, kAraNa ke tenuM pramANa saMkhyAtanuM ja che. (2) tenAthI tiryaMca strIo asaMkhyAtaguNI che kAraNa ke asaMkhya dvIpa ane samudromAM tiryaMca strIo che, tethI tiryaMca strIo sahaja rIte asaMkhyAta guNI thaI jAya che, (3) tenAthI devIo asaMkhyAtaguNI che, kAraNa ke 98 bolanA alpabahutva anusAra vyaMtara ane jyotiSka devIo tiryaMcANIothI vadhu che. tethI samuccaya devIo tiryaMca strIothI asaMkhyAtaguNI thaI jAya che. joke 98 bolamAM to tiryaMca strInA bolo pachI deva-devIonA cAre bola saMkhyAtaguNA ja che tema chatAM te saMkhyAtaguNAnA cAra bola maLIne asaMkhyAtaguNA thaI zake che, tethI ahIM asaMkhyAtaguNI devIo kahI che. te uparAMta saMkhyAta asaMkhyAtanA viSayamAM pATha bheda paNa maLe che. te apekSAe tiryaMcANIthI devIo saMkhyAtaguNI hoya che. (2) tiryaMca strIonuM alpabahutvaH-khecara, sthalacara ane jalacara, A traNe prakAranI strIo asaMkhyAta che ane te traNe ya kramazaH saMkhyAtaguNI adhika hoya che. A rIte (1) sarvathI thoDI khecara strI che. (2) tenAthI sthalacara strIo asaMkhyAta guNI che, kAraNa ke pakSIothI pazu(jAnavara) svabhAvika rIte ja vadhu hoya che, (3) tenAthI jalacara strIo saMkhyAtaguNI che, kAraNa ke samudromAM jalacara jIvonI pracuratA hoya che. (3) manuSya strIonuM alpabahutvaH-pratyeka kSetranI manuSya strIo saMkhyAta rAzi pramANa che. te saMkhyAtamAM je taratamatA che, tenuM kathana alpabahutva dvArA karavAmAM AvyuM che. (1) sarvathI thoDI aMtaradvIponI manuSya strIo che, kAraNa ke tenA 56 kSetro paNa sarvathI alpa vistAravALA che.(2) tenAthI devakuru-uttarakuru kSetranI strIo saMkhyAtaguNI ane parasparatulya che, kAraNa ke te kSetra aMtaradvIpanI apekSAe saMkhyAtaguNA che ane te baMnne kSetra paraspara tulya pramANavALA hovAthI te kSetranI strIo paraspara tulya che. (3) tenAthI harivAsa-ramyakavAsa kSetranI strIo saMkhyAtaguNI ane paraspara tulya che, kAraNa ke devakuru uttarakuru kSetranI apekSAe A harivAsa-ramyakavAsa kSetra vizALa che ane A baMne kSetra paraspara tulya che. tethI te strIo paraspara tulya ane pUrvanI strIothI saMkhyAtaguNI thAya che. (4) tenAthI hemavaya-heraNyavayakSetranI strIo saMkhyAtaguNI ane paraspara tulya che, kAraNa ke harivAsaramyAsa kSetrathI A hemavaya-heraNyavayanuM kSetra alpa vistAravALuM che, tema chatAM tyAMnI strIonI sthiti ane avagAhanA alpa che tethI strIonI saMkhyA adhika thaI jAya che. (5) tenAthI bharata-airavata kSetranI strIo saMkhyAtaguNI ane paraspara tulya che, kAraNa ke karmabhUminA kSetramAM svAbhAvika rIte strIonI utpatti adhika hoya che tethI pUrvanI strIothI te saMkhyAtaguNI che. (6) tenAthI pUrvavideha ane pazcimavidehanI strIo saMkhyAtaguNI che ane paraspara tulya che, kAraNa ke A baMne kSetra bharata-airavatakSetrathI ati vizALa che. tethI te strIonI saMkhyA saMkhyAtaguNI adhika thAya che. (4) devIonuM alpa bahutvaH- (1) sarvathI thoDI vaimAnika devIo che, kAraNa ke cAre jAtinI devIomAM vaimAnika devIonuM pramANa alpa che. 98 bolanA alpabahutvamAM vaimAnikadevIno kramAMka 28mo che. (2) tenAthI bhavanapati devIo asaMkhyAtaguNI che, kAraNa ke 98 bolonA alpabahutvamAM bhavanapati devIono kramAMka 30mo che. (3) tenAthI vyaMtara devIo asaMkhyAta guNI che, kAraNa ke 98 bolanA alpabahutvamAM
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 130 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra teno kramAMka 39mo che. (4) tenAthI jyotiSI devIo saMkhyAtaguNI che, kAraNa ke 98 bolanA alpabadutvamAM teno kramAMka 41mo che. jyotiSI deva devIonI saMkhyA vyaMtara deva-devIothI vadhu che, tethI te sarvathI adhika che. (5) sarva strIone a5hatva :- (1) sarvathI thoDI aMtaradvIpanA kSetranI akarmabhUmija manuSya strIo. (2) tenAthI devakuru-uttarakurukSetranI akarmabhUmija manuSya strIo saMkhyAtaguNI. (3) tenAthI harivAsa-ramyakavAsa kSetranI akarmabhUmija manuSya strIo saMkhyAtaguNI. (4) tenAthI hemavaya-haraNyavaya kSetranI akarmabhUmija manuSya strIo saMkhyAtaguNI. (5) tenAthI bharata-airAvata kSetranI karmabhUmija manuSya strIo saMkhyAtaguNI. (6) tenAthI pUrvavideha-pazcimavideha kSetranI karmabhUmija manuSya strIo saMkhyAtaguNI. (7) tenAthI vaimAnika devIo asaMkhyAtaguNI che. (8) tenAthI bhavanapati devIo asaMkhyAtaguNI che. (9) tenAthI khecara tiryaMca strIo asaMkhyAtaguNI che. 98 bolamAM bhavanapatino bola 30mo che ane khecaraNIno bola 33mo che. (10) tenAthI sthalacara tiryacastrIo saMkhyAtaguNI che. (11) tenAthI jalacara tiryaMca strIo saMkhyAtaguNI che. (12) tenAthI vyaMtara devIo saMkhyAta guNI che. (13) tenAthI jyotiSI devIo saMkhyAtaguNI che. te sarvathI adhika che. strIonuM alpabadutvaH| strI prakAra | | pramANa kAraNa 1 aMtaradvIpaja manuSya strI | sarvathI thoDI kSetra alpa vistRta che. | 2 devaku-uttarakurukSetranI saMkhyAtaguNI | kSetra saMkhyAtaguNa vistRta che. | manuSya strI (paraspara tulya) 3 harivAsa-ramyavAsa saMkhyAtaguNI | | kSetra vizALa che ane strIonI avagAhanA nAnI che. kSetranI manuSya strI (paraspara tulya). 4 hemavaya-haraNyavaya kSetranI| saMkhyAtaguNI | kSetra vistAra alpa che paraMtu strIonI avagAhanA ane sthiti manuSya strI (paraspara tulya) | alpa hovAthI saMkhyA vadhu che. 5 bharata-airAvata kSetranI saMkhyAtaguNI | yugalika karatAM karmabhUmija strIo vadhu hoya che. | manuSya strI (paraspara tulya) 6 pUrva-pazcima mahAvideha saMkhyAtaguNI kSetra saMkhyAtaguNa vizALa che. | kSetranI manuSya strI (paraspara tulya) | 7 vaimAnika devIo asaMkhyAtaguNI | manuSya strIo saMkhyAta ja che ane devIo asaMkhyAta che, 98 bolanA alpabadutvamAM vaimAnika devIono 28mo kramAMka che. |8 bhavanapati devIo asaMkhyAtaguNI | 98 bolanA alpabadutvamAM 30mo kramAMka che. 9 khecarI asaMkhyAtaguNI | 98 bolanA alpabadutvamAM 33mo kramAMka che. 10 sthalacarI saMkhyAtaguNI | 98 bolanA alpabadutvamAM 35mo kramAMka che. 11 jalacarI saMkhyAtaguNI | 98 bolanA alpabadutvamAM 37mo kramAMka che. 12 vyaMtara devIo saMkhyAtaguNI tiryaMca paMcendriyathI vyaMtara devIo vadhu che. 13 jyotiSI devIo saMkhyAtaguNI sarvathI adhika che.
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-2 131 strIvedanI baMdha sthiti H 58 itthivedassa NaM bhaMte ! kammassa kevaiyaM kAlaM baMdhaThiI paNNattA ? goyamA ! jahaNNeNaM sAgarovamassa divaDDo sattabhAgo paliovamassa asaMkhejjaibhAgeNa UNo; ukkoseNaM paNNarasa sAgarovamakoDAkoDIo, paNNarasa vAsasayAI abAhA, abAhUNiyA kammaThiI kammaNisego / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan ! strIveda mohanIya karmanI baMdha sthiti keTalI che ? uttara- gautama ! jaghanya palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna eka sAgaropamanA sAta bhAgomAMthI doDha bhAga pramANa ane utkRSTa paMdara kroDAkoDI sAgaropama pramANa strIvedanI baMdha sthiti che. paMdaraso varSano abAdhAkALa che ane abAdhAkALa pachInI karmasthitimAM ja anubhavavA yogya karma dalikonI niSeka racanA thAya che arthAt abAdhAkAla rUpa je sthiti che temAM karmonI niSedha racanA-karma pudgalonI goThavaNI thatI nathI. he vivecanaH prastuta sUtramAM strIveda mohanIya karmanI jaghanya ane utkRSTa baMdha sthitinuM kathana che. strIparyAyano anubhava strIveda mohanIya karmanA udayathI thAya che. baMdha - strIvedano jaghanya sthitibaMdha ane utkRSTa sthiti baMdha bhAvArthamAM spaSTa che. temAM jaghanyasthiti baMdha A pramANe samajavo. koI paNa eka karma prakRtino je utkRSTa sthitibaMdha hoya, tene karma prakRtionA sarvotkRSTa baMdha kAla sittera kroDAkroDI sAgaropamathI bhAgatA je rAzi prApta thAya, temAM palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna karavAthI te prakRtinI jaghanya sthiti prApta thAya che. A niyamAnusAra strI vedanI utkRSTa sthiti paMdara kroDAkroDI sAgaropamanI che tene sittera kroDAkoDI sAgaropamathI bhAgatA sAgaropama prApta thAya che. cheda-chedaka siddhAMta anusAra te rAzimAM 10no bhAga devAthI sAgaropama prApta che. temAM palyopamano asaMkhyAtamo bhAga ocho karavAthI sUtrokta sthiti Ave che. A ja rIte sarve ya karmaprakRtionI jaghanya sthitine samajI levI joIe. strIvedanI utkRSTa sthiti 15 kroDAkroDI sAgaropama che. avAdupiyA vammurphei vakhilezoH-karmonA saMpUrNasthitibaMdhamAMthI abAdhAkAla pramANa sthitine choDIne zeSa sthitimAM ja karma pudgalonI niSeka-racanA thAya che. niSeka eTale racanA, karmapudgalonA udayamAM AvavA mATe kramazaH thatI goThavaNI. abAdhAkALa pUrNa thayA pachI prathama samaye, bIjA, trIjA Adi samaye keTalA karmapudgalo udayamAM Avaze, tenI goThavaNIne niSeka-racanA kahe che. niSeka racanA pramANe karmono kramazaH udaya thAya che ane karmonuM vedana thAya che. A rIte karmonI sthitinA be prakAra che- (1) abAdhAkAla- niSeka racanAthI rahita sthiti (2) karma vedanakAla- niSeka racanA sahitanI sthiti. abAdhAkAlamAM karmono pradezodaya ke vipAkodaya thato nathI. temAM karmonI niSeka-racanA paNa nathI ane karmonuM vedana paNa nathI. abAdhAkAlane choDIne zeSa karmasthitimAM karmono niSeka thAya che ane vedana paNa thAya che. je karmanI jeTalA kroDAkroDI sAgaropamanI utkRSTa sthiti hoya che, teTalA ja so varSa pramANa teno abAdhA kAla hoya che. jema ke strI vedanI utkRSTa baMdha sthiti paMdara kroDAkroDI sAgaropamanI che, to teno abAdhAkALa paMdaraso varSano thAya che.
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ kama 132 strIonI bhavasthiti kAyasthiti aMtara :strIo utkRSTa bhavasthitika(jaghanya aMtarmuhUta) | utkRSTa kAyasthiti(jaghanya eka samaya) aMtara 1 | samuccaya strI 1. 55 palyopama [izAna deva aparigRhitA devI] | 1. aneka kroDapUrva varSa adhika 110 palyopama 2. 50 palyopama siaudharma deva aparigRhitA devI]| 2. aneka kroDapUrvavarSa adhika 100 palyopama jaghanya aMtarmuhUrta, 3. 9palyopama [izAna deva pariguhitA devI | 3. aneka kroDapurva varSa adhika 18 palyopama utkRSTa anaMtakALa-vanaspatikAla 4. 7 palyopama [ saudharma deva parigRhitA devI. 4. aneka kroDapUrva varSa adhika 14 palyopama 5.3palyopama divakuru-uttarakurunI strI] 5. aneka kroDapUrvavarSa adhika palyopama pRthatva 2 | jalacara AditraNa | kroDapUrvavarSa jai aMta u aneka (8) kroDapUrva varSa jaghanya aMtarmuhUrta, sthalacarI | traNa palyopama T T anekapUrvakroDa varSa adhika traNa palyopama khecarI palyopamano asaMkhyAtamo bhAga aneka pUrvakroDa varSa adhika palyopamano asaM. bhAga utkRSTa anaMtakALa-vanaspatikAla janmanI apekSA | cAritranI apekSA | janmanI apekSA-jaghanya aMtarmuhUrta utkRSTa | triApekSA | dharmAcaraNApekSA 3 | samuccaya manuSya strI traNa palyopama | ujha kaMIkanyUnakroDapUrva varSa aneka kroDapUrva varSa adhika traNa palyopama. anaMtakAla jagha eka samaya bharata-airAvata strI traNa palyopama | u kaMIkanyUnakroDapUrva varSa cAritranI apekSA-jaghanya eka samaya u ardhapudgala parAvartana mahAvidehakSetra strI kroDapUrvavarSa | u kaMIka nyUna kroDapUrvavarSa utkRSTa dezona kroDa pUrvavarSa janmanI apekSA | saharaNa apekSA [ saharaNanI apekSA kAyasthiti kSetrApekSA saharaNApekSA hemavaya-haraNyavaya strI eka palyopama | jagha aMta, u0 kroDapUrva dezona kroDapUrva varSa adhika eka palyopama jagha aMtarmuhUrta adhika | harivAra-kuvAsa strI | be palyopama | jagha aMta, u kroDapUrva dezona kroDapUrva varSa adhika be palyopama 1000 varSa jaghanya aMtarmuhUrta | devakuuttarakuru strI__ traNa palyopama | jagha aMtara, ujha kroDapUrva | dezona kroDapUrvavarSa adhika traNa palyopama utkRSTa anaMtakAla utkRSTa anaMtakAla paaMtaradvIpa strI | palyo asaM mobhAga | jagha aMta, u kroDapUrva | dezona kroDapUrva varSa adhika palyono asaM bhAga 4 | asurakumAra devI jaghanya 10000 varSa | u. sADA cAra palyopama navanikAya devI 1 jaghanya 10000 varSa / u. dezona palyopamanuM | vyaMtara devI jaghanya 10000 varSa | u. ardhA palyopama jyotiSI devI ja palyano AThamo bhAga >> 50000 varSa adhikI devIonI bhavasthiti e ja kAyasthiti che. | jaghanya aMtarmuhUrta - utkRSTa anaMtakAla ardhI palyopama saudharma-parigRhitA devI | jaghanya eka palya | utkRSTa sAta palya saudharma-aparigRhitAdevI jaghanya eka palya | utkRSTa pacAsa palya izAna-parigRhitA devI jaghanya sAdhika eka palya utkRSTa nava palya noMdha: jalacara Adi traNa = jalacara strI, izAna-aparigRhitAdevI' jaghanya sAdhika eka palya utkRSTa 55 palya uraparisarpa, bhujaparisarpa strIo. zrI jIvAjIvAbhigama sUtra
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-2 [ 133 ] strIvedanuM svarUpa - 59 itthivede NaM bhaMte ! kiMpagAre paNNatte? goyamA ! phuphuaggisamANe paNNatte / se ta itthiyaao| bhAvArtha :-prazna- he bhagavan! strIvedano udaya kevA prakArano hoya che? uttara- he gautama! strIvedano udaya bakarInI lIMDInI agni samAna hoya che. A pramANe strIono adhikAra pUrNa thayo. vivecana : strIvedanA svarUpane spaSTa karavA sUtrakAre tene hUMphama agni(kArISa-chANa) bakarInI lIMDInI agninI upamA ApI che. te agni dhIre dhIre prajvalita thAya che ane prajvalita thayA pachI lAMbo samaya rahe che. te ja rIte strIvedano udaya dhIre dhIre pragaTa thAya ane pragaTa thayA pachI lAMbo samaya rahe che. arthAt turaMta upazAMta thato nathI. puruSonA bheda prabheda - 60 se kiM taMbhaMte ! purisA? goyamA ! purisA tivihA paNNattA,taMjahA-tirikkha joNiyapurisA, maNussapurisA, devpurisaa| bhAvArtha -prazna-he bhagavan! puruSonA keTalA prakAra che? uttara-he gautama! puruSonA traNa prakAra che, yathA- tiryaMca puruSa, manuSya puruSa ane devapuruSa. |61 se kiM taM bhaMte ! tirikkhajoNiyapurisA? goyamA ! tirikkhajoNiyapurisA tivihA paNNattA,taM jahA- jlyraa,thlyraa,khhyraa| itthibhedo bhANiyavvo jAva khahayarA / setaM khahayarA / setNtirikkhjonniypurisaa| bhAvArtha :-prazna- he gautama! tiryaMca puruSanA keTalA prakAra che? uttara- he gautama! tiryaMca puruSanA traNa prakAra che. yathA- jalacara, sthalacara ane khecara. A rIte strInA bheda prabhedAnusAra puruSanA bheda-prabheda khecara sudhI kahevA. A rIte khecaranuM ane tiryaMca puruSonuM varNana thayuM. 62 se kiMtaMbhaMte !maNussapurisA?goyamA !maNussapurisA tivihA paNNattA,taM jahAkammabhUmagA, akammabhUmagA, aMtaradIvagA / setamaNussapurisA / bhAvArtha -prazna- he bhagavan! manuSya puruSanA keTalA prakAra che? uttara-he gautama!manuSya puruSanA traNa prakAra che, karmabhUminA puruSa, akarmabhUminA puruSa ane aMtaradvIpanA puruSa. A manuSyonA bheda thayA. |63 sekiMtaMbhate ! devapurisA?goyamA !devapurisAcauvvihA paNNattA,evaMitthIbheo bhANiyavvo Navara- jaavsvvtttthsiddhaa| bhAvArtha -prazna- he bhagavan! devapuruSanA keTalA prakAra che? uttara- he gautama! devapuruSanA cAra prakAra che. A rIte pUrvokta strI adhikAranA bhedAnusAra jANavA joIe. vizeSatA e che ke vAvatusarvArthasiddha deva sudhInA bhedonuM kathana karavuM.
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 134 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra vivecana : prastuta sUtromAM puruSonA bheda prabhedanuM kathana che. puruSonA bheda strI adhikAramAM kahelA bheda anusAra jANavA joIe. temAM vizeSatAe che ke devomAM strIveda be devaloka sudhI ja hoya che ane puruSaveda sarvAthasiddha vimAna paryata che. devapuruSo cAra prakAranA che- bhavanapati, vANavyaMtara, jyotiSI ane vaimAnika. bhavanapatinA asurakumAra Adi 10 bheda che. vANavyaMtaranA pizAca Adi ATha bheda che. jyotiSkanA caMdra Adi pAMca bheda che ane vaimAnikanA be prakAra che- kalpopapanna ane kalpAtIta. saudharma Adi bAra devaloka kalpopanna che ane navaraiveyaka tathA pAMca anuttaropa- pAtika deva kalpAtIta che. anutaropapAtikanA pAMca bheda che- vijaya, vaijayaMta jayanta aparAjita ane sarvArthasiddha. devono aMtima bheda sarvArtha siddhavimAnanA devano che tethI sUtrakAre gAMva brasiddha kahyuM che. puruSonA bheda-prabheda tiryaMca puSa(5) manuSya puruSa(101) deva puSa(49) 1-jalacara sthalacara 5-khecara T 15 3) pas karmabhUminA akarmabhUminA aMtaradvIpanA puruSa puruSa puruSa 2-catuSpada parisarSa bhavanapati 10 vyaMtara 8 jyotiSI vaimAnika 5 3-uraparisarSa 4-bhujaparisarSa kalpAtIta kalpotpannaka 12 devaloka nava graMyaka pAMca anuttara vimAna puruSonI bhavasthiti: 64 purisassa NaM bhaMte ! kevaiyaMkAlaThiI paNNattA ? goyamA ! jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM tettIsaMsAgarovamAiM /
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-2 [ 135 ] bhAvArtha :-prazna- he bhagavan! puruSonI keTalA kALanI sthiti che? uttara- he gautama ! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa tetrIsa sAgaropamanI sthiti che. 65 tirikkhajoNiyapurisANaMmaNussapurisANaMjAvaceva itthINaMThiI sAceva bhaanniyvvaa| bhAvArtha-tiryaMca puruSonI ane manuSya puruSonI sthiti tiryaMca strIo ane manuSya strIonI sthiti pramANe jANavI. |66 devapurisANa vi jAvasavvaTThasiddhANaM ThiI jahA paNNavaNAe ThiIpae thaabhaanniyvvaa| bhAvArtha :- deva puruSonI yAvatu sarvArthasiddha vimAnanA deva puruSonI sthiti prajJApanA sUtranAsthitipada anusAra jANavI. vivecanaH prastuta sUtromAM puruSonI bhavasthiti-eka bhavanI kAlamaryAdAnuM nirUpaNa che. puruSonI samuccaya sthiti :- jaghanya aMtarmuhurta ane utkRSTa 33 sAgaropamanI che. temAM jaghanya sthitinuM kathana manuSya ane tiryaMca puruSonI apekSAe che ane utkRSTasthitinuM kathana sarvArthasiddha vimAnanA devonI apekSAe che. tiryaMca puruSonI sthitiH- samuccaya tiryaMca puruSonI sthiti jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa traNa palyopama che. jalacara, uraparisarpa, bhujaparisarpa puruSanI sthiti jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa kroDapUrva varSanI che; sthalacara puruSonI jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa traNa palyopamanI che ane khecara puruSonI jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganI che. manuSya puruSonI sthiti :- manuSya puruSonI bhavasthiti jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa traNa palyopamanI che. dharmAcaraNanI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa dezona pUrvakroDa varSanI sthiti che. temAM jaghanya sthitinuM kathana cAritranA bAhaliMga ane cAritra svIkAranI apekSAe che. cAritranA pariNAma eka samayanA paNa hoya che teno samAveza kAyasthitimAM thAya che. kroDapUrva varSanA AyuSyavALA manuSyo ATha varSa pachI arthAtu navamA varSe ja cAritrano svIkAra karI zake che tethI utkRSTa sthiti dezona pUrvakroDa varSanI che. karmabhUminA manuSyonI sthiti - jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa traNa palyopamanI che. cAritra dharmanI apekSAe tenI sthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa dezona kroDapUrva varSa che. bharata ane airavata karmabhUminA manuSya puruSonI sthiti kSetranI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa traNa palyopamanI che. utkRSTa sthiti avasarpiNIkAlanA prathama ArAnI apekSAe che. cAritradharmanI apekSAe jaghanya sthiti aMtarmuhUrta ane utkRSTa dezona koDa pUrvavarSa che. pUrvavideha ane pazcimavideha kSetranA puruSonI sthiti kSetranI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa kroDa pUrvavarSa che. dharmAcaraNanI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa dezona kroDapUrva varSa che. akarmabhUminA manuSya puruSonI sthiti :- janmanI apekSAe jaghanya palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna eka palyopamanI ane utkRSTa paripUrNa traNa palyopamanI che. saMharaNanI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa dezona koDa pUrvavarSa che.
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 136 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra hemavaya ane heraNyavaya kSetranA manuSya puruSonI sthiti janmanI apekSAthI jaghanya palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna eka palyopama ane utkRSTa paripUrNa eka palyopama che. harivAsa ane ramyakuvAsa kSetranA manuSya puruSonI sthiti janmanI apekSAe palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna be palyopama che ane utkRSTa paripUrNa be palyopama che. devakuru ane uttarakurukSetranA manuSya puruSonI sthiti janmanI apekSAe jaghanya palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna traNa palyopama ane utkRSTa paripUrNa traNa palyopamanI che. aMtaradvIponA manuSya puruSonI sthiti janmanI apekSAe jaghanya palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna palyopamano asaMkhyAtamo bhAga, utkRSTa paripUrNa palyopamano asaMkhyAtamo bhAga che. saMharaNanI apekSAe akarmabhUminA ane aMtara dvIpanA uparokta sarvakSetronA puruSonI sthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa dezona koDa pUrvavarSa che. deva puruSonI sthiti:| jIvana jaghanyasthiti utkRSTasthiti bhavanapati deva(samuccaya) 10,000 varSa sAdhika eka sAgaropamAM dakSiNa asurakumAra-deva | * * * * : ::: :::..: * * * * * 10,000 varSa 1 sAgaropama [dakSiNa navanikAya deva | . 10,000 varSa 10,000 varSa sAdhika eka sAgaropamAM | uttara navanikAya deva . 10,000 varSa | dezona be palyopama | paramAdhAmI deva eka palyopama(mukhya devanI apekSAe) palyopama(ja. u0nI vivaza vinA) | vyaMtara deva 10,000 varSa eka palyopama : : : : * * * * * * * * bhaka deva eka palyopamasiMkhya devanI apekSAe)| jyotiSI deva (samuccaya)| ... palyopama . . . . . . 1 lAkha varSa adhika 1 palyopama 3 palyopama 1 lAkha varSa adhika 1 palyopama palyopama eka hajAra varSa adhika 1 palyopama : : * * * 1A doDha palyopama uttara asurakumAra deva eka paNa . caMdra deva surya deva [graha deva. * palyopama nakSatra deva ke palyopama tArA deva 2 palyopama vaimAnika deva(samuccaya) .. 1 palyopama | 1. saudharma devalokanA deva | 1 palyopama 2. IzAna devalokanA deva | 1palyopama jhAjherI 2 sAgaropama 13. sanaskumAra devalokanA deva..... ra sAgaropama.... 4. mAhendra devalokanA deva 2 sAgaropama jhAjherI 5. brahmaloka devalokanA deva 7 sAgaropama 1 palyopama } palyopama - 33 sAgaropama SSS ::: 2 sAgaropama 2 sAgaropama jhAjherI 7 sAgaropama 7 sAgaropama jhAjherI 10 sAgaropamAM 2. izA na devI* * * * * * * a
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-2 jIva 6. zAMtaka devalokanA deva 3. mahaka devalokanA deva 8. sahasrAra devalokanA deva 9. ANata devalokanA deva 10. prANata devalokanA deva 11. AraNa devalokanA deva 12. acyuta devalokanA deva prathama traiveyakanA deva bIja veyakanA deva trIja evedhanA deva cothI traiveyakanA deva pAMcamI eveyanA deva chaThThI zaiveyakanA deva sAtamI praiveyakanA deva AThamI praiveyakanA deva navamI utaiyAnA deva cAra anuttara vimAnanA deva sarvArtha siddha vimAnanA deva jaghanya sthiti 10 sAgaropama 14 sAgaropama 17 sAgaropama 18 sAgaropama 19 sAgaropama 20 sAgaropama 21 sAgaropama 22 sAgaropama 23 sAgaropama 24 sAgaropama 25 sAgaropama rada sAgaropama 27 sAgaropama Ta sAgaropama 29 sagaropama 30 sAgaropama 31 sAgaropama 33 sAgaropama utkRSTa sthiti 14 sAgaropama 17 sAgaropama 18 sAgaropama 19 sAgaropama ra0 sAgaropama 21 sAgaropama 22 sAgaropama 23 sAgaropama 24 sAgaropama 25 sAgaropama 26 sAgaropama 27 sAgaropama 28 sAgaropama 29 sAgaropama 30 sAgaropama 31 sAgaropama 33 sAgaropama 33 sAgaropama 137 puruSonI kAyasthiti H 67 purise NaM bhaMte! purise tti kAlao kevacciraM hoi ? goyamA ! jahaNNeNaM aMtomuhutta ukkoseNaM sAgarovamasayapuhuttaM sAiregaM / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! puruSa puruSarUpe niraMtara keTalA samaya sudhI rahI zake che ? uttara- he gautama ! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa aneka so sAgaropamathI kaMIka vadhAre samaya sudhI puruSa puruSarUpe niraMtara rahI zake che. 68 tirikkhajoNiyapurise NaM bhaMte ! kAlao kevacciraM hoi ? goyamA ! jahaNaNeNaM aMtamuttaM ukkoseNaM tiNNi paliovamAI puvvakoDIpuhuttamabbhahiyAI / evaM taM caiva ciTThA jahA ityINaM jAva khahayara tirikkhajoNiyapurisassa saMciTThaNA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! tirthaMca puruSa, tiryaMca puruSarUpe niraMtara keTalA samaya sudhI rahI zake che ? uttara- he gautama ! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa aneka kroDa pUrvavarSa adhika traNa palyopama sudhI rahI zake che. A pramANe jevI rIte strIonI kAyasthiti kahI tevI rIte khecara tithaeNca puruSa sudhInI kAyasthiti jANAvI.
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 138 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra | 69 maNussapurisANaM bhaMte ! kAlao kevacciraM hoi ? goyamA ! khettaM paDucca jahaNNeNaM aMtomuhatta, ukkoseNaM tiNNi paliovamAiMpuvakoDipRhuttamabbhahiyAI; dhammacaraNaM paDucca jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM desUNA puvvkoddii| evaM savvattha jAva puvvavideha-avaravideha kammabhUmiga maNussapurisANaM / akammabhUmiga maNussapurisANa jahA akammabhUmigamaNussitthINa jaavatrdiivgaann| bhAvArtha -prazna-he bhagavan! manuSya puruSa, manuSya puruSarUpe keTalA samaya sudhI rahI zake che? uttara- he gautama! kSetranI apekSA jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa aneka kroDapUrva varSa adhika traNa palyopama sudhI manuSya puruSa rUpe rahI zake che. dharmAcaraNanI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa dezona koDapUrva varSa sudhI manuSya puruSa rUpe rahI zake che. - A pramANe sarvatra pUrvavideha, pazcima videha sudhI karmabhUminA manuSya puruSonI kAyasthiti jANavI joIe. jevI rIte akarmabhUminI manuSya strIonI kAyasthiti kahI che, tevI ja rIte akarmabhUminA manuSya puruSonI yAvat aMtaradvIpaja akarmabhUminA manuSya puruSonI kAyasthiti kahevI joIe. 70 devANaM jacceva ThiI sacceva saMciTThaNA jAvasavvatthasiddhagANaM / bhAvArtha-devapuruSonI je bhava sthiti kahI che, te ja tenI kAya sthiti che. A rIte sarvArthasiddhanA deva puruSo sudhI kahevuM joIe. vivecana - prastuta sUtromAM puruSonI kAyasthitinuM pratipAdana che. puruSa, puruSa paryAyano tyAga karyA vinA jeTalA samaya sudhI niraMtara puruSarUpe rahI zake che, te kAlamaryAdAne puruSanI kAyasthiti kahe che. samuccaya puruSa - jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa sAdhika aneka so sAgaropama paryata puruSa puruSarUpe rahI zake che. jaghanya koI puruSa aMtarmuhUrtanuM AyuSya bhogavIne strI AdirUpe utpanna thAya, to jaghanya aMtarmuhUrtanI kAyasthiti ghaTita thAya che. utkRSTa- koI manuSya puruSa athavA tiryaMca puruSa AyuSya pUrNa karI devarUpe utpanna thAya, devanuM AyuSya pUrNa karIne manuSya athavA tiryacamAM utpanna thAya, A rIte manuSya, tiryaMca ane devabhavamAM niraMtara puruSavedane prApta kare. A rIte aneka so sAgaropama paryata puruSarUpe rahI zake che. aneka so sAgaropamanI sthiti devabhavonI apekSAe ane sAdhikatA manuSya ke tiryaMcanAbhavonI apekSAthI samajavI. tyAra pachI te jIva avazya strI Adi bhAvone prApta kare che. tiryaMca puruSa - samuccaya tiryaMca puruSanI kAyasthiti jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa aneka(sAta) kroDapUrva varSa adhika traNa palyopama che. jalacara tiryaMca puruSanI kAyasthiti jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa aneka(ATha) kroDapUrva varSa che. sthalacara catuSpada tiryaMca puruSanI kAyasthiti jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa aneka(sAta) kroDapurva varSa adhika traNa palyopama che. uraparisarpa, bhujaparisarpa tiryaMca puruSanI kAyasthiti jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa aneka(ATha) kroDapUrva varSanI che. khecara tiryaMca puruSanI kAyasthiti jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa aneka(sAta) kroDapUrva varSa adhika palyopamano asaMkhyAtamo bhAga che.
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-2, [ 139 ] manuSya puruSa - samuccaya manuSya puruSanI kAyasthiti jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa aneka(sAta) kroDapUrva varSa adhika traNa palyopama che ane dharmAcaraNanI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta utkRSTa dezona pUrvakoDa varSanI kAyasthiti che. samuccaya karmabhUminA puruSanI kAyasthiti-jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa aneka(sAta) kroDapUrva varSa adhika traNa palyopamanI che. bharata-airAvatakSetranA puruSonI kAyasthiti jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa aneka kroDapUrva varSa adhika traNa palyopamanI che. mahAvidehakSetranA puruSonI jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa aneka(ATha) kroDapUrva varSanI che ane sarvatra karma bhUmija kSetramAM manuSya puruSonI dharmAcaraNanI apekSAe kAyasthiti jaghanya aMtarmuhUrta utkRSTa dezona pUrvakroDa varSa che. akarmabhUminA paruSa- akarmabhUminA paruSa marIne akarmabhUmimAM utpanna thatA nathI kAraNa ke yugaliko avazya devagatine ja prApta kare che, tethI tenI bhavasthiti pramANe ja kAyasthiti che. saharaNa apekSAe- jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa dezona kroDapUrva varSa adhika traNa palyopama che. jaghanya- karmabhUminA koI puruSanuM AyuSya aMtarmuhUrta zeSa rahe tyAre tenuM saMharaNa karIne akarmabhUmimAM laI jAya ane te puruSa akarmabhUmimAM aMtarmuhUrtanuM AyuSya pUrNa karIne anyatra utpanna thAya, to jaghanya sthiti ghaTita thAya che. utkRSTa- karmabhUminA kroDapUrva varSanA AyuSyavALA puruSanuM saMharaNa karIne devakuruuttarakurukSetramAM laI jAya ane te puruSa potAnuM AyuSyapUrNa karIne te ja kSetramAM puruSarUpe traNa palyopamanI sthiti sahita utpanna thAya, to tenI kAyasthiti dezona kroDapUrva varSa adhika traNa palyopamanI thAya che. hemavaya-haraNyavaya kSetranA puruSanI- haraNa apekSAe kAyasthiti jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa dezona koDa pUrvavarSa adhika eka palyopamanI che. harivAsa-ramakavAsakSetranA puruSanI saMharaNa apekSAe kAyasthiti jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTadezona kroDapUrva varSa adhika be palyopamanI che. devakuru-uttarakurukSetranA puruSanI saMharaNa apekSAe kAyasthiti jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa dezona koDa pUrvavarSa adhika traNa palyopamanI che. 56 aMtaradvIpanA puruSanI saMharaNa apekSAe kAyasthiti jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa dezona koDa pUrvavarSa adhika palyopamano asaMkhyAtamo bhAga che. devaparuSa - deva marIne devagatimAM jatA nathI tethI devapuruSanI bhavasthiti ane kAyasthiti eka samAna che. puruSonuM aMtara :|71 purisassa NaM bhaMte ! kevaiyaMkAlaM aMtara hoi? goyamA !jahaNNeNaM ekkaM samayaM ukkoseNa vnnssikaalo| bhAvArtha :-prazna- he bhagavan! puruSanuM aMtara keTaluM che? arthAt puruSa-puruSa paryAya choDIne pharIthI keTalA samaya pachI puruSa paryAyane prApta kare che? uttara- he gautama ! jaghanya eka samaya ane utkRSTa vanaspatikALa pachI puruSa paryAyane prApta kare che. 72 tirikkhajoNiyapurisANaMbhaMte ! pucchA? goyamA !jahaNNeNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM vnnssikaalo| evaM jAvakhahayara tirikkhajoNiyapurisANaM / bhAvArtha -prazna-he bhagavan!tiryaMca puruSonuM aMtara keTalu che? uttara-he gautama! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa vanaspatikALanuM aMtara che. A pramANe khecara tiryaMca puruSa sudhI jANavuM joIe.
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 140] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra | |73 maNussapurisANaM bhaMte ! kevaiyaMkAlaM aMtara hoi ? goyamA !khettaM paDucca jahaNNeNaM atomuhttNukkosennvnnssikaalo| dhammacaraNaM paDucca jahaNNeNaM ekkaMsamayaukkoseNa aNaMtakAlaM aNaMtAoussappiNI osappiNIo jaavavddddpogglpriyttttdesuurnn| bhAvArtha -prazna-he bhagavan! manuSya puruSonuM aMtara keTaluM che? uttara-he gautama! kSetranI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa vanaspatikALanuM aMtara che. dharmAcaraNanI apekSAe jaghanya eka samaya ane utkRSTa anaMta kAla. A anaMta kAlamAM anaMta utsarpiNIo avasarpiNIo pasAra thaI jAya che yAvata te dezona ardhapugala parAvartanakAla thAya che. |74 kammabhUmagANaM jAvavideho jAvadhammacaraNe ekko samao sesaMjahitthINaM jAva aNtrdiivgaann| bhAvArtha :- karmabhUminA puruSonuM aMtara yAvata videhakSetranA puruSonuM aMtara yAvata dharmAcaraNanI apekSAe jaghanya eka samayanuM aMtara ane zeSa kathana strIonA aMtara pramANe jANavuM yAvata aMtaradvIpanA puruSo sudhInuM aMtara jANavuM. [75 devapurisANaM jahaNNeNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM vaNassaikAlo / bhavaNavAsidevapurisANaM tAva jAvasahassAro, jahaNNeNaM aMtormuhUrta ukkoseNaM vnnssikaalo| bhAvArtha-devapuruSonuM jaghanya aMtara aMtarmuhUrta ane utkRSTa vanaspatikAlanuM che. A ja rIte bhavanavAsI devothI sahasAra devaloka sudhInA devonA viSayamAM jaghanya aMtara aMtarmuhUrta ane utkRSTa aMtara vanaspatikAlanuM jANavuM [76 ANatadevapurisANaM bhaMte ! kevaiyaMkAlaM aMtara hoI ? goyamA !jahaNNeNaM vAsapuhattaM ukkosennNvnnssikaalo| evaM jaavgevejjdevpurisssvi| aNuttarovavAiyadevapurisassa jahaNNeNaM vAsapuhuttaMukkoseNa skhejjaaisaagrovmaaiNsaairegaaii| bhAvArtha :-prazna- he bhagavan! Anata devonuM aMtara keTaluM che? uttara-he gautama! jaghanya aneka varSa ane utkRSTa vanaspatikALanuM aMtara hoya che. A pramANe raiveyaka devo sudhInuM paNa aMtara jANavuM joIe. anuttaropapAtika devonuM aMtara jaghanya aneka varSa ane utkRSTa saMkhyAta sAgaropamathI kaMIka adhika hoya che. vivecana - prastuta sUtromAM puruSa vedanuM aMtara spaSTa karyuM che. samuccaya puruSanuM aMtara :- sAmAnya rUpe puruSa puruSa paryAya choDyA pachI jaghanya eka samaya ane utkRSTa vanaspatikALanA aMtara pachI punaH puruSa paryAyane prApta karI zake che. jaghanya- koI puruSa upazama zreNI para caDhI puruSavedane upazAMta kare ane eka samaya pachI AyuSya pUrNa thatAM marIne devapuruSamAM anuttara vimAnamAM utpanna thAya tyAre eka samayanuM jaghanya aMtara ghaTita thAya che. ' upazama zreNI para caDhelA strI, puruSa ke napuMsaka vedanuM upazamana karIne kAladharma pAme to avazya anuttara vimAnamAM utpanna thAya che. anuttaravimAnamAM ekAMta puruSaveda che, tethI te sAdhaka eka samaya pachI avazya puruSavedane prApta kare che. A rIte puruSanuM aMtara eka samayanuM thAya che.
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-2 [ 141 ] utkRSTa- puruSa, puruSa paryAyane choDIne strI ke napuMsaka paryAyane prApta karIne anaMta saMsAramAM paribhramaNa kare, nigoda Adi sthAnamAM anaMtakAla vyatIta kare, tyAra pachI punaH puruSa paryAya prApta kare, to utkRSTa aMtara vanaspatikAla pramANa thAya che. temAM kAlathI anaMta utsarpiNI-avasarpiNIkAla pasAra thaI jAya che. kSetrathI anaMta lokanA pradezono apahAra thaI jAya che ane asaMkhyAta pugala parAvartana pasAra thaI jAya che. te pula parAvartanakAla AvalikAnA samayonA asaMkhyAtamA bhAga pramANa hoya che. tiryaMca puruSonuM aMtara - jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa vanaspatikAla pramANa che. te ja rIte jalacara Adi puruSonuM aMtara jANavuM. manuSya puruSonuM aMtara - jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa vanaspatikAla pramANa che. dharmAcaraNanI apekSAe jaghanya eka samaya, utkRSTa ardhapula parAvartanakAla pramANa che. te ja rIte karmabhUminA puruSonuM bharata, airAvata ane mahAvideha kSetranA puruSonuM aMtara jANavuM. akarmabhUminA ane aMtaradvIpanA puruSonuM aMtara janmanI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta adhika 10,000 varSa, utkRSTa anaMtakAlanuM che ane saMharaNanI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa anaMtakAlanuM aMtara che. deva paruSonuM aMtara :- jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa anaMtakAla che. jaghanya- koI deva potAnuM AyuSya pUrNa karIne garbhaja tiryaMca paMcendriyamAM aMtarmuhUrtanA AyuSya sahita utpanna thAya, te AyuSya pUrNa karIne punaH deva thAya to jaghanya aMtara ghaTita thAya che. utkRSTa- anaMtakAla paryata saMsAra paribhramaNa karyA pachI devarUpe utpanna thAya to utkRSTa aMtara ghaTita thAya che. bhavanapati, vyaMtara, jyotiSI, ekathI AThadevalokanA devonuM aMtara paNa jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa anaMtakAla che. aMtarmuhUrtanI sthitinA garbhaja tiryaMca paMcendriya marIne ATha devaloka sudhI jaI zake che tethI ATha devaloka sudhInA devonuM jaghanya aMtara aMtarmuhUrtanuM thAya che. navamA Anata devalokathI navagreveyaka parvatanA devonuM aMtara jaghanya aneka varSa, utkRSTa anaMtakAla che. tiryaMca paMcendriya Anata(navamA) AdidevalokomAM utpanna thatA nathI. manuSyamAM aneka varSanA AyuSyavALA manuSyo ja trIjA devalokathI anuttara vimAna sudhInA AyuSyano baMdha karI zake che, tethI tenuM jaghanya aMtara aneka varSa che ane utkRSTa aMtara navadhaiveyaka sudhI vanaspatikAla pramANa pUrvavat che. anuttara vimAnanA devonuM aMtara jaghanya aneka varSa che paraMtu utkRSTa aMtara sAdhika saMkhyAtA sAgaropama che. cAra anuttara vimAnanA devo anaMtakAla paryata saMsAra paribhramaNa karatA nathI. zrI bhagavatI sUtra, anusAra te deva utkRSTa tera bhava kare che. temAM manuSyanA sAta ane vaimAnika devanA cha bhava kare. temAM saMkhyAta sAgaropama kAla deva bhavomAM vyatIta thAya che ane manuSyabhavanI sthitinI apekSAe kaMIka adhika thAya che. sarvArthasiddha vimAnanA devone aMtara nathI kAraNa ke te devo eka manuSya bhava karI mokSe jAya che, tethI tenuM aMtara nathI. puruSonuM alpabadutvaH|77 appAbahuyANi jahevitthINaM jAvaeesiM NaM bhaMte ! devapurisANaM bhavaNavAsINaM vANamaMtarANaM joisiyANaM vemANiyANa ya kayare kayarehiMto appA vA bahuyA vAtullA vA visesAhiyAvA? goyamA ! savvatthovA vemANiyadevapurisA, bhavaNavaidevapurisA asaMkhejjaguNA,
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 142 / zrI jIvAjIvAbhigama sUtra vANamaMtaradevapurisA asaMkhejjaguNA, joisiyadevapurisA saMkhejjaguNA / bhAvArtha-strIonuM alpabadutva kahyuM te ja rIte puruSonuM alpabadutva paNa devoparvata kahevuM kAvat prazna- he bhagavan! devapuruSo bhavanapati, vANavyaMtara, jyotiSI ane vaimAnikomAM koNa konAthI alpa, baha, tulya ke vizeSadhika che? uttara- he gautama! sarvathI thoDA vaimAnika deva puruSa, tenAthI bhavanapati deva puruSa asaMkhyAtaguNA, tenAthI vANavyaMtara deva puruSa asaMkhyAtaguNA, tenAthI jyotiSI deva puruSa saMkhyAtaguNA che. 78 eesiNaMbhaMte !tirikkhajoNiyapurisANaM-jalayarANaMthalayarANaMkhahayarANaM,maNussa purasANaM-kammabhUmagANaMakammabhUmagANaMataradIvagANaM,devapurasANaM-bhavaNavAsINaM vANamaMtarANaM joisiyANaMvemANiyANaMsohammANaM jAvasavvaTThasiddhagANa yakayarekayarahitoappA vA bahuyA vAtullA vA visesAhiyAvA? ___ goyamA !savvatthovA aMtaradIvagaakammabhUmagamaNussapurisA, devakurUttarakuruakamma bhUmagamaNussapurisA do vitullA saMkhejjaguNA, harivAsa rammagavAsa akammabhUmagamaNussa parisAdovillAsakhejjaguNA, hemavaya heraNNavaya akammabhUmagamaNussaparisAdovitullA saMkhejjaguNA; bharaheravayavAsa kammabhUmaga maNussapurisA do vitullA saMkhejjaguNA, puvvavideha-avaravideha kammabhUmaga maNussapurisAdo vitullA sNkhejjgunnaa| ___ aNuttarovavAiya devapurisA asaMkhejjaguNA, uvarimagevijja devapurisA saMkhejjaguNA, majjhimagevijja devapurisAsakhejaguNA, heTThimagevijja devapurisA saMkhejjaguNA,accuyakappe devapurisA saMkhejaguNA, jAvaANatakappedevapurisA saMkhejaguNA,sahassArekappedevapurisA asaMkhejjaguNA, mahAsukke kappe devapurisA asaMkhejjaguNA,jAvamAhide kappe devapurisA asaMkhejjaguNA,saNaMkumArakappedevapurasA asaMkhejjaguNA,IsANakappedevapurisA asaMkhejjaguNA, sohammekappedevapurisA saMkhejjaguNA,bhavaNavAsidevapurisA asNkhejjgunnaa| .. khahayara tirikkhajoNiya purisA asaMkhejjaguNA, thalayara tirikkhajoNiya purisA saMkhejjaguNA,jalayara tirikkhajoNiyapurasAsaMkhejjaguNA,vANamaMtara devapurisAsaMkhejaguNA, joisiydevpurisaakhejjgunnaa| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! tiryaya puruSo- 4152, sthalaya2 ane meyara, manuSya purussokarmabhUminA, akarmabhUminA, aMtaradvIponA puruSo, devapuruSo- bhavanavAsI, vANavyaMtara, jyotiSI ane vaimAnika- saudharma devaloka yAvat sarvArthasiddha devapuruSomAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya athavA vizeSAdhi che. uttara- he gautama ! sarvathI thoDA aMtaradvIponA manuSya puruSa, tenAthI devakuru-utarakuru baMne akarmabhUminA manuSya puruSo paraspara tulya ane saMkhyAta guNA, tenAthI harivAsa, ramyavAsa baMne akarmabhUminA manuSya puruSo paraspara tulya ane saMkhyAtaguNA, tenAthI hemavaya haraNyavaya baMne
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-2, [ 143 ] akarmabhUminA manuSya puruSo paraspara tulya saMkhyAtaguNA, tenAthI bharata-airAvata baMne karmabhUminA manuSyapuruSo saMkhyAtaguNA ane paraspara tulya, tenAthI pUrvavideha-aparavideha baMne karmabhUminA manuSyapuruSo saMkhyAtaguNA ane paraspara tulya che. tenAthI anuttaropapAtika devapuruSo asaMkhyAtaguNA, tenAthI uparima greveyaka devapuruSo saMkhyAtaguNA, tenAthI madhyama greveyaka devapuruSo saMkhyAtaguNA, tenAthI adhatana raiveyaka devapuruSo saMkhyAtaguNA, tenAthI azrutakalpanA devapuruSo saMkhyAtaguNA, tenAthI thAvat AnatakalpanA devapuruSo saMkhyAtaguNA, tenAthI sahasArakalpanA devapuruSo asaMkhyAtaguNA, tenAthI mahAzukrakalpanA devapuruSo asaMkhyAtaguNA, tenAthI thAvat mAhendra kalpanA devapuruSo asaMkhyAtaguNA, tenAthI sanakumAra kalpanA devapuruSo asaMkhyAtaguNA, tenAthI IzAna kalpanA devapuruSo asaMkhyAtaguNA, tenAthI saudharma kalpanA devapuruSo saMkhyAtaguNA, tenAthI bhavanavAsI devapuruSo asaMkhyAtaguNA, tenAthI khecaratiryaMca puruSo asaMkhyAtaNA, tenAthI sthalacaratiryaMca puruSo saMkhyAtaNA, tenAthI jalacara tiryaMca puruSo saMkhyAtaNA, tenAthI vANavyaMtaradevapuruSo saMkhyAtaNA, tenAthI jyotiSI devapuruSo saMkhyAtaguNA che. vivecanaH prastuta sUtromAM strInA atidezapUrvaka puruSonA alpabadutvanuM pratipAdana pAMca prakAre che. temAM prathama traNa vivakSAno atideza che ane aMtima be vivakSAno pATha spaSTa che. te pAMce ya alpabadutva A pramANe che. (1) traNe gatinA puruSonuM alpabahatva- (1) sarvathI thoDA manuSya puruSo che. kAraNa ke garbhaja manuSyo saMkhyAtA ja che. (2) tenAthI tiryaMca puruSo asaMkhyAtaguNA che ane (3) tenAthI devapuruSo asaMkhyAta guNA che. (2) tiryaMca puruSonuM alpabadutva- (1) sarvathI thoDA khecara puruSo che. (2) tenAthI sthalacara puruSo saMkhyAtaguNA, (3) tenAthI jalacara puruSo saMkhyAtaguNA che. (3) manuSya puruSonuM alpabahu--1.sarvathI thoDA aMtaradvIpanA manuSyo che. 2. tenAthI devakuru-uttarakurukSetranA manuSyo saMkhyAtaguNA che. 3. tenAthI parivAsa-ramyavAsanA manuSyo saMkhyAtaguNA che. 4. tenAthI hemavaya-haraNyavayakSetranA manuSyo saMkhyAtaguNA che. 5. tenAthI bharata-airAvata kSetranA manuSyo saMkhyAtaguNA che. 6. tenAthI mahAvidehakSetranA manuSyo saMkhyAtaguNA che. devapIna alpabaddhatva- (1) sarvathI thoDA vaimAnika devo che. (2) tenAthI bhavanapatidevo asaMkhyAta guNA che. (3) tenAthI vANavyaMtara devo asaMkhyAta guNA che. (4) tenAthI jyotiSI devo saMkhyAta guNA che. vaimAnika devona alpabahatva- (1) sarvathI thoDA anuttaropapAtika devapuruSo che. tenA pAMca ja vimAna che. (2) tenAthI uparima greveyaka devapuruSo saMkhyAtaguNA che, kAraNa ke vimAnonI saMkhyA vadhu che. anuttara devonA pAMca vimAna che ane uparima raiveyaka devonA 100 vimAna che. (3) tenAthI madhyama raiveyaka devapuruSo saMkhyAtaguNA che. (4-8) A rIte kramazaH navamA devaloka sudhI nIce-nIcenA devalokamAM vimAnonI saMkhyA adhika che tethI devapuruSonI saMkhyA saMkhyAtaguNa adhika hoya che. (9) tenAthI AThamA devalokanA devapuruSo asaMkhyAtaguNA che, kAraNa ke temAM asaMkhyAta tiryaMca paMcendriyo utpanna thAya che. (10-15) tenAthI sAtamA, chaThThA, pAMcamA, cothA, trIjA ane bIjA devalokanA devapuruSo kramazaH asaMkhyAtaguNA che, kAraNa ke nIce-nIcenA devalokamAM vimAnonI saMkhyA adhika che. (16) tenAthI(bIjA
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra devalokanA devothI) pahelA devalokanA devapuruSo saMkhyAtaguNA che, kAraNa ke pahelA ane bIjA devalokamAM sthiti, avagAhanA, kSetra vistAra prAyaH samAna che ane vimAnonI saMkhyAmAM vizeSa taphAvata nathI tethI te saMkhyAtaguNA ja thAya che. 144 (17)pahelA devalokanA devapuruSothI bhavanavAsI devapuruSo asaMkhyAtaguNA che kAraNa ke daza jAtinA bhavanapati devonA bhavano vadhu che. (18) tenAthI vyaMtara devapuruSo asaMkhyAtaguNA che kAraNa ke tenA nagaro asaMkhyAtA che. (19)tenAthI jyotiSka devapuruSo saMkhyAtaguNA che kAraNa ke temAM tArA vimAno ghaNA che ane ati saghana rUpe AkhA tirachA lokamAM phelAyelA che. sarva puruSonuM sammilita alpabahutva :- (1) sarvathI thoDA aMtaradvIpanA manuSyo che, kAraNa ke tenuM kSetra alpa che. (2) tenAthI devakuru-uttarakurunA manuSya puruSo saMkhyAtaguNa che ane baMne paraspara tulya che, kAraNa ke te kSetra vistRta che. (3) tenAthI harivarSa-ramyavarSanA manuSya puruSo saMkhyAtaguNa che ane paraspara tulya che, kAraNa ke te kSetra ati vistRta che. (4) tenAthI hemavaya heraNyavayanA manuSya puruSo saMkhyAtaguNA che ane paraspara tulya che, kAraNa ke temAM kSetranI alpatA hovA chatAM sthiti ane avagAhanAnI alpatAne kAraNa ke tenI saMkhyA pracura che. (5) tenAthI bharata airavata karmabhUminA manuSya puruSo saMkhyAtaguNA che. te kSetramAM svAbhAvika rIte ja manuSya puruSonI ati pracuratA hoya che, svasthAnamAM baMne paraspara tulya che kAraNa ke kSetranI tulyatA che. (6) tenAthI pUrvavideha ane pazcima videhamAM manuSya puruSo saMkhyAtaguNA che ane paraspara tulya che, kAraNa ke te kSetra vizALa che. tenI kula 160 vijayo che, jethI manuSya puruSonI pracuratA hoya che. (7) tenAthI anuttaropapAtika devo asaMkhyAta guNA che, kAraNa ke cAra anuttara vimAnamAM devo asaMkhya che jyAre manuSya puruSo saMkhyAtA ja hoya che. (8) tenAthI uparitana traiveyaka devapuruSo saMkhyAtaguNA che, (9) tenAthI madhyama traiveyaka devapuruSo saMkhyAtaguNA che, (10) tenAthI adhastana traiveyaka devapuruSo saMkhyAtaguNA che. (11) tenAthI acyuta kalpanA devapuruSo saMkhyAtaguNA che, (12) tenAthI AraNa kalpanA devapuruSo saMkhyAtaguNA che, (13) tenAthI prANata kalpanA devapuruSo saMkhyAtaguNA che, (14) tenAthI Anata kalpanA devapuruSo saMkhyAtaguNA che. (15) tenAthI sahasrAra kalpanA devapuruSo asaMkhyAtaguNA che, (16) tenAthI mahAzukra kalpanA devapuruSo asaMkhyAtaguNA che, (17) tenAthI lAMtaka kalpanA devapuruSo asaMkhyAtaguNA che, (18) tenAthI brahmaloka kalpanA devapuruSo asaMkhyAtaguNA che, (19) tenAthI mAhendra kalpanA devapuruSo asaMkhyAtaguNA che, (20) tenAthI sanatkumAra kalpanA devapuruSo asaMkhyAtaguNA che, (21) tenAthI IzAnakalpanA devapuruSo asaMkhyAtaguNA che. (22) tenAthI saudharma kalpanA deva puruSo saMkhyAtaguNA che, (23) tenAthI bhavanapati devapuruSo asaMkhyAtaguNA che.
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-2 [ 145 ] (24) tenAthI khecara tiryaMca puruSo asaMkhyAtaguNA che, (25) tenAthI sthalacara tiryaMca puruSo saMkhyAtaguNA che, (26) tenAthI jalacara puruSo saMkhyAtaguNA che. (27) tenAthI vANavyaMtaradevapuruSo saMkhyAtaguNA che, (28) tenAthI jyotiSI devapuruSo saMkhyAtaguNA che. puruSonuM alpabadutva- puruSa prakAra pramANa kAra 1 aMtaradvIpaja sarvathI thoDA kSetra vistAra alpa che. manuSya puruSo | devakuru-uttarakuru saMkhyAtaguNA | kSetra saMkhyAtaguNa vistRta che. kSetranA manuSya puruSo (paraspara tulya) 3 harivAsa-ramyavAsa saMkhyAtaguNA kSetra vizALa che ane manuSyonI avagAhanA nAnI che. kSetranA manuSya puruSo (paraspara tulya) 4 hemavaya-hiraNyavaya saMkhyAtaguNA kSetra vistAra alpa che paraMtu tema chatAM manuSyonI sthiti ane kSetranA manuSya puruSo (paraspara tulya) | avagAhanA alpa hovAthI saMkhyA vadhu che. | 5 bharata-airAvata saMkhyAtaguNA | svAbhAvika rIte utpatti vadhu hoya che. kSetranA manuSya puruSo | (paraspara tulya) | akarmabhUmi ja karatAM karmabhUmija puruSo vadhu hoya che. 6 pUrva-pazcimavideha saMkhyAtaguNA kSetra saMkhyAtaguNa vistRta che. kSetranA manuSya puruSo (paraspara tulya) 7 anuttaropapAtika devo asaMkhyAtaguNA | manuSya puruSo saMkhyAtA che, devo asaMkhyAtA che (8thI14) uparitana greveyaka kramaza vimAnonI saMkhyA uttarottara vadhu che. devothI navamA saMkhyAtaguNA Anata devalokanA devo 15 sahasAra devalokanA devo | asaMkhyAtaguNA | asaMkhyAtA tiryaMca paMcendriyo utpanna thAya che. (16 thI ra1) sAtamA devalokathI | kramazaH nIce-nIcenA devalokamAM vimAno vadhu che tethI bIjA devalokanA devo asaMkhyAtaguNA | devonI saMkhyA vadhu che. 22 pahelA devalokanA devo saMkhyAtaguNA devonI saMkhyA vadhu che paraMtu bIjA ane pahelA devalokamAM paraspara asaMkhyaguNo taphAvata nathI. 23 bhavanapati devo vaimAnika devonA vimAnothI bhavanonI saMkhyA vadhu che. 24 khecara puruSo asaMkhyAtaguNA | devo karatAM tiryaMca paMcendriyonI saMkhyA vadhu hoya che. 25 sthalacara puruSo saMkhyAtaguNA | pakSIothI pazuonI saMkhyA vadhu che. 26 jalacara puruSo saMkhyAtaguNA | asaMkhya samudromAM hovAthI tenI saMkhyA vadhI jAya che. 27 vyaMtara devo saMkhyAtaguNA | asaMkhyAta nagaro che. 28 jyotiSI devo saMkhyAtaguNA | jyotiSI devonA vimAno AkhA tirachA lokamAM phelAyelA che.
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 146 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra puruSavedanI baMdhasthiti:[79 purisavedassa NaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM baMdhaTThiI paNNattA? goyamA ! jahaNNeNaM aTThasaMvaccharANi ukkoseNaM dasa saagrovmkoddaakoddiio| dasavAsasayAI abAhA, abAhUNiyA kammaThiI kmmnnisego| bhAvArtha -prazna- he bhagavan! puruSavedanI baMdha sthiti keTalI che? - uttara- he gautama! jaghanya ATha varSa ane utkRSTa daza kroDAkroDI sAgaropamanI puruSa vedanI baMdha sthiti che. eka hajAra varSano teno abAdhAkALa che. abAdhAkALane choDI tyAra pachInI karma sthitimAM karma pudgalonI niSeka racanA thAya che arthAt udaya yogya karma pudgalonI goThavaNI thAya che. vivecana : prastuta sUtramAM puruSa vedano jaghanya ane utkRSTa baMdha kAla nirUpita che. temAM jaghanya ATha varSano baMdha navamAM guNasthAnanI apekSAe che. te guNasthAnanA pariNAmomAM svabhAvathI eTalo ja jaghanya baMdha thAya che. tenAthI alpa ke vadhu sthitino baMdha thato nathI. te guNasthAnathI nIce-nIcenA guNasthAnamAM eTale AThamA, sAtamA guNasthAne adhika adhika sthitino baMdha thAya che ane utkRSTatama baMdha prathama guNasthAnamAM thAya che. utkRSTa baMdha sthiti daza kroDA kroDI sAgaropamanI che. teno abAdhAkAla eka hajAra varSano che. daza kroDAkroDI sAgaropamanI sthiti karma avasthAnarUpa-sattArUpa che ane 1000 varSanA abAdhAkAla rahita sthiti anubhava yogya che. te kAla karmano niSekakAla che. temAM karmalikonI udayamAM AvavA mATenI niSeka-goThavaNI thAya che. puruSavedanuM svarUpa - 80 purisavedeNaMbhaMte ! kiMpagArepaNNatte? goyamA !vaNadavaggijAlasamANe pnnnntte| se tNpurisaa| bhAvArtha :-prazna- he bhagavan! puruSavedano udaya kevA prakArano hoya che? uttara- he gautama! vananI agnijvAlA samAna che. A rIte puruSono adhikAra pUrNa thayo. vivecana : puruSavedanuM svarUpa samajAvavA mATe sUtrakAre dAvAgninI upamA ApI che. dAvAnala prajavalita thAya tyAre tIvra hoya tyAra pachI zIdhra zAMta thaI jAya che. te ja rIte puruSavedano udaya pragaTa thAya tyAre kAmAgni tIvra prajavalita hoya che paraMtu tyAra pachI te turaMta zAMta thaI jAya che.
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-2 puruSonI bhavasthiti kAyasthiti aMtara :kama| puruSo | bhavasthiti[jaghanya aMtarmuhUta] | kAyasthiti [jaghanya eka samaya] aMtarmuhUtI. aMtara . samuccaya puruSo | utkRSTa 33 sAgaropama utkRSTa sAdhika aneka so sAgaropama jaghanya eka samaya, utkRSTa anaMtakAla vanaspatikAla 2 | tiryaMca puruSa ___| traNa palyopama aneka kroDapUrvavarSa adhika traNa palyopama __| jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa vanaspatikAla | jalacara AditraNa_| kroDapUrva varSa 1 aneka kroDapUrva varSa (ATha kroDapurva). _jaghanya eka samaya, utkRSTavanaspatikAla sthalacara ___| traNa palyopama aneka kroDapUrva varSa adhika traNa palyopama _ jaghanya eka samaya, utkRSTa vanaspatikAla khecara palyopamano asaMkhyAtamo bhAga aneka kroDapUrva varSa adhika palyano asaM mo bhAga jaghanya eka samaya, utkRSTa vanaspatikAla janmanI apekSA cAritranI apekSA | janmanI apekSA cAritrApekSA letrApekSA dharmAcaraNApekSA 3 | manuSya puruSa traNa palyopama | kaMIka nyUna kroDapUrva | u aneka kroDapUrvavarSa jaghanya aMtamuhUrta jaghanya eka samaya 3 - _ _ _ __ adhika traNa palyopama utkRSTa anaMtakAla utkRSTa ardhapudgala bharata airavata puruSa traNa palyopama || kaMIka nyUna kroDapUrva | kaMIka nyUna kroDapUrva varSa | u. kaMIka nyUna pUrvakroDa parAvartana - - -- - adhika traNa palyopama -- - - -- mAvideha kSetra puruSa pUrvakroDa varSa | kaMIka nyUna kroDapUrva | aneka kroDapUrvavarSa janmanI apekSA | saharaNa apekSA | saharaNa apekSA kSetrApekSA | saharaNa apekSA hemavaya-haraNyavaya puruSa | ekapalyopama jaghanya aMtarmuhUrta | dezona kroDapUrvavarSa adhika eka palyopama jaghanya aMta adhika jaghanya aMtarmuhUrta _utkRSTa kroDapUrvavarSa 1000varSa utkRSTa anaMtakAla hariyAsaravAsa puruSa be palyopama | utkRSTa kroDapUrvavarSa | dezona kroDapUrvavarSa adhika be palyopama utkRSTa anaMtakAla devakuru-uttarakuru puruSa |_ traNa palyopama T utkRSTa kroDapUrvavarSa T dezona kroDapUrvavarSa adhika traNa palyopama | padaaMtaradvIpa puruSa | palyano asaMmo bhAga utkRSTa kroDapUrvavarSa | dezona kroDapUrvavarSa adhika palyopamano asaM bhAga 4 | devapuruSa jaghanya 10000 varSa | utkRSTa 33 sAgaropamanuM devonI kAyasthiti bhavasthiti pramANe hoya che. bhavana, vyaMtara, jyotiSI, AThadeva sudhI jagha asurakumAra jaghanya 10000varSa | u sAdhika eka sAgaro | aMtaHmuhUrta, utkRSTa anaMtakAla. navamA devalokathI navanikAya deva jaghanya 10000varSa u dezona be palyopama | nava raiveyakamAM jaghanya aneka varSa, utkRSTa anaMtakAla. vyaMtara jaghanya 10000varSa | utkRSTa eka palyopama cAra anuttaravimAnamAMjaghanya ane kavarSa utkRSTasaMkhyAta sAgaropama jyotiSI deva ja palyano AThamo bhAga eka lAkha varSa adhika savArthasiddhavimAnanAvomAM aMtara nathI. ---_eka palyopama . vaimAnika deva eka palyopama 33 sAgaropama - - - - - - - - 147.
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 148 / zrI jIvAjIvAbhigama satra napuMsanAle-pra:81 se kiMtaM bhaMte ! NapuMsagA? goyamA !NapuMsagA tivihA paNNattA,taMjahA-Neraiya NapuMsagA, tirikkhajoNiyaNapuMsagA, mnnussnnpusgaa| bhAvArtha:-prazna- bhagavan ! napuMsanA 240 aracha? 6ttara- gautama ! napuMsanA tre| 52 cha, yathA- (1) naiyi napuMsa (2) tiryayayoni napuMsa bhane (3) manuSya napuMsa5. | 82 sekiMtaMbhaMte ! NeraiyaNapuMsagA? goyamA ! NeraiyaNapuMsagA sattavihA paNNattA, tajahA-rayaNappabhApuDhaviNeraiyaNapusagA,sakkarapabhApuDhaviNeraiyaNapusagA jAvaahesattama puddhvinneriynnpusgaa| setnneriynnpusgaa| bhAvArtha:-prazna-bhAvana ! naiyika napuMsanA 241 prAracha? 6ttara- gautama ! naizya napuMsakanA sAta prakAra che, jema ke ratnaprabhA pRthvI nairayika napuMsaka, zarkarAprabhA pRthvI nairayika napuMsaka thAvat adhaH saptama pRthvI nairayika napuMsaka. A rIte nairayika napuMsakonuM varNana che. 83 se kiMtaMbhaMte !tirikkhajoNiya-NapuMsagA? goyamA ! tirikkhajoNiyaNapuMsagA paMcavihA paNNattA,taMjahA-egidiyatirikkhajoNiyaNapusagA,beidiyatirikkhajoNiya NapuMsagA,teidiya tirikkhajoNiyaNapuMsagA, cauridiyatirikkhajoNiyaNapuMsagA,paMciMdiya tirikkha jonniynnpuNsgaa| bhAvArtha:- - bhagavan ! tiryaya napuMsana 240 2 cha ? 612- gautama ! tirthaya napuMsakanA pAMca prakAra che, jema ke- ekendriya tiryaMca napuMsaka, beindriya tiryaMca napuMsaka, teindriya tiryaMca napuMsaka, caurendriya tiryaMca napuMsaka ane paMcendriya tiryaMca napuMsaka. 84 se kiMtaMbhaMte ! egidiyatirikkhajoNiyaNapuMsagA? goyamA ! egidiya-tirikkhajoNiya-NapuMsagA paMcavihA paNNattA,taMjahA- puDhavi kAiyaegidiya-tirikkhajoNiyaNapuMsagA jaavvnnssikaaiytirikkhjonniynnpusgaa| setaM egidiy-tirikkhjonniynnpusgaa| bhAvArtha:-prazna- bhagavana ! sandriya tiryaya napuMsanA 241 prAracha? 612- gautama ! ekendriya tiryaMca napuMsakanA pAMca prakAra che, jema ke pRthvIkAyika ekendriya tiryaMca napuMsaka yAvata vanaspatikAyika tiryaMca napuMsaka. A ekendriya tiryaMcayoninA napuMsakanuM varNana che. 85 se kiMtaMbhaMte ! beiMdiyatirikkhajoNiya-NapuMsagA? goyamA ! beiMdiya-tirikkha joNiya-NapaMsagA aNegavihA paNNattA taM jahA- palAkimiyA.sesaM taM ceva / se taM beidiy-tirikkhjonniynnpuNsgaa| evaM teiMdiyA vi, cauridiyA vi| bhAvArtha :-prazna- bhagavan ! bendriya tiryaya napuMsana 240 2 cha ? 612- gautama ! beindriya tiryaMca napuMsakanA aneka prakAra che. jema ke- pUlA kRmi ityAdi pUrvokta bheda samajavA. A
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-2 [ 149 ] beindriya napuMsakanuM varNana che. teIndriya ane caurendriya napuMsakanuM kathana paNa beIndriyanI jema ja che. 86 se kiMtaMbhaMte ! paMciMdiya-tirikkhajoNiyaNapuMsagA?goyamA !paMciMdiya-tirikkha joNiyaNapusagA tivihA paNNattA,taM jahA- jalayarA,thalayarA,khahayarA / bhAvArtha -prazna- he bhagavan! paMcendriya tiryaMca napuMsakanA keTalA prakAra che? uttara- he gautama! tenA traNa prakAra che jema ke- jalacara, sthalacara ane khecara. 87 se kiM taM bhaMte ! jalayarA? goyamA ! soceva puvvuttabhedo AsAliya sahio bhaanniyvvo| setaM pciNdiytirikkhjonniynnpusgaa| bhAvArtha :-prazna- he bhagavan! jalacaranA keTalA prakAra che? uttara- he gautama ! pUrvokta- prathama pratipattimAM kahyA pramANe jalacarAdi traNeyanA sarvabheda-prabhedonuM kathana karavuM ahIM napuMsakanuM kathana hovAthI temAM AsAlika sahita badhA tiryaMcanA bhedonuM kathana karavuM joIe. A paMcendriya tiryaMca napuMsakanuM varNana che. 8 se kiM bhaMte ! maNussaNapuMsagA? goyamA !maNussaNapuMsagA tivihA paNNattA,taM jahA- kammabhUmigA, akammabhUmigA, aNtrdiivgaa| bhedo jaavbhaanniyvyo| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! manuSya napuMsakanA keTalA prakAra che? uttara- he gautama ! tenA traNa prakAra che, jema ke- karmabhUminA, akarmabhUminA ane aMtaradvIpanA pUrvokta bheda kahevA joIe. vivecana : prastuta sUtromAM napuMsakonA bheda-prabhedanuM pratipAdana che. gatinI apekSAthI napuMsakanA traNa bheda che- nAraka napuMsaka, tiryaMca napuMsaka ane manuSya napuMsaka. devagatimAM napuMsaka veda nathI. nAraka napuMsaka- nAraka napuMsakonA sAta naraka pRthvIonI apekSAthI sAta bheda thAya che- (1) ratnaprabhA pRthvInAraka napuMsaka, (2) zarkarA prabhA pRthvI nAraka napuMsaka, (3) vAlukAprabhA pRthvI nAraka napuMsaka, (4) paMkaprabhA pRthvI nAraka napuMsaka, (5) dhUmaprabhApRthvI nAraka napuMsaka, (6) tama prabhA pRthvI nAraka napuMsaka, (7) tamastamaprabhA pRthvI nAraka napuMsaka. tiryaMca napuMsaka jAtinI apekSAthI tenA pAMca bheda che- ekendriyajAti napuMsaka, beindriya jAti napuMsaka, teindriyajAti napuMsaka, caurendriyajAti napuMsaka ane paMcendriyajAti napuMsaka. ekendriyAdinA bheda-prabhedonuM kathana prathama pratipatti anusAra jANavuM. sarva ekendriyane eka napuMsakaveda ja hoya che. sAtti sadio :-tiryaMca paMcendriyamAM uraparisarpanA cAra bhedamAM AsAlikamAM eka napuMsaka veda ja hoya che. tethI A pratipatinA strI-puruSanA kathanamAM A bhedano ullekha nathI. prathama pratipattimAM tiryaMconA bheda-prabhedanA kathanamAM tenuM varNana che. tanusAra tiryaMca napuMsakanA A varNanamAM tenuM kathana Avazyaka che. mATe ahIM mAtAtiya sadioA pATha Avazyaka che. prAyaH pratomAM AsAniya vannizo pATha che paraMtu vizvabhAratI lADanUthI prakAzita prata anusAra Asiya dipATha upayukta samajAtAM prastutamAM te pAThano svIkAra karyo che.
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra manuSya napusaka kSetranI apekSAe tenA traNa prakAra che- karmabhUminA, akarmabhUminA ane aMtaradvIpanA manuSya napuMsaka. temAM karmabhUminA garbhaja ane saMmUrcchima baMne prakAranA manuSyomAM napuMsaka veda hoya che. saMmUrcchima manuSyomAM mAtra napuMsaka veda ja hoya che ane garbhaja manuSyomAM traNe veda hovAthI garbhaja napuMsaka manuSya hoya che. trIsa akarmabhUmi, chappana aMtaradvIpanA garbhaja yugalika manuSyomAM napuMsakaveda nathI. yugalikomAM strIveda ane puruSaveda ja hoya che, tema chatAM tyAM saMmUrchima manuSyomAM napuMsakaveda hoya che ane saMharaNanI apekSAe garbhaja napuMsaka manuSya paNa hoya che. 150 napuMsakonA bheda-prabheda tiryaMca nAraka 1. ratnaprabhA pRthvI nAraka napuM 2. zarkarA ratnaprabhA pRthvI nAraka napuM 3. vAlukAprabhA pRthvI nAraka napuM 4. paMkaprabhA pRthvI nAraka napuM 5. dhUmaprabhA pRthvI nAraka napuM garbhaja saMmUrchima 6. tamaHprabhA pRthvI nAraka napuM 7. tamastamA pRthvI nAraka napuM napuMsaka napuMsaka ekendriya navuM beindriya navuM teindriya napu caurendriya navuM paMcendriya napuM manuSya 15 30 5 karmabhUmija navuM akarmabhUmija napuM aMtaradvIpaja napuM pRthvI napuM pANI napuM agni napuM vAyu napuM vanaspati napuM jalacara napuM sthalacara napuM u2parisarpa napuM bhujaparisarpa napuM khecara napuM napuMsakanI bhavasthitiH 89 puMsassa NaM bhaMte! kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ? goyamA ! jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNa tettIsaM sAgarovamAiM / bhAvArtha :-prazna- he bhagavan ! napuMsakanI sthiti keTalI che ? uttara- he gautama ! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa tetrIsa sAgaropamanI sthiti che.
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-2 | 151 / 90 NeraDyaNasagassaNaMbhate ! kevaiyaMkAlaMThiI paNNattA?goyamA !jahaNNeNaMdasavAsa sahassAI ukkoseNa tettIsa sAgarovamAI / savvesiM ThiI bhANiyavvA jAva ahesattama puddhvinneriyaa| bhAvArtha :-prazna- magavan ! nairayi napuMsanI sthiti dI cha ? 612- gautama ! dhanya 6 // hajAra varSa ane utkRSTa tetrIsa sAgaropamanI sthiti che. A rIte sAtamI adhaHsaptama naraka pRthvI sudhI sthitinuM kathana karavuM joIe. 91 tirikkhajoNiya NapuMsagassaNaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA / goyamA ! jahaNNeNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM puvvkoddii| bhAvArtha :- - bhagavan ! tiryaya napuMsaDanI sthiti 2ii cha ? 612- gautama ! dhanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa koDa pUrvavarSanI sthiti che. 92 egidiya tirikkhajoNiya NapuMsagassa NaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA? goyamA !jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM bAvIsaMvAsasahassAI / bhAvArtha .pani. he bhagavana! ekendriya tiryaMca napuMsakanI sthiti keTalI che? uttara- he gautama! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa bAvIsa hajAra varSanI sthiti che. | 93 puDhavikAiya egidiya tirikkhajoNiya NapuMsagassa NaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA?goyamA !jahaNNeNa atomuhuttukkosennNbaaviisNvaasshssaaii| savvesi egidiya NapuMsagANaMThiI bhANiyavvA / beidiyateidiyacauridiyaNapuMsagANaM ThiI bhaanniyvvaa| bhAvArtha :-prazna- bhagavan ! pRthvIyi mendriya tiryaya napuMsanI sthiti sI cha ? 612he gautama! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa bAvIsa hajAra varSanI sthiti che. A rIte sarva ekendriya napuMsakonI sthiti kahevI joIe. beindriya, teIndriya, corendriya napuMsakonI sthiti paNa kahevI joIe. | 94 paMciMdiya tirikkhajoNiya NapuMsagassaNaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA? goyamA ! jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM puvvkoddii| evaMjalayaratirikkhacauppayathalacasuragaparisappabhuyagaparisappakhahaya-tirikkha joNiyaNapuMsagANaM savvesiM jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM puvvkoddii| bhAvArtha :-981-3 mAvan ! paMthendriya tiryaya napuMsanI 32ii sthiti cha ? 6ttara- 3 gautama ! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa kroDapUrva varSanI sthiti che. A pramANe jalacara, sthalacara, uraparisarpa, bhujaparisarpa,khecara tiryaMca napuMsakanI sthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa kroDapUrva varSanI che. | 95 maNussa NapuMsagassaNaM bhaMte ! kevaiyaMkAlaM ThiI paNNattA? goyamA ! khettaMpaDucca jahaNNeNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM puvvkoddii| dhammacaraNaM paDucca jahaNNeNaM aMtomuhuttaM
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 15ra | zrI jIvAjIvAbhigama sUtra ukkoseNaM desUNA puvvkoddii| kammabhUmaga-bharaheravaya puvvavideha-avaravideha maNussa NapuMsagassa vi thev| bhAvArtha :-prazna- he bhagavanuM ! manuSya napuMsakanI sthiti keTalI che? uttara- he gautama ! kSetranI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa kroDapUrvavarSanI sthiti che. dharmAcaraNanI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa dezona kroDapUrva varSanI sthiti che. karmabhUminA bharata, airAvata, pUrvavideha-pazcimavidehanA manuSya napuMsakanI sthiti paNa teTalI ja kahevI joIe. | 96 akammabhUmaga maNussaNapuMsagassaNaM bhaMte ! kevaiyaMkAlaM ThiI paNNattA? goyamA ! jammaNaM paDucca jahaNNeNaM atomuhuttaM, ukkoseNa vi aMtomuhuttaM / sAharaNaM paDucca jahaNNeNaM atomuhutta ukkoseNa desUNA puvvakoDI / evaM jAva aMtaradIvagANaM / bhAvArtha -prazna- he bhagavan! akarmabhUminA manuSya napuMsakanI sthiti keTalI che? uttara- he gautama! janmanI apekSAe jaghanya aMtarmuhurta ane utkRSTa paNa aMtarmuhurtanI sthiti che ane saMharaNanI apekSAe jaghanya aMtarmuhurta ane utkRSTa dezona kroDapUrva varSanI sthiti che. A rIte aMtaradvIpa manuSya napuMsako sudhInI sthiti kahevI joIe. vivecana : prastuta sUtromAM napuMsakonI bhavasthiti- eka bhavanI kAlamaryAdAnuM nirUpaNa che. nairayika napuMsakonI bhavasthiti - sAmAnya rIte napuMsakanI jaghanya sthiti aMtarmuhUrta ane utkRSTa 33 sAgaropamanI che. temAM jaghanya sthitinuM kathana tiryaMca ane manuSya napuMsakanI apekSAthI che ane utkRSTa sthitinuM nirUpaNa sAtamI naraka pRthvInA napuMsakanI apekSAe che. sAta prakAranA nAraka napuMsakanI sthiti A pramANe che|kama nairayika napusakonA bheda 1 | ratnaprabhA pRthvI nairayika napuMsaka daza hajAra varSa eka sAgaropama 2 | zarkarAprabhA pRthvI nairayika napuMsaka eka sAgaropama traNa sAgaropama 3 | vAlukAprabhA pRthvI nairayika napuMsaka traNa sAgaropama sAta sAgaropama 4 | paMkaprabhA pRthvI nairayika napuMsaka sAta sAgaropama daza sAgaropamAM dhUmaprabhA pRthvI nairayika napuMsaka daza sAgaropama sattara sAgaropama | 6 | tamaHprabhA pRthvI nairayika napuMsaka | sattara sAgaropama | bAvIsa sAgaropama | 7 | adhaHsaptama pRthvI nairayikanapuMsaka | bAvIsa sAgaropamAM tetrIsa sAgaropama tiryaMca napasakonI bhavasthiti :- jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa kroDapUrva varSanI che. tiryaMca napuMsakomAM kroDa pUrvavarSathI adhika sthiti hotI nathI. kAraNa ke kroDapUrva varSathI adhika sthiti yugalikomAM hoya che ane yugalikomAM napuMsakaveda nathI. ekendriyAdinI apekSAe tiryaMca napuMsakonI sthiti A pramANe che. ha | 0 | | na |
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-2 153 ] utkRSTa bAvIsa hajAra varSa bAvIsa hajAra varSa sAta hajAra varSa traNa ahorAtri tiryaMca napuMsakonA bheda samuccaya ekendriya napuMsaka pRthvIkAya napuMsaka aSkAya napuMsaka tejasakAya napuMsaka vAyukAya napuMsaka vanaspatikAya napuMsaka beindriya napuMsaka teindriya napuMsaka caurendriya napuMsaka sAmAnya paMcendriya tiryaMca napuMsaka jalacara napuMsaka sthalacara napuMsaka khecara napuMsaka aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta traNa hajAra varSa daza hajAra varSa bAra varSa 49 ahorAtri cha mAsa pUrvakoTi varSa pUrvakoTi varSa pUrvakoTi varSa pUrvakoTi varSa manuSya napuMsakonI bhavasthiti - jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa kroDapUrva varSa che. karmabhUminA manuSya napuMsakonI- kSetranI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa kroDapUrva varSanI sthiti che. te ja rIte bharata, airavata ane mahAvideha kSetranA manuSya napuMsakonI sthiti jANavI. bharata-airAvata kSetramAM suSamasuSamAkAlanI apekSAe strI ane puruSavedanI traNa palyopamanI sthiti hoya che paraMtu napuMsakavedamAM yugaliko na hovAthI kroDapUrva varSathI vadhu sthiti hotI nathI. - karmabhUminA sarveya bolamAM dharmAcaraNanI apekSAe manuSya napuMsakanI jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa dezona kroDapUrva varSanI sthiti che. akarmabhUminA manuSya napuMsakonI- janmanI apekSAe jaghanya ane utkRSTa aMtarmuhUrtanI sthiti che. akarmabhUmimAM napusaka manuSyo saMmUrchAima ja hoya che. tyAM garbhaja manuSyo napuMsaka hotA nathI. saMmUrchAima manuSyonI sthiti aMtarmuhUrtathI adhika hotI nathI. temAM jaghanya sthitinA aMtarmuhUrtathI utkRSTa sthitinA aMtarmuhUrtanuM kAlamAna vizeSa hoya che. saMharaNanI apekSAe garbhaja manuSya napuMsaka hoya to tenI sthiti jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa dezona kroDapUrvavarSanI che. jema ke- karmabhUminA kroDapUrva varSanA AyuSyavALA koInapuMsaka manuSyanuM saMharaNa karIne akarmabhUmimAM lAvavAmAM Ave ane te manuSya akarmabhUmimAM potAnuM kroDapUrvanuM AyuSya pUrNa kare, to tenI apekSAe akarmabhUminA napuMsaka manuSyanI sthiti dezona kroDapUrva varSanI thAya che. garbhastha jIvanuM saMharaNa thatuM na hovAthI garbhakAla nyUna thatAM dezona pUrvakroDa varSanI sthiti thAya che. A rIte 30 akarmabhUminA pratyeka kSetramAM napuMsaka manuSyanI sthiti janmanI apekSAe jaghanya ane utkRSTa aMtarmuhUrtanI
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra che ane saharaNanI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa dezona kroDapUrva varSanI che. pa6 aMtaradvIpanA manuSya napuMsakonI - sthiti paNa janma ane saMharaNanI apekSAe akarmabhUminI samAna che. napuMsakonI kAyasthiti:| 97 NapuMsae NaMbhaMte ! NapuMsae ttikAlao kevaccira hoi? goyamA !jahaNNeNaM ekkaM samaya ukkoseNa trukaalo| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! napuMsaka napuMsaka rUpe niraMtara keTalA samaya sudhI rahe che? uttara- he gautama! jaghanya eka samaya ane utkRSTa vanaspatikALa sudhI rahI zake che. 98 raiya NapuMsae NaM bhaMte ! Neraiya NapuMsae tti kAlao kevaccira hoi ? goyamA ! jahaNNeNaMdasavAsasahassAI, ukkosenntettiisNsaagrovmaaii| evaMpuDhavIe ThiI bhaanniyvvaa| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! nairayika napuMsaka, nairayika napuMsaka rUpe keTalA kAla sudhI rahe che? uttara- he gautama! jaghanya daza hajAra varSa ane utkRSTa tetrIsa sAgaropama sudhI nairayika napuMsaka, nairayika napuMsaka rUpe rahe che. A rIte sAte naraka pRthvIonI sthitinuM kathana karavuM joIe. | 99 tirikkhajoNiya NapuMsae NaM bhaMte? tirikkhajoNiyaNapuMsae ttikAlao kevacciraM hoi ? goyamA ! jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM vnnssikaalo| ... evaM egidiya NapuMsagassa, vaNassaikAiyassa vi evameva / sesANaM jahaNNeNaM atomuhuttaMukkoseNa asaMkhejjakAla-asaMkhejjAo ussappiNI osappiNIokAlao, khettao asaMkhejjA logaa| beidiya teidiya cauridiya NapuMsagANa ya jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM sNkhejjkaalN| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! tiryaMca napuMsaka, tiryaMca napuMsaka rUpe keTalA kAla sudhI rahe che? uttara-he gautama!jaghanya aMtarmukta ane utkRSTa vanaspatikALa sudhI tiryaMca napuMsaka, tiryaMca napuMsaka rUpe rahe che. A ja rIte ekendriya napuMsaka ane vanaspati kAyanI kAyasthiti jANavI. zeSa pRthvIkAya Adi jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa asaMkhyAtakALa sudhI rahe che. A asaMkhyAtakALamAM asaMkhyAta utsarpiNI ane avasarpiNI kAla pasAra thAya che ane kSetranI apekSAe asaMkhyAta lokanA AkAza pradezonuM apaharaNa thAya che. beIndriya te indriya caurendriya napuMsaka jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa saMkhyAtakALa sudhI rahe che. 100 paMciMdiya tirikkhajoNiya NapuMsagANaMNaM bhaMte ! paMciMdiyatirikkhajoNiya NapuMsae tti kAlao kevaccira hoi? goyamA !jahaNNeNaM aMtomuhattaMukkoseNaMpuvakoDipuhuttaM / evaM jalayatirikkha, cauppaya-thalayara, uragaparisappa, bhuyagaparisappa,khecarANa vi| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! paMcendriya tiryaMca napuMsako, paMcendriya tiryaMca napuMsakarUpe keTalA kAla
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-2 155 sudhI rahe che ? uttara- he gautama ! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa aneka (ATha) kroDa pUrvavarSa sudhI rahe che. A ja rIte jalacara, catuSpada sthalacara, uraparisarpa, bhujaparisarpa ane khecara tiryaMca napuMsakonA viSayamAM paNa jANavuM joIe. 101 maNussa NapuMsagassa NaM bhaMte ! maNussa NapuMsae tti kAlao kevacciraM hoi ? goyamA ! khettaM paDucca jahaNNeNaM aMtomuhutta, ukkoseNaM puvvakoDipuhuttaM / dhammacaraNaM paDucca jahaNNeNaM ekkaM samayaM ukkoseNa desUNA puvvakoDI / evaM kammabhUmiga bharaheravayapuvvavideha avaravidehesu vi bhANiyavvaM / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! manuSya napuMsaka, manuSya napuMsakarUpe keTalA kAla sudhI rahe che ? uttarahe gautama ! kSetranI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa aneka(ATha) kroDapUrva varSa ane dharmAcaraNanI apekSAe jaghanya eka samaya ane utkRSTa dezona kroDa pUrvavarSa sudhI rahe che. A ja rIte karmabhUminA bharata-airavata kSetra, pUrvavideha-pazcimavideha kSetranA napuMsakonA viSayamAM paNa jANavuM joIe. 102 akammabhUmiga maNussa NapuMsae NaM bhaMte ! akammabhUmigamaNussa NapuMsae tti kAlao kevacciraM hoi ? goyamA ! jammaNaM paDucca jahaNNeNaM atomuhuttaM, ukkoseNa muhuttapuhuttaM / saMharaNaM paDucca jahaNNeNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM desUNA puvvakoDI / evaM savvesiM jAva aMtaradIvagANaM / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! akarmabhUminA manuSya napuMsaka, akarmabhUminA manuSya napuMsakarUpe keTalA kAla sudhI rahe che ? uttara- he gautama ! janmanI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa aneka aMtarmuhUrta sudhI rahe che. saMharaNanI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa dezona kroDapUrva varSa sudhI rahI zake che. A ja pramANe aMtaradvIpa sudhI sarva kSetranA manuSyonI kAyasthiti jANavI. vivecanaH prastuta sUtromAM napuMsakonI kAyasthitinuM kathana che. sAmAnya rIte napuMsakanI kAyasthiti jaghanya eka samaya ane utkRSTa vanaspatikAla pramANa che. jema ke- jaghanya-koI napuMsakavedI jIva upazama zreNIne prApta karIne veda upazAMta karIne avedI avasthAne prApta kare, tyAra pachI te jIva patita thaIne punaH napuMsakavedane prApta kare athavA eka samayamAMM mRtyu pAme, to te anuttara vimAnamAM utpanna thaI ne avazya puruSavedane prApta kare che, kAraNa ke anuttara vimAnamAM puruSaveda ja che. A rIte napuMsakavedanI jaghanya eka samayanI kAyasthiti ghaTita thAya che. utkRSTa- koI jIva napuMsaka rUpe anaMtakAla paryaMta naraka, nigoda Adi sthAnomAM paribhramaNa karyA kare to anaMtakAlanI kAyasthiti thAya che. te anaMtakAla, kAlanI apekSAe AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAgamAM jeTalA samaya che teTalA pudgala parAvartanakAla pramANa temAM anaMta utsarpiNI, avasarpiNIkAla pasAra thAya che. kSetranI apekSAe anaMtalokanA AkAza pradeza pramANa che. A vanaspatikAlane prastuta sUtramAM tarukAla kahyo che. nAraka napuMsakonI kAyasthiti :- nArakIonI bhavasthiti pramANe ja kAyasthiti hoya che.
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 156 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra tiryaMca napuMsakonI kAyasthiti :- jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa vanaspatikAla pramANa che. jema ke- koI jIva tiryaMca napuMsakamAM aMtarmuhUrta rahIne, mRtyu pAmIne anya gatimAM anya vedane prApta kare, to jaghanya aMtarmuhUrtanI kAyasthiti ghaTita thAya che ane utkRSTa anaMtakAlanI kAyasthiti samuccaya napuMsakanI jema vanaspatinI apekSAe ghaTita thAya che. pRthvI, pANI, agni, vAyukAyika jIvo- jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa asaMkhyAtakAla paryata pRthvI Adi rUpe rahI zake che. te asaMkhyakAla, kAlanI apekSAe asaMkhyAta utsarpiNI, avasarpiNI kAla pramANa che ane kSetranI apekSAe asaMkhyAta lokanA AkAza pradeza pramANa che. vanaspatikAyika jIvo- jaghanya aMtarmuhurta, utkRSTa anaMtakAla paryata vanaspatirUpe rahe che. ahIM vanaspatinA sarva bhedono samAveza che tema samajavuM. beijiya, Indriya, caurakriya- jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa saMkhyAtakAla paryata beIndriyAdi rUpe rahe che. te saMkhyAto kAla saMkhyAtA hajAro varSa pramANa jANavo. paMcendriya tiryaMca napusaka jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa aneka (ATha) kroDapUrva varSa paryata te ja rUpe rahe che. paMcendriya tiryaMca napuMsaka kroDapUrva varSanA AyuSya sahita niraMtara ATha bhava karI zake che. garbhaja tiryaMca-manuSya puruSa niraMtara ATha bhava karI zake che. temAM AThamo bhava yugalikano kare to utkRSTa kAyasthiti sAta kroDapUrva varSa adhika traNa palyopama thAya che, paraMtu napuMsakomAM tiryaMca yugalika ke manuSya yugalika hotA nathI, mATe ATheya bhava ayugalikapaNAnA thavAthI napuMsaka manuSya ke tiryaMcanI utkRSTa kAyasthiti ATha (aneka) kroDa pUrvavarSanI thAya che. te ja rIte jalacara, catuSpada sthalacara, uraparisarpa, bhujaparisarpa ane khecara napuMsaka tiryaMca paMcendriyanI kAyasthiti paNa jANavI. manuSya napuMsaka - jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa aneka(ATha) kroDapUrva varSa paryata te ja rUpe rahe che. karmabhUminA manuSya napuMsakonI kAyasthiti- A ja pramANe karmabhUminA, bharata, airavata ane mahAvideha kSetranA manuSya napuMsakanI kAyasthiti janmanI apekSAe jANavI. dharmAcaraNanI apekSAe jaghanya eka samaya, utkRSTa dezona kroDapUrva varSanI kAyasthiti che. je samuccaya napuMsakanI jema ghaTita thAya che. akarmabhUminA manuSya napuMsakonI kAyasthiti- janmanI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa aneka aMtarmuhUrtanI che. te saMmUrchAima manuSyonI apekSAe ghaTita thAya che. te jIva ATha vAra te ja rUpe utpanna thAya to ATha(aneka) aMtarmuhUrtanI kAyasthiti thAya che. ATha bhavathI vadhu bhava manuSya ke tiryaMca paMcendriyamAM lagAtAra thatA nathI. saharaNanI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa dezona koDa pUrvavarSanI kAyasthiti che. A ja rIte hemavaya, haraNyavaya, harivAsa, ramyavAsa, devakuru, uttarakurukSetra ane pa6 aMtaradvIpanA saMmUrchAima manuSya napuMsakonI kAyasthiti paNa jANavI. napuMsakonuM aMtara - 103 NapuMsagassaNaM bhaMte ! kevaiyaMkAlaM aMtara hoi? goyamA !jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNa sAgarovamasayapuhuttaM sAiregaM /
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-ra | 157 bhAvArtha:-prazna- bhagavana ! napuMsadmAsana aMtara Doya cha? 6ttara- gautama! dhanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa sAdhika aneka so sAgaropama kAlanuM aMtara hoya che. 104 raiya NapuMsagassa NaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM aMtara hoi ? goyamA ! jahaNNeNaM atomuttaM ukkosennNtrukaalo| rayaNappabhApuDhaviNeraiyaNapuMsagassa jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM vnnssikaalo| evaM savvesiM jAva ahesattamA / bhAvArtha :- prazna-De mAvan ! nayi napuMsask24anumaMtara Doya cha ? 612-3 gautama! dhanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa vanaspatikALanuM aMtara hoya che. ratnaprabhA pRthvI nairayika napuMsakanuM jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa vanaspatikALa. A ja pramANe adhaHsaptama pRthvI nairayika napuMsaka sudhI kahevuM joIe. 105 tirikkhajoNiya NapuMsagassa NaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM aMtara hoi? goyamA ! jahaNNeNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM sAgaropamasayapuhuttaM saaireg|| egidiya tirikkhajoNiya NapuMsagassajahaNNeNaM aMtomuhattaMukkoseNaMdosAgarovama shssaaiNsNkhejjvaasmbbhhiyaaii| puDhak-iAsteuvAUNaMjahaNNeNaM aMtomuhattaM ukkoseNavaNassaikAlo / vaNassai kAiyANaM jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM asaMkhejja kAlaM jAvaasaMkhejjA logaa| beidiyANa jAvakhahayarANa jahaNNeNa atomutta ukkoseNa vnnssikaalo| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! tiryaya napuMsaunu aMtara 24 // sarnu khoya cha ? 612- gautama ! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa kaMIka adhika aneka so sAgaropamanuM che. ekendriya tiryaMca napuMsakanuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa saMkhyAtavarSa adhika be hajAra sAgaropamanuM hoya che. pRthvI, pANI, agni ane vAyukAyanuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa vanaspatikAla pramANa che. vanaspatikAyikonuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa asaMkhyAtakALa yAvatu asaMkhyAta loka pramANa che. beindriya yAvatu khecara napuMsako sudhInuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa vanaspatikALa pramANa che. |106 maNussa NapuMsagassa NaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM aMtara hoi? goyamA !khettaM paDucca jhnnnnennNatomhttNkkosennNvnnssikaalo| dhammacaraNaMpaDuccajahaNNeNaMegasamayaMukkoseNaM aNaMtakAlaM jAvaavaDDapoggalapariyaTuMdesUNaM / evaMkammabhUmagassa vibharaheravayassapuvvavideha avaravidehassa vi| bhAvArtha:- - bhagavana ! bhanadhya napaMsanaMtara yA Asana hoya.612-gautama ! kSetranI apekSAe jaghanya aMtarmuhurta ane utkRSTa vanaspatikALa pramANa che. dharmAcaraNanI apekSAe jaghanya eka samaya ane utkRSTa anaMtakALa yAvatuM dezona ardhapudgala parAvartana kAla pramANa aMtara hoya che. A pramANe karmabhUminA manuSya napuMsakonuM, bharata-airAvata, pUrvavideha-pazcimavideha kSetranA manuSya napuMsakonuM aMtara paNa kahevuM joIe. 107 akammabhUmaga maNussa NapuMsagassaNaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM aMtara hoi? goyamA !
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 158 ] zrI jIvAjIvAbhigama satra jammaNaM paDucca jahaNNeNaM aMtomuhattaM ukkosennNvnnssikaalo| saMharaNaM paDucca jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM vaNassaikAlo evaM jAvaaMtaradIvaga tti / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! akarmabhUminA manuSya napuMsakanuM aMtara keTalA kAlanuM hoya che? uttara-he gautama! janmanI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTavanaspatikAla pramANa ane saharaNanI apekSAe paNa jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa vanaspatikALa pramANa aMtara hoya che. A ja pramANe aMtaradvIpanA napuMsaka sudhInuM aMtara kahevuM joIe. vivecanaH prastuta sUtromAM napuMsakonA aMtaranuM pratipAdana che. samuccaya napuMsakanuM aMtara :- napuMsaka avasthAne prApta thayelo jIva, te avasthA choDIne punaH napuMsaka avasthAne prApta kare te kAlamaryAdA napuMsakanuM aMtara kahevAya che. jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa kaMIka adhika aneka so sAgaropama pramANa napuMsakanuM aMtara che. jaghanya- puruSanI kAyasthiti jaghanya aMtarmuhUrtanI hovAthI napuMsakanuM aMtara aMtarmuhUrtanuM thAya che. jema ke- koI jIva napuMsaka avasthAne choDIne strI ke puruSapaNe janma dhAraNa karI, aMtarmuhUrtanuM AyuSya bhogavI punaH napuMsakapaNe janma dhAraNa kare to aMtarmuhUrtanuM jaghanya aMtara thAya che utkRSTa- koI jIva napuMsakapaNAne choDIne strI ke puruSapaNe saMsAra paribhramaNa kare, puruSanI utkRSTa kAyasthiti kaMIka adhika aneka so sAgaropamanI hovAthI teTalo kAla puruSa ke strIpaNe rahe tyAra pachI te jIva avazya napuMsakapaNAne prApta kare che. tethI samuccaya napuMsakanuM utkRSTa aMtara sAdhika aneka so sAgaropamanuM thAya che. nAraka napuMsakanuM aMtara :- jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa vanaspatikAla pramANa che. jema ke koI jIva narakamAMthI nIkaLIne saMjJI tiryacapaNe aMtarmuhUrtanA AyuSya sahita utpanna thAya ane tyAMnuM AyuSya pUrNa karIne punaH narakamAM utpanna thAya to jaghanya aMtarmuhUrtanuM aMtara thAya che ane te jIva anaMtakAla paryata saMsAra paribhramaNa karIne narakamAM utpana thAya to vanaspatikAla- anaMtakAlanuM aMtara thAya che. tiryaMca napuMsakanuM aMtara - samuccaya napuMsakanI samAna jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa sAdhika aneka so sAgaropamanuM aMtara thAya che. tiryaMca sivAyanI gatimAM arthAt naraka ke manuSya gatimAM athavA puruSa ke strIpaNe jIva teTalo kAla rahI zake che. tyAra pachI te avazya tiryaMca napuMsakapaNe utpanna thAya che. ekendriya napusakanuM aMtara - jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa saMkhyAta varSa adhika be hajAra sAgaropamanuM che. jema ke ekendriya jIva ekendriyapaNAne choDIne beindriyAdimAM aMtarmuhUrtanuM AyuSya pasAra karI punaH ekendriyamAM janma dhAraNa kare to ekendriya napuMsakanuM jaghanya aMtara aMtarmuhUrtanuM thAya che. utpaSTa jo te jIva beindriyAdi trasa paryAyamAM ja saMsAra paribhramaNa kare to utkRSTa saMkhyAtA varSa adhika be hajAra sAgaropama paryata rahI zake che, kAraNa ke trasakAyanI kAyasthiti teTalI che. tyAra pachI avazya ekendriyAdi sthAvara paryAyane prApta kare che, tethI ekendriya napuMsakanuM aMtara saMkhyAta varSa adhika be hajAra sAgaropamanuM thAya che.
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-2 159 ] pRthvI, pANI, agni, vAyukAyika ekendriya napuMsakanuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa vanaspatikAla pramANa che, kAraNa ke pRthvI Adi jIva pRthvI Adi avasthA choDIne vanaspatimAM jAya to tyAM anaMtakAla vyatIta kare che. vanaspati ekendriya napuMsakanuM aMtara- jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa asaMkhyAtakAla pramANa che. vanaspati ekendriyamAMthI nIkaLIne jIva pRthvI AdimAM janma-maraNa kare to utkRSTa asaMkhyAtakAla vyatIta karI zake che. tyAra pachI te avazya vanaspatimAM janma dhAraNa kare che, tethI vanaspati ekendriyanuM utkRSTa aMtara asaMkhyAta kAla pramANa thAya che. te asaMkhyAta kAla, kSetrathI asaMkhyAta loka pramANa ane kAlathI asaMkhyAta utsarpiNI-avasarpiNI kAla pramANa arthAt pRthvIkAla pramANa che. traNa vikalakriya ane tiryaMca paMcendriyanuM aMtara- jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa anaMtakAlavanaspatikAla pramANa che. jema ke- beindriyAdi jIvo tyAMthI nIkaLIne vanaspatikAyamAM janma-maraNa karatAM anaMtakAla pasAra karIne tyAra pachI avazya beindriyAdirUpe utpanna thAya che, tethI tenuM utkRSTa anaMtakAlanuM aMtara thAya che. manuSya napuMsakanuM aMtara - kSetranI apekSAe jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa anaMtakAla pramANa che. jema ke--koIjIva manuSya napuMsaka avasthAno tyAga karI anya gati athavA anya vedamAM paribhramaNa karatAM-karatAM vanaspati AdimAM jAya to tyAM anaMtakAla pasAra thAya che. tyAra pachI punaH manuSya napuMsakapaNe janma dhAraNa kare, to tenuM utkRSTa anaMtakAlanuM aMtara thAya che. dharmAcaraNanI apekSAe jaghanya eka samaya, utkRSTa ardha pugala parAvartana kAla pramANa che. jaghanya-cAritra bhAvamAM svAbhAvika rIte pariNAmonuM eka samayamAM parivartana saMbhavita hovAthI napuMsaka vedI dharmAcaraNI pariNAmothI strIvedane prApta karI eka samayamAM punaH napuMsakavedanA pariNAmone prApta thaI jAya to napuMsaka vedanuM jaghanya eka samayanuM aMtara ghaTita thAya che. utkRSTa- te jIva anaMta saMsAramAM paribhramaNa karIne tyAra pachI jo cAritranA pariNAmane prApta kare to anaMtakAla vyatIta thAya che. te anaMta kAla, kAlathI anaMta utsarpiNI, avasarpiNI yAvatu ardha pudgala parAvartanakAla pramANa thAya che. karmabhUmija, bharata, airAvata ane mahAvideha kSetranA manuSya napuMsakonuM aMtara paNa te ja pramANe samajavuM thAvat dharmacaraNanI apekSA utkRSTa ardha pudgala parAvartananuM che. akarmabhUminA manuSya napuMsakonuM aMtara :- jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa anaMtakAlanuM che. akarmabhUminA yugalikomAM napuMsakaveda nathI, tethI A aMtara saMmUrchAima manuSyonI apekSAe che. samUrchAima manuSyo tyAMnuM AyuSya pUrNa karIne anya gatine prApta kare ane tyAM aMtamuhUrtanuM AyuSya bhogavIne punaH akarmabhUmimAM saMmUrchAima manuSyapaNe janma dhAraNa karI zake che, tethI jaghanya aMtarmuhUrtanuM aMtara thAya che ane utkRSTa anaMtakAlanuM eTale vanaspati kAla pramANa aMtara che. saMharaNanI apekSAe aMtara jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa anaMtakAla pramANa che. jema ke- koI deva bharata kSetra Adi karmabhUminA koI napuMsaka manuSyanuM saMharaNa karIne akarmabhUmimAM lAvyA hoya, tyAM thoDA samaya rAkhyA pachI punaH tenuM saMharaNa karIne svasthAne lAve ane aMtarmuhUrta pachI punaH tenuM saMharaNa karIne akarmabhUmimAM lAve to saharaNanI apekSAe akarmabhUminA napuMsakanuM aMtara aMtarmuhUrta pramANa thAya che. utkRSTa aMtara vanaspatikAla pramANa thAya che.
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra A ja pramANe hemavaya, heraNyavaya, harivAsa, ramyavAsa, devakuru, uttarakurukSetranA napuMsaka manuSyo ane aMtaradvIpanA napuMsaka manuSyonuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa vanaspati kAlanuM hoya che. napusakInI sthiti, kAsthiti ane aMtara H krama jIva bhavasthiti utkRSTa 33 sAgaropama 160 1 samuccaya napuMsaka nArakI 4 sAva ni eTenDatha niya beindriya tiryaMca taiindriya tiryaMca corendriya tiryaMca paMcAjapa niyaMca samuha manuSya " samarNima manuSya " karmabhUminA manuSya dharmAcaraNI manuSya akarmabhUminA manuSya janmanI apekSA haraNanI apekSA jaghanya 10000 varSa utkRSTa 33 sAgaropama pUrvakroDa varSa 22000 varSa 12 varSa 49 divasa cha mAsa pUrvakroDa varSa kroDapUrva varSa aMtarmuhUta kroDapUrva dezona kroDapUrva aMtamuhUrta kAyasthiti utkRSTa jaghanya eka samaya utkRSTa vanaspatikAla kAyasthiti bhavasthiti pramANe hoya che. jaghanya aMtarmuhUrta vanaspatikAla jaghanya aMtarmuhUrta vanaspatikAla jaghanya aMtarmuhUrta jaghanya aMtarmuhUrta javanA aMtamuhUrta jayanya atarmuhane " " aneka (ATha) pUrvakroDa varSa saMkhyAtakAla saMkhyAtakAla saMkhyAtakAla jaghanya aMtarmuhUrta ka dezona Uko varSa noMdha H jaghanya bhavasthiti sarcanI aMtarmuhUrta che. aMtara utkRSTa aneka so sAgaropama vanaspatikAla aneka so sAgaropama saMkhyAta varSa adhika 2000 sAgaropama vanaspatikAla vanaspatikAla vanaspatikAla vanaspatikAla vanaspatikAla aneka kroDapUrva varSa aneka ATha aMtarmuhUta aneka [ATha kroDapUrva varSa vanaspatikAla vanaspatikAla jaghanya eka samaya, u dezona pUrvakroDa varSa aA pudgala parAvartana aneka [ATha] aMtarmuhUrta vanaspatikAla jaghanya aMtarmuhUrta, u dezona pUrvakroDa varSa vanaspatikAla napuMsakonuM alpabahutvaH 108 eesi NaM bhaMte! raiyaNapuMsagANaM, tirikkhajoNiya NapuMsagANaM, maNussaNapuMsagANa ya kare karehiMto appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA ? goyamA ! savvatthovA masaNapuMgA, raiyaNapuMsagA asaMkhejjaguNA, tirikkhajoNiyaNapuMsagA anaMtaguNA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! nArakI napuMsako, tiryaMca napuMsako ane manuSya napuMsakomAM koNa konAthI apa, bahu, tulya athavA vizeSAdhika che ? uttara- he gautama ! sarvathI thoDA manuSya napuMsako, tenAthI nAraka napuMsako asaMkhyAtaguNA, tenAthI tiryaMca napuMsako anaMta guNa che. 109 eesi NaM bhaMte ! Neraiya NapuMsagANaM rayaNappahApuDhavi NeraiyaNapuMsagANaM jAva
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-2 | 11 | ahesattamapuDhaviNeraiya NapuMsagANa ya kayare kayarehito appA vA bahuyA vA tullA vA jAvavisesAhiyA vA? goyamA !savvatthovA ahesattamapuDhaviNeraiya NapuMsagA,chaTapuDhaviNeraiya NapuMsagA asaMkhejjaguNA jAvadoccapuDhaviNeraiyaNapuMsagA asakhejjaguNA / imIse rayaNappahAe puDhavIe NeraiyaNapuMsagA askhejjgunnaa| bhAvArtha :- prazna- bhagavan! A ratnaprabhA pRthvI nAraka napuMsakomAM yAvat adhaHsaptama pRthvInA nAraka napuMsakomAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya athavA vizeSAdhika che? uttara- he gautama! sarvathI thoDA adhaHsaptama pRthvInA nairayika napuMsako, tenAthI chaThThI pRthvInA narayika napuMsako asaMkhyAta guNA yAvana bIjI pRthvInA nairayika napuMsako kramathI asaMkhyAta-asaMkhyAtaguNA che, tenAthI ratnaprabhA pRthvInA narayika napuMsako asaMkhyAtaguNA che. 110 eesiNaMbhaMte !tirikkhajoNiya NapuMsagANaM, egidiya tirikkhajoNiya NapuMsagANaM, puDhavikAiya egidiyatirikkhajoNiya NapuMsagANaM jAvavaNassaikAiya egidiya tirikkha joNiyaNapuMsagANaM, beiMdiyateiMdiyacauridiyaparcediya tirikkhajoNiyaNapuMsagANaMjalayarANaM thalayarANaMkhahayarANa yakayarekayarehito appA vA, bahuyA vA,tullA vA visesAhiyAvA? ___ goyamA !savvatthovAkhahayaratirikkhajoNiyaNasagA,thalayaratirikkhajoNiyaNapuMsagA saMkhejjaguNA, jalayara tirikkhajoNiya NapuMsagA saMkhejjaguNA, cauridiya tirikkhajoNiya NapuMsagA visesAhiyA, teiMdiya tirikkhajoNiya NapuMsagA visesAhiyA, beiMdiya tirikkha joNiyaNapuMsagAvisesAhiyA,teukkAiya egidiyatirikkhajoNiyaNapuMsagAasaMkhejjaguNA, puDhavikkAiya egidiya tirikkhajoNiya NapuMsagA visesAhiyA, . AukkAiyatirikkhajoNiyaNapuMsagA visesAhiyA,vAukkAiyatirikkhajoNiya NapuMsagA visesAhiyA, vaNassaikAiya egidiya tirikkhajoNiya NapuMsagA annNtgunnaa| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! tiryaMca napuMsaka, ekendriya tiryaMca napuMsaka, pRthvIkAya ekendriya tiryaMca napuMsaka yAvatu vanaspatikAya ekendriya tiryaMca napuMsaka, beindriya, te indriya, caurendriya, paMcendriya tiryaMca napuMsaka, jalacara, sthalacara ane khecara napuMsaka; A sarva napuMsakomAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya athavA vizeSAdhika che? uttara- he gautama ! sarvathI thoDA khecara tiryaMca napuMsaka che, tenAthI sthalacara tiryaMca napuMsaka saMkhyAtaguNA, tenAthI jalacara tiryaMca napuMsaka saMkhyAtaguNA che. tenAthI caurendriyatiryaMca napuMsaka vizeSAdhika che, tenAthI te indriya tiryaMca napuMsaka vizeSAdhika che, tenAthI beIndriya tiryaMca napuMsaka vizeSAdhika che, tenAthI tejasakAya ekendriya tiryaMca napuMsaka asaMkhyAtaguNA che, tenAthI pRthvIkAya ekendriya tiryaMca napuMsaka vizeSAdhika che, tenAthI aSkAya ekendriya tiryaMca napuMsaka vizeSAdhika che, tenAthI vAyukAya ekendriya tiryaMca napuMsaka vizeSAdhika che, tenAthI vanaspatikAyika ekendriya tiryaMca napuMsaka anaMtaguNA che. 111 eesiNaMbho!maNussaNapuMsagANaM,kammabhUmaNapuMsagANaMakamabhUmaNapuMsagANaMaMtaradIvagaNapusagANa ya kayare kayarehiMto appA vA bahu yA tullA yA visesAhiyA vA?
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 162 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra goyamA !savvatthovA aMtaradIvaga-akammabhUmiga-maNussaNapuMsaga, devakuru uttarakuru akammabhUmiga do vi saMkhejjaguNA evaM jAvapuvvavideha avaravideha kammabhUmiga do vi sNkhejjgunnaa| bhAvArtha :- prazna- bhagavan ! manuSya napuMsao, bhabhUminA manuSya napuMsI, mabhUminA manuSya napuMsako ane aMtaradvIponA manuSya napuMsakomAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che ? uttara- he gautama! sarvathI thoDA aMtaradvIpa akarmabhUminA manuSya napuMsaka, tenAthI devakuru ane utarakuru A baMne akarmabhUminA manuSya napuMsaka saMkhyAtaguNA, A ja rIte yAvat pUrvavideha ane pazcimavideha, A baMne karmabhUminA manuSya napuMsaka saMkhyAtaguNA che. 112 eesiNabhaMte !NeraiyaNapuMsagANaM-rayaNappabhApuDhaviNeraiyaNapuMsagANaM jAvaahesattama puDhaviNeraiyaNapuMsagANaM, tirikkhajoNiyaNapuMsagANaM-egidiyatirikkhajoNiyaNapuMsagANaMpuDhavikAiyaegidiya-tirikkhajoNiyaNapuMsagANaM jAvavaNassaikAiya-egidiyatirikkha joNiyaNapuMsagANaM, bediyateiMdiyacauridiya tirikkhajoNiyaNapuMsagANaMpaciMdiyatirikkha joNiya NapusagANa-jalayarANaM thalayarANaM khahayarANa;maNussa NapusagANa-kammabhUmigANa akammabhUmigANaM aMtaradIvagANa ya kayare kayarehiMto appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA? . goyamA !savvatthovA ahesattamapuDhaviNeraiya NapuMsagA,chaTTha puDhaviNeraiyaNapuMsagA asaMkhejjaguNA jAvadocca puDhaviNeraiya NapuMsagA asNkhejjgunnaa|| . aMtaradIvag2amaNussa NapuMsagA asaMkhejjaguNA, devakurUttarakuru akammabhUmigamaNussa NapuMsagA do vi saMkhejjaguNA jAvapuvvavideha-avaravideha-kammabhUmiga-maNussa NapuMsagA do vi sakhejjaguNA / rayaNappabhA-puDhaviNeraiyaNapusagA askhejjgunnaa| __ khahayaspaMciMdiyatirikkhajoNiyaNapuMsagAasaMkhejjaguNA,thalayaspaMciMdiyatirikkha joNiyaNapasagAsakhijjagaNA, jalayaspacidiya tirikkhjonniynnpsgaaskhijjgnnaa| cariMdiya-tirikkhajoNiya NapuMsagA visesAhiyA, teiMdiya-tirikkhajoNiya NapusagA visesAhiyA, beiMdiya tirikkhajoNiya NapuMsagA visesaahiyaa| . teukAiya egidiya tirikkhajoNiya NapuMsagA asaMkhejjaguNA, puDhavikAiya e gidiya tirikkhajoNiya NapuMsagA visesAhiyA, AukkAiyA egidiya tirikkhajoNiya NapuMsagA visesAhiyA, vAukkAiya egidiya tirikkhajoNiya NapuMsagA visesAhiyA, vaNassaikAiya egidiya tirikkhajoNiya NapusagA aNataguNA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! nAraka napuMsakamAM ratnaprabhApRthvInA nAraka napuMsaka yAvata adhaHsaptama pRthvI nAraka napuMsaka, tiryaMca napuMsakamAM ekendriya tiryaMca napuMsaka, pRthvIkAya ekendriya tiryaMca napuMsaka yAvata vanaspatikAyanA tiryaMca napuMsaka, beindriya, teindriya, caurendriya, paMcendriya tiryaMca napuMsakamAM jalacara, sthalacara, khecara paMcendriya tiryaMca napuMsaka, manuSya napuMsakamAM karmabhUminA manuSya napuMsaka, akarmabhUminA manuSya
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-2 [ 17 ] napuMsaka ane aMtaradvIpanA manuSya napuMsaka, A sarvanapuMsakomAM koNa, konAthI alpa, bahu tulya kevizeSAdhika che? uttara- he gautama ! adhaHsaptama pRthvInA nairayika napuMsaka sarvathI thoDA che, tenAthI chaThThI naraka pRthvInA nairayika napuMsako asaMkhyAtaguNA che yAvat bIjI naraka pRthvInA nairayika napuMsako asaMkhyAtaguNA che. tenAthI aMtaradvIpanA manuSya napuMsako asaMkhyAtaguNA che, tenAthI devakuru-uttarakuru A baMne akarmabhUminA manuSya napuMsako saMkhyAtaguNA che, tenAthI thAvat pUrvavideha-pazcimavideha A baMne karmabhUminA manuSya napuMsako saMkhyAtaguNA che, tenAthI ratnaprabhAnA nAraka napuMsako asaMkhyAtaguNA che. tenAthI khecara paMcendriya tiryaMca napuMsako asaMkhyAtaguNA che, tenAthI sthalacara paMcendriya tiryaMca napuMsako saMkhyAtaguNA che, tenAthI jalacara paMcendriya tiryaMca napuMsako saMkhyAtaNA che, tenAthI caurendriya tiryaMca napuMsako vizeSAdhika che, tenAthI teindriya tiryaMca napuMsako vizeSAdhika che, tenAthI beindriya tiryaMca napuMsako vizeSAdhika che. tenAthI tejaskAya ekendriya tiryaMca napuMsako asaMkhyAtaguNA che, tenAthI pRthvIkAya ekendriya tiryaMca napuMsako vizeSAdhika che, tenAthI aplAya ekendriyatiryaMca napuMsako vizeSAdhika che, tenAthI vAyukAya ekendriya tiryaMca napuMsako vizeSAdhika che, tenAthI vanaspatikAya ekendriya tiryaMca napuMsako anaMtaguNA che. vivecanaH prastuta sUtromAM pAMca prakAre napuMsakonA alpabadutvanuM nirUpaNa che. (1) nAraka, tiryaMca ane manuSya napuMsakonuM sAmAnyarUpe alpabadutva (2) nArakanA sAta bhedonuM alpabadutva (3) tiryaMca napuMsakonA bhedonuM alpabadutva, (4) manuSyonA bhedonuM alpabadutva (5) nAraka, tiryaMca ane manuSya traNe napuMsakonA abheda sahita alpaba... alpabahatvaH- (1) savathI tha nAthI nAraka napuMsaka (1) sAmAnya rUpe traNe gatinA jIvonuM alpabadutvaH- (1) sarvathI thoDA manuSya napuMsaka che. teo eka zreNInA paNa asaMkhyAtamA bhAgavata AkAza pradezo jeTalA che. (2) tenAthI nAraka napuMsaka asaMkhyAtaguNA che. teo asaMkhya zreNIonA AkAza pradeza jeTalA che, (3) tenAthI tiryaMca napuMsaka anaMtaguNA che, kAraNa ke teo anaMta lokanA AkAza pradeza jeTalA che. (2) nAraka napusakonuM alpabadutvaH- (1) sarvathI thoDA sAtamI naraka pRthvInA nairayika napuMsako che. (2) tenAthI chaThThI naraka pRthvInA nairayika napuMsako asaMkhyAtaNA che, kAraNa ke kramazaH upara-uparanI pRthvImAM nairayiko vadhu-vadhu che. (3) tenAthI pAMcamI naraka pRthvInA nairayika napuMsako asaMkhyAtaguNA che, (4) tenAthI cothI naraka pRthvInA nairayika napuMsako asaMkhyAtaguNA che, (5) tenAthI trIjI naraka pRthvInA nairayika napuMsako asaMkhyAtaguNA che, (6) tenAthI bIjI naraka pRthvInA nairayika napuMsako asaMkhyAtaguNA che, tenAthI prathama naraka pRthvInA nairayika napuMsako asaMkhyAtaguNA che. (3) tiryaMca napuMsakone a5bahatva - (1) sarvathI thoDA khecara paMcendriya tiryaMca napuMsako che. (2) tenAthI sthalacara tiryaMca napuMsaka saMkhyAtaguNA che. (3) tenAthI jalacara napuMsako saMkhyAtaguNA che. (4) tenAthI caurendriya tiryaMca napuMsako vizeSAdhika che. (5) tenAthI te indriya tiryaMca napuMsako vizeSAdhika che. (6) tenAthI beindriya tiryaMca napuMsako vizeSAdhika che. (7) tenAthI tejaskAya ekendriya tiryaMca napuMsako asaMkhyAtaguNA che, kAraNa ke te asaMkhyAta lokAkAza pradeza pramANa che. (8) tenAthI pRthvIkAyanA ekendriya tiryaMca napuMsako vizeSAdhika che, kAraNa ke lokamAM agnithI pRthvI vadhu che. (9) tenAthI aplAyanA ekendriya tiryaMca napuMsako vizeSAdhika che. (10) tenAthI vAyukAyanA ekendriya tiryaMca napuMsako vizeSAdhika che. (11) tenAthI vanaspatikAya ekendriya tiryaMca napuMsako anaMtaNA che, kAraNa ke nigodamAM anaMta jIvo che.
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 164 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra (4) manuSya napuMsakonuM a5bahutvaH- (1) sarvathI thoDA aMtaradvIpanA manuSya napuMsako che. te samRdghima manuSyo samajavA joIe, garbhaja manuSya napuMsakono tyAM sadbhAva nathI. kadAca hoya to karmabhUmithI saMhata thayelA hoya che. (2) tenAthI devakuru-uttarakuru akarmabhUminA manuSya napuMsako saMkhyAtaguNA che, kAraNa ke kSetra vadhu vistRta che. (3) tenAthI harivarSa-ramyaphavarSa akarmabhUminA manuSya napuMsako saMkhyAtaguNA che(4) tenAthI hemavaya-heraNyavaya akarmabhUminA manuSya napuMsako saMkhyAtaguNA che (5) tenAthI bharata-airAvata karmabhUminA manuSya napuMsako saMkhyAtaguNA che. (6) tenAthI pUrvavideha-pazcimavideha karmabhUminA manuSya napuMsako saMkhyAtaguNo che, tenA kAraNa pUrvavat (strI pramANe) jANavA joIe. napuMsakonuM alpabadutvanapusaka prakAra | pramANa kAraNa | 1 sAtamI narakanA napuMsako | sarvathI thoDA | utpanna thanArA jIvonI saMkhyA alpa che. (rathI) chaThThI thI bIjI narakanA | kramazaH asaM guNA| upara-uparanI narakamAM utpanna thatAM jIvo adhikAdhika hovAthI napuMsako kramazaH adhika che. 7 aMtaradvIpaja napuMsako asaMkhyAtaguNA | saMmUrchAima manuSyonI apekSAe adhika che. 8 devaku-uttarakuru saMkhyAtaguNA kSetra saMkhyAtaguNa vistRta che. kSetranA napuMsako 9 harivAsa-ramyavAsa saMkhyAtaguNA | kSetra vistRta che ane avagAhanA nAnI che. kSetranA napuMsako 10 hemavaya-hiraNyavaya saMkhyAtaguNA kSetra vistRta che ane avagAhanA nAnI che. kSetranA napuMsako 11 bharata-airavata saMkhyAtaguNA garbhaja manuSyomAM paNa traNe veda che. kSetranA napuMsako svAbhAvika rIte manuSyonI utpatti vadhu che. | 12 pUrva-pazcima videha saMkhyAtaguNA | kSetra saMkhyAtaguNa vistRta che. | kSetranA napuMsako 13 prathama narakanA napuMsako | asaMkhyAtaguNA | saMmUrchAima manuSyothI pahelI narakanA nArakIo adhika che. 14 khecara napuMsako asaMkhyAtaguNA | nArakIthI tiryaMca paMcendriyonI saMkhyA svAbhAvika rIte vadhu che. (15-16) sthalacara, jalacara | kramazaH saMkhyAguNA pakSIthI pazuo ane pazuothI jalacara jIvo vadhu che. napuMsako (17-19) caurendriya, te indriya | kramazaH vizeSAdhika paMcendriya tiryacothI vikasendriya jIvo kramazaH adhika che. beindriya napuMsako 20 tejaskAya asaMkhyAtaguNA | trasa jIvothI sthAvara jIvonI saMkhyA adhika che. 21 pRthvIkAya vizeSAdhika | tejaskAyathI pRthvInA sthAno adhika che. 22 aplAya vizeSAdhika | pRthvInA sthAnothI jalasthAno adhika che. 23 vAyukAya vizeSAdhika | lokamAM sarvatra polANamAM che. 24 vanaspatikAya anaMtaguNA nigodanA jIvo anaMta che.
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-2 [ 15 ] napuMsakavedanI baMdhasthiti:113 NapuMsagavedassa NaM bhaMte ! kammassa kevaiyaM kAlaMbaMdhaThiI paNNattA? goyamA !jahaNNeNaMsAgarovamassa doNNi sattabhAgA, paliovamassa asaMkhejja bhAgeNaM UNagA, ukkoseNaM bIsaM sAgarovamakoDAkoDIo, doNNi ya vAsasahassAI abAdhA, abAhUNiyA kammaThiI kmmnnisego| bhAvArtha :-prazna- he bhagavan! napuMsaka veda mohanIya karmanI baMdha sthiti keTalI che? uttara- he gautama ! napusaMkavedanI jaghanya sthiti palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna eka sAgaropamanA be saptamAMsa ke bhAga pramANa che ane utkRSTa vIsa kroDAkoDI sAgaropamanI baMdhasthiti che. be hajAra varSano abAdhAkALa che, abAdhAkALa sivAyanI sthitimAM karmadalikonI niSeka-racanA thAya che. vivecana: prastuta sUtramAM napuMsaka vedanI baMdha sthitinuM nirUpaNa che. sthitinA be prakAra hoya che- (1) baMdha sthiti (2) anubhava yogya(karma pudgalone bhogavavA yogya) sthiti. napuMsakavedanI baMdhasthiti jaghanya palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna eka sAgaropamanA je bhAga pramANa che. utkRSTa sthiti vIsa kroDAkroDI sAgaropamanI che. ahIM jaghanya sthiti A pramANe samajavI- napuMsakavedanI vIsa kroDAkoDI sAgaropamanI utkRSTa sthitine, karmonI sarvotkRSTa baMdhasthiti rUpa 70 kroDAkoDI sAgaropamathI bhAga karIe tyAre ke sAgaropama prApta thAya che, temAM palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna karavAthI napuMsakavedanI jaghanya sthiti prApta thAya che. anubhava yogya sthiti :- napuMsakavedano AbAdhakALa be hajAra varSano che. baMdhasthitimAMthI abAdhA kAlane nyUna karavAthI je sthiti prApta thAya teTalo kAla karma anubhava yogya hoya che. tethI abAdhAkALa jeTalI sthitimAM karmapugalono niSeka thato nathI paraMtu tyAra pachInI sthitimAM karmalikonI racanA thAya che. tethI anubhava yogya sthiti be hajAra varSa jUna 20 kroDAkroDI sAgaropama pramANa che. 114 NapuMsaga vede NaM bhaMte ! kiMpagAre paNNatte? goyamA ! mahANagaradAhasamANe paNNatte samaNAuso / setaM nnpuNsgaa| bhAvArtha :-prazna- he bhagavan! napuMsaka vedanuM svarUpa kevuM che? uttara- he gautama ! AyuSyamAna zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe napuMsakavedane mahAnagaranA dAha samAna [sarva avasthAmAM dhagadhagatI kAmAgni samAna] kahyo che. A rIte napuMsakonuM varNana pUrNa thayuM. vivecana - napuMsaka vedanuM svarUpa samajAvavA mATe sUtrakAre mahAnagaranI upamA ApI che. jevI rIte mahAnagaramAM phelAyelI AganI jvALAo lAMbA samaya sudhI jalatI rahe che tathA pracaMDa hoya che. te pramANe napuMsakanI kAmAgni lAMbA samaya sudhI prajvalita rahe che ane te ghaNI tIvra hoya che. te Adi, madhya ane aMta sudhI sarva avasthAomAM pracaMDa banI rahe che.
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 1 | zrI jIvAjIvAbhigama satra strI, puruSa ane napuMsakonuM sammilita vividha alpabadutvaH115 eesiNaM bhaMte ! itthINaM purisANaMNapuMsagANa ya kayare kayarehito appA vA bahuyA vAtullA vA visesAhiyA vA? goyamA ! savvatthovA purisA, itthIo saMkhijjaguNAo, NapusagA anntgunnaa| bhAvArtha:-prazna- bhagavan ! strI, puruSa bhane napuMsAtromAM onAthI samaya, bahu, tulya athavA vizeSAdhika che? uttara- he gautama! sarvathI thoDA puruSo che, tenAthI strIo saMkhyAta guNI ane tenAthI napuMsako anaMtaguNA che. 116 eesiMNaM bhaMte ! tirikkhajoNiyaitthINaM, tirikkhajoNiyapurisANaM, tirikkha joNiyaNapuMsagANa ya kayarekayarehitoappA vA bahuyA vAtullA vA visesAhiyA vA? ___ goyamA ! savvatthovA tirikkhajoNiya-purisA, tirikkhajoNiya-itthIo saMkhejjaguNAo, tirikkhajoNiyaNapuMsagA aNaMtaguNA / bhAvArtha :- prazna- bhagavan ! tiryaya strI, tiryaya puruSa mane tiryaya napuMsa, mAtroma oe| onAthI salpa, , tulya athavA vizeSAdhita cha? uttara- he gautama! sarvathI thoDA tiryaMca puruSo che, tenAthI tiryaMca strIo saMkhyAtaguNI che ane tenAthI tiryaMca napuMsako anaMtaguNA che. 117 eesiM NaM bhaMte ! maNussitthINaM, maNussapurisANaM, maNussaNapuMsagANa ya kayare kayarehiMto appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA? goyamA ! savvatthovA maNussapurisA, maNussitthIo saMkhejjaguNAo, maNussaNapuMsagA asNkhejjgunnaa| bhAvArtha :- - bhagavan ! manuSya strImo, manuSya puruSo bhane manuSya napuMsomaistu shnAyI alpa, bahu, tulya athavA vizeSAdhika che? uttara- he gautama! sarvathI thoDA manuSya puruSo che, tenAthI manuSya strIo saMkhyAtaguNI che, tenAthI manuSya napuMsako asaMkhyAtaguNa che. 118 eesiNaM bhaMte ! devitthINaM, devapurisANaM, NeraiyaNapuMsagANa ya kayare kayarehito appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA? goyamA ! savvatthovA NeraiyaNapuMsagA, devapurisA asaMkhejjaguNA devitthIo sNkhejjgunnaao| bhAvArtha:-prazna- bhagavana ! hevastrImo, hevapuruSosane nairathinapuMsomait, onAthI a5, bahu, tulya athavA vizeSAdhika che? uttara-he gautama! sarvathI thoDA nairayika napuMsako che, tenAthI devapuruSo asaMkhyAtaguNA che, tenAthI devastrIo saMkhyAtaguNI che. 119 eesiMNaM bhaMte ! tirikkhajoNiyatthINaM, tirikkhajoNiyapurisANaM tirikkhajoNiyaNapuMsagANaM, maNussitthINaM, maNussapurisANaM, maNussaNapuMsagANaM, devitthINaM, devapurasANaM NeraiyaNapuMsagANa ya kayarekayarehito, appA vA bahuyA vAtullA vA visesAhiyAvA?
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-2 | 177 / . goyamA ! savvotthovA maNussapurisA, maNussitthIo saMkhejjaguNAo, maNussa NapuMsagA asaMkhejjaguNA, raiyaNapuMsagA asaMkhejjaguNA, tirikkhajoNiyapurisA asakhejja-guNA, tirikkhajoNitthiyAo saMkhejjaguNAo, devapurisA saMkhejjaguNA, devitthiyAo sakhejjaguNAo, tirikkhajoNiyaNupasagA anntgunnaa|| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! tiryaMca strI, tiryaMca puruSa, tiryaMca napuMsaka, manuSyastrI, manuSya puruSa ane manuSya napuMsaka, devastrI, devapuruSa ane nairayika napuMsaka A sarvemAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya athavA vizeSAdhika che? - uttara- he gautama ! sarvathI thoDA manuSya puruSo che, tenAthI manuSya strIo saMkhyAtaguNI che, tenAthI manuSya napuMsako asaMkhyAtaguNA che, tenAthI nairayika napuMsako asaMkhyAtaguNA che, tenAthI tiryaMca puruSo saMkhyAtaguNA che, tenAthI tiryaMca strIo saMkhyAtaguNI che, tenAthI devapuruSo saMkhyAtaNA che, tenAthI devastrIo saMkhyAtaguNI che, tenAthI tiryaMca napuMsako anaMtaguNA che. (120 eesiNaMbhaMte ! tirikkhajoNitthINaM-jalayarINaM thalayarINaM,khahayarINaM;tirikkha joNiyapurisANaM-jalayarANaM, thalayarANaM,khahayarANaMtirikkhajoNiyaNapuMsagANaM-egidiya tirikkhajoNiyapuMsagANaM-puDhavikAiyaegidiyatirikkhajoNiyaNapuMsagANaM jAvavaNassai kAiyaegidiyatirikkhajoNiyaNapasagANaM,beidiyatirikkhajoNiyaNapasagANaM teidiya tirikkhajoNiyapuMsagANaM,cauridiyatirikkhajoNiyaNapuMsagANaM,parcedayatirikkhajoNiya NapuMsagANaM-jalayarANaM,thalayarANaM,khahayarANaMkayarekayarahito appAvA bahuyA vAtullA vA visesAhiyA vA? goyamA !savvatthovAkhahayaratirikkhajoNiyapurasA,khahayara tirikkhajoNitthiyAo saMkhejjaguNAo, thalayara paMciMdiya tirikkhajoNiyapurisA saMkhejaguNA, thalayara paMciMdiya tirikkhajoNitthiyAo saMkhejjaguNAo, jalayara tirikkhajoNiya purisA saMkhejjaguNA, jalayara tirikkhajoNitthiyAosaMkhejjaguNAo,khahayaspaciMdiyatirikkhajoNiyaNapusagA asakhejjaguNA,thalayara paciMdiya tirikkhajoNiya NapasagAsakhejjagaNA.jalayara pacidiya tirikkhajoNiya NapuMsagA saMkhejjaguNA, cauridiya tirikkhajoNiyaNapuMsagA visesAhiyA, teiMdiya-NapuMsagA visesAhiyA, beidiyaNapuMsagA visesAhiyA, teukkAiya-egidiya tirikkhajoNiyaNapuMsagA asaMkhejjaguNA, puDhavikAiyaNapuMsagA visesAhiyA,AukAiya NapuMsagA visesAhiyA, vAukAiyaNapusagA visesAhiyA, vaNassaikAiya egidiyaNapuMsagA anntgunnaa| bhAvArtha :- prazna- bhagavan ! tiryaya strIbhAM- 4sayarI, sthasayarI, peyarI; tiryaya purussmaaNjalacara, sthalacara, khecara; tiryaMca napuMsakamAM- ekendriya tiryaMca napuMsaka- pRthvIkAya ekendriya tiryaMca napuMsaka yAvata vanaspatikAya ekendriya tiryaMca napuMsaka, beindriya tiryaMca napuMsaka, te indriya tiryaMca napuMsaka, caurendriya tiryaMca napuMsaka, paMcendriya tiryaMca napuMsakamAM jalacara, sthalacara ane khecara tiryaMca napuMsaka;
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 178 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra A sarva strI, puruSa ane napuMsakamAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya athavA vizeSAdhika che? tara- gautama ! (1) sarvathA thoDAya2 tiryaya puruSo, cha, (2) tenAthI ya2 tiryaya strImo saMkhyAtaguNI che, (3) tenAthI sthalacara paMcendriya tiryaMca puruSo saMkhyAtaguNA che, (4) tenAthI sthalacara paMcendriya tiryaMca strIo saMkhyAtaguNI che, (5) tenAthI jalacara tiryaMca puruSo saMkhyAtaguNA che, (6) tenAthI jalacara tiryaMca strIo saMkhyAta guNI che, (7) tenAthI khecara paMcendriya tiryaMca napuMsako asaMkhyAta guNA che, (8) tenAthI sthalacara paMcendriya tiryaMca napuMsako saMkhyAtaguNA che, (9) tenAthI jalacara paMcendriya tiryaMca napuMsako saMkhyAtaguNA che, (10) tenAthI caurendriya tiryaMca napuMsako vizeSAdhika che, (11) tenAthI te indriya tiryaMca napuMsako vizeSAdhika che, (12) tenAthI beindriya tiryaMca napuMsako vizeSAdhika che, (13) tenAthI tejaskAya ekendriyatiryaMcanapuMsako asaMkhyAtaNA che, (14) tenAthI pRthvIkAya ekendriya tiryaMca napuMsako vizeSAdhika che, (15) tenAthI aplAya ekendriya tiryaMca napuMsako vizeSAdhika che, (16) tenAthI vAyukAya ekendriya tiryaMca napuMsako vizeSAdhika che, (17) tenAthI vanaspatikAya ekendriya tiryaMca napuMsako anaMtaguNA che. 121 eesiNaMbhate!maNussitthINaM-kammabhUmiyANaM,akammabhUmayANaM, aMtaradIviyANaM;maNussa purasANaM-kammabhUANaMakammabhUgANaMaMtaradIvagANaM;maNussaNasagANaM-kammabhUmANaMakammabhUmANaM aMtaradIvagANa yakayarekayarahito appAvA bahuyA vAtullA vA visesAhiyA vA? goyamA ! aMtaradIvaga-maNussitthIo maNussapurisA ya, ee doNNi vitullA savvatthovA, devakuruttarakuru-akammabhUmaga-maNussitthIo maNussapurisA ee doNNi vi tullA sakhejjaguNA, ... harivAsarammagavAsaakammabhUmaga-maNussitthIomaNussapurasAyaeedoNNi vitullA sakhejjaguNA,hemavaya heraNNavaya-akammabhUgamaNussitthIomaNussapurisAyadoNNi vitullA saMkhejjaguNA, bharaheravaya kammabhUmaga-maNussapurisA do vi tullA saMkhejjaguNA, bharaheravakkammabhUmagamaNussitthIodo vitullA sNkhejjgunnaao| phuvvavideha avaravideha kammabhUmaga-maNussapurisA do vitullA saMkhejjaguNA,puvvavideha avaravideha kammabhUmaga maNussitthIodo vitullA saMkhejjaguNAo, aMtaradIvaga-maNussaNapuMsagA asaMkhejjaguNA, devakurUttarakuruakammabhUmagamaNussa NapusagA do vi saMkhejjaguNA, harivAsa rammagavAsa akammabhUmaga-maNussa NapuMsagAdo vi saMkhejjaguNA / hemavaya heraNNavaya-akammabhUmaga maNussaNapusagA do vitullA saMkhejjaguNA / bharaheravaya kammabhUmagamaNussaNapusagA do vi saMkhejjaguNA / puSvavideha-avaravideha kammabhUmagamaNussaNapusagAdo viskhejjgunnaa| bhAvArtha:- prazna- he bhagavan ! manuSya strImAM-bhabhUminI strI, sabhAmUminI strI ane aMtaradvIpanI manuSya strI; manuSya puruSamAM- karmabhUminA, akarmabhUminA ane aMtaradvIpanA manuSya puruSa; manuSya napuMsakamAM- karmabhUminA, akarmabhUminA ane aMtaradvIpanA manuSya napuMsaka; A sarvemAM koNa, onAthI, 85, paDu, tulya athavA vizeSAdhicha? uttara- he gautama ! aMtaradvIpanI manuSya strIo ane manuSya puruSo sarvathI thoDA che ane
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-2 | se | paraspara tulya che. tenAthI devakuru-utara A be akarmabhUminI manuSya strIo ane puruSo paspara tulya ane saMkhyAta guNA che. tenAthI harivarSa-ramyaka varSa A be akarmabhUminI manuSya strIo ane manuSya puruSo paraspara tulya ane saMkhyAtaguNA che. tenAthI hemavaya haraNyavaya A baMne akarmabhUminI manuSya strIo ane manuSya puruSo paraspara tulya ane saMkhyAtaguNA che. tenAthI bharata-airAvata A be karmabhUminA manuSya puruSo saMkhyAtaguNA che, tenAthI bharata-airAvata A be karmabhUminI manuSya strIo saMkhyAtaguNI che, tenAthI pUrvavideha ane aparavideha A benA manuSya puruSo saMkhyAtaguNA che, tenAthI pUrvavideha-aparavideha A be karmabhUminI manuSya strIo saMkhyAtaguNI che, tenAthI aMtaradvIpanA manuSya napuMsako asaMkhyAtaguNA che, tenAthI devakuru-uttarakuru A be akarmabhUminA manuSya napuMsako saMkhyAtaguNA che. tenAthI harivAsa-ramyakavAsa A be akarmabhUminA manuSya napuMsako saMkhyAtaguNA che. tenAthI hemavaya-haraNyavaya A be akarmabhUminA manuSya napuMsako saMkhyAtaguNA che. tenAthI bharata-airAvata A be karmabhUminA manuSya napuMsako saMkhyAtaguNA che. tenAthI pUrvavideha karmabhUminA manuSya napuMsako ane pazcimavideha karmabhUminA manuSya napuMsako saMkhyAtaguNA che. 122 eyAsiMNaMbhaMte ! devitthINaM-bhavaNavAsiNINaMvANamaMtarINaMjoisiNINaMvemANiNINaM; devapurisANaM-bhavaNavAsINaMjAvamANiyANaMsohammagANaMjAvagevejjagANaM,aNuttarovavAiyANaM, NeraiyaNapuMsagANaM- rayaNappabhApuDhaviNeraiyaNapuMsagANaM jAva ahesattamapuDhaviNeraiyANaM kayare kayarehiMto appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA? ... goyamA !savvatthovA aNuttarovavAiyadevapurasA,varimagevejjadevapurasAkhejaguNA, taMceva jAva ANae kappe devapurisA saMkhejjaguNA, ahesattamAe puDhavIe NeraiyaNapuMsagA asaMkhejaguNA, chaTThIe puDhavIe NeraDyaNapuMsagA asaMkhejjaguNA, sahassArekappedeva purisA asaMkhejjaguNA,mahAsukkekappedevapurasA asaMkhejjaguNA,pacamAe puDhavIe NerajhyaNapusagA asaMkhejjaguNA,laMtaekappedevapurasAasaMkhejaguNA,cautthIe puDhavIeNeraiyA asaMkhenjaguNA, baMbhaloe kappedevapurisA asaMkhejjaguNA,taccAe puDhavIeNeraDyaNapuMsagA asaMkhejjaguNA, mAhiMdekappedevapurisA asaMkhejjaguNA,saNaMkumArekappe devapurisA asaMkhejjaguNA, doccAe puDhavIeNeraDyA asaMkhenjaguNA,IsANekapedevapurasA asaMkhejjaguNA,IsANekappedevitthiyAo sakhejjaguNAo,sohammekappedevapurisAsaMkhejjaguNA,sohammekappedevitthiyAosaMkhejaguNAo, bhavaNavAsidevapurisA asaMkhejjaguNA, bhavaNavAsi devitthiyAo saMkhejjaguNAo, imIse rayaNappabhApuDhavIe NeraiyA asaMkhejjaguNA, vANamaMtara devapurisA asaMkhejjaguNA, vANamaMtara devitthiyAo saMkhejjaguNAo, joisiya devapurisA saMkhejjaguNA,joisiya devitthiyAo skhejjgunnaao| bhAvArtha :- - bhagavan ! hevastImA- bhavanapati hevI, vyaMta hevI, jyotiSI hevI mane vaimAnika devI; devapuruSamAM- bhavanavAsI yAvat vaimAnikamAM-saudharmakalpa yAvat raiveyaka tathA anuttaropapAtika devo, nairayika napuMsakamAM- ratnaprabhA nairayika napuMsaka yAvatuM adhaHsaptama pRthvI nairayika napuMsaka; A sarva strI, puruSa ane napuMsakomAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya athavA vizeSAdhika che?
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 170 / zrI jIvAjIvAbhigama sUtra uttara- he gautama ! sarvathI thoDA anuttaropapAtika devo che, tenAthI uparima raiveyaka devo saMkhyAtaguNA che, A rIte thAvat AnatakalpanA devo saMkhyAtaguNA che, - tenAthI adhaHsaptama pRthvInA nairayika napuMsako asaMkhyAtaguNA che, tenAthI chaThThI naraka pRthvInA nairayikanapuMsako asaMkhyAtaguNA che, tenAthI sahasAra kalpanA devapuruSo asaMkhyAtaguNA che, tenAthI mahAzukra kalpanA devapuruSo asaMkhyAtaguNA che, tenAthI pAMcamI naraka pRthvInA nairayika napuMsako asaMkhyAtaguNA che, tenAthI lAMtaka kalpanA devo asaMkhyAtaguNA che, tenAthI cothI naraka pRthvInA nairayika napuMsako asaMkhyAtaguNA che, tenAthI brahmaloka kalpanA devo asaMkhyAtaguNA che, tenA trIjI naraka pRthvInA nairayikanapuMsako asaMkhyAtaguNA che, tenAthI mAhendrakalpanA devo asaMkhyAtaguNA che, tenAthI sanakumAra kalpanA devo asaMkhyAtaguNA che, tenAthI bIjI naraka pRthvInA nairayika napuMsako asaMkhyAtaguNA che, tenAthI IzAna kalpanA devo asaMkhyAtaguNA che, tenAthI IzAnakalpanI devIo saMkhyAta guNI che, tenAthI saudharma kalpanA devo saMkhyAtaguNA che, tenAthI saudharma kalpanI devIo saMkhyAtaguNI che, tenAthI bhavanavAsI devo asaMkhyAtaguNA che, tenAthI bhavanavAsI devIo saMkhyAtaguNI che, tenAthI ratnaprabhA naraka pRthvInA nairayika napuMsako asaMkhyAtaguNA che, tenAthI vANavyaMtara devo asaMkhyAtaguNA che, tenAthI vANavyaMtara devIo saMkhyAtaguNI che, tenAthI jyotiSI devo saMkhyAtaguNA che, tenAthI jyotiSI devIo saMkhyAtaguNI che. 123 eesiNaMbhate !tirikkhajoNitthINaM-jalayarINaM, thalayarINaM,khahayarINaM; tirikkha joNiyapurisANaM-jalayarANaM, thalayarANaM,khahayarANaM; tirikkhajoNiya NapuMsagANaM-e gidiya tirikkhajoNiya NapuMsagANaM-puDhavikAiyaegidiya tirikkha joNiyANapuMsagANaM, AukkAiya-egidiyatirikkhajoNiyaNapuMsagANaM jAvavaNassaikAiya-egidiyatirikkha joNiyaNapuMsagANaM; beiMdiyatirikkha-joNiyaNapuMsagANaM, teiMdiya-tirikkha joNiya NapuMsagANaM, cauridiya-tirikkha joNiyaNapuMsagANaM, paciMdiyatirikkha joNiya NapuMsagANaMjalayarANaM, thalayarANaM, khahayarANaM; maNussitthINaM-kammabhUmiyANaM, akammabhUmiyANaM, ataradIviyANa maNussapurisANaM-kammabhUmagANaM, akammabhUmagANaM aMtaradIvayANa; maNussaNapuMsagANaM-kammabhUmagANaM, akammabhUmagANaM, aMtaradIvayANaM; devitthINaMbhavaNavAsiNINaM, vANamaMtarINaM, joisiNINaM, vemANiNINaM; devapurisANaM- bhavaNavAsINaM, vANamaMtarANaM,joisiyANaM,vemANiyANaM-sohammagANaM jAvagevejjagANaM, aNuttarovavAiyANaM; NeraiyaNapuMsagANaM- rayaNappabhApuDhaviNeraDyaNapuMsagANaM jAvaahesattamapuDhaviNeraiyaNapuMsagANa ya kayare kayarehito appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA? / goyamA ! aMtaradIvaga-akammabhUmaga maNussitthIo maNussapurisA ya, ee do vi tullA savvatthovA, devakurUttarakuru-akammabhUmagamaNussitthio purisA ya, ee do vi tullA saMkhejjaguNA, harivAsarammagavAsaakammabhUmagamaNussithIo maNussapurisA ya e edo vitullA sakhejjaguNA, hemavaya heraNNavaya akammabhUmagamaNussitthIomaNussapurisA ya ee do vitullA saMkhejjaguNA / bharaheravaya kammabhUmiga maNussitthIomaNussapurisA yadovisaMkhejjaguNA,bharaheravaya
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-2 | 171 kammabhUmigamaNussitthIomaNussapurisAyado visaMkhejjaguNAo, puvvavideha-avaravideha kammabhUmigamaNussitthIo maNussapurisA yado visaMkhejjaguNA, puvvavideha-avaravideha kammabhUmiga-maNussitthIo maNussapurisA ya do visaMkhejjaguNAo, ____ aNuttarovavAiya devapurisA asaMkhejjaguNA,uvarimagevejjA devapurisAsaMkhejjaguNA, jAva ANae kappe devapurisA saMkhejjaguNA, ahesattamAe puDhavIe NeraiyaNapuMsagA asaMkhejjaguNA,chaTThIe puDhavIe NeraiyaNapusagA asaMkhejjaguNA, sahassArekappe devapurisA asaMkhejjaguNA, mahAsukke kappe devapurisA asaMkhejjaguNA, paMcamAe puDhavIe NeraiyaNapuMsagA asaMkhejjaguNA, latae kappe devapurisA asaMkhejjaguNA, cautthIe puDha vIe Neraiya NupaMsagA asaMkhejjaguNA, baMbhaloe kappe devapurisA asakhejjaguNA,taccAe puDhavIe NeraiyaNapuMsagA asaMkhejjaguNA,mAhidekappe devapurisA asaMkhejjaguNA,saNaMkumAre kappe devapurisA asaMkhejjaguNA, doccAe puDhavIe Neraiya NapuMsagA asaMkhejjaguNA, aMtaradIvaga-akammabhUmaga maNussaNapusagA asakhejjaguNA, devakurUttarakuru-akammabhUmaga-maNussaNapasagA do vi saMkhejjaguNA, evaM jAvavideha tti, IsANe kappe devapurisA asaMkhejjaguNA, IsANe kappe devitthiyAo saMjjaguNA, sohamme kappe devapurisA saMkhejjaguNA, sauhamme kappe devitthiyAo saMkhejjaguNAo, bhavaNavAsi devapurisA asaMkhejjaguNA, bhavaNavAsi devitthiyAo saMkhejjaguNAo, ___ imIserayappabhAe puDhavIe NeraiyaNapuMsagA asaMkhejjaguNA,khahayara tirikkhajoNiya purisA asaMkhejjaguNA,khahayara tirikkhajoNitthiyAo saMkhejjaguNAo,thalayara tirikkhajoNiya purisA saMkhejjaguNA,thalayara tirikkhajoNitthiyAo sakhejjaguNAo, jalayara tirikkhajoNiyapurisA saMkhejjaguNA, jalayara tirikkhajoNitthiyAo saMkhejjaguNAo, vANamaMtara devapurisA saMkhejjaguNA, vANamaMtara devitthiyAo sNkhejjgunnaao| joisiya devapurisA saMkhejjaguNA,joisiyadevitthiAyAosaMkhejjaguNAo,khahayarapaMciMdiya tirikkhajoNiya NapuMsagA sakhejjaguNA, thalayara NapuMsagA saMkhejjaguNA, jalayaraNapuMsagA saMkhijjaguNA, cauridiyaNapuMsagA visesAhiyA, teiMdiyaNapuMsagA visesAhiyA, beiMdiyaNapuMsagA visesAhiyA,teukkAiya egidiya tirikkhajoNiyaNapusagA asakhejjaguNA,puDhavikkAiya egidiya tirikkhajoNiya NapuMsagA visesAhiyA, AukkAiya egidiya tirikkhajoNiya NapuMsagA visesAhiyA, vAukkAiya egidiya tirikkhajoNiya NapuMsagA visesAhiyA, vaNassaikAiya egidiya tirikkhajoNiya NapuMsagA annNtgunnaa|
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 17 ] zrI jIvAjIvAbhigama satra bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! tiryaMca strImAM- jalacarI, sthalacarI ane khecarI; tiryaMcayonika puruSamAM jalacara, sthalacara, khecara; tiryaMca napuMsakamAM- ekendriya tiryaMca napuMsakamAM- pRthvIkAyika ekendriyatiryaMca napuMsaka, aSkAya ekendriya tiryaMca napuMsaka yAvatu vanaspatikAya ekendriyatiryaMca napuMsaka; beindriya tiryaMca napuMsaka, te indriyatiryaMca napuMsaka, caurendriya tiryaMca napuMsaka, paMcendriya tiryaMca napuMsakamAMjalacara, sthalacara, khecara napuMsaka, manuSyastrImAM- karmabhUminI, akarmabhUminI, aMtaradvIpanI strI, manuSya puruSamAM- karmabhUminA, akarmabhUminA aMtaradvIponA; manuSya napuMsakamAM-karmabhUminA, akarmabhUminA, aMtaradvIponA napuMsaka devastrImAM- bhavanapati devI, vyaMtara devI, jyotiSI devI, vaimAnika devI; deva-bhavanapati, vyaMtara, jyotiSI ane vaimAnika devamAM- saudharma kalpa yAvata raiveyaka, anuttaropapAtika deva, nairayika napuMsakamAM- ratnaprabhA pRthvI nairayika napuMsaka yAvatuM adhaHsaptama pRthvI nairayika napuMsaka, A sarva strI, puruSa ane napuMsakomAM koNa, konAthI, alpa, bahu, tulya athavA vizeSAdhika che? uttara- he gautama ! (1) aMtaradvIpa akarmabhUminI manuSya strIo ane manuSya puruSo baMne paraspara tulya ane sarvathI thoDA che. (2) tenAthI devaka-uttarakuru akarmabhUminI manuSya strIo ane puruSo baMne paraspara tulya ane saMkhyAtaguNA che, (3) tenAthI harivarSa-ramyaphavarSa akarmabhUminI manuSyastrIo ane manuSya puruSo baMne paraspara tulya ane saMkhyAtaguNA che. (4) tenAthI hemavaya-haraNyavaya akarmabhUminI strIo ane puruSo baMne paraspara tulya ane saMkhyAtaguNA che, (5) tenAthI bharata-airavata A baMne karmabhUminA manuSya puruSo saMkhyAtaguNA che, (6) tenAthI bharata-airavata A be karmabhUminI manuSya strIo saMkhyAtaguNI che, (7) tenAthI pUrvavideha-apara videha A be karmabhUminA manuSya puruSo saMkhyAta guNA che. (8) tenAthI pUrvavideha-pazcimavideha A baMne karmabhUminI manuSya strIo saMkhyAtaguNI che. (9) tenAthI anuttaropapAtika devo asaMkhyAtaguNA che. (10-16) tenAthI uparima raiveyaka devo saMkhyAtaguNA che. yAvat Anatakalpa sudhInA devo kramazaH saMkhyAtaguNA che. (17) tenAthI adhaHsaptamapRthvInA nairayika napuMsako asaMkhyAtaguNA che, (18) tenAthI chaThThI naraka pRthvInA nairayika napuMsako asaMkhyAtaguNA che, (19) tenAthI sahasAra kalpanA devo asaMkhyAtaguNA che, (20) tenAthI mahAzukra kalpanA devo asaMkhyAtaguNA che, (21) tenAthI pAMcamI naraka pRthvInA nairayika napuMsako asaMkhyAtaNA che. (rara) tenAthI lAMtaka kalpanA devo asaMkhyAtaguNA che. (23) tenAthI cothI naraka pRthvInA nairayika napuMsako asaMkhyAtaguNA che (24) tenAthI brahma devalokanA devo asaMkhyAtaguNA che. (25) tenAthI trIjI naraka pRthvInA nairayika napuMsako asaMkhyAtaguNA che. (26) tenAthI mAhendra kalpanA devo asaMkhyAtaguNA che. (27) tenAthI sanaskumAre kalpanA devo asaMkhyAtaguNA che. | (28) tenAthI bIjI naraka pRthvInA nairayika napuMsako asaMkhyAtaguNA che. (29) tenAthI aMtaradvIpa nAmanI akarmabhUminA manuSya napuMsako asaMkhyAtaguNA che. (30-34) tenAthI devakuru-uttarakuru Adi akarmabhUminA manuSya napuMsako yAvat videha kSetra sudhInA manuSya napuMsako kramazaH saMkhyAtaguNA che, (35) tenAthI IzAnakalpanA devo asaMkhyAtaNA che. (36) tenAthI IzAnakalpanI devIo saMkhyAtaguNI che.(37) tenAthI saudharmakalpanA devo saMkhyAtaguNA che. (38) tenAthI saudharmakalpanI devIo saMkhyAtaguNI che. (39) tenAthI bhavanavAsI devo asaMkhyAtaguNA che. (40) tenAthI bhavanavAsI devIo saMkhyAtaguNI che. (41) tenAthI ratnaprabhA pRthvInA nairayika napuMsako asaMkhyAtaguNA che.
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-2 [ 173 ] (42) tenAthI khecara tiryaMca puruSo asaMkhyAtaguNA che. (43) tenAthI khecara tiryaMca strIo saMkhyAtaguNI che. (44) tenAthI sthalacara tiryaMca puruSo saMkhyAtaguNA che. (45) tenAthI sthalacara tiryaMca strIo saMkhyAtaguNI che. (46) tenAthI jalacara tiryaMca puruSo sakhyAtaguNA che, (47) tenAthI jalacara tiryaMca strIo saMkhyAtaguNI che, (48) tenAthI vANavyaMtara devo saMkhyAtaguNA che, (49) tenAthI vANavyaMtara devIo saMkhyAtaguNI che, (50) tenAthI jyotiSI devo saMkhyAtaNA che, (51) tenAthI jyotiSI devIo saMkhyAtaguNI che, (para) tenAthI khecara paMcendriya napuMsako saMkhyAtaguNA che, (53) tenAthI sthalacara tiryaMca napuMsako saMkhyAtaguNA che, (54) tenAthI jalacara tiryaMca napuMsako saMkhyAtaguNA che, (55) tenAthI caurendriya napuMsako vizeSAdhika che, (pa) tenAthI te indriya napuMsako vizeSAdhika che, (57) tenAthI be indriya napuMsako vizeSAdhika che. (58) tenAthI tejasakAyanA ekendriya tiryaMcayonika napuMsako asaMkhyAtaguNA che, (59) tenAthI pRthvIkAya ekendriya tiryaMca napuMsako vizeSAdhika che, (0) tenAthI aplAya ekendriya tiryaMca napuMsako vizeSAdhika che, (61) tenAthI vAyukAyanA ekendriya tiryaMca napuMsako vizeSAdhika che, (2) tenAthI vanaspatikAyanA ekendriya tiryaMcayonika napuMsako anaMtaguNA che, vivecanaH - prastuta sUtromAM strI, puruSa ane napuMsakonuM bhinna-bhinna vivakSAthI nava prakAre alpabadutva spaSTa karyA che. (1) sAmAnya rIte strI, puruSa ane napuMsakanI vivakSAthI, (2) tiryaMca strI, puruSa ane napuMsakanI vivakSAthI, (3) manuSya strI, puruSa ane napuMsakanI vivakSAthI, (4) deva, devI ane nairayika napuMsakanI vivakSAthI, devagatimAM napuMsako hotA nathI, nairayika napuMsaka ja hoya che tethI sUtrakAre deva ane narakagatinuM sAthe kathana karyuM che. (5) cAre gatinA strI, puruSa ane napuMsakonI vivakSAthI, (6) tiryaMcanA bheda-prabheda sahita strI, puruSa ane napuMsakonI vivakSAthI, (7) manuSyanA bheda-prabheda sahita strI, puruSa ane napuMsakonI vicakSAthI, (8) deva ane nairayika bheda sahita strI, puruSa ane napuMsakonI vivakSAthI, (9) cAre gatinA jIvonA bheda-prabheda sahita strI, puruSa ane napuMsakonA sarva bolonI sammilita vivakSAthI alpabahutva che. A sarva prakAranA alpabadutva bhAvArthathI spaSTa che. strI, puruSa ane napuMsakonI samucca sthiti:124 itthINaM bhaMte ! kevaiyaMkAlaM ThiI paNNattA? goyamA ! egeNaM AeseNaM, evaM jahA puvvi bhaNiyaM, evaM purisassa vi NapuMsagassa vi / saMciTThaNA puNaravi tiNhapi jahA puTviM bhaNiyA, aMtara pi tiNha pi jahA puTvi bhaNiyaMtahA NeyavvaM / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! strIonI sthiti keTalI che? uttara- he gautama! eka apekSAthI
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra ityAdi strI prakaraNamAM je pramANe kahyuM che, te ja pramANe ahIM kahevuM joIe. A pramANe puruSa ane napuMsakonI paNa sthiti AdinuM kathana pUrvavat samajavuM joIe. traNenI saMciTTaNA (kAyasthiti) ane traNenuM aMtara paNa pUrvavat jANavuM joIe. vivecana : - prastuta sUtramAM sUtrakAre strI, puruSa ane napuMsakanI bhavasthiti, kAyasthiti ane aMtaranuM atidezAtmaka kathana karyuM che. jenuM vistRta kathana pUrvamAM thaI gayuM che. strIonI puruSothI adhikatA :125 tirikkhajoNiya itthiyAotirikkhajoNiyapurisehito tiguNAo tirUvAhiyAo, maNussitthiyAo maNussapurisehiMto sattAvIsaiguNAo sattAvIsairUvAhiyAo, devitthiyAo devapurisehito battIsaiguNAo battIsairUvAhiyAo / se taMtivihA saMsArasamAvaNNagA jIvA pnnnnttaa| tivihesu hoi bheyo, ThiI ya saMciTThaNaMtarappabahu / vedANa ya baMdhaThiI,veo taha kiNpgaarou||1|| bhAvArtha - tiryaMca strIo, tiryaMcayonika puruSothI utkRSTa paNe traNa guNI ane traNa adhika hoya che. manuSya strIo, manuSya puruSothI utkRSTa paNe sattAvIsa guNI ane sattAvIsa adhika hoya che. deva strIo, devapuruSothI utkRSTapaNe batrIsa guNI ane batrIsa adhika hoya che. A alpabadutvanuM pramANa, utkRSTa saMkhyAnI apekSAe che. A pramANe saMsAra samApanna jIva traNa prakAranA che, tenuM pratipAdana pUrNa thayuM. gAthArtha-traNa veda rUpa bIjI pratipattimAM jIvanA traNa bheda, sthiti, saMciTTaNA-kAyasthiti, aMtara ane alpabadutva, vedanI baMdha sthiti tathA vedanuM svarUpa vagere viSayonuM varNana che. vivecana : - prastuta sUtramAM svajAtimAM puruSo ane strIonI nyUnAdhikatAnuM kathana che. te bhAvArthathI spaSTa che ane gAthAmAM pUrvavarNita sarva viSayone saMkSepamAM saMgrahita karyA che. tiryaMcayoninI strIo tiryaMca puruSothI traNa guNI ane traNa adhika che, ityAdi A prakAranI nizcita saMkhyAnuM kathana utkRSTatama saMkhyAnI apekSAe hoya che. lokamAM jyAre strIo ane puruSonI utkRSTa saMkhyA hoya, tyAre ja sUtrokta taphAvata ghaTita thAya che. jyAre strIo ane puruSonI jaghanya ke madhyama saMkhyA hoya, tyAre tenA aneka vikalpo thAya che, tenuM cokkasa pramANa nizcita thaI zakatuM nathI. sUtromAM jyAM paNa alpabadutvanuM kathana che te utkRSTa saMkhyAnI apekSAe che tema samajavuM. II bIjI pratipatti saMpUrNa
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: naiyika uddezaka-1 [ 135 ] trIjI pratipatti nairarika uddezaka - 1 | saMkSipta sAra zAka A pratipattimAM saMsArI jIvonA cAra prakAranuM vistRta varNana che. prathama uddezakamAMnairayika jIvonA nivAsa sthAna rUpa naraka pRthvIonA nAma, gotra, parimANa, narakAvAsonI saMkhyA, naraka pRthvIthI lokAMtanuM aMtara, ghanodadhi AdivalayonuM pramANa, sarva jIvono naraka pRthvImAM upapAta vagere viSayonuM pratipAdana che. nAma-gotra :- adholokamAM sAta naraka pRthvIo kramazaH nIce nIce AvelI che. tenA nAma dhammA, vaMzA, zelA, aMjanA, riSTA, maghA ane mAghavatI che. tenA gotranA nAma kramazaH ratnaprabhA, zarkarA prabhA, vAlukAprabhA, paMkaprabhA, dhUmaprabhA, tamaH prabhA ane tamastamaH prabhA che. naraka pRthvIonI prasiddhi tenA gotranA nAmathI ja thaI che. tenA gotranA nAma guNaniSpanna che. yathA- ratnanI pracuratA hovAthI prathama pRthvInuM gotra ratnaprabhA che. naraka pRthvInuM parimANa:- sAte naraka pRthvIonI laMbAI, pahoLAIkramazaH vadhatI jAya che ane UMcAijADAI kramazaH ghaTatI jAya che. jema ke- prathama pRthvI eka rajaju lAMbI, pahoLI che. bIjI pRthvI be raju lAMbI, pahoLI che. A rIte sAtamI naraka pRthvI sAta rajaju lAMbI-pahoLI che. te pRthvIonI UMcAI-jADAI kramazaH 1,80,000; 1,32,000;1,28,000; 1,20,000; 1,18,000; 1,16,000 ane 1,08,000 yojana che. 1,80,000 yojana jADAIvALI prathama naraka pRthvInI nIce 20,000 yojananI jADAImAM ghanodadhi che. tenI nIce asaMkhyAta yojananI jADAImAM ghanavAta che tyAra pachI tenI nIce asaMkhyAta yojananI jADAImAM tanuvAta ane tyAra pachI tenI nIce asaMkhyAta yojananI jADAImAM AkAza dravya che. tyAra pachI bIjI naraka pRthvI zarU thAya che- tenI jADAI 1,32,000 yojananI che, tenI nIce 20,000 yojanamAM ghanodadhi che, tyAra pachI nIce-nIce kramazaH asaMkhyAta hajAra yojana vistRta ghanavAta, tanuvAta ane AkAza che. A prakAre sAte naraka pathvIonI nIce kramazaH ghanodadhi, ghanavAta, tanuvAta ane AkAza che. A varNanathI spaSTa thAya che ke sAte naraka pRthvIo ghanodadhi upara sthita che. naraka pRthvIonA vibhAga - prathama pRthvInA traNa vibhAga che- (1) barakAMDa (2) paMkabahula kAMDa (3) ambahulakAMDa. prathama barakAMDa 16000 yojana vistRta che, tenA eka-eka hajAra yojananA 16 vibhAga che, te vibhAgo kramazaH 16 jAtinA ratnamaya che. te ratnanA nAmAnusAra tenA nAma che- ratnakAMDa, vajakAMDa, vairyakAMDa vagere. tyAra pachI paMkabahala kAMDa kIcaDanI pracaratAvALo bhUmi bhAga che. te 84,000 yojana vistata che ane tyAra pachI abahulakAMDa pANInI pracuratAvALo bhUmi bhAga che. te 80,000 yojanavistRta che. A rIte traNa kAMDayukta ratnaprabhA pRthvInI kula jADAI 16,000+84,000+80,000= 1,80,000 yojana thAya che. zarkarAprabhA Adi anya pRthvIomAM koI vibhAga nathI. narakAvAsa :- nArakI jIvonA AvAsane narakAvAsa kahe che. pratyeka naraka pRthvIpiMDanA upara ane nIce
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 176 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra 1000-1000 yojanane choDIne vaccenA madhyabhAgamAM pAthaDA(prastaTa) ane AMtarA che. prathama narakamRthvImAM 13 pAthaDA ane 12 AMtarA che. bIjI naraka pRthvImAM 11 pAthaDA ane 10AMtarA, trIjI naraka pRthvImAM 9 pAthaDA ane 8 AMtarA, cothI naraka pRthvImAM 7 pAthaDA ane 6 AMtarA, pAMcamI naraka pRthvImAM 5 pAthaDA ane 4 AMtarA, chaThThI naraka pRthvImAM 3 pAthaDA ane 2 AMtarA, sAtamI naraka pRthvImAM eka ja pAthaDo che. pAthaDAmAM narakAvAsa che ane temAM nArakI jIvo rahe che. prathama narakanA bAramAMthI daza AMtarAmAM daza bhavanapati devonA bhavanAvAsa che. zeSa cha e pRthvInA AMtarA khAlI che. sAte naraka pRthvIomAM kramazaH 30 lAkha, 25 lAkha, 15 lAkha, 10 lAkha, 3 lAkha, 99,995 ane sAtamI naraka pRthvImAM 5 narakAvAsa che. kula maLIne 84 lAkha narakAvAsa che. ghanodadhi Adi valayo - pratyeka narakanA pRthvIpiMDanI cAre bAju ghanodadhi, ghanavAna ane tanuvAtanA valayo che. te pRthvIpiMDanI cArebAju pharate hovAthI teno AkAra valaya jevo goLa thaI jAya che, tethI tene ghanodadhi valaya, ghanavAta valaya ane tanuvAta valaya kahe che. naraka pRthvInA A traNe valayonI UMcAI narakanA pRthvIpiMDa pramANe che ane traNenI jADAI bhinna-bhinna che, je sUtra pAThamAM spaSTa karela che. A ghanodadhi, ghanavAna ane tanuvAta valaya kramazaH eka pachI eka che. pRthvIpiMDane sparzatuM ghanodadhi valaya che, ghanodadhi valayane sparzatuM ghanavAta valaya che ane ghanavAta valayane spezatuM tanuvAta valaya che. ghanodadhi Adi traNe valayo anyonyabaddha, anyonya spaSTa ane anyonya avibhakta che. temAM pAMca varNa, be gaMdha, pAMca rasa ATha sparza ane pAMca saMsthAna yukta pugala dravyo che. A lokanA sarva jIvoe kramazaH sAte narakamAM janma-maraNa karyA che, kAraNa ke saMsAra anAdi che. jIvonA janma-maraNa paNa anAdikAlIna che. te ja rIte A lokanA sarva pugala dravyo paNa kramazaH sAte naraka pRthvI Adi rUpe pariNata thayA che. sAte naraka pRthvIo dravyanI apekSAe zAzvata ane varNAdi paryAyanI apekSAe azAzvata che. A rIte nairayika jIvonA sthAna rUpa naraka pRthvIonuM varNana karato A uddezaka pUrNa thAya che. nA 9
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ (pratipatti-3: nairayika uddezaka-1 177 + caturvidha trIjI pratipatti | nairayika udezaka - 1 zzzzzzzzzzzzz/ saMsAra samApatraka jIvanA cAra prakAra:| 1 tattha jeteevamAhaMsu"cauvvihA saMsArasamAvaNNagA jIvA paNNattA"teevamAhaMsu, taMjahA-NeraiyA, tirikkhajoNiyA, maNussA, devaa| bhAvArtha :- nava pratipattimAMthI trIjI pratipatti anusAra je cAra prakAranA saMsAra samApannaka jIvonuM kathana che, te A pramANe che ke saMsArI jIvonA cAra prakAra che- nArakI, tiryaca, manuSya ane deva. vivecana : - prastuta sUtramAM gatinI apekSAe saMsArI jIvonA cAra bheda kahyA che. prathama pratipatti sUtra-11 mAM be prakAranA jIvo ane bIjI pratipatti sUtra-1 mAM traNa prakAranA jIvonuM vidhAna che. te ja kramAnusAra A trIjI pratipattinA A prathama sUtramAM saMsAra paribhramaNanA sthAna rUpa cAra gatinI apekSAe saMsArI jIvonA cAra bhedanuM varNana che. nairayikonA bhedaH 2 sekiMtaMbhaMte !NeraiyA ? goyamA !NeraiyA sattavihA paNNattA,taMz2ahA- paDhamApuDhaviNeraDyA,doccApuDhaviNeraiyA,taccApuDhaviNeraDyA,cautthApuDhaviNeraiyA,paMcamApuDhaviNeraDyA, chaTThApuDhaviNeraiyA,sattamA puddhvinneriyaa| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! nArakIonA keTalA prakAra che? uttara-he gautama! nArakIonA sAta prakAra che, jema ke prathama naraka pRthvInA nArakI, bIjI naraka pRthvInA nArakI, trIjI naraka pRthvInA nArakI, cothI naraka pRthvInA nArakI, pAMcamI naraka pRthvInA nArakI, chaThThI naraka pRthvInA nArakI ane sAtamI naraka pRthvInA nArakI. vivecana : kSetranI apekSAe nArakIonA sAta bheda che. naraka bhUmio sAta che. temAM prathama naraka pRthvImAM utpanna thayelA nArakIo prathama pRthvInA nArakI kahevAya che. A rIte sAte narakamAM utpanna nArakIo te te narakanA nArakI kahevAya che.
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 sAte narakano saMpUrNa dekhAva : To FLA Art 17 - 32ju navalA sTe nirazA 4 rA *Sydz Tag Telure Fra -- 1 ** 6 24 na nava mAna p s 1katara k lAna pa banA anADI zrI jIvAjIvAbhigama sUtra valI nA ka dhanya dha 1. 2. navAsavad || 3. tanunavalama *RDORF 7000. nodha asaMkhyAta . nAta ata co. tatt anAmatayAnA 25 3jI 4mI naraka pAraka kaDI pha naraka
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-s: narayika uddezaka-1 [ 179 ] narakanA nAma-gotra, vistAra:| 3 paDhamANaMbhaMte !puDhavI kiMNAmA kiMgottA paNNatA?goyamA !NAmeNaMghammA,gotteNaM rynnppbhaa| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! prathama pRthvInuM nAma ane gotra zuM che? uttara- he gautama ! prathama pRthvInuM nAma "ghammA" ane gotra ratnaprabhA che. | 4 doccA NaM bhaMte ! puDhavI kiMNAmA, kiMgottA paNNattA? goyamA !NAmeNaM vaMsA,gotteNaM sakkarappabhA / evaM eeNaM abhilAveNaM savvAsiM pucchA,NAmANi imANi-selA taccA,aMjaNA cautthI, riddhA paMcamI,maghA chaTThI,mAghavatI sattamA jAvatamatamAgotteNaM paNNattA / bhAvArtha - prazna - he bhagavan! bIjI pRthvInuM nAma ane gotra zuM che? uttara:- he gautama ! bIjI pRthvInuM nAma vaMzA ane gotra zarkarAprabhA che. A pramANe zeSa sarva pRthvIonA saMbaMdhamAM prazna karavA joIe. tenA nAma A pramANe che- trIjI pRthvInuM nAma zailA, cothI pRthvInuM nAma aMjanA, pAMcamI pRthvInuM nAma riSThA che, chaThThI pRthvInuM nAma maghA ane sAtamI pRthvInuM nAma mAghavatI che. Aja rIte trIjI pRthvInuM gotra vAlukAprabhA, cothI pRthvInuM gotra paMkaprabhA, pAMcamI pRthvInuM gotra dhUmaprabhA, chaThThI pRthvInuM gotra tama prabhA ane sAtamI pRthvInuM gotra tamastamaprabhA che. | 5 imANaM bhaMte !rayaNappabhApuDhavI kevaiyA bAhalleNaM paNNattA? goyamA ! imANaM rayaNappabhApuDhavI asiuttaraMjoyaNasayasahassaMbAhalleNaM paNNattA / evaM eeNaM abhilAveNa imAgAha asIyaM battIsaMceva, aTThAvIsaMtaheva viisNc| aTThArasa solasagaM, achuttarameva hiTThimiyA // 1 // bhAvArtha - prazna- he bhagavan! ratnaprabhA pRthvIno vistAra arthAt tenI jADAI keTalI che? uttara-he gautama! A ratnaprabhA pRthvIno vistAra(jADAI) 1,80,000(eka lAkha, eMsI hajAra) yojanAno che. sAte pRthvIonI jADAI A gAthA dvArA jANavI joIe gAthArtha-prathama pRthvInI jADAI 1,80,000(eka lAkha, eMsI hajAra yojana), bIjI pRthvInI jADAI 1,32,000 (eka lAkha, batrIsa hajAra) yojana che, trIjI pRthvInI jADAI 1,28,000(eka lAkha aThThAvIsa hajAra) yojana che, cothI pRthvInI jADAI1,20,000(eka lAkha, vIsa hajAra) yojana che, pAMcamI pRthvInI jADAI 1,18,000(eka lAkha, aDhAra hajAra) yojana che, chaThThI pRthvInI jADAI 1,16,000 (eka lAkha, soLa hajAra) yojana che ane sAtamI pRthvInI jADAI 1,08,000(eka lAkha, ATha hajAra) yojana che. vivecana : prastuta sUtramAM sAte naraka pRthvInA nAma, gotra ane tenA vistAranuM nirUpaNa che.
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra nAma-gotra -anAlinalinirtha hita nAna, sInthathatunotranAmanotraniti anAdikAlathI siddha ane artha rahita hoya, te nAma ane artha sahita hoya te gotra che. nAma vastunA bhAva, guNane anurUpa ja hoya tevuM jarUrI nathI, paraMtu gotra vastunA artha, guNane anurUpa hoya che. gotra vastunA svarUpane spaSTa kare che. sAte narakanA anAdi siddha ghammA Adi sAta nAma che. Agama graMthomAM naraka pRthvIo "ghammA" Adi nAmathI nahIM paNa ratnaprabhAdi gotrathI vizeSa prasiddha che. te gotra anvayArtha sahita hoya che jema ke-ratnAna mA-bAhucaMyatrI rAmA, rahiti bhAva: ratnonI jyAM vipulatA hoya te ratnaprabhA che. ahIM prabhAno artha vipulatA che. ratnaprabhA pRthvInA prathama 16, 000 yojananA kharakAMDamAM 16 jAtinA ratno che. A rIte tyAM ratnonI pracuratA che. zarkarAprabhA pRthvImAM kAMkarAnI pradhAnatA che, vAlukAprabhA pRthvImAM retInI pradhAnatA che, paMkaprabhA pRthvImAM kIcaDanI pradhAnatA che, dhUmaprabhA pRthvImAM dhUmADAnI pradhAnatA che, tama prabhA pRthvImAM aMdhakAranI vipulatA che ane tamastamaprabhA pRthvImAM atyaMta gADha aMdhakAranI vipulatA che. vistAra:- adholokamAM ekanI nIce eka, A rIte kramazaH sAte naraka pRthvIo che. te sAte pRthvIonI jADAI karatAM pahoLAI vadhu hoya, tevI khaMjarInA AkAre che. prathama naraka eka raju; bIjI naraka be raju; te rIte kramazaH vadhatAM-vadhatAM sAtamI naraka pRthvI sAta raju(asaMkhya yojana)lAMbI-pahoLI che. tenI UMcAI (jADAI)nuM ja kathana prastuta sUtramAM spaSTa karyuM che. naraka pRthvInA nAma, gotra ane vistAra :pRthvIo | nAma | gotra jADAI laMbAI-pahoLAI prathama naraka pRthvI | ghammA ratnaprabhA | eka lAkha esI hajAra yojanA | eka raju bIjI naraka puthvI | vaMzA | zarkarAprabhA | eka lAkha batrIsa hajAra yojana | be raju trIjI naraka pRthvI | zailA | vAlukAprabhA | eka lAkha aThThAvIsa hajAra yojana | traNa raju cothI naraka pRthvI | aMjanA | paMka prabhA | eka lAkha vIsa hajAra yojanA cAra raju pAMcamI naraka pRthvI | viSTA | dhUma prabhA | eka lAkha aDhAra hajAra yojana | pAMca raju chaThThI naraka pRthvI maghA | tama:prabhA | eka lAkha soLa hajAra yojanA cha raju sAtamI naraka pRthvI | mAghavatI | | tamastama:prabhA | eka lAkha ATha hajAra yojana | sAta rajU naraka pRthvInA vibhAga:|6 imANaM bhaMte ! rayaNappabhApuDhavI kaivihA paNNattA? goyamA !tivihA paNNattA,taM jahA-kharakaMDe, paMkabahulakaDe, aaubhulkdde| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInA keTalA prakAra che arthAtu tenA keTalA vibhAga che? uttara-he gautama!ratnaprabhA pRthvInA traNa vibhAga che, jema ke- (1) barakAMDa(vibhAga) (2) paMkabahula kAMDa(vibhAga) (3) abadula-pANInI adhikatAvALo kAMDa (vibhAga). | 7 imIseNaMbhaMte !rayaNappabhApuDhavIe kharakaMDekaivihe paNNatte? goyamA !solasavihe paNNatte,taMjahA- rayaNakaMDe, vaire, verulie, lohiyakkhe, masAragalle, haMsagabbhe, pulae sodhi, goDale, maMgaLa, agApunA, rA, gAyakave, are, pati, riTTA
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-s: narayika uddezaka-1 [ 181 ] - 1 rAju 2nakats -1000 yo. 11000 thI - _1000 tho. bhAvArtha - prazna- he bhagavana! A ratnaprabhA pRthvInA kharakAMDanA keTalA prakAra che arthAtu tenA keTalA vibhAga che? uttara- he gautama! soLa vibhAga che, jema ke- (1) ratna kAMDa (2) vaja kAMDa (3) vaiDUrya kAMDa (3) lohitAkSa kAMDa (5) masAragala kAMDa (6) haMsagarbha kAMDa (7) pulaka kAMDa (8) sogaMdhika kAMDa (9) jyotirasa kAMDa (10) aMjana kAMDa (11) aMjana pulaka kAMDa (12) rajata kAMDa (13) jAtarUpa kAMDa (14) aMka kAMDa (15) sphaTika kAMDa (16) riSTa kAMDa. 8 imIseNaM bhaMte !rayaNappabhApuDhavIe rayaNakaMDe kaivihe paNNatte? goyamA !egAgAre paNNatte / evaM jaavritte| bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInA ratnakAMDanA keTalA prakAra che? uttara-gautama! eka ja prakAra che. A ja rIte rijhakAMDa sudhI pratyekano eka-eka prakAra che. | 9 imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhApuDhavIe paMkabahule kaMDe kaivihe paNNate? goyamA ! egAgAre paNNatte / evaM jAva Aubahule kaMDe egAgAre pnnnnte| bhAvArtha-prazna- he bhagavan! AratnaprabhA|prathama narakanA traNa kAMDaHpRthvInA paMkabahulakAMDanA keTalA prakAra che? uttara- he gautama! eka ja prakAra che. A ja rIte abahulakAMDano paNa eka ja prakAra che. | 10 sakkarappabhAe NaM bhaMte ! puDhavI kaivihA paNNattA?goyamA !egAgArA paNNattA / evaM jaavahesttmaa| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! zarkarA prabhA pRthvInA keTalA prakAra che? uttarahe gautama! eka ja prakAra che. A ja rIte sAtamI naraka pRthvI sudhInI pratyeka pRthvIno eka-eka prakAra che. vivecana: prastuta sUtromAM sAte naraka pRthvIonA kAMDa eTale ke tenA vibhAgonuM kathana che. ratnaprabhA pRthvInA vibhAga - 1,80,000 yojana jADAIvALI ratnaprabhA pRthvInA mukhya| traNa vibhAga che- (1) barakAMDa, (2) paMkabahula kAMDa, (3) abadula kAMDa. khara kAMDa :- khara eTale kaThaNa, kAMDa eTale| pRthvIno viziSTa vibhAga. ratnaprabhA pRthvIno kaThaNa vibhAga kharakAMDa kahevAya che. te 16,000 yojana vistRta che. tenA 16 vibhAga che. tenA nAma ratnakAMDa Adi bhAvArthathI spaSTa che. ratnanI pradhAnatA vAkAMDa te paikAMDa mAdikALa krAMDa, maranAra gaLAM sagarbhais . * " * yuvaka , @ ramI moMghaka 4iDa . javAnisakAMDa o chejyi o aMjanakAMDa - o :- niSa makabaM, = - - 0 0 4 - 0 0 0 0 0+ ghanodadhi - vanavAta 1 +0000 tho.. 1 asaMkhyAta yo. T asaMkhyAta yo. tenuvAta AkAza asaMkhyAta yo.
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 182 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra vALo bhUmibhAga ratnakAMDa, vaja (hIrA)nI pradhAnatAvALo bhUmibhAga vajakAMDa, vairya ratnanI pradhAnatAvALo bhUmibhAga vairyakAMDa, A rIte 16 jAtinA ratnonI pradhAnatAvALA bhUmibhAga kramazaH te te nAmathI kAMDarUpe prasiddha che. te pratyeka vibhAga 1000 yojananI jADAIvALA che. pakabahala kAMDaH- kIcaDanI pradhAnatAvALo bhUmi bhAga paMkabahula kAMDa kahevAya che. te 84,000 yojana jADAIvALo che. abahala kAMDaH- pANInI pradhAnatAvALo bhUmi bhAga ambahula kAMDa kahevAya che. te 80,000 yojana jADAIvALo che. A rIte traNe kAMDa maLIne 16000+84,000+80,000=1,80,000 yojana ratnaprabhA pRthvInI jADAI thAya che. A rIte ratnaprabhA nAmanI prathama naraka pRthvInA traNa vibhAga ane traNenI vizeSatA che. zarkarA prabhA Adi zeSa chae naraka pRthvIomAM eka paNa vibhAga nathI. te sarve ya eka ja prakAranI che. narakAvAsonI saMkhyA - | 11 imIseNaM bhate! rayaNappabhAe puDhavIe kevaiyA NirayAvAsasayasahassA paNNattA? goyamA !tIsaNirayAvAsasayasahassA paNNattA, evaM eeNaM abhilAveNa savvAsiM pucchA, imA gAhA aNugaMtavvA tIsA ya paNNavIsA, paNNarasa daseva tiNNi ya havati / pacUNa sayasahassa, paceva aNuttarA NaragA // 1 // jAvaahesattamAepaMca aNuttarA mahaimahAlayA mahANaragApaNNattA,taMjahA-kAle, mahAkAle, rorue, mahArorue, apaiTThANe / bhAvArtha :- prazna- he bhagavanuM ! A ratnaprabhA pRthvImAM keTalA lAkha narakAvAsa che ? uttara- he gautama! trIsa lAkha narakAvAsa che. A ja rIte sAte narakanA narakAvAsa viSayaka pRcchA karavI. A gAthA anusAra sAte ya narakomAM narakAvAsAnI saMkhyA jANavI joIe. gAthArtha- prathama naraka pRthvImAM trIsa lAkha, bIjI naraka pRthvImAM pacIsa lAkha, trIjI naraka pRthvImAM paMdara lAkha, cothI naraka pRthvImAM daza lAkha, pAMcamI naraka pRthvImAM traNa lAkha, chaThThI naraka pRthvImAM pAMca nyUna eka lAkha ane sAtamI naraka pRthvImAM pAMca anuttara narakAvAsA che. sAtamI naraka pRthvImAM pAMca anuttara-atyaMta moTA, mahAna, mahA narakAvAsA che, jema ke- (1) kALa (2) mahAkALa (3) raurava (4) mahAraurava (5) apratiSThAna. vivecana : prastuta sUtromAM pratyeka naraka pRthvImAM narakAvAsonI saMkhyAnuM pratipAdana che. pratyeka naraka pRthvIomAM nizcita saMkhyAmAM prastaTa(pAthaDA) che ane te prastonI vacce AMtarA che. prastaTomAM ja nArakIonA narakAvAsA che.
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti--3: nairayika uddezakana prastaTa H- devavimAno ane naraka pRthvIomAM prathama narakapRthvImAM pAthaDA, AMtarA tathA bhavanapati--vyaMtara deva sthAna : gharanA bhUmitala jevA bhUmibhAgane prastaTa, pAthaDA ke pratara kahevAmAM Ave che. bahumALI makAnomAM mALanI gaNatarI je talapradezo dvArA karavAmAM Ave che, te talapradezo (sleba) ne prataTa rUpe samajI zakAya che. prathama pATa 1 r 11 / naraka pRthvImAM 13 prasto che, tyAra pachI be-be prastaTa nyUna karatAM, bIjI naraka pRthvImAM- 11, trIjI naraka pRthvImAM-9, cothI naraka pRthvImAM-7, pAMcamI naraka 10pRthvImAM-5, chaThThI naraka pRthvImAM--3 ane sAtamI naraka pRthvImAM--1 prastaTa che. AMtarA :- be prastaTanI vaccenA aMtara bhAgane AMtara kahevAmAM Ave che. prathama naraka bhUmimAM 1000 yojananI chata pachI 12 13. = 4 5 ' 9 7 8 ' 1 ' / / 100 co. ghanodha ghanavAta tanuvAta AkAza vyaMtaranA nagaro 100. kAvAnuM. naraDA vAsa narakAvAma narakAvAsa naraDA vAsa narakAvAsa. kAvAsa. naravAsa 3000 yo. prastaTa 11583 yo. AMtaruM narakAvAsa kAvAsa. naraDA vAsa narakAvAsa uparano 1000 yo. no chatarUpa piMDa bhAga sanya ca asurakumAra nAgakumAra svarNakumAra vidhnkumAra agnikumAra dvIpakumAra udadhimAra dizAkumAra 1 mAra snanitakumAra nIceno 1000 yo. no talarUpa piMDa bhAga 183 : 20000 yo. asaMkhyAta yo. asaMkhyAta yo. asaMkhyAta thayo. AMtaruM 1 ra 3 4 S 8 - -10 11 12 3000 yojananI UMDAI (jADAI) dharAvato prathama prastaTa che. tyAra pachI 11,583 3 yojananuM AMtaruM che ane tyAra pachI bIjo prastaTa che. A rIte kramazaH 13 prastaTa che ane vacce 12 AMtarA che. dareka AMtarA 11,5833 yojananA che ane dareka pAghaDA traNa-traNa hajAra yojananA che. pAthaDAonuM mApa sAte narakamAM samAna che ane AMtarAonuM mApa sAte narakamAM bhinna-bhinna che. AMtarAone zodhavAnI paddhati :- upara-nIcenA eka-eka hajAra eTale be hajAra yojana(chata ane taLIyAnA) nyUna karatAM ratnaprabhA pRthvInA 1,78,000 yojana kSetramAM 3000 yojana UMcA 13 prastaTa che, tethI 3000x13-39,000 yojana prastaTanA thAya che, tene naraka pRthvInI jADAImAMthI bAda karatAM 1,78,000-39,000 yojana-1,39,000 yojana kSetra 12 AMtarAmAM vibhakta thAya che. tethI
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 184] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra 1,39,000+ 12= 11,5833 yojana pramANa pratyeka AMtarAnuM mApa nIkaLI jAya che. A ja rIte bIjI Adi naraka pRthvInA aMtaranuM pramANa jANI zakAya che. upara-nIcenA eka-eka hajAra eTale be hajAra yojana(chata ane taLIyAnA) nyuna karatAM bIjI naraka pRthvImAM 1,30,000 yojananA kSetramAM 3000 hajAra yojana jADA 11 prastaTa che, tethI 3000411=33000 yojana thAya, tene 1,30,000 yojanamAMthI bAda karIne 10 AMtarAthI bhAga ApatAM (1,30,00033,000= 97000+10 =) 9,700 yojana pramANa pratyeka AMtarAnuM mApa nIkaLI jAya che. uparokta vidhithI AMtarAnuM pramANa kADhatAM trIjI pRthvImAM pratyeka AMtarA 12,375 yojanAnA che. cothI pRthvImAM sAdhika 16,163yojananA, pAMcamI pRthvImAM ra5,250thojananA, chaThThI pRthvImAM para,500 yojananA che. sAtamI pRthvImAM eka ja prastaTa hovAthI aMtara nathI. sAte naraka pRthvIomAM kula maLI 13+11+9+0+5+3+1=49 prasto che. A badhA ja prastaTo 3000 yojananI jADAI (UMcAI) dharAve che. temAM nIcenA 1000 yojananI pIThikAno bhAga nakkara che. madhyanA 1000 yojanano vibhAga polANavALo che ane uparanA 1000 yojanano vibhAga nakkara che. madhyanA 1000 yojananA polANamAM nArakIonA AvalikA baddha ane prakIrNaka, ema be prakAranA AvAso che. te AvAsomAM peTALa moTuM ane moTuM sAMkaDuM hoya tevI kuMbhanA AkAravALI kuMbhIo che, temAM nArakIo utpanna thaIne aMtarmuhUrtamAM bahAra narakAvAsomAM pheMkAya che. narakamAM pAthaDA, AMtarA ane tenuM parimANa :kama. | chata ane | pAthaDA | pAghaDAnuM | pAghaDAno | AtarA | AMtarAnuM | AMtarAno taLIyuM + | saMkhyA x | mApa - kula vistAra mApa | kula vistAra 1 1000 yox2 13 x 8000 yo = 39,000 yo-| 12 x 15,583; yo- 139000 co 2 |1000yo 42, 11 x 3000 yo = 33,000 yo| 10 x | 9700 yo= | 97000 yo 3 1000yo x2 9 x |3000 yo= ra7,000 yo| 8 4 | 12375 yo= | 99000 yo 4 |1000yo.42 7 x 3000 yo= 21,000 yo| 6 x |11666 yo=| 97000 yo 5 1000yo.42 5 x 3000 yo= 15,000 yo| 4 x | rapara50 yo= 101000 yoga 6 /1000yo x2 3 4 |3000 yo= |9000 yo | 2 x | para500 yo = 105000 yo. 7 | para50042 | 1 x |3000 yo= | 3000 yo - - noMdhaH chata + taLIyu + pAthaDAno kula vistAra + AMtarAno kula vistAra = saMpUrNa naraka piMDa thAya che. jema ke- prathama ratnaprabhA pRthvI-1000 yojana chata + 1000 yojana taLIyuM+39,000 yojana pAthaDAno kula vistAra+139000 yojana AMtarAno kula vistAra, A sarva maLIne 1,80,000 yojana pRthvI piMDa thAya che. te ja rIte sAte ya naraka | pRthvIpiMDano vistAra jANavo. narakAvAsa - nArakI jIvonA rahevAnA bhayaMkara AvAsa sthAnane narakAvAsa kahe che. tenA be prakAra cheAvalikA praviSTa ane prakIrNaka. AvalikA praviSTa nArakAvAsa - pratyeka prastaTanI madhyamAM eka mukhya kendrabhUta narakAvAsa hoya che.
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3H nairayika uddezaka-1 [ 185] prastagata AvalikA praviSTa ane AvalikA bAha narakAvAsa 0 -vAyavya-pati 0 0 ) pazcimI paMkti ( 2 ) naihatyI-spaMkti = 0
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 186 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra AvalikA praviSTa nArakAvAsa tripArtha dekhAva - nA dine sAtamI narakanA pAMca narakAvAsa tripArtha dekhAvAH mahA raurava 1000 1000 yo,. apratiSThAna mahAkAla kAla 1000 1 + -100000 yo 1000 1000 6o o o dhanya o o o o. raurava -10901 100 po bhAga nArakIone - 1000 asaMkhya yojana rahevAnuM sthAna asaMkhya yojana bhAga
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ 187 0 1 lAkha yo. A asaMkhyAta yo. prastaTa -- ----- -- ----- ----- -- ----- ---- --- ------ - ----- ----- - ------ ---- -- --- 20000 yo. asaMkhyAta tho. asaMkhyAta yo. asaMkhyAta yo. o o or sAtamI narakano saMpUrNa dekhAva - ra ja 0 04 - - ? ja 0 0 2 - 7 rAju trasanADI 1 rAju 0 0 0 0 0 - pratipatti-3H nairayika uddezaka-1 ghanodadhi ghanavAta tanuvAta AkAza
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 188 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra tenI cAre dizA ane cAre vidizAmAM je paMkitabaddha narakAvAsa che, tene AvalikA praviSTa narakAvAsa kahe che. dareka prastaTamAM kendrabhUta narakAvAsa goLAkAra hoya che. tenI dizA-vidizAnA prathama paMkitanA ATheya narakAvAso trikoNa che, tyAra pachInA tenI pharate rahelA ATha narakavAso catuSkoNa che ane tenI pharate rahelA AThe narakAvAso goLa che. tyAra pachI anukrame trikoNa, catuSkoNa ane goLa A rIte AvalikA praviSTa nArakAvAso traNa-traNa AkAranA che. A trikoNAdi AvAsonI pITha(cabUtarA)nI uparano madhyabhAga grahaNa karIne joIe to, te aMdarathI goLa, bahArathI catuSkoNa dekhAya che. te narakAvAso nIcethI aNIdAra tIkSNa zastra jevA che. prakIrSaka narakAvAsa - paMkitabaddha narakAvAsonI vacce je chUTA-chavAyA narakAvAso che, tene prakIrNaka (puSpAvakIrNa) narakAvAsa kahe che. te vividha AkAranA che. A sarva narakAvAso aMdarathI goLa che ane bahArathI trikoNa, catuSkoNa Adi vividha AkAranA che ane nIcethI astrA jevA che. naraka pRthvIonA prastaTagata nArakAvAsonI goThavaNI -prathama narakanA prathama prastaTanI madhyamAM sImaMtaka nAmano indraka narakAvAso che. tenI cAre dizAmAM 49-49 ane vidizAmAM 48-48 paMktibaddha narakAvAsA che. A rIte 1 sImaMtaka+49*4=196 dizAgata ane+4884=192 vidizAgata nArakAvAsokula 389 AvalikA baddha(paMkti baddha) narakAvAso prathama prastaTamAM hoya che. bIjA prastaTamAM madhyamAM indraka-mukhya narakAvAsa che. tenI cAre dizAmAM 48-48 ane vidizAmAM 47-47 narakAvAso che. A rIte 1+4884=192+47*4=188= kula 381 paMktibaddha narakAvAso che. A rIte 13 prataramAM 13 indraka ane ATheya dizAnA kula 4433 paMkti baddha ane zeSa ra9,95,57 (ogaNatrIsa lAkha paMcANu hajAra pAMcaso saDasaTha) prakIrNaka narakAvAsA che, badhA maLIne 30,00,000 (trIsa lAkha) narakAvAsA prathama narakamAM thAya che. A ja rIte sAtamI naraka sudhI pratyeka prastaTanI madhyamAM eka indraka(mukhya) narakAvAsa ane tenI dizA-vidizAmAM eka-eka nyUna narakAvAsa samajavA. sAtamI naraka pRthvImAM eka ja prastaTa che. tenI madhyamAM apratiSThAna nAmano indraka narakAvAso che. tenI dizAmAM cAra narakAvAso che, vidizAmAM narakAvAso nathI ane sAtamI narakamAM puSpAvakIrNa nArakAvAso paNa nathI. pratyeka prastaTanA madhyagata indrakanuM nAma tathA dizA-vidizAgata paMktibaddha narakAvAsonuM saMkhyA pramANAdi koSTakamAM darzAvyA che. prathama naraka pRthvInA trIsa lAkha narakAvAsA :prastaTa |narakezvaka nArakAvAsanI cAredizAvartI | cAre vidizAvartI | AvalikA praviSTa nAma narakAvAsa saMkhyA narakAvAsa saMkhyA | kula nArakAvAsa saMkhyA 1 sImaMtaka 49 44 = 196 4844 = 192 1+ 19192 = 389 2 rocaka 48 44 = 192 1+ 192+188 = 381] bhrAnta 47 4 4 = 188 46X4 = 184 | |1+ 188+184 = 373 4 utkrAnta 4644 = 184 45 44 = 180 | |1+ 184+180 = 365 saMbhrAnta 45 44 = 180 44 44 = 176 1+ 180+176 = 3pa7 | 0 | | da|
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti--3: nairayika uddezaka-1 prastaTa |nakendraka narakAvAsanuM nAma AvalikA praviSTa kula narakAvAsa saMkhyA 1+17+172 = 349 1 - 172+168 = 341 1 + 168+164 = 333 1+ 164+160 = 325 1+10+156 = 317 1+15-152 = 309 1+152+148 = 301 1+ 148+144 = 293 4433| kula * AvalikA praviSTa narakAvAsA- 4433 + prakIrNaka 29,95,567 = 30,00,000 narakAvAsa prathama narakamAM che. bIjI naraka pRthvInA pacIsa lAkha narakAvAsA H 1 stanika (dhanika) 36 x 4 = 144 ra stanaka (dhanaka) 35 x 4 = 140 3 manaka 34 x 4 = 136 33 x 4 = 132 4 vanaka 5 ghaTTa 32 x 4 = 128 saMghaTTa 31 x 4 = 124 jihna 30 x 4 = 120 8 ajilla 29 x 4 = 116 9 lola 28 x 4 = 112 10 dezAvarta 27 x 4 = 108 11 stanalolupa (ghanalola) | 26 x 4 = 104 $ asaMbhrAnta 7 vibhrAnta 8 9 10 11 12 13 1||ja tapta zIta vakrAMta cAreAivanI narakAvAsa saMkhyA avakrAMta vikrAMta roruka 44 x 4 = 176 43 x 4 = 172 42 x 4 = 168 41 4 4 = 14 40 x 4 = 160 39 x 4 = 15 38 x 4 = 15ra 37 x 4 = 148 cAre vidizAvartI narakAvAsa saMkhyA 43 x 4 = 172 42 x 4 = 168 41 x 4 = 164 40 x 4 = 160 39 x 4 = 15 38 x 4 = 15ra 37 x 4 = 148 36 x 4 = 144 35 x 4 = 140 34 x 4 = 136 33 x 4 = 13ra 32 x 4 = 128 31 x 4 = 124 30 x 4 = 120 29 x 4 = 116 28 x 4 = 112 27 x 4 = 108 26 x 4 = 104 25 x 4 = 100 19 * AvalikA praviSTa 295 + prakIrNaka 24,97,305 = 25,00,000(pacIsa lAkha) kula narakAvAsA che. trIjI naraka pRthvInA paMdara lAkha narakAvAsA :- 1 tapta 25 x 4 = 100 2 pita 24 x 4 = 96 3 tapana 23 x 4 = 92 4 tApana 22 x 4 = 88 24 x 4 = 96 23 x 4 = 92 22 x 4 = 88 21 x 4 = 84 |1+144 +140 = 285 1 + 140 + 136 = 277 1 + 136 + 132 = 269 1 + 132 + 128 = 261 = 1 + 128 + 124 - 253 1 + 124 - 120 = 245 1 + 120 + 116 = 237 1 + 116 + 112 = 229 1 + 112 + 108 = 221 |1 + 108 + 104 = 213 1 + 104 + 100 = 205 kula = 295 1+100+ 96 = 197 1+ 9 + 92 = 189 1+ 92 + 88 = 181 1+ 88 + 84 = 173
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 190 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra |e | | Ara | | da| ja | | prataTa | narakendra | dizAnA narakAvAsa vidizAnA nArakAvAsa | kula narakAvAsa saMkhyA| nidAgha 21 x 4 = 84 20 x 4 = 0 | 1+84+ 80 = 15 6 prajvalita 20 x 4 = 80 19 X4 = 76 | 1+80+ 76 = 157 7 |ujvalita 19 x 4 = 76 18 44 = 7ra | 1+ 76+ 72 = 149 saMjavalita 1844 = 7ra 17 44 = 68 1+ 7ra + 68= 141 9 |saMprajvalita 17 44 = 68 16 4 4 = 64 | 1 + 68+ 4 = 133 kula- 1,485 AvalikA praviNa-1,485prakIrNaka-14,98,515 = 15,00,000(paMdaralAkha) kala narakavAsA che. cothI naraka pRthvInA dasa lAkha narakAvAsA: 16 4 4 = 64 | 15 44 = 0 | 1+ 64 + 60 = 125 tAra 15 44 = 6O 14 x 4 = 56 1+ O + 5 = 117 | mAra 14 x 4 = pada 13 44 = para | 1+5 + para = 109 vacce (varcasa) 13 44 = para 12 44 = 48 | 1+para+48 = 101 tamaka (tamasa) 12 44 = 48 11 44 = 44 1+ 48+ 44 = 93. |khADakhaDa 11 x 4 = 44 10 x 4 = 40 1+ 44+ 40 = 85 7 |khaDakhaDa 10 x 4 = 40 9 x 4 = 36 1+ 40 + 36 = 77. kula - 707 AvalikA praviSTa 707+ prakIrNaka 9,99,ra93 = 10,00,000(dasa lAkha) narakAvAsA che. pAMcamI naraka pRthvInA traNa lAkha narakAvAsA:khAda (khAta) 9 x 4 = 36 844 = 3ra 1+ 36+ 3 = 9 tamaka (tamasu) | 8 44 = 3ra | 7 4 = 28 1+ 3ra + 28 = 61 |jhaSa (brama). 7 44 = 28 6 4 4 = 24 | 1+ 28+ 24 = 53 andhaka 644 = 24 5 44 = 20 1+ 24+ 20 = 45. | mahAtamisa 5 x 4 = 20 4 x 4 = 16 1+ 20 + 16 = 37. (anya tamasu) kula - 25 AvalikA praviSTa 25 + prakIrNaka 2,99,735 = 3,00,000(traNa lAkha) narakAvAsA che. chaThThI naraka pRthvInA navANuM hajAra navaso paMcANuM narakavAsA - hima 444 = 16 3 44 = 12 1 + 16+ 12 = 29 2 |lAIla 3 44 = 12 2 x 4 = 8 1+ 12+ 8 = 21 | lallake 2 44 = 8 1 44 = 4 1+ 8+ 4 = 13 h h AvalikA praviSTa 63 + prakIrNaka 99,93ra = 99,995 narakAvAsA che.
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3: narayika uddezaka-1 . [ 191 ] nathI sAtamI naraka pRthvInA pAMca narakavAsA - prastaTa nirakezvaka nArakAvAsanuM cAredizAvartI | cAre vidizAvata | AvalikA praviSTa nAma narakAvAsa saMkhyA | narakAvAsa saMkhyA | kula nArakAvAsa saMkhyA 1 |apratiSThAna 441=4 1+ 4 = 5 (pUrvamAM-kAla, pazcimamAMmahAkAla, dakSiNamAM-raurava, uttaramAM- mahAraurava) AvalikA praviSTa-pa narakavAsa che, prakIrNaka narakAvAsa nathI. narakendraka-apratiSThAna narakAvAsa eka lAkha yojanAno goLAkAra che. zeSa cAra narakAvAsa trikoNAkAra ane asaMkhyAta yojanAnA che. naraka pRthvIno AdhAra - | 12 atthiNaM bhaMte ! imIse rayaNappabhAe puDhavIe ahe ghaNodahI ivA, ghaNavAe ivA, taNuvAe ivA, ovAsaMtare ivA? goyamA ! hatA asthi / evaM jaavahesttmaae| bhAvArtha - pragna- he bhagavan! A ratnaprabhA naraka pRthvInI nIce zuM ghanodadhi che, ghanavAta che, tanuvAta che ane zuddha AkAza che? uttara- hA gautama ! che. A pramANe sAte naraka pRthvIonI nIce ghanodadhi, ghanavAta, tanuvAta ane zuddha AkAza che. |13 imIseNaM bhaMte ! rayaNappabhAepuDhavIe kharakaMDe kevaiyaM bAhalleNaM paNNatte? goyamA! solasa joyaNasahassAiMbAhalleNaM pnnnntte| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInA kharakAMDanI jADAI keTalI che? uttara- he gautama! soLa hajAra yojananI jADAI che. |14 imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAepuDhavIe rayaNakaMDe kevaiyaM bAhalleNaM paNNatte? goyamA! ekkaMjoyaNasahassaMbAhalleNaM paNNatte / evaM jaavritte| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInA ratnakAMDanI jADAI keTalI che? uttara-he gautama! eka hajAra yojananI che. A pramANe riSThakAMDa sudhI jANavuM. | 15 imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAepuDhavIe paMkabahule kaMDe kevaiyaM bAhalleNaM paNNatte? goyamA !caurAsIi joyaNasahassAibAhalleNaM pnnnntte| bhAvArtha -prazna-he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInA paMkabahula kAMDanI jADAI keTalI che? uttara-he gautama! corAzI hajAra yojananI che. | 16 imIseNaM bhaMte !rayaNappabhAe puDhavIe Avabahule kaMDe kevaiyaM bAhalleNaM paNNatte? goyamA ! asIijoyaNasahassAIbAhalleNaM pnnnntte| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInA apUbahula kAMDanI jADAI keTalI che? uttarahe gautama ! eMzI hajAra yojananI che.
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 192 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra | | 17 imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe ghaNodahI kevaiyaM bAhalleNaM paNNatte? goyamA!vIsaMjoyaNasahassAI bAhalleNaM paNNatte / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInA ghanodadhinI jADAI keTalI che? uttara- he gautama! vIsa hajAra yojananI che. |18 imIseNaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe ghaNavAe kevaiyaMbAhalleNaM paNNatte? goyamA! asakhejjAijoyaNasahassAiMbAhalleNaM pnnnntte| evaMtaNuvAe vi, ovaasNtrevi| bhAvArtha - prazna - he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInA ghanavAtanI jADAI keTalI che? uttara- he gautama! asaMkhyAta hajAra yojananI che. A ja rIte tanuvAta ane AkAzAMtaranI paNa jADAI asaMkhyAta hajAra yojananI che. | 19 sakkarappabhAe NaM bhaMte ! puDhavIe ghaNodahI kevaiyaM bAhalleNaM paNNatte? goyamA ! bIsaMjoyaNasahassAiMbAhalleNaM pnnnntte| bhAvArtha-prazna- he bhagavan! zarkarA prabhA pRthvInA ghanodadhinI jADAI keTalI che? uttara-he gautama! vIsa hajAra yojananI che. | 20 sakkarappabhAe gaMbhaMte ! puDhavIe ghaNavAe kevaiyaM bAhalleNaM paNNate? goyamA ! asaMkhejjAiMjoyaNasahassAiMbAhalleNaM paNNatte / evaM taNuvAe vi, ovAsaMtare vi / jahA sakkarappabhAetaheva jaavahesttmaae| bhAvArtha-prazna- he bhagavana! zarkarA prabhA pRthvInA ghanavAtanI jADAI keTalI che? uttara- he gautama! asaMkhyAta hajAra yojananI che. A ja rIte tanuvAta ane AkAzanI paNa asaMkhyAta hajAra yojananI jADAI che. bIjI naraka pRthvI zarkaraprabhAnA ghanodadhi, ghanavAta, tanuvAta ane AkAzanA varNana pramANe ja sAtamI naraka pRthvI sudhInI sarva pRthvIonA ghanodadhi vagerenuM kathana karavuM joIe. vivecana : prastuta sUtromAM naraka pRthvInA AdhArabhUta padArthonI jADAInuM pratipAdana che. AkAza sivAya pratyeka vastune koI paNa AdhAranI AvazyakatA rahe ja che. tadanusAra ratnaprabhA prathama naraka pRthvI ghanodadhi eTale ghanIbhUta thayelA, barapha jevA jAmelA pANInA AdhAre sthita che. A ghanIbhUta thayeluM pANI tathAvidha jagasvabhAve hAlatuM-cAlatuM nathI, temAM pRthvIo kadApi DUbatI paNa nathI. A ghanodadhi svayaM ghanavAtanA AdhAre sthita che. te ghanavAta, ghanIbhUta(ghaTTa-nakkara) vAyu rUpa che. A ghanavAta paNa tanuvAta (pAtaLA vAyu)nA AdhAre sthita che ane te tanuvAta paNa zuddha AkAzanA AdhAre sthita che. AkAza svayaM pratiSThita rahI zake che, tene anya koI paNa AdhAranI AvazyakatA hotI nathI, kAraNa ke AkAza ja lokanA sarva dravyone AdhArabhUta thAya che.
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ (pratipatti-3: naivika udazaka-1 193 ] ghanodadhi ane ghanodadhi valaya Adi dareka narakapRthvInI pharate ghanodadhi Adi valaya dareka naraka pRthvInI nIce ghanodadhi Adi 1lI 20,000 yo. vanodadhi asaMkhyAta . nivArya asaMkhyAta yo. tanuvAyuM asaMkhyAta tho. kAkAza R. B+ tho : pI. ya E, 1. vanodadhi valaya 2. ghanavAyu valaya 3. tanuvAyu valaya | | 4 thI narakamRthvI aloka aloka 5mI narakepRthvI -------- ----- = = = * * ---- ThThI narekapRthvI 7mI narakamRthvI aloka
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra saMkSepamAM AkAzanI upara tanuvAta, tenI upara ghanavAta, tenI upara ghanodadhi ane tenI upara naraka pRthvI sthita che. A viSayanI spaSTatA mATenA be daSTAMta A pramANe che- 194 (1) koI vyakti mazakane havAthI phulAvIne tenA moDhAne ane vacalA bhAgane dorIthI bAMdhIne pachI mazakanuM moDhuM kholI uparanA bhAgamAM pANI bharI, pharIthI mazakanuM moDhuM bAMdhI de ane pachI vaccenuM baMdhana kholI nAMkhe, to mazakanA uparanA bhAgamAM je pANI che, te uparanA bhAgamAM ja raheze arthAt nIce bharelI havA upara ja te pANI TakI rahe che paraMtu te pANI nIce jatuM nathI. jema te pANI nIce bharelA vAyunA AdhAre ja TakI rahe che, e ja rIte ghanavAtanI upara ghanodadhi TakI rahe che. (2) koI vyakti khAlI DabaluM(havA bhareluM) athavA havA bharelI mazakane kamare bAMdhIne pANImAM utare to te vyakti pANImAM DUbatI nathI, te sapATI para ja rahe che. te havAnA AdhAre, pANInA u52 rahe che. tevI rIte ghanavAta upara ghanodadhi ane ghanodadhi para pRthvIo TakI zake che. sAte ya narakabhUmio eka bIjAnI nIce-nIce che paraMtu te taddana joDAyelI nathI. tenI vacce ghaNu ja aMtara che. te aMtaramAM pratyeka naraka pRthvInI vacce ghanodadhi, ghanavAta, tanuvAta ane zuddha AkAza che. prathama naraka pRthvInI nIce 20,000 yojana sudhI ghanodadhi che, tyAra pachI asaMkhyAta hajAra yojana sudhI ghanavAta che, tyAra pachI asaMkhyAta hajAra yojana sudhI tanuvAta che. tyAra pachI asaMkhyAta hajAra yojana sudhI zuddha AkAza che ane tyAra pachI bIjI zarkarAprabhA naraka pRthvI che, tenI nIce paNa te ja kramathI, teTalI ja jADAImAM ghanodadhi, ghanavAta, tanuvAta ane AkAza dravya che. A rIte sAte naraka pRthvI paryaMta jANavuM. kharakAMDanA soLa vibhAga che ane pratyeka vibhAganI jADAI eka hajAra yojananI che. soLa kAMDonI kula jADAI 16,000(soLa hajAra) yojana che, bIjA paMkabahula kAMDanI jADAI84,000(corAsI hajAra) yojana che ane aghdhahula kAMDanI jADAI 80,000(eMsI hajAra)yojana che. A rIte ratnaprabhAnA traNe ya kAMDonI jADAI meLavavAthI ratnaprabhAnI jADAI 1,80,000(eka lAkha eMsI hajAra) yojananI thAya che. anya narakapRthvImAM koI vibhAga-kAMDa nathI. ratnaprabhAdi pRthvImAM varNAdimAM dravyoH 21 imINa bhaMte! rayaNappabhApuDhavIe asIuttara joyaNasayasahassabAhallAe khettaccheeNaM chijjamANIe atthi davvAiM vaNNao kAla-NIla-lohiya hAlidda sukkilAI, gaMdhao surabhi gaMdhAiMdubbhigaMdhAI, rasao tittakaDuyakasAya aMbila-mahurAI, phAsao kakkhaGamauyagaruyalahuya sIya-usiNa- NiddhalukkhAI, saMThANao parimaMDala- vaTTa-tasa - caurasa- Ayaya saMThANapariNayAI aNNamaNNabaddhAiM aNNamaNNapuTThAI, aNNa-maNNaogADhAI, aNNamaNNasiNehapaDibaddhAI annnnmaLapaDattAvikRti ? poyamA ! hatA asthi / bhAvArtha :- prazna-he bhagavan! eka lAkha eMsI hajAra yojana jADAIvALI ane kSetracchedana-buddhi dvArA pratarakAMDa Adi rUpamAM vibhakta, A ratnaprabhA pRthvInA varNathI kALA, nIlA, lAla, pILA ane sapheda; gaMdhathI surabhigaMdhavALA ane durabhigaMdhavALA; rasathI tIkhA, kaDavA, kaSAyelA, khATA, mIThA tathA sparzathI kaThora, komaLa, bhAre, halakA, zIta, uSNa, snigdha ane rUkSa; saMsthAnathI parimaMDala(baMgaDI samAnagoLa)
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3 : nairayika uddezaka-1 195 vRtta (lADavAnI jema goLa)trikoNa, catuSkoNa ane Ayata dravyo zuM paraspara baMdhAyelA, paraspara sparzAyelA, paraspara avagADha, paraspara snigdhatA dvArA pratibaMdhita, paraspara kSIra-nIranI jema samudAyapaNAthI sAthe rahelA avibhakta che ? uttara- hA, gautama ! tema che. 22 imINaM bhaMte! rayaNappabhAepuDhavIe kharakaMDassa solasajoyaNasahassa - bAhallassa khettaccheeNaM chijjamANassa atthi davvAiM vaNNao kAla jAvapariNayAI ? goyamA ! haMtA atyi bhAvArtha:- prazna--he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInA soLa hajAra yojananI jADAIvALA anekSetra vibhAganI apekSAe vibhakta kharakAMDamAM varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnarUpamAM pariNata dravyo zuM paraspara baMdhAyelA yAvat paraspara avibhakta che ? uttara- hA, gautama ! te ja pramANe kache. 23 imI NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe rayaNaNAmagassa kaMDassa joyaNasahassabAhallassa khettaccheeNaM chijjamANassa atthi davvAiM vaNNao kAla jAva pariNayAi ? goyamA ! taM ceva jAva haMtA atthi / evaM jAvariTThassa / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan ! A ratnaprabhA pRthvInA eka hajAra yojananI jADAIvALA ane kSetra vibhAganI apekSAe buddhi dvArA pratarAdi rUpamAM vibhakta ratna nAmanA kAMDamAM zuM uparokta varNAdiyukta pariNata dravyo yAvat te paraspara avibhakta che? uttara- hA, gautama ! te ja pramANe che. A ja rIte riSTa nAmanA soLamAM kharakAMDa sudhI jANavuM joIe. 24 imI NaM bhaMte! rayaNappabhAepuDhavIe paMkabahulassa kaMDassa caurAsIi joyaNasahassabAhallassa khettaccheeNa chijjamANassa taM ceva / evaM Ava bahulassa vi asIijoyaNa sahassabAhallassa / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! A ratnaprabhA pRthvInA corAsI hajAra yojananI jADAIvALA ane buddhi dvArA pratarAdi rUpamAM vibhakta paMkabahula kAMDamAM zuM pUrvavarNita dravyo che ?uttara- hA, gautama ! che. A pramANe eMsI hajAra yojananI jADAIvALA aghdhahula kAMDamAM paNa uparokta varNAdiyukta dravyo che. 25 imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhApuDhavIe ghaNodadhissa vIsaM joyaNasahassa - bAhallassa khettaccheeNaM taheva pucchA ? goyamA ! haMtA atthi / evaM ghaNavAyassa asaMkhejjajoyaNasahassabAhallassa taheva / taNuvAyassa, ovAsaMtarassa vi taM ceva / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! A ratnaprabhA pRthvInA vIsa hajAra yojananI jADAIvALA ane buddhi dvArA vibhakta ghanodadhimAM uparokta varNAdiyukta dravyo che? uttara- hA gautama ! che. A ja pramANe asaMkhyAta hajAra yojananI jADAIvALA ghanavAta, tanuvAtamAM tathA zudgha AkAzamAM paNa varNAdiyukta dravyo che. 26 sakrappabhANaM bhaMte ! puDhavIe battIsuttarajoyaNasayasahassabAhallAe khettaccheeNa chijjamANIe atthi davvAiM vaNNao jAvaghaDattAe ciTThati ? goyamA ! haMtA atthi /
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra evaMghaNodahissa vIsajoyaNasahassabAhallassa,ghaNavAyassa asaMkhejjajoyaNasahassa bAhallassa / evaM jAvaovAsaMtarassa / jahA sakkarappabhAetaheva jAvaahesattamAe vi| bhAvArtha :-prazna- he bhagavan! eka lAkha batrIsa hajAra yojanAnI jADAIvALI ane buddhi dvArA pratarAdi rUpamAM vibhakta zarkarA prabhA pRthvImAM varNAdiyukta dravyo zuM paraspara baMdhAyelA yAvatu paraspara avibhakta che? uttara- hA, gautama ! che. A ja rIte vIsa hajAra yojananI jADAIvALA ghanodadhi, asaMkhyAta hajAra yojananI jADAIvALA ghanavAta, tanuvAta ane AkAzanA viSayamAM paNa jANavuM joIe. zarkarA prabhAnI jema A ja kramathI saptama tamastamA naraka pRthvI sudhI kathana karavuM joIe. vivecana : - prastuta sUtramAM sAte ya naraka pRthvIomAM, ratnaprabhA pRthvInA traNe kAMDomAM, ghanodadhi, ghanavAta, tanuvAta ane AkAzAMtaromAM pudgala dravyonI sattAnuM kathana che. ratnaprabhA Adi pRthvI paugalika che, tethI tenA pratyeka vibhAgamAM pAMca varNa, be gaMdha, pAMca rasa, ATha sparza ane pAMca saMsthAna yukta pudgala dravya hoya che. te pudgala dravyo anyonyabaddha, anyonya spaSTa, anyonya avagADha, anyonya pratibaddha ane anyonya avibhakta che. kamaLa puSkA - te dravyo paraspara spaSTa che, eka bIjAne sparzIne rahyA che. mAmaiLo dArUM-jyAM eka dravya che tyAM dezathI athavA sarvathI bIjA dravya paNa rahelA hoya che. A rIte te dravyo paraspara avagADha che. sAmaUdipabitADuM:- snehaguNanA kAraNe paraspara maLelA rahe che, tethI ekanA calAyamAna thavAthI bIjA paNa calita thAya che ane ekane grahaNa karavAthI bIjA paNa grahaNa thAya che. te dravyo paraspara pratibaddha kahevAya che. aUUUUvaDApariti-kSIranIranI jema ekabIjAmAM pragADharUpe maLelA arthAt sammilita rUpe rahyA che. naraka pRthvIno AkAra:| 27 imANaM bhaMte ! rayaNappabhA puDhavI kiM saMThiyA paNNattA? goyamA !jhallari saMThiyA pattI | bhAvArtha -prazna- he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvIno AkAra kevo che? uttara- he gautama! jhAlara (khaMjarI)nA AkAra jevo che. | 28 imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe kharakaMDe kiM saMThie paNNatte? goyamA ! jhallarisaMThie pnnnntte| bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInA kharakAMDano AkAra kevo che? uttara-he gautama! khaMjarInA AkAra jevo che.
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3: narayika uddezaka-1 . [ 197] |29 imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe rayaNakaMDe kiMsaMThie paNNatte ? goyamA ! jhallarisaThie paNNatte / evaM jAvari? / evaM paMkabahule vi evaM Avabahule vi, dhaNodahI vi, ghaNavAe vi, taNuvAe ovAsaMtare vi / savve jhallarisaMThie pnnnntte| bhAvArtha -prazna- he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInA ratnakAMDano AkAra kevo che? uttara- he gautama! khaMjarInA AkAra jevo che. A ja rIte riNakAMDa sudhI kahevuM joIe. A ja rIte paMkabahulakAMDa, abahulakAMDa, ghanodadhi, ghanavAta, tanuvAta ane AkAzAMtarano AkAra paNa jhAlaranA AkAra jevo che. | 30 sakkarappabhA NaM bhaMte ! puDhavI kiM saMThiyA paNNattA? goyamA !jhallari saMThie pattA bhAvArtha - prazna- he bhagavan! zarkarA prabhA pRthvIno AkAra kevo che? uttara-he gautama! jhAlaranA AkAra jevo che. | 31 sakkarappabhAeNaMbhate !puDhavIeghaNodahI kiMsaiThiepaNNatte?goyamA !jhallarisaMThie pnnnntte| evaM jAvaovAsaMtare,jahAsakkarappabhAevattavvayAtaheva jaavahesttmaaevi| bhAvArtha -prazna- he bhagavan! zarkarA prabhA pRthvInA ghanodadhino AkAra kevo che? uttara- he gautama! khaMjarInA AkArano che. A rIte zarkarAprabhAnA avakAzAntara sudhI kahevuM joIe. zarkarA prabhAnI vaktavyatA anusAra zeSa pRthvIonI arthAt sAtamI pRthvI sudhInI vaktavyatA jANavI joIe. vivecana : - narakamRthvI onuM saMsthAnA prastuta sUtramAM naraka pRthvInA narake pRthvIno jhalarI AkAra saMsthAnanuM kathana che. ratnaprabhA Adi naraka pRthvIno AkAra phI -khaMjarI jevo goLAkAra che arthAt jADAI alpa ane laMbAI-pahoLAI adhika che. tenA AdhArabhUta ghanodadhi ghanavAta Adi dravyo paNa te ja AkAre saMsthita che. naraka pRthvIonuM alokathI aMtara:| 32 imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe purathimillAo carimaMtAo kevaiyaM abAhAe loyate paNNatte? goyamA ! duvAlasahi joyaNehiM abAhAe loyate paNNatte, e vaMdAhiNillAo, paccatthimillAo, uttrillaao| bhAvArtha -prazna- he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInI pUrva dizAnA caramAMtathI lokAMta keTalo dUra che? uttara- he gautama! bAra yojana dUra lokata che. A ja rIte dakSiNa dizA, pazcima dizA ane uttara dizAnA caramAMtathI bAra yojana dUra lokAMta che. | 33 sakkarappabhAe puDhavIe NaM bhaMte ! purathimillAo carimaMtAo kevaiyaM abAhAe loyate paNNatte? goyamA !tibhAgUNehiM terasahiM joyaNehiM abAhAe loyaMte paNNatte / evaM cauddisiM vi|
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198 | zrI jIvAjIvAbhigama sUtra bhAvArtha - prazna- he bhagavan! zarkarA prabhA pRthvInA pUrva dizAnA caramAMtathI lokAMta keTalo dUra che? uttara- he gautama! trIjo bhAga(3 yojana) jUna tera yojana dUra lokata che. A rIte cAre dizAothI lokAMtanuM aMtara kahevuM joIe. |34 vAluyappabhAe puDhavIeNaM bhaMte ! purathimillAo pucchA? goyamA !satibhAgehi terasahiM joyaNehiM abAhAe loyaMte pnnnntte| evaM cauddisi pi; evaM savvAsiM causu disAsu pucchiyavvaM / paMkappabhApuDhavIe coddasahiMjoyaNehiM abAhAe loyaMte paNNatte / paMcamAe tibhAgUNehiM paNNarasahiMjoyaNehiM abAhAe loytepnnnntte| chaTThIe satibhAgehiM paNNarasahiMjoyaNehi~ abaahaaeloytepnnnntte| sattamIe solasahi joyaNehi abAhAe loyaMte paNNatte / evaM jaavuttrillaao| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! vAlukAprabhA pRthvInA pUrva dizAnA caramAMtathI lokAMta keTalo dUra che? uttara- he gautama! trIjA bhAga sahita tera yojana dUra lokAMta che. A ja rIte cAre dizAothI lokAMtanuM aMtara jANavuM. A ja rIte badhI naraka pRthvIonI cAre dizAonA lokAMtanA aMtara saMbaMdhita prazno karavA joIe. paMkaprabhAnA caramAMtathI cauda yojana dUra lokAMta che. pAMcamI dhUmaprabhAnA caramAMtathI trIjA bhAga nyUna paMdara yojana dura lokAMta che. chaThThI tama:prabhAnA caramAMtathI trIjA bhAga sahita paMdara yojana dUra lokAMta che. sAtamI pRthvInA caramAMtathI soLa yojana dUra lokAMta che. A ja rIte uttara dizAnA caramAMta sudhI jANavuM joIe. ghanodadhi Adi valaya:| 35 imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe purathimille carimaMte kaivihe paNNatte? goyamA !tivihe paNNatte,tajahA-ghaNodadhivalae, ghaNavAyavalae, tnnuvaayvle| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInI pUrva dizAnA caramAtanA keTalA prakAra che? uttara- he gautama!traNa prakAra che- ghanodavi valaya, ghanavAta valaya ane tanuvAta valaya. | 36 imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe dAhiNille carimaMte kaiivihe paNNatte? goyamA !tivihe paNNatte evaM jAvauttarille, evaM savvAsiM jAva ahesattamAe uttrille| bhAvArtha - prazna - he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInI dakSiNa dizAnA caramAtanA keTalA prakAra che? uttara- he gautama ! traNa prakAra che- ghanodadhi valaya, ghanavAta valaya ane tanuvAta valaya. A ja rIte uttara dizAnA caramAMta sudhI kahevuM joIe. A ja rIte sAtamI pRthvI sudhInI badhI pRthvIonA uttarI caramAMta sudhInA sarva caramAMtonA traNa prakAra kahevA joIe. vivecana : prastuta sUtramAM naraka pRthvIonA caramAMtathI alokanA aMtarane samajAvyuM che. pratyeka pRthvInA traNe valayanA vistArano saravALo karatAM jeTalA yojana thAya teTalA yojana dUra
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: nairayika uddezaka-1 aloka rahe che. jema ke- ratnaprabhA pRthvInI comera samazreNIe ghanodadhinI pahoLAI yojana, ghanavAtanI sADA cAra yojana ane tanuvAtanI doDha yojananI che. A rIte kula 6+4 + 1 = 12 yojana thAya che. ratnaprabhA pRthvInI pUrva dizAnA caramAMtathI aloka bAra yojana dUra che arthAt ratnaprabhA pRthvInI pUrva dizAnA caramAMta ane alokanA vacce bAra yojananuM aMtara che. A ja rIte ratnaprabhA pRthvInA dakSiNa, pazcima ane uttaranA caramAMtathI paNa bAra yojana dUra aloka che. 199 zarkarAprabhA pRthvInI dizAo ane vidizAonA caramAntathI aloka trIjo bhAga nyUna tera yojana (12 3 yojana) dUra che. vAlukAprabhAnA dizA, vidizAonA caramAMtathI aloka trIjA bhAga sahita tera yojana (13 3 yojana) dUra che. paMkaprabhA ane alokanI vacce 14 yojananuM aMtara che. dhUmaprabhA ane AlokanI vacce trIjobhAga nyUna paMdara yojana (14 3 yojana)nuM aMtara che. tamaHprabhA ane alokanI vacce tribhAga sahita paMdara yojana (15 3 yojana) ane adhaHsaptama pRthvInA caramAMta ane alokanI vacce soLa yojananuM aMtara che. ghanodadhi Adi valayono vistAra : 37 imIse NaM bhaMte! rayaNappabhAe puDhavIe ghaNodadhivalae kevaiyaM bAhalleNaM paNNatte ? goyamA ! cha joyaNANi bAhalleNaM paNNatte / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan ! A ratnaprabhA pRthvInA ghanodadhi valayanI jADAI keTalI che ? uttara- he gautama ! cha yojananI che. 38 sakkarappabhAe puDhavIe ghaNodadhivalae kevaiyaM bAhalleNaM paNNatte ? goyamA ! satibhAgAi cha joyaNAI bAhalleNaM paNNatte / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! zarkarAprabhA pRthvInA ghanodadhi valayanI jADAI keTalI che ? uttara- he gautama ! trIjA bhAga sahita cha yojananI (6 3 yojananI) jADAI che. 39 vAluyappabhAe puDhavIe ghaNodadhi valae kevaiyaM bAhalleNaM paNNatte ? goyamA ! tibhAgUNAI satta joyaNAI bAhalleNaM paNNatte / evaM eeNaM abhilAveNaM paMkappabhAe sattajoyaNAI bAhalleNaM paNNatte / dhUmappabhAe satibhAgAiM sattajoyaNAiM paNNatte / tamappabhAe tibhAgUNAiM atttthjoynnaaiN| tamatamappabhAe aTThajoyaNAI / bhAvArtha :- prazna he bhagavan vAlukAprabhAnA ghanodadhi valayanI jADAI keTalI che ? uttara- hegautama ! trIjo bhAga nyUna sAta (63) yojananI che. A ja rIte paMkaprabhAnA ghanodadhi valayanI jADAI sAta yojana, dhUmaprabhAnI trIjA bhAga sahita sAta (7 3 ) yojana, tamaHprabhAnI trIjo bhAga nyUna ATha (7 3)yojana ane tamaHtamaHprabhAnI ATha yojananI ghanodadhi valayanI jADAI che. 40 imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe ghaNavAyavalae kevaiyaM bAhalleNaM paNNatte ?
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 200 zrI jIvAjIvAbhigama satra goyamA ! addhapaMcamAiMjoyaNAIbAhalleNaM / bhAvArtha:-prazna- bhagavana ! sA ratnaprabhA pRthvInA dhanavAta vayanI 21515326ii cha? 6ttrhe gautama! sADA cAra yojana che. 41 sakkarappabhAe puDhavIe ghaNavAyavalae kevaiyaM bAhalleNaM paNNatte? goyamA ! kosUNAIpaMcajoyaNAIbAhalleNaM paNNatte / ___ evaMeeNaMabhilAveNaMvAluyappabhAepaMcajoyaNAiMbAhalleNaM, paMkappabhAe sakkosAI paMcajoyaNAiMbAhalleNaM, dhUmappabhAe addhchtttthaaiNjoynnaaiNbaahllennN| tamappabhAekosUNAI cha joyaNAIbAhalleNa, ahesattamAe cha joyaNAIbAhalleNaM pnnnntte| bhAvArtha:-prazna- bhagavan ! zarApramAnA dhanavAta vayanI 51532ii cha ? 6ttara- gautama! 16 nyUna pAya(41)yonanI che. A ja rIte vAlukAprabhAnA ghanavAta valayanI jADAI pAMca yojana, paMkaprabhA ghanavAta valayanI eka gAu adhika pAMca(5)yojana, dhUmaprabhAnI sADA pAMca(53)yojana, tama prabhAnI eka gAu nyUna cha (51)yona mane tamastamA pRthvInA (dhanAta yanal) 7 yonanI Pass. |42 imIseNaM bhaMte ! rayaNappabhApuDhavIe taNuvAyavalae kevaiyaM bAhalleNaM paNNate? goyamA ! chakkoseNaM bAhalleNaM paNNatte / evaM eeNaM abhilAveNaM sakkarappabhAe satibhAge chakkose bAhalleNaM / vAluyappabhAe tibhAgUNe satta kosaMbAhalleNaM, paMkappabhAe puDhavIe sattakosaMbAhalleNaM,dhUmappabhAesatibhAgesattakosebAhalleNaM,tamappabhAetibhAgUNe aTThakose bAhalleNaM, ahesattamAe puDhavIe aTThakose bAhalleNaM pnnnntte| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInA tanuvAta valayanI jADAI keTalI che? uttara- he gautama ! cha gAu arthAt doDha yojana che. A rIte zarkarAprabhAnA tanuvAta valayanI jADAI trIjA bhAga sahita cha (6)gAu, vAlukAprabhAnI trIjo bhAga nyUna sAta (3)gAu, paMkaprabhAnI sAta gAu, dhUmaprabhAnI trIjA bhAga sahita sAta (73)gAu, tama prabhAnI trIjo bhAga nyUna ATha (73)gAu ane adhaHsaptama pRthvInA tanuvAta valayanI jADAI ATha gAu che. |43 imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe ghaNodadhivalayassa cha joyaNabAhallassa khettaccheeNaM chijjamANassa atthidavvAivaNNaokAlaNIla-lohitahAliddasukkilAI jAvaaNNamaNNa ghaDattAe ciTThati? goyamA !hatA asthi / bhAvArtha -prazna-he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInA chayojana vistRta ghanodadhi valayAnA buddhi dvArA vibhAjita vibhAgomAM varNathI kALA, nIlA, rakta, pILA ane zveta varNavALA dravyo zuM paraspara baMdhAyelA yAvat vimata cha ? 612- gautama ! che. |44 sakkarappabhAeNaM bhaMte !puDhavIe ghaNodadhivalayassasatibhAgachajjoyaNa-bAhallassa
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3: nairayika uddezaka-1 [ 201] khettaccheeNaM chijjamANassa jAvaaNNamaNNa ghaDatAe ciTThati ? goyamA ! haMtA asthi / evaM jAva ahesattamAe, jajassa bAhallaM / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! zarkarA prabhA pRthvInA trIjA bhAga sahita cha yojana vistRta ghanodadhi valayanA buddhi dvArAvibhAjita vibhAgomAM varNathI kALA Adidravyo zuM paraspara baMdhAyelA vAva,avibhakta che? uttara- hA, gautama! che. A ja rIte je naraka pRthvInA valayanI jeTalI jADAI che, te vizeSaNa sahita saptama pRthvInA ghanodadhi valaya sudhI kahevuM joIe. |45 imIseNaMbhaMte !rayaNappabhAepuDhavIeghaNavAyavalayassa addhapaMcamajoyaNa bAhallassa khettacheeNa chijjamANassa jAvaaNNamaNNa ghaDatAe ciTThati? goyamA !hatA asthi / evaM jAva ahesattamAe, jajassa bAhallaM / evaM taNuvAyavalayassa vi jAva ahesattamAe,ja jssbaahll| bhAvArthaH-prazna- he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInA sADA cAra yojana jADAIvALA ghanavAta valayanA buddhi dvArA vibhAjita vibhAgomAM varNAdi pariNata dravyo zuM paraspara baMdhAyelA yAvatu avibhakta che? uttara- hA, gautama ! che. A pramANe je naraka pRthvInA ghanavAta valayanI jeTalI jADAI che te vizeSaNa sahita saptama pRthvI sudhI kahevuM joIe. A ja rIte tanuvAta valayanA viSayamAM sAtamI naraka pRthvI sudhI jADAInA parimANa sAthe kathana karavuM. |46 imIseNaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe ghaNodadhivalae kiM saMThie paNNatte? - goyamA ! vaTTe valayAgArasaMThANasaMThie pnnnntte| jeNaMimarayaNappabhaMpuDhaviMsavvao samaMtA saMparikkhittA NaM ciTThai, evaM jAva ahesattamAe puDhavIe ghaNodadhivalae; NavaraM appaNappaNaM puDhaviM saMparikkhittANaM ciTThai / bhAvArtha:-prazna- he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInA ghanodadhivalayano AkAra kevo che? uttara- he gautama! ghanodadhi valaya goLa ane valayakAra che. te ratnaprabhA pRthvIne cAreya bAjuthI gherIne rahelo che. A pramANe sAte ya pRthvIonA ghanodadhi valayano AkAra samajavo joIe vizeSatA e che ke te pota potAnI pRthvIne gherIne rahelA che. |47 imIseNaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe ghaNavAyavalae kiM saMThie paNNatte? goyamA! vaTTe valayAgArasaMThANasaThie pnnnntte| jeNaM imIseNaMrayaNappabhAe puDhavIe ghaNodadhivalayaM savvao samaMtA saMparikkhittANaM ciTThai / evaM jAvaahesattamAe ghnnvaatvle| bhAvArtha -prazna- he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInA ghanavAta valayano AkAra kevo che? uttara-he gautama!goLa ane valayAkAra che. te ratnaprabhA pRthvInA ghanodadhivalayane cAreya bAjuthI gherIne rahelo che. A rIte sAte pRthvIonA ghanavAta valayano AkAra jANavo joIe. |48 imIseNaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe taNuvAyavalae kiM saMThie paNNatte? goyamA!
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 202 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra vaTTe valayAgArasaMThANasaMThie jAvaje NaM imIse rayaNappabhAe puDhavIe ghaNavAyavalayaM savvao samatA saMparikkhittANaM ciTThai / evaM jAva ahesattamAe taNuvAyavalae / bhAvArtha - praznahe bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInA tanuvAta valayano AkAra kevo che? uttaragautama! goLa ane valayAkAra che. te ghanavAta valayane cAreya bAjuthI gherIne rahelo che. A rIte saptama pRthvI sudhInA tanuvAta valayano AkAra jANavo joIe. vivecana : - prastuta sUtromAM naraka pRthvI ane alokanI vacce AvelA ghanodadhi Adi valayonuM pramANa ane AkArAdinuM varNana che. pratyeka naraka pRthvI ane alokanI vacce ghanodadhi, ghanavAta ane tanuvAta valaya che. pratyeka narakapRthvInI cArebAju (cAreya dizA-vidizAmAM) ghanodadhi Adi vIMTaLAIne rahyA che, te ghanodadhi AdinI madhyamAM narakano pRthvIpiMDa che. A rIte ghanodadhi vagere valayAkAre hovAthI te ghanodadhi valaya, ghanavAta valaya ane tanuvAta valaya kahevAya che. A valayonI uMcAI potapotAnI pRthvInI jADAI pramANe che ane tenI jADAI bhinna-bhinna che, je sUtrArthathI spaSTa che. ratnaprabhA pRthvInA ghanodadhinI jADAI cha yojana, ghanavAtanI jADAI sADA cAra yojana ane tanuvAtanI jADAI cha gAu arthAt doDha yojana che. - naraka puthvIonA ghanodadhi AdivalayonI jADAInI vRddhinuM pramANa A pramANe che-pratyeka ghanodadhi valayanI jADAImAM yojanAno trIjo bhAga umeravAthI, ghanavAta valayanI jADAImAM eka gAu umeravAthI ane tanuvAta valayanI jADAImAM gAuno trIjo bhAga umeravAthI AgaLa-AgaLanA valayonI jADAInuM mApa prApta thAya che. sUtramAM ghanodadhinI vRddhimAM yojanathI, ghanavAta-tanuvAta valayanI vRddhimAM gAuthI kathana che. te pratyeka valayonI vRddhinuM pramANa koSTakamAM spaSTa karyuM che. narakanA ghanodadhi Adi valayonI pahoLAI ane alokana aMtara :naraka | ghanodadhi ghanavAta tanuvAta traNe ya valayonI kalA pahoLAI ane valaya valaya valaya alokanuM aMtara 1 | yojana| +| 4 yojana | +| 1kyojana = 12 yojanA 2 | yojana | +| 4 phU yojana| +| 1+ yojana =| 123 yojanA -- - - 3 | yojana | | pa yojana | +|1+ yojana| = 13; yojana 4 | 7 yojana [+pa yojana| +| 12 yojana | 14 yojanA 5 | 73 yojana| +[ pa yojana | +|1+ 1 yojana =| 143 yojanA 6 | 73 yojana| +| par yojana| +]1 yojana| = 153 yojanA 7 | 8 yojana | +| yojana | +]2 yojana = 16 yojana E | | | | |
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3: nairayika uddezaka-1 203 naraka pRthvIonI laMbAI, pahoLAI, paridhiH|49 imANaM bhaMte !rayaNappabhApuDhavI kevaiyaM AyAmavikkhaMbheNaM ? goyamA ! asaMkhejjAI joyaNasahassAiMAyAmavikkhabheNaM, asaMkhejjAiMjoyaNasahassAiMparikkheveNaM pnnnnttaa| evaMjAva ahesttmaa| bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInI laMbAI, pahoLAI ane paridhi keTalI che? uttara-he gautama!AratnaprabhA pRthvI asaMkhyAta hajAra yojana lAMbI ane pahoLI tathA asaMkhyAta hajAra yojananI paridhivALI che. A ja rIte saptama pRthvI sudhI kahevuM joIe. 50 imANaMbhaMte ! rayaNappabhApuDhavI aMteyamajjheyasavvatthasamA bAhalleNaMpaNNattA? haMtA goyamA ! imANaM rayaNappabhApuDhavI aMte ya majjheyasavvattha samA bAhalleNaM, evaM jaavahesttmaa| bhAvArtha -prazna-he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvI aMtamAM, madhyamAM sarvatra samAna vistAravALI che? uttara- hA gautama! A ratnaprabhA pRthvI aMtamAM ane madhyamAM sarvatra samAna(eka lAkha, esI hajAra yojana) jADAIvALI che. A ja rIte sAtamI pRthvI sudhI kahevuM joIe. vivecana - pUrvanA sUtromAM sAte naraka pRthvInI UMDAI-jADAInuM kathana karyuM hatuM. prastuta sUtramAM sAte naraka pRthvIonI laMbAI, pahoLAI ane paridhinuM tathA jADAInI samAnatAnuM nirUpaNa che. ratnaprabhA pRthvInI laMbAI, pahoLAI eka rajU ane tenI paridhi kaMIka adhika traNa rajuM pramANa che. A rIte bIjI naraka pRthvI be raju lAMbI, pahoLI che. te ja rIte kramazaH vadhatAM sAtamI naraka pRthvI sAta rajju lAMbI, pahoLI ane traNa guNI paridhivALI che. sutramAM sAte narakanI laMbAI, pahoLAI ane paridhine asaMkhyAta hajAra yojana pramANa ja kahI che, kAraNa ke eka raju asaMkhyAta hajAra yojana pramANa hoya che. pratyeka naraka paththIo asaMkhya yojananI laMbAI-pahoLAImAM sarvatra eka samAna jADAIvALI che arthAt siddhazilAnI jema kyAMka jADI, kyAMka pAtaLI ema nathI. naraka pRthvImAM sarva jIva ane pudgalonI utpatti-praveza: 51 imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe savvajIvA uvavaNNapuvvA ? savvajIvA uvvaNNA? goyamA ! imIseNaM rayaNappabhAe puDhavIe savvajIvA uvavaNNapuvvA,NocevaNaM savvajIvA uvavaNNA / evaM jAvaahesattamAe puddhviie| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! zuM A ratnaprabhA pRthvImAM sarva jIvo pUrve-bhUtakALamAM kyAre ya utpanna thayA che? zuM sarva jIvo eka sAthe utpanna thayA che? uttara- he gautama ! A ratnaprabhA pRthvImAM kAlakrame sarva jIvo pahelAM utpanna thayA che, paraMtu sarva
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra jIvo eka sAthe ratnaprabhAmAM utpanna thayA nathI. A ja rIte saptama pRthvI sudhI jANavuM joIe. 52 imANaM bhaMte ! rayaNappabhA puDhavI savvajIvehiM vijaDhapuvvA ? savvajIvehiM vijaDhA? goyamA ! imANaM rayaNappabhApuDhavI savvajIvehiM vijaDhapuvvA, No ceva NaM savvajIvavijaDhA / evaM jAva ahesattamA / 204 bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! A ratnaprabhA pRthvI zuM kAlakrame sarva jIvo dvArA parityakta che ? sarva jIvo dvArA eka sAthe parityakta che ? uttara- he gautama ! A ratnaprabhA pRthvI kAlakramathI sarva jIvo dvArA pUrvamAM parityakta che, paraMtu sarva jIvo dvArA eka sAthe kyAre ya parityakta thatI nathI. A ja rIte saptama pRthvI sudhI jANavuM joIe. [ 53 imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe savvapoggalA paviTThapuvvA, savva poggalA pvitttthaa| goyamA ! imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe savvapoggalA pavidvapuvvA, No cevaNaM savvapoggalA pvitttthaa| evaM jAva ahesattamAe puDhavIe / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! A ratnaprabhA pRthvImAM zuM kAlakrame sarva pudgala dravyano pahelAM praveza thayo che? zuM sarva pudgala eka sAthe pravezyA che ? uttara- he gautama ! A ratnaprabhA pRthvImAM kAlakramathI sarva pudgala dravyono pahelAM praveza thayo che, paraMtu eka sAthe sarva pudgala dravyono praveza kyAre ya thayo nathI. A ja rIte sAtamI naraka pRthvI sudhI kahevuM joIe. [54 imANaM bhaMte ! rayaNappabhApuDhavI savvapoggalehiM vijaDhapuvvA ? savvapoggalA vijaDhA ? goyamA ! imA NaM rayaNappabhApuDhavI savvapoggalehiM vijaDhapuvvA, No ceva NaM savvapoggalehiM vijaDhA / evaM jAva ahesattamA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! A ratnaprabhA pRthvI zuM kAlakrame sarva pudgalo dvArA pUrve parityakta che ke sarva pudgalo dvArA eka sAthe parityakta che ? uttara- he gautama ! A ratnaprabhA pRthvI kAlakramathI sarva pudgalo dvArA pUrvamAM parityakta che, paraMtu sarva pudgalo dvArA eka sAthe kyAre ya parityakta thatI nathI. A ja rIte saptama pRthvI sudhI kahevuM joIe. vivecanaH prastuta sUtromAM saMsAranA sarva jIvo ane sarva pudgala dravyonA ratnaprabhA Adi pRthvIomAM gamana ane pariNamana viSayaka nirUpaNa che. satre nIvA jhavavA puLyA, kho vavapnA :- sarva jIvo ratnaprabhA AdinarakamAM kAlakramathI utpanna thayA che paraMtu ekasAthe utpanna thayA nathI. ahIM sarva jIvothI vyavahAra rAzinA jIvo samajavA joIe, avyavahAra rAzinA jIvo nahi, kAraNa ke avyavahAra rAzinA jIvoe nigoda sivAyanA koI paNa sthAnamAM janma-maraNa karyA nathI. jIvonuM bhavabhramaNa anAdi hovAthI alaga-alaga samayamAM sarva jIvo ratnaprabhA Adi narakamAM utpanna thayA che, paraMtu sarva jIvo eka sAthe ratnaprabhAdimAM utpanna thayA nathI, kAraNa ke sarva
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3: nairayika uddezaka-1 [ 205 ] jIvo eka sAthe ratnaprabhAdi narakamAM utpanna thaI jAya to deva, tiryaca, manuSyAdino abhAva thaI jAya, paraMtu kyAre ya tema thatuM nathI. lokamAM cAre ya gatio zAzvata che tethI eka sAthe sarva jIvo ratnaprabhAdi narakamAM utpanna thayA nathI. te ja rIte jIvoe bhUtakALamAM kAlakramathI alaga alaga samayamAM ratnaprabhAdi naraka bhUmione choDI che, paraMtu badhA jIvoe eka sAthe tene choDI nathI, kAraNa ke ratnaprabhAmAM sarva jIvo hotA nathI tethI eka sAthe joDavAnI vAta paNa saMbhavita nathI. | sarva jIvonI jema sarva pudgala dravyo paNa kAlakramathI alaga samayamAM ratnaprabhAdi rUpe pariNata thayA che, paraMtu badhA pudgala dravyo eka sAthe ratnaprabhAdinA rUpamAM pariNata thayA nathI. badhA pugalo eka sAthe ratnaprabhA naraka pRthvIrUpe pariNata thAya, to ratnaprabhAdine choDIne anyatra sarva jagyAe pudgalono abhAva thaI jAya, paraMtu evuM kyAre ya thatuM nathI. A ja rIte badhA pugaloe kAlakramathI ratnaprabhAdirUpa pariNamanano parityAga karyo che, paraMtu badhA pudgaloe eka sAthe ratnaprabhAdi rUpa pariNamanano tyAga karyo nathI. jo evuM thAya to ratnaprabhAdinA svarUpano abhAva thaI jAya; kharekhara evuM thaI zakatuM nathI, kAraNa ke ratnaprabhAdi sarva sthAno zAzvata che. naraka pRthvInI zAzvatatA azAzvatatA - | 55 imANaM bhaMte ! rayaNappabhApuDhavI kiM sAsayA asAsayA? goyamA ! siya sAsayA, siya asaasyaa| sekeNatuNaM bhaMte ! evaM vuccai-siya sAsayA, siya asAsayA? goyamA !davvaTThayAe sAsayA, vaNNapajjavehi,gaMdhapajjavehi, rasapajjavehi, phAsa pajjavehi asAsayA;seteNa?Na goyamA ! evaM vuccai-taceva jAvasiya asaasyaa| evaM jAvaahesattamA / bhAvArtha :- pragna- he bhagavana! A ratnaprabhA pRthvI zuM zAzvata che ke azAzvata ? uttara- he gautama ! zAzvata paNa che ane azAzvata paNa che. prazna- he bhagavan! tenuM zuM kAraNa che ke ratnaprabhA pRthvI zAzvata paNa che ane azAzvata paNa che? uttara- he gautama! dravyArthikanayanI apekSAe zAzvata che ane varNa paryAya, gaMdha paryAya, rasaparyAya ane sparza paryAyanI apekSAe azAzvata che. he gautama! tethI e pramANe kahyuM che ke A ratnaprabhA pRthvI zAzvata paNa che ane azAzvata paNa che. A ja rIte adhaHsaptama pRthvI sudhI kahevuM joIe. 56 imANaM bhaMte ! rayaNappabhApuDhavI kAlao kevaccira hoi? goyamA !Na kayAiNa Asi,Na kayAi Natthi, Na kayAi Na bhavissai; bhuvi ca bhavai ya bhavissaiya; dhuvA,NiyayA,sAsayA, akkhayA, avvayA, avaTThiyA nniccaa| evaM ceva jaavahesttmaa|| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInI sthiti keTalI che? - uttara- he gautama! A ratnaprabhA pRthvI kyAre ya na hatI tema nathI, kyAre ya na hoya tevuM nathI, ane kyAre ya haze nahIM tema paNa nathI; te bhUtakALamAM hatI, vartamAnamAM che ane bhaviSyamAM paNa raheze.
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra A rIte te dhruva, niyata, zAzvata, akSaya, avyaya, avasthita ane nitya che. A ja rIte adhaHsaptama pRthvI sudhI jANavuM joIe. vivecana : prastuta sUtromAM naraka pRthvInI zAzvavatatA azAzvatatA viSayaka vicAraNA che. A jagatanI pratyeka vastu anaMtadharmAtmaka che. vividha vivakSAthI virodhI jaNAtAM dharmo temAM eka sAthe rahI zake che. yathA- eka ja vyakti tenA pitAnI apekSAe putra che ane tenA putranI apekSAepitA paNa che. A rIte eka ja vyaktimAM pitRtva ane putratva baMne virodhI jaNAtAM saMbaMdho eka sAthe rahI zake che. vastunA anaMta guNomAMthI naya eka-eka dharmanuM kathana kare che, tenA be prakAra che- (1) dravyArthikanaya ane (2) paryAyArthika naya. dravyArthika naya vastunA sAmAnya svarUpane grahaNa kare che ane paryAyArthikanaya vastunA vizeSa svarUpane grahaNa kare che. vastu ekAMta dravyarUpa nathI te ja rIte ekAMta paryAya rUpa paNa nathI. te dravya-paryAya ubhayAtmaka che. dravyane choDI paryAya rahetI nathI ane paryAya vinA dravya hotuM nathI. dravya paryAyono AdhAra che ane paryAya dravyano Adheya che. Adheya vinA AdhAra ane AdhAra vinA AdheyanI sthiti ja nathI. pratyeka pRthvI, dravyanI apekSAe zAzvata che arthAtu ratnaprabhApRthvIno AkArAdi bhAva, tenuM astitva Adi haMmezAM hatA, che ane raheze, tethI te zAzvata che, tenA varNaparyAya, gaMdhaparyAya, rasaparyAya Adi pratikSaNa palaTatA rahe che, tethI paryAya apekSAe azAzvata che. A rIte sAte ya narakamRthvIonI vaktavyatA jANavI joIe. ratnaprabhAdi pRthvInI zAzvatatA saikAlika che. sutrakAre tene bhinna-bhinna vizeSaNo dvArA spaSTa karI che. te trikAlabhAvI hovAthI dhruva che, niyata svarUpavALI hovAthI dharmAstikAyanI jema niyata che, niyata hovAthI zAzvata che kAraNa ke teno pralaya thato nathI. zAzvata hovAthI akSaya che ane akSaya hovAthI avyaya che ane avyaya hovAthI svapramANamAM avasthita che ane haMmezAM rahevAnA kAraNe nitya che. A pramANe sAte ya pRthvIonI zAzvatatA jANavI joIe. naraka pRthvIonuM vibhAgavAra aMtara :| 57 imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe uvarillAo carimaMtAo hechille carimaMte esaNaM kevaiya abAhAe atare paNNatte? goyamA ! asiuttaraMjoyaNasayasahassa abAhAe aMtare pnnnntte| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInA uparI caramAMtathI nIcenA caramAMta vacce keTaluM aMtara che? uttarahe gautama ! eka lAkha esI hajAra yojanAnuM aMtara che. |58 imIseNaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe uvarillAo carimaMtAo kharassa kaMDassa heTThillecarimate esaNaM kevaiyaM abAhAe aMtarepaNNate? goyamA !solasajoyaNasahassAI abAhAe aMtare pnnnntte| bhAvArtha-prazna- he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInA uparI caramAMtathI kharakAMDanA nIcenA caramAMtanI vacce keTaluM aMtara che? uttara- he gautama! soLa hajAra yojanAnuM aMtara che.
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti- u : nairapi uddeza-1 207 59 imIse NaM bhaMte! rayaNappabhA puDhavIe uvarillAo carimaMtAo rayaNakaMDassa heTThille carimaMte esa NaM kevaiyaM abAhAe aMtare paNNatte ? goyamA ! ekkaM joyaNasahassaM abAhAe aMtare paNNatte / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInA uparI caramAMtathI ratnakAMDanA nIcenA caramAMtanI vayye DeTaddhuM aMtara che ? uttara - he gautama! kheDa ubhara yo4nanuM aMtara che. 60 imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhA puDhavIe uvarillAo carimaMtAo vairassa kaMDassa uvarille carimaMte esa NaM kevaiyaM abAhAe aMtare paNNatte ? goyamA ! ekkaM joyaNasahassaM abAhAe aMtare paNNatte / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan ! A ratnaprabhA pRthvInA uparI caramAMtathI vajrakAMDanA uparanA caramAMtanA vacce keTaluM aMtara che ? uttara- he gautama ! eka hajAra yojananuM aMtara che. 61 imIse NaM bhaMte! rayaNapabhA puDhavIe uvarillAo carimaMtAo vairassa kaMDassa TThille carimaMte esa NaM kevaiyaM abAhAe aMtare paNNatte ? goyamA ! do joyaNasahassAiM abAhAe aMtare paNNatte / evaM jAvariTThassa uvarille paNNarasa joyaNasahassAiM, heTThille carimaMte solasa joyaNasahassAiM / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan ! A ratnaprabhA pRthvInA uparI caramAMtathI vajrakAMDanA nIcenA caramAMtanI vacce keTaluM aMtara che ? uttara- he gautama ! be hajAra yojananuM aMtara che. A ja rIte yAvatuSTikAMDanI uparI caramAMtanI vacce paMdara hajAra yojananuM aMtara che ane nIcenA caramAMta sudhI soLahajAra yojananuM aMtara che. 62 imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe uvarillAo carimaMtAo paMkabahulassa kaMDassa uvarille carimaMte esa NaM abAhAe kevaiyaM aMtare paNNatte ? goyamA! solasa joyaNasahassAiM abAhAe aMtare paNNatte / heTThille carimaMte ekkaM joyaNasayasahassaM / Aubahulassa uvarille carimaMte ekkaM joyaNasayasahassaM, heTThille carimaMte asIuttaraM joyaNasayasahassaM / ghaNodadhissa uvarille carimaMte asIuttaraM joyaNasayasahassaM, heTThille carimaMte do joyaNasayasahassAiM / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! A ratnaprabhA pRthvInA uparI caramAMtathI paMkabahulakAMDanA uparI caramAMtanI vacce keTaluM aMtara che ? uttara- he gautama ! soLa hajAra yojananuM aMtara che. nIcenA caramAMta sudhI eka lAkha yojananuM aMtara che. abahulakAMDanA uparI caramAMta sudhI eka lAkha jojananuM ane nIcenA caramAMta sudhI eka lAkha eMsI hajAra yojananuM aMtara che. ghanodadhinA uparI caramAMta sudhI eka lAkha eMsI hajAra ane nIcenA caramAMta sudhI be lAkha yojananuM aMtara che.
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra 63 imIseNaMrayaNappabhApuDhavIe uvarillAo carimaMtAoghaNavAyassa uvarillecarimaMtedo joynnsyshssaaii| hetttthillecrimteasNkhejjaaiNjoynnsyshssaaii| bhAvArtha - A ratnaprabhA pRthvInA uparI caramAMtathI ghavAtanA uparI caramAMta sudhI be lAkha yojananuM aMtara che ane nIcenA caramAMta sudhI asaMkhyAta lAkha yojananuM aMtara che. 64 imIseNaMrayaNappabhApuDhavIe uvarillAo carimaMtAotaNuvAyassa uvarille caramaMte asaMkhejjAiMjoyaNasayasahassAiM abAhAe aMtare, heTThille vi asaMkhejjAiMjoyaNasaya shssaai| evaM ovasatare vi| bhAvArtha :- A ratnaprabhApRthvInA uparI caramAMtathI tanuvAtanA uparI caramAMta sudhI asaMkhyAta lAkha yojananuM aMtara che ane nIcenA caramAMta sudhI paNa asaMkhyAta lAkha yojanAnuM aMtara che. A ja rIte AkAzAMtaranA uparI caramAtta ane nIcenA caramAnta sudhInuM asaMkhyAta lAkha yojananuM aMtara che. 65 doccAe NaM bhaMte ! puDhavIe uvarillAo carimaMtAo heTThille carimaMte esa NaM kevaiyaM abAhAe aMtare paNNatte? goyamA !battIsuttara joyaNasayasahassaM abAhAe aMtare pachAttA bhAvArtha :- prazna- he bhagavanuM ! bIjI pRthvI(zarkarA prabhA)nA uparI caramAMthI nIcenA caramAMtanI vacce keTaluM aMtara che? uttara- he gautama! eka lAkha batrIsa hajAra yojananuM aMtara che. 66 sakkarappabhAe puDhavIe uvarilAo carimaMtAo ghaNodadhissa heTThille carimaMte baavnnnnuttrNjoynnsyshssN| ghaNavAyassa asNkhejjaaiNjoynnsyshssaaiNpnnnnttaaii| evaM jAvaovAsaMtarassa vi| evaM jAvaahesattamAe, NavaraMjIsejaMbAhallaMteNa ghaNodadhi saMbaMdheyavvo buddhIe / sakkarappabhAe aNusAreNaM ghaNodadhisahiyANaM imaM pamANaM taccAeNaM aDayAlIsuttaraMjoyaNasayasahassaM / paMkappabhAe puDhavIe cattAlIsuttaraM joyaNasayasahassaM / dhUmappabhAe puDhavIe adrutIsuttaraMjoyaNasayasahassaM / tamAe puDhavIe chttiisuttrNjoynnsyshss| ahesattamAe puDhavIe atttthaaviisuttrNjoynnsyshss| bhAvArtha - zarkaraprabhAnA uparI caramAttathI ghanodadhinA nIcenA caramAMtanI vacce eka lAkha bAvana hajAra yojanAnuM aMtara che. (ghanavAtanA uparI caramAMtanuM aMtara paNa eTaluM ja che.) ghanavAtanA nIcenA caramAMta sudhI tathA tanuvAta ane AkAzAMtaranA uparanA ane nIcenA caramAMta sudhI asaMkhyAta lAkha yojananuM aMtara che. A pramANe saptama pRthvI sudhI kahevuM joIe. vizeSatA e che ke je pRthvInI jeTalI jADAI che tenAthI ghanodadhino saMbaMdha svayaM buddhipUrvaka joDavo joIe. zarkarAkhabhA pRthvInA kathanAnusAra ghanodadhi sahita vAlukAprabhA pRthvIthI tamastamAM pRthvI sudhInuM aMtara A pramANe che trIjI pRthvInA uparanA caramAMtathI ghanodadhinA nIcenA caramAMta sudhI eka lAkha aDatAlIsa hajAra yojananuM aMtara che. paMkaprabhA pRthvInA uparanA caramAMtathI tenA ghanodadhinA nIcenA caramAMta sudhI eka lAkha cAlIsa hajAra yojananuM aMtara che. dhUmaprabhAnA uparI caramAMtathI tenA ghanodadhinA nIcenA caramAMta sudhI eka lAkha ADatrIsa hajAra yojanAnuM aMtara che. tama:prabhAnA uparI caramAttathI tenA ghanodadhinA
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3: narayika uddezaka-1 . [ 209 ] nIcenA caramAMta sudhI eka lAkha chatrIsa hajAra yojananuM aMtara che tathA adhaHsaptama pRthvInA uparanA caramAMtathI tenA ghanodadhinA nIcenA caramAMta sudhI eka lAkha aThThAvIsa hajAra yojanAnuM aMtara che. |67 esa NaM bhaMte ! puDhavIe uvarillAo carimaMtAoovAsaMtarassa heTThille carimaMte kevaiyaM abAhAe aMtare paNNatte? goyamA ! asaMkhejjAiMjoyaNasayasahassAI abAhAe aMtare pnnnntte| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! A pRthvIonA uparI caramAMtathI AkAzAMtaranA nIcenA caramAMta vacce keTaluM aMtara che? uttara- he gautama! asakhyAta lAkha yojanAnuM aMtara che. vivecana - prastuta sUtromAM sAte narakanA potapotAnA vibhAgonA uparI ane adhaHstana caramAMtonA aMtaranuM pratipAdana che. naraka 5thvIonA uparI-adhistana caramAMtonuM aMtara :naraka pRthvI | nIcenuM caramata vinodadhinuM uparI ghanavAtanuM uparI | ghanavAtanuM nIcenuM | nIcenuM caramati | caramAtA caramAMta. tanavAta ane AkAzAMtaranA bane caramAta prathama narakanA uparI 1,80,000 2,00,000 |asaMkhyAta lAkha yojana caramAMtathI 2,00,000 | (be lAkha) bIjI narakanA uparI 1,32,000 1,52,000 asaMkhyAta lAkha yojana caramAMtathI 1,52,000 trIjI narakanA uparI 1,28,000 1,28,000 1,48,000 asaMkhyAta lAkha yojana caramAMtathI 1,48,000 cothI narakanA uparI 1,20,000 1,20,000 1,40,000 |asaMkhyAta lAkha yojana caramAMtathI 1,40,000 pAMcamI narakanA uparI 1,18,000 1,18,000 | 1,38,000 | |asaMkhyAta lAkha yojana caramAMtathI 1,38,000 chaThThI narakanA uparI 1,16,000 - 1,16,000 1,36,000 | asaMkhyAta lAkha yojana caramAMtathI 1,36,000 sAtamI narakanA uparI| 1,08,000 | 1,08,000 | 1,28,000 asaMkhyAta lAkha yojana caramAMtathI 1,28,000 L 1,80,000 1,32,000 jADAI AdimAM naraka pRthvIonI paraspara tulanA:|68 imANaM bhaMte ! rayaNappabhA puDhavI doccaM puDhaviM paNihAya bAhalleNaM kiMtullA,
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 210 | zrI jIvAjIvAbhigama sUtra visesAhiyA, saMkhejjaguNA? vitthAreNaM kiMtullA visesahINA saMkhejjaguNahINA? ___ goyamA ! imANaM rayaNappabhA puDhavI doccaM puDhaviM paNihAya bAhalleNaM No tullA, visesAhiyA, No saMkhejjaguNA, vitthAreNaMNotullA, visesahINA, No sNkhejjgunnhiinnaa| bhAvArtha -prazna- he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvI, bIjI naraka pRthvInI apekSAe jADAImAM zuM tulya che vizeSAdhika che ke saMkhyAtaguNa che? vistAranI apekSAe zuM tulya che, vizeSahIna che ke saMkhyAtaguNahIna che? uttara- he gautama! A ratnaprabhA pRthvI bIjI naraka pRthvInI apekSAe jADAImAM tulya nathI, vizeSAdhika che, saMkhyAtaguNa nathI. vistAranI apekSAe tulya nathI, vizeSahIna che, saMkhyAtaguNahIna nathI. 69 doccA NaM bhaMte ! puDhavI taccaM puDhavi paNihAya bAhalleNaM kiMtullA? goyamA ! evaM ceva bhANiyavvaM / evaM taccA cautthI paMcamI chtttthii| chaTThINaM bhaMte ! puDhavI sattamaM puDhaviM paNihAya bAhalleNaM kiMtullA, visesAhiyA, saMkhejjagaNA? goyamA ! evaM ceva bhANiyavvaM / sevaM bhaMte ! sevaM bhate! bhAvArtha - praznahe bhagavan! bIjI naraka pRthvI, trIjI naraka pRthvInI apekSAe jADAImAM zuM tulya che? uttara- he gautama ! te ja pramANe kahevuM joIe. A ja rIte trIjI, cothI, pAMcamI ane chaThThI naraka pRthvInA viSayamAM samajavuM joIe. prazna- bhagavan! chaThThI naraka pRthvI, sAtamI naraka pRthvInI apekSAe jADAImAM zuM tulya che vizeSAdhika che ke saMkhyAtaguNa che ityAdi prazna? uttara- hA, gautama ! te ja pramANe kahevuM joIe. he bhagavan! Apa kaho cho temaja che, Apa kaho cho temaja che. vivecana : prastuta sUtromAM naraka pRthvIonI jADAI ane vistAranuM tulanAtmaka nirUpaNa che. ratnaprabhAnI jADAI eka lAkha eMsI hajAra yojananI che ane bIjI zarkarA prabhA pRthvInI jADAI eka lAkha batrIsa hajAra yojana che. baMnenI jADAImAM aDatAlIsa hajAra yojanano taphAvata hovAthI temAM vizeSAdhikatA ja ghaTe che. tulyatA ane saMveya guNatA ghaTita thatI nathI. A ja rIte trIjI pRthvInI apekSAe bIjI naraka pRthvI vizeSAdhikache tathA cothI naraka pRthvInI apekSAe trIjI naraka pRthvI vizeSAdhika che. A rIte sAtamI naraka pRthvInI apekSAe chaThThI naraka pRthvInI jADAI vizeSAdhika che. A sarva pRthvIonI vizeSAdhikatA te dareka pRthvInI jADAInA pramANathI samajI zakAya che. sAteya naraka pRthvIono vistAra paNa kramazaH vizeSAdhika ja che. prathama naraka pRthvI eka raju lAMbI-pahoLI che, tenA uparI caramAM te tenI laMbAI- pahoLAI eka raju che, tyAra pachI tenI laMbAI pahoLAI kramazaH vRddhi pAme che, eka lAkha, esI hajAra yojana nIce, nIcenA caramAnta tenI laMbAI pahoLAI sAdhika eka raju che. bIjI naraka pRthvInA uparI caramAMte tenI laMbAI-pahoLAI be ranja che. tyArapachI tenI laMbAIpahoLAI paNa kramazaH vRddhi pAmatA nIcenA caramAtte tenI laMbAI-pahoLAI sAdhika be raju che. A rIte prathama naraka pRthvI sAdhika eka raju ane bIjI naraka pRthvI be raju vistRta hovAthI prathama naraka pRthvInI apekSAe te saMkhyAtaguNa hIna nahIM paraMtu vizeSahIna ja thAya che.
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3H nairayika uddezaka-1 211 ] sAta narakanA nAma, gotra Adi - vigata | prathama | bIjI | trIjI | cothI | pAMcamI | chaThThI | sAtamI | naraka pRthvInuM naraka pRthvI naraka pRthvI niraka pRthvI naraka pRthvI | naraka pRthvI naraka pRthvI nAma | ghammA | vaMzA | zailA | aMjanA | riA | maghA | mAghavatI gotra | ratnaprabhA | zarkarA prabhA | vAlukAprabhA dhUmaprabhA | tamaHprabhA | tamastamaprabhA laMbAI | eka raju | be raju || traNa raju cAra raju | pAMca rajaju | cha raju sAta raju pahoLAI jADAI | 1,80,000 | 1,32,000 | 1,28,000 | 1,20,000 | 1,18,000 | 1,16,000 | 1,08,000 yojanA | yojanA | yojanA | yojana | yojana | yojana vibhAga kharakAMDa-16 paMkabahulakAMDa-1 abadulakAMDa-1 ghanodadhi | 20,000 yo ra0,000 yo ra0,000 yo10,000 yori0,000 yori0,000 yo| 20,000 yoga ghanavAta asaMhajAra yo|asaMhajAra yo-asaMhajAra yo-asaMhajAra yo-asaM hajAra yoasaMhajAra yo| asaMhajAra yoga tanuvAta |asaMhajAra yo|asaMhajAra yo|asaMhajAra yo-asaMhajAra yoasa hajAra yoasaMhajAra yo| asaMhajAra yoga AkAza |asaMhajAra yo- asaMhajAra yo|asaMhajAra yo- asaMhajAra yoasa hajAra yo asaMhajAra yo| asaMhajAra yoga pratara | 13 | 11 | 9 | 7 | 5 AMtarA 12 | 10 | 8 | 6 | 4 AvalikA 4433 | 295 | 1485 | 707 | 25 | 3 | praviSTa narakAvAsa puSpAvarkaNa 29,95,57 24,97,305 14,98,515 | 9,99,293 | 2,99,735 | 99,93ra narakAvAsa kula narakAvAsa 30 lAkha | 25 lAkha | 15 lAkha | 10 lAkha | 3 lAkha | 99,995 ghanodadhi | yojana | 3yo | kyo. | 7 yojana | 73yo | 7 ke yo | 8 yojana valaya ghanavAtavalaya 4 yo | 4ryo | pa yojana | payyo | pa yo | par yo | yojanA tanuvAtavalaya gAu | gAu | ke gAu | 7 gAu | 7 gAu| 7muM gAu | 8 gAu lokAMta aMtara 12 yojana | 12phe yo | 13 gAu | 14 yojana | 14muM yo | 15 yo | 1yojana naraka pRthvI | jhalara jhAlara jhAlara jhAlara | jhAlara jhAlara jhAlara AkAra '/ II nairayika uddezaka - 1 saMpUrNa in
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra pratipatti - 3 nairayika uddezaka - 2, | saMkSipta sAra rAja w s A uddezakamAM narakAvAsonA sthAna, saMsthAna, varNAdi temaja nairayikonI sthiti ane vedanAnuM mukhyatayA pratipAdana che. narakAvAsonuM sthAna- eka thI cha naraka sudhI pratyeka naraka pRthvInA upara ane nIce 1000-1000 yojana choDIne vaccenA kSetramAM pAthaDA ane AMtarA che. temAMthI pratyeka pAthaDAomAM narakAvAsA che. saMsthAna-A narakAvAsA aMdarathI goLa ane bahArathI corasa, trikoNAdi AkAravALA che. AvalikAbaddha narakAvAso goLa, trikoNa ane corasa te traNa AkAranA hoya che. puSpAvakIrNa narakAvAsovividha AkAranA hoya che. yathA- lokhaMDanI koThInA AkAranA, mRdaMganA AkAranA, jhAlaranA AkAranA, bherInA AkAranA vagere. parimANa- narakAvAsonI jADAI traNa hajAra yojanAnI hoya che. temAM nIce eka hajAra yojana ghana vacce eka hajAra yojana polANa ane upara eka hajAra yojana nakkara ane sAMkaDA hoya che ane vistAramAM keTalAka narakAvAsI saMkhyAta yojana ane keTalAka narakAvAso asaMkhyAta yojana vistRta che. svarUpa-dareka narakAvAsA vajathI banelA atyaMta dhRNA utpanna thAya tevA azubha varNAdithI yukta hoya che. paramakRSNa varNanA, trAsajanaka, saDI gayelA mRta kalevarathI anaMtaguNI adhika durgadhavALA, zastranI dhArathI adhika aniSTa, apriya, amanohara sparzavALA hoya che. temAM aneka jIvo janma-maraNa kare che ane aneka pugala skaMdho Ave che ane jAya che. jIva ane pugalanA satata gamanAgamanathI teno pratiniyata AkAra zAzvatakAla paryata TakI rahe che. te dravyanI apekSAe zAzvata ane varNAdi paryAyanI apekSAe azAzvata che. naraka gatimAM upapAta- manuSya ane paMcendriya tiryaMca gatinA jIvo ja narakamAM utpanna thaI zake che. temAM asaMjJI tiryaMca paMcendriya prathama naraka sudhI, bhujaparisarpa bIjI naraka sudhI, khecara-pakSIo trIjI naraka sudhI, sthalacara cothI naraka sudhI, uraparisarpa pAMcamI naraka sudhI, jalacara strI chaThThI naraka sudhI ane jalacara puruSa tathA napuMsaka sAtamI naraka sudhI jaI zake che. manuSya strI chaThThI naraka sudhI ane manuSya puruSa tathA napuMsaka sAta naraka sudhI jaI zake che. naraka gatimAM parimANa Adi- eka samayamAM eka ja narakamAM utkRSTa asaMkhyAta jIvo utpanna thaI zake che. prathama narakanA nArakIonI bhavadhAraNIya avagAhanA jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga utkRSTa sAta dhanuSa, traNa hAtha, cha aMgulanI che. tenA uttaravaikriya zarIranI avagAhanA jaghanya aMgulano saMkhyAtamo bhAga utkRSTa 15 dhanuSa ane aDhI hAthanI che.
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: naiyika uddezaka-2 [ 213 ] prathama narakanA nArakInI avagAhanAthI bIjI narakanA nArakInI avagAhanA bamaNI che. A rIte sAte narakamAM kramazaH bamaNI-bamaNI avagAhanA karatA sAtamI narakanA nArakIonI 500 dhanuSanI ane tenA uttarakriya zarIranI 1000 dhanuSanI avagAhanA hoya che. nArakIonA zarIra hADa mAMsa AdithI rahita asaMghayaNI ane atyaMta bIbhatsa phaMDa saMsthAnavALA hoya che. azubha pudgalo ja tenA AhAra ane zvAsocchavAsa rUpe pariNata thAya che. te jIvone kRSNa, nIla ane kApota, A traNa azubha lezyAo, traNa daSTi, traNa jJAna, traNa ajJAna traNa yoga, sAkAra ane anAkAra upayoga, prathamanA cAra samughAta hoya che. te jIvone janmathI ja avadhijJAna hoya che. avadhijJAna dvArA te jIvo jaghanya sADA traNa gAu ane utkRSTa cAra gAu kSetranA rUpI padArthone jANe che. nIcenI narakanA nairayikonA avadhijJAnanuM kSetra kramazaH ardhA-ardhA gAu ghaTatuM jAya che. vidurvaNA zakti-te jIvo eka ke aneka vividha prakAranA zastro Adi saMkhyAtA rUponI vikurvaNA karI zake che. te vividha prakAranI vipharvaNA karIne te zastro Adi dvArA paraspara vedanA utpanna kare che. chaThThI-sAtamI narakanA nArakIo sUkSma kuMthuMvA, kIDA AdinA rUponI vimurvaNA karIne eka bIjAnA zarIramAM ghusI jAya che. paraspara karaDe che, duHsahya vedanA utpanna kare che. nArakIonI vedanA- nArakI jIvone (1) kSetrakRta (2) parasparakRta ane (3) paramAdhAmI Adi devakRta vedanA bhogavavI paDe che. te jIvo haMmezAM udvigna, trasta, bhayabhIta, krUra pariNAmI rahe che. te jIvo anaMta sudhA, tRSA, ThaMDI ane garamInI vedanAthI jIvana paryata vyAkuLa rahe che. prathama traNa narakamAM uSNavedanA cothI ane pAMcamI narakamAM zIta ane uSNa vedanA, chaThThI, sAtamI narakamAM zItavedanA hoya che. te jIvo mATe tyAM rahelA pRthvI, pANI, agni, vAyu ane vanaspati Adi sthAvara jIvono sparza aniSTa, akAMta, apriya, pIDAjanaka hoya che. tyAM bAdara agni nathI paraMtu uSNa yugalonI uSNatA agnisama lAge che. nArIonI sthiti jaghanya 10,000 varSa, utkRSTa 33 sAgaropamanI che. narakanA sthAvara jIvo- narakamAM rahelA sthAvara jIvone paNa mahAkarma, mahAkriyA, mahAzrava ane mahAvedanA hoya che. A rIte nairayikonA AvAsa ane vedanA vagerenuM nirUpaNa karato uddezaka pUrNa thAya che.
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra pratipatti-3 narasika udezaka - 2 T2222222222222 narAvAsa:| 1 kaiNaM bhaMte ! puDhavIo paNNattAo? goyamA ! satta puDhavIo paNNattAo, taM jahA-rayaNappabhA jAvaahaMsattamA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! pRthvImothI cha ? 6ttara- gautama ! pRthvImo sAta , hema 2tnaprabhA yAvat adhaHsaptama(sAtabhI na24)pRthvI. | 2 imIseNaMrayaNappabhAe puDhavIe asIuttara joyaNasayasahassabAhallAe uvariMkevaiyaM ogAhittA heTThA kevaiyaM vajjittA majjhe kevaie khette kevaiyA NirayAvAsasayasahassA paNNattA? goyamA ! imIseNa rayaNappabhAe puDhavIe asIuttara joyaNasayasahassabAhallAe uvari egaMjoyaNasahassaM ogAhittA heTThAvi egaMjoyaNasahassaMvajjettA majjhe aDasattarI joyaNasayasahassA, etthaNaMrayaNappabhAe puDhavIe NeraiyANaMtIsaMNirayAvAsasayasahassAI bhavaMtIti mkkhaayaa| teNaM NaragA aMtovaTTA, bAhiM cauraMsA jAva asubhA Naraesu veyaNA / evaM eeNaM abhilAveNaM uvajujiUNa bhANiyavvA ThANappayANusAreNa, jattha jaMbAhallaMjattha jattiyA vANirayAvAsasayasahassA jAva ahesattamAe puDhavIe jAva ahesattamAe majjhe kevaie khette kai aNuttarA mahaimahAlayA mahANirayA paNNattA? evaM pucchiyavvaM, vAgareyavvaM pi thev| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! eka lAkha, eMsI hajAra yojana pramANa jADAIvALI A ratnaprabhA pRthvIno uparano keTalo bhAga ane nIceno keTalo bhAga choDIne, madhyanA keTalA bhAgamAM keTalA lAkha naraAvAsache? uttara- he gautama! A eka lAkha eMsI hajAra yojana pramANavALI ratnaprabhA pRthvIno eka hajAra yojanano uparano bhAga choDIne ane nIceno eka hajAra yojanano bhAga choDIne, madhyanA, eka lAkha aThyotera hajAra yojana pramANa kSetramAM nArakIonA trIsa lAkha narakAvAsa che, A narakAvAsa aMdarathI goLa ane bahArathI corasa che yAvatu narakAvAsomAM azubha vedanA che. A pramANenI vivakSA anusAra prajJApanA sUtranA sthAnapada pramANe saMpUrNa vaktavyatA kahevI joIe. jyAM
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3: narayika uddezaka-ra . [ 215 ] pRthvInI jeTalI jADAI ane jyAM jeTalA narakAvAsa che, te pramANe sAtamI pRthvI sudhI kahevuM joIe thAvat adhaHsaptama pRthvInA madhyavartI keTalA kSetramAM keTalA anuttara ane moTA mahA narakAvAso che? A pramANe prazna karIne tenA uttara upara pramANe kahevA joIe. vivecana : prastuta sUtromAM sAte ya naraka pRthvImAM narakAvAsonuM sthAna ane tenI azubhatA AdinuM kathana zrI prajJApanA sUtranA atideza pUrvaka karyuM che. zrI prajJApanA sUtramAM varNita te padonuM vizleSaNa A pramANe che adepurapALa -A narakAvAso nIcenA bhAgamAM (zurA) astarA samAna tIkSNa AkAravALA che. A narakAvAsonuM (bhUmitala) taLIyu cIkaNuM ke mulAyama nathI paraMtu kAMkarAthI yukta che. jenA sparzamAtrathI nArakIonA paga kapAya jAya che, cholAya jAya che ane te vedanAno anubhava kare che. viMdhAratA - A nArakAvAsomAM haMmezAM gADha aMdhakAra hoya che. tyAM prakAzano sarvathA abhAva hovAthI jAtyAMdhanI jema ane meghAcchAdita ardharAtrinA aMdhakArathI paNa atighaniSTa aMdhakAra sadAkALa vyApta rahe che. tyAM sUryAdi jyotiSI devo nathI. vavayidivasUraNauttaLoTsapa -tenArakAvAso mAMgraha, caMdra, sUrya, nakSatra, tArA AdijyotiSI devono paribhramaNano mArga nathI arthAt prakAza karanArA koIpaNa tattvo tyAM nathI. meyavasA-pUribaMhita-tirAkhuvagatatA -tenArakAvAsonuM bhUmitala meda, carabI, parU-lohI ane mAMsanA kIcaDathI lIMpAyeluM rahe che. aNavImacchA-mada AdinA kIcaDanA kAraNe, azucirUpa hovAne kAraNe atyaMta dhRNA janaka, bIbhatsa che, tene jovA mAtrathI atyaMta kheda utpanna thAya che. paramAiMthA -te narakAvAso atyaMta durgadhavALA che, temAMthI marelA pazuonA kalevaro jevI durgadha nIkaLe che. ol3chAvaUTTbA-loDhAne garama karatA agninI jvALAno varNa jema atyaMta ja kALo thaI jAya che. tevA kALA varNanA narakAvAso che arthAtu varNanI apekSAthI atyaMta kALA che. vaDaBl :- te narakAvAsono sparza atyaMta karkaza che. asipatra (talavAranI dhAra)nI jema tyAMno sparza atyaMta duHsahya hoya che. kudiyAsA-te narakAvAso dukhadAyI che. asumA vayaLA -te narakAvAso ghaNA ja azubha che. jovA mAtrathI azubhatA jaNAya che. tyAMnA varNa, gaMdha, rasa, sparza ane zabda azubha, azubhatara ane azubhatama hoya che. tyAM jIvone je vedanA thAya che, te paNa atyaMta azAtArUpa hoya che. narakAvAsomAM upara pramANenI tIvra temaja duHsahya vedanAo thAya che.
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 216 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra naraka pRthvI ane narakAvAsa - saMkhyA | pRthvInuM nAma jADAI (yojana) | madhyano bhAga yojana narakAvAsa saMkhyA ratnaprabhA 1,80,000 | 1,78,000 30 lAkha ra | zarkarAprabhA 1,32,000 1,30,000 25 lAkha vAlukAprabhA 1,28,000 1,26,000 15 lAkha 4 | paMkaprabhA 1,20,000 1,18,000 10 lAkha | 5 | dhUmaprabhA1,18,000 1,16,000 3 lAkha tama: prabhA 1,16,000 1,14,000 99,995 adhaH saptama pRthvI | 1,08,000 3000 pAMca kula-84 lAkha * pratyeka naraka pRthvImAM upara 1000 yojana pramANa chata ane nIce 1000 yojana pramANa bhUmitala che. mATe madhyano bhAga 2000 yojana ocho karavAmAM Ave che. paraMtu sAtamI naraka pRthvImAM upara nIcenA chata ane bhUmibhAga | para500 yojanAnA che ane madhyano bhAga(prastaTa) 8000 yojanAno che. narakAvAsono AkAra, vistAra vaNadi:| 3 imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe NaragA kiM saMThiyA paNNatA? goyamA !duvihA paNNattA,taMjahA-AvaliyapaviTThAya AvaliyabAhirA ya / tattha NaMjete AvaliyapaviTThAte tivihA paNNattA,taMjahA- vaTTA, taMsA, cauraMsA / tattha NaMje te AvaliyabAhirA te NANAsaMThANasaMThiyA paNNattA, taM jahA- ayakoTThasaMThiyA, piTThapayaNagasaMThiyA,kaMDUsaMThiyA,lohIsaMThiyA, kaDAhasaMThiyA, thAlIsaMThiyA,pihaDagasaMThiyA, kiNNapuDagasaMThiyA(kimiyasaMThiyA) uDayasaThiyA, murayasaMThiyA, muyaMgasaMThiyA, NadimuyaMga saThiyA, AliMgakasaThiyA, sughosasaThiyA, daddarayasaThiyA,paNavasaThiyA,paDahasaThiyA, bherIsaMThiyA, jhallarisaMThiyA, kutuMbakasaMThiyA, NAlisaMThiyA, evaM jAvatamA / bhAvArtha -prazna- he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInA narakAvAsono AkAra kevo che? uttara-he gautama!te narakAvAsanA be prakAra che- (1) AvalikA praviSTa(zreNI baddha) ane AvalikA bAhya. temAM AvalikA praviNa (zreNI baddha) narakAvAsA traNa prakAranA che- (1) goLa, (2) trikoNa, ane (3) corasa.AvalikA bAhya eTale puSpAvakIrNa nArakAvAsA vividha AkAranA che, jema ke- lohamaya koThInA AkAranA, loTa-cUrNAdi pakavavAnA tapelAnA AkAranA, kaMdoInA mIThAI banAvavAnA vAsaNanA AkAranA, loDhInA AkAranA, kaDAInA AkAranA, thALInA AkAranA, bakaDIyAnA AkAranA, kIrNa puTaka(vRkSavizeSa)nA AkAranA, jhUMpaDInA AkAranA(kRmi jIva vizeSanA AkAranA), mRdaMga-vAdya vizeSanA AkAranA, naMdImRdaMganA AkAranA, AliMjara-mATInA banAvelA mRdaMganA AkAranA, sughoSA nAmanA ghaMTanA AkAranA, dardara nAmanA vAdhavizeSanA AkAranA, paNava nAmanA vAdhavizeSanA AkAranA, paTaha Dhola nAmanA
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-: nai deza-2 | 217 / vAdhavizeSanA AkAranA, bherInA AkAranA, jhAlaranA AkAranA, kusuMbaka nAmanA vAdyavizeSanA AkAranA ane jala ghaTikAnA AkAranA hoya che. A ja rIte narakAvAsonA saMsthAnonuM kathana chaThThI naraka pRthvI sudhI kahevuM joIe. |4 ahe sattamAe NaM bhaMte ! puDhavIe NaragA kiM saMThiyA paNNattA? goyamA ! duvihA paNNattA,taMjahA- vaTTe ya tasA ya / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! sAtamI na24 pRthvInA na2vAsono 2 vo cha ? 6ttara- gautama! tenAle 2 cha- (1) vRta(m) bhane (2) tri . 5 imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe NaragA kevaiyaM bAhalleNaM paNNattA? goyamA ! tiNNi joyaNasahassAiMbAhalleNaMpaNNattA,taMjahA- heTThA ghaNA sahassaM, majjhe jhusirA sahassaM, uppiM saMkuiyA sahassa; evaM jaavahesttmaae| bhAvArtha:-prazna- bhagavan ! sA ratnaprabhA pRthvInA na2vAsonI 2151532ii cha ? 6ttrgautama! traNa hajAra yojananI jADAI che. te nIce eka hajAra yojana sudhI ghana che. madhyamAM eka hajAra yojanA polANa che ane upara eka hajAra yojana sudhI saMkucita che. A rIte saptama pRthvI sudhI kahevuM joIe. 6 imIse NaM bhaMte !rayaNappabhAe puDhavIe NarayA kevaiyaM AyAma-vikkhaMbheNaM kevaiyaM parikkheveNaM paNNattA? goyamA !duvihA paNNattA, taMjahA-saMkhejjavitthaDA ya asaMkhejjavitthaDA ya / tatthaNaMjetesaMkhejjavitthaDAteNaMsaMkhejjAiMjoyaNasahassAIAyAmavikkhabheNaMsaMkhejjAI joyaNasahassAiMparikkheveNaM paNNattA / tatthaNaMjete asaMkhejjavitthaDAteNaM asaMkhejjAI joyaNasahassAI AyAmavikkhaMbheNaM asaMkhejjAiMjoyaNasahassAiMparikkheveNaM pnnnnttaa| evaM jaavtmaae| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInA narakAvAsonI laMbAI, pahoLAI tathA paridhi 32ii cha ? 6ttara- gautama!tana24AvAsonA prA2 cha, hebha-(1) saMdhyAta yona vistRta (2) asaMkhyAta yojana vistRta che. temAM je saMkhyAta yojana vistRta che, tenI laMbAI-pahoLAI saMkhyAta hajAra yojananI che ane paridhi paNa saMkhyAta hajAra yojananI che ane je asaMkhyAta yojana vistRta che, tenI laMbAI-pahoLAI asaMkhyAta hajAra yojana che ane paridhi paNa asaMkhyAta hajAra yojananI che. A pramANe chaThThI naraka pRthvI sudhI jANavuM joIe. 7 ahesattamAeNaMbhaMte !pucchA?goyamA !duvihA paNNattA,taMjahA-saMkhejjavitthaDe ya, asNkhejjvitthddaay| tattha NaMjete saMkhejjavitthaDe se NaM ekkaMjoyaNasayasahassaM AyAma vikkhaMbheNaM
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 218 / zrI jIvAjIvAbhigama sUtra tiNNi joyaNasayasahassAiMsolasa sahassAiMdoNNi yasattAvIse joyaNasae tiNNi kose ya aTThAvIsaMca dhaNusayaMterasa ya aMgulAI addhaMgulayaM ca kiMci visesAhie parikkheveNaM paNNattA / tattha NaM jete asaMkhejjavitthaDA te Na asaMkhejjAiMjoyaNasahassAiM AyAma vikkhaMbheNaM, asaMkhejjAiMjoyaNasahassAI parikkheveNaM pnnnnttaa| bhAvArtha :- prazna - he bhagavan! sAtamI narakapRthvInA narakAvAsonI laMbAI-pahoLAI ane paridhi 32bI cha? 612- gautama ! sAtabhI na24 pRthvInA naavAsoprAranA cha- (1) saMdhyAta 2 yojana vistRta ane (2) asaMkhyAta hajAra yojana vistRta. temAM je saMkhyAta hajAra yojana vistRta che te eka lAkha yojananI laMbAI-pahoLAIvALo che. tenI paridhi traNa lAkha soLa hajAra baso sattAvIsa hajAra yojana traNa gAu, aThThAvIsa dhanuSa sADA tera aMgulathI kiMIka adhika che. je asaMkhyAta hajAra yojana vistRta che, tenI laMbAI-pahoLAI asaMkhyAta hajAra yojananI ane paridhi paNa asaMkhyAta hajAra yojananI che. / 8 imIseNaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe NaragA kerisayA vaNNeNaM paNNattA? goyamA! kAlA kAlAvabhAsA gaMbhIralomaharisA bhImA uttAsaNayA paramakiNhA vaNNeNaM pnnnnttaa| evaM jAva ahe sttmaae| bhAvArtha:-prazna- bhagavana! ratnaprabhA pRthvInA nAvAsonovA vocha? 6ttara- gautama!te narakAvAsono varNa kALo, kALI kAMtivALo, jene jotAM ja rUvAMTA UbhA thaI jAya tevo bhayaMkara, utrAsajanaka (atyaMta trAsadAyI), paramakRSNa hoya che. A rIte sAte narakanA nArakAvAsonAM varNa jANavA joIe. | 9 imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe NaragA kerisayA gaMdheNaM paNNattA? goyamA !se jahANAmae ahimaDe i vAgomaDei vAsuNagamaDe ivA majjAramaDe ivAmaNussamaDeivA mahisamaDeivAmUsagamaDeivA AsamaDeivA hatthimaDeivAsIhamaDe ivA vagghamaDeivA vigamaDeivA dIviyamaDeivA mayakuhiyacisaviNaTTha-kuNimavAvaNNadubbhigaMdheasuivilINavigayabIbhaccha darisaNijjekimijAlAulasaMsatte, bhaveyArUvesiyA? __NoiNaTesamaTe,goyamA ! imIseNaM rayaNappabhAe puDhavIe NaragA etto aNi?taragA ceva akaMtataragA ceva appiyataragA ceva amaNuNNataragA ceva amaNAmataragA ceva gaMdheNaM paNNattA / evaM jAva ahesattamAe puddhviie| bhAvArtha :- prazna- bhagavan ! ||2tnprbhaa pRthvInA na2vAsa haivI Doya ? 62-gautama! sAparnubhRta seva2, 2||yrnu seva2, tarAnuseva2, lisADInusevara, manuSyarnu, bheMsanuM. uMdarane. ghoDAne. hAthInuM. siMhana. vAghana, vacana, dIpaDAne mata kalevara hoya ke je dhIre dhIre phalIne saDI gayuM hoya, jemAMthI durgadha AvatI hoya, jenuM mAMsa saDIne gaLI gayuM hoya, je atyaMta azucimaya hovAthI koI tenI pAse pharakavA paNa na icche, tevA dhRNAspada ane bIbhatsa darzanavALA kIDAothI khadabadatA mRtaka kalevara hoya che. prazna- to zuM A badhA durgadhI padArtho jevI gaMdha narakAvAsonI hoya che?
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-a : nairapi uddeza-2 219 uttara - he gautama! te pramANe nathI. tenA DaratAM pe| adhi aniSTatara, anaMtatara, apriyatara, manane pratikULa ane amanojJa gaMdha te narakAvAsonI hoya che. A ja rIte adhaH saptama naraka pRthvI sudhI kahevuM bheye. 10 imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe NaragA kerisayA phAseNaM paNNattA ? goyamA ! se jahANAmae asipatte i vA khurapatte i vA kalaMbacIriyApatte i vA, sattaggei vA kuMggei vA tomaragge i vA NArAyagge i vA sUlagge i vA lar3aDagge ivA bhiMDimAlagge i vA sUcikalAve i vA kaviyacchU i vA vicchuyakaMThae i vA, iMgAle ivA jAle i vA mummure i vA acci i vA alAe i vA suddhAgaNI i vA bhave eyArUve siyA ? No iNaTTe samaTTe, goyamA ! imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe NaragA etto aNiTThatarA ceva jAva amaNAmatarA ceva phAseNaM paNNattA / evaM jAva ahe sattamAe puDhavIe / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! A ratnaprabhA pRthvInA narakAvAsono sparza kevo che ? uttara- he gautama ! talavAranI ghAra, astarAnI ghAra, kadaMba cIrikA(tRNa vizeSa je ghaNuM ja tIkSNa hoya che.)no agrabhAga, zakti ( zastra vizeSa )no agrabhAga, bhAsAno agrabhAga, tobharano agrabhAga, bANano agrabhAga, phUlano agrabhAga, lAkaDIno agrabhAga, bhiMDIpAlano agrabhAga, soya samUhano agrabhAga, DupiGachu- jaMbhavANa utpanna re tevI vassI, vIchIno DaMja, aMgArA, zvAsA, bhurbhura-rAjamAM rahelA agnikaNo, arci, alAta-baLatuM lAkaDuM, zuddha agni-lohapiMDano agni, zuM A badhA padArtho jevo asahya sparza narakAvAsano hoya che ? he gautama ! te pramANe nathI. ratnaprabhA pRthvInA narakavAsono sparza tenAthI paNa adhika aniSTatara yAvat amanojJa hoya che. A rIte adhaHsaptama pRthvI sudhInA narakAvAsono sparza jANavo joIe. 11 | imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe NaragA ke mahAlayA paNNattA ? goyamA ! ayaNNaM jaMbuddIve dIve savvadIvasamuddANa savvabbhaMtarAe savvakhuDDAe vaTTe, tellApUyasaMThANasaMThie vaTTe, rahacakkavAlasaMThie vaTTe, pukkharakaNNiyAsaMThANasaMThie vaTTe, paDipuNNacaMdasaMThANasaMThie ekkaMjoyaNasayasahassa AyAmavikkhabheNa jAva kiMci visesAhie parikkheveNaM / deveNaM mahaDDie jAva mahANubhAge jAva iNAmeva iNAmeva tti kaTTu imaM kevalakappaM jaMbuddIve dIvaM tihiM accharANivAehiM tisattakkhutto aNupariyaTTittANaM havvamAgacchejjA; se NaM deve tAe ukkiTThAe turiyAe cavalAe caMDAe sigghAe uddhuyAe jayaNAe cheyAe divvAe divvagaIe vIivayamANe vIivayamANe jahaNNeNaM egAhaM vA duyAhaM vA tiyAhaM vA, ukkoseNaM chammAseNaM vIivaejjA, atthegaie vIivaejjA, atthegaie No vIivaejjA, emahAlayA NaMgoyamA ! imIseNa rayaNappabhAe puDhavIe NarayA paNNattA / evaM jAva AhesattamAe NavaraM asattamAe atthegaiyaM NaragaM vIivaejjA, atthegaie Narage No vIivaejjA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! ratnaprabhA pRthvInA naraDAvAsa DeTalA bhoTA che ?
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra uttara- he gautama ! A jaMbudvIpa nAmano dvIpa je sarva dIpa-samudromAM AtyaMtara, sarvathI nAno goLa che, te telamAM taLelA pUDalAnA AkAra jevo goLa che, rathanA paiDAnA AkAra jevo goLa che, kamaLanI karNikAnA AkAra jevo goLa che, pUrNa caMdramAnA AkAra jevo goLa che; je eka lAkha yojanAno lAMbo pahoLo che, tenI paridhi traNa lAkha, soLa hajAra, baso satyAvIsa yojana, traNa gAu, ekaso aThThAvIsa dhanuSa, ane sADA tera aMgulathI kaMIka adhika che. mahARddhivALA yAvatuM mahAprabhAvavALA koIdeva traNa capaTI vagADavA jeTalA samayamAM A saMpUrNa jaMbUdvIpane 21 vAra pradakSiNA karIne pAcho AvI jAya che. tevI potAnI utkRSTa tvarita, capala, ugra, zIgha, uddhata, vegavALI, nipuNa evI divya devagatithI cAlatA jaghanya eka divasa, be ke traNa divasa ane utkRSTa cha mAsa sudhI cAlato rahe, to paNa te te narakAvAsomAMthI koIka narakAvAsone pAra karI zake che ane koIka narakAvAsone pAra karI zakato nathI. he gautama ! A ratnaprabhA pRthvInA narakAvAso ATalA vistRta che. A pramANe sAtamI naraka pRthvI parvatanA narakAvAsonA saMbaMdhamAM paNa kahevuM joIe. sAtamI narakanA kathanamAM vizeSatAe che ke tenA eka narakAvAsane pAra karI zake che, zeSa cArane pAra karI zakatA nathI. | 12 imIseNaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe NaragA kiMmayA paNNattA? / goyamA !savvavairAmayA paNNattA / tattha NaM Naraesubahave jIvA ya poggalA ya avakkamati viukkamati cayati uvavajjati / sAsayA Nate NaragA davvaTThayAe; vaNNapajjavehiM gaMdhapajjavehi rasapajjavehiM phAsapajjavehiM asaasyaa| evaM jAvaahe sttmaae| bhAvArtha -prazna- he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInA narakAvAsa zenA banelA che? uttara-he gautama! te narakAvAsa saMpUrNarUpe vajamaya che. te narakAvAsomAM ghaNA khara bAdara pRthvIkAyika jIvo cyave che ane utpanna thAya che, ghaNA jUnA pula nIkaLe che ane navA Ave che. A rIte dravyathI te narakAvAso zAzvata che ane varNaparyAya, gaMdhaparyAya, rasaparyAya ane sparzaparyAyothI azAzvata che. A rIte adhaHsaptama naraka pRthvI sudhI kahevuM joIe. vivecana : prastuta sUtromAM nairayikonA AvAsa rUpa narakAvAsonA sthAna, saMsthAna, svarUpa, varNAdi viSayaka varNana che. narakAvAsonA sthAna - prathama ratnaprabhA pRthvIthI chaThThI tama prabhA parvatanI naraka pRthvIomAM upara ane nIce eka-eka hajAra yojana choDIne vaccenA kSetramAM pAthaDA ane AMtarA che. temAMthI dareka pAthaDAomAM narakAvAsA che, paraMtu sAtamI tamastamA naraka pRthvImAM upara ane nIce para,500-para,500(sADA bAvana hajAra) yojana choDIne vacce 3000 yojanano eka pAthaDo che, tyAM AMtarA nathI. te eka pAthaDAmAM pAMca mahA narakAvAsA che. narakAvAsonA AkAra :- narakAvAsonA be prakAra che- (1) cAre dizA ane vidizAmAM eka paMktimAM rahelA narakAvAso AvalikA praviSTa che, te AvalikA baddha, zreNIbaddha ke paMkitabaddha narakAvAsa paNa kahevAya che. temAM madhyamAM eka indraka narakAvAsa goLa hoya che ane tenI cAra dizA ane cAra vidizAmAM, tema ATha zreNImAM kramazaH trikoNa, corasa ane goLa AkAranA narakAvAso hoya che. (2) paMktibaddha narakAvAsonI
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: narayika uddezaka-2 rara1 | kaMbhIo. - o o vacce chUTA chavAyA narakAvAsA che, te AvAlikA bAhya, prakIrNaka ke puSpAvakIrNa nArakAvAsa kahevAya che. A narakAvAso chUTA-chavAyA, phUlanI jema vikharAyelA hoya che. te koThI, loDhI, kaDAI, mRdaMga vagere vividha AkAranA hoya che. te narakAvAsa uparathI saMkucita ane nIcethI vistRta hoya che. sAtamI pRthvInA pAMca narakAvAsa AvalikA praviSTa ja (zreNI baddha) che. temAM madhyano eka apratiSThAna narakAvAsa goLa che ane zeSa cAra narakAvAsa cAre dizAmAM eka-eka che ane te trikoNa che. A goLa, trikoNa, corasa ke vividha AkAranA sarva narakAvAso aMdarathI goLa che ane tenI pIThikA AdhArita bAhya AkAra bhinna-bhinna hoya che. narakAvAsonuM parimANa :- pratyeka narakAvAsanI jADAI 8000 yojana che. makAnanA biMbanI jema narakAvAsamAM nIce 1000 yojana nakkara bhAga che, vacce 1000 yojanamAM polANa che, tyAM nArakInA utpatti sthAna rUpa asaMkhya kuMbhIo hoya che. te ghaTanI jema nIcethI pahoLI ane upara atyaMta sAMkaDI hoya che. jethI nArakIne bahAra nIkaLavAmAM atyaMta trAsanI anubhUti thAya che. narakAvAsanA A 1000 yojananA sthAnamAM ja nArakIo jIvana paryata rahe kabhI sahita eka narakAvAsano dekhAva che. tyAra pachIno uparano 1000 yojanano bhAga nakkara nArakIonA ane saMkucita che. narakAvAsonI utpattisthAna rUpa laMbAI, pahoLAI ane paridhi saMkhyAta ke asaMkhyAta yojananI che. nakkara 09 bhUmi bhAga narakAvAsono vistAra :sUtrakAre narakAvAsonA vistArane upamA dvArA spaSTa karyo che. traNa capaTI vagADavA jeTalA alpa samayamAM koI zaktizALI deva saMpUrNa jaMbUdvIpane 21 vAra parikramA karI zake tevI tIvra gatithI A| nArakIone rahevAnuM sthAna narakAvAsonuM ullaMghana karavA mATe satata cha mahinA sudhI | cAlatA rahe to keTalAka narakAvAsone pAra karI zake che, ane keTalAka narakAvAsone pAra karI zakatA nathI; te bhUmi bhAga narakAvAsA ATalA vistRta| che. sAtamI naraka pRthvImAM pAMca narakAvAsa che, temAM o o DOOOOOD ; ) polANA bhAga ( 22752 I S ( - nakkara o o o - - - sA. subodhikA
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra madhyavartI apratiSThAna nAmano narakAvAsa eka lAkha yojana vistRta che, teno pAra pAmI zakAya che. zeSa cAra narakAvAsa asaMkhyAta yojana vistRta che, teno pAra pAmavo, te devane mATe paNa saMbhavita nathI. narakAvAsanuM svarU5 - ratnaprabhAdi naraka pRthvInA narakAvAso sarvathA vajamaya che. te khara(kaThora) pRthvIkAyamaya che. temAM bAdara pRthvIkAyanA aneka jIvo utpanna thAya che ane mRtyu pAme che. te ja rIte keTalAka pudgala skaMdho tyAMthI chUTA paDe che ane keTalAka mugala skaMdho tyAM praveza kare che. A rIte jIva ane pugalanA gamanAgamananI prakriyA tyAM niraMtara thatI rahe che. jIva ane pudgalonA satata gamanAgamanathI teno pratiniyata AkAra zAzvatakAla paryata TakI rahe che. A rIte ratnaprabhAdi naraka pRthvIo tathA tenA narakAvAso ane kuMbhIo vagere zAzvata che. dravyanI apekSAe te nitya che, sadAkALa hatI, sadAkALa che ane sadAkALa raheze. dravyathI zAzvata hovA chatAM paNa tenA varNa, gaMdha, rasa ane sparza badalAtA rahe che, tethI te paryAyanI apekSAe azAzvata che. zivamAre:- sUtramAM narakAvAsonA varNAdinI azubhatAnuM nirUpaNa aneka upamAothI karyuM che. narakAvAsono varNa kALo, temaja kALI kAMtivALo che. kayAreka kALA varNavALI vastu paNa camakatI hovAthI priya lAge paraMtu narakAvAso trAsajanaka, bhayaMkara, ghorAtighora kALA hoya che. tene joIne nArakIo sadA bhayabhIta rahe che. ma ya :- tenI gaMdha saDI gayelA mRta kalevarathI anaMtaguNI aniSTa che. koIka vAra mRta kalevaramAM alpadurgadha hoya paraMtu narakAvAsanI durgadhanI parAkASTA sUcita karavA sUtrakAre nava variyaAdivizeSaNono prayoga karyo che. te mRta kalevara saDI jAya, gaLI jAya, kohI jAya ane durgadha phelAya tenAthI vadhu aniSTa, akAMta, apriya ane amanohara, A naraka bhUmionI gaMdha hoya che. tenA sparzanI trAsajanakatA pragaTa karavA sUtrakAre aneka zastranA agrabhAganI upamA ApI che. narakAvAsono sparza zastranI dhAranA sparzathI anaMtaguNo aniSTa che, te nArakIonA zarIrano bhedaka, dAhaka, vyathAjanaka ane trAsajanaka hoya che. A rIte narakAvAsonA varNa, gaMdha, sparza nArakIo mATe duHkhadAyaka hoya che. nArakIono upapAta - |13 imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe NeraiyA kaohiMto uvavajjaMti ? kiM asaNNIhitouvavajjati?sarIsivehitouvavajjati? pakkhIhito uvavajjati? cauppae hiMto uvavajaMti ? uragehiMto uvavajati ? itthiyAhiMto uvavajaMti ? macchamaNuehito uvavajati ? goyamA !asaNNIhiMto uvavajjati jAvamacchamaNuehito vi uvavajjati, asaNNI khalu paDhama, doccaMcasarIsivA taiya pkkhii| sIhA jati cautthi, uragA puNa paMcami jati // 1 // chaDheica itthiyAo, macchA maNuyA ya sattamiti / esokhalu uvavAo, NeraiyANatuNAyavvo // 2 // jAvaahesattamAepuDhavIeNeraDyA NoasaNNIhito uvavajjati jAvaNo itthiyAhito uvavati, macchamaNussehito uvavati /
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: narayika uddezaka-2 | 223 | bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInA nArakI kyAMthI AvIne utpanna thAya che? zuM asaMjJI jIvomAMthI AvIne utpanna thAya che, sarisarpomAMthI AvIne utpanna thAya che. pakSIomAMthI AvIne utpanna thAya che, catuSpadamAMthI AvIne utpanna thAya che, uraparisarpamAMthI AvIne utpanna thAya che, strIomAMthI AvIne utpanna thAya che ke matsyomAMthI ane manuSyomAMthI AvIne utpanna thAya che? uttara- he gautama! asaMjJI tiryaMca paMcendriyamAMthI AvIne utpanna thAya che yAvata matsya ane manuSyomAMthI AvIne paNa utpanna thAya che. gAthArtha- asaMzI jIva prathama naraka sudhI, sarisarpa(bhujaparisarpa) bIjI naraka sudhI, pakSI trIjI naraka sudhI, siMha Adi sthalacaro cothI naraka sudhI, uraparisarpa pAMcamI naraka sudhI, strIo chaThThI naraka sudhI ane matsya temaja manuSya sAtamI naraka sudhI jAya che yAvat adhaH saptama pRthvImAM asaMjJI jIvomAMthI AvI utpanna thatA nathI bhAvatuM strIomAMthI AvIne utpanna thatAM nathI paraMtu maccha(jalacara puruSa ane jalacara napuMsako)mAMthI tathA manuSya(puruSa ane napuMsako)mAMthI AvIne utpanna thAya che. vivecana - prastuta sUtramAM sAte narakomAM utpanna thanArA jIvonuM pratipAdana che. garbhaja manuSya temaja asaMjJI tiryaMca paMcendriya ane saMjJI tiryaMca paMcendriya jIvo narakamAM utpanna thaI zake che. temAM garbhaja manuSyo sAta naraka sudhI utpanna thaI zake che. tiryaMca paMcendriyanA jalacara, sthalacara Adi prakAromAM kayA jIvonI kaI naraka sudhI javAnI yogyatA che, tenuM kathana sUtrakAre be gAthA dvArA karyuM che. asaMjJI tiryaMca paMcendriya prathama naraka sudhI ja jaI zake che. te jIvomAM anya pRthvIomAM utpanna thavA yogya adhyavasAyonI tIvratA hotI nathI. bIjI naraka AdimAM asaMjJI tiryaMca paMcendriya utpanna thatA nathI. te ja rIte noLiyo, uMdara Adi bhujaparisarpa bIjI naraka sudhI ja jaI zake che, trIjI Adi narakamAM tenI utpatti thatI nathI. pakSI Adi khecara trIjI naraka sudhI; siMha, gAya, bheMsa vagere sthalacara pazuo cothI naraka sudhI; sarpa Adi uraparisarpa pAMcamI naraka sudhI; matsya Adi jalacara strI ane manuSya strI chaThThI naraka sudhI jaI zake che. jalacara puruSa tathA jalacara napuMsaka ane manuSya puruSa tathA manuSya napuMsaka sAtamI naraka sudhI arthAt sarve narakomAM utpanna thaI zake che. prathama narakamAM pAMca prakAranA saMjJI ane asaMjJI tiryaMca paMcendriya, bIjI narakamAM pAMca prakAranA saMjJI tiryaMca paMcendriya; trIjI narakamAM bhujaparisarpane choDIne cAra prakAranA saMjJI tiryaMca paMcendriya; cothI narakamAM bhujaparisarpa ane khecarane choDIne traNa prakAranA saMjJI tiryaMca paMcendriya; pAMcamI narakamAM bhujaparisarpa, khecara ane catuSpada sthalacarane choDIne be prakAranA saMjJI tiryaMca paMcendriya; chaThThI narakamAM bhujaparisarpa, khecara, catuSpada ane uraparisarpane choDIne eka jalacara tiryaMca paMcendriya utpanna thaI zake che. sAtamI narakamAM jalacara strIne choDIne jalacara puruSa tathA jalacara napuMsaka tiryaMca paMcendriyo utpanna thaI zake che. garbhaja manuSya sAta naraka sudhI utpanna thaI zake che paraMtu temAM manuSya strIo cha naraka sudhI ja utpanna thAya che.
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra upapAta parimANa - 14 imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe NeraiyA ekkasamayeNaM kevaiyA uvavajjaMti ? goyamA ! jahaNNeNaM ekko vA do vA tiNNi vA ukkoseNa saMkhejjA vA asaMkhijjA vA uvavajjati / evaM jAva ahesattamAe / I bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! A ratnaprabhA pRthvImAM eka samayamAM keTalA nArakIo utpanna thAya che ? uttara- he gautama ! jaghanya eka, be, traNa; utkRSTa saMkhyAta athavA asaMkhyAta nArakIo paNa utpanna thAya che. A ja rIte sAtamI naraka pRthvI sudhI kahevuM joIe. 15 imINa bhaMte! rayaNappabhAe puDhavIe NeraDyA samae- samae avahIramANA- avahIramANA kevaikAleNaM avahiyA siyA ? goyamA ! te NaM asaMkhejjA, samae- samae avahIramANAavahIramANA asaMkhejjAhiM ussappiNI-osappiNIhiM avahIraMti, No cevaNaM avahiyA siyA / evaM jAva asattamAe / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! A ratnaprabhA pRthvInA nArakIono pratisamaye eka ekano apahAra (apaharaNa) karavAmAM Ave, to keTalA samayamAM A ratnaprabhA pRthvI khAlI thAya che ? uttara- he gautama ! nArakIo asaMkhyAta che. pratisamaya eka eka nArakInuM apaharaNa karavAmAM Ave (bahAra kADhavAmAM Ave) to asaMkhyAta utsarpiNI ane asaMkhyAta avasarpiNIo pasAra thaI jAya, to paNa te khAlI thaI zakatI nathI. A pramANe sAtamI naraka pRthvI sudhI kahevuM joIe. vivecanaH prastuta be sUtromAM nArakInuM upapAta parimANa ane nAka jIvonI saMkhyAnuM asatkalpanA dvArA pratipAdana karyuM che. eka samayamAM eka, be ke traNa nArakIo utpanna thaI zake che ane eka ja samayamAM eka sAthe asaMkhyAta nArakIo paNa utpanna thaI zake che. pratyeka narakamAM asaMkhyAtA nArakIo che. te asaMkhyAtanI rAzine spaSTa karavA sUtrakAre asatkalpanA dvArA kathana karyuM che ke prati samaya eka eka nArakIne bahAra kADhavAmAM Ave to asaMkhyAta utsarpiNI ane avasarpiNI kAla vyatIta thaI jAya, tema chatAM eka paNa naraka khAlI thatI nathI arthAt asaMkhyAta utsarpiNI ane avasarpiNI kAlanA samayothI paNa pratyeka narakanA nArakIonI saMkhyA adhika che. nArakIonI avagAhanA : 16 imIse NaM bhaMte! rayaNappabhAe puDhavIe NeraiyANaM kemahAliyA sarIrogAhaNA paNNattA? goyamA ! duvihA sarIrogAhaNA paNNattA, taM jahA - bhavadhAraNijjA ya uttaraveDavviyA ya / tattha jA sA bhavadhAraNijjA sA jahaNNeNaM aMgulassa asaMkhejjaibhAgaM ukkoseNaM satta dhaNUiM tiNNi ya rayaNIo chacca aMgulAI / tattha NaM je se uttaraveDavviyA sA jahaNNeNa aMgulassa saMkhejjaibhAgaM ukkoseNaM paNNarasa dhaNUiM aDDAijjAo rayaNIo /
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3: nairayika uddezakara [ 225 ] . doccAe- bhavadhAraNijje jahaNNeNaM aMgulassa asaMkhejjaibhAgaMukkoseNaM paNNarasa dhaNUI aDDAijjAo rayaNIo, uttaraveuvviyA jahaNNeNaM aMgulassasaMkhejjaibhAga, ukkoseNaM ekkatIsaMdhaNUi ekkaarynnii| __ taccAe-bhavadhAraNijje ekkatIsaM dhaNU ekkA rayaNI, uttaraveuvviyA bAsaddhiM dhaNUiM doNNi rayaNIo / cautthIe, bhavadhAraNijje bAsaDhi dhaNUI doNNi ya rayaNIo, uttaraveuvviyA paNavIsaMdhaNusayaM / paMcamIe bhavadhAraNijje paNavIsaMdhaNusayaM, uttaraveuviyA addraaijjaaidhnnsyaai| chalIe bhavadhAraNijjA aDrAijjAidhaNasayAi.uttaraveuvviyA paca dhnnusyaai| sattamAe bhavadhAraNijjA paca dhaNusayAi, uttaraveuvbie dhnnushss| bhAvArtha -prazna- he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInA nArakIonA zarIranI avagAhanA keTalI che? uttara- he gautama! tenA zarIranI avagAhanAnA be prakAra che- bhavadhAraNIya ane uttara vaikriya. bhavadhAraNIya avagAhanA jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa sAta dhanuSa, traNa hAtha ane cha aMgula che. uttaravaikriya avagAhanA jaghanya aMgulano saMkhyAtamo bhAga, utkRSTa paMdara dhanuSa ane aDhI hAtha che. bIjI zarkarA prabhA pRthvInA nArakIonI bhavadhAraNIya avagAhanA jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga, utkRSTa paMdara dhanuSa aDhI hAtha che. uttaravaikriya jaghanya aMgulano saMkhyAtamo bhAga, utkRSTa ekatrIsa dhanuSa ane eka hAtha che. trIjI narakamAM bhavadhAraNIya avagAhanA ekatrIsa dhanuSa ane eka hAtha che. uttaravaikriya avagAhanA bAsaTha dhanuSa ane be hAtha che. cothI narakamAM bhavadhAraNIya avagAhanA bAsaTha dhanuSa ane be hAtha che. uttara vaikriya ekaso pacIsa dhanuSa che. pAMcamI narakamAM bhavadhAraNIya avagAhanA ekaso pacIsa dhanuSa che. uttaravaikriya aDhIso dhanuSa che. chaThThI narakamAM bhavadhAraNIya avagAhanA aDhIso dhanuSa che. uttaravaikriya pAMcaso dhanuSa che. sAtamI narakamAM bhavadhAraNIya avagAhanA pAMcaso dhanuSa che. uttaravaikriya eka hajAra dhanuSa che. vivecana : - prastuta sUtramAM nArakIonA zarIranI avagAhanAnuM kathana che. nArakIone janmathI ja vaikriya zarIra hoya che, tene bhavadhAraNIya vaikriya zarIra kahe che ane tyAra pachI labdhi prayogathI je vividha rUpo banAve tene uttaravaikriya zarIra kahe che. A rIte nArakIonA vaikriya zarIranA be prakAra hovAthI tenI avagAhanAnA paNa be prakAra thAya che bhavadhAraNIya ane uttaravaikriya. pratyeka nArakI potAnA bhavadhAraNIya zarIrathI bamaNuM uttaravaikriya zarIra banAvI zake che. tenAthI moTuM zarIra banAvI zakatA nathI. A niyama sAte ya narakamAM samAna che. sAte narakanI bhavadhAraNIya ane uttarakriya avagAhanA sUtrArthathI spaSTa che. temAM utkRSTa avagAhanA kramazaH bamaNI thatI jAya che. | sarvatra bhavadhAraNIya zarIranI jaghanya avagAhanA aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane uttaravaikriyA zarIranI jaghanya avagAhanA aMgulano saMkhyAtamo bhAga hoya che. te jIvo uttara vaikriya zarIra banAve tyAre
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ rara6 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra aMgulanA saMkhyAtamA bhAganuM ja zarIra banAvI zake che. tenAthI nAnuM zarIra banAvI zakatA nathI. prastuta kathanamAM sAte ya narakamAM nArakIonI jaghanya ane utkRSTa avagAhanAnuM kathana che nArakI ane devone upapAta janmathI vaikriya zarIra prApta thAya che. manuSya ane tiryaMcanA audArika zarIranI jema vaikriya zarIramAM avagAhanAnI kramika vRddhi thatI nathI. utpatti samaye pratyeka jIvanI avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI hoya che tyArapachI aMtarmuhUrtamAM ja pratyeka nArakI ane devo potAnI yogyatA anusAra pUrNa avagAhanAne prApta karI le che arthAt sAtamI narakanA nairiyako utpatti pachInA aMtarmuhUrtamAM ja 500 dhanuSanI avagAhanAvALA thaI jAya che. tethI sUtrokta avagAhanAnA kathanamAM jaghanya avagAhanA utpattinA aMtarmuhUrta sudhI ja hoya che ane sarva nArakIonI paryAptAvasthAnI utkRSTa avagAhanA(pUrNa avagAhanA) jIvana paryata rahe che. vyAkhyAgraMthomAM sAte narakapRthvInA pratyeka pAthaDAnA nairayikonI pRthaka-pRtha avagAhanAnuM kathana che ane pratyeka pAthaDAmAM avagAhanAnI kramika vRddhi rUpa vizleSaNa che paraMtu AgamomAM vyAkhyAgraMthonA te kathanane puSTa kare tevuM koI varNana prApta thatuM nathI. temaja vyAkhyAmAM kathita keTalIka avagAhanA vicAraNIya paNa che, jema ke- prathama narakanA prathama prataramAM traNa hAtha mAtranI avagAhanA ane anuttara vimAnamAM be hAthanI avagAhanA Agama daSTie siddha thaI zakatI nathI. nArakIomAM saMhanana, saMsthAna Adi - | 17 imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe NeraiyANaM sarIrayA kiM saMghayaNI paNNattA? goyamA ! chaha saMghayaNANaM asaMghayaNI,NevaTThI,Neva chirA, Navi NhAru, je poggalA aNiTThA jAvaamaNAmAtetesiM sarIrasaMghAyattAe prinnmNti| evaM jaavahesttmaa| bhAvArtha -prazna- he bhagavan! ratnaprabhA pRthvInA nArakIonA zarIronuM kyuM saMhano hoya che? uttara- he gautama! cha prakAranA saMvananamAMthI tene eka paNa prakAranuM saMhanana nathI. tenA zarIramAM hADakAMo nathI, naso(zirAo) nathI, snAyu nathI, je pudgala aniSTa ane amanojJa hoya che, te tenA zarIrarUpamAM ekatrita thaI jAya che. A pramANe saptama pRthvI sudhI kahevuM joIe. | 18 imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe NeraiyANaM sarIrA kiM saMThiyA paNNattA? goyamA !duvihA paNNatA,taMjahA- bhavadhAraNijjA ya uttaraveuvviyA ya / tatthaNaMjete bhavadhAraNijjAte huMDasaMThiyA paNNattA, tattha NaM je te uttaraveuvviyA te vihuMDasaMThiyA paNNattA / evaM jAva ahesttmaae| bhAvArtha-prazna- he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInA nArakIonA zarIranuM kayuM saMsthAna hoya che? uttara- he gautama! tenA saMsthAna be prakAranA che- bhavadhAraNIya ane uttaravaikriya. bhavadhAraNIya zarIranI apekSAthI tene huMDa saMsthAna hoya che ane uttaravaikriyanI apekSAthI paNa tene huMDa saMsthAna ja hoya che. A pramANe saptama pRthvI sudhInA nArakInA saMsthAna jANavA. | 19 imIseNaMbhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIeNeraiyANaMsarIragA kerisagAvaNNeNaM paNNattA? goyamA !kAlA kAlobhAsA jAvaparamakiNhAvaNNeNapaNNattA / evaM jaavahesttmaae|
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: nairayika uddezaka-ra [ 227 ] bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInA nArakIonA zarIrano varNa kevo hoya che ? uttara- he gautama ! kALo, kALI kAMtivALo(kALI chAyA) yAvata atyaMta kALo hoya che. A pramANe saptama pRthvI sudhInA nArakIonA varNa jANavA joIe. | 20 imIseNaM bhaMte !rayaNappabhAe puDhavIe NeraiyANaM sarIrayA kerisayA gaMdheNaM paNNattA? goyamA ! se jahANAmae ahimaDe ivA,taMceva jAva ahesttmaa| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInA nArakIonA zarIranI gaMdha kevI hoya che? uttara- he gautama! jema koI marelo sarpa hoya ityAdi pUrvavat kathana karavuM joIe. saptama pRthvI sudhInA nArakIonI gaMdha A pramANe ja jANavI joIe. | 21 imIseNaM bhaMte !rayaNappabhAe puDhavIeNeraiyANaMsarIrayA kerisayA phAseNaM paNNattA? goyamA ! phuDitacchavivicchaviyA khaspharusa-jhAma jhusirA phAseNaM paNNattA / evaM jAva ahesttmaa| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInA nArakIonA zarIrano sparza kevo hoya che? uttara- he gautama ! tenA zarIranI cAmaDI phATelI hovAthI tathA ujharaDA ane karacalI paDelI hovAthI, kAMti rahita, kaThora, baLelI vastunI jema kharabacaDI ane chIdravALI che. (pAkelI ITanI jema kharabacaDuM zarIra che) A pramANe saptama naraka pRthvI sudhI kahevuM joIe. | 22 imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe NeraiyANaM kerisayA poggalA usAsattAe pariNamaMti? goyamA !je poggalA aNiTThA jAvaamaNAmA tetesiM usAsattAe prinnmNti| evaM jAva ahesattamAe / evaM AhArassa vi sattasu vi| bhAvArtha-prazna-he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInA nArakIonA zarIramAM kevA pulo zvAsozvAsanA rUpe pariNata thAya che? uttara- he gautama! je pugalo aniSTa yAvatuM amanojJa hoya che, te nArakIonA zvAsozvAsa rUpe pariNata thAya che. A ja rIte saptama pRthvI sudhInA nArakIonuM kathana karavuM joIe. - A ja rIte je pudgalo aniSTa temaja amanojJa hoya che te nArakIonA AhArarUpe pariNata thAya che. A ja rIte ratnaprabhAdi sAte ya naraka pRthvInA nArakIonA saMbaMdhamAM jANavuM joIe. 23 imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe NeraiyANaM kai lesAo paNNattAo? goyamA! ekkA kAulesA paNNattA / evaM sakkarappabhAe vi| bhAvArtha:-prazna- he bhagavan! ratnaprabhA pRthvInA nArakIomAM keTalI vezyAo hoya che? uttara- he gautama! eka kApotalezyA hoya che. A pramANe zarkarA prabhAmAM paNa kApotalezyA che. | 24 vAluyappabhAe pucchA? dolesAo paNNattAo,taMjahANIlalesA, kAulesA y| tattha NaM je kAulesA te bahutarA,jeNIlalesA te thovtrgaa| bhAvArtha :- he bhagavan! vAlukAprabhAnA nArakIomAM keTalI vezyAo hoya che? he gautama ! be
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ ra28 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra lezyAo hoya che- nIlalezyA ane kApotalezyA. temAM kApotalezyAvALA nArakIo vadhAre che ane nIlalezyA- vALA nArakIo thoDA che. | sa paMkappabhAe pucchA? goyamA ! ekkA NIlalessA pnnnnttaa| bhAvArtha :- pragna- he bhagavan! paMkaprabhAnA nArakIomAM keTalI vezyAo hoya che? uttara- he gautama! eka nIla glezyA hoya che. | 26 dhUmappabhAe pucchA? goyamA !dolessAopaNNattAo,taMjahA-kiNhalessA ya NIlalessA ya / tattha Na jeNIlalesA te bahutarA,je kiNhalesA te thovtrgaa| bhAvArtha -prazna- he bhagavan! dhUmaprabhAnA nArakIomAM keTalI vezyAo hoya che? uttara-he gautama! be vezyA hoya che- kRSNalezyA ane nIlalezyA. temAM nIla vezyAvALA nArakIo adhika che ane kRSNalezyAvALA nArakIo thoDA che. 27 tamAe pucchA?goyamA !ekkA kiNhalesA / ahesattamAe ekkA prmkinnhlessaa| bhAvArtha-prazna- he bhagavan!tama prabhAnA nArakIomAM keTalI vezyAo hoya che? uttara-he gautama! eka kRSNalezyA hoya che. sAtamI naraka pRthvImAM eka parama kRSNalezyA hoya che. 28 imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe NeraiyA kiM sammadiTThI? micchadiTThI? sammAmicchadiTThI? goyamA !sammadiTThI vi micchadiTThI visammAmicchadiTThI vi, evaM jAva ahesttmaae| bhAvArtha-prazna- he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInA nArakIo zuM samyagudaSTi che, mithyAdaSTi che ke mizradaSTi che? uttara- he gautama! samyagdaSTi paNa che, mithyAdaSTi paNa che ane mizradaSTi paNa che. A ja rIte saptama pRthvI sudhI kahevuM joIe. | 29 imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe NeraiyA kiMNANI aNNANI? goyamA !NANI viaNNANi vi| jeNANI teNiyamA tiNANI,taMjahA-AbhiNibohiyaNANI,suyaNANI,ohiNANI / je aNNANI te atyaMgaiyA duaNNANi, atthegaiyA ti aNNANI / je duaNNANi te NiyamA maiaNNANI ya suyaaNNANI ya / je tiaNNANite NiyamA maiaNNANi,suyaaNNANI, vibhaMgaNANI vi, sesA NaM NANI vi aNNANi vi tiNNi jAva ahesattamAe / bhAvArtha -prazna- he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInA nArakIo jJAnI che ke ajJAnI? uttara- he gautama! jJAnI paNa che ane ajJAnI paNa che. je jJAnI che tene nizcayathI traNa jJAna hoya che, te A pramANe che- AbhinibodhikajJAna, zrutajJAna ane avadhijJAna. je ajJAnI che, temAM koI be ajJAnavALA che, koI traNa ajJAnavALA che. jene be ajJAna che, tene matiajJAna, zrutaajJAna hoya che, jene traNa ajJAna che, teone niyamathI matiajJAna, zrataajJAna ane virbhAgajJAna che.
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3: narayika uddezaka-ra . [ 229 ] zeSa zarkarA prabhA Adi pRthvIonA nArakIo jJAnI paNa che ane ajJAnI paNa che. je jJAnI che tene traNa jJAna hoya che ane je ajJAnI che tene traNa ajJAna hoya che. saptama pRthvI sudhInA nArakIo mATe e pramANe ja kahevuM joIe. | 30 imIseNaM bhaMte !rayaNappabhAe puDhavIe NeraiyA kiMmaNajogI, vaijogI,kAyajogI? goyamA ! tiNNi vi| evaM jAva ahesttmaae| bhAvArtha-prazna-he bhagavana! A ratnaprabhA pathvInA nArakI manayogI che, vacana yogI che ke kAyayogI che? uttara- he gautama ! teone traNe yoga hoya che. A ja rIte saptama pRthvI sudhI kahevuM joIe. | 31 imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe NeraiyA kiM sAgArovauttA? aNAgArovauttA? goyamA !sAgArovauttA vi aNAgArovauttA vi / evaM jAvaahesattamAepuDhavIe / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInA nArakIo sAkAra upayogI che ke anAkAra upayogI che? uttara- he gautama! sAkAra upayogI paNa che ane anAkAra upayogI paNa che. A ja rIte saptama pRthvI sudhI kahevuM joIe. 32 imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe NeraiyA ohiNA kevaiyaM khettaM jANaMti pAsati? goyamA ! jahaNNeNaM akSuTuMgAuyAiMukkoseNaM cattAri gaauyaaii| sakkarappabhAe puDhavIe, jahaNNeNaM tiNNi gAuyAI, ukkoseNaM adbhuTThAI / evaM addhaddhagAuyaMpArihAyai jAvaahesattamAe jahaNNeNa addhagAuyaM ukkoseNagAuya / bhAvArtha-prazna- he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInA nArakIo avadhi jJAnathI keTalA kSetrane jANe che, dekhe che? uttara- he gautama! ratnaprabhAnA nArakIo jaghanya sADA traNa gAu, utkRSTa cAra gAu kSetrane jANe dekhe che. zarkarAprabhAnA nArakI jaghanya traNa gAu, utkRSTa sADA traNa gAu kSetrane jANe-dekhe che. A pramANe ardhI-ardhA gAu ghaTADIne kahevuM joIe kAvata adhaHsaptama pRthvInA nArakI jaghanya artho gAu ane utkRSTa eka gAu kSetrane jANe dekhe che. | 33 imIseNaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe NeraiyANaM kai samugghAyA paNNattA? goyamA! cattArisamughAyA paNNattA,taMjahA- veyaNAsamughAe, kasAyasamughAe, mAraNatiyasamughAe veuvviyasamugghAe / evaM jaavahesttmaae| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInA nArakIone keTalA samudyAta hoya che? uttarahe gautama! cAra samudyAta hoya che. vedanA samudyAta, kaSAya samughAta, mAraNAMtika samughAta ane vaikriya samughAta. A pramANe saptama pRthvI sudhI kathana karavuM joIe. vivecanaH prastuta sUtromAM nArakIonA saMghayaNa, saMsthAna Adi viSayonuM nidarzana che.
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 230 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra saMghayaNa :- nArakIonA zarIramAM hADakA, mAMsa Adi na hovAthI te asaMghayaNI che. saMsthAnaH- tathA prakAranA azubha karmodaye nArakIone bhavadhAraNIya ane uttaravaikriya zarIranuM huMDa saMsthAna hoya che. ucchavAsa-AhAra - aniSTa, azubha, akAMta, apriya, amanojJa ane amanohara pudgalo tenA zvAsocchavAsa ane AhAra rUpe pariNata thAya che. lezyA - samuccaya rIte nArakIomAM kRSNa, nIla, kapota, A traNa lezyA hoya che. prathama be narakanA sarva nArakIone eka kApotalezyA hoya che. trIjI narakamAM kApota ane nIla be vezyA hoya che arthAtu keTalAka nArakIone kApota lezyA ane keTalAka nArakIone nIlalezyA hoya che. temAM kApolezyAvALA adhika ane nIlalezyAvALA alpa che. cothI narakanA sarva nArakIone eka nIlalezyA hoya che. pAMcamI narakamAM nIla ane kRSNa be vezyA hoya che arthAtu keTalAka nArakIone nIlalezyA ane keTalAka nArakIone kRSNa lezyA hoya che. temAM nIla lezyAvALA adhika ane kRSNalezyAvALA alpa hoya che. chaThThI narakanA sarva nArakIone kRSNalezyA ane sAtamI narakanA sarva nArakIone parama kRSNa lezyA hoya che. daSTi :- sAte narakanA nArakIomAM traNa daSTi hoya che. nArakIone samyagdarzananI prApti thaI zake che. daSTinuM parivartana thatuM hovAthI teone traNe daSTi saMbhave che. sAtamI narakanA aparyAptA nArakIone eka mithyAdaSTi ja hoya che. jJAnAzAnaH-nArakIone bhavapratyayika avadhijJAna athavA virbhAgajJAna hoya che. samyagdaSTi nArakIone traNa jJAna ane mithyAdaSTi nArakIone be athavA traNa ajJAna hoya che. asaMjJI tiryaMca paMcendriya prathama narakamAM utpanna thAya tyAre tenI aparyAptAvasthAmAM be ajJAna hoya che, zeSa jIvone traNa ajJAna hoya che. yoga-upayogaH- nArakIone traNe yoga ane sAkAra-anAkAra baMne upayoga hoya che. avavikSetra :- prathama narakanA nArakI jaghanya sADA traNa gAu, utkRSTa cAra gAu kSetranA rUpI padArthone jANe-dekhe che. tyAra pachInI narakanA nArakIonA azubhakarmo kramazaH adhika hovAthI tenuM avadhikSetra kramazaH ghaTatuM jAya che, bIjI narakanA nArakI jaghanya traNa gAu, utkRSTa sADA traNa gAu, trIjI narakanA nArakI jaghanya aDhI gAu, utkRSTa traNa gAu, cothI narakanA nArakI jaghanya be gAu, utkRSTa aDhI gAu, pAMcamI narakanA nArakI jaghanya doDha gAu, utkRSTa be gAu, chaThThI narakanA nArakI jaghanya eka gAu, utkRSTa doDha gAu, sAtamI narakanA nArakI jaghanya artho gAu, utkRSTa eka gAu kSetrane jANe-dekhe che. nArakIonA A avadhijJAnanuM kSetra AtmAMgula, pramANAMgula ane utsadhAMgula, A traNa prakAranA mApamAMthI kayA mApanA AdhAre che? tenuM spaSTIkaraNa AgamamAM maLatuM nathI. nArakIonA zarIranI avagAhanA utsadhAMgulanA mApathI hoya te nizcita che. tadanusAra temanuM avadhijJAna kSetra paNa utsadhAMgulanA mApathI hoya to paNa ghaTita thaI zake che. te sivAya anya baMne prakAranA aMgula utsadhAMgulathI moTA che, tethI te paNa ghaTita thaI zake che. AgamamAM tenuM spaSTIkaraNa na hovAthI bhinna-bhinna paraMparAo maLe che. saghAta - nArakIone prathama cAra samudyAta hoya che, teno Adi aMtima traNa samughAta nathI.
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-: naiyi 6deza-2 | 231 / kAraNa ke temAM tejolabdhi, AhAraka labdhi ane kevaLajJAna-darzana hotA nathI. nAraDImonI vedanA : 34 imIseNaM bhaMte !rayaNappabhAe puDhavIe NeraiyA kerisayaMkhuhappivAsaMpaccaNubbhavamANA viharati? goyamA ! egamegassaNaMrayaNappabhApuDhaviNeraiyassa asabbhAvapaTThavaNAe savvodadhI vA savvapoggale vA AsagaMsi pakkhivejjA No cevaNaMse rayaNappabhApuDhavIe Neraie titte vA siyA, vitaNhe vA siyaa| erisiyA NaM goyamA ! rayaNappabhAe NeraiyA khuhappivAsaM paccaNubbhavamANA viharati evaM jaavahesttmaae| bhAvArtha :- prazna- bhagavan ! // ratnaprabhA pRthvIna nAhIso kSudhA ane tRSAnI vanAno vo anubhava 42 cha? uttara-he gautama! asatkalpanA anusAra jo koI eka ratnaprabhA pRthvInA nArakInA mukhamAM badhA samudronuM pANI ane badhA khAdya padArtho(pudgalo) nAkhavAmAM Ave to paNa te ratnaprabhA pRthvInA nArakIonI kSudhA tRpta thatI nathI, tenI tRSA paNa zAMta thatI nathI. he gautama ! evI tIvra bhUkha ane tarasanI vedanA ratnaprabhA pRthvInA nArakIone hoya che. A ja rIte saptama pRthvI sudhInA nArakIonA saMbaMdhamAM paNa jANavuM joIe. | 35 imIseNaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe NeraiyA kiM egattaM pabhuviuvittae, puhuttaM pi pabhUviuvittae? . goyamA ! egattaM pi pabhU puhuttaM pi pabhU viuvvittae / egattaM viuvvemANA ega mahamoggararUvaM vA evaM masaDhi,karavata, asi.sattI, hala,gayA.masala,cakkA , NArAya,kuMta,tomara, sUla, lauDa,bhiMDamAlA ya rUvaMvA viuvvati; puhutta viuvvemANA, moggararUvANi vA jAvabhiMDamAlarUvANi vA tAIsaMkhejjAiMNo asakhejjAI, saMbaddhAI No asaMbaddhAI, sarisAiMNo asarisAiM viuvvaMti; viuvvittA aNNamaNNassa kAyaM abhihaNamANA abhihaNamANA veyaNaM udIreti- ujjalaM viulaM pagADhaM kakkasaM kaDuyaM pharusaMNiThuraM caMDa tivvaM dukkhaMduggaM durahiyAsaM / evaM jAvadhUmappabhAe puddhviie| bhAvArtha -prazna- he bhagavan! ratnaprabhA pRthvInA nArakI zuM eka rUpa banAvavAmAM samartha che ke aneka rUpa banAvavAmAM samartha che? uttara- he gautama! te eka rUpa paNa banAvI zake che ane aneka rUpa paNa banAvI zake che. jyAre te nArakIo eka rUpanI vidurvaNA kare tyAre eka moTA mudra rUpa zastranI vidurvaNA kare che. 4 prabhA bhusaMDhI, 12vata, tasavAra, zakti, sa, ha, bhusa, yA , mAto, tobha2, zUla, lAThI, bhiMDamAla vagere zastravizeSanI vikurvaNA kare che, aneka rUponI vikurvaNA kare tyAre mugarathI bhiMDamAla paryatanA aneka rUponI vipharvaNA kare che. te saMkhyAnA rUponI vipharvaNA karI zake che paraMtu asaMkhyAta rUponI
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23ra ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra vikarvaNA karI zakatA nathI. teo paraspara saMbaddha rUponI vimurvaNA karI zake che paraMtu asaMbaddha rUponI vidurvaNA karI zakatA nathI. vikarvita karelA te rUpo eka samAna hoya che paraMtu bhinna-bhinna hotA nathI. teo aneka rUponI vidurvaNA karIne paraspara prahAra karIne vedanA utpanna kare che. te vedanA sukhanA aMza mAtrathI rahita atyaMta duHkha rUpa hovAthI ujajavaLa che, marma sthAnomAM praveza karIne samasta zarIramAM vyApta thatI hovAthI pragADha che, karkaza-kaThora paththaranA TukaDAnI jema zarIravayavone bhAMgI nAkhatI hovAthI karkaza che, aprItikAraka hovAthI kaTu che, atyaMta rUkSatAjanaka hovAthI kaThora che, teno pratikAra karI zakAto na hovAthI niSphara che, raudratA utpanna karatI hovAthI caMDa che, vedanAnI parAkASTA rUpa hovAthI tIvra che, duHkharUpa che, nArakIo temAMthI mukta thaI zakatA na hovAthI durladhya che, duHkhapUrvaka sahana thatI hovAthI dusahya che. A prakAranI asahya vedanAo pAMcamI dhUmaprabhA pRthvI sudhInA nArakIone AyuSya paryata hoya che. | 36 chaTThasattamAsuNaM puDhavIsuNeraiyA bahu mahaMtAI lohiyakuMthurUvAiM vairAmayatuMDAI gomayakIDasamANAiviuvvati,viuvvittA aNNamaNNassakAyasamaturagemANA-samaturaMgemANA khAyamANAkhayamANAsayaporAgakimiyAvivacAlemANAcAlemANAaMto aMtoaNupavisamANAaNuppavisamANA veyaNaM udIraMti- ujjalaM jaavdurhiyaasN| bhAvArtha:- chaThThI sAtamI narakanA nArakIo aneka moTA moTA lAla raMganA, vajamaya mukhavALA kuMthavA jevA rUpo banAve che. gAyanA chANanA kIDA jevA rUponI vikurvaNA kare che, tevA zarIranI vikrvaNA karIne eka bIjAnA zarIra para ghoDAnI jema savAra thaI jAya che, paraspara karaDe che, so kAtaLIvALA zeraDInA kIDAnI jema saLavaLATa karatA tenA zarIranI aMdara ghusI jAya che. tethI te nArakIo ujajavaLa yAvatuM duHsahya vedanAno anubhava kare che. | 37 imIse NaM bhaMte !rayaNappabhAe puDhavIe NeraiyA kiM sIyaveyaNaM vedaMti, usiNa veyaNaM vedati,sIosiNaveyaNaM vedeti? goyamA !No sIyaM veyaNaM vedeti, usiNaM veyaNaM vedeti, No sIyosiNaM, evaM jaavvaaluyppbhaae| bhAvArtha :- prazna- he bhagavana! A ratnaprabhA pRthvInA nArakIo zuM zIta vedanA vede che, uSNa vedanA vede che ke zItoSNa vedanA vede che? uttara- he gautama! te zIta vedanA vedatA nathI, uSNa vedanA vede che, zItoSNa vedanA vedatA nathI. A ja rIte zarkarA prabhA ane vAlukAprabhAnA nArakInA saMbaMdhamAM paNa jANavuM joIe. | 38 paMkappabhAe pucchA? goyamA !sIyaM piveyaNaM vedeti, usiNaM piveyaNaM veyaMti, No sIosiNaveyaNaM veyati / te bahutaragA je usiNaM veyaNaM vedeti, te thovatarA je sIyaM veyaNaM veyti| bhAvArtha :- prazna- he bhagavanuM ! paMkaprabhA narakanA nArakIonI vedanA viSayaka prazna pUrvavatu? uttara- he gautama! teo zIta vedanA paNa vede che, uSNa vedanA paNa vede che, zItoSNa vedanA vedatA nathI. temAM uSNa vedanA vedanArA ghaNA che, zIta vedanA vedanArA ochA che. | 39 dhUmappabhAe pucchA? goyamA !sIyaM pi veyaNaM vedeti, usiNaM pi veyaNaM vedeti, No
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-: naiyi 6deza-2 | 233 sIosiNaM veyaNaM vedeti / te bahutaragAje sIyavedaNaM vedeti, te thovataragAje usiNaveyaNaM veyNti| bhAvArtha:-prazna- bhagavana ! dhUmapramA pRthvInA nArahImonI vahana viSaya prazana? 612-3 gautama! teo zItavedanA paNa vede che, uSNa vedanA paNa vede che paraMtu zItoSNa vedanA vedatA nathI. temAM zIta vedanA vedanArA nArakIo ghaNA che ane uSNa vedanA vedanArA thoDA che. |40 tamAe pucchA? goyamA ! sIyaM veyaNaM vedeti No usiNaM veyaNaM vedeti No sIosiNaM veyaNa vedeti / evaM ahesattamAe NavaraM paramasIya / bhAvArtha:-prazna- bhagavana! tabha:pramA pRthvInA nArahImonAviSayamA prazna? 6ttara- gautama! teo zItavedanA vede che, uSNa vedanA vedatA nathI ane zItoSNa vedanA vedatA nathI. A ja rIte tama tama prabhA pRthvInA nArakIo parama zIta vedanA vede che, uSNa ke zItoSNa vedanA vedatA nathI. 41 imIseNaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe NeraiyA kerisayaM NirayabhavaM paccaNubhavamANA viharati? goyamA !teNaMtattha NiccaM bhIyA, NiccaMtasiyA,NiccaM chuhiyA, NiccaM uvviggA, NicvaM upappuA NiccaM vahiyA NicvaM paramamasubhamaulamaNubaddhaMNirayabhavaMpaccaNubhavamANA viharati / eva jaavahesttmaae| bhAvArtha -prazna-he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInA nArakIo kevA prakAranA naraka bhavano anubhava tAviyarecha? uttara- he gautama! te tyAM haMmezAM DaratA rahe che, haMmezAM trAsita rahe che. haMmezAM bhUkhathI pIDAtA rahe che, haMmezAM udvigna rahe che, haMmezAM upadravagrasta rahe che, haMmezAM vadha karanAranI jema krUra pariNAmavALA rahe che, haMmezAM atyaMta azubha, jenI tulanA na thaI zake tevI niraMtara azubha paraMparAthI ja AvelA naraka bhavano anubhava kare che. A pramANe ja sAtamI naraka pRthvI sudhI kahevuM joIe. |42 ahesattamAe NaM puDhavIe aNuttarA mahatimahAlayA mahANaragA paNNattA,taM jahAkAlemahAkAlerorue mahArorue appittttaanne| tatthaimepaMcamahApurasA aNuttarehiMdaMDasamAdANehiM kAlamAsekAlakiccA appaiTTANeNaraeNeraiyattAeuvavaNNA,taMjahA-rAmejamadaggiputte, daDhAulacchaiputte, vasu uvaricare, subhUme koravve, baMbhadatte culnnisue| teNaM tattha NeraDyA jAyA kAlA kAlo bhAsA jAvaparama kiNhA vaNNeNa paNNattA / teNaMtattha veyaNaM vedetiujjalaM viulaM jaavdurhiyaasN| bhAvArtha:- sAtabhI pRthvImA pAMya anuttara, bhoTamA bhott| mahAna2vAsa cha. yathA- sa, mahADa, raurava, mahAraurava ane apratiSThAna. tyAM pAMca mahApuruSa sarvotkRSTa hiMsAdi pApa karmone ekatrita karIne, mRtyu samaye marIne apratiSThAna narakamAM nAraka rUpamAM utpanna thayA che. (1) jamadagnino putra parazurAma, (2) 127tiputra havAyu, (3) pariya2 vsu||4, (4) au2vya subhUma sane (5) yumiputra prA. tyAM
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra utpanna thayelA te nArakIo kALA, kALI kAMtivALA yAvata atyaMta kALA varNavALA hoya che. tyAM te nArakIo atyaMta jAjvalyamAna, vipula vAvata asahya vedanAne vede che. | 43 usiNaveyaNijjesuNaM bhaMte !NaraesuNeraiyA kerisayaMusiNaveyaNaM paccaNubbhamANA viharati? goyamA !se jahANAmAe kammAradArae siyA-taruNe balavaMjugavaMjuvANe appAyaMke thiraggahatthedaDhapANi-pAyapAsa piTuMtaroru-pariNaelaMghaNa-pavaNa-javaNa-vaggaNapamaddaNasamatthe talajamalajuyala(phalihaNibha)bAhUghaNaNiciyavaliyavaTTakhaMdhe,cammeDhagaduhaNamuTThiyasamAhaya NiciyagAyagatte urassa bala samaNNAgae chee dakkhe paTTe kusale NiuNe mehAvI NiuNasippovagae egamahaM ayapiMDaM udagavArasamANaM gahAyataMtAviya-tAviya koTTiya koTTiya ubhiMdiya-ubhidiya cuNNiya-cuNNiya jAvaegAhaM vA duyAhaM yA tiyAhaM vA ukkoseNaM addhamAsaMsAhaNejjA, seNaMtaMsIyaM sIIbhUyaM aomaeNa saMDAsaeNaMgahAya asabbhAvapaTThavaNAe usiNaveyaNijjesuNaraesu pakkhivejjA, seNaM taM ummisiya NimisiyaMtareNa puNaravipaccuddharissAmitti kaTupavirAyameva pAsejjA, pavilINameva pAsejjA,paviddhatthameva pAsejjANocevaNaM saMcAei avirAyavA avilINaMvA aviddhatthaMvA puNaravi pccuddhritte| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! uSNa vedanAvALI narakomAM nArakIo kevA prakAranI uSNa vedanAno anubhava kare che? uttara- he gautama! jema koI luhArano putra hoya, te tarUNa, baLavAna, yugavAna (kALa AdithI utpanna upadravathI rahita), yuvAna ane roga rahita, baMne hAthonA sthira agrabhAgavALo, sudaDha ane majabUta hAtha, paga, pAMsaLIo, pITha, jaMghAovALo, khADA vagerene oLaMgavAmAM, kUdavAmAM, utAvaLathI cAlavAmAM, pheMkavAmAM ane pattharAdinuM cUrNa karavAmAM samartha, tADa vRkSa jevA lAMbA ane majabUta bAhuvALo, puSTa, majabUta ane goLa khabhAvALo, cAmaDAnI cAbukanA, mugara(gadA)nA tathA muTTInA prahArathI paripuSTa ane majabUta zarIravALo, AMtarika utsAhathI yukta, bottera kaLAomAM nipuNa, dakSa-zIdhra kArya karavAno abhyAsI, prai-atyaMta samartha, kuzaLa-buddhimAna, nipuNa, zilpakaLAthI yukta (evo te luhArano chokaro) pANInA ghaDAnI jema eka atyaMta bhAre lokhaMDanA goLAne grahaNa karIne, tene tapAvI-tapAvIne kUTI-phUTIne, TukaDe TukaDA karIne, tenuM cUrNa banAve, evuM eka divasa, be divasa, traNa divasa thAva vadhAremAM vadhAre paMdara divasa sudhI karato rahe. (lokhaMDanA cUrNane tapAvI goLo banAve ane goLAne tapAvI, kUTI, cUrNa banAve, A rIte vAraMvAra karavAthI te polAdI goLo banI jaze.) pachI tene ThaMDo karI, te ThaMDA lokhaMDanA goLAne lokhaMDanI sANasIthI pakaDIne asatkalpanAthI uSNavedanAvALI naraka bhUmimAM "palavAramAM huM tene kADhI laIza" tema vicArIne tyAM rAkhe to kSaNavAramAM ja tene dhANInI jema phUTato, mAkhaNanI jema pIgaLato ane saMpUrNatayA bhasmIbhUta thato jue che. luhArano chokaro phUTayA vinAnA, pIgaLyA vinAnA ane vidhvaMsa thayA vinAnA te lokhaMDanA goLAne bahAra kADhavAmAM samartha thato nathI. (tAtparya e che ke te lokhaMDano goLo tyAMnI uSNatAthI (garamIthI) kSaNavAramAM pIgaLIne naSTa thaI jAya che. tyAMnI uSNatA ATalI bhISaNa che.) |44 sejahAvAmattamAtaMgedupAekuMjaresaTThihAyaNepaDhamasarayakAlasamayasavAcaramaNidAhakAlasamayasi vA uNhAbhihae taNhAbhihae davaggijAlAbhihae Aure jhijjhie pivAsie banAve, A vALI naraka bhUmimAM te ThaMDA lokha
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti- u : nairathi uddeza5-2 235 dubbale kilaMte, ekkaM mahaM pukkhariNi pAsejjA cAukkoNaM samatIraM aNupuvvasujAyavappa-gaMbhIra-sIyalajalaM saMchaNNapatta bhisamuNAlaM bahuuppala- kumuda - NaliNa- subhaga-sogaMdhiya puMDarIya- mahApuMDarIya sayapatta- sahassayapatta- kesara- phullovaciya chappayaparibhujjamANakamalaM acchavimala-salilapuNNaM parihatthabhamaMta-maccha- kacchabhaM aNegasauNigaNamihuNaya viraiya sadduNNaiyamahurasaraNAiyaM taM pAsai, taM pAsittA taM ogAhai, ogAhittA se NaM tattha uNhapi paviNejjA tiNhaMpi paviNejjA khuhaM pi paviNijA jaraMpi paviNejjA dAhaM pi paviNejjA NiddAejja vA payalAejja vA saI vA raI vA dhiraM vA maiM vA uvalabhejjA, sIe sIyabhUe saMkamamANe saMkamamANe sAyAsokkha bahule yAvi viharejjA / evAmeva goyamA ! asabbhAvapaTuvaNAe usiNaveyaNijjehiMto NaraehiMto Neraie uTTi samA jAI imAiM maNussaloyasi bhavaMti goliyAlichANi vA seMDiyA liMchANi vA bhiMDiyA liMchANi vA ayAgarANi vA taMbAgarANi vA tauyAgarANi vA sIsAgarANi vA ruppAgarANi vA suvaNNAgarANi vA hiraNNAgarANi vA kuMbhArAgaNI i vA musAgaNI i vA iTTayAgaNI vA kavelluyAgaNI vA lohAraMbarIse i vA jatavADacullI vA goliyA liMchAgaNIi, vA soMDiyalichAgaNI vA NalAgaNI i vA tilAgaNI vA tusAgaNI tivA tattAiM samajjoIbhUyAiM phullakiMsuya-samANAI ukkAsahassAiM viNimmuyamANAI jAlAsasahassAiM pamuccamANAI iMgAlasahassAiM pavikkharamANAiM aMto- aMto huhuyamANAI ciTThati tAiM pAsai, tAiM pAsittA tAI ogAhai, tAI ogAhittA se NaM tattha unhaM pi paviNejjA taNhaM pi paviNejjA khuhaM pi paviNejjA jarapi paviNejjA dAhaMpi paviNejjA NiddAejjA vA payalAejjA vA saI vA raI vA dhiraM vA maI vA uvalabhejjA, sIe sIyabhUyae saMkamamANe saMkamamANe sAyAsokkhabahule yA vi viharejjA, bhaveyArUve siyA ? No iNaTThe samaTThe, goyamA ! usiNaveyaNijjesu Naraesu NeraiyA etto aNiTThatariyaM ceva usiNa veyaNaM paccaNubhavamANA viharaMti / bhAvArtha :- prema oordha sATha varSano, maha arato mAtaMga, dvipADa-je avayavothI (bhuja ane sUMDhathI) pAzI pInAra, DuM42 (hAthI) hoya, prathama zara RtunA samayamA ( arata bhAsabhA) athavA grISma RtunA chetsA samayamAM (4 bhAsabhA) tApathI parAbhUta, tRSArthII pIDita, hAvAgninI vANAkhothI tapta, khddunnvyAkuLa, tRSAnA kAraNe gaLuM sUkAya gayuM hoya, tRSAthI taraphaDato, zArIrika ane mAnasika sthiratA vinAno hurjaNa, yAsavAmAM glAnine anubhavato (te hAthI), te samaye kheDa bhoTI puSkariNI ( sarovara) ne bhukhe che. te sarovara corasa, sukhapUrvaka praveza karI zakAya tevA samAna kinArAvALA, kramazaH UMDA thatA, athAha ane zItaLa pANIvALA, subhaga, saugadhika kamalapatro ane mRNAlothI DhaMkAyelA, khIlelA aneka maNa, Dubhu, nalina, subhaga, saugaMdhiDa, puMDarIDa, mahApuMDarIDa, zatapatra ane sahasrapatronA prezarothI yukta, khIlelA kamaLonuM rasapAna karatAM bhramarothI yukta, cAre bAju pharatA aneka maccha, kaccha, kAcabAothI vyApta, svaccha ane nirmaLa pANI yukta, aneka pakSIyugalonA madhura dhvanithI zabdAyamAna hoya; te sarovarane joIne te hAthI, temAM praveza kare che, temAM praveza karIne potAnI garamIne zAMta kare che, tarasane
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra chIpAve che, kSudhAne zAMta kare che, tApathI utpanna jvarano nAza kare che, paridAha Adine paNa upazAMta kare che. A rIte ThaMDakano anubhava thatAM te nidrAdhIna bane che, ardha mIMcelI AMkhothI UbhA-UbhA nidrAdhIna thavArUpa pracalA yukta bane che, kSaNa mAtranI svasthatAnI anubhUtithI te potAnI smaraNazaktine, AnaMdane ane cittanI svasthatA rUpa dhairyane punaH prApta kare che. A rIte zItalIbhUta thayelo te gajarAja sarovaramAMthI bahAra nIkaLI sukha zAtAno anubhava karato svecchAthI vicaraNa kare che. 236 te ja rIte he gautama ! asatkalpanAthI uSNavedanA yukta narakamAMthI nIkaLIne koI nairiyaka A manuSyalokanA atyaMta uSNa sthAno che, yathA- goLa banAvavAnI bhaTTI, madya banAvavAnI bhaThThI, bakarAnI lIMDIonI bhaTTI, lokhaMDa, tAMbu, kathIra, sIsuM, rUpuM, sonuM, cAMdI vagere dhAtuo gALavAnI bhaThThI, kuMbhAranA niMbhADAnI agni, musa-dhAtu gALavA mATenI agni, IMTa pakAvAnA bhaTTAnI agni, naLiyAne pakAvatAM bhaTTAnI agni, lokhaMDa gALavA mATe luhAranA bhaTTAnI agni, zeraDImAMthIgoLa banAvavAnA cUlAnI agni, bhaThThInI agni, talanI agni, tuSanI agni, ityAdi agninA sthAnomAM atyaMta tapta, sAkSAta agnibhUta, kesuDAnA phUla jevI lAla, hajAro ulkA-taNakhAo, hajAro javALAothI jAjvalyamAna, hajAro aMgArAone nirmita karatI aMdarane aMdara taDataDa avAja karatI karatI bhaDabhaDa baLIrahelI tevI agnine jue che. te agni ane agninA sthAnone joIne te nairayika temAM praveza kare che. praveza karIne potAnI narakajanya uSNa vedanAne dUra kare che, tRSA ane kSudhAne zAMta kare che, paritApa rUpa javarane ane dAhane paNa upazAMta kare che. zarIramAM ThaMDakano anubhava thatAM ja nidrAdhIna bane che, jemAM UbhA-UbhA nidrAdhIna thAya tevI pracalAthI yukta bane che, A rIte kSaNamAtranI svasthatAnI anubhUtithI te potAnI smRtine, AnaMdane, cittanI svasthatA rUpa dhairyane punaH prApta kare che. A rIte zItala-zItalIbhUta thaIne nairayika tyAMthI bahAra nIkaLIne sukhazAtAno anubhava karato svecchAthI vicaraNa kare che. nairayiko zuM AvA prakAranI uSNavedanAno anubhava kare che ? he gautama ! tema nathI uSNavedanA yukta narakamAM nairayiko AnAthI paNa aniSTatara uSNavedanAno anubhava kare che. 45 sIyaveyaNijjesu NaM bhaMte ! Naraesu NeraiyA kerisiyaM sIyaveyaNaM paccaNubbhavamANA viharati ? goyamA ! se jahANAmae kammAradArae siyA taruNe jugavaM balavaM jAva sippovagae egaM mahaM ayapiMDa dagavArasamANaM gahAya tAviya koTTiya- koTTiya jahaNNeNaM egAhaM vA duyAhaM vA tiyAhaM vA ukkoseNaM mAsaM sAhaNejjA, se NaM taM usiNaM usiNabhUyaM ayomaeNaM saMDAsa eNaM gahAya asabbhAvapaTuvaNAe sIyaveyaNijjesu Naraesu pakkhivejjA, taummisiyaNimisiyaMtareNa puNaravi paccaddharissAmi tti kaTTu pavirAyameva pAsejjA, taM ceva NaM jAva No ceva NaM sacAejjA puNaravi paccuddharittAe / se NaM se jahANAmae mattamAyaMge taheva jAva sokkhabahule yAvi viharejjA / evAmeva goyamA ! asabbhAvapaTTavaNAe sIyaveyaNehiMto NaraehiMto Neraie uvvaTTie samANe jAiimAiiha mANussaloe havaMti, taM jahA - himANi vA himapuMjANi vA himapaDalANi vA himakUr3ANivA jAvatusArANi vA, tusArapuMjANi vA, tusAra paDalANi vA, tusAra kUDANi vA tAiM pAsa, pAsittA tAI ogAhai, ogAhittA se NaM tattha sIyaMpi paviNejja tahapi paviNejjA khuhaMpi
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3: narayika uddezaka-ra. [ 237 ] paviNejjA jarapi paviNejjA dAhaM pipaviNejjA Nidaejja vA payalA- ejja vA jAvausiNe usiNabhUesaMkasamANesaMkasamANesAyAsokkhabahuleyAvi vihrejjaa| goyamA !sIyaveyaNijjesu Naraesu NeraiyA etto aNidrutariyaM ceva sIyaveyaNaM paccaNubhavamANA vihrti| bhAvArtha - pragna- he bhagavan! zIta vedanAvALA narakomAM nArakIo kevI zIta vedanAno anubhava kare che? uttara- he gautama! jema koI luhArano putra je tarUNa, yugavAna-kAlAdijanya upadravothI rahitayuvAna, baLavAna, yAvata kaLAyukta hoya, te eka moTA lokhaMDanA goLAne pANInA ghaDAnI jema upADIne, tene agnimAM tapAvI-tapAvIne, vAraMvAra jaghanya eka divasa, be divasa, traNa divasa utkRSTa eka mAsa sudhI pUrvavatu badhI kriyAo karato rahe ane pachI te atyaMta tapta lokhaMDanA goLAne loDhAnI sANasIthI pakaDIne asatkalpanAthI zIta vedanA yukta narakabhUmimAM huM hamaNA ja samayamAtramAM tene kADhI laIza', tevI bhAvanAthI tene nAkhe, paraMtu paLavAramAM te lokhaMDanA goLAne phUTato, ogaLato ane nAza pAmato jue che, te tene akhaMDa rUpe bahAra kADhavAmAM samartha thato nathI. ityAdi varNana pUrva pramANe kahevuM joIe. madonmatta hAthInuM udAharaNa paNa temaja kahevuM joIe yAvata te sarovaramAMthI nIkaLIne sukha zAMtithI vicare che. te ja rIte he gautama! asatkalpanAthI zItavedanAvALA narakomAMthI nIkaLato nArakI A manuSya lokamAM zIta pradhAna sthAno, jema ke- hima, himapuMja himapaTala, himakUTa yAvata tuSAra, tuSArapuMja, tuSArapaTala tuSArakUTa Adi zIta sthAnone jue che, joIne temAM praveza kare che, te tyAM potAnI nArakIya ThaMDIne, tRSAne, bhUkhane, javarane, dAhane(uSNatA) dUra kare che ane zAMtino anubhava karato yAvatuM garama thaI ati garama thaIne tyAMthI dhIre-dhIre nIkaLIne sukha zAtAno anubhava kare che. he gautama! zIta vedanAvALA naraka sthAnamAM nairayiko tenAthI paNa aniSTatara zIta vedanAno anubhava kare che. vivecana - prastuta sUtromAM nairayikonI bhavapratyayika kSetra vedanA ane paraspara kRta vedanAnuM vistRta varNana che. naraka bhUmimAM nArakIo daza prakAranI kSetra vedanA vede che- anaMta sudhA, tRSA, zIta, uSNatA, khujalI, parAdhInatA, javara, dAha, bhaya ane zoka, A daza prakAranI vedanAmAMthI prastuta sUtromAM sudhA, tRSA, zIta ane uSNa, A cAra vedanAnI tIvratamatAnuM asatkalpanA dvArA kathana che. nArakIonI dhA-gSA vedanA - je rIte prabaLatama bhasmaka rogathI pIDita vyakti game teTalo AhAra kare to paNa tene tRpti thatI nathI. te rIte asatkalpanAthI nArakIone A lokanA sarvakhAdya pudgalo ke sarva samudranuM pANI ApavAmAM Ave to paNa tenI sudhA ke tRSA zAMta thatI nathI. vAstavika rIte narakamAM khAdya padArtho ke pANI nathI. A rIte nairayiko jIvana paryata sudhA ane tRSAthI vyAkuLa rahe che. nAradIonI zIta-uSaNa vedanA:- narayikone bhayaMkara uSNa vedanA ane bhayaMkara zIta vedanA hoya che. prathama traNa narakamAM uSNa vedanA hoya che. tyAMnI samasta bhUmi, aMgArAthI paNa adhika pratapta hoya che. cothI paMkaprabhA pRthvImAM zIta ane uSNa baMne prakAranI vedanA hoya che. keTalAka narakAvAsomAM zIta ane keTalAka narakAvAsomAM uSNa vedanA hoya che. temAM adhika narakAvAsomAM uSNavedanA ane alpa narakAvAsomAM zIta vedanA hoya che. dhumaprabhA narakamAM adhika narakAvAsomAM zItavedanA ane alpa narakAvAsomAM uSNa
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra vedanA hoya che. tama.prabhA narakamAM zIta vedanA ane tamastamAM pRthvImAM paramazIta vedanA hoya che. je nArakIo uSNavedanAno anubhava kare che, tene asatkalpanAthI manuSyalokanA atyaMta uSNatama sthAno lokhaMDa gALavAnI bhaThThI vageremAM mUkavAmAM Ave, to te nArakI sukha zAtAno anubhava kare che, kAraNa ke je jIve narakanI mahAvyathAkAraka vedanAno anubhava karyo hoya tene A vedanA atyaMta alpa ane sukhakAraka lAge che. te ja rIte je nArakIo zItavedanAno anubhava kare che tene asatkalpanAthI manuSyalokanA atyaMta zIta sthAno himakuMDa vageremAM mUkavAmAM Ave, to paNa te sukhazAtAno anubhava kare che arthAt manuSyalokanI uSNatA ane zItaLatAthI narakamAM anaMtaguNI uSNatA ane zItaLatA hoya che. lokhaMDano goLo kSaNa mAtramAM pIgaLI jAya tevI garamI ane koIpaNa vastu thoDIvAramAM thIjI jAya tevI ThaMDI narakamAM hoya che. nArakIonI bhavapratyayika vedanA:- ratnaprabhA Adi narakabhUmionA nArakIo kSetra svabhAvathI ja atyaMta gADha aMdhakArathI vyApta bhUmine joIne haMmezAM bhayabhIta ane zaMkAyukta rahe che, paramAdhAmI deva tathA paraspara udarita duHkhathI te haMmezAM vyasta rahe che. te haMmezAM duHkhanA anubhavanA kAraNe udvigna rahe che. te haMmezAM upadravagrasta hovAthI aMza mAtra zAtAno anubhava karatA nathI. te haMmezAM azubha, narakabhavano anubhava kare che. nArakIonI paraspararIrita vedanA - nArakIo vaikriya zaktithI saMkhyAtA rUponI, zastronI vidurvaNA karI zake che. te eka ke aneka zastronI vipharvaNA karIne paraspara chedana, bhedana, tADana vagere karIne eka bIjAne duHsahya vedanA Ape che. A rIte nairayikonI vaikriya zakti paNa paraspara duHkhadAyI bane che. zeSa kathana sUtrArthathI spaSTa che. sAtamI pRthvInA apratiSThAna narakavAsamAM atyaMta krUra karma karanAra jIvo ja utpanna thAya che. sUtrakAre udAharaNa rUpe ahIM pAMca mahApuruSono ullekha karyo che. je atyaMta utkRSTa sthitino ane utkRSTa anubhAgano baMdha karanArA krUra kamane bAMdhIne sAtamI pRthvInA apratiSThAna narakAvAsamAM utpanna thayA che. A rIte nArakIo bhavapratyayika ane paramAdhAmI devakRta tathA parasparoTIrita vedanAno satata anubhava kare che. nArakonI sthiti: 46 imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe NeraiyANaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA? goyamA !jahaNNeNa viukkoseNa viThiI bhANiyavvA jAva ahesttmaae| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInA nArakIonI sthiti keTalI che? uttara- he gautama! jaghanya ane utkRSTa prajJApanA sUtranA cothA sthitipada anusAra adhaHsaptama pRthvI sudhI sthiti kahevI joIe. vivecanaH prastuta sUtramAM sAta narakanA nairayikonI sthitinuM kathana zrI prajJApanA sUtranA atidezapUrvaka karyuM che. ahIM tenuM spaSTIkaraNa koSTakamAM yathAsthAne karyuM che.
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3:naivika uddezaka-2 [ 239 ] nairayikonI addhi :vigata | prathama naraka | bIjI naraka trIjI naraka | cothI naraka pAMcamI narakI chaThThI naraka| sAtamI naraka upapAta | manuSya ane | manuSya ane | manuSya ane | manuSya ane manuSya, bhuja | manuSya ane strIne choDIne saMjJI-asaMjJI | saMjJI tiryaMca bhujaparisarpane bhuja, khecarane khecara, sthala-| jalacara saMjJI | jalacara tiryaMca tiryaMca paMce choDIne saMjJI | choDIne saMjJI | carane choDIne tiryaMca ane manuSya tiryaMca | tiryaMca | saMjJI tiryaMca parimANa | 1-ra-3-asaMha |1-2-3-asaM|1-2-3-asaM0 |1-2-3-asaM|1-2-3-asaM. [1-2-3-asaM] 1-2-3-asaM. saMghayaNa | nathI | nathI | nathI | nathI | nathI nathI | nathI saMsthAna | huMDa | huMDa | huMDa | huMDa | huMDa | huMDa | huMDa avagAhanA aMgulano | aMgulano | aMgulano | aMgulano | aMgulano | aMgulano | aMgulano bhava jaghanya asaMmo bhAga asaMmo bhAga asamo bhAga | asaMmobhAga asaMmo bhAga asaMmo bhAga| asaMmo bhAga utkRSTa |7 dhanu--3 hAtha/15 dhanura aDhI | 31 dhanuSa | dara dhanuSa | 125 dhanuSa | 250dhanuSa | pa00 dhanuSa | 6 aMgula | hAtha | eka hAtha | 2 hAtha uttaravaikriyanI aMgulano | prathama naraka | prathama naraka | prathama naraka | prathama naraka | prathama naraka prathama naraka jaghanya siMkhyAtamo bhAga pramANe | pramANe pramANe pramANe | pramANe pramANe utkRSTa | 15 dhanuSa | 31 dhanuSa | dara dhanuSa | 125 dhanuSa | 250dhanuSa | pa00 dhanuSa | 1000 dhanuSa aDhI hAtha | eka hAtha | 2 hAtha varNAdi | varNa-parama kRSNa, gaMdha-sapadinA mRta kalevarathI adhikadurgadha, sparza-kaThora ane kharabacaDo, aniSTa sparza. zvAsozvAsa | azubha pudgalono AhAra | azubha pudgalono leyA | kApota | kApota | kApota, nIla | nIla | nIla,kRSNa | kuSNa | parama kRSNa daSTi | traNa | traNa traNa | | traNa | - traNa | traNa traNa jJAnAjJAna 3 jJAna | 3 jJAna 3 jJAna | 3 jJAna | 3 jJAna 3 jJAna 3 jJAna 2/3 ajJAna | 3 ajJAna | 3 ajJAna | 3 ajJAna | 3 ajJAna 3 ajJAna 3 ajJAna yoga mana,vacana,kAyA 3 upayoga sAkAra-anAkAra samughAta | prathamanI 4 | 4 avadhikSetra jaghanya sADA traNa gAu| traNa gAu | aDhI gAu | be gAu | doDha gAu | eka gAu | ardhA gAu utkRSTa | cAra gAu sADA traNa gAu| traNa gAu | aDhI gAu | be gAu | doDha gAu | eka gAu vedanA | uSNa vedanA | uSNa vedanA | uSNa vedanA | uSNa-zIta | zIta-uSNa | zIta | mahAzIta sthiti ja | 10,000 varSa | sAgaropama 3 sAgaropama | sAgaropama 10 sAgaropama/17 sAgaropama rara sAgaropama utkRSTa eka sAgaropama 3 sAgaropama | sAgaropama 10 sAgaropama/17 sAgaropamarara sAgaropama 33 sAgaropama noMdha: prathama traNa naraka sudhI kSetrakRta, devakRta, parasparakRta vedanA che. aMtima cAra narakamAM kSetrakRta, parasparakRta vedanA che. | | | ba | che. | cha | ja | | | | | jas | ja | 4 | || ja| | ||
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra nairayikonI urtanA H 47 | imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe NeraiyA aNaMtaraM uvvaTTiya kahiM gacchati ? kahiM uvavajjaMti ? kiM Neraiesu uvavajjati, kiM tirikkhajoNiesu uvavajjati pucchA ? goyamA ! uvvaTTaNA bhANiyavvA jahA vakkaMtIe tahA iha vi jAva ahesattamAe / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan ! A ratnaprabhA pRthvInA nArakIo tyAMthI nIkaLIne kyAM jAya che ? kyAM utpanna thAya che ? zuM nArakImAM utpanna thAya che ? tiryaMca yoniomAM utpanna thAya che, ityAdi prazna ? uttara- he gautama ! prajJApanA sUtranA chaThThA vyutkrAMtipadamAM kahyuM che te pramANe uddhartanA kahevI joIe yAvat adhaHsaptama pRthvI sudhI kahevuM joIe. vivecanaH prastuta sUtramAM nArakIonI uddavartanAnuM kathana prajJApanA sUtranA atidezapUrvaka karyuM che. svabhAvathI ja nArakIo marIne narakagati ke devagatimAM jatA nathI. te uparAMta ekendriya, vikalendriya, asaMzI tiryaMca paMcendriya, saMmUrcchima manuSya ane yugalika manuSyomAM paNa utpanna thatAM nathI, tethI cha narakanA nArakIo garbhaja tiryaMca paMcendriya ane garbhaja manuSyomAM ane sAtamI naraka pRthvInA nArakIo garbhaja tiryaMca paMcendriyamAM ja utpanna thAya che. nArakIone sthAvara jIvonA sparza Adi : 48 imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe NeraiyA kerisayaM puDhavikAsa paccaNubbhavamANA vihata ? poyamA ! khiduM nAvaJamagAma E khAva ahesattamAr| bhAvArtha: - prazna- he bhagavan ! A ratnaprabhA pRthvInA nairayiko kevA prakAranA bhUmisparzano anubhava kare che ? uttara- he gautama ! te aniSTa yAvat amanohara bhUmisparzano anubhava kare che. A pramANe saptama pRthvI sudhI kahevuM joIe. 49 imIse NaM bhaMte! rayaNappabhAe puDhavIe NeraiyA kerisayaM AuphAsaM paccaNubbhavamANA viharati ? goyamA ! aNiTTaM jAva amaNAmaM / evaM jAva ahesttmaae| evaM jAva vaNapphaiphAsaM ahesattamAe puDhavIe / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan ! A ratnaprabhA pRthvInA nArakIo kevA prakAranA jala sparzano anubhava kare che ? uttara- he gautama ! aniSTa yAvat amanohara jala sparzano anubhava kare che. A pramANe sAtamI pRthvI sudhI kahevuM joIe. A pramANe agni, vAyu ane vanaspatinA sparzanA viSayamAM ratnaprabhAthI saptama pRthvI sudhInA nairayikonA viSayamAM jANavuM joIe. vivecanaH prastuta sUtromAM nairayikone thatAM sthAvara jIvonA sparzanuM nirUpaNa che.
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: narayika uddezaka-2 [ 241] nairayikone potAnA jIvana daramyAna AMzika sukhanuM eka paNa nimitta prApta thatuM nathI. narakamAM svAbhAvika pANI, vanaspati ke bAdara agni hotI nathI, devo dvArA vaikriyakRta pANI Adi hoya che. te kSetranI bhUmi, vAyu, vaikriyakata jala, agni ane vanaspati Adino saMyoga aniSTa, ekAMta, apriya, amanojJa ja hoya che. pratyeka nimitto te jIvone mATe duHkhanA ja nimitta bane che. narakanI pRthvI ja karkaza ane kaThora sparzavALI hoya che. tyAM Theka ThekANe lohI-mAMsanA kAdava-kIcaDa, tIrNa kaMTako vagere hoya che je nArakone duHkha janaka hoya che. zrI uttarAdhyayana sUtra adhyayana-19mAM nArakonI vedanAnuM nirUpaNa che. yathA taNhA kilaMto dhAvato, patto veyaraNiM nnii| jalaM pAhiti ciMtato, khuradhArAhi vivAio // 60 // uNhAbhitatto saMpatto, asipattaM mhaavnnN| asipattehiM paDatehi,chiNNapuvo aNegaso // 11 // artha- tuSAthI vyAkuLa thaIne, vaitaraNI nadIne joIne pANI pIvAnI AzAe huM doDato gayo paraMtu tyAM charAnI dhAra jevI tIkSNa pANInI dhArathI huM cIrAI gayo. garamIthI atyaMta saMtapta thayelo huM chAyA mATe asipatra mahAvanamAM gayo paraMtu tyAM uparathI paDatA talavAra jevA asipatrothI huM anekavAra kapAI gayo. A rIte tyAM jala ane vanaspatino sparza vedanAjanaka hoya che. bAdara agnikAya aDhI dvIpamAM ja hovAthI tyAM hotI nathI. naraka pRthvInA parimANamAM taratamatA:50 imANaM bhaMte ! rayaNappabhApuDhavI doccaM puDhaviM paNihAya savvamahaMtiyA bAhalleNaM savvakhuDiyA savvaMtesu? haMtA goyamA ! imANa rayaNappabhApuDhavI doccaM puDhaviM paNihAya savvamahatiyA bAhalleNa savvakkhuDDiyA svvtesu|| bhAvArtha:-prazna- he bhagavan! zuM A ratnaprabhApRthvInI jADAI bIjI pRthvIo karatAM sarvathI moTI che ane sarva aMta bhAgamAM (laMbAI-pahoLAImAM) sarvathI nAnI che? uttara- hA, gautama ! A ratnaprabhA pRthvInI jADAI bIjI pRthvI karatAM adhika che ane laMbAI pahoLAI bIjI pRthvI karatAM alpa che. | 51 doccA NaM bhaMte ! puDhavI taccaM puDhaviM paNihAya savvamahatiyA bAhalleNaM pucchA? haMtA goyamA ! doccA NaM puDhavI taccaM puDhaviM paNihAya savvamahatiyA bAhalleNaM savvakhuDDiyA savvatesu / evaM eeNaM abhilAveNaM jAva chaTThiyA puDhavI ahesattamaM puDhaviM paNihAya jAvasavvakkhuDDiyA svvtesu| bhAvArtha - prazna-he bhagavan! zuM zarkarA prabhA nAmanI bIjI naraka pRthvInI jADAI trIjI naraka pRthvI karatAM adhika che ane sarvAtomAM laMbAI-pahoLAI alpa che? uttara- hA, gautama ! bIjI pRthvInI jADAI trIjI pRthvI karatAM adhika che ane laMbAI
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ 242 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra pahoLAImAM alpa che. A pramANe vAvata chaThThI pRthvInI jADAI sAtamI pRthvIthI adhika ane laMbAIpahoLAI alpa che. vivecana : prastuta sUtromAM naraka pRthvInI laMbAI, pahoLAI ane jADAInI taratamatAnuM pratipAdana che. prathama narakanI jADAI 1,80,000 yojana che. bIjI narakanI jADAI 1,32,000 yojana che. A rIte nIce-nIcenI narakonI jADAI kramazaH ghaTatI jAya che, tethI jADAInI apekSAe nIce-nIcenI pRthvIo nAnI che. prathama narakanI laMbAI pahoLAI eka rajaja, bIjI narakanI be rajaju che. A rIte nIce-nIcenI narakonI laMbAI pahoLAI kramazaH vadhatI jAya che, tethI laMbAI-pahoLAInI apekSAe nIce-nIcenI pRthvI kramazaH moTI che. narakomAM sarva jIvono upapAta:| 52 imIseNaMbhaMte !rayaNappabhAe puDhavIetIsAe NarayAvAsasayasahassesu ekkamekkasi NirayAvAsasi savve pANA, savve bhUyA, savve jIvA,savve sattA puDhavIkAiyattAe jAva vaNassakAiyattAe NeraiyattAe uvavaNNapuvvA / hatAgoyamA ! asai aduvA anntkhutto| evaM jAvaahesattamAe puDhavIeNavara jattha jattiyA nnrgaa| bhAvArtha-prazna- he bhagavana! A ratnaprabhA pRthvInA trIsa lAkha narakAvAsomAMthI pratyeka narakavAsamAM sarva prANI, bhUta, jIva ane satva pRthvIkAya rUpe, aAya rUpe, vAyukAya rUpe yAvat vanaspatikAya rUpe ane nairayiko rUpe pahelAM utpanna thayA che? uttara- hA, gautama! anekavAra athavA anaMtavAra utpanna thayA che. A pramANe saptama pRthvI sudhI kahevuM joIe. vizeSatA e che ke je pRthvImAM jeTalA narakAvAsa che, teno ullekha tyAM karavo joIe. vivecana : prastuta sutramAM sarva jIvonA narakamAM thayelA upapAtanuM kathana che. sarva saMsArI jIvo A narakAvAsomAM pRthvI, pANI, vAyu, vanaspati ane nairayika rUpe anekavAra athavA anaMtavAra pUrve utpanna thayA che kAraNa ke saMsAra anAdikALathI che ane anAdikALathI sarva saMsArI jIvo janma maraNa karatA rahyA che, tethI te anekavAra athavA anaMtavAra te narakAvAsomAM utpanna thayA che. narakamAM bAdara agni na hovAthI te rUpe jIvanI utpatti thatI nathI. sabaLa, mULA, gIvA, sattA:-sarvaprANI, bhUta, jIva ane sattva. prANa = beindriya, teindriya, ane caurendriya, bhUta = vanaspati, jIva = paMcendriya, sattva = pRthvIkAya, aplAya, tejasakAya ane vAyukAyanA jIva. A rIte A prANa, bhUta, jIva ane sattva cAra zabdo dvArA sarva saMsArI jIvonuM grahaNa thaI jAya che. narakastha sthAvara jIvonA karma:53 imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe NirayaparisAmaMtesuje puDhavikAiyA jAva vaNapphaikAiyA,teNaM bhaMte !jIvA mahAkammatarAceva mahAkiriyatarAceva mahAAsavatarA ceva mahAveyaNatarA ceva?
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3 : nairayika uddezaka-2 243 haMtA goyA ! imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe NirayaparisAmaMtesu je puDhavikAiyA jAvavaNapphaikAiyA te NaM jIvA mahAkammatarA ceva mahAkiriyatarA caiva mahAsavatarA ceva mahAveyaNatarA ceva / evaM jAva ahesattamAe / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! A ratnaprabhA pRthvInA narakAvAsonI sImAomAM je pRthvIkAyanA yAvat vanaspatikAyanA jIvo che. te jIvo zuM mahA karmavALA, mahA kriyAvALA, mahA AzravavALA ane mahAvedanAvALA che? uttara- hA, gautama ! te ratnaprabhA pRthvInA narakAvAsonI sImAmAM je pRthvIkAyanA yAvat vanaspatikAyanA jIvo che, te mahA karmavALA, mahA kriyAvALA, mahA AzravavALA ane mahA vedanAvALA che. A pramANe sAtamI naraka pRthvI sudhI kahevuM joIe. vivecanaH prastuta sUtramAM narakamAM rahelA sthAvara jIvonA karma, kriyA, Azrava ane vedanAnuM nirUpaNa che. narakanA narakAvAsonI sImAmAM rahelA pRthvI, pANI Adi sthAvara jIvone paNa mahAkarma, mahAkriyA, mahAzrava ane mahAvedanA hoya che. je jIvo pAse mahA pApa karmano saMcaya hoya te ja azubha, mahAkaSTakAraka naraka jevA kSetramAM utpanna thAya che. tyAM utpanna thayelA pRthvI, pANI Adi jIvo paNa mahAkarmavAna hoya che. mahAkriyAH- mahAviniyatA deva, mahatI kriyA-prApyAtipAtAvivA'tprApa namani tamanepu tavaSyavasAyAnivRtyA yeSAM te mahAAiH / te sthAvara jIvonI pAse vartamAnamAM mahAkriyA karavAnA koI sAdhana nathI paraMtu te jIvoe pUrva janmamAM je prANAtipAta Adi mahAkriyA karI hatI tenA adhyavasAyothI te nivRtta thayA nathI tethI te vartamAnamAM paNa mahAkriyAvAna kahevAya che. mahAkriyAvAna hovAthI paNa te jIva mahAkarmavAna kahevAya che. tenI mahAkriyA ja mahAzravanuM nimitta che, tethI te mahAzravavAna che. yato mahAmaMtA va tato mahAvevanAttA va, narapu kSetrasvabhAvanAvA api velanAyA ati du:sahAt / je mahAkarmavAna hoya tene mahAvedanA hoya che. narakamAM kSetra svabhAvathI ja duHsahya vedanA hoya che. athavA anya kSetromAM utpanna pRthvI Adi sthAvara kAyika jIvonI apekSAe narakAvAsomAM utpanna pRthvI AdinA jIvone karma, kriyA, Azrava ane vedanA A cAre ya adhika hoya che, tema samajavuM. uddezakanA viSayonuM saMkalana H 54 puDhaviM ogAhittA, NaragA saMThANameva bAhallaM / vikkhaMbhaparikkheve, vaNNo gaMdho ya phAso ya // 1 // tesiM mahAlayattaM, uvamA deveNa hoi kAyavvA / jIvA ya poggalAya, vakkamati taha sAsayA NirayA // 2 //
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ 244 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra uvavAyaparimANaM, avahAruccattameva saMghayaNaM / saMThANa vaNNa gaMdhe, phAseUsAsamAhAre // 3 // lesA diTThI NANe, joguvaogetahAsamugghAe / tatto khupivAsA, viuvvaNA veyaNAya bhe||4|| uvavAo purisANaM, ovammaveyaNAe duvihaae| Thii uvvaTTaNa puDhavI u, uvavAo savvajIvANaM // 5 // bhAvArtha - prastuta uddezakamAM A pramANe viSayonuM pratipAdana thayuM che-pRthvIonI saMkhyA, narakAvAsanuM kSetra, narakano AkAra, jADAI, pahoLAI, parikSepa (laMbAI, pahoLAI ane paridhi) varNa, gaMdha, sparza, narakAvAsanI vistIrNatA batAvavA mATe devanI upamA, jIva ane pudgalonI temAM vyutkrAMti, narakonI zAzvatatA, azAzvatatA, upapAta (kyAMthI AvI janma le che), eka samayamAM keTalA utpanna thAya che? tenuM apahAra samaya, uccatva, saMhanana, saMsthAna, varNa, gaMdha, sparza, uzvAsa, AhAra, vezyA, daSTi, jJAna, yoga, upayoga, samughAta, bhUkha-tarasa, vidurvaNA, vedanA, bhaya, pAMca mahApuruSonI sAtamI pRthvImA utpatti, kividha-uSNa vedanA, zItavedanA, sthiti, udvartanA, pRthvIno sparza ane sarva jIvono upapAta. I nairayika uddezaka - ra saMpUrNa II
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'pratipatti-3: narayika uddezaka-3 [ 245 | pratipatti - 3 narayika uddezaka - 3 saMkSipta sAra samAjanI stranA A uddezakamAM samuccaya rIte nArakIonuM pudgala pariNamana ane vedanAnuM pratipAdana che. narakagati te atyaMta krUra karmo bhogavavAnuM kaniSTatama sthAna che tethI tyAM utpanna thayelA jIvone prApta thayelA zarIra, saMsthAna, vezyA, AhAra, ucchavAsa Adi azubha hoya che. te je je pugalo grahaNa kare che tenuM pariNamana azubha rUpe thAya che. temaja te jIvonA Atma pariNAmo paNa saMkliSTa ja hoya che. sadAkAla arati, bhaya, zoka,vairavRtti krodhAdi bhAvomAM te vyAkuLa rahe che. sUtrakAre saMgrahaNI gAthA dvArA nairayikone prApta thatAM vIsa azubha bolanuM kathana karyuM che. nArakIonI vedanA-nairayiko janmathI mRtyu paryata niraMtara azAtAnuM vedana kare che. kSetrajanya ThaMDI, garamI, kSudhA, tuSA Adi temaja devakRta ane paraspara kata chedana-bhedana Adi vedanA tene bhogavavI paDe che. paramAdhAmI devo tene kuMbhamAM pakAve che, bhAlA Adi zastrothI bhede che, bhayathI taraphaDatA te jIvo vedanAnA pratikAra mATe cAre bAju doDAdoDa kare che, te jIvo vedanAthI bacavA mATe 500 yojana upara uchaLe che. AvI ghora vedanA jIvanaparyata anubhave che. keTalAka nArakIo janma samaye koI zubhakarmayoge kSaNamAtra zAtAno anubhava kare che. pUrvajanmanA mitradeva koIka nArakInI vedanAne a5kSaNa mATe zamAvI de che. kyAreka zubha pariNAmonA kAraNe ane kyAreka zubha karmAnubhAvathI te jIvo zAtAno anubhava kare che. mahAraMbha, mahAparigraha, tIvra bhogAzaktijanya dUra karmo karanAra cakravartI, vAsudeva, mAMDalika rAjA ke sAmAnya gRhastho athavA jalacara tiryaMco sAtamI narakamAM utpanna thAya che. nArakIonAvikurvita rUponI sthiti aMtarmuhUrta che. manuSya tathA tiryaMca paMcendriyanAvikarvita rUponI sthiti cAra aMtarmuhUrta tathA devo dvArA vikarvita rUponI sthiti 15 divasanI che. A rIte nairayiko vividha prakAre potAnA azubha karmo bhogave che.
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra pratipatti-3 narathi deza -3 Pappappppppp nairayikonuM pudgala pariNamana Adi| 1 imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe NeraiyA kerisayaM poggalapariNAma paccaNubbhavamANA viharati? goyamA ! aNiTuMjAvaamaNAmaM / evaM jaavahesttmaae| evaM veyaNA pariNAma, lessA pariNAma, NAma pariNAma,gotta pariNAma, arai pariNAma, bhava pariNAma, soga pariNAma, khuhA pariNAma, pivAsA pariNAma, vAhi pariNAma, ussAsa pariNAma, aNutAva pariNAma, koha pariNAma, mANa pariNAma, mAyA pariNAma, loha pariNAma, AhArasaNNA pariNAma, bhayasaNNA pariNAma, mehuNasaNNA pariNAma, pariggaha saNNA prinnaam| poggala pariNAme veyaNA ya,lessA ya NAma goe ya / araI bhae yasoge,khuhA pivAsA yavAhI ya // 1 // ussAse aNutAve, kohe mANe yamAyA lobha ya / cattAri yasaNNAo, NeraiyANaMtu pariNAmaM // 2 // ettha kira aivayaMti,NaravasabhA kesavA jalacarAya / maMDaliyA rAyANo, je ya mahAraMbha koDabI // 3 // bhiNNamuhutto Naraesuhoti, tiriyamaNuesucattAri / devesuaddhamAso, ukkosa viuvvaNA bhaNiyA // 4 // je poggalA aNiTThA,NiyamA sotesi hoi aahaaro| saMThANaM tu aNiTuM,NiyamA huDatuNAyavvaM // 5 // asubhA viuvvaNA khalu, NeraiyANaMuhoi savvesi / veuvviyaMsarIra, asaMghayaNa huMDasaThANa // 6 // assAo uvavaNNo, assAo ceva cayai NirayabhavaM / savvapuDhavIsujIvo, savvesu Thii visesesu // 7 // uvavAeNa va sAyaM,Neraio deva-kammuNA vAvi / ajjhavasANa NimittaM, ahavA kammANubhAveNa // 8 //
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3: nairayika uddezaka-3 [ 247] NeraiyANuppAo, ukkosNpNcjoynnsyaaii|| dukkheNAbhiyANaM, veyaNasaya saMpagADhANaM // 9 // acchi NimIliya mettaM, patthi suhaMdukkhameva paDibaddhaM / Narae NeraiyANaM, ahoNisaMpaccamANANaM // 10 // teyAkammasarIrA,suhumasarIrA yaje apjjttaa| jIveNa mukkamettA, vaccati sahassaso bheya // 11 // aisIyaM aiuNhaM, aitiNhA aikhuhA aibhyNvaa| NirayeNeraiyANaM, dukkhasayAI avissAma // 12 // ettha ya bhiNNamuhutto, poggala asuhA ya hoI assaao| uvavAouppAo, acchisarIrAuboddhavvA // 13 // se tNnneriyaa| bhAvArtha -prazna- he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInA nArakIo kevA prakAranA pugala pariNamanano anubhava kare che? uttara- he gautama! aniSTa thAvata amanohara pudgala pariNamanano anubhava kare che. A pramANe sAtamI pRthvInA nairayiko sudhI kahevuM joIe. te ja rIte vedanA pariNAma, vezyA pariNAma, nAma pariNAma, gotra pariNAma, arati pariNAma, bhaya pariNAma, zoka pariNAma, kSudhA pariNAma, tuSA pariNAma, vyAdhi pariNAma, ucchavAsa pariNAma, anutApa pariNAma, krodha pariNAma, mAna pariNAma, mAyA pariNAma, lobha pariNAma, AhAra saMjJA pariNAma, bhaya saMjJA pariNAma, maithuna saMjJA pariNAma, parigraha saMjJA pariNAma jANavA. gAthArtha- pudgala pariNAma, vedanA, lezyA, nAma, gotra, arati, bhaya, zoka, sudhA, tRSA, vyAdhi, ucchavAsa, anutApa, krodha, mAna, mAyA, lobha cAra saMjJA ItyAdi nairayikonA pariNAma jANavA. 1-rA A saptama naraka pRthvImAM prAyaH naravRSabha (laukika dRSTithI mahAna ane atibhogamAM Asakta) cakravartI, vAsudeva, jalacara, mAMDalika rAjA, mahAAraMbha karanAra gRhastho utpanna thAya che. llll. nairayikomAM aMtarmuhUrta, tiryaMca ane manuSyamAM cAra aMtarmuhUrta ane devomAM paMdara divasano uttara vidurvaNAno utkRSTa avasthAnakAla che. I4o. je pudagalo aniSTa hoya che, tene ja nArakIo niyamataH AhAra rUpe grahaNa kare che. tenA zarIranI AkRti atyaMta nikRSTa(ghaNI ja kharAba) ane huMDa saMsthAnavALI hoya che./pI. badhA nArakIonI vikarvaNA azubha ja hoya che. tenuM vaikriya zarIra saMghayaNa rahita ane huM saMsthAnavALuM hoya che. zA dareka naraka pRthvImAM ane tyAMnI dareka sthitimAM nArakIo azAtApUrvaka janma dhAraNa kare che ane narakanA bhava paryata azAtAno ja anubhava kare che, paraMtu te nArakIomAMthI koIka nArakI janma samaye kSaNika zAtAnuM vedana kare che ane koIka nArakIne pUrvanA mitra ke saMbaMdhI devanA nimittathI thoDA samaya mATe
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248 | zrI jIvAjIvAbhigama sUtra zAtAnuM vadana thAya te sivAya keTalAka nArakIo samyaktvanI utpatti samaye zubha adhyavasAyanA kAraNe zAtAnuM vedana kare che, temaja karmAnubhAvathI paNa nArakIo kyAreka zAtAnuM vedana kare che.//7-8 seMkaDovedanAothI avagADha hovAne kAraNe duHkhothI sarvAtmanA vyApta nArakIo (duHkhothI taraphaDatA) jaghanya eka gAu ane utkRSTa pAMcaso yojana sudhI upara uchaLe che. rAta-divasa duHkhothI pIDita thayelA nArakIone narakamAM pala mAtra mATe paNa sukha nathI, paraMtu sadAkAla duHkha ja rahe che. 9-10 taijasa ane kArmaNa zarIra, sukSma nAmakarmanA udayathI prApta(sukSma jIvonuM) dArika zarIra, (vaikriya ke AhAraka zarIra), aparyAptAvasthAnuM zarIra jIva jyAre choDI de che tyAre tenA hajAro TukaDA thaIne vikherAI jAya che. narakamAM nArakIone atyaMta ThaMDI, atyaMta garamI, atyaMta bhUkha, atyaMta tarasa ane atyaMta bhaya ane seMkaDo duHkho niraMtara hoya che. II11-1ra - A gAthAomAM aMtarmuhUrta pramANa vikurvaNAno avasthAnakALa, aniSTa pulonuM pariNamana, nitya azAtA, upapAta kAlamAM(janmanA samayamAM) kSaNika zAtA, duHkhathI taraphaDatA UMce uchaLavuM, pala mAtra paNa zAtA na hovI, vaikriya zarIranuM vikharAI javuM ityAdi varNana che. A nArakIonuM varNana samApta thayuM. II17ll vivecana : prastuta uddezakamAM sUtrakAre nairayikonA pula pariNamananuM temaja tenI vedanAnuM kathana karyuM che. nArIonuM padagala pariNamana - atyaMta bhAre karmI jIvo ja narakamAM utpanna thAya che ane tyAM svakRta duSkarmonuM vedana kare che. duSkarmonuM vedanavividha prakAranI pratikULa vedanAthI thAya che. narakamAM azubha pudgalonI pracuratA hoya che. nArakIo azubha pudgalo ja grahaNa kare che. kadAca zubha mugalonuM grahaNa thAya to paNa nArakIonA azubha karmayoge tenuM pariNamana azubha, aniSTa akAMta, apriya rUpe ja thAya che. tyArapachI sUtrakAre saMgrahaNI gAthAo dvArA vIsa bolanuM kathana karyuM che, yathA- (1) vedanA (2) vezyA () nAma (4) gotra (5) arati (6) bhaya (7) zoka (8) bhUkha (9) tarasa (10) vyAdhi (11) uzvAsa (12) anutApa (13) krodha (14) mAna (15) mAyA (16) lobha (17) AhArasaMjJA (18) bhayasaMjJA (19) maithunasaMjJA (20) parigrahasaMjJA. A vIsa prakAranA pariNamana nArakIo mATe azubha hoya che. tamastamA 5thvImAM utpanna thanArA jIvo - A naraka atyaMtaniSkRSTa che. tIvra krUra pariNAma bhogAsakata jIvo ja tyAM utpanna thAya che. naravRSabha- manuSyomAM vRSabha samAna che tevA traNa khaMDanA adhipati vAsudeva yuddha AdimAM ghorahiMsAnuM AcaraNa karIne atyaMta tIvra pApakarmano baMdha kare che. te kAmabhogamAM, parigrahamAM Asakta hoya che ane te mRtyu pAmIne avazya narakamAM utpanna thAya che. te ja rIte cha khaMDanA adhipati cakravartI jo bhogAsaktino tyAga na kare to narakamAM jAya che. yathA- subhUma cakravartI. A rIte cakravartI, vAsudeva, mAMDalika rAjA, kAlasaurikakaSAi jevA ghorahiMsAnuM AcaraNa karanArA sAmAnya gRhastho tathA matsya Adi jalacara jIvo paNa hiMsAnA pariNAme sAtamI narakamAM utpanna thAya che. vikarvita rUponuM kAlamAnanArakIo potAnI vaikriya zaktithI je rUponI vipharvaNA kare che, te aMtarmuhUrta paryata ja rahe che. sUtramAM te kAlamAnanefmA muharo zabda dvArA kahyuM che. mitra ho muhUrto bisamuhUrta antarmuhUrvanityartha: khaMDita muhUrtano artha aMtarmuhUrta thAya che.
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-s: narayika uddezaka-3 249 | manuSya ane tiryaMco dvArA vikarvita rUponuM kAlamAna cAra bhinna muhUrta arthAt cAra aMtarmuhUrta che. te nArakIonI apekSAe cAragaNuM che, aMtarmuhUrtanA aneka prakAra hovAthI cAra aMtarmuhUrta maLIne paNa aMtarmuhUrta ja thAya che. bhagavatI sUtra zataka-8, uddezaka-9mAM manuSya-tiryaMcanA vaikriya zarIranuM utkRSTa kAlamAna aMtarmuhUrtanuM kahyuM che. devo dvArA vikarvita rUponuM kAlamAna paMdara divasanuM che. nArakIonI vipharvaNA - te jIvonI vimurvaNA azubha ja hoya che. jo ke nairayika manojJa ane manohara rUponIvirvaNA karavAno vicAra kare che to paNa tathavidhatizayatatteSAmAmaivavirvanA mavati pratikULa karmanA udayathI tenI vimurvaNA azubha ja thAya che. temanuM uttaravaikriya zarIra paNa huMDasaMsthAnavALA hoya che, kAraNa ke tene janmathI ja huMDasaMsthAna nAmakarmano udaya hoya che. nArakIonI vedanA:- nArakIo janmathI mRtyu paryata azAtAnuM ja vedana kare che. aMzamAtra paNa zAtAne anubhavatA nathI. te jIvo pUrvajanmamAM duHkha bhogavatAM-bhogavatAM azubha pariNAmamAM ja mRtyu pAmyA hoya che. te duHkhadAyI pariNAmonI paraMparA cAlu hovAthI te jIvo duHkha bhogave che. tema chatAM kayAreka koI viziSTa paristhitimAM te jIvo zAtAno anubhava kare che. 3vavA sAthe keTalAka nArakIo janma samaye zAtAnuMvedana kare che. je jIva pUrvabhavamAM zastra chedana Adi koIpaNa prakAranA upaghAta vinA sahaja rUpe mRtyune prApta thayA hoya, te atyaMta saMkSipta pariNAmI hotA nathI. pUrvabhavanI azubha bhAvonI paraMparA na hovAthI te jIvane mAnasika duHkha nathI, utpattinA samaye ja te jIvane kSetrakRta vedanA, paramAdhAmI devakRta ke parasparodirita vedanA paNa hotI nathI, tyAra pachI kSetrakRta Adi vedanA hoya che. A rIte te jIvo thoDI kSaNa mATe zAtAno anubhava kare che. tevamuLA- koI jIva devanA prabhAvathI thoDA samaya mATe zAtAnuM vedana kare che. jevI rIte kRSNa vAsudevanI vedanAnA upazama mATe baLadeva narakamAM gayA hatA. A pramANe pUrvabhavanAmitra devanA prabhAvathI thoDA samaya mATe nArakIone zAtAno anubhava thAya che. tyAra pachI toniyamA kSetra svabhAvathI thatI athavA anya-anya vedanAo tene thAya ja che. sAMvanimitta- kyAreka koI viziSTa paristhitimAM pariNAmanI vizuddhithI koInairayika samyagu darzananI prApti kare che. tyAre ghora azAtAnA udayamAM paNa zAMta ane svastha rahIne te vedanAne zAtA rUpe vede che. kyAreka koI samyakatvI nArakI tIrthakaronA guNonI anumodanA, bhaktibhAvanA vagere zubha vicAradhArAmAM tallIna banI jAya tyAre paNa kSetrajanya vedanA hovA chatAM tenuM zAtA rUpe vedana kare che. mAjumAveja-tathAvidha zAtAvedanIya karmanA udaya samaye nArakIo kSaNa mAtra zAtAno anubhava kare che. A rIte naraka gatinA jIvo pUrvakRta karmone bhogave che. jIva dvArA choDelA zarIra - nArakIonuM AyuSya pUrNa thatAM tenA dvArA choDelA zarIro hajAro khaMDamAM chinna-bhinna thaIne vikharAI jAya che. te ja rIte jIvo dvArA choDelA taijasa zarIra, kArmaNa zarIra ane AhAraka zarIramAM paNa samajI levuM joIe. audArika zarIramAM sUkSma nAmakarmanA udaye prApta thayelA sUkSma zarIra ane labdhi aparyApta jIvonA aparyAptAvasthAnA(sUkSma) audArika zarIrane paNa jIva choDe tyAre te choDeluM zarIra hajAro khaMDamAM chinna-bhinna thaIne vikherAI jAya che. II nairayika uddezaka - 3 saMpUrNa
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ 250 zrI jIvAjIvAbhigama satra pratipatti - 3 tiryaMca udezaka - 1 | saMkSipta sAra rApara A uddezakamAM mukhyataH tiryaMconA sAmAnya bheda-prabhedanuM ane yonisaMgrahanI apekSAe tiryaMca paMcendriyanA bhedonuM tathA tenI kulakoTinuM pratipAdana che. tiryaMconA bheda- indriyonI apekSAe tenA mukhya pAMca bheda che- ekendriya, beindriya, teindriya, caurendriya ane paMcendriya. tenA prabheda prathama pratipatti anusAra che. yonisaMgrahanI apekSAe bheda- jIvanI janma dhAraNa karavAnI vividha prakAranI paddhatine yoni saMgraha kahe che.tiryaMca paMcendriya jIvo garbhaja athavA saMmUrchAima, Ama be prakAre janma dhAraNa kare che. temAM garbhaja jIvo aMDaja, potaja ane jarAyuja janmane dhAraNa kare che. jalacara, uraparisarpa, bhujaparisarpa ane khecaramAM garbhaja jIvo aMDaja athavA potaja janmane dhAraNa kare che ane keTalAka jalacarAdi jIvo saMmUrchAima janma dhAraNa kare che. A rIte jalacarAdi cAreyamAM aMDaja, potaja ane samRdghima A traNa prakArano yonisaMgraha hoya che. sthalacara jIvo aMDaja hotA nathI, tenA yoni saMgrahanA be prakAra che- jarAyuja ane saMmUrchAima. pAMca prakAranA garbhaja tiryaMca paMcendriyomAM strI, puruSa ane napuMsaka, A traNe ya veda hoya che ane saMmUrchAimamAM eka napuMsakaveda ja hoya che. kalakoTi:- jIvonA utpatti sthAnane yoni kahe che ane eka ja yonimAM utpanna thatAM jIvonA vividha prakArone kala kahe che. jema ke eka chANa rUpa yonimAM kRmi, kITa, vIMchI Adi vividha jIvo utpanna thAya che, te tenA kula kahevAya che. beindriyanI sAta lAkha, te indriyanI ATha lAkha, caurendriyanI nava lAkha, jalacara paMcendriyanI sADA bAra lAkha, sthalacara ane uraparisarpanI daza-daza lAkha, bhujaparisarpanI nava lAkha, khecaranI bAra lAkha kulakoTi che. gadhAMga :- vanaspatinA daza aMgamAMthI gaMdhane dhAraNa karanAra aMga sAta che, tene gadhAMga kahe che, jema ke(1) mustA Adi mULa (2) suvarNa chAla Aditvaka (3) caMdanAdi kASTha (4) kapUra Adi niryAsa-jhADamAMthI nIkaLato rasa (5) tamAla patra Adi patra (6) priyaMgu Adi puSpa (7) jAyaphaLa Adi phaLamAM sugaMdha hoya che. te sAta vanaspati gaMdhAMgomAM pAMca varNa, eka gaMdha, pAMca rasa ane mRdu, laghu, uSNa, snigdha, te cAra prazasta sparza hoya che. tene paraspara guNatAM 5x1458447=700(sAtaso) tenA avAMtara bheda thAya che. velAnA cAra bheda ane tenA avAMtara bheda cAraso, latAnA ATha bheda ane tenA avAMtara bheda AThaso, haritakAyanA traNa bheda ane tenA avAMtara bheda traNaso thAya che.
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3H tiryaMca uddezaka-1. [ 251 ] jalaja puSponI cAra lAkha, sthalaja puSponI cAra lAkha, mahAvRkSonA puSponI cAra lAkha ane mahAgulmonA puSponI cAra lAkha, A rIte puSponI soLa lAkha kulakoTi che A sarva vanaspatino samAveza haritakAmAM thaI jAya che. A jagatanA samasta jIvonI coryAsI lAkha jIvAyoni ane eka kroDa sADA sattANuM lAkha kulakoTi che. vimAnonI vizALatA :- devalokanA vimAno keTalAka saMkhyAta yojana ane keTalAka asaMkhyAta yojanA vistRta che. sUtramAM upamA dvArA tenI vizALatAne samajAvI che. sUrya udaya samaye ane asta samaye jeTale dUrathI dekhAya, te kSetrane kramazaH udayakSetra ane astakSetra kahe che. udayakSetra ane astakSetra maLIne eka AkAzAMtara thAya che. AtyaMtara prathama maMDalamAM eTale karka saMkrAMtinA divase sUrya 4723 yojana dUrathI udaya ane asta samaye dekhAya che, tethI 4723 8 + 47263 8 = 94para6Byojana kSetranuM eka AkAzAMtara thAya che. svastika Adi nAmavALA vimAnomAM traNa AkAzAMtara pramANa eka pagaluM bharatAM deva potAnI divyagatithI satata cha mAsa cAle to keTalAka vimAnono pAra pAmI zake che, ane keTalAkano pAra na pAmI zakAtuM nathI. te ja rIte arci, arcirAvarta Adi nAmavALA vimAnomAM pAMca AkAzAMtara pramANa eka pagaluM bharanAra devanuM kathana che; kAma, kAmAvarta Adi nAmavALA vimAnomAM sAta AkAzAMtara pramANa eka pagaluM bharanAra devanuM kathana che tathA vijaya, vijayaMta Adi nAmavALA vimAnomAM nava AkAzAMtara pramANa eka pagaluM bharanAra devanuM kathana che. te deva te vimAnone pAra pAmavA cha mAsa sudhI cAle tema chatAM keTalAkano pAra pAmI zake che ane keTalAkano pAra pAmI zakAtA nathI. A rIte te vimAno kramazaH atyaMta vizALa che.
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2para zrI jIvAjIvAbhigama sUtra pratipatti-3 tiryaMca uddezaka - 1 T222222222222 tiryayonA :| 1 se kiM taM bhaMte !tirikkhajoNiyA? goyamA !tirikkhajoNiyA paMcavihA paNNattA,taMjahA-egidiyatirikkhajoNiyA, beiMdiyatirikkhajoNiyA, teiMdiyatirikkhajoNiyA,cauridiyatirikkha joNiyA,paMciMdiya tirikkhjonniyaa| bhAvArtha:--- bhagavan ! tiryayona 240 2 cha ? 6ttara- gautama! tiryayona pAya prA2 cha- (1) mendriya tiryaya (2) pendriya tiryaya (3) tendriya tiryaya (4) yaundriya tiryaya (5) paMthendriya tiryaya. | 2 se kiMtaM bhaMte ! egidiyatirikkhajoNiyA? goyamA !egidiyatirikkhajoNiyApaMcavihApaNNattA,taMjahA-puDhavikAiyaegidiya tirikkhajoNiyA jaavvnnssikaaiy-egidiytirikkhjonniyaa| bhAvArtha:-prazna-bhagavana ! mendriya tiryyon| 241 prAracha? 6ttara- gautama! sandriya tiryaMconA pAMca prakAra che, yathA-pRthvIkAya ekendriya tiryaMca yAvat vanaspatikAya ekendriya tiryaca. | 3 se kiMtaMbhaMte ! puDhavikAiya-egidiyatirikkhajoNiyA? goyamA ! puDhavikAiyA duvihA paNNattA,taM jahA-suhumapuDhavikAiyaegidiyatirikkhajoNiyA, bAdaspuDhavikAiyaegidiyatirikkhajoNiyA y| bhAvArtha:- - bhagavana! 5thviiddaaytiyNyon| 20 prakAra? 612- gautama! tenAprAra che, yathA- sUkSma pRthvIkAya ekendriya tiryaMca ane bAdara pRthvIkAya ekendriya tiryaca. | 4 se kiMtaM bhaMte !suhuma puDhavikAiya-egidiya-tirikkhajoNiyA? goyamA !suhuma puDhavikAiya-egidiyatirikkhajoNiyA duvihA paNNattA,taMjahApajjaktasuhamapuDhavikAiyaegidiyatirikkhajoNiyA,apajjaktasuhamapuDhavikAiyaegidiya tirikkhajoNiyA / setaM suhumaa|| bhAvArtha :- prazna- bhagavan ! sUkSma pRthvIya mendriya tirthyn| 240 2 cha ? 612-3 gautama! tenA be prakAra che- paryApta sUma pRthvIkAya ekendriya tiryaMca ane aparyApta sUma pRthvIkAya ekendriya tiryaca. A sUkSma pRthvIkAyanuM varNana pUrNa thayuM.
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3:tiya deza-1 253 | 5 se kiMtaM bhaMte ! bAdara puDhavikAiya-egidiyatirikkhajoNiyA? ___ goyamA !bAdara puDhavikAiya-egidiyatirikkhajoNiyA duvihA paNNattA,taMjahApajjattabAdaspuDhavikAiya egidiyatirikkhajoNiyA,apajjattabAdaspuDhavikAiya egidiya tirikkhajoNiyA / setaMbAdara puDhavikAiya egidiya tirikkhjonniyaa| setaM puDhavikAiya egidiyaa| bhAvArtha:-prazna- bhagavana ! pA42 pRthvIjayandriya tirthayonA 241 prAracha? 612-3 gautama ! tenA be prakAra che- paryApta bAdara pRthvIkAya ekendriya tiryaMca tathA aparyApta bAdara pRthvIkAya ekendriya tiryaca. A bAdara pRthvIkAya ekendriya tiryaMconuM kathana thayuM ane A rIte pRthvIkAya ekendriya tiryaMconuM kathana paNa pUrNa thayuM. |6 sekiMtaMbhaMte !AukkAiya egidiya tirikkhajoNiyA? goyamA ! AukkAiya egidiyatirikkhajoNiyA duvihA paNNattA, evaM jaheva puDhavikAiyANaM taheva AukAya bhedo evaM jAvavaNassaikAiyA / setNvnnssikaaiy-egidiytirikkhjonniyaa| bhAvArtha:-prazna- bhagavana! DAyanAsandriya tiryyon| 240 prAracha? 612- gautama! tenA be prakAra che- pRthvIkAyanI jema tenA bheda kahevA joIe. A rIte vanaspatikAya ekendriya tiryaMca paryata sUma, bAdara, tenA paryApta, aparyApta, ema cAra-cAra bheda kahevA joIe. A vanaspatikAya ekendriya tiryaMcanuM varNana pUrNa thayuM. |7 se kiMtaMbhaMte ! beiMdiya tirikkhajoNiyA? goyamA ! beiMdiya tirikkhajoNiyA duvihA paNNattA taM jahA- pajjattaga-beidiya-tirikkhajoNiyA, apajjattaga-beidiyatirikkhajoNiyA / setNbeiNdiytirikkhjonniyaa| evaM jaavcuriNdiyaa| bhAvArtha:-prazna- bhagavan!pendriya tiryyon|242 cha ? 612- gautama! tenApraDAra che, jema ke- paryApta beindriya tiryaMca ane aparyApta beindriya tiryaca. A beindriya tiryaMconuM kathana thayuM. A ja rIte caurendriya sudhI kahevuM joIe. 8 se kiMtaM bhaMte! paMciMdiyatirikkhajoNiyA? goyamA ! paMciMdiyatirikkhajoNiyA tivihA paNNattA,taMjahA-jalaya-paMciMdiya tirikkhjonniyaa,thlyspciNdiytirikkhjonniyaa,khhyspciNdiytirikkhjonniyaa| bhAvArtha:-prazna- bhagavana ! paMthandriya tiryayona 240 cha ? tara- gautama! tenaa| prakAra che, jema ke- jalacara paMcendriya tiryaMco, sthalacara paMcendriya tiryaMco ane khecara paMcendriya tiryaMco. | 9 se kiMtaM bhaMte! jalaya-paMciMdiyatirikkhajoNiyA? goyamA !jalayaspaMciMdiyatirikkha joNiyAduvihA paNNattA,taMjahA-samucchima jlyrpNciNdiytirikkhjonniyaaygbbhvtiyjlyrpNciNdiytirikkhjonniyaay|
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra bhAvArtha:- prazna - he bhagavan ! 4sayara paMyendriya tiryaya kavonA DeTA prahAra che ? uttara - he gautama! tenA be prakAra che, jema ke- saMmUrcchima jalacara paMcendriya tiryaMco ane garbhaja jalacara paMcendriya tiryaMco. 10 kiM taM samucchima-jalayara-paMciMdiyatirikkhajoNiyA ? goyamA ! saMmucchima-jalayara-paMcidiyatirikkhajoNiyA duvihA paNNattA, taM jahApajjattagasaMmucchima-paMcidiyatirikkha-joNiyajalayarA, apajjattasamucchima-paMcidiyatirikkhajoNiya-jalayarA, se taM samucchima jalayara paMciMdiyAtirikkhajoNiyA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! saMbhUrcchima 4sayara paMyendriya tiryayonA DeTA prakAra che ? uttara- he gautama ! tenA be prakAra che, jema ke- paryApta saMmUrcchima jalacara paMcendriya tiryaMca ane aparyApta saMmUrchima jalacara paMcendriya tiryaMca. A saMmUrcchima jalacara paMcendriya tiryaMcanuM kathana thayuM. 11 se kiM taM bhaMte ! gabbhavakkaMtiya-jalayara-paMciMdiya - tirikkhajoNiyA ? goyamA !gabbhavakkaMtiya-jalayara-paMciMdiyatirikkhajoNiyA duvihA paNNattA, taMz2ahApajjattaga-gabbhavakkaMtiya-jalayara-paMciMdiya-tirikkhajoNiyA, apajjattaga-gabbhavakkaMti - jalayara-paMciMdiya-tirikkha-joNiyA / se taM gbbhvkkNtiy-jlyr-pNciNdiy-tirikkhjonniyaa| setaM jalayara-paMciMdiyatirikkhajoNiyA / bhAvArtha:-prazna-he bhagavan ! garbha4 4sayara paMthendriya tiryayonA DeTA prahAra che ? uttara - he gautama! tenA be prakAra che, jema ke- paryApta garbhaja jalacara paMcendriya tiryaMco ane aparyApta garbhaja jalacara paMcendriya tiryaMco. A garbhaja jalacara tiryaMca paMcendriyonuM ane jalacara tiryaMca paMcendriyonuM varNana thayuM. 12 se kiM taM bhaMte! thalayara-paMciMdiya-tirikkhajoNiyA ? goyamA ! thalayara-paMciMdiyatirikkhajoNiyA duvihA paNNattA, taM jahA- cauppayathalayarapaMciMdiyatirikkhajoNiyA, parisappa-thalayara-paMcidiya-tirikkhajoNiya / 254 bhAvArtha::- prazna - he bhagavan ! sthalayara paMthendriya tiryayonA DeTA prahAra che ? uttara - he gautama! tenA be prakAra che, catuSpada sthalacara paMcendriya tiryaMca ane parisarpa sthalacara paMcendriya tiryaMca. 13 se kiM taM bhaMte! uppayathalayara-paMciMdiya-tirikkhajoNiyA ? goyamA ! cauppayathalayara-paMrcidiya-tirikkhajoNiyA duvihA paNNattA, taM jahAsaMmucchima cauppayathalayara-paMciMdiya- tirikkha- joNiyA, gabbhavakkaMtiya- cauppayathalayarapaMcidiya tirikkhajoNiyA ya / jaheva jalayarANaM taheva caukkao bheo / setaM cauppayathalayara-paMciMdiya-tirikkhajoNiyA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! yatuSpacha sthasayara paMthendriya kavonA DeMTalA prakAra che ? uttara- he gautama! tenA be prakAra che, jema ke- saMmUrcchima catuSpada sthalacara paMcendriya tiryaMco ane garbhaja catuSpada sthalacara paMcendriya tiryaMco. jalacaronI jema tenA paNa cAra bheda jANavA joIe. A catuSpada sthalacara paMcendriya tiryaMconuM kathana thayuM.
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3 : tiryaMca uddezaka-1 255 14 se kiM taM bhaMte! parisappa-thalayara-paMciMdiya- tirikkhajoNiyA ? goyamA !parisappathalayara-paMciMdiya- tirikkha- joNiyA duvihA paNNattA, taMjahA - urapari sappathalayas-paMciMdiya-tirikkhajoNiyA, bhuyaparisappa-thalayara-paMciMdiya tirikkhajoNiyA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! parisarpa sthalacara paMcendriya tiryaMconA keTalA prakAra che ? uttara- he gautama ! tenA be prakAra che, jema ke- u2parisarpa sthalacara paMcendriya tiryaMca ane bhujaparisarpa sthalacara paMcendriya tiryaMca. 15 se kiM taM bhaMte! uragaparisappa-thalayara-paMciMdiya tirikkhajoNiyA ? goyamA !uragaparisappa-thalayara-paMciMdiya-tirikkhajoNiyA duvihA paNNattA, taM jahAjaheva jalayarANaM taheva caukkao bheo / evaM bhuyagaparisappANa vi bhANiyavvaM / se taM bhuyaparisappathalayara-paMciMdiyatirikkha joNiyA / setaM thalayara-paMciMdiya-tirikkhajoNiyA / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan ! uraparisarpa sthalacara paMcendriya tiryaMconA keTalA prakAra che ? uttara- he gautama ! tenA be prakAra che. jalacaronI jema tenA paNa cAra bheda jANavA joIe. A ja rIte bhujaparisarponA paNa cAra bheda kahevA joIe. A bhujaparisarponuM kathana thayuM. A sthalacara paMcendriya tiryaMconuM kathana pUrNa thayuM. 16 se kiM taM bhaMte! khayara-paMciMdiya- tirikkhajoNiyA ? goyamA ! saMmucchima-khahayarapaMciMdiyatirikkhajoNiyA, gabbhavakkaMtiya-khahayara-paMciMdiya-tirikkhajoNiyA ya / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan ! khecara paMcendriya tiryaMconA keTalA prakAra che ? uttara- he gautama ! tenA be prakAra che, jema ke--saMmUrchima khecara paMcendriya tiryaMca ane garbhaja khecara paMcendriya tiryaMca. 17 kiM taM ! mucchimakhahayara-paMciMdiya-tirikkha-joNiyA ? goyamA ! saMmucchimakhahayara-paMciMdiya-tirikkha- joNiyA duvihA paNNattA, taM jahApajjattaga-saMmucchima-khahayara-paMciMdiya-tirikkha-joNiyA, apajjattaga-saMmucchima khahayarapaMciMdiya-tirikkha-joNiyA ya / evaM gabbhavakkaMtiyA vi / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! saMmUrcchima khecara paMcendriya tiryaMconA keTalA prakAra che ? uttara- he gautama ! tenA be prakAra che, jema ke- paryApta saMmUrchima khecara paMcendriya tiryaMca ane aparyApta saMmUrchima khecara paMcendriya tiryaMca. A ja rIte garbhaja khecara paMcendriya tiryaMconA paNa be prakAra jANavA. vivecanaH prastuta sUtromAM tiryaMca gatinA jIvonA bheda-prabhedanuM vistRta kathana che. tiryaMca jIvonA mukhya pAMca bheda che- ekendriya, beindriya, teindriya, caurendriya ane paMcendriya. ekendriyonA pAMca bheda che- pRthvIkAya yAvat vanaspatikAya. te darekanA sUkSma ane bAdara; paryAptA ane aparyAptA, ema cAra-cAra bheda thAya che. beindriya, teindriya ane caurendriyanA paryAptA, aparyAptA, ema be-be bheda che. paMcendriyanA pAMca bheda che- jalacara, sthalacara, uraparisarpa, bhujaparisarpa, khecara. te darekanA saMmUrchima, garbhaja, paryApta ane
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ 256 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra aparyApta, ema cAra-cAra bheda che. A sarva bheda-prabhedanuM kathana pratipatti-1, pramANe ja che. yonisaMgrahanI apekSAe tiryaMconA bheda ane gaDhaddhiH| 18 khahayara-paMciMdiya-tirikkhajoNiyA NaM bhaMte ! kaivihe joNisaMgahe paNNate? . goyamA ! tivihe joNisaMgAhe paNNatte, taMjahA- aMDayA, poyayA, smucchimaa| aDayA tivihA pnnnnttaa,tjhaa-itthii,purisaa,nnpusgaa| poyayAtivihA paNNattA,ta jahA- itthI, purisA, nnpusgaa| tattha Na je te samucchimA te savve nnpusgaa| bhAvArtha..pana- he bhagavana! khecara paMcendriya tiryaMconI yoni saMgrahanA keTalA prakAra che? uttaragautama! tenA yoni saMgrahanA traNa prakAra che, jema ke- aMDaja, potaja ane saMmUrchAima. aMDajanA traNa prakAra che- strI, puruSa ane napuMsaka. potajanA traNa prakAra che- strI, puruSa ane napuMsaka. saMmUrchAima badhA napuMsaka ja hoya che. |19 eesiNaM bhaMte ! jIvANaM kai lesAo paNNattAo? goyamA ! challesAo paNNattAo,taM jahA- kaNhalesA jaavsukklesaa| bhAvArtha -prazna- he bhagavan! khecara tiryaMca paMcendriyone keTalI vezyAo che? uttara-he gautama ! cha lezyAo hoya che- kRSNalezyA yAvata zuklalezyA. 20 te NaM bhaMte! jIvA kiM sammadiTThI micchAdiTThI, sammAmicchadiTThI? goyamA ! sammadiTThI vi micchadiTThI vi sammAmicchadiTThI vi / bhAvArtha - prazna- he bhagavana! khecara tiryaMca paMcendriyo samyagudaSTi che, mithyAdaSTi che ke mizradaSTi che? uttara- he gautama! teo samyagudaSTi paNa che, mithyAdaSTi paNa che ane mizradaSTi paNa che. | 21 te NaM bhaMte! jIvA kiM NANI aNNANI? goyamA ! NANI vi, aNNANI vi, tiNNi NANAItiNNi aNNANAI bhynnaae| bhAvArtha:- prazna- he bhagavana! khecara tiryaMca paMcendriyo jJAnI che ke ajJAnI che? uttara- he gautama! teo jJAnI paNa che ane ajJAnI paNa che. je jJAnI che, tene be athavA traNa jJAna hoya che ane je ajJAnI che, tene be athavA traNa ajJAna hoya che. | 22 teNaM bhaMte! jIvA kiMmaNajogI vaijogI kAyajogI? goyamA!tivihA vi| bhAvArtha-prazna-he bhagavan! khecaratiryaMca paMcendriyo zuM manayogI che, vacanayogI che ke kAyayogI che? uttara- he gautama! teone traNe yoga hoya che. | 23 teNaM bhaMte ! jIvA kiM sAgArovauttA aNAgArovauttA? goyamA ! sAgArovauttA vi aNAgArovauttA vi| bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! khecara tiryaMca paMcendriyo sAkAra upayogI che ke anAkAra upayogI che? uttara- he gautama! teo sAkAra upayogI paNa hoya che ane anAkAra upayogI paNa hoya che.
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3H tiryaMca uddezaka-1 [ 257 ] 24 te NaM bhaMte ! jIvA kao uvavajjaMti, kiM Neraiehito uvavajaMti, tirikkha joNiehiM uvavati,pucchA? goyamA ! asaMkhejjavAsAuya-akammabhUmaga-aMtaradIvagavajjehiMto uvvjjti| bhAvArtha-prazna- he bhagavan! khecara tiryaMca paMcendriyo kyAMthI AvIne utpanna thAya che? zuM nArakamAMthI Ave che ke tiryaMcamAMthI Ave che, ityAdi prazna ? uttara- he gautama ! asaMkhyAta varSanA AyuSyavALA karmabhUminA, akarmabhUminA ane aMtaradvIpanA manuSya ane tiryaMcone choDIne zeSa sarva sthAnomAMthI AvIne utpanna thAya che. | 25 tesiM NaM bhaMte ! jIvANaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA? goyamA ! jahaNNeNaM aMtomuttaM ukkoseNaM paliovamassa askhejjibhaag| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! te khecara tiryaMca jIvonI sthiti keTalA kAlanI che? uttara-he gautama! teonI sthiti jaghanya aMtarmuhUta ane utkRSTa palyopamanA asaMkhyAta bhAga pramANa che. | 26 tesiMNaM bhaMte ! jIvANaM kai samugghAyA paNNattA? goyamA ! paMca samugghAyA paNNattA,taM jahA- veyaNAsamugghAe jaavteyaasmugghaae| bhAvArtha-prazna- he bhagavan! khecara tiryaMca paMcendriyo keTalA samadughAta hoya che? uttara- he gautama! pAMca samughAta hoya che-vedanA samudyAta thAva taijasa samuddaghAta. | 27 teNaM bhaMte ! jIvA mAraNAMtiyasamugghAeNaM kiM samohayA marati, asamohayA marati? goyamA ! samohayA vi marati, asamohayA vi marati / bhAvArtha-prazna- he bhagavan! khecara tiryaMca paMcendriyo mAraNAMtika samughAtathI samavahata thaIne mare che ke mAraNAMtika samudyAta vinA asamavahata mare che? uttara- he gautama! samavahata thaIne paNa mare che ane samavahata thayA vinA paNa mare che. | 28 te NaM bhaMte ! jIvA aNaMtaraM uvvaTTittA kahiM gacchati ? kahi uvavajjati? kiM Neraiesuuvavati,tirikkhajoNiesu uvavati, pucchA? goyamA ! evaM uvvavaTTaNA bhANiyavvA jahA vakkaMtIe thev| bhAvArtha - praznahe bhagavan! khecaratiryaMca paMcendriyo marIne anaMtara kyAM utpanna thAya che? kyAM jAya che? zuM nArakIomAM utpanna thAya che ke tiryaMcayoniomAM utpanna thAya che, ItyAdi prazna? uttara- he gautama! prajJApanA sUtranA vyutkrAMtipada anusAra jANavuM joIe. | 29 tesiM NaM bhaMte ! jIvANaM kai jAikulakoDijoNipamuha-sayasahassA paNNatA? goyamA !bArasa jaaikulkoddijonnipmuh-syshssaa| bhAvArtha-prazna-he bhagavan! khecara tiryaMca paMcendriyonI keTalA lAkha yoni pramukha jAti kula koTi hoya che? uttara- he gautama! bAra lAkha yoni pramukha jAti kula koTi hoya che.
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 258 / zrI jIvAjIvAbhigama sUtra | 30 bhuyaparisappathalayarapaMciMdiyatirikkhajoNiyANaMbhaMte !kaivihe joNIsaMgahe paNNatte? goyamA !tivihe joNisaMgahe paNNatte,taMjahA- aMDayA, poyayA, saMmucchimA; evaM jahA khahayarANaM taheva; NANattaM-jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM puvkoddii| uvvaTTittA docca puDhaviM gacchati, Nava jAikulakoDI joNIpamuha sayasahassA bhavatIti makkhAya, sesNthev| bhAvArtha:-prazna- bhagavana ! 44parisa sthalayarapaMthendriya tirthayonA yonisaMgrahanA 240 prakAra che? ta2- gautama ! 29 prA2nA yonisaMgraDa cha. jema ke- aMDaja, potaja ane samRdghima. zeSa varNana khecara tiryaMca paMcendriya pramANe jANavuM.vizeSatA e che ke bhujaparisarpanI sthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa kroDapUrva varSa che. te marIne cAre ya gatimAM jAya che. narakamAM bIjI narakamRthvI sudhI jAya che. tenI nava lAkha jAti kula koTi che, zeSa pUrvavatuM. | 31 uraparisappathalayara-paMciMdiya-tirikkhajoNiyANaM bhaMte ! pucchA? goyamA !jaheva bhuyaparisappANaM taheva, NavaraM ThiI jahaNNeNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM puvakoDI, uvvaTTittA jAvapaMcarmi puDhaviMgacchati, dsjaaikulkoddii| bhAvArtha -prazna- he bhagavan! uraparisarpa sthalacara paMcendriya tiryaMconA yoni saMgrahanA keTalA prakAra che, ityAhi prazna? uttara- he gautama! bhujaparisarpanA kathana anusAra jANavuM joIe. vizeSatA e che ke tenI sthiti jaghanya aMtarmuhUta ane utkRSTa kroDapUrva varSa che. te marIne jo narakamAM jAya to pAMcamI narakamRthvI sudhI jAya cha. tenI zAtira oTi che. | 32 cauppayathalaya-paMciMdiya-tirikkhajoNiyANaM bhaMte ! pucchA ? goyamA ! duvihe paNNatte,taM jahA-jarAuyA ya sammucchimA y|| bhAvArtha:-prazna- bhagavana! yatuSpaha sthalayara paMthendriya tirthayonA yonisaMgraDanA 241 prArache, ityAhi prazna? 612- gautama! tenA yoni saMgraDanAra cha.bha:-rAyu4 (pota4) ane saMmUrchAima. | 33 se kitaM bhaMte! jarAuyA(poyayA)? goyamA !tivihA paNNattA,taMjahA- itthI, purisA, nnpuNsgaa| tattha NaM jete saMmucchimA te savve nnpuNsgaa| bhAvArtha -prazna-he bhagavan! jarAyujanA keTalA prakAra che? uttara-he gautama!jarAyujanA traNa prakAra cha, yathA- strI, puruSa bhane napuMsa. he sabhUchi tejapA napuMsacha. 34 tesiMNaM bhaMte ! jIvANaM kai lessAo paNNattAo? goyamA !se jahA pkkhiinn| NANattaM-ThiI jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM tiNNi paliovamAiM; uvvaTTittA cautthi puDhaviM gacchati, dasa jaaikulkoddii|
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-s: tiryaMca uddezaka-1 259 | bhAvArtha - prazna- he bhagavan! te catuSpada sthalacara tiryaMca jIvone keTalI vezyA hoya che? uttara- he gautama! sarva kathana khecaronI samAna jANavuM joIe. vizeSatA e che ke te catuSpada sthalacara tiryaMca paMcendriyanI sthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa traNa palyopama che. te marIne jo narakamAM jAya to cothI naraka pRthvI sudhI jAya che. tenI daza lAkha jAtikulakoTi che. | 35 jalayarapaMciMdiya tirikkhajoNiyANaMbhaMte !pucchA?goyamA !jahA bhuyagaparisappANaM, Navara uvvaTTittA jAvaahesattamaM puDhaviM, addhaterasa jAikulakoDI joNipamuhasayasahassA pattI | bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! jalacara paMcendriya tiryaMconA yonisaMgrahanA keTalA prakAra che, vagere prazna? uttara- he gautama! bhujaparisarponI samAna jANavuM. vizeSatA e che ke te jalacara tiryaMco marIne jo narakamAM jAya to saptama pRthvI sudhI jAya che. tenI sADA bAra lAkha jAtikulakoTi che. | 36 cauridiyANaM bhaMte !kai jAikulakoDI joNipamuhasayasahassA paNNattA? goyamA! NavajAikulakoDI joNipamuhasayasahassA smkkhaayaa| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! caurendriya jIvonI jAtikulakoTi keTalI che? uttara-he gautama! nava lAkha jAti kulakoTi che. |37 teiMdiyANaM bhaMte ! pucchA? goyamA ! aTTha jAikula jaavsmkkhaayaa| bhAvArtha -prazna- he bhagavan! teIndriya jIvonI keTalI jAtikulakoTi che? uttara-he gautama! ATha lAkha jAti kulakoTi che. | 38 beiMdiyANaM bhaMte ! kai jAikula pucchA? goyamA !satta jAikulakoDI joNipamuhasayasahassA pnnnnttaa| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! beIndriyonI keTalI jAtikulakoTi che? uttara-he gautama! sAta lAkha jAti kulakoTi che. vivecana : prastuta sUtromAM yonisaMgrahanI apekSAe tiryacapaMcendriyanA bheda-prabhedonuM tathA vezyA Adi daza dvArathI RddhinuM pratipAdana che. yonisaMgraha - jIvanA utpatti sthAnane yoni kahe che. te utpatti sthAnamAM jIva vividha rIte janmadhAraNa kare che, A vividha prakAranA janmone yonisaMgraha kahe che. janmanA traNa prakAra che- saMmUrchAima, garbhaja ane upapAta. garbhaja janmanA traNa prakAra che- jarAyuja, aMDaja ane potaja. cAra gatinA jIvomAM nArakI ane devono upapAta janma hoya che, manuSya ane tiryaMcagatinA jIvomAM saMmUrchAima ane garbhaja janma hoya che.
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 | zrI jIvAjIvAbhigama satra aMDaja- IMDAthI janma thAya te aMDaja kahevAya che, yathA- cakalA, kabUtara, mora, sarpa, uMdara, masya vagere. potaja- garbhamAMthI bahAra AvatA ja je cAlavA lAge che, tene potaja kahe che. yathAvAgoLa(eka jAtanuM pakSI) vagere. jarAyuja- je garbhaja jIvo ora-zarIranI cAre bAju pAtaLA paDa sahita, janma dhAraNa kare tene jarAyuja kahe che. yathA- gAya, bheMsa Adi. jarAyuja janma sthalacaromAM ja hoya che, anya tiryacomAM hoto nathI. saMmarNima- mAtA pitAnA saMyogavinA utpanna thAya tene saMmUrchAima kahe che, yathA- khaMjarITa, pakSIvizeSa vagere. tiryaMca pacejiyano yoni saMgraha - tiryaMca paMcendriya jIvone saMmUrchAima janma athavA garbhaja janma hoya che. temAM khecara, uraparisarpa, bhujaparisarpa ane jalacara jIvone garbhaja janmamAM aMDaja ane potaja, A be prakAranA janma ane saMmUrchAima janma A rIte kula traNa prakAranA yoni saMgraha hoya che. sthalacara garbhaja jIvone jarAyuja ane saMmUrchAima, A be prakAranA yonisaMgraha che. sthalacara jIvo aMDaja hotA nathI. sthalacara jIvonA yonisaMgrahamAM sUtrakAre potajanuM kathana karyuM nathI. jarAyuja ane potaja jIvonA utpatti sthAnanI samAnatA hovAthI tathA sthalacaromAM jarAyujanI bahulatA hovAthI sUtrakAre jarAyujanuM kathana karyuM che, paraMtu potaja tenI aMtargata che. rUca veDa6LavyarivaktArmavyublnAte sarvanarAyunA agarIyunA vI potAnA rUti-garbhaja jIvomAM je aMDaja nathI te jarAyuja athavA ajarAyuja hoya te sarve ya potaja hoya che. pAMca prakAranA tiryaMca paMcendriyomAM je aMDaja, potaja ke jarAyuja janmavALA jIvo che, tenA strI, puruSa ane napuMsaka ema traNa-traNa bheda che ane je saMmUrchAima che, te sarve napuMsakavedI che. tiryaMca paMcendriyonI rasaddhi:- tenA dvAro mATe vyAkhyAmAM saMgrahaNI gAthA che joNI saMgahalessA, diTThI nANe ya joga uvoge| uvavAya ThiI samugghAya, cayaNaM jAI kula vihIu // 1 // paMcendriya tiryaMcomAM cha vezyAnA pariNAmo saMbhavita che, te jIvone traNa daSTi, traNa jJAna, traNa ajJAna, traNa yoga, sAkAra anAkAra be upayoga hoya che. upapAta- yugalika manuSyo ane yugalika tiryo temaja AThamA devalokathI sarvArthasiddha vimAna sudhInA devone choDIne zeSa cAre gatinA jIvo tiryaMca paMcendriyamAM utpanna thaI zake che. sthiti- jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa jalacara, uraparisarpa, bhujaparisarpanI kroDapUrva varSanI; sthalacaranI traNa palyopamanI ane khecaranI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganI sthiti che. samudyAta- prathamanA pAMca samudyAta hoya che. cyavana- tiryaMca paMcendriyo cAre gatimAM jaI zake che. narakamAM jAya to saMmuzkeima tiryaMca paMcendriya prathama naraka sudhI jAya che ane garbhaja tiryaMca paMcendriyamAM bhujaparisarpa bIjI naraka sudhI, khecara trIjI naraka sudhI, sthalacara cothI naraka sudhI, uraparisarpa pAMcamI naraka sudhI ane jalacara jIvo sAta naraka sudhI jaI zake che. devalokamAM jAya to ATha devaloka sudhI jaI zake che. manuSya ke tiryaMcagatimAM jAya to game tyAM jaI zake che. jAtikulakoTika-nAsiritinitirthAtistA sutAnina, vaTAvaniphaniva kulAni yoni pramukhAni, tathAhi ekasyAmeva yonau anekAni kulAni bhavanti, tathAhi- chagaNayonau
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti--3 : tiryaMca uddezaka-1 Rmitta nITatta vRzvika jAmitvAti / jAti eTale tiryaMca jAti, tenA kuLa eTale kRmi, kITa, vRzcika Adi. tenA utpattisthAnonuM grahaNa yoni zabdathI thAya che. eka ja yonimAM aneka kuLa hoya che. jema ke chANa rUpa yonimAM kRmikula, kITakula, vRzvikakula vagere aneka kula hoya che. athavA nAtitamityeva padaM, jAtikulayonyozca parasparaM vizeSaH ekasyAmeva yonAvanekajAtikula sambhavAt / tadyathA- e kasyAmeva chAgaNayonau kRmijAtikulaM, kITajAtikulaM, vRzcikajAtikulamityAdi / atimukhane kheDa pada rUpe grahaNa karavAmAM Ave, to jAtikula ane yoni A bemAM paraspara vizeSatA ghaze, jema ke eka ja yonimAM aneka jAtikulono saMbhava che. chANa rUpa yonimAM kRmi jAtikula, kITa jAtikula vRzvika jAtikula vagere. A rIte eka ja yonimAM avAntara jAti bhedanA sadbhAvathI khecara paMcendriya niyomAM bAra lAkha jAtikulakoTi che. bhujaparisarpamAM nava lAkha, uraparisarpamAM daza lAkha, sthalacaramAM daza lAkha ane jalacaramAM sADA bAra lAkha jAtikulakoTi che. sUtrakAre prastuta prasaMgamAM traNa viklendriya jIvonA anya dvAronuM kathana karyuM nathI paraMtu tenI phulakoTinuM nirUpaNa karyuM che. caurendriyanI nava lAkha, tendriyanI ATha lAkha ane beindriyanI sAta lAkha kulakoTa che. tiryaMca paMcendriyamAM yonisaMgraha Adi 11 dvAra H krama dvAra sthalacara 1 yonisaMgraha 2 3 4 5 7 8 lezyA dRSTi 11 jJAnAsAna 3 ajJAna yoga upayoga upapAta sthiti utkRSTa 9 10 cyavana samupAta jAti phulakoTi jalacara aMDaja, potaja | jarAyuja saMmUrchima saMmUrchima 3 3 jJAna 3 ajJAna 3 2 5 cAre gatimAM, | ATha deva sudhI S 3 3 3 jJAna 3 jJAna 3 ajJAna 3 ajJAna 3 ajJAna 3 ajJAna 3 3 3 3 ra ra 2 2 yugaliko ane AThamA devalokathI uparanA devone choDIne sarva jIvonI utpatti thAya. kroDapUrva varSa traNapalyopama kroDapUrva varSa kroDapUrva varSa palyopamano asaMkhyAtamo | S 3 3jJAna 5 cAre gatimAM, ATha deva sudhI cAra naraka sudhI sAta naraka sudhI sADAbAralAkha daza lAkha uparisarpa | bhujaparisarpa aMDaja, potaja aMDaja, potaja saMmUrchima saMmUrchima 3 3jJAna 5 cAre gatimAM, ATha deva sudhI pAMca naraka sudhI daza lAkha | 1 5 cAre gatimAM, ATha deva sudhI be naraka sudhI nava lAkha | khecara aMDaja, potaja saMmUmi bhAga 5 cAre gatimAM, ATha deva sudhI traNa naraka sudhI bAra lAkha
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra gaMdha ane gaMdha dravyo 39 | kai NaM bhaMte! gaMdhagA paNNattA ? kai NaM bhaMte ! gaMdhagasayA paNNattA ? goyamA ! sattagaMdhagA sattagaMdhagasayA paNNattA / : bhAvArtha :- prazna - he bhagavan ! gaMdhAMganA DeTA prahAra che ? khane gaMghazata DeTA che ? uttara - he gautama! sAta gaMdhAMga ane sAta gaMdhazata che. eka gaMdhanA so, tema sAta gaMdhAMganA sAtaso peTA vibhAga che. 40 NaM bhaMte! puphphajAIkulakoDIjoNipamuhasayasahassA paNNattA ? goyamA ! solasa pupphajAIkulakoDI- joNipamuhasayasahassA paNNattA, taM jahAcattAri jalajANaM, cattAri thalajANa, cattAri mahArukkhAyANaM, cattAri mahAgummiyANaM / bhAvArtha :- prazna - he bhagavan ! sonI bhatiDulaDoTi DeTalA sAja che ? uttara- he gautama ! phUlonI soLa lAkha jAtikulakoTi che. yathA- cAra lAkha jalaja phUlonI, cAra lAkha sthalaja phUlonI, cAra lAkha mahAvRkSonA phUlonI ane cAra lAkha mahAgulmika phUlonI jAtikulakoTi che. 41 kai NaM bhaMte! vallIo kai vallisayA paNNattA ? goyamA ! cattAri vallIo cattAri vallisayA paNNattA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! vallIo-velAo ane vallIzatanA keTalA prakAra che ? uttara- he gautama ! cAra prakAranI vallIo che ane cAra vallIzata che arthAt vallIonA cAraso avAMtara bheda che. 42 kai NaM bhaMte! layAo kai layAsayA paNNattA ? goyamA ! aTThalayAo, aTThalayAsA paNNattA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! satAo ane satAzata DeTA che ? uttara - he gautama! ATha prahAranI latAo ane ATha latAzata che arthAt latAnA AThaso avAMtara bheda che. 43 kai NaM bhaMte ! hariyakAyA ? kai hariyakAyasayA paNNattA ? goyamA !tao hariyakAyA tao hariyakAyasayA paNNattA - phalasahassaMca vaiTabaddhANaM, phalasahassaM ya NAlabaddhANaM, te savve haritakAyameva samoyaraMti / te evaM samaNugammamANA samaNugammamANA evaM samaNugAhijjamANA samaNugAhijjamANA evaM samaNupehijjamANA samaNupehijjamANA samaNuciMtijjamANA samaNuciMtijjamANA eesu ceva dosukAesa samoyarati, ta jahA - tasakAe ceva thAvarakAe ceva / evameva sapuvvAvareNa AjIvadiTThateNa caurAsIti jAtikulakoDI joNipamuhasayasahassA bhavatIti makkhAyA / bhAvArtha:-prazna-he bhagavan ! haritadvAya khane haritaDAyazata DeTA che ? uttara - he gautama! haritaDAyanA traNa prakAra che ane traNa haritakAyazata che arthAt haritakAyanA traNaso avAMtara bheda che. DIMTa badgha phaLanA hajAra prakAra ane nAlabaddha phaLanA hajAra prakAra, e sarva bhedo haritakAyamAM ja samAviSTa che.
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3H tiryaMca uddezaka-1, 23 ] A pramANe sUtra dvArA svayaM samajavAthI, anya dvArA sUtrArtha samajAvavAthI, yuktio dvArA paryAlocana (vicAra) karavAthI ane arthAlocana (arthanA ciMtana) dvArA samajAya jAya che ke sarva jIvo sthAvarakAya ane trasakAya, A be kAyamAM samAviSTa che ane te be bhedamAM ja pUrvApara vicAra karavAthI samasta saMsArI jIvonI (AjIva daSTAMtathI) corAsI lAkha yoni pramukha jAtikulakoTi thAya che, evuM jinezvaroe kahyuM che. vivecanA: prastuta sUtromAM haritakAya vanaspatinA vividha prakAro ane tenI kulakoTinuM nirUpaNa che. gaMdhAnaH-gaMdhane dhAraNa karanArA vanaspatinA aMgo gaMdhAMga' kahevAya che, je vRkSanA mULiyA sugaMdhI hoya, to te mULa gaMdhAMga kahevAya che. A rIte sarve ya gaMdhAMga samajavA. gaMdhAMganA sAta prakAra che- mULa, tvacA, kASTha, niryAsa, patra, puSpa ane phaLa. tenA udAharaNo A pramANe che- (1) mustA, vALukA, uzIra Adi mULa (2) suvarNa chAla Adi tvacA (3) caMdana kASTha aguru Adi kASTha (4) kapUra Adi niryAsa(jhADano rasa, jema ke gaMdara) (5) jAtipatra, tamAlapatra Adi patra (6) priyaMgu Adi puSpa (7) jAyaphaLa, elacI, laviMga vagere phaLa. sAte gaMdhAMgomAM pAMca varNa, eka surabhigaMdha, pAMca rasa ane prazasta cAra sparza [mRdu, laghu, snigdha, uSNa hoya che. tenI apekSAe bheda thatAM 700 avAMtara bheda thAya che. te A pramANe che- 7 gaMdhAMga x 5 varNa x 1 surabhigaMdha 4 5 rasa X 4 sparza = 700 bheda thAya che. puSponI kulakoTi - prastuta prasaMgamAM puSponI vividha jAtinI apekSAe tenI kulakoTinuM kathana karyuM che, pANImAM utpanna thanArA kamaLa vagere jalaja puSponI cAra lAkha, pRthvI upara utpanna thanArA koraMTa vagere sthalaja puSponI cAra lAkha, mahuDA Adi mahAvRkSonA phUlonI cAra lAkha, mahAgulmonA phUlonI cAra lAkha; A rIte puSponI 16 lAkha kula koTi che. sUtrakAre vallI-velAnA cAra, latAnA ATha bheda kahyA che. zrI prajJApanA sUtramAM tenA anya prakAro paNa che. pratyeka bhedanA varNa, gaMdhAdithI apekSAe 100 avAMtarabheda thAya che. haritakAyanA traNa bheda che. navanA sthAnanA samayanA | jalamAM utpanna thatI vanaspati, pRthvI para utpanna thatI vanaspati ane jala-sthala baMnemAM utpanna thatI vanaspati. A traNa prakAramAM sarva haritakAyano samAveza thAya che. A rIte DIMTabaddha, nAlabaddha phaLo te uparAMta anya phaLono samAveza paNa haritakAmAM thAya che. A jagatanA sarva jIvono samAveza trasa ane sthAvara kAyamAM thaI jAya che. haritakAya Adi sthAvara che ane pUrvokta tiryaMca paMcendriya Adi trasa che. mAgIrvArika-AjIva daSTAMta. A sattAmavyApta nIvAnA yo dRSTAMta: pariccheH sa ApIvaESTanA sarjananIvarzane tyartha lokanA sarva jIvone samAviSTa karIne je daSTAMta apAya tene AjIva daSTAMta kahe che. lokanA samasta jIvonI apekSAe corAsI lAkha jAtikulakoTi yoni che. ahIM jAtikulakoTi yoni pramukha zabdamAM jAti zabdathI tiryaMca vagere jAti ane kulakoTi zabdathI kRmi Adi kula artha grahaNa karyo che. te kRmi Adi kula chANarUpa yonimAM ja pravAhita thAya che; tethI kulakoTiyoni zabdathI yoni utpattisthAna artha svIkArIne 84 lAkha kulakoTi yoninuM kathana karyuM che. corAsI lAkha jIvAyonionI parigaNanA A pramANe thAya che. trasajIvonI 3ra lAkha jIvayonio che. te A pramANe be lAkha beindriyanI, be lAkha te indriyanI, be lAkha caurendriyanI, cAra lAkha tiryaMca paMcendriyanI, cAra lAkha nArakInI, cAra lAkha devanI ane cauda lAkha manuSyanI, A sarva maLI 3ra lAkha yonio trasa jIvonI che. sthAvara jIvonI yonio bAvana lAkha che- sAta lAkha pRthvIkAyanI, sAta lAkha apUkAyanI, sAta lAkha teukAyanI,
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra sAta lAkha vAyukAyanI, daza lAkha pratyeka vanaspatikAyanI, cauda lAkha sAdhAraNa vanaspatikAyanI, A rIte sthAvaranI bAvana lAkha yoni, kula maLIne 32+52-84 lAkha jIvA yonio che. zrI samavAyAMga sUtranA corAsImA samavAyamAM mAtra corAsI lAkha jIvAyoninuM kathana che. sAta lAkha pRthvIkAya Adino khulAso te pAThanI TIkAmAM AcAryazrI abhayadevasUrijIe karyo che. 264 jo jAtikulakoTi yoni pramukha zabdamAM 'jAtikula'ne eka zabda gaNIe to kula ane yonimAM sahaja rIte bhinnatA thaI jAya che. samasta jIvonI jIvAyoni 84 lAkha che ane samasta jIvonI kulakoTi eka karoDa sADA sattANuM lAkha thAya che. prastuta prakaraNamAM sUtrakAre tiryaMca paMcendriya, traNa vikalendriya ane puSpa Adi haritakAyanI kulakoTinuM ja kathana karyuM che. anyatra kulakoTionI gaNanA A pramANe karavAmAM AvI che, pRthvIkAyanI bAra lAkha, aplAyanI sAta lAkha, tejaskAyanI traNa lAkha, vAyukAyanI sAta lAkha, vanaspatinI aThThAvIsa lAkha, beindriyanI sAta lAkha, teindriyanI ATha lAkha, caurendriyanI nava lAkha, jalacaranI sADA bAra lAkha, sthalacaranI daza lAkha, khecaranI bAra lAkha, uraparisarpanI daza lAkha, bhujaparisarpanI nava lAkha, nArakInI pacIsa lAkha, devatAnI chavvIsa lAkha, manuSyanI bAra lAkha--kula maLIne (eka karoDa sADI sattANuM lAkha) kula koTio che. jIvonI jIvAyoni ane phulakoTi :- prakAra pRthvIkAya aplAya ne kAya vAyukApa pratyeka vanaspati sAdhAraNa vanaspati beinDiya meindriya cIndriya nArakI devanA manuSya jalacara tiryaMca paMcendriya sthalacara tiryaMca paMcendriya uraparisarpa tiryaMca paMcendriya bhuja parisarpa niyaMca pacandrama khecara tiryaMca paMcendriya jAvAni 7 lAkha 7 lAkha 7 lAkha 7 lAkha 10 lAkha 14 lAkha 2 lAkha 2 lAkha 2 lAkha 4 lAkha 4 lAkha 14 lAkha 4 lAkha kula 84 lAkha kulakoTi 12 lAkha 7 lAkha 3 lAkha 7 lAkha 28 lAkha 7 lAkha 8 lAkha 9 lAkha 25 lAkha 26 lAkha 12 lAkha 1rA lAkha 10 lAkha 10 lAkha 9 lAkha 12 lAkha 1,97,50,000
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3: ti deza-1 | 275 vimAnonI mahAnatA :|44 asthibhaMte ! vimANAiMsotthiyANisotthiyAvattAisotthiyapabhAiMsotthiyakatAI. sotthiyavaNNAI,sotthiyalessAiM sotthiyajjhayAI sotthiyasiMgArAI, sotthiyakUDAI, sotthiyasiTThAIsotthiyauttaravaDiMsagAI? haMtA atthi| bhAvArtha:-prazna- bhagavan ! zusvasti, svastiAvata, svasti pramA, svastisita, svastiva, svastikalezya, svastikadhvaja, svastikavRMgAra, svastikakUTa, svastikaziSTa ane svastikottarAvataMsaka vagere nAmanAvibhAno cha? 6ttara-1, gautama! che. | 45 teNaM vimANA kemahAlayA paNNattA? goyamA ! jAvaie NaM sUrie udei jAvaieNaM ya sUrie atthamei evaiyAI tiNNovAsaMtarAiM atthegaiyassa devassa ekke vikkame siyA / seNaM devatAe ukkiTThAe turiyAe jAvadivvAe devagaIe vIIvayamANe vIIvayamANe jahaNNeNaMegAhaMvAdayAhaMvA ukkoseNaM chammAsA vIivaejjA,atyaMgaiyA vimANaM vIIvaejjA, atthegaiyA vimANaMNo vIIvaejjA, emahAlayA NaMgoyamA !te vimANA paNNattA smnnaauso| bhAvArtha :- prazna- bhagavan ! te vimAna 24 // bhoTAcha ? / uttara- he gautama ! udaya samaye ane asta samaye sUrya jeTalo dUra hoya, teTalA kSetrane eka AkAzAMtara kahe che. tevA traNa AkAzAMtara pramANa koI devanuM pagaluM hoya ane te deva te utkRSTa tvarita thAvata divya devagatithI jaghanya eka divasa, be divasa, utkRSTa cha mAsa sudhI cAlatA rahe to keTalAka vimAnone pAra karI zake che ane keTalAka vimAnone pAra karI zakAtA nathI, he gautama ! te vimAno ATalA moTA che. |46 atthiNaM bhaMte ! vimANAiMaccINi accirAvattAiMtaheva jAvaaccuttaravaLisagAI? hatA goyamA ! atthi| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! zuM arci, arcirAvarta Adi yAvat arcattarAvartasaka nAmanA vimAna cha ? 612-1, gautama! cha. |47 te vimANA kemahAlayA paNNattA ? goyamA ! evaM jahA sotthiyAINi, NavaraM evaiyAipaMca ovAsaMtarAi atthegaiyassa devassa ege vikkame siyA, sesaMtaceva / bhAvArtha:-prazna- bhagavana ! te vimAna 240 bhoTA cha? 612- gautama ! svasti mAha vimAnonI vaktavyatA anusAra jANavuM. vizeSatA e che ke ahIM devanuM pagaluM pAMca AkAzAMtara pramANa kSetranuM kahevuM joIe. zeSa kathana pUrvavat che. 48 atthi NaM bhaMte ! vimANAiMkAmAiMkAmAvattAI jAvakAmuttaravaDiMsagAI? haMtA goyamA ! atthi| bhAvArtha:-pra-bhagavana! zaMbha, abhAvata yAvata abhattazavataMsa vimAnacha?6ttara-hai, gautama! che. |49 teNaM bhaMte ! vimANA kemahAlayA paNNattA? goyamA !jahA sotthINi NavaraM satta
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 2 | zrI jIvAjIvAbhigama sUtra ovAsaMtarAiM atthegaiyassa deve ege vikkame siyA, sesaMtaheva / bhAvArtha :- pragna- he bhagavan! te vimAna keTalA moTA che? uttara- he gautama ! svastika Adi vimAnonI vakatavyatA anusAra jANavuM. vizeSatA e che ke ahIM devanuM eka pagaluM sAta AkAzAMtara kSetra pramANa kahevuM joIe. zeSa kathana pUrvavat che. 50 atthi NaM bhaMte ! vimANAI vijayAI vejayaMtAI jayaMtAI aparAjiyAI? haMtA boyanA !yiA. bhAvArtha - pragna-he bhagavan! zuM vijayajayaMta, jayaMta ane aparAjita nAmanA vimAna che? uttarahA, gautama che. 51 te NaM bhaMte ! vimANA kemahAliyA paNNattA? goyamA ! jAvaie sUrie udei, jAvaie NaM sUrie atthamei, evaiyAiNava ovasaMtarAi,sesataMceva; NocevaNate vimANe vIivaejjA / emahAlayA NaM vimANA paNNattA, samaNAuso! bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! te vimAna keTalA moTA che? uttara- he gautama! sUryodayathI sUryAsta sudhInA kSetranuM eka AkAzAMtara gaNIne, tevA nava AkAzAMtara pramANa kSetranuM eka pagaluM kahevuM joIe. (AvA pagalAthI) koI deva tIvra ane divyagatithI jaghanya eka divasa, be divasa, utkRSTa cha mAsa sudhI cAlato rahe to te vimAnone pAra karI zakato nathI. he AyuSyamAna zramaNa ! te vimAna ATalA moTA che. vivecana - prastuta sutromAM vimAnonA nAma ane tathA tenA vistAranA saMbaMdhamAM praznottara che. "vimAna" zabdanI vyutpati A pramANe che- jyAM vi= vizeSarUpathI puNyazALI jIvo dvArA targata sukhono anubhava karavAmAM Ave, te vimAna che. vimAnonI vizALatA :- sUryodayathI sUryAsta sudhImAM sUrya jeTalA kSetrane pAra kare teTalA kSetrathI traNa guNA kSetra jevaDA pagalAM bharatAM koI deva potAnI te divya gatithI cha mahinA sudhI cAlato rahe tyAre te svastika svastikAvarta Adi vimAnomAMthI keTalAka vimAnone pAra karI zake che ane keTalAka vimAnone pAra karI zakato nathI. AkAzAntara pramANa deva pagaluM: - - 4723 yo. astakSetra jebUdvIpanuM bharatakSetra -------paradA * * = = = [47263yo . udayakSetra - 1 94parAyo.nuM avakAzAMtara
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3H tiryaMca uddezaka-1 | 267 | arci, arcirAvarta Adi vimAnonI vizALatA mATe sUryodayathI sUryAsta sudhI sUryanA gamanakSetrathI pAMca guNA kSetrapramANa, kAma-kAmAvarta Adi vimAnonI vizALatA mATe sAta guNA kSetrapramANa ane vijaya, vejayaMta, jayaMta tathA aparAjita vimAnonI vizALatA mATe nava guNA kSetrapramANa pagalAM bharanAra devanuM kathana che. A rIte prastuta sutromAM vimAnonI vizALatA, asatkalpanA dvArA devanI gatinA mAdhyamathI samajAvI che. temAM devonI maryAdita gati kahI che. vAstavamAM to devonI gati uparokta gatithI asaMkhyaguNI hoya che, kAraNa ke devo potAnI divya gatithI eka muhurta mAtramAM UrdhvalokathI tirachA lokamAM AvI zake che. arthAta eka ja muhUrtamAM asaMkhyAta yojana pramANa kSetrane pAra karI zake che. svastikAdi vimAno vaimAnika devonA che ane vijayAdi vimAno anuttara vimAnanA che. samavAyAMga sUtranA AThamA samavAyamAM arci Adi vimAnonA nAma che. A vimAno pRthvImaya hovAthI tiryaMca nAmanA A uddezakamAM tenuM kathana che. A svastikAdi vimAnomAM saMkhyAta yojana tathA asaMkhyAta yojana, tema baMne prakAranA vimAno che ane vijaya Adi cAre vimAno asaMkhyAtA yojanAnA che. In tiryaMca uddezaka - 1 saMpUrNa
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ 268 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra pratipatti - 3 tiryaMca uddezaka - 2 | saMkSipta sAra kAranAmA A uddezakamAM saMsAra samApannaka jIvonA mukhya cha bheda ane tenI bhavasthiti, kAyasthiti AdinuM prajJApanA sUtranA atidezapUrvaka nirUpaNa che. te uparAMta eka samayamAM utpanna thayelA trasa ane sthAvara jIvono nirlepana kAla, aNagAranuM jJAna sAmarthya, eka samayamAM be kriyAnA anyatIrthikonA siddhAMtanuM nirAkaraNa che. - saMsArI jIvonA mukhya cha prakAra che- pRthvIkAya, aSkAya, tejasukAya, vAyukAya, vanaspati ane trasakAya. pRthvInA cha prakAra che. (1) zlaSNa pRthvI-mulAyama mATI, (2) zuddha pRthvI, (3) vAlukA retI, (4) manazilA, (5) zarkarA-kAMkarA, (6) khara-pASANa rUpa pRthvI. darekanI utkRSTa sthiti kramazaH 1000 varSa, 12,000 varSa, 14,000 varSa, 16,000 varSa, 18,000 varSa ane 22,000 varSanI che. pRthvIkAyamAM utkRSTa 22,000 varSanI sthitinuM kathana khara pRthvInI apekSAe che. nirlepanakAla - pRthvIkAyAdimAM eka samayamAM utpanna thayelA asaMkhya jIvomAMthI pratisamaye eka eka jIvano apahAra karatAM karatAM, saMpUrNatayA te jIvono apahAra thavAmAM (khAlI thavAmAM)jeTalo kAla vyatIta thAya, tene nirlepana kAla kahe che. pRthvI, pANI, agni ane vAyukAyamAM eka samayamAM jaghanya ane utkRSTa asaMkhyAta jIvonI utpatti thAya che, tethI teno nirlepanakAla asaMkhyAta utsarpiNI avasarpiNI kAla pramANa che. vanaspatimAM eka samayamAM jaghanya ane utkRSTa anaMta jIvonI utpatti thAya che. temAMthI eka-eka jIvano parihAra karatAM anaMta rAzino aMta Avato nathI, tethI vanaspatikAyano nirlepana kAla nathI. trasakAyamAM jaghanya ane utkRSTa pratyeka so sAgaropamano nirlepanakAla che. - avizuddhalezI aNagAra samughAtathI samavahata hoya ke samavahata na hoya, te avizuddha ke vizuddhalezI deva, devI ke aNagArane jANI zakatA nathI. vizuddhalazI aNagAra vizuddha-avizuddhalezI deva-devI vagerene jANI zake che. kAraNa ke jJAna sAmarthya vizuddha AtmapariNAmamAM che, sUtrakAre avizuddhalazI aNagAranA cha ane vizuddhalezI aNagAranA cha vikalpo, kula bAra vikalpothI prazna pUchayA che. anyatIrthikonuM maMtavya che ke eka jIva eka samayamAM samyaka ane mithyA, A be kriyA kare che. temanuM A maMtavya yathArtha nathI. samyaka ane mithyA, A be kriyA paraspara virodhI che. eka jIva eka samayamAM paraspara virodhI eka ja kriyA karI zake che. jo paraspara virodhI samakriyA ane mithyAkriyA sAthe thAya to mithyAtvanI nivRtti ane mokSanI prApti thaI zake nahIM. A rIte eka samayamAM mithyAtva ane samyakatvamAMthI eka kriyAno siddhAMta ja yuktisaMgata che.
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-:tiya deza-2 29 pratipatti -3 tiryaMca udezaka - 2 IEEEEEEEEEEEE) saMsAra samApanaka jIvonA cha prakAra:| 1 kaivihANaMbhate !saMsArasamAvaNNagAjIvA paNNattA?goyamA !chavihA paNNattA, tajahA-puDhavikAiyA jAvatasakAiyA / bhAvArtha:-prazna- bhagavana ! saMsArasabhApannivonA 240 aracha? 6ttara- gautama! cha 52 cha- pRthvIya yAvat sAya. | 2 se kiMtaMbhaMte ! puDhavikAiyA? goyamA ! puDhavikAiyA duvihA paNNattA,taMjahAsuhamapuDhavikAiyA ybaadrpuddhvikaaiyaay| bhAvArtha :- prazna- bhagavan ! pRthvI jyn| 241 2 cha ? 612-3 gautama ! pRthviijyn| 2 cha- (1) sUkSma pRthvIya mane (2) mA62 pRthvIya. | 3 sekiMtaMbhaMte ! suhumapuDhavikAiyA ? goyamA ! suhumapuDhavikAiyA duvihA paNNattA, taMjahA- pajjattagA ya apajjattagA ya / setaM suhumpuddhvikaaiyaa| bhAvArtha-prazna-he bhagavan! sUkSma pRthvIkAyanA keTalA prakAra che? uttara-he gautama! sUkSma pRthvIkAyanA be prakAra che- paryApta ane aparyApta. A sUkSma pRthvIkAyanuM kathana thayuM. | 4 se kiMtaM bhaMte ! bAyarapuDhavikkAiyA? goyamA ! bAyarapuDhavikkAiyA duvihA paNNattA,taMjahA- pajjattagAya apajjattAya / evaM jahA pnnnnvnnaae| saNhA sattavihA paNNattA,kharA aNegavihA paNNattA jAva asakhejjA / setabAdarapuDhavikAiyA / seta puddhvikaaiyaa| evaM jahA paNNavaNApade taheva NiravasesaM bhANiyavvaM jAvavaNassaikAiyA / evaM jAvajattheko tattha siyasaMkhejjA siya asaMkhejjAsiya aNaMtA / setaMbAdaravaNassaikAiyA, setNvnnssikaaiyaa| bhAvArtha :- prazna- mAvan ! pA62 pRthviiyn| 24 // // 2 cha ? uttara- he gautama! bAdara pRthvIkAyanA be prakAra che- paryApta ane aparyApta. A rIte prajJApanA sUtranA prathama padamAM jema varNana che, tema ahIM jANavuM. mRdu pRthvIkAyanA sAta prakAra che ane khara pRthvIkAyanA aneka prakAra che vAvata te pRthvIkAyanA jIvo pratyeka zarIrI ane asaMkhyAtA che. A bAdara pRthvIkAyanuM kathana thayuM ane pRthvIkAyanuM kathana pUrNa thayuM.
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra A rIte vanaspatikAya sudhI saMpUrNa varNana prajJApanA sUtrAnusAra karavuM yAvatvanaspatikAyamAM jyAM eka jIva che, tyAM kadAcit saMkhyAta, kadAcit asaMkhyAta ane kadAcit anaMta aparyApta vanaspatikAyika jIva hoya che. A bAdara vanaspatikAyanuM ane vanaspatikAyanuM kathana pUrNa thayuM. 200 5 kSeti maMte ! talagaDyA ?oyamAM !talagaDyA vahA paLattA, taM nahAneviyA, teviyA, naDariliyA, viliyA / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan ! trasakAyanA keTalA prakAra che ? uttara- he gautama ! tenA cAra prakAra che. yathA- beindriya, teindriya, caurendriya ane paMcendriya. 6 se kiM taM bhaMte ! beiMdiyA ? goyamA ! beiMdiyA aNegavihA paNNattA / evaM java paNNavaNAe taheva NiravasesaM bhANiyavvaM jAva savvaTThasiddhagAdevA, se taM aNuttarovavAiyA, kSetavA, seta pavaliyA, te te tasADyA | bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! beindriya jIvanA keTalA prakAra che ? uttara- he gautama ! tenA aneka prakAra che. A rIte prajJApanA sUtrAnusAra sarvArthasiddha vimAnanA deva paryaMta saMpUrNa kathana karavuM joIe. A rIte anuttaropapAtika devonuM, paMcendriyonuM ane trasakAyanuM kathana pUrNa thayuM. vivecanaH prastuta sUtromAM chakAya jIvonuM atidezAtmaka saMkSiptavarNana che. te jIvonA nAma A pramANe che--(1) pRthvIkAya, (2) aplAya, (3) tejaskAya, (4) vAyukAya, (5) vanaspatikAya ane (6) trasakAya. ahIM tiryaMca uddezaka hovAthI tiryaMconI mukhyatAe cha prakAranA saMsAra samApannaka jIvonuM varNana che. A sarva jIvonuM bheda-prabheda yukta / varNana prathama pratipattimAM che. temaja prajJApanA sUtranA prathama padamAM paNa vistAra yukta kathana che. pRthvIkAyanA bheda ane sthiti H 7] vihA khaM bhaMte ! puvI paLattA ? noyamA ! chabihA puvI paLattA,teM bahAsanhApuDhavI, supuvI, vALuyApurI, maLosilApuDhavI, savApurI, varaghuvI / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! pRthvIkAyanA keTalA prakAra che ? uttara- he gautama ! pRthvIkAyanA cha prakAra che, jema ke- zlaSNa(mRdu) pRthvI, zuddha pRthvI, vAlukA pRthvI, manazilA pRthvI, zarkarA pRthvI ane khara pRthvI. 8 sahA puDhavINaM bhaMte! kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ? goyamA ! jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM egaM vAsasahassaM / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! zlaSNa pRthvInI sthiti keTalI che ? uttara- he gautama ! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa eka hajAra varSanI sthiti che. 9 suddhapuDhavIyaM pucchA ? goyamA ! jahaNNeNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM bArasavAsasahassAiM / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan ! zuddha pRthvInI sthiti keTalI che ?uttara- he gautama ! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa bAra hajAra varSanI sthiti che.
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3H tiryaMca uddezaka-2 [ 271 ] 10 vAluyApuDhavIe pucchA? goyamA !jahaNNeNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM coddasavAsa shssaai| bhAvArtha -prazna-he bhagavan! vAlukA pRthvInI sthiti keTalI che? uttara-he gautama!jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa cauda hajAra varSanI sthiti che. | 11 maNosilApuDhavIe pucchA? goyamA !jahaNNeNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM solasa vaasshssaai| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! manazilA pRthvInI sthiti keTalI che? uttara- he gautama ! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa soLa hajAra varSanI sthiti che. | 12 sakkarApuDhavIe pucchA ? goyamA ! jahaNNeNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM aTThArasa vaasshssaaii| bhAvArtha-prazna-he bhagavan! zarkarApRthvInI sthiti keTalI che? uttara-he gautama!jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa aDhAra hajAra varSanI sthiti che. | 13 qharapuDhavIe pucchA ? goyamA ! jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM bAvIsa vaasshssaai| bhAvArtha-prazna- he bhagavan! khara pRthvInI sthiti keTalI che? uttara- he gautama! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa bAvIsa hajAra varSanI sthiti che. vivecana - prastuta sUtromAM pRthvIkAyanA bheda ane tenI sthitinuM kathana che. pRthvInA cha prakAra che- (1) zlaSNa pRthvI-mRdu-mulAyama mATI zleSNa pRthvI che. te pIsAyelA loTa samAna mulAyama hoya che. (2) zuddha pRthvIparvata AdinA madhyamAM rahelI mATI zuddha pRthvI che. (3) vAlukA pRthvI-bArIka retI vAlukA pRthvI che. (4) manazilA pRthvI- manaHzila Adi manazilA pRthvI che. (5) zarkarA pRthvI- kAMkarA Adi zarkarA pRthvI che. (6) khara pRthvI- pASANa rUpa pRthvI para pRthvI che. pRthvIkAyanI sthiti :kama pRthvInA prakAra jaghanya utkRSTa sthiti zlaSNa pRthvI aMtarmuhUrta eka hajAra varSa 2 | zuddha pRthvI aMtarmuhUrta bAra hajAra varSa 3 | vAlukA pRthvI aMtarmuhUrta cauda hajAra varSa 4 | manaHzilA pRthvI aMtarmuhUrta soLa hajAra varSa 5 | zarkarA pRthvI aMtarmuhUrta aDhAra hajAra varSa 6 | khara pRthvI aMtarmuhUrta | bAvIsa hajAra varSa
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 272] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra cha kAya jIvonI bhavasthiti ane kAyasthiti:14 NeraiyANaMbhaMte ! kevaiyaMkAlaM ThiI paNNattA? goyamA !jahaNNeNaMdasavAsasahassAI ukkoseNaM tettIsaMsAgarovamAI / evaM ThiIpadaM savvaM bhANiyavvaM jAvasavvaTThasiddhadevatti / bhAvArtha -prazna- he bhagavan! nArakIonI sthiti keTalI che? uttarahe gautama ! jaghanya daza hajAra varSa ane utkRSTa tetrIsa sAgaropamanI sthiti che. A pramANe sarvArthasiddha sudhInA devonI sthiti prajJApanA sUtranA sthiti pada anusAra jANavI joIe. | 15 jIveNaM bhaMte ! jIve ttikAlao kevaccira hoi? goyamA ! savvaddhaM / bhAvArtha -prazna- he bhagavan! jIva, jIva rUpe kyAM sudhI rahe che? uttara-he gautama! sarva kAla paryaMta jIva, jIva rUpe rahe che. |16 puDhavikAieNaMbhaMte ! puDhavikAie ttikAlao kevaccirahoi ? goyamA !savvaddhaM / evaM jaavtskaaie| bhAvArtha-prazna- he bhagavan! pRthvIkAyanA jIva pRthvIkAya rUpe kyAM sudhI rahe che? uttara-he gautama! (pRthvIkAya sAmAnyanI apekSAe) sarvakALa sudhI rahe che. A pramANe trasakAya sudhI kahevuM joIe. vivecanaH prastuta sUtromAM 24 daMDakanA jIvonI bhavasthiti ane kAyasthitinuM prajJApanAsUtranA atidezapUrvaka kathana che. je prANone dhAraNa kare te jIva che. prANanA be prakAra che- dravyaprANa ane bhAvaprANa. pAMca indriyo, manabaLa, vacanabaLa, kAyAbaLa, AyuSya ane zvAsozvAsa, A daza dravya prANa che. jJAna, darzana, sukha ane vIrya, e cAra bhAva prANa che. ahIM baMne prakAranA prANonuM grahaNa karyuM che. saMsArI avasthAmAM jIva dravya-bhAva prANothI ane muktAvasthAmAM bhAvaprANothI haMmezAM jIvita rahe che. jIva kyAreya potAnI A avasthAthI rahita thato nathI, tethI jIvanI kAyasthiti sarvakAlanI che athavA jIva padathI koI eka nizcita jIvanuM nahIM paraMtu jIva sAmAnyanuM (samuccaya jIvanuM) grahaNa thAya che. jIva prANa dhAraNa rUpa sAmAnya lakSaNathI haMmezAM jIvyo hato, jIve che ane jIvato raheze. tethI sAmAnya jIvonI apekSAthI paNa tenI kAyasthiti sarvadvA- sarvakAlanI che. pRthvIkAyanI kAyasthiti :- jIva pRthvIkAya rUpe jeTalo samaya rahe tenI kAlamaryAdAne pRthvIkAyanI kAyasthiti kahe che. koI eka cokkasa jIva pRthvIkAya rUpe asaMkhyAtakAla paryata rahI zake che, tethI tenI kAyasthiti asaMkhyAtakAlanI thAya che paraMtu sUtrakAre sAmAnya pRthvIkAyanI vivakSA karIne tenI kAyasthiti sarvakAlanI kahI che. A lokamAM pRthvIkAyanA jIvo haMmezAM hatA, che ane raheze, tethI tenI kAyasthiti sarvakAlanI thAya che. A pramANe gati, indriya, kAya Adi dvArothI je pramANe prajJApanA sUtranA aDhAramA kAyasthiti nAmanA padamAM kAyasthitinuM kathana karyuM che, te pramANe ahIM jANavuM. te bAvIsa dvArA A pramANe che- (1) jIva
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3H tiryaMca uddezaka-ra [ 273 ] (2) gati (3) indriya (4) kAya (5) yoga (6) veda (7) kaSAya (8) lezyA (9) samyatva (10) jJAna (11) darzana (12) saMyata (13) upayoga (14) AhAra (15) bhASaka (16) parita (17) paryApti (18) sUkSma (19) saMzI (20) bhava siddhika (21) astikAya ane (22) carama. nirlepana kAla :| 17 paDupaNNapuDhavikAiyANabhate !kevaikAlassaNillevAsiyA?goyamA!jahaNNapae asakhejjAhiM ussappiNI osappiNIhiMukkosapae asaMkhejjAhiM ussappiNI-osappiNIhiM, jahaNNapayAoukkosapae asakhejjaguNA / evaM jaavpdduppnnnnvaaukkaaiyaa| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! vartamAna samayamAM utpanna thayelA pRthvIkAyanA jIvo keTalA kALamAM nirlepa thaI zake che? arthAt teone keTalA kAlamAM bahAra kADhI zakAya che? uttara- he gautama! jaghanya asaMkhyAta utsarpiNI-avasarpiNI kALamAM ane utkRSTa paNa asaMkhyAta utsarpiNI avasarpiNI kALamAM nirlepa (khAlI) thaI zake che. ahIM jaghanya padanA asaMkhyAtathI utkRSTa padanA asaMkhyAtane asaMkhyAtaguNa adhika(moTo) jANavo joIe. A pramANe vartamAna samayamAM utpanna thayelA vAyukAya sudhInI vaktavyatA jANavI joIe. | 18 paDuppaNNavaNassaikAiyANaMbhaMte! kevaikAlassaNillevAsiyA?goyamA!paDuppaNNa vaNapphakAiyA jahaNNapae apayA ukkosapae apayA, paDuppaNNavaNapphaikAiyANaNatthi picovA I bhAvArtha - prazna- he bhagavan! vartamAna samayamAM utpanna thayelAM vanaspatikAyanA jIvo keTalA kAlamAM nirlepa(khAlI) thaI zake che ? uttara- he gautama ! pratyutpanna-vartamAna samayamAM utpanna thayelAM vanaspatikAyone mATe jaghanya ane utkRSTa baMne padomAM nirlepa(khAlI) thaI zakatA nathI, tethI vartamAnamAM utpanna thayelA vanaspatikAya jIvono nirlepana kAla nathI. | 19 paDuppaNNatasakAiyA NabhaMte ! kevaiya kAlassa NillevAsiyA?goyamA!paDupaNNatasakAiyA jahaNNapae sAgarovamasayaputtassa, ukkosapae vi sAgarovamasayapuhuttassa, jahaNNapayA ukkosapae visesaahiyaa| bhAvArtha -prazna- he bhagavan! vartamAna samayamAM utpanna thayelA trasakAyanA jIvo keTalA kALamAM nirlepa thaI zake che? uttara- he gautama ! jaghanya aneka so sAgaropama ane utkRSTa paNa aneka so sAgaropama kALamAM nirlepa thaI zake che. jaghanya pada karatAM utkRSTapada vizeSAdhika che, tema samajavuM joIe. vivecana : prastuta sUtramAM vartamAna samayamAM utpanna thayelA jIvonA nirlepana kAlanuM pratipAdana che. nirlepanakAla -vilayane pArekhA padiyamALA vitA #Anena sarvapallanijhAmupayAnti ti bhavaH -vartamAna samayamAM eka sAthe utpanna thayelA jIvomAMthI prati samaye eka-eka jIvanuM apaharaNa karavAmAM Ave to jeTalA samayamAM te sarva jIvo saMpUrNatayA apahRta thaI jAya arthAt te sthAna te jIvothI khAlI thaI jAya, teTalA kALane nirlepanakALa kahe che.
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 274 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra cAra sthAvarano nirlepanakAla - pRthvI Adi cAra prakAranA sthAvara jIvo eka samayamAM jaghanya ane utkRSTa asaMkhyAta utpanna thAya che. vartamAna samayamAM navA utpanna thayelA pRthvIkAyanA jaghanya asaMkhyAta jIvomAMthI pratisamaya eka-eka jIvanuM apaharaNa karavAmAM Ave arthAt eka-eka jIvane bahAra kADhavAmAM Ave, to asaMkhyAta utsarpiNI ane asaMkhyAta avasarpiNIkAla vyatIta thAya tyAre te sarva jIvonuM apaharaNa thAya che. arthAta te sthAna khAlI thAya che. A rIte asaMkhyAta utsarpiNI avasarpiNIkAlanA samaya jeTalA pRthvIkAyanA jIvo eka ja samayamAM eka sAthe utpanna thAya che. te ja rIte pRthvIkAyanA utpanna thayelA utkRSTa asaMkhyAta jIvomAMthI pratisamaya eka-eka jIvanuM apaharaNa karatAM, asaMkhyAta utsarpiNI avasarpiNI kAla vyatIta thAya che. jaghanya kAlathI utkRSTakAla asaMkhyAta guNo adhika che. te ja rIte eka samayamAM utpanna thayelA pANI, agni ane vAyunA jIvono nirlepanakAla paNa asaMkhyAta utsarpiNI avasarpiNIkAla pramANa che. vanaspatino nirlepanakAla :- vanaspatikAyanA jIvo eka samayamAM jaghanya ane utkRSTa anaMta utpanna thAya che. vartamAna samayamAM utpanna thayelA anaMta jIvomAMthI pratisamaya eka-eka jIvanuM apaharaNa karIe to te anaMtanI rAzino kadApi aMta Avato nathI arthAt te sthAna kyAreya khAlI thatuM nathI. A rIte vanaspatikAyanA jIvomAM nirlepanakAla nathI. trasajIvono nirlepanakAlaH- beindriyAdi jIvo eka samayamAM jaghanya eka, be, traNa utkRSTa asaMkhyAta utpanna thAya che paraMtu prastutamAM samuccaya trasa jIvonI vivakSA che ane samasta trasa jIvomAM pratyeka samaye asaMkhya jIvo utpanna thAya che, tethI ahIM eka, be, jIvonuM kathana nathI. - teno nirlepanakAla jaghanya ane utkRSTa aneka so sAgaropama kAla pramANa che. temAM jaghanya karatAM utkRSTa kAla vizeSAdhika che. vartamAna eka samayamAM aneka so sAgaropamanA samaya pramANa trasa jIvonI utpatti eka sAthe thAya che. aNagAranuM jJAna sAmarthya:20 avisuddhalesse NaM bhaMte ! aNagAre asamohaeNaM appANeNaM avisuddhalessaM devaM, deviM, aNagAraM jANai pAsai ? goyamA ! No iNaDhe smddhe| bhAvArtha -prazna- he bhagavan! samudyAtathI rahita avizuddha lezI aNagAra zuM avizuddha lezI deva-devI ane aNagArane jANe-dekhe che? uttara-he gautama! tema zakya nathI arthAt jANatA dekhatA nathI. | 21 avisuddhalesseNaM bhaMte ! aNagAre asamohaeNaM appANeNaM visuddhalessaM devaM, deviM, aNagAraMjANai pAsai ? goyamA !No iNaDhe smddhe| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! samughAtathI rahita avizuddha lezI aNagAra zuM vizuddha lezI devane, devIne ane aNagArane jANe-dekhe che? uttara- he gautama! tema zakya nathI. | 22 avisuddhalesse NaM bhaMte ! aNagAresamohaeNaM appANeNaM avisuddhalessaMdevaM, devi, aNagAraMjANai pAsai ? goyamA ! No iNaDhe smddhe|
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: tiryaMca uddezaka-2 275 | bhAvArtha - prazna- he bhagavan! samudyAta sahita avizuddha lezI aNagAra zuM avizuddha lezI devane, devIne ane aNagArane jANe-dekhe che? uttara- he gautama! tema zakya nathI. | 23 avisuddhalesse NaM bhaMte ! aNagAre samohaeNaM appANeNaM visuddhalessaM devaM, deviM, aNagAraMjANai pAsai ? goyamA !No iNaDhe smddhe| bhAvArtha - prazna-he bhagavan! samudyAta sahita avizuddha lezI aNagAra zuM vizuddha lezI devane, devIne ane aNagArane jANe-dekhe che? uttara-he gautama ! tema zakya nathI. 24 avisuddhalesse NaM bhaMte ! aNagAre samohayAsamohaeNaM appANeNaM avisuddhalessaM deva, deviM, aNagAraMjANai pAsai? goyamA ! No iNaDhe smddhe| bhAvArtha -prazna-he bhagavan! samughAtathI samavahatAsamavahata avizuddha lezI aNagAra zuM avizuddha lezI deva-devI ane aNagArane jANe-dekhe che? uttara- he gautama! tema zakya nathI. 25 avisuddhalesseNaM bhaMte ! aNagAresamohayAsamohaeNaM appANeNaM visuddhalessaMdevaM, deviM, aNagAra jANai pAsai ? goyamA ! No iNaDhe smddhe| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! samudraghAtathI samavahatAsamavahata, avizuddha lezI aNagAra zuM vizuddha lezI deva-devI ane aNagArane jANe-dekhe che? uttara- he gautama! tema zakya nathI. | 26 visuddhalesseNaM bhaMte ! aNagAre asamohaeNaM appANeNaM avisuddhalessaMdeva, deviM, aNagArajANai pAsai? haMtA, jANai pAsai / jahA avisuddhalesseNaMcha AlAvagA evaM visuddhalesseNaM vi cha AlAvagA bhANiyavvA / jAvavisuddhalesse NaM bhaMte ! aNagAre samohayAsamohaeNaM appANeNaM visuddhalessaM devaM, deviM, aNagAraMjANai pAsai ? haMtA !jANai pAsai / bhAvArtha-prazna-he bhagavan! samudyAtathI asamavahatavizuddha lezI aNagAra zuM avizuddha lezI devane, devIne ke aNagArane jANe-dekhe che? uttara- hA, gautama! jANe-dekhe che. je rIte avizaddhalezI aNagArane mATe cha AlApaka kahyA che, te ja rIte cha AlApaka vizuddha lezI aNagArane mATe paNa kahevA joIe yAvatu prazna- he bhagavan! vizuddhalezI samavahata-asamavahata aNagAra zuM vizuddha lezI deva-devI ane aNagArane jANe-dekhe che? uttarahA, gautama! jANe-dekhe che. vivacana: prastuta sUtromAM vividha vikalpo dvArA aNagAranA jJAna sAmarthyanuM nirUpaNa che. sUtrakAre aNagAra mATe be vizeSaNono prayoga karyo che. vijojo - kRSNAdi traNa vezyA avizuddha vezyA che. kRSNAdilezyAvALA aNagAra avizuddhalezyAvALA che ane teja Adi traNa vezyA vizuddha vezyA che, tethI tejo Adi vezyAvALA aNagAra vizuddha lezyAvALA che.
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ 276 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra sano - samudyAta sahita hoya tene samavahata, samudyAta rahita hoya tene asamavahata ane kaMIka aMze samaghAtathI sahita ane kaMIka aMze rahita hoya tene samAvahatAsamavahata kahe che. prastutamAM koI paNa samaghAtano nAmanirdeza nathI, tema chatAM ahIM sAmarthyanuM nirUpaNa hovAthI viziSTa zaktiyukta vaikriya samughAtanI apekSAe samavahata-asamavahata samajavA. bAravikalpo:-avizuddha vezyAvALA aNagAranA viSayamAM chavikalpa che- (1) asamavahatapaNe avizuddha lezyAvALA devAdine jANavA. (2) asamavahatapaNe vizuddha vezyAvALA devAdine jANavA. (3) samavahata thaIne avizuddha vezyAvALA devAdine jANavA. (4) samavahata thaIne vizuddha vezyAvALA devAdine jANavA. (5)samavahata-asamavahata thaIne avizuddha vezyAvALA devAdine jANavA. (6) samavahata-asamavahata thaIne vizuddha vezyAvALA devAdine jANavA. A ja rIte cha vikalpa vizuddhalezI aNagAranA che. A bAra vikalpamAM vaikriya labdhiprayogavALA ke labdhiprayoga vinAnA avizuddhalazI aNagAra, vizaddha ke avizaddha lezI deva, devI ke aNagArane koI paNa prakAre jANI-dekhI zakatA nathI. cha e prakAranAM vizuddhalezI aNagAra padArthone samyagurUpe jANe ane dekhe che. saMkSepamAM yathArtha jJAna, darzananuM kAraNa jJAtAnI vizuddha vezyA ja che. sAme vyakti ke padArthanI zubhAzubhatA athavA vaikriya samudyAta(labdhi-prayoga) Adi temAM nimitta banI zakatA nathI. jJAna sAmarthyanA vividha vikalpo:kama | zAtA aNagAranI vezyA, samavahalAdi | zeya vyaktinI vezyA jANe-dekhe avizuddha asamavahata | avizuddha nahIM avizuddha asamavahata || vizuddha || nahIM avizuddha samavahata avizuddha nahIM avizuddha samavahata vizuddha nahIM avizuddha samavahatAsamavahata avizuddha nahIM avizuddha samavahatAsamavahata vizuddha nahIM vizuddha asamavahata avizuddha vizuddha asamavahata vizuddha vizuddha samavahata avizuddha vizuddha samavahata vizuddha samavahatAsamavahata avizuddha vizuddha samavahatAsamavahata vizuddha anyatIrthikono dvikriyAvAdaH 7 aNNautthiyANaM bhaMte ! evamAikkhaMti, evaM bhArseti, evaM paNNati, evaM parUrvetievaM khalu ege jIve egeNaM samaeNaM do kiriyAo pakarei, taM jahA- sammattakiriyaM ca tiza | vizuddha 12
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-:tiya deza-2 | 277 / micchattakiriyaM ca / samayaM sammattakiriyaM pakarei taMsamayaM micchattakiriyaM pakarei, jaM samaya micchattakiriya pakarei taMsamaya sammattakiriyaM pakarei / sammattakiriyApakaraNayAe micchattakiriyaMpakarei, micchattakiriyApakaraNayAe sammattakiriyaMpakarei; evaM khalu ege jIve egeNaM samaeNaM do kiriyAo pkrei,tNjhaa-smmttkiriyNcmicchttkiriyNc| sekahameyaM bhaMte ! evaM? goyamA !jaNNaM te aNNautthiyA evamAikkhaMti, evaM bhAsaMti, evaM paNNavaiti evaM parUrveti evaMkhalu egejIveegeNaM samaeNaMdo kiriyAo pakarei taheva jAvasammattakiriyaM camicchattakiriyaca, jete evamAhasutaMNaM micchA; ahaMpuNa goyamA ! evaM AikkhAmi jAvaparUvemi ___evaMkhalu egejIve egeNaMsamaeNaM ega kiriyaMpakarei,taMjahA-sammattakiriyaMvA micchattakiriyaMvA / jaMsamayaM sammattakiriyaMpakarei, NotaMsamayaM micchattakiriyaM pkrei| jaM samayaM micchattakiriyaM pakarei, NotaM samayaM sammattakiriyaM pakarei / sammattakiriyApakaraNayAeNo micchattakiriyaMpakare, micchttkiriyaapkrnnyaaennosmmttkiriyNpkdd| evaM khalu ege jIve egeNaM samaeNaM ega kiriyaM pakarei, taM jahA-sammattakiriyaM vA micchttkiriyNvaa| bhAvArtha:-pra-bhagavana ! anyatArthiI AprabhAecha, mA prabhArI bolecha, sApramANe prajJApanA kare che. A pramANe prarUpaNA kare che ke eka jIva eka samayamAM be kriyA kare che, jema ke- samyakriyA ane mithyAkriyA. je samaye sakriyA kare che, te samaye mithyAkriyA kare che ane je samaye mithyAkriyA kare che, te samaye samyakriyA paNa kare che. samyakriyA karavAnA samaye mithyAkriyA kare che ane mithyAkriyA karavAnA samaye samyakriyA paNa kare che. A pramANe eka jIva eka samayamAM bekriyAo kare che- samyakriyA ane mithyAkriyA. he bhagavan! zuM temanuM A kathana yathArtha che? uttara- he gautama! te anyatIrthiko A pramANe kahe che, bole che, prajJApanA kare che ane prarUpaNA kare che ke eka jIva eka samayamAM be kriyA kare che- samyakriyA ane mithyAkriyA. je anyatIrthiko A pramANe kahe che te mithyA kathana kare che. he gautama! huM A pramANe kahuM chuM. yAvatu prarUpaNA karuM chuM ke eka jIva eka samayamAM eka ja kriyA kare che- samyakriyA athavA mithyAkriyA. je samaye samyakriyA kare che te samaye mithyAkriyA karato nathI ane je samaye mithyAkriyA kare che te samaye samakriyA karato nathI. samyakakriyA karavAnI sAthe mithyAkriyA karato nathI. A pramANe eka jIva eka samayamAM eka ja kriyA kare che- samyakakriyA athavA mithyAkriyA. viveyana: prastuta sutramAM eka samayamAM be virodhI kriyA saMbaMdhI anyatIrthikono siddhAMta ane tenA nirAkaraNanuM nirUpaNa che. anyatIrthikonuM kathana che ke jIva eka samayamAM be kriyA kare che- samyakatva kriyA ane mithyAtva
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ 278 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra kriyA AtmAnA supariNAmathI sammakriyA ane duSpariNAmothI mithyAkriyA thAya che. jIvanA pariNAmo baMne prakAranA hovAthI temane baMne prakAranI kriyA eka sAthe thaI zake che. anyatIrthikonI A mAnyatA yukti saMgata nathI. supariNAma ane duSpariNAma, samyakakriyA ane mithyAkriyA paraspara prakAza ane aMdhakAranI jema sarvathA viruddha che. jema prakAzanA sadbhAvamAM aMdhakAra zakya nathI. tema samyakatva kriyAnA bhAvamAM mithyAkriyAnI zakyatA ja nathI. jo samakriyAnA samaye mithyAkriyAno abhAva hoya to mithyAtvanI nivRtti kyAre ya na thAya paraMtu vAstavikatA tevI nathI. jIva eka samaye potAnA pariNAmo anusAra samyakatva athavA mithyAtvanI kriyAmAMthI eka ja kriyA kare che. zrI sthAnAMga sUtranA sAtamA sthAnamAM sAta prakAranA nitavanuM kathana che. temAM gaMgAcArya nAmanA muni krikriyavAdI nidbhava thayA hatA. te prasaMga A pramANe che ekadA zarada RtunA samaye gaMgAcArya muni nadI pAra karatA hatA. temane uparanA tApathI uSNatA ane nadInA pANIthI zItalatA, A baMne prakAranAM anubhava eka sAthe thayo. te ja samaye mithyAtva mohanIya karmanA udaye tene prabhunA siddhAMtamAM zaMkA thaI ane vicAravA lAgyA ke mane garamI ane ThaMDIno anubhava eka sAthe thaI rahyo che, tethI eka samayamAM eka ja kriyAno siddhAMta mithyA che. gurue samajAvyuM ke samaya atyaMta sUkSma che. chAsthonuM mana samayanI sUkSmatAne pAmI zakatuM nathI. samyakatvanI kriyA ane mithyAtvanI kriyAmAM Atma pariNAmonI pradhAnatA che. eka samayamAM eka ja AtmapariNAma ke upayoga hoya che. tema chatAM zarIra saMbaMdhI sthUla pravRttio, kriyAo ekI sAthe aneka thaI zake che paNa be kriyAmAM upayoga sAthe hoto nathI. upayogarUpa anubhava-vedana samayAMtare ja thAya che. gurunA samajAvavA chatAM gaMgAcArya na samajyA tyAre temane saMgha bahAra mUkavAmAM AvyA ane aMte eka yakSanA nimittathI punaH bodha pAmyA hatA. | tiryaMca uddezaka - 2 saMpUrNa
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3 : manuSyAdhikAra 279 pratipatti - 3 manuSyAdhikAra saMkSipta sAra rAjA pAka A prakaraNamAM manuSyanA bheda-prabhedonuM pratipAdana che. temAM mukhyataH chappana aMtardIpaja manuSyonuM vistRta varNana che. manuSyanA bheda- tenA mukhya be bheda che, saMmUThThima manuSya ane garbhaja manuSya. kSetranI apekSAe manuSyanA traNa bheda thAya che- (1) karmabhUminA manuSya, (2) akarmabhUminA manuSya ane (3) aMtaradvIpanA manuSya. karmabhUminA manuSya- pAMca bharata, pAMca airAvata ane pAMca mahAvideha kSetra rUpa 15 karmabhUminA kSetromAM utpanna thanArA manuSyo karmabhUminA manuSya kahevAya che. akarmabhUminA manuSya- pAMca hemavaya, pAMca haraNyavaya, pAMca harivAsa, pAMca ramyavAsa, pAMca devakuru. ane pAMca uttarakuru rUpa 30 akarmabhUminA kSetromAM utpanna thanArA manuSyo akarmabhUminA manuSya kahevAya che aMtaratIpanA manaSya- 5 aMtaradvIpamAM utpanna thanArA manuSyo aMtaradvIpanA manuSya kahevAya che. A rIte manuSyane rahevAnA 101 kSetro che. te 101 kSetranA garbhaja manuSyanA paryApta ane aparyApta ane 101 kSetranA saMmUrchAima manuSyanA aparyAptA, kula manuSyanA 303 bheda thAya che. manuSyonA 101 kSetromAM 15 karmabhUminA manuSyo asi, masi ane kRSi rU5 traNa prakAranA karmathI jIvana vyavahAra kare che, 30 akarmabhUmi ane padaaMtaradvIpa, A 86 kSetra yugalikonA che. tyAMnA manuSyono jIvana vyavahAra daza prakAranA vRkSothI cAle che. prastuta prakaraNamAM pa6 aMtaradvIponA sthAnonuM ane yugalika manuSyonuM vistRta varNana che. chappana aMtaradvIpa- lavaNasamudranA jalamAM AMtare-AMtarethI sthita dvIpone aMtaradvIpa kahe che. te sarva dvIponI saMkhyA pada hovAthI te dvIpo chappana aMtarlIpa'nA nAme AgamamAM prasiddha che. calahimavaMta parvatanA pUrva ane pazcimI caramAMtathI lavaNasamudramAM cAre vidizAmAM sAta-sAta aMtaradvIpanI eka-eka paMkti, kula cAra paMkti che. A rIte cAra paMktinA 744 = 28 aMtaradvIpa meruparvatanI dakSiNa dizAmAM che. te ja rIte zikharI parvatanA pUrva ane pazcimI caramAMtathI cAre vidizAmAM sAta-sAta aMtaradvIpanI eka-eka paMkti, tema kula cAra paMkti che, tethI 744 28 aMtarlIpa meru parvatanI uttara dizAmAM che. A rIte meru parvatathI uttara ane dakSiNa baMne dizAnA maLIne 28+128=16 aMtarlIpa thAya che. 86 kSetranA manuSyo puNyayoge yugalikapaNe janma dhAraNa kare che. te manuSyo vajaRSabhanArAca saMghayaNa, samacaturaMsa saMsthAna, nirogI kAyA, uttama lakSaNothI yukta zarIra, susvara, sarala, nirabhimAnI, prakRtithI ja bhadra, vinIta, alpa icchAvALA, maMda kaSAyI Adi guNothI saMpanna hoya che.
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ 280 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra teo daza prakAranA vRkSothI potAnI jIvana jarUriyAto pUrNa kare che. teone kyAre ya koIpaNa vastunA abhAvanI anubhUti thatI nathI, tethI te manuSyomAM paraspara koIpaNa prakAranA saMgharSa, vera-jhera Adi durbhAvo hotA nathI. daza vakSa:- (1) matagA- A jAtinA vRkSo mAdaka rasayukta phaLa pradAna kare che (2) bhuMgA- vividha prakAranA bhAjana-vAsaNonI pUrti kare che (3) truTitAMgA- temAMthI 49 jAtinA vAjiMtro yukta dhvani nIkaLe che. (4) dIpazikhA- dIpaka samAna prakAza kare che (5) jyotizikhA- caMdra-sUrya jevo vizeSa prakAza kare che () citrAMgA- jAta-jAtanI mALAo pradAna kare che (7) cittarasA- vividha prakAranI svAdiSTa bhojana sAmagrI, temAMthI prApta thAya che (8) maNimaMgA- te vRkSothI suMdara AbhUSaNo prApta thAya che (9) gehAgArA-manohara gRha-AvAsa sthAnonI suvidhA saMyukta hoya che. (10) aNigaNA-vividha prakAranA suMdara vastronI pUrti te vRkSothI thAya che. A daza prakAranA vRkSo vanaspatikAyamaya hoya che. yugalikonI saMkhyAthI vRkSonI saMkhyA adhika hoya che. tethI tyAM utpanna thayelA manuSyonI icchA pUrti nirvidhdha thaI jAya che. A kSetramAM koIpaNa prakAranA kudaratI upadravo, ativRSTi, anAvRSTi Adi thatAM nathI. mAkhI, macchara Adi kSudra jaMtuo hotA nathI temaja siMha, vAgha Adi hiMsaka pazuonA trAsa nathI. laDAI, jhagaDA, mahAyuddha Adi thatA nathI, koI prakAranI zArIrika vedanA, viraha vedanA yugalikone hotI nathI. yugaliko pUrvanA puNyane bhogavatAM pati-patni baMne sAthe ja AyuSya pUrNa karIne devagatine prApta kare che. A rIte A prakaraNamAM prAyaH yugalika manuSyo saMbaMdhI ja varNana che.
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3H manuSyAdhikAra 281 pratipatti - 3 manuSyAdhikAra IEEEEEEEEEEEE) manuSyonA bhedaH| 1 se kiM taM bhaMte ! maNussA ? goyamA ! maNussA duvihA paNNattA, taM jahAsamucchimamaNussA yagabbhavakkatiyamaNussA ya / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! manuSyanA keTalA prakAra che? uttara-he gautama!manuSyanA be prakAra chesaMmUrchAima manuSya ane (2) garbhaja manuSya. saMmUrchAima manuSyaH| 2 sekiMtaMbhaMte !samucchimamaNussA?goyamA ! samucchimamaNussA egAgArApaNNattA / bhAvArtha - prazna-he bhagavan! saMbhUmi manuSyanA keTalA prakAra che? uttara-he gautama! saMmUrchAima manuSya eka ja prakAranA che. | 3 kahi NaM bhaMte ! saMmucchimamaNussA saMmucchaMti ? goyamA ! aMtomaNussakhette jahA paNNavaNAe jAvasetaM samucchimamaNussA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! A saMmUrchAima manuSyo kyAM utpanna thAya che? uttara- he gautama! manuSya kSetramAM garbhaja manuSyanA 14 prakAranI azucinA sthAnomAM utpanna thAya che, ityAdi prajJApanA sUtrAnusAra jANavuM kAvat saMmUrchAima manuSyonuM kathana pUrNa thayuM. vivecana : prastuta sUtromAM mUrchAima manuSyo saMbaMdhI saMkSipta kathana che. garbhaja manuSyonA cauda prakAranA azuci sthAnamAM saMmUrchAima manuSyo utpanna thAya che. te jIvo aMtarmuhUrtanuM AyuSya bhogavIne aparyAptAvasthAmAM ja mRtyune prApta kare che, tethI temAM aparyAptano eka ja prakAra che. tenuM vistRta varNana prajJApanA sUtra tathA prastuta AgamanI prathama pratipatti anusAra jANavuM. garbhaja manuSyo - | 4 se kiM taM bhaMte ! gabbhavakkaMtiyamaNussA? goyamA ! gabbhavakkaMtiyamaNussA tivihA paNNattA,taMjahA- kammabhUmagA, akammabhUmagA, aNtrdiivgaa| bhAvArtha - prazna-he bhagavan! garbhaja manuSyanA keTalA prakAra che? uttara-he gautama! garbhaja manuSyanA traNa prakAra che, jema ke- (1) karmabhUmija- karmabhUmimAM janma dhAraNa karanArA, (2) akarmabhUmija- akarmabhUmimAM janma dhAraNa karanArA, (3) aMtarIpaja- aMtaradvIpamAM janma dhAraNa karanArA.
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 282 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra viveyana: prastuta sUtramAM garbhaja manuSyonuM saMkSipta kathana che. mAtA-pitAnA saMyogathI utpanna thAya tene garbhaja manuSya kahe che. kSetranI apekSAe tenA traNa bheda che- (1) paMdara karmabhUmimAM utpanna thanArA manuSyone karmabhUmija manuSyo, (2) trIsa akarmabhUmimAM utpanna thanArA manuSyone akarmabhUmija manuSyo ane (3) chappana aMtaradvIpamAM utpanna thanArA manuSyone aMtaradvIpaja manuSyo kahe che. aMtaradvIpanA manuSyo - 5 se kiMtaM aMtaradIvagA? . aMtaradIvagA aTThAvIsaivihA paNNattA,taMjahA- egoruyA AbhAsiyA vesANiyA NaMgUliyA,hayakaNNA,gayakaNNA,gokaNNA,sakkulikaNNA, AyasamuhA, mehamuhA, ayomuhA, gomuhA, AsamuhA,hatthimuhA,sIhamuhA, AsakaNNA,sIhakaNNA,akaNNA, kaNNapAuraNA, ukkAmuhA, mehamuhA, vijjumuhA, vijjudatA,ghaNadatA,laTThadatA, gUDhadatA,suddhadatA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! aMtaravI54 manuSyonA 240 pra.2 cha ? 6 // 2- gautama ! aMtaravI54 manuSyonA madhyAvIsa 52 cha. bha3- (1) 24 (2) sAmANi (3) vaiSA (4) nAMgoli (5) 4 (5) 4 (7) is (8) zaSlI e (c) Azabhupa (10) bhedabhu5 (11) ayobhu5 (12) gomu5 (13) azvabhuma (14) stibhupa (15) siMDabhuSa (17) vyAghrabhupa (17) azva (18) siMha (19) (20) prAva29(21)69IY5 (22) bheSabhu5 (23) vidyutbhu5 (24) vidhutta (25) dhanata (26) laSTahata (27) gUMDhata ane (28) zuddhata. |6 kahiNaM bhaMte ! dAhiNillANaMegolya-maNussANaM egoruyadIveNAmaMdIvepaNNatte? goyamA ! jaMbuddIve dIve maMdarassa pavvayassa dAhiNeNaMcullahimavaMtassa vAsaharapavvayassa uttarapurathimillAo carimaMtAo lavaNasamudaM tiNNi joyaNasayAI ogAhittA ettha NaM dAhiNillANaM egoruyamaNussANaM egoruyadIve NAmaMdIve paNNatte- tiNNi joyaNasayAiM AyAmavikkhaMbheNaMNavaegaNapaNNajoyaNasae kiMci viseseNa parikkheveNaMe gAe paumavara- veiyAe egeNaMca vaNasaDeNaM savvao samaMtA sNprikkhitte| sANaMpaumavaraveiyA addhajoyaNAiMuDDaMuccatteNapaMcadhaNusayAivikkhabheNaMegoruyadIvaM savvao samaMtA parikkheveNaM paNNattA / tIseNaM paumavaraveiyAe ayameyArUvevaNNAvAse paNNatte,taMjahA-vairAmayA NimmA,evaM veshyaavnnnnojhaaraayppsenniethaabhaanniyvyo| bhAvArtha -prazna-he bhagavan!dakSiNa dizAnA ekoka manuSyono ekoka nAmano dvIpa kyAM che? uttara- he gautama ! jaMbudvIpa nAmanA dvIpanA meruparvatanI dakSiNa dizAmAM calahimavaMta varSadhara parvatanA uttarapUrva caramAMtathI lavaNa samudramAM traNa so yojana dUra dakSiNa dizAmAM ekoruka manuSyono ekoruka nAmano dvIpa che. A dvIpa traNaso yojana lAMbo-pahoLo ane sAdhika navaso ogaNapacAsa yojananI paridhivALo che. tenI cAre bAju eka padmavaravedikA ane vanakhaMDa che.
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: manuSyAdhikAra 283 | te pAvaravedikA ardhA yojana UMcI, pAMcaso dhanuSa pahoLI che ane ekoruka dvIpane cAre bAjuthI gherIne rahelI che. te pAvaravedikAnuM varNana A pramANe che. yathA- teno pAyo vajamaya che, tenA staMbhono mULa AdhAra bhAga riSTa ratnano che, staMbha vaiDUrya ratnanA che, pATiyA suvarNa-rajanA che, khIlAo lohitAkSa ratnanA che, sAMdhavaja ratnanI che, tenA aMdara-bahAranA badhA vibhAgo arthAt tenuM saMpUrNa kalevara vividha prakAranA maNiothI nirmita che, tenA paranA citro tathA citra samUha maNiratnanA che, tenA paDakhA-paDakhAnA badhA bhAgo aMka ratnanA che. tenA UbhA vAMsA-vaLA ane prativAMsA-nAnA vaLA(ADA vaLA) jyotirasa ratnanA che, pATIo cAMdInI, DhAMkaNA suvarNanA, naLIyA vajaratnanA ane chAparuM ratnanuM che. te pAvara vedikAnA pratyeka jALiyAo suvarNanI mALAo, gavAkSAkAra ratno, ghUgharIo, ghaMTaDIo, motIo, maNio, kanaka-suvarNa vizeSa, padma-kamaLonI lAMbI-lAMbI mALAothI pariveSTita che. laTakatI te mALAo sonAnA daDAothI alaMkRta che. te pAvaravedikA para Theka-ThekANe ghaNA ratnamaya, manohara azvayugala yAvat vRSabhayugala vagere yugalo zobhI rahyA che. te ja rIte te vedikA para ratnamaya vIthio, paMktio, mithunako- te azvAdinA strI-puruSa yugalo ane latAo zobhI rahI che. te vedikAnI bhUmi, vedikAnI bAjuo, vedikAnA pATiyAo, tenA aMtarAlo, staMbho, staMbhanI bAjuo, staMbhanA zikharo, staMbhanA aMtarAlo, khIlAo, khIlAnA TopakAo, khIlAthI joDAyelA pATiyAo, khIlAonA aMtarAlo, tenA paDakhA, paDakhAnA prAnta bhAgo, tenA aMtarAlo Adi khulelA chatra jevA vikasita moTA-moTA ratnamaya, svaccha, atisuMdara utpala padma, kumuda, nalina, subhaga, saugaMdhika, puMDarIka, mahApuMDarIka, so pAMkhaDIvALA kamaLo, hajAra pAMkhaDIvALA kamaLothI zobhI rahyAM che. tethI ja te AyuSyamAna zramaNa ! A vedikAne padmavara vedikA kahevAmAM Ave che.] |7 sANaM paumavaraveiyA egeNaM vaNasaMDeNaM savvao saMparikkhittA / seNaM vaNasaMDe desUNAI do joyaNAIcakkavAlavikkhaMbheNaM veiyAsameNaM parikkheveNaM paNNatte / teNaM vaNasaMDe kiNhe kiNhobhAse evaM jahA rAyapaseNaiya vaNasaMDavaNNao taheva NiravasesaM bhANiyavvA taNAyavaNNagaMdhaphAso,saddotaNANaM, vAvIo, uppAyapavvayA,puDhavisilApaTTagA ya bhANiyavvA jAvaetthaNaM bahavevANamaMtarA devAya devIoya Asayati jaavvihrti| bhAvArtha - te padmavaravedikA eka vanakhaMDathI cArebAjuthI gherAyelI che. te vanakhaMDa kaMIka nyUna be yojana cakravAla vikhaMbhavALo ane vedikAnI samAna paridhivALo che. te vanakhaMDa ghaNo ja lIlochama ane saghana hovAthI kALo ane kALI krAMtivALo pratIta thAya che. A pramANe rAjapranIya sUtra(peja-64)anusAra vanakhaMDanuM saMpUrNa varNana jANavuM joIe. tRNono varNa, gaMdha, sparza ane zabda tathA vAvaDIo, utpAta parvata, pRthvIzilA paTTaka AdinuM varNana paNa kahevuM joIe yAvatuM tyAM ghaNA vANavyaMtara deva-devIo AvIne bese che, sue che yAvat sukhAnubhava karatAM vicare che. | 8 egoruyadIvassaNaM bhaMte ! dIvassa kerisae AgArabhAvapaDoyAre pnnnntte| goyamA ! egoruyadIvassaNaMdIvassa aMto bahusamaramaNijje bhUmibhAgepaNNatte, se jahANAmae AliMgapukkharei vA, evaM sayaNijje bhANiyavve jAvapuDhavisilApaTTagasi,
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 284 / zrI jIvAjIvAbhigama sUtra tattha NaM bahave egoruyadIvayA maNussA ya maNussIo ya AsayaMti jAvaviharati / bhAvArtha :-prazna- he bhagavan ! au24dIpanI bhUmi mArnui 2135 3 cha ? uttara- he gautama ! ekorukadvIpano aMdarano bhUmibhAga carmamaDhita mRdaMganI samAna samatala ane ramaNIya che. te ja rIte tenI zayyA yAvatu pRthvI zilApaTTakanuM paNa varNana karavuM joIe. te zilApaTTaka para ekoka dIpanA ghaNA manuSyo ane strIo AvIne bese che, sUe che yAvata sukhAnubhava karatAM vicare che. | 9 egoruyadIveNaM bhaMtetattha tattha desetahiM tahiM bahaveuddAlakAmoddAlakA koddAlakA kayamAlA NaTTamAlA siMgamAlA saMkhamAlA daMtamAlA selamAlA NAma dumagaNA paNNattA samaNAuso! kusa-vikusa-visuddha-rukkhamUlA, mUlamaMto kaMdamaMto jAvabIyamaMto pattehiM ya pupphehiM ya uchaNNapaDicchaNNA sirIe aIva-aIva uvasobhemANA-uvasobhemANA citttthti| bhAvArtha :- he AyuSyamAna zramaNa ! ekoruka nAmanA dvIpamAM aneka sthAne uddAlaka, kodAlaka, katamAla, nRtyamAla, zRMgamAla, zaMkhamAla, daMtamAla ane zailamAla nAmanA aneka vRkSo che, te vRkSono mULabhAga darmAdi ghAsathI rahita che. te vRkSo prazasta mULa, kaMda kAvat prazasta bIjayukta che. te vRkSo patro ane phUlothI vyApta hovAthI ati zobhAyamAna che. | 10 egoruyadIveNaM dIve rukkhA bahave heruyAlavaNA bheruyAlavaNA meruyAlavaNA seruyAlavaNA sAlavaNA saralavaNA sattavaNNavaNA pUyaphalivaNA khajUrivaNA NAlie rivaNA kusa vikusavisuddha-rukkhamUlA jAvaciTThati / bhAvArtha-te ekorukadvIpamAM ThekaThekANe aneka herutAlavanA bherutAlavana, merutAlavana, setAlavana, sAlavana, saralavana, saptaparNavana, sopArInA vana, khajUranA vana ane nALIyeranA vana che. te vananA vRkSono mULa bhAga darbha ane ghAsathI rahita kAvata atyaMta zobhAyamAna che. | 11 egoruyadIveNaMdIvetattha tattha bahave tilayA, lavayA, NaggohA jAvarAyarukkhA NadirukkhA kusavikusavisuddharukkhamUlA jAvaciTThati / bhAvArtha-te ekorukadvIpamAM ThekaThekANe aneka tilaka, lavaka, codha thAva rAjavRkSa, naMdIvRkSa che. te vRkSonA mULabhAga darbha ane ghAsathI rahita hoya che yAvat te atyaMta zobhAyamAna che. | 12 egoyarudIveNaMdIvetasthatatthabahUopaumalayAo jAvasAmalayAoNiccaMkusumiyAo evalayAvaNNao jahA uvavAie jaavpddiruuvaao| bhAvArtha :- ekorukadvIpamA ThekaThekANe aneka paghalatAo yAvat zyAmalatAo che. te haMmezAM phUlothI yukta rahe che. te latAonuM varNana opapAtika sUtra anusAra jANavuM joIe yAvata te pratirUpa-atisuMdara che. | 13 egoruyadIveNaM dIve tattha-tattha bahave seriyAgummA jAva mahAjAigummA,te NaM gummA dasaddhavaNNaM kusumaM kusumeti; je NaM vAyavihuyaggasAlA egoruyadIvassa bahusamaramaNijja- bhUmibhAgamukkapupphapujovayArakaliyaM kreNti|
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: manuSyAdhikAra [ 285 ] bhAvArtha :- ekorukadvIpamAM ThekaThekANe aneka serikA nAmanApuSpAdinA gulma(choDa) yAvata mahAjAti nAmanA puSponA gulma che. te gulma pAMca varNanA phUlothI haMmezAM kusumita rahe che. tenI zAkhAo pavanathI jhUlatI rahe che ane tethI phUlo nIce kharIne ekorukadvIpanA bhUmibhAgane suzobhita kare che. |14 egoruyadIveNaMdIvetattha tattha bahUovaNarAIo paNNattAo, tAoNaM vaNarAIo kiNhAo kiNhobhAsAo jAvarammAo mahAmehaNikubabhUyAo jAvamahaIgaMdhaddhaNi muyaMtAo paasaaiiyaao| bhAvArtha :- ekorukadvIpamAM aneka sthAne vanarAjIo(vanapaMktio) che. te vanarAjIo lIlIchama hovAthI kRSNa ane kRSNakAMtivALI dekhAya che yAvata te ramya ane mahAmeghanA samUharUpa pratIta thAya che. te vanarAjIo tyAM vipula sugaMdha prasarAve che. te sugaMdha dhrANendriyane mATe prasannatAjanaka che. | 15 egoruyadIveNaMdIvetattha tattha bahave mattaMgA NAmaMdumagaNA paNNattA samaNAuso! jahAsecdappabhamaNisilAgavarasIdhupavaravAruNisujAtaphalapattapupphacoyaNijjAsasAra bahudavyajattIsaMbhAskAlasaMdhiyAsavAmahumeragaddhiAbhaduddhajAtipasaNNa mellagasatAukhajjUra muddiyAsAskAvisAyaNa supakkakhoyarasavarasurAvaNNarasagaMdhapharisajuttabalavIriyapariNAmA majjavihiya bahappagArA:tahevaMtemattaMgayA vidamagaNAaNegabahavivihavIsasA pariNayAe majjavihIeuvaveyA phalehiM puNNA visaTTatikusavikusavisuddharukkhamUlA jAvaciTThati // 1 // bhAvArtha :-he AyuSyamAnuM zramaNa ! te ekorukadvIpamAM aneka sthAne maraMgA nAmanA kalpavRkSo hoya che. (te kalpavRkSo tyAMnA manuSyone AnaMdadAyI-prasannatAjanaka peya padArtho Ape che.) jema ke- caMdraprabhA (somarasa), maNizalAkA rasa, zeraDIno pakAvelo rasa, zreSThavAruNI, paripakva patra, puSpa, phaLa ane sugaMdhita dravyonA sArabhUta evA vividha rasayukta dravyonA ucita kAlamAM karelA saMmizraNathI banAvelA Asava, madhu, mereya(dhaturAnA phUla tathA goLa-dhANAmAMthI banAvelA madha vizeSa), sapheda phINavALo riSTAbha rasa, dUdha jevA svAdavALo prasanna rasa, mallaka rasa, AyuSyanI vRddhi karanAro zatAyu rasa, khajurano rasa, drAkSano rasa, dhUvAkA jevA goLamAMthI banAvelo kApizAyana rasa, supakva kSoda rasa(madhura kASTha vagere auSadhinA cUrNathI nirmita madha vizeSa), A sarva zreSTha madho jevA madhura svAdavALA; prazasta varNa, rasa, sugaMdha, sparzathI yukta; bala-vIryanI vRddhi karanArA aneka prakAranA AnaMdadAyI peya padArtho rUpe te mattAMgavRkSo svAbhAvika rIte pariNata thAya che. vividha prakAranI madhavidhi(rasa-peyapadArtho)thI upacita, phaLothI paripUrNa, suvikasita, darbha-ghAsa vagerethI rahita tathA vizuddha mULabhAgavALA te vRkSo atIva zobhAyamAna hoya che. | 16 egoruyadIveNaMdIvetattha tattha bahavebhiyaMgANAmaMdumagaNApaNNattAsamaNAuso !jahA sevAragaghaGakaragakalasakakkaspiAyacaNi-udakavaddhaNi-supaiTThagapArIcasaga-bhiMgAra karoDiyA-saraga-paragapattI vAla-mallaga-cavaliyadagavAraka-vicittavaTTakamaNivaTTaka sutticArupINayA kaMcaNamaNirayaNabhatticittA bhAyaNavihie bahuppagArA taheva te bhiyaMgA vidumagaNA aNega bahugavivihavIsasA pariNayAe bhAyaNavihIe uvaveyA phalehiM puNNA visarTeti kusa vikusavisuddharukkhamUlA jAvaciTThati // 2 //
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra bhAvArtha :- he AyuSyamAn zramaNa ! te ekorukadvIpamAM ThekaThekANe bhRtAMgA nAmanA vRkSo che. [te vRkSo tyAMnA manuSyone vividha prakAranA bhAjana Ape che]. jema- vAraka-maMgalaghaTa, nAno ghaTa, moTo ghaTa, kaLaza, nAno kaLaza, paga dhovAnI sonAnI padakaMcanikA, udaMka-pANI bharavAnuM pAtra, loTo, (koDIyuM) supratiSThakaphUladAnI, pArI--ghI, telanA pAtra, caSaka-pAnadAnI, zRMgAraka-jArI, kaTorI, zaraka-pAtra vizeSa, pAtrI, thALI, mallaka-zarAvaluM, capalaka-pAtra vizeSa, dagavAraka--pANI bharavAno ghaDo, vicitra vartaka-bhojana samaya ghI Adi rAkhavAmAM upayogI pAtra, maNimaya pAtra, zukti-ghaseluM caMdana rAkhavAnuM pAtra vizeSa jevA suvarNa, maNi, ratnamaya, citrothI citrita aneka prakAranA pAtra rUpe te bhRtAMgA vRkSo visasA pariNAma (svAbhAvika rUpe) thI pariNata thAya che. vividha prakAranI bhAjanavidhi(pAtro)thI upacita, phaLothI paripUrNa, suvikasita, darbha--ghAsa vagerethI rahita tathA vizuddha-svaccha mULabhAgavALA te vRkSo atIva zobhAyamAna hoya che. 286 17 godIveNIve tattha tattha bahave tuDiyaMgA NAma dumagaNA paNNattA samaNAuso ! jahA se AliMga-muyaMga-paNak-par3aha daddaraNa karaDiDiMDima-bhaMbhAhoraMbha-kaNNiyA-kharamuhi-muyaMgasaMkhiyaparilIvaccaga parivAiNi vaMsaveNuvINA sughosavivaMci mahai kacchabhirigasigAtalatAlakaMsatAla susaMpauttA Atojjavi - hiNiuNagaMdhavvasamaya-kusalehiM phaMdiyA tiTThANasuddhA taheva te tuDiyaMgA vi dumagaNA aNega bahuvivihavIsasA-pariNayAe tatavitataghaNasusirAe caDavvihAe AtojjavihIe uvaveyA phalehiM puNNA, visati kusa - vikusa - visuddharukkhamUlA nAvavidvati rUA bhAvArtha :- he AyuSyamAn zramaNa ! ekorukadvIpamAM ThekaThekANe truTitAMgA nAmanA vRkSo che [te vRkSo manuSyone che vAdhanI pUrti kare che.] jema- muraja, mRdaMga, paNava-nAno Dhola, paTaha-nagAruM, lAkaDAnI cokI para rAkhIne vagADavAmAM AvatuM ane godhAdinA cAmaDAthI maDheluM dardaraka vAgha, karaTI, DiMDaMma, bhaMbhA, (DhakkA), horaMbha, vINA, kharamukhI-mRdaMga, zaMkhikA-nAno zaMkha, pariNI-vaccaka-ghAsanA tRNothI guMthIne banAvelA vAdha vizeSa; parivAdinI(sAtatAravALI vINA), vaMza-baMsarI, vINA, sughoSA vINA, vipaMcI mahatI, kacchapI, rigasikA-ghasIne vagADavAmAM AvatuM vAgha, talatAla-tAlI, kAMsyatAla para tAla ApI vagADavAmAM AvatuM vAgha, kAMsAnA vAdya Adi vAjIMtra je samyak prakAre vagADavAmAM Ave che. vAdya-kaLAmAM nipuNa temaja gaMdharvazAstramAM kuzaLa vyaktio dvArA je spaMdita karavAmAM Ave che, arthAt vagADavAmAM Ave che, je Adi, madhya ane aMta rUpa traNe ya sthAnothI zuddha che, tevA vividha prakAranA vAdharUpe truTitAMga vRkSo svAbhAvika pariNata thAya che. tata, vitata, ghana ane zuSira A cAra prakAranI vAdya vidhithI upacita phaLAdithI paripUrNa, vikasita, darbha ane ghAsathI rahita tathA svaccha mULabhAgavALA te vRkSo atyaMta zobhAyamAna hoya che. 18 godIveNaM dIvetattha tattha bahave dIvasihA NAmaM dumagaNA paNNattA samaNAuso ! jahA se saMjhAvirAgasamae NavaNihipaiNo dIviyA cakkavAlaviMde pabhUya vaTTipalittaNehiM ghaNi-ujjAliyatimiramaddae kaNagaNigara kusumita pArijAtaga vaNappagAse kaMcaNamaNirayaNavimala mahariha tavaNijjujjala vicittadaDAhiM dIviyAhiM sahasA pajjaliya-usaviyaNiddhateya-dippaMta-vimalagahagaNa-samappahAhiM vitimirakarasUrapasariyaujjoya-cilliyAhiM
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: manuSyAdhikAra [ 287 ] jAlujjala-pahasiyAbhirAmehiM sobhemANA;taheva tedIvasihA vidumagaNA aNegabahuviviha vIsasA pariNayA ujjoyavihIe uvaveyA phalehiM puNNA visaTTatikusavikusavisuddharukkhamUlA jAvaciTThati // 4 // bhAvArtha-he AyuSyamAn zramaNa ! ekokadIpamAM ThekaThekANe dIpazikhA nAmanA vRkSo che [te vRkSo manuSyone dIpaka jevo prakAza Ape che.] jema- saMdhyAnA samaye nava nidhipati(cakravartI)ne tyAM rahelA cArebAju prakAza phelAvatA, aneka prajvalita jyotavALA, telathI bharapUra, prajvalita jyotathI aMdhakArano nAza karatA, suvarNa samUha jevA prakAzita puSpothI yukta, pArijAtaka(devavRkSa)nA vana jevA prakAzavALA, suvarNa, maNi ane ratnonI banelI ane mala rahita vimala dIveTo, mahotsavanA samaye ja sthApita karavA yogya, tapanIya suvarNa sama prakAzamAna dIveTonA daMDavALA, eka sAthe, eka ja samaye pragaTelA aneka dIvAonA manohara tejavALA, nirmaLa caMdra Adi grahagaNanI jema prabhAsita, aMdhakArane dUra karanAra, suryanI phelAyelI prabhA sama camakatA, potAnI ujjavaLa ane manohara prabhAthI jANe hasatA hoya tevA zobhAyamAna dIvAonI jema aneka prakAranA dIvAo rUpe, te dIpazikhA vRkSo svAbhAvika pariNAmathI pariNata thAya che. vividha prakAranI udyota vidhithI upacita, phaLothI paripUrNa, suvikasita prakAzita padArthothI yukta darbha ane ghAsathI rahita mULabhAgavALA yAvat te svaccha vRkSo atyaMta zobhAyamAna hoya che. 19 egoruyadIveNaMdIvetattha tattha bahavejoisihANAmaMdumagaNApaNNattAsamaNAuso!jahA se acciruggayasarayasUramaMDala-paData-ukkAsahassadippata-vijjujjAla-huyavaha-NibhUma jaliyaNiddhata-dhoyatatttavaNijja-kiMsuyAsoyajavAkusuma-vimauliyaja-maNirayaNakiraNa jacca hiMguluyaNaga-rUvAiregarUvAtahevatejoisihA vidumagaNA aNegabahuviviha vIsasA pariNayAe ujjoyavihIe uvaveyA suhalessA maMdalessA maMdAyavalessA kUDAiva ThANaThiyA aNNamaNNasamogADhAhiM lessAe sAe pabhAe sapadesesabaosamaMtA obhArseta ujjorveti pabhArsata,kusavikusa visuddharukkhamUlA jAvaciTThati // 5 // bhAvArtha :- he AyuSyamAna zramaNa ! ekorukadvIpamAM ThekaThekANe jyotizikhA nAmanA vRkSo che. ti vRkSo manuSyone jyotiSI deva-sUrya jevo prakAza Ape che. jema- tatkALa udita thayelA zaradakAlIna sUrya maMDaLa, paDatI hajAro ulkAo, camakatI vIjaLI, jvALAthI yukta dhumADA vagaranI pradIpta agni, agnithI zuddha thayeluM tapta tapanIya suvarNa, khIlelA kiMzukanA phUlo, azoka puSpo ane japAvRkSa(jAsUda)nA puSpono samUha, maNiratnanA kiraNo, uttama hiMgALAno samUha vagere potapotAnA svarUpathI temaja AbhAthI tejasvI lAge che, te ja rIte aneka prakAranA tejomaya padArtha rUpe te jyotizikhA vRkSo svAbhAvika rIte pariNata thAya che. vividha prakAranI udyotavidhi(tejomaya padArtho)thI upacita, sukhakArI, sUryanI jema pracaMDa ane tIkSNa nahIM paNa maMda AtAvALA, asahyuM nahIM paNa sahya AtAvALA te vRkSo manuSya kSetranI bahAra rahelA jyotiSa cakranI jema, parvatanA zikharanI jema eka ja sthAne acala rahe che. te vRkSo paraspara mizrita potAnA prakAza dvArA potAnA pradezamAM rahelA padArthone sarva dizAomAMthI saMpUrNapaNe prakAzita kare che, udyotita kare che, prabhAsita kare che. te vRkSonA mULabhAga darbha ane ghAsathI rahita yAvatuM atyaMta zobhAyamAna hoya che. | 20 egoruyadIveNaMdIvetattha tattha bahave cittaMgANAma dumagaNA paNNattA samaNAuso!
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ 288 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra jahA se pecchAghare vicitte ramme varakusumadAma-mAlujjale bhAsaMta mukkapupphapuMjovayArakalie viralli-vicittamallasiridAma mallasirisamudayappagabbhe gaMthimaveDhi ma-pUrima-saMghAimeNaM malleNaM cheyasippiyaM vibhAgaraieNaM savvao ceva samaNubaddha pavirala laMbata-vippaiTehiM paMcavaNNehiM kusumadAmehiM sobhamANe-sobhamANe vaNamAlakayaggae ceva dippamANe,tahevatecittaMgA vidumagaNA aNegabahuvivihavIsasA-pariNayAe mallavihIe uvaveyA phalehiM puNNA visarTeti kusavikusa-visuddharukkhamUlA jAvaciTThati // 6 // bhAvArtha - he AyuSyamAn zramaNa ! te ekorukadvIpamAM ThekaThekANe citrAMgA nAmanA vRkSo che. tei vRkSo manuSyone vividha prakAranI mALAo pradAna kare che. jema- koI prekSAgRha-nATyazALA hoya, je aneka prakAranA citrothI yukta, ramya, zreSTha puSpamALAothI ujjavaLa,vikasita vikharAyelA puSpapuMjathI suzobhita judA-judA sthAne sthApita karavAmAM AvelI vividha prakAre gUMthIne banAvelI graMthima mALAo, paraspara vIMTIne banAvelI veSTima mALAo, puSpone dorAmAM parovIne banAvelI pUrita mALAo, puSpanI nAlane paraspara saMyojita karIne banAvelI saMghAtima mALAo ke je kuzaLa kArIgaro dvArA banAvelI hoya, A cAra prakAranI mALAone caturAIpUrvaka cAre tarapha rAkhavAthI sauMdaryavAna, uparathI nIce sudhI laTakatI pAMca varNavALI suMdara puSpamALAothI zobhAyamAna, agrabhAgamAM laTakatI vanamALAothI dedIpyamAna prekSAgRha zobhAnA dhAmarUpa hoya che. te ja rIte aneka prakAranI mALAo rUpe citrAMga vRkSo svAbhAvika rIte pariNata thAya che. vividha prakAranI mALA vidhi(mALAo)thI upacita, phaLothI paripUrNa, suvikasita, darbha ane ghAsathI rahita mULabhAgavALA te vRkSo vAva atyaMta zobhAyamAna hoya che. | 21 egoruyadIveNaM dIvetattha tattha bahavecittarasA NAmaMdumagaNA paNNattA samaNAuso! jahAsesugaMdhavaskalamasAlivisiTTaNiruvahayaduddharaddhesArayaghayaguDakhaDamahumelie airase paramaNNe hojja uttamavaNNagaMdhamate,raNNojahAvA cakkavaTTissa hojja,NiuNehiM sUyapurisehi sajjie vAukappaseyasitteiva odaNekalamasAli Nivvattie vipakkesabapphamiGavisaya sagala sitthe aNegasAlaNaga-saMjutte ahavA paDipuNNa dabuvakkhaDesusakkae vaNNagaMdharasa pharisajutabalavIriyapariNAmeIdayabalapuTThavaddhaNekhupavAsamahaNephahANakaDhiya gulakhaMDamacchaGa ghaya uvaNIe vva pamoyagesahasamiyagabbhe havejja paramaiTuMgasaMjuttetaheva te cittarasA vi dumagaNA aNega bahuvivihavIsasA-pariNayAe bhoyaNavihIe uvaveyA phalehiMpuNNA visati kusavikusavisuddharukkhamUlA jAvaciTThati // 7 // bhAvArtha-he AyuSyamAnuM zramaNa ! te ekoka dIpamAM ThekaThekANe citrAsA nAmanA vRkSo che. ti vRkSo manuSyone rasayukta bhojana pradAna kare che] jema- sugaMdhita, zreSTha kalama jAtinA cokhA ane doSarahita, zuddha gAyanA dUdhamAM zarada RtunA ghI temaja goLa, sAkara ane madhane mizrita karI, uttama varNa, gaMdha ane rasayukta paramAnna-khIra banAvavAmAM Ave, je khIra cakravartInI khIranI samAna hoya, cakravartInA kuzaLa rasoIyA dvArA banAvelI hoya, jemAM eka-eka dANo varALamAM sIjhIne narama thaI gayo hoya tevA kalama jAtinA cokhAthI niSpanna, aneka prakAranA mevA-drAkSa, puSpa, phaLathI yukta, bharapUra elacI vagere sugaMdhita dravyothI saMskArita, uttama varNa, gaMdha, rasa ane sparzathI yukta, upabhoga karanAranA zArIrika baLa ane
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: manuSyAdhikAra | [ 289 ] AMtarika vIrya rUpe pariNata thanArI, IndriyonI zaktine vadhAranArI, bhUkha ane tarasane zAMta karanArI, uttama rIte banAvelI ane goLa, khAMDa ke sAkara tathA garama ghI nAMkhIne uttama rIte banAvavAthI ati snigdha, AhAdajanaka, paramapriyakArI, zreSTha dravyothI yukta khIra hoya tevI aneka prakAranI bhojana sAmagrI rUpe te citrarasa vRkSo svAbhAvika rIte pariNata thAya che. vividha prakAranI bhojana vidhithI(bhojya padArtho)thI upacita, phaLothI paripUrNa, suvikasita, darbha ane ghAsathI rahita svaccha mULabhAgavALA te vRkSo vAvavuM atyaMta zobhAyamAna hoya che. | 22 egoruyadIveNaMdIvetattha tattha bahavemaNiyaMgANAmadumagaNA paNNattA samaNAuso! jahA se hAraddhahAsvaTTaNaga-mauGakuMDala-vAmuttagahemajAlamaNijAla-kaNagajAlagasuttaga uccatiyakaTagA-khuDiyaekAvali kaMThasutta pagariya urakkhadhagevejjAsoNi-suttagacUlAmaNi kaNagatilagaphullasiddhatthaya kaNNavAlisasisUra usabhacakkagatalabhAhuDiyahatthamAlaga valakkhadINAramAliyAcaMdasUramAliyA harisaya keyUsvalayapAlaMba aMgulejjaga kaMcI mehagA kalAga-payaraga-pAyajAla-ghaTiya khikhiNi-rayaNorajAlatthimiyavaraNeura-cauNamAliyA kaNagaNigaramAliyA kaMcaNamaNi rayaNa-bhatticittA bhUsaNavihi bahuppagArAtahevatemaNiyaMgA vi dumagaNA aNegabahuviviha vIsasA pariNayAe bhUsaNavihIe uvaveyA, phalehi puNNA visaTTeti kusavikusavisuddharukkhamUlA jAvaciTThati // 8 // bhAvArtha-he AyuSyamAnuM zramaNa ! ekoka dvIpamAM ThekaThekANe mayaMgA nAmanA vRkSo che.[te vRkSo manuSyone maNimaya AbhUSaNo pradAna kare che. jema ke- aDhAra saravALo hAra, nava saravALo ardhahAra, vekhanaka- kAnanuM AbhUSaNa, mugaTa, kaMDala, vAmonaka(jALIvALu AbhUSaNa) hemajALa, maNijALa, kanakajALa (A kAnanA AbhUSaNo che) sonAno kaMdoro, zreSThaka, mudrikA-vIMTI, ekAvalI hAra, kaMThasUtra, magaranA AkAranuM AbhUSaNa, chAtI ane skaMdhane vyApta karIne rahe te uraskaMdha raiveyaka, zreNI sUtra-kaMdoro, cUDAmaNi-mastakanuM AbhUSaNa, kanaka tilaka-TIko, puSka-phUlanA AkAranuM kapALanuM AbhUSaNa (biMdiyA), siddhArthaka-sarSava pramANa sonAnA dANAthI baneluM AbhUSaNa, karNapAlI-laTakaNIyA, caMdra-sUrya-baLadanA AkAranA AbhUSaNa, cakrAkAra AbhUSaNa, talabhaMgaka truTita-bAjubaMdha-mALAkAranuM hAthanuM AbhUSaNa, valakSa-gaLAnuM AbhUSaNa, dInAramAlikA- dInAra(mahora)nI mALA, caMdra-sUryamAlikA, harSaka, keyUra, valaya, laTakatA jhummara, aMgulIyaka-mudrikA, kAMcI, mekhalA, kalApa(strInuM AbhUSaNa vizeSa) prataraka-goLa pAtaLuM AbharaNa, pratihArika, pagamAM paheravAnA ghUgharA, kikaNI-ghUgharIvALo ratnamaya kaMdoro, nupUra, caraNamAlikA, kanakanikara mAlikA vagere AbhUSaNonI jema sonA, maNi ane ratnothI banelA, aneka prakAranA AbhUSaNa rUpe te mayaMga vRkSo svAbhAvika rIte pariNata thAya che. vividha prakAranI AbhUSaNa vidhithI (AbhUSaNothI)upacita, phaLothI paripUrNa, suvikasita, darbha ane ghAsa rahita mULabhAgavALA te vRkSo vAvatu zobhAyamAna hoya che. | 23 egoruya dIveNaMdIve tattha tattha bahave gehAgArA dumagaNA paNNattA samaNAuso ! jahAsepAgAraTAlagacariyagopuspAsAyAkAsatalamaDakegasAla visAlagatisAlagacaurasa causAlagabbhadhasmohaNaghasvalabhighasacittasAlamAlaya bhattighasvaTTatasacaussa diyAvatta
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 290 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra saMThiyAyata-paMDuratalAmuMDamAlahammiyaM ahavaNaMdhavalaharaaddhamAgahavibbhamaseladdhasela saMThiya kUDAgAraDasuvihikoTThagaaNegaghassaraNaleNa-AvaNa viDaMbajAlacaMdaNijjUhariyavarakadovAriya cadasAliyarUkavibhattikaliyA bhavaNavihI bahuvigappAtahevategehAgArA vidumagaNAaNega bahuviviha vIsasA pariNayAesuhArUhaNa-suhottArAmsuhaNikkhamaNappasAedaddarasopANapati kaliyAe pairikkAe suhavihArAe maNoNukUlAe bhavaNavihIe uvaveyA, phalehiM puNNA, visarTeti, kusavikusavisuddharukkhamUlA jAvaciTThati // 9 // bhAvArtha :- he AyuSyamAna zramaNa ! ekoruka dvIpamAM aneka sthAne gehAkArA nAmanA vRkSo tei vRkSo manuSyone AvAsanI pUrti kare che] jema-prAkAra-killo, aTArI, carikA-killA ane zahera vacceno ATha hAtha pahoLo mArga, dvAra, gopura-pradhAna dvAra, prAsAda, agAsI, maMDapa, ekakhaMDavALA makAna, be khaMDavALA makAna, traNa khaMDavALA makAna, cAra khUNAvALA cAra khaMDavALA makAna, garbhagRha, mohanagRha- zayanakhaMDa valabhIghara-chAjalIvALA ghara; aneka citrothI sajjita citrazALA; bhojanAlaya; goLa, trikoNa, corasa tathA naMdAvarta AkAranA ghara; pAMDuratala muMDamAla-chata vinAnuM ujjavaLa AMgaNAvALuM ghara, harmu-zikhara vinAnI havelI athavA dhavalagRha, ardhagRha, mAgadhagRha, vibhramagRha(viziSTa prakAranA ghara), zailArdhagRha-pahADanA ardhabhAga jevA AkAranA ghara, zailagRha-pahADa jevA AkAranA ghara, kUDAkAra gharaparvatanA zikharanA AkAranA ghara, suvidhi koSTaka ghara-sArI rIte banAvelA koThAvALA ghara, aneka koThAvALA ghara, zaraNagRha, zayanagRha, ApaNagRha-dukAna, viDaMga-chajjAvALA ghara, jAlavRMda-jALIvALA ghara, caMdra nibRhadvAravALA ghara, apavaraka-nAnI oraDIo, oraDA ane caMdrazAlikA- cAMdanI praveze tevA agAsI uparanA gharanI jema aneka prakAre bhavano ane ghara rUpe gehAkAra vRkSo svabhAvika rIte pariNata thAya che. sukhapUrvaka caDI zakAya ane sukhapUrvaka utarI zakAya, sukhapUrvaka praveza ane niSkramaNa thaI zake, caDavAnA sopAna najIka najIka ane vizALa hovAthI sukhapUrvaka gamanAgamana thaI zake manane anukULa lAge evA vividha prakAranI bhavanavidhithI (bhavanothI) upacita, phaLothI paripUrNa, suvikasita, darbha ane ghAsathI rahita mULa bhAgavALA te vRkSo zobhAyamAna hoya che. 24 egoruyadIveNaMdIvetattha tattha bahave aNigaNA NAmaMdumagaNA paNNattAsamaNAuso! jahAseAjiNagakhomakaMbala gulla kosejja kAlamigapaTTacINaMsuya varaNAtapaTTA-AbharaNa cittasahiNagakallANagabhiMgiNIlakajjala bahuvaNNa rattapIya sukkilasakkaya migaloma hemarUppavaNNagaavarutassiMdhuusajhadAmila bAkaliMgaNaliNa-taMtumaya bhatticittA-vatthavihi bahappagArA.havejja varapaTTaNaggayA vaNNarAgakaliyA taheva te aNigaNA vidamagaNA aNega bahuviviha vIsasA pariNayAe vatthavihIe uvaveyA phalehiM puNNA visarTeti kusavikusa visuddharukkhamUlA jAvaciTThati // 10 // bhAvArtha :- he AyuSyamAna zramaNa ! te ekoka dvIpamAM ThekaThekANe anagnA nAmanA kalpavRkSo che. ti vRkSo manuSyone vastronI pUrti kare che.] jema ke cAmaDAnA vastro, sutarAu vastro, UnanA vastro, dukUla vRkSanI chAlamAMthI banelA vastro, rezamI vastro, kALAmRganA cAmaDAmAMthI nirmita vastro, cIna dezamAM nirmita vastro, vividha dezamAM prasiddha vastro, AbhUSaNo dvArA vibhUSita vastro, bArIka vastra, kalyANakArI
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3: manuSyAvira | 281 prasaMge paheravA yogya kalyANaka vastro, bhramaranI jema nIlavarNanA vastro, kAjalanI jema zyAma varNanA vastro, raMgaberaMgI, lAla, pILA, sapheda raMganA vastro, mRganI mulAyama rUMvATInA vastro, sonA-rUpAnA tArothI nirmita vastro, a52-5zcima dezanA vastro, uttara heshn| vastro, siMdha, Sama, tamila, jaMga, kaliMga vagere dezamAM banelA bArIka vastro, bhinna-bhinna dezonA kuzaLa kArIgaro dvArA nirmita maMjiSThAdi raMgothI raMgelA vastronI jevA aneka prakAranA vastra rUpe te anagna vRkSo svAbhAvika rIte pariNata thAya che. vividha prakAranI vastra vidhithI(vastrothI) upacita, phaLothI paripUrNa, suvikasita, darbha ane ghAsathI rahita mULabhAgavALA te vRkSo vAvatuM atyaMta zobhAyamAna hoya che. 25 egoruyadIveNaM bhaMte ! dIve maNuyANaM kerisae AgArabhAvapaDoyAre paNNatte? goyamA !teNaMmaNussA aNuvamatarasomacArurUvA, bhogalakkhaNadharA, bhogasassirIyA sujAyasavvaMgasudaragA,supaiTThiyakummacArucalaNA,rattuppala-pattamauyasukumAlakomalatalA NagaNagassAgasmagascakkakahakalakkhaNakiyacalaNA aNupuksusAhayagulIyA uNNaya taNutaMbaNiddhaNakhAsaiThiya susiliTThagUDhagupphA eNI-kuruviMdAvattavaTTANuphuvajaMghAsamugaNimaggA gUDhajANUgayasasaNa-sujAtasaNNibhorUvaravAraNamattatulla-vikkamavilAsiyagaI sujAtavara turaga-gujjhadesA AiNNa-haovvaNiruvalevA, pamuiya vasturagasIha airega-vaTTiyakaDIsohaya soNiMdamusala dappaNa-Nigarita varakaNagaccharusarisavasvairapaliyamajjhA,ujjuyasamasahita sujAta-jaccataNukasiNaNiddha-Adejja-laDaha-sukumAla-mauya-ramaNijjaromarAI, gaMgAvatta-payAhiNAvatta taraMga-bhaMgura-ravikiraNa-taruNa-bohiya AkosAyaMta-paumagaMbhIraviyaDaNAbhAjhasavihagasujAtapINakucchI,jhasoyarAsukaraNAsaNNayapAsAsAyapAsAsuMdarapAsA sujAyapAsA miyamAiyapINarAyapAsAakaraMDuyakaNagalyaga-Nimmala sujAyaNisvahaya dehadhArI pasatya battIsa lakkhaNadharAkaNagasilAtalujjala-pasatthasamatalovaciyavicchiNNapihalakcchA sirivacchaMkiyavacchA puravaraphalihavaTTiyabhuyA, bhuyagIsaraviulabhoga-AyANa-phaliha ucchUddha dIhabAhU, jugasaNNibhapINaraiyapIva-paTTasaThiya ghaNathissubaddha-NigUDha-uvaciyapavvasadhI rattatalovaiya mauyamasala pasattha lakkhaNa-sujAya acchiddajAlapANI,pIvaravaTTiyasujAya komala-varaMgulIyA taMbataliNa-suciruiraNiddha-NakkhA caMdapANilehA sUrapANilehA saMkha-pANi-lehA, cakkapANilehA disAsotthiya- pANilehA cadasUrasaMkhacakkadisAsovatthiya-pANilehA aNegava-lakkhaNuttama pasatthasuviraiya-pANilehA varamahisavarAhasIha-sadla-usamaNAgava-viula-uNNaya-khaMdhA, cauragula-suppamANakaMbuvara-sarisagIvA, avaTThiya-suvibhatta-sujAta-cittamaMsU, maMsala-saThiya- pasatthasadUlaviula-haNuyA, oyaviya silappavAla-biMbaphala-saNNibhAharohApaMDu-sasisagala vimala Nimmala saMkhagokhIrapheNa dagarayamuNAliyA-dhavala daMtaseDhI,akhaMDadatA aphuDiyadatA aviraladaMtA sujAyadaMtA egadaMtaseDhivva aNegavaMtA huyavaha-Niddhatadhoya-tattavaNijjarattatalatAlujIhA garulAyaya-ujjutaMga-NAsA avadAliyapoMDarIya NayaNA, kokAsiya
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ 292 zrI jIvAjIvAbhigama satra dhavala-pattalacchA ANAmiyacAvaruGalakiNhapUrAiyasaMThiyasaMgata-Ayata-sujAta-taNukasiNaNiddhabhumayA,allINappamANajutasavaNA,sussavaNA,pINamaMsala kavoladesabhAgAacirugaya bAlacdasaThiyapasatyavicchiNNasamaNiDAlA,uDavaipaDipuNNa-somavadaNA,chattAgArutamAdesA, ghaNaNiciyasubaddha lakkhaNugNaya kUDAgAraNibhapiDiyasirA,dADimapuphapagAsatavaNijjasarisa Nimmala-sujAyakesaMta-kesabhUmI, sAmaliya-poMDa-ghaNaNiciya-choDiya-miU visayapasattha suhamalakkhaNa-sugaMdha sudarabhuyamoyaga-bhiMgaNI-lakajjala-pahaTThabhamaragaNa-Niddha NikubaNiciyAkucaya payAhiNAvatta muddhasirayA,lakkhaNavaMjaNaguNovaveyAsujAyasuvibhakta surUvagApAsAiyA darisaNijjA abhirUvA pddiruuvaa|| teNaMmaNuyA haMsassarA koMcassarANadighosAsIhassarAsIhaghosAmaMjussarAsussarA sussaraNigghosA chAyAujjoiyaMgamaMgA vajjarisabhaNArAyasaMghayaNA,samacaurasasaMThANa-saThiyA siNiddhachavINirAyakAuttamapasatya aisesaNisvamataNUjallamalakalaseyarayadosavajjiya sarIrA NiruvamalevA aNulomavAuvegAkaMkaggahaNIkavotapariNAmAsauNivva posapiTutarorU pariNayA viggahiya uNNayakucchI paumuppalasarisagaMdhaNissAsasurabhivayaNA atttthdhnnusryuusiyaa| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! ekoruka dvIpamAM manuSyonuM svarUpa kevuM hoya che? uttara- he gautama! te manuSyo anupama, caMdranI jema saumya ane suMdara rUpavALA hoya che. te manuSyo uttama sukhopabhoga sucaka lakSaNovALA tathA tevI ja zobhAthI yukta che. te janmathI ja zreSTha aMgovALA ane sarvAga suMdara hoya che. teonA caraNa supratiSThita ane kAcabAnI jema unnata hoya che. teonA paganA taLiyA lAla ane utpala(kamala)nA patra samAna mRdu, mulAyama ane komaLa che. teonA caraNamAM parvata, nagara, samudra, magara, cakra candra AdinA rekhAcihna hoya che. teonI paganI AMgaLIo kramathI moTI, nAnI(pramANopeta) ane paraspara joDAyelI hoya che. teonI AMgaLIonA nakha unnata, pAtaLA tAmravarNanA temaja snigdha (kAMtivALA) hoya che. teonI gulpha-ghUMTI pramANopeta, saghana ane mAMsala hovAthI gUDha hoya che. teono javAno pUrvabhAga- piMDI haraNInI jaMghAnI jema kramazaH skUla ane kuruviMda nAmanA tRNanI jema goLa hoya che. teonA jAnamaMDaLa-DhIMcaNa mAMsala ane saMpuTamAM rAkhelA hoya tema gUDha hoya che. teonA urusAthaLa hAthInI sUMDha jevA suMdara, goLa ane puSTa hoya che. teonI cAla madonmata hAthI jevI vilAsayukta hoya che. teonA gRhapradeza zreSTha azvanA guhyapradezanI jema atyaMta gupta ane ArkoNa jAtinA ghoDAnI jema mala-mUtrAdinA lepathI rahita hoya che, temanI kaTi-kammara rogAdithI mukta ane zreSTha azva ane siMhanI kammarathI adhika pAtaLI hoya che. kammarano madhyabhAga saMkocI lIdhela tripAI, musalano madhyabhAga, darpaNano daMDa, sonAnI banAvelI mUThanI jema(vaccethI) atyaMta pAtaLo tathA zreSTha vajanA AkArano anetrivalIthI zobhAyamAna hoya che. teonI romarAji saraLa, sama-eka sarakhI, saMhita- paraspara maLelI arthAt saghana, sujAta, jAti svabhAvathI pAtaLI, kRSNavarNa vALI, snigdha-cIkaNI, vAraMvAra jovAnI icchA thAya tevI kamanIya, lAvaNyayukta, sukomaLa, mRduane ramaNIya hoya che. teonI nAbhi-gaMgA nadInA vamaLa ane dakSiNAvarta taraMganI jema goLa, udaya pAmatA sUryanA kiraNothI vikasita thatAM kamaLanI jema gUDha, gaMbhIra ane vizALa hoya che. teonI kukSi-paDakhAno bhAga mAchalI ane pakSI jevo sujAta, suMdara ane puSTa hoya che. teonuM udara
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti--3 : manuSyAdhikAra mAchalInA peTa jevuM pAtaLuM hoya che. teonI indriyo atyaMta pavitra ane nirlipta hoya che. teonI nAbhi kamaLa jevI vizALa hoya che. teonA baMne pArzvabhAga namelA, pramANopeta, sujAta, puSTa, suMdara ane AnaMdadAyaka hoya che. teonA pIThanA hADakA mAMsala hovAthI anupalakSita hoya che. teonuM zarIra suvarNa samAna kAMtivALuM, nirmaLa, janmathI ja doSa rahita ane rogAdinA upaghAta rahita hoya che. teonuM vakSaHsthala suvarNanI zilAtala jevuM ujjavaLa, prazasta, samatala, puSTa, vizALa, sthUla ane zrIvatsanA cihnathI yukta hoya che, teonI bhujA mahAnagaranI argalAnI samAna lAMbI hoya che, teonA bAhu zeSanAganA vizALa zarIra jevA, parigha--argalA jevA lAMbA hoya che. teonA hAthanA kAMDA baLadanA dhUMsaranI samAna majabUta, sohAmaNA, mAMsala, puSTa, viziSTa saMsthAnathI saMsthita, saghana, sthira, snAyuo sAthe subaddha ane gUDha hoya che. teonI baMne hatheLIo lAla, upacita-unnata, mRdu, mAMsala, majabUta, prazasta lakSaNothI yukta, sujAta ane chidra rahita AMgaLIovALI hoya che. teonI AMgaLIo puSTa, goLa, sujAta ane atyaMta komaLa hoya che, teonA hAthanA nakho kaMIka lAla, pAtaLA, svaccha, manohara ane snigdha hoya che. 293 teonA hAthamAM caMdra rekhA, sUryarekhA, zaMkharekhA, cakrarekhA, uttamadakSiNAvarta svastikarekhA hoya che. te uparAMta teonI hastarekhAo caMdra, sUrya, zaMkha, cakra, zreSTha svastikanA AkAranI hoya che temaja anya aneka zreSTha, prazasta ane prazaMsanIya lakSaNovALI rekhAo hoya che. teonA baMne skaMdha-khaMbhAo uttama bheMsa, varAha, siMha, vAgha, vRSabha, hAthIonA skaMdha jevA vizALa ane unnata hoya che. teonI grIvA-Doka pramANopeta, cAra aMgula pramANa, traNa rekhAothI yukta, suMdara zaMkha jevI hoya che. teonI dADhI avasthita- haMmezAM eka samAna rahenArI, suvibhakta, sujAta zobhAyamAna, mAMsala, puSTa temaja suMdara saMsthAnayukta zArdUlanI kesarAlanI samAna hoya che. teonA adharoSTha ghasIne parikarmita karela zilApravAla muMgA ane caNoThI samAna lAla hoya che. teonI daMtapaMkita sapheda, caMdranA TUkaDA jevI vimala ane nirmaLa, zaMkha, gAyanA dUdha, phINa ane mRNAla taMtu jevI zubhra hoya che. teonA dAMta akhaMDa, ajarjarita, avirala-polANa rahita, janmathI ja doSa rahita ane aneka dAMto hovA chatAM eka ja daMtapaMkita jevA hoya che. teonI jIbha ane tALavuM agnimAM tapAvIne dhoyelA ane pharI tapAvelA suvarNanI samAna lAla hoya che. teonuM nAka garuDanA nAkanI samAna lAMbu, sIdhuM ane UMcu hoya che. teonI AMkho sUrya kiraNothI vikasita puMDarIka kamaLa jevI vikasita, zveta kamaLa jevI khUNAmAM lAla, madhyamAM kALI ane sapheda tathA pAMpaNovALI hoya che. teonI bhramaro kaMIka caDhAvelA dhanuSya jevI vAMkI, rucira saMsthAnanI apekSAe ramaNIya megharAji samAna kALI, pramANopeta, lAMbI, sujAta pAtaLI hoya che. teonA kAna AlIna eTale mastaka sudhI lAMbA, pramANopeta ane suMdara hoya che. teonA gAla puSTa ane mAMsala hoya che. teonuM lalATa turaMta udita thayelA aSTamInA caMdranA AkAranuM prazasta, vistRta ane samatala hoya che. teonuM mukha pUrNimAnA caMdra jevuM saumya hoya che. teonuM uttamAMga- mastaka ughADelA chatranA AkAranuM uttama, saghana-polANa rahita, snAyuothI subaddha prazasta lakSaNovALuM, zikharanI jema unnata, paththara jevuM majabUta ane goLa hoya che. teonA mastakanI uparanI cAmaDI-tALavuM- dADamanA puSpanI jema lAla, tapanIya suvarNanI jema nirmaLa ane sujAta suMdara hoya che. teonA mastakanA keza zAlmalI . vRkSanA phaLanI jema gADha upacita, komaLa, nirmala, prazaMsanIya, sUkSma-bArIka, uttamalakSaNothI yukta, sugaMdha yukta ane suMdara hoya che. temaja te keza bhujamocaka-kRSNavarNanuM ratnavizeSa, bhramara, marakatamaNi, kAjala, harSita thayelA bhramara samUhanI jema atyaMta kALA, suMvALA hoya che, te kezo samArAyelA(vikharAyelA nahIM), ghugharALA ane dakSiNAvarta jamaNI bAjunA vaLAMkavALA hoya che.
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra te manuSyo svastika vagere uttama lakSaNo, masa, tala vagere vyaMjano ane kSamA vagere sadguNothI yukta hoya che. teonuM rUpa janmathI ja doSarahita hoya che. teonA aMgopAMga suvibhakta-yathAsthAne sthita hoya che, tethI teo svarUpavAna, prasannatAjanaka, darzanIya, abhirUpa ane pratirUpa dekhAya che. 294 te (ekoruka dvIpanA) manuSyo haMsa jevA madhura svaravALA, krauMcapakSI jevA dIrgha svaravALA, naMdI- bAra prakAranA vAgha samudAyanA svara jevA dhvanivALA, siMha jevA baliSTha svaravALA, siMha jevA dhvanivALA, madhura svaravALA, madhura dhvanivALA, susvara ane sughoSavALA hoya che. teonA pratyeka aMga kAMtithI camakatA hoya che. te vajaRRSabhanArAca saMghayaNa ane samacaturasa saMsthAnanA dhAraka hoya che. teonuM zarIra snigdha kAMtivALuM, nIrogI, uttama, prazasta, atizaya saMpanna, nirUpama, mela ane parasevAthI rahita temaja parasevA tathA dhULathI niSpanna melathI paNa rahita, nirUpalepa hoya che. anukULa vAyunA vegavALA, kaMkapakSInI jema nirlepa gudAvALA, kabUtaranI samAna prabaLa pAcana zaktivALA, zakuni pakSInI jema malotsarganA lepathI rahita gudAvALA, suMdara pRSTha bhAga, udara ane jaMghAvALA hoya che. teono udara bhAga mUThImAM samAya jAya tevo pAtaLo hoya che. padmakamaLanI sugaMdha jevA sugaMdhI zvAsozvAsathI sugaMdhita mukhavALA te manuSyo AThaso dhanuSya UMcA hoya che. 26 tesiM maNuyANaM causaTThi piTThikaraMDagA paNNattA samaNAuso ! te NaM maNuyA pagaibhaddagA pagaiviNIyA pagaiuvasaMtA pAipayaNu-kohamANamAyAlobhA miumaddavasaMpaNNA allINA bhaddagA viNIyA appicchA asaMNihisaMcayA acaMDA viDimaMtara - parivasaNA jahicchiyakAmagAmiNo yamagaNA paNNattA samaNAuso / bhAvArtha :- he AyuSyamAna zramaNa ! te manuSyone 64 pAMsaLIo hoya che. te manuSyo svabhAvathI ja bhadra, vinIta, upazAMta, alpa krodha, mAna, mAyA ane lobhavALA, svabhAvathI ja komaLa, mArdavatA saMpanna, alIna- viSayomAM saMyata ceSTAvALA, bhadra, vinIta, alpa icchAvALA, saMgraha ke saMcayavRttithI rahita, akrUra pariNAmI hoya che. te manuSyo vRkSonI zAkhAonI madhyamAM rahenArA ane potAnI icchA pramANe svataMtratApUrvaka vicaraNa karanArA hoya che. 27 tesiMNaM bhaMte! maNussANaM kevaikAlassa AhAraTThe samuppajjai ? goyamA ! cautthabhattassa AhAraTThe samuppajjai / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! te manuSyone keTalA samaye kALathI AhAranI icchA thAya che ? uttarahe gautama ! te manuSyone caturthabhakta arthAt eka divasa choDIne bIjA divase AhAranI abhilASA thAya che. 28 bhaMte! samAe bharahe vAse maNuINaM kerisae AyAra-bhAva-paDoyAre paNNatte ? goyamA ! tAo NaM maNuIo sujAyasavvaMga-suMdarIo, pahANa-mahilA-guNehiM juttAo, accata visayapamANa-mauya-sukkumAla - kumma saMThiyA visiTu calaNAo, ujju-mauya pIvara susAhayaMgulIo, abbhuNNaya-raiya-taliNa-taba- sUjha - Niddha-NakkhA, romarahiya- vaTTa, laTTha saMThiya- ajahaNNa-pasatthalakkhaNa-akoppa-jaMgha-juyalAo, suNimmiya- sugUDhasujANu-maMsala - subaddha-saMdhIo, kayalIkhaMbhAirega-saMThiya- NivvaNa- sukumAla -mauya-maMsala- avirala- samasaMhiya-sujAya-vaTTa-pIvara
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3 : manuSyAvira | 285 Nistaroruo, aTThAvayavIiyapaTusaThiyapasattha vicchiNNa-pihula soNIo,vayaNAyAmappamANa-guNiya visAlamasalasubaddhajahaNa-vasdhAriNIo,vajjavirAiyappasattha lakkhaNa-NirodarA tivaliya valiyataNuNamiyamajjhimAo,ujjuya samasahiyajaccataNukasiNa Niddha Aijja laDaha sujAya suvibhattakaMta sobhaMta ruila-ramaNijjaromarAIo, gaMgAvatapayAhiNAvata taraMgabhaMgusravikiraNa-taruNa-bohiya AkosAyaMta-paumagaMbhIra viyaDaNAbhio,aNubbhaDapasatthapINakucchIo,saNNayapAsAo,sAyapasao,sujAyapAsAo, miyamAiyapINa-rAyapAsAo,akaraDya kaNagaruyagaNimalla sujAyaNiruvahayagAyalaTThIo, kaMcaNa kalasappamANa samasahiyalaTThacucyuyAmelagajamala-juyala-vaTTiya-abbhuNNayapaNiya pIvaspayoharAo, . bhuyA-aNupuktaNuyagopuccha vaTTasamasaMhayaNamiya AijjalaliyabahAo,taMbaNahAo, maMsalagnahatthAo,pIvaskomala vasulIyAo,NiddhapaNilehAo,raksisisaMkhacakkasotthiya suvibhatta suviraiyapANi-lehAo,pINuNNayakakkhavakkha vatthippaesAo, paDipuNNa-gala kapolAo,caugula suppamANa-kaMbuvassarisagIvAo, maMsala saMThiya pasatyahaNugAo, dADimapuphappagAsapIvaspalaMba kuMciya varAdharAo, suMdaruttaroTAo,dahidagarayacaMda-kuMda vAsaMtimauladhavala acchiddavimaladasaNAo,ratuppala pattamauyasakumAla-tAla-jIhAo,kaNavIsmaula-akuDila-abbhugayaujjutuMgaNAsAo, sarayaNavakamala kumupakuvalayavimaladalaNiyassarisalakkhaNapasattha-ajimhakataNayaNAo, pattala dhavalAyata AtaMbaloyaNAo,ANAmiyacAkrailakiNhabbharAsAyasujAya bhumagAo, allINa pamANajuktasavaNAo,susavaNAo,pINa maTThagaMDalehAo,caussapasatthasama NiDAlAo,komuIyaNiya-vimala-paDipuNNa-somavayaNAo,chattuNNaya uttamagAo,akavila susiNiddha sugaMdhadIha siryaao| chattajjhaya jUkthUbhadAmiNi kamaMDalukalasavAksiotthiya paDAga-jakmaccha kumma rahavasmagarajjhayaakathAla-aMkusa aTThAvaya-supaiTThaga-mayUra-sisaibhiseya tornn-meinniudhivrbhvnngisviraayssliilgysbhsiihcmsuttmpstthbttiislkkhnndhriio| bhAvArtha:-prazna- bhagavan ! te aura nmn| prathama saMtApama bhnussyaae| (yugatira striimo)svarUpa kevuM hoya che? uttara- he gautama! te strIo sujAta-pramANopeta, sarvAga suMdara hoya che. strIonA mukhyaguNathI (priyavacana, anukULa vartana vagere)thI yukta hoya che. teonA caraNo- atisuMdara, viziSTa pramANopeta-potapotAnA zarIrane anurUpa pramANavALA, mRdu, sukumAra, kAcabAnA saMsthAna jevA hoya che. teonA paganI AMgaLIyo- saraLa, mRdu, mAMsala, susaMgata paraspara joDAyelI hoya che. te AMgaLIonA nakha unnata, jonArane AnaMdaprada, pAtaLA, raktavarNA,
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ 296 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra pavitra-melarahita ane snigdha hoya che. teonI baMne jaMghAo(piMDI)- romarahita, goLa, ramya AkAravALI (kramathI upara-upara vadhu sthala), ajaghanya eTale utkRSTa, prazaMsanIya lakSaNothI yukta ane subhaga hovAthI akoNa, adhya; aghaNya hoya che. arthAt jema beDoLa avayava joI koIne dveSa jAge, dhRNA thAya. tevA nahIM paraMtu manohara hoya che. teonA janumaMDaLa(DhIMcaNa) baMne ghUMTaNa sunirmita-atyaMta pramANopeta, mAMsala ane tenA sAMdhA daDha snAyuothI sArI rIte baddha hoya che. teonA baMne uru(sAthaLa)- keLanA staMbhathI vadhu suMdara saMsthAnavALA, koI paNa jAtanA ghA AdinA nizAna vinAnA, sukumAra, mRdu, mAMsala, avirala paraspara aDIne rahelA, samatulya pramANavALA, sakSama, sujAtavRtta-zreSTha goLAkAre, puSTa, aMtara rahita hoya che. teonI zroNI- kaTIno agrabhAga akSata dhutaphalakanI jema zreSTha AkArayukta, prazasta, vistIrNa, atizUla hoya che. teono kaTi(kammara)no pUrvabhAga- vadana-mukha karatAM (1ra aMgula pramANathI) dviguNita arthAt 24 aMgula pahoLo, mAMsala, subaddha hoya che. teonuM kaTirUpa madhyAMga- vajaratna jevuM manohara, sAmudrika zAstra kathita prazasta guNa-lakSaNayukta, vikRta udarathI rahita arthAt alpa udaravALuM, trivalIthI yukta, kaMIka nameluM hoya che. tenI romarAji-ju-saraLa, sama-eka sarakhI, saMhita-paraspara maLelI, jAti-svabhAvathI pAtaLI, kRSNa, snigdha-suMvALI, Adeya- netra mATe spRhaNIya lalita-suMdaratA yukta, sujAta, suvibhaktayogya vibhAgathI saMpanna, kAMta-kamanIya, zobhAyamAna, atimanohara hoya che. teonI nAbhi- gaMgA nadInA vamaLanI jema goLa, dakSiNAvarta taraMganI jema goLa, udaya pAmatA sUryanA kiraNothI vikasita thatAM kamaLa samAna gUDha ane gaMbhIra hoya che. teonA udarano vAma-DAbo bhAga- anukrUTa-aspaSTa, bahAra na dekhAya tevo prazasta, pIna-sthUla hoya che. teonA baMne pArzva- paDakhA kramazaH sAMkaDA, saMgata-deha pramANane anurUpa, suMdara rIte sujAta-niSpanna thayelA, ucita pramANamAM pUla, jonArAne AnaMdaprada, manohara hoya che. teonI dehayaSTi-sAMThI akaraMDuka-mAMsala hovAthI hADakA na dekhAya tevI, suvarNa jevI kAMtithI yukta, nirmaLasvAbhAvika ane uparathI lAgatA melathI rahita, sujAta- doSa rahitapaNe utpanna, nirupahata- jvarAdi roga temaja dezAdi upadravothI rahita hoya che. teonA stana- suvarNa kaLazanI jema manohara, eka sarakhA, paraspara maLelA, suMdara agrabhAgathI yukta, samazreNImAM yugmarUpe goLAkAra, ubhArayukta, zULa, AnaMdadAyaka ane mAMsala hoya che. teonI baMne bhajAo- bAha, sarpanI jema kramazaH nIcenI tarapha pAtaLI, gopucchanI jema goLAkAra, avirala- eka sarakhI, Adeya ane manohara hoya che. teonA hAthanA nakha- tAmravarNI hoya che, agrasta mAMsala hoya che. hAthanI AMgaLIo- puSTa, komaLa ane uttama hoya che. teonI hastarekhAo- snigdhacaLakatI hoya che. temanI hatheLImAM suvibhakta, suspaSTa, sunirmita sUrya, caMdra, zaMkha, cakra ane svastikanA rekhA cihno hoya che. teono kAbhAga-bagala, vakSasthaLa, gulapradeza puSTa, unnata ane prazaMsya hoya che. teonuM gaLuM ane kaMThapradeza- paripuSTa, suMdara hoya che. teonI grIvA- Doka, uttama zaMkha sadeza traNa rekhAyukta, cAra aMgula pramANavALI hoya che. temanI haDapacI- mAMsala, ucita AkAravALI ane pramANopeta hoya che. teono adharoSTha- nIceno hoTha dADamanA phUla jevo lAla, puSTa, uparanA hoTha karatAM lAMbo, kaMIka vaLelo hovAthI suMdara, zreSTha dekhAto hoya che. teono uparano hoTha suMdara hoya che. teonA dAtadahIM, jalakaNa, caMdra, kuMdapuSpa (mogaro), vAsaMtInI kaLI jevA zveta, polANarahita, vimaLa hoya che. teonuM tAlu, jihA- rakta kamaLanI pAMkhaDIonI jema lAla, mRdu, sukumAra hoya che. teonI nAsikA- kaNera vRkSanI kalikAnI jema aTila, be bhramaranI madhyamAMthI nIkaLatI, saraLa, uttega-UMcI, aNIyALI hoya che. teonA nayano- zarada RtunA nUtana vikasita sUrya vikAsI paDyo, caMdravikAsI kumuda-utpalo, kuvalayanIlotpala, nIlakamaLonA nirmaLa patronA samUha jevA arthAt rakta, zveta ane nIlavarNI, zubhalakSaNonA
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: manuSyAdhikAra | [ 297 ] yogathI prazasta, ajihma- bhadrabhAvayukta arthAtunirvikAra, kAMta-suMdara hoya che. teonI suMdara pApaNo-palakathI yukta, dhavala, lAMbI-karNAtagata, AtAmra-AchA lAla raMganI hoya che. teonI bhamaro- neNa, kheMcelA dhanuSyanI jevI suMdara, thoDI vAMkI, kALA vAdaLonI rekhAnI samAna, pAtaLI, sujAta-zobhanIya hoya che. teonA kAna- susaMgata, pramANayukta hoya che. teonA kapola- lamaNA puSTa, UMcA-nIcA na hoya tevA samAna, sRSTa-zuddha hoya che. teonuM lalATa- bhAla pradeza corasa, prazasta, sama-aviSama hoya che. teonuM vadana- mukha zaradaRtunA pUrNamAsI caMdranI jema paripUrNa, saumya-prasanna hoya che. teonuM uttamAMga-mastaka chatranI jema unnata hoya che. teonA vALa kALA, snigdha-rezamI, sugaMdhita ane lAMbA hoya che. te strIo 3ra lakSaNI hoya che. te 3ra lakSaNo-cihno A pramANe che- (1) chatra (2) dhvajA (3) yajJa staMbha (4) sUpa (5) mALA (6) kamaMDaLa (7) kaLaza (8) vApI-vAvaDI (9) svastika (10) patAkA (11) yava (12) matsya (13) kAcabo (14) zreSTharatha (15) makara dhvaja (16) aMka-kALA tala (17) thALa (18) aMkuza (19) aSTApada-dhutapa (20) supratiSThaka-sarAvalo (21) mora (rara) abhiSeka pAmatI lakSmI (23) toraNa (24) pRthvI (25) samudra (26) uttamabhavana (27) parvata (28) zreSTha darpaNa (29) lIlotsuka hAthI (30) baLada (31) siMha (3ra) cAmara. 29 haMsa sarisa-gaIo, koila-mahu-gissussarAo, kaMtAo, savvassa aNumayAo, vavagayavalipaliyavAkubaNNavAhidohaggasogamukAo,uccatteNayaNarANathovUNamussiyAo, sabhAva-siMgA-cAruvesAo, saMgayagaya hasiya-bhaNiya ciTThiya-vilAsasalAva-NiuNajuttovayAskusalAo,suMdarathaNa-jahaNa vayaNa-kascalaNaNayaNa lAvaNNa-vaNNa ruva-jovvaNa vilAsakaliyAo, NadaNa-vaNa-vivascAriNIuvva-accharAo, accheraga-pecchaNijjAo, pAsAIyAo jaavabhiruvaaopddiruuvaao| bhAvArtha - teonI (yugalika strInI) haMsa jevI gati, koyala jevo madhura svara hoya che, teo kAMtiyukta ane sarvajanamAnya hoya che. teonA zarIra para kyAre ya karacalI paDatI nathI, vALa sapheda thatA nathI arthAtu vRddhAvasthA AvatI nathI. teo hInAdhika avayava, aprazasta varNa, javarAdi vyAdhi, durbhAgya-vaidhavya, pati, putranA maraNajanya ane dAridrajanya duHkha, zokathI rahita hoya che. tenI UMcAI puruSa karatA kiMcit jUna hoya che. svabhAvathI ja teno veza zRMgArAnurUpa hoya che. teo suyogyagati, hAsya, vacana, ceSTA, vilAsa, zRMgAra, temaja parasparanA vArtAlApamAM nipuNa hoya che arthAt lokavyavahAramAM kuzaLa hoya che. teonA stana, jaghana-kaTibhAga, vadana, hAtha, paga, nayana, lAvaNya, rUpa, yauvana, vilAsa(strI yogya ceSTAo) suMdara hoya che. te strIo naMdanavanamAM vicaraNazIla-vicaraNanA svabhAvavALI apsarAo jevI hoya che, teo manuSya lokanA AzcaryarUpa hovAthI loko vaDe prekSaNIya, prAsAdIya yAvata manojJa ane manohara hoya che. |30 tAsiM NaM bhaMte ! maNuINaM kevaikAlassa AhAraTTe samuppajjai ? goyamA ! cautthabhattassa AhAraTTe smuppjji|| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! te strIone keTalA samaye AhAranI abhilASA thAya che? uttarahe gautama! caturthabhakta arthAt eka divasa choDI bIjA divase AhAranI icchA thAya che. | 31 te NaM bhaMte ! maNuyA kimAhAramAhAraiti? goyamA ! puDhavipupphaphalAhArA te maNuyagaNA paNNattA,samaNAuso !
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 288 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra bhAvArtha:- prazna- bhagavan ! te manuSyo vo sAhA2 43 cha ? 612- AyuSyamAna gautama !te manuSyo pRthvI, puSpo ane phaLono AhAra kare che. | 32 tIse NaM bhaMte ! puDhavIe kerisae AsAe paNNate? goyamA ! se jahANAmae gulei vA khaMDei vA sakkarAi vA macchaMDiyAi vA bhisakadei vA pappaDamoyaeivA, pupphuttarAivA, paumuttarAivA, akosiyAivA, vijayAi vA, mahAvijayAi vA, AyasovamAi vA, uvamAi vA aNovamAi vA, cAurakkegokhIre cauThANapariNae guDakhaMDamacchaMDi-uvaNIe maMdaggi-kaDhie vaNNeNaM uvavee jAvaphAseNaM, bhaveyArUve siyA? NoiNaTesamaTe / tIseNaMpuDhavIe etto iTThayarAe ceva maNAmatarAe ceva AsAe NaM pnnnntte| bhAvArtha :- prazna- bhagavan ! te pRthvInA svAda vo cha ? 612- gautama! hebha goga, His, s||42, 43 s||42, ma 442bho (Ausal), puSpa vizeSathI banelI sAkara, kamaLa vizeSathI banelI sAkara, akozitA, vijayA, mahAvijayA, AdarzopamAM anupamA(A madhuradravyavizeSa che)no svAda hoya che athavA cAra vakhata pariNata temaja catuHsthAna pariNata, goLa, sAkara, mizrI, gAyanA dUdhamAM nAkhIne tene dhImA tApa para ukALavAmAM AvyuM hoya tathA zubha varNa, zubhagaMdha, zubharasa ane zubha sparzathI yukta hoya, tevA gAyanA dUdha jevo zuM teno svAda hoya che? he gautama ! te pramANe nathI. te pRthvIno svAda tenAthI paNa adhika iSTatara yAvatumanojJatara hoya che. | 33 tesiMNaM bhaMte ! puSphaphalANaM kerisae AsAe paNNatte? goyamA ! se jahANAmae raNNo cAuraMtacakkavaTTissa kallANe pavarabhoyaNe sayasahassa-NipphaNNe vaNNeNaM uvavee phAseNaM uvavee; AsAyaNijje vIsAyaNijje dIvaNijje bIhaNijje dappaNijje mayaNijje savvidiya-gAyapalhAyaNijje bhaveyArUve siyA?NoiNaTesamaTe / tesiNaMpuSphaphalANaetto iTTatarAe ceva jaavaassaaennpnnnntte| bhAvArtha :-prazna- he bhagavan ! tyAMnA ThUlo tathA gono AsvAda vo Doya cha ? uttara- he gautama ! cAturaMta cakravartI rAjAnuM eka lAkha suvarNa mudrAthI niSpanna kalyANabhojanaati sukhaprada bhojana, zarIranI dhAtuonI vRddhi karanAruM, udipta karanAruM, utsAha ane skUrti vadhAranAruM, AlhAdakabhAva vadhAranAruM, sarva indriya ane zarIrane puSTa karanAruM(bhojana), prazasta varNa, gaMdha, rasa ane sparzathI yukta, AsvAdanIya, visvAdanIya-vizeSa AsvAdayogya hoya che. he bhagavan! zuM te phUlo ane phaLono svAda tevo(cakravartInA te bhojana jevo) che? he gautama! tema nathI. te phUlo ane phaLono svAda tenAthI paNa adhika iSTatara yAvatumanohara hoya che. | 34 teNaMbhaMte !maNuyAtamAhAramAhArettA kahiM vasahiM urvati? goyamA !rukkhagehAlayA NaM te maNuyagaNA paNNattA samaNAuso !
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3: manuSyAvira | 288 | bhAvArtha:-prazna- bhagavana! 63 prAranAmAhArano upabhogatA te manuSyAcyA mAvAsomAM rahe che? uttara-he AyuSyamAna gautama! te manuSyo gRhAkAra pariNata vRkSarUpI gharomAM rahe che. | 35 te NaM bhaMte ! rukkhA kiM saMThiyA paNNattA? goyamA !kUDAgArasaMThiyA pecchAgharasaMThiyA, chattAgArasaMThiyA jhayasaMThiyA thUbhasaMThiyA toraNasaMThiyA gopusveiyacopAlagasaMThiyA, aTTAlagasaMThiyA pAsAyasaThiyA hammatalasaThiyA gavakkhasaThiyA vAllagapoiyasaThiyA aNNetattha bahavevarabhavaNasayaNAsaNavisiTThasaMThANasaMThiyA suhasIyalacchAyA NaMtedumagaNA paNNattA samaNAuso ! bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! te vRkSono // 12 vo DIya cha ? 612-gautama! te vRkSo parvatana zipa2, prekSAgRha-nATayagRha, chatra, 4%ii, stUpa, yata, to29, gopura-nagaradvAra, sivAyogya pANI, yopAla-iNiyuM, mAli-aTArI, 24bhaDesa, havelI, gavAkSa-jharUkhA, jaLamahela, vallabhIgRha(chajjAvALA ghara)nA AkAravALA hoya che. he AyuSyamAna zramaNa ! tyAM zreSTha bhavano vagere viziSTa AkAravALA, sukhadAyI zItala chAyAvALA vRkSo hoya che. | 36 atthi NaM bhaMte ! egoruyadIve dIve gehANi vA gehAyayaNANi vA? No iNaDhe smddhe| rukkhagehAlayA NatemaNuyagaNA paNNattA, samaNAuso! bhAvArtha :--- 3 mAvan ! meau24 dvIpamA zu32 mane huAno athavA 2 Doya cha ? 6ttrhe AyuSyamAna zramaNa ! tema nathI. te manuSyone mATe vRkSo ja ghara rUpa hoya che. | 37 atthiNaM bhaMte ! egoruyadIvedIvegAmA ivANagarA i vA jAvasaNNivesA ivA? NoiNaTesamaTe / jahicchiya kAmagAmiNotemaNuyagaNA paNNattA samaNAuso ! bhAvArtha :- prazna- bhagavan ! aura vIpamAM zuma nA2 yAvat sanniveza cha ? 612-3 AyuSyamAna zramaNa ! tyAM gAma Adi nathI. te manuSyo icchAnusAra vicaraNazIla che. 38 atthi NaM bhaMte ! egoruyadIve dIve asI i vA masI i vA kasI i vA paNI ivA vnnijjaaivaa?nnoinnttesmtte| vavagayaasimasikisipaNiyavANijjANatemaNuyagaNA paNNattA smnnaauso| bhAvArtha:- - bhagavan ! aura dIpamAM zumasi-tasavAhizastra, bhaSi-zyADI, asama AdhArita janajASi-tI, jaya-vijaya, vyApAra-vAziya mAhiDoyacha? 612- AyuSyamAna zramaNa ! te manuSyo asi, maSi, kRSi, kraya-vikraya ane vyApAra-vANijyathI rahita hoya che. | 39 atthiNaM bhaMte! egoruya dIve hiraNNe i vA suvaNNe ivA kaMse i vA dUse i vAmaNI ivAmuttieivA viuladhaNa-kaNagarayaNa-maNimottiyasakhasilappavAlasatasAssAvaejje ivA? haMtA goyamA ! atthi, No ceva NaMtesiM maNuyANaM tivve mamattabhAve samuppajjei / bhAvArtha :--- bhagavan ! 04 5mAMzu yAhI, suvA, AMsu, vastra, bhA, bhotA tathA vizva
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra pramANamAM dhana, sonuM, ratna, maNio, zaMkha, sphaTika pravAla Adi pradhAna dravyo hoya che ? uttara- hA gautama! te dvIpamAM cAMdI, suvarNa Adi hoya che paraMtu manuSyone temAM tIvra mamatva bhAva hoto nathI. 40 atitha NaM bhaMte! goruyadIve rAyA ivA, juvarAyAi vA Isare i vA talavare i vA mADaMbiyA i vA koDuMbiya i vA ibbhA i vA seTThI i vA seNAvaI i vA satthavAhA i vA ? goyamA ! No iNaTThe samaTThe / vavagaya-iDDisakkArANaM maNuyagaNA paNNattA samaNAuso / 200 bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! ekoruka dvIpamAM zuM rAjA, yuvarAja, Izvara- aizvaryazALI ane prabhAvazALI puruSa; talavara- jAgIradAra ke rAjasanmAnita viziSTa nAgarika; mAMDalika-aneka dezonA rAjA, kauTuMbika- vizALa parivAranA mukhya vaDIla, ibhya- hAthInA vajana pramANa vipula dhanavaibhavanA svAmI; zreSThI- saMpatti ane sadyavahArathI pratiSThA pAmelA zeTha, senApati- caturaMgiNI senAnA adhikArI, sArthavAha- aneka nAnA vyApArIo sAthe laIne dezAMtaramAM vyApAra arthe janArA samartha vyApArI Adi hoya che? uttara- he AyuSyamAna zramaNa ! te dvIpamAM rAjA Adi hotA nathI. te manuSyo RRddhi ane satkAranA vyavahArathI rahita hoya che. 41 atthi NaM bhaMte ! egoruyadIve dIve dAsA i vA pesAi vA sissAi vA bhayagA i vA bhAillagA i vA kammagarA i vA bhogapurisA i vA ? No iNaTTe samaTThe / vavagayaAbhiogiyA NaM te maNuyagaNA paNNattA samaNAuso ! bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! ekoruka dvIpamAM zuM dAsa, preSya--dUtanuM kArya karanArA sevaka, ziSya, pagAradAra nokara, bhAgIdAra, karmacArI vagere hoya che ? uttara- he AyuSyamAna zramaNa ! te dvIpamAM dAsa Adi hotA nathI. te manuSyo svAmI-sevakabhAva, AzA-AjJApaka bhAva AdithI rahita hoya che. 42 atthi NaM bhaMte ! egoruyadIve dIve mAyA i vA piyA i vA bhAyA i vA bhaiNI i vA bhajjA i vA puttA i vA dhUyA i vA suNhA i vA ? hatA atthi ! No ceva NaM tesiM maNuyANaM tivve pejja- badhaNe samuppajjai, payaNu-pejjabaMdhaNA NaM te maNuyagaNA paNNattA samaNAuso ! bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! ekoruka dvIpamAM zuM mAtA, pitA, bhAI, bahena, patnI, putra, putrI ane putravadhU hoya che ? uttara- hA gautama ! te dvIpamAM mAtA-pitA Adi saMbaMdho hoya che paraMtu teone mAtApitA AdimAM tIvra premabaMdhana hotuM nathI. te manuSyone AchuM prema baMdhana hoya che. 43 atthi NaM bhaMte ! egoruyadIve arI i vA verI i vA ghAyagA i vA vahagA ivA paDiNIe i vA paccamittA i vA ? No iNaTThe samaTThe / vavagayaverANubaMdhA NaM te maNuyagaNA paNNattA samaNAuso / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! ekoruka dvIpamAM zuM zatru, uMdara bilADInI jema jAtIya vairavRttivALA vairI, ghAta karanArA ghAtaka, vadha karanArA vadhaka, thappaDAdi dvArA vyathA utpanna karanArA vyathaka, pratyenIka (virodhI), pratyamitra-pahelA mitra banIne zatru banI janArA hoya che ? uttara- he AyuSyamAna zramaNa ! te dvIpamAM zatru, vairI Adi hotA nathI, te manuSyo verabhAvathI rahita hoya che.
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-: manuSyApAra | 301 | |44 atthi NaM bhaMte ! egoruya dIve mittAivA vayaMsAi vA ghaDiyA ivA sahA ivA suhiyA ivA mahAbhAgA ivA saMgaiyA ivA?NoiNaTesamaTe / vavagayapemmAtemaNuyagaNA paNNattA samaNAuso ! bhAvArtha:-prazna- bhagavana! DodvIpamAMzu bhitra, vayasya-samAnavayavANAsane prema gharAvatA bhitra, ghaTi-bhitramaMDaNI, sapA-yama sAthe 29nAra, suhaha-hitopadezanAra, mhaamaayzALI, sAMgatika samaye-samaye maLanArA sAthIo hoya che? uttara- he AyuSyamAna zramaNa ! te dvIpamAM mitra Adi nathI, te manuSyo premanA anubaMdhathI rahita hoya che. |45 atthiNaM bhaMte ! egoruya dIve AvAhAivA vivAhA ivA jaNNA ivA saddhAi vA thAlipAgA ivA colovaNayaNA ivA, sImaMtovaNayaNAiMvA piipiMDaNiveyaNA ivA? NoiNaDhe samaTe / vavagaya AvAha-vivAha-jaNNasaddha-thAlipAga-colovaNayaNasImaMtovaNayaNa-piipiMDaNivedaNANaMtemaNuyagaNA paNNattA samaNAuso ! bhAvArtha:- prazna- bhagavana! DodvIpamA zusAnA-sA, vivAha-sanotsava, yaza, zrAddha, sthAlIpAka-prIti bhojana, colopanayana-zikhA dhAraNa saMskAra, sImantonnayana(vALa utarAvavAnA saMskAra) pitRone piMDadAna Adi saMskAra hoya che? uttara- he AyuSyamAna zramaNa ! te dvIpamAM sagAI, lagna vagere vyavahAra nathI. te manuSyo sagAI, lagna, yajJa, zrAddha, prIti bhoja, zikhAdhAraNa saMskAra, vALa utAravAnA saMskAra, pitR piMDadAna Adi vyavahArathI rahita che. |46 atthi NaM bhaMte ! egoruyadIve dIve iMdamahA i vA khaMdamahA i vA ruddamahA i vA sivamahA i vA vesamaNamahA i vA muguMdamahA i vA NAgamahA i vA jakkhamahA ivA bhUyamahA ivA kUvamahA i vA talAyaNaImahA i vA dahamahA i vA pavvayamahA i vA rukkharovaNamahA i vA ceiyamahA i vA thUbhamahA i vA? No iNaDhe samaDhe / vavagaya mahamahimA NatemaNuyagaNA paNNattA samaNAuso ! bhAvArtha:- prazna- bhagavan ! aura vIpamA zundra mahotsava, OMdha-tiya mahotsava, rudra mahotsava, zivamahotsava, vezrama mahotsava, bhumahotsava, nA, yakSa, bhUta,5, taNAva, nahI, draDa (s), parvata, vRkSAropaNa, maMdira ane sUpa vagere nimitte thatAM mahotsavo hoya che? uttara- he AyuSyamAna zramaNa! te dvIpamAM mahotsavo hotA nathI, te manuSyo mahotsavonA mahimAthI rahita hoya che. 47 atthiNaMbhaMte ! egoruyadIvedIveNaDapicchAivANaTTapecchA ivAjallapecchA ivA mallapecchA i vA muTThipecchA i vA viDabagapecchA ivA kahagapecchA i vA pavagapecchA i vA akkhAigapecchA ivA lAsagapecchA i vA lakhapecchA i vA makhapecchA ivA, tUNaillapecchA i vA tuMbavINApecchA i vA kAvaDapecchA i vA mAgahapecchA ivA?No iNaTesamaTe / vavagayakouhallA NaMtemaNuyagaNA paNNattA smnnaauso|
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra bhAvArtha:- prazna- he bhagavan ! ekoruka dvIpamAM zuM naTonA khela, tamAzA, nATakanA abhinaya, jalla- doraDA para khelanArAnA khela, mallonI kustI, mukakAbAjI, vidUSakonA kautuka, kathAkAranI kathA, plAvaka- chalAMga mAravAnI athavA nadIne taravAnI kriyA, zubhAzubhaphaLa kahenAranI sabhA, lAsaka-rAsa, garabA gAnArA, laMkha-vAMsa para caDhIne nRtya karanArA, maMkha-citrapaTa laIne pharatA ane bhikSA mAMganArA, tUNa- vINA vagADanArA, kAvaDa laIne pharanArA temaja stuti pAThako, A sarvane jovA mATe loko bhegA thAya che? 302 uttara- he AyuSyamAna zramaNa ! te dvIpamAM naTonA khela, tamAzA Adi hotA nathI, te manuSyo kutUhala rahita hoya che. 48 asthi NaM bhaMte! egoruya dIve sagaDAi vA rahAi vA jANAi vA juggAi vA gillI i vA thillI i vA pillI i vA pavahaNANi vA siviyA i vA saMdamANiyA i vA ? No iNaTThe samaTThe ! pAdacAravihAriNo NaM te maNuyagaNA paNNattA samaNAuso / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! ekoruka dvIpamAM zuM gADuM, ratha, yAna, yugya-be hAtha lAMbu pahoLuM DoLI jevuM yAna, gillI--vedikAvALI ane be puruSo dvArA upADavAmAM AvatI pAlakhI, cillI-be ghoDA athavA khaccaro dvArA kheMcAtI bagIo, pipillI-lATadezamAM prasiddha vAhana vizeSa, naukA--jahAja, zibikA-paDadAvALI pAlakhI, svandamAnikA-puruSa pramANa nAnI pAlakhI Adi vAhano hoya che ? uttara- he AyuSyamAna zramaNa ! tyAM ukta vAhana nathI, te manuSyo pAdavihArI page cAlavAvALA hoya che. 49 atthi NaM bhaMte ! egoruyadIve AsA i vA hatthI ti vA uTTAi vA goNA ivA mahisA vA kharA i vA ghoDA i vA ajA i vA elA i vA ? haMtA atthi / No ceva NaM tesiM maNuyANaM paribhogattAe havvamAgacchaMti / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! ekoruka dvIpamAM zuM ghoDA, hAthI, UMTa, baLada, pADA, gadheDo, TaTTu, bakarA-bakarI ane gheTA vagere pazuo hoya che ? uttara- hA gautama ! te dvIpamAM ghoDA,hAthI Adi pazuo hoya che, paraMtu te manuSyonA upayogamAM AvatA nathI. 50 atthi NaM bhaMte ! egoruyadIve dIve sIhA i vA, vagghA i vA dIviyA i vA acchA i vA parassA i vA taracchA i vA viDAlA i vA siyAlA i vA suNagA i vA kolasuNagA i vA kokaMtiyA i vA sasagA i vA cittalA i vA cilallagA i vA ? * haMtA atha / No ceva NaM te aNNamaNNassa tesiM vA maNuyANaM kiM ci AbAhaM vA pabAhaM vA uppAyaMti vA chaviccheyaM vA kareMti, pagaibhaddagA Na te sAvayagaNA paNNattA samaNAuso ! bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! ekoruka dvIpamAM zuM siMha, vAgha, cittA, rIMcha, geMDA, tarakSa-mRgabhakSI vAghavizeSa, bilADI, ziyALa, kUtarA, suara, lomaDI, sasalA, citala ane cillaka(pazu vizeSa) Adi jaMgalI pazuo hoya che ? uttara- he AyuSyamAna zramaNa ! te dvIpamAM siMha Adi pazuo hoya che paraMtu teo paraspara ke .
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: manuSyAdhikAra : [ 303] manuSyone AbAdhA-alpa pIDA, vizeSa pIDA ke bAdhA pahoMcADatA nathI, nahora bharAvatA nathI, avayavonuM chedana karatA nathI. te vhApada-jaMgalI pazuo prakRtithI ja bhadra svabhAvavALA hoya che. 51 atthi NaM bhaMte ! egoruya dIve dIve sAlI ivA vIhI i vA godhUmA i vA javA ivA tilA i vA ikkhuivA? haMtA asthi / No cevaNaM tesiM maNuyANa paribhogattAe hvvmaagcchti| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! ekoka dvIpamAM zuM zAlI-kalama jAtinA cokhA, vrIhiM-vrIhi jAtinA cokhA, ghauM, java, tala ane zeraDI Adi khAdya padArtho hoya che? uttara- hA gautama! te dvIpamAM zAli Adi dhAnya hoya che paraMtu te puruSonA upabhogamAM AvatA nathI. 52 atthi NaM bhaMte ! egoruya dIvedIve gattAi vA darI ivA ghasAi vA bhigUivA uvAe ivA visame ivA,vijjale i vA dhUlIi vA reNU ivA pakei vA calaNI ivA? NoiNaTesamaTe / egoruya dIveNaM dIve bahusamaramaNijje bhUmibhAgepaNNatte samaNAuso ! bhAvArtha - prazna- he bhagavan! ekoka dvIpamAM zuM khADA, guphA, tirADo, bhRgu- parvata zikhara Adi UMcA sthAno, avapAta- paDavAnI saMbhAvanAvALA sthAna, viSama sthAna, kIcaDa, dhULa, raja, kAdava-kIcaDa ane pagamAM coMTI jAya tevo gAro vagere hoya che? uttara- he AyuSyamAna zramaNa ! te dvIpamAM khADA Adi nathI. ekoka dvIpano bhUmibhAga atyaMta samatala ane ramaNIya hoya che. 53 asthi NaM bhaMte ! egoruyadIvedIve khANU i vA kaMTae i vA hIrae i vA sakkarA ivA taNapattakayavarA ivA asuI ivA pUiyA ivA dubbhigaMdhA ivA acokkhA ivA?No iNaDhe samaDhe / vavagayakhANukaTaka hIrasakkastaNa-pattakayavasasui pUiya dubbhigaMdha macokkha vajjieNaM egoruyadIve paNNattesamaNAuso ! bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! ekoruka dvIpamAM zuM sthANu(TUMThA), kAMTA, hIraka(dhAradAra lAkaDAnA TukaDA)-ThoMgA, kAMkarA, tRNa ane pAMdaDAno kacaro, azuci, saDelA padArtho, durgadhita padArtho, mRta kalevara jevA apavitra padArtho hoya che? uttara- he AyuSyamAna zramaNa ! ekoruka dvIpamAM pUMThA Adi hotA nathI. te dIpa hUMThA, kaMTaka, hIraka, kaMkara, tRNa-patranA kacarA, azuci ane saDelA, durgadhita, apavitra padArthothI rahita hoya che. 54 atthi NaM bhaMte ! egoruyadIve dIve daMsA i vA masagA i vA pisuyA i vA jUyA i vA likkhA i vA DhaMkuNAi vA ? No iNaDhe samaDhe / vavagayadasamasagapisuyajUyalikkha DhakUNe Na egoruya dIve paNNatte smnnaauso| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! ekoka dvIpamAM zuM DAMsa, macchara, kSudra jaMtu, jU, lIkha, mAMkaDa Adi hoya che? uttara- he AyuSyamAna zramaNa ! te ekoruka dvIpamAM DAMsa, macchara Adi hotA nathI. te kSetra DAMsa, macchara, kSudra jaMtu, jU, lIkha, mAMkaDathI rahita hoya che. |55 atthi NaM bhaMte ! egoruya dIve dIve ahI i vA ayagarA i vA mahoragA ivA?
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 304] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra haMtA atthi / No ceva NaM te aNNamaNNassa tesiM vA maNuyANaM kiMci AbAhaM vA pabAhaM vA chaviccheya vA kareti / pagaibhaddagANaM te vAlagagaNA paNNattA samaNAuso ! bhAvArtha - prazna- he bhagavan! ekoka dvIpamAM zuM sarpa, ajagara ane mahoraga hoya che? uttara- he AyuSyamAna zramaNa ! te dvIpamAM sApa, ajagara Adi hoya che, paraMtu teo paraspara ekabIjAne athavA tyAnAM lokone bAdhA-pIDA karatA nathI, DasAdi dvArA aMgachedana karatAM nathI. te sarpAdi svabhAvathI ja bhadrika hoya che. 56 atthiNaMbhaMte ! egoruyadIvegahadaMDAivAgahamusalAivAgahagajjiyAivAgahajuddhA ivAgahasaghADagAivAgahaavasavvA ivA abbhAivA abbharukkhA ivA sajhAivA gaMdhavvaNagarAivAgajjiyAivA vijjuyA ivA ukkApAyAivA disAdAhAivANigghAyA ivA pasubuddIivAjuvagAivAjakkhAlittAivA dhUmiyA ivA mahiyA ivAraugghAyAivA cadovarAgAivAsUrovarAgAivAcdaparivesAivAsUraparivesAivApaDicadAivA paDisUrA ivAdhaNUivAudagamacchaivAamohAivAkavihasiyAivApAINavAyAivA paDINavAyA ivA jAvasuddhavAyAivAgAmadAhAivANagaradAhAivA jAvasaNNivesadAhAivApANakkhaya jaNakkhaya kulakkhayadhaNakkhayavasaNabhUyamaNAriyA ivaa?nnoinnttesmtte| bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! ekoruka dvIpamAM zuM (aniSTa sUcaka) daMDAkAra gRhasamudAya, muzalAkAra graha samudAya, grahonI gatino avAja, grahayuddha, graha saMghATaka-trikoNAkAra graha samudAya, grahapasavagrahavakrI, meghonuM(vAdaLonuM) utpanna thavuM meghonuM vRkSAkAre pariNamavuM, saMdhyA khIlavI, gaMdharvanagara-vAdaLonuM nagarAdinA rUpamAM pariNamavuM, garjanA thavI, vijaLI thavI, ulkApAta, digdAha, koI eka dizAmAM agnijvAlA dekhAvI, nirdhAta-vijaLInA kaDAkA, dhULanI varSA thavI, yUpaka-saMdhyAnI prabhA ane caMdranI prabhAnuM mizraNa thavAthI saMdhyAnI jANa na thavI, yakSAdIpta-AkAzamAM agnisahita pizAcanA rUpanuM dekhAvuM, dhUmikA-dhUmmasa, mahikA-jhAkaLa, raja, AkAzamAM dhULa phelAI javI, caMdragrahaNa, sUryagrahaNa, caMdranI AsapAsa goLAkAra maMDaLa thavuM. sUryanI AsapAsa maMDaLa thavuM, be caMdranuM dekhAvuM, be sUryanuM dekhAvuM, indradhanuSya, udaka matsya-indra dhanuSyano TukaDo, amogha-sUryAsta thayA pachI sUryanA bIMbamAMthI nIkaLatI varasAda sUcaka zyAma Adi varNavALI rekhA, kapisina-AkAzamAM thanArA bhayaMkara zabda, pUrva dizAno vAyu, pazcima dizAno vAyu bhAvatuM zuddhavAyunuM vahevuM, grAmadAha, nagaradAha yAvata sannivezadAha, prANIono nAza, janakSaya, kulakSaya, dhanakSaya Adi duHkhada ane anArya utpAta thAya che? uttara- he gautama ! tevA upadravo tyAM thatA nathI. 57 atthi NaM bhaMte ! egoruya dIve dIve DiMbA i vA DamarA ivA kalahA i vA bolA ivA khArA ivA verAi vA viruddharajjA ivA?No iNaTesamaTe / vavagayaDiMbaDamarakalahabola-khAsveraviruddharajjA NatemaNuyagaNA paNNattA samaNAuso ! bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! ekoka dvIpamAM zuM Diba-bhayajanaka sthiti, Damara-parasparanA upadrava ke bAhya upadrava, kalaha-vAcuddha, duHkhI vyaktinA ArtanAda, khAra-mAtsarya, vaira, virodhI rAjyanA
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3: manuSyAvira | 305 | upadravo vagere hoya che? uttara- he AyuSyamAna zramaNa ! te dvIpamAM Diba, Damara Adi hotA nathI. te manuSyo ni, 'bha2, AS, vAyuddha, mA2, 32 mane vizeSA raayn| 65drapothI 2Dita Doya che. |58 atthiNaM bhaMte ! egoruyadIvedIve mahAjuddhA ivA mahAsaMgAmAi vA mahAsatthapaDaNA ivA mahApurisapaDaNA i vA mahArudhirapaDaNA ivA NAgavANA ivA kheNavANA ivA tAmasavANA ivA?No iNaDhe samaDhevavagayaverANubaMdhANatemaNuyA paNNattA samaNAuso ! bhAvArtha:-prazna- bhagavan ! aura dIpamAMzu mahAyuddha, mahAsaMgrAma, mahAzastrono nipAta, mahApuruSa-cakravartI, baladeva, vAsudeva Adino vadha, mahArudhirapatana-yuddha samayano raktapAta, nAgabANa, AkAzabANa, tAmasa bANa (aMdhArU karI denArA) vagere hoya che? uttara- he AyuSyamAna zramaNa ! te dvIpamAM mahAyuddha vagere thatA nathI, tyAMnA manuSya vairAnubaMdhathI rahita hoya che. 59 atthi NaM bhaMte ! egoruya dIve dIve dubbhUiyA i vA kularogA i vA gAmarogA i vANagararogA ivA maMDalarogA i vA siroveyaNA i vA acchiveyaNAi vA kaNNaveyaNA ivA NakkaveyaNA ivA dataveyaNAivANakhaveyaNA ivA kAsA ivA sAsAivA jarA ivA dAhAivA kacchUivA khasarA ivA kuTThAivA kuDAivA dagoyarA ivA arisA ivA ajIragA ivA bhagaMdalA i vA idaggahA ivA khadaggahA i vA kumAraggahA ivA NAgaggahA ivA jakkhaggahA ivA bhUyaggahAivA uvvegaggahAivA dhaNuggahA ivA e gAhiyA i vA veyAhiyayA i vA teyAhiyA ivA cAutthagahiyA ivA hiyayasUlA ivA matthagasUlA ivA pAsasUlA i vA kucchisUlA i vA joNisUlA ivA gAmamArI ivA jAvasaNNivesamArI ivA pANakkhaya jaavvsnnbhuuymnnaariyaaivaa?nnoinnttesmtte| vavagayarogAyaMkA NatemaNuyagaNA paNNattA samaNAuso ! bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! aura vIpamA zuhurghaTanA, vArasAgata roga, gamavyApI roga, nagaravyApI roga, maMDala-aneka gAmamAM phelAyelA roga, ziravedanA, AMkhavedanA, kAnavedanA, nAkavedanA, hativehana, namana, mAMsI, zvAsa, 412-tAva, hAra, 4kSI, ghAghara, DoTa, hu|-'bhurvaat, 4oha2, marza-42sa, macha, magaMhara, chndrgrh-drvidvaa2|3saavaatrog, hADa, bhAraDa, nAgAha, yakSagraha, bhUtagraha, udvegagraha, dhanurraha, ekAMtara tAva, be divase Avato tAva, traNa divasanA aMtare Avato tAva, cAra divasanA aMtare Avato tAva, hRdayazULa, mastakazULa, pArzvazuLa(pAMsaLIyonuM dada) kukSizULa, yonizULa, gAmamArI yAvatu sanniveza mArI, prANIono nAza yAvatuM duHkharUpa upadravo hoya che? uttara- he AyuSyamAna zramaNa ! te dvIpamAM durghaTanA Adi thatA nathI. te manuSyo roga ane AtaMkothI rahita hoya che. 60 atthiNaMbhaMte ! egoruyadIvedIveaivAsA ivAmaMdavAsA ivAsuvuTThI ivAmaMdavuTThI ivA uddavAhA i vA pavAhA i vA dagubbheyA i vA daguppIlA ivA gAmavAhA i jAva saNNivesavAhAivApaNakkhaya jaavvsnnbhuuymnnaariyaaivaa?nnoinnttesmtte| vavagayadagovaddavA NatemaNuyagaNApaNNattAsamaNAuso!
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 306 ] zrI jIvAjIvAbhigama satra bhAvArtha -prazna-he bhagavan! ekoruka dvIpamAM zuM ativRSTi, alpavRSTi, suvRSTi, maMdavRSTi, udavAhajhaDapathI pANInuM vahevuM, ghoDApUra AvavuM, udakabhedaUMcAIthI paDatA pANIthI khADA paDI javA, pANInuM upara uchaLavuM, gAmane tANI jAya tevo varasAda thAva sannivezane tANI jAya tevo varasAda Adi prANInAzaka thAvat duHkharUpa upadravAdi thAya che? uttara- he AyuSyamAna zramaNa !te dvIpamAM ativRSTi Adi koIpaNa upadravo thatA nathI, te manuSya pANIjanya upadravothI rahita hoya che. 61 atthi NaM bhaMte ! egoruya dIve ayAgarAi vA taMbAgarA i vA sIsAgarA i vA suvaNNAgarAivA rayaNAgarAi vA vairAgarAi vA vasuhArA ivA hiraNNavAsA ivA suvaNNavAsAivA rayaNavAsAivA vairavAsAivA AbharaNavAsA ivA pattavAsAivA puNphavAsAivA phalavAsAivAbIyavAsAivAgadhavAsAivAmallavAsAivAvaNNavAsA ivAcuNNavAsA ivAkhIrakhuTTI ivArayaNavuTThIivA hiraNavuTThIivAsuvaNNavuTThIivAtaheva jAvacuNNavuTThIivAsukAlAivAdukAlAivAsubhikkhAivAdubbhikkhAivAappagghA ivAmahagyAivAkayAivA vikkayAivA,saNNihIivAsaMcayAivANidhiivANihANA ivA,ciraporANAivA pahINasAmiyAivA pahINaseuyAivA pahINagottAgArA ivAjAI imAiMgAmAgaraNagaskheDakabbaGamaDaMbadoNamuha paTTaNAsama saMvAhasaNNivesesusaNNikkhittAI ciTuti? goyamA !nnoinnttesmtte| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! ekoruka dvIpamAM zuM loDhAnI khANa, tAMbAnI khANa, sIsAnI khANa, sonAnI khANa, ratnonI khANa, vaja-hIrAnI khANa, vasudhArA-dhananI vRSTi (dhIme-dhIme varasavuM), sonAnI vRSTi, cAMdInI vRSTi, ratnonI vRSTi, vaja-hIrAnI vRSTi, AbharaNonI vRSTi, patra-puSpa-phala-bIjagaMdha-sugaMdhI padArtha, mALA, gaMdha, varNa, cUrNanI vRSTi, dUdhanI vRSTi, ratnonI varSA(atyadhika pramANamAM varasavuM), hiraNya-suvarNa yAvatu cUrNonI varSo, sukAla, duSkALa, subhikSa, durbhikSa, soMghavArI, moMghavArI, kharIda-vecANa, saMnnidhi-khAdya padArthono saMgraha, saMnicaya-vastu hovA chatAM bhaviSya mATe saMgraha karavo, nidhi-mUlyavAna vastuno saMgraha, nidhAna-mUlyavAna vastune jamInamAM dATavI, prAcIna vastuono saMgraha ke je nidhAnanA mAlika nAza pAmI gayA hoya, nidhAnamAM dhana dATanAra nAza pAmI gayA hoya arthAt dhana dATanAra koI na hoya, mAlika ane tenA sarva vaMzajo paNa nAza pAmI gayA hoya tevA prakAranuM dhana zuM gAma,nagara, Akara, kheTa, karbaTa, maDaba, droNamukha, patana-Azrama, saMvAha ane sanniveza temaja zRMgATaka(trikoNa mAga) traNa, cAra, mArgavALA rastA, catvara, cAramArga jyAM bhegA thatA hoya tevo coka tathA mahAmArgomAM, nagaranI gaTaromAM, zmazAnamAM, pahADanI guphAomAM, UMcA parvatanA upasthAnamAM ane bhavana grahomAM daTAyeluM hoya che? uttara- he gautama! te dvIpamAM lokhaMDanI sonAnI Adi uparokata koIpaNa prakAra khANa Adi ane tevuM dhana hotuM nathI. 62 egoruyadIveNaM bhaMte ! dIve maNuyANaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ? goyamA ! jahaNNeNaM paliovamassa asaMkhejjaibhAga, asaMkhejjai bhAgeNaM UNagaM; ukkoseNaM paliovamassa asNkhejjibhaag| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! ekoruka dvIpanA manuSyonI sthiti keTalI che? uttara- he gautama!
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: manuSyAdhikAra | [ 307 ] teonI jaghanya sthiti palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna palyopamano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa sthiti palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganI hoya che. |63 teNaM maNussA kAlamAse kAlaM kiccA kahiM gacchati kahiM uvavajaMti? goyamA !teNaMmaNuyA chammAsAvasesAuyA mihuNAiMpasarvati, auNAsIiMrAIdiyAI mihuNAIsArakhaMti saMgoviti ya / sArakkhittAsaMgovittAussasittA NissasittA kAsittA chIittA akkiTThA avvahiyA,apariyAviyA suhasuheNa kAlamAsekAlaM kiccA aNNayaresu devaloesudevattAeuvavattArobhavati / devaloyapariggahANatemaNuyagaNApaNNattAsamaNAuso! bhAvArtha -prazna-he bhagavan! te manuSyo mRtyu samaye mRtyu pAmIne kyAM jAya che, kyAM utpanna thAya che? uttara- he gautama! te manuSyo cha mAsanuM AyuSya zeSa rahe tyAre eka yugalikane janma Ape che. ogaNaeMsI(79) rAta divasa sudhI tenuM saMrakSaNa ane saMgopana (sArI rIte saMbhALa) kare che. saMrakSaNa ane saMgopana karIne ucchavAsa-nizvAsa laIne athavA khokhAro khAIne, chIMka khAIne, koIpaNa prakAranA kaSTa vinA koIpaNa prakAranA duHkha vinA, koIpaNa jAtanA paritApa vinA, palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAganuM AyuSya bhogavI mRtyunA samaye sukhapUrvaka mRtyu pAmIne koIpaNa devalokamAM devarUpe utpanna thAya che. A rIte he AyuSyamAn zramaNa ! te manuSyo devalokagAmI ja hoya che. ll1al 64 kahiNaMbhate !dAhiNillANaMAbhAsiyamaNussANaMAbhAsiyadIveNAmaMdIvepaNNatte? goyamA ! jaMbuddIvedIve maMdarassa pavvayassa dAhiNeNaMcullahimavaMtassavAsahara- pavvayassa dAhiNaputthimillAocarimaMtAolavaNasamuddatiNNijoyaNasayAiogAhittAetthaNaMAbhAsiya maNussANa AbhAsiyadIveNAmadIvepaNNatte, sesajahA egoruyaannnnirvsessvv| bhAvArtha - pragna- he bhagavan!dakSiNa dizAmAM AbhASika manuSyono AbhASika nAmano dvIpa kyAM che? uttara- he gautama! jaMbUdvIpanA meruparvatanI dakSiNamAM cullahimavaMta varSadhara parvatanA dakSiNa-pUrva caramAMtathI lavaNasamudramAM traNaso yojana dUra AbhASika manuSyono AbhASika nAmano dvIpa che. zeSa samasta vaktavyatA ekoka dvIpanI jema kahevI. rAma 65 kahiNaMbhaMte ! dAhiNillANaMNaMgoliyamaNussANaMNaMgoliyadIveNAmaMdIvepaNNatte? goyamA ! jaMbuddIve dIve maMdarassa pavvayassa dAhiNeNaM cullahimavaMtassa vAsaharapavvayassa dAhiNapaccasthimillAocarimaMtAolavaNasamudaMtiNi joyaNasayAiMogAhittA etthaNaMdAhiNillANaMNaMgoliya maNussANaM NaMgoliyadIveNAmaMdIve pnnnntte| sesaMjahA egoruya maNussANaM / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! dakSiNadizAmAM nAMgolika manuSyono nAMgolika dvIpa kyAM che? uttarahe gautama ! jaMbudvIpanA meruparvatanI dakSiNamAM sthita culahimavaMta varSadhara parvatanA dakSiNa-pazcima (naiRtyakoNIya)caramAMtathI lavaNasamudramAM traNaso yojana jaIe tyAre tyAM nAMgolika manuSyono nAMgolika dvIpa che. zeSa vaktavyatA ekoruka dvIpanI jema jANavI joIe. phall.
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ | u08 | zrI jIvAjIvAbhigama sUtra 66 kahiM NaM bhaMte ! dAhiNillANaM vesANiyamaNussANaM vesANiya dIve NAmaMdIve paNNatte? goyamA !jaMbuddIvedIvemaMdarassapavvayassadAhiNeNaMculahimavaMtassavAsadhas pavvayassa uttarapaccatthimillAo carimaMtAo lavaNasamuddatiNNi joyaNasayAiogAhittA etthaNaM dAhiNillANaM vesANiya maNussANaM vesANiya NAmaMdIvepaNNatte / sesaMjahA egoruyaann| bhAvArtha :-prazna- bhagavan ! kSiAzAmAM vaiSA manuSyono vaidhA inamana dvIpa yAM cha ? uttara- he gautama! jaMbudvIpanA meruparvatanI dakSiNamAM sthita calahimavaMta varSadhara parvatanA uttara-pazcima (vAyavyakoNIya)caramAMtathI lavaNa samudramAM traNaso yojana jaIe tyAre tyAM vaiSANika manuSyonA vaiSANika nAmano dviIpa che. zeSa vaktavyatA ekoruka dvIpanI jema jANavI joIe. ll 67 kahiNaM bhaMte ! dAhiNillANaMhayakaNNamaNussANaM hayakaNNadIveNAmaMdIvepaNNatte? goyamA ! egoruyadIvassa uttarapurathimillAo carimaMtAo lavaNasamudaM cattAri joyaNasayAI ogAhittA ettha NaMdAhiNillANaM hayakaNNamaNussANaM hayakaNNadIveNAma dIve paNNatte, cattAri joyaNasayAI AyAmavikkhaMbheNa bArasa joyaNasayA paNNaTThI kiMci visesUNA parikkheveNaM / se NaM egAe paumavaraveiyAe avasesaM jahA egoruyANaM / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! kSizima yae manuSyono ui nAmano 5 yA cha ? uttara- he gautama! ekoka dvIpanA uttara-pUrvI(IzAnakoNIya) caramAMtathI lavaNasamudramAM cAraso yojana dUra dakSiNa dizAnA hayakarNa manuSyono hayakarNa nAmano dvIpa che. te cAraso yojana lAMbo-pahoLo che ane 1,25(bAraso pAMsaTha) yojanathI kaMIka adhika tenI paridhi che. te eka paghavaravedikAthI gherAyelo che; vagere zeSa sarva varNana ekoruka dvIpanI jema jANavuM. //pI. 68 kahiNaM bhate !dAhiNillANaMgayakaNNamaNussANaMgayakaNNadIveNAmaMdIvepaNNate? goyamA !AbhAsiyadIvassa dAhiNapurathimillAo carimaMtAo lavaNasamuhaMcattAri joyaNasayAIogAhittA, etthaNaMdAhiNillANaM gayakaNNa maNussANaMgayakaNNadIveNAma dIve paNNatte / sesaM jahA hayakaNNANaM / bhAvArtha:-prazna- bhagavan ! kSiNa dizAma 44 manuSyono 44i ausyAM cha? 612-3 gautama ! AbhASika dvIpanA dakSiNapUrvI(agnikoNIya) caramAMtathI lavaNasamudramAM cAraso yojana dUra gajakarNa manuSyono gajakarNa dvIpa che. zeSa varNana hayakarNa manuSyonI jema jANavuM joIe. jJA |69 gokaNNamaNussANaM bhaMte ! pucchA? goyamA !NaMgoliyadIvassa dAhiNa-paccatthimillAo carimaMtAo lavaNasamuddacattAri joyaNasayAiogAhittA, ettha NaM gokaNNamaNussANaM gokaNNadIveNAmaMdIve paNNatte / sesaM jahA hayakaNNANaM / bhAvArtha:-prazna- bhagavan ! gae manuSyono gopiyAM cha? 612- gautama! nAMgoli dvIpanA dakSiNapazcimanA (naiRtyakoNIya)caramAMtathI lavaNasamudramAM cAraso yojana dUra jaIe tyAM dakSiNa dizAnA gokarNa manuSyono gokarNa dvIpa che, zeSa varNana hayakarNa manuSyonI jema jANavuM. lill
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3: manuSyAvira | 30 |70 sakkulikaNNANaM bhaMte !pucchA? goyamA ! vesANiyadIvassa uttarapaccatthimillAo carimatAolavaNasamudaMcattArijoyaNasayAiogAhittA etthaNaMdAhiNillANaMsakkulikaNNa maNussANaM sakkulikaNNa dIveNAmaMdIve pnnnntte| sesaMjahA hayakaNNANaM / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! zalie manuSyono zadhuli dvIpa yAM cha ? uttara- gautama ! vaiSANika dvIpanA uttarapazcimI(vAyavyakoNIya)caramAMtathI lavaNasamudramAM cAraso yojana dUra zarkAlikarNa manuSyono zakhulikarNa nAmano dvIpa che. zeSa varNana hayakarNa manuSyonI jema jANavuM..TA. |71 AyaMsamuhANaM bhaMte ! pucchA? goyamA ! eeNaM abhilAvaNaM AyaMsamuhAINaM cattAri vidIvANaMlavaNasamudaM paMca paMcajoyaNasayAiogAhittA paMcajoyaNasayAiAyAmavikkhaMbheNaMpaNNarasekAsIe joyaNasae kiMci visesAhie parikkheveNa / evaMcauttha caukke dIvANaM chajoyaNasayAIlavaNasamudaM ogAhittA tAvaieNaMceva AyAmavikkhaMbheNa, aTThArasasattANaue joyaNasae parikkheveNa / paMcama caukkesattajoyaNasayAiM lavaNasamudaM ogAhittA tAvaieNaM ceva AyAmavikkhaMbheNa, bAvIsaM terasuttare joyaNasae parikkheveNaM / chaTTha caukke aTThajoyaNasayAIlavaNasamudaM ogAhittA tAvaie NaMceva AyAmavikkhaMbheNaM, paNavIsaM eguNatIse joyaNasae parikkheveNaM / sattamacaukke Nava joyaNa sayAiM lavaNasamudaM ogAhittA tAvaieNaM ceva AyAmavikkhaMbheNaM, do joyaNasahassAiM aTThapaNayAle joyaNasae parikkheveNaM / evaM jahA egoruyadIvassa jAva (aTThAvIsaime) suddhadaMtadIve devalogapariggahANaMte maNuyagaNA paNNattA smnnaauso| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! AzaMbhu5 manuSyono AzaMbhu5 vA5yAM cha ? uttara- he gautama ! uparokta cAra-cAra dvIponA kathana pramANe Adarzamukha Adi (cAre vidizAnA)cAre ya dvIpa lavaNa samudramAM pAMcaso yojana dUra jaIe tyAM pAMcaso yojanAnA lAMbA-pahoLA ane paridhimAM 1581(paMdaraso ekyAsI) yojanathI kaMIka adhika che. A pramANe A kramathI cAra-cAra dviIpa eka samAna pramANavALA che, avagAhana vikhaMbha ane paridhimAM aMtara samajavuM joIe prathama, bIjA ane trIjA catuSkanuM avagAhana, vikhaMbha ane paridhinuM kathana karavAmAM AvyuM che. A ja rIte cothA catuSkanA cAre dvIpo chaso yojananA AyAma vikhaMbha (laMbAI-pahoLAI)vALA ane 1897(aDhAraso sattANuM) yojanathI kaMIka adhika paridhivALA che. paMcama catuSkanA cAre dvIpo sAtaso yojananA AyAma vikhaMbha- vALA ane bAvIsaso tera(rara13) yojanathI kaMIka adhikanI paridhivALA che. chaTTA catuSkanA cAre dvIpo AThaso yojananI laMbAI-pahoLAIvALA ane pacIsaso ogaNatrIsa(2,pa29) yojanathI kiMIka adhika paridhivALA che. sAtamA catuSkanA cAre dvIpo navaso yojananI laMbAI-pahoLAIvALA ane aThThAvIsaso pistAlIsa(2845) yojanathI kaMIka adhika paridhivALA che.
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ [310 ] zrI jIvAjIvAbhigama satra he AyuSyamAna zramaNa ! A rIte zeSa varNana ekoruka dvIpanI jema karavuM yAvatuM aThThAvIsamAM zaddhadaMta dvIpanA te manuSyo devalokagAmI arthAtu mRtyu pAmIne devalokamAM ja utpanna thAya che. A rIte dakSiNa dizAnA aThThAvIsa aMtarlIponuM kathana pUrNa thayuM. 72 kahiM NaM bhaMte ! uttarillANaM egoruyamaNussANaM egoruyadIveNAmaMdIve paNNatte? goyamA ! jaMbuddIve dIve maMdarassa pavvayassa uttareNaM siharissa vAsaharapavvayassa uttarapurathimillAo carimaMtAo lavaNasamudaM tiNNi joyaNasayAI ogAhittA ettha NaM uttarillANaM egoruya maNussANaM egoruya NAmaMdIve paNNatte / evaM jahA dAhiNillANaM tahA uttarillANa vi satta caukkANaM dIvANaM so ceva gamo bhANiyavvo / NavaraMsiharissa vAsaharapavvayassa vidisAsu; evaM jAva uttarille aTThAvIsaime suddhadaMtadIve devaloga pariggahANaM te maNayugaNA paNNattA samaNAuso / setaM aNtrdiivgaa| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! uttara dizAnA ekoruka manuSyono ekoruka nAmano dvIpa kyAM che? uttara-he gautama! jaMbudvIpanA meruparvatanI uttaramAM zikharI varSadhara parvatanA uttarapUrvI caramAMthI lavaNa samudramAM traNaso yojana dUra jaIe tyAM utara dizAnA ekoruka manuSyono ekoka nAmano dvIpa che. ityAdi dakSiNa dizAnI jema uttara dizAnA sAta catuSka eTale (744 = 28) aThThAvIse ya aMtaponuM sarva varNana jANavuM joIe. taphAvata e che ke uttara dizAnA te sarve ya dvIpo zikharI varSadhara parvatanI vidizAomAM sthita che, e pramANe kahevuM joIe. A rIte yAvata aThThAvIsamA dvIpanA te sarva manuSyo devalokagAmI arthAt mRtyupAmIne te sarva yugaliko(bhavanapati ane vyaMtara) deva gatimAM ja jAya che. A chappana aMtaradvIponA manuSyonuM varNana pUrNa thayuM. vivecana : lavaNa samudramAM padaaMtaradvIpanA - 60 = je ravata = = saPS.' sthAna k o para je bU //// 0 TI pa - ja - 400001 / = > bharata kSetra
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti--3 : manuSyAdhikAra prastuta sUtromAM chappana aMtaradvIpanA manuSyonuM vistRta varNana che. aMtaradvIpaH--AvaLasamudra madhye antare antare dIpA antadIpA / lavaNa samudranI aMdara amuka-amuka aMtarathI je dvIpa che, tene aMtaradvIpa kahe che. aMtaradIpa sthAna :- bharata kSetranI maryAdA karanAra culla himavaMta varSaghara parvatanA pUrva caramAMtathI IzAnakoNamAM jaMbuDhIpanI jagatIthI 300 yojana dUra lavaNa samudramAM prathama ekoruka dvIpa che. te dvIpanA IzAnakoNamAM 400 yojana ane jagatIthI paNa 400 yojana dUra lavaNa samudramAM bIjo dIpa che. A rIte kramazaH sAta dvIpa che, te dvIponI vacce samudrIya jala che. temAM prathama kIpa jagatIthI 300 yojana dUra che. tenI aMtaratIpa pramANAdi : laMbAI, pahoLAI 30 yojana ane paridhi sAdhika 949 yojana che. ekoka dvIpathI IzAna koNamAM 400 yojananA AMtare ane jagatIthI paNa 400 yojana dUra hayakarNa nAmano bIjo dvIpa che. tenI laMbAI, pahoLAI 400 yojana ane tenI paridhi sAdhika 1,205 yojananI che. A rIte pUrva-pUrvanA TIpathI IzAna koNamAM ane jagatIthI paNa kramazaH 500,600, 700,800ane 900 yojana dUra kramazaH Adarzamukha, azramukha, akarNa, ulkAmukha, dhanana nAmanA TIpo che. te dareka TIpanI laMbAIpahoLAI tenA hemavaya kSetra tamavaMta paryaMta jIvA jIvA bharata kSetra #_59PS 8 0 yo. 6-30 vA 8 (300 ryA. 30. 400 yo. 400 yo. -800o.- + 700 co.+ 4500 thI.ka 500 yo. A pa00 yo. 900 yo,---- I a 500 ryA. dho. huM yo. 700 mo. 11 00 dho. 0 yo. huM gayo. F File sa mu
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ 31ra | zrI jIvAjIvAbhigama sUtra 2 . A avagAhana kSetra pramANa arthAt kramazaH 500, 600, 700, 800 ane 900 yojana che. tenI paridhi sAdhika traNa guNI che ane pUrvanA dvIpanI paridhi karatAM pachInA dvIpanI paridhi 31 yojana adhika thAya che. A rIte IzAna koNamAM sAta dvIpa che. te ja rIte agnikoNamAM paNa AbhAsika, gajakarNa, meMDha mukha, hastimukha, siMhakarNa, meghamukha ane laSTadaMta nAmanA sAta dvIpa che. cUllahimavaMta parvatanA pazcima caramAMtathI naiRtya ane vAyavyakoNamAM paNa pUrvavat sAta sAta dvIpa che. temAM naiRtyakoNamAM (1) vaiSANika (2) gokarNa (3) ayomukha (4) siMhamukha (5) akarNa (6) vidhummukha ane (7)gUDhadaMta nAmanA dvIpa che. vAyavyakoNamAM (1) nAMgolika (2) zarkAlikarNa (3) gomukha (4) vyAdhramukha (5) karNaprAvaraNa (6) vidhutadaMta ane (7) zuddhadaMta nAmanA sAta dvIpa che. pratyeka dvIpanI laMbAI, pahoLAI, paridhi vagere IzAnakoNanA sAta dvIpanI jema jANavI. cUlahimavata parvata 105ra yojana ane 12 kaLA pramANa pahoLo che. tenIhemavaya kSetra taraphanI moTI jIvA(zara) uttaramAM che. te uttarI moTI jIvAthI lavaNasamudramAM IzAna koNanA ekoka vagere ane vAyavyakoNanA nAMgolika vagere sAta-sAta aMtarlIpa che. culahimavaMta parvatanI bharatakSetra taraphanI dakSiNanI nAnI jIvAthI lavaNasamudramAM agnikoNanA AbhASika vagere ane naiRtyakoNanA vaiSANika vagere sAta-sAta aMtaradvIpa che. A rIte calahimavaMta parvatanA baMne caramAMtathI cAre vidizAmAM 28 aMtarlIpa che. te ja rIte meruparvatanI uttaradizAmAM zikharI parvatanA pUrva ane pazcima caramAMtathI cAre vidizAmAM pUrvavat 28 aMtara dvIpa che, tethI 28+28 = 56 aMtaradvIpa thAya che. pratyeka dvIpanI cAre bAju eka pAvaravedikA ane vanakhaMDa che. vanakhaMDamAM aneka deva,devIo Ave che, vizrAma kare che ane AnaMdano anubhava kare che ane dviIpanI aMdara yugalika manuSyo rahe che. - gucidAvatarU vAsadarapablayasa kAraputyika parimANo... culla himavaMta varSadhara parvatanA uttarapUrva caramAMtathI lavaNa samudramAM 300 yojana dUra prathama dvIpa che. vyAkhyA graMthomAM aMtaradvIpanuM sthAna lavaNa samudramAM gayelI cula himavaMta parvatanI dADhA upara che, te prakAranuM kathana che. te kathanAnusAra cullahimavaMta parvatanA pUrva ane pazcima caramAMtathI be-be dADhAo nIkaLIne lavaNasamudramAM gaI che ane te dADhAo upara 300,400,500 yAvat 900 yojana jatAM kramazaH sAta dvIpa Ave che, paraMtu mULapAThamAM dADhAono koI ullekha jaNAto nathI. 3ttarapusthima varitAno...... uttarapUrva caramAMta...sUtrakAra dvArA prayukta caramAMta zabdathI ja dADhAono niSedha thaI jAya che. culla himavaMta varSadhara parvatanI dADhAo hoya ane te lavaNa samudramAM gaI hoya to sUtrakAra parikanA zabdano prayoga kare nahIM. temaja zrI jaMbUdvIpa prajJapti sUtramAM culla himavaMta varSadhara parvatanI laMbAI, pahoLAI, jIvA, kSetraphaLa AdinA pramANanuM vistRta varNana che. dADhA culla himavaMta parvatanA ja vibhAga hoya to tenA kSetraphaLa AdimAMdADhAnA pramANanI gaNanA thavI joIe, paraMtu zrIjaMbudvIpa prajJapti sUtramAM paNa dADhA viSayaka koI ja ullekha nathI. tethI spaSTa thAya che ke culla himavaMta ke zikharI parvatanI koI dADhAo lavaNa samudramAM gaI nathI. te baMne parvatanA pUrva-pazcima caramAMtathI cAre vidizAomAM sAta-sAta dvIpanI eka-eka paMkitao goThavAyelI che. te sAte dIpa kramazaH 300,400 yAvat 900 yojanAnA aMtare samudrI jalamAM ja AvelA che ane jagatIthI paNa teTalA ja dUra che. te dvIpanI paMktio dADhAnA AkAra jevI pratIta thAya che.
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti--3 : manuSyAdhikAra ittarapurasthimALo...-sUtra 6, 84, 5, 66 vageremAM be-be dizAonA saMyukta nAmano prayoga che. jema ke uttara-pUrva vagere. A saMyukta zabdaprayoga be dizAnI vaccenI vidizAnA sUcaka che. te saMyukta nAmaprayoganA artha A pramANe che- (1) uttarapUrva- uttara dizA ane pUrva dizAnI vaccenI vidizA eTale izAnakoNa (2) pUrva dakSiNa-pUrva dizA ane dakSiNa dizAnI vaccenI vidizA eTale agnikoNa (3) dakSiNa pazcima- dakSiNa dizA ane pazcima dizAnA vaccenI vidizA eTale naiRtyakoNa (4) pazcimottara- pazcima dizA ane uttara dizAnI vaccenI vidizA eTale vAyavyakoNa. = pUrvAdi dizA H-- je dizAmAM sUryodaya thAya te pUrva dizA ane je dizAmAM sUryAsta thAya te pazcima dizA che. pUrva dizAnI sanmukha UbhA rahetAM, jamaNI bAjunI dizA te dakSiNa dizA ane DAbI bAju uttara dizA hoya che. A rIte nirNaya thatI dizAne AgamamAM tApa dizA kahe che. kSetra dizA :- meru parvata uttara dizAmAM che temaja rAtrie je dizAmAM dhruva tAro dekhAya te uttara dizA che. tenI sAmenI dizA dakSiNa dizA che. uttara dizA sanmukha UbhA rahetAM jamaNI bAju pUrva dizA ane DAbI bAju pazcima dizA hoya che. A dRSTie nirNita thatI cAre dizAone AgamamAM kSetra dizA kahe che, kSetra dizA nizcita--sthAyI che. tApa dizA paNa nizcita che, paraMtu sUryanA maMDala badalAtA hovAthI pUrvadizAmAM sUryodaya ane pazcima dizAmAM sUryAsta nizcita eka sthAne thato nathI, kiMcit sthAna parivartana thAya che. 56 aMtaradIpo !- parvatanA IzAna Agneya naiRtya vAyavya dvIpanI dvIpanI caramAMtathI dizAnA dizAnA dizAnA dizAnA laMbAI paridhi aMtardIpa dIpanuM rIpa rIpanuM dIpanuM pahoLAI krama nAma nAma nAma nAma 1 2 3 5 7 ekoruka hayakarNa Adarzamukha azvamukha azvakarNa ulkAmukha thanadaMta | gajakarNa AbhAsika | nAMgolika | vaiSANika | 300 yo. gokarNa zakhkhulikarNa 400 yo. ayomukha | gomukha siMhamukha | vyAghramukha mukha hastimukha siMhakarNa akarNa karNaprAvaraNa | 700 yo vinmukha meghamukha laSTadaMta na vizvana zuddhadaMta 949 yo 1265 yo 500 yo. | 1581 yo 600 yo | 1897 yo 2213 yo. 800 yo 2529 yo 900yo. | 2845 yo sAtamA dvIpanI laMbAI-pahoLAI-- 313 parvata caramAMtathI sAtamA dvIpano caramAMta- parvatanA caramAMtathI nahIMpavuM aMtara 300 yo 1000 yo 1900 yo 3000 yo 4300 yo 5800o 7500 yo + 900yo 8400yo pUrvanA dvIpathI ane jIpanI jagatIthI aMtara 300 yo 400 yo 500yo. 600 yo 700yo 800 yo 900o aMtaradvIpanI bhUmi :- tyAMno bhUmibhAga ekadama samatala che. sUtrakAre vividha upamAo dvArA tenI samatalatAne pradarzita karI che. Anina pure k yA :- AliMga eTale muraja, mRdaMga, Dhola vagere vAdyavizeSa ane puSkarano artha
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra che cAmaDAnuM puTaka, jema muraja ane mRdaMgano carma maDhelo bhAga ekadama samatala hoya che. tevI rIte ekorukaddIpano bhUmibhAga ekadama samatala ane ramaNIya che yAvat zabdathI anya upamAonuM grahaNa thAya che-- 14 jema pANIthI chalochala bharelA taLAvanuM pANI, hatheLInuM taLIyuM, caMdramaMDaLa, darpaNatala samatala hoya che, tema A bhUmibhAga samatala hoya che. gheTA, baLada, bhUMDa, siMha, vAgha, varU ane cittAnA cAmaDAne ojAra dvArA kheMcIne(atyaMta) ghaNuM ja samatala banAvavAmAM Ave che. te ja rIte tyAMno bhUmino bhAga ghaNo ja samatala ane ramaNIya che. te bhUmi svastika, vardhamAna, matsyAMDa, makarAMDa, puSpAvalI padmapatra, sAgarataraMga, vAsaMtIlatA, padmalatA vagere vividha prakAranA mAMgalika citro tathA suMdara dazyo, vividha prakAranA pAMca varNovALA tRNo ane maNiothI zobhAyamAna hoya che. te bhUmibhAga komaLa sparzavALo che. mulAyama cAmaDuM, rU, bUra, mAkhaNa ane tUlanA sparzanI jema komaLa hoya che. te bhUmi bhAga ratnamaya, svaccha, cIkaNo, dRSTa, bhRSTa (ghaselo mAMjelo), raja rahita, nirmaLa niSpaka, kAMkarAthI rahita, prasannatAjanaka, darzanIya, abhirUpa ane pratirUpa hoya che. vividha prakAranA vano, latAo, puSpo, phaLothI te bhUmi atyaMta darzanIya ane hariyALI lAge che. = daza prakAranA vRkSo :- te dvIpanA manuSyono saMpUrNa jIvananirvAha vRkSa AdhArita hoya che. te dvIpomAM viziSTa prakAranA 10 jAtinA vRkSo hoya che. temAMthI keTalAka vRkSonA phaLAdi khAdha padArtha rUpe pariNata thaI jAya che. keTalAka vRkSonA patrAdi vastra rUpe upayogamAM Ave che. keTalAka vRkSo sUrya sama prakAza Ape che. A rIte te vRkSonI vividha prakAranI pariNationI apekSAe tenA 10 vibhAga karyA che. (1) mataMgA :- matta eTale mAdaka rasa. je vRkSanA aMga-avayavo mAdaka rasanI jema pramodabhAva janaka, AnaMdadAyaka peya vastuo pradAna kare che, te vRkSone mataMgA kahe che. A vRkSanA phUlo paripakava thAya tyAre temAMthI rasa pravAhita thAya che. tenuM rasapAna karIne yugaliko AnaMdita bane che. sUtramAM te vRkSanA rasanI madhuratA Adine spaSTa karavA aneka upamAo ApI che. te upamita pratyeka padArthathI matA~ga jAtinA vRkSano rasa anaMtaguNo adhika madhura, balavIryanI vRddhi karanAra che ane rasapAna karanArane AnaMda pradAna kare che. -- (2) bhRtAMgA :- bhAjana-pAtra ApanArA vRkSo. sUtramAM vividha prakAranA pAtronA nAma ane tenI suMdaratAne varNavI che. A vRkSonA patro Adi vividha prakAranA bhAjana vAsaNanA AkAre svAbhAvika rIte pariNata thaI jAya che. te vRkSonA patrono vAsaNa tarIke upayoga thaI zake tevA hoya che. (3) truTitAMgA :- - aneka prakAranA vAjiMtro ApanArA vRkSo. A vRkSonA patro puSpo Adine toDatA temAMthI vividha prakAranA sumadhura vAjiMtronA dhvani nIkaLe che. tata-vINA Adi tAravALA vAjiMtro, vitataDhola vagere, ghana--kAMsya, tAla, maMjIrA vagere ane zudhira-vAMsaLI vagere polANavALA vAjiMtro, A cAre prakAranA vAjiMtronA dhvani te vRkSomAMthI svAbhAvika nIkaLe che ane te dhvani karNapriya ane manohara hoya che, (4) dIpazikhA :- udyota ApanArA vRkSo. te vRkSo svAbhAvika rIte udyota-prakAzayukta hoya che. te saMdhyA samaye pragaTAvelA dIpaka jevo prakAza Ape che. (5) jyotizikhAH-- jyoti-jyotiSI devonA vimAna jevo prakAza ApanArA vRkSo. te vRkSo svAbhAvika rIte caMdra, sUryanI samAna prakAzita hoya che. dIpazikhA vRkSathI jyotizikhA vRkSano prakAza aneka guNo adhika hoya che.
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti--3 : manuSyAdhikAra (6) citrAMgA :- mALAo ApanArA vRkSo. te vRkSonI zAkhAo, patro, puSpo Adi cAre prakAranI mALAo rUpe svAbhAvika rIte ja pariNata thaI jAya che. 15 1. prathama- dorA Adi dvArA gUMthIne taiyAra thatI mALA athavA cAturyapUrvaka puSpone paraspara gUMthIne banAvAtI mALA 2. veSTita- eka mALAnI upara bIjI mALA vIMTIne taiyAra karelI mALA, 3. pUrima- puSpone dorAmAM parovIne taiyAra thatI mALA athavA koI puSponA ja vizeSa prakAranA chidramAM anya puSpane parovIne taiyAra thatI mALA 4. saMghAtima- aneka prakAranA puSpasamUhane bhegA karIne taiyAra karelI mALA. te vRkSonA patra, puSpa Adi vibhAgo A cAre prakAranI mALA rUpe pariNata thAya che. = (7) citrarasA :- vividha prakAranA kalyANakArI bhojana ApanArA vRkSo. te vRkSonA phaLo svAdiSTa bhojana rUpe pariNata thAya che. sUtramAM te bhojananI svAdiSTatAne cakravartInA bhojana sAthe sarakhAvI che. cakravartIno dUdhapAka kalyANabhojana tarIke prasiddha che. kalyANabhojana :- (1) vyAkhyAmAM teno artha A pramANe karyo che- puMDra jAtinI zeraDIno AhAra karanArI eka lAkha gAyonuM dUdha 50,000 gAyone pIvaDAvavAmAM Ave, te 50,000 gAyonuM 25,000 gAyone A rIte karatA kramazaH eka gAyane pIvaDAvelA dUdhano dUdhapAka banAve. te dUdhamAM kalama jAtinA uttama cokhA ane sAkara, mevA, masAlA Adi nAMkhIne pUrNapaNe ukALIne banAvelo dUdhapAka atyaMta svAdiSTa bane che, tene kalyANabhojana kahe che. te bhojana cakravartI ja pacAvI zake che. citrarasa kepavRkSa tenAthI adhika managamatA svAdiSTa bhojana rUpe pariNata thAya che.(2) eka lAkha survaNa mudrAnA mUlye taiyAra thanAra cakravartInA eka samayanA bhojana vizeSane kalyANojana karyuM che. = (8) mathaMgA :- AbhUSaNa ApanArA vRkSo. te vRkSonA patra,puSpa vagere atyaMta sohAmaNA hoya che. te manuSyonI AbhUSaNonI icchApUrti kare che, (9) gehAkArA :- gRha-nivAsasthAna ApanArA vRkSo. te vRkSo atyaMta saghana hoya che. manuSyo teno AzrayasthAna rUpe upayoga kare che. (10) anagnA :- vastra ApanArA vRkSo. te vRkSonA patro, chAla Adi atyaMta bArIka, mulAyama, aneka prakAranA raMga ane citrothI citrita hoya che. manuSyo teno vastrarUpe upayoga kare che. anagna vRkSo vastravidhithI yukta hoya che. A rIte daza prakAranA vRkSo manuSyonI jIvana jarUriyAta pUrI kare che. te vRkSo vanaspatikAyamaya che. tenuM svAbhAvika pariNamana ja te te prakAre thAya che. temAM koI deva prabhAva nathI. yugalikonI saMkhyAthI vRkSonI saMkhyA adhika hoya che. A vRkSo pAse koIpaNa vastunI yAcanA karavAnI nathI, paraMtu te te vRkSothI prApta thatAM padArthothI manuSyonI icchApUrti thaI jAya che. TIkAgraMtho tathA anya graMthomAM tathA pracalita bhASAmAM paNa tene kalpavRkSa kahe che. AgamakAre mAtra--duma-vRkSa zabdano ja prayoga karyo che. - aMtaradvIpanA strI-puruSo :- aMtaradIpanA strI ane puruSo sarvAMga suMdara hoya che. puNya yoge teo manohara ane kamanIya kAyAnA dhAraka hoya che. te mAnava rUpe rahelA deva ke apsarA samAna pratIta thAya che. strI ane puruSonA vividha aMgopAMganuM vistRta varNana sUtramAM che. tyAM manuSyonI avagAhanA 800 dhanuSyanI hoya che. yugalika strIonI avagAhanA puruSa
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra karatAM kaMIka ochI eTale dezona 800 naSanI hoya che. tyAM manuSyone vajaRSabhanArAca saMghayaNa ane samacaturasra saMsthAna tathA palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganuM AyuSya hoya che. kSetra svabhAvathI tyAM strI-puruSo yugalika- rUpe ja janme che. kayAre ya be puruSa ke be strI janma dhAraNa karatA nathI. sAthe janmelA te baMne bhAI-bahena- rUpe vicaraNa kare che ane kAla paripakva thatAM pati-patnI rUpe vicaraNa kare che. te potAnA jIvanakAla daramyAna AyuSyanA cha mAsa zeSa rahe tyAre eka yugalane janma Ape che. tenI pratipAlanA 79 divasa kare che. eka yugala be thI vadhu saMtAnane janma ApatA nathI. tethI tyAM manuSyonI saMkhyAmAM vadha-ghaTa thatI nathI; sadAkAla eka ja nizcita saMkhyA yugalikonI rahe che. 316 aMtaradvIpanA manuSyono AhAra :- te manuSyone ekAMtara- eka divasa choDIne bIjA divase AhAranI icchA thAya che. jyAre AhA2nI icchA thAya tyAre vRkSanA puSpo ane phaLono AhAra karIne te tRpta thAya che. te phaLo atyaMta mIThA, madhurA, supAcya, bala-vIrya vardhaka ane svAdiSTa hoya che. te phaLo atyaMta sAtvika ane zakti saMpanna hovAthI manuSyone vAraMvAra AhAranI icchA thatI nathI. aMtaradvIpanA manuSyono jIvana-vyavahAra:-aMtaradvIpomAM gAma, nagara, makAna, dukAna, vyApAra, vANijya, kraya-vikraya Adi kAMI ja nathI. tyAMnA atyaMta saghana vRkSo ja AvAsa rUpe pariNata thaI jAya che. vRkSo dvArA ja jIvana-jarUriyAtanI pUrti thAya che, tethI asi, masi ane kRSi Adi anya koIpaNa pravRttio tyAM hotI nathI. tyAM sonu,cAMdI Adi bahumUlya padArtho hoya che paraMtu yugalika manuSyone tenuM mamatva ke saMgrahavRtti nathI, mAtA,pitA, bhAI-bena Adi saMbaMdhomAM paNa teo tIvra anurAgI nathI. AvazyakatA pUrtinA sAdhano sahaja upalabdha hovAthI koIpaNa prakAranA saMgharSa, verajhera, kleza, zatrutA Adi bhAvone koI sthAna nathI. teo sahaja rIte alpakaSAyI, bhadra ane vinIta hoya che. te manuSyo pAdavihArI hoya che. tyAM ghoDA, baLada Adi pazuo hoya paraMtu te manuSyonA upayogamAM AvatA nathI. siMha, vAgha, cittA vagere jaMgalI pazuo paNa tyAMnA kSetra prabhAve bhadraprakRttinA hoya che. teo manuSyone bAdhaka banatA nathI. tyAM jalacara, sthalacara, uraparisarpa, bhujaparisarpa ane khecara A pAMce prakAranA tiryaMca paMcendriyo hoya che, temAMthI sthalacara ane khecara be prakAranA tiryaMca paMcendriyo yugalika hoya che, tyAM mAkhI, macchara, DAMsa vagere kSudra jaMtuo hotA nathI, yugalika kSetra tevA trAsajanaka jIvothI rahita hoya che. tyAM koIpaNa prakAranI durghaTanA thatI nathI. manuSyone Adhi, vyAdhi ke upAdhinuM duHkha hotuM nathI. te kSetromAM yugaliko sarva prakAranA zArIrika, mAnasika, sAMyogika sukhano anubhava karatA jIvana pUrNa kare che. yugalikomAM anuzAsana :- yugalikomAM rAjA, pradhAna, maMtrI, zeTha, nokara, senApati Adi nAnA-moTA koI paNa prakAranA pada hotA nathI. tyAM svAmI-sevaka jevA bheda nathI. pratyeka yugaliko svecchApUrvaka svataMtratAthI vicaraNa kare che, tyAM koI paNa prakAranuM anuzAsana hotuM nathI. yugalika kSetramAM utsavo :- te kSetra svAbhAvika rIte ja AnaMdadAyaka, ramaNIya ane manohara hoya che. yugaliko haMmezAM potAnI icchA pramANe AnaMda-pramoda kare che, tethI teone utsavono mahimA raheto nathI. A rIte yugalika kSetramAM lagna Adi koI paNa prakAranA utsavo ke khela, tamAzA Adi thatA nathI. aMtaradvIpanA manuSyono AyuSyabaMdha, mRtyu tathA gati :- te manuSyo AyuSyanA cha mAsa zeSa rahe tyAre parabhavanuM AyuSya bAMdhe che. te potAnuM paripUrNa AyuSya bhogave che. teonuM akAla mRtyu thatuM nathI. AyuSya pUrNa thAya tyAre koIpaNa jAtanA kaSTa vinA mAtra chIMka, bagAsuM ke udharasanA nimitte ja pati-patnI
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3H manuSyAdhikArI [ 317 ] baMnenuM eka sAthe mRtyu thaI jAya che. strI-puruSane paraspara viyoganuM duHkha hotuM nathI. prakRtinI bhadratAnA kAraNe mRtyu pAmIne te avazya devalokamAM jAya che. yugalika bhavamAM jeTalI sthiti hoya teTalI ja sthiti athavA tenAthI alpasthitivALA devalokamAM teo utpanna thAya che. te potAnA AyuSyathI adhika sthiti pAmI zakatA nathI. jema ke- aMtaradvIpanA manuSyonI sthiti palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganI che. te yugaliko teTalI sthitivALA devalokamAM ja utpanna thAya che. palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganI sthiti bhavanapati ane vyaMtara devomAM ja hoya che. tethI aMtaratIpanA yugaliko bhavanapati ane vyaMtaradevomAM utpanna thAya che, jyotiSI ke vaimAnika devomAM utpanna thatA nathI. akarmabhUminA manuSya:|73 se kiMtaMbhate ! akammabhUmigamagussA? goyamA ! akammabhUmigamaNussA tIsavihA paNNattA,taMjahA-paMcahiM hemavaehiM, evaM jahA paNNavaNApade jAvapacahiM uttarakuruhiM / se takmmbhuumgaa| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! akarmabhUminA manuSyonA keTalA prakAra che? uttara- he gautama ! akarmabhUminA manuSyonA trIsa prakAra che. jema ke- pAMca hemavaya kSetranA, pAMca haraNyavaya kSetranA, pAMca harivarSa kSetranA, pAMca ramyapha varSa kSetranA, pAMca devakuru kSetranA ane pAMca uttarakurukSetranA manuSyo. A pramANe prajJApanA sUtra anusAra jANavuM joIe. A trIsa prakAranI akarmabhUminA manuSyonuM kathana thayuM. vivecana : prastuta sUtramAM akarmabhUminA manuSyonuM atidezAtmaka nirUpaNa che. akarmabhUmi - je kSetramAM asi-zastravidyA, masi- lekhana vidyA, kRSi- khetIvADI Adi traNe prakAranA karma na hoya, daza prakAranA vRkSothI ja manuSyono jIvana vyavahAra cAlato hoya, tene akarmabhUmi kahe che. akarmabhUminI saMkhyA ane sthAna :- akarmabhUmi 30 che. pAMca hemavaya kSetra, pAMca haraNyavaya kSetra, pAMca harivarSa kSetra, pAMca ramyaka varSa kSetra, pAMca devakurukSetra, pAMca uttarakurukSetra. temAMthI eka-eka hemavayAdi kSetra jaMbadvIpamAM, be-be hemavayAdi kSetro dhAtakIkhaMDa nAmanA dvIpamAM ane be-be hemavayAdi kSetro puSkarAddha dvIpamAM hoya che. da+1+1=30 kSetra thAya che. tenuM vistRta varNana zrI jaMbudvIpa prajJapti sUtrAnusAra jANavuM. akarmabhUmimAM janmelA manuSyo akarmabhUmija manuSyo kahevAya che. akarmabhUminA manuSyonAM avagAhanA, AyuSyAdi :- devakuru, uttarakuru kSetramAM bharatakSetranA suSama-suSamA kAla arthAt prathama ArA jevA bhAvo pravarte che, tethI tyAM traNa gAunI avagAhanA ane traNa palyopamanuM AyuSya hoya che. tyAMnA manuSyone traNa divase AhAranI icchA utpanna thAya che. harivarSaramyaphavarSa kSetramAM bIjA ArA jevA bhAvo pravarte che. tyAM be gAunI avagAhanA ane be palyopamanuM AyuSya hoya che. te manuSyone be divase AhAranI icchA thAya che. hemavaya, haraNyavaya kSetramAM trIjA ArA jevA bhAvo pravarte che. tyAM eka gAunI avagAhanA ane eka palyopamanuM AyuSya hoya che. te manuSyone
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 318 | zrI jIvAjIvAbhigama sUtra eka divasanA aMtare AhAranI icchA thAya che. te jIvonA saMghayaNa saMsthAna Adi sarva aMtaradvIpanA manuSyonI samAna jANavA te manuSyo yugalika ja hoya che, tethI tenA jIvana vyavahAranuM saMpUrNa varNana aMtaradvIpanA manuSyonI jema jANavuM. akarmabhUminA yugaliko mRtyu pAmIne bhavanapati, vyaMtara, jyotiSI ane pahelA-bIjA devaloka sudhInA koI paNa jAtinA deva-devI rUpe janma dhAraNa kare che. karmabhUminA manuSyo - |74 se kiM taM kammabhUmagA? kammabhUmagA paNNarasavihA paNNattA,taM jahA-paMcahiM bharahehiM, paMcahiM eravaehi,paMcahiM mahAvidehehiM / tesamAsao duvihA paNNattA,taMjahAAriyA, milecchA / evaM jahA paNNavaNApade jAvasetaM AriyA / setNgbbhvkktiyaa| setaM mnnussaa| bhAvArtha-prazna-he bhagavan! karmabhUminA manuSyonA keTalA prakAra che? uttara-he gautama! karmabhUminA manuSyonA paMdara prakAra che- pAMca bharata, pAMca airAvata ane pAMca mahAvidehanA manuSyo. tenA saMkSepathI be prakAra che- Arya ane sveccha. A rIte sarva varNana prajJApanA sUtra anusAra jANavuM joIe yAvatu A AryonuM kathana thayuM, A garbhaja manuSyonuM kathana thayuM ane A manuSyonuM kathana paNa saMpUrNa thayuM. vivecanaH prastuta sUtramAM karmabhUminA manuSyonuM atidezAtmaka nirUpaNa che. karmabhUmi - je kSetramAM asi, masi ane kRSi, A traNa prakAranA karmathI jIvana vyavahAra thAya tene karmabhUmi kahe che. tyAM janmelA manuSyone karmabhUmija manuSyo kahe che. karmabhUminI saMkhyA ane sthAna - karmabhUminA 15 kSetra che. pAMca bharatakSetra, pAMca airAvatakSetra ane pAMca mahAvidehakSetra. temAMthI eka-eka bharatAdi kSetro jaMbudvIpamAM, be-be bharatAdi kSetro dhAtakIkhaMDa dvIpamAM ane be-be bharatAdi kSetro puSkarAddha dvIpamAM hoya che. 3+4=15 karmabhUminA kSetro che. karmabhUminA manuSyonA avagAhanA AyuSyAdi - pAMca bharata ane pAMca airAvatakSetramAM utsarpiNI ane avasarpiNIkAla varte che. temAM cha ArAnuM parivartana thayA ja kare che, tethI te-te kAlAnusAra tyAMnA manuSyonI avagAhanA, AyuSya, saMghayaNa, saMsthAna Adi sarva bhAvo parivartana pAmatA rahe che. - pAMca mahAvidehakSetramAM avasthita kAla che. tyAM manuSyonI avagAhanA jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI ane utkRSTa 500 dhanuSyanI che. te manuSyonuM AyuSya jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa kroDapUrva varSanuM hoya che. te manuSyone cha saMghayaNa ane cha saMsthAna hoya che. karmabhUminA manuSyonA be prakAra che- Arya ane sveccha. je manuSyone heya, upAdeyano viveka hoya tene Arya ane jene A prakArano viveka na hoya tene anArya athavA sleccha kahe che. tenuM vistRta varNana zrI prajJApanA sUtronusAra jANavuM. II manuSyAdhikAra saMpUrNa II
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti--3 : devAdhikAra pratipatti - 3 devAdhikAra 19 saMkSipta sAra A prakaraNamAM zrI prajJApanA sUtranA atidezapUrvaka devonA bheda-prabheda ane bhavanapati, vyaMtara ane jyotiSI devonA sthAna, temanI pariSadanA nAma, deva-devIonI saMkhyA sthiti vagere viSayonuM kathana che. devonA bheda- devonI mukhya cAra jAti che- bhavanapati, vyaMtara, jyotiSI ane vaimAnika. tenA bheda-prabheda prathama pratipati anusAra jALavA. bhavanapati- bhavanapati devonAM sthAna adholokamAM che. ratnaprabhA pRthvInA madhyanA 1,78,000 yojana kSetramAM 13 pAghaDA ane 12 AMtarA che. bAra AMtarAmAMthI uparanA be AMtarA choDIne pachInA daza AMtarAmAM kramazaH daza prakAranA bhavanapatidevonA sthAna che. do prakAranA bhavanapati devomAM dakSiNadizAmAM rahetA devo dakSiNa dizAnA ane uttaradizAmAM rahetA devo uttaradizAnA kahevAya che. baMne dizAnA indro ane tenA parivAra Adi bhinna-bhinna che. A rIte daza bhavanapati devonA vIsa indro che ane kula 7,72,00,000(sAta karoDa botera lAkha) bhavano che. bhavanapati devonA sarve indronI AtyaMtara, madhyama ane bANa, traNa prakAranI pariSada hoya che. tenA nAma kramazaH samitA, caMDA ane jAtA che. temAM AtyaMtara pariSadathI kramazaH madhyama ane bAhya pariSadamAM devonI saMkhyA adhika hoya che ane devIonI saMkhyA ane sthiti alpa hoya che. te devo potAnA parivAra sahita sukhopabhoga karatAM rahe che. vyaMtara- vyaMtara devonA sthAna tirachA lokamAM che. ratnaprabhA pRthvInA uparanA eka hajAra yojanamAM upara ane nIce so-so yojana choDIne madhyanA 800 yojanamAM vyaMtaradevonA asaMkhya nagaro che. temAM nAnAmAM nAnuM nagara bharatakSetra pramANa ane moTAmAM moTuM nagara jaMbudrIpa pramANa che arthAt vyaMtara devonA nagaro saMkhyAta yojananA ja hoya che ane tevA nagaro asaMkhyAtA che, temAM asaMkhyAtA vyaMtara devo rahe che. te devo kutUhala priya, krIDApriya, atyaMta caMcaLa hovAthI zUnyAgAra, vRkSanA mULa, parvatanI guphA Adi nirjana sthAnomAM pharatA rahe che. vyaMtaradevonI mukhya ATha jAti che ane tenA soLa indro che. temAM paNa IzA, truTitA ane daDharathA nAmanI AvyaMtara, madhyama ane bAlu pariSada hoya che. te devo potAnA parivAra sahita pAMce indriyonA sukhono anubhava karatAM vicare che. jyotiSI devI-- tenA sthAna tirachAlokamAM che. samapRthvIthI 790 yojana UMce gayA pachInA 110 yojana
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 320 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra pramANa kSetramAM eTale 900 yojana sudhInA kSetramAM jyotiSI devonA vimAno che. tenA pAMca prakAra checaMdra,sUrya,graha, nakSatra ane tArA. temAM caMdra ane sUrya indra che. pratyeka caMdra-sUryane parivAra rUpe 28 nakSatro, 88 graho ane 6,975 kroDAkoDI tArAo hoya che. asaMkhyadvIpa samudromAM asaMkhya caMdra ane sUrya potAnA uparokta parivAra sahitasthita che. aDhIdvIpanA jyotiSI devo gatizIla che, tenA kAraNe rAtri-divasa thAya che. aDhIdvIpanI bahAranA jyotiSIdevo sthira chetyAM sadAne mATe samAna kAla hoya che, tyAM rAtri-divasa Adi thatAM nathI. te devomAM DhaMbA, truTitA ane parvA nAmanI AtyaMtara, madhyama ane bAhya pariSada hoya che. te devo potAnA vyavahAra pramANe parivAra sahita sukha pUrvaka rahe che. A rIte A prakaraNamAM traNa jAtinA devonuM kathana che.
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3: devAdhikAra [ 321] pratipatti-3 devAdhikAra devonA bheda-prabheda - | 1 se kiMtaM bhaMte ! devA? goyamA ! devA cauvvihA paNNattA,taMjahA- bhavaNavAsI vANamatarA joisiyA vemaanniyaa| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! devonA keTalA prakAra che? uttara- he gautama! devonA cAra prakAra che(1) bhavanavAsI, (2) vANavyaMtara, (3) jyotiSka, (4) vaimAnika. | 2 se kiMtaMbhaMte ! bhavaNavAsI ? goyamA ! bhavaNavAsI dasavihA paNNattA,taMjahAasurakumArA, evaM jahA paNNavaNApade devANaM bheotahA bhANiyavvo jAva aNuttarovavAiyA paMcavihA paNNattA,taMjahA-vijaya vejayaMta jAvasavvaTThasiddhagA,setaM aNuttarovavAiyA tevAmAM bhAvArtha -prazna- he bhagavan! bhavanavAsI devonA keTalA prakAra che? uttara- he gautama! bhavanavAsI devonA daza prakAra che- asurakumArAdi devonA bhedonuM kathana prajJApanA sUtronusAra jANavuM joIe yAvata anuttaropapAtika devonA pAMca prakAra che- (1) vijaya (2) vaijayaMta (3) jayaMta (4) aparAjita (5) ane sarvArthasiddha. A anuttaropapAtika devonuM kathana thayuM. vivecana :devonA bheda-prabheda-bhavanapati devonA 10 bheda che- (1) asurakumAra (2) nAgakumAra (3) suvarNakumAra (4) vidhutyumAra (5) agnikumAra (6) dvIpakumAra (7) udadhikumAra (8) dizAkumAra (9) pavanakumAra (10) svanitakumAra. te dazanA paryApta ane aparyAptanA bhedathI 20 bheda thAya che. - vANavyaMtara devonA 8 bheda che- (1) kinnara (2) kiMpuruSa (3) mahoraga (4) gaMdharva (5) yakSa (6) rAkSasa (7) bhUta (8) pizAca, tenA paryApta ane aparyApta bhedathI 16 bheda thAya che. jyotiSInA pAMca prakAra che- (1) caMdra (2) sUrya (3) graha (4) nakSatra ane (5) tArA, tenA paryApta ane aparyAptanA bhedathI 10 bheda thAya che. vaimAnika devonA be prakAra che- (1) kalpopapatraka ane (2) kalpAtIta. kalpopannaka devonA 12 prakAra che- (1) saudharma (2) IzAna (3) sanaskumAra (4) mAhendra (5) brahmaloka (6) lAMtaka (7) mahAzukra (8) sahasAra (9) Anata (10) prANata (11) AraNa (12) ane azruta. kalpAtIta devonA be prakAra che- raiveyaka ane anuttaropapAtika. raiveyaka devonA 9 bheda che. (1) adhastana-adhatana (2) adhistana-madhyama (3) adhatana-uparima (4) madhyama-adhastana (5) madhya-madhyama
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3rara zrI jIvAjIvAbhigama sUtra (s) madhyama-uparima (7) uparima-adhastana (0) uparima-madhyama ane (9) uparima- uparima. anuttaropapAtika devonA pAMca prakAra che- (1) vijaya (2) vaijayaMta (3) jayaMta (4) aparAjita ane (5) sarvArthasiddha. vaimAnika devonA paryApta ane aparyAptanA bhedathI bAvana bheda thAya che. A rIte ahIM devonA kula maLIne 10+8+5+2604942=98 bheda thAya che. anyatra devonA 198 bhedonuM kathana che. temAM 10 bhavanapati+15 paramAdhAmI=25 bheda, vyaMtaranA 16 vyaMtara+10 jUbhakA=26, jyotiSInA pAMca cara+pAMca sthira-10 bheda, vaimAnikanA 12 devaloka+9 lokAntika+3 kilvISI+9 raiveyaka+pAMca anuttara vimAna=38, kula 99 bheda thAya che tenA paryAptA ane aparyAptAne gaNatAM devonA 198 bheda thAya che. bhavanavAsI devonA bhavana Adi - | 3 kahiNaMbhaMte ! bhavaNavAsidevANaMbhavaNA paNNattA? kahiNaMbhaMte ! bhavaNavAsI devA parivati? goyamA !imIserayaNappabhAepuDhavIe asIuttarajoyaNasayasahassabAhallAe, evaM jahA paNNavaNAe jAvabhavaNA pAsAIyA darisaNijjA abhirUvA paDirUvA / ettha NaM bhavaNavAsINaMdevANaMsattabhavaNakoDIobAvattari bhavaNavAsasayasahassA bhktiitimkkhaayaa| tattha NaM bahave bhavaNavAsI devA parivasaMti- asurANAgasuvaNNA ya, jahA paNNavaNAe jAva vihrti| bhAvArtha -prazna- he bhagavan! bhavanavAsI devonA bhavana kyAM che? he bhagavan!te bhavanavAsI devo kyAM rahe che? uttara-he gautama! eka lAkha esI hajAra yojananI jADAIvALI AratnaprabhApRthvInA eka hajAra yojana upara ane eka hajAra yojana nIcenA bhAgane choDIne zeSa madhyagata eka lAkha iTTotera hajAra yojana pramANa kSetramAM bhavanavAsI devonA bhavana che, ityAdi varNana prazApanA pada-2 anusAra jANavuM joIe vAva te bhavano darzanIya, abhirU5, pratirUpa che. tyAM te devonA sAta karoDa botera lAkha bhavanAvAsa che. temAM ghaNA bhavanavAsI devo rahe che, yathA- asurakumAra, nAgakumAra, suvarNakumAra Adi. teonuM varNana prajJApanA sUtra anusAra jANavuM joIe yAvatuM te devo puNyopabhoga karatAM vicare che. |4 kahiM NaM bhaMte ! asurakumArANaM devANaM bhavaNA paNNattA, pucchA? goyamA ! jahA paNNavaNA ThANapade jAvaviharati / bhAvArtha :- pragna- he bhagavan! asurakumAra devonA bhavana kyAM che? uttara- he gautama ! prajJApanA sUtranA sthAnapada anusAra jANavuM yAvatuM te devo sukha pUrvaka rahe che. | 5 kahiNaM bhaMte ! dAhiNillANaM asurakumAradevANaM bhavaNA paNNattA? goyamA ! evaM jahA ThANapade jAvacamare tattha asurakumAriMde parivasai jAvaviharai / bhAvArtha:-prazna- he bhagavan! dakSiNa dizAnA asurakumAra devonA bhavano kyAM che? uttara- he gautama! zrI prajJApanA sUtranA sthAna pada anusAra jANavuM yAvatu asurakumAronA indra camara tyAM divya sukhopabhoga karatAM vicare che.
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3: vApisa | u23 / bhavanapati devonI pariSada - | 6 caramassaNaM bhaMte ! asuriMdassa asuraNNo kai parisAo paNNattAo? goyamA ! tao parisAo paNNattAo,ta jahA-samiyA, caDA, jaayaa| abbhitariyA samiyA, majjhimiyA caMDA, bAhiriyA jaayaa| bhAvArtha:-prazna-bhagavana ! asurendra asu22|4 yabharanI 32ii pariSadacha?ttara- gautama! traNa pariSado che, te A pramANe che- samitA, caMDA ane jAtA. AtyaMtara samitA, madhyama caMDA ane bAhya pariSada jAtA che. |7 camarassaNaMbhaMte ! asuriMdassa asuraraNNo abhitariyAe parisAekai devasAhassIo paNNattAo? goyamA !majjhimiyAeparisAe kai devasAhassIopaNNattAo? bAhiriyAe parisAekai devasAhassIo paNNattAo? goyamA !camarassa NaM asuriMdassa asuraraNNo abhitariyAe parisAe cauvIsaM devasAhassIo paNNattAo, majjhimiyAe parisAe aTTAvIsaMdevasAhassIo paNNattAo, bAhiriyAe parisAe battIsadevasAhassIo pnnnnttaao| bhAvArtha -prazna- he bhagavan! asurendra asurarAja camaranI AtyaMtara pariSadamAM keTalA hajAra devo che? madhyama pariSadamAM keTalA hajAra devo che ane bAhya pariSadamAM keTalA hajAra devo che? uttara- he gautama ! arendra asurarAja camaranI AtyaMtara pariSadamAM covIsa hajAra devo che, madhyama pariSadamAM aThThAvIsa hajAra devo che ane bAhya pariSadamAM batrIsa hajAra devo che. 8 camarassaNaM bhaMte ! asuriMdassa asuraraNNo abhitariyAe parisAe kai devisayA paNNattA? majjhimiyAe parisAe kai devisayA paNNattA? bAhiriyAe parisAe kai devisayA paNNattA? goyamA !camarassaNaM asuriMdassaasuraraNNoabhitariyAe parisAe aTTAdevisayA paNNattA,majjhimiyA parisAe tiNNi devisayA paNNattA, bAhiriyAe aDDAijjA devisayA pnnnnttaa| bhAvArtha:-prazna- bhagavan ! surendra ssu22|4 yabharanImAbhyaMtara pariSahamAMzI hevImo cha? madhyama pariSadamAM keTalI devIo che ane bAhya pariSadamAM keTalI devIo che? - uttara- he gautama ! asurendra asurarAja camaranI AtyaMtara pariSadamAM sADA traNaso, madhyama pariSadamAM traNaso ane bAhya pariSadamAM aDhIso devIo che. | 9 camarassaNaM bhaMte ! asuriMdassa asuraraNNo abhitariyAe parisAe devANaM kevaiyaM kAlaThiI paNNattA?majjhimiyAe parisAedevANaM kevaiyaMkAlaThiI paNNattA? bAhiriyAe parisAe devANaM kevaiyaMkAlaM ThiI paNNattA? abhitariyAe parisAe devINaM kevaiyaMkAlaM
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ | u24 / zrI jIvAjIvAbhigama sUtra ThiI paNNattA? majjhimiyAe parisAe devINaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA? bAhiriyAe parisAe devINaM kevaiyaMkAlaM ThiI paNNattA? goyamA ! camarassaNaM asuriMdassa asuraraNNo abhitariyAe parisAe devANaM aDDAijjAiMpaliovamAiMThiI paNNattA, majjhimiyAe parisAe devANaM do paliovamAI ThiI paNNattA / bAhiriyAeparisAe devANaMdivaDaMpaliovamaMThiI paNNattA / abhitariyAe parisAe devINaM divaDhepaliovamaMThiI paNNattA, majjhimiyAe parisAe devINaM paliovamaM ThiI paNNattA / bAhiriyAe parisAe devINaM addha paliovamaMThiI pnnnnttaa| bhAvArtha:-prazna- bhagavana ! asurendra asu22|4 yabharanI AbhyaMta2 pariSahanA hevonI sthiti keTalI che? madhyama pariSadanA devonI sthiti keTalI che? bAhya pariSadanA devonI sthiti keTalI che? AtyaMtara pariSadanI devIonI, madhyama pariSadanI devIonI ane bAhya pariSadanI devIonI sthiti 328cha? uttara- he gautama ! asurendra asurarAja camaranI AtyaMtara pariSadanA devonI sthiti aDhI palyopamanI, madhyama pariSadanA devonI sthiti be palyopamanI ane bAhya pariSadanA devonI doDha palyopamanI sthiti che. AtyaMtara pariSadanI devIonI doDha palyopamanI, madhyama pariSadanI devIonI eka palyopamanI ane bAhya pariSadanI devIonI sthiti ardhA palyopamanI che. | 10 sekeNaTeNaM bhaMte ! evaM vuccai- camarassa asuriMdassa asuraraNNotao parisAo pnnnnttaao,tNjhaa-smiyaacNddaajaayaa| abhitariyAsamiyA,majjhimiyA caMDA,bAhiriyA jAyA? goyamA ! camarassa NaM asuriMdassa asuraraNNo abhitaraparisA devA vAhiyA havvamAgacchatiNo avvaahiyaa| majjhimaparisAedevA vAhiyA havvamAgacchati avvAhiyA vi| bAhiraparisA devA avvAhiyA hvvmaagcchti| aduttaraM ca NaM goyamA !camare asuriMde asurakumArarAyA aNNayaresu uccAvaesu kajjakoDubesusamuppaNNesuabhitariyAe parisAe saddhiM sammujhsaMpucchaNAbahule viharai, majjhimiyAe parisAe saddhi payaMpavaMcemANe-pavaMcamANe viharai, bAhiriyAe parisAe saddhiM payaM pacaMDemANe-pacaMDemANe viharai / se teNa?NaM goyamA ! evaM vuccai- camarassa NaM asuriMdassa asurakumAraNNotaoparisAopaNNattAo-samiyA, caMDA,jAyA;abhitariyA samiyA, majjhimiyA caMDA, bAhiriyA jaayaa| bhAvArtha:-prazna- bhagavana! tenuMzuara surendra asu22|4 yabharanI samitA, yAsanetA, A traNa pariSada che? zA mATe AvyaMtara pariSada samitA, madhyama pariSada caMDA ane bAhya pariSada jAtA kahevAya che? uttara-he gautama! asurendra asurarAja camaranI AtyaMtara pariSadanA devo bolAvavAmAM Ave tyAre Ave che, bolAvyA vinA AvatA nathI. madhyama pariSadanA devo bolAvavAmAM Ave tyAre Ave che ane bolAvyA vinA paNa Ave che, bAhya pariSadanA devo bolAvyA vinA Ave che.
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: devAdhikAra [ 325 ] bIjuM kAraNa e che ke asurendra asurarAja camarane koI paNa sArA-narasA kauTuMbika kAma upasthita thAya tyAre AvyaMtara pariSadanA devo sAthe vicAraNA kare che, tenI saMmati le che. madhyama pariSadane potAnA nizcita kAryanI sucanA ApIne tenA kAraNa Adi vistArathI samajAve che ane bAhya pariSadane nizcita thayelA kAryano Adeza ja Ape che. tethI he gautama! A pramANe kahyuM che ke asurendra asurarAja camaranI traNa pariSadache- samitA, caMDA ane jAtA. AtyaMtara pariSada samitA, madhyama pariSada caMDA ane bAhya pariSadane jAtA kahevAya che. | 11 kahiNaM bhaMte ! uttarillANaM asurakumArANaM bhavaNA paNNattA? goyamA ! jahA ThANapade jAvabalI ettha vairoyaNidevairoyaNarAyA parivasai jAvaviharai / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! uttara dizAnA asurakumAronA bhavano kyAM che? uttara- he gautama! sthAnapada anusAra jANavuM thAva tyAM vairocanendra vairocanarAja bali nivAsa kare che yAvatu te sukhopabhoga pUrvaka rahe che. | 12 balissa NaM bhaMte ! vayaroyaNiMdassa vairoyaNaraNNo kai parisAo pnnnnttaao| goyamA! tiNNi parisAo,taM jahA-samiyA caMDA jAyA / abhitariyA samiyA, majjhamiyA caMDA, bAhiriyA jaayaa| balissaNaMvairoyaNiMdassavairoyaNaraNNo abhitariyAe parisAe kai devasahassA? majjhimiyAe parisAe kai devasahassA jAvabAhiriyAe parisAe kai devisayA paNNattA? goyamA ! balissaNaM vairoyaNidassa vairoyaNaraNNo abhitariyAe parisAe vIsaM devasahassA paNNattA, majjhimiyAe parisAe cauvIsaMdevasahassA paNNattA, bAhiriyAe parisAe aTThAvIsaM devasahassA paNNattA / abhitariyAe parisAe addhapaMcamA devisayA paNNattA, majjhimiyAe parisAe cattAri devisayA paNNattA, bAhiriyAe parisAe adbhuTThA vipaUttA. bhAvArtha-prazna- he bhagavan! vairocanendra vairocanarAja balinI keTalI pariSada che? uttara- he gautama! traNa pariSada che, yathA- samitA, caMDA ane jAtA. AtyaMtara pariSada samitA, madhyama pariSada caMDA ane bAhya pariSada jAtA che. prazna- he bhagavan! vairocanendra vairocanarAja balinI AtyaMtara pariSadamAM keTalA hajAra devo che? madhyama pariSadamAM keTalA hajAra devo che? yAvata bAhya pariSadamAM keTalI devIo che? uttara- he gautama ! vairocanendra vairocanarAja balinI AtyaMtara pariSadamAM vIsa hajAra devo che, madhyama pariSadamAM covIsa hajAra devo che ane bAhya pariSadamAM aThThAvIsa hajAra devo che. AtyaMtara pariSadamAM sADA cAraso devIo, madhyama pariSadamAM cAraso devIo ane bAhya pariSadamAM sADA traNaso devIo che. |13 balissa NaM bhaMte ! evaM ThiIe pucchA jAvabAhiriyAe parisAe devINaM kevaiyaM kAla ThiI paNNattA?
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ | u29 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra goyamA !balissaNaMvairoyaNidassa vairoyaNaraNNo abhitariyAe parisAe devANaM adbhuTu paliovamA ThiI paNNattA,majjhimiyAe parisAe devANaM tiNNi paliovamAiMThiI paNNattA,bAhiriyAeparisAe devANaMaDDAijjAiMpaliovamAiMThiI paNNattA,abhitariyAe parisAe devINaM aDDAijjAiMpaliovamAiMThiI paNNattA, majjhimiyAe parisAe devINaM do paliovamAiThiI paNNattA, bAhiriyAe parisAe devINa divaTTha paliovama ThiI paNNattA, sesaMjahA camarassa asuriMdassa asurkumaarnnnno| bhAvArtha:-pra--bhagavana!badIndranI pariSahanI sthiti kI cha? yAvatatenIbAhya pariSahanI devIonI sthiti keTalI che? uttara- he gautama! vairocanendra vairocanarAja balinI AtyaMtara pariSadanA devonI sthiti sADA traNa palyopamanI, madhyama pariSadanA devonI sthiti traNa palyopamanI ane bAhya pariSadanA devonI sthiti aDhI palyopamanI che. AtyaMtara pariSadanI devIonI sthiti aDhI palyopamanI, madhyama pariSadanI devIonI sthiti be palyopamanI ane bAhya pariSadanI devIonI sthiti doDha palyopamanI che. zeSa vaktavyatA asurendra asurakumArarAja camara pramANe jANavI joIe. |14 kahiNaM bhaMte !NAgakumArANaM devANaM bhavaNA paNNattA? goyamA ! jahA ThANapade jAvadAhiNillA vi pucchiyavvA jAvadharaNe itthaNAgakumAriMdeNAgakumArarAyA parivasai jaavvihri| bhAvArtha:-prazna-bhagavana ! nAgabhAra vonA bhavanoyAM cha? 612- gautama ! sthAna56 anusAra jANavuM thAvadakSiNa dizAvartI nAgakumAronA AvAsa saMbaMdhI paNa prazna ane uttara jANavA joIe yAvata tyAM nAgakumArendra nAgakumArarAja dharaNa rahe che bhAvatu te sukhopabhoga karatAM vicare che. | 15 dharaNassaNaM bhaMte !NAgakumAriMdassaNAgakumAraraNNo kai parisAopaNNattAo? goyamA !tiNNi parisAo,tAo ceva jahA cmrss| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! nAgakumArendra nAgakumArarAja dharaNane keTalI pariSada che? uttara-he gautama! traNa pariSada che. tenA nAma camarendranI pariSadanI samAna jANavA. | 16 dharaNassaNaM bhaMte ! NAgakumAriMdassaNAgakumAraNNo abhitariyAe parisAe kai devasahassA paNNattA jAvabAhiriyAe parisAe kaI devIsayA paNNatA? goyamA ! dharaNassaNaMNAgakumAriMdassa NAgakumAraraNNo abhitariyAe parisAe saTuiM devasahassAiM, majjhimiyAe parisAe sattaraM devasahassAiM, bAhiriyAe asIi devshssaaii| abhitaraparisAe paNNattaraM devisayaMpaNNattaM, majjhimiyAe parisAepaNNAsaM devisayaMpaNNattaM, bAhiriyAe parisAe paNavIsaMdevisayaMpaNNattaM / bhAvArtha:-prazna-bhagavana ! nAgabhArendra naagbhaa22|04 521nI AbhyaMta2 pariSabha 320 hajAra devo che yAvatu bAhya pariSadamAM keTalI devIo che? uttara- he gautama! nAgakumArendra nAgakumArarAja dharaNanI AtyaMtara pariSadamAM sATha hajAra devo
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3 : hevAdhidvAra 327 che, madhyama pariSadAmAM sittera hajAra devo che ane bAhya pariSadamAM eMsI hajAra devo che. AtyaMtara pariSadamAM poNA baso devIo che, madhyama pariSadamAM doDhaso ane bAhya pariSadamAM savAso devIo che. 17 dharaNa NaM NAkumAridassa NAgakumAra raNNo abbhitariyAe parisAe devANaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ? majjhimiyAe parisAe devANaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ? bAhiriyAe parisAe devANaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ? abbhitariyAe parisAe devIgaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ? majjhimiyAe parisAe devINaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ? bAhiriyAe parisAe devINaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ? gomA ! dharaNa NaM NAgakumAridassa nAgakumAra raNNo abbhitariyAe parisAe devANaM sAiregaM addhapaliovamaM ThiI paNNattA, majjhimiyAe parisAe devANaM addhapaliovamaM ThiI paNNattA, bAhiriyAe parisAe devANaM desUNaM addhapaliovamaMThiI paNNattA, abbhitariyAe parisAe devINaM desUNaM addhapaliovamaM ThiI paNNattA, majjhimiyAe parisAe devINaM sAiregaM caubbhAgapaliovamaM ThiI paNNattA, bAhiriyAe parisAe devINaM caubbhAga paliovamaM Thi paNNattA, aTTho jahA camarassa / bhAvArthaH- prazna- nAgakumArendra nAgakumArarAja dharaNendranI AvyaMtara pariSadanA devonI, madhyama pariSadanA devonI ane bAhya pariSadanA devonI sthiti keTalA kAlanI che ? AtyaMtara pariSadanI devIonI, madhyama pariSadanI devIonI ane bAhya pariSadanI devIonI sthiti keTalA kAlanI che ? uttara- he gautama ! nAgakumA2endra nAgakumArarAja dharaNendranI AtyaMtara pariSadanA devonI sthiti sAdhika ardhA palyopamanI che. madhyama pariSadanA devonI sthiti ardha palyopamanI che. bAhya pariSadanA devonI sthiti kaMIka nyUna ardhA palyopamanI che. ApyaMtara pariSadanI devIonI sthiti kaMIka nyUna ardha palyopama, madhyama pariSadanI devIonI sthiti sAdhika pA palyopamanI che ane bAhya pariSadanI devIonI sthiti pA palyopamanI che. zeSa kathana camarendranI jema jANavuM. 18 bhaMte! uttarillANaM NAgakumArANaM pucchA ? evaM jahA ThANapade jAva viharai / bhAvArtha :- prazna - he bhagavan ! uttara hizAnA nAgaDubhAra hevonA bhavano jhyAM che ? uttara - he gautama! sthAna pada anusAra jANavuM joIe yAvat tyAM bhUtAnendra nAmanA nAgakumArendra nAgakumAra sukhopabhoga pUrvaka rahe che. 19 bhUyate ! NAgakumAriMdassa NAgakumAraraNNo abbhitariyAe parisAe kai devasAhassIo paNNattAo ? majjhimiyAe parisAe kaI devasAhassIo paNNattAo ? bAhiriyAe parisAe kai devasAhassIo paNNattAo ? abbhitariyAe parisAe kaI deviyA paNNattA ? majjhimiyAe parisAe kaI devisayA paNNattA ? bahiriyAe parisAe kaI deviyA paNNattA ? goyamA ! bhUyANaMdassa NaM NAgakumAriMdassa NAgakumAraraNNo abbhitariyAe parisAe paNNAsaM devasAhassIo paNNattA / majjhimiyAe parisAe saTThi devasAhassIo paNNattA,
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 328 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra bAhiriyAe parisAe sattaraM devasAhassIo pnnnnttaao| abhitariyAe parisAe do paNavIsaMdevisayA NaM paNNattA, majjhimiyAe parisAe do devisayA paNNattA, bAhiriyAe parisAe paNNattaraM devisaya paNNattaM / bhAvArtha -prazna- he bhagavan! nAgakumArendra nAgakumArarAja bhUtAnaMdanI AtyaMtara pariSadamAM keTalA hajAra devo che? madhyama pariSadamAM keTalA hajAra devo che? ane bAhya pariSadamAM keTalA hajAra devo che? Atara pariSadamAM keTalI devIo che? madhyama pariSadamAM keTalI devIo che? ane bAhya pariSadamAM keTalI devIo che? uttara- he gautama! nAgakumArendra nAgakumArarAja bhUtAnaMdanI AtyaMtara pariSadamAM pacAsa hajAra devo che, madhyama pariSadamAM sATha hajAra devo che ane bAhya pariSadamAM sittera hajAra devo che, AtyaMtara pariSadamAM basso pacIsa devIo, madhyama pariSadamAM basso devIo ane bAhya pariSadamAM ekaso paMcotera devIo che. 20 bhUyANaMdassa NaM bhaMte ! NAgakumAriMdassa NAgakumAraNNo abhitariyAe parisAe devANaM kevaiyaMkAlaM ThiI paNNattA? jAvabAhiriyAe parisAe devINaM kevaiyaMkAlaM ThiI puNatA ? goyamA ! bhUyANaMdassaNaMNAgakumAriMdassa NAgakumAraraNNo abhitariyAe parisAe devANaMdesUNaMpaliovamaMThiI paNNattA,majjhimiyAe parisAe devANaMsAiregaMaddhapaliovarma ThiI paNNattA, bAhiriyAe parisAe devANaM addhapaliovama ThiI paNNattA, abhitariyAe parisAe devINaM addhapaliovamaM ThiI paNNattA, majjhimiyAe parisAe devINaM desUrNa addhapaliovamaMThiI paNNattA, bAhiriyAe parisAe devINaM sAiregaMcaubbhAgapaliovama ThiI paNNattA / attho jahA cmrss| ___avasesANaM veNudevAdINaM mahAghosapajjavasANANaM ThANapadavattavvayA NiravasesA bhANiyavvA, parisAojahA dharaNa-bhUyANaMdANaM / dAhiNillANaMjahA dharaNassa uttarillANaM jahA bhUyANaMdassa, parimANaM vi, ThiI vi|| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! nAgakumArendra nAgakumArarAja bhUtAnaMdanI AtyaMtara pariSadanA devonI sthiti keTalI che yAvatu bAhya pariSadanI devIonI sthiti keTalI che? uttara- he gautama! nAgakumArendra nAgakumArarAja bhUtAnaMdanI AtyaMtara pariSadanA devonI sthiti kaMIka nyUna palyopama, madhyama pariSadanA devonI sthiti sAdhika ardha palyopamanI ane bAhya pariSadanA devonI sthiti ardha palyopamanI che. AtyaMtara pariSadanI devIonI sthiti ardha palyopamanI che. madhyama pariSadanI devIonI sthiti kaMIka nyUna ardha palyopamanI ane bAhya pariSadanI devIonI sthiti kaMIka adhika pA(Du) palyopamanI che. zeSa kathana camarendranI jema jANavuM. zeSa veNudevathI mahAghoSa sudhInA indronA sthAna saMbaMdhI vaktavyatA sthAna pada anusAra jANavI joIe. temanI pariSadanA viSayamAM bhinnatA che, te A pramANe che- dakSiNa dizAnA bhavanapati indronI pariSada (dakSiNI nAgakumArendra) dharaNendranI samAna ane uttaradizAnA bhavanapatinA indronI pariSada (uttarI
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: devAdhikAra [ 329 ] nAgakumArendra) bhUtAnaMdanI samAna kahevI joIe. pariSadanA deva-devIonI saMkhyA tathA sthiti paNa te ja rIte pota-potAnI dizAnA nAgakumArendranI jema jANI levI joIe. vivecana - prastuta sutromAM bhavanapati devonA bhavanonA sthAna, saMkhyA,svarUpa, deva-devI parivAra ane tenI sthiti AdinuM pratipAdana che. bhavana - bhavanapati jAtinA devonA AvAsane bhavana kahe che. te devo bhavanomAM rahe che tethI tene bhavanapati deva kahe che. tenA daza prakAra che- asurakumAra, nAgakumAra Adi. bhavanapati devomAM asurakumAra Adi pratyeka jAtinA devomAM be-be indro che. te kramazaH dakSiNa ane uttara dizAnA indro kahevAya che. jema ke dakSiNa dizAnA asurakumAra jAtinA indra camarendra ane uttaradizAnA asurakumAra jAtinA indra balIndra che. A ja rIte navanikAyanA devomAM paNa be-be indro che, tethI bhavanapati devomAM kula 20 indro che. dakSiNa dizAnA asurakumAronA indra camara, nAgakumAronA dharaNa, suvarNakumAronA veNudeva, vidhutakumAronA harikata, agnikumAronA agnizikha, dvIpakumAronA pUrNa, udadhikumAronA jalakAMta, dizAkumAronA amitagati, vAyukumAronA velaMba ane svanita kumAronA ghoSa indra che. uttara dizAnA asurakumAronA Indra bali, nAgakumAronA bhUtAnaMda, suvarNakumAronA veNudAlI, vidhutakumAronA harissaha, agnikumAronA agnimANava, dvIpakumAronA viziSTa, udadhikumAronA jalaprabha, dizAkumAronA amitavAhana, vAyukumAronA prabhaMjana ane svanita kumAronA mahAghoSa che. te dareka indronA bhavano, deva parivAra Adi Rddhi bhinna-bhinna hoya che. dasa jAtinA te devonA mugaTa tathA AbhUSaNomAM pota-potAnA svataMtra cihna aMkita hoya che. te asurakumAra Adi devomAM kramazaH A pramANe che- (1) cUDAmaNi (2) nAganI pheNa (3) garUDa (4) vaja (5) pUrNa kalaza (6) siMha (7) zreSTha azva (8) hasti (9) makara (10) vardhamAnaka. bhavanonuM sthAna - ratnaprabhA pRthvIno 1,80,000 yojana jADAIvALo pRthvIpiMDa che. temAM upara ane nIce 1000-1000 yojana choDIne madhyanA 1,78,000 yojanamAM tera prastaTa-pAthaDA ane bAra AMtarA che. pratyeka prastaTa 3000 yojana UMcA che. dareka prataTanI vaccenI khAlI jagyAne AMtarA kahe che. kula tera prastaTanI vacce bAra AMtarA che. te bAra AMtarAmAM uparanA be AMtarAne choDIne pachInA trIjAthI bAramA sudhInA eka-eka AMtarAmAM eka-eka jAtinA bhavanapati devo, tema daza AMtarAmAM daza jAtinA bhavanapati devo rahe che. temAM dakSiNa dizAmAM dakSiNadizAnA indro ane teno parivAra rahe che. uttara dizAmAM uttara dizAnA indro ane tenA parivAra rahe che. zrI bhagavatI sUtra zataka-2, uddezaka-8 pramANe asurakumAra devonA sthAna trIjA aMtaramAM arthAt sama bhUmithI 40,000(cAlIsa hajAra) yojana nIce che. paraMparAmAM kyAMka A prakAranI mAnyatA pracalita che ke bAra AMtarAmAMthI upara ane nIcenuM eka-eka AMtaruM khAlI che. bIjAthI agiyAramAM AMtarAmAM kramazaH daze jAtinA bhavanapati devo rahe che. paratuM Agama pramANathI camarendra-balIndra bane asurakumArendronI rAjadhAnI trIjA AMtarAmAM siddha thAya che. tethI prastuta saMpAdanamAM trIjAthI bAramAM AMtarAmAM daze bhavapatinA AvAsonuM nirUpaNa karyuM che. bhavanonI saMkhyA - uttara dizAnA bhavanapatidevonA bhavanonI saMkhyA A pramANe che
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ 330 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra cottIsA coyAlA, aTThattIsaMca sayasahassAI / paNNA cattAlIsA, dAhiNao hoti bhvnnaaii|| tIsA cattAlIsA, cottiisNcevsyshssaaii| chAyAlA chattIsA, uttarA hoti bhvnnaaii|| dakSiNa dizAnA asurakumAronA 34 lAkha bhavana, nAgakumAranA 44 lAkha, suvarNakumAronA 38 lAkha, vAyukumAronA 50 lAkha; zeSa -dvIpa, dizA, udadhi, vidhuta, svanita ane agnikumAra, A pratyekanA 40-40 lAkha bhavana che. A rIte dakSiNa dizAnA bhavanapati devonA bhavanonI saMkhyA 34 lAkha +44 lAkha+38 lAkha+50 lAkha+(40x6)ra40 lAkha= 4,06,00,000 (cAra karoDa, cha lAkha thAya) che. uttara dizAnA asurakumAronA 30 lAkha bhavana, nAgakumAronA 40 lAkha, sUvarNakumAronA 34 lAkha, vAyukamAronA 46 lAkha, zeSa cha-nA pratyekanA 36-36 lAkha bhavano che. A rIte uttara dizAnA bhavanapationA bhavanonI saMkhyA traNa karoDa chAsaTha lAkha 3, 6, 00, 000 thAya che. A pramANe baMne dizAonA bhavanapatidevonA bhavanonI saMkhyAne gaNatAM asurakumAronA cosaTha lAkha bhavano che. nAgakumAronA corAsI lAkha, suvarNa kumAronA 72 lAkha, vAyu kumAronA 96lAkha dvIpakumAra, dizAkumAra, udadhikumAra vidhutakumAra, svanitakumAra ane agnikumAra, A cha bhavanapationA pratyekanA 76-76 lAkha bhavano che. kula maLIne sAta karoDa botera lAkha(7,72,00,000) bhavanapatinA bhavano che. te bhavanomAMthI keTalAka asaMkhyAta yojanAnA ane keTalAka saMkhyAta yojananA hoya che. nAnAmAM nAnuM bhavana jebUdvIpa pramANa eka lAkha yojananuM hoya che. bhavanonuM svarUpa - prastuta sUtramAM bhavanonA svarU5 varNana mATe zrI prajJApanA sUtranA sthAnapadano atideza karyo che. zrI prajJApanA sUtronusAra tenuM varNana A pramANe che te bhavano bahArathI goLa aMdarathI samacorasa tathA nIce puSkara-kamaLa karNikAnA AkAre che. te bhavanonI cAre bAju jANe kotarela hoya tevI spaSTa aMtaravALI, UMDI ane vizALa khAIo ane parikhAIo che, temAM cAre tarapha killA, aTTAlaka-jharukhA, bAraNA, toraNo ane nAnI bArIo che; yaMtro, zatanIo, mUzaLa, musuMDhI nAmaka zastro che. te bhavano zatruo dvArA ayodhya- yuddha na karI zakAya tevA, haMmezAM vijaya prApta, sadA surakSita tathA aDatAlIza koThA-oraDAthI yukta, aDatAlIza vanamALAothI susajjita, parakRta upadravarahita, kalyANamaya, kiMkara devonA daMDothI uparakSita che. te bhavano atyadhika camakatA ane suzobhita dekhAya che, tenA para gozISacaMdana tathA raktacaMdanathI pAMca AMgaLIo yukta hAthanA thApAo che, yathAsthAne caMdana kaLazo sthApelA che, tenA laghuddhAra-bArIono dezabhAga caMdana kaLazonA toraNothI suzobhita che, uparathI nIce sudhI laTakatI lAMbI vipula ane goLAkAra jhumakhAvALI puSpamALA tathA paMcavarSI tAjA sarasa sugaMdhI puSponA DhagalAothI suvAsita che, kAlAguru, zreSTha caMdana, lobAna tathA dhUpanI mahekathI maghamaghAyamAna, ramaNIya, uttama ane sugaMdhita hovAthI sugaMdhanI guTikA samAna lAge che. apsarAgaNanA samudAyathI vyApta, divya vAMjitronA zabdothI guMjAyamAna, sarva ratnamaya, svaccha, suMvALAsnigdha, komaLa, ghaselA, lUchelA, rajarahita, nirmaLa, niSpaka, nirAvaraNa, kAMtiyukta, prabhAyukta, zrIsaMpanna, kiraNothI yukta, zItaLa prakAzayukta, manane prasanna karanArA, darzanIya-jovA yogya, atyaMta ramaNIya ane manohara hoya che. A prakAranI vizeSatAothI yukta bhavanAvAsomAM paryApta ane aparyApta asurakumAra devonA sthAna che. te bhavanAvAsomAM ghaNA asurakumAra devo nivAsa kare che. te devo kALA, lohitAkSaratna tathA caNoThI
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: devAdhikAra [ 331 | samAna lAla oSThavALA, zveta mogarAnA puSpa samAna dAMtavALA, kALA kezavALA, DAbA kAnamAM eka kaMDalanA dhAraka, bhInA caMdanathI lipta zarIravALA, zilindra puSpa jevI kaMIka rakta AbhAvALA ane saMkaleza utpanna na kare tevA sUkSma ane zreSTha vastro dhAraNa karelA, prathama kumArAvasthAne oLaMgI gayelA, bIjI prauDhAvasthAne prApta nahIM thayelA arthAt ati prazasta yauvanamAM pravartamAna hoya che. hastAbharaNa ane bIjA zreSTha AbhUSaNomAM jaDitanirmaLa maNi ane ratnothI suzobhita bhujAvALA, daza mudrikA vaDe suzobhita AMgaLIo- vALA, pota-potanA cihnothI aMkita mugaTavALA, cUDAmaNirUpa adbhUta cihnayukta, surUpa, mahaddhika, mahAdhutimAna, mahAyazasvI, mahAbalI, sAmarthyayukta, mahAsukhasaMpanna, hArathI suzobhita vakSa:sthaLa- vALA, kaDA ane bAjubaMdhathI caMbhita bhujAvALA, aMgada, kuMDaLa ane kapola bhAgane sparza karatAM karNapIThanA dhAraka, hAthomAM vividha AbharaNo dhAraNa karelA, mastaka para raMgaberaMgI puSpamALA dhAraNa karelA, kalyANakArI uttama vastro paherelA, kalyANakArI zreSTha mALA ane vilepananA dhAraka, dedIpyamAna zarIrayukta, lAMbI vanamALAnA dhAraka, divyavarNathI, divyagaMdhathI, divyasparzathI, divyasaMhananathI, divyasaMsthAnathI, divyaRddhithI, divyatithI, divyaprabhAthI, divyachAyA(kAMti)thI, divyaarci(jyoti)thI, divyatejathI ane divyalezyAthI daze dizAne prakAzita karatA, suzobhita karatA vicare che. te devonuM zarIra sadAne mATe madhyama vaya eTale yuvAnIne prApta, roga rahita, jarAvasthA rahita hoya che. bhavanapatidevomAM daze jAtionA devonA dehanA varNa ane vastranA varNa bhinna-bhinna hoya che. bhavanapati devonA bhavanonI saMkhyA, Rddhi Adi - | ma | bhavanapatinA dakSiNa | uttara | dakSiNanI | uttaranI nAma |dizAnA indra | dizAnA indra | bhavana | bhavana bhavana sakhA | saMkhyA saMkhyA 1 | asurakumAra | amarendra | balIndra | 34 lAkha | 30 lAkha | 64 lAkha | cUDAmaNI | kRSNa | rakta 2 | nAgakumAra | dharaNendra | bhUtAnaMdendra | 44 lAkha | 40 lAkha | 84 lAkha | nAga pheNa | zveta suvarNakumAra | veNudevendra veNudAlIndra 38 lAkha | 34 lAkha | 72 lAkha garUDa | gaura zveta 4 | vidhutakumAra | harikatendra | harismahendra | 40 lAkha | 36 lAkha | 76 lAkha | vaja || agnikumAra |agnizikhendra |agnimANavendra | 40 lAkha | 36 lAkha | 76 lAkha kaLaza rakta lIpakumAra | parmendra | viziSThandra | 40 lAkha | 36 lAkha | 76 lAkha | siMha | rakta udadhikumAra | jalakAtendra jalapratyendra | | 40 lAkha | 36 lAkha 76 lAkha azva, dizAkumAra | amitendra | amitavAhanendra | 40 lAkha | 36 lAkha 76 lAkha hAthI gaura zveta vAyukumAra | valaMbendra | prabhaMjanendra | 50 lAkha | 46 lAkha | | 96 lAkha | magara |nIla (ku) | 10 | svanitakumAra | ghoSendra | mahAghoSendra | 40 lAkha | 36 lAkha | 76 lAkha | sarAvaluM | gaura | zveta 7i,72 lAkha * bhavanapati devonA pratyeka indrane 33 trAyanTiMzaka devo, 4 lokapAla devo, saparivAra 5 agramahiSIo, 3 pariSada, 7 senA, 7 senAdhipatio hoya che. * uttara-dakSiNanA asurakumArendrane kramazaH 60 hajAra ane 64 hajAra sAmAnika devo ane tenAthI cAra guNA AtmarakSaka devo hoya che. zeSa navanikAyanA devendrone ekasarakhA cha-cha hajAra sAmAnika devo ane tenAthI cAra guNA AtmarakSaka devo hoya che. * A bhavanomAM nAnAmAM nAnA jaMbudvIpa jevaDA 1 lAkha yojanAnA ane moTA asaMkhyAta yojananA hoya che. * bhavano aMdarathI goLa, bahArathI corasa, nIce kamaLa karNikAnA AkAre che ke ratnaprabhA pRthvInA uparanA be AMtarA choDIne dasa AMtarAmAM dase bhavanapati devonA sthAna che. 1 varNa nIla rakta nIla zveta nIla TyAta phi.) | 2kta
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 33ra ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra bhavanapatidevonI pariSada - pratyeka indrone potAnI kAryavAhI karavA mATenI sabhA hoya che, tene pariSada kahe che. devendronI traNa pariSada che. AvyaMtara pariSada - temAM indronI aMgata deva-devIo hoya che. te deva-devIo buddhimAna ane catura hoya che. Indrone koIpaNa kAryavAhI karavAnI hoya tyAre tenI sAthe vicAra vinimaya karIne, teonI icchAnusAra kArya kare che. indronA vicAra vinimayamAM te deva-devIo atyaMta AdaraNIya hovAthI te pariSadane AtyaMtara pariSada kahe che. te pariSada ja indranuM gaurava che, tethI te deva-devIo paNa potAnA svamAnapUrvaka rahe che. indra bolAve tyAre ja Ave che, pUche tyAre ja bole che. madhyama pariSada - AtyaMtara pariSadamAM nirNita thayelA kAryone je sabhAmAM jAhera karavAmAM Ave. kArya karavAno Azaya, tenA guNa-doSa vagerenuM vistRta varNana karavAmAM Ave, te kAryanA viSayamAM te deva-devIono abhiprAya jANavAmAM Ave, teone te kArya mATe samajAvavAmAM Ave, tene madhyama pariSada kahe che. te pariSadanA deva-devIo indro bolAve tyAre ane kyAreka bolAvyA vinA paNa Ave che ane bole che. bAhya pariSada - AtyaMtara ane bAhya pariSadamAM nirNita thayelA kArya karavA mATe je sabhAmAM Adeza apAya che, te sabhAne bAhya pariSada kahe che. indronI daSTimAM te deva-devIonuM koI mahattva ke mUlya hotuM nathI. koIpaNa kAryavAhInI vicAraNA, teno Azaya tenA guNa-doSa vagere koIpaNa carcA bAhya pariSadanA deva-devIo sAthe thatI nathI. te deva-devIo kevaLa IndranI AjJAnusAra kAye ja kare che. A rIte pratyeka indronA deva-devIonA parivAramAM A traNa prakAranI zreNI hoya che. te dareka pariSadanA nAma, deva-devI saMkhyA ane tenI sthiti sutrArthathI spaSTa che. bhavanapati devonI pariSada: AtyaMtara pariSada-samitA | madhyama pariSada caMDA | bAya pariSada-jAtA deva-devI sthiti deva-devI sthiti deva-devI saMkhyA saMkhyA saMkhyA asurakumAra camarendra | 24,000 |_ aDhI palya | 28,000 |_be palya 32,000 | doDha palya divI 350 | doDha palya |devI 800 | eka palya | devI ra50 | arpo palya asurakumAra | deva deva balIndra - 20,000. sADA traNa palya 24,000| traNa palya_28,000 L ahI palya , divI 450| aDhI palya deivI 400] be palya | devI 350 | doDha palya nAgakumAra dharaNendra | 0,000 | sAdhika ardha palya | 70,000] ardha palya | 80,000 dezona ardha palya | | devI devI navanikAyanA indro [ 175 | dezona ardha palya | 150 | sAdhika pA palya 1rapa | pA palya vI | sthiti deva deva deva deva Adi devI
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-: devAdhikAra 333 ] deva devI | devI haja | AtyaMtara pariSada-samitA | madhyama pariSada caMDA | bAhya pariSada-jatA deva-devI sthiti deva-devI. sthiti | deva-devI | sthiti saMkhyA saMkhyA saMkhyA nAgakumAra bhatAnaMdendra | 50,000] dezona eka palya | $0,000 ]sAdhika ardha palya! 70,000 | ardha palya Adi devI navanikAyanA indro | rara5 | ardha patya | 200 dezona ardha palya 175 sAdhika pA palya nodhaH zeSa navanikAyanA indromAM dakSiNa dizAnA indronI pariSadanA nAma, deva-devIonI saMkhyA ane sthiti dharaNendranI samAna jANavI. uttara dizAnA indronI pariSadonA nAma, deva-devI saMkhyA ane sthiti bhUtAnaMdendranI samAna jANavI. vANavyaMtara devonA sthAnAdi - | 21 kahi NaM bhaMte ! vANamaMtarANaM devANaM bhomejjaNagarA paNNattA? goyamA ! jahA ThANapade jAvaviharati / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! vANavyaMtara devonA bhomeya(bhUmigata)nagaro kyAM che? uttara- he gautama! sthAnapada anusAra jANavuM joIe yAvat te devo sukhopabhogayukta rahe che. | 22 kahiNaMbhaMte ! pisAyANaMdevANaMbhomejjANagarApaNNattA?goyamA !jahAThANapade jAvaviharati / kAlamahAkAlA yatatthaduvepisAyakumArarAyANo parivasati jaavvihrti| bhAvArtha -prazna- he bhagavana!pizAca devonA nagaro kyAM che? uttara- he gautama! sthAnapada anusAra jANavuM joIe yAvata te devo divya sukhopabhoga karatAM vicare che. tyAM kAla ane mahAkAla nAmanA be pizAcakumArarAja potAnI divya Rddhi saha divya sukho anubhavatAM vicare che. | 23 kahiNaMbhaMte !dAhiNillANaMpisAyakumAraNaMpucchA?goyamA !taheva jaavvihrti| kAle ya ettha pisAyakumAriMde pisAyakumArarAyA parivasai mahiDDie jAvaviharai / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! dakSiNa dizAnA pizAcakumAronA nagaro kyAM che? uttara-he gautama! sthAnapada anusAra jANavuM joIe yAvatute devo divya sukho bhogavatA vicare che. tyAM mahaddhikapizAcakumArendra pizAcakumArarAja rahe che yAvatu te divya sukhono upabhoga karatAM vicare che. 24 kAlassaNaMbhaMte ! pisAyakumAriMdassa pisAyakumAraraNNo kai parisAopaNNattAo? goyamA ! tiNNi parisAo paNNattAotaM jahA- IsA, tuDiyA, daDharahA / abhitariyA IsA, majjhimiyA tuDiyA, bAhiriyA dddhrhaa| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! pizAca kumArendra pizAcakumArarAja kAlanI keTalI pariSada che?
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra uttara- he gautama ! traNa pariSada che- IzA, truTitA ane daDharathA. temAM AtyaMtara pariSada IzA, madhyama pariSada truTitA ane bAhya pariSada daDharathA kahevAya che. 25 | kAlassa NaM bhaMte ! pisAyakumAriMdassa pisAyakumAraraNNo abbhitariyAe parisAe kai devasAhassIo paNNattAo ? jAva bAhiriyAe parisAe kaI devisayA paNNattA ? 334 goyamA ! kAlassa NaM pisAyakumAriMdassa pisAyakumAraraNNo abbhitaraparisAe aTTha devasAhassIo paNNattAo / majjhimiyAe parisAe dasa devasAhassIo paNNattAo ! bAhiriyAe parisAe bArasa deva sAhassIo paNNattAo / abhitariyAe parisAe egaM devisayaM paNNattaM / majjhimiyAe parisAe egaM devisayaM paNNattaM / bAhiriyAe parisAe egaM devisayaM paNNattaM / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! pizAcakumArendra pizAcarAja kAlanI AvyaMtara pariSadamAM keTalA hajAra devo che yAvat bAhya pariSadamAM keTalI devIo che ? uttara- he gautama! pizAcakumArendra pizAcarAja kAlanI AvyaMtara pariSadamAM ATha hajAra devo che. madhyama pariSadamAM daza hajAra devo che ane bAhya pariSadamAM bAra hajAra devo che. AtyaMtara pariSadamAM ekaso, madhyama pariSadamAM ekaso ane bAhya pariSadamAM paNa ekaso devIo che. 26 kAlasaNaM bhaMte! pisAyakumAriMdassa pisAyakumAraraNNo abbhitariyAe parisAe devANaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ? jAvabAhiriyAe parisAe devINa kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ? * goyA ! kAlassa NaM pisAyakumAriMdassa pisAyakumAraraNNo abbhitariyAe parisAe devANaM addhapaliovamaM ThiI paNNattA, majjhimiyAe parisAe devANaM deNaM addhapaliova ThiI paNNattA, bAhiriyAe parisAe devANaM sAiregaM caubbhAga paliovamaM ThiI paNNattA / abbhitariyAeparisAe devINa sAirega caubbhAgapaliovama ThiI paNNattA, majjhimiyAe parisAe devINa caDabbhAgaM paliovamaM ThiI paNNattA / bAhiriyAe parisAe devINa desUNa caubbhAga paliovamaM ThiI paNNattA / aTTho jo ceva camarassa / evaM uttarillassa vi / evaM niraMtaraM jAvagIyajasassa / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! pizAcakumArendra pizAcarAja kAlanI AvyaMtara pariSadanA devonI sthiti keTalI che yAvat bAhya pariSadanI devIonI sthiti keTalI che ? uttara- he gautama ! pizAcakumArendra pizAcarAja kAlanI AvyaMtara pariSadanA devonI sthiti ardha palyopamanI che; madhyama pariSadanA devonI sthiti kaMIka nyUna ardha palyopamanI ane bAhya pariSadanA devonI sthiti sAdhika ? palyopamanI che. ApyaMtara pariSadanI devIonI sthiti sAdhika ae palyopamanI, madhyama pariSadanI devIonI sthiti ae palyopamanI ane bAhya pariSadanI devIonI sthiti dezona ? palyopamanI che. pariSada saMbaMdhI zeSa kathana camarendranI jema jANavuM. A rIte uttara dizAnA vANavyaMtaronA viSayamAM paNa jANavuM yAvat gItayaza nAmanA gaMdharva indra sudhI jANavuM joIe.
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3 : devAdhikAra vivecana : prastuta sUtromAM vyaMtara devonA nagarAvAsa ane pariSada saMbaMdhI nirUpaNa che. vyaMtara:-vividhamatAM vanantAhimAyata ceSAM te aMtaH / vana Adi aneka sthAnomAM Azraya karIne rahenArA devone vyaMtara deva kahe che. tadanusAra vyaMtara devo vana, parvata, guphA, smazAna vagere nirjana sthAnomAM rahe che. vyaMtara devonA prakAra :- tenA mukhya ATha prakAra che. pizAca, bhUta, yasa, rAkSasa, kinnara, kiMpuruSa, gaMdharva ane mahoraga. te pratyekamAM dakSiNa ane uttara dizAnA, ema be-be indro che. A rIte vyaMtara devonA soLa indro che, tenA nAma A pramANe che- (1) pizAconA be indra- kAla ane mahAkAla (2) bhUtonA be isurUpa ane pratirUpa (3) yakSonA be indra- pUrNabhadra ane mANibhadra (4) rAkSasonA be indra- bhIma ane mahAbhIma (5)kinnaronA be indra- kinnara ane kiMpuruSa (6) kiMpuruSonA be indra- satpuruSa ane mahApuruSa (7) mahoragonA be indra- atikAya ane mahAkAya (8) gaMdharvonA be Indra- gItarati ane gItayaza. ukta babbe indromAMthI prathama nAmavALA indra dakSiNa dizAvartI che ane bIjA nAmavALA indra uttara dizAvI che. vyaMtara devonA nagaronAM sthAna : ' vAva 1111 yAya ya asaMkhya vyaMtara devonA dIpa 335 meruparvata samudro sid meos dhi tAta I ni ' kA ya I ||va lAlAlA yayaya I 1 ratnaprabhAno prathama sImAMtaka prastaTa D A O H- vyaMtaronA nagaronuM sthAna :- vyaMtara devonA AvAsa sthAnane nagara kahe che. prajJApanA sUtra, pada-2 anusAra ratnaprabhA pRthvInA chatarUpa 1000 yojananA ratnakAMDamAM upara ane nIce so-so yojana choDIne vacce 800 yojanamAM vANavyaMtara devonA tirachA asaMkhyAta lAkha bhaumeya--bhUmigRha samAna nagarAvAsa che. nagarInuM svarUpa :- te bhaumeya nagaro bahArathI goLa, aMdarathI corasa tathA nIcethI kamaLa karNikAnA AkAre saMsthita che. tenI cAre ya bAju UMDI ane pahoLI(vistRta) khAIo ane parikhAIo hoya che.
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ 336 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra kAla. temAM yathAsthAne prAkAra, aTTAlaka, daravAjA, toraNa ane pratidvAra Adihoya che. vyaMtara devonuM nAnAmAM nAnuM nagara bharatakSetra pramANa hoya che tathA madhyama nagara mahAvideha kSetra pramANa ane utkRSTa nagara jebUdvIpa pramANa hoya che arthAt pratyeka nagara saMkhyAta yojanAnA vistAravALA che ane tevA nagaro asaMkhyAtA che. vyaMtara devonuM svarUpa - te devo atyaMta capala ane krIDA tatpara hoya che. te devone parihAsa, kalahakelI, kolAhala, hAsya, vAcALatA vagere kriyAo atyaMta priya hoya che. teo sadAya tevI pravRttimAM ja tallIna rahe che. tenA hAthamAM khaDuMga, mugala, bhAlA vagere zastro hoya che. te zastro, aneka maNio ane ratnonA vividha cihnovALA hoya che. te devo divya vastro, divya AbhUSaNo, divya varNAdi, divya teja, divya lezyAthI divya sukhano anubhava kare che. dareka vyaMtarendra pota-potAnA lAkho nagarAvAsonuM, hajAro sAmAnika devonuM, agramahiSIonuM, pariSadonuM, senAonuM, senAdhipati devonuM, AtmarakSakonuM ane bIjA ghaNA vANavyaMtara devo ane devIonuM Adhipatya karatAM mahAna utsavanI sAthe nRtya, gIta ane vINA, tAla, truTita, ghana, mRdaMga Adi vAdyone vagaDAvavAthI utpanna thatAM mahAdhvani sAthe divya sukho bhogavatAM vicare che. vyaMtara devonA nagarAvAsa, indra ane gaDhaddhi Adi:nAma dakSiNanA indra | uttaranA indra || varNa 1 pizAca mahAkAla | zyAma kadaMbavRkSa 2 bhUta surUpa pratirUpa zyAma sulasavRkSa 3 yakSa pUrNabhadrA mANibhadra zyAma vaTavRkSa 4 rAkSasa bhIma mahAbhIma zveta | khaTvAMgavRkSa 5 kinnara kinnara kiMpuruSa nIla azokavRkSa 6 kipuruSa satapuruSa mahApuruSa zveta | caMpakavRkSa 7 mahoraga atikAya mahAkAya zyAma nAgavRkSa 8 gaMdharva gItarati gItayaza zyAma tuMbarUvRkSa 9 aNaparNika sannihita sAmAnika 10 paNa parNika dhAtA vidhAtA 11 RSivAdita RSipAla 12 bhUtavAdita Izvara mahezvara 13 kradita suvatsa vizALa 14 mahAEdita hrAsa hUAsarati 15 kuSmAMDa || zveta | mahAzveta 16 pataMgadeva pataMga | pataMgapati * vyaMtara devonA pratyeka Indrane sAmAnika devo-4,000, AtmarakSaka devo-16,000, agramahiSIo-4, pariSada-3, senA-7, senAdhipati-7 che. * vyaMtara devomAM trAyazciMzaka ane lokapAla devo hotA nathI. * vyaMtara devonA asaMkhyAta lAkha nagarAvAso asaMkhya dvIponI nIce AvelA che.
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3 : devAdhikAra vyaMtara devonI pariSada :- te devone traNa pariSada che-- AvyaMtara pariSada-IzA, madhyama pariSada-truTitA ane bAhya pariSada--daDharathA che. tenA deva-devIonI saMkhyA ane sthiti sUtrArthamAM spaSTa che. vyaMtara devonI pariSada : indra AtyaMtara pariSada-IzA deva-devI sthiti saMkhyA |kAlendra-mahAkAlendra Adi vyaMtaronA 1 indro devI 337 madhyama pariSada--truTitA deva-devI sthiti saMkhyA bAhya pariSada-daDharathA deva-devI sthiti saMkhyA 8000 100 ardho palya sAdhika pA palya * A rIte vyaMtara devonA sarve ya(soLe ya) indronI traNa pariSada, tenA deva-devIonI saMkhyA ane sthiti jANavI. jyotiSIdevonA sthAnAdiH 27 kahate ! jo siyANaM devANaM vimANA paNNattA ? kahi NaM bhaMte joisiyA devA parivasaMti ? goyamA ! uppi dIvasamuddANaM imIse rayaNappabhAe puDhavIe bahusamaramaNijjAo bhUmibhAgao sattaNaue joyaNasae uDDa uppaittA dasuttarasayA joyaNabAhalleNaM, ettha paM joisiyANaM devANaM tiriyamasaMkhejjA joisiyavimANAvAsa-sayasahassA bhavatIti makkhAyaM / vimANa addhakaviTTha- saMThANasaMThiyA evaM jahA ThANapade jAva caMdimasUriyA ya ettha NaM joisiMdA joisarAyANo parivasaMti mahiDDiyA jAva viharati / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan ! jyotiSI devonA vimAna kyAM che? he bhagavan ! jyotiSI devo kyAM rahe che ? uttara- he gautama ! dvIpa samudronI upara ane ratnaprabhA pRthvInA bahu samatala temaja ramaNIya bhUmibhAgathI sAtaso nevuM yojana thI navaso yojana sudhInA ekaso daza yojana pramANa UMcAIvALA (jADAIvALA) tirachA lokamAM jyotiSI devonA asaMkhyAta lAkhavimAnAvAsa che. A pramANe sarva tIrthaMkaroe kahyuM che. te vimAna ardhA koThAnA AkAranA(ardhagola) che, ityAdi varNana prajJApanA sUtranA bIjA sthAnapada anusAra jANavuM yAvat tyAM jyotikendra jyotiSkarAja caMdra ane sUrya be indra rahe che. je mahARddhivAna thAvat sukhapUrvaka rahe che. he 28 caMdassa NaM bhaMte! joisiMdassa joisaraNNo kai parisAo paNNattAo ? goyamA ! tiNi parikSAo paLattAkho, taM nahA- tuvA, tuDiyA, paLyA ! amitariyA tuMvA, majJimiyA, tuDiyA, bAhiriyA pavvA / sesaM jahA kAlassa parimANaM ThiI vi / aTTho jahA camarassa / sUrassa vi evaM ceva / 10,000 dezona ardho palya 12,000 |sAdhika pA palya 100 pA palya 100 ---- dezona pA palya bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! jyotiSmendra jyotiSmarAja caMdranI keTalI pariSada che ? uttara- he gautama! traNa pariSada che- tuMbA, truTitA ane paryA. ApyaMtara pariSada tuMbA, madhyama pariSada truTitA ane
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 338 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra bAhya pariSadanuM nAma parvA che. zeSa varNana kAla indranI jema jANavuM. tenuM parimANa (deva-devInI saMkhyA) ane sthiti paNa te ja pramANe jANavI joIe. pariSadano artha vagere amarendranI pariSadanI samAna jANavo joIe. caMdranI samAna ja sUryanI vaktavyatA paNa jANavI joIe. vivecana : - prastuta sUtramAM jyotiSI devonA sthAna, vimAna ane pariSada AdinuM nirUpaNa che. jyotiSI devo - je devonA vimAna haMmezAM prakAzita rahe che ane tirachA lokamAM jyoti eTale prakAza phelAve che, tene jyotiSka vimAna kahe che. temAM vasanArA devo jyotiSI deva kahevAya che. tenA pAMca prakAra che-caMdra, sUrya, graha, nakSatra ane tArA. temAM caMdra ane sUrya indra rUpa che ane te baMnenA parivAra rUpa 28 nakSatra, 88 graha ane 6,975 kroDAkoDI tArAo hoya che. tirachA lokamAM asaMkhya caMdra ane sUrya jyotirmendra che. te sarve ya indronA parivAra rU5 graha Adi devo samAna che. temAM aDhIdvIpanI aMdara caMdra-sUrya Adi sarve ya jyotiSka vimAno paribhramaNa kare che, tethI te cara vimAna kahevAya che. jaMbUdvIpamAM sAmasAmI dizAmAM eka-eka, ema be caMdra ane be sUrya che, lavaNa samudramAM 4 caMdra ane 4 sUrya che, dhAtakIkhaMDamAM 12 caMdra, 12 sUrya che, kAlodadhi samudramAM 42 caMdra, 42 sUrya che ane ardhapuSkara dvIpamAM 7ra caMdra, 7ra sUrya che. te sarve ya caMdra-sUrya lAInamAM(samazreNImAM) hoya che. aDhI dvIpanI bahAranA caMdra-sUryAdi paribhramaNa karatA nathI, te sthira che. aDhIdvIpanA bahAranA caMdra-sUrya valayAkAre eka caMdra ane eka sUrya, ema valaya zreNIe sthita che. jyotiSI devonI sUcizreNI-valayazreNI: mAnuSotara 5rvatA 7 aDhIlIpanI bahAra caMdra-sUryanI valaya zreNi bhavAda Hlodadhi samudra kI * A jAtakIkhaMDa dIpa, puSTharArTa hIpa - [f caMdra-sUryanI sUci zreNi
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti--3 : devAdhikAra jyotiSI deva vimAnanA sthAna : 900 yojana 900 yojana adho samatala bhUmi 110 yojana tirthaMgalonuM madhya 339 790 yojana loka 1800 yojana ticchAloka
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 340 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra jyotiSI devonA sthAna - jyotiSI devo tirachA lokamAM rahe che. tenA AvAsane vimAnAvAsa kahe che. te vimAno samabhUmithI sAtaso nevuM(790) yojananI UMcAIthI laIne 900 yojana UMcAI paryatanA ekaso daza yojanAnA vistAramAM che. tyAM jyotiSI devonA (asaMkhyAta dvIpa-samudronI upara) asaMkhyAtA jyotiSI vimAnAvAsa che. vyaMtaronA nagarathI te vimAnI saMkhyAtaguNA che. jyotiSI devonA vimAnAvAsa indro vRddhi AdinAma | indra | parivAra | va | yita | vimAna | vimAna | vimAna | vimAna eka caMdra sUryano sthAna | saMkhyA || saMsthAna | svarUpa caMdra | caMdra | graho-88 zveta | pota- samapRthvIthI asaMkhya ardha koThAnA sphaTika sUrya | sUrya nakSatro-28 potAnA cha90yojana AkAre | ratnamaya graha asaMkhyAta tArAo nAmanuM |pachI 900 nakSatra 6,975 yojana sudhI tArA kroDAkoDI jyotiSI devonA indrone 4000 sAmAnika devo, 1000 AtmarakSakadevo, cAra agramahiSI ane traNa pariSadahoya che. jyotiSI devonI pariSada - tenA indronI traNa-traNa pariSada che. Abhyatara pariSada-tuMbA, madhyama pariSada-TitA ane bAhya pariSada parva che. temAM vyaMtarendronI pariSadanI jema kramazaH 8000, 10000 ane 12000 devo tathA 100-100 devIo traNe ya pariSadamAM hoya che. temAM devonI sthiti kramazaH ardhA palyopama, kaMIka nyUna arpo palyopama ane palyopamanI che.devIonI sthiti kramazaH sAdhikarUM palyopama, palyopama ane kaMIka nyUna palyopamanI che. jyotiSI devonI pariSada:indra | AtyaMtara pariSada-trabA | madhyama pariSada-TitA | bAhya pariSada-paryA saMkhyA | sthiti | saMkhyA | sthiti saMkhyA | sthiti caMdra-sUrya deva | 2010 | ardhI palya | 10000 dezona ardha palya 12000 sAdhika pA palya devI | 100 sAdhika pA palya 100 | pA palya | 100 dezona pA palya - - II devAdhikAra saMpUrNa
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3 : jabUtIpAdhikAra pratipatti jaMbuddhIpAdhikAra - 3 - 341 saMkSipta sAra - A prakaraNamAM asaMkhya dvIpa samudromAM jaMbUdvIpa, tenI jagatI, padmavaravedikA, vanakhaMDa, jagatInA cAra dvAra, vijaya dvAranA adhiSThAyaka vijaya deva ane tenI rAjadhAnI vagere viSayonuM vistRta varNana che. dvIpa-samudro- eka rajju lAMbA-pahoLA A tirachA lokamAM asaMkhya dvIpa-samudro che. sarva dvIpa-samudronI madhyamAM eTale tirachA lokanI vacco-vacce jaMbudrIpa che, tene pharato lavaNa samudra che. A rIte kramazaH eka dvIpa ane eka samudra sthita che. temAM aMtima svayaMbhUramaNa samudra che. tyArapachI aloka che. jaMbudrIpano AkAra thALI jevo temaja pUrNimAnA caMdra jevo goLa che, te sivAyanA badhA dvIpa-samudro jaMbudrIpane pharatA hovAthI cUDI jevA AkAravALA che. jaMbudrIpa eka lAkha yojananA vistAra-vALo che. lavaNasamudra tenAthI bamaNo arthAt be lAkha yojananA vistAravALo che. A rIte sarva dvIpa-samudro kramazaH bamaNA-bamaNA vistAravALA che. pratyeka dvIpa pachI samudra che ane samudra pachI punaH dvIpa che. A ja kramathI aMtamAM svayaMbhUramaNa samudra sthita che. pratyeka dvIpa ane samudranI cAre bAju pharatI padmavaravedikA (pALI) ane vanakhaMDa che. jaMbUDhIpane pharatI jagatI(killo) che ane jagatI upara padmavaravedikA tathA vanakhaMDo che. jabUtIpanI jagatI-jaMbudrIpanI cAre bAju pharatI ATha yojana UMcI, bAra yojana pahoLI jagatI (killo) che. te jagatI gopuccha saMsthAne saMsthita che. lavaNa samudranI tarapha te jagatInI madhyamAM cAre bAju gavAkSa kaTaka(jALIvALA gokhalA) che. jagatInI upara zikharatalanI madhyamAM eka padmavaravedikA(pALI) che ane tenI baMne bAju eka-eka vanakhaMDa che. te vanakhaMDamAM aneka vAvaDIo che. sUtrakAre tenuM vistRta varNana karyuM che. jagatI para aneka vyaMtarajAtinA devo AnaMda-pramodane mATe Ave che, tethI devone besavA mATe Asana, zilApaTTaka Adi che. jabUddIpanA cAra dvAra- meru parvatanI cAre dizAmAM jagatImAM jaMbudrIpanA cAra dvAra che. pUrva dizAmAM sItA nadI upara vijaya dvAra, dakSiNadizAmAM bharata kSetranA varadAmatIrtha pAse vejayaMta dvAra, pazcima dizAmAM sItodA nadI upara jayaMta dvAra ane uttaradizAmAM airavata kSetranA varadAmatIrtha pAse aparAjita dvAra che. pratyeka dvAra ATha yojana UMcA ane cAra yojana pahoLA che. te meru parvatathI 45,000 yojana dUra che ane be dvAra vaccenuM aMtara sAdhika 79,052 yojana che. pratyeka dvAra upara te te nAmanA adhiSThAyaka deva che. vijayAdi dvAra- dvAranI aMdara baMne bAju niSIdikA(besavAnA oTalA) che. temAM caMdana kaLaza, mALA yukta khIMTIo, cAMdInA zIkAo, dhUpadAnI, pUtaLIo tathA zobhanIya ane manohara citro che. baMne taraphanI niSIdikAnA prakaMThaka- pITha upara suMdara prAsAdo che. te prAsAdamAM maNipIThikA cabUtaro, tenA upara devonA suMdara siMhAsano che. dvAranI bahAra paNa baMne bAju niSIdikA, tenI sAme toraNa, pUtaLIo, hastiyugala, azvayugala,
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 34ra ] zrI jIvAjIvAbhigama satra vRSabhayugala Adi suMdara, darzanIya ane maMgalarUpa citro che. tyAM suMdara sihAsano, chatra, cAmarAdi che. vijaya Adi deva potAnA parivAra sahita tyAM AvIne AnaMda pramoda kare che. vijayadevanI rAjadhAnI pUrva dizAmAM asaMkhya dvIpa samudro pachI anya jaMbudvIpamAM bAra hajAra yojana aMdara jaIe tyAre vijayadevanI vijayA nAmanI rAjadhAnI che. te 12,000 yojana lAMbI-pahoLI ane caMdra jevI goLa che. tenI cAre tarapha 37 yojana UMco koTa che. vijayA rAjadhAnImAM 500 dvAra che. te dvAronuM varNana vijaya dvAranI samAna che. vijayA rAjadhAnImAM vijayadevano mukhya prAsAda, siMhAsana, bhadrAsana, chatra,cAmara Adideva Rddhi temaja sudharmAsabhA Adi pAMca prakAranI sabhA vagere mukhya sthAno che. upapAta sabhAmAM vijayadevanI devazayyA che. temAM te devanI utpatti thAya che. tyAra pachI abhiSeka sabhAmAM navA utpanna thayelA vijayadevano abhiSeka thAya che, alaMkAra sabhAmAM tene vividha AbharaNo ane alaMkArothI vibhUSita karAya che. vyavasAya sabhAmAM te pustaka ratnanA adhyayanathI potAnA jIvananI samagra kAryavAhIne jANe che. sudharmA sabhAmAM sAmAnika devo Adi pArivArika Rddhi sahita pAMca indriyonA sukhane bhogave che. A ja rIte cAra cAra dvAranA adhiSThAyaka devonI rAjadhAnI te-te dizAmAM che, lavaNa samudra ane jaMbUdvIpanA aMtima pradezonI sparzanA- jaMbUdvIpanA aMtima pradezo lavaNa samudrane sparze che ane lavaNasamudranA pradezo jaMbUdvIpane sparze che. tema chatAM te-te pradezo potAnA ja kahevAya che. te baMne kSetranA jIvo marIne game te kSetramAM utpanna thaI zake che. jabalIpa nAma- jaMbudvIpanA meru parvatanI uttara dizAmAM uttarakuru nAmanuM yugalika kSetra che. tyAM prathama ArA(suSamasuSamAkAla) jevA bhAvo pravarte che. te uttarakurukSetramAM jaMbusudarzana nAmanuM pRthvIkAyamaya eka zAzvatuM vRkSa che. te vRkSanA pharatA aneka jaMbUvRkSo che, tene kAraNe A dvIpanuM nAma jaMbUdvIpa che. jaMbUdvIpanA adhiSThAyaka, anAdata nAmanA vyaMtara deva tyAM rahe che. jyotiSka maMDala-jaMbUdvIpamAM be caMdra, be sUrya, 56nakSatro, 176 graha ane 1,33,950 kroDAkoDI tArAo paribhramaNa karI rahyA che. A rIte asaMkhya dvIpa samudronA kathana sAthe jaMbudvIpanuM varNana karato A prakaraNa pUrNa thAya che.
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: jIbUdIpAdhikAra 343. pratipatti - 3 jaMbUDhIpAdhikAra IEEEEEEEEEEEE) asaMkhya dvIpa-samudro:| 1 kahi NaM bhaMte ! dIvasamuddA paNNattA? kevaiyA NaM bhaMte !dIvasamuddA paNNattA? kemahAlayA NaM bhaMte ! dIvasamuddA paNNattA? kiM saMThiyA NaM bhaMte ! dIvasamuddA paNNattA? kimAgArabhAvapaDoyArANabhate!dIvasamudra paNNattA?goyamA !jabuddIvAiyAdIvAlavaNAiyA samuddA saMThANaoegavihavihANA vitthArao aNegavihavihANA duguNA duguNe paDuppAemANApaDuppAemANA pavittharamANA-pavittharamANA obhAsamANavIciyA bahuuppalapaumakumuda NaliNa-subhaga-sogaMdhiyapoMDarIyamahApoMDarIyasatapattasahassapatta papphullakesarovaciyA patteyaM patteyapaumavaravejhyAparikkhittA patteyaMpatteyavaNakhaDaparikkhittAsayaMbhuramaNapajjavasANA assi tiriyaloe asakhejjAdIvasamuddA paNNattA samaNAuso ! bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! dvIpa samudro kyAM avasthita che? he bhagavan! dvIpa samudro keTalA che? he bhagavan! dvIpa samudro keTalA moTA che? he bhagavan! teno AkAra kevo che? he bhagavan! tenuM svarUpa kevuM che? uttara- he gautama! jaMbudvIpathI prAraMbha thanArA aneka dvIpo che ane lavaNasamudrathI prAraMbha thanArA aneka samudro che. te dvIpo ane samudro saMsthAnanI apekSAe(goLAkAra hovAthI) eka samAna che. vistAranI apekSAe vividha prakAranA che arthAt te dIpa ane samudro paraspara eka pachI eka bamaNA-bamaNA vistAravALA ane prakAzamAna kiraNothI yukta che. te dvIpa ane samudro khIlelA ane parAgathI yukta aneka sUryavikAsI padmakamaLa, caMdravikAsI kumuda, kiMIka rakta varNanA nalina, subhaga-pAvizeSa, saugandhika-vizeSa prakAranA kamaLo, zveta puMDarIka kamaLa mahApaMDarIka-so pAMkhaDIvALA kamaLo ane hajAra pAMkhaDIvALA kamaLothI sadA suzobhita che. te pratyeka dvIpa samudro vedikA ane vanakhaMDathI gherAyelA che. te AyuSyamAna zramaNa ! A tirachA lokamAM svayaMbhUramaNa samudra paryata asaMkhyAta dvIpa-samudro che. vivecanaH prastuta sUtramAM pAMca praznottaranA mAdhyamathI tirachAlokanA asaMkhya dvIpa-samudronuM pratipAdina che. jema ke- (1) dvIpa-samudro kayAM che? (2) keTalA che? (3) kevuM saMsthAna che? (4) keTalo vistAra che? (5) tenuM svarUpa kevuM che? (1) dvIpa samudronuM sthAna -adholokanI upara ane UrdhvalokanI nIce madhyamAM 1800yojana pramANa jADAI vALuM ane eka rajuM pramANa lAMbuM-pahoLuM kSetra tirachAloka che. te tirachAlokamAM asaMkhya dvIpa samudro che.
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ 344 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra loka vibhAga (2) hIpa-samudronuM pramANa - asaMkhya dvIpa ane asaMkhya samudro che. te asaMkhya dvIpa samudronI madhyamAM jaMbUdvIpa che, tene pharato lavaNa samudra che, tene pharato dhAtakIkhaMDa che. A rIte eka dvIpa ane eka samudra kramazaH vIMTaLAIne rahelA che. temAM aMtima dviIpa svayaMbhUramaNa dvIpa ane tene pharato aMtima samudra svayaMbhUramaNa samudra che. A rIte tirachAlokamAM prathama dIpa jaMbUdvIpa che ane tenA pachI prathama samudra lavaNa samudra che ane aMtima samudra svayaMbhUramaNa samudra che, tyAra pachI aloka che. (3) dvIpa-samudronuM saMsthAnaH- saMtAna pravida vihAbA saMsthAnanI apekSAe sarva dvIpa samudro eka samAna goLAkAra che. goLAkAramAM paNa jaMbudvIpa madhyamAM hovAthI thALInA AkAre goLa che. tyAra pachInA badhA dvIpa-samudro valayAkAre goLa che. A rIte jaMbUdvIpanuM saMsthAnA anya sarvadvIpa samudronA saMsthAnathI bhinna che, tema chatAM goLAkAranI sAmyatA hovAthI ane thALInA AkArano eka ja dvIpa hovAthI sUtrakAre sarva dvIpa-samudronuM saMsthAna eka samAna kahyuM che. asaMkhya dvIpa samudraH asaMkhya dvIpa-samudra Avada - saramaNadIpa nadIzvara tIrSa nadIzvara samudra Ina samudra - hIra sama usa pakara samudra kAlola jaya) asaMya pa jakhya tapa ane sadA
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: jebUdIpAdhikAra 345 | (4) dvIpa-samudrono vistAra - vitthAro ane vivihA vistAranI apekSAe sarvadvIpa samudrovividha prakAranA che. te dvIpa samudroDA kuvA padukhANI.. paraspara bamaNA, vistAravALA che, jema ke- jaMbUdvIpano vikhaMbha eka lAkha yojana che, lavaNa samudrano cakravAlavikhaMbha(goLAkAra pahoLAI) be lAkha yojana che, dhAtakI khaMDa dIpa cAra lAkha yojanAno che, kAlodadhi samudra ATha lAkha yojanAno che. A rIte aMtima svayaMbhUramaNa samudra sudhI sarva dvIpa-samudro bamaNA-bamaNA vistAravALA che. (5) dvIpa-samudronuM svarUpa - mAsamANa vAviyA aa pratyeka dvIpomAM sonA, cAMdI ane ratnamaya parvato ane samudromAM caMdradvIpa ane sUryadvIpa che. tema ja pratyeka dvIpa-samudrane pharatI vedikA ane vanakhaMDa che temAM paNa maNimaya tRNa vagere hoya che. A rIte dvIpa-samudromAM suvarNamaya, ratnamaya, rajatamaya aneka sthAno hovAthI te prakAzita lAge che. te ja rIte aDhIdvIpamAM caMdra-sUryano parivartanazIla prakAza ane aDhIdvIpanI bahAra caMdra-sUryano sthira prakAza paNa che. jyotiSI vimAnonA prakAzanA kiraNothI paNa dvIpa-samudro prakAzita lAge che. tethI sUtrakAre dIpa-samudra mATe mAsamApavA eTale ke prakAzamAna kiraNothI yukta, A vizeSaNano prayoga karyo che. vedikA-vanakhaMDa - jaMbudvIpane pharatI jagatI-koTa che ane tenA zikharatala para vedikA(pALI) che. tyAra pachInA pratyeka dvIpa ane samudrane pharatI eka-eka vedikA(pALI) che. te vedikAnI baMne bAju eka-eka, tema be vanakhaMDa che. A rIte dareka dvIpa ane samudranI sImArUpe vedikA ane tenI zobhArUpe baMne bAju vanakhaMDo che. jaMbUdvIpa ane tenI jagatI:| 2 tatthaNaM ayaM jaMbuddIveNAmaMdIvesavva dIvasamudANaMsavvabbhaMtarae savvakhuDDAevaDhe tellApUyasaMThANasaMThie, vaTTerahacakkavAlasaMThANasaMThie, vaTTephukkharakaNNiyAsaMThANasaThie, vaTTe paDipuNNacadasaThANasaThie: ekkaMjoyaNasayasahassaAyAmavikkhabheNa; tiNNi joyaNasaya sahassAI,solasayasahassAI, doNNi yasattAvIse joyaNasae, tiNNi yakose, aTThAvIsaM ca dhaNusayaM,terasa aMgulAI, addhaMgulakaMca kiMci visesAhiyaM parikkheveNaM paNNatte / se NaMegAe jagaIe savvao samatA sNprikkhitte| bhAvArtha :- A jaMbudvIpa nAmano dvIpa sarva dvIpa samudromAM AtyaMtara-aMdarano che, sarvathI nAno che, goLAkAra che, taLelA mAlapuA jevo goLa che. rathanA paiDA jevo goLa che, kamaLanI karNikA jevo goLa ane pUnamanA pratipUrNacaMdra jevo goLa che. te eka lAkha yojana lAMbo-pahoLo che. tenI paridhi traNa lAkha, soLa hajAra, baso satyAvIsa(3,16rara7) yojana traNa gAu, ekaso aThThAvIsa dhanuSa, sADA tera aMgulathI kaMIka adhika che. A jaMbUdvIpa eka jagatI(koTa)thI cAre bAjuthI gherAyelo che arthAt jaMbUdvIpane pharatI eka jagatI che. | 3 sANaMjagaI aTu joyaNAiMuDDauccatteNaM, mUle bArasa joyaNAivikkhaMbheNaM, majjhe aTThayojaNAI vikkhaMbheNaM, uppiM cattAri joyaNAI vikkhaMbheNaM, mUle vicchiNNA majjhe saMkhittA uppiM taNuyA gopucchasaMThANasaMThiyA savvavairAmaI acchA saNhA laNhA ghaTThA maTThA
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 346] zrI jIvAjIvAbhigama satra NIrayA NimmalA NippaMkA NikkaMkaDacchAyA sappabhA samirIyA saujjoyA pAsAIyA darisaNijjA abhirUvA paDirUvA / bhAvArtha :- jagatI ATha yojana UMcI che. teno vistAra(pahoLAI) mULamAM bAra yojana, madhyamAM ATha yojana ane upara cAra yojana che. te mULamAM vistIrNa madhyamAM saMkSipta ane uparathI pAtaLI che. teno AkAra UMcA karelA gAyanA pUMchaDAM jevo che. te saMpUrNa vajaratnamaya che. te sphaTika samAna svaccha, glakSaNa- cIkaNI, sukomaLa(mulAyama), ghaselI, mAMjelI hoya tema suMvALI, raja rahita, mela rahita, kAlimA rahita che. tenI dIpti nirAvaraNa rUpe prakAzita che. te anupama prabhAyukta che, dizA-vidizAomAM tenA kiraNo phelAtA hovAthI te atyaMta zobhanIya, udyotayukta, prasannatAjanaka,darzanIya,manane game tevI suMdara ane manamAM vasI jAya tevI ati suMdara che. |4 sA NaM jagaI ekkeNaM jAlakaDaeNaM savvao samaMtA saMparikkhittA / se NaM jAlakaDae addhajoyaNaM uDDaM uccatteNaM, paMca dhaNusayAI vikkhaMbheNaM savvarayaNAmae acche saNhe laNhe jAvapaDirUve / bhAvArtha :- jagatInI cAre bAju vizALa jALIkaTaka(jALIyukta gelerI) che. te ardhA yojana UMco ane pAMcaso dhanuSa pahoLo che. te saMpUrNa ratnamaya,svaccha, snigdha,lIso yAvat ati suMdara che. vivecana : prastuta sUtromAM jabUdvIpa ane tenI jagatInuM kathana che. tirachAlokanA asaMkhya dvIpa samudromAM A jaMbUdvIpa sarvaprathama che. A dvIpa sarvathI nAno che, tenAthI AgaLanA sarva samudro ane dIpo bamaNA-bamaNA vistAravALA che. jaMbUdvIpa goLAkAra saMsthAne sthita che. sUtrakAre te goLAkArane aneka upamAo dvArA spaSTa karyo che. telamAM banAvelA mAlapUvA, rathanA paiDAM, kamaLanI karNikA, paripUrNa caMdranI jema A jaMbUdvIpa goLa che. te cUDInA AkArano goLa nathI. tettApUyaH- sainne pakSo pUrtatApUH telamAM banAvelA pUDalAne talApa kahe che, tenI samAna jaMbudvIpanuM saMsthAna samajavuM. A jaMbUdvIpa eka lAkha yojananI laMbAI-pahoLAIvALo che tathA tenI paridhi(parikSepa-gherAvo) traNa lAkha soLa hajAra baso satyAvIsa (3,16,27) yojana, traNa gAu, ekaso aThThAvIsa dhanuSa ane sADAtera aMgulathI kAMIka adhika che. (laMbAI pahoLAIthI paridhi lagabhaga sAdhika traNa guNI hoya che) kaMIka adhika zabdathI pAMca java ane jU pramANanuM grahaNa thAya che. tema sUkSma gaNita karavAthI spaSTa thAya che. jabalIpanI gatI -A jaMbudvIpanI cAre bAju eka jagatI che. koInagaranA suMdara koTanI jema jebUdvIpane pharatI jagatI(koTa) avasthita che. te jagatI sphaTika ratnamaya ane AkAzanI samAna svaccha che. sUtrakAre aneka vizeSaNo dvArA tenI suMdaratAne pragaTa karI che.
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra vana khe jaMbuddhIpanI jagatI nakhaMDa lavaNasamudra aMdara huM vanakhaMDa bahAra . }( ) (1) ' sAdhvI subodhikA pratipatti-3: jaMbudrIpAdhikAra 347
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ 348 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra achA- AkAza ane sphaTikanI samAna atyaMta svaccha che. - cIkaNA taMtuothI banelA vastranI jema snigdha pudgala skaMdhonI banelI che. tA- mulAyama vastranI jema suMvALI che. ghaUM- kharasANathI ghaselA pattharanI pratimAnI jema lIsI che. mA- sukomaLa zAnathI(pattharano prakAra) ghaselI pratimAnI jema atyaMta lIsI che. khAravA- svAbhAvika rIte ja raja rahita hovAthI nIraja che. nirmala- AgaMtukamalanA abhAvathI nirmala che. te sthAna zAzvata che, Aju-bAjuthI dhULa,raja vagere UDIne tene malina banAvatA nathI, tethI te nirmala che. fpappA - koIpaNa prakAranI kAlimAthI rahita hovAthI niSpaka che. kiMjaraDachAyA- koIpaNa prakAranA upaghAta rahita. prakAzita dIpakanI jema tenuM teja paNa upaghAta ane AvaraNa rahita (camakatuM) che. sakhA - sphaTika ratnamaya hovAthI potAnA svarUpathI ja prabhAsaMpanna che. sariyA- tenA kiraNo bahAra nIkaLatA hovAthI te samarIci-kiraNo sahita che. soyA- bahAra rahelI vastuone prakAzita karatI hovAthI sodhotA-udyota sahita che. pAsAyA- manane prasannatAjanakahovAthI prAsAdIya che. risaniSNA- tene jotAM AMkhone zrama lAgato nathI tethI darzana yogya darzanIya che. bahavA- tenuM rUpa jonArAnA manane prasannatAjanaka ane anukULa hovAthI abhirUpa che arthAt atyaMta kamanIya-abhilaSaNIya che. paDavA- tenuM rUpa asAdhAraNa viziSTa jabUDhIpa jagatI pramANa:hovAthI athavA pratikSaNa navuM-navuM ja pratIta| M Ta thatuM hovAthI pratirUpa che, atisuMdara che. te jagatI uparokta vizeSaNothI viziSTa che. padmavara vedikA, vanakhaMDa AdinA varNanamAM| paNa che nApatine pAThano prayoga che. dareka sthAne te zabdonA artha upara pramANe ja samajavA. jaMbUdvIpanI jagatInuM mApa:- A jagatI ATha yojana UMcI ane pRthvInA mULa bhAgamAM bAra yojana pahoLI che. upara-upara tenI pahoLAI ghaTatI jAya che. eka yojananI UMcAI para te 11 yojana pahoLI che. be yojananI UMcAI para 10 yojana pahoLI che. A rIte kramazaH ghaTatA ATha yojananI UMcAI para cAra yojanA --12 co. mUrkhamAM pahoLAI === I mith & Maiykone , padmavara vAdaka che. , ' ' 8 8 & w 26 je Aww
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'pratipatti-3: jabarIpAdhikAra | [ 349 ] pahoLI che arthAt jagatI mULabhAgamAM bAra yojana ane zikharatalamAM cAra yojana pahoLI che. jagatInuM saMsthAna - jagatIno AkAra UMcA karelA gopuccha jevo che. gAyanuM pUMchaDuM mULamAM jADuM hoya che ane pachI pAtaLuM thatuM jAya che. tema jagatI paNa mULamAM pahoLI ane upara-upara jatAM tenI pahoLAI ghaTatI jAya che. jagatInA madhyabhAge gavAkSa kaTakSano dekhAva * --> + - 1 - - A A A A . gADa :- jAla kaTaka eTale jALI samUha. lavaNasamudra tarapha jagatInI bhIMtanA madhyabhAgamAM cAre bAju sarva dizAmAM jALI samUha (gavAkSaTaka- gelarI) che. te devo ane vidyAdharonA manoraMjananuM sthAna che. te gavAkSakaTaka ardhA yojana UMco ane 500 dhanuSa pahoLo che. te paNa ratnamaya, svaccha, snigdha, mRdu, suMvALo, lIso, raja rahita, mela rahita, kAlimA rahita, nirupaghAtarUpe prakAzita Adi vizeSaNothI viziSTa che. padmavara vedikA - | 5 tIseNaMjagaIe uppiM bahumajjhadesabhAe etthaNaMmahaI egA paramavaraveiyA pnnnnttaa| sANaM paumavaraveiyA addhajoyaNaM uDDa uccatteNa paMca dhaNusayAivikkhabheNa jagaIsamiyA parikkheveNaMsavvarayaNAmaI acchA jaavpddiruuvaa| bhAvArtha :- jagatInI upara barobara madhyabhAgamAM eka vizAla padhavaravedikA che. te padmavaravedikA a yojana UMcI ane pAMcaso dhanuSa pahoLI che. te saMpUrNataH ratnamaya che. tenI paridhi jagatInI uparanI paridhinI samAna che. A padmavaravedikA ratnamaya, svaccha bhAva pratirUpa che. |6 tIse NaM paramavaraveiyAe ayameyArUve vaNNAvAse paNNatte,taM jahA- vairAmayA NemA, riTAmayA paiTThANA, veruliyamayA khaMbhA,suvaNNaruppamayA phalagA,lohiyakkhamaIo saIo.vairAmayA saMdhI.NANAmaNimayA kalevarA.NANAmaNimayA kalevarasaMghADA. NANAmaNimayA rUvA,NANAmaNimayA rUvasaMghADA, akAmayA pakkhA, pakkhabAhAo; joirasAmayA vaMsA, vaMsakavelluyA;rayayAmaIopaTTiyAo, jAyarUvamaIo ohADaNIo, vairAmaIo uvaripuMchaNIo savvaseyarayayAmae acchAyaNe / bhAvArtha :- padmavaravedikAnuM varNana A pramANe che. yathA- te pAvaravedikAnA nemabhAga-AtyaMtara
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra AdhAra yukta pRthvItala vajaratnano che, pratiSThAna-staMbhono mULa AdhAra bhAga riSTa ratnano che, staMbha vaiDUrya ratnanA che, pATiyA suvarNa-rajatanA che, khIlAo lohitAkSa ratnanA che, sAMdha vajra ratnanI che, tenA aMdarabahAranA badhA vibhAgo arthAt tenuM saMpUrNa kalevara vividha prakAranA maNiothI nirmita che, tenA paranA citro tathA citra samUha maNiratnanA che, tenA Aju-bAjunA badhA bhAgo aMka ratnanA che. tenA UbhA vAMsA- vaLA ane prativAMsA--nAnA vaLA(ADA vaLA) jyotirasa ratnanA che, pATIo cAMdInI, DhAMkaNA suvarNanA, naLIyA vajraratnanA ane chAparuM ratnanuM che. 350 ' 7 sANaM pamavaraveiyA egamegeNaM hemajAleNaM, egamegeNaM gavakkhajAleNaM, egamegeNaM khikhiNijAleNaM, egamegeNaM ghaMTAjAleNaM, egamegeNaM muttAjAleNaM, egamegeNaM maNijAleNaM, egamegeNaM kaNayajAleNaM, egamegeNaM, rayaNajAleNaM, egamegeNaM paumavarajAleNaM, savvarayaNAmae NaM savvao samaMtA saMparikkhittA / bhAvArtha :- te padmavara vedikAnA pratyeka jALIyAo suvarNanI mALAothI, temaja gavAkSAkAra ratno, ghUgharIo, ghaMTaDIo, motIo, maNio, kanaka-suvarNavizeSa, cAMdI ane ratnamaya padma kamaLonI lAMbI-lAMbI mALAothI pariveSTita che. 8 teNaMjAlA tavaNijjalaMbUsagA suvaNNapayaragamaMDiyA NANAmaNirayaNaviviha hAraddhahArauvasobhiyasamudayA IsaM aNNamaNNamasapattA puvvAvaradAhiNauttarAgaehiM vAehiM maMdAgaM-maMdAgaM ejjamANA-ejjamANA, kaMpijjamANA- kaMpijjamANA, laMbamANA-laMbamANA, pajhamANA- pajhaMjhamANA, saddAyamANA-saddAyamANA teNaM orAleNaM maNuNNeNaM kaNNamaNa- NivvuikareNaM saddeNaM savvao samatA ApUremANA- ApUremANA sirIe aIva uvasobhemANA-uvasobhemANA ciTThati / bhAvArtha:- te mALAo tapanIya(lAla) suvarNanA daDAothI alaMkRta che, suvarNa pratarathI maDhelI che, vividha prakAranA maNi-ratnonA anekavidha hAro-ardha hArothI suzobhita che. paraspara ekabIjAnI najIka-najIka rahelI te mALAo pUrvI, pazcimI, uttarI ane dakSiNI vAyuthI dhIme-dhIme halyA kare che, kaMpAyamAna rahe che ane kaMpita thavAnA kAraNe havAmAM laherAtI rahe che, paraspara TakarAvavAthI zabdAyamAna te mALAo madhura, udAra, manohara, karNapriya, manane sukhadAyI dhvanithI sarva dizAone pUrita karatI potAnI zobhAthI atyaMta suzobhita thaI rahI che. 9 tIse NaM paDamavaraveiyAe tattha-tattha dese tarhi tahiM bahave hayasaMghADA gayasaMghADa NarasaMghADA kiNNarasaMghADA kiMpurisasaMghADA mahoragasaMghADA gaMdhavvasaMghADA vasahasaMghADA savvarayaNAmayA acchA jAva paDirUvA / tIse NaM paumavaraveiyAe tattha-tattha dese tarhi tahi bahave hayapaMtIo taheva jAva paDirUvAo / evaM hayavIhIo jAvapaDirUvAo / evaM hayamihuNAiM jAvapaDirUvAiM / bhAvArtha:- te padmavara vedikAnI upara ThekaThekANe ratnamaya, ghATIlA azvasaMghATa-babbe samAna liMgI azva yugala temaja hAthI, nara, kinnara, kiMpuruSa, mahoraga, gaMdharva, vRSabhanA samAna liMgI yugalonA citro che. te svaccha yAvat atisuMdara che.
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3:4pUtIpAri | u51 / te paghavara vedikAnI upara ThekaThekANe eka hAramAM goThavAyelA samAna liMgI azvAdinI paMktio che. te ja rIte bahAramAM goThavAyelA samAna liMgI azvAdinI vIthio che ane azvAdinAmithuna-naramAdAnA yugalonA citro che. te svaccha thAva atisuMdara che. 10 tIseNaM paumavaraveiyAe tattha tattha dese tahiM tahiM bahavepaumalayAoNAgalayAo evaM asogacapagacUyavaNa-vAsatiyaaimuttagakuMdalayAosAmalayAoNiccakusumiyAo jAvasuvibhaktapiMDamajasviDisakadharIosavvarayaNAmaIo acchAo jaavpddiruuvaao| [tIseNapaumavaravyAetatthatattha desetahiMtahiM bahaveakkhayasotthiyA paNNattA savvarayaNAmayA acchA jAva pddiruuvaa|] bhAvArtha :- pAvaravedikA para ThekaThekANe padmalatA nAgalatA, azokalatA, caMpakalatA, Amravane latA, vAsaMtIlatA, atimuktakalatA, kuMdalatA, zyAmalatA vagere latAo che. te latAo chae RtuomAM puSpita vAvata suvibhakta, viziSTa maMjarI rUpI mugaTane dhAraNa karanArI che. te latAo saMpUrNapaNe ratnonI banelI thAvata suMdara ane ati suMdara che. tei padmavaravedikAmAM aneka sthAne akSaya svastika che. te saMpUrNa ratnamaya, svaccha bhAva pratirUpaNa che]. | 11 sekeNaTeNaM NaM bhaMte ! evaM vuccai-paumavaraveiyA-paumavaraveiyA? goyamA ! paumavaraveiyAe tattha-tattha dese tahiM-tahiM veiyAsu veiyAbAhAsu veiyAsIsaphalaesuveiyApuDataresu khaMbhesukhaMbhabAhAsukhaMbhasIsesukhaMbhapuDataresusUIsu sUImuhesu sUIphalaesusUIpuDataresu pakkhesu pakkhabAhAsu pakkhapuDataresu bahUI uppalAI paumAI jAvasahassapattAi savvarayaNAmayAiM acchAI jAvapaDirUvAi mahayA mahayA vAsikkacchatta samANAiM paNNattAIsamaNAuso ! se teNaTeNaM goyamA ! evaM vuccai pumvrveiyaa-pumvrveiyaa| bhAvArtha :- prazna- bhagavan ! te 5bhavaraveAine 5bhavaravezi bhATe 43 cha ? 612- gautama! vahinI bhUmi, vahinIsAhasI(4541), vahinA pATiyAmo, tenA aMtarAlo, staMbho, staMbhanA paDakhAo, staMbhanA zikharo, staMbhanA aMtarAlo, khIlAo, khIlAnA TopakAo, khIlAthI joDAyelA pATiyAo, khIlAonA aMtarAlo, tenA paDakhA, paDakhAnA prAMta bhAgo, tenA aMtarAlo vagere khUlelA chatra jevA vikasita moTA-moTA ratnamaya, svaccha, atisuMdara utpala padma yAvat hajAra pAMkhaDIvALA kamaLothI zobhI rahyA che. tethI he AyuSyamAna zramaNa ! A vedikAne pAvaravedikA kahevAmAM Avacha. | 12 paumavaraveiyA NaM bhaMte ! kiM sAsayA asAsayA? goyamA ! siya sAsayA siya asaasyaa| sekeNaTeNaM bhaMte ! evaM vuccai-siya sAsayA siya asAsayA? goyamA ! davvaTThayAe sAsayA; vaNNapajjavehiM gaMdhapajjavehiM rasapajjavehiM phAsapajjavehiM asAsayA;seteNaTeNaMgoyamA !evaM kuccai-siyasAsayA siya asaasyaa| bhAvArtha:-prazna-bhagavana ! 5bhavaravAzAzvata chaazAzvata cha? 612-gautama!te
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 35ra ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra kathaMcitu zAzvata che ane kathaMcitu azAzvata che? prazna- he bhagavan! tenuM zuM kAraNa che ke pAvaravedikA zAzvata paNa che ane azAzvata paNa che? uttarahe gautama! dravyanI apekSAe te zAzvata che ane varNa, rasa, gaMdha, sparza paryAyonI apekSAe azAzvata che. he gautama! tethI A pramANe kahevAya che ke pAvaravedikA zAzvata paNa che ane azAzvata paNa che. |13 paumavaraveiyANaM bhaMte ! kAlao kevaciraMhoi ? goyamA !Na kayAviNAsI,Na kayAviNatthi,Na kayAviNa bhavissai / bhuviMca, bhavai ya, bhavissai ya / dhuvA NiyayA sAsayA akkhayA avvayA avaTThiyA NiccA pumvrveiyaa| bhAvArtha -prazna-he bhagavan!padmavaravedikAnI sthiti keTalI che? uttara-he gautama!A padhavaravedikA bhUtakALamAM kyAre ya na hatI, tema nathI; vartamAnamAM na hoya, tema nathI ane bhaviSyamAM kyAre ya haze nahIM, tema paNa nathI. te bhUtakALamAM hatI, vartamAnamAM che ane bhaviSyamAM raheze. te dhruva, niyata, zAzvata, akSaya, avyaya, avasthita ane nitya che. vivecana : prastuta sUtromAM padmavara vedikAnuM vistRta varNana ane tenA nAma hetunuM prayojana spaSTa karyuM che. pa3mavaraveDyA-jagatInI upara barAbara madhyamAM pharatI valayAkAre vedikA(pALI) che ane vedikA para aneka ratnamaya zAzvatA zreSTha kamaLo che. A padmakamaLonA kAraNe tenuM nAma pAvaravedikA che. paravaradivo kevamonamani- te vedikA devonI bhogabhUmi che. te ardhA yojana UMcI ane 500 dhanuSya pahoLI che. te jagatInI upara madhyamAM hovAthI tenI paridhi jagatInA uparanA bhAganI madhya paridhinI samAna che. te vedikA saMpUrNa ratnamaya che. tenA vividha vibhAgo suvarNa, rUpya ke ratnamaya che. te vividha prakAranA citrothI citrita, lAMbI mALAothI suzobhita, aneka padmothI AkarSita, ramaNIya, darzanIya, ati suMdara che. tenuM vistRta varNana sUtrArthathI spaSTa che. te pAvaravedikA dravyanI apekSAe trikAla zAzvata che ane varNAdinI apekSAe azAzvata che. tenI zAzvatatA pradarzita karavA sUtrakAre dhruvAdi sAta vizeSaNono prayoga karyo che. yuvA = te trikAlazAzvata hovAthI dhruva che.fpAyathA = te dhruva hovAthI sadAne mATe sva svarUpamAM sthita rahe che, tethI teniyata che. tathA = teniyata hovAthI ja zAzvata rahe che. ajahuvA = gaMgAsiMdhunA pravAhamAM rahelA paMDarIka drahanI jema aneka pugalonuM vighaTana thavA chatAM temAM teTalA ja pramANanA anya pulo AvI javAthI tenA svarUpano kayAre ya vinAza thato nathI, tethI te akSaya che. abbayA = potAnA svarUpathI aMza mAtra paNa calita thatI na hovAthI avyaya che. phiyA =mAnuSottara parvatanI bahAranA arthAtuaDhIdvIpanI bahAranA samudronI jema svapramANamAM sthita hovAthI avasthita che. aDhIdvIpanI bahAranA samudromAM bharatI ke oTa AvatI nathI, tethI tenuM pramANa eka samAna rahe che. te ja rIte padmavaravedikA paNa sadAne mATe avasthita che.fzva = pota-potAnA svarUpamAM sthita dharmAstikAya Adi dravyonI jema sva svarUpamAM sthita rahevAthI nitya che. tenA svarUpamAM kadApi koIpaNa prakAranI vikRti AvatI nathI.
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3 : jaMbudrIpAdhikAra vanakhaMDa: 14 tIse NaM jagaI uppi bAhiM paumavaraveiyAe ettha NaM ege mahaM vaNasaMDe paNNattedesUNAI do joyaNAiM cakkavAlavikkhaMbheNaM jagaIsamie parikkheveNaM, kiNhe kinhobhAse NIle NIlovabhAse, harie hariobhAse, sIe sIobhAse, Niddhe NiddhobhAse, tivve tivvobhAse kiNhe kiNhacchAe, NIle NIlacchAe, harie hariyacchAe, sIe sIyacchAe, Niddhe NiddhachAe, tivve tivvacchAe ghaNakaDiyakaDacchAe ramme mahAmehaNikuraMbabhUe / 53 bhAvArtha :- te jagatInI upara ane padmavara vedikAnI bahAra eka vizALa vanakhaMDa che. te vanakhaMDano cakravAla vidhyuMbha-goLa vistAra kaMIka nyUna be yojana che. tenI paridhi jagatInI paridhinI samAna che. te vanakhaMDa kRSNavarNavALo ane kRSNa kAMtivALo, nIlo ane nIla kAMtivALo, lIlo ane lIlI kAMtivALo, zIta vAyunA sparzavALo ane zItala kAMtivALo, snigdha ane snigdha kAMtivALo, tIvra ane tIvra kAMtivALo, kRSNa ane kRSNachAyAvALo, nIla ane nIlachAyAvALo, lIlo ane lIlI chAyAvALo zItala ane zItala chAyAvALo, tIvra ane tIvra chAyAvALo, vRkSonI zAkhAo paraspara maLI gaI hovAthI gIca, ramya ane mahAmeghanA samUha jevo jaNAya che. 15 te NaM pAyavA mUlavato kaMdavato khaMdhavaMto tayAvaMto sAlavato pavAlavaMto pattavaMto, puSkavato, phalavato, bIyavaMto aNupuvva-sujAya ruila- vaTTabhAva pariNayA egakhaMdhI asA ppasAha-viDimA, aNegaNaravAma-suppasAriyaagejjha ghaNa-viulavaTTakhaMdhA acchiddapattA aviralapattA avAINapattA aNaIipattA NiddhUya jaraDhapuDapattA, NavahariyabhisaMta pattaMbhAradhA gaMbhIradarisaNijjA uvaviNiggaya Nava taruNa patta-pallava komulajjala- calaMta kisalayasUmAla - pavAlasohiyavaraMkuraggasiharA, NiccaM kusumiyA, NiccaM mauliyA NiccaM lavaiyA NiccaM thavaiyA, NiccaM gocchiyA NiccaM jamaliyA NiccaM juvaliyA NiccaM viNamiyA NiccaM paNamiyA, NiccaM suvibhatta paDimaMjari varDesaga dharA, NiccaM kusumiya-maDaliya-lavaiyathavaiyagulaiya-gocchiya- jamaliya-jugaliyaviNamiyapaNamiya- suvibhatta-paDimaMjarivaDesagadharA / bhAvArtha:- vanakhaMDanA vRkSo prazasta mULavALA arthAt uMDA phelAyelA mULavALA che. te ja rIte te vRkSo prazasta kaMda, skaMdha, chAla, zAkhA, kuMpaLa, patra, phUla, phaLa ane bIjovALA che. anukrame dUra-dUra phelAyelI zAkhAne kAraNe goLa-goLa dekhAtAM te vRkSo suMdara, sujAta ane sohAmaNA pratIta thAya che. te vRkSo eka skaMdhavALA, aneka zAkhA, prazAkhA ane viDimA(mukhya zAkhA)vALA che. te vRkSo, aneka puruSo potAnA phelAvelA bAhu dvArA grahaNa na karI zake teTalA vizALa ane goLa skaMdhavALA che. te vRkSonA pAMdaDA chidrathI rahita che, be pAMdaDAo vacce jagyA na rahe tevA avirala che, te vAyuthI kharI jatAM nathI. tene Iti roga thato nathI, tenA jIrNa--sapheda thaI gayelA arthAt sUkAI gayelA pAMdaDA havAthI kharI paDe che. navA ugelA, lIlA dedIpyamAna pAMdaDAonA samUhathI gADha chAyA rUpa aMdhakAranA kAraNe te vRkSo ramaNIya, darzanIya lAge che. te vRkSonA agrabhAga niraMtara ugatA nava taruNa pallavothI; komaLa, manojJa, ujajavala, kaMpAyamAna kisalayothI; komaLa pravAlothI ane pallavAMkurothI zobhAyamAna lAge che. te vRkSo haMmezAM kusumita-puSpothI yukta, sadA mukulita-kaLIothI
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 354] zrI jIvAjIvAbhigama satra yukta, nitya pallavita, haMmezA gulpita, stabakita, gucchita, nitya yamalita, nitya yugalita, nitya vinamita(phaLonA bhArathI namelA) praNamita (phaLanA bhArathI vizeSa rUpe namelA), suvibhakta maMjarI rU5 muguTane dhAraNa karIne rahe che. A rIte te vRkSo haMmezA kusumita, mukulita, pallavita, stabakita, gulmita, gucchita, yamalita, yugalita, vinamita, praNamita banelA suvibhakta piMDavALI maMjarI rUpa mugaTane dhAraNa karIne rahe che. |16 suyabarahiNa-mayaNasalAgA-koila-koraMga-bhiMgAragakoMDalaga-jIvaMjIvagaNaMdimuha kavilapiMgalakkha kAraMDakacakkavAyakalahaMsasArasaaNegasauNagaNamihuNaviraiya saduNNaiyamahurasaNAiyasurammAsapiDiyadariyabhamasmahuyaripahakarApariliMtayamANa mattachappaya kusumAsavalolamahuragumagumAyaMtAguMjatadesabhAgA abhitaspupphaphalagA bAhirapattachaNNA pattehi yapupphehi ya occhaNNa palicchaNNANIrogA akaMTayAsAuphalA NiddhaphalANANAvihaguccha gummamaDavagasohiyA vicittsuhkeubhulaa| bhAvArtha - te vRkSonI upara popaTa yugalo, mayura yugalo, menA yugalo, salAgA yugalo, koyala yugalo, koraMga, mRgAMraka, koMDalaka, jIvaMjIva, naMdImukha kapila, piMgalAkSa ane kAdaMDaka(A pakSIonA nAma vizeSa che, tenA yugalo), cakavAka yugalo, kalahaMsa yugalo, sArasa yugalo, ityAdi aneka pakSI yugalo ucca svare kilakilATa karatA rahe che, tenAthI te vRkSonI suMdaratAmAM vadhAro thAya che. madhano saMgraha karanArA unmata bhamarAo ane bhamarIono samudAya tenA upara guMjArava karato rahe che. anya sthAnothI AvIne rasapAnathI unmata bhamarAo puSpaparAganA pAnamAM masta banIne madhura-madhura guMjAravathI te vRkSone guMjatA rAkhe che. te vRkSonA phUlo ane phaLo tenI ja ghaTAmAM chupAyelA rahe che ane pAMdaDA bahAranA bhAgamAM rahe che, A rIte te vRkSo, patro ane puSpothI AcchAdita-pracchAdita rahe che. te vRkSo sarva prakAranA rogothI rahita ane kAMTAothI rahita che. tenA phaLa svAdiSTa ane snigdha sparzavALA hoya che. te vRkSo samIpavartI vividha prakAranA gucchothI, gulmothI, latA maMDapothI suzobhita rahe che. tenA para aneka prakAranI dhajAo pharapharatI rahe che. | 17 vAvI-pukkhariNi-dIhiyAsuya suNivesiyarammajAlagharagA; piMDima,NIhArimaMsugaMdhi suhasurahimaNoharaca mahayA gadhaddhaNi muyatA suhasekeubahulA aNegasagaGarahajANa-jugga sIyAsadamANiyapaDimoyaNAsurammA pAsAIyA darisaNijjA abhirUvA pddiruuvaa| bhAvArtha:- te vanamAM yathAsthAne vAvaDIo, goLAkAra puSkariNIo ane dIdhikAo-lAMbI vAvaDIomAM aneka suMdara jALagRha che. te jALagRhamAM piMDIbhUta sugaMdhI padArtho ane sugaMdha prasarAvatA sugaMdhI padArtho che temAMthI zubhaviziSTa, manohara sugaMdha phelAtI rahe che. temAM aneka sukhakara mArgo che tathA tyAM aneka prakAranI dhvajAo pharapharatI rahe che. te jAlagRhamAM aneka gADA, ratha, yAna, yugya (golladeza prasiddha jaMpAna) zibikA ane caMdamAnikA vagere vAhano rAkhavAmAM Ave che. A rIte te jAlagRha suramya, prasannatAjanaka, darzanIya, abhirUpa ane pratirUpa che. |18 tassa NaM vaNasaMDassa aMto bahusamaramaNijje bhUmibhAge paNNatte / se jahANAmae AliMgapukkharei vA muiMgapukkhare i vA saratale ivA karatale ivA AyasamaMDale ivA caMdamaMDaleivAsUramaMDaleivAurabbhacammeivA,usabhacammeivA varAhacammei vAsIhacamme
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3H jebUDhIpAdhikArI [ 355 ] ivA vagghacammei vA vigacamme i vA dIviyacammei vA annegsNkukiilgshssvitte| AvaGapaccAvaGaseDhI-paseDhI-sotthiyasovatthiya pUsamANa-vaddhamANaga-macchaMDaka makaraMDakajAramAsphullAvalipaumapattasAgarataraMgavAsatilayapaumalaya bhatticittehiMsacchAehiM samirIehiM NANAvihapaMcavaNNehiM maNIhi yataNehi ya uvasohie taMjahA-kiNhehiM jAva sukkilehi| bhAvArtha - te vanakhaMDanI aMdara atyaMta sama ane ramaNIya bhUmibhAga che. te bhUmibhAga muja-DholanA uparanA bhAga, mRdaMganA uparanA bhAga, paripUrNa sarovaranA uparanA bhAga, hAthanI hatheLI, arisAnuM uparItala, caMdramaMDala, sUryamaMDala jevo samatala hoya che. gheTAnA, baLadanA, varAha-bhUMDanA, siMhanA, vAghanA, varunA athavA bakarAnA ane dIpaDAnA cAmaDAne zaMku jevA hajAro moTA khIlAothI TIpIne, kheMcIne atyaMta samatala banAvelA pUrvokta pazuonA cAmaDAnI jema tyAMnI bhUmi atyaMta samatala hoya che. te vanakhaMDono bhUmi bhAga Avarta, pratyAvarta, zreNI, prazreNI, svastika, sauvastika, puSpamANava, vardhamAnaka koDIyAnuM saMpuTa, matyaMDaka, makaraMDaka-masya ane magara mukha, jAramAra-eka prakAranuM jalacara prANI, khIlelA puSponI paMkti, padmapatra, sAgarataraMga, vAsaMtIlatA, padmalatA, Adi vividha citrothI te citrita che. tyAMnI bhUmi kAMtivALA, utkaTa prabhAvALA, tejasvI kiraNovALA ane tejanA aMbArathI bharelA kALA yAvata zveta varNanA, A rIte paMcavarNI maNiothI suzobhita rahe che. | 19 tattha NaM jete kiNhA maNI yataNA ya tesiMNaM imeyArUvevaNNAvAse paNNatte-se jahANAmae jImUe ivA, aMjaNe ivA,khaMjaNe ivA, kajjaleivA,masI ivA, guliyA ivA,gavaleivA,gavalaguliyA ivA, bhamareivA,bhamarAvaliyA ivA, bhamarapattagayasAre ivA, jaMbUphaleivA, adAriTeivA, parapuDhe ivA,gae ivA,gayakalabheivA, kaNhasappe ivA, kaNhakesare ivA, AgAsathiggale ivA, kaNhAsoe ivA, kiNhakaNavIre ivA, kaNhabaMdhujIvae ivA, bhave eyArUve siyA? / goyamA ! No iNaDhe samaDhe / te NaM kaNhAmaNI ya taNhA ya itto iTThatarAe ceva katatarAe ceva piyatarAe ceva maNuNNatarAe ceva maNAmatarAe ceva vaNNeNaM paNNatte / bhAvArtha -prazna-te maNi ane tRNomAM je kALAvarNanA maNi ane tRNo che, teno varNa pANIthI bharelA vAdaLA, aMjana-kALo suramo ke aMjana ratna, khaMjana-dIvAnI maza, gADAnuM kIla, kAjala, maza, maza guTikA, pADAnA zIMgaDA, pADAnA ziMgaDAMnI guTikA, bhamaro, bhamarAonI paMkti, bhamarAonI pAMkhono sAra bhAga, jAMbunuM phaLa, kAcA arIThA athavA kAgaDAnA nAnA baccA, koyala, hAthI, madanIyuM, kALo sarpa, kALuM bakula(kesara), zarada kAlIna AkAza khaMDa, kALuM azoka vRkSa, kALI kaNera, kALA baMdhujIvaka(baporiyA) jevo kALo hoya che? uttara- he gautama! e pramANe nathI, te maNio ane tRNono varNa tenAthI paNa adhika iSTa, kAMta, priya, manojJa ane manohara hoya che. | 20 tattha NaMje te NIlagA maNI ya taNA ya tesiM imeyArUve vaNNAvAse paNNatte-se jahANAmae bhiMgeivA, bhiMgapatteivA, cAseivA, cAsapiccheivA,sue ivA,suyapicche
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ | u | zrI jIvAjIvAbhigama sUtra ivA, NIlI ivA, NIlIbhee ivA, NIlIguliyA ivA, sAmAei vA, uccaMtae ivA, vaNarAI ivA, haladharavasaNe ivA, moraggIvA ivA, pArevayagIvA ivA, ayasikusumei vA, vANakusume ivA, aMjaNakesiyAkusume ivA, NIluppale i vA, NIlAsoe ivA, NIlakaNavIre ivA, NIlabaMdhujIvaeivA, bhave eyArUvesiyA? ___No iNaDhe samaDhe / tesiM NaMNIlagA maNI ya taNA ya etto iTThatarAe ceva kaMtatarAe ceva jAvavaNNeNaM pnnnntte| bhAvArtha:-prazna-te mazimosanetRmAM nIlAmazine ta cha, tenovA shubhugii2-5ivALuM nAnuM jIvaDuM(nIlo bhamaro), nIlA bhramaranI pAMkha, cAsa pakSI, cAsa-cAtaka pakSInI pAMkha, popaTa-nIla popaTanI pAMkha, nIla guTikA, zyAmAka-nIla gaLI, nIlakhaMDa nAmanuM dhAnya vizeSa, nIlo daMtarAga- dAMta raMgavAnuM nIlAvarNanuM cUrNa nIlavanarAjI, balabhadranuM nIluM vastra, moranI Doka, kabUtaranI Doka, aLasInA phUla, bANa puSpa, aMjana kezikAnA phUla, nIla kamala, nIla azoka, nIlu kaNera, nIlA baMdhu jIvaka jevo nIlo hoya che? uttara- he gautama! e pramANe nathI. te maNio ane tRNono nIlo varNa tenAthI paNa adhika 5STa, ta, priya, manosane mano 2 Doya che. | 21 tattha NaMjete lohitagA maNIyataNA yatesiMNaM ayameyArUvevaNNAvAse paNNattese jahANAmae sasakaruhire ivA, urabharuhire ivA, Nararuhire ivA, varAharuhire ivA, mahisaruhireivA, bAliMdagovae ivA, bAladivAgareivA,saMjhabbharAgeivA,guMjaddharAge ivA, jAihiMgulue ivA, silappavAle ivA, pavAlaMkure ivA, lohitakkhamaNI ivA, lakkhArasaeivA, kimirAgaratta kabaleivA,cINapiTTharAsI ivA, jAsuyaNakusumeivA, kiMsuyakusume ivA, pArijAyakusume ivA, rattuppale ivA,rattAsogeivA,rattakaNavIrei vA, rattabadhujIve ivA, bhave eyArUve siyA? goyamA !NoiNaTesamaTe / tesiMNaMlohiyagANaMmaNI yataNA ya etto iTThatarAe ceva jAvavaNNeNa pnnnntte| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! te maNio ane tRNomAM je lAla varNanA maNio ane tRNo che. teno varNa zuM sasalAnA lohI, gheTAnA lohI, manuSyanA lohI, bhUMDanA lohI, bheMsanA lohI(jevo), bAla indragopa 8151,6hita thato sUrya, saMdhyAsIna, [-yahInomo mAga, zuddha DiMgaNo, zikSA-pravAsa (aeNu), pravAlAEra-navIna utpanna thayelA pravAlanA kuMpaLa, lohitAkSa maNi, lAkhano rasa, kRmirAga-lAlakRmimAMthI banAvelA atyaMta gherA lAla raMgathI raMgelA kaMbala, siMdUra vizeSanuM cUrNa, japA kusuma, kesUDAnA phUla, pArijAtanA phUla, lAla kamaLa, lAla azoka, lAla kaNera, lAla baMdhujIvaka jevo lAla hoya che? - uttara- he gautama ! e pramANe nathI. te lAla maNiono ane taNono varNa tenAthI paNa adhika aSTa, ta, priya, manoza mane mano 2 Doya che. | 22 tattha Naje te hAliddagA maNI yataNA ya tesiM NaM iyameyA vaNNAvAse paNNatte-se jahANAmae caMpae ivA, caMpagachallI ivA, caMpagabhee ivA, hAliddA ivA, hAliddabhee
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3:4pUtIpAri | u57 | ivA,hAliguliyA ivA, hariyAlei vA hariyAlabheeivA, hariyAlaguliyA ivA, ciure ivA, ciuraMgarAgei vA, varakaNage ivA, varakaNagaNighase i vA varapurisavasaNe ivA, sallaikusume ivA, capAkusume i vA, kuhuDiyAkusume i vA, koraTakadAme i vA taDavaDAkusumeivA, ghosADiyAkusumeivA,suvaNNajuhiyAkusume ivA, suhiraNNayAkusume ivA(koraTavaramalladAme ivA), bIyagakusume ivA, pIyAsoettiivA, pIyakaNavIrei vA, pIyabaMdhujIvae ivA, bhave eyArUve siyA? NoiNaDhe samaDhe / teNaM hAliddA maNI yataNA ya etto idrutarAe ceva jAvavaNNeNaM pnnnnttaa| bhAvArtha:- te maNio ane taNomAM je pILA varNanA maNio ane tRNo che, teno varNa zuM suvarNa caMpAnuM vRkSa, suvarNa caMpAnI chAla, suvarNa caMpAnA aMdaranA bhAga(kevo), haLadara, haLadarano aMdaranA bhAga, haLadaranA sAranI guTikA, haritAla-eka prakAranI pRthvI, haritAlakhaMDa, haritAlanI guTikA, cikarapILA raMganuM dravya vizeSa, cikurathI mizrita raMga, zuddha suvarNanI kasoTI paranI rekhA, vAsudevanAM vastra, zallakInA phUla, caMpAnA phUla, koLAnA phUla, koraMTa phUlanI mALA, AvaLa-taDavaDAnA(AMbaLA) phUla, turiyAnA phUla, suvarNa juhInA phUla, suhiraNyaka-sonA jUhInAM phUla, bIjakavRkSanAM phUla, pILA azoka, pILA kaNera, pILA baMdhujIvaka jevo pILo hoya che? he gautama! e pramANe nathI. te pILA maNio ane tRNo tenAthI adhika iSTa, kAMta, priya, manojJa ane manohara varNavALA hoya che. | 23 tattha NaM je te sukkilagA maNI ya taNA ya tesiM NaM ayameyArUve vaNNAvAse paNNatte-se jahANAmae aMke ivA saMkheivA, caMde ivA, kuMde ivA, kumue ivA, dagarae ivA dahighaNe ivA,khIreivA,khIrapUreivA hasAvalI ivA,kocAvalI ivA, hArAvalI ivA, balAyAvalI ivA, caMdAvalI ivA, sAraiyabalAhAe ivA, dhaMtadhoyaruppaTTe ivA, sAlipiTTharAsI ivA, kuMdapuppharAsI ivA, kumuyarAsI ivA,sukkachivADI i vA, pehuNamijAivA,bhiseivA,muNAliyA ivA,gayadateivA,lavaMgadaleivA, poDarIyadale ivA, siMduvAramalladAme ivA,seyAsoe ivA,seyakaNavIre ivA, seyabaMdhujIvae ivA, bhave eyArUve siyA? goyamA ! No iNaDhe samaDhe / teNaM sukkilA maNI yataNA ya etto iTThatarAe ceva jaavvnnnnennpnnnnttaa| bhAvArtha:- te maNio ane tRNomAM je sapheda varNavALA maNio ane tRNo che, teno varNa zuM aMtaratna, zaMpa, yaMdra,nAM samuha-zveta bhaNa, osaliMha, bhI gayelAhI, dUdha, dUdhanAza, sonI paMDita, krauMca pakSIonI paMkti, muktAhAronI paMkti, bagalAnI paMkita, caMdronI paMkti, zarada RtunA vAdaLA, agnimAM tapAvelI ane pANImAM dhoyelI cAMdInI pATa, cokhAnA loTanA DhagalA, kuMdanA phUlonA samUha, kumudono samUha, sema-vAlanI sUkI ziMgonI phaLI, morapIMchanI madhyamAM rahelo caMdraka, mRNAla, mRNAlikA,
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ 358 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra hAthIdAMta, lavIMganA pAMdaDA, puMDarika(sapheda kamaLa)nI pAMkhaDIo, siMduvAranA phUlonI mALA, sapheda azoka, sapheda kaNera, sapheda baMdhujIvaka jevo zveta hoya che? gautama ! me pramANa nathI. te mAzimo ane tRpono vatinAthI 5 aghi 6STa, ta, priya, manojJa ane manohara hoya che. 24 tesiM NaM bhaMte ! maNINa yataNANa ya kerisae gaMdhe paNNatte? goyamA !sejahANAmae-koTapuDANa vA,pattapuDANa vA,coyapuDANa vA,tagarapuDANa vA, elApuDANa vA, damaNagapuDANa vA, kuMkumapuDANa vA, caMdaNapuDANa vA, usIrapuDANa vA, maruyagapuDANa vA, jAipuDANa vA, jUhiyApuDANa vA, malliyApuDANa vA, NhANamalliyApuDANa vA, pADali puDANa vA NomAliyapuDANa vA, vAsaMpuDANa vA, keyaipuDANa vA, kapUrapuDANa vA, aNuvAyasi obbhijjamANANa yaNibbhijjamANANa ya koTejjamANANa vA rucijjamANANa vA ukkirijjamANANa vA vikirijjamANANa vA paribhujjamANANa vA bhaMDAo bhaMDaM sAharijjamANANa vA orAlA maNuNNA maNaharA ghANamaNaNivvuikarA savvao samaMtAgaMdhA abhiNissarvati, bhave eyArUve siyA? goyamA !NoiNaTesamaTe / tesiMNaMmaNINa yataNANaM ya etto uiTutarAe ceva jAva maNAmatarAe ceva gdhepnnnntte| bhAvArtha :- prazna- bhagavan ! maNimosane tRAnI vIDoya ? 62- gautama!hebha-aSTa nAmanA sugaMdhI dravyanA 451, sugaMdhI patranA 451, yoya, tara, methI, mana-vanaspati vizeSa, huma, yaMhana, 6si2-5sa, bha2vI, I-yabhedI, hU(puSpa), mallikA-mogaro, snAnayogya mallikA, nava mallikA, vAMsakapUra, ketakI-kevaDo tathA kapUranA paDAne khullo rAkhavAmAM Ave ane anukULa havA dvArA tenI sugaMdha phelAya athavA te sugaMdhI dravyone khAMDavAmAM Ave, kUTavAmAM Ave, TukaDA karavAmAM Ave, vikheravAmAM Ave, cAre bAju uDADavAmAM Ave, vizeSa prakAre uDADavAmAM Ave, upayoga karavAmAM Ave, eka vAsaNamAMthI bIjA vAsaNamAM nAMkhavAmAM Ave, tyAre temAMthI pracura, manojJa, manohara nAka ane manane tRpta karanArI arthAt AnaMda ApatI sugaMdha cArebAju prasare che, te bhAzi-tRAnI sugaMdha zu) tevI hoya cha ? he gautama!te pramANe nathI. te maNio ane tRNonI sugaMdha tenAthI paNa ISTa, kAMta, priya, manojJa ane manohara hoya che. 2 tesiMNaMbhaMte !maNINa yataNANa ya kerisae phAsepaNNatte? goyamA !sejahANAmaeAINe ivA, rUeivA,bUreivA,NavaNIeivA,haMsagabbhatUlI ivA, sirIsakusumaNicae ivA, bAlakumudapattarAsI ivA, bhave eyArUve siyA? No iNaDhe samaDhe / teNaM maNI ya taNo ya etto iTThatarAe ceva jAvaphAse NaM paNNatte / bhAvArtha:--- bhagavana! mazimosane tamonosparza voDoyacha? 612- gautama! hebha Ajinaka-mRdu mRga carma, rU, bUra vanaspati, mAkhaNa, haMsagarbha nAmanA rUthI bharelI taLAIo, zirISa
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3:4bUtIpAri 359 phUlono samUha, navajAta kumuda(kamaLa)nA pAMdaDAnA samUhano komaLa sparza hoya che.(ze te maNIo ane tuNono sparza) tevo komaLa hoya che? uttara- he gautama! te pramANe nathI, te maNio ane taNono sparza tenAthI paNa adhika iSTa,kAMta, priya, manojJa ane manohara che. | 26 tesiNaM bhaMte !taNANa yamaNINa ya puvvAvasdAhiNuttarAgaehiM vAehiM maMdAyaMmaMdAyaM eiyANaM veiyANaM kapiyANaMcAliyANaM phadiyANaM ghaTTiyANakhobhiyANaMudIriyANaM kerisae sadde bhavai ? goyamA !se jahANAmAe sIyAe vA saMdamANIe vA rahassa vA; sacchattassa sajjhayassa saghaTassa sapaDAgassa satoraNavarassa saNadighosassa, sakhikhiNihemajAlaparikkhittassa hemavayacittavicittatiNisakaNagaNijjutadAkhyAgassa,susaMpaNaddhArakamaMDala dharAgassakAlAyasasakayaNemijatakammassa,AiNNa-varataragasasapauttassa,kusalaNaraccheya sArahi-susaMpariggahiyassa, sarasayabattIsa-toNa-parimaDiyassa,sakakaDAvayaMsagassa, sacAksaspaharaNa-AvaraNa bhariyajohajujjhasajjassa,rAyANasivA rAyateurasivArammasi vA maNikuTTimatalasi abhikkhaNaM abhikkhaNaM abhighaTTijjamANassavANiyaTTijjamANassa vA urAlA maNuNNA maNoharA kaNNamaNaNivvuikarA saddAsavvaosamaMtA abhinnissrvti| bhaveyArUve siyA? No iNaDhe smddhe| bhAvArtha - prazana- he bhagavan! pUrva, pazcima, dakSiNa ane uttara dizAnA vAyarA vAya che tyAre maMda-maMda halatA, kaMpatA, calita, zrubhita, prerita ane paraspara athaDAtA te tRNo ane maNiono avAja kevo thAya che? tara- gautama! bhopAsaNI, zini 2tha Doya, he chatra, 4%81, ghaMTa, patA ne uttama toraNothI suzobhita; naMdIghoSa sahita raNakAra karatI ghaMTaDIo ane suvarNanI mALAothI pariveSTita; himAlayamAM ugelA tinizanA uttama kASThamAMthI nirmita; suvyavasthita rIte lagAvelA ArAothI yukta paiDA ane dhoMsarAthI susajjita; sudaDha lokhaMDanA paTTAthI majabUta, kulIna-zreSTha ghoDAothI yukta; kuzaLa, dakSa sArathi dvArA saMcAlita; so bANo sahitanA batrIsa tuNIro- bhAthAthI parimaMDita; kavacathI AcchAdita agra bhAgavALo; dhanuSya, bANa, praharaNa, kavaca vagere yuddhopakaraNothI bharelo(evo te ratha) maNi jaDita rAjaprAMgaNa, aMtaHpura ke ramaNIya pradezamAM vAraMvAra cAle, AvAgamana kare tyAre teno madhura, manojJa, manohara, kAna ane manane AnaMdadAyI dhvani saMbhaLAya che. he bhagavana! zuM te taNa ane maNiono dhvani te rathanA raNakAra jevo hoya che? he gautama ! te pramANe nathI, teno dhvani tenAthI paNa vizeSa madhura hoya che. | 27 se jahANAmae- veyAliyAe vINAe uttaramaMdAmucchiyAe aMke supaiTThiyAe caMdaNasAraNimmiyakoNaparighaTTiyAekusalaNaraNArisaMparigahiyAe padosapaccUsakAlasamayasi maMda-maMdaMeiyAe veiyAe kapiyAe cAliyAe phadiyAe ghaTTiyAe khobhiyAe udIriyAe orAlAmaNuNNAmaNaharAkaNNamaNaNivvuikarAsavvaosamatA sadA abhiNissavati, bhave eyArUve siyA? goyamA !No iNaDhe smddhe| bhAvArtha:-prazna- bhagavana ! prAtaHsasane saMdhyA ozavA nara-nArInIgohamA sArI
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 0 | zrI jIvAjIvAbhigama sUtra rIte sthApita, caMdana kASThathI nirmita ane dAMDInA sparzathI maMda-maMda tADita, kaMpita, vizeSa kaMpita, calita, spaMdita, ghazcita, bhita, prerita, vaitAlika vINAno je uttaramaMdA nAmanI mUrchAnAthI yukta madhura manojJa, manohara, karNapriya ane manamohaka dhvani relAve, tevo dhvani zuM te maNio ane tRNomAMthI nIkaLe che? 612- gautama!te prabhArI nathI. | 28 se jahANAmae-kiNNarANa vA kiMpurisANa vA mahoragANa vA gaMdhavvANa vA bhadasAlavaNagayANavANadaNavaNagayANavAsomaNasavaNagayANavA paMDagavaNagayANavAmahAhimakta malaya-maMdaragiri-guhasamaNNAgayANa vA egao sahiyANaM sammuhAgayANaM samuviTThANaM saNNiviTThANaM pamudiyapakkIliyANaM gIyaraigaMdhavvaharisiyamaNANagajjapajjaMkatthaMgeya payabaddhaM ukkhittAyaM pavattAyaM maMdAyaM rociyAvasANaM sattasarasamaNNAgayaM aTTharasasusaMpauttaM ekArasAlaMkAsaTThaguNovaveyaMchaddosavippamukkaMguMjAvaMkakuharovagUDhaMrattaMtiTThANakaraNasuddhaM sakuharaguMjata-vaMsa-tatItala-tAla-laya-gahasusaMpauttaM madhuraM samaM sulaliyaM maNohara mauyaribhiya-payasaMcAraM suraI suNaiM varacArurUva divvaM NaTTa sajjaM geyaM pagIyANaM, bhave eyArUve siyA? haMtA goyamA! evaMbhUe siyaa| bhAvArtha :- prazna- bhagavan ! hebha (bhadrAsana, nahanavana, somanasavana, paMDavana, mahADimavaMta pavarta, malaya parvata maMdara-meruparvatanI guphAmAM rahetA, samUha sAthe tyAM upasthita thayelA, paraspara ekabIjAnI sanmukha beThelA, harSollAsapUrvaka krIDAmAM magna, saMgIta priya, gAnatAnamAM mazagula kinnara, kiMpuruSa, mahoraga ane gaMdharva vagere devo gadyamaya-padyamaya, kathanIya, geya, padabaddha, uslipta, pravartaka, maMda gholanAtmaka, rucikara aMtavALA arthAt sukhAMta geyane; sapta svara yukta, ATha rasa yukta, agiyAra alaMkAra anesA gue| yuta, cha hoSa bhuta, thAre pATha dUra-dUra sudhI [yamAna; 72, OM, zi2, maatri429|| zuddha, vAMsaLI, vINA, hastatala, tAla layanA meLa sAthe gAvAmAM AvatAM tathA manohara, mRdu, ribhita- svaronuM ane padonuM vizeSa prakAre gholana karIne gavAtA geyane surati-zrotAone AnaMda dAyaka, sunati-aMgo sarasa rIte namI jAya tevA, viziSTa suMdara rU5 ane zreSTha nRtya sahitanA geyane gAtA samadhura dhvani nIkaLe che, zuM te maNio ane tRNono tevo madhura dhvani hoya che? uttara- hA gautama! te tRNo ane maNiono dhvani devonA divya dhvani jevo hoya che. | 29 tassa NaM vaNasaMDassa tatthatattha dese tahi-tahiM bahUo khuDDA-khuDDiyAo vAvIo pukkhariNIo, dIhiyAo, guMjAliyAosarapaMtiyAo sarasarapaMtiyAo bilpNtiyaao| ____ acchAo saNhAo rayayAmayakUlAo samatIrAo vayarAmayapAsANAo tavaNijjatalAo suvaNNa-rayayavAluyAo veruliyamaNi-phAliyapaDala-paccoyaDAo suhoyAssuuttArAoNANamaNititthasubaddhAo caukkoNAo ANupuvvasujAyavappagaMbhIra sIyalajalAosaMchaNNa pattabhisamuNAlAobahuuppalakumuyaNaliNasubhagasodhiya poDarIya sayapattasahassaparata kesaraphullovaciyAo chappayaparibhujjamANakamalAo acchavimala salilapuNNAopaDihatthabhamatamacchakacchabhaaNegasauNamihuNagapavicariyAo patteyaMpatteya
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3 : jaMbudrIpAdhikAra paumavaraveiyA-parikkhittAo patteya- patteyaM vaNasaMDaparikkhittAo appegaiyAo AsavodagAo appegaiyAo vAruNodagAo appegaiyAo khIrodagAo appegaiyAo ghaodagAo, appegaiyAo khododagAo, appegaiyAo pagaIe udagaraseNaM paNNattAo, pAsAIyAo darisaNNijjAo abhirUvAo paDirUvAo / 31 bhAvArtha :- te vanakhaMDomAM Theka-ThekANe aneka nAnI-moTI corasa AkAravALI vAvaDIo, goLa AkAravALI puSkariNIo, sIdhI vahetI nadIo, vAMkI-cUMkI vahetI nadIo, hArabaMdha sarovaro, nahera dvArA eka-bIjA sAthe joDAyelA hArabaMdha sarovaro ane bilapaMkitao eTale hArabaMdha kUvAo che. vAvaDI vagere te sarva sthAno nirmaLa ane suMvALA che; tenA kinArA rajatamaya che ane khADA-khabaDA vinAnA sama-eka sarakhA che, tenI aMdara rahelA pattharo vajra ratnanA che; tenuM taLiyuM tapanIya(lAla) suvarNathI nirmita che ane tenA upara sonA-cAMdInI retI patharAyelI che; kinArAnI najIkano bhAga(dhAra) vaiDurya ane sphaTika maNionA samUhathI nirmita che; tenA ghATo(caDhavA-utaravAnA mArga) sukhAkArI che; te ghATa upara aneka prakAranA maNio jaDelA che; cokhUNI te vAvaDIo agAdha ane zItaLa jaLathI bharelI che; ghaNA kamaLapatro, kamaLakaMdo, mRNAlothI te jaLAzayo DhaMkAyelA che ane ghaNA utpala, kumuda, nalina, subhaga, saugaMdhika, puMDarIka, so ane hajAra pAMkhaDIvALA, kesarAothI yukta khIlelA kamaLothI bharelA che. te kamaLonA rasano paribhoga karatA bhamarAo tenI upara guMjArava karI rahyA che; temAM svaccha ane nirmaLa jaLa hiloLA laI rahyuM che; te jaLAzayomAM killola karatAM matsyo ane kAcabAo pharI rahyA che ane tenA upara aneka prakAranA pakSI yugalo uDI rahyA che; te jaLAzayo eka-eka padmavaravedikA ane eka-eka vanakhaMDathI pariveSTita che. te jaLAzayomAMthI keTalAka jaLAzayomAM Asava jevuM, keTalAkamAM vAruNodaka jevuM, keTalAkamAM kSIrodaka-dUdha jevuM, keTalAkamAM ghRtodaka-dhI jevuM, keTalAkamAM ikSukodaka-zeraDInA rasa jevuM ane keTalAkamAM prAkRtika-svAbhAvika pANI jevuM pANI bhareluM che. te sarva jaLAzayo manane prasanna karanArA, darzanIya, abhirUpa ane pratirUpa che. 30 tAsiM NaM khuDDA-khuDDiyANaM vAvINaM jAva bilapaMtiyANaM tattha-tattha dese tarhi tahiM jAvabahave tisovANapaDirUvagA paNNattA / tesiM NaM tisovANapaDirUvagANaM ayameyArUve vaLAvAse paLatte, te nahA- varAmanA khemA, AimayA paDtAkhA, veliyamayA huMmA, suvaNNaruppamayA phalagA, vairAmayA saMdhI, lohitakkhamaIo sUIo, NANAmaNimayA avalaMbaNA avalaMbaNabAhAo, pAsAiyAo darisaNijjAo abhirUvAo paDirUvAo / bhAvArtha :- nAnI-moTI vAvaDIothI hArabaMdha kUvA sudhInA sarva jaLasthAnomAM traNa-traNa pagathiyAvALI trisopAna zreNIo che. tetrisopAna zreNIonuM varNana A pramANe che- te sopAna zreNInA bhUmibhAgathI laIne u52 sudhInA bahAra nIkaLelA pradeza rUpa nema bhAgo vajraratnanA, pratiSThAna-mUlapradeza (pAyA) riSTa ratnanA, thAMbhalAo vaiDUryamaNinA, pATiyA sonA-cAMdInA, pATiyAonI vacceno saMdhibhAga vajaratnathI pUrita che, pATiyAne joDanArI khIlIo lohitAkSa ratnanI hoya che. te sopAna zreNInA avalaMbana-sIDI caDavAnA samaye Teko levA mATenA kaThoDA ane avalaMbana bAhA-kaThoDAnI divAlo maNimaya che. A sopAna zreNIo cittane prasanna karanArI darzanIya, manojJa ane manohara che.
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 3ra | zrI jIvAjIvAbhigama sUtra | 31 tesiNaM tisovANapaDirUvagANaM purao patteyaM patteyaM toraNA paNNattA / tesiNaM toraNANaM ime eyArUvevaNNAvAse paNNatte,taMjahA-toraNA NANAmaNimayANANAmaNimaesu thaMbheuvaNiviTThasaNNiviTThA, vivihamuttaMtararUvovaciyA vivihatArArUvovaciyA IhAmiya usamaturagaNasmagavihagavAlagakiMNarurusarabhacamaskuMjasvaNalayapaumalaya bhatticittA khaMbhuggayavairaveiyA-parigayAbhirAmA vijjAhasjamalajuyala-jaMtajuttAviva accIsahassa mAlaNIyA rUvagasahassakaliyA bhisamANA bhibbhisamANAcakkhulloyaNalesAsuhaphAsA sassirIyarUvA jaavpddiruuvaa| bhAvArtha:- te traNe suMdara trisopAna zreNIonI AgaLa toraNo che. te toraNonuM varNana A pramANe che- te toraNo vividha prakAranA maNiothI banelA, vividha prakAranA maNimaya staMbho upara goThavelA hovAthI te nizcala che, te vividha prakAranA motIothI yukta racanAvALA che. te aneka prakAranA tArAonA AkArathI suzobhita che. te toraNomAM varu, baLada, ghoDA, manuSya, magara, pakSI, sarpa, kinnara, kasturI mRga, aSTApada, camarIgAya, hAthI, vanalatA, padmalatA vagerenA citro che. staMbhagata vajaratnamaya vedikAthI te ramaNIya lAge che; te toraNomAM yaMtrathI saMcAlita samazreNIe sthita vidyAdhara-vidyAdharI yugalonA pUtaLAo pharatA dekhAya che. te toraNo ratnonA hajAro kiraNothI sUryanI jema jhagArA mAre che. hajAro citrothI upazobhita che, dedIpyamAna, ati dedIpyamAna, uDIne AMkhe vaLage tevA tejavALA, anukULa sparza ane manohara rUpathI prAsAdIya, darzanIya, suMdara ane manohara rUpAkRtivALA che. | 32 tesiMNaMtoraNANaMuppiM bahaveaTuTumaMgalagApaNNattA-sotthiya sirivaccha NaMdiyAvatta vaddhamANa-bhaddAsaNa kalasamaccha dappaNAsavvarayaNAmayAacchA jaavpddiruuvaa| tesiMNaM toraNANaM uppi kiNhacAmarajjhayA NIlacAmarajjhayA lohiyacAmarajjhayA hAliddacAmarajjhayAsukkilacAmarajjhayA acchA sahAruppapaDA varadaMDAjalayAmalagaMdhIyA surUvA pAsAiyA darisaNijjA abhirUvA pddiruuvaa| tesiMNaMtoraNANaM uppiM bahave chattAichattA paDAgAipaDAgAghaMTAjuyalacAmarajuyalA uppalahatthayApaumaNaliNa jAvasahassapattahatthagAsavvarayaNAmayA acchAjAva pddiruuvaa| bhAvArtha:- te toraNonI uparanA bhAgamAM ATha-ATha maMgalo che. te ATha maMgalonA nAma A pramANe che(1) svastika (2) zrIvatsa (3) naMdAvarta (4) vardhamAna (5) bhadrAsana (6) kalaza (7) matsya (8) darpaNa. A sarva maMgalo saMpUrNa ratnamaya, svaccha bhAvatu atisuMdara ghATIlA che. te toraNonI uparanA bhAgamAM vajanA daMDavALI kALA cAmaronI dhvajAo, nIla cAmaronI dhvajAo, lAla cAmaronI dhvajAo, pILA cAmaronI dhvajAo ane sapheda cAmaronI dhvajAo che. te dhvajAo svaccha, komaLa, pyamaya paTTathI suzobhita, kamaLa jevI sugaMdhathI sugaMdhita, suramya, suMdara, prAsAdIya, darzanIya, manojJa ane manohara che. te toraNonA upara chatrAtichatra-uparAupara chatra hoya tevA aneka chatro; patAkAtipatAkAopatAkA upara patAkA hoya, tevI aneka patAkAo, aneka ghaMTA yugalo, aneka cAmara yugalo, aneka
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: jebUdIpAdhikAra 33 ] kamaLonA samUha padma, nalina rAvata zatapatra, sahasrapatra kamaLonA samUha che. te chatrAdi saMpUrNa ratnamaya, svaccha bhAvatu ati suMdara che. | 33 tAsi NaMkhuDDAkhuDiyANaM vAvINaM jAvabilapaMtiyANaM tattha tattha dese, tahiM tahiM bahaveuppAyapavvayagANiyaipavvayagA jagaIpavvayagAdAruijjapavvayagAdagamaDavAdagamaMcagA dagamAlagAdagapAsAyagAusaDDAkhuDDakhuDDagAadolagA pakkhadolagAsavarayaNAmayA acchA jaavpddiruuvaa| bhAvArtha :- vAvaDIthI kuvA sudhInA sarva jalasthAnomAM ane tenI Asa-pAsa ghaNA parvato che. je parvata upara vyaMtara deva-devIo krIDA mATe vaikriya zarIra banAve che tevA utpAta parvato, je parvata upara potAnA bhavadhAraNIya(mULa vaikriya) zarIrathI kriIDA kare che tevA niyati parvato, killA jevA AkAravALA jagatI parvato, lAkaDAthI banAvelA ane parvata jevA AkAravALA dArU parvato, te jaLAzayonI vacce che tathA sphaTika maNiothI nirmita udaka(jaLa)maMDapo, dakamaMco, dakamAlaka(jeDA) ane daka prAsAdo che, nAnA-moTA hiMDoLAo che. te parvatAdi sarve ratnanirmita, nirmaLa |34 tesuNaM uppAyapavvaesupakkhadolaesubahUi hasAsaNAI, koMcAsaNAiMgarulAsaNAI uNNayAsaNAipaNayAsaNAidIhAsaNAibhadAsaNAipakkhAsaNAImagarAsaNAiMusabhAsaNAI sIhAsaNAipaumAsaNAidisAsovatthiyAsaNAisavvarayaNAmayAiacchAI jaavpddiruuvaai| bhAvArtha :- utpAta vagere parvato paranA hiMDoLAo upara vividha AkAranA Asano che, jema kehaMsanI AkRtivALA haMsAsana, krauMcapakSInI AkRtivALA kacAsano, garuDAsano, uparanI bAjue upaselA unnatAsano, nIce tarapha jhUkelA praNatAsano, zayyA jevA lAMbA dIrvAsano, bhadrAsano, pasyAsano, makarAsano, vRSabhAsano, siMhAsano, padmAsano ane aneka dizAsvastikAsano che. te sarva ratnamaya, svaccha bhAvata manohara che. | 35 tassa NaM vaNasaMDassatatthatattha desetahiMtahiM bahave AliyagharagAmAliyagharagA kayaligharagAlayAgharagA acchaNagharagApicchaNagharagAmajjaNagharagA pasAhaNagharagAgabbhagharagA mohaNagharagA sAlagharagA jAlagharagA kusumagharagA cittagharagA gaMdhavvagharagA AyasagharagA savvarayaNAmayA acchA jAvapaDirUvA / tesuNa Aliyagharagesu jAvaAyasagharaesutahiMtahiM bahui hasAsaNAI jAvadisAsovatthiyAsaNAiMsavvarayaNAmayAiM jaavpddiruuvaaii| bhAvArtha - te vanakhaMDomAM Theka-ThekANe (svarNa-ratnamaya) Ali nAmanI vanaspati jevA AligRho, mAli nAmanI vanaspati jevA mAligRho, keLa jevA kadalI gRho, latAgRho, vizrAmadAyaka AsanothI susajjita AsanagRho, prAkRtika zobhA ke nATyAdi jovA yogya prekSAgRho, snAna mATenA majjanagRho, zRMgAranA sAdhanothI susajjita prasAdhanagRho, aMdaranA bhAgamAM AvelA garbhagRho, ratikrIDA yogya mohanagRho, zAlagRho, jALIyAvALA jAlagRho, puSpanirmita kusumagRho, citrothI sajjita citragRho, saMgItanRtya yogya gaMdharvagRho, darpaNothI nirmita arIsAgRho che. te guho ratnanirmita, svaccha yAvatu manohara che. te AligRhathI arIsAgRha sudhInA sarvagRhomAM ratnamaya manohara haMsAsano yAva dizAsvastikAsano vagere Asano che.
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 4 | zrI jIvAjIvAbhigama sUtra | 36 tassa NaM vaNasaMDassa tattha tattha dese tahi-tahiM bahave jAimaMDavagA jUhiyAmaMDavagA malliyAmaMDavagANavamAliyAmaMDavagAvAsatimaMDavagAdahivAsuyamaMDavagAsUrilliyamaMDavagA taMbolimaMDavagA muddiyAmaMDavagANAgalayAmaMDavagA aimuttalayAmaMDavagA apphoyAmaMDavagA mAluyAmaMDavagA savvarayaNAmayA acchA jaavpddiruuvaa| bhAvArtha-te vanakhaMDomAM Theka-ThekANe (svarNa-ratnamaya) sugaMdhI phUlavALI latAo-velAothI nirmita maMDapo (mAMDavAo) che. te vanakhaMDomAM jAImaMDapa, jUhImaMDapa, mallikAmaMDapa, navamallikAmaMDapa, vAsaMtImaMDapa, dadhivAsukAmaMDapa, sUrajamukhImaMDapa, nAgaravelamaMDapa, drAkSamaMDapa, nAgalatAmaMDapa, atimuktaka-mAdhavIlatA maMDapa, aployA maMDapa ane mAlukAmaMDapa AvelA che. te maMDapo ratnamaya, svaccha bhAva manohara che. |37 tesuNaMjAimaMDavaesu jAvamAluyAmaMDavaesubahavepuDhavisilApaTTagA haMsAsaNasaThiyA jAvadisAsovatthiyAsaNasaThiyA aNNe ya bahave varasayaNAsaNa-visiTThasaMThANasaMThiyA puDhavisilApaTTagApaNNattAsamaNAuso !AINagarUyabUsNavaNIyatUlaphAsAsavvarayaNAmayA acchA jaavpddiruuvaa| tattha NaM bahave vANamaMtarA devA ya devIo ya AsayaMti sayaMti ciTuMti NisIyaMti tuyaTTati, hasaMti, ramati, lalati, kIlaMti, kidRti mohati, purA porANANaM suciNNANaM suparikkatANaMsubhANaMkaDANaMkammANaMkallANANaMkallANa-phalavivAgaMpaccaNubbhavamANA vihrNti| bhAvArtha:- he AyuSyamAna zramaNo! te jAI maMDapa yAvat mAlukAmaMDapamAM ghaNA pRthvImaya zilApaTTako (zilAo) che. te maMDapomAM haMsAsananA AkAravALI mAvadizAsvastikanA AkAravALI zilAo che, te uparAMta aneka zreSTha zayyA, Asana sadaza viziSTa AkAravALI zilAo paNa che. te zilAo carma, rU, bUra, mAkhaNa, AkaDAnA(rezamI) rU jevI suMvALI ane komaLa sparzavALI che. te ratnamaya, svaccha bhAvatuM manohara che. tyAM ghaNA vANavyaMtara deva-devIo sukhapUrvaka ArAma kare che, zayana kare che, UbhA rahe che, bese che, zarIra lAMbu karIne(paDakhuM pheravatA pheravatA) vizrAma kare che, hAsya vinoda kare che, ramaNa kare che, icchAnusAra kriyA kare che, krIDA kare che, paraspara manovinoda ane ratikrIDA kare che. A rIte pUrvabhavamAM dharmAnuSThAna Adi zubha parAkramathI upArjita zubha, kalyANakArI karmonA sukharUpa phaLavipAkano anubhava karatAM vicare che. | 38 tIse NaM jagatIe uppi aMto paumavaraveiyAe ettha NaM mahaM egevaNasaMDe paNNatte, desUNAiMdojoyaNAivikkhaMbheNaM veDyAsamae parikkheveNaM kiNhe kiNhobhAsevaNasaMDavaNNao taNamANisaddavihUNo nneyvyo| tattha NaM bahave vANamaMtarA devA devIo ya AsayaMti sayaMti ciTuMti NisIyaMti tuyadRti hasaMti ramati lalaMti kIDaMti mohaMti purAporANANaM suciNNANaM suparakkaMtANaM subhANaMkaDANaMkammANaMkallANANaMkallANaMphalavittivisesaMpaccaNubbhavamANA vihrti|
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: jIbUDhIpAdhikAra [ 35 ] bhAvArtha :- jagatInI upara ane padmavaravedikAnI aMdaranA arthAt jebUdvIpa taraphanA bhAgamAM eka vizALa vanakhaMDa che. teno cakravAla vikhaMbha kaMIka nyUna be yojana che. tenI paridhi padmavara vedikAnI paridhi samAna che. te kRSNa ane kRSNa kAMtivALo che ityAdi pUrvokta vanakhaMDanuM varNana ahIM jANavuM joIe. ahIM tRNo ane maNionA dhvaninuM kathana na karavuM. padmavaravedikAnA kAraNe vAyuno saMcAra na hovAthI te vanakhaMDa maNi ane tRNanA dhvanithI rahita prazAMta hoya che. ahIM ghaNA vANavyaMtara devo ane devIo ArAma kare che, zayana kare che, UbhA rahe che, bese che, laMbAvIne paDakhuM pheravatAM-pheravatAM vizrAma kare che, hAsya vinoda kare che, ramaNa kare che, icchAnusAra kriyA kare che, krIDA kare che, paraspara manovinoda ane rati krIDA kare che. A rIte te deva-devIo potAnA pUrvabhavamAM dharmAnuSThAna Adi zubha parAkramathI upArjita zubha, kalyANakArI karmonA sukha rUpa phala-vipAkano anubhava karatAM vicare che. vivecana : prastuta sUtromAM vanakhaMDa, vAvaDIo, vagerenuM vistRta varNana che. vanakhaMDanuM sthAna - jagatInI upara padhavara vedikAnI baMne bAjue eka-eka, ema kula be vanakhaMDa che. eka pAvaravedikAnI bahAra lavaNa samudra tarapha ane eka padmavaravedikAnI aMdara jaMbUdvIpa tarapha AkhA goLAkAramAM vividha prakAranA vRkSothI yukta be vanakhaMDo che. vanakhaMDana pramANa:- cAra yojananI pahoLAIvALI jagatI para barobara madhyamAM 500 dhanuSya pahoLI vedikA che. cAra yojanamAMthI 500 dhanuSya bAda karatAM baMne vanakhaMDano cakravAla vikhaMbha 250-250 dhanuSa nyUna be yojana che. sUtramAM kaMIka nyUna be yojananuM kathana che. vanakhaMDanuM svarUpa - te vanakhaMDamAM vividha prakAranA vRkSo che. je haMmezAM chae RtunA puSpo ane phaLothI suzobhita rahe che. madhyabhAgamAM te atyaMta saghana ane gADha che. vanakhaMDanA varNanamAM ivivadhAre... vagere zabdono prayoga che. teno artha A pramANe che ke A vanakhaMDo kyAMka-kyAMka kALA pAMdaDAvALA vRkSonA kAraNe kALA, nIla pAMdaDAvALA vRkSonA kAraNe nIlA ane lIlA pAMdaDAvALA vRkSonA kAraNe lIlA pratIta thAya che. prathama vayamAM pAMdaDA popaTanI pAMkha jevA lIlA hoya che, madhyama vayamAM pAMdaDA prAyaH kALA lAge che ane lIlI avasthAne pAra karyA pachI tathA kRSNa avasthA prApta na thAya tyAM sudhI pAMdaDA nIlA hoya che. A kALA, nIlA vagere varNanI prakarSatA pragaTa karavA sUtrakAre jidde vimAne, chipazabdono prayoga karyo che. kALA pAMdaDAvALA vRkSonA kAraNe te vanakhaMDo kALo, kALI kAMtivALA ane kALI chAyAvALA dekhAya che. te vanakhaMDomAM vRkSonI saghanatAnA kAraNe sUrya kiraNo praveza pAmI zakatA nathI tethI te vanakhaMDo zItala rahe che ane tethI ja te zItala kAMti ane zItala chAyAvALA che. pAMdaDA snigdha, cIkaNA, mulAyama hovAthI te vanakhaMDo snigdha dekhAya che ane kALo, nIla vagere varNa utkRSTa hovAthI tIvra, tIvra kAMtivALA kahyA che. ghaDichApa:- A vanakhaMDanA vRkSonI chAyA madhyabhAgamAM ati ghaniSTha che, kAraNa ke madhyabhAgamAM ghaNI zAkhA prazAkhAo phelAyelI hoya che.
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 36 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra vanakhaMDano bhUmi bhAga - teno bhUmibhAga paMcavarNI maNio ane tRNothI suzobhita che. maNionA pAMca varNa, sugaMdha, sparza AdinuM kathana bhAvArthathI spaSTa che. temaja te bhUmibhAga atyaMta ramaNIya ane samatala che. tenI samatalatAne pradarzita karavA sUtrakAre muraja, mRdaMga, sarovara, kara tala vividha pazuonA carma vagere aneka upamAno prayoga karyo che. te samatala bhUmibhAga upara aneka prakAranA citro, aSTa maMgala Adi citrita che. te citro ratnamaya ane ati suMdara hoya che. te taNo ane maNionuM vAyu dvArA kaMpana thavAthI temAMthI madhura ane devonA divya dhvani jevo divya dhvani prasArita thAya che. A prasaMgamAM sUtrakAre keTalAka saMgItazAstra saMbaMdhita viSayono saMketa karyo che. 3ttaramavAnuMchittI- uttaramaMdA nAmanI mUrchAnAthI yukta. nyArA svarUpanI vana gAyato'timadhurA anyAnya svaravizeSA yAn kurvannAstAM zrotRn mUrchitAn karoti kintu svayamapi mUcchizva tana nIti ti mUrkhanA vRtti] gAMdhAra Adi anya anya madhura svaro jyAre vizeSa sthAnane prApta thAya che, tyAre zrotAjano mUcchita thaI jAya ane svayaM paNa mUcchita sama banI jAya che, tevI svara paddhatine mUrcchanA kahe che. gAMdhAra svaranI sAta mUchanAo che- naMdIkSudrA, pUrNA, zuddha, gaMdhArA, uttaragaMdhArA, sUkSmotara, AyamA ane uttaramaMdA-A sAta mUcchanAo che. A sAta mUrchAnAmAMthI uttaramaMdA nAmanI mUrcchanA jyAre atyaMta prakarSane prApta thaI jAya che tyAre te zrotAjano ane gAyaka svayaM paNa mUchita samAna thaI jAya che. tevI uttaramaMdA murchAnAthI yukta vINAnA zabdothI te taNo ane maNionA zabdo kaMIka gaNA adhika iSTatara che. prastutamAM saMgItanA svara, doSa, guNo, alaMkAranI saMkhyAno saMketa karatAM sarasa pAye vagere zabdo che. sapta svara- (1) Saja (2) RSabha (3) gAMdhAra (4) madhyama (5) paMcama (6) dhaivata (7) niSAda.SaDadoSa- (1) bhIta (ra) druta (3) umpittha (4) uttAla (5) kAka svara (6) anunAsa. aSTaguNa(1) pUrNa (2) rakta (3) alaMkRta (4) vyakta (5) avidhRSTa (6) madhura (7) sama (8) sulalita. A viSayamAM vizeSa varNana anuyoga dvAra sUtra pramANe jANavuM. sadagata-vartatIta-tA- dabhupatta -baMsarI taMtrI(vINA) Adivividha vAjiMtro hastatala AdinA tAla sAthe sumeLapUrvaka gavAtA gItanuM ahIM kathana che. vanakhaMDanI vAvaDIo - te vanakhaMDamAM ThekaThekANe aneka AkAranA ane aneka prakAranA jalAzayo che. te jalAzayomAM agAdha jala hoya che. tenI cAre dizAmAM trisopAna zreNI- traNa-traNa pagathiyA che. jenA mAdhyamathI jalAzayamAM saraLatAthI utarI zakAya che. pratyeka trisopAna zreNInI upara suvarNa, ruNa ke ratnamaya toraNo, toraNonI upara aSTamaMgalanA citro, dhvajA-patAkA ane chatro, chatrAtichatro zobhI rahyA che. A rIte padmavaravedikAnI baMne bAju vanakhaMDo che, jyAM vyaMtara devo krIDA mATe Ave che. jaMbUdvIpanA dvAro :| 39 jaMbuddIvassaNaM bhaMte !dIvassa kai dArA paNNattA?goyamA !cattAridArApaNNattA, taMjahA-vijae, vejayaMtejayaMte apraajie|
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3:4pUtIpAri | 37 bhAvArtha:-prazna- he bhagavan ! bUdvIpa nAmanAdvIpamAM 24 dvAra cha? 6ttara- gautama! yAra dvAra cha,temApramANecha-vi4ya, vaizyaMta, 4yaMta sane aparAThita. 40 kahiNaM bhaMte ! jaMbUddIvassa dIvassa vijae NAmaMdAre paNNate? goyamA !jaMbUddIvedIve maMdarassa pavvayassa purathimeNaM paNayAlIsaMjoyaNasahassAI abAhAe jaMbUddIvedIvepuracchimaperatelavaNasamuhapuracchimaddhassa paccatthimeNaMsIyAe mahANaIe uppa ettha Na jaMbUddIvassa dIvassa vijae NAmaMdAre paNNatte- aTThajoyaNAiMuDDauccatteNaM, cattAri joyaNAI vikkhaMbheNaM, tAvaiyaM ceva paveseNaM, see varakaNayathUbhiyAgeIhAmiya usabhaturagaNasmagavihagavAlagakiNNasrurusarabhacamaskuMjasvaNalayapaumalayabhatticitte khaMbhugakvaisveiyA-parigayAbhirAmevijjAhasjamalajuyalajaMtajutteaccisahassamAliNIe rUvagasahassakalie bhisamANe bhibbhisamANecakkhulloyaNalese suhaphAsesassirIyarUve pAsAIe, darisaNijje abhirUve, pddiruuve| ____vaNNo dArassa tassimo hoi, taM jahA- vairAmayA NimmA, riTThAmayA paiTThANA, veruliyamayA khaMbhA, jAyarUvovaciyapavarapaMcavaNNa-maNirayaNa-koTTimatalA,haMsagabbhamayA eluyA, gomejjamayA iMdakIlA, lohiyakkhamaIo dAraceDAo, joIrasamayA uttaraMgA, lohiyakkhamaIosUIo, vayarAmayA saMdhI,NANAmaNimayA samuggayA, vayarAmayA aggalAaggalapAsayA,rayayAmayAo AvattaNa-peDhiyAo aMkuttarapAsagA,NiraMtariyaghaNakavADA bhittIsuceva bhittiguliyA chapaNNA tiNNi hoti, gomANasiyA tattiyA, NANAmaNirayaNa vAlarUvagalIlaTThiyasAlabhajiyAgA,vayarAmayAkUDA,rayayAmayAussehA,saktavaNijjamayA ulloyA,NANAmaNirayaNa-jAlapaMjasmaNivaMsagA, lohiyakkhapaDivaMsagA, rayayabhomA, aMkAmayApakkhA-pakkhabAhAo,joIrasAmayAvaMsAvaMsakavelluyAo,rayayAmaIopaTTiyAo, jAyarUvamaIo ohADaNIo, vairAmaIo uvaripuMchaNIo, savvaseyarayayAmaye chAyaNe, aMkamayakaNagakaGatavaNijjathUbhiyAgA,seyAsaMkhatalavimalaNimmaladadhighaNagokhIspheNa rayayaNigasppagAsA tilagarayaNaddhacaMdacittA NANamaNi-dAmAlaMkiyA, aMto bahiM casaNhA tavaNijjavAluyA patthaDA suhaphAsA sassirIyarUvA, pAsAIyA darisaNijjA abhirUvA pddiruuvaa| bhAvArtha:-prazna-bhagavana! dvIpa nAmanAdvIpana viyadvAra yAM cha? uttara- gautama ! jaMbUdvIpa nAmanA dvIpamAM meruparvatathI pUrvamAM pistAlIsa hajAra(45,000) yojana dUra jaMbUDhIpanI pUrva dizAnA aMta bhAgamAM tathA pUrvArdha lavaNasamudranA pazcima bhAgamAM sItA mahAnadInI upara jaMbUdvIpanuM vijayadvAra che. te dvAra ATha yojananuM UMcu, cAra yojananuM pahoLuM che. teno pravezamArga paNa cAra yojanano paDogoche.tedvAra zveta cha, tenu zi52 zreSTha sonA-cha. ziroDA, vRSabha, ghoDa, manuSya, bhaga2,
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 | zrI jIvAjIvAbhigama satra pakSI, sarpa, kinnara, ruru-kasturI mRga, aSTApada, camarI gAya, hAthI, vanalatA ane padmalatA Adi vividha citrothI citrita che. te aneka staMbho para rahelI vaja ratnamayI vedikAthI manohara dekhAya che, tenA upara yaMtra saMcAlita samazreNIe sthita vidhAdhara yugalonA pUtaLAo pharatA dekhAya che; ratnonA hajAro kiraNothI te sUryanI jema jhagArA mAre che; hajAro rUpako-citrothI te upazobhita che, dedIpyamAna-ati dedIpyamAna hovAthI uDIne AMkhe vaLage tevuM che; anukULa ane manohara rUpathI suzobhita che. te dvAranuM varNana A pramANe che- te dvArano namabhAga- Abhyatara AdhAra yukta pRthvItala vaja ratnano, mULa pAyA riSTa ratnanA, thAMbhalIo vaiduryaratnanI che; bhUmitala paMcaraMgI uttama maNiothI jaDita che; tenA uMbarA haMsagarbha ratnanA; indrakIla gomeda ratnano, bArasAkho lohitAkSa ratnonA, otaraMgo- dvArA paranA trAMsA pATiyA jyotirasaratnonA, khIlIo lohitAkSa ratnonI che, tenI sAMdhomAM vajaratno pUravAmAM AvyA che; khIlIonI uparanA TopakA vividha maNimaya, AgaLIyo ane tenuM aTakaNa vajanuM che; Avartana pITha-ulALIyA(AgaLIyA)nuM TekaNa cAMdInuM che; uttara pArzvaka-bAraNAMnA uttara paDakhAM aMka ratnonA che; tenA kamADa(bAraNAM) tirADa na rahe, capocapa baMdha thAya tevAM majabUta che; te daravAjAonI baMne bAjunI bhIMtomAM 168-168(kula maLI 3pa6) bhitti gulikAo-bahAra jovA mATenA goLa-gupta jharUkhAo che. ane teTalI ja gomAnasikA- beThako che; dvAra upara vividha ratno ane maNiothI nirmita sarpanA AkAravALI ramatI putaLIo che; tenA kUTa(mADha bhAga) vajaratnanA ane kUTanA zikharo rajatamaya che; te kUTano uparano bhAga tapanIya suvarNamaya che; te dvAramAM jALIyukta gavAkSo-jharukhA maNinA banelA che; te daravAjAnA uparanA vAMsAvaLA) maNimaya che, vAMsAnI vacce prativAMsA lohitAkSa ratnonA ane tenI bhUmi cAMdInI che; te dvAranA paDakhAM ane paDakhAMnI bAjuo aMka ratnamaya che; te dvAra uparanA chajjAnI khapATo(vaLA), vaLAvelUka-vaLAnI baMne bAjue trAMsA mUkelA vaLA ane naLiyAM jyotirasa nAmanA ratnonA banelA che; paTTIo rUpAnI, naLiyAnA DhAMkaNa suvarNamaya ane procchanIo(chata upara jhINA taraNAnuM majabuta AcchAdana) vajamaya che; te naLiyAnA AcchAdana sarvAtmanA zveta rajatamaya che; tenA uparanA sUpa suvarNanA che; tenA zikharo aMtaratnamaya ane skUpikAo tapanIya suvarNamaya che. te daravAjAo vimala zaMkhatala, nirmaLa ghanIbhUta dahIM, dUdhanA phINa, cAMdInA DhagalA jevA zveta ane cakacakita che; te daravAjA upara tilaka, ardha caMdrako kotarelA che; tenA upara maNi-mALAo TAMgelI che; te daravAjA aMdara-bahAra lIsA-suMvALA che; tenA upara sonerI retI coMTADelI che; te dvAro suMdara, sukhada sparzavALA, zobhA saMpanna, prasannatAjanaka, darzanIya ane atIva ramaNIya che. |41 vijayassaNaMdArassaubhaopAsiMduhao NisIhiyAedodocaMdaNakalasaparivADIo pnnnnttaao| teNaMcaMdaNakalasAvarakamala-paiTThANA surabhivasvAripaDipuNNA, caMdaNakaya caccAgA.AviddhakaMThegaNA.paumappalapihANA savvarayaNAmayA.acchA jAvapaDirUvagA mahayA-mahayA iMdakuMbhasamANA paNNattA samaNAuso ! bhAvArtha - te dvAranI DAbI-jamaNI baMne bAjue eka-eka, tema be beThako che, te beThako para be-be caMdana kaLazo eka paMktimAM goThavAyelA che. te AyuSyamAna zramaNo! te caMdana kaLazo zAzvata zreSTha kamaLo para sthApita; uttama sugadhI pANIthI paripUrNa caMdananA lepathI carcita; kAMThA para lAla sUtara(nADAchaDI) bAMdhelA; kamaLo ane utpalothI AcchAdita mukhavALA; sarva ratnamaya, nirmaLa ane moTA-moTA indrakuMbha jevA che.
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3:4pUtIpAri | se |42 vijayassaNaMdArassa ubhao pAsiMduhao NisIhiyAe dodoNAgadaMtaparivADIo pnnnnttaao| teNaMNAgadatA-muttAjAlatarusiyahemajAlagavakkhajAla khikhiNIghayAjAla parikkhittA abbhugayA abhiNisiTThA tiriyaMsusaMpariggahiyA ahepaNNagaddharUvA,paNNagaddha saMThANasaThiyA,savvavayarAmayA acchA jAvapaDirUvA;mahayA-mahayA gayadaMtasamANA paNNattA smnnaauso| ____ tesuNaMNAgadaMtaesubahavekiNhasuttabaddhA vagghAriyamalladAmakalAvANIlalohiya hAliddasukkilasuttabaddhA vagghAriyamalladAmakalAvA / teNadAmA tavaNijjalabUsagA, suvaNNapayaragamaMDiyA NANAvihamaNirayaNa vivihahAsvasobhiyasamudayAIsiM aNNamaNNama saMpattA,vAehiM putvAvasdAhiNutturAgaehiM maMdAyaMmaMdAyaMejjamANA-ejjamANA, palaMbamANA palabamANA, vadamANA-vadamANA urAleNaMmaNuNNaNaM maNahareNaM kaNNa maNa-NivvuikareNaM saddeNaM tepaesesavvaosamaMtA ApUremANA-ApUremANA sirIe aIvaaIva uvasobhemANA cittuNti| bhAvArtha:-tedAranI bI-4mA banepAmebaneo52-benAgahatAmo(nAnI jITIo) che. te nAgadetAo motIonI mALA, sonAnI mALAo ane gavAkSa-jALInA AkAravALI mALAo ane nAnI-nAnI ghaMTaDIothI vyApta che. te nAgadetAo bhIMtamAM majabUta rIte jaDelI che ane teno AgaLano bhAga divAlathI bahAra tiracho, sIdho ane lAMbo sArI rIte sthita che. teno nIceno AkAra sarpanA AgaLanA ardhabhAga jevo hovAthI te nAgadata sarvArdha saMsthAna saMsthita che ane vajaratnothI nirmita che; he AyuSyamAnuM zramaNo! moTA-moTA gajadaMto jevI te nAgadaMtAo atIva svaccha yAvatu atIva manohara che. te nAgadaMtAo upara kALA, nIlA, lAla, pILA ane sapheda sUtarathI gUMthelI lAMbI mALAo laTakAvelI che; te mALAo sonAnA daDA ane sonAnI pAMdaDIothI suzobhita ane aneka prakAranA maNiratnonA hAra-ardhahArathI upazobhita che. pUrva-pazcima, dakSiNa ane uttara dizAnA vAyuthI te mALAo dhIre-dhIre hale che; halatAM-halatAM ekabIjA sAthe athaDAya che ane temAMthI viziSTa, manojJa, manohara, karNapriya-madhura ane manane parama zAMtidAyaka guMjana thAya che, te divya guMjanathI te pradeza guMjAyamAna thAya che. te mALAo potAnI zobhAthI atyaMta zobhita che. |43 tesiNaMNAgadaMtANaM uvari aNNAododoNAgadaMtaparivADIo paNNattAo, teNaM NAgadaMtAtaMceva jAvagayadaMtasamANA paNNattA smaannaauso| tesuNaM NAgadaMtaesu bahave rayayAmayA sikkagA paNNattA / tesuNaM rayayAmaesu sikkesbhveveruliyaamiiodhuuvghddiiopnnnnttaao| tAoNaMdhUvaghaDIokAlAguru pavara-kuMdurukka-turukka-dhUva-maghamaghaMta-gaMdhuddhayAbhirAmAo sugaMdhavaragaMdhiyAo gaMdhavaTTibhUyAo orAleNaM maNuNNeNaM maNahareNa ghANamaNa-NivvuikareNaM gaMdheNaM te paese savvao samatA ApUremANA-ApUremANA jAvaciTThati / bhAvArtha-A nAgadaMtAo upara bIjI be-be nAgadaMtAonI paMktio che. he AyuSyamAnuM zramaNo! pUrvokta nAgadetAonI jema A nAgadetAo paNa yAvata vizALa gajadaMto jevI che.
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ 370 | zrI jIvAjIvAbhigama sUtra A nAgadetAo upara ghaNAM cAMdImaya zIkA TAMgelA che, te cAMdImaya zIkAomAM vaiDUrya maNiothI banelI dhUpa ghaTikAo che. A grUpa ghaTikAomAM uttama kAlAguru, zreSTha kaMduSka, tuSka(lobAna) vagere sugaMdhI dhUpa maghamaghI rahyo che. sugaMdhanI vATa ke agarabattI jevI te dhUpaghaTikAomAMthI manohArI, ghANa ane manane tRptidAyaka sugaMdha comera prasarI rahI che ane nikaTavartI cArebAjunA pradezane suvAsita karI rahI che. |44 vijayassaNaMdArassa ubhaopAsiMduhaoNisIhiyAe dodosAlabhaMjiyA parivADIo pnnnnttaao| tAo NaM sAlabhajiyAo lIlaTThiyAo, supaiTThiyAo, sualaMkiyAo, NANAviharAgavasaNAo,NANAmallapiNaddhAo,muTThigijjhasumajjhAo,Amelagajamalajuyala vaTTiyaabbhuNNayapINaraiyasaMThiyapIvaspaoharAo,rattAvaMgAo, asiyakesIomivisaya pasatyalakkhaNasaMvelliyaggasirayAo IsiM asogavarapAyaksamuTThiyAo vAmahatthagga hiyaggasAlAoIsiM addhacchikaDakkhaciTThieNaMlUsamANIo vivacakkhulloyaNalesehiya aNNamaNNaM khijjamANIo viva puDhavipariNAmAo,sAsayabhAkmuvagayAo, caMdANaNAo, caMdavilAsiNIo,caMddhasamaNiDAlAo,caMdAhiyasomadasaNAo,kA vivaujjovemANAo, vijja-ghaNa-miriyasasadippaMta-teya-ahiyayassaNNikAsAo siMgArAgAracAruvesAo pAsAiyAodarisaNijjAoabhiruvAopaDirUvAoteyasA aIk-aIva ukhasobhemANIo uvasobhemANIo citttthti| bhAvArtha:- te vijaya dvAranI baMne bAjuonI beThaka upara be-be pUtaLIo paMktibaddha goThavAyelI che. te pUtaLIo vividha prakAranI krIDA karatI; supratiSThita; sArI rIte zaNagArAyelI; raMgaberaMgI vastro paherAvAyelI; jAta-jAtanI mALAo vaDe zobhAyamAna; muThThImAM samAya jAya tevI pAtaLI kammaravALI; mAthe UMco ane kaThaNa aMboDo vALelI; samazreNImAM sthita, goLa, unnata, sthULa-bharAvadAra payodharavALI; lAla aNiyALI AMkhovALI, kALA, komaLa(rezamI), nirmaLa, zobhanIka, gheghura, mAthAne DhAMkI detA kezakalApathI zobhanIya dekhAtI te putaLIo uttama azokavRkSanI pAse, tenI DALane DAbA hAthe pakaDIne UbhI che. te pUtaLIo AMkha mIMcAmaNI karatI, devonA manane jANe ke haratI na hoya, paraspara ekabIjA sAmuM jotI jANe ke khIjAtI na hoya, tevI lAge che; te badhI pUtaLIo mATI(pRthvInI) banelI hovA chatAM nitya rahenArI che; caMdra jevA mukhavALI, caMdra jevI vilAsI, ardha caMdra jevA lalATavALI, caMdra jevA saumya darzanavALI te pUtaLIo ulkA-kharatA tArAnI jevI jhagamage che; vIjaLInA camakArAnI jema camake che ane sUryanA prakhara dedIpyamAna tejathI paNa vadhu tejasvI lAge che; zRMgAranA ghara jevI, suMdara vezavALI te pUtaLIo cittane prasanna kare tevI dekhAvaDI, manojJa ane manohara che tathA tejathI atyaMta suzobhita che. |45 vijayassaNaMdArassa ubhao pAsiMduhao NisIhiyAe dodojAlakaDagA paNNattA, teNa jAlakaDagA savvarayaNAmayA acchA jaavpddiruuvaa| bhAvArtha - A vijaya dvAranI baMne bAjuonI baMne beThakomAM be-be jAlakaTaka-jharukhAnI paMktio che. A pradeza ratnamaya, nirmaLa thAvata atyaMta ramaNIya che. 46 vijayassaNaM dArassa ubhao pAsiM duhao NisIhiyAe do do ghaMTAparivADIo paNNattAo / tAsi NaM ghaMTANaM imeyArUve vaNNAvAse paNNatte,taM jahA- jaMbUNayAmaIo
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3:4pUtIpAri | 371 ghaMTAo, vayarAmaIo lAlAo, NANAmaNimayA ghaMTApAsA, tavaNijjamaIo saMkalAo, ryyaamyaaorjjuuo| tAoNaMghaTaoohassarAo mehassarAo, haMsassarAokuMcassarAosIhassarAo duMduhissarAoNaMdissarAoNaMdighosAo, maMjussarAo maMjughosAo sussarAo sussaraghosAo urAleNaM maNuNNeNaM maNahareNaM kaNNamaNaNivvuikareNaM saddeNaM te paese savvao samaMtA ApUremANAo ApUremANAo jAvasirIe aIvaaIva uvasobhemANA ciTuMti / bhAvArtha:- te vijaya dvAranI baMne bAjunI baMne beThakomAM eka hAramAM be-be ghaMTonI paMktio che. te ghaMTo suvarNamaya che ane tenA lolako vajaratnamaya che; tenI aMdara-bahAra baMne bAjue vividha maNio jaDelA che; sonAnI sAMkaLo ane rUpAnI dorIthI tene laTakAvavAmAM AvyA che. te ghaMTo vahetA pANI jevA kalakala nAdavALA. megha jevA gaMbhIra dhvanivALA. haMsa jevA madhara svaravALA, krauMca pakSI jevA mIThA raNakAravALA, siMhanAda jevI garjanAvALA, duMdubhi jevA susvaravALA che. bAra jAtanA vAdyono eka sAthe je dhvani nIkaLe, tene naMdI kahe che; te ghaMTo naMdI jevA ninAdavALA, naMdI jevA ghoSa-avAjavALA, maMjula svaravALA, maMjula ghoSavALA, susvaravALA, susvara ghoSavALA che; udAra, manojJa, manohara, kAna ane manane sukhaprada raNakArathI AjubAjunA pradezane haMmezAM guMjato rAkhatA te ghaMTo atyaMta zobhAyamAna lAge che. |47 vijyssnnNdaarssubhopaasiNduhonnisiihiyaaedodovnnmaalaaopnnnnttaao| tAoNavaNamAlAoNANAdumalayA-kisalayapallaksamAulAochappayaparibhujjamANakamala-sobhata-sassirIyAopAsAiyAodarisaNijjAo abhirUvAo, pddiruuvaao| tepaeseorAleNa maNuNNeNaMmaNahareNaMghANamaNaNibur3akareNagaMdheNaMApUramANIo jaavcitttthti| bhAvArtha - te vijayadvAranI baMne bAjuonI naidhikAomAM be-be vanamALA-vanarAjionI paMkitao che. te vanarAjiomAM vRkSo, latAo, kisalayo maNimaya che; pAMdaDAo maNimaya che; bhamarAo dvArA bhujyamAna kamaLothI te suzobhita ane zobhAsaMpanna che. te vanamALAo prAsAdIya, darzanIya, abhirUpa ane pratirUpa che. te potAnI udAra, manojJa, manohara ane nAka tathA manane tRptidAyaka gaMdhathI AsapAsanA kSetrane vyApta karatI yAvat sthita che. |48 vijayassaNaMdArassa ubhao pAsiM duhao NisIhiyAe do do pagaMThagA pnnnnttaa| teNaM pagaMThagA cattAri joyaNAiMAyAmavikkhaMbheNaM, dojoyaNAIbAhalleNaM, savvavairAmayA acchA jaavpddiruuvaa| bhAvArtha - te vijayadvAranI baMne bAjunI baMne naiSedhikAomAM be-be prakaMThako-oTalAo che. te prakaMThako cAra yojana lAMbA-pahoLA ane be yojana jADA che. te vajaratnamaya, nirmaLa thAva ati manohara, ghATIlA che. |49 tesiNaMpagaMThagANaMuvariM patteyaMpatteyaMpAsAyavaDeMsagApaNNattA / teNaMpAsAyavasagA cattArijoyaNAiMDaMuccatteNaM,dojoyaNAiMAyAmavikkhaMbheNaM, abbhugayamUsiyapahasiyA viva
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 372 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra vivihamaNirayaNabhatticittA vAuddhaya-vijayavejayaMtapaDAga-cchattAichattakaliyA tuMgA gagaNatalamaNulihaMtasiharA jAlaMtasrayaNapaMjarummiliyavva maNikaNagathUbhiyAgA viyasiyasayapattapoMDarIyatilagarayaNaddhacaMdacittA,NANAmaNidAmAlakiyAaMtobarhicasaNhAtavaNijja vAluyApatthaDAsuhaphAsAsassirIyarUvA pAsAdIyA darisaNijjA jaavdaamaa| bhAvArtha :- pratyeka oTalA upara eka-eka prAsAdAvataMsaka-zreSTha mahela che. te mahelo cAra yojana UMcA ane be yojana lAMbA-pahoLA che. sarva dizAmAM vyApta potAnI prabhAthI jANe te hasatA hoya tevA lAge che. te mahelo vividha prakAranA maNio ane ratnothI khIcokhIca jaDelA che; uparAuparI chatrothI zobhAyamAna vijaya-jayaMtI patAkAo mahelo upara pavanathI laherAtI rahe che; tenA maNikanakamaya UMcA zikharo, jANe AkAzane aDe che; mahelonI bhIMtomAM vacce-vacce ratnanA jALiyAo che, te jALiyAgata ratno jANe pAMjarAmAMthI(kabATamAMthI) hamaNAM ja bahAra kADhyA hoya tevA zobhe che; tenI bhIMto upara vikasita zatapatrovALA puMDarIka kamaLo, tilaka ane ardhacaMdrako kotarelA che; te mahelo maNimaya aneka prakAranI mALAothI alaMkRta che; te mahelonI aMdara-bahAra mulAyama sonerI retI pAtharelI che. te mahela suMdara, sukhada sparzavALA, zobhAyukta, prAsAdIya, darzanIya che yAvata motIonI mALAothI atyaMta suzobhita che. |50 tesiM NaM pAsAyavaDiMsagANaM ulloyA paumalayA jAvasAmalayAbhatticittA savvatavaNijjamayA acchA jAvapaDirUvA / bhAvArtha - te prAsAdAvatesakonA upara bhAgamAM paghalatA, vAva zyAmalatAnA citro che. te saMpUrNataH tapta suvarNamaya che, svaccha bhAva pratirUpa che. 51 tesiMNaMpAsAyavaDeMsagANaM patteyaMpatteyaM aMto bahusamaramaNijje bhUmibhAgepaNNatte se jahANAmae AliMgapukkharei vA jAvamaNIhiM uvasobhie / maNINa vaNNo gaMdho phAsoya nneyvyo| bhAvArtha :- pratyeka prAsAdAvAMsakonI aMdara ghaNo ja samatala ramaNIya bhUmibhAga che. te carma maDhita mRdaMga jevo samatala cAvamaNiothI upazobhita che. maNionA varNa, gaMdha ane sparzanuM varNana pUrvavat jANavuM joIe. [52 tesiMNaMbahusamaramaNijjANaMbhUmibhAgANaMbahumajjhadesabhAe patteyaMpatteyaM maNipeDhiyAo pnnnnttaao| tAoNamaNipeDhiyAoegaMjoyaNaM AyAmavikkhaMbheNaM addhajoyaNaMbAhalleNaM savvarayaNAmaIo jaavpddiruuvaao| bhAvArtha:- te samatala ane ramaNIya bhUmibhAgonI madhyamAM aneka maNipIThikAo che. te maNipIThikAo eka yojana lAMbI-pahoLI ane ardhA yojananI jADI sarvaratnamayI thAvat pratirUpa che. |53 tAsiMNaMmaNipeDhiyANaM uvari patteyaMpatteyaMsIhAsaNe paNNatte / tesiMNaMsIhAsaNANaM imeyArUvevaNNAvAse paNNatte- tavaNijjamayA cakkalA,rayayAmayA sIhA, sovaNNiyA
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: jebUtIpAdhikAra 373 ] pAyA,NANAmaNimayAiMpAyasIsagAI, jaMbUNayamayAiMgattAI, vairAmayA saMdhI, NANAmaNimae vecce| seNaMsIhAsaNeIhAmiyausabhaturagaNasmagavihaga vAlagakiNNasrurusarabhacamas kuMjasvaNalayapaumalayabhatticitte,sasAssArovaciyamaNirayaNa pAyapIDhe,attharagamiumasUraga NavatayakusaMtaliMbakesaspaccatthuyAbhirAme, AINagarUyabU-NavaNIyatUlaphAsa suviraiya rayattANe, uvaciyakhomadugulla paTTapaDicchAyaNe,rattaMsuyasaMvuDesurammepAsAie darisaNijje abhiruuvepddiruuve| bhAvArtha - te pratyeka maNipIThikAo upara eka-eka siMhAsana che. te siMhAsanonuM varNana A pramANe che-te siMhAsanomAM sonAnA cAkaLA; ratnonA siMhAkRtivALAbhAga(hAthA vagere); sonAnA pAyA; vividha prakAranA maNiothI nirmita pAyAnI uparano bhAga, jAMbUnada suvarNanA gAtra-pArzvavartI bhAga, vajano saMdhibhAga ane vividha maNiothI yukta siMhAsanano madhyabhAga banelo che. te siMhAsana IhAmRga, baLada, azva, manuSya, magara, pakSI, sarpa,kinnara, kasturI mRga, aSTApada, camarIgAya, hAthI, vanalatA ane padmalatA Adi vividha citrothI citrita che. siMhAsananI AgaLa raheluM pAdapITha mUlyavAna maNio ane ratnothI suzobhita lAge che. te siMhAsana upara navatRNa kuzAgra-navA ugelA kuza nAmanA ghAsanA agrabhAga ane kesara taMtuo jevA atyaMta sukomaLa, suMdara vastrathI AcchAdita masuriyuM(goLa ozikuM) che ane tenA dvArA siMhAsana manohara lAge che. teno sparza AjInaka(mRgacama) rU, bUra-vanaspati vizeSa, mAkhaNa ane AkaDAnA rU jevo komaLa che. siMhAsana upara raja na paDe te mATe te suMdara, suracita rajastrANathI DhAkeluM che; te rajastrANa upara jarI bhareluM sutarAu vastra pAthareluM che ane tenA upara lAla vastra AcchAdita che. A rIte te siMhAsana prAsAdIya, darzanIya, ramya ane ghATIluM che. |54 tesiMNaMsIhAsaNANaM uppi patteyaM patteyaM vijayadUse pnnnntte| teNaM vijayadUsA seyA saMkhakuMdadagaraya amayamahiyapheNapuMjasaNNikAsA savvarayaNAmayA acchA jaavpddiruuvaa| bhAvArtha :- pratyeka siMhAsanonA uparanA bhAgamAM zaMkha, kuMda(mogarAnA phUla), jalabiMdu, maLelA kSIrasamudranA phINanA puMja samAna zveta ratnothI jhagamagatuM, svaccha, atyaMta suMdara eka vijayadUSya che. 55 tesiMNaM vijayadUsANaM bahumajjhadesabhAe patteyaM patteyaM vairAmayA aMkusA pnnnnttaa| tesuNaM vairAmaesu akusesu patteyaM patteya kubhikA muttAdAmA paNNattA / teNaM kubhikA muttAdAmA aNNehi cauhicauhiM tadaddhaccattappamANamettAhiM addhakuMbhikkehiM muttAdAmehiM savvao samaMtA saMparikkhittA / teNaMdAmA tavaNijjalaMbUsagA suvaNNapayaragamaMDiyA jAva sirIe aIva-aIva uvasobhamANA-uvasobhamANA ciTThati / tesiMNaM pAsAyavaDiMsagANaM uppi bahave aTThamaMgalagA paNNattA-sotthiya taheva jAvachattAichattA / bhAvArtha:- te vijayadUSyonI vaccovacca vajaratnamaya eka-eka aMkuza (AMkaDA) che. te vajamaya pratyeka aMkuza(AMkaDA, hUka)mAM motInA moTA-moTA jhummara laTake che. te jhummaronI vacce kuMbha parimANavALo (magadhadeza prasiddha mApa vizeSa) eka moTo motIno jhUmakho che, tenI cAre bAju goLAkAre pahelAnA jhUmakhAthI ardhI UMcAIvALA ane ardha kuMbha parimANavALA cAra jhumakhA che. te motInA jhUmakhAo tapanIya suvarNanA
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 374 ] zrI jIvAjIvAbhigama satra laMbUsaka-jhummarothI yukta che tathA te jhummaro suvarNa patrothI maDhita che yAvatu potAnI zobhAthI atyaMta suzobhita che. te prAsAdAvataMsakonI upara svastika Adi aneka aSTa maMgalo che yAvata chatrAti chatra Adi che. [56 vijayassaNaMdArassa ubhao pAsiMduhao NisIhiyAe do-do toraNA paNNattA-te NaM toraNA NANAmaNimayA taheva jAva aTThaTThamaMgalagAya chattAichattA / tesiMNaM toraNANaM purao do-do sAlabhaMjiyAo paNNattAo, vaNNao / tesiM NaM toraNANaM purao do-do NAgadatagA paNNattA,teNaM NAgadatagA muttAjAlarusiyA taheva / tesuNaM NAgadataesubahave kiNhe suttavaTTavagghAriyamalladAmakalAvA jAvaciTThati / bhAvArtha :- vijayadvAranI baMne bAjunI naiSedhikAo upara be toraNo che. te toraNa vividha maNiothI banelA che. ityAdi varNana pUrvavatu jANavuM joIe yAvata tenA para ATha-ATha maMgala ane chatrAtichatra che. te toraNonI AgaLa be-be (zAlabhaMjikAo) pUtaLIo che. tenuM varNana pUrvavatu jANavuM. te toraNonI AgaLa be-be khIMTIo che. te khIMTIonI upara motInI mALAo laTakI rahI che vagere varNana pUrvavatu jANavuM joIe. te khIMTIo kALA dorAmAM guMthelI puSpamALAonA samUhathI vyApta che yAvatu te atyaMta zobhAthI yukta che. 57 tesiMNatoraNANaMpuraododohayasaMghADA jAvausabhasaMghADApaNNattAsavvarayaNAmayA acchA jAvapaDirUvA / evaM paMtIo, vIhIo, mihunngaa;| do do paumalayAo jAva pddiruuvaao| tesiMNaMtoraNANaM purao akkhayasovatthiyA savvarayaNAmayA acchA jAva paDivA tesiMNaMtoraNANaMpuraododo caMdaNakalasAvarakamalapaiTThANAtaheva savvarayaNAmayA jaavpddiruuvaasmnnaauso| tesiMNaMtoraNANaMpuraododobhiMgAragApaNNattA,varakamalapaiTThANA jAvasavvarayaNAmayA acchA jAvapaDirUvA, mahayA-mahayA mattagayamahAmuhAgiisamANA paNNattA samaNAuso ! bhAvArtha :- toraNonI AgaLa sarvaratnamaya be-be asvasaMghATa(samAna liMgI yugala) yAvatu vRSabha saMghATa che. te svaccha bhArata pratirUpa che, te ja rIte te toraNonI AgaLa eka paMktimAM rahelA samAna liMgI azvAdinI paMktio che, be paMktimAM rahelA samAna liMgI azvAdinI vIthio che ane mithuna eTale nara-mAdAnA yugalo che, be-be ratnamaya atisuMdara padmalatAo Adi che. te toraNonI AgaLa be-be ratnamaya akSatanA svastika che, te nirmaLa thAva ati manohara che. te toraNonI AgaLa be-be caMdana kaLazo che, te saMpUrNa rIte ratnothI nirmita che ane zreSTha kamaLo para pratiSThita che, te svaccha bhAva pratirUpa che, vagere varNana pUrvavat jANavuM joIe. he AyuSyamAnu zramaNa ! te toraNonI AgaLa be-be jhArIo che, je utama kamaLo para pratiSThita, ratnamaya, moTA madonmata hAthInA mukha jevI te jhArIo svaccha bhAvat atisuMdara che. 58 tesiMNaMtoraNANaMpuraododoAyaMsagApaNNattA / tesiMNaMAyaMsagANaMayameyArUve
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3 : 4SUdvIpAdhidvAra vaNNAvAse paNNatte, taMjahA - tavaNijjamayA pagaMThagA, veruliyamayA charuhA (thaMbhayA), vairAmayA varaMgA, NANAmaNimayA valakkhA, aMkamayA maMDalA, aNogghasiyaNimmalAe chAyAe samaNubaddhA caMdamaMDalapaDiNikAsA mahayA-mahayA addhakAyasamANA paNNattA samaNAuso ! 375 bhAvArtha :- te toraNonI AgaLa be-be darpaNa che. te darpaNonuM varNana A pramANe che- te darpaNonI pITha tapanIya suvarNanI che, tenA staMbha (jyAMthI darpaNa muThThImAM pakaDavAmAM Ave te sthAna) vaiDUryaratnanA che, tenI varAMga-phrema vajaratnamaya che, tenI valakSa-sAMkaLa vividha maNionI che, jemAM pratibiMba paDe che, te (kAca)maMDala aMkaratnanuM che. te darpaNa svAbhAvika rIte ja nirmaLa chAyAthI yukta che. he AyuSyamAn zramaNa ! caMdramaMDala jevA te nirmaLa darpaNo ardha kAyA pramANa UMcA che. 59 tesiM NaM toraNANaM purao do do vairaNAbhe thAle paNNatte; te NaM thAlA accha ticchaDiya-sAli-taMdula-NahasaMdaTTha bahupaDipuNNA iva ciTThati savvajaMbUNayamayA acchA paDirUvA mahayAmahayA rahacakkasamANA paNNattA samaNAuso ! bhAvArtha:- te toraNonI AgaLa be-be vajraratnamaya madhyabhAgavALA vajranAbha thALa che. te thALa svaccha, traNavAra sUpaDAdithI jhATakIne sApha karelA ane sAMbelAdithI khAMDelA zuddha sphaTika jevA cokhAthI bharelA che, te jAMbunada suvarNamaya svaccha yAvat pratirupa che. 60 siNaM toraNANaM purao do-do pAIo paNNattAo / tAo NaM pAIo acchodAgaparihatthAo, NANAvihassa phalahariyagassa bahupaDipuNNAo viva ciTThati; savvarayaNAmaIo acchAo jAvapaDirUvAo mahayA mahayA gokaliMjagacakkasamANIo paNNattAo samaNAuso! bhAvArtha :- he AyuSyamAna zramaNa ! te toraNonI AgaLa sarva-ratnanA banelA, gAyane khANa ApavAnA moTA-moTA bakaDIyA jevA be-be pAtra mUkelA che. te svaccha ane nirmaLa jaLa tathA vividha prakAranA tAjA, lIlA, phaLothI bharelA hoya, tevA dekhAya che. te suMdara yAvat manohara che. 61 tesi NaM toraNANaM purao do-do supaiTThA paNNattA / te NaM supaiTThagA susavvosahipaDipuNNA NANAvihassa ya pasAhaNabhaMDassa bahupaDipuNNA iva ciTThati; savvarayaNAyA acchA jAvapaDirUvA / bhAvArtha :- te toraNonI AgaNa saMpUrNapaNe ratnamaya, svaccha, je-je zarAvasA che. te zarAvasA (zorA) sarvoSadhi tathA prasAdhananA sAdhanothI bharelA hoya tevA dekhAya che. te suMdara yAvat manohara che. 62 tesiM NaM toraNANaM purao do do maNoguliyAo paNNattAo, tAo NaM maNoguliyAo savvaveruliyA-maIo acchAo jAva paDirUvAo / tAsu NaM maNoguliyAsu bahave suvaNNa-ruppAmayA phalagA paNNattA / tesu NaM suvaNNaruppAmarasu phalaesu bahave vairAmayA NAgadaMtagA jAva gayadaMta samANA paNNattA / tesu NaM vairAmaesu NAgadaMtaesu bahave yayAmayA sikkayA paNNattA / tesuNaM rayayAmaesusikkaesubahave vAyakaragA paNNattA / te NaM vAyakaragA kiNhasuttasikkaga vatthiyA jAva sukkilasuttasikkagavatthiyA savve veruliyAmayA acchA jAva paDirUvA /
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 376 ] zrI jIvAjIvAbhigama satra bhAvArtha :- toraNonI AgaLa be-be manogulikAo(pIThikA-oTalAo) che. te oTalA vairyaratnamaya, svaccha bhAvatu pratirUpa che. te oTalAomAM ghaNA ja sonA cAMdInA pATiyA che. sonA cAMdInA te pATiyAomAM vaja ratnamaya khIMTIo che. vAva te khIMTIo moTA gajadaMta jevI che. te vajamaya khIMTIo upara laTakatA rajatamaya zIkA che, te zIkAo upara kALA, nIlA, rAtA,pILA, dhoLA, sUtaranI jALI DhAMkelA, pavanathI bharelA arthAt jaLarahita, korA khAlI ghaDAo che. badhA ghaDAo viryamaya suMdara yAvata manohara che. |63 tesiNaMtoraNANaMpurao dodo cittA rayaNakaraMDagA paNNattA-se jahANAmae raNNo cAuraMtacakkavaTTissa citte rayaNakaraMDae veruliyamaNi-phalihapaDala-paccoyaDe sAe pahAe tepaesesavvaosamaMtA obhAsei ujjovei tAvei pabhAsei, evAmevate vi cittA rayaNa karaMDagA sAe pabhAetepaese savvao samaMtA obhAseMti, ujjorveti, tati, pbhaarseti| bhAvArtha:- te toraNonI AgaLa raMgIna be-be ratnanA karaDiyA che. jema koI cakravartI rAjAnA vairyamaNithI nirmita, sphaTika maNinA DhAMkaNathI AcchAdita, ratnakaraMDaka-paTArA potAnI prabhAthI AsapAsanA cotaraphanA pradezane prakAzita, udyotita, tApita, prabhAsita kare che, tema A ratnanA karaMDiyA paNa potAnI prabhA(kAMti)thI samIpavarta pradezane prakAzita, udyotita, tApita, prabhAsita kare che. |64 tesiMNaMtoraNANaMpuraododohayakaMThAgayakaThAnarakaMThA kiNNarakaMThA kiMpurisakaMThA mahoragakaMThA gaMdhavvakaMThA usabhakaMThagA paNNattA savvarayaNAmayA acchA jAvapaDirUvA / tesu Na hayakaThaesu jAvausabhakaThaesudo dopupphacagerIo, evaM mallagadhacuNNa vatthAbharaNacaMgerIo siddhatthacaMgerIolomahatthacaMgerIosavvarayaNAmayAiMacchAI jaavpddiruuvaaii| bhAvArtha :- toraNonI AgaLa be-be ratnamaya, suMdara azvakaMThaka(kaMTha sudhInI ghoDAnI AkRtivALA ghoDalAo) che. temaja gajakaMThaka, narakaMThaka kinnarakaMThaka, kiMmparisakaMThaka, mahoragakaMThaka, gaMdharvakaMThaka yAvata vRSabhakaMThaka che. te svaccha bhAva pratirupa che. te hayakaMThaka yAvata vRSabhakaMThakanI upara ratnamaya be-be phUlonI chAbaDIo che. te ja rIte mALAo. gaMdha, cUrNa, vastra, AbhUSaNanI be-be chAbaDIo, sarasava ane morapIMchanI be-be chAbaDIo che te sarvaratnamaya svaccha yAvata pratirUpa che. | 65 tesiMNaMtoraNANaMpurao do dopupphapaDalAiM jAvalomahatthapaDalAiMsavvarayaNAmayAI jaavpddiruuvaaii| bhAvArtha:- te toraNonI AgaLa be-be puSpapaTala yAvita lomahastaka paTala che, te sarvaratnamaya thAvat pratirUpa che. 66 tesiM NaM toraNANaM purao do-do sIhAsaNAiM paNNattAi / tesiMNaM sIhAsaNANaM ayameyArUvevaNNAvAsepaNNattetaheva jAva pddiruuvaaii| bhAvArtha-te toraNonI AgaLa be-be siMhAsana che. te siMhAsananuM varNana pUrvavat jANavuM joIe yAvat te pratirUpa che.
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3:4pUtIpAri | 377 67 tesiNaMtoraNANaM puraododo ruppamayA chattA paNNattA / teNaM chattA veruliyavimala daDA,jabUNayakaNNiyA,vairasadhI,muttAjAlaparigayA,aTThasahassavarakacaNa-salAgA,daddara malayasugaMdhisavvouya surabhisIyalacchAyA maMgalabhatticittA, caMdAgArovamA vttttaa| bhAvArtha - te toraNonI AgaLa be-be cAMdInA chatro che. te chatranA daMDa vimala vaiDuryamaNinA che, karNikA-vaccenuM kendra jaMbUnada sonAnuM che, saMdhio vajanI che, temAM motI parovelI ATha hajAra suvarNanI zalAkA-saLiyAo che, tenI dardara caMdana jevI sugaMdhI ane badhI RtuonA puSpa jevI sugaMdhI zItaLa chAyA che. maMgalarUpa citrothI citrita, caMdra jevA(goLa) te sarva chatro atyaMta zobhanIya che. |68 tesi NaM toraNANaM purao do-do cAmarAo paNNattAo / tAo NaM cAmarAo caMdappabhaveruliyavaisNANAmaNi-rayaNa-khaciyacittadaMDAo suhamarayayadIhavAlAo saMkhaMkakuMda-dagaraya amaya mahiyapheNapuMja-saNNigAsAosavvarayaNAmayAo, acchAo jAva pddiruuvaao| bhAvArtha:- te toraNonI AgaLa be-be cAmaro che. te cAmaronA daMDa caMdrakAMta maNi, vaiDUrya ane vajaratnanA tathA maNiratnanI kotaraNIthI yukta che. te cAmaronA vALa zaMkha, aMka ratna, kuMdapuSpa, jalakaNa, kSIrasAgaranA phINa jevA ghavala, pAtaLA, lAMbA ane rajatamaya che, sarva ratnamaya te cAmaro nirmaLa yAvat manohara che. 69 tesiNaMtoraNANaM puraododotellasamuggAkoTusamuggA pattasamuggA coyagasamuggA tagarasamugA elAsamugA hariyAlasamugA hiMgulayasamuggAmaNosilAsamugA ajaNasamugA savvarayaNAmayA acchA jaavpddiruuvaa| bhAvArtha:- te toraNonI AgaLa be-be tela samudgaka(tela bharelA pAtra) che, ko-sugaMdhI dravya vizeSa, tamAlapatra, tvayA-chAla, tara, asthI, 32tAsa, DiMgaNoDa, bhAsisa bhane aMthana maresA pAtra che. te badhA pAtro sarvaratnamaya ane nirmaLa thAvata manohara che. 70 vijae NaMdAre aTThasayaMcakkajjhayANaMevaM migajjhayANaM,garuDajhayANaM vigajhayANaM chattajjhayANaMpicchajjhayANaMsauNijjhayANaMsIhajjhayANaMusabhajjhayANaMseyANaMcauvisANANaM NAgavarakeUNa evAmevasapuvAvareNavijayadAreya asiiykeushssNbhvtiitimkkhaay| bhAvArtha :- viyadvAra 52 (1) 108 ya(43 vilavANI) Lano (2) 108 bhR| vo (3) 108 // 37 vAmao (4) 108 136vAmI (5) 10873 mI () 108 bhorapIchAmI, (7) 108 zani(pakSI) mo. (8) 108 siMha yAmao () 108 vRSama vAmao sane (10) 108 sapheda cAra dAMtavALA zreSTha hAthInA cihnathI aMkita dhvajAo, A rIte sarva maLIne eka hajAra eMsI dhvajAo vijaya dvAra upara laherAtI rahe che. e pramANe tIrthakaroe kahyuM che. |71 vijayeNaM dAre Nava bhomA paNNattA / tesiMNaM bhomANaM aMto bahusamaramaNijjA bhUmibhAgApaNNattA jAvamaNINaphAso / tesiMNabhomANaupiulloyA paumalayA bhatticittA jAvasAmalayAbhatticittA jAvasavvatavaNijjamayA acchA jaavpddiruuvaa|
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 378 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra tesiMNaMbhomANaM bahumajjhadesabhAe jese paMcame bhometassaNaMbhomassa bahumajjhadesabhAe etthaNaMegemahaMsIhAsaNe paNNatte / sIhAsaNavaNNao vijayadUse jAvaaMkuse jAvadAmA citttthti| bhAvArtha :- vijayadvAranI upara nava bhauma- viziSTa bhavano che. te bhavanonI aMdara samatala ane ramaNIya bhUmibhAga che ityAdi maNionA sparza sudhInuM varNana pUrvavatu jANavuM joIe. te bhavanonI upara padmalatA thAvat zyAmalatAonA citrothI citrita, svaccha, ati manohara caMdaravo bAMdhelo che. te bhavanonI vaccenA pAMcamA bhavananI barAbara madhyamAM eka moTuM siMhAsana che. tenA upara vijayadUSya, yAvat aMkuza(hUka) ane motIonI mALA vagerenuM varNana pUrvavat jANavuM. |72 tassaNaMsIhAsaNassa avaruttareNaM uttareNaM uttarapurasthimeNaM etthaNaM vijayassa devassa cauNhasAmANiyasahassANaMcattAri bhdaasnnsaahssiiopnnnnttaao| tassaNaMsIhAsaNassa purathimeNaM etthaNaM vijayassa devassa cauNhaM aggamahisINaMsaparivArANaM cattAri bhaddAsaNA paNNattA / tassaNaMsIhAsaNassa dAhiNapurathimeNaM etthaNavijayassa devassa abhitariyAe parisAe aTThaNhadevasAhassINaMaTThaNhaMbhaddAsaNasAhassIo pnnnnttaao| tassaNaMsIhAsaNassa dAhiNeNaM vijayassa devassamajjhimAeparisAedasaNhaMdevasAhassINaMdasa bhAsaNasAhassIo pnnnnttaao| tassaNaMsIhAsaNassa dAhiNapaccatthimeNaMetthaNavijayassa devassa bAhiriyAe parisAe bArasaNhaM devsaahssiinnNbaarsbhaasnnsaahssiiopnnnnttaao| ___ tassaNaMsIhAsaNassa paccatthimeNaMetthaNavijayassa devassa sattaNhaM aNiyAhivaINaM satta bhaddAsaNA paNNattA / tassa NaM sIhAsaNassa purathimeNaM dAhiNeNaM paccatthimeNaM uttareNaM etthaNaM vijayassa devassa solasa AyarakkhadevasAhassINaM solasa bhaddAsaNasAhassIo paNNattAo,taMjahA- puratthimeNaM cattAri sAhassIo evaM causu vi jAvauttareNaM cattAri saahssiio| avasesesu bhomesu patteyaMpatteyaM bhaddAsaNA paNNattA / bhAvArtha :- siMhAsananA vAyavya koNa, uttara dizA ane IzAna koNamAM vijayadevanA cAra hajAra sAmAnika devonA cAra hajAra bhadrAsano che. te siMhAsananI pUrva dizAmAM vijayadevanI saparivAra cAra agramahiSIonA cAra bhadrAsano che. te siMhAsananA agnikoNamAM vijayadevanI AtyaMtara pariSadanA 8000 von| 8000 bhadrAsano cha.te siMhAsananI hakSiA hizAma vibhayahevanI madhyama parivahana 10,000 vona 10,000 bhadrAsano cha. siMhAsananI naiRtya oma vibhayahevanI bAhya pariSahanA 12,000 von| 12,000 bhadrAsano che. tesiMhAsananA pazcimamAM vijayadevanA sAta anIkAdhipationA sAta bhadrAsana che. te siMhAsananA pUrvamAM, dakSiNamAM, pazcimamAM ane uttara dizAmAM vijayadevanA soLa hajAra AtmarakSaka devonA soLa hajAra siMhAsano che. te A pramANe che- pUrvamAM cAra hajAra, A rIte kramazaH cAre ya dizAmAM (dakSiNa, pazcima) thAvata uttaramAM cAra hajAra siMhAsano che. zeSa pratyeka bhavanomAM bhadrAsana che.
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3 : jaMbudrIpAdhikAra 73 vijayassa NaM dArassa uvarimAgArA solasavihehiM rayaNehiM uvasobhittA, taM jahArayaNehiM vairehiM veruliehiM jAvariTThehiM / vijayassa NaM dArassa uppi bahave aTThaTThamaMgalagA paNNattA, taM jahA- sotthiya - sirivaccha jAvadappaNA savvarayaNAmayA acchA jaavpddiruuvaa| vijayassa NaM dArassa uppiM bahave kaNhacAmarajjhayA jAva savvarayaNAmayA acchA jAva paDirUvA / vijayassa NaM dArassa uppiM bahave chattAichattA taheva / 379 bhAvArtha :- te vijayadvArano uparano AkAra(uparano bhAga otaraMgo) vajraratna, vaiDuryaratna, riSTharatna vagere soLa prakAranA ratnothI upazobhita che. te vijayadvAra upara ATha-ATha maMgala che, te A pramANe che-- svastika, zrIvatsa yAvat darpaNa. te saMpUrNa ratnamaya, svaccha yAvat pratirUpa che. te vijayadvAranI upara ghaNA kRSNa cAmaranA cihnathI aMkita dhvajAo che yAvat te dhvajAo ratnamaya, svaccha yAvat pratirUpa che. te vijayadvAranI upara ghaNA chatrAtichatra che. te sarvanuM varNana pUrvavat jANavuM joIe. 74 sekeNaTTe bhaMte! evaM vuccai vijae NaM dAre, vijae NaM dAre ? goyamA ! vija NaM dAre vijae NAma deve mahiDDie mahajjuIe jAva mahANubhAve paliovamaTTiIe privsi| se NaM tattha cauNhaM sAmANiyasAhassINaM, cauNhaM aggamahisINaM saparivArANaM, tiNhaM parisANaM, sattaNhaM aNiyANaM, sattaNhaM aNiyAhivaINaM, solasaNhaM AyarakkhadevahassINaM, vijayassa NaM dArassa vijayAe rAyahANIe, aNNesiM ca bahUNaM vijayAe rAyahANIe vatthavvagANaM devANaM devINa ya AhevaccaM jAvadivvAiM bhogabhogAI bhuMjamANe viharai / se teNaTTeNaM goyamA ! evaM vuccai - vijaedAre vijaedAre / aduttaraM ca NaM goyamA ! vijayassa NaM dArassa sAsae NAmadhejje paNNatte / jaMNa kANAsI, Na kayAe Natthi, Na kayAvi Na bhavissai jAva avaTThie Nicce vijayadAre / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! te vijayadvArane vijayadvAra zA mATe kahe che ? tenuM vijayadvAra evuM nAma zA mATe che? utta2- he gautama ! vijayadvAramAM mahardika, mahAdyutivALA yAvat mahAna prabhAvavALA, eka palyopamanI sthitivALA vijaya nAmanA deva rahe che. te cAra hajAra sAmAnika devo, saparivAra cAra agramahiSIo, traNa pariSado, sAta anIko(senAo), sAta anIkAdhipatio ane soLa hajAra AtmarakSaka devonuM, vijayadvAranuM, vijayarAjadhAnInuM ane bIjA ghaNA vijayarAjadhAnI nivAsI deva ane devIonuM Adhipatya karatAM yAvat divya bhogopabhogane bhogavatAM vicare che. he gautama ! tethI vijayadvArane vijayadvAra kahe che. bIjI apekSAe he gautama ! vijayadvAranuM A nAma zAzvata che. te pahelA na hatuM tema nathI, vartamAnamAM nathI tema paNa nathI ane bhaviSyamAM kyAreya nahIM hoya tema paNa nathI arthAt A nAma hatuM, che ane raheze yAvat A nAma avasthita ane nitya che.
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 380] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra vivecana : - prastuta sUtromAM jabUdvIpanA cAra dhAramAMthI vijayadvAranuM vistRta varNana che. vijaya dvAra :sthAna pramANa svarU5 vijaya deva | viziSTatA | nAmahetu parivAra upara meru parvatanI |pahoLAI-4 yo| aMdaranamaya hovAthI zveta, | sAmAnika deva | tAra upara nava | vijaya pUrva dizAmAM | UMcAI-8 yoga | vividha vibhAgo - suvarNa, | 4000 | bhavana, madhyanA nAmanA 45000 yo dUra praveza dvAra-4 yo| sarNa, ratnamaya, aMdara bAju | AtmarakSaka | bhavanamAM vijaya adhiSThAyaka sItA mahAnadInI | kavADa- 2 yojana| eka-eka beThaka. tenA upara | | 16000 | devanuM siMhAsana | deva hovAthI caMdana kaLaza, mALA, nAgadatA agramahiSI-4| AsapAsa | athavA | ghaMTaDI vagere. beThakanI baMne | AtyaMtara | parivArarUpa | zAzvata nAma bAju e eka-prAsAda, temAM| pariSadamAM devonA siMhAsanAdi, bahAranI bAju 8000 devo, Asano toraNa, pUtaLIo, aSTa | madhyama Adi maMgalAdi, 108 dhvajAo | pariSadamAM 10000 devo bAhya pariSadamAM 12000 devo 7 senA 7 senAdhipati waa yoga vijaya dvAra - meruparvatathI cAre dizAmAM 45,000 yojana dUra jaMbudvIpanI jagatI upara vijaya, vijayaMta, jayaMta ane aparAjita nAmanA cAra dvAra che. temAM vijayadvAra pUrva jaMbUDhIpa jagatI dvArA pramANa dizAmAM sItA mahAnadInI upara che. te ja rIte dakSiNamAM vijayaMta, pazcimamAM jayaMta ane uttaramAM aparAjitadvAra che. te dvAra cAra yojanA pahoLA, ATha yojana UMcA che. cAra yojananA pravezavALA che. vijayA rAjadhAnI - |75 kahiM NaM bhaMte ! vijayassa devassa vijayA NAma rAyahANI paNNattA? goyamA ! vijayassa NaM dArassa purathimeNaM tiriyamasaMkhejje dIvasamudde vIivaittA aNNammi jaMbuddIve dIvebArasajoyaNasahassAiogAhittA ettha Navijayassa devassa vijayA NAma rAyahANI paNNattA, bArasa joyaNa 0 0 0 ]: [] | | | sahassAI AyAmavikkhaMbheNaM sattatIsaMjoyaNasahassAI
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3:4pUtIpAri | 381 Nava ya aDayAle joyaNasae kiMci visesAhiyA parikkheveNaM paNNattA / bhAvArtha:- prazna- bhagavan ! viyavanI vidhyA nAmanI 24dhAnI yAM cha? 612- gautama ! vijayadvAranI pUrva dizAmAM tirachA asaMkhyadvIpa samudrone pAra karyA pachI bIjA jaMbUdvIpa nAmanA dvIpamAM bAra hajAra yojana dUra vijayadevanI vijayA nAmanI rAjadhAnI che. te bAra hajAra yojana lAMbI-pahoLI che. tenI paridhi sAdhika sADatrIsa hajAra navaso aDatAlIsa(37,948) yojananI che. 76 sANaM egeNaM pAgAreNaM savvao samaMtA saMparikkhittA / seNaM pAgAre sattatIsaM joyaNAIaddhajoyaNaMya uDDaMuccatteNaM, mUle addhaterasa joyaNAivikkhaMbheNaMmajjhesakkosAI chajoyaNAI vikkhaMbheNaM uppiM tiNNi addhakosAiMjoyaNAI vikkhaMbheNa, mUle vitthiNNe majjhe saMkhitte uppi taNue bAhiM vaTTe aMto cauraMse gopucchasaMThANasaMThie savvakaNagAmae acche jaavpddiruuve| bhAvArtha :-te vijayA rAjadhAnInI cArebAju eka prAkAra(killo) che, te killo sADA sADatrIsa yojana UMco che. tenI pahoLAI mULamAM sADA bAra yojana, madhyamAM cha yojana eka gAu ane upara traNa yojana ardhA gAu che. A rIte te killo mULamAM vistRta, madhyamAM saMkSipta ane upara sAMkaDo che. te bahArathI goLa aMdarathI corasa ane gAyanA pUMchaDAnA AkAre che. te saMpUrNa suvarNamaya, svaccha bhAva pratirUpa che. |77 seNaM pAgAre NANAvihapaMcavaNNehiM kavisIsaehiM uvasobhie, taMjahA- kiNhehiM jAvasakkilehiM / teNaM kavisIsagA addhakosaM AyAmeNaM paMcadhaNusayAI vikkhaMbheNaM desUNamaddhakosa uDDe uccatteNaM savvamaNimayA acchA jaavpddiruuvaa| bhAvArtha :- prAkAra(killA)nA kAMgarA aneka prakAranA kALA yAvatu dhoLA, ema pAMca varSothI suzobhita che. te kAMgarAnI laMbAI ardhA gAu, pahoLAI pAMcaso dhanuSa, UMcAI kaMIka nyUna ardhA gAu che. te kAMgarA maNimaya, svaccha bhAva pratirUpa che. 78 vijayAe NaM rAyahANIe egamegAe bAhAe paNuvIsaM paNuvIsaMdArasayaM bhavatIti makkhAyaM / teNaM dArA bAvaTTi joyaNAiM addhajoyaNaMca uDDuuccatteNaM ekkatIsaMjoyaNAI kosaMca vikkhaMbheNaM tAvaiyaM ceva paveseNaM seyA varakaNagathUbhiyAgA IhAmiya taheva jahA vijaedAre jAvatavaNijjavAlugapatthaDAsuhaphAsAsassirIyAsuruvApAsAIyA jaavpddiruuvaa| bhAvArtha :- vijayA rAjadhAnInI eka eka bAjue arthAt pUrva-pazcima, uttara-dakSiNa, A cAreya bAjue ekaso pacIsa, ekaso pacIsa(A rIte vijaya rAjadhAnImAM kula maLIne 500) dvAra che. te dvAra sADA bAsaTha yojana UMcA che. savA ekatrIsa yojana pahoLA che, tenA praveza mArga paNa savA ekatrIsa yojana pahoLA che. te dvAra zvetavarNanA che. tenuM zikhara uttama suvarNanuM che. tenA upara IhAmRga AdinA citro che, vagere varNana vijayadvAranI samAna jANavuM joIe, yAvata tenA upara suvarNamaya retI patharAyelI cha. te vAra, sumaha sparzavANu zobhAyuta, suMdara, prAsAhIya yAvat atyaMta mano32 che. 79 tesiMNaMdArANaM ubhao pAsiM duhao NisIhiyAe do-do caMdaNakalasaparivADIo paNNattAotaheva bhANiyavvaM jaavvnnmaalaao|
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 382 | zrI jIvAjIvAbhigama sUtra tesiMNaMdArANaM ubhao pAsiM duhao NisIhiyAe do-do pagaMThagA paNNattA / teNaM pagaMThagA ekkatIsaMjoyaNAiMkosaMca AyAmavikkhaMbheNa, paNNarasa joyaNAIaDDAijjeya kose bAhalleNapaNNattA savvavairAmayA acchA jaavpddiruuvaa| tesiMNaMpagaMThagANaM uppiM patteyaM patteyaM pAsAyavasagApaNNattA / teNaMpAsAyavasagA ekkatIsa joyaNAI kosaMca uDDe uccatteNaM, paNNarasa joyaNAI aDDAijjhe ya kose AyAmavikhaMbheNaM, abbhuggayamUsiyapahasiyA viva vaNNao ulloyA sIhAsaNAI jAva muttAdAmA sesaMimAe gAhAe aNugaMtavvaM,taMjahA toraNa maMgalayA sAlabhaMjiyA, NAgadaMtaesudAmAI / saMghADaM paMti vIthI, mihuNa layA sotthiyA ceva // 1 // caMdaNa kalasA bhiMgAragAya, AyaMsagAya thAlA ya / pAIoya supaiTThA, maNoguliyA vAyakaragAya // 2 // cittA rayaNakaraMDA, hayagaya nnrkNtthgaay| caMgerI paDalA sIhAsaNa, chatta cAmarA uvari bhomA ya // 3 // evAmeva sapuvvAvareNaM vijayAerAyahANIe egamegedAre asIyaM asIyaMkeusahassaM bhavatIti makkhAya / tesiM ca dArANaM purao sattarasa-sattarasa bhomA paNNattA / tesiMNaM bhomANaM bhUmibhAgA ulloyA ya bhANiyavvA jAvabhatticittA / bhAvArtha :- dvAronI DAbI-jamaNI baMne bAjue naSedhikAo(beThako upara be-be caMdana kaLazanI paMktio che; ityAdi vanamAlAo sudhInuM varNana vijayadvAranI samAna jANavuM. te dvAronI DAbI-jamaNI baMne taraphanI baMne naiSadhikAomAM be-be pIThikAo(oTalAo) che. te pIThikAnI laMbAI pahoLAI ekatrIsa yojanA ane ekagAu ane jADAI paMdara yojana ane aDhIgAu che. te sarva vajamaya, svaccha bhAva pratirUpa che. te pratyeka pIThikAonI upara prAsAdAvataka(mahelo che. te mahelo ekatrIsa yojana eka gAu UMcA ane paMdara yojana ane aDhI gAu lAMbA-pahoLA che. te prAsAdo unnata ane sarva dizAomAM phelAyelA kiraNothI jANe hasatA hoya tevA lAge che. vagere varNana vijaya dvAranI jema jANavuM. tenA zikharo, siMhAsano thAvatuM motIonI mALAo paryatanuM zeSa varNana A gAthA anusAra jANavuM. gAthArtha-tenAdvAranI bhAga to29, bhaMgalo, pUtaNImI, nAgahatAmo, bhANAmI, azvasaMghATa, azva paMDita, azva vIthi, azva mithuna, 5bharatA, svasti, yaMhana zo, ArImao, 4, thANa, pAtro, supratiSTha, manosiDAmo-pAjAo, pAlI ghaDAmao, citra-vicitra ratna, azva65, , narakaMThaka, puSpagaMgerI, puSpapaTala, siMhAsana, chatra, cAmaro che ane te dvAra upara bhauma-bhavano che. A rIte pUrvavat vijayA rAjadhAnInA eka-eka dvAra upara 1,080 dhvajAo che. te dvAranI upara 17-17 bhIma(bhavano) che. te bhavananA sama ramaNIya bhUmi bhAga ane tenA uparI bhAga para pAlatA AdinA vividha citro che.
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3:4pUtIpAri | 383 80 tesiMNaM bhomANaM bahumajjhadesabhAe je te NavamaNavamA bhomA tesiM NaM bhomANaM bahumajjhadesabhAe patteyaM patteya sIhAsaNA pnnnnttaa| sIhAsaNavaNNao jAvadAmA jahA heTThA / etthaNaM avasesesu bhomesu patteyaM patteyaM bhaddAsaNA pnnnnttaa| tesiMNaMdArANaM uvarimAgArAsolasavihehiM rayaNehiM uvasobhiyA / taMceva jAva chattAichattA / evAmeva putvAvareNaM vijayAe rAyahANIe paMca dArasayA bhavaMtIti mkkhaayaa| bhAvArtha - te bhavanonI madhyanA navamA bhavananA madhyabhAgamAM eka moTuM siMhAsana ane tenI cAre dizA ane vidizAomAM sAmAnika Adi pratyeka devonA alaga bhadrAsana che. tenuM varNana yAvata mALAonuM varNana pUrvavatu jANavuM. te ja rIte zeSa pratyeka bhavanomAM bhadrAsana che. te dvArono uparano bhAga soLa prakAranA ratnothI zobhita che Adi varNana pUrvavatu kahevuM joIe yAvatuM tenA para chatrAtichatra che. A rIte sarva maLIne vijaya rAjadhAnInA pAMcaso dvAra kahyA che. 81 vijayAe NaM rAyahANIe cauddisi paMca joyaNasayAI abAhAe, ettha NaM cattAri vaNasaMDA paNNattA,taM jahA- asogavaNe caMpagavaNe sattapaNNavaNe cUyavaNe / purathimeNaM asogavaNe, dAhiNeNaMsattapaNNavaNe, paccatthimeNaMcaMpagavaNe, uttareNaM cUyavaNe / teNavaNasaMDA sAiregAiMduvAlasajoyaNa sahassAI AyAmeNaM paMcajoyaNasayAI vikkhaMbheNaM pnnnnttaa| patteyaMpatteya pAgAra parikkhittA kiNhA kiNhovabhAsAvaNasaMDa vaNNao bhANiyavvo jAva bahave vANamaMtarA devA devIoya AsaMyati,sayaMti, ciTuMti, NisIyaMti tuyaTTayaMti,ramaMti, lalaMti, kIlaMti, mohati, purAporANANaM suciNNANaM suparikkaMtANaM subhANaM kammANaM kaDANaMkallANaM phalavittivisesaMpaccaNubbhavamANA vihrti| bhAvArtha :- vijayA rAjadhAnImAM cAre dizAmAM 500 yojanA aMtare cAra vana che. te A pramANe che- azokavana, caMpakavana, saptaparNavana ane Amravana. temAM pUrva dizAmAM azokavana, dakSiNa dizAmAM saptaparNavana, pazcimadizAmAM caMpakavana ane uttara dizAmAM Amravana che. te vanakhaMDa sAdhika 12000 yojana lAMbA, pa00 yojana pahoLA che. te pratyeka vanakhaMDa prAkAra-koTathI gherAyelA che. te vanakhaMDa kRSNavarNavALA, kRSNa kAMtivALA che vagere vanakhaMDanuM varNana pUrvavatu jANavuM yAvata tyAM ghaNA vANavyaMtara deva-devIo ArAma kare che, sUe che, UbhA rahe che, bese che, zarIra laMbAvIne paDakhuM pheravatAM-pheravatAM vizrAma kare che, krIDA kare che, paraspara manovinoda ane ratikrIDA kare che. A rIte pUrvabhavanA upArjita zubha, kalyANakArI karmonA sukharUpa phaLa vipAkano anubhava karatAM vicare che. 82 tesiNaMvaNasaMDANaM bahumajjhadesabhAe patteya patteyaM pAsAyavaDiMsagA paNNattA-teNaM pAsAyavaDiMsagA bAvaTuiMjoyaNAI addhajoyaNaMca uDThaM uccatteNaM ekkatIsaMjoyaNAiMkosaM ca AyAmavikkhaMbheNaM abbhugayamUsiyA, taheva jAvaaMto bahusamaramaNijjA bhUmibhAgA paNNattA- ulloyA paumalayAbhatticittA bhANiyavvA tesiM NaM pAsAyavaDisagANaM bahumajjhadesabhAe patteyaM patteyaM sIhAsaNA paNNattA- vaNNAvAso sprivaaro| tesiM NaM pAsAyavaDiMsagANaM uppiM bahave aTThaTThamaMgalagA jayA chttaaichttaa|
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 384 / zrI jIvAjIvAbhigama sUtra tattha NaMcattAri devA mahaDDiyA jAvapaliovamaTTiIyA parivasaMtitaMjahA- asoe, sattavaNNe caMpae cUe / tattha NaM te sANaMsANaM vaNasaMDANaM, sANaM sANaM pAsAyavaDiMsagANaM, sANaM-sANaM sAmANiyANaM, sANaM-sANaM aggamahisINaM, sANaM-sANaM parisANaM, sANaM-sANaM AyarakkhadevANaM AhevaccaMjAvaviharati / bhAvArtha :- vanakhaMDonI madhyamAM eka-eka prAsAdAvataMsaka(zreSTha mahela) che, te prAsAdAvAMsako sADA bAsaTha yojana UMcA ane savA ekatrIsa yojana lAMbA-pahoLA che. te prAsAdo potAnI ujjavala prabhAthI jANe hasatA hoya tevuM pratIta thAya che vagere varNana pUrvavatu jANavuM yAvata te mahelonI aMdara bahusama ramaNIya bhUmibhAga che. tenI upara padhalatA AdinA vividha citro che. te prAsAdanA barAbara madhyabhAgamAM eka-eka siMhAsana che. deva-devIonA saparivAra siMhAsanonuM varNana pUrvavat jANavuM. tenA upara ghaNA ATha-ATha maMgalo yAvata chatrAtichatro che. tyAM eka palyopamananI sthitivALA cAra mahartika devo rahe che. te A pramANe che- azokavanamAM azoka deva, saptaparNavanamAM saptaparNa deva, caMpaka vanamAM caMpaka deva, AmravanamAM Apradeva rahe che. te devo pota-potAnA vanakhaMDonuM, pota potAnA prAsAdonuM, pota-potAnA sAmAnika devonuM, agramahiSIonuM, pariSadonuM ane AtmarakSaka devonuM Adhipatya karatAM yAvat vicare che. 83 vijayAeNaMrAyahANIe aMto bahusamaramaNijje bhUmibhAgepaNNatte jAvapaMcavaNNehi maNIhiM uvasobhie taNasaddavihUNe jAvadevA ya devIo ya AsayaMti jAvaviharati / bhAvArtha - vijayA rAjadhAnInI aMdara sama-ramaNIya bhUmibhAga che yAvatuM te paMcavarNa maNiothI zobhita che. tyAM taNano dhvani nathI, zeSa sarva varNana pUrvavatu jANavuM yAvatu deva devIo tyAM ArAma kare che. thAvat pUvakamonA zubha phaLa bhogavatA vicare che. 84 tassa NaM bahusamaramaNijjassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe ettha NaM ege mahaM ovariyAleNe paNNatte, bArasa joyaNasayAI AyAmavikkhabheNaM tiNNi joyaNasahassAI satta ya paMcANaue joyaNasae kiMci visesAhie parikkheveNaM addhakosaM bAhalleNaM savvajaMbUNayAmae NaM acche jaavpddiruuve| seNaM egAe paumavaraveiyAe, egeNaM vaNasaMDeNaM savvao samattA sNprikkhitte| paumavaraveiyAe vaNNao, vaNasaMDavaNNao jAvaviharati / se NaM vaNasaMDe desUNAiMdo joyaNAI cakkavAlavikkhaMbheNaM ovAriyAlayaNa saMparikkheveNaM, tassa NaM ovAriyAlayaNassa caudisi cattAri tisovANapaDirUvagA paNNattA, vnnnno| tesiMNaM tisovANapaDirUvagANaM purao patteyaMpatteya toraNA paNNattA jaavchttaaichttaa| bhAvArtha :- vijaya rAjadhAnInA samatala ane ramaNIya bhUmibhAganI madhyamAM eka moTuM upakArikA layana suvarNathI nirmita prAsAda AdinI pIThika tenI laMbAI pahoLAI 1200(bAraso) yojana, paridhi sAdhika 3795(traNa hajAra sAtaso paMcANuM) yojanAnI ane jADAI(UMcAI) ardhA gAu che, te suvarNamaya, svaccha bhAva pratirUpa che.
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: jebUdIpAdhikAra 385 | te upakArikAlayana eka paghavaravedikA ane ekavanakhaMDathI cAre ya bAjuthI pariveSTita che. padmavaravedikA ane vanakhaMDanuM varNana pUrvavatu jANavuM joIe yAvata ahIM vANavyaMtaradeva devIo kalyANakArI puNya phaLono anubhava karatAM vicare che. te vanakhaMDano cakravAla vikhaMbha kaMIka nyUna be yojana ane tenI paridhi vizrAmasthAnanI paridhinI samAna(3795 yojanathI kaMIka adhika) che. te upakArikAlayananI cAre dizAomAM cAra suMdara trisopAna zreNI pagathiyA che. tenuM varNana pUrvavatu jANavuM joIe. pratyeka trisopAna zreNInI AgaLa toraNo che yAvata chatra upara chatra che. 85 tassaNaM ovAriyAlayaNassa uppiM bahusamaramaNijje bhUmibhAgepaNNatte jAvamaNihiM uvasobhie maNivaNNao, gNdhrsphaaso| tassa NaM bahusamaramaNijjassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAge ettha NaM ege mahaM mUlapAsAyavaDiMsae paNNatte / seNaM pAsAyavaDisae bAvar3ei joyaNAI addhajoyaNaMca uDDa uccatteNaMekkatIsaMjoyaNAikosaMya AyAma vikkhaMbheNaM abbhugayamUsiyappahasie thev| tassaNaMpAsAyavaDiMsagassaaMto bhusmrmnnijjebhuumbhaagepnnnnttejaavmnniphaaseulloe| bhAvArtha-te upakArikAlayananI upara atyaMta samatala ane suMdara bhUmibhAga che. te maNiothI upazobhita che. maNionA varNa, gaMdha, rasa ane sparzanuM kathana pUrvavat jANavuM joIe. tenA atyaMta samatala ane suMdara bhUmibhAganI barAbara madhyamAM eka vizALa mukhya prAsAdAvataMsaka (uttama mahela) che. te prAsAdAvatasakanI UMcAI sADA bAsaTha yojana ane laMbAI-pahoLAI ekatrIsa yojana eka gAunI arthAt savA ekatrIsa yojana che. tenA teja kiraNonA kAraNe te hasato hoya tevuM pratIta thAya che ityAdi varNana pUrvavat jANavuM joIe. te prAsAdAvatasakanI aMdara atyaMta samatala ane suMdara bhUmibhAga che yAvata maNiothI yukta ane varNa, gaMdha, sparza yukta, ullokanIya-caLakATa yukta che. 86 tassaNaMbahusamaramaNijjassa bhUmimAgassa bahumajjhadesabhAe etthaNaMegA mahaMmaNipeDhi yA paNNattA / sA ca egaMjoyaNamAyAmavikkhaMbheNa addhajoyaNaM bAhalleNaM savvamaNimaI acchA jaavpddiruuvaa| tIseNaM maNipeDhiyAe uvari ege mahaMsIhAsaNe paNNatte, evaM sIhAsaNa vaNNao sprivaaro| tassa NaM pAsAyavaDiMsagassa uppiM bahave aTThamaMgalagA,jhayA, chttaaichttaa| bhAvArtha - te atyaMta samatala ane suMdara bhUmibhAganI barAbara madhyabhAgamAM eka moTI maNipIThikA che. tenI laMbAI-pahoLAI eka yojana ane jADAI(UMcAI) ardhA yojananI che. te sarva maNimaya, svaccha thAvatuM pratirUpa che. te maNipIThikA upara eka moTuM siMhAsana che. saparivAra siMhAsananuM varNana jANavuM joIe. te prAsAdAvatasakanI upara ghaNA ATha-ATha maMgalo, dhvajAo ane chatrAtichatro che. 87 seNaM pAsAyavaDiMsae aNNehiM cAhiM tadadbhuccattappamANamettehiM pAsAyavaDisaehiM savvao samatA saparikkhitte, te Na pAsAyavaDisagA ekkatIsa joyaNAikosaya uDDha uccatteNaM addhasolasajoyaNAiMaddhakosaMya AyAmavikkhaMbheNaM abbhuggaya musiyappahasiya
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 3 | zrI jIvAjIvAbhigama sUtra taheva / tesiMNaM pAsAyavaDiMsagANaM aMto bahusamaramaNijjA bhUmibhAgA ulloyA / tesiM NaM bahusamaramaNijjANaM bhUmibhAgANaM bahumajjhadesabhAe patteyaM patteyaM sIhAsaNaM paNNattaM, vnnnno| tesiM parivArabhUyA bhaddasaNApaNNattA / tesiNnnNatttthmNglgaa,jhyaa,chttaaichttaa| bhAvArtha :- prAsAdAvataMsaka tenAthI ardhI UMcAIvALA anya cAra prAsAdAvAMsakothI gherAyelo che. tenI UMcAI ekatrIsa yojana eka gAu ane laMbAI-pahoLAI sADA paMdara yojana ane ardhA gAunI che. te prAsAda cAre bAjuthI nIkaLatA kiraNothI hasato hoya tevuM pratIta thAya che ityAdi varNana pUrvavatu jANavuM me. te cAre ya prasAdAvartasakanI aMdara atyaMta samatala ane suMdara bhUmibhAga che yAvatu teno uparano bhAga vividha citrothI citrita che. te pratyeka atyaMta samatala ane suMdara bhUmibhAganI barobara madhyamAM siMhAsana che. siMhAsananuM varNana pUrvavatu jANavuM joIe. te siMhAsananA parivAra tulya bhadrAsano che. te prAsAdAvataMsakonI upara ATha ATha maMgalo, dhvajAo ane chatrAtichatro che. 8 teNaMpAsAyavaDiMsagAaNNehiM cauhiM cauhitadakSuccattappamANametehiM pAsAyavarDasaehiM savvao samaMtA saMparikkhittA / teNaMpAsAyavaDiMsagA addhasolasajoyaNAI addhakosaMya uDDa uccatteNadesUNAiaTThajoyaNAi AyAmavikkhabheNa abbhuggaya musiypphsiythev| tesiMNaM pAsAyavaDeMsagANaM aMto bahusamaramaNijjA bhUmibhAgA ulloyA / tesiM NaM bahusamaramaNijjANaM bhUmibhAgANaM bahumajjhabhAe patteyaM patteya paumAsaNA paNNattA / tesiMNaM pAsAyavaDiMsagANaM uppiM bahave aTThamaMgalagA, jhayA, chttaaichttaa| bhAvArtha:- te cAreya prAsAdAvataMsako tenAthI ardhI UMcAIvALA anya cAra-cAra prAsAdAvataMsakothI gherAyelA che. te prAsAdAvAMsakonI UMcAI sADA paMdara yojana ardhA gAu ane laMbAI-pahoLAI kaMIka nyUna ATha yojananI che. te prAsAdo cAre bAjuthI nIkaLatA kiraNothI jANe hasatA hoya tevuM pratIta thAya che. vagere varNana pUrvavat jANavuM joIe. te prAsAdAvAMsakonI aMdara ati samaramaNIya bhUmibhAga che. teno uparano bhAga vividha citrothI citrita che. te atisama ramaNIya bhUmibhAganI barAbara madhyamAM(pratyekamAM eka-eka) padmAsana che. te prAsAdAvAMsakonI upara ATha-ATha maMgalo, dhvajAo ane chatrAtichatro che. 89 teNaM pAsAyavaDeMsagA aNNehiM cauhiM tadadbhuccattappamANamettehiM pAsAyavarDasaehiM savvao samatA saMparikkhittA / te NaM pAsAyavaDeMsagA desUNAI aTThajoyaNAI uDDe uccatteNa desUNAIcattArijoyaNAI AyAmavikkhabheNaM abbhuggaya musiyappahasiya taheva bhUmibhAgA ulloyA / bhaddAsaNAI uvariM maMgalagA,jhayA, chttaaichttaa| teNaM pAsAyavaDiMsagA aNNehiM cauhiM tadaddhaccattappamANamettehiM pAsAyavaDisaehiM savvao samaMtA saMparikkhittA / te NaM pAsAyavarDasagA desUNAIcattAri joyaNAI uDDe uccatteNaM desUNAiMdojoyaNAI AyAmavikkhaMbheNaM abbhuggaya mussiyappahasiya bhUmibhAgA ulloyaa| paumAsaNAI, uvariM maMgalagA,jhayA, chttaaichttaa| bhAvArtha :- (soLa) prAsAdAvataMsako tenAthI arthI UMcAIvALA anya cAra-cAra prAsAdAvatesakothI
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: jIbUDhIpAdhikAra 987 gherAyelA che. te prAsAdAvAMsakonI UMcAI kaMIka nyUna ATha yojana ane laMbAI pahoLAI kaMIka nyUna cAra yojana che. te prAsAdo cAre bAjuthI nIkaLatA kiraNothI jANe hasatA hoya, tevA pratIta thAya che. tenI aMdara ati samaramaNIya ullokanIya-caLakATa yukta bhUmibhAga che. tyAM bhadrAsana ane tenI upara ATha maMgalo, dhvajAo ane chatrAtichatro che. te(cosaTha) prAsAdAvAMsako tenAthI arthI UMcAIvALA anya cAra-cAra prAsAdAvatesakothI gherAyelA che. te prAsAdAvAMsakonI UMcAI kaMIka nyUna cAra yojana ane laMbAIpahoLAI kaMIka nyUna be yojana che, te prAsAdo cAre bAjuthI nIkaLatA kiraNothI jANe hasatA hoya tevA pratIta thAya che; vagere varNana jANavuM joIe. te prAsAdAvataMsakonI aMdara ati samaramaNIya ane ullokanIya-caLakATa yukta bhUmibhAga che, tyAM padmAsana Adi che, prAsAdAvAMsakonI upara ATha ATha maMgalo, dhvajAo ane chatrAtichatro che. vivecana : prastuta sUtromAM vijayadevanI vijayA nAmanI rAjadhAnInuM vistRta varNana che. vijayArAjadhAnInuM sthAna - vijayadvAranI pUrvamAM asaMkhya dvIpa samudra pachI jebUdvIpa nAmano anya dvIpa che. te dvIpamAM 12,000 yojana aMdara vijayA nAmanI rAjadhAnI che. rAjadhAnInuM pramANa:- te 12,000 yojana lAMbI pahoLI, goLAkAre che, tenI paridhi sAdhika 37,948 yojananI che. vijayA rAjadhAnI : sthAna | pramANa | svarUpa | koTa pramANa | rAjadhAnI dvAra | viziSTatA vijaya dvAranI laMbAI-pahoLAI pharato | mULamAM 12yo. cAre dizAmAM | dvAranI upara pUrvamAM | 12000 yojana | koTa madhyamAM yo 125-125 17 viziSTa bhavana, asaMkhyadvIpa | paridhi- rAjadhAnImAM cAra | upara 3 yojana | | dvAra madhyanA bhavanamAM samudra pachI | 37,948 yothI vanakhaMDa ane koza | kula 500 dvArA | vijaya devanuM anya sAdhika madhyamAM | UMcAI 37yo. pramANa dara siMhAsana, jaMbUdvIpamAM adhiSThAyaka gopuccha saMsthAna UMcA AjubAju devanA 31 kyo pahoLA parivArarUpa prAsAda devonA siMhAsano cAre vanakhaMDanI vacce vizrAma sthAna, tyAM traNa valayamAM cAra-cAra prasAda, rAjadhAnInuM svarUpa :- rAjadhAnInI cArebAju gopuccha AkArano suvarNamaya eka koTa che. te mULa bhAgamAM sADA bAra yojana, madhyamAM savA cha yojana ane upara sADA traNa yojana che. te killAnI upara maNimaya kAMgarA che. te rAjadhAnInI cAre bAju 125-1rapa dvAra che. sarva maLIne 500 dvAra che. pratyeka dvAra sADA bAsaTha yojana UMcA ane savA ekatrIsa yojana pahoLA che. te dvAra aMkaratnanA, tenuM zikhara suvarNanuM che. temAM vividha prakAranA suMdara citro Adi che.
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________ 388 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra te dvAranI baMne bAju beThaka sthAna che. temAM eka pIThikA, tenA upara darzanIya, suMdara prAsAda che. te dvAranI AgaLa toraNo, maMgalo, mALAo, dhvajAo, chatro vagere suMdara vastuo vijayadvAranI samAna che. te dvAranI upara sattara bhauma-viziSTa bhavana che. tenA madhyanA bhavananI madhyamAM vijayadevanuM eka suMdara siMhAsana, tenI cAre bAju tenA devaparivAranA bhadrAsano che, zeSa soLa bhavanomAM eka-eka siMhAsana che. rAjadhAnInA vanakhaMDo - vijayA rAjadhAnInI cAre dizAmAM 500-500 yojana dUra kramazaH azokavana, caMpakavana, saptaparNavana ane Amravana nAmanA cAra vanakhaMDo che. te vanakhaMDo jagatInA vanakhaMDanI samAna atyaMta saghana, gADha, manohara ane manojJa che. te vanakhaMDomAM azoka Adi vRkSonI pradhAnatA hovAthI tenA te-te nAmo che. te vanakhaMDonA vividha vibhAgo kRSNa, nIla ane haritavarNanA ane tevI ja kAMtivALA che. tenA madhyabhAgamAM eka prAsAda che. te prAsAdamAM te te vanakhaMDanA adhiSThAyaka azoka Adi vyaMtara devo rahe che. vijaya devanA 341 prAsAda - 1 | FrA yo. no mukhya prAsAda 3 sAdhika 15aa tho.nA soLa prAsAdo 31 tho.nA cAra prAsAdo [4] dezona 8 dho.nA cosaTha prAsAdo dezona 4 tho.nA baso pana prAsAdo on nI-nI
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'pratipatti-3: jabarIpAdhikAra | 389 ] rAjadhAnIna upakArikAlayana- rAjadhAnInI madhyamAM eka upakArikAlayana-oTalo che. tenI cAre dizAmAM cAra TisopAna-pagathiyAonI zreNI, cAre bAju padmavaravedikA ane vanakhaMDa che. te upakArikAlayana(oTalA) upara eka mukhya prAsAda, tenI cAre bAju anya cAra prAsAda tenAthI ardhI UMcAIvALA, te cAreyanI cAre bAju anya cAra prAsAdo tenAthI ardhI UMcAIvALA che. A rIte mukhya 1, tenA pharatA 4, te cAreyanA pharatA 4 eTale 444 = 16 prAsAdo tenAthI ardhI UMcAIvALA che ane te soLanA pharatA 4-4 eTale 1644 = 64 prAsAdo tenAthI ardhI UMcAIvALA che. te 64nI pharatA cAra-cAra prAsAdo eTale 6444 25prAsAdo arthI UMcAIvALA che. A rIte 1+4+ 164+25=341 prAsAdo che. A rIte madhyamAM eka mukhya prAsAda che ane cAre dizAomAM 85-85 prAsAda che tethI 85*4= 340+1=341 dareka prAsAdanI madhyamAM maNipIThikA ane tenA upara siMhAsana che. te sarva ratnamaya, suvarNamaya, rajatamaya svaccha, suMdara ane manohara che. prAsAdAdinuM pramANa vagere zeSa kathana bhAvArthathI spaSTa che. prasAdonA pramANa:prAsAda saMkhyA UMcAI laMbAI-pahoLAI | mukhya | 1 | ra yojana | 31 yojana tenI pharatA 31 phu yojanA 15 yojana 2 gAu cAreyanI pharatA 484=16 15 yojana 2gAu 7yo lagAu soLanI pharatA 1644=44 7kyo 1gAu 3 yojana 1250dhanuSa (dezona ATha yojana) | dezona cAra yojana) cosaThanI pharate 6444=356 | dezona cAra yojana dezona be yojana | kula prAsAda | 341 vijayA rAjadhAnInI pAMca sabhA - |90 tassaNaMmUlapAsAyavarDasagassa uttarapurathimeNaM, etthaNavijayassa devassasabhAsuhammA paNNattA, addhaterasa joyaNAIAyAmeNaMcha sakkosAijoyaNAivikkhaMbheNaMNavajoyaNAiMuDDe uccatteNaM, aNegakhabhasayasaNNiviTThA,abbhugayasukayavairavejhyAtoraNavararaiya sAlabhajiyA, susiliTTha-visiTThalaTThasaThiyapasatthaveruliya-vimalakhaMbhA NANAmaNi kaNagarayaNakhaciyaujjala bahusamasuvibhattacittaNiciyaramaNijjakuTTimatalAIhAmiyasamaturagaNasmagara vihaga-vAlaga-kiNNasrurusarabhacamaskujasvaNalayapaumalayabhatticittA,thabhuggayavairavediyA-parigayAbhirAmA vijjAharajamala-juyalajaMtajuttAviva accisahassa mAlaNIyA rUvagasahassakaliyAbhisamANI bhibbhismaanniickkhuloynnlesaasuhphaasaasssiriiyruuvaa| ___ kaMcaNamaNirayaNathUbhiyAgANANA-vihapaMcavaNNaghaMTApaDAgaparimaMDiyaggasiharA dhavalAmirIyakavacaMviNimmuyaMtI lAulloiyamahiyAgosIsasarasarattacaMdaNa daddaradiNNapaMcaMgulitalA khaciyacaMdaNakalasAcaMdaNaghaGasukayatoraNapaDiduvAradesabhAgAAsattosattaviulabahubagghAriya malladAmakalAvA pacavaNNa sarasasurabhimukkapupphapujovayArakaliyakAlAgurupavarakukurukka
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 390] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra turukkadhUvamaghamA gaMdhadbhuyAbhirAmA sugaMdhavaragaMdhiyAgaMdhavaTTibhUyA accharagaNasaMkavikiNNA divvatuDiyamadhurasahasaMpaNAiyAsurammA savvarayaNAmaI acchA jaavpddiruuvaa| bhAvArtha - te mULa prAsAdAvartasakanA uttara pUrvamAM vijayadevanI sudharmA nAmanI sabhA che. te sADA bAra yojana lAMbI, savA cha yojana pahoLI ane nava yojana UMcI che. te seMkaDo staMbha upara sthita che. te UMcI vedikAo, toraNo ane suMdara pUtaLIothI suzobhita che, te sudharmA sabhA suvyavasthita, vilakSaNa, ghATIlA, vairyamaNithI nirmita ane nirmaLa staMbhothI zobhAyamAna che; tenA samabhUmibhAgamAM vividha maNio jaDelA che ane tenAthI te camakato lAge che; IhAmRga-varu, baLada, ghoDA, manuSya, magara, pakSI, sarpa, kinnara, kasturI mRga, aSTApada, camarIgAya, hAthI, vanalatA ane pAlatAnA citrothI te sabhA adbhuta lAge che; staMbhagata vajaratnamayI vedikAothI te manohara dekhAya che, te sabhAmAM yaMtra saMcAlita samazreNImAM sthita vidyAdhara-vidyAdharI yugalanA pUtaLA pharatA dekhAya che; ratnonA hajAro kiraNothI te sUryanI jema jhagArA mAre che, hajAro citrothI te upazobhita che; dedIpyamAna, ati dedIpyamAna, uDIne AMkhe vaLage tevI tejavALI che; anukULa sparza ane manohara rUpathI suzobhita che; temAM suvarNamaya, ratnamaya aneka stUpo che ane tenA zikharo aneka prakAranI paMcaraMgI ghaMTaDIo tathA patAkAothI susajjita che; te sudharmA sabhA potAnA caLakATa ane cAre tarapha phelAtA kiraNonA kAraNe kaMpAyamAna hoya tevI caMcaLa ane AMkhone aMjAvI de tevI dedIpyamAna lAge che. te sudharmA sabhAnI aMdara-bahAra gozISacaMdana, haricaMdana ane raktacaMdana vagere sugaMdhI dravyonA thApAo che; te sudharmA sabhAmAM caMdananA kaLazo sthApita karelA che; bAraNAnA ToDalAo ane toraNo caMdanakaLazothI zobhAyamAna che; te sudharmA sabhAmAM uparathI nIce sudhInI lAMbI-lAMbI sugaMdhI goLa mALAo laTakAvelI che; te sudharmA sabhA paMcavaraNI tAjA sugaMdhI puSpothI suzobhita che. kalAguru, zreSTha kuMduruSka, turuSka vagere dravyonA dhUpanI prasarelI uttama sugaMdhathI te mahekI rahI che; zreSTha sugaMdhathI yukta che, sugaMdhathI maghamaghatI hovAthI te sugaMdhanI guTikA ke agarabattI jevI lAge che; divya vAjiMtro(vAdho)nA dhvanithI te guMjAyamAna che; apsarAonA samUhathI vyApta che; te sudharmA sabhA prAsAdIya, darzanIya, abhirUpa ane pratirUpa che. |91 tIseNaM sahammAe sabhAe tidisiM taodArA paNNattA / teNaMdArA patteyaMpatteyaM do-do joyaNAI uDDe uccatteNaM, egaMjoyaNaM vikkhaMbheNaM tAvaiyaM ceva paveseNaM seyA varakaNagathUbhiyAgA jAvavaNamAlA,dAra vnnnno| bhAvArtha - te sudharmAsabhAnI traNa dizAomAM traNa dvAra che. te pratyeka dvAra be yojana UMcA, eka yojana pahoLA ane teTalA ja pravezavALA che. zveta varNavALA te dvArA zreSTha suvarNanA banelA che. ityAdi vanamALA sudhI dvAranuM varNana pUrvavat kahevuM joIe. 92 tesiM NaMdArANaM purao patteyaMpatteyaM muhamaMDave paNNatte / teNaM muhamaMDavA addhaterasa joyaNAI AyAmeNaM cha joyaNAI sakkosAivikkhaMbheNaM, sAiregAiM do joyaNAI uDDaM uccatteNa aNegakhaMbhasayasaNNiviTThA jAvaulloyA bhuumibhaagvnnnno| tesiMNaMmuhamaMDavANa 3varipattejeyaM makakamata, sayA, chattAchA I tesiMNaM muhamaMDavANaM purao patteyaM patteyaM pecchAgharamaMDavA paNNattA; teNaM pecchAghara
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: jIbUDhIpAdhikAra [ 391 ] maMDavA addhaterasajoyaNAIAyAmeNaM jAvadojoyaNAiMuDDe uccatteNaM jAvamaNINaM phaaso| bhAvArtha:- te pratyeka dvAranI sAme mukha maMDapa(praveza maMDa5) che. te mukha maMDapo sADA bAra yojana lAMbA, cha yojana ane eka gAu(savA cha yojana) pahoLA ane sAdhika be yojana UMcA che. te mukha maMDapo seMkaDo staMbho para sthita che yAvatuM camakIlA che. bhUmibhAganuM varNana pUrvavatu jANavuM joIe. te pratyeka mukha maMDaponI upara ATha ATha maMgalo che. te ja rIte dhvajAo ane chatrAtichatro che. te pratyeka mukha maMDapanI sAme prekSAghara maMDapa che. te prakSAgRha maMDapo sADAbAra yojana lAMbA, cha yojana eka gAu (savA cha yojana) pahoLA ane sAdhika be yojana UMcA che, te prekSAgRhanA bhUmibhAganuM maNionA sparza sudhInuM varNana pUrvavat jANavuM joIe. | 93 tesiM NaM pecchAgharamaMDavANaM bahumajjhadesabhAe patteyaM patteyaM vairAmayaakkhADagA pnnnnttaa| tesiMNaM vairAmayANaM akkhADagANaM bahumajjhadesabhAe patteyaM patteyaM maNipeDhiyA paNNattA / tAo NaM maNipeDhiyAojoyaNamegaMAyAma vikkhaMbheNaM, addhajoyaNaMbAhalleNaM savvamaNimaIo acchAo jAvapaDirUvAo / tAsi NaM maNipeDhiyANaM uppiM patteyaMpatteyaM sIhAsaNA paNNattA,sIhAsaNavaNNao jAvadAmA parivAro / tesiMNaM pecchAgharamaMDavANaM I,yA, chatAchattA / tesiM NaM pecchAgharamaMDavANaM purao tidisiM tao maNipeDhIyAo pnnnnttaao| tAo NaM maNipeDhiyAo do-do joyaNAI AyAmavikkhaMbheNaM joyaNaM bAhalleNaM savvamaNimaIo acchAo jaavpddiruuvaao| bhAvArtha :- te pratyeka prekSAgharanA barAbara madhyabhAgamAM vajamaya (akhADA)coka che. te vajamaya pratyeka cokanA madhyabhAgamAM maNipIThikAo che. te maNipIThikAo eka yojana lAMbI pahoLI, ardhA yojana jADI che. te sarva maNionI banelI, svaccha yAvata pratirUpa che. te pratyeka maNipIThikAonI upara siMhAsana che. siMhAsana, mALAo ane parivAranuM varNana pUrvavat jANavuM joIe. te prekSAghara maMDaponI upara ATha- ATha maMgalo, dhvajAo ane chatrAtichatro che. te prekSAghara maMDaponI AgaLa traNa dizAomAM traNa maNipIThikAo che. te maNipIThikAo be yojana lAMbI-pahoLI ane eka yojana jADI che. te saMpUrNataH maNimayasvaccha vAvata pratirUpa che. 94 tAsiMNaM maNipeDhiyANaM uppi patteyaM patteyaM ceiyathUbhA paNNattA / teNaM ceiyathUbhA do joyaNAI AyAma vikkhaMbheNaM sAiregAidojoyaNAI uDDhauccatteNaM, seyA saMkhaka kuMdadagaraya-amayamahiyapheNa-puMjasaNNikAsA savvarayaNAmayA acchA jaavpddiruuvaa| tesiNaM ceiyathUbhANaM uppiM aTThamaMgalagA bahu kiNha cAmarajhayA, chttaaichttaa| bhAvArtha :- pratyeka maNipIThikAnI upara caityasUpa che. te caityastupa be yojana lAMbA pahoLA ane sAdhika be yojana UMcA che. te(cetyasUpa) zaMkha, aMkarana, mogarAnA phUla, jalakaNa, mathita kSIrasamudranA phINanA puMja samAna sapheda, saMpUrNaratnamaya, svaccha bhAva pratirUpa che.
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra te caitya stUponI upara aSTa maMgala, kRSNa cAmarathI aMkita aneka dhvajAo ane chatrAtichatro che. [tesiM NaM ceiyathUbhANaM patteyaM patteyaM cauddisiM cattAri maNipeDhiyAo pnnnnttaao| tAo NaM maNipeDhiyAo joyaNaM AyAmavikkhabheNaM addhajoyaNaM bAhalleNaM savvamaNimaIo acchAo jAva pddiruuvaao| tAsi NaMmaNipeDhiyANaM uppiM patteyaM patteyaM cattAri jiNapaDimAo jiNussehapamANamettAo paliyaMkaNisaNNAo thUbhAbhimuhIo saNNiviTThAo ciTThati, taM jahA- usabhA vaddhamANA caMdANaNA vAriseNA / ] 392 (pratyeka caityastUponI cAre dizAomAM cAra maNipIThikAo che. te maNipIThikAo eka yojana lAMbI-pahoLI ane ardho yojana jADI ane saMpUrNataH maNimaya che. pratyeka maNipIThikAnI upara cAra jina pratimAo che. teno utsedha-pramANa jinezvaranA pramANa tulya che. te paryaMkAsane sthita che. tenuM mukha stUpa tarapha che. te pratimAonA nAma A pramANe che- RSabha, vardhamAna, caMdrAnana ane vAriSaNa.) noMdha :- A sUtramAM vijaya devanI sudharmAsabhAnI bahAra sthita jinapratimAonuM varNana che. devaloka gata A jinapratimAonA AkAra pRthvImaya ane zAzvata che. te cAra pratimAomAMthI RSabha ane vardhamAna, bharatakSetranA ane caMdrAnana ane vAriSaNa airavatakSetranA vartamAna covIsInA tIrthaMkaro che. koI paNa tIrthaMkaro zAzvata nathI to te ja nAmavALI zAzvatI pratimA kevI rIte saMbhave ? vaLI RSabha jinanI 500 dhanuSyanI avagAhanA hatI, vardhamAna jinanI sAta hAthanI avagAhanA hatI. A cAre jina pratimAnI avagAhanA mATe "jinanI avagAhanA pramANa" evuM saMdigdha sUcana che, to keTalI avagAhanA samajavI ? sUtra 94mAM caitya staMbhanuM varNana che. tyAra pachI kauMsamAM Apela pAThamAM caitya staMbhanI cAre dizAmAM cAra maNipIThikAonuM varNana che. tyAra pachI sUtra 95mAM pharIthI caitya staMbhanI AgaLa traNa dizAomAM alaga-alaga maNipIThikAonuM varNana che. Ama eka pATha mujaba caitya staMbhanI cAra dizAmAM ane pachInA kramanA pAThamAM traNa dizAmAM maNipIThikA darzAvI che, e virodhAbhAza che. sUtra 94nA anusaMdhAnamAM sUtra 95nuM varNana yathAkrama tarkasaMgata che. vacenuM kauMsagata pATha vadhArenuM jaNAya che. jyAre vagara nAmavALI 108 jina pratimAo mATe sudharmAsabhAnI aMdara siddhAyatana che ja, to pachI sudharmA sabhAnI bahAra vartamAna tIrthaMkaronA cAra nAmavALI 9-9 pratimAo zA mATe ? jo sudharmA sabhAnI bahAra jina pratimAonA nAma hoya to aMdara nAma vagaranI zA mATe ? ityAdi kAraNothI A pATha prakSipta hoya tema jaNAya che ane tethI kauMsamAM Apyo che. 95 NaM ithUbhANaM purao tidisiM patteyaM- patteyaM maNipeDhiyAo paNNattAo / tAo NaMmaNipeDhiyAo do do joyaNAI AyAmavikkhabheNaM, joyaNa bAhalleNaM savvamaNimaIo acchAo jAvapaDirUvAo / bhAvArtha :- te caityastUponI sAme traNa dizAomAM be yojana lAMbI, pahoLI ane eka yojana jADI evI eka-eka maNipIThikA che. te saMpUrNataH maNimaya, svaccha yAvat pratirUpa che. 96 tAsaM NaM maNipeDhiyANaM uppi patteyaM patteyaM ceiyarukkhe paNNatte / te NaM ceiyarukkhA I
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3:4pUtIpAri | u83 aTThajoyaNAiMuDuccatteNaM, addhajoyaNaMuvveheNaM, do joyaNAIkhaMdhA, addhajoyaNaM vikkhaMbheNaM, chajjoyaNAI viDimA bahumajjhadesabhAe aTThajoyaNAI AyAmavikkhaMbheNaM sAiregAI aTThajoyaNAIsavvaggeNa pnnnnttaa| bhAvArtha:- te pratyeka maNipIThikAonI upara eka-eka caityavRkSa che. te caityavRkSa ATha yojana UMcA, ardhA yojana jamInamAM UMDA che. tenA aMdha-thaDa be yojana UMcA ane ardhA yojana pahoLA che. tenI upara tarapha jatI zAkhA(viDimA) cha yojana UMcI che. te caityavRkSa vaccenA bhAgamAM ATha yojana lAMbA-pahoLA che. sarva maLIne yojana UMDA + 2 yojana thaDa + yojana UMcI zAkhAo = 8 yojana UMcA che. A rIte te caityavRkSone sAdhika ATha yojana UMcA kahyA che. | 97 tesiNaMceiyarukkhANaM imeyArUve vaNNAvAse paNNatte,taM jahA- vayarAmayamUlA, rayayasupaiTThiyaviDimA,riddhAmayaviulakaMdaveruliyailakhaMdhA,sujAyavasjAyarUkpaDhamaga visAlasAlA, NANAmaNiyarayaNa-vivihasAhappasAhA, veruliyapattatavaNijja-pattabiMTA, jaMbUNayarattamauya sukumAla pavAla pallavaMkuradharA, vicittamaNirayaNa surahikusumaphalabhara NamiyasAlA, amayarasasamarasaphalA, sacchAyA sappabhA sassirIyA saujjoyA, ahiyaM NayaNamaNa-NivyuikarA jaavpddiruuvaa| bhAvArtha:- te caityavRkSonuM varNana A pramANe che tenA mULa vajaratnamaya che, tenI supratiSThita zAkhAo rUpyamaya che, tenA vizALa kaMda ariSTa ratnamaya ane thaDa vairya ratnamaya che, tenI mukhya zAkhAo uttama jAtIya suvarNamaya che, tenI prazAkhAo vividha maNiratnamaya che, tenA pAMdaDA vaiDUrya ratnamaya, vRtta-DIMTIyA rakta suvarNamaya, sukomaLa pravAla-pallava-aMkuro jaMbUnada(lAla) suvarNamaya che. tenI zAkhAo aneka prakAranA maNiratnothI nirmita sugaMdhI puSpo ane phaLothI namelI che, tenA phaLo amRtarasa jevA rasamaya che. te vRkSo chAyAyukta, prabhAyukta, zobhAyukta, udyotayukta nayana ane manane atyaMta AnaMdaprada che yAvata manohara che. |98 teNaMcejhyarukkhA aNNehiM bahUhiM tilaklavaphchattovaga-sirIsasattavaNNa-dadhivaNNaloddhadhavacaMdaNANIvakuDayakayaMbapaNasatAlatamAlapiyalapiyAparAvayarAyarakkhaNadarakkhehaM savvao samaMtA sNprikkhittaa| teNaM tilayA jAvaNaMdirukkhA kusa-vikusa visuddharukkhamUlA mUlavaMtA kaMdavaMtA jAvasurammA / te NaM tilayA jAvaNadirukkhA aNNehiM bahUhi paumalayAhiM jAva sAmalayAhiM savvao samaMtA saMparikkhittA / tAoNaM paumalayAo jAvasAmalayAo NicvaMkusumiyAo jaavpddiruuvaao| tesiMNaMceiyarukkhANaM uNi bahave aTThaTThamaMgalagA jhayA chttaaichttaa| bhAvArtha:-teyaityavRkSanI 32tA tisara, savIMga, chatrI, zirISa, saptapadhipa lodhadhava, yaMhana, nIva, (24, papanasa, tAsa, tamAla, priyAsa, priyaM, pArApata, 24vRkSa, nahIvRkSo vagere anyasane vRkSo che. te tilaka thAva, naMdIvRkSa vagere vRkSonA mULabhAga tRNa ane ghAsAdithI rahita ane vizuddha che. te
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________ | u84 | zrI jIvAjIvAbhigama sUtra vRkSo prazasta mULavALA, prazasta kaMdavALA che, ityAdi vRkSonuM varNana karavuM joIe vAva te suramya che. te tilaka thAva, naMdIvRkSa para nitya puSpita, manohara paghalatA, zyAmalatA vagere anya aneka latAo vyApta che. te caityavRkSonI upara ghaNA aSTamaMgalo, dhvajAo ane chatro para chatra che. | 99 tesiMNaMceiyarukkhANaM purao tidisiMtaomaNipeDhiyAo paNNattAo;tAoNaM maNipeDhiyAojoyaNa AyAmavikkhabheNa addhajoyaNabAhalleNasavvamaNimaIo acchAo jaavpddiruuvaao| bhAvArtha:- te caityavakSonI sAme traNa dizAomAM traNa maNipIThikAo che. te maNipIThikAo eka eka yojana lAMbI-pahoLI ane ardhA yojana jADI (UMcI) che. te saMpUrNataH maNimaya, svaccha yAvatu pratirUpa che. 100 tAsiNaM maNipeDhiyANaM uvariM patteyaMpatteyaM mahiMdajjhae paNNatte / teNaM mahiMdajjhayA aTThamAiMjoyaNAiMDaMuccatteNaM addhakosaMukeheNaM, addhakosaMvikkhaMbheNaMvairAmayavaTTalaTTha saMThiya susiliTTaparighaTTamaTThasupaiTThie visiTeaNegavaspaMcavaNNakuDabhI sahassussie parimaMDiyAbhirAmevAu yavijayavejayaMtI paDAgacchattAicchattakalie tuMgegagaNatalamabhi laMghamANasiharA jAvapaDirUvA / tesiM NaM mahiMdajjhayANaM uppiM aTThamaMgalagA,jhayA, chttaaichttaa| bhAvArtha :- dareka maNipIThikAonI upara eka-eka mahendra dhvaja (idranA dhvaja jevA vizALa dhvaja) laherAI rahyA che. te mATendra dhvajo sATha yojana UMcA, ardha gAu jamInamAM UMDA ane ardha gAu pahoLA che. te(dhvajo) vajamaya, goLa, lIsA, kamanIya, mulAyama, caLakatA daMDa upara supratiSThita che. te vizeSa prakAranI zreSTha paMcaraMgI laherAtI anya hajAro nAnI-nAnI patAkAothI suzobhita che. te pavanathI hAlatI vijayavaijayaMti patAkAo upara chatrAtichatrathI zobhI rahyA che. te mATendra dhvajAono UMco zikharabhAga AkAzane ullaMghato hoya tema gaganacuMbI che yAvatu te atyaMta manorama che. te mahendra dhvajonI upara ATha-ATha maMgala, dhvajAo ane chatrAtichatro che. 101 tesiM NaM mahiMdajjhayANaM purao tidisiMtao NaMdAo pukkharaNIo pnnnnttaao| tAoNaMpukkharaNIo addharaterasa joyaNAIAyAmeNaM,sakkosAiMchajoyaNAivikkhaMbheNaM, dasajoyaNAiuvveheNa; acchAosaNhAo pukkhrinniivnnnno| patteyapatteya paumavara veiyAparikkhittAo, patteyaM patteyaM vaNasaMDaparikkhittAo, vaNNao jaavpddiruuvaao| tAsiMNaMpukkhariNINaMpatteyaMpatteyaM tidisiM tisovaannpddiruuvgaa,vnnnno| toraNA bhANiyavvA jAvachattAichattA / bhAvArtha :- mahendra dhvajonI AgaLa traNa dizAomAM traNa naMdA nAmanI puSkariNIo che. te niMdA puSpakariNIo sADA bAra yojana lAMbI, savA cha yojana pahoLI, daza yojana UMDI, svaccha, mRdu ityAdi puSkariNInuM varNana karavuM joIe. te pratyeka puSkariNIo padmavara vedikA ane vanakhaMDathI gherAyelI che. padmavara vedikA ane vanakhaMDanuM
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3:4pUtIpAri | u85 | varNana pUrvavat jANavuM joIe kAvat te puSkariNIo darzanIya kAvata pratirUpa che. te puSkariNIonI traNa dizAomAM trisopAna-pagathiyAonI zreNI che. te trisapAna zreNInuM varNana pUrvavat jANavuM joIe. vAva tenA upara chatrAtichatro zobhI rahyA che. 102 sabhAeNaMsuhammAi cha maNoguliyA sAhassIo paNNattAo,taMjahA-puratthimeNaM dosaahssiio,pcctthimennNdosaahssiio,daahinnennNegaasaahssii,uttrennNegaasaahssii| tAsuNaMmaNoguliyAsubahave suvaNNaruppAmayA phalagA paNNattA,tesuNaM suvaNNaruppAmae suphalagesuvahavevairAmayANAgadatagApaNNattA,tesuNavairAmaesuNAgadatagesubahavekiNhasuttabaddhAvagghAriyamalladAmakalAvA jAvasukkilasuttabaddha vgghaariymlldaamklaavaa| te NaM dAmA tavaNijjalaMbUsagA jaavcitttthti| bhAvArtha :- sudharmA sabhAmAM cha hajAra manolikAo-besavAnA nAnA oTalAo che. te A pramANe cha-pUrva-pazcimamA- 2, kSi-uttaramAM- 2(khamaNI 2) manoguliAmoche. te manogulikAonA pATiyA sonA-cAMdInA che. te sonA-cAMdInA pATiyAonI upara vajamaya khIMTIo che. te vajamaya khIMTIo upara kALA sUtarathI thAva, sapheda sUtarathI gUMthelI lAMbIlAMbI mALAo laTake che. goLa ane laTakatI te mALAomAM tapta suvarNanA laMbUsago-daDA jevA goLAo laTakI rahyA che. 103 sabhAe suhammAe cha gomANasI sAhassIo paNNattAo,taMjahA- puratthimeNaM do sAhassIo, evaM paccatthimeNaM vi; dAhiNeNaM sahassaM, evaM uttareNa vi / tAsu NaM gomANasIsubahavesuvaNNaruppamayA phalagA paNNattA / tesuNaMsuvaNNaruppAmaesuphalagesu bahave vairAmayA NAgadatagA paNNattA / tesuNaM vairAmaesuNAgadataesubahaverayayAmayA sikkgaapnnnnttaa| tesaNa rayayAmayAsikkaesabahave veruliyAmaIo dhuvaghaDiyAo paNNattAo / tAo NaM dhUvaghaDiyAo kAlA-gurupavarakuMdarukkaturukka jAva ghANamaNaNivvuikareNaM gaMdheNa te paese savvao samatA ApUremANIo-ApUremANIo sirIe atIva-atIva uvasobhemANIo uvasobhemANIo citttthti| sabhAe NaMsuhammAe aMto bahusamaramaNijje bhUmibhAe paNNatte jAvamaNINaM phAse, ulloyA paumalayAbhatticittA jAvasavva tavaNijjamae acche jaavpddiruuve| bhAvArtha :- sudharmAsabhAmAM cha hajAra gomAnasikAo-sukhe sUI zakAya tevI zayyAo che, te A pramANe che- pUrva-pazcimamAM be-be hajAra, dakSiNa-utaramAM eka-eka hajAra che. te zayyAonI upara sonA-cAMdInA pATiyA che. te sonA-cAMdInA pATiyAomAM aneka vajamaya khIMTIo che. te vajamaya khIMTIo upara aneka cAMdInA zikAo laTake che. te rajatamaya zIMkAomAM anekavaiDUryaratnanI dhUpaghaTikAo (dhUpapAtra) che. te dhUpa pAtramAM kALA agara, zreSTha kaMduka ane turaSka-lobAnanA dhUpanI, nAka ane manane tRptidAyaka, sugaMdha comera mahekI rahI che. te sudharmA sabhAmAM atyaMta samatala ane suMdara bhUmibhAga che yAvatu maNiono sparza, uparanI chata, pAlatA AdinA vividha citro vagere varNana pUrvavat jANavuM joIe yAvatu te bhUmibhAga tapanIya suvarNano, svaccha ane pratirUpa che.
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 3 | zrI jIvAjIvAbhigama sUtra 104 tassa NaM bahusamaramaNijjassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe ettha NaM egA mahaM maNipIDhiyA paNNattA / sANaM maNipIDhiyA do joyaNAI AyAmavikkhaMbheNaM, joyaNaM bAhalleNaM svvmnnimii| tIseNaM maNipIDhiyAe uppi ettha NaM mANavae NAma ceiyakhaMbhe paNNatte, aTThamAI joyaNAI uDDaM uccatteNaM, addhakosaM uvveheNaM, addhakosaM vikkhaMbheNaM chakoDIe chalaMse chaviggahie vairAmayavaTTalaTThasaThiya susiliTThaparighaTThamaTThasupaiTThie evaM jahAmahiMdajjhayassa vaNNao jaavpddiruuve| bhAvArtha:- te atyaMta samatala ane suMdara bhUmibhAganI barAbara madhyabhAgamAM be yojana lAMbI-pahoLI, eka yojana jADI ane maNimaya evI maNipIThikA che. te maNipIThikA upara mANavaka nAmano caitya staMbha che. te sADA sAta yojana UMco, ardhA gAu UMDo ane ardho gAu pahoLo che. tenI cha koTIo-hAMsa, cha khUNA ane cha bhAga che. te vajamaya, goLa, sthira che. A rIte mahendradhvaja samAna tenuM varNana jANavuM joIe. te prAsAdIya yAvatu pratirUpa che. 105 tassaNaM mANavagassa ceiyakhabhassa uvariM chakkAse ogAhittA heTThA vi chakkose vajjittA majjhe addhapaMcamesujoyaNesu ettha NaM bahave suvaNNaruppamayA phalagA pnnnnttaa| tesuNaM suvaNNaruppamaesuphalagesubahave vairAmayA NAgadatA paNNattA / tesuNaM vairAmae suNAgadataesubahave rayayAmayA sikkagA paNNattA / tesuNa rayayAmaesu sikkaesu bahavevairAmayA golavaTTasamuggakA paNNattA; tesuNaM vairAmaesugolavaTTasamuggaesubahave jiNasakahAo saNNikkhittAo ciTThati / jAoNaM vijayassa devassa aNNesiMcabahUNaM vANamatarANa devANa yadevINa ya accaNijjAovadaNijjAo pUyaNijjAosakkAra nnijjaaosmmaannnnijjaaokllaannNmNgldevyceypjjuvaasnnijjaao| mANavagassa NaMceiyakhabhassa uvariM aTThamagalagA,jhayA, chttaaichttaa| bhAvArtha:- te mANavaka caitya staMbhamAM upara tathA nIcenA cha-cha gAu choDIne vaccenA sADA cAra yojana jeTalA bhAgamAM ghaNAM sonA-cAMdInA pATiyA che. te sonA cAMdInA pATiyAo upara aneka vajamaya khIMTIo che. te vajamaya khIMTIo upara ghaNA cAMdInA zIMkAo che. rajatamaya te sIkAomAM ghaNI vajamaya goLa, samugaka-DabbIo che. te vajamaya goLa DabbIomAM ghaNAM jinaasthio che. vijayadeva tathA bIjA ghaNA vANavyaMtara deva ane devIo mATe te arcanIya, vaMdanIya, pUjanIya, satkAraNIya kalyANa rUpa, maMgalarUpa, devarUpa, caityarUpa ane paryApAsanIya che. te mANavaka caitya staMbha upara ATha ATha maMgalo, dhvajAo ane chatrAtichatro zobhI rahyA che. 106 tassa NaM mANavagassa ceiyakhaMbhassa puracchimeNaM ettha NaM egA mahAmaNipeDhiyA pnnnnttaa| sANaMmaNipeDhiyAdojoyaNAIAyAmavikkhabheNaM,joyaNaMbAhalleNaMsavvamaNimaI acchA jAvapaDirUvA / tesiMNaM maNipeDhiyAe uppi etthaNaMege mahaMsIhAsaNe pnnnntte| siihaasnnvnnnnaao|
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3:4bUtIpAri | 387 | bhAvArtha :- mANavaka caitya staMbhanI pUrvamAM eka moTI maNipIThikA che. te maNipIThikA be yojana lAMbI-pahoLI, eka yojana jADI ane saMpUrNataH maNimaya yAvatu pratirUpa che. te maNipIThikA upara eka moTuM siMhAsana che. siMhAsananuM varNana pUrvavat jANavuM. 107 tassa NaM mANavagassa ceiyakhaMbhassa paccatthimeNaM ettha NaM egA mahaM maNipeDhiyA paNNattA-joyaNaM AyAmavikkhaMbheNaM, addhajoyaNaM bAhalleNaM, savvamaNimaI acchA jAva pddiruvaa| tIse NaM maNipeDhiyA uppi ettha NaM ege mahaM devasayaNijje paNNatte / tassa NaM devasayaNijjassa ayameyArUvevaNNAvAse paNNatte,taM jahA- NANAmaNimayA paDipAyA, sovaNNiyApAyA,NANAmaNimayApAyasIsAjaMbUNadamayAiMgattAivairAmayAsaMdhINANAmaNimae vecce, rayayAmayA tUlI, lohiyakkhamayA bibboyaNA tavaNijjamaI gNddovhaanniyaa| seNaMdevasayaNijje ubhao bibboyaNeduhao uNNae majheNayagaMbhIresAliMgaNavaTTie gaMgApuliNavAluyA-uddAlasarisae oyaviyakkhomadugullapaTTa paDicchAyaNesuviraiyarayattANe rattaMsuyasaMvue suramme AINagarUya bUra NavaNIya tUlaphAsepAsAIe darisaNijje abhirUve, pddiruuve| bhAvArtha :- mANavaka caitya staMbhanI pazcimamAM eka moTI maNipIThikA che. te eka yojana lAMbI pahoLI ane ardhA yojana jADI che. te sarva maNimaya svaccha bhAvatu pratirUpa che. te maNipIThikA upara eka moTI devazayyA che. te devazayyAnuM varNana A pramANe che-te devazayyAnA paDavAyA(pAyA nIce mUkAto lAkaDAno TukaDo) sonAnA, pAyA maNinA ane pAyAnA kAMgarA aneka prakAranA maNionA che. tenA gAtra(Iso-pAyAne joDatA lAMbA lAkaDA ane upaLA mAthA ke pAMgata pAsenA lAkaDA) jaMbUnadamaya(lAla) suvarNanA che. tenI sAMdha vajaratnamaya che. tenA vANa(Dholiyo bharavAmAM vaparAtI pATI) vividha maNimaya, taLAI-gAdaluM rajatamaya, ozikA lohitAkSa ratnanA ane gaMDopadhAnikA-takiyA tapanIya suvarNanA che. te devazayA baMne bAja AlaMbanayukta-takiyA sahita che. temAM gAdalA che. baMne bAju takiyA rAkhelA hovAthI te devazayyA baMne bAjuthI UMcI ane vaccethI DhaLatI, UMDI che. jema gaMgA kinArAnI retImAM paga mUkatA paga aMdara sarakI jAya tema A devazayyAmAM besatA ja nIce namI jAya tevI che. te gAdalA upara rajastrANa-ochADa che. tenA upara kSomadukULa(rU ane rezama AdithI mizrita cAdara) bichAvelI che, te raktAMzuka-lAla sUtarAu kApaDathI DhaMkAyelI che, teno sparza- carma, rU, bUra, mAkhaNa ane AkaDAnA rU jevo sukomaLa che vAvata manohara che. 108 tassaNaM devasayaNijjassa uttarapurathimeNaM etthaNaM mahaI egA maNipIDhiyA paNNattA joyaNamegaAyAmavikkhabheNa, addhajoyaNaMbAhalleNaM,savvamaNimaI acchA jaavpddiruuvaa| tIseNaM maNipIDhiyAe uppi egamahaM khuDDae mahiMdajjhae paNNatte, aTThamAiMjoyaNAiMuDDe uccatteNaM, uddhakosaM uvveheNaM, addhakosaM vikkhaMbheNaM veruliyAmaya-vaTTalaTThasaMThie taheva jAvamagalagAjhayA chttaaichttaa|
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra bhAvArtha :- te devazayyAnI uttara-pUrvamAM(IzAnakoNamAM) eka moTI maNipIThikA che. te eka yojananI lAMbI, pahoLI ane ardho yojana jADI tathA maNimaya yAvat svaccha che. te maNipIThikA upara sADA sAta yojana UMco, ardho gAu UMDo ane ardho gAu pahoLo eka nAno mahendra dhvaja che te vaisUryaratnano, goLa ane suMdara AkAravALo che ityAdi varNana pUrvavat jANavuM joIe yAvat tenA upara ATha-ATha maMgalo, dhvabhayo, chatrAtichatro che. 388 | 109 tassa NaM khuDDamahiMdajjhayassa paccatthimeNaM ettha NaM vijayassa devassa mahaM ege coppAlae NAma paharaNakose paNNatte- savvavairAmae acche jAva paDirUve / tattha NaM vijayassa devassa phaliharayaNapAmokkhA bahave paharaNarayaNA saNNikkhittA ciTThati, ujjalA suNisiya-sutikkhadhArA pAsAIyA darisaNijjA abhiruvA paDirUvA / tIse NaM sabhAe suhammAe uppi bahave aTThaTThamaMgalagA, jhayA, chattAichattA / bhAvArtha :- te nAnA mahendra dhvajanI pazcimamAM vijayadevanuM coppALa nAmanuM zastrAgAra che. te sarva vajraratnamaya che. tyAM vijayadevanA sphaTikaratnanA zastra che. te zastra ujjavaLa, ati teja ane tIkSNadhAravALA che. te darzanIya, prAsAdIya yAvat pratirUpa che. te sudharmA sabhAnA uparano bhAga ATha-ATha maMgalo, dhvajAo ane chatrAtichatrathI suzobhita che. |110 sabhAe NaM suhammAe uttarapuratthimeNaM ettha NaM ege mahaM siddhAyayaNe paNNatteaddhaterasajoyaNAiM AyAmeNaM, cha joyaNAI sakosAiM vikkhabheNa, NavajoyaNAI uDDa uccatteNaM jAvagomANasiyA vattavvayA / jA ceva sabhAe suhammAe vattavvayA sA ceva NiravasesA bhANiyavvA / taheva dArA, muhamaMDavA, pecchAgharamaMDavA, jhayA, thUbhA, ceiyarukkhA, mahiMdajjhayA, NaMdAo-pukkhariNIo / tao ya suhammAe jahApamANaM maNoguliyANaM gomANasIyA, dhUvaghaDiyAo taheva bhUmibhAge ulloe ya jAva maNiphAse / bhAvArtha :- te sudharmA sabhAnA uttara-pUrva(IzAnakoNamAM)mAM sADA bAra yojana lAMbu, savA cha yojana pahoLuM ane nava yojana UMcuM evuM eka vizAla siddhAyatana che. A siddhAyatananI saMpUrNa zobhA sudharmA sabhAnanI samAna yAvat gomAnasikAo sudhI jANavuM. sudharmA sabhAnI vaktavyatA anusAra saMpUrNa kathana bhaeAvaM. yathA - tenA dvAra, bhukhamaMDapa, prekSAgRhamaMDapa, dhvabha, stUpa, yaityavRkSa, mAhendradhva4, naMdA puSDa rilIja manogulikAo, gomAnasikAo, te ja rIte bhUmibhAga, aMdaranI chata AdinuM varNana yAvat maNiono sparza Adi sudharmAsabhAnI samAna jANavuM joIe. [tassa NaM siddhAyataNassa bahumajjhadesabhAe ettha NaM mahegA maNipeDhiyA paNNattA- solasa joyaNAI AyAmavikkhaMbheNaM aTTha joyaNAiM bAhalleNaM / tIse NaM maNipeDhiyAe uvariM ettha NaM mahege devacchaMdae paNNatte- solasa joyaNAiM AyAmavikkhabheNaM, sAiregAI solasa joyaNAI uDDa uccatteNaM, savvarayaNAmae jAva pddiruuve| ettha NaM aTThasayaM jiNapaDimANaM jiNussehappamANamittANaM saNNikkhittaM saMciTThai / tAsi NaM jiNapaDimANaM imeyArUve vaNNAvAse paNNatte, taM jahA- tavaNijjamayA hatthatalapAyatalA, aMkAmayAiM NakkhAI aMtolohiyakkhapaDisegAiM kaNagAmaIo jaMghAo, kaNagAmayA jANU, kaNagAmayA urU,
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3:4pUtIpAri 388 kaNagAmaIo gAyalaTThIo, tavaNijjamayAo NAbhIo, riTThAmaIo romarAIo, tavaNijjamayA cucuyA, tavaNijjamayA sivicchA silappavAlamayA oDhA, phAliyAmayAdatA,tavaNijjamaIojIhAo, tavaNijjamayA tAluyA, kaNagAmaIo NAsigAo aMtolohiyakkhapaDisegAo, aMkAmayANi acchINi aMtolohiyakkhapaDisegANi riddhAmaIotArAo riddhAmayANi acchipattANi, riddhAmaIo bhamahAo,kaNagAmayA kavolA, kaNagAmayA savaNA, kaNagAmaIo NiDAlapaTTiyAo, vairAmaIosIsaghaDIo, tavaNijjamaIo kesaMtakesabhUmio, riTThAmayA uvrimudryaa| tAsiNaM jiNapaDimANaM piTThao patteyaM patteyaM chattadhAragapaDimAo paNNattAo / tAo NaM chattadhAraga paDimAo himarayayakuMdappagAsAI,sakoraMTa malladAmadhavalAIAyavattAiMsalIlaMdhAremANIo dhAremANIo citttthti| ___ tAsi NaM jiNapaDimANaM ubhao pAse patteyaM patteyaM cAmaradhAraga paDimAo pnnnnttaao| tAo NaM cAmara dhAraga paDimAo caMdappahavairaveruliyaNANAmaNirayaNa-khaciyacittadaMDAo, suhamarayayadIhavAlAo saMkhakakuMdadagaraya amayamahiya pheNapuMja saNNikAsAo dhavalAo cAmarAo salIladhAremANIo citttthti| tAsi NaM jiNapaDimANaM purao do-do NAgapaDimAo, jakkhapaDimAo, bhUyapaDimAo, kuMDadhArapaDimAo savvarayaNAmaIo acchAo jAva citttthti| tAsi NaM jiNapaDimANaM purao aTThasayaM ghaMTANaM, aTThasayaM caMdaNakalasANaM, aTThasayaM bhiMgArANaM evaM AyasANaM, thAlANaM, pAINaM, supaiTThANaM, maNoguliyANaM vAyakaragANaM, cittagarANaM rayaNakaraMDagANaM, hayakaMThANa jAva aMjaNasamugANaMaTThasayajhayANaM, aTThasayaMdhUvakaDucchyANaMsaNNikkhittaciTThati / tassaNaMsiddhAyataNassa uvariM aTThamaMgalayA, jhayA, chattAicchattA, vnnnno|] (te siddhAyatananI barobara madhyamAM soLa yojana lAMbI-pahoLI ane ATha yojana jADI eka vizALa maNipIThikA(oTalo) che. te maNipIThikA upara soLa yojana lAMbu-pahoLuM ane sAdhika soLa yojana UMcuM, saMpUrNapaNe maNimaya yAvatu manohara devacchedaka (Asana vizeSa) che. tenA upara jinanI avagAhanA(UMcAI) jeTalI avagAhanAvALI 108 jinapratimAo sthApita che.. te jinapratimAonuM varNana A pramANe che- te pratimAonI hatheLIo ane paganA taLiyAM tapanIya(lAlImAyukta) suvarNanA che; nakha lohitAkSaratna jaDela aMke ratnamaya che; jAMgha, ghUMTaNa, piMDI ane dehalatA-zarIra kanakamaya che; nAbhi tapanIya suvarNamaya; romarAi riSTa ratnamaya; cuka(stananI DIMTaDI) ane zrIvatsa(vakSaHsthala paranuM cihna) tapanIya suvarNamaya che; hoTha pravAlaya(mUMgo) che; datapaMkti sphaTikamaya; jIbha ane tALavuM tapanIya suvarNamaya che; nAsikA lohitAkSaratna jaDelA suvarNamaya che; AMkha lohitAkSa ratna jaDela aMkaratnamaya; kIkI, pAMpaNa ane bhramara(neNa) rijharatnamaya; gAla, kAna ane kapALa kanakamaya che. zIrSaghaTikA(khoparI) vajaratnamaya; kazAMta arthAta kezano mULabhAga(vALa Uge che te tvacA) tapanIya suvarNamaya ane keza riSTa ratnamaya che. te pratyeka jina pratimAonI pAchaLa eka-eka chatradhArI pratimA che. hima, cAMdI, kuMdapuSpa ane caMdra jevI prabhAvALA, koraMTa puSpanI mALAothI yukta, zveta chatrone hAthamAM dhAraNa karI, lIlApUrvaka te chatradhArI pratimAo UbhI che.
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra te pratyeka jinapratimAonI baMne bAjue eka-eka cAmaradhArI pratimAo che. pota-potAnA hAthamAM vividha maNiratnothI khacita caMdrakAMta, vajra ane vaiDurya maNionI DAMDIvALA; rajata jevA zveta, pAtaLA lAMbA vALavALA; aMkaratna, kuMdapuSpa, jalabindu, rajata ane maMthana karavAthI utpanna amRtanA phINa jevA zveta cAmarone dhAraNa karI ane lIlApUrvaka vIMjatI te cAmaradhArI pratimAo UbhI che. 400 te jinapratimAonI AgaLa sarva ratnamayI, nirmaLa yAvat manohara be-be nAgapratimAo, be-be yakSa pratimAo, be-be bhUta pratimAo ane be-be kuMDa(pAtra vizeSa) dhAraka pratimAo UbhI che. te jinapratimAonI AgaLa ekaso ATha-ekaso ATha ghaMTAo, caMdanakaLazo, zRMgAro, darpaNo, thALo, pAtro, supratiSThAno, manogulikAo, vAtakArako, citrakArako, ratnakaraMDiyAo, azvakaMThothI vRSabhakaMTho sudhInA kaMTha sudhInA caherAo, puSpa aMgerIthI laIne morapIMcha gaMgerI sudhInI chAbaDIo, puSpapaTalo, tela samudga(telanApAtra)thI aMjana samudga sudhInA pAtra vizeSo, ekaso ATha dhvajAo, ekaso ATha dhUpadAnIo che. siddhAyatananI uparano bhAga ATha-ATha maMgala, dhvajA ane chatrAtichatrathI zobhita che. noMdha :- keTalAka kAraNosara A pATha prakSipta hoya tema jaNAya che. yathA- (1) pratimAmAM ke citramAM zarIranI bahAra dekhAtA bhAgonuM ja varNana hoya. pratimAmAM jIbha, tALavuM, dAMta, khopaDI vagere avayavo saMbhavita nathI. prastuta pAThamAM jinapratimAnA nahIM dekhAtAM jIbha, tALavuM, dAMta vagere aMgonuM varNana che. (2) aupapAtikAdi Agama sUtromAM jyAM jinezvara bhagavAnanA dehanuM varNana che tyAM te varNana mastakathI zarU thAya che. prastutamAM jinapratimAnA varNanamAM pagathI zarU thatuM varNana che. AvI varNana paddhati kAmadevAdinA varNanamAM jovA maLe che. (3) kAmavijetA jinezvara bhagavAnanI pratimA AgaLa telanA pAtra, hIMgaLo, sugaMdhI cUrNa vagere kAmavardhaka, kAmapoSaka dravyonA pAtra anucita jaNAya che. (4) jinapaDimAo 108nI saMkhyAmAM hovAno koI meLa thato nathI. lokamAM utkRSTa tIrthaMkara 100 ke 170 hoya che. bharata-airavata kSetramAM tIrthaMkara 24-24 hoya che. (5) jinezvara devanA varNanamAM cucuka(stananI DIMTaDI)nuM kathana nathI. prastutamAM tenuM kathana che. (6) jinapratimAnI AgaLa sthita ghaTa kaLaza vagerenI vacana vibhaktimAM paNa taphAvata che. bahuvacananA badale ekavacanano (vidyu6) vagere prayoga che. te ja rIte ghaMTALa, talALa vagere zabdomAM prathama vibhaktinA badale SaSThI vibhaktino prayoga che te paNa saMgata nathI. uparokata kAraNono vicAra karatAM A pATha pAchaLathI umeravAmAM Avyo hoya, tema jaNAya che. tethI A pAThane kauMsamAM rAkhyo che.) upapAta sabhA H | 111 tassa NaM siddhAyayaNassa NaM uttarapuratthimeNaM ettha NaM egA mahaM uvavAyasabhA paNNattA / jahA suhammA sabhA, taheva jAva gomANasIo / uvavAyasabhAe vi dArA, muhamaMDavA, ulloe bhUmibhAge, taheva suhammA-sabhA vattavvayA bhANiyavvA jAva maNiphAso / tassa NaM bahusamaramaNijjassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe ettha NaM egA mahaM maNipeDhi yA paNNattA- joyaNaM AyAmavikkhabheNaM, addhajoyaNa bAhalleNaM, savvamaNimayI acchA jAva paDirUvA / tIse NaM maNipeDhiyAe uppi ettha NaM ege mahaM devasayaNijje paNNatte / tassa NaM
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: jIbUDhIpAdhikAra [ 401] devsynnijjssvnnnno| uvavAyasabhAeNaMuppiM atttthmNglgaa,jhyaa,chttaaichttaa| bhAvArtha :- siddhAyatananI uttara-pUrva dizA(IzAnakoNa)mAM eka moTI upapAta sabhA che. tenuM gomAnasikA -zayyA paryatanuM saMpUrNa varNana sudharmAsabhAnI samAna jANavuM joIe. upapAta sabhAmAM paNa dvAra, mukhamaMDapa, AkarSaka camakato bhUmibhAga yAvat maNionA sparza AdinuM varNana pUrvavat jANavuM. te atyaMta sama ramaNIya bhUmibhAganI madhyamAM eka moTI maNipIThikA che. te eka yojana lAMbI pahoLI ane ardhA yojana jADI che. sarvAtmanA ratnamaya, svaccha bhAva pratirUpa che. te maNipIThikAnI upara eka vizALa devazayyA che. te devazayyAnuM varNana pUrvavat jANavuM joIe. te upapAta sabhAnI upara ATha maMgalo, dhvajAo ane chatrAtichatro che. 112 tIse NaM uvavAyasabhAe uttarapurasthimeNaM ettha NaM ege mahaM harae paNNatte / seNaM addhaterasa joyaNAiMAyAmeNa, cha joyaNAisakkosAivikkhaMbheNaM, dasa joyaNAiMuvveheNaM, acche jAvapaDirUve / jaheva NadANa pukkhariNINa jAvatoraNa vnnnno| bhAvArtha - te upapAta sabhAnA izAna koNamAM sADA bAra yojana lAMbu, savA cha yojana pahoLuM ane dasa yojana UMDu eka sarovara che. te svaccha bhAvatu pratirUpa che. tenuM toraNa paryatanuM kathana naMdA puSkariNI pramANe jANavuM joIe. abhiSeka sabhA - 113 tassa NaMharayassa uttarapuratthimeNaM ettha NaM egA mahaM abhiseyasabhA paNNattA, jahA sabhA suhammA taM ceva Niravasesa jAvagomANasIo bhUmibhAe ulloe thev| tassaNaMbahusamaramaNijjassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe etthaNaMegA mahaMmaNipeDhiyA paNNattA-joyaNaM AyAmavikkhabheNaM, addhajoyaNaMbAhalleNaM,savvamaNimayA acchA jAva pddiruuvaa| tIse NaM maNipeDhiyAe uppi ettha NaM mahaM ege sIhAsaNe paNNatte siihaasnn-vnnnnoaprivaaro| tatthaNa vijayadevassasubahu abhisekkebhaDesaNNikkhitte citttthti| abhiseyasabhAe uppi aTThamagalagA,jhayA, chttaaichttaa| bhAvArtha - te sarovaranI uttara pUrvamAM eka vizALa abhiSeka sabhA che. tenuM gomAnasikA, bhUmibhAga ane uparanA bhAga paryatanuM saMpUrNa varNana sudharmA sabhAnI jema jANavuM joIe. tenA ati samaramaNIya bhUmibhAganI barAbara madhyabhAgamAM eka yojana lAMbI pahoLI ane ardhA yojana jADI eka vizALa maNipIThikA che. sarva maNimaya, svaccha bhAvatu pratirUpa che. te maNipIThikA upara eka moTuM siMhAsana che. ahIM siMhAsananuM varNana karavuM joIe. parivAranuM kathana na karavuM. te siMhAsana para vijayadevanA abhiSeka yogya sAmagrIthI yukta eka pAtra rAkheluM che. abhiSekasabhAnI upara ATha maMgalo, dhvajAo, chatrAtichatro che. 114 tIseNaM abhiseyasabhAe uttarapuritthameNaM etthaNaMegA mahaM alaMkAriyasabhA paNNattA,
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra abhiseyasabhA vattavvayA jAva sIhAsaNaM saparivAraM / tattha NaM vijayadevassa subahu alaMkArie bhNddesnnnnikkhittecitttthi| alaMkAriyasabhAe uppiM aTThaTTha maMgalagA, jhayA, chattAichattA / 402 bhAvArtha :- te abhiSeka sabhAnA izAnakoNamAM eka vizALa alaMkAra sabhA che. tenI gomAnasikA paryaMtanI vaktavyatA abhiSeka sabhAnI jema jANavI joIe. temAM paNa maNipIThikA para parivAra sahita siMhAsana sthita che. te siMhAsana upara vijayadeva mATe suMdara ane moTuM alaMkAranuM pAtra rAkheluM che. te alaMkAra sabhAnI upara ATha maMgalo, dhvajAo ane chatrAtichatro che. |115 tIse NaM alaMkAriyasahAe uttarapuratthimeNaM ettha NaM egA mahaM vavasAyasabhA paNNattA / abhiseyasabhAvattavvayA jAva sIhAsaNaM saparivAraM / tattha NaM vijayassa devassa egaM mahaM potthayarayaNe saNNikkhitte ciTThai / tassa NaM potthayarayaNassa ayameyArUve vaNNAvAse paNNatte, taM jahA - riTThAmaIo kaMbiyAo, rayayAmayAI pattakAiM, riTThAmayAiM akkharAI, tavaNijjamae dore, NANAmaNimae gaMThI, veruliyamae lippAsaNe tavaNijjamaI saMkalA, riTThAmae chAdaNe, riTThAmaI masI, vairAmaI lehaNI, dhammie stthe| vavasAya sabhAe NaM uppiM aTThaTThamaMgalagA jhayA chattAichattA / tIse NaM vavasAyasabhAe uttarapuratthimeNaM ege mahaM balipIDhe paNNatte- do joyaNAI AyAma vikkhaMbheNaM, joyaNaM bAhalleNaM, savvarayaNAmae acche jAva paDirUve / tassa NaM balipIThassa uttarapuratthimeNaM ettha NaM egA mahaM NaMdApukkharaNI paNNattA- jaM ceva mANaM harayassa taM caiva savvaM / bhAvArtha:- te alaMkArika sabhAnA izAnakoNamAM eka moTI vyavasAya sabhA che. parivAra sahita siMhAsana sudhI saMpUrNa vaktavyatA abhiSeka sabhAnI jema jANavI joIe. te siMhAsana upara vijayadevanuM eka pustaka ratna che. te pustakaratnanuM varNana A pramANe che- te pustakanA pAnA ratnamaya che, pUMThA riSTa ratnamaya che, dorA suvarNamaya che, vividha maNimaya gAMTho che, vaiDurya ratnamaya khaDiyo che, riSTa ratnamaya tenuM DhAMkaNuM che, tapanIya suvarNanI tenI zrRMkhalA(sAMkaLa) che, riSTa ratnamayI zAhI che, vajaratnanI kalama che ane riSTa ratnamaya akSaro che. temAM dhArmika lekha lakhelA che. te vyavasAyasabhAnI upara ATha-ATha maMgalo, dhvajAo ane chatrAtichatro zobhI rahyA che. te vyavasAya sabhAnA izAnakoNamAM be yojana lAMbuM,pahoLI ane eka yojana jADuM evuM eka vizALa balipITha(Asana vizeSa) che. saMpUrNataH te ratnamaya, svaccha yAvat pratirUpa che, te balipIThanA izAnakoNamAM eka moTI naMdA puSkaraNI che. tenuM pramANa Adi varNana upapAta sabhAnA sarovara samAna kahevuM joIe. vivecanaH prastuta sUtramAM devonI pAMca sabhAnuM vistRta varNana che.
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: jIbUDhIpAdhikAra [ 403 ] (1) dharmAsabhA - vijayadevanA mULa prAsAdathI IzAnakoNamAM sudharmA sabhA che. te sADAbAra yojana lAMbI, savA cha yojana pahoLI, nava yojana UMcI che. tenI pUrva, dakSiNa ane uttara te traNa dizAmAM eka-eka dvAra che ane traNa dizAmAM sopAna zreNI-pagathiyA che. te dvAranI sAme eka mukhamaMDapa, tenI AgaLa prekSAgRha, prekSAgRhanI vacce eka maMca, tenA upara maNipIThikA ane te maNipIThikA upara eka siMhAsana ane tenI AsapAsa aneka bhadrAsano che. prekSAgRhanI sAme traNa dizAmAM maNipIThikA che, tenA upara sUpa che ane te sUponI sAme traNa dizAmAM cabUtarA para caityavRkSo che. caityavRkSonI sAme cabUtarA para mahendradhvajo ane tenI sAme naMdA puSkariNIo che. sudharmAsabhAnuM AvyaMtara varNana -te sabhAmAM comera 6000 manogulikAo- Asano pAtharelA che. sudharmAsabhAnI madhyamAM sADAsAta (73) yojana UMco mANavaka cetyastaMbha che. tenA madhyabhAgamAM aneka khIMTIo ane temAM aneka zIMkAo laTakI rahyA che. te zIkAomAM vajamaya DabbIo che. temAM jina asthio rAkhelA che. je pratyeka devadevIone vaMdanIya, pUjanIya che. devalokamAM sudharmAsabhAnuM vizeSa mahattva che, kAraNa ke tyAM ja devonI mahattvanI kAryavAhI thAya che. mANavaka caitya staMbhanI pUrvamAM eka siMhAsana ane pazcimamAM devazayyA che. devazayyAnA IzAnakoNamAM mAhendradhvaja, tenI pazcimamAM AyudhazALA che. sudharmAsabhAnA IzAnakoNamAM siddhAyatana che. te dareka sthAno suvarNa, rajata ane ratnamaya, manohara ane AkarSaka che. tyAM ghaMTAo, caMdanakaLaza, puSpagaMgerI, dhUpadAnI vagere maMgala vastuo rAkhelI che. (2) upapAta sabhA :- sudharmA sabhAnA siddhAyatanathI IzAna koNamAM upapAtasabhA che. te paNa sADA bAra yojana lAMbI, savA cha yojana pahoLI, nava yojana UMcI, traNa dizAmAM traNa dvAra ane traNa sopAna zreNIthI yukta che. tenuM varNana sudharmAsabhAnI samAna che. temAM eka maNipIThikA ane tenA upara devazayyA hoya che. te devazayyAmAM devono upapAta-janma thAya che. tenA IzAnakoNamAM eka moTo praha che. navA utpanna thayelA devo tyAM snAna mATe jAya che. (3) abhiSeka sabhA -tedrahanA IzAnakoNamAM abhiSeka sabhA che. tenuM pramANa Adi sarva sudharmAsabhAnI samAna che. tenA madhyabhAgamAM eka suMdara siMhAsana che. tyAM devono abhiSeka thAya che. (4) alaMkAra sabhA :- abhiSeka sabhAnA IzAna koNamAM eka vizALa alaMkAra sabhA che. tyAM devonA zobhA zaNagAra mATe vipula pramANamAM bahumUlyavAna AbharaNo ane alaMkAro hoya che. devo ahIM AvIne zobhA zaNagArathI susajjita thAya che. (5) vyavasAya sabhA:- alaMkAra sabhAnA IzAna koNamAM eka vyavasAya sabhA che. tyAM siMhAsana upara devonA samagra jIvana vyavahArane sUcita karatuM pustaka ratna hoya che. te pustakanA pUMThA, pAnA, akSaro Adi sonA, rUpA ane maNiratnanA hoya che. navA utpanna thayelA devo te pustaka ratnane vAMcIne potAnA kartavyone jANe che ane te pramANe vyavahAra kare che. A pAMce sabhAonuM pramANa, svarUpa Adi eka samAna che.
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________ 404 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra devalokanI pAMca sabhA: ka, naMdA vyavasAya ! 1 sabhA | alaMkAra sabhA J abhiSeka sabhA ] upapAta 1 sabhA prikSAmaMDa5] | sidvAyatana mukhamaMDa5] , uttara - naMdA - puSkaraNI prikSAmaMDa5] mukhamaMDapa sudharma sabhA mukhamaMDapa prikSAmaMDa5] hBc caitya pazcima
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti3: jabutIpAdhikArI 405 kathA | devonI pAMca sabhA :sabhA pramANa svarUpa anya mukhya mukhya vastu | kAryavAhI (1) sudharmAsabhA - traNa dvAra, traNa mANavaka saMpUrNa pArivArika IzAnakoNa yo lAMbI, | sopAna zreNI, caityastaMbha,temAM | Rddhi sahita savA cha yo| mukhamaMDapa, prekSAgRha, aneka khIMTIo, paMcendriyanA sukho pahoLI, | maMca, maNipIThikA, | zikAo, temAM | bhogave. nava yoga UMcI siMhAsano, vajamaya DabbIomAM bhadrAsano, stupa | jinaasthio che. Adi pratyeka sthAno suvarNamaya, rajatamaya, ratnamaya che. (2) upapAta sabhA | sudharmA sabhAthI devone janma divono janma thAya IzAna koNa mATenI devazayyA (3) abhiSeka sabhA| upapAta sabhAthI abhiSeka yogya | navA utpanna IzAnakoNa sarva sAmagrI thayelA devono abhiSeka thAya (4) alaMkAra sabhA | abhiSeka sabhAthI mahAmUlyavAna devo zobhA IzAnakoNa devadUSya vastro, zaNagArathI AbhUSaNo susajjita thAya (5) vyavasAya sabhA | alaMkAra sabhAthI pustakaratna pustakaratnanA IzAnakoNa mAdhyamathI devo potAnA samagra vyavahAra jANe. vijayadevano upapAta ane abhiSeka:116 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM vijae deve vijayAe rAyahANIe uvavAyasabhAe devasayaNijjasi devadUsaMtarie aMgulassa asaMkhejjaibhAgamettIe boMdIe vijaya devattAe uvavaNNe / tae NaM se vijae deve ahuNovavaNNamettae ceva samANe paMcavihAe pajjattIe pajjattibhAvaMgacchai,taMjahA-AhArapajjattIe, sarIrapajjattIe, IdayapajjattIe ANApANu pajjattIe bhAsAmaNapajjattIe / tae NaM tassa vijayassa devassa paMcavihAe pajjattIe pajjattIbhAvaMgayassa imeeyArUveajjhathie ciMtie patthie maNogaesaMkappesamupajjitthAkiM me puvvaM seyaM, kiM me pacchA seyaM, kiM me puTiva karaNijjaM, kiM me pacchA karaNijja, kiM me puSvi vA pacchA vA hiyAe suhAe khamAe NissesAe aNugAmiyattAe bhavissaIti kaTu evaM sNpehei|
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 zrI jIvAjIvAbhigama satra bhAvArtha :- kALe te samaye vijayadeva vijayA rAjadhAnInI upapAta sabhAnI devadUSyathI DhaMkAyelI devazayyAmAM aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI avagAhanAe vijayadeva rUpe utpanna thAya che. tatkAla utpana thayelA, te vijayadeva pAMca prakAranI paryAptiothI paryAptabhAvane prApta thAya che. te pAMca paryAptio A prabhAcha- (1) mADAra pApti, (2) zarI2 paryApti, (3)ndriya paryApti, (4) zvAsocchvAsa paryApti, (5) bhASA-manaparyApti. tyAra pachI pAMca paryAptithI paryApta thayelA vijayadevane A pramANe AMtarika, ciMtita, prArthita ane manogata vicAra utpanna thAya che ke ahIM mAruM prathama kartavya-kArya zuM haze? tyArapachI mAre niraMtara zuM karavAnuM haze? pahelAM ane pachI mArA mATe zuM karavuM zreyakArI thaze? pahelA ane pachI kyuM kArya mArA mATe hitakArI, sukhakArI, kSemakArI ane paraMparAe zubhAnubaMdhakArI thaze. 117 tae NaM tassa vijayadevassa sAmANiyaparisovavaNNagA devA vijayassa devassa imaM eyArUvaM ajjhatthiyaM ciMtiyaM patthiyaMmaNogayaM saMkappaMsamuppaNaM jANittA jeNeva se vijae deve teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA vijayaM devaM karayalapariggahiyaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTu jaeNaM vijaeNaM vaddhAti, jaeNaM vijaeNaM vaddhAvittA evaM vayAsI- evaM khaludevANuppiyANaMvijayAe rAyahANIe[ siddhAyatarNasi aTThasayaMjiNapaDimANaMjiNusreha-pamANametANaM saNNikkhittaMciTui, ] sabhAe ya suhammAe mANavae ceiyakhaMbhevairAmaesu golavaTTasamuggaesu bahUo jiNasakahAo saNNikkhittAo ciTThati, jAoNaM devANuppiyANaM aNNesiM ya bahUNaM vijayarAjahANivatthavvANaM devANaM devINa ya accaNijjAo vaMdaNijjAo pUNijjAo sakkAraNijjAo sammANaNijjAo kallANaM maMgalaM devayaM ceiyaM pjjuvaasnnijjaao| eyaNNa devANuppiyANa puTvi piseya, eyaNNa devANuppiyANa pacchA vi seyaM, eyaNNaM devANuppiyANaM puTvi karaNijja, pacchA karaNijja, eyaNNaM devANuppiyANaM puTviM vA pacchA vA hiyAe suhAe khamAe NisseyasAe ANugAmiyattAe bhavissai tti kaTumahayA-mahayA jayajayasadda pujti| bhAvArtha :- vijayadeve A pramANe vicAra kare ke turata ja temanI sAmAnika sabhAnA devo, temanA manogata vicArone jANIne temanI sevAmAM hAjara thAya che ane hAtha joDI AvartanapUrvaka aMjalIne mastaka para sthApIne, jaya-vijayanA zabdothI abhivAdana karIne vijayadevane A pramANe kahe che he devAnupriya! AvijayA rAjadhAnInA (siddhAyatanamAM jinanI UMcAI jeTalI UMcI evI ekasoATha jinapratimAo birAjita che) sudharmAsabhAnA mANavakacaitya staMbha upara vajamaya goLa DabbImAM jinaasthio rAkhelA che. te Apane mATe ane amArA sahu mATe arcanIya tathA upAsanIya che. tenI papAsanA karavI, te ApI devAnupriyanuM prathama kartavya che, pachI paNa niraMtara karavA yogya te ja kArya che. pahelA ke pachI te ja kArya Apa devAnapriya mATe zreyakArI che. pahelA ke pachI te ja kArya Apa devAnupriya mATe hitakArI, sukhakArI, kSemakArI, kalyANakArI ane paraMparAe zubhAnubaMdhakArI che. 118 taeNaM se vijae deve tesiM sAmANiyaNaparisovavaNNagANaM devANaM aMtie eyamaTuM
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3:4pUtIpAri | 407 soccANisamma hatuTu jAvahiyae devasayaNijjAo abbhuDhei, abbhudvittA divvaMdevadUsajuyalaM parihei, parihettA devasayaNijjAo paccoruhai, paccoruhittA uvavAyasabhAo purathimeNaM dAreNa Niggacchai, NiggacchittA jeNeva harae teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA harayaM aNupayAhiNaMkaramANe karemANe purathimeNaMtoraNeNaM aNuppavisai, aNuppavisittA purathimeNaM tisovANapaDirUvaeNaM paccoruhai, paccoruhittA harayaM ogAhai, ogAhittA jalAvagAhaNaM karei, karittA jalamajjaNaM karei,karettA jalakiDkarei, karettA AyatecokkheparamasuibhUe harayAo paccuttarai paccuttarittAjeNAmeva abhiseyasabhAteNAmeva uvAgacchai, uvAgacchittA abhiseyasabhapayAhiNaM karemANe purathimilleNaM dAreNa aNupavisai, aNupavisittA jeNeva sIhAsaNeteNeva uvAgacchai, uvAgacchittA sIhAsaNavaragae puratthAbhimuhe snnnnisnnnne| bhAvArtha :- sAmAnika pariSadanA devo pAsethI potAnA kRtya viSayaka sUcanA sAMbhaLIne vijayadeva harSita ane saMtuSTa thAya che yAvatuM temanuM hRdaya khIlI uThe che. te devazayyA sthAnathI UThIne, divya vastra yugala dhAraNa karIne, devazayyAthI nIce utare che, utarIne upapAta sabhAnA pUrvI dvArathI bahAra nIkaLIne sarovara pAse Ave che, AvIne sarovaranI pradakSiNA karIne pUrvI toraNamAM pravezIne pUrvI trisopAna zreNI dvArA sarovaramAM utarIne, pANImAM DUbakI mArIne snAna kare che ane jalakrIDA karI svaccha, zuddha thaIne sarovaramAMthI bahAra nIkaLIne abhiSeka sabhA samIpe AvIne abhiSekasabhAne pradakSiNA karIne tenA pUrvI dvArathI temAM praveza karIne tyAM rahelA zreSTha siMhAsana para pUrvAbhimukha bese che. 119 tae NaM tassa vijayadevassa sAmANiyaparisovavaNNagA devA Abhiogie deve saddAveti saddAvettA evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiyA !vijayassadevassa mahattha mahagdhaM maharihaM viula iMdAbhiseyaM uvaTThaveha / bhAvArtha:- tyArapachI te vijaya devanA sAmAjika pariSadanA devo, potAnA Abhiyogika(sevaka) devone bolAvIne kahe che ke he devAnupriya ! zIdhra ja vijayadevane mATe mahArtha mahA arthavALA, mahAmUlyavAna ane mahApuruSone yogya, indrAbhiSeka(janmAbhiSeka)nI taiyArI karo. 120 tae NaM te AbhiogiyA devA sAmANiyaparisovavaNNaehiM devehiM evaM vuttA samANA haTTa tuTTha jAvahiyayA karayalapariggahiyaM sirasAvattaM matthae aMjali kaTu evaM devA !tahatti ANAeviNaeNa vayaNa paDisuNati, paDisuNittA uttarapurasthima disibhAga avakkamati,avakkamittAveubbiyasamughAeNaMsamohaNatisamohaNittAsaMkhejjAiMjoyaNAI daMDaM Nissarati, tahAvihe rayaNANaM jAva ridvANaM ahAbAyarepoggale parisADati, parisADittA ahAsuhume poggale pariyAyaMti, pariyAittA, doccapi veuvviyasamugghAeNaM samohaNaMti samohaNittA aTThasahassa sovaNiyANa kalasANa, aTThasahassa ruppAmayANa kalasANa, aTThasahassamaNimayANaM, aTTasahassaMsuvaNNarUppAmayANaM, aTThasahassaMsuvaNNamaNimayANa, aTThasahassaM rUpAmaNimayANaM, aTThasahassaM suvaNNaruppa maNimayANaM kalasANaM aTThasahassaM bhomejjANaM, aTThasahassaM bhiMgArAgANa;
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 408 | zrI jIvAjIvAbhigama sUtra evaM AyaMsagANaM, thAlANaM, pAINaM, supaiTThagANaM, maNoguliyANaM, vAyakaragANaM, cittANaMrayaNakaraMDagANaM, pupphacorINaM jAvalomahatthacorINaM,pupphapaDalANaM jAvalomahattha paDalagANaM, sIhAsaNANaM, chattANaM, cAmarANaM, telasamuggANaM jAvaaMjaNasamuggANaMjhayANaM; aTThasahassaMdhUvakaDucchyANaM viuvvati; tesAbhAvie viuvvie ya kalase ya jAvadhUvakaDucchae ya geNhaMti, geNhittA vijayAo rAyahANIo paDiNikkhamaMti, paDiNikkhamittA tAe ukkiTThAe jAvadivvAe devagaIe tiriyamasakhejjANadIvasamudANamajjhamajjheNa vIIvayamANA vIIvayamANA jeNeNa khIrode samudde teNeva uvAgacchati, uvAgacchittA khIrodayaM giNhittA jAiMtattha uppalAI jAvasahassapattAItAiMgiNhaMti, giNhittA jeNeva pukkharode samudde teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA pukkharodagaM gehaMti, pukkharodagaM giNhittA jAI tattha uppalAI jAva sahassapattAitAigiNhaMti, giNhittA jeNeva samayakhete jeNeva bharaheravayAiMvAsAiMjeNeva mAgadhavaradAmapabhAsAititthAiteNeva uvAgacchati,teNeva uvAgacchittA titthodagaMgiNhaMti, giNhittA titthamaTTiyaM gehaMti, geNhittA jeNeva gaMgA siMdhurattA rattavaIsalilA teNeva uvAgacchati, uvAgacchittA saritodagaMgehaMti,geNhittA ubhaotaDamaTTiyaMgehaMti, geNhittA; __ jeNeva cullahimavaMta-siharivAsaha-pavvayA teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA savvatuvare yasavvapuppheyasavvagaMdheyasavvamalleyasavvosahisiddhatthae giNhati, giNhittA jeNeva paumaddaha puMDarIyaddahA teNeva uvAgacchati, uvAgacchittA dahodagaMgeNhati, jAiMtattha uppalAI jAvasahassapattAItAiMgeNhaMti, tAiMgeNhittA; / ___ jeNeva hemavaya heraNNavayAivAsAiMjeNeva rohiya rohitasasuvaNNakUla-ruppakUlAo mahANaIoteNeva uvAgacchati, uvAgacchittA salilodagaMgehaMti,geNhittA ubhaotaDamaTTiyaM geNhati,geNhittA jeNeva sahAvAImAlavaMtapariyAgA vaTTaveyaDDapavvayA teNeva uvAgacchati, uvAgacchittA savvatuvare ya jAva savvosahisiddhatthae yageNhati, geNhittA; ___ jeNeva mahAhimavaMta-ruppivAsaharapavvayA teNeva uvAgacchati, uvAgacchittA savvatuvare savvosahisiddhatthae yageNhati,geNhittAjeNevamahApaumaddaha mahApuDarIyaddahAteNeva uvAgacchatti, khAgacchittAdahodagaMgehiti,geNhittAjAiMtattha uppalAiMtaMcava,jeNevaharivAsarammagavAsAI jeNeva hashirivaMtaNarakaMtaNArikatAosalilAoteNeva khAgacchaMta,vAgacchittAsalilodagaM gehaMti,geNhittA ubhayataDamaTTiyaMgehaMti,geNhittA jeNeva viyaDAvAI gaMdhAvAI vaTTaveyaDDapavvayA teNeva uvAgacchati,uvAgacchittA savvapuppheyataMceva; / jeNeva Nisaha-NIlavaMta vAsaharapavvayA teNeva uvAgacchaMti, savvatuvare ya taheva, jeNeva tigicchidahakesaridahA teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA dahodagaMgeNhati, geNhittA jAiMtattha uppalAiMtaMceva;
Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3:4pUtIpAri | 404 jeNeva puvvavidehAva-videhavAsAiMjeNeva sIyA-sIyodAo mahANaIo jahANaIo, jeNeva savvacakkavaTTivijayA jeNeva savvamAgaha-varadAmapabhAsAiMtitthAiMtaheva, jeNeva savvavakkhArapavvayA savvatuvaretaheva,jeNeva svvNtrnndiioslilodgNgehNtitNcev| jeNeva maMdare pavvae jeNeva bha6sAlavaNe teNeva uvAgacchati, uvAgacchittA,savvatuvare jAvasavvosahisiddhatthae gehaMti,geNhittA jeNevaNaMdaNavaNeteNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA savvatuvare jAvasavvosahisiddhatthae ya sarasaMgosIsacaMdaNaM giNhaMti, giNhittA jeNeva somaNasavaNe teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA savvatuvare ya jAva savvosahisiddhatthae ya sarasagosIsacaMdaNaM divvaMcasumaNadAmaMgehaMti, geNhittAjeNeva paMDagavaNeteNeva uvAgacchati uvAgacchittA savvatuvare jAvasavvosahisiddhatthae sarasaMyagosIsacaMdaNaM divvaMcasumaNadAmaM daddarayamalayasugaMdhie ya gaMdhe geNhati, geNhittA; egaomilati,milittAjaMbUddIvassa purathimilleNaMdAreNaMNiggacchati,NiggacchittA tAe ukkiTThAe jAvadivvAe devagaIe tiriyamasaMkhejjANaM dIvasamudANaM majhamajheNaM vIivayamANA vIivayamANA jeNeva vijayA rAyahANI teNeva uvAgacchati, uvAgacchittA vijayaM rAyahANiM aNuppayAhiNaM karemANA-karemANA jeNeva abhiseyasabhA jeNeva vijae deve teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA karayalapariggahiyaM sirasAvattaM matthae aMjali kaTu jaeNaM vijaeNaM vaddhAti; vijayassa devassataM mahatthaM mahagdhaM maharihaM viulaM abhiseya uvtttthti| bhAvArtha :- sAmAnika pariSadanA devonI AjJA sAMbhaLIne harSita saMtuSTa thayelA te Abhiyogika devo hAtha joDIne, mastaka upara aMjalI karIne vinayapUrvaka te AjJAno svIkAra kare che. tyAra pachI te devo IzAnakoNamAM jAya che ane vaikriya samughAtathI samavahata thaIne saMkhyAta yojanAno daMDa kADhe che, arthAt Atmapradezone, jADAImAM zarIra pramANa ane laMbAImAM daMDakAre saMkhyAta yojana sudhI phelAve che ane ratnonA yAvata rijharatnonA tathAvidhi bAdara pugalone choDIne, yathAyogya sUkSma pudgalone grahaNa kare che. tyArapachI bIjI vakhata vaikriya samughAtathI samavahata thAya che ane (1) 1008 sonAnA kaLazo, (2) 1008 yAMhInA zo, (3) 1008 mazina zo, (4) 1008 sonA yAMhInA zo, (5) 1008 sonA maNinA kaLazo, (6) 1008 cAMdI maNinA kaLazo, (7) 1008 sonA, rUpA ane maNinA zo (8) 1008 mATInA zo, abhadusa 100848 = 8064 zonI 2yn| 2 che. te ja rIte 1000-1008 jhArIo, darpaNo, thALIo, rakAbI jevI tAMsaLIo, zRMgAranA sAdhano rAkhavAnI peTIo, besavAnA Asano, khAlI ghaDAo, vividha prakAranA ratnakaraMDako, phUlonI chAbaDIo thAvat morapIMchanI chAbaDIo, puSpapaTala(gucchAo) vAva lomahastakapaTala, siMhAsano, chatro, cAmaro, telanA pAtro yAvatu aMjana pAtro, dhvajAo ane 1008 dhUpadAnIo potAnI vaikriya zaktithI banAve che. te svAbhAvika ane vikarvita kaLazo yAvatadhUpadAnIo Adi vastuo laIne vijayA rAjadhAnImAMthI nIkaLe che ane utkRSTa yAvata divya devagatie tirachI dizAmAM asaMkhyAta dvIpa samudrone pasAra karIne
Page #484
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 410 ] zrI jIvAjIvAbhigama satra kSIrasamudra samIpe AvIne kSIra samudranuM pANI tathA tyAMnA utpala kamaLa thAvat hajAra pAMkhaDIvALA kamaLone grahaNa kare che. tyAra pachI puSkarodaka samudra samIpe AvIne pANI, utpala kamaLa yAvata sahasapatro grahaNa kare che. tyAra pachI samayakSetra aDhIdvIpamAM sthita bharata-airAvata kSetranA mAgadha, varadAma ane prabhAsa tIrtha samIpe AvIne tIrthodaka ane tIrthonI mATIne grahaNa karIne gaMgA, siMdhu, raktA, raktavatI, mahAnadIonA taTe AvIne tenuM pANI ane baMne kinArAnI mATI grahaNa kare che. calahimavaMta ane zikharI varSadhara parvata para AvIne tyAMnA sarva prakAranA tuvara-kaSAyelA padArtho, sarvaRtuo ane sarva jAtinA zreSTha phUlo, sarva jAtinA gaMdha dravyo, sarva jAtinI mALAo, badhA prakAranI auSadhio ane sarasavo(sarasavatRNo) grahaNa kare che. tyArapachI padmadraha ane puMDarIka draha samIpe AvIne tyAMthI drahonuM pANI ane tyAMnA utpala, kamaLo yAvatuM sahasapatro grahaNa kare che. tyAra pachI hemavaya, haraNyavaya kSetronI rohitA-rohitAzA, suvarNakUlA ane rUpyabhUlA mahAnadIonA taTe AvIne tyAMnuM pANI ane baMne kinArAnI mATI grahaNa kare che. tyAra pachI zabdApAtI ane mAlyavaMta nAmanA vatta vaitADhaya parvato para AvIne tyAnAM sarva prakAranA tuvara-kaSAyelA padArtho ane badhI RtuonA zreSTha phUlo vAvatu sarva auSadhio ane sarasavone grahaNa kare che. tyAra pachI mahAhimavaMta ane rukmivarSadhara parvata para AvIne tyAnAM sarva prakAranA tuvara-kaSAyelA padArtho ane badhI RtuonA phUla Adi grahaNa kare che. tyArapachI mahApadma draha samIpe ane mahApuMDarIka draha AvIne tyAMnA pANI ane utpala, kamaLa Adi grahaNa kare che. tyArapachI harivarSa, ramyaphavarSanI hari, harikAMtA, narakAMta, nArikAMtA mahAnadIo samIpe AvIne tyAMnuM pANI ane baMne kinArAnI mATI grahaNa kare che. tyArapachI vikaTApAtI ane gaMdhApAtI vRtta vaitADhaya parvato para AvIne tyAMnA badhI RtuonA zreSTha phUlo Adi grahaNa kare che. tyAra pachI niSadha ane nIlavaMta varSadhara parvato para AvIne tyAnAM sarva prakAranA tuvara-kaSAyelA padArtho ane badhI RtuonA phUla Adi grahaNa kare che. tyAra pachI tigiccha draha ane kesarI draha pAse AvIne tyAMnuM pANI ane utpala kamaLa Adi grahaNa kare che. tyAra pachI pUrvavideha ane pazcimavidehanI sItA-sItodA mahAnadIonA taTe AvIne pANI ane baMne kinArAnI mATI grahaNa kare che. tyArapachI badhI cakravartI vijayonA badhA mAgadha, varadAma ane prabhAsa nAmanA tIrtho samIpe AvI tIrthonA pANI ane mATI grahaNa kare che. tyAra pachI badhA vakSaskAra parvatonA badhI RtuonA phula Adi grahaNa kare che. tyAra pachI aMtara nadIonA taTe AvIne tyAMnA pANI ane baMne kinArAnI mATI grahaNa kare che. tyAra pachI te meruparvatanA bhadrazAlavanamAM AvIne tyAMnA kaSAyelA dravya yAvata sarvoSadhi ane sarasavone grahaNa kare che. tyAra pachI naMdanavanamAM AvIne tyAMnA sarva tuvara dravya yAvata sarva auSadhio, sarasava ane tAjuM gozIrSa caMdana grahaNa kare che. tyAMthI somanasa vanamAM Ave che. tyAM AvIne tuvara padArtho, sarva RtuonA phUlo, sarvoSadhi, tAjuM gozIrSa caMdana tathA divya phUlonI mALA grahaNa kare che. tyAra pachI paMDakavanamAM AvIne tyAMnA tuvara padArtho, badhI RtuonA phUla, sarva auSadhio, sarasava, tAjuM gozIrSa caMdana, divya phUlonI mALA ane vastragALa-malaya caMdananuM cUrNa Adi sugaMdhita dravyone grahaNa kare che. A sarva vastuo grahaNa karIne te sarva Abhiyogika devo ekatrita thaIne jaMbudvIpanA pUrvadizAnA dvArathI bahAra nIkaLIne te utkRSTa yAvata divya devagatithI tirachI dizAmAM asaMkhyAtadvIpa samudromAMthI
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3 : 4SUdvIpAdhidvAra pasAra thaIne vijayA rAjadhAnInI samIpe AvIne tene traNa pradakSiNA karIne abhiSeka sabhAmAM vijayadevanI pAse Ave che ane hAtha joDIne mastaka para aMjalI sthApIne jaya vijayanA zabdothI tene vadhAvIne mahAarthavALI, mahA mUlyavAna, mahApuruSonA abhiSekane yogya vipula abhiSekanI sAmagrI upasthita Dare che. 411 | 121 tae NaM taM vijayadevaM cattAri ya sAmANiyasAhassIo cattAri aggamahisIo saparivArAo tiNi parisAo satta aNiyA satta aNiyAhivaI solasa AyarakkhadevasAhasIo aNNeya bahave vijayarAyahANivatthavvagA vANamaMtarA devA ya devIo ya tehiM sAbhAviehiM uttaraveDavviehiM ca varakamalapaiTThANehiM surabhivaravAripaDipuNNehiM caMdaNakayacaccaehiM AviddhakaMThaguNehiM paumuppalapihANehiM karatalasukumAlakomalapariggahiehiM aTThasahasseNaM sovaNNiyANaM kalasANaM, ruppamayANaM jAva aTThasahassANaM bhomejjANaM kalasANaM, savvodaehiM savvamaTTiyAhiM savvatuvarehiM savvapupphehiM savvagaMdhehiM savvamallehiM savvosahisiddhatthaehi ya savviDDIe savvajuIe savvabaleNaM savvasamudaeNaM savvAyareNa savvavibhUIe savvavibhUsAe savvasaMbhameNaM savvapupphagaMdhamallAlaMkAreNaM savvadivvatuDiyaNiNAeNaM mahayA DDIe mahayA juIe mahayA baleNaM mahayA samudaeNaM mahayA vasturiya- jamagasamaga paDuppavAiyaraveNaM saMkha-paNava-par3aha-bheri-jhallari-kharamuhi- huDukka murava-muiMga- duduhi- Nigghosa-saNNiNAiyaraveNaM mahayA-mahayA iMdAbhiseeNaM abhisiMcati / bhAvArtha :- abhiSeka yogya sarva sAmagrI AvI gayA pachI cAra hajAra sAmAnika devo, saparivAra cAra agramahiSIo, traNa pariSadAonA (yathAkrame ATha hajAra, daza hajAra, bAra hajAra devo) sarva devo, sAta senA, sAta senAdhipati, soLa hajAra AtmarakSaka devo ane vijayA rAjadhAnInA anya aneka vANavyaMtara deva-devIo te svAbhAvika ane vikurvita zreSTha kamaLa para rAkhelA, zreSTha sugaMdhita pANIthI bharelA, caMdanano lepa karelA, kAMThA para maMgalarUpa nADAchaDI bAMdhelA, padmakamaLathI DhaMkAyelA ane sukumAra komaLa hAthomAM dhAraNa karelA 1008 sonAnA, 1008 cAMdInA yAvat 1008 mATInA kaLazothI, sarva prakAranA jaLa sarva prakAranI mATI, sarva prakAranA kASAyelA dravyo, sarva RtuonA zreSTha phUlo yAvat sarva auSadhi ane sarasavothI, sarva Rddhi sahita, mahA dhuti sahita, potapotAnA hasti Adi sainya sahita, potAnA Abhiyogika devo Adi parivAra sahita, AdarabhAvasahita, samasta vaikriyAdi ApyaMtara ane ratnasaMpatti Adi bAhya vibhUti sahita, samasta zrRMgArAhi vibhUSA sahita, samasta saMbhrama - utsAha sahita, sarva puSpa, gaMdha, bhASA, alaMkAra sahita, sarva divya vAjiMtronA nAda sahita, sarva Rddhi, dhRti, sainya, Abhiyogika parivAra sahita, yatura puruSo dvArA vagADavAmAM AvatAM hivya vAtrionA nAhasahita, zaMbha, Dhola, nagAraM, merI, AhAra, kharamukhI, huDuka nAmanuM vAdhavizeSa, muraja, mRdaMga, duMdubhi vagere divya vAdyonA mahAna dhvanipUrvaka vijayadevano indrAbhiSeka--janmAbhiSeka kare che. | 122 tae NaM tassa vijayadevassa mahayA-mahayA iMdA bhiseyaMsi vaTTamANaMsi appegaiyA devA NaccodagaM NAimaTTiyaM paviralaphusiyaM rayareNuviNAsaNaM divvaM surabhi gaMdhodagavAsaM vAsaMti / appegaiyA devA vijaya-rAyahANiM NihatarayaM NaTTharayaM bhaTTharayaM pasaMtarayaM uvasaMtarayaM kareMti,
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________ 412 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra appegaiyA devA vijayaM rAyahANi sabbhitarabAhiriyaM AsiyasammajjiyovalittaMsittasuisammaTTha ratthaMtarAvaNavIhiyaM kareti / appegaiyA devA vijayaM rAyahANi maMcAtimaMcakaliyaM kareMti, appegaiyA devA vijayaMrAyahANiM NANAviharAgaraMjiyaUsiya jayavijayavejayaMti paDAgAipaDAgamaMDiyaMkareti / appegaiyA devA vijaya - rAyahANi lAulloiyamahiyaM kareti / appegaiyA devA vijayaM rAyahANiM gosIsa-sarasarattacaMdaNa- daddaradiNNa-paMcagulitalaM kareMti, appegaiyA devA vijayaM rAyahANi uvaciyacaMdaNakalasaM caMdaNaghaDasukayatoraNapaDiduvAradesabhAgaM kareti / appegaiyA devA vijayaM rAyahANiM Asattosatta-viulavaTTavagghAriya-malladAmakalAvaM kareti / / appegaiyA devA vijayaM rAyahANi paMcavaNNa- sarasasurabhimukkapuppha-puMjovayArakaliyaM kareMti, appegaiyA devA kAlAguru-pavara- kuMdarukka-turukka-dhUvaDajjJaMtamaghamarghetagaMdhaddhayAbhirAmaM sugaMdhavaragaMdhiyaM gaMdhavaTTibhUyaM kareMti / appegaiyA devA hiraNNavAsaM vAsaMti, appegaiyA devA suvaNavAsaM vAsaMti, appegaiyA devA evaM rayaNavAsaM, vairavAsaM, pupphavAsaM, mallavAsaM, gaMdhavAsaM, cuNNavAsaM, vatthavAsaM, AbharaNavAsaM / appegaiyA devA hiraNNavihiM bhAiMti, evaM suvaNNavihiM rayaNavihiM vairavihiM pupphavihiM mallavihiM cuNNavihiM gaMdhavihiM vatthavihiM AbharaNavihiM bhAIti / T appegaiyA devA duyaM NaTTavihiM uvadarseti, appegaiyA vilaMbita NaTTavihiM uvadarseti, appegaiyA devA duyavilaMbita NaTTavihiM uvadaseti, appegaiyA devA aMciyaM NaTTavihi uvadati, appegaiyA devAribhiyaM NaTTavihiM uvadarseti, appegaiyA devA aMciyaribhiyaM NaTTavihi uvadarseti / appegaiyA devA ArabhaDaM NaTTavihiM uvadarseti, appegaiyA devA bhasolaM NaTTavihiM uvadarseti, appegaiyA devA ArabhaDabhasolaM NaTTavihiM uvadarseti / appegaiyA devA uppAyaNivAya-pasattaM saMkuciya pasAriyaM riyAriyaM bhatasabhataM NAma NaTTavihiM uvadarseti / appegaiyA devA cauvvihaM vAiyaM vAeMti, taM jahA - tataM vitataM ghaNaM jhusiraM / appegaiyA devA caDavvihaM geyaM gAyati, taM jahA - ukkhittayaM pavattayaM, maMdAyaM, roiyAvasANaM / appegaiyA devA caDavvihaM abhiNayaM abhiNayaMti, taM jahA - diTThatiyaM, pADisuyaM sAmaMtoviNivAiyaM, logamajjhAvasANiyaM / appegaiyA devA pINaMti, appegaiyA devA taMDaveti, appegaiyA devA lArseti, appegaiyA devA bukkAreti, appegaiyA devA pINaMti taDaveti lArseti bukkAreti appegaiyA devA apphoDaMti, appegaiyA devA vaggati, appegaiyA devA tivatiM chiMdaMti, appegaiyA devA apphorDeti vaggaMti tivatiM chiMdaMti, appegaiyA devA hayahesiyaM kareti, appegaiyA devA hatthigulagulAiyaM kareMti, appegaiyA devA rahaghaNaghaNAiyaM kareMti, appegaiyA devA
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3:4pUtIpAri | 413 / hayahesiya,hatthigulagulAiyaM, rahaghaNaghaNAiyaMkarati;appegaiyA devA accholeta, appeAiyA devA paccholeti appegaiyA devA ukkiTTi karaiti, appegaiyA devA uccholeti paccholeti ukkiTTi karaiti; appegaiyA devA sIhaNAdaMNadaMti, appegaiyA devA pAdadaddarayaM karaiti, appegaiyA devA bhUmicaveDaM dalayaMti, appegaiyA devAsIhaNAdaM pAdadaddarayaM bhUmicaveDaM dalayati; appegaiyA devA hakkAreti, appegaiyA devA bukkAreti, appegaiyA devA thakkAreti, appegaiyA devA NAmAiM sAti, appegaiyA devA hakkAreti bukkAreMti thakkAreti NAmAIsArvati; appegaiyA devA uppayati appegaiyA devA Nivayati appegaiyA devA parivayaMti appegaiyA devA uppayaMti NivayaMti privyNti|| appegaiyA devA jalaMti, appegaiyA devA tavaMti, appegaiyA devA patavaMti, appegaiyA devA jalaMti tavaMti patavaMti, appegaiyA devA gajaMti appegaiyA devA vijjuyAyati appegaiyA devA vAsaMti, appegaiyA devA gajjaMti vijjuyAyati vAsaMti, appegaiyA devA saNNivAyaMkarati appegaiyA devA devukkaliyaMkareti, appegaiyA devA devakahakahaM kareMti, appegaiyA devA duhaduhaM kareMti, appegaiyA devA devasaNNivAyaM devukkaliyaM devakahakahaM devaduhaduhaM kareti / appegaiyA devA devujjoyaMkarati appegaiyA devA vijjuyAraM kareMti, appegaiyA devAcelukkhevaM kareti, appegaiyA devA devujjoyaM vijjuyAraMcelukkhevaM karaiti, appegaiyA devA uppalahatthagayA jAvasahassapattahatthagayA vaMdaNa-kalasahatthagayA jAvadhUvakaDucchahatthagayA haTThAtuhA jAvaharisavasavisappamANahiyayA vijayAe rAyahANIe savvao samatA AdhAti paridhAveti / bhAvArtha - jyAre vijayadevano mahAna abhiSeka thaI rahyo hoya tyAre keTalAka devo jenAthI kIcaDa na thAya ane dhULa besI jAya, te rIte sugaMdhI pANInI jharamara-jharamara varSA kare che, keTalAka devo rajareNuno nAza karanArI divya sugaMdhI jalanI varSA kare che. keTalAka devo vijayA rAjadhAnIne haraja, nihataraja, naSTaraja, bhraSTaraja tathA rajarahita banAvIne prazAMta rajavALI ane upazAMta rajavALI arthAtu dhULane besADIne svaccha kare che. keTalAka devoe vijayA rAjadhAnIne Asikta(bhInI) karI, sApha karI, lIMpI, svaccha karI ane svaccha rastAo vacce sugaMdhI padArthonA DhagalA karI rastAone bajAra jevA kare che. keTalAka devo vijayA rAjadhAnImAM maMco para maMco taiyAra kare che arthAt sIDIvALA prekSAgRho banAve che. keTalAka devo aneka prakAranI raMgaberaMgI, jayasUcaka vijaya-vaijayaMtI nAmanI patAkAo para patAkAo ropI vijayA rAjadhAnIne zaNagAre che. keTalAka devo vijayA rAjadhAnIne atyaMta ullokanIya-AkarSaka banAve che. keTalAka devo gozIrSa caMdana, lAla caMdana ane dardara caMdananA pAMce ya AMgaLIo dekhAya tevA thApA lagAve che. keTalAka devo vijayA rAjadhAnInA pratyeka dvAra ane toraNanA dezabhAga upara hArabaMdha caMdana lipta kaLaza ane caMdana kaLazo mUkI tene sajAve che. keTalAka devo uparathI nIce sudhI laTakatI lAMbI-lAMbI goLa puSpamALAothI te rAjadhAnIne vibhUSita kare che. keTalAka devo cAre bAju paMcavarSI zreSTha sugaMdhita phUlo pAtharI rAjadhAnIne suzobhita kare che. keTalAka devo vijayA rAjadhAnIne kAlAguru, uttama kaMduka temaja lobAna vagere dhUpanI sugaMdhathI
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________ 414 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra maghamaghAyamAna kare che, tethI te rAjadhAnI atyaMta sugaMdhathI yukta sugaMdhanI guTikA(agarabattI) sama lAge che. keTalAka devo cAMdInI varSA kare che, keTalAka devo suvarNanI varSA kare che, keTalAka devo ratnanI, vajaratnanI, puSpa mALAonI sugaMdhita dravyonI, sugaMdhita cUrNanI, vastronI, AbhUSaNonI varSA kare che, keTalAka devo maMgala pratIkarUpe ekabIjAne cAMdI, suvarNa, ratno, vajaratna, puSpa, mALA, sugaMdhitacUrNa, sugaMdhita gaMdha dravyo, vastra, AbhUSaNanI bheTa Ape che. keTalAka devo drata nAvidhi batAve che, keTalAka devo vilaMbita nAvidhi batAve che, keTalAka devo drata vilaMbita nAvidhi batAve, keTalAka devo aMcita nAvidhi, keTalAka devoribhita nATyavidhi, keTalAka devo aMcita ribhita nAvidhi, keTalAka devo AbhaTa nAvidhi, keTalAka devo bhasola nAvidhi, keTalAka devo ArabhaTa bhasola nATyavidhi, keTalAka upara uchaLavA rUpa, nIce paDavArUpa, saMkucita prasArita karavA rUpa, gamanAgamana rUpa, brAMta-saMbrAMta nAmanI nATyavidhio pradarzita kare che. keTalAka devo vINA Adi tata, Dhola Adi vitata, tAla Adi ghana, vAMsaLI Adi zuSira A cAra prakAranA vAjIMtro vagADe che. keTalAka devo uslipta, pravRtta, maMda ane rocitAvasAna A cAra prakAranA gIto gAya che, keTalAka devo dAntika, pratizrutika, sAmansovinipAtika ane lokamadhyAvasAna, A cAra prakAranA abhinayo batAve che. keTalAka devo khuza thaIne gIta gAya che, keTalAka devo tAMDava nRtya kare che, keTalAka devo lAsyanRtyakomaLanRtya kare che, keTalAka devo bucakArA kare che, keTalAka devo khuza thaIne gIta gAvA, tAMDava nRtya, lAsyanRtya, bucakArA karavA vagere cAre ya kriyAo kare che. keTalAka devo AsphoTana-potAnI bhujA thapathapAve che, keTalAka devo pahelavAnanI jema kude che, keTalAka devo tripadI chedana-pahelavAnanI jema petarA-dAva badale che, keTalAka devo bhujA thapathapAvavI, kUdavuM, dAva badalavA rUpa traNe ya kriyAo kare che. keTalAka devo ghoDAnI jema haNahaNATa kare che, keTalAka hAthInI jema gulagulATa(cIMghADa) kare che, keTalAka rathanI jema raNajhaNATa kare che, keTalAka devo A traNe prakAranA avAjo kare che. keTalAka devo upara uchaLe che, keTalAka devo nIce uchaLe che, keTalAka devo chalAMga mAre che, keTalAka devo A traNe ya kriyAo kare che. keTalAka devo siMhanAda kare che, keTalAka devo bhUmi upara paga pachADe che, keTalAka devo bhUmi upara hAtha pachADe che, (prahAra kare che. keTalAka devo A traNe kriyAo kare che. keTalAka devo huMkAra kare che, keTalAka devo phUtkAra kare che, keTalAka devo dhUtkAra kare che, keTalAka devo potAnA nAmanuM uccAraNa kare che, keTalAka devo ukta badhI kriyAo kare che. keTalAka devo upara chalAMga mAre che, keTalAka devo nIce chalAMga mAre che, keTalAka devo trAMsI chalAMga mAre che, keTalAka devo A traNe ya kriyAo kare che. keTalAka devo jvalita thAya che, keTalAka tapta thAya che, keTalAka pratapta thAya che, keTalAka A traNe kriyAo kare che. keTalAka devo vAdaLAnI jema garjanA kare che, keTalAka devo vIjaLInI jema camake che, keTalAka devo jaLa varSA kare che, keTalAkadevo A traNe kriyAo kare che. keTalAkadevo samUha ekatrita kare che, keTalAka vAyu taraMga phelAve che, keTalAka kalazora kare che, keTalAka devo duha-duha' zabda uccAre che, keTalAka A cAre ya kriyAo kare che. keTalAka devo divya prakAza kare che, keTalAka vIjaLInA camakArA kare che, keTalAka devo vastra pharakAve che, keTalAka A traNe kriyAo kare che. keTalAka devo hAthamAM utpala kamaLa grahaNa kare che yAvatu keTalAka devo hAthamAM sahasaMpatra kamaLo grahaNa kare che, keTalAka devo hAthamAM kaLazo grahaNa kare che yAvatu keTalAka devo hAthamAM dhUpadAnIo grahaNa karIne harSAtirekamAM praphullita hRdaye vijayA rAjadhAnImAM cAre bAju doDAdoDI
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3:4pUtIpAri | 415 kare che.(A rIte te devo svAmInA abhiSekanI khuzAlI manAve che.) 123 tae NaM taM vijayaM devaM cattAri sAmANiyasAhassIo cattAri aggamahisIo saparivArAo jAvasolasaAyarakkhadevasAhassIo aNNeyabahavevijayarAyahANIvatthavvA vANamaMtarA devA ya devIo ya tehiM varakamalapaiTThANehiM jAva aTThasahasseNaM sovaNiyANaM kalasANaM taMceva jAva aTThasahasseNaM bhomejjANaM kalasANaM savvodagehi savvamaTTiyAhiM savvatuvarehiM savvapupphehiM jAvasavvosahisiddhatthaehiM sabiDDhIe jAvaNigghosaNAiyaraveNaM mahayA mahayA iMdAbhiseeNaM abhisiMcaMti, abhisiMcittA patteyaM patteyaM karayala pariggahiyaM sirasAvattaMmatthae aMjaliM kaTu evaM vayAsI- jaya jaya NaMdA !jaya jaya bhaddA !jaya jaya NaMdA bhadaM te! ajiyaM jiNNahi, jiyaM pAlayAhi, ajiyaM jiNAhi sattupakkhaM, jiyaM pAlayAhi mittapakkhaM,jiyamajjhe vasAhitaM deva !NiruvasaggaM / iMdo iva devANaM, caMdo iva tArANaM, camaro iva asurANaM, dharaNo ivaNAgANaM, bharaho iva maNuyANaM bahUNi paliovamAI bahUisAgarovamANi cauNha sAmANiyasAhassINa jAva AyarakkhadevasAhassINa vijayassa devassa vijayAe rAyahANIe aNNesiMca bahUNaM vijayarAyahANivatthavvANaM vANamaMtarANaM devANaM ya devINa ya AhevaccaM jAva ANA-Isara-seNAvaccaMkAremANe pAlemANe viharAhi tti kaTu mahayA-mahayA saddeNaM jaya-jaya sadda paujati / bhAvArtha :- tyAra pachI te cAra hajAra sAmAnika devo, parivAra sahita cAra agramahiSIo yAvata soLa hajAra AtmarakSaka devo tathA vijayA rAjadhAnInA nivAsI anya aneka vANavyaMtara deva-devIoe zreSTha kamaLo para pratiSThita thAva eka hajAra ATha suvarNakaLazo yAvatuM eka hajAra ATha mATInA kaLa zothI, sarva prakAranA pANIthI, sarva tuvara dravyothI, sarva mATIthI, sarva RtuonA zreSTha phUlothI yAvata sarva auSadhio ane sarasavothI sarvaRddhi sahita yAvata vAdyonA divya dhvani sahita ghaNA utsavapUrvaka te vijayadevano indrAbhiSeka kare che. abhiSeka karIne badhA devo potapotAnA hAtha joDIne mastaka para aMjalI sthApita karIne A pramANe kahe che, he jana-jana AnaMdadAyaka ! Apano jaya ho. vijaya ho! he jana-jana mATe kalyANa svarUpa! Apano jaya-vijaya ho, he naMda, he bhadra ! Apano jayavijaya ho, Apa nahIM jItelAne jIto, jItelAnuM pAlana karo, ajita zatrupakSane jIto ane jItelA mitrapakSanuM pAlana karo ane teonI vacce vasavATa karo, devomAM indranI jema, tArAomAM caMdranI jema, asuromAM camarendranI jema, nAgakumAromAM dharaNendranI jema, manuSyomAM bharata cakravartInI jema Apa upasarga rahita thAo. ghaNA palyopama ane ghaNA sAgaropama sudhI cAra hajAra sAmAnika devo yAvata soLa hajAra AtmarakSaka devonuM, A vijayA rAjadhAnInuM ane A rAjadhAnImAM nivAsa karanArA anya aneka vANavyaMtara deva-devIonuM Adhipatya yAvata AjJezvaratva, senAdhipatipaNAnuM pAlana karatA, AdezanuM pAlana karAvatA vicaro; A pramANe kahIne mahAna zabdothI jaya jayakAra kare che. 124 taeNaM se vijae devemahayA-mahayA iMdAbhiseeNaM abhisitte samANe sIhAsaNAo abbhuDhei, sIhAsaNAo abbhuDhettA abhiseyasabhAo puratthimeNaM dAreNaM paDiNikkhamai, paDiNikkhamittAjeNAmeva alakAriyasabhAteNeva uvAgacchai,uvAgacchittA alaMkAriyasabhaM
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra aNuppayAhiNIkaremANe- aNuppayAhiNIkaremANe puratthimeNaM dAreNa aNupavisai, aNupavisittA jeNeva sIhAsaNe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA sIhAsaNavaragae puratthAbhimuhe saNNisaNNe / tae NaM tassa vijayassa devassa sAmANiyaparisovavaNNagA devA Abhiogie deve saddArvati, saddAvittA evaM vayAsI - khippAmeva devANuppiyA ! vijayassa devassa alaMkAriyaM bhaMDa uvaNeha / taheva te alaMkAriyaM bhaMDa jAva uvaTThaveMti / I 416 bhAvArtha :- atizaya mahimAzALI indrAbhiSekathI abhiSikta thayA pachI te vijaya deva siMhAsana uparathI UThIne abhiSeka sabhAnI pUrvadizAnA dvAramAMthI bahAra nIkaLI alaMkAra sabhA tarapha jAya che ane alaMkAra sabhAne pradakSiNA karIne, pUrvI dvArathI alaMkAra sabhAmAM praveza karIne tyAMnA siMhAsana samIpe AvIne zreSTha siMhAsana upara pUrva tarapha mukha rAkhIne bese che. tyArapachI te vijayadevanA sAmAnika pariSadanA devo Abhiyogika devone bolAve che ane A pramANe kahe che ke- he devAnupriyo ! zIghra vijayadeva mATe alaMkAra pAtra laI Avo. tyAre te Abhiyogika devo alaMkArapAtra lAve che. | 125 taNaM se vija deve tappaDhamayAe pamhalasUmAlAe divvAe surabhIe gaMdhakAsAIe gAyAiM lUhei, gAyAiM lUhittA saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM gAyAI aNulipai, aNulipittA NAsANIsAsavAyavajjhaMcakkhuharavaNNapharisajuttaM hayalAlApelavAtigaMdhavalaM kaNagakhaiyaMtakamma AgAsaphalihasarisappabhaM ahayaM divvaM devadUsajuyalaM NiyaMsei niyaMsettA hAraM piNaddhei, piNiddhettA evaM ekAvaliM piNaddhei, evaM eeNaM AbhilAveNa muttAvali, kaNagAvaliM rayaNAvaliM kaDagAI tuDiyAI aMgayAI keyUrAiM dasamuddiyANaMtagaM kaDisuttagaM muravi kaMThamuraviM pAlaMbasi kuMDalAI cUDAmaNiM cittarayasakkaDaM mauDa piNaddhei, piNiddhittA gaMThima veDhima- pUrima- saMghAimeNaM cauvviheNaM malleNaM kapparukkhayaM piva appANaM alaMkiya vibhUsiyaM kare, karettA daddaramalayasugaMdha gaMdhiehiM gaMdhehiM gAyAI sukkiDa, sukkiDittA divvaM ca sumaNadAmaM piNaddha / bhAvArtha :- tyAra pachI te vijayadeva sarvaprathama rUMchAvALA, sukomaLa, divya, sugaMdhita kASAyika vastrathI potAnuM zarIra lUche che; gozIrSa caMdanano lepa kare che; tyAra pachI zvAsocchavAsanI havAthI paNa UDI jAya tevA bArIka, AMkhane gamI jAya tevA suMdara varNa ane mulAyama sparzavALA, ghoDAnI lALathI paNa vadhAre komaLa, zveta, suvarNa jaDita kinArIvALA, AkAza ane sphaTika jevI kAMtivALA, akhaMDa, divya devadRSya yugalane dhAraNa kare che; tyArapachI hAra pahere che; ekaso ekAvalI hAra, te ja rIte motIono muktAvalI hAra, suvarNano kanakAvalI, ratnono ratnAvalI hAra, kaDA, bAjubaMdha, kaMgana, keyura, daza AMgaLIomAM daza mudrikA, kaMdoro, muravi nAmanuM AbhUSaNa, kaMTha muravi, prAlaMba-suvarNa ane ratnonuM zarIra pramANa AbhUSaNa, kuMDala, cUDAmaNi-mastakanuM AbhUSaNa, vividha ratnonA mugaTa vagere AbhUSaNone dhAraNa kare che. tyAra pachI cAra prakAranI mALAo-dorAnI gAMTha mArIne banAvelI graMthima, dorAne vIMTIne banAvelI veSTima, phUlo parovIne banAvelI pUrima ane phUlonI nAlane paraspara bhegI karIne banAvelI saMghAtima mALAone dhAraNa karIne kalpavRkSanI jema potAne alaMkRta ane vibhUSita kare che.
Page #491
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3:4pUtIpAri | 417 / tyAra pachI dardaramalayacaMdananuM sugaMdhI cUrNa zarIra para lagAvIne divya ane manohara mALAne dhaar| 42 che. 126 tae NaM se vijae deve kesAlaMkAreNa vatthAlaMkAreNa mallAlaMkAreNa AbharaNAlaMkAreNaMcauviheNa alaMkAreNaM vibhUsie samANe paDipuNNAlaMkAresIhAsaNAo abbhuDhei, abbhadittA alaMkAriyasabhAo parasthimilleNaMdAreNa paDiNikkhamai.paDiNikkhamittA jeNeva vavasAyasabhAteNeva uvAgacchai, uvAgacchittA vavasAyasabhaM aNuppayAhiNI karemANe aNuppayAhiNI karamANe purathimilleNaMdAreNaM aNupavisai, aNupavisittA jeNevasIhAsaNe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA sIhAsaNavaragae puratthAbhimuhe snnnnisnnnne|| bhAvArtha :- tyArapachI te vijayadeva vALane zobhAvanArA kezAlaMkAra, devadUSyarUpa vastrAlaMkAra, puSpamAlAdi- rUpa mAlyAlaMkAra ane hAra vagere AbhUSaNa alaMkAra, A cAra prakAranA alaMkArothI alaMkRta thaIne, paripUrNa alaMkArothI sajjita thaIne siMhAsana uparathI UbhA thAya che ane alaMkAra sabhAnA pUrvI dvArathI nIkaLIne vyavasAya sabhA samIpe AvIne vyavasAya sabhAne pradakSiNA karIne, tenA pUrvIkArathI temAM praveza karIne tyAM rahelA zreSTha siMhAsana upara pUrvAbhimukha bese che. 127 tae NaM tassa vijayassa devassa AbhiogiyA devA potthayarayaNaM uvarNeti / tae NaM se vijae deve potthayarayaNaM geNhai, geNhittA potthayarayaNaM muyai, potthayarayaNaM muettA potthayarayaNa vihADei.vihADettApotthayarayaNavAei,vAettAdhammiyavavasAya pagiNhai, pagiNhittA potthayarayaNaMpaDiNikkhivei, paDiNikkhivettAsIhAsaNAo abbhuTTei abbhuvettA vavasAyasahAopurathimilleNaMdAreNaMpaDiNikkhamai,paDiNikkhamittAjeNevaNadApukkhariNI teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA NadaM pukkhariNiM aNuppayAhiNI karemANe aNuppayAhiNI karemANe purathimilleNatoraNeNa aNupavisai, aNupavisittA purathimilleNa tisopANapaDirUvageNaM paccoruhai, paccoruhittA hatthaM pAya pakkhAlei, pakkhAlittA egaM mahaM rayayAmayaM vimalasalilapuNNaM mattagayamahAmuhAkitisamANaM bhiMgAraMpagiNhai, bhiMgAraM pagiNhittA jAiMtattha uppalAiM paumAiM jAvasayapattasahassapattAitAiMgiNhai, giNhittA NaMdAo pukkhariNIo paccuttarei paccuttarittA jeNeva siddhAyataNeteNeva pahArettha gmnnaae| bhAvArtha :- tyAra pachI te Abhiyogika devo vijayadeva samakSa pustakaratna upasthita kare che. tyAre te vijayadeva te pustakaratnane grahaNa kare che, pustakaratnane potAnA khoLAmAM le che, pustakaratnane khole che ane pustakaratnanuM vAMcana kare che. pustaka ratnanuM vAMcana karIne potAnA dharma (kartavyo, pharajo ane vyavahAra) kAryono nizcaya kare che. tyAra pachI te pustakaratnane yathAsthAne rAkhI, siMhAsana uparathI uThe che ane vyavasAya sabhAnA pUrvavartI dvArathI bahAra nIkaLIne jyAM naMdA puSkariNI che. tyAM Ave che naMdApuSkariNInI pradakSiNA karI pUrvanA dvAramAMthI temAM praveza kare che. pUrvanI trisopAna zreNIthI puSkariNI(vAva)mAM utarI hAtha paga dhoIne eka moTI sapheda cAMdInI madonmata hAthInA mukha jevI AkRtivALI nirmaLa jaLathI bharelI jhArI grahaNa kare che ane tyAMnA utpala kamala pAvata zatapatra, sahasrapatra kamaLone grahaNa kare che ane naMdA puSkariNImAMthI bahAra nIkaLI siddhAyatana tarapha javA prayANa kare che.
Page #492
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 418 / zrI jIvAjIvAbhigama sUtra 128 taeNaMtassa vijayadevassacattArisAmANiyasAhassIo jAvaaNNeyabahavevANamaMtarA devA ya devIo appegaiyA uppalahatthagayA jAvasahassapatta hatthagayA vijayaM devaM piTThao aNugacchati / tae NaM tassa vijayassa devassa bahave AbhiogiyA devA ya devIo ya kalasahatthagayA jAvadhUvakaDucchayahatthagayA vijayadevapiTuopiTuo annugcchti| bhAvArtha- tyAra pachI vijayadevanA cAra hajAra sAmAnika devo yAvatu bIjA ghaNAM vANavyaMtara devo ane devIomAMthI keTalAka hAthamAM utpala kamaLa laIne yAvata koI zatapatra, sahasrapatra kamaLone hAthamAM laIne vijayadevanI pAchaLa-pAchaLa cAle che. vijayadevanA Abhiyogika deva-devIomAMthI keTalAka hAthamAM kaLaza laIne yAvata dhUpadAnI laIne vijayadevanI pAchaLa pAchaLa cAle che. [taeNaMsevijae devecauhiM sAmANiyasAhassIhiM jAvasolasa AyarakkhadevasAhassIhi aNNehiM bahUhi vANamaMtarehiM devehi ya devIhi ya saddhiM saMparikhuDe sabviDDhIe jAvaNAiyaraveNaM jeNeva siddhAyataNe teNeva uvAgacchai uvAgacchittA siddhAyataNa purathimilleNa dAreNa aNupavisai, aNupavisittA jeNeva devacchadae jeNeva jiNapaDimAo teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA jiNapaDimANaMAloe paNAmakarer3a, karetA lomahatthagaM giNhai, giNhittA jiNapaDimANa lomahatthaeNaM pamajjai, pamajjittA jiNapaDimAo surabhiNA gaMdhodaeNa NhAei, NhAittA surabhikAsAieNaM vattheNaM gAyAi lUhei, lUhittA saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM gAyAiaNuliMpai, aNuliMpaittA, jiNapaDimANaM ahayAiMdevadUsajuyalAiMniyaMsei, niyasettA aggehiM varehiM gaMdhehi mallehi ya accei, accettA pupphAruhaNaM mallAruhaNaM vaNNAruhaNaM cuNNAruhaNaM gadhAruhaNaM AbharANAruhaNaM karei, karettA Asattosatta viula-vaTTa vagghAriyamalladAmakalAvaMka, karettA kayaggahagahiyakarayalapabbhaviSpamukkeNa dasaddhavaNNNaM kusumeNaM pupphapuMjovayArakaliyaM karei, karettA jiNapaDimANaM purao acchehi saNhehiM rayayAmae hiM accharasA-taMdulehiM aTThaTTha maMgale Alihai, taMjahA- sotthiyaMjAva dappaNaM / tayANataracaNaMcdappabhavairakeliyavimaladaMDakaMcaNamaNirayaNabhatticittaMkAlAguru pavarakuMdurukkaturukka dhUghamaghamAgaMdhuttamANuviddhaMcadhUvavaTTi viNimmuyA valiyamayaMkaDucchyapaggahiya payatteNadhUpaMdAUNa; jiNavarANaM aTThasayavisuddhagathajutehiM asthajutehiM apuNarutterhi mahAvittehiM saMthuNai, sthuNittA sattaTTha payANi osarai, osarittA dasaguliM aMjaliM kariyamatthayammi ya payatteNa, vAma jANuacei acittA dAhiNa jANudharaNitalasi NihaTu tikkhuto muddhANaM dharaNitalasiNivADe, NivADittA IsiMpaccuNNamai; paccuNNamittA kaDaya tur3iyathabhiyAo bhujAo paDisAharati paDisAharittA karayalapariggahiyasirasAvattamatthae ajalikaTuevaMvayAsI- NamotthuNa arahatANaM bhagavatANaMjAva saMpattANaMvadai Namasai, vaMdittA NamasittA-] (tyAra pachI cAra hajAra sAmAnika devo yAvata soLa hajAra AtmarakSakadevo ane vijayA rAjadhAnI nivAsI anya ghaNA deva-devIothI gherAyelA vijayadeva potAnI sarvaRddhi yAvata vAjiMtronA dhvanipUrvaka siddhAyatana samIpe AvIne siddhAyatananA pUrvI dvArathI siddhAyatanamAM pravezI devacchedaka ane tenA upara sthita jinapratimA samIpe Ave che. jinapratimA dekhAtA tene praNAma kare che ane tyAra pachI, morapIMcha grahaNa karI te morapIMchathI jinapratimAnuM pramArjana karIne, sugaMdhI pANIthI abhiSeka karIne, sugaMdhI lAla vastrathI pratimAne luchIne, sarasa gozIrSa caMdanano tenA para lepa kare che. tyAra pachI tene akhaMDita devadUSyayugala tathA puSpamALA, gaMdha, cUrNa, varNa, vastra ane AbhUSaNo paherAve che; uparathI nIce sudhI laTakatI lAMbI, goLa mALA paherAve che; hAthathI komaLa rIte paMcavarNI puupujane grahaNa karIne tyAM mUke che arthAt
Page #493
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: jIbUDhIpAdhikAra [ 419 ] puSpa goThavI te sthAnane suzobhita kare che, jina pratimAnI sAme svaccha, snigdha rajatamaya divya cokhAthI svastikathI laI darpaNa sudhInA ATha maMgalo banAve che. tyAra pachI caMdraprabha(caMdrakAMta maNi), vajaratna ane vaiduryamaNinI DAMDIvALI, suvarNa-maNi ane ratno jaDelI, adbhuta racanAvALI dhUpadAnI grahaNa karI, zreSTha kAlAguru(agara) kuMduruSka(cIDa) ane tuSka (lobAna) vagerenA dhUpa kare che. tyAra pachI jinavaronI vizuddha(kAvyadoSa rahita) apUrva artha saMpanna, apunarukta, mahimAzALI 108 graMtha(zlokovALI stuti karIne, sAta-ATha pagalA pAchaLa jaIne, DAbo ghUMTaNa UMco rAkhIne, jamaNA ghUMTaNane jamIna upara TekavIne, traNavAra mastakane jamIna sudhI namAvIne, mastakane UMcu rAkhI, baMne hAtha joDIne AvartanapUrvaka mastaka upara aMjalI karIne arihaMta bhagavAnane yAvata siddhagatine prApta siddha bhagavaMtone vaMdana namaskAra ho, A rIte uccAraNa karIne vaMdana namaskAra kare che, vaMdana namaskAra karIne... ... nodha :- AcArya malayagiri sUrijIe zrI rAjaprazrIya sUtranI vyAkhyAmAM maMtavyabhedano ullekha karyo che. yathA-vandatetA: pratimA caityavandana vidhinA prasiddhana, namaskaroti pazcAt praNidhAnAdiyogena iti eke deva vaMdana kare, te caityavaMdana vidhipUrvaka vaMdana kare che. namaskAra kare che ane praNidhAnAdika yogapUrvaka namaskAra kare che, tevo keTalAkano mata che matativiratimAneva prasiddha vaityavatvanavidhiH kacepa tathA abhyupagama purassarakAyavyutsargAsiddhe itivandatesAmAnyena, namaskaroti AzayavRddha abhyutthAna namaskAreNa vi aa anya keTalAka AcAryonuM maMtavya che ke caityavaMdananI prasiddhavidhi viratidhara mATe ja che. temAM IpathikI kAusagga Avato hovAthI viratidhara sivAyanA mATe te vidhi ucita nathI,mATe deva sAmAnyarUpe vaMdana kare che ane Azaya-bhAva vRddhinA kAraNe AdarapUrvaka namaskAra kare che. vRttikAre ahIM tatvamatra viktaH parama phrevAlanovintiA satyatattvato paramaRSi kevaLI bhagavaMta jANe, kahIne A pAThanI bAbatamAM potAnI saMdigdhatA pragaTa karI che paraMtu koI spaSTa nirNaya Apyo nathI. A uparAMta zrI hemacaMdrAcArya racita hemIyanAmamAlAmAM eka zloka che-- arhannapi jinazcaiva, jina: sAmAnya kevalI, kaMdarpo'pi jinazcaiva,jino nArAyaNo hrii:| A zlokanA AdhAre pU. AcArya zrI ghAsIlAlajI ma.sA. jinapratimA eTale kAmadeva ke nArAyaNanI pratimA artha kare che. A sUtrapATha saMbaMdhita AvA matAMtaronA kAraNe A pAThane kauMsamAM rAkhyo che. A pAThathI spaSTa thAya che ke jinapratimAnI pUjAdi vidhi, te devono jItavyavahAra che arthAta kuLAcAra che, paraMparAgata kartavya che. A sUtra pATha dvArA manuSyoe jinapUjA karavAnuM siddha thatuM nathI. zrAvakAcAranuM varNana zrI upAsakadazAMga sUtramAM che. sAdhvAcAranuM varNana zrI AcArAMgAdi AgamomAM che. A AgamomAM zrAvako ke sAdhunA kartavyomAM ke tenA AcAramAM jinapUjAnuM vidhAna nathI. gata jharvatra sunAmA, jevaM bhUlAnavipiviDayo vAvanAme rUti A pachI je sUtro che, te saMbaMdhI paNa vAcanA bheda che, tethI ahIM te pATha paNa kauMsamAM ane ITAlI TAIpamAM rAkhyA che.) [jeNeva siddhAyataNassa bahamajjhadesabhAeteNeva uvAgacchai, lomahatthagaMparAmasai, siddhAyataNassa
Page #494
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 420 / zrI jIvAjIvAbhigama sUtra | bahumajjhadesabhAgaMlomahattheNaM pamajjai, divvAe dagadhArAe abbhukkhei, saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM paMcagulitalaM maMDalagaMAlihai kayaggahagahiya jAva jovayArakaliyaMkarei, karittA dhUvaMdalayai, jeNeva siddhAyataNassa dAhiNille dAre teNeva uvAgacchai, lomahatthagaM parAmusai, dAraceDIo ya sAlabhajiyAoyavAlarUvaeyalomahatthaeNapamajjai, divvAe dagadhArAe abbhukkheDa, saraseNagosIsacaMdaNeNa caccae dalayai, dalaittA pupphAruhaNaM jAva AbharaNAruhaNa karei, karettA Asattosatta jAva dhUvaMdalayai / jeNeva dAhiNille dAre muhamaMDave jeNeva dAhiNillassa muhamaMDavassa bahumajjha desabhAe teNeva uvAgacchai, lomahatthaga parAmusai, bahumajjhadesabhAgalomahattheNa pamajjai, divvAe dagadhArAe abbhukkhei, saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM paMcaMgulitalaM maMDalagaMAlihai jAva dhUyaM dlyi| jeNeva dAhiNilassamuhamaMDavassapaccatthimilledAreteNeva uvAgacchai, lomahatthagaMparAmusai, dAraceDIo yasAlabhajiyAo yavAlarUvaeyalomahattheNapamajjai, divvAedagadhArAe abbhakkh saraseNagosIsacaMdaNeNa caccae dalayai, puppharahaNaMjAva AbharaNArahaNaMkare Asattosatta jAvadhUvaMdalayai / jeNeva dAhiNillassa muhamaDavassa uttarillAkhabhapati teNeva uvAgacchai, lomahatthaparAmusaithabheya sAlabhajiyAoya vAlarUvaeya lomahatthaeNapamajjai jahA ceva paccasthimillassadArassajAvadhUvaMdalayai / jeNevadAhiNillassamuhamaMDavassa purathimilledAreteNeva uvAgacchai, lomahatthagaMparAmusai dAraceDIotaMceva savvaM / jeNeva dAhiNillassa muhamaMDavassa dAhiNilledAreteNeva uvAgacchai dAraceDIotaMcava svv| jeNeva dAhiNille pecchAgharamaMDave, jeNeva dAhiNillassapecchAgharamaMDavassa bahahmajjhadesabhAe, jeNeva vairAmae akkhADae, jeNeva maNipeDhiyA, jeNeva sIhAsaNe, teNeva uvAgacchai, lomahatthaga parAmusai, akkhADagaMca maNipeDhiyaMca sIhAsaNaMca lomahatthaeNaM pamajjai, divvAe dagadhArAe saraseNagosIsacaMdaNeNa caccae dalayai, pupphAruhaNa Asattosatta jAva dhUva dalei, jeNeva dAhiNillassa pecchAgharamaDavassa paccatthimille dAre, uttarillA khabhapati, purathimille dAre, dAhiNille dAreta ceva svv| jeNeva dAhiNille ceiyathUbhe teNeva uvAgacchai, thUbhaM, maNipeDhiyaM ca divvAe dagadhArAe saraseNa gosIsacaMdaNeNa caccae dalei jaavdhuuvNdlei| jeNeva paccatthimillA maNipeDhiyA jeNeva paccasthimillA jiNapaDimA taMceva, jeNeva uttarillA maNipeDhiyA jeNeva uttarillA jiNapaDimAtaMcava svvN| jeNeva purathimillA maNipeDhiyA jeNeva purathimillA jiNapaDimA teNeva uvAgacchai taMceva, dAhiNillA maNipeDhiyA dAhiNillA jinnpddimaatNcev| jeNeva dAhiNillecjhyarakkheteNeva uvAgacchai taMva, jeNeva mahiMdajjhaetaMcava, jeNeva dAhiNillA NaMdApukkhariNI teNeva uvAgacchati, lomahatthagaMparAmusai, toraNe ya tisovANapaDirUvae sAlabhajiyAo ya vAlarUvae ya lomahatthaeNaM pamajjai, divvAe, dagadhArAe saraseNagosIsacaMdaNeNa, pupphAruhaNaM, Asattosatta jAva dhUvaM dlyi| siddhAyayaNa aNupayAhiNIkaremANe jeNeva uttarillA gaMdApukkhariNI teNeva uvAgacchai taMceva, jeNeva uttarille mahiMdajjhae taMceva, jeNeva uttarille ceiyarukkhetaheva, jeNeva uttarille ceiyathUbhetaheva, jeNeva paccathimillA peDhiyA jeNeva paccatthimillA jinnpddimaatNcev| uttarillA maNipeDhiyA-uttarillA jiNapaDimA, purathimillA maNipeDhiyA purathimillA jiNapaDimA, dAhiNillA maNipeDhiyA dAhiNillA jiNapaDimA taM ceva savvaM / jeNeva uttarille pecchAgharamaMDave jeNeva uttarillassa pecchAgharamaMDavassa
Page #495
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3:4pUtIpAri | 421 / bahumajjhadesabhAe teNeva uvAgacchai jA ceva dAhiNillavattavvayA sA ceva savvaMjAva purathimille dAre, dAhiNillA khaMbhapatI taM ceva savvaM / jeNeva uttarille dAre muhamaMDave jeNeva uttarillassa muhamaMDavassa bahumajjhadesabhAetaMceva savvaM, paccathimille dAre, uttarille dAre purathimilledAre, dAhiNillA khaMbhapati sesaMtaM ceva savvaM / jeNeva siddhAyataNassa uttarille dAre taM ceva, jeNeva siddhAyataNassa purathimille dAre teNeva uvAgacchai taMceva, jeNeva purathimille muhamaMDave jeNeva purathimillassa muhamaMDavassa bahumajjhadesabhAe teNeva uvAgacchai taMceva, purathimillassa muhamaMDavassa dAhiNilledAre, paccatthimillA khaMbhapatI, uttarille dAre, purthimilledaaretNcev| jeNeva purathimille pecchAgharamaMDave, evaM thUbhe, jiNapaDimAo ceiyarukkhA, mahiMdajjhayA NaMdApukkhariNI tNcev| jeNeva sabhA suhammA teNeva uvAgacchai, sabhaMsuhammaM purathimilleNaM dAreNaM aNupavisai, jeNeva mANavae ceiyakhabhejeNeva vairAmae golavaTTasamuggeteNeva uvAgacchai, uvAgacchaittA lomahatthagaMparAmusai, vairAmae golavaTTasamugaelomahattheNapamajjai, vairAmaegolavaTTasamugae vihADe, jiNasagahAolomahattheNa pamajjai, surabhiNA gadhodaeNaM pakkhAlei, pakkhAlittA aggehiM varehiM gadhehi ya mallehi ya accei, dhUvaM dalayai, jiNasakahAo vairAmaesu golavaTTasamuggaesu paDiNikkhavai mANavagaM ceiyakhabhaMlomahatthaeNaM pamajjai, divvAe dagadhArAe saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM caccae dalayai, pupphAruhaNaMjAvadhUvaMdalayai / jeNeva sIhAsaNe teNeva uvAgacchai taMceva jAva dhUvaMdalayai / jeNeva devasayaNijjetaMceva jAva dhUvaMdalayai / jeNeva khuDDAgamahiMdajjhae taM ceva jAva dhUvaMdalayai / jeNeva paharaNakose coppAlae teNeva uvAgacchai, lomahatthagaMparAmusai paharaNakosaMcoppAlaMlomahatthaeNapamajjai, divvAe dagadhArAe saraseNagosIsa caMdaNeNa caccae dalayai, pupphAruhaNa Asattosatta jAva dhuuvNdlyaa| jeNeva sabhAe suhammAe bahumajjhadesabhAe, jeNeva maNipeDhiyA jeNeva devasaNijjeteNeva uvAgacchai, lomahatthagaM pAramusai, devasayaNijjaca maNipeDhiyaM ca lomahatthaeNaM pamajjai jAva dhUvaMdalayai / jeNeva uvavAyasabhAe dAhiNilledAreteNeva uvAgacchai evaMtaheva siddhAyataNa sarisaMjAva jeNeva purathimillA yaMdA pukkhariNI, jeNeva harae teNeva uvAgacchai, toraNe ya tisovANe ya sAlabhajiyAo ya vAlarUvae ya thev| jeNeva abhiseyasabhA, teNeva uvAgacchai taheva sIhAsaNaMca maNipeDhiyaMca, sesataheva siddhAyataNa sarisaMjAva purathimillANadA pkkhrinnii| jeNeva alakAriyasabhAteNeva uvAgacchai jahA abhiseyasabhA taheva svv| jeNeva vavasAyasabhA teNeva uvAgacchai, taheva lomahatthayaM parAmusai potthayarayaNaM loma hatthaeNaM pamajjai, pamajjittA divvAe dagadhArAe aggehiM varehi ya gaMdhehi mallehi ya accei, maNipeDhiyaMsIhAsaNaMya sesNtNcv| jeNeva purathimillA NaMdA pukkhariNI jeNeva harae teNeva uvAgacchai, toraNe ya tisovANeya sAlabhaMjiyAo ya vAlarUvae ya thev| jeNeva balipIr3hateNeva uvAgacchai balivisajjaNaM karei, Abhiogie deve sadAvei sadAvittA evaMvayAsI ___khippAmeva bho devANuppiyA ! vijayAe rAyahANIe siMghADaesutiesucaukkesucaccaresucaumuhesu mahApahesupAgAresuaTTAlaesucariyAsudAresugopuresutoraNesuArAmesuujjANesuvaNesuvaNarAIsukANaNesu vaNasaMDesuaccaNiyaMkar3a, accaNiyaMkarettA evamANattiya khippAmeva paccappiNaha / taeNate AbhiogiyA devA vijaeNaM deveNaM evaMvuttA samANA jAva paDisuNittA vijayAe rAyahANIe siMghADaesutiesucaukkaesu caccaresucaummuhesumahApahesupAgAresuaTTAlaesucariyAsudAresugopuresutoraNesuArAmesu ujjANesuvaNesu vaNarAIsukANaNesuvaNasaMDesuaccaNiyaMkaraiti, jeNeva vijae deve jAva pccppinnti|
Page #496
--------------------------------------------------------------------------
________________ 422 zrI jIvAjIvAbhigama satra tae NaM se vijae deve jeNeva NaMdA pukkhariNI teNeva uvAgacchai, NaMdApukkhariNiM purathimilleNaM tisopANapaDirUvaeNa paccoruhati, hatthapAe pakkhAlei, NadAo pukkhariNIo paccuttarei, jeNeva sabhA suhammA teNeva pahArettha gmnnaae|] (siddhAyatanamAM jinapratimAne vaMdana-namaskAra karIne vijayadevadevacchedaka ane siddhAyatananA madhyabhAgamAM AvIne morapIMchathI tenuM pramArjana karIne, divya jaladhArAthI siMcana kare che. sarasa gozIrSa caMdananA thApA mArIne, komaLa hAthathI paMcavarNA puSpo grahaNa karIne, tyAM pAtharIne te sthAnane suzobhita kare che ane tyAra pachI tyAM dhUpa kare che. tyAra pachI siddhAyatananA dakSiNIdvAra samIpe AvIne, morapIMchane hAthamAM grahaNa karI bArazAkha, pUtaLIo vagere vyAlarUponuM(vividha rUponuM) pramArjana ane divya jaladhArAnuM siMcana kare che, sarasa gozIrSa caMdananA thApA mAre che. puSpa yAvatu AbhUSaNo ane uparathI nIce sudhI laTakatI lAMbI, goLa mALAo caDhAve che yAvatu tyAM dhUpa kare che. dakSiNakAravartI mukhamaMDapa ane dakSiNa dizAnA mukhamaMDapanA madhya dezabhAgamAM AvIne morapIMcha grahaNa karIne te madhyabhAganuM morapIMchathI pramArjana ane divya jaladhArAnuM siMcana kare che, sarasa gozISa caMdananA thApA mAre che yAvatuM tyAM dhUpa kare che. tyAra pachI dakSiNI mukhamaMDapanA pazcimI dvAra samIpe AvIne, morapIMcha grahaNa karIne tyAMnA bArazAkha, pUtaLIo, vAlarUpo vagere vividharUponuM morapIMchathI pramArjana ane divya jaladhArAthI siMcana kare che, sarasa gozIrSa caMdananA thApA mAre che; puSpa yAvatuM AbharaNo ane uparathI nIce sudhI laTakatI lAMbI, goLa mALAo caDhAve che. komaLa hAthe paMcavarNA puSpo tyAM goThavI, te sthAnane suzobhita karI, dhUpa kare che. dakSiNI mukhamaMDapanA uttarI staMbha paMkti samIpe AvIne, morapIMcha grahaNa karI tenAthI bArazAkha, pUtaLIo, vyAlarUponuM pramArjana vagere sarva kArya kare che. dakSiNI mukhamaMDapanA pUrvIdvAra pAse AvIne morapIMcha grahaNa karI, te morapIMchathI bArazAkha, pUtaLIo, vyAlarUponuM pramArjana vagere sarva kArya kare che, te ja rIte dakSiNI mukhamaMDapanA dakSiNIdvAra pAse AvIne tenA bArazAkha, pUtaLIo, vAlarUponuM pramArjana vagere sarva kAryo kare che. dakSiNI prekSAgRha maMDapa ane dakSiNI prekSAgRha maMDapanA barobara madhyabhAgamAM vajamaya akSapATa (akhADo), tenA uparanI maNipIThikA, tenA uparanA siMhAsana pAse AvIne morapIMcha grahaNa karI, te morapIMchathI akSapATa, maNipIThikA ane siMhAsanane sApha kare che. divya jaladhArAthI dhue che, sarasa gozIrSa caMdanano lepa kare che, puSpa thAvata AbharaNo ane uparathI nIce sudhI laTakatI lAMbI, goLa mALAo, laTakAvIne komaLa hAthathI paMcavarNA puSpo goThavIne te sthAnane suzobhita banAve che ane dhUpa kare che. dakSiNI prekSAmaMDapanA pazcimI dvAra, uttarI staMbha paMkti, pU dvAra ane dakSiNIdvAra pAse AvI pramArjanAdi sarva kAryo kare che. dakSiNI caityasUpa samIpe AvI hAthamAM morapIMcha grahaNa karI, caityasUpa, maNipIThikAne sApha karIne, dhoIne, sarasa gozIrSa caMdana lagAvIne yAvata dhUpa kare che. anukrame pazcimI maNipIThikA, pazcimI jinapratimA samIpe AvIne, uttarI maNipIThikA ane uttarI jinapratimA samIpe AvI, pUrvI maNipIThikA ane pUrvI jinapratimA samIpe AvIne tathA dakSiNI maNipIThikA, dakSiNI jinapratimA samIpe AvIne, te ja rIte sarva kAryo kare che. dakSiNI caityavRkSa, dakSiNI mahendradhvaja, dakSiNI naMdApuSkariNI pAse AvIne morapIMcha grahaNa karI tenAthI
Page #497
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: jebUdIpAdhikAra 427 | toraNo, TisopAna zreNI, pUtaLIo, vyAlarUpa vagerenuM pramArjana, divya jaladhArAthI siMcana, sarasa gazIrSa caMdanano lepa, puSpAdi uparathI nIce sudhI laTakatI lAMbI, goLa mALAo, paMcavarNA puSpo tyAM goThave che ane dhUpa kare che. siddhAyatananI pradakSiNA karI uttarI naMdA puSkariNI pAse AvIne, uttarI mahendradhvaja, uttarI caityavRkSa, uttarI caityasUpa, pazcimI maNipIThikA, pazcimI jinapratimA, uttarI maNipIThikA, uttarI jinapratimA, pUrvI maNipIThikA, pUrvI jinapratimA, dakSiNI maNipIThikA, dakSiNI jinapratimA pAse AvI te sarva kAryo kare che. uttarI prekSAgRhamaMDapa, uttarI prekSAgRhamaMDapanA barAbara madhyabhAgamAM dakSiNIprekSAgRhamaMDapanI jemaja A pazcimIdvAra pAse, uttarIdvAra, pUrvIdvAra ane dakSiNI staMbha saMbaMdhI sarva kAryo kare che. uttarIDhAranA mukhamaMDapa ane uttarI mukhamaMDapanA madhyabhAgamAM AvIne tathA uttarI mukhamaMDapanA pazcimIdvAra, uttaradvAra, pUrvIdvAra ane dakSiNI taMbha paMkti pAse AvIne te sarva kArya kare che. siddhAyatananA uttarIdvAra pAse AvI, te sarva kAryo kare che. siddhAyatananA pUrvIdvAra pAse AvI te sarva kArya kare che. pUrvIdvAranA mukhamaMDapa ane te mukhamaMDapanA madhyabhAgamAM AvI te sarvakArya kare che. pUrvI mukhamaMDapanA dakSiNIdvAra, pazcimIstabhapaMkita, uttarIdvAra ane pUrvIdvAra pAse AvI, te sarva kAryo kare che. pUrvI prekSAgRha maMDapa, pUrvI prekSAgRhamaMDapanA sUpa, jinapratimAo,caityavRkSa, mAhendradhvaja, naMdApuSkariNI samIpe AvI, te sarva kAryo kare che. tyAra pachI sudharmAsabhA samIpe AvIne, tenA pUrvI dvArathI praveza karIne, mANavaka caityastaMbha ane vajamaya goLa dAbaDA samIpe AvIne morapIMchathI te dAbaDAonuM ane temAMthI jina asthio kADhIne, tenuM pramArjana, divya gaMdhodakanuM siMcana, zreSTha sugaMdhI padArtho ane mALAothI arcanA tathA dhUpa kare che ane te asthione dAbaDAmAM pAchA mUke che, tyAra pachI vajamaya mANavaka staMbhanuM pramArjana, jaladhArAthI siMcana kare che, sarasa gozIrSa caMdanano lepa karIne puSpAdi caDhAve che yAvatu dhUpa kare che. tyAMnA siMhAsana, devazayyA ane kSullaka mAhendradhvaja pAse dhUpAdi sarva kAryo kare che. coppAla nAmanA zastrabhaMDAra pAse AvIne morapIMchathI zastrabhaMDArane sApha kare che, divya jaladhArAnuM siMcana kare che, gozIrSa caMdanano lepa karIne puSpo, lAMbImALAo laTakAve che yAvata dhUpa kare che. sudharma sabhAnA madhyabhAga, maNipIThikA ane tyAMnI devazayyAnA pramArjanAdi sarva kAryo kare che. (upapAta sabhAnA pUrvAdvArathI praveza karI upapAta sabhA, tenA madhya bhAgAdinA pramArjanAdi kArya karI) upapAta sabhAnA dakSiNI dvAra pAse AvIne tenA pramArjanAdi kAryo karIne, siddhAyatananI jema pUrvI naMdApuSkariNI, kaha pAse AvIne tenA toraNa, TisopAnazreNI, pUtaLIo vagere vividharUponA pramArjanAdi sarva kAryo kare che. abhiSeka sabhAmAM AvIne tyAMnA siMhAsana, maNipIThikA ane dakSiNIdvAranA kramathI pUrvI naMdApuSkariNInA pramArjanAdi sarva kAryo kare che. alaMkAra sabhAmAM AvIne abhiSeka sabhAnI jema sarva kAryo kare che. vyavasAya sabhAmAM AvIne morapIMchathI pustakaratnanuM pramArjana kare che, divya jaladhArAthI prakSAlana kare che, zreSTha sugaMdhIdravyo-mALAo caDhAvI, tyAra pachI maNipIThikA, siMhAsana, pUrvI naMdApuSkariNI, draha tenA toraNa, TisopAnazreNI, pUtaLIo vagere vividharUponA pramArjanAdi sarva kArya kare che. balipITha pAse AvIne balinuM visarjana kare che. tyAra pachI Abhiyogika devone bolAvIne A pramANe kahe che- he devAnupriyo ! tame zIdhra vijayA
Page #498
--------------------------------------------------------------------------
________________ 424 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra te A pramANe kahyuM tyAra nA prakAro, aTArI-akA kare che ane vijayadevanI rAjadhAnInA zRMgATako-ziMgoDAnA AkAravALA trikoNa sthAno, trika-traNa rastA maLatA hoya tevA sthAno, coka-cAra rastA maLatA hoya tevA sthAno, catvaro-ghaNA rastA maLatA hoya tevA sthAno, caturbhujo- cArebAju dvAra hoya tevA sthAno, rAjamArgo, prAkAro, aTArI-aTTAlikAo(koTa uparanA jharUkhAo), carikAo-ATha hAtha pramANavALo, killA ane zaherano aMtarAlavartI mArga, dvAra, gopura-nagaranA daravAjAo, ArAmo-krIDA sthAno, udhAno-utsava samaye aneka loko bhegA thAya tevA caMpakAdi vRkSovALA sthAno, vana-vizeSa prakAranA udhAno, vanarAIo-eka jAtinA uttama vRkSo hoya tevA sthAno, kAnana-sAmAnyavRkSa yukta gAmanI najIkanA sthAno, vanakhaMDo-aneka jAtanA uttama vRkSavALA sthAnonI arcanA karo ane te kArya thaI jAya tenI mane zIdhra jANa karo. vijaya deve A pramANe kahyuM tyAre te Abhiyogika devo te AjJA zirodhArya karIne vijayA rAjadhAnInA zRMgATako, trika, coka, cattara, caturmukha, rAjamArgo, prakAra, aTArI-aTTAlikAo, carikAo, dhAro, gopuro, toraNo, ArAmo, udyAno, vano, vanarAI, kAnano, vanakhaMDonI arcanA Adi sarva kAryo kare che ane vijayadevane kArya saMpannatAnA samAcAra Ape che. tyAra pachI vijayadeva naMdApuSkariNI samIpe AvIne, pUrvI trisapAna zreNIdvArA te vAvamAM utare che, hAtha-paga dhue che ane naMdApuSkariNImAMthI bahAra nIkaLIne, sudharmAsabhA tarapha prayANa kare che. nodha:- prastuta sUtromAM vijayadeve vijaya rAjadhAnInI sudharmAdi pAMca sabhAnA stUpa, staMbha, daravAjA, bArasAkha, pUtaLIo, sarovaramAM utaravAnA pagathiyA, tenA toraNo vagere sarva sthAnone sApha karyA, dhoyA vagere pravRtinuM varNana che. vijayadevanI A pravRti thoDI vicitra lAge che. vijayadevanA hajAro Abhiyogika (sevaka) devo hovA chatAM pUtaLIo, pagathiyA daravAjA jevI vastuone pote kema sApha karI haze? A vastuonI pUjA kema karI haze ? TIkAkAre A pATha mATe jJAnIgamya kahIne saMdigdhatA pragaTa karI che, tethI prastutamAM A saMpUrNa pAThane prakSipta samajIne kauMsamAM ane ITAlI TAIpamAM rAkhyo che.) 129 tae NaM vijae deve cauhiM sAmANiyasAhassIhiM jAvasolasahiM AyarakkhadevasAhassIhiM sabiDDIe jAvaNigghosaNAiyaraveNajeNeva sabhAsuhammAteNeva uvAgacchai, uvAgacchittA sabhaMsuhammaM purathimilleNaM dAreNaM aNupavisai, aNupavisittA jeNeva maNi peDhiyA, jeNeva sIhAsaNe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA sIhAsaNavaragae puracchimAbhimuhe sattA bhAvArtha-tyArapachI te vijayadeva cAra hajAra sAmAnikadevo yAvata soLa hajAra AtmarakSakadevonI sAthe sarva RddhipUrvaka yAvata vAjiMtronA nAda sAthe sudharmA sabhA samIpe AvIne pUrvI dvArathI sudharmA sabhAmAM pravezIne maNipIThikA upara sthita uttama siMhAsana upara pUrvAbhimukha thaIne bese che. 130 tae NaM tassa vijayassa devassa cattAri sAmANiyasAhassIo avarutteNaM uttareNaM uttarapurathimeNaM patteyaM patteyaM puvvaNatthesu bhaddAsaNesu nnisiiyNti| tae NaM tassa vijayassa devassa cattAri aggamahisIo purathimeNaM patteyaM patteyaM puvvaNatthesu bhaddAsaNesu NisIyaMti / tae NaM tassa vijayassa devassa dAhiNapuratthimeNaM abhitariyAe parisAe aTTha
Page #499
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: jebUdIpAdhikAra [ 425] devasAhassIo patteyaMpatteyaMpuSvaNatthesubhadAsaNesuNisIyaMti / evaMdakkhiNeNaMmajjhimiyAe parisAe dasa devasAhassIo jaavnnisiiyNti| dAhiNapaccatthimeNaM bAhiriyAe parisAe bArasa devasAhassIo patteyaM patteyaM jaavnnisiiyNti| taeNaM tassa vijayassa devassa paccatthimeNaM satta aNiyAhivaI jAva nnisiiyNti| tae NaM tassa vijayassa devassa puratthimeNaM dAhiNeNaM paccatthimeNaM uttareNaM solasa AyarakkhadevasAhassIo patteya-patteyaM puvvaNatthesu bhaddAsaNesu NisIyati; taM jahApuratthimeNa cattAri sAhassIo jAva uttareNaM cattAri saahssiio| bhAvArtha - tyArapachI te vijayadevanI pazcima-uttara dizA, uttara dizA ane uttara-pUrva dizAmAM sthApita pota-potAnA bhadrAsano upara cAra hajAra sAmAnika devo bese che. tyAra pachI vijayadevanI pUrvadizAmAM sthApita pota-potAnA bhadrAsano upara cAra agramahiSIo bese che. tyAra pachI vijayadevanI dakSiNa-pUrva dizAmAM sthApita pota-potAnA bhadrAsano upara AvyaMtara pariSadanA ATha hajAro devo bese che. tyAra pachI vijaya devanI dakSiNa dizAmAM sthApita pota-potAnA bhadrAsano upara madhyama pariSadanA daza hajAra devo bese che ane dakSiNa-pazcima dizAmAM sthApita pota-potAnA bhadrAsano upara bAhya pariSadanA bAra hajAra devo bese che. tyAra pachI vijayadevanI pazcima dizAmAM sthApita pota-potAnA bhadrAsano upara sAta senAdhipatio bese che. tyAra pachI vijayadevanI pUrva, dakSiNa, pazcima ane uttara, te cAre dizAmAM sthApita pota-potAnA bhadrAsano para cAra-cAra hajAra, A rIte soLa hajAra AtmarakSaka devo bese che. 131 teNaM AyarakkhAsaNNaddhabaddhavammiyakavayAuppIliyasarANapaTTiyA piNaddhagevijjA Aviddha vimala-varaciMdhapaTTAgahiyAuhapaharaNA tiNayANi ti-saMdhiyAivayarAmayakoDINi dhaNUiM pagijjha paDiyAiyakaMDakalAvANIlapANiNopItapANiNorattapANiNocAvapANiNo cArupANiNo cammapANiNodaMDapANiNokhaggapANiNopAsapANiNoNIlapIyaraktacAkcAru cammadaMGakhagga-pAsadharA AyarakkhA; rakkhovagayA guttA guttapAliyA juttA juttapAliyA patteyaMpatteyaM samayao viNayao kiMkarabhUyA iva ciTThati / bhAvArtha:- te Atma rakSaka devo gADha baMdhanathI baddha kavaca dhAraNa karIne, pratyaMcA caDhAvelA dhanuSyo grahaNa karIne, gaLAmAM caiveyaka' nAmanuM grIvArakSaka upakaraNavizeSa paherIne, vIratA sUcakacihna paTa(vastravizeSa) mastaka upara bAMdhIne, Ayudho ane praharaNo grahaNa karIne; Adi, madhya ane aMtya, A traNa sthAnomAM namrIbhUta, A ja traNa sthAnomAM saMdhAnayukta, vajamaya aMtabhAgavALA dhanuSyo ane bANa samUhane dhAraNa karIne, keTalAka nIlavarNanA bANonA saMyogathI nIlavarNavALA, keTalAka pILAvarNanA bANonA saMyogathI pILAvarNavALA, keTalAka lAlavarNanA bANonA saMyogathI lAlavarNavALA dhanuSyadhArI cAru nAmaka praharaNayukta, cAmaDAnI gophaNa, A rIte nIla, pIta, lAla raMganA dhanuSa, carma, daMDa, talavAra, pAza vagere laIne samaye-samaye vijayadevanuM rakSaNa karavAmAM tatpara, AjJA pAlana karavAmAM sAvadhAna, gukha Adeza pAlanamAM tatpara, anyano praveza na thaI zake tema atyaMta saghanapaNe ane paMktibaddha goThavAyelA, vinIta bhAve kiMkarabhUta thaIne temanI cAre dizAmAM cokI pahero bharatA UbhA rahe che.
Page #500
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4ra6 | zrI jIvAjIvAbhigama sUtra 132 taeNaMseviz2ae devecauNhaMsAmANiyasAhassINaMcauNhaM aggamahisINaMsaparivArANaM tiNha parisANaMsattaNhaM aNiyANaMsattaNhaM aNiyAhivaINaMsolasaNhaMAyarakkhadevasAhassINaM vijayassa NaM dArassa vijayAe rAyahANIe, aNNesiM ca bahUNaM vijayAe rAyahANIe vatthavvagANadevANa devINa ya Ahevacca porevaccasAmitta bhaTTittamahattaragata ANA-IsaraseNAvaccaMkAremANe pAlemANe mahayAhayaNaTTa-gIyavAiyatatItala-tAla-tuDiyaghaNa-muiMga paDuppavAiyaraveNaM divvAiM bhogabhogAI bhuMjamANe viharai / bhAvArtha :- tyAra pachI te vijayadeva cAra hajAra sAmAnika devo, saparivAra cAra agramahiSIo, traNa pariSado, sAta senA, sAta senAdhipati, soLa hajAra AtmarakSaka devonuM tathA vijayadvAra, vijayA rAjadhAnI ane vijayA rAjadhAnI nivAsI ghaNA anya deva-devIonuM Adhipatya, agresarapaNuM(AgevAnI), svAmitva, bhatRtva-prabhutva, mahatatva(adhinAyakapaNuM), Azezvaratva, senAdhipatitva pAlana karatAM, ajJAnuM pAlana karAvatAM, ucca svarathI vagADavAmAM AvatAM vAdho, nRtya, gIta, taMtrI, tala, tAla, truTita, ghana, mRdaMga vagerenA dhvani sAthe divya bhogapabhoga bhogavatA rahe che. 133 vijayassa NaM bhaMte ! devassa kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA? goyamA ! egaM paliovamaM ThiI pnnnnttaa| bhAvArtha -prazna-he bhagavan! vijayadevanI sthiti keTalI che? uttara-he gautama! eka palyopamanI sthiti che. 134 vijayassaNaM devassa sAmANiyANaM devANaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA? goyamA ! egaMpaliovamaM ThiI paNNattA / emahaDDie emahajjuIe emahabbale emahAyase emahAsokkhe emahANubhAge vijae deve, vijae deve| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! vijayadevanA sAmAnika devonI keTalI sthiti che? uttara- he gautama! eka palyopamanI sthiti che. A pramANe te vijayadeva AvI mahARddhivALA, mahAdhutivALA, mahAbaLavALA, mahAna yazavALA, mahAsukhavALA ane mahAna prabhAvazALI che. vivecana : prastuta sUtromAM vijayadevanA upapAta ane tenA abhiSekanuM nirUpaNa che. devano upapAta :- koI paNa devanI utpatti upapAta sabhAmAM rahelI devazayAmAM thAya che. devone upapAta janma hoya che. devazayArUpa utpattisthAnamAMthI ja vaikriyazarIra yogya pudgalone grahaNa karIne janma dhAraNa karI deva potAnuM zarIra banAve che. te deva aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI avagAhanA sahita deva zayyAmAM devadUSyanI aMdara utpanna thAya che ane aMtarmuhUrtamAM pAMce ya paryAptiothI paripUrNa thaIne potAnI saMpUrNa avagAhanAne prApta karI le che. aMtarmuhUrtamAM ja tenuM rUpa, krAMti, teja Adi khIlI UThe che. devomAM manuSyonI jema kramika vikAsa thato nathI. tyAM bAlyAvasthA, yuvAvasthA ke vRddhAvasthA Adi avasthA bheda hotA nathI. aMtarmuhUrtamAM ja te deva pUrNa yauvanane prApta karI le che, te ja avasthA jIvana paryata rahe che.
Page #501
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: jebUdIpAdhikAra [427] devano abhiSeka :- navA utpanna thayelA mahaddhika(mAlika) devano abhiSeka karavA mATe sAmAnika devanI AjJAthI Abhiyogika devo abhiSeka mATenI samagra sAdhana sAmagrI upasthita kare che. uttara vailiya zarIra banAvavAnI prakiyA :- devane A lokamAM anyatra kyAMya paNa javuM hoya tyAre potAnI vaikriyalabdhino prayoga karI uttaravaikriya zarIra banAvIne gaMtavya sthAne pahoMcI jAya che. prastuta prasaMgamAM Abhiyogika devo abhiSeka mATenI sAmagrI levA mATe lokanA bhinna bhinna sthAne jAya che. te prasaMgamAM sUtrakAre uttaravaikriyazarIra banAvavAnI prakriyAnuM sUcana karyuM che. vetriya samudhA samodati -tadeva vaikriya samudyAtathI samavahata thAya che arthAt vaikriya samughAta kare che. temAM sahu prathama saMkhyAta yojana lAMbo ane zarIra pramANa pahoLo daMDa bahAra kADhe che arthAtu Atmapradezone daMDAkAre phelAve che. te avasthAmAM AtmAvagADha kSetramAM rahelA soLa jAtinA ratnonA bAdara-sthUla pugalone choDIne mAtra sUkSma pudgalone eTale vaikriya zarIra banAvavA yogya pagalone grahaNa kare che. tyAra pachI vividha prakAranA vaikriya rUpa banAvavA mATe devo bIjI vAra samughAta karIne sArabhUta sUkSma pudgalomAMthI vividha rUponI vikuvarNA kare che ane kaLazo Adi A pramANe taiyAra kare che (1) suvarNa (2)rajata (3) maNiratna (4) suvarNa-rajata (5) suvarNa-maNiratna (6) rajata-maNiratna (7) suvarNarajata-maNiratna (8) mATInA, te ATha jAtinA 1008-1008 kaLazo arthAt 8064 kaLazo temaja jhArI, darpaNa, puSpa caMgerI, chatra, cAmara, siMhAsana Adi banAve che. te sarvavikuvarNA karelA sAdhano laIne tirachA lokamAM Ave che. tirachA lokanA samasta tIrthakSetro, mahAnadIonA jala, mATI ane sugaMdhI dravyo; sarva vanomAMthI puSpo; sarvadrahonA zatapatra, sahasapatra Adi kamaLo; sarva parvatomAMthI sarva prakAranI auSadhio, sarasava Adi uttama dravyone grahaNa karIne te dravyone utkRSTadivyagatie svasthAne laI Ave che. tyAra pachI abhiSeka sabhAmAM atyaMta harSollAsa sAthe, mahotsavapUrvaka sAmAnika devo, agramahiSIo, AtmarakSaka devo, senA ane senAdhipatio vagere samasta pArivArika Rddhi ane divya Rddhi sahita suvarNAdi kaLazothI vijayadevano indrAbhiSeka arthAt indra jevo mahA janma abhiSeka kare che. tyAre anya deva-devIo vividha prakAranA nAca-gAna Adi dvArA potAnA AnaMdane abhivyakta kare che. sUtrakAre devonI AnaMda abhivyaktinuM vistRta varNana karyuM che. zrI rAjapraznIya sutramAM sUryAbhadeve prabhu mahAvIra samakSa karelI 3ra prakAranI nATayavidhinuM varNana che. temAMthI keTalIka nATayavidhino ahIM paNa saMketa che, temAM vividha AkAranA abhinayo dvArA devo potAnA harSollAsane pragaTa kare che. abhiSeka vidhi pUrNa thayA pachI upasthita deva-devIo vijaya deva mATe zubhecchA sucaka zabdono jayanAda kare che. dIrghakAla paryata koI paNa prakAranA vidhvarahita divya Rddhine, divya bhogone bhogavo tevI bhAvanA pragaTa kare che. tyAra pachI vijaya deva alaMkAra sabhAmAM jAya che. tyAM pUrvAbhimukha siMhAsana para bese che. tyAre sAmAnikadevonI AjJAthI Abhiyogikadevovijayadeva mATe divya vastro tathA alaMkAronA pAtra upasthita kare che.
Page #502
--------------------------------------------------------------------------
________________ 428 | zrI jIvAjIvAbhigama sUtra sarvaprathama vijayadeva atyaMta mulAyama ane sukomala vastrothI potAnuM zarIra lUche che. tyArapachI divya vastro ane mahAmUlyavAna alaMkAro dhAraNa kare che. rabiM aiAkha api samAne - vibhUSAnA prasaMgamAM sUtrakAre cAra prakAranI alaMkAra vidhinuM kathana karyuM che. (1) kezAlaMkAra- kezane suMdara rIte sajAvavA. (2) vastrAlaMkAra- suzobhita ane mUlyavAna vastro dhAraNa karavA. (3) mAlyAlaMkAra- vividha prakAranI gUMthelI, parovelI, vIMTelI, saMghAtima Adi cAre prakAranI mALAo dhAraNa karavI. (4) AbhAraNAlaMkAra- uttamottama, manohara mUlyavAna AbhUSaNo dhAraNa karavA. sUtramAM vividha AbharaNonA nAma che. DAna :-cUDAmaNi. nAmanuM mastakanuM zreSTha AbharaNa che. te sarva pArthiva ratnomAM sArabhUta che. devendro ane cakravartI rAjAo tene mastaka para dhAraNa kare che. te sarva amaMgala, azAMti, rogAdi doSono nAza karanAra parama maMgalabhUta AbhUSaNa che. A rIte sarva alaMkArothI alaMkRta thaIne te deva vyavasAyasabhAmAM jAya che. tyAM pustaka ratnanuM adhyayana karI potAnA vyavahArane jANe che ane te pramANe kArya kare che. tyAra pachI te deva sudharmA sabhAmAM jAya che. tyAM potAnI saMpUrNa pArivArika Rddhi sAthe divya sukhano jIvana paryata anubhava kare che. vijaya deva ane tenA sAmAnika devonI sthiti eka palyopamanI che. anya devonI yathAyogya 10,000 varSathI laIne eka palyopama sudhInI koI paNa sthiti hoya che. vaijayaMta Adi dvAra:135 kahiM NaM bhaMte ! jaMbuddIvassa dIvassa vejayaMte NAmaMdAre paNNatte ? goyamA !jabUddIvedIvemaMdarassa pavvayassadakkhiNeNaMpaNayAlIsaMjoyaNa-sahassAI abAhAe jaMbuddIvadIvadAhiNaperate lavaNasamuddadAhiNaddhassa uttareNaM ettha NaM jaMbuddIvassa dIvassa vejayate NAmaMdAre paNNatte, aTuMjoyaNAiM uDDe uccatteNaM sacceva savvA vattavvayA jaavnnicce| bhAvArtha - prazna-he bhagavan! jaMbudvIpa nAmanA dvIpanuM vaijayaMta nAmanuM dvAra kyAM che? uttara- he gautama ! jaMbudvIpa nAmanA dvIpamAM meruparvatathI dakSiNa dizAmAM pistALIsa hajAra yojana dUra jaMbUdvIpanI dakSiNa dizAnA aMta bhAgamAM tathA dakSiNArdha lavaNasamudrathI uttaramAM vaijayaMta nAmanuM dvAra che. te ATha yojana UMcuM ane cAra yojana pahoLuM che vagere saMpUrNa vaktavyatA vijaya dvAranI samAna jANavI thAva, vaijayaMta dvAra nitya che. 136 kahiNaM bhaMte ! vejayaMtassa devassa vejayaMtA NAmaM rAyahANI? goyamA ! jahA vijayassa devassa vijayA rAyahANI, NavaraM- dAhiNeNaM jAvavejayaMte deve, vejayaMte deve| bhAvArtha - prazna - he bhagavan! vaijayaMta devanI vaijayaMtA nAmanI rAjadhAnI kyAM che? uttara- he gautama! vijaya devanI vijayA rAjadhAnInI samAna ahIM paNa rAjadhAnInuM varNana jANavuM paraMtu vizeSatAe che ke vijayA rAjadhAnI vijaya dvArathI pUrva dizAmAM che ane vejacaMtA rAjadhAnI vejayaMta dvAranI dakSiNa dizAmAM tirachA asaMkhyAta dvIpa samudro pasAra karyA pachI anya jaMbudvIpamAM che vAvata tyAM vaijayaMta nAmanA mahARddhi-vALA deva rahe che. viNAI lavaNasamadrathI jANavI yAvata vairAga ane cAra yojana
Page #503
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: jebUdIpAdhikAra [ 429 ] 137 kahiNaMbhaMte ! jaMbUddIvassa dIvassa jayaMte NAmaMdArepaNNatte? goyamA !jaMbUddIvedIve maMdarassa pavvayassa paccatthimeNaM payaNAlIsaMjoyaNasahassAiM jaMbUddIva-paccatthimaperate lavaNasamuddapaccatthimaddhassa purathimeNaMsIodAe mahANaIe uppiM etthaNaMjaMbuddIvassa jayate NAmaMdArepaNNatte,taMcevasepamANe / jyNtedeve| paccatthimeNaMserAyahANI jaavemhiddddie| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! bUDhIpa nAmanA dvIpamAM jayaMta nAmanuM dvAra kyAM che? uttara- he gautama! jaMbUdvIpa nAmanA dvIpamAM meruparvatathI pazcima dizAmAM pIstAlIsa hajAra yojana dUra jaMbUdvIpanI pazcima dizAnA aMtamAM tathA pazcimArdha lavaNasamudranI pUrvamAM sItodA mahAnadInI upara jaMbUdvIpanuM jayaMta nAmanuM dvAra che. tenuM pramANa vagere saMpUrNa vaktavya pUrvavat jANavuM yAvatuM tyAM jayaMta nAmanA mahARddhivAna deva rahe che ane tenI rAjadhAnI jayaMta dvAranI pazcimamAM tirachA asaMkhya dvIpa samudrone pAra karyA pachI anya jaMbudvIpamAM che, vagere varNana vijaya rAjadhAnInI samAna che yAvatu jayaMta nAmanA deva mahARddhizALI che. 138 kahiM NaM bhaMte ! jaMbuddIvassa dIvassa aparAie NAmaMdAre paNNatte? goyamA ! madarassa pavvayassa uttareNaM paNayAlIsaMjoyaNasahassAiM abAhAe jaMbuddIvedIve uttaraperate lavaNasamudassa uttaraddhassa dAhiNeNaM ettha NaM jaMbuddIvedIve aparAie NAmaMdAre pnnnntte| taMceva pamANaM / rAyahANI uttareNaM jAva aparAie deve, cauNha vi aNNammi jNbuddiive| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! jebUdvIpamAM aparAjita nAmanuM dvAra kayAM che? uttara- he gautama ! meruparvatanI uttara dizAmAM pIstAlIsa hajAra yojana dUra jaMbUdvIpanI uttara dizAnA aMtabhAgamAM tathA uttarArdha lavaNasamudranI dakSiNamAM jaMbUdvIpanuM aparAjita nAmanuM dvAra che. tenuM pramANa vagere vijayadvAranI samAna che, tenI aparAjita rAjadhAnI aparAjita dvArathI uttaramAM tirachA asaMkhyAta dvIpa samudrone pAra karyA pachI Ave che, vagere varNana vijaya rAjadhAnI samAna che yAvatyAM aparAjita nAmanA mahARddhivAna deva rahe che. A cAre ya rAjadhAnIo ApaNA A jaMbudvIpamAM nahIM paNa asaMkhya dvIpa-samudro pachI sthita bIjA jaMbudvIpamAM che. 139 jaMbuddIvassaNaM bhaMte !dIvassadArassayadArassa ya esaNaM kevaie abAhAe aMtare paNNatte? goyamA ! auNAsIiMjoyaNasahassAIbAvaNNaMca joyaNAiMdesUNaMca addhajoyaNaM dArassa ya dArassa ya abAhAe aMtare paNNatte / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jaMbudvIpanA A dvAromAM eka dvArathI bIjA dvAra vacce keTaluM aMtara che? uttara- he gautama! ogaNaeMzI hajAra bAvana [79,05ra yojana ane dezona ardha yojanAnuM aMtara che. vivecanA: prastuta sutromAM vaijayaMta, jayaMta ane aparAjita, A zeSa traNa dvAranuM atidezAtmaka kathana che. temaja be kAra vaccenA aMtaranuM pratipAdana che. jaMbudvIpamAM cAre dizAmAM eka-eka dvAra che. pUrva dizAmAM vijaya, dakSiNamAM vejayaMta, pazcimamAM jayaMta ane uttaradizAmAM aparAjita nAmanuM dvAra che. pratyeka kAranuM pramANa, svarUpa, tenI rAjadhAnI vagere
Page #504
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 saMpUrNa vaktavyatA vijayadvAranI samAna che. te cAre dvAra upara te te nAmanA devanu Adhipatya hoya che. te cAre devonI Rddhi ane teno parivAra eka samAna che. jaMbUDhIpanA cAre dvAra vaccenuM aMtara H- jaMbudvIpanI paridhimAMthI cAra dvAronI pahoLAI bAda karatAM je rAzi Ave, tenA caturthAMza karatAM prApta yojana rAzi jeTaluM pratyeka dvAranuM aMtara hoya che, te A pramANe che pratyeka dvAranI pahoLAI cAra yojana, tethI cAra dvAranA 4x4=16 yojana ane pratyeka dvAranI be-be bAra zAkha rUpa bhIMta eka-eka gAu jADI che. tethI cAre dvAranI bhIMtanA 442=8 gAu = 2 yojana bAra zAkhanA, tema kula 16+2=18 yojana thAya che. zrI jIvAjIvAbhigama sUtra jabUtIpanA cAra dvAra vaccenuM aMtara bhAjita saMga, 7905ra yojana, 1 gAu, 1532 dhanuSa, 3 aMgula, 3 java, 2 jU pratyeka dvAra vacce aMtara che jaMbUDhIpanI paridhi 3,16,227 (traNa lAkha soLa hajAra baso sattAvIsa)yojana traNa gAu ekaso aThThAvIsa dhanuSya ane sADAtera aMgulathI kaMIka adhika che. temAMthI cAre ya dvAro ane bAra zAkhanA 18 yojana ghaTADavAthI paridhinuM pramANa 3,16,209 yojana traNa gAu ekaso aThThAvIsa dhanuSa ane sADA tera AMgulathI kaMIka adhika bAkI rahe che. tenA cAra bhAga karavAthI 79,05ra yojana, 1 gAu, 1532 dhanuSa, 3 aMgula ane traNa java Ave che, ATaluM aMtara eka dvArathI bIjA dvAranI vacce che. prastuta sUtramAM 1 gAu, 1532 dhanuSa, traNa aMgula ane traNa javane mATe sthUladaSTithI "kiMcita nyUna ardho yojana'' A pramANe kathana che. jaMbudvIpa ane lavaNa samudranA pradezonI sparzanAdi : 140 jaMbuddIvassa NaM bhaMte ! dIvassa paesA lavaNaM samuddaM puTThA ? haMtA, puTThA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! zuM jaMbudrIpa nAmanA dvIpanA (carama) pradezo lavaNasamudrano sparza kare che? uttara- hA gautama ! sparza kare che. 24o te na bhaMte ! viM navuddIne pIve, navapasamudde vA ? poyamA !te jaMbuddIne pIve, kho khalu te lavaNasamudde / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! te sparzAyelA pradezo jaMbudrIpanA che ke lavaNasamudranA ? uttara- he gautama! te pradezo jaMbUdvIpanA che lavaNasamudranA nathI.
Page #505
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: jIbUDhIpAdhikAra [ 431 ] 142 lavaNassa NaM bhaMte ! samudassa paesA jaMbuddIvaM dIvaM puTThA? haMtA, putttthaa| bhAvArtha - prazna-he bhagavan! zuM lavaNasamudranA (carama) pradezo jaMbUdvIpano sparza kare che? uttarahA gautama ! sparza kare che. 143 te NaM bhaMte ! kiM lavaNasamudde, jaMbuddIve dIve vA? goyamA ! te lavaNe samudde, No khalu te jaMbuddIve diive| bhAvArtha -prazna- he bhagavan! te spardhAyelA pradezo lavaNasamudranA che ke jaMbUdvIpanA che? uttara-he gautama ! te spardhAyelA pradezo lavaNasamudranA che, jebUdvIpanA nathI. 144 jaMbuddIveNaM bhaMte ! dIve jIvA uddAittA uddAittA lavaNasamudde paccAyati? goyamA! atthegaiyA paccAyati, atthegaiyA No paccAyati / bhAvArtha -prazna- he bhagavan! zuM jaMbUDhIpanA jIvo marIne lavaNasamudramAM utpanna thAya che? uttara-he gautama! keTalAka jIvo utpanna thAya che, keTalAka jIvo utpanna thatA nathI. 145 lavaNe NaM bhaMte ! samudde jIvA uddAittA uddAittA jaMbuddIve dIve paccAyaMti? goyamA! atthegaiyA paccAyati, atthegaiyA No paccAyati / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! zuM lavaNasamudranA jIvo marIne jaMbUdvIpamAM utpanna thAya che? uttarahe gautama! keTalAka jIvo utpanna thAya che, keTalAka jIvo utpanna thatA nathI. vivecanaH prastuta sUtromAM be kSetranA carama-aMtima pradezo paraspara sparzatA hovA chatAM tenI svataMtratA siddha karI che. madhyalokanI madhyamAM jaMbudvIpa che ane tene pharato lavaNasamudra che. tethI jebUdvIpanA aMtima pradezo lavaNa samudrane sparze ane lavaNasamudranA aMtima pradezo jebUdvIpane sparze che. jema pAse rahelA be makAnonI divAlo paraspara sparzatI hoya topaNa te svataMtra hoya che. tema jaMbadvIpa ane lavaNa samudranA aMtima pradezo paraspara sparzavA chatAM te baMne kSetro ane tenA sImA pradezo svataMtra che. baMne kSetro svataMtra hovA chatAM eka kSetranA jIvo mRtyu pAmIne anya kSetramAM utpanna thaI zake che, kAraNa ke jIvanA janma-maraNanI bAbatamAM kSetranuM baMdhana nathI, tethI jaMbUdvIpanA jIvo lavaNa samudramAM pANIrUpe ke tiryaMca paMcendriyAdi rUpe janma dhAraNa karI zake che ane lavaNa samudranA jIvo jebUdvIpamAM ekendriyAdi koI paNa jAtimAM janma dhAraNa karI zake che. uttarakurukSetra - 146 sekeNaTeNaM bhaMte ! evaM vuccai-jaMbuddIve dIve? goyamA !jaMbuddIvedIvemaMdarassa pavvayassa uttareNaMNIlavaMtassadAhiNeNaMmAlavaMtassa
Page #506
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 432 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra vakkhArapavvayassa paccatthimeNaM, gaMdhamAyaNassa vakkhArapavvayassa purathimeNa, ettha NaM uttarakurA NAmaM kurA paNNattA / pAINapaDINAyayA udINadAhiNavitthiNNA addhacaMdasaMThANasaMThiyA ekkArasajoyaNa sahassAiM aTTha ya bAyAle joyaNasae doNNi ya ekoNavIsaibhAgejoyaNassa vikkhabheNa / tIse jIvA pAINapaDINAyayA duhaovakkhArapavvayaMpuDhA, purathimillAekoDIe purathimillaMvakkhArapavvayaMpuDhA, paccatthimilleNaMkoDIe paccathimillaMvakkhArapavvayaM puTThA,tevaNaMjoyaNasahassAi AyAmeNa / tIse dhaNupaTuMdAhiNeNaM sarTi joyaNasahassAIcattAriya aTThArasuttare joyaNasae duvAlasa ya egUNavIsai bhAe joyaNassa parikkheveNaM pnnnntte| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! pUdvIpane pUrI5 // mATeuvAmAM Ave cha ? uttara- he gautama! jaMbudvIpa nAmanA dvIpanA meruparvatanI uttaramAM, nIlavaMta parvatanI dakSiNamAM, mAlyavaMta vakSaskAra parvatanI pazcimamAM ane gaMdhamAdana vakSaskAra parvatanA pUrvamAM uttarakuru nAmanuM kurukSetra che. te pUrva-pazcima lAMbu ane uttara-dakSiNa pahoLuM che. aSTamInA caMdranI jema ardhagoLAkAra che. teno vikhaMbha(pahoLAI) agiyAra hajAra AThaso betALIsa yojana ane eka yojanano bhAga (11842 jeTa yo4) che. tenI jIvA pUrva-pazcima lAMbI che ane baMne bAjuthI vakSaskAra parvatane sparze che. pUrva dizAnA cheDAthI pUrvadizAnA vakSaskAra parvata ane pazcima dizAnA cheDAthI pazcima dizAnA vakSaskAra parvatane sparze che. tenI uttaravartI jIvA trepana hajAra (53000) yojana lAMbI che. tenuM dakSiNa dizAvarta dhanaHpRSTha ( s) sA6 12 yAraso mA2 (Fo,418) yona manera yona prmaa| che. 147 uttarakurAe NaM bhaMte ! kurAe kerisae AgArabhAvapaDoyAre paNNate? goyamA !bhusmrmnnijjebhuumbhaagepnnnntte| sejahANAmae AliMgapukkhaDvA jAva ekkokhyadIvavattavvayA jaavdevlogprigghaannNtemnnuygnnaapnnnnttaasmnnaaso| NavarijhamaM NANakta___chadhaNusahassamUsiyA do chappaNNA piTukaraMDasayA aTThamabhattassa AhAraTTe samuppajjai, tiNNi paliovamAidesUNAipaliovamassAsakhijjai bhAgeNaUNagAijahaNNeNa,tiNNi paliovamAiM ukkoseNa, egUNapaNarAIdiyAiM aNupAlaNA;sesaMjahA egoruyANaM / ___ uttarakurAe NaMkurAe chavvihA maNussA aNusajjati,taMjahA- pamhagaMdhA, miyagaMdhA, amamA, sahA, teyalI, snnicraa| lAvArtha :- 1- bhagavan ! utta22 kSetranu 2135 cha ? uttara- he gautama! uttarakuruno bhUmibhAga atisama ane ramaNIya che. te bhUmibhAga carmamaDhita
Page #507
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3 : jaMbudrIpAdhikAra mRdaMga samAna samatala che, ityAdi sarva varNana ekoruka aMtardIpa anusAra jANavuM joIe yAvat he AyuSyamAn zramaNa ! te manuSyo marIne devalokamAM utpanna thAya che. temAM vizeSatA e che ke A kSetranA manuSyonI UMcAI cha hajAra dhanuSya (traNa gAu)nI hoya che, tene baso chappana pAMsaLIo hoya che, traNa divasa pachI AhAranI icchA thAya che. tenI jaghanya sthiti palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna traNa palyopamanI ane utkRSTa sthiti traNa palyopamanI che. 49 divasa sudhI saMtAnanuM anupAlana kare che, zeSa kathana ekorukadvIpanA manuSyonI samAna che. uttarakuru kSetranA yugalika manuSyonA cha prakAra che- (1) padmagaMdhA (2) mRgagaMdhA (3) amamA (4) sakhA (5) tetalI(tejasvI) (6) saMnnicArI(zaaizvArI). vivecanaH 433 prastuta sUtramAM jaMbUDhIpanA nAmahetu viSayaka prazna che. teno uttara aMtima sUtramAM che. prastutamAM te praznathI saMbaMdhita uttarakuru kSetranuM vistRta varNana che. uttarakuru kSetramAM ja jaMbUsudarzana vRkSa ane anya ghaNA jaMbUvRkSo che, te ja jaMbudrIpanA nAmanuM mukhya kAraNa che ane jaMbudrIpanA mAlika deva paNa te jaMbUsudarzana vRkSa para bhavanamAM nivAsa kare che. te paNa uttarakuru kSetramAM che. A kAraNe uttarakuru kSetranA saMpUrNa varNana pachI sUtrokta praznano samApana 178 sUtramAM karyuM che. uttara kurukSetra :- jaMbudrIpanA meru parvatanI uttaramAM, nIlavaMta varSadhara parvatanI dakSiNamAM, gaMdhamAdana ane mAlyavAna vakSaskAra parvatanI vacce uttarakurukSetra AveluM che. te kSetra pUrva-pazcima lAMbu che ane uttara-dakSiNa pahoLuM che. tenI uttara dakSiNamAM pahoLAI 11842 2 yojananI che. mahAvideha kSetramAM merunI uttara tarapha uttarakuru kSetra che ane dakSiNa bAju devakurukSetra che. tethI mahAvideha kSetranI je pahoLAI che, temAMthI meruparvatanI pahoLAIne ghaTADI tene ardhuM karatAM je pramANa Ave che. te devakuru ane uttarakuru kSetranI pahoLAI thAya che. mahAvideha kSetranI pahoLAI 33684 haiM yojana che. temAM merunI pahoLAI 10,000 yojana ghaTADatAM 23684 8 yojana thAya che. tenA be bhAga karavAthI 11842 hai yojana thAya che. te ja uttarakuru kSetra ane devakuru kSetranI pahoLAI che. jIvAnuM parimANa- tenI jIvA uttaramAM nIlavaMta varSadhara parvatanI najIka pUrva-pazcima lAMbI che. te jIvA pUrvadizAmAM mAlyavaMta vakSaskAra parvatane sparze che ane pazcima dizAmAM gaMdhamAdana vakSaskAra parvatane sparze che. A jIvA 53000 yojana lAMbI A pramANe che- meruparvatanI pUrvadizA ane pazcima dizAmAM sthita bhadrazAla vana 44000 yojana che. temAM meruparvatanI pahoLAI 10,000 yojana umeravAthI 54000 yojana thAya che. temAMthI baMne vakSaskAra parvatonA 500+500-1000 yojana ghaTADavAthI 53,000 yojana jIvAnuM pramANa nizcita thAya che. dhanu:pRSTanuM parimANa- uttarakuru kSetranuM dhanu:pRSTa dakSiNamAM ardha caMdrakAre 60418 1 yojana pramANa che, te A pramANe samajavuM- gaMdhamAdana ane mAlyavaMta vakSaskAra parvatonI laMbAInA parimANano yoga ja uttarakuru kSetranuM dhanuHpRSTa kahevAya che. gaMdhamAdana ane mAlyavaMta parvatanI laMbAI 30,209 19 yojana che. baMneno yoga karatAM 60,418 1 yojana thAya che. uttarakurukSetranuM svarUpa :- uttarakurukSetra yugalikakSetra che. te kSetramAM suSamasuSamAkAla jevA bhAvo haMmezAM pravarte che. tenA svarUpa mATe sUtrakAre ekoruka nAmanA aMtaradvIpano atideza karyo che. tadnusAra A uttarakuru
Page #508
--------------------------------------------------------------------------
________________ 434 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra | devaku -uttaraku kSetra, nIlavAna dara 5ta/4/1 yamaka parvataol 0maka parvanA OM ba vata nIlavAna uttarakuru. I T '' :::::: * :::: * pAna; BSNA * parata sAtAhA mahAnatA sAtA mAnahA ja - pa vata, hAjadUta na eTah. 1m all ST -sa (66 da zAmali vRkSa : ry S S T |badha5 mitra!0 vicitra pavana ! { niSada 13 pata/1
Page #509
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti--3 : jaMbudrIpAdhikAra kSetramAM paNa asi, masi ane kRSi Adi koIpaNa prakAranI pravRtti nathI. te manuSyo yugalika rUpe janme che ane dasa prakAranA vRkSonA mAdhyamathI sukhapUrvaka jIvana nirvAha kare che, AyuSyanA aMtima cha mAsa zeSa rahe tyAre eka yugalane janma Ape che, tenI pratipAlanA 49 divasa kare che. teTalA samayamAM te yugala pUrNa yauvanAvasthAne prApta karI svataMtra vicaraNa kare che. AyuSya pUrNa thatAM te yugala koI paNa prakAranI vedanA vinA mRtyu pAmI devagatimAM jAya che. uttarakuru kSetranuM pramANa :pahoLAI dizA meruparvatanI uttaramAM nIlavAna parvatanI dakSiNamAM 11,842 yojana ane 2kaLA jIvA 53,000 yojana kALa dhanu:pRSTha parvata nadI 60,418 | be yamaka sItA ane suSamasuSamA yojana ane parvata, | tenA parivAra 12 kaLA 100 |3584,000 kAMcanaka parvato uttarakurukSetra H yamaka parvata H | 148 kahi NaM bhaMte ! uttarakurAe jamagA NAmaM duve pavvayA paNNattA ? 435 saMsthAna ardhacaMdra goyamA ! NIlavaMtassa vAsaharapavvayassa dAhiNillAo carimaMtAo aTThajoyaNasae cottIse cattAri ya sattabhAe joyaNassa abAhAe, sIyAe mahANaIe ubhao kUle, ettha NaM jamagANAmaM duve pavvayA paNNattA / joyaNasahassaM uDDuM uccatteNaM, aDDAijjAiM joyaNasayAiM uvveheNaM, mUle egaM joyaNasahassaM AyAmavikkhaMbheNaM, majjhe addhaTThamANi joyaNasayAiM AyAmavikkhaMbheNaM, uvariM paMca joyaNasayAiM AyAmavikkhaMbheNaM / mUle tiNNi joyaNasahassAiM egaMca bAvaTTaM joyaNasayaM kiMcivisesAhiyaM parikkheveNaM, majjhe do joyaNasahassAiM, tiNNi ya vAvattare joyaNasae kiMcivisesAhie parikkheveNaM, uvari egaM joyaNasahassaM paMca ya ekkAsIe joyaNasae kiMcivisesAhie parikkheveNaM / mUle vitthiNNA, majjhe saMkhittA, uppiM taNuyA gopucchasaMThANasaMThiyA savvakaNagAmayA, acchA saNhA jAva paDirUvA / patteyaM-patteyaM paumavaraveiyAparikkhittA, patteyaM patteyaM vaNasaMDaparikkhittA / tAo NaM pamavaraveiyAo do gAuyAI uDDa uccatteNaM, paMca dhaNusayAiM vikkhambheNaM, veiyAvaNasaNDavaNNao bhANiyavvo / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! uttarakuru kSetramAM be yamaka parvata kyAM che ? uttara- he gautama ! nIlavAna varSadhara parvatanA dakSiNavartI caramAMta-mULa bhAgathI 834TM yojana dUra sItA nadInA baMne kinAre yamaka nAmanA eka-eka, ema be parvata che.
Page #510
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 436 ] zrI jIvAjIvAbhigama satra te yamaka parvato eka hajAra yojana UMcA che, aDhIso yojana jamInamAM UMDA che. te mULamAM eka hajAra yojana, madhyamAM sAtaso pacAsa yojanA ane upara pAMcaso yojana lAMbA-pahoLA goLAImAM che. tenI paridhi mULamAM sAdhika 3,12(traNa hajAra, ekaso bAsaTha) yojana, madhyamAM sAdhika 2,37ra (be hajAra, traNaso botera) yojana ane upara sAdhika 1,581(eka hajAra pAMcaso ekyAsI) yojananI che. te mULamAM pahoLA, madhyamAM sAMkaDA, upara pAtaLA gopuccha saMsthAnavALA che. te sarva suvarNamaya, svaccha ane snigdha che yAvatu manohara che. te baMne parvatonI cAre bAju eka-eka padmavaravedikA ane vanakhaMDa che. te pAvaravedikA be gAu UMcI ane pAMcaso dhanuSa pahoLI che. A rIte padmavaravedikA ane vanakhaMDanuM varNana pUrvavat jANavuM joIe. 149 tesiMNaMjamagapavvayANaM uppi bahusamaramaNijje bhUmibhAgepaNNatte, vaNNao jAva paccaNubbhavamANA viharati / tesiMNaMbahusamaramaNijjANaMbhUmabhAgANaMbahumajjhadesabhAe patteyaMpatteyaMpAsAyavarDasagA paNNattA / teNaM pAsAyavarDasagA bAvaDhei joyaNAI addhajoyaNaMca uDDeuccatteNaM ekattIsaM joyaNAikosaya vikkhabheNa abbhuggayamUsiya pahasiyA, vnnnno| ulloe bhUmibhAgo, maNipeDhiyAyA dojoyaNAIvarasIhAsaNA saparivArA jAvajamagA citttthti| bhAvArtha:- te yamaka parvatonI upara atyaMta samatala ramaNIya bhUmibhAga che. tenuM varNana pUrvavat jANavuM joIe yAvatu tyAM ghaNA vANavyaMtara deva ane devIo puNyaphaLano anubhava karatAM vicare che. te baMne yamaka parvata uparanA ati samaramaNIya bhUmibhAgonI madhyamAM eka-eka prAsAdAvataMsaka che. te prAsAdAvatasaka sADA bAsaTha yojana UMcA ane savA ekatrIsa yojana lAMbA-pahoLA che. te gaganacuMbI che. te potAnI kAMtithI hasatA hoya tevuM pratIta thAya che, vagere varNana karavuM joIe. tenA bhUmibhAgo ullokanIya-caLakATa yukta(AkarSaka) che. tyAM be yojanAnI maNipIThikA che ane tenA upara zreSThasiMhAsana che. te siMhAsana saparivAra che arthAt sAmAnika Adi devonA bhadrAsanothI te yukta che yAvata tenA para yamaka deva bese che. 150 se keNaTeNaM bhaMte ! evaM vuccai jamagA pavvayA jamagA pavvayA ? goyamA ! jamagesu pavvaesu tattha-tattha dese tahiM-tahiM bahuIo khuDDAkhuDDiyAo vAvIo jAvabilapaMtiyAo, tAsuNaMkhuDDAkhuDiyAsu jAvabilatiyAsubahUI uppalAI jAvasahassapattAijamagappabhAijamagAgArAijamagavaNNAijamagavaNNAbhAGgajamagAya etthado devA mahiDDiyA jAva paliovamaTTiIyA parivati / teNaM tattha patteyaM-patteyaM cauNhaM sAmANiyasAhassINaM jAvaz2amagANaM pavvayANaM, jamagANa ya rAyahANINaM, aNNesiMca bahUNaM vANamaMtarANaMdevANaMyadevINaya AhevaccaM jAvapAlemANA viharati / seteNadveNaM goyamA! evaM vuccai-jamaga pavvayA,jamaga pavvayA / aduttaraM ca NaM goyamA ! jAvaNiccA / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! yamakaparvatane yamaka parvata kahenuM zuM kAraNa che?
Page #511
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: jaMbuDIpAdhikAra [ 437 ] uttara- he gautama! te yamaka parvato upara Theka-ThekANe nAnI-nAnI vAvaDIo, puSkariNIo che thAvata bila paMktio che, temAM ghaNA utpala kamaLo yAvat zatapatra, sahastrapatra kamaLo khIle che. te yamaka(pakSI vizeSa)nA AkAra ane AbhAvALA che ane yamakanA varNavALA tathA te varNanI AbhAvALA che. yAvat yamaka nAmanA palyopamanI sthitivALA be mahAnaRddhivALA devo rahe che. te devo potAnA cAra hajAra sAmAnika devonuM yAvatu yamaka parvatanuM, yamaka rAjadhAnInuM ane ghaNA vANavyaMtara devo ane devIonuM Adhipatya karatAM yAvata tenuM pAlana karatAM vicare che. tethI he gautama ! te yamaka parvata, yamaka parvata kahevAya che athavA he gautama! te yamaka parvata ane tenuM te nAma zAzvata che yAvat nitya che. 151 kahiM NaM bhaMte ! jamagANaM devANaM jamagAo NAmaMrAyahANIo paNNattAo? - goyamA !jamagANaMpavvayANaMuttareNaM tiriyamasaMkhejjedIvasamuddevIivIittA aNNammi jaMbuddIvedIvebArasajoyaNasahassAiM ogAhittA etthaNaMjamagANa devANaMjamagAoNAma rAyahANIo paNNattAo bArasa joyaNasahassaojahA vijayassa jAvaemahiDDiyA jamagA levA, nAma levA . bhAvArtha - prazna- he bhagavan! te yamaka devonI yamakA nAmanI rAjadhAnIo kyAM che? uttara- he gautama ! te yamaka parvatonI uttaramAM tirachA asaMkhyAta dvIpa samudro pAra karyA pachI anya jaMbUdvIpamAM bAra hajAra yojana dUra yamaka devonI yamakA nAmanI rAjadhAnIo che. je bAra hajAra yojana lAMbI-pahoLI che, vagere sarva varNana vijayA rAjadhAnI pramANe jANavuM joIe yAvatu yamaka nAmanA be mahaddhika deva tenA adhipati che. yamaka deva A prakAranI RddhithI saMpanna che. vivecanaH prastuta sUtromAM uttarakurukSetranA eka sarakhA be parvatonuM kathana che. yugalanI jema te baMne ekadama sadeza hovAnA kAraNe yugalarUpa te baMne parvato yamaka nAmavALA che. yamaka parvatanuM pramANAdi - sthAna |UMcAI | UMDAI | laMbAI-pahoLAI paridhi lAMbA | UMcA nIlavAna 1,000 mULa 1,000 tho | mULamAM sAdhika | gopuccha 31 |. parvatathI | yojanA | yojana madhya 750 co. 3,12 yojana, yojana yojana dakSiNamAM upara 500 yo madhyamAM sAdhika 834OM 2,37ra yojana, yojana dUra upara sAdhika sItA nadInA 1,581 yojana, pUrva pazcimI kinAre pAMca draha ane so kAMcanaka parvataH|152 kahiM NaM bhaMte ! uttarakurAe kurAe NIlavaMta dahe NAmaM dahe paNNatte? AkAra prAsAda. | 250.
Page #512
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 438 / zrI jIvAjIvAbhigama sUtra goyamA ! jamagapavvayANaM dAhiNeNaM aTThacottIse joyaNasae cattAri sattabhAgA joyaNassa abAhAe sItAe mahANaIe bahumajjhadesabhAe, ettha NaM uttarakurAe kurAe NIlavaMtaddahe NAmaM dahe paNNatte; uttaradakSiNAyae pAINapaDINavicchiNNe egaMjoyaNa sahassaM AyAmeNaM, paMca joyaNasayAI vikkhaMbheNaM dasa joyaNAI uvveheNaM acche saNhe rayayAmayakUle jaavpddiruuve| ubhao pAsiMdohiM ya paumavaraveiyAhiM vaNasaDehi savvao samaMtA saMparikkhitte, doNhavi vnnnno| __NIlavaMtadahassaNaM dahassa tattha-tattha jAvabahave tisovANapaDirUvagA paNNattA, vaNNao bhANiyavvo jAvatoraNa tti / bhAvArtha:-prazna- bhagavana ! 6tta212 nAmanA kSetramA nIsavaMta dranAmanodazyAM cha? uttara- he gautama ! yamaka parvatonI dakSiNamAM 834 OM yojana dUra sItA mahAnadInI barAbara madhyamAM uttarakurukSetrano nIlavAna nAmano draha che. te uttara-dakSiNa lAMbo ane pUrva-pazcima pahoLo che. tenI laMbAI eka hajAra yojana ane pahoLAI pAMcaso yojana che. te daza yojana UMDo, svaccha ane snigdha che, tenA rajatamaya kinArA che. te samAnakinArAvALo vAvatu pratirUpa che. te baMne bAjuothI padhavaravedikAo ane vanakhaMDothI gherAyelo che. tenuM varNana pUrvavatu jANavuM joIe. nIlavaMtadrahamAM ghaNI tri sopAna zreNIo (5thiyAmao) cha. tenuM to29| sudhInuvAna pUrvavat . 153 tassaNaMNIlavaMtadahassaNaMdahassa bahumajjhadesabhAe etthaNaMegemahaM paume paNNatte, joyaNaM AyAmavikkhaMbheNaM, taMtiguNaM savisesaM parikkheveNaM, addhajoyaNaM bAhalleNaM, dasa joyaNAiMuvveheNaM, do kose Usie jalaMtAo, sAiregAiMdasajoyaNAiMsavvaggeNaM pnnnntte| tassa NaM paumassa ayameyArUve vaNNAvAse paNNatte,taM jahA- vairAmayA mUle, ridvAmae kaMde, veruliyAmae NAle, veruliyamayA bAhirapattA,jaMbUNayamayA abhitarapattA, tavaNijjamayA kesarA,kaNagAmaI kaNNiyA,NANAmaNimayA pukkhrsthibhugaa| sANaMkaNNiyA addhajoyaNaM AyAmavikkhaMbheNaM,taM tiguNaM savisesaM parikkheveNaM, kosaMbAhalleNaM,savvappaNA kaNagamaI acchA jaavpddiruuvaa| bhAvArtha :- nIlavaMta drahanA madhyabhAgamAM eka moTuM kamaLa che. te kamaLa eka yojana lAMbu ane eka yojana pahoLuM che. tenI paridhi tenAthI traNa guNIthI kaMIka adhika che. tenI jADAI ardhA yojana che. te daza yojanA pANInI aMdara che ane be gAu pANInI upara che. baMne maLIne tenI UMcAI sADA daza yojananI che. te kamaLanuM svarUpa varNana A pramANe che tenuM mULa vajamaya che, kaMdariSTa ratnamaya, nAla vaidUryaratnamaya, bahAranA pAMdaDA vaiDUryamaya, AtyaMtara pAMdaDA jaMbUnada (sonA)maya che. tenI kesarA tapanIya suvarNamaya che, tenA DoDAno bhAga(bIja bhAga) vividha prakAranA ratnamaya ane tenI karNikA suvarNamaya che. te karNikA ardhA yojana lAMbI-pahoLI che, tenAthI traNa guNI kaMIka adhika paridhi che. eka gAunI jADAI che. te saMpUrNapaNe suvarNamaya, svaccha bhAvatu pratirUpa che.
Page #513
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3:4pUtIpAri | 438 / 154 tIseNaM kaNNiyAe uvari bahusamaramaNijje bhUmibhAe paNNatte jAvamaNINaM vaNNo gadho phAso / tassa NaM bahusamaramaNijjassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe ettha NaM ege mahaM bhavaNe paNNatte-kosaM AyAmeNaM, addhakosa vikkhaMbheNaM, desUrNa kosaMuTuMuccatteNaM, annegkhNbhsysnnnnivittuNjaavvnnnno| tassaNaM bhavaNassa tidisiM tao dArA paNNattA- puratthimeNaM, dAhiNeNaM, uttareNaM / teNaM dArA paMcadhaNusayAiMuDDaMuccatteNaM, aDDAijjAiMdhaNusayAI vikkhaMbheNaM, tAvaiyaM ceva paveseNaM, seyA varakaNagathUbhiyAgA dAravaNNao jaavvnnmaalaao| bhAvArtha - te karNikAnI upara atyaMta samatala ramaNIya bhUmibhAga che. te maNionA varNa, gaMdha, sparza sudhInuM varNana ahIM kahevuM joIe. te atyaMta samatala ramaNIya bhUmibhAganI barAbara madhyamAM eka vizALa bhavana che. te eka gAu lAbuM, ardhA gAu pahoLuM ane kaMIka nyUna eka gAu UMcuM che. te aneka seMkaDo staMbho para pratiSThita che ityAdi varNana karavuM joIe. te bhavananI pUrva, dakSiNa ane uttara, A traNa dizAomAM traNa dvAra che. te dvAra pAMcaso dhanuSa UMcA aDhIso dhanuSa pahoLA che ane teTalA ja pramANavALo teno praveza mArga che. te zveta dvAra upara uttama suvarNamaya nAnA-nAnA zikhara-kAMgarA che yAvat te puSpamALAothI suzobhita che. 155 tassa NaM bhavaNassa aMto bahusamaraNijje bhUmibhAge paNNatte, se jahANAmaeAligapukkhareha vA jAvamaNINaM vaNNao ! tassaNaM bahusamaraNijjassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesamAe etthaMNaMmaNipeDhiyA paNNattA-paMcadhaNusayAIAyAmavikkhaMbheNaM,aDDAijjAI dhaNusayAiMbAhalleNaM, savvamaNimaI, acchA jaavpddiruuvaa| tIseNaM maNipeDhiyAe uvari ettha NaM egemahaM devasayaNijje paNNatte, devsnnijjssvnnnno| bhAvArtha - te bhavananI aMdarano bhUmi bhAga mRdaMga para maDhelA carmanI jema samatala che, vagere varNana karavuM joIe. te varNana maNionA varNa, gaMdha ane sparza paryatanuM ahIM kahevuM joIe. te bahusamaramaNIya bhUmibhAganI barAbara madhyamAM pAMcaso dhanuSanI lAMbI-pahoLI ane aDhIso yojanAnI jADI evI eka maNipIThikA che, te saMpUrNarUpe maNimaya che. te maNipIThikA upara eka vizALa zayyA che. tenuM varNana pUrvavat karavuM joIe. 156 seNaM paume aNNeNaM aTThasaeNaM tadaddhaccattappamANamettANaM paumANaM savvao samaMtA saparikkhitte / teNaM paumA addhajoyaNaM AyAmavikkhaMbheNaM taMtiguNaMsavisesaMparikkheveNaM kosaMbAhalleNa, dasa joyaNAiMuvveheNa,kosaMUsiyA jalaMtAo,sAiregAiMdasa joyaNAI savvaggeNaM pnnnnttaaii| tesiMNaM paumANaM ayameyArUvevaNNAvAse paNNatte, taMjahA- vairAmayA mUlA jAva NANAmaNimayA pukkharasthibhugA / tAoNaMkaNNiyAokosaMAyAmavikkhaMbheNaM,taMtiguNaM savisesaMparikkheveNaM, addhakosaMbAhalleNaM,savakaNagAmaIo acchAo jaavpddiruuvaao| tAsiMkaNNiyANaM uppiM bahusamarabhaNijjA bhUmibhAgA jAvamaNINaM vaNNo, gaMdho, phaaso|
Page #514
--------------------------------------------------------------------------
________________ 440 ] zrI jIvAjIvAbhigama satra bhAvArtha:- te kamaLa tenAthI ardhA pramANavALA anya bIjA 108 kamaLothI gherAyeluM che. te kamaLo a yojana lAMbA-pahoLA, sAdhika traNa guNI adhika paridhivALA ane eka gAu jADA che. te kamaLo daza yojana pANImAM UMDA ane eka gAu pANInI upara UMcA uThelA che. tenI kula UMcAI eka gAu adhika daza yojananI che. te kamaLonuM svarUpa varNana A pramANe che- tenA muLa vajaratnanA che yAvatu tenA DoDAono bhAga (bIja bhAga) vividha maNi ratnamaya che. kamaLonI karNikAo eka kosa lAMbI pahoLI ane tenAthI traNa guNa adhika tenI paridhi tathA jADAI ardhA kosanI che. te saMpUrNataH kanakamayI, svaccha bhAvatuM pratirUpa che. te karNikAonI upara atyaMta ramaNIya bhUmibhAga che yAvatumaNionA varNa, gaMdha, sparzanI vaktavyatA kahevI joIe. 157 tassa NaM paumassa avarUttareNaM uttareNaM uttarapurasthimeNaM NIlavaMtaddahassa kumArassa cauNha sAmANiyasAhassINaM cattAri paumasAhassIo paNNattAo, evaM savvo parivAro paumANaM bhaanniyvvo| seNaM paume aNNehiM tihiM paumavaraparikkhevehiM savvao samaMtA saMparikkhitte,taM jahA- abbhitareNaM majjhimeNaM bAhiraeNaM / abbhitarae NaM paumaparikkheve battIse paumasayasAhassIopaNNattAo,majjhimaeNaMpaumaparikkhevecattAlIsaMpaumasayasAhassIo paNNattAo, bAhirae NaM paumaparikkheve aDayAlIsaMpaumasayasAhassIopaNNattAo, evAmeva sapuvvAvareNaM egA paumakoDI vIsaMca paumasayasahassA bhavaMtIti mkkhaayaa| bhAvArtha:- te kamaLonI pazcima-uttaramAM, uttaramAM ane uttara-pUrvamAM nIlavaMta drahakumAranA cAra hajAra sAmAnika devonA cAra hajAra padma che. A rIte sarva parivAranA padhonuM kathana karavuM joIe. te kamaLo anya AvyaMtara, madhyama ane bAhya. traNa padya valayathI cAre bAjuthI gherAyelA che. AtyaMtara pA valayamAM batrIsa lAkha padho, madhyama pA valayamAM cALIsa lAkha paDyo ane bAhya padma valayamAM aDatALIsa lAkha padho che. A rIte sarva maLIne traNe kamaLavalayonA kula maLIne 1,20,00,000 (eka karoDa, vIsa lAkha) paDho thAya che. 158 sekeNaTeNaM bhaMte / evaM vuccai- NIlavaMtahahe NIlavaMtabahe ? goyamA !NIlavaMtadahe Na dahe tattha-tattha dese tahi-tahiM bahuiM uppalAiM jAvasayasahassapattAiMNIlavatappabhAI; NIlavaMtadahakumAre yasoceva gamo jAvaNIlavaMtadahe, nniilvNtddhe| bhAvArtha :-prazna- he bhagavan! nIlavaMta drahane nIlavaMta draha kahevAnuM kAraNa zuM che? uttara- he gautama! nIlavaMta drahamAM aneka sthAne nIlAvarNanA utpala, kamaLa thAvat zatapatra, sahasa patravALA kamaLo khIlelA che. te nIlI prabhAvALA che tathA tyAM nIlavaMta drahakumAra nAmanA mahaddhika deva rahe che, tethI te drahane nIlavAna draha kahe che. 159 NIlavaMtaddahassa NaM purathima paccatthimeNaM dasa joyaNAI abAhAe etthaNaMdasadasa kacaNagapavvayA paNNattA / teNaMkaMcaNagapavvayA egamegaMjoyaNasayaMuDDuuccatteNaMpaNavIsa
Page #515
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3:4pUtIpAri | 441 / paNavIsaMjoyaNAI uvveheNaM, mUle egamegaMjoyaNasayaM vikkhaMbheNaM majjhe paNNattari joyaNAI vikkhaMbheNaM uvariM paNNAsaMjoyaNAI vikkhaMbheNaM, mUle tiNNi solase joyaNasae kiMci visesAhie parikkheveNaM,majhedoNNi sattatIsejoyaNasae kiMci visesAhie parikkheveNaM, uvari egaM aTThAvaNaM joyaNasayaM kiMci visesAhie parikkheveNaM; mUle vicchiNNA,majjhe sakhittA,urpitaNuyAgopucchasaMThANasaThiyAsabakaMcaNamayA,acchA jAvapaDirUvA / patteyaMpatteya pumvrveddyaaprikkhittaa,ptteyNptteyNvnnsNddprikkhittaa| bhAvArtha :- nIlavaMta drahanI pUrva ane pazcima dizAmAM daza-daza yojana choDIne daza-daza(kula vIsa) kAMcana parvato che. te kAMcanaka parvata so-so yojana UMcA, pacIsa-pacIsa yojana bhUmimAM UMDA che, mULamAM eka-eka so yojana pahoLA, madhyamAM paMcotera yojana pahoLA ane upara pacAsa-pacAsa yojana pahoLA che. tenI paridhi mULamAM sAdhika traNaso soLa yojana, madhyamAM sAdhika baso sADatrIsa yojanAnI ane upara sAdhika ekaso aThThAvana yojananI che. te mULamAM vistIrNa, madhyamAM saMkSipta ane upara pAtaLA che. teno AkAra gopucchanI samAna che. te sarvAtmanA kaMcanamaya svaccha bhAva pratirUpa che. te pratyeka parvata pAvara vedikA ane vanakhaMDathI gherAyelA che. 160 tesiMNakaMcaNagapavvayANaMuppiM bahusamaramaNijjA bhUmibhAgApaNNattA jAvaAsayaMti jAvaviharati / tesiM NaM bahusamaramaNijjANaM bhUmibhAgANaM bahumajjhabhAe patteyaM patteyaM pAsAyAvaDeMsae paNNatte-saDDabAvaTuiMjoyaNAiMuDDauccatteNaM, ikkatIsaMjoyaNAiMkosaMca AyAma-vikkhaMbheNaM, mnnipeddhiyaadojoynniyaa,siihaasnnNsprivaarN| bhAvArtha-te kAMcanaka parvatonI upara atyaMta samatala ramaNIya bhUmibhAga che yAvatu tyAM ghaNA vANavyaMtara deva-devIo bese che yAvatuM rahe che, vagere te pratyeka bhUmibhAgomAM pota-potAnA zreSTha prAsAdo che. te prAsAda sADA bAsaTha yojana UMcA ane savA ekatrIsa yojana lAMbA-pahoLA che. temAM be yojananI maNipIThikAo ane siMhAsana che. te siMhAsana saparivAra che arthAtu sAmAnika devo, agramahiSIo vagere parivAranA bhadrAsanothI yukta che. 161 sekeNaTeNaM bhaMte ! evaM vuccai-kaMcaNagapavvayA kaMcaNagapavvayA? . goyamA !kaMcaNagesuNaM pavvaesuMtattha tattha dese tahiM-tahiM vAvIsu uppalAiM jAva kaMcaNagavaNNAbhAI, kaMcaNagA ya ettha devA mahiDDiyA jAva viharati / se teNaDheNaM / kaMcaNagANaM devANaM kaMcaNiyAo rAyahANIo uttareNaM aNNammi jaMbuddIve taheva savvaM bhaanniyvvN| bhAvArtha:-prazna- bhagavan ! yana parvatane yana prvtvaanushN2||ch? uttara- he gautama!te kAMcanaka parvatonI vAvaDIomAM ghaNA utpala, kamaLa thAvat zatapatra sahasapatra kamaLo che. je suvarNanI kAMti yAvata suvarNavarNI AbhAvALA che. tyAM kAMcanaka nAmanA maharbika deva yathAvata rahe che tethI te parvatane kAMcanaka parvata kahe che. te kAMcanaka devonI kAMcanikA rAjadhAnIo te kAMcanaka parvatonI uttara dizAmAM asaMkhyAta dvIpasamudro pasAra karyA pachI anya jaMbudvIpamAM che vagere varNana vijayA rAjadhAnInI samAna jANavuM joIe.
Page #516
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 442] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra 162 kahiNaM bhaMte ! uttarakurAe kurAe uttarakurudahe NAmaM dahe paNNatte? ___ goyamA ! NIlavaMtaddahassa dAhiNeNaM aTThacottIse joyaNasae, evaM so ceva gamo Neyavvo jo NIlavaMtaddahassa / savvesiM srisgo| dahasarisaNAmA ya devA / savvesi purathimapaccatthimeNakaMcaNagapavvayA dasa dasa ekappamANA / uttareNarAyahANIo aNNammi jaMbuddIve / evaM caMdaddahe, erAvaNadahe, mAlavaMtaddahe ekkekko nneyvvo| bhAvArtha -prazna- he bhagavan! uttara kurukSetrano uttarakurudraha kyAM che? uttara- he gautama! nIlavaMta drahanI dakSiNamAM 834OM yojana dUra uttara kudraha che vagere sarva varNana nIlavaMta drahanI jema jANavuM joIe. pratyeka drahomAM te-te nAmanA deva che ane drahonI pUrvamAM tathA pazcimamAM daza-daza kAMcanaka parvata che. tenuM pramANa nIlavaMta drahanA kAMcanaka parvatonI samAna che. tenI rAjadhAnIo uttara tarapha asaMkhya dvIpa samudra pasAra karyA pachI anya jaMbUdvIpamAM che vagere varNana vijayA rAjadhAnInI samAna jANavuM joIe. A rIte caMdra draha, airAvata draha ane mAlyavaMta drahanA viSayamAM paNa jANavuM joIe. vivecana : prastuta sUtromAM uttarakurukSetranA pAMca drahonuM varNana che. uttarakuru kSetramAM nIlavaMta, uttarakuru, caMdra, airAvata ane mAlyavAna nAmanA pAMca draha che. te te drahamAM te nAmavALA devonA kamaLo che. nIlavaMta draha kumAra devanuM mULa padA:- nIlavaMta drahanI barAbara madhyamAM nIlavaMta draha kumAra devanuM mukhya padma che. padma parivAramAM te sauthI moTuM che. te ratno, maNio Adi pRthvIkAyamaya che. tenI pAMdaDIo tapanIya-tapAvelA suvarNa jevI lAla che. tenI cAre bAju kula 18 yojana UMcI jagatI(killo) che. nIlavaMta drahakumAranuM mukhya pA nIlavaMta drahakumAra devanA padonI goThavaNI taMtu (lAla muvarNamaya uttara ane - A $ 0 0 KIRpu000001 0 Bda 0 0 0 0 0 KAji0000 ORLS 000 -96rma maLe 76% 325 400 00 g 6000 $0000 2 - CA(80006 che. H - bAya 53 kAya ke, 14 C 2 Ta 1 pharNiA / DeDa'. . 900000 [000 30h. on_0_. Q900 00000RO 00000ha 99090 [ C ' A | maya veDuIYE THE TAN ). veka TariTI) '100g cer G00000 26 ) QNB0% Hu00 29 0 0 0 0 0 10000 che, i [, Econ dakSiNa 1
Page #517
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'pratipatti-3: jabarIpAdhikAra | 443. uttarakurukSetranA pAMca draha ane kAMcanaka parvato: vigata | nIlavaMta draha | uttarakurudraha | caMdradraha | airAvata draha | mAlyavaMta draha nAmaheta drahamAM | prahamAM uttarakuru | prahamAM caMdranA | drahamAM airAvata | mAlyavaMta parvata nIlA varNavALA | AkAravALA | AkAravALA | kSetranA AkAranA AkAravALA kamaLo hovAthI kamaLo hovAthI| kamaLo hovAthI kamaLo hovAthI adhiSThAyaka nIlavaMta nAmanA | uttaraka nAmanA | caMdra nAmanA | airAvata nAmanA| mAlyavaMta nAgakumAra deva | vyaMtara deva | vyaMtara deva | vyataMra deva nAmanA vyaMtara deva nIlavAna parvatathI | 834 kaiM yo | 2,9yo | 4,503 4 | 6,338 ke | 8,172yo aMtara 1 lAi' ' ___________lA pUrva-pazcimI yamaparvatathI 834OM yojana (nIlavaMta draha apekSAe aMtara) - - - - - - - - - - - - - draha-ha | pratyeka draha vacce 834 kaiMyo nuM aMtara che. vacce aMtara laMbAI | pratyeka draha uttara-dakSiNa 1,000 yolAMbA che. pahoLAI | pratyeka draha pUrva pazcima 500 yo. pahoLA che. kamaLavalaya | pratyeka drahamAM cha-cha kamaLa valayo che. nadI praveza | pratyeka drahamAM sItA nadIno uttara dvArathI praveza ane dakSiNa dvArathI nirgamana thAya che. nirgamana vanakhaMDa-vedikA | sItA nadInI pUrve ane pazcime eka-eka vanakhaMDa ane vedikA kula 2-2 vanakhaMDa-vedikA che. kAMcanaka parvata | pratyeka drahanA pUrva kinAre 10-10, pazcima kinAre 10-10 = pratyeka drahanA 20-20 parvato saMkhyA | 2045 = 100 kAMcanaka parvato che. kAMcanaka parvatonuM pratyeka parvata drahathI 10-10 yojana dUra che. drahathI aMtara kacanaka parvatonI pratyeka parvata mULamAM 100 yo madhyamAM 75 yo upara 50 yojana che. laMbAI 5hoLAI | pratyeka parvata mULamAM sAdhika 316 madhyamAM 237 upara sAdhika 158 yoga che. paridhi 100 yojanA kAcanaka parvata parvata uparanI vAvaDImAM kAMcana jevI kAMtivALA kamaLo hovAthI nAmaheta kAMcanaka parvata | kAMcana nAmanA deva che. adhiSThAtA
Page #518
--------------------------------------------------------------------------
________________ 444 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra tho | ho | tha | | | | nIlavAnakumAra nIlavaMta drahanA palonI saMkhyA, sthAnAdiHpAsthAna pas | laMbAI 5hoLAI jADAI pANImAM pANI | kula | vizeSatA saMkhyA [GDAI | upara UiMcAI uthAI kendranuM pavI nIlavaMta drahanI 3 |10| nIlavAnakumAra madhyamAM yo | yo | devanuM bhavana che. 1luM valaya|mULapAnI cAre bAju || 108 10 | AbhUSaNo vagere yoga | sAmagrI che. raju valaya|prathamavalayanI cAre bAju | 34,011 parivArika devonA bhavano che. vAyavyakoNa, sAmAnika IzAnakoNa devanA uttaramAM pUrvamAM mahattarA | ? devInA agnikoNamAM AvyaMtara | 8,000 pariSadanA dakSiNamAM madhyama 10,000 pariSadanA naiRtyakoNamAM bAhya 12,0 pariSadanA pazcimamAM senApatinA 7 3juvalaya bIjAvalayanI cAre bAju 16000 10| AtmarakSaka devonA | yo bhavana che. 4thuM valayatrIjA valayanI cAre bAju | 3ra lAkha AtyaMtara pariSadanA yoga AbhiyogikadevonA bhavana paNuM valaya|cothA valayanI cAre bAju |40lAkha madhyama pariSadanA yoga yoga Abhiyogika devanA bhavana kavAya | pAMcamA valayanI cAre bAju | 48 lAkha 108| bAhya pariSadanA yo | Abhiyogika devanA bhavana che. 10 che. valayomAM padonI racanA, goThavaNI :- nIlavaMta drahamAM nIlavaMta draha kumAra deva ane tenA parivAranA 1 kroDa, 20 lAkha, 50 hajAra ane 20 kamaLo che. te sarva paddo zAzvatA pRthvIkAyanA che. te paDyo nIlavaMta drahanA AkAra ane varNavALA che. nIlavaMta drahanI madhyamAM nIlavaMta draha kumAra devanuM mukhya padma ane tenI cAre bAju cha valayamAM cha prakAranA zeSa padho goThavAyelA che. ta nApramANanittA - cha valayamAM rahelA kamaLo pUrva-pUrva karatAM UMcAI, laMbAI-pahoLAI ane
Page #519
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: jIbUDhIpAdhikAra | 445 ] pANInI uparanI UMcAImAM ardha pramANavALA che. mukhya pA 1 yojana lAMbu-pahoLuM ane phu yojana pANInI upara che. prathama valayanA 108 kamaLo kendranA nIlavaMta draha kumAra devanA padma karatAM ardhA mApavALA che. te ardha yojana lAMbA-pahoLA ane yojana pramANa pANIthI upara che. bIjA valayanA padho prathama valayanA padma karatAM ardhA che ane mULa padma karatAM che. tema aMtima valaya paryata jANavuM. te sarva valayanA padho ardhA ardhA pramANavALA hovAthI ja 1,000 yojana lAMbA-pahoLA drahamAM te sarva padmo samAI zake che. te sarva patronuM kula kSetraphaLa 2,00,005yojana thAya che ane nIlavaMta drahanuM kSetraphaLa pAMca lAkha yojana che, tethI temAM sarva paddo sahaja rIte samAI zake che. prathama valayanA 108 padmomAM nIlavaMta draha kumAra devanA AbhUSaNa vagere sAmagrI hoya che. A nIlavaMta drahanI pUrva-pazcima baMne bAjue drahathI dasa yojana dUra 10-10(kula 20) kAMcanaka parvato che. uttarakurukSetramAM jaMbuvRkSa:163 kahiNaM bhaMte / uttarakurAe kurAe jaMbu-sudasaNAe jaMbupeDhe nAmaM peDhe paNNatte? goyamA ! jaMbuddIve dIve maMdarassa pavvayassa uttarapurasthimeNaM nIlavaMtassa vAsaharapavvayassa dAhiNeNaM mAlavaMtassa vakkhArapavvayassa paccatthimeNaM, gaMdhamAdaNassavakkhArapavvayassa puratthimeNaM sIyAe mahANaIe purathimille kUle ettha NaM uttarakurAe kurAe jaMbUpeDhe NAma peDhe paNNatte-paMcajoyaNasayAI AyAmavikkhaMbheNaM, paNNarasa ekkAsIe joyaNasae kiMci visesAhie prikkhevennN| bahumajjhadesabhAge bArasa joyaNAIbAhalleNaMtayANaMtaracaNaMmAyAemAyAe paesa parihANIe parihAyamANe-parihAyamANe savvesu caramaMtesudo kose bAhalleNaM paNNatte, savvajaMbUNayAmae acche jaavpddiruuve| se NaM egAe paumavaraveiyAe egeNa ya vaNasaMDeNa savvao samaMtA saMparikkhatte, vnnnnodonnhvi| tassa NaM jaMbUpeDhassa cauddisiMcattAri tisovANapaDirUvagA paNNattA,taMceva jAva toraNA jaavchttaaichttaa| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! uttarakuru nAmanA kurukSetramAM jaMbU sudarzana vRkSano jaMbUpITha nAmano cotaro(oTalo, kyAM che? uttara- he gautama! jaMbudvIpanA meruparvatanA IzAnakoNamAM, nIlavaMta varSadhara parvatanI dakSiNamAM, mAlyavaMta vakSaskAra parvatanI pazcimamAM gaMdhamAdana vakSaskAra parvatanI pUrvamAM, sItA mahAnadInA pUrvI kinAre uttarakuru nAmanA kurukSetramAM jaMbupITha nAmano pITha-cotaro che. te pAMcaso yojana lAMbo-pahoLo che. sAdhika paMdaraso ekayAsI(1,581) yojana tenI paridhi che. madhyabhAgamAM tenI UMcAI(jADAI) bAra yojana che, tyAra pachI kramazaH tenI jADAI(UMcAI) ghaTatAM-ghaTatAM aMtabhAgamAM tenI jADAI be gAunI rahe che. te sarvatra jaMbUnada suvarNamaya, svaccha che yAvatuM manohara che.
Page #520
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 44 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra te jaMbUpIThanI cArebAju eka padmavaravedikA ane eka vanakhaMDa che. te baMnenuM varNana pUrvavat jANavuM. te jaMbupIThanI cAreya dizAmAM eka-eka sopAna zreNI (pagathiyAonI paMkti) che. tenA toraNo ane chatrAtichatro sudhInuM varNana pUrvavat jANavuM joIe. 164 tassa NaM jaMbUpeDhassa uppi bahusamaraNijje bhUmibhAge paNNatte, se jahANAmae AliMgapukkhare i vA jAvamaNINaM phaaso| tassaNaMbahusamaramaNijjassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe etthaNaMegA mahaMmaNipeDhiyA paNNattA-aTThajoyaNAI AyAma vikkhaMbheNa, cattAri joyaNAIbAhalleNaM,maNimaI acchA jaavpddiruuvaa| tIseNaM maNipeDhiyAi uvariM ettha NaM mahaM jaMbUsudasaNA paNNattA- aTThajoyaNAiMuDDhe uccatteNaM addhajoyaNaM uvveheNaM, do joyaNAIkhaMdhe, aTThajoyaNAI vikkhabheNa, cha joyaNAI viDimA, bahumajjhadesabhAe aTThajoyaNAI vikkhaMbheNaM, sAiregAiM aTThajoyaNAIsavvaggeNaM paNNattA; vairAmayamUlA, rayayasupaiTThiyaviDimA evaM ceiyarukkhavaNNao jaavpddiruuvaa| bhAvArtha - te jaMbupIThanI upara atyaMta samatala ramaNIya bhUmibhAga che. te samAna ane samatala che vagere maNIonA sparza sudhI kathana pUrvavat jANavuM joIe. te bahusama ramaNIya bhUmibhAganI barAbara madhyabhAgamAM eka vizALa maNipIThikA che. te ATha yojananI lAMbI, pahoLI ane cAra yojananI jADI, maNimaya, svaccha bhAva manohara che. te maNipIThikAnI upara vizALa jaMbU sudarzana nAmanuM vRkSa che. te jaMbUvRkSa ATha yojana UMcuM che, ardhA yojana jamInamAM UMDuM che. tenuM thaDa be yojana UMcuM che, tenI pahoLAI ATha yojana che. tenI zAkhAo cha yojana sudhI phelAyelI che. te madhyabhAgamAM ATha yojana pahoLuM che. te samagrapaNe arthAtu aMdaranI UMDAI ane bahAranI UMcAI maLIne ATha yojanathI adhika arthAt sADA ATha yojana UMcuM che. tenA mULa vajaratvanA che. tenI zAkhAo rajata (cAMdI)nI UMcI ane bahAra nIkaLelI che. A pramANe caityavRkSanA varNananI samAna jaMbUvRkSanuM varNana jANavuM joIe. 165 jaMbUeNaMsudasaNAe cauddisi cattAri sAlA paNNattA,taMjahA-purasthimeNaMdakkhiNeNaM paccatthimeNa uttareNa / tattha NaM je se purathimille sAle ettha NaM ege mahaM bhavaNe paNNatte, egaMkosa AyAmeNaM, addhakosaM vikkhaMbheNaM desUrNa kosaM uDDhaM uccatteNaM, aNegakhaMbhasaNNiviThe vaNNao jAvabhavaNassadAraMtaMceva / pamANaM paMcadhaNusayAiMuDDhauccatteNaM, aDDAijjAI dhaNusayAI vikkhaMbheNaM jAvavaNamAlAo bhUmibhAgA ulloyA maNipeDhiyA paMcadhaNusaiyA devasayaNijjaM bhaanniyvvN| tatthaNaMje se dAhiNille sAle ettha NaMege mahaM pAsAyavarDasae paNNatte-kosaM ca uDDhauccatteNaM, addhakosaMAyAmavikkhabheNaM, abbhUgayamUsiya pahasiyA aMto bahusama
Page #521
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: jebUdIpAdhikAra ( 447] ramaNijje bhUmibhAge, ulloyA / tassaNaMbahusamaramaNijjassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe sIhAsaNaM saparivAra bhANiyavvaM / / . tattha NaMje se paccatthimille sAle, ettha NaM mahaM ege pAsAyavarDesae paNNatte-taM ceva pamANaM sIhAsaNaM saparivAra bhANiyavvaM / tattha NaMje se uttararille sAle etthaNaM mahaM ege pAsAyavarDesae paNNattetaM ceva pamANa sIhAsaNaM saparivAra / bhAvArtha:- jaMbu sudarzana vRkSanI cAreya dizAomAM cAra zAkhAo che. temAMthI pUrvanI zAkhA upara eka vizALa bhavana che. te eka gAu lAMbu, ardhA gAu pahoLuM, kiMcit jUna 1 gAu UMcuM che. aneka seMkaDo staMbho upara pratiSThita che vagere bhavananA dvAra sudhInuM varNana kahevuM joIe. te bhavananA dvAra pAMcaso dhanuSya UMcA, aDhIso dhanuSa pahoLA thAva vanamALAo, camakIlA(AkarSaka) bhUmi bhAgo, uparanI chata, pAMcaso dhanuSanI maNipIThikA ane devazayyA(sthAna)nuM varNana pUrvavat karavuM joIe. te jaMbUvRkSanI dakSiNI zAkhA upara eka vizALa prAsAda che. te eka gAu UMco, ardhA gAu lAMbo pahoLo gaganacuMbI ane tenA kiraNothI jANe hasato hoya tevo pratIta thAya che. temAM atyaMta samatala ramaNIya bhUmibhAga che. tenI uparanI chata aneka citrothI citrita che vagere varNana jANavuM joIe. te atyaMta samatala ramaNIya bhUmibhAganI madhyamAM saparivArasiMhAsana che. arthAt mukhyasiMhAsananI AjubAju bIjA sAmAnika devo AdinA bhadrAsano che. te jaMbU sudarzana vRkSanI pazcimI zAkhA upara eka vizALa prAsAda che. tenuM pramANa vagere saparivAra siMhAsana sahitanuM varNana pUrvavat jANavuM. te jaMbUvRkSanI uttarI zAkhA upara eka vizALa prAsAda che. tenuM pramANa vagere saparivAra siMhAsana sahitanuM varNana pUrvavat jANavuM. 166 tatthaNaMjese uvarimaviDime etthaNaMege mahaM siddhAyataNe paNNatte-kosaMAyAmeNaM addhakosaM vikkhaMbheNaM, desUrNakosaMuDDhaM uccatteNaM, aNegakhabhasayasaNNiviTe, vnnnno| bhAvArtha:- te bUvRkSanI uparanI zAkhA para eka vizALa siddhAyatana che. te eka gAu lAMbu, ardhA gAu pahoLuM, dezona eka gAu UMcuM ane aneka so staMbho para pratiSThita che vagere varNana kahevuM joIe. 167 jaMbUNaMsudaMsaNA mUle bArasahiM paumavaraveiyAhiM savvao samaMtA sNprikkhittaa| tAoNaM paumavaraveiyAo addhajoyaNaM uDDhauccatteNaM paMcadhaNusayAivikkhabheNa, vnnnno| bhAvArtha - te bUsudarzana vRkSa mULamAM bAra-bAra pavavara vedikAothI gherAyeluM che. te paghavara vedikAo ardhA yojana UMcI, pAMcaso dhanuSa pahoLI che. ahIM padhavara vedikAnuM varNana jANavuM. 168 jaMbU NaM sudaMsaNA aNNeNaM aTThasaeNaM jaMbUNaM tadaddhaccattappamANametteNaM savvao samaMtA saMparikkhittA / tAo NaM jaMbUo cattArijoyaNAi uDDa uccatteNaM kosaM uvveheNaM joyaNaM khaMdho, kosaM vikkhaMbheNaM tiNNi joyaNAI viDimA, bahumajjhadesabhAe cattAri
Page #522
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra joyaNAiM AyAmavikkhaMbheNaM, sAiregAiM cattAri joyaNAiM savvaggeNaM, vairAmayamUlA so ceva ceiyarukkhavaNNao / 448 bhAvArtha :- te jaMbU sudarzana vRkSa tenAthI ardhI UMcAIvALA ekso ATha jaMbUvRkSothI gherAyeluM che. te jaMbUvRkSo cAra yojana UMcA, eka gAu jamInamAM UMDA che. tenA thaDa eka yojana UMcA ane eka gAu pahoLA che. tenI zAkhAo traNa yojana sudhI phelAyelI che. te vRkSo madhyabhAgamAM cAra yojana lAMbApahoLA che ane tenI samagra UMcAI sAdhika cAra yojananI che, ityAdi caityavRkSanA varNananI samAna tenuM varNana jANavuM. | 169 jaMbUe NaM sudaMsaNA avaruttareNaM uttareNaM uttarapuratthimeNaM ettha NaM aNADhiyassa devassa cauNhaMsAmANiyasAhassINaM cattAri jaMbUsAhassIo pnnnnttaao| jaMbUra NaM sudaMsaNAe, puratthimeNaM ettha NaM aNADhiyassa devassa cauNha aggamahisINaM cattAri jaMbUo pnnnnttaao| evaM parivAro savvo bhANiyavvo jaMbUe jAva AyarakkhANaM / bhAvArtha :- te jaMbU sudarzana vRkSanA pazcima-uttaramAM, uttaramAM ane uttara-pUrvamAM anAdata devanA cAra hajAra sAmAnika devonA cAra hajAra jaMbU vRkSo che. jaMbU sudarzana vRkSanI pUrvamAM anAdata devanI cAra agramahiSIonA cAra jaMbU vRkSo che. A pramANe samasta saparivAra yAvat AtmarakSaka devonA jaMbUvRkSonuM kathana karavuM joIe. 170 jaMbU NaM sudaMsaNA tihiM joyaNasaiehiM vaNasaMDehi savvao samatA saMparikkhittA, taM jahA- paDhameNaM, docceNaM tacceNaM / jaMbUra NaM sudaMsaNAe puratthimeNaM paDhamaM vaNasaMDa paNNAsaM joyaNAI ogAhittA ettha NaM ege bhavaNe paNNatte, puratthimille bhavaNasarise bhANiyavve jAvasayaNijjaM / evaM dAhiNeNaM, paccatthimeNaM, uttareNaM / bhAvArtha :- jaMbU sudarzanavRkSa so so yojana pramANavALA traNa vanakhaMDothI parivRtta-gherAyeluM che. jaMbU sudarzanavRkSanA prathamanA ApyaMtara vanamAM jaMbU sudarzana vRkSathI pUrva dizAmAM pacAsa yojana aMdara eka vizALa bhavana che. tenuM varNana pUrva dizAnI zAkhA para AvelA bhavananI samAna jANavuM yAvat tyAM eka devazayyA che. A pramANe dakSiNamAM, pazcimamAM ane uttaramAM paNa bhavana samajavA joIe. | 171 jaMbU NaM sudaMsaNA uttara-puratthimeNaM paDhamaM vaNasaMDa paNNAsaM joyaNAI ogAhittA cattAri NaMdApukkhariNIo paNNattAo, taM jahA - paumA paumappabhA ceva kumudA kumayappabhA / tAo NaM NaMdAo pukkhariNIo kosaM AyAmeNaM, addhakosaM vikkhabheNa paMcadhaNusayAI uvveheNaM, vaNNao bhANiyavvo jAvatoraNatti / tAsiM NaM NaMdApukkhariNINaM bahumajjhadesabhAe ettha NaM pAsAyAvarDesa paNNattekosappamANe uccatte, addhakosaM ca AyAma vikkhaMbho jAva sIhAsaNaM saparivAraM /
Page #523
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3:4pUtIpAri | 448 / evaMdakSiNa-purathimeNa vipaNNAsaMjoyaNAIogAhittA cattAriNaMdApukkhariNIo paNNattAo,taM jahA- uppalagummA, NaliNA, uppalA, uppalujjalA, sesaMta ceva / . evaM dakSiNa-paccatthimeNa vipaNNAsaMjoyaNAe, NavaraM-bhiMgA bhiMgANimA ceva aMjaNA kajjalappabhA / sesNtNcev|| evaM uttarapaccatthimeNaM paDhama vaNasaMDe paNNAsaMjoyaNAiM ogAhittA ettha NaM cattAriNaMdAo pukkhariNIo paNNattAo,taM jahA-sirikatA sirimahiyA siricaMdA ceva taha ya siriNilayA / sesNtNcev| bhAvArtha :- jaMbu sudarzanavakSanA uttara-pUrvamAM(IzAna koNamAM) prathama AtyaMtara vanakhaMDamAM pacAsa yojana dUra cAra naMdA puSkariNIo che. tenA nAma A pramANe che- padmA, padmaprabhA, kumudA ane kumudaprabhA. te naMdA puSkariNIo eka gAu lAMbI, ardhA gAu pahoLI, pAMcaso dhanuSa UMDI che. te svaccha bhAvatu pratirUpa che ityAdi toraNa sudhInuM varNana jANavuM joIe. te naMdA puSkariNIonA madhya bhAgamAM prAsAdAvatuMsaka che. te eka gAu UMco, ardhA gAu lAMbo-pahoLo che ityAdi saparivAra siMhAsana sudhInuM varNana pUrvavat jANavuM joIe. - dakSiNa-pUrvamAM paNa pacAsa yojana dUra cAra naMdA puSkariNIo che, yathA- utpala gulmA, nalinA, utpalA, utpalojjavalA, zeSa kathana pUrvavat jANavuM. dakSiNa-pazcimamAM paNa pacAsa yojana dUra cAra puSkariNIo che yathA-mUMgA, bhaMginibhA, aMjanA temaja kajjalaprabhA zeSa kathana pUrvavat jANavuM. pazcima-uttaramAM Abhyatara vanakhaMDamAM pacAsa yojana dUra cAra naMdA puSkariNIo che. yathAzrIkAMtA, zrImahitA, zrIcaMdrA ane zrInilayA, zeSa kathana pUrvavat jANavuM. te puSkariNI tathA prAsAdAvartAsakanuM pramANa pUrvavat jANavuM. 172 jaMbUeNaMsudasaNAepurathimillassa bhavaNassauttareNaMuttarapurasthimassapAsAyavAssa dAhiNeNaM etthaNa egemahaMkUDe paNNatte aTThajoyaNAiMuDDhaM uccatteNaM, mUle bArasa joyaNAI AyAma-vikkhaMbheNaM, majjhe aTTa joyaNAI AyAma vikkhaMbheNaM uvari cattAri joyaNAI AyAmavikkhabheNaMmUlesAiregAisattatIsaMjoyANAiMparikkheveNaM,majjhesAiregAiM paNuvIsa joyaNAI parikkheveNa uvarisAiregAIbArasajoyaNAI parikkheveNaM / mUle vicchiNNe majjhe saMkhitteuppitaNue gopucchasaMThANasaMThie savvajaMbUNayAmae acche jaavpddiruuve| seNaMegAe paumavaraveiyAeegeNaMvaNasaMDeNaMsavvaosamaMtA saMparikkhitte; donnhvivnnnno|| __tassaNaMkUDassa uvariMbahusamaramaNijje bhUmibhAgepaNNatte jAva aasyNti| tassaNaM bahusamaramaNijjassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe ega siddhAyataNa kosappamANaM savvA siddhAyataNavattavvayA // 1 // bhAvArtha - (AtyaMtara vanamAM) jaMbU sudarzanavRkSanI pUrva dizAvartI bhavananI uttaramAM ane uttarapUrvanA
Page #524
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 450 / zrI jIvAjIvAbhigama satra prAsAdAvatasakanA dakSiNamAM eka vizALa kUTa che. te ATha yojana UMco che. te mULamAM bAra yojana, madhyamAM ATha yojana ane upara cAra yojana lAMbo-pahoLo che. tenI paridhi mULamAM sAdhika sADatrIsa yojana, madhyamAM sAdhika pacIsa yojana ane upara sAdhika bAra yojananI che. te mULamAM vistRta, madhyamAM saMkSipta ane upara pAtaLo gopucchanA AkArano che. te saMpUrNataH jaMbunada suvarNamaya, svaccha bhAva pratirUpa che. te kUTa eka pAvaravedikA ane eka vanakhaMDathI cAre bAjuthI gherAyelo che. pAvara vedikA ane vanakhaMDa baMnenuM varNana pUrvavat jANavuM joIe. te kUTanI upara atyaMta samatala ramaNIya bhUmibhAga che, vagere pUrvavat varNana jANavuM joIe thAvata tyAM ghaNA vANavyaMtara deva-devIo Ave che, vizrAma kare che, bese che. te bahu samaramaNIya bhUmibhAganI madhyamAM eka siddhAyatana che. te eka gAu pramANavALuM che vagere sidvAyatananuM varNana pUrvavat jANavuM joIe. |1| 173 jaMbUe NaM sudaMsaNAe puratthimassa bhavaNassa dAhiNeNaM dAhiNapurathimillassa pAsAyava.sagassa uttareNa etthaNaMegemahaMkUDepaNNatte,taceva pamANa, siddhaaytnnNc||2|| ____ jaMbUe NaM suMdasaNAe dAhiNillassa bhavaNassa puratthimeNaM dAhiNapurathimilassa pAsAyavarDasagassa paccatthimeNaM etthaNaMegemahaMkaDe paNNatte / taMceva pamANaM siddhAyata ca // 3 // jaMbUe NaM suMdasaNAe dAhiNassa bhavaNassa paccatthimeNaM dAhiNapaccatthimillassa pAsAyavaDeMsagassa purathimeNaM ettha NaM ege mahaM kUDe paNNatte / taMceva pamANaM, siddhAyataNaM c||4|| jaMbUeNaMsudasaNAepaccatthimillassa bhavaNassadAhiNeNaMdAhiNapaccatthimillassa pAsAyava.sagassa uttareNaM etthaNaMegemahaMkUDepaNNatte;tacevapamANa, siddhAyataNaMya // 5 // ___ jaMbUe NaMsudaMsaNAe paccatthimabhavaNassa uttareNaM uttarapaccatthimillassa pAsAya vaDeMsagassa dAhiNeNaM etthaNaMegemahaMkUDe paNNatte / taMceva pamANaM, siddhAyataNaMca // 6 // jaMbUeNaMsudasaNAe uttarillassa bhavaNassa paccatthimeNaM uttarapaccatthimassapAsAya vaDeMsagassa purathimeNaM etthaNaM mahaMegekUDe pnnnntte| teceva pamANaM, siddhAyataNaMca // 7 // jaMbUe NaM sudaMsaNAe uttarillassabhavaNassa puratthimeNaM uttarapurathimillassa pAsAyavarDesagassa paccatthimeNaM etthaNaMegemahaM kUDe paNNatte / taMceva pamANaM, siddhAyataNaM ca // 8 // bhAvArtha:- te jaMbusudarzanavakSanA pUrvavartI bhavananI dakSiNa dizAmAM ane dakSiNa-pUrvI prAsAdAvatasakanI uttaramAM eka vizALa phUTa che. tenuM pramANa pUrvavat jANavuM thAva tyAM siddhAyatana che..rA te jaMbUsudarzanavRkSanA dakSiNavartI bhavananI pUrva dizAmAM ane dakSiNa-pUrvI prAsAdAvatasakanI pazcima dizAmAM eka vizALa kUTa che, tenuM pramANa pUrvavat jANavuM yAvatu tyAM siddhAyatana che.iall. te jaMbUsudarzanavRkSanA dakSiNavartI bhavananI pazcima dizAmAM ane dakSiNa-pazcimI prAsAdAvatasakanI pUrva dizAmAM eka vizALa kUTa che, tenuM pramANa pUrvavat jANavuM thAva tyAM siddhAyatana che. jo te jaMbUsudarzanavRkSanA pazcimavartI bhavananI dakSiNa dizA ane dakSiNa-pazcimI prAsAdAvatasakanI
Page #525
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: jIbUDhIpAdhikAra [ 451 ] uttara dizAmAM eka vizALa kUTa che, tenuM pramANa pUrvavat che yAvata tyAM siddhAyatana che. ApA te jaMbusudarzanavRkSanA pazcimavartI bhavananI uttaramAM ane uttara-pazcimI prAsAdAvatasakanI dakSiNa dizAmAM eka vizALa kUTa che, tenuM pramANa pUrvavat che yAvata tyAM siddhAyatana che. IghA te jaMbu sudarzanavRkSanA uttara dizAvartI bhavananI pazcima dizAmAM ane uttara-pazcimI prAsAdAvatasakanI pUrva dizAmAM eka vizALa kUTa che, tenuM pramANa pUrvavat che yAvat tyAM siddhAyatana che. te jaMbUsudarzana vRkSanA uttara dizAvartI bhavananI pUrva dizAmAM ane uttara-pUrvI prAsAdAvatasakanI pazcima dizAmAM eka mahAna kUTa che, tenuM pramANa pUrvavat che yAvatuM tyAM siddhAyatana che.TA 174 jaMbUNaMsudasaNA aNNehiM bahUhiM tilaehiM lauehiM jAvarAyarukkhehiM hiMgurukkhehi jAvasavvao samatA saparikkhittA / jabUe Na sudasaNAe uvari bahave aTThaTThamagalagA paNNattA taMjahA-sotthiya sirivaccha kiNhA cAmarajjhayA jaavchttaaichttaa| bhAvArtha :- te jabasadarzanavakSa anya aneka tilakavaNo. lakaTa vakSo vAvata rAyavakSo ane hiMgavakSothI gherAyela che. jaMbusudarzanavakSanI upara ATha-ATha maMgalo che. jema ke- svastika, zrIvatsa vagere tathA kRSNa cAmara, dhvaja yAvat chatrAtichatra che, te sarvanuM varNana pUrvavat jANavuM joIe. 175 jaMbUe NaMsudaMsaNAe duvAlasaNAmadhejjA paNNattA,taMjahA sudasaNA amohA ya, suppabuddhA jasodharA / videha jaMbUsomaNasA,NiyayA NiccamaDiyA // 1 // subhaddAya visAlA ya,sujAyA sumaNA viy| sudasaNAe jaMbUe, NAmadhejjA duvAlasa // 2 // bhAvArtha - jaMbu sudarzanavRkSanA bAra nAma che- (1) sudarzana (2) amogha (3) supratibuddha, (4) yazodhara, (5) videha jaMbu, (6) somanasa, (7) niyata, (8) nityamaMDita, (9) subhadra, (10) vizAla, (11) sujAta, (12) sumana. 176 se keNaTThaNaM bhaMte ! evaM vuccai- jaMbU sudaMsaNA, jaMbU sudaMsaNA? goyamA ! jaMbUe NaM sudasaNAe jaMbUdIvAhivaI aNADhie NAmaM deve mahiDDie jAva paliovamaTTiIe parivasai / se NaM tattha cauNhaM sAmANiyasAhassINa jAvasolassa AyarakkhadevasAhassINaM, jaMbUdIvassa jaMbUe sudasaNAe, aNADhiyAe ya rAyahANIe jAva viharai / seteNaTeNaM goyamA ! evaM vuccai-jaMbusuMdasaNA, jaMbu suNdsnnaa| bhAvArtha -prazna- he bhagavan! jaMbU sudarzanavRkSane jaMbusudarzanavRkSa kahevAnuM zuM kAraNa che. uttara- he gautama! jaMbusudarzanavRkSa upara jaMbUdvIpanA adhipati anAdata nAmanA mahaddhika deva rahe che yAvata tenI eka palyopamanI sthiti che. te potAnA cAra hajAra sAmAnika devo yAvata 16000 AtmarakSakadevonuM tathA jaMbudvIpanA jaMbusudarzanavRkSa ane anAdatA rAjadhAnInuM vAvatuM AdhipatyAdi karatAM tyAM rahe che. tethI he gautama ! te vRkSane jaMbUsudarzana vRkSa kahe che.
Page #526
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 45ra zrI jIvAjIvAbhigama sUtra 177 kahiNaM bhate ! aNADhiyassa devassa aNADhiyA NAmaMrAyahANI paNNattA? goyamA ! jaMbuddIve dIve maMdarassa pavvayassa uttareNaM tiriyamasaMkhejje, evaM jahA vijayassa devassa jAvasamattA vattavvayA rAyahANIe, emhiddddiie| ___ aduttaraMca NaMgoyamA ! jaMbuddIve dIve uttarakurAe kurAe tattha tattha desetahiMtahiM bahave jaMbUrukkhA jaMbUvaNA jaMbUvaNasaMDA NiccaM kusumiyA jaavvddeNsgdhraa| seteNatuNaM goyamA ! evaM vuccai- jaMbuddIve dIve / aduttaraM ca NaM goyamA ! jaMbuddIvassa sAsae NAmadhejje paNNatte-Na kayAvi NAsi jaavnnicce| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! anAdata devanI anAdatA nAmanI rAjadhAnI kyAM che? - uttara- he gautama! jaMbudvIpanA meruparvatanI uttaramAM tirachA asaMkhya dIpa-samudrone pasAra karyA pachI anya jaMbUdvIpa nAmanA dvIpamAM anAdatA nAmanI rAjadhAnI che. tenuM saMpUrNa varNana vijayA rAjadhAnInI samAna jANavuM yAvatu anAdatadeva AvA RddhisaMpanna che. he gautama! te uparAMta jaMbUDhIpa nAmanA dvIpamAM aneka sthAne jaMbUvRkSa, jaMbUvana ane jaMbUvanakhaMDa che. te haMmezAM puSpita rahe che yAvatuM zobhAthI ghaNA upazobhita che. tethI he gautama ! A dvIpa jaMbUdvIpa kahevAya che athavA jaMbUdIpa nAma zAzvata che. A nAma pahelA na hatuM tema nathI vartamAnamAM nathI tema paNa nathI ane bhaviSyamAM nahIM hoya, tema paNa nathI yAvatu A dvIpa ane tenuM nAma nitya che. sUtra 14nnA praznano uttara ahIM pUrNa thAya che] vivecana - prastuta sUtromAM sarva vRkSa ziromaNi evA jaMbusudarzana nAmanA vRkSanuM varNana che. jaMbU pITha, maNipIThikA ane jaMbUvRkSa :- uttarakurukSetramAM UMdhA zarAvalA(koDIyA)nA AkArano jaMbUvRkSano oTalo che. tenA upara jaMbUvRkSanA Asana jevI maNimaya maNipIThikA che. A maNipIThikA upara jaMbUvRkSa sthApita che. A jaMbUvRkSa pRthvImaya che, suvarNa ratna ane maNimaya che. jabakSa vaza hovA chatAM vanaspatikAyamaya nathI. tema chatAM vRkSanI samAna AkAravALuM hovAthI te jaMbUvRkSa kahevAya che. jaMbUvRkSanI pUrvAdi cAra zAkhAmAMthI pUrvI zAkhA upara anAdata devanuM bhavana che ane zeSa traNa zAkhAo upara prAsAda che. ahIM bhavana ane prAsAdamAM taphAvata nathI. sAmAnya rUpe jenI laMbAI-pahoLAI viSama hoya tene bhavana ane laMbAI-pahoLAI samAna hoya tene prAsAda kahevAmAM Ave che. paraMtu ahIM prAsAdo paNa bhavananI jema viSama laMbAI-pahoLAIvALA hoya che. jabUvRkSanI UMcAI:- jaMbUvRkSa jamInamAM ra gAu UMDuM + thaDa 2 yojana UMcuM + viDimA-mukhya zAkhA 6 yojana UMcI che = A rIte jaMbUvRkSa kula 8 yojana ane 2 gAu eTale ke sADA ATha 8 yojana UMcuM che. jabakSanI pahoLAI - jaMbUvRkSanA thaDamAMthI pUrvAdi cAre dizAmAM zAkhAo nIkaLe che. te zAkhAo all + all yojana + thaDanI pahoLAI olii yojana = 8 yojana pahoLAI thAya che. vAnasabhA vRkSano madhyabhAga. vRkSanI UMcAInA vaccovacca sthaLe vRkSa te ATha yojana vistAravALo che arthAt vRkSanI adhikatama pahoLAI ATha yojananI che.
Page #527
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti--3 : jaMbudrIpAdhikAra jaMbU pITha, maNipIThikA ane jaMbUvRkSa na zAkhA j 311121). -. *yo.- 100 yo phaeNra yo. uttara rAkha 3LAya. . pUrva zAkhA | yo maNipIThikA jaMbU pITha 453 |lle
Page #528
--------------------------------------------------------------------------
________________ 454 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra jabUvRkSa valayo prathama valaya -mULa jaMbUvRkSathI ardhA pramANavALA 108 jaMbUvRkSa prathama valayamAM che. temAM anAdata devanA AbhUSaNo rahe che. bIju valaya :- prathamavalayanA jaMbUvRkSathI ardhA pramANavALA 34,011(cotrIsa hajAra agiyAra) jaMbUvRkSo bIjA valayamAM che. yathA-vAyavya, uttara, IzAna A traNa dizAmAM sAmAnikadevonA 4,000(cAra hajAra) jaMbUvRkSo che. pUrvadizAmAM agramahiSIonA 4 jaMbUvRkSo che. AgneyakoNamAM AtyaMtara pariSadanA devonA 8,000(ATha hajAra) jaMbUvRkSo che. dakSiNadizAmAM madhyama pariSadanA devonA 10,000(dasa hajAra) jaMbUvRkSo che. naiRtyakoNamAM bAhya pariSadanA devonA 12,000(bAra hajAra) jaMbUvRkSo che. pazcima dizAmAM sAta senApatinA 7 jebUvRkSo che. trIjuM valaya :- bIjA valayanA jaMbUvRkSo karatAM ardhA pramANavALA AtmarakSaka devonA 16,000(soLa hajAra) jaMbUvRkSo che. sarvamaLIne 1+108+34,011+16,000 = 50,120 jaMbUvRkSo, mULa jaMbUvRkSane pharatAM traNa valaya rUpe rahyA che. A traNe ya valaya nIlavAna draha kumAra devanA prathamanA traNa kamaLa valayonI jema jANavA. jaMbU vanakhaMDo 'nyutara vana nya vana haya vana
Page #529
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3H jatIpAdhikAra 455 jaMbU vanakhaMDo - jaMbUvRkSonA traNa valayanI cAre bAju 100-100 yojanAnA cakravAla vikhaMbhavALA traNa vanakhaMDa che. prathama vanagata cAra bhavano :- 100 yojananA A vanakhaMDamAM 50 yojana aMdara pUrvAdi cAre dizAmAM eka-eka, tema 4 bhavana che. temAM anAdata devanI ArAma karavAnI zayyA che. prathama vanaDagata cAra prAsAda - A AtyaMtara vanakhaMDamAM 50 yojana aMdara cAre vidizAmAM cAra-cAra tema kula 16 vAvaDIo che ane te vAvaDIonI madhyamAM 1-1 prAsAda che. te prAsAdamAM anAdata devanA siMhAsana che. kula maLI 16 vAvaDIo che ane 4 prAsAda che. prathama vanagata phUTa saMkhyA :- cAra dizA ane cAra vidizAnI vaccenA AMtarAmAM arthAt bhavana ane prAsAdanI vacce suvarNamaya evA eka-eka phUTa che. kula maLIne ATha phUTa che. anya be vanakhaMDamAM mAtra vRkSAdi che, deva bhavanAdi nathI. ATha kaTonAM sthAno:krama bhavanathI | dizA | prAsAdathI | dizA 1 | pUrvI bhavananI uttaramAM uttara pUrvI prAsAdanI | dakSiNamAM 2 | pUrvI bhavananI dakSiNamAM dakSiNa pUrva prAsAdanI | uttaramAM dakSiNI bhavananI pUrvamAM dakSiNa pUrvI prAsAdanI | pazcimamAM dakSiNI bhavananI pazcimamAM dakSiNa pazcimI prAsAdanI | pUrvamAM 5 | pazcimI bhavananI dakSiNamAM dakSiNa pazcimI prAsAdanI | uttaramAM 6 | pazcima bhavananI uttaramAM uttara pazcimI prAsAdanI | dakSiNamAM | 7 | uttarI bhavananI pazcimamAM uttara pazcimI prAsAdanI | pUrvamAM | | uttarI bhavananI pUrvamAM uttara pUrvI prAsAdanI | pazcimamAM | A | ja | jaMbUvRkSanA guNa saMpana bAra nAmo che- (1) sudarzana- atyaMta suMdara ane nayana manohArI hovAthI te sudarzana kahevAya che. (2) amogha- te potAnA nAmane sArthaka ane saphaLa kare tevuM darzanIya hovAthI amogha kahevAya che. (3) supratibaddha- prabuddha puruSanI jema maNi, kanaka ane ratnothI jhagajhagAyamAna rahetuM hovAthI supratibaddha kahevAya che. (4) yazodhara- jaMbudvIpano yaza tribhuvanamAM vyApta kare che tethI te yazodhara kahevAya che. (5) videhajaba-videha kSetranI aMtargata uttara kurukSetramAM sthita che, tethI tevidehajaMbu kahevAya che. (6) somanasa darzakonA manane prasanna karatuM hovAthI te somanasa che. (7) niyata- sarvadA avasthita hovAthI niyata kahevAya che. (8) nitya maMDita- haMmezAM AbhUSaNothI bhUSita rahevAthI nitya maMDita kahevAya che. (9) subhadra- sadA bhadra, kalyANanA bhAvayukta che ane tenA adhiSThAtA mahaddhika deva hovAthI te kyAreya upadravagrasta thatuM nathI tethI te subhadra kahevAya che. (10) vizAla- ATha yojana pramANa vistRta hovAthI vizAla kahevAya che. (11) sujAta- doSarahita ane vizuddha maNi, kanaka, ratna AdithI nirmita hovAthI sujAta kahevAya che. (12) sumana- jenA darzanathI mana zubha thAya che tethI te sumana kahevAya che.
Page #530
--------------------------------------------------------------------------
________________ 456 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra jaMbUdvIpamAM caMdra AdinI saMkhyA :178 jNbuddiivennNbhNte| dIvekai caMdA pabhAsisuvA pabhArseti vA pabhAsissiMtivA? kai sUriyA taviMsuvA tavaMti tavissaMti vA? kai NakkhattA joyaM joiMsuvA joyaMti vA joissaMti vA? kai mahaggahA cAraM carisuvA caraMti vA carissaMti vA? kevaiyAo tArAgaNakoDAkoDIo sobhiMsuvA sobhati vA sobhissati vA? goyamA ! jaMbUddIve NaM dIve do caMdA pabhAsisuvA, pabhAseMti vA pabhAsissaMti vaa| do sUriyA taviMsuvA tavati vA tavissaMti vA / chappaNNaM NakkhattA jogaMjoiMsuvA joyati vA joissati vA / chAvattaraMgahasayaM cAra cariMsuvA carati vA carissati vA / egaMca sayasahassaM, tettIsaMkhalu bhave shssaaii| Nava yasayA paNNAsA,tArAgaNakoDakoDINaM // 1 // sobhiMsuvA sobhaMti vA sobhissaMti vA / bhAvArtha -prazna-he bhagavan! jaMbUDhIpa nAmanAdvIpamAM keTalA caMdra prakAza karatA hatA, prakAza kare che ane prakAza karaze? keTalA sUrya tapatA hatA, tape che ane tapaze? keTalA nakSatra caMdra sAthe yoga karatA hatA, kare che, karaze? keTalA mahAgraha AkAzamAM maMDala kSetra para paribhramaNa karatA hatA, maMDala kSetra para paribhramaNa kare che ane maMDala kSetra para paribhramaNa karaze? keTalA kroDAkoDI tArAgaNa zobhatA hatA, zobhe che ane zobhaze? uttara- he gautama! jaMbudvIpamAM be caMdra prakAza karatA hatA, kare che ane karaze, be surya tapatA hatA, tape che ane tapaze; chappana nakSatra caMdra sAthe yoga karatA hatA, yoga kare che ane yoga karaze. ekso choMtera mahAgraha AkAzamAM maMDala kSetra para paribhramaNa karatA hatA, kare che ane karaze. eka lAkha ane tetrIsa hajAra navaso pacAsa (1,33,950) kroDAkroDa tArA gaNa AkAzamAM zobhatA hatA, zobhe che ane zobhaze. vivecanaH prastuta sutramAM jyotiSI devo ane tenA vimAno saMbaMdhI kathana che. bhavanapati, vyaMtara, jyotiSI ane vaimAnika, A cAra prakAranA devomAMthI jyotiSI devo tirachAlokamAM vase che. tenA caMdra, sUrya, graha, nakSatra ane tArA, tema pAMca bheda che. samapRthvIthI 700 yojanathI zarU karI 900 yojana sudhInA 110 yojanamAM A jyotiSI devo vase che. aDhIdviIpamAM A pAMca prakAranA devonA vimAno meruparvatane pradakSiNA karatAM phare che ane aDhIdvIpanI bahAra te sthira che. vilApamasiMg:-caMdranI prabhA eTale prakAzacaMdranA prakAzane udyota kahe che. caMdra vimAnanA pRthvIkAyika jIvone udyota nAmakarmano udaya hoya che tethI teo zItasparza ane prakAzita zarIravALA hoya che. jaMbudvIpamAM be caMdra hoya che, te baMne caMdra sAmasAmI dizAone prakAzita kare che. mUriyA tevaphasu - sUryano tApa eTale AtApa, sUryavimAnanA pRthvIkAyika jIvone Atapa nAmakarmano udaya hoya che tethI teo uSNa sparza ane prakAzita zarIravALA hoya che. jebUdvIpamAM be sUrya sAmasAmI dizAmAM prakAza kare che.
Page #531
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: jebUdIpAdhikAra | [ 457] MuttA no pota-potAnA maMDaLa upara paribhramaNa karatA nakSatro jeTalo samaya caMdra ane sUrya sAthe rahe, sAthe paribhramaNa kare, tene yoga kahe che. madada vAraM varasu - mahAgraha cAla cAle che. cAla eTale maMDaLa kSetra para paribhramaNa karavuM. sUrya, caMdra, nakSatra badhA pota-potAnA maMDaLa para paribhramaNa kare che, paNa ahIM grahanI gati mATe 'cAra' zabdano prayoga karyo che. eka-eka caMdra parivAranA 88-88 graha che, tethI be caMdranA kula 176 graha che. tAra kha:- eka-eka caMdranA parivAramAM 6,975 koTAkoTi tArAgaNa hoya che, tethI be caMdranA kula maLI 1,33,950 koTAkoTi tArAgaNa che. I jaMbUDhIpAdhikAra saMpUrNa
Page #532
--------------------------------------------------------------------------
________________ 458 saMkSipta sAra pratipatti - 3 lavaNa samudrAdhikAra zrI jIvAjIvAbhigama sUtra A prakaraNamAM lavaNa samudranuM vistRta varNana che. lavaNa samudra- eka lAkha yojananI laMbAI-pahoLAI ane sAdhika traNa lAkha yojananI paridhivALA buDhIpane pharato valayAkAre lavaNa samudra sthita che. teno cakravAla viSNubha be lAkha yojanano che tenI valayAkAra bAhya paridhi sAdhika paMdara lAkha yojananI che. tenI cAre tarapha padmavaravedikA ane vanakhaMDa che. temAM cAre dizAmAM cAra dvAra che. tenA nAma ane svarUpa jaMbUdrIpanA cAra dvAranI samAna che. lavaNa samudranuM pANI khAruM, kaTuka ane amanojJa che. temAM utpanna thayelA jIvo sivAyanA jIvo mATe te jaLa apeya che. saMsthAna- UMcAI, UMDAI, gotIrthabhUmi AdinI apekSAe sUtrakAre lavaNa samudranA vividha prakAranA saMsthAna kahyA che. jema ke- cUDI, gotIrtha, nAvA, azvasaMdha, chIpa saMpuTa ane vallabhIgRha jevA tenA AkAra che. gotIrtha- lavaNa samudranA baMne kinArAthI 95000-95000 yojana sudhInI bhUmi kramazaH nIce utaratI jAya che, tethI lavaNa samudranI UMDAI paNa kramazaH vadhatI jAya che. A DhALavALA bhUmi bhAgane gotIrtha kahe che. baMne bAjunA gotIrthanI vacceno 10,000 yojanano bhUmi bhAga samatala che. tyAM lavaNa samudranI UMDAI 1000 yojana pramANa che. jalazikhA- madhyanA 10,000 yojana vistAramAM raheluM pANI tathAprakAranA jagata svabhAve haMmezAM 16,000(soLa hajAra) yojananI UMcAIe ja sthita rahe che. samabhIMtanI jema rahelA lavaNa samudranA A pANIne jazikhA ke dagamALA kahe che. tenA kAraNe lavaNa samudranA be bhAga thAya che. dagamALAthI jaMbUDhIpa taraphanA bhAgane AtyaMtara lavaNa samudra ane dhAtakIkhaMDa taraphanA bhAgane bAhya lavajJa samudra kahe che. pAtALa kaLaza- madhyanA 10,000 yojananA samatala bhAgamAM cAre dizAmAM eka lAkha yojana UMDA cAra mahApAtALa kaLazo ane tenA cAre AMtarAmAM eka hajAra yojana UMDA 7, 884 laghupAtALa kaLazo che. te sarva pAtALa kaLazomAM nIcenA tribhAgamAM vAyu, madhyanAtribhAgamAM vAyu tathA pANI ane uparanA tribhAgamAM pANI che. bharatI ane oTa-- pAtALa kaLazonA nIcenA tribhAgano vAyu jyAre zrubhita thAya tyAre te uparanA pANIne UrdhvamukhI banAve che. tenA pariNAme 1000yojananI UMcAIvALA dagamALAnA pANInI UMcAI ardho yojana vadhe che. te samaye saMpUrNa lavaNa samudramAM taraMgo utpanna thAya che; te ja samudranI bharatI kahevAya che. jyAre pAtALa kaLazono vAyu zAMta thaI jAya tyAre pANI paNa potAnI mULa sthitimAM AvI jAya che; te ja samudranI oTa che. velaMdhara devo-- lavaNa samudranI dagamALAnI uparanuM pANI yathAsamaye tIvra vegathI UchaLatuM hoya che. te
Page #533
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3H lavaNa samudrAdhikAra | 459 | uchaLatA pANIne velaMdhara nAgakumAra jAtinA devo satata kaDachA vaDe dabAve che. jo te devo A pramANe na kare to samudranuM pANI jaMbudvIpane DUbADI de, paraMtu viziSTa svabhAve ane devanA prayatna samudra kayAreya potAnI maryAdA choDato nathI. velaMdhara parvato- lavaNasamudranI cAre dizAmAM 42,000 yojana dUra velaMdhara devonA cAra AvAsa parvato che. tenA nAma kramazaH gorUpa, udakabhAsa, zaMkha ane dakasIma che. cAre vidizAomAM anuvelaMdhara devonA cAra AvAsa parvato che. tenA nAma kramazaH karkoTaka, kardamaka, kailAza ane aruNaprabha che. gautama tApa- meruparvatanI pazcima dizAmAM lavaNa samudramAM 12,000 yojana dUra 12,000 yojana lAMbo-pahoLo goLAkAre sthita gautama dviIpa che. tyAM lavaNa samudranA adhiSThAyaka susthita nAmanA vyaMtara deva rahe che. tyAM devano prAsAda, krIDAbhavana vagere suramya sthAno che. caMdra ane sUryanA tapa- jaMbudvIpamAM be caMdra ane be sUrya che. tenA dvIpa Avyetara lavaNa samudramAM 12,000 yojana dUra che. lavaNa samudramAM cAra caMdra-sUrya che. temAMthI be caMdra ane be sUryanA dvIpa Avyetara lavaNa samudramAM ane be caMdra-be sUryanA dvIpa bAhya lavaNa samudramAMkinArAthI 12,000 yojana dUra che. dhAtakIkhaMDanA caMdra-sUryanA dvIpa kAlodadhi samudramAM dhAtakIkhaMDanI vedikAthI 12000 yojana dUra ane kAlodadhi samudranA caMdra-sUryanA dvIpa kAlodadhi samudranA bAhya kinArAthI 12,000 yojana aMdara che. A rIte dareka dvIpanA caMdra-sUryanA dvIpo te pachInA samudromAM ane samudronA caMdra-sUryanA dvIpo te ja samudranA bAhya kinArA para che. te te devonI rAjadhAnI asaMkhya dvIpa-samudra pachI te te nAmavALA anya dvIpa samudramAM che. je dvIpa-samudro pachI te te nAmavALA anya dvIpake samudra na hoya tenA caMdra-sUryanI rAjadhAnI teja dvIpake samudramAM hoya che. pratyekacaMdradvIpa pUrvadizAmAMane sUryadvIpa pazcimadizAmAM samudramAM che. A rIte lavaNa samudra anya asaMkhya samudro karatAM aneka prakAranI vizeSatA dharAve che.
Page #534
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra pratipatti - 3 lavaNa samudrAdhikAra EEZEzzzzzzzzz lavaNa samudraH| 1 jaMbuddIvaNAmaMdIvaMlavaNe NAmaM samudde vaTTe valayAgArasaMThANasaMThie savvao samaMtA saMparikkhittANaM citttthi| ___ lavaNeNaM bhaMte !samudde kiM samacakkavAlasaMThie visamacakkavAlasaMThie? goyamA! samacakkavAlasaThie No visamacakkavAlasaThie / bhAvArtha - lavaNa samudra jebUdvIpa nAmanA dvIpane cArebAjuthI gherIne rahelo che. teno AkAra valayAkAre cUDInI jema goLa che. praznahe bhagavan! lavaNa samudra samacakravAla saMsthAnathI saMsthita che ke viSamacakravAla saMsthAnathI saMsthita che? uttara- he gautama ! lavaNa samudra samacakravAla saMsthAnathI saMsthita che, paraMtu viSamacakravAla saMsthAnathI saMsthita nathI. | 2 lavaNeNaM bhaMte !samudde kevaiyaM cakkavAlavikkhaMbheNaM kevaiyaMparikkheveNaMpaNNatte? goyamA ! lavaNeNaMsamudde do joyaNasayasahassAiMcakkavAlavikkhaMbheNaM paNNarasa joyaNasayasahassAiMegAsIisahassAiMsayamegoNacattAlIse kiMcivisesUNe parikkheveNaM / seNaMekkAe paumavaravejhyAe egeNa yavaNasaMDeNa savvaosamaMtAsaMparikkhitteciTThai, donnhvivnnnno| sANaM paumavaraveiyA addhajoyaNaMuDDauccatteNaM paMcaghaNusaya vikkhabheNaM lavaNasamudasamiyAparikkheveNa,sesataheva / seNaMvaNasaMDedesUNAidojoyaNAijAvaviharai / bhAvArtha:- pragna- he bhagavanuM ! lavaNa samudrano cakravAla-vikhaMbha(pANInI pahoLAI ke pANIno vistAra) keTalo che? ane tenI paridhi keTalI che? uttara- he gautama! lavaNasamudrano cakravAla-vikhaMbha be lAkha yojanAno che. tenI paridhi kiciMtu nyUna 15,81,139 (paMdara lAkha, ekayAsI hajAra, ekaso ogaNacAlIsa) yojananI che. te lavaNa samudra eka padmavara vedikA ane eka vanakhaMDathI cArebAjuthI gherAyelo che. padmavaravedikA ane vanakhaMDa, e baMnenuM varNana pUrvavatu kahevuM. te pAvaravedikA ardhA yojana UMcI ane pAMcaso dhanuSa pahoLI che. tenI paridhi lavaNa samudranI paridhinI samAna che. zeSa varNana jaMbUdvIpanI padmavaravedikAnI samAna jANavuM joIe. vanakhaMDano vistAra kaMIka nyUna be yojana che, tenuM varNana pUrvavatu jANavuM joIe thAvat tyAM ghaNA vANavyaMtara deva-devIo potAnA puNya karmanA phaLa bhogavatAM vicaraNa kare che.
Page #535
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3H lavaNa samudrAdhikAra | 461 | 3 lavaNassaNaM bhaMte !samuddassa kai dArA paNNattA? goyamA !cattAridArA paNNattA, taMjahA-vijae, vejayaMte, jayaMte, aparAjie / bhAvArtha:- prazna- bhagavan ! savA smudrn|24| dvAra cha? 612- gautama! samudranA yAra dvArachatesApramAcha-vi4ya, vaizyaMta, 4yaMta ane aparATita. | 4 | kahiNaM bhaMte ! lavaNasamuddassa vijae NAmaMdAre paNNatte? goyamA ! lavaNasamudassa purathimaperaMte dhAyaikhaMDassa dIvassa purathimaddhassa paccatthimeNaM sIodAe mahANaIe uppi ettha NaM lavaNassa samudassa vijae NAmaMdAre paNNatte / aTTha- joyaNAI uDDe uccatteNaM, cattAri joyaNAI vikkhaMbheNaM, evaMtaMceva savvaM jahA jaMbuddIvassa vijae dAre rAyahANI puratthimeNaM aNNammi lavaNasamudde / bhAvArtha:- prazna-mAvan ! A samudranuM vizya vAyAM cha? uttara- he gautama! lavaNa samudranI pUrva dizAnA aMtamAM tathA pUrvArdha dhAtakIkhaMDa dIpanI pazcima dizAmAM sIsodA mahAnadInI upara lavaNa samudranuM vijaya nAmanuM dvAra che. te ATha yojana UMcuM ane cAra yojana pahoLuM che vagere saMpUrNa kathana jaMbudvIpanA vijaya dvAranI samAna jANavuM joIe yAvatu te vijaya devanI rAjadhAnI pUrvamAM asaMkhya dvIpa samudra pachI bIjA lavaNa samudramAM che. | 5 kahi NaM bhaMte ! lavaNasamudde vejayaMte NAmaMdAre paNNate? goyamA ! lavaNasamudde dAhiNaperaMte dhAyaikhaMDassa dAhiNaddhassa uttareNaM, ettha NaM vejayaMte NAmaMdAre paNNatte / sesaMtaM ceva / evaM jayaMte vi, Navari sIyAe mahANaIe uppi bhANiyavvaM / evaM aparAjie vi, NavaraM disibhAgo bhaanniyvvo| bhAvArtha :- prazna- bhagavan ! Aqe samudra vaizyaMta nAmarnu dvAra yAM cha? uttara- he gautama ! lavaNa samudranI dakSiNa dizAnA aMtamAM ane dakSiNArdha dhAtakI khaMDanI uttaradizAmAM lavaNa samudranuM vaijayaMta nAmanuM dvAra che, zeSa varNana pUrvavat jANavuM. A ja rIte jayaMtadvAranA viSayamAM paNa jANavuM, vizeSatA e che ke te sItA mahAnadInI upara che. aparAjita dvAranA viSayamAM paNa A ja rIte jANavuM joIe, te lavaNa samudranI uttaradizAnA aMtamAM ane utarAddha dhAtakIkhaMDanI dakSiNa dizAmAM che. tenI rAjadhAnI aparAjita dvAranI uttaramAM asaMkhya dvIpa-samudra pAra karyA pachI bIjA lavaNa samudramAM che. |6 lavaNassaNaM bhaMte !samudassadArassayadArassa ya esaNaM kevaie abAhAe aMtare paNNatte? goyamA ! tiNNevasayasahassA,paMcANauI bhveshssaaiN| do joyaNasaya asiA,kosaMdAraMtare lavaNe // 1 // jAva abAhAe aMtare pnnnntte|
Page #536
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra bhAvArtha: :- prazna- he bhagavan ! lavaNa samudranA A dvAromAM eka dvArathI bIjA dvAranI vacce keTaluM aMtara che ? uttara- he gautama ! eka dvArathI bIjA dvAra vacce 3,95,280(traNa lAkha, paMcANu hajAra, baso eMzI) yojana ane eka gAunuM aMtara che. 4ra 7 | lavaNassa NaM bhaMte ! samuddassa paesA dhAyaisaMDaM dIvaM puTThA ? haMtA goyamA ! puTThA / evaM jahA jaMbUdIve tahA dhAyaisaMDe vi so ceva gamo / lavaNe NaM bhaMte! samudde jIvA uddAittA uddAittA dhAyaisaMDe dIve paccAyaMti ? goyamA ! evaM jahA jaMbUdIve tahA dhAyaisaMDe vi so ceva vihI / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! zuM lavaNa samudranA aMtima pradezo dhAtakIkhaMDa dvIpane sparze che ? uttarahA, gautama ! sparze che vagere saMpUrNa varNana jaMbudrIpanA aMtima pradezonI sparzanAnA kathananI jema jANavuM. arthAt dhAtakIkhaMDanA aMtima pradezo lavaNa samudrane sparze che ane lavaNa samudranA aMtima pradezo dhAtakIkhaMDane sparze che. prazna- he bhagavan ! zuM lavaNasamudranA jIvo marIne dhAtakIkhaMDamAM ane dhAtakIkhaMDanA jIvo marIne lavaNa samudramAM utpanna thAya che ? uttara- hA, gautama ! jaMbudrIpa ane lavaNasamudranA kathana pramANe ja ahIM lavaNasamudra ane dhAtakIkhaMDanuM kathana karavuM arthAt keTalAka jIvo utpanna thAya che ane keTalAka jIvo utpanna thatA nathI. 8 se keNaTTeNaM bhaMte ! evaM vuccai - lavaNasamudde lavaNasamudde ? goyamA ! lavaNe NaM samudde udage Avile raile loNe liMde khArae kaDue appejje bahUNaM dupaya-cauppaya-miya-pasu-pakkhi - sirIsavANaM, NaNNattha tajjoNiyANaM sattANaM / sotthie ettha lavaNAhivaI deve mahiDDie pliovmtttthiiie| se NaM tattha cauNhaM sAmANiya sAhassINaM jAva lavaNasamuddassa suTTiyAe rAyahANie aNNesiM jAva viharai / se eeNaTTeNaM goyamA ! evaM vaccai lavaNe NaM samudde, lavaNe NaM samudde / aduttaraM ca NaM goyamA ! lavaNasamudde sAsae jAvaNicce / I bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! lavaNa samudrane lavaNa samudra kahevAnuM zuM kAraNa che ? uttara- he gautama ! lavaNa samudranuM pANI asvaccha, rajavALuM, khAruM, liMdra- chANa jevA svAdavALuM, kSAravALuM, kaTu svAdavALuM, dvipada, catuSpada mRga-pazu-pakSI-sarIsarpa vagere jIvone mATe pIvA yogya nathI, phakta lavaNa samudrayonika jIvone mATe ja te pIvA yogya che, tethI tenuM nAma lavaNa samudra che athavA lavaNa samudranA adhipati mahardika yAvat palyopamanI sthitivALA susthita nAmanA deva che, te potAnA cAra hajAra sAmAnika devonuM, potAnA parivAranuM tathA lavaNa samudranI susthitA rAjadhAnInuM ane bIjA ghaNA deva-devIonuM Adhipatya karatAM vicare che. tethI he gautama ! lavaNa samudrane lavaNa samudra kahe che. athavA he gautama ! 'lavaNa samudra' A nAma zAzvata che yAvat nitya che. vivecanaH prastuta sUtromAM lavaNa samudranuM svarUpa darzana che.
Page #537
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3H lavaNa samudrAdhikAra [ 43 ] ja 100 'RL ne " huM 3 2E/ % Fra 3 - kavAla jhuMbha che 2 lAkha je. 1 16, * - phaijha da ' 13 0 001 riddhi kaMIka nyUne lavaNa samudra sthAnaH-tirachA lokanA sarvAtyaMtara lavaNasamudra cakravAla viplabha paridhi sthAne sthita jaMbudvIpane cAre bAjuthI gherIne lavaNa samudra sthita che. te asaMkhya samudromAM sarvathI prathama ane nAno samudra che. saMsthAna - te jaMbUDhIpane pharato hovAthI tenuM ne saMsthAna cUDInA AkAre goLa che. pramANa :- teno cakravAla vikhaMbha(laMbAIpahoLAI) be lAkha yojana che. tenI paridhi kaMIka 6 lAkha yojana che FAvAla viSphalma jUna 15,81,139(paMdara lAkha, ekyAsI hajAra, ekaso ogaNacAlIsa) yojana che. tenI cArebAju eka padhavaravedikA ane eka vanakhaMDa che. tenuM pramANa jebUdvIpanI pAvara vedikA ane vanakhaMDanI samAna che. lavaNa samudranA dvAra - jaMbUdvIpanA jagatInA cAra dvAranI jema lavaNa samudramAM cAra dizAmAM cAra dvAra che. pUrvadizAnA aMtabhAgamAM vijaya, dakSiNa dizAnA aMtabhAgamAM vaijayaMta, pazcima lava samudranA hAra, dhArAsara, vedakA dizAnA aMtabhAgamAM jayaMta ane uttaradizAnA aMtabhAgamAM aparAjita kAra che. te dvAra jaMbudvIpanA dvAranI samAna che. te te nAmanA, palyopamanI sthitivALA vyaMtara devo tenA adhiSThAyaka deva che. te te devanI rAjadhAnI paNa asaMkhya dvIpa samudra pachI anya lavaNa samudramAM che. tenuM samagra kathana jaMbUDhIpanI vijaya rAjadhAnInI samAna che. be kAra vaccenuM aMtara - lavaNa samudranI paridhi 15,81,139 (paMdara lAkha, ekyAsI hajAra, ekaso ogaNacAlIsa) yojanathI kaMIka nyUna che. tenA cAra dvArA cAra-cAra yojananA che. 444 = 395280 yojana eka gAu 16 yojana ane pratyeka dvAranA - aparAjita hAra - - 3Hpa8h yojana cArja hih ooh lava samudanI vedika gurupare jabU dvIpa paradaha yojana -woh 972h2
Page #538
--------------------------------------------------------------------------
________________ 464 | zrI jIvAjIvAbhigama sUtra be-be bArazAkha eka-eka gAunI che. cAra dvAranI ATha bAra zAkhanA ATha gAu arthAtu be yojana thAya. 16+ 2 = 18 yojana thAya. tene paridhimAMthI ghaTADatAM 15,81,139 yojana-18 yojana = 15,81,121 yojana thAya che. tene cAra vibhAgamAM vibhAjana karatAM 3, 95, 280(traNa lAkha, paMcANuM hajAra, baso esI) yojana ane eka gAu Ave che. te eka dhArathI bIjA kAra vaccenuM aMtara che. aMtimapradezonI sparzanA - lavaNa samudranA aMtima pradezo dhAtakIkhaMDanA aMtima pradezone ane dhAtakIkhaMDanA aMtima pradezo lavaNa samudrane sparze che. tema chatAM te baMne kSetro saMpUrNa rIte svataMtra che. eka kSetranA jIvo potAnuM AyuSya pUrNa karIne karmo anusAra anya kSetramAM janma-maraNa karI zake che, temAM koI virodha nathI. lavaNa samudra nAma hetuH- (1) lavaNa samudranuM pANI lavaNa (mIThA) jevuM khAruM, svAda rahita che. pANInA svAdanA AdhAre te samudranuM nAma lavaNa samudra che. (2) lavaNa samudra zAzvata nAma che. (3) susthita nAmanA deva tenA adhipati che. A traNa kAraNathI te samudranuM nAma lavaNa samudra che. lavaNa samudra pramANAdiHvistAra | paridhi | adhiSThAyaka vizeSatA jyotiSTha nAma hetu vimAno cakravAla | 15 lAkha, palyonI sthiti|cAra mahA pAtALa kaLaza, cAra-caMdra, |1. pANI lavaNa jevuM vikhaMbha | 81 hajAra, |vALA susthita 7,884 laghu pAtALa kaLaza. cAra sUrya, | khAruM che be lAkha yo139 yojana| vyaMtara deva 9i5,000 yo baMne bAju gotIrtha| 112 nakSatro, [2. zAzvata nAma che kiMcit jUnI jevo bhAga 3para graho 10,000 yo madhyamAM samatala 2,67,900 |3. adhiSThAyaka devanA bhUmi bhAga kroDAkoDI | AdhAre 16,000 yoga UMcI jalazikhA tArAo 1000 yojana UMDuM jaLa bharatI, oTa divasamAM be vAra lavaNa samudra jaMbUdvIpane pharato cUDI AkAre goLa che ane cAra dizAmAM cAra vAra che. tenuM jaLa khAruM, apeya ane kSabhita che. lavaNa samudramAM jyotiSI devo:| 9 lavaNe NaM bhaMte ! samudde kai caMdA pabhAsiMsuvA pabhAseMti vA pabhAsissaMti vA? evaM paMcaNha vipucchA? goyamA !lavaNeNaM samudde cattAri caMdA pabhAsisuvA pabhArseti vA pbhaasissNtivaa| cttaarisuuriyaatviNsuvaatvetvaatvisstivaa| bArasuttaraMNakkhattasayaM jogaMjoesuvA joyati vA joessaMti vA / tiNNi vAvaNNA mahaggahasayA cAraM cariMsu vA caraMti vA carissaMti vA, duNNi sayasahassA sattaDhei ca sahassA Nava ya sayA tArAgaNakoDAkoDINaM sobhaM sobhiMsuvA, sobhati vA sobhissati vaa|
Page #539
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3 : lava samudrAdhikAra bhAvArtha:- prazna- he bhagavan ! lavaNa samudramAM keTalA caMdra prakAza karatA hatA, prakAza kare che ane prakAza karaze ? A rIte pAMce jyotiSI devonA viSayamAM prazna pUchavA joIe ? uttara- he gautama ! lavaNa samudramAM cAra caMdra prakAza karatA hatA, prakAza kare che ane prakAza karaze; cAra sUrya tapatA hatA, tape che ane tapaze; 112 nakSatra caMdra sAthe yoga karatAM hatA, yoga kare che ane yoga karaze; upara mahAgraho paribhramaNa karatA hatA, kare che ane karaze; 2,7,900(be lAkha saDasaTha hajAra navaso) kroDAkoDI tArAo zobhatA hatA, zobhe che, zobhaze. vivecana : prastuta sUtramAM lavAsamudramAM jyotiSI devonuM kathana che. lavaNa samudramAM 4 caMdra ane 4 sUrya ane tenA parivAra rUpe 112 nakSatro, 352(traNaso bAvana) graha ane 2,67,900 (be lAkha saDasaTha hajAra navaso) koDAkoDI tArAo che. je rIte jaMbuDhIpamAM be sUrya ane be caMdra sAmasAmI dizAmAM rahIne te te kSetrane prakAzita kare che, te ja rIte lavaNa samudranA cAra sUryamAMthI be-be sUrya ane be-be caMdra sAmasAmI dizAmAM che. lavaNa samudranA sUrya-caMdra jaMbUdIpanA sUrya ane caMdranI samazreNImAM che. lavaNa samudranA caMdra-sUryana paribhramaNa paNa jaMbUdIpanA caMdra-sUryanI samAna che. be sUrya uttaradizAne prakAzita kare tyAre bIjA be sUrya dakSiNa dizAne prakAzita kare che ane tyAre uttara-dakSiNanA kSetromAM divasa lavaLa samudra 2 sUrya ra nAna dAha 66975 koDAkoDI tArA 28 nAtra lavaNa samudramAM jyotiSI devo TaTa 28 nAva phUTa paha 66975 koDAkoDI tArA 2 caMdra jaMbudrIpa * 2 caMdra ra nAmana sTeTa graha 66975 koDAkoDI tArA 45 28 nAtra 8 graha 6975 koDAkoDI tArA hoya che te samaye pUrva-pazcimanA kSetromAM rAtri hoya che. te ja rIte dhAtakIkhaMDa Adi aDhIdvIpamAM caMdra-sUryanuM paribhramaNa thAya che. lavaNa samudranI zikhA : jyotiSka vimAno H- lavaNa samudranI 10,000 yojana vistRta ane 16,000 yojana UMcI samabhitti AkAre sthita zikhAnI aMdara caMdra-sUrya vimAno ane tenI sAthe yoga karatA graha nakSatro temaja tArA vimAno che ke nahIM, teno sUtramAM koI ullekha nathI. vyAkhyAgraMthomAM lavaNa samudra ane
Page #540
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra tenI zikhAgata jyotiSka vimAno mATe A pramANe nirUpaNa che- joisiya vimANAI,savvAiMhavaMti phalihamaiyAI / dagaphAliyAmayA puNa,lavaNeje joisvimaannaa|| gAthArtha anya kSetranA jyotiSI devonA vimAno sphaTika ratnanA hoya che. jyAre lavaNa samudranA jyotiSI vimAno udaka sphaTika ratnanA hoya che. anyacca zeSa dvIpa samudreSu candra sUrya vimAnAnyadholezyAkAni, yAni punarlavaNasamudre tAni tathAjagat svAbhAvyAdUrdhva lezyAkAni, tena zikhAyAmapi sarvatra lavaNasamudre prakAzo bhavati / TIkArthaH anya dvIpa samudronA jyotiSI vimAnonuM teja nIcenI tarapha paDe che jyAre lavaNa samudranA jyotiSI vimAnonuM teja svabhAvathI ja uparanI tarapha jAya che. tethI lavaNa samudranI zikhA paNa prakAzita lAge che. niSkarSa :- zikhAnI aMdara jyotiSka vimAnonuM astitva ane bhramaNanI koI AvazyakatA pratIta thatI nathI ane te aneka apekSAe vicAraNIya paNa bane che. lavaNasamudramAM jalazikhAnI jalavRddhiH| 10 kamhANaM bhaMte ! lavaNasamudde cAuddassaTThamuddhipuNNamAsiNIsuairega-airegavaDDai vA hAyai vA? goyamA ! jaMbuddIvassaNaMdIvassacaudisi bAhirillAo veiyaMtAo lavaNasamudaM paMcANapaMcANaiMjoyaNasahassAiMogAhittA etthaNaMcattAri mahAliMjara saMThANasaMThiyA mahaimahAlayA mahApAyAlA paNNattA,taM jahA- valayAmamuhe, keyue, jUyae, Isare / teNaM mahApAyAlA egamegaMjoyaNasayasahassaM uvveheNaM, mUle dasa joyaNasahassAiM vikkhaMbheNaM majjheegapaesiyAeseDhIe egamegaMjoyaNasayasahassaMvikkhaMbheNaM, uvariMmuhamUledasajoyaNasahassAI vikkhNbhennN| bhAvArtha :- prazna- bhagavan ! sava samudranuM pAe yauhaza, Ama, abhAsa ane pUnama, mAyAra tithionA divase atizaya vadhe che ane pachI ochuM thaI jAya, tenuM zuM kAraNa che? uttara- he gautama! jaMbudvIpa nAmanA dvIpanI cAre ya dizAomAM bahAranI vedikAnA aMtabhAgathI lavaNa samudramAM 95,000 (paMcANu hajAra) yojana dUra mahAkuMbhanA AkAranA ati vizALa cAra mahA pAtA zo cha. tenA nAmApramANe - (1) sayAmu5 (2) tus (3) yU5 sane (4) zva2. te pAtALa kaLazo eka lAkha yojana UMDA che, mULamAM daza hajAra yojana pahoLA che ane tyAMthI kramazaH vadhatAM-vadhatAM madhyamAM eka pradezanI zreNImAM eka lAkha yojana pahoLA che ane tyAra pachI ghaTatAM-ghaTatAM upara mukha bhAgamAM daza hajAra yojana pahoLA che. | 11 tesiM NaM mahApAyAlANaM kuDDA savvattha samA dasajoyaNasayabAhallA paNNattAsavvavairAmayA acchA jAvapaDirUvA / tattha NaM bahave jIvA poggalA ya avakkamati viukkamati cayati uvacayati sAsayA NaM te kuDDA davvaTThayAe sAsayA, vaNNapajjavehiM
Page #541
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3 : lavaNa samudrAdhikAra asAsayA tattha NaM cattAri devA mahiDDiyA jAva paliovamaTThiIyA parivasaMti, taM jhaaane, mahAmatte, vetane, pamanane 467 bhAvArtha :- te pAtALa kaLazonI bhIMta sarva bAjue samAna rUpe eka hajAra yojana jADI che. te saMpUrNa vajraratnamaya, AkAza ane sphaTika samAna svaccha yAvat pratirUpa che. temAM ghaNA pRthvIkAyika jIvo utpanna thAya che ane nIkaLe che, ghaNA pudgalo ekatrita thAya che ane vikherAya che. tyAM pudgalono caya-upacaya thato rahe che. te pAtALa kaLazonI dIvAlo dravyArthika nayanI apekSAthI zAzvata che ane varNa, gaMdha,rasa, sparzAdi paryAyothI azAzvata che. te cAra pAtALa kaLazomAM palyopamanI sthitivALA cAra mahardika devo rahe che. tenA nAma A pramANe che- (1) kAla (2) mahAkAla (3) velaMba ane (4) prabhaMjana. 12 tesiM NaM mahApAyAlANaM tao tibhAgA paNNattA, taM jahA - heTThille tibhAge, majjhille tibhAge, uvarille tibhAge / te NaM tibhAgA tettIsaM joyaNasahassAiM tiNNi ya tettIse joyaNasae joyaNatibhAgaM ca bAhalleNaM paNNattA / tattha NaM je se heTThille tibhAge ettha NaM vADakAo saMciTThai / tattha NaM je se majjhille tibhAge ettha NaM vADakAe ya AukAe ya saMciTThai / tattha NaM je se uvarille tibhAge ettha NaM AukAe saMciTThai / bhAvArtha :- te mahApAtALa kaLazonA traNa vibhAga che- (1) nIceno tribhAga (2) madhyano tribhAga ane (3) uparano tribhAga. te traNeya tribhAga 33,333 3 yojana (tetrIsa hajAra traNaso tetrIsa yojana ane eka yojanano tribhAga) pramANa vistRta che. tenA nIcenA tribhAgamAM vAyukAyanA jIvo che, madhyama tribhAgamAM vAyukAya ane apkAyanA jIvo che ane uparanA tribhAgamAM aplAyanA jIvo che. 13 aduttaraM ca goyamA ! lavaNasamudde tattha-tattha dese bahave khuDDAliMjarasaMThANasaMThiyA khuDDApAyAlakalasA paNNattA / te NaM khuDDApAyAlA egamegaM joyaNasahassaM uvveheNaM, mUle egamegaM joyaNasayaM vikkhaMbheNaM, majjhe egapaesiyAe seDhIe egamegaM joyaNasahassaM vikkhabheNaM, upa muhamUle gamegaM joyaNasayaM vikkhaMbheNaM / tesiM NaM khuDDAgapAyAlANaM kuDDA savvattha samA dasa joyaNAI bAhalleNaM paNNattA, savvavairAmayA acchA jAvapaDirUvA / tattha NaM bahave jIvA poggalA ya jAva asAsayA vi / patteyaM-patteyaM addhapaliovamaTThijhyAhiM devayAhiM pariggahiyA / bhAvArtha:- he gautama ! lavaNa samudramAM te mahA pAtALa kaLazo sivAya bIjA aneka nAnA kuMbha jevA laghu pAtALa kaLazo che. te laghu pAtALa kaLazo eka hajAra yojana UMDA che, mULamAM ekaso yojana pahoLA che ane kramazaH vadhatAM madhyamAM eka pradezanI zreNIe eka hajAra yojana pahoLA che, tyAra pachI kramazaH ghaTatAM upara mukhabhAga pAse ekaso yojana pahoLA che. A laghu pAtALa kaLazonI bhIMta sarva bAjue samAna rUpe daza yojana jADI che. te saMpUrNatayA vajramaya, svaccha yAvat pratirUpa che. temAM ghaNA pRthvIkAyikAdi jIvo utpanna thAya che, nIkaLe che. ghaNA pudgalo ekatrita thAya che, vikherAya che. tyAM pudgalono caya-upacaya thato rahe che. te laghu kaLazonI bhIMta dravyArthika nayanI apekSAthI zAzvata che ane varNAdi paryAyonI apekSAthI azAzvata che. te pAtALa kaLazomAM ardhA palyopamanI sthitivALA devo rahe che.
Page #542
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra 14 saMkhuDDApAyAlANaM tao tibhAgA paNNattA, taM jahA - heTThille tibhAge, majjhille tibhAge, uvarilletibhAge / teNaMtibhAgA tiNNi tettIse joyaNasae joyaNatibhAgaMca bAhalleNaM paNNattA / tattha NaM je se heTThille tibhAge ettha NaM vAukAe saMciTThai / majjhille tibhAgevADakAe AukAe ya saMciTThai / uvarilletibhAge AukAe saMciTThai / evAmeva sapuvvAvareNaM lavaNasamudde satta pAyAlasahassA aTTha ya culasIyA pAyAlasayA bhavatIti makkhAyA / bhAvArtha:- te nAnA pAtALa kaLazonA traNa vibhAga che- (1) nIceno tribhAga (2) madhyano tribhAga (3) ane uparano tribhAga. A traNeya tribhAga traNaso tetrIsa yojana ane eka yojanano tribhAga (333 yojana) pramANa vistRta che. temAMthI nIcenA tribhAgamAM vAyukAyanA jIvo che, madhyanA tribhAgamAM vAyukAya ane aplAyanA jIvo che ane uparanA tribhAgamAM aplAyanA jIvo che. A rIte lavaNa samudramAM sarva maLIne 7,884 (sAta hajAra AThaso coryAsI) laghu pAtALa kaLazo che. 468 15 tesiM NaM mahApAyAlANaM khuDDagapAyAlANa ya heTThimamajjhimillesu tibhAgesu bahave orAlA vAyA saMseyaMti samucchaMti eyaMti veyaMti, calati kaMpati khubbhaMti ghaTTaMti phaMdaMti, taM taM bhAvaM pariNamaMti, jayA Na tesiM mahApAyAlANaM khuDDagapAyAlANaM ya heTThilla-majjhillesu tibhAgesu bahave orAlA vAyA jAvataM taM bhAvaM pariNamaMti tayA NaM se udara uNNAmijjai, jayA NaM tesiM mahApAyAlANaM khuDDagapAyAlANa ya heTThillamajjimillesu tibhAgesu No bahave orAlA vAyA jAvataMtaM bhAvaMNa pariNamaMti, tayA NaM se udae Na uNNAmijjai / atarAvi ya NaM te vAyA udIreti, aMtarA vi ya NaM se udage uNNAmijjai, aMtarA vi ya te vAyaM No udIreMti, aMtarA vi ya NaM se udae No uNNAmijjai, evaM khalu goyamA ! lavaNasamudde cAuddasamudiTTha puNNamAsiNIsu airegaM-airegaM vaDDai vA hAyai vA / bhAvArtha :- te mahApAtALa kaLazo ane laghu pAtALa kaLazonA nIcalA ane madhyanA tribhAgamAM ghaNAM udAra--UrdhvagamananA svabhAvavALA athavA udAra eTale prabaLa zaktivALA vAyukAyanA jIvo utpanna thavA mATe sanmukha thAya che, te jIvo samUrcchana janma pAme che, (utpanna thayA pachI) te vAyukAyanA jIvo hale che, vAya che, calita thAya che, kaMpita thAya che, jorathI cAle che, paraspara ghasAya che, spaMdita thAya che ane te-te bhAve pariNata thAya che arthAt adbhuta zakti yukta banI cAre bAju ane upara tarapha phelAya che. jyAre mahApAtAla kaLazo ane laghupAtALa kaLazonA nIcenA ane madhyanA tribhAgamAM ghaNAM vAyukAyanA jIvo te te svabhAve pariNata thAya che tyAre te samudranuM pANI tenAthI khaLabhaLATa pAmI upara uchaLe che. jyAre te mahA pAtALa kaLazo ane laghu pAtALa kaLazonA nIcenA ane vaccenA tribhAgomAM ghaNAM prabaLa zaktisaMpanna vAyukAyika jIvo utpanna thatAM nathI yAvat te te svabhAve pariNata thatA nathI tyAre te samudranuM pANI uchaLatuM nathI. A pramANe eka divasa-rAtamAM be vAra (pratiniyatakALamAM) ane pakhavADIyAmAM caudaza AditithiomAM tathAvidha jagata svabhAvathI lavaNa samudranuM pANI vAyukAyathI prerita thaIne vizeSarUpathI uchaLe che. pratiniyata kALane choDIne bIjA samayamAM pANI uchaLatuM nathI. tethI he gautama ! lavaNa samudranuM pANI caudaza, AThama, amAsa ane pUnama A tithiomAM vizeSarUpathI vadhe che ane ghaTe che.
Page #543
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3H lavaNa samudrAdhikAra | 468 | 16 lavaNe NaM bhaMte ! samudde tIsAe muhattANaM kaikhutto airega-airegaMvaDDai vA hAyai vA? goyamA ! lavaNe NaM samudde tIsAe muhuttANaMdukkhutto airega-airegaMvaDDai vA hAyai vA / sekeNatuNaM bhate ! evaM vuccai, lavaNe Na samudde tIsAe muhuttANa dukkhutto airega airega vaDDai vA hAyai vA? goyamA ! uddhamaMtesupAyAlesuvaDi ApUstesupAyAlesuhAyai / seteNaTeNaMgoyamA ! lavaNe NaM samudde tIsAe muhuttANaM dukkhutto airega airegaMvaDDai vA hAyai vaa| bhAvArtha:- - bhagavan ! 19 samudranupAe bIsa bhuDUtomA ( rAta-hivasamai) 26ii vAra vadhe che? keTalIvAra ghaTe che? uttara- he gautama! lavaNa samudranuM pANI trIsa muhUrtomAM (eka rAta-divasamAM) be vakhata vizeSa rUpethI vadhe che ane ghaTe che. prazna- he bhagavan! tenuM zuM kAraNa che ke lavaNa samudranuM pANI trIsa muhUrtomAM be vAra vizeSa rUpe vadhe che ane ghaTe che? uttara- he gautama! pAtALa kaLazonA nIcenA ane madhyanA tribhAgomAM vAyu zubhita thAya che tyAre pAtALa kaLazomAMthI pANI upara uchaLe che, tyAre samudramAM pANI vadhe che ane pAtALa kaLazomAM vAyu sthira thAya che, tyAre samudramAM pANI ghaTe che. he gautama ! tethI e pramANe kahyuM che ke lavaNa samudranuM pANI trIsa muhUrtomAM be vakhata vizeSarUpe uchaLe che ane ghaTe che (A rIte svabhAvathI eka rAta-divasamAM bevAra bharatI-moTa Avecha.) | 17 lavaNasihANaM bhaMte ! kevaiyaM cakkavAlavikkhaMbheNaM, kevaiyaM airega-airegaMvaDDai vA hAyai vA? goyamA ! lavaNasihA NaM dasa joyaNasahassAiMcakkavAlavikkhaMbheNaM desUNaM addhajoyaNaM airegaM airegaMvaDDai vA hAyai vA / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! lavaNa samudranI zikhAno cakravAla vidhvaMbha-pahoLAI keTalI che? ane temAM keTalI vadhaghaTa thAya che? uttara- he gautama! lavaNa samudranI zikhAno cakravAla vikhaMbha daza hajAra yojana che ane tenI UMcAImAM kaMIka nyUna ardhA yojananI vadhaghaTa thAya che. | 18 lavaNassa NaM bhaMte !samudassa kai NAgasAhassIo abhitariyaM velaMdharaMti? kai NAgasAhassIo bAhiriyaM vela dharati? kai NAgasAhassIo aggodayaM dharati? goyamA ! lavaNasamudassa bAyAlIsaMNAgasAhassIo abhitariyaM velaMdharaMti, bAvattariNAgasAhassIo bAhiriyaM velaMdharati,saTuiMNAgasAhassIo aggodayaM dharati, evAmevasapuvAvareNa egANAgasayasAhassIocovattaricaNAgasahassA bhktiitimkkhaayaa| bhAvArtha:- prazna-he bhagavan! lavaNa samudranI AtyaMtara velAne (jaladhArAne) keTalA hajAra nAgakumAra devo dhAraNa kare che? bAhya velAne keTalA hajAra nAgakumAra devo dhAraNa kare che? keTalA hajAra nAgakumAra devo agroha-64rI vesAne dhaar| cha? 6ttara- gautama ! sava samudranI AbhyaMtara vedAne 42,000(tAlIsa 2) nArAbhAra hevodhaa25|| 43cha,pAvasAne 72,000(mote24||2) nAgaDumAra vodhA2943 chesane 50,000(sa16
Page #544
--------------------------------------------------------------------------
________________ 470 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra hajAra) nAgakumAra devo agrodaka jaladhArAne (velAne) dhAraNa kare che. A rIte sarva maLIne 1,74,000 (eka lAkha, cumotera hajAra) nAgakumAra devo lavaNa samudranA pANIne maryAdAmAM rAkhe che. vivecanaH prastuta sUtromAM lavaNa samudramAM thatI jalavRddhi, tenuM pramANa ane tenA kAraNarUpa pAtALa kaLazonuM pratipAdana che. asaMkhya samudromAMthI eka lavaNa samudramAM ja bharatI-oTa Ave che. anya samudronuM jala sapramANa rahe che. lavaNa samudramAM pAtALa kaLazonuM sthAna :- lavaNa samudranA be lAkha yojanAnA vistAramAMthI madhyanA 10,000 yojanamAM samatala bhUmibhAga che. lavaNa samudra eka bAju jaMbUdvIpanI jagatIne ane bIjI bAjue dhAtakIkhaMDa dvIpanI jagatIne sparze che. A baMne dvIpa taraphathI lavaNa samudranI aMdara 9500095000 yojana sudhInI bhUmi DhALavALI che. te bhUmi kramazaH dhIre-dhIre nIce utaratI jAya che. 95000 yojana pachI lavaNa samudranI vaccovacca 10000 yojananI samatalabhUmi che, tyAM lavaNasamudra 1000 yojana UMDo che. | madhyanA 10,000 yojananI samatala bhUmimAM cAre dizAmAM eka-eka mahApAtALa kaLazo che. pUrvamAM vaDavAmukha, dakSiNamAM ketuka, pazcimamAM yUpaka ane uttaramAM Izvara nAmanA mahAkaLazo(tenA mukha) che. A cAre ya mahApAtALa kaLazonI vaccenA cAra AMtarAomAM kramazaH 1971-1971 tema sarva maLI 7,884 laghupAtALa kaLazo(tenA mukha) che. A kaLazonA mukha lavaNa samudranA samatala bhUmibhAga para samazreNIe che ane kaLazo samudranA bhUmitalamAM daTAyelA che. vyAkhyA graMthomAM 7884 laghupAtALa kaLazonI goThavaNIA pramANe darzAvI che- be mahAkaLazonI vacce hajAra yojanAnA vistAravALA laghupAtALa kaLazonI nava-nava paMkti che. jebUdvIpa taraphanI prathama paMktimAM ra15 laghukaLazo che. tyAra pachI samudranI paridhi vadhavAthI AgaLanI pratyeka paMktimAM eka-eka kaLazanI vRddhi thAya che tethI bIjI paMktimAM 216, trIjI paMktimAM 217; A rIte vRddhi karatAM navamI paMktimAM 223 laghupAtALa kaLazo che. A rIte navapaMktinA kula maLIne 1971 laghukaLazo, be mahApAtALa kaLazonI vaccenA AMtarAmAM che. cAre ya AMtarAnA maLIne 7,884(sAta hajAra AThaso corAsI) laghu pAtALa kaLazo che. pAtALa kaLazonuM pramANa :- mahApAtALa kaLazonI pahoLAI nIce mULa bhAga tathA upara mukha bhAgamAM 10000(daza hajAra) yojana, madhyanA peTALa bhAgamAM 1,00,000(eka lAkha) yojana che ane tenI UMDAI eka lAkha yojana che. tenI dIvAla(ThIkarI)nI jADAI sarvatra eka sarakhI 1000 yojananI che. laghupAtALa kaLazonI pahoLAInIce mULa bhAgamAM tathA upara mukha bhAgamAM 100 yojana, madhyanA peTALa bhAgamAM 1000 yojana che ane tenI UMDAI 1000 yojana che. tenI dIkarInI jADAI sarvatra eka sarakhI 10 yojananI che. A laghu pAtALa kaLazo ane mahAkaLazo vajamaya che. pAtALa kaLazonA tribhAgamAM jala-vAya - eka lAkha yojananI UMDAInA traNa bhAga karIe to mahApAtALa kaLazonA pratyeka vibhAga(tribhAga) 33,333 phu yojanAnA thAya che. te ja rIte laghupAtALa kaLazonI eka hajAra yojananI UMDAInA traNa bhAga karatAM, pratyeka bhAga 333 yojananA thAya che.
Page #545
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3 : lavaNa samudrAdhikAra lavaNa samudramAM pAtALa kaLazonuM sthAna -95000 yo. yom 1000 thayo. 10000 yo. olo coop gooooooood po. dIka 95000 yo. mahA pAtALa kaLaza - 100 thayo.--thayo. - 9 paMktimAM - 1971 kaLazo 1000 tho.. 107 bAhya lavaNa samudra 95000 yo. 95000 yo. 100 60 0 0 0 0 05120 9 09021EO O OGIEO O 900:20 09 AyaMtara jaMbU rIpa laghupAtALa kaLazo ibp ? samudra ... .... 00002410000 000 2 07 7 . 0-C 1000140 00 TOO ORAL OOO 200 .. -10000 yo. Q ----' ran
Page #546
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAtALa kaLazonuM pramANa [ 472 ] T: lava 3 ST!]ii ST)((IM(1ST) SALMI - - - --- E lavaNa samudranuM 9i ) cI bhUmi ta la 1000-/K =jala-vAyuM S3=0 paNa chao . 0 0 0 eka-044 k-eka lAkha3-yojana-pahoLAi ne == 3 kala-vAyuM nare ke pRthvI ooooo - 10. 2-prabhA naraka pRthvI ThIkarI zrI jIvAjIvAbhigama satra
Page #547
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'pratipatti-3: lavaNa sakSadrAdhikAra 477. 'pAtALa kaLazo ane jaLazikhA(tripArtha dekhAva) , jatA jatA R, :- * ) M)(3 (Eseua Tche - A jaMtara lavarNa huM paNa samudra TOii jarUra aT ketaka
Page #548
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 74 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra A mahA pAtALakaLazo ane laghu pAtALakaLazonA nIcenA tribhAgamAM mAtra vAyu che, madhyanA tribhAgamAM jala ane vAyu bane che ane uparanA tribhAgamAM mAtra jaLa che. - nIcenA ane madhyanA tribhAgamAM hajAro vAyukAyanA jIvo utpanna thAya che ane kudaratI rIte ja mahAvAyaro vAya che. khaLabhaLATa macAvato te vAyaro UMco uchaLe che ane kaLazonA madhyanA ane uparanA tribhAgamAM rahelA jaLane ane paraMparAe samudranA jaLane upara uchALe che. kaLazonuM pANI bahAra uchaLavAthI samudranI sapATI ane jaLazikhAnI sapATInuM pANI vRddhi pAme che, samudranuM pANI uchaLe tene bharatI kahe che. jyAre pAtALakaLazonA madhyanA ane nIcenA tribhAgano vAyuzAMta thaI jAya tyAre pANI pAtALa kaLazomAM pAchuM phare che ane temAM samAya jAya che, sthira thaI jAya che tyAre samudra jaLa hAni pAme che, tene oTa kahe che. jaLazikhA ane tenI jaLa vahina pramANa:-jaMbUdvIpa-dhAtakIkhaMDa dIpanA baMne kinArAothI 95,00095,000 yojana choDIne madhyanA 10,000 yojanamAM pANI divAlanI jema 16,000 yojana sudhI UMcuM jAya che. A 16000 yojana upara gayelI jalarAzine lavaNa samudranI jalazikhA athavA dagamALA kahe che. te jalazikhA tathAprakAranA svabhAve samabhIMtanI jema haMmezAM sthita rahe che. pAtALa kaLazono vAyu bhita thAya tyAre jaLazikhAnI jaLa sapATI be gAu arthAta ardhA yojana vRddhi pAme che. jaLazikhAmAM jaLavRddhi thavAthI samudranA dareka vibhAgamAM taraMgo-mojAo phelAya che, tyAre bAjunA pANImAM khaLabhaLATa macI jAya che. te pANI jaMbUdvIpa ane dhAtakIkhaMDa dvIpanI jagatI tarapha vahevA lAge che. mahA pAtALa kazaLa : nAma sthAna UMDAI | pahoLAI | kaLazanA | adhiSThAtA | bhIMtanI vibhAga | mAtA jADAI 1. valayAmukha vAyu. pUrvadizA livaNasamudranI vedikAnA aMtabhAgathI 95,000 yoga aMdara]. dakSiNa dizA pazcima dizA uttara dizA eka lAkha yojanA mULamAM- | nIce kAla 1000 yo0 10,000 yo | 33,333 yo| madhyamAM 100000 yo | madhyamAM upara 33,333yo 10,000 yoH | vAyu ane jala |mahAkAla 33,333yo vilaMba jala prabhaMjana (darekanI eka palyAnI sthiti) | upara 2. ketuka 3. yUpaka 4. Izvara jalavRddhino samayaH-prAyaH divasamAM be vAra jalazikhAmAM vadhaghaTa thAya che. te ja rIte AThama, caudasa ane pUnama tathA amAvasyAnA divase paNa temAM vadhaghaTa thAya che. A rIte svabhAvathI ja te-te samaye te vAyunA kuMbhita thavAthI jalamAM vRddhi thAya che.
Page #549
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3H lavaNa samudrAdhikArI [ 475 ] laghu pAtALa kaLaza :nAma sthAna ISLSS soss kaLazanA | adhiSThAtA | bhItanI. tribhAga jADAI laghu cAre mahApAtALa eka hajAra yo | mULamAM- nIce 3333 ardha palyanI | 10 yojana pAtALa kaLazanA 100 yojana, yojana vAyu, sthitivALA kaLaza AMtarAmAM madhyamAM- madhyamAM vyaMtara deva 7,884 1000 yojana 333yojana ane upara- vAyu ane jala, 100 yojana upara 333 yoga jala * sarva pAtALa kaLazono AkAra kuMbha jevo che ane tenI bhitti vajaratnamaya che. jalavRddhine rokanAra velaMdhara devo - lavaNa samudranI thatI jalavRddhine velaMdhara jAtinA nAgakumAra devo traNe bAjuthI moTA kaDachA vaDe aTakAve che. temAM jaMbudvIpa tarapha bhittirUpa AtyaMtara velAne 42,000 nAgakumAradevo, dhAtakIkhaMDa tarapha bAhya velAne 72,000nAgakumAra devo ane jalazikhAnA uparanA bhAganI agrodaka velAne 60,000 nAgakumAra devo, kula maLIne 1,74,000 velaMdhara jAtinA nAgakumAra devo velAne dhAraNa kare che eTale ke velAne (pANIne) rokavAnuM kArya kare che. velaMdhara, anuvalaMdhara nAgakumAra devoH| 19 kaiNaM bhaMte ! velaMdharA NAgarAyA paNNattA? goyamA !cattAri velaMdharANAgarAyA pattA, jaMgalI-joyUme, sivaNa, saMve, mahilA bhAvArtha-prazna- he bhagavana! velaMdhara nAgarAja keTalA che? uttara- gautama! velaMdhara nAgarAja cAra che, tenA nAma A pramANe che- gosUpa, zivaka, zaMkha ane manozila. | 20 eesiNaM bhaMte !cauNhaM velaMdharaNAgarAyANaMkai AvAsapavvayA paNNattA? goyamA! cattAri AvAsapavvayA paNNattA,taM jahA-gothUbhe, dagabhAse, sakhe, dgsiimaae| bhAvArtha :- prazna- he bhagavana! A cAra velaMdhara nAgarAjAnA keTalA AvAsa parvato che? uttaragautama! cAra AvAsa parvata che, tenA nAma A pramANe che- gostUpa, dakabhAsa, zaMkha ane dakasIma. | 21 kahiNaMbhaMte !gothUbhassavelaMdharaNAgarAyassa gothUbheNAmaMAvAsapavvae paNNatte? goyamA !jaMbuddIvedIvemaMdarassa pavvayassa purathimeNaMlavaNasamudaMbAyAlIsaMjoyaNasahassAI ogAhittA ettha NaM gothUbhassa veladharaNAgarAyassa gothUbheNAma AvAsapavvae pnnnntte| sattarasa ekkavIsAiMjoyaNasayAiMuDDeuccateNaM, cattAritIse joyaNasae kosaMca uvveheNaM mUledasabAvIsejoyaNasae AyAmavikkhabheNaM,majjhesattatevIsejoyaNasae AyAmavikkhabheNaM,
Page #550
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 47 | zrI jIvAjIvAbhigama sUtra uvariM cattAricauvIse joyaNasae AyAmavikkhaMbheNaM, mUle tiNNi joyaNasahassAiMdoNNi ya battIsuttare joyaNasae kiMcivisesUNe parikkheveNaM, majjhe do joyaNasahassAiMdoNNi ya chalasIe joyaNasae kiMcivisesAhie parikkheveNaM, uvari egaMjoyaNasahassaM tiNNi ya IyAle joyaNasae kiMcivisesUNe parikkheveNaM mUle vitthiNNe, majjhe saMkhitte, uptiNue gopucchasaMThANasaMThie savvakaNagAmae acche jaavpddiruuve| seNaMegAe paumavaraveiyAe egeNaM ya vaNasaMDeNaM savvao samaMtA saMparikkhitte / doNha vivnnnno| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! gostUpa vedha2 nAgarA4no gastUpa nAmano AvAsa parvatayAM cha? uttara- gautama! jaMbudvIpanA meruparvatanI pUrvamAM lavaNa samudramAM betAlIsa hajAra yojana AgaLa jatAM gosUpa velaMdhara nAgarAjano gostUpa nAmano AvAsa parvata che. te 1721(sattaraso ekavIsa) yojana UMco, 430yojana (cAraso trIsa yojanA ane eka gAu) jamInamAM UMDo che. mULamAM 1022(eka hajAra bAvIsa) yojana, madhyamAM 723 yojana ane upara 424 yojana lAMbo-pahoLo che. tenI paridhi mULamAM 3ra3ra (traNa hajAra, baso batrIsa) yojanathI kaMIka nyUna, madhyamAM rara86 (be hajAra, baso kyAsI) yojanathI kaMIka adhika ane upara 1341 (eka hajAra, traNaso ekatAlIsa) yojanathI kaMIka nyUna che. te mULamAM vistRta, madhyamAM saMkSipta ane upara pAtaLo, gAyanA pUMchaDAnA AkAre sthita che. te saMpUrNa kanakamaya, svaccha bhAva pratirUpa che. te eka padhavara vedikA ane eka vanakhaMDathI cAre bAjuthI gherAyelo che. vedikA ane vanakhaMDa, baMnenuM varNana pUrvavat jANavuM. 22 gothUbhassa NaM AvAsapavvayassa uvariMbahusamaramaNijje bhUmibhAge paNNatte jAva Asayati / tassa NaMbahusamaramaNijjassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe etthaNaM ege mahaM pAsAyavaDesae bAvaDhei joyaNaddhaMca uDDauccatteNaM taM ceva pamANaM addha AyAmavikkhabheNaM vaNNao jAvasIhAsaNaM saparivAra bhAvArtha :- gostUpa AvAsa parvatanI upara samatala ramaNIya bhUmibhAga che vagere sarva varNana pUrvavat jANavuM joIe. yAvata tyAM ghaNAM nAgakumAra deva-devIo sthita thAya che. te samatala ramaNIya bhUmibhAganI barAbara madhyamAM sADA bAsaTha yojana UMco, savA ekatrIsa yojana lAMbo-pahoLo ekavizALa prAsAdAvataMsaka che. tenuM saparivAra siMhAsana sudhInuM varNana vijayadevanA prAsAdAvataMsaka samAna jANavuM joIe. | 23 sekeNaTeNaM bhaMte ! evaM vuccai gothUbhe AvAsapavvae, gothUbhe AvAsapavvae?? goyamA !gothUbheNaM AvAsapavvaetattha tattha desetahitahiM bahuokhuDAkhuDDiyAo jAvagothUbhavaNNAiMbahuiMuppalAiMtaheva jAvagothUbhetattha devemahiDDie jAvapaliovamaTThiIe parivasai / seNaM tattha cauNhaM sAmANiyasAhassINaM jAvagothUbhassa AvAsapavvayassa gothUbhAe rAyahANIe jAvaviharai / seteNaTeNaM jaavnnicce|
Page #551
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3 : lavaNa samudrAdhikAra bhAvArtha:- prazna- he bhagavan ! gostUpa AvAsa parvatane gostUpa AvAsa parvata kahevAnuM zuM kAraNa che? uttara- he gautama ! gostUpa AvAsa parvata upara ghaNI nAnI nAnI vAvaDIo vagere che yAvat temAM gostUpa varNanA(AkAranA) ghaNA utpalo, kamaLo vagere che yAvat tyAM gostUpa nAmanA mahardika ane eka palyopamanI sthitivALA deva rahe che. te gostupa deva cAra hajAra sAmAnika devo yAvat gostUpa AvAsa parvata ane gostUpA rAjadhAnInuM Adhipatya karatAM vicare che, tethI te parvatane gostUpa AvAsa parvata kahe che yAvat te gostUpa AvAsa parvata dravyathI nitya che. tenuM A nAma zAzvata che. 477 24 hANI pucchA ? goyamA ! gothUbhassa AvAsapavvayassa puratthimeNaM tiriyamasaMkhejje dIvasamudde vIIvaittA aNNammi lavaNasamudde taM ceva pamANaM taheva savvaM / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! gostUpa devanI gostUpA rAjadhAnI kyAM che ? uttara- he gautama ! gostUpa AvAsa parvatanI pUrvamAM tirache asaMkhyAta dvIpa samudra pasAra karyA pachI anya lavaNa samudramAM gostUpA rAjadhAnI che. tenuM pramANa vagere varNana vijayA rAjadhAnInI samAna jANavuM joIe. 25 kahiNaM bhaMte! sivagassa velaMdharaNAgarAyassa daobhAsaNAme AvAsapavvae paNNatte? goyamA ! jaMbuddIve NaM dIve maMdarassa pavvayassa dakkhiNeNaM lavaNasamuddaM bAyAlIsaM joyaNasahassAiM ogAhittA ettha NaM sivagassa velaMdharaNAgarAyassa daobhAse NAmaM AvAsa pavvae paNNatte, taM ceva pamANaM jaM gothUbhassa, Navari savvaaMkAmae acche jAva paDirUve jAva aTTho bhANiyavvo / goyamA ! daobhAse NaM AvAsapavvae lavaNasamudde aTThajoyaNie khette dagaM savvao samaMtA obhAsei, ujjovei, tavei, pabhAsei / sivae ettha deve mahiDDie jAva yahANI se dakkhiNaM sivigA daobhAsassa sesaM taM ceva / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! zivaka velaMdhara nAgarAjano dakabhAsa nAmano AvAsa parvata kyAM che ? uttara- he gautama ! jaMbudvIpanA meruparvatanI dakSiNamAM lavaNasamudramAM betAlIsa hajAra yojana dUra zivaka velaMdhara nAgarAjano dakabhAsa nAmano AvAsa parvata che. tenuM pramANa vagere gostUpa AvAsa parvatanI samAna che. vizeSatA e che ke te saMpUrNa aMkaratnamaya, svaccha yAvat pratirUpa che yAvat tenA prayojananuM kathana karavuM arthAt tenA dakabhAsa nAmanuM kAraNa zuM che ? he gautama ! lavaNa samudramAM dakabhAsa nAmano AvAsa parvata aMkaratnamaya hovAthI ATha yojananA kSetramAM pANIne badhI bAju prakAzita kare che, (caMdranI jema) udyotita kare che, (sUryanI jema) tApita kare che, grahonI jema camakAve che tathA zivaka nAmanA mahardika deva ahIM rahe che, tethI te parvata dakabhAsa kahevAya che yAvat zivikA rAjadhAnInuM Adhipatya karatAM vicare che. te zibikA rAjadhAnI dakabhAsa parvatanI dakSiNamAM anya lavaNa samudramAM che. tenuM pramANa vijayA rAjadhAnInI samAna che. 26 kahi NaM bhaMte! saMkhassa velaMdharaNAgarAyassa saMkhe NAmaM AvAsapavvae paNNatte ? goyamA ! jaMbuddIve NaM dIve maMdarassa pavvayassa paccatthimeNaM bAyAlIsaM joyaNasahassAI ogAhittA, ettha NaM saMkhassa velaMdharaNAgarAyassa saMkhe NAmaM AvAsapavvae paNNatte / taMceva
Page #552
--------------------------------------------------------------------------
________________ 478 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra pamANaM, NavaraM savvarayaNAmae acche jAvapaDirUve jAvaaTTho bhANiyavyo / bahUokhuDDA khuDiyAsu jAva bilapaMtiyAsu bahUI uppalAiM saMkhAbhAI saMkhavaNNAI / saMkhe ettha deve mahiDDie jAvarAyahANIe, paccatthimeNaM saMkhassa AvAsapavvayassasaMkhANAmarAyahANI,taM ceva pmaannN| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! zaMkha nAmanA velaMdhara nAgarAjano zaMkha nAmano AvAsa parvata kyAM che? uttara- he gautama! jaMbudvIpanA meruparvatanI pazcimamAM beMtAlIsa hajAra yojana dura zaMkha velaMdhara nAgarAjano zaMkha nAmano AvAsa parvata che. tenuM pramANa gostUpanI samAna che. vizeSatA e che ke te saMpUrNatayA ratnamaya, svaccha bhAvat pratirUpa che yAvat tenA zaMkha nAmano artha kAraNa zuM che? he gautama ! te zaMkha AvAsa parvata upara nAnI nAnI vAvaDIo vAva bilapaMktiomAM ghaNAM kamalAdi che. je zaMkhanI AbhAvALA, zaMkhanA raMgavALA ane zaMkhanI AkRtivALA che. tyAM zaMkha nAmanA mahaddhika deva rahe che, tethI te parvata zaMkha parvata kahevAya che. zaMkha deva zaMkha nAmanI rAjadhAnInuM Adhipatya karatAM vicare che. tenI zaMkha nAmanI rAjadhAnI zaMkha AvAsa parvatanI pazcimamAM che, tenuM pramANa vagere vijayA rAjadhAnInI samAna che. | 27 kahiNaM bhaMte !maNosilagassa velaMdharaNAgarAyassa dagasImae NAmaM AvAsapavvae paNNatte? goyamA ! jaMbUddIvedIve maMdarassa uttareNaM lavaNasamudaMbAyAlIsaMjoyaNasahassAI ogAhittA ettha NaM maNosilagassa velaMdhara NAgarAyassadagasImae NAmaM AvAsa pavvae paNNatte,taMceva pamANaM / NavarisavvaphalihAmae acche jAvapaDirUve aTTho bhaanniyvyo| goyamA !dagasImaMteNaMAvAsapavvae sItAsItodagANaMmahANadINaMtatthagaMtA soe paDihammai, seteNaTreNa jAvaNicce.maNosilae etthadevemahiDie jAvarAyahANIseuttareNa dagasImassa AvAsa pavvayassa maNosiliyA NAmaM rAyahANI,taMceva pamANaM / kaNagaMkarayaya phAlihamayA ya, velNdhraannmaavaasaa| aNuvelaMdhararAINaM, pavvayA hoti rayaNamayA // bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! manozila velaMdhara nAgarAjano dakasIma AvAsa parvata kyAM che? uttara- he gautama ! jaMbudvIpanA meru parvatanI uttaradizAmAM lavaNa samudramAM betAlIsa hajAra yojana dUra manozila velaMdhara nAgarAjano dakasIma nAmano AvAsa parvata che. tenuM pramANa vagere pUrvavat jANavuM. vizeSatA e che ke te saMpUrNa sphaTika ratnamaya, svaccha bhAva pratirUpa che yAvata te parvatanA dakasIma nAmano artha zuM che? he gautama ! sItA-sItodA mahAnadIono pravAha dakasIma AvAsa parvata pAse AvIne pratihata thAya che. A rIte te pANInI maryAdA karanAro hovAthI dakasIma kahevAya che yAvata te zAzvata che. ahIM manozila nAmanA mahaki deva rahe che yAvatu te manozilA rAjadhAnInuM adhipatya karatAM vicare che. te manozilA rAjadhAnI dakasIma AvAsa parvatanI uttaramAM tirache asaMkhyAta dvIpa samudra pasAra karyA pachI anya lavaNa samudramAM che. tenuM pramANa vagere vijayA rAjadhAnInI samAna che.
Page #553
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3H lavaNa samudrAdhikAra . | 479 gAthArtha- velaMdhara nAgarAjAnA AvAsa parvata kramazaH kanakamaya, aMka ratnamaya, rajatamaya ane sphaTikamaya che. anuvelaMdhara nAgarAjAnA parvato ratnamaya ja che. | 28 kahiNaM bhaMte ! aNuvelaMdharaNAgarAyAo paNNattA? goyamA !cattAri aNuvelaMdhara NAgarAyAo paNNattA,taM jahA-kakkoDae, kaddamae, kelAse, arunnppbhe| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! anuvelaMdhara nAgarAja devo keTalA che? uttara- gautama! anuvelaMdhara nAgarAja devo cAra che, tenA nAma A pramANe che- karkoTaka, kardamaka, kailAsa ane anuprabha. | 29 eesiMbhaMte !cauNhaMaNuvelaMgharaNAgarAyANaMkai AvAsapavvayA paNNattA?goyamA! cattAri AvAsapavvayA paNNattA,taM jahA-kakkoDae,kaddamae, kelAse, arunnppbhe| bhAvArtha:-prazna-bhagavana! yAra anusaMdhara nAgarA4 hevonA sA AvAsa parvato cha? 6ttara gautama ! yAra AvAsa parvato cha.tenA nAmAprabhArocha- (1)/25 (2) hama (3) sAsaane (4) aru1prama. | 30 kahiNaMbhaMte !kakkoDagassaaNuvelaMdharaNAgarAyassa kakkoDae NAmaMAvAsapavvae paNNatte? goyamA !jaMbuddIvedIvemaMdarassa pavvayassa uttarapurathimeNaM lavaNasamudaMbAyAlIsaM joyaNasahassAiMogAhittA etthaNaMkakkoDagassaNAgarAyassakakkoDaeNAmaMAvAsapavvae paNNatte-sattarasa ekkavIsAiMjoyaNasayAitaMceva pamANaM jaMgothUbhassa Navari-savvarayaNAmae acche jAvaNiravasesaM jAvasaparivAra;aTThosebahUhiM uppalAiMkakkoDagappabhAI sesaMtaMceva, Navari kakkoDagapavvayassa uttarapurathimeNaM, evaMtaMceva savvaM / bhAvArtha :- - bhagavan! | anuvegha2 nAgarAno 25 nAmanobhAvAsa parvatayAMcha? uttara- gautama ! jaMbudvIpanA meruparvatathI uttarapUrvamAM lavaNa samudramAM betAlIsa hajAra yojana dUra karkoTaka nAgarAjano karkoTaka nAmano AvAsa parvata che. te 17ra1(sattaraso ekavIsa)yojana UMco che, vagere saMpUrNa varNana gosUpa parvatanI samAna che. vizeSatA e che ke te saMpUrNa ratnamaya, svaccha pAvata saparivAra siMhAsana sudhInuM kathana pUrvavat jANavuM. ahIMnI vAvaDIo AdimAM te karkoTakanA AkAranA, prakAranA ane varNanA utpala kamaLa Adi che, zeSa pUrvavat jANavuM. vAva tenI rAjadhAnI karkoTaka parvatanI uttarapUrvamAM asaMkhyAta dIpa-samudra pasAra karyA pachI anya lavaNa samudramAM che. tenuM pramANa vagere pUrvavat jANavuM. | 31 kaddamassa vi so ceva gamo aparisesio, Navari dAhiNapuratthimeNaM AvAso vijjappabhArAyahANIdAhiNaparasthimeNaM / kailAsevi evaM cevaNavaridAhiNapaccatthimeNaM kelAsA virAyahANItAe ceva disaae| aruNappabhe vi uttarapaccatthimeNaM, rAyahANI vitAe ceva disAe / cattAri vi egappamANA svvrynnaamyaay| bhAvArtha:- kardama nAmanA AvAsa parvatanA viSayamAM paNa samasta varNana pUrvavat jANavuM. vizeSatA e che
Page #554
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra ke te meru parvatathI dakSiNapUrvamAM che. tenI rAjadhAnI vidyutaprabhA che. te paNa A AvAsa parvatathI dakSiNa-pUrvamAM asaMkhyAta dvIpa samudra pasAra karyA pachI anya lavaNa samudramAM che. kailAsa nAmanA AvAsa parvatanA viSayamAM saMpUrNa varNana pUrvavat che. vizeSatA e che ke A parvata meruparvatathI dakSiNa-pazcimamAM che ane tenI kailAsa nAmanI rAjadhAnI kailAsa parvatanA dakSiNa-pazcimamAM asaMkhyAta dvIpa samudra pasAra karyA pachI anya lavaNa samudramAM che. aruprabha nAmano AvAsa parvata meruparvatathI pazcimottara dizAmAM che. tenI aruNaprabha nAmanI rAjadhAnI AvAsa parvatanA pazcimottara dizAmAM asaMkhya dvIpa samudra pasAra karyA pachI bIjA lavaNa samudramAM che. A cAre ya AvAsa parvata eka ja pramANanA che ane saMpUrNa ratnamaya che. vivecana : to prastuta sUtromAM velaMdhara ane anuvelaMdhara devonA AvAsa parvato, tenuM svarUpa tenI rAjadhAnI vagerenuM nirUpaNa che. veladhara devo H-- lavaNa samudranI 16,000 yojana UMcI gayelI ane ardho yojana vRddhi pAmatI jalavelAne eTale jalazikhAne cAre dizAmAM satata dhAraNa karI rAkhe arthAt tene AgaLa vadhatI aTakAve, te devone velaMdhara devo kahe che, te navanikAyanA nAgakumAra jAtinA devo che. jaLazikhAne cAre vidizAmAM satata dhAraNa karanAra devone anuvelaMdhara devo kahe che. te devonA AvAsa ratnaprabhA pRthvInA AMtarAmAM che. tema chatAM tenA AvAsa rUpa parvato lavaNa samudramAM paNa che. velaMdhara, anuvelaMdhara parvatonA sthAna H- * jaMbUtIpanI jagatIthI 42000 yojana dUra lavA samudramAM cAra dizAmAM cAra vedhara parvano ane cAra vidizAmAM cAra anuvelaMdhara parvato che. (1) pUrvamAM gostUpa velaMdha2 (2) pUrva-dakSiNamAM kadama anuvelaMdhara (3) dakSiNamAM zivaka velaMdhara (4) dakSiNa-pazcimamAM kailAsa anuvelara (5) pazcimamAM zaMkha veladhara (6) pazcima-uttaramAM arUNaprabha anuveladhara (7) uttaramAM dasama veladhara ane (8) uttarapUrvamAM karkoTaka avelaMdhara parvata che. veladhara, anuveladhara parvata pramANa :- A AThe ya parvato 1721 yojana UMcA, 430 1 yojana jamInamAM UMDA(pAyo), mULamAM 1022, madhyamAM 723 zaMkha velaMdhara anuvelaMdhara kailAsa lavaNa samudra arUNaprabha anuvelaMdhara 42000 dho. dakasIma velaMdhara aDIpa O zivaka velaMdhara anuvelaMdhara karkoTaka Eg4/000/ kardama anuvelaMdhara gostupa velaMdhara
Page #555
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3H lavaNa samudrAdhikAra [ 481 ] ane upara 424 yojana lAMbA-pahoLA (vistRta) che. A parvato keTalo bhAga pANImAM che ane keTalo bhAga bahAra che, tenuM sUma gaNita vyAkhyA graMthomAM A pramANe ApyuM che lavaNa samudranA pANInI sapATI UMcI vadhatAM-vadhatAM 95000 yojane 700 yojananI UMcAI thAya che. 42000 yojane A pANInI UMcAI(700842=294005)=309 yojananI thAya che. lavaNa samudranA pANInuM UMDANa vadhatAM-vadhatAM 5000 yojane 1000 yojananI UMDAI thAya che. 42000 yojane A pANInuM UMDANa(42000-95) 442 yojana thAya che. A rIte A parvato 309 yojana UMcAImAM +44242 yojana UMDAImAM 751 45 yojana pANImAM DUbelAM che. parvatanI kula UMcAImAMthI pANImAM Dubelo bhAga bAda karatAM(1721-751 ) 969 2 yojana pramANa parvata pANInI upara(bahAra) che. A rIte jaMbUdvIpa taraphanI parvatIya UMcAI 1721mAMthI 969ThuM pANInI upara(bahAra) + 309 pANInI UMcAImAM+442 2 yojana pANInA UMDANamAM che. velaMdhara-anuvelaMdhara parvata pramANa: *- nara ) 8. 18| La vALo bhUmi bhA. - 6 la che .'SABra - 42000 co. ra bhUtala bhUtala bhUtanuM Hbasubodhita
Page #556
--------------------------------------------------------------------------
________________ velaMdhara anulaMdhara devonA AvAsa parvatonuM pramANAdi - 482 1721430 mULamAM zaMkhA kema AvAsa | AvAsa parvatanuM |cAI pAyo | laMbAI | paridhi | svarUpa | prAsAda nAma hetu | rAjadhAnI deivanA nAma parvata nAma sthAna pahoLAI pramANa gostupa | lavaNa samudramAM 42000 mULamAM kanakamaya | UMcAI dhrA | gaustupa AkAra, AbhA, | gaustupA | gaustupa yojanadUra pUrvadizAmAM yojana, | varNavALA kamaLo 2 | udakabhAsa | 42000yo dUra dakSiNamAM 3,23ra yoga | aMtaratnamaya laMbAI-pahoLAI potAnA kiraNothI zivikA zivaka 10rara yo, 31 yojana, | pANIne prakAzita kare che 3] zaMkha |42,000yo dUra pazcimamAM yo thI kaMIka nyUna, ratnamaya | prAsAda parvatanA zaMkhanA AkAra ane zaMkha yo zikhara para che. AbhAvALA kamaLo che. madhyamAM 4) dakasIma | 42,000 yodUra uttaramAM madhyamAM sphaTikaratnamaya sItA, sAtodA nadInuM manozilA | manozila pANI tyAMthI pratighAta sAdhika ja | ja | 723 yo, pAmI pAchuM phare che. nadInA pANInI sImA 2,286 yo, kare che tethI dakasIma. anuvelarI lavaNasamudramAM upara 42,000 yojana upara 1 | karkoTaka | dUra IzAnakoNamAM ratnamaya karkoTaka | karkoTaka 2 | kardama 42000 yodraagnikoNamAM 424 yo, 1,341 yo thI - ratnamaya kardama | kaIma 3. kailAsa 42000 yodUranaiRtyakoNamAM ratnamaya kailAsa kailAsa kaMIka nyUna 4 | anuprabha 42000 yo dUravAyavyakoNama ratnamaya aruNa prabhA | aprabha *sarva AvAsa parvata gopuccha saMsthAnavALA che. tenA mAlika devonI rAjadhAnI asaMkhya dvIpa-samudra pachI parvatanI ja che te dizA-vidizAmAM anya lavaNasamudramAM che. zrI jIvAjIvAbhigama satra
Page #557
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3H lavaNa samudrAdhikAra 487 pANInI UMcAI kramazaH vadhatI hovAthI lavaNa samudranI zikhA taraphano parvatIya bhAga vadhu pramANamAM pANImAM DUbelo che. lavaNa samudra taraphanI parvatIya bAju, parvatano vistAra sammilita thavAthI jebUdvIpathI 42000 yojana karatAM vadhu dUra thAya che. A parvatonI 751 kuSa yojananI UMcAIe [arthAt zikharathI nIce utaratAM 969 yojane teno vistAra zodhavA 969 4 598 (mULa vistAra-uparI vistAra) + 17ra1 +424] teno vistAra 70 ja yojanAno che. tethI jebUdvIpa ane parvata vaccenuM 42000 yojanAnuM aMtara tathA parvata vistAranA 760 daza yojana umerAtA jaLazikhA taraphano parvatIya bhAga jaMbUdvIpathI 42000-70 ha = 4270 ha yojana dUra thAya che. tyAM pANInI UMcAI 315 & yojananI che arthAt jaMbUdvIpa karatAM lavaNa samudranI bAjue jaLa sapATI 5 6 yojana vRddhi pAme che. lavaNa samudra taraphano parvatIya bhAga 442 2 pANInA UMDANamAM 315 pANInI UMcAImAM che, A rIte(442 2 +315=) 7576 yojana te pANImAM DUbelo che. parvatanI kula UMcAImAMthI pANImAM DUbelA bhAgane bAda karatAM zeSa(17ra1-757 4 = 93 3 yojana pramANa pavartIya bhAga pANInI upara(bahAra) che. A rIte lavaNa samudranI zikhA taraphanI parvatIya UMcAI 17ra1 yojanamAMthI 93 3 pANInI bahAra, 442 2 pANInA UMDANamAM, 315 % pANInI UMcAImAM che. parvatanA mULamAM teno vistAra 10rara yojana che. jaLazikhA bAju parvatano muLa bhAga jaMbudvIpanI jagatIthI 42000+1022=430rara yojana dUra thAya che. tyAM pANInuM UMDANa 45ra dara yojana che arthAt jebUdvIpa bAjunA UMDANa karatAM ahIM (4para -442 = 10 yojananuM UMDANa vadhI jAya che ane tethI lavaNa samudra tarapha parvatanA 4303 yojana(430 co. ane 1 gAunA) pAyAmAMthI 10 yojana pANImAM che ane zeSa (4302 -10 =)419hai yojana jamInamAM che. jaMbudvIpa ane jaLazikhA taraphanA parvatIya kSetranuM mApa: jabUdvIpathI| pAyAno | pANInI | pANInA | pANImAM jApathaUT pANInI | kula aMtara | bhAga | UMcAImAM | UMDANamAM DUbelo bhAga upara | UMcAI jaMbUdvIpa taraphano, 42,000 309 dara +| 442 4 | 7515 + | 99 deza = parvatIya pradeza | yojana | . yojana yojana jaLazikhA taraphano 42760 | 10 | 315 + | 442 - |757 +| 93 = | 1721 parvatIya pradeza | yojana | yojana yojanA | yojanA | yojanA | yojana - velaMdhara ane anuvelaMdhara devo satata moTA kaDachA vaDe lavaNa samudranI velAne dabAve che, tene AgaLa vadhatI aTakAve che. anyathA lavaNa samudranuM jala AsapAsanA kSetrone jalamaya karI zake paraMtu tathA prakAranA lokasvabhAvathI lavaNasamudra kadApi maryAdAnuM ullaMghana karato nathI. gautama dvIpa:| 32 kahiNaM bhaMte ! suTTiyassalavaNAhivaissa goyamadIveNAmaMdIve paNNate? goyamA! jaMbuddIvedIvemaMdarassa pavvayassa paccatthimeNaM lavaNasamudaMbArasajoyaNasahassAiMogAhittA ettha NaMsuTThiyassa lavaNAhivaissa goyamadIveNAmaMdIve paNNatte, bArasa joyaNasahassAI AyAmavikkhaMbheNaM, sattatIsaMjoyaNasahassAINava ya aDayAle joyaNasae kiMcivisesUNe sthAna 1721
Page #558
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 484 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra parikkheveNaMjaMbUdIvaMteNaM addhakoNaNauti joyaNAIcattAlIsaM paMcaNautibhAgejoyaNassa Usie jalaMtAo, lavaNasamudaMteNaM do kose Usie jlNtaao| se NaM egAe ya paumavaraveiyAe egeNaM vaNasaMDeNaM savvao samaMtA saMparikkhitte vaNNaodoNha vi| bhAvArtha-prazna- he bhagavan! lavaNAdhipati susthita devano gautama dvIpa kyAM che? uttara- he gautama! jaMbudvIpanA meru parvatanI pazcima dizAmAM lavaNa samudramAM bAra hajAra yojana dUra lavaNAdhipati susthita devano gautamadvIpa nAmano dvIpa che. te gautamadvIpa bAra hajAra yojanAno lAMbo pahoLo ane 37948(sADatrIsa hajAra navaso aDatAlIsa) yojanathI kaMIka nyUna paridhivALo che. te jaMbadvIpanI dizAmAM 883+ ra yojana pANIthI upara che tathA lavaNa samudranI jaLazikhA tarapha pANIthI be gAu upara che. te gautamadvIpa eka paghavara vedikA ane eka vanakhaMDathI cAre bAjuthI gherAyelo che. ahIM vedikA ane vanakhaMDa baMnenuM varNana karavuM. | 33 goyamadIvassa NaM aMto jAvabahusamaramaNijje bhUmibhAgepaNNatte / se jahANAmae AliMgapukkharei vA jAvaAsayati / tassaNaMbahusamaramaNijjassa bhUmibhAgassa bahumajja desabhAge etthaNaMsuTTiyassa lavaNAhivaissa egemahaM aikkIlAvAse NAme bhomejavihAre paNNatte- bAvaDiM joyaNAI addhajoyaNaM ca uDDu uccatteNaM, ekattIsaMjoyaNAI kosaMca vikkhaMbheNaM aNegakhaMbhasayasaNNiviTThe bhavaNavaNNao bhaanniyvvo| aikkIlAvAsassaNaM bhomejjavihArassa aMto bahusamaramaNijje bhUmibhAgepaNNatte jAvamaNINaM phAso / tassaNaMbahusamaramaNijjassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe ettha NaM egA maNipeDhiyA paNNattA / sANa maNipeDhiyA do joyaNAi AyAmavikkhabheNa joyaNa bAhalleNaM savvamaNimaI acchA jaavpddiruuvaa| tIseNaM maNipeDhiyAe uvariM etthaNaM devasayaNijje paNNatte, vnnnno| bhAvArtha:- gautama dvIpanI aMdara kAvata atisamatala, ramaNIya bhUmi bhAga che. teno bhUmibhAga muja upara maDhelA cAmaDAnI jema samatala che vagere sarva varNana pUrvavatu jANavuM yAvatu tyAM ghaNA vANavyaMtara deva devIo ArAma kare che. te samatala ramaNIya bhUmibhAganI barAbara madhya bhAgamAM lavaNAdhipati susthitadevano eka vizALa atikrIDAvAsa nAmano bhomeyavihAra che. te sADA bAsaTha yojana UMco ane savA ekatrIsa yojana lAMbo-pahoLo che. te seMkaDo staMbhonI upara avasthita che, vagere bhavananuM varNana pUrvavatu jANavuM. te krIDAvAsa nAmanA bhaumeya vihAranA atisamatala ramaNIya bhUmibhAga yAvatuM maNionA sparza sudhInuM varNana pUrvavat jANavuM. te atisamatala ramaNIya bhUmitala bhAganI madhyamAM be yojana lAMbIpahoLI, eka yojana jADI ane saMpUrNarUpe maNimaya, svaccha bhAva pratirUpa evI eka maNipIThikA che. te maNipIThikAnI upara eka devazayyA che, tenuM varNana pUrvavat jANavuM.
Page #559
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3: lavaNa samudrAdhikAra | 485 | |34 sekeNa?NaM bhaMte ! evaM vuccai- goyamadIve goyamadIve ? goyamA ! tattha-tattha tahi-tahiM bahUI uppalAiM jAvagoyamappabhAiMse eeNaTeNaM goyamA ! jAva nnicce| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! gautamadvIpane gautamadvIpa kahevAnuM zuM kAraNa che? uttara- he gautama ! gautamadvIpamAM aneka sthAne ghaNAM utpala kamaLAdi vagere che. te gomeya ratnanI AkRti ane AbhAvALA che tethI te dvIpa, gautama dvIpa kahevAya che yAvata gautama dvIpa evuM nAma zAzvata che. | 35 kahiNaMbhaMte ! suTTiyassalavaNAhivaissa suTThiyANAmaMrAyahANI paNNattA? goyamA ! goyamadIvassa paccatthimeNatiriyamasaMkheje jAvaaNNammilavaNasamude,bArasajoyaNasahassAI ogAhittA, evaM taheva savvaMNeyavvaM jAvasuTie deve| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! lavaNAdhipati susthita devanI susthitA nAmanI rAjadhAnI kyAM che? uttara- he gautama! gautama dvIpanI pazcima dizAmAM tirache asaMkhyAtadvIpa samudro pasAra karyA pachI anya lavaNa samudramAM vedikAthI bAra hajAra yojana dUra susthitA rAjadhAnI che ityAdi sarva vaktavyatA gostUpa rAjadhAnInI samAna jANavI thAva tyAM susthita nAmanA mahaddhika deva rahe che. vivecana : prastuta sUtromAM lavaNasamudranA adhipati susthita nAmanA vyaMtara devanA gautamaddIpanuM varNana che. gautama dIpanuM sthAna -jaMbUdvIpanI jagatIthI pazcima dizAmAM lavaNa samudramAM 12000 yojana dUra lavaNa samudranA adhiSThAtA susthita devano gautama dvIpa che. lavaNa samudramAM gautama dIpa caMdra-sUrya dvIpanuM pramANa : Inasa - 1 2 0 00 thayo. pANInI upara DhIpano bhAga 94 kapha. ha ! majhA 8 ' j ' -'3 - pANInI UMcAImAM hIpano bhAga= = = = = = = = - = []'I 6 kara | $: 5}} = pANI nI laDatamAM dIpano bhAga * s - 12 0 0 0 yojana ===120 0 0-yojana sAIkala -lavaNa samudranuM bhUtala che sAdhvI subodhakA gautama dvIpanuM pramANa :- gautama dvIpa 12000 yojana lAMbo-pahoLo che. jaMbudvIpa tarapha A dvIpa
Page #560
--------------------------------------------------------------------------
________________ 486 | zrI jIvAjIvAbhigama satra 88 3 + ra yojana (sADI aThyAsI yojanA ane eka yojanAnA paMcANuyA cAlIsa bhAga) pANInI upara che ane lavaNa samudra tarapha be gAu ( yojana)pANInI upara che. be gAu, yojana, TaeNla yojana, A traNeyano artha eka ja che. ardhayojananA paMcANumA bhAga 47rU thAya che paNa graMthakAroe gaNanAnI suvidhA mATe ardhayojananA aDatAlIsa paMcANumA bhAga hai yojana grahaNa karyA che. jala sapATInI UMcAI ane UMDAInA AdhAre vyAkhyA graMthomAM tenI kula UMcAI AdinuM gaNita A pramANe ApyuM che lavaNa samudramAM 95000 yojane 700 yojana jala sapATI vRddhi pAme che tethI 12000 yojane pANInI UMcAI(1247008400950) 88 iMNa yojananI che. lavaNa samudramAM 95000 yojane 1000 yojana pANInI UMDAI vRddhi pAme che tethI 12000 yojane pANInI UMDAI(12000+952) 126 yojananI che. A rIte A dvIpa 88 TaeN yojana pANInI UMcAImAM 126 pANInI UMDAImAM = kula 214 yojana pANImAM DUbelo che. sUtrakAre jaMbadvIpa tarapha A dvIpane 88 + yojana pANInI upara kahyo che. A rIte A parvata 88 + B yojana pANInI upara + 88 yojana pANInI UMcAImAM +126 sa yojana pANInI UMDAImAM = 303 ha yojana UMco che. gautama dvIpano jaLazikhA taraphano bhAga jaMbudvIpanI jagatIthI (jaMbudvIpa ane gautamadvIpa vaccenuM aMtara 12000 yo + dIpa vistAra 12000 yo =) 24000 yojana dUra che. 24000 yo dUra pANInI UMcAI 24x700= 16800-95=176 2 yojana che. 24000 yojana dUra pANInI UMDAI 24000 - 95 = 2para yojana che. A rIte A dvIpa 176 yojana pANInI UMcAImAM + rapara dara yojana pANInA UMDANamAM = 4295 yojana pANImAM DUbelo che. sutrakAre lavaNa samudranI jaLazikhA tarapha A dvIpane be gAu(yo.) arthAt hai yojana pANInI upara kahyo che, te umeratAM jaLazikhA tarapha dvIpanI kula UMcAI429The +TaeN = 4ra9 prApta thAya che. A rIte jaLazikhA taraphanI dvIpanI kula UMcAI 4ra9 yojanamAMthI hai yojana pANInI upara+176@ yojana pANInI UMcAImAM+rapara yojana pANInA UMDAImAM che. gautamalIpanuM pramANAdi - | dvIpa | adhiSThAyaka| sthAna | laMbAI | paridhi pANIthI | bhavana bhavana | rAjadhAnI | pahoLAI upara pramANa gautama| susthita | meruthI | 12.0001 kaMIka jaMbUdvIpa seMkaDo UMcAI- susthitA dvIpa (lavaNA- | pazcimamAM yojana tarapha staMbha para anya dhipati) lavaNa 37, 948883 + | pratikti yojana, lavaNasamudramAM yojana yojana atikrIDAvAsa | laMbAI-paho | 12,000 lavaNa nAmanuM bhavana, 31 ? yojana dUra samudra bhavananA yojana madhyabhAgamAM be gAu, maNipIThikA, (yojana). tenA upara devazayyA samudramAM tarapha
Page #561
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3H lavaNa samudrAdhikAra | 487 . . . 48 yojana gautama dvIpanA jaMbudvIpa ane jaLazikhA taraphanA vipIya kSetranuM mApa - sthAna | dIpakSI | pAnI pInA | pAlImA | pAnI aMtara IASmAM + 6tstani - | bosa / 652- UMcAI bhAga bUdvI5 26no / 12,000 | 88 hai | 12685 / 214 hae | 883+hai | 3036 dIpano bhAga / yozana / yozana / yo / yona / yo4na / yozana zimA 26no] 24,000 | 17 | 252 hai | 428 haipa 429 dvIpa bhAga | yojana | yona | yona | yona | yojana yaMdra-sUrya dIpa:| 36 kahiNaM bhaMte ! jaMbuddIvagANaM caMdANaM caMdadIvA NAmaMdIvA paNNatA? goyamA ! jaMbUddIve dIve maMdarassa pavvayassa purathimeNaM lavaNasamudaM bArasajoyaNasahassAiMogAhittA etthaNaMjaMbuddIvagANaMcaMdANaMcaMdadIvANAmaMdIvA paNNattA-jaMbuddIvaMteNaM addhakoNaNaur3a joyaNAiM cattAlIsaM paMcANauI bhAge joyaNassa UsiyA jalatAo, lavaNasamuiteNaM do koseUsiyA jalaMtAo, bArasajoyaNasahassAI AyAmavikkhaMbheNaM sesaM taMceva jahA goyamadIvassa parikkhevo / paumavaraveiyA patteyaM patteyaMvaNasaMDaparikkhittA, doNhavivaNNao, bahusamaramaNijjabhUmibhAgA jAvajoisiyA devA AsayaMti / tesiMNaMbahusamaramaNijje bhUmibhAgepAsAyavarDasagAbAvaTuiMjoyaNAiMbahumajjhadesabhAge maNipeDhiyAodojoyaNAI jAvasIhAsaNA saparivArA bhANiyavvA taheva aTTo, goyamA ! bahusukhuDDAsu khuDDiyAsu jAvabilapatiyAsu,bahUI uppalAiM jAvasahassapattAicaMdabhAI, caMdAgArAicaMdavaNNAIcaMdavaNNAbhAIcaMdA ettha devA mahiDDiyA jAvapaliovamaTTiIyA parivasati / teNaMtattha patteyaM patteyaM cauNhaM sAmANiyasAhassINaM jAvacaMdadIvANaM caMdANa ya rAyahANINaM aNNesiya bahUNaM joisiyANaM devANaM devINaM ya AhevaccaM jAvaviharati / se teNaTeNaM goyamA ! caMdaddIvA jaavnniccaa| bhAvArtha:-prazna- bhagavan ! 4yIpana (ba) yaMdranA yaMdra dvIpa yAM cha? uttara- he gautama ! jaMbudvIpanA meru parvatanI pUrvamAM lavaNa samudramAM bAra hajAra yojana dUra jaMbadvIpanA caMdranA be caMdradvIpa che. te dvIpa jaMbudvIpanI dizAmAM 88aaaa yojana pANIthI upara che ane lavaNa samudranI dizAmAM be gAu pANIthI upara che. te bAra hajAra yojana lAMbA pahoLA che. paridhi Adi sarva vaktavyatA gautama dvIpanI samAna jANavI. te pratyeka paghavara vedikA ane vanakhaMDathI gherAyelA che. baMnenuM varNana pUrvavat jANavuM. te dvIpomAM atyaMta sama-ramaNIya bhUmi bhAga che vAvatuM tyAM ghaNAM jyotiSI devo ArAma kare che.
Page #562
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 488 ] zrI jIvAjIvAbhigama satra te atyaMta sama ane ramaNIya bhUmibhAgamAM prAsAdAvatuMsaka che. te sADA bAsaTha yojana UMcA che vagere varNana gautama dvIpanI jema jANavuM. madhyabhAgamAM be yojananI lAMbI-pahoLI, eka yojana jADI maNipIThikAo che. tenA upara saparivAra siMhAsano che vagere varNana pUrvavat kahevuM yAvatu caMdra dvIpa evuM nAma zA mATe che? te prazna karavo. he gautama! te dvIponI ghaNI nAnI-nAnI vAvaDIo yAvatuM bilapaMktiomAM ghaNAM utpala Adi kamaLo che. te caMdranA jevI AkRti ane AbhAvALA che ane tyAM caMdra nAmanA mahaddhika ane palyopamanI sthitivALA deva rahe che. te deva tyAM alaga-alaga cAra hajAra sAmAnika devo yAvatu caMdra dvIpo, caMdra rAjadhAnIo ane bIjA aneka jyotiSI devo ane devIonuM Adhipatya karatAM vicare che. tethI he gautama! te dvIpa caMdra dvIpa kahevAya che yAvata caMdradvIpa nAma zAzvata che. | 37 kahiNaM bhaMte !jaMbuddIvagANaMcaMdANaM caMdAoNAma rAyahANIo paNNattAo? goyamA !caMdaddIvANaM purathimeNaM tiriyamasaMkheje jAvaaNNammi jaMbuddIvedIve bArasa joyaNasahassAi ogAhittA ta ceva pamANa jAvamahiDDiyA cadA devaa| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jaMbUDhIpanA (be) caMdra devonI caMdrA nAmanI rAjadhAnIo kyAM che? uttara- he gautama ! caMdra dvIponI pUrvamAM tirachA asaMkhya dvIpa samudrone pasAra karyA pachI anya jaMbUdvIpamAM bAra hajAra yojana AgaLa jatAM caMdrA nAmanI rAjadhAnI che. tenuM pramANa vagere pUrvokta gautama Adi rAjadhAnIonI jema jANavuM thAva tyAM caMdra nAmanA mahaddhika deva che. | 38 kahi NaM bhaMte ! jaMbuddIvagANaM sUrANaM sUradIvA NAmaMdIvA paNNattA? goyamA ! jaMbuddIvedIve maMdarassa pavvayassa paccatthimeNaM lavaNasamudaMbArasajoyaNasahassAI ogAhittAtaMceva uccattaM AyAmavikkhaMbheNaM, parikkhevo, veiyA, vaNasaMDo, bhUmibhAgA jAvaAsayati,pAsAyava.sagANaMtaMceva pamANamaNipeDhiyA sIhAsaNA saparivArA aTTho / goyamA ! uppalAiMsUrappabhAiMsUrA ettha devA jAvarAyahANIo sagANaMdIvANaM paccatthimeNaM aNNammi jaMbuddIve dIve sesaMtaMceva jAvasUrA devaa| bhAvArtha - prazna-he bhagavan! jaMbudvIpanA be sUryonA be sUryadvIpo kayAM che? uttara- he gautama! jaMbUdvIpanA meru parvatanI pazcima dizAmAM lavaNa samudramAM bAra hajAra yojanA dUra jaMbudvIpanA sUryonA be sUryadvIpo che. laMbAI-pahoLAI, paridhi, vedikA, vanakhaMDa, bhUmibhAga, vagere caMdraDhIpanI samAna jANavuM yAvatuM tyAM deva-devIo ArAma kare che. tyAMnA prAsAdAvAMsaka, tenuM pramANa, maNipIThikA, saparivAra siMhAsana vagere caMdradIpanI jema jANavuM yAvasUryadIpa nAmaviSayaka prazna pUchavo. te dvIponI vAvaDIo vageremAM sUrya jevA varNa ane AkRtivALA ghaNA utpala Adi kamaLo che. tethI te sUryadvIpa kahevAya che. te sUryadvIpa dravya apekSAe nitya che, tethI tenuM nAma zAzvata che. te sUryadeva sAmAnika devo AdinuM jyotiSI deva-devIonuM Adhipatya karatAM vicare che yAvatu tenI rAjadhAnIo potapotAnA dvIpathI pazcimamAM asaMkhyAta dvIpa-samudrone pasAra karyA pachI anya jaMbudvIpamAM che. tenuM pramANa vagere pUrvokta caMdrAdinI rAjadhAnIonI samAna jANavuM yAvatuM tyAM sUrya nAmanA mahaddhika deva che.
Page #563
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3 : lavaNa samudrAdhikAra 39 kahi NaM bhaMte ! abbhataralAvaNagANaM caMdANaM caMdadIvA NAmaM dIvA paNNattA ? goyamA ! jaMbuddIve dIve maMdarassa pavvayassa puratthimeNaM lavaNasamudaM bArasa joyaNasahassAiM ogAhitA ettha NaM abbhitara lAvaNagANaM caMdANaM caMdadIvA NAmaM dIvA paNNattA / jahA jaMbUdIvagA caMdA tahA bhANiyavvA, Navari - rAyahANIo aNNammi lavaNe sesaM taM ceva / evaM abbhitaralAvaNagANaM sUrANavi lavaNasamudda bArasa joyaNasahassAiM taheva savvaM jAva rAyahANIo / 488 bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! ApyaMtara lavaNa samudranA caMdronA caMdraDhIpa nAmanA dvIpa kyAM che ? uttara- he gautama ! jaMbudrIpanA meruparvatanI pUrvamAM lavaNa samudramAM bAra hajAra yojana dUra ApyaMtara lavaNa samudranA be caMdronA be caMdra dvIpo che. tenuM saMpUrNa varNana jaMbUdvIpanA caMdradvIponI samAna jANavuM. vizeSatA e che ke tenI rAjadhAnIo anya lavaNa samudramAM che, zeSa sarva kathana pUrvavat jANavuM. te ja rIte ApyaMtara lavaNa samudranA sUryonA be sUryadvIpa pazcima dizAmAM lavaNa samudramAM bAra hajAra yojana dUra che. tenI rAjadhAnI paryaMtanuM samasta kathana caMdrandvIponI samAna jANavuM. 40 kahiNaM bhaMte ! bAhiralAvaNagANaM caMdANaM caMdadIvA paNNattA ? goyamA ! lavaNasamuddassa puratthimillAo veiyaMtAo lavaNasamuddaM paccatthimeNaM bArasa joyaNasahassAiM ogAhittA, ettha NaM bAhiralAvaNagANaM caMdANa caMdadIvA NAmaM dIvA paNNattA- bArasa joyaNasahassAiM AyAma vikkhaMbheNaM, dhAyaisaMDadIvaMteNaM addhekoNaNavatijoyaNAiM cattAlIsaM ca paMcaNautibhAge joyaNassa UsiyA jalatAo, lavaNasamuddateNaM do kose uusiyaa| paumavaraveiyA vaNasaMDA bahusamaramaNijjA bhUbhibhAgA maNipeDhiyA sIhAsA saparivArA so ceva aTTho rAyahANIo sagANaM dIvANaM puratthimeNaM tiriyamasaMkhejje dIvasamudde vIIvaittA aNNammi lavaNasamudde taheva savvaM / bhAvArtha ::- prazna - he bhagavan ! jA (4zimA pachInA) savA samudramAM caMdronA caMdradvIpa iyAM che ? uttara- he gautama ! lavaNa samudranI pUrva dizAnI vedikAthI pazcima dizAmAM lavaNa samudramAM bAra hajAra yojana dUra bAhya lavaNa samudranA caMdronA be caMdra dvIpo che. te bAra hajAra yojana lAMbA-pahoLA che. te caMdradvIpa dhAtakIkhaMDanI dizAmAM 885 rU yojana pANInI upara che ane lavaNa samudranI dizAmAM be gAu pAsInI 752 che. padmavara vehiDA, vanakhaMDa, jaDusama ramazIya bhUmitala, bhazipIDiDA, saparivAra siMhAsana, nAmanuM prayojana vagere pUrvavat jANavuM. tenI rAjadhAnIo pota potAnA dvIpothI AgaLa tirachA asaMkhyAta dvIpa-samudro pasAra karyA pachI anya lavaNa samudramAM che vagere sarva kathana pUrvavat jANavuM. 41 kahi NaM bhaMte ! bAhiralAvaNagANaM sUrA NaM sUradIvA NAmaM dIvA paNNattA ? goyamA ! lavaNasamuddapaccatthimillAo vediyaMtAo lavaNasamudda puratthimeNaM bArasa joyaNasahassAiM dhAyaisaMDadIvaMteNaM addhekoNaNauI joyaNAiM cattAlIsa ca paMcaNau bhAge joyaNassa UsiyA jalaMtAo, lavaNasamuddateNaM do kose UsiyA / sesaM taheva jAva
Page #564
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 490 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra rAyahANIosagANaMdIvANaM paccatthimeNaM tiriyamasaMkhejjedIvasamudde vIIvaittA aNNammi lavaNe, taheva savvaM bhANiyavvaM / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! bAhya lavaNa samudranA sUryonA sUryadvIpa nAmanA dvIpa kyAM che? uttara- he gautama! lavaNa samudranI pazcima dizAnI vedikAnA aMta bhAgathI pUrvamAM lavaNa samudramAM bAra hajAra yojana dUra bAhya lavaNa samudranA sUryonA be sUryadvIpo che. te bAra hajAra yojana lAMbA-pahoLA che. te dhAtakIkhaMDanI dizAmAM 88aaaa aa yojana pANInI upara che ane lavaNa samudranI dizAmAM be gAu pANIthI upara che. zeSa sarva vaktavyatA rAjadhAnI paryata pUrvavatu jANavI. te rAjadhAnIo potapotAnA dIpothI pazcima dizAmAM tirachA asaMkhyAta dvIpa-samudra pasAra karyA pachI anya lavaNa samudramAM vedikAthI bAra hajAra yojana dUra che Adi sarva kathana karavuM. 42 kahiNaM bhaMte ! dhAyaisaMDadIvagANaM caMdANaM caMdadIvA paNNatA? goyamA ! dhAyaisaMDassa dIvassa purathimillAo veiyaMtAo kAloyaM NaM samudaM bArasa joyaNasahassAiMogAhittA, etthaNadhAyaisaMDadIvANaM caMdANaM caMdadIvA NAmaMdIvA paNNattA, savvao samaMttA do kosA UsiyA jalaMtAo, bArasa joyaNasahassAiMtaheva vikkhaMbha, parikkhevo, bhUmibhAgo, pAsAyavaDiMsagA,maNipeDhiyA,sIhAsaNA saparivArA, aTThotaheva,rAyahANIosagANaMdIvANaMpurathimeNaM annnnmidhaayisNddediive| sesaMtaMceva / bhAvArtha -prazna- he bhagavan! dhAtakIkhaMDadvIpanA caMdronA caMdradvIpa kyAM che? uttara- he gautama! dhAtakIkhaMDadvIpanI pUrva vedikAnA aMta bhAgathI bAra hajAra yojana dUra kAlodadhi samudramAM dhAtakIkhaMDanA caMdronA 12 caMdradvIpa che. te cAre bAjuthI pANInI upara be gAu UMcA che, bAra hajAra yojana lAMbA-pahoLA che. tenI paridhi, bhUmikala, prAsAdAvataMsaka, maNipIThikA, saparivAra siMhAsana, nAma prayojana, rAjadhAnIo Adi varNana pUrvavatu jANavuM. tenI rAjadhAnIo pota-potAnA dIpothI pUrvadizAmAM anya dhAtakIkhaMDa dvIpamAM che. zeSa sarva pUrvavat jANavuM. |43 evaM sUradIvA vi, NavaraM- dhAyaisaMDassa dIvassa paccatthimillAo veiyaMtAo kAloyaM NaM samudaM bArasa joyaNasahassAiMtaheva savvaM jAvarAyahANIo sUrANaM dIvANaM paccatthimeNaM aNNammighAyaisaMDe dIve savvaM taheva / bhAvArtha :- ja rIte dhAtakIkhaMDadvIpanA sUrya dvIponA viSayamAM paNa kahevuM joIe. vizeSatA e che ke dhAtakIkhaMDa dIpanI pazcimI vedikAnA aMtathI kAlodadhi samudramAM bAra hajAra yojana dUra 12 sUryadvIpa ane tenI rAjadhAnIo sUryadvIponI pazcimamAM asaMkhya dvIpa samudro pachI bIjA dhAtakIkhaMDa dvIpamAM che; vagere sarva vaktavyatA pUrvavat jANavI. |44 kahiNaM bhaMte !kAloyagANaM caMdANaMcaMdadIvA paNNattA? goyamA !kAloyasamudassa purathimillAoveiyaMtAokAloyaNNaMsamudaMpaccatthimeNaM bArasajoyaNasahassAiMogAhittA,etthaNaMkAloyagacaMdANaMcaMdadIvA paNNattA savvaosamaMtA
Page #565
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3H lavaNa samudrAdhikAra [ 491 ] dokosAUsiyAjalaMtAo, sesaMtaheva jAvarAyahANIosagANaMdIvANaMpurasthimeNaMaNNammi kAloyasamuddebArasajoyaNasahassAitaceva savvaM jAvacaMda dIvA,caMda diivaa| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! kAlodadhi samudranA caMdronA caMdraDhIpa kyAM che? uttara- he gautama! kAlodadhi samudranA pUrva vedikAMtathI pazcimamAM kAlodadhi samudramAM bAra hajAra yojana dUra kAlodadhi samudranA caMdronA 42 caMdra dvIpo che. te cAre bAjuthI pANInI upara be gAu UMcA che. vagere sarva varNana pUrvavat jANavuM yAvata rAjadhAnIo potapotAnA dvIpathI pUrvamAM asaMkhya dvIpa samudro pachI anya kAlodadhi samudramAM bAra hajAra yojana dUra che yAvatu A kAraNe tenuM nAma caMdradvIpa che. tyAM sudhI sarva varNana pUrvavat jANavuM. 45 evaM sUrANavi / NavaraMkAloyassa paccathimillAo vediyaMtAo kAloyasamudaM purathimeNaMbArasajoyaNasahassAiMogAhittA,taheva rAyahANIosagANaMdIvANaMpaccatthimeNaM aNNammi kAloyasamudde taheva svv| bhAvArtha:- te ja rIte kAlodadhi samudranA sUryadvIponA saMbaMdhamAM paNa jANavuM. vizeSatA e che ke kAlodadhi samudranA pazcimI vedikAMtathI pUrvamAM kAlodadhi samudramAM bAra hajAra yojana dUra 42 sUrya dvIpa che vAva tenI rAjadhAnIo pota potAnA dvIponI pazcimamAM anya kAlodadhi samudramAM che vagere sarva kathana pUrvavat jANavuM. 46 evaMpukkharakharagANaMdANaMpukharavaradIvassapurathimillAovediyaMtAopukkharasamuI bArasa joyaNasahassAiMogAhittA caMdadIvA,aNNammi pukkhrvrediiveraayhaanniiothev| bhAvArtha - te ja rIte puravara dvIpanA pUrva vedikAMtathI(pUrva dizAmAM) bAra hajAra yojana dUra puSkaravara samudramAM 144 caMdradIpo che. tenI rAjadhAnIo anya puSkaravaradvIpamAM che vagere sarva kathana pUrvavat jANavuM. |47 evaM sUrANavi dIvA pukkharavaradIvassa paccatthimillAo veiyaMtAo pukkharodaM samuddabArasajoyaNasahassAiMogAhittA sUradIvA,taheva savvaM jAvarAyahANIodIvillagANaM dIve, samuddagANaM samudde ceva / sesANaMdIva-samuddagANaM caMddasUra dIvA egANaM abhitarapAse egANaM bAhirapAse / rAyahANIodIvillagANaMdIvesusamuddagANaM smuddesusrisnnaamesu| bhAvArtha - te ja rIte sUryadvIponuM kathana karavuM. puSkaravaradvIpanA pazcimI vedikAMtathI(pazcimamAM) puSkaravara samudramAM bAra hajAra yojana dUra 144 sUrya dvIpo che vagere kathana pUrvavat jANavuM yAvatu tenI rAjadhAnIo potAnA dIponI pazcima dizAmAM asaMkhyAta dvIpa samudro pachI anya puSkaravara dvIpamAM bAra hajAra yojanA dUra che. puSkaravara samudranA caMdronA caMdradvIpo puSkaravara samudranI vedikAthI (pUrvI caramAMtathI) pazcima dizAmAM bAra hajAra yojana dUra che ane puSkaravara samudronA sUryonA sUryadvIpa puSkaravara samudranA pazcimI vedikAMtathI pUrva dizAmAM bAra hajAra yojana dUra che. dvIpanA caMdra-sUryonI rAjadhAnIo dvIpamAM ane samudranA caMdra-sUryonI rAjadhAnIo samudramAM che. A rIte zeSa dvIpomAM rahelA caMdronA caMdradvIpo potAnAdvIpanA AtyaMtara pUrvI vedikAMtathI(pUrvamAM) samudramAM bAra hajAra yojana dUra che ane sUryonA sUryadvIpo potAnA dvIpanA pazcimI AtyaMtara vedikAMtathI
Page #566
--------------------------------------------------------------------------
________________ 492 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra (pazcimamAM) samudramAM bAra hajAra yojana dUra che. caMdronI rAjadhAnIo pota-potAnA caMdra dvIpothI pUrvadizAmAM asaMkhya dvIpa pachI pota-potAnA samAna nAmavALA anya dvIpamAM che. sUryonI rAjadhAnIo pota-potAnA sUryadvIpothI pazcima dizAmAM asaMkhya dvIpa pachI pota-potAnA samAna nAmavALA anya dvIpamAM che. zeSa samudromAM rahelA caMdronA caMdrandvIpa pota-potAnA samudranI bAhya pUrva vedikAMtathI pazcima dizAmAM samudramAM bAra hajAra yojana dUra che. sUryonA sUryadvIpa pota-potAnA samudranA bAhya pazcimI vedikAMtathI pUrva dizAmAM samudramAM bAra hajAra yojana dUra che. caMdronI rAjadhAnIo pota-potAnA samudronI pUrvadizAmAM asaMkhya samudro pachI potAnA nAmavALA anya samudromAM che. sUryonI rAjadhAnIo pota-potAnA samudronI pazcima dizAmAM potAnA samAna nAmavALA anya samudromAM che. 48 ime NAmA aNugaMtavvA jaMbuddIve lavaNe, ghAyai kAloda pukkhare varuNe / khIra ghaya ikkhuvaro ya, gaMdI aruNavare kuMDale ruyage // 1 // AbharaNa vattha gaMdhe, uppala tilae ya puDhavi Nihi rayaNe / vAsahara daha NaIo, vijayAvakkhAra kappiMdA // 2 // pura maMdaramAvAsA, kUDA Nakkhatta caMda sUrA y| evaM bhANiyavvaM / bhAvArtha :- asaMkhyAta dvIpa ane samudromAMthI keTalAka dvIpo ane samudronA nAma A pramANe che-- jaMbudrIpa, lavaNa samudra, dhAtakIkhaMDadvIpa, kAloda samudra, puSkaravaradvIpa, puSkarava2samudra, varuNavara dvIpa, varuNavarasamudra, kSIravaradvIpa, kSIravarasamudra, dyutavaradvIpa dyutavarasamudra, ikSuvaradvIpa, ikSuvara samudra, naMdIzvaradvIpa naMdIzvarasamudra, aruNavaradvIpa, aruNavarasamudra, kuMDaladvIpa, kuMDalasamudra, rucakIpa rucakasamudra AbharaNadvIpa, AbharaNasamudra, vastradvIpa, vastrasamudra, gaMdhadvIpa, gaMdhasamudra, utpaladvIpa, utpalasamudra, tilakadvIpa, tilakasamudra, pRthvIdvIpa, pRthvIsamudra, nidhidvIpa, nidhisamudra, ratnadvIpa, ratnasamudra, varSadharadvIpa, varSadharasamudra, drahadvIpa, drahasamudra, nadIdvIpa, nadIsamudra, vijayadvIpa, vijayasamudra, vakSaskAradvIpa, vakSaskArasamudra, kapidvIpa kapisamudra, indradvIpa, indrasamudra, puradvIpa, purasamudra, maMdaradvIpa, maMdarasamudra, AvAsadvIpa, AvAsasamudra, kUTadvIpa, phUTasamudra, nakSatradvIpa, nakSatrasamudra, caMdraDhIpa, caMdrasamudra, sUryadvIpa, sUryasamudra vagere aneka nAmavALA dvIpa ane samudra che. 49 kahi NaM bhaMte! devaddIvagANaM caMdANaM caMdadIvA NAmaM dIvA paNNattA ? goyamA ! devadIvassa puratthimamillAo veiyaMtAo devoda samudda bArasa joyaNasahassAiM ogAhittA etthaNaM deva dIvagANaM caMdANaM caMda dIvA NAmaM dIvA paNNattA, sacceva vattavvayA jAva attttho| rAyahANIo sagANaM dIvANaM paccatthimeNaM devaddIvaM asaMkhejjAI joyaNasahassAiM ogAhittA ettha NaM devadIvayANaM caMdANaM caMdAo NAmaM rAyahANIo pnnnnttaao| sesaM taM ceva / evaM sUrANaM vi, NavaraM - paccatthimillAo veiyaMtAo devodaM samudda bArasa joyaNa sahassAI ogAhittA, etthaNaM devadIvANaM sUrANaM sUradIvA NAmaM dIvA paNNattA / sacceva
Page #567
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3H lavaNa samudrAdhikAra [ 493 ] vattavvayA jAva attttho| rAyahANIo sagANaM dIvANaM purathimeNaM devadIvaM asaMkhejjAI joynnshssaaiogaahittaa| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! devadvIpanA caMdronA caMdradvIpa kyAM che? uttara- he gautama ! devadvIpanI pUrvadizAnA vedikAMtathI devoda samudramAM bAra hajAra yojana dUra devadvIpanA caMdronA caMdradvIpa che, vagere pUrvavatu jANavuM. te caMdradvIponI pazcima dizAmAM asaMkhyAta hajAra yojana dUra te devadvIpamAM ja devadvIpanA caMdronI caMdrA nAmanI rAjadhAnIo che. zeSa varNana vijayA rAjadhAnI pramANe kahevuM. te ja rIte devadvIpanI pazcima dizAnA vedikAMtathI pazcima dizAmAM devoda samudramAM bAra hajAra yojanadUra devadvIpanA sUryonA sUryadvIpa che. pota-potAnA sUryadvIponI pUrvadizAmAM te devadvIpamAM ja asaMkhyAta hajAra yojana dUra tenI rAjadhAnIo che. 50 kahiNaM bhaMte ! devodasamuddagANaM caMdANaM caMdadIvA NAmaMdIvA paNNattA? goyamA ! devodassa samudassa purathimillAo veiyaMtAo devodaMsamudaM paccatthimeNaM bArasa joyaNasahassAiteNeva kameNaM jAvarAyahANIo sagANaMdIvANaM paccatthimeNaM devoda samudda asaMkhejAijoyaNasahassAI ogAhittA ettha NaM devodasamudANaM caMdANaM caMdAoNAma rAyahANIo pnnnnttaao| taceva savvaM / bhAvArtha - prazna-he bhagavan!devIda samudranA caMdronA caMdrIpa kyAM che? uttara- he gautama! devIda samudranA pUrvI vedikAMtathI pazcima dizAmAM devoda samudramAM ja bAra hajAra yojana dura devIda samudranA caMdronA caMdradvIpa che, vagere kramazaH rAjadhAnI sudhI kahevuM. tenI rAjadhAnIo pota-potAnA dIponI pazcimamAMdevIda samudramAM asaMkhyAta hajAra yojana dUra che. zeSa varNanavijayA rAjadhAnI pramANe jANavuM. 51 evaM sUrANaviNavari devodassasamudassa paccatthimillAo veiyatAo devodasamudde purathimeNabArasajoyaNasahassAiogAhittA / rAyahANIosagANasagANadIvANapurathimeNa devodaMsamudaM asaMkhejjAiMjoyaNasahassAIogAhettA |evNnnaagejkkhebhuutesyNbhuurmnngaann vicauNha dIva-samudANaM / evaM cevarAyahANIo diiviccgaannNdiivesusmuddgaannsmuddesu| bhAvArtha - devIda samudragata sUryonA sUrya dvIponA viSayamAM paNa temaja jANavuM. vizeSatA e che ke devoda samudranI pazcima dizAnA vedikAMtathI pUrvadizAmAM devoda samudramAM ja bAra hajAra yojana dUra tenA sUryadvIpo che. tenI rAjadhAnIo potAnA sUryadvIpathI pUrvamAM asaMkhyAta yojana dUra te ja samudramAM che. te ja pramANe nAga, yakSa, bhUta ane svayaMbhUramaNa, te cAre ya dvIpo ane cAre ya samudronA caMdra-sUryonA dvIponA viSayamAM kramazaH jANavuM. dvIponA caMdra-sUryanI rAjadhAnI te ja dvIpamAM ane samudronA caMdra-sUryanI rAjadhAnI te ja samudramAM che. vivecanaH prastuta sutromAM jyotiSI devonA caMdredra ane sUryodranA dvIpa ane tenI rAjadhAnIonuM pratipAdana che.
Page #568
--------------------------------------------------------------------------
________________ 494 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra lavANAdi samudromAM caMdra-sUrya dvIponAM sthAna : -puSkara varasamudranA puSkare varasamudranA-492 4 varadvIpanA-144 - caMdra dvIpo - surya dvIpa - caMdra dvIpo C-sUrya dvIpo mAnuSottara kAlodadhi samunA-4 hakIbaMDa dvIpanAra dhAtakIkhe - zrIprabha dvIpa -mahAkAla dvIpa kAla dvIpa zrIdhara dvIpa - 'gautama dvIpa dvIpanAra hR.lavaNanA dhAtakIkhaMDa dvIpa kAlodadhi samudra AvyaMtarapuSkaravara dvIpa bAhya puSkaravara dvIpa 12000 yo. puSkaravara samudra adhipati devonA dvIpoH- (1) lavaNa samudra = gautama dvIpa. (2)kAlodadhi samudra = kAla dvIpa mahAkAla dviIpa. (3) puSkaravara samudra = zrIdhara dvIpa zrI prabha dvIpa. jabUtIpanA caMdra-sUryanA dvIpa - jaMbUdvIpamAM be caMdra ane be sUrya che. tenA dvIpa jaMbUdvIpanI jagatIthI 12, 000 yojana dUra lavaNa samudramAM che. be caMdra dvIpa pUrvI lavaNa samudramAM ane be sUrya dvIpa pazcimI lavaNa samudramAM che. te dvIpanI laMbAI, pahoLAI Adi gautama dvIpanI samAna che. tenI rAjadhAnI asaMkhya dvIpa-samudro pachI anya jaMbUdvIpa nAmanA dvIpamAM che.
Page #569
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-s: lavaNa samudrAdhikAra lavaNa samudranA caMdra-sUryanA hIpa- lavaNa samudramAM cAra caMdra ane cAra sUrya che. temAM jaMbUdvIpa taraphanA be caMdra-sUrya AtyaMtara lAvaNika caMdra-sUrya kahevAya che ane dhAtakIkhaMDa taraphanA be caMdra-sUrya bAhya lAvaNika caMdra-sUrya kahevAya che. AtyaMtara lAvaNika caMdra-sUryanA be-be dvIpa Avyetara lavaNa samudramAM jaMbUdvIpanI jagatIthI 12,000 yojana dUra kramazaH pUrva ane pazcima dizAmAM che ane bAhya lAvaNika caMdra-sUryanA be-be dvIpa bAhya lavaNa samudramAM lavaNasamudranI vedikAthI 12,000yojana dUra kramazaH pUrva ane pazcima dizAmAM lavaNa samudramAM che. tenI rAjadhAnI asaMkhya dvIpa samudro pachI anya lavaNa samudramAM che. dhAtakIkhaMDanA caMdra-sUryanA dvIpa:- dhAtakIkhaMDamAM bAra caMdra ane bAra sUrya che. tenA dvIpa kAlodadhi samudramAM dhAtakIkhaMDanI jagatIthI 12,000 yojana dUra che. kAlodadhi samudranA caMdra-sUryanA lIpa - temAM 42 caMdra ane 4ra sUrya che. tenA dvIpo kAlodadhi samudranI vedikAthI 12,000 yojana dUra che. kAlodadhi Adi samudramAM jalasapATI eka samAna che, tethI temAM rahelA dvIpo cAre bAjuthI eka samAna 2 gAu (haiMyojana)pANInI upara che. kAlodadhi vagere sarva samudro sarvatra 1000 yojana UMDA che. temAM lavaNa samudranI jema gotIrtha nathI, temAM sarya ane caMdranA dvIpo 1000 yojana UMcA che. temAMthI 1000 yojana pANImAM che ane be gAu pANInI upara che. puSkara dvIpamAM 144 caMdra ane 144 sUrya che. tenA dvIpo puSkara samudramAM puSkaradvIpanI jagatIthI 12,000 yojana dUra che ane puSkara samudranA caMdra-sUryanA dvIpa puSkarasamudranI vedikAthI 12,000 yojana dUra te ja samudramAM che. A rIte pratyeka dvIpanA caMdra-sUryanA dvIpo te pachInA samudromAM dvIpanI jagatIthI 12,000 yojana dUra kramazaH pUrva-pazcima dizAmAM che ane samudronA caMdra-sUryanA dvIpo te ja samudromAM samudranI vedikAthI 12,000 yojana dUra kramazaH pUrva-pazcima dizAmAM che. pratyeka caMdra lIpa parvadizAmAM ane sUrya dvIpa pazcima dizAmAM che. te sarva tIponuM pramANa eka samAna che. tenI rAjadhAnIo asaMkhya lIpa-samudro pachI potAnA nAmavALA anya dIpa ane samudramAM che. kAlodavi Adi samudromAM caMdra sUrya dvIponA pramANAdi: DhIya saMbaMdhacaMdra-sUryadvIpa samudra saMbaMdhI caMdra sUrya TIpa / 5. - 1 2 0 0. mo. phI jAgo 49go, mo- pALa uparaveTa pANI pANI nI upara ne somabhaga bAda = = = =12 0 00 co----- 000 -0 sp?' ??? ? ?, TakaTa / / che R 0 ejana = bhUmi thvI subodhikA talanI
Page #570
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 496] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra deva kIpa AdimAM caMdra-sUryanA lIpa - devadvIpa, nAgadvIpa, yakSadvIpa, bhUtadvIpa ane svayaMbhUramaNadvIpa ane te ja pAMca nAmanA samudro tema kula dasa dvIpa-samudra eka-eka ja che arthAt tenA nAmavALA anya dvIpa- samudro nathI ane te dasa dIpa-samudra pachI lokano aMta AvI jAya che. te devadvIpa Adi pAMce dvIpanA caMdra-sUryanA dvIpo tyAra pachInA samudramAM dvIpanI vedikAthI 12,000 yojana dUra che ane pAMce samudranA caMdra-sUryanA dvIpo samudranI vedikAthI 12,000 yojana samudramAM che. te pAMce dvIpanA caMdranI rAjadhAnI caMdradvIpothI pazcima dizAmAM ane suryanI rAjadhAnI sUryadvIpothI pUrva dizAmAM asaMkhyAta yojana dUra pota-potAnA dvIpamAM che. ane pAMce samudronA caMdra-sUryanI rAjadhAnI pota-potAnA samudromAM che. asaMkhyAta dvIpa-samudromAM devadvIpa Adi nAmavALA pAMca dvIpa-samudro bIjA na hovAthI tenI rAjadhAnI te ja dvIpa-samudramAM che. caMdra-sUrya dvIpanI laMbAI AdinuM sarva kathana aDhIdvIpanA caMdra-sUryadvIpanI samAna che. devIpa AdinA caMdra-sUryanA dvIpa ane rAjadhAnIo: lasa svayaMbhUramaNa samudra makenI caMdrazno -sUyaDIpI-aMtima A EApanA ko taimarSamaNa che / -sUrya TIpa yamadevamamudra - nA caMdraDhI pano caMdrapoka talamapAyamAM. A sUryadvIpo - ******** Sche. ameM je.bUDhIpasamudra ane i ref=1:life ****** -- - kTara rIpanA saunI sudranA sUryonI caMDhonI aunakonI OMnI prAdhAnI rAjadhAnI khoTa - UpanAmUryonI S pitAnI samudranA caMdranI > rAjadhanIo* ---rAjadhAnI jIve sAdhyA mulAdhi
Page #571
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3 : lavaNa samudrAdhikAra caMdra-sUrya dvIpanuM pramANAdi : dIpa samudra sUrya jaMbuDhIpamAM 2 caMdra 2 sUrya AtyaMtara | 2caMdra lavaNasamudra bAhya lavaNasamudra | 2 sUrya kAlodava 2 caMdra | 2 sUrya dhAtakI khaMDa | 12 caMdra 42 caMdra | dvIpanuM sthAna puSkara dvIpa 144 caMdra 144 sUrya vasamudra pUrvI 12 sUrya | pazcimI kAlodhi pUrvI jaMbu. nI jagatInI lavaNa samudra 12,000 yo pazcimI jaMbU. nI jagatIthI 12,000 37,948 12,000 yo jaMbu. nI jaMganIdhI 12,000 yo jaMbU. nI jagatIthI 1000 thI. lavaNa samudra pazcimI vasamudra pUrvI lavaNasamudra pazcimI vaNasamudra pUrvI kAlodhi 42 sUrya pazcimI kAlodadhi pUrvI kAlodava pUrvI puSkarasamudra jagatIthI dUra samudramAM pazcimI puSkara sama lavAsamudranI jagatIthI 12,000 yo lavannasamudranI jaganIdhI 12,000 yo dhAtakIkhaMDanI jagatIthI 12,000 yo dhAtakI khaMDanI jaganIdhI 12,000 yo kAlodhinI jaganIthI 12,000 yo kAlodadhinI jaganIdhI 12,000 yo puSkara samudranI jagatIthI 12,000 yo puSkara samudranI jaganIdhI 12,000 yo laMbAI | paridhi pANIthI dvIpanA adhiSThAyaka pahoLAI upara prAsAda laMbAI dvIpa tarapha yo. ja yo ja eek + . 88 yo samudra tarapha z = gAma cA n E (3 O gA ra tho ja na pahoLAI * mo. ja 497 na tene TIpa samudranA caMdra sUrya
Page #572
--------------------------------------------------------------------------
________________ 498 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra lavaNa samudranI vizeSatA :52 atthi NaM bhaMte ! lavaNasamudde velaMdharA ivA NAgarAyA agghA ivA khaNNA ivA sIhA i vA vijAtI ivA hAsavuDDI ivA? haMtA atthi ! bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! lavaNa samudramAM zuM velaMdhara nAgarAja che? temaja zuM jaLanI kramazaH vadhatI UMcAI, jaLanI kramazaH vadhatI UMDAI, jaLa zikhA, pAtALa kaLazo tathA jaLanI bharatI-oTa che? uttara- hA gautama! che. |53 jahANaM bhaMte ! lavaNasamudde atthi velaMdharA ivA NAgarAyA agghA ivA khaNNAi vAsIhAivA vijAtI ivA hAsavuDDI ivA tahANaM bahiresu vi samuddesu atthi velaMdharA ivANAgarAyA ivA agghA ivAkhaNNA ivAsIhAivA vijAtI ivA hAsavuDDI ivA? No iNaDhe smddhe| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! jevI rIte lavaNa samudramAM velaMdhara nAgarAja che, jaLanI kramazaH vadhatI UMcAI, jaLanI kramazaH vadhatI UMDAI, jaLa zikhA, pAtALa kaLazo tathA jaLanI bharatI-oTa che. tevI rIte zuM bahAranA eTale te pachInA samudromAM paNa velaMdhara nAgarAja che, jaLanI kramazaH vadhatI UMcAI, jaLanI kramazaH vadhatI UMDAI, jaLa zikhA, pAtALa kaLazo tathA jaLanI bharatI-oTa Adi che? uttara- he gautama! bAhya samudromAM velaMdhara Adi nathI. 54 lavaNe NaM bhaMte ! kiM Usiodage? kiM patthaDodage? kiM khubhiyajale? kiM akhubhiyajale? goyamA ! lavaNe NaM samudde Usiodage, No patthaDodage, khubhiyajale, No akkhubhiyjle| bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! lavaNa samudranuM pANI uchaLe che ke sthira che? tenuM pANI khaLabhaLATavALuM che ke khaLabhaLATa rahita che? uttara- he gautama ! lavaNa samudranuM pANI uchaLe che, sthira nathI. khaLabhaLATa yukta che, khaLabhaLATa rahita nathI. 55 jahANaMbhaMte !lavaNasamuddeUsiodageNopatthaDodage,khubhayajaleNoakkhubhiyajalo tahANaMbAhiragA samuddA kiM UsiodagA, patthaDodagA,khubhiyajalA, akkhubhiyajalA? goyamA !bAhiragAsamudaNoUsiodagA,patthaDodagA,NokhubhiyajalA akkhubhiya jalA,puNNA puNNappamANA volaTTamANAvosaTTamANA samabharaghaDattAe ciTThati / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jema lavaNa samudranuM pANI uchaLe che sthira nathI, khaLabhaLATa yukta che khaLabhaLATa rahita nathI, tevI ja rIte bahAranA samudranA pANI zuM uchaLe che ke sthira che, khaLabhaLATathI yukta che ke khaLabhaLATathI rahita che? uttara- he gautama ! bahAranA samudronuM pANI uchaLatuM nathI sthira che, khaLabhaLATathI yukta nathI khaLabhaLATa rahita che. te samudro pUrNa che, pUrNapaNe bharelA che, pUrNarUpathI bharelA hovAthI jANe chalakAze,
Page #573
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3H lavaNa samudrAdhikAra | 488 vizeSa rUpathI chalakAze, tevA dekhAya che, chalochala bharelA ghaDAnI jema te pANIthI paripUrNa che. 56 atthi NaM bhaMte ! lavaNasamudde bahave orAlA balAhakA saMseyaMti, saMmucchaMti vA vAsavAsati vA? goyamA ! hatA asthi / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! zuM lavaNa samudramAM ghaNAM moTA vAdaLA baMdhAya che, parasparanA saMyogathI phelAya che ane varSo varasAve che? uttara- hA, gautama! tyAM vAdaLA utpanna thAya che, phelAya che ane varasAda 12sAvecha. 57 jahANaM bhaMte ! lavaNasamudde bahave orAlA balAhakA saMseyaMti, saMmucchaMti, vAsaM vAsati vA tahA NaM bAhiraesuvi samuddesubahave orAlA balAhakA saMseyati, samucchati, vAsavAsati? goyamA ! No iNaDhe smddhe| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jevI rIte lavaNa samudramAM ghaNAM moTA vAdaLA baMdhAya che, phelAya che ane varSA varasAve che, tevI ja rIte bahAranA eTale tyArapachInA samudromAM paNa zuM ghaNA vAdaLA baMdhAya che, phelAya cha ane varSAvarasAvecha?62- gautama!tyAhayatA nathI. 58 sekeNaTeNaM bhaMte !evaM kuccai-bAhiragANaMsamuddA puNNA puNNappamANAvolaTTamANA vosaTTamANA samabharaghaDiyAe ciTuMti ? goyamA ! bAhiraesuNaMsamuddesubahave udagajoNiyA jIvA yapoggalAya udagattAe vakkamati viukkamati cayati uvacayati / seteNaTeNaM goyamA ! evaM vuccai-bAhiragA samuddA puNNA puNNappamANA jAvasamabharaghaDattAe citttthti| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! tenuM zuM kAraNa che ke bahAranA samudro pUrNa, pUrNapaNe bharelA che. pUrNarUpe bharelA, chalochala bharelA, chalakAtA ane paripUrNa ghaTanI samAna paripUrNa che? uttara- he gautama ! bahAranA samudromAM ghaNA aSkAyanA jIvo Ave che, utpanna thAya che, ghaNA pudgalo pANInA rUpamAM ekatrita thAya che, vizeSarUpamAM ekatrita thAya che, tethI he gautama! e pramANe kahyuM che ke bahAranA samudro pUrNa, pUrNa pramANavALA, chalochala bharelA ghaDAnI samAna pANIthI paripUrNa che. | 59 lavaNe NaM bhaMte ! samudde kevaiyaM uvveha parivuDDIe paNNatte? goyamA !lavaNassaNaMsamudassa ubhao pAsiM paMcANapaMcANauiMpaese gaMtA paesa uvveha prikhuddddiiepnnnntte| paMcANapaMcANaiMbAlaggaMgaMtA baalggNuvvehprikhuddddiiepnnnntte| paMcANaupacANaiMlikkhAogaMtA likkhaMuvveha-parivuDDIe pnnnntte| paMcANaiMjavAo javamajjheagula-vihatthirayaNI kucchI-dhaNugAuya-joyaNa-joyaNasayajoyaNasahassAiMgatA joyaNasahassaM uvveha-parivuDDIe paNNatte / bhAvArtha :- prazna- bhagavan ! 19 samudrana isis yA mathI va cha ? uttara- he gautama ! lavaNa samudranI baMne bAju (jebUdvIpanI jagatInA aMtabhAgathI ane lavaNa
Page #574
--------------------------------------------------------------------------
________________ 500 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra samudranI vedikAnA aMtabhAgathI) paMcANu-paMcANu pradeza (ahIM pradeza kahevAnuM prayojana trasa reNu che) AgaLa javAthI eka pradezanI udha-vRddhi(UMDAImAM vRddhi) thAya che. 95-95 vAlA gre eka vAlAgra jeTalI UMDAI vadhe che. 95-95 lIMkhe eka lIMkha jeTalI UMDAI vadhe che. 95-95 yava madhye javAthI eka thava madhyanI UMDAImAM vRddhi thAya che. A pramANe 5-5 aMgula, vaita, hAtha, kukSi, dhanuSa, gAu, yojana, 95 so yojana, 95 hajAra yojana jaIe tyAre UMDAImAM kramazaHeka eka aMgula, eka-eka vaita, eka-eka hAtha, A ja kramathI eka kukSi, dhanuSa, gAu, yojana, eka so yojana tathA eka hajAra yojana UMDAImAM vRddhi thAya che arthAtu pANImAM teTaluM UMDANa vadhe che. 60 lavaNe NaM bhaMte ! samudde kevaiyaM usseha parivuDDIe paNNatte? goyamA !lavaNassaNaM samudassa ubhao pAsiM paMcANaur3apaesegatA solasapaese usseha parivuDDIe pnnnntte| ___ evaM jAvapaMcANaiM paMcANauiMjoyaNasahassAiMgaMtA solasajoyaNasahassAI usseha parivuDDIe pnnnntte| bhAvArtha -prazna-he bhagavan! lavaNa samudranI (utsadha vRddhi) UMcAI kayA kramathI vadhe che.? uttara- he gautama! lavaNa samudranI baMne bAju 95-95 pradeze soLa pradeza pramANa useMdhavRddhijaLasapATInI UMcAImAM vadhAro thAya che. A ja kramathI yAvatu95000-95000 yojana javAthI soLa hajAra yojananI UMcAI vadhe che. 61 lavaNassaNaM bhaMte !samudassa kemahAlae gotitthe paNNatte? goyamA !lavaNassaNaM samudassa ubhao pAsiM paMcANaI pNcaannuiNjoynnshssaaiNgotitthepnnnntte| bhAvArtha:- prazna- he bhagavana! lavaNa samudrano gotIrtha (kramazaHnIce-nIce utarato) bhAga keTalo moTo che? uttara- he gautama ! lavaNa samudranA baMne bAju kramathI nIce-nIce UMDo jato gotIrtha bhAga 95,00095,000 yojanAno che. | 62 lavaNassaNaM bhaMte !samudassa kemahAlae gotitthavirahie khettepaNNatte? goyamA ! lavaNassaNaM samudassa dasajoyaNasahassAiMgotitthavirahie khettepnnnntte| bhAvArtha - pravana-he bhagavan! lavaNa samudrano keTalo bhAga gotIrthathI rahita che? uttara-he gautama! lavaNa samadranuM daza hajAra yojana pramANa kSetra gotIrthathI rahita che arthAt daza hajAra yojana pramANa kSetra samatala (samAna) che. |63 lavaNassa NaM bhaMte ! samudassa ke mahAlae udagamAle paNNatte? goyamA ! dasa joyaNasahassAiMudagamAle pnnnntte| bhAvArtha - pragna- he gautama! lavaNa samudranI pANInI sapATIthI 16 hajAra yojana UMcAIvALI udagamAlA keTalI vistRta che? uttara- he gautama! udakamAlA daza hajAra yojanAnA vistAravALI che. |64 lavaNe NaM bhaMte !samudde kiM saMThie paNNatte? goyamA !gotitthasaMThie, NAvAsaMThie, sippisaMpuDasaMThie, AsakhadhasaMThie, valabhisaMThie vaTTe valayAgArasaMThie pnnnntte|
Page #575
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3 : lavaNa samudrAdhikAra bhAvArtha :- prazna - he bhagavan ! savA samudranuM saMsthAna devu che ? uttara - he gautama! savaeA samudranuM saMsthAna gotIrtha, nAva, chIpa saMpuTa, azva saMgha, vasalI gRhAjhara tathA goNa-vasayAra che. 65. lavaNaM bhaMte ! samudde kevaiyaM cakkavAlavikkhaMbheNaM ? kevaiyaM parikkheveNaM ? kevaiyaM uvveheNaM ? kevaiyaM ussehaNaM ? kevaiyaM savvaggeNaM paNNatte ? 501 goyamA ! lavaNe NaM samudde do joyaNasayasahassAiM cakkavAlavikkhabheNaM, paNNarasa joyaNasayasahassAiM ekAsIiM ca sahassAiM sayaM ca eguNayAlaM kiMcivisesUNaM parikkheveNaM, egaMjoyaNasahassaM uvveheNaM, solasajoyaNasahassAiM usseheNaM sattarasajoyaNasahassAiM savvaggeNaM paNNatte / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan ! lavaNa samudrano cakravAla vidhyuMbha eTale goLAkAra pahoLAI keTalI che? tenI paridhi keTalI che ? tenI UMDAI keTalI che ? tenI UMcAI keTalI che ? tenuM samagra pramANa keTaluM che ? uttara- he gautama ! lavaNa samudrano cakravAla vidhvaMbha eTale goLAkAra pahoLAI be lAkha yojana che. tenI paridhi 15,81,139 (paMdara lAkha, ekyAsI hajAra, ekaso ogaNacAlIsa) yojanathI kaMIka nyUna che. tenI aMDAI 1,000 yovana che, tenI yA 15,000 (soNa ubha2) yo4na che. tenuM samagra prmaae| nIcethI upara sudhI sattara hajAra yojana che. 66 jaiNaM bhaMte ! lavaNasamudde do joyaNasayasahassAiM cakkavAlavikkhaMbheNaM paNNarasa joyaNasayasahassAiM ekAsIiM ca sahassAiM sayaM eguNayAlaM kiMcivisesUNaM parikkheveNaM egaM joyaNasahasaM uvveheNaM solasa joyaNasahassAiM usseheNaM sattarasa joyaNasahassAiM savvageNaM paNNatte, kamhA NaM bhaMte ! lavaNasamudde jaMbuddIvaM dIvaM No ovIlei ? No uppIlei ? No ceva ekkodagaM kare ? goyamA ! jaMbuddIve NaM dIve bharaheravaesu vAsesu arahaMtA cakkavaTTI baladevA vAsudevA cAraNA vijjAharA samaNA samaNIo sAvayA sAviyAo maNuyA pagaibhaddayA pagaiviNIyA pagaiuvasaMtA pagaipayaNu-koha- mANa - mAyA lobhA miumaddavasaMpaNNA allINA bhaddagA viNIyA, tesiM NaM paNihAe lavaNasamudde jaMbuddIvaM dIvaM No ovIlei No uppIlei, No ceva NaM egodagaM karei / gaMgA-siMdhu-rattA-rattavaIsu salilAsu devayAo mahiDDIyAo jAvapaliovaTThiyA parivasaMti, tesiM NaM paNihAya lavaNasamudde jAvaNo ceva NaM egodagaM karei / cullahimavaMtasiharesu vAsaharapavvaesu devA mahiDDiyA jAva paliovamaThiIyA parivasati, tesi NaM paNihAya lavaNasamudde jAva No ceva Na egodagaM karei / hemavaya-heraNNavaesu vAsesu maNuyA pagaibhaddagA jAva viNIyA, tesi NaM paNihAe / rohiyA rohitasA suvaNNakUla-ruppakUlAsu salilAsu devayAo mahiDDiyAo jAva paliovamaThiyA parivasaMti tAsiM pnnihaae| saddAvai-viyaDAvaisu vaTTaveyaDDapavvaesu
Page #576
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 502 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra devA mahiDDiyA jAvapaliovamaTThiIyA parivasaMti tesiM paNihAe / mahAhimavaMtaruppisuvAsaharapavvaesudevAmahiDDiyA jAvapaliovamaTThiiyA privti| harivAsarammayavAsesumaNuyA pagaIbhaddagA jAvaviNIyA, gaMdhAvai mAlavaMtapariyAesu vaTTaveyaDDapavvaesudevA mahiDDiyA jAva paliovama ThiIyA parivasaMti / Nisaha-NIlavaMtesu vAsadharapavvaesudevA mahiDDiyA jAvapaliovama ThiIyA parivasati / savvAo dahadevayAo bhANiyavvAo,paumadahatigicchakesaridahAvasANesudevA paliovama ThiIyA parivasatitArsi pnnihaae| phucavidehAvaravidehesuvAsesuarahaMtacakkavaTTIbaladeva vAsudevAcAraNA vijjAharA samaNA samaNIosAvagA sAviyAomaNuyA pagaibhaddayA jaavvinniiyaa,tesiNnnNpnnihaae| sIyAsIodagAsusalilAsudevayA mahiDDiyA jAvapaliovama ThiIyA parivasati / devakuru- uttarakurusumaNuyA pagaibhaddagA jAvaviNIyA,tesiM NaM paNihAe / - maMdare pavvae devayA mahiDDiyA jAvapaliovama ThiIyA parivati / jaMbUe NaM sudasaNAe jaMbUdIvAhivaI aNADhie NAmaMdeve mahiDDie jAvapaliovamaThiIe parivasati, tassa paNihAe lavaNasamudde No ovIlei No uppIlei No cevaNaM ekodagaMkarei, aduttaraM caNaMgoyamA !logaTThiI logANubhAvejaNNaM lavaNasamudde jaMbuddIva dIvaMNo ovIlei, No uppIlei No cevaNaM egodagaM karei / bhAvArtha - pragna- he bhagavan! jo lavaNa samudrano cakravAla vikhaMbha be lAkha yojanAno che. tenI paridhi 15,81,139 (paMdara lAkha, ekyAsI hajAra, ekaso ogaNacAlIsa) yojanathI kaMIka nyUna che. tenI UMDAI eka hajAra yojana che ane UMcAI soLa hajAra yojana che. sarva maLIne tenI samagra UMcAI sattara hajAra yojana che, to he bhagavana! te lavaNa samudra jebUdvIpa nAmanA dvIpane zA mATe pANIthI bhIMjavI deto nathI? zA mATe ghaNI ja prabaLatAthI tene pIDita karato nathI ane tene pANImAM DUbADI deto nathI ? ta2- gautama! yUdvIpa nAmanAdvIpamA bharata-aurata kSetromAM arihaMta, yavatA, saheva, vAsudeva, jaMghAcAraNa, vidyAcAraNa labdhivALA munio vidhAdhara, sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikAo che; tyAMnA ghaNA manuSyo prakRtithI bhadra, vinIta, upazAMta, alpa krodhI, alpa mAnI, alpa mAyI, alpa lobhI, mRdukomaLa, AsaktithI rahita, bhadra ane vinIta che; tenA prabhAvathI lavaNa samudra jaMbUdvIpane pANIthI bhIMjavI deto nathI, prabaLatAthI pIDita karato nathI ane pANImAM DUbADI deto nathI. gaMgA, siMdhu, raktA, raktAvatI nadIomAM mahaddhika yAvat palyopamanI sthitivALI devIo rahe che. tenA prabhAvathI lavaNa samudra jaMbUdvIpane pANImAM DUbADI deto nathI. culla himavaMta ane zikharI varSadhara parvato para mahaddhika yAvat palyopamanI sthitivALA deva rahe che. tenA prabhAve jaMbUdvIpane yAvatuM DUbADI deto nathI. hemavaya-haraNyavaya kSetronA manuSyo prakRtithI bhadra yAvat vinIta che, rohitA-rohitAzA, suvarNakulA- rukhakUlA nadIomAM mahaddhika yAvatuM patyomanI sthitivALI devIo rahe che,
Page #577
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3 : lavaNa samudrAdhikAra zabdApAti-vikaTApAti nAmanA vRtavaitADhaya parvato para mahardika yAvat palyopamanI sthitivALA devo rahe che, tenA prabhAve jaMbudrIpane yAvat DUbADI deto nathI. 503 mahAhimavaMta ane rukima varSadhara parvato para maharSika yAvat palyopamanI sthitivALA deva rahe che, harivarSa-ramyavarSa kSetronA manuSyo prakRtithI bhadra yAvat vinIta che, gaMdhApAti ane mAlyavaMta nAmanA vRta / vaitADhaya parvato para mahardika yAvat palyopamanI sthitivALA deva rahe che, niSadha ane nIlavaMta varSadhara parvato para mahardika deva rahe che. A pramANe badhA drahonI devIonuM kathana karavuM. padmadraha, tigicchadraha, kesarIdraha Adi drahomAM mahardika deva rahe che, tenA prabhAve jaMbudrIpane yAvat DUbADI deto nathI. pUrvavideha ane pazcimavidehamAM arihaMta, cakravartI, baLadeva, vAsudeva, jaMghAcAraNa, vidyAcAraNa labdhivALA munio, vidyAdhara, sAdhu, sAdhvI, zrAvaka zrAvikAo, temaja prakRtithI bhadra yAvat vinIta manuSyo che. te sarva mahardika deva-devIo, bhadra prakRtivALA manuSyo tathA arihaMtAdi mahApuruSonA prabhAvathI lavaNa samudra jaMbudrIpane yAvat DUbADI zakato nathI. sItA-sItodA nadIomAM mahaAika devIo rahe che, devakuru-uttarakuru kSetronA manuSyo prakRtithI bhadra yAvat vinIta che, tenA prabhAve jaMbudrIpane yAvat DUbADI deto nathI. maMdara parvata upara mahardika devIo rahe che,(utarakurumAM) jaMbU sudarzana vRkSa upara jaMbUddIpanA adhipati anAita nAmanA mahardika yAvat palyopama sthitivALA deva rahe che, tenA prabhAvathI lavaNa samudra jaMbudrIpane pANIthI bhIMjavI deto nathI, pIDA karato nathI ane pANImAM DUbADI deto nathI. he gautama ! te uparAMta lokasthiti ane lokasvabhAva ja evo che ke lavaNa samudra jaMbudrIpane bhIMjavI deto nathI, prabaLapaNe pIDita karato nathI ane DUbADI deto nathI. vivecana : prastuta sUtromAM lavaNa samudranI vizeSatAonuM darzana karAvyuM che. pUrvokta sUtrAnusAra lavaNa samudramAM rahelA pAtALa kaLazonA vAyunA kSubhita thavAthI tenuM pANI kSubhita thAya che ane tenA kAraNe temAM bharatI, oTa, vagere thAya che. anya samudronuM pANI chalochala bharelA ghaTanI samAna haMmezAM samatala rahe che. temAM bharatI, oTa, jalanI UMDAI, UMcAI vageremAM koI paNa prakAranuM parivartana thatuM nathI. sadAkAla eka samAna paristhiti rahe che. lavaNa samudranI vizeSatAo A pramANe che. yathA lavaNa samudranI UMDAI H- anya samudronI UMDAI sarvatra eka hajAra yojananI che paraMtu lavaNa samudramAM UMDAI kramazaH vadhatI jAya che temAM baMne taraphanI vedikAthI 95 pradeze eka pradezanI UMDAI vadhe che. te ja rIte 95 aMzula pramANa kSetre eka aMgula, 95 dhanuSya eka dhanuSa, 95 yojane eka yojana, 9500 yojane so yojana UMDAI vadhe che. A rIte UMDAI vadhatAM-vadhatAM 95000 yojane eka hajAra yojananI UMDAI thAya che. baMne bAjunA 95,000+95,000-1,90,000 yojanane be lAkha yojanamAMthI bAda karatAM vaccenA 10,000 yojana pramANa kSetramAM 1000 yojananI pANInI UMDAI hoya che. lavaNa samudranI UMcAI H- sUtrakAre lavaNa samudranI UMcAI 16,000 yojana kahI che, te kathana jaLa zikhAnI apekSAe che. jema jaMbudvIpanI UMcAI 1,00,000(eka lAkha) yojananI meru parvatanI apekSAe kahevAmAM Ave che tema lavaNa samudranI 16,000 yojananI UMcAI jaLazikhAnI apekSAe che.
Page #578
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 504] zrI jIvAjIvAbhigama satra lavaNa samudramAM baMne kinArethI 95,000-5,000 yojana choDIne madhyanA 10,000 yojanamAM lavaNa samudranuM pANI samabhatI-divAlanI jema 16,000 yojana UMcuM che, tenI apekSAe lavaNa samudranI UMcAInuM kathana che. vyAkhyAkAroe lavaNa samudranI UMcAIne karNagatithI samajAvela che. asatkalpanAthI jaMbudvIpa ane dhAtakIkhaMDa dvIpanI vedikAthI prAraMbha karI 16,000 yojana UMcI jaLazikhAnA madhyabhAga upara dorI mUkavAmAM Ave, to te dorI vacce jalasahita ane jala rahita jeTaluM kSetra che, te karNagatithI lavaNa samudranuM ja kSetra kahevAya che. karNagatie lavaNa samudranI UMcAI E -95 0 0 0 yo -- STYLUTI -2000 co. " ka | K_12000 yo.. - 9500 me - ha jha00kiM. -900 }'' BIRJI SUBSi -WIVER, T SbhUmi bhAga bhU ta la ? AAAA nA bI mubodhakA te lavaNa samudranA kSetranI UMcAI kayA kramathI vadhe che, sUtrakAre tenuM mApa darzAvyuM che, yathA- 5 pradeze 16 pradeza, 95 yojane 16 yojana 9500 yojane 1600 yojana ane 95000 yojane 16000 yojana lavaNa samudranI UMcAI vadhe che. anya samudro samatala che, tenI jaLa sapATI eka samAna rahe che, paraMtu lavaNa samudramAM dvIpa taraphanA baMne kinArethI jaLa sapATI vadhatI jAya che. vRddhi pAmatI jaLa sapATInuM mApa sUtramAM nathI, paraMtu vyAkhyAgraMthomAM 95000 yojane 700 yojana jaLa sapATI vadhe che, tevuM vidhAna che. sUtramAM lavaNa samudranI UMcAI vRddhinuM mApa ApyuM che, tene lavaNa samudranA kSetra vRddhinuM mApa samajavuM, tyAM jala vRddhinuM kathana nathI.
Page #579
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3 : lava samudrAdhikAra zAstramAM 16000 yojana UMcI jaLazikhA samabhitti AkAre kahI che. jo jalavRddhi paNa 16000 yojananI hoya to 16000 yojana UMcI jaLazikhAnuM koI astitva rahetuM nathI. temaja lavaNa samudramAM 12000 yojane sthita 303 maiM yojana UMcA caMdra-sUrya dvIpa che te ane 42000 yojane 1721 yojana UMcA velaMdhara-anuvelaMdhara parvato che, jo 16000 yojana jalavRddhine svIkAravAmAM Ave to 12,000 yojane 20215. yojananI ane 42000 yojane 70735 yojananI jaLa sapATI thAya, to te hIpa ane parvato saMpUrNa pANImAM DUbI jAya, paraMtu sUtramAM caMdraDhIpAdi 88 + TM yojana pANInI bahAra che, te pramANe kathana che temaja A dIpa ane parvatonuM pANInI uparanA bhAga vagerenuM gaNita 700 yojananI jalavRddhithI yathArtha thAya che. A rIte lavaNa samudranI 16000 yojananI UMcAI, 10,000 yojana pahoLI samabhittirUpa jaLazikhAnI apekSAe tathA karNagatithI lavaNa samudranA kSetranI apekSAe che ane lavaNa samudranI jala sapATInI UMcAI baMne kinArAthI kramazaH vRddhi pAmatAM95000 yojane 700 yojananI che, te vyAkhyAgraMthonuM kathana sUtrAnukUla che. lavaNa samudranI UMcAI ane UMDAIH * W T +. gotitthe > S tara lavaNasamudra 85000 2 1600 gotIrtha bhUmi -10000 OM ja 9 91 Da [] p 1 505 dAtako khaMDa bAhya lavA samudra gotIpa bhUmi 95000 mo. na nuM 200000) (-4000 24. bhUmitala :- gAya Adi pazuone jalAzayamAM utaravAno mArga kinArethI kramazaH nIce DhALavALo hoya che,
Page #580
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra tevA DhALavALA bhUmibhAgane gotIrtha kahe che. lavaNa samudranA baMne kinArAthI 95,000-95,000 yojana paryaMtano bhAga kramazaH nIce utarato DhALavALo che, tethI be lAkha yojananA cakravAla viSyamamAMthI baMne bAju 95,000 95,000 yojana pramANa bhUmibhAga gotIrtha svarUpa che. zeSa 10,000 yojana pramANa vacceno bhUmi bhAga gotIrtha rahita arthAt samatala che. 50 vAmAtA :- lavaNa samudranA baMne kinArAthI 95,000-95,000 yojana choDIne vaccenA 10,000 yojanamAM pANInI UMcAI 16,000 yojana che arthAt te pANI tathAprakAranA loka svabhAvathI haMmezAM teTalI UMcAI sudhI bhIMta-divAlanI jema sthira rahe che. pANInuM nIcethI uparanI tarapha javuM ane te ja AkAre sthira rahevuM tene sUtrakAra 'udaka mAlA' ke jaLazikhA kahe che. tenI UMcAI 16,000 yojana ane vistAra 10,000 yojana che. bharatInA samaye tenI UMcAImAM ardhA yojananI vRddhi thAya che. (1 lavaNa samudranuM saMsthAna H- saMpUrNa lavaNa samudranuM saMsthAna cUDInA AkAre goLa che paraMtu tenA judA-judA vibhAga ane pANInI vividha avasthAonI apekSAe sUtramAM tenA bhinna-bhinna saMsthAno darzAvyA che. (6) gosipthamaMtiC- lavaNa samudrano 5000 yojanano DhALavALo bhAga gotIrtha AkArano che. jaMbUdvIpanI jagatIthI athavA dhAtakIkhaMDa dvIpanI jagatIthI lavaNa samudramAM 95000 sudhInA bhUmibhAgano AkAra gotIrtha jevo che.tenI apekSAe lavaNa samudrane gotIrtha saMsthAnavALo kahe che. (2) khAvA maMnir- lavaNa samudranA baMne bAjunA nIce utaratA bhUmibhAga ane madhyanA samatala bhUmi bhAgano AkAra nAva jevo che. nAvamAM utarato DhALa, samatala bhAga ane pachI caDato DALa hoya che, tema jaMbudrIpathI 95000 sudhI utarato DhALa, 10000 yojana samatala ane pachI gonI pokAra 3 (ra gatIkAra nAna laghu samunA baMne kinArA vacce nAthAkAre pANI lavaNa amukanA to manobhUmi bhAga dhAtakIkhaMDa dvIpa sudhI 95000 yojana sudhI caDhato DhALa che. lavaNa samudranA baMnne kinArA ane madhyabhAgane kSita karatAM teno AkAra nAva jevo thAya che. (3) sisiputa saMhilavaNa samudranI upara vadhatI UMcAI ane nIce utaratI UMDAIno AkAra chIpa saMpuTa jevo thAya che. baMne dvIpanI vacce lavaNa samudranI kramazaH vadhatI UMDAI ane UMcAIne eka sAthe lavardhA namunA UMcAI UMDAi jIvastuzaMkA pANI lava, samuddo taLImAno bhUmibhAga
Page #581
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3H lavaNa samudrAdhikAra 507 kalAkAra jamA lakSita karatAM teno AkAra chIpa saMpuTa jevo thAya che. (4) AuMdhasaMui-lavaNa samudranI vadhatI jatI jaLasapATIno AkAra azvaskaMdha jevo che. azvaskaMdha eTale azvanI pITha. azvanI pITha Doka pAse nIcI hoya che ane pachI kramazaH UMcI thatAM-thatAM pUcha pAse pIThano bhAga unnata hoya che. jaMbudvIpanI jagatI athavA dhAtakIkhaMDa dIpanI vedikA pAse lavaNa samudranuM pANI nIcuM che ane pachI tenI UMcAI kramazaH vadhatI jAya che. jagatIthI 95000 yojana sudhInI vRddhi pAmatI jaLa sapATI azvaskaMdhAkAra che. () vamahipa-lavaNa samudramAM 16000 yojana UMcI ane 10,000 yojana pahoLI jaLazikhAno AkAra valabhIgRha jevo che. valabhI eTale bhavananI goLAkAra agAsI. jaLazikhA-ulkamAla valabhI gRhAkAre sthita che. - 2 kalanI rakSara jalaMka c ry) | = === ==AlavANa (6) vaTTe vayA||rAMti- saMpUrNa lavaNa samudrano AkAra : valaya-baMgaDI jevo goLa che. jebUdvIpanI pharato lavaNa samudra che. tethI te valayAkAra che. teno cakravAla vikhaMbha be lAkha yojana che ane paridhi kaMIka TakA jabUDhIpa SS SS nyuna 15,81,139 yojananI che. tenI UMDAI 1000 yojana, UMcAI3 lAkha me. - SlAno che ! 16000 yojana ane tenuM samagra pramANa 17,000 yojana che. | Site View lavaNa samaDhanI maryAdA:- lavaNa samadramAM bharatI ane oTanA : kAraNe tenA jalamAM vadha-ghaTa thAya che. 16,000 yojana UMcI jalazikhA bharatInA samaye ardhA yojana UMcI jAya che. A prakriyAL ulayAkAra"
Page #582
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 508 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra hiMmezAM eka samAna rahe che. lavaNa samudra kyAre ya potAnI maryAdAnuM ullaMghana karato nathI. sUtramAM tenA vividha kAraNo A pramANe darzAvyA che- (1) karmabhUminA kSetromAM vicaratA arihaMta, kevaLI, caturvidha saMgha AdinA puNya prabhAve. (2) akarmabhUminA kSetromAM rahetA manuSyonI prakRtinI bhadratA Adi saguNonA prabhAve. (3) jaMbUdvIpanA parvato, nadIo ane drahonA adhiSThAyaka mahardika devonA puNya prabhAve. (4) tathA prakAranI lokasaMsthiti-maryAdAnA kAraNe lavaNa samudra kadApi maryAdAnuM ullaMghana karato nathI, tenA pANIthI jaMbudvIpane DubADI deto nathI. te sivAya sutra 18 anusAra velaMdhara ane aNuvelaMdhara devo paNa velAnA pANIne maryAdAmAM rAkhavA mATe sadA prayatnazIla rahe che. jo AvIne... - sUtramAM prayukta traNa kriyAonA artha A pramANe che- (1) jo Avajo - pANIthI bhIMjavato nathI arthAt aMza mAtra DUbADato nathI. jo 3khIneGa = pANInA nimittathI prabaLatA pUrvaka pIDita karato nathI arthAt vizeSa prakAre DubADato nathI. jo pAvA re = saMpUrNapaNe jaLamagna karato nathI arthAtu pUrNatayA DUbADI deto nathI. I lavaNa samudrAdhikAra saMpUrNa
Page #583
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti--3 : dhAtakIkhaMDAdi dvIpa-samudrAdhikAra pratipatti-3 dhAtakIkhaMDAdi dvIpa-samudrAdhikAra 509 saMkSipta sAra A prakaraNamAM jaMbudrIpa ane lavaNa samudra sivAyanA asaMkhya dvIpa-samudronuM varNana che. aDhIdvIpa- lavaNa samudranI cAre bAju gherAyelo dhAtakIkhaMDa che. tyAra pachI kramazaH kAlodadhi samudra ane puSkara dvIpa che. puSkara dvIpanI madhyamAM goLAkAre mAnuSottara parvata che. tenA kAraNe puSkaradvIpanA be vibhAga thAya che-- ApyaMtara ane bAhya. pratyeka dvIpa ane samudra tenI pUrvanA dvIpa ke samudrathI bamaNA vistAravALA che. A rIte jaMbudrIpa, lavaNa samudra, dhAtakIkhaMDa, kAlodadhi samudra ane AtyaMtara puSkaradvIpa (ardha puSkara dvIpa) te aDhIdvIpa ane be samudra sudhInuM 45 lAkha yojananuM kSetra aDhIdvIpakSetra athavA manuSyakSetra kahevAya che. temAM ja manuSyonA 101 kSetro che. tyAMja manuSyonA janma-maraNa, caMdra-sUryAdinI gati, divasa-rAtri Adi vyavahAra kAla, bAdara agni Adi hoya che. manaSyakSetramAM kula 132 caMdra ane 132 sUrya potAnA parivAra sahita niraMtara gati karI rahyA che. aDhIdvIpanI bahAranA dvIpa-samudro- puSkara dvIpa pachI kramazaH bamaNA vistAravALA puSkara samudra, varuNavaradvIpa, varuNavara samudra, kSIra dvIpa, kSIra samudra, dyutavara dvIpa, dyutavara samudra, kSodavara dvIpa, kSodavara samudra, kSododa dvIpa, kSododa samudra, naMdIzvaradvIpa, naMdIzvara samudra A rIte asaMkhya dvIpa-samudra che. temAM aMtima svayaMbhUramaNa dvIpa ane tene pharato svayaMbhUramaNa samudra che. A lokamAM jeTalA zubha nAmo che, te sarva nAma- vALA dvIpa-samudro che. te asaMkhya dvIpa-samudro aDhI udvAra sAgaropamanA samaya tulya che. temAM asaMkhya caMdra-sUrya potAnA parivAra sahita sthira che. tyAM jyotiSI devonI gati na hovAthI rAtri-divasa Adi vyavahArakAla nathI. aDhIdvIpanI bahAranA samudro sama jalavALA che. temAM bharatI oTa thatI nathI. tyAM sUryano tApa paNa tIvra na hovAthI vAdaLA baMdhAtA nathI, tethI varSA paNa thatI nathI. asaMkhya samudromAM kAlodadhi samudra, puSkara samudra ane svayaMbhUramaNa samudranuM pANI svAbhAvika jalanA svAdayukta che. lavaNa samudranuM pANI khAruM, dhRta samudranuM pANI ghI jevA svAdavALuM, varuNa samudranuM pANI madirAnA svAdavALuM, kSIra samudranuM pANI kSIra-dUdha jevA svAdavALuM che. zeSa sarva samudronuM pANI ikSurasa jevA svAdavALuM che. na lavaNa, kAlodadhi ane svayaMbhUramaNa, A traNa samudra anya samudronI apekSAe maccha-kacchanI bahulatAvALA che. naMdIzvara dvIpa- asaMkhya dvIpamAM AThamo dvIpa naMdIzvara dvIpa che. te devonA AnaMdanA sthAnabhUta hovAthI tenuM nAma naMdIzvara dvIpa che.
Page #584
--------------------------------------------------------------------------
________________ 510 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra tenI cAre dizAmAM cAra aMjanagiri parvata che. te gopuccha saMsthAne saMsthita che. tenA zikharanA madhyabhAgamAM siddhAyatana(tenA adhiSThAyaka devanuM bhavana) che. pratyeka aMjanaparvatanI cAre dizAmAM cAra-cAra naMdA nAmanI puSkariNI (vAvaDIo) che. te vAvaDIonI vacce eka-eka dadhimukha parvata che. naMdIzvara dvIpanI cAre vidizAmAM eka-eka ratikara parvata che; tema kula cAra ratikara parvata che. naMdIzvaradvIpamAM cAre jAtinA devo tIrthakaronA janmAdi samaye temaja saMvatsarI Adi mahAparvonA divase Ave che. tyAM AvIne aNahnikA mahotsava ujave che ane AnaMda-pramoda kare che. A rIte asaMkhya dvIpomAM naMdIzvara dvIpanuM sthAna viziSTa che.
Page #585
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'pratipatti-3: dhAtakIkhaMDAdi dvIpa-samudrAdhikAra [ 511 ] pratipatti-3 dhAtakIkhaMDAdi dvIpa-samadrAdhikAra dhAtakI khaMDa:| 1 lavaNasamudaM dhAyaisaMDe NAmaMdIve vaTTe valayAgArasaMThANasaMThie savvao samaMtA saparikkhittANaM citttthi| dhAyaisaMDe NaM bhaMte ! dIve kiM samacakkavAlasaMThie visamacakkavAlasaMThie? goyamA!samacakkavAlasaMThie No vismckkvaalsNtthie| bhAvArtha - dhAtakIkhaMDa nAmano dIpa goLa valayAkAra saMsthAnathI saMsthita che, lavaNa samudrane cAre bAjuthI gherIne rahelo che. prazna- he bhagavan! dhAtakIkhaMDadvIpa samagoLAkAra saMsthAnathI saMsthita che ke viSama goLAkAra saMsthAnathI saMsthita che? uttara- he gautama ! dhAtakIkhaMDa samagoLAkAra saMsthAnathI saMsthita che, viSama goLAkAra saMsthAnathI saMsthita nathI. | 2 | dhAyaisaMDeNaMbhaMte !dIvekevaiyaMcakkavAlavikkhaMbheNaM kevaiyaMparikkheveNaMpaNNatte? goyamA !cattArijoyaNasayasahassAiMcakkavAlavikkhaMbheNaM, egayAlIsaMjoyaNasayasahassAiMdasajoyaNasahassAiMNavaegaDhejoyaNasae kiNcivisesuunneprikkhevennNpnnnnte| seNaMegAepaumavaraveiyAe egeNaMvaNasaMDeNaMsavvao samaMtA saMparikkhitte, doNha vivnnnno| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! dhAtakIkhaMDa dvIpano cakravAla vikhaMbha (goLAkAra-pahoLAI) keTalo che ane tenI paridhi keTalI che? uttara-he gautama! teno cakravAlavikhaMbha cAra lAkhayojana ane paridhi 41,10,91(ekatAlIsa lAkha, daza hajAra, navaso ekasaTha) yojanathI kaMIka nyUna che. te dhAtakIkhaMDa cAre bAjue eka padmavara vedikA ane eka vanakhaMDathI gherAyelo che. baMnenuM varNana pUrvavat jANavuM. | 3 dhAyaisaMDassa NaM bhaMte ! dIvassa kai dArA paNNattA? goyamA ! cattAri dArA paNNattA-vijae, vejayate,jayate, apraajie| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! dhAtakIkhaMDanA keTalA dvAra che? uttara- he gautama! dhAtakIkhaMDanA cAra dvAra che, te A pramANe che- vijaya, vaijayaMta, jayaMta ane aparAjita.
Page #586
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 512 / zrI jIvAjIvAbhigama sUtra | 4 kahi NaM bhaMte ! dhAyaisaMDassa dIvassa vijae NAmaMdAre paNNatte? goyamA !dhAyaisaMDapurathimaperate kAloyasamuddapurathimaddhassa paccatthimeNaM sIyAe mahANadIe uppiM etthaNaM dhAyaisaMDassa dIvassa vijae NAmaMdAre paNNatte,taMceva pamANaM, rAyahANIo aNNami dhAyaisaMDe dIve / sA ceva vattavvayA bhANiyavvA / evaM cattAri vi dArA bhaanniyvvaa| bhAvArtha:- - bhagavan ! ghAtahIisIpanuvibhaya dvArazyAM cha? uttara- he gautama! pUrva dizAvartI dhAtakIkhaMDanA aMtamAM ane kAlodadhi samudranA pUrvArdhanI pazcima dizAmAM sItA mahAnadInI upara dhAtakIkhaMDanuMvijaya dvAra che. jaMbUdvIpanA vijayadvAranI jema ja tenuM pramANa vagere jANavuM. tenI rAjadhAnI bIjA dhAtakIkhaMDa dvIpamAM che vagere varNana jaMbudvIpanI vijayA rAjadhAnInI jema jANavuM. A rIte vijayadvAra sahita cAre ya dvAronuM varNana samajavuM. |5 dhAyaisaMDassaNaM bhaMte !dIvassadArassayadArassaya esaNaM kevaiyaM abAhAe aMtare paNNatte? goyamA ! dasa joyaNasayasahassAiMsattAvIsaMca joyaNasahassAiMsattapaNatIse joyaNasae tiNNi ya kosedArassa yadArassa ya abAhAe aMtare paNNatte / bhAvArtha:-prazna- bhagavana! ghAtaDInAmeDadvArathIbI dvAra vayye aMtarache? 612-3 gautama!10,27,73pa(daza lAkha, satyAvIsa hajAra, sAtaso pAMtrIsa) yojanA ane traNa gAunuM aMtara che. |6 dhAyaisaMDassaNaM bhaMte ! dIvassa paesA kAloyaM samudaM puTThA? hatA, putttthaa| bhAvArtha :- prazna- bhagavan ! zudhAtavis pradeza lopi samudrane sparza cha ? 6 // 2-4 / gautama sparze che. |7 teNaM bhaMte ! kiM dhAyaisaMDe dIvekAloe samudde ? goyamA !te dhAyaisaMDe, No khalu te kAloyasamudde / evaM kaaloyssvi|| bhAvArtha:- - bhagavana!te pradezo zaMghAtaDInAmadhisabhadranA cha? 612-3 gautama! te pradezo dhAtakIkhaMDanA che, kAlodadhi samudranA nathI. A ja rIte kAlodadhi samudranA pradezonA viSayamAM paNa jANavuM 8 dhAyaisaMDadIvejIvA uddAittA-uddAittA kAloe samudde paccAyati? goyamA !atyAjhyA paccAryati atyAiyANopaccAryati / evaM kAloeviatyAiyA paccAyati atthegaiyA No pccaayti| bhAvArtha :- prazna- bhagavan ! zuMdhAtIna vo bharIne soDavi samudramA utpanna thAya cha ? uttara-he gautama! keTalAka jIvo utpanna thAya che ane keTalAka jIvo utpanna thatA nathI. A ja rIte kAlodadhi samudramAMthI nIkaLIne dhAtakIkhaMDa dvIpamAM keTalAka jIvo utpanna thAya che ane keTalAka jIvo utpanna thatA nathI.
Page #587
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3 : pAdise a5-samudrApAra / | 513 | 9 sekeNaTeNaM bhaMte ! evaM vuccai- dhAyaisaMDe dIve, dhAyaisaMDe dIve? goyamA ! dhAyaisaMDe NaMdIvetattha tattha desetahiMtahiMpaesedhAyairukkhA ghAyaivaNA dhAyaivaNasaMDANiccaMkusumiyA jAvauvasobhemANAvasobhemANA ciTThati / dhAyaimahAdhAyajh rukkhesuya itthasudasaNapiyadasaNA duvedevA mahiDDiyA jAvapaliovamaTTiIyA privsti| se eeNadveNaM goyamA ! evaM vuccai- dhAyaisaMDe dIve, dhAyaisaMDe dIve / aduttaraM ca NaM goyamA! jaavnnicce| bhAvArtha:-prazna- bhagavan ! bAtamIne ghAtavis4uvA | // 29 // cha ? uttara- he gautama! dhAtakIkhaMDa dvIpamAM aneka sthAne dhAtakI vRkSa, dhAtakI vana ane dhAtakI vanakhaMDa haMmezAM puSpita rahe che yAvata zobhAyamAna rahe che. dhAtakIvRkSa, mahAdhAtakIvRkSa upara sudarzana ane priyadarzana nAmanA palyopamanI sthitivALA be mahartika deva rahe che, tethI A dvIpa dhAtakIkhaMDa kahevAya che athavA he gautama! dhAtakIkhaMDa nAma yAvat nitya che. | 10 dhAyaisaMDe NaM dIve kai caMdA pabhAsisuvA pabhAsiMti vA pabhAsissaMti vA? kai sUriyA taviMsu vA tavaMti vA tavissaMti vA? kai mahaggahA cAraM cariMsu vA carati vA carissaMti vA? kaiNakkhattA jogaMjoiMsuvA joyaMti vA joissaMtivA? kai tArAgaNa koDAkoDIo sobhiMsu vA sobhaMti vA sobhissaMti vA? goyamA !bArasa caMdA pabhAsiMsu vA pabhAsiMti vA pabhAsissaMti vA evaM cauvIsaMsasiraviNo NakkhattasayA ya tiNNi chttiisaa| egaMca gahasahassaM chappaNaM ghAyaisaDe // 1 // advaiva sayasahassA tiNNi sahassAiMsattaya syaaii| ghAyaisaMDe dIvetArAgaNa koDikoDINaM // 2 // sobhiMsuvA sobhaMti vA sobhissaMti vA / bhAvArtha:-prazna-bhagavana ! pAtIdvIpama 3240 yaMdroza 42tADatA, che bhane 42ze? keTalA sUryo tapatA hatA, tape che ane tapaze? keTalA mahAgraho bhramaNa karatA hatA, kare che ane karaze? keTalA nakSatro caMdra sAthe yoga karatA hatA, kare che ane yoga karaze? ane keTalA kroDAkoDI tArAgaNa zobhatA hatA, zobhe che ane zobhaze? uttara- he gautama! dhAtakIkhaMDa dvIpamAM bAra caMdra prakAza karatA hatA, kare che ane karaze. bAra sUrya tapatA hatA, tape che ane tapaze. gAthArtha- A rIte dhAtakIkhaMDamAM kula covIsa caMdra-sUrya che. 336nakSatro caMdra-sUrya sAthe yoga karatA hatA, kare che, karaze. 1,05 (eka hajAra chappana) mahAgraho bhramaNa karatA hatA, kare che ane karaze ane 8,03,900(06 sApa, 942, sAtaso) siststii tArA / zomatA tA, zobhe cha bhane zomaze. // 1-2 //
Page #588
--------------------------------------------------------------------------
________________ 514 vivecana : prastuta sUtromAM dhAtakIkhaMDa dvIpanA sthAnAdinuM kathana che. be lAkha yojananA cakravAla viSlebhavALA lavaNa samudrane pharato dhAtakIkhaMDa valayAkAre sthita che. ghAtakIkhaMDa dIpano cakavAla vibha cAra lAkha yojanano che ane paridhi kiMcit nyUna 41,10,961 (ekatAlIsa lAkha, dasa hajAra, navaso ekasaTha) yojananI che. dhAtakI khaMDa dvIpa : ramyaka kSetra *** akrama pa mahAvideha ^ [Z = T LY X*XER == sakrima parvata vatra nIlavaMtaparvata zatra niSa pa rivA (6 kSetra mahAhimavAna uma K25 = vAya jaMbUDhIpa Cl VVT ) samu *>TE jarax 2)degE weC/w {{{ THEROM wa jUra 64 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra zikharI parvata - vnAly? me te kmaparvata ramya va kSetra dhI nIlavaMta parvata ya sAnnA parvata durniva kSetra OM varSa dumavaya kSetra zrI sthAnAMgasUtra sthAna 2, uddezaka-3, sUtra 50 thI 54mAM dhAtakIkhaMDa dvIpa saMbaMdhI be nI saMkhyAmAM
Page #589
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3 : dhAtakIkhaMDAdi dvIpasamudrAdhikAra prApta thatI keTalIka vigatonuM kathana che. te varNana anusAra jaMbUtIpanA meruparvatathI uttara ane dakSiNa dizAmAM ghAtakIkhaMDamAM cAra-cAra lAkha yojana lAMbA, 1000 yojana pahoLA ane 500 yojana UMcA be iyukAra parvato che. A IyukAra parvatonA kAraNe dhAtakIkhaMDanA be vibhAga thAya che- (1) pUrvArdha dhAtakIkhaMDa ane (2) pazcimArthe dhAtakIkhaMDa. 515 A baMne vibhAganA madhyabhAgamAM 84000 yojana UMcA, 1000 yojana UMDA eka-eka, kula be meruparvata che. jaMbudrIpanI jema ja A baMne vibhAgamAM eka eka bharata, eka eka airavata ane eka eka mahAvidehAdi kSetro, vakSaskAra parvato, nadIo, draho Adi che. A rIte dhAtakIkhaMDa dvIpamAM jaMbudvIpa karatAM dareka kSetra,parvata, nadI vagere bamaNA che arthAt baMne vibhAganA maLIne dhAtakIkhaMDamAM be bharata kSetra, be airavata kSetra ane be mahAvideha kSetra, A rIte karmabhUminA cha kSetro ane hemavaya-heraNyavaya Adi bAra akarmabhUminA kSetro che. A badhA kSetro lavaNa samudra tarapha saMkIrNa ane kAlodadhi tarapha vistRta che, kAraNa ke lavaNa samudra tarapha dhAtakIkhaMDanI paridhi nAnI che ane kAlodadhi tarapha paridhi moTI che. dhAtakIkhaMDa rUpI cakramAM IyukAra, varSadhara vagere parvato ArAonA sthAne che ane bharatAdi kSetro cakranA ArA vaccenA AMtarA rUpa dekhAya che. thAvara mahAdhAvA Avo... dhAtakIkhaMDamAM dhAtakI vRkSa ane mahAdhAtakI vRkSa che. jaMbudrIpanI jemaja pUrva dhAtakIkhaMDanA uttarakurukSetramAM dhAtakIvRkSa ane pazcima dhAtakIkhaMDanA uttarakurukSetramAM mahAdhAtakI vRkSA che. te baMne vRkSa para kramazaH sudarzana ane priyadarzana nAmanA dhAtakIkhaMDanA te te vibhAganA adhiSThAyaka vyaMtara deva rahe che. ghAtakI ane mahAdhAtakI vRkSanA AdhAre A dvIpanuM nAma dhAtakIkhaMDa che athavA A nAma zAzvata che. dvAra ane be dvAra vaccenu aMtara- dhAtakIkhaMDanA pUrvAMta bhAgamAM vijaya dvAra, dakSiNAMtamAM vijayaMta, pazcimAMtamAM jayaMta ane uttarAMtamAM aparAjita dvAra che. te dvAranuM pramANAdi vijayadvAranI samAna che. tenA pratyeka kAranI pahoLAI cAra yojana ane tenI bArazAkhanI pahoLAI ardho yojana che. A rIte cAre dvAranI pahoLAI 4 ! x 4 - 18 yojana thAya che. dhAtakIkhaMDanI paridhi 41,10,961 yojana che. temAMthI dvAranI pahoLAInA 18 yojana bAda karatAM 41,10,943 yojana thAya che, tene cArathI bhAgatAM (41,10,943+4=)10,27,735 yojana ane traNa gAu Ave che, teTaluM eka dvArathI bIjA dvAra vaccenuM aMtara che. tenA devanI rAjadhAnI asaMkhya dIpa-samudra pachI anya dhAtakIkhaMDamAM che, dhAtakIkhaMDa dvIpanA dvAra :- ahIM sUtrakAre jaMbUdIpanA cAra dvAranI jema ja dhAtakIkhaMDanA cAra kAronuM saMkSipta kathana karyuM che. dhAtakIkhaMDamAM uttara-dakSiNa dizA IyukAra parvata che, tethI uttara-dakSiNamAM iyukAraparvata pachI turaMta ja dvAra che. te ja rIte kAlodadhi samudramAM paNa uttara-dakSiNa dvAra iyukAra parvata pachI che. dhAtakIkhaMDamAM jyotiSI devI H-dhAtakIkhaMDamAM 12 caMdra ane 12 sUrya che. temAM 6 caMdra ane 6 sUrya dhAtakIkhaMDanI eka dizAmAM paMktibaddha che ane 6 caMdra ane 6 sUrya tenI sAmenI dizAmAM paktibaddha che. A sUrya paMkti sAmasAmI pUrva-pazcima dizAmAM hoya tyAre pUrva-pazcima dhAtakIkhaMDamAM divasa hoya che ane te samaye uttara-dakSiNa dizAmAM caMdra pakti hoya che ane tyAM rAtri hoya che. eka caMdra-sUryanA parivAramAM 28 nakSatra, 88 graha ane 66,975 kroDAkoDI tArAo hoya che. dhAtakIkhaMDamAM bAra caMdra ane bAra sUrya hovAthI 28x12 - 336 nakSatro, 88x12 - 1,056 graho ane 6,97512 - 8,03,700 kroDAkoDI
Page #590
--------------------------------------------------------------------------
________________ 516] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra tArAono samUha che. te jyotiSI devonA vimAno jabUDhIpanA meru parvatane kendramAM rAkhIne pariNAmaNa kare che. tArAgaNa koDikoDiNaM:- ihatArA parimANa cintAyAMkoTIkoTayaH koTaya eva draSTavyA,tathA ca pUrvavyAghanAtA A sUtromAM sarvatra tArAonuM parimANa kroDAkroDI rAzi kahyuM che, ahIM teno artha koDa rAzi pramANa samajavo, tema pUrvAcAryonuM kathana che. yathA- eka sUrya-caMdranA parivAramAM 6,975 karoDa tArAono samUha che, A rIte sarvatra samajavuM. tAtparya e che ke ahIM kroDAkoDI zabdakoDa'nA arthamAM (rUDha artharUpe) prayukta che. dhAtakIkhaMDa pramANAdi - | sthAna | saMsthAna | cakavAla paridhi dvAra |DhAra vacce sUrya graha | nakSatra, tArA adhiSThAyaka viSThabha aMtara | caMdra. lavaNa | cUDInA | cAra lAkha|41, 10, | 4 | 10, 27, | 12-12 | 1, 056] 336 [8, 03, sudarzana- samudrane | AkAre | yojana | 961 yo | 735 yo0 700| priyadarzana pharato traNa gAu kroDAkoDI be deva kAlodadhi samudra - | 11 dhAyaisaMDeNaM dIvaMkAlodeNAmaMsamuddevaTTe valayAgArasaMThANasaMThie savvaosamaMtA saMparikkhittA NaM citttthi| kAlodeNaMsamudde kiMsamacakkavAlasaMThANasaMThie visamacakkavAlasaMThANasaMThie? goyamA !samacakkavAlasaMThANasaThie No visamacakkavAlasaMThANasaMThie / bhAvArtha :- goLa ane valayAkAra saMsthAnathI saMsthita kAlodadhi nAmano samudra dhAtakIkhaMDa dvIpane cAre bAjuthI gherIne rahelo che. prazna- he bhagavan! kAlodadhi samudra sama goLAkAra saMsthAnathI saMsthita che ke viSama goLAkAra saMsthAnathI saMsthita che? uttara-he gautama! kAlodadhi samudra samagoLAkAra saMsthAnathI saMsthita che, viSama goLAkAre nathI. | 12 kAlodeNaMbhaMte !samudde kevaiyaMcakkavAlavikkhaMbheNaM kevaiyaMparikkheveNaMpaNNatte? goyamA ! aTThajoyaNasayasahassAiMcakkavAlavikkhaMbheNaM ekANaui joyaNasaya sahassAiM sattaraM ca sahassAiMchacca paMcuttare joyaNasae kiMcivisesAhie parikkheveNaM pnnnntte| seNaM egAe paumavaraveiyAe egeNavaNasaMDeNa, saMparikkhitte, donnhvivnnnno| bhAvArtha-prazna-he bhagavan! kAlodadhi samudrano cakravAlavikhaMbha keTalo che ane tenI paridhi keTalI che? uttara- he gautama! kAlodadhi samudrano cakravAla vikhaMbha(goLAkAra pahoLAI) ATha lAkha yojana che ane sAdhika 91,70,605(ekANu lAkha, sitera hajAra, chaso pAMca) yojananI paridhi che. (eka hajAra yojana tenI UMDAI che.) te eka padhavaravedikA ane eka vanakhaMDathI pariveSTita che. baMnenuM varNana pUrvavat jANavuM.
Page #591
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3 : disea5-smudraapi|2 / | 517 | 13 kAloyassa NaM bhaMte ! samudassa kai dArA paNNatA? goyamA ! cattAri dArA paNNattA,ta jahA-vijae, vejayate, jayate, apraajie| bhAvArtha :- - he bhagavan ! soyi smudrn| 242 cha ? 6ttara- gautama ! Seelu samudranA cAra dvAra che- vijaya, vaijayaMta, jayaMta ane aparAjita. |14 kahiNaM bhaMte ! kAlodassa samuddassa vijae NAmaMdAre paNNatte? goyamA ! kAlode samudde puratthimaperate pukkharavaradIvapurathimaddhassa paccatthimeNaM sItodAe mahANaIe up iettha Na kAlodassa samudassa vijae NAmaMdAre paNNatte / aTTha joyaNAI uDDe uccatteNaM, evaMtaMceva pamANaM jaavraayhaanniio| bhAvArtha :- prazna- mAvan ! soyi samudra vizyavA2 yA cha ? uttara-he gautama! kAlodadhi samadranI parvadizAnA aMtamAM ane papparavara dvIpanA parvArdhanI pazcimamAM sItodA mahAnadI upara kAloda samudranuM vijayadvAra che. te ATha yojana UMcuM che vagere pramANa Adi sarva rAjadhAnI sudhInuM kathana pUrvavat jANavuM. | 15 kahi NaM bhaMte ! kAloyassa samudassa vejayaMte NAmaMdAre paNNatte? goyamA !kAloyassasamudassa dakkhiNatepukkharavaradIvassadakkhiNaddhassa uttareNaM, ettha NaM kAloyasamudassa vejayate NAmadAre pnnnntte| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! movi samudranuM vaizyaMta vArayAM cha? uttara-he gautama!kAlodadhi samudranI dakSiNa dizAmAM,dakSiNArdha puSkaravara dvIpanI uttaramAM kAlodadhi samudranuM vaijayaMta dvAra che. | 16 kahiNaM bhaMte !kAloyasamuddassa jayaMte NAmaMdAre paNNatte? ___ goyamA ! kAloyasamudassa paccatthimaperate pukkharavaradIvassa paccatthimaddhassa puratthimeNaM sItAe mahANaIe uppiM jayate NAmaMdAre paNNatte / bhAvArtha :-pra- bhagavan ! sospi samudranu 4yaMta dvAra yAM cha ? 612- gautama ! lohAya samudranI pazcimamAM, pazcimArdha puSkaravaradIpanI pUrvamAM sItA mahAnadInI upara jayaMta nAmanuM dvAra che. | 17 kahiNaM bhaMte ! kAloyasamudassa aparAjie NAmaMdAre paNNatte? goyamA !kAloyasamudassa uttaraddhaperate pukkhavaradIvottaraddhassa dAhiNao etthaNaM kAloya samudassa aparAjie NAmaMdAre paNNatte / sesaMtaMceva / bhAvArtha:-prazna-mAvan ! doSi samudranu aparAjitA yA cha ? uttara-he gautama! kAlodadhi samudranI uttaramAM ane uttarArdha puSkaravara dvIpanI dakSiNamAM kAlodadhi samudranuM aparAjitadvAra che. zeSa varNana jaMbUdvIpanA aparAjitAranI samAna jANavuM.
Page #592
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 518 | zrI jIvAjIvAbhigama sUtra | 18 kAloyassa NaM bhaMte ! samuddassa dArassa ya dArassa ya esa NaM kevaiyaM abAhAe atare paNNatte? goyamA ! - bAvIsasayasahassA, bANaui khalu bhave shssaaii| chacca sayA bAyAlA, dAratara tiNNi kosA ya // 1 // dArassayadArassaya abAhAe aMtare paNNatte / bhAvArtha-prazna-he bhagavan! kAlodadhi samudranA eka daravAjAthI bIjA daravAjA vacce aMtara keTaluM che? 6ttara- gautama ! 22,82,642(pAvIsasANamA 2, 7so tAlIsa) yona anetr| gAunuM eka kArathI bIjA dvAra vacce aMtara che. (cAre ya dvAronI jADAI 18 yojanane kAloda samudranI paridhimAMthI ghaTADatA 91,70,587 thAya che. tene cArathI bhAgatAM 22,92,4ra yojana ane traNa gAunuM pramANa Ave che.) A rIte eka-eka dvAranuM aMtara che. | 19 kAlodassaNaM bhaMte ! samudassapaesA pukkharavaradIvaM puTThA? goyamA !taheva, evaM pukkharavaradIvassa vi jIvA uddAittA udAittA taheva bhANiyavvaM / bhAvArtha :- prazna- bhagavan ! | dopi samudramA pradezo puS4212vIpane sparza cha ? uttara- hA, gautama! ityAdi kathana pUrvavatu jANavuM yAvata puSkaravaradvIpanA keTalAka jIvo marIne kAlodadhi samudramAM utpanna thAya che ane keTalAka jIvo utpanna thatA nathI. | 20 sekeNadveNaM bhaMte ! evaM vuccai-kAloe samudde, kAloe samudde ? goyamA ! kAloyassa NaM samudassa udage Asale mAsale pesale kAlae mAsarAsivaNNAbhepagaIe udgrsennNpnnnntte| kAla mahAkAlAya itthado devA mahiDDiyA jAvapaliovamaTTiIyA parivasati, seteNa?NaMgoyamA ! jaavnnicce| bhAvArtha :- prazna- bhagavan ! suopi samudrane doSi samudra 43vAnuM zuM // 29 // cha ? uttara- he gautama ! kAlodadhi samudranuM pANI AsvAdanIya, puSTikara, manojJa temaja aDadanA DhagalA jevuM kALuM, svAbhAvika pANI jevA svAdavALuM che, tethI te samudrane kAlodadhi samudra kahevAya che. tyAM eka palyopamanI sthitivALA kAla ane mahAkAla nAmanA be mahaddhika devo rahe che, tethI te kAloda samudra kahevAya che athavA he gautama! kAloda nAma nitya che. | 21 kAloe NaM bhaMte !samudde kai caMdA pabhAsisuvA pucchA? goyamA !kAloeNaMsamudde bAyAlIsaMcaMdA pabhAsisuvA pabhArseti vA pabhAsissati vA / bAyAlIsaMcaMdA, bAyAlIsaMyadiNayarA dittaa| kAlodahimmi ete, carati saMbaddhalesAgA // 1 // NakkhattANa sahassaM, ega chAvattaraMca satamaNNaM / chaccasayA chaNNauyA,mahAgahA tiNNi yasahassA // 2 //
Page #593
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti--3 : dhAtakIbaMDAdi dvIpa-samudrAdhikAra aTThAvIsaM kAlodahimmi, bArasa ya sayasahassAiM / Nava ya sayA paNNAsA, tArAgaNakoDikoDINaM // 3 // bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! kAloda samudramAM keTalA caMdra prakAza karatA hatA, ityAdi prazna ? uttara- he gautama ! kAloda samudramAM betAlIsa caMdra prakAza karatA hatA, kare che ane karaze. gAthArtha- kAlodadhimAM 42 caMdra ane 42 sUryo che. 1,176(eka hajAra, ekaso chotera) nakSatro ane 3,696(traNa hajAra, chaso chanuM) mahAgraho ane 28,12,950(aThThAvIsa lAkha, bAra hajAra, navaso pacAsa) kroDAkroDI tArAo zobhatA hatA, zobhe che, ane zobhaze. II 1-3 // vivecanaH prastuta sUtromAM kAloda(kAlodadhi) samudranuM sthAna, pramANAdinuM varNana che. kAloda samudranA adhiSThAyaka deva pUrvArdhanA kAla ane pazcimArdhanA mahAkAla che. kAloda samudramAM 42 caMdra ane 42 sUrya che. kAloda samudranuM pramANAdi : sthAna saMsthAna | cakravAla paridhi viSNubha dhAtakI-| cUDInA khaMDanI |AkAre cAre bAju pharato 8 lAkha yojana hAra sAdhika |vijayAdi 91, 70, cAra dAra sou yojana 519 be dvAranuM jalasvAda | sUrya- graha nakSatra aMtara raMga caMdra 22,92, svAbhAvika 42-42 | 3, 696 1,176 | 28, 12, pANI jevo 42 950 ko. kro yojana traNa gAu svAda ane kALo varNa tArA adhiSThAyaka deva kAla, mahAkAla, be devo puSkaravaradvIpaH 22 samuddaM pukkharavare NAmaM dIve vaTTe valayAgArasaMThANasaMThie savvao samatA saMparikkhittA NaM ciTThai, taheva jAvasamacakkavAlasaMThANasaMThie No visamacakkavAlasaMThANasaMThie / bhAvArtha :- goLa ane valayAkAra saMsthAnathI saMsthita puSkaravara nAmano dvIpa kAlodadhi samudrane cAre bAjuthI gherIne rahelo che yAvat te sama cakravAla saMsthAnathI saMsthita che, viSama cakravAla saMsthAnathI saMsthita nathI. 23 pukkharavare NaM bhaMte ! dIve kevaiyaM cakkavAlavikkhaMbheNaM kevaiyaM parikkheveNaM paNNatte ? goyamA ! solasa joyaNasayasahassAiM cakkavAlavikkhaMbheNaM - egA joyakoDI, bANauiM ca sayasahassAiM / auNANauiM ca sahassA, aTThasayA caDaNaDayA | parikkheveNaM paNNatte / seNaM gAe paumavaraveiyAe egeNa ya vaNasaMDeNaM saMparikkhitte / doNha vi vnnnno| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! puSkaravaradvIpano cakravAla vidhyuMbha keTalo che ? ane tenI paridhi keTalI che ? uttara- he gautama ! teno cakravAla vidhvaMbha soLa lAkha yojana che ane tenI paridhi 1,92,89,894 (eka karoDa, bANu lAkha, nevAsI hajAra, AThaso corANu) yojana che. tenI cAre bAju eka padmavara vedikA
Page #594
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 520 / zrI jIvAjIvAbhigama satra ane eka vanakhaMDa che. baMnenuM varNana pUrvavat jANavuM. | 24 pukkharavarassa NaM bhaMte ! dIvassa kai dArA paNNattA? goyamA ! cattAri dArA paNNattA,ta jahA-vijae, vejayate, jayate, apraajie| bhAvArtha:-prazna-bhagavana! 542varadvIpanA mAdvAracha? 612- gautama! yAradvArachatesA pramo cha- vi04ya, vai4yaMta, 4yaMta bhane a5||hit. ra kahiNaM bhaMte ! pukkharavaradIvassa vijae NAmaMdAre paNNate? goyamA ! pukkharavaradIvapurathimaperate pukkharodasamuddapurathimaddhassa paccatthimeNaM ettha NaM pukkharavaradIvassa vijae NAmaMdAre paNNatte,taMceva savvaM / evaM cattAri vidaaraa| bhAvArtha :- prazna- 3 magavan ! puS4212vIparnu vizyadvAra yAM cha? uttara- he gautama! puSkaravaradvIpanI pUrvadizAmAM ane puSkaroda samudranA pUrvArdhanA pazcimamAM puSkaravaradvIpanuM vijayadvAra che. zeSa varNana jebUdvIpanA vijayadvAra pramANe jANavuM. A pramANe cAre dvAranuM varNana jANavuM. | 26 pukkharavarassaNaM bhaMte ! dIvassadArassayadArassaya esaNaM kevaiyaM abAhAe aMtare paNNatte? goyamA !aDayAlIsaMjoyaNa sayasahassAI,bAvIsaMcasahassAI,cattAriya egRNuttare joyaNasaedArassayadArassaya abAhAe aNtrepnnnntte| paesA doNha vipuDhA,jIvA dosu vibhaanniyvvaa| bhAvArtha:- prazna- bhagavan ! puS4212 vIpanA dvArathI jI dvAranI vayye suMaMta2 cha? 612-he gautama! 48,22,468 (atAlIsa sApa, mAvIsa 2, yAraso mogasitte2) yojananuM aMtara che. (cAre ya dvAranI jADAI 18 yojana che. puSkaravaradvIpanI paridhi 1,92,89,894 yojanamAMthI 18 yojana bAda karavAthI prApta thatA 1,92,89,87yojanane cArathI bhAgatAM cAra vAra vacce 48,22,468 yonanuprabhA thAya che.) puSkaravaradvIpanA pradezo puSkaravara samudrane sparzelA che, te pradezo puSkaravaradvIpanA che. A pramANe puSkaravara samudranA pradezo puSkaravaradvIpane sparzelA che ane te pradezo puSkaravara samudranA che. puSkaravaradvIpa ane puSkaravara samudranA keTalAka jIvo marIne paraspara eka bIjA kSetramAM utpanna thAya che ane keTalAka jIvo temAM utpanna thatAM paNa nathI. | 27 sekeNaTTeNaM bhaMte ! evaM vuccai-pukkharavaradIve, pukkharavaradIve? goyamA ! pukkharavare NaMdIve tattha-tattha dese tahi-tahiM paese bahave paumarukkhA paumavaNA paumavaNasaMDA NiccaM kusumiyA jAvaciTThati; paumamahApaumarukkhe ettha NaM pauma puMDarIyA NAmaMduve devA mahiDDiyA jAvapaliovamaTTiIyA parivasati / seteNaTeNaM goyamA! evaM vuccai-pukkharavaradIve, pukkharavaradIve /
Page #595
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3H dhAtakIbaMDAdi dvIpasamudrAdhikAra [ pa21] bhAvArtha -prazna- he bhagavana! puSkaravaradIpane puSkaravaradIpa kahevAnuM zuM kAraNa che? uttara- he gautama! puSkaravaradvIpamAM aneka sthAne padmavRkSa, padmavana ane padhavanakhaMDa haMmezAM puSpita rahe che tathA pA ane mahApA vRkSo upara padha ane puMDarika nAmanA eka palyopamanI sthitivALA be mahaddhika devo rahe che tethI te dvIpane puSkaravaradvIpa kahe che yAvatuM A nAma nitya che. 28 pukkharavareNaM bhaMte ! dIve kevaiyA caMdA pabhAsisuvA, evaM pucchA ? goyamA ! coyAlaMcaMdasayaM, cauyAlaMceva sariyANa sayaM / pukkharavaradIvammi, carati ete pabhAsetA // 1 // cattAri sahassAI, battIsaceva hoti nnkkhttaa| chacca sayA bAvattarA, mahaggahA bArasa sahassA // 2 // chaNNaui sayasahassA, cattAlIsaM bhveshssaaii| cattAriMcasayAI,tArAgaNakoDikoDINaM // 3 // pukkharavare sobhiMsuvA sobhati vA sobhissaMti vaa| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! puSkaravaradvIpamAM keTalA caMdra prakAza karatA hatA, kare che ane karaze, ityAdi prazna? uttara- (gAthAtha) he gautama! 144 caMdra ane 144 sUryapuSkaravaradvIpane prakAzita kare che. 4,03ra (cAra hajAra batrIsa) nakSatro ane 12,672(bAra hajAra, chaso botera) mahAgraho bhramaNa kare che. 9644,400(chanu lAkha, cuMmAlIsa hajAra, cAraso) kroDA kroDa tArAgaNa puSkaravaradvIpamAM zobhatA hatA, zobhe che ane zobhaze. vivecana :puSkara dvIpanuM pramANAdi - sthAna saMsthAna cakavAlI paridhi | hAra | be hAranuM | sUrya | graha nakSatro tArA adhiSThAyaka viSkabha aMtara | caMdra kAlodadhicUiDInA | 16 lAkha 1,92,89, vijayAdi48,22,469 144-144|12,672 4032 96,44,400 samudranI | AkAre | yojana | 894 kroDAkroDI ane cAre bAju (karoDa) | | puMDarika nAmanA pharato be devo 52 | cAra | yojana yojana dvArA AvyaMtara puSkaravara dvIpa - | 29 pukkharakharadIvassaNaMbahumajjhadesabhAe etthaNaMmANusuttareNAmaMpavvae paNNatte, vaTTe valayAgArasaMThANasaMThie, je NapukkharavaradIvaM duhA vibhayamANe-vibhayamANe ciTThai, ta jahA- abhitarapukkharaddhaMca bAhirapukkharaddhaM ca /
Page #596
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ parara ] zrI jIvAjIvAbhigama satra bhAvArtha - puSkaravaradvIpanA barAbara madhyabhAgamAM mAnuSottara nAmano parvata che. te goLa ane valayAkAra che. te parvata puSkaravaradvIpane be bhAgamAM vibhAjita kare che- (1) AtyaMtara puSkarArdha ane (2) bAhya puSTharArdha. | 30 abhitarapukkharaddheNaMbhaMte ! kevaiyaM cakkavAlavikkhaMbheNaM? kevaiyaMparikkheveNaM paNNatte? goyamA !aTThajoyaNa sayasahassAicakkavAlavikkhabheNa koDI bAyAlIsA,tIsaMdoNNi yasayA egunnpnnnnaa| pukkharaaddhaparirao, evaMcamaNussakhettassa // 1 // bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! AtyaMtara puSkarArdhano cakravAla vikhaMbha keTalo che ane tenI paridhi keTalI che? uttara- he gautama! teno cakravAla vikhaMbha ATha lAkha yojana che. gAthArtha tenI paridhi 1,42,30,249(eka karoDa, betAlIsa lAkha, trIsa hajAra, baso ogaNapacAsa) yojana che. manuSya kSetranI paridhi paNa teTalI ja che.. 1 31 sekeNatuNaM bhaMte ! evaM vuccai-abhitarapukkharaddhe, abhitarapukkharaddhe ya? goyamA ! abhitarapukkharaddheNaM mANusuttareNaM pavvaeNaMsavvaosamaMtA sNprikkhitte| se eeNaTeNaMgoyamA ! abhitarapukkharaddhe / aduttaraMca NaM jaavnnicce| bhAvArtha-prazna- he bhagavan! AtyaMtara puSkarAIne AvyaMtara puSkarArdha kahevAnuM zuM kAraNa che? uttara- he gautama ! Abhyatara puSkarArdha cAre bAjuthI mAnuSottara parvatathI gherAyelo che, tethI te AtyaMtara puSkarArdha kahevAya che athavA te nAma nitya che. | 32 abhitarapukkharaddhe NaM bhaMte ! kevaiyA caMdA pabhAsisuvA pucchA? goyamA ! bAvattariMcacaMdA, bAvattarimeva diNakarA dittaa| pukkharavaradIvaDDe, carati ete pabhAsetA // 1 // tiNNi sayA chattIsA, chacca sahassA mhgghaannNtu| NakkhattANatu bhave,solAiduvesahassAi // 2 // aDayAla sayasahassA, bAvIsaMkhalu bhveshssaaii| dosaya pukkharaddhe,tArAgaNa koDikoDINaM // 3 // bhAvArtha - prazna- he bhagavan! AtyaMtara puSkarArdhamAM keTalA caMdra prakAza kare che, ityAdi prazna? uttara- he gautama !(gAthAthI botera caMdra ane botera sUrya AtyaMtara puSkarAddha dvIpane prakAzita karatA hatA, prakAzita kare che ane karaze 156336(cha hajAra, traNaso chatrIsa) mahAgraho ane 2,016(be hajAra soLa) nakSatro bhramaNa karatA hatA, kare che ane karaze rA 48,22,200(aDatAlIsa lAkha, bAvIsa hajAra, baso) kroDAkoDa tArAo tyAM zobhatA hatA, zobhe che ane zobhaze. Ika vivecana - prastuta sUtromAM AtyaMtara puSkara dvIpanuM nirUpaNa che.
Page #597
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3 : dhAtakIkhaMDAdi dvIpa samudrAdhikAra kAlodadhi samudranI cAre bAju pharate puSkara dvIpa che. teno cakravAla vidhyuMbha soLa lAkha yojana che. tenI barAbara madhyamAM mAnuSottara parvata che. te parvatathI puSkara dvIpanA be vibhAga thAya che-- ApyaMtara puSkara dvIpa ane bAhya puSkara dvIpa. -- ApyaMtara puSkaradvIpa * puSkara dvIpamAM mAnuSottara parvatanI aMdaranA vibhAgane ApyaMtara puSkaradvIpa kahe che ane bahAranA vibhAgane bAhya puSkara dvIpa kahe che. baMneno cakravAla vidhyuMbha ATha-ATha lAkha yojana che. AtyaMtara puSkara dvIpanI (temaja manuSyakSetranI) maryAdA mAnuSottara parvatathI thAya che. tyAM sudhI ja manuSyo rahe che. dhAtakIkhaMDanI jema be IyukAra parvatonA kAraNe AtyaMtara puSkara dvIpanA paNa pUrvArdha AvyaMtara puSkaradvIpa ane pazcimArca ApyaMtara puSkaradvIpa, evA be vibhAga thAya che. temAM be meruparvata, be bharata kSetra, be airavata kSetra, be mahAvideha kSetra che. pratyeka akarmabhUminA kSetro paNa be-be che. ApyaMtara puSkara dvIpamAM jyotiSI devo :- puSkara dvIpamAM saparivAra 144 caMdra ane 144 sUrya che. ApyaMtara puSkara dvIpamAM tenA ardhA arthAt 72 caMdra ane 72 sUrya tenA parivAra sahita paribhramaNa kare che. temAMthI 36-36 caMdra, sUrya eka dizAmAM ane 36-36 caMdra-sUrya tenI sAmenI dizAmAM paMktibaddha rahI jaMbudrIpanA meru parvatane kendramAM rAkhIne paribhramaNa kare che. 72 caMdra sUryanA parivAra rUpe 72 x 28 = 2,016 nakSatro, 72 x 88 = 6,336 graho ane 66,975 x 72 = 48,22,200 kroDAkroDI tArAono samUha che. AtyaMtara puSkaradvIpanuM pramANAdi :- sthAna saMsthAna kAloda cUDInA samudranI AkAre cAre bAju pharato. mAnuSottara parvatathI cAre bAju gherAyelo cakravAla viSNubha ATha lAkha yojana 523 paridhi sUrya-caMdra 1, 42, 30, 72-72 6,336 249 yojana graha nakSatra tArA 2, 016 48, 22, 200 manuSyakSetra : 33 samayakhette NaM bhaMte ! kevaiyaM AyAmavikkhaMbheNaM kevaiyaM parikkheveNaM paNNatte ? goyamA ! paNayAlIsaM joyaNasayasahassAiM AyamavikkhabheNaM egA joyaNakoDI jAva abbhitara pukkharaddhaparirao se bhANiyavvo jAva aUNapaNNe / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! samayakSetra(manuSya kSetra)nI laMbAI-pahoLAI keTalI che ane tenI paridhi keTalI che ?
Page #598
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ pa24] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra uttara-he gautama! samayakSetranI laMbAI-pahoLAIpistAlIsa lAkha yojananI che ane tenI paridhi AvyaMtara puSkaravaradvIpanI paridhinI samAna che arthAta 1,42,30,249(eka karoDa, betAlIsa lAkha, trIsa hajAra, baso ogaNapacAsa) yojananI paridhi che. | 34 sekeNaTeNaM bhaMte ! evaM vuccai- mANusakhette mANusakhette? goyamA ! mANusakhetteNaM tivihA maNussA parivasaMti,taM jahA- kammabhUmagA akammabhUmagA aNtrdiivgaa| seteNaTeNaMgoyamA ! evaM vuccai-mANusakhete maannuskhette| bhAvArtha-prazna-he bhagavan! manuSya kSetrane manuSya kSetra kahevAnuM zuM kAraNa che? uttara- he gautama! manuSya kSetramAM traNa prakAranA manuSyo rahe che, yathA- karmabhUminA manuSyo, akarmabhUminA manuSyo ane aMtaradvIpanA manuSyo. tethI te kSetra manuSya kSetra kahevAya che. |35 mANusakhette NaM bhaMte ! kai caMdA pabhAsisuvA pucchA ? goyamA ! battIsaM caMdasayaM, battIsaM ceva sUriyANa sayaM / sayalaM maNussaloyaM, careti ee pabhAsetA // 1 // ekkArasa ya sahassA, chappiya solagamahaggahANaMtu / chacca sayA chaNNauyA,NakkhattA tiNNi ya sahassA // 2 // aDasIi sayasahassA,cattAlIsa sahassamaNuyalogammi / sattaya sayA aNUNA,tArAgaNakoDikoDINa // 3 // bhAvArtha - prazna- he bhagavan! manuSya kSetramAM keTalA caMdra prakAza karatA hatA, ityAdi prazna? uttara- he gautama ! (gAthAthI saMpUrNa manuSyakSetramAM 13ra caMdra ane 13ra sUrya prakAzita karatAM paribhramaNa kare che111,61 (agiyAra hajAra, chaso soLa) mahAgraho ane 3,9(traNa hajAra, chaso chanu) nakSatro caMdra-sUryanI sAthe yoga kare che. 2II 88,40,700(aThyAsI lAkha, cAlIsa hajAra, sAtaso) kroDAkroDI tArAo manuSya kSetramAM zobhatA hatA, zobhe che ane zobhaze.llal vivecana : prastuta sUtramAM manuSya kSetra saMbaMdhI nirUpaNa che. manuSyakSetra - asaMkhya dvIpa samudromAMthI madhyanA aDhIdvIpa ane be samudra pramANakSetrane aDhIdvIpa athavA manuSya kSetra kahe che. temAM jaMbudvIpa, dhAtakIkhaMDa ane AtyaMtara puSkaradvIpa, A aDhIdvIpa ane lavaNasamudra tathA kAlodadhi samudra, A be samudrano samAveza thAya che. manuSyone rahevAnA 101 kSetro aDhIdvIpamAM ja che, aDhI dvIpakSetra e manuSyonuM svasthAna che, tethI tene manuSyakSetra kahe che. temAM traNa prakAranA manuSyo rahe che, karmabhUminA manuSyo, akarmabhUminA manuSyo ane aMtaradvIpanA manuSyo.
Page #599
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3H dhAtakIbaMDAdi dvIpasamudrAdhikAra [ para5 ] A aDhIdvIpamAM caMdra-sUrya Adi jyotiSI devo gatizIla che. sUryanI gatinA AdhAre rAtri, divasa, pakSa, mAsa, Rtu, saMvatsara Adi kAlanI niSpatti ane gaNanA thAya che. gaNanAkAlanI pravRtti aDhIdviIpamAM ja thAya che tethI te kSetrane samayakSetra kahe che. paMdara karmabhUmimAM janma pAmanArA manuSyo karmabhUmija manuSyo kahevAya che. te 15 kSetro A pramANe che- pAMca bharata, pAMca airAvata ane pAMca mahAvideha kSetra. temAMthI eka bharata, eka airAvata ane eka mahAvideha kSetra jaMbudvIpamAM che. be bharata, be airAvata ane be mahAvideha kSetra dhAtakIkhaMDamAM che tathA be bharata, be airAvata ane be mahAvideha kSetra AtyaMtara puSkaradvIpamAM che. trIsa akarmabhUmimAM janma pAmanArA manuSyo akarmabhUmija manuSyo kahevAya che. te trIsa kSetro A pramANe che- 5 devakuru, 5 uttarakuru, 5 harivAsa, 5 ramyaguvAsa, 5 hemavaya, 5 haraNyavaya kSetra. A trIsa kSetromAMthI eka-eka eTale cha kSetro jaMbudvIpamAM, temAMthI be-be eTale bAra kSetro dhAtakIkhaMDamAM ane be-be eTale bAra kSetro ardha AtyaMtara puSkaradvIpamAM che. chappana aMtarIpa kSetromAM janma pAmanArA manuSyo pada aMtaradvIpanA manuSyo kahevAya che. te paDyuM kSetro svataMtra rIte lavaNasamudramAM AvelA che. A rIte manuSyonA 15+ 30+ 56=101 kSetro aDhIdviIpamAM che. manuSyonA janma-maraNa aDhIlIpamAM ja thAya che. jo koIdeva manuSyane upADIne(saMharaNa karIne) aDhIdviIpanI bahAra laI jAya to tyAM tenuM mRtyu thatuM nathI. mRtyu pUrve ja tene te deva athavA anya deva pharIthI manuSyakSetramAM lAvIne mUkI de che ane tyAra pachI ja tenuM mRtyu thAya che. A rIte A vizeSatAnA AdhAre aDhIdvIpane manuSyakSetra kahe che. manuSya kSetranuM parimANa - te 45 lAkha yojana lAMbo ane pahoLo goLAkAre che. temAM madhyamAM thALInA AkAre eka lAkha yojanano jaMbUdvIpa che. tene pharato lavaNasamudra che, teno cakravAla vikhaMbha be lAkha yojana che, tethI pUrva ane pazcima bAjunA 2+ 2 = 4 lAkha| yojana thAya. te ja rIte tene pharato dhAtakIkhaMDa che. teno cakravAla vikhaMbha 4 lAkha yojana che. pUrva ane pazcima dhAtakIkhaMDanA 4+ 4 = 8 lAkha yojanA - 4pa lAkha --- - -- thAya che. tene pharato kAlodadhi samudra che ---lAkha| -8nnAkha- 04-lAkha i2lAkha- 1 lAkhe nI rakSAba-vejallAkha- -jJAkha- -8nnAkha| teno cakravAla vikhaMbha ATha lAkha yojana che. pUrva ane pazcima kAlodadhi samudranA 8 + 8= 16 lAkha yojana thAya che. tene pharato AvyaMtara puSkaradvIpa che, teno cakravAla vikhaMbha ATha lAkha yojana che. | pUrva ane pazcima AtyaMtara puSkara dviIpanA 8+8=16lAkha yojana thAya che. kI bAju puSkara dIpa * --- mAnuSAra paM | na mAgyetare puSkara dIpa kA Et kalodadhi samudra -- 4 --- dvIpa - dhAtakI khaMDa ------ A 8 --- - -- yoja --- ---- manuSya J ----aDhI TIpa------ --- RE,--- .: -- ", ridhi12,0,24 -
Page #600
--------------------------------------------------------------------------
________________ 526 aDhI dvIpa samudronuM pramANAdi - 12 nAma | vikhaMbha, paridhi | be dvAranuM aMtara jyotiSI devo aSThiAyaka deva cakravAlaviplabha sarya | graha nakSatra tArA jabUdvIpa | eka lAkha yojana 3, 16, 227 yo | 7905rayo 2 | 176 1,33,950 kroDAkroDI anAdata 3 gAu, 128 dhanuSya 1 gAu,153ra dhanu 13aa aMgula | 3 aMgula, 3 java 2 | lavaNa samudra | 2 lAkha yojana| kaMIka nyUna | 3,95,280yo, 2,67,900 kroDAkoDI | susthitadeva 15,81,139 yo | dhAtakI khaMDa | 4 lAkha yojana kaMIka nyUna | 10,27,73pa yo0 12 | 1056 336 8,03,700 kroDAkoDI | sudarzanapriyadarzana be devo 41,10,961 yo | traNa gAu 4 | kAloda samudra | 8 lAkha yojana| sAdhika | ra2, 92, 64tho 4ra 28,12,950 kroDAkoDI | kAla, mahAkAla be devo 91,70,05yo | traNa gAu 5 | puSkaravara dvIpa| 16 lAkha yojana| 1,92,89,894yo | 48,22,469 yo | 144 144 | 12,7ra | 4,03ra | 9644,400 kroDAkroDI| pA ane puMDarIka be devo 6 | AvyaMtara 8 lAkha yojana| 1,42,30249 yo| 6,336 48,22,200 kroDAkroDI puSkara dvIpa samaya kSetra 45 lAkha yo |1,42,37,249 yo| 13ra | 11,616 | 3,96 | 88,40,700 kroDAkoDI (manuSya kSetra) * jebUdvIpa sarva dvIpasamudronI madhyamAM thALInA AkAre che. tyArapachI dareka dvIpa samudra cUDInA AkAre cAre bAju pharatA che, dareka dvIpa samudramAM (1) vijaya (2) vejayaMta (3) jayaMta (4) aparAjita nAmanA cAra dvArA cAre dizAmAM che. AtyaMtara ardha puSkara dvIpamAM dvAra nathI. | 2016 132 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra
Page #601
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3H dhAtakIbaMDAdi dvIpasamudrAdhikAra [ para7 ] A rIte jaMbUdvIpanA 1 lAkha + lavaNasamudranA 4 lAkha + dhAtakIkhaMDanA 8 lAkha + kAlodadhi samudranA 16 lAkha ane + ardhapuSkara dvIpanA 16 lAkha yojana = kula 45 lAkha yojana manuSya kSetrano vistAra thAya che. tenI paridhi sAdhika traNaguNI hovAthI 1,42,30,249(eka karoDa, betAlIsa lAkha, trIsa hajAra, baso ogaNapacAsa yojananI thAya che. A rIte saMpUrNa manuSyakSetranuM saMsthAna thALInA AkAre goLa thAya che. jyotiSI devo - manuSyakSetramAM 13ra caMdra ane 13ra sUrya potAnA parivAra sahita satata gatizIla che. temAMthI jaMbUdvIpamAM be caMdra, be sUrya, lavaNasamudramAM cAra caMdra, cAra sUrya, dhAtakIkhaMDamAM bAra caMdra, bAra sUrya, kAlodadhi samudramAM 42 caMdra, 42 sUrya ane AtyaMtara puSkara dvIpamAM 7ra caMdra, 7ra sUrya che. A rIte aDhIdvIpamAM kula maLIne 2+4+12 +42+ 72 = 13ra caMdra ane 13ra sUrya che. tenA parivAramAM 3,696 nakSatro, 11, 16 graho ane 88,40,700 kroDAkroDI tArAono samUha che. aDhIlIpamAM caMdra-sUryanI saMkhyA ane valaya zreNI : pI kIpa hAre valaya zreNI 9 pa000 va. pa0000 po R O 50000 tho. * pa0000 po. prathama paMktimAM 66 sUrya ON dvitIya paMktimAM 64 sUrya 21 / ye | 3 sarSa 6 sUrya | 21 surya 36 surya ?' S. / dhAtakI khaMDa kAlodavi samudra samayakSetra (manuSyakSetra)nuM pramANAdiH sthAna saMsthAna| viSThabha| paridhi | sUrya-caMdra | graha | nakSatra tArA asaMkhya dvIpa thALInA | 45 lAkha | 1,42,30, | 13ra-132 | 11,616 | 3,696 ||88,40,700 samudromAM | AkAre yojana | 249 yojana kroDAkoDI madhyanA aDhIdvIpa | goLa ane be samudra
Page #602
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ pa28 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra aDhIdvIpamAM jyotiSI vimAno:s esotaaraapiNddo,svvsmaasennNmnnuylogmmi| bahiyA puNa tArAo, jiNehiM bhaNiyA asaMkhejjA // 1 // gAthArtha A pramANe manuSya kSetramAM tArAono samUha pUrvokta saMkhyA pramANe kahyo che. manuSya kSetranI bahAra tArAonA samUhanI saMkhyA asaMkhyAta che. (asaMkhyAta dvIpa samudra hovAthI dareka dvIpamAM yathAyogya saMkhyAta-asaMkhyAta tArAgaNa che.) I/1 evaiyaMtAraggaM, jaMbhaNiyaM mANusammi logammi / cAraM kalaMbuyApupphasaThiya joisaMcarai // 2 // gAthArtha- manuSya lokamAM je pUrvokta tArAgaNonuM pramANa kahyuM che te sarva jyotiSadevonA vimAna rUpa che. tenA cAra kSetranuM eTale prakAza kSetranuM saMsthAna kadaMba puSpa samAna che. (te mULamAM meru parvatanI tarapha sAMkaDuM ane bahAra jagatI tarapha pahoLuM che. tathA te prakAza paNa tenI sAthe ja gatizIla che.) lill ravisasigaha NakkhattA, evaiyA AhiyA mnnuyloe| jesiMNAmagoyaM,Na pAgayA paNNavehiti // 3 // gAthArtha- surya, caMdra, graha, nakSatra, tArAgaNanuM pramANa manuSyalokamAM je kahyuM che, tenA nAma-gotra eTale tenuM svarUpa sAmAnya vyakti kyAreya kahI zakatI nathI, tethI tene sarvajJa kathita mAnI tenA para zraddhA karavI joIe. lial chAvaTThi piDagAI, caMdAiccANaMmaNuyalogammi / do caMdA do sUrA, hoti ekkekkae piDae // 4 // gAthArtha- be caMdra ane be sUryono eka piTaka(goLAkara peTI) thAya che. A prakAranA caMdra ane sUryanA piTaka manuSyalokamAM 66 che. temAMthI be-be caMdra-sUryanuM 1 piTaka jaMbUdvIpamAM, 2 piTaka lavaNa samudramAM, dapiTaka dhAtakIkhaMDamAM, 21piTaka kAlodadhi samudramAM, 36piTaka AtyaMtara puSkaravaradvIpamAM, tema sarva maLIne 1+++1+36=spiTaka cheal4ll. chAvaTuiMpiDagAI, NakkhattANaMtumaNuyalogammi / chappaNNaM NakkhattA ya, hoti ekkekkae piDae // 5 // gAthArtha- manuSya lokamAM nakSatronA 66 piTaka che. temAMthI eka-eka piTakamAM chappana-chappana nakSatro che. pA. chAvaddhiM piddgaaii,mhgghaannNtumnnylogmmi| chAvattaraMgahasayaM ya, hoi ekkekkae piDae // 6 // gAthArtha-manuSyalokamAM mahAgrahonA dapiTaka che. temAMthI eka ekapiTakamAM 17-176mahAgraho che. III
Page #603
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3H dhAtakIbaMDAdi dvIpasamudrAdhikAra [ pa29] cattAriyapaMtIo, caMdAiccANa maNuyalogammi / chAvaDhiya chAvaDhei ya,hoti ekkekkiyA patI // 7 // gAthArtha-A manuSyalokamAM caMdra sUryanI cAra paMktio che. temAM be paMkti caMdranI ane be paMkti sUryanI che. te dareka paMktiomAM - caMdra ane sUrya che. all chappaNaM patIo, nnkkhttaannNtumnnuylogmmi| chAvaTThI chAvaTThIya, hoti ya ekkekkiyA patI // 8 // gAthArtha- A manuSya lokamAM (be caMdra ane be sUryanA parivArarUpa 2842256) nakSatronI pas paMktio che. dareka paMktimAM abhijita Adi eka-eka prakAranA -nakSatra che. ATA chAvattaraMgahANaM, patisaya hoI maNuyalogammi / chAvaTThI chAvaTThIya,hoti ekkekkiyA patI // 9 // gAthArtha A manuSya lokamAM be caMdra-sUryanA parivArarUpa 8842=176 grahonI 176 paMktio che. pratyeka paMktimAM eka-eka prakAranA 6-66 graho che. te meru pariyaDatA, payAhiNAvattamaMDalA svve| aNavaTThiehiM jogehi, caMdA sUrA gahagaNA ya // 10 // gAthArtha- A caMdra sUryAdi saMpUrNa jyotiSa maMDaLa jaMbudvIpanA meru parvatane pradakSiNA kare che. caMdra-sUrya Adi pradakSiNA karatAM hoya, tyAre caMdrAdinI dakSiNamAM arthAt jamaNI tarapha ja meru parvata rahe che, tethI te pradakSiNAvarta maMDala kahevAya che. (manuSyalokavartI badhA caMdra sUryAdi pradakSiNAvarta maMDala gatithI paribhramaNa kare che) caMdra, sUrya ane graho (eka maMDalathI anya maMDala upara paribhramaNa karatAM hovAthI) teno nakSatro sAthe anavasthita yoga hoya che. ll1all NakkhattatAragANaM, avaTThiyA maMDalA munneyvvaa| te vi ya payAhiNAvattameva, meru aNucarati // 11 // gAthArtha- nakSatra ane tArAo eka maMDala para ja paribhramaNa karatAM hovAthI tenA maMDala avasthita che. te paNa meru parvatanI cAre bAju pradakSiNAvarta maMDala gatithI paribhramaNa kare che. ll11/ rayaNiyara diNayarANaM, uDDe va ahe va saMkamo Natthi / maMDalasaMkamaNa puNa, abhitarabAhira tirie // 12 // gAthArtha-caMdra ane sUryanuM upara ane nIce saMkramaNa thatuM nathI. tenuM paribhramaNa tirachI dizAmAM sarva AtyaMtara maMDalathI sarva bAhya maMDala sudhI ane sarva bAhya maMDalathI sarva AtyaMtara maMDala sudhI thatuM rahe che. I/1ro. rayaNiyaradiNayarANaM,NakkhattANaM mhgghaannNc| cAraviseseNa bhave, suhadukkhavihI maNussANa // 13 //
Page #604
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 530] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra gAthArtha-caMdra, sUrya, nakSatra ane mahAgrahonA bhramaNa saMyoge(paraspara thatAM saMyogothI) manuSyonA sukha-duHkhanuM vidhAna(jJAna) thAya che./13 tesiM pavisaMtANaM, tAvakkhettaMtuvaDDae NiyamA / teNeva kameNa puNo, parihAyaiNikkhamaMtANaM // 14 // gAthArtha- sarva bAhA maMDalathI AtyaMtara maMDalamAM praveza karatAM sUrya ane caMdranuM prakAzakSetra pratidina kramathI vadhatuM jAya che ane sarva AtyaMtara maMDalathI bahAra nIkaLatA sUrya ane caMdranuM prakAzakSetra pratidina te ja kramathI ghaTatuM jAya che. ll14o tesi kalaMbuyApupphasaMThiyA, hoI tAvakhettapahA / ato ya saMkuyA bAhiM, vitthaDA cadasUrANa // 15 // gAthArtha- te caMdra, sUryanA prakAzakSetranuM saMsthAna kadaMba puSpanA AkAra jevuM che. te aMdaranI (merunI dizA) tarapha sAMkaDuM che ane bahAranI(lavaNa samudranI dizA) tarapha vistRta che. ll1pI keNaM vaDDai caMdo, parihANI keNa hoI caMdassa / kAlo vA joNhovA, keNANubhAveNa caMdassa? // 16 // kiNhaM rAhuvimANaM, NiccaM caMdeNa hoi avirahiyaM / cauraMgulamappattaM, hiTThA caMdassataMcarai // 17 // bAvaTuiMbAvaDiM, divase divase usukkapakkhassa / jaM parivaDDei caMdo,khaveitaMceva kAleNaM // 18 // paNNarasaibhAgeNa ya, caMdaMpaNNarasameva taMvarai / paNNarasaibhAgeNa ya, puNo vitaMcevatikkamai // 19 // evaM vaDDai caMdo, parihANI ceva hoI caMdassa / kAlovA joNhA vA,teNaNubhAveNa caMdassa // 20 // gAthArtha- he bhagavan! caMdra zuklapakSamAM kema vadhe che ane kRSNapakSamAM kema ghaTe che? kayA kAraNathI kRSNapakSa ane zuklapakSa thAya che 1ThThA he gautama! kALA raMganuM rAhunuM vimAna haMmezAM caMdravimAnanI nIce cAra aMguladUra rahI caMdra vimAnanI sAthe cAle che. A pramANe cAlatA te (rAhu vimAna) cAla vizeSa(hInAdhika gati)nA kAraNe zuklapakSamAM dhIre dhIre caMdrane pragaTa kare che ane kRSNapakSamAM tene dhIre dhIre DhAMkI de che. I/1NA zuklapakSamAM caMdra dararoja caMdra vimAnanA 2 bhAga pramANa vadhe che ane kRSNapakSamAM 2 bhAga pramANa ghaTe che. ll18 - kRSNapakSamAM rAhunuM vimAna caMdra vimAnanA (15) paMdaramA bhAgane potAnA paMdaramA bhAgathI DhAMkI de che ane zuklapakSamAM te paMdaramA bhAgane mukta kare che. ll19o.
Page #605
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3H dhAtakIbaMDAdi dvIpasamudrAdhikAra [ pa31 | A pramANe caMdranI vRddhi ane hAni) vadha ane ghaTanA AdhAre kRSNapakSa ane zukalapakSa thAya che. Ioll aMto maNussakhette, havaMti cArovagA ya uvavaNNA / paMcavihA joisiyA,cadA sUrA gahagaNA ya // 21 // gAthArtha- manuSya kSetranI aMdara caMdra, sUrya, graha nakSatra temaja tArA A pAMca prakAranA jyotiSI. devonA vimAno bhramaNazIla che. llll teNa paraMje sesA cNdaaiccghtaarnnkkhttaa| Natthi gaI Na vicAro, avaTThiyA te muNeyavvA // 22 // aDhI dvIpanI bahAra je caMdra, sUrya, graha, nakSatra ane tArAgaNa che, te gati rahita che ane te prakAza kSetrapaNa avasthita(sthita) che. raro do caMdA iha dIve, cattAriya sAgare lavaNatoe / ghAyaisaDe dIve, bArasa cadA ya sUrA ya // 23 // gAthArtha- jaMbUdvIpamAM be caMdra ane be sUrya che. lavaNa samudramAM cAra caMdra ane cAra sUrya che. dhAtakIkhaMDamAM bAra caMdra ane bAra sUrya che. rakSA do do jaMbuddIve, sasisUrA duguNiyA bhave lavaNe / lAvaNigAya tiguNiyA,sasisUrA dhAyaisaDe // 24 // gAthArtha- jaMbUdvIpamAM be caMdra ane be sUrya che. tenAthI be guNA lavaNa samudramAM che ane lavaNa samudranA caMdra-sUryathI traNa gaNA eTale 443=12 caMdra-sUrya dhAtakIkhaMDamAM che. ll24ll dhAyaisaMDappabhiI, uddiTThA tiguNiyA bhave caMdA / Ailla caMdasahiyA, aNatarANatarekhette // 25 // gAthArtha-dhAtakIkhaMDa pachInA AgaLanA samudra ane dvIpomAM arthAtu manuSya kSetra sudhImAM caMdra ane suryonuM pramANa, te pahelAnA nikaTavartI dvIpa athavA samudranA pramANathI traNa guNA karIne temAM jaMbudvIpa sudhInA pAchaLanA badhA caMdro ane sUryo umeravAthI prApta thAya che. (jema ke- dhAtakIkhaMDamAM 12 caMdra ane 12 sUrya che. kAlodadhi samudramAM tenAthI traNa guNA arthAt 1243 = 36 tathA pUrvanA jaMbUdvIpanA ra ane lavaNa samudranA 4 kula 6 umeravAthI 36+4=42 caMdra ane 42 sUrya kAlodadhi samudramAM prApta thAya che. (A vidhithI AgaLanAdvIpa samudromAM manuSya kSetra sudhI)caMdro ane sUryonI saMkhyA jANI zakAya che.) ripo rikkhaggahatAraggaM, dIvasamuddesujahicchase nnaauN| tassasasIhiM guNiya, rikkhaggahatAragayatu // 26 // gAthArtha je dvIpo ane samudromAM nakSatra, graha temaja tArAonuM pramANa jANavAnI icchA hoya to te dvIpo ane samudronA caMdra sUryonI saMkhyA sAthe nakSatrAdinI saMkhyAno guNAkAra karavo joIe. (jema kelavaNa samudramAM 4 caMdra che ane eka-eka caMdranA parivAramAM 28 nakSatra che. te baMne saMkhyAnA paraspara guNA karatAM 2844 = 112 nakSatra lavaNasamudramAM hoya che. te ja rIte eka caMdranA parivAramAM 88 graha che, tethI
Page #606
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ pa3ra ] zrI jIvAjIvAbhigama satra 8844 = 3para(traNa so bAvana) graha lavaNa samudramAM hoya che. temaja 6,975(chAsaTha hajAra, navaso paMcotera) kroDAkroDI tArAgaNa eka caMdranA parivAramAM che, tethI 6,97584 = 2,68,900(be lAkha, aDasaTha hajAra, navaso) kroDAkoDI tArAgaNa lavaNa samudramAM che. rizal aDhIdvIpanI bahAranA jyotiSI vimAnoH01 caMdAo sUrassa ya, sUrA caMdassa aMtara hoi / paNNAsa sahassAitu, joyaNANa aNUNAI // 27 // gAthArtha- manuSya kSetranI bahAra je caMdra ane sUrya che, tenuM paraspara aMtara pacAsa-pacAsa hajAra yojananuM che arthAt caMdrathI sUryanuM ane sUryathI caMdranuM A aMtara jANavuM. //ra7A. sUrassa ya sUrassaya,sasiNo sasiNo ya aMtaraM hoi / bahiyAo maNussaNagassa, joyaNANaM sayasahassa // 28 // gAthArtha- sUryathI sUryanuM ane caMdrathI caMdranuM aMtara mAnuSottara parvatanI bahAra eka lAkha yojananuM che. riTA. sUraMtariyA caMdA, caMdatariyA ya diNayarA dittA / cittaMtaralesAgA,suhalesA maMdalesA ya // 29 // gAthArtha manuSya kSetranI bahAra vartulAkAre eka piTakamAM kramazaH sUrya pachI caMdra ane caMdra pachI sUrya pacAsa-pacAsa hajAra yojanAnA AMtare pota-potAnA teja puMjathI prakAzita thAya che. tenI prakAzarUpa lezyA mizrita hoya che. sAmAnya rIte caMdrano prakAza zItala che ane sUryano prakAza uSNa che paraMtu ahiM sUrya caMdrano prakAza eka bIjAmAM mizrita thato hovAthI manuSya lokanI jema ati zItaLa athavA atyaMta garama hoto nathI paraMtu sukharUpa hoya che.rA. aTThAsIiMcagahA, aTThAvIsaMca hoti nnkkhttaa| egasasIparivAro, ettotArANavocchAmi // 30 // gAthArtha- eka caMdranA parivAramAM 88 graha ane 28 nakSatra hoya che. tArAonI saMkhyA AgaLanI gAthAomAM che. 3oll. chAvaTThisahassAI,Navaceva sayAiM pNcsyraaii| egasasI parivAro, tArAgaNakoDikoDINaM // 31 // gAthArtha- eka caMdranA parivAramAM 6,975(chAsaTha hajAra, navaso paMcotera) kroDAkoDI tArAo che. 31ll. bahiyAo maNussaNagassa, caMdasUrANa avaTThiyA jogaa| caMdA abhIijuyA, sUrA puNa hoti pussehiM // 32 // gAthArtha-manuSya kSetranI bahAranA caMdra ane sUrya (avasthita) sthAyI yogavALA che. caMdra abhijita nakSatrathI ane sUrya puSya nakSatrathI yukta hoya che.phiro
Page #607
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: dhAtakIDAdi dvIpa-samudrAdhikArI pa33 ] vivecana : prastuta 3ra gAthAomAM sUtrakAre manuSya kSetranA jyotiSI vimAno, tenI saMkhyA, gatividhi Adi viSayonuM vistRta varNana karyuM che. ahItIpamAM jyotiSI devonI saMkhyA :- aDhIdvIpamAM 13ra caMdra ane 13ra sUrya potAnA parivAranA graha, nakSatra ane tArAo sahita paribhramaNa karI rahyA che. 13ra sUryamAMthI 6 sUrya eka dizAmAM ane tenI sAmI dizAmAM bIjA sUrya hoya che. dAkhalA tarIke sUryapUrvavibhAgamAM ane sUrya pazcima vibhAgamAM hoya, te samaye 6 caMdra uttara vibhAgamAM ane 6 caMdra dakSiNa vibhAgamAM hoya che. chavaThThI fpaDaNI -piTaka eTale vartulAkAra samUha. be caMdra, be sUrya, padanakSatra, 176 grahanuM eka-eka piTaka hoya che. aDhIdvIpamAM caMdra, sUrya graha nakSatra ane tArAonA -6piTaka che. caMdra, sUrya, graha, nakSatra ane tArAonA piTakonI saMkhyA-66 che. aDhIlIpamAM caMdra piTakAdi piTakamAM tArA kSetra | piTakanI|piTakamAM | piTakamAM piTakamAM piTakamAM saMkhyA | caMdra | sUrya | nakSatra graha jaibUdvIpa 1 | 142 = 2 | 142 = 2 | 1456 = 56 | 14176 = 176 697542 = 1,33,50 kroDAkoDI lavaNa samudra 2 | 242 = 4 | 242 = 4 | 2x56 = 11ra | 24176 = 3para 1335Ox2 = 2,7,900 kroDAkroDI dhAtakIkhaMDadvIpa | 6 | 642 = 12 | 6x2 = 12 | 6456 = 33s | 64176 = 1056 13350x6 = 8,03,700 kroDAkoDI kAlodadhi samudra | 21 2142 = 422142 = 42/21456 = 1176| 214176=3696 133950421 = 28,12,950 kroDAkroDI ardhapuSkara dvIpa| 36 36x2 = 72|36x2 = 72|364pa6 = 2016] 364176=336| 133950436 = 48,22,200 kroDAkroDI aDhIdvIpa | 6 |s642 132, 6642 13ra | 6456=3696 ]ssx176 - 11616[ 88,40,700 kroDAkoDI be sUrya ane be caMdrano eka piTaka hoya che. te dareka piTakamAM baMne sUrya-caMdranA parivAranA padanakSatra ane 176 graha tathA 133950 kroDAkroDa tArAo paNa hoya che. varipatIno jaMlAphanvaM -caMdra-sUryanI cAra paMkti che. temAM be paMkti caMdranI ane be paMkti sUryanI hoya che. aDhIdvIpamAM caMdra ane sUrya paMktibaddha rUpe ja rahe che, paMktibaddha rUpe ja paribhramaNa kare che- (1) aDhIdvIpanA pUrvavibhAgamAM sUryanI eka paMkti hoya tyAre (2) pazcima vibhAgamAM 6 sUryonI bIjI paMkti hoya che. pUrva ane pazcima vibhAgamAM sUrya hoya tyAre pUnamanA divase (3-4) uttara ane dakSiNa vibhAgamAM i-66 caMdra paMktibaddha hoya che. te sarva caMdra ane sUrya paMktibaddha rahIne ja merune kendramAM rAkhIne paribhramaNa kare che. amAsanA divase eka-eka caMdra ane eka-eka sUryanI ema be-be paMkti upara-nIce eka sIdhamAM thaI jAya che.
Page #608
--------------------------------------------------------------------------
________________ 534 zrI jIvAjIvAbhigama satra A rIte aDhIdvIpamAM be sUrya paMkti ane be caMdra paMkti kyAreka sAthe ane kyAreka AgaLa-pAchaLa thatI rahe che. tema chatAM pota-potAnI -6nI cAre paMkti kAyama rahe che te kyAreya chinna-bhinna thatI nathI. chaMUA patI khaGIM:-nakSatronI 5 paMktio che. yathA-jabUdvIpanA dakSiNArdhamAM 28 nakSatro che, uttarAddhamAM 28 nakSatro che, A panakSatronI pada paMkti hoya che. te eka-eka paMktimAM abhijita Adi dareka nakSatro nI saMkhyAmAM hoya che. eka paMktimAM vra nakSatro A pramANe hoya che- pratyeka paMktino prAraMbha jaMbudvIpathI che ane teno aMta ardha puSkara dvIpamAM che. tyAM sudhI eka dizAmAM vra caMdra sUrya hoya che tema dareka nakSatra paNa -6 hoya che. A rIte jaMbudvIpanA be caMdra-sUryanA parivAra rUpa pada nakSatro hovAthI nakSatronI pada paMktio che ane aDhIdvIpanA dakSiNAddha ane uttarArdhamAM cha-caMdra-sUryo hovAthI eka-eka paMktimAMs-66caMdra-sUryonI jema nakSatro paNa cha-bda hoya che. chAvattara nadImAM patieN - grahonI 176 paMktio che. eka caMdra-sUryanA parivArarUpa 88 graha che. jaMbUdvIpanA be caMdra-sUryanA parivAra rUpa 176 graho hovAthI grahonI 176 paMktio che ane aDhIdvIpanA dakSiNArdhva ane uttarAddhamAM 6-6 caMdronI samAna ja eka-eka paMktimAM 64-66 te ja nAmavaLA graho hoya che. grahonuM paribhramaNa eka maMDalathI bIjA maMDala para thAya che ane te caMdra-sUryanI jema paMktibaddha paribhramaNa kare che. pANigAvanaDalA - pradakSiNAvartamaMDala. aDhIdvIpa kSetranuM saMpUrNa jyotiSa maMDala meru parvatane kendramAM rAkhIne paribhramaNa kare che. tenA paribhramaNanI dizA haMmezAM eka samAna hoya che. sUtramAM tenI dizAne lakSamAM rAkhIne tenA mATe pathavita - pradakSiNAvarta maMDala zabdano prayoga che. pravarSe saMva dikSu vidikSuca paribhramatAMcandrAdInAM dakSiNa eva merurbhavati yasminnAvarte-maNDalaparibhramaNarupesa pradakSiNa: Avarto yeSAMmaNDalAnAMtAni pradakSiNAvartAni / | sarva dizA ane vidizAmAM paribhramaNa karatA caMdra-sUryanI dakSiNamAM arthAt jamaNI bAjue ja meruparvata rahe che. A prakAranA paribhramaNane pradakSiNAvartamaMDala paribhramaNa kahe che. vyavahAramAM paNa jamaNI taraphathI Avartanano prAraMbha thAya tene pradakSiNA kahe che. sUryAdinA paribhramaNano prAraMbha jamaNI taraphathI thAya che. A prakAranA jyotiSa maMDalanA paribhramaNane pradakSiNAvartamaMDala kahe che. caMdra, sUrya ane graho paribhramaNa karatAM karatAM eka maMDalathI bIjA maMDala para jAya che arthAtu tenA maMDala anavasthita che. jyAre nakSatra ane tArA potAnA eka ja maMDala para rahIne satata paribhramaNa kare che, tethI tenA maMDalo avasthita che. kavAdeva saMmolvi -aDhIdvIpanA caMdra-sUrya Adi satata paribhramaNa kare che tema chatAM tenuM upara ke nIcenI tarapha saMkramaNa thatuM nathI. samapRthvIthI 790 yojanathI 900 yojana sudhInI UMcAImAM jyotiSa maMDala che. temAM caMdra-sUrya Adi je je UMcAIe sthita che. te ja UMcAI haMmezAM eka samAna rahe che.
Page #609
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3H dhAtakIbaMDAdi dvIpasamudrAdhikAra 535 | vAravileNe mane suraduhavihI-jyotiSI devonI gativizeSathI manuSyonA sukhaduHkhanuM jJAna thAya che. ahIM vihIzabda jJAna arthamAM che. gatizIla graha ane nakSatronA caMdra ane sUrya sAthenA vizeSa prakAranA saMyogathI keTalAka zubha ke azubha yoganiSpanna thAya che. jyotiSa zAstranA adhyayana ke anubhavanA AdhAre tenI gaNanA karIne vyaktinA janma samayanA nakSatra AdinA AdhAre tenA zubhAzubha bhUta-bhAvi ghaTanAo jANI zakAya che. karmonA udaya, kSaya, kSayopazama ke upazamamAM dravya, kSetra, kALa, bhAva ane bhava nimitta bane che arthAt zubha karmonA vipAkamAM zubha dravya-kSetrAdi sAmagrI kAraNabhUta bane che ane azubha karmonA phaLamAM azubha dravya kSetra Adi sAmagrI kAraNabhUta bane che. vyaktinA janma samaye nakSatrAdino caMdra sAthe anukULa saMyoga hoya, to te prAyaH zubha karmo, tathA prakAranI vipAka sAmagrI meLavIne udayamAM Ave che ane tenA kAraNe vyaktine zarIranI nirogitA, dharma vRddhi, vera upazamana, priya saMyoga, kAryasiddhi vagere sukhadAyI phaLa maLe che. vyaktinA janma samaye nakSatrAdino caMdra sAthe pratikULa saMyoga thAya, to te prAyaH azubha karmo, tathA prakAranI vipAka sAmagrI meLavIne udayamAM Ave che. tethI loko potAnA viziSTa kAryano prAraMbha zubha tithi, zreSTha nakSatra AdimAM kare che. tAvatta tuvakaLiyA:-sUrya bAhya maMDalathI AtyaMtara maMDala tarapha gati kare tyAre tenuM tApakSetra vadhatuM jAya che ane AtyaMtara maMDalathI bAhya maMDala tarapha gati kare tyAre tenuM tApakSetra kramazaH ghaTatuM jAya che. sUrya AtyaMtara maMDala tarapha gati kare che tyAre te meru parvatanI najIka hoya che. jyAre te sarvAtyaMtara maMDala para hoya tyAre uttarAyaNamAM jaMbUdvIpanA cha dasamAMza (s/10)bhAgane prakAzita kare che ane te bAhya maMDala tarapha gati kare tyAre meru parvatathI dUra thato jAya che ane tenuM tApakSetra kramazaH ghaTatuM jAya che. jyAre surya sarva bAhya maMDala para hoya tyAre dakSiNAyanamAM jaMbudvIpanA cAra dasamAMza (4/10) bhAgane maMda rUpe prakAzita kare che. A rIte sUryanI gati anusAra tApakSetramAM vadhaghaTa thAya che (vizeSa vivecana mATe juo jaMbudvIpa prajJapti sUtra-vakSa.-7) uttarAyaNamAM tApa-aMdhakAra kSetra dakSiNAyanamAM tApa-aMdhakAra kSetra tApu MLER * aMdhakAra kSetra tApa kSetra
Page #610
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ pa36 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra digyApukhaDiyA:-caMdra-sUryanA tApakSetranuM saMsthAna kadaMba puSpa jevuM che. jema beTarIno prakAza tene rAkhanAra vyaktinI pAse sAMkaDo ane dUra jatAM vistAravALo hoya che tema sUryano prakAza meru parvatanI samIpe sAMkaDo ane bahAranI bAju-lavaNa samudra samIpe pahoLo hoya che. zuklapakSa-kRSNapakSa - rAhu nAmanA mahAgrahanA be prakAra che. parva rAhu ane dhruva rAhu athavA nitya rAhu. parva rAhu kayAreka potAnA vimAnathI caMdra vimAnane athavA sUryavimAnane DhAMkIne cAle che. tene kAraNe caMdra grahaNa ane sUryagrahaNa thAya che. dhruva rAhunuM vimAna haMmezAM caMdravimAnathI cAra aMgula nIce rahIne ja gati kare che. dhruvarAhu (nityarAha)nuM vimAna kALA varNanuM che. teno kALo varNa hovAthI caMdra vimAnano prakAza Avarita thAya che. sUtramAM tene Avarita thavAnuM paNa cokkasa pramANa darzAvyuM che. tadanusAra caMdra vimAnanA 2 bhAga karavA. tenA be bhAga sadAne mATe anAvarita hoya che. zeSa 0 bhAgane 15 thI bhAgatA cAra bhAga thAya che. pratidina caMdranA cAra bhAgane athavA caMdravimAnanA paMdara vibhAga karIe to pratidina eka bhAgane rAhunuM vimAna Avarita kare che- DhAMke che. A rIte cAra-cAra bAsaThamA bhAga athavA eka-eka paMdaramA bhAgane DhAMkatA nitya rAha dvArA paMdara divase caMdra vimAna saMpUrNa rIte DhaMkAI jAya che ane tyAra pachI kramazaH pratidina cAra-cAra bAsaThamA bhAga athavA eka-eka paMdaramA bhAga khullo thatAM paMdara divase caMdravimAna saMpUrNa rIte pragaTa thaI jAya che. A rIte jyAre caMdra vimAna kramazaH DhaMkAtu hoya tyAre aMdhakAranI bahulatA thatI jAya, te paMdara divasa kRSNapakSa kahevAya che ane kramazaH caMdrano eka-eka paMdaramA bhAga eTale eka eka kaLA khulatI jAya, tyAre prakAzanI bahulatA thatI jAya che ane te paMdara divaso zuklapakSa kahevAya che. aDhIlIpanI bahAranuM jyotiSa maMDala-aDhIdvIpanI bahAra asaMkhya dvIpa-samudro hovAthI temAM asaMkhya caMdra-sUrya potAnA graha-nakSatra ane tArAnA parivAra sahita sthita che, sthira che. sUryanI gatinA abhAvathI tyAM rAtri ke divasa thatAM nathI sadAne mATe eka samAna kAla hoya che. mAnuSottara parvatanI bahAranA dvIpa samudromAM vartulAkAre piTakamAM rahelA sUrya caMdrAMtarita che ane candra sUryAtarita che arthAt be sUrya vacce eka caMdra hoya che, te ja rIte be candra vacce eka sUrya hoya che. saMkSepamAM eka caMdra, eka sUrya pharI eka caMdra ane eka surya te rIte kramazaH goThavAyelA sthita che. tyAM eka caMdra ane sUrya vacce 50,000 yojananuM aMtara hoya che ane sUrya-sUrya athavA caMdra caMdra vacce eka lAkha yojanAnuM aMtara hoya che. vinaMta2 sA:-aDhI dvIpanI bahAra caMdra-sUryakramazaH samIpamAM ja sthira hovAthI caMdra-sUryano prakAza mizrita thAya che. sUtrakAre tenA mATe vinaMtara tenA zabdano prayoga karyo che. aDhIdvIpavartI sUryano prakAza uSNa hoya ane te paNa grISmaRtumAM atyaMta uSNa hoya che ane caMdrano prakAza zizira RtumAM atyaMta zItala hoya che. aDhIdvIpanI bahAranA caMdra-sUryano prakAza atyaMta zIta ke atyaMta uSNa hoto nathI. te maMda ane sukhadAyI hoya che. tenA tApakSetrano AkAra iTa jevo laMbacorasa hoya che. tethI tenI laMbAI vadhu ane pahoLAI alpa hoya che. eka caMdra-sUryanA parivAra rU5 28 nakSatra, 88 graha ane 6, 975 kroDAkoDI tArAo hoya che. avAi gopaI :-aDhIdvIpanI bahAra caMdra-sUryagatizIlanathI avasthita yogavALA che. caMdra ke sUryano je
Page #611
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: ghAtApa-samudrAviDAra | 537 / nakSatra sAthe yoga hoya te yoga haMmezAM rahe che. tyAM caMdrane abhijita nakSatra sAthe ane sUryane puSya nakSatra sAthe yoga hoya che. bhAnuSottara parvata: 38 mANusuttareNaM bhaMte ! pavvae kevaiyaM uDDaM uccatteNaM? kevaiyaM uvveheNaM ? kevaiyaM mUle vikkhabheNaM? kevaiyaM majhe vikkhaMbheNa? kevaiyaM sihare vikkhaMbheNaM? kevaiyaM aMto giripariraeNaM? kevaiyaM bAhiM giripariraeNaM? kevaiyaM majhe giripariraeNaM? kevaiyaM uvari giripariraeNaM? ___ goyamA ! mANusuttareNaM pavvae sattarasa ekkavIsAiMjoyaNasayAI uDDe uccatteNaM, cattAritIse joyaNasae kosaMca uvveheNaM, mUle dasabAvIse joyaNasae vikkhabheNaM, majjhe sattatevIse joyaNasae vikkhaMbheNaM, uvari cattAricauvIse joyaNasae vikkhaMbheNaM, aMto giripariraeNaMegA joyaNakoDI bAyAlIsaMcasayasahassAiMtIsaMca sahassAI,doNNi ya auNApaNNe joyaNasae kiMci visesAhie parikkheveNaM / bAhiragiripariraeNaM-egA joyaNakoDI, bAyAlIsaMca sayasahassAiMchattIsaMca sahassAiMsattacoddasottare joyaNasae parikkheveNaM / majjhe giripariraeNaM-egA joyaNakoDI bAyAlIsaMcasayasahassAiMcottIsaM ca sahassA aTThatevIse joyaNasae parikkheveNa / uvari giripariraeNa egA joyaNakoDI bAyAlIsaMcasayasahassAIbattIsaMca sahassAiMNava ya battIse joyaNasae parikkheveNaM / mUle vicchiNNe majjhesakhitte uppiMtaNue aMtosaNhe majjhe udaggebAhiM darisaNijje IsiM saNNisaNNe sIhaNisAi avaDDajavarAsisaMThANasaMThie savvajaMbUNayAmae acche saNhe jAva paDirUve / ubhao pAsiM dohiM paumavaraveiyAhiM dohi ya vaNasaMDehiM savvao samaMtA saMparikkhitte, vaNNaodoNha vi|| bhAvArtha:-prazna- bhagavana ! bhAnuSottara parvatanI lAyA 2Icha?te bhInamAlo lADo cha ! te mULamAM keTalo pahoLo che? madhyabhAge keTalo pahoLo che? zikhara upara keTalo pahoLo che? tenI aMdaranI ane bahAranI paridhi keTalI che?madhyamAM paridhi keTalI che? ane uparanI paridhi keTalI che? uttara- he gautama! mAnuSottara parvata 17ra1 yojana samapRthvIthI UMco che. 430 yojana ane 1 gAu pRthvImAM UMDo che ane mULamAM 10rara yojana, madhyamAM 7ra3yojana ane zikhara upara 424 yojana pahoLo che. tenI aMdaranI paridhi 1,42,30,249(eka karoDa, betAlIsa lAkha, trIsa hajAra, baso ogaNa pacAsa) yojana che. tenI bAhya paridhi 1,42,36,714(eka karoDa, betAlIsa lAkha, chatrIsa hajAra, sAtaso yauha)yo4nache, madhyabhAgamA 1,42,34,827( zeDa,tAlIsalAma,yotrIsA2, mAsovIsa) yonanI cha. 952nI pazigha 1,42,32,872(bhe roDa, tAlIsa sApa, trIsa 12, navaso patrIsa) yojananI che. te parvata mULamAM vistRta, madhyamAM sAMkaDo ane upara pAtaLo che. te aMdarathI cikaNo, madhyamAM zreSTha ane bahArathI darzanIya che. te kaMIka beThelI avasthAmAM che arthAt jema siMha potAnA AgaLanA baMne pago
Page #612
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 538 zrI jIvAjIvAbhigama satra laMbAvIne pAchaLanA baMne pagone saMkocIne bese che tyAre tenA mastakano bhAga unnata ane pAchaLano bhAga nIco dekhAya che temAM beThelA siMhanA AkArano che. temaja te parvata ardhA java AkAre sthita che. A parvata saMpUrNa suvarNamaya che. AkAza ane sphaTika maNi jevo nirmaLa, snigdha thAvata zobhAyamAna che. tenI baMne bAjue be pAvaravedikA ane be vanakhaMDa parvatane gherIne rahelA che. pAvaravedikA ane vanakhaMDanuM varNana pUrvavat jANavuM. | 39 sekeNaTeNaM bhaMte ! evaM vuccai- mANusuttare pavvae, mANusuttare pavvae? goyamA ! mANusuttarassaNaM pavvayassa aMto maNuyA uppi suvaNNA bAhiM devA / aduttaraMca NaM goyamA ! mANusuttaraM pavvayaM maNuyA Na kayAvi vIivaisu vA vIivayaMti vA vIivaissaMti vA NaNNattha cAraNehiM vA vijjAharehiM vA devakammuNA vA vi, seteNaTeNaM goyamA !mANusuttare pavvae, mANusuttare pavvae / aduttaraM ca NaM jAvaNicce tti| ___ jAvaMca NaM mANusuttare pavvae tAvaMca NaM assi loe tti pavuccai, jAvaMca NaM vAsAiMvA vAsadharAiMvA tAvaM ca NaM assi loetti pavaccaDa.jAvaMca NaMgehAiMvA gehAvaNAIvAtAvaMcaNaMassiloe tti pavuccai, jAvaMcaNagAmAi vA jAvasaNNivesAi vAtAvaMcaNa assiloetti pakuccai,jAvaMcaNa arahatA cakkavaTTI baladevA vAsudevA paDivAsudevA cAraNA vijjAharA samaNA samaNIosAvayA sAviyAomaNuyA pagaibhaddagA viNIyA tAvaMca NaM assi loe tti pavuccai / jAvaMca NaMsamayA ivA AvaliyA ivA ANapANui vA thovAivA lavAivA muhuttAivA divasA ivA ahorattAivA pakkhA ivA mAsA ivA uU ivA ayaNA ivA saMvaccharAivA jugAi vA vAsasayAivA vAsasahassA ivAvAsasayasahassA ivA puvaMgA ivA puvvAivA tuDiyaMgAivA, evaM puvve tuDie aDaDe avave huhue uppale paume NaliNe atthaNiure aue paue Naue cUliyA sIsapaheliyA / jAvaMca NaM sIsapaheliyaMgei vA sIsapaheliyAi vA paliovamei vA sAgarovamei vA avasappiNIi vA osappiNIivA tAvaMca NaM assi loe tti pavuccai / jAvaMcaNaM bAdare vijjukAre bAyare thaNiyasaddetAvaMcaNaM assi loetti pavuccai, jAvaMcaNaM bahave orAlA balAhakA saMseyaMti samucchati vAsaMvAsaMti tAvaMcaNaM assi loe tti pavuccai, jAvaMca NaM bAyare teukAe tAvaMcaNaM assiloe tti pavuccai, jAvaM caNaM AgarAiMvA NaIovA NihIi vA tAvaMca NaM assiloetti pavuccai jAvaMcaNaM agaDAivA taDAgA ivAtAvaMca NaM assi loe tti pavuccai / jAvaMcaNaM cadovarAgA ivA sUrovarAgA ivA caMdapariesA ivA sUrapariesA ivA paDicaMdA ivA paDisUrA ivA iMdadhaNU ivAudagamaccheivA kapihasiyAivAtAvaMcaNaMassiloetti pkucci| jAvaMca NaMcaMdimasUriya gahaNakkhakta tArArUvANaMabhigamaNa-NiggamaNa-vuDDiNivvuDDiaNavaTThiya
Page #613
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3H dhAtakIbaMDAdi dvIpasamudrAdhikAra [ pa39 ] saMThANasaMThiI Aghavijjai tAvaMcaNaM assi loe tti pavuccai / bhAvArtha -prazna- he bhagavan! mAnuSottara parvatane mAnuSottara parvata kahevAnuM zuM kAraNa che? - uttara- he gautama ! mAnuSottara parvatanI aMdara manuSyo rahe che, upara suvarNakumAra devo rahe che ane bahAra paNa devo rahe che. he gautama ! A parvatanI bahAra manuSyo(potAnI zaktithI) kayAre ya gayA nathI, jatA nathI ane jaze nahI; phakta jaMghAcaraNa athavA vidyAcaraNa muni athavA devo dvArA saMharaNa karelA manuSyo ja A parvatanI bahAra jaI zake che, tethI A parvata mAnuSottara parvata kahevAya che athavA he gautama! A nAma zAzvata che. mAnuSottara parvata sudhI manuSya loka che. jyAM bharata Adi kSetro ane varSadhara Adi parvato hoya, te manuSya loka che. jyAM ghara, dukAnAdi che te manuSyaloka che.jyAM grAma yAvata saMniveza hoya, te manuSyaloka che. jyAM arihaMta, cakravartI, baLadeva, vAsudeva, prativAsudeva, jaMghAcaraNa muni, vidhAcaraNa muni, sAdhuo sAdhvIo, zrAvako, zrAvikAo, prakRtithI bhadra ane vinIta manuSyo hoya, te manuSya loka che. jyAM samaya, AvalikA, zvAsozvAsa, sToka(sAta zvAsozvAsa) lava(sAta stoka) muhurta, divasa, ahorAtra, pakSa, mAsa, Rtu be mAsa), ayana (cha mAsa), saMvatsara(varSa), yuga(pAMca varSa) so varSa, hajAra varSa, lAkha varSa, pUrvAga, pUrva, truTitAMga, truTita A kramathI aDaDa, avava, huhuka, utpala, padha, nalina, arthanikura, ayuta, prayuta, nayuta, cUlikA, zIrSa prahelikA. palyopama, sAgaropama, avasarpiNI, utsarpiNI kALa hoya, te manuSyaloka che. jyAM bAdara vidyuta ane bAdara meghagarjanA hoya te manuSyaloka che. jyAM ghaNA ane moTA vAdaLA utpanna thatA hoya, vikharAtA hoya, varasatA hoya, te manuSyaloka che. jyAM bAdara agni hoya, te manuSya loka che. jyAM khANa, nadIo ane (bhaMDAro) nidhAna yAvatu kuvA, taLAva vagere hoya, te manuSya loka che. jyAM caMdra grahaNa, sUrya grahaNa, caMdra pariveSa, praticaMdra, prati sUrya, indra dhanuSa, jalamIna ane kapiusita Adi che te manuSyaloka che. jyAM caMdra, sUrya, graha, nakSatra ane tArAonA udaya-asta (AvavuM-javuM) caMdranI hAni-vRddhi tathA caMdrAdinI satata gatizIlatArUpa sthiti che te manuSyaloka che. vivecana : prastuta sUtramAM sUtrakAre mAnuSottara 5rvatanuM pramANa, teno nAmahetu ane manuSyakSetranI vizeSatAo pragaTa karI che. te bhAvArthamAM spaSTa che. mAnuSottara parvatanuM pramANAdi:sthAna saMsthAna UMcAI |UMDAI, pahoLAI | paridhi svarUpa mULamAM madhyamAM] upara | bhUmimAM | mULamAM | madhyamAM upara puSkaradvIpanI cUDInA | 1721 430 | | 10rara | 723 | 424] 1, 42, | 1,42, | 1,42, | 1,42, | suvarNamaya barAbara | AkAre.| yojana yojana | yojana | yojanA | yojana| 30, 249|36, 714/34, 823] 3ra, 932 madhyamAM UiMcAImAM 1 gAu yojanA | yojana | yojanA | yojana gopuccha saMsthAna
Page #614
--------------------------------------------------------------------------
________________ 540. zrI jIvAjIvAbhigama sUtra puSkaradvIpa ane mAnuSottara parvataH bAhuya kukara ThIke ta2hparvata para vi = che W4 jaws la mata che BRIJhAna * , * 3 rivarsa * * KAREER BAGS > tag A 10 paMjaruM re mAsa re R * Rs8 : che ta2 5tay ardhajavAkAra mAnuSottara parvata - pUrNajavAkAra ardhajavAkAra ardhajavAkAre mAnuSotara parvata { } ? : * * ka che ka * * jA ? ( -10rayo
Page #615
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3H dhAtakIbaMDAdi dvIpasamudrAdhikAra 541 ] mAnuSottara parvata nAmahetu :- A parvata manuSyakSetranI maryAdA kare che. mAnuSottara parvata sudhI ja manuSyo rahe che. kadAca saMharaNa ane labdhinI apekSAe koI manuSya mAnuSottara parvatathI bahAra jAya te nagaNya che, tethI tene mAnuSottara parvata kahe che athavA A nAma zAzvata che. avanavakipaDANa sapika-mAnuSottara parvata ardhAjava rAzinA AkAre saMsthita che. javamAM Ubho cheda karI tenA be vibhAga karavAmAM Ave, to ardha java cheda karyo hoya te aMdaranI bAjue sIdho ane javanI bahAranI bAjue DhALavALo dekhAya che. tema mAnuSottara parvata aMdaranI tarapha arthAt AtyaMtara puSkara dvIpanI dizAmAM samAna bhIMta jevo eka sarakho UMco che ane pAchaLanA bhAgamAM eka-eka pradezanI hAnI vaDe kramazaH uttaratA DhALavALo che. manuSyakSetranI viziSTatA - manuSyakSetramAM manuSyo hoya che ane tyAM ja manuSyonA vasavATa rUpa gAma, nagara, rAjadhAnI, saMniveza, ghara, dukAna Adi hoya che, manuSya kSetramAM ja arihaMta, cakravartI, baladeva, vAsudeva, caturvidha saMgha Adi hoya che. manuSyakSetranI bahAra manuSyo ja na hovAthI gAma, nagarAdi ke arihaMtAdi nathI. manuSyakSetramAM tathA prakAranA yogya pagalonA saMyogathI bAdara agni hoya che, caMdra-sUrya Adi gatizIla jyotiSI devo hoya che ane tenI gatinA AdhAre sUrya-caMdranA tApamAM hAni-vRddhi, caMdra grahaNa, sUrya grahaNa vagere aneka avasthAo thAya che. sUryanA tApanI tIvratAthI vAdaLA baMdhAya che, pariNAme varSA, vIjaLI, IndradhanuSa, megha garjanA vagere thAya che. varasAdanA kAraNe nadI, nALA, taLAva vagere bharAI jAya che. (A kathana samuccaya aDhIdvIpanI apekSA che tema chatAM vacce kAlodadhi samudramAM sarva bInA thatI nathI. aDhIdvIpanI bahAra caMdra-sUrya Adi jyotiSI devo sthira che, temAM gatino abhAva che. caMdra ane sUryano prakAza mizrita thato hovAthI sUryanA tApamAM atyaMta uSNatA ke caMdranA tApanA atyaMta zItalatA hotI nathI, tethI uparokta varSA Adi avasthAo hotI nathI. manuSyakSetramAM caMdra-sUryAdinI gatizIlatAnA kAraNe vyavahAra kAlanuM- samayathI sAgaropama parvatanA kAlanuM pravartana thAya che. sUtrakAre kAlanA vividha ekamono saMketa karyo che. tenuM spaSTIkaraNa A pramANe che, yathA (1) kAlano avibhAjya aMza te samaya. (11) 15 ahorAtra = 1 pakSa (2) asaMkhyAta samaya = 1 AvalikA (12) 2 pakSa = 1 mAsa (3) saMkhyAta AvalikA = 1 ucchavAsa (13) 2 mAsa = 1 Rtu (4) saMkhyAta AvalikA = 1 niHzvAsa (14) 3 Rtu = 1 ayana (5) 1 ucchavAsa niHzvAsa = 1 prANa (15) 2 ayana = 1 saMvatsara = varSa (6) 7 prANa = 1 sToka (1) 5 varSa = 1 yuga (7) 7 stoka = 1 lava (17) 20 yuga = 100 varSa (8) 77 lava = 1 muhUrta (18) 10 so varSa = 1, 000 varSa (9) athavA 3, 773 zvAsozvAsa = 1 muhUrta (19) 100 so hajAra varSa = 1 lAkha varSa (10) 30 muhUrta = 1 ahorAtra (20) 84 lAkha varSa = 1 pUrvAga (ra1) 84 pUrvAga - 1 pUrva A rIte 84 lAkhathI guNatAM tyAra pachInI rAzi kramazaH prApta thAya che. teno krama A pramANe
Page #616
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra che-- truTitAMga, truTita, aDaDAMga, aDaDa, avavAMga, avava, huhukAMga, huhuka, utpalAMga, utpala, padmAMga, padma, nalinIMga, nalina, arthanipurAMga, arthanipura, ayutAMga, ayuta, prayutAMga, prayuta, nayutAMga, nayuta, cUlikAMga, cUlikA, zIrSaprahelikAga, zIrSaprahelikA. tyAM sudhI ja kAlanI gaNanA thAya che. tyAra pachI palyopama, sAgaropama, Adi upamA dvArA samajI zakAya che. 542 sUtrokta A badhA lakSaNo manuSyakSetranI viziSTatAne sUcita kare che. te vizeSatAo, ghaTanAo manuSyakSetranI bahAra thatI nathI. jyotiSIdeva UrdhotpannakAdi : 40 aMtaNaM bhaMte! massakhettassa je caMdimasUriyagahagaNaNakkhattatArArUvA te NaM bhaMte! levA vija tovALA, plovavaLa,vimAkhovavaLA, cArovavaLA, cArakriyA, raDyA, isamAvaNNagA ? goyamA ! te NaM devA No uDDovavaNNagA, jo kappovavaNNagA, vimANovavaNNagA, cArovavaNNaggA, No cAraTThiIyA, gairaiyA, gaisamAvaNNagA, uDDamuhakalaMbuyA- pupphasaMThANasaMThiehiM joyaNasAhassIehiM tAvakhetehiM sAhassIyAhiM bAhiriyAhiM veDavviyAhiM parisAhiM mahayAhaya NaTTa-gIya-vAiya-tatI-tAla-tuDiya - dhaNa-muiMga-paDuppavAirayaraveNaM divvAI bhogabhogAI bhuMjamANA mahayA ukkaTThasIhaNAya- bolakala-kalasaddeNa viulAI bhogabhogAI bhuMjamANA acchaM ya pavvayarAyaM payAhiNAvattamaMDalAyAraM meruM aNupariyaDati / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! manuSya kSetranI aMdara je caMdra, sUrya, graha, nakSatra ane tArAsamUha che te jyotiSI devo zuM (1) Urvotpannaka- traiveyaka ane anuttaravimAnamAM utpanna thayelA kahevAya che ? (2) kalpotpannaka- saudharmAdi bAra devalokamAM utpanna thayelA kahevAya che? (3) vimAnotpannaka- jyotiSI deva saMbaMdhita vimAnamAM utpanna thayelA kahevAya che? (4) cArotpannaka- maMDalAkAra gatithI paribhramaNa karanArA jyotiSI deva kahevAya che ? (5) cArasthitika- maMDalAkAra gatithI paribhramaNa na karanArA jyotiSI deva kahevAya che ? (6) gatiratika- gatimAM prItivALA kahevAya che ? (7) gatisamApannaka- niraMtara gati karanArA kahevAya che? uttara- he gautama ! te deva Urdhotpannaka nathI, kalpotpannaka nathI, vimAnotpannaka che, cArotpannaka che, cAra sthitika nathI, gati ratika che, gati samApannaka che. te Urdhvamukha kadamba puSpanA AkAravALA hajAro yojana pramANa kSetrane prakAzita karatAM saMcaraNa kare che. hajAro rUpa dhAraNa karanArI bAhya pariSada (nATakAdi karanArA nokara sama devasamUha)thI parivRtta thaIne nATaka, gItanA tAla sAthe taMtI, tAla, truTita, ghana, mRdaMgAdi vAjiMtranA madhura dhvani vagere dvArA divyabhogono upabhoga karatAM, harSathI siMhanAda ane kalakala dhvani karatAM nirmaLa-ujjavaLa parvatarAja merunI pradakSiNAvarta maMDala gatithI pradakSiNA karatAM bhramaNa kare che. 41 tesiM NaM bhaMte ! devANaM iMde cavai se kahamidANiM pakareMti ? goyamA ! tAhe cattAri paMca sAmANiyA taM ThANaM uvasaMpajjittANaM viharati jAvatattha aNNe iMde uvavaNNe bhavai / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! jyAre te jyotiSI devonA indra maraNa pAme che tyAre te deva indranA
Page #617
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3 : dhAtakIkhaMDAdi dvIpa samudrAdhikAra virahamAM zuM kare che ? arthAt kevI rIte kAma calAve che ? uttara- he gautama ! jyAM sudhI bIjA indra utpanna na thAya, tyAM sudhI cAra ke pAMca sAmAnika devo sAthe maLIne te indranA sthAnanuM paripAlana--kArya saMcAlana kare che. 42 iMdaTThANe NaM bhaMte ! kevaiyaM virahie uvavAeNaM ? goyamA ! jahaNNeNaM ekkaM samayaM ukkoseNa chammAsA / 543 bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! indranuM sthAna keTalo samaya indranI utpatti rahita rahe che ? utta2- he gautama ! jaghanya eka samaya ane utkRSTa cha mahinA sudhI indranuM sthAna khAlI rahe che. 43 bahiyA NaM bhaMte ! maNussakhettassa je caMdimasUriyagahaNakkhattatArArUvA te NaM bhaMte ! devA kiM uDDovavaNNagA, kappovavaNNagA, vimANovavaNNagA, cArovavaNNagA cAraTThiIyA, gairaiyA gaisamAvaNNagA ? goyamA ! te NaM devA No uDDovaNNagA, jo kappovavaNNagA, vimANovavaNNagA, jo cArovavaNNagA, cAraTThiIyA, jo gairaiyA, jo gaisamAvaNNagA, pakkiTTagasaMThANasaMThiehiM joyaNasayasAhassiehiM tAvakkhettehiM sAhassiyAhi ya bAhirAhiM veDavviyAhiM parisAhi mahayAhaya-NaTTagIyavAiya jAvaraveNaM divvAiM bhogabhogAi bhuMjamANA suhalessA sIyalessA maMdalessA maMdAyavalessA cittaMtaralesA, kUDA iva ThANaTTiyA aNNoNNasamogADhAhiM sAhiM te pase savvao samaMtA obhArseti ujjorveti tarveti pabhArseti / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! manuSya kSetranI bahAra caMdra, sUrya, graha, nakSatra ane tArA rUpa jyotiSI devo zuM Uvyutpannaka che, kalpotpannaka che, vimAnotpannaka che, cArotpannaka che, cAra sthitika che, gati ratika che ke gati samApannaka che ? uttara- he gautama ! te devo Urvotpannaka nathI, kalpotpannaka nathI, vimAnotpannaka che, cArotpannaka nathI, te cAra sthitika che; gatiratika nathI ane gati samApannaka nathI. te pAkI ITanA AkAravALA aneka lAkha yojananA tApakSetrayukta arthAt be yojana lAMbA ane eka yojana pahoLA prakAza kSetra yukta, hajAro vikRrvita rUpa dhAraNa karanArI bAhya pariSadanA devo sAthe te jyotiSI devo nATaya, gIta Adi divya bhoga bhogavatAM, sukhadAyI tejayukta, maMda zItaLatA yukta, maMda tApa ane tejayukta, mizrita tApayukta che. caMdra-sUryano prakAza parasparAvagADha che. te parvatanA zikharonI jema potapotAnA sthAnamAM sthita, badhI bAjuthI potAnI najIka rahelA kSetrane prakAzita kare che, udyotita kare che, prabhAsita kare che. 44 yA NaM bhaMte ! tesa devANaM iMde cayai, se kahamidANiM pakareMti ? goyamA ! jAva cattAri paMca sAmANiyA taM ThANaM uvasaMpajjittANaM viharati jAva tattha aNNe uvavaNNe bhavai / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! jyAre te devonA indra maraNa pAme che tyAre te devo zuM kare che ? arthAt kAryanuM saMcAlana kevI rIte kare che ? uttara- he gautama ! jyAM sudhI bIjA indra tyAM utpanna na thAya tyAM sudhI cAra-pAMca sAmAnika devo sAthe maLIne kAryarata rahe che arthAt kAryanuM saMcAlana kare che.
Page #618
--------------------------------------------------------------------------
________________ 544 zrI jIvAjIvAbhigama satra svabhAva svabhAva nathI 45 iMdaTThANe NaM bhaMte ! kevaiyaMkAlaM virahao uvavAeNaM ? goyamA !jahaNNeNaM ekkaM samaya ukkoseNa chammAsA / bhAvArtha-prazna- he bhagavan! te indra sthAnano viraha keTalA samaya sudhI hoya che? uttarahe gautama! jaghanya eka samaya ane utkRSTa cha mAsa sudhI te indra sthAna indranI utpattithI rahita rahe che. vivecana : prastuta sUtromAM aDhIdvIpanI aMdara ane bahAranA jyotiSI devonuM svarUpa varNana che. jyotiSI devo UtpannakAdi: - | Urvotpannaka | kalpotpazaka | vimAnotpazaka | cAropatpannaka | cArasthitika gatiratika gatimApaka kolamanuM | 9 caiveyaka | 12 devaloka jyotiSI gatizIla sthira gatinI | niraMtara gati arthaghaTana | ane anuttara | vAsI devo prItivALA karanArA vimAnavAsI deva aDhIdvIpanA | nathI T nathI che | che | nathI | che | che jyotiSI devo aDhIdvIpanI | nathI nathI | nathI | bahAranA | jyotiSI devo aDhI dvIpanI aMdara sarva jyotiSI devonuM tApakSetra kadaMba puSpanA AkAranuM arthAt prAraMbhamAM sAMkaDuM ane kramazaH pahoLuM thatuM jAya che. te devo potAnI samRddhi sahita divya sukhano anubhava kare che. aDhIdvIpanI bahAranA jyotiSI devonA prakAzanI vizeSatAo A pramANe che(1)sudattesI -tyAM caMdrano prakAza sukhadAyaka hoya che. (2) visA-tyAM sUryano prakAza haMmezAM maMda hoya che. tavA -lezyA-kiraNa samUha ati uSNa hotA nathI, maMda tApa rUpa hoya che. (4)vitaratna -mizrita prakAza.aDhIdvIpanI bahAracaMdra, sUryathI ane sUrya, caMdrathI aMtarita hovAnA kAraNe caMdrano prakAza ane sUryano prakAza mizrita thAya che. (5) akhoLano hAinesahaM -caMdrano prakAza sUryasudhI ane sUryano prakAza caMdra sudhI pahoMce che A rIte caMdra-sUryano prakAza paraspara maLelo hovAthI paraspara avagADha lezyA kahevAya che. () DAniva vAgaDiyA-parvatanA zikharanI jema eka ja sthAnamAM te caMdra-sUryasthita che. aDhIdviIpanI bahAranA caMdra-sUrya gatizIla na hovAthI tenA tApakSetramAM vadhaghaTa thatI nathI. tenA tApakSetranI laMbAI be lAkha yojana ane pahoLAI eka lAkha yojana che. tethI tenA tApakSetrano AkAra ITanI jema laMbacorasa hoya che. puSkaroda samudraH|46 pukkharavaraNaM dIvaMpukkharode NAmasamudde vaTTe valayAgArasaMThANasaMThie jAvasaMparikkhittANaM citttthi|
Page #619
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3 : disea5-samudrApAra / | 545 phukkharodeNajhate !samuddekevaiyaMcakkavAlavikkhaMbheNaM kevaiyaMparikkhevaNaM paNNatte? goyamA !sakhejjAijoyaNasayasahassAicakkavAlavikkhabheNasakhejjAijoyaNasayasahassAI parikkheveNaM pnnnntte| bhAvArtha:- goLa ane cUDInA AkArathI saMsthita puSkaroda nAmano samudra puSkaravara dvIpane cAre bAjuthI gherIne rahelo che. prazna- bhagavana ! puroha samudrano yaOMvAra vimalo cha anetenI parivi 26ii cha ? uttara-he gautama!teno cakravAla vikhaMbha saMkhyAta lAkha yojana ane tenI paridhi saMkhyAta lAkha yojana che. 47 pukkharodassaNaMsamuddassa kai dArA paNNattA? goyamA ! cattAri dArA paNNattA, taheva savvaM pukkharodasamuddapurathimaperate varuNavaradIva-purathimaddhassa paccatthimeNaM ettha NaM pukkharodassa vijae NAmadAre paNNatte, evaM sesANa vi| dAraMtarammi saMkhejjAiMjoyaNasayasahassAI abAhAe aMtare paNNatte / pae sA jIvA ya thev| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! puroha samudrane 24 // dvA2 cha ? uttara- gautama ! yA2 dvAra cha vagere kathana pUrvavat karavuM yAvata puSkaroda samudranI pUrvadizAnA aMtabhAgamAM ane pUrvArdha varuNavara dvIpanI pazcimamAM puSkaroda samudranuM vijayadvAra che. (vijayadvAranuM varNana jaMbUdvIpanA vijayadvAra pramANe jANavuM) thAvat rAjadhAnI bIjA puSkaroda samudramAM jANavI. A pramANe zeSa dvAronuM paNa kathana karavuM. te dvAro vaccenuM aMtara saMkhyAta lAkha yojanAnuM che. paraspara samudra ane dIpanA pradeza sparza tathA jIvonI utpattinuM kathana paNa pUrvavat jANavuM. 48 sekeNaTeNaM bhaMte ! evaM vuccai pukkharode, pukkharode ? goyamA !pukkharodassaNaM samuddassa udage acche patthe jaccetaNue phalihavaNNAbhe pagaIe udagaraseNaMsiridha-sirippabhAyadodevAmahiDDiyA jAvapaliovamaTTiIyA privsti| se eeNatuNa jaavnnicce| lAvArtha :- prazna- he bhagavan ! te puSTharoha samudrane puSTharoha samudra pArnu // 29 // cha ? uttara- he gautama! puSkaroda samudranuM pANI svaccha, pathyakArI, jAtivaMta, haLavuM che ane svabhAvathI ja sphaTika ratna jevuM nirmaLa ane prakRtithI ja pANI jevA svAdavALuM che. zrIdhara ane zrIprabha nAmanA be mahaddhika yAvata palyopamanI sthitivALA deva tyAM rahe che, tethI te samudrane puSkaroda samudra kahe che yAvata te nitya nAma che. 49 pukkharodeNaMbhaMte !samuddekevaiyA caMdApabhAsisuvA pabhArsetivApabhAsissaMtivA? saMkhejjA caMdA pabhAsesu vA jAvasaMkhejjA tArAgaNakoDIkoDIo sobhaMsu vA sobhaMti vA sobhissaMti vaa|
Page #620
--------------------------------------------------------------------------
________________ [546 ] zrI jIvAjIvAbhigama satra bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! puSkaroda samudramAM keTalA caMdra prakAzita thatA hatA, thAya che ane thaze vagere prazna? uttara- he gautama ! saMkhyAta caMdra prakAza karatA hatA, kare che ane karaze vagere pUrvavat kathana karavuM yAvata saMkhyAta kroDA-doDI tArAo tyAM zobhatA hatA. zobhe che ane zobhaze. varuNavara dvIpa ane samudra - 50 pukkharode NaM samudde varuNavareNaM dIveNaM saMparikkhitte vaTTe valayAgAre jAvaciTThai, tahevasamacakkavAlasaMThie / seNaMbhaMte !kevaiyaMcakkavAlavikkhabheNaM? kevaiyaMparikkheveNaM pate? goyamA !saMkhejjAiMjoyaNasayasahassAiMcakkavAlavikkhaMbheNaMsaMkhejjAiMjoyaNasaya sahassAiMparikkheveNaMpaNNatte, pumvrveddyaa-vnnsNngvnnnno| dAstara, paesA,jIvAtaheva bA bhAvArtha :- goLa ane valayAkAra varuNavara dvIpa puSkaroda nAmanA samudrane cAre bAjuthI gherIne rahelo che. yAvatuM te sama-goLAkAra saMsthAnathI sthita che. prazna- he bhagavan! teno cakravAla vikhaMbha keTalo che ane tenI paridhi keTalI che? uttara- he gautama! vaNavaradvIpano cakravAla vikhaMbha saMkhyAta lAkha yojana che ane tenI paridhi paNa saMkhyAta lAkha yojana che. tenI cAre bAju eka padmavaravedikA ane eka vanakhaMDa che. tenA dvAro, be dvAra vaccenuM aMtara, pradezonI paraspara sparzanA ane jIvotpatti vagere sarva varNana pUrvavat kahevuM. 51 sekeNaTeNaM bhaMte ! evaM vuccai- varuNavare dIve, varuNavare dIve ? goyamA ! varuNavareNaMdIvetattha-tattha dese dese tahi-tahiM bahuo khuDDA-khuDDiyAo jAvabilapaMtiyAo acchAo jaavpddiruuvaao| patteyaM patteyaM paumavaraveiyAvaNasaMDaparikkhittAo vAruNivaradagapaDihatthAo pAsAIyAo jAvapaDirUvAo / tAsu khuDDAkhuDDiyAsujAvabilapatiyAsubahaveuppAyapavvayA jAvapakkhadolagA savvaphaliyAmayA acchA taheva varuNavaruNappabhA ya ettha do devA mahiDDiyA parivasaMti, se teNaTeNaM jAva Nicce / joisaMsavvaM saMkhejjaguNaM jaavtaaraagnnkoddiio| bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! vaNavara dvIpane varuNavara dvIpa kahevAnuM zuM kAraNa che? - uttara- he gautama! vaNavara dvIpamAM aneka sthAne nAnI-nAnI vAvaDIo vAva bila paMktio che. te svaccha yAvata pratirUpa che. te pratyeka padmavaravedikA ane vanakhaMDathI pariveSTita che. te vAvaDIo madirA jevA pANIthI paripUrNa che yAvatu pratirUpa che. te nAnI-nAnI vAvaDIo yAvata bila paMktiomAM ghaNA utpAta parvata yAvatu pakSI mATenA hIMcakA che. je saMpUrNa sphaTikamaya, svaccha bhAva pratirUpa che. tyAM varuNa ane varuNaprabha nAmanA be deva rahe che. tethI te varuNavaradvIpa kahevAya che athavA te varuNavaradvIpanuM nAma zAzvata che. tyAM saMkhyAta caMdra-sUryAdi jyotiSI devo che yAvata saMkhyAta kroDA-kroDI tArAo zobhatA hatA, zobhe che ane zobhaze.
Page #621
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3H dhAtakIkhaMDAdi dvIpa-samudrAdhikAra | 547 | [52 varuNavaraMNNaM dIvaM varuNode NAmaM samudde vaTTe valayAgArasaMThANasaMThie jAvaciTThai / samacakkavAlasaMThANasaMThie,tahevasavvaMbhANiyavvaM / vikkhaMbhaparikkhevosaMkhajjAiMjoyaNasayasahassAiMpaumavaraveiyA vaNasaMDe dAraMtare ya paesA jIvA attttho| bhAvArtha - varuNoda nAmano samudra varuNavaradvIpane cAre bAjuthI gherIne rahelo che. te samudra samagoLa kAra saMsthAnathI sthita che ityAdi sarva kathana pUrvavatu kahevuM joIe. teno cakravAla vikhaMbha ane paridhi saMkhyAta lAkha yojana che, padmavara vedikA, vanakhaMDa, dvAra, dhArAntara, pradezonI sparzanA, jIvotpatti vagerenuM varNana pUrvavat karavuM joIe. 53 sekeNatuNaM bhaMte ! evaM vuccai - varuNode samudde, varuNode samudde ? goyamA !vAruNodassaNaMsamudassa udaesejahANAmae caMdappabhAi vA maNisilAgAi vA varasIdhu i vA varavAruNI i vA pattAsave i vA pupphAsave i vA phalAsave i vA coyAsave i vA mahumerae i vA jAippasaNNA ivA khajUrasAre i vA muddiyAsAre i vA kApisAyaNAivAsupakkakhoyaraseivA pabhUyasaMbhArasaMciyA posamAsasatabhisayajogavattiyA Niruvahaya-visiTThadiNNakAlovayArA sudhoyA ukkosagamayapattA aTTapiTThaNiTThiyA ivA, jaMbUphalakAliyAi vA varappasaNNA ivA, AsalA mAsalA pesalA IsiM oTThAvalaMbiNI IsI taMbacchikaraNI IsIvocchedaka kaDui, vaNNeNaM uvaveyA,gaMdheNaM uvaveyA,raseNaM uvaveyA phAseNaM uvaveyA AsAyaNijjA vissAyaNijjA pINaNijjA dappaNijjA mayaNijjA savidiyagAyapalhAyaNijjA, bhave eyArUvesiyA? ___No iNaDhe samaDhe, vAruNodagassa NaM samuddassa udae etto iTTatare jAva udae / se eeNaTTeNaM goyamA ! evaM vuccai / tattha NaM vAruNi-vAruNakatA devA mahiDDiyA jAva parivasati, se eeNatuNa jAvaNicce / joisa savvaM sNkhejj| bhAvArtha :- prazna- bhagavan ! 1296 samudrane 129 // 6 samudra vArnu zu // 29 // cha ? uttara-he gautama! varuNoda samudranuM pANI loka prasiddha caMdraprabhA nAmanI sUrA, maNizalAkAsurA, zreSTha sIdhusurA, zreSTha vAruNIsurA, patrAsava, puSpAsava, phaLAsava, sArabhUta gaMdha dravyathI banelo comAsava madha, goLa, mahuDAne meLavIne banAvela madirA, meraka jAtinI zarAba, jAti prasannA-puSpanI sugaMdhavALI prasannA surA, khajurAsava, drAkSAsava, kApizAyana, supakava zeraDInA rasanI surA, ghaNI sAmagrIothI yukta, poSa mAsamAM seMkaDo vaidyo dvArA taiyAra karavAmAM AvelI, nirupahata evA aneka upacArothI taiyAra karavAmAM AvelI, vAraMvAra dhoIne banAvelI tathA uttama madane utpanna karanArI, zaktizALI, ATha vakhata ghUMTIne banAvelI surA, jAMbUphala, kAlivara, prasanna nAmanI surA, AsvAdanIya, manojJa, atyaMta rasAsvAdavALI hovAthI zIghra hoThane sparzI AgaLa sarI janArI, AMkhone lAlAza denArI, elacI vagere mizrita hovAthI pIdhA pachI thoDA tIkhA svAdavALI, varNa, sugaMdha, susparza, surasa, vizeSarasathI yukta, dhAtune puSTa karanArI, pAcana zakti vadhAranArI, kAmAgni pragaTa karanArI, temaja indriyo ane zarIrane AlAda utpanna karanArI surA jevuM zuM vaNavara samudranuM pANI hoya che?
Page #622
--------------------------------------------------------------------------
________________ 548] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra he gautama ! tema nathI. varuNavara samudranuM pANI tenAthI paNa vizeSa itara kAMtatara, priyatara, manojJatara ane manane saMtuSTa karanAruM che. tethI tene varuNIvara samudra kahe che. tyAM vANi ane varuNakAMta nAmanA mahaddhika yAvat palyopamanI sthitivALA be devo rahe che. tethI paNa tene varuNoda samudra kahe che athavA he gautama varuNoda samudra nAma zAzvata che. varuNoda samudramAM saMkhyAta caMdra-sUrya Adi jyotiSI devo che. kSIravara dvIpa ane samudra - 54 vAruNavaraNNaM samudaM khIravare NAmaM dIve vaTTe jAvaciTThai / savvaM saMkhejjagaM vikkhaMbho ya parikkhevo ya jAva aTTho / bahUo khuDDA-khuDiyAo vAvIo jAva sarasarapaMtiyAo khIrodaga paDihatthAo pAsAIyAo / tAsu NaM khuDDiyAsu jAva bilapatiyAsubahave uppAyapavvayagA savvarayaNAmayA jAvapaDirUvA / puMDarIgapukkharadaMtA etthado devA mahiDDiyA jAvaparivasati;se eeNaTeNaM jaavnnicce| joisNsvvNskhejj| khIravaraMNaMdIvaM khIroe NAmasamudde vaTTe valayAgArasaMThANasaMThie jAvaparikkhittANaM ciTThaisamacakkavAlasaMThie, saMkhejjAiMjoyaNasayasahassAivikkhaMbhaparikkhevotahevasavvaM jaavattttho| goyamA !khIroyassaNaMsamudassa udagaMkhaMDaguDamacchaMDiyovaveeraNNocAuraMta cakkavaTTissa uvaTThavie AsAyaNijje vissAyaNijje pINaNijje jAvasabidiyagAya palhAyaNijje jAvavaNNeNaM uvacie jAvaphAseNaM bhave eyArUve siyA? ___NoiNaTesamaTe / khIrodassaNaMseudae etto iTThatarAe ceva jAvaAsAeNaM pnnnntte| vimalavimalappabhA ettha do devA mahiDDiyA jAvaparivasaMti / seteNaTeNaM / saMkhejjacaMdA jaavtaaraa| bhAvArtha:- goLa ane valayAkAra kSIravara nAmano dvIpa vaNavara samudrane cAre bAjuthI gherIne rahelo che. teno vistAra ane paridhi saMkhyAta lAkha yojananI che vagere kathana pUrvavat kahevuM yAvatu kSIravaradvIpamAM darzanIya evI ghaNI nAnI-nAnI vAvaDIo yAvatu sarovara paMktio ane bila paMktio che. te kSIrodakathI paripUrNa che yAvatu pratirUpa che. puMDarIka ane puSkaradata nAmanA be mahartika deva tyAM rahe che. tethI tenuM nAma kSIravara dvIpa che yAvatuM A nAma zAzvata che. te kSIravara nAmanA dvIpamAM saMkhyAta caMdra-sUrya yAvata saMkhyAtA tArAo che. kSIroda nAmano samudra kSIravara nAmanA dvIpane cAre bAjuthI gherIne rahelo che. te goLa ane valayAkAra che. te samagoLAkAra saMsthAnathI saMsthita che. teno vistAra ane paridhi saMkhyAta lAkha yojana che vagere sarva varNana pUrvavat karavuM yAvatuM zA mATe A nAma che? he gautama! cakravartI rAjAne mATe taiyAra karavAmAM AvelI gokSIra (khIra) je sAkara, goLa, khAMDathI adhika svAdiSTa dhImA tApe pakAvela, AsvAdanIya, vizeSa prakAranA svAdathI yukta, dIpanIya vAvasarva indriyo ane zarIrane AhvAda ApanArI suMdara varNavALI vAva, manojJa sparzavALI che. prazna- he bhagavana! zuM zIrodanuM pANI tevA prakAranuM(cakravartInI khIra jevA svAdavALuM) che? uttara- he gautama! tema nathI. kSIroda samudranuM pANI tenAthI paNa adhika iSTatara yAvatuM manane
Page #623
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3 : disea5-samudrApAra / | 548 tRpti denAruM che. vimala ane vimalaprabha nAmanA be mahartika deva tyAM nivAsa kare che. tethI kSIroda samudrane kSIroda samudra kahe che. te samudramAM saMkhyAta caMdra-sUrya thAvat saMkhyAtA tArAo che. dhRtavara dvIpa ane samudraH55 khIrodaMNaM samudaM ghayavare NAmaMdIve vaTTe valayAgArasaMThANasaMThie jAva ciTThai samacakkavAlasaMThANasaThie sakhejjavikkhabhaparikkheveNa, paesA jaavattttho|| __goyamA ! ghayavare NaM dIve tattha-tattha dese tahi-tahiM bahuIo khuDDA-khuDiyAo vAvIo jAvaviharati,Navara-ghayodagapaDihatthAo,uppAyapavvagA jAvasavakaNagamayA acchA jAvapaDirUvA / kaNagakaNagappabhA ettha do devA mahiDDiyA jAvapaliovama ThiIyA parivasaMti se teNaTeNaM / joisa sNkhejjaa| ... ghayavaraNadIvaMghayodeNAmasamudevaTTevalayAgArasaMThANasaMThie jAvaciThThaisamacakkavAla saMThANasaMThie taheva dArA, paesA, jIvA ya aTTho / goyamA !ghayodassa NaM samuddassa udae sejahANAmae papphullasallaivimukula kaNNiyArasarasavasuvibuddhakoraMTadAmapiDiyatarassa giddhaguNa-teyadIviyaNiruvahayavisiTThasuMdaratarassasujAya dahimahiyatadivasagahiyaNavaNIya paDuvatAviyasukkaDDiya uddAvasajjavIsadiyassa ahiyapIvassurahigadhamaNaharamaharapariNAma darisaNijjassa patthaNimmalasuhovabhogassa sarayakAlammi hojja goghayavarassa maMDae, bhave eyArUvesiyA?NotiNaTesamaTe,goyamA !ghayodassaNaMsamudassaetoiTTatare jAvaassAeNaM paNNatte, kaMtasukatA ettha do devA mahiDDiyA jAvaparivasati,sesaMtaMceva jAvatArAgaNa koddiikoddiio| bhAvArtha:- goLa ane goLAkAra saMsthAnathI saMsthita vRtavara nAmano dvIpa kSIroda samudrane cAre bAjuthI gherIne rahelo che. te samacakravAla saMsthAnathI yukta che. teno vistAra ane paridhi saMkhyAta lAkha yojananI che. tenA pradezonI sparzanA Adi varNana pUrvavat yAvat tenA nAma viSayaka praznanA uttaramAM jANavuM ke he gautama! dhRtavaradvIpamAM aneka sthAne nAnI-nAnI vAvaDIo Adi che. je vratodakathI- ghI jevA pANIthI bharelI che, tyAM utpAta parvata Adi che, te saMpUrNa suvarNamaya svaccha bhAva pratirUpa che. tyAM kanaka ane kanakaprabha nAmanA be mahaddhika deva vAva palyopamanI sthitivALA rahe che. zeSa kathana pUrvavatu jANavuM thAvat tyAM saMkhyAtA kroDAkroDa tArAo che. te vRtavaradvIpanI cAre bAju vRtoda nAmano samudra che, te goLa ane valayAkAre che. te samacakravAla saMsthAnathI yukta che. tenI pradezo sparzanA, jIvotpatti Adi pUrvavatu jANavuM. tenA nAmanA prayojana saMbaMdhI praznanA uttaramAM jANavuM ke he gautama! goghata maMDa eTale garama karelA ghI upara je popaDI vaLe te pulakita zalakI, kareNanA phUla, sarasavanA phUla, koraMTanI mALA jevuM pILA raMganuM, snigdhatA yukta, agninA saMyogathI camakavALuM, viziSTa suMdaratAvALuM, sArI rIte jamAvelA tAjA dahIMne valovIne, mAkhaNa kADhIne, tene tAvIne, kITa vagere
Page #624
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra kADhIne rAkheluM hoya ane TharI gayela(godhRtamaMDa)sugaMdhita, madhura, darzanIya pathyakArI, nirmala ane sukhe upayoga karI zakAya, tevuM hoya che. 550 prazna- he bhagavan ! zuM dhRtoda samudranuM pANI te svAdiSTa zaradaRtunA godyuta maMDa jevuM hoya che ? uttara gautama ! tema nathI. ghRtoda samudranuM pANI tenAthI paNa adhika iSTatara yAvat manane tRpta karanAruM che. tyAM kAMta ane sukAMta nAmanA be mahardika deva rahe che, zeSa kathana pUrvavat jANavuM joIe yAvat tyAM saMkhyAta kroDA kroDI tArAo zobhatA hatA, zobhe che ane zobhaze. kSohavara dvIpa - samudra: 56 ghayodaNNaM samudaM khoyavare NAmaM dIve vaTTe valayAgArasaMThANasaMThie jAvaciTThai / tava jAva aTTho / khovareNaM dIve tattha tattha dese tahiM tahiM bahuIo khuDDA-khuDDiyAo vAvIo jAva viharaMti, NavaraM- khododagapaDihatthAo, uppAyapavvayA, savva veruliyAmayA jAva pddiruuvaa| suppamahappA ya do devA mahiDDiyA jAvapaliovamaThiIyA parivasaMti / seteNaTTeNaM / savvaM joisaM saMkhijjaM / khoyavaraNNaM dIvaM khodode NAmaM samudde vaTTe valayAgArasaMThANasaMThie jAvasaMkhejjAiM joyaNasayasahassAiM parikkheveNaM jAva aTTho / goyamA ! khododassa NaM samudassa udae se jahANAmae - Asala-mAsala-pasatthevIsaMtaNiddhasukamAlabhUmibhAge succhiNNe sukaTThalaTThavisiTThaNiruvahayAjIyavAvitesukAsajapattaNiuNaparikamma aNupAliyasubuddhibuddhANaM sujAtANaM lavaNataNadosavajjiyANaM NayAya. parivaTTiyANaM NimmAtasuMdarANaM raseNaM pariNayamaDapINaporabhaMgurasujAyamahurarasapupphaviraiyANaM uvaddavavivajjiyANaM sIyapariphAsiyANaM abhiNavabhaggANaM apAliyANa tibhAgaNicchoDiya vADagANaM avaNIyamUlANaM gaMThiparisohiyANaM kusalaNarakappiyANaM ucchUNaM jAva poMDiyANaM balavagaNarajattajaMtaparigAlitamettANaM khoyarase hojjA vatthaparipUe cAujjAyagasuvAsie ahiyapatthalahue vaNNovavee taheva, bhave eyArUve siyA ? No iNaTThe samaTThe / khoyodassa NaM samuddassa udae etto iTThatarae ceva jAva AsAeNaM pnnnntte| puNNabha - mANibhaddA ya (puNNa- puNNabhaddA ya) ittha duve devA jAva parivasaMti, sesaMtaheva / joisaM sakhejjaM / bhAvArtha :- goLa ane valayAkAra kSodavara nAmano dvIpa dhRtoda samudrane cArebAjuthI gherIne rahelo che. tenuM varNana pUrvavat jANavuM. kSodavaradvIpamAM aneka sthAne nAnI-nAnI vAvaDIo che. te zeraDInA rasa jevA pANIthI paripUrNa che. tyAM utpAta parvata Adi che, te saMpUrNa vaiDUryaratnamaya yAvat pratirUpa che. tyAM suprabha ane mahAprabha nAmanA palyopamanI sthitivALA be mahardika deva rahe che, tethI tene kSodavara dvIpa kahe che. tyAM
Page #625
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3 : ghAtaDIkhaMDAhi dvIpa - samudrAdhikAra 551 saMkhyAta caMdra Adi jyotiSI devonA vimAno che. A kSodavara dvIpanI cAre bAju kSododa nAmano samudra che. te goLa ane valayAkAra che thAvat teno saMkhyAta lAkha yojanano vistAra ane paridhi Adi sarva kathana pUrvavat jANavuM. he gautama ! kSododa samudranuM paNI zeraDInA rasa jevuM hoya che. zeraDIno rasa AsvAdanIya, puSTIdAyaka, prazasta, vizrAMta- zramane dUra kare tevo hoya che. te ze2DI kuzaLa kheDUta dvArA lAkaDAnA viziSTa haLathI kheDelI, phaLadrupa ane cIkaNI bhUmimAM vAvelI, kuzaLa puruSa dvArA saMrakSaNa pAmelI, tRNa ane ghAsa AdithI rahita bhUmimAM vRddhi pAmelI, vizeSarUpe paripakva thayelI, madhura rasathI yukta, ziyALAnA jaMtuonA upadrava rahita, teno upara ane nIceno mULabhAga kADhI, arthAt tenI gAMTha--kAtaLIne alaga karIne baLavAna baLado dvArA yaMtramAM pIlIne rasa kADhayo hoya, te rasa kapaDAthI gALelo hoya, temAM cAra prakAranA (taja, elacI, presara, aNAbharI) sugaMdhita dravyo nAMkhyA hoya, te pathyaDArI, pathavAmAM usao, zubha varNAhithI yukta hoya che. prazna - he bhagavan ! kSohoha samudranuM pAzI zuM tevA prAranuM che ? uttara - he gautama! tema nathI. kSododa samudranuM pANI tenAthI paNa iSTatara yAvat manane tRpti karanAruM che. tyAM pUrNabhadra ane maNibhadra (pUrNa ane pUrNabhadra) nAmanA palyopamanI sthitivALA be mahardika deva rahe che, tethI tene kSododa samudra kahe che. zeSa kathana pUrvavat jANavuM. yAvat tyAM saMkhyAta caMdra Adi jyotiSI devonA vimAno che. naMdIzvara dvIpa ane naMdIzvara samudra H 57 khododaM NaM samuddaM NaMdIsaravare NAmaM dIve vaTTe valayAgArasaMThANasaMThie taheva jAva parikkhevo / paumavaraveiyA-vaNasaMDaparikkhitte / dArA, dAraMtaraM, paese, jIvA taheva / bhaMte evaM vaccai - NaMdissaravare dIve ? NaMdissaravare dIve ? se goyamA ! tattha-tattha dese tahiM tahiM bahUIo khuDDA-khuDDiyAo vAvIo jAvaviharati, NavaraM - khododagapaDihatthAo, uppAyapavvayA savvavairAmayA acchA jAva paDirUvA / aduttaraM caNaM goyA ! NaMdIsaradIvassa cakkavAlavikkhaMbhassa bahumajjhadesabhAe ettha NaM caudisiM cattAri aMjaNapavvayA paNNattA / te NaM aMjaNapavvayA caurAsIijoyaNasahassAiM uDDuM uccatteNaM egamegaM joyaNasahassaM uvveheNaM, mUle sAiregAI dasajoyaNasahassAiM vikkhabheNaM, dharaNiyale dasajoyaNasahassAiM AyamavikkhabheNa, tao aNataraca NamAyA - mAyAe paesaparihANIe parihAyamANA parihAyamANA uvariM egamegaM joyaNasahassaM AyAmavikkhaMbheNaM, mUle ekkatIsaM joyaNasahassAiM chacca tevIse joyaNasae kiMcivisesAhiyA parikkheveNaM, dharaNiyale ekkatIsaM joyaNasahassAichacca tevIse joyaNasae desUNe parikkheveNaM, siharatale tiNNi joyaNasahassAiM egaM ca bAvaTThe joyaNasayaM kiMcivisesAhiyA parikkheveNaM paNNattA, mUle vitthiNNA majjhe saMkhittA uppi taNuA, gopucchasaMThANasaMThiyA savvaMjaNamayA acchA jAvapaDirUvA, patteyaM patteyaM paumavaraveiyA-parikkhittA, patteyaM - patteyaM vaNasaMDaparikkhittA, vaNao /
Page #626
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra bhAvArtha :- naMdIzvara nAmano dvIpa kSododa samudrane cAre ya bAjuthI gherIne rahelo che. te goLa ane valayAkAre che. te naMdIzvara dvIpa samacakravAla vistAravALo che. teno viSphabha, paridhi padmavaravedikA, vanakhaMDa, cAra dvAra, be dvAra vaccenuM aMtara, tenA pradezonI sparzanA ane jIvonI utpatti vagere sarva kathana pUrvavat jANavuM joIe. 552 prazna- he bhagavan ! naMdIzvaradvIpane naMdIzvaradvIpa kahevAnuM zuM kAraNa che ? uttara- he gautama ! naMdIzvaradvIpamAM aneka sthAne nAnI-nAnI vAvaDIo yAvat bila paMktio che. temAM zeraDInA rasa jevuM pANI bhareluM che. temAM aneka utpAta parvata che. te saMpUrNa vajramaya, svaccha yAvat pratirUpa che. he gautama ! naMdIzvara dvIpanA (cakravAla-vikhaMbha) goLAkAra vistAranA madhyabhAgamAM cAre ya dizAomAM cAra aMjana parvata che. te aMjana parvata 84,000(corAsI hajAra) yojana UMcA, 1000 (eka hajAra) yojana UMDA, mULamAM sAdhika daza hajAra yojanathI adhika lAMbA pahoLA ane jamIna upara paNa daza hajAra yojana lAMbA pahoLA che, tyAra pachI pradezonI hAni thatAM-thatAM uparanA bhAgamAM eka hajAra yojana lAMbA pahoLA che. tenI paridhi mULamAM sAdhika 31,623 (ekatrIsa hajAra chaso trevIsa) yojana, jamIna upara kaMIka nyUna 31,623(ekatrIsa hajAra chaso trevIsa) yojana ane zikhara upara sAdhika 3,162 (traNa hajAra, ekaso bAsaTha) yojana che. te mULamAM pahoLA, madhyamAM sAMkaDA ane upara pAtaLA che, A rIte gopuccha AkAranA che. te saMpUrNataH aMjana ratnamaya, svaccha yAvat pratirUpa che. pratyeka parvata padmavara vedikA ane vanakhaMDathI gherAyelA che. ahIM padmavaravedikA ane vanakhaMDanuM varNana pUrvavat jANavuM. 58 tesi NaM aMjaNapavvayANaM uvariM patteyaM - patteyaM bahasamaramaNijje bhUmibhAge paNNatte, se jahANAmae AliMgapukkharei vA jAva viharati / tesi NaM bahusamaramaNijjANaM bhUmibhAgANaM bahumajjhadesabhAe patteyaM patteyaM siddhAyataNA egamegaM joyaNasaya AyAmeNaM, paNNAsa joyaNAI vikkhabheNaM, vAvattariM joyaNAI uDDa uccatteNaM, aNegakhaMbhasaya-saMNiviTThA, vaNNao / bhAvArtha :- pratyeka aMjana parvato upara atyaMta samatala ane ramaNIya bhUmi che. te bhUmitala carmamaDhita mRdaMganI jema samatala che yAvat tyAM ghaNA vANavyaMtara deva-devIo potAnA puNyaphaLano anubhava karatAM vicare che. pratyeka samatala ramaNIya bhUmibhAgonA madhyabhAgamAM siddhAyatana che. te ekaso yojana lAMbA, pacAsa yojana pahoLA ane bottera yojana UMcA che. te seMkaDo staMbho upara sthita che vagere varNana sudharmA sabhAnA siddhAyatananI jema jANavuM. 59 tesi NaM siddhAyataNANaM patteyaM patteyaM cauddisiM cattAri dArA paNNattA - devadAre, asuradAre, NAgadAre, suvaNNadAre / tattha NaM cattAri devA mahiDDiyA jAvapaliovamaTTiIyA parivasaMti, taMjahA- deve, asure, NAge, suvaNNe / teNaM dArA solasajoyaNAI uDDauccatteNaM, aTTha joyaNAI vikkhaMbheNaM, tAvaiyaM ceva paveseNaM, seyAvarakaNaga-thUbhiyAgA jAva vaNNao / bhAvArtha :- te pratyeka siddhAyatanonI cAre dizAomAM cAra dvAra che. tenA nAma A pramANe che- devadvAra, asuradvAra, nAgadvAra ane suvarNadvAra. temAM mahardika yAvat palyopamanI sthitivALA cAra deva rahe che. tenA nAma A pramANe che- deva, asura, nAga ane sUparNa. te dvAranI UMcAI soLa yojana, pahoLAI ATha yojananI che ane teno praveza mArga paNa ATha yojanano che. te dvAra sapheda che, tenA zikhara kanakamaya che,
Page #627
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3 : disea5-smudraapi|2 / | 553 7 vagere vanamAlA sudhInuM saMpUrNa varNana vijayadvAranI samAna jANavuM joIe. 60 tesiNaMdArANaMcauddisiM cattAri muhamaMDavA paNNattA / teNaM muhamaMDavA joyaNasayaM AyAmeNaM, pnnnnaasNjoynnaaivikkhNbhennN,saairegaaiNsolsjoynnaaiNdddduccttennN,vnnnno| tesiNaMmuhamaMDavANaMcauddisiM cattAridArA paNNattA / teNaMdArA solasajoyaNAI uDDheuccatteNaM,aTThajoyaNAivikkhaMbheNaMtAvaiyaMceva paveseNaMsesaMtaMceva jaavvnnmaalaao| evaM pecchAgharamaMDavA vi,taMceva pamANaMjaMmuhamaMDavANaM, dArA vitaheva, Navari bahumajjhadese pecchAgharamaDavANa akkhADagA,maNipeDhiyAo aTThajoyaNapamANAo,sIhAsaNA saparivAro jAvadAmA thUbhAIcauddisiMtaheva Navari solasajoyaNappamANA sAiregAisolasajoyaNAI uccA sesaM taheva jAva ceiyarukkhA taheva cauddisiM taM ceva pamANaM jahA vijayAe rAyahANIe Navari maNipeDhiyAo solsjoynnppmaannaao| tesiM NaM ceiyarukkhANaM cauddisiM cattArimaNipeDhiyAo aTThajoyaNavikkhaMbhAocaujoyaNabAhallAomahiMdajjhayA causaTTi joyaNuccA, joyaNa-uvvehA, joyaNa-vikhaMbhA sesaMtaMceva / bhAvArtha:- te dvAranI cAre ya dizAomAM cAra mukhamaMDapa- prekSAgRha che. te mukha maMDapa-prekSAgRha 100 yojana lAMbA, pacAsa yojana pahoLA ane 16 yojanathI kaMIka adhika UMcA che. vijayadvAranA mukhamaMDapanI samAna tenuM varNana jANavuM. te mukhamaMDapanI cAre ya dizAomAM cAra dvAra che. te dvAra 16 yojana UMcA, 8 yojana pahoLA ane 8 yojananA praveza mArgavALA che vagere vanamAlA sudhInuM varNana jANavuM. te ja rIte prekSAgRhanA viSayamAM paNa jANavuM joIe. tenA dvAra paNa te ja rIte che; vizeSatA e che ke prekSAgRhanA barAbara madhyabhAgamAM akhADo che. temAM ATha yojananA pramANavALI maNipIThikAo che. tenI upara parivAra rahita siMhAsano che. siMhAsana vagere mALAo paryatanuM varNana pUrvavat jANavuM. te dareka prekSAgrahanI sAme cAre dizAmAM cAra stUpa che. tenI laMbAI, pahoLAI 16 yojana ane UMcAI sAdhika 16 yojana che. zeSa varNana pUrvavat jANavuM yAvata caityavRkSanuM pramANa vijayA rAjadhAnInA caityavRkSanI samAna che, vizeSatA e che ke maNipIThikA 1 yojana pramANa che. te caityavakSonI cAre dizAomAM 8yojana lAMbI-pahoLI ane 4 yojana jADI cAra maNipIThikAo che. tenA upara 64 yojana UMco, 1 yojana UMDo, 1 yojana pahoLo eka-eka mahendra dhvaja che, zeSa kathana pUrvavat jANavuM. |61 evaM cauddisiM cattAriNaMdApukkharaNIo, Navarikhoyarasa paDipuNNAojoyaNasayaM AyAmeNaM paNNAsaMjoyaNAivikkhabheNaM dasa joyaNAiMuvveheNaMsesaMtaMceva / maNoguliyANaM gomANasINa ya aDayAlIsaM aDayAlIsaMsahassAipuratthimeNavi solasa paccatthimeNa vi solasa dAhiNeNa vi aTTha uttareNa vi aTTa sAhassIo, sesaM taheva ulloyA bhUmibhAgA jAvabahumajjhadesabhAe maNipeDhiyAsolasajoyaNA AyAmavikkhabheNaaTThajoyaNAIbAhalleNa tAsimaNipeDhayANaMupidevacchaMdagAsolasajoyaNAiMAyAmavikkhaMbhegasAigAisolasajoyaNAI
Page #628
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 554] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra uDDeuccatteNaMsavvarayaNAmayA jAvasocevagamojaheva vemaanniysiddhaayynnss| bhAvArtha :- tenI cAre dizAomAM 100 yojana lAMbI, 50 yojana pahoLI ane 10 yojana UMDI cAra naMdA puSkariNIo che. vizeSatA e che ke te tenuM pANI zeraDInA rasa jevuM che, zeSa pUrvavatuM. temAM pUrva dizAmAM soLa hajAra, pazcima dizAmAM soLa hajAra, dakSiNa dizAmAM ATha hajAra ane uttaradizAmAM ATha hajAra, ema kula 48 hajAra manogulikA-pIThikA vizeSa che ane teTalI ja gomAnuSikA (zayyAsthAna vizeSa) che, zeSa ullokanIya bhUmibhAga sudhI varNana pUrvavat jANavu yAvata tenA madhyabhAgamAM soLa yojana lAMbI-pahoLI ane ATha yojana jADI maNipIThikA che. te maNipIThikAonI upara soLa yojana lAMbo-pahoLo ane sAdhika soLa yojana UMco devacchedaka vagerenuM varNana vaimAnikonA siddhAyatanonI samAna jANavuM. 62 tattha NaMje se purathimille aMjaNapavvae, tassa NaM cauddisiM cattAri NaMdAo pukkhariNIo paNNattAo,taMjahA- NaMduttarA, ya NaMdA, ANaMdA nnNdivddhnnaa| tAoNaM NaMdApukkhariNIo egamegaMjoyaNasayasahassaM AyAmavikkhaMbheNaM, dasa joyaNAiMuvveheNaM acchAosaNhAo patteyaMpatteyaMpaumavaraveiyA-parikkhittAo patteyaMpatteyaM vaNasaMDaparikkhittAo,tattha tattha jaavsovaannpddiruuvgaa,tornnaa| tAsiM NaM pukkhariNINaM vahumajjhadesabhAe patteyaM patteyaM dahimuhapavvayA paNNattA / te NaM dadhimuhapavvayA causaTTi joyaNasahassAI u8uccatteNaM, egaMjoyaNasahassaMuvveheNaM savvatthasamApallagasaMThANasaThiyAdasajoyaNasahassAivikkhaMbheNaMikkatIsaMjoyaNasahassAI chacca tevIse joyaNasae parikkheveNaM paNNattA,savvarayaNAmayA acchA jaavpddiruuvaa| tahApatteyapatteyaparamavaravejhyA prikkhttaa,ptteyptteyvnnsdd'prikkhttaa,vnnnno| bahusama ramaNijje bhUmibhAge jAva AsayaMti sayaMti / siddhAyayaNaM jaMceva pamANaM aMjaNapavvaesu sacceva vattavvayA NiravasesaMbhANiyavvaM jaavatttthtttthmNglgaa| bhAvArtha:- temAM je pUrvadizAno aMjana parvata che tenI cAre dizAomAM cAra naMdA puSkariNIo che. tenA nAma A pramANe che- naMdutarA, naMdA, AnaMdA ane naMdivardhanA. te naMdA puSkariNIo eka lAkha yojananI lAMbI-pahoLI ane daza yojana UMDI che. te svaccha ane suMvALI che. dareka niMdA puSkariNIonI cAre ya bAju pAvara vedikA ane vanakhaMDa che. temAM TisopAna paMktio ane toraNa che. te pratyeka puSkariNIonA madhyabhAgamAM dadhimukha parvata che. te cosaTha hajAra yojana UMcA, eka hajAra yojana jamInamAM UMDA ane badhI bAju samAna palyanA AkAre che. tenI pahoLAIdaza hajAra yojana ane paridhi 31,ra3 (ekatrIsa hajAra chaso trevIsa) yojana che. te saMpUrNa ratnamaya, svaccha bhAvatu pratirUpa che. te dareka parvatanI cAreya bAju padmavara vedikA ane vanakhaMDa che. temAM samatala ramaNIya bhUmibhAga che thAva tyAM ghaNAM vANavyaMtara deva-devIo bese che, ArAma kare che ane puNyaphaLano anubhava kare che. siddhAyatanonuM pramANa aMjanI parvatanA sidvAyatanonI samAna jANavuM, zeSa vaktavyatA pUrvavat jANavI joIe yAvat ATha-ATha maMgalonuM kathana karavuM. 63 tattha NaM je se dakkhiNille aMjaNapavvae tassa NaM cauddisiM cattAri NaMdAo
Page #629
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3 : disea5-smudraapi|2 / | 555 / pukkhariNIo paNNattAo,taMjahA- bhadAya visAlA ya kumuyA puMDarIgiNI / sesNtehv| bhAvArtha - temAM je dakSiNa dizAno aMjanI parvata che tenI cAre dizAomAM cAra naMdA puSkariNIo che. tenA nAma A pramANe che- bhadrA, vizAlA, kumudA ane puMDarIkiNI.dadhimukha parvatanuM pramANa vagere sidvAyatana paryatanuM varNana pUrvavat jANavuM. 64 tattha NaM je se paccatthimille aMjaNapavvae tassa NaM caudisiM cattAri NaMdA pukkhariNIo paNNattAo, taM jahA- NadiseNA amohA ya gothUbhA ya sudasaNA / sesa thev| bhAvArtha-pazcima dizAnA aMjanaparvatanI cAreya dizAmAM cAra naMdA puSkariNIo che. tenA nAma naMdisenA, amoghA, gostUpA ane sudarzanA che yAvat siddhAyatana sudhInuM saMpUrNa kathana pUrvavat jANavuM. 65 tatyajese uttarille aMjaNapavAetasya cAradininAdimI pivvae tassaNaMcauddisiM cattAriNaMdA pukkhariNIo tajahA-vijayA, vejayaMtI, jayaMtI, aparAjiyA / sesNthev| tattha NaM NaMdissaravare dIve bahave bhavaNavai-vANamaMtara-joisiya-vemANiyA devA cAumAsiyAsu paDivayAsusaMvacchariesu vA aNNesu bahusu jiNajammaNa-NikkhamaNaNANuppattipariNivvANamAiesusubhadevakajjesuyadevasamudaesuyadevasamiIsuyadevasamavAesuya devapaoyaNesuya egaosahiyA samuvAgayA samANA pamuiyapakkIliyA aTThahiyArUvAo mahAmahimAokaremANA pAlemANA suhasuheNa viharati / bhAvArtha :- uttara dizAnA aMjana parvatanI cAre ya dizAomAM cAra naMdA puSkariNIo che. tenA nAma vijayA, vaijayaMtI, jayaMtI ane aparAjitA che, zeSa siddhAyatana sudhInuM varNana pUrva pramANe jANavuM. te naMdIzvara dvIpamAM ghaNAM bhavanapati, vANavyaMtara, jyotiSI ane vaimAnika devo comAsAnI pratipadA Adi parvanA divasomAM, vArSika utsavanA divasomAM tathA anya aneka prasaMgomAM jinezvaronA janma, niSkramaNa-dIkSA, kevaLajJAna prApti ane parinirvANanA prasaMgomAM temaja devonA zubhakAryomAM, deva samUhomAM, devagoSTIomAM, deva saMmelanomAM ane devonA jIta vyavahAra saMbaMdhI prayojanomAM bhegA thAya che. sarva devo sAthe maLIne AnaMda vibhora thaIne mahAmahimAvALo aSTAlikA utsava ujave che ane sukhapUrvaka potAno samaya pasAra kare che. 66 aduttaraMcaNaMgoyamA ! Nadissaravare dIvecakkavAlavikkhaMbheNaMbahumajjhadesabhAe causuvidisAsucattAriratikarapavvayA paNNattA,taMjahA- uttaraputthimille ratikarapavvae, dAhiNapurathimilleratikarapavvae, dAhaNipaccathimilleratikarapavvae, uttarapaccatthimille ratikarapavvae / teNaM ratikarapavvayA dasa joyaNasayAI u8uccatteNaM, dasagAuyasayAI uvveheNaM savvattha jhallarisaMThANasaMThiyA dasa joyaNasahassAI vikkhaMbheNaM, ekkattIsaM joyaNahassAichaccatevIsejoyaNasaeparikkheveNa, savvarayaNAmayA acchA jaavpddiruuvaa| tatthaNaMjese uttarapurathimille ratikarapavvae, tassaNaMcauddisiM IsANassa deviMdassa
Page #630
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra devaraNNo cauNhamaggamahisINaM jaMbuddIvappamANAo cattAri rAyahANIo paNNattAo, taMjAduttarA NaMdA, uttarakurA devakurA / kaNhAe kaNhArAIe, rAmAe rAmarakkhiyAe // 1 // 55 tatthaM NaM je se dAhiNapuratthimille ratikarapavvae, tassa NaM cauddisiM sakkassa deviMdassa devaraNNo cauNhamaggamahisINaM jaMbuddIvappamANAo cattAri rAyahANIo paNNattAo, ta jahA sumaNAya somaNasA, accimAlI maNoramA / paumAe ya sivAe, sacIe ceva aMjae // 2 // tatthaNaMjesedAhiNapaccatthimille ratikarapavvae, tassa NaMcauddisiM sakkassa deviMdassa devaraNNo cauNhamaggamahisINaM jaMbuddIvappamANAo cattAri rAyahANIo paNNattAo, taM jahA bhUtA bhUtabarDesA ya, gothUbhA ya sudaMsaNA / amalAe accharAe, NavamiyAe rohiNIe // 3 // tattha NaM je se uttarapaccatthimille ratikarapavvae, tassa NaM cauddisimIsANassa deviMdassa devaraNNo cauNhamaggamahisINaM jaMbuddIvappamANAo cattAri rAyahANIo paNNattAo, ta jahA rayaNA rayaNuccayA, savvarayaNA rayaNasaMcayA / vasUe vasuguttAe, vasumittAe vasuMdharA // 4 // bhAvArtha :- te uparAMta, he gautama ! naMdIzvara dvIpanA cakravAla viSmabha(pahoLAI)nI barobara madhyamAM cAre vidizAmAM cAra ratikara parvato che, te A pramANe che- (1) uttarapUrvIya(IzAnIya)vidizAgata ratikara parvata (2) hakSiNapUrvIya (Agneya) vidhizAgata ratira parvata (3) dRkSieA pazcimI (naiRtyeya) vidhizAgata ratikara parvata (4) uttara pazcimI(vAyavyeya)vidizAgata ratikara parvata. te ratikara parvato eka hajAra yojana aMyA che. kheDa habhara gAu~ (aDhIso yo4) 4bhInamAM aMDA che, isa ubhara youna pahoNA che. te upara-nIye eka samAna pahoLAIvALA, khaMjarInA AkAre sthita che. tenI paridhi 31,623(ekatrIsa hajAra chasso trevIsa) yojananI che. te parvato saMpUrNa rUpe ratnamaya, svaccha yAvat ati manohara che. (1)uttarapUrvIya ratikara parvatanI cAre dizAmAM parvatathI 1 lAkha yojana dUra devendra devarAja IzAnendranI cAra agramahiSIonI jaMbUddIpa jevaDI cAra rAjadhAnIo che, te A pramANe che-- gAthArtha-- temAMthI 1. pUrva dizAmAM kRSNAdevInI naMdottarA nAmanI rAjadhAnI che. 2. te ja rIte kramazaH dakSiNa dizAmAM kRSNarAjI devInI naMdA nAmanI, 3. pazcimamAM rAmAdevInI uttarakurA ane 4. uttaramAM rAmarakSitAdevInI devakurA nAmanI rAjadhAnI che. (2) dakSiNapUrvIya ratikara parvatathI eka lAkha yojana dUra cAre dizAmAM devendra devarAja zakendranI
Page #631
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti--3 : dhAtakIbaMDAdi dvIpa-samudrAdhikAra cAra agramahiSIonI cAra rAjadhAnIo che, te A pramANe che--gAthArtha 1. pUrva dizAmAM padmAdevInI sumanA, 2. dakSiNa dizAmAM zivAdevInI saumanasA, 3. pazcima dizAmAM zacIdevInI arcimAlI ane 4. uttara dizAmAM aMjUdevInI manoramA nAmanI rAjadhAnI che. 557 (3) dakSiNa pazcimI ratikara parvatathI eka lAkha yojana dUra cAre dizAmAM devendra devarAja zakendranI anya cAra agramahiSIonI jaMbudrIpa jevaDI cAra rAjadhAnIo che, te A pramANe che- gAthArtha- 1. pUrva dizAmAM amalAdevInI bhUtA, 2. dakSiNa dizAmAM apsarAdevInI bhUtAvatasakA, 3. pazcima dizAmAM navamikAdevInI gostUpA ane 4. uttara dizAmAM rohiNIdevInI sudarzanA nAmanI rAjadhAnI che. (4) uttara pazcimI ratikara parvatanI cAre dizAmAM devendra devarAja IzAnendranI anya cAra agramahiSIonI jaMbudrIpa jevaDI cAra rAjadhAnIo che, te A pramANe che-- gAthArtha- 1. pUrva dizAmAM vasudevInI ratnA, 2. dakSiNa dizAmAM vasuguptAdevInI ratnoccayA, 3. pazcima dizAmAM vasumitrAdevInI sarvaratnA ane 4. uttara dizAmAM vasuMdharAdevInI ratnasaMcayA nAmanI rAjadhAnI che. A rIte saudharmendra ane IzAnendra baMne Indrone ATha-ATha agramahiSIo-paTarANIo che. te baMne maLIne soLa devIonI kula soLa rAjadhAnIo che. 67 kailAsa harivAhaNA ya tattha duve devA mahiDDiyA jAvapaliovamaTThiiyA parivasaMti; te tekeLa noyamA ! nAvakhinnA / goDsa saMvend bhAvArtha:- kailAsa ane rivAhana nAmanA be mahardika yAvat palyopamanI sthitivALA deva tyAM rahe che. tethI he gautama ! A dvIpanuM nAma naMdIzvaradvIpa che athavA A nAma zAzvata ane nitya che. ahIM caMdra Adi jyotiSI devo saMkhyAta che. 68 NaMdissaravaraM NaM dIvaM gaMdIsarode NAmaM samudde vaTTe valayAgArasaMThANasaMThie jAvasavvaM tava aTTho jo khododagassa jAva sumaNasomaNasabhA ettha do devA mahiDDiyA jAva parivasaMti, sesaM taheva jAvatAraggaM / bhAvArtha:- naMdIzvaradvIpanI cAre ya bAju naMdIzvara nAmano samudra che. te goLa valayAkAre sthita che. ityAdi sarva varNana kSododaka pramANe kahevuM. vizeSatA e che ke ahIM sumanabhadra ane saumanasabhadra nAmanA be mahardika deva rahe che. zeSa sarva varNana tArAonI saMkhyA sudhI pUrvavat kahevuM. vivecanaH prastuta sUtromAM naMdIzvara dvIpanuM vistRta varNana che. tirachAlokamAM sAta dvIpa ane sAta samudra pachI AThamo naMdIzvara dvIpa che. te kSododa samudranI cAre bAju valayAkAre sthita che. teno cakravAla vidhyuMbha 1,63,84,00,000(eka abaja, tresaTha karoDa, corAsI lAkha) yojana che. tenI paridhi tenA vistAra karatAM sAdhika traNa guNI che. te dvIpanI cAre dizAnA caramAMtamAM vijayAdi cAra dvAra che. te dvIpanI cAre bAju padmavaravedikA vanakhaMDa Adi che. aMjana parvato--4H- naMdIzvara dvIpanA madhyabhAgamAM cAre dizAmAM eka eka zyAmavarNanA, aMjana ratnamaya, gopuccha saMsthAnanA aMjana parvato che. te 84,000 yojana UMcA che. puSkariNI-16 :- pratyeka aMjana parvatanI cAre dizAmAM eka eka lAkha yojananA AMtare eka lAkha
Page #632
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama tra yojana lAMbI, pahoLI eka eka puSkariNI che. cAre aMjana parvatanI cAre dizAmAM cAra-cAra puSkariNI gaNatAM soLa puSkariNI thAya che. tenuM pANI ikSurasa jevuM che. 558 dadhimukhaparvato--16H- pratyeka puSkariNInA madhyabhAgamAM eka eka sphaTikaratnamaya, ujjavaLa, 64,000 yojana UMcA, 1,000 yojana UMDA, palyanA AkAranA goLa dadhimukha parvato che. soLa puSkariNInI madhyamAM eka eka dadhimukha parvata hovAthI soLa dadhimukha parvata thAya che. tenA upara eka eka zAzvata caitya che. ratikaraparvato :- naMdIzvara dvIpanA cakravAla vidhyuMbhanI madhyamAM cAre vidizAmAM eka-eka kula cAra ratikara parvata che. te 10,000 yojana pahoLA ane 1000 yojana UMcA khaMjarInA AkAre sthita che. cAra vidizAgata te ratikara parvatonI cAre dizAomAM zakendra-IzAnendranI agramahiSIonI rAjadhAnIo che. uttara pUrva ane uttara pazcimamAM IzAnendranI tathA dakSiNa pUrva ane dakSiNa pazcimamAM zakrendranI agnamahiSIonI cAra-cAra rAjadhAnIo che. baMne indronI 8 + 8-16 agnamahiSIo che, tethI rAjadhAnIo paNa soLa che. naMdIzvara dvIpamAM aMjanaka, dadhimukha, ratikara parvato H- AThamo naMdIzvara dvIpa 5] [5] pa 5 5 5 [] 1. aMjanaka parvata 2. dadhimukha parvata 3. ratikara parvata 4. puSkariNI zakrendraIzAnendranI agramahiSIonI rAjadhAnI
Page #633
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: dhAtakIDAdi dvIpa-samudrAdhikArI [559] aMjanaka-dadhimukha parvata tathA puSkariNI pramANa SS 0 mo. S000Sa ratikara parvata AN
Page #634
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 560 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra vI cAra ratikara parvata ane 16 indrANIonI 16 rAjadhAnIo - | ratikara parvatathI | cAra dizAmAM | indra | agramahiSI | rAjadhAnI (1) uttara pUrvIyathI | (1) pUrvamAM | IzAnendranI (1) kRSNA devInI | (1) naMdottarA (IzAnakoNathI) (2) dakSiNamAM | | IzAnendranI (2) kRSNarAjI devInI | (2) naMdA | (3) pazcimamAM IzAnendranI (3) rAmA devInI | (3) uttarakurA (4) uttaramAM IzAnendranI (4) rAma rakSitA devInI (4) devakurA (2) dakSiNa pUrvIyathI (1) pUrvamAM zakrendranI (1) padmA devInI (1) sumanA (agnikoNathI) (2) dakSiNamAM zakendranI | (ra) zivA devInI | (2) saumanasA | (3) pazcimamAM zakrendranI | (3) zacI devInI | | (3) arcimAlI (4) uttaramAM zakrendranI | (4) aMju devInI | (4) manoramA (3) dakSiNa pazcimathI (1) pUrvamAM zakendranI (5) amalA devInI | (5) bhUtA (naiRtyakoNathI) | (2) dakSiNamAM zakrendranI (6) apsarA devInI | (6) bhUtAvataMsikA | (3) pazcimamAM | zakendranI (7) navamikA devInI | (7) gostupA (4) uttaramAM | zakendranI | (8) rohiNA devInI | (8) sudarzanA (4) uttara pazcimathI (1) pUrvamAM | izAnendranI vasudevInI (vAyavyakoNathI) (2) dakSiNamAM | izAnendranI vasuguptA devInI ratnoccayA (3)pazcimamAM | izAnendranI vasumitrA devInI sarva ratnA (4) uttaramAM izAnendranI vasuMdharA devInI | ratnasaMcayA saMkSepamAM- uttara pUrva ane uttara pazcima, be vidizAmAM izAnendranI tathA dakSiNa pUrva ane dakSiNa pazcima, be | vidizAmAM zakrendranI agramahiSIonI rAjadhAnIo che. naMdIzvara dvIpanI mahattA:- cAre jAtinA devo cAturmAsanI pratipadA vagere parvanA divase, sAMvatsarika utsavanA prasaMge, tIrthakaronA janma, dIkSA, kevaLajJAna ane nirvANa AdinA prasaMge temaja anya aneka zubha prasaMge potAnI divya Rddhi saha naMdIzvara dvIpamAM Ave che ane tyAM aNahnikA mahotsava ujave che, AnaMda pramoda kare che. A rIte naMdIzvara dvIpa devonA AnaMda-pramodanuM sthAna che, tethI tene naMdIzvara dvIpa kahe che. kailAsa ane harivAhana nAmanA palyopamanI sthitivALA be vyaMtara devo tenuM Adhipatya kare che. naMdIzvara dvIpa pramANAdi :sthAna | cakavAla vizeSatA adhiSThAyaka deva viSThabha parvata Adi saMkhyA parvata Adi sthaLa kSodavara | 13,84 aMjanI parvata-4 dviIpanA madhya bhAgamAM cAre dizAmAM kilAsa ane harivAhana samudrathI | lAkha yo puSkariNI-16 cAre aMjanagiri nI cAre bAju cAre bAju dadhimukha parvata-16 soLa puSkariNIonI madhyamAM ratikara parvata-4 dviIpanA madhya bhAgamAM cAre vidizAmAM * devIonI rAjadhAnI - 16 che. te cAre ratikara parvatanI cAre dizAomAM cAra-cAra che.. vasumitrA
Page #635
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: dhAtakIbaMDAdi dvIpasamudrAdhikAra 51 | aMjanagirinuM pramANAdi - sthAna | UMcAI | UMDAI | bhUmi para | zikhara para | bhUmi para zikhara para vistAra vistAra | paridhi | paridhi naMdIzvara dvIpanI8i4,000 yo| 1000 yo |10,000 yo| 1,000 yo | kaMIka nyUna | sAdhika cAre dizAmAM 31,ra3 yo | 3,16ra yo madhya bhAgamAM eka-eka kula-4 * aMjanagiri gopuccha saMsthAnavALA ane aMjana ratnamaya che. puSkariNInuM pramANAdi:puSkariNI parva | dakSiNa | pazcima | | uttara sthAna laMbAI. UMDAI | dizAnI | dizAnI dizAnI dizAnI pahoLAI puSkariNI | puSkariNI puSkariNI puSkariNI cAre | eka lAkha yo. | 10 yojana | naMduttarA bhadrA naMdIsenA vijayA aMjanagirinI naMdA vizAlA amoghA vaijayaMtI cAre bAju AnaMdA gostupA jayaMtI kula-16 naMdIvardhanA puMDarikiNI sudarzanA aparAjitA * jala svAda akSarasa jevo. dadhimukha parvata pramANAdiHsthAna saMsthAna | svarUpa | UMcAI | UMDAI | vistAra | paridhi palyanA sphaTika |4,000 yo| 1000 yo |10,000 yo| 31,23yo puSkariNInI AkAre ratnamaya sarva sthaLe sarva sthaLe madhyamAM 16 goLa kumudA soLe ratikara parvata pramANAdi - sthAna | saMsthAna | svarUpa | UMcAI | UMDAI | vistAra | paridhi naMdIzvara | jhAlaranA | ratnamaya |1000 yojana | 250 yojana |10,000 co.] 31, 23yojana dvIpanI cAre | AkAre goLa vidizAmAM cakravAla vikhaMbhanI madhyamAM
Page #636
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra naMdIzvara dvIpanI cAre bAju, tenAthI bamaNA vistAravALo naMdIzvara samudra che. tenuM pANI ikSurasa jevuM che. aruNa Adi dvIpa-samudro 69 dIsaroda samuda aruNe NAmaM dIve vaTTe valayAgAra jAva ciTTha saMkhejjAI joyaNasayasahassAiM cakkavAlavikkhaMbheNa saMkhejjAI joyaNasayasahassAiM parikkheveNaM pnnnntte| paDamavaravA, naLasaDa, vArA, vAratA, paNDA, gauvA, taheva sarvAM nAva aDDo, vAvIo khododaga-paDihatthAo, uppAyapavvayagA savvavaiAmayA acchA; asogavItasogA ya ettha duve devA mahiDDiyA jAva parivasaMti / se teNaTTeNaM jAva saMkhejjaM joisaM / para -- bhAvArtha :- aruNa nAmano dvIpa naMdIzvara nAmanA samudrane cArebAjuthI gherIne rahelo che. te goLa ane valayAkAre sthita che. teno cakravAla vidhyuMbha ane paridhi saMkhyAta lAkha yojana, padmavaravedikA, vanakhaMDa, dvAra, dvArAntara pradeza sparzanA ane jIvonI utpatti vagere sarva kathana pUrvavat jANavuM. ahIM vAvaDIo zeraDInA rasa jevA pANIthI bharelI che. temAM utpAta parvata che. te saMpUrNa vajamaya ane svaccha che. ahIM azoka ane vItazoka nAmanA be mahardika deva rahe che tethI tenuM nAma aruNadvIpa che. ahIM caMdra-sUrya Adi saMkhyAta jyotiSI devonA vimAno che. 70 aruNaM NaM dIvaM aruNode NAmaM samudde, tassavi taheva parikkhevo aTTho, khododage, variM subhaddasumaNabhaddA ettha duve devA mahiDDiyA sesaM taheva / aruNodagaM samudaM aruNavare NAmaM dIve vaTTe valayAgArasaMThANasaMThie taheva saMkhejjagaM savvaM jAva aTTho khododagapaDihatthAo, uppAyapavvayA savvavairAmayA acchA / aruNavarabhada aruNavaramahAbhadda ettha do devA mahiDDiyA / evaM aruNavarode vi samudde jAva devA aruNavara- aruNamahAvarA ya ettha do devA, sesaM taheva / aruNavarodaM NaM samuddaM aruNavarAvabhAse NAmaM dIve vaTTe jAva devA aruNavarAva - bhAsabhadda-aruNavarAvabhAsamahAbhaddA ya ettha do devA / evaM aruNavarAvabhAse samudde / NavaraM devA - aruNavarAvabhAsavara - aruNavarAvabhAsa- mahAvarA ettha do devA / bhAvArtha:- aruNoda nAmano samudra aruNadvIpane cArebAju gherIne rahelo che. teno vistAra, paridhi vagere sarva kathana pUrvavat jANavuM. vizeSatA e che ke tenuM pANI zeraDInA rasa jevuM che ane tyAM subhadra ane sumanabhadra nAmanA be mahardika deva rahe che. te aruNodaka nAmanA samudranI cArebAju aruNavara nAmano dvIpa che. te goLa valayAkAra saMsthAnayukta che. teno vistAra ane paridhi saMkhyAta lAkha yojana che yAvat tyAMnI vAvaDI AdijalAzayamAM zeraDInA rasa jevuM pANI che. tyAMnA utpAta parvato saMpUrNa vajramaya, svaccha yAvat pratirUpa che. tyAM aruNavarabhadra ane aruNavaramahAbhadra nAmanA be deva rahe che. tene pharato aruNavarodaka nAmano samudra che. tyAM aruNavara ane aruNamahAvara nAmanA be deva rahe che, zeSa sarva kathana pUrvavat jANavuM. aruNavarodaka samudranI cArebAju aruNavarAvabhAsa nAmano dvIpa che.
Page #637
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'pratipatti-3: dhAtakIbaMDAdi dvIpa-samudrAdhikAra [ 53 ] tyAM aruNAvarAvabhAsabhadra ane aNavarAvabhAsa mahAbhadra nAmanA be deva rahe che. te ja rIte tenI cAre bAju aruNAvarAvabhAsa nAmano samudra che. tyAM aruNavarAvabhAsavara ane aNavarAvalAsa mahAvara nAmanA be deva rahe che, zeSa sarva kathana pUrvavat jANavuM. 75 kuNDale dIve kuMDalabhadda-kuMDalamahAbhaddA do devA mhiddddiyaa| kuMDalode samudde cakkhusubhacakkhukatA ettha do devA mhiddddiyaa| kuMDalavare dIve kuNDalavarabhadda-kuNDalavaramahAbhaddA ettha NaM do devA mhiddddiyaa| kuMDalavarode samudde kuNDalavara-kuMDalavaramahAvara etthado devA mhiddddiyaa| kuMDalavarAvabhAse dIve kuMDalavarAvabhAsabha kuMDalavarAvabhAsamahAbhaddA ettha NaMdo devA mhiddddiyaa| kuMDalavarobhAsode samudde kuMDalavarobhAsavaskuMDalavarobhAsamahAvarA ettha do devA mahiDDiyA jAvapaliovamaTTiIyA parivasati / bhAvArtha - tene pharato kuMDaladvIpa che. te kuMDaladvIpamAM kuMDalabhadra temaja kuMDala mahAbhadra nAmanA be deva rahe che ane kaMDaloda samudramAM cakSazubha ane cakSukAMta nAmanA be mahartika deva rahe che. kaMDalavaradvIpamAM kaMDalavarabhadra temaja kaMDalavara mahAbhadra nAmanA be mahaddhika deva rahe che. kuMDalavaroda samudramAM kuMDalavara ane kaMDalavara mahAvara nAmanA be mahaddhika deva rahe che. kuMDalavarAvabhAsa dvIpamAM kuMDalavarAvabhAsabhadra ane kuMDalavarAvabhAsamahAbhadra nAmanA be mahaddhika deva rahe che. kaMDalavarAvabhAsodaka samudramAM kaMDalavarAvabhAsavara temaja kaMDalavarobhAsamahAvara nAmanA be mahaddhika deva rahe che. te deva palyopamanI sthitivALA che Adi varNana karavuM. 72 evaM ruyae dIve ruyae samudde, ruyagavare dIve ruyagavare samudde, ruyagavarobhAse dIve ruyagavarobhAse samudde, tAo ceva vattavvatAoNavara-ruyae dIve savaThTha-maNoramA ya ettha do devA / ruyae samudde sumaNa-somaNasA ya ettha do devA / ruyagavareNaMdIveruyagavarabhaddaruyagavaramahAbhaddA ya ettha do devA / ruyagavare samudde ruyagavara-ruyagavaramahAvarA ya ettha do devA / ruyagavarobhAse dIve ruyagavarobhAsabhaddaruyagavarobhAsamahAbhaddA ya ettha do devaa| ruyagavarobhAse samudde ruyagavarobhAsavararuyagavarobhAsamahAvarA ya etthado devA / bhAvArtha :- ja rIte rucaka dIpa-caka samudra, rucakavaradvIpa-rucakavarasamudra, rucakavarAvabhAsa dvIparucakavarAvabhAsa samudranI vaktavyatA pUrvavatu jANavI. temAM vizeSatA e che ke rucaka dvIpamAM sarvArtha ane manorama nAmanA be mahaddhika deva rahe che. caka samudramAM sumana ane somanasa nAmanA be mahaddhika deva rahe che. cakavara dvIpamAMcakavarabhadra ane rucakavara mahAbhadra nAmanA be mahaddhika deva rahe che. rucakavaroda samudramAM cakavara ane rucakavaramahAvara nAmanA be mahaddhika deva rahe che. rucakavarAvabhAsa dvIpamAM rucakavarAvabhAsabhadra ane rucakavarAvabhAsamahAbhadra nAmanA be mahaddhika
Page #638
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 564] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra deva rahe che. rucakavarAvabhAsa samudramAM rucakavarAvabhAsavara ane rucakavarAvabhAsamahAvara nAmanA be mahardika deva rahe che. |73 hAre dIve hAre samudde, hAravara dIve hAravara samudde, hAravarobhAse dIve hAravarobhAse samudde, tAo ceva vattavvayAo, NavaraM- hAradIve hArabhaddahAramahAbhadA ettha do devA / hArasamuddehAravashAravaramahAvarA etthadodevA / hAravaradIvehAravarabhadda hAravaramahAbhadAetthado devA / hAravaresamudde hAravashAravaramahAvarA etthado devA / hAravarAvabhAsedIvehAravarAbhAsabhadda hAravarAvabhAsamahAbhaddA etthado devA / hAravarAbhAsode samudde hAravarAvabhAsavara hAravarAvabhAsamahAvarA etthado devaa| bhAvArtha - hAra dvIpa-hArasamudra, hAravara dvIpa-hAravara samudra, hAravarAvabhAsa dvIpa- hAravarAvabhAsa samadranI vaktavyatA pUrvavatu jANavI. temAM vizeSatA e che ke hAra dvIpamAM hArabhadra ane hAramahAbhadra nAmanA be deva rahe che. hAra samudramAM hAravara ane hAra mahAvara nAmanA be mahaddhikadeva rahe che. hAravaridvIpamAM hAravarabhadra ane hAravaramahAbhadra nAmanA be mahaddhika deva rahe che. hAvaroda samudramAM hAravara ane hAravaramahAvara nAmanA be mahaddhika deva rahe che hAvarAvabhAsa dvIpamAM hAravarAbhAsabhadra ane hAravarAbhAsamahAbhadra nAmanA be mahaddhika deva rahe che hAravarAvabhAsa samudramAM hAravarAvabhAsavara ane hAravarAvabhAsamahAvara nAmanA be mahartika deva rahe che. |74 evaM savvevi tipaDoyArA NeyavvA jAvasUravarAbhAsode samudde / dIvesu bhaddaNAmA, varaNAmA hoti udahIsu jAvapacchimabhAvaMca khoyavarAdIsusayaMbhUramaNapajjatesu |vaaviio khododagapaDihatthAo, pavvayA ysvvviraamyaa| bhAvArtha :- A rIte AgaLa sarvatra tripratyavatAra ane devonA nAma ubhAvita karI levA joIe. dvIponA nAmonI sAthe bhadra ane mahAbhadra zabda joDavAthI, samudronA nAma sAthe vara zabda joDavAthI te dvIpo ane samudronA devonA nAma bane che jema ke- (1) sUryadvIpa (2) sUrya samudra (3) sUryavaradvIpa (4) sUryavara samudra (5) sUryAvarAvabhAsa dvIpa ane (6) sUryavarAbhAsa samudranA adhiSThAyaka devonA nAma kramazaH (1) sUryabhadra ane sUrya mahAbhadra (2) sUryavara ane sUryamahAvara (3) sUryavarabhadra ane sUryavaramahAbhadra (4) sUrya varavara ane sUryavara mahAvara (5) sUryavarAvabhAsa bhadra ane sUryavarAvabhAsa mahAbhadra (6) sUryavarAvabhAvara ane sUryavarAvabhAsamahAvara nAma che. - aodavaradvIpathI laIne svayaMbhUramaNa sudhInA dvIpa ane samudromAM vAvaDIo yAvata bila paMktio zeraDInA rasa jevA pANIthI bharelI che ane parvato saMpUrNa vajamaya che. |75 devadIve dIve devabhava-devamahAbhavA ya ettha do devA mahiDiDhayA / devode samudde devava-devamahAvarA ya ettha do devA mahiDDiyA jAvasayaMbhUramaNe dIve sayaMbhUramaNabhavasayabhUramaNamahAbhavA ya ettha do devA mhiddddiyaa| sayaMbhUramaNaNNaM dIve sayaMbhUramaNode NAmaM samudde vaTTe valayAgArasaMThANasaMThie jAva asaMkhejjAiMjoyaNasayasahassAiMparikkheveNaM jaavattttho| goyamA !sayaMbhUramaNodae udae acche patthe jacce taNue phalihavaNNAbhe pagaIe
Page #639
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3 : dhAtakIkhaMDAdi dvIpa samudrAdhikAra udagaraseNaM pnnnntte| sayaMbhUramaNavara sayaMbhUramaNamahAvarA ya ettha do devA mahiDDiyA sesaMtaheva jAva asaMkhejjAo tArAgaNa koDikoDIo sobhesu vA sorbheti vA sobhissaMti vA / 55 bhAvArtha :- devadvIpa nAmanA dvIpamAM devabhava ane devamahAbhava nAmanA be mahaAika devo rahe che. devoda samudramAM devavara ane deva mahAvara nAmanA be mahardika deva che. yAvat svayaMbhUramaNa dvIpamAM svayaMbhUramaNa bhava ane svayaMbhUramaNa mahAbhava nAmanA be mahardika deva rahe che. svayaMbhUramaNa samudra svayaMbhUramaNa dvIpane cAre bAjuthI gherIne rahelo che. te goLa ane valayAkArano che yAvat asaMkhyAta lAkha yojana tenI paridhi che yAvat tenA nAma hetuka prazna sudhI kathana karavuM. uttara- he gautama ! svayaMbhUramaNa samudranuM pANI svaccha, pathya, malinatA rahita, nirmaLa, haLavuM, sphaTika maNinI kAMti jevuM che. tenA pANIno svAda svAbhAvika pANInA svAda jevo che. ahIM svayaMbhUramaNavara ane svayaMbhUramaNa mahAvara nAmanA be mahardika deva rahe zeSa sarva kathana pUrvavat jANavuM. yAvat ahIM asaMkhyAta kroDAkroDI tArAo zobhAtA hatA, zobhe che ane zobhaze. jaMbudvIpa Adi nAmavALA dvIpa-samudronI saMkhyA :76 kevaiyANaM bhaMte! jaMbuddIvA dIvA NAmadhejjehiM paNNattA ? goyamA ! asaMkhejjA jabuddIvA dIvA NAmadhejjehiM paNNattA / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan ! jaMbudrIpa nAmanA keTalA dvIpa che ? uttara- he gautama ! jaMbudrIpa nAmanA asaMkhyAtA dvIpa che. 77 kevaiyANaM bhaMte ! lavaNasamuddA samuddA NAmadhejjehiM paNNattA ? goyamA ! asaMkhejjA lavaNasamuddA NAmadhejjehiM paNNattA / evaM ghAyaisaMDA vi / evaM jAva asaMkhejjA sUradIvA NAmadhejjehiM ya / ege deva dIve paNNatte / ege devode samudde paNNatte / ege NAge jakkhe bhUe jAva ege sayaMbhUramaNe dIve, ege sayaMbhUramaNasamudde NAmadhejjeNaM paNNatte / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan ! lavaNa samudra nAmanA keTalA samudra che ? uttara- he gautama ! lavaNa samudra nAmanA asaMkhyAta samudra che. A pramANe dhAtakIkhaMDa nAmanA dvIpa paNa asaMkhyAta che yAvat sUryadvIpa nAmanA dvIpa asaMkhyAta che. devadvIpa nAmano dvIpa ane devoda samudra eka ja che. A ja rIte nAgadvIpa, nAgoda samudra, yakSadvIpa, yazoda samudra, bhUtadvIpa, bhUta samudra, svayaMbhUramaNa dvIpa ane svayaMbhUramaNa samudra eka-eka ja che. vivecanaH prastuta sUtromAM dvIpa-samudronA nAma saMbaMdhI kathana che. A lokamAM zubha nAma vAcaka jeTalA padArtho che te-te nAmavALA dvIpa-samudro madhyalokamAM che ane jaMbudrIpa Adi nAmavALA paNa asaMkhya dvIpa-samudro che. temAM naMdIzvara samudranI cAre bAju rahelA aruNa dvIpathI sUryadvIpa paryaMtanA dvIpa-samudronA nAma tripratyAvatAra che jema ke- aruNadvIpa, aruNavaradvIpa ane aruNAvarAvabhAsadvIpa che. A rIte eka-eka dvIpanA traNa-traNa nAma thAya che. sUryadvIpa pachI devadvIpa, devoda samudra, nAgadvIpa, nAgoda , samudra, yakSadvIpa, yakSoda samudra, bhUtadvIpa, bhUtasamudra ane aMtima svayaMbhUramaraNa dvIpa ane svayaMbhUramaNa samudra, A pAMca dvIpa-samudromAM tripratyAvatAra paNa nathI ane te nAmavALA anya-anya dvIpa-samudra paNa nathI arthAt te pAMca nAmavALA eka-eka dvIpa-samudro ja che.
Page #640
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 manuSyakSetranI bahAranA dvIpa samudro nAma viSNubha paththaroda samudra varuNavara dvIpa varuNoda samudra kSIravara dvIpa sIvara samudra mRtavara dvIpa mRtavara samudra kSodavara dvIpa kSodavara samudra navIyara TIpa | naMdIzvara samudra aruNa dvIpa aruNa samudra aruNavara dvIpa aruNavara samudra aruNavarAvabhAsa dvIpa aruNavarAvabhAsa samudra kuMDala dvIpa kuMDaLa samudra kuMDalavara dvIpa kuMDalavara samudra kuMDalavarAvabhAsa dvIpa 32 lAkha yojana 4 lAkha yojana 128 lAkha yojana | madirA jevo 512 lAkha yo 1024 lAkha yo. 2048 lAkha yo saMkhyAtA 256 lAkha yojana | vAvaDInA pANIno |saMkhyAtA dUdha jevo dUdha jevo 4096 lAkha yo ba ma 8192 lAkha yo 16384 lAkha yo.| No | pANI jevo saMkhyAtA | vAvaDInA pANIno |saMkhyAtA svAda madirA jevo NOUN jala svAda bha | saMkhyAtA | vAvaDInA pANIno | saMkhyAtA ghI jevo | 32768 lAkha yo | ikSurasa jevo kramazaH ikSurasa jevo ikSurasa jevo ikSurasa jevo ghI jevo caMdra-sUrya Adi saMkhyAtA vAvaDInA pANIno |saMkhyAtA ikSurasa jevo ikSurasa jevo saMkhyAtA vAvaDInA pANIno | saMkhyAtA isu jevo ikSurasa jevo ikSurasa jevo ikSurasa jevo ikSurasa jevo isa jevo ikSurasa jevo ikSurasa jevo ikSurasa jevo saMkhyAtA saMkhyAtA saMkhyAtA saMkhyAtA saMkhyAtA saMkhyAtA saMkhyAtA saMkhyAtA saMkhyAtA saMkhyAtA saMkhyAnA saMkhyAtA zrI jIvAjIvAbhigama sUtra adhiSThAyaka deva zrIdhara ane zrIprabha varuNa ane varuNaprabha vANI ane vAta puMDarika--puSkaradaMta vimala ane vimalaprabha kanaka ane kanaka prabha kAMta ane sUkAMta suprabha ane mahAprabha pUrNabhadra ane maNibhadra kailAsa ane harivAhana sumanabhadra ane somanasabhadra azoka ane vInAM subhadra ane sumanabhadra aruNavarabhadra ane aruNavara mahAbhadra aruNavara ane aruNamahAvara aruNavarAvabhAsa bhadra ane aruNavarAvabhAsa mahAbhadra aruNavarAvabhAsavara ane aruNavarAvabhAsa mahAvara kuMDala bhadra ane kuMDala mahAbhadra cakSubha ane calukAMta kuMDalavarabhadra ane kuMDalavara mahAbhadra kuMDaLavara ane kuMDaLavaramahAvara kuMDavAvamAsa mA ane kuMDalavarAvabhAsa mahAbhadra
Page #641
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3 : dhAtakIkhaMDAdi dvIpa samudrAdhikAra nAma kuMDalavarAvAsa samudra saMkhyAta yojana |rucaka dvIpa |rucaka samudra rucakavara dvIpa viSNubha rucakavara samudra rucakavarAvabhAsa dvIpa jala svAda isu jevo asaMkhyAta yojana | ikSurasa jevo asaMkhyAta yojana | isusa jevo asaMkhyAta yojana | ikSurasa jevo asaMkhyAta yojana | ikSurasa jevo asaMkhyAta yojana | IkSurasa jevo |rucakavarAvabhAsa samudra asaMkhyAta yojana ikSurasa jevo hAra dvIpa asaMkhyAta yojana | ikSurasa jevo hAra samudra hAravara dvIpa asaMkhyAta yojana | ikSurasa jevo asaMkhyAta yojana | isusa jevo asaMkhyAta yojana | ikSurasa jevo asaMkhyAta yojana | ikSurasa jevo hAravara samudra hAravarAvabhAsa dvIpa hAravarAvabhAsa samudra asaMkhyAta yojana ikSurasa jevo caMdra-sUrya Adi asaMkhyAta asaMkhyAta asaMkhyAta asaMkhyAta asaMkhyAta asaMkhyAna asaMkhyAna asaMkhyAta asaMkhyAta asaMkhyAta asaMkhyAta asaMkhyAta asaMkhyAta 57 adhiSThAyaka deva kuMDalavarAvamAsa vara ane kuMDAvarAvamAsa mahAvara savArtha-manorama sumana-somanasa rucakavarabhadra-rucakavara mahAbhadra rucakavara-rucakavara mahAvara rucakavarAvabhAsabhadra ane rucakavarAvabhAsa mahAbhadra rucakavarAvabhAsavara ane rucakavarAvabhAsa mahAvara hArabhadra--hAra mahAbhadra hAravara--hAra mahAvara hAravarabhadra-hAravara mahAbhadra hAravara-hAravara mahAvara hAravarAvabhAsa ane hAravarAvabhAsa mahAbhadra hAravarAvabhAsavara ane hAravarAvabhAsa mahAvara A rIte lokamAM jeTalA zubha nAmo che, te te nAmavALA asaMkhyAtA dvIpa samudro che. aMtima svayaMbhUramaNa dvIpa ane svayaMbhUramaNa samudra che. tenuM pANI svaccha ane nirmaLa che. teno svAda svAbhAvika pANI jevo che. pratyeka dvIpa samudromAM te te nAmavALA vyaMtara devonuM Adhipatya hoya che. nUrIpathI kuMDaLAvarAvabhAsa samudrano viSNubha saMkhyAta yojana che ane tyAM saMkhyAtA caMdra--sUryAdi jayotiSI devo che. rucaka dvIpathI laIne svayaMbhUramaNa samudrano vikama asaMkhyAta yojana che ane tyAM asaMkhyAtA caMdra--sUryAdi jyotiSI devo che. samudronA pANIno AsvAda : 78 lavaNassa NaM bhaMte / samudassa udae kerisae assAeNaM paNNatte ? noyamA ! vigamsa va Aste, raste, liye, navaLe, ku, avendre vadhULa duppaya- caThappaya miga-pasu-pakkhi- sarisavANaM, NaNNattha tajjoNiyANaM sattANaM / bhAvArtha :- prazna- bhagavan ! lavaNa samudranA pANIno svAda kevo che ? * uttara- he gautama ! lavaNa samudranA pANI milana, rajavALuM, sevALa vinAnuM-ghaNA samayathI saMgraha karelA pANI jevuM, khAruM, kaDavuM tathA aneka dvipada, catuSpada, mRga, pazu-pa kSI, sarIsRpone mATe pIvA yogya
Page #642
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ pa68 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra nathI paraMtu te pANImAM utpanna thayelA, temAM rahenArA ane vRddhi pAmelA jIvo mATe te pANI pIvA yogya che. 7 kAloyassa NaM bhaMte ! samudassa udae kerisae assAeNaM paNNatte? goyamA ! Asale pesale kAlae mAsarAsivaNNAbhe pagaIe udagaraseNaM pnnnntte| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! kAloda samudranA pANIno svAda kevo che? uttara- he gautama ! kAloda samudranuM pANI AsvAdanIya, manojJa, zarIrane puSTa karanAra, kALA aDadanI rAzi jevI kALI kAMti yukta che ane svabhAvathI pANI jevA ja svAdavALuM che. 80 pukkharodassa NaM bhaMte ! samuddassa udae kerisae assAeNaM paNNatte? goyamA ! acche, jacce,taNue, phAlihavaNNAbhe, pagaIe udagaraseNaM paNNatte / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! puSkaroda samudranA pANIno svAda kevo che? uttara- he gautama ! te svaccha, uttama jAtinuM, haLavuM, sphaTikamaNi jevu ujjavaLa kAMtivALuM ane svabhAvathI ja sahaja pANI jevA svAdavALuM hoya che. 81 varuNodassa NaM bhaMte ! samudassa udae kerisae assAeNaM paNNatte? goyamA ! se jahANAmae caMdapabhAi vA jahA hetttthaa| bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! varuNoda samudranA pANIno svAda kevo che? uttara- he gautama! teno svAda caMdraprabhA Adi vividha prakAranI madirAnA svAda jevo hoya che, ItyAdi pUrve karelA varNana pramANe jANavuM. 82 khIrodassaNaM bhaMte ! samudassa udae kerisae assAeNaM paNNatte? goyamA ! se jahANAmae cAuratacakkavaTTissacAurakkegokhIre jAvaetto iTThayare / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! kSIroda samudranA pANIno svAda kevo che? uttara- he gautama! cAturaMga cakravartIne mATe taiyAra karelI cAra sthAnothI pariNata gobhIra-gAyanA dUdhanI khIrathI yAvat adhika ISTatara che. 83 ghayodassaNaMbhaMte !samudassaudae kerisae assAeNaMpaNNatte? goyamA !jahANAmae sAraiyassa goghayavarassamaDe jAvaettomaNAmatarAe ceva AsAeNaM pnnnntte| bhAvArtha - prazna-he bhagavan! vRtoda samudranA pANIno svAda kevo che? uttara-he gautama! teno svAda zarada RtunA gAyanA ghInA maMDa(ghI uparanI popaDI)thI paNa adhika manojJa ane AsvAdanIya hoya che. 84 khododassa NaM bhaMte !samudassa udae kerisae assAeNaM paNNatte? goyamA ! se jahANAmae ucchUNa jAvaetto iTTatarAe / jahA khododassa tahA sesA vi| sayabhuramaNassa jahA pukkhrodss| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! kSododa samudranA pANIno svAda kevo che? uttara- he gautama! zeraDInA rasathI yAvat iSTatara hoya che. je rIte kSododa samudranA pANInA svAdanuM kathana karyuM te ja rIte zeSa samudronA pANInA svAdanuM kathana karavuM joIe. svayaMbhUramaNa samudranA pANIno svAda puSkaroda samudranA pANI jevo che.
Page #643
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3H dhAtakIbaMDAdi dvIpasamudrAdhikAra [ pada9] 85 kai NaM bhaMte ! samuddA patteyarasA paNNattA? goyamA ! cattAri samuddA patteyarasA paNNattA taMjahA-lavaNode, varuNode,khIrode, ghode| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! keTalA samudro pratyeka rasa yukta che arthAt tenA jevo svAda anya koI paNa samudranA pANImAM na hoya, tevA samudro keTalA che? uttara- he gautama!cAra samudro pratyeka rasavALA che. lavaNa samudra, varuNoda, kSIroda ane dhRtoda samudra. 86 kaiNaM bhaMte ! samuddA pagaIe udagaraseNaM paNNattA? goyamA !tao samuddA pagaIe udagaraseNaM paNNattA,taMjahA-kAlode,pukkharode, sayaMbhUramaNe / avasesA samuddA ussaNNaM khoyarasA pnnnnttaa| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! keTalA samudronuM pANI svabhAvathI pANInA svAda jevuM ja hoya che? uttara-he gautama!traNa samudronuM pANI svAbhAvika pANI jevuM che. yathA-kAloda, puSkaroda ane svayaMbhUramaNa samudra. he AyuSyamAna zramaNa ! zeSa samudronuM pANI prAyaH zeraDInA rasa jevA svAdavALuM hoya che. vivecana : prastuta sUtromAM asaMkhya samudronA jalanA svAdanuM nirUpaNa che. sAmAnya rIte loka pracalita dhAraNA anusAra samudranuM pANI khAruM hoya che paraMtu tema nathI. asaMkhya samudromAM eka lavaNa samudranuM pANI ja khAruM che. kAlodadhi samudra, puSkara samudra ane svayaMbhUramaNa samudranA pANIno svAda svAbhAvika jala jevo che, kSIra samudranA pANIno svAda dUdha jevo, dhRtavara samudranA pANIno svAda ghI jevo, vaNavara samudranA pANIno svAda madirA jevo ane zeSa sarva samudronA pANIno svAda akSarasa jevo che. samudromAM maccha-kaccha ane tenI kulakoTi: 87 kaiNaM bhaMte! samuddA bahumacchakacchabhAiNNA paNNattA? goyamA ! tao samuddA bahumaccha kacchabhAiNNA paNNattA,taMjahA-lavaNe, kAloe, sayaMbhUramaNe / avasesA samuddA appamaccha kacchabhAiNNA paNNattA samaNAuso! bhAvArtha-prazna- he bhagavan! keTalA samudro matsya ane kAcabA Adi jaLacara jIvothI AkIrNa(bharelA) che? uttara- he gautama!traNa samudro atyadhika matsya ane kAcabAothI bharelA che, yathA- lavaNa samudra, kAlodadhi samudra ane svayaMbhUramaNa samudra. he AyuSyamAna zramaNa ! zeSa samudromAM matsya, kAcabA Adi alpa pramANamAM hoya che. 8 lavaNe NaM bhaMte ! samudde kai macchajAikulakoDIjoNIpamuhasayasahassA paNNattA? goyamA!sattamacchajAikulakoDIjoNIpamuhasayasahassA paNNattA / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! lavaNa samudramAM matsyonI keTalA lAkha jAtipradhAna kulakoTi-yonio hoya che? uttara- he gautama! masyonI sAta lAkha jAti pradhAna kulakoTi-yonio hoya che.
Page #644
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pa70] zrI jIvAjIvAbhigama satra | 89 kAloeNaMbhaMte !samuddekai macchajAi paNNattA? goyamA !NavamacchakulakoDIjoNI pamuhasayasahassA pnnnnttaa| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! kAloda samudramAM matsyonI keTalA lAkha jAti pradhAna kulakoTi yonio che? uttara-he gautama!masyonI nava lAkha jAti pradhAna kulakoTi-yonio che. 90 sayaMbhUramaNe NaM bhaMte / samudde kaimacchajAi paNNattA ? goyamA ! addhaterasamacchajAi kulakoDIjoNIpamuhasayasahassA pnnnnttaa| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! svayaMbhUramaNa samudramAM matsyonI keTalA lAkha jAti pradhAna kulakoTi-yonIo che ? uttara- he gautama! matsyonI sADA bAra lAkha jAti pradhAna kulakoTi yonio che. 91 lavaNe NaM bhaMte ! samudde macchANaM kemahAliyA sarIrogAhaNA paNNattA ? goyamA ! jahaNNeNaM agulassa asaMkhejjaibhAga ukkoseNaM paMcajoyaNasayAI / evaM kAloe sattajoyaNasayAI / sayaMbhUramaNe joynnshss| bhAvArtha:- pragna- he bhagavan! lavaNa samudramAM matsyonA zarIranI avagAhanA keTalI che? uttara- he gautama ! jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa pAMcaso yojananI avagAhanA che. te ja rIte kAloda samudramAM jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga, utkRSTa sAtaso yojana ane svayaMbhUramaNa samudramAM utkRSTa eka hajAra yojananI avagAhanA che. vivecana - prastuta sUtromAM asaMkhya samudromAM rahelA masyAdi jalacara jIvonuM pramANa, tenI kulakoTi ane avagAhanAnuM pratipAdana che. jalacara jIvonuM pramANa-pratyeka samudromAM matsya Adi jalacara jIvo hoya ja che. tema chatAM lavaNasamudra, kAlodadhi samudra ane svayaMbhUramaNasamudra; te traNe samudromAM tenuM pramANa adhika che. nAna karolI goLapada, jAti pradhAna kula yoni pramukha. jIvonA utpattisthAnane yoni kahe che. eka ja yonisthAnamAM aneka jAtinA jIvo utpanna thAya che. yathA- chANa rUpa yonimAM kIDA, vIMchI Adi aneka jIvo utpanna thAya che. kIDA, vIMchI Adi jeTalI jAtinA jIvo utpanna thAya tene kulakoTi kahe che. te jAtinI pradhAnatAne jAtipradhAna kulakoTi kahevAya che. lavaNa samudromAM matsyonI sAta lAkha, kAlodadhi samudramAM nava lAkha ane svayaMbhUramaNa samudramAM sADA bAra lAkha jAti pradhAna kulakoTi che. avagAhanA- jalacara tiryaMcanI utkRSTa avagAhanA 1,000 yojananI che, paraMtu utkRSTa avagAhanAvALA jalacara jIvo sarva sthAne hotA nathI. lavaNa samudramAM utkRSTa 500 yojananI avagAhanAvALA jalacara jIvo hoya che. kAlodadhi samudramAM utkRSTa 700 yojananI avagAhanAvALA jaLacara jIvo hoya che ane svayaMbhUramaNa samudramAM utkRSTa 1,000 yojananI avagAhanAvALA jalacara jIvo hoya che. te sivAyanA samudromAM madhyama avagAhanAvALA jalacara jIvo hoya che arthAt jalacara jIvonI utkRSTa avagAhanA svayaMbhUramaNa samudranA jalacara jIvonI apekSAe che.
Page #645
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'pratipatti-2: dhAtakIbaDAdi lIpa-samRddhAdhikAra [ 571 | dvIpa samudronA nAma ane pramANAdi - | 92 kevaiyA NaM bhaMte ! dIvasamuddA NAmadhejjehiM paNNattA? goyamA ! jAvaiyA loge subhANAmA subhA vaNNA jAvasubhA phAsA, evaiyA dIvasamudANAmadhejjehiM pnnnnttaa| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! keTalA nAmavALA dvIpo ane samudro che? uttara- he gautama! lokamAM jeTalA zubha nAma che, zubha varNa yAvat zubha sparza che, teTalA nAmavALA dvIpo samudro che. 93 kevaiyANaMbhaMte !dIvasamuddA uddhArasamaeNaMpaNNattA?goyamA !jAvaiyA aDDAijjANaM sAgarovamANaM uddhArasamayA evaiyA dIvasamuddA uddhArasamaeNaM pnnnnttaa| bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! uddhAra samayonI apekSAthI dvIpa-samudro keTalA che? uttara- he gautama! aDhI uddhAra sAgaropamanA jeTalA uddhAra samaya che, teTalA tapo ane samudro che. 94 dIvasamudaNaMbhaMte ! kiMpuDhavipariNAmA AupariNAmAjIvapariNAmApoggalapariNAmA? goyamA !puDhavIpariNAmAvi,AupariNAmAvi,jIvapariNAmAvi,poggalapariNAmA vi| bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! dvIpo ane samudro zuM pRthvInA pariNAmarUpa che, pANInA pariNAmarUpa che, jIvanA pariNAmarUpa che ke pudgalanA pariNAmarUpa che? uttara- he gautama! dvIpo ane samudro pRthvInA pariNAmarUpa paNa che, pANInA pariNAmarUpa paNa che, jIvanA pariNAmarUpa paNa che ane pudgalanA pariNAmarUpa paNa che. | 95 dIvasamuddesuNaMbhate !savvapANA,savvabhUyA,savvajIvA,savvasattA puDhavikAiyattAe jAvatasakAiyattAe uvavaNNapuvvA ? hatA goyamA ! asai aduvA aNaMtakhutto / iti dIvasamuddA smttaa| bhAvArtha :- prazna- he bhagavana! zuM A dvIpo ane samadromAM sarva prANI, bhUta, jIva ane satva pRthvIkAya yAvat trasakAya rUpe pUrve utpanna thayA che? uttara- hA gautama! anekavAra athavA anaMtavAra pUrve utpanna thayA che. A pramANe dvIpa-samudranI vaktavyatA pUrNa thaI. vivecanaH prastuta sUtromAM dIpa-samudronuM parimANa nizcita karyuM che. madhyalokamAM asaMkhya dvIpa-samudro che. te asaMkhyAtanI rAzine sUtrakAre aDhI uddhAra sAgaropamanA samaya pramANa kahI che. alIphA sAvana saptAhamA... zrI anuyogadvAra sutramAM traNa prakAranA palyopama ane sAgaropamanuM kathana che. uddhAra palyopama, addhApalyopama ane kSetrapalyopama. te ja rIte traNa prakAranA sAgaropama che. te traNe palyopama kramazaH adhika sUkSma che. (juo zrI anuyoga dvAra sUtra, prakaraNa-23) aDhI uddhAra sAgaropamanA jeTalA samaya che, teTalA dvIpa samudro che. Indriya viSaya pariNAma:|96 kaivihe NaM bhaMte ! iMdiyavisae poggalapariNAme paNNatte ? goyamA ! paMcavihe
Page #646
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 572 / zrI jIvAjIvAbhigama sUtra iMdiyavisae poggalapariNAme paNNatte,taMjahA-soidiyavisae jAvaphAsiMdiyavisae / bhAvArtha:- - bhagavana!ndriyonA viSayabhUta 56grpri||mnaa 241 prAracha? 612he gautama! indriyonA viSayabhUta pudagala pariNAmanA pAMca prakAra che. yathA- zrotendriyano viSaya pariNAma thAvata sparzendriyano viSaya pariNAma. 97 soIdiyavisaeNaMbhaMte ! poggalapariNAmekaivihepaNNate? goyamA !duvihepaNNatte,taM jahA-subbhisaddapariNAme yadubbhisaddapariNAme y|| evaM cakkhidiyavisayAdiehiM vi surUvapariNAme ya durUvapariNAme ya / evaM surabhigaMdhapariNAme yadurabhigaMdhapariNAme ya / evaMsurasapariNAme ydursprinnaamey| evaM suphAsapariNAme yduphaasprinnaamey| bhAvArtha :- 5- mAvan ! zrotandriyana viSayAbhUta pula parimana 24 // 2 cha ? uttara- he gautama! be prakAra che- zubha zabda pariNAma ane azubha zabda pariNAma. A pramANe cakSu indriya AdinA viSayabhUta pugala pariNAmanA paNa be-be prakAra che- surUpa pariNAma ane durUpa pariNAma, surabhigaMdha pariNAma ane durabhigaMdha pariNAma, surata pariNAma ane durasa pariNAma, susparza pariNAma ane duHsparza pariNAma. 98 seNUNaMbhaMte !uccAvaesusaddapariNAmesu,uccAvaesuruvapariNAmesuevaMgaMdhapariNAmesu rasapariNAmesuphAsapariNAmesupariNamamANA poggalA pariNamaMtIti vattavvaM siyA? haMtAgoyamA !uccAvaesusaddapariNAmesupariNamamANA poggalA pariNamaMtIti vattavvaM siyA / evaMrUvagaMdharasaphAsapariNAmA vi| bhAvArtha:- prazna-bhagavana ! vibhinna zaha prie|bhomaaN, vibhinna 35 prie|bhobhaa, terIta vibhinna gaMdha pariNAmomAM, rasa pariNAmomAM ane sparza pariNAmomAM pariNamana pAmatA pulo zuM pariNata thAya che, tema samajavuM? 612-1, gautama ! vibhinna za06 prie||bhomaa parimana pAmatA pugaso parita thAya cha, tema samajavuM. A ja rIte rUpa, gaMdha, rasa ane sparza pariNAmanA viSayamAM samajavuM. | 99 se NUNaM bhaMte ! subbhisadA poggalA dubbhisaddattAe pariNamaMti, dubbhisaddA poggalA subbhisaddattAe pariNamati?hatA goyamA !subbhisadA poggalA dubbhisaddattAe pariNamati, dubbhisadA poggalA subbhisaddattAe pariNamati / / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! zuM zubha zabdarUpe pariNata thayelA pulo azubha zabdarUpe pariNata thAya che ane zuM azubha zabda pariNata pulo zubha zabdarUpe pariNata thAya che? uttara- hA, gautama! zubha zabdo azubha zabdarUpe ane azubha zabdo zubha zabdarUpe pariNata thAya che. 100 se NUNaM bhaMte ! surUvA poggalA durUvattAe pariNamaMti, durUvA poggalA surUvattAe
Page #647
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3H dhAtakIbaMDAdi dvIpasamudrAdhikAra [ 573 ] pariNamaMti? haMtAgoyamA ! evaMsubbhigaMdhA poggalA dubbhigaMdhattAe pariNamaMti, dubbhigaMdhA poggalA subbhigaMdhattAepariNamati / evaMsurasAdurasattAepariNamati / suphAsA duphAsattAe pariNAmati | bhAvArtha - prazna- he bhagavan! zuM zubharU5 rUpe pariNata thayelA pudgalo azubha rUpamAM ane azubharUpa rUpe pariNata thayelA pudgalo zubha rUpamAM pariNamana pAme che? uttara- hA, gautama ! tema paraspara pariNamana pAme che. A ja rIte surabhigaMdhanA pagalo dubhigaMdha rUpe ane dubhigaMdhanA pugalo surabhigaMdha rUpe pariNamana pAme che. te ja rIte zubha rasa ane zubha sparzanA pugalo azubha rasa-sparzarUpe ane azubha rasa-sparzanA pudgalo zubha rasa-sparzarUpe pariNamana pAme che. vivecana : prastuta sUtromAM pAMca indriyonA viSayo ane tenA vividha prakAranA pariNamananuM nirUpaNa che. pAMca indriyomAM zrotendriyano viSaya zabda, cakSurindriyano rUpa, ghANendriyano gaMdha, rasendriyano rasa ane sparzendriyano viSaya sparza che. pratyeka viSayanA zubha ane azubha be-be prakAra che. pudgalomAM satata parivartana thayA ja kare che. zubha zabdAdi pugalo dravya, kSetra, kAla, bhAva Adi koI paNa nimittathI azubharUpe ane azubha pulo zubha rUpe pariNata thAya che. zrI jJAtA sUtramAM subuddhi pradhAne gaTaranA gaMdA pANInuM nirmaLa pANI karIne jitazatru rAjAne pudgala parivartanano siddhAMta samajAvyo ane te nimitte ja rAjA pratibodha pAmyA, te daSTAMta prasiddha che. devazakti - 101 deveNaM bhaMte ! mahiDDie jAva mahANubhAge puvvAmeva poggalaM khavittA pabhUtameva aNuparivaTTittANaM giNhittae? goyamA !hatA pabhU / sekeNaTeNaM evaM vuccai deveNa bhaMte! mahiDDie jAvagiNhittae? goyamA ! poggaleNaM khittesamANe puvvAmeva sigghagaI bhavittA tao pacchA maMdagaI bhavai, deveNaMmahiDDie jAvamahANubhAgepuvvapi pacchAvi sigghesigghagaI (turie turiyagaI) ceva, seteNaTeNaM goyamA ! evaM vuccai jAvaevaM aNupariyattANaM geNhittae / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! koI mahaddhikayAvata mahAprabhAvazALI deva zuM pahelAM koI paNa vastu pheMke ane pachI te vastu nIce paDe te pahelAM ja tene vaccethI pakaDI zake che? uttara-hA, gautama! te pakaDI zake che. prazna- he bhagavan! tenuM zuM kAraNa che ke mahaddhika yAvatuM mahAprabhAvazALI deva pahelAM vastune pheMke che pachI te vastu nIce paDe te pahelAM ja tene pakaDI zake che? uttara- he gautama! pheMkavAmAM AvelI vastunI gati pahelA zIdhra hoya che pachI tenI gati maMda thaI jAya che, jyAre te mahartika ane mahA prabhAvazALI devanI gati pahelAM ane pachI paNa zIdhra ja hoya che. tethI e pramANe kahyuM che ke deva nIce pheMkelI vastune vacce pakaDavAmAM samartha che. 102 deveNaM bhaMte ! mahiDDie jAvamahANubhAge bAhirae poggale apariyAittA puvvAmeva
Page #648
--------------------------------------------------------------------------
________________ 574 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra bAlaM acchettA abhettA pabhUgaMThittae ? goyamA !No iNaDhe smtthe| bhAvArtha:- prazna- bhagavan! koI mahaddhika yAvatuM mahA prabhAvazALI deva zuM bAhya pudgalone grahaNa karyA vinA koI bALakanA zarIranuM pahelAM chedana-bhedana karyA vinA tenA zarIranI saMdhi karavAmAM samartha che? uttara- nA, gautama! tema thaI zakatuM nathI. 103 deveNaM bhaMte ! mahiDDie jAvamahANubhAge bAhirae poggale apariyAittA puvvAmeva bAlaM cchettA bhettA pabhUgaThittae ? goyamA ! No iNaDhe samaDhe / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! koI mahaddhika thAva mahA prabhAvazALI deva zuM bAhya pugalone grahaNa karyA vinA bALakanA zarIrane prathama chedIne-bhedIne pachI tenI saMdhi karavAmAM samartha che? uttara-he gautama! tema zakya nathI. 104 deveNaM bhaMte ! mahiDDie jAvamahANubhAge bAhirae poggale pariyAittA puvAmeva bAlaM acchettA abhettA pabhUgaThittae ? goyamA ! No iNaDhe smddhe| bhAvArtha - prazna-he bhagavan! mahaddhika yAvatumahAprabhAvazALI deva zuM bAhya pudgalone grahaNa karIne, bALakanA zarIrane chedana bhedana karyA vinA tenI saMdhi karavAmAM samartha che? uttara- he gautama! tema zakya nathI. 105 deveNaM bhaMte ! mahiDDie jAvamahANubhAge bAhirae poggale pariyAittA puvAmeva bAlaM chettA bhettA pabhUgaThittae ? hatA pabhU / tacevaNaM gaThiM chaumattheNa jANai, Na pAsai, evaM suhumaMca NaM gNtthejjaa| bhAvArtha -prazna- he bhagavan! mahaddhika yAvata mahAprabhAvazALI deva zuM bAhya pudgalane grahaNa karIne, bALakanA zarIrane pahelA ja chedana-bhedana karIne pachI tenI saMdhi karavAmAM samartha che? uttara- hA gautama! tema karavAmAM samartha che. te evI kuzaLatAthI saMdhi kare che ke te saMdhine (gAMThane) chadmastha jANI-dekhI zakato nathI, evI sUkSma gAMTha hoya che. 106 deveNaM bhaMte ! mahiDDie jAva mahANubhAge bAhirae poggale apariyAittA puvvAmeva bAla acchettA abhettA pabhUdIhIkarittae vA hassI karittae vA? No iNaDhe smddhe| evaM cattAri vigamA, paDhamabiiyabhaMgesu apariyAittA egaMtariyagA acchettA, abhettA sesaM taheva / taMva siddha / chaumattheNa jANai, Na pAsai / evaM suhumaMca NaMdIhIkarejja vA hastarejha vaI bhAvArtha - prazna- bhagavan! koI mahaddhika deva zuM bAhya pudgalone grahaNa karyA vinA, pahelA bALakane chedyA bheDyA vinA nAno athavA moTo karavAmAM samartha che? uttara- he gautama! tema thaI zakatuM nathI. A pramANe cAre ya bhaMga kahevA joIe. pahelA ane bIjA bhaMgamAM bAhya pugalone grahaNa karatA nathI ane prathama bhaMgamAM bALakanA zarIranuM chedana bhedana
Page #649
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3H dhAtakIbaMDAdi dvIpasamudrAdhikAra 575 nathI, bIjA bhaMgamAM chedana bhedana che, trIjA bhaMgamAM bahAranA pugalone grahaNa kare che paNa bALakanA zarIranuM chedana-bhedana nathI ane cothA bhaMgamAM bahAranA pudgalonuM grahaNa paNa che ane bALakanA zarIranuM chedana-bhedana paNa che. A nAnA moTA pheraphAranA kAryane chAstha karI zake che, paraMtu jANI dekhI zakato nathI. hRsvIkaraNa ane dIrghakaraNanI A vidhi ghaNI ja sUkSma hoya che. vivecana : prastuta sUtromAM devanI vividha prakAranI zaktinuM kathana che. devagati- deva koI paNa pudgalane nIce pheMkyA pachI, te pudgala nIce pahoMce te pahelAM ja tene vaccethI ja pakaDI zake che, kAraNa ke pugalanI gati kramazaH maMda thatI jAya che. jyAre devanI divyagati prAraMbhathI aMta sudhI zIghra ja rahe che. devanI gati saMbaMdhI vizeSa spaSTIkaraNa mATe juo- zrI bhagavatI sUtra zataka-3, udezaka-1. tethI ja camarendra upara phekeluM vaja camarendra para paDe te pahelA zakrendra tene vaccethI ja pakaDI lIdhuM hatuM. vikriyAzakti-devo vaikriyazakti dvArA vividha prakAranI vidurvaNA karI zake che. nAnAmAMthI moTuM, moTAmAMthI nAnuMrUpa banAvI zake, dazyane adazya karI zake che, koI paNa padArthanuM chedana-bhedana karI zake, chedana-bhedana karyA pachI punaH tenI saMdhi(sAMdhIne bhegA) paNa karI zake che. tenI vaikiya zaktino prayoga bAhya pagalone grahaNa karIne ja thAya che, bAhya pudgala grahaNa karyA vinA thato nathI. sUtramAM tatsaMbaMdhI cAra vikalpa karyA che te bhAvArthamAM spaSTa che. temAMthI prathama be vikalpamAM bAhya pugalanuM grahaNa thatuM nathI tethI vaikriya zaktino prayoga thato nathI. trIjA vikalpamAM bAhya pudgalanuM grahaNa thAya che paraMtu bALakanAM zarIranuM chedana-bhedana nathI.chedana-bhedana rUpa kAraNa ja na hovAthI saMdhirUpa kArya nathI. cothA vikalpamAM bAhya pudgalonuM grahaNa paNa thAya che ane chedana-bhedanarUpa kAraNa paNa hovAthI saMdhirUpa kArya thAya che. devanuM saMdhirUpa kArya atyaMta sUkSma hovAthI chavastho tene jANI zakatA nathI. tArArUpa devonI abhyAdhika addhi:107 atthi NaM bhaMte ! caMdimasUriyANaM heTuiMpitArArUvA aNuM pitullA vi, samaMpi tArArUvA aNuMpitullA vi, uppiM pitArArUvA aNuMpitullA vi? goyamA ! hatA, atthi / se keNaTeNaM bhaMte ! evaM vuccai- atthi NaM caMdimasUriyANaM jAva uppiM pi tArArUvA aNuMpi, tullA vi? goyamA ! jahA jahANaMtesiM devANaMtava-Niyama ukkaDAiMussiyAI bhavaMti tahA tahANaMtesiMdevANaM evaM paNNAyai aNutte vA tulle vA / se eeNaTeNaMgoyamA ! atthi NaM cadimasUriyANaM uppipi tArArUvA aNupitullA vi|| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! (1) caMdra, sUrya, vimAnanI nIcenA kSetramAM sthita tArA vimAnonA devo zuM caMdra-sUrya karatAM alpa RddhivAna(kaMIka alpa RddhivALA) ke samaRddhivAna(ekasarakhI RddhivALA)
Page #650
--------------------------------------------------------------------------
________________ 576 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra hoya che? (2) caMdra-sUrya vimAnanI samazreNIe sthita tArA vimAnonA devo caMdrAdi karatAM zuM kaMIka alpa Rddhi- vALA ke eka sarakhI RddhivALA hoya che? (3) caMdra-sUrya vimAnanI uparanA kSetramAM sthita tArA vimAnonA devo caMdrAdi karatAM zuM kaMIka alpa RddhivALA ke ekasarakhI RddhivALA hoya che? uttara- hA, gautama! A rIte hoya che arthAt caMdra-sUrya vimAnanI nIce ke samazreNIe ke UrdhvabhAgamAM sthita tArA vimAnanA keTalAka devo caMdrAdi karatAM kaMIka alpaRddhivAna hoya che ane keTalAka samaRddhivAna paNa hoya che. prazna- he bhagavana! caMdrAdidevanI apekSAe tArA rUpadevonI alpa Rddhi kesamaRddhinuM zuM kAraNa hoya zake che? uttara-he gautama! te devonA pUrvabhavanA tapa ane niyamanI jevI jevI kaniSThatA ke utkRSTatA hoya che, tevI tevI te devonI RddhinI alpatA ke tulyatA hoya che. arthAta je tArA devonA tapa-niyama caMdrAdi devonA tapa-niyamathI kaniSTha hoya tenI Rddhi caMdrathI kaMIka alpa hoya ane je devonA tapa-niyama utkRSTa hoya che tenI Rddhi caMdra tulya hoya che. tethI he gautama! A pramANe kahyuM che ke caMdra-sUryathI nIce, upara ane samakakSa bhramaNa karanArA tArAo tenAthI samAna RddhivALA ke kaMIka alpa RddhivALA hoya che. 'II dhAtakIkhaMDAdi dvIpa-samadrAdhikAra saMpUrNa
Page #651
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'pratipatti-3H jyotiSI devAdhikAra 577. pratipatti - 3 jyotiSI devAdhikAra saMkSipta sAra rAtrI nI prastuta prakaraNamAM jyotiSIdevo saMbaMdhI aneka viSayonuM varNana che. jyotiSI devo- tenA pAMca prakAra che- caMdra, sUrya, graha, nakSatra ane tArA. samapRthvIthI upara 790 yojanathI 900 yojana parvatanA 110 yojananA kSetramAM ane tirachA asaMkhyAta yojanamAM asaMkhyAta jyotiSI devonA vimAno che. samapRthvIthI 800 yojananI UMcAIe sUryanA vimAna, tyAMthI 80 yojananI UMcAIe caMdranA vimAna che. zeSa nakSatro, graho ane tArAonA vimAna 110 yojananA kSetramAM upara nIce game tyAM nizcita sthAne hoya che. jyotiSI devonA vimAnonuM saMsthAnAdi- pAMce jyotiSI devonA vimAna ardhA koThAnA phaLanA AkAre che. caMdra vimAna 5ka yojana lAMbu-pahoLuM, sUrya vimAna pheMyojana, graha vimAna ardhA yojana(be gAu) nakSatra vimAna eka gAu ane tArA vimAna ardhA gAu lAMbA-pahoLA goLAkAre che. caMdra ane sUrya vimAnanuM vahana 16000-1000 devo kare che. cAre dizAmAM 4000-8000 devo siMha, hAthI, vRSabha ane azvanuM rUpa dhAraNa karIne te vimAnonuM vahana kare che. te ja rIte 8000devo graha vimAnanuM, 4000devo nakSatra vimAnanuM ane 2000 devo tArA vimAnanuM vahana kare che. jyotiSI devonI gati- aDhIdvIpanI aMdaranA jyotiSI devo gatizIla che. te devo niraMtara meru parvatanI pradakSiNA kare che. meruparvatathI 11ra1 yojana dUrathI tArArUpa jyotiSI devonI goLAkAra gatino mArga arthAt prathama maMDalano prAraMbha thAya che. lokAMtathI 1111 yojana aMdara sudhI tArAonuM aMtima maMDaLa che. sUrya-caMdranuM prathama maMDala meru parvatathI 44,820 yojana dUra che. aDhIdvIpamAM dareka sUryanA 184 maMDala ane dareka caMdranA 15 maMDala che. caMdra-sUrya Adi jyotiSI devo potAnA maMDala para ja paribhramaNa kare che. sUryanI gatinA AdhAre rAtri-divasa Adi vyavahArakAlanI gaNanA thAya che. pAMce jyotiSI devomAM tArAonI gati atyaMta zIdhra, tenAthI kramazaH nakSatra, graha, sUrya ane caMdranI gati maMda che. pAMce devomAM caMdradeva adhika RddhimAna che. tenAthI kramazaH sUrya, graha, nakSatra ane tArArUpa devonI Rddhi alpa che. 28 nakSatromAM abhijita nakSatra sarvathI aMdara, mULa nakSatra sarvathI bahAra, svAti sarvathI upara, bharaNI sarvathI nIce cAle che. aDhIdviIpanI bahAranA jyotiSI devo sthira che.
Page #652
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra caMdra ane sUrya baMne indrarUpa che. tene cAra cAra agramahiSIo che. eka agramahiSI devI anya 4000 devIonI vipurvaNA karI zake che. eka caMdra-sUryanA parivAramAM 28 nakSatro, 88 graho ane 6,975 kroDAkoDI tArAo hoya che. te devo potAnA parivAra sahita sudhamAM sabhAmAM pAMce indriyanA sukhane bhogave che. 57. be tArAonuM aMtara- be tArAonuM paraspara aMtaranirvyAghAtanI apekSAe jaghanya 500 dhanuSanuM, utkRSTa be gAunuM che. parvata, phUTa AdinA vyAghAtanI apekSAe jaghanya 266 yojana, utkRSTa 12,242 yojananuM aMtara che. A rIte madhyalokamAM jyotiSI devo prakAza kare che. //////////
Page #653
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipati-3: zyotibhAvAvihAra 579 pratipatti-3 jyotiSI devAdhikAra 222222222PPC yaMdra-sUrya parivAra :| 1 egamegassaNaMbhaMte !caMdimasUriyassa kevaiyANakkhattA parivAropaNNatto? kevaiyA mahAggahA parivAropaNNatto? kevaiyA tArAgaNakoDikoDIo parivAropaNNatto? goyamA !egamegassaNaMcaMdimasUriyassa aTThAsIiMca gahA,aTThAvIsaMca hoinnkkhttaa| ega sasIparivAro, ettotArANaMvocchAmi // 1 // chAvaTThi sahassAI, Nava ceva syaaiipNchttraaii| egasasIparivAro,tArAgaNakoDikoDINaM // 2 // bhAvArtha - prazna- he bhagavan! eka caMdra-sUryanA parivAra rUpa keTalA nakSatro, keTalA mahAgraho ane keTalA kroDAkroDI tArAono samUha hoya che? uttara- he gautama! pratyeka caMdra ane sUryanA parivAramAM 88 graha, 28 nakSatra ane 6,975 (chAsaTha hajAra, navaso paMcotera) kroDAkoDI tArAo hoya che. viveyana : jyotiSI devomAM caMdra ane surya baMne indra rUpa deva che. tenA parivAra rUpa devonI gaNanA eka sAthe ja thAya che. jema manuSyomAM baladeva ane vAsudeva baMnenI rAjyaddhi eka ja hoya che, tema caMdra-sUrya, A baMne indronA parivAra AdimAM samajavuM. jyotiSa vimAnonuM meru AdithI aMtara :| 2 jaMbuddIveNaM bhaMte ! dIve maMdarassa pavvayassa purathimillAo caramaMtAo kevaiyaM abAhAe joisaMcAraMcarai? goyamA ! ekkArasahiM ekkavIsehiM joyaNasaehiM abAhAe joisaMcAraMcarai; evaM dakkhiNillAo, paccatthimillAo, uttarillAocarimaMtAo ekkArasahiM ekkavIsehiM joyaNasaehiM abAhAe joisaMcAraMcarai / bhAvArtha :- - bhagavan ! dvIpamA meru parvatamA pUrvI ya2bhAtathI jyotiS bha' 241 yojana dUra rahIne pradakSiNA kare che?
Page #654
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 580 / zrI jIvAjIvAbhigama sUtra uttara- he gautama ! meru parvatathI 11ra1(agiyAraso ekavIsa) yojana dUra rahIne jyotiSka maMDala pradakSiNA kare che. A ja rIte dakSiNa caramAMtathI, pazcima caramAMtathI ane uttara caramAMtathI paNa 1121(agiyAraso ekavIsa) yojana dUra rahIne pradakSiNA kare che. | 3 logaMtAoNaM bhaMte ! kevaiyaM abAhAe joise paNNatte? goyamA ! ekkArasahiM ekkArehiM joyaNasaehiM abAhAe joisepnnnntte| bhAvArtha :- - bhagavan ! yotiS hevonA vimAna motithI se dUra 29 cha ?612-3 gautama! jyotiSka devonA vimAna lokAMtathI 1111 (agiyAraso agiyAra) yojana dUra rahe che. | 4 imIse NaM bhaMte !rayaNappabhAe puDhavIe bahusamaramaNijjAo bhUmibhAgAo kevaiyaM abAhAe savvaheTThilletArArUvecAra carai? kevaiya abAhAe sUravimANe cAra carai? kevaiyaM abAhAe caMdavimANe cAra carai? kevaiyaM abAhAe savvauvarille tArArUve cAra carai? goyamA ! imIseNaM rayaNappabhApuDhavIe bahusamaramaNijjAo bhUmibhAgAo sattahiM NauehiMjoyaNasaehiM abAhAejoisaMsabaheTThilletArArUvecAraMcarai / ahiMjoyaNasaehiM abAhAe sUravimANe cAraMcarai / aTThahiM asIehiM joyaNasaehiM abAhAe caMdavimANe cAra carai / NavahiM joyaNasaehiM abAhAe savvauvarille tArArUve cAraMcarai / bhAvArtha -prazna- he bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInA samatala ramaNIya bhUmibhAgathI keTalA yojananI UMcAIe sahathI nIcenA tArAnA vimAno paribhramaNa kare che? keTalI UMcAIe sUrya vimAna paribhramaNa kare che? keTalI UMcAIe caMdra vimAna paribhramaNa kare che? keTalI UMcAIe sathI upara rahelA tArA vimAna paribhramaNa kare che? uttara- he gautama ! A ratnaprabhA pRthvInA samatala ramaNIya bhUmibhAgathI 790 yojananI UMcAIe sahuthI nIcenA tArAnA vimAno paribhramaNa kare che. 200 yojananI UMcAIe sUrya vimAna, 880 yojananI UMcAIe caMdra vimAna ane 900 yojananI UMcAIe sauthI uparanA tArAvimAno paribhramaNa kare che. | 5 savvaheTThillAoNaM bhaMte !tArArUvAo kevaiyaM abAhAe sUravimANe cAraM carai? kevaiyaM cadavimANe cAracarai? kevaiya abAhAe savvauvarille tArArUvecAra carai? ___ goyamA !savvaheTThillAoNaM dasahiM joyaNehiM sUravimANe cAraM carai / Nauie joyaNehiM abAhAe cadavimANe cAra carai / dasuttare joyaNasae abAhAe savvovarille tArArUve cAra cri| bhAvArtha:- - bhagavana ! sarvathI nIyana tArA vimAnanA samuhAyathI 32ii yA sUrya vimAna paribhramaNa kare che? keTalI UMcAIe caMdra vimAna paribhramaNa kare che ane keTalI UMcAIe sauthI uparanA tArAo paribhramaNa kare che?
Page #655
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3H jyotiSI devAdhikAra 581 | uttara- he gautama ! sauthI nIcenA tArA vimAnanA samudAyathI daza yojananI UMcAIe sUrya vimAna paribhramaNa kare che, tevuM yojananI UMcAIe caMdra vimAna ane ekaso daza yojananI UMcAIe sauthI uparanA tArAnA vimAno paribhramaNa kare che. |6 sUravimANAo bhaMte ! kevaiyaM abAhAe caMdavimANe cAraM carai? kevaiyaM abAhAe savvauvarille tArArUve cAra carai? ___ goyamA ! sUravimANAoNaM asIe joyaNehiM caMdavimANe cAraMcarai / joyaNasae abAhAe savvovarille tArArUvecAra cri| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! sUryavimAnathI keTalI UMcAIe caMdravimAna paribhramaNa kare che? sUrya vimAnathI keTalI UMcAIe sarvathI uparanA tArAnA vimAno paribhramaNa kare che? uttara- he gautama! surya vimAnathI esI yojananI UMcAIe caMdra vimAna paribhramaNa kare che ane ekaso yojananI UMcAIe sauthI uparanA tArAnA vimAno paribhramaNa kare che. |7 caMdavimANAoNaM bhaMte ! kevaiyaM abAhAe savvauvarille tArArUve cAraMcarai? goyamA ! caMdavimANAoNaM vIsAe joyaNehiM abAhAe savvauvarilletArArUve cAra carai / evAmeva sapuvvAvareNaM dasuttarajoyaNasayabAhalle tiriyamasaMkhejjejoisavisae pnnnntte| bhAvArtha -prazna- he bhagavan! caMdra vimAnathI keTalI UMcAIe sauthI uparanA tArAnA vimAno paribhramaNa kare che? uttara-gautama! caMdravimAnathI vIsa yojananI UMcAIe sauthI uparanA tArAnA vimAno paribhramaNa kare che. A pramANe pUrvApara sarva maLIne ekaso daza yojananI UMcAImAM ane asaMkhyAta yojana tirachA vistAramAM jyotiSka devonuM paribhramaNa kSetra che. vivecana : - prastuta sUtromAM vibhinna daSTikoNathI jyotiSI vimAnonuM aMtara darzAvyuM che. tArA vimAnana meru parvatathI ane lokAMtathI aMtara - meruparvatathI 11ra1 yojana dUra rahIne jyotiSI vimAno paribhramaNa kare che arthAt meru parvatathI cAre dizAmAM 1121 yojana pramANa kSetra, jyotiSI vimAnothI rahita che. tyAra pachI tArA vimAnono prAraMbha thAya che ane te tArA vimAno AkhA tirachA lokamAM vyApta che. tenI aMtima paMkti lokAMtathI 1111 yojana dUra sthita che. prastuta pAThamAM no zabdaprayoga sAmAnya rIte samasta jyotiSI mATe ane tArAonI mukhyatAe thayo che, kAraNa ke caMdra-sUryanA vimAno meru parvatathI 44,820 yojana dUra che. meru parvatathI jyotiSI vimAnonA aMtaranuM kathana jaMbudvIpanA jyotiSI vimAnonI apekSAe che, kAraNa ke lavaNa samudra Adi dvIpa-samudranA jyotiSI vimAnonuM aMtara meruparvatathI adhika dUra thAya che ane lokAMtathI jyotiSI vimAnonA aMtaranuM kathana aMtima svayaMbhUramaNa samudranA aMtima paMktigata tArA vimAnonI apekSAe che.
Page #656
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 582] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra jyotiSka vimAnonI samapRthvIthI UMcAI: samapRthvIthI sUryAdinI UMcAI pAna 900 , saMgIta 897 narUtra Hisa nityArA caMa) | tya.rANuM risch 90 che. sUrya maMDala. 800 yo. ketu ta82 maMDala isama pRthvI
Page #657
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3 : jyotiSI devAdhikAra aDhIdvIpa bahAranA jyotiSI vimAno pota-potAnA sthAne sthira che, te paribhramaNa karatA nathI. tethI ja sUtrakAre lokAMtathI jyotiSI vimAnonA aMtaranA kathanamAM vAr carapha pAThanA sthAne paLattA zabdaprayoga karyo che. samabhUmithI jyotiSka maMDaLanuM aMtara H- jyAMthI dizA ane vidizAno prAraMbha thAya che, te tirachA lokanA madhyabhAga rUpa ATha rUcaka pradezonA bhUmibhAgane samabhUmibhAga kahe che. pRthvInI te sapATIthI adholoka ane UrdhvalokanA mApanI gaNanA thAya che. te samabhUmi bhAga, ratnaprabha pRthvIno upari caramAMta che. sthUla daSTie ApaNe je pRthvI para vicaraNa karIe chIe te sapATIne samabhUmibhAga kahevAya che. A samabhUmi arthAt A pRthvIthI 790 yojananI UMcAIthI jyotiSka maMDalano prAraMbha thAya che. sUtrakAre sUtramAM caMdra, sUrya ane tArA maMDaLanuM samapRthvIthI aMtara darzAvyuM che. samapRthvIthI 800 yojane sUryamaMDaLa ane 880 yojane caMdra maMDaLa che. zeSa nakSatro, graho, tArAonA maMDaLo samapRthvIthI 790 pachIthI prAraMbha thaIne 900 yojana sudhI arthAt 110 yojana UMcAInA kSetramAM upara-nIce game tyAM yathAsthAne hoya che. keTalAka grahonuM samapRthvIthI aMtara graMthomAM (zruti paraMparAmAM) jovA maLe che, te A pramANe che-- jyotiSka deva samapRthvIthI UMce jyoti vimAnathI UMcAI 790 yojana 800 yojana 880 yojana 884 yojana 888 yojana 891 yojana 894 yojana 897 yojana 900 yojana 583 1 tArAmaMDaLa sUrya caMdra ane nitya rAhu nakSatra maMDaLa budha graha zukra graha bRhaspati graha maMgala graha zani graha * Agama anusAra 88 graho ane 28 nakSatronA maMDaLa bhinna-bhinna UMcAIe che. aMdara-bahAra, upara-nIce cAlatA nakSatro H 8 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve kayare Nakkhatte savvabbhitarillaM cAraM carati ? kayare Nakkhatte savvabAhirillaM cAraM carai ? kayare Nakkhatte savvauvarillaM cAraM carai ? kayare Nakkhatte savvaheTThillaM cAraM carai ? tArAmaMDaLathI sUryathI caMdrathI nakSatrathI budha grahathI zukra grahathI bRhaspati grahathI maMgala grahathI - 10 yojana UMce 80 yojana UMce 4 yojana UMce 4 yojana UMce 3 yojana UMce 3 yojana UMce 3 yojana UMce 3 yojana UMce goyamA ! jaMbuddIve NaM dIve abhIi Nakkhatte savvabbhitarillaM cAraM carai, mUle Nakkhatte savvabAhirillaM cAraM carai, sAiNakkhatte savvovarillaM cAraM carai, bharaNINakkhatte savvaheTThillaM cAraM carai / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! jaMbudrIpa nAmanA dvIpamAM kayu nakSatra sarvathI aMdara meruthI najIka
Page #658
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra rahIne paribhramaNa kare che ? kayu nakSatra sarvathI bahAra(samudra tarapha) rahIne paribhramaNa kare che ? kayu nakSatra sarvathI upara rahIne ane kayu nakSatra sarvathI nIce rahIne paribhramaNa kare che ? 584 uttara- he gautama ! jaMbudrIpa nAmanA dvIpamAM abhijita nakSatra sarvathI aMdara meruthI najIka rahIne paribhramaNa kare che. mULa nakSatra sarvathI bahAra lavaNa samudra tarapha rahIne, svAti nakSatra sarvathI upara rahIne ane bharaNI nakSatra sauthI nIce rahIne paribhramaNa kare che. vivecana : prastuta sUtramAM 28 nakSatromAMthI AvyaMtara, bAhya, upari ane adhastana nakSatronuM nirUpaNa che. 28 nakSatro, ATha nakSatra maMDalomAM vibhAjita che. tadanusAra ApyaMtara maMDaLamAM 12 nakSatro che temAMthI abhijita nakSatranuM vimAna sarva nakSatra vimAnonI apekSAe merunI najIka che. mUla nakSatra sarva nakSatrothI bahAra cAle che arthAt sarva bAhya maMDaLanA ATha nakSatromAMthI mULa nakSatranuM vimAna lavaNa samudra tarapha vadhAre bahAra che. svAti nakSatra UMcAImAM sarvathI upara che. bharaNI nakSatra sarva nakSatrothI nIcenA maMDaLamAM rahIne paribhramaNa kare che. jyotiSI vimAnonuM saMsthAna ane pramANa H 1 caMvavimALe jaM te ! isani paLatte ? goyamA ! addhakaviTThasaMThANasaMThie savva phAliyAmae abbhuggayamUsiyapahasie vaNNao / evaMsUravimANevigahavimANevi NakkhattavimANevi tArAvimANevi addhakaviTThasaMThANasaMThie / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! caMdranA vimAnano AkAra kevo che ? uttara- he gautama ! caMdranA vimAnano AkAra upara mukha hoya tevA ardhA koThAnA phaLa jevo che. caMdra vimAna saMpUrNataH sphaTikamaya, jhaLahaLatA cAre tarapha phelAtA kiraNovALuM che, vagere vizeSaNonuM varNana karavuM joIe. A pramANe sUrya vimAna, graha vimAna, nakSatra vimAna ane tArAonAM vimAno paNa ardhA koThAnA AkAranA che. 10 caMdavimANe NaM bhaMte ! kevaiyaM AyAmavikkhaMbheNaM ? kevaiyaM parikkheveNaM ? kevaiyaM bAhalleNaM paNNatte ? goyamA ! chappaNNe ekasadvibhAge joyaNassa AyamavikkhaMbheNaM, taM tiguNaM savisesaM parikkheveNaM, aTThAvIsaM egasadvibhAge joyaNassa bAhalleNaM paNNatte / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan ! caMdra vimAnanI laMbAI pahoLAI keTalI che ? tenI paridhi keTalI che ane tenI jADAI keTalI che ? uttara- he gautama ! caMdra vimAnanI laMbAI-pahoLAI eka yojananA 61 bhAgomAMthI 56 bhAga eTale pU yojana pramANa che. tenAthI sAdhika traNa guNI tenI paridhi che ane tenI jADAI(UMcAI) eka yojananA 61 bhAgomAMthI 28 bhAga eTale OM yojana pramANa che. 11 sUravimANassa NaM bhaMte ! sacceva pucchA ?
Page #659
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: jyotiSI devAdhikAra [ 585] goyamA !aDayAlIsaekasaTThibhAgejoyaNassaAyAmavikkhaMbheNaM,taMtiguNaMsavisesaM parikkheveNaM, cauvIsaM ekasaTThibhAgejoyaNassa bAhalleNaM pnnnntte|| evaMgahavimANe viaddhajoyaNaM AyAmavikkhaMbheNaM,taMtiguNaMsavisesaMparikkheveNaM kosaMbAhalleNaM pnnnntte| NakkhattavimANe NaM kosaM AyAmavikkhabheNaM,taM tiguNaM savisesaM parikkheveNaM addhakosaMbAhalleNaMpaNNatte / tArAvimANe addhakosaMAyAmavikkhaMbheNaM,taMtiguNaMsavisesaM parikkheveNaM paMcadhaNusayAiMbAhalleNaM pnnnntte| bhAvArtha -prazna- he bhagavan! sUrya vimAnanI laMbAI-pahoLAI, paridhi ane UMcAI keTalI che? uttara- he gautama! surya vimAnanI laMbAI-pahoLAI eka yojananA 61 bhAgomAMthI 48 bhAga arthAt yojana pramANa che. tenI paridhi sAdhika traNa guNI ane jADAI eka yojananA 61 bhAgomAMthI 24 bhAga arthAt yojana pramANa che. graha vimAnanI laMbAI-pahoLAI ardhA yojanAra gAu) che. tenI paridhi sAdhika traNa guNI ane jADAI eka gAunI che. nakSatra vimAnanI laMbAI-pahoLAI eka gAunI che tenI paridhi sAdhika traNa guNI ane jADAI(UMcAI) ardhA gAunI che. tArA vimAnanI laMbAI-pahoLAI ardhA gAunI che. tenI paridhi sAdhika traNa guNI ane jADAI pAMcaso dhanuSanI che. vivecanaH jyotiSka deva vimAna saMsthAna prastuta sUtramAM jyotiSka vimAnonA saMsthAna ane tenA pramANanuM varNana che. sarvajyotiSThadevonAvimAno ardhakoThA ke ardha bijorAnA AkAre che. A jyotiSka vimAnonI ardha koThAnA AkAravALI pITha upara In un jyotiSka devonA prAsAdo-mahelo evI rIte goThavAyelA che ke sUrya ane caMdranA vimAna thALI jevA goLa dekhAya che. avidvAna sathiA:- te vimAno ardhA koThAnA AkAranA che arthAt te vimAnonA 5: caMdra vimAnanI laMbAI prAsAdo je pITha upara che te pIThano AkAra ardhA -pahoLAI 56 yojana: koThA jevo che. te pIThanI upara vimAnonA B. UMcAI yojana prAsAdo caDhatA-utaratA krame goThavAyelA che. te sarvanA zikhara bhAgo maLIne pratyekavimAna pUrNa goLAkAra pratIta thAya che.
Page #660
--------------------------------------------------------------------------
________________ 586 | zrI jIvAjIvAbhigama sUtra te vimAno sphaTika ratnamaya che. tenA prataro suvarNamaya che. tenA gavAkSomAM ratno jaDelA che. te vividha maNiothI suzobhita che. tenA zikhara para vijaya, vaijayaMtI patAkA, chatra upara chatra Adi zobhe che. te vimAno zrIsaMpanna, prasannatAjanaka, darzanIya, atisuMdara ane prakAzamaya che. te asaMkhya vimAnomAM lavaNa samudranI uparanA keTalAka jyotiSI devavimAno udaka sphaTika ratnamaya che, tethI lavaNa samudranI 15000 yojana UMcI jalazikhAnA pANInI vaccethI paNa te pasAra thaI zake che. udaka sphaTika ratnanA prabhAve te jala vimAnone bAdhaka banatuM nathI. asaMkhya jyotiSI devo pota-potAnA vimAnomAM potAnI divya Rddhi saha sukhapUrvaka rahe che. teonA mugaTamAM pota-potAnA nAmanuM cihna hoya che. jyotiSka vimAnonA vAhaka devo :| 12 caMdavimANe NaM bhaMte ! kai devasAhassIo parivahati ? goyamA !solassa devasAhassIo parivahatitti / caMdavimANassaNaM purathimeNaM seyANasubhagANaMsappabhANasakhatala-vimala-NimmaladadhighaNa-gokhIspheNa rayayaNigarappagAsANa thislaTThapaTuvaTTapIvassusiliTThavisiTThatikkha dADhA viDabiyamuhANaM,rattuppala pattamauya sukumAla-tAlujIhANaM mahaguliyapiMgalakkhANaMpasatthasatthaveliyabhisaMtakakkaGaNahANaM visAla pIvasvarorupaDipuNNa-viulakhaMdhANaM miuvisayapasattha suhama lakkhaNa-vicchiNNa kesassaDovasohiyANaMcakamiyalaliyapulitadhavalagaviyagaINaUsiya suNamiya sujAya apphoDiyaNaMgUlANaMvairAmayaNakkhANaMvairAmaya dADhANaMvairAmayadaMtANaMtavaNijja-jIhANaM tavaNijjatAluyANaMtavaNijja jottagasujoiyANakAmagamANaMpIgamANamaNogamANamaNoramANaM amiyagaINaM amiya balavIriyapurisakkAraparakkamANaM mahayA apphoDiyasIhaNAyabola kalakalaraveNaM mahureNaM maNahareNaM pUstA aMbara, disAo yasobhayaMtA,cattArideva sAhassIo sIharUvadhArI purathimillaM bAha vahati / bhAvArtha -prazna- he bhagavan! keTalA hajAra devo caMdra vimAnanuM parivahana (upADIne bhramaNa) kare che? uttara- he gautama! 16,000 devo caMdra vimAnanuM vahana kare che. caMdra vimAnane vahana karavA siMha rUpadhArI 4,000 Abhiyogika(sevaka) devo caMdra vimAnanI pUrva bAjuthI vahana kare che. tenuM svarUpa A pramANe che te siMha3padhArI devo zvetavarNI; saubhAgyazALI, vilakSaNa tejavALA hoya che. temano prakAza zaMkhanA madhyabhAga jevo vimala, nirmaLa; jAmeluM dahIM, gAyanA dUdhanA phINa ane cAMdInA samUha samAna hoya che. temanuM mukha sthira-daDha, laSTa-kAMta, zobhanIya, goLa, puSTa, chidra rahita, vizeSa rUpathI tIkSNa evI dADhanA kAraNe khulluM(teo khullA mukhavALA) hoya che. temanuM tALavuM ane jIbha rakta kamaLanA patra jevA komaLa hoya che. temanI AMkha madhanA pIMDa jevI pILI hoya che. teonA nakha prazasta, zastra jevA tIkSNa, vaiDuryamaNi jevA prakAzita ane kaThora hoya che. temanI bane jaMghA puSTa, zreSTha ane sohAmaNI hoya che. temanA khabhA mAMsala ane vizALa hoya che. temanI kezarALa (gardana uparanAvALa) mRdu ujjavaLa, pAtaLI, prazasta,
Page #661
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratiSatti-3: jyotiSI devAdhikAra | 587 | vistIrNa ane zobhanIya hoya che. teonI gati caMkramita-uchaLatI, lalita-suMdara, huta-kUdatI, zreSTha ane garvita hoya che. teonuM pUMchaDuM upara uTheluM ane teno agrabhAga nIcenI bAju vaLeluM temaja sujAta-sohAmaNuM che. te pUMchaDuM upara nIce AsphAlita thatuM hovAthI halana-calana svabhAvavALuM hoya che. teonA nakha, dADha ane dAMta vajamaya hoya che. teonI jIbha ane tALavuM tapta suvarNa jevA lAla hoya che. teonI lagAma suvarNamayI hoya che. teonI gati svecchAnusArI, sukhajanaka, mana jevI vegavaMtI, manorama, manohara ane ati tIvra hoya che, teonuM baLa, vIrya, puruSAkAra parAkrama amita hoya che. teonA mahA siMhanAdanA madhura avAjathI AkAza gAjI UThe che ane dizAo suzobhita thAya che. tevA 4,000 siMDa35dhArI hevo yaMdrane pUrva mAthI vaDana 43 7. |13 caMdavimANassa NaMdAhiNeNaM seyANaMsubhagANaM sappabhANaM saMkhatalavimala-NimmaladadhighaNa-gokhIrapheNa-rayayaNiga-ppagAsANaM vairAmaya kuMbhajuyala-suTTiyapIvasvaravaissoDha vaTTiyadiktasuraktapaumappagAsANa abbhuNNayamuhANaMtavaNijjavisAlakaNagacaMcalacalata vimalujjalANamavaNNa bhisaMta Niddhapattala-Nimmala tivaNNamaNirayaNa loyaNANaMabbhuggaya maulamalliyA-dhavalasarisa-saMThiyaNivvaNa-daDhakasiNa-phAliyAmayasajAyadaMtamasalova sobhiyANaM kaMcaNakosI-paviThTha-daMtagga-vimalamaNirayaNa-ruilaperaMta-cittarUvagavirAiyANaM tavaNijja-visAla-tilagappamuha parimaNDiyAgaMNANAmaNirayaNa muddhagevijabaddhagalayaravarabhUsaNANaM veruliya-vicittadaNDa-Nimmala-vairAmaya-tikkha-laTTa-aMkusa-kuMbhajuyalayataroDiyANaM tavaNijjasubaddha-kacchadappiya baluddharANavimalaghaNamaMDalavairAmayalAlAlaliyatAlaNANaMNANAmaNirayaNaghaMTapAsagarayayAmaya baddharajju laMbiya ghaMyajuyala mahurasaramaNaharANaM allINa- pamANajuta vaTTiyasujAyalakkhaNapasattharamaNijjabAlagatta paripuchaNANa uvaciyapaDipuNNa-kummacalaNa-lahuvikkamANaMaMkamayaNakkhANaMtavaNijjajIhANaM tavaNijjatAluyANaMtavaNijjajottagasujoiyANakAmagamANaMpIigamANaMmaNogamANaMmaNoramANaM amiyagaINaM amiyabalavIriapurisakkAraparakkamANamahayAgaMbhIragulugulAiyaraveNaMmahureNaM maNahareNaM pUretA aMbara, disAo ya sobhayaMtA cattAri devasAhassIo gayarUvadhArINaM devANaM dakkhiNillaM bAhaM privhti|| bhAvArtha:- (435dhArI 4,000 mAmiyogiDavo yaMdra vimAnane kSiA thI vaDana 42 cha.) te gajarUpadhArI devo zvetavarNI, saubhAgyazALI, prabhAvAna hoya che. temano prakAza zaMkhanA madhyabhAga jevo nirmaLa, dahIM, gAyanA dUdhanA phINa ane cAMdInA samUha jevo zubha hoya che. teonuM kuMbhasthala-gaMDasthala vajamaya hoya che. teonI sUMDha suMdara AkAravALI, puSTa, vajamayI, goLa, spaSTa dekhAtA eka prakAranA jalabiMdu rUpa kamaLothI yukta hoya che. teonuM mukha AgaLathI unnata hoya che. teonA baMne kAna tapelA suvarNa jevA lAla, vizALa, caMcaLa, vimaLa, ujjavala, bahAranI bAju zvetavarNavALA hoya che. teonI AMkho pItavarNanI camakavALI, snigdha, palaka yukta, nirmaLa, trivarNI-rakta, pIta, zveta A traNa varNathI yukta evA maNiratna jevI hoya che. teonA baMne daMtazULa unnatta, mallikAnA vikasita puSpa jevA dhavala, eka sarakhA AkAravALA, vaNa rahita, daDha, saMpUrNapaNe sphaTikamaya, sujAta-utpatti samayathI doSa rahita hoya che.
Page #662
--------------------------------------------------------------------------
________________ 588 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra te daMtazULanI kAcanakozI(daMtazULa paranuM sonAnuM khobhaLuM) vimala, maNiratna jaDita, rucira ane citrita hoya che. teonA mukhAbharaNo tapanIya(suvarNanA) vizALa hoya che ane tilakAdi mukhAbharaNothI teo upazobhita hoya che. teonA mastaka maNi ane ratnothI susajjita hoya che. teonA kaMThAbharaNa ghaMTAthI yukta hoya che ane teonA gaLAmAM te paherAvelA hoya che. teonA kuMbhasthaLonI vacce raheluM aMkuza viryaratnathI nirmita hoya che ane aMkuzadaMDavicitra, nirmaLa, vaja jevo kaThora, tIkSNa laSTa = manohara hoya che. temanA peTa para bAMdhela doraDuM rakta suvarNanuM hoya che. A gajarUpadhArI devo darpa- abhimAnI ane baLavAna hoya che. teonuM maMDaLa-samudAya vimaLa ane ghanarUpe hoya che(teo bhinna-bhinna rUpamAM hotA nathI.) vajamaya aMkuzanuM tADana teone sukhaprada lAge che. maNimaya nAnI ghaMTaDIo tenI AsapAsa che, rajatamaya rajU(dorI) kaTibhAga para bAMdhelI ghaMTAyugala(be ghaMTa)thI utpanna raNakArathI teo manohara lAge che. teonI pUchaDI kezayukta hovAthI suzliSTa, pAchaLanA caraNa sudhI laTakatI hovAthI pramANopeta, goLa, sujAta lakSaNopeta, prazasta, ramaNIya, manohara ane gAtra(zarIra)ne sApha rAkhanArI hoya che. (prAyaH pazuo potAnI pUMchaDIthI ja zarIrane sApha kare che.) mAMsala, pUrNa avayavavALA, kAcabAnI jema unmatta caraNo zIghanyAsavALA hoya che. temanA paganA nakha aMkaratnanA hoya che. temanA jIbha ane tALavuM tapta suvarNa jevA lAla hoya che. teonI lagAma(na) suvarNamayI hoya che. teonI gati svecchAnusArI, sukhajanaka, mana jevI vegavaMtI, manorama, manohara ane atitIvra hoya che. teonuM baLa, vIrya, puruSAkAra, parAkrama aparimita hoya che. teo moTI ciMghADa karatAM cAlatA hovAthI, temanI ciMghADanA madhura svarathI AkAza gAjI UThe che, dizAo suzobhita thAya che. tevA gajarUpadhArI 4000 devo caMdrane dakSiNa bAjuthI vahana kare che. |14 caMdavimANassaNaM paccatthimeNaM seyANaMsubhagANaMsappabhANaMcalacavalakakuha-sAlINaM ghaNaNiciyasubaddha-lakkhaNuNNaya IsiMANakvasaNovaTThANaMcakamiya laliya puliyacala cavala-gaviyagaINasaNNayapAsANaM saMgayapAsANaMsujAyapAsANaMpIvaravaTTiyasusaThiyakaDINaM olaMbapalabalakkhaNapamANajuttaramaNijjavAlagaNDANaMsamakhuravAlidhANANaMsamalihiyasiMga tikkhaggasaMgayANaMtaNusahumasujAyaNiddhalomacchavidharANaMuvaciyamasala visAlapaDipuNNakhaMdhapaesa suMdarANaM veruliya bhisaMta kaDakkha-suNirikkhaNANaMjuttapamANa-pahANalakSaNapasattharamaNijja-gaggaragalla-sobhiyANaghasgharaga-susaddabaddha-kaMThaparimaDiyANaNANAmaNikaNagarayaNa-ghaMTiyA-vegacchigasuphayamAliyANaMvaraghaMyagalayamAlujjalasiridharANaMpamupala sagala surabhimAlAvibhUsiyANavairakhurANaMvivihavikkhurANaMphAliyAmayadaMtANaMtavaNijja jIhANaMtavaNijjatAluyANaMtavaNijjajottagasujoiyANakAmagamANa pIigamANamaNogamANa maNoramANaMamiyagaINaamiyabalavIriyapurisakkAraparakkamANaMmahayA-gajjiyagaMbhIraveNaM mahureNaMmaNahareNaMpUstA aMbara, disAo yasobhayaMtA, cattAri devasAhassIovasaharUvadhArINaM devANaM paccatthimillaM bAhaM parivahati / bhAvArtha - (vRSabha rUpadhArI 4,000 Abhiyogika devo caMdra vimAnane pazcima bAjuthI vahana kare che.) te vRSabha rUpadhArI devo zvetavarNI; saubhAgyazALI tathA vilakSaNa tejavALA hoya che. teonI kaphada
Page #663
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3H jyotiSI devAdhikAra [ 589 ] (gaLAnI nIceno godaDI jevo bhAga) calacapala-Dolato hoya che ane tenA kAraNe te vRSabha rUpadhArI devo sohAmaNA lAge che. teonA hoTha loDhAnA hathoDAnA jevA majabUta, subaddha(zithila na hoya tevA), prazasta lakSaNayukta ane kaMIka aMze nIce tarapha namelA hoya che. teonI gati kuTila, vilAsayukta, garvita ane caMcaLa hoya che. teonA baMne pArthabhAga(paDakhA) nIce tarapha namelA, dehocita pramANavALA ane sujAtajanmathI khoDarahita hoya che. temano kaTIbhAga- kamarano bhAga puSTa, goLa ane suMdara AkAravALo hoya che. temanA laTakatA cAmara(pUMchaDInA vALa) lAMbA, lakSaNopeta, yathocita pramANavALA ane ramaNIya hoya che. temanI bane kharI tathA pUchanA vALo paraspara samAna hoya che. teonA ziMgaDA sAthe ja ghaDAyA hoya tema eka sarakhA, aNiyALA ane pramANopeta hoya che. temanI rUvATI pAtaLI, sujAta, snigdha, suMvALI ane mohaka camakavALI hoya che. teono skaMdhapradeza(khaMdha) puSTa, mAMsala, vizALa-bhAra vahanamAM samartha, paripUrNa hoya che. tenA dvArA devarUpa vRSabho suMdara dekhAya che. temanA locana vaiDuryamaNimaya ane atizaya zobhanIya hoya che. temanuM gaLuM yathocita pramANathI yukta, pradhAna lakSaNothI saMpanna, prazasta ane ramaNIya jhAraka nAmanA AbharaNavizeSathI suzobhita hoya che. temanuM zabdAyamAna = raNakatuM gharagharakanAmanuM kaMThanuM AbhUSaNa teonA kaMThane suzobhita kare che. aneka prakAranA maNi, suvarNa, ratnothI sunirmita ghaMTaDIonI mALA teonA vakSa:sthaLa para bAMdhavAmAM Ave che. zreSTha ghaMTAonI mALAthI teonuM gaLuM ujjavala lAge che. teonI zobhA akhaMDita, anupama gaMdhayukta pada ane utpalonI mALAthI vadhu zobhAyamAna bane che. temanI kharI vajamayI hoya che, temanI vicakharI(kharInI uparano bhAga) maNi, kanaka Adi aneka prakArano hoya che. teonA dAMta sphaTikamaya hoya che. teonA jIbha ane tALavA tapanIya suvarNa jevA lAla hoya che. teonuM jata-natha tapanIya suvarNamayI hoya che. teonI gati svecchAnusArI, sukhajanaka, mana jevI vegavaMtI, manorama, manohara ane ati tIvra hoya che. teonuM baLa, vIrya, puruSAkAra parAkrama aparimita hoya che. teonA mahA gaMbhIra, manohara avAjathI AkAza gAjI UThe che ane dizA suzobhita thAya che. evA 4,000 vRSabha rUpadhArI devo caMdrane pazcima bAjuthI vahana kare che. | 15 caMdavimANassaNaM uttareNaM seyANaM sabhagANaM sappabhANaMtaramallihAyaNANaM harimelamaula-malliyacchANaMcaMcucciya-laliya-puliya-calacavalacaMcalagaINalaMghaNa-vaggaNadhAvaNadhoraNa tivajhjaiNa sikkhiyagaINaMlalatalAsagalalAyavara bhUsaNANaMsaNNayapAsANaM saMgayapAsANaMsujAyapAsANaMpIvaravaTTiyasusaMThiyakaDINaM olaMbapalaMba lakkhaNapamANajutta ramaNijjavAlapucchANataNusuhumasujAyaNiddhalomacchaviharANamiuvisaya-suhumalakkhaNapasatthavikiNNa-kesarAvalidharANa,lalaMtathAsaga-lalAGavara-bhUsaNANaMmuhamaDagaocUlaga cAmara-thAsaga-parimaMDiya-kaDINaMtavaNijjakhurANaMtavaNijjajIhANaMtavaNijjatAluyANaM tavaNijjajottagasujoiyANaMkAmagamANaMpIiMgamANaMmaNogamANaMmaNoramANaMamiyagaINaM amiyabalavIriyapurisakkAsparakkamANamahayAhaya hesiya kilakilAiyaraveNaMmaNahareNapUtA aMbara, disAo yasobhayaMtA cattAri devasAhassIo hayarUvadhArINaM devANaM uttarillaM bAhaM parivati bhAvArtha :- (azvarUpadhArI 4,000 Abhiyogika devo caMdravimAnane uttara bAjuthI vahana kare che.) te azva padhArI devo zvetavarNI, janapriya ane vilakSaNa tejavALA hoya che. teo yauvanazALI hoya che.
Page #664
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra teonI Akha hiramela nAmaka vanaspatinI khIlelI kaLIo jevI hoya che. teonI gati caMcu-kuTila athavA popaTanI cAMca jevI vakra (paga UMco karI nIce mUke tyAre paga vAMkA thAya che, tethI temanI gati kriyAne vakra kahI che), lalita-vilAsa yukta, pulakita-AnaMda upajAvanArI, tathA cala(vAyu) jevI aticaMcaLa hoya che. teonI cAla khADAnuM ullaMghana karavAmAM, kUdavAmAM, doDavAmAM, gatinI caturAImAM, traNa paga para UbhA rahevAmAM jayazALI ane abhyasta hoya che. teo gaLAmAM DolatA, suramya AbhUSaNo dhAraNa karI rAkhe che. teonA baMne pArzvabhAga (paDakhA) nIce tarapha namelA, dehocita pramANavALA tathA sujAta hoya che. teono kaTibhAga puSTa, goLa ane suMdara AkAravALo hoya che. teonA laTakatA cAmara-pUMchaDAnA vALa lAMbA, lakSaNopeta, yathocita pramANavALA ane ramaNIya hoya che. teonI rUMvATI atisUkSma-pAtaLI, sujAta-doSa varjita, snigdha-suMvALI ane camakatI hoya che. teonI kezarALa mRdu, vizad, ujjavaLa, pAtaLI, prazasta, zreSTha varNavALI ane zobhanIya hoya che. teo kapALa para AbhalAyukta AbharaNa dhAraNa kare che. teo mukhAbharaNa- lAMbA gucchA(phUmakAdi) zarIra para yathAsthAne dhAraNa kare che ane sthAsaka-darpaNAkAra AbharaNa kaTipradeza upara dhAraNa kare che, tethI kaTipradeza suzobhita lAge che. teonI kharI, jIbha ane tALavuM tapta suvarNa jevA lAla hoya che. teonI lagAma tapanIya suvarNanI hoya che. teonI gati svaicchAnusArI, sukhajanaka, mana jevI vegavaMtI, manorama, manohara ane atitIvra hoya che. teonuM baLa, vIrya, puruSAkAra parAkrama aparimita hoya che. teonA haNahaNATanA madhura avAjathI AkAza gAjI uThe che tathA dizAo suzobhita thAya che. tevA 4,000 azvarUpadhArI devo caMdrane uttara bAjuthI vahana kare che. 590 16 evaM sUravimANassa vi pucchA ? goyamA ! solasa devasAhassIo parivahaMti puvvakameNaM / bhAvArtha :- sUrya vimAnanA viSayamAM paNa A ja rIte pRcchA karavI. he gautama ! soLa hajAra devo sUrya vimAnanuM vahana kare che. tenuM kathana caMdra vimAna pramANe jANavuM. 17 evaM havimANasa vi pucchA ? goyamA ! aTTha devasAhassIo parivahati puvvakameNaM / do devANaM sAhassIo puratthimillaM bAhaM parivahaMti, do devANaM sAhassIo dakkhiNillaM, do devANaM sAhassIo paccatthimillaM, do devasAhassIo uttarillaM bAhaM parivahaMti / bhAvArtha:- prazna- te ja rIte graha vimAnanA viSayamAM prazna karavo. uttara he gautama ! ATha hajAra devo graha vimAnanuM vahana kare che. be hajAra devo pUrva dizAthI, be hajAra devo dakSiNa dizAthI, be hajAra devo pazcima dizAthI ane be hajAra devo uttara dizAthI graha vimAnanuM vahana kare che. 18 evaM NakkhattavimANassa vi pucchA ? goyamA ! cattAri devasAhassIo parivahaMti sIharUvadhArINaM devANaM dasa devasayA puratthimillaM bAhaM parivahaMti evaM cauddisiM / bhAvArtha:- prazna- te ja rIte nakSatra vimAnanI pRcchA karavI. uttara- he gautama ! cAra hajAra devo nakSatra vimAnanuM vahana kare che. eka hajAra devo siMhanuM rUpa dhAraNa karIne pUrva dizA taraphathI vahana kare che. A pramANe cAre ya dizAothI eka-eka hajAra devo nakSatra vimAnanuM vahana kare che. 19 evaM tAragAva NavaraM do devasAhassIo parivahaMti, sIharUvadhArINaM devANaM paMcadevasayA puratthimillaM bAhaM parivahaMti evaM cauddisiM /
Page #665
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3 : jyotiSI devAdhikAra bhAvArtha:- te ja rIte tArAvimAnanuM be hajAra devo vahana kare che. pAMcaso-pAMcaso devo cAreya dizAothI tArA vimAnanuM vahana kare che. vivecana : = prastuta sUtromAM jyotiSka vimAnanA vAhaka devonI saMkhyA ane devonA divya svarUpanuM vistRta varNana che. caMdra Adi jyotiSI devo zaktisaMpanna hoya che. teo anyanA AlaMbana vinA ja potAnA vimAnonuM vahana karI zake che. teone vimAna vAhaka devonI jarUra nathI paraMtu teonA Abhiyogika-sevaka devo tathA prakAranA nAma karmanA udaye Abhiyogika-dAsapaNuM prApta kare che, tethI te uttama, tulya ke hIna jAtivALA Abhiyogika devo vimAnonuM vahana kare che. te devo potAno mahimA loka samakSa pragaTa karavA te vimAnonI nIce rahe che. mahatika devonA sevaka-nokara thavAmAM te devo gaurava anubhave che. teo siMha, vRSabha, gaja ane azvanA rUpa dhAraNa karI, vimAnanI cAre dizAmAM rahIne vimAnonuM vahana kare che. jyoti vimAnanA vADhaka devo - krama deva vimAna 1 caMdra vimAna ra sUrya vimAna 3 graha vimAna 4 nakSatra vimAna 5 tArA vimAna vAhaka devo saMkhyA 16,000 16,000 2,000 4,000 2,000 pUrva dizAvartI dakSiNa dizAvartI pazcima dizAvartI siMharUpa dhArI | gajarUpa dhArI deva | vRSabharUpa dhArI devo devo daivI 51 4,000 4,000 2,000 1,000 500 4,000 4,000 2,000 1,000 500 4,000 4,000 2,000 1,000 500 uttara dizAvartI arUpa dhArI devo 4,000 4,000 2,000 1,000 500 jyotiSI devonI gati H 20 eesiM NaM bhaMte ! caMdima-sUriya-gaha-Nakkhatta-tArArUvANaM kayare kayarehiMto sigghagaI vA maMdagaI vA ? goyamA ! caMdehiMto sUrA sigghagaI, sUrehiMto gahA sigghagaI, gahehiMto NakkhattA sigghagaI, NakkhattehiMto tArA sigghgii| savvappagai caMdA, savvasigbagaio tArArUve / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! caMdra, sUrya, graha, nakSatra ane tArAomAM koNa konAthI zIghra gativALA che ane koNa konAthI maMdagativALA che ? uttara- he gautama ! caMdra karatAM sUrya zIghra gativALA che. sUrya karatAM graha zIghra gativALA che. graha karatAM nakSatra zIghra gativALA che ane nakSatra karatAM tArAo zIghragativALA che. caMdranI gati sarvathI maMda che ane tArAonI gati sarvathI tIvra che.
Page #666
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 592 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra | 21 eesiNaM bhaMte !caMdima jAvatArArUvANaMkayarekayarehito appiDDiyA vA mahiDDiyA vA?goyamA !tArArUvehitoNakkhattAmahiDDiyA,NakkhattehitogahA mahiDDiyA,gahehiMtosUrA mahiDDiyA, sUrehiMto caMdA mhiddddiyaa| savvappiDDiyAtArArUvA,savva mahiDDiyA cNdaa| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! caMdra yAvata tArArUpa devomAM koNa konAthI alpaRddhivALA che ane koNa konAthI mahARddhivALA che. uttara- he gautama! tArArUpa devo karatAM nakSatranA devo mahARddhivALA che. nakSatranA devo karatAM graha devo mahARddhivALA che. grahanA devo karatAM sUryanA devo mahAddhivALA che ane suryanA devo karatAM caMdranA devo mahAddhivALA che. sarvathI alpa RddhivALA tArArUpa devo che ane sarvathI mahARddhivALA caMdranA devo che. vivecana : prastuta sUtromAM pAMca prakAranA jyotiSI devonI gati ane RddhinA alpabadutvanuM nirUpaNa che. pAMca prakAranA jyotiSI devomAM caMdravimAna sarvathI moTuM che, tyAra pachI kramazaH sUrya, graha, nakSatra ane tArAnA vimAno nAnA-nAnA che. caMdranI gati sarvathI maMda che ane kramazaH sUrya, graha, nakSatra ane tArAonI gati kramazaH zIghra-zIdhratara che. pAMca prakAranA jyotiSI devomAM caMdra mahARddhivAna che. tArAo vaccenuM aMtara :| 22 jaMbuddIveNaM bhaMte !dIvetArArUvassatArArUvassa esaNaM kevaie abAhAe aMtare paNNate? goyamA ! duvihe aMtare paNNatte,taM jahA- vAghAime ya NivvAghAime ya / tattha NaMje sevAghAimesejahaNNeNaM doNNi ya chAvaDhe joyaNasae ukkoseNaM bArasa joyaNasahassAiMdoNNi bAyAle joyaNasaetArArUvassa tArArUvassaya abAhAe aMtare paNNatte / tattha NaMje se NivvAghAimesejahaNNeNaM paMcadhaNusayAI ukkosaNaMdo gAuyAI tArArUvassatArArUvassa aMtare pnnnntte| bhAvArtha - prazna-he bhagavan! jaMbUdvIpamAM eka tArAthI bIjA tArA vacce keTaluM aMtara che? uttara-he gautama! te aMtara be prakAranA che- (1) vyAghAtika aMtara-be tArAo vacce parvatAdino vyAghAta hoya tevuM aMtara (2) nirlAghAtika aMtara-be tArAo vacce koI paNa prakArano vyAghAta na hoya tevuM aMtara. temAM be tArAo vaccenuM vyAghAtika aMtara jaghanya ra yojana ane utkRSTa 12,242(bAra hajAra, baso betAlIsa) yojanAnuM ane nivyAghAtika aMtara jaghanya pAMcaso dhanuSya ane utkRSTa be gAu che. vivecanaH prastuta sUtromAM paribhramaNa karatAM be tArA vimAnonA aMtarane spaSTa karyuM che. tArAo vaccenuM nircAghAtika aMtara :- eka tArAthI bIjA tArAnI vacce parvatAdinuM vyavadhAna na hoya to te nirvAghAtika aMtara kahevAya che. te aMtara jaghanya 500 dhanuSya ane utkRSTa 2 gAunuM hoya che.
Page #667
--------------------------------------------------------------------------
________________ tArA vimAnonuM vyAghAta-nivyaghAta aMtara pratipatti-3H jyotiSI devAdhikAra - kAnuM dhAd drphraSTa * gAu tuM ana 1 za- -: madana ane navyayAta, -- naryAdhAta ha yo.. jadhanya aMta che. ARY - yAkhadha kAmadAra ane jha' 2Aje cheka dAthA ta6 aMta2 - ya ma pAna *_k-500 yo. --- Orez ! ! ! ; ja 1:26 t1126 + 60 0 0 = 222 43 me, tA 2 tA 22me 4 merUnA mAdhAtA aMta2 12/11 293.
Page #668
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra tArAo vaccenuM vyAghAtika aMtara H- samapRthvIthI 790 yojana UMce tArAmaMDaLa merune kendramAM rAkhIne paribhramaNa kare che. jaMbudrIpanA niSadha ane nIlavAna parvata 400 yojana UMcA che ane tenA phUTa 500-500 yojana UMcA che. A rIte kula UMcAI 900 yojananI thAya che. tethI tArAonI vacce te parvata Ave che tethI te aMtara vyAghAtika kahevAya che. 594 niSadha parvata ane nIlavAna parvatanA phUTanI baMne bAju 8-8 yojana choDIne pachI tArAvimAna hoya che arthAt phUTathI 8-8 yojana dUra tArA vimAna hoya che. A kUTo upara 250 yojana pahoLA che. tethI 250 + 8 + 8 = 266 yojananuM jaghanya vyAghAtika aMtara tArAo vacce jANavuM. jaMbudrIpanI madhyamAM meruparvata sthita che. te 99,000 yojana UMco che. 790 yojana UMce tArA maMDaLa paribhramaNa kare che. sAmasAmI dizAmAM rahelA tArAonI vacce meruparvatanuM vyavadhAna Ave che. 790 yojananI UMcAIe meru parvatanA vyAsamAM, laMbAI pahoLAImAM khAsa phera hoto nathI. tethI 790 yojananI UMcAIe meru 10,000 yojananI pahoLAI dharAve che. tArAo meruthI 1,121 yojana dUra rahI bhramaNa kare che, tethI meruparvatathI eka dizAmAM 1121 yojana dUra tArAmaMDaLanuM bhramaNa che. tevI ja rIte sAmI dizAmAM paNa 1121 yojana dUra tArAmaMDaLa bhramaNa kare che. vacce meruparvatanI pahoLAI 10,000 yojana ane baMne bAjunuM aMtara 11ra1 + 1121 = 12,242 yojananuM meruparvatathI vyAghAtika utkRSTa aMtara jANavuM. jyotiSI devonI agramahiSIo tathA bhoga maryAdA : 23caMdasaNaM bhaMte! joisiMdassa joisaraNNo kai aggamahisIo paNNattAo ? goyamA ! cattAri aggamahisIo paNNattAo, taMjahA - caMdapabhA dosiNAbhA accimAlI pabhaMkarA / ettha NaM egamegAe devIe cattAri cattAri devisahassA parivAro paNNattA / pabhU omegA devI aNNAiM cattAri cattAri devisahassAiM parivAraM viuvittae / evameva sapuvvAvareNaM solasa devisAhassIo paNNattAo, se taM tuDiyaM / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan ! jyotiSyendra jyotiSarAja caMdranI keTalI agramahiSIo-mukhya devIo che? uttara- he gautama ! cAra agramahiSIo che, jema ke caMdraprabhA, jyotsanAbhA, arcimAlI ane prabhaMkarA. te dareka agramahiSIone bIjI cAra-cAra hajAra devIono parivAra che ane te pratyeka devIo anya cAra-cAra hajAra devIonI vipurvaNA karI zake che. A pramANe sarvamaLIne soLa hajAra devIono parivAra thaI jAya che. A caMdra devanuM tuTita--aMtaHpura che. 24 bhUNaM bhaMte ! caMde joisiMde joisarAyA caMdavaDisae vimANe sabhAe suhammAe caMdasi sIhAsaMNasi tuDieNa saddhiM divvAiM bhogabhogAI bhuMjamANe viharittae ? No iNaTThe samaTThe / sekeNaNaM bhaMte! evaM vaccai - No pabhU caMde joisiMde joisarAyA caMdavaDeMsae vimANe sabhAe suhammAe caMdaMsi sIhAsaNaMsi tuDieNaM saddhiM divvAiM bhogabhogAi bhuMjamANe viharittae ? goyamA ! caMdassa joisiMdassa joisaraNNo caMdavarDesae vimANe sabhAe suhammAe
Page #669
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti- u : bhyotiSI hevAdhidvAra 195 mANavagaMsi ceiyakhaMbhaMsi vairAmaesu golavaTTasamuggaesu bahuyAo jiNasakahAo saNNikkhittAo ciTThati / tAo NaM caMdassa joisiMdassa joisaraNNo aNNesiM ca bahUNaM joisiyANaM devANa ya devINa ya accaNijjAo jAvapajjuvAsaNijjAo / tAsi paNihAya No pabhUNaM caMde joisiMde joisarAyA jAva bhuMjamANe viharittae / se eeNaTTeNaM goyamA ! No pabhU caMde joisiMde joisarAyA caMdavaDeMsara vimANe sabhAe suhammAe caMdaMsi sIhAsaNaMsi tuDieNa saddhiM divvAiM bhogabhogAi bhuMjamANe viharittae / aduttaraM ca NaM goyamA pabhU caMde joisiMde joisarAyA caMdavaDeMsae vimANe sabhAe suhammAe caMdaMsi sIhAsaNaMsi cauhiM sAmANiyasAhassIhiM jAva solasahiM AyarakkhadevasAhasIhiM aNNehiM bahUhiM joisiehiM devehiM devIhi ya saddhiM saMparivuDe mahayA haya-paTTa gIya-vAiya-taMtI-talatAla-tuDiya- ghaNa-muiMga- paDuppAiyaraveNaM divvAiMbhogabhogAi bhuMjamANe viharittae, kevalaM pariyAriDDi No ceva NaM mehuNavattiyaM / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! jyotikendra jyotiSarAja caMdra, caMdrAvataMsaka vimAnamAM zuM sudharmA sabhAmAM caMdra nAmanA siMhAsana upara aMtaHpuranI sAthe divya bhogopabhoganuM sevana karI zake che ? uttarahe gautama! tebha rAjya nathI. prazna- he bhagavan ! tenuM zuM kAraNa che ke jyotiSmendra jyotiSarAja caMdra caMdrAvataMsaka vimAnamAM sudharmA sabhAmAM caMdra nAmanA siMhAsana para aMtaHpura sAthe divya bhogopabhoganuM sevana karatA nathI ? uttara- he gautama ! jyotikendra jyotiSarAja caMdranA caMdrAvataMsaka vimAnamAM sudharmAsabhAmAM mANavaka caityastaMbha para vajramaya goLa DabbIomAM ghaNI jina asthio che. te jyotiSmendra jyotiSarAja caMdra ane bIjA ghaNAM jyotiSI devo ane devIone mATe pUjanIya yAvat paryupAsanIya che. e hetuthI he gautama ! jyotiSmendra jyotiSa rAja caMdra caMdrAvataMsaka vimAnamAM, sudharmA sabhAmAM caMdra siMhAsana upara devI parivAra sAthe bhoga sevana karatA nathI. temaja he gautama ! jyotiSmendra jyotiSarAja caMdra, caMdrAvataMsaka vimAnamAM sudharmA sabhAmAM caMdra siMhAsana upara potAnA cAra hajAra sAmAnika devo yAvat soLa hajAra AtmarakSaka devo tathA bIjA ghaNA jyotiSI devo ane devIo sAthe ghaNA nRtya, ucca svarathI gavAtA gIta, vAjiMtronA nAda, taMtrI, tala, tAla, truTita, ghana, mRdaMgAdine vagADavAthI utpanna thayelA zabdAdi divya bhogopabhoga karI zake che, paraMtu maithuna pratyayika kriyA karatA nathI. 25 sUrassaNaM bhaMte! joisiMdassa joisaraNNo kai aggamahisIo paNNattAo ? goyamA ! cattAri aggamahisIo paNNattAo, taM jahA - sUrappabhA, AyavAbhA, accimAlI, pabhaMkarA / evaM avasesaM jahA caMdassa NavariM sUravaDeMsae vimANe sUrasi sIhAsaNaMsi / taheva savvesiM gahAINaM cattAri aggamahisIo, ta jahA - vijayA vejayaMtI jayaMtI aparAiyA tesiM pi taheva /
Page #670
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 596 ] zrI jIvAjIvAbhigama satra bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jyotirmendra jyotiSarAja sUryanI keTalI agramahiSIo che? uttara- he gautama ! cAra agramahiSIo che. yathA- sUryaprabhA, AtaprabhA, arcimAlI ane prabhaMkarA.zeSa sarva kathana caMdranI samAna kahevuM. vizeSatA e che ke ahIM suryAvartasaka vimAnamAM sUryasiMhAsana kahevuM. te ja rIte grahAdinI cAra agramahiSIo che- vijayA, vaijayaMti, jayaMti ane aparAjitA. zeSa kathana pUrvavat jANavuM. vivecana : prastuta sUtromAM jyotiSI devonI agramahiSIo ane tenI bhogamaryAdAnuM pratipAdana che. caMdra ane sUryanI cAra cAra agramahiSIonA nAma sUtrArthathI spaSTa che. graha, nakSatra ane tArAnI agramahiSIonA nAma vijayA Adi eka samAna che. te sarva devonI bhoga maryAdA eka sarakhI che. jyotiSI devonI sthiti :| 26 caMdavimANe NaM bhaMte ! devANaM kevaiyaM ThiI paNNattA? goyamA ! jahA ThiIpae tahA bhANiyavvA jaavtaaraann| bhAvArtha - prazna- he bhagavana! caMdra vimAnamAM devonI sthiti keTalI che? uttara- he gautama! prajJApanA sUtranA sthitipada anusAra vAva tArAonI sthiti sudhI kathana karavuM joIe. vivecanaH prastuta sutramAM jyotiSI devonI sthiti mATe prajJApanA sutranA cothA sthitipadano atideza karyo che. jayotiSka devonI sthiti: jyotiSI deva | jaghanya sthiti | utkRSTa sthiti caMdra vimAnanA deva | DuM palyopama 1 palyopama ane eka lAkha varSa devI -palyopama 13 palyopama ane 50,000 varSa sUrya vimAnanA palyopama | 1 palyopama ane 1000 varSa palyopama | palyopama ane pa00 varSa graha vimAnanA palyopama 1 palyopama palyopama palyopama nakSatra vimananA deva palyopama palyopama 3 palyopama 3 palyopama sAdhika 2 palyopama palyopama Tjhapalyopama sAdhika---- jyotiSI devonuM alpabadutva7 eesiNaM bhaMte ! caMdimasUriyagahaNakkhattatArArUvANaM kayare kayarehito appA vA TatI devI. tArA vimAnanA - vI - palyopama
Page #671
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratiSatti-3: jyotiSI devAdhikAra 597 | bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA? goyamA !caMdimasUriyA eeNaMdoNNi vitullA savvatthovA / NakkhattA saMkhejjaguNA, gahA sakhejjaguNA,tArAo skhejjgunnaao| joisuddesao samatto / bhAvArtha - prazna-he bhagavan! caMdra, sUrya, graha, nakSatra ane tArAomAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya athavA vizeSAdhika che? uttara- he gautama! caMdra ane surya baMne samAna che ane sarvathI thoDA che. tenAthI nakSatro saMkhyAtaguNA che, tenAthI graho saMkhyAtaNA che, tenAthI tArAo saMkhyAtaguNA che. vivecana : prastuta sUtramAM pAMca prakAranA jyotiSI devonA alpabadutvanuM kathana che. jyotiSI devomAM caMdra ane sUryanI saMkhyA samAna che ane te sarvathI thoDA che. pratyeka caMdra-sUryanA parivAramAM 28-28 nakSatro che tethI te saMkhyAtaguNA che. pratyeka caMdra-sUryanA parivAramAM 88-88 graho che tethI te tenAthI saMkhyAtaguNA che. pratyeka caMdra-sUryanA parivAramAM 6,975 kroDAkroDI tArA che tethI te tenAthI saMkhyAtaguNA che. /jyotiSI devAdhikAra saMpUrNa II
Page #672
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 598] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra pratipatti - 3 vaimAnika devAdhikAra saMkSipta sAra rAjA A prakaraNamAM vaimAnikadevonA AvAsarUpavimAnonA sthAna, traNa prakAranI pariSada, devavimAnonI UMcAI, AdhAra, vimAnanA varNa, gaMdha Adi temaja devonuM svarUpa, avadhikSetra AdinuM vistRta varNana che. temaja aMte cAre gatinA jIvonI kAyasthiti ane aMtaranuM saMkSipta punarkathana che. vaimAnika devo-12devaloka, 9 greveyaka ane pAMca anuttaravimAnamAM vasanArA devone vaimAnikadevo kahe che. te devo UrdhvalokamAM rahe che. vimAnonuM sthAna- sama pRthvIthI asaMkhya kroDAkoDI yojanA upara prathama saudharma ane bIjo IzAna devaloka che. tyAMthI asaMkhya kroDAkoDI yojana upara trIjo sanatkumAra ane cotho mAhendradevaloka che. te cAre vimAno ardhacaMdrAkAre che. tyAra pachI kramazaH brahmaloka, lAMtaka, mahAzukra ane sahasAra devaloka che ane te pUrNa caMdrAkAre che. tyAra pachI Anata-prANata, A be devaloka ane AraNa-ayyata A be devaloka ardhacaMdrAkAre che. tyAra pachI traNa trikamAM nava raiveyaka vimAno che. tyAra pachI pAMca anuttara vimAno che, temAM sarvArthasiddha vimAna madhyamAM ane cAra dizAmAM zeSa cAra vimAno che. vimAnonuM svarUpa-te vimAno vividha ratnamaya, zreSTha varNa, gaMdha ane sparzathI yukta hoya che. prathama devalokamAM 3ra lAkha vimAno che. tyAra pachI bIjA devaloka AdimAM kramazaH 28 lAkha, 12 lAkha, ATha lAkha, cAra lAkha, 50,000, 80,000, 000, navamA-dazamA devalokamAM 400 ane 11-1ramA devalokamAM 30 vimAno che. te vimAnomAM keTalAka AvalikAbaddha--paMktibaddhavimAno che. te goLa, trikoNa ane corasa AkAre kramazaH cAre dizAmAM goThavAyelA hoya che. keTalAka vimAno vividha AkAranA chUTA chavAyA puSponI jema sthita che, tene AvalikA bAhya athavA puSpAvakIrNa kahe che. te baMne prakAranA vimAnomAM keTalAka vimAno saMkhyAta yojana ane keTalAka vimAno asaMkhyAta yojana vistRta che. vimAna AdhAra- pahelo ane bIjo devaloka ghanodadhinA AdhAre; trIjo, cotho ane pAMcamo devaloka ghanavAtanA AdhAre; chaThTho, sAtamo ane AThamo devaloka ghanodadhi-ghanavAta ubhaya pratiSThita che, tyAra pachInA devaloka AkAza pratiSThita che. devonuM svarUpa- te devo puNyayoge suMdara ane manohara samacaturaMsa saMsthAna yukta zarIranA dhAraka hoya che. tenA varNa, gaMdha, sparza zreSTha hoya che. teo vaikriyalabdhithI vividha prakAranA icchita saMkhyAta ke asaMkhyAtarUpo banAvI zake che. janmathI ja koI paNa prakAranA vastra, AbhUSaNo Adi bAhya vibhUSA vinA sohAmaNA lAge che. uttarakriya zarIra banAve tyAre bahumUlyavAna AbharaNo ane AbhUSaNone dhAraNa karIne vividha prakAre vibhuSA kare che. raiveyaka ane anuttara vimAnanA devo uttara vaikriya zarIra banAvatA nathI, tethI koI paNa prakAranI bAhya vibhUSA karatA nathI. te janmathI ja vibhUSita zarIravALA hoya che.
Page #673
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: vaimAnika devAdhikAra [ 599] upara-uparanA devalokanA devonI avagAhanA kramazaH ghaTatI jAya che. sthiti, Rddhi, vaikriyalabdhi, avadhikSetra Adi kramazaH vadhatA jAya che. devone hajAro varSo pachI AhAranI icchA thAya tyAre zubha pagalone grahaNa karIne tRpta thaI jAya che. teone sudhA ke tRSAnI vedanA hotI nathI. temaja devone jarA avasthA paNa AvatI nathI. be devaloka sudhI ja devIo che, tyAra pachI devIo nathI. te devo potAnI Rddhi sahita AnaMdapramodamAM jIvana vyatIta kare che. sarva jIvono upapAta- A lokanA sarva jIvoe pAMca anuttara vimAnane choDIne lokanA sarva sthAnamAM anekavAra athavA anaMtavAra janma-maraNa karyA che. koIpaNa jIva cAra anuttara vimAnamAM devapaNe be vAra ja ane sarvArthasiddha vimAnamAM devapaNe eka ja vAra utpanna thaI zake che. te vimAnomAM pRthvIkAyapaNe, sUkSmapaNe anaMtavAra utpanna thaI zake che. cAre gatinA jIvonI bhavasthiti-kAyasthiti- nArakI ane devonI bhavasthiti ane kAyasthiti jaghanya 10,000 varSa utkRSTa-33 sAgaropamanI che. manuSya ane tiryaMcanI bhavasthiti jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa traNa palyopamanI che. kAyasthiti tiryaMcanI anaMtakALa ane manuSyonI aneka kroDapUrva varSa adhika traNa palyopamanI che. aMtara-nAraka, deva ane manuSyanuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa anaMtakAlanuM che. tiryaMcanuM jaghanya aMtarmuhUrta utkRSTa aneka so sAgaropamanuM che. a5bahatva- sarvathI thoDA manuSyo, tenAthI nArakI ane devo kramazaH asaMkhyAta guNA, tenAthI tiryaMco anaMtaguNA che. A rIte cAra prakAranA jIvonA vistRta varNana sAthe trIjI pratipatti pUrNa thAya che.
Page #674
--------------------------------------------------------------------------
________________ goo. zrI jIvAjIvAbhigama sUtra pratipatti - 3 vaimAnika devAdhikAra 22222222ECPCC vaimAnika devonA vimAno:| 1 kahiNaM bhaMte ! vemANiyANaMdevANaM vimANA paNNattA,kahiNaMbhaMte ! vemANiyA devA parivasaMti? goyamA !jahA ThANapae tahA savvaM bhANiyavvaMNavaraMparisAo bhANiyavvAo jAvasakke aNNesiM ca bahUNaM sohammakappavAsINaM devANaM ya devINa ya jAvaviharati / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! vaimAnika devonA vimAna kyAM che? he bhagavan! vaimAnika devo kayAM rahe che? uttara- tenuM saMpUrNa varNana prajJApanA sUtranA sthAnapada pramANe jANavuM. vizeSatA e che ke ahIM zakrendranI pariSadonuM paNa kathana karavuM yAvatu ghaNAM saudharma kalpavAsI devo ane devIonuM Adhipatya karatAM sukhapUrvaka vicaraNa kare che. vivecana : prastuta sUtramAM vaimAnika devonA vimAnonA sthAnanuM kathana zrI prajJApanA sUtranA atidezapUrvaka karyuM che. vaimAnika devonA vimAno UrdhvalokamAM che. te samapRthvIthI keTalI UMcAIe sthita che tenuM mApa Agama graMthomAM prApta thatuM nathI. anya graMthomAM tatsaMbaMdhI be prakAre vizleSaNa prApta thAya che. samapRthvIthI kaMIka nyUna sAta rajju pramANa Urdhvaloka che. temAM bAra devaloka, nava raiveyaka, pAMca anuttara vimAna, siddhazilA ane siddha kSetra che. samapRthvIthI vaimAnika devonA vimAnonI UMcAI:devaloka kama loka prakAzamAM bRhada saMgrahaNImAM saudharma-IzAna devaloka nA raju 1 raju sanakumAra-mahendra devaloka rA raju brahmaloka hA raju 3 raju lAMtaka devaloka kA raju cothA rajumAM mahAzukra devaloka hA raju sahasAra devaloka 4 raju Anata-prANata devaloka jamA raju pAMcamAM rajumAM AraNa--ayyata devaloka 5 raju nava raiveyaka raju chaThThA rajajumAM pAMca anuttara vimAna 7 raju sAtamA rajumAM
Page #675
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3H vaimAnika devAdhikAra son | Urvaloka-vaimAnika devonAM sthAna : 14muM rajU ja 3. kilviSI hA ** - lokAMtika 3 rAju ---nara | 9muM raju ra rAju -E IN 8muM raju
Page #676
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 602 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra vimAnonuM sthAna - vaimAnika devonA vimAno UrdhvalokamAM che. te vimAno keTalI UMcAIe sthita che tenA cokkasa mApanuM kathana sUtramAM upalabdha nathI. paraMtu graMthonA AdhAre tathA paraMparAgata thokaDA pramANe ratnaprabhA pRthvInA samatala ramaNIya bhUmibhAgathI doDha rajU arthAt asaMkhya kroDAkoDa yojana UMce saudharma ane IzAna nAmanA be devaloka che. pUrva-pazcima lAMbA ane uttara-dakSiNa pahoLA, te baMne devaloka ardha caMdrAkAre sthita che. te baMne devalokono bhUmibhAga eka ja hovAthI te baMne maLIne pUrNa caMdrAkAra thAya che. meru parvatathI dakSiNa dizAmAM saudharma devaloka che, temAM batrIsa lAkha vimAno che ane uttara dizAmAM IzAna devaloka che. temAM aThayAvIsa lAkha vimAno che. A baMne devaloka asaMkhya kroDAkoDI yojana pramANa lAMbA-pahoLA che. tyAMthI 1 raju upara arthAt samabhUmithI aDhI rajunI UMcAIe sanakumAra ane mahendra nAmanA be devaloka che. saudharmadevalokanI barAbara upara dakSiNa dizAmAM sanaskumAra ane IzAna devalokanI barAbara upara uttara dizAmAM mAhendra devaloka che. te pUrva-pazcima lAMbA, uttara-dakSiNa pahoLA, te baMne devaloka ardha caMdrakAre sthita che ane baMne maLIne pUrNa caMdrAkAra thAya che. trIjA devalokamAM bAra lAkha ane cothA devalokamAM ATha lAkha vimAno che. tyAMthI poNo raju upara arthAt samabhUmithI savA traNa rajjunI UMcAIe trIjA ane cothA devalokanI barAbara madhyamAM tenAthI upara pUrNa caMdrAkAre pAMcamo brahmaloka devaloka che temAM cAra lAkha vimAno che. tyAMthI pA-pA raju upara arthAt samabhUmithI kramazaH sADA traNa, poNA cAra ane cAra rajjunI UMcAIe kramazaH chaThTho lAMtaka, sAtamo mahAzukra ane AThamo sahasAra devaloka che. te traNe ya devaloka pUrNa caMdrAkAre che. temAM kramazaH 50,000, 40,000 ane 6,000 vimAno che. tyAra pachI ardhA raju upara arthAt samUbhamithI sADAcAra rajunI UMcAIe dakSiNa dizAmAM navamo Anata ane uttara dizAmAM dazamo prANata devaloka che, te pUrva-pazcima lAMbA ane uttara-dakSiNa pahoLA che. A baMne devaloka ardhacaMdrAkAre samAna sapATI para sthita che, tethI baMne maLIne pUrNa caMdrakAra thAya che. te baMnenA maLIne cAraso vimAno che. te baMne devalokanI upara arajUnI UMcAIe arthAtu samabhUmithI pAMca rajue kramazaH agiyAramo AraNa ane bAramo ayyata devaloka che. te baMne devaloka paNa ardhacaMdrAkAre samAna sapATI para sthita che, tethI baMne maLIne pUrNa caMdrakAra thAya che. te baMnenA kula traNaso vimAno che. tyAMthI eka rajU upara arthAtu samabhUmithI cha rajUnI UMcAIe traNa trikamAM nava raiveyaka vimAno che. temAM prathama trikamAM 111 vimAno, bIjI trikamAM 107 vimAno ane trIjI trikamAM 100 vimAno che, kula maLIne navaraiveyakamAM 318 vimAno che. tyAMthI eka raju upara arthAt samabhUmithI 7 rajjunI UMcAIe pAMca anuttara vimAno che. temAM madhyamAM eka lAkha yojana vistata goLAkAre sarvArthasiddha vimAna ane cAre dizAmAM cAra anuttara vimAno trikoNAkAre che. A rIte 84,97,023(corAsI lAkha sattANuM hajAra trevIsa) vaimAnika devonA vimAna thAya che. vimAnonuM svarUpa- te vimAno sarva ratnamaya sphaTika samAna svaccha, snigdha, komaLa ghaselA, rajarahita, nirmaLa, paMkarahita, nirAvaraNa kAMtivALA, tejayukta, zrI saMpanna, udyotasahita, prasannatAjanaka, darzanIya, ramaNIya, rUpa saMpanna ane apratima suMdara che. temA ghaNA vaimAnika devo ane devIo nivAsa kare che. devonA ciha bAra devaloka sudhI devonA mugaTa para kramazaH cihna hoya che. cihna dvArA te te devonI
Page #677
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: vaimAnika devAdhikAra 603] oLakhANa thAya che. te cihna A pramANe che- (1) mRga (2) mahiSa (3) varAha (4) siMha (5) bakaro (6) dara (7) azva (8) gajarAja (9) bhujaMga (10) geMDo (11) vRSabha ane (12) viDima-mRga. devonuM svarUpa-te devo uttama ane sukhada vaikriya zarIradhArI, zreSTha vastra ane AbhUSaNone dhAraNa karanArA, mahartika, mahAdhutimAna, mahAyazasvI, mahAbalI, mahAnubhAga, mahAsukhI, hArathI suzobhita vakSa:sthaLavALA che. kaDA ane bAjubaMdhanA kAraNe khaMbhita bhujAvALA tathA kapolasthalane sparza karatAM aMgada, kuMDaLa karNapIThamAM dhAraNa karanArA, hAthomAM vividha AbhUSaNonA dhAraka ane mastaka para vismayakArI puSpamALAothI zobhAyamAna che. teo kalyANakArI uttama vastro tathA kalyANakArI zreSTha mALA ane vilepana dhAraNa kare che. teonuM zarIra tejathI dedIpyamAna hoya che. lAMbI vanamALAnA dhAraka, divyavarNa, divyagaMdha, divyarasa, divyasparza, divyasaMhanana,divyasaMsthAna, divyaRddhi, divyadhuti, divyaprabhA, divyachAyA, divyaarci (jyoti), divya tejathI, divya lezyAthI daze dizAone udyotita (prakAzita) ane prabhAsita karatAM potapotAnA lAkho vimAnAvAsonuM, hajAro sAmAnika devonuM, trAyazciMzaka devonuM, lokapAla devonuM, saparivAra agramahiSIonuM, pariSadonuM, senAonuM, senAdhipati devonuM, hajAro AtmarakSaka devonuM tathA anya ghaNAM vaimAnika devo tathA devIonuM Adhipatya, agresarapaNuM, svAmitva, bhartRtva, mahattarakatva, AjJezvaratva tathA senApatitva karatAM-karAvatAM ane pAlana karatAM-karAvatAM mahAna nArya, gIta tathA kuzaLa vAdako dvArA vagADAtAM vINA, tala, tAla, truTita, ghana, mRdaMga Adi vAdyonA dhvaninI sAthe divya zabdAdi kAmabhogone niraMtara bhogavatAM vicaraNa kare che. vaimAnika devonI pariSada ane sthiti - | 2 sakkassaNaMbhaMte ! deviMdassa devaraNNo kai parisAo paNNattAo? goyamA !tao parisAopaNNattAo,taMjahA-samiyA cNddaajaayaa| abhitariyA samiyA, majjhimiyA vA, vANiriyAnAya I bhAvArtha - prazna- he bhagavan! devendra devarAja zakranI keTalI pariSada che? uttara- he gautama! traNa pariSada che- samitA, caMDA ane jAyA. AtyaMtara pariSadane samitA, madhyama pariSadane caMDA ane bAhya pariSadane jAyA kahe che. | 3 sakkassaNaM bhaMte ! deviMdassadevaraNNo abhitariyAe parisAe kai devasAhassIo paNNattAo? majjhimiyAe parisAetaheva bAhiriyAe pucchA? goyamA !sakkassadeviMdassadevaraNNoabhitariyAe parisAe bArasa devasAhassIo paNNattAo,majjhimiyAeparisAe cauddasadevasAhassIopaNNattAo,bAhiriyAeparisAe solasadevasAhassIopaNNattAo;tahAabhitariyAeparisAesattadevIsayANi,majjhimiyAe chacca devIsayANi, bAhiriyAe paMca devIsayANi pnnnnttaaii| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! devendra devarAja zakranI AtyaMtara pariSadamAM keTalA hajAra devo che? temaja madhyama ane bAhya pariSadamAM keTalA hajAra devo che? uttara-he gautama! devendra devarAja zakranI AtyaMtara pariSadamAM bAra hajAra devo, madhyama pariSadamAM
Page #678
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 04 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra cauda hajAra devo ane bAhya pariSadamAM soLa hajAra devo che tathA AtyaMtara pariSadamAM sAtaso devIo, madhyama pariSadamAM chaso ane bAhya pariSadamAM pAMcaso devIo che. 4 sakkassa NaM bhaMte ! deviMdassa devaraNNo abhitariyAe parisAe devANaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA? evaM majjhimiyAe, bAhiriyAe vipucchA? goyamA !sakkassadeviMdassadevaraNNoabhitariyAeparisAedevANapaMcapaliovamAI ThiI paNNattA / majjhimiyA parisAe cattAri paliovamAI ThiI paNNattA, bAhiriyAe parisAe tiNNi paliovamAiMThiI paNNattA / devINaM ThiI- abhitariyAe parisAe devINaM tiNNi paliovamAiMThiI paNNattA, majjhimiyAe duNNi paliovamAiMThiI paNNattA, bAhiriyAe parisAe egapaliovama ThiI paNNattA / aTTho so ceva jahA bhavaNavAsINa / bhAvArtha:- prazna-bhagavana! hevendra devarA zanI AbhyaMtara pariSahanAvonI sthiti 2Icha? A pramANe madhyama ane bAhya pariSadanA devonI sthiti keTalI che? uttara- he gautama! devendra devarAja zakanI AtyaMtara pariSadanA devonI sthiti pAMca palyopamanI, madhyama pariSadanA devonI sthiti cAra palyopamanI ane bAhya pariSadanA devonI sthiti traNa palyopamanI che. AtyaMtara pariSadanI devIonI sthiti traNa palyopamanI, madhyama pariSadanI devIonI sthiti be palyopamanI ane bAhya pariSadanI devIonI sthiti eka palyopamanI che. samitA, caMDA ane jAyA pariSadano artha bhavanavAsI devonA camarendranI pariSadanA artha pramANe jANavo. | 5 kahiNaM bhaMte ! IsANagANaM devANaM vimANA paNNattA? goyamA ! taheva savvaM jAva IsANe ettha deviMde devarAyA jAvaviharai / bhAvArtha:- prazna- bhagavana! zAna vonAvibhAna yAMcha? he gautama! sarvathana saudharma apanI samAna jANavuM. vizeSatA e che ke IzAna nAmanA devendra devarAja tyAM Adhipatya karatAM vicare che. |6 IsANassa bhaMte ! deviMdassa devaraNNo kaI parisAo paNNattAo? goyamA !tao parisAo paNNattAo,taMjahA-samiyA, caMDA jaayaa| taheva savvaM, NavaraM abhitariyAeparisAedasa devasAhassIopaNNattAo,majjhimiyAe parisAe bArasa devasAhassIo pnnnnttaao| bAhiriyAe cauddasa devsaahssiio| ___ abhitariyAe parisAeNava devIsayA paNNattA,majjhimiyAe parisAe aTTha devIsayA paNNattA,bAhiriyAeparisAe sattadevIsayA pnnnnttaa| bhAvArtha :- prazna- bhagavan ! hevendra vi2|4 zAnanI 2ii pariSahA cha ? 6 // 2- gautm!tre| pariSada cha. samitA, yaMDAmane AyA. zeSa sarvathana pUrvavata . vizeSatA e che ke AtyaMtara pariSadamAM daza hajAra devo, madhyama pariSadamAM bAra hajAra devo ane bAhya
Page #679
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: vaimAnika devAdhikAra | 05 pariSadamAM cauda hajAra devo che tathA AtyaMtara pariSadamAM navaso, madhyama pariSadAmAM AThaso ane bAhya pariSadamAM sAtaso devIo che. |7 IsANassa bhaMte ! deviMdassa devaraNNo abhitariyA parisAe devANaM kevaiyaMkAlaM ThiI paNNatA? evaM majjhimiyAe bAhiriyAe vipucchA? goyamA ! abhitariyAe parisAe devANaM satta paliovamAiM ThiI pnnnnttaa| majjhimiyAeparisAecha paliovamAiMbAhiriyAeparisAepaMca paliovamAiMThiI pnnnnttaa| devINaMThiI-abhitariyAeparisAe sAiregAipaMca paliovamAiMThiI paNNattA,majjhimiyAe parisAe cattAri paliovamAiMThiI paNNattA, bAhiriyAe parisAe tiNNi paliovamAI ThiI paNNattA / aTTho taheva bhaanniyvyo| bhAvArtha:- prazna-bhagavana ! hevendra devarA zAnanI mAnyata2 pariSahanAvonI sthiti dI che? te ja rIte madhyama ane bAhya pariSadanA devonI sthiti keTalI che? uttara- he gautama! AtyaMtara pariSadanA devonI sthiti sAta palyopama, madhyama pariSadanA devonI sthiti chapalyopama ane bAhya pariSadanA devonI sthiti pAMca palyopama che. AtyaMtara pariSadanI devIonI sthiti sAdhika pAMca palyopama, madhyama pariSadanI devIonI sthiti cAra palyopama ane bAhya pariSadanI devIonI sthiti traNa palyopamanI che. traNa prakAranI pariSadanA artha Adi kathana camarendranI pariSadanI jema jANavuM. 8 kahiNaMbhaMte !saNaMkumArANaMdevANaM vimANApaNNattA?goyamA !taheva ThANapadagameNaM jAvasaNaMkumArassa tao parisAo samiyAitaheva, NavaraM- abhitariyAe parisAe aTTha devsaahssiiopnnnnttaao,mjjhimiyaaeprisaaedsdevsaahssiiopnnnnttaao| bahiriyAe parisAe bArasa devasAhassIo pnnnnttaao| abhitariyAe parisAe devANaM addhapaMcamAI sAgarovamAipaMcapaliovamAiMThiI paNNattA,majjhimiyAe parisAe addhapaMcamAiMsAgarovamAI cattAri paliovamAiMThiI paNNattA, bAhiriyAeparisAe addhapaMcamAiMsAgarovamAItiNNi paliovamAI ThiI paNNattA / aTThoso ceva / bhAvArtha:-prazna-bhagavana ! sanamAra hevonA vimAnazyAM cha? 612- gautama! sarvathana prajJApanA sUtranA sthAnapada anusAra karavuM yAvatu tenI traNa pariSada che- samitA, caMDA ane jAyA. tenI AtyaMtara pariSadamAM ATha hajAra, madhyama pariSadamAM daza hajAra ane bAhya pariSadamAM bAra hajAra devo che. AtyaMtara pariSadanA devonI sthiti sADAcAra sAgaropama ane pAMca palyopama che. madhyama pariSadanA devonI sthiti sADA cAra sAgaropama ane cAra palyopama che. bAhya pariSadonA devonI sthiti sADAcAra sAgaropama ane traNa palyopamanI che. pariSadano artha camarendranI pariSada pramANe jANavo. (sanakumAra devalokamAM ane tenAthI uparanA devalokamAM devIo nathI, tethI devIonuM kathana nathI.) | 9 evaM mAhiMdassavi taheva / tao parisAo, NavaraM abhitariyAe parisAe cha devasAhassIopaNNattAo,majjhimiyAeparisAe aTThadevasAhassIopaNNattAo,bAhiriyAe dasadevasAhassIo pnnnnttaao|
Page #680
--------------------------------------------------------------------------
________________ | soF | zrI jIvAjIvAbhigama sUtra ThiI devANaM-abhitariyAeparisAe addhapaMcamAiMsAgarovamAiMsattaya paliovamAI, majjhimiyAe parisAe addhapaMcamAiMsAgarovamAiMchacca paliovamAiM, bAhiriyAeparisAe addhapaMcamAi sAgarovamAiM paMca ya paliovamAiMThiI pnnnnttaa| taheva savvesiM iMdANaM ThANapadagameNaM vimANANi vuccA tao pacchA parisAo patteyaM patteyaM vucci| bhAvArtha:- A ja pramANe mahendra devalokanA vimAno ane mahendra devarAja devendranuM kathana karavuM. tenI paNa traNa pariSadanuM kathana karavuM. vizeSatA e che ke AtyaMtara pariSadamAM cha hajAra, madhyama pariSadamAM ATha hajAra ane bAhya pariSadamAM daza hajAra devo che. AtyaMtara pariSadanA devonI sthiti sADA cAra sAgaropama ane sAta palyopamanI che. madhyama pariSadanA devonI sthiti sADA cAra sAgaropama ane cha palyopamanI che ane bAhya pariSadanA devonI sthiti sADA cAra sAgaropama ane pAMca palyopamanI che. A pramANe sthAnapada anusAra pahelA badhA indronA vimAnonuM kathana karIne tyArapachI pratyekanI pariSadonuM kathana karavuM joIe. |10 baMbhassa vitao parisAo paNNattAo- abhitariyAe cattAri devasAhassIo, majjhimiyAe cha devasAhassIo, bAhiriyAe aTTha devsaahssiio| devANaMThiI- abhitariyAeparisAe addhaNavamAiMsAgarovamAipaMca yapaliovamAI, majjhimiyAeparisAe addhaNavamAiMsAgarovamAiMcattAri paliovamAI,bAhiriyAeparisAe addhaNavamAiMsAgarovamAI tiNNi ya paliovamAI / aTTho so ceva / bhAvArtha:- brahma indranI paNa traNa pariSada che- AtyaMtara pariSadamAM cAra hajAra devo, madhyama pariSadamAM cha hajAra devo ane bAhya pariSadamAM ATha hajAra devo che. AtyaMtara pariSadanA devonI sthiti sADA ATha sAgaropama ane pAMca palyopamanI che. madhyama pariSadanA devonI sthiti sADA ATha sAgaropama ane cAra palyopamanI che. bAhya pariSadanA devonI sthiti sADAATha sAgaropama ane traNa palyopamanI che. pariSadono artha pUrvavat jANavo. | 11 laMtagassa vi jAvatao parisAo jAvaabhitariyAe parisAe do devasAhassIo, majjhimiyAe cattAri devasAhassIo, bAhiriyAe cha devasAhassIo pnnnnttaao|| devANaM ThiI- abhitariyAe parisAe bArasa sAgarovamAiMsattapaliovamAiMThiI paNNattA, majjhimiyAe parisAe bArasa sAgarovamAiMchaccapaliovamAiMThiI paNNattA, bAhiriyAe parisAe bArasa sAgarovamAiMpaMca paliovamAiMThiI pnnnnttaa| bhAvArtha :- lAMtaka indranI paNa traNa pariSada che yAvata AtyaMtara pariSadamAM be hajAra devo, madhyama pariSadamAM cAra hajAra devo ane bAhya pariSadamAM cha hajAra devo che. AtyaMtara pariSadanA devonI sthiti bAra sAgaropama ane sAta palyopamanI che. madhyama pariSadanA devonI sthiti bAra sAgaropama ane chapalyopamanI ane bAhya pariSadanA devonI sthiti bAra sAgaropama ane pAMca palyopamanI che. | 12 mahAsukkassavi jAvatao parisAo jAva abhitariyAe egaM devasahassaM,
Page #681
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-: vaimAni vAri | 07 majjhimiyAe do devasAhassIopaNNattAo,bAhiriyAe cttaaridevsaahssiiopnnnnttaao| devANaM ThiI- abbhitariyAe parisAe addhasolasasAgarovamAipaMca yapaliovamAI, majjhimiyAe addhasolasa sAgarovamAiMcattAri paliovamAiMbAhiriyAe addhasolasa sAgarovamAItiNNi paliovamAI / aTTho so cev| bhAvArtha:- mahAkendranI paNa traNa pariSada che. AtyaMtara pariSadamAM eka hajAra devo, madhyama pariSadamAM be hajAra devo ane bAhya pariSadamAM cAra hajAra devo che. AtyaMtara pariSadanA devonI sthiti sADA paMdara sAgaropama ane pAMca palyopamanI che. madhyama pariSadanA devonI sthiti sADA paMdara sAgaropama ane cAra palyopamanI ane bAhya pariSadanA devonI sthiti sADA paMdara sAgaropama ane traNa palyopamanI che. pariSadanA artha pUrvavatu jANavA. | 13 sahassAre vi jAvaabhitariyAeparisAe pacadevasayA,majjhimiyA parisAe egA devasAhassI, bAhiriyAe parisAe do devasAhassIo pnnnnttaao|| . devANaM ThiI- abhitariyAe parisAe aTThArasa sAgarovamAiM satta paliovamAI ThiI paNNattA, evaM majjhimijhAe addhaTThArasa sAgarovamAiMcha paliovamAI, bAhiriyAe aTThArasa sAgarovamAiMpaMca pliovmaaiN| aTThoso ceva / bhAvArtha :- sahasArendranI AtyaMtara pariSadamAM pAMcaso devo, madhyama pariSadamAM eka hajAra devo ane bAhya pariSadamAM be hajAra devo che. AtyaMtara pariSadanA devonI sthiti sADA sattara sAgaropama ane sAta palyopamanI che. madhyama pariSadanA devonI sthiti sADA sattara sAgaropama ane cha palyopamanI che. bAhya pariSadanA devonI sthiti sADAsattara sAgaropama ane pAMca palyopamanI che. pariSadanA artha pUrvavat jANavA. |14 ANayapANayassavi jAvataoparisAo,NavaraM abhitariyAe aDDAijjA devasayA, majjhimiyAepaMca devasayA,bAhiriyAeegA devsaahssii| devANaM ThiI- abhitariyAe egUNavIsaMsAgarovamAiM paMca ya paliovamAI, evaM majjhimiyAe egUNavIsaM sAgarovamAiMcattAri ya paliovamAI, bAhiriyAe parisAe egUNavIsaMsAgarovamAiM tiNNi ya pliovmaaii| aTTho so cev| bhAvArtha :- Anata-prANata devalokanA IndranI traNa pariSada che- AtyaMtara pariSadamAM aDhIso devo, madhyama pariSadamAM pAMcaso devo ane bAhya pariSadamAM eka hajAra devo che. AtyaMtara pariSadanA devonI sthiti ogaNIsa sAgaropama ane pAMca palyopamanI che. madhyama pariSadanA devonI sthiti ogaNIsa sAgaropama ane cApalyopamanI che. bAhya pariSadanA devonI sthiti ogaNIsa sAgaropama ane traNa palyopamanI che. pariSadano artha pUrvavat jANavo. | 15 kahi NaM bhaMte ! AraNa-accuyANaM devANaMtaheva accue saparivAre jAvaviharai / bhAvArtha:- he bhagavana! AraNa-amruta devonA vimAna kyAM che? vagere kathana sthAnapada pramANe karavuM. vAva tyAM azruta nAmanA devendra devarAja saparivAra rahe che.
Page #682
--------------------------------------------------------------------------
________________ 608 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra | 16 accuyssnnNdeviNdsstoprisaaopnnnnttaao| abhitariyAe parisAedevANaM paNavIsa saya, majjhimaparisAe aDDAijjA sayA,bAhiriyaparisAe pNcsyaa| devANaM ThiI- abhitariyAe ekkavIsaMsAgarovamAiM satta ya paliovamAI, majjhimAe ekkavIsaMsAgarovamAI, chappaliovamAI, bAhiriyAe ekkavIsaMsAgarovamAI paMca ya paliovamAI ThiI pnnnnttaa| bhAvArtha :- devendra devarAja ayyatanI traNa pariSadomAMthI AvyaMtara pariSadamAM ekaso pacIsa devo, madhyama pariSadamAM aDhIso devo ane bAhya pariSadamAM pAMcaso devo che. AtyaMtara pariSadanA devonI sthiti ekavIsa sAgaropama ane sAta palyopamanI che. madhyama pariSadanA devonI sthiti ekavIsa sAgaropama ane cha palyopamanI che. bAhya pariSadanA devonI sthiti ekavIsa sAgaropama ane pAMca palyopamanI che. | 17 kahi NaM bhaMte ! hechimagevejjagANaM devANaM vimANA paNNattA? kahi NaM bhaMte ! heTrimagevejjagA devA parivasaMti? goyamA !jaheva ThANapadetahevaH evaMmajjhimagevejjagA. uvarimagevejjagA,aNuttarAya jAvaahamiMdA NAmate devA paNNattA samaNAuso ! bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! adhastana grevaiyaka devonA vimAna kyAM che ! he bhagavan! adhastana grevaiyaka devo kyAM rahe che? uttara- he gautama! sthAnapada anusAra jANavuM. A ja rIte madhyama greveyaka, uparitana greveyaka ane anuttara vimAnanA devonuM kathana karavuM yAvat he AyuSyamAna zramaNa ! te badhA ahamendra che. tyAM koI nAnA-moTAno bheda nathI. vivecana : prastuta sutromAM kalpopannaka- bAra devalokanA vimAnonI saMkhyA, indronI pariSada, tenA nAma, temAM deva-devIonI saMkhyA ane tenI sthitinuM nirUpaNa che. pati- pariSada eTale parivAra. devonA rAjA indra, tenI samAna RddhivALA sAmAnika devo, purohita tulya trAyasviMzaka devo, sImAnuM rakSaNa karanAra lokapAla devo ane indranI mukhya devIo agramahiSI kahevAya che. (1) AtyaMtara pariSada- je deva-devIo prayojana vaza ati sammAnapUrvaka bolAvavAmAM Ave tyAre ja Ave che ane jeonI sAthe prayojanano vicAra karavAmAM Ave te deva-devIone AtyaMtara pariSada kahe che. (2) madhyama pariSada- je deva-devIo prayojanavaza bolAvavAmAM Ave tyAre athavA bolAvyA vinA paNa Ave, tene madhyama pariSada kahe che. A pariSadamAM AvyaMtara pariSadamAM vicArelA kArya para vistRta vicAraNA thAya che. (3) bAhya pariSada- je deva-devIo bolAvyA vinA Ave, tene bAhya pariSada kahe che. teone pUrvokta baMne pariSadamAM nirNita thayelA kArya karavAno Adeza ApavAmAM Ave che te Adeza anusAra te devo kArya kare che. vimAnika devonA indronI te traNe pariSadanA nAma kramazaH samitA, caMDA ane jAyA che.
Page #683
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaimAnika devonA indronI pariSadanA deva-devI tathA sthiti: kama | pratipatti-3: vaimAnika devAdhikAra OOO devaloka indra | vimAna saMkhyA AvyaMtara pariSada madhyama pariSada bAhya pariSada deva saMkhyA deva sthiti deva saMkhyA | deva sthiti | deva saMkhyA | deva sthiti saudharma zakrendra 32 lAkha 12000 deva papalyopama 14000 deva 4palyopama 1000deva 3palyopamAM 70 devI 3palyopama 00devI 2 palyopama 500 devI 1palyopama 2 | izAna izAnendra 28 lAkha 10,000 deva 7palyopama 12,000deva palyopama 1400 deva papalyopama 900 devI sAdhika 5 palyo 800 devI 4 palyopama 700 devI 3palyopama 3 | sanatakumAra sanakumArendra 12 lAkha 8000deva 43 sAgaro 10000deva 4 sAgaro 12,000deva | 4 { sAgaropama 5 palyopama 4 palyopama 3palyopama 4 | mAhendra mAhendra 8 lAkha 4 sAgaro 42 sAgaro- 10,000 4 { sAgaropama 7palyopama palyopama 5 palyopama 5 | brahmaloka brahmalokendra 4 lAkha 4OOO 8 sAgaropama 000 8 3 sAgaro- 8OOO 8 { sAgaropama 5 palyopama 4 palyopama 3palyopama 6 | lAtaka lAMtakendra 50,000 ra00 12 sAgaropama 4000 12 sAgaropama 12 sAgaropama 7 palyopama 6palyopama 5 palyopama 7 | mahAzukra mahAzukendra 1,000 15 { sAgaro 15 ? sAgaro 400 15 ? sAgaropama 5 palyopama 4 palyopama 3palyopama 8 | sahasAra sahasArendra 6,000 paOO 17 sAgaro- 1OOO 17 sAgaro 2000 17 { sAgaropama 7palyopama palyopama 5 palyopama 9-10| AnaprANata prANatendra 4OO - 250 19 sAgaropama pa00 19 sAgaropama 1OOO 19 sAgaropama 5 palyopama 4 palyopama 3palyopamAM 11-12| AraNa acuta | ayyatendra 15 21 sAgaropama 250 21 sAgaropama 21 sAgaropama 7palyopama palyopama 5 palyopama * pahelA ane bIjA devalokamAM ja devI hoya che. tyArapachInA devalokamAM devo ja hoya che. * nava grevayaka ane pAMca anuttara vimAnanA devo ahamendra che. tyAM koIpaNa prakAranI pariSada hotI nathI. tenA vimAnonI saMkhyA navaraiveyakamAM 318 ane anuttara vimAnamAM 5 che. 40,000 300 609
Page #684
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 10 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra devalokano AdhAra - | 18 sohammIsANesukappesuvimANapuDhavI kiMpaiTThiyApaNNattA?goyamA !ghnnodhipitttthiyaa| bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! saudharma ane IzAna kalpanI vimAnapRthvI konA AdhAre rahelI che? uttara- he gautama! ghanodadhinA AdhAre rahelI che. | 19 saNaMkumAramAhidesukappesuvimANapuDhavI kiM paiTThiyA paNNattA?goyamA !ghaNavAya paiTThiyA pnnnnttaa| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! sanaskumAra ane mahendra kalpanI vimAnapRthvI konA AdhAre rahelI che? uttara- he gautama! ghanavAtanA AdhAre rahelI che. 20 baMbhaloe NaMkappe vimANapuDhavINaM pucchA? goyamA ! ghaNavAyapaiTThiyA pnnnnttaa| bhAvArtha - prazna-brahmaloka vimAnanI pRthvI konA AdhAre rahelI che? uttara-he gautama ! ghanavAtanA AdhAre rahelI che. | 21 laMtae NaM bhaMte pucchA? goyamA ! tadubhayapaiTThiyA / mahAsukkasahassAresu vi tadubhaya pitttthiyaa| bhAvArtha - prazna- lAMtaka kalpanI vimAnapRthvI saMbaMdhI pRcchA? uttara- he gautama! lAMtaka kalpanI vimAnapRthvI ghanodadhi ane ghanavAta baMnenA AdhAre rahelI che. mahAzukra ane sahasAra devalokanI vimAnapRthvI paNa ghanodadhi ane ghanavAta, baMne para pratiSThita che. | 22 ANaya jAvaaccuesuNaM bhaMte ! kappesu pucchA ? ovAsaMtarapaiTThiyA pnnnnttaa| bhAvArtha-prazna-Anata vAvaayyata (9 thI 12) devalokanI vimAnapRthvI konA AdhAre rahelI che? uttara- he gautama! te cAreya kalpo AkAza pratiSThita che. | 23 gevejjavimANapuDhavI NaM bhaMte ! pucchA ? goyamA !ovAsaMtarapaiTThiyA pnnnnttaa| bhAvArtha - pragna-caiveyaka vimAnapRthvI saMbaMdhI pRcchA? uttarahe gautama!te AkAza pratiSThita che. | 24 aNuttarovavAiyavimANapuDhavI NaM bhaMte ! pucchA? ovAsaMtarapaiTThiyA pnnnnttaa| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! anuttara vimAnanI pRthvI konA AdhAre sthita che? uttara-he gautama! te AkAza pratiSThita arthAtu AkAzanA AdhAre sthita che. vivecana : prastuta sUtromAM devalokanA ghanodadhi, ghanavAta Adi AdhAronuM nirUpaNa karyuM che. vimAnapRthvI ane vimAnanI UMcAI: ra sohammIsANakappesu vimANapuDhavI kevaiyaM bAhalleNaM paNNattA?
Page #685
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-: vaimAnika devAdhikAra [ 11 ] goyamA ! sattAvIsaMjoyaNasayAI bAhalleNaM paNNattA / evaM saNaMkumAramAhidesu chavvIsaMjoyaNasayAI, baMbhalaMtaesupaMcavIsa, mahAsukkasahassAresucauvIsaM, ANaya pANaya-AraNAccuesutevIsaMsayAiM / gevijjavimANapuDhavI bAvIsa, aNuttara vimANapuDhavI ekkavIsaMjoyaNasayAiMbAhalleNaM / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! saudharma ane IzAna kalpanI vimAnapRthvI keTalI jADI che? uttara-he gautama ! sattAvIsaso (2700) yojana jADI che. A ja rIte sanakumAra ane mAhendra devalokanI vimAnapathvI ra00 yojana jADI che. brahmaloka ane lAMtakadevalokanI vimAnapRthvI 2500 yojana jADI che. mahAzukra ane sahasAradevalokanI vimAnapRthvI 2400 yojana jADI che. ANata-prANata, AraNa ane azruta devalokanI vimAnapRthvI 2300 yojana jADI mAnapRthvI ra200 yojana ane anuttara vimAnonI vimAnapRthvI 2100 yojana jADI che. 6 sohammIsANesuNaM bhaMte ! kappesu vimANA kevaiyaM uDDu uccatteNaM? goyamA ! paMca joyaNasayAiMDaMuccatteNaM / saNaMkumAsmAhidesucha joyaNasayAI,baMbhalataesusatta,mahAsukka sahassAresuaTTha, aannypaannyaarnnaaccuesunnv| bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! saudharma-IzAna kalpanA vimAno keTalA UMcA che? uttara- he gautama! pa00 yojana UMcA che. sanaskumAra ane mAhendra kalpanA vimAno da00 yojana UMcA che. brahmaloka ane lAMtaka kalpanA vimAno 700 yojana UMcA che. mahArAja ane sahasAra kalpanA vimAno 800 yojana UMcA che. Anata-prANata AraNa ane azruta kalpanA vimAno 900 yojana UMcA che. 27 gevejjavimANA NaM bhaMte ! kevaiyaM u8 uccatteNaM? goyamA ! dasa joynnsyaaii| aNuttaravimANA Na ekkArasa joyaNasayAiuDDauccatteNa / bhAvArtha:- prazna- he bhagavana! raiveyaka vimAno keTalA UMcA che? uttara- he gautama! raiveyaka vimAno 1,000 yojana UMcA che. anuttara vimAno 1100 yojana UMcA che. vivecana : prastuta sUtromAM vimAnapRthvInI jADAI ane vimAnonI UMcAInuM kathana che. saudharma ane IzAna devalokanA kramazaH 3ra lAkha ane 28 lAkha vimAno che. te vimAnonI pRthvInI jADAI 2700 yojana che ane te vimAnonI UMcAI 500 yojana che. prastuta sutromAM be-be devalokanA vimAnonI UMcAI eka sarakhI kahI che, paraMtu zrI bhagavatI sUtra zataka 3/1 anusAra saudharmadevaloka karatA IzAna devalokanA vimAno kaMIka adhika UMcA che. te ja rIte trIjA devaloka karatAM cothA devalokanA vimAno kaMIka adhika UMcA che. A rIte sarvatra be-be devalokamAM paraspara vizeSatA samajavI. vimAnonuM saMsthAna ane vistAra:|28 sohammIsANesuNaM bhaMte ! kappesu vimANA kiM saMThiyA paNNattA?
Page #686
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 12 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra goyamA !duvihA paNNattA,taMjahA- AvaliyA paviTThAyaAvaliyA baahiraay| tattha NaMjete AvaliyA paviTThAtetivihA paNNattA,taMjahA- vaTTA,taMsA, cauraMsA / tatthaNaMje AvaliyA bAhirA te NaM NANAsaMThiyA paNNattA / evaM jAva gevejjavimANA / aNuttarovavAiyAvimANA duvihA paNNattA,taNa jahA- vtttteytsaay| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! saudharma-IzAna kalpamAM vimAnono AkAra kevo che? uttara- he gautama ! te vimAnonA be prakAra che- (1) AvalikA praviSTa ane (2) AvalikA bAhya. je AvalikA praviSTa-kramabaddha vimAno che, tenA traNa prakAra che- (1) goLa (2) trikoNa ane (3) catuSkoNa. je AvalikA bAhA-chuTAchavAyA vimAno che, te vividha prakAranA che. A rIte raiveyaka vimAno sudhI jANavuM. anuttaropapAtika vimAnanA be prakAra che. goLa ane trikoNa. | 29 sohammIsANesu bhaMte ! vimANA kevaiyaM AyAma-vikkhaMbheNaM, kevaiyaM parikkheveNaM pattA ? ___ goyamA ! duvihA paNNattA,taMjahA- saMkhejjavitthaDAya asaMkhejjavitthaDA ya / jahANaragAtahA jAvaaNuttarovavAiyA saMkhejjavitthaDeya asaMkhejjavitthaDAya / tatthaNaM je se saMkhejjavitthaDe se jabuddIvappamANe; asaMkhejjavitthaDA asaMkhejjAiMjoyaNasayAI jAvaparikkheveNaM pnnnnttaa| bhAvArtha:- prazna- he bhagavana! saudharma-IzAna kalpamAM vimAnonI laMbAI-pahoLAI keTalI che? tenI paridhi keTalI che? uttara- he gautama! te vimAnonA be prakAra che- saMkhyAta yojana vistAravALA ane asaMkhyAta yojana vistAravALA. tenuM kathana narakAvAsonI samAna jANavuM. yAvatu anuttaropapAtika vimAnonA be prakAra che- (1) saMkhyAta yojana vistAravALA, (2) asaMkhyAta yojana vistAravALA. je saMkhyAta yojana vistAravALA che te jaMbUdvIpa pramANa che ane je asaMkhyAta yojana vistAravALA che, te asaMkhyAta hajAra yojana vistAravALA ane asaMkhyAta hajAra yojananI paridhivALA che. vivecana : - prastuta sUtromAM vimAnonA saMsthAna ane parimANanuM pratipAdana che. saudharma ane IzAna devaloka ardha caMdrAkAre che. temAM kramazaH 3ra lAkha ane 28 lAkha vimAno che. te vimAnonA be prakAra che- (1) AvalikA praviSTa- paMktibaddha, (2) AvalikA bAhya athavA puSpAvakIrNa. puSponI jema chUTAchavAyA. (1) AvalikA praviSTa - paMktibaddha vimAnonA traNa prakAra che- goLa, trikoNa ane corasa. dareka devalokanA prataronI madhyamAM eka mukhya vimAna hoya che, tene indraka vimAna kahe che. tenI cAre dizAomAM paMktibaddha vimAno goThavAyelA che. indraka-vimAna goLa hoya che, tyAra pachInA cAre dizAnA cAra vimAno trikoNa che. tyAra pachInA vimAno corasa che. tyAra pachI kramazaH goLa, trikoNa ane corasa vimAno cAre dizAmAM pratyeka paMktimAM che.
Page #687
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3H vaimAnika devAdhikAra 13. AvalikA baddha ane puSpAvakIrNa vimAnoH uttara pazcima - .' P HI- dakSiNa AvalikA baddha Adi devavimAno(tripArtha dekhAva) : puSpAvartINa vimAno AvalikA baddha vimAno kima ' ja ' ' ' ' huM ha che ke " , " . " ' '' | | | | | eka prata2
Page #688
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 14 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra (2) AvalikAbAla - te vividha AkAranA hoya che. cAre ya dizAmAM AvalikAbaddha vimAnonI vaccenA AMtarAmAM sarvatra vikharAyelA puSpanI jema sthita vimAno AvalikA bAhya kahevAya che. tenA vividha AkAro hoya che. yathA- svastika, naMdAvarta Adi navagreveyaka vimAno sudhI vimAnonA saMsthAna A pramANe ja hoya che. pAMca anuttara vimAnamAM madhyavartI sarvArthasiddha vimAna goLAkAre sthita che ane tenI cAre dizAmAM cAra anuttara vimAna trikoNakAre sthita che, tyAM catuSkoNa vimAno nathI. vimAnonuM pramANa :- keTalAka vimAno saMkhyAta yojana lAMbA-pahoLA ane saMkhyAta yojananI paridhivALA che ane keTalAka vimAno asaMkhyAta yojana lAMbA-pahoLA ane asaMkhyAta yojananI paridhivALA hoya che. pAMca anuttara vimAnamAM sarvArthasiddha vimAna eka lAkha yojanAnuM che. zeSa cAra anuttara vimAna asaMkhyAta yojana vistRta che. vimAnonA varNAdi - | 30 sohammIsANesu NaM bhaMte ! vimANA kaivaNNA paNNattA? goyamA ! paMcavaNNA paNNattA,taMjahA-kiNhA, NIlA,lohiyA, hAliddA,sukkilA / saNaMkumAramAhiMdesu cauvaNNA-NIlA jaavsukkilaa| ___ baMbhaloga-laMtaesutivaNNA-lohiyA hAliddA sukkilaa| mahAsukka sahassAresu duvaNNA- hAliAyasukkilAya / ANayapANayAraNAccuesusukkilA,gevejjavimANA sukkilA,aNuttarovavAiyavimANA paramasukkilA vaNNeNaM pnnnnttaa| bhAvArtha -prazna- he bhagavan! saudharma-IzAna kalpanA vimAnono varNa kevo che? uttara- he gautama! te vimAno pAMce ya varNanA che, jema ke- kALo, nIlo, lAla, pILo ane zveta. sanakumAra ane mahendra kalpanA vimAno cAra varNanA che- nIla yAvatu zveta. brahmaloka ane lAMtaka kalpa vimAno traNa varNanA che- lAla, pILo ane zveta. mahAzuka temaja sahasAra kalpanA vimAno be varNanA chepILo ane sapheda. Anata, prANata, AraNa ane azruta kalpanA vimAno zveta varNana che. greveyaka vimAno sapheda varNanA che. anuttaropapAtika vimAno parama zveta varNanA che. | 31 sohammIsANesuNaM bhaMte ! kappesu vimANA kerisayA pabhAe paNNattA? goyamA !NiccAloyA,NiccujjoyA sayaMpabhAepaNNattA jAvaaNuttarovavAiyavimANA NiccAloyA NiccujjoyA syNpbhaaepnnnnttaa| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! saudharma-IzAna kalpanA vimAnonI prabhA-teja kevuM che? uttara- he gautama! te vimAno haMmezAM svayaM prabhA-potAnA tejathI nitya prakAzita ane nitya udyotita che yAvata anuttaropapAtika vimAno nitya prakAzita ane nitya udyotita che. | 32 sohammIsANesuNaM bhaMte ! kappesu vimANA kerisayA gaMdheNaM paNNattA? goyamA !se jahANAmae koTThapuDANa vA jAvagaMdheNa paNNattA, evaM jAva etto iTThataragA ceva jAva annuttrvimaannaa|
Page #689
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: vaimAnika devAdhikAra [ 15 ] cha mAsa sudhI cAlatA bhAvArtha - prazna- he bhagavana! saudharma-IzAna kalpamAM vimAnonI gaMdha kevI che? uttara- he gautama! te vimAno koSTapuTa vagere sugaMdhita padArthonI sugaMdhathI paNa vizeSa sugaMdhita che. anuttaropapAtika vimAno sudhI te ja pramANe jANavuM. | 33 sohammIsANesuNaM bhaMte !kappesu vimANA kerisayA phAseNaM paNNatA? goyamA ! sejahANAmae AiNei vArUeivAsavvo phAso bhANiyavvo jaavannuttrovvaaiyvimaannaa| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! saudharma ane IzAna kalpanA vimAnono sparza kevo che? uttara- he gautama! mRgacarma ane rU jevo komaLa sparza hoya che. anuttaropapAtika vimAno sudhI te ja pramANe jANavuM. |34 sohammIsANesuNaM bhaMte ! kappesu vimANA kemahAlayA paNNattA? goyamA ! ayaNNaM jaMbuddIvedIvesavvadIvasamudANaM, evaM soceva gamo jAvachammAse vIivaejjA jAvaatthegaiyA vimANAvAsA No vIivaejjA jAvaaNuttarovavAiyavimANA, atthegaiyaM vimANaM vIivaejjA atthegaie No viiivejjaa| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! saudharma-IzAna kalpanA vimAno keTalA moTA che? uttara-he gautama! koI deva capaTI vagADatAM ja A eka lAkha yojanAnA lAMbA-pahoLA ane traNa lAkha yojanathI adhika paridhivALA jaMbUdvIpanI 21 vakhata pradakSiNA karI Ave tevI zIdhra gati Adi vizeSaNo yukta gatithI niraMtara cha mAsa sudhI cAlatA rahe tyAre keTalAka vimAnone pAra karI zake ane keTalAka vimAnone pAra karI zakatA nathI, te vimAno ATalA moTA che. A rIte anuttaropapAtika vimAno sudhI jANavuM pAMca anuttara vimAnamAMthI eka vimAnane te deva pAra karI zake che ane keTalAka(cAra) vimAnone pAra karI zakatA nathI. |35 sohammIsANesuNaM bhaMte ! kappesu vimANA kiMmayA paNNattA? goyamA !savvarayaNAmayA paNNattA / tatthaNaMbahavejIvA yapoggalA yavakkamaMti, viukkamati cayati uvacayati sAsayA Nate vimANA davaTThayAe / vaNNapajjavehiM jAva phAsapajjavehiM asAsayA evaM jAvaaNuttarovavAiyA vimaannaa| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! saudharma-IzAna kalpanA vimAnonuM svarUpa kevuM che? arthAt te vimAna zenA banelA che? uttara- he gautama! te sarvAtmanA ratnamaya che. temAM ghaNA jIvo ane pugalo utpanna thAya che, cyave che, bhegA thAya che ane vRddhine prApta thAya che. te vimAno dravyArthikanayanI apekSAe zAzvata che ane varNa paryAya yAvata sparza paryAyonI apekSAe azAzvata che. te ja rIte anuttaropapAtika vimAno sudhI jANavuM. vivecana : prastuta sutromAM vimAnonA varNa, gaMdha, sparza ane tenI prabhAnuM kathana che. te vimAno pugalamaya hovAthI temAM varNa, gaMdha, spardhAdi hoya che. A rIte anuttaropapA temAnone pAra karI
Page #690
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 | zrI jIvAjIvAbhigama sUtra goLa varNa:- prathama be devalokanA vimAno pAMce pAMca varNanA hoya che. keTalAka vimAno aMjanaratnamaya hovAthI kRSNavarNa, keTalAka nIlaratnamaya hovAthI nIlavarsI, keTalAka pagharAga ratnamaya hovAthI raktavarNa, keTalAka suvarNamaya athavA pItaratnamaya hovAthI pILA ane keTalAka sphaTika ratnamaya hovAthI zvetavarNI hoya che. trIjA cothA devalokanA vimAno kaSNavarNo hotA nathI, zeSa cAra varNanA hoya che. pAMcamA-chaThThA devalokanA vimAno raktavarNa, pItavarNI ane zuklavarNa, A traNa varNanA hoya che. sAtamA-AThamAdevalokanA vimAno pIta ane zukla varNa, A be varNanA hoya che. navamA devalokathI nava raiveyaka sudhInA vimAno zuklavarNI ane anuttaravimAno parama zuklavarNA hoya che. vaimAnika devonA vimAnonA AdhAra Adi - devaloka | AdhAra vimAna pRthvI prAsAdanI | vimAna | deva zarIra vimAna vimAna nI jADAI | UMcAI | varNa | varNa | vistAra || saMsthAna 1. saudharma | ghanodadhi | 2700 yo | 500 yo. kRSNa, nIla, | tapta suvarNa | saMkhyAta ane | AvalikAbaddha ra. izAna lAla, pILo | jevo asaMkhyAta yo| traNa prakAranA zveta lAla . sanaskumAra ghanavAta | 2600 yo | $00 yo | nIla, lAla, | pAkamaLanA | saMkhyAta ane | trikoNa 4. mAhendra pILo, zveta | kesara jevo asaMkhyAta yo gaura 5. brahmaloka | ghanodadhi | ra500 yo | 700 yoga | lAla, pILo, tAjA mahuDA | saMkhyAta ane | corasa 6. lAtaMka ghanavAta zveta | jevo zveta asaMkhyAta yo| 7. mahAzukra ghanodadhi | 2400 yo | 800 yoga | pILo, zveta | zveta saMkhyAta ane puSpAvakIrNa 8. sahasAra ghanavAta asaMkhyAta yo 9. ANata AkAza | 2300 yo | 900 yo | zveta | saMkhyAta ane | vividha AkAra 10 prANata asaMkhyAta yo| vALA hoya 11. AraNa 12. amruta nava raiveyaka | AkAza | ra20) yo | 1000 yo zveta | zveta | saMkhyAta ane | asaMkhyAta yo cAra anuttara AkAza | ra100 yo | 1100 co| parama zveta | parama zveta asaMkhyAta yo| trikoNa vimAna sarvArthasiddha | AkAza | ra100 yo | 1100yo. | parama zveta | parama zveta | eka lAkha yo| vimAna pratyeka vimAno vividha ratnamaya, sUrya prakAzathI adhika prakAzavaMta, tejovaMta, udyota vaMta hoya che. * vimAnoane devonA zarIranI gaMdha-lokanA sugaMdhI padArthothI uttama, sparza-lokanA komaLa ane mulAyama padArthothI zreSThatama zveta goLa hoya.
Page #691
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3 : vaimAnika devAdhikAra 617 gaMdha - te vimAnonI gaMdha svabhAvika rIte A lokanA sugaMdhI padArtho kesara, kasturI AdinI sugaMdhIthI adhika sugaMdhI hoya che. sparza H-- te vimAnono sparza svAbhAvika rIte ja rU, bUra vanaspati, navanIta AdinA komaLa sparzathI adhika komaLa ane mulAyama hoya che. prabhA :- te vimAnonI prabhA vAdaLA rahita AkAzamAM madhyAhna samaye prakAzita sUryathI adhika prakAzavaMtI ane ujjavaLa hoya che. te vimAno potAnA tejathI nitya prakAzita rahe che. vimAnonuM svarUpa :- te vimAno vividha prakAranA ratnothI banelA che. dravyArthika nayanI apekSAe zAzvata che ane tenI varNAdi paryAyonI apekSAe azAzvata che. temAM keTalAya pRthvIkAyika jIvo janmamaraNa kare che, tadyogya pudgalono caya-upacaya thato ja rahe che, tethI te vimAna zAzvata kAla paryaMta te ja svarUpe TakI rahe che. vaimAnika devomAM upapAta Adi dvAra : 36 sohammIsANesu NaM bhaMte ! kappesu devA kaohiMto uvavajjaMti ? uvavAo Neyavvo jahA vakkatIe tiriyamaNuesu paMcidiesu sammucchimavajjiesu, uvavAo vakkaMtigameNaM jAva aNuttarovavAiyA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! saudharma-IzAna devalokamAM devo kayAMthI AvIne utpanna thAya che ? uttara- he gautama ! tenI utpatti vyutkrAMti pada anusAra jANavI. samUrcchima jIvone choDIne zeSa paMcendriya tiryaMco ane manuSyomAMthI AvIne utpanna thAya che. anuttaropapAtika vimAno sudhI vyutkrAMti pada anusAra jANavuM. (navamA devalokathI anuttara vimAna sudhInA devomAM manuSyo ja utpanna thAya che.) 37 sohammIsANesu NaM bhaMte ! kappesu devA egasamae NaM kevaiyA uvavajjaMti ? goyamA ! jahaNaNaM ekko vA do vA tiNNi vA, ukkoseNaM saMkhejjA vA asaMkhejjA vA uvavajjaMti, evaM jAva sahassAre / ANayAdi gevejjA aNuttarA ya ekko vA do vA tiNNi vA ukkoseNaM saMkhejjA vA uvavajjati / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! saudharma--IzAna kalpamAM eka samayamAM keTalA jIvo utpanna thAya che? uttara- he gautama ! jaghanya eka, be, traNa ane utkRSTa saMkhyAta-asaMkhyAta jIvo utpanna thAya che. A rIte sahasrAra devaloka sudhI jANavuM. Anata Adi cAra kalpomAM, nava caiveyakomAM ane anuttara vimAnomAM jaghanya eka, be, traNa yAvat utkRSTa saMkhyAta jIvo ja utpanna thAya che. 38 sohammIsANaM bhaMte ! kappesu devA samae- samae avahIramANA-avahIramANA kevaieNaM kAleNaM avahiyA siyA ? goyamA ! te NaM asaMkhejjA, samae samae avahIramANA-avahIramANA asaMkhijjAhiM
Page #692
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra ussappiNI-osappiNIhiM avahIraMti No ceva NaM avahiyA siyA jAva sahassAre / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan ! saudharma-IzAna kalpanA devomAMthI jo pratyeka samaye eka-eka devano apahAra karavAmAM Ave arthAt devalokamAMthI bahAra kADhavAmAM Ave to keTalA kALamAM teno apahAra thaI zake che? 618 uttara- he gautama ! te devo asaMkhyAta che, temAMthI pratyeka samaye eka-eka devano apahAra karavAmAM Ave to asaMkhyAta utsarpiNI-avasarpiNI kALamAM paNa teno apahAra thato nathI arthAt te vimAna khAlI thaI zakatuM nathI. ukta varNana sahasrAra devaloka sudhI jANavuM. 39 ANatAdisu causu vi gevejjesu aNuttaresu ya samae- samae jAva kevaiyaM kAleNaM avahiyA siyA ? goyA ! te NaM asaMkhejjA, samae- samae avahIramANA paliovamassa asaMkhejjai bhAgametteNaM avahIraMti No ceva NaM avahiyA siyA / evaM jAva aNuttara vimANA / bhAvArtha :- prazna- AnatAdi cAra devaloka, traiveyaka vimAna ane anuttara vimAnanA devonI apahAra saMbaMdhI pRcchA karavI ? uttara- te devo asaMkhyAtA che. samaye samaye teno apahAra thAya to palyopamanA asaMkhyAtamA bhAgamAM paNa teno apahAra thAya che. A apahAra kayAre ya koIe karyo nathI ane karaze paNa nahIM te mAtra saMkhyA batAvavA mATe kalpanA mAtra che. e pramANe anuttara vimAna sudhI jANavuM. 40 sohammIsAsuNaM bhaMte ! kappesu devANaM ke mahAliyA sarIrogAhANA paNNattA ? goyamA ! duvihA sarIrA paNNattA, taM jahA- bhavadhAraNijjA ya uttaraveDavviyA ya / tattha NaM je se bhavadhAraNijje se jahaNNeNaM aMgulassa asaMkhejjaibhAgo, ukkoseNaM satta rayaNIo / tattha NaM je se uttaraveDavvie se jahaNNeNaM aMgulassa saMkhejjai bhAgo, ukkoseNaM joyaNasayasahassaM / evaM ekkekkA osArettANaM jAva aNuttarANaM ekkA rayaNI / gevejjaNuttarANaM ege bhavadhAraNijje sarIre, uttaraveDavviyA Natthi / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! saudharma ane IzAna kalpanA devonA zarIranI avagAhanA(UMcAI) keTalI che ? uttara- he gautama ! teonA zarIra be prakAranA che- bhavadhAraNIya ane uttara vaikriya. temAM bhavadhAraNIya zarIranI avagAhanA jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa sAta hAtha che, uttara vaikriya zarIranI avagAhanA jaghanya aMgulano saMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa eka lAkha yojana che. tyAra pachInA kalpomAM devonI bhavadhAraNIya avagAhanA eka-eka hAtha ochI thatI jAya che yAvat anuttaropapAtika devonI eka hAthanI avagAhanA che. (yathA- sanatkumAra ane mAhendra kalpamAM bhavadhAraNIya zarIranI utkRSTa avagAhanA cha hAtha, brahmaloka-lAMtaka kalpamAM pAMca hAtha, mahAzukra-sahasrAra kalpamAM cAra hAtha, Anata, prANata, AraNa ane acyuta kalpamAM traNa hAtha, nava traiveyakamAM be hAtha ane anuttara vimAnomAM eka hAtha, pramANa avagAhanA che.)
Page #693
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3: vaimAnika devAdhikAra da19 ] greveyako ane anuttara vimAnomAM phakta bhavadhAraNIya zarIra hoya che, te devo uttara vaikriya karatAM nathI. | 41 sohammIsANesuNaM bhaMte ! kappesudevANaM sarIragA kiM saMghayaNI paNNatA? goyamA ! chaNhaM saMghayaNANaM asaMghayaNI paNNattA / NevaTThi,Neva chirA, NaviNhArU, Neva saMghayaNamatthi;je poggalA iTThA katA subhA,maNuNNA,maNAmA tetesiM sarIra saMghAyattAe pariNamati jaavannuttrovvaaiyaa| bhAvArtha - prazna-he bhagavan! saudharma-IzAna kalpanA devonA zarIranuM saMhanana karyuM hoya che? uttara- he gautama! devone cha saMhananomAMthI eka paNa sahanana hotuM nathI. devonA zarIramAM hADakA nathI, naso nathI, zirAo nathI, tethI te asaMhananI che. tenA zarIranA pulo iSTa, kAMta, zubha, manojJa, manohara hoya che. tevA pagalo ja te tenA zarIrarUpamAM ekatrita thaIne tathArUpamAM pariNata thAya che yAvatuM anuttaropapAtika devo sudhI jANavuM. 42 sohammIsANesuNaM bhaMte ! devANaM sarIragA kiMsaMThiyA paNNattA? goyamA ! duvihA sarIrApaNNattA,taMjahA- bhavadhAraNijjA ya uttaraveuvviyA y| tattha NaMje se bhavadhAraNijjA te samacauraMsasaMThANasaMThiyA paNNattA / tattha NaM je se uttaraveuvviyAteNANAsaMThANasaThiyA paNNattA jaavaccuo| aveuvviyA gevejjaNuttarA bhavadhAraNijjA samacaurasasaMThANasaThiyA, uttaraveuvviyA Natthi / bhAvArtha -prazna-he bhagavan! saudharma-IzAna kalpanA devonA zarIranuM saMsthAna karyuM hoya che? uttara- he gautama! tenA zarIra be prakAranA che- bhavadhAraNIya ane uttara vaikriya. je bhavadhAraNIya zarIra che, tenuM samacaturaMksa saMsthAna che ane je uttara vaikriya zarIra che, tenuM saMsthAna vividha prakAranuM hoya che. A ja rIte azruta devaloka sudhI jANavuM. raiveyaka ane anuttara vimAnonA devone bhavadhAraNIya zarIranuM samacaturasa saMsthAna hoya che, teomAM uttaravaikriya nathI. |43 sohammIsANesuNaM bhaMte ! kappesu devANaM sarIragA kerisayA vaNNeNaM paNNattA? goyamA!kaNagattayarattAbhAvaNNeNaM pnnnnttaa| . saNaMkumAramAhiMdesuNaMpaumapamhagorA paNNattA / baMbhaloeNaM allmhugvnnnnaabhaa| evaM jAvagevejjA / aNuttarovavAiyA paramasukkilA vaNNeNaM pnnnnttaa| bhAvArthaH- prazna- he bhagavan! saudharma-IzAna kalpanA devonA zarIrano varNa kevo hoya che? uttara-he gautama ! teno varNa zuddha tapAvelA sonA jevI lAla AbhAvALo hoya che. sanakumAra ane mahendra kalpanA devono varNa padmakamaLanA parAgakesara jevo gaura hoya che. brahmaloka kalpanA devono varNa tAjA mahuDA jevo sapheda hoya che. A pramANe raiveyaka devo sudhI sapheda varNa kahevo. anuttaropapAtika devonA zarIrano varNa parama zukla che. 44 sohammIsANesuNaM bhaMte ! kappesu devANaM sarIragA kerisayA gaMdheNaM paNNattA?
Page #694
--------------------------------------------------------------------------
________________ da20] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra goyamA!se jahANAmae koTapuDANa vAtaheva savvaMmaNAmataragA ceva gaMdheNaM paNNattA jAva annuttrovvaaiyaa| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! saudharma-IzAna kalpanA devonA zarIranI gaMdha kevI hoya che? uttarahe gautama! koSThapuTa vagere sugaMdhita dravyonI sugaMdhathI paNa adhika iSTa, kAMta, priya manojJa, manohara hoya che. A ja rIte anuttaropapAtika devo sudhI jANavuM. |45 sohammIsANesu NaM bhaMte ! kappesu devANaM sarIragA kerisayA phAseNaM paNNattA? goyamA!thiramauyaNiddhasukumAlachavi phAseNapaNNattA, evaM jaavannuttrovvaaiyaa| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! saudharma-IzAna kalpanA devonA zarIrano sparza kevo hoya che? uttarahe gautama! tenA zarIrano sparza sthira-sadA(jIvana paryata) mRdu, snigdha ane mulAyama hoya che. A ja rIte anuttaropapAtika devo sudhI jANavuM. |46 sohammIsANesuNaM bhaMte ! kappesudevANaM kerisayA poggalA ussAsattAe pariNamaMti? goyamA !je poggalA iTThA kaMtA piyA, subhA, maNuNNA maNAmA tetesiM ussAsattAe pariNamati jAvaaNuttarovavAiyA; evaM AhArattAevi jaavannuttrovvaaiyaa| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! saudharma-IzAna kalpanA devonA zvAsarUpe kevA pudgalo pariNata thAya che? uttara- he gautama ! je pudgala iSTa, kAMta, priya, manojJa ane manohara hoya che, te tenA zvAsarUpamAM pariNata thAya che. A ja rIte anuttaropapAtika devo sudhI jANavuM. te ja rIte devonA AhArarUpe pariNata thatAM pudgalonA saMbaMdhamAM paNa jANavuM yAvat anuttaropapAtika devo sudhI jANavuM. 47 sohammIsANesuNaM bhaMte ! kappesudevANaM kai lessAo? goyamA ! egA teulessA paNNattA / saNaMkumAramAhiMdesu egA pamhalesA / evaM bNbhloevipmhaa| sesesuekkAsukkalessA;aNuttarovavAiyANaMekkA prmsukklessaa| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! saudharma-IzAna devalokanA devone keTalI lezyAo hoya che? uttara- he gautama! teone eka mAtra tejolezyA hoya che. sanaskumAra ane mahendra devalokamAM eka pAlezyA hoya che, brahmalokamAM paNa pAlezyA hoya che, zeSa sarva devalokamAM eka zuklalezyA hoya che, anuttaropapAtika devomAM eka parama zuklalezyA hoya che. 48 sohammIsANesuNaMbhaMte !kappesudevANaMkiMsammaddhiI,micchAdiTThI,sammAmicchAdiTThI? goyamA ! tiNNi vi jAva aMtimagevejjA / aNuttarovAvaiyA sammadiTThI, No micchAdiTThINo smmaamicchaaditttthii| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! saudharma-IzAna kalpanA devo zuM samyagudRSTi che, mithyAdaSTi che ke samyagu mithyAdaSTi che? uttara- he gautama!traNe yadaSTi hoya che. raiveyaka vimAno sudhInA devo samyagdaSTi, mithyASTi,
Page #695
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3 : vaimAnika devAdhikAra 1 mizradaSTivALA hoya che. anuttara vimAnanA devo samyagdaSTi hoya che, tene mithyAdaSTi ane mizradaSTi hotI nathI. 49 sohammIsANesu NaM bhaMte ! kappesu devANaM kiM NANI aNNANI ? goyamA ! dovi, tiNNi NANA, tiNNi aNNANA NiyamA jAva gevejjA / aNuttarovavAiyA NANI, jo aNNANI, tiNi NANA NiyamA / tivihe joge, duvihe uvaoge, savvesiM jAva aNuttarA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! saudharma-IzAna kalpanA devo jJAnI che ke ajJAnI ? uttara- he gautama ! baMne prakAranA che- je jJAnI che te niyamathI traNa jJAna yukta che ane je ajJAnI che, te niyamathI traNa ajJAna yukta che. A ja rIte traiveyaka vimAna sudhInA devo traNa jJAna athavA traNa ajJAna yukta hoya che. anuttaropapAtika devo jJAnI ja che, ajJAnI nathI. te devone nizcita rUpe traNa jJAna hoya che. A rIte saudharma-IzAna devalokathI anuttaropapAtika vimAna sudhI sarva devomAM traNa yoga ane be upayoga hoya che. avadhikSetra AdinI prarUpaNA H 50 sohammIsANesu NaM bhaMte ! kappesu devA ohiNA kevaiyaM khettaM jANaMti pAsaMti ? goyamA ! jahaNNeNaM aMgulassa asaMkhejjaibhAgaM, ukkoseNaM ahe jAva imIse rayaNappabhApuDhavIe heTThille carimaMte uDDuM jAva sAiM vimANAiM, tiriyaM jAva asaMkhejjA dIvasamuddA evaM sakkIsANA paDhamaM, doccaM ca saNaMkumAramAhiMdA / taccaM ca baMbha laMtaga, sukka sahassAragA cautthI // 1 // ANaya pANayakappe, devA pAsaMti paMcamiM puDhavIM / taM ceva AraNaccuya, ohINANeNa pAsaMti // 2 // chaTThI heTThimamajjhimagevejjA, sattamiM ca uvarillA / saMbhiNNalogaNAliM, pAsaMti aNuttarA devA // 3 // bhAvArtha:- prazna-- he bhagavan ! saudharma-IzAna kalpanA devo avadhijJAna dvArA keTalA kSetrane jANe-dekhe che? uttara- he gautama ! jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa adho dizAmAM ratnaprabhA pRthvInA nIcenA caramAMta sudhI, UrdhvadizAmAM potapotAnA vimAnanI dhvajA patAkA sudhI ane tirachI dizAmAM asaMkhyAta dvIpa-samudrone jANe che-dekhe che. gAthArtha-- zakra(saudharma) ane IzAna devalokanA devo prathama naraka pRthvI sudhI, sanatkumAra ane mAhendra devalokanA devo bIjI naraka pRthvI sudhI, brahmaloka ane lAMtaka devalokanA devo trIjI naraka pRthvI sudhI, mahAzukra ane sahasrAra devalokanA devo cothI naraka pRthvI sudhI, ANata, prANata, AraNa ane acyuta kalpanA devo pAMcamI naraka pRthvI sudhI avadhijJAna dvArA jANe-dekhe che. adhastana traiveyaka, madhyama traiveyakanA
Page #696
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 ] zrI jIvAjIvAbhigama satra devo chaThThI naraka pRthvI sudhI ane uparitana greveyakanA devo sAtamI naraka pRthvI sudhI avadhijJAna dvArA jANe-dekhe che. anuttara vimAnavAsI devo saMbhinna-dezona trasa nADIne avadhijJAna dvArA jANe-dekhe che. |51 sohammIsANesuNaM bhaMte ! kappesudevANaM kai samugghAyA paNNattA? goyamA ! paMca samugghAyA paNNattA,taM jahA- veyaNAsamugghAe, kasAyasamugghAe, mAraNatiyasamughAe,veuvviyasamughAe,tejasasamughAe / evaM jaavaccue| gevijjaNuttarA AdillA tiNNisamugghAyA pnnnnttaa| bhAvArtha:- pragna- he bhagavan! saudharma-IzAna kalpanA devone keTalA samudughAta hoya che? uttara- he gautama! pAMca samudyAta hoya che- (1) vedanA samudyAta (2) kaSAya samughAta (3) mAraNAMtika samudyAta (4) vaikriya samughAta ane (5) taijasa samughAta. A pramANe amruta devaloka sudhInA devone pAMca samudyAta hoya che. raiveyaka ane anuttara vimAnanA devone prathama traNa samudyAta hoya che- vedanA, kaSAya ane mAraNAMtika samudyAta. 52 sohammIsANesuNaMbhate !kappesudevA kerisayaMkhuhapivAsaMpaccaNubbhavamANA viharaMti? goyamA !Natthi khuhapivAsaMpaccaNubbhavamANA viharati evaM jaavannuttrovvaaiyaa| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! saudharma-IzAna devalokanA devone bhUkha-tarasano kevA prakArano anubhava thAya che? uttara- he gautama ! saudharma devalokathI anuttaropapAtika devaloka sudhInA devone bhUkha-tarasanI vedanA hotI nathI. [53 sohammIsANesuNaM bhaMte ! kappesu devA kiM egattaM pabhU viuvvittae, puhuttaM pabhU viuvittae? goyamA !egattaMpipabhUviuvittae, puhattaMpipabhUviuvittae / egattaM viuvvemANA egidiyarUvaM vA jAvapaciMdiyarUvaM vA.pahattaM viuvvemANA egidiyarUvANi vA jAva paMciMdiyarUvANi vA; tAisaMkhejjAipi asaMkhejjAipi sarisAipi asarisAipisaMbaddhAipi asaMbaddhAipi rUvAiM viuvvaMti, viuvvittA appaNo jahicchiyAiMkajjAiMkarati jAva avuno bhAvArtha - prazna - he bhagavan! saudharma-IzAna devalokanA devo eka rUpanI vidurvaNA karavAmAM samartha che ke aneka rUponI vipharvaNA karavAmAM samartha che? uttara- he gautama! baMne prakAranI vikrvaNA karavAmAM samartha che. eka rUpanI vidurvaNA karatA te ekendriyanuM rUpa dhAvatu paMcendriyanuM rUpa banAvI zake che ane aneka rUponI vidurvaNA karatAM aneka ekendriya rUponI yAvata aneka paMcendriya rUponI vipharvaNA karI zake che. te saMkhyAta athavA asaMkhyAta, samAna athavA asamAna ane paraspara saMbaMdhita athavA asaMbaMdhita vividha prakAranA rUpo banAvIne potAnI icchAnusAra kArya kare che. A ja rIte azruta devo sudhI jANavuM. 54 gevijjaNuttarovavAiyAdevA kiM egatpabhUviuvittae, pahuttaM pabhUviuvvittae?
Page #697
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-3: vaimAnika devAdhikAra [ 23 ] ___ goyamA ! egattapipabhUviuvvittae puhuttapi / No cevaNaM saMpattIe viuvvisuvA viuvvaMti vA viuvissaMti vA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! raiveyaka devo ane anuttara vimAnonA devo eka rUpanI vidurvaNA karavAmAM samartha che ke aneka rUponI vikarvaNA karavAmAM samartha che! uttara- he gautama! te eka rUpa paNa banAvI zake che ane aneka rUpo paNa banAvI zake che, paraMtu teoe pahelAM kayAreya vikarvaNA karI nathI, vartamAnamAM karatA nathI ane bhaviSyamAM kayAreya karaze nahIM. te devo uttara vaikriya karavAnI zakti hovA chatAM prayojanano abhAva ane prakRtinI upazAMtatAnA kAraNe uttara vaikriya karatA nathI. 55 sohammIsANesuNaM bhaMte ! kappesudevA kerisayaMsAyAsokkhaM paccaNubbhavamANA viharati? goyamA !maNuNNA saddA jAvamaNuNNA phAsA paccaNubbhavamANA viharati jAva gevijjA / aNuttarovavAiyA aNuttarA sadA jaavphaasaa| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! saudharma-IzAna kalpanA devo kevA prakAranI sukhazAtAno anubhava karatAM vicare che? uttara- he gautama! manojJa zabda vAvatuM manojJa sparza dvArA sukhano anubhava karatAM vicare che. A ja rIte raiveyaka vimAnanA devo sudhI samajavuM. anuttaropapAtika vimAnanA devo sarva zreSTha zabdajanya thAvat sarva zreSTha sparzajanya sukhono anubhava kare che. 56 sohammIsANesuNaM bhaMte ! kappesu devANaM kerisayA iDDI paNNatA? goyamA ! mahaDDiyA mahajjujhyA jAvamahANubhAgA iDDIe paNNattA jAva accuo| gevijjaNuttarAya savve mahiDDiyA jAvasavve mahANubhAgA ajiMdA jAvaahamiMdA NAmate devagaNA paNNattA samaNAuso ! bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! saudharma-IzAna devonI Rddhi kevI che? uttara- he gautama! te mahAddhisaMpanna, mahA dhutisaMpanna thAvata mahAprabhAvazALI RddhithI yukta che. te ja rIte azruta vimAnanA devo sudhI jANavuM. raiveyaka vimAna ane anuttara vimAnamAM badhA devo mahARddhi saMpanna thAva mahAprabhAva yukta che. tyAM koI Indra nathI, badhA ahamendra che. tyAM nAnA-moTAno bheda nathI. he AyuSyamAna zramaNa ! te devo "ahamendra kahevAya che. 57 sohammIsANesuNaM bhate ! kappesudevA kerisayA vibhUsAe paNNattA? goyamA ! duvihA paNNattA,taMjahA-veuvviyasarIrA ya, aveuvviyasarIrA ya / tattha gaMjeseveuvviyasarIrAtehAravirAiyavacchA jAvadasa disAoujjovemANA pabhAsemANA jAvapaDirUvA / tattha NaM je se aveuvviyasarIrAteNaM AbharaNavasaNarahiyA pagaitthA vibhUsAe pnnnnttaa| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! saudharma-IzAna kalpanA devonI zarIra vibhUSA kevA prakAranI hoya che? uttara- he gautama ! te devonA zarIra be prakAranA che- (1) vaikriya zarIra(uttara vaikriya) ane (2)
Page #698
--------------------------------------------------------------------------
________________ da24 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra akriya (bhavadhAraNIya) zarIra. temAM je vaikriya zarIra (uttara vaikriya) che, te hArothI suzobhita, vakSa:sthaLa - yukta yAvata dazeya dizAone prakAzita karanAra, prabhAsita karanAra yAvata pratirUpa che. je avaikriya zarIra (bhavadhAraNIya zarIra) che te AbharaNa ane vastrothI rahita ane svAbhAvika vibhUSAthI yukta che. 58 sohammIsamANesuNaM bhaMte! kappesudevIo kerisiyAo vibhUsAe paNNattAo? goyamA!duvihAo paNNattAotaM jahA- veuvviyasarIrAoya aveuvviysriiraaoy| tattha NaMjAo veuvviyasarIrAo tAo suvaNNasaddAlagAo,suvaNNa saddAlagAivatthAI pavara parihiyAo caMdANaNAocadavilAsiNIocadaddhasamaNiDAlAo siMgArAgAracAruvesAo saMgaya jAva pAsAiyAo jAva paDirUvAo / tattha NaM jAo aveuvviyasarIrAotAoNaM AbharaNavasaNarahiyAopagaitthAo vibhUsAe pnnnnttaao| sesesudevA jAva accuo| bhAvArtha - prazna- bhagavan! saudharma-IzAna kalpomAM devIonI zarIra vibhUSA kevI hoya che? uttara- he gautama! te devIonA zarIra be prakAranA che. vaikriya zarIra(uttara vaikriya zarIra) ane avaikriya zarIra(bhavadhAraNIya zarIra). temAM je uttara vaikriya zarIra che, te suvarNanA nUpura vagere AbhUSaNonA dhvanithI yukta che tathA sonAnI ghugharIonA raNakAra yukta vastrone (suMdara DhaMgathI) zreSTha rIte paridhAna kareluM hoya che. temanA mukha caMdra jevA, vilAsa caMdra jevo, bhAla ardha caMdra jevuM hoya che. te zarIra sAkSAt zRMgAranI mUrti samAna ane suMdara veza dhArI, suMdara kAvat darzanIya ane prasannatA utpanna karanAra yAvat atyaMta manohara hoya che. je avaikriya(bhavadhAraNIya) zarIra che, te AbhUSaNo ane vastrothI rahita, svAbhAvika sauMdarya yukta hoya che. saudharma-IzAna kalpane choDIne zeSa sarva devalokamAM devo ja che, tyAM devIo nathI, tethI azruta kalpa sudhInA devonI vibhUSAnuM varNana pUrvavatu jANavuM. | 59 gevejjagadevANaM bhaMte ! kerisayA vibhUsAe paNNatA? goyamA !gevejjagadevANaM egebhavadhAraNijjesarIreAbharaNavasaNarahiepagaie vibhuusaaepnnnntte| evaM annuttraavi| bhAvArtha :- pragna- he bhagavan! raiveyaka vimAnanA devonA zarIranI vibhUSA kevI che? uttara- he gautama! te devone eka bhavadhAraNIya zarIra che te AbhUSaNa ane vastronI vibhUSAthI rahita, svAbhAvika vibhUSA yukta che. A ja rIte anuttara vimAnanA devonI vibhUSAnuM kathana karavuM. |60 sohammIsANesudevA kerisae kAmabhogepaccaNubbhavamANA viharati ? goyamA!iTThA sadA, iTThA rUvA jAvaphAsA / evaM jAvagevejjA / aNuttarovavAiyANa aNuttarA sadA jAva aNuttarA phAsA / ThiI savvesiM bhANiyavvA / aNaMtaraMcayati, caittAjejahiM tNbhaanniyvv| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! saudharma-IzAna kalpamAM devo kevA prakAranA kAmabhogono anubhava karatAM vicare che? uttara- he gautama! iSTa zabda, iSTarUpa thAvat iSTa sparza yukta kAmabhogano anubhava kare che. te ja rIte raiveyaka devo sudhI jANavuM. anuttara vimAnanA devo anuttara zabda yAvat anuttara sparzajanya sukhano anubhava kare che.
Page #699
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: vaimAnika devAdhikAra [ 25 ] badhA vaimAnika devonI sthiti yathAyogya jANavI. devanA bhavathI cyavIne teo jyAM-jyAM utpanna thAya che, te sarva kathana karavuM joIe. 61 sohammIsANesuNaM bhaMte ! kappesu savvapANA savvabhUyA jAvasattA puDhavikAiyattAe devattAe devittAe AsaNasayaNa jAvabhaDovagaraNattAe uvavaNNapuvvA? .. hatA,goyamA ! asaI aduvA annNtkhutto| sesesukappesu evaM ceva NavaraMNo ceva NaM devittAe jaavgevejjgaa| aNuttarovavAiesuvi evaM,NocevaNaM devattAe devittaae| setaM devA | bhAvArtha - prazna- he bhagavan! saudharma-IzAna kalpomAM zuM sarva prANI, sarva bhUta, sarva jIva ane sarva sattva pRthvIkAya rUpe, deva rUpe, devI rUpe, Asana, zayana yAvatuM bhaMDopakaraNa rUpe pUrve utpanna thayA che? uttara- hA gautama! anekavAra athavA anaMtavAra utpanna thayA che. zeSa kalpomAM paNa te ja rIte jANavuM paraMtu tyAM devI rUpe utpanna thayA nathI tema kahevuM. te ja rIte raiveyaka vimAno sudhI jANavuM. (saudharmaIzAna devalokathI AgaLanA devalokanA vimAnomAM devIo hotI nathI.) anutaropapAtika vimAnomAM pUrvavat jANavuM paraMtu tyAM deva ke devI rUpe utpanna thayA nathI. ahIM vaimAnika devonuM varNana pUruM thayuM. vivecana : prastuta sutromAM vaimAnika devomAM upapAtAdi dvAronuM nirUpaNa che. temAMthI keTalAka dvAronuM saMkSipta kathana che, teno vistAra pratipatti-1 pramANe jANavo joIe. keTalAka dvAromAM vizeSatA che, tenuM kathana A pramANe che yathAapahAra - ekathI ATha devalokamAM samaye samaye asaMkhyAtA devo utpanna thaI zake che. te devalokamAM devonI saMkhyA paNa asaMkhyAta che. te asaMkhyAtanI rAzine nizcita karavA asatkalpanAthI kathana che ke samaye samaye eka-eka devano apahAra karIe eTale bahAra kADhIe to asaMkhya utsarpiNI-avasarpiNIkAlamAM paNa te devono apahAra thato nathI arthAt te devonI saMkhyA asaMkhya utsarpiNI-avasarpiNI kAlanA samayathI adhika che. navamA devalokathI anuttara vimAnomAM samaye samaye saMkhyAtA devo utpanna thAya che, paraMtu te devalokomAM asaMkhya devo che. temAMthI samaye samaye eka-eka devano apahAra karIe to palyopamanA asaMkhyAtamA bhAgamAM te devono apahAra thaI jAya che arthAtu te devonI saMkhyA palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAganA samaya jeTalI che. A rIte jotAM spaSTa thAya che ke sarva devalokamAM asaMkhya devo hovA chatAM ekathI ATha devalokamAM devonI saMkhyA adhika che. tenAthI uparanA devalokamAM devonI saMkhyA alpa che. devonA zarIranA vaDi-devonA pUrvakRta puNya udaye devonuM zarIra svAbhAvika rIte ja zreSTha varNa, gaMdhAdithI yukta hoya che. pahelA ane bIjA devalokanA devonA zarIrano varNa tapta suvarNa jevo, trIjA ane cothA devalokanA devonA zarIrano varNa pAkamaLanA kesara jevo gauravarNa, pAMcamA devalokanA devonA zarIrano varNa tAjA
Page #700
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ s ] zrI jIvAjIvAbhigama satra mahuDA jevo zveta, upara devalokanA devonA zarIrano zvetavarNa hoya che. te ja rIte devonA zarIramAMthI manojJa, manohara ane zreSTha sugaMdha prasArita thatI rahe che. teno sparza atyaMta mulAyama ane komaLa hoya che. avadhikSetra- devone janmathI ja avadhijJAna hoya che. upara-uparanA devalokanA devonA avadhijJAnanuM kSetra vistRta-vistRta hoya che. pratyeka devonuM avadhijJAna UrdhvadizAmAM pota potAnA vimAnanI dhvajA sudhI ane tiraNuM asaMkhya dvIpa samudra parvata hoya che. adho dizAmAM upara-uparanA devalokanA devonuM avadhikSetra vadhatuM jAya che. jema-jema kSetramAM vRddhi thAya che, tema tema tenA kAlamAManedravyamAM paNa vRddhi thAya che, kAraNa kedravya, kSetra, kAla, bhAva paraspara sApekSa che. vaimAnika devone avavikSetra :devo adhodizAmAM Urdhva dizAmAM tirachI dizAmAM avadhikSetra avadhikSetra avadhikSetra 1 saudharma-IzAna deva | prathama narakanA caramAMta | potAnA vimAnanI dhvajA sudhI |asaMkhya dvIpa-samudra 2 sanakumAra-mahendra | bIjI narakanA caramAMta | potAnA vimAnanI dhvajA sudhI | bIjA devalokathI vizeSa 3 brahmaloka-lAMtaka | trIjI nakaranA caramAMta | potAnA vimAnanI dhvajA sudhI cothA devalokathI vizeSa 4 mahAzukra-sahasAra | cothI narakanA caramAMta | potAnA vimAnanI dhvajA sudhI chaThThA devalokathI vizeSa 5 ANata-prANata AraNa-arcyuta pAMcamI narakanA caramAMta | potAnA vimAnanI dhvajA sudhI | AThamA devalokathI vizeSa 6 adhaHstana ane madhyama greveyaka chaThThI narakanA caramAMta potAnA vimAnanI dhvajA sudhI bAramA devalokathI vizeSa 7 uparima raiveyaka | sAtamI narakanA caramAMta | potAnA vimAnanI dhvajA sudhI madhyama greveyakathI vizeSa | 8 anuttara vimAna dezona trasanAla potAnA vimAnanI dhvajA sudhI svayaMbhUramaNa samudra paryata nahavoonuM nasa jharUkhAmAM pratyekavaimAnikadevonuM jaghanya avadhikSetra jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga che. tenA be prakAre artha thAya che- (1) sAmAnya rIte jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAganuM avadhijJAna manuSya ane tiryaMcone ane utkRSTa avadhijJAna paNa manuSyone ja hoya che. devone madhyama avadhijJAna hoya che. tema chatAM saudharma Adi devalokamAM upapAta samaye parabhava(pUrvabhava) saMbaMdhI avadhijJAna hoya, to te aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganuM hoya che. utpanna thayA pachI tadbhava saMbaMdhI avadhijJAna thAya che. (2) vaimAnika devonuM avadhijJAna viziSTa hovAthI te aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa vastune paNa avadhijJAnathI jANI-joI zake che. mavLa to liM-saMbavLa = kaMIka nyUna,nokANahiM lokanI madhyamAM rahelA cauda rajulAMbA ane eka rajU pahoLA nAlikAnA AkAra jevA kSetrane lokanAlikA kahe che. trasa jIvo te kSetramAM ja rahetA hovAthI te kSetrane trasanADI paNa kahe che. anuttara vimAnanA devonA avadhijJAnanuM kSetra trasanADI pramANa che, paraMtu te devo UrdhvadizAmAM pota-potAnA vimAnanI dhvajA sudhI ja jANe-jue che. tethI teonuM avadhikSetra dezona lokanAla pramANa hoya che. tene dezona lokanAla athavA saMbhinna lokanAla kahe che. ahIM saMbhinna zabdaprayoga dezona (kaMIka nyUna)no vAcaka che.
Page #701
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-: vaimAnika devAdhikAra [ 27] prabhaSaNa Adi vageyaka sudhI kAra athavA ane dhA-gSAnI vedanA:- devagatinA jIvone puNyayoge hajAro varSo pachI AhAranI icchA thAya tyAre zubha mugalone grahaNa kare ane tRptino anubhava kare che. teone kavalAhAra nathI ke kSudhA-tRSAnI koI vedanA hotI nathI. vikarvaNA sAmarthyaH-vaimAnika devo potAnI icchAnusAra eka-aneka, samAna ke asamAna tathA paraspara saMbaMdhita ke asaMbaMdhita(svataMtra) rUponI vipharvaNA karI zake che. navagreveyaka ane anuttara vimAnanA devo vidurvaNA sAmarthya hovA chatAM prayojana ane utsukatAnA abhAvathI vidurvaNA karatA nathI. vibhaSAH- devonA zarIra be prakAranA hoya che. bhavadhAraNIya ane uttarakriya. temAM janmathI ja je zarIra prApta thAya tene bhavadhAraNIya zarIra kahe che. bhavadhAraNIya zarIra zubha nAma karmanA udaye svAbhAvika rIte ja vastra, AbhUSaNo Adi koI paNa prakAranI bAhya vibhUSA vinA ja sohAmaNuM hoya che. te vibhUSA svAbhAvika che. je devo uttara vaikriya zarIra banAve che teo potAnI icchAnusAra bahumUlyavAna vastra ane AbhUSaNothI zarIrane vibhUSita kare che. navagreveyaka ane anuttara vimAnanA devo vaikriya zaktino prayoga kayAre ya karatA nathI, tethI teone svAbhAvika vibhUSA ja hoya che. sarva jIvono u5pAta :- A lokanA vyavahAra rAzinA sarva jIvoe anAdikAlathI janma dhAraNa karatAM lokanA sarva sthAnonI sparzanA karI che, sarva jAtinA jIvomAM janma-maraNa thayA che. te niyamAnusAra sarva prANa(traNa vikasendriya), sarva bhUta(vanaspati), sarva jIva(paMcendriya) ane sarva satva(cAra sthAvara) A sarva jIvoe pratyeka devalokamAM pRthvIkAyapaNe janma dhAraNa karyA che. devalokamAM devavimAna, Asana, zayana, ratnamaya AbhUSaNa Adi pRthvIkAyamaya che. tethI pRthvIkAyapaNe jIvonA janma-maraNa thAya che. te uparAMta be devaloka sudhI devI paNe ane navagreveyaka sudhI devapaNe paNa anekavAra athavA anaMtavAra janma-maraNa karyA che. pAMca anuttara vimAnamAM pRthvIkAyapaNe anekavAra athavA anaMtavAra janma-maraNa karyA che. jIva dravyathI niraticAra munipaNAnuM pAlana karIne anekavAra navagreveyaka sudhI jaI zake che, paraMtu cAra anuttaravimAnanA devapaNe be vAra ane sarvArthasiddha vimAnamAM devapaNe eka ja vAra utpanna thaI zake che, tethI koIpaNa jIve te sthAnamAM devapaNe anaMtavAra janma-maraNa karyA nathI. cAra gatinA jIvonI bhavasthiti, kAyasthiti Adi 62 NeraiyANaMbhaMte !kevaiyaMkAlaM ThiI paNNattA?goyamA !jahaNNeNaM dasavAsasahassAI ukkoseNaM tettIsaM sAgarovamAI, evaM savvesi pucchA / tirikkhajoNiyANaM jahaNNeNaM atomuttaM ukkoseNa tiNNi paliovamAI evaM maNussANavi / devANaM jahANeraiyANa / bhAvArtha:- prahana- he bhagavan! nairayikonI sthiti keTalI che? uttara- he gautama! jaghanya daza hajAra varSa ane utkRSTa tetrIsa sAgaropamanI che. A rIte cAre gati saMbaMdhI prazna karavo. tiryaMconI sthiti jaghanya aMtarmuharta ane utkRSTa traNa palyopamanI che. te ja rIte manuSyonI sthiti paNa jANavI. devonI sthiti nairayika pramANe jANavI. |63 deva-NeraiyANaM jA ceva Thii sA ceva saMciTThaNA / tirikkhajoNiyassa jahaNNeNaM atomuhuttaM ukkosennNvnnssikaalo| bhAvArthaH- deva ane nArakInI je bhava sthiti che, te ja tenI kAyasthiti che. tiryaMcanI kAyasthiti jaghanya aMtarmuhurta ane utkRSTa vanaspatikALa pramANa che.
Page #702
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 28 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra 64 maNusse NaM bhaMte ! maNusseti kAlao kevacciraM hoi ? goyamA ! jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM tiNNi paliovamAiMpuvvakoDi puhuttamabbhahiyAI / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! manuSya, manuSya rUpe keTalo samaya rahI zake che? uttara-he gautama! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa aneka koDa pUrva varSa, adhika traNa palyopama sudhI rahI zake che. 65 NeraiyamaNussadevANaM aMtaraM-jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM vnnssikaalo| tirikkhajoNiyassa aMtaraM-jahaNNeNa atomuhuttaM ukkoseNaM saagropmsypuhuttsaaireg| bhAvArtha :- nAraka, manuSya ane devonuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa vanaspatikALa pramANa che. tiryaMconuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa kaMIka adhika anekaso sAgaropamanuM che. |66 eesiNaM bhaMte !NeraiyANaM jAvadevANaM kayare kayarehiMto appA vA bahuyA vAtullA vA visesAhiyA vA? goyamA ! savvatthovA maNussA,NeraiyA asaMkhejjaguNA, devA asakhejjaguNA, tiriyA aNataguNA / setaMcauvvihA saMsArasamAvaNNagAjIvA pnnnnttaa| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! nairayika, tiryaMca, manuSya ane devomAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya athavA vizeSAdhika che? uttara- he gautama! sarvathI thoDA manuSyo che, tenAthI nairayiko asaMkhyAtaguNA che, tenAthI devo asaMkhyAta guNA che ane tenAthI tiryaMco anaMtaguNa che. A pramANe cAra prakAranA saMsAra samApannaka jIvonuM varNana pUrNa thayuM. vivecana : prastuta sutromAM cAre gatinA jIvonI bhavasthiti, kAyasthiti, aMtara ane alpabadutvanuM pratipAdana che. bhavasthiti :- eka bhavanI AyuSya maryAdAne bhavasthiti kahe che. nArakI ane devonI bhavasthiti jaghanya 10,000 varSa, utkRSTa 33 sAgaropamanI che. manuSya ane tiryaMcanI bhavasthiti jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa traNa palyopamanI che. ahIM utkRSTa sthitinuM kathana yugalikonI apekSAe che. kAyasthitiH-ekane eka bhavamAM janma dhAraNa karavAnI kAla maryAdAne kAyasthiti kahe che nArakIo ane devo marIne punaH nArakI ke deva thatAM nathI, tethI tenI bhavasthiti ane kAyasthiti eka samAna che. tiryaMconI kAyasthiti jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa anaMtakAla pramANa che. te anaMtakAla vanaspatikAla pramANa che. te kAlathI anaMta utsarpiNI avasarpiNI kAla pramANa, kSetrathI anaMtaloka pramANa, AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAganA samaya pramANa asaMkhya pudgala parAvartana tulya che. manuSyanI kAyasthiti- jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa aneka kroDapUrva varSa adhika traNa palyopamanI che. jIva eka sAthe manuSyanA ATha bhava karI zake che. temAM sAta bhava kroDapUrva varSanI sthitinA ane AThamo bhava yugalikapaNe traNa palyopamanI sthitino kare to tenI utkRSTa kAyasthiti aneka kroDapUrva varSa adhika traNa palyopamanI thAya che. aMtaraH- koI eka jIva marIne punaH jeTalA samaya pachI te ja bhavamAM janma dhAraNa kare te kAlamAnane aMtara kahe che. nAraka ane devanuM aMtara- jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa anaMtakAlanuM che. koI nAraka ke deva marIne saMjJI tiryacapaNe janma dhAraNa kare, tyAM aMtarmuhUrtanuM AyuSya pUrNa karIne punaH nAraka ke devapaNe utpanna thAya, to jaghanya aMtara thAya che, kAraNa ke zrI bhagavatIsUtra zataka-24 gammA adhikAra mujaba aMtarmuhUrtanI sthitino saMjJI tiryaMca naraka ke devamAM utpanna thaI zake che. tethI jaghanya aMtara aMtarmuhUrtanuM thAya che.
Page #703
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-3: vaimAnika devAdhikAra 29 ] te nAraka ke devano jIva bhavabhramaNa karatAM vanaspatimAM jAya ane tyAM anaMtakAla pasAra karI punaH nAraka ke devapaNe janma dhAraNa kare to utkRSTa anaMtakAlanuM aMtara ghaTita thAya che. tiryaMcanuM aMtara-jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa aneka so sAgaropamanuM che. koItiryaMca marIne manuSya gatimAM janma dhAraNa kare tyAM aMtarmuhUrta AyuSya bhogavI punaH tiryaMcagatimAM jAya to jaghanya aMtarmuhUrtanuM aMtara thAya che. te jIva manuSya, deva ane nAraka gatimAM bhramaNa kare, to utkRSTa aneka so sAgaropamakAla vyatIta karIne punaH tiryaMcagatimAM janma dhAraNa kare tyAre tiryaMcanuM utkRSTa aMtara thAya che. manuSyanuM aMtara- jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa anaMtakAla-vanaspatikAla pramANa che. alpa bahatvaH- (1) sarvathI thoDA manuSyo che, kAraNa ke svabhAvathI lokamAM manuSyo alpa ja che. aThThANuM bolonA alpa bahutvamAM teno krama prathama che ane saMmUrchAimanI apekSAe covIsamuM che. (2) tenAthI nArakIo asaMkhyAta guNA che, kAraNa ke aThThANuM bolonA alpabadutvamAM teno krama ekatrIsamo che. (3) tenAthI devo asaMkhyAta guNA che, kAraNa ke vyaMtara ane jyotiSI devo nArakIothI asaMkhyAtaguNA che. aTTANuM bolanA alpabadutvamAM teno krama ekatAlIsamo che. (4) tenAthI tiryaMco anaMtaguNA che kAraNa ke vanaspatinA jIvo anaMtAnaMta che. cAra prakAranA jIvonI bhavasthiti, kAyasthiti ane aMtara : jIva | bhavasthiti | kAyasthiti | aMtara | alpabahu nArakI ane | jagha0 10,000 varSa | jagha0 10,000 varSa | | jagha aMtarmuhUrta (1)sarvathI thoDA utkRSTa- 33 sAgaro | utkRSTa-33 sAgaro u anaMtakALa manuSyo tiryaMca jagha aMtarmuhUrta jagha aMtarmuhUrta jagha aMtarmuhUrta (2) nArakIo u traNa palyopama | u anaMtakALa u aneka so sAgaro asaMkhyAtaguNA manuSya jagha aMtarmuhUrta jagha aMtarmuhUrta jagha aMtarmuhUrta (3) devo asaM guNA u, traNa palyopama u aneka kroDapUrva varSa | u anaMtakAla (4) tiryaMco adhika traNa palyopama anaMtaguNA |1) deva in vaimAnika devAdhikAra saMpUrNa II 'I trIjI pratipatti saMpUrNa
Page #704
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 30] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra cothI pratipatti saMkSipta sAra kAlAkAta A pratipattimAM pAMca prakAranA saMsArI jIvonI bhavasthiti, kAyasthiti ane aMtaranuM pratipAdana che. IndriyanI apekSAe saMsArI jIvonA pAMca bheda che- ekendriya, beindriya, teindriya, caurendriya ane paMcendriya. bhavasthiti-sarva jIvonI jaghanya bhavasthiti ane kAyasthiti aMtarmuhUrtanI che. ekendriyanI utkRSTa sthiti 22.000 varSa, beindriyanI bAra varSa, te indriyanI 49 divasa, caurendriyanI cha mAsa ane paMcendriyanI 33 sAgaropamanI che. kAyasthiti- ekendriyanI utkRSTa kAyasthiti anaMtakAla, beindriya, te indriya, caurendriyanI saMkhyAtakAla ane paMcendriyanI sAdhika aneka so sAgaropamanI che. aMtara-ekendriyanuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta utkRSTa saMkhyAtA varSaadhika 2000sAgaropama che. beindriya, te indriya, caurendriya ane paMcendriyanuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa anaMtakAlanuM che. alpabahatva-sarvathI thoDA paMcendriya jIvo che. tenAthI caurendriya, teindriya, beindriya jIvo kramazaH vizeSAdhika ane tenAthI ekendriya jIvo anaMtaguNA che. sUtramAM uparokta pAMca prakAranA paryApta-aparyApta rUpa be-be bheda karIne tenI bhavasthiti, kAyasthiti, aMtara ane alpabadutvanuM paNa pratipAdana karyuM che.
Page #705
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-4 | F31 / paMthavidha: yothI pratipatti . REPEEEEEzzzzz saMsArI jIvonA pAMca prakAra:| 1 tattha NaMjeteevamAhaMsupaMcavihA saMsArasamAvaNNagAjIvA,teevamAhaMsu,taMjahAegidiyA, beiMdiyA, teiMdiyA, cauriMdiyA, pNciNdiyaa| bhAvArtha - pUrvokta nava pratipattiomAMthI cothI pratipattimAM je pAMca prakAranA saMsAra samApannaka jIvonuM kathana che, te A pramANe che- ekendriya, beindriya teindriya, corendriya ane paMcendriya. | 2 se kiMtaMegidiyA? egidiyA duvihA paNNattA,taMjahA- pajjattagAya apajjattagA y| evaM jAvapaciMdiyA duvihA- pajjattagAya apajjattagA ya / bhAvArtha :- 52- bhagavan ! mendriya chavona 240 2 cha ? uttara- gautama ! mendriya jIvonA be prakAra che- paryApta ekendriya ane aparyApta ekendriya. A pramANe paMcendriya sudhI paryApta ane apAta, mAhavA'me. | 3 egidiyassaNaM bhaMte ! kevaiyaMkAlaM ThiI paNNattA? goyamA !jahaNNeNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM baaviisNvaasshssaaii| beidiyA jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM bArasa saMvaccharAraNi / evaM teiMdiyassa egUNapaNNaM rAiMdiyANaM, cauridiyassa chammAsA, paMciMdiyassa jahaNNeNaM aMtomuhattaMukkoseNaM tettiisNsaagrovmaaii| bhAvArtha :-prazna- he bhagavan ! bhendriya ponI sthiti 2ii cha ? hanara he gautama ! jaghanya aMtarmaharta ane utkRSTa bAvIsa hajAra varSanI, beindriyanI jaghanya aMtarmuhurta, utkRSTa bAra varSanI che. A rIte te indriyanI ogaNapacAsa rAtri divasanI, caurendriyanI cha mAsanI utkRSTa sthiti che. paMcendriyanI jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa tetrIsa sAgaropamanI sthiti che. |4 apajjattaegidiyassaNaM kevaiyaMkAlaMThiI paNNattA?goyamA !jahaNNeNaM aMtomuhattaM ukkoseNa vi aMtomuhuttaM / evaM savvesiM / bhAvArtha:- prazna- bhagavan ! aparyAta mendriyanI sthiti mI cha ? 612- gautama ! dhanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa paNa aMtarmuhUrtanI sthiti che. A ja rIte sarva aparyApta jIvonI sthiti kahevI. | 5 pajjattaegidiyANaMNaM jAvapaMciMdiyANaM kevaiyaMkAlaM ThiI paNNattA? - goyamA !jahaNNeNaM atomuhattaM ukkoseNaM bAvIsaMvAsasahassAI aNtomuttuunnaaii| evaM ukkosiyA vi ThiI aMtomuttUNA savvesiM pajjattANaM kaayvvaa|
Page #706
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 32 ] zrI jIvAjIvAbhigama satra bhAvArtha - prazna- he bhagavan! paryApta ekendriya yAvatu paryApta paMcendriya jIvonI sthiti keTalI che? uttara- he gautama! paryApta ekendriyonI sthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa aMtarmuhUrta nyUna bAvIsa hajAra varSanI che. te ja rIte sarva paryApta jIvonI sthiti, tenI utkRSTa sthitimAM aMtarmuhUrta nyUna jANavI. vivecanaH prastuta sUtromAM jIvonA pAMca prakAra ane tenI sthitinuM kathana che. jAtinI apekSAe saMsArI jIvonA pAMca prakAra che- ekendriya, beindriya, teindriya, caurendriya ane paMcendriya che. te darekanA paryApta ane aparyApta rUpa be-be bheda che. sthiti :- dareka jIvomAM aparyAptAnI sthiti aMtarmuhUrtanI hoya che kAraNa ke aparyAptavasthA aMtarmuhUrta sudhI ja rahe che. ahIM je jIvone aparyApta nAma karmano udaya hoya tevA labdhi aparyApta jIvonuM grahaNa karyuM che. tevA jIvo aMtarmuhUrtanuM AyuSya pUrNa karIne avazya mRtyu pAme che. je jIvone paryApta nAmakarmano udaya che tevA paryApta jIvo paNa utpattinA samaye aparyAptA ja hoya che. te jIvo aMtarmuhUrtanI aparyAptAvasthA pUrNa karIne avazya paryApta bane che. te jIvonI aparyAptAvasthAmAM paNa paryApta nAmakarmano udaya hoya che. te jIvone labdhi paryApta athavA karaNa aparyApta kahe che. labdhi aparyAptA ke karaNa aparyAptA baMne prakAranI aparyAptAvasthAno kAla paNa aMtarmuhUrtano ja hoya che. pratyeka paryAptajIvonI sthiti tenI samuccaya sthitithI aMtarmuhUrta nyUna hoya che. yathA- paryApta ekendriyanI aMtarmuhUrtadhUna rara,000varSa, paryAptabeindriyanI aMtarmuhUrtadhUna 12varSa, paryApta teIndriyanI aMtarmuhUrta nyUna 49 divasa, paryApta caurendriyanI aMtarmuhUrtadhUna mAsa ane paryApta paMcendriyanI aMtarmuhUrta nyUna 33 sAgaropamanI sthiti che. pAMca prakAranA jIvonI bhavasthiti, kAyasthiti ane aMtara:|6 egidie NaM bhaMte ! egidietti kAlao kevacciraM hoi ? goyamA ! jahaNNeNaM aMtomuttaM ukkoseNa vnnssikaalo| bhAvArtha :- prazna- he bhagavana! ekendriya, ekendriyapaNe keTalA samaya sudhI rahe che? (ekendriyanI kAyasthiti keTalI che?) uttara-he gautama ! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa vanaspatikALa sudhI rahe che. 7 beiMdie NaM bhaMte ! beidietti kAlao kevacciraM hoi ? goyamA ! jahaNNeNaM atomuhuttaM ukkoseNaM saMkhejjakAlaM jAvacauridie saMkhejjakAlaM / bhAvArtha - prazna-he bhagavan! beIndriya beindriyapaNe keTalA samaya sudhI rahe che? uttarahe gautama! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa saMkhyAtakALa sudhI rahe che yAvat caurendriya paNa saMkhyAta kALa sudhI rahe che. 8 paMciMdie NaM bhaMte ! paMciMdietti kAlao kevaccira hoi? goyamA ! jahaNNeNaM
Page #707
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-4 533 aMtomuhuttaM ukkoseNaM sAgarovamasahassaM sAiregaM / bhAvArtha::- prazna- he bhagavan ! paMcendriya, paMcendriyapaNe keTalA samaya sudhI rahe che ? uttara- he gautama! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa sAdhika hajAra sAgaropama sudhI rahe che. 9 egiMdiya apajjattae NaM bhaMte ! kAlao kevacciraM hoi ? goyamA ! jahaNaNeNaM atomuhuttaM ukkoseNa vi aMtomuhuttaM jAva paMciMdiya apajjattae / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan ! aparyApta ekendriya aparyAptapaNe keTalA samaya sudhI rahe che ? uttarahe gautama ! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa paNa aMtarmuhUrta sudhI rahe che. A pramANe aparyApta paMcendriya sudhI jANavuM. 10 dipajatta NaM bhaMte ! kAlao kevacciraM hoi ? goyamA ! jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM saMkhijjAI vAsasahassAiM / evaM beidie vi, NavariM saMkhejjAiM vAsAiM / teidie NaM saMkhejjA rAiMdiyA / caDariMdie NaM saMkhejjA mAsA / pajjattapaMciMdie sAgarovamasayapuhuttaM sAiregaM / bhAvArtha :- prazna-- he bhagavan ! paryApta ekendriya paryAptapaNe keTalA samaya sudhI rahe che ? uttara- he gautama ! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa saMkhyAtA hajAro varSa sudhI rahe che. A ja rIte beindriyanuM kathana karavuM. vizeSatA e che ke ahIM saMkhyAtA varSa kahevA. teindriya saMkhyAtA rAta-divasa sudhI, caurendriya saMkhyAtA mAsa sudhI ane paryApta paMcendriya sAdhika aneka so sAgaropama sudhI rahe che. vivecanaH prastuta sUtromAM pAMca prakAranA jIvonI kAyasthitinuM kathana che. ahIM sUkSma-bAdara, paryApta ke aparyAptanI vivakSA karyA vinA ekendriyanI kAyasthiti jaghanya aMtarmuhUrtanI kahI che. koI ekendriya jIva aMtarmuhUrta AyuSyavALA eka ke aneka bhava karIne beindriya AdimAM utpanna thAya, to tenI kAyasthiti aMtarmuhUrtanI thAya che ane utkRSTa anaMtakALa arthAt vanaspatikALa che. vanaspati ekendriya hovAthI ekendriya padamAM tenuM paNa grahaNa thAya che. dareka jIvonI jaghanya kAyasthiti aMtarmuhUrtanI che. traNa vikalendriyanI utkRSTa kAyasthiti saMkhyAtakAlanI che, kAraNa ke beindriya AdimAM jIva niraMtara saMkhyAtA bhava karI zake che. saMkhyAtA bhavamAM saMkhyAta kAla vyatIta thAya che. paMcendriyanI utkRSTa kAyasthiti sAdhika hajAra sAgaropama che. koI jIva nArakI, tiryaMca paMcendriya, manuSya ane deva gati, A prakAre cAre gatinA paMcendriyamAM paribhramaNa karatAM sAdhika hajAra sAgaropama kAla vyatIta kare che, tyArapachI te jIva avazya vikalendriya ke ekendriyamAM janma dhAraNa kare che. aparyAptAnI kAsthiti :- koIpaNa jIva niraMtara aparyAptanAma karmanA udaya sahita aparyAptAnA bhavamAM jeTalo kAla vyatIta kare tene aparyAptanI kAsthiti kahe che. koIpaNa jIva aparyAptapaNe eka aMtarmuhUrta ja rahe che tyAra pachI tene avazya paryAptanAma karmano
Page #708
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra udaya thAya che. be samayathI laIne 48 miniTamAM eka samaya nyUnane aMtarmuhUrta kahe che. A rIte tenA aneka bheda thaI zake che. koIpaNa aparyApta jIvanI eka bhavanI sthiti paNa aMtarmuhUrtanI che ane tenA aneka bhavanI sthiti paNa aMtarmuhUrtanI ja thAya che. temAM eka bhavanA aMtarmuhUrta karatAM aneka bhavano aMtarmuhUrta moTo jANavo. 34 te ja rIte ekendriyathI paMcendriya paryaMtanA aparyAptAnI kAyasthiti paNa aMtarmuhUrtanI che. paryAptAnI kAsthiti- koIpaNa jIvaniraMtara paryAptanAma karmanA udaya sahita paryAptAnA bhavamAM jeTalo kALa vyatIta kare, tene paryAptAnI kAsthiti kahe che, paryApta jIva mRtyu pAmI anya sthAne utpanna thAya tyAM aMtarmuhUrta mATe aparyAptAvasthAne prApta kare ja che. tyAra pachI ja paryAptAvasthAne pAme che paraMtu te jIvane aparyAptAvasthAmAM paNa paryApta nAmakarmano ja udaya hoya che. labdhiparyAptanA ke paryApta bhavonA sAtatyanI apekSAe prastuta sUtramAM paryApta jIvonI kAsthitinuM kathana che. A apekSAe paryApta ekendriyanI kAyasthiti saMkhyAtA hajAro varSanI che. ekendriyomAM pRthvIkAyanI utkRSTa bhavasthiti bAvIsa hajAra varSa, aplAyanI sAta hajAra varSa, tejaskAyanI traNa ahorAtranI, vAyukAyanI traNa hajAra varSanI, vanaspatikAyanI daza hajAra varSanI che. A jIvonA niraMtara paryApta bhavonI gaNanA karavAthI saMkhyAtA hajAro varSa thAya che. beindriyanI bhavasthiti 12 varSa, teindriyanI 49 ahorAtra ane caurendriyanI cha mAsanI che. te jIvonA paryAptAvasthAnA niraMtara saMkhyAtA bhava thAya to paNa beindriyanI utkRSTa kAyasthiti saMkhyAtA varSonI, teindriyanI saMkhyAtA ahorAtranI ane caurendriyanI saMkhyAtA mAsa thAya che. paMcendriya paryAptanI kAyasthiti sAdhika aneka so sAgaropama che. (samuccaya paMcendriyanI hajAra sAgaropamanI kAyasthitithI A paryAptAnI aneka so sAgaropamanI kAyasthiti alpa hoya che.) jIva nArakI-devatAmAM tathA paryApta tiryaMca paMcendriya ane paryApta manuSyamAM, tema cAre gatimAM paryApta paMcendriyapaNe teTalo kAla vyatIta kare che. pAMca prakAranA jIvonuM aMtara H 11 egiMdisaNaM bhaMte! kevaiyaM kAlaM aMtara hoI ? goyamA ! jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM do sAgarovamasahassAiM saMkhejjavAsabbhahiyAI / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan ! ekendriyanuM aMtara keTaluM che ? uttara- he gautama ! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa saMkhyAtA varSa adhika be hajAra sAgaropamanuM aMtara che. 12 beiMdisaNaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM aMtaraM hoi ? goyamA ! jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM vaNassaikAlo / evaM teiMdiyassa, cauriMdiyassa, paMcediyassa / apajjattagANaM evaM ceva / pajjattagANa vi evaM ceva / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan ! beindriyanuM aMtara keTaluM che ? uttara- he gautama ! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa vanaspatikAla pramANa che. A ja rIte teindriya, caurendriya ane paMcendriyanuM aMtara utkRSTa vanaspatikAla
Page #709
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-4 35 ] pramANa che. pAMce ya aparyApta ane pAMce ya paryAptanuM paNa aMtara kramazaH A pramANe ja kahevuM. vivecana : prastuta sUtromAM ekendriyAdi pAMca prakAranA jIvonA aMtaranuM pratipAdana che. ekendriyanuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa saMkhyAtA varSa adhika be hajAra sAgaropamanuM che. koI jIva ekendriyamAMthI nIkaLIne beindriyAdimAM utpanna thAya tyAM aMtarmuhUrtanuM AyuSya pUrNa karIne punaH ekendriyamAM utpanna thAya to jaghanya aMtara ghaTita thAya che ane te ekendriya jIva beindriyAdi trasa paryAyamAM janma-maraNa karyA ja kare to trasapaNe utkRSTa saMkhyAtA varSa adhika be hajAra sAgaropama paryata rahI zake che. kAraNa ke trasakAyanI kAyasthiti teTalI ja che. tyAra pachI te jIva avazya ekendriyapaNAne prApta kare che. A rIte trasakAyanI kAyasthiti te ja ekendriyanuM utkRSTa aMtara thAya che. beindriyathI paMcendriya parvatanA jIvonuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa anaMtakAla che. koI jIva beindriyAdimAMthI nIkaLIne vanaspatikAyamAM jAya, tyAM anaMtakAla paryata janma-maraNa kare tyAra pachI beindriyAdimAM utpanna thAya, to tenuM anaMtakAlanuM aMtara thAya che. A rIte vanaspatinI kAyasthiti te ja beindriyAdinuM utkRSTa aMtara thAya che. - pAMca prakAranA aparyApta ane paryApta jIvonuM aMtara paNa uparokta samuccaya ekendriyAdinA aMtara pramANe ja jANavuM. alpabadutva:|13 eesiNaM bhaMte ! egidiyANaM beiMdiyANaM teiMdiyANaMcauridiyANaM paMcidiyAzaMkayare kayarehiMto appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA? goyamA !savvatthovA paMciMdiyA, cauridiyA visesAhiyA, teiMdiyA visesAhiyA, beiMdiyA visesAhiyA, egidiyA anntgunnaa| __ evaM apajjattagANaM savvatthovA paMciMdiyA apajjattagA, cauridiyA apajjattagA visesAhiyA, teidiyA apajjattagA visesAhiyA, beidiyA apajjattagA visesAhiyA, egidiyA apajjattagA aNaMtaguNA, savvatthovA cauridiyA pajjattagA, paMciMdiyA pajjattagA visesAhiyA, beiMdiyA pajjattagAvisesAhiyA,teidiyA pajjattagAvisesAhiyA, egidiyA pajjattagA anntgunnaa| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! A ekendriya, beIndriya, te indriya, caurakriya ane paMcendriya jIvomAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya athavA vizeSAdhika che? uttara- he gautama! (1) sarvathI thoDA paMcendriyajIvo che. (2) tenAthI caurendriyajIvo vizeSAdhika che. (3) tenAthI te indriyajIvo vizeSAdhika che. (4) tenAthI beindriyajIvo vizeSAdhika che ane (5) tenAthI ekendriyajIvo anaMtaguNA che.
Page #710
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 36 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra A ja rIte aparyApta jIvomAM- (1) sarvathI thoDA paMcendriya aparyApta, (2) tenAthI caurendriya aparyApta vizeSAdhika, (3) tenAthI te indriya aparyApta vizeSAdhika, (4) tenAthI beindriya aparyApta vizeSAdhika ane (5) tenAthI ekendriya aparyApta anaMtaguNA che. paryApta jIvomAM- (1) sarvathI thoDA caurendriya paryApta, (2) tenAthI paMcendriya paryAptavizeSAdhika, (3) tenAthI beindriya paryAptavizeSAdhika, (4) tenAthI te indriya paryAptavizeSAdhika, (5) tenAthI ekendriya paryApta anaMtaguNA che. |14 eesiNaM bhaMte ! egidiyANaM pajjattaga-apajjattagANaM kayare kayarehito appA vA bahuyAvAtullAvAvisesAhiyAvA?goyamA !savvatthovA egidiyA apajjattagA,egidiya pajjattagA skhejjgunnaa| bhAvArtha -prazna- he bhagavan! ekendriya paryApta-aparyAptamAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya athavA vizeSAdhika che ? uttara- he gautama ! sarvathI thoDA ekendriya aparyApta che tenAthI ekendriya paryApta saMkhyAtaguNA che. | 15 eesiNaM bhaMte ! beiMdiyANaM pajjattApajjattagANaM appAbahuM? goyamA !savvatthovA beidiyapajjattagA, apajjattagA asaMkhejjaguNA / evaM teiMdiyA cauridiyA paMciMdiyA vi| bhAvArtha -prazna- he bhagavan! beindriya paryApta-aparyAptamAM koNa konAthI alpa yAvata vizeSAdhika che? uttara- he gautama! sarvathI thoDA beindriya paryApta, tenAthI beindriya aparyApta asaMkhyAtaguNA che. A ja rIte te indriya, caurendriya ane paMcendriyanuM alpabadutva jANavuM. | 16 eesiNaMbhate!egidiyANaM,bedayANaM,teiMdayANaMcauridiyANaMcaMdiyANaMyapajjattagANa ya apajjattagANa yakayare kayarehiMto appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA? - goyamA !savvatthovA cauridiyA pajjattagA, paMciMdiyA pajjattagA visesAhiyA, beidiyA pajjattagA visesAhiyA,teidiyA pajjattagA visesAhiyA, parcediyA apajjattagA asaMkhejjaguNA,cauridiyA apajjattagA visesAhiyA,teiMdiyA apajjattagA visesAhiyA, beiMdiyA apajjattagA visesAhiyA, egidiyA apajjattagA aNaMtaguNA, egidiyA pajjattA saMkhejjaguNA / setaM paMcavihA sNsaarsmaavnnnngjiivaa|| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! ekendriya, beindriya, te indriya, caurendriya, paMcendriya paryApta ane aparyAptamAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che? uttara-he gautama! (1) sarvathI thoDA caurendriya paryApta, (2) tenAthI paMcendriya paryAptavizeSAdhika, (3) tenAthI beindriya paryAptavizeSAdhika, (4) tenAthI te indriya paryAptavizeSAdhika, (5) tenAthI paMcendriya aparyApta asaMkhyAtaguNA, (6) tenAthI caurendriya aparyApta vizeSAdhika, (7) tenAthI te indriya aparyApta vizeSAdhika, (8) tenAthI beindriya aparyApta vizeSAdhika, (9) tenAthI ekendriya aparyApta anaMtaguNA,
Page #711
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-4 37 ] (10) tenAthI ekendriya paryApta saMkhyAtaguNa. A pramANe pAMca prakAranA saMsAra samApannaka jIvonuM varNana puruM thayuM. vivecanaH prastuta sUtromAM pAMca prakAranA jIvonA alpabadutvanuM kathana pAMca prakAre karyuM che- (1) samuccaya pAMca prakAranA jIvonuM (2) pAMca prakAranA aparyApta jIvonuM (3) pAMca prakAranA paryApta jIvonuM (4) pAMce prakAranA paryApta-aparyApta jIvonuM alaga-alaga (5) pAMca prakAranA paryApta-aparyApta jIvonuM sammilita alpabadutva. (1) indriyonI apekSAe samuccaya jIvonuM alpabahutvaH- (1) sarvathI thoDA paMcendriyo che. (2) tenAthI caurendriyo vizeSAdhika che. (3) tenAthI teindriyo vizeSAdhika che. (4) tenAthI beindriyo vizeSAdhika che kAraNa ke vadhu indriyavALA jIvo lokamAM svAbhAvika rIte ochA hoya che ane alpa indriyavALA jIvo vadhu hoya che. (5) tenAthI anindriyo anaMtaguNA che, kAraNa ke siddho anaMtA che. (6) tenAthI ekendriyo anaMtaguNA che kAraNa ke vanaspatikAyika jIvo siddhothI anaMtaguNA che. (7) tenAthI saindriya jIvo vizeSAdhika che, kAraNa ke temAM ekendriyathI paMcendriya sudhInA sarva saMsArI jIvono samAveza thAya che. kama Idriya | pramANa kAraNa 1 | paMcendriya | sarvathI thoDA | svabhAvika rIte vadhu indriyavALA jIvo alpa hoya che. 2 | caurendriya | vizeSAdhika | alpa indriyavALA jIvo vadhu hoya che. 3 | Hindriya | vizeSAdhika alpa indriyavALA jIvo vadhu hoya che. 4 | beindriya | vizeSAdhika alpa indriyavALA jIvo vadhu hoya che. 5 | anindriya | anaMtaguNA | uparanA jIvo asaMkhya che ane siddho anaMta che. 6 | ekendriya | anaMtaguNA vanaspati jIvo siddhothI anaMtagaNA che.. | 7 | saindriya | vizeSAdhika | ekendriyathI paMcendriya sudhInA sarva saMsArI jIvo saindriya kahevAya che. (ra) indriyanI apekSAe aparyApta jIvonuM alpabahatva - samuccaya IndriyonA alpabadutvanI samAna ja aparyAptA jIvonuM alpabadutva che paraMtu aparyAptAmAM anindriyano bola nathI. (3) IdriyanI apekSAe paryApta jIvonuM alpabadutvaH- A alpabahutvamAM kyAMka AyuSyanI apekSAe, kyAMka svAbhAvika rIte jIvonI hInAdhikatA che.] (1) sarvathI thoDA caurendriyanA paryAptA jIvo che. (2) tenAthI paryAptA paMcendriyo vizeSAdhika che. kAraNa ke caurendriyanuM AyuSya cha mAsa che jyAre paMcendriyanuM AyuSya eka karoDa pUrva varSanuM che. tethI pRcchA samaye paryAptA paMcendriya vadhu hoya che. (3) tenAthI paryAptA beindriyo vizeSAdhika che ane (4) tenAthI paryAptA teindriyo vizeSAdhika che. beIndriyanuM AyuSya 12 varSanuM che jyAre teIndriyanuM 49 divasanuM che, tema chatAM paryAptA beIndriya jIvo pRcchA samaye svabhAvathI alpa hoya che. (5) tenAthI ekendriya paryAptA anaMtaguNA che kAraNa ke paryAptA vanaspatikAyiko anaMtA che. (6) tenAthI saindriya paryAptA vizeSAdhika che kAraNa ke temAM paryAptA ekendriya beindriyAdi sarva jIvono samAveza thAya che. | U | | K |
Page #712
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra | o| da| kimI indriya | pramANa kAraNa 1 | caurendriyanAparyAptA sarvathI thoDA AyuSya alpa che. 2 | paMcendriyanA paryAptA | vizeSAdhikA AyuSya vadhu che. 3 | beindriyanA paryAptA | vizeSAdhika | svabhAvathI vadhu che. | HindriyanA paryAptA | vizeSAdhika| svabhAvathI vadhu che. 5 | ekendriyanA paryAptA | anaMtaguNA | vanaspatikAya anaMta che. | 6 | saindriyanA paryAptA vizeSAdhika | beIndriyAdi sarva jIvo samAviSTa thAya che. (4) IdriyanI apekSAe paryApta--aparyApta jIvonuM alpabahatva - saIndriya-(1) sarvathI thoDA saindriya aparyAptA che. (2) tenAthI saindriya paryApta saMkhyAtaguNA che. samuccaya jIvonA kathanamAM sUkSma-bAdara sarva jIvono samAveza thAya che. sUkSma jIvomAM aparyApta jIvo alpa che ane paryApta jIvo tenAthI saMkhyAtaguNA che. prastuta kathana sUkSma jIvonI apekSAe che. ekendriya- saindriya jIvonA kathananI jema sarvathI thoDA aparyApta ekendriya ane tenAthI paryAptA ekendriya jIvo saMkhyAtaguNA che. beIndriyathI paMcendriya- (1) sarvathI thoDA paryApta beindriyAdi jIvo che. (2) tenAthI aparyAptA beindriya Adi asaMkhyAtaguNA che kAraNa ke sUkSma sivAya sarva jIvomAM paryAptAthI aparyAptA asaMkhyAtaguNA hoya che. (5) paryAptA-aparyAptA jIvonuM sammilita alpabahatva mULapAThamAM ja spaSTa che. tenA kAraNo pUrva sUtronusAra jANavA. kima Idriya | pramANa kAraNa 1 | paryAptA caurendriya sarvathI thoDA| sAmAnya rIte vadhu indriyavALA alpa ane alpa indriyavALA vadhu hoya paraMtu sthitinI nyUnatAne kAraNe paryAptA caurendriya alpa che. 2 |paryApta paMcendriya | vizeSAdhika |sthiti adhika (eka koDa pUrva varSa) che. 3 | paryAptA beindriya | vizeSAdhika | IndriyathI sthiti vadhu hovA chatAM svabhAvathI ja te jIvo alpa hoya che. 4 | paryAptA te indriya | vizeSAdhika sthiti alpa hovA chatAM svabhAvathI ja vadhu maLe che. 5 | aparyAptA paMcendriya asaMkhyaguNA|vikalendriyomAM paryAptAthI aparyAptAasaMkhyaguNAja hoya che.aparyAptAmAM | vadhu indriyavALA alpa ane alpa indriyavALA vadhu hoya che. | aparyAptA caurendriya | vizeSAdhika | aparyAptamAM alpa IndriyavALA vadhu hoya che. 7 | aparyAptA teIdriya | vizeSAdhika | aparyAptamAM alpa IndriyavALA vadhu hoya che. 8 | aparyAptA beidriya | vizeSAdhika | aparyAptamAM alpa IndriyavALA vadhu hoya che. | 9 | aparyAptA ekendriya, anaMtaguNA | aparyApta vanaspatimAM anaMta jIvo che. 10 | aparyAptA sAMdriya | vizeSAdhika | aparyApta beiDhiyAdi jIvono samAveza hovAthI 11 |paryAptA ekendriya saMkhyAtaguNA sUkSmamAM paryApta jIvo aparyApta jIvothI saMkhyAta guNA hoya che mATe | ekendriyamAM aparyAptathI paryApta vadhu hoya che. 12 |paryAptA sAMdriya | vizeSAdhika | ekendriyathI paMcendriya sudhInA sarvaparyApta jIvono samAveza thAya che. 13 | saidriya vizeSAdhika | paryApta ane aparyApta sarva jIvono samAveza thAya che ane paryAptathI | aparyApta jIvo lokamAM alpa che mATe vizeSAdhika thAya che.
Page #713
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-4 pAMca prakAranA jIvonI sthiti Adi : jIva prakAra bhasthiti 22,000 varSa 1. ekendriya 2. beindriya 3. teindriya 4. caurandriya 5. paMcendriya 1. aparyApta ekendriya 2. aparyApta beIndriya 3. aparyApta tendriya 4, aparyApta cauDendriya 5. aparyApta paMcendriya 6. paryApta ekendriya 7. paryApta beIndriya 8. paryApta teIndriya 9. paryApta caurendriya 10. paryApta paMcendriya 12 varSa 49 ahorAtra cha mAsa 33 sAgaropama aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUta aMtarmuhUrta nyUna 22000 varSa aMtarmuhUrta nyUna 12 varSa aMtarmuhUrta nyUna 49 ahorAtra aMtarmuhUrta nyUna 6 mAsa aMtarmuhUrta nyUna 33 sAgaro kAsthiti vanaspatikAla saMkhyAta kAla saMkhyAtakAla saMkhyAnakALa sAdhika 1000 sAgaropama aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta saMkhyAtA hajAra varSa saMkhyAtA varSa saMkhyAtA ahorAtra saMkhyAtA mAsa aneka so sAgaropama II cothI pratipatti saMpUrNa // se aMtara saMkhyAtA varSa adhika 2000 sAgaropama vanaspatikAya vanaspatikAla vanaspatikAla vanaspatikAla saMvarSa adhika 2000 sAgaro vanaspatikAla vanaspatikAla vanaspatikAla vanaspatikAla saMkhyAnA varSa vika 2000 sAgaropama vanaspatikAla vanaspatikAla vanaspatikAla vanaspatikAla
Page #714
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra pAMcamI pratipatti saMkSipta sAra rAjA A pratipattimAM cha prakAranA saMsArI jIvo saMbaMdhI varNana che. kAyanI apekSAe saMsArI jIvonA cha prakAra che- pRthvIkAya, aSkAya, teukAya, vAyukAya vanaspatikAya ane trasakAya. temAM prathama pAMca sthAvarakAyanA sUkSma ane bAdararUpa be-be bheda che. te pratyekanA paryApta ane aparyApta rUpa be-be bheda che. A rIte pratyekanA kula 4-4 bheda che ane trasakAyanA be bheda thAya che. sarva maLIne pa44+2=22 bheda thAya che. prastuta pratipattimAM A rara bhedonI sthiti, kAyasthiti, aMtara ane alpabadutvanuM pratipAdana che. vanaspatikAyanA be prakAra che- pratyeka zarIrI vanaspatikAya ane sAdhAraNazarIrI vanaspatikAya. jemAM eka zarIre eka jIva hoya te pratyeka vanaspati che ane eka zarIre anaMtajIvo hoya te sAdhAraNa vanaspati che. sAdhAraNa vanaspatine nigoda paNa kahe che. vanaspatikAyamAM je sUkSma jIvo che te sarvanigodarUpa ja hoya che ane bAdara vanaspatinA be bheda che- pratyeka ane sAdhAraNa. A ja rIte nigodanA be bheda thAya che- sUkSma nigoda ane bAdara nigoda. graMthakAroe Agama anuprekSAthI sUkSma nigodanA be prakAra batAvyA che- avyavahAra rAzinAnigoda ane vyavahAra rAzinA nigoda. avyavahAra rAziH- je jIvo anAdikAlathI sUkSma nigodarUpe ja che, jeNe anya koI paNa gatimAM kadApi janma-maraNarUpa vyavahAra karyo ja nathI tevA jIvone avyavahArarAzinA jIva kahe che. atthi aNaMtA jIvA, jehiM na patto tasAi prinnaamo| tevi agatAtA, nivAsaM anuvasaMti zA - vizeSaNavatI graMtha. te jIvomAM be prakAranI sthiti che- (1) anAdi-anaMta- je jIvo anAdikAlathI avyavahAra rAzimAM che ane anaMtakAla paryata tyAMthI nIkaLavAnA ja nathI. tevA jIvo paNa anaMta che. tenI sthiti anAdi anaMtakAlanI che. (2) anAdi sAta-je jIvo anAdikAlathI avyavahArarAzimAM che paraMtu kayAreka kAlalabdhinA yoge te jIva tyAMthI bahAra nIkaLaze. tenI sthiti tyAMthI pUrNa thaze tethI te anAdi sAMta che. manuSyakSetramAMthI jeTalA jIvo siddha thAya teTalA jIvo loka svabhAvathI avyavahAra rAzimAMthI bahAra nIkaLIne vyavahArarAzimAM Ave che. tyAra pachI te jIvono cAra gatimAM paribhramaNarUpa vyavahAra cAlu thAya che. avyavahArarAzirUpa sUkSma nigodamAMthI bahAra nIkaLelA jIva bhavabhramaNa karatAM punaH sUkSma nigodapaNe janma dhAraNa kare to paNa te vyavahArarAzinAnigoda ja kahevAya che. tenI sthiti sAdi sAMta che. sUtramAM jyAM jyAMnigodanI sthiti, kAyasthiti, aMtara AdinuM kathana karyuM che, te vyavahAra rAzinA nigodanI apekSAe ja hoya che. nigoda- nigodajIva. anaMtajIvonA AdhArabhUta eka zarIrane nigoda kahe che ane temAM rahelA jIvone nigodajIva kahe che. sutrakAre nigoda ane nigodajIva baMnenI sthiti vagerenuM kathana karyuM che.
Page #715
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-5 | 641 | jIvonI kAyasthitinA kathanamAM sUtrakAre keTalAka pAribhASika kAlavAcaka zabdono prayoga karyo che. vanaspatikAla- pratyeka-sAdhAraNa AdinI vivakSA karyA vinA samuccaya vanaspatinI kAyasthiti anaMtakAlanI che. te kSetrathI anaMta lokAkAzanA pradeza pramANa che, kAlathI anaMta utsarpiNI-avasarpiNI kAlanA samaya pramANa che. tenI sthiti asaMkhya pudgala parAvartana pramANa che. te mudala parAvartana paNa AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAganA samaya pramANa che. A vividha upamAvALA anaMta kAla mATe sUtrakAre vanaspatikAla zabdano prayoga karyo che. anaMtakAlanA paNa anaMta prakAra che, jema ke nigodanI kAyasthiti anaMtakAlanI che, paraMtu te aDhI pudgala parAvartana pramANa che, vanaspatikAla tenAthI dIrghakAlIna che; temAM asaMkhya pudgala parAvartanakAla che. juvoml-puthvIkAla-puthvIkAyika jIvonI kAyasthitine sutrakAre pRthvIkAla(paDhavIkAla) saMjJA ApI che. te asaMkhyAtakAla pramANa che. asaMkhyAta kAlanA paNa asaMkhyAta prakAra thAya che, temAM pRthvIkAla kahevAthI eka cokkasa kAlamaryAdAnizcita thAya che. te kSetrathI asaMkhyAta lokAkAzanA pradeza pramANa che. kAlathI asaMkhya utsarpiNI-avasarpiNIkAlanA samaya pramANa che. samuccaya cAre sthAvara jIvonI ane tenA sUkSma jIvonI kAyasthiti puchavAsapramANa hoya che. bAdarakAla- bAdara jIvonI kAyasthitinA kAlane bAdara kAla kahe che. te paNa asaMkhyAtakAla pramANa che. te kAlathI asaMkhya utsarpiNI-avasarpiNI pramANa che ane te kSetrathI aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganA AkAza pradeza pramANa che. pRthvIkAlanI apekSAe bAdarakAla asaMkhyAtamA bhAga pramANa hoya che ane bAdarakAlathI puDhavIkAla asaMkhyaguNo thAya che. aMgalanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa- eka aMgula jeTalA kSetramAM asaMkhya AkAza pradezo hoya che. tenA asaMkhyAtamA bhAgamAM paNa asaMkhyAta pradezo hoya che. asat kalpanAe te pradezone kramazaH eka-eka samaye kADhavAmAM Ave to asaMkhya utsarpiNI-avasarpiNI pramANa kAla vyatIta thaI jAya che. teTalA kAla mATe aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganA pradeza pramANa zabdaprayoga thAya che. AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga pramANa- eka muhUrta(48miniTa)mAM 1,7,77,216 (eka karoDa saDasaTha lAkha sittotera hajAra baso soLa) AvalikA thAya che. tevI eka AvalikAmAM asaMkhya samaya hoya che ane eka AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAgamAM paNa asaMkhyAta samayo hoya che. vanaspatikAlamAM AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga pramANa samayo jeTalA asaMkhya pudgala parAvartana vyatIta thAya che. asaMkhya lokAkAzanA pradeza pramANa-cauda rajju pramANa saMpUrNa lokamAM asaMkhyAta AkAza pradezo che. A loka jevaDA asaMkhya loka hoya, to tenA paNa asaMkhyAta AkAza pradezo thAya che. te asaMkhya lokanA asaMkhyAta AkAza pradezomAMthI asat kalpanAe eka-eka samaye kramazaH eka-eka AkAzapradezane bahAra kADhatAM, kADhatAM, saMpUrNa AkAza pradezone khAlI thavAmAM jeTalo samaya vyatIta thAya, te kAla asaMkhyAta lokAkAzanA pradeza pramANa kahevAya che. jema ke- cAra sthAvaranA jIvonI kAyasthiti kSetrathI asaMkhyAta lokAkAzanA pradeza pramANa che, te kAlane puDhavIkAla kahe che, temAM asaMkhya utsarpiNI-avasarpiNI vyatIta thAya che. anata lokAkAzanA pradeza pramANa- cauda rajU pramANavALA loka jevaDA anaMta loka hoya, to tenA anaMtAnaMta pradeza thAya, te anaMtAnaMta AkAzapradezomAMthI eka-eka samaye eka-eka AkAzapradeza bahAra kADhatAM tene khAlI thavAmAM jeTalo anaMtakAla vyatIta thAya tene, kSetrathI anaMta loka pramANa samajavo. jema
Page #716
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra ke- vanaspatikAyanI kAyasthiti kSetrathI anaMta lokAkAzanA pradeza pramANa che te kAlane vanaspatikAla kahe che. temAM anaMta utsarpiNI avasarpiNI vyatIta thAya che. te anaMta utsarpiNI avasarpiNIkAlamAM asaMkhyAta pudgala parAvartana thAya che. te asaMkhyAta paNa AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAganA samaya pramANa hoya che. pudgala parAvartana- koI eka jIva saMsAra paribhramaNa karatAM A lokamAM rahelA samasta pudgalone grahaNa kare, temAM jeTalo kAla vyatIta thAya, tene eka pudgala parAvartana kahe che. temAM anaMta utsarpiNI-anaMta avasarpiNIkAla pasAra thAya che. zrI bhagavatI sUtra zataka-124, sU.35mAM pudgala parAvartananA sAta prakAra kahyA che. temAMthI ahIM vaikriya pudgala parAvartananI apekSAe kAyasthitinuM kathana che. koI jIva saMsAra bhramaNamAM vaikriya zarIra prApta karatAM-karatAM lokavartI samasta vaikriya vargaNAnA pudgalone vaikriya zarIra rUpe grahaNa kare, temAM jeTalo kAla vyatIta thAya, tene vaikriya puddagala parAvartana kahe che. temAM paNa anaMta utsarpiNI-anaMta avasarpiNI kAla vyatIta thAya che. vanaspatikAlamAM tevA asaMkhyAta pudgala parAvartana hoya che. 42 samuccaya pRthvIkAyanI sthiti 22,000 varSa, aplAyanI 7,000 varSa, teukAyanI traNa ahorAtra, vAyukAyanI 3,000 varSa, vanaspatikAyanI 10,000 varSa ane trasakAyanI 33 sAgaropamanI che. pRthvI Adi cAra sthAvaranI kAyasthiti asaMkhyAtakAla-pRthvIkAla pramANa che. vanaspatikAyanI anaMtakAla-vanaspatikAla pramANa che. trasakAyanI saMkhyAtA varSe adhika 2000 sAgaropamanI che. pRthvI Adi cAra sthAvara ane trasakAyanuM aMtara vanaspatikAla pramANa ane vanaspatinuM aMtara pRthvI kAla pramANa che. cha kAyanA jIvomAM sarvathI ghoDA trasakAyanA jIvo che. tenAthI teukAyanA jIvo asaMkhyAtagujA, tenAthI pRthvI, pANI ane vAyunA jIvo kramazaH asaMkhyAtaguNA, tenAthI vanaspatikAyanA jIvo anaMtaguNA che.
Page #717
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-5. 43. - SavidhaH pAMcamI pratipatti - REPEEEEEzzzzz saMsArI jIvonA cha prakAra:| 1 tatthaNaMjete evamAhaMsu chavvihA saMsArasamAvaNNagA jIvA,te evamAhaMsu,taMjahApuDhavikAiyA,AukkAiyA,teukkAiyA,vAukAiyA vnnssikaaiyaa,tskaaiyaa| bhAvArtha :- pUrvokta nava pratipattiomAMthI pAMcamI pratipattimAM je cha prakAranA saMsAra samApannaka jIvonuM kathana che, te A pramANe che- (1) pRthvIkAyika (2) aSkAyika (3) teukAyika (4) vAyukAyika (5) vanaspatikAyika ane (6) trasakAyika. | 2 se kiM taM puDhavikAiyA ? puDhavikAiyA duvihA paNNattA taMjahA- suhumapuDhavikAiyA,bAyara puDhavikAiyA / suhamapuDhavikAiyA duvihA paNNattA,tajahA-pajjattagAya apajjattagA ya / evaM bAyara puDhavikAiyAvi / evaM caukkaeNaM bheeNaM AsteuvAU vaNassaikAiyANacauNeyavvA / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! pRthvIkAyika jIvonA keTalA prakAra che? uttara-he gautama! pRthvIkAyika jIvonA be prakAra che- sUkSma pRthvIkAyika ane bAdara pRthvIkAyika. sukSma pRthvIkAyika jIvonA paNa be prakAra che- paryApta ane aparyApta. bAdara pRthvIkAyika jIvonA paNa be bheda che- paryApta ane aparyApta. A ja rIte aSkAya, teukAya, vAyukAya ane vanaspatikAyanA paNa cAra-cAra bheda jANavA. | 3 sekiNtNtskaaiyaa?tskaaiyaaduvihaapnnnnttaa,tNjhaa-pjjttgaayapjjttgaay| bhAvArtha:- prazna- he bhagavan!trasakAyika jIvonA keTalA prakAra che? uttara- he gautama!trasakAyika jIvonA be prakAra che- paryApta ane aparyApta. vivecanaH kAyanI apekSAe saMsArI jIvonA pRthvIkAyAdi cha prakAra che. temAM pAMca sthAvaranA sUkSma ane bAdara tathA paryAptA-aparyAptA rUpa cAra-cAra bheda thAya che ane trasakAyanA paryApta-aparyAptarUpa be bheda che. A rIte ahIM mULa cha bhedonA kula pa44 = 20 + 2 = 22 bheda thAya che. cha prakAranA jIvonI sthiti:| 4 puDhavikAiyassaNaM bhaMte ! kevaiyaMkAlaM ThiI paNNattA? goyamA !jahaNNeNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM bAvIsaM vAsasahassAI / evaM savvesi ThiI NeyavvA / tasakAiyassa jahaNNeNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM tettIsaM saagrovmaaii|
Page #718
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 644] zrI jIvAjIvAbhigama satra apajjattagANaM savvesiM jahaNNeNa vi ukkoseNa vi aMtomuhattaM / pajjattagANaM savvesiM ukkosiyA ThiI aMtomuttaUNA kAyavvA / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! pRthvIkAyikonI sthiti keTalI che? uttara- he gautama! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa bAvIsa hajAra varSanI sthiti che. A ja rIte sarva jIvonI sthiti jANavI. trasakAyikonI sthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa tetrIsa sAgaropamanI che. sarva aparyApta jIvonI jaghanya ane utkRSTa sthiti aMtarmuhUrta pramANa che. sarva paryApta jIvonI sthiti tenI utkRSTa sthitimAMthI aMtarmuhUrta nyUna jANavI. vivecana : prastuta sutramAM cha prakAranA jIvonI bhavasthitinuM kathana che. sarva jIvonI jaghanya sthiti aMtarmuhUrtanI che. utkRSTa sthiti pathvIkAyanI 22,000 varSa, aplAyanI 7,000varSa, teukAyanI 3 ahorAtra, vAyukAyanI 3,000 varSa, vanaspatikAyanI 10,000 varSa ane trasakAyanI 33 sAgaropamanI che, te nArakI athavA devonI apekSAe che. | sarva jIvonI aparyAptAnI sthiti aMtarmuhUrtanI che ane paryAptAnI sthiti tenI utkRSTasthitimAMthI aparyAptAvasthAnuM aMtarmuhUrta nyUna karavAthI prApta thAya che. kAraNa ke koI paNa jIva utpatti pachI aMtarmuhUrta sudhI aparyAptAvasthAmAM rahe che, tyAra pachI paryAptAvasthAne pAme che. cha prakAranA jIvonI kAyasthiti:5 puDhavikAieNaM bhaMte ! puDhavikAie tti kAlao kevaciraM hoi? goyamA !jahaNNeNaMaMtomuhakkoseNaMasaMkhenjaMkAlaM asaMkhejAoussappiNi ossppinniiokaalo,khetoasNkhejjaalogaa| evaMAuteuvAukkAiyANaM,vaNassai kAiyANaM aNataMkAlaM- aNaMtAo ussappiNi-ossappiNIokAlao,khettaoaNaMtA logA- asaMkhejjA poggala pariyaTTA,teNaMpoggala pariyaTTA AvaliyAe asNkhejjibhaago| bhAvArtha-prana-he bhagavan!pRthvIkAya, pRthvIkAyarUpe keTalo kALa rahI zake che? arthAt pRthvIkAyanI kAyasthiti keTalI che? uttara- he gautama ! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa asaMkhyAtakAlanI kAyasthiti che. te kAlathI asaMkhyAta utsarpiNI-avasarpiNIkAla pramANa ane kSetrathI asaMkhyAta loka pramANa che. A ja rIte aplAya, tejaskAya ane vAyukAyanI kAyasthiti jANavI. vanaspatikAyanI kAyasthiti anaMtakAlanI che. te kAlathI anaMta utsarpiNI-avasarpiNIkAla pramANa, kSetrathI anaMtaloka pramANa, asaMkhya pula parAvartana pramANa che. AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAgamAM jeTalA samaya che teTalA pudgala pArvatana thAya che. | 6 tasakAieNaM bhaMte ! tasakAie ttikAlao kevacirahoi? goyamA !jahaNNeNaM atomuhuttaM ukkoseNaM do sAgarovamasahassAiMsakhejjavAsamabbhahiyAI /
Page #719
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-5 [ 45] apajjattagANaM chaNhavi jahaNNeNa vi ukkoseNa vi aMtomuhuttaM / pajjattagANaM saMciTThaNA-jA jassukkosA ThiI sA tassa saMkhejjaguNA jAvavaNassaINaM saMkhejAI vAsasahassAI / tasANaM pajjattANaM saMciTThaNA sAgarovamasayapuhuttaM saaireg| bhAvArtha - prazna- he bhagavan!trasakAyanI kAyasthiti keTalI che? uttara-he gautama! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa saMkhyAtavarSa adhika be hajAra sAgaropama che. cha e prakAranA aparyApta jIvonI kAyasthiti jaghanya ane utkRSTa aMtarmuhUrta che. cha e prakAranA paryApta jIvonI kAyasthiti tenI utkRSTa sthitithI saMkhyAtaguNI thAya che. A rIte thAvata paryAptA-vanaspatikAyikanI saMkhyAtA hajAro varSonI kAyasthiti che. paryApta trasakAyanI kAyasthiti sAdhika aneka so sAgaropama che. vivecana : prastuta sUtromAM cha prakAranA jIvonI kAyasthitinuM kathana che. e prakAranA jIvonI jaghanya kAyasthiti aMtarmuhUrta che. pRthvI-apa-u-vAyunI kAyasthiti - temAM sUkSma-bAdara, paryApta-aparyAptanI vivakSA karyA vinA cAra sthAvaranI kAyasthiti asaMkhyAtakAlanI che. asaMkhyAtakALa- asaMkhyAta kAlanuM nirUpaNa be prakAre thAya che- (1) kALathI (2) kSetrathI. kAlathIasaMkhyAta utsarpiNI ane asaMkhyAta avasarpiNI kALa pramANa che. kSetrathI- asaMkhyAta loka pramANa che arthAt prati samaya eka-eka pradeza bahAra kADhatAM jeTalA samayamAM asaMkhya loka jevA AkAzakhaMDanA AkAzapradeza khAlI thaI jAya teTalo asaMkhyAta kAla che. pRthvIkAyanI kAyasthitirUpa A kAlane pRthvIkAla (puvAsa) kahe che. vanaspatinI kAyasthiti:- temAM sUkSma, pratyaka, sAdhAraNa ane paryApta-aparyApta Adi koI paNa prakAranI vivakSA karyA vinA vanaspatinI utkRSTa kAyasthiti anaMtakAlanI che. te anaMtakALane vanaspatikAla kahe che. tenuM svarUpa A pramANe che- (1) kAlathI- anaMta utsarpiNI-avasarpiNI kAla pramANa che. (2) kSetrathI anaMtaloka pramANa che arthAtu pratyeka samaye eka-eka pradezano apahAra karatAM jeTalA samayamAM anaMtaloka khAlI thAya teTalo kAla anaMtaloka pramANa kahevAya che, temAM anaMtakAla vyatIta thAya che. (3) te asaMkhya pugala parAvartana pramANa che. eka pudgala parAvartanamAM paNa anaMta utsarpiNI-avasarpiNI kAla pasAra thAya che, tethI asaMkhya pugala parAvartanamAM paNa anaMtakAla pasAra thAya che. asaMkhya pudgala parAvartanamAM asaMkhyAtanI rAzi nizcita karavA cothA prakAre kathana karyuM che. (4) eka AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAgamAM jeTalA samaya hoya che teTalA pudgala parAvartana samajavA. eka AvalikAmAM asaMkhya samaya che, tenA asaMkhyAtamA bhAgamAM paNa asaMkhya samaya hoya che ane teTalA pula parAvartana pramANa anaMtakAla che. A sarva prakAre je anaMtakAla prApta thAya tene vanaspatikAla kahe che. vanaspatimAM sUkSma vanaspati-nigodanI kAyasthiti anaMtakAla pramANa che paraMtu te aDhI pugala parAvartana pramANa che. te vanaspatikAlathI ghaNo alpa che ane bAdara pratyeka vanaspatinI kAyasthiti asaMkhyAtakAlanI che, tethI koI jIva pratyeka vanaspati ane sAdhAraNa vanaspati (nigoda) A baMne prakAranI vanaspatimAM gamanAgamana karatAM uparokta anaMtakAla pasAra karI zake che, tethI vanaspatikAyanI kAyasthitinuM
Page #720
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 646 | zrI jIvAjIvAbhigama sUtra kathana nigodanI apekSAe nathI paraMtu samuccaya vanaspatinI apekSAe che, tethI ja sUtramAM nigodakAla zabda prayoga nathI paraMtu vanaspatikAla zabda prayoga karyo che. trasakAyanI kAyasthiti- saMkhyAtA varSa adhika 2000 sAgaropama che. trasakAyamAM beindriyathI paMcendriya sudhInA jIvono samAveza thAya che. paMcendriyanI kAyasthiti sAdhika 1000 sAgaropamanI che. koI jIva paMcendriyapaNe 1000 sAgaropama kAla vyatIta kare tyAra pachI vikasendriya paNe saMkhyAta kAla pasAra karIne punaH paMcendriyapaNuM prApta kare ane pharI paMcendriya paNe 1000 sAgaropama kAla vyatIta karI zake che. A rIte trasakAyanI kAyasthiti saMkhyAtA varSa adhika 2000 sAgaropamanI thAya che. cha prakAranA aparyApta jIvonI kAyasthiti aMtarmuhUrtanI che. pAMca sthAvarakAyanA paryAkhAnI kAyasthiti- paryAptA-aparyAptAnI vivakSA karyA vinA samuccaya pRthvI Adi cAra sthAvara jIvonI kAyasthiti asaMkhyAtakAlanI ane vanaspatinI anaMtakAlanI kahI che. te cAre sthAvarakAyamAM paryAptAnA bhavanI ja gaNanA karIe to tenI sthiti ghaNI thoDI thAya che arthAtu tenI utkRSTa bhavasthiti karatAM saMkhyAta hajAraguNI kAyasthiti hoya che, kAraNa ke koIpaNa jIva paryAptAvasthAmAM utkRSTa sthitie utpanna thAya to niraMtara ATha bhava kare che[bhagavatI sUtra zataka-24] madhyama sthitie utpanna thAya to saMkhyAtA bhava kare che, tethI tenI kAyasthiti bhavasthitithI saMkhyAta hajAra guNI thAya che. pRthvIkAyanI utkRSTa sthiti ra2,000 varSa, aplAyanI 7,000 varSa, vAyukAyanI 3,000 varSa, vanaspatikAyanI 10,000 varSa ane teukAyanI traNa ahorAtranI che. tene saMkhyAta hajAra guNA karatA pRthvIkAya, aSkAya, vAyukAya ane vanaspatikAyanI kAyasthiti saMkhyAta hajAro varSa ane teukAyanI saMkhyAta hajAro ahorAtranI thAya che. vanaspatikAyanI anaMtakAlanI kAyasthiti samasta vanaspatikAyika jIvonI apekSAe che. paryApta vanaspatikAyanI sthiti saMkhyAta hajAra varSanI ja thAya che. trasakAyanA paryAptAnI kAyasthiti kaMIka adhika aneka so sAgaropamanI che. samuccaya trasakAyanI kAyasthiti saMkhyAtA varSa adhika 2,000 sAgaropamanI che, paraMtu koI paNa trasa jIvane paryAptAnA bhavanuM sAtatya alpa samaya rahe che, tethI paryAptAnI kAyasthiti sAdhika aneka so sAgaropamanI ja thAya che. A sthiti nArakI, tiryaca, manuSya ane devabhavamAM gamanAgamananI apekSAe che. prastuta prasaMgamAM sUtrakAre cha prakAranA jIvonI kAyasthitinuM kathana karyuM che. zrI prajJApanA sUtra pada-18mAM kAryo dvAramAM sakAya ane akAya sahita chakAyanA jIvo, tema ATha prakAranA jIvonI kAyasthitinuM kathana karyuM che. jIvonI kAyasthiti:jIva prakAra | jaghanya utkRSTa kAraNa sakAyika abhavI| - | anAdi anaMta | abhavInI apekSAe - - - - - - bhavI | - | | anAdi sAMta | mokSagAmI bhavI jIvonI apekSAe pRthvIkAyika, aSkAya | aMtarmuhUrta | asaMkhyAtakAla-puDhavIkAla niraMtara asaMkhyAta bhava kare. tejaskAya, vAyukAya
Page #721
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-5 647 trasakAya jIva prakAra utkRSTa kAraNa vanaspatikAyika | aMtarmuhUrta | anaMtakAla-vanaspatikAla | sUkSma-bAdara baMne prakAranA nigodamAM maLIne jIva anaMta bhava kare che. aMtarmuhUrta | sAdhika be hajAra sAgaropama | paMcendriyapaNe sAdhika hajAra sAgaropama rahIne vikasendriyapaNe janma-maraNa karI punaH paMcendriyapaNe sAdhika hajAra sAgaropama rahe che. sakAyika ane pRthvIthI| aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aparyAptAvasthAnuM sAtatya teTaluM ja rahe che. trasakAyanA aparyApta sakAyika paryAptA | aMtarmuhUrta sAdhika aneka so sAgaropama labdhi paryAptA, paMcendriya jIvonI apekSAe che. cAra sthAvara paryAptA | aMtarmuhUrta| saMkhyAtA hajAra varSa | eka bhavanI hajAro varSonI sthiti hovAthI teukAya paryAptA | aMtarmuhUrta | saMkhyAtA ahorAtra | eka bhavanI sthiti ahorAtramAM hovAthI trasakAya paryAptA | aMtarmuhUrta sAdhika aneka so sAgaropama paMcendriya jIvonI mukhyatAe thAya che. akAyika x sAdi anaMta | siddha bhagavAnanI sthiti sAdi anaMtakAlanI che. cha prakAranA jIvonuM aMtara - | 7 puDhavikAiyassa NaM bhaMte ! kevaiyaMkAlaM aMtara hoi? goyamA jahaNNeNaM atomuhataM, ukkosennNvnnssikaalo| evaMAutejvAkAiyANaM vnnssikaalo| evaMtasakAiyANa vi| vnnssikaaiysspuddhvikaalo| evaM apajjattagANa cauNha vi vaNassaikAlo, vaNassaINaM puDhavikAlo / pajjattagANa vi evaM ceva cauNDa vaNassaikAlo, pjjttvnnssiinnpuddhvikaalo| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! pRthvIkAyanuM aMtara keTaluM che? uttara-he gautama! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa vanaspatikAla che. A ja rIte aplAya, tejaskAya ane vAyukAyanuM aMtara vanaspatikAla pramANa che. trasakAyikonuM aMtara paNa vanaspatikAla pramANa che. vanaspatikAyanuM aMtara puDhavIkAyika kAla pramANa (asaMkhyAta kALa) che. A ja rIte aparyAptonuM aMtara vanaspatikAla pramANa che. aparyApta vanaspatinuM aMtara pRthvIkAla pramANa che. paryAptA cAra sthAvaranuM aMtara paNa vanaspatikAla pramANa che. paryApta vanaspatinuM aMtara pRthvIkAla pramANa che. vivecana : - prastuta sUtramAM cha prakAranA jIvonA aMtaranuM pratipAdana che. pRthvI, apU, tela, vAyu ke trasakAya jIvonuM aMtara jaghanya aMtamuhUrta, utkRSTa anaMtakAlanuM che. pRthvI Adi koI paNa jIva marIne pRthvIkAya sivAyanA koI paNa sthAnamAM paribhramaNa karatAM-karatAM
Page #722
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 648 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra vanaspatimAM jAya, tyAM anaMtakAla pasAra kare tyAra pachI punaH pRthvIpaNe utpanna thAya to tenuM aMtara anaMtakAlanuM thAya che. vanaspatikAyanuM aMtara pRthvIkAla pramANa che. vanaspatinA jIva marIne pRthvI Adi koI paNa anya kAyamAM utpanna thAya, te anya koI paNa kAmamAM janma-maraNa kare to asaMkhyAtakAla pasAra karI zake che. anya kAyomAM asaMkhyakAlathI adhika samaya sudhI jIva rahI zakato nathI. anaMtakAlanI kAyasthiti vanaspati sivAya anyatra kayAMya nathI, tethI te jIva asaMkhyakAla pachI avazya vanaspatimAM utpanna thAya che, tethI vanaspatikAyanuM aMtara puDhavIkAla-asaMkhya kAlanuM ja thAya che. cha prakAranA jIvonuM aNbahutvaH| 8 appAbahuyaM-savvatthovA tasakAiyA,teukkAiyA asaMkhejjaguNA, puDhavikAiyA visesAhiyA, AukAiyA visesAhiyA, vAukkAiyA visesAhiyA, vaNassaikAiyA annNtgunnaa| evaM apajjattagA vi pajjattagA vi / bhAvArtha - sarvathI thoDAtrasakAyika, tenAthI tejaskAyika asaMkhyAtaguNA, tenAthI pRthvIkAyika vizeSAdhika, tenAthI aSkAyika vizeSAdhika, tenAthI vAyukAyika vizeSAdhika, tenAthI vanaspatikAyika anaMtaguNA che. aparyApta pRthvIkAya AdinuM alpabadutva paNa pUrvavat che. paryApta pRthvIkAya AdinuM alpabadutva paNa pUrvavat ja che. | 9 eesiNaM bhaMte ! puDhavikAiyANaM pajjattagANaM apajjatagANa ya kayare kayarehito appAvAbahuvA,tullAvA visesAhiyA?goyamA !savvatthovA puDhavikAiyA apajjattagA, puDhavikAiyA pajjattagA skhejjgunnaa| eesiNaMAUkAiyANaMsavvatthovAAkkAiyAapajjattagA,pajjattagAsaMkhejaguNA jAvavaNassaikAiyA vi / savvatthovA tasakAiyA pajjattagA,tasakAiyA apajjattagA asNkhejjgunnaa| bhAvArtha-prazna-he bhagavan! pRthvIkAyanA paryApta ane aparyAptamAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che? uttara- he gautama ! sarvathI thoDA aparyApta pRthvIkAyika, tenAthI paryApta pRthvIkAyika saMkhyAta guNA, A ja rIte sarvathI thoDA aparyApta aSkAyika, tenAthI paryApta aSThAyika saMkhyAtaguNA. A rIte vanaspatikAyika sudhI jANavuM. trasakAyikomAM sarvathI thoDA paryApta trasakAyika, tenAthI aparyApta trasakAyika asaMkhyAtaguNA che. | 10 eesiNaM bhaMte ! puDhavikAiyANaM jAvatasakAiyANaMpajjattaga apajjattagANa yakayare kayarehiMto appA vA bahuyA vA tullA vA visohiyA vA? goyamA !savvatthovAtasakAiyA pajjattagA,tasakAiyA apajjattagA asaMkhejjaguNA, teGakAiyA apajjattagAasaMkhenjaguNA,puDhavikkAiyA AukkAiyAvAkAiyA apajjattagA
Page #723
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-5. [ 649 ] visesAhiyA,teukkAiyA pajjattagAsaMkhejjaguNA,puDhaviAmvAupajjattagAvisesAhiyA, vaNassaikAiyA apajjattagAaNataguNA,sakAiyA apajjattagAvisesAhiyA,vaNassaikAiyA pajjattagA saMkhejjaguNA,sakAiyA pajjattagA visesaahiyaa| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! pRthvIkAyiko yAvata trasakAyikonA paryApta ane aparyAptamAM samuccaya rUpamAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che? uttara- he gautama ! (1) sarvathI thoDA paryApta trasakAyika, (2) tenAthI aparyApta trasakAyika asaMkhyAtaNa, (3) tenAthI aparyApta tejaskAyika asaMkhyAtaNA, (4-5-6) tenAthI aparyApta pRthvIkAyika aSkAyika, vAyukAyika kramazaH vizeSAdhika, (7) tenAthI paryApta tejaskAyika saMkhyAta guNA, (8-10) tenAthI paryApta pRthvIkAya, aplAya, vAyukAya kramazaH vizeSAdhika, (11) tenAthI aparyApta vanaspatikAyika anaMtaguNA, (12) tenAthI sakAyika aparyAptavizeSAdhika, (13) tenAthI vanaspatikAyika paryApta saMkhyAtaguNA, (14) tenAthI sakAyika paryApta vizeSAdhika che. vivecana : prastuta sUtromAM cha prakAranA jIvonA alpabadutvanuM kathana pAMca prakAre karyuM che. (1) samuccaya cha prakAranA jIvonuM alpabadutvaH- vanaspatikAyane choDIne zeSa pAMca kAyanA jIvo asaMkhyAtA che. te asaMkhyAtamAM taratamatA che, temAM (1) sarvathI thoDA trasakAyika jIvo che, kAraNa ke trasakAyika jIvo sthAvarakAyikonI apekSAe thoDA che. (2) tenAthI tejaskAyika jIvo asaMkhyAtaguNA che kAraNa ke ekendriya jIvo trasa jIvothI vadhu hoya che. (3) tenAthI pRthvIkAyika vizeSAdhika che, (4) tenAthI aplAyika vizeSAdhika che. (5) tenAthI vAyukAyikavizeSAdhika che, sUkSma jIvonI apekSAe pRthvI, pANI ane vAyukAyanA jIvo kramazaH vizeSAdhika thAya che. (6) tenAthI vanaspatikAyika anaMtaguNA che, te jIvo anaMta che. (2) cha prakAranA jIvomAM aparyAptAnI apekSAe ane (3) paryAptAnI apekSAe alpabadutva paNa pUrvavat jANavuM. samuccaya chakAya, samuccaya paryAptA, samuccaya aparyAptA chakAya jIvonuM alpabuhatvaHkrama kAya | | pramANa kAraNa 1 | trasakAya | sarvathI thoDA | trasa jIvo sthAvara jIvothI ghaNA alpa che. teukAya asaMkhyAtaguNa | sthAvara jIvo trasa jIvothI vadhu hoya che ane bAdara teukAyanuM kSetra alpa hovAthI pRthvI Adi sarva ekendriyomAM te alpa che. pRthvIkAya | vizeSAdhika | teukAyathI pRthvIkAyanuM kSetra lokamAM vadhu che. aSkAya | vizeSAdhika | svAbhAvika vadhu che. 5 | vAyukAya | vizeSAdhika | svAbhAvika vadhu che. | | vanaspatikAyika, anaMtaguNA | siddhothI vanaspatinA jIvo vadhu hoya che. (4) cha prakAranA jIvomAM paryApta-aparyAptanI apekSAe pRthaka-pRthapha alpabadutvaH- (1) sarvathI | | 1 | Ta |
Page #724
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 50 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra thoDA pRthvIkAyika aparyAptA che tenAthI paryAptA-saMkhyAta guNA che. sUkSma jIvomAM aparyAptA alpa che ane paryAptA saMkhyAta guNA che.(2) tenAthI sUkSma jIvo AkhA lokamAM bharyA che, tethI sUkSma ke bAdara jIvonI vivakSA karyA vinA samuccaya pRthvIkAyamAM aparyApta jIvo alpa ane paryApta jIvo adhika che. te ja rIte aplAya, tejaskAya, vAyukAya ane vanaspatikAyamAM sarvathI thoDA aparyApta jIvo ane tenAthI paryAptA saMkhyAta guNA che. trasa kAyikomAM (1) sarvathI thoDA paryApta trasakAyika che. (2) tenAthI aparyApta trasakAyika asaMkhyAta guNA che. kAraNa ke bAdara jIvomAM aparyApta jIvo asaMkhyaguNA hoya che. (5) cha prakAranA jIvomAM paryApta-aparyAptanI apekSAe sammilita alpabadutvaH- (1) sarvathI thoDA trasakAyika paryApta, (2) tenAthI trasakAyika aparyApta asaMkhyAtaguNA che. (3) tenAthI tejaskAyika aparyApta asaMkhyAtaguNA che. (4,5,6) tenAthI pRthvI, apu, vAyunA aparyApta kramathI vizeSAdhika che. (7) tenAthI tejaskAyika paryApta saMkhyAta guNo che, kema ke sUkSma jIvomAM aparyAptAthI paryApta saMkhyAta guNa che. (8,9,10) tenAthI pRthvI, apu, vAyunA paryApta jIvo kramathI vizeSAdhika che. (11) tenAthI vanaspatikAyika aparyApta anaMtaguNA che. (12) tenAthI sakAyika aparyApta vizeSAdhika che, temAM cha kAya jIvonA aparyAptAno samAveza thAya che. (13) tenAthI vanaspatikAyika paryApta saMkhyAtaguNA che, kema ke sUkSmomAM aparyApta jIvothI paryAptajIva saMkhyAta guNA che ane sUkSma jIvo AkhA lokamAM bharelA che. (14) tenAthI sakAyika paryApta vizeSAdhika che. cha prakAranA paryAptA aparyAptA jIvonuM sammilita alpabahatva:kama kAya | pramANa kAraNa 1 | paryAptA trasakAya | sarvathI thoDA| trasa jIvo alpa hoya che. aparyAptA trasakAya |asaMkhyaguNA| trasamAM paryAptA karatAM aparyAptA vadhu hoya che. 3 | aparyAptA teukAya |asaMkhyaguNA trasathI sthAvara jIva asaMkhyaguNA hoya che, temAM teukAyasarvathI alpache tathA | sUkSma jIvonI apekSAe aparyApta alpa che. 4 | aparyAptA pRthvIkAya| vizeSAdhika lokamAM agnithI pRthvInA jIvo vadhu hoya che. aparyAptA aplAya | vizeSAdhika lokamAM pRthvIthI pANInA jIvo vadhu hoya che. | aparyAptA vAyukAya | vizeSAdhika | lokamAM pANIthI vAyunA jIvo vadhu hoya che. 7 | paryAptA teukAya |saMkhyAtaguNA sUkSma jIvonI apekSAe aparyAptA karatAM paryAptA jIvo vadhu hoya che. 8 | paryAptA pRthvIkAya | vizeSAdhika | agnithI pRthvInA jIvo vadhu hoya che. 9 | paryAptA aplAya | vizeSAdhika | pRthvIthI pANInA jIvo vadhu hoya che. 10 | paryAptA vAyukAya | vizeSAdhika | pANIthI vAyunA jIvo vadhu hoya che. 11 | aparyAptA vanaspati, anaMtaguNA | nigoda jIvonI apekSAe te anaMta che. 12 | aparyAptA sakAya | vizeSAdhika| sUkSma-bAdara pRthyAdi sarva aparyAptA samAviSTa che. 13 | paryAptA vanaspati siMkhyAtaguNA sUkSmanI apekSAe paryAptA saMkhyAtaguNa hoya che. 14 | paryAptA sakAya | vizeSAdhika | vanaspati sivAya cAra sthAvaranA sarva paryAptAono paNa samAveza thAya che. | | | ja | | | | | |
Page #725
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-5 [ 51] cha prakAranA jIvonI bhavasthiti, kAyasthiti, aMtara :jIvano prakAra bhavasthiti kAyasthiti aMtara | | | - | | | | | | hhhh hy. ? ka ? aMtarmuhUrta _ | 1. pRthvIkAya rara,000 varSa asaMkhyAtakAla vanaspatikAla 2. aplAya 7,000 varSa -f asaMkhyAtakAla_ _vanaspatikAla _ ---- 3. teukAya traNa ahorAtra _asaMkhyAtakAla _|. vanaspatikAla 4. vAyukAya 3000 varSa asaMkhyAta kAla vanaspatikAla 5. vanaspatikAyA 10,000 varSa anaMtakAla pRthvIkAla 6. trasakAya 33 sAgaropamAM saMkhyAta varSa adhika vanaspatikAla 2000 sAgaropama 1. pRthvI aparyAptA aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta vanaspatikAla 2. apU. aparyAptA aMtarmahartaf = aMtarmahatuM ? vanaspatikAla -- -- -- --3. teu aparyAptA aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta vanaspatikAla -- - - - - - 4. vAyu aparyAptA aMtarmuhU vanaspatikAla 5. vana aparyAptA pRthvIkAla 6. trasa aparyAptA aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta vanaspatikAla 7. pRthvI paryA aMtarmuhUrta nyUna rara000 varSa saMkhyAtA hajAra varSa vanaspatikAla 8 a paryA aMtarmuhUrta nyUna 7000 varSa saMkhyAtA hajAra varSa vanaspatikAla 9 teu paryA aMtarmuhUrta nyUna 8 ahorAtra saMkhyAta ahorAtra vanaspatikAla 10 vAyu paryA aMtarmuhurta nyuna 3000 varSa saMkhyAta hajAra varSa vanaspatikAla 11 vana paryA aMta nyUna 10,000 varSa | saMkhyAta hajAra varSa pRthvIkAla 12 trasa paryA aMtarmuhUrta nyUna 33 sAgaro, aneka so sAgaropama vanaspatikAla sUkSma jIvonI sthiti:| 11 suhumassaNaM bhaMte ! kevaiyaMkAlaM ThiI paNNattA? goyamA !jahaNNeNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNa vi aMtomuttaM / evaM jaavsuhmnnioyss| evaM apajjattagANa vipajjattagANa vi jahaNNeNa vi ukkoseNa vi aMtomuhuttaM / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! sUkSma jIvonI sthiti keTalI che? uttara- he gautama! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa paNa aMtarmuhUrta che. A ja rIte sUkSma nigoda sudhI jANavuM. A ja rIte paryApta sUkSma jIvonI ane aparyApta sUkSma jIvonI jaghanya ane utkRSTa sthiti aMtarmuhUrta pramANa ja che. - - | | | | w | y. | | | | | |
Page #726
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 5ra | zrI jIvAjIvAbhigama sUtra vivecana : prastuta sUtromAM sUtrakAre sUkSma jIvonI sthitinuM kathana karyuM che. sUkama jIva - je jIvone sUkSmanAma karmano udaya hoya, je jIvonuM zarIra carmacakSuthI agrAhya hoya, skUla zastro dvArA jenuM chedana-bhedana thaI zakatuM na hoya tevA sUkSma zarIravALA jIvone sUkSma kahe che. sUkSma jIvo ekendriya ja hoya che. tenA mukhya pAMca bheda che- sUkSma pRthvIkAya, sUkSma aplAya, sUkSma tejaskAya, sUkSma vAyukAya ane sUkSma vanaspatikAya. sUkSma vanaspatikAyamAM sAdhAraNa zarIrI anaMtakAyika jIvo ja hoya che. tethI te nigoda kahevAya che. sUkSma nigodanA jIvo AkhA lokamAM ThAMsI-ThAMsIne bharyA che. joke sUkSma vanaspatikAyikamAM sAdhAraNa ane pratyeka evA koI bheda hotA nathI tethI sarva sUkSma vanaspati sAdhAraNa ja (nigoda ja)hoya che. tema chatAM A sUtramAM sUkSma vanaspati ane sUkSma nigoda be judA zabdo upalabdha che. vyAkhyAkAre tenuM samAdhAna karatAM kahyuM che ke sUkSma vanaspatithI sUkSmanigodanA jIva samajavA ane sUkSmanigodathI te jIvonA zarIra samajavA. prajJApanA sUtra pada-3mAM paNa nigoda zarIronuM juduM kathana che. mahAdaMDakamAM arthAt 98 bolanA alpabadutvamAM cAra bola nigoda zarIranA che. te ja rIte ahIM paNa 6 bola nigoda jIvanA ane eka bola nigodazarIrano che. sUkSma nigoda zarIra paNa sUkSma jIvonI jema AkhA lokamAM ThAMsI ThAMsIne bharyA che. te paNa atyaMta sUkSma ane carmacakSuthI agrAhya che. A rIte sUkSma nigoda zarIranI svataMtra gaNanA karatAM sAta bola A pramANe thAya che-(1) samuccaya sUkSma jIvo, (2) sUkSma pRthvIkAya, (3) sUkSma aplAya, (4) sUkSma tejaskAya, (5) sUkSma vAyukAya, (6) sUkSma vanaspatikAya-nigodanA jIvo, (7) sUkSma nigoda zarIra. A sAtanA aparyAptA tathA paryAptanI sthiti viSayaka paNa sAta-sAta sUtro che. te sarvanI jaghanya ane utkRSTa sthiti aMtarmuhUrtanI ja hoya che. jaghanya sthitinA aMtarmuhUrtathI utkRSTa sthitino aMtarmuhUrta moTo hoya che. nigoda(anaMtakAya) svarUpa - Agama anusAra aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI anaMtakAya vanaspatimAM asaMkhya zarIra hoya che ane eka-eka zarIramAM anaMta jIva hoya che. te nigoda jIva kahevAya che ane tenA zarIrane nigoda kahe che. nigodanA jIvone samajAvavA mATe be prakAre vizleSaNa prApta thAya che(1) chakAyanA thokaDAmAM soyanI aNI upara rahe teTalA anaMtakAyamAM asaMkhya pratara hoya che, eka-eka prataramAM asaMkhya zreNIo hoya che, eka-eka zreNImAM asaMkhya golaka hoya che, te eka-eka golakamAM asaMkhya zarIra hoya che ane eka-eka zarIramAM anaMtanigoda jIvo hoya che.(2)graMthomAM-lokamAM asaMkhya golaka che ane eka-eka golakamAM asaMkhya zarIra che ane te eka-eka zarIramAM anaMta jIvo che. sUkSmanigodanI sthiti -ekanigodamAM je anaMtajIvo che tenA asaMkhyAtamA bhAga pramANa jIvo pratyeka samaye temAMthI nIkaLe che arthAt mRtyu pAme che ane bIjA asaMkhyAtamA bhAga pramANa jIvo tyAM utpanna thAya che. A rIte nigodamAM prati samaya udvartana ane utpattino krama cAlu ja rahe che. te ja rIte sarva loka vyApI sarva nigodamAM paNa A ja rIte janma-maraNa thayA kare che. te sarvanigoda jIvonI sthiti aMtarmuhUrtanI che. sUkSma jIvonI kAyasthiti:|12 suhumeNaM bhaMte ! suhume tti kAlao kevaciraM hoi ? goyamA !jahaNNeNaM aMtomuhattaMukkoseNaM asaMkhejjakAlaM jaavasNkhejjaalogaa|
Page #727
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-5 savvesa puDhavikAla jAvasahamaNigodassa puddhvikaalo| apajjattagANaM savvesiM jahaNeNa vi ukkoseNa vi aMtomuhutta; evaM pajjattagANa vi savvesiM jahaNaNeNa vi ukkoseNa vi aMtomuhutaM / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! sUkSma jIvo sUkSma rUpe keTalo samaya rahe che ? ! 653 uttara- he gautama ! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa asaMkhyAta kALa sudhI rahe che. A asaMkhyAta kALa asaMkhyAta utsarpiNI avasarpiNI kAlarUpa che tathA asaMkhyeya lokAkAzanA pradeza pramANa che. A pramANe sUkSma pRthvIkAya, aplAya, tejasakAya, vAyukAya, sUkSma vanaspatikAya ane sUkSma nigodanI kAyasthiti pRthvI kAla pramANa arthAt asaMkhyAtakAla che. sarva aparyApta sUkSma jIvonI kAyasthiti jaghanya ane utkRSTa aMtarmuhUrta pramANa ja che. te ja rIte sarva paryApta sUkSma jIvonI kAyasthiti paNa jaghanya ane utkRSTa aMtarmuhUrta pramANa che. vivecana : prastuta sUtramAM sUkSma jIvonI kAyasthitinuM kathana che. paryApta ke aparyAptanI vivakSA karyA vinA samuccaya sUkSmajIvonI kAyasthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa asaMkhyakAlanI che. te asaMkhyAtakAla pRthvIkAla pramANa che. sUkSma jIvonI eka bhavanI sthiti aMtarmuhUrtanI ja che paraMtu te jIva vAraMvAra sUkSmapaNe ja janmamaraNa kare to asaMkhyakAla vyatIta thAya che tyAra pachI te jIva avazya bAdarapaNuM prApta kare che, te asaMkhyakAlapuDhavIkAla pramANa che. A rIte sUkSma pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati ane nigoda-zarIranI kAyasthiti asaMkhyakAla-puDhavIkAla pramANa che. eka nigoda zarIranA anaMta jIvomAMthI pratyeka samaye eka asaMkhyAtamA bhAga jeTalA jIvo mare che ane anya jIvo te ja sthAnamAM utpanna thAya che. Ama jIvonA janma-maraNarUpa parivartana thavA chatAM nirgodazarIra te ja rahI zake che tethI ja nigodazarIranI kAyasthiti asaMkhyakAlanI kahevAmAM AvI che. sarva prakAranA sUkSma aparyAptA ke paryAptAnI kAsthiti aMtarmuhUrta ja che, paraMtu paryApta ke aparyAptapaNe janma-maraNa karatAM kula maLIne sUkSmapaNe asaMkhyakAla paryaMta rahI zake che, tethI tenI kAyasthiti asaMkhyakAlanI che. sUkSma jIvonI kAyasthiti H jIva prakAra jayanya utkRSTa kAraNa A samuccaya sUkSma jIva, aMtarmuhUrta asaMkhyAtakAla, paDhavIkAla sUkSma aparyAptA ane sUkSma paryAptA A baMne | | sUkSma pRthvI,apu,teMDa kSetrathI asaMkhya lokanA avasthAnI gaNanA karatAM sUkSma jIva vAyu,vanaspati ane asaMkhyAtakAla sudhI sUkSmapaNe rahe che. sUkSma nigoda(zarIra) AkAzapradeza pramANa. sUkSma jIva, sUkSma pRthvI aMtamuta AdinA aparyAptA tathA paryAptA aMtamuhUta sUkSma aparyAptA ke sUkSma paryAptA koIpaNa eka avasthAmAM jIva aMtarmuhUrta sudhI ja rahe che.
Page #728
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 54 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra | sUkSma jIvonuM aMtara:|13 suhamassaNaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM aMtara hoi ? goyamA !jahaNNeNaM aMtomahattaM ukkoseNaM asaMkhejjaMkAlaM;kAlao asaMkhejjAo ussappiNI-osappiNIo,khettao jAvaagulassa askhejjibhaago| bhAvArtha :- prazna- he bhagavana! sUkSma jIvonuM aMtara keTaluM che? uttara- he gautama! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa asaMkhyAtakAla che. A asaMkhyAtakAla, asaMkhyAta utsarpiNI-avasarpiNI kAla pramANa che tathA kSetrathI aMgulanA asaMkhyAta bhAganA AkAza pradeza pramANa che. arthAt bAdarakAla pramANa che. | 14 suhuma puDhavIkAiyassaNaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM aMtara hoi? goyamA !jahaNNeNaM aMtomutta, ukkoseNaM aNaMtakAlaM jAvaAvaliyAe asNkhejjibhaage| evaM jaavvaauu| bhAvArtha-prazna- he bhagavan! sUkSma pRthvIkAyika jIvonuM aMtara keTaluM che? uttara-he gautama! jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa anaMtakAla, kSetrathI anaMtaloka pramANa yAvatu AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAganA samaya pramANa asaMkhya pudgala parAvartana samajavA. A ja rIte vAyukAya sudhI jANavuM. | 15 suhuma vaNassai, suhumaNigoyassa aMtaraM jahaNNeNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM jahA ohiyassa aMtaraM / evaM apajjattA-pajjattagANa vi atara / bhAvArtha - sUkSma vanaspatikAya ane sUkSma nigodanuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa audhika vanaspatinI samAna puDhavIkAlarUpa asaMkhyAtakAlanuM aMtara che. te ja rIte sUkSma vanaspati ane sUkSma nigodanA aparyApta tathA paryApta jIvonuM aMtara paNa puDhavIkAla pramANa samajavuM. vivecana : prastuta sUtramAM sUkSma jIvonA aMtaranuM kathana che. samuccaya sUkSma jIvonuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa asaMkhyAta kAlanuM eTale bAdarakAlanuM che, kAraNa ke koI paNa kAyano sUkSma jIva sUkSmapaNuM choDIne bAdarapaNe utpanna thAya, tyAM bAdaranI kAyasthitirUpa asaMkhyAtakAla vyatIta kare, tyAra pachI avazya sUkSmapaNe utpanna thAya che, tethI tenuM aMtara bAdarakAlanuM thAya che. te bAdarakAla, kAlathI asaMkhya utsarpiNI-avasarpiNI kAla pramANa che ane kSetrathI aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganA AkAza pradeza pramANa che. A asaMkhyakAla pRthvIkAla karatA ghaNo alpa che, kAraNa ke pRthvIkAla asaMkhya lokanA AkAzapradeza pramANa che ane prastuta kathita bAdarakAla aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganA AkAzapradeza pramANa che. sukSma pRthvI, apu, teu ane vAyukAyanuM aMtara anaMtakAla-vanaspatikAla pramANa che, te sukSma pRthvI Adi koI paNa jIva potAnI kAyane choDIne anyatra janma-maraNa karatAM vanaspatimAM jAya, tyAM sUkSma-bAdara, paryAptA ke aparyAptApaNe janma-maraNa karatAM anaMtakAla vyatIta kare, tyAra pachI punaH sUkSma pRthvIpaNe utpanna thAya to anaMtakAlanuM aMtara thAya che. vanaspatikAyanI kAyasthiti anaMtakAlanI hovAthI sUkSma pRthvI Adi cAreyanuM aMtara anaMtakAla-vanaspatikAla pramANa thAya che.
Page #729
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-5 55 ] sUkSma vanaspatikAyanuM ane sUkSma nigodanuM aMtara asaMkhyAtakAla-puDhavIkAla che, kAraNa ke sUkSma vanaspati jIva pRthvI Adi cAra sthAvara jIvomAM tathA bAdara vanaspati ane trasa jIvomAM paribhramaNa kare to asaMkhya kAla-puDhavIkAla pramANa samaya vyatIta thAya che. tyAra pachI te sUkSma vanaspatipaNe avazya utpanna thAya che. A rIte (1) samuccaya sUmanuM aMtara bAdarakAla che (2) sUma cAra sthAvaranuM aMtara vanaspatikAla che ane (3) sUkSma vanaspati ane sUkSma nigodanuM aMtara puDhavIkAla pramANa che. sUkSma jIvonuM alpabadbhutvaH| 16 evaM appabahugaM- savvatthovA suhumateukAiyA, suhumapuDhavikAiyA visesAhiyA, suhamaAjvAuvisesAhiyA,suhamaNigoyA asakhejjaguNA,suhumavaNassaikAiyA aNataguNA, suhamA visesAhiyA / evaM apajjattagANaM, pajjattagANa vi evaM cev|| bhAvArtha - alpabadutva A pramANe che- sarvathI thoDA sUkSma tejaskAyika, tenAthI sUkSma pRthvIkAyika vizeSAdhika, tenAthI sukSma aSkAyika, sUkSma vAyukAyika kramazaH vizeSAdhika, tenAthI sukSma nigoda asaMkhyAtaguNA, tenAthI sUkSma vanaspatikAyika anaMtaguNA ane tenAthI sUkSma vizeSAdhika che. A ja rIte sUkSma aparyApta ane sUkSma paryAkhanuM alpabadutva paNa jANavuM. | 17 eesiNaM bhaMte !suhamANaM pajjattApajjattANaM kayare kayarehiMto appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA? goyamA !savvatthovA suhumA apajjattagA,suhamA pajjattagA saMkhejjaguNA / evaM jaavsuhmnnigoyaa| bhAvArtha:- prazna- he bhagavana! sukSma paryApta ane sUkSma aparyAptamAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che? uttara- he gautama! sarvathI thoDA sUkSma aparyApta che. tenAthI sUkSma paryApta saMkhyAtaguNA che. A pramANe sUkSmanigoda sudhI jANavuM. | 18 eesiNaM bhaMte ! suhamANaMsuhamapuDhavikAiyANaM jAvasuhumaNioyANa ya pajjattApajjattANaM kayare kayarehito appA vA bahuyA vA,tullA vA, visesAhiyA vA? ___ goyamA !savvatthovAsuhumateukAiyA apajjattagA,suhamapuDhavikAiyA apajjattagA visesAhiyA, suhumaAukAiyA apajjattA visesAhiyA, suhumavAukAiyA apajjattA visesAhiyA,suhamateukkAiyA pajjattagA sakhejjaguNA,suhamapuDhavi-AUvAupajjattagA visesAhiyA, suhumaNigoyA apajjattagA asakhejjaguNA, suhumaNigoyA pajjattagA saMkhejjaguNA,suhumavassaikAiyA apajjattagA aNaMtaguNA,suhumA apajjattA visesAhiyA, suhumavaNassaikAiyA pajjattagA sakhejjaguNA, suhumA pajjattA visesaahiyaa| bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! sUkSma jIvomAM, sUkSma pRthvIkAyika yAvata sUkSmanigodanA paryApta ane aparyApta jIvomAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che? uttara- he gautama! (1) sarvathI thoDA sUkSma tejaskAya aparyApta, (2) tenAthI sUkSma pRthvIkAyika aparyApta vizeSAdhika, (3) tenAthI sUkSma aplAyika aparyApta vizeSAdhika (4) tenAthI sUkSma vAyukAyika
Page #730
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ pa ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra kAraNa aparyApta vizeSAdhika, (5) tenAthI sUkSma tejaskAyika paryApta saMkhyAtaguNa, (8) tenAthI sUkSma pRthvI-apu-vAyukAyika paryApta kramathI vizeSAdhika, (9) tenAthI sUkSma nigoda aparyApta asaMkhyAtaguNA, (10) tenAthI sukSmanigoda paryApta saMkhyAta guNA. (11) tenAthI sUkSma vanaspatikAyika aparyApta anaMtaguNA, (12) tenAthI sUkSma aparyApta vizeSAdhika, (13) tenAthI sUkSma vanaspati paryApta saMkhyAtaguNA, (14) tenAthI sUkSma paryApta vizeSAdhika che. vivecana - prastuta sUtromAM sUkSma jIvonA alpabadutvanuM kathana pAMca prakAre karyuM che. (1) samuccaya sUkSma jIvonuM alpabahutvaH- (1) sarvathI thoDA sUkSma tejaskAyanA jIvo che. sUkSmanA sarva bola AkhA lokamAM bharyA che tema chatAM svabhAvathI temAM paraspara hInAdhikatA hoya che. (2,3,4) tenAthI sUkSma pRthvI, apU ane vAyu kramazaH vizeSAdhika che. (5) tenAthI sUkSma nigoda zarIra asaMkhyAtaguNA che. (6) tenAthI sUkSma vanaspatikAyika jIvo anaMtaguNA che. (7) tenAthI samuccaya sUkSma jIvo vizeSAdhika che temAM sarva sUkSma jIvono samAveza thAya che. (2,3) sUkSma aparyApta ane paryApta jIvonuM alpabadutva upara pramANe ja che. samuccaya sUma, paryApta ane aparyApta jIvonuM alpabahatva:kama | sUmikAya | pramANa | 1 | sUma teukAya |sarvathI thoDA| ekendriyamAM teukAya sarvathI alpa che. 2 | sUkSma pRthvIkAya |vizeSAdhika | svAbhAvika rIte ja te teukAya karatAM vadhu che. 3 | sUkSma aplAya vizeSAdhika | svAbhAvika rIte ja te pRthvIkAya karatAM vadhu che. 4 | sUma vAyukAya |vizeSAdhika | svAbhAvika rIte ja te aplAya karatAM vadhu che. 5 | sUkSma nigoda(zarIra)asaMkhyaguNA| nigodanA zarIra cAra sthAvara jIvothI vadhu hoya che. | | 6 | sUkSma vanaspati anaMtaguNA | eka-eka nigoda zarIramAM anaMta jIvo che. | 7 | sUkSma jIva vizeSAdhika | sUkSma pRthvI Adi sarvano temAM samAviSTa che. (4) paryApta-aparyApta sukama, pRthvI Adi jIvonuM pRthaka pRthaka alpabahatvaH- (1) sarvathI thoDA sUkSma aparyAptA jIvo che.(2) tenAthI paryAptA saMkhyAtaguNA che. bAdara jIvomAM paryAptA jIvo thoDA ane aparyAptA jIvo adhika hoya che paraMtu sUkSmamAM aparyApta jIvo alpa ane paryAptA jIvo saMkhyAta guNA adhika hoya che. A ja rIte sUkSma pRthvI Adi darekanA aparyAptA ane paryAptamAM te ja pramANe alpabadutva thAya che. (5) sUkama jIvomAM paryApta-aparyAptanI apekSAe sammilita alpabahatvaH| pramANa ne kAraNe 1 | aparyAptA teukAya | sarvathI thoDA | ekendriyamAM teukAya sarvathI alpa che. | 2 | aparyAptA pRthvIkAya | vizeSAdhika | svAbhAvika rIte. | | | 1 | | ja |
Page #731
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-5 57. kama| sUkama kAya pramANa kAraNa 3 | aparyAptA aplAya vizeSAdhika | svAbhAvika rIte. 4 | aparyAptA vAyukAya vizeSAdhika | | svAbhAvika rIte. paryAptA teukAya saMkhyAtaguNA sUkSmamAM aparyAptAthI paryAptA adhika che. paryAptA pRthvIkAya vizeSAdhika | svAbhAvika rIte. paryAptA aplAya vizeSAdhika | svAbhAvika rIte. 8 | paryAptA vAyukAya vizeSAdhika | svAbhAvika rIte. 9 | aparyA. nigoda(zarIra) | asaMkhyaguNA | cAre sthAvara karatAM nigoda zarIra vadhu hoya che. 10 | paryAptA nigoda(zarIra) | saMkhyAtaguNA | sUkSmanI apekSAe paryApta adhika che. 11 | aparyAptA sUkSma vanaspati anaMtaguNA | vanaspati jIvo anaMta che. 12 | sUkSma aparyAptA | vizeSAdhika | pRthvI Adi sthAvara jIvono samAveza thAya che. 13 | paryAptA vanaspati saMkhyAtaguNA | sUkSmamAM paryAptA vadhu che. 14 | sUkSma paryAptA vizeSAdhika | paryApta pRthvI kAyAdino samAveza thAya che. sakSama jIvonI bhavasthiti, kAyasthiti ane aMtara :jIva prakAra bhavasthiti kAyasthiti aMtara . aMtarmuhUrta 1. samuccaya sUkSma aMtarmuhUrta puDhavIkAla(pRthvIkAla) bAda2kAla 2. sukSma pRthvIkAya paDhavIkAla(pRthvIkAla) [ vanaspatikAla 3. sUkSma aplAya aMtarmuhUrta jDhavIkAla(pRthvIkAla) [ vanaspatikAla 4. sUma teukAya aMtarmuhUrta paDhavIkAla(pRthvIkAla) | | vanaspatikAla 5. sUkSma vAyukAya [ aMtarmuhUrta [5DhavIkAla(pRthvIkAla) | vanaspatikAla * * * * :: ::: 6. sUkSma vanaspatikAya aMtarmuhUrta |puDhavIkAla(pRthvIkAla) paDhavIkAla(pRthvIkAla) paDhavIkAla 7. sUkSma nigoda aMtarmuhUrta puDhavIkAla(pRthvIkAla) | | muDhavIkAla 1. sUkSma aparyAptA aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta bAdarakAla 2. sUkSma pRthvIkAya aparyApta aMtarmuhUrta vanaspatikAla 3. sUkSma aplAya aparyApta aMtarmuhUrta [ aMtarmuhurta vanaspatikAla 4. sUkSma teukAya aparyAptA aMtarmuhUrta - aMtarmuhUrta vanaspatikAla | * * * * * * * * * * * * * * * * * 'aMtarmuhurta * * * * * 5. sUma vAyukAya aparyAptA * * * * | aMtarmuhUrta vanaspatikAla * .. * * * * * * * * * * * * - * * * * * * * * * * * : ::: * * 6. sUma vanaspatikAya aparyApta | aMtarmuhUrta | aMtarmuhUrta paDhavIkAla aMtarmuhUrta [ puDhavIkAla .. * * * * * * aMtamAM 7. sUkSma nigoda aparyAptA ' aMtarmuhUrta
Page #732
--------------------------------------------------------------------------
________________ s58 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra jIva prakAra bhavasthiti | kAyasthiti aMtara aMtarmuhUrta 0 , ke. | vanaspatikAla vanaspatikAla 1. sUkSma paryAptA aMtarmuhUrta bAdarakAla 2. sUkSma pRthvIkAya paryApta aMtarmuhUrta | aMtarmuhUrta * . .* * * * * * * * 3i. sukSma aplAya payoptA aMtamuhUrta aMtarmuhUrta vanaspatikAla 4. sUkSma teukAya paryAptA aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta vanaspatikAla 5. sUkSma vAyukAya paryAptA aMtarmuhUrta | aMtarmuhUrta 6. sUkSma vanaspatikAya paryAptA | aMtarmuhUrta | aMtarmuhUrta DhavIkAla 7. sUkSma nigoda paryAptA aMtarmuhUrta muDhavIkAla bAdarajIvonI sthiti - | 19 bAyarassa NaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM ThiI paNNatA? goyamA !jahaNNeNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM tettIsaMsAgarovamAiM ThiI pnnnnttaa| bAyarapuDhavikAiyassabAvIsaMvAsasahassAI, bAyaraAukAiyassa sattavAsasahassAI, bAyara teukAiyassa tiNNirAIdiyA, bAyaravAukAiyassa tiNNi vAsasahassAI, bAyaravaNassa ikAiyassa dasavAsasahassAI / evaMpatteyasarIrabAyarassa vi| NigodassavibAyaraNigodassa vi.jahaNNeNa viukkoseNa vi aMtomahattaM / bAyara tasakAiyassa tettIsaMsAgarovamAI. apajjattagANaM savvesiM aMtomuhuttaM, pajjattagANaM ukkosiyA ThiI aMtomuttUNA kAyavvA sabekSiA bhAvArtha - prazna- he bhagavan! bAdara jIvonI sthiti keTalI che? uttara-he gautama! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa tetrIsa sAgaropamanI sthiti che. bAdara pRthvIkAyanI bAvIsa hajAra varSanI, bAdara aplAyikanI sAta hajAra varSanI, bAdara tejaskAyanI traNa ahorAtranI, bAdara vAyukAyanI traNa hajAra varSanI ane bAdara vanaspatinI daza hajAra varSanI utkRSTa sthiti che. te ja rIte pratyeka zarIrI bAdaranI sthiti paNa jANavI. nigodanI ane bAdara nigodanI jaghanya ane utkRSTa sthiti aMtarmuhUrtanI che. bAdara trasakAyanI tetrIsa sAgaropamanI sthiti che. sarva aparyApta bAdara jIvonI sthiti aMtarmuhUrta che ane sarva paryApta jIvonI utkRSTa sthiti tenI kula sthitimAMthI aMtarmuhUrta nyUna jANavI. vivecana : prastuta sUtromAM bAdara jIvonI bhavasthitinuM pratipAdana che. bAdara - je jIvone bAdara nAma karmano udaya hoya, je jIvonA eka ke aneka zarIra bhegA thAya tyAre cakSagrAhya hoya, sthala zastrothI jenI ghAta thaI zakatI hoya tene bAdara kahe che. temAM chakAyanA jIvono samAveza thAya che.
Page #733
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-5 [59] prastuta sUtramAM daza prakAre bAdaranI sthitinuM kathana che. temAM sarva jIvonI jaghanyasthiti aMtarmuhUrtanI che. utkRSTa sthiti judI-judI che, te A pramANe che-(1) samuccaya bAdara jIvonI sthiti 33 sAgaropamanI che, (A kathana nArakI ane devonI apekSAe che) (2) bAdara pRthvIkAyanI ra2,000 varSa, (3) bAdara aplAyanI 7,000 varSa (4) bAdara teukAyanI traNa ahorAtra (5) bAdara vAyukAyanI 3,000 varSa (6) bAdara vanaspatikAyanI 10,000 varSanI che. ahIM pratyeka ke sAdhAraNa vanaspatinI vivakSA karyA vinA samuccaya bAdara vanaspatinI sthitinuM kathana che. (7) bAdara pratyeka vanaspatinI paNa 10,000 varSanI che. (8) samuccaya nigodanI- sAdhAraNa vanaspatinI aMtarmuhUrtanI che. samuccaya nigodamAM sUkSma-bAdara baMne prakAranA nigodano samAveza thAya che. (9) bAdara nigoda ane bAdara sAdhAraNa vanaspatinI aMtarmuhUrtanI che. (10) bAdara trasakAyika jIvonI 33 sAgaropamanI sthiti che. trasa jIvomAM beindriyathI paMcendriya paryaMtanA jIvono samAveza thAya che. bAdara jIvonI kAyasthiti: 20 bAyareNaM bhaMte ! bAyare tti kAlao kevaciraM hoi ? goyamA !jahaNNeNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM asaMkhejjaMkAlaM-asaMkhejjAo ussappiNI-osappiNIo kAlao,khettao aMgulassa asNkhejjibhaago| bhAvArtha -prazna- he bhagavan! bAdara jIva bAdararUpe keTalo kAla rahe che?(bAdara jIvonI kAyasthiti keTalI che?) uttara-he gautama!jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa asaMkhyAtakALa. A asaMkhyAtakALa asaMkhyAta utsarpiNI avasarpiNI kAla pramANa che tathA kSetrathI aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa kSetranA AkAza pradeza tulya che. | 21 bAdara puDhavi saciTThaNA jahaNNeNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM sattari sAgarovama koDAkoDIo jAvabAdara vAU / bAdaravaNassaikAiyassa jahA ohio| bAdarapatteya vaNassaikAiyassa jahA baadrpuddhvii| Nigoe jahaNNeNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM aNaMtakAlaM- aNaMtAo ussappiNIosappiNIokAlao,khettao aDDAijjA poggalapariyaTTA / bAdara Nigoe jahA bAdara pudakkI bhAvArtha:- bAdara pRthvIkAyanI kAyasthiti jaghanya aMtarmuhurta, utkRSTa 70 kroDAkoDI sAgaropama che. te ja rIte bAdara aSkAya, teukAya ane vAyukAyanI kAyasthiti jANavI. bAdara vanaspatikAyanI kAyasthiti audhika bAdara jIvo pramANe jANavI. bAdara pratyeka vanaspatikAyanI kAyasthiti bAdara pRthvIkAya pramANe jANavI. nigodanI jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa anaMtakAla che. te kAlathI anaMta utsarpiNI, avasarpiNI kAla pramANa ane kSetrathI aDhI pugala parAvartana pramANa che. bAdara nigodanI kAyasthiti bAdara pRthvIkAya pramANe (arthAtu 70 kroDAkoDI sAgaropama pramANa) jANavI. | 22 baadrtskaaiyssdosaagropmshssaaiNsNkhejjvaasmbbhhiyaaii| bhAvArtha - bAdara trasakAyanI kAyasthiti be hajAra sAgaropama adhika saMkhyAtA varSa pramANa che.
Page #734
--------------------------------------------------------------------------
________________ Fo zrI jIvAjIvAbhigama sUtra 23 apajjattANaM savvesiM aMtomuhuttaM / bhAvArtha :- sarva bAdara aparyApta jIvonI kAsthiti aMtarmuhUrtanI che. 24 bAdara pajjattANaM saMciTThaNA jahaNNeNaM aMtomuhutta, ukkoseNaM sAgarovama sayapuhattaM saairegN| bAdara puDhavikAiyassa saMkhejjAI vAsasahassAi, evaM AU, teDakAiyassa saMkhejjAI rAiMdiyAI, vAukAiyassa saMkhejjAiM vAsasahassAiM, evaM bAdaravaNassaipajjattae, patteyabAdaravaNassaikAyassa vi, bAdaraNigodapajjattae jahaNNeNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM vi aMtomuhuttaM, Nigodapajjattae vi aMtomuhuttaM, bAdara tasakAiya pajjattae sAgarovama sayapuhattaM sAmaM| bhAvArtha :- bAdara paryApta jIvonI kAyasthiti jaghanya aMtarmuhUrta utkRSTa sAdhika aneka so sAgaropamanI che. bAdara pRthvIkAyanI saMkhyAtA hajAra varSanI, te ja rIte aplAyanI jANavI. teukAyanI saMkhyAtA ahorAtranI, vAyukAyanI, bAdara vanaspatikAya ane pratyeka zarIrI bAdara vanaspatikAyanI saMkhyAtA hajAro varSanI che. bAdara nigoda paryAptAnI jaghanya ane utkRSTa aMtarmuhUrtanI che. samuccaya nigoda paryAptAnI paNa jaghanya ane utkRSTa aMtarmuhUrtanI, bAdara trasakAya paryAptAnI sAdhika aneka so sAgaropamanI che. "vivecanaH prastuta sUtromAM bAdara jIvonI kAyasthitinuM kathana che. (1) samuccaya bAdara jIvonI kAyasthiti asaMkhyAtakAla che. te kAlathI asaMkhya utsarpiNI-avasarpiNI kAla pramANa che ane kSetrathI aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganA AkAza pradeza pramANa che. bAdara jIvonI kAyasthitinA kAlane bAdarakAla kahe che. samuccaya bAdara jIvomAM utkRSTa sthitinuM kathana bAdara vanaspatinI apekSAe che. paryAptA ke aparyAptAnI vivakSA karyA vinA bAdara pRthvI, apa, teu, vAyunI kAyasthiti 70 kroDAkroDI sAgaropamanI che. samuccaya bAdara vanaspatikAyanI kAyasthiti asaMkhyAtakAla-bAdarakAla pramANa che. pratyeka zarIrI bAdara vanaspatinI kAyasthiti 70 kroDAkroDI sAgaropamanI, samuccaya nigodanI kAyasthiti anaMtakAlanI te kAlathI anaMta utsarpiNI-avasarpiNIkAla pramANa che, kSetrathI aDhI pudgala parAvartana pramANa che. pUrvanA sUtramAM sUkSma nigodanI kAyasthiti asaMkhyAtakAlanI kahI che. bAdara nigodanI kAyasthiti 70 kroDAkroDI sAgaropamanI che. paraMtu baMne maLIne samuccaya nigodanI kAyasthiti anaMtakAlanI thAya che. koI jIva sUkSma nigodapaNe asaMkhyAtakAla rahe, tyAra pachI bAdara nigodamAM jAya, tyAM tenI sthiti pramANe samaya vyatIta karIne punaH sUkSma nigodamAM jAya A rIte nigodamAM ja gamanAgamana karatAM anaMtakAla vyatIta thaI zake che, tethI nigodanI kAyasthiti anaMtakAlanI thAya che. trasakAyikajIvo bAdara ja hoya che, tethI trasakAyanI kAyasthitinI jema bAdara trasakAyanI kAyasthiti saMkhyAta varSa adhika 2,000 sAgaropamanI che. te paMcendriya trasanI apekSAe thAya che. sarva aparyAptAnI kAyasthiti aMtarmuhUrtanI che.
Page #735
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-5 samuccaya bAdara paryAptAnI kAyasthiti sAdhika aneka so sAgaropamanI che. samuccaya bAdara jIvonI kAyasthiti asaMkhyAta kAlanI hovA chatAM khAdara jIvomAM paryAptapaNuM aneka so sAgaropama paryaMta ja rahe che tyAra pachI bAdarapaNuM rahevA chatAM paryAptapaNuM rahetuM nathI. te ja rIte bAdara paryAptA pRthvIkAya, apkAya, vAyukAya, pratyeka vanaspatikAyanI kAyasthiti saMkhyAtA hajAra varSanI che, kAraNa ke koI paNa jIvane paryAptapaNAnuM sAtatya saMkhyAtA bhava sudhI rahe che ane te jIvonI bhavasthiti hajAro varSa pramANa che, tethI tenI kAyasthiti saMkhyAtA hajAro varSanI thAya che. bAdara teukAyanI bhavasthiti traNa ahorAtrinI che tethI teukAyanA paryAptAnI kAyasthiti saMkhyAtA ahorAtranI che. nigoda ane bAdara nigoda paryAptAnI kAyasthiti aMtarmuhUrtanI che. nigoda avasthAmAM paryAptapaNuM aMtarmuhUrta paryaMta rahe che tyAra pachI te jIva aparyAptAvasthAne pAme che A rIte paryApta-aparyAptAvasthAmAM ke sUkSma-bAdarapaNe gamanAgamana karatA te jIvo anaMtakAla pasAra kare che. bAdara trasakAyanA paryAptAnI kAyasthiti aneka so sAgaropamanI che. A kathana nArakI, tiryaMca, manuSya ane devabhavamAM gamanAgamananI apekSAe che. bAdara jIvonI kAsthiti H jIva prakAra samuccaya bAdara bAdara pRthvI, apa, AOM vAyu samuccaya bAdara vanaspati | bAdara trasakAya A 10 bola thayA jayanya aMtarmuharta asaMkhyAtakALa bAdara kAga) kSetrapIaMguLanA asaMkhyAtamAM bhAganA AkAzapradeza pramANa aMtarmuhUrta 70 kroDAkroDI sAgaropama jIva teTalo ja kAla rahe che. aMtarmuhUrta asaMkhyAtakAla(bAdarakAla) Alp pratyeka zarIrI bAdara aMtarmuhUrta 70 kroDAkroDI sAgaropama vanaspati | samuccaya nioda bAra nigoda aMtarmuhUrta | samuccayabAdara vagere | aMtarmuhUrta 10 nA aparyAptA 1 aMtarmuhUrta | anaMtakAla-aDhI pudgala parAvartana aMtarmuhUta 70 koDAkoDI sAgaropama saMkhyAta varSa adhika 2000 sAgaropama aMtarmuhUrta kAraNa bAdarapaNe niraMtara asaMkhyAta bhava thAya che. bAdara vanaspatikAyanI mukhyatAe asaMkhyAtakALa (bAdarakAla) pramANa kAyasthiti che. vanaspati sivAyanA cAre ya bAdarAdhamAM niraMtara pratyeka ane sAdhAraNa baMne prakAranI vanaspatimAM thatAM janma-maraNanA kAlanI gaNanA che. phakta pratyeka vanaspatinI kAyasthiti cAra sthAvara pramANe ja thAya che. sUkSma-badara nigoda, baMne prakAranA nicaMda maLIne anaMtakAla thAya che. phakta bAdara nigodapaNe rahevAnI kAlamaryAdA teTalI ja che. ekendriya sivAyanA sarva sthAnamAM bhavabhramaNa karatAM teTalo kAla thAya che. aparyAptAvasthAnuM sAtatya teTaluM ja hoya che.
Page #736
--------------------------------------------------------------------------
________________ Be jIva prakAra samuccaya bAdara paryAptA bAdara pRthvI, a vAyukAvanA paryAptA bAdara teukAya paryAptA samuccaya bAdara vanaspati tathA pratyeka vananA paryA samuccaya nida. bAdara nigoda paryApta A 10 bola thayA javanya aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta utkRSTa sAdhika aneko sAgaropama saMkhyAtA hajAra varSa saMkhyAtA ahorAtra saMkhyAtA hajAra varSa aMtarmuhUrta zrI jIvAjIvAbhigama tra kAraNa paMcendriya jIvonI mukhyatAe teTalo kAla thAya che. eka bhavanI sthitinuM pramANa hajAro varSanuM hovAthI eka bhavanI sthitinuM pramANa traNa ahorAtranuM hovAthI eka bhavanI sthitinuM pramANa hajAro varSanuM hovAnI. nigodanA paryAptA ke aparyApta koIpaNa eka avasthAmAM jIva aMtarmuhUrta sudhI ja rahe che. bAdara trasa pardhA (30) aMtarmuhUrta sAdhika aneka so sAgaropama paMcendriya jIvonI mukhyatAne *A koSTakamAM samuccayanA-10 bola pachI paryAptA--10 bola ane tyAra pachI paryAptAnA-10 tema kula 30 bolanI kAyasthitinuM varNana che. bAdara jIvonuM aMtara : 25 bAyarassa NaM bhaMte! kevaiyaM kAlaM aMtaraM hoi ? goyamA ! jahaNaNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM puDhavikAlo / bAdarapuDhavikAiyarasa vaNassaikAlo jAvabAdaravA ukaDyarasa, bAdaravaNarasaikAiyassa puDhavikAlo, patteyabAdaravaNassaikAiyassa vnnssikaalo| Nigodo, bAdaraNigodo ya jahA bAdaro ohio, bAdaratasakAiyassa vaNassaikAlo, apajjattANaM pajjattANaMca eseva vihii| bhAvArtha:- prazna- he bhagavan ! bAdara jIvonuM aMtara keTaluM che ? uttara- he gautama ! jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa pRthvIkAla pramANa che. prastuta sUtramAM bAdara jIvonA aMtaranuM pratipAdana che. bAdara pRthvIkAyanuM aMtara vanaspatikAla pramANa che. te ja rIte bAdara aplAya, tejaskAya ane vAyukAyanuM aMtara jANavuM. bAdara vanaspatinuM aMtara pRthvIkAla pramANa, pratyeka zarIrI bAdara vanaspatinuM vanaspatikAla pramANa che. nioda, bAdara nigodanuM aMtara bAdara audhika jIvo pramANe che. bAdara trasakAyanuM aMtara vanaspatikAla pramANa che. te ja rIte sarva jIvonA paryAptA ane aparyApta jIvonuM aMtara paNa jANavuM. vivecanaH
Page #737
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-5 s samuccaya bAdara jIvonuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa pRthvIkAla pramANa che. sUkSma jIvonI kAyasthiti te ja bAdara jIvonuM aMtara che. koI jIva bAdarapaNAno tyAga karIne sUkSmamAM utpanna thAya, tyAM pRthvIkAla arthAt asaMkhyAtakAla rahe tyAra pachI punaH bAdarapaNe utpanna thAya to tenuM aMtara asaMkhyAtakAlanuM thAya che. A asaMkhyAtakAla kAlathI asaMkhyAta utsarpiNI-avasarpiNIkAla pramANa ane kSetrathI asaMkhya lokAkAzanA pradeza pramANa che. bAdara pRthvIkAya, aplAya, teukAya, vAyukAya ane pratyeka zarIrI bAdara vanaspatikAyanuM aMtara vanaspatikAla-anaMtakAla pramANa che. te jIvo nigodamAM jAya tyAM sUkSma ke bAdara nigodapaNe janma-maraNa karatAM utkRSTa anaMtakAla-aDhI pudgala parAvartana pasAra kare, tyAra pachI pratyeka vanaspatipaNe ane pratyeka vanaspatino jIva punaH bAdara pRthvI AdipaNe utpanna thAya tyArapachI punaH baMne nigodamAM janma maraNa kare A rIte nigodamAM tathA anya sthAnomAM bhavabhramaNa kare to te jIvanuM utkRSTa aMtara anaMtakAla- vanaspatikAlanuM thAya che. A vanaspatikAla, kAlathI anaMta utsarpiNI-avasarpiNI pramANa, kSetrathI anaMta loka pramANa che ane te anaMtakAlamAM AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAganA samaya pramANa asaMkhya pudgala parAvartana thAya che. bAdara vanaspatikAya, samuccaya nigoda ane bAdara nigodanuM aMtara pRthvIkAla-asaMkhyAtakAlanuM che kAraNa ke nigoda sivAyanA anya sthAnamAM kAyasthiti asaMkhyAtakAlanI ja che. te jIva nigoda sivAyanA anyasthAnamAM asaMkhyAtakAla pasAra karIne punaH nigodamAM utpanna thAya to tenuM asaMkhyAtakAlanuM aMtara thAya che. bAdara trasa jIvonuM aMtara paNa vanaspatikAla-anaMtakAlanuM che. A ja rIte te te jIvonA paryAptA ane aparyAptAnuM aMtara samajavuM joIe. bAdara jIvonuM alpabahutva : 1 26 appAbahuyaM - savvatthovA bAyaratasakAiyA, bAyarateDakkAiyA asaMkhejjaguNA, patteyasarI - bAdaravaNassaikAiyA asaMkhejjaguNA, bAyaraNigoyA asaMkhejjaguNA, bAyarapuDhavikAiyA asaMkhejjaguNA, bAyaraAu vAu asaMkhejjaguNA, bAyaravaNassaikAiyA anaMtaguNA bArA visesaahiyaa| evaM apajjattagANa vi / pajjattagANaM savvatthovA bAyarateDakkAiyA, bAyarata kAiyA asaMkhejjaguNA, patteyasarIra bAyarA asaMkhejjaguNA, sesA taheva jAvabAdarA visesaahiyaa| bhAvArtha :- samuccaya bAdara jIvonuM alpabahutva :- sarvathI thoDA bAdara trasakAya, tenAthI bAdara tejaskAya asaMkhyAtaguNA, tenAthI pratyeka zarIrI bAdara vanaspatikAya asaMkhyAta guNA, tenAthI bAdara nigoda asaMkhyAtaguNA, tenAthI bAdara pRthvIkAya asaMkhyAtaguNA, tenAthI bAdara apkAya, bAdara vAyukAya kramazaH asaMkhyAtaguNA, tenAthI bAdara vanaspatikAyika anaMtaguNA, tenAthI bAdara jIvo vizeSAdhika. aparyApta bAdara jIvonuM alpabahutva :- samuccaya bAdara anusAra jANavuM. paryApta bAdara jIvonuM alpabahutvaH- sarvathI thoDA bAdara tejaskAyika paryApta, tenAthI bAdara trasakAyika paryApta asaMkhyAta guNA, tenAthI bAdara pratyeka zarIra vanaspatikAyika paryApta asaMkhyAtaguNA, tenAthI bAdaranigoda(zarIrI) paryApta asaMkhyAtaguNA, tenAthI bAdara pRthvIkAyika paryApta asaMkhyAtaguNA, tenAthI bAdara apkAya, bAdara vAyukAya paryApta kramazaH asaMkhyAtaguNA, tenAthI bAdara vanaspatikAyika paryApta anaMtaguNA, tenAthI bAdara paryApta jIvo vizeSAdhika che.
Page #738
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra 27 eesi NaM bhaMte! bAyarANaM pajjattApajjattANaM kayare kayarehiMto appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA ? goyamA ! savvathovA bAyarA pajjattA, bAyarA apajjattagA asaMkhejjaguNA, evaM savve jAva bAyaratasakAiyA / 664 bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! bAdara paryApta-aparyApta jIvomAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che? uttara-- he gautama ! sarvathI thoDA bAdara paryApta che ane bAdara aparyAptA asaMkhyAtaguNA che. bAdara paryAptanI nizrAmAM asaMkhyAta bAdara aparyApta utpanna thAya che. A ja rIte trasakAya paryaMta kathana karavuM. 28 eesi NaM bhaMte ! bAyarANaM, bAyarapuDhavikAiyANaM jAva bAyaratasakAiyANa ya pajjattApajjattANaM kayare kayarehiMto appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA ? goyamA ! savvatthovA bAyarateDakkAiyA pajjattagA, bAyaratasakAiyA pajjattagA asaMkhejjaguNA, bAyaratasakAiyA apajjattagA asaMkhejjaguNA, patteyasarI rabAyara vaNassaikAiyA pajjattagA asaMkhejjaguNA, bAyaraNigoyA pajjattagA asakhejjaguNA, puDhavi Au vAukAiyA pajjattagA asaMkhejjaguNA, bAyarateDakAiyA apajjattagA asaMkhejjaguNA, patteyasarIrabAyavaNassai apajjattA asaMkhejjaguNA, bAyarA NigodA apajjattagA asaMkhejjaguNA, bAyarapuDhaviAGavAukAiyA apajjattagA asaMkhejjaguNA, bAyaravaNassai pajjattagA anaMtaguNA, bAdarapajjattagA visesAhiyA, bAyaravaNassaikAiyA apajjattagA asaMkhejjaguNA bAyarA apajjattagA visesAhiyA, bAyarA visesAhiyA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! bAdara jIvomAM, bAdara pRthvIkAya yAvat bAdara trasa kAya tathA tenA paryApta ane aparyApta jIvomAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che ? uttara- he gautama ! (1) sarvathI thoDA bAdara tejaskAyika paryApta, (2) tenAthI bAdara trasakAyika paryApta asaMkhyAtaguNA, (3) tenAthI bAdara trasakAyika aparyApta asaMkhyAtaguNA, (4) tenAthI pratyeka zarIrI bAdara vanaspatikAyika paryApta asaMkhyAta guNA, (5) tenAthI bAdara nigoda(zarIra) paryApta asaMkhyAta guNA, (6-8) tenAthI pRthvI-ap-vAyukAya paryApta kramathI asaMkhyAtaguNA, (9) tenAthI bAdara tejaskAya aparyApta asaMkhyAtaguNA, (10) tenAthI pratyeka zarIrI bAdara vanaspati aparyApta asaMkhyAtaguNA, (11) tenAthI bAdara nigoda aparyApta asaMkhyAtaguNA, (12-14) tenAthI bAdara pRthvIap-vAyukAya aparyApta asaMkhyAtaguNA (15) tenAthI bAdara vanaspati paryApta anaMtaguNA che, (16) tenAthI bAdara paryApta vizeSAdhika, (17) tenAthI bAdara vanaspati aparyApta asaMkhyaguNA, (18) tenAthI bAdara aparyApta vizeSAdhika, (19) tenAthI bAdara vizeSAdhika che. vivecanaH prastuta sUtromAM bAdara jIvonA alpabahutvanuM kathana pAMca prakAre karyuM che. (1) samuccaya bAdara jIvonuM alpabahutvaH- samuccaya bAdara jIvonuM alpabahutva bAdara aparyAptAnI mukhyatAe che, kAraNa ke bAdaramAM aparyAptA jIvo ja vadhu hoya che.(1) sarvathI thoDA bAdara trasakAyika che, kAraNa ke beindriyAdi trasa jIvo, sthAvara jIvothI alpa hoya che. ahIM bAdara vizeSaNa svarUpa darzaka che, tema samajavuM, kAraNa ke trasa jIvo bAdara ja che. (2) tenAthI bAdara tejaskAyika asaMkhyAtaguNA che, kAraNa ke ekendriya jIvo trasa jIvothI asaMkhyAtaguNA hoya che. samuccaya bAdara tejaskAyika jIvomAM paryAptA
Page #739
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-5 . s5 aparyAptA baMne prakAranA jIvo samAviSTa thAya che. tethI ahIM aparyApta jIvonI mukhyatAe teukAyanA jIvo adhika thAya che. (3) tenAthI pratyeka zarIrI bAdara vanaspatikAyika asaMkhyAtaguNA che, kAraNa ke bAdarA tejaskAyika to mAtra manuSyakSetramAM ja hoya che, paraMtu pratyeka zarIrI bAdara vanaspatikAyikonuM kSetra tenAthI asaMkhyAtagaNuM adhika che, teo traNe lokamAM hoya che. te kSetra asaMkhyAtagaNuM hovAthI jIvo asaMkhyAta guNA che. (4) tenAthI bAdara nigoda(zarIra) asaMkhyAtaguNA che, te atyaMta sUkSma avagAhanAvALA hovAthI vadhu hoya che. (5) tenAthI bAdara pRthvIkAyika jIvo asaMkhyAtaguNA che kAraNa ke ATheya pRthvImAM tathA vimAno, bhavano, praTo, parvato AdimAM pRthvInA jIvo hoya che, (6) tenAthI bAdara aplAyika asaMkhyAtaguNA che kAraNa ke pRthvIthI jalakSetra adhika che samudranI jalarAzimAM akhAyika jIvonI pracuratA che. (7) tenAthI bAdara vAyukAyika asaMkhyAtaguNA adhika che kAraNa ke lokamAM polANa vadhu che ane polANamAM vAyu hoya che. (8) tenAthI bAdara vanaspatikAyika anaMtaguNA adhika che kAraNa ke bAdara nigoda(zarIra)mAM anaMta-anaMta vanaspatikAyika jIvo hoya che. (9) tenAthI bAdara jIvo vizeSAdhika che kAraNa ke uparokta pRthvI Adi bAdara sarva jIvono samuccaya bAdaramAM samAveza thAya che. (2) bAdara aparyApta jIvonuM alpabadutva pUrvavat jANavuM. (2) samuccaya bAdara tathA bAdara aparyApta jIvonuM alpabadutvaHkrama bAdarakAya pramANa kAraNa 1 | trasakAya sarvathI thoDA | trasa jIvo pathvIkAyAdi pAMce sthAvaranI apekSAe thoDA che. 2 | bAdara teukAya asaMkhyAtaguNA | ekendriya che, paryApta aparyApta sarve samAviSTa che. 3 | pratyeka zarIrIbAdara vanaspati asaMkhyAtaguNA | bAdara teukAyathI tenuM kSetra vadhAre che mATe asaMkhyAta guNA che. 4 | bAdara nigoda asaMkhyAtaguNA | svAbhAvikarUpe nigoda zarIra vadhu hoya che. 5 | bAdara pRthvIkAya asaMkhyAtaguNA | ATha pRthvI, vimAno, bhavano, pAthaDAomAM hoya che. 6 | bAdara aplAya |asaMkhyAtaguNA | samudra AdinA kAraNe pRthvI karatAM jala vadhu che. 7 |bAdara vAyukAya asaMkhyAtaguNA | polANanA bhAgamAM sarvatra vAyu hoya che. 8 |bAdara vanaspatikAya anaMtaguNA | bAdara nigoda(sAdhAraNa zarIra)mAM anaMta jIvo che. 9 | samuccaya bAdarA vizeSAdhika | trasAdi sarva jIvo samAviSTa thAya che. (3) bAdara paryApta jIvonuM alpabahatvaH- (1) sarvathI thoDA bAdara tejaskAya che. bAdaraagni manuSya kSetramAMja che(2) tenAthI bAdara trasakAyika paryAptA asaMkhyAta guNA che. te jIvonuM kSetra tejaskAyiko karatAM vadhu che. (3) tenAthI pratyeka zarIrI vanaspatikAya paryApta asaMkhyAta guNo che, kAraNa ke trasajIvo karatAM vanaspatinuM kSetra vistRta che. (4) tenAthI bAdara nigoda paryAptanA(zarIra) asaMkhyAtaguNA che, kAraNa ke teo atyaMta sUkSma avagAhanAvALA che tathA jaLAzayomAM sarvatra hoya che. (5) tenAthI bAdara pRthvIkAya paryApta asaMkhyAta guNA che, kAraNa ke tenuM kSetra vistRta che ane avagAhanA sUkSma che. () tenAthI bAdara aplAya paryApta asaMkhyAta guNA che, kAraNa ke te kSetra vistRta che ane avagAhanA sUkSma che. (7) tenAthI bAdara vAyukAya paryApta asaMkhyAta guNA che, kAraNa ke tenuM kSetra vistRta che. te lokAMta sudhI hoya che. (8) tenAthI bAdara vanaspati paryApta anaMtaguNA che, eka bAdara nigodamAM(zarIramAM) anaMtajIvo che. (9) tenAthI samuccaya bAdara paryApta jIvo vizeSAdhikache, temAM pUrvokta badhA paryApta jIvono samAveza thAya che.
Page #740
--------------------------------------------------------------------------
________________ sss zrI jIvAjIvAbhigama sUtra kAra - paryApta bAdarakAya pramANa 1 | paryApyA bAda teukAya sarvathI thoDA | kSetra alpa che(manuSya kSetramAMja che.) 2 | paryApyA bAda trasakAya asaMkhyAtaguNA | traNe lokamAM che. asaMkhyAtaguNA | trasakAyathI vanaspatinA jIvo vadhu hoya che. 4 | paryAptAbAdara nigoda(zarIra) asaMkhyAtaguNA | nigoda zarIranI avagAhanA nAnI hovAthI vadhu che. 5 | paryApyA bAdara pRthvIkAya asaMkhyAtaguNA | lokamAM nigoda zarIrathI pRthvI vadhu che. 6 | paryAptA bAdara aplAya asaMkhyAtaguNA | lokamAM pRthvI karatAM jaLa vadhu che. 7 | paryAptA bAdara vAyukAya asaMkhyAtaguNA | lokamAM polANa vadhu hovAthI vAyu vadhu che. | 8 | paryAptA bAdara vanaspatikAya anaMtaguNA | eka-eka nigoda zarIramAM anaMtajIvo che. | 9 |paryApyA bAdara jIvo vizeSAdhika | pRthvI Adi sarva bAdara jIvono samAveza che. (4) bAdara jIvomAM paryApta-aparyAptanuM pRthaka pRthaka ala5bahutvaH- bAdara jIvomAM sarvathI thoDA paryAptA jIvo che. tenAthI aparyApta asaMkhyAtaguNA che. bAdara pRthvIkAyathI bAdara trasakAya sudhI sarvatra paryAptAthI aparyAptA asaMkhyAtaguNA che, kAraNa ke bAdara paryAptanI nizrAmAM asaMkhyAta bAdara aparyApta jIvo utpanna thAya che. (5) bAdaranA paryApta aparyApta jIvonuM sammilita alpabadutvaHkrama bAdarakAya pramANa kAraNa 1 | bAdara paryAptA teukAya sarvathI thoDA | kSetra alpa che. bAdara paryAptA trasakAya | asaMkhyaguNA | utpatti kSetra traNe ya lokamAM che. | bAdara aparyAptA trasakAya | asaMkhyaguNA | bAdaramAM paryAptAthI aparyAptA vadhu hoya | bAdara paryAptA pratyeka vanaspati asaMkhyaguNA | trasakAyathI vanaspatinA jIvo vadhu che. | bAdara paryAptA nigoda(zarIra asaMkhyaguNA | nigoda zarIranI avagAhanA sUkSma che. bAdara paryAptA pRthvIkAya ----asaMkhyaguNA lokamAM pRthvI vadhu che. - bAdara paryAptA aplAya asaMkhyaguNA | lokamAM pRthvI karatAM jalasthAno vadhu [8] bAdara paryAptA vAyukAya | asaMkhyaguNA lokamAM pANI karatAM polANa vadhu che. 9 | bAdara aparyAptA teukAya asaMkhyaguNA | paryAptathI aparyApta vadhu hoya che. | 10 bAdara aparyAptA pratyeka vanaspati | asaMkhyaguNA | bAdara teukAyathI vanaspatinuM kSetra vadhu che. 11 | bAdara aparyAptA nigoda(zarIra) asaMkhyaguNA | nigoda zarIra sUkSma che. (12) bAdara aparyAptA pRthvIkAya | asaMkhyaguNA pRthvInuM kSetra vadhu che. | 13 bAdara aparyAptA aplAya | asaMkhyaguNA | pRthvI karatAM pANInA sthAno vadhu che. | 14 | bAdara aparyAptA vAyukAya pANInA sthAna karatAM polANa bhAga 15 | bAdara paryAptA vanaspati anaMtaguNA | bAdara nigodamAM anaMta jIvo che. 16 | paryAptA bAdara jIvo vizeSAdhika | sarva bAdara paryApta jIvo samAviSTa che. 17] aparyAptA bAdara vanaspati | asaMkhyaguNa | bAdaramAM paryAptAthI aparyAptA vadhu hoya che. 18] aparyAptA bAdara jIvo | vizeSAdhika | pRthvI Adi sarva bAdara jIvo samAviSTa che. | 19| bAdara jIvo vizeSAdhika | paryAptA aparyAptA baMne jIvo samAviSTa che. _| | | 'A' '' TIT | | | | | | | | _| | |_| | | | | | | | | rA_| | | | | | | | | | | | | |4 | _1_| | | | | | | | $ | | | | - - | | - - -
Page #741
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-5 bAdara jIvonI bhava sthiti, kAyasthiti, aMtara - jIva prakAra bhavasthiti 33 sAgaropama 1. samuccaya bAdara 2. bAdara pRthvIkAya 3. bAdara aplAya 4. bAdara teukAya 5. bAdara vAyukAya 6. bAdara vanaspatikAya 7. pratyeka vanaspatikAya 8. samuccaya nirNoda 9. bAdara nigoda 10. bAdara trasakAya 11. aparyApta bAdara 12. aparyApta bAdara pRthvI 13. aparyApta bAdara aplAya 14. aparyApta bAdara neukAya 15. aparyApta bAdara vAyukAya 16. aparyA. bAdara vanaspati 17. aparyA bAdara pratyeka vana 18. aparyApta bAdara nigoda 19. aparyAptA bAdara nigoda 20. aparyApta trasakAya 21. paryApta bAdara 22. paryApta bAdara pRthvIkAya 23. paryApta aplAya 24. paryApta bAdara teukAya 25. paryApta bAdara vAyukAya 26. paryApta bAdara vanaspati 27. paryApta bAdara pratyeka vana 28. paryApta nigoda 29. paryApta bAdara nigoda 30. paryApta trasakAya 22,000 varSa 7,000 varSa traNa ahorAtra 3000 varSa 10,000 varSa 10,000 varSa aMtarmuhUrta aMtamuha 33 sAgaropama aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMta nyUna utkRSTa sthiti aMta nyUna utkRSTa sthiti aMta nyUna utkRSTa sthiti aMta nyUna utkRSTa sthiti aMta nyUna utkRSTa sthiti aMta nyUna utkRSTa sthiti aMta nyUna utkRSTa sthiti aMta nyUna utkRSTa sthiti aMta nyUna utkRSTa sthiti aMta nyUna utkRSTa sthiti kAyasthiti asaMkhyAtakALa (bAda2kAga) 70 kro kro. sAgaro 0 ko ko sAgara 30 ko ka sAgaro 70 kro kro. sAgaro asaMkhyAtakAla (bAdarakAla) 70 kro kro. sAgaro aDhIDhIpa pudgala parAvartana 70 kro kro. sAgaro sAdhika 2000 sAgaro aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhU aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUta -- aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta sAdhika anekaso sAgaro saMkhyAta ahorAtra saMkhyAtA hajAra varSa saMkhyAtA hajAra varSa saMkhyAtA hajAra varSa aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aneka so sAgaro -- se - aMtara AkhyAnakALa (pRthvIkAla) vanaspatikAla vanaspatikAla vanaspatikAla vanaspatikAla puDhavIkAla vanaspatikAla puDhavIkAla puDhavIkAla vanaspatikAla puDhavIkAla vanaspatikAla vanaspatikAba vanaspatikAla vanaspatikALa puDhavIkAla vanaspatikAla saMkhyAtA hajAra varSa saMkhyAtA hajAra varSa vanaspatikAba vanaspatikAla vanaspatikAla puDhavIkAla vanaspatikAla puDhavIkAla puvIkAga vanaspatikAla puDhavIkAla vanaspatikAla / / / / puvIkAga puDhavIkAla vanaspatikAla
Page #742
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 8 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra sUkSma bAdara jIvonuM samuccaya alpabadutvaH| 29 eesiNaM bhaMte ! suhumANaM, suhamapuDhavikAiyANaM jAvasuhamaNigoyANaM, bAyarANaM bAdarapuDhavikAiyANa jAvabAdaratasakAiyANa yakayarekayarahito appAvAbahuyA vAtullA vA visesAhiyAvA? goyamA !savvatthovA bAyaratasakAiyA,bAyarateukkAiyA asaMkhejjaguNA,patteyasarIbAyaravaNassaikAiyA asaMkhejjaguNA taheva jAvabAyaravAukAiyA asaMkhejjaguNA, suhumateukkAiyA asaMkhejjaguNA,suhamapuDhavikAiyA visesAhiyA,suhumaAukAiyA suhama vAukAiyA visesAhiyA,suhamaNigoyA asakhejjaguNA,bAyaravaNassaikAiyA aNataguNA, bAyarA visesAhiyA,suhumavaNassakAiyA asaMkhejjaguNA,suhamA visesaahiyaa| evaM apajjattagAvi / pajjattagAvievaM ceva,NavaraM-savvatthovA bAyarateukkAiyA pajjattagA,bAyaratasakAiyA pajjattA asakhejjaguNA,patteyasarIrabAyaravaNassaikAiyApajjattA asaMkhejjaguNA, sesaMtaheva jAvasuhumapajjattA visesaahiyaa| bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! samuccaya sUkSma, sUkSma pRthvIkAyika yAvata sUkSma nigoda tathA samuccaya bAdara, bAdara pRthvIkAyika yAvatu bAdara trasakAyika jIvomAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya kevizeSAdhika che? 612- gautama ! (1) sarvathI tho'bA2 sIyi cha, (2) tenAthI pA2 te4Ayi asaMkhyAtaguNA che, (3) tenAthI pratyeka zarIrI bAdara vanaspatikAyika asaMkhyAta guNA che, (4) tenAthI pA2nigoha (zarI2) asNdhyaat||ch, (5) tenAthI mAha2 5thvIDAya asaMdhyAtamuche. (G) tenAthI bAdara aplAya asaMkhyAtaguNA, (7) tenAthI bAdaravAyukAya asaMkhyAtaguNA che. (8) tenAthI sUkSma tejaskAya asaMkhyAtaguNA che. (9) tenAthI sUkSma pRthvIkAya vizeSAdhika che. (10) tenAthI sUkSma aplAya vizeSAdhika cha, (11) tenAthI sUkSma vAyuya vizeSAdhi cha. (12) tenAthI sUkSmaniha (zarIra) asaMdhyAtagucha. (13) tenAthI bhAi2 vanaspatiya vo sanaMta cha. (14) tanAthI bA62 vA vizeSAdhi cha, (15) tenAthI sUkSma vanaspati yi asaMdhyAta gu|| cha. (17) tenAthI sUkSma vo vizeSAdhi che. te ja rIte aparyApta jIvonuM alpabahatva jANavuM. paryApta jIvonuM alpabadutva paNa te ja rIte che paraMtu temAM vizeSatA e che ke-(1) sarvathI thoDA bAdara teukAyanA paryAptA, (2) tenAthI bAdara trasakAyanA paryAptA asaMkhyAtaguNA che, (3) tenAthI pratyeka zarIrI bAdara vanaspatikAyanA paryAptA asaMkhyAtaguNA che. zeSa pUrvavat yAvata sUkSma paryAptA vizeSAdhika che. | 30 eesiNaM bhaMte ! suhumANaM bAyarANa ya pajjattANaM apajjattANa yakayare kayarehito appA vA bahuyA vAtullA vA visesAhiyA vA? goyamA !savvatthovAbAyarA pajjattA, bAyarA apajjattA asaMkhejjaguNA / savvatthovA suhumA apajjattA, suhumapajjattA saMkhejjaguNA / evaM suhumapuDhavi bAyarapuDhavi jAva suhamaNigodA bAyaraNigoyA, NavaraM patteyasarIrabAdaravaNassaikAiyA savvatthovA pajjattA apajjattA asaMkhejjaguNA / evaMbAyaratasakAiyA vi /
Page #743
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipati-5 | se bhAvArtha - prazna- he bhagavan! sUkSma, bAdara tathA tenA paryApta ane aparyApta jIvomAM koNa konAthI sa85,54, tulya vizeSAdhicha? uttara- he gautama! sarvathI thoDA bAdara paryApta che. tenAthI bAdara aparyApta asaMkhyAtaguNA che. sUkSma jIvomAM sarvathI thoDA aparyApta jIvo che, tenAthI sUkSma paryApta saMkhyAta guNA che. ||4sht (1) sabhuyyaya sUkSma-pAha2 paryApta-aparyApta (2) sUkSma-bA62 5thvIjayi pryaaptaparyApta (3) sUkSma-bAdara aAyika paryApta-aparyApta (4) sUkSma-bAdara tejaskAyika paryApta-aparyApta (5) sUkSma pA62 vAyuDAya paryApta-aparyApta (G) sukSma-mAha2 vanaspatithi paryApta-aparyApta (7) sUma-bAdara nigoda paryApta-aparyApta viSayaka kathana karavuM. vizeSatA e che ke paryApta pratyeka zarIrI bAdara vanaspatikAya sarvathI thoDA che, tenA aparyAptA asaMkhyAtaguNA che. te ja rIte bAdara trasakAyamAM paNa paryAptA sarvathI thoDA ane trasakAya aparyApta asaMkhyAtaguNA che. A rIte A baMnemAM be-be bheda ja thAya che. zeSamAM cAra-cAra bheda karyA che. | 31 savvesiMbhaMte ! pajjattApajjattagANaMkayare kayarahito appA vA bahuyA vAtullA vA visesAhiyA vA? ___goyamA ! savvatthovA bAyarateukkAiyA pajjattA, bAyaratasakAiyA pajjattagA asaMkhejjaguNA,teceva apajjattagA asaMkhejjaguNA, patteyasarIrabAyaravaNassai pajjattagA asaMkhejjaguNA, bAyaraNigoyA pajjattA asaMkhejjaguNA, bAyarapuDhavikAiyA pajjattA asaMkhejjaguNA,bAyara AmvAGakAiyA pajjattA asaMkhejjaguNA,bAyarateukAiyA apajjattA asakhejjaguNA patteyasarIrabAdaravaNassakAiyA apajjattA asaguNA,bAyaraNigoyaapajjattA asakhejjaguNA, bAyarapuDhavikAiyA AjvAukAiyA apajjattagA asaMkhejjaguNA, suhumatekkAiyA apajjattagAasaMkhejjaguNA,suhamapuDhaviAuvAuapajjattAvisesAhiyA, suhumateukAiyapajjattagA saMkhejjaguNA, suhumapuDhavi-AUvAupajjattagA visesAhiyA, suhamaNigoyA apajjattagA asakhejjaguNA,suhamaNigoyA pajjattagA sakhejjaguNA, bAyaravaNassaikAiyA pajjattagA aNataguNA, bAyarA pajjattagA visesAhiyA, bAyaravaNassai apajjattA asaMkhejjaguNA, bAyarA apajjattA visesAhiyA, bAyarA visesAhiyA, suhuma vaNassaikAiyA apajjattagA asakhejjaguNA,suhamA apajjattA visesAhiyA, suhama vaNassaikAiyA pajjattA saMkhejjaguNA,suhumA pajjattagA visesAhiyA,suhumA visesaahiyaa| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! sarva suukssm-7|62 bhane paryAptA-aparyAptAmA oe onAthI ma5, pahu, tulyavizaSAdhita cha? tara- gautama ! (1) sarvathA thoDa pAha2 teya paryApta cha, (2) tenAthI bA62 saya paryApta sNdhyaat||ch, (3) tenAthI bAhara saya aparyApta sNdhyaat||che, (4) tenAthI prtye|
Page #744
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 670 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra zarIrI bAdara vanaspatikAya paryAptA asaMkhyAtaguNA che, (5) tenAthI bAdara nigoda(zarIra) paryAptA asaMkhyAtaguNA che. (6,7,8) tenAthI bAdara pRthvI, apu, vAyu paryApta kramazaH asaMkhyAtaguNA che, (9) tenAthI bAdara teukAyanA aparyApta asaMkhyAta guNA che, (10thI 14) tenAthI pratyekazarIrI bAdaravanaspati, bAdara nigoda(zarIra), bAdara pRthvI, bAdara apu, bAdara vAyunA aparyAptA kramazaH asaMkhyAtaguNA che. (15) tenAthI sUkSma tejaskAya aparyAptA asaMkhyAtaguNA che. (16,17,18) tenAthI sUkSma pRthvI, sUkSma apa, sUkSma vAyu aparyAptA kramazaH vizeSAdhika che. (19) tenAthI sUkSma tejaskAya paryApta saMkhyAtaguNA che. (20,21,22) tenAthI sUkSma pRthvI, sUkSma apa, sUkSma vAyu paryApta kramazaH vizeSAdhika che. (23) tenAthI sUkSma nigoda(zarIra) aparyAptA asaMkhyAtaguNA che. (24) tenAthI sUkSma nigoda(zarIra) paryApta saMkhyAtaguNA che. (25) tenAthI bAdara vanaspatikAya paryAptA anaMtaguNA che. (26) tenAthI bAdara paryAptA vizeSAdhika che. (27) tenAthI bAdara vanaspatikAyika aparyApta asaMkhyAtaguNA che. (28) tenAthI bAdara aparyApta vizeSAdhika che. (29) tenAthI samuccaya bAdara jIvo vizeSAdhika che. (39) tenAthI sUkSma vanaspatikAya aparyAptA asaMkhyAtaguNA che. (31) tenAthI sUkSma aparyAptA vizeSAdhika che. (3ra) tenAthI sUkSma vanaspatikAya paryAptA saMkhyAtaNA che. (33) tenAthI sUkSma paryAptA vizeSAdhika che. (34) tenAthI sUkSma jIvo vizeSAdhika che. vivecana : prastuta sUtromAM samuccaya sUkSma ane bAdara jIvonA saMyukta alpabadutvanuM pAMca prakAre kathana che. sUkSma jIvo- pAMca sthAvarakAyanA sUkSmajIvo AkhA lokamAM ThAMsI ThAMsIne bharelA che. tenI sAthe ja sUtrakAre sUkSma nigoda(zarIra)nI paNa gaNanA karI che.sUkSma nigoda(zarIra) paNa AkhA lokamAM bharelA che. jIvonA bhedanI apekSAe pa3 bhedamAMthI sUkSma pAMca sthAvaranA paryAptA ane aparyAptA te daza bheda che. sUkSma jIvomAM paryAptA jIvo vadhu che ane aparyAptA jIvo ochA che kAraNa ke aparyAptA jIvothI paryAptA jIvonI sthiti vadhu che tethI haMmezAM sUkSma paryAptA jIvo adhika saMkhyAmAM maLe che. bAdara chavo- jIvanA pa3 bhedamAMthI sUkSmanA daza bhedasivAyanA papa3 bheda bAdara jIvo che. bAdara jIvo lokanAdezabhAgamAM ja hoya che. beindriyAdi sarvatrasajIvo bAdara ja hoya che. temAM keTalAya jIvonI avagAhanA moTI hoya che, tethI bAdara jIvonI saMkhyA sUkSmanI apekSAe alpa hoya che. bAdara jIvonA paryAptA-aparyAptA, te baMne prakAranA jIvomAM paryAptA jIvo ochA che ane aparyAptA jIvo adhika hoya che. sakAya:- sakAyamAM chae kAyanA paryAptA-aparyAptA, sUkSma bAdara, te tamAma bhedono samAveza thaI jAya che. samuccaya ane aparyApta sUyama-bAdara jIvonuM alpa bahutvaHkamI sUmi-bAdarakAya nuM pramANa | kAraNa | bAdara trasakAya sarvathI thoDA | pRthvIkAyAdithI trasa jIvo alpa che. | bAdara teukAya asaMkhyaguNA | trasathI ekendriya asaMkhyaguNA che. 3 | bAdara pratyeka vanaspati | asaMkhyaguNA | teukAya karatAM kSetra vadhu che. 4 | bAdara nigoda(zarIra) asaMkhyaguNA |nigoda zarIra atyaMta sUma(nAnA) hoya che. 1 |
Page #745
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-5 671 | krama| suma-bAdarakAya pramANa kAraNa bAdara pRthvIkAyA asaMkhyaguNA | lokamAM pRthvI vadhu che. bAdara aplAya asaMkhyaguNA | lokamAM pRthvI karatAM pANI vadhu che. bAdara vAyukAyA asaMkhyaguNA | lokamAM polANa bhAga vadhu che. sUkSma teukAya asaMkhyaguNA | bAdarathI sUkSma jIvo vadhAre hoya che. sUkSma pRthvIkAya vizeSAdhika | svAbhAvika rIte. sUkSma aplAya vizeSAdhika | svAbhAvika rIte. sUkSma vAyukAya vizeSAdhika | svAbhAvika rIte. sUkSma nigoda(zarIra) asaMkhyaguNA | atyaMta sUkSma avagAhanA hoya che. bAdara vanaspatikAya anaMtaguNA | eka-eka nigoda zarIramAM anaMta jIvo che. 14| bAdara jIvo vizeSAdhika | pRthvI Adi sarva bAdara jIvo samAviSTa thAya che. 15 | sUkSma vanaspatikAya asaMkhyaguNA | AkhA lokamAM bharyA che. bAdara jIvo karatAM sUkSma vanaspatinA jIvo asaMkhyaguNA che. 16| sUkSma jIvo vizeSAdhika | pRthvI Adi cAra sthAvaranA jIvo samAviSTa thAya che. * sUkSma-bAdara jIvonA paryAptAnA alpa bahutvamAM (1) sarvathI thoDA bAda teukAya che ane tenA karatAM (2) bAdara trasakAya asaMkhyaguNA che. zeSa sarva(14) bola A koSTaka pramANe ja che. 13 | | | | ja | suma-bAdara, paryApta-aparyApta jIvonuM sammilita alpabadutvaHkama ma-bAdarakAya pramANa kAraNa bAdara paryAptA teukAya sarvathI thoDA | aDhIdvIpamAM ja hoya che. bAdara paryAptA trasakAya asaMkhyAta guNA traNe ya lokamAM hoya che. bAdara aparyAptA trasakAya asaMkhyAta guNAbAdara jIvomAM paryAptAthI aparyAptA vadhu hoya che. | bAdara paryAptA pratyeka vanaspati asaMkhyAta guNA trasathI sthAvara jIvo vadhu che. 5 | bAdara paryAptA nigoda(zarIra) | asaMkhyAta guNA| nigoda zarIranI avagAhanA nAnI che. 6 | bAdara paryAptA pRthvIkAya asaMkhyAta guNA pRthvInA sthAno vadhu che. 7 | bAdara paryAptA aplAya | asaMkhyAta guNA pRthvIthI pANInA sthAno vadhu che. 8 | bAdara paryAptA vAyukAya asaMkhyAta guNA pANI karatAM polANa vadhu che, polANamAM vAyu hoya che. 9 | bAdara aparyAptA teukAya asaMkhyAta guNA, bAdaramAM paryAptAthI aparyAptA vadhu hoya che. 10] bAdara aparyAptA pratyeka vanaspati | asaMkhyAta guNA agnithI vanaspatinA jIvo vadhu hoya che. 11 | bAdara aparyAptA nigoda asaMkhyAta guNA| nigoda zarIra nAnA hoya che.
Page #746
--------------------------------------------------------------------------
________________ Fer krama bAdarakAya bAdara aparyAptA pRthvIkAya bAdara aparyAptA apkAya 12 13 14 bAdara aparyApta vAyukAya 15 | sUkSma aparyAptA teukAya 1 17 18 19 | sUkSma paryAptA teukAya 20 | sUkSma paryAptA pRthvIkAya 21 sUkSma paryAptA askAya sUkSma aparyApta pRthvIkAya sUkSma aparyAptA askAya sUkSma aparyAptA vAyukAya 22 sUkSma paryApta vAyukAya 23 | sukSma aparyAptA nigoda(zarIra) |24 | sUkSma paryAptA nigoda(zarIra) 25 bAdara paryAptA vanaspati 26 bAdara paryAptA jIvo 27 bAdara aparyAptA vanaspati 28 bAdara aparyAptA jIvo 29 bAdara jIvo 30 | sUkSma aparyAptA vanaspati 31 sUkSma apAtA vo 32 | sUkSma paryAptA vanaspati 33 | sUkSma paryAptA jIvo 34 | sUkSma jIvo pramANa asaMkhyAta guNA pRthvI kSetra vadhu che. asaMkhyAta guNA jala taMtra vadhu che. asaMkhyAta gaNA polANa kSetra vadhu che. asaMkhyAta guNA | bAdarathI sUkSma jIvo vadhu hoya che ane AkhA lokamAM che. virodha vika svAbhAvika rIte asaMkhyAta guzA saMkhyAta guNA vizeSAdhika | svAbhAvika rIte svAbhAvika rIte vizeSAdhika saMkhyAtaguNA sUkSmamAM apAMtAthI paryAptA vadhu hoya che. vizeSAdhika svAbhAvika rIte viSNudhAdhi svAbhAvika rIte vizeSAdhika svAbhAvika rIte anaMtaguNA virodhAdhika asaMkhyAta guNA vizeSAdhika vizeSAdhika zrI jIvAjIvAbhigama sUtra asaMkhyaguNA vizeSAdhika kAraNa saMkhyAtaguNA vizeSAdhika vizeSAdhika zarIra nAnA hovAthI apAMkhathI paryApta jIvo vadhu hoya che. anaMta jIvo che.. pRthvI Adi jIvo samAviSTa thAya che. khAdaramAM apardhAnA vadhu hoya che. pRthvI Adi sarva bAdara jIvo samAviSTa che. paryApta aparyApta baMne jIvo samAviSTa che. bAdara karatAM sUkSma jIvo vadhu hoya che. pRthvIkAyAdi sarva sUkSma aparyAptA jIvo samAviSTa che. sUkSmamAM paryAptA vadhu hoya che. pRthvI Adi sUkSma paryAptA jIvono samAveza thAya che. temAM paryApta-aparyApta sarva sUkSma jIvo che. nigoda saM 32 kaivihA NaM bhaMte / NigodA paNNattA ? goyamA / duvihA NigodA paNNattA, taM jahANigodA ya NigodajIvA ya / bhAvArtha: :- prazna- he bhagavan ! nigodanA keTalA prakAra che ? uttara- he gautama ! nigodanA be prakAra che-nigoda(zarIra) ane niodajIva.
Page #747
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-5. | 53 | 33 NigoyANaMbhate !kaivihA paNNattA?goyamA !duvihApaNNattA,taMjahA-suhamaNigodA ya baadrnnigodaay| bhAvArtha:-pra-bhagavana ! nigohanA 241 prAracha? 612-gautama!nigohanAle prakAra cha- sUkSma nigAha mane pA2 nigoha. 34 sahamaNigoyANaMbhate!kaivihA paNNattA? goyamA!duvihApaNNattA,taMjahA-pajjattA ya, apajjattA ya / bAyaraNigodA viduvihA paNNattA,taMjahA- pajjattA ya apajjattA yA bhAvArtha:- prazna- bhagavan ! sUkSma nigohanA 21 2 cha ? 6ttara- gautama! pra12 chparyApta ane aparyApta. bAdara nigodanA paNa be prakAra che- paryApta ane aparyApta. | sa NigoyajIvANaM bhaMte !kaivihA paNNatA? goyamA ! duvihA paNNattA,taMjahAsuhamaNigoyajIvA ya bAdaraNigoyajIvA ya / suhamaNigoyajIvA duvihA paNNattA,taM jhaa-pjjttgaayapjjttgaay| bAyaraNigoyajIvAduvihApaNNattA,taMjahA-pajjattagA yapjjttgaay| bhAvArtha:-prazna-bhagavana!nigoha vonA 240 prArache?612-gautamaprakAracha- (1) sUkSma nigoda jIva ane (2) bAdara nigoda jIva. sama nigoda jIvonA be prakAra che- paryApta ane aparyApta. bAdara nigoda jIvonA paNa be prakAra cha-paryApta sane aparyApta. | 36 NigoyA NaM bhaMte !davvaTThayAe kiM saMkhejjA, asaMkhejjA, aNatA? goyamA !No sakhejjA, asakhejjA, No aNatA / evaM pajjattagA vi apajjattagA vi| bhAvArtha:-prazna- bhagavan ! zunigoha (zarI2) dravyanI apekSA saMdhyAta cha, asaMdhyAta anaMta che? uttara- he gautama! te saMkhyAta nathI, asaMkhyAta che, anaMta nathI, A pramANe tenA paryApta ane aparyApta paNa asaMkhyAta che. |37 suhamaNigoyANaM bhaMte ! davvaTThayAe kiM saMkhejjA, asaMkhejjA, aNatA? goyamA ! NosaMkhejjA,asaMkhejjA,NoaNaMtA / evaMpajjattagA vi apjjttgaavi| evaMbAyarA vipajjattagA vi apajjattagAviNo sNkhejjaa,asNkhejjaa,nnoannNtaa| bhAvArtha:-pra-bhagavana! sukSma nigohadravyanI apekSAosaMdhyAta cha, asaMdhyAta anaMta cha? uttara- he gautama! saMkhyAta nathI, asaMkhyAta che, anaMta nathI. A pramANe tenA paryApta tathA aparyApta paNa asaMkhyAta che. A ja rIte bAdara nigoda, tenA paryApta tathA aparyAptanuM kathana paNa karavuM joIe. |38 NigoyajIvANaM bhaMte ! davvaTThayAe kiM saMkhejjA, asaMkhejjA, aNaMttA? goyamA !
Page #748
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 74 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra No saMkhejjA, No asaMkhejjA, aNaMtA / evaM pajjattagA vi apajjattagA vi / evaM suhama NigoyajIvA vi pajjattagA vi apajjattagA vi / bAyaraNigoyajIvA vi pajjattagA vi apajjattagA vi| bhAvArtha -prazna-he bhagavan! nigoda jIvo dravyanI apekSAe saMkhyAta che asaMkhyAta che ke anaMta che? uttara- he gautama ! saMkhyAta nathI, asaMkhyAta nathI, anaMta che. A ja rIte tenA paryApta ane aparyApta paNa anaMta che. A pramANe sukSma nigoda jIvo tathA tenA paryApta ane aparyApta, bAdaranigoda jIvo tathA tenA paryApta ane aparyApta jIvo saMkhyAta nathI, asaMkhyAta nathI paraMtu anaMta che. (A rIte dravyanI apekSAthI nigoda zarIranAanenigoda jIvonA 9, kula 18 sUtra che.) | 39 NigoyA NaM bhaMte ! paesaTTayAe kiM saMkhejjA, asaMkhejjA, aNaMtA pucchA? goyamA !NosaMkhejjA,NoasaMkhejjA,aNaMtA / evaMpajjattagA vi apajjattagA vi| evaM suhamaNigodA vipajjattagA vi apajjattagA vi,paesaTTayAe savve aNaMtA / evaM bAyaraNigodA vipajjattagA vi apajjattagA vipaesaTTayAe savve anntaa| evaM NigoyajIvA NavavihA vipaesaTThayAe savve annNtaa| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! pradezonI apekSAe zuM nigoda zarIra saMkhyAta che, asaMkhyAta che ke anaMta che? uttara- he gautama! saMkhyAta nathI, asaMkhyAta nathI paraMtu anaMta che. A ja rIte paryApta sUtra ane aparyApta sUtra paNa kahevA. A ja rIte pradezanI apekSAe sUkSma nigoda zarIra ane tenA paryApta tathA aparyApta kahevA. te badhA pradezonI apekSAe anaMta che. A ja rIte bAdara nigoda ane tenA paryApta tathA aparyApta kahevA joIe, te pradezonI apekSAe anaMta che. A ja rIte nigoda jIvonA pradezonI apekSAvALA nava sUtromAM anaMta kahevA joIe. vivecana : prastuta sUtromAM nigodanA svarUpanuM savistara spaSTIkaraNa che. A pratipattimAM chakAyanA jIvonI sthiti, kAyasthiti, aMtara Adi viSayonuM kathana che. temAM vanaspatikAyanA jIvomAM sAdhAraNa vanaspatikAyanA jIvonuM svarUpa sarva jIvothI viziSTa prakAranuM che kAraNa ke pratyeka gatinA ke jAtinA sUkSma ke bAdara jIvonuM zarIra svataMtra hoya che jyAre sAdhAraNa vanaspatikAyanA jIvonuM zarIra svataMtra nathI, sUkSma-bAdara sAdhAraNa zarIrI vanaspatimAM anaMta jIvonuM zarIra eka ja hoya che. sAdhAraNa vanaspatine anaMtakAya ke nigoda paNa kahe che. bAdara vanaspatimAM sAdhAraNa zarIrI ane pratyeka zarIrI baMne prakAranI vanaspati hoya che. sUkSma vanaspati sAdhAraNa zarIrI ja che. sUtramAM sAdhAraNa zarIrI jIvo mATe "nigoda jIva' ane tenA zarIra mATe "nigoda' zabdano prayoga che. je rIte nigoda jIvonI sthiti AdinuM kathana che, te ja rIte te jIvonA AzrayasthAnarUpa nigoda zarIranI sthiti, kAyasthitinuM paNa kathana che. temaja alpabadutvanA kathanamAM paNa nigoda zarIranI svataMtra gaNanA karI che. A rIte nigodajIva ane nigodazarIra baMnenI gaNanA karIne ja prastuta sUtranA aDhAra AlApakomAM tenuM varNana che.
Page #749
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-5 75 nigoda - A jainadharmano pAribhASika zabda che. tenA be prakAra che- nigoda ane nigodajIva. (1) anaMta jIvonA AzrayasthAnarUpa hoya te nigoda arthAt nigodazarIra kahevAya che (2) temAM rahelA svataMtra taijasa-kArmaNa zarIranA dhAraka jIvo nigoda jIva kahevAya che. te anaMta nigoda jIvonuM audArika zarIra eka ja hoya che ane taijasa-kAryaNa zarIra pRtha-pRthak hoya che. audArika zarIra eka hovAthI te jIvonI sthUlazarIrajanya kriyAo AhAra, zvAsocchvAsa Adi eka sAthe ja thAya che ane taijasa-kArmaNa zarIra svataMtra hovAthI te jIvonA karma, karmabaMdha, adhyavasAyAdi svataMtra hoya che. = nigodanA prakAra :- nigoda(zarIra) ane nigoda jIvonA be-be prakAra che- sUkSma ane bAdara, te baMnenA paryApta ane aparyAptarUpa be-be bheda thAya che. sUkSma nigodanA jIvo AkhA lokamAM ThAMsI ThAMsIne bharelA che ane bAdara nigodanA jIvo yathAsthAne jaLane Azrita rahe che. nigodanuM pramANa :- nigodanuM pramANa sUtramAM be prakAre kahyuM che- dravyanI apekSA ane pradezanI apekSA. (1) dravyanI apekSAe- samuccaya nigoda(zarIra) AkhA lokamAM dravyanI apekSAe asaMkhyAta hoya che. tenI avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI hovAthI AkhA lokamAM asaMkhya nigoda zarIra vyApta thaI zake che. te asaMkhya lokAkAzanA pradeza pramANa che tethI te anaMtA nathI. te ja rIte paryApta nigoda(zarIra) ane aparyAptanigoda(zarIra)paNa asaMkhyAtA hoya che. sUkSmanigoda, paryApta sUkSmanigoda, aparyAptasUkSma nigoda AkhA lokamAM vyApta ane asaMkhya che. bAdaranigoda, paryApta bAdara nigoda ane aparyApta bAdara nigoda(zarIra) AkhA lokamAM vyApta na hovA chatAM paNa asaMkhyAta hoya che. A rIte samuccaya nigoda ane tenA payAptA-aparyAptA, te traNa AlApaka thAya che. te ja rIte sUkSma ane bAdara nigodanA paNa traNa traNa AlApaka gaNatAM nava AlApaka thAya che. eka nigodazarIramAM anaMta jIva hovAthI nigodajIvo anaMta che.nigoda zarIranI jema nigodajIva viSayaka paNa nava bheda thAya che- (1) samuccaya nigoda jIva (2) paryApta nigoda jIva (3) aparyApta nigoda jIva (4) sUkSma nigoda jIva (5) sUkSma paryApta nigoda jIva (6) sUkSma aparyApta nigoda jIva (7) bAdara nigoda jIva (8) bAdara paryApta nigoda jIva (9) bAdara aparyApta nigoda jIva. A nave bhedomAM nigoda jIvo dravyanI apekSAe anaMta che. (2) pradezanI apekSAe-nigoda(zarIra)nA pradezo anaMta hoya che. nigoda(zarIra) paudgalika che te anaMtAnaMta pradezI vargaNAothI baneluM hoya che, tethI pratyeka nigodamAM anaMta pradeza hoya che. te ja rIte AkhA lokamAM rahelA asaMkhya nigodanA paNa anaMta pradeza thAya che. anaMta nigodajIvo paNa pradezanI apekSAe anaMta che. jIvo anaMta hovAthI tenA pradezo paNa anaMta thAya che. te ja rIte uparokta nava prakAranA nigoda zarIra ane nava prakAranA nigoda jIvo pradezonI apekSAe anaMta che. nigodajIvonI anaMtatA AgamomAM anya prakAre paNa pradarzita karI che, yathA- siddha jIvo anaMta che, paraMtu te anaMta saMkhyA eka nigodamAM rahelA anaMta jIvonA paNa anaMtamA bhAga pramANa che. samagra lokamAM rahelA nigoda jIvo siddhanA jIvothI anaMtaguNA adhika che. nigoda ane nigoda jIvonuM alpabahutva : 40 eesi NaM bhaMte! NigodANaM- suhumANaM, bAyarANaM, pajjattagANaM, apajjattagANaM, davvaTTayAe paesaTuyAe davvaTupaesaTuyAe kayare kayarehiMto appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA ? goyamA ! savvatthovA bAyaraNigoyA pajjattA davvaTTayAe, bAdaraNigoyA apajjattagA
Page #750
--------------------------------------------------------------------------
________________ | FF zrI jIvAjIvAbhigama satra davvaTThayAe asaMkhejjaguNA,suhamaNigoyA apajjattAdavaTThayAe asaMkhejjaguNA,suhamaNigoyA pajjattA davvaTThayAe saMkhejjaguNA, evaM paesaTThayAe vi| davvapaesaTThayAe-savvatthovA bAyaraNigoyA pajjattA davvaTThayAe, bAdaraNigoyA apajjattA dabaTThayAe asaMkhejjaguNA,suhamaNigoyA apajjattA davvaTThayAe asaMkhejjaguNA suhamaNigoyA pajjattA davaTThayAe saMkhejjaguNA / suhamaNigodehitopajjattaehitodavvaTThayAe bAyaraNigoyA pajjattA paesaTThayA aNataguNA, bAyaraNigoyA apajjattA paesaTTayAe asaMkhejjaguNA,suhumaNigoyA apajjattA paesaTThayAe asaMkhejjaguNA,suhamaNigoyapajjattA paesaTTayAe sNkhejjgunnaa| bhAvArtha:-prazna-bhagavana ! mAsUkSma, pAha2, paryApta ane aparyApta nigohomAM dravyanI apekSA, pradezanI apekSA tathA dravya-pradezanI apekSAthI koNa konAthI, alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che? 6ttara- gautama! dravyanI apekSA-(1) sarvathA tho'piAha2 nigaha paryApta cha, (2) tenAthI pA62 nigoha aparyApta sNdhyaat||ch, (3) tenAthI sUkSma nigoha aparyApta sNdhyaat||che, (4) tenAthI sUkSma nigoda paryApta saMkhyAtaguNA che. A ja rIte pradezanI apekSAe jANavuM. dravya-zanI apekSA- (1) sarvathI thoDAmA2 nigo paryApta dravyArthathI cha. (2) tenAthI bAdara-nigoda aparyApta dravyArthathI asaMkhyAta guNA che. (3) tenAthI sUkSma nigoda aparyApta dravyArthathI asaMkhyAtaguNA che. (4) tenAthI sUkSma nigoda paryApta dravyArthathIsaMkhyAtaguNA che. (5) tenAthI bAdara nigoda paryApta pradezArthathI anaMtaguNA. (6) tenAthI bAdara nigoda aparyApta pradezArthathI asaMkhyAtaguNA. (7) tenAthI sukSma nigoda aparyApta pradezArthathI asaMkhyAtaguNA. (8) tenAthI sUkSma nigoda paryApta pradezArthathI saMkhyAtaguNA. |41 eesiNaM bhaMte !NigoyajIvANaM-suhamANaM, bAyarANaM, pajjattANaM, apajjattANaM, davvaTThayAepaesaTThayAe davvaTThapaesaTThayAekayare kayarehito appA vA bahuyA vAtullA vA visesAhiyA vA? goyamA ! savvathovA bAdaraNigoya jIvA pajjattA davvaTThayAe, bAdaraNigoyajIvA apajjattA davaTThayAe asaMkhejjaguNA,suhuma NigoyajIvA apajjattAdavaTThayAe asaMkhejja guNA,sahamaNigoyajIvApajjattA davaTyAe skhejjgnnaa| paesaTyAe-savvatthovA bAdaraNigoyajIvA pajjattA paesaTTayAe,NigoyajIvA apajjattA paesaTTayAe asaMkhejjaguNA, suhuma NigoyajIvA apajjattA paesaTThayAe asaMkhejjaguNA, suhuma NigoyajIvA pajjattA paesaTTayAie saMkhejjaguNA / dabaTupaesaTTayAe-savvatthovA bAdaraNigoyajIvA pajjattA davvaTThayAe, bAdaraNigoyajIvA apajjattA davvaTThayAe asaMkhejjaguNA,suhuma NigoyajIvA apajjattAdavaTThayAe asakhejjaguNA,suhamaNigoyajIvA pajjattAdavvaTThayAe skhejjgunnaa| suhumaNigoyajIvahiMto pajjattehito davvaTThayAe bAdaraNigoyajIvA pajjattA paesaTThayAe asakhejjaguNA, bAdaraNigoyajIvA apajjattA paesaTTayAe asaMkhejjaguNA,suhamaNigoyajIvA apajjattA paesaTTayAe asaMkhejjaguNA,suhamaNigoyajIvA pajjattA paesaTTayAe sNkhejjgunnaa|
Page #751
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipati-5 | 577 | bhAvArtha :- prazna- bhagavan ! sUkSma-bA62, paryApta-aparyApta nivoma o onAthI satya, paI, tulyavizeSAdhikacha? tara- gautama ! dravyanI apekSA- (1) sarvathI tho't paryApta pA62 nipo cha, (2) tenAthI aparyApta bAdara nigoda jIvo asaMkhyAtaguNA, (3) tenAthI aparyApta sUma nigodajIvo asaMkhyAtaguNA, (4) tenAthI paryApta sUkSma nigodajIvo saMkhyAtaguNA che. prazanI apekSA- (1) sarvathI tho'| paryApta pA62 nigavo cha, (2) tenAthI aparyApta pA62 nigoDavo asaMdhyAtau, (3) tenAthI aparyApta sUkSma nigaha vo asaMdhyAtazupa, (4) tenAthI paryApta sUkSma nigoda jIvo saMkhyAtaguNA che. dravya-prazanI apekSA- (1) sarvathI thoDI paryApta pA2nigoha vo dravyArthathI, (2) tenAthI aparyApta bAdara nigoda jIvo dravyArthathI asaMkhyAtaguNA, (3) tenAthI aparyApta sUkSma nigoda jIvo dravyArthathI asaMkhyAtaguNA, (4) tenAthI paryApta sUkSma nigoda jIvo dravyArthathI saMkhyAtaguNA, (5) tenAthI paryApta bAdara nigoda jIvo pradezArthathI asaMkhyAtaguNA, (6) tenAthI aparyApta bAdara nigoda jIvo pradezArthathI asaMkhyAtaguNA, (7) tenAthI aparyApta sUma nigoda jIvo pradezArthathI asaMkhyAtaguNA, (8) tenAthI paryApta sUkSma nigoda jIvo pradezArthathI saMkhyAta) |42 eesiNaMbhaMte !NigoyANaMNigoyajIvANaMsuhamANaMbAyarANaMpajjattANaM apajjattANaM davvaTThayAe, paesaTTayAe davvapaesaTTayAe kayare kayarehiMto appA vA bahuyA vAtullA vA visesAhiyA vA? goyamA !savvatthovA bAyaraNigoyA pajjattA davvaTThayAe, bAyaraNigoyA apajjattA davvaTThayAe asakhejjaguNA,suhamaNigoyA apajjattA davaTThayAe asakhejaguNA,suhamaNigoyA pajjattA davvaTThayAe sakhejjaguNA,suhamaNigodehito pajjattehito bAdaraNigoyajIvA pajjattA davvaTThayAe aNataguNA, bAdaraNigoyajIvA apajjattA davvaTThayAe asaMkhejjaguNA, suhuma NigoyajIvA apajjattA davvaTThayAe asaMkhejjaguNA, suhamaNigoyajIvA pajjattA davvaTThayAe sNkhejjgunnaa| paesaTTayAe-savvatthovA bAdaraNigoyajIvA pajjattA paesaTTayAe, bAdaraNigoyajIvA apajjattagA paesaTThayAe asaMkhejjaguNA, suhumaNigoyajIvA apajjattagA paesaTTayAe asaMkhejjaguNA,suhamaNigoyajIvA pajjattA paesaTTayAesaMkhejjaguNA,suhamaNigoyajIvehito paesaTThayAe bAdaraNigoyA pajjattA paesaTThayAe aNataguNA, bAdaraNigoyA apajjattA paesaTThayAe asaMkhejjaguNA, suhumaNigoyA apajjattA paesaTThayAe asaMkhejjaguNA, suhamaNigoyA pajjattA paesaTThayAe sNkhejjgunnaa|| dabaTupaesaTuyAe-(1)savvatthovAbadaraNigoyApajjattAdavaTThayAe,(2)bAdaraNigoyA apajjattA davvaTThayAe asaMkhejjaguNA, (3) suhumaNigoyA apajjattA davvaTThayAe asaMkhejjaguNA, (4) suhamaNigoyA pajjattA davvaTThayAe saMkhejjaguNA, (5) suhamaNigodehito
Page #752
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra davvaTThayAe bAdaraNigoyajIvA pajjattA davaTThayAe aNaMtaguNA, (6) bAdaraNigoyajIvA apajjattA davvaTThayAe asaMkhejjaguNA, (7) suhamaNigoyajIvA apajjattA davvaTThayAe asaMkhejjaguNA, (8) suhamaNigoyajIvA pajjattagA davvaTThayAe saMkhejjaguNA (9) suhamaNigoyajIvehito pajjattaehitodavvaTThayAe bAdaraNigoyajIvA pajjattA paesaTThayAe asaMkhejjaguNA, (10) bAdaraNigoyajIvA apajjattA paesaTTayAe asaMkhejjaguNA, (11) suhamaNigoyajIvA apajjattA paesaTTayAe asaMkhejjaguNA, (12) suhamaNigoyajIvA pajjattA paesaTThayAe saMkhejjaguNA, (13) suhumaNigoyajIvehito pajjattaehito paesaTThAyAe bAdaraNigoyA pajjattA paesaTThayAe aNataguNA, (14) bAdaraNigoyA apajjattA paesaTThayAe asaMkhejjaguNA, (15) suhumaNigoyA apajjattA paesaTThayAe asaMkhejjaguNA, (16) suhamaNigoyA pajjattA paesaTTayAe sakhejjaguNA / setaM chavvihA sNsaarsmaavnnnngaa| bhAvArtha - praznahe bhagavan!A sUkSma, bAdara, paryApta ane aparyAptanigodamAM ane sUkSma, bAdara, paryApta ane aparyAptanigoda jIvomAM dravyanI apekSA, pradezanI apekSA ane dravya-pradeza apekSAe, koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che? uttara- he gautama! dravyanI apekSAe- (1) sarvathI thoDA bAdara nigoda paryApta, (2) tenAthI bAdara nigoda aparyApta asaMkhyAtaguNA, (3) tenAthI sUkSma nigoda aparyApta asaMkhyAtaguNA, (4) tenAthI sUkSma nigoda paryApta saMkhyAtaguNA, (5) tenAthI paryApta bAdara nigoda jIvo anaMtaguNA, (6) tenAthI aparyApta bAdara nigoda jIvo asaMkhyAtaguNA, (7) tenAthI aparyApta sUkSma nigoda jIvo asaMkhyAtaguNA, (8) tenAthI paryApta sUkSma nigoda jIvo saMkhyAtaguNA. pradezonI apekSA- (1) sarvathI thoDA paryApta bAdara nigoda jIvo, (ra) tenAthI aparyApta bAdara nigoda jIvo asaMkhyAtaguNA, (3) tenAthI aparyApta sUkSma nigoda jIvo asaMkhyAtaguNA, (4) tenAthI paryApta sUkSma nigoda jIvo saMkhyAtaguNA, (5) tenAthI paryApta bAdaranigoda anaMtaguNA, (6) tenAthI aparyApta bAdaranigoda asaMkhyAtaguNA, (7) tenAthI aparyApta sUkSmanigoda asaMkhyAtaguNA, (8) tenAthI paryApta sUkSma nigoda saMkhyAtaguNA. dvAI.padezAInI apekSA- (1) sarvathI thoDA bAdara nigoda paryApta dravyArthathI. (2)tenAthI bAdara nigoda aparyApta dravyArthathIasaMkhyAtaNA, (3)tenAthI sUkSma nigoda aparyApta dravyArthathI asaMkhyAtaguNA, (4) tenAthI sUkSma nigoda paryApta dravyArthathIsaMkhyAtaguNA, (5) tenAthI paryApta bAdara nigoda jIvo dravyArthathI anaMtaguNA, (6) tenAthI aparyApta bAdara nigoda jIvo dravyArthathI asaMkhyAtaguNA, (7) tenAthI aparyApta sUkSma nigoda jIvo dravyArthathI asaMkhyAtaguNA, () tenAthI paryApta sUkSmanigoda jIvo dravyArthathI saMkhyAtaguNA, (9) tenAthI paryApta bAdara nigoda jIvo pradezArthathIasaMkhyAtaguNA, (10) tenAthI aparyApta bAdara nigoda jIvo pradezArthathI asaMkhyAtaNA, (11) tenAthI aparyApta sUkSma nigoda jIvo pradezArthathI asaMkhyAtaguNA, (12)tenAthI paryApta sUkSmanigoda jIvo pradezArthathI saMkhyAtaguNA, (13) tenAthI paryApta bAdara nigoda zarIra pradezArthathI anaMtaguNA, (14)tenAthI aparyApta bAdara nigoda zarIra pradezArthathI asaMkhyAtaguNA, (15) tenAthI aparyApta sUkSma nigoda zarIra pradezArthathI asaMkhyAtaguNA,
Page #753
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-5 [ 79] (16) tenAthI paryApta sUkSma nigoda zarIra pradezArthathI saMkhyAtaguNA che. vivecana - - nigoda ane nigoda jIvonA alpabadutvamAMnigodathI zarIra grahaNa karavAmAM Ave che. sUkSma-bAdara, paryAptA ane aparyAptA, A cAra bolathI nigoda ane nigoda jIvonuM (1) dravyArtha (2) pradezArtha ane (3) dravyArtha-pradezArtha sammilita alpabadutvanuM kathana che. A rIte (1) nigodanuM traNa prakAre (2) nigoda jIvonuM traNa prakAre (3) nigoda ane nigoda jIvonuM sammilita 3 prakAre alpabadutva karatAM ahIM (3+3+2=)9 prakAre alpabadutvanuM kathana che. nigoda tathA nigoda jIvonuM dravyArtha, pradezArtha tathA dravyArtha-pradezArtha sammilita rUpe alpabahatvaHjIva prakAra pramANa kAraNa dvavyArthathI | pradezArthathI | dravyArtha-pradezArtha samilita rUpe paryApta bAdara nigoda 1. alpa 1. alpa |1. alpa | pa. anaMtaguNA pratiniyata kSetra che. (zarIra pugala pradeza anaMta che) paryApta bAdara nigoda jIva j 5. asaM guNA i (Atma pradeza asaMkhyAta che). aparyApta bAdara nigoda |ra. asaguNA 2. asaguNA 2. asaguNA] . asaMkhyAta bAdaramAM paryAptathI aparyApta bAdara nigoda jIva | guNA aparyApta vadhu hoya che. aparyApta sUkSma nigoda | 3. asaguNA 3. asaguNA 3. asaguNA 7. asaMkhyAta AkhA lokamAM vyApta aparyApta sUkSma nigoda jIva guNA hovAthI kSetra moTuM che. paryApta sUkSma nigoda | |4. asaMguNA 4. asaguNA 4. saMkhyAta : 8. saMkhyAta guNAsUkSmamAM aparyAptathI | paryApta sUkSma nigoda jIva guNA paryAptA vadhu hoya che. A nigodanuM dravyArthatAdi-3 ane nigoda jIvonuM dravyArthatAdi-3, kula prakAranuM alpabadutva che. nigoda tathA nigoda jIvana dravyartha Adi traNa prakAre sammilita alpabahatvaH jIva prakAra pramANa dvavyArthathI | pradezArthathI | dvavyArtha-pradezArtha sammilita rUpe | 1. alpa 1. alpa 1. alpa 13. anaMtaguNA | 2. asaMkhyAtaguNA |ra. asaMkhyAtaguNA | 2. asaMkhyAtaguNA 14. asaMkhyAtaguNA | 3. asaMkhyAtaguNA |3. asaMkhyAtaguNA | 3. asaMkhyAtaguNA '15. asaMkhyAtaguNA paryApta bAdara nigoda aparyApta bAdara nigoda aparyApta sUkSma nigoda
Page #754
--------------------------------------------------------------------------
________________ to jIva prakAra paryApta sUkSma nigoda paryApta bAdara nigoda jIva | aparyApta bAdara nigoda jIva apAMkha sUkSma nigoda java paryApta sUkSma nigoda jIva kramAnusAra alpabahutva samajavuM. tyArthathI pradezArthathI pramANa zrI jIvAjIvAbhigama sUtra // pAMcamI pratipatti saMpUrNa // kArya-pradezAnuM sammilita rUpe 4. saMkhyAtagujA 16. saMkhyAtaguNA 4. saMkhyAtaguNA 4. saMkhyAtaguNA 5. anaMtaguNA 5. anaMtaguNA 5. anaMtaguNA 9. asaMkhyAtaguNA 6. asaMkhyAtaguNA |6. asaMkhyAtaguNA 6. asaMkhyAtaguNA |10. asaMkhyAtaguNA 7. asaMkhyAtaguNA | 7. asaMkhyAtaguNA | 7. asaMkhyAtaguNA 11. asaMkhyAtaguNA 8. saMkhyAtaguNA 8. saMkhyAtaguNA 8. saMkhyAna 12. saMkhyAtaguNA
Page #755
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-s . 681 | chakI pratipatti | saMkSipta sAra pArsala A pratipattimAM sAta prakAranA saMsArI jIvonI sthiti, kAyasthiti, aMtara ane alpabadutvanuM pratipAdana karyuM che. ekathI pAMca pratipatti sudhI saMsArI jIvonA vibhAjanamAM kramazaH (1) sUtrakAre tra-sthAvaranI apekSAe jIvanA be bheda, (2) vedanI apekSAe traNa bheda, (3) gatinI apekSAe cAra bheda, (4)jAtinI apekSAe pAMca bheda ane (5) kAyanI apekSAe cha bheda karyA che. prastuta chaThThI pratipattimAM jIvanA sAta bheda darzAvatAM cAra gatinA jIvomAM strI-puruSanI vivakSAne sammilita karIne vibhAjana karavAmAM AvyuM che. yathA- nArakI, tiryaMca, tiryaMcANI, manuSya, manuSyANI, deva ane devI. nArakImAM napuMsaka veda ja hovAthI teno eka ja bheda ane zeSatraNa gatimAM strIvedI ane puruSavedIne lakSita karIne be-be bheda karatAM cha bheda karyA che, A rIte saMsArI jIvonA sAta bheda thAya che. sthiti-kAyasthiti- nArakI-devonI bhavasthiti ane kAyasthiti jaghanya 10,000 varSa utkRSTa 33 sAgaropamanI che. devIonI bhavasthiti ane kAyasthiti jaghanya 10,000 varSa, utkRSTa pa5 palyopamanI che. tiryaca, tiryaMcANI, manuSya ane manuSyANInI bhavasthiti jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa traNa palyopamanI che ane kAyasthiti tiryaMcanI anaMtakAlanI ane zeSa tiryaMcANI, manuSya-manuSyANInI aneka kroDapUrvavarSa adhika traNa palyopamanI che. aMtara- tiryaMca sivAyanA cha prakAranA jIvonuM aMtara vanaspatikAla ane tiryaMconuM aMtara sAdhika aneka so sAgaropamanuM che. sarvathI thoDI manuSya strIo, tenAthI manuSyo asaMkhyaguNA, tenAthI nArakIo, tiryaMca strIo kramazaH asaMkhyAtaguNA, tenAthI deva ane devI kramazaH saMkhyAtaguNI ane tenAthI tiryaMco anaMtaguNA che.
Page #756
--------------------------------------------------------------------------
________________ s82 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra saptavidhaH chaThThI pratipatti - 222222222@@@e saMsArI jIvanA sAta prakAra:| 1 tattha NaMje te evamAhaMsu-sattavihA saMsArasamAvaNNagA jIvA,te evamAhaMsu,taM jahA-NeraiyA,tirikkhA,tirikkhajoNiNIo, maNussA,maNussIo, devA, deviio| bhAvArtha - pUrvokta nava pratipattiomAMthI chaThThI pratipattimAMje sAta prakAranA saMsAra samApannaka jIvonuM kathana che, te A pramANe che- nArakI, tiryaca, tiryaMcANI, manuSya, manuSyANI, deva ane devI. vivecanaH prastuta sUtramAM saMsArI jIvonA sAta prakAranuM kathana che. gatinI apekSAe jIvonA cAra bheda che. temAM narakagatimAM eka napuMsakaveda che. devagatimAM strIveda, puruSaveda be veda che. manuSya ane tiryaMcagatimAM traNe veda hoya che. sUtrakAre prastuta prakaraNamAM napuMsakavedano samAveza samuccaya tiryaMca ane samuccaya manuSyamAM karIne strIveda-puruSavedanI pradhAnatAne svIkArIne tenA be-be bheda karyA che. A rIte narakagatino eka bheda ane zeSa traNa gatimAM strI, puruSarUpa be-be bhedanI gaNanA karatAM apekSAthI sAta bheda thAya che. sAta prakAranA jIvonI sthitiH| 2 raiyassa ThiI jahaNNeNaM dasavAsasahassAI, ukkoseNaM tettIsaM saagrovmaaii| tirikkhajoNiyassa jahaNNeNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM tiNNi paliovamAI, evaM tirikkhajoNiNIe vi, maNussANa vi, maNussINa vi / devANaM ThiI jahANeraiyANaM / devINa jahaNNeNa dasavAsasahassAi, ukkoseNaM pnnpnnnnpliovmaaii| bhAvArtha - nArakanI sthiti jaghanya daza hajAra varSa ane utkRSTa tetrIsa sAgaropamanI che. tiryaMcanI jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTatraNa palyopamanI che. tiryaMca strI, manuSya ane manuSya strInI sthiti paNa te ja pramANe che. devonI sthiti nArakInI jema jANavI ane devIonI sthiti jaghanya daza hajAra varSa ane utkRSTa paMcAvana palyopamanI che. vivecanaH nArakImAM utkRSTasthiti sAtamI narakanI utkRSTasthitinI apekSAe, devomAM utkRSTasthiti sarvArthasiddhavimAnanA devonI sthitinI apekSAe ane devIonI sthiti IzAna devalokanI apariguhitAdevIonI apekSAe che. manuSya ane tiryaMcamAM utkRSTa sthitinuM kathana devakuru, uttarakurukSetranA yugalika tiryaMca ane manuSyanI apekSAe che. sAta prakAranA jIvonI kAyasthiti:| 3 Neraiya devadevINaMjacceva ThiI sacceva saMciTThaNA / tirikkhajoNiyANaM jahaNNeNaM
Page #757
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-s [ 87 ] aMtomuhuttaM ukkoseNaM aNaMtakAlaM,tirikkhajoNiNINaM jahaNNeNaM aMtomuttaM ukkoseNaM tiNNi pliovmaaiNpuvvkoddihuttmbbhhiyaaii| evaM maNussassa maNussIe vi| bhAvArtha - nArakI, deva ane devIonI je bhavasthiti che, te ja tenI kAyasthiti che. tiryaMconI kAyasthiti jaghanya aMtarmuhurta ane utkRSTa anaMtakALa che. tiryaMca strInI kAyasthiti jaghanya aMtarmuhUrta utkRSTa aneka koDa pUrva varSa adhika traNa palyopama che. A ja rIte manuSyo ane manuSya strIonI paNa kAyasthiti jANavI. vivecana :saciTTaNA (kAyasthiti) - nArakIonI, devonI ane devIonI je bhavasthiti che, te ja tenI kAyasthiti che, kAraNa ke nArakI ane deva marIne nArakI ke deva thatA nathI. tiryaMcanI kAyasthiti :- tiryaMca yonikonI kAyasthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa anaMtakAlavanaspatikAla che. te anaMtakALa anaMta utsarpiNI avasarpiNI pramANa che, kSetranI apekSAe anaMta lokAkAzanA pradeza tulya tathA asaMkhyAta pula parAvartana pramANa che. te asaMkhyAta pula parAvartana paNa AvalikAnA asaMkhyAta bhAgamAM jeTalA samaya hoya, teTalA jANavA. prastutamAM tiryaMcanI kAyasthitinuM kathana vanaspati jIvonI apekSAe che. saMjJI tiryaMca ane tiryaMcANInI kAyasthiti utkRSTa sAta kroDapUrva varSa adhika traNa palyopamanI che. koIpaNa jIva saMjJI tiryaMca ke saMjJI manuSyanA niraMtara ATha bhava karI zake che. temAM sAta bhava kroDapUrva varSanI sthitinA ane AThamo bhava yugalikano kare tyAre utkRSTa kAyasthiti thAya che. jo te tiryaMca AThamo bhava yugalikano na kare to AThe bhava doDa pUrva varSanI sthitinA athavA tenAthI alpa sthitinA paNa karI zake che. teno samAveza madhyama kAyasthitimAM thAya che. sutromAM sarvatra utkRSTa kAyasthitinuM kathana hovAthI AThamA yugalikanA bhavanI apekSAe sAta koDa pUrva varSa adhika traNa palyopamanuM kathana hoya che. manuSyanI kAyasthiti :- manuSya ane manuSyANInI kAyasthiti tiryaMcANI pramANe sAta pUrva krioDa varSa adhika traNa palyopamanI kahI che. ahIM manuSyanI utkRSTa kAyasthitinuM kathana hovAthI te garbhaja manuSyanI apekSAe che. garbhaja manuSya paNa pUrvavat niraMtara ATha bhava kare to uparokata sthiti ghaTita thAya che. saMmUrchAima manuSyonI kAyasthiti teTalI nathI. saMmUrchAima manuSyanuM AyuSya aMtarmuhUrtanuM che. te jIva paNa niraMtara ATha bhava kare to tenI kAyasthiti ATha aMtarmuhUrta pramANa thAya che. te ATha aMtarmuhUrta maLIne paNa aMtarmuhUrta ja thAya che. garbhaja manuSyomAM yugalika manuSyo marIne punaH yugalika thatA nathI, tethI tenI bhavasthiti ane kAyasthiti eka samAna arthAt traNa palyopamanI che. karmabhUminA garbhaja manuSyonI utkRSTa kAyasthiti ATha kroDapUrvavarSanI thAya che ane karmabhUmi tathA akarmabhUmi maLIne samuccaya garbhaja manuSyanI kAyasthiti sAta koDapUrva varSa adhika traNa palyopamanI thAya che. sAta prakAranA jIvonuM aMtara:| 4 rajhyassa aMtarajahaNNeNaM aNtomuhttN,ukkosennvnnssikaalo| evaMsavvANaMtirikkha jonniyvjjaann| tirikkhjonniyaannjhnnnnennatomutukkosennsaagrovmsytsaaireg| bhAvArtha-nArakInuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTavanaspatikALa che. tiryaMcone choDIne sarvajIvonuM aMtara A ja pramANe che. tiryaMconuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa sAdhika aneka so sAgaropama che.
Page #758
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra vivecanaH nArakI ane devonuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa anaMtakAlanuM che. koI jIva naraka ke devamAMthI nIkaLI saMjJI tiryaMcapaNe janma dhAraNa kare, tyAM aMtarmuhUrtanuM AyuSya bhogavIne prathama naraka, bhavanapati ke vyaMtara jAtinA devamAM utpanna thAya, to jaghanya aMtara ghaTita thAya che. aMtarmuhUrtanI sthitinA garbhaja manuSyo naraka ke devalokamAM utpanna thaI zakatA nathI, tethI tenuM jaghanya aMtara saMjJI tiryaMcanI apekSAe samajavuM. jo te jIva bhavabhramaNa karatAM-karatAM vanaspatimAM jAya tyAM anaMtakAla pasAra kare, tyAra pachI paMcendriyapaNuM prApta karIne naraka ke devalokamAM utpanna thAya, to utkRSTa aMtara anaMtakAla-vanaspatikAla pramANa thAya che. manuSya, manuSyANI ane tiryaMcANInuM aMtara paNa A ja rIte jaghanya aMtarmuhUrta utkRSTa anaMtakAlanuM che. tiryaMcanuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa sAdhika aneka so sAgaropamanuM che. koI jIva tiryaMcamAMthI nIkaLIne(marIne) manuSyagatimAM janma dhAraNa kare tyAM, aMtarmuhUrtanuM AyuSya bhogavIne punaH tiryaMcagatimAM utpanna thAya, to tenuM jaghanya aMtara ghaTita thAya che, te jIva manuSya, deva ke naraka A traNa gatimAM aneka bhavo sudhI paribhramaNa kare to paMcendriyanI kAyasthiti pramANe aneka so sAgaropama kAla traNa gatimAM pasAra karIne punaH tiryaMcamAM utpanna thAya, to tiryaMcanuM utkRSTa aMtara sAdhika aneka so sAgaropamanuM ghaTita thAya che. temAM aneka so sAgaropamakAla deva nArakInA bhavonI apekSAe che ane sAdhika sthitinuM kathana vaccenA manuSyabhavanI apekSAe che. sAta prakAranA jIvonuM alpabahutva : 5 appAbahuyaM savvatthovAo maNussIo, maNussA asaMkhejjaguNA, peraiyA asaMkhejjaguNA, tirikkhajoNiNIo asaMkhejjaguNAo, devA saMkhejjaguNA, devIo saMkhejjaguNAo, tirikkhajoNiyA aNaMtaguNA / se taM sattavihA saMsArasamAvaNNagA jIvA / bhAvArtha:(1) sarvathI thoDI manuSyANI, (2) tenAthI manuSyo asaMkhyAtaguNA, (3) tenAthI nArakIo asaMkhyAtaguNA, (4) tenAthI tiryaMcANI asaMkhyAtaguNI, (5) tenAthI devo saMkhyAtaguNA, (6) tenAthI devIo saMkhyAtaguNI ane (7) tenAthI tiryaMca yoniko anaMtaguNA che. A rIte saptavidha saMsAra samApannaka jIvonuM kathana pUrNa thayuM. vivecanaH prastuta sUtramAM sAta prakAranA jIvonA alpabahutvanuM kathana che. (1) sarvathI thoDI manuSya strIo che. te saMkhyAtA ja hoya che. (2) tenAthI manuSyo asaMkhyAtaguNA che kAraNa ke ahIM vedanI vivakSA na hovAthI garbhaja manuSyo sAthe asaMkhya saMmUrcchima manuSyono samAveza che. (3) tenAthI nArakIo asaMkhyAtaguNA che, kAraNa ke saMmUrcchima manuSyano bola 98 bolanA alpabahutvamAM 24mo che ane nArakIno 31mo bola che tethI te saMmUrcchima manuSyothI asaMkhyAtaguNA thAya che. (4) tenAthI tiryaMca strIo asaMkhyAtaguNI che, kAraNa ke jalacara strIonI saMkhyA nArakIothI adhika che. 98 bolamAM teno 37mo bola che. (5) tenAthI devo saMkhyAtaguNA che, kAraNa ke 98 bolanA alpabahutvamAM jyotiSI devono bola 40mo che. (6) tenAthI devIo saMkhyAtaguNI che kAraNa ke deva karatAM devIo utkRSTapaNe batrIsaguNI ane batrIsa adhika hoya che. (7) tenAthI tiryaMco anaMtaguNA che, kAraNa ke vanaspatikAyika jIvo anaMta che.
Page #759
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti sAta prakAranA jIvonuM alpabaddhtva - krama dizA pramANa kAraNa 1 | manuSyANI sarvathI thoDI 2 manuSya temAM saMmUrchimano samAveza thato nathI. tethI tenuM pramANa saMkhyAta ja che. asaMkhyAtaguNA | garbhaja ane saMmUrcchima baMne prakAranA manuSyono samAveza thAya che. tenuM pramANa asaMkhyAta che. 3 nairiyaka asaMkhyAtaguNA | manuSya karatAM kSetra vadhu ane jIvo vadhu hoya che. | 4 tirthaMcANI | asaMkhyAtaguNA jaLacarAdi paMcendriya jIvo nairadhikothI vadhu hoya che. saMkhyAtaguNA | jyotiSI devonI saMkhyA tiryaMcANIthI vadhu che 5 deva S daivI saMkhyAtaguNA | deva karatAM devIo batrIsa guNI ane 3ra adhika hoya che. anaMtagaNA ekendriya jIvonI apekSAe anAMna che. 7 tiryaMca sAta prakAranA jIvonI bhavasthiti, kAyasthiti ane aMtara H- jIva bhasthiti kAsthiti 1. nArakI 2. ci 3. tiryaMcANI 4. manuSya jayanya utkRSTa 10000 varSa 33 sAgaropama aMtarmuhUrta traNa palyopama namUna traNa palyopama daiva 7. devI aMtarmuhUrta jAnya utkRSTa 10000 varSa 33 sAgaropama aMtarmuhUrta anaMtakAla aMtarmuhUrta aneka kroDapUrva varSa adhika traNa palyopama traNa palyopama aMtarmuhUrta aneka koDapUrva varSa adhika traNa palyopama pa. manuSyANI aMtarmuhUrta trApalyopama aMtarmuhUrta aneka kroDapUrva varSa adhika traNa | propama 10,000 varSa 33 sAgaropama 10,000 varSa 33 sAgaropama 10,000 varSa 55 palyopama 10,000 varSa 55 palyopama II chaThThI pratipatti saMpUrNa // aMtara 85 vanaspanikAla sAdhika aneka so sAgaropama vanaspatikAla vanaspatikAla vanaspatikAla vanaspatikALa vanaspanikAla
Page #760
--------------------------------------------------------------------------
________________ 686 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra sAtamI pratipatti. pAkAraka saMkSipta sAra A pratipattimAM saMsArI jIvonA ATha bhedonuM kathana che. gatinI apekSAe saMsArI jIvonA cAra bheda che. te cAra prakAranA jIvonA prathama samaya ane aprathama samaya rUpa bhedanI vivakSAthI tenA ATha bheda thAya che. sthiti- nArakI Adi cAra prakAranA prathama samayavartI jIvonI sthiti eka samayanI ja che, kAraNa ke "prathama samaya' vizeSaNa ja tenI eka samayanI sthitine sUcita kare che. nArakI AdicAra prakAranA aprathama samayavartI jIvonI sthiti, tenI bhavasthitimAMthI eka samaya nyUna karavAthI Ave che. kAyasthiti- nArakI Adi cAra prakAranA prathama samayavartI jIvonI kAyasthiti tenI sthiti anusAra eka samayanI ja che kAraNa ke kAyasthiti koI paNa paryAyanA sAtatyane sUcita kare che jyAre "prathama samaya' zabda prayoga tenI eka samayanI kAlamaryAdAne ja sUcita kare che. nArakI Adi cAra prakAranA aprathama samayavartI jIvonI kAyasthiti paNa te-te gatinA jIvonI kAyasthitimAMthI eka samaya na jANavI. aMtara- prathama samayanA nArakI ane prathama samayanA devanuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta adhika daza hajAra varSa ane utkRSTa anaMtakAlanuM che. prathama samayanA manuSya ane prathama samayanA tiryaMcanuM aMtara jaghanya eka samaya nyUna be kSullakabhava ane utkRSTa anaMtakAlanuM che. aprathama samayanA nArakI ane devatAnuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa anaMtakALanuM che. aprathama samayanA tiryaMcanuM aMtara jaghanya eka samaya adhika eka kSullaka bhava ane utkRSTa sAdhika aneka so sAgaropamanuM che. aprathama samayanA manuSyanuM aMtara jaghanya eka samaya adhika kSullaka bhava ane utkRSTa anaMtakAlanuM che. alpabahatva-cAre gatimAM utpanna thatAM jIvonI saMkhyAnA AdhAre cAre prakAranA prathama samayavartI jIvonuM alpabadutva thAya che. temAM sarvathI thoDA prathama samayavartI manuSyo ane tenAthI nArakI, devo ane tiryaMco kramazaH asaMkhyAtaguNA che. te ja rIte cAre prakAranA aprathama samayavartI jIvonuM paNa alpabadutva thAya che. paraMtu aprathama samayavartI tiryaMco anaMtaguNA che. prastuta pratipattimAM uparokta bhedone avalaMbIne vividha prakAre alpabadutvanuM kathana karyuM che.
Page #761
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-7 687 | - aSTavidhaH sAtamI pratipatti | 2222222222222 saMsArI jIvonA ATha prakAra:| 1 tattha NaM jete evamAhaMsu-'aTThavihA saMsArasamAvaNNagA jIvA' te evamAhaMsutaM jahA-paDhamasamayaNeraiyA,apaDhamasamayaNeraDyA, paDhamasamayatirikkhajoNiyA, apaDhamasamaya tirikkhjonniyaa,pddhmsmymnnussaa,apddhmsmymnnussaa,pddhmsmydevaa,apddhmsmydevaa| bhAvArthaH- pUrvokta nava pratipattimAMthI sAtamI pratipattimAM je ATha prakAranA saMsAra samApannaka jIvonuM kathana che, te A pramANe che- (1) prathama samayanA nArakI (2) aprathama samayanA nArakI (3) prathama samayanA tiryaMca (4) aprathama samayanAtiryaMca (5) prathama samayanA manuSya (6) aprathama samayanA manuSya (7) prathama samayanA deva ane (8) aprathamanA samaya deva. vivecana: trIjI pratipattimAM gatinI apekSAe saMsArI jIvonA cAra bheda karyA che. te ja cAra bhedanA ahIM be-be bheda karIne ATha bheda karyA che. padamaNa kherA :- je jIvanarakAyunA prathama samayanuM vedana kare che tene prathama samayanA nArakI kahe che ane nArakAyunA dvitIyAdi samayanuM vedana kare tene aprathama samayanA nArakI kahe che arthAt utpattinA prathama samayavartI nArakI prathama samayanA nArakI kahevAya che ane tyAra pachI jIvana paryata aprathama samayanA nArakI kahevAya che. te ja rIte anya traNa gatimAMthI AvIne koI jIvatiryaMcagatimAM janma dhAraNa kare ane tiryaMcAyunA prathama samayanuM vedana kare tene prathama samaya tiryaMca kahe che ane te tiryaMca jIva zeSa jeTalo kAlatiryaMcagatimAM rahe, tiryaMcAyunuM vedana kare, teTalo samaya tene aprathama samayano tiryaMca kahe che. te jIva vanaspatimAM anaMtakAla tiryacapaNe rahe, to te jIva anaMtakAla paryata aprathama samayano tiryaMca kahevAya che. A ja rIte prathama-aprathama samayanA manuSya ane deva paNa samajavA. ATha prakAranA jIvonI sthiti:| 2 paDhamasamayaNeraiyassa NaM bhaMte ! kevaiyaMkAlaM ThiI paNNattA? goyamA ! jahaNNeNaM ekkaMsamaya, ukkoseNaM ekkaMsamayaM / apaDhamasamayaNeraiyassa jahaNNeNaMdasavAsasahassAI samaya UNAI, ukkoseNaM tettIsaMsAgarovamAiM samaya uunnaaii| paDhamasamayatirikkhajoNiyassa jahaNNeNaM ekkaMsamayaM, ukkoseNaM ekkaMsamayaM / apaDhamasamayatirikkhajoNiyassa jahaNNeNaMkhuDDAgaMbhavaggahaNaMsamaya UNaM, ukkoseNaM tiNNi paliovamAisamaya uunnaaii| evaM maNussANa vi jahA tirikkhajoNiyANaM / devANaM jahANeraiyANaM tthiii| bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! prathama samayanA nArakInI sthiti keTalI che?
Page #762
--------------------------------------------------------------------------
________________ 688 zrI jIvAjIvAbhigama satra uttara- he gautama! jaghanya eka samaya ane utkRSTa paNa eka samayanI sthiti che. aprathama samaya nArakInI jaghanya sthiti eka samaya nyUna daza hajAra varSa ane utkRSTa sthiti eka samaya nyUna tetrIsa sAgaropamanI che. prathama samayanA tiryacanI sthiti jaghanya ane utkRSTa eka samaya che. aprathama samayanA tiryaMcanI jaghanya sthiti eka samaya nyUna kSullaka bhavapramANa che ane utkRSTa sthiti eka samaya nyUna traNa palyopama che. manuSyonI sthiti tiryaMcanI samAna ane devonI sthiti nArakInI samAna jANavI. vivecana : prathama samayanA nArakInI jaghanya ane utkRSTasthiti eka samayanI che. utpattinA prathama samayavartI jIvo ja prathama samayanA nArakI kahevAya che. bIjA Adi samayamAM te prathama samayanA rahetA nathI, tethI tenI sthiti eka samayanI thAya che. te ja rIte prathama samayanA tiryaMca, manuSya ane devanI sthiti paNa eka samayanI che. aprathama samayanA nArakInI ane devonI jaghanya sthiti eka samaya nyuna daza hajAra varSa ane utkRSTa eka samaya nyUna tetrIsa sAgaropama che. aprathama samayanA tiryaMca ane manuSyonI jaghanya sthiti eka samaya nyUna kSullaka bhava ane utkRSTa eka samaya nyUna traNa palyopama che. tiryaMcamAM nAnAmAM nAno 256 AvalikAno bhava kSullaka bhava kahevAya che ane manuSyomAM nAnAmAM nAno bhava saMmUrchAima manuSyonI apekSAe aMtarmuhurtano (lagabhaga be miniTano) kSullaka bhava kahevAya che. ATha prakAranA jIvonI kAyasthiti:| 3 Neraiya-devANaM jacceva ThiI sacceva saMciTThaNA duvihANa vi| paDhamasamayatirikkhajoNieNaMbhaMte !paDhamasamayatirikkhajoNiettikAlaokevaciraM hoi ? goyamA ! jahaNNeNaM ekkaM samayaM ukkoseNa vi ekkaM samayaM / apaDhamasamayatirikkhajoNiyassa jahaNNeNaMkhuDDAgaMbhavaggahaNaM samaya UNaM, ukkosennNvnnssikaalo| paDhamasamayamaNussANaMjahaNNeNa ukkoseNaMya ekkaMsamayaM / apaDhamasamayamaNussANaM jahaNNeNaM khuDDAgaM bhavaggahaNaM samaya UNaM, ukkoseNaM tiNNi paliovamAiMpuvvakoGipuhuttamabbhahiyAisamaya uunnaaii| bhAvArtha :- nArakI ane devonI je sthiti kahI che, te ja baMne prakAranA (prathama samayanA ane aprathama samayanA) nArakIo ane devonI kAyasthiti (saMciTTaNA) che. prazna- he bhagavan! prathama samayanA tiryaMca te ja rUpe keTalA samaya sudhI rahI zake che? uttara- he gautama! jaghanya ane utkRSTa eka samaya rahI zake che. aprathama samaya tiryaMca jaghanya eka samaya nyUna kSullaka bhava ane utkRSTa vanaspatikALa sudhI rahI zake che. prathama samayanA manuSya jaghanya ane utkRSTa eka samaya ane aprathama samayanA manuSya jaghanya eka samaya nyUna kSullaka bhava ane utkRSTa eka samaya nyUna aneka(sAta) kroDapUrvavarSa adhika traNa palyopama sudhI rahI zake che.
Page #763
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-7 [ 689] vivecanaH prathama samayanA nairayikonI kAyasthiti eka ja samayanI che, kAraNa ke prathama samaya' vizeSaNa eka samaya sudhI ja hoya che, tyAra pachI te prathama samayanA nairayika na kahevAya. tenI kAyasthiti eka ja samayanI che. te ja rIte prathama samayanA tiryaca, prathama samayanA manuSya ane prathama samayanA devonI kAyasthiti eka samayanI che. aprathama samayanA nairayika ane devonI kAyasthiti tenI bhavasthitinI samAna che. prathama samaya vyatIta thaI jAya pachI jIvana paryaMta te aprathama samayanA nairayika kahevAya che. tenI kAyasthiti jaghanya eka samaya nyUna 10,000 varSa, utkRSTa eka samaya nyUna 33 sAgaropamanI che. aprathama samayanA tiryaMcanI kAyasthiti jaghanya eka samaya nyUna kSullakabhava ane utkRSTa anaMtakAlanI che. te jIva tiryaMcagatimAM bhavabhramaNa karatAM vanaspatimAM jAya to tyAM anaMtakAla pasAra kare che. anaMtakAla paryata te jIva aprathama samayanotiryaMca kahevAya che, tethI aprathama samayanA tiryaMcanI kAyasthiti anaMtakAla-vanaspatikAla pramANa che. aprathama samayanA manuSyanI kAyasthiti jaghanya eka samaya nyUna kSullakabhava ane utkRSTa eka samaya nyUna aneka kroDapUrvavarSa adhika traNa palyopamanI che. te jIva manuSyagatimAM kroDapUrvavarSanA AyuSyanA sAta bhava ane AThamo bhava traNa palyopamanI sthitinA yugalikapaNe kare, to tenI utkRSTa sthiti sAta kroDa pUrva varSa adhika traNa palyopamanI thAya, temAMthI prathama samayane nyUna karatAM uparokta sthiti ghaTita thAya che. ATha prakAranA jIvonuM aMtara :| 4 Ara-paDhamasamayaNeraDyassajahaNNeNaMdasavAsasahassAiMsomuttamamahiyAI ukkoseNaM vnnssikaalo| apaDhamasamayaNeraiyassa jahaNNeNaM aMtomuhuttaM, ukkosennNvnnssikaalo| paDhamasamayatirikkhajoNiyassa jahaNNeNaM dokhaDAgabhavaggahaNAiM samaya uNAI. ukkoseNaM vnnssikaalo| apaDhamasamayatirikkhajoNiyassa jahaNNeNaMkhuDDAgabhavaggahaNaM samayAhiyaM ukkoseNaM sAgarovamasayapuhuttaM saaireg|| paDhamasamayamaNussassa jahaNNeNaM do khuDDAgabhavaggahaNAIsamaya UNAI, ukkoseNaM vnnssikaalo| apaDhamasamayamaNussassajahaNNeNakhuDDAgabhavaggahaNasamayAhiya,ukkoseNa vnnssikaalo| devANaM jahANeraiyANaM / bhAvArtha :- prathama samayanA nArakInuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta adhika daza hajAra varSa ane utkRSTa vanaspatikAla pramANa che. aprathama samayanA nArakInuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa vanaspatikAla che. prathama samayanA tiryaMcanuM aMtara jaghanya eka samaya nyuna be kSullaka bhava ane utkRSTa vanaspatikAla pramANa che. aprathama samayanA tiryaMcanuM aMtara jaghanya samayAdhika eka kSullakabhava ane utkRSTa sAdhika aneka so sAgaropama che. prathama samayanA manuSyanuM jaghanya aMtara eka samaya nyUna be kSullakabhava ane utkRSTa vanaspatikAla pramANa che. aprathama samayanA manuSyanuM aMtara jaghanya samayAdhika kSullakabhava ane utkRSTa vanaspatikAla che. prathama ane aprathamasamayanA devonuM aMtara nArakInI jema jANavuM.
Page #764
--------------------------------------------------------------------------
________________ | da90] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra vivecana : prathama samayanA nArakInuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta adhika daza hajAra varSa che. jema ke daza hajAra varSanI sthitivALA koI nArakI potAnA prathama samayanI sthiti pUrNa karI 10,000varSanuM AyuSya bhogavIne narakathI nIkaLIne aMtarmuhUrtakALa paryata tiryaMcagatimAM rahIne pharI narakamAM utpanna thAya, to tenuM jaghanya aMtara thAya che. tenuM utkRSTa aMtara anaMtakALa che. te jIva narakamAMthI nIkaLIne vanaspatimAM aMnatakALa vyatIta kare ane tyAra pachI narakamAM utpanna thAya to utkRSTa aMtara thAya che. aprathama samayanA nArakInuM aMtara jaghanya samayAdhika aMtarmuhurta che. koI jIva narakamAMthI nIkaLIne tiryaMcagatimAM aMtarmuhurtanuM AyuSya bhogavIne pharIthI narakamAM utpanna thAya, to te jIva utpattinA samaye prathama samayano nairayika che ane tyAra pachI aprathama samayano nairayika kahevAya che, tethI aprathama samayanA nArakInuM aMtara jaghanya eka samaya adhika aMtarmuhUrtanuM thAya che. paraMtu utpattino prathama samaya aMtarmuhUrtamAM ja samAviSTa thaI javAthI sUtrakAre aMtarmuhUrtanuM aMtara kahyuM che. utkRSTa aMtara vanaspatikAla pramANa che. prathama samayanA tiryaMcanuM aMtara jaghanya eka samaya nyUna be kSullakabhava pramANa che. te A pramANe samajavuM-koI jIvatiryaMcamAM kSullaka bhavanuM AyuSya pUrNa karIne manuSyamAM utpanna thAya tyAM paNa te manuSyanA kSullaka bhavanuM AyuSya bhogave ane punaH tiryaMcagatimAM utpanna thAya to prathama samaya tiryaMcanuM aMtara eka samaya nyUna be kSullakabhava pramANa thAya che. prathama samayanA tiryaMcanuM utkRSTa aMtara vanaspatikAla pramANa che. koI jIva tiryaMca gatimAM anaMtakAla bhavabhramaNa kare, te anaMtakAla paryata aprathama samaya tiryacapaNe rahe (anya traNa gatimAMthI AvIne tiryaMcamAM utpanna thAya tyAre ja te prathama samayano tiryaMca gaNAya,) tiryaMcamAMthI ja tiryaMcamAM utpanna thAya te to aprathama samayano tiryaMca ja che, tethI tiryaMcagatimAMthI nIkaLI ekAda bhava manuSyano karIne punaH tiryaMcagatimAM janma dhAraNa kare ane tiryaMcAyunA prathama samayanuM vedana kare tyAre te prathama samayano tiryaMca thAya che. A rIte prathama samayanA tiryaMcanuM aMtara anaMtakAlanuM thAya che. aprathama samayanA tiryaMcanuM aMtara jaghanya eka samaya adhika kSullaka bhava ane utkRSTa aMtara sAdhika aneka so sAgaropamanuM che. jema ke koI jIvatiryaMcagatimAM AyuSyanA carama samaya paryata aprathama samaya tiryaMca kahevAya che. te AyuSya pUrNa karI manuSyamAM manuSya saMbaMdhI kSullakabhavanA AyuSya sahita utpanna thAya. tyAMnuM AyuSya pUrNa karIne punaH tiryaMca gatimAM utpanna thAya tyAM prathama samaya pachI aprathama samayano tiryaMca thAya che, tethI aprathama samayanA tiryaMcanuM jaghanya aMtara eka samayAdhika kSullakabhava pramANa thAya che ane te jIva narakAdi traNe gatimAM aneka janma-maraNa kare tyAre nArakI-devomAM sAgaropamanA AyuSya bhogave ane tenI vacce manuSyanA bhava kare, A rIte gamanAgamana karatAM aneka so sAgaropama paryata paribhramaNa karIne punaH tiryaMcagatimAM janma dhAraNa karIne aprathama samayane pAme che, tethI tenuM utkRSTa aMtara sAdhika aneka so sAgaropamanuM thAya che. prathama samayanA manuSyanuM aMtara jaghanya eka samaya nyUna be kSullaka bhava ane utkRSTavanaspatikAla pramANa che, te A pramANe samajavuM-koI prathama samayano manuSya potAnuM aprathama samayanuM kSullakabhavanuM AyuSya pUrNa karIne kSullakabhavanA AyuSya sahita tiryaMcamAM utpanna thAya, tyAMnuM AyuSya pUrNa karIne manuSyamAM utpanna thaIne prathama samayano manuSya thAya to tenuM jaghanya eka samaya nyUna be kSullaka bhava pramANa aMtara ghaTita thAya che. manuSyanA bhavamAM te prathama samaye prathama samayano manuSya hato, tyAra pachIno aprathama samayano kAla tenA aMtaranI gaNanAmAM Ave che, tethI tenA be kSullaka bhavamAM eka samaya khUna kahyo che ane jo te jIva bhavabhramaNa karatAM vanaspatimAM jAya, tyAM anaMtakAla paribhramaNa kare ane tyAra pachI manuSyamAM
Page #765
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti- 9 691 utpanna thAya to utkRSTa aMtara vanaspatikAla pramANa thAya che. aprathama samayanA manuSyanuM aMtara aprathama samayanA tiryaMcanI jema jaghanya eka samaya adhika kSullaka bhava pramANa ane utkRSTa vanaspatikAla pramANa che. prathama samayanA devanuM aMtara nArakIonI jema jaghanya aMtarmuhUrta adhika 10,000 varSa ane utkRSTa anaMtakAlanuM che. aprathama samayanA devanuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa vanaspatikAla rUpa anaMtakAla prabhAza che. 5. appAbahuyaM - eesi NaM bhaMte ! paDhamasamayaNeraiyANaM jAva paDhamasamayadevANa ya kayare kayarehiMto appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA ? * goyA ! savvatthovA paDhamasamayamaNussA, paDhamasamayaNeraiyA asaMkhejjaguNA, paDhamasamayadevA asaMkhejjaguNA, paDhamasamayatirikkhajoNiyA asaMkhejjaguNA, apaDhamasamayaNeraiyANaM jAva apaDhamasamayadevANaM evaM ceva appAbahuyaM, NavaraM apaDhamasamayatirikkhajoNiyA anaMtaguNA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! prathama samayanA nArakIo yAvat prathama samaya devomAM koNa konAthI astha, jaDu, tulya he vizeSAdhi che ? } utta2- he gautama ! sarvathI thoDA prathama samayanA manuSya che, tenAthI prathama samayanA nArakI asaMkhyAtaguNA che, tenAthI prathama samayanA deva asaMkhyAtaguNA che tenAthI prathama samayanA tiryaMca asaMkhyAtaguNA che. aprathama samaya nArakI yAvat aprathama samayanA devonuM alpabahutva A ja pramANe che paraMtu aprathama samayanA tiryaMca anaMtaguNA kahevA. 6 eesiM NaM bhaMte ! paDhamasamayaNeraiyANaM apaDhamasamayaNeraiyANa ya kayare kayarehiMto appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA ? goyamA ! savvatthovA paDhamasamayaNeraiyA, apaDhamasamayaNeraiyA asaMkhejjaguNA / evaM savve / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan ! prathama samayanA nArakIo tathA aprathama samayanA nArakIomAM koNa DonAthI astha, jaDu, tulya he vizeSAdhiGa che ? } uttara- he gautama ! sarvathI thoDA prathama samayanA nArakIo che, tenAthI aprathama samayanA nArakI asaMkhyAtaguNA che. A ja rIte tiryaMca, manuSya ane devonA prathama samaya ane aprathama samayavartI jIvonuM alpabahutva jANavuM joIe. 7 eesiMNa bhaMte! paDhamasamayaNeraiyANaM jAva apaDhamasamayadevANa ya kayare kayarehiMto appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA ? goyamA ! savvatthovA paDhamasamayamaNussA, apaDhamasamayamaNussA asaMkhejjaguNA, paDhamasamayaNeraDyA asaMkhejjaguNA, paDhamasamayadevA asaMkhejjaguNA, paDhamasamayatirikkhajoNiyA asaMkhejjaguNA, apaDhamasamayaNeraDyA asaMkhejjaguNA, apaDhamasamayadevA asaMkhejjaguNA, apaDhamasamayatirikkhajoNiyA anaMtaguNA / setaM aTThavihA saMsArasamAvaNNagA jIvA /
Page #766
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! prathama samayanA nArakIo yAvatu aprathama samayanA devomAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che ? uttara- sarvathI thoDA prathama samayanA manuSyo, tenAthI aprathama samayanA manuSyo asaMkhyAtaguNA, tenAthI prathama samayanA nArakIo asaMkhyAtaguNA, tenAthI prathama samayanA devo asaMkhyAtaguNA, tenAthI prathama samayanA tiryaMco asaMkhyAtaguNA, tenAthI aprathama samayanA nArakIo asaMkhyAtaguNA, tenAthI aprathama samayanA devo asaMkhyAtaguNA, tenAthI aprathama samayanA tiryaMco anaMtaguNA che. A pramANe ATha prakAranA saMsAra samApannaka jIvonuM varNana thayuM. vivecana : 692 prastuta sUtromAM ATha prakAranA jIvonA alpabahutvanuM kathana cAra prakAre karyuM che. (1) prathama samayanA nairavikAdinuM apabahutva H- naraka, manuSya ane deva, A traNa gatimAM eka sAthe asaMkhyAtA jIvonI utpatti thAya che, tethI prathama samayavartI asaMkhyAtA jIvo prathama samayanA nArakI, prathama samayanA manuSya ane prathama samayanA deva kahevAya che. tiryaMcagatimAM eka sAthe anaMta jIvonI utpatti thAya che, paraMtu narakAdi traNa gatimAMthI tiryaMcagatimAM janma dhAraNa kare, te ja prathama samayanA tiryaMca kahevAya che. tevA jIvo asaMkhyAtA ja hoya che. A rIte cAre gatinA prathama samayavI jIvo asaMkhyAtA che. tema chatAM temAM rahelI taratamatAnuM kathana alpabahutva dvArA thAya che, yathA- 1. sarvathI thoDA prathama samayanA manuSyo che. 2. tenAthI prathama samayanA nArakIo asaMkhyAtaguNA che, kAraNa ke manuSyomAM utpanna thanArA jIvo karatAM narakamAM utpanna thanArA jIvonI saMkhyA adhika hoya che. 3. tenAthI prathama samayanA devo asaMkhyAta guNA che. vyaMtara ane jyotiSI devomAM eka samayamAM utpanna thanArA jIvo naiyikothI vadhu hoya che. 4. tenAthI prathama samayanA tiryaMco asaMkhyAtaguNA che. tiryaMcagatimAM jIvonI utpatti sauthI adhika che. jo ke tiryaMcagatimAM nigodanI apekSAe anaMtA jIvo utpanna thAya che, paraMtu traNa gatimAMthI AvIne tiryaMcagatimAM janma dhAraNa karanArA jIvonI ja prathama samayanA niyaMcamAM gaNanA thAya che, tevA jIvo asaMkhyAtA ja hoya che. tethI tene anaMtaguNA nahIM paraMtu asaMkhyAtaguNA ja kahyA che. (2) aprathama samayanA nArakI AdinuM apabahutva - 1. sarvathI coDA aprathama samayanA manuSyo che, kAraNa ke cAre gatinA jIvomAM manuSyonI saMkhyA alpa che. 2. tenAthI aprathama samayanA nArakI asaMkhyAta guNA che. 3. tenAthI aprathama samayanA devo asaMkhyAtaguNA che, kAraNa ke vyaMtara ane jyotiSI devonI saMkhyA nairayikothI vadhu che. 4. tenAthI aprathama samayanA tiryaMco anaMtaguNA che, kAraNa ke sarva vanaspati jIvono temAM samAveza che. jo ke prathama samayanA tiryaMco to asaMkhyAtA ja hoya che paraMtu aprathama samayanA tiryaMconI sthiti dIrghakAlanI hovAthI te jIvo anaMtaguNA thaI jAya che. (3) cAre gatimAM pRtha-pRthak apabahutva :- 1. sarvathI thoDA prathama samayanA nArakIo che. eka sAthe asaMkhyAtA jIvanI utpatti thavA chatAM tenI saMkhyA alpa hoya che. 2. tenAthI aprathama samayanA nArakIo asaMkhyAtaguNA che, kAraNa ke prathama samayanA nArakIomAM utpattinA prathama samayavartI jIvono ja samAveza thAya che, jyAre aprathama samayanA nArakIonI sthiti dIrghakAlanI hovAthI te asaMkhyAtaguNA thaI jAya che. te ja rIte cAre gatinA jIvomAM jANavuM, paraMtu aprathama samayanA tiryaMco anaMtA hovAthI te anaMtaguNA che. (4) prathama--aprathama samayanA nArakI AdinuM sammilita apabahutva :- 1. sarvathI thoDA prathama samayanA manuSyo che. eka samayamAM saMmUrcchima manuSyonI apekSAe asaMkhyAtA utpanna thavA chatAM tenI saMkhyA alpa che. 2. tenAthI aprathama samayanA manuSyo asaMkhyAtaguNA che. tenI sthiti prathama samayanA
Page #767
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-7 manuSyothI dIrghakAlanI hovAthI te jIvo vadhu hoya che. 3. tenAthI prathama samayanA nArakIo asaMkhyAtaguNA che, kAraNa ke eka samayamAM paNa ghaNA jIvo narakamAM utpanna thAya che. 4. tenAthI prathama samayanA devo asaMkhyAta guNA che, kAraNa ke nArakIthI devomAM jIvonI utpatti adhika che. pa. tenAthI prathama samayanA tirthaMco asaMkhyAtAguNA che, kAraNa ke tiryaMcagatimAM jIvonI utpatti sahuthI adhika che. 6. tenAthI aprathama samayanA nArakIo asaMkhyAtaguNA che, kAraNa ke prathama samayanA sarva jIvothI dIrghakAlanI sthitivALA aprathama samayanA naiyikonI saMkhyA vadhu hoya che. 7. tenAthI aprathama samayanA devo asaMkhyAtaguNA che kAraNa ke jyotiSI devo ghaNA che 8. tenAthI aprathama samayanA tiryaMco anaMtaguNA che kAraNa ke vanaspatikAyika jIvo anaMta che. ATha prakAranA jIvonI bhavasthiti, kAyasthiti ane aMtara H jIva bhasthiti kAsthiti 1.prathama samayanA nAraka 2.prathama samayanA deva 3. prathama samayanA manuSya 4. prathama samayanA tiryaMca 5. aprathama samayanA nAraka 6. aprathama samayanA deva 7. aprathama samayanA manuSya eka samaya 8. aprathama samayanA tiryaMca eka samaya eka samaya eka samaya jaghanya utkRSTa eka samaya | eka samaya nyUna nyUna 10,000 33 sAgaro eka samaya | eka samaya nyUna nyUna kSullaka bhava traNa palyopama eka samaya eka samaya eka samaya eka samaya bhava sthiti pramANe kSullaka bhava aMtara jaghanya utkRSTa aMtarmuhUrta vanaspatikAla 4 asaM guNA adhika 10000 varSa eka samaya |vanaspatikAla 1 sarvathI thoDA 1 nyUna be 5 asaM guNA aMtarmuhUrta Fes eka samaya eka samaya eka samayAdhika nyUna sulaka | nyUna aneka | kuSNakabhava vanaspatikAla bhava koDarvAdhika traNa palyopama alpalatva 3 asaM. guNA II sAtamI pratipatti saMpUrNa vanaspatikAla 6 asaM guNA 7. asaM. guNA 2 asaM. guNA eka samaya vanaspatikAla eka samayAdhika aneka so |8 anaMtaguNA nyUna sullaka kSullaka bhava | sAgaropama bhava eka samaya | eka samaya nyUna kSullaka bhava traNa palyopama nyUna * kSullaka bhava = nAnAmAM nAno bhava. vanaspatikAla = anaMtakAla. * alpabahutva kramAMka pramANe jANavuM.
Page #768
--------------------------------------------------------------------------
________________ 694 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra navavidhaH AThamI pratipatti |PP/IP/PP/P/P/PP// saMsArI jIvonA nava prakAra H 1 tattha NaM je te evamAhaMsu - 'NavavihA saMsArasamAvaNNagA jIvA' te evmaahNsuputtavivADyA, maDavADyA, teDavADyA, vADavADyA, vaLaHADyA, neviyA, tephaLiyA, vaDiilayA, ciliyA / bhAvArtha - - pUrvokta nava pratipattiomAMthI AThamI pratipattimAM je nava prakAranA saMsAra samApannaka jIvonuM kathana che, te A pramANe che- (1) pRthvIkAyika (ra) apkAyika (3) tejaskAyika (4) vAyukAyika (5) vanaspatikAyika (6) beindriya (7) teindriya (8) caurendriya (9) paMcendriya. vivecanaH prastuta sUtramAM trasa ane sthAvara jIvonA peTAbheda karIne saMsArI jIvonA nava prakAra kahyA che. temAM sthAvara jIvonA pAMca bheda che- pRthvIkAya, aplAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya ane trasa jIvonA cAra bheda che- beindriya, teindriya, caurendriya ane paMcendriya A rIte 5+4 = 9 bheda thAya che. nava prakAranA jIvonI sthiti ane kAyasthitiH - 2 ThiI savvesiM bhANiyavvA / puDhavikkAiyANaM saMciTThaNA puDhavikAlo jAva vaaukkaaiyaannN| vaNassaikAiyANaM vaNassaikAlo / beiMdiyA teiMdiyA cauriMdiyA saMkhejjakAlaM / paMciMdiyANaM sAgarovamasahassaM saairegaa| bhAvArtha:- sarva jIvonI sthiti pUrvavat jANavI. pRthvIkAyikonI saMciTTaNA eTale kAyasthiti pRthvIkAla pramANa asaMkhyAtakAlanI che. A pramANe vAyukAya sudhI jANavuM. vanaspatikAyanI kAyasthiti anaMtakALa (vanaspatikAla) che. beindriya teindriya ane caurendriyanI kAyasthiti saMkhyAtakAla che ane paMcendriyonI kAyasthiti sAdhika hajAra sAgaropama che. vivecana : sarva jIvonI jaghanya sthiti aMtarmuhUrta che ane utkRSTa sthiti pRthvIkAyanI bAvIsa hajAra varSa, aplAyanI sAta hajAra varSa, teukAyanI traNa ahorAtra, vAyukAyanI traNa hajAra varSa, vanaspatikAyikanI daza hajAra varSa. beindriyanI bAra varSa, teindriyanI 49 divasa, caurendriyanI cha mAsa ane paMcendriyanI tetrIsa sAgaropama che. kAyasthiti :- sarva jIvonI jaghanya kAyasthiti aMtarmuhUrta che ane utkRSTa kAyasthiti pRthvIkAyanI asaMkhyAtakAla- pRthvIkAla pramANa che. te kAlathI asaMkhyAta utsarpiNI-avasarpiNakAla pramANa tathA kSetrathI asaMkhyAta lokanA pradeza pramANa che. te ja rIte aAyika, tejasakAyika ane vAyukAyikanI paNa kAyasthiti
Page #769
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-8 [ 695] pRthvIkAla pramANa che. vanaspatikAyanI kAyasthiti anaMtakAlanI che. te kSetrathI anaMta lokAkAzanA pradeza pramANa che, kAlathI anaMta utsarpiNI-avasarpiNIkAla pramANa che, AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAganA samaya jeTalA asaMkhya pudgala parAvartana pramANa anaMtakAla che. beindriya, te indriya caurendriyanI kAyasthiti saMkhyAta kALanI che. paMcendriyanI kAyasthiti sAdhika hajAra sAgaropamanI che. nava prakAranA jIvonuM aMtara :| 3 aMtaraMsavvesi aNaMtakAlaM / vaNassaikAiyANaM asNkhejjkaalN| bhAvArtha-eka vanaspatikAyanA jIvone choDIne zeSa sarva jIvonuM aMtara anaMtakAla che, vanaspatikAyikonuM aMtara asaMkhyAtakAla-puDhavikAlanuM che. vivecanaH vanaspatikAyane choDIne zeSa AThe prakAranA jIvonuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa anaMtakAlanuM che. te jIva pAchA aMtarmuhurtamAM ja te sthAnamAM utpanna thAya to jaghanya aMtarmuhUrtanuM aMtara thAya che ane te jIva bhavabhramaNa karatAM vanaspatimAM jAya ane tyAM anaMtakAla pasAra karIne tyAra pachI te sthAnamAM utpanna thAya, to vanaspatikAla pramANa anaMtakAlanuM aMtara thAya che. vanaspatinuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa asaMkhyAtakAlanuM che, kAraNa ke vanaspatikAyika jIva vanaspati sivAyanA sthAnomAM janma-maraNa kare, to tyAM asaMkhyAtakAla ja pasAra thAya che. tenAthI adhika samaya kayAMya thato nathI. te jIva asaMkhyAtakAla pachI punaH vanaspatimAM utpanna thAya che tethI vanaspatinuM utkRSTa aMtara asaMkhyAtakAlanuM thAya che. nava prakAranA jIvonuM alpabadutvaH| 4 appAbahugaM-savvatthovA paMciMdiyA, cauridiyA visesAhiyA,teiMdiyA visesAhiyA, beidiyA visesAhiyA,teukkAiyA asaMkhejjaguNA,puDhavikAiyA visesAhiyA,AukAiyA visesAhiyA,vAukAiyA visesAhiyA, vaNassaikAiyA anntgunnaa| setaMNavavihA saMsArasamAvaNNagA jIvA pnnnnttaa| bhAvArtha :- sarvathI thoDA paMcendriya jIvo che. tenAthI corendriya jIvo vizeSAdhika che, tenAthI teindriya jIvo vizeSAdhika che, tenAthI beindriya jIvo vizeSAdhika che, tenAthI tejaskAyika asaMkhyAtaguNA che. tenAthI pRthvIkAyika, aSkAyika, vAyukAyika kramathI vizeSAdhika che ane tenAthI vanaspatikAyika anaMtaguNA che. A pramANe navavidha saMsAra samApakonuM kathana pUrNa thayuM. vivecana : (1) sarvathI thoDA paMcendriya jIvo che, (2) tenAthI caurendriya jIvo vizeSAdhika che, kAraNa ke alpa indriyavALA jIvo kramazaH adhika che. (3) tenAthI te indriya jIvo vizeSAdhika che, (4) tenAthI beindriya
Page #770
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra jIvo vizeSAdhika che, (5) tenAthI tejaskAyika asaMkhyAtaguNA che, kAraNa ke ekendriya jIvo trasajIvothI vadhu che. te asaMkhyAta lokAkAzanA pradeza pramANa che. (6) tenAthI pRthvIkAyika vizeSAdhika che, kAraNa ke tenuM kSetra vadhu che. (7) tenAthI aplAyika vizeSAdhika che, kAraNa ke lokamAM pRthvI karatAM jalasthAno vadhu che. (tamaskAyanI apekSAe.) (8) tenAthI vAyukAyika vizeSAdhika che, kAraNa ke lokamAM polANa vadhu che. (9) tenAthI vanaspatikAyika anaMtaguNA che, nigodanA jIvo anaMta che. nava prakAranA jIvonI bhavasthiti, kAyasthiti ane aMtara : jIva prakAra bhasthiti kAyasthiti Fe 1. pRthvIkAya 2. aplAya 3. teukAya 4. vAyukAya 5. vanaspatikAya 6. beIdriya 7. teIdriya 8. caurendriya 9. paMcadriya 22000 varSa 7000 varSa 3 ahorAtra 3000 varSa 10,000 varSa 12 varSa 49 divasa puDhIkAla puDhavIkAla puDhavIkAla paDhavIkAza vanaspatikAla saMkhyAtakAla aMtara vanaspatikAla vanaspatikAla vanaspatikAla vanaspatikAla puDhavIkAla vanaspatikAla vanaspatikAla vanaspatikAla vanaspatikAla saMkhyAtakAla mAsa saMkhyAtakAla 33 sAgaropama sAdhika1000sAgaro * sarva jIvonI jaghanya bhavasthiti, kAyasthiti ane aMtara aMtarmuhUrta pramANa che. alpabahutva 6 vizeSAdhika 7 vizeSAdhika 5 asaMkhyaguNA 8 vizeSAdhika 9 anaMtagaNA 4 vizeSAdhika DhavizeSAdhika 2 vizeSAdhika 1 sarvathI alpa puDhatIkAla--asaMkhyAtakAla che. te kSetrathI asaMkhya lokAkAzanA pradeza pramANa che arthAt asaMkhya lokamAM jeTalA AkAzapradeza hoya teTalA asaMkhya samaya pramANa che. temAM asaMkhya utsarpiNI avasarpiNIkAla thAya che. vanaspatikAla-anaMtakAla che. te anaMta lokAkAzanA pradeza pramANa che. arthAt anaMta lokamAM jeTalA AkAza pradezo hoya, teTalA anaMta samaya thAya, temAM anaMta utsarpiNI ane avasarpiNI rUpa che. te anaMta utsarpiNI-avasarpiNInA asaMkhya puddagala parAvartana thAya che. eka pudgala parAvartanamAM paNa anaMta utsarpiNI-avasarpiNIkAla hoya che. II AThamI pratipati saMpUrNa
Page #771
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipatti-9 97. dasavidha: navamI pratipatti - zzzzzzzzzzzzz saMsArI jIvonA daza prakAra:| 1 tattha NaMje te evamAhaMsu 'dasavihA saMsArasamAvaNNagA jIvA' te evamAhaMsu,taM jahA- paDhamasamayaegidiyA apaDhamasamayaegidiyA paDhamasamayabediyA apaDhamasamayabediyA paDhamasamayateidiyA apaDhamasamayateidiyA paDhamasamayacauriMdiyA apaDhamasamayacauriMdiyA paDhamasamayapaciMdiyA apddhmsmypNciNdiyaa| bhAvArtha:- pUrvokta navapratipattiomAMthI navamI pratipattimAM je dasa prakAranA saMsAra samApanna jIvonuM kathana che te A pramANe che- (1) prathama samayanA ekendriya (2) aprathama samayanA ekendriya (3) prathama samayanA beindriya (4) aprathama samayanA beindriya (5) prathama samayanA teindriya (da) aprathama samayanA teindriya (7) prathama samayanA caurendriya (8) aprathama samayanA caurendriya (9) prathama samayanA paMcendriya (10) aprathama samayanA paMcendriya. vivecana : pratipatti-4 mAM jAtinI apekSAe saMsArI jIvonAM pAMca bheda karyA che ane ahIM te pAMcanA prathama samaya ane aprathama samaya rUpa be-be bheda karIne saMsArI jIvonA daza bheda karyA che. dasa prakAranA jIvonI sthiti:| 2 paDhamasamayaegidiyassaNaM bhaMte !kevaiyaMkAlaM ThiI paNNattA? goyamA !jahaNNeNaM ekkasamaya, ukkoseNa vi ekkaM samaya / ___ apaDhamasamayaegidiyassa jahaNNeNaM khuDDAgaM bhavaggahaNaM samaya-UNaM, ukkoseNaM bAvIsavAsasahassAIsamaya-UNAI / evaM savvesiM paDhamasamayikANaM egasamayaM apaDhama samayikANajahaNNeNaMkhuDDAgaMbhavaggahaNasamayaUNaM,kkoseNaMjAjassa ThiIsAsamaya-UNA jAvaapaDhama samaya paciMdiyANa tettiisNsaagrovmaaismyuunnaai| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! prathama samayanA ekendriyanI sthiti keTalI che? uttara- he gautama ! jaghanya eka samaya ane utkRSTa paNa eka samaya che. aprathama samayanA ekendriyanI sthiti jaghanya eka samaya nyUna kSullaka bhava pramANa ane utkRSTa eka samaya nyUna bAvIsa hajAra varSa. A ja rIte sarva prathama samayavartI jIvonI sthiti jaghanya ane utkRSTa eka samaya che. aprathama samayavartI jIvonI sthiti jaghanya eka samaya nyUna kSullaka bhava ane utkRSTa jenI jeTalI sthiti hoya temAMthI eka samaya nyUna karIne kathana karavuM yA aprathama samayanA paMcendriyanI utkRSTasthiti eka samaya nyUna tetrIsa sAgaropama che.
Page #772
--------------------------------------------------------------------------
________________ see zrI jIvAjIvAbhigama sUtra dasa prakAranA jIvonI kAyasthitiH 3 saMciTuNA- paDhamasamayaiyassa jahaNNeNaM ekkaM samayaM, ukkoseNaM ekkaM samayaM / apaDhama samayikANaM jahaNNeNaM khuDDAgaM bhavaggahaNaM samaya- UNaM, ukkoseNaM egiMdiyANaM vaNassaikAlo / beiMdiya-teiMdiya- cauriMdiyANaM saMkhejjakAlaM / paMceMdiyANaM sAgarovamasahassaM sAiregaM / bhAvArtha :- prathama samayavartI jIvonI kAyasthiti jaghanya eka samaya ane utkRSTa paNa eka samaya che. aprathama samayavartI jIvonI kAyasthiti jaghanya eka samaya nyUna kSullaka bhavapramANa ane utkRSTa ekendriyonI vanaspatikALa, beindriya, teindriya, caurendriyonI saMkhyAtakALa ane aprathama samayavartI paMcendriyonI utkRSTa kAyasthiti sAdhika hajAra sAgaropama che. vivecana : prathama samayavartI pratyeka jIvonI kAyasthiti eka samayanI che kAraNa ke koI paNa sthAnamAM bIjA samaye te jIva prathama samayavartI raheto nathI. ekendriya jIvo vanaspatinI apekSAe niraMtara anaMtakAla paryaMta tiryaMcAyunuM vedana kare che, tethI aprathama samaya ekendriyanI kAyasthiti anaMtakAlanI che. aprathama samayavALA traNa vikalendriya jIvo saMkhyAtakAla paryaMta niraMtara te ja AyuSyanuM vedana karI zake che, tethI tenI kAyasthiti saMkhyAtakAlanI ane te ja rIte paMcendriyanI kAyasthiti sAdhika hajAra sAgaropamanI ghaTita thAya che. daza prakAranA jIvonuM aMtara H 4 paDhamasamayaegiMdiyANaM kevaiyaM aMtara hoi ? goyamA ! jahaNaNeNaM do khuDDAgabhavaggahaNAi samaya-UNAI, ukkoseNaM vaNassaikAlo / apaDhamasamayaegiMdiyANaM ataraM jahaNaNeNaM khuDDAgabhavaggahaNaM samayAhiyaM, ukkoseNaM do sAgarovamasahassAiM saMkhejjavAsamabbhahiyA / sesANaM savvesiM paDhamasamayikANaM aMtaraM jahaNNeNaM do khuDDAgAiM bhavaggahaNAI samaya. UNAiM, ukkoseNaM vnnssikaalo| apaDhamasamayikANaM sesANa jahaNNeNaM khuDDAgaM bhavaggahaNaM samayAhiyaM ukkoseNaM vaNassaikAlo / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan ! prathama samayanA ekendriyonuM aMtara keTaluM che ? uttara- he gautama ! jaghanya eka samaya nyUna be kSullaka bhavapramANa ane utkRSTa vanaspatikALa che. aprathama samaya ekendriyonuM aMtara jaghanya eka samaya adhika eka kSullakabhava che ane utkRSTa saMkhyAtA varSa adhika be hajAra sAgaropama che. zeSa sarva prathama samayavartI jIvonuM aMtara jaghanya eka samaya nyUna be kSullaka bhavapramANa ane utkRSTa vanaspatikALa che. zeSa aprathama samayavartI jIvonuM jaghanya aMtara samayAdhika eka kSullakabhava pramANa ane utkRSTa vanaspatikALa che. vivecana : prastuta sUtramAM prathama-aprathama samayavartI ekendriyathI paMcendriya sudhInA jIvonuM aMtara spaSTa karyuM che.
Page #773
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-9 | da99 ] prathama samayanA ekendriyanuM aMtara jaghanya eka samaya nyUna be kSullakabhava che. jema ke- koIekendriya jIva potAnA kSullaka bhavanuM AyuSya pUrNa karIne beindriyAdimAM utpanna thAya tyAM kSullaka bhavanuM AyuSya pUrNa karIne punaH ekendriyamAM utpanna thAya to eka ekendriyano kSullakabhava ane bIjo bhava beindriya Adino saMpUrNa kSullakabhava. temAM prathama samaya nyUna karatAM tenuM jaghanya aMtara eka samaya nyUna be kSullakabhavanuM thAya che. utkRSTa aMtara vanaspatikALa che. te ekendriya jIva anaMtakAla paryata vanaspatimAM aprathama samaya ekendriyapaNe rahe, tyAra pachI manuSyAdimAM ekAda bhava karIne punaH ekendriyamAM utpanna thAya ane prathama samayane prApta kare te apekSAe prathama samayanA ekendriyanuM utkRSTa anaMtakAlanuM aMtara thAya che. aprathama samayanA ekendriyanuM aMtara jaghanya samayAdhika kSullakabhava pramANa che jema ke koI ekendriyajIva potAnA AyuSyanA carama samaya paryata aprathama samayanA ekendriya kahevAya che tyAra pachI beindriyAdimAM kSullakabhava paryata rahIne punaH ekendriyamAM utpanna thAya tyAM utpattinA prathama samaye te prathama samaya ekendriya che ane bIjA samaye te aprathama samaya ekendriya bane, tethI tenuM jaghanya aMtara eka samayAdhika kSullakabhava pramANa thAya che. utkRSTa saMkhyAtavarSa adhika be hajAra sAgaropamanuM che. koI jIva beindriyAdimAM paribhramaNa kare to teTalo kAla ja karI zake che kAraNa ke trasakAyanI kAyasthiti sAdhika be hajAra sAgaropamanI che tyAra pachI te avazya ekendriyamAM utpanna thAya che, tethI tenuM utkRSTa aMtara sAdhika be hajAra sAgaropamanuM thAya che. prathama samayanA beindriyathI paMcendriya jIvanuM jaghanya aMtara ekendriyanI jema eka samaya nyUna be kSullaka bhava pramANa che ane te jIva bhavabhramaNa karatAM vanaspatimAM anaMtakAla pasAra karIne tyAra pachI beindriyAdi utpanna thAya to utkRSTa aMtara anaMtakAlanuM thAya che. aprathama samayanA beindriyAdinuM jaghanya aMtara eka samayAdhika eka kSullaka bhava pramANa ane utkRSTa vanaspatikAlanuM che. alpa bahutva :| 5 paDhamasamaiyANaM savvesiM savvatthovA paDhamasamayapaMceMdiyA, paDhamasamayacauridiyA visesAhiyA,paDhamasamayate diyA visesAhiyA, paDhamasamayabediyA visesAhiyA, paDhamasamaya egidiyA visesaahiyaa| evaMapaDhamasamayikA viNavariapaDhamasamayaegiMdiyA aNaMtaguNA / doNhaMappabahuyaMsavvatthovA paDhamasamayaegidiyA, apaDhamasamayaegidiyA aNaMtaguNA / sesANaMsavvatthovA paDhamasamayikA,apaDhamasamayikA askhejjgunnaa| bhAvArtha :- (1) prathama samayavartI jIvomAM sarvathI thoDA prathama samayanA paMcendriya che, tenAthI prathama samayanA caurendriya vizeSAdhika che, tenAthI prathama samayanA teindriya vizeSAdhika che, tenAthI prathama samayanA beindriya vizeSAdhika che ane tenAthI prathama samayanA ekendriyavizeSAdhika che. A ja rIte aprathama samayavartI jIvonuM alpabadutva paNa jANavuM. temAM vizeSatA e che ke aprathama samayanA ekendriyo anaMtaguNA kahevA.
Page #774
--------------------------------------------------------------------------
________________ 700] zrI jIvAjIvAbhigama satra prathama-aprathama samayavartI jIvonA sammilita alpa bahutvamAM sarvathI thoDA prathama samayanA ekendriya, tenAthI aprathama samayanA ekendriya anaMtaguNA che. zeSa beindriyAdimAM sarvathI thoDA prathama samayavartI jIvo che ane aprathama samayavartI jIvo asaMkhyAtaguNA che. |6 eesiNaM bhaMte ! paDhamasamayaegidiyANaM apaDhamasamayaegidiyANaM jAva apaDhama samayapacidiyANa yakayare kayarehiMto appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA? goyamA !savvatthovA paDhamasamayapaMciMdiyA, paDhamasamayacauridiyA visesAhiyA, paDhamasamayateiMdiyA visesAhiyA, paDhamasamaya beiMdiyA visesAhiyA,paDhamasamayaegidiyA visesAhiyA,apaDhamasamaya parcediyA asaMkhejjaguNA, apaDhamasamaya cauridiyA visesAhiyA jAvaapaDhamasamayaegidiyA aNataguNA / setaMdasavihA saMsArasamAvaNNagAjIvA / setNsNsaarsmaavnnnngjiivaabhigme| bhAvArtha :- prazna- he bhagavanuM ! A prathama samayanA ekendriya, aprathamasamayanA ekendriya yAvatu aprathama samayanA paMcendriyomAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che ? uttara- he gautama ! sarvathI thoDA prathama samayanA paMcendriya, tenAthI prathama samayanA caurendriya vizeSAdhika tenAthI prathama samayanA te indriya vizeSAdhika, tenAthI prathama samayanA beindriya vizeSAdhika, tenAthI prathama samayanA ekendriya vizeSAdhika, tenAthI aprathama samayanA paMcendriya asaMkhyAtaguNA, tenAthI aprathama samayanA caurendriya vizeSAdhika, tenAthI aprathama samayanA te indriya vizeSAdhika, tenAthI aprathama samayanA beindriyavizeSAdhika, tenAthI aprathama samayanA ekendriya anaMtaNA che. A pramANe daza prakAranA saMsAra samApannaka jIvonuM varNana pUrNa thayuM. A pramANe saMsAra samApannaka jIvAbhigamanuM varNana pUruM thayuM. vivecana : prathama samayavartI jIvonuM alpabadutva- (1) sarvathI thoDA prathama samayanA paMcendriya jIvo che, te eka samayamAM thoDA ja utpanna thAya che. (2) tenAthI prathama samayanA caurendriya jIvo vizeSAdhika che, te eka samayamAM prabhUta utpanna thAya che. (3) tenAthI prathama samayanA te indriya jIvo vizeSAdhika che. te eka samayamAM prabhutatara utpanna thAya che. (4) tenAthI prathama samayanA beindriya jIvo vizeSAdhika che, te eka samayamAM prabhUtatama utpanna thAya che. (5) tenAthI prathama samayanA ekendriya jIvo vizeSAdhika che. ahIM je beindriyAdi anya jAtimAMthI nIkaLIne ekendriya rUpamAM utpanna thAya che ane prathama samayamAM vartI rahela che te ja prathama samayanA ekendriyo kahevAya che. te jIvo prathama samayanA beindriya jIvothI vizeSAdhika che, asaMkhyAta ke anaMtaguNa thatA nathI.(vizeSAdhika eTale bamaNA karatAM nyUna)te ja rIte aprathama samayavartI jIvonuM alpabadutva thAya che.
Page #775
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pratipatti-9 [ 701] dasa prakAranA jIvonI bhavasthiti, kAyasthiti ane aMtara : jIva prakAra | bhavasthiti | kAyasthiti aMtara alpabahutva 1. prathama samaya eke | eka samaya - - - eka samaya eka samaya 2. prathama samaya bei | eka samaya 3. prathama samaya te) | 4. prathama samaya caure | 5. prathama samaya paMce | aprathama samaya ekeka | eka samaya | eka samaya eka samaya | eka samaya nyUna | rara,000 varSa eka samaya eka samaya eka samaya anaMtakAla jaghanya eka pavizeSAdhika samaya nyUna 4 vizeSAdhika be kSullaka bhava 3 vizeSAdhika | utkaTa- vizeSAdhika vanaspatikAla | 1 sarvathI thoDA jaghanya samayAdhika 10 anaMtaguNA eka kSullaka bhava utkasAdhika 2000 - sAgaropama jaghanya- samayAdhika | 9 vizeSAdhika eka kSullaka bhava utkRSTa-vanaspatikAla upara pramANe -8 vizeSAdhika TE - - - - aprathama samaya besTa | eka samaya nyuna | - -- -- -- -- -- saMkhyAtakAla 12 varSa aprathama samaya tei | saMkhyAtakAla eka samaya nyUna | 49 ahorAtra saMkhyAtakAla | | upara pramANe kavizeSAdhika aprathama samaya caure | eka samaya nyUna | cha mAsa aprathama samaya paMce eka samaya nyUna 33 sAgaropama - - - - - upara pramANe asaMkhyAtaguNA sAdhika 1000 sAgaropama II navamI pratipatti saMpUrNa II II saMsAra samApaHka jIva : khaMDa-1 saMpUrNa li
Page #776
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 702] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra khaMDa-ra | + vividhaH sarva jIva pratipatti-1 - //g//2/2/2 2/2/2//2/2/2/ sarva jIvonI nava pratipatti - | 1 sekiMtasavvajIvAbhigame? savvajIvesuNaMimAoNava pddivttiioevmaahijjti| ege evamAhasu-duvihA savvajIvA paNNattA jAvadasavihA savvajIvA pnnnnttaa| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! sarva jIvAbhigama zuM che? uttara- he gautama! sarva jIvAbhigamamAM nava pratipattio kahI che. temAM prathama pratipattimAM sarva jIvonA be prakAra che yAvatu navamI pratipattimAM sarva jIvonA daza prakAra che. sarva jIvonA be prakAra: siddha ane asiddhaH| 2 tattha NaM je te evamAhaMsu- duvihA savvajIvA paNNattA, te evamAhaMsu, taM jahAsiddhAya asiddhaay| bhAvArtha:- uparokta nava pratipattiomAMthI A prathama pratipattimAM be prakAranA sarva jIvonuM kathana che, te A pramANe che- siddha ane asiddha. | 3 siddha NaM bhaMte ! siddhettikAlao kevaciraM hoi ? goyamA ! saaieapjjvsie| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! siddha, siddha rUpe keTalA samaya sudhI rahe che? uttara- he gautama! siddhonI sthiti sAdi aparyavasita-anaMta che. (te sadAkALa siddha rUpe rahe che.) | 4 asiddheNaM bhaMte ! asiddhettikAlao kevaciraM hoi? goyamA ! asiddhe duvihe paNNatte,tajahA-aNAie vA apajjavasie, aNAie vA spjjvsie| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! asiddha, asiddha rUpe keTalA samaya sudhI rahe che? uttara- he gautama! asiddha jIvonA be prakAra che- anAdi anaMta ane anAdi sAMta. | 5 siddhassaNaM bhaMte ! kevaikAlaM aMtara hoi? goyamA !sAiyassa apajjavasiyassa Natthi atr| bhAvArtha-prazna-he bhagavan!siddhanuM aMtara keTaluM che? uttara-he gautama! sAdi-aparyavasita siddhane aMtara nathI. 6 asiddha NaM bhaMte ! kevaiyaM aMtara hoi? goyamA !aNAiyassa apajjavasiyassaNathi aMtaraM / aNAiyassasapajjavasiyassa Natthi atr|
Page #777
--------------------------------------------------------------------------
________________ | sarva jIvaH pratipatti-1 [ 703] bhAvArtha :-prazna- he bhagavan! asiddhanuM aMtara keTaluM che? uttara- he gautama! anAdi-aparyavasita (anaMta) asiddhane aMtara nathI. anAdi saparyavasita-sAMtane paNa aMtara nathI. | 7 eesiNaM bhaMte ! siddhANaM asiddhANa yakayare kayarehiMto appA vA bahuyA vAtullA vA visesAhiyA vA? goyamA ! savvatthovA siddhA, asiddhA aNaMtaguNA / bhAvArtha -prazna-he bhagavan! A siddho ane asiddhomAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che? uttara- he gautama! sarvathI thoDA siddha, tenAthI asiddha anaMtaguNA che. vivecana : prathama khaMDamAM navA pratipattio dvArA saMsArI jIvonA bheda-prabhedanuM kathana che. saMsArI jIvomAM siddhanA jIvono samAveza thato nathI. tethI prastuta khaMDamAM sarva jIvonA viSayamAM paNa nava pratipattio kahI che. A nave ya pratipattiomAM jIvonA bhedomAM saMsArI ane siddha baMne prakAranA jIvono samAveza thAya che. prastuta sUtramAM sarva jIvonA be prakAranuM kathana che. siddha ane asiddhaH-jeoe ATha prakAranA karmono kSaya karyo che, je karma baMdhanothI sarvathA mukta thaI gayA che te siddha che. je saMsAranA temaja karmonA baMdhanothI mukta nathI te asiddha che. sihonI sthiti - siddha thayA pachI te jIva kadApi saMsAramAM janma dhAraNa karatA nathI. te jIvo sadAkALa AtmasvarUpamAM sthira rahe che. anaMtakAla paryata temAM koI parivartana thatuM nathI tethI tenI sthiti sAdianaMtakAlanI che. siddha thAya tyAre tenI sthitinI Adi thAya che paraMtu teno aMta kyAre ya thato nathI. asihonI sthiti :- asiddha eTale saMsArI. saMsArI jIvonA be prakAra che- abhavI ane bhavI. je jIvomAM mokSagamananI yogyatA nathI tevA abhavI jIvo haMmezAM asiddha-saMsArI ja rahe che, tenI sthiti anAdi anaMtakAlanI che. je jIvomAM mokSa gamananI yogyatA che tevA bhavI jIvo jyAre mokSa prApta kare tyAre tenI saMsArI avasthAnI sthitino aMta Ave che, tethI tenI sthiti anAdi-sAMta che. siddha ane asiddhanuM aMtara - siddhanA jIva anaMtakAla paryata te ja sthitimAM rahe che, te avasthA kyAreya nAza pAmatI nathI. tethI temAM aMtara nathI. asiddha jIvomAM abhavI jIvonI sthiti anAdi anaMta che, tethI temAM paNa aMtara zakaya nathI. bhavI jIvo siddha thAya che paraMtu siddha thayA pachI te punaH asiddha thatA nathI, tethI temAM paNa aMtara nathI. A rIte siddha ke asiddha jIva potAnI avasthA choDIne punaH te avasthA prApta karatA nathI, tethI temAM aMtara nathI. siddha-asiddhanuM alpabadutvaH- sarvathI thoDAsiddho che ane tenAthI asiddho anaMtaguNA che, eka nigodamAM rahelA anaMtajIvonA anaMtamA bhAganA jIvo ja siddha thAya che, tethI siddhanA jIvothI nigodanA jIvo anaMtaguNA che. sarva jIvonA be prakAra : saindriya-anindriya Adi:| 8 ahavA duvihA savvajIvA paNNattA,taMjahA-saiMdiyA ceva aNidiyA ceva / bhAvArtha - sarva jIvonA be prakAra che, yathA- saindriya ane anindriya. | 9 saidie NaM bhaMte !saidiettikAlao kevaciraM hoi ? goyamA ! saidie duvihe
Page #778
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 704] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra paNNatte- aNAie vA apajjavasie, aNAie vA sapajjavasie / aNidie sAie vA apajjavasie / doNhavi aMtaraMNatthi / savvatthovA aNiMdiyA, saidiyA aNaMtaguNA / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! saindriya, saindriya rUpe keTalA samaya sudhI rahe che? uttara- he gautama! saindriya jIvonA be prakAra che- anAdi anaMta ane anAdi sAMta. anindriya jIvonI sthiti sAdi anaMtakAlanI che. saindriya ane anidriya baMne prakAranA jIvonuM aMtara nathI. saindriyanI vaktavyatA asiddhanI jema ane anidriyanI vaktavyatA siddhanI jema kahevI. alpabadutvasarvathI thoDA anindriya jIvo che ane tenAthI saindriya jIvo anaMtaguNA che. | 10 ahavAduvihAsabajIvApaNNattA,taMjahA-sakAiyAva akAiyAcva / evaMsajogI ceva ajogI ceva, evaM salessA ceva alessA ceva, sasarIrA ceva asarIrA ceva / saMciTThaNaM, aMtaraM, appAbahuyaM jahA saIdiyANaM / bhAvArtha :- sarva jIvonA be prakAra che- sakAyika ane akAyika. A ja rIte sayogI ane ayogI, salezI ane alezI; sazarIrI ane azarIrI jIvonuM kathana karavuM. tenI saMciTTaNA(kAyasthiti), aMtara ane alpabadutva saindriya-anidriyanI jema jANavA. vivecana : prastuta sUtromAM vividha vikalpothI sarva jIvonA be-be prakAra kahyA che. (1) sAikiya-anikriya - indriyanA mAdhyamathI jJAna karanAra jIvone saindriya ane indriyanA mAdhyama vinA ja jJAna karanAra kevalajJAnI jIvone aniSkriya kahe che. saindriya jIvomAM ekathI bAra guNasthAnavartI 24 daMDakanA sarva jIvono samAveza thAya che ane anidriyamAM teramA ane caudamAM guNasthAnavartI jIvo temaja siddhono samAveza thAya che. kAyasthiti:- saindriya jIvonA be prakAra che. tenI kAyasthiti abhavI jIvonI apekSAe anAdi anaMta ane mokSe janArA bhavI jIvonI apekSAe anAdi sAta che. aniSkriya jIvonI kAyasthiti sAdi anaMtakAlanI hoya che. kAraNa ke temAM guNasthAne jIva aniSkriya thAya tyAre tenI Adi thAya che ane anidriya thayA pachI jIva siddha thAya che tyAM sadAkAla anidriyapaNe ja rahe che, kyAre ya teno aMta thavAno nathI. tethI tenI sthiti anaMtakAlanI che. A rIte anindriyamAM sAdi anaMtakAlano bhaMga ghaTita thAya che. saindriya ke aniSkriya jIvonuM aMtara nathI kAraNa ke te baMne avasthA pharI-pharIvAra prApta thatI nathI. saindriya jIva eka ja vAra aniSkriya thAya che, tyAra pachI te kadApi saindriya thatA nathI, tenI anindriya avasthA zAzvata rahe che. alpabAhutvaH- sarvathI thoDA anindriya jIvo che. tenAthI saindriya jIvo nigodanI apekSAe anaMtaguNA che. (2) sakAyika-akAyika - pRthvIkAya Adi cha prakAramAMthI koIpaNa prakAranI kAya sahita jIva sakAyika kahevAya che ane tenAthI rahita hoya tene akAyika kahe che. sakAyikamAM ekathI cauda guNasthAna sudhInA sarva daMDakanA jIvono samAveza thAya che, akAyikamAM siddha jIvono samAveza thAya che, tethI tenuM kathana siddha ane asiddhanI jema jANavuM. 3) sayogI-ayogI - mana, vacana ane kAyAnA yoga sahita hoya te sayogI ane yoga rahita hoya te
Page #779
--------------------------------------------------------------------------
________________ | sarva jIvaH pratipatti-1 705 | ayogI che. sayogImAM ekathI tera guNasthAnava jIvo ane ayogImAM caudamA guNasthAnavartI jIvo tathA siddhono samAveza thAya che. tenuM kathana paNa siddha ane asiddha jIvonI jema jANavuM. (4) salezI-alezI - kRSNAdi cha legyAmAMthI koIpaNa vezyAnA pariNAma sahita hoya, te salezI ane lezyAnA pariNAma rahita hoya te alezI che. salezImAM ekathI tera guNasthAna ane alezImAM caudamAM guNasthAnavartI jIvo ane siddhono samAveza thAya che. tenuM kathana paNa pUrvavat jANavuM. (5) sazarIrI-azarIrI - audArika Adi pAMca zarIramAMthI koIpaNa zarIra sahita hoya tene sazarIrI ane zarIra rahita hoya tene azarIrI kahe che. zarIrI jIvomAM ekathI cauda guNasthAnavartI jIvo ane azarIrImAM siddhono samAveza thAya che. tenuM kathana paNa pUrvavat jANavuM. sarva jIvonA be prakAraH savedaka ane avedaka Adi| 11 ahavA duvihA savvajIvA paNaNattA,taMjahA-savedagA ceva avedagA ceva / bhAvArtha - sarva jIvonA be prakAra che- savedaka ane avedaka. |12 savedaeNaMbhaMte !savedaettikAlaokevacirahoi? goyamA !savedae tivihepaNNatte, taMjahA- aNAievA apajjavasie, aNAie vAsapajjavasie, sAie vaaspjjvsie| tattha NaM je se sAie sapajjavasie se jahaNNeNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM aNaMtakAlaMaNaMtAo ussappiNI-osappiNIokAlao,khettao avaTuMpoggalapariyaTTa desUNaM / bhAvArtha-prazna- he bhagavan! savedaka keTalA samaya sudhI savedaka rahe che?uttara-he gautama! savedakanA traNa prakAra che, jema ke- (1) anAdi anaMta (2) anAdi sAMta (3) sAdi sAMta. temAM je sAdi sAMta che te savedanI sthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa anaMtakALanI che. te anaMtakAla kAlathI anaMta utsarpiNI-avasarpiNIkAla pramANa che, kSetrathI dezona ardha pudgala parAvartana pramANa che. | 13 aveyae NaM bhaMte ! aveyae tti kAlao kevaciraM hoi? goyamA ! aveyae duvihe paNNatte, taMjahA-sAIe vA apajjavasie,sAie vA sapajjavasie / tatthaNaMjesesAie sapajjavasie se jahaNNeNaM ekkaMsamaya, ukkoseNaM atomuhuttaM / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! avedaka keTalA samaya sudhI avedaka rUpe rahe che? uttara- he gautama ! avedakanA be prakAra che- sAdi sAMta ane sAdi anaMta. temAM je sAdi sAMta che te jaghanya eka samaya ane utkRSTa aMtarmuhUrta sudhI avedakapaNe rahe che. |14 saveyagassa NaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM aMtaraM hoi ? goyamA ! aNAiyassa apajjavasiyassa Natthi aMtaraM / aNAiyassa sapajjavasiyassa Natthi aMtaraM / sAiyassa sapajjavasiyassa jahaNNeNaM ekkaMsamaya, ukkoseNaM atomuhutta / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! savedakanuM aMtara keTaluM che? uttara- he gautama! savedakamAM anAdi anaMtanuM aMtara nathI. anAdi sAMtanuM paNa aMtara nathI. sAdi sAMtanuM aMtara jaghanya eka samaya ane utkRSTa aMtarmuhUrta che.
Page #780
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 706] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra | 15 aveyagassa NaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM aMtaraM hoi ? goyamA ! sAiyassa apajjavasiyassaNatthi aMtaraM, sAiyassa sapajjavasiyassa jahaNNeNaM aMtomuhuttaMukkoseNaM aNaMtakAlaM jAva avarlDa poggalapariyaTTa desUNaM / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! avedakanuM aMtara keTaluM che? uttara- he gautama! avedakamAM sAdi anaMtanuM aMtara nathI. sAdi sAMtanuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa anaMtakALa che yAvatuM dezone ardha pudgala parAvartana pramANa che. | 16 appAbahugaM-savvatthovA aveyagA,saveyagA aNaMtaguNA / evaMsakasAI ceva akasAI ceva jahA saveyagetaheva bhaanniyvve| bhAvArtha - sarvathI thoDA avedaka che, tenAthI savedaka anaMtaguNA che. te ja rIte sakaSAyI ane akaSAyI jIvonuM kathana kramazaH savedaka ane avedakanI jema jANavuM. | 17 ahavAduvihA savvajIvA-salesAyaalesA yajahA asiddhA siddhA / savvatthovA alesA,salesA anntgunnaa| bhAvArtha :- sarva jIvonA be prakAra che- salezI ane alezI. tenuM kathana kramazaH asiddho ane siddhonI jema jANavuM yAvatu sarvathI thoDA alezI, tenAthI salezI anaMtaguNA che. vivecana : - savedaka-avedaka - traNa vedamAMthI koI paNa veda sahita hoya tene savedaka ane traNe vedathI rahita hoya tene avedaka kahe che. ekathI nava guNasthAnavartI jIvo savedaka ane dazathI cauda guNasthAnavartI jIvo temaja siddho avedaka che. sadakanI sthitiH- (1) abhavI jIvo ane mokSane prApta na karavAnA hoya tevA bhavI jIvonI apekSAe savedaka avasthA anAdi anaMta che, te jIvo kadApi avedaka avasthAne prApta karavAnA nathI. (2) kSapaka zreNI prApta karavAnI yogyatA dharAvatA bhavI jIvonI apekSA saMvedaka avasthA anAdi sAMta che, tevA jIvo jyAre dezamAM guNasthAnane prApta kare tyAre tenA savedIpaNAno aMta thAya che. (3) upazama zreNIthI paDivAi thayelA jIvonI apekSAe savedaka avasthA sAdi sAMta che, kAraNa ke jIva jyAre upazama zreNI kare tyAre vedano upazama karI avedI bane che, paraMtu upazama zreNIno samaya pUrNa thaI jAya tyAre jIva punaH savedI thAya che. tethI tenA savedIpaNAno prAraMbha thAya che ane pharIthI te jIva jyAre upazama ke kSapaka zreNI kare ane te avedI thAya tyAre tenA savedIpaNAno aMta thAya che, tethI tenI sthiti sAdi sAMta che. te sthiti jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa ardha pugala parAvartana kALanI che. adakanI sthiti :- (1) upazama zreNInI apekSAe sAdi sAMta che. tenI sthiti jaghanya eka samaya utkRSTa aMtarmuhurtanI che. koI jIva upazama zreNImAM avedaka dazAne pAme ane eka ja samayamAM tenuM mRtyu thAya to te jIva marIne deva gatimAM puruSavedane pAme che. A rIte adakanI eka samayanI sthiti ghaTita thAya che ane utkRSTa aMtarmuhUrtanI sthiti upazama zreNInI kAlamaryAdAnI apekSAe ghaTita thAya che arthAt tyAra pachI te jIva savedI thaI jAya che. (2) kSapaka zreNInI apekSAe adakanI sthiti sAdi anaMta che. kSapakazreNIjanya avedI jIvo siddha thAya che, temanI te avedI avasthAno kayAre ya aMta thato nathI, tethI te sAdi anaMta che.
Page #781
--------------------------------------------------------------------------
________________ | sarva jIvaH pratipatti-1 707 ] aMtara - anAdi anaMta ane anAdi sAMta savedI jIvonuM aMtara nathI. sAdi sAMta savedI jIvonuM aMtara jaghanya eka samaya utkRSTa aMtarmuhurta che. yathA- savedaka jIva upazamazreNImAM eka samaya rahe, tyAM tenuM mRtyu thAya to eka samayamAM ja te punaH savedIpaNAne pAme che, tethI jaghanya eka samayanuM aMtara thAya ane te jIva aMtarmuhurta paryata upazamazreNImAM rahIne tyAra pachI te zreNIthI nivRtta thAya ke mRtyu pAme tyAre te avazya saMvedI thAya tethI vacceno avedIpaNAno aMtamuhUrta pramANakAla te sarvadIpaNAnuM aMtara thAya che. avedaka jIvomAM je jIva vedano kSaya karI sAdi anaMta siddha avasthAne pAme che tenuM aMtara nathI. paraMtu jeNe upazama zreNImAM vedano upazama karyo che tevA sAdi sAMta jIvonuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa anaMtakAlanuM che. upazamazreNIthI paDivAIthayelo jIva savedI avasthAne prApta karI punaH aMtarmuhUrtamAM ja upazama zreNI karI zake che, te apekSAe avedakapaNAnuM jaghanya aMtara ghaTita thAya che. ' upazama zreNIthI nivRtta thayelo jIva jo anaMtasaMsAra paribhramaNa karyA pachI navamA guNasthAne avedIpaNAne prApta kare te apekSAe avedInuM aMtara anaMtakAlanuM thAya che, te anaMtakAla dezona ardha pudgalaparAvartana pramANa che. alpabahatvaH- sarvathI thoDA avedaka jIvo, tenAthI savedaka jIvo nigodanI apekSAe anaMtaguNA che. sakaSAyI-akaSAyI - je jIvo krodhAdi kaSAyayukta hoya te sakaSAyI ane kaSAya rahita hoya te akaSAyI che. sakaSAyI jIvomAM ekathI daza guNasthAna ane akaSAyI jIvomAM 11thI 14 guNasthAnavartI jIvono temaja siddhono samAveza thAya che. tenuM kathana savedaka-avedaka jIvonI jema jANavuM. sarva jIvonA be prakAraH sajJAnI ane ajJAnI Adi| 18 ahavA duvihA savvajIvA paNNattA- NANI ceva aNNANI cev| bhAvArtha - sarvajIvonA be prakAra che- jJAnI ane ajJAnI. | 19 NANI NaM bhaMte !NANI ttikAlao kevaciraMhoi ? goyamA !NANI duvihe paNNattesAIe vA apajjavasie, sAIe vA sapajjavasie / tattha NaMjesesAIe sapajjavasie se jahaNNeNaM atomuhattaM, ukkosennNchaavtttthisaagrovmaaiNsaairegaaii| aNNANIjahA svedyaa| bhAvArtha-prazna-he bhagavan!jJAnI, jJAnI rUpe keTalo samaya rahe che? uttara-he gautama! jJAnInA be prakAra che- sAdi aparyavasita ane sAdi saparyavasita. temAM je sAdi saparyavasita che te jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa sAdhika chAsaTha sAgaropama sudhI rahI zake che. ajJAnInuM kathana sadakanI samAna jANavuM. 20 NANissa aMtaraMjahaNNeNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM aNataMkAlaM-avaDaMpoggalapariyaTTa desUNaM / aNNANissadoNhavi AillANaMNatthi aMtara,sAiyassasapajjavasiyassajahaNNeNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM chAvaTThisAgarovamAiM saairegaaii| appAbahuyaM-savvatthovA NANI, aNNANI annNtgunnaa| bhAvArtha-jJAnInuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa anaMtakAla che, te dezona ardha pudgala parAvartana pramANa che. prAraMbhanA be bhaMgavALA ajJAnI jIvo kramazaH anAdi aparyavasita ane anAdi saparyavasita
Page #782
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 708] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra che, tenuM aMtara thatuM nathI. trIjA bhaMgavALA sAdi saparyavasita ajJAnInuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa sAdhika chAsaTha sAgaropama che. alpa bahutva-sarvathI thoDA jJAnI, tenAthI ajJAnI anaMtaguNA che. | 21 ahavAdavihAsavvajIvApaNNattA-sAgArovauttAya aNAgArovauttAya / saMciTaNA aMtaraMca jahaNNeNaM ukkoseNa vi aMtomuhuttaM / appAbahuyaM-savvatthovA aNAgArovauttA, sAgArovauttA sNkhejjgunnaa| bhAvArtha- sarva jIvonA be prakAra che- sAkAropayogI ane anAkAropayogI. tenI saMciTTaNA-kAyasthiti ane aMtara jaghanya ane utkRSTa aMtarmuhUrta che. alpabadutva- sarvathI thoDA anAkAropayogI che, tenAthI sAkAropayogI saMkhyAtaguNA che. vivecana :jJAnI-ajJAnI - samyagudarzanI jIva jJAnI ane mithyAtvI jIvo ajJAnI che. zAnInI sthiti :- (1) kevaLajJAnanI apekSAe sAdi aparyavasita(anaMtakAlanI) che. (2) mati zrata Adi chAghasthika jJAnanI apekSAe sAdi-sAta che, kAraNa ke kevaLajJAnanI prApti thAya tyAre mati Adi cAre ya jJAna temAM samAya jAya che ane A rIte teno aMta thAya che. tenI sthiti samyakatvanI sthitinI apekSAe jaghanya aMtarmuhurta, utkRSTa sAdhika dasAgaropama che. jo te jIva aMtarmuhUrtamAM ja samyagudarzanathI patita thAya to tenI jaghanya sthiti aMtarmuhUrtanI thAya che ane te jIva samyakatva sahita vijaya Adi anuttara vimAnamAM 33 sAgaropamanI sthitie be vAra utpanna thAya athavA bAramA ayyata devalokamAM rara sAgaropamanI sthitie traNavAra utpanna thAya to sAgaropamanI sthiti thAya che ane vaccenA manuSyanA bhavanI sthitinI gaNanA karatAM sAdhika 6 sAgaropama sthiti thAya che. azAnInI sthitiH- (1) abhavI jIvonI apekSAe ajJAnInI sthiti anAdi anaMtakAlanI che. (2) mokSagAmI bhavI jIvonI apekSAe anAdisAMta che. te ajJAnI jIva samyagudarzana prApta karI ajJAnano aMta kare che. tyAra pachI kSapakazreNI para ArUDha thaIne mokSagatine pAme che. (3) paDivAI samyagudRSTinI apekSAe ajJAnI sAdi sAMta che. tenI sthiti jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa dezona ardhapugala parAvartanakAla che. samyagadarzanathI patita thayelo jIva aMtarmuhUrtamAM ja punaH samyagudarzana prApta kare to ajJAnInI jaghanya sthiti ghaTita thAya che ane te jIva bhavabhramaNa karatAM vanaspatimAM jAya tyAM anaMtakAla vyatIta kare tyAra pachI paMcendriyamAM AvIne avazya samyakatvane prApta kare che, tethI tenI utkRSTa sthiti dezona ardhapudgala parAvartana kAlanI che. temAM anaMta utsarpiNI-avasarpiNIkAla vyatIta thAya che. aMtaraH- (1) sAdi-anaMta jJAnI(kevaLajJAnI)nuM aMtara nathI. sAdi-sAMta(chaghasthika jJAnI)nuM aMtara jaghanya aMtarmuhurta, utkRSTadezona ardhapula parAvartanakAlanuM che. samyagudarzanano paDivAi thayelo jIva ajJAnIpaNe teTalo ja kAla rahI zake che kAraNa ke ajJAnInI kAyasthiti teTalI ja che. anAdi-anaMta ajJAnInuM aMtara hotuM nathI. te ja rIte anAdi-sAta ajJAnInuM paNa aMtara nathI, kAraNa ke te jIvo pharI ajJAnane prApta karavAnA nathI. (3) sAdi-sAta ajJAnInuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa sAdhika 6 sAgaropama che, kAraNa ke samyatvanI kAyasthiti teTalI ja che. alpabahatva - sarvathI thoDA jJAnI, tethI nigoda jIvonI apekSAe ajJAnI anaMtaguNA che.
Page #783
--------------------------------------------------------------------------
________________ | sarva jIvaH pratipatti-1 [709 ] sAkAra-anAkAropayogI - je jIva jJAnamAM upayukta hoya tene sAkAropayogI ane darzana guNamAM upayukta hoya tene anAkAropayogI kahe che. pratyeka jIvane kramazaH anAkAropayoga ane sAkAropayoga hoya che. te baMne upayoga jIvone aMtarmuhUrta paryata rahe che, tyAra pachI parivartana pAme che. kevaLI bhagavAnane paNa sAkAropayoga ane tyAra pachI anAkAropayoga hoya che ane te baMne upayoga aMtarmuhUrta pramANa rahe che, tyAra pachI parivartana pAme che. prastuta sutramAM ane anya AgamomAM paNa kevalajJAna rUpa sAkAropayoga ane kevaladarzana rU5 anAkAropayoganI kAyasthiti ane aMtara, baMne aMtarmuhUrtanA kahyA che. paraMtu vyAkhyA graMthomAM kevalajJAna ane kevaladarzana rU5 upayoganI kAyasthiti ane aMtara eka samayanA ja kahyA che. te saMbaMdhamAM vyAkhyAkAronuM kathana A pramANe che-47nA vartAvA vividhatA navavasipa,vivitravasUtra riti dvayAnAmapi kAyasthitAvantare ca jaghanya utkarSatazcAntarmuhUrta anyathA kevalinAmupayogasya sAracAnAvAra carcAmAcivavA vAyasthitAvAra sAmavijoyunA-TIkA. TIkArtha ahIM je baMne upayoganI kAyasthiti mATe aMtarmuhurtanuM kathana che te sarva chadmastha jIvonI apekSAe che, kevaLInI apekSA A kathana nathI. sUtranI gati vicitra hoya che arthAt sUtramAM aneka sthAne koI paNa prakAranI sUcanAvinA sApekSa kathana kare che. tethI ja sAkAra ane anAkAra baMne upayoganI kAyasthiti ane aMtara aMtarmuhUrta pramANa kahyA che. anyathA (vyAkhyAkAranI cokkasapaNe eka samayanI dhAraNA hovAthI) kevalInA sAkAra ane anAkAra baMne upayoga eka samayanA ja hoya che, tethI kevaLInA baMne upayogonI kAyasthiti ane aMtara eka samayanA kahevA joIe. alpabahatva - sarvathI thoDA anAkAropayogI che, kAraNa ke sAkAropayoganI apekSAe anAkAropayogano samaya alpa che arthAtu sAkAropayogano samaya saMkhyAtaguNo hovAthI te jIvo saMkhyAtaguNA adhika che. sarva jIvonA be prakAraH AhAraka-anAhAraka - | 22 ahavA duvihA savvajIvA paNNattA,taMjahA- AhAragA ceva aNAhAragA ceva / bhAvArtha - sarva jIvonA be prakAra che- AhAraka ane anAhAraka. | 23 AhAraeNaM bhaMte ! AhAraettikAlao kevacirahoi? goyamA !AhArae duvihe paNNatte,tajahA-chaumattha AhArae ya kevaliAhArae y| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! AhAraka, AhAraka rUpe keTalo samaya rahe che? uttara- he gautama! AhArakanA be prakAra che- chamastha AhAraka ane kevaLI AhAraka. 24 chaumatthaAhAraeNaMbhaMte !AhAraettikAlaokevaciraMhoi ? goyamA !jahaNNeNaM khuDDAgaM bhavaggahaNaMdusamayaUNaM ukkoseNaM asaMkhejjakAla- asaMkhejjAo ussappiNI osappiNIokAlao,khettao agulassa asNkhejjibhaag| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! chadmastha AhAraka, AhAraka rUpe keTalo samaya rahe che? uttara- he gautama! jaghanya be samaya nyUna kSullakabhava ane utkRSTa asaMkhyAtakALa sudhI rahe che. te asaMkhyAtakAla, kAlanI apekSAe asaMkhya utsarpiNI-avasarpiNI kAla pramANa che ane kSetranI apekSAthI aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganA AkAza pradeza pramANa arthAt bAdarakAla pramANa che.
Page #784
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 710 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra | 25 kevaliAhArae NaM bhaMte ! kevali AhArae ttikAlao kevaciraMhoi? goyamA ! jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM desUNA puvvkoddii| bhAvArtha:- - bhagavan ! valI bhADA24, sImADA2435 32vo samaya 24 cha ? 612-3 gautama! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa dezona pUrvakoTi varSa sudhI rahe che. | 26 aNAhAraeNaM bhaMte ! aNAhArae ttikAlao kevacirahoi? goyamA !aNAhArae duvihe paNNatte,taMjahA- chaumattha aNAhArae ya kevali aNAhArae ya / bhAvArtha :- prazna- bhagavan ! anADA24, anaa|2435 24 // samaya sudhA 24 cha ? 6ttara- gautama! anAhArakanA be prakAra che chatvastha anAhAraka ane kevaLI anAhAraka. |27 chaumatthaaNAhArae NaM kAlao kevaciraMhoi? goyamA !jahaNNeNaM ekkaMsamayaM ukkoseNa dosmyaa| bhAvArtha:- prazna- bhagavan ! chamastha manA2 te 4 35 32vo samaya 24 cha ? 612- gautama! jaghanya eka samaya, utkRSTa be samaya sudhI rahe che. | 28 kevaliaNAhAraeNaMbhate!kevaliaNAhAraettikAlaokevacirahoi?goyamA!kevali aNAhArae duvihepaNNatte,taMjahA-siddhakevaliaNAhAraeyabhavatthakevali annaahaarey| bhAvArtha :- - bhagavana! vaNI anADA24 4 3 mA samaya aghI 23 cha? 612-3 gautama! kevaLI anAhArakanA be prakAra che- siddha kevaLI anAhAraka ane bhavastha kevaLI anAhAraka. | 29 siddhakevaliaNAhAraeNaMbhate!kAlaokevacirahoi?goyamA !sAie apjjvsie| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! siddha kevaLI anAhAraka te ja rUpe keTalo samaya rahe che? uttara- he gautama! te sAdi aparyavasita che. |30 bhavatthakevaliaNAhAraeNaMbhaMte !kAlaokevaccirahoi ? goyamA ! bhavatthakevali aNAhArAe duvihe paNNattetaMjahA-sajogibhavattha kevaliaNAhArae ya ajogibhavattha kevliannaahaarey| bhAvArtha:-prazna- bhagavana ! bhavastha vaNI manAhA24435mo samaya 2 cha? 612-3 gautama ! tenA be prakAra che- sayogI bhavastha kevaLI anAhAraka ane ayogI bhavastha kevaLI anAhAraka. | 31 sajogibhavattha-kevaliaNAhArae NaM bhaMte ! kAlao kevaciraM hoi? goyamA ! ajahaNNamaNukkoseNaM tiNNi smyaa| bhAvArtha - prazna-he bhagavan! sayogI bhavastha kevaLIanAhAraka te ja rUpe keTalA samaya sudhI rahe che? uttara- he gautama! te jaghanya-utkRSTa rahita traNa samaya sudhI rahe che. |32 ajogIbhavatthakevalI aNAhAraeNaM bhaMte ! kAlao kevaciraM hoi? jahaNNeNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM aMtomuhuttaM /
Page #785
--------------------------------------------------------------------------
________________ | sarva jIvaH pratipatti-1 [ 711] bhAvArtha :- ayogI bhavastha kevaLI anAhAraka te ja rUpe keTalo samaya rahe che? uttara- he gautama! ayogI bhavastha kevaLI anAhAraka jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa paNa aMtarmuhUrta sudhI rahe che. | 33 chaumatthaAhAragassa kevaiyaMkAlaM aMtaraM? goyamA !jahaNNeNaMekkaMsamayaMukkoseNaM dosamayA / kevaliAhAragassa aMtaraM ajahaNNamaNukkoseNa tiNNi smyaa| bhAvArtha -prazna-he bhagavan! chavstha AhArakanuM aMtara keTaluM che? uttara-he gautama! jaghanya eka samaya ane utkRSTa be samayanuM che ane kevaLI AhArakanuM aMtara jaghanya-utkRSTa rahita traNa samayanuM che. |34 chaumatthaaNAhAragassa aMtaraMjahaNNeNaMkhuDDAgabhavaggahaNaMdusamayaUNaM, ukkoseNaM asaMkhejjakAlaM jAvaaMgulassa asNkhejjibhaag| __sajogibhavatthakevaliaNAhAragassa jahaNNeNaM aMtomuhattaMukkoseNa viaNtomuhtt| ajogibhavatthakevali aNAhAragassa Natthi aMtaraM / siddhakevaliaNAhAragassa sAiyassa apajjavasiyassaNatthi aMtara / bhAvArtha :- chadmastha anAhArakanuM aMtara jaghanya be samaya nyUna kSullakabhava ane utkRSTa asaMkhyAtakALa thAvat aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganA AkAza pradeza pramANa che. sayogI bhavastha kevaLI anAhArakanuM aMtara jaghanya ane utkRSTa aMtarmuhUrta che. ayogI bhavastha kevaLI anAhArakanuM aMtara nathI. siddha kevaLI anAhArakanI paNa sAdi anaMta kAlanI sthiti che, tethI tenuM aMtara nathI. | 35 eesiNaM bhaMte ! AhAragANaM aNAhAragANa yakayarekayarehito appA vA bahuyA vA tullAvAvisesAhiyAvA?goyamA !savvatthovA aNAhAragA,AhAragA asNkhejjgunnaa| bhAvArtha-ana- he bhagavana! A AhAraka ane anAhAraka jIvomAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che? uttara- he gautama! sarvathI thoDA anAhAraka che tenAthI AhAraka asaMkhyAtaguNA che. vivecana :AhAraka-anAhAraka - koI paNa jIva traNa sthUla zarIra ane cha paryAptine yogya pudgalo grahaNa karato hoya tyAre AhAraka kahevAya che ane tathA prakAranA pudgalone grahaNa karato na hoya tyAre te anAhAraka kahevAya che. koI paNa gatimAM janma dhAraNa karanAra jIva janmathI mRtyuparyata AhAraka ja hoya che. tenI vATe vahetI avasthAmAM paNa jo te eka samayanI RjugatithI utpanna thAya, to AhAraka ja rahe che paraMtu te jIva be ke traNa samayanI vakragatie utpanna thAya, to eka ke be samaya anAhAraka thAya che. te uparAMta kevaLI samughAtamAM trIjA, cothA ane pAMcamA samaye ane ayogI avasthAnA aMtarmuhUrtamAM jIva anAhAraka rahe che. AhArakanA be prakAra che- chadmastha AhAraka ane kevaLI AhAraka. chavAstha AhArakanI kAyasthiti - jaghanya be samaya nyuna kSullakabhava pramANa ane utkRSTa asaMkhyAtakAla sudhI jIva niraMtara AhAraka rahe che. kSullakabhava eTale nAnAmAM nAno 256 AvalikAno bhava. teTalA AyuSyavALo koI jIva traNa samayanI vigrahagatithI utpanna thAya, to te jIva be samaya anAhAraka hoya
Page #786
--------------------------------------------------------------------------
________________ 712 | zrI jIvAjIvAbhigama sUtra ane tyAra pachI tenA bhavaparyata AhAraka ja hoya che, tethI chadmastha AhArakanI sthiti jaghanya be samaya nyUna kSullakabhava pramANa kahI che. koI jIva asaMkhyAtakAla sudhI mRtyu pAmIne niraMtara RjugatithI ja jAya to te jIva asaMkhyAta kAla sudhI niraMtara AhAraka rahe che. patAvata: vAtAvUthvamavaraviti bhavati tyAra pachI avazya te jIva mRtyu pAmIne vakragatie ja jAya che. tethI te jIva eka ke be samaya anAhArakapaNAne pAme che. A rIte AhArakanI utkRSTa sthiti asaMkhyAtakAlanI che. te asaMkhyAtakAla, kAlathI asaMkhyAta utsarpiNIavasarpiNIkAla pramANa ane kSetrathI aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganA AkAza pradeza pramANa arthAt bAdarakAla pramANa AhAraka rahe che. kevaLIAhArakanI kAyasthiti - kevaLInI sthiti pramANe jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa dezona kroDapUrva varSanI che. anAhAraka jIvonA paNa be prakAra che- chadmastha anAhAraka ane kevaLI anAhAraka. chAstha anAhArakanI kAyasthiti - 7dhastha jIva janmathI mRtyu paryata AhAraka ja hoya che paraMtu bhavAMtaramAM gamana karatA te be ke traNa samayanI vigrahagatie utpanna thAya tyAre eka ke be samaya anAhAraka hoya che. tethI tenI sthiti jaghanya eka samaya ane utkRSTa e samayanI che. zrI bhagavatI sUtranA zreNIzataka anusAra jIva cAra ke pAMca samayanI vigrahagatithI paNa utpanna thAya, to te traNa ke cAra samaya anAhAraka rahe che paraMtu tevA jIvo atyaMta alpa hovAthI prastuta prasaMgamAM sUtrakAre tenI gaNanA karI nathI. kevaLI anAhArakanA be prakAra che- (1) siddhakevaLI anAhAraka ane (2) bhavastha kevaLI anAhAraka. bhavasthakevaLI anAhArakanA be prakAra che-(1) sayogI kevaLI anAhAraka ane (2) ayogI kevaLI anAhAraka. silakevaLI anAhArakanI sthiti :- sAdi anaMtakAlanI che. bhavastha sayogIkevaLI anAhArakanI sthiti - koIkevaLI bhagavAna sayogI avasthAmAM kevaLI samudraghAta kare tyAre te samuThThAtanA ATha samayamAMthI trIjA, cothA ane pAMcamA samaye anAhAraka hoya che. kevaLI samadaghAtamAM kevaLI bhagavAnanA Atmapradezo prathama samaye daMDAkAre. bIjA samaye kapATAkAra. trIjA samaye maMthanAkAra ane cothA samaye lokavyApI thAya che. pAMcamA samaye AMtarAonuM saMharaNa kare che, chaThThA samaye maMthAna saMhare che, sAtamA samaye kapATa ane tyAra pachI AThamA samaye daMDa saMharIne tenA Atmapradezo zarIra pramANa thaI jAya che. kevaLI samuddaghAtanI ATha samayanI A prakriyAmAM kevaLI bhagavAna prathama ane AThamA samayamAM audArika kAyayogI hoya che, sAtamA, chaTTA ane bIjA samayamAM audArika mizrayogI ane trIjA, cothA, pAMcamA A traNa samayamAM kArpaNa kAyayogI hoya che. kArpaNa kAyayogImAM pravartamAna jIva avazya anAhAraka hoya che.tethI sayogI bhavastha kevaLI anAhArakanI sthiti jaghanya, utkRSTa traNa samayanI ja hoya che. ayogI bhavasthakevaLI anAhArakanI sthiti :- caudamA guNasthAne jIva ayogI avasthAne pAme che. caudamA guNasthAnanI sthiti anusAra tenI anAhAraka avasthAnI sthiti pAMca hrasvaakSaranA uccAraNakAla pramANa thAya che. tenA mATe ja sUtramAM jaghanya utkRSTa aMtarmuhUrtanI sthiti kahI che.
Page #787
--------------------------------------------------------------------------
________________ | sarva jIvaH pratipatti-1 713. aMtara -chastha-AhArakanuM aMtara jaghanya eka samaya ane utkRSTa e samaya che. jeTalo samaya chadmastha anAhArakano che, teTaluM ja chadmastha AhArakanuM aMtara che. te be samaya pachI jIva avazya AhAra grahaNa kare che. kevaLI AhArakanuM aMtara ajaghanyotkRSTathI traNa samayanuM che. kevaLI AhAraka sayogI bhavasthakevalI hoya che. tenuM anAhArakatva kevaLI samudyAtanI apekSAe traNa samayanuM ja che. tethI kevaLI AhArakanuM aMtara traNa samayanuM thAya che. chavastha anAhArakanuM aMtara jaghanya be samaya nyUna kSullakabhava ane utkRSTa asaMkhyAta kAlabAdarakAla pramANa che. jeTalo chamasthano AhAraka kALa che, teTalo ja chadmastha anAhArakano aMtarakALa che. chadmastha jIva asaMkhyAta kAlaparyata Rjugatie ja utpanna thaIne asaMkhyAtakAlaparyata AhAraka rahe che. tethI anAhArakanuM aMtara asaMkhyAta kAlanuM thAya che. sayogI bhavastha kevaLI anAhArakanuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa paNa aMtarmuhUrta che, kAraNa ke kevalI samughAta karyA pachI aMtarmuhUrtamAM ja zaileSI avasthA prApta thAya che, tethI tenI anAhAraka avasthAnuM aMtara aMtarmuhUrta thAya che. ahIM jaghanya aMtarmuhUrta karatAM utkRSTa aMtarmuhUrta vizeSAdhika samajavuM. ayogI bhavastha kevaLI anAhArakanuM aMtara nathI. kAraNa ke jIva ayogI avasthAmAM anAhAraka ja hoya che. siddhomAM sAdi-aparyavasita hovAthI anAhArakanuM aMtara nathI. a5 bahutvaH- sarvathI thoDA anAhAraka che ane tenAthI AhAraka asaMkhyAtaguNA che, kAraNa ke sarva jIvomAM AhAraka jIvo adhika hoya che. vanaspatinA jIvomAMthI dareka nigodanA eka asaMkhyAtamAM bhAga pramANa jIvo pratisamaya vigrahagatimAM hoya che. vigrahagatimAM rahelA jIvo anAhAraka hoya che ane vigrahagati rahita asaMkhyAtaguNA adhika jIvo AhAraka hoya che. A rIte anAhAraka jIvo paNa ghaNA ja hovAthI anAhArakathI AhAraka jIvo asaMkhyAtaguNA ja thAya che, anaMtaguNA thatA nathI. DAmavA sallaka bhava - kSullakano artha nAno athavA thoDo che. ekendriyano sarvathI nAno bhava 256 AvalikA pramANa che. tene ekendriyano kSullakabhava kahe che. eka zvAsocchavAsamAM kaMIka adhika sattara kSullaka bhava thAya che. nigoda jIvonA eka muhUrtamAM 5,536 (pAMsaTha hajAra pAMcaso chatrIsa) kSullaka bhava thaI zake che. eka muhUrtamAM 3773 (traNa hajAra sAtaso totera) zvAsocchavAsa thAya che. trirAzIthI gaNanA karatAM 3773 zvAsocchavAsamAM 5,536bhava thAya, tethI 5,53ne 3773thI bhAgatA eka zvAsozvAsamAM sattara kSullakabhava prApta thAya che ane 1395 zvAsocchavAsa zeSa vadhe che, tenI kaMIka adhika94 AvalikAo thAya che. tethI kaMIka adhika sattarabhava thAya che, te pramANe kathana paraMparA che. sarvajIvonA be prakAra: sabhASaka-abhASaka Adi| 36 ahavA duvihA savvajIvA paNNattA,taMjahA-sabhAsagA ya abhAsagAya / bhAvArtha - sarva jIvonA be prakAra che- sabhASaka ane abhASaka. | 37 sabhAsaeNaM bhaMte !sabhAsae ttikAlao kevacirahoi ? goyamA !jahaNNeNaM ekkaM samaya ukkoseNaM atomuhutta / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! sabhASaka, subhASaka rUpe keTalo samaya rahe che? uttarahe gautama ! jaghanya eka samaya, utkRSTa aMtarmuhUrta rahe che.
Page #788
--------------------------------------------------------------------------
________________ 714] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra |38 abhAsae NaM bhaMte ! abhAsae ttikAlao kevaciraMhoi ? goyamA !abhAsae duvihepaNNatte-sAie vA apajjavasie,sAie vaaspjjvsie| tattha NaMjesesAie sapajjavasie sejahaNNeNaM aMtomuhuttaMukkoseNaM aNaMtakAlaM-aNaMtA ussappiNI osappiNIo jaavvnnssikaalo| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! abhASaka, abhASaka rUpe keTalo samaya rahe che? uttara- he gautama! abhASakanA be prakAra che- sAdi aparyavasita ane sAdi saparyavasita. temAM je sAdi saparyavasita che, te jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa anaMtakALa-anaMta utsarpiNI, avasarpiNI kALa yAvata vanaspatikALa sudhI abhASaka rahe che. | 39 bhAsagassaNaMbhate !kevaikAlaM aMtaraMhoi? goyamA !jahaNNeNaMaMtomuhattaMukkoseNaM annNtkaal-vnnssikaalo| ___ abhAsagassa sAiyassa apajjavasiyassa Natthi aMtaraM / sAiya-sapajjavasiyassa jahaNNeNaMekkaMsamayaMukkoseNaM aMtomuhattaM / appAbahuyaM-savvatthovA bhAsagA, abhAsagA atiguNaTI bhAvArtha - prazna- he bhagavan! bhASakanuM aMtara keTaluM che? uttara- he gautama! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa anaMtakALa arthAt vanaspatikALanuM che. - sAdi aparyavasita abhASakanuM aMtara nathI. sAdi saparyavasita abhASakanuM aMtara jaghanya eka samaya utkRSTa aMtarmuhUrta che. alpabadutva- sarvathI thoDA bhASaka che, tenAthI abhASaka anaMtaguNA che. |40 ahavA duvihA savvajIvA-sasarIrIya asarIrI ya / asarIrIjahA siddhaa| sasarIrI jahA asiddhA / savva thovA asarIrI,sasarIrI aNataguNA / bhAvArtha- sarva jIvonA be prakAra che- sazarIrI ane azarIrI. tenuM saMpUrNa kathana kramazaH asiddha ane siddhanI jema jANavuM yAvatu sarvathI thoDA azarIrI che ane tenAthI zarIrI anaMtaguNA che. vivecana :bhASakanI kAyasthiti - koI jIva vacanayogano prayoga karIne eka ja samayamAM aTakI jAya athavA mRtyu pAme to bhASakanI sthiti jaghanya eka samayanI thAya che ane niraMtara aMtarmuhUrta sudhI bhASAno prayoga kare, to tyAra pachI avazya aMtara paDe che, tethI tenI utkRSTa sthiti vacanayoganI jema aMtarmuhUrtanI che. abhASakanI kAyasthiti :- abhASaka jIvonA be prakAra che- siddha ane saMsArI. (1) siddha abhASakanI sthitino prAraMbha thAya che paraMtu teno aMta thato nathI, tethI tenI sthiti sAdi anaMtakAlanI che. (2) saMsArI abhASakanI sthiti- saMsArIjIvo trasathI sthAvaramAM ane sthAvarathI trasamAM janma maraNa karatA ja rahe che. tethI saMsArI abhASakamAM sAdi sAMtano ja bhaMga thAya che ane tenI kAyasthiti jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa vanaspatikAla pramANa che. koI beindriyAdi jIva ekendriyamAM janma dhAraNa kare, tyAM abhASakapaNe aMtarmuhUrtanuM AyuSya pUrNa karIne punaH beindriyAdimAM janma dhAraNa karIne bhASaka bane, to abhASakanI jaghanya aMtarmuhUrtanI
Page #789
--------------------------------------------------------------------------
________________ | sarva jIvaH pratipatti-1 715 ] sthiti thAya che. te jIva jyAre anaMtakAla sudhI vanaspatikAyamAM ja janma-maraNa kare, to te utkRSTa anaMtakAla paryata abhASaka rahe che. aMtara - bhASakanuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta che ane utkRSTa anaMtakALa-vanaspatikALa che. abhASakanI sthiti te ja bhASakanuM aMtara che. sAdi aparyavasita abhASakane aMtara nathI. sAdi saMparyavasita abhASakanuM aMtara jaghanya eka samaya ane utkRSTa aMtarmuhUrta che arthAt bhASakano kAyasthiti rUpa samaya ja abhASakanuM aMtara che. sarvathI thoDA bhASaka che, tenAthI abhASaka anaMtaNA che kAraNa ke siddhanA jIvo ane nigodanA jIvo abhASaka che. sarva jIvonA be prakAraH carama-acarama:|41 ahavA duvihA savvajIvA paNNattA,taMjahA-carimA ceva acarimA ceva / bhAvArtha - sarva jIvonA be prakAra che- carama ane acarama. |42 carimeNaM bhaMte ! carime tti kAlao kevaciraM hoi? goyamA ! carime aNAie sapajjavasie / acarime duvihe paNNatte- aNAie vA apajjavasie, sAie vA apajja vasie / doNhapi Natthi aNtrN| ___ appAbahuyaM-savvatthovA acarimA, carimA aNaMtaguNA / setaMduvihA svvjiivaa| bhAvArtha :- pragna- he bhagavan! carama, carama avasthAmAM keTalo samaya rahe che? uttara- he gautama! carama anAdi saparyavasita che. acaramanA be prakAra che- anAdi aparyavasita ane sAdi aparyavasita. te baMnemAM aMtara nathI. alpa bahatva- sarvathI thoDA acarama che, tenAthI carama anaMtaguNA che. A sarva jIvonI be bheda rUpanI pratipatti pUrI thaI. vivecana - je jIva carama-aMtima bhavane prApta karaze arthAtu je jIva bhaviSyamAM siddha thaze te carama kahevAya che. tenAthI viparIta abhavI ane siddha ke jeno aMta thavAno nathI, te baMne acarama che. abhavI jIvonI bhavaparaMparAno aMta thavAno nathI tethI te acarama che. te ja rIte siddhonI sthiti paNa anaMta hovAthI teno paNa aMta thavAno nathI tethI te paNa acarama che. kAyasthiti -carama anAdi sAMta che. tethI ja te carama kahevAya che. acaramamAM abhavI jIvonI apekSAe anAdi anaMta ane siddhonI apekSAe sAdi anaMtano bhaMga che. te baMne bhaMgonI kAyasthiti nathI. aMtara - te baMnemAM(carama-acaramamAM) aMtara nathI, kAraNa ke anAdi sAMta carama-mokSagAmI bhavI jIva, mokSe jAya tyAre caramatvano tyAga karIne nocarama noacarama(siddha) thAya che. tyAra pachI pharIthI kyAre ya carama thato nathI. acaramanA be bhaMgamAMthI eka bhaMga anAdi anaMta abhavIno che ane bIjo bhaMga sAdi anaMta siddhano che. te baMne prakAranA acaramamAM aMtara nathI, kAraNa ke te baMne paryAyano kadApi aMta thato nathI. alpabahatvaH- sarvathI thoDA acarama che, kAraNa ke abhavI ane siddha acarama che te baMne maLIne paNa sarva jIvothI alpa che. tenAthI carama eTale mokSa javAnI yogyatAvALA bhavI jIvo anaMtaguNA che.
Page #790
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7i16 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra nathI nathI nathI sarva jIvonA be prakAra : sthiti AdijIva prakAra kAya sthiti aMtara alpabahuta 1 asiddhaanAdi anaMta (abhavI) 2 anaMtaguNA asiddha | anAdi sAMta(bhavI) 2. siddha sAdi anaMta | 1 sarvathI thoDA 1 saindriya anAdi anaMta-anAdi sAMta nathI 2 anaMtaguNA 2 anindriya sAdi anaMta nathI 1 sarvathI thoDA 1 saMkAyika | anAdi anaMta-anAdi sAMta nathI 2 anaMtaguNA 2 akAyika sAdi anaMta nathI 1 sarvathI thoDA 1 sayogI anAdi anaMta-anAdi sAMta 2 anaMtaguNA 2 ayogI | sAdi anaMta nathI 1 sarvathI thoDA 1 savedaka anAdi anaMta-anAdi sAMta nathI sAdi sAMtanI jagha aMtarmuhUrta jagha eka samaya 2 anaMtaguNA u ardha pugala parAvartana u aMtarmuhUrta | 2 avedaka | sAdi anaMta-sAdi sAMtanI jagha aMtarmuhUrta sarvathI thoDA jagha eka samaya u aMtarmuhUrta | u. ardha pudgala parAvartana 1 sakaSAyI anAdi anaMta-anAdi sAMta nathI 2 anaMtaguNA sAdi sAMtanI-savaidakanI samAna sadakanI samAna 2 akaSAyI sAdi anaMta-sAdi sAMtanI adakanI samAna T1 sarvathI thoDA | jagha eka samaya u aMtarmuhUrta 1 salezI anAdi anaMta-anAdi sAMta 2 anaMta guNA - + - alezI sAdi anaMta nathI | 1 sarvathI thoDA 1 jJAnI sAdi anaMta(kevaLajJAnI) . nathI 1 sarvathI thoDA sAdi sAMta-mati Adi jJAnanI | jagha aMta, u. ardha pudgala jagha aMta u sAdhika cha sAgaro | parAvartana kAla 2 ajJAnI anAdi anaMta, anAdi sAMta T2 anaMtaguNA | sAdi sAMtanI savedakanI samAna | jai aMta u sAdhika ddha sAgaro | 1 sAkAropayogI aMtarmuhUrta (chadmastha) aMtarmuhUrta | 2 asaMkhyAtaguNA - - 2 anAkAropayogI aMtarmuhUrta (chadmastha) aMtarmuhUrta | 1 sarvathI thoDA 1 AhAraka(chadmastha) jagha. be samaya nyUna kSullakabhava, | jagha eka samaya, u be samaya | ra asaMkhyAtaguNA u. asaMkhyAtakAla 2 kevaLI AhAraka | jagha aMta, udezona pUrvakoDavarSanuM traNa samaya 2 chadmastha anAhAraka jagha eka samaya u. be samaya | jaze be samaya nyUna kSullaka bhava | - - - - ____ u asaMkhyAtakAla sayogI kevaLI traNa samaya aMtarmuhUrta sarvathI thoDA anAhAraka ayogI kevaLI ] aMtarmuhUrta anAhAraka ----siddha kevaLI anAhAraka| sAdi anaMta nathI. > _ nathI. + ---- -- -- -- -- --- |
Page #791
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarva jIva : pratipatti-1 [ 717] jIva prakAra kAya sthiti jagha eka samaya, u. aMtarmuhUrta | a5hatva | 1 sarvathI thoDA 1 bhASaka aMtara jaghanya aMtarmuhUrta utkRSTa anaMtakAla . nathI jaghanya eka samaya u aMtarmuhUrta 2 abhASaka 1 | 2 anaMtaguNA sAdi aparyavasita (siddha) sAdi saparyavasitanI jagha aMtarmuhUrta u ardha pudgala parAvartana anAdi anaMta-anAdi sAMta | | sAdi anaMta_--- ++ | 1 sazarIrI 2 azarIrI 1 carama 2 acarama | _2 anaMtaguNA_ L1 sarvathI thoDA . 2 anaMtaguNA 1 sarvathI thoDA | + anAdi sAMta anAdi anaMta (abhavya) sAdi anaMta (siddho) | II sarva jIvaH pratipati-1 saMpUrNa
Page #792
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 718 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra / trividha : sarva va pratipatti-2 . RE/TIEEEEEEEEE) sarva jIvonA traNa prakAraH samyagraSTi Adi - | 1 tattha NaMje te evamAhaMsu tivihA savvajIvA paNNattA, te NaM evamAhaMsutaM jahAsammadiTThI, micchaaditttthii,smmaamicchaaditttthii| bhAvArtha:- uparokta nava pratipattiomAMthI bIjI pratipattimAM je traNa prakAranA sarva jIvonuM kathana che, te A pramANe che- samyagdaSTi, mithyAdaSTi ane mizradaSTi. | 2 sammadiTThINaM bhaMte ! kAlao kevaciraM hoi? goyamA !sammadiTThI duvihe paNNatte,taMjahA-sAie vA apajjavasie, sAie vA sapajjavasie / tattha je te sAie sapajjavasie, se jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM chaavrddhisaagrovmaaiNsaairegaaii| bhAvArtha :- prazna- magavan ! sabhya dRSTi, sabhya dRSTi35 32so samaya 23 cha ? uttara- he gautama! samyak daSTinA be prakAra che- sAdi aparyavasita ane sAdi saparyavasita. je sAdi saparyavasita che te jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa sAdhika chAsaTha sAgaropama sudhI rahe che. | 3 micchAdiTThI tivihe- aNAie vA apajjavasie, aNAie vAsapajjavAsie, sAie vA sapajjavasie / tattha jete sAie sapajjavasie se jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM aNaMtakAlaM jAvaavaDDapoggalapariyaTTa desUNaM / bhAvArtha:- mithyAdaSTinA traNa prakAra che- anAdi anaMta, anAdi sAMta ane sAdi sAMta. temAM je sAdi sAMta che te jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa anaMtakALa sudhI vAva dezona ardha pula parAvartana kAla paryaMta mithyAdaSTi rUpe rahe che. |4 sammAmicchAdiTThI jahaNNeNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNa vi aMtomuhuttaM / bhAvArtha - mizradaSTi jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa paNa aMtarmuhUrta sudhI rahe che. | 5 sammadiTThissa aMtaraM- sAiyassa apajjavasiyassa Natthi aMtaraM; sAiyassa sapajjavasiyassa jahaNNeNaM atomuhuttaM, ukkosaNaM aNaMtakAlaM jaavavddNpogglpriytttt| micchAdiTThissa aNAiyassa apajjavasiyassa patthi aMtaraM, aNAiyassa sapajjavasiyassaNatthi aMtaraM, sAiyassa sapajjavasiyassa jahaNNeNaM aMtomuhuttaMukkosaNaM chAvaDhi saagrovmaaisaairegaaii| sammAmicchAdiTThissa jahaNNeNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM aNataM kAlaM jAva avarlDa poggalapariyaTTa desuunnN|
Page #793
--------------------------------------------------------------------------
________________ | sarva jIvaH pratipatti-2 [ 719 ] . appAbahuyaM-savvatthovA sammAmicchAdiTThI,sammadiTThI aNaMtaguNA, micchAdiTThI agataguNaTI bhAvArtha :- samyagudaSTinA aMtaradvAramAM sAdi anaMtamAM aMtara nathI. sAdi sAMtamAM jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa anaMtakALanuM aMtara che yAvata te ardha pudgala parAvartanakALa rUpa anaMtakALa che. anAdi anaMta mithyASTinuM aMtara nathI. anAdi sAMtanuM paNa aMtara nathI, sAdi-sAMtanuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa sAdhika chAsaTha sAgaropamanuM che. mizradaSTinuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa anaMtakALanuM che yAvatte ardha pudgala parAvartanarUpa anaMtakALa che. alpabahatva- sarvathI thoDA samyagumithyAdaSTi che, tenAthI samyagadaSTi anaMtaNA che ane tenAthI mithyAdaSTi anaMtaguNA che. vivecana : prastuta sUtromAM samyagdaSTi, mithyAdaSTi ane mizradaSTirUpe sarva jIvonuM nirUpaNa che. kAyasthiti :- samyagadaSTinA be prakAra che- (1) sAdi aparyavasita (kSAyika samyagudaSTi)- te prApta thayA pachI siddha dazAmAM paNa te ja rUpe rahe che, nAza thatuM nathI, tethI tenI sthiti sAdi anaMta kAlanI che. (2) sAdi saparyavasita (kSAyopathamika Adi samyagudarzana)mAM upazama samakitanI sthiti aMtarmuhUrtanI che. te jIva aMtarmuhurtamAM samyagudarzanathI patita thaIne mithyAtvane prApta kare che athavA kSAyopathamika samakitane prApta kare che. te jIva mithyAtvane prApta kare tenI apekSAe tenI jaghanya aMtarmuhUrtanI sthiti ghaTita thAya che ane kSAyopathamika samakitanI utkRSTa sthiti sAgaropama jhAjherI che. tethI sAdi sAMta samyagudaSTinI utkRSTa sthiti teTalI che. tyAra pachI te jIva jo kSAyika samakitane prApta kare to sAdi anaMtakAlanI sthitine prApta kare che athavA mithyAtvI bane che. mithyAdaSTinA traNa prakAra che- anAdi anaMta, anAdi sAMta ane sAdi sAMta. temAM sAdi sAMta jaghanya aMtarmuhUrta sudhI rahe che. koI jIva aMtarmuhUrtamAM ja mithyAtvano tyAga karI punaHsamyagdarzana pAmI zake che, utkRSTa anaMtakALa sudhI mithyAtva avasthAmAM rahe che. A anaMtakALa kAlanI apekSAe anaMta utsarpiNI-avasarpiNI pramANa che ane te ardha pudgala parAvartana pramANa che. eka vAra samyakatva prApta karyA pachI mithyAtvI thAya, to paNa te jIva teTalA kAla pachI avazya samyagudarzanane prApta kare che. mizradaSTi te ja rUpe jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa paNa aMtarmuhUrta kALa sudhI rahe che, svabhAvathI mizradaSTino teTalo ja avasthAnakAla che. jaghanya aMtarmuhUrta karatAM utkRSTa aMtarmuhUrtanI sthiti adhika che. aMtara:- sAdi anaMta samyagudaSTinuM aMtara nathI, kAraNa ke teno aMta nathI. sAdi sAMtanuM jaghanya aMtarmuhUrtanuM aMtara che. koI jIva samyagudaSTithI patita thaIne aMtarmuhurtamAM pharIthI samyakatva prApta kare to jaghanya aMtara thAya che. tenuM utkRSTa aMtara anaMtakALa arthAt ardha pudgala parAvartanakALa che. anAdi anaMta mithyAdaSTinuM aMtara nathI. tenuM mithyAtva kyAreya nAza pAmatuM nathI. anAdi sAMta mithyAtvanuM paNa aMtara nathI, kAraNa ke ekavAra nAza thayA pachI pharIthI prApta thAya tene anAdi kahI zakAya nahIM.
Page #794
--------------------------------------------------------------------------
________________ 720 | zrI jIvAjIvAbhigama sUtra sAdi sAta mithyAdaSTinuM jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa sAdhika chAsaTha sAgaropamanuM aMtara che, samyagadarzananI sthiti te ja mithyAdarzananuM aMtara kahevAya che. - mizradaSTinuM jaghanya aMtarmuhUrtanuM aMtara che, kAraNa ke mizradaSTi avasthAno tyAga karIne koI jIva aMtarmuhUrtamAM pharIthI mizradaSTi prApta karI zake che. tenuM utkRSTa aMtara dezona ardhapudgalaparAvartana kALanuM che, teTalA kAla pachI jIva mizradaSTi prApta karI zake che. alpabahatva - sarvathI thoDA samyagRmithyAdaSTi che, kAraNa ke tene yogya pariNAma alpa samaya sudhI rahe che ane pRcchA samaye te thoDA ja prApta thAya che, tenAthI samyagudRSTi anaMtaguNA che kAraNa ke siddha jIvo samyagudaSTi che ane te anaMta che, tenAthI mithyAdaSTi anaMtaguNA che kAraNa ke vanaspati jIvo siddhothI paNa anaMtaguNA che ane te mAtra mithyAdaSTi che. sarva jIvonA traNa prakAraH parita-aparita Adi:|6 ahavA tivihA savvajIvA paNNattA- prittaa,aprittaa,nnoprittaa-nnoaprittaa| bhAvArtha - sarva jIvonA traNa prakAra che- paritta, aparitta ane noparitta noaparitta. 7 paritteNaM bhaMte !kAlao kevacirahoi ? goyamA !paritteduvihe paNNatte-kAyaparitte ya sNsaarpritey| bhAvArtha-prazna- he bhagavan! paritta, paritta rUpe keTalo samaya rahe che? uttara- he gautama! parittanA be prakAra che- kAyaparitta ane saMsAraparitta. | 8 kAyaparitteNaM bhaMte ! kAlao kevacira hoi? goyamA ! jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM asaMkhejjakAlaM jAvaasaMkhejjA logaa| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! kAyaparita, kAyaparitta rUpe keTalo samaya rahe che? uttara- he gautama! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa asaMkhyAtakALa sudhI yAvata asaMkhyAta lokanA AkAza pradeza pramANa che. | 9 saMsAraparitteNaM bhaMte ! saMsAraparittettikAlao kevaciraMhoi? goyamA !jahaNNeNaM atomuhattaM ukkoseNaM aNataM kAlaM jAvaavaTuM poggalapariyaTTaM desUNaM / / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! saMsAra paritta, saMsAra paritta rUpe keTalo samaya rahe che? uttara- he gautama ! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa anaMtakAla. te anaMtakAla kAlathI dezona ardha pudgala parAvartana pramANa che. | 10 aparitte NaM bhaMte ! kAlao kevaciraMhoi? goyamA ! aparitte duvihe paNNattetaM jahA-kAyaaparitteya saMsAraaparitteya / kAyaaparitteNaMjahaNNeNaM aMtomuhattaMukkoseNaM anntkaal-vnnssikaalo| saMsAra aparitte duvihe paNNattetaMjahA- aNAie vA apajjavasie, aNAie vA sapajjavasie / NoparikteNoaparittesAie apajjavasie /
Page #795
--------------------------------------------------------------------------
________________ | sarva jIvaH pratipatti-ra [ 721] bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! aparitta, aparitta rUpe keTalo samaya rahe che? uttara- he gautama! aparittanA be prakAra che- kAya aparitta ane saMsAra aparitta. kAya aparitta jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa anaMtakALa arthAt vanaspatikALa sudhI rahe che. saMsAra aparittanA be prakAra che- anAdi anaMta ane anAdi sAMta. noparitta noaparitta sAdi anaMta che. | 11 kAyaparittassa jahaNNeNaM aMtara aNtomuttNukkosennNvnnssikaalo| saMsAra parittassa Natthi atara / kAyaaparittassa jahaNNeNaM aMtomuhattaMukkoseNaM asNkhijjNkaalNpuddhvikaalo| saMsAra aparittassa aNAiyassaapajjavasiyassa Natthi aNtr| aNAiyassasapajjavasiyassa Natthi aNtrN| __NoparittaNoaparittassa viNasthi aMtaraM / appAbahuyaM-savvatthovA parittA,NoparittANoaparittA aNaMtaguNA, aparittA annNtgunnaa| bhAvArtha - kAyaparittanuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa vanaspatikAla che. saMsAra parittanuM aMtara nathI. kAya aparittanuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa asaMkhyAtakAla-pRthvIkAla pramANa che. saMsAra aparittanA anAdi anaMta bhaMganuM aMtara nathI ane anAdi sAMtanuM paNa aMtara nathI. noparitta no aparittanuM paNa aMtara nathI. alpabadutva sarvathI thoDA paritta che, noparitta noaparitta anaMtaguNA che ane tenAthI aparitta anaMtaguNA che. vivecana : prastuta sUtromAM sarva saMsArI jIvonA traNa prakAra kahyA che, te A pramANe che-paritta, aparitta ane noparitta noaparitta. parita - paritta zabdano artha sAmAnyarUpe sImita athavA maryAdita thAya che. tenA be bheda che- kAyaparitta ane saMsAra paritta. vacArItta nAma pratye riza sAraparittopAddhaputraparIvartAtaH :-vRtti pratyeka zarIrI jIvane kAya parisa kahe che ane jeNe saMsArane maryAdita karyo che, jenuM saMsAra paribhramaNa ardha pudgala parAvartanarUpa anaMtakAla pramANa zeSa rahyuM che, tene saMsAraparita kahe che. apavitta :- sAdhAraNa zarIrI jIvane kAya aparita kahe che ane jenA saMsAra paribhramaNanI koI maryAdA nathI tevA jIvone saMsAra aparita kahe che. je paritta ke aparitta nathI tevA siddhanA jIvone noparita-noaparita kahe che. kAyasthiti :- kAyaparitta jaghanya aMtarmuhUrta sudhI kAyaparitta rUpe rahe che. yathA- koI jIva sAdhAraNa vanaspatimAMthI pratyeka vanaspatimAM janma dhAraNa karI kAyaparitta bane, tyAM aMtarmuhUrta sudhI rahIne punaH sAdhAraNa vanaspatimAM utpanna thAya to aMtarmuhUrtanI kAyasthiti thAya che. te jIva utkRSTa asaMkhyAtakALa sudhI kAya paritta rUpe rahe che. te asaMkhyAtakALa asaMkhyAta utsarpiNI
Page #796
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra avasarpiNI pramANa che, kSetrathI asaMkhyAta lokanA AkAzapradezomAMthI prati samaye eka-eka pradezanuM apaharaNa karatAM jeTalA samayamAM te khAlI thAya, teTalA samaya pramANa che athavA pRthvIkAya Adi pratyeka zarIrI jIvonI jeTalI kAyasthiti che, teTalo kALate kAyaparittarUpe rahI zake che, tyAra pachI te sAdhAraNa vanaspatirUpe utpanna thAya che. saMsAra parittanI sthiti jaghanya aMtarmuhUrta che. aMtarmuhurtakALamAM koI manuSya aMtakRta kevaLI thaIne mokSamAM jaI zake che. saMsAra parittanI utkRSTa sthiti anaMtakALa che. te anaMtakALa anaMta utsarpiNI avasarpiNIkAla pramANa ane kSetrathI ardha pugala parAvartana kALapramANa che. ardhapugala parAvartanakALe te jIva avazya mokSa prApta kare che. kAya aparitanI sthiti jaghanya aMtarmuhUrta che, tyAra pachI te jIva pratyeka zarIramAM utpanna thAya che. tenI utkRSTa sthiti anaMtakAla che, A anaMtakAla vanaspatikAla pramANa che. saMsAra aparitanA be prakAra che- abhavanI apekSAe te anAdi anaMta ane mokSagAmI bhavI jIvonI apekSAe anAdi sAMta che. noparitta noaparita siddha jIva che, te sAdi anaMta che. aMtara:- kAya parittanuM jaghanya aMtarmuhUrtanuM aMtara che. jema ke koI jIva sAdhAraNa vanaspatimAM aMtarmuhUrta paryata rahIne pharIthI pratyeka zarIramAM utpanna thAya to jaghanya aMtara ghaTita thAya che. tenuM utkRSTa aMtara anaMtakAla-vanaspatikALa pramANa che. te jIva teTalA kAla sudhI sAdhAraNa rUpe rahIne tyAra pachI kAyaparittamAM utpanna thAya te apekSAe che. saMsAra pariramAM aMtara nathI, kAraNa ke saMsAra parittatva tyAga karyA pachI te avasthA pharIvAra AvatI nathI. kAya-aparitamAM jaghanya aMtarmuhUrtanuM aMtara che, pratyeka zarIramAM aMtarmuhUrta sudhI rahIne te jIva pharIthI kAyaaparittamAM utpanna thAya te apekSAe A aMtara ghaTita thAya che. temAM utkRSTa asaMkhyAta kALanuM aMtara che, A asaMkhyAtakALa pRthvIkAla pramANa che kAraNa ke pRthvI Adi pratyeka zarIrInI kAyasthiti teTalI ja che. saMsAra aparitamAM anAdi aparyavasitamAM aMtara nathI, saMsAra aparittatva avasthAnA tyAga pachI punaH te avasthA saMbhavita nathI. noparita noapattimAM paNa aMtara nathI, te sAdi anaMta hoya che. alpAbahatvaH- sarvathI thoDA paritta che, kAraNa ke kAya paritta ane saMsAra paritta jIvo thoDA che, tenAthI noparitta noaparitta anaMtaguNA che, kAraNa ke siddha anaMta che, tenAthI aparitta anaMtaguNA che, kAraNa ke nigodanA sAdhAraNa vanaspati kAyika jIvo anaMta che. | 12 ahavAtivihAsabajIvApaNNattA,taMjahA-pajjattagA,apajjattagA,NopajjattagA nnoapjjttgaa| bhAvArtha:- sarva jIvonA traNa prakAra che- paryApta, aparyApta ane noparyApta noaparyApta.
Page #797
--------------------------------------------------------------------------
________________ | sarva jIvaH pratipatti-2 [ 723 ] | 13 pajjattageNaM bhaMte ! kAlao kevaciraM hoi ? goyamA ! jahaNNeNaM aMtomuhattaM, ukkoseNa sAgarovamasayapatta saaireg| bhAvArtha -prazna-he bhagavan! paryApta, paryApta rUpe keTalo samaya rahe che? uttara-he gautama! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa sAdhika aneka so sAgaropama sudhI rahe che. |14 apajjatte NaM bhaMte ! kAlao kevaciraM hoi ? goyamA ! jahaNNeNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNa vi atomuhutta / NopajjataNoapajjattae sAie apjjvsie| bhAvArtha - prazna - he bhagavan! aparyApta, aparyApta rUpe keTalo samaya rahe che? uttara- he gautama! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa paNa aMtarmuhUrta sudhI rahe che. noparyApta noaparyApta sAdi anaMta che. | 15 pajjattagassa aMtaraMjahaNNeNaM aMtomuhattaMukkoseNa vi aMtomuhattaM / apajjattagassa jahaNNeNaM aMtomuttaMukkoseNaMsAgarovamasayapuhattaMsAiregA NopajjattagaNoapajjattagassa Natthi aNtrN| ___ appAbahuyaM-savvatthovA Nopajjattaga-NoapajjattagA, apajjattagA aNaMtaguNA, pjjttgaaskhejjgunnaa| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! paryAptanuM aMtara keTaluM che? uttara-he gautama!jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa paNa aMtarmuhUrtanuM aMtara che. aparyAptanuM jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa sAdhika aneka so sAgaropamanuM aMtara che, noparyApta noaparyAptanuM aMtara nathI. alpabahatva- sarvathI thoDA no paryApta noaparyApta che, tenAthI aparyApta anaMtaguNA che, tenAthI paryApta saMkhyAtaguNA che. vivecana :kAyasthiti- paryAptanI kAyasthiti jaghanya aMtarmuhUrta che, koI jIva aparyAptamAMthI paryAptamAM utpanna thAya, tyAM aMtarmuhUrta rahIne pharIthI aparyAptamAM utpanna thAya tyAre paryAptanI jaghanya sthiti ghaTita thAya che. paryAptAnI utkRSTa kAyasthiti aneka so sAgaropamathI kaMIka adhika che, tyAra pachI te jIva avazya aparyAptarUpe janma dhAraNa kare che. A kathana labdhi paryAptAnI apekSAe che kAraNa ke koI paNa jIva eka bhavanuM AyuSya pUrNa karIne bIjA bhavamAM jAya, tyAre vigrahagatimAM, temaja utpanna thayA pachI aMtarmuhUrta paryata aparyApta hoya che paraMtu te jIvane te samaye paNa paryApta nAma karmano niraMtara udaya cAlato hovAthI te jIva labdhi paryApta kahevAya che. A rIte paryAptAvasthAnI niraMtaratA sAdhika aneka so sAgaropama paryata rahe che. aparyAptanI kAyasthiti jaghanya ane utkRSTa aMtarmuhurta pramANa che. labdhi aparyAptAnI samaya maryAdA teTalI ja che. noparyApta no aparyApta siddhanI kAyasthiti sAdi anaMta che. asara jaghanya ane utkRSTa aMtarmahartana aMtara hoya che. kAraNa ke aparyAptanI kAyasthiti ja paryAptanuM aMtara che. aparyAptanuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa sAdhika aneka so sAgaropama che,
Page #798
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 724 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra kAraNa ke paryAptanI kAyasthiti ja aparyAptanuM aMtara che. noparyApta-noaparyAptamAM aMtara nathI, kAraNa ke te siddha che. alpa bahatva- sarvathI thoDA no paryApta noaparyApta che kAraNa ke siddhajIvo zeSa jIvonI apekSAthI thoDA che, tenAthI aparyApta anaMtaguNA che kAraNa ke nigodajIvomAM anaMtAnaMta aparyApta hoya che, tenAthI paryApta saMkhyAtaguNA che kAraNa ke sUkSma jIvomAM aparyApta jIvothI paryApta saMkhyAtaguNA che. sarva jIvonA traNa prakAraH sUkSma AdiH| 16 ahavA tivihA savvajIvA paNNattA,taMjahA- suhumA, bAyarA, nnosuhumnnobaayraa| bhAvArtha - sarva jIvonA traNa prakAra che- sUkSma, bAdara ane nosUkSma no bAdara. | 17 suhume NaM bhaMte ! suhume tti kAlao kevaciraM hoi ? goyamA !jahaNNeNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM asaMkhejjakAlaMpuDhavikAlo / bAyarA jahaNNeNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM asakhejjakAlaM, asaMkhejjAo ussappiNI-osappiNIo kAlao, khettao aMgulassa asNkhejjibhaago| Nosuhuma NobAyare sAie apjjvsie| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! sUkSma, sUkSma rUpe keTalo samaya rahe che? uttara- he gautama! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa asaMkhyAtakALa arthAt pRthvIkALa sudhI rahe che. bAdara jIva, bAdara rUpe jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa asaMkhyAtakALa sudhI rahe che. A asaMkhyAtakALa kAlathI asaMkhyAta utsarpiNI avasarpiNIkAla pramANa che, kSetrathI aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganA AkAzapradeza pramANa che. nosUkSma no bAdara sAdi anaMta che. | 18 suhumassa aNtrNbaayrkaalo| bAyarassa aNtrNsuhumkaalo| Nosuhuma NobAyarassa atrnntthi| .. appAbahuyaM- savvatthovA Nosuhuma NobAyarA, bAyarA aNaMtaguNA, suhumA asNkhejjgunnaa| bhAvArtha - sUmanuM aMtarabAdarakALa pramANa ane bAdaranuM aMtara sUkSmakaLa pramANa che. nosUkSma no bAdaramAM aMtara nathI. alpAbahatva- sarvathI thoDA nosUkSma no bAdara che, tenAthI bAdara anaMtaguNA che, tenAthI sUkSma asaMkhyAtaguNA che. vivecana : je jIvane sUkSmanAmakarmano udaya hoya tene sUyama, bAdaranAmakarmano udaya hoya tene bAdara ane jene sUkSma ke bAdara koI paNa nAmakarmano udaya na hoya tene (siddhone) nosUkama no bAdara kahe che. kAyasthitiH -sUmanI kAyasthiti jaghanya aMtarmuhUrta che, tyAra pachI te jIvanI bAdaramAM utpatti thaI zake
Page #799
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarva jIva : pratipatti-2 che. tenI utkRSTa kAyasthiti asaMkhyAtakALa che. A asaMkhyAtakAla kAlathI asaMkhyAta utsarpiNI avasarpiNI kAla pramANa che, kSetrathI asaMkhyAta lokanA AkAza pradeza pramANa che. A samaya maryAdAne pRthvIkAla kahe che. 725 bAdaranI kAyasthiti jaghanya aMtarmuhUrta che, tyAra pachI te jIva pharIthI sUkSmamAM utpanna thAya che. tenI utkRSTa sthiti asaMkhyAtakALa che. A asaMkhyAtakALa, asaMkhyAta utsarpiNI avasarpiNI pramANa che. kSetrathI aMgulanA asaMkhyAtamA bhAgamA rahelA AkAzapradeza pramANa che. sUkSmanI kAyasthitinA asaMkhyAtakAlane pRthvIkAla ane bAdaranI kAyasthitinA asaMkhyAtakAlane bAdarakAla kahe che. bAdarakAla karatAM pRthvIkAla asaMkhyAtaguNo adhika che. bAdara jIva potAnI asaMkhyAta kAlanI kAyasthiti pUrNa karIne avazya sUkSmamAM utpanna thAya che. nosUkSma nobAdara siddha jIva che. te sAdi anaMta hovAthI sadA te ja rUpe rahe che. aMtara H- * sUkSmanuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa asaMkhyAtakALa--bAdarakAla che. bAdaranuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa asaMkhyAtakALa-pRthvIkAla pramANa che. nosUkSma nobAdaranuM aMtara nathI kAraNa ke te sAdi anaMta che. alpabahutva H- sarvathI thoDA nosUkSma nobAdara che, kAraNa ke siddha jIvo saMsArI jIvo karatAM alpa che. tenAthI bAdara anaMtaguNA che, kAraNa ke nigoda jIvo siddhothI paNa anaMtaguNA che, tenAthI sUkSma jIvo asaMkhyAtaguNA che kAraNa ke bAdara nigodathI sUkSma nigoda asaMkhyAtaguNA che. sarva jIvonA traNa prakAra : saMjJI Adi : 19 ahavA tivihA savvajIvA paNNattA, taM jahA - saNNI, asaNNI, NosaNNI goasaNNI / bhAvArtha :- sarva jIvonA traNa prakAra che- saMjJI, asaMzI ane nosaMzI noasaMzI. 20 te! kAlao kevaciraM hoi ? goyamA ! jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM sAgarovamasayapuhuttaM sAiregaM / asaNNI jahaNNeNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM vaNassaikAlo / gosaNI asaNNI sAie apajjavasie / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! saMzI, saMjJI rUpe keTalo samaya rahe che ? uttara- he gautama ! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa sAdhika aneka so sAgaropama sudhI rahe che. asaMjJI jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa vanaspatikALa paryaMta rahe che. nosaMjJI noasaMjJI sAdi anaMta che. 21 saNNissa aMtaraM jahaNNeNaM atomuhuttaM, ukkoseNaM vaNassaikAlo / asaNNissa aMtara jahaNaNeNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM sAgarovamasayapuhuttaM sAiregaM, NosaNNI NoasaNNissa Natthi aMtaraM / appAbahuyaM- savvatthovA saNNI, NosaNNI- NoasaNNI anaMtaguNA, asaNNI guNa
Page #800
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 726 ] zrI jIvAjIvAbhigama satra bhAvArtha :- saMjJInuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa vanaspatikALa che, asaMjJInuM aMtara jaghanya aMtarmuhurta ane utkRSTa sAdhika aneka so sAgaropama che. nosaMjJI noasaMjJInuM aMtara nathI. alpabahatva- sarvathI thoDA saMjJI che, tenAthI nosaMjJI noasaMjJI anaMtaguNA che ane tenAthI asaMjJI anaMtaguNA che. vivecana : manolabdhi sahita (manavALA) jIvone saMjJI, manolabdhirahita (mana vinAnA) jIvone asaNI ane je saMjJI ke asaMjJI nathI, tene nosaMjJI noasaMjJI kahe che. kAyasthiti -saMzI jaghanya aMtarmuhUrta sudhI te ja rUpamAM rahIne, tyArapachI asaMzImAM utpanna thAya to tenI jaghanya aMtarmuhurtanI kAyasthiti thAya che. saMjJI saMjJIrUpe utkRSTa sAdhika anekaso sAgaropama sudhI rahI zake che, tyAra pachI te jIva avazya asaMjJImAM utpanna thAya che. asaNInI kAyasthiti jaghanya aMtarmuhUrta che, utkRSTa anaMtakALa che. A anaMtakALa vanaspatikAla pramANa che. nokarI noasaMdarI siddha che, te sAdi anaMta che. te anaMtakAla paryata te ja rUpamAM rahe che. aMtara - saMjJInuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa anaMtakALa che. te vanaspatikALa pramANa che, kAraNa ke asaMjJInI kAyasthiti teTalI ja che. asaMjJInuM aMtara jaghanya aMtarmuhurta ane utkRSTa sAdhika aneka so sAgaropama che. kAraNa ke saMjJInI kAyasthiti teTalI ja che. nosaMjJI noasaMjJInuM aMtara nathI, kAraNa ke te sAdi anaMta che. alpabahatva - sarvathI thoDA saMjJI che, kAraNa ke deva, nArakI, garbhaja tiryaMca ane garbhaja manuSya ja saMjJI che. te jIvo thoDA hoya che. tenAthI nosaMjJI noasaMjJI anaMtaNA che, kAraNa ke vanaspatine choDIne zeSa sarva jIvothI siddha anaMtaguNA che, tenAthI asaMjJI anaMtaguNA che, kAraNa ke vanaspati jIvo siddhothI anaMtaguNA che. sarva jIvonA traNa prakAraH bhavasiddhika AdiH| 22 ahavA savvajIvA tivihA,taMjahA- bhavasiddhiyA abhavasiddhiyA,NobhavasiddhiyA nnoabhvsiddhiyaa| bhavasiddhie aNAIe sapajjavasie, abhavasiddhie aNAIe apajjavasie, NobhavasiddhieNoabhavasiddhie sAIeapajjavasie / tiNhapiNatthi aMtaraM / appAbahuyaMsavvatthovA abhavasiddhiyA,NobhavasiddhiyANoabhavasiddhiyA aNaMtaguNA, bhavasiddhiyA bhAvArtha :- sarva jIvonA traNa prakAra che- bhavasiddhika, abhavasiddhika ane nobhavasiddhika noabhava siddhika. bhavasiddhika jIva anAdi sAMta che. abhavasiddhika anAdi anaMta che ane nobhavasiddhika noabhavasiddhika siddhajIva sAdi anaMta che. te traNeyanuM aMtara nathI.
Page #801
--------------------------------------------------------------------------
________________ | sarva jIvaH pratipatti-2 [727] alpabadutva- sarvathI thoDA abhayasiddhika che, tenAthI nobhavasiddhika noabhavasiddhika-siddha anaMtaNA che ane tenAthI bhavasiddhaka anaMtaguNA che. vivecana : prastuta sUtramAM mokSagamananI yogyatA-ayogyatAnA AdhAre traNa prakAranA jIvonuM kathana che. je jIvamAM siddha thavAnI yogyatA che te bhavasivika che. je jIvamAM siddha thavAnI yogyatA nathI te abhavasiddhika che ane siddha jIva no bhavasiddhika noabhavasiddhika che. kAyasthiti - bhavasiddhika ane abhavasiddhika te baMne jIvanA pAriNAmika bhAva che, tethI te baMne bhAvo anAdikAlIna che paraMtu bhavasiddhika jIva jyAre siddha thAya tyAre tenA te bhAvano aMta thAya che tethI te anAdi-sAMta che. abhavasiddhikamAM siddha thavAnI yogyatA ja nathI. te jIva haMmezAM te ja rUpe rahe che tethI tenI sthiti anAdi anaMta che ane nobhavasiddhika noabhavasiddhika sAdi anaMta che. aMtara-bhavasiddhikapaNAno aMta thAya tyAre jIvasiddha thAya che, siddha thayA pachI tene punaH bhavasiddhikapaNuM prApta thatuM nathI, tethI tenuM aMtara nathI. te ja rIte abhavasiddhika anAdi anaMta ane nobhavasiddhikanoabhavasiddhika sAdi anaMta hovAthI tenuM paNa aMtara nathI. alpabahatvaH- sarvathI thoDA abhayasiddhika che, te anaMtarAzinA nava prakAramAMthI cothI anaMtarAzi jaghanya yuktaanaMta pramANa che. tenAthI nobhavasiddhika noabhavasiddhika siddha anaMtaguNA che, te abhavI jIvothI anaMta guNA che ane tenAthI bhavasiddhika anaMtaguNA che, te bhavI jIva siddhothI paNa anaMtaguNA che. sarva jIvonA traNa prakAra trasa Adi - | 23 ahavA tivihA savvajIvA paNNattA,taMjahA-tasA,thAvarA,NotasA nnothaavraa| bhAvArtha - sarva jIvonA traNa prakAra che-trasa, sthAvara ane notra nosthAvara. 24 taseNaM bhaMte ! kAlao kevacirahoi? goyamA !jahaNNeNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM dosaagrovmshssaaiNsaairegaaii| thAvarassasaciTThaNA vnnssikaalo| NotasA-NothAvarA sAiyA apjjvsiyaa| bhAvArtha:- pragna- he bhagavan! trasa jIva trasa rUpe keTalo samaya rahe che? uttara- he gautama! jaghanya aMtarmuhurta ane utkRSTa sAdhika be hajAra sAgaropama sudhI rahI zake che sthAvara jIva, sthAvara rUpe vanaspatikALa sudhI rahI zake che. nosa nosthAvara sAdi aparyavasita che. |25 tasassa aNtrNvnnssikaalo| thAvarassa aMtaraMdo saagrovmshssaaiNsaairegaaii| NotasathAvarassaNatthi atara / appAbahuya-savvatthovAtasA,NotasA-NothAvarA aNataguNA, thAvarA aNaMtaguNA / setaMtivihA svvjiivaa| bhAvArtha - trasanuM aMtara vanaspatikALa pramANa che ane sthAvaranuM aMtara sAdhika be hajAra sAgaropama che, notrasa nosthAvaranuM aMtara nathI. alpabadutva- sarvathI thoDA trasa jIvo che, tenAthI notrasa nosthAvara(siddha) anaMtaguNA che ane
Page #802
--------------------------------------------------------------------------
________________ 728 | zrI jIvAjIvAbhigama sUtra tenAthI sthAvara jIvo anaMtaguNA che. A rIte sarva jIvonA traNa prakAranuM kathana pUrNa thAya che. vivecana : - prastuta sUtromAM tra-sthAvaranI apekSAe jIvonA traNa bheda karyA che. je jIvane trasanAma karmano udaya hoya tene trasa, sthAvara nAmakarmano udaya hoya tene sthAvara ane je jIvane trasa ke sthAvara nAmakarmano udaya na hoya, tevA siddhanA jIvone notrasa no sthAvara kahe che. kAyasthiti - trasanI kAyasthiti sAdhika 2,000 sAgaropamanI che. teTalo samaya jIva trasapaNe rahI zake che. tyAra pachI te jIva avazya sthAvaramAM utpanna thAya che. sthAvaranI kAyasthiti vanaspatinI apekSAe anaMtakAla-vanaspatikAlanI che. notrama-nosthAvara siddhanA jIvo che. tenI sthiti sAdi anaMtakAlanI che. aMtara :- trasanI kAyasthiti te sthAvaranuM aMtara ane sthAvaranI kAyasthiti te trasanuM aMtara thAya che, te niyamAnusAra trasanuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa anaMtakAlanuM, sthAvaranuM jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa sAdhika 2,000 sAgaropamanuM che ane siddhanuM aMtara nathI. alpabadbhutvaH- sUtrArthathI spaSTa che. sarva jIvonA traNa prakAra: sthiti AdijIva prakAra | kAya sthiti aMtara alpabahatva 1 samyagudaSTi | 1. sAdi anaMta (kSAyika samakita) | _ nathI 2 anaMtaguNA_ 2. sAdi sAMtanI (kSAyopazamAdi) anaMtakAla-dezona ardhapudgala sAdhika cha sAgaropama | parAvartana kAla 2 mithyASTi 1 anAdi anaMta (abhavI) T3 anaMtaguNA 2 anAdi sAta (mokSagAmI bhavI)T 3 sAdi sAMta (paDivAI samakitI)T sAdhika 6 sAgaropama dezona ardha pudgala parAvartana 3 mizra daSTi aMtarmuhUrta dezona ardha pudgala parAvartana | sarvathI thoDA 1 kAyaparitta asaMkhyAtakAla-pRthvIkAla | anaMtakAla-vanaspatikAla | 1 sarvathI thoDA | saMsAra paritta - ardhapudgala parAvartana ------- --- - 2 kAya aparitta | anaMtakAla-vanaspatikAla | asaMkhyAtakAla-pRthvIkAla | 3 anaMtaguNA | ---- nathI T saMsAra aparitta 1 anAdi anaMta (abhavI) 2 anAdi sAMta (bhavI)__ - - T3 no parittanoaparitta| sAdi anaMta 2 anaMtaguNA 1 paryApta | sAdhika aneka so sAgaropama aMtarmuhUrta 3 saMkhyAtaguNA 2 aparyApta aMtarmuhUrta sAdhika aneka so sAgaropama | 2 anaMtaguNA ( 3 no paryAptanoaparyApta sAdi anaMta nathI 1 sarvathI thoDA 1 sUkSma asaMkhyAtakAla-pRthvIkAla bAdarakAla 3 asaMkhyAtaguNA 2 bAdara asaMkhyAtakAlabAdarakAla 2 anaMtaguNA 3 nosUkSmanobAdara sAdi anaMta 1 sarvathI thoDA nathI | | | | - - -- -- -- -- -- -- nathI - - - - - - - - - - L_ pRthvIkAla
Page #803
--------------------------------------------------------------------------
________________ | sarva jIvaH pratipatti-ra [ 729] - -- 2 asalI nathI. jIva prakAra kiya sthiti aMtara alpabahatva 1 saMjJI sAdhika aneka so sAgaropamAM vanaspatikAla 1 sarvathI thoDA vanaspatikAla T sAdhika aneka so sAgaropama | 3 anaMtaguNA 3 nosaMjJI noasaMzI | sAdi anaMta 2 anaMtaguNA 1 bhavasiddhika anAdi sAMta nathI 3 anaMtaguNA 2 abhavasiddhika anAdi anaMta T1 sarvathI thoDA 3 nobhavasiddhi- sAdi anaMta 2 anaMtaguNA | noabhavasiddhika sAdhika 2000 sAgaropama | vanaspatikAla 1 sarvathI thoDA 2 sthAvara vanaspatikAla sAdhika 2000 sAgaropama | 3 anaMtaguNA 3 notrasano sthAvara | sAdi anaMta Tii nathI 2 anaMtaguNA | * sarva jIvonI kAyasthiti ane aMtara jaghanya aMtarmuhUrta che. ---- nathI nathI -- 1 trasa ----- ! - - TS: II sarva jIva pratipatti-ra saMpUrNa II
Page #804
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 730 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra * cartuvidhaH sarva jIva pratipatti-3 - REPEEEEEzzzzz sarva jIvonA cAra prakAra: manayogI Adi| 1 tattha NaM jete evamAhaMsucauvvihA savvajIvA paNNattA,te evamAhaMsu, taM jhaamAgoLa, vaLo, vAyago, agorti bhAvArthaH- uparokta nava pratipattiomAMthI trIjI pratipattimAM je cAra prakAranA sarva jIvonuM kathana che, te A pramANe che- manayogI, vacanayogI, kAyayogI ane ayogI. | 2 maNajogINaM bhaMte ! maNajogi tti kAlao kevaciraM hoi? goyamA ! jahaNNeNaM ekkaM samayaM ukkoseNaM aMtomuhuttaM / evaM vaijogI vi / kAyajogI jhnnnnennNaNtomuttNukkosennNvnnssikaalo| ajogIsAie apjjvsie| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! manayogI, manayogI rUpe keTalo samaya rahI zake che? uttara-he gautama! jaghanya eka samaya ane utkRSTa aMtarmuhUrta sudhI rahe che. vacanayogI paNa teTalo samaya ja rahe che. kAyayogI jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa vanaspatikALa sudhI rahe che. ayogI sAdi anaMta che. | 3 maNajogissaaMtaraMjahaNNeNaM aNtomuhuttNukkosennNvnnssikaalo| evaMvaijogissa vi / kAyajogissa jahaNNeNaM ekkaM samayaM ukkoseNaM atomuhattaM / ajogissa Natthi aMtaraM / appAbahuyaM-savvatthovA maNajogI, vaijogI asaMkhejjaguNA, ajogI aNaMtaguNA, kAyajogI anntgunnaa| bhAvArtha - manayogInuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa vanaspatikALa che. te ja rIte vacanayogInuM paNa aMtara jANavuM. kAyayogInuM jaghanya aMtara eka samaya ane utkRSTa aMtarmuhUrta che. ayogInuM aMtara nathI. alpabadutvasarvathI thoDA manayogI, tenAthI vacanayogI asaMkhyAtaguNA, tenAthI ayogI anaMtaguNA ane tenAthI kAyayogI anaMtaguNA che. vivecana - prastuta sutromAM traNa prakAranA yoga tathA ayoganI apekSAe sarva jIvonA cAra bheda kahyA chemanayogI, vacanayogI, kAyayogI ane ayogI. kAya sthiti - manayogI jaghanya eka samaya mAtra manoyogI rahI zake che. koI jIva manoyogya pagalo grahaNa kare ane bIjA ja samaye tenuM mRtyu thaI jAya athavA tenI mananI pravRtti zAMta thaI jAya arthAt tenA yoganI pravRtti badalAI jAya, to tenI sthiti eka samayanI thAya che. utkRSTa aMtarmuhurta sudhI manayogI rahI zake che arthAtu manoyoganuM sAtatya eTaluM ja rahe che. tyAra pachI alpa samaya mATe paNa manovargaNAnA pudgalonuM grahaNa ane nisaraNa baMdha thaI jAya che tyAre vacanayoga
Page #805
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarva jIva : pratipatti-3 athavA kAyayoganI pravRttino prAraMbha thaI jAya che. vacanayoga jaghanya eka samaya ane utkRSTa aMtarmuhUrta sudhI rahI zake che. ahIM paNa vacanayoganI eka samayanI sthitinuM kathana manoyoganI jema viziSTa bhASA dravyanA grahaNanI apekSAthI samajavuM. 731 saMsAranA samasta jIvone kAyayoga hoya che. tema chatAM jyAre jIvane mana ke vacana yoganuM pravartana hoya tyAre kAyayoganI gaNanA thatI nathI. kAyayogInI kAyasthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa anaMtakAla- vanaspatikAla pramANa che. koI jIva aMtarmuhUrta sudhI kAyayogamAM rahIne pachI vacana athavA manayogane prApta kare to kAyayoganI jaghanya aMtarmuhUrtanI sthiti thAya che ane anaMtakAla sudhI ekendriyamAM samaya pasAra kare, to utkRSTa vanaspatikAla pramANanI kAyayoganI kAyasthiti ghaTita thAya che. tyAra pachI te jIva avazya beindriyAdimAM utpanna thaI vacanayoga Adine prApta kare che. caudamA guNasthAnavartI jIva ane siddha ayogI che, te sadAkALa te ja rUpe rahe che. tenI kAyasthiti sAdi-anaMta che. aMtara H- manoyoganuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrtanuM che. manoyoganA pravartanathI nivRtta thayA pachI te jIva eka aMtarmuhUrta pachI pharI manoyogane yogya pudgala grahaNa karIne manoyoganuM pravartana karI zake che tethI tenuM jaghanya aMtara eka aMtarmuhUrtanuM thAya che ane te manoyogI jIva mRtyu pAmI vanaspatimAM jAya ane tyAM anaMtakAla vyatIta karIne saMzIpaNAno janma dhAraNa kare tyAre punaH manoyogane pAme che, tethI tenuM utkRSTa aMtara anaMtakAlanuM che. vacanayogInuM aMtara paNa te ja pramANe jANavuM. jIva game te gatimAM janma dhAraNa kare paraMtu tene kAyayoga haMmezAM hoya ja che. kAyayoga anAdikAlIna che ane jIvane mokSa na thAya tyAM sudhI rahe che. tema chatAM vacanayoga ke manayoganI pravRtti thatI hoya, tyAre kAyayogane gauNa karIne tenI gaNanA karavAmAM AvatI nathI, tethI kAyayogInuM aMtara, vacanayogI ane manayogInI kAyasthiti jeTaluM hoya che, tethI kAyayoganuM aMtara jaghanya eka samaya utkRSTa aMtarmuhUrta ghaTita thAya che. alpa bahutva H- sarvathI thoDA manayogI che kAraNa ke mAtra saMzI paMcendriya jIvo ja manayogI che. tenAthI vacanayogI asaMkhyAtaguNA che, kAraNa ke beindriya, teindriya, caurendriya, asaMzI paMcendriya jIvo paNa vacana yogI che, tenAthI ayogI anaMtaguNA che, kAraNa ke siddho anaMta che, tenAthI kAyayogI anaMtaguNA che kAraNa ke siddhothI vanaspati jIvo anaMtaguNA che. sarva jIvonA cAra prakAra : strIvedI Adi : | 4 | ahavA caDavvihA savvajIvA paNNattA, taMjahA - itthiveyagA purisaveyagA NapuMsakaveyagA aveyagA / bhAvArtha :- sarva jIvonA cAra prakAra che- strI vedaka, puruSa vedaka, napuMsaka vedaka ane avedaka. 5 itthaveyagANaM bhaMte ! itthiveyae tti kAlao kevaciraM hoi ? goyamA ! egeNa AptaLa, tela ta veva / [pattiyasayaM, vasuttara, gadArasa, josa, patiyAM, samo naho purisaveyassa jahaNNeNaM aMtomuhutta ukkoseNaM sAgarovamasayapuhuttaM sAiregaM / NapuMsagaveyassa jahaNaNaM ekkaM samayaM ukkoseNaM aNataM kAlaM, vaNassaikAlo /
Page #806
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra aveyara duvihe paNNatte- sAie vA apajjavasie, sAie vA sapajjavasie / tattha NaM je se sAie sapajjavasie se jahaNNeNaM ekkaM samayaM ukkoseNaM aMtomuhuttaM / bhAvArtha::- prazna- he bhagavan ! strIvedaka, strI vedaka rUpe keTalo samaya rahe che ? uttara- he gautama ! ahIM pAMca apekSAe strIvedanI sthitinuM kathana bIjI pratipatti anusAra karavuM arthAt vibhinna apekSAe- aneka kroDapUrva varSa sahita kramazaH (1) ekaso daza palyopama(2) ekaso palyopama (3) aDhAra palyopama (4) cauda palyopama tathA (5) aneka(traNa) palyopama sudhI rahe che. jaghanya eka samaya sudhI strIvedI rahe che. 732 puruSavedaka, puruSa vedaka rUpe jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa sAdhika aneka so sAgaropama sudhI rahe che. napuMsaka vedaka jaghanya eka samaya ane utkRSTa anaMtakALa sudhI rahe che. avedakanA be prakAra che- sAdi aparyavasita ane sAdi saparyavasita. sAdi saparyavasita avedaka jaghanya eka samaya ane utkRSTa aMtarmuhUrta sudhI rahe che. 6 itthaveyassa aMtaraM jahaNaNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM vaNassaikAlo / purisaveyassa aMtara jahaNNeNaM egaM samayaM ukkoseNaM vaNassaikAlo / NapuMsagaveyassa jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM sAgarovamasayapuhuttaM sAiregaM / aveyago jahA heTThA / appAbahuyaM savvatthovA purisavedagA, itthivedagA saMkhejjaguNA, avedagA anaMtaguNA, puMsaka vedagA anaMtaguNA / bhAvArtha :- strI vedakanuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa vanaspatikALa che. puruSavedakanuM aMtara jaghanya eka samaya, utkRSTa vanaspatikAla che. napuMsakavedanuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa sAdhika aneka so sAgaropama che. avedakanuM aMtara sarva jIvonI prathama pratipattimAM kathita avedakanA aMtara pramANe jANavuM. alpabahutva- sarvathI thoDA puruSavedaka che, tenAthI strIvedaka saMkhyAtaguNA, tenAthI avedaka anaMtaguNA ane tenAthI napuMsakavedaka anaMtaguNA che. vivecanaH vedanI apekSAthI sarva jIvonA cAra prakAra che- strI vedaka, puruSa vedaka, napuMsaka vedaka ane avedaka. traNa veda saMbaMdhI sthiti, kAyasthiti ane aMtaranuM spaSTIkaraNa A ja pustakanI bIjI pratipattimAM karyuM che. avedakanA be prakAra che- sAdi anaMta (kSINavedavALA) ane sAdi sAMta (upazAMta vedavALA). sAdi sAMta avedakanI kAyasthiti jaghanya eka samaya che kAraNa ke upazama zreNIvALo koI jIva eka samaya mATe avedakapaNe rahe ane bIjA samaye tenuM mRtyu thAya, to te jIva marIne devagatimAM puruSavedane prApta kare che, tyAre avedakanI eka samayanI sthiti ghaTita thAya che. avedakanI utkRSTa kAyasthiti aMtarmuhUrta che, kAraNa ke upazamazreNInI sthiti aMtarmuhUrtanI ja che, tyArapachI jIvane punaH vedamohakarmano udaya thaI javAthI te savedaka thaI jAya che.
Page #807
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarva jIva : pratipatti-3 anedakamAM sAdi anaMtane aMtara nathI. sAdi sAMta avedakamAM jaghanya aMtarmuhUrtanuM aMtara che, kAraNa ke aMtarmuhUrta pachI pharIthI zreNIno prAraMbha saMbhavita che. tenuM utkRSTa aMtara anaMtakALa eTale dezona ardha pudgala parAvartana pramANa che. ATalA samaya pachI jeNe pahelA zreNI AraMbhelI hoya, tevo jIva pharIthI zreNIno AraMbha avazya kare che ane zreNImAM te jIva avedaka thAya che. 733 alpabahtva :- sarvathI thoDA puruSavedaka che, kAraNa ke te deva, manuSya ane tiryaMcagatimAM alpa saMkhyaka hoya che, tenAthI strIvedaka saMkhyAtaguNA che kAraNa ke tiryaMca gatimAM strIo puruSothI traNa guNI, manuSyagatimAM sattAvIsa guNI ane deva gatimAM batrIsa guNI adhika hoya che, tenAthI avedaka anaMtaguNA che kAraNa ke siddha anaMta che, tenAthI napuMsaka vedaka anaMtaguNA che kAraNa ke vanaspati jIvo siddhothI anaMtaguNA che. sarva jIvonA cAra prakAra : cakSudarzanI Adi : 7 ahavA caDavvihA savvajIvA paNNattA, taM jahA- cakkhudaMsaNI acakkhudaMsaNI ohidaMsaNI kevaladaMsaNI / bhAvArtha :- sarva jIvonA cAra prakAra che- cakSu darzanI, acakSu darzanI, avadhidarzanI ane kevaLadarzanI. 8 cakkhudaMsaNI NaM bhaMte ! cakkhudasaNI tti kAlao kevaciraM hoI ? goyamA ! jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM sAgarovamasahassaM sAiregaM / acakkhudasaNI duvihe paNNatte - aNAie vA apajjavasie, aNAie vA spjjvsie| ohidaMsaNI jahaNNeNaM ekkaM samayaM ukkoseNaM do chAvadvisAgarovamANaM saairegaao| kevaladasaNI sAie apajjavasie / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! cakSudarzanI keTalo samaya cakSudarzanI rUpe rahe che ? uttara- he gautama ! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa sAdhika eka hajAra sAgaropama sudhI rahe che. acakSudarzanInA be prakAra che- anAdi aparyavasita ane anAdi saparyavasita. avadhidarzana jaghanya eka samaya ane utkRSTa sAdhika be chAsaTha sAgaropama sudhI rahe che. kevaladarzanI sAdi aparyavasita che. 9 cakkhudaMsaNissa aMtaraM jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM vnnsskaalo| acakkhu. dasaNissa duvihassa Natthi aMtaraM / ohidasaNissa jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNa vaNassaikAlo / kevaladaMsaNissa Natthi aMtaraM / appAbahuyaM- savvatthovA ohidaMsaNI, cakkhudaMsaNI asaMkhejjaguNA, kevaladaMsaNI aNaMtaguNA, acakkhudaMsaNI anaMtaguNA / bhAvArtha:- cakSudarzanInuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa vanaspatikALa che. baMne prakAranA acakSudarzanInuM aMtara nathI. avadhidarzananuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa vanaspatikALa che. kevaLadarzanInuM aMtara nathI. alpabahutva- sarvathI thoDA avadhidarzanI, tenAthI cakSudarzanI asaMkhyAtaguNA che. tenAthI kevaladarzanI anaMtaguNA che ane tenAthI acakSudarzanI anaMtaguNA che. vivecanaH prastuta sUtromAM darzananI apekSAe sarva jIvonA cAra prakAra kahyA che. cakSudarzananI kAyasthiti H- AMkha dvArA thatAM sAmAnya bodharUpa darzanane cakSudarzana kahe che. caurendriya
Page #808
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 734] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra ane paMcendriya jIvone cakSudarzana hoya che. jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa sAdhika eka hajAra sAgaropamanI che. ekendriyAdi koI paNa jIva corendriya ke paMcendriyamAM utpanna thAya, tyAM cakSudarzanane prApta kare tyAM aMtarmuhUrtanuM AyuSya pUrNa karIne punaH ekendriyAdimAM utpanna thAya, to cakSudarzananI jaghanya aMtarmuhUrtanI sthiti ghaTita thAya che. ane koI jIvaniraMtara caurendriya ane paMcendriyamAM ja janma-maraNa kare, to paMcendriyanI kAyasthitinI apekSAe cakSudarzananI utkRSTa sthiti sAdhika hajAra sAgaropamanI thAya che. koI paNa jIva eka bhavanuM AyuSya pUrNa karIne anya gatimAM janma dhAraNa karavA gati kare che tyAre tenI vATe vahetI avasthAmAM dravyandriyano abhAva hovAthI cakSudarzana hotuM nathI paraMtu te jIvamAM bhAvendriyano saddabhAva hovAthI bhaviSyamAM avazya dravyendriya prApta karIne cakSudarzanane prApta karaze. A rIte labdhinI apekSAe cakSudarzananuM sAtatya sAdhika eka hajAra sAgaropama sudhI rahe che. A rIte ahIM bhAvendriyanI apekSAe cakSudarzananI kAyasthitinuM nirUpaNa che. anyatra (bhagavatI sUtra zataka-13, uddezaka-1ramAM tathA bIjA AgamomAM paNa) vATavahetA jIvamAM ane aparyAptA jIvamAM cakSudarzanano niSedha maLe che, tyAM dravyandriyanI apekSAe nirUpaNa che. Ama, zAstromAM sApekSa nirUpaNa aneka sthAnomAM prApta thAya che. acazudarzananI kAyasthiti -cakSu sivAya anya indriyo ane mana dvArA thatAM sAmAnya bodha rUpa darzanane acakSudarzana kahe che temaja indriyonA abhAvamAM vATe vahetA jIvonA ane indriya paryAptithI aparyApta jIvonA sAmAnya bodharUpa darzanane paNa acadarzana kahe che. ekendriyathI paMcendriya sudhInA sarva jIvone A prakAranuM acakSudarzana hoya che. jIvane kevalajJAna prApta thAya tyAre acakSudarzanano abhAva thAya che. A rIte acakSudarzana abhavI jIvonI apekSAe anAdi anaMta che ane mokSagAmI bhavI jIvonI apekSAe anAdi sAMta che. avadhidarzananI kAyasthiti-jaghanya eka samaya ane utkRSTa sAdhika 13ra sAgaropamanI che. avadhijJAnI ke virbhAgajJAnI baMnene avadhidarzana hoya che. koI manuSya ke tiryaMca paMcendriyane pratipAti avadhijJAna ke virbhAgajJAna utpanna thAya ane bIjA ja samaye pariNAmonA parivartanathI ke mRtyu pAmatAM te avadhidarzanano nAza thaI jAya to tenI jaghanya eka samayanI sthiti ghaTita thAya che. utkRSTa sAdhika 13ra sAgaropamanI sthiti che. avadhijJAnanI sthiti sAdhika sAgaropama che ane virbhAgajJAnanI sthiti pUrvakoTi varSa adhika 33 sAgaropama che, tethI koI paNa jIva niraMtara avadhijJAnamAMthI virbhAgajJAnanI ane virbhAgajJAnamAMthI avadhijJAnanI prApti kare to avadhidarzananI 132 sAgaropama utkRSTa sthiti ghaTita thAya che, te A pramANe samajavI koI avadhijJAnI manuSya bAramA devalokanI rara sAgaropamanI sthitinA niraMtara traNa bhava kare; tyAra pachI manuSya bhavamAM alpa samaya mATe virbhAgajJAna prApta karI punaH avadhijJAna prApta kare ane tyAra pachI prathama greveyakanA ra0 sAgaropamanA traNa bhava ke anuttara vimAnanA 33 sAgaropamanA be bhava avadhijJAna sAthe kare; to A rIte avadhidarzananI be 66(132)sAgaropamanI utkRSTa sthiti ghaTita thAya che. TIkAkAra zrI malayagirijIe jIvAbhigama ane prajJApanA sUtranI TIkAmAM sAtamI narakanI sAthe utkRSTa kAyasthitine ghaTita karI che. temAM virbhAgajJAna sahita tiryaMcamAM utpatti kahI che, te bhagavatI sUtra zataka 13, uddezaka-1, 2 anusAra upayukta thatI nathI, kAraNa ke bhagavatI sUtranA te pATha anusAra tiryaMcamAM virbhAgajJAna sahita koI jIvanI utpatti thatI nathI. A rIte bAramA devalokanA traNa bhava ane nava raiveyakanA traNa bhava ke anuttara vimAnanA be bhava ane vacce manuSyonA bhava thatAM kula avadhidarzana sahita jIva sAdhika 13ra sAgaropama kAla pUrNa kare che.
Page #809
--------------------------------------------------------------------------
________________ | sarva jIvaH pratipatti-3 735 | temAM koI paNa prakArano saiddhAMtika virodha nathI. kevaladarzana prApta thayA pachI jatuM nathI, mATe siddha bhagavAnanI apekSAe tenI sthiti sAdi anaMtakAlanI che. aMtarakAra:-cakSudarzanInuM aMtara jaghanya aMtarmuhurta che. koIjIva paMcendriyamAMthI nIkaLIne eka aMtarmuhurtanA AyuSya sahita ekendriyAdimAM janmadhAraNa kare, tyAra pachI punaH paMcendriyamAM utpanna thAya, to cakSudarzananuM aMtarmuhUrtanuM aMtara thAya che, utkRSTa aMtara vanaspatikALanuM che, eTalA kAla sudhI te jIva ekendriyamAM janmamaraNa kare che. acakSudarzananA baMne bhaMgomAM aMtara nathI, kAraNa ke abhavI jIvonuM acakSudarzana anAdi anaMta che teno aMta kadApi thato nathI ane bhavI jIvonuM acakSudarzana anAdi sAMta che. bhavI jIvane jyAre kevaLadarzana prApta thAya, tyAre ja acakSudarzanano abhAva thAya che. kevaLadarzana prApta thayA pachI te jIvasiddha thAya che tethI tene punaH acakSudarzananI prApti thatI nathI. A rIte acakSudarzananA baMne bhaMgomAM aMtara nathI. avadhi darzanInuM jaghanya aMtara eka samayanuM che. avadhidarzana naSTa thayA pachInA samayamAM ja kSayopazamanI vicitratAthI ke deva-narakAyuno udaya thavAthI pharIthI avadhidarzana prApta thaI zake che. - avadhidarzananuM utkRSTa aMtara vanaspatikAla che. te jIvane teTalA samaya pachI pharIthI avazya avadhidarzana thAya che. kevaladarzanI sAdi aparyavasita hovAthI aMtara nathI. alpa bahatva:- sarvathI thoDA avadhidarzanI che kAraNa ke te deva, nArakI ane keTalAka garbhaja tiryaMca paMcendriya ane manuSyane ja hoya che, tenAthI cadarzanI asaMkhyAtaguNA che kAraNa ke asaMjJI tiryaMca paMcendriya ane caurendriyone paNa hoya che, tenAthI kevaladarzanI anaMtaguNA che kAraNa ke siddho anaMta che, tenAthI acakSudarzanI anaMtaguNA che kAraNa ke samasta ekendriyone acakSudarzana hoya che. sarva jIvonA cAra prakAra: saMyata Adi:| 10 ahavA cauvihA savvajIvA paNNattA,taMjahA-saMjayA, asaMjayA, saMjayAsaMjayA, nnosNjyaa-nnoasNjyaa-nnosjyaasjyaa| bhAvArtha :- sarva jIvonA cAra prakAra che- sayata, asaMyata, saMyatAsaMyata ane nosaMyata noasaMyata nosaMyatAsayata. | 11 saMjae NaM bhaMte ! saMjae ttikAlao kevacirahoi? goyamA !jahaNNeNaM ekkaMsamaya ukkosenndesuunnaapuvkoddii| asaMjayA jahA aNNANI / saMjayAsaMjae jahaNNeNaM atomuhuttaM ukkosenndesuunnaapuckoddii| NosajayaNoasaMjayaNosaMjayAsajaesAie apjjvsie| bhAvArtha -prazna-he bhagavan! saMyata, saMyata rUpe keTalA samaya sudhI rahe che? uttara-he gautama!jaghanya eka samaya ane utkRSTadezona pUrvakoTi varSa sudhI rahe che. asaMyatanuM kathana ajJAnI pramANe kahevuM. saMyatAsaMyata jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa dezona kroDapUrva varSa sudhI rahe che. nosayata noasaMyata no saMyatAsaMyata sAdi anaMta che. | 12 saMjayassa saMjayAsaMjayassa doNhavi aMtaraMjahaNNeNaM aMtomuhUttaM ukkoseNaM avaDDhe poggalapariyaTTa desUNaM / asaMjayassa Adi duveNatthi aMtaraM / sAiyassa sapajjavasiyassa jahaNNeNaM ekkaMsamayaM ukkoseNaM desUNA puvvakoDI / cautthagassa Natthi aNtrN| appAbahuyaM-savvatthovAsaMjayA,saMjayAsaMjayA asaMkhejjaguNA,NosaMjayaNoasaMjaya
Page #810
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 73 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra NosaMjayAsaMjayA aNaMtaguNA, asaMjayA aNaMtaguNA / setaMcauvvihA svvjiivaa| bhAvArtha - saMyata ane saMyatAsayatanuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa dezona ardha pudgala parAvartana che. asaMyatonA traNa prakAromAMthI AdinA be prakAromAM aMtara nathI. sAdi sAMta asaMyatanuM aMtara jaghanya eka samaya ane utkRSTa dezona pUrvakoTi varSa che. nosayata noasaMyata nosaMyatAsayatanuM aMtara nathI. alpabadutvasarvathI thoDA sayata che. tenAthI saMyatAsaMyata asaMkhyAtaguNa che. tenAthI nosaMyata noasaMyata nosaMyatAsaMyata anaMtaguNA che ane tenAthI asaMyata anaMtaguNA che. A rIte sarva jIvonA cAra prakAranuM kathana pUrNa thAya che. vivecana - prastuta sutromAM saMyata, asaMyata Adi apekSAe sarva jIvonA cAra prakAra kahyA che-(1) saMyata (2) asaMyata (3) saMyatAsaMyata ane (4) nosaMyata noasaMyata nosaMyatAsaMyata. kAyasthiti - saMyatanI kAyasthiti jaghanya eka samaya che, sarva virati pariNAmanA bIjA ja samaye koInuM mRtyu thAya te apekSAe jaghanya eka samayanI sthiti ghaTita thAya che. tenI utkRSTa sthiti dezona pUrvakoTi varSa che, kroDapUrva varSanA AyuSyavALA manuSyo ATha varSa pachI cAritrano svIkAra karI zake tethI tenI sthiti kiMIka nyUna kroDapUrva varSanI thAya che, tenAthI adhika sthitivALA manuSyo yugalika hoya che. te cAritrano svIkAra karI zakatA nathI. asaMyatanA traNa prakAra che- anAdi anaMta, anAdi sAMta ane sAdi sAMta. abhavInI apekSAe te anAdi anaMta che. mokSagAmI bhavI jIvonI apekSAe te anAdi sAMta che. te jIva saMyama svIkAra kare tyAre tenA asaMtapaNAno aMta thAya che. sarvavirati ke dezaviratipaNAthI patita thayelA sAdi sAMta asaMyata che. tenI sthiti jaghanya aMtarmuhUrtanI che, tyAra pachI te pharIthI saMyata thaI zake che. asaMyatanI utkRSTa sthiti anaMta utsarpiNI-avasarpiNIrUpa dezona ardha pula parAvartananI che. saMyatAsaMyatanI kAyasthiti jaghanya aMtarmuhUrta che. aMtarmuhurta pachI te asaMyata bhAvane ke saMyata bhAvane prApta kare to A jaghanya sthiti thAya che. utkRSTa kAyasthiti dezona kroDapUrva varSanI saMyatanI samAna che. nosaMyata noasaMyata nosaMyatAsaMyata siddha che. te sAdi aparyavasita che. aMtaradvAra :- saMyatanuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta che. teTalA samaya pachI koI jIva asaMyamamAMthI pharIthI saMyamamAM AvI zake che, utkRSTa aMtara dezona ardha pudgala parAvartanakALa pramANa che, eTalo samaya ekendriyamAM pasAra karyA pachI te jIva manuSya bhava pAmIne avazya cAritrano svIkAra kare che. anAdi anaMta asaMyatanuM aMtara nathI. anAdi sAMta asaMyatanuM paNa aMtara nathI. sAdi sAMta asaMyatanuM aMtara jaghanya eka samaya ane utkRSTathI dezona kroDapUrva varSanuM che, kAraNa ke saMyatanI kAyasthiti teTalI che ane saMyatAsaMyatanI utkRSTa kAyasthiti paNa dezona kroDapUrva varSa che. saMyatAsaMyatanuM aMtara saMyatanI jema jaghanya aMtarmuhUrta che. utkRSTa dezona ardha pugala parAvartanakAla che. nosaMyata noasaMyata nosaMyatAsaMyata siddha che, te sAdi aparyavasita hovAthI aMtara nathI. te haMmezA te ja rUpamAM rahe che. alpabahatva - sarvathI thoDA sayata che kAraNa ke te anekahajAra kroDa hoya che, tenAthI saMyatAsaMyata asaMkhyAtaguNA che kAraNa ke asaMkhyAta tiryaMco dezavirata che, tenAthI nosaMyata noasaMyata nosaMyatA- saMtarUpa siddho anaMtaguNA che ane tenAthI asaMyata anaMtaguNA che. kAraNa ke siddhothI vanaspatijIvo anaMtaguNA che.
Page #811
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarva jIva: pratipatti-3 aMtara ( 4 avedI - sarva jIvonA cAra prakAranI sthiti AdijIva prakAra kAyasthiti alAbahatva 1 manayogI jagha eka samaya u aMtarmuhUrta jaghanya aMtarmuhUrta | 1 sarvathI thoDA utkRSTa vanaspatikAla 2 vacana yogI jaze. eka samaya, u. aMtarmuhUrta | | 2 asaMkhyAtaguNA T3 kAyayogI jagha aMtarmuhUrta u vanaspatikAla jagha ekasamaya, u. aMtarmuhUrta |4 anaMtaguNA 4 ayogI sAdi anaMta --- ! nathI 3 anaMtaguNA 1 strIvedI jaghaeka samaya uaneka kroDapUrva jaghanya aMtarmuhUrta | 2 saMkhyAtaguNA sahita 110, 100, 18, 14 | utkRSTa anaMtakALa palyopama ane aneka palyopamAM | 2 puruSavedI jaghanya aMtarmuhUrta jaghanya eka samaya | sarvathI thoDA utkRSTa sAdhika aneka so sAgaro | utkRSTa vanaspatikAla 3 napuMsaka vedI jaghanya eka samaya jaghanya aMtamuhUrta 4 anaMtaguNA utkRSTa vanaspatikAla u sAdhika aneka so sAgaropama sAdi anaMta jaghanya aMtarmuhUrta | 3 anaMtaguNA sAdi sAMta (upazamazreNI) | utkRSTa dezona ardha pagalA jagha eka samaya, ura aMtarmuhUrta parAvartana kAla 1 cakSudarzanI jaghanya aMtarmuhUrta jaghanya aMtarmuhUrta 2 asaMkhyAtaguNA utkRSTa sAdhika 1000 sAgaro utkRSTa vanaspatikAla 2 acakSudarzanI anAdi anaMta (abhavI) nathI 4 anaMtaguNA - - - - | anAdi sAMta (bhavI) + - 3 avadhidarzanI jaghanya eka samaya jaghanya aMtarmuhUrta | 1 sarvathI thoDA utkRSTa sAdhika 13ra sAgaropama | u vanaspatikAla 4 kevaLadarzanI sAdi anaMta nathI [3 anaMtaguNA 1 saMyata jaghanya eka samaya jaghanya aMtarmuhUrta | 1 sarvathI thoDA utkRSTa dezona pUrvakoTi varSa utkRSTa dezona ardha pudgala parA - - -- | 2 asaMyata anAdi anaMta(abhavI) | jaghanya aMtarmuhUrta T4 anaMtaguNo anAdi sAMta (bhavI) utkRSTa ardha pugala parAvartana sAdi sAMtanI jaghanya aMtarmuhUrta utkRSTa dezona ardhapugala parA 3 saMyatAsaMyata jaghanya aMtarmuhUrta jaghanya aMtarmuhUrta | 2 asaMkhyAtaguNA utkRSTa dezona pUrvakoTi varSa | utkRSTa artha pudgala parAvartana 4 nosayata noasaMyata 3 anaMtaguNo nosaMyatAsaMyata nathI -- -- -- -- - -- - nathI--- II sarva jIvaH pratiprati-3 saMpUrNa II
Page #812
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 738 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra - paMcavidhaH sarva jIva pratipatti-4 na REPEEEEEzzzzz sarva jIvonA pAMca prakAraH krodha kaSAyI Adi| 1 tattha Naje te evamAhaMsu paMcavihA savvajIvA paNNattA,te evamAhaMsu, taMjahAkohakasAImANakasAI mAyAkasAI lobhakasAI aksaaii| bhAvArtha - pUrvokta nava pratipattiomAMthI cothI pratipattimAM je pAMca prakAranA sarva jIvonuM kathana che te A pramANe che ke sarva jIvonA pAMca prakAra che- krodha kaSAyI, mAna kaSAyI, mAyA kaSAyI, lobha kaSAyI ane akaSAyI. | 2 kohakasAImANakasAI mAyAkasAINaMjahaNNeNaM aMtomuttaMukkoseNaMvi aMtomuhuttA lobhakasAIssa jahaNNeNaM ekkaM samayaM ukkoseNaM aMtomuhuttaM / akasAI duvihe jahA puvvabhaNiA duvihesu| bhAvArtha - krodha kaSAyI, mAna kaSAyI, mAyA kaSAyI jaghanya aMtarmaharta ane utkRSTa paNa aMtarmaharta sadhI te ja rUpamAM rahe che. lobha kaSAyI jaghanya eka samaya sudhI ane utkRSTa aMtarmuhUrta sudhI te ja rUpamAM rahI zake che. akaSAyInA be prakAra che, tenuM kathana dvividha jIvonuM nirUpaNa karanArI sarva jIvonI prathama pratipatti pramANe jANavuM arthAt sAdi anaMta ane sAdi sAMta, A be prakAranA akaSAyamAMthI sAdi sAMta akaSAyI jaghanya eka samaya, utkRSTa aMtarmuhUrta sudhI te ja rUpamAM rahI zake che. | 3 kohakasAImANakasAI mAyAkasAINaM aMtaraMjahaNNeNaM ekkaM samayaM ukkoseNaM atomuhattaM / lohakasAissa aMtaraMjahaNNeNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM aMtomuhattaM / akasAI gaza hallA __appAbahuyaM-savvatthovA akasAI, mANakasAI aNaMtaguNA, kohe mAyA lobhe visesaahiyaamunneyvvaa| bhAvArtha :- krodha kaSAyI, mAna kaSAyI ane mAyA kaSAyInuM aMtara jaghanya eka samaya ane utkRSTa aMtarmuhUrta che. lobhakaSAyInuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa aMtarmuhUrta che. akaSAyInuM kathana sarva jIvonI prathama pratipatti anusAra samajavuM. alpabahatva- sarvathI thoDA akaSAyI che, tenAthI mAnakaSAyI anaMtaguNA che, tenAthI krodha kaSAyI, mAyA kaSAyI ane lobha kaSAyI kramazaH vizeSAdhika jANavA. vivecana : prastuta sUtromAM kaSAya-akaSAyanI vivakSAthI sarva jIvonA pAMca prakAra kahyA che- krodha kaSAyI, mAna kaSAyI, mAyA kaSAyI, lobha kaSAyI ane akaSAyI.
Page #813
--------------------------------------------------------------------------
________________ | sarva jIvaH pratipatti-4 [ 739 ] kAyasthiti - krodha kaSAyI, mAna kaSAyI ane mAyA kapAyInI kAyasthiti jaghanya ane utkRSTa aMtarmuhUrta che. kAraNa ke krodhAdinA pariNAmo aMtarmuhUrta paryata ja rahe che. lobha kaSAya jaghanya eka samaya sudhI te rUpamAM rahe che. A kathana upazamazreNInI apekSAe che. upazama zreNIthI nivRtta thatA jIvane sahu prathama lobha kaSAyano udaya thAya che ane bIjA ja samaye tenuM mRtyu thAya to lobhakaSAyanI sthiti eka samayanI thAya che. lobhakaSAyanI utkRSTa sthiti aMtarmuhUrtanI che, kAraNa ke cAre kaSAyanA pariNAma utkRSTa aMtarmuhUrta paryata ja rahe che. akaSAyI jIvonA be prakAra che- (1) kSINa kaSAyI. tenI sthiti sAdi anaMta. te jIvo kevaLI thaIne siddha thAya che. (2) upazAMta kaSAyI. teonI A avasthA sAdi sAMta che. tenI sthiti jaghanya eka samaya, utkRSTa aMtarmuhUrtanI che. te jIvo kaSAyane upazAMta kare, agiyAramAM guNasthAnane prApta kare ane bIjA ja samaye tenuM mRtyu thAya to tenI akaSAyI avasthA jaghanya eka samayanI thAya che. upazAMta mohanIya guNasthAnanI utkRSTa sthiti aMtarmuhUrtanI hovAthI akaSAyI jIvonI paNa utkRSTa sthiti aMtarmuhUrtanI che. aMtara - krodhakaSAyanuM aMtara jaghanya eka samaya che, te lobhakaSAyInI jaghanya sthiti pramANe che. utkRSTa aMtara aMtarmuhUrta che, kAraNa ke upazAMta avasthAmAM ane zeSa kaSAyomAM paNa jIva utkRSTa aMtarmuhUrta ja rahe che. te ja rIte mAnakaSAyI ane mAyAkaSAyInuM paNa aMtara jaghanya eka samaya ane utkRSTa aMtarmuhUrta che. lobhakaSAyInuM aMtara jaghanya ane utkRSTa aMtarmuhUrtanuM che kAraNa ke kaSAyanI upazAMta avasthA aMtarmuhUrtanI hoya che ane krodhAdi kaSAyonI paNa utkRSTa sthiti aMtarmuhUrtanI hoya che. sAdi anaMta akaSAyInuM aMtara nathI. sAdi sAta akaSAyInuM aMtara jaghanya aMtarmuhurta che teTalA samaya pachI pharIthI zreNI prApta thaI zake che. utkRSTa anaMtakALa- dezona ardhapudgala parAvartana che, eTalA samaya pachI jIvane punaH saMyama ane zreNInI avazya prApti thAya che. alpabahuvaiddhAra -sarvathI thoDA akaSAyI, kAraNa ke siddho ja akaSAyI che. tenAthI mAnakaSAyI anaMtaguNA che kAraNa ke nigoda-jIvo siddhothI anaMtaguNA che, tenAthI krodha kaSAyI vizeSAdhika che kAraNa ke krodha kaSAyanI sthiti vadhu hoya che, tenAthI mAyA kaSAyI vizeSAdhika che ane tenAthI lobhakaSAyI vizeSAdhika che kAraNa ke mAyA ane lobhano udaya krodha karatAM vadhu samaya rahe che. sarva jIvonA pAMca prakAraH nairayikAdiH| 4 ahavA paMcavihA savvajIvA paNNattA,taMjahA- NeraiyA tirikkhajoNiyA maNussA devA siddhA / saMciTThaNaMtarANi jahA heTThA bhaNiyANi / ___ appAbahuyaM-savvatthovA maNussA,NeraDyA asaMkhejjaguNA, devA asaMkhejjaguNA, siddhA aNaMtaguNA, tiriyA aNataguNA / setaM paMcavihA savvajIvA / bhAvArtha- sarva jIvonA pAMca prakAra che- nArakI, tiryaca, manuSya, deva ane siddha. kAyasthiti ane aMtara pUrvavat kahevuM. alpabahutva- sarvathI thoDA manuSyo, tenAthI nArakIo asaMkhyAtaguNA, tenAthI devo
Page #814
--------------------------------------------------------------------------
________________ 740 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra - - - - - asaMkhyAtaguNA, tenAthI siddho anaMtaguNA ane tenAthI tiryaMco anaMtaguNA che. A rIte sarva jIvonA pAMca prakAranuM kathana pUrNa thAya che. sarva jIvonA pAMca prakAranI sthiti AdijIva prakAra | kAya sthiti alpabadbhutva 1 krodha kaSAyI aMtarmuhUrta jagha ekasamaya, u aMtarmuhUrta | vizeSAdhika -- - - - - - -- 2 mAna kaSAyI aMtarmuhUrta jagha ekasamaya, ura aMtarmuhUrta | 2 anaMtaguNA | 3 mAyA kaSAyI aMtarmuhUrta || jagha ekasamaya, u aMtarmuhUrta | 4 vizeSAdhika 4 lobhakaSAyI jagha ekasamaya, ura aMtarmuhUrta | aMtarmuhUrta | pa vizeSAdhika 5 akaSAyI sAdi anaMta (kSINa kaSAyI) | jaghanya aMtarmuhUrta | 1 sarvathI thoDA sAdi sAMta(upazAMta kaSAyI)nI | utkRSTa ardha pudgala parAvartana jagha eka samaya u aMtarmuhUrta 1 nArakI jaghanya 10000 varSa jaghanya aMtarmuhUrta | 2 asaMkhyAtaguNA utkRSTa 33 sAgaropama | utkRSTa vanaspatikAla 2 tiryaMca jaghanya aMtarmuhUrta jaghanya aMtarmuhUrta | 5 anaMtaguNA utkRSTa vanaspatikAla utkRSTa sAdhika aneka so sAgaro 3 manuSya aneka kroDapUrva varSa adhika | jaghanya aMtarmuhUrta | 1 sarvathI thoDA 3 palyopama - utkRSTa vanaspatikAla nArakI pramANe nArakI pramANe | 3 asaMkhyAtaguNA 5 siddha di a -----+---- nathI --- 4 anaMtaguNA | - | sarva jIvaH pratipatti-4 saMpUrNa
Page #815
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarva jIvaH pratipatti-5 2 | 741 * pAvidha: sarva va pratipatti-5 - sarva jIvonA cha prakAraH matijJAnI AdiH| 1 tattha NaM jete evamAhaMsu chavvihA savvajIvA paNNattA,te evamAhaMsu,taM jahAAbhiNibohiyaNANIsuyaNANI ohiNANImaNapajjavaNANI kevalaNANI annnnaannii| bhAvArtha - pUrvokta nava pratipattiomAMthI pAMcamI pratipattimAM je cha prakAranA sarva jIvonuM kathana che, te A pramANe che ke sarvajIvonA cha prakAra che- Abhinibodhika jJAnI, zrutajJAnI, avadhijJAnI, mana:paryavajJAnI, kevalajJAnI ane ajJAnI. | 2 AbhiNibohiyaNANI NaM bhaMte !AbhiNibohiyaNANitti kAlao kevaciraM hoi ? goyamA !jahaNNeNaMaMtomuhattaMukkoseNaMchAvarddhisAgarovamAiMsAiregAI,evaMsuyaNANI vi| bhAvArtha - prazna - he bhagavan! abhinibodhika jJAnI, abhinibodhika jJAnI rUpe keTalo samaya rahe che? uttara- he gautama! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa sAdhika chAsaTha sAgaropama sudhI rahI zake che. A ja rIte zrutajJAnInI sthiti paNa jANavI. | 3 ohiNANI NaM bhaMte ! ohiNANItti kAlao kevaciraMhoi? goyamA !jahaNNeNaM ekkaMsamayaM ukkoseNaM chAvaDhei saagrovmaaiNsaairegaaii| bhAvArtha :- prazna- bhagavan ! avadhizAnI, adhizAnI35 so samaya 24 cha ? 6ttara-3 gautama! jaghanya eka samaya ane utkRSTa sAdhika 6 sAgaropama sudhI rahI zake che. | 4 maNapajjavaNANI NaM bhaMte !maNapajjavaNANI ttikAlao kevacirahoi? goyamA ! jahaNNeNaM ekkaMsamayaM ukkoseNaM desUNA puvvkoddii| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! mana:paryanI , te 4 35 2so samaya 27 cha ? uttara- gautama ! jaghanya eka samaya ane utkRSTa dezona kroDa pUrva varSa sudhI rahI zake che. | 5 kevalaNANI NaM bhaMte kevalaNANItti kAlao kevacira hoi? goyamA !sAie apjjvsie| bhAvArtha:-prazna-bhagavana! vaNazAnI,te 43328o samaya cha? 612- gautama!vaNa jJAnI sAdi anaMta che. 6 aNNANiNo tivihA paNNattA,taMjahA- aNAie vA apajjavasie, aNAie vA sapajjavasie, sAie vA sapajjavasie / tattha sAie sapajjavasie jahaNNeNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM aNaMtakAlaM avaDaMpuggalapariyaTTa desUNaM / bhAvArtha:- azAnImAtra prakAracha- (1) anAhianaMta (2) anAhisAMta mane (3) sAhisAMta.temA
Page #816
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 742 | zrI jIvAjIvAbhigama sUtra je sAdi sAMta che te jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa anaMtakALa sudhI te ja rUpe rahe che, te anaMtakALa dezona ardha pudgala parAvartana pramANa che. |7 aMtaraM- AbhiNibohiyaNANissa jahaNNeNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM aNataM kAlaM avaDDapuggalapariyaTTa desUNaM / evaM suyaNANissa vi ohiNaNissa vimaNapajjavaNANissa vi| kevalaNANiNoNatthi aMtara / aNNANissasAiyasapajjavasiyassajahaNNeNaatomutta, ukkoseNa chAvaDhi saagrovmaaisaairegaai| bhAvArtha - Abhinibodhika jJAnInuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa anaMtakALa che, te dezona ardha padugala parAvartana pramANa che. A ja rIte zrutajJAnI, avadhijJAnI ane mana:paryavajJAnInuM aMtara jANavuM. kevaLajJAnInuM aMtara nathI. _sAdi sAta ajJAnInuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa sAdhika chAsaTha sAgaropama che. 8 appAbahuyaM-savvatthovA maNapajjavaNANiNo, ohiNANi asaMkhejjaguNA, AbhiNibohiyaNANIsuyaNANIsaTThANedovitullA visesAhiyA,kevalaNANiNoaNaMtaguNA, aNNANI anntgunnaa| bhAvArtha - alpabadutva- sarvathI thoDA mana:paryavajJAnI che, tenAthI avadhijJAnI asaMkhyAtaguNA che, tenAthI Abhinibodhika jJAnI ane zrutajJAnI paraspara tulya ane vizeSAdhika che, tenAthI kevaLajJAnI anaMtaNA che ane tenAthI ajJAnI anaMtaNA che. vivecanaH prastuta sutromAM jJAnI ane ajJAnInI apekSAthI sarva jIvonA cha bheda kahyA che- (1) Abhinibodhika jJAnI (matijJAnI) (2) zrutajJAnI (3) avadhijJAnI (4) mana:paryavajJAnI (5) kevaLajJAnI (6) ajJAnI. mati-RtajJAnInI kAyasthiti - samyagudaSTi jIvo ja jJAnI kahevAya che ane dareka jIvane ochAmAM ochA mati-zrutajJAna hoya che tethI samyagudaSTi jIvonI jema mati-zrutajJAnInI kAyasthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa sAdhika 6 sAgaropamanI che. avavijJAnInI kAyasthiti :- jaghanya eka samaya ane utkRSTa sAdhika 66 sAgaropamanI che. koI paNa jIvane avadhijJAna utpanna thAya ane vicAronI cala-vicalatAthI athavA kSayopazamanI vicitratAthI bIjA samaye tenuM avadhijJAna naSTa thaI jAya ke virbhAgajJAnamAM parivartita thaI jAya to avadhijJAnanI eka samayanI sthiti ghaTita thAya che. temaja kyAreka koI avadhijJAnInuM bIjA samaye ja mRtyu thAya ane te tiryacapaNe utpanna thAya to tiryaMcane janma samaye avadhijJAna na hovAthI tenuM avadhijJAna nAza pAme che tyAre paNa avadhijJAnanI eka samayanI sthiti ghaTita thAya che. koI jIva apratipAti avadhijJAna sahita be vAra anuttara vimAnamAM athavA traNa vAra bAramAM devalokamAM utpanna thAya, to avadhijJAnanI utkRSTa 6 sAgaropamanI sthiti thAya che ane manuSyanA bhavanI sthitinI gaNanA sAdhikamAM thAya che. mana:paryavazAnInI kAyasthiti :- jaghanya eka samaya ane utkRSTa dezona kroDa pUrva varSanI che. apramatta avasthAmAM vartatA saMyatane mana:paryavajJAna utpanna thAya che ane te eka samayamAM ja mRtyu pAme ke udaya athavA kSayopazamamAM parivartana thAya ane mana:paryavajJAna naSTa thaI jAya, to mana:paryavajJAnanI jaghanya
Page #817
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarva jIva : pratipatti-5 sthiti eka samayanI thAya che. jyAre koI manuSya nava varSanI uMmare saMyata banyA pachI apramattAvasthAmAM manaHparyavajJAna prApta karI kroDapUrva varSanA AyuSya sudhI manaHparyavajJAnI rahe che, tyAre tenI utkRSTa sthiti dezona kroDapUrva varSanI thAya che. kevaLajJAnI sAdi anaMta che teno kyAre ya nAza thato nathI. ajJAnInA traNa prakAra che- (1) anAdi anaMta (2) anAdi sAMta (3) sAdi sAMta. temAM sAdi sAMtanI kAyasthiti jaghanya aMtarmuhUrta che, kAraNa ke aMtarmuhUrta pachI koI samyaktva pAmIne pharIthI jJAnI thaI zake che. tenI utkRSTa kAyasthiti anaMtakALa--dezona ardha pudgala parAvartana rUpa che, ardhapudgala parAvartanakAla sudhI ajJAnI rahIne pachI jIva pharIthI avazya jJAnI bane che. A rIte sAdi-sAMta ajJAnanuM sAtatya teTaluM ja rahe che. aMtara :- Abhinibodhika jJAnInuM jaghanya aMtara aMtarmuhUrta che, aMtarmuhUrtamAM ja te ajJAnI pharIthI Abhinibodhika jJAnI thaI zake che. tenuM utkRSTa aMtara dezona ardha pudgala parAvartanakALa che. ekavAra jJAnI thayelo jIva eTalo kAla(ajJAnI thaIne)saMsAra bhramaNa karyA pachI avazya jJAnI thAya che. A ja rIte zrutajJAnI, avadhijJAnI ane manaHparyavajJAnInuM aMtara paNa jANavuM. kevaLajJAnInuM aMtara nathI. anAdi anaMta tathA anAdi sAMta ajJAnInuM aMtara nathI. sAdi-sAMtanuM jaghanya aMtara aMtarmuhUrta che, teTalo samaya jJAnI banIne te pharIthI ajJAnI thaI zake che. tenuM utkRSTa aMtara sAdhika chAsaTha sAgaropama che, kAraNa ke jJAnInI sthiti teTalI ja che. 743 alpa bahutva :- (1) sarvathI thoDA manaHparyavajJAnI, kAraNa ke manaHparyavajJAna saMyamI jIvone ja hoya che; (2) tenAthI avadhijJAnI asaMkhyAtaguNA, kAraNa ke avadhijJAna cAre gatimAM saMzI paMcendriyane ja hoya che. (3) tenAthI Abhinibodhika jJAnI ane zrutajJAnImAM vikalendriyono samAveza thato hovAthI vizeSAdhika ane baMne paraspara tulya che (4) tenAthI kevaLajJAnI anaMtaguNA, kAraNa ke kevaLajJAnI siddho anaMta che. (5) tenAthI ajJAnI anaMtaguNA che, kAraNa ke ajJAnI vanaspatikAyika jIvo siddhothI paNa anaMtaguNA che. jIvonA cha prakAra : ekendriyAdiH ahavA chavvihA savvajIvA paNNattA, taM jahA- egiMdiyA beiMdiyA teiMdiyA cauriMdiyA parcediyA annidiyaa| saMciTThaNA tahA heTThA / appAbahuyaM - savvatthovA paMceMdiyA, cauriMdiyA visesAhiyA, teiMdiyA visesAhiyA, beiMdiyA visesAhiyA, aNiMdiyA anaMtaguNA, egiMdiyA anaMtaguNA / bhAvArthaH- sarva jIvonA cha prakAra che- ekendriya, beindriya, teindriya, caurendriya, paMcendriya ane anindriya. tenI kAyasthiti ane aMtara pUrva kathanAnusAra kahevuM. alpabahutva- sarvathI thoDA paMcendriya, tenAthI caurendriya vizeSAdhika, tenAthI teindriya vizeSAdhika, tenAthI beindriya vizeSAdhika, tenAthI anindriya anaMtaguNA ane tenAthI ekendriya anaMtaguNA che. vivecanaH prastuta sUtromAM ekendriyAdi pAMca jAti ane anindriyanI apekSAe jIvonA cha prakAra kahyA che. tenI sthiti, aMtara Adi sarva kathana pAMca prakAranA saMsArI jIvonI cothI pratipatti pramANe jANavuM. sarva jIvonA cha prakAra : audArika zarIrI Adi : 10 ahavA chavvihA savvajIvA paNNattA, taM jahA - orAliyasarIrI veDavviyasarIrI AhAragasarIrI teyagasarIrI kammagasarIrI asarIrI /
Page #818
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra bhAvArtha:- sarva jIvonA cha prakAra che- audArika zarIrI, vaikriya zarIrI, AhAraka zarIrI, taijasa zarIrI, kArmaNa zarIrI ane azarIrI. 11 orAliyasarIrI NaM bhaMte ! orAliyasarIrIti kAlao kevaciraM hoi ? 744 goyA ! jahaNaM khuDDAgaM bhavaggahaNaM dusamayaUNaM ukkoseNaM asaMkhijjaM kAlaM jAva aMgulassa asaMkhejjaibhAgaM / veDavviyasarIrI jahaNNeNaM ekkaM samayaM ukkoseNaM tettIsaM sAgarovamAI aMtomuhuttamabbhahiyAI / AhAragasarIrI jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM aNtomuhuttN| teyagasarIrI kammagasarIrI ya duvihe paNNatte - aNAie vA apajjavasie, aNAie vA sapajjavasie / asarIrI sAie-apajjavasie / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! audArika zarIrI, audArika zarIrIpaNe keTalo samaya rahe che ? uttara- he gautama ! jaghanya be samaya nyUna kSullakabhava ane utkRSTa asaMkhyAtakALa sudhI, A asaMkhyAtakALa aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganA AkAza pradeza pramANa che. vaikriya zarIrI jaghanya eka samaya ane utkRSTa aMtarmuhUrta adhika tetrIsa sAgaropama sudhI rahe che. AhAraka zarIrI jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa paNa aMtarmuhUrta sudhI ja rahe che. taijasa zarIrI ane kArpaNa zarIrInA be prakAra che- anAdi anaMta ane anAdi sAMta. azarIrI sAdi anaMta che. 1 12 aMtaraM- orAliyasarIrassa jahaNNeNaM ekkaM samayaM ukkoseNaM tettIsa sAgarovamAiM atomuhuttamabbhahiyAiM / veDavviyasarIrassa jahaNNeNaM atomuhutta ukkoseNaM anaMtakAlaM vnnssikaalo| AhAragassa sarIrassa jahaNNeNaM aMtomuhutta ukkoseNaM anaMtakAlaM jAva avaDDuM poggalapariyaTTaM desUNaM / teyagasarIrassa kammasarIrassa ya doNhavi Natthi aMtaraM / bhAvArtha:- audArika zarIranuM aMtara jaghanya eka samaya ane utkRSTa aMtarmuhUrta adhika tetrIsa sAgaropama che. vaikriya zarIranuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa anaMtakALa che, te vanaspatikALa pramANa che. AhAraka zarIranuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa anaMtakALa che, te dezona ardha pudgala parAvartana pramANa che. taijasa ane kArmaNa zarIrInuM aMtara nathI. 13 appAbahuyaM savvatthovA AhAragasarIrI, veDavviyasarIrI asaMkhejjaguNA, orAliya sarIrI asaMkhejjaguNA, asarIrI anaMtaguNA, teyAkammasarIrI dovi tullA anaMtaguNA / se taM chavvihA savvajIvA / bhAvArtha:- alpabahutva- (1) sarvathI thoDA AhAraka zarIrI, (2) tenAthI vaikriya zarIrI asaMkhyAtaguNA che, (3) tenAthI audArika zarIrI asaMkhyAtaguNA che, (4) tenAthI azarIrI anaMtaguNA che ane (5-6) tenAthI taijasa ane kAryaNa zarIrI anaMtaguNA che ane paraspara baMnne tulya che. A pramANe cha prakAranA sarva jIvonuM varNana pUrNa thayuM. vivecanaH prastuta sUtromAM zarIrI-azarIrInI apekSAe sarva jIvonA cha prakAra kahyA che- audArika zarIrI, vaikriya zarIrI, AhAraka zarIrI, taijasa zarIrI, kArmaNa zarIrI ane azarIrI.
Page #819
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarva jIva : pratipatti-5 kAyasthiti :- audArika zarIra te ja rUpamAM jaghanya be samaya nyUna zuklakamava sudhI rahI zake che. manuSya ane tiryaMcagatinA jIvone audArika zarIra hoya che. temAM paNa vigrahagatimAM audArikAdi zarIra nathI. koI jIva traNa samayanI vigrahagatie manuSya ke tiryaMcanA suztakabhavamAM utpanna thAya, tyAre vigrahagatinA be samayamAM audArika zarIra hotuM nathI, trIjA samaye utpanna thaIne audArika zarIrane yogya pudgalo grahaNa kare che, tethI tenI jaghanya sthiti be samaya nyUna kSullaka bhava thAya che. 35 audArika zarIrInI utkRSTa kAyasthiti asaMkhyAtakAlanI che, koI jIva asaMkhyAta kAla paryaMta RjugatithI manuSya ke tiryaMcanA bhavamAM gamanAgamana kare to audArika zarIrInI kAyasthiti asaMkhyAtakAlanI thAya che. jIva eka samayanI jugatithI utpanna thAya to teno audArikazarIrano viyoga thato nathI. Rju gatinI kAlamaryAdA utkRSTa asaMkhyAtakAlanI ja che. te asaMkhyAtakAla aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganA AkAza pradeza pramANa che. vaikriya zarIrI jaghanya eka samaya sudhI te ja rUpamAM rahe che. koI jIva vaikriya zarIra banAve ane bIjA ja samaye tenuM mRtyu thAya to tenI sthiti eka samayanI thAya che, tenI utkRSTa sthiti aMtarmuhUrta adhika tetrIsa sAgaropama rahe che. koI manuSya ke tiryaMca vaikriya zarIra karIne aMtarmuhUrta paryaMta vaikriyazarIramAM sthita rahIne AyuSyapUrNa thatAM mRtyupAmIne Rjugatie sAtamI narakamAM utpanna thAya to vaikriya zarIranI utkRSTa sthiti ghaTita thAya che. anuttara vimAnanI apekSAe sthiti ghaTita thatI nathI kAraNa ke tyAM apramatta saMyaMta manuSya utpanna thAya che, jeo apramatta bhAvamAM hovAthI labdhiprayoga karatA nathI. AhAraka zarIrI jaghanya ane utkRSTa aMtarmuhUrta sudhI ja te rUpamAM rahe che. tejasa zarIrI ane kArmaNa zarIrInA be prakAra che- (1) abhavInI apekSAe anAdi anaMta ane (2) mokSagAmI bhavI jIvonI apekSAe anAdi sAMta che. azarIrI sAdi anaMta che. aMtara :- audArika zarIrInuM aMtara jaghanya eka samaya che, te be samayanI vigrahagatimAM hoya che. jIvane vigrahagatimAM kAryaNa zarIra hoya che ane bIjA samaye utpanna thaIne audArika zarIra dhAraNa kare che tethI tenuM eka samayanuM aMtara thAya che. tenuM utkRSTa aMtara aMtarmuhUrta adhika tetrIsa sAgaropama che kAraNa ke vaikriyazarIranI kAyasthiti teTalI che. vaikriya zarIranuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta che, eka vAra vaikriya zarIra banAvyA pachI teTalA aMtara pachI bIjIvAra vaikriya zarIra karI zakAya che ane utkRSTa aMtara vanaspatikALa pramANa che. AhAraka zarIrInuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta che, eka vAra AhAraka zarIra banAvyA pachI aMtarmuhUrtanA AMtare pharIthI AhAraka zarIra banAvI zakAya che ane utkRSTa aMtara anaMtakALanuM che, te dezona ardha pudgala parAvartanakAla pramANa che. taijasa kAryaNa zarIranuM aMtara nathI. alpa bahutva - (1) sarvathI ghoDA AhAraka zarIrI che, te vadhAremAM vadhAre aneka hajAra ja hoya che. (2)tenAthI vaikriya zarIrI asaMkhyAtaguNA che kAraNa ke deva, nAraka, garbhaja tiryaMca paMcendriya, manuSya ane vAyukAya vaikriya zarIrI hoya che, (3) tenAthI audArika zarIrI asaMkhyAtaguNA che, kAraNa ke nigodamAM anaMta jIvonuM eka ja audArika zarIra hovAthI, audArika zarIra kula asaMkhyAtA ja thAya che, anaMta hotA nathI; tethI te asaMkhyaguNA ja thAya che, anaMtaguNA thatA nathI. (4) tenAthI azarIrI anaMtaguNA che, (5-6) tenAthI taijasa ane kAryaNa zarIrI anaMtaguNA che, kAraNa ke nirgodamAM taijasa-kArmA zarIra dareka jIvanA alaga-alaga che temaja taijasa ane kAryaNa zarIra paraspara tulya che. A pramANe cha prakAranA sarva jIvonuM varNana pUrNa thayuM.
Page #820
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 74 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra - - - - - - - - - | sarva jIvonA cha prakAra ane tenI sthiti Adi - jIva prakAra kAyasthiti aMtara | alpabahatva 1 matijJAnI jaghanya aMtarmuhUrta jaghanya aMtarmuhUrta | 3 vizeSAdhika 2 zrutajJAnI | utkRSTa sAdhika 6 sAgaropama | utkRSTa ardhapudgala parAvartana | 3 vizeSAdhika 3 avadhijJAnI jaghanya eka samaya matijJAna pramANe 2 asaMkhyAtaguNA utkRSTa sAdhika cha sAgaropama 4 mana:paryavajJAnI jaghanya eka samaya f matijJAna pramANe sarvathI thoDA utkRSTa dezona pUrvakroDa varSa 5 kevaLajJAnI sAdi anaMta nathI 4 anaMtaguNA 6 ajJAnI anAdi anaMta(abhavI) -1- jaghanya aMtarmuhurta -fpa anaMtaguNA anAdi sAMta (bhavI) | utkRSTa sAdhika sAgaropama sAdi sAMta(paDivAI samakitI) jaghanya aMtarmuhUrta utkRSTa ardhapudgala parAvartana 1 ekendriya jaghanya aMtarmuhUrta jaghanya aMtarmuhUrta |6 anaMtaguNA utkRSTa vanaspatikAla | utkRSTa sAdhika 2000 sAgaro | 2 beindriya jaghanya aMtarmuhUrta jaghanya aMtarmuhUrta 4 vizeSAdhika 3 te indriya utkRSTa saMkhyAtakAla utkRSTa vanaspatikAla | 3 vizeSAdhika 4 caurendriya vizeSAdhika 5 paMcendriya jaghanya aMtamuhUrta jaghanya aMtarmuhUrta | 1 sarvathI thoDA utkRSTa sAdhika 1000 sAgaro | utkRSTa vanaspatikAla 6 anikriya sAdi anaMta nathI 5 anaMtaguNA 1 audArika zarIrI jagha. be samaya nyUna kSullaka bhava| jaghanya eka samaya 3 asaMkhyAtaguNA utkRSTa asaMkhyAtakAla utkRSTa 33 sAgaro 2 vakriya zarIrI jaghanya eka samaya jaghanya aMtarmuhUrta utkRSTa 33 sAgaropama utkRSTa vanaspatikAla 3 AhAraka zarIrI jaghanya / utkRSTa aMtarmuhUrta - jaghanya aMtarmuhUrta T1 sarvathI thoDA _ | utkRSTa dezona ardhapudgala parAvartana kAla 4 taijasa zarIrI anAdi anaMta (abhavI) 5 anaMtaguNA 5 kArpaNa zarIrI anAdi sAMta (bhavI). 5 anaMtaguNA 6 azarIrI sAdi anaMta ----*----- 4 anaMtaguNA | | - 1 | __ __ __ | [2 asaMkhyAtaguNA II sarva jIvaH pratipatti-pa saMpUrNa II
Page #821
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarva jIva : pratipatti-6 747 . saptavidha : sarva jIva pratipatti-6 [PP/EP|PP||P|PP|FP/// sarva jIvonA sAta prakAra H pRthvIkAya Adi : 1 tattha NaM je te evamAhaMsu sattavihA savvajIvA paNNattA te evamAhaMsu, taM jahApuDhavikAiyA AukAiyA teDakAiyA vAukAiyA vaNassaikAiyA tasakAiyA akAiyA / saMciTThaNaMtarA jahA heTThA * bhAvArtha :- pUrvokta nava pratipattiomAMthI chaThThI pratipattimAM je sAta prakAranA sarva jIvonuM kathana che, te A pramANe che ke sarvajIvonA sAta prakAra che- (1) pRthvIkAyika, (2) aAyika, (3) tejaskAyika, (4) vAyukAyika, (5) vanaspatikAyika, (6) trasakAyika ane (7) akAyika. tenI kAyasthiti ane aMtara pUrvavat jANavuM. 2 appAbahuyaM - savvatthovA tasakAiyA, teukAiyA asaMkhejjaguNA, puDhavikAiyA visesAhiyA, AukAiyA visesAhiyA, vAukAiyA visesAhiyA, akAiyA aNaMtaguNA, vaNassaikAiyA aNaMtaguNA / bhAvArtha :- alpabahutva- (1) sarvathI thoDA trasakAyika, (2) tenAthI tejaskAyika asaMkhyAtaguNA, (3) tenAthI pRthvIkAyika vizeSAdhika, (4) tenAthI apsAyika vizeSAdhika, (5) tenAthI vAyukAyika vizeSAdhika, (6) tenAthI akAyika anaMtaguNA ane (7) tenAthI vanaspatikAyika anaMtaguNA che. 3 ahavA sattavihA savvajIvA paNNattA, taM jahA - kaNhalessA nIlalessA kAulessA teulessA pamhalessA sukkalessA alessA / bhAvArtha :- sarva jIvonA sAta prakAra che- (1) kRSNa lezI (2) nIla lezI (3) kApota lezI (4) tejo lezI (5) padma lezI (6) zukla lezI ane (7) alezI. 4 kaNhalesse NaM bhaMte ! kaNhalesse tti kAlao kevaciraM hoi ? goyamA ! jahaNaNeNaM atomuhuttaM ukkoseNaM tettIsaM sAgarovamAiM aMtomuhuttamabbhahiyA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! kRSNalezI, kRSNa lezI rUpe keTalo samaya rahe che ? uttara- he gautama ! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa aMtarmuhUrta adhika tetrIsa sAgaropama sudhI rahe che. 5 NIlalesse NaM bhaMte ! NIlalesse tti kAlao kevaciraM hoI ? goyamA ! jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM dasasAgarovamAiM paliovamassa asaMkhejjaibhAgamabbhahiyAiM / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! nIlalezI, nIlalezIrUpe keTalo samaya rahe che ? uttara- he gautama ! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa palyopamano asaMkhyAtamo bhAga adhika daza sAgaropama sudhI rahe che. 6 kAulesse NaM bhaMte kAulesse tti kAlao kevaciraM hoi ? goyamA ! jahaNeNaM
Page #822
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 748 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra aMtomuhattaMukkoseNaM tiNNi sAgarovamAiMpaliovamassa asNkhejjibhaagmbbhhiyaaii| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! ApotozI, te 4 35 2do samaya 27 cha ? 6ttara- gautama ! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa palyopamano asaMkhyAtamobhAga adhika traNa sAgaropama sudhI rahe che. | 7 teulesseNaM bhaMte ! teulesse tti kAlao kevaciraM hoi? goyamA ! jahaNNeNaM atomuttaM ukkoseNaM doNNi sAgarovamAiMpaliovamassa asNkhejjibhaagmbbhhiyaaii| bhAvArtha:-prazna- he bhagavan ! tazI , te 4 35 32so samaya 24 cha ? ta2-gautama! dhanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa palyopamano asaMkhyAtamobhAga adhika be sAgaropama sudhI rahe che. 8 pamhalesse NaM bhaMte ! pamhalese tti kAlao kevaciraM hoi ? goyamA !jahaNNeNaM atomuhuttaM ukkoseNaM dasa sAgarovamAiM atomuttmbbhhiyaaii| bhAvArtha:-prazna- bhagavan ! 55vezI, te 4 35 so samaya 27 cha ? 62- gautama! dhanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa aMtarmuhUrta adhika daza sAgaropama sudhI rahe che. | 9 sukkalesse NaM bhaMte ! sukkalese tti kAlao kevaciraM hoi ? goyamA ! jahaNNeNaM atomuttaM ukkoseNa tettIsaM sAgarovamAiM atomuttmbbhhiyaai| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! zusavezI, te 4 35 so samaya 29 cha ? 6ttara- gautama ! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa aMtarmuhUrta adhika tetrIsa sAgaropama sudhI rahe che. | 10 alesseNaMbhaMte!alesettikAlaokevacirahoI ? goyamA !sAie apjjvsie| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! azI (r)pa, te 4 35 42so samaya 24 cha ? uttara- gautama ! te sAdi aparyavasita che, tethI haMmezAM te ja rUpe rahe che. | 11 kaNhalesassaNaMbhaMte ! aMtaraMkAlao kevaciraMhoi ? goyamA !jahaNNeNaM aMtomuhattaM ukkosennNtetiisNsaagrovmaaiNaNtomuttmbbhhiyaaii| evNnniillesssvi,kaaulesssvi| bhAvArtha-prazna- he bhagavan! kRSNalezyAnuM aMtara keTaluM che? uttara-he gautama!jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa aMtarmuhUrta adhika tetrIsa sAgaropamanuM che. te ja rIte nIlalezI ane kApotalezInuM aMtara paNa jANavuM. | 12 teulesassaNaM bhate ! aMtaraMkAlao kevaciraM hoI ? jahaNNeNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM vnnssikaalo| evaM pamhalesassa visukkalesassa vi / bhAvArtha:-prazna- bhagavan ! tIvezInumaMtara 2cha? 612- gautama! dhanyamaMtabhuta bhane utkRSTa vanaspatikALa che. te ja rIte pAlezI ane zuklalezInuM aMtara paNa jANavuM. | 13 alesassa NaM bhaMte ! aMtaraM kAlao kevaciraM hoi ? goyamA ! sAiyassa apajjavasiyassaNatthi aNtrN|
Page #823
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarva jIvaH pratipatti-6 [ 749] bhAvArtha - prazna- he bhagavan! alezInuM aMtara keTaluM che? uttara- he gautama! alezI jIva sAdi aparyavasita hovAthI aMtara nathI. |14 appAbahuyaM-savvatthovAsukkalessA,pamhalessAsaMkhejjaguNA,teulessAsaMkhejjaguNA alessA aNaMtaguNA, kAulessA aNaMtaguNA, NIlalessA visesAhiyA, kaNhalessA visesAhiyA / setasattavihA savvajIvA / bhAvArtha :- alpabadutva- sarvathI thoDA zuklalazI, tenAthI pAlezI saMkhyAtaNA, tenAthI tejolezI saMkhyAtaguNA, tenAthI alezI anaMtaguNA, tenAthI kApotalezI anaMtaguNA, tenAthI nIlalezI vizeSAdhika, tenAthI kRSNalezI vizeSAdhika che. vivecanaH prastuta sUtramAM cha lezyA ane eka alezI, tema sarva jIvonA sAta prakAra karyA che. kAyasthiti :- chae vezyAnI sthitinA kathanamAM jaghanya sthiti manuSya ane tiryaMcanI apekSAe ane utkRSTa sthiti nArakI-devatAnI apekSAe hoya che. kRSNa lezyAnI sthiti jaghanya aMtarmuhUrta che kAraNa ke tiryaMca ane manuSyomAM kRSNa lezyA aMtarmuhUrta sudhI rahe che, utkRSTa aMtarmuhUrta adhika tetrIsa sAgaropama che. A kathana sAtamI narakanA nArakInI apekSAe che. sAtamI narakamAM kRSNalezyA hoya che ane tenI sthiti 33 sAgaropamanI che. koI paNa jIvane je lezvAsthAnamAM utpanna thavAnuM hoya, te vezyA tenA pUrvabhavanA AyuSyanA aMtima aMtarmuhurtamAM AvI jAya che ane potAnA vartamAna bhavamAM aMtima aMtarmuhUrtamAM je lezyA hoya te ja lezvAsthAnamAM tenI utpatti thAya che. utpatti pachI eka aMtarmuhUrta paryata te vezyA rahe che. tyAra pachI vezyAnuM parivartana thAya che. A rIte pUrvabhavanuM aMtarmuhUrta + sAtamI narakanA 33 sAgaropama+pachInA bhavanuM aMtarmuhUrta be aMtarmaharta adhika 33 sAgaropamanI sthiti thAya che. nAnuM aMtarmuhUrta, moTuM aMtarmuhUrta evA aMtarmuhUrtanA aneka bheda che tethI pUrvabhavanuM aMtarmuhUrta ane pazcAdbhavanuM aMtarmuhUrta maLIne paNa aMtarmuhUrta pramANakALa thAya che. nIlalezyAnI jaghanya kAyasthiti kRSNalezyAnI jema eka aMtarmuhUrta che, utkRSTa palyopamano asaMkhyAtamo bhAga adhika daza sAgaropamanI che. te pAMcamI dhumaprabhA pathvInA prAraMbhika sthitivALA nArakInI apekSAe che. te nArakIo nIlalezI hoya che ane teTalI sthitivALA che. tenA pUrva-pazcAtu bhavanA kramazaH aMtima ane prathama aMtarmuhUrtanI gaNanA palyopamanA asaMkhyAtamA bhAgamAM thaI jAya che tethI tenuM alaga kathana nathI. kApota vezyAnI kAyasthiti parvavatu jaghanya aMtarmuhUrta che, utkRSTa palyopamano asaMkhyAtamo bhAga adhika traNa sAgaropamanI che. A kAyasthiti trIjI vAlukAprabhAnA prAraMbhika sthitivALA nArakIonI apekSAe jANavI. tejalezyAnI kAyasthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa palyopamano asaMkhyAtamo bhAga adhika be sAgaropama che, te IzAna devalokanA devonI apekSAe che.
Page #824
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jIvAjIvAbhigama sUtra padmalezyAnI kAyasthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa aMtarmuhUrta adhika daza sAgaropama che, te brahma devalokanA devonI apekSAe che. temAM pUrva-pazcAdbhavanA be aMtarmuhUrtano samAveza aMtarmuhUrtamAM thaI jAya che. 750 zuklalezyAnI kAyasthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa aMtarmuhUrta adhika tetrIsa sAgaropama che, anuttara vimAnavAsI devonI apekSAe che. te aMtara H - kRSNa lezyAnuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta che kAraNa ke tiryaMca manuSyonI lezyAnuM parivartana aMtarmuhUrtamAM thaI jAya che, utkRSTa aMtara aMtarmuhUrta adhika tetrIsa sAgaropama che,kAraNa ke zukla lezyAnI utkRSTa kAyasthiti ja kRSNalezyAnA aMtarano utkRSTa kALa che. te ja rIte nIla lezyA ane kApota lezyAnu paNa aMtara jANavuM joIe. tejo, padma ane zukalalezyAnuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa vanaspatikALa che. koI jIva vanaspatimAM anaMtakAla pasAra kare to tene tyAM anaMtakAla paryaMta tejo, padma ke zukla lezyA prApta thatI nathI, kAraNa ke te jIvone traNa azubha lezyA ja hoya che. alezInuM aMtara nathI kAraNa ke alezIpaNuM sAdi anaMta che. alpabahutva H- (1) sarvathI thoDA zuklalezI jIvo che kAraNa ke zuklalezyA chaThThA devalokathI uparanA devalokanA samasta devomAM tathA keTalAka paryAptA garbhaja tiryaMca ane manuSyomAM ja hoya che. (2) tenAthI padmalezI jIvo saMkhyAtaguNA che, kAraNa ke padmalezyA trIjA, cothA ane pAMcamA devalokanA devomAM ane ghaNA paryAptA garbhaja tiryaMca ane manuSyomAM hoya che. (3) tenAthI tejolezI jIvo saMkhyAtaguNA che, kAraNa ke bhavanapati, vyaMtara, jyotiSI ane prathama be devalokanA devo tathA garbhaja tiryaMca ane manuSyomAM tejolezyA hoya che. jo ke zuklalezI devothI padmalezI devo ane padmalezI devothI tejolezI devo asaMkhyAtaguNA che paraMtu ahIM samuccaya jIvonI apekSAe alpabahutvanuM kathana che. temAM tiryaMca paMcendriyanI mukhyatA che, tethI te saMkhyAtaguNA thAya che. (4) tenAthI alezI anaMtaguNA che kAraNa ke siddho alezI che ane te anaMtaguNA che. (5) tenAthI kApotalezI jIvo anaMtaguNA che kAraNa ke nigodanA jIvomAM kApotalezyA che ane te siddhothI anaMtaguNA che. (6) tenAthI nIlalezI jIvo vizeSAdhika che, traNe azubhalezI jIvo kramazaH adhika adhika che. (7) tenAthI kRSNalezI jIvo vizeSAdhika che. sarva jIvonA sAta prakAra ane tenI sthiti AdiH kAya sthiti jIva prakAra 1 pRthvIkAya ra aplAya 3 teukAya 4 vAyukAya 5 vanaspatikAya 6 trasakAya 7 akAya puDhavIkAla--asaMkhyAta kAla puDhavIkAla-asaMkhyAta kAla puDhavIkAla-asaMkhyAta kAla puDhavIkAla-asaMkhyAta kAla vanaspatikAla-anaMta kAla saMkhyAtakAla (sAdhika 2000 sAgaropama) sAdi anaMta aMtara vanaspatikAla vanaspatikAla vanaspatikAla vanaspatikAla puDhavIkAla vanaspatikAla nathI alpabahutva 3 vizeSAdhika 4 vizeSAdhika 2 asaMkhyAtaguNA pa vizeSAdhika 7 anaMtaguNA 1 sarvathI thoDA 6 anaMtaguNA
Page #825
--------------------------------------------------------------------------
________________ | sarva jIva: pratipatti [ 751 ] | jIva prakAra kiAya sthiti aMtara alpabahuta 1 kRSNalezI aMtarmuhUrta adhika 33 sAgaro | aMtarmuhUrta adhika 33 sAgaro | 7 vizeSAdhika 2 nIla lezI -- daza sAgaropama adhika | aMtarmuhUrta adhika 33 sAgaro | vizeSAdhika palyopamano asaMkhyAtamo bhAga| -- -- -- -- --3 kApotalezI traNa sAgaropama adhika |aMtarmuhUrta adhika 33 sAgaropama 5 vizeSAdhika palyopamano asaMkhyAtamo bhAga 4 tejolezI be sAgaropama adhika vanaspatikAla 3 saMkhyAtaguNA palyopamano asaMkhyAtamo bhAga. 5 pAlezI aMtarmuhUrta adhika 10 sAgaro | vanaspatikAla 2 saMkhyAtaguNA 6 zuklalezI aMtarmuhUrta adhika 33 sAgaro | vanaspatikAla 1 sarvathI thoDA | 7 alezI sAdi anaMta 4 anaMtaguNA * pratyeka jIvonI jaghanya sthiti ane aMtara aMtarmuhUrta che. | | 6 | | | | - I sarva jIvaH pratipatti-6 saMpUrNa
Page #826
--------------------------------------------------------------------------
________________ upara zrI jIvAjIvAbhigama sUtra * maSTavidha: sarva pratipatti-7 - REPEEEEEzzzzz sarva ponA mA6 prakAra : jJAnI-mAnI A :| 1 tattha NaM jete evamAhaMsu aTThavihA savvajIvA paNNattA,te evamAhaMsu, taM jahAAbhiNibohiyaNANI suyaNANI ohiNANI maNapajjavaNANI kevalaNANI maiaNNANI suyaaNNANI vibhgnnaannii| bhAvArtha:- pUrvokta nava pratipattiomAMthI sAtamI pratipattimAM je ATha prakAranA sarva jIvonuM kathana che, tApramAcha- (1) minimoghi zAnI (2) zrutazAnI (3) avadhizAnI (4) mana:payazAnI (5) uzAnI (5) bhAti mAnI (7) zruta zAnI mane (8) vimaM zanI.. | 2 AbhiNibohiyaNANI NaM bhaMte ! AbhiNibohiyaNANi tti kAlao kevaciraMhoi? goyamA !jahaNNeNa atomuttNukkosennNchaavtttthisaagrovmaaiNsaairegaaii| evaMsuyaNANI vi| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! AbhinibodhikajJAnI, AbhinibodhikattAnI rUpe keTalo samaya rahe che? uttara-he gautama! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa sAdhika chAsaTha sAgaropama sudhI rahe che. zrutajJAnInuM kathana paNa te ja pramANe jANavuM. | 3 ohiNANI NaM bhaMte ! ohiNANittikAlao kevacirahoi ? goyamA !jahaNNeNaM ekkaMsamayaM ukkoseNaM chaavtttthisaagrovmaaiisaairegaaii| bhAvArtha :- prazna-De mAgavan ! Aalasuii, mavadhisuI 35 32so samaya 27 cha ? 612- gautama ! jaghanya eka samaya ane utkRSTa sAdhika 66 sAgaropama sudhI rahe che. | 4 maNapajjavaNANI NaM bhaMte !maNapajjavaNANIti kAlao kevaciraMhoi? goyamA! jahaNNeNaM ekkaM samaya ukkoseNa desUNA puvvkoddii| bhAvArtha:-prazna- bhagavan ! manaHparyazAnI, mana:paryazAnI 35so samaya 27 cha ? 6ttara-3 gautama! jaghanya eka samaya, utkRSTa dezona kroDapUrvavarSa sudhI rahe che. | 5 kevalaNANI NaM bhaMte ! kevalaNANI ttikAlao kevacirahoi? goyamA !sAie apjjvsie| bhAvArtha:- prazna- bhagavan ! vAnI, zanI 35 32so samaya 27 cha ? 612- gautama! te sAdi anaMta che arthAt sadA kALa te ja rUpamAM rahe che. |6 maiaNNANINaMbhaMte ! maiaNNANI ttikAlaokevaciraMhoi ? goyamA !maiaNNANI tivihe paNNatte,tajahA- aNAie vA apajjavasie, aNAie vAsapajjavasie, sAie vA
Page #827
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarva jIva : pratipatti-7 sapajjavasie / tattha NaM je te sAie sapajjavasie se jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM aNaMtaM kAlaM jAva avaDDuM poggalapariyaTTaM desUNaM / suyaaNNANI evaM ceva / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! bhati ajJAnI, bhati ajJAnI 3ye DeTalo samaya rahe che ? uttara- bhati ajJAnInA tre| prahAra che - ( 1 ) anAdi anaMta (2) khanAhi sAMta (3) sAhi sAMta. temAM sAdi sAMta jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa anaMtakALa-dezona ardha pudgala parAvartanakAla sudhI rahe che. zruta ajJAnInuM kathana paNa te ja pramANe jANavuM. 753 7 vibhaMgaNANI NaM bhaMte ! vibhaMgaNANI tti kAlao kevaciraM hoi ? goyamA ! jahaNaNeNaM ekka samayaM ukkoseNaM tettIsaM sAgarovamAiM desUNAe puvvakoDIe abbhahiyAiM / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! vibhaMgajJAnI, vibhaMgajJAnI ithe DeTalo samaya 23 che ? uttara- he gautama! jaghanya eka samaya ane utkRSTa dezona kroDa pUrva varSa adhika tetrIsa sAgaropama sudhI rahe che. 8 AbhiNibohiyaNANissa NaM bhaMte ! aMtaraM kAlao kevaciraM hoi ? jahaNNeNaM aMtomuhutaM, ukkoseNaM aNaMtaMkAlaM jAva avaDDuM poggalapariyaTTaM desUNaM / evaM suyaNANissa vi, ohiNANissa vi, maNapajjavaNANissa vi / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! Abhinibodhika jJAnInuM aMtara keTaluM che ? uttara jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa anaMtakALa-dezona ardha pudgala parAvartana rUpa che. te ja rIte zrutajJAnI, avadhijJAnI ane manaHparyavajJAnInuM aMtara paNa jANavuM joIe. 9 kevalaNANissa NaM bhaMte ! aMtaraM kAlao kevaciraM hoi ? goyamA ! sAiyassa apajjavasiyassa Natthi aMtara / bhAvArtha :- prazna - he bhagavan ! DevaNajJAnInuM aMtara DeTa che ? uttara - he gautama! DevaNajJAnInuM aMtara nathI, te sAhi anaMta che. 10 mai aNANissa NaM bhaMte ! aMtaraM kAlao kevaciraM hoi ? goyamA ! aNAiyassa apajjavasiyassa Natthi aMtaraM / aNAiyassa sapajjasiyassa Natthi aMtaraM / sAiyassa sapajjavasiyassa jahaNNeNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM chAvaTThi sAgarovamAiM sAiregAI / evaM suya aNNANissavi / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! bhati ajJAnInuM aMtara DeMTaluM che ? uttara- bhati ajJAnIkhomAM The anAdi anaMta che, tenuM aMtara nathI. je anAdi sAMta che, tenuM paNa aMtara nathI. je sAdi sAMta che, tenuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa sAdhika chAsaTha sAgaropama che. te ja rIte zruta ajJAnInuM aMtara jANavuM. 11 vibhaMgaNANissa NaM bhaMte ! aMtaraM kAlao kevaciraM hoi ? jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM vaNassaikAlo /
Page #828
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 754 / zrI jIvAjIvAbhigama sUtra lAvArtha :- prazna-3 mAvan ! vinInumaMta cha ? .2-gautama ! dhanyAMta DUta ane utkRSTa vanaspatikALa che. | 12 appAbahuyaM-savvatthovA jIvA maNapajjavaNANI, ohiNANI asaMkhejjaguNA, AbhiNibohiyaNANIsuyaNANI ee dovitullA visesAhiyA,vibhagaNANI asaMkhejjaguNA, kevalaNANiNo aNaMtaguNA, maiaNNANI suyaaNNANI yadovitullA annNtgunnaa|| bhAvArtha:- tva- (1) sarvathA tho'mana:paryazAnIche, (2) tenAthI avavijJAnI saMdhyAta cha. (3-4) tenAthI bhatizAnI zrutazAnI vizeSAdhiche ane 52252 tulya cha, (5) tenAthI vibhaMgazAnI asNdhyaat||ch, (5) tenAtha vAnI anNtgu||ch bhane (7-8) tenAthI bhAta mazAnI, zruta mazAnI anaMtaguNA che ane svasthAnamAM samAna che. | 13 ahavA aTThavihA savvajIvA paNNattA,taM jahA- NeraiyA tirikkhajoNiyA tirikkhajoNiNIo maNussA maNussIo devA devIo siddhaa| bhAvArtha:-sa vaan| 16 52 cha. Thebha :- (1) n||2.(2) tiryaya (3) tiryyyaae| (4) manuSya (5) manuSyA (5) 43 (7) hevI mane (8) siddha. |14 Neraie NaM bhaMte ! Neraie tti kAlao kevaciraM hoi ? goyamA ! jahaNNeNaM dsvaasshssaaiNukkosennNtettiisNsaagrovmaaii| bhAvArtha :- prazna- bhagavan ! n||24ii, n||2 35 so samaya 27 cha ? 6ttara- gautama! dhanya daza hajAra varSa ane utkRSTa 33 sAgaropama sudhI rahe che. | 15 tirikkhajoNie NaM bhaMte ! tirikkhajoNie tti kAlao kevaciraM hoi? goyamA ! jahaNNeNaM atomuhuttaM ukkoseNa vnnssikaalo| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! tiryaya, tiryaya 35 32mo samaya 27 cha ? 6ttara- gautama ! dhanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa vanaspatikALa rUpa anaMtakAla sudhI rahe che. | 16 tirikkhajoNiNI NaMbhaMte !tirikkhajoNiNI ttikAlao kevaciraMhoi ? goyamA! jahaNNeNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM tiNNi paliovamAiMpuvvakoDiputtamabbhahiyAI / evaM maNUse, mnnuusii| bhAvArtha :- - mAvan ! tiryayAe, tiryayA / 3 lo samaya 29 cha ? 612- gautama ! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa aneka koDa pUrva varSa adhika 3 palyopama sudhI rahe che. A ja rIte manuSya ane manuSyANInA saMbaMdhamAM jANavuM joIe. | 17 devejahA nnerie| bhAvArtha :- hevonU thana naiyinI samAna cha. | 18 devI NaM bhaMte ! devIttikAlao kevacirahoi ? goyamA !jahaNNeNaMdasavAsasahassAI ukkoseNaM paNapaNNaM pliovmaaii|
Page #829
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarva jIva: pratipatti-7 755 bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! devI, devIrUpe keTalo samaya rahe che? uttara- he gautama ! jaghanya 10,000 (daza hajAra) varSa ane utkRSTa pa5 palyopama sudhI rahe che. | 19 siddheNaM bhaMte! siddhettikAlao kevaciraMhoi? goyamA !sAie apjjvsie| bhAvArtha - prazna- he bhagavana! siddha,siddha rUpe keTalo samaya rahe che? uttara- he gautama!siddha sAdi aparyavasita hovAthI sadAkALa te ja rUpe rahe che. | 20 raiyassaNaM bhaMte ! aMtaraMkAlao kevaciraMhoi? goyamA !jahaNNeNaM aMtomuhattaM ukkosennvnnssikaalo| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! nArakInuM aMtara keTaluM che? uttara-he gautama! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa vanaspatikALa che. | 21 tirikkhajoNiyassa NaM bhaMte ! aMtaraMkAlao kevaciraMhoi? goyamA !jahaNNeNaM atomuhuttaM ukkoseNa sAgarovamasayapuhutta saaireg| bhAvArtha - prazna-he bhagavan! tiryaMcanuM aMtara keTaluM che? uttara-he gautama!jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa sAdhika aneka so sAgaropama che. | 22 tirikkhajoNiNI NaM bhaMte ! aMtaraMkAlao kevaciraM hoi? goyamA !jahaNNeNaM atomuhattaM, ukkoseNaM vnnssikaalo| evaM maNussassa vi maNussIe vi / devassa vi devIe vi| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! tiryaMcANInuM aMtara keTaluM che? uttara- he gautama! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa vanaspatikALa che. A ja rIte manuSyanuM, manuSyANInuM, devanuM ane devInuM aMtara jANavuM joIe. | 23 siddhassaNaMbhaMte ! aMtaraMkAlao kevaciraMhoi ? goyamA !sAiyassa apajjavasie Natthi atr| bhAvArtha:- prazna-he bhagavan! siddhanuM aMtara keTaluM che? uttara- he gautama!siddha sAdi anaMta hovAthI aMtara nathI. 24 appAbahuyaM-savvatthovA maNussIo, maNussAasaMkhenjaguNA,NeraDyA asaMkhejjaguNA tirikkhajoNiNIo asaMkhejjaguNAo, devA asaMkhejjaguNA, devIo saMkhejjaguNAo, siddhA aNaMtaguNA,tirikkhajoNiyA aNaMtaguNA / settaM aTThavihA svvjiivaa| bhAvArtha - alpabadutva- (1) sarvathI thoDI manuSyANI, (2) tenAthI manuSyo asaMkhyAtaguNA, (3) tenAthI nArakIo asaMkhyAtaguNA, (4) tenAthI tiryaMcANI asaMkhyAtaguNI, (5)tenAthI devo asaMkhyAtaguNA, (6) tenAthI devIo saMkhyAtaguNI, (7) tenAthI siddho anaMtaguNA, (8) tenAthI tiryaMco anaMtaguNA che. A rIte sarva jIvonA ATha prakAranuM varNana pUrNa thayuM
Page #830
--------------------------------------------------------------------------
________________ 756] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra r - t: - __ nathI - - - - - - - - - - sarva jIvonA ATha prakAranI sthiti AdijIva prakAra kAyasthiti aMtara alpabadutva 1-2 matijJAnI, jaghanya aMtarmuhUrta jaghanya aMtarmuhUrta | 3 vizeSAdhika zrutajJAnI utkRSTa sAdhika cha sAgaropama |u dezona ardha pudgala parAvartana 3 avadhijJAnI | jaghanya eka samaya T jaghanya aMtarmuhurta | 2 asaMkhyAtaguNA utkRSTa sAdhika 6 sAgaropama |u0 dezona ardha pugala parAvartana 4 mana:paryavajJAnI | jaghanya eka samaya T1 sarvathI thoDA utkRSTa dezona kroDapUrva varSa u dezona ardha pula parAvartana 5 kevaLajJAnI | sAdi anaMta 5 anaMtaguNA 6-7 matiajJAnI | anAdi anaMta(abhavI) jaghanya aMtarmuhUrta 6 anaMtaguNA zruta ajJAnI anAdi sAMta (bhavI) utkRSTa sAdhika sAgaropama sAdi sAMta(paDivAI samakitI) jaghanya aMtarmuhUrta utkRSTa dezona ardha pula parAvartana 8 virbhAgajJAna jaghanya eka samaya jaghanya aMtarmuhUrta | 4 asaMkhyAtaguNA utkRSTa dezona pUrvakroDa varSa sAdhika utkRSTa vanaspatikAla 33 sAgaropama 1 nArakI jaghanya 10000 varSa jaghanya aMtarmuhUrta 3 asaMkhyAtaguNA utkRSTa 33 sAgaropama utkRSTa vanaspatikAla 2 tiryaMca jaghanya aMtarmuhUrta jaghanya aMtarmuhUrta |8 anaMtaguNA utkRSTa vanaspatikAla u sAdhika aneka so sAgaro 3 tiryaMcANI | jaghanya aMtarmuhUrta java aMtarmuhUrta, u. vanaspatikAla 4 asaMkhyAtaguNA utkRSTa aneka kroDa pUrva varSa adhika traNa palyopama 4 manuSya jaghanya aMtarmuhUrta jagha aMtarmuhUrta, u. vanaspatikAla 2 asaMkhyAtaguNA utkRSTa aneka koDa pUrva varSa adhika traNa palyopama 5 manuSyANI | jaghanya aMtarmuhUrta jagha aMtarmuhUrta, uvanaspatikAla 1 sarvathI thoDA utkRSTa aneka kroDa pUrva varSa adhika traNa palyopama 6 deva jagha010000 varSa, u33 sAgaropama jaghanya aMtarmuhUrta | 5 asaMkhyAtaguNA 7 devI jaghanya 10,000 varSa utkRSTa-vanaspatikAla | saMkhyAtaguNA utkRSTa papa palyopama 8 siddha sAdi anaMta 7 anaMtaguNA | - - - ~ - ~ - - nathI II sarva jIvaH pratipatti-7 saMpUrNa II
Page #831
--------------------------------------------------------------------------
________________ | sarva : pratipati-8 757 - navavidha : sarva pratipatti-8 - TE222222222222 sarva jIvonA nava prakAra:| 1 tattha NaM je te evamAhaMsu NavavihA savvajIvA paNNattA te evamAhaMsutaM jahAegidiyA beiMdiyA teiMdiyA cauridiyA NeraiyA paMcediyatirikkhajoNiyA maNUsA devA siddhaa| bhAvArtha:- pUrvokta nava pratipattiomAMthI AThamI pratipattimAM je nava prakAranA sarva jIvonuM kathana che, tesApramAcha- (1) sandriya, (2)pendriya (3) tendriya (4) yaundriya, (5) nA2hI, (G) paMthendriya tiryaya, (7) manuSya, (8) visane () siddha. 2 egidiyA NaM bhaMte ! egidiya tti kAlao kevaciraM hoi? goyamA ! jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM vnnssikaalo| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! bhendriya, mendriya 35 24o samaya 24 cha ? 6ttara- gautama ! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa vanaspatikALa sudhI rahe che. | 3 beiMdie NaM bhaMte ! beiMdiya tti kAlao kevaciraM hoi ? goyamA ! jahaNNeNaM atomuhuttaM ukkoseNaM saMkhejjaMkAlaM / evaM teidie vi, cauridie vi| bhAvArtha-prazna- he bhagavan! beindriya, beindriya rUpe keTalo kAla rahe che? uttara-he gautama! jaghanya aMtamuhUrta ane utkRSTa saMkhyAtakALa sudhI rahe che. te ja rIte teindriya ane caurendriyanuM paNa kathana karavuM . |4 Neraie NaM bhaMte ! Neraie tti kAlao kevaciraM hoi ? goyamA ! jahaNNeNaM dasa vAsasahassAiMukkoseNa tettiisNsaagrovmaaii| bhAvArtha :- - magavan ! n||26, n||24ii 35 32so samaya 24 cha ? 6ttara- gautama ! dhanya daza hajAra varSa ane utkRSTa 33 sAgaropama sudhI rahe che. | 5 paMcediyatirikkhajoNie NaM bhaMte ! paMceMdiyatirikkhajoNie ttikAlao kevaciraM hoi ? goyamA !jahaNNeNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM tiNNi paliovamAiMpuvvakoDiputta mbbhhiyaai| evaM maNUse vi / devA jahA nneriyaa| bhAvArtha:-prazna- he bhagavan ! paMthendriya tiryaya, paMthendriya tiryaya 35 32so 1123 ? 12-3 gautama! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa aneka kroDapUrva varSa adhika traNa palyopama sudhI rahe che. A ja rIte manuSyanuM kathana che. devonuM kathana nairayikonI samAna che. |6 siddheNaM bhaMte! siddhe tti kAlao kevaciraM hoi ? goyamA !sAie apjjvsie|
Page #832
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 758 | zrI jIvAjIvAbhigama sUtra bhAvArtha:- prazna-umagavan ! siddha, siddha 35 240 14 27 cha ? 612-siddha sAhimanaMta DovAthI sadAkALa te ja rUpamAM rahe che. 7 egidiyassaNaM bhaMte ! aMtaraMkAlao kevaciraM hoi ? goyamA !jahaNNeNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM do saagrovmshssaaiNskhejjvaasmbbhhiyaaii| bhAvArtha:-pra-3 bhagavan ! mendriya maMta2 suMcha ? uttara- gautama! dhanyAMta ta bhane utkRSTa saMkhyAta varSa adhika be hajAra sAgaropama che. 8 beiMdiyassa NaM bhaMte ! aMtaraMkAlao kevaciraM hoi? goyamA !jahaNNeNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM vaNassaikAlo / evaM teidiyassa vi cauridiyassa vi Neraiyassa vi paMceMdiyatirikkhajoNiyassa vimaNUsassa vi devassa vi savvesi evaM aMtaraM bhANiyavvaM / bhAvArtha:-prazna- bhagavan ! bendriya-aMtara 2cha ? 6ttara- gautama! dhanyAMta ta bhane utkRSTa vanaspatikALa che. te ja rIte teindriya, corendriya, nAraka, paMcendriya tiryaMca, manuSya ane devanuM aMtara paNa jANavuM. | 9 siddhassaNaMbhaMte ! aMtaraMkAlaokevaciraMhoi ? goyamA !sAiyassa apajjavasiyassa Natthi atr| bhAvArtha:-prazna-bhagavana!siddhanaMtara 2cha? 612-gautama! siddha sAhianaMta DovAthI aMtara nathI. [10 appAbahuyaM-savvatthovA maNussA, NeraDyA asaMkhejjaguNA, devA asaMkhejjaguNA, parcediyatirikkhajoNiyA asaMkhejjaguNA, cauridiyA visesAhiyA,teidiyA visesAhiyA, beiMdiyA visesAhiyA, siddhA aNaMtaguNA, egidiyA anntgunnaa| bhAvArtha:- mamatva- (1) sarvathA tho'| manuSyo cha, (2) tenAthI nADImo masaMnyAtacha, (3) tenAthI devo asaMkhyAtaguNA che, (4) tenAthI paMcendriya tiryaMca asaMkhyAtaNA che, (5) tenAthI caurendriya jIvo vizeSAdhika che, (6) tenAthI te indriya jIvo vizeSAdhika che, (7) tenAthI beindriya jIvo vizeSAdhika cha bhane (8)tanAthI siddho anNtgu||ch bhane (9) tanAthI bhendriyo snNt|| cha. | 11 ahavANavavihAsavvajIvApaNNattAtaMjahA-paDhamasamayaNeraiyA apaDhamasamayaNeraDyA paDhamasamayatirikkhajoNiyA apaDhamasamayatirikkhajoNiyA paDhamasamayamaNussA apaDhama samayamaNussA paDhamasamayadevA apaDhamasamayadevA siddhAya / bhAvArtha:-sarvavAnA na 12 cha, te // prabhAcha- (1) prathama samayanA nA28 (2) aprathama samayanA nArakI (3) prathama samayanA tiryaMca (4) aprathama samayanA tiryaMca (5) prathama samayanA manuSya (5) aprathama samayanA manuSya (7) prathama samayanA heva (8) maprathama samayanA heva mane () siddha. | 12 paDhamasamayaNeraiyA NaM bhaMte ! kAlao kevaciraM hoi ? goyamA ! ekkaM samayaM /
Page #833
--------------------------------------------------------------------------
________________ | sarva jIvaH pratipatti-8 759 bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! prathama samayanA nArakI, prathama samayanA nArakI rUpe keTalo samaya rahe che? uttara- he gautama! eka samaya. |13 apaDhamasamayaNeraie NaM bhaMte ! kAlao kevacira hoi ? goyamA ! jahaNNeNaM dasa vAsasahassAiMsamaya-UNAI, ukkosennNtettiisNsaagrovmaaiNsmy-uunnaaii| bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! aprathama samayanA nArakI, aprathama samayanA nArakI rUpe keTalo samaya rahe che? uttara- he gautama! jaghanya eka samaya nyUna daza hajAra varSa ane utkRSTa eka samaya nyUna tetrIsa sAgaropama sudhI rahe che. 14 paDhamasamayatirikjoNiyassaNaM bhaMte !kAlao kevaciraMhoi ? goyamA ! ekkaM samayAM bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! prathama samayanA tiryaMca, prathama samayanA tiryaMca rUpe keTalo samaya rahe che? uttara-he gautama ! eka samaya. | 15 apaDhamasamayatirikkhajoNiyassa NaM bhaMte ! kAlao kevaciraM hoi ? goyamA ! jahaNNeNaMkhuDDAgaMbhavaggahaNaM samayaUNaM, ukkoseNaM vnnssikaalo| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! aprathama samayanA tiryaMca, aprathama samayanA tiryaMca rUpe keTalo samaya rahe che? uttara- he gautama! jaghanya eka samaya nyUna kSullaka bhava ane utkRSTa vanaspatikALa paryata rahe che. | 16 paDhamasamayamaNUse NaM bhaMte ! kAlao kevacira hoi ? goyamA ! ekkaM smy| bhAvArtha -prazna- he bhagavan! prathama samayanA manuSya, prathama samayanA manuSya rUpe keTalo samaya rahe che? uttara- he gautama! eka samaya. | 17 apaDhamasamayamaNUseNaM bhaMte ! kAlao kevacira hoi? goyamA !jahaNNeNaMkhuDDAgaM bhavaggahaNa samayaUNaM ukkoseNa tiNNi pliovmaaipuvvkoddipuhuttmbbhhiyaai| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! aprathama samayanA manuSya, aprathama samayanA manuSya rUpe keTalo samaya rahe che? uttara- he gautama ! jaghanya eka samaya nyUna kSullaka bhava, utkRSTa aneka kroDa pUrva varSa adhika traNa palyopama sudhI rahe che. | 18 deve jhaannerie| bhAvArtha:- devonuM kathana nArakInI samAna che. | 19 siddheNaM bhaMte ! siddheti kAlao kevaciraM hoi? goyamA!sAie apjjvsie| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! siddha, siddha rUpe keTalA samaya rahe che? uttara- he gautama! siddha sAdi anaMta che, te sadAkALa te ja rUpe rahe che. | 20 paDhamasamayaNeraiyassaNaM bhaMte ! aMtaraMkAlao kevaciraM hoi ? goyamA ! jahaNNeNaM
Page #834
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 950 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra dasa vAsasahassAI aMtomuttamabbhahiyAI, ukkoseNaM vnnssikaalo| bhAvArtha :- prazna-De mAvan ! prathama samayamA nArInumaMta cha ? 6ttara- gautama ! dhanya aMtarmuhUrta adhika daza hajAra varSa ane utkRSTa vanaspatikALa che. | 21 apaDhamasamayaNeraiyassaNaM bhaMte ! aMtaraMkAlao kevacirahoi ? goyamA !jahaNNeNaM atomuhuttaM, ukkoseNaM vnnssikaalo| bhAvArtha:-prazna- bhagavan ! aprathama smyn| nArInumaMtara 2cha? 6ttara- gautama! dhanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa vanaspatikALa che. | 22 paDhamasamayatirikkhajoNiyassaNaM bhaMte ! aMtaraMkAlao kevaciraM hoi? goyamA ! jahaNNeNaM dokhuDDAgAibhavaggahaNAisamaya-UNAi, ukkoseNa vnnssikaalo| bhAvArtha :- prazna- bhagavan ! prathama samayanA tiryayanuM aMtara 2cha ? 6ttara- gautama ! dhanya eka samaya nyUna be kSullaka bhava ane utkRSTa vanaspatikALa che. | 23 apaDhamasamayatirikkhajoNiyassaNaM bhaMte ! aMtaraMkAlao kevaciraM hoi ? goyamA! jahaNNeNa khuDDAgaM bhavaggahaNaM samayAhiya, ukkoseNaM sAgarovamasayapattaM saaireg| bhAvArtha:-prazna- bhagavan ! aprathama samayanAtiyayanumaMtara 2Qcha ? 612- gautama! dhanya eka samaya adhika kSullaka bhava che ane utkRSTa sAdhika aneka so sAgaropama che. | 24 paDhamasamayamaNUsassa jahA pddhmsmytirikkhjonniyss| bhAvArtha:- prathama samayanA manuSyanuM aMtara prathama samayanA tiryaMcanI samAna che. |sa apaDhamasamayamaNUsassaNaM bhaMte ! aMtaraMkAlao kevacirahoi? goyamA !jahaNNeNaM khuDDAgaM bhavaggahaNaM samayAhiya, ukkoseNa vnnssikaalo| bhAvArtha:-prazna-bhagavan ! aprathama samayanA manuSyanuM aMtara 2cha? 612- gautama! dhanya eka samaya adhika kSullaka bhava che ane utkRSTa vanaspatikALa che. 26 paDhamasamayadevassa jahA paDhamasamayaNeraiyassa / apaDhamasamayadevassa jahA apaDhama smynneriyss| bhAvArtha -prazna-prathama samayadevanuM aMtara prathama samayanA nArakInI samAna che. aprathama samayanAdevanuM aMtara aprathama samayanA nArakInI samAna che. | 27 siddhassaNaMbhaMte !aMtaraMkAlaokevacirahoi ? goyamA !sAiyassa apajjavasiyassa Natthi aNtr| bhAvArtha-prazna- he bhagavan! siddhanuM aMtara keTaluM che? uttara-he gautama! siddha sAdi aparyavasita hovAthI aMtara nathI.
Page #835
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarva jIva : pratipatti-8 28eesiNaM bhaMte! paDhamasamayaNeraDyANaM paDhamasamayatirikkhajoNiyANaM paDhamasamayamaNUsANaM paDhamasamayadevANa ya kayare kayarehiMto appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA ? goyamA ! savvatthovA paDhamasamayamaNussA paDhamasamayaNeraDyA asaMkhejjaguNA, paDhamasamayadevA asaMkhejjaguNA, paDhamasamayatirikkhajoNiyA asaMkhejjaguNA / bhAvArtha : [:- prazna - he bhagavan ! prathama sabhayanA nAraDI, prathama sabhayanA tiryaya, prathama samayanA manuSya ane prathama samayanA devomAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che ? uttara- he gautama ! sarvathI thoDA prathama samayanA manuSyo, tenAthI prathama samayanA nArakIo asaMkhyAtaguNA, tenAthI prathama samayanA devo asaMkhyAtaguNA, tenAthI prathama samayanA tiryaMco asaMkhyAtaguNA che. 29 eesi NaM bhaMte! apaDhamasamayaNeraiyANaM apaDhamasamayatirikkhajoNiyANaM apaDhamasamayamaNUsANaM apaDhamasamayadevANa ya kayarekayarehiMto appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyAvA ? 71 goyamA !savvatthovA apaDhamasamayamaNUsA, apaDhamasamayaNeraDyA asaMkhejjaguNA, apaDhama samayadevA asaMkhejjaguNA, apaDhamasamayatirikkhajoNiyA anaMtaguNA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! aprathama samayanA nArakIo, aprathama samayanA tiryaMco, aprathama samayanA manuSyo ane aprathama samayanA devomAM koNa, konAthI, alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che ? uttara- he gautama ! sarvathI thoDA aprathama samayanA manuSyo che, tenAthI aprathama samayanA nArakIo asaMkhyAtaguNA che, tenAthI aprathama samayanA devo asaMkhyAtaguNA che ane tenAthI aprathama samayanA tiryaMco anaMtaguNA che. 30 eesi NaM bhaMte ! paDhamasamayaNeraiyANaM apaDhamasamayaNeraiyANa ya kayare kayarehiMto appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA ? goyamA ! savvatthovA paDhamasamayaNeraiyA, apaDhamasamayaNeraiyA asaMkhejjaguNA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! prathama samayanA nArakIo ane aprathama samayanA nArakIomAM koNa anAthI astha, jaDu, tulya he vizeSAdhi che ? uttara- he gautama ! sarvathI thoDA prathama samayanA nArakIo che ane tenAthI aprathama samayanA nArakIo asaMkhyAtaguNA che. 31 eesi NaM bhaMte ! paDhamasamayatirikkhajoNiyANaM apaDhamasamayatirikkhajoNiyANaM kare kayarehiMto appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA ? goyamA ! savvatthovA paDhamasamayatirikkhajoNiyA, aDhamasamayatirikkhajoNiyA aNaMtaguNA / maNuyadevANaM appAbahuyaM jahA NeraiyANaM / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! prathama samayanA tiryaMco ane aprathama samaya tiryaMcomAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che ?
Page #836
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 762 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra uttara- he gautama! sarvathI thoDA prathama samayanA tiryaMco ane tenAthI aprathama samayanA tiryaMco anaMtaguNA che. manuSya ane devonuM alpabadutva nArakInI jema jANavuM. | 32 eesiNaMbhaMte ! paDhamasamayaNeraiyANapaDhamasamayatirikkhajoNiyANapaDhamasamayamaNUsANaM paDhamasamayadevANaM apaDhamasamayaNeraiyANaM apaDhamasamayatirikkhajoNiyANaM apaDhamasamaya maNUsANaM apaDhamasamayadevANaM siddhANaMca kayare kayarehiMto appA vA bahuyA vAtullA vA visesAhiyAvA? goyamA!savvatthovA paDhamasamayamaNUsA, apaDhamasamayamaNUsA asaMkhejjaguNA, paDhama samayaNeraiyA asaMkhejjaguNA, paDhamasamayadevA asaMkhejjaguNA, paDhamasamayatirikkhajoNiyA asaMkhejjaguNA, apaDhamasamaya NeraiyA asaMkhejjaguNA, apaDhamasamayadevA asaMkhejjaguNA, siddhA aNaMtaguNA, apaDhamasamayatirikkhajoNiyA aNaMtaguNA / setaMNavavihA svvjiivaa| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! te prathama samayanA nArakIo, prathama samayanA tiryaMco, prathama samayanA manuSyo, prathama samayanA devo, aprathama samayanA nArakIo, aprathama samayanA tiryaMco, aprathama samayanA manuSyo, aprathama samayanA devo ane siddhomAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che? uttara- he gautama! (1) sarvathI thoDA prathama samayanA manuSyo che, (2) tenAthI aprathama samayanA manuSyo asaMkhyAtaguNA che, (3) tenAthI prathama samayanA nArakIo asaMkhyAtaguNA che, (4) tenAthI prathama samayanA devo asaMkhyAtaguNA, (5) tenAthI prathama samayanA tiryaMco asaMkhyAtaguNA, () tenAthI aprathama samayanA nArakIo asaMkhyAtaguNA, (7) tenAthI aprathama samayanA devo asaMkhyAtaguNA, (8) tenAthI siddho anaMtaguNA che ane (9) tenAthI aprathama samayanA tiryaMco anaMtaguNA che. A pramANe nava prakAranA sarva jIvonuM varNana pUrNa thayuM. sarva jIvonA nava prakAranI sthiti Adi:jIva prakAra kAyasthiti aMtara ahapabahutva 1 ekendriya vanaspatikAla saMkhyAta varSa adhika 9 anaMtaguNA 2000 sAgaropama 2 beindriya saMkhyAtakAla vanaspatikAla 3 te indriya saMkhyAtakAla vanaspatikAla vizeSAdhika | 4 caurendriya vanaspatikAla 5 vizeSAdhika | - - - - - 5 nArakI jaghanya 10000 varSa vanaspatikAla 2 asaMkhyAtaguNA utkRSTa 33 sAgaropama 6 paMcendriyatiryaMca aneka pUrvakroDa varSa adhika vanaspatikAla 4 asaMkhyAtaguNA traNa palyopama 7 manuSya aneka pUrvakroDa varSa adhika vanaspatikAla 1 sarvathI thoDA traNa palyopama - - - - - - - 1 - T vizeSAdhika | - - - - | - - | |_| saMkhyAtakAla |
Page #837
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarva jIva: pratipatti-8 [ 73 ] aMtara -- -- -- | | | | jIva prakAra kAya sthiti a5bahatva 8 devA nArakI pramANe vanaspatikAla 3 asaMkhyAtaguNA 9 siddha sAdi anaMta - nathI 8 anaMtaguNA 1 prathama samaya nArakI | eka samaya ja aMtaadhika 10,000 varSa | 3 asaMkhyAtaguNA utkRSTa vanaspatikAla - - - - -- 2 prathama samaya eka samaya jagha eka samaya nyUna be kSullaka 5 asaMkhyAtaguNA tiryaMca bhava utkRSTa vanaspatikAla 3 prathama samaya manuSya | eka samaya tiryaMca pramANe 1 1 sarvathI thoDA - - - - - 4 prathama samaya deva eka samaya - nArakI pramANe 4 asaMkhyAtaguNA 5 aprathama samaya nAraka jagha eka samaya nyUna 10000 | jaghanya aMtarmuhUrta | 6 asaMkhyAtaguNA utkRSTa vanaspatikAla u. eka samaya nyUna 33 sAgaro - - - - - - + - - - - - - - - - - - - 6 aprathama samaya tiryaMca | jaghaeka samaya nyUna kSullakabhava,jighaeka samayAdhika kSullaka bhava| 9 anaMtaguNA u vanaspatikAla_ _ _ | u sAdhika aneka so sAgaro - - - - - 7 aprathama samaya manuSya jaghaeka samaya nyUna kSullakabhava, jaghaeka samayAdhika kSullaka bhava| 2 asaMkhyAtaguNA u aneka pUrvakroDa varSa adhika | utkRSTa vanaspatikAla traNa palyopama. 8 aprathama samaya deva | | nArakI pramANe - nArakI pramANe | 7 asaMkhyAtaguNA 9 siddha Ti naM----- --- bI --- | 8 anaMtaguNA anarAzA varSa, - - - - II sarva jIva pratipatti-8 saMpUrNa
Page #838
--------------------------------------------------------------------------
________________ 764 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra - dasavidhaH sarva jIva pratipatti-9 na sarva jIvonA daza prakAra:| 1 tattha NaM je te evamAhaMsu dasavihA savvajIvA paNNattA te evamAhaMsu, taM jahApuDhavikAiyA AukAiyA teukAiyA vAukAiyAvaNassaikAiyAbediyAte diyA cauridiyA pacediyA annidiyaa| bhAvArtha -pUrvokta nava pratipattiomAMthI navamI pratipattimAM je dasa prakAranA sarva jIvonuM kathana che, te A pramANe che- (1) pRthvIkAyika (2) aSkAyika (3) tejaskAyika (4) vAyukAyika (5) vanaspatikAyika (6) beindriya (7) teIndriya (8) caurendriya (9) paMcendriya ane (10) aniSkriya. | 2 puDhavikAiyANaM bhaMte ! puDhavikAie ttikAlaokevaciraMhoi? goyamA !jahaNNeNaM atomuhuttaM, ukkoseNaM asaMkhejjakAlaM-asaMkhejjAo ussappiNIo osappiNIo kAlao,khettao asakhejjA logaa| evaM AuteuvAukAie vi| bhAvArtha -prazna -he bhagavan! pRthvIkAyika, pRthvIkAyika rUpe keTalo samaya rahe che? uttara-he gautama! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa asaMkhyAtakALa rahe che. te kAlathI asaMkhyAta utsarpiNI avasarpiNIkAla pramANa che ane kSetrathI asaMkhyAta lokAkAzanA pradezatulya che. te ja rIte aplAyika, tejaskAyika, ane vAyukAyikanI kAyasthiti jANavI. | 3 vaNassaikAie NaM bhaMte ! vaNassaikAie tti kAlao kevacira hoi? goyamA ! jahaNNeNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM vnnssikaalo| bhAvArtha -prazna-he bhagavan! vanaspatikAyika, vanaspatikAyika rUpe keTalo samaya rahe che? uttarahe gautama! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa vanaspatikALa sudhI rahe che. |4 beidie NaM bhaMte ! beidie tti kAlao kevaciraM hoi ? jahaNNeNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM saMkhejjaMkAlaM / evaM teidie vi, cauridie vi| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! beindriya, beindriya rUpe keTalo samaya rahe che? uttara- he gautama! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa saMkhyAtakALa sudhI rahe che. te ja rIte teIndriya ane corendriyanI paNa kAyasthiti jANavI. | 5 paMciMdie NaM bhaMte ! paMciMdie tti kAlao kevaciraM hoi? goyamA ! jahaNNeNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM sAgarovamasahassaM saaireg| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! paMcendriya, paMcendriya rUpe keTalo samaya rahe che? uttara- he gautama! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa sAdhika eka hajAra sAgaropama sudhI rahe che.
Page #839
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarva chava: pratipatti 765 6 aNidie NaM bhaMte! aNidie tti kAlao kevaciraM hoi ? goyamA ! sAie apajjavasie / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! anindriya, anindriya 3ye DeMTalo samaya 23 che ? uttara - he gautama! te sAdi anaMta hovAthI sadAkALa te ja rUpe rahe che. 7 puDhavikAiyassaNaM bhaMte ! aMtaraM kAlao kevaciraM hoi ? goyamA ! jahaNNeNaM atomuhutta, ukkoseNaM vnnssikaalo| evaM AukAiyassa teDakAiyassa vADakAiyassa / bhAvArtha :- prazna - he bhagavan ! pRthvI DAyinuM aMtara DeTa che ? uttara - he gautama! 4dhanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa vanaspatikALa che. A ja rIte aplAyika tejaskAyika ane vAyukAyikanuM paNa aMtara jANavuM. 8 vaNassaikAyassa NaM bhaMte ! aMtaraM kAlao kevaciraM hoi ? goyamA ! jA ceva puDhavikAiyassa saMciTThaNA / bhAvArtha :- prazna - he bhagavan ! vanaspatiAyiGanuM aMtara DeTa che ? uttara - he gautama! pRthvI ayinI kAyasthiti pramANa arthAt jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa asaMkhyAtakALa(puDhavIkAla) che. 9 beiMdiya - teiMdiya- cauriMdiya-paMceMdiyANaM eesiM cauNhaMpi aMtaraM jahaNNeNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM vaNassaikAlo / bhAvArtha :- beindriya, teindriya, caurendriya ane paMcendriya, A cAreyanuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa vanaspatikALa che. 10 aNidiyassa NaM bhaMte ! aMtaraM kAlao kevaciraM hoi ? goyamA ! sAiyassa apajjavasiyassa Natthi aMtaraM / bhAvArtha :- prazna - he bhagavan ! anindriyanuM aMtara DeTa che ? uttara - he gautama ! anindriya sAhi anaMta hovAthI tenuM aMtara nathI. 11 appAbahuyaM - savvatthovA paMceMdiyA, cauriMdiyA visesAhiyA, teiMdiyA visesAhiyA, beidiyA visesAhiyA, teukAiyA asaMkhejjaguNA, puDhavikAiyA visesAhiyA, AukAiyA visesAhiyA, vAukAiyA visesAhiyA, aNiMdiyA aNaMtaguNA, vaNassaikAiyA aNaMtaguNA / bhAvArtha :- asyamahutva - (1) sarvathI thoDA paMthendriya, (2) tenAthI yaurendriya vizeSAdhika, (3) tenAthI teindriya vizeSAdhika, (4) tenAthI beindriya vizeSAdhika, (5) tenAthI tejaskAyika jIvo asaMkhyAtaguNA, (5) tenAthI pRthvI DAyi chavo vizeSAdhi, (7) tenAthI aNDAyi bhavo vizeSAdhi, (8) tenAthI vAyukAyika jIvo vizeSAdhika, (9) tenAthI anindriya jIvo anaMtaguNA ane (10) tenAthI vanaspatikAyika jIvo anaMtaguNA che. 12 ahavA dasavihA savvajIvA paNNattA, taMjahA - paDhamasamayaNeraiyA, apaDhamasamayaNeraiyA, paDhamasamayatirikkhajoNiyA, apaDhamasamayatirikkhajoNiyA, paDhamasamayamaNUsA, apaDhamasamayamaNUsA, paDhamasamayadevA, apaDhamasamayadevA, paDhamasamayasiddhA apaDhamasamayasiddhA / bhAvArtha :sarva kavonA haza prahAra che, te khA pramANe che - (1) prathama samayanA nAraDI (2) aprathama
Page #840
--------------------------------------------------------------------------
________________ 766 zrI jIvAjIvAbhigama satra samayanA nArakI (3) prathama samayanA tiryaMca (4) aprathama samayanA tiryaMca (5) prathama samayanA manuSya (6) aprathama samayanA manuSya (7) prathama samayanA deva (8) aprathama samayanA deva (9) prathama samayanA siddha (10) aprathama samayanA siddha. | 13 paDhamasamayaNeraieNaM bhaMte ! paDhamasamayaNeraie tti kAlao kevaciraMhoi ? goyamA! ekkaM smy| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! prathama samayanA nArakI, prathama samayanA nArakI rUpe keTalo samaya rahe che? uttara-he gautama ! eka samaya. |14 apaDhamasamayaNeraie NaM bhaMte ! apaDhamasamayaNeraie tti kAlao kevaciraM hoi? goyamA !jahaNNeNaM dasa vAsasahassAiM samaya-uNAI, ukkoseNaM tettIsaMsAgarovamAI smy-uunnaai| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! aprathama samayanA nArakI, te ja rUpe keTalo samaya rahe che? uttara- he gautama! jaghanya eka samaya nyUna daza hajAra varSa ane utkRSTa eka samaya nyUna tetrIsa sAgaropama sudhI rahe che. | 15 paDhamasamayatirikkhajoNieNaMbhaMte !paDhamasamayatirikkhajoNiettikAlaokevaciraM hoi? goyamA ! ekkaM samaya / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! prathama samayanA tiryaca, te ja rUpe keTalo samaya rahe che? uttara- he gautama! eka samaya. | 16 apaDhamasamayatirikkhajoNieNaMbhaMte ! apaDhamasamaya tirikkhajoNietti kAlao kevacirahoi? goyamA !jhnnnnennNkhuddddaagNbhvgghnnNsmyuunnN,ukkosennvnnssikaalo| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! aprathama samayanA tiryaca, te ja rUpe keTalo samaya rahe che? uttara- he gautama ! jaghanya eka samaya nyUna kSullaka bhava ane utkRSTa vanaspatikALa sudhI rahe che. | 17 paDhamasamayamaNusseNaM bhaMte ! paDhamasamayamaNUse ttikAlao kevaciraMhoi? goyamA! ekksmy| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! prathama samayanA manuSya, te ja rUpe keTalo samaya rahe che? uttara- he gautama! eka samaya. | 18 apaDhamasamayamaNusse NaM bhaMte ! apaDhamasamayamaNUse tti kAlao kevaciraM hoi? goyamA ! jahaNNeNaM khuDDAgaM bhavaggahaNaM samayaUNaM, ukkoseNaM tiNNipaliovamAI puvvakoDipuhuttamabbhahiyAI / deve jahA nnerie| bhAvArtha - pragna- he bhagavan! aprathama samayanA manuSya, te ja rUpe keTalo samaya rahe che? utara-he gautama! jaghanya eka samaya nyUna kSullaka bhava ane utkRSTa kroDapUrvavarSa adhika traNa palyopama sudhI rahe che. devanuM kathana nArakInI jema jANavuM.
Page #841
--------------------------------------------------------------------------
________________ | sarva (r) : pratipatti-9 | 767 | 19 paDhamasamayasiddhe NaM bhaMte ! paDhamasamayasiddhe ttikAlao kevaciraMhoi? goyamA ! ekksmy| bhAvArtha :- prazna- bhagavan ! prathama smyn| siddha, te 4 35 32so samaya 27 cha ? 612-3 gautama! eka samaya. | 20 apaDhamasamayasiddheNaMbhaMte ! apaDhamasamayasiddhettikAlao kevaciraMhoi?goyamA! sAie apjjvsie| bhAvArtha:- - bhagavana ! aprathama samayanA siddha, te 435 yo samaya 2 cha? 612-3 gautama! siddha sAdi anaMta hovAthI sadAkALa rahe che. | 21 paDhamasamayaNeraiyassaNaM bhaMte ! aMtaraMkAlao kevaciraM hoi ? goyamA !jahaNNeNaM dasavAsasahassAI atomuttamabbhahiyAI, ukkosennvnnssikaalo| bhAvArtha:- prazna- he bhagavan ! prathama smyn| nA24Ina aMtara 2 cha ? 6ttara- gautama! dhanya aMtarmuhUrta adhika daza hajAra varSa ane utkRSTa vanaspatikALa che. | 22 apaDhamasamayaNeraiyassaNaM bhaMte ! aMtaraMkAlao kevacirahoi ? goyamA !jahaNNeNaM atomuhattaM, ukkoseNaM vnnssikaalo| bhAvArtha-prazna-he bhagavan! aprathama samayanA nArakInuM aMtara keTaluM che? uttara-he gautama! jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa vanaspatikALa che. | 23 paDhamasamayatirikkhajoNiyassa NaM bhaMte ! aMtaraMkAlao kevaciraM hoi ? goyamA! jahaNNeNaM dokhuDDAgabhavagahaNAisamayUNAI, ukkoseNaM vnnssikaalo| bhAvArtha :- prazna- bhagavan ! prathama samayamA tiryaya- aMtara 2cha ? 6ttara- gautama ! dhanya eka samaya nyUna be kSullaka bhava ane utkRSTa vanaspatikALa che. | 24 apaDhamasamayatirikkhajoNiyassaNaM bhaMte ! aMtaraMkAlao kevaciraMhoi? goyamA! jahaNNeNa khuDAgabhavaggahaNaM samayAhiya, ukkoseNa saagrovmsyputtsaaireg| bhAvArtha:-prazna-De mAgavan! aprathama samayanA tiryaya- maMta2 cha? 612- gautama! dhanya samayAdhika kSullaka bhava ane utkRSTa sAdhika aneka so sAgaropama che. |25 paDhamasamayamaNussaNaM bhaMte ! aMtaraMkAlao kevaciraM hoi ? goyamA !jahaNNeNaM do khuDDAgabhavaggahaNAIsamayUNAI, ukkosennvnnssikaalo| bhAvArtha:- prazna- bhagavan ! prathama samayanA manuSya-maMtara 2jcha ? 612- gautama ! dhanya eka samaya nyUna be kSullaka bhava ane utkRSTa vanaspatikALa che. |6 apaDhamasamayamaNUsassaNaM bhaMte ! aMtaraMkAlao kevacirahoi? goyamA !jahaNNeNaM
Page #842
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 768 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra khuDDAgabhavaggahaNaMsamayAhiya, ukkosennNvnnssikaalo| devassaNaM aNtrNjhaanneriyss| bhAvArtha-prazna- he bhagavanuM aprathama samayanA manuSyanuM aMtara keTaluM che? uttara-he gautama! jaghanya samayAdhika kSullakabhava ane utkRSTa vanaspatikALa che. devonuM aMtara nArakInI jema jANavuM. | 27 paDhamasamayasiddhassaNaMbhaMte ! aMtaraMkAlaokevaciraMhoi?goyamA ! aMtaraMNatthi / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! prathama samayanA siddhanuM aMtara keTaluM che? uttara- he gautama! prathama samayanA siddhanuM aMtara nathI. | 28 apaDhamasamayasiddhassaNaM bhaMte ! aMtaraMkAlao kevaciraMhoi ? goyamA !sAiyassa apajjasiyassa Natthi aNtrN| bhAvArtha-prazna-he bhagavan! aprathama samayanA siddhanuM aMtara keTaluM che? uttara-he gautama! aprathama samayanA siddha sAdi anaMta hovAthI aMtara nathI. | 29 eesiNaMbhate! paDhamasamayaNerajhyANapaDhamasamayatirikkhajoNiyANapaDhamasamayamaNUsANaM paDhamasamayadevANaM paDhamasamayasiddhANa ya kayare kayarehito appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyAvA? goyamA ! savvatthovA paDhamasamayasiddhA, paDhamasamayamaNUsA asaMkhejjaguNA, paDhama samayaNeraiyA asaMkhejjaguNA, paDhamasamayadevA asakhejjaguNA, paDhamasamayatirikkhajoNiyA askhejjgunnaa| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! prathama samayanA nArakIo, prathama samayanA tiryaMco, prathama samayanA manuSyo, prathama samayanA devo ane prathama samayanA siddhomAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya vizeSAdhika che? uttara-he gautama! (1) sarvathI thoDA prathama samayanA siddho, (2) tenAthI prathama samayanA manuSyo asaMkhyAtaguNA, (3) tenAthI prathama samayanA nArakIo asaMkhyAtaguNA, (4) tenAthI prathama samayanA devo asaMkhyAtaguNA ane (5) tenAthI prathama samayanA tiryaMco asaMkhyAtaguNA che. | 30 eesiNaMbhaMte !apaDhamasamayaNeraiyANaM jAvaapaDhamasamayasiddhANa yakayarekayarahito appA vA bahuyA vAtullA vA visesAhiyAvA?goyamA !savvatthovA apaDhamasamayamaNUsA, apaDhamasamayaNeraiyA asakhejjaguNA, apaDhamasamayadevA asakhejjaguNA,apaDhamasamayasiddhA aNataguNA, apaDhamasamayatirikkhajoNiyA anntgunnaa| bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! aprathama samayanA nArakIo yAvatu aprathama samayanA siddhomAM koNa konAthI, alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che? uttara- he gautama! (1) sarvathI thoDA aprathama samayanA manuSyo, (2) tenAthI aprathama samayanA nArakIo asaMkhyAtaguNA, (3) tenAthI aprathama samayanA devo asaMkhyAtaguNA, (4) tenAthI aprathama samayanA siddho anaMtaguNA ane (5) tenAthI aprathama samayanA tiryaMco anaMtaguNA che.
Page #843
--------------------------------------------------------------------------
________________ | sarva(r): pratipati-9 | 768 | | 31 eesiNaM bhaMte ! paDhamasamayaNeraiyANaM apaDhamasamayaNeraiyANa ya kayare kayarehito appA vA bahuyA vAtullAvA visesAhiyAvA? goyamA !savvatthovA paDhamasamayaNeraiyA, apaDhamasamayaNeraDyA askhejjgunnaa| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! prathama samayanA nairayiko ane aprathama samayanA nairayikomAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che? uttara- he gautama! sarvathI thoDA prathama samayanA nairayiko che, tenAthI aprathama samayanA nairayiko asaMkhyAtaNA che. | 32 eesiNaM bhaMte ! paDhamasamayatirikkhajoNiyANaM apaDhamasamayatirikkhajoNiyANa ya kayare kayarehiMto appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA? / - goyamA !savvatthovA paDhamasamayatirikkhajoNiyA, apaDhamasamayatirikkhajoNiyA annNtgunnaa| bhAvArtha:-prazna- he bhagavan! prathama samayanA tiryaMco ane aprathama samayanA tiryacomAM koNa konAthI alpa, baha, tulya ke vizeSAdhika che? uttara- he gautama! sarvathI thoDA prathama samayanA tiryaMco ane tenAthI aprathama samayanA tiryaMco anaMtaguNA che. | 33 eesiNaM bhaMte ! paDhamasamayamaNUsANaM apaDhamasamayamaNUsANaM yakayare kayarehito appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA? goyamA !savvatthovA paDhamasamayamaNUsA,apaDhamasamayamaNUsA asaMkhejjaguNA / jahA maNUsA tahA devA vi| bhAvArtha -prazna- he bhagavan! prathama samayanA manuSyo ane aprathama samayanA manuSyomAM koNa konAthI alpa, baha, tulya ke vizeSAdhika che? uttara- he gautama! sarvathI thoDA prathama samayanA manuSyo che, tenAthI aprathama samayanA manuSyo asaMkhyAtaguNA che. devonuM kathana manuSyonI samAna jANavuM. 34 eesiNaM bhaMte ! paDhamasamayasiddhANaM apaDhamasiddhANa ya kayare kayarehiMto appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA? goyamA !savvathovA paDhamasamaya siddhA, apaDhamasamaya siddhA anntgunnaa| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! prathama samayanA siddho ane aprathama samayanA siddhomAM koNa konAthI alpa, baha, tulya ke vizeSAdhika che? uttara- he gautama! sarvathI thoDA prathama samayanA siddhAM che, tenAthI aprathama samayanA siddho anaMtaguNA che. | 35 eesiNaM bhaMte ! paDhamasamayaNeraiyANaM apaDhamasamayaNeraiyANaM, paDhamasamayatirikkha joNiyANaM apaDhamasamayatirikkhajoNiyANaM paDhamasamayamaNUsANaM apaDhamasamayamaNUsANaM paDhamasamayadevANaM apaDhamasamayadevANaM paDhamasamayasiddhANaM apaDhamasamayasiddhANaM kayare kayarehiMto appA vA bahuyA vAtullA vA visesAhiyA vA? / goyamA !savvatthovA paDhamasamayasiddhA, paDhamasamayamaNUsA asaMkhejjaguNA,apaDhama
Page #844
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 770 ] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra samayamaNUsA asaMkhejjaguNA, paDhamasamayaNeraDyA asaMkhejjaguNA, paDhamasamayadevAasaMkhejja guNA, paDhamasamayatirikkhajoNiyA asaMkhejjaguNA, apaDhamasamayaNeraiyA asaMkhejjaguNA, apaDhamasamayadevA asaMkhejjaguNA, apaDhamasamayasiddhA aNaMtaguNA, apaDhama samayatirikkha joNiyA aNaMtaguNA / setaMdasavihA savvajIvA / setsvvjiivaabhigme| bhAvArtha-prazna-he bhagavan! prathama samayanA nArakIo, aprathama samayanA nArakIo, prathama samayanA tiryaMco, aprathama samayanA tiryaMco, prathama samayanA manuSyo, aprathama samayanA manuSyo, prathama samayanA devo, aprathama samayanA devo, prathama samayanA siddho ane aprathama samayanA siddhomAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che? uttara- he gautama ! (1) sarvathI thoDA prathama samayanA siddho che, (2) tenAthI prathama samayanA manuSyo asaMkhyAtaguNA che, (3) tenAthI aprathama samayanA manuSyo asaMkhyAta guNA che, (4) tenAthI prathama samayanA nArakIo asaMkhyAtaguNA che, (5) tenAthI prathama samayanA devo asaMkhyAtaguNA che, (6) tenAthI prathama samayanAtiryaMco asaMkhyAtaguNA che, (7) tenAthI aprathama samayanA nArakIo asaMkhyAtaguNA che, (8) tenAthI aprathama samayanA devo asaMkhyAtaguNA che, (9) tenAthI aprathama samayanAsiddho anaMtaguNA che, (10) tenAthI aprathama samayanA tiryaMco anaMtaguNA che. A rIte sarva jIvonA daza prakAranuM varNana pUrNa thAya che ane sarva jIvAbhigamanuM varNana pUrNa thayuM. sarva jIvonA dasa prakAranI sthiti Adi - jIva prakAra kAya sthiti | aMtara alapabahutva 1 pRthvIkAya puDhavIkAla-asaMkhyAtakAla vanaspatikAla vizeSAdhika 2 aplAya puDhavIkAla-asaMkhyAtakAla vanaspatikAla 7 vizeSAdhika 3 teukAya puDhavIkAla-asaMkhyAtakAla vanaspatikAla 5 asaMkhyAtaguNA 4 vAyukAya puDhavIkAla-asaMkhyAtakAla | vanaspatikAla 8 vizeSAdhika 5 vanaspatikAya vanaspatikAla-anaMtakAla puDhavIkAla 10 anaMtaguNA - - - - - - T 6 beindriya saMkhyAtakAla vanaspatikAla 4 vizeSAdhika | 7 te indriya saMkhyAtakAla vanaspatikAla 3 vizeSAdhika - | 8 caurendriya saMkhyAtakAla vanaspatikAla 2vizeSAdhika 9 paMcendriya sAdhika 1000 sAgaro vanaspatikAla 1 sarvathI thoDA 1anindriya sAdi anaMta nathI 9 anaMtaguNA 1 prathama samaya nAraka eka samaya jagha aMta adhika 10000 varSaT4 asaMkhyAtaguNA utkRSTa vanaspatikAla | 2 prathama samaya tiryaMca | eka samaya jagha eka samaya nyUna be kSullaka | asaMkhyAtaguNA | | + | + | - - + | | | | + | | | | + - - | - - *** | + | | | | | + | - | - + | - | | - | - + bhava utkRSTa vanaspatikAla
Page #845
--------------------------------------------------------------------------
________________ | sarva jIva: pratipatti-9 [ 771 ] + + + jIva prakAra kAya sthiti aMtara alpabahatva 3 prathama samaya manuSya | eka samaya tiryaMca pramANe | 2 asaMkhyAtaguNA - 4 prathama samaya deva - - - - - | eka samaya - nArakI pramANe na T 5 asaMkhyAtaguNA 5 prathama samaya siddha | eka samaya | 1 sarvathI thoDA 6 aprathama samaya nArakI | jagha eka samaya nyuna 10,000[. jaghanya aMtarmuhUrta | 7 asaMkhyAtaguNA varSa utkRSTa vanaspatikAla u. eka samaya nyUna 33 sAgaro7 aprathama samaya tiryaMca ja eka samaya nyUna kSullaka bhava jagha eka samaya nyUna kSullaka bhava 10 anaMtaguNA | u vanaspatikAla ___ 1 u sAdhika aneka so sAgaro L. - - - - - - - - 8 aprathama samaya manuSya | jaghaeka samaya nyUna kSullakabhava|jagha eka samaya nyUna kSullaka bhava 3 asaMkhyAtaguNA u ane kroDapUrva varSa adhika utkRSTa vanaspatikAla 3palyopama - - - - + - -- 9 aprathama samaya deva | nArakI pramANe nArakI pramANe |8 asaMkhyAtaguNA 10 aprathama samaya siddha | sAdi anaMta nathI | 9 anaMtaguNA - - - - - - I sarva jIvaH pratipatti-9 saMpUrNa 'I jIvAbhigama khaMDa-ra saMpUrNa II II jIvAjIvAbhigama sUtra saMpUrNa |
Page #846
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 772 ] zrI jIvAjIvAbhigama satra pariziSTa-1 24 daMDakanA jIvomAM zarIrAdi 23 dvAra(laghu daMDaka) - | pANI parapoTa| 4 | 4 | 4 | * | o| | | | ba | | s (4 pAyo | ' | ' | * || * | " | | | sa jIva prakAra | zarIra | avagAhanA saMghayaNa saMsthAna | kaSAya | saMza indriya pAMce sUkSma - 3 | aMgulano asaM bhAga | chevaTu | huMDa | bAdara traNa | 3 | aMgulano asaM bhAga | chevaTu mi s 2 dALa vAyu soIno bhAro | au vai teM kA dhvajA (huMDa). pratyeka vana | 3 sAdhika 1000 yojana | chevaTu vividha (huMDa)| 4 | 4 sAdhAraNa vana aMgulano asaM bhAga | chevaTu | vividha(kuMDa)| 4 vikalendriya kramazaH 12 yojana, | chevaTuM | huMDa 3 gAu, 4 gAu asaMjJI tiryacI utkRSTa 1000 yojana | chevaTu paMcendriya saMjJI tiryaMca | 4 | utkRSTa 1000 yojana | 6 | 6 au vai tai kA | vaikriya- aneka so dhanuSa saMmU manuSya 3 | aMgulano asaM bhAga | chevaTu | huMDa | 4 yuga manuSya 3 | traNa gAu prathama-| samacaturasa| 4 | 4 | 4 | 5 karmabhUmi | u. 500dhanuSa. uttara- | 6 4 ane [4 ane 6 ane | pa ane garbhaja manuSya vaiikriya- sAdhika lAkha yo akaSAyI nosaMjJo. alezI |noindriya bhavadhAraNIya 500 dhanuSa. ve te kA | uttara vai 1000 dhanuSa bhavanapati, [bhavadhAraNIya-sAta hAtha. samacaturasa| 4 | 4 vyaMtara deva | vai taikA | uttara 4 lAkha yojanA vividha jyotiSI | 3 |bhavadhAraNIya-sAta hAtha.| x | samacaturasa| 4 | 4 1-radevaloka | vai taikA | uttara vai lAkha yojana vividha 3-4 devaloka | 3 | uttara samacaturasa 3-4-5 pa-deloka | vai teM kA devalokamAM vaikriya | uttara vaikriya 5 hAtha pAlezyA vividha lAkha 7-8devaloka 4 hAtha yojana 9-12 devaloka 3 hAtha zukla 9 greveyaka 2 hAtha X | samacaturasa | 4 | 4 | zukla vai taikA | uttara vaikriya nathI Iuttara vai nathI. anuttara vimAna 3 | X | sama corasa | 4 | 4 paramazukla 5 saliptAhAra zAna pAMce sUkSma = pRthvI Adi pAMca sthAvara. traNa bAdara = pRthvI, pANI, vanaspati. yuga = yugalika. prathama = vaja RSabha nArA saMghayaNa. no saMjJo = no saMjJopayukta(saMjJA rahita). au = audArika, vai = vaikriya. tai = taijasa. kA= kAzmaNa. zeSamAM = chaTTA devalokathI bAramA devaloka sudhI. * pRthvI AdimAM kramazaH masUradALa Adi saMsthAna samajavA. nArakI | cha dai| zeSamAM ( 1 hAtha
Page #847
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pariziSTa-1: laghudaMDaka 773. 12 15 9 | 10 jIva prakAra samudaghAta sahI | veda |paryApti) daSTi | darzana | zAna 16 18 yoga |upayoga AhAra puruSaveda pAMca sUkSma | 3 | asaMjJI | napuMsaka | 4 | mithyA | acakSu | ajJAna kAya | 2 3,4,5,6 sthAvara yoga dizAno bAdara traNa | 3 | asaMjJI | napuMsaka | 4 | mithyA | acakSu | ajJAna kAya yoga| 2 | dizAno vAyu 3,4,5,6 pratyeka vana | 3 asaMjJI | napuMsaka | 4 | mithyA | acakSu ajJAna) kAyayoga| 2 | dizAno sAdhAraNa vana | 3 | asaMjJI | napuMsaka | 4 | mithyA | acakSu | ajJAna kAyayoga| 2 | 3,4,5,6 vikalendriya | 3 | asaMjJI | napuMsaka | 5 | samyagu, beintai | 2 jJAna | 2 | dizAno || mithyA | acakSu | ajJAna,vacana ane caure2 kAyayoga asaMjJI tiryacI 3 | asaMjJI | napuMsaka | 5 | samyagu, cakSu ane 2 jJAna ,vacana ane - 2 | dadizAno paMcendriya mithyA | acakSu |ra ajJAna kAyayoga saMjJI tiryaMca | prathamanAsaMjJI | 3 | - 3 | 3 | 3 jJAna | 3 | 2 | dizAno | paMcendriya | 5 3 ajJAna saMmUrchAima manu| 3 | asaMjJI | napuMsaka | 4 | mithyA | acakSu | ajJAna dadizAno yugalika | 3 | saMzI | strIveda samyagu, cakSu, | 2 jJAna | 3 dizAno manuSya mithyA | acakSu. | ajJAna karmabhUmi | 7 | saMjJI | 3 || 6 | 3 | 4 | 5 jJAna | 3 yoga| 2 | dadizAno garbhaja manuSya 3 ajJAna ayogI nArakI | 4 | prathamamAM napuMsaka | 6 | 3 | 3 | | 3 jJAna | 3 | 2 | dRdizAno prathamanA saMjJI ane 3 ajJAna asaMjJI. rathI7mAM saMjJI bhavana vyatara | saMjJI- | strIveda | 6 | 3 | 3 3 jJAna | 3 | 2 | dizAno asaMjJI | puruSaveda 3 ajJAna jyotiSI | 5 | saMjJI | strIveda | | 6 | 3 3 jJAna | 3 dizAno puruSaveda | 3 ajJAna vaimAnika deva | 5 | saMjJI | 1-2 deva | 6 | 3 | 3 3 jJAna dizAno mAM veda anuttara | 3 ajJAna zeSamAM vimAnamAM anuttara| puruSaveda 1 samyagu vimAnamAM 3 jJAna saMkSiptAkSara zAnaH 3, 4, 5, 6= vyAghAtanI apekSAe 3, 4 ke padizAno AhAra ane nirvAghAtanI apekSAe cha e dizAno AhAra. zeSa sarva pUrva pRSTha anusAra jANavA. deva deva
Page #848
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 774] zrI jIvAjIvAbhigama sUtra | daMDakamAMthI 2 gati baMne 19 20 21 22 23 jIva prakAra upapAta udvartanA-cyavana sthiti maraNa | gati-Agati sUkSma pAMca pAMca sthAvara, traNa vika | audArikanA 10daMDakamAM aMtarmuhUrta baMne | 2 gatimAM jAya sthAvara manuSya, tiryaca, A 2 gatimAMthI audArika 10daMDakamAMthI Ave bAdara pRthvI pANI | nArakIne choDIne 23 | audArikanA 10daMDakamAM |pR- 22000varSa | baMne 2 gati pratyeka vanaspati pANI-7000varSa 3 Agati vana-1OOO0varSa teukAya, vAyukAya audArikanA manuSyane choDIne tiu-traNa ahorAtra 1 gati 10daMDakamAMthI 9daMDakamAM | vAyu-3000 varSa 2 Agati sAdhAraNa vanaspati audArikanA 10daMDakamAM aMtarmuhUrta baMne 10daMDakamAMthI 2 Agati vikalendriya audArikanA 10daMDakamAM beindriya-12varSa 2 gati 10 daMDakamAMthI te indriya-49 di. 2 Agati caurendriya-cha mAsa asaMjJI tiryaMca audArikanA jyo vaimAnika devane kroDapUrva varSa baMne 4 gati paMcendriya 10daMDakamAMthI choDIne rara daMDakamAM 2 Agati saMjJI tiryaMca 24 daMDakamAMthI 24 daMDakamAM traNa palya - baMne 4 gati paMcendriya (ATha devaloka sudhInA | (ATha devaloka sudhI) 4 Agati devomAMthI) saMmUrchAima manuSya | teu vAyune choDIne 10daMDakamAM aMtarmuhUrta 2 gati | audArikanA 8daMDakamAMthI 2 Agati yugalika manuSya karmabhUmija garbhaja manuSya, 13 daMDakamAM traNa palyo baMne | 1-devagati saMjJI-asaMjJI tiryaMca | bhavanapati, vyaMtara deva 2 Agati 2 daMDakamAMthI jyotiSI, 1-2devalokamAM karmabhUmija teukAya, vAyukAyane 24 daMDakamAM kroDapUrvavarSa 4 gati + mokSa garbhaja manuSya | choDIne rara daMDakamAMthI 4 Agati nArakI karmabhUmija garbhaja manuSya 2daMDakamAM jagha--10,000varSa 2 gati saMjJI-asaMjJI tiryaMca saMjJI tiryaMca | u0 33 sAgaropama 2 Agati 2daMDakamAMthI saMjJI manuSya bhavanapati vyaMtara 2daMDakamAM | 5daMDakamAM pRthvI, pANInuM sthAna pramANe 2 gati jyotiSI (nArakI pramANe) vanaspati, saMjJI tiryaMca 2 Agati 1-2devaloka ane saMjJI manuSya 3 thI 8devaloka 2 daMDaka- saMjJI tiryaca, | 2 daMDakamAM saMjJI tiryaMca, | sthAna pramANe baMne 2 gati saMjJI manuSya saMjJI manuSya 2 Agati navamA devalokathI | karmabhUmija garbhaja karmabhUmija garbhaja sthAna pramANe baMne | 1 gati-manuSya sarvArthasiddha manuSyanA manuSyanA 1 daMDakamAM 1 Agati | vimAna 1daMDakamAMthI T baMne
Page #849
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa-2 [ 775 ] pariziSTa-ra 'vivecita viSayonI akArAdi anukramaNikA zabda -. 8 8 - - - - 4 - o o o zabda prati.| pRSTa a akarmabhUmi akarmabhUmija manuSyo acakSudarzana achA, saha Adi ajIva ajjhavasANa NimitaM aNNamaNNaM puTThAI Ahi aNegaviha vihANA vitdhArao addhA samaya adharmAstikAya adharmAstikAya anaMtarasiddha anaMta lokAkAza anaMta zarIrI-pratyeka zarIrI aparitta apahAra aplAya abahulakAMDa abAhuNiyA abhavasiddhika abhigama athara-ajagara arUpI ajIva arUpI ajIva avagAhanA avagADha anaMtarAvagADha avaTThiya jogA avyavahAra rAzi asaMsAra samApannaka asaMkhyAta lokAkAza asaMkhyAtakAla astikAya ha (sarpa) AkAzAstikAya AkAzAstikAya AjIvadiTuMteNaM AnupUrvIthI AhAra grahaNa AliMgapukkhare AvyaMtara pariSada AvalikAbaddha AvalikA praviSTa AvalikAno asaMkhyAtamo bhAga AvalikA bAhya AvIlei, pavIlei AsAliyA AhAra AhAraka zarIra AhAraka-anAhAraka AMtarA indriya baMgAlAdi agnikAyanA paryAyo uttara vaikriya 3mAne (jalazikhA) upapAta o 2 0 0 = = = = = = = 6 -
Page #850
--------------------------------------------------------------------------
________________ 776 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra viSaya prati./ pRSTha prati, pRSTa - | - - 0 - 0 - viSaya paramANu (varNAdi svarUpa) paramANu poggalA pariNayA paritta parittA parittA asaMkhejjA pariSada-traNa parisarpa sthalacara parisA (traNapariSada) paraMpara asaMsAra samApanna (siddha) paryApti ane chae paryApti puDhavIkAla puDhavIkAla-asaMkhyAtakAla puruSaveda pudgala parAvartana - - - 696 - - gou jinAnucIrNa jinAnuloma jIva dravya jyotiSI jyotiSI devo tArAgaNakoDikoDiNaM tirikkha joNiyA | tIrthasiddha Adi paMdara bheda taijasa zarIra darzana ane cAre darzana daSTi ane traNe daSTi devakammuNA dravyendriya dharmAstikAya dharmAstikAya yuvA jaya Adi napuMsakaveda narakAvAsa naravRSabha nAma-gotra nigoda nigoda nigoda svarUpa nirlepana kAla nirlepana kAla nairayika, deva, manuSya nosUma no bAdara naMdIzvara dvIpa paDhamasamayaneraiyA padravara vedikA 0 - pRthvIkAya 26O 0 0 0 0 188 40 da 183 ha 'ba 58 724 o da potaja paMka bahulakAMDa prakIrNaka-puSpAvakIrNa pratyeka vanaspati prastaTa (pratara-pAthaDA) bAdara bAdara bAdarakAla bAdara jIvo bAdara pRthvIkAya bAhya pariSada beindriyAdi paricaya beindriyanA paryAya zabdo be kharIvALA tiryaMca paMcendriya 641 o - 0 8 0 0
Page #851
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa-2 | 777 ] | prati. pRSTa prati.kRSTa 181 = = 0 0 - 0 - - - = $ $ $ $ - - - o da 23 o 458 176 o o 428 o - viSaya upayoga ane baMne upayoga uvavAeNaM sAyaM eka kharIvALA egaviha vihANA saMThANao | obhAsamANa vIciyA gorAnA tA: audArika zarIra ane aMgulano asaMkhyAtamo bhAga aMDaja aMtara aMtara aMtaradvIpa aMtaradvIpa aMtaradvIpaja manuSyo fse (niSeka racanA) kammANubhAveNaM karmabhUmi karmabhUmija manuSyo kalaMbuyA puppha saMThiyA kalpAtIta kalpopapanna kalyANa bhojana kaSAya kAyasthiti kArpaNa zarIra kAla dravya kulakoTi khaMdha dezA khaMdha paesA khaMdhA viSaya kharakAMDa khara bAdara pRthvIkAyika rahadayara (khecara) khuzagabhavaggahaNaM gati-Agati gaMDIpadA gaMdha (svarUpa baMneno) gaMdhAMga gaMdhAMga tirthe (gotIrtha) ghanodadhi Adi valaya cauviheNaM alaMkAreNaM catuSpada carama-acarama carmapakSI cittaMtara lessAgA cyavana-udvartana jarAyuja jalacara jAI kula koDI joNI jAikulakoDI joNi pamuha jAtikula koTi nAtaka (jAlakaTaka) jinadezita jinAnumata jinapraNIta jinaprajJapta jinaprarUpita jinaprazasta jinAkhyAta o o 39 2 0 0 0 0 0 - 5 - ba = = $ $ huM che # $ % chuM 9 # @ { $ $ - - dha dha dha - - - - - 0 - - 6 - - - - - - - - - -
Page #852
--------------------------------------------------------------------------
________________ 778 zrI jIvAjIvAbhigama sUtra viSaya prati. pRSTa viSaya prati.kRSTa vRkSa-10 vRkSo dasa 280 314 veda i - - 640 0 0 0 2 536 2 2 43 704 0 707 0 - bha| bhavadhAraNIya zarIra bhavanapati deva bhavanAvAsa bhavasiddhika bhavasthiti bhAvendriya bhuja parisarpa madhyama pariSada manuSya kSetra mayakuhiya mahoraga yoga yoni yoni saMgraha ratnaprabhA rasa (svarUpa pAMceyano) rUpI ajIva rUpI ajIva romapakSI labdhi-karaNa aparyApta-paryApta lezyA lezyA chanI paribhASA vanaspatikAya vanaspatikAla vanaspatikAla-anaMtakAla varNa(svarUpa pAMceyanuM) vANavyaMtara vAyukAyanA paryAya zabdo vitatapakSI vidhAna mArgaNA vRkSAdi bAra prakAra veda ane traNe veda vaikriya zarIra vaimAnika deva vyavahAra rAzi vyAghAta-avyAghAta AhAra vyaMtara zarIra zuklapakSa-kRSNapakSa zlaSNa bAdara pRthvIkAya saindriya-anindriya sakaSAyI-akaSAI sAyika-akAyika sanakhapadA samaya kSetra samavahata-asamavahata maraNa samudgapakSI samudyAta samudyAta sAta samohaeNaM salezI-alezI sayogI--ayogI savedaka-avedaka sazarIrI-azarIrI sAkAra-anAkAropayogI sAdhAraNa vanaspati sAdhAraNa vanaspati siddha-asiddha para5 = 39 = 78 = = 33 = 8 276 705 704 706 - - 705 - - - para - - 703
Page #853
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa-2 779 ] viSaya prati.| pRSTa viSaya saMjJA saMjJA siddha jIvI suhalesA, maMdalesAmAhi sUkSma sUkSma jIva sUkSma jIvo sUkSma pRthvIkAya saMghayaNa chanI paribhASA saMghayaNa saMghayaNa (sUkSma jIvomAM) saMmUrchAima saMmUrchAima tiryaMca paMcendriya saMmUrchAima manuSya saMbhiNNa-logaNAliM saMsArI jIva saMsAra samApanna jIvo saMharaNa saMhanana saMsthAna (svarUpa pAMceyanuM) saMsthAna saMsthAna chanI paribhASA sthaLacara sthAna mArgaNA sthAvara sthAvara sthAvara sthiti spaSTa svaviSaya-AhAra sparza (svarUpa AkreyanuM) strIveda saMciTThaNA saMjJI asaMzI trasa trasa trasa trasa | | jJAna-ajJAna jJAnI-ajJAnI
Page #854
--------------------------------------------------------------------------
________________ e 3 ne e gara prANa Agama batrIsInA ta sahadhyogI dAtAo : prathama Agama vimocaka: mAtuzrI caMpAbena zAMtIlAla paraSottamadAsa saMghavI tathA mAtuzrI mRdulAbena navanItarAya zAMtIlAla saMghavI nA smaraNa sAthe sau. kuMdanabena jayaMtIlAla zAMtIlAla saMghavI zrI navanItarAya zAMtIlAla saMghavI zrI rAjIva jayaMtIlAla, zrI zaileza navanItarAya, zrI hirena navanItarAya saMghavI sutAdhAra muMbaI U.S.A. AkolA U.S.A. muMbaI * mAtuzrI kusumabena zAMtilAla zAha haste - suputra zrI INita - Do. nItA zAha, zrI bhASita - darzitA zAha mAtuzrI savitAbena Do. nAnAlAla zAha (hemANI) suputra zrI satISa - razmi zAha, suputrI zrImatI Do. bhAratI -Do. razmikAMta zAha sAdhvI subodhikA (bhadrA) jaina TrasTa, mAtuzrI lalitAbena popaTalAla zAha (hemANI) bahena-zrImatI latA zarada zAha, zrImatI harSA bhUpendra modI zrImatI dattA girIza zAha (pU. subodhikAbAI ma. nA bhAI-bhAbhI) suputra zrI muMjAla - vijyA, zrI bhAvina - tejala, suputrI nivizA manISa mahetA * pU. AratIbAI ma. nA baheno - zrImatI sarojabena jazavaMtarAya domaDiyA zrImatI harSAbena vasaMtarAya lAThIyA haste- zrI alakeza, zrI priyeza, zrI hemala mAtuzrI jayAbena zAMtIlAla kAmadAra, mAtuzrI ramAbena choTAlAla daphatarI haste zrImatI premilAbena kirITabhAI daphatarI Do. bharatabhAI cImanalAla mahetA suputra-cI. malaya, suputrI zrImatI virala AziSa mahetA mAtuzrI vijyAlakSmIbahena mANekacaMda zeTha suputra zrI dilasukhabhAI zeTha, zrI caMdrakAMtabhAI zeTha (zeTha bilDarsa) zrI ratiguru cerITebala TrasTa, haste TI. Ara. dozI * zrI ratiguru cerITebala TrasTa, haste TI. Ara. dozI zrI ratiguru cerITebala TrasTa, haste TI. Ara. dozI zrI ratiguru cerITebala TrasTa, haste TI. Ara. dozI * mAtuzrI hIrAgaurI harilAla dozI, zrImatI pUrNimAbena narendradozI haste-narendra-mInAdozI, ku. meghanA, ku. dezanA U.S.A. rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa
Page #855
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjakoTa muMbaI muMbaI * muMbaI rAjakoTa muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI cembara mAtuzrI kAzmIrAbena kAMtibhAI zeTha haste - zrImatI hetala saMjaya zeTha, ku. upAsanA, ku. kIMjala * mAtuzrI jazavaMtIbena zAMtIlAla turakhIyA, zrImatI bhAvanA dilIpa turakhIyA haste - dilIpa esa. turakhIyA, suputra- zrI pArasa - riddhi turakhIyA * mAtuzrI kiraNabena pravINacaMdradozI haste suputra zrI nIrava - tejala dozI, ku. priyAMzI, ku. jhIla mAtuzrI maMjulAbena chabIladAsa cUDagara haste - suputra zrI ketana - AratI cUDagara, ku. dhruvI zrI lakSmIcaMdabhAI jasANI parivAra zrI praviNabhAI gaMbhIradAsa pArekha ku. vidhi girIza jozI, kumAra kuzAna girIza jozI haste - zrImatI nIlAbena girIzabhAI jozI zrI parezabhAI sumatIbhAI zAha * zrI kizorabhAI zAha * zrI ramezabhAI gaTulAla kAmadAra mAtuzrI lIlAvatIbena nImacaMda nathubhAI dozI, sva. kizorakumAra nImacaMda dozI, sva. mRdulA kuMdanakumAra mahetA. haste - harSada ane kumakuma dozI mAtuzrI tArAbena modI mAtuzrI madhukAMtAbena naMdalAla bhImANI haste- zrI rAjezabhAI bhImANI * mAtuzrI kIkIbena desAI, haste - zrI zailezabhAI mInAbena desAI zrI aMjalabhAI DhAMkI gurubhakta zrI hemendrabhAI pUMjANI * mAtuzrI caMpakabena zazIkAMtabhAI mahetA, haste - suputrI zrI kirITa-arUNA, zrI ajaya-nItA, zrI kamaleza - divyA, suputrI - nirUpamA - niraMjana dozI mAtuzrI narmadAbena rUganAtha dozI, haste - zrI kAMtIbhAI rUganAtha dozI * zrI hemalatAbena naTavaralAla maNIyAra mAtuzrI amRtabena bhagavAnajI avalANI parivAra haste - zrI ramaNIkabhAI bhagavAnajI avalANI * zrI kezavajIbhAI zAha parivAra kalakattA kalakattA kalakattA muMbaI muMbaI rAjakoTa muMbaI kalakattA vaDodarA kalakattA kalakattA
Page #856
--------------------------------------------------------------------------
________________ * . . * * * * * * * * . zruta anumoda zrImatI Do. bhAratIbena - DaoN. razmikAMta kAMtIlAla zAha zrImatI latAbena - zrI zaradabhAI kAMtIlAla zAha zrImatI haryA bhUpendra modI, zrImatI amitA hirena modI, zrImatI Do. zruti maheza varmA, zrImatI bhavitA jayaMta IMgaLe zrI saurASTra dazAzrImALI prANa mahilA maMDaLa, haste - adhyakSA sau. harSAbena modI . mAtRzrI nirmaLAbena lAlacaMda bharavADA zrI parezabhAI ramezacaMdra sutarIyA mAtuzrI suzIlAbena kAMtIlAla paMcamIyA zrI mInAbena harIzabhAI desAI zrI pAritoSa Ara. zAha zrImatI rAjula rajanIkAMta zAha jaina jAgRti senTara zrI mukunda Ara. zeTha zrI ketanabhAI zAha * zrI sudhIrabhAI pI. zAha zrImatI guNavaMtIbena praphulacaMdra domaDIyA zruta sadasya zrI rAjeza kalyANabhAI gAlA zrImatI mRdulAbena navanItarAya saMghavI harane - sau. hInA zaileza saMghavI, au. sonala hirena saMghavI U.S.A. U.S.A. AkolA AkolA kolhApura muMbaI muMbaI kalakattA muMbaI muMbaI vAzI (muMbaI) muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI kalakattA
Page #857
--------------------------------------------------------------------------
Page #858
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ama gotra zAstra ja cAla ga aa aa aa gA zAstra Aga zAstra Agama karyA vagara ja yoga mAmada ApI zAstra Ayo rAja kA mane mA zA chAza na thaI thI ya mA zAstra A ja ka aa aa aa mana zAstra Agata zA E aa aa ga aa ga aa aa gA zAstra
Page #859
--------------------------------------------------------------------------
________________ Trepa 2ncl2 22112 211 2112 ile 201212 2 112 212 212 12lea ..KAME TRIM 72 Picle 27E dhe ne 22 10 12712 h 2 211212 212 dcl 2277212 2 h 22
Page #860
--------------------------------------------------------------------------
________________ PARASDHAM Vallabh Baug Lane, Tilak Road, Ghatkopar (E), Mumbai - 400 077. Tel: 32043232 www.parasdham.org www.jainaagam.org