________________
પ્રતિપત્તિ—૩ : મનુષ્યાધિકાર
પ્રસ્તુત સૂત્રોમાં છપ્પન અંતરદ્વીપના મનુષ્યોનું વિસ્તૃત વર્ણન છે. અંતરદ્વીપઃ—ાવળસમુદ્ર મધ્યે અન્તરે અન્તરે દીપા અન્તદીપા । લવણ સમુદ્રની અંદર અમુક-અમુક અંતરથી જે દ્વીપ છે, તેને અંતરદ્વીપ કહે છે.
અંતરદીપ સ્થાન :– ભરત ક્ષેત્રની મર્યાદા કરનાર ચુલ્લ હિમવંત વર્ષઘર પર્વતના પૂર્વ ચરમાંતથી ઈશાનકોણમાં જંબુઢીપની જગતીથી ૩૦૦ યોજન દૂર લવણ સમુદ્રમાં પ્રથમ એકોરુક દ્વીપ છે. તે દ્વીપના ઈશાનકોણમાં ૪૦૦ યોજન અને જગતીથી પણ ૪૦૦ યોજન દૂર લવણ સમુદ્રમાં બીજો દીપ છે. આ રીતે ક્રમશઃ સાત દ્વીપ છે, તે દ્વીપોની વચ્ચે સમુદ્રીય જલ છે.
તેમાં પ્રથમ કીપ જગતીથી ૩૦૦
યોજન દૂર છે. તેની અંતરતીપ પ્રમાણાદિ :
લંબાઈ, પહોળાઈ ૩૦ યોજન અને પરિધિ સાધિક ૯૪૯ યોજન છે. એકોક દ્વીપથી ઈશાન કોણમાં ૪૦૦ યોજનના આંતરે અને જગતીથી પણ ૪૦૦ યોજન દૂર હયકર્ણ નામનો બીજો દ્વીપ છે. તેની લંબાઈ, પહોળાઈ ૪૦૦ યોજન અને તેની પરિધિ સાધિક ૧,૨૦૫ યોજનની છે.
આ રીતે પૂર્વ-પૂર્વના ટીપથી ઈશાન કોણમાં અને જગતીથી પણ ક્રમશઃ ૫૦૦,૬૦૦, ૭૦૦,૮૦૦અને ૯૦૦ યોજન દૂર ક્રમશઃ આદર્શમુખ, અશ્રમુખ, અકર્ણ, ઉલ્કામુખ, ધનન નામના ટીપો છે. તે દરેક ટીપની લંબાઈપહોળાઈ
તેના
હેમવય ક્ષેત્ર
તમવંત પર્યંત
જીવા
જીવા
ભરત ક્ષેત્ર
#_59£ 8
૦ યો.
૬-૩૦ વા
૮ (૩૦૦ ર્યા.
૩૦.
૪૦૦ યો. ૪૦૦ યો.
–૮૦૦ો.→
+ ૭૦૦ ચો.+
4500 થી.ક
૫૦૦ યો. આ પ૦૦ યો.
૯૦૦ યો,——
I a
500 ર્યા.
ધો.
હું યો.
૭૦૦ મો.
૧૧
૦૦ ધો.
૦ યો.
હું ગયો.
F File
સ
મુ
