________________
પ્રતિપત્તિ-૨
| १७७ । . गोयमा ! सव्वोत्थोवा मणुस्सपुरिसा, मणुस्सित्थीओ संखेज्जगुणाओ, मणुस्स णपुंसगा असंखेज्जगुणा, रइयणपुंसगा असंखेज्जगुणा, तिरिक्खजोणियपुरिसा असखेज्ज-गुणा, तिरिक्खजोणित्थियाओ संखेज्जगुणाओ, देवपुरिसा संखेज्जगुणा, देवित्थियाओ सखेज्जगुणाओ, तिरिक्खजोणियणुपसगा अणतगुणा।। ભાવાર્થ - પ્રશ્ન- હે ભગવન્! તિર્યંચ સ્ત્રી, તિર્યંચ પુરુષ, તિર્યંચ નપુંસક, મનુષ્યસ્ત્રી, મનુષ્ય પુરુષ અને મનુષ્ય નપુંસક, દેવસ્ત્રી, દેવપુરુષ અને નૈરયિક નપુંસક આ સર્વેમાં કોણ કોનાથી અલ્પ, બહુ, તુલ્ય અથવા વિશેષાધિક છે? - ઉત્તર- હે ગૌતમ ! સર્વથી થોડા મનુષ્ય પુરુષો છે, તેનાથી મનુષ્ય સ્ત્રીઓ સંખ્યાતગુણી છે, તેનાથી મનુષ્ય નપુંસકો અસંખ્યાતગુણા છે, તેનાથી નૈરયિક નપુંસકો અસંખ્યાતગુણા છે, તેનાથી તિર્યંચ પુરુષો સંખ્યાતગુણા છે, તેનાથી તિર્યંચ સ્ત્રીઓ સંખ્યાતગુણી છે, તેનાથી દેવપુરુષો સંખ્યાતણા છે, તેનાથી દેવસ્ત્રીઓ સંખ્યાતગુણી છે, તેનાથી તિર્યંચ નપુંસકો અનંતગુણા છે. (१२० एएसिणंभंते ! तिरिक्खजोणित्थीणं-जलयरीणं थलयरीणं,खहयरीणं;तिरिक्ख जोणियपुरिसाणं-जलयराणं, थलयराणं,खहयराणंतिरिक्खजोणियणपुंसगाणं-एगिदिय तिरिक्खजोणियपुंसगाणं-पुढविकाइयएगिदियतिरिक्खजोणियणपुंसगाणं जाववणस्सइ काइयएगिदियतिरिक्खजोणियणपसगाणं,बेइदियतिरिक्खजोणियणपसगाणं तेइदिय तिरिक्खजोणियपुंसगाणं,चउरिदियतिरिक्खजोणियणपुंसगाणं,पर्चेदयतिरिक्खजोणिय णपुंसगाणं-जलयराणं,थलयराणं,खहयराणंकयरेकयरहितो अप्पावा बहुया वातुल्ला वा विसेसाहिया वा?
गोयमा !सव्वत्थोवाखहयरतिरिक्खजोणियपुरसा,खहयर तिरिक्खजोणित्थियाओ संखेज्जगुणाओ, थलयर पंचिंदिय तिरिक्खजोणियपुरिसा संखेजगुणा, थलयर पंचिंदिय तिरिक्खजोणित्थियाओ संखेज्जगुणाओ, जलयर तिरिक्खजोणिय पुरिसा संखेज्जगुणा, जलयर तिरिक्खजोणित्थियाओसंखेज्जगुणाओ,खहयस्पचिंदियतिरिक्खजोणियणपुसगा असखेज्जगुणा,थलयर पचिंदिय तिरिक्खजोणिय णपसगासखेज्जगणा.जलयर पचिदिय तिरिक्खजोणिय णपुंसगा संखेज्जगुणा, चउरिदिय तिरिक्खजोणियणपुंसगा विसेसाहिया, तेइंदिय-णपुंसगा विसेसाहिया, बेइदियणपुंसगा विसेसाहिया, तेउक्काइय-एगिदिय तिरिक्खजोणियणपुंसगा असंखेज्जगुणा, पुढविकाइयणपुंसगा विसेसाहिया,आउकाइय णपुंसगा विसेसाहिया, वाउकाइयणपुसगा विसेसाहिया, वणस्सइकाइय एगिदियणपुंसगा अणतगुणा। भावार्थ :- प्रश्न- भगवन् ! तिर्यय स्त्रीभां- ४सयरी, स्थसयरी, पेयरी; तिर्यय पुरुषमांજલચર, સ્થલચર, ખેચર; તિર્યંચ નપુંસકમાં- એકેન્દ્રિય તિર્યંચ નપુંસક– પૃથ્વીકાય એકેન્દ્રિય તિર્યંચ નપુંસક યાવત વનસ્પતિકાય એકેન્દ્રિય તિર્યંચ નપુંસક, બેઇન્દ્રિય તિર્યંચ નપુંસક, તે ઇન્દ્રિય તિર્યંચ નપુંસક, ચૌરેન્દ્રિય તિર્યંચ નપુંસક, પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ નપુંસકમાં જલચર, સ્થલચર અને ખેચર તિર્યંચ નપુંસક;