Book Title: Sangh Swarup Darshan Part 03
Author(s): Kirtiyashsuri
Publisher: Sanmarg Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005854/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMdI A Pagy darzana .jhaMjhAvAtI prathama pravacanakAra 'vyAkhyAnavAcaspati jaina zAsanaziratAja 'tapAgacchAdhirAja pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA saMpAdaka 'pravacanaprabhAvaka pUjyapAda AcAryadevA zrImad vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAja Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadA BHIQidii pravRyuno pravacanakAra , vyAkhyAnavAcaspati jaina zAsanaziratAja tapAgacchAdhirAja pUjyapAda AcAryadevA zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA saMpAdaka pravacanaprabhAvaka pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAja prakAzaka &bhAI jhakAta jaina ArAdhanA bhavana, pAchIyAnI poLa, rIlIpha roDa, amadAvAda-380 001 phona : 2535 2072 pheksa : 2539 2789 E-mail : sanmargp@icenet.net Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMdA , 2Cl5. harzana - ISBN 81-87163-77-1 tRtIya AvRtti : gujarAtI : vi. saM. 20620 nakala:-3000 vimocana divasa : vi.saM. 2012 Aso suda 9, ravivAra, tA. 1-10-2006 vimocana sthaLa : zrIpAlanagara, muMbaI ane smRtimaMdira, sAbaramatI, amadAvAda. mudraNa kharca : seTa (bhAga 1thI 3) nA rUpiyA 275/ bhAga pahelo: pravacana 1 thI 40, bhAga bIjo : pravacana 41 thI 80, bhAga trIjo : pravacana 81 thI 118, . | kula pravacano : 118 pRSTha - 186 pRSTha - 134 pRSTha - 23 kula pRSTha - 1843 prAptisthAna sUtmAthI prakAzita jaina ArAdhanA bhavana, pAchIyAnI poLa, rIlIpha roDa, amadAvAda-380 001 phona : 2535 2072 pheksa : 2539 2789 E-mail : sanmargp@icenet.net * muMbaI * * surata * jayaMtakumAra zAMtilAla mahetA navInabhAI TI. voharA Mo. : 9820081532 Mo. : 9824101180 himAMzubhAI praviNacaMda rAjA Mo. : 9820044882 dhanezakumAra mohanalAla saMghavI Mo. : 9825100296 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjayapAda munipravara zrI rAmavijayajI mahArAjamAMthI vyAkhyAna vAcaspati, suvizALa tapAgacchAdhipati, saMghasanmArgadarzaka pUjyapAda AcAryadeva zrImavijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAja Page #5 -------------------------------------------------------------------------- Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha mAhArA = = = = -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- saMgho mahANubhAvo amariMda-nariMda-vaMdiyo eso / titthayarehi vi NiyamA paNamijjai desaNAraMbhe / / saMgha mahAnubhAva che, devendra ane narendrothI e vaMdAyelo che. tIrthakaro dvArA paNa dezanAnA prAraMbhe ene nakkI praNAma karAya che. - ceIyavaMdaNamahAbhAsa jI zrI jinezvaTa bharavAne sthalo thataddha zrI saMgha... 1 nagaranI jema surakSita che. 2 cakranI jema susthita ane unmArgane kApanAro che. A 3 rathanI jema mukti mArga para prayANa karAvanAro che. vIDiyo padmanI jema viSaya-kaSAya-paMkathI alipta che. 5 caMdranI jema zItaLa ane saumya che. ka sUryanI jema prakAzakara ane pratApI che. 7 samudranI jema vizALa ane gaMbhIra che. 8 meruparvatanI jema susthira ane tejasvI che. ) zrIsaMgha tarIke AvaNuM kartavya. sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikA A cAra vibhAgamAM vaheMcAyelo zrIsaMgha prabhunI AjJAne ja sarvasva mAnanAro hoya. avasara AvyuM prabhunI AjJA khAtara ane je choDavuM paDe te badhuM ja choDavA te taiyAra hoya. prabhunA A saMghamAM ApaNuM sthAna acaLa rahe te jovAnI pharaja ApaNI potAnI ja che. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *16 prakAzakIya saMghasanmArgadarzaka, jainazAsanazi2tAja, tapAgacchAdhirAja pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnAM jinAjJAnA rahasyone sAva saraLa chatAMya saMpUrNa zAstra sApekSa zailImAM 2ju ka2tAM pravacanone pustakAkAre prakAzita karI mokSamArganI ArAdhanA karavA icchatA hajAro bhavyAtmAo sudhI pahoMcADavA mATe amoe teozrIjInA puNya nAmane sAMkaLI 'pU.A.zrI. vijaya rAmacaMdrasUri smRti graMthamALA'nuM gUMthaNa prAraMbhyuM hatuM. prathama pAMca varSamAM vividha viSayaka pravacanothI yukta 108 pustikAnuM prakAzana saMpanna karyA bAda e ja zreNImAM anya aneka daLadAra pustako taiyAra karI prakAzita karAyAM che. AcArAMga sUtra - dhUtAdhyayananA prAraMbhika sAta bhAgonuM eka sAthe thayela prakAzana paNa enuM ja eka yazasvI pAsuM che. ''3'' ' ' ' ' ' have e ja zreNImAM sonerI pRSTha umeravArUpa saMgha svarUpa darzana bhAga 1-23 no seTa navatara rIte chApI prakAzita karavAnuM saubhAgya amane sAMpaDyuM che. A traNe bhAgamAM prakAzita thatAM 118 pravacanonuM saMpAdana pravacanakAra pUjyapAda tapAgacchAdhirAjazrIjInI AjJAthI teozrImanA ziSyaratna vardhamAna taponidhi pU.A.zrI. vijaya guNayazasUrIzvarajI mahArAjanA ziSyaratna pravacana prabhAvaka pU.A.zrI. vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAje karyuM che. Lic - e ja pravacano vartamAnakAlIna jarU2ne dhyAnamAM laI traNa bhAgarUpe A sAthe punaH prakAzita karAI rahyAM che. sau koI A pravacanonAM vAcana-zravaNAdi dvArA bhavajalatAraNahAra zrIsaMghanuM vAstavika svarUpa jANI, ene satyArthamAM ArAdhI sarva karmano kSaya ka2vA sAthe zAzvata zivapadane prApta karanArA bane e ja abhilASA. - sanmArtha prakAzana 4 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zardika rAtamAkanI . sanmArga prakAzana dvArA prakAzita thatA pustaka saMgha svarUpa darzana bhAga -1thI 3nA seTone pahelethI noMdhAvI prakAzana kAryamAM lAbha lenAra parivAra pa00 nakala. * a.sau. bhAratIbena mohanabhAI saMghavInA varSItapanI anumodanArthe bheru tAraka tIrthadhAmavAlA zrI bheramalajI hukamAjI saMghavI parivAra -mAlagAma zrI mANekalAla moholAla jhaverI parivAra ha. hemendrabhAI jhaverI muMbaI - 100 nakala, zrI kakalacaMda hIrAcaMda ajabANI - dhAnerA (c) zrI hiMmatalAla zivalAla TopIvAlI - boTAda zrI. vIracaMda pUnamacaMda zAha - bApalA * zrI zAMtilAla gamanAjI bAlAjI rAMkA - bhaMDAra 9 zrI ramaNalAla vADIlAla - AnaMda maMgala 0 a.sau. subhadrAbena kAMtilAla amaratalAla - vahelAla * zrI bAbubhAI lakSmIcaMda mahetA parivAra - dAMtarAI * zrI mahendrabhAI cImanalAla parIkha -muMbaI * zrI pUraNabhAI svarUpacaMda zropha -muMbaI zrImatI caMpAbena jayaMtilAla dAnasuMgabhAI ajabANI -dhAnerA haribAI mULacaMda mahetA cerITebala TrasTa -muMbaI ha. harasukhabhAI mahetA a.sau. vaMdanAbena zekharabhAI zAha -muMbaI zrI bAbulAla maMgaLajI zAha parivAra -uMbarI zrImatI kalAbena kAMtilAla zAha -jetAvADA zrI kesarIcaMda motIcaMda -damaNa (pAchaLa) Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hArdika rAtmIkaLI sanmArga prakAzana dvArA prakAzita thatA pustaka saMgha svarUpa darzana bhAga -1thI 3nA seTone pahelethI noMdhAvI prakAzana kAryamAM lAbha lenAra parivAra pa0 nakala zrI hasamukhabhAI mohanalAla sAbugoLA -amadAvAda * zrI sanAbhAI caMdulAla dalAla -amadAvAda zrI azokabhAI mohanalAla -muluMDa-muMbaI 0 zrI jayaMtilAla AtmArAma zAha -amadAvAda * caMdanabena kanaiyAlAla pAnasovorA dhAnerA sva. pAvalabena maNilAla nihAlacaMda zAha -pAlanapura * zrI cImanalAla popaTalAla zAha -pilucA pU.sA.zrI jinAjJAzrIjI ma.sA.nA saMyama anumodanArthe zrI pAnAcaMda nAnubhAI jhaverI-muMbaI pU.sA.zrI cittaprajJAzrIjI ma.sA.nA saMyama anumodanArthe a.sau. mInAkSIbena anilabhAI jhaverI-muMbaI 3pa nakala zrI kAMtilAla zivalAla jhaverI - maNinagara * zrI mohanalAla bhabhUtamala zAha - visalapura (maNinagara) rUA. 11000/zrI rIkhavacaMda mohanalAla ha. bharatabhAI -sarvodayanagara -muMbaI - zrI pAvalabena maNilAla zAha ha. rekhAbena surezabhAI -pAlanapura " Ape karelI zrutabhaktinI amo hArdika anumodanA karIe chIe ane bhaviSyamAM paNa Apa uttarottara uttama kakSAnI zrutabhakti karatA raho evI zubhecchA pAThavIe chIe. li. #bhAI prakA2/4 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TLo tirasa namo tirthIksa - pada dvArA jagaduddhAraka, trilokavaMdya, jagadaguru arihaMto paNa jene namaskAra kare che, te zrIsaMgha kevo mahAna, mahanIya, stavanIya, spRhaNIya, AdaraNIya hoya te samajAya tevI vAta che. Aja sudhImAM thayelA aneka mahApuruSoe aneka graMthomAM zrIsaMghanI anvaya/vyatirekathI aneka prakAre stavanAo karI che. A e ja paraMparAne anusarIne jaina zAsananA . mahAna jyotirdhara, dIrghadarzI, amUDhalakSI, sakaLa saMgha tAttvika hitaciMtaka, paramArAthyapAda pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAe potAnA "rAmavijayajI" tarIkenA paryAyamAM mukhyapaNe zrI naMdIsUtra ane aMte zrI saMbodha prakaraNanuM avalaMbana laIne vartamAna kALanA saMdarbhamAM zrIsaMghanA svarUpa ane kartavyanuM yathArtha darzana karAvI "mATInutto saMyo"nA zaraNe rahIne 'seso pu siMdhAmo'thI dUra rahevAnuM uttama mArgadarzana ApyuM che. - vi.saM. 2039nI AsapAsa jyAre e pravacanonA saMpAdananI javAbadArI mArA zIre AvI, tyAre to eka ja mana:kAmanA hatI ke, 118 pravacano sudhI laMbAtI A pravacana zreNInuM sadya saMpAdana karI pUjyazrInA karakamaLamAM tene samarpita karI zakIza. paraMtu bhavitavyatAne kAMIka juduM ja maMjura haze. jethI pUjyazrInI vidyamAnatAmAM mAtra cAra bhAgamAM 97 sudhInAM pravacano taiyAra thaI zakyAM. ane cAra bhAgarUpe chapAI bahAra paDyAM. pUjyazrInI vidAyane be varSa jevo kALa vItyA pachI paNa te pravacana mALAne Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vi.saM. 2062 bhAdaravA vada 14 tA. 21-9-2006, guruvAra pU. bApajI mahArAjAnI A svargatithi smRtimaMdira, sAbaramatI. pAMcamA bhAga tarIke saMpAdita karIne pUrNa karI zakyo, tene mArA jIvananI eka AnaMdanI kSaNa gaNuM chuM. jo ke pAMceya bhAganA badhAM ja pravacanonI presa -kopI pUjyapAdazrIjInI gItArtha naja2 heThaLathI pasAra thaI hatI, e jevuM tevuM saubhAgya nathI. e pAMce bhAgamAM samAyelAM 118 pravacano saMpUrNapaNe AvI jAya e rIte traNa bhAga vALI A tRtIya AvRttinuM saMpAdana karyuM che. be bhAgarUpe pahelI AvRttimAM 40 jeTalAM pravacano vIrazAsana kAryAlaya taraphathI prakAzita thayAM hatAM. to pAMca bhAgarUpe bIjI AvRttimAM 118 jeTalAM pravacano zrI jinavANI pracAraka TrasTa taraphathI prakAzita thayAM hatAM. te trIjI AvRttirUpe have sanmArga prakAzana taraphathI prakAzita thaI rahyAM che. pUjyazrIe AcArAMga sUtrane avalaMbIne Apela Azare 220 pravacano ke je adyAvidha aDadhA uparAMta aprakAzita che, tenuM saMpAdana-saMkalana sva. pUjyazrInI vidyamAnatAmAM ja teozrI pAsethI prApta thayela AjJAthI cAlu karyuM hatuM, je Azare 15 bhAgamAM taiyAra thaze, emAMthI bhAga 1thI 7 prakAzita thaI paNa cUkyA che, jyAre bAkInA bhAgonuM kAma cAlI rahyuM che. te teozrInI ja kRpAthI vinAvilaMbe paripUrNa thAya ema icchuM chuM. prAMte A pravacanonA saMpAdanamAM ajJAtapaNe paNa zrI zrI jinAjJA viruddha ke sva. pUjyazrInA Azaya viruddha kAMI saMpAdita thayuM hoya to tenI kSamAyAcanA saha prastuta saMpAdanathI je kAMI sukRta prApta thayuM hoya, tenAthI jagatanA jIvamAtrane zrIsaMghanuM aMga banAvavAnI kSamatA pAmI, svaparanuM sAcuM hita sAdhI zakuM e ja eka manaHkAmanA. ........ 5 vardhamAna taponidhi pU.A.zrI. vijaya guNayazasUrIzvarajI ma.sA.no caraNareNu vijaya kIrtiyazasUri Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dialog e divasI siddhahasta lekhaka - pU. A. zrI. vijaya pUrNacaMdrasUrIzvarajI mahArAja jhaMjhAvAtanA e divaso hatA ! jhaMjhAvAta jAgyo hato, e jeTalA khedanI vAta na hatI, eTalA sakhedAzcaryanI vAta to e hatI ke jaina saMghanA sabhyapaNAno dAvo karatA keTalAka jainoe ja e jhaMjhAvAta jagavyo hato. jaina saMghanA jhAkajhamALane jhAMkho pADavAnI melI murAda dharAvatA e jhaMjhAvAtano jhaMDo, hAthamAM jhAlIne 'sudhAraka jaina'no dAvo karanAro varga tyAre kUdAkUda karI rahyo hato. corAzI baMdaranA vAvaTA tarIkenuM mahattva dharAvatA "muMbaInA mAthe to e jhaMjhAvAta vadhu jora-zorathI gAjI rahyo hato. ethI muMbaIno zraddhALu-jaina saMgha e jhaMjhAvAtane paDakAre evI zakti vyaktinI dardabharI pratIkSA karI rahyo hato. jhaMjhAvAtano e kALa eTale ja vi.saM. 1985-1986nI sAlano e samaya ! Aje pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnuM nAmasmaraNa thatAMnI sAthe ja eka anokhI vyakti zaktinA prabhAvathI prabhAvita jainajagatanuM je darzana thAya che e darzanano tyAre ugama kALa hato ane e vyakti zakti pU. munirAja zrI rAmavijayajI mahArAjanA nAma-kAma dvArA, dhIme dhIme saMgha ane samAjamAM viziSTa sthAna-mAna pAmIne, sahune mahattvanuM ne mananIya mArgadarzana ApavAnuM kArya, koInIya zeha ke zaramamAM taNAyA vinA khumArIthI AgaLa dhapAvI rahI hatI, zrI rAmavijayajI mahArAjanA hulAmaNA nAme vadhAvAtI e khamIrI jyAM jyAM jatI, tyAM tyAM jamAnAvAdanA jhaMjhAvAta sAme e nakkara Takkara letI ane ethI sudhArakonI bhedIcAla jaga-jAhera thaI jatI. sudhArakatAno svAMga dharAvatI e kudhArakatAnA kALA paDadAne cIratAM cIratAM Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzanA zrI rAmavijayajI mahArAja, 1985nI sAlamAM jyAre eka pracaMDa paDakAranA paDaghArUpe muMbaImAM pravezyA tyAre zraddhALu samAje e pagalAne kaMkuthI vadhAvyA to azraddhALu samAje satyanA e sUryanI sAme dhULa uDAvavAnI dhiThThAI karavAmAM kazI kamInA na rAkhI ! satyanA e sUryanA svAgatane mULamAMthI ja aTakAvI devAnI melI murAda dharAvatA sudhArako, mAnavatA para paNa mekha mAratAM na zaramAyA. svAgata karavA sajja thayelA rAjamArgo para kAcanA kaNa pAtharavA jevAM pApIpagalAM bharatA e khacakAyA nahi. potAnA virodhI mAnasane muMgI rIte pragaTa karavA emaNe kALA-vAvaTA pharakAvyA, to jinAjJA sAmeno potAno aNagamo bulaMda-nAde jAhe2 ka2vA emaNe virodhanA nArA lalakAryA. paraMtu virodhanA AvA badhAM kAjaLagherAM vAdaLAM vacceya, satyano e sUrya divase divase vadhune vadhu tejasvI banIne pravacanano prakAza verato ja rahyo. e phelAvAnI sAthe sAthe e prakAzanA pIThabaLe potAno dharma paMtha zodhanArAonI saMkhyAnuM pramANa paNa vadhatuM ja rahyuM. ethI sudhArako e sUrya sAme dhULa uDADavAnA prayAsonA pramANamAM paNa vadhAro karatA gayA ! dhULa uDADavAnA dhamapachADA karatA e sudhAraka mAnasano paricaya pAmavA, vApIthI muMbaI sudhInI vihAranA gALAmAM banelA keTalAMka prasaMgo upara dRSTipAta karIzuM, to eno eka Acho paricaya pAmI zakIzuM. suratathI AgaLa vadhatuM sakalAgama rahasyavedI pU. AcAryadeva zrImad vijayadAnasUrIzvarajI mahArAjA, pU.paM. zrI premavijayajI gaNivara, pU. munirAja zrI rAmavijayajI mahArAja AdinuM vihAra vaheNa vApI sudhI laMbAyuM. eTalAmAM to sudhArakoe evuM vicitra vAtAvaraNa UbhuM karI dIdhuM ke jethI amadAvAda birAjamAna gAMbhIryAdi guNodadhi pUjya AcAryadeva zrImad vijayameghasUrIzvarajI mahArAjAne ya ema jaNAyuM ke pU. AcArya zrImad vijaya dAnasUrIzvajI ma. AdinuM muMbaI taraphanuM gamana emanA tathA zAsananA hitamAM nahi pariName ! jethI e mahApuruSe tAkIde pAchA pharavAnI salAha paNa ApelI. paNa pU. AcAryadeva makkamatA dAkhavIne jaNAveluM ke Apa jarAya ciMtA phikara karazo nahi . deva guru dharmanI kRpAthI sahu sArA vAnA thaI jaze. vihA2nuM vaheNa aMdherI sudhI laMbAyuM, tyAM sudhImAM vAtAva2Ne khUba ja.gaMbhI2-vaLAMka lIdho ane pUjya AcAryadevane muMbaI lAvavA mATe mahenata karanArA siddhAMta-premI vargane paNa ema lAgyuM ke, A cAturmAsa muMbaI na thatAM aMdherI thAya e ja vadhu yogya gaNAya ! paraMtu pUjya AcAryadevazrIe makkama rahevAnI preraNA karIne AgaLa vadhavAno potAno nirNaya jaNAvyo. lAlabAgamAM thanArA praveza-mahotsavanA koI koI mArgane 8 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAcanA kaNothI DhAMkavAno prayAsa thayo hovA chatAM, e praveza maMgalamaya rIte thayo. virodhane maLelI asaphaLatAe sudhAraka-vargane akaLAvI mUkyo ane lAlabAganI vyAkhyAna-sabhAne dhAMdhala dhamAla karIne DahoLI nAMkhavAnAM pagalAM emaNe bharyA. paNa vyAkhyAnanI dhArA jyAre cAlu ja rahI, tyAre sudhAraka varge zraddhALu zrAvakonA gaLeya potAnI vAta utArI ane e zraddhALu zrAvakoya pUjyazrIne vinaMtI karavA pahoMcI gayA ke, 'goDIjI ane lAlabAga A baMneya sthaLe vyAkhyAna baMdha rahe to kema ? Aje muMbaInuM vAtAvaraNa khUba ja DahoLAyeluM che. pravacano baMdha raheze to kaMIka zAMtimaya vAtAvaraNa sarajAze." pU. AcAryadeve zrI rAmavijayajI mahArAjane maLavAnuM sUcana karyuM. sahu eozrInI pAse pahoMcyA. eNmanI vAta sAMbhaLIne pUjyazrIe sAzcarya kahyuM, 'tame zraddhALu zrAvaka thaIne ya mArI pAse vyAkhyAna baMdha rAkhavAnI vinaMtI karavA AvyA cho ? tamAruM to prabhu zAsananA satyane vistAravAmAM sahAyaka thavAnuM ja parama kartavya che. tame e sudhArakonI vAtamAM kema taNAI gayA ? e loko to sanAtana siddhAMtanA pracArane ja aTakAvavA mAMge che. mATe A vAta to koI rIte zakaya bane ja nahi !' | pR: AcAryadeva paNa A ja vAtane vaLagI rahyA. ethI zraddhALu zrAvakoe chellI vAta karatA kahyuM, 'to pachI amArI rakSaNanI javAbadArI have pUrI thAya che. jo pravacano baMdha nahi thAya ne koI gaMbhIra pratyAghAta paDaze, to ame e samaye rakSaNa nahi karI zakIe." ( zrI rAmavijayajI mahArAje javAMmardIbharyo javAba vALatAM jaNAvyuM ke, 'jinazAsana ja amArI rakSA karanAruM che. tamArA rakSaNanI AzA para madAra bAMdhIne ame ahIM AvyA nathI. mATe amArA rakSaNanI ciMtA tame na karatA. tame je zAMti sthApavAnI vAto karo cho, enAM karatAM to smazAnanI zAMti vadhu sArI che. ema mAre kahevuM joIe. jinazAsanano sAdhu to jyAM jAya, tyAM viSaya-kaSAyanI azAMti dUra karIne zAMti sthApavAnuM ja kArya karato hoya che. kAraNa ke, zAstranI AMkhe ja jovA-jANavA ane bolavA-cAlavAnI eNe zaraNAgati svIkArI hoya che. mATe tamArI AvA prakAranI zAMti sthApavAnI vAto sAthe ame saMmata thaI zakIe nahi. jinazAsananA satyano prakAza pAmIne, zrotAonA gharamAM ane ghaTamAM satya-asatya vacce saMgrAma khelAvo zarU thAya, ene azAMti kahevI, e to buddhinuM devALuM sUcave che. kAraNa ke, A saMgrAma dvArA ja satyano vijaya thato hoya che ane zAzvata zAMti sthapAtI hoya che. ame zAstra viruddha bolatA hoIe to amArI jIbha pakaDavAno tamane zrAvaka tarIke saMpUrNa adhikAra che. ame zAstranI vAto samajAvavAno prayAsa karatA hoIe emAM to tamAre sAtha-sahakAra Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Apavo e ja tamAro dharma che, kadAca tame sAtha na ApI zako, to ya mauna rahevAnI tamArI pharaja che enA badale tame amane aTakAvavA AvyA cho. e bahu du:khanI vAta gaNAya !" jene khoTI zeha-zarama naDe e sAdhunI sAdhutA sabaLa na gaNAya. pUjyazrInA bolamAM ghumarAtI bahAdUrI, nayanomAM nAcatI nIDaratA ane moM para malakAtI mardAnagInI koI jAdUI asara thaI ane pravacana baMdha rakhAvavA AvelA zraddhALuone potAnI bhUlano tarata ja khyAla AvI gayo. emaNe zAsana-sevAnI mazAlane vadhu sudRDhatAthI uThAvIne Thera Thera ghUmavAno nirNaya karyo ne munirAja zrI rAmavijayajI mahArAjanA zAsananA marmane samajAvatA ane jamAnAvAdanI sAme kAtila ghA karatA e pravacanono pravAha vadhu jorazorathI vahI rahyo. A arasAnuM muMbaInuM vAtAvaraNa ja jhaMjhAvAtathI bhareluM hatuM. mahAvIra-vidyAlayanI sAme zAsana rakSakoe jagAvelI virodhI jhuMbeze e jhaMjhAvAtamAM ThIka ThIka joza pUryuM hatuM. pU. paMnyAsajI zrI khAMtivijayajI mahArAjanI cakora najare vidyAlayanI keTalIka ajugatI pravRttione pakaDI pADI hatI ane enI sAme mahattvanuM mArgadarzana karAvatA eo Thera Thera e ja vAtane potAnA pravacanomAM kahetA hatA ke, "buTa caMpalo paherIne dhArmika-pustakonuM zikSaNa-vAMcana karI zakAya nahi. mahAvIranuM prabhunuM nAma dharAvatI saMsthA, hiMsAne vadhAranAruM zikSaNa ApI ja na zake.' virodhanA A muddAne eo khUba ja vistRta karIne samajAvatA hatA, ethI vidyAlayanA pakSapAtI sudhArakoe emane 'deDakAcArya' tarIke navAjyA hatA. | zrI rAmavijayajI mahArAje paNa vidyAlayanA virodha aMge mArgadarzana ApavuM zaru karyuM. ethI virodhamAM AvelA vegane khALavA vidyAlayanI e vakhatanI AgevAna-tripuTI emanI samakSa upasthita thaI. eNe kahyuM "ApanA jevA munirAjoe to vidyAlaya jevI upakAraka saMsthAono pracAra karavo joIe, enA badale Apa virodha kema karo cho ?' - pUjyazrIe spaSTatA karatAM kahyuM ke, "A mahAvIra vidyAlayanI sthApanA thaI, tyAre e ja Azaya hato ke, bahAragAmathI muMbaI bhaNavA mATe AvanAra bALako rAtri-bhojana tyAga, abhakSya-bhakSaNa tyAga, jinapUjA, navakArazI Adi dharma-saMskArone vaLagI rahIne, thoDuM ghaNuM dhArmika zikSaNa pAmI zake ! bolo, mArI A samajaNa to khoTI nathI ne ?" 10 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidyAlayanI AgevAna-tripuTI bIjo zo javAba Ape ? 'hA' kahyA sivAya bIjo chUTako na hato. kAraNa ke dharmanA nAme Tahela pADIne A saMsthAnuM nirmANa thayuM hatuM. emano "ha" kAra sAMbhaLIne pUjyazrIe potAnI vAta raju karatAM kahyuM ke, 'to pachI tame AjathI eTaluM ja nakkI karo ke, rAtri bhojana ane abhakSya bhojanano tyAgI vidyArthI ja A vidyAlayamAM rahI zakaze. dhArmika abhyAsa karanArane ja AmAM praveza apAze ane saMsthAno rIporTa Adhunika keLavaNInA Dhola pITato nahi, paNa vidyArthIonA dhArmika-zikSaNanI noMdha rajU karato pragaTa thaze. vidyAlaya jo e Adhunika zikSaNa sAtheno e rItano cheDo saMbaMdha phADI nAMkhavA taiyAra hoya to amAre vidyAlayano virodha karavAnI jarUra na rahe !" 'vidyAlayanI pakSapAtI AgevAna-tripuTInA haiyAnI vAta, A praznanA javAbamAM khUba ja sUcaka rIte bahAra AvI. emaNe kahyuM, "sAheba ! amAre badhAne bAvA nathI banAvavA ! AvuM karavA jaIe to badhA vidyArthIo sAdhu banI jAya !" | sudhAraka-tripuTInA peTanuM pApa pakaMDAI jatAM pUjyazrIe vedhaka-vANImAM rokaDuM parakhAvyuM 'mATe ja amAre virodhano jhaMDo uThAvavo paDyo che ! tame nAma mahAvIranuM rAkhyuM che ene kAma moharAjAnuM karI rahyA cho. pachI jinazAsanano sAdhu eno virodha karyA vinA kema rahI zake ? tame dhArmika hetuthI, dharmanA nAme, dharmI loko pAsethI paisA bhegA karo ane hiMsAthI bharapUra zikSaNane vikasAvavAmAM eno upayoga karo e dAnadAtAono khullo droha nathI zuM?" e sudhAraka-tripuTI pAse A praznano koI javAba na hato. tripuTI niruttara rahIne potAnA paMthe cAlatI thaI ane virodhano e vAyaro vega pakaDato ja gayo. Ama, muMbaInA mAthe e kALa ane e sAlano samaya eka jhaMjhAvAta banIne trATakayo hato. jhaMjhAvAtanA e divasomAM, jamAnAvAdanI sAme thayelA pracaMDa paDakAranA paDaghAnuM pratibiMba, jhiMdAdilIpUrvaka jhIlavAnA sadbhAgyane varelA pravacanono e saMgraha eTale ja A prakAzana ! ( 1985nI sAlamAM jAgelA jhaMjhAvAtanA e divasonI eka AchI pAtaLI jhalakanuM citra kaMIka AvuM che. e jhaMjhAvAtanI jhalakanuM hUbahU citra kalamanA kemerAthI jhaDapI levAnuM kArya jo saheluM nathI, to e jhaMjhAvAtane paDakAravA chUTelA "rAmabANa"nuM 11 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAddaza rekhA citra rajU karavuM, e to jarAya saheluM nathI. chatAM e "rAmabANa"nA TaMkArano thoDo ghaNo paDagho, A pravacano jarUra saMbhaLAvI zake ema che. jhaMjhAvAtanA e divasonI eka AchI-pAtaLI jhalakanuM darzana karI lIdhA pachI, e ya jANavuM ati-agatyanuM che ke, jamAnAno e jhaMjhAvAta, mukhyatve kayA kayA satyone AkAzamAM uDADI devA mATe jagavavAmAM Avyo hato. e jhaMjhAvAta jene jhaDapavA mATe ghumarAto hato, e satyonuM nAmadarzana kaMIka AvuM che - jinasevA, saMghasevA, dhArmika zikSaNa, dIkSA-dharma, sAdhu-saMsthA, dAna-dharma ane sarvajJa-kathita dharmazAstro ! A baMdhA sanAtana-satyonA svarUpane vikRta karavA e jhaMjhAvAte janasevA, samAjasevA, Adhunika keLavaNI, bAladIkSA, zithilAcArI keTalAka sAdhuo ane dAnanA pravAhane samAjoddhAranA kSetra tarapha vALavAnI vAtono vaMToLIyo jagavyo hato. ene jaDabAtoba javAba ApavAnuM uttaradAyitva zrI rAmavijaya mahArAjane adA karavAnuM hovAthI emanI vANImAM joza ane joma, kaThoratA ane karmaThatA temaja javAMmardI ane jussA jevA tattvonuM darzana, A pravacanonA mAdhyame thAya, e sahaja che ane vANImAM AvI vedhakatAno vAsa hovAthI ja enuM dhAryuM pariNAma jovA sAMbhaLavA muMbaI baDabhAgI banI zakyuM hatuM. je lokoe virodha karavA khAtara ja virodha karyo hato, evA virodhane to bodhanI dizA cIMdhavAnuM konAmAM sAmarthya hoya ! UMghavAno DoLa karIne sUtelAne sAda daI-daIne jagADavAmAM koI hajI saphaLa nIvaDe, paNa AvA virodhIone bodha tarapha koI na vALI zake ! paraMtu jemanA virodhamAM aNasamajaNano aMza bhaLyo hato, je virodha jijJAsAne kacaDI nAMkhe evo na hato, evA virodhI varga para to e vANInI vedhakatA jAdunI jema asara karI gaI ane ethI evA virodhIo paNa jhaMjhAvAtanA jhaMDAne phagAvI daI-daIne satyanI chAvaNImAM sAmela thavA mAMDyA. jhaMjhAvAtanA e divasomAM je vyakti-zakti eka mahAsAgaranA udgama-dhAma rUpe vahetI thaI hatI, chatAM jenI UMDAIne mApavA, jenI UMcAIne oLaMgI javA ane jenI pahoLAIne pAra karI javA koI zaktizALI na hatuM, e vyakti-zaktie mahAsAgaranI aparimeya agAdhatA ne anullaMdhya virATatAnA prabhAvathI saMpUrNa jaina jagata para eka "yuga-puruSa" tarIke chavAI jaIne upakAranI avirata dhArA vahAvatI potAnI saMyama-yAtrAne AgaLane AgaLa dhapAvI. e saMyama-yAtrAne ATha-ATha dAyakA pUrNa karyA hatA; chatAM jemanI khamIrI-khumArI khUTI na hatI, jemanI vANImAM varSothI cUMTAtAM satyo badalAyAM na hatAM, jemanI vicAradhArAne koI mInamekha pheravI 12 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = = = = = = = = = = = = = : zakayuM na hatuM. bAdazAhI-bahumAnamAMya kamaLanI jema nirlepa rahevAnI jemanI nispRhatAne garvano paDachAyo aDI-abhaDAvI paNa nathI zakyo ane e ja joma, e ja jusso, e ja vaphAdArI ane e ja zAstrIya vicAra-dhArAnA pUrA pakSakAra rahIne jeo jamAnAvAdanAM jhaMjhAvAta vacce eka anasA-dIvAdAMDInA jIvana-kavana-vacananA tribheTA rUpe aMdhakAra sAme jIvananA aMtima zvAsa sudhI jhiMdAdilIthI jhajhUmavAmAM pAchA paDyA na hatAM. e vyAkhyAna vAcaspati samartha zAsana-prabhAvaka pUjya AcAryadeva zrImad vijayarAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnuM lagabhaga sADA nava dAyakAnI dIrghatA dharAvatuM tejasvI-tapasvI-yazasvI jIvana-kathana ApaNI vartamAna-peDhInA jaina saMghanI eka puNyAInuM ja pratIka che - ema niHzaMka kahI zakAya. yuge yuge ja nahi, Aje to paLa-paLe jIvananI saphaLatAnA mApa-daMDo badalAtA ja rahyA che. kAraNa ke, jIvananI saphaLatAnuM rUpa ane rUpiyAthI, nAma ane kAmathI vaga ane lAgavagathI temaja AnA jevI bhAtIgaLa-bhautikatAthI mApavAnI bhramaNAno bhoga banelo ane banI rahelo varga Aje kaMI nAno-sUno nathI ! AvA A bhrAmakayuganA ThagArA mApadaMDo vacce jIvananI saphaLatAnA mApaka sAcA tola-mApa jANI levA jarUrI ja nahi, ati Avazyaka che ane A AvazyakatAnI pUrti karavAnuM zreya 1jIvana sAphalya darzana 2- AcArAMga sUtranA vyAkhyAno ane 3- saMgha svarUpa darzana jevA graMthone kharekhara maLI zake tema che. pUrA puNyanA prabhAve ane purANA puruSArthanA pratApe, muktinA maMgala dvAra tarIkeno mahimA dharAvatuM A mAnava-jIvana maLI gayA bAda, A mAnava-jIvananuM sAphalya je traNa tola-mApathI ja mApI zakAya ema che : e dharmazravaNa, dharmazraddhA ane dharmAcaraNanuM mukhyatve rUpa-svarUpa samajAvatAM A pravacanoe bIjI paNa anekAneka cIjone potAnA vedhaka-prakAzamAM prakAzita karI che. 1985-86nI sAlamAM jAgelA e jhaMjhAvAto bIjA-trIjA rUpe prakAra-pracAranA pheraphAra pUrvaka hajI Ajeya jaina jagatanA AkAzamAM ghUmarAI ja rahyA che, ethI Ajeya A pravacanonuM vAMcana-manana eTaluM ja preraka, eTaluM ja mArgadarzaka ane eTaluM ja upakAraka thaI zake evuM che. A ja AzAvAda A prakAzananuM preraka-baLa che. jhaMjhAvAtanA e divasomAM thayelA jamAnAvAda ane adharma sAme jhaMjhAvAta jagavatA pravacanone vAMcIne zrotAo jamAnAvAdathI dUra thaI adhyAtmavAda tarapha vaLe ane adharmanA AkramaNathI bacI dharma sanmukha bane e ja eka zubhecchA ! (jIvana sAphalya darzana bhAga-2mAMthI najIvA pheraphAra sAthe sAbhAra) 13 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IIIIn IIIIIII IIIIIIII IIIII ya ? samaNA samaNIo ya, sAvayA sAviyA tahA / eso caubviho saMgho, vigghasaMghavighAyaNo / / sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA A cAra prakArano saMgha vipnonA samudAyano nAza karanAra che. - pU. A. zrI. prabhAnaMda sU.ma.sA. hitopadezamAM guNasamudAo saMgho, pavayaNa titthaM ti hoMti egaTThA / titthagaro vi ya eNaM, Namae gurubhAvato ceva / / guNono samudAya saMgha kahevAya, pravacana, tIrtha vagere paNa saMghanA ja artho che. tIrthaMkara paNa saMghane bahumAnapUrvaka name che. -i pU.A.zrI. haribhadra sU. ma.sA. pratiSThAvidhi paMcAzakamAM caugaigattAvaDiyaM, samasamayaM savvabhavvajaNanivahaM / uddhariu pi va patto, caubvihattaM jayai saMgho / / cAra gatirUpa gartA (khADA)mAM paDela sarva bhavya lokonA samUhane eka sAthe ja bahAra kADhI levA mATe ja jANe cAra rUpa dhAraNa karyA che te saMgha jaya pAme che. - pU.A.zrI. prabhAnaMda s.ma.sA hitopadezamAM jo u mahagghe saMghe, pabhAvaNaM kuNai niyayasattIe / so hoi vaMdaNijjo, devANa vi vairasAmi vva / / mahAna saMghane viSe je AtmA potAnI zakti anusAra prabhAvanA kare che, te vajasvAmInI jema devone mATe paNa vaMdanIya banI jAya che.. - pU. zrI zAMti sU. ma.sA. caityavaMdana mahAbhASyamAM sattIe saMghapUA, visesapUA u bahu-guNA esA / jaM esa sue bhaNio, titthayarANaMtaro saMgho / / zakti mujaba saMghapUjA karavI. saMghanI A viziSTapUjA to ghaNI guNakArI che. kAraNa ke, sUtramAM kahyuM che ke tIrthaMkara pachI saMgha che. - pUrvAcArya maharSi stavaparijJAmAM Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMhA 2CTO vartamAna - jaina saMghanA eTale ja ApaNA sahunA AcAra-vicAra ane uracAranA kathaLelA ane kathaLatA 0 starane kAna kA nahIM; paNa karI che mArA ( ) upara uThAvavA 15 kADAjhAna I ane jvalaMta banAvavA na --mATe saMgha svarUpa darzananAM- jhaMjhAvAtI pravacano | vAMcavA ja rahyAM, parivArane svajanone mitrone paNa vaMcAvavA ja rahyAM, kalyANanI keDI para binadAsta gatizIla | thavA mATe A pravacano preraka bALavAnuM kAma karI rahI kartavya adA karaze. (0) 15 che Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadA &Na =ii ..... prAyaT #H ET pra.naM. viSaya. | pR.naM. pra.naM. viSaya pR.naM. 1 (81) : guruone paNa oLakho ! 1189 22 (102) : bhAvanA ane-pravRttinA bhedane 2 (82) : maLaze badhuM paNa mAgazo zuM? 1203 | pichANo 1517 3 (83) : evAothI sAvadhAna rahejo ! 1219 23 (103) : samyajJAnanuM phaLa virati 1534 4 (84) : jaina zAsanamAM niyamanuM mahatva 1234 24 (104) : zAsananA caraNe sarvasvanuM 5 (85) : baMdhana muktino mArga, niyama 1247 samarpaNa karo 1549 (86) : evA pheraphAra karanArA ! 25 (105): dayAnI oLakha 1564 - saMgha nathI ka 1234 | 26 (106) : dravyadayA... bhAvadayA... 7 (87) : jaina jIvananuM mahatva A nirdhAmaNA tathA udAratA 1579 ane kartavya 1283 27 (107) : saMsAra eka katalakhAnuM - 1597 8 (88) : niyama nAno prabhAva moTo 1297 28 (108) : sva-paranA udayano rAjamArga 1613 9 (89) : zuM saTTo, jugAra nathI? 1315 | 29 (109) : muninI mardAnagI ane 10 (90) : niyama letAM pahelAM ane pachI 1328 | - mohanI pakkaDa 1930 11 (91) : paramAtmAnI ! 30 (110) : jainazAsananI kathAo... bhAvadayAno dhodha vairAgyarasa ane vartamAna samaya1945 12 (92) : sarvajJazAsanano samayadharma | 31 (141) : muni siMhonI trADa... oLakho! 1300 zAsanavirodhIone paDakAra 1964 13 (93) : dharmayuddha ane tenA : 32 (112) : zrI saMghamerUnI guphA eTale nIti niyamo 1376 ! vyAkhyAnazALA. 1979 14 (94) : kSudratA choDo, saMtoSa keLavo! 1395 33 (113) : zrIsaMgha ne merUnI pUrNa thatI 15 (95) : zAstravacananI zraddhA 1415 sarakhAmaNI... 1995 17 (96) : udyama to eka mAtra | 34 (114) : saMghanI oLakha, sUripuraMdara mokSa mATe ja 1434 | zrI haribhadrasuM. ma.nA zabdomAM 1709 17 (97) : puruSArtha ane puNyanI { 3pa (115) : AtmAnA svabhAva-vibhAvanI pradhAnatA kyAM ? 1441 ! sAcI oLakha 1724 18 (98) : arthakAma mATe puNya: mA | 36 (116) : AjJAprema ane zAsananI mokSa mATe puruSArtha 14pa7 | vaphAdArI... 1740 19 (99) : aprazasta sAme prazastano : 37 (117) : jainAcAryonuM kartavya ane moraco 1475 jainazAsananI maryAdA 175 20 (100) : buddhivAda ane AjJApAlana 1489 38 (11) : tIrthakarone pUjya, 21 (101) : saMtoSI nara sadA sukhI 1505 ! AjJAyukta saMgha 1776 16 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 : guruone paNa oLakho vIra saM. 2457, vi. saM. 1987, phAgaNa suda-5, budhavAra, tA. 5-3-1930 manane suMdara banAvavA niyamonI anivAryatA : zrI jinezvaro paNa niyamanA niyaMtraNane svIkAre che : indriyo tathA manane kAbUmAM rAkhe, te ja sAco baLavAna : kevaLajJAna ane zarIrabaLane saMbaMdha keTalo ? 7 bhautika padArtho hoya teno lAbha levAya paNa ethI ene upAdeya na manAya : evA zrImaMto to hakIkatamAM kaMgALa che : zrImaMto : pUrvanA ane AjanA : pApI sukhI dekhAya, paNa vadhu du:khI thavA mATe : * zAMti e kuguruonuM amogha zastra che : 81 manane suMdara banAvavA niyamonI anivAryatA : anaMta upakArI sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka gaNivarajI zrI saMghamerUnuM varNana karatAM zrI samyagdarzanarUpa pITha tathA uttaraguNarUpa ratnothI maMDita mULaguNarUpa suvarNamaya mekhalAnuM svarUpa batAvI gayA ane have citrakUTanuM varNana kare che. merUparvatane sonAnA pIThatala para UMcA, ujjvala ane kAMtimAna zikharo hoya che, tevI 2Ite zrI saMghamerU 52 UMcA prakAranI niyamarUpI suvarNamaya zIlA upara cittarUpI suMdara, ujvala ane jhaLahaLatAM zikharo joIe. zrI saMgharUpI merUmAM suvarNamaya zilAne ThekANe niyamo che. jenAthI pAMce iMdriyo tathA noiMdriya (mana), e chanuM damana (niyamana) thAya te niyama. AvA niyama upara uttama cittarUpI zikharo zobhe che. iMdriyo tathA mananA damana vinA AtmAno uddhAra nathI. iMdriyonA viSayomAM rAcatA mAcatA ane manathI sArIye duniyAmAM 2khaDatA AtmAo pariNAmanI zuddha dhArA lAve kyAMthI ? pariNAmanI zuddha dhArA vinA saMghatva zobhe kaI rIte ? zrI jinezvaradevanA saMghamAM rahenArAo niyamathI dUra bhAge ke niyamanI sanmukha jAya ? e to niyama mATe Atura hoya, saMghamAM rahelA 'A na bane' evuM bolanArA na hoya paNa 'AM na kema bane ?' evI bhAvanAvALA hoya. niyamanI vAta Aje bahu bhAre lAge che. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1190 jo ke A to hajI upadeza che. paNa upadeza phaLe kyAre ? niyamanI jarUriyAta samajAya to ne ? iMdriyo tathA mana game tevAM hoya paNa jo enA para aMkuza na hoya to e 2khaDAvI mAre. - jainazAsana sAthe AjanA jamAnAvAdIone meLa nathI tenuM kAraNa A ja che ke A zAsana aMkuzanI vAta kare che. e loko kahe che ke aMkuza zA mATe ? bhagavAna mahAvIra tathA iMdrabhUtijInA samayamAM ja kAlasaukarika tathA koNika jevA narake janArA paNa hatA ne ? emanA karatAM bhagavAna mahAvIradevanI ane iMdrabhUtijInI iMdriyo ochI baLavAna na hatI paNa emaNe enA upara kAbU meLavyo hato. koInI iMdriyo teja hoya temAM harakata nathI. puNyavAnanI AMkho tejadAra paNa hoya paraMtu jenI AMkho tejadAra hoya te jue zuM ? game te ? joI zake teNe phAve te jovuM ane khAI zake teNe bhAve te khAvuM, A vicAra kevA ? AvA vicAro saMghamAM na hoI zake. zrI jinezvaro paNa niyamanAM niyaMtraNone svIkAre che : niyama na hoya te hajI nabhe, "niyamanI jarUra zI?" ema kahe te na cAle. zrI jinezvaradeve sthApelo saMgha polo nathI. e saMghamAM rahevA mATenA baMdhAraNamAM je parIkSA batAvI che, e parIkSA nAnIsUnI nathI. e saMghamAM dAkhala thavAmAM nAtajAtano vAMdho nathI. jADo-pAtaLo, UMco-nIco ke lAMbo-TUMko koI paNa emAM dAkhala thaI zake che paNa teNe niyamanI mahattAne to svIkAravI ja paDe. ghaNA kahe che ke-"ame pUjA karIe chIe paNa amAre pUjAno niyama levo nathI." ame amuka cIja khAtA nathI paNa amAre eno niyama na joIe." AnuM kAraNa zuM ? kAraNa e ke vakhate pUjA na thAya to vakhate e ja cIja khAvAno prasaMge Ave to ? huM kahuM chuM ke e "vakhate !" evuM na thAya mATe ja niyamanI jarUra che. dIkSA letI vakhate pote have sAvadya vyApAra karavAnA nathI evI zrI jinezvaradevane to khAtarI ja hatI, to paNa "namo siddhANaM' kahIne "karemi sAmAyiya'nuM paccakhANa uccare che ne ? kema ! to kahe che ke paccakhkhANa vinA kriyA nathI banatI. niyama vinA sAdhu, zrAvaka ke samyagdaSTi na banI zakAya. anAdinI kuvAsanAne laIne saMyogavaza AtmA calAyamAna thAya tevo saMbhava che mATe niyamanI jarUra che. jAtavAna ghoDA para paNa lagAma vinA savAra na thavAya kAraNa ke aMte to e jAnavara ne ? mana, vacana, kAyA, iMdriyo e badhA aMte to jaDane ? caitanyanA yoge e kAma karatA dekhAvAthI cetana jevAM lAge che; Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 : guruone paNa oLakho - 81 paraMtu maryA pachI AMkha kAMI haNAtI nathI to paNa e kAma kare che ? na ja kare. kemake e pauMte to jaDa che. e badhAM to sAdhana che. sAdhana tarIke upayogamAM paNa Ave che. ekeMdriya muktie na jaI zake. kema ? e mUrti zI rIte jue ? Agama zI rIte vAMce ? kAna vinA e sAMbhaLe kaI rIte ? pAMce iMdriyo ane mana mukti mATe jarUrI che enA vinA, mana vinA paNa muktie na jaI zakAya. saMmUcchima manuSya ke asaMjJI jIvo muktimAM jaI zakatA nathI. maLelI cIjone yogya maryAdAmAM goThavavI te niyama. AjanA lokone e niyama joItA nathI. Aje to koIne 'tuM kaI jJAtino ?' ema pUchIe te nathI gamatuM. e kahe che ke A nAtajAtanAM baMdhana zAM ? paraMtu e nAtajAtanAM baMdhanathI to mANasa maryAdAmAM raheto. AjanA svataMtravAdIone maryAdA khapatI nathI. eTale niyamo emane gamatA nathI. 1191 3 jainasaMghamAM rahenArane niyamo vinA na cAle. niyamo vinA pariNAmanI zuddhi na thAya. sAdhana vagara siddhi kyAMthI thAya ? kakko bhaNyA vinA vAMcatAlakhatAM na AvaDe. mATe iMdriyo tathA mana kAbUmAM Ave evA niyamo jarUrI che. jo e niyamo nahi hoya to iMdriyo tathA mana AtmAne kyAMya kheMcI jaze. bhAnabhUlo banAvaze. pachI maMdira-upAzraya yAda nahi rahe, devadravya tarapha AMkha na thAya e nahi samajAya. zrI jinezva2devanI mUrti tA2ka nahi lAge. sAdhu e dharmaguru evuM bhAna nahi rahe. iMdriyo ane mana upara aMkuza nahi mUko, ene vahetAM mUkazo to mA-benano viveka paNa cukAze, vastu mAtra pratyenuM bhAna bhulAze. zrAvaka sAta vyasanano sevaka hoya ? jo na hoya to niyama che ? iMdriyo ane mana kyAM kyAM bhaTake che te nakkI karo to jhaTa niyamanuM mahattva samajAya. zrI jinezvaradevanA saMghamAM rahenAro cAle zI rIte ? cAlatAM cAlatAM enI najara jyAM tyAM pharatI hoya ? jene cAlatAM, besatAM, khAtAM, pItAM na AvaDe te jainasaMghamAM gaNAya ? sabhA : ` 'zarIranI majabUtAI vinA iMdriyo ane mana kAbUmAM Ave ?' zarIrane bagADanAra ja iMdriyo tathA mana che. enA 52 kAbU nathI mATe to zarIra bagaDe che. kSayanA dardIne DaoNkTara paNa mana kAbUmAM rAkhavAnuM kahe che. iMdriyo chUTI mUkavAthI to kSaya thayo. zarIra nabaLuM chatAM manobaLa majabUta, evA ghaNA joyA che. jADA zarIravALAne paNa avasare nAsabhAga karatA nathI joyA ? jemanAM mana tathA iMdriyo duniyAnA viSayomAM rakta che teo kadI koI kAmamAM TheTha sudhI UbhA Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-3 nahi rahevAnA. Akhara sudhI te ja UbhA raheze, jene mana tathA iMdriyo para kAbU haze. 4 1192 iMdriyo tathA manane kAbUmAM rAkhe te ja sAco baLavAna : lAkho subhaTo vacce raNamedAnamAM jhajhUmavuM saheluM paNa strInA kaTAkSo pAse TakavuM muzkela che. evA kaMI parAkmIo paNa rUpavatI strIne joIne pAgala thaI gayA, rAjapATa gumAvI tA2Aja thaI gayA, nyAyanIti bhUlyA, rAjAprajAno saMbaMdha bhUlyA ane kartavyAkartavyano vicAra paNa bhUlyA. evAM baLa maLyAM toye zuM ane na maLyAM toye zuM ? kevaLa kUdAkUda karavAthI baLa maLe ? ane mAno ke kadAca maLyuM to paNa ethI enuM mana zaddha thayuM ? baLavAnane vikAra thAya ke nahi.? iMdriyo ane mananuM damana thAya kyAre ? damana karavAmAM baLa kAraNa nathI paNa viSayonI virakti kAraNa che. svaparano viveka jAge to damana thAya. hAnika2 ane lAbhaka2 cIjanA bhAnathI damana thAya. mAtA, bahena ane strIno viveka koNa rAkhaze ? kaho ke 'sayamI.' viSayAMdha banelo to traNene samAna rIte ja joze. jenAM iMdriyo tathA mana kAbUmAM che te kadI paNa anucita AcaraNA nahi kare. sabhA 'nabaLAne gusso jaladI Ave che. baLavAnane eTalo jaladI nathI Avato, tenuM zuM ?' kayA baLavAnane nathI Avato ! e nakkI'karo. mATe to kSatriya zabdano guNavAcaka artha karyo ke 'nirbaLane bacAve te kSatriya.' tyAM alamasta hoya ke kevaLa baLavAna hoya te kSatriya evo artha na karyo. Aje to seMkaDe paMcotera TakA evA che ke je nirbaLane ja satAve che. nabaLAne bacAvanArA baLavAna bahu thoDA. duzmana pratye paNa jene kharAba bhAvanA na Ave evA keTalA ? A zAstra to iMdriyo tathA manane damavAnI vAta kare che jyAre A praznakAra kevaLa zarIrabaLane khIlavavAnI vAtane ja AgaLa kare che. zarIra baLavAna bane ane mana iMdriyo kAbUmAM na hoya to pariNAma zuM ? sabhA baLavAna zarIra iMdriyo tathA manane bahekAve ? moTe bhAge bahekAve. za2I2, iMdriyo tathA manane kAbUmAM rAkhavAM e ja baLano sadupayoga che. paNa evA baLavAna keTalA ? bahekI gayelI iMdriyo tathA mana baLavAna zarIranuM paNa satyAnAza vALe che. pUrvanAbAdazAhonA itihAsa jANo cho ne ? lalanAomAM laMpaTa banelA teo strIonA ToLA vacce ja paDyA Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1193 -- - 1 : guruone paNa oLakho - 81 - rahetA. chate baLe ane chatI sAmagrIe duzmano sAme e kAraNe ja hArI gayA ane pAyamAla thayA. potAnA baLanA yoge to emaNe prajA para trAsa vartAvyo. lokamAM badanAma thayA. prajA paNa icchatI ke A pApI jaladI mare to sAruM." baLa ghaNuM hatuM, raNamAM duzmanane haMphAvatA, bhoga paNa ghaNA bhogavyA paNa aMte sAdhyuM zuM ? dazA zI thaI ? mATe sAco baLavAna che ke je mana tathA iMdriyone kAbUmAM rAkhe. e bhoga paNa kadApi kare to paNa e emAM AMdhaLo na bane. moTe bhAge anAsakta hoya. kevaLajJAna ane zarIrabaLane saMbaMdha keTalo? jenI iMdriyo kAbUmAM hoya, jenuM mana sthira hoya, tenI kAyA bhale lathaDatI hoya to paNa tenuM kevaLajJAna aTakatuM nathI. kAyA alamasta hoya paraMtu mana ane iMdriyo rakhaDatAM hoya to tene kadI kevaLajJAna thatuM nathI. khaMdhakamuninI kAyA to lathaDatI hatI ne ? temanI e vakhatanI kAyAnI sthiti joIne to bahenanI AMkhamAM AMsu Ave che ane vicAre che ke-"kyAM A mAro bhAI ! je rAjakumAra hato te ane ane kyAM tenI A AjanI dazA !" kAyA kevI thaI hatI ? jyAM paga mUkavA dhAre tyAM paga paDato na hato. lohI mAMsa vinAnAM hADakAM to evAM thayAM hatAM ke cAle tyAre gADAnA paiDAMnI jema khakhaDe. bhAInI AvI kAyA joIne bahenanI AMkhamAM to AMsu AvI gayAM paNa rANInI AMkhamAM AMsu joIne rAjAne te vakhate UlaTo ja vicAra Avyo. ene lAgyuM ke nakka A rANIno koI yAra hovo joIe. avicArI rAjAe gussAnA AvezamAM mArAone muninI jIvatI cAmaDI utAravA mokalI dIdhA. e mArAoe muninI jIvatI khAla utArI. e khAla UtaratAM muninA karmamala paNa sApha thayA ane kevaLajJAna thayuM. e vakhate kAyAmAM baLa hatuM ? - kAlasaukarikanI kAyA majabUta hatI ne ? chatAM narake kema gayo ? gozALo tathA jamAlI kAyAthI nabaLA na hatA chatAM kyAM gayAM ? tamArI vAta to evI che ke dAna e dharma paNa lakSmI vinA dAna na devAya mATe lakSmI e ja dharmI jevI A vAta che tevo tamAro prazna che. lakSmI e dharma che ? bhautika padArtho hoya teno lAbha levAya paNa ethI ene upAdeya na manAya : lakSmI e dAnanuM kAraNa nathI paNa lakSmI paranI mUrchAno tyAga e dAnanuM kAraNa che. jo lakSmIvAna badhA dAtAra hota to Ajano A bhUkhamaro na hota. A to kahe che ke-bhagavAne dAnadharma kahyo che. dAna thAya che lakSmIthI. mATe Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1194 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 lakSmI e paNa dharma, kRtAdhAre patra' ke patriAdhA kRtaM ?" enA jevo A nyAya thayo. mATe zuM upAdeya ane zuM hoya te nakkI karo. lakSmI sAthe virodha nathI. lakSmIthI ghaNA sAdhI gayA. lakSmInA nAma mAtrathI ja ApaNe bhaDakIe tevA nathI. paNa lakSmI upAdeya mAnI maryA samajavuM. bhagavAnanA vacana pramANe tyAM ApaNe AkhI bhIMta ja bhUlIe chIe. kAyAnuM baLa, lakSmInI vipulatA ke sAmagrInA DhagalA sAthe ApaNane vaimanasya nathI. je maLyuM hoya teno lAbha levAya, teno sadupayoga karAya paNa te upAdeya na manAya. e upAdeya mAnyuM tyAM dizA bhUlyA, ema zAstra pharamAve che. lakSmI e kAMI dAna guNane pedA karanArI koI divya zakti nathI. udAratAnuM kAraNa kAMI lakSmI nathI. lakSmI to bhayaMkara cIja che. dAnaguNano AdhAra to mUcchanA abhAva para che. lakSmI asAra lAge to dAnaguNa Ave. e ja rIte zIlano AdhAra paNa baLa para nathI. kyAreka abaLA zIla pALe che ane puruSa nathI pALatA. sItAjI je zIla pALI zakyAM te rAvaNa na pALI zakyo. baLavAna koNa ? tame kaho cho tema kAyabaLathI dRSTie to rAvaNa baLavAna ne ? rAvaNe je rIte yuddha karyuM te rIte sItAjI karavA gayAM hota to TakI zakyAM hota kharAM ? mATe zarIrabaLano inkAra nathI. e hoya to harakata nathI. caramazarIrI AtmA baLavAna ja hoya. laghukarmI AtmAo baLavAna ja hoya. jenI vAsanAo ghaTI, te tenA yoge bhAvimAM baLavAna ja banavAnA. sabhA: "rAvaNane niyama hato mATe balAtkAra na karyo paNa balAtkAra karyo hota to sItAjI zuM karata ?" -to sItAjI prANatyAga karata. tyAM prANanI kiMmata na hatI, dharmanI kiMmata hatI. bhagavAne cAre prakArano dharma kahyo. dAna, zIla, tapa ane bhAva. e care prakAranA dharmane podgalika padArtho sAthe levAdevA nathI. padgalika padArtho emAM sahAyarUpa bane paNa tethI e upAdeya nathI. e hoya to eno lAbha levAya paNa na hoya to levA javAnI icchA na rakhAya. muktinA rasiyAnI A vAta che. zarIranA rasiyA game tema kare tenI sAthe ApaNane saMbaMdha nathI. mane AvIne koI pUche ke "kasarata karavI joIe ke nahi ? to huM to nA ja pADuM ane jo huM hA pADuM to mArA munipaNAne kalaMka lAge. muktino rasiyo AtmA puNyayoge maLelA paudgalika padArthanA sadupayogano lAbha le paNa na hoya to ene meLavavAnI mahenate na kare. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1195 1 : guruone paNa oLakho : - 81 7 koI mane kahe ke 'mane baLa joIe mATe kasaratano upadeza Apo,' to huM kahyuM ke-'tAre to gharabAra, kuTuMba, parivAra, paisoTako, vepAradhaMdho badhuM joIe, to tArI e badhI paMcAtamAM huM paDuM ? kAle to koI ema paNa kahe ke 'mAre kanyA joIe che ane zeThiyAo temanI dIkarI garIbane nathI ApatA mATe garIbane Ape evo upadeza Ape' to huM kadI hA na pADuM. mane to tame sAmAyika, jinapUjanAdi dharmakyiA mATe upadeza ApavAnuM kaho to Akho divasa ApuM. emAM jarAye na thAkuM. kasaratazALAnA, saMsAra vadhAravAnA, prajA pedA karavAnAM vidhAnonA upadeza sAdhu pAse mAge to sAdhu Ape ? sAdhu jANe badhuM, zAstramAM Ave badhuM paNa sAdhu e badhA mArgo batAvavAnA dhaMdhAmAM paDe ? paDe to enI sAdhutA rahe ? e ja rIte muktino rasiyo sAmagrIno sadupayoga kare paNa sAmagrInI jhaMkhanA na kare, e meLavavA valakhAM na mAre. karoDapati thaIza tyAre dAna daIza' evI bhAvanAnuM pradarzana kare che to atyAre che temAMthI kema nathI deto ? pacAsa maLe che tyAM dharma bhUlI jAya che to paMcAla lAkha maLaze tyAre dharma kyAMthI yAda AvavAno ? tyAre to ema thaze ke 'huM kevo puNyavAna ! mAre have koInI zI jarUra ?' tyAre to dharma paNa bhulAI jaze. evA zrImaMto to hakIkatamAM kaMgALa che : AjanA zrImaMto kahe che ke vyAkhyAnamAM to sAmAnya varga jAya. jene kAmadhaMdhA na hoya evA jaIne tyAM bese. pUjA, sAmAyika, pratikrmaNa vyAkhyAna zravaNa, A badhuM emanA mATe nahi, kAraNa ke e potAne bahu puNyavAna mAne che. eto bhagavAnanAM darzana paNa vAra tahevA2e ThIka lAge to kare. kAraNa ke ene phurasada nathI. sAdhu pAse jAya to nahi paNa vakhate sAdhu ene bolAve to kahI de ke 'hamaNAM navarAza nathI. khAsa kAma hoya to mahArAjane kahejo, ghare padhAre.' AvuM kahenArA paNa Aje che. evA potAne bhale zrImaMta mAne paNa kharekhara to e pAmaro che. jema jema e pAmaratA vadhu poSAya tema tema durguNo vadhAre Ave. zAstra puNyavAna kone kahe che ? jene tapa, japa, dharma Adi pratye prema hoya te puNyavAna. bAkI upara kahyA te puNyavAna kharA paNa e pApAnubaMdhI puchyuMvALA samajavA. emanA puNyanA bhogavaTAmAM to pApanA gaMja khaDakAya che. thoDAka bhogavaTAmAM keTalAya guNI viTaMbaNAnI kharIdI thAya che. jene maMdira upAzraye javAno samaya nathI te lakSmIvAno kaMgALa che. sArAM sthAnomAM Ave te puNyavAna, kharaDatAM phare te kamanazIba. e to thoDuM puNya bhogavI kaMgAliyata Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - 1195. kharIde che. jeTalA yAcakone e dhUtkAre teTalAnI lAto khAvAnuM emanA mATe nirmANa thAya che. kharekhara to e lakSmInA mAliko nathI paNa majUra che. e sukhe khAtA paNa nathI. bhUkha emane lAgatI nathI. khAvA mATe emane phurasada nathI. emanA mAthe bIjA ghaNA che. tAra, TapAla ane TeliphonamAMthI e navarA paDatA nathI. game tevI mahattvanI vAta laIne emanI pAse jAo paNa emane e sAMbhaLavAnI phurasada nathI. "hamaNAM nahi, hamaNAM nahi' ema kahIne hAtha evA halAvyA kare ke jANe kaMpavA ke saMnipAta thayo hoya. koI sAmAnya mANasa e rIte varte to rogImAM ja khape. enA bhANAmAM pacAsa cIja paDI hoya paNa emAMnI ekeya enA gaLe na Utare. e khAya thoDuM ne chAMDe ghaNuM. khAtAM khAtAM paNa enuM citta ThekANe na hoya. e jamIne UThyA pachI enuM bhANuM joIe to koI "mANasa" jamIne UThyo hoya evuM na lAge. sabhAH "eThuM na mUke to sabhyatA na gaNAya !" eThuM mUkavuM e mANasanuM apalakSaNa che. dharmI kadI eThuM na mUke dharma maLelI cIjano jarUra paDye upabhoga kare paNa e meLavavA talase nahi koI paNa dunyavI cIja khAtara dharmI kadI dharmanuM balidAna na Ape. pUrvanA je mahApuruSo riddhisiddhi pAmyA, UMcI padavIo pAmyA te icchA karIne nahi. jo icchA karI hota to evAM sukha emane maLyAM na hota. tamane icchA zAnI che ? paisATakA, baMgalA, bagIcA ane devAMganA jevI strInI ne ? tema chatAM Aje pheMkanA gharamAM kubhAryAo kema ? kaiMka loko bhikhArI kema ? mATe icchAono saMnipAta kADhI nAMkho. kAryavAhI evI karo ke sAmagrI doDatI Ave. lakSmI pAchaLa jeTalI mahenata karo cho teTalI dharma pAchaLa karo to lakSmI to doDatI Avaze, vagara mAge Avaze. A to jema jema lakSmI mATenI mahenata vadhI tema tema lakSmI dUra ne dUra bhAgatI gaI. zrImaMto pUrvanA ane AjanA : pUrvanA zrImaMto maryAdita samaya peDhI para jatA, chatAM Avaka DhagalAbaMdha thatI. e garbhazrImaMtonI khAnadAnI evI ke bole tyAM phUlaDAM khare. enI AjJAnI ADe koI na Ave. emanA sevako emano paDyo bola jhIlanArA. e lakSmIvAno bAdazAha jevA gaNAtA; tema chatAM e sajjana evA ke koInI Apatti sAMbhaLe tyAM tarata doDI jAya. Apatti AvI hoya tenA ghera jaI dilAso Ape, tenI jarUriyAta pUrI karI tatkALa enI Apatti TALe, tyAre ja pote zAMti anubhave. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 : guruone paNa oLakho - 81 AjanI dazA judI che. AjanA zrImaMtone to divasa covIsa kalAkano ane kAma aThyAvIsa kalAkanuM. rAtre UMghatAMya nirAMta nahi . saMthArA porisi to sAMbhaLavAnI ja zAnI hoya ? kaSAyothI gherAyelA thAkyApAkyA pathArImAM paDe tyAre 'hajI ATalAM kAma bAkI rahyAM' ema vicAra karatAM sUe. ane jAge tyAre bIjAM navAM dasa kAma sAme AvIne UbhAM hoya. e jAgato mare, ke UMghamAM mare, toye enI durgati na thAya to thAya zuM ? navANuM jaNA salAma bhare paNa eka na bhare te enI naja2mAM Ave. 'ene joI laIza,' ema kahe. ene koI paNa rIte herAna karavAnA dAva zodhato phare. AvA mAnI lokonI gati zI thAya ? bhANAmAM pacAsa cIja AvI hoya paNa temAM eka jo barAbara na hoya to magaja gumAve. eka khAtara bAkInI ogaNapacAsano AnaMda na laI zake. gharamAM badhA 52 gusse bharAya. e ja dazAmAM peDhIe jAya eTale tyAM paNa badhA para gusso ThAlave. pachI mananI zAMti mATe jyAM tyAM pharavA jAya. rAtre moDo AvIne sUe ane savAre 'moDuM thayuM, moDuM thayuM' karato UThe. UThatAMveMta cAhano Dojha caDhAve ne pachI chApAM AvIne paDyAM ja hoya. AmAM ene bhagavAnanI pUjAno samaya kyAM maLe ? 1197 sabhA 'have to samaya bacAvavA jAjarUmAM chApAM laI jAya che !' have to e nahIM kare eTaluM ochuM. bhAre avadazA AvI che. pUrvanA pApodaye buddhi pharI gaI che. bhaviSyamAM dazA bUrI thavAnI che. nahi to game tema to paNa e jJAnanAM sAdhanone pAyakhAnAmAM laI javAnuM kema sUjhe ? pApI sukhI dekhAya paNa te vadhu duHkhI thavA mATe sabhA 'Aje to evAne lahera dekhAya che ne sArA ribAya che.' e saMbhavita che. pUrvanAM karma mAno cho ne ? bhagavAna mahAvIrane koInA bhUMDAnI bhAvanA na hatI chatAM saMgama trAsa ApI gayo ne ? DhaMDhaNakumAra mahAtapasvI hatA, zrI kRSNajInA putra hatA, dvArikA AkhI bhakta hatI chatAM mahinAo sudhI AhAra vinA rahyA che ne ? khaMdhakamuni mahAtapasvI chatAM jIvatAM khAla UtarI che ne ? metAryamuni mahAmuni hatA chatAM corInuM kalaMka AvyuM ne ? pUrvanA pApanA vipAka game tyAre udayamAM Ave. mATe vartamAnamAM sukhI dekhAya eTalA mAtrathI mUMjhAvuM nahIM. lakSmI naraka mATe paNa maLe che. atizaya sAmagrI durgati mATe paNa maLe. mammaNazeThane lakSmI ochI maLI hatI ? paNa e Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1198 sAtamIe ghasaDI javA mATe ja ne ? bhayaMkara pApAtmAone ke dharmanA virodhIone "sAhyabI kema maLI ?" evuM pUchatA ja nahi. paisA vinA sAdhunI niMdAnAM chApAM nIkaLe ? deva-guru-dharmanI peTa bharIne niMdA phelAvavAmAM paNa paisA joIe. paraMtu e badhA pApanA vipAka udayamAM Ave tyAre dazA kaI ? ati ugra pApanAM phaLa A lokamAM paNa maLe. pApanA vipAka udayamAM Ave tyAre eka eka nathI AvatA, e to ekasAmaTA cAre bAjuthI AvI paDe che. eka taraphathI peDhI tUTyAnA khabara Ave, tyAM bIjI taraphathI patnI mAMdI paDyAnA khabara Ave, vaLI trIjI taraphathI jamAI gujarI gayAno tAra Ave, tyAM cothI taraphathI potAnA ja zarIramAM zULa UpaDe. karmasattA bhayaMkara che: niMdako pAse sAdhano na hoya to bhayaMkara karmo bAMdhe kaI rIte ? ane durgatimAM jAya paNa kaI rIte prapaMca khelavA mATe paNa buddhi joIe. mATe to Aje bhaNatara ane zikSaNa paNa vilakSaNa maLyuM che. mULamAM nAstika to hatA. temAM AjanA vijJAnavAde sAtha purAvyo, pachI bAkI zuM rahe ? kahI dIdhuM ke-ilekTrikamAM jIva nathI. pUchyuM ke "tyAre che zuM ? to kahe pAvara che, zakti che." paNa "e pAvara eTale zuM ? e pAvara konA baLe ?" to javAba na maLe. agnikAya mAne to vAMdho Ave. pravRttio para aMkuza Ave ane aMkuza emane pAlave nahi. te mATe to zAstra kahyuM ke mithyASTine jinAgama paNa mithyAzruta thAya. dvAdazAMgI e samyakSuta, jenA AdhAre anaMtA taryA, saMkhyAbaMdha tare che, bhaviSyamAM anaMtA taraze e ja dvAdazAMgIne pAmIne anaMtA tULyA. kema ? mithyAdRSTinA hAthamAM e Ave eTale potAnA matanI puSTi karatI paMkti e emAMthI kADhe, eTale ke amuka paMkti kADhIne ene potAnA matane puSTi ApanArI sAbita karavA prayatna kare. pachI e DUbe nahi to zuM thAya ? zrI saMghamerUnA varNanamAM zikharanuM varNana cAle che. cittanAM suMdara pariNAma e dIptimAna zikharo che. A sAMbhaLIne keTalAka ema paNa kahevAnA ke-"juo zAstramAM paNa cittanAM sArAM pariNAmane dIptimAna zikharo jaNAvyAM che. paraMtu, garIbanA cittanAM pariNAma sArAM hoya ? na hoya. mATe ene pahelAM lakSmI joIe.-tethI lakSmI meLavavI e dharma che. zAstranA vacanamAMthI A kevo bhAva kADhyo ? muMbaI zaheramAM zrAvakone khAvAnuM nathI maLatuM mATe cAraso cAraso jaNA roja AyaMbIla kare che. AvuM eka sAdhu bolyA ane e zrAvakonI dayA ciMtavanArA manAyA. A vAjabI che ? 'cittanAM pariNAma sArAM karavA mATe Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1199 - 1 : guruone paNa oLakho - 81 - 11 lakSmIvAna banavuM joIe? Avo artha huM karuM to ahIM badhA doDatA Ave. unmArge laI javA e to sahelI vAta che. khullekhulluM kahIne, pUjya manAvIne, hajAra vacce AvI vAto karI zakAya. bhASAvargaNAnA pudgalo pheravatAM vAra keTalI ? paNa evuM kare koNa ? jene bhavano bhaya na hoya te. bhavano bhaya dharAve, paraloka mAne, puNyapApanA phaLamAM zraddhA dharAve tenAthI e thAya ? e jo ema kare to te A veSamAM rahI zakato nathI. paraMtu Aje to A veSamAM paNa evA nAstika thaIne ghaNA rahe che ane ApaNI pAse eno kAMI upAya nathI. evAo to zAstronAM pAnAMomAMthI paNa lakSmInI vAto zodhe che. e tIrthabhUmimAM jaI bhavya maMdiro sAme AMgaLI cIMdhIne kahe che ke "jo ! bhUtakALamAM kevA zrImaMto hatA ?' sphaTikanI mUrtio batAvIne kahe che kesAMbhaLa ! tyAga tyAganAM baNagAM zuM phUke che ? A mUrtio sAme jarA najara kara ! lakSmI vinA e thAya ? A badho lakSmIno ja pratApa che. lakSmIno sparza na thAya e vAta sAcI, paNa te sAdhu mATe, gRhastha mATe nahi. sAdhu jema zAstrAbhyAsa mATe mahenata kare tema zrAvaka lakSmI mATe mahenata kare e ene mATe ' dharma che." AvuM AvuM samajAvAya to je tIrthanAM darzanathI tarI javAya e ja tIrthanAM darzanathI pApAtmAo DUbe ema kahevAmAM kAMI harakata che ? sArI cIja joIne nirjarA karavAne badale AvAo AzravanAM dvAra kholI ApavAnuM kAma kare che. . maMdira; mUrti, tIrtho vagere joIne samyagdaSTine paisA meLavavAnA vicAra Ave che. paisA kADhavAnA ? sabhAH "teo (e sAdhuo) jyAre Ama kahe che to pachI lakSmI meLavavAnA upAya kema batAvatA nathI ?' AvaDatA hoya to batAve ne ? paNa nathI AvaDatA e sAruM che, nahi to. vadhAre anartha macAvata. AvAnA hAthamAM suvarNasiddhi hota to maMdire tALAM lagADavAM paData. siddhio mahApuruSo sAthe laI gayA, pUrvanuM jJAna Aje nathI rahyuM, eno hetu A ja che. siddhagiri paranI ratnamaya mUrti iMdra mahArAjAe tyAM rahevA na dIdhI, kAraNa ke e rAkhavAmAM emane jokhama lAgyuM. zastranA hetu pAmaronA hAthamAM na Ave. apUrva vidyAno khajAno paNa AmnAya vinA nakAmo. maMtro mojUda hoya ne kalAkonA kalAko gaNe toye kAMI. na vaLe. ane vidhipUrvaka eka kalAka gaNe toye siddha thAya ane deva Ave. lakSmIvAna sAdhu pAse Ave ane lakSmInI asAratA na sAMbhaLe ke potAnI Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - 1200 pAmaratA na samaje to enuM sAdhu pAse AvavAnuM eLe gayuM gaNAya. saMsAranA prapaMcamAM khUMcelo sAdhu pAse Ave ne "e prapaMca bUro che" evuM na sAMbhaLe, to ene lAbha zuM thayo ? jenAmAM sAcuM sAMbhaLavAnI zakti na hoya tene mATe maMdira ke upAzraya upakArI na bane. zrI vItarAgadevanI mUrti to vairAgyanI choLo uchALe. e vairAgya jene na game te tyAM AvIne kare zuM ? kaMcana kAminInA tyAgI evA sAdhu pAse Ave, e ja guNanA yoge emane vaMdana kare, chatAM emanI pAse pAcho e ja cIjonI mAgaNI kare to ene kevo samajavo ? e lAbha meLave ke potAnuM nukasAna notare ? ayogya pravRtti karanArane lakSmI vagere maLatI hoya to kAraNasara maLe che, ema mAno. jo na maLe to e pApa bAMdhe zI rIte ane nIcI gatie jAya - kyAMthI ? eka pApInA yoge hajAro DUbe emAM paNa navAI nathI. mATe jemaNe bacavuM hoya temaNe evAnA sahavAsathI chUTavuM joIe. moTo vepArI bhAMge te keTalAyane rovarAve. eka beMka tUTe temAM kaMIka pAyamAla thAya. pApano svabhAva che ke lakSmI Adi sAhyabImAM khUba halAve ane pachI UMDA khADAmAM gabaDAve. e gabaDyA pachI bUma mAre te na cAle. pacAsa varasanI sAhyabI sAme narakamAM ochAmAM ochAM daza hajAra varSa. tyAM pIDA keTalI ? bhagavAna mahAvIradevanA kAnamAMthI khIlA kADhyA tyAre je pIDA thaI tenAthI anaMtaguNI. jeTalA roma tethI adhika roga. jamIna evI ke jyAM thoDAka sukhanI icchAe pagaluM mukAya ke mAthe du:khanA pahADa tUTe. ThaMDI eTalI ke himAlaya paNa hisAbamAM nahi. sabhAH pApa kare te narake jAya, paNa e loko to pApa ke naraka mAnatA ja nathI tenuM ?" jo ema hoya to e nAstika kharA ke nahi ? evAne nAstika tarIke oLakhAvavAmAM dveSa che ke saccAI che ? evAne nAstika tarIke oLakhAvanArAone to mahAupakArI mAno ke jemaNe lAlabattI dharIne emanA phaMdAmAM na phasAo e mATe tamane cetavyA. zAMti e kuguruonuM amogha zastra che : koI kahe ke-"e to bahu zAMta che, bahu tyAgI ane dhyAnI che. to kahevuM paDe ke ema paNa hoya. paNa e zAMti ane dhyAna bagalA jevAM che. bagalo bahArathI UjaLo paNa aMdarathI kALo hoya. enI zAMti e mAchalAMne phasAvavAnI jALa che. mAchImArane paNa mAchalAM pakaDavA jALanI jarUra paDe che. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1201 - 1 : guruone paNa oLakho - 81 - 13 jALa vinA mAchalAM pakaDAya nahi. e ja rIte bAhya zAMti e kuguruonI jALa che. e vinA bhoLAM loka phasAya nahi. Agamaviruddha game tema bolavuM hoya ane veza paNa rAkhavo hoya tene zAMti vinA na cAle. Aje to lokone rAjI karanArA tyAM sudhI paNa bole che ke "jyAM poSaka ghI, dUdha maLe tyAM mAchalAM na khAya e ThIka che. paNa jyAM e na maLe tyAMnA loka mAchalAM khAya emAM harakata nathI. emanI niMdA karavAmAM pApa che. vaLI e khAya che te e jANe paNa ApaNAthI enI niMdA kema thAya ?' AvI AvI vAta kare paNa ema na samajAve ke mAchalAM khAvAM e pApa che ane pApa niMdya tathA tyAjya che. AvAnI zAMti paNa lokonuM zuM bhaluM kare ? bhagavAna mahAvIradeve nirnavone kayA zabdothI oLakhAvyA ? are, potAnA ja marIcinA bhavanI niMdA karI ke nahi ? kahI dIdhuM ke tyAM huM bhraSTa thayo ane koTAkoTi sAgarapramANa saMsAra vadhArI dIdho. bharata mahArAjAe paNa tyAM jaIne sApha jaNAvyuM che ke- tArA A veSane vaMdana karato nathI paNa bhAvi jinapaNAne vaMdana karuM chuM.' Ama moDhe jaNAvyuM paNa khoTI prazaMsA na karI. jo ema karata to mithyAtva pAmata. kuguru pAse "zAMti' e ja lokapriya banavAno amogha upAya che. sAcA vepArIne gusso Ave. e to kahI de ke "jo bhAvanuM lebala lagADeluM che, phAve to le nahi to tArI marajI." paNa je vepArIne enA bAra karavA hoya tene to grAhaka lucco kahetoye zAMti rAkhe ane AMkhano khUNo jarA paNa lAla thavA na de. game teTalI dalIla karAM, game teTalA pramANo Apo, bhagavatIjI, ThANAMga; AcArAMganAM pAnAM batAvo to paNa "mane nathI besatuM' ema kahe paNa zAMti na gumAve. mATe kugurunA dhyAna tathA zAMti ajaba hoya che. ene mATe to bagalAnuM dRSTAMta ApyuM. bagalAnuM dhyAna kevuM ? AMkho sAmethI jonArane baMdha dekhAya paNa pAMpaNa jarA khullI. enI dhIraja paNa kevI ? barAbara cAMcamAM jhaDapAya evI jagyAe mAchaluM Ave tyAre ja e ene uThAve ane te paNa evI rIte ke pAsenuM mAchaluM paNa e na jANI zake. uThAvyA bheguM to e dhyAnamAM ja UbheluM dekhAya. e rIte kuguruone paNa navAone, bhalA bhoLAone Avarjita karavA AvAM dhyAna, AvI zAnti rAkhavAM ja paDe. lAlapILA ke UMcAnIcA to sAcAne ja thavuM paDe. lAkhanI peDhI para hakkanI khoTI takarAra UbhI karanAranuM javAnuM zuM ? vakhate so baso paNa maLavAnA che, javAnA to peDhIvALAnA ja che ne ? pelo to maphatiyo che. e zAMti zuM kAma na rAkhe ? gusso Ave to peDhInA mAlikane Ave. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-3 have ApaNe mULa vAta upara Avo. dAnanuM kAraNa lakSmI nathI ane zIlanuM kAraNa zarIrabaLa nathI, enA dRSTAMta tarIke ApaNe sItAjI ane rAvaNane yAda karyAM. sItAjIe kevuM zIla pALyuM ? ane rAvaNanI kaI dazA hatI ? e ja rIte tapa paNa majabUta zarIravALo ja kare che evuM nathI. majabUta zarIravALA kAMI nathI karatA ane sUkalakaDI zarIravALA chaTTha, aThThama Adi karyA ja kare che. pelAne to saMvatsarIno tapa zaramathI karavo paDe temAMye ghaNI mUMjhavaNa thAya che. sabhA : nabaLA vikArane AdhIna jhaTa thAya ne ?' 14 1202 e vyAkhyA khoTI che. iMdriyone AdhIna hoya te vikArane AdhIna thAya. uttama bhAvanA jADA zarIvALAne ja Ave evuM nathI. jJAnIe kahelI vAta para zraddhA dharAvanAra, puNya-pApa-svarga-narakanI AsthAvALAne sArI bhAvanA Ave. sabhA iMdriyonI AdhInatA ane iMdriyono nigraha e bemAM kudarata sAme baLavo kone kahevAya ? mahAsukhabhAIe kahelI A vAta che. ahIM tame kudarata kone kaho cho ? e to kahe che ke bALapaNamAM 2mavuM, juvAnImAM viSayasevana karavuM, prauDhAvasthAmAM chokarAM sAcavavAM ane vRddhapaNAmAM lALa kADhavI e dharma, e kudarata. maratI vakhate hAthapaga ghasatA ghasatA maravuM ane pachI lAkaDAmAM saLagI maravuM e kudarata, ane e badhAthI viparIta karavuM e baLavo. saMyamapUrvaka jIvana jIvavuM ane maraNa vakhate paMcaparameSThinuM smaraNa karatAM maravuM ene e kudarata sAmeno baLavo kahe che. e baLavo amane maMjUra che. sabhA 'kudarata eTale zuM ?' e 'karma'no paryAyavAcI zabda che. kharI vAta e che ke emane nArakInI zraddhA nathI. bAkI emane duHkhano Dara nathI ema na mAno. evAne oLakhAvanArA to mahAupakArIo che. zAstrakAra zrI citrakUTo viSe zuM varNana kare che te have pachI. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 H maLaze badhuM paNa mAgazo zuM ? vIra saM. 2456,vi. saM. 1984 phAgaNa suda-6, guruvAra, tA.7-3-1930 82 * niyamanuM mahattva : dharmAtmAne paNa duHkha Ave : * dharmanA phaLamAM zaMkA kema ? * sarvajJanA vacanamAM zekA kema nahi ? * AjanI bekArInuM kAraNa ane teno upAya : * bekArInI bUmo mAranArane sAdhu zuM kahe ? * mahAvratano prabhAva : * . icchA vinA dIkSA na ApIe : , * ame enA vAlI banavA taiyAra chIe : * "dezakALa' jovo eTale zuM ? * dharma kahe che ke "huM ApIza badhuM paNa mAgIza mA' : niyamanuM mahattvaH anaMta upakArI sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka gaNivarajI zrI saMghamerUnA cittarUpa kUTonuM have varNana kare che. zrI saMghane merUparvatanI sAthe sarakhAvatAM merUnI jema tenI pITha ane mekhalAnuM svarUpa varNavI gayA. have jema zrI merUgirine suvarNamaya zIlA upara UMcAM, ujvaLa ane jhaLahaLatAM zikharo hoya che tema zrI saMghamerU para kUTane sthAne citta che ane suvarNamaya zIlAne sthAne uttama prakAranA niyamo che. saMghamAM sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA hoya. temanA uttama niyamorUpI zIlAtala para cittarUpI UMcAM, dhavala ane kAMtimAna kUTa hoya. have niyama kone kahevAya te TIkAkAra maharSi pharamAvI rahyA che. pAMceya iMdriya ane noiMdriya (mana), e chaene dame te niyama. A chae jyAM sudhI aMkuzamAM na Ave tyAM sudhI cittazuddhi thAya ja nahi ane cittazuddhi na thAya tyAM sudhI zrI saMghamerUnI e UMcAI ane zobhA Ave ja nahi. A varNana zrI saMghanuM cAle che. bhinna bhinna rUpakothI vastu samajAvavAnI A yojanA che. koI kaheze ke "saMgha banavuM emAM niyamanI jarUra zI ?" to e Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 cAle ? evuM kahenArA bicArAo zrI saMghanA svarUpane samajyA ja nathI. zrI jinezvaradeve paNa niyamo lIdhA che. zuM emanuM mana nabaLuM hatuM ? niyama vinAnuM jIvana zrI jinezvaradevanA zAsanamAM na nabhe. zAstra zrI jinezvaradeva pachI tarata ja zrI saMghane pUjya kahyo che ane te paNa tIrthaMkaravat pUjya kahyo, to emAM kAMI mahattva hoya tyAre ke ema ja? 1204 je zAsanamAM sarAgI deva na cAle, gharabArI guru na cAle, tyAganI vAta vinAno dharma na cAle, te zAsanamAM zrI saMghane tIrthaMka2vat pUjya kahyo to te kone ? jene tene to na ja kahyo hoya ne ? A vAta barAbara vicAro. A zAsanamAM deva to vItarAgane ja manAya che, gharabAra kuTuMba parivAra dharAvanArA game tevA hoziyAra ane bhaNelAgaNelA hoya to paNa tene guru mAnatA nathI ane dharma 'A lauM ne te lauM' emAM nathI paNa duniyAnI badhI mamatA je kriyA choDAve temAM ja che. je jainazAsanamAM deva, guru ane dharmatattvanI ATalI mahattA che te zAsanamAM zAstrakAro zrI saMghane bhagavAna jevo pUjya kahe, te kayAM saMghane ? e saMghano artha kevaLa samudAya na hoya. jo samudAyanI ja pUjA karavAnI hota to to saMgha zabdanI jarUra zI hatI ? jyAM be-pAMca bhegA thayA ke pUjA karavA lAgI javAnuM hota, paNa evuM nathI. e zrI saMghanuM svarUpa samajAvavA mATe judAM judAM rUpaka sUtrakA2 tathA TIkAkAra maharSi Ape che. nagara, cakra, ratha, kamaLa, caMdra, sUrya ane sAgara e sAta rUpakathI samajAvI gayA bAda have merUnI upamAthI zrI saMgha svarUpane e upakArIo samajAvI rahyA che. merUnI pITha jema vajraratnamaya hoya, dRDha, rUDha, gADha ane avagADha hoya, tema zrI saMghamerUnI samyagdarzanarUpa vajraratnamaya pITha hoya ane te paNa dRDha, rUDha, gADha ane avagADha hoya. pITha to majabUta ja joIe. vAtavAtamAM hAle e pITha to polI gaNAya. A sAcuM ke te sAcuM, e mUMjhavaNamAM vAtavAtamAM paDe te zrI saMgha na kahevAya. jyAM pIThamAM ThekANuM na hoya tyAM uparanI kAryavAhI kema thAya ? evA zrI saMghanuM samyagdarzana dRDha nathI. dharmAtmAne paNa duHkha Ave 'samyagdarzana' e kAMI ramakaDuM nathI ke tame mAgo ane ame ApI daIe. e to AtmAno eka evo guNa che ke e jenAmAM pedA thAya tenuM jIvana duniyAnA sAmAnya mAnavothI taddana pharI jAya. dRDhatA vageremAM ApaNe zuM joI AvyA ? zrI jinezvaradevanA vacanamAM 'zaMkA' na hoya, emanA sivAyanA paramatanI prANAMte paNa abhilASArUpa 'kAMkSA'na hoya. svayaM zrI jinezvaradevanI Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1205 - 2 : maLaze badhuM paNa mAgazo zuM? - 82 - 17 saghaLI AjJAnuM pAlana na karI zake e bane paNa bIje saheluM jue athavA camatkAra jue ke tyAM zira jhukAve e na bane. dharmAnuSThAnanA phaLamAM jarA paNa zaMkA na hoya. Aje to A vAtamAM bahu moTI paMcAta che. kahe che ke- "sAmAyika, pUjA, pratikramaNa vagere dharma karavA chatAM ame du:khI kema ? Avo prazna karanArA bicArA dharmanuM svarUpa samajyA ja nathI. zAstra kahe che ke dharma karanAro vastuta: du:khI thato ja nathI, du:khI hoto ja nathI. ene je du:kha dekhAya che te to pUrvanA pApodayanA kAraNe che. samyagdaSTi AtmA emAM du:kha mAnato ja nathI. e vicAre che ke pUrvanA karmabaMdhanA kAraNe du:kha Ave emAM vAMdho zo ? bhagavAna mahAvIradeva to pUrA dharmAtmA hatA, chatAM emane paNa keTaluM badhuM veThavuM paDyuM ? upasargo ochA AvyA che ? Aje to kahe che ke dharmamAM jo tattva hoya to du:kha kema ? zrI jinezvaradevanA atizayo to baLavAna hoya che ne ? bhagavAna jyAM vicare tyAM savAso yojanamAM roga vagere upadrava na hoya. tema chatAM bhagavAna mahAvIradeva rAjagRhImAM padhAryA to paNa tyAM zrI zreNika mahArAjAnA dIkarA mRgA loDhiyAne kevI bhayaMkara vedanA hatI ? tyAre gautama mahArAjAe bhagavAnane pUchyuM che ke "bhagavaMta ! Ama kema ?" bhagavAne tyAM ati tIvra karmano udaya jaNAvyo che. "atizaya" paNa kyAM kAma kare ? game tevo hoziyAra kArIgara hoya, pheMkI devA jevA kASThamAMthI paNa kImatI cIja banAvavAnI AvaDatavALo hoya, to paNa te lAkaDAmAM jyAM gAMTha Ave tyAM e kadI hathiyAra na calAve. e kahI de ke AnA upara kArIgIrI nahi thAya. karavA jAya to hathiyAra buThThAM thAya ane mahenata mAthe paDe. lAkaDAM cIranAro paNa gAMTha Ave tyAre tene AghI ja kADhe. pUrve tIvra pApa bAMdhIne Avyo hoya te na bhogavavuM paDe ? samyagdaSTi manuSya hoya ke tiryaMca hoya, e devanuM ja AyuSya bAMdhe. zreNika mahArAjA tathA kRSNa mahArAjAe samyatva pAmyA pahelAM AyuSya bAMdheluM mATe emane paNa narake javuM paDyuM. dharmanA phaLamAM zaMkA kema? dharmakyiA karatAM karatAM paNa jyAM sudhI arthakAmanI icchA che tyAM sudhI dharmanA phaLamAM saMdeha thayA vinA raheto nathI. dharmamAM phaLa ApavAnI zakti na hota to jinezvaradevo e kaheta ja nahi; paNa e vAtanI khAtarI nathI. dharmanuM phaLa jyAM mukti ja mAnyuM che, tyAM lakSmI Adi na maLe tethI samyagdaSTine duHkha Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 - saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1206 na lAge. e to UlaTuM "upAdhi ochI' ema mAne, muddo e che ke pITha polI na joIe. dharmamAM zaMkA aneka prakAre thAya che. mithyAtvanA udayathI paNa thAya, aNasamajathI paNa thAya ane utAvaLathI paNa thAya. mATe to zAstrakAra dharmakriyAmAM atyaMta zAMta ane dhIra banavAnuM pharamAve che. utAvaLathI zaMkA Ave e to "AvI ke tarata dUra thaI evA prakAranI thAya. vaLI dharmanuM phaLa maLaze ke nahIM maLe ? evA prakAranI e zaMkA nathI. vaLI dharmanuM phaLa kaI rIte maLe ! e vagere samajavA mATe thatI jijJAsA rUpa zaMkA e doSa nathI. sarvajJanA vacanamAM zaMkA kema nahi ? sarvajJanA vacanamAM zaMkA nahi karavAnuM kAraNa e che ke-emaNe je kahyuM, e ja pote AcaryuM ane bIjA na AcarI zake te rIte AcaryuM. zAstrakAro kahe che ke zrI jinezvaradevanuM jIvana to zrI jinezvaradevo ja jIve emanA jevuM dAna e ja de, emanA jevuM zIla e ja pALe, emanA jevo tapa e ja kare ane emanA jevA bhAva emane ja Ave. emanI AcaraNA AcaravA bIjA samartha nathI. e ja bhavamAM muktie janArA AtmAo paNa zrI jinezvaradeve karyuM te na karI zake. bhagavAne pote jIvanamAM e AcaraNA utArI, ghAtakarmano kSaya karyo, kevaLajJAna pAmyA, jJAnamAM badhuM joyuM ane pachI ja mArga pharamAvyo che. have zaMkAnuM zuM kAraNa che ? AMdhaLAne koI dekhato kahe ke-"thobhI jA ! nahi to thAMbhalo vacce che mATe mAthuM bhaTakAze !' tyAM AMdhaLo kahe ke-"tane thAMbhalo dekhAya che to mane kema na dekhAya ?' tyAre dekhatAe kahevuM paDe ke "bhAI ! tuM AMdhaLo che tethI tane nahi dekhAya.' A zAsananI khUbI e che ke zrI jinezvaradevo paNa kevaLajJAna thayA pachI ja dezanA Ape che, pahelAM nathI ApatA. AkhI duniyAne taravAno rasto batAvanAranA hAthe kadI pheraphAra bolAI jAya to ? mATe pahelAM kadI kahetA nathI. UMcAmAM UMcA mati, zruta, avadhi ane mana:paryava hoya paNa kevaLajJAna pAse to A cAreya jJAna bheLAM karo toye biMdutulya che. ApaNI apekSAe pUrvanA matijJAnI, zrutajJAnI, avadhijJAnI ane mana:paryavajJAnI e mahAjJAnI kharA paNa kevaLajJAnInI apekSAe emanuM jJAna kAMI nathI. mATe kevaLajJAna thayA pahelAM zrI jinezvaradevo dezanA detA nathI. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1207 - 2 : maLaze badhuM paNa mAgazo zuM ? - 82 - 19 bIjAne to gRhiliMga ke anyaliMge paNa kevaLajJAna thAya paraMtu zrI jinezvarane to jinapiMge ja thAya. saMyama lIdhA vinA zrI jinezvaradevo kevaLajJAnI thAya ja nahi. anyane paNa gRhiliMge kevaLajJAna thAya ane tarata muktimAM na jAya, AyuSya bAkI hoya to svaliMgamAM ja AvI jAya, gRhiliMgamAM pachI na ja rahe; kemake rAjamArga na lepAya, evo krama che. sabhA : "kevaLajJAnIne upayoga mUkavo paDe ? nA, na mUkavo paDe. ArIsAno guNa ja e ke emAM badhI cIjo enI meLe pratibiMbita thAya. kevaLajJAnamAM traNe jagata saMkramita thAya ja. kevaLajJAna pragaTa kyAre thAya ? mukti kyAre maLe ? eka paNa jaDano saMsarga na rahe tyAre. jaDano saMsarga dUra kyAre thAya ? tyAga Ave tyAre. dharmanI parIkSAnI A jaDa che. AjanA loko kahe che ke-"dharma karavA mATe tyAganI zI jarUra che ?' paNa tyAga vinA dharma zI rIte ? anaMtA AtmAo muktie gayA te jaDanA saMsargathI chUTavAthI ja. ApaNe nathI chUTyA mATe to saMsAramAM bhaTakIe chIe. paNa e vAta ApaNe joI zakatA nathI. bhAre cIja khase nahIM paNa halakI cIja to vagara uDADe UDe. ene UDavAnuM kahevuM na paDe. loDhAnI pAMcazerI paDI hoya te pavananA jhapATe paNa na UDe, paraMtu rUnA pUmaDAne uDAvavA mahenata karavI na paDe. e to svayaM UDavA mAMDe. e ja rIte AtmA karmanA bhArathI halako thAya eTale muktie pahoMcavAno ja. . AcArAMgamAMthI ApaNe saMghanA varNanamAM AvyA, kemake je te "ame saMghaame saMgha ema kahevA lAgyA mATe A prakaraNa kADhavAnI jarUra paDI. "ame saMgha" ema bolanArane kahevuM paDe ke-bhAI ! tane koI saMnipAtano roga to lAgu paDyo nathI ne ? yogya AtmA "huM-huM' na kare. "huM jina chuM mATe mane pUjo evuM zrI jinezvaradvane kahevuM paDe ? e tArako devalokamAMthI cyave ane mAtAnA garbhamAM Ave tyArathI emanI badhI ciMtA iMdrone. e kyAM utpanna thayA ? nIcA kuLamAM kema utpanna thayA ? thayA to have zuM karavuM ? e badhI ciMtA iMdro rAkhe. guNavAna AtmAne "huM ke ame" kahevAnI jarUra nathI. je pUjAvA mAge che te pUjya nathI, e lakhI rAkho. pUjAvAnI icchA e to pUjyatAnuM kalaMka che; e jenazAsanano rUDha kAyado che. sabhA: aMtakRtu kevaLI thAya enA kevaLajJAnanI khabara paDe ? devatA Ave ane mahotsava kare tethI khabara paDe. kevaLajJAna thAya tyAre moTA bhAge devatA Ave che, paraMtu koI gRhasthane kevaLajJAna thAya ane Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-3 anupayogathI devatA na Ave to potAne kevaLajJAna thayAnuM e bIjAne jaNAve nahi. guru chadmastha hoya; ziSyane kevaLajJAna thAya ane guru jANe nahi, to tyAM sudhI potAne kevaLajJAna thayAnuM ziSya gurune jaNAve nahi. 20 1208 saMgha vAstavika saMgha bane to sArI duniyA ene pUje. 'ame saMgha' ema pokAra karanArA mATe ApaNe vastusthiti 2jU karIe chIe. saMghamAM rahelI dareka vyaktine saMgha tarIke pUjAvAnI icchA dharAvanAro pUjavA taiyAra ja hoya. jo na hoya to e saMghamAM rahevA mATe lAyaka nathI. paNa e vAta samajAvatAM pahelAM e nakkI ka2vuM joIe ke-saMgha koNa ? saMgha zuM ? e pUjya zAthI ? emAM AgevAnI konI ane zAthI ? koNa konA tAbedAra ? A badhI vAto nakkI karavI paDaze ne ? jaDano saMsarga hoya tyAM sudhI siddhi nathI. jaDanA saMsargane poSanAra koNa ? jaDanA saMsarganI poSaka cIjane khaseDI e saMsargane dUra karanArI cIja sevIe, to mukti maLe ne ? sabhA jaDanA saMsargane poSanAra karma che.' e vAta sAcI, paNa e karma kaI kriyAthI Ave ne kaI kyiAthI jAya, e jANavuM joIe ne ? pApa, Azrava ane baMdha e traNane je samaje, mAne ane te na joIe ema kabUle te puNya, saMvara ane nirjarAne sevyA vinA rahe ? puNya, saMvara ane nirjarAnI karaNImAM je vighna nAkhe tene pApa, Azrava ane baMdhano bhaya nathI. jene e traNeyano bhaya nathI te zrI jinezvaradevanA zAsanane mAnato ja nathI. enAmAM AsaktitA nathI paNa nAstikatA beThI che, ema kahevuM ja paDe. A pApa che, te AnAthI thAya che ane A rIte baMdhAya che, e samajanAra pApathI Dare nahi ? pApathI cheTo na rahe ? paraMtu pApa pApa tarIke roma roma pariNamyuM nathI e ja moTo vAMdho che. sApa karaDe to tarata marI javAya e vAta haiyAmAM je rIte beThI che tevI A vAta beThI nathI. sApanuM nAma sAMbhaLatAM gabharAmaNa thAya, evI gabharAmaNa pApanuM nAma sAMbhaLatAM kema thatI nathI ? jhera bhUlathI paNa khavAya to prANa le, ema nakkI mAnyuM che mATe khAtAM khAtAM koI bUma pADIne kahe ke-'emAM to jhera che' to tarata moMmAM gayelo koLiyo pAcho vALe, khAdhuM hoya tenI moMmAM AMgaLA ghAlI UlaTI kare, DaoNkTara pAse doDe, phI Ape ane badhuM bahAra kaDhAve. becAra divasa to peTamAM kaMI rahI gayuM nahi hoya ne ?' evI zaMkA thayA kare. e zaMkAmAM amatho paNa tAva AvI jAya. dravyaprANo (pAMca iMdriya, mana-vacana-kAya baLa, zvAsozvAsa ane AyuSya meM daza) u52 jeTalo Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1209 - 2 H maLaze badhuM paNa mAgazo zuM? - 82 - 21 prema che teTalo bhAvaprANa para nathI. dravyaprANa mATe "marI gayo !" ema thAya che paNa bhAvaprANa mATe ema thatuM nathI. bhAvaprANa zuM ? AtmA zuM ? e badhuM jANyA ane mAnyA vinA Astikya nahi Ave. AjanI bekArInuM kAraNa ane teno upAyaH Astikya vinA beDo pAra nahi thAya e AstikatA nathI. AvA mATe to Aje kahe che ke-"A jamAnAmAM dharmanA nAme ATalA pUjApATha ane utsavamahotsavo zA ? eka tarapha ATalI bekArI ane lokonI durdazA ane bIjI tarapha A upadhAna, ujamaNAM, sAdhuonAM sAmaiyAM ane pUjA prabhAvanAomAM dhUma kharcA. A badhuM kema cAle ?" kahevuM paDe ke AvuM bolanArane zrI jinezvaradevano mArga haiyAmAM spardho ja nathI. bekArI che tenI nA nathI, paNa e che zAthI ? pUrvanA pApathI. are, hajI to ThIka che paNa jo narake gayA to besavA ke UbhA rahevAnI jagyA paNa nahi maLe. khAvApIvA ke paheravA oDhavAnuM kazuM nahi maLe. paramAdhAmIo evI pIDA upajAvaze ke jenuM varNana sAMbhaLatAM paNa kaMpArI chUTe. je bhUmimAM ane je saMyogomAM pedA thayA tyAMnI sthitine bhogavyA vinA koI ArovAro nahi rahe. kahe che ke "pUrve kevA zrImAno hatA ?' paNa e puNyavAna kevA hatA, e vicAra nathI Avato. "dhanAjI paga mUke tyAM nidhAna ane ame paga mUkIe tyAM dhULanAM DhephAM kema ? temanA A praznano javAba to temanA praznamAM ja AvI jAya che paNa e vicAra kare koNa ? covIsa tIrthaMkaradevo to sarakhA ja ne ? paraMtu RSabhadeva bhagavAnane bAra mahinA AhAra na maLyo, mahAvIra prabhune che mahinA AhAra na maLyo ane keTalAka tIrthaMkaradevonI sthiti evI ke savAre dIkSA lIdhI ane sAMje kevalajJAna thayuM. kazo upasarga sahevo ja na paDyo. e zAthI ? emaNe pUrve evAM karma nahotAM bAMdhyAM. bhagavAna mahAvIradeve pUrve bhAre karma bAMdhyAM hatAM. je karmabaMdha bhagavAna mahAvIrane na choDe te tamane ane amane choDe ? bekArInI bUmo mAranArane sAdhu zuM kahe ? bahAranI duniyAnI vAta javA do; hamaNAM to ApaNA zAsanamAM gaNAtAo bekArInI bUmo mAre che. tenI vAta karo.bekArInI bUma mArato koI sAdhu pAse Ave to sAdhu tene zuM kahe ? pote duHkhI che, evI bUma mArato koI sAdhu pAse Ave to sAdhu tene samajAve ke bhAI emAM koI navAI nathI. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - 1za0 saMsAra che ja du:khamaya. mATe to ame saMsArane choDIne ahIM AvyA chIe. pelo dhe ke-"sAheba ! mArI pAse paisA nathI mATe du:khI chuM.' to sAdhu samajAve ke"gabharA nahi. lakSmIvAno to vaLI tArAthI paNa vadhAre du:khI che ema teo amane kahI jAya che. jIvanabhara majUrI karIne marI javAnuM, gharabAra, kuTuMba parivAra badhuM vikharAI javAnuM, saMsArano guNa ja evo che. are ! ame paNa du:khI ja hatA ne ? cakvartI paNa pote du:khI che ema ja mAnatA na hota to saMsAra choData kharA ? sAdhu A rIte samajAve to pelA du:khIne evuM AzvAsana maLe ke-e potAnuM du:kha bhUlI jAya." hoziyAra DokTara paNa dardI game tevo gabharAyelo Avyo hoya tyAre tene kahe che ke bhalA mANasa ! tane kAMI nathI. tuM nakAmo gabharAI gayo che.' pelo kahe ke-paNa mane kSaya thayo che ema kahe che." to DaoNkTara kahe ke-koNe kahyuM ? kAMI nathI. khoTo vahemamAM paDIza nahi." pachI nADI joI, Amatema TakorA mArI evo dekhAva kare ke jANe dardIne kAMI ja nathI. pote manamAM bhale samaje, enA kuTuMbane khAnagImAM jarUrI sUcanA bhale Ape, dardIne barAbara sAcavavAnI bhalAmaNa kare paNa dardIne kAMI kahevAnI nA ja pADe, kAraNa ke dardIne khabara paDe to ciMtAmAM enuM darda vadhI jAya. DaoNkTaranI A jAtanI vAtacItathI dardIne ghaNI zAnti maLI jAya che. enuM adhuM darda haLavuM thaI jAya che. DaoNkTara ene deva jevo lAge che. dilAsAthI ja dardamAM sudhAro thavA lAge che. kadI mare toye samAdhimAM mare che. je saMsArI du:kha pokArato Ave enA paNa upacAra karanAro DaoNkTara-sAdhu che, eTale e paNa e ja rIte dilAso Ape ne ? sAdhu to dhanvantarI vaidya che. e vaidya rogano nAza kare ke rogane puSTa kare ? ame jagatamAM pharIe chIe zA mATe ? sabhAH "duniyAne dilAso devA mATe." | dilAso devA ane saMsArarogathI bacAvavA. koI hAya bApa ! marI gayo ! karato Ave ane sAdhu kahe ke - bhAI ! maravAno to hato ja, koNa nathI maravAnuM ? ATaluM jIvyo e ja bhAgya mAna. | [A vakhate eka kacchI bhAIe te vakhate samAjamAM cAlI rahelI dIkSAnI dhamAla aMge nIce mujaba keTalAka prazno karyA hatA jenA pUjyazrIe khulAsA ApyA hatA.] sabhA dIkSA jevI uttama cIja mATe vartamAnamAM ATalo ghoghATa zA mATe ? Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1211 - 2 : maLaze badhuM paNa mAgazo zuM ? - 82 - 23 duniyAmAM evA ghaNA che ke jeo udAra hoya, haiyAnA ullAsapUrvaka dAna detA hoya, sAmenuM pAtra bhajenuM hoya, to paNa teno eka ja pADozI evo paNa hoya ke te joI joIne manamAM baLatarA karato hoya, du:khI du:khI thato hoya. moDhethI babaDato hoya ke-kevA bhikhArAne bhegA kare che ! huM AvAnA pADozamAM AvIne kyAM bharANo ?' jo ke pelAnA moDhe to AvuM bolavAnI hiMmata na hoya. are, pADozamAM rahevuM hoya tethI sArA dekhAvA kadI pote paNa deto hoya, paNa devAnI bhAvanA nathI eTale manamAM to uga ja pAmato hoya. Ano hetu zo ? e ja rIte dIkSA UMcI, mArga suMdara, lenAra majeno, ApanAra zAstrano jJAtA ane apAya zAstrAnusArI rIte, pachI vAMdho zo ? paraMtu A bhAIno prazna e che ke jo, Ama ja che to A badhA ghoMghATanuM kAraNa zuM ? ATha mahAprAtihArya sAthe zrI jinezvaradeva sAkSAt vicaratA hatA tyAre paNa pAkhaMDIo emane iMdrajALIA kahetA hatA. e kahetA ke-"are, A to kharo iMdrajALIo che !" Ama chatAM e pAkhaMDIone paNa samavasaraNAdi jovA javAnuM mana to thatuM ja kAraNa ke e kAMI kRtrima vastu nahotI. sabhAH "dIkSA lenAranI vaya, jJAna, yogyatA, pAtratA e badhuM to jovuM joIe ne ?" A bhAInA prazno e bahAranA vAtAvaraNano paDagho che. ane e vAta pote paNa kabUle che. sArI cIjamAM khAmI kADhI zakAtI nathI paraMtu e vastu gamatI na hoya tyAra pachI vAta bIjI rIte karAya che. dAtAranA dAna mATe kRpaNa kAMI bolI zakato nathI tyAre e zuM kahe che ? e kahe ke dAna to dharma che, dAna kare eno vAMdho nathI paNa e denAra che kevo ? e tame jANo cho ? huM ene sArI rIte oLakhuM chuM. e ja rIte dIkSA mATe kAMI bolI zakAtuM nathI, tyAre pachI vaya vagere bIjI trIjI vAto AgaLa karavAmAM Ave che. sabhA: "je aNuvrata zuM che, e paNa jANato nathI tene mahAvrata kema apAya ?' eTale "je kAMI samajato nathI tene mahAvrata kema apAya ?' e tamAro prazna che. praznanA javAba mATe ApaNe pahelAM zrI jinezvaradevanI AjJAnuM baMdhAraNa jovuM paDaze. bhagavAnanI AjJAnuM baMdhAraNa vicArapUrvakanuM hoya emAM to zaMkA nathI ne ? hoya to bolajo ! ahIM ApaNe zAstradRSTie vAta vicAravI paDaze, matikalpanAnI vAta nahi cAle. - ATha varSanI vaya pahelAM ane tyAMthI mAMDIne pachInA mATe dIkSA aMge zrI Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 - saMgha svarUpe darzana bhAga-3 - 1212 jinezvaradevanI zI AjJA che, te jANavuM joIe. zrI jinezvaradeva kahe che ke ATha varSanI vaya pahelAM viratinA pariNAma prAya: jIvane thatA nathI." tyAM paNa "prAya: zabda mUkyo che, eTale kvacit koIne thAya to teno inkAra nathI, ema bhagavAna paNa pharamAve che. ATha varSanI vayathI viratinAM pariNAma AvavA mATe AgamanuM ke vratAdikanuM jJAna joIe ja evo kAyado nathI. temaja viratinAM pariNAma AvyA pachI virati levA mATe paNa amuka jJAna joIe ja evo paNa kAyado nathI. viratinuM svarUpa, tenA prakAra, tenA bheda-prabheda jANyAM vinA paNa virati aMgIkAra karIne, gurunizrAe rahIne, aneka AtmAo kevaLajJAna pAmIne muktimAM cAlyA gayA ane viratinA svarUpAdine jANanArA aneka rahI gayA, AvA saMkhyAbaMdha banAvo zAstranA pAne noMdhAyelA che. : dIkSA ApanAra kevA joIe ? zAstra kahe che ke eka eka jJAnInI nizrAe anaMtA ajJAnI tarI gayA, saMkhyAbaMdha tare che ane anaMtA taraze ! eka kaptAnanA AdhAre AkhI sTImara sAme pAra jAya che ne ? sabhAH kaptAna eTale nirdhAmaka. e niyamika kevo joIe ?' Agamano jJAtA, emAM zaMkA nahi. je kALe je Agama vidyamAna hoya teno jJAtA ane ene ja cIMdhanAro e hoya; ene vIMdhanAro hoya te zAsana bahAra che. Agama jANe te ja gItArtha. evA gItArthanI nizrAe AjJAne anusarIne cAlavAthI ajJAnI paNa tarI jAya. zAstra kahe che ke pagaluM paNa tyAM mUkavuM ke jyAM jJAnI kahe. jJAnIe kahelI jagyAe vagara jJAne paNa paga mukAya. badhuM jANyA bAda ja kriyA thAya ema mAnIe to to kevaLajJAna vinA koI pravRtti ja na thAya. zAstra paNa vinayapUrvaka bhaNAya. paNa vinaya, viveka ane bhaktinuM svarUpa paNa jaNAya to zAstrathI ne ? sabhA: "kAraNa paheluM ke kArya paheluM ?' paheluM kAraNa, pachI kArya, muktie javAnAM pariNAma e kAraNa ane pachI ene mATenI tamAma kriyA e kArya. jinakalpa ke parihAra vizuddhi cAritra Aje koI mAge to nathI. je kALamAM je vastunuM astitva hoya te ja ArAdhAya. mahAvratano prabhAva : sabhAH "mahAvrata lIdhelA to mokSe ja jAya ne ? e paDe kharA ?" paDe. atyAre paNa paDe, bhagavAna mahAvIradevanA kALamAM paNa paDatA hatA Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1213 - 2 : maLaze badhuM paNa mAgazo zuM? - 82 - 25 ane bhagavAna RSabhadevajInA kALamAM paNa paDatA hatA. zAstra kahe che ke jeTalA AtmA mahAvrata pAmIne muktie gayA tenA karatAM mahAvrata pAmIne paDelA AtmAo anaMtaguNA hoya che. vItarAga jevuM cAritra pALanArA anaMtA caudapUrvI nigodamAM gayA che. mahAvrata dhAraNa karyA ane eka kalAka rahyA pachI jAya, to paNa pAmyo nahi ema na kahevAya. mahAvrata pAmelo mokSe jAya e vAta kharI paNa e ja bhave mokSe jAya evo kAyado nahi. karmano eka paNa aNu AtmAne lAgela hoya tyAM sudhI mokSe javAya tema nathI. samyaktva pAmelo ardhapudgala parAvartamAM mokSe jAya e vAta sAcI paNa samyakta pAmyA pachI aMtarmuhUrtamAM hArI jAya ane evA paNa aneka jIvo hoya ke e hAryA pachI ardhapugala parAvartana sudhI pAme ja nahi. chelle vakhate ja pAmI, mahAvrata laI, kevaLajJAna pAmI muktimAM jAya. mATe pAmyo e to pAmyo ja kahevAya. e nathI pAmyo ema na kahevAya. * "antomuhattamittapi, phAsiyaM hujja jehiM sammattaM / tesiM avaDhapurAna-pariTTo ceva saMsAro !" "aMtarmuhUrta mAtra paNa, je jIvane samyaktano sparza thayo che teno saMsAra ardhapudgala parAvartamAM sImita thaI jAya che." bhagavAna mahAvIradevanA jIve navasAranA bhavamAM samyakta prApta karyuM. - tyAMthI devalokamAM gayA ane tyAMthI avIne RSabhadeva bhagavAnanA pautra marIci thayA. emanA badhAbhavo juo. caDyA ane paDyA, pAmyA ane hAryA, evuM ja banatuM AvyuM che. jo tame kaho cho tema hoya to to carama zarIrI ja dIkSA laI zake, paNa evuM nathI. evuM hoya to to Aje koI sAdhu hoya ja nahi. - RSabhadeva bhagavAnanA sAdhuomAMthI keTalAka muktie gayA to keTalAka devalokamAM gayA emanI paraMparAmAM paNa ema ja banyuM che. ahIM mahAvrata pAmyA te muktimAM na gayA tyAre kyAM gayA ? vaimAnikamAM ke sarvArthasiddhamAM. tyAM mahAvrata che ? devalokamAM to guNasthAnaka cothuM ne ? have e mahAvrata pAmyA ja nathI ema kahevAya ? zAstranAM vacano vicAro. e kahe che ke :viratidhara jo mukti pAme to bhale paNa mukti na pAme toniyama vemAlI DuM - niyamA vaimAnika deva thAya." sabhAH "abhavine cauda pUrva hoya ? Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - 1214 nA, abhavine sADA nava pUrvathI adhika jJAna na hoya. RSabhadeva bhagavAnanA corAsI lAkha sAdhumAMthI vIsa hajAra gayA. mahAvIra bhagavAnanA cauda hajAra sAdhumAMthI muktimAM sAtaso gayA. saMyamI te ja bhavamAM mokSe jAya evo niyama nathI. anya bhavamAM paNa jAya ane keTalAka lIdhA pachI paDe paNa kharA. na paDe te bhAgyavAna ! icchA vinA dIkSA na ApIe : eTale nakkI e thayuM ke1. viratinAM pariNAma AvavA mATe jJAna joIe ja ema nahi. 2. viratinAM pariNAma AvyA pachI virati aMgIkAra karavA mATe amuka . bhaNavuM ja joIe evo niyama nathI. . . 3. virati lIdhA pachI tenA pAlana mATe amuka jJAna joIe ja athavA amuka jJAna na hoya to viratinuM pAlana na ja karI zake, evo niyama nathI. A traNa muddA samajyA pachI koI jAtanI zaMkA nahi rahe; paraMtu jJAnI gurunI nizrA joIe ja e zarata pA. ' sabhAH "nAnI vayamAM dIkSA icchAthI ke anicchAthI ?' icchAthI, jo balAtkAre ApIe to sacavAya zI rIte ? ahIM parANe laI AvyA ane pachI bUma pADe to ? AjakAla to evA vakIlo taiyAra ja beThA che ke jo koI bAla sAdhue bUma mArI to tarata ja upADIne laI jAya ane mArA hAthamAM beDI paNa naMkhAve. AvI to e kAyadAbAjo rAha joIne ja beThA che. paNa huM evuM kazuM zA mATe ? rAjyano kAyado naDe evuM amAre karavAnI jarUra zI ? icchA vinA saMyama ApavuM zA mATe ? ajJAnavayamAM dIkSA levAnAM pariNAma dekhAya to ene sArA saMsargamAM mUkavAnI zAstranI AjJA che. sabhA: "pAtratA jovAnI ke nahi ?' jarUra jovAnI. uttama kuLa, sArA saMskAra e badhuM jovAnuM. bAkI saMsAra kharAba lAgato hoya ane saMyama sAruM lAgatuM hoya eTalI ja enI parIkSA. sabhA: "aNuvrata paNa na jANe tene mahAvrato apAya ?' kaMI paNa na jANanArane paNa mahAvrato apAya. mahApuruSo to kahe che ke je AtmAne mAtra saMsAra asAra lAge, pUrvanA saMskArathI ke anubhavathI ke du:kha paDavAthI saMsAranI nirguNatA samajAya, to samyakatva na hoya to eno Aropa Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1215 2 : maLaze badhuM paNa mAgazo zuM ? - 82 27 karIne paNa tene dIkSA apAya. jainakuLamAM janmelAne to nAnI vayathI ja saMsAranI asAratAnA saMskAra hoya. - ame enA vAlI banavA taiyAra chIe : sabhA 'nAnI uMmaravALA mATe sarakAra menejameMTa mUke che. e uMmaralAyaka na thAya tyAM sudhI ene milakata soMpAtI nathI. enA vAlI tarIke je nimAya tene soMpAya che; to evo kAyado ahIM nahIM ?' e ja kAyado ahIM paNa kharo. tyAM ene milakata soMpAtI nathI paNa je vAlI nimAyo hoya, te ene lAkho rUpiyAnA alaMkAra paherAvI zake che. hIrAno hIra, vIMTI vagere badhuM paherAve. amane paNa mAbapa potAnA bALakanuM vAlIpaNuM soMpe tenuM svIkArIe. amArA vAlIpaNAmAM je mAbApane potAnA bALakanuM hita jaNAtuM hoya te ja amane soMpe che. e vayamAM amane na soMpe to ame dIkSA haragija na ApIe. kAyadAno bAdha pahoMce evuM eka kArya karyuM nathI ke evI eka paNa dIkSA meM ApI nathI. sabhA tyAre bahArano ghoMghATa to bahu judo che !' te tamAre vicA2vAnuM. pUratI tapAsa vinA bahArano ghoMghATa sAco mAnI levAnI bhUlathI ja pariNAma kharAba Ave che. dezakALa dharmanA pracAra mATe jovAno ke dharmanA nAza mATe ? koI deza ke koI kALa evo nathI ke jemAM dharmano pracAra na karAya. muMbaI jevAM zahe2omAM kaI rIte dharmano pracAra karavo ane tevA koI grAmapradezamAM kaI rIte pracAra karavo, amuka kALamAM kaI rIte dharma pracAravo ane amuka kALamAM kaI rIte pracAravo - e badhuM jarUra jovuM joIe. zAstrakAro to dharmArthe dezane paNa tajavAnuM kahe che. A vakhate praznakAre dIkSA aMgenI te vakhatanI dhAMdhalane vakhoDI kADhI hatI. temaja te vakhate cAlatI svarAjanI caLavaLa vagere pravRttinI rItarasama khoTI jAhera karI hatI.] mAro muddo e che ke bahAra je kAMI vAto cAle che te bane tyAM sudhI sAMbhaLavI nahi, sAMbhaLI hoya to be pakSanI pUrI vAta sAMbhaLyA vinA nirNaya karavo nahi ane satyano nirdhAra karyA vinA e vAtane na to haiyAmAM pesavA devI ke na to moDhethI bahAra lAvavI. satyanA nirdhAra vinA khoTI vAtane bahAra mUkavAthI aneka ajJAna AtmAo bicArA unmArge dorAI jAya. [ahIM praznakAre svarAjya ane puNya e be muddAne carcA puNya vinA kazuM ja nathI mATe puNya ka2vAnI preraNA karI hatI.] Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 je makkamatAnI AvazyakatA che te nahi hoya to kAma nahi thAya. samyagdarzana majabUta joIe. e pITha polI na cAle. enI dRDhatA mATe pAMca doSono parityAga karavo joIe. e pAMca doSo kayA ? (1) zrI jinezvaradevanA vacanamAM zaMkA. (2) anya matanI kAMkSA - abhilASA. (3) zrI jinezvaradeve pha2mAvelAM dharmAnuSThAnanA phaLamAM saMdeha (4) mithyAdRSTinI prazaMsA ane (5) mithyAdRSTino paricaya. 1216 dRDhatA pachI rUDhatA ane avagADhatAnuM varNana ApaNe karI gayA chIe. AgaLa e paNa vAto karI ke pratisamaye vizuddha banatI jatI pariNAmanI dhArAvALA prazasta adhyavasAyamAM vartavAthI e pITha rUDha thAya, tattvanI tIvra rUcithI e pITha gADha thAya ane vAdi padArthonA samyag bodhathI e pITha avagADha thAya. e rIte pIThanuM varNana karI gayA bAda mekhalAnA varNanamAM jaNAvI gayA ke uttaraguNorUpa ratnothI maMDita (jaDelI) mULaguNarUpI suvarNanI mekhalA joIe. have citrakUTa eTale zikharanuM varNana kare che. merUne jema suvarNanA zIlAtala 52 zikharo che ane amuka sthAne goThavAyelAM che, tema zrI saMghamerUne paNa cittarUpI zikharo UMcA niyamorUpI zIlAtala para goThavAyelAM hoya. iMdriyo tathA mananuM jenAthI niyamana thAya te niyama. have e niyamanI vAta karatAM pahelAM upAdhyAyajI zrI yazovijayajI mahArAjA be zarata mAge che. te kaI ? tenuM varNana karatAM kahe che ke bibheSi yadi saMsArAt, mokSaprAptiM ca kAGkSasi / tadendriya jayaM kartuM, sphoraya sphArapauruSam / / 1 / / jJAnasAra. saMsArano bhaya hoya ane mokSanI icchA hoya to ja je vAta kahevAnI che te kahevAya. nahi to kahe kone ? mATe pahelAM ja e pUche che ke saMsArano bhaya che ? mokSaprAptinI icchA che ? A be vAtamAM jo sAmo nA pADe to A upakArI kahe che ke 'to ame tane kaMI kahevA mAgatA nathI. A be vAtamAM jo hA hoya to jainazAsanamAM Ava,' ema maharSi kahe che. icchA to muktinI ja joIe. prabhuno dharma evo che enAthI maLe badhuM paNa e badhuM magAya nahi. 'mAge ene maLe ja'-evuM nahi ane maLe to paNa saMsAramAM bhaTakavA mATe ja. jaina saMsAra game tene A maharSi bahAra javAnuM kahe che. 2matiyALa vidyArthIne zikSaka bahAra javAnuM kahe. 'bhaNavuM hoya to aMdara besa ! nahi to bahAra cAlyo jA,' ema kahe . klAsamAM zikSaka 2mADe tema vidyArthIthI 2mAya paNa Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 : maLaze badhuM paNa mAgazo zuM ? - 82 potAnI marajI pramANe vidyArthI na ramI zake. ekaDiyA vargamAM lakhoTA vagere paNa rakhAya. zikSaka bhaNAvatAM bhaNAvatAM bALakane 2mADe, hasAve eno vAMdho nahi paNa vidyArthI potAnI marajI pramANe na ramI zake. e ja rIte prabhuno dharma evo che ke e mukti ja Ape. mukti na maLe tyAM sudhI narakAdimAM to na ja javA de ane saMsAramAM sukhI ja rAkhe; paNa dharma pAse sukha magAya nahi. dharma kahe che ke huM rAja Rddhi, siddhi badhuM ApuM paNa na mAge to; mAge to khalAsa. ApuM to kharo paNa pachI evo khasI jAuM ke mAganArano patto ja na lAge. 1217 29 dharmanA zaraNe sarvasvanuM samarpaNa karI devuM joIe. 'huM ane mAruM sarvasva tAruM che' ema dharmane kahevuM joIe. zrI jinezvaradevo mAtAnA garbhamAM Ave tyAMthI mAMDIne chevaTa sudhI emanI tamAma ciMtA iMdro karatA. bhagavAna kyAM beThA, kyAM UbhA, kyAM jAya che, zuM kare che, emanuM mana zuM che, e badhI khabara iMdrone rAkhavI paDatI hatI enuM kAraNa ? emaNe dharmanuM evuM sevana karyuM hatuM. janmAbhiSeka samaye athavA to samosaraNa racAya tyAre badhA emanA sevako kevI bhakti kare che ? bhagavAnanuM samosaraNa kevuM hoya ? jonAranI AMkho pahoLI thaI jAya evuM. ema chatAM bhagavAna emAM jarAye lepAtA nathI ke rAjIpo anubhavatA nathI. sabhA : meghamAlI para tathA iMdra para beya para samAnatA ?' jarUra ! eka potAne karmakSayamAM sahAya kare che ane bIjo karmakSaya nimitte guNa grahaNa kare che; emAM hAni zI che ? iMdrAdi devo samosaraNa race che chatAM emanA racelA samosaraNamAM besI bhagavAna kahe zuM ? asAro'yaM saMsAraH / jenA banAvelA samosaraNamAM beThA temanI ja jhATakaNI kADhe che ne ? devomAM samosaraNa racavAnI kaLA to che paNa e bhagavAna mATe ja 2ce ane bIjA mATe kema nahi ? tyAM bhagavAnanuM puNya e ja kAraNa che. devonI e kaLAmAM paNa bhagavAnano ja prabhAva che. cAra dizAmAMthI bhagavAna to eka ja dizAmAM bese jyAre bAkInI traNa dizAmAM bhagavAnanAM pratibiMba devatA kare. e pratibiMba paNa bhagavAna jevAM ja jaNAya temAM paNa bhagavAnano prabhAva che. devatAmAM svataMtrapaNe evAM pratibiMba karavAnI tAkAta nathI. bhagavAnano prabhAva emAM bhaLe che mATe ja devo e karI zake che. ATalI sevA karanAra devatAone paNa bhagavAna pramAdI kahe che. devatA Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1218 30 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 paNa bhUle to ekeMdriyamAM jAya. vAvaDImAM aplAya tarIke ke vimAnamAM pRthvIkAya rUpe utpanna thAya. iMdro bhagavAnane kahe che ke- prabhu ! Apa amArA kalyANane mATe ja utpanna thayA cho. sabhA prabhu ATalI kaDaka TIkA kare to iMdro samosaraNa pAchuM kheMcI na le ?' iMdromAM AjanI vIsamI sadInI e buddhi nathI. e to prabhunA caraNanI dhULa potAnA mastake caDhAve che, prabhune jamIna para paga paNa mUkvA detA nathI. iMdro mAne che ke-amAruM avadhijJAna tathA devatAI Rddhi siddhi ane zakti Aje ja saphaLa thaI. dharma kahe che ke ' huM ApIza badhuM, paNa mAgIza mA !' bhagavAna mahAvI2devanA jIve dharma pAse baLa mAgyuM to.dharme temane te ApyuM. e tripRSTa thayA, baLavAna banyA, traNa khaMDanA mAlika thayA, siMhane cIryo, AjJA na pALanAranA kAnamAM tapAveluM sIsuM reDAvyuM, khUba dhamAcakaDI karI pachI aMte zuM thayuM ? sIdhA sAtamI narake gayA. dharme kahyuM ke-mAgyuM kema ? have padhAro ane mAgyAnAM phaLa bhogavo.' dharmIne dharma kahe che ke-tame gabharAo nahi. devaloka konA mATe che ? tamArA mATe ja che; paNa mAgo nahi. devalokamAMthI puNyavAna ave te sArI rIte cyave che. bAkI puNyavAna na hoya tene to tyAMthI cyavatI vakhate mahAdu:kha thAya che. sAgaropamanAM sukha chellAM cha mahinAmAM baLIne rAkha thAya che. 'hAya baMgIcA ! ane hAya vAvaDI !'nI bUmarANa macAvatAM e cyave che. e vakhate emanAM vimAna jhAMkhA paDI jAya che, emanAM aMgo dhrUje che ane ta2phaDiyAM mAratAM ja AyuSya pUruM kare che. puNyavAna jIvane AvuM kAMI thatuM nathI. sabhA 'sAgaropamanAM sukha cha mahinAmAM baLIne rAkha ?' be kalAka sudhI khA khA kare e svAda, eka ajIrNano oDakAra Ave eTale khalAsa. mAgIne meLaveluM mAryA vinA rahetuM nathI. mATe dharma pAse mAgavAnuM bhUlI jAo. dharmano svabhAva ja e che ke je zaraNe jAya tene e badhuM Ape ane sAthe sAthe enI rakSA paNa kare. e ene sukhamAM phasAvA na de. e mAgavAno svabhAva tyAre ja jAya ke jyAre saMsArano bhaya jAge, mokSaprAptinI icchA jAge ane e mATe iMdriyo tathA manane jItavAnuM mana thAya. iMdriyo tathA manane jItavA mATe jJAnIoe niyamonuM vidhAna karyuM che. e niyamonuM vizeSa varNana zuM kare che, te have pachI. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 : evAothI sAvadhAna rahejo ! vIra saM. 2456, vi. saM. 1986, phAgaNa suda-7, zukravAra, tA. 7-3-1930 upAdhyAyajI mahArAjanI be zarata : tattvanI jijJAsA vinA zravaNa phaLatuM nathI : dharmI tarIke oLakhAvanArAnI javAbadArI : darekane zakti mujaba niyamo hovA ja joIe : samyagdaSTi kone hoya ? niyama vinA saMgha na zobhe ? niyama tUTI jAya to ? ...A to jainazAsananA nAzanI peravI che ! * niyama vinA kema na cAle ? AvAo jainasaMgha mATe bhArabhUta e badhA viSavRkSa jevA pAkyA che : emane kahI do ke-'amArA paisA tamArA mATe nathI : * jaina sAta vyasanano tyAgI hoya ? hoLI Ave che. emAM pApane bALI nAMkho ! che : 83 upAdhyAyajI mahArAjanI be zarata : anaMta upakArI sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka gaNivarajI zrI saMghanI stuti ka2tAM ene nagara vagere sAta rUpakothI sarakhAvI have merUnI sAthe sarakhAve che. merUne jema vajraratnamaya pITha hoya tema zrI saMghane samyagdarzana rUpa vajraratnamaya pITha hoya che. merUnI pIThanI jema e pITha paNa dRDha, rUDha, gADha ane avagADha hovI joIe. saMghamAM rahenAra dareka vyakti zrI jinezvaradevanA vacanamAM zaMkA na kare, prANAnte paNa anya matanI abhilASA na kare, zrI jinezvara bhagavAne kahelAM dharmAnuSThAnanA phaLamAM saMdeha na dhare, mithyAdRSTinI prazaMsA na kare ane eno paricaya paNa na kare; eTale ke enA paricayathI sadaMtara dUra rahe. A rIte pITha dRDha banAvavI joIe. tyAra bAda uttama pariNAmanI dhArAmAM rahIne ene rUDha banAvavI joIe, tattvanI tIvra ruci keLavI ene gADha banAvavI joIe ane jIvAdi padArthono samyag bodha meLavI avagADha banAvavI joIe. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 saMgha svarUpe darzana bhAga-3 A rIte pIThanuM varNana karyA bAda mekhalAnA varNanamAM jaNAvI gayA ke merUparvatane jema ratnajaDita suvarNamaya mekhalA hoya tema zrI saMghamerUne uttaraguNarUpI ratnajaDita mULaguNarUpa suvarNamaya mekhalA hoya. AthI e spaSTa thAya che ke Akhoye saMgha mULaguNo tathA uttaraguNono pUjArI hoya. pachI koI pAlaka hoya to koI pracAraka hoya, koI sahAyaka hoya to koI sevaka hoya paNa viparIta bhAva to koIne na ja hoya. jene mULaguNa tathA uttaraguNa upara prema nathI, sadbhAva nathI, te zrI saMghamAM rahevA mATe lAyaka nathI. : ", merUgirinI suvarNamaya zIlAtala upara jema UMcAM, zveta, kAntimAna ane jhaLahaLatAM zikharo che tema zrI saMghamarUnI svaccha, dIptimAna ane jhaLahaLatI UMcA prakAranA niyamorUpI suvarNa zIlAtala para uttama cittarUpI kUTo goThavAyelAM che. niyama te kahevAya ke jenAthI iMdriyo tathA naiMdriya (mana)nuM damana-niyamana thAya. have e niyamonI vAta karatAM pahelAM pU. upAdhyAyajI zrI yazovijayajI mahArAjAnA zabdo ApaNe vicArI rahyA chIe. teozrI pharamAve che ke bibheSi yadi saMsArAta, mokSaprApti ca kAGkSasi / tadendriya jayaM kartuM, sphoraya sphArapauruSam / / artha :- "jo tuM saMsArathI bhaya pAmyo che, mokSaprAptine icche che to iMdriyono jaya karavA mATe daDha puruSArthane phorava." e mahAtmA kahe che ke jo tane saMsArano bhaya ane muktinI icchA hoya to ja je vAta amAre tane kahevI che te ame kahIe, jo e na hoya to tane kAMI paNa kahevuM nakAmuM che. jene saMsAramAM majhA Ave, je muktine na mAne, te A vAta mAne ? na ja mAne. lAyakAta vinAnAne upadeza ApavAnI graMthakArazrI paNa nA pADe che. upadeza paNa lAyakane ja apAya. jene na game, na rUce tene to upadeza ApavAno prayatna na ja karavo. iMdriyo ane manano jaya karavA rAjI koNa hoya ? ene bahekAvavAmAM ja saune AnaMda Ave che mATe ja A mahAtmA pahelI e be zarata mUke che. mana phAve tema mahAlavuM ane iMdriyo mAge te tene ApavuM, A to potAno janmasiddha hakka hoya rIte ja sau varte che. "icchAo upara kApa mUkavAnI, agara nathI maLatuM to vyartha icchAo karI zA mATe ? karma bAMdhavA ? evI zikhAmaNa ApanArA keTalA ? e mahApuruSa pharamAve che ke jo saMsArano bhaya hoya ane muktinI icchA hoya to iMdriyo tathA manano jaya karavA zakti hoya teTalAM puruSArtha phorava.' Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11. 3 : evAothI sAvadhAna raheje ! - 83. - tattvanI jijJAsA vinA zravaNa phaLatuM nathI ? tame covIse kalAka iMdriyone jItavAnI kAryavAhI karo cho ke tene poSavAnI ? kaho ke covIse kalAka poSaNakriyA ja cAlu che. sabhA: "A eka-be kalAka bAda thAya." te paNa kyAre thAya ? evI bhAvanAthI zravaNa thatuM hoya to ! tattvajJAnanA zravaNa paNa AjakAla ghaNAe zokhanuM sAdhana banAvyuM che. tattvanI jhINI vAta karuM to koI nahi bese. tattvabubhakSA hovI joIe te nathI. e hoya to jema jema jhINI vAta Ave tema tema AtmA emAM ekAkAra thato jAya. Aje to sAMbhaLanArA UThI UThIne cAlavA na mAMDe enI kALajI vaktAe rAkhavI paDe evI hAlata che. pUjAmAM jo gavaiyo sAro hoya to ghaNA Ave. ThIka che. gavaiyA paNa sArA hoya ke sAdhano sArAM meLavavA e vidhi che paNa kadAca gavaiyo na hoya to paNa e bhagavAnanI pUjA nathI. ? che ja. zabdo to e ja che paNa kAnane majA nathI AvatI. tyAre kahevuM paDe ke pUjAnA prema karatAM saMgItano prema vadhAre che. gavaiyo sAruM saMgIta pIrase ane koI jJAnI pUjAnA bhAva sAra samajAve to tamane vadhAre AnaMda kyAM Ave ? tattvajJAnano rasa haiyAmAM jAgrata nathI thayo te thavo joIe. tattvanI iccha na thAya tyAM sudhI zravaNa phaLatuM nathI. dharmI tarIke oLakhAnArAnI javAbadArI . A mahApuruSanI pahelI vAta e che ke-bhavano bhaya na hoya ane mokSanI icchA na hoya, tyAM sudhI ame kahevA mAgIe chIe te vAta gamavAnI nathI. iMdriyonuM damana karavAnuM ane mana upara aMkuza rAkhavAnuM bhAgyavAna vinA kone game ? A vAta zabdomAM bahu sArI lAge paNa AcaraNamAM bahu kaThora lAge tevI che. zrI jinezvaradevanA zAsananuM cAritra jema kaThina che tema samyakta paNa saheluM nathI. cAritramAM amala che to ahi paNa bhAvanA to che ne ? badhA ayogya saMsargothI chuTAya tyAre jema amala thAya tema badhI kuvAsanAo nAza pAme tyAre bhAvanA jAge ane Take. vaLI samyakatvanI paNa amuka karaNI to niyata che ja. zAhukAra gaNAtAnI amuka jokhamadArI to niyata che ja. e svIkAre ke na svIkAre paNa e jokhamadArI nibhAvyA vinA eno chUTako ja nahi. gharano game te mANasa khoTuM kAma karI Ave to paNa nAma to enuM ja bagaDe. phalANanA chokarAe Ama karyuM, ema to kahevAya ja. pelo kahe ke-"huM to Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 12 kaI nathI jANato" to e na cAle. bApo kema banyo ? bApA kahevarAvatAM chAtI UchaLatI hatI to kalaMka paNa Ave ja. bajAramAM nAma calAvyuM to khoTa paNa bharavI ja paDe. vahIvaTa na pAlave to nAma bhUMsavuM paDe. potAnA hAthe ja potAnuM nAma bhUMsAya. samyagdaSTi tarIke jAhera thayA ke amuka jokhamadArI svIkAryA vinA ke amuka karaNI amalamAM mUkyA vinA na cAle. vagara jokhamadArIe samyagdaSTi, dezavirati ke sarvavirati kema banAya ? vyavahAramAM paNa amuka lAyakAtanuM pramANapatra meLavavuM paDe ne ? kahe che ke-"ame jaina jAtimAM janmyA e ja pramANapatra !" paNa e cAle ? jainatva vagara mAtra jainakuLamAM janmyAthI saMgha tarIkeno ilakAba laIne phare te cAle ? jaina, zAsanapremI, samyagdaSTi, dezavirati, sarvavirati, e badhA A zAsananA ilakAbo che. je je ilakAbo lo tenI tenI jokhamadArI aMgIkAra karavI ja paDaze. polA ilakAba na nabhe. je ilakAba dharAvo tene chAjatA niyamo hovA ghaTe. darekane zakti mujaba niyamo hovA ja joIe: sarvavirati jema niyamabaddha hoya tema dezavirati ane samyagdaSTi paNa niyamabaddha hoya, tema ja niraMtara vyAkhyAnamAM AvanAro paNa niyamabaddha hoya ja. nAnA paNa niyama to darekane hoya ja. potAnAthI banatA niyamo paNa na hoya te kema cAle ? ahIM vyAkhyAnamAM AvanArane tithino khyAla na hoya ? parvatithie moMmAM pAna cAvato hoya to aMpakIrti na thAya ? bIjA kahe ke "A bhAI roja upAzrayamAM jAya che. vyAkhyAna sAMbhaLe che, paNa kAMI ThekANuM che ?" A kalaMka kone lAge ? potAnAthI kadAca koI cIja vinA na cAlatuM hoya, majabUrI hoya, to gharanA khUNe besIne kare paNa AcAranI azuddhi bahAra dekhAya tevA amaryAdita na banAya. potAne yogya niyamo darekane hoya. potAnA pramANamAM dAna, zIla, tapa ane bhAvanI ArAdhanA darekane hoya ja. lAkhanuM dAna bhale na devAya, paNa pratidina potAnAthI banI zake teTaluM to devAya ne ? e dAna evuM ke je zubha khAte kAryo pachI eno bIjo upayoga na thAya. AgaLa evA zrAvako hatA je potAnI Avaka thAya temAMthI amuka hisso dharma khAte kADhIne alaga mUkI de. enA parathI potAno hakka uThAvI le. samyagdaSTi kone hoya? samyagdaSTi eTale e gharano nahi, peDhIno nahi, mAno nahi, bApano Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' 35 123 - 3: evAothI sAvadhAna rahejo!- 83 nahi, kuTuMba parivArano nahi, paisATakA ke baMgalA bagIcAno nahi, asalamAM koIno ja nahi, mAtra zrI jinezvaradevano, eTale emanI AjJAno. e gharamAM rahyA chatAM kAma ahIMnuM eTale dharmanuM ja kare. ahIM AvIne paNa ghaNAM gharanuM kAma kare che ene kevA mAnavA ? have ahIM niyamanI vAta Ave che. ghaNA kahe che ke "mahArAja moDhe ja bole che, pustaka nathI vAMcatA." to have A pustaka vAMcI rahyo chuM. emAM A niyamanI vAta AvI. have zuM karavAnuM ? tame ema na mAnatA ke niyamanI vAto pustakamAM nathI. dIkSAnI vAta paNa mArA gharanI nathI karato. badhuM pustakamAM ja che. tamArI sAMbhaLavAnI zakti na hatI mATe Aja sudhI A zabdo bolato nahoto. zikSaka game teTaluM bole paNa vidyArthI kAMI samaje ja nahi to eNe sAMbhaLyuM na kahevAya. kAna bhale khullA hoya paNa emAM zabdo akhaDAya ane cAlyA jAya to ene sAMbhaLyuM kahevAya ? tyAre sAMbhaLyuM kahevAya ke je sAMbhaLeluM bahAra samajAya ane samajAya eTale romarAjI vikasvara thAya. A sthiti jenAmAM Ave eTale ApoApa vartanamAM pheraphAra thaI jAya. pahelAM sAmAne pUro hAtha UMco karI salAma bharato te have sAmAnI salAma paNa saheja hAtha halAvIne jhIle. pahelAM jenI tenI sAthe Ubho rahI vAtacIta karanAro have moTuM bhAramAM rAkhI cAlato dekhAya. jenI tenI sAthe vAta karavA navaro na hoya. lakSmIno prabhAva to rItabhAtamAM palaTo lAve ja. asAra ane nAzavaMta cIjano jo Ama nazo caDhe che to sArI cIjanA yoge AtmAnA pariNAmamAM palaTo kema na Ave ? lakSAghipati thayo eTale pahelAM je patnInA tAbe raheto hato te have patnI para hukama calAvato thaI jAya ane patnI paNa avasara oLakhI ene tAbe thaI jAya, kAraNa ke ene managamatI vastuo to ja maLe, lakSmI jevI cIjano jo ATalo prabhAva che to samyagdarzanAdi vastunI chAyA kema na paDe ? samyakatva AvyA pachI AtmA prabhuno bane. Aja sudhI duniyAne sArI mAnanAro have ene sArI na mAne, eTalo jIvanapalaTo thAya. pachI duniyAmAM rAcImAcIne na rahevAnuM ene samajAvavuM na paDe. samajAvavuM paDe to e samyagdarzanamAM khAmI che. niyama vinA saMgha na zobhe sarvaviratinA niyamo pAMca mahAvrata che. muni hiMsA, jUTha, corI, maithuna ane parigraha e pAMceno mana vacana kAyAthI temaja karavA-karAvavAanumodavAthI mAvajIva tyAga kare. dezavirati amuka niyamo le, amuka vrato le. samyagdaSTi kudeva kuguru kudharmane na mAnavAnA ane jinapUjanAdinA niyamo Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 36 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 le, temaja bIjA paNa atre AvanArA duniyAnA aneka pApothI bacavAnA niyamo le. badhAnI bhAvanA eka paNa vartanamAM nyUnAdhikatA hoya. paraMtu te paNa kAbUmAM rahIne; icchA mujaba nahi. niyamarUpI suvarNabhUmitala vinA citrakUTa rahe kyAM ? goThavAya kaI jagyAe ? merUparvata zobhe zikharathI tema zrI saMgha paNa zobhe niyamabaddha hRdayathI. zrI saMghanAM hRdaya evA niyamabaddha hoya ke ene laIne e zrI saMghamerUne jovA duniyA doDIne Ave. zikhara vinAno pahADa bAMDo lAge. jovo paNa na game. sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikAnAM hRdaya e zrI saMghamerUnA kUTa (zikha2) che e hRdayane kUTa banAvavA hoya to ene niyama para ArUDha karo. vAtavAtamAM amArAthI "A na paLAya ne te na paLAya ema zAthI kaho cho ? tamArIthI zIrApurI uDAvAya, makhamalanI taLAIomAM poDhAya, raMgarAga thAya ane mAtra niyama ja na paLAya, enuM kAraNa ?. . niyama tUTI jAya to ?... niyama na paLAya evuM jaina bacco bole ? niyama e kAMI vAgha dIpaDo che ? kahe che ke "niyama tUTI jAya to ? Aje to A eka moTo hAu batAvAya che. huM pUchuM chuM ke "lAkha jAya to ? lAkha jAya ke na jAya ? jAya evuM jANavA chatAM meLavavAnI dhamAla kema ? pAghaDI UDI jAya ane dupaTTA kheMcAI jAya, evuM na bane ? bane che chatAM pahero cho kema ? janmelA mare che chatAM janma Apo cho kema ? niyama bhAMgavAnI bIke niyama levAya ja nahi evo siddhAMta to jemane dharma sAthe snAnasUtaka paNa nathI evA pApI lokoe phelAvyo che. evAo caDatAM pahelAM ja paDavAnI myokANa mAMDe che. hajI to joSIne bolAvyo paNa na hoya, mAtra lagnanI vAta ja cAlatI hoya tyAM to "raMDApo Avaze to !" ema kahIne UbhA rahe e kevA ? evAne to tyAMthI uThADI mUkavA paDe. zukanathI zabda AgaLa karanArA evA baTakabolAne tyAM besADAya ja nahi. e apazukaniyAne ravAnA ja karavA paDe. loko samaje che ke-"bhAgya evuM haze to raMDApo paNa Avaze." paNa eTalA mAtrathI lagna karatA baMdha thayA ? Aje to koI niyama levA jAya (jo ke janArA che ja kyAM ? A to kvacit koI jAya) to pelA ene aTakAvIne bhaDakAve ke "niyama levA cAlyo paNa paLAze ke nahi, eno vicAra karyo ?' pelo jarA kAcopoco hoya to tarata DhIlo paDe, eTale pelA kahe ke-utAvaLa na kara, leje kharo paNa jarA vicAra karIne leje."ATaluM sAMbhaLe eTale pelo pAcho ja phare ane pachI to vicArIne Ave tyAre ! Ave ja zAno ? Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 3 : evAothI sAvadhAna rahejo! - 83. - 37 A to jainazAsananA nAzanI peravI che? hitesvIe to potAnI pAse AvanAra niyamanuM svarUpa, niyamanuM mahattva ane enA lAbha samajAvavA joIe. enI pAse niyamanI prazaMsA karavI joIe. ene kahevuM joIe ke-"tane dhanya che ke A niyama tuM laI zake che. A niyama nAno che chatAM eno lAbha moTo che. enAthI ATalA ATalA tarI gayA" vagere badhuM ene kahyA pachI niyama sAcavavAnI sAvadhagIrI apAya ke letAM pahelAM ja paga bhAMgI nakhAya ? "niyama laIne bhAMgavo enA karatAM na levo sAro" Avo kumata Aje duniyAmAM keTalAka phelAvI rahyA che. mAre emane pUchavuM che ke maravuM bhUMDuM to janmavuM bhUMDuM nahi ? janmanI sAthe ja maraNa nakkI che to pachI janma ja zA mATe apAya che ? janmIne paNa jIvI jANe te rIte jIvIne mare te kAmano paNa jIvavuM kema, te samajyA vinA jematema jIvana pUruM karIne mare te nakAmo che. jIvanane sArI rIte jIvavA niyamanI jarUra nathI ? che ja. niyama lIdhA pahelAM ja bhAMgavAnI vAto karI, khoTo hAu batAvI, niyama nahi levA samajAvAya che te jainazAsananA nAzanI peravI che. peDhI kholI eTale tALuM, nakuco, sAMkaLa, badhuM joIe ke nahi ? joIe ja. e ja rIte janmyA ke jIvana niyamabaddha joIe ja. niyama vinA kema na cAle? | niyama vagaranuM jIvana e mAnavajIvana nathI paNa pazu jIvana che. jaMgalamAMthI nagaramAM AvanAre nagaranI rIte rahevuM paDe. rahevA mATe ghara bAMdhavAM paDe. kara paNa bharavo paDe. jagyA na hoya to rakhaDatA na rahevAya. koInA oTale paDyA rahevuM hoya to ye eno oTalo mAgI levo paDe. jaMgalamAM to cAre tarapha jhADI hoya eTale jyAM tyAM ghUsavuM hoya to ghUsAya ane jyAM tyAM paDI rahevAya. nagaramAM toM care tarapha gharo hoya ne sArA AbarUdAra mANaso rahetA hoya tethI jyAM tyAM koInA gharamAM na ghUsAya. ghUse to mAra khAvo paDe ane polIsane havAle thavuM paDe. jaMgalanI raheNIkaraNI jaMgalamAM cAle, nagaramAM na cAle. nagaramAM jaMgalInI jema na rahevAya. nagaramAM rahevA icchanAre nagaranA niyamo pALavA ja paDe. e ja rIte jainakuLamAM janmelAne kuLanA niyamo na hoya ? zrAvakane sAteya vyasanano tyAga na hoya ? mAMsa, madirA, zikara, corI, jugAra, parastrIgamana ane vezyAgamana zrAvakane hoya ? na ja hoya. to eno niyama kema nahi ? lokamAM paNa je kAryo nidya che te kAryo jainakuLamAM to na ja hoya Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 125 - saMgha svarUpa darzana bhAga-3 ne ? samyakatva, dezavirati ane sarvaviratinA niyamo to dUra che paNa pahelAM jaina jIvana jIvavA jogA niyamo to joIe ja ne ? -AvAo jainasaMgha mATe bhArabhUta cheH bhagavAnanAM darzana vinA khavAya ja nahi, bhagavAnanI pUjA vinA rahevAya ja nahi, guruno yoga hoya to temanAM darzana ane vaMdana vinA cAle ja nahi, A niyamo to sAmAnya jainane paNa hoya ja. muMbaInA vIza hajAra jainomAM darzana karanArA keTalA ? keTalA to evA haze ke varSothI muMbaImAM rahetA haze, roja derAsara pAsethI pasAra thatA haze, paNa tene darzana karavAnI phurasada nahi hoya. potAnA gAmamAM jAya ane koI pUche ke muMbaImAM derAsara keTalAM ? to kaheze ke khabara nathI. paNa koI ene pUche ke muMbaImAM thIeTarakeTalAM! to tarata gaNI batAve, kyA thIyeTaramAM kyAM nATaka-sinemA cAle che !.te paNa e kahI batAve. maMdira-upAzraya keTalAM, ke- sAdhu hAla koNa che, e vagerenIM ene kAMI khabara na hoya. bahAragAmanA jaino muMbaImAM Ave, cAra di' rahe, temAM vepAra dhaMdho karI jAya, nATaka ceTaka joI jAya paNa maMdira-upAzraye javAno samaya ene na hoya. AvAone paNa jaina tarIke oLakhAvI jainonI vasati vadhyAno dekhAva kyAM sudhI karyA karavo che ? AvI moTI saMkhyAthI lAbha kazo nathI. tame amerikAno saMgha kADho to temAM badhA AvavA taiyAra thaI jAya. eka paNa sudhAraka AvyA vagara rahe to mane kahejo. e loko to kahe che ke have siddhagirinA saMgha kADhavA baMdha karIne iMglenDa, amerikAnA saMgho kADhavAnI jarUra che. tIrthAtrAnA saMghonI TIkA karatAM teo kahe che ke "have A kALamAM chate sAdhane AvA saMgho kADhavA emAM kaI buddhimattA che ?' AvuM bolanAro e bhAre karmI javo jo koI vilAyatano saMgha kADhe to tenAM vakhANa karaze, tene puNyavAna ane samayano jANa kaheze. bhaNelAo Aje jaina samAjamAM AvA pAkyA che. AvA samudAyathI jainasaMghanI mahattA kyAM sudhI mAnavI che ? AvA zaMbhumeLAmAM lAbha nathI. zAstra kahe che ke AvA pacIsa lAkha hoya tenA karatAM pAMca hajAra sArA. rAjA mahArAjAo yuddhamAM javA nIkaLe tyAre lAkhonI senA hoya te AgaLa jatI hoya; parantu pAMcaso evA cunaMdA hoya ke je rAjAnI AjubAju ja cAlatA hoya. e pAMcaso evA vaphAdAra ke e jIvatA hoya tyAM sudhI potAnA * vi.saM. 1985-86mAM muMbaImAM vIza hajAra jainonI vasatI gaNAtI hatI. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17. (3: evAothI sAvadhAna raheje !- 83 39 mAlikane UnI AMca na AvavA de. pote bhayaMkara prahAro jhIlIne paNa svAmIne bacAve. AvA sainikonA yoge ja moTA bAdazAho bhayaMkara raNasaMgrAmamAMthI jIvatA pAchA AvatA; pelA lAkhanA bharose nahi. jaina te kahevAya ke je potAnA bhoge zAsanane bacAve. Aje to zAsananA bhoge potAne dIpAvanAra ane jivADanArA ghaNA jovA maLe che. e kahe che ke bekAro mATe devadravyanA paisAmAMthI beMka kADho." jainonI kahevAtI saMsthA AvA TharAvo kare che. mAre emane pUchavuM che ke-"tamArI mUDI kyAM gaI ? bIjI beMkomAM mUko cho to e ja upADIne enAthI AvI beMka kholo ne ? kharI vAta e che ke AvI vAto karanArA ane evI bhAvanAvALAoe potAnuM jainatva gumAvyuM che. AvAonuM jainasaMghamAM sthAna hoya ? zAsananA bhoge lokonuM bhaluM karyAno jaza khATavA nIkaLanArAo lokone bhIkha mAgatA karaze ane pariNAme potAnI paNa e ja dazA karaze. AvAone have samAjamAM oLakhAvI devAno samaya pAkI gayo che. AvI durbhAvanAnA yoge ghaNAye bhikhArI banyA che. ati ugra pApanAM phaLa A lokamAM ja maLe che. pUrvanA puNya jeo A lokamAM bhIkha mAgatA nathI thayA enI bhavAMtaramAM bUrI dazA thavAnI che. narakAdi durgationAM khAtAM bahu moTAM che. bhikhArIne to mAnavagati paNa kharI parantu pachI to e paNa nahi maLe. jaina sAco te kahevAya ke je jAtanA bhoge zAsanane dIpAve.' -e badhA viSavRkSa jevA pAkyA che? - AjanI bekArI zAthI AvI? koNe UbhI karI ? e kema dUra thAya ? e badhuM vicAravAne badale sIdhI ja devadravya para trApa mAravA Aje eka varga Ubho thayo che. e tyAM sudhI kahe che ke-maMdiromAM paDeluM devadravya jo samAjanA lAbhamAM na Ave to e maMdiro samAja mATe bhArabhUta che. rAjadarabAre jhUlatA pramAdI ane ALasuM hAthI jevAM e maMdiro samAja nibhAvavA have taiyAra nathI." emane e bhAna nathI ke maMdiro samAjanA AdhAre nahi paNa samAja maMdiranA AdhAre nabhe che. ApaNe e nAmadArone pUchavuM che ke-"are kamanasIbo ! tamane UbhA karyA koNe ? samAja upara nabhanArA tamane AvuM bolavAnI chUTa ApI koNe ? kayA jaina samAje tamane enA pratinidhi banAvyA che ? A avAja jaina samAjano na hoya. A to tamArI adhama manovRttino avAja che. viSavRkSanI chAyAmAM e svabhAva che ke e chAyAmAM janArA sArA mANasane paNa cakkara Ave, UlaTI thAya, mUccha khAIne nIce pachaDAya ane marI paNa jAya. hIna manovRtti dharAvanArA A badhA viSavRkSa pAkyA che; ane te paNa tamArA paise Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - - : 128 pAkyA che. je jainoe evA khAtAmAM paisA ApyA hoya teoe have prAyazcitta karI levA jevuM che. bhUlathI paNa jhera khavAI gayuM to te kaDhAvI nAkhavuM joIe. ajJAnathI thayeluM pApa paNa mAryA vinA na rahe. ajJAna e bacAva nathI paraMtu ajJAna e ja moTuM pApa che. emane kahI do ke-"amArA paisA tamArA mATe nathI?" anukaMpAno A zAsanamAM niSedha nathI. dukhIne Apo, koI roto Ave to jarUra Apo. roto Avelo gherathI roto pAcho na javo joIe. phUla nahi to phUlanI pAMkhaDI paNa Apo; paraMtu puNya khAtAo mATe jema tema bolato Ave to tenI khabara lo. have pola na calAvo. bhagavAne sAta kSetra kahyAM che, e sAtamAMthI kayA kSetra mATe madada mAge che e pUcho ! e kahe ke sAdharmika mATe, to pUcho ke "sAdharmika eTale zuM? vANiyo mATe sAdharmika ema na cAle. ema jene tene Apazo nahi." anukaMpAdAnamAM lAMbuM na jumo te barAbara che paNa jyAM pAtratA joIne ApavAnuM che tyAM bhoLapaNa na cAle. pAtranI vyAkhyA karatAM kahyuM ke pApA trAyate rUti pAtra: I - "pApathI bacAve te pAtra." paNa jene potAne ja pApathI bacavAnI ciMtA na hoya te bIjAne kyAMthI bacAve ? tame ATalA sAvadha thAo to e nAmadAronA paga nIcethI jamIna sarakavA mAMDe ane temanI akkaDAI osaravA mAMDe. Aje to tamArA paisAno ja vahIvaTa karIne e loko joramAM AvyA che ane damAmathI bIjAne herAna kare che. pote akkaDa rahe che, khoTA dhamapachADA mAre che ane UMcI philosophInI vAto kare che. e kahe che ke "yuropamAM AvA AvA philosopharI che ane ApaNe paNa evA pakavavA che." emane pUcho ke "evA pakavIne pachI karavAnuM zuM che ?" zrI jinezvaradevanI AjJAthI viruddha eka kadama paNa nahi bhare evuM lakhI Apo cho ?" to tarata ja kaheze ke "evuM gulAmIkhata nahi thAya." evAone to have barAbara khullA pADo ane jAhera karI do ke jaina samAjanA paisAthI bhaNelA A nAmadAro evA mUDha ane kRtaghna che ke jenA paisAthI pote bhaNyA, DIgrIo meLavI, temane ja have abhaNa, mUrkha ane aMdhazraddhALu kahIne temanI niMdA kare che. eTalethI ja jAta para humalo karatA hatA, te have temanA pUjyo sudhI AgaLa vadhyA. guruone to teo nakAmA ane samAjane bhArabhUta gaNe che. maMdira mUrti, Agama e badhA para hallo karyA pachI have devadravya temanI najare caDhyuM che. bAkI zuM rahyuM ? sabhA: 'have phAvatI novelo lakhAya che." Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 : evAothI sAvadhAna rahejo ! - 83 e loko nahi kare te ochuM che. mATe nakkI karo ke gayuM te gayuM paNa have vADa bAMdho ! vADa bAMdhyA vinA have chUTako nathI. koI pUche ke vADAbaMdhI kema karo cho ? to kahevAnuM ke pAkanA rakSaNa mATe. mabalakha pAka Ubho hoya tyAM rakhaDatAM jAnavarone kema pesavA devAya ? 1229 41 sabhA : 'e to pAka khAI jAya.' kevaLa khAI jAya to to dhULa nAMkhI, A to pAMca zera khAya ne pAMca maNa bagADe. evA sAme vADa vinA na cAle. evAne aMdara pesavA ja na devAya. emane rAtI pAI paNa na apAya. emane kahevAnuM ke 'ame dAtAra kharA paNa tamAre mATe to pUrA kRpaNa chIe. adharmIo ke dharmanA virodhIo pakavavAnAM jyAM bIja naMkhAtAM hoya tyAM amArAthI rAto paiso paNa na apAya. have muddA para Avo. niyama vinA mAnavajIvana nathI to jainajIvana hoya ? niyamathI gabharAvAnuM hoya ? maMdira para laherAtI dhajA zobhe che kharI paNa e laherAya kyAre ? dhvajadaMDa sAthe bAMdhelI hoya to. ema na hoya to UDIne nIce paDe. eja rIte niyamarUpI daMDathI baMdhAyelAM haiyAM laherAya che. have niyama vinA na cAle e vAta nakkI thaI jAya che. upadezamAMthI AdezamAM mAre na AvavuM paDe to sAruM. upadeza na mAnne tyAM AdezanI ane jarUra paDe to kAnapaTTI pakaDavAnI paNa amane chUTa che. eTalA karaDA na banavuM paDe evA tame thaI jAo ema icchuM chuM. aMkuza vinAnA manuSyanI zobhA nathI. ame paNa ahIM niyama laIne ja AvyA chIe. niyama lIdhA vinA A ogho koIne apAMto nathI. e tene ja apAya ke je niyama le. niyamathI bhAgavAnI vAta karazo mA. 'niyama bhAMgaze to !' evo. bhaya batAvanArAthI ThagAzo mA. niyama letI vakhatanI pariNAmanI dhArA apUrva hoya che. mAno ke sArA bhAvathI niyama lenAro pAchaLathI kadI hArI paNa jAya to paNa letI vakhatanI zuddha bhAvanA ene kheMcIne muktie laI jAya. dorInuM AlaMbana laI nIce UtaranAro kadAca paDI jAya toye ene AlaMbana vinA UtaratAM paTakAnAra jeTaluM kadI na vAge. hAthamAM dorI hoya eTale AjubAju bhaTakAya to kadI paga bhAMge e bane paNa mAthuM bhAgye ja phUTe. niyama e AlaMbana che. e loko kahe che ke 'nabaLA hoya e niyama le.' huM kahuM chuM ke niyama na lenArA nabaLA che. zAstra kahe che ke DAhyA, juvAniyA ane sabaLa hoya e ja niyama le ane laIne sArI rIte pALe. chate doraDe enuM AlaMbana na letAM paTakAvAnuM jokhama kheDavuM e mUrkhatA che. vaLI e loko ema Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-3 paNa kahe che ke 'mana jenuM kAbUmAM na hoya te niyama le, jene mana kAbUmAM che tene niyamanI jarUra zI ?' enI sAme mAro prazna che ke 'jo mana kAbUmAM hoya to niyama levAmAM harakata paNa zI ?' tyAM kaheze ke 'kadAca....' e 'kadAca'mAM ja aMdara polANa che. 42 1230 ahIM 'dIkSA' e ja niyama ema na mAno. dIkSA paNa traNa prakAranI che. sarvavirati, dezivarati ane samyaktva. e traNemAM da2ekanA adhikAra mujaba judA judA prakAranA niyamo che. e paNa na bane to duniyAnAM pApothI bacavAnA bIjA paNa ghaNA niyamo che. paNa tamane niyamo levAnI bhUkha jAgI che kharI ? tame khAo keTaluM ? bhogavo keTaluM ? AjanA koTyAdhipatio to ghaNA bhAge kAMI khAI zakatA ja nathI. moTA bhAge e badhA rojanA rogI. apacAnI emanI phariyAda kAyamanI. cAha, pAna, sigAreTa upara temanuM jIvana. e dhAre to ghaNI cIjanA niyama karI zake. paNa emane karavA nathI. kema ? ene hajI saMsArano bhaya ane mokSanI icchA jAgI nathI. A maharSi kahe che ke-saMsArano bhaya jAgyo hoya ane mokSaprAptinI icchA hoya to iMdriyone jItavAno prayatna kara. cAre gatiomAM saMcaravuM te saMsAra-'samyak che sAra jemAM te saMsAra' evo artha ahIM ka2vAno nathI. e artha karavo hoya to deva, guru, dharma athavA samyagdarzana-jJAna-cAritra che sAra jemAM-e artha karo. AkhuM comAsuM gayuM, ziyALo gayo, ATha ATha mahinA gayA chatAM hajI pAka dekhAto nathI. eka paNa RtumAM pAka na thAya e bhUmi kevI ? ukhara. paNa tamane e kalaMka na apAya. A bhUmi to rasALa che. saMghanuM varNana cAle che. emAM to ghaNI kaThina ane bhAre paDe tevI ghaNI vAto Avaze. ene mATe tamAre yogyatA keLavI taiyAra thavuM paDe, nahi to hINapata lAge. beya ThekANe 'hA'jI na cAle. ekalA rahevuM paDe te hA, paNa satya na choDAya. satya na choDavAnI TekavALo hoya e saMgha ane e ja saMghamAM ATaluM kauvata to joIe ja. virodhIne paNa kahevAnuM ke amane koI kadAgraha nathI. tamArI vAta sAcI puravAra karo to zaraNe AvavA taiyAra chIe; paNa sAcuM choDI khoTuM pakaDavAnI to taiyArI nathI ja. tamane dhamakI Apaze ke-'ekalA rahezo, marazo tyAre maDadAMne bALavA paNa koI nahi Ave' to kahI devAnuM ke 'evI ciMtA ame karatA nathI.' A to chellI koTinI vAta che, paNa gabharAo nahi; dharmAtmAo mATe e vakhata hoya ja nahi; evo vakhata to pApAtmAone Ave. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 3: evAothI sAvadhAna raheje ! - 83. jaina, sAta vyasanano tyAgI ja hoya ? jainone sAta vyasanano niyama to hoya ja ne ? e sAta vyasana kayAM ? 1. mAMsa, 2. madirA, 3. zikAra, 4. corI, 5. jugAra, 6. parastrIgamana, 7. vezyAgamana. A sAta vyasanane sevanAro ghorAtighora narakamAM jAya che ema zAstro kahe che. sabhAH "saTTo ane resa e jugAra kahevAya ne ?' jarA thobho ! saTTo e jugArano bApa che, paNa jeo saTTAnA vepAramAM sapaDAyA ja che ane enA sivAya bIjo dhaMdho karI zake ema nathI teo ene gauNa rAkhIne paNa niyama laI zake che. bAkI sAta vyasananA tyAgIe so cheDavo joIe. jo saTTo baMdha thAya to Aje ghaNI zAMti thaI jAya. saTTa jevI azAMti bIje kyAMya nathI. saTTAmAM lAkha Ave ane lAkha jAya e vAta sAcI, ghaNA garIbo saTTAthI zrImAna banyA e paNa kharuM, paNa e eka zrImAna bane te pAMca-pacIsanA bhoga bane che. e dhana evuM ke naphAmAM paNa ene zAnti na hoya. jItyo ke Dabala khele. sodAmAM ja sapaDAyelo hoya. temAMye valaNanA divase to doDadhAma ne upAdhino pAra na hoya. AbarU jaLavAze ke nahi enI moTI phIkara. hirAnI vIMTI sAme joyA ja kare. ijjata rahe tema nathI evuM lAge to thoDuM saMtADe paNa kharo; kemake pAchaLa joIe to kharuM ne ? konI pAse mAgavA javuM ? A badhI ochI paMcAta nathI. taiyAra mAlanA vepArIne AvI kAMI phIkara nahi. bhAva bhale game te hoya paNa mAla to potAnA tAbAmAM kharo ne ? sAte vyasana tajAya to sAruM kAma thaI jAya. dIkSAmAM tamane bAdha Ave che paNa AmAM to bAdha na Ave ne ? sabhAH "AmAMye bAdha hoya to ? to to kaho ke amane dharamathI ja bAdha che; arthakAmanI ja gulAmI game che; ema nakkI thAya che. dayA Ave che mATe kahuM chuM ke arthakAma tamane nahi bacAve. Aje bahAranuM vAtAvaraNa bhayaMkara che. tame e vAtAvaraNamAM taNAyA cho mATe A badhI mahenata paDe che. gAmaDAMnA jaino hajI A vAtAvaraNathI alipta hoI guruonA vagara samAgame paNa dharma sAcavI zake che. jainathI A na khavAya, Ama na thAya, e badhuM teo samaje che ane pALe che. vastunI rakSA mATe vADanuM baMdhana joIe ja. dudhALAM jAnavarane rakhaDatAM na mukAya. mUko to koI paNa dohI le. caravA mokalavAM hoya to paNa mANasa sAthe Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - 1232, mokalAya. dudhALAM jAnavarane evI Teva ja pADelI hoya ke sAMje khIle AvIne UbhuM ja rahe. mAlika doraDe bAMdhavA na Ave tyAM sudhI barADe, bhAMbhare-mAlika Ave, enA para premathI hAtha pherave tyAre ja potAnuM zarIra halAvI khuzI vyakta kare. dudhALAM jAnavarano A guNa che. mAlika sivAya agara to je roja dohatuM hoya te sivAya koInI tAkAta nahi ke ene dohI le. lAta mAre, zIMgaDAM mAre paNa bIjA koIne hAtha lagAvavA na de. mAlika taraphanI ene vaphAdArI che. mAthe mAlika che enI khumArI che. AvI ja dazA dharmInI hoya. dharmI AtmA paNa dudhALAM jAnavara jevAM che. samyagdaSTi AtmA ghera rahe, peDhIe jAya ke game tyAM jAya paNa "huM kono ?' enuM ene satata bhAna hoya. enuM jIvana kadI unmatta na hoya. ene koI unmArge na laI jaI zake eTaluM enAmAM kauvata hoya che. sAvaceta eTalo hoya ke koIthI bharamAya nahi. game tevo bhaNelo damAma karato Ave ane game tevuM bhASaNa pheMke paraMtu A enAthI jarAya levAI na jAya. pelo kahe ke "dharma hambaga che" to A kahI de ke-"je dharmathI tuM mAnava banyo, ATalI sAmagrI pAmyo, bhaNIgaNI hoziyAra thayo, tene hambaga kahenAro tuM ja hambaga cho." ATaluM kahevAnI hAma che ne ? devadravyanI benka kADhavAnI vAta karavA AvanArane potAnA AMgaNe paga paNa na mUkavA devAya. AvA vicAra dharAvanArA game tevA moTA mANaso guNAtA hoya to paNa ene salAma karavAmAMye pApa ane enI salAma jhIlavAmAM paNa pApa. evAnA zeTha thavAmAMye nukasAna ane enI nokarI karavAmAMye nukasAna. game tevo bALagoThiyo hoya toye evAnI sAtheno saMbaMdha toDavo ja paDe, jo dharma sAcavavo hoya to. potAnI pAse chatI milakate devadravyathI beMka kADhavAnI bhAvanA thAya e manovRttine pArakhI levAnI jarUra che. teo kahe che ke- "dila jarA dilAvara rAkho." Ano artha samajI zako cho ne ? sAgara e ratnAkara che. ratnone e saMghare che paNa maDadAne e kadI saMghare ? maDadAnI tAkAta nahi ke ratnAkaranA ratnone abhaDAve. game tevA moTA zahenazAhanuM maDaduM hoya paraMtu e paNa sAgaranA taLiye jaI tyAM rahelAM ratno sAthe bese ja na zake. sAgara ene eka, be ne trIjA uchALe kinAre pheMkI ja de. jainazAsana e anupama ratnAkara che. e paNa hADakAMnA DhagalAne nathI saMgharatuM. maDadAM kaho ke hADakAMnA DhagalA kaho bane eka ja che. banne cetanAhIna che. dharmarUpI cetanA vinAnA mAnavo paNa hADakAMnA DhagalA che. samyakatvanA UchALA jainazAsanarUpI ratnAkaramAMthI ene kinAre pheMkI dIdhA vagara rahetA nathI. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1233 ----- 3: evAothI sAvadhAna rahejo! - 83 -- 45 hoLI Ave che, emAM pApane bALI nAMkho ! have niyamo levAnA nakkI karI lakhI lAvo. hoLI najIka Ave che. comAsI parva Ujavo ane hoLImAM pApane bALo. nATaka, ceTaka, sinemA, hoTela, rAtribhojana, durbasana Adi pApone hoLImAM bALIne bhasma karo. jaino jyAM tyAM khAya ? jaino eThuM mUke ? be ghaDI pachI eMThavADamAM saMmUcchimAM utpanna thAya e jaino na jANe ? Aje to bhAI jamIne UThe eTale enI thALI evI hoya ke bAIne jovI paNa na game. zrAvakanI thALI to evI hoya ke sApha karanArane rAkha paNa ghasavI na paDe. zrAvaka gharano eMThavADa pADozIne trAsa na Ape. patnI dhAre to patine sudhArI zake. pAse besI garamAgarama vastu pacIsa vAra pIrase paNa chAMDavA na de. gurunuM na mAnanArA paNa patnInuM to mAne; paraMtu bAIonI bhAvanAmAM paNa polANa peThuM hoya tyAM zuM thAya ? ene paNa sonAnI baMgaDIo ne navI navI sADIo maLe eTale pharajanuM bhAna bhulAI jAya. ekane lAlaca mUMjhave ne bIjAne viSayAdhInatA mUMjhave. AmAM uddhAra kyAMthI thAya ? | mATe have nabaLAIne khaMkherI nAMkho. hoLImAM pApane jalAvo ane niyamo laI comAsI parva Ujavo to zAsanapremIno ilkAba zobhe. ajJAna loko game tema bole enI sAmuM na juo paNa dharmIno ilkAba dIpe e rIte varto. ApaNe moTI sabhAmAM zobhA mAnatA nathI. thoDA paNa cunaMdA hoya temAM zobhA mAnIe chIe. khoTI nAmanAnA pUjArI nathI. jagatanI vAhavAha mATe dharmane DubADanArA pariNAme pote ja DUbe che. saMghamerUnuM citta dIpe zAthI ? niyamarUpI suvarNa zIlAtala para goThavAya to. tamArAthI zakya hoya tevA niyamo lo. thoDuM AtmabaLa keLavo. sAva pAMgaLA na bano. comAsI parva UjavI hoLImAM pApane bALo-A viSayamAM zAstrakAra bhagavaMta AgaLa zuM pharamAve che te have pachI. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4H jainazAsanamAM niyamanuM mahattva vIra saM. 2453, vi. saM. 1989, phAgaNa suda-8, zanivAra, tA.8-3-1930 84 * mana ane indriyonuM niyamana kare te niyama : * pApanA saTTA : * niyama, aMkuza mUke tevo joIe : * niyama levA AvanArane zuM kahevAya ? * caDe te ja paDe paNa e paDelA paNa caDavAnA ja : * paDelAne caDAvavA mATe A zAsana che : * dIkSitanA kuTuMbIo ArtadhyAna kare enuM pApa kone ? * dIkSA ane mAbApano upakAra : virodhIonI mAyAjALa : * dIkSA laIne choDe to....? mana ane iMlyionuM niyama kare te niyamaH anaMta upakArI sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka gaNivarajI zrI saMgharUpa merUnuM varNana karatAM pITha tathA mekhalAnuM varNana karI gayA bAda have cittarUpI kUTo (zikharo)nuM svarUpa varNave che. merU parvatane jema UMcAM, sapheda ane kAntimAna zikharo hoya che tema zrI saMghamerUne paNa cittarUpI zikharo hoya che, je UMcAM zveta ane jhaLahaLatAM hoya che. merUnAM citrakUTo jema suvarNa zIlAtala para hoya che tema zrI saMghamerUnAM cittakUTo paNa UMcA niyamorUpI suvarNazIlA para hoya che. zikhara vinAno parvata jema bAMDo lAge tema suMdara cittarUpI zikhara vinA zrI saMghamerU paNa zobhA vinAno kiMmata vinAno lAge. iMdriyo ane mana jenAthI kAbUmAM Ave te niyama. evA niyamorUpI suvarNa zIlAtala para zrI saMghanAM (sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikAnAM) cittakUTo UMcAM, svaccha ane jhaLahaLatAM hovAM ghaTe. jyAM sudhI iMdriyo tathA mana kAbUmAM Ave nahi tyAM sudhI cittamAM suMdara vicAro Ave nahi. hamezAM azubha adhyavasAyanA tyAgathI ja cittakUTa UMcAM bane, arthAt uccatA pAme. jyAM sudhI azuci adhyavasAya na jAya tyAM sudhI hRdayamAM uccatA na Ave, jyAM sudhI iMdriyo ane Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1285 - 4 : jenazAsanamAM niyamanuM mahattva : - 84 - 47 mananuM damana thAya nahi tyAM sudhI azubha adhyavasAya jAya nahi. azubha adhyavasAya hoya tyAM sudhI UMcA pariNAma lAvavAM azakya che. samyagdaSTipaNuM, zrAvakapaNuM, sAdhupaNuM, dAna, zIla, tapa bhAva ane duniyAnI koI paNa dharmakyiA azubha adhyavasAyanA nAza vinA sArI rIte thatI nathI. azubha adhyavasAyone kADhavA niyama e AlaMbana che. e AlaMbana na svIkArAya to mAnavuM paDe ke hajI dharmanI kiMmata haiyAmAM vasI nathI. "mana zuddha che to niyamanI jarUra nathI' ema kahevuM e ja mananI malinatA che, kemake mana zuddha che to niyama karavAmAM vAMdho zo che ? jenuM mana sAruM tenI kriyA moTA bhAge khoTI na ja hoya. zuddha mana chatAM azubha kiyA thaI jAya e bane paNa tenA upara rAga ke prema na hoya; e azubha kyiA mATe yojanA na ghaDAya. game tema vartavuM, phAve te khAvuM, phAve tema haravuM pharavuM ane "mAruM mana zuddha che" ema kahevuM enA jevo duniyAmAM bIjo eka paNa daMbha nathI. "rasanAno rasa UDI gayo che to abhakSya khAvAmAM harakata zI ?' AvuM bolavuM e ja sUcave che ke rasanAno rasa gayo nathI paNa jAmyo che. jo rasanAno rasa gayo hoya to e vastu vinA calAvI levAnuM mana thAya paNa khAvAnuM mana thAya. "vaLI maLyuM to kema na khAvuM ?" ema je bolavAmAM Ave che tethI to e sUcana thAya che ke mana emAM ja paDeluM che. pAMca iMdriyonA trevIseya viSayonI lAlasA ghaTI jAya pachI na bolAya ke-"A khAvAmAM vAMdho zuM ? Ama vartavAmAM harakata zI ?' Ama bolavAmAM to kevaLa vaktA sivAya kazuM nathI.' iMdriyo tathA manane damana karanAra niyama che, e niyamanA AlaMbana vinA azubha adhyavasAyano nAza thato nathI ane e vinA citta UMcA prakAranuM banatuM nathI. cittarUpI kUTane UMcuM banAvavA azubha adhyavasAyano nAza karavo joIe ane tenA mATe iMdriyo tathA manane game tevA niyamonuM AlaMbana levuM joIe. - have e cittakUTa UMcAM to banyAM paNa ujvala zI rIte bane te kahe che. pratisamaya karmamalano nAza thAya tevI kriyA karavAthI citrakUTa ujvala bane che. jema jema karmamala ghaTe tema tema AtmA zuddha bane. karmamalano nAza e ja Atmazuddhino upAya che. niyamathI azubha adhyavasAya jAya ane zubha adhyavasAya Ave. enAthI evI suMdara kriyAonuM sevana thAya ke jethI karmamalano nAza thAya. e karmamalanA nAzathI citta ujvala bane che.. ujvala banelAM cittane jhaLahaLatAM banAvavA mATe pratisamaya jJAnIe Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 136 kahelAM ane gaNadharadevoe gUMthelAM sUtra tathA tenA arthanuM niraMtara smaraNa karavuM joIe. sUtra-arthanuM smaraNa karavAthI bhagavAnanI AjJA niraMtara yAda rahe che. zrI jinezvaradevanI AjJAnI yAda gaI to badhI mahenata rada samajavI; kAraNa ke enA vinA e UMcAM ane ujjavala cittakUTo kaI miniTe nIcAM ane malina bane te kahevAya nahi. - sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA e cAreya sUtra tathA arthanuM niraMtara smaraNa karavAnuM che. Aje to A vAtamAM moTA vAMdhA che. keTalAka to kahe che keAtmAnA dharmanI zuddhi mATe AgamanuM kAma zuM ?' Avazyaka sUtro Aje keTalAne AvaDe ? ane eno artha to jyAM raheto hoya tyAM ja rahe ne ? tamAre enI sAthe saMbaMdha keTalo ? zrI saMghamerUnuM citta-eTale sAdhu, zrAvaka, zrAvikAnuM citta UMcuM, svaccha ane jhaLahaLatuM hoya to ja saMgha dIpe; nahi to e zrI saMghamerUnI zobhA nathI. A zobhAnA mULa pAyAmAM iMdriyo tathA manane kAbUmAM rAkhavA mATenA niyamo che. niyama Aje pAlavatA nathI. niyamanuM nAma sAMbhaLI dUra bhAgavA mAMDe evA ghaNA che. rakhe koI ekAdo nAno paNa niyama kare to emAM aneka bArIo rAkhe. potAne kyAMya jarA paNa agavaDa na AvI jAya, e pahelAM vicAre. niyamane aMge ApaNe gaI kAle sAMta vyasananA tyAgathI vAtanI zarUAta karI hatI. zrAvaka sAte vyasanano to tyAMgI hoya ja. jenAthI rAjadaMDa thAya evI corIne to zrAvaka varSe ja. pakaDAyA pachI daMDa thAya, sajA thAya, nAlezI thAya, evI corIthI zrAvaka dUra ja rahe, paNa Aje to e niyama karanArA paNa zodhavA javA paDe evI sthiti thaI gaI che. pApanA saTTa : mahAAraMbha ane mahAparigraha e narakanAM dvAra che ema zAstra kahe che. e vAta jANavA chatAM "pAMca lAkha pahelAM meLavA lauM," pachI niyama karIza. evA prakAranI bhAvanA rAkhIne AraMbha-parigrahane nibhAve ja jAya e eka prakArano saTTo ja che ne ? niyama karatAM pahelAM ja e mahA AraMbha-parigrahamAM kadI khapI javAya to gati kaI thAya ! e yAda nathI rahetuM. A paNa eka jAtano pApano saTTa ja samajI levo. sabhA 'samajyA chatAM haiyAmAM prakAza kema nathI paDato ?' na paDe; kAraNa ke pApanA saTTAno zokha che. e zokha chUTyA vinA haiyAmAM Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1237 -- 4 : jenazAsanamAM niyamanuM mahattva : - 84 - 49 prakAza na paDe. e to ema ja mana vALe ke-"bahu AraMbha-parigrahathI narake javAya, e vAta kharI, paNa maratAM pahelAM mUkI daIza,pachI zo vAMdho che ? maraNa kyAre Avaze e nakkI nathI evuM jANavA chatAM Ama kahe jAya ane AraMbha parigrahamAM taNAyo jAya, e kharekhara pApano bhayaMkara saTTo khelI rahyo che. A rIte jevo pApano saTTo khelatAM zIkhyA che tevo dharmano saTTo khelatAM nathI zIkhatA. vyavahAranA kAmamAM mAMdo hoya to paNa sAjAnI jema doDavA mAMDe paNa derAsara javuM hoya to jarAjarAmAM mAMdo na hoya toye mAMdo paDI jAya. hAthe ja nADI tapAsI, "ThIka nathI' ema abhiprAya ApI de. jarA mAthuM du:khe ke jarA paga tUTe to dharmanA kAmamAM DhIlo thaI jAya ane e ja pAcho bajArano TAima thatAM Ubho thaIne cAlavA mAMDe. mAMdagI te vakhate bhAgI jAya. AnuM kAraNa eka ja che ke pApanA saTTA khelavAnI durbuddhi evI vadhI gaI che ke A zAstromAM AvatI vAto to cothA ArA mATe che, ema ja e mAne eTale badhA daravAjA khullA thaI jAya. AgamamAM Ave ke amuka puNyAtmA trikALapUjA karata hatA, tyAM AjanA pApanA saTTA khelanArA kahI de ke-"e to rAjA hatA agara zrImAna hatA, sagavaDavALA hatA. amArI pAse evI sagavaDa ke moTI zrImantAI hoya to ame paNa karIe." pachI emane puNiyA zrAvakanI vAta karIe to kaheze ke-"e to puNyazALI hato. ame kyAM evA chIe. ?" Ama khoTA bacAva rajU karI zAstranI vAtone AghI ja rAkhe pachI haiyAmAM prakAza phelAya kyAMthI ? saMsAra bhayaMkara che; emAM DUbI gayA to gati kaI, e citA ja bhulAI gaI che. duniyAnA kAryomAM jema saTTA khelAya che tema ahIM paNa parAkrama batAvavuM paDaze. duniyAnAM pApakAryomAM AtmA je vegathI dhasyo jAya che teTalo vega nahi, to tenAthI aDadho paNa vega dharmamAM joIze ke nahi ? bahu AraMbha parigrahathI narakagati mAnyA chatAM "avasare choDI daIzuM. maratAM sudhI nahi vaLagI rahIe.' ema kahIne calAvye ja rAkhe e bhayaMkara saTTo che. zrI jinezvaradeve jenA pariNAme narakagati batAvI te ja vastune vaLagI rahevAno saTTo khelavo e sArI vAta che ? nA. emAM bhayaMkara sAhasa che. AyuSyanI khabara nathI, janmyA te badhA ja maravAnA e nakkI che, chatAM evo saTTo cAlu rAkhavo temAM to saTTAnA zokhanI avadhi kahevAya. dharmakriyAmAM, maMdira, upAzraye javAmAM sagavaDa, samaya, bhAvanA, zakti e badhAnA abhAvanA bahAnAM kADhyA ja kare parantu duniyAdArInuM kAma Ave tyAM emAMnuM eka paNa bahAnuM na naDe. je rIte duniyAdArImAM rakta raho cho ? tevI raktatA ahIM dharmanAM kAryomAM lAvavI paDaze. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50. saMgha svarU5 darzana bhAga-3 1288 niyama, aMkuza mUke tevo joIe ? cittakUTo UMcAM, ujvala ane jhaLahaLatAM haze to ja zrI saMgharUpI merU dIpaze. A kUTa (zikhara)no mULa pAyo ja niyama che ane Aje e niyamanI bhAvanAmAM ja polANa che. niyama letI vakhate ja kahe ke- niyama Apo paNa agavaDa na paDe evo Apo.' vrata letAM paNa ema ja kahe ke-"bhale bAre vrata Apo paNa evI rIte Apo ke e pALavAmAM jarAye harakata na Ave ane kadI yAda ja na karavAM paDe; ane ene mATe koI noMdhapothI rAkhavAnI ja jarUra na paDe. badhI tarapha eTalI chUTa rAkhI hoya ke kyAMya bhUlathIye vAMdho na Ave. parigrahanA niyamamAM dasa-vIsa kreDanI maryAdA rAkhe, dizi parimANanI vAtamAM AkhI duniyAmAM rakhaDI zakAya eTalA gAu rAkhe, vanaspatimAM jeTalI jANato hoya emAMnI eka jAta bAkI na rahI jAya evI chUTa rAkhe; have A rIte niyama lenArane niyaMtraNa zuM thayuM ? niyama levA chatAM niyamano hetu zo jaLavAyo ? phUlanI pAMkhaDInI vAta to ghaNA divaso karI. have toM phUlanI vAta karuM chuM ane pachI phaLa mATe AgaLa vadhavuM paDaze. iMdriyo ane manane damavA mATe niyama che. niyamano e hetu A jAtinA niyamathI sarato nathI. je niyamathI jIvana thoDuM paNa pApathI virAma na pAme te niyama zAno ? koI navo mANasa hoya. taddana aparicita hoya, dharmasaMskAra pAmelo na hoya evo Ave, tene to game tevo niyama apAya, paNa varSothI AvatArA, jainano ilkAba dharAvanArA, ene potAnA jIvana para aMkuza mUkanAro; potAnA jIvanane moTAM pApothI bacAvanAro eka paNa niyama na hoya to te yogya gaNAya ? DAhyA hAthI para paNa mahAvata aMkuza vinA savAra na thAya. hAthI para kAbU rAkhavA e gaMDasthala para bese ane marmasthAnamAM aMkuzano prahAra kare, e niyama. DAhyo hAthI kyAre gAMDo thaze eno bharoso ja nahi. aMkuza paNa tIkSNa ja hoya, bahuM na cAle. jaina mAtrane ekAda niyama ke niyamo evA hovA ja joIe ke je potAnA jIvanane ghora pApathI bacAvyA vinA rahe ja nahi. hAthIno mahAvata hAthIne tIkSNa aMkuza evI jagyAe mAre ke hAthIne pharajiyAta besavuM ja paDe. e rIte mANasane ekAda niyama to evo joIe ja ke jethI jIvana aMkuzamAM AvI jAya ane pApathI bacI javAya.. - sAte vyasananA tyAgI zrAvaka Aje keTalA che ? AmAM to sAdhupaNAnI vAta nathI ne ? * sabhAH "sAdhupaNAnI chAyA to che jene ? Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1239 - 4 : jainazAsanamAM niyamanuM mahattva : - 84 - 51 to tamAre chAyA paNa nathI joItI ? chAyA ApanAra to kadAca na banI zako paNa koI chAyA Ape to levAmAM paNa vAMdho ? to pachI saMsAra bhayaMkara lAge che enI khAtarI zI ? kahI do ke saMsAra amane bhayaMkara nahi paNa mITho lAge che. mATe to pU. upAdhyAyajI mahArAjAe pahelI ja be zarata mUkI. iMdriyajayASTakamAM teozrI pahelI ja be vAta pUche che ke saMsArano bhaya lAgyo che? muktino prema jAgyo che ? jo A be vAta kabUla hoya to pachI iMdriyajaya mATe tamAma puruSArtha phoravavA A mahAtmA pharamAve che. AvA mahAtmAo jyAre iMdriyajya karavAnuM pharamAve che tyAre tamAre moTA bhAge iMdriyo bahekAvavAnI kriyA cAlu rAkhavI che ? iMdriyo para kAbU meLavavA niyamonI jarUra aMge zAstrakAro bhArapUrvaka pharamAve che tyAre bahAra Aje evuM bhayaMkara vAtAvaraNa phelAvavAmAM AvyuM che ke-"niyama levo ja nahi; kemake na.levA karatAM laIne bhAMgavAmAM mahApApa che. niyama bhAMgyo to narake ja javuM paDe, mATe niyama levo ja nahi." A rIte niyama sAme eka moTo vAgha Ubho karavAmAM Ave che. sabhAH niyama laIne bhAMge e to narake jAya paNa niyama le ja nahi te kaI gatimAM jAya ? ' e to svarge ja javAnA, ema e loko mAnatA haze. viratidharo mATe narakAdi gati ane aviratidharo mATe svarganAM vimAno, AvuM emanuM maMtavya hovuM joIe; nahi to AvI vAto teo kema kare ? jeo niyamone nathI ja mAnatA evA nAstikonI vAta javA do paNa jeo niyamamAM mAne che teo ja AvI vAto Aje karI rahyA che. bhAgyayoge koI puNyavAna niyama levA taiyAra thAya ene pahelethI ja bhAMgavAno ane bhAMgyo eTale narake javAno moTo bhaya batAve. pachI pelo niyama levA AvanAro niyama le ja kaI rIte ? hajI to nisaraNI para paga mUkyo ja nathI tyAM paDI javAno moTo bhaya batAve, eTale pelo bicAro paga mUkatAM ja Dare. vyavahAramAM jo AvuM karavAmAM Ave to vyavahAranuM koI kAma karavA lAyaka ja na rahe. lAkha maLyA pachI e rahevAnA ja e nakka nathI, jAya paNa kharA; chatAM meLavo cho zA mATe ? janmelA maravAnA e nakka chatAM janma ApavAnuM baMdha kema nathI thatuM ? kanyA mATe muratiyo zodhavA nIkaLanArA zarUAtamAM ja "rAMDaze to ?' evI zaMkA kema nathI karatA ? kare to te DAhyA che ke mUrkha che ? evI apazukana bharelI vANI uccAranArAne gharamAM rakhAya ja Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - 1240 nahi. kadI hoya toye evA prasaMge ene bahAra mokalI devA paDe. e rIte niyama letAM pahelAM ja bhAMgavAno bhaya banAvanArAo paNa mUrkha che. jamyA e maravAnA nakka ane paraNe eTale bemAMthI eka vahele moDe rAMDaze e paNa nakka che, chatAM e badhI kriyA cAlu ja che; mAtra niyama lenArane ja bhaDakAvavAmAM kema Ave che ? niyama levA AvanArane zuM kahevAya ? zAstramAM badhI vAta Ave. niyama le ene caDhAvavAnI, eno mahimA gAvAnI, enA pAlananI vidhinI, niyama na bhAMge tenI kALajI rAkhavAnI, niyama bhAMge to zuM thAya e badhI vAto zAstramAM to jarUra Ave. paNa e vAtono upayoga kaI rIte karAya ? rasoImAM ghaNA masAlA Ave paNa e vAtono upayoga kaI rIte karAya ? rasoImAM ghaNA masAlA Ave paNa e badhA pramANasara bheLavI rasoI banAvAya che ane to e banAvelI rasoI khavAya che ne vAMdho nathI Avato. paNa jo rasoI karanAra bAI loTa ane rAMdhyA vinAnA dALa-cokhA, lAkaDAM ane pANI jamanAra pAse mUkI de to ? to jamanAra jame zuM ? e rIte upadeza paNa e badhI vAto dhyAnamAM rAkhe; nahi ke ekadama bhaya batAvI niyama leto je aTakAvI de. je koI bhaya batAvI niyama leto aTakAvI de e dharmopadeza ke pApopadezaka ? niyama levA AvanArane to kahevuM joIe ke "mahAnubhAva ! tuM bahu bhAgyazALI che ke tane niyama levAnA pariNAma jAgyA. niyama levAnA pariNAma viralAne ja thAya che. mATe jarUra tuM uttama AtmA chuM. A niyamathI to aneka AtmAo muktie gayA che." niyama levA AvanAra AvuM sAMbhaLe eTale enA manamAM paNa thAya ke "jarUra, A niyama e bahu uttama cIja che ke jenI prazaMsA vaDIlo ane guruo paNa ATalI kare che.' e DhIlo hoya to paNa dRDha thaI jAya. A rIte dRDha banAvyA bAda upadezaka ene sAvacetI paNa Ape ke "jo bhAI tuM je niyama le che te bahu uttama che, sAcavavA jevo che. bedarakAra banavAthI niyama bhAMge to bahu pApa lAge mATe khUba sAvaceta raheje. A pramANe kahevAya to niyama levA AvanAra paNa e vAta kabUle ane niyamamAM vadhu sAvaceta bane. paraMtu AvatAMveMta jo pelAne ema ja kahe ke-"niyama levA to Avyo che paNa letAM pahelAM vicAra karaje. bhAMgyo to maryo samajaje. DUbI jaIza." AvuM sAMbhaLe eTale pelo niyama levA Avelo niyama lIdhA vinA ja ravAnA thaI jAya. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 1241 - 4 : jainazAsanamAM niyamanuM mahattva : - 84 caDe te ja paDe paNa e paDelA caDavAnA ja H ghaNA Aje ema kahe che ke-"ame niyama nathI letA, kAraNa ke bhAMge to pApamAM paDIe." AvAne huM ema to na ja kahuM ne ke-niyama bhAMge to kAMI vAMdho nahi, tuM tAre niyama laI le ! vaLI enI vAtamAM saMmata paNa na thavAya. Ama beya bAju muzkelI che. mAre ene ema ja pUchavuM paDe ke niyama bhAMge zA mATe ? duniyAnI nAzavaMta cIjo meLavavA doDAdoDI kare che tyAM "A cAlI javAnI che" evo vicAra karavA nathI thobhato ane niyamanI vAtamAM ja AvI nirbaLatA kema ? - ghaNAe niyama lIdho ane pALI na zakyA. paNa letI vakhatenI suMdara pariNAmanI dhArAthI e AtmAno ekaDo nizcita thaI gayo. Ano artha evo na karAta ke niyama bhAMgavAmAM harakata nahi. Aje to AvI vAta samajAvavAmAM paNa jokhama che. bahAra jaIne bole ke-"mahArAja kahetA hatA ke niyama levo, pachI na paLAya ne bhAMge to vAMdho nahi.' tame AvuM na bolatA. evAM paNa zAstramAM dRSyatA che ke jemAM amuka AtmAoe niyama lIdho ane tarata paDyA, chatAM emanA mATe zAstra kahyuM ke "e pAmI gayA e pAchA mArge AvavAnA ja ane ArAdhanA karI mokSamAM pahoMcI javAnA.' bhAMgavAnI bIka batAvI niyama levA ja na de eno nikhAra thAya zI rIte ? rakhaDapaTTano aMta ja na Ave. munipaNuM pAmyA pachI paDelA AtmAonI saMkhyA nAnIsUnI nathI ema zAstra kahe che paNa e ja zAstra kahyuM ke e niyamA muktie javAnA. e ja rIte nirnavonAM nAma paNa muktie javAmAM zAstra lakhyAM. kema lakhyAM ? paDyA e caDavAnA tyAre ja ne ? je caDyA ja nathI e paDe kyAMthI ? caDe te paDe agara caDanAre paDavuM ja joIe, evo niyama nahi, paNa caDe te paDe paNa kharA.. ane caDelA paDe te pAchA caDe paNa kharA. paNa je paDavAnI bIke caDato ja nathI enI zuM dazA ? e to tyAMno tyAM ja rahevAno ane bhaTakyA ja karavAno. ajIraNa to mAla khAya tene thAya. bhikhArIne zuM thavAnuM ? ene to peTapUra anAjanAM ja jyAM phAMphAM hoya tyAM ajIraNa thAya kyAMthI ?paDavAnI bIke caDavAnI manAI na hoya. Aje to ema paNa kahe che ke-"niyama to karavo ja nahi. kemake jo niyama bhAMge to na levA karatAM Dabala pApa lAge." ethI paNa AgaLa vadhIne kahe che kemanazuddhi vagara kyiA nakAmI che, mana zuddha na hoya to maMdira paNa nakAmuM che ane jo mana zuddha hoya to maMdiramAM javAnI jarUra paNa zI che ?" AvI AvI Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 vAto karIne koI ahIM sudhI Ave ja nahi evI sthiti keTalAke UbhI karI che. ahIM Ave to pelA pAmene ? niyama bhAMge to harakata nahi ema ApaNe kahetA ja nathI, paNa muddo e che ke bhAMgavAnI bIke niyama levA ja nahi ema manathI nakkI karI levuM emAM to mUrkhAInI hada AvI jAya che. bhAMgavA mATe to niyama na ja levAya. bhAMge to vAMdho nahi ema vicArI niyama levo e adhamatA che. 'kema na paLAya, jarUra pALIza' AvI bhAvanAthI ja niyama levAya. niyama pALavAnI kALajI pUrepUrI hovI joIe. ema chatAM e AtmA kadI daivayoge niyama na pALI zakyo ane paDI gayo to paNa zAstra kahe che ke eka vAra to e pAmI gayo. niyama letI vakhate je pariNAma Ave che temAM bIMja paDI jAya che. eno ekaDo nakkI thaI jAya che. pachI tene pUrvanA karmayoge saMsAramAM rUlavuM paNa paDe paNa ardhapudgala parAvartamAM enI mukti niyamA thAya che. ekaDo nakkI thavo eno artha ja A che. paDelAne caDAvavA mATe A zAsana che sabhA niyama bhAMganAro pharI le kharo ?" 1242 jarUra le; ane je kAraNathI eka vAra pote niyama bhAMgyo hoya, enAthI have pote barAbara sAvadha rahe . paDelAne pharI caDavAno hakka nathI evuM kahenA2A ajJAna che. bagaDelAne sudhA2vA mATe to A zAsana che. anAdi kALanA malina AtmAne saMpUrNa zuddha banAvavA mATe to bhagavAne A zAsananI sthApanA karI che. badhA zrI jinezvaradevonA AtmAo svayaM anAdikALanA malina hatA te paNa A zAsananA yoge anaMtakALa UjaLA banyA. melAne ja UjaLA banavAnuM che. zAstra paDAya nahi te mATe sAvaceta rahevA jaNAvyuM, paDavAthI thatI durdazAnuM varNana paNa karyuM; paNa sAthe ja kahyuM ke caDIne paDelA AtmAo 'nahi caDavA mATe ja nahi caDelA' AtmAo karatAM ghaNA UMcA che. gozALAe bhayaMkara gurudroha karyo, tIrthaMka2devanI ghora AzAtanA karI, mahAvIra prabhune mArI nAMkhavAnI buddhie temanA para tejolezyA mUkI, ATaluM chatAM enA mATe svayaM bhagavAne niyamA mukti jaNAvI. karelA pApanA yoge e anaMtakALa rUlaze e vAta nakkI, paNa e anaMtakALa eTale jeno aMta nahi evo anaMtakALa nahi, anaMta pudgalaparAvarta paNa nahi, eka pudgalaparAvarta paNa nahi ane ardha pudgalaparAvarta paNa pUro nahi; paraMtu enI aMdaranA kALane paNa jainadarzanamAM anaMto kALa kahe che. jainadarzananA anaMtA ane asaMkhyAtAnI gaNatarInA artha jANavA jevA che. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1243 - 4 : jenazAsanamAM niyamanuM mahattva : - 84 - 55 gozALAne aMtima samaye vicAra Avyo ke-"huM mahApApI ! bhayaMkara gurudrohI ! sAcA jina to bhagavAna mahAvIra ja !" pApAtmAe e paramAtmAnI ghora AzAtanA karI.... vagere ! basa ! chellI ghaDIe A pazcAttApanA bhAvathI e pAmI gayo, enI mukti nizcita thaI gaI. paNa ahIM vicAravAno muddo e che ke e chellI ghaDIe A bhAvanA AvI zAthI ? tenuM kAraNa e ja ke lAMbo kALa bhagavAnanA sahavAsamAM rahyo hato, tejalezyA paNa e bhagavAna pAse zIkhyo hato, bhagavAnanuM saMyama lAMbA kALa sudhI najare joyuM hatuM; paNa jo sahavAsamAM ja na Avyo hota to A bhAvanA Avata paNa nahi ane enI mukti niyata thAta paNa nahi. gozALA mATe zAstrakAroe ochuM nathI lakhyuM. ene ghora pApAtmA kahyo, narakAdi aneka bhayaMkara durgatiomAM bhaTakanAro jaNAvyo paNa e ja zAstrakArone bhagavAnanA kathana mujaba "enI mukti niyamA che' ema paNa lakhavuM paDyuM. A zAsana anupama che te AthI ja. e ja gozALA mATe gautama mahArAjAnA pUchavAthI paramAtmA mahAvIradeve jaNAvyuM ke "e bodhibIja pAmI gayo." ' niyama na levAnI bhAvanAe niyama bhAMgavAnA bhayanI moTI moTI vAto karanArAone niyama letI vakhatanA prazasta pariNAmanI kiMmata nathI. cAra divasa mATe breDapati banelo pachI bhale e sAhyabI cAlI jAya ane jIvanabhara daridrI rahe, to paNa jIve tyAM sudhI pelA cAra divasanI sAhyabI e bhUlato nathI. ene ema ja thayA kare ke e divaso pAchA kyAre Ave ? AnAthI UlaTuM, varSono daridrI acAnaka mAladAra thAya eTale cAra dahADAmAM ja potAnI pUrvanI sthiti bhUlI jAya che. cAra dahADA pahelAM pote koNa hato enuM bhAna ene rahetuM nathI ane sadamAM chakI jAya che. muddo e che ke thoDA kALa mATe paNa bhogavelI zrImaMtAIno svAda daridratAmAMye bhulAto nathI tevI rIte duSkarma yoge koI AtmA niyamathI paDe to paNa niyama letI vakhateno ane pALyo teTalA samayano svAda to moTA bhAge ene rahI ja jAya che. pharI e kyAre pAme ? e bhAvanA ene rahyA ja kare. vaLI e AtmA bilakula niyama nahi lenArA AtmA jevuM pApa kare che te rIte kadI pApa karato nathI. enA ane pelAnA pariNAmamAM AsamAna-jamInanuM aMtara hoya che. vaLI bhagavAna pAse niyama lenArAothI paNa niyamano bhaMga thAya che ane niyama bhAMgavAno che evuM jANavA chatAM tenI yogyatA joI bhagavAne niyama Apyo che. bhAMgI jAya mATe niyama levo ja Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 saMgha svarUpe darzana bhAga-3 - 1244 nahi evuM nakkI karI besI janArA mithyAdRSTi che ane temane AvuM samajAvanArA mahAmithyAdRSTi che. dIkSitanA kuTuMbIo ArtadhyAna kare enuM pApa kone ? keTalAka kahe che ke-"sarvaviratinA niyama lenAranI pAchaLa emanA kuTuMbIo ArtadhyAna kare che tenuM zuM ?' emane zAstra pUche che ke e kuTuMbIo pahelAM vaLI kayuM dhyAna karatA hatA ? Ameya ArtadhyAnamAM to e badhA beThelA ja hatA ne ? emAMthI puNyodaye eka AtmAne khasavAnuM mana thayuM, eTale te eka to ArtadhyAna karato aTakyo ne ? e eka Aje aTakyo to cAra divasa pachI e enA kuTuMbane paNa e dhyAnathI aTakAvaze ane bIjA paNa anekane upadeza ApI enAthI bacAvaze. snehIone rotA mUkIne sAdhu thayelo pAcho emane bodha karavA Avaze paNa snehIone rotAM mUkIne marI gayelo pAcho nahi Ave. to pachI snehIone rotAM mUkIne mare e DAhyo ke sAdhu thAya te DAhyo ? sabhA: "mota e to azakya parihAra che." samyagdaSTine mATe vairAgya paNa evo ja azakya parihAra che. keTalAka kahe che ke-"amane dIkSitanA kuTuMbIonI dayA Ave che. temanI A vAta sAcA hRdayanI hoya to AnaMda mAnuM. vaLI e kuTuMbIonAM duHkha jo e dayALuo dUra karavA mAgatA hoya to e du:kho temanI pAse kramasara raju karuM. vaLI jo teo e du:khanAM kAraNone ja dUra karatA hoya to to ApaNe temane parama dharmAtmA mAnIe; paraMtu jo e vAtamAM teo akhADA kare to to e badhI vAtone DhoMga ja mAnIe. vaLI e loko ema paNa kahe che ke A rIte dIkSA levAthI snehIo kalpAMta kare tethI sAdhunuM paheluM mahAvrata rahI zakatuM nathI; ane ahiMsA dharmanuM khUna thAya, to te kema calAvI levAya ? A rIte paNa jo teo sAcA ahiMsAvAdI banIne vAta karatA hoya to ApaNe temane zuddha zrAvaka mAnavA paNa taiyAra chIe; ane dIkSitonA kuTuMbIonA duHkhanA kAraNane jo te dUra karavA mAgatA hoya to te badhAM kAraNo ApaNe temanI pAse rajU paNa karIe. e du:khanAM kAraNa kayAM e vicAravuM joIe. dIkSA ane mA-bApano upakAra ? . zAlibhadra saMyamanI rajA mAgI tyAre e sAMbhaLatAM ja mAtAne mUrchA AvI gaI. e vakhate zAlibhadrajI vicAre che ke-mAtAne mArA uparanA mohathI mUccha Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1245 - - 4 : jainazAsanamAM niyamanuM mahattva : - 84 - - 57 AvI che. have jo huM enI pAse jAuM, enI sAravAramAM paDuM to to enI AMkha khUle ane mane jue eTale pAcho mArA pratyeno moha vadhe ane vAraMvAra mUccha AvavAnuM kAraNa prabaLa bane. e rIte vAraMvAra mUccha lAvavI e ucita nathI. A eka ja mUrchAthI haMmezanI mUrchA jAya e ja iSTa che.' Ama vicArI zAlibhadrajI mAtA pAse na gayA. zAlibhadrajIne A vicAra Avyo enuM kAraNa ke teo zrI jainazAsanane pAmyA hatA, dharmanA rahasyane samajyA hatA, dharmadezanA sAMbhaLIne AvyA hatA. snehIne viSayono rAgI rovarAve ke viSayono tyAgI rovarAve ? viSayono rAgI potAnA svArtha mATe kuTuMbIone rovarAve paNa tyAgI kadI na rovarAve. kuTuMbIo svArthavaza mohathI rUve te vAta judI che paNa tenI sAthe virAgIne nisabata nathI. dIkSA aMge AvI dayAnI vAto karanArA ane mA-bApanI bhaktinI vAtone AgaLa dharanArA, roja mA-bApane page lAganArA to kharA ne ? patnI khAtara mA-bApane judA kADhanArA ane alaga rasoDuM karIne rahenArA to A badhA nahi ja ne ? have strInI dayAnI vAta aMge vicArIe. e dayAnI vAta karanArA potAnI strI jo bhogane yogya na rahe evI khAmIvALI thAya agara to ene saMtAna na thAya to enI sAthe kaI rIte varte che ? A dayALuone tyAM kema dayA AvatI nathI ? virodhIonI mAyAjALa H sabhA: "mAbApa nirAdhAra hoya to ? A badhI upajAvI kADhelI vAto che. Avo koI dAkhalo hoya to lAve. saMyama lenAra mA-bApano bhakta ja hoya. e kaMI khUnI ke nirdaya nathI hoto. mAbApa jo saMyamanA rAgI hoya to potAnA kuLadIpaka putrane saMyama letAM roke ja nahi. takalIpha veThIne paNa potAno gujAro kare che paNa putrane saMyamamArge jatAM rokatA nathI. kadApi taddana nirAdhAra hoya to evI avasthAmAM temane rakhaDatA mUkIne saMyamI thanAra cAlyo jAya, ema mAno cho ? jo mA-bApa saMyamamAM rAjI hoya to chatI saMpattie paNa saMyamI thanAra putra mAbApanA saMtoSa khAtara thoDo samaya rokAI jAya che, to nirAdhAra avasthAmAM to mAbApane mUkIne jAya ja zAno ? dIkSAbhilASI to potAnAM mA bApane kadI jemanA upakArano badalo vaLI na zake tevAM mAne che. duniyAmAM aDhAre pApasthAnakone sevanAro paNa jo mAbApanI 4 avajJA na kare to Avo saMyamI thanAro avajJA kare evuM tame mAno cho kaI rIte ? Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1246 nAdAnamAM nAdAna ane kaThoramAM kaThora mANasa paNa mAbApanI AMkhamAM AMsu joIne pIgaLe che to saMyamI thanAra ema tarachIDIne cAlyo jAya ? saMyamI thanAra mAbApano bhakta na hoya ema tame mAno cho ? je potAnAM mAbApane evI hAlatamAM laTakAvIne ahIM Ave te ahIM gurunuM paNa zuM ukALe ? A badhI to dIkSAnA virodhIoe dIkSitane halakA pADavA mATe upajAvI kADhelI vAto che. - have to bIjI paNa aneka banAvaTI vAto lakhI khoTuM sAhitya, phelAvAya che ke jenAthI janatA bhramamAM paDe ane anya prajAmAM dIkSA halakI paDe. dIkSA, dIkSA denAra ane dIkSA lenArane halakA cItaravAnA A badhA adhama prayatno che. koI dIkSitanI strI bhUkhe maratI hoya evo eka to dAkhalo batAvo ? evuM bane to to jaina samAjane kalaMka lAge. duniyAmAM evA ghaNA che ke jenA gharamAM khAnAra ghaNA che ne kamAnAra eka che ane tene paNa mahine mAMDa pacAsa maLe che. e badhAnI ciMtA A dayALuone AvatI nathI ane vicArono hAraDo phakta dIkSA mATe ja khaDo thAya che. dIkSA laIne choDe to ? have dIkSA laIne kadI bhAMge to ? e muddA upara AvIe. dIkSA lIdhA pahelAM pApajIvana hatuM, dIkSA lIdhI ane jeTalo samaya pALI e dharmajIvana ane dIkSA choDyA pachI pAchuM pApajIvana. A rIte AgaLapAchaLa to pApajIvana kharuM paNa vacce je dharmajIvana che enI kAMI kiMmata kharI ke nahi ? enI kiMmata ghaNI che. dharmIjIvanathI karmanA yoge pahelo jIva lAyaka hoya to pUrvanA pApajIvana jevI kyiA pachInA jIvanamAM to kadI na ja kare, evA e vacalA dharmIjIvananA saMskAra rahI jAya che. niyama jene hoya te amuka vastu bhUlathI moMmAM mUkI de ke jhaTa ghUMkI kADhe, kogaLA kare, moM sApha kare. e badhuM kare paNa niyama vagarano to gaLe utArI ja jAya. e vicAre ke ekavAra to svAda laI levA de. eka pAvaluM pIdhuM toye vaTalAyA ane vadhu pIe toye vaTalAyA. mATe niyama bahu jarUrI che. niyamarUpI suvarNa zIlAtala para cittarUpI kUTathI zrI saMghamerU dIpe che. niyama vaDe azubha adhyavasAyano tyAga thAya che. ethI citta uccatAne pAme che. pachI karmamalano kSaya thAya tevI kriyAthI e cittakUTo ujvala bane che ane sUtra tathA arthanuM niraMtara smaraNa karavAthI e jhaLahaLatAM bane che. A viSayamAM zAstrakAra bhagavaMta AgaLa zuM pharamAve che te have pachI. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 : baMdhanamuktino mArga, niyama vIra saM. 2456, vi. saM. 1986, phAgaNa suda-9, ravivAra, tA. 9-3-1930 7 niyama mATe traNa prakAranA abhiprAya dharAvatA vargo : upadeza paNa yogyane ja hoya : * tUTavAnA bhaye niyama na levo evuM kahenArAone : karmayoge paDanArano caDavAno puruSArtha niSphaLa nathI jato to haiyuM dharma tarapha DhaLe : saMsArane nahi paNa niyamane baMdhana mAne te nAstika : to viratino mArga baMdha thaI jAya : evA niyamano artha zo ? evAne to bhagavAna paNa upadeza na Ape : to soe navvANuM sAdhu patita thaya : evA avasare je bole te pharaja bajAve che : je na bole te pharaja cUke che : ApaNe evA vargane dUra karavA mAMgIe chIe : saMyamIoe to A chApAM hAthamAM ja levA jevAM nathI : evAo mATe zAstra ja zastra bane : saMsAranA kIDAo AvuM na kahe to zuM kahe ? lAMciyA roNiyAothI sAvaceta rahejo ! satyanI rakSA mATe asatyanuM khaMDana karavuM ja paDe : * durjanone oLakhyA vinA chUTako ja nathI : dharma viruddha nItizAstranAM vidhAno paNa na manAya : * sAta vyasana eTale svataMtratAno saMhAra : hoLI Ave che to emAM pApa bALavA taiyAra thAo ! 85 niyama mATe traNa prakAranA abhiprAya dharAvatA vargo: anaMta upakArI sUtrakAra maharSi zrI devavAcakajI gaNivara zrI saMgharUpa merUnuM varNana karatAM pITha tathA mekhalAnuM varNana karyA bAda have phUTa (zikhara)nuM varNana kare che. zikhara vinA pahADa zobhato nathI. merUgirinI suvarNa zIlAtala para UMcAM, Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GO saMgha svarUpe darzana bhAga-3 1248 ujvala ane jhaLahaLatAM zikharo zobhI rahyAM che. e ja rIte zrI saMghamerUnA (sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikAnAM) niyamarUpI zIlAtala para cittarUpI kUTo paNa UMcA ujjavala ane jhaLahaLatAM hovAM ghaTe. niyamanI vyAkhyA karatAM zAstrakAra maharSi pharamAvI gayA ke iMdriya tathA mana jenAthI damAya te niyama. A niyamarUpa zilAnuM ja jo ThekANuM na hoya to zikhara goThavAya kyAM ? Aje niyamanI vAtamAM to moTA vAMdhA che. A niyamanI vicAraNA aMge Aje samAjamAM traNa prakAranA varga jovAmAM Ave che. eka varga evo che je niyamanI jarUriyAta svIkArato ja nathI; eTaluM ja nahi paNa uparathI e niyamano virodha kare che. e kahe ke-"svataMtravAdanA A jamAnAmAM vaLI niyamonA baMdhana zA mATe ?' AvI manovRtti dharAvatA varga pAse niyamanI vAta karavI vyartha che. niyamane baMdhana mAnanArA AstikanI koTimAM rahI zakatA nathI. e svataH nAstikanI koTimAM jAya che tethI tenA mATe A zAstrano upadeza ja nakAmo che. bIjo varga evo che je niyamane mAne to che paNa ene koIke evuM bhUta bharAvyuM che ke "niyama nahi levA karatAM niyama laIne bhAMgavAmAM vadhAre pApa che." e ema mAne che ke so TakA vizvAsa jAme tyAre ja niyama levo bAkI niyama na levAmAM kAMI vAMdho nahi; parantu niyama laIne bhAMgavAthI to narake ja javAya. niyama na lenArA kAMI DUbI javAnA nathI parantu niyama laIne bhAMganArA to DUbI ja javAnA." AvI avaLI mAnyatA emanA magajamAM evI ThasI gaI che ke e varga moTA bhAge niyamanA pagathiye caDhato ja nathI. niyama nahi lenArA tarI jaze ane niyama lenArA moTA bhAge bhAMgaze ane tethI e DUbI ja javAnA, Avo abhiprAya enA manamAM ghara karI gayo hoya che. trIjo eka varga vaLI evo che ke je niyama levAnI nA nathI pADato. niyama le che paNa kharo paNa te evI rIte le che ke-"emAM eTalI to chUTa rAkhe che ke e niyama ene kyAMya ADo Ave nahi ane potAnI dareka sagavaDamAM kazo ja vAMdho Ave nahi. cheka maratAM sudhI niyamane yAda paNa karavo na paDe evA , niyamo icchato A varga che. tamAma bhAgoLa khullI rAkhanArA ane comera bArIbAraNAM rAkhI AvA niyama lenArAnA niyamano hetu, je iMdriya tathA mananuM damana karavAno che te saphaLa thato nathI. mATe to pUjya upAdhyAyajI mahArAjAe iMdriyajayASTakamAM pahelI ja be zarata mUkI-saMsArano bhaya ane mokSanI icchA. saMsAra jene gamato Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1249 5H baMdhanamuktino mArga, niyama - 85 61 hoya ane mokSanI icchA na hoya te iMdriyajayanI vAta sAMbhaLe ja nahi. iMdriyone mahAlavA devAmAM ja jene AnaMda hoya tenI pAse iMdriyajayanI vAta karavI ja nakAmI. upadeza paNa yogyane ja hoya : pahelo varga to evo che ke je 'niyama to ghelAMo ja le' ema mAne che. niyamane e baMdhana mAne che, parataMtratAnI beDI samaje che, jIvanavikAsane rUMdhanA2 gaNe che. eTale je sAdhu niyamanI vAta kare temanI pAse e jatA ja nathI. 'niyama baMdhanarUpa che, jherarUpa che, mAnavapragatimAM avarodhaka che,'-AvI havA e varga comera phelAvI rahyo che. eka kALe nAnuM baccuM paNa kAMI ne kAMI niyama letuM, Aje moTAMo paNa niyamanI vAtamAM gallAMtallAM kare che. vAtAvaraNano A prabhAva che. Avo siddhAMta mAnanArA ane teno phelAvo karanArA mATe dharmazAstrano upadeza nirarthaka che, kAraNa ke upadeza paNa yogyane ja hoya. tUTavAnA bhaye niyama na levo evuM kahenArAone bIjo varga ema kahe che ke-'niyama laIne bhAMgavAthI bhayaMkara pApa lAge che mATe niyama kadI na levo.' Ama niyama letAM pahelAM ja bhAMgavAnI vAta karanArA apazukaniyA che. niyama levA AvanArane niyamanA svarUpa, hetu, phaLa, pAlananI vidhi vagere kAMI samajavAnI taka ApyA pahelAM ane samajAvanArane samajAvavAnI taka ApyA pahelAM ja niyama bhAMgavAnI vAta karavI e maMgala skyiAmAM pahelI apamaMgalanI vAta karavA barAbara che. niyama kaMI rIte tUTe ane kaI rIte na tUTe e badhuM sAmAne samajavA ke samajavavA dIdhA vinA zarUmAM ja bhAMgavAno bhaya batAvavo e eka bhayaMkara vAta che. jarI Takkara lAge ke AMgaLI aDADatAM ja tUTe evI kAcanI kImatI vastuo vasAvatI vakhate enA tUTavAno vicAra nahi karanArA niyamanI vAta Ave tyAM tarata bhAMgavAnI vAta AgaLa dhare e mUrkhatA nathI ? dunyavI cIja kadAca bhAMge tUTe to tarata navI paNa vasAve jyAre niyamanI vAta Ave tyAM bhAgAbhAga kare enuM kAraNa ? A kAyAne paNa jJAnI puruSoe kAcanI kahI che. vIravijaya mahArAjAe paNa pUjAmAM gAyuM ke : kAcanI kAyA re chevaTa chAranI...' AvI nAzavaMtI kAyAne janma kema ApavAmAM Ave che ? tAMbA pittaLanAM vAsaNa tUTe to saMdhAya paNa kharAM, mATInAM vAsaNa phUTe to lAkha lagADI AkhAM Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 karAya paNa kAcanAM vAsaNa ke vastu tUTe eTale gaI ja samajavI. Ama chatAM dIvAnakhAnAnI zobhA mATe evI kAcanI cIjo lAvI lAvIne goThavAya che; Ama chatAM paNa jyAre niyama levAnI vAta Ave tyAre A loko ja 'bhAMge to !' kahIne UbhA rahe che. 1250 samyagdaSTi kahevaDAvanAre AvI bhaDakAmaNI vAto karavI baMdha karavI joIe. jo potAne potAnA AtmA para vizvAsa che ke 'mAruM mana daDha che to mAre niyamanI jarUra zI ?' to pachI evA mANasane niyama bhAMgavAno bhaya ja kema lAge ? evo mANasa 'niyama bhAMge to ?' ema je bole che te niyama bhAMgavAnA bhayathI nahi paNa niyama ene rUcato ja nathI mATe. nirbaLa AtmA niyama na levAmAM bahAnAM kADhe ke-"mArI nabaLAI che, 'pALI zakIza' evo AtmavizvAsa nathI eTale leto nathI bAkI levo ja che." na levo mATe 'bhAMgI jAya to ?' ema kahIne bahAnuM kADhe e to kevaLa gappIdAsa che. sArI cIja 'jatI raheze' evA bhayathI levI ja nahi evuM duniyAmAM koI paNa DAhyA ane sArA gaNAtA mANaso mAnatA ja nathI. sArI cIja to maLe tyAMthI bhegI karo cho, tALAkUMcImAM mUko cho, jarUra paDye tijorImAM mUko cho, gharanI bahAra kamyAunDanI UMcI dIvAlo karAvo cho, cokIdAra besADo cho, ATaluM karavA chatAM lUMTAya che ke Aga lAge ne vinAza thAya che, tema chatAM have vasAvavI ja nahi evo nirNaya nathI karatA. bhAMgavAne bahAne niyama ja nahi levAnI bhAvanA e duSTa manovRtti che. koI kahe ke'bhAI ! A niyama pALavo bahu kaThina che ho !' to lenAra kahe ke huM niyama sAcavavAnI vadhAre kALajI rAkhIza. jo evuM na hoya to moTAM mahAvrata koIne apAya ja.nahi. 'tIvra karmano udaya Avaze ja nahi' evI khAtarI na hoya to ghera jA, tane niyama na apAya-AvuM niyama levA AvanArane sAdhu pote kahe to zuM thAya ? karmayoge paDanArano caDavAno puruSArtha niSphaLa nathI jato : 'niyama bhAMge to ?' Avo bhaya Ubho karanArane zAstra kahe che ke-bhAMge to prAyazcita karI pharI le. nRtyakaLAmAM pAraMgata thayelA pahelethI ja hoziyAra nathI hotA. zarUAtamAM ja paga vAMko paDe ne ghera javAnI vAta kare te hoziyAra bane nahi. vAMkAcUMkA ekaDA kADhanArAne zikSake nabhAvyA e vidyArthIo Aje moTA moTA copaDA lakhatA thayA. evAne nabhAvyA e zikSakanI maherabAnI nathI ? nizALamAM bhaya pAmIne koI bALaka mUtarI paNa jAya, kapaDAM ane jagyA paNa bagADe to paNa zikSaka ene bahAra na kADhI mUke. zikSaka oLakhe che ke A bALaka Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 51 - 5 baMdhanamuktino mArga,niyama- 85 63 narama che eTale ene dhIre dhIre jarA paNa gabharAya nahIM tema bhaNAve che. paNa kADhI mUkatA nathI. zAstra kahe che ke niyama na bhAMge to uttama vAta che paNa bhAMgavAnI bIkathI niyama levAnuM mAMDI na vaLAya. niyama levAmAM kAyara na bano paNa AgaLa vadho. niyama pALavAnI bhAvanAe niyama laIne daivayoge bhAMge che te AtmAo paNa bhAMgavAnA bhayathI niyama nahi lenArA karatAM ghaNA ja UMcA che. naMdiSeNe jyAre dIkSA mAgI tyAre bhagavAne eka vAra to tIvra karmodayanI sUcanA ApI paNa kharI, chatAM naMdiSeNe e bhogAvalI karmano sAmano karavAnI hiMmata karI dIkSA lIdhI ane svayaM bhagavAne ene dIkSA ApI. bhagavAna pote jema e jANatA hatA ke A AtmA tIvra karmodaye nakkI paDavAno che, tema e paNa jANatA hatA ke dharma pALIne pAmI gayelo e AtmA paDavA chatAM ghaNA AtmAone pamADIne pAcho Avaze. varSo sudhI karma sAme yuddha karanAra ane utkaTa saMyama pALanArano e puruSArtha nakAmo nahi jAya. to haiyuM dharma tarapha DhaLeH jIvanamAM Acarelo badho dharma maraNanI pIDA vakhate samAdhi mATe che. maraNanI pIDA bhayaMkara che. e pIDA vakhate zAMti rAkhavI bahu kaThina che. nAmanI pIDA vakhate paNa zAMti nathI rahetI to maraNanI pIDAmAM zAMti kaI rIte raheze ? Aje to dharma lagabhaga bahAranA dekhAvamAM rahyo che paNa haiyAmAM nathI. sArA dharmIne paNa pUrve azubha AyuSyano baMdha thayo hoya to mAratI vakhate samAdhi na rahe e bane paNa. pUrve AyuSyano baMdha na thayo hoya to dharmIne jIvananA aMta samaye zAMti na rahe to paNa karelo dharma bhavAMtaramAM to niyamA zAMti Ape che. A badho vicAra bhavAMtara mATe che. bAlyavayamAM arthAt ajJAna dazAmAM kadI tevA prakAranuM azubha AyuSya baMdhAI gayuM hoya to jIvananI chellI ghaDIe dharma kadAca samAdhi na paNa Ape parantu e ja dharma bhavAMtaramAM rakSaNa karI niyamo mukti pamADanAra che evI khAtarI thaI jAya to dharma tarapha haiyuM jarUra DhaLe. saMsArane nahi paNa niyamane baMdhana mAne te nAstika cheH che jeo niyamanI jarUra mAnatA ja nathI temanI vAta hamaNAM bAju para rAkho. e to ApoApa nAstikanI koTimAM AvI jAya che. saMsArane baMdhana mAnavAne badale jeo niyamane ja baMdhana mAne temane Astika kahevAya kaI rIte ? prasaMge nAstika-Astikano bheda khullo karavo ja paDe. dharmanA niyamo baMdhanarUpa che evuM mAnanArA ane bolanArA nAstika che ane evo upadeza ApanArA mahAnAstika Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 che. saMsAra e baMdhana che. emAM bhaTakatA AtmAne ugAravA mATe je niyamo darzAvyA tene ja baMdhana mAne tyAM Astikya Take ja zI rIte ? niyamo batAvavAmAM zrI jinezvaradevano hetu jIvana bagADavAno nathI paNa sudhAravAno che. ...to viratino mArga baMdha thaI jAya : 1252 'niyama laIe ne bhAMgI jAya to narake javuM paDe mATe niyama levo ja nahi' AvuM mAnanArA niyamanI vAta pUrI sAMbhaLe ja nahi. manamAM goTALA vALyA kare ke mahArAja niyamanI vAta karyA kare che paNa bhAMgI jAya to ? paNa zA mATe bhAMge ? eno javAba na maLe. AvAo pUjA karavAno sAmAnya niyama paNa nahi karavAnA. badhA AvuM mAnanArA bhegA thAya to to viratino mArga ja baMdha thaI jAya. virati lIdhA pachI avirati thaI jAya to ? ArvI ciMtA paNa ghaNAne mUMjhave che. zrI jinezvaradevanA AtmA paNa samyaktva pAmIne mithyAddaSTi banyA che, virati pAmIne aneka vAra avirati banyA che. enA jevA zuddha AtmA to bIjA nathI ne ? bhAMgavAnI bIke na ja levAya ema nahi, e ApaNo muddo che. bhAMgavAmAM ha2kata nahi, ema paNa nahi. milakata sAcavavA jeTalI kALajI rAkho cho teTalI kALajI niyama sAcavavAmAM rAkho pachI paNa niyama bhAMge to nirUpAya, ema huM kahevA mAguM chuM. milakata sAcavavA tijorI rAkhI, gharanAM kamADa majabUta karAvyAM, pharatI dIvAlo UMcI karavI, tALAkUMcI rAkhyAM, paheregIro goThavyA, chatAM dhADa AvI ane lUMTAyA, tyAM nirUpAya, e ja rIte niyama sAcavavAnI pUrI kALajI rAkhI chatAM karmanA udayathI niyama bhAMgyo to e lAcAra binagunegAra, irAdApUrvaka niyama bhAMgavAnI chUTa nathI; paNa bhAMgavAnA bhaye niyama nahIM levAno siddhAMta khoTo che. upadezano koI khoTo artha le tyAM upAya nathI. chadmastha badhuM jANI na zake. niyama bhAMgaze ke nahi ja bhAMge evuM to kevaLajJAnI kahI zake paNa dareka kALamAM kevaLajJAnI lAvavA kyAMthI ? ane chadmastha to evI khAtarI ApI ja na zake. Aje to zrI jinezvaradevo gayA, gaNadhara2devo gayA, viziSTa jJAnIo gayA, cauda pUrvadhara gayA, daza pUrvadhara gayA, ane tevA prakAranA samartha jyotiSIo paNa gayA mATe have niyama levAno mArga baMdha karavo che e kema bane ? to to mArgano ja cheda thAya. bIja sAruM hoya, jamIna sArI hoya ane kheDUta paNa hoziyAra hoya pA varasAda ja na thAya to pAka na thAya. eka varSe e rIte pAka na thAya chatAM kheDUta Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5H baMdhanamuktino mArga,niyama - 85 65 bIje varSe pAcho khetI kare che ja. varasAda Avaze ke nahi e zaMkA chatAM paNa kheDUta khetInI pravRtti baMdha karato nathI. 'jagatanuM bhAgya haze ane mAruM peTa bharAvAnuM haze to pAka thaze' evuM vicArIne e khetI to kare ja che. e ja rIte niyama sAro, bhAvanA sArI, pALavAnI icchA prabaLa chatAM tIvra karmodaye e niyama bhAMge to lAcAra paNa bhAMgavAnA bhayathI niyamanI pravRtti baMdha karAya nahi. 1253 ...evA niyamano artha zo ? trIjo varga niyama to le che paNa tyAM pola evI rAkhe ke niyama kyAMya naDe ja nahi. e niyama evA le ke jIvanane eno sparza thAya ja nahIM. cAre taraphanI chUTavALA niyamothI iMdriyo tathA mana kAbUmAM Ave zI rIte ? e niyama evA le ke ene yAda karavA ja na paDe. niyamadhara to te ke je cIjano e niyama le te cIja vinA prasaMge bhUkhyA rahevuM paDe to rahe paNa niyama barAbara jALave. duniyAmAM anna pANI sivAya koI evI cIja nathI ke jenA vinA jIvana na Take. anna pANI evAM che ke jenA vinA jIvana TakatuM nathI tethI zAstra jIvanabharanA enA niyamo rAkhyA nathI. jIvanabharanA to te niyamo rAkhyA che ke jenA vinA jIvana Take. annapANInA niyamamAM rAkhavA hoya teTalA apavAda rAkhavAnuM kahyuM. evAne to bhaMgavAna paNa upadeza na Ape A traNa vargamAM konAM vakhANa karavAM ? pahelo varga to eTIkeTamAM pharanAro ane niyamane baMdhana mAnanAro che. niyamane e jIvana barabAda karanAra mAne che tethI vastuta: e nAstika che. evAne A zAstra gaNatarImAM lIdhA ja nathI. evA jIvo mATe A zAstro racAyAM ja nathI. jene dharma ja beDI lAge, niyama e jIvana barabAda karanArI cIja lAge ane je ema kahe ke 'niyama to sAdhuoe ApaNane phasAvavA mATe ane kALI koTaDImAM pUrI badhAM sukhothI bhraSTa karavA mATe bichAvelI jALa che,' evAone A upadezaka mahAtmAo kAMI ja kahevA mAgatA nathI. kAlasaukarika kasAIne bhagavAne kAMI ja na kahyuM. zreNika mahArAjAne jaNAvyuM ke kAlasaukarika niraMtara pAMcaso pADAno vadha kare che te eka divasa baMdha rAkhe to tArI naraka aTake. zreNika mahAsrajAe kAlasaukarikane baMdha rAkhe to tArI naraka aTake. zreNika mahArAjAe kAlasaukarikane e vadha baMdha karavA kahyuM, tyAre eNe cokhkhI nA pADI. eNe kahyuM ke A to kuLaparaMparAthI cAlyo Avato Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 dhaMdho hoI e to mAro dharma che. A pAMcaso pADAnA vadhathI to aneka jIvo sukhapUrvaka potAnuM jIvana gALe che. ema jaNAvIne e kasAIe e prANIvadhanuM UlaTuM dharmarUpe pratipAdana karyuM che. evA mATe dharmopadeza nathI ema zrI jinezva2devane paNa kahevuM paDyuM. emanA jIvanamAM kAMI ThekANuM na hoya chatAM e evo dAvo kare ke - ame to sAdhuone paNa samajAvI zakIe ema chIe. 1254 zAstra kahe che ke - sarvaviratidhara banavuM hoya to pAMca mahAvrata pALavAM paDaze, saMsArane asAra ja mAnavo paDaze, saMsA2poSaka dezanA nahi ja devAya. dezivaratidha2 bananAre jIvana niyamita banAvavuM ja paDaze. ane samyagdaSTi bananAre jyAM tyAM mAthuM nahi jhukAvAya, jyAM tyAM hAthehAtha nahi milAvAya. zrI jinezvaradevanA zAsananuM baMdhAraNa suMdara ane sudRDha banAvavA mATe to A niyamo che. ene baMdhanarUpa manAvavAno prayatna e zAsananAzano prayatna che. evo prayatna karanArA jevA nAstika koI nathI. ...to soe navvANuM sAdhu patita thAyaH kahe che ke - jIvanamAM saMkucitatA Ave evA niyamo zA mATe ? huM kahuM chuM ke sUryAsta pachI mane koI kahe to paNa huM bahAra na AvuM. jJAnI kahe che ke sUryAsta pachI jo sAdhune bahAra nIkaLavAnI chUTa hoya to somAM navvANuM sAdhu patita thAya. koI na jue eTale e game tyAM pese. sUryAsta pachI makAnanI bahAra paga ja na mUkavo e niyama paLAya pachI vAMdho Ave ja nahi. jaina munine rAtre bahAra bajAramAM jainanuM nAnuM bALaka paNa jue to navAI pAme ane pUche ke mahArAja ! atyAre tame kyAMthI ? jaina muni rAtre sabhAmAM jovAmAM Ave to pUchI zakAya ke Apa atyAre ahIM kema ? evuM na pUche ane emAM zuM thaI gayuM ? ema bole tene nAstika samajavA. evAne Astika mAnavA e pApa che. evA avasare je bole te pharaja bajAve che. je na bole te pharaja cUke che. sabhA paraMtu Aje to sAdhu rAtre sabhAmAM Ave che relavihAra kare che, moTaramAM phare che ane ene pAcho guNa manAve che. * avaguNane guNa mAnanArAo to mArga bhUlelA che. evAnI vAta choDo : bAkI evA sAdhune jo pUchanArA nIkaLe to e paNa pharIthI rAtre bahAra nIkaLatAM vicAra kare. bharasabhAmAM pUcho ke-'A zuM ? sAdhu thaIne rAtre sabhAmAM !' ATaluM bolavAmAM kAMI vAMdho Ave ? ema na mAno sabhAmAM AvelA badhA virodhI ja hoya. AvuM bolanAra nIkaLe eTale ghaNA emAM sura pUrAvanArA nIkaLe. e kahe ke-'hA bhAI ! A to barAbara nahIM.' eTale bAkInA paNa game te vicAranA Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1255 5 baMdhanamuktino mArga,niyama- 85 hoya toye emAM nA na kahI zake. AvanArane paNa vicAra thAya ane pharI na AvavAnA vicAre cAlyA javAno vicAra kare. AvI sabhAmAM koI na bole ane sau evuM vicAre ke phalANA kema nathI bolatA ? vAMdho hoya to e to bole ne ? Ama sau ekabIjA mATe vicAre eTale bhUma cakvartI jevuM thAya. sainya sahita dariyAmAM jaI rahyA hatA, tyAre soLa hajAra yakSone eka ja samaye vicAra Avyo ke huM eka na UMcakuM to zuM vAMdho ? badhAe e pramANe karyuM ne subhUma sainya sAthe DUbI mUo. eno to nAza sarajAyo hato mATe ema banyuM paNa jenA bacAvanI eka paNa bArI hoya tyAM Ama na bane. AvA vakhate koI paNa na bole to mAnavuM ke tyAMthI zAsana gayuM. badhA na bole to eka paNa na bole evo niyama nathI. eka paNa bolavuM ja joIe. je bole te potAnI pharaja bajAve che, nathI bolatA te pharaja cUke che. -ApaNe evA vargane dUra karavA mAgIe chIe? Aje keTalAka upadezako saMsArane sAra kahe che ane UlaTI mAnyatAo pracAre che enuM kAraNa samajo. emanI evI mAnyatA che ke-jema ApaNAthI baso varSa pahelAMnA AcAryo pUrvAcAryo kahevAya che tema ApaNe paNa baso varSa pachInAo mATe pUrvAcAryo gaNAIzuM. jema atyAre pUrvanA puruSonI vAta zAstravacana tarIke manAya che tema te vakhate ApaNI vAto paNa zAstravacano tarIke manAze. mATe hAla ApaNane koI juThThA kahe, ninava kahe, gappAM calAvanArA kahe, tenI kAMI ciMtA karavI nahi. nirbhayatAthI ApaNane ThIka lAge. tema bolya javuM. mahApuruSonI kiMmata temanA samayamAM kadI aMkAtI nathI mATe vartamAnamAM koI niMdA kare tethI DaravuM nahi. baso varSa pachInAM zAstra vAMcanAra kaheze ke-jema saMsArane asAra kahenArA pUrvAcAryo hato tema saMsArane sAro kahenArA pUrvAcAryo paNa hatA. mATe temAM kAMI ekAMta na samajavuM.paNa AvuM mAnanArA temane e khabara nathI ke baso varSa pachI paNa zAstro vAMcanArA badhA kAMI gamAra nahi hoya, ke je e pramANe vAMcaze, mAnaze, bolaze ane bIjAne samajAvaze. te samayanA AtmavedI to AvA unmArgadazaka pUrvAcAryonA evA prakAranAM vidhAno upara cokaDI ja mUkavAnA. niyamabaddha jIvanano nAza karavA mATe evA loko AvuM atyaMta anIcchanIya vAtAvaraNa phelAve che. ApaNe to evAone ahIMthI dUra karavA mAgIe chIe. jeo niyamane baMdhanarUpa, jherarUpa, trAsarUpa ane jIvanane barabAda karanArA mAne che te nAstiko che, bahAra evuM bole che te moTA Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 155 98 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 nAstiko che ane evA prakArano upadeza Ape che te bhayaMkara nAstiko che. evAo to bhagavAna mahAvIradevane sarvajJa mAnatA ja nathI. jJAnano yuga to have Avyo che ema teo mAne che ane tethI sarvajJa thAya to have thAya ema teo kahe che. bhagavAna RSabhadeva Adine teo mAnatA nathI kAraNa ke itihAsa kahe teTaluM e mAne, Agama kahe te mAnavA taiyAra nathI. itihAsakAra paradezI hoya, mAMsAhArI hoya, madirApAnI hoya ane enA lakhANa para vizvAsa. AgamomAM lakhAyelA tyAgI tapasvIonAM vacano upara vizvAsa nahi. Aje naoNvelo lakhanArA Tebala para besI sigAreTa phUMkatA phUkatAM lakhatA hoya, Tebala para bATalI paNa rAkhI hoya, lalanAonAM moDhAM sAme joIne lakhatA hoya, e vinA temane lakhavAno mUDa ja na Avato hoya, AvA vyasanI ane bhoganA gulAmonuM mAnavA e varga taiyAra paNa emanI svacchaMdatA para kApa mUkavAnI vAta karanArAM AgamavAkyone ke tyAgIonAM vacanone mAnavA teo taiyAra nathI. saMyamIoe to A chApAM hAthamAM ja levA jevAM nathI ? AjanAM chApAM eTale kevaLa dhaMdhAdArI. koIka apavAdarUpa prAmANika hoya te bAda, tema chatAM enI dRSTi paNa dhaMdhA sAme to kharI ja. AvA chApAmAM Ave tene brahmavAkya mAnanArA ghaNA. evA paNa tyAgIonuM vacana mAnavAmAM akhADA kare ane tenI sAme dhAMdhala macAve. chApAvALA samaje che ke rojeroja navA gapagoLA vahetA mUkIe to ja A mUrkhAo grAhaka thAya tevA che. pramANika patranA grAhaka ochA. jemAM nItinI, prAmANikatAnI, dharmanI, saMsAranI asAratAnI vAto hoya tevAM chApAMnA grAhako zodhavA paDe. kahevA jAo to saMbhaLAvI de ke amane emAM rasa nathI. amAre to iMglenDa, amerikAmAM zuM banyuM ? phrAnsamAM koNa pakaDAyuM ? jarmanImAM koNa marAyuM, IrAna, irAkamAM zuM tophAna thayAM? raziyAmAM zI dhamAla thaI ? A badhuM vAMcavAmAM rasa che. je chApAvALA di "Ugye AvA samAcArothI pAnAM bhare, ThaThThAcitro kADhe, strIpuruSonAM kaDhaMgA citro chApe te kalAtmaka chApuM gaNAya. keTalAMka chApAM ne mAsiko evAM ke pAnuM ughADatAM ja evA citro najare caDhe ke sajjanoe e baMdha ja karavuM paDe. saMyamIoe to AjanAM chApAM hAthamAM paNa levA jevAM nathI. AvA muphalisa chApAMonA vAMcanano zokha Aje keTalo vadhI gayo che ? keTalAya loko AvAM chApAMo Aje zodhatA phare che ane e chApAMvALAo paNa AvA lokonI ruci oLakhIne game tevAM gappAM ane citro chApI chApI Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1257 - - 5 baMdhanamuktino mArga, niyama-85 - - 69 potAno dhaMdho dhapAvye jAya che ane lokone mUrkha banAvyuM jAya che. dhaMdhAdArI kuneha vAparI evAM chApAM moja uDAvye jAya che. samAcAramAM kAMI vajUda na hoya chatAM mathALe lakhe ke- tAjA samAcAra, amArA khAsa pratinidhi taraphathI" pachI e khAsa pratinidhi game tevo hoya, lAMciyo paNa hoya, pAMca-pacIsa khissAmAM paDe eTale phAve tema lakhI nAMkhanAro hoya to paNa vAMdho nahi. khAsa pratinidhi taraphathI lakhyuM eTale pachI enI takarAra nahi, eno kesa paNa na cAle. AvI AjanAM chApAMonI dazA che. evAo mATe zAstra ja zastra bane ? prabhuzAsananA AdhArabhUta niyamonA nAza mATe prayatna karanArA AvA nAstikone Astika mAnavAmAM ke saMghamAM che ema gaNavAmAM phAyado nathI paNa pratyakSa hAni che. evAo sAthe saMbaMdha dharAvanArA ahIM beThA haze temane thatuM haze ke mahArAja cAra divasathI AnI A ja vAto kema kare che ? e kAMI samajavAnA nathI to pachI phAyado zo ? teo jANI le ke - huM emane samajAvavA kaheto ja nathI, huM to ahIM je beThelA che temane samajAvavA kahuM chuM. A sabhAmAM kaMIka evA bhoLA che ke je bicArA pelAonA phaMdAmAM phasAI jAya. mAre emane samajAvavuM che ke tame ahIMthI bahAra jazo tyAre evA paNa tamane maLaze ke je, A niyamo beDI che ema tamane samajAvaze. 'e loko kahe che ke-pApa e loDhAnI beDI che to puNya e sonAnI beDI che. mATe puNya paNa karavuM nahi. pachI koI pUche ke "tyAre karavuM zuM ?' to kaheze karatA hoIe te karavuM." hoziyAra evA che ke "pApa karavuM ema nahi kahe paNa karatA hoIe te karavuM" ema kaheze ! vaLI e loko ema paNa bole che ke "dharma ane adharma beyanA kSayathI mukti maLe. adharmano kSaya duSkara che mATe dharmano kSaya pahelo karavo. adharmanA kSayanI vAta pachI joI levAze.' AvAnA hAthamAM A graMtho ApavAnI zAstra nA pADI che. e to emAMthI paNa enuM phAvatuM ja zodhe. pAnAM pheravatAM pheravatAM jyAM dhAtuvAda, arthavAda ke kAmavAdanI vAta Ave tyAM ja UbhA rahe. mUrkhAo tathA bhavAbhinaMdIo mATe zAstra paNa emano ghAta karanAra nIvaDe. zAstra emanA mATe zastra bane. sabhAH "itara dharmomAM paNa AvI ja hAlata che." Aje to dareka dharmomAM A hAlata che. AvA jIvo caramAvartamAM paNa AvyA che ke kema e zaMkA lAge. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 - saMgha svarUpa darzana bhAga-3 153 saMsAranA kIDAo AvuM na kahe to zuM kahe ? kAmAMdha kavioe nArInAM aMgopAMgane ApelI upamAthI jJAnIone to hasavuM Ave che. nArInA mukhane e caMdra kahe che ane hADacAma tathA maLamUtrathI bharelA zarIrane e amRtano kuMbha kahe che. e kAmanA upAsaka kavio tyAM sudhI kahe che ke "evI vanitA sAthe bhoga bhogavanArA mahA puNyavAno che ane jeNe evo yoga nathI sAdhyo teno mAnavajanma nirarthaka che, eLe gayo che.' saMsAranA kIDAo AvuM na kahe to zuM kahe ? strIonA deha pAchaLa dIvAnA banelAone samajadAra banelI strIoe paNa samajAvyA che e jANo cho ne ? potAnI pAchaLa dIvAnA banelAone samaju, banelI vezyAe paNa vastusvarUpa samajAvela che. kozyAe siMhaguphAvAsI muninI sAna ThekANe lAvI dIdhI ane rathakArane paNa samajAvyo che. rathakAra kaLAno ghamaMDI ane viSayano gulAma banIne Avyo hato. viSayonI icchApUrti mATe kaLAno upayoga eNe karyo. kozyAe e kaLAnA ghamaMDI viSayAMdha rathakArane samajAvI dIdhuM ke - bANathI AMbAnI leba lAvavI sahelI che ane sarasavanA DhagalA para soyanA agrabhAge parovIne rAkhelA caMpakanA phUla upara nRtya karavuM paNa duSkara nathI; duSkara to te che ke je zrI sthUlibhadra svAmIe karyuM. vezyA chatAM samaju banelI evI. strIoe AvA viSayamAM pAgala banelAone oLakhyA ane A rIte samajAvyA e strIe emane kahyuM che kehADacAmathI maDhelI A maLamUtranI gaTarane-amRtano kuMbha kahetAM zaramAtA nathI ?' vezyA jevI strIo Ama samajAve to jJAnIo samajAve temAM navAI zuM ? lAMciyA roNiyAothI sAvaceta rahejo: AvA kAmAMdhone niyama trAsarUpa lAge temAM Azcarya nathI. dIkSA paNa evAne trAsarUpa ja lAge. dIkSA mATe janatAne bhramamAM pADe tevI banAvaTI navalakathA lakhanArane jaina manAya ja nahi. lokone jaNAvI devuM joIe ke e amArI jAtano nathI. kharAba yonimAM jatAM jatAM rakhaDato rakhaDato bhUlecUke ahIM AvI gayo lAge che, halakI jAtano mANasa sArA lattAmAM pesI jAya tema. evAo mATe A zAsanamAM sthAna nathI. evAo mATe A upadeza nathI. upadeza paNa yogyane ja devAya. jene niyama trAsarUpa lAge te jaina to nathI paNa AgaLa vadhIne kahIe to mAnava paNa nathI. koI kaheze ke-to A badhuM kahevAnI jarUra zI ? A bhoLAo emanA phaMdAmAM na phasAya mATe ATalI bUmo pADavI paDe che. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71 1259 5 baMdhanamuktino mArga,niyama-85 - cora roja na Ave paNa roNiyA to roja bUma mAre. te rIte amAruM paNa e ja kAma che. roNiyA paNa lAMciyA bane to coranA bhAgIdAra thaI jAya mATe sAvaceta rahevAnuM. jainazAsanamAM paNa evA roNiyA Aje pAkyA che. roNiyA chatAM sAvaceta loko paheregIra rAkhe che. sAdhuveSamAM paNa mArga bhUlelA hoya mATe evAthI sAvaceta rahevuM. lazkara moTuM hoya chatAM rAjAnA aMgarakSaka judA hoya. e cUMTAyelA hoya ane covIse kalAka tyAM ja rahe. rAjAnA rakSaNa khAtara potAno jAna khatama kare tevA hoya. cAlu sipAIo vAisaroyanA aMgarakSaka na hoya. e moTA bhAge enI jAtanA ane pUrepUrI vaphAdArI rAkhe tevA hoya. badhI polIsa sarakAranI chatAM vAisaroyanA paherA mATe e na cAle. kemake e samaje che ke enA pagAra TUMkA - enA hAthamAM koI sonI noTa serave to phUTI javA saMbhava kharo. jainazAsanamAM paNa jeo mAnapAna ane vAhavAhanA rasiyA che, gRhasthonA roTalAnI ruzavatamAM phasAyA che, beMDavAjAthI dabAI gayA che, tevAo vizvAsuone mArI nAkhe; enA bharose na rahevAya. sabhAH "vAisaroya mATe enI jAtanA nahi paNa gurUkhAo hoya che." e gurakhA kevA ? sabhA: "pUrA vaphAdAra." to vAta patI gaI. vaphAdAra eTalA potAnA ane vaphAdArInI khAtarI vagaranA pArakA. vaphAdAra evA paTela ke brAhmaNane paNa ahIM rAkhuM paNa vaphAdArI vagaranA jainane na rAkhuM. pAMca khamAsamaNa denArane paNa kADhI mUkuM. evAnA bharose na rahuM. vaMdana karIne paNa mAranArA hoya evo A jamAno che. ghI vahorAvIne. amane mArgethI khaseDI denArA nIkaLe. evAone tyAM AhArapANI levA jatAM sAdhuoe bahu sAvaceta rahevuM joIe. e vahorAve kAMI ane bahAra pracAra kare kAMI. amane bahAra halakA cItaravA mATe AvuM amArA mATe paNa karanArA nIkaLyA che. paraMtu amane emano bhaya nathI. lAMcaruzavatanA sevakoe ja duniyAthI DaravAnuM hoya. jainazAsanane japhA pahoMcADavAno prayatna karanArA moTA camarabaMdhI hoya ke saoNlisiTara-baeNrisTara hoya to temane paNa ghera javAnuM kahI devAmAM harakata nathI. e loko kAyadAnI bArIkImAM phasAvI devAnI paNa dhamakI amane ApI rahyA che; paNa kAyadA viruddha vartana karatA hoya te enAthI Dare. chadmasthonA phAyadAne ghoLI pIe evA Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 72 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 sarvajJanA kAyadAo amAre mAthe caDelA che tyAM sudhI game tevA dhArAzAstrIono paNa amane koI bhaya nathI. nA, e prazaMsA nathI paNa haiyAnI baLatarAnA zabdo che? ghaNA to kahe che ke-A nAstika Astikano jhaghaDo thayo tethI amane to lAbha thayo che. amAro koI bhAva pUchatuM nahotuM te have pAMca-pacAsa jaNA paNa amane pUchatA thayA. AmadAvAdamAM sthAna nahotuM te A. zrI sAgarajI mahArAje nAstika-AstikanI carcA UbhI karI to hajAra mANasa amane levA AvyuM, jainazAsanamAM A jAtanI khuzI anubhavanArA paNa paDyA che. . . sabhA: 'e loko A pakSane zAsanapakSa ke dharmapakSa kahe che, eTaluM to sAruM che ne ? e to laMgamAM bole che, mATe enAthI phulAvAnuM nathI. pUjA karavA janArAne bhagata kahe che te mazkarImAM bole che. haiyAnA mAnapUrvaka nathI bolatA. tamArA jIvanamAM emane bIjuM kAMI bolavAnI jagyA nathI eTale mazkarImAM AvuM bolI saMtoSa meLave che. nimitta maLe to game tevA zabdothI paNa navAjaze. e tamane nAstika nathI kahI zakatA eTale kahe che ke-"hA bhAI hA ! tame Astika ame nAstika !" paNa samajI lo ke e haiyAnA premanA zabdo nathI paNa haiyAnI baLatarAnA zabdo che. ene sArA arthamAM lo te ThIka che paNa emane oLakhavA to joIe ja. e tamane game te rIte paNa zAsanapremI kahe to tamAre kahevuM ke, "tamArI vANI phaLo ! upAzrayamAM mahArAja zAsana yAda karAve che ane raste cAlatAM tame yAda karAvo cho e tamAro upakAra !" dRDhaprahArI paNa potAnI hiMsA yAda karAvanArane upakArI mAnatA hatA. satyanI rakSA mATe asatyanuM khaMDana karavuM ja paDeH sabhA: "e loko kahe che ke tamArI vAtanuM khaMDana karo paNa bIjAnuM khaMDana zA mATe karo cho ?' huM jyAM rahuM tyAM satyanA pratipAdana arthe asatyanuM khaMDana karavAno ja. e kAyado ja samajavo. e karyA vinA cAle ja nahi. zAstramAM samyaktanuM varNana karavA mATe mithyAtvanuM lAMbuM varNana karavAmAM AvyuM che. e ja rIte sudevanuM svarUpa samajAvavA kudevanuM svarUpa, viratinuM svarUpa samajAvavA aviratinuM svarUpa vistArathI samajAvI tenuM khaMDana karavuM ja paDe. sudevanA varNananA cAra zloka hoya jyAre kudevanA varNananA covIsa zloka hoya. vrata eka paNa tenA aticAra pAMca. ahiMsA vrata lenArane pahelAM hiMsAnI Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73 1261 - 5 baMdhanamuktino mArga, niyama- 85 tamAma vAta samajAvavI paDe. pachI vratanuM svarUpa, tenA aticAra, dUSaNa vagere samajAvAya tyAre e vrata barAbara pALI zake. e rIte huM je nAstikonuM varNana karuM chuM te AstikyanI puSTi mATe, Astiko nAstikonI vAtamAM na phasAya te mATe, tamAre bahAra koI pUche to kahevAnuM ke mahArAja amArA bhalA mATe ja A badhuM varNana kare che. durjanone oLakhyA. vinA chUTako nathI : citrakAra sAruM citra banAvyA pachI tarata dhULane saMbhAre. citra TAMganArane kahI ja de ke bhAI ! dhULa na UDe tyAM TAMgane ane nAnAM chokarAM aTakacALAM karI bagADe nahi te dhyAnamAM rAkhaje. e ja rIte Astikoe nAstikothI bacavAnuM che. nAstikone to dUrathI ja namaskAra karavA joIe. kurbanaM prathamaM vanTee nyAye emane nava gajanA namaskAra karavA. eka kavi kahe che ke mArgamAM AvatA sajjanane namaskAra na karAya to vAMdho nahi paNa durjana sAmo maLe to ene namaskAra karavAnuM bhUlatA nahi, nahi to e tamAro dhajAgaro caDAvaze. graMthakartAo paNa e ja nIti akhatyAra kare che ane prAraMbhamAM ja lakhe che ke A graMtha durjano mATe nathI. kemake emanI Teva evI ke sAruM paDatuM mUkIne khoTuM ja le. na hoya tyAM cAMdAM pADe. kAgaDA jevI e jAta. bahAranA svarUpathI, anumAna ane lakSaNothI temaja DAhyAonA kahevAthI evAone oLakhyA vinA chUTako nathI. dharmaviruddhanItizAstranAM vidhAno paNa na manAyaH zrI saMgharUpa merUgirinI zobhA enAM ujjavaLa, UMcAM ane jhaLahaLatAM cittarUpI kUTo ke je iMdriyo tathA mananuM damana karanAra niyamorUpI suvarNamaya zilAtala para goThavAyelAM che, enAthI che. e niyamothI azubha adhyavasAya dUra thavAthI citta uccatAne pAme che eTale ke cittakUTa UMcAM bane che. azubha adhyavasAya gayA bAda zubha adhyavasAya Ave che tethI e cittakUTa ujjavala bane che ane tyAra bAda sUtra ane arthanuM kAyama smaraNa karavAthI e jhaLahaLatAM bane che. - have niyamarUpI zilAnuM ja jyAM ThekANuM nathI tyAM kUTa goThavAya kyAM ? niyama che ke je iMdriyo tathA mananuM damana kare. Aje to jeo niyama le che te paNa sAje-mAMde, gAma-paragAma, bIje trIje badhe chUTa, chUTa ne chUTanI ja vAta rAkhe che tyAM hetu saphaLa thAya zI rIte ? ghera pUjA karavI ane bahAra na karavI enuM kAMI kAraNa ? bahAragAma derAsara na hoya to vAta judI paNa derAsara hoya Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 saMgha svarUpe darzana bhAga-3 - 1262 tyAM zA mATe chUTa rAkhavI ? e ja rIte ghare kaMdamULa na khAvuM to bahAra zA mATe khAvuM ? kaMdamULa vinA na ja cAle evuM nathI. sAte vyasanono zrAvakane khapa zo ? mAMsa, madirA, jugAra, zikAra, corI, parastrIgamana ane vezyAgamana e sAte vyasana tajavAmAM zrAvakane muzkelI zI hoya ? sabhAH "nItizAstrato ema kahe che ke-hoziyArI mATe vArAMganAdvAra-praveza jarUrI che." e vAta ApaNane mAnya nathI. nItimAM dharmanI bhajanA che jyAre dharmamAM nIti niyamA hoya che. dharmamAM sahAyaka hoya te nIti maMjUra, bAMdhaka hoya te ApaNane na khape. poSaka vAta badhI levAya. gharamAM vastu vadhe evA hetuthI kacaro bhego na karAya. ene to vALIjhUDIne bahAra ja kADhavo joIe ! chokaro paNa coTTo pAke to ene kADhI mUkavAmAM Ave che. ene koI dhIre nahi evI noTisa kADhavAmAM Ave che. gharanA hitamAM bAdhaka hoya tene dUra karAya to dharmanA hitamAM bAdhaka hoya tene paNa pheMkI devAya emAM navAI zI ? duniyAnuM koI paNa zAstra hoya, pachI arthazAstra hoya ke kAmazAstra hoya e badhAM jyAM sudhI dharma sAthe saMgata thAya tyAM "zAstra" ane bAdhaka thAya tyAM "zastra." Aja sudhI loko kahetA ke "mahArAja ekalI dIkSAnI ja vAta kare che, paNa niyamanI vAta to karatA ja nathI. niyamanI vAta kare to loko le paNa kharA." to have A niyamanI vAta AvI che to levA taiyAra thaI jAo. e vAta sAcI ke adhUrA niyama karavAnI ke niyamamAM pola rAkhavAnI dAnata na rAkhatA. dharmI AtmA niyama evo le ke je vAraMvAra smaraNamAM AvyA kare. vepArI jema vAtavAtamAM paisAnuM smaraNa kare tema dharmIne haMmezAM potAnA niyamonuM ja smaraNa hoya. dharmInuM dhyAna potAnA niyamomAM ja hoya.. IlAyacIkumAre munine joyA ane muninA niyamabaddha jIvana ane potAnA niyamavihIna jIvananI sarakhAmaNI karI to muninuM darzana phaLyuM ane kevaLajJAna meLavyuM. bhagavAnanI aMgapUjA, agrapUjA vagere koI paNa dharmakriyA A hetu vagara nathI. "he prabhu ! tuM Avo vItarAga ane huM rAgAMdha; teM karmane jyAM ane huM karmathI jitAyo vagere sarakhAmaNI karavAthI hetu saphaLa thAya. A rItanA niyamo thAya ane vAraMvAra ArAya to Aje jIvana sudhare. sAta vyasana eTale svataMtratAno saMhAra : - manuSya banavuM hoya to paNa sAteya vyasanano tyAga karavo joIe. to jaina kahevarAvanAra mATe eno tyAga na hoya ema bane ? svataMtratAno pokAra * Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5H baMdhanamuktino mArga, niyama - 85 karanArI dareka vyaktie A sAteya vyasanano tyAga karavo ja joIe. madirA pInAro pAgala banI anekane herAna kare che tyAre bIjAnI svataMtratA haNAya che. pArakAnA zarIramAMthI mAMsanA locA kADhIne potAnuM peTa bharanArA jevA rAkSasa koNa ? AmAM to svataMtratAno bhayaMkara saMhAra che. mojazokha mATe bIjA prANIonA prANa levA (zikAra khelavo) e adhamatA nathI ? pArakA mAla upara trApa mAravAno (co2I ka2vAno) hakka koNe Apyo ? jugAra to potAnI ane pArakI beyanI svataMtratAno nAza kare che. svataMtratAvAdI evo to na ja hoya ke je vezyAne tyAM bhaTakato hoya ke pArakI strImAM Asakta hoya. A sAteya vyasonono tyAga jainane to hoya ja. jo na hoya to e tenuM moTAmAM moTuM kalaMka che. 1263 75 hoLI Ave che, pApa bALavA taiyAra thAo ! A to sahelA niyama che, jainane to te sivAya paNa ghaNA niyama joIe. jevA ke-hoTalano tyAga, cahA-pAna-bIDIno tyAga, rAtrIbhojanano tyAga, nATaka sinemAno tyAga, vagere vagere. AvA niyamo vinA saMghanAM citta umadA bane zI rIte ? jene mAMsa-madirAno tyAga nathI, pArakI ke potAnI strIno viveka nathI, jugAra ke corIno paNa niyama nathI, te saMghamAM zI rIte hoya ? ahIM AvanAramAM paNa jo AvA hoya to bahAranAnuM to zuM pUchavuM ? dudhALAM jAnavara ja dUdha detAM baMdha thAya to AkhalA ke pADA pAsethI to AzA ja zI rAkhavAnI? e to dUdha na ja Ape. koInI svataMtratA para trApa na marAya evI vAto karanAMrAoe sAteya vyasanano tyAga karavo ja joIe. comAsI najIka Ave che ane pachI tarata hoLI Ave che. comAsI UjavavA niyama levA taiyAra thAo; sAthe sAthe hoLImAM pApa bALavA paNa teyAra thAoM. niyamo laIne comAsI barAbara Ujavo ane A hoLImAM pApane prajALo. zrI saMghamerUnI niyamarUpa zilAtala aMge vizeSa varNana have pachI. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 : evA pheraphAra karanArA saMgha nathI vIra saM. 2456, vi. saM. 1986, phAgaNa suda-10, somavAra, tA. 10-3-1930 niyamane baMdhana mAnavuM e nAstikatAnI chAyA che : jJAnInA jIvanane nahi paNa jJAnInI AjJAne anusaro ! * adharmI pratye karuNA ane dharmavirodhano tiraskAra : niyamane baMdhana-muktinuM sAdhana mAno cho ? jainazAsane pAme te niyamapriya hoya : bekArInuM mULa, niyamano abhAva : niyama vinA to sarvatra upadravo : vinaya to jainazAsanamAM ja : toya tame niyamita na banyA : ... pharajanuM bhAna : * devadravya sAme naja2 karanArAone : marajI mujaba baMdhAraNa ghaDanArA saMgha bahAra : vagara samajye game tenI TIkA nahi karuM : kurtakavAdIonuM sAhitya na vAMco : e svacchaMdIo sAdhuo sAme paDIne kadI phAvavAnA nathI : 86 niyamane baMdhana mAnavuM e nAstikatAnI chAyA cheH anaMta upakArI sUtrakAra paramarSi zrI devavAcakajI gaNivara zrI saMghanI merU sAthe sa2khAmaNI ka2tAM pITha tathA mekhalAnI sarakhAmaNI karI gayA ane have kUTa arthAt zikharanI sarakhAmaNI kare che. zikhara vinA parvata na zobhe tema cittarUpI zikharo vinA zrI saMgharUpI merU zaila paNa zobhato nathI. merUnAM zikhara jema UMcAM, ujvala ane prakAzamAna che ane te suvarNazilAtala para goThavAyelAM che ane teja enI zobhA che, tema sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA rUpa zrI saMgha merU paNa UMcAM, ujvala ane jhaLahaLatAM cittakUTothI zobhe che ane te kUTo iMdriya tathA manane damanAra niyamorUpI suvarNazilAtala 52 hovA ghaTe. iMdriyo tathA mananuM damana thavAthI azubha adhyavasAyano nAza thAya che, jethI cittanI uccatA Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 ke : evA pheraphAra karanArA saMgha nathI - 86 thAya che arthAt cittakUTa UMcA bane che; azubha adhyavasAyanA nAzathI zubha adhyavasAya paidA thAya che, jenA yoge karmano vigama thavAthI cittakUTo ujvala bane che ane pachI sUtra tathA arthanuM niraMtara smaraNa karavAthI e kUTo jhaLahaLatAM bane che. niyama tenuM nAma ke jenAthI iMdriyo tathA mananuM damana thAya. mAmUlI niyamo jIvana para asara nipajAvavA moTA bhAge asamartha che. je niyamo iMdriya tathA mana para aMkuza mUkI svacchaMda vRttino nAza karI zakatA nathI tene vAstavamAM niyamo kema kahevAya ? niyamanI vicAraNAne aMge sAmAnya loka kevo abhiprAya dharAve che tenI spaSTatA karatAM ApaNe traNa vibhAga vicArI gayA. eka vibhAga to evo che ke; je ene baMdhana mAnI svIkAravA taiyAra nathI. e to tyAM sudhI kahe che ke "mukti mATe niyamanuM kAma zuM che ? mukti eTale svataMtratA. svataMtra banavAnI icchAvALAe niyamanI parataMtratA zA mATe svIkAravI ?" A temanI dalIla che. zAstra kahe che ke baMdhAyelAe chUTavA mATe chUTavAnI kriyA to karavI ja paDaze. majabUta rIte dorIthI baMdhAyelA mANase dorI ukelavAnI mahenata karavI ja paDe che, to AtmA sAthe karmanuM baMdhana to ekameka banI gayuM che, AtmA ne karmano saMbaMdha kSIranIra jevo che, e saMbaMdha ukhADavAnA prayatna vinA kema UkhaDaze ? anAdikALathI karmathI baMdhAyelA chIe ane navo baMdha cAlu ja che, to enAthI chUTavAnA. vidhAnamAM vAMdhA kema nabhe ? atyAra sudhI duniyAnA baMdhanamAM hato te have jJAnInI AjJAnA baMdhanamAM AvavAnuM che. bAlyavayamAM ramatagamatanA baMdhanamAM paDelA bALakane emAMthI choDAvI bhaNataranA baMdhanamAM nAkhavAmAM na Ave to rakhaDI ja mare. A jIve Aja sudhI svacchaMdatA eTalI keLavI che ke have khAvApIvAmAM ke paheravA-oDhavAmAM ekadama aMkuza ene pAlavato nathI. niyamo ene akArA lAge che. paralokane nahi mAnanAra niyamathI gabharAya emAM navAI nathI. e to ema ja vicAre che ke-"takalIpha zA mATe veThavI ?so cIja maLI hoya to pAMca ja zuM kAma khAvI ? sone badale savAso meLavavA zA mATe prayatna na karavo ? AvI vicArasaraNIvALAne niyama e baMdhana lAge ja. paraloka na mAne. paralokano bhaya na dharAve tene niyamanI vAta na ja game. A lokamAM rAcImAcIne rahelo paraloka mATe mahenata kema kare ? pratyakSa sAmagrI mUkI parokSanI sAdhanAnI paMcAtamAM e zuM kAma paDe ? khAvAthI ja zAMti ane pIvAthI Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1266 ja tarasa chIpe ema mAnanArAo enA tyAganI vAtamAM sukha che ema mAne ja nahi. saMyamamAM emane bhogavaMcanA lAge che. bhogano tyAga e AtmAne sukhathI vaMcita rAkhavAno dhaMdho che ema nAstiko kahe che. niyamane baMdhana mAnanArAo para nAstikonI chAyA che ema mAnavAmAM vAMdho zo ? svarga, naraka, puSya, pApa vagere uparanI ApaNI zraddhA jo UDI jAya to ApaNane paNa niyamanI vAta na ja game. mojazokha ane raMgarAga upara aMkuza Ave evI A niyamanI vAta kone game ? enA ja kAraNe Ajano A badho ghoMghATa che. e- ghoMghATanA kAraNe to niyamamAM mAnanAro ane lenAro trIjo vibhAga paNa kyAre calAyamAna thAya te kahevAya nahi. bhAgavAnA bhayathI ja niyama nahi lenAro je bIjo vibhAga che tenA aMge paNa ApaNe vistRta vicAraNA karI gayA. . . jJAnInA jIvanane nahi paNa jJAnInI AjJAne anusaroH . sArAM khAnapAna ane sArI sAmagrI joI tamArA moMmAM pANI na Ave tema nathI. duniyAno lAbha maLato hoya to dharmane bAjue mUkatAM eka miniTa paNa na lAge evI tamArI paNa hAlata che. saMsAranA sukhamAM dharmano rAga thavo muzkela che; hajI du:khamAM dharma upara rAga thAya. pUrvanI ArAdhanA hoya, puNyAnubaMdhI puNya hoya to rAjA mahArAjA ane zeTha zAhukArone paNa vairAgya thAya e vAta kharI; bAkI to sukhamAM virAga Avavo sahelo che ? sAmAyika ke pUjA vagere sukhamAM yAda Ave ? na Ave. moTAbhAge e asaMbhavata. sAcA jJAna sivAya je vairAgya thAya te du:khathI athavA mohathI. " sabhA: vairAgya to jJAnagarbhita hoya to ja sAco ne ?" pUruM samajyA vinA jJAnagarbhita vairAgyanI bAMga pokAranArAo taddana mUrkha che. duniyAnA padArthonI mamatAthI khasyA vinA, sArA saMsargamAM jIvana samaryA vinA, jJAnIe vihita karelAM vidhAnone AcaryA vinA sAcuM jJAna thAya ja kyAMthI ? vAtavAtamAM zrI jinezvaradevanuM dRSTAMta AgaLa karanArAoe samajavuM joIe ke emane to garbhathI ja mati, zruta ane avadhi e traNe jJAna parama vizuddha koTinAM hatAM. ApaNI mati to evI maMda ke koI vAta pUrI samajAya nahi, ghaDI pahelAMnI vAta yAda paNa rahe nahi. zrutajJAna to ThekANA vagaranuM ane avadhi to che ja nahi. evA ApaNe, e traNa jJAnanA dhaNInA jIvananI vAtone vaLagavA jaIe te nakAmuM che. ApaNA mATe tA temanI AjJA ja AdhArabhUta che. e AjJA pratye prema na hoya ne temanA jIvananI vAto karavI e to mUrkhatA che. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1267 - 6H evA pheraphAra karanArA saMgha nathI - 86 - 79 adharmI pratye karuNA ane dharmavirodhano tiraskAra : A niyamonI ruci te sAcA AstikyanuM cina che. dharmIpaNAnI oLakha che. evo dharma adharmIne joIne bhaDake nahi paNa enI dayA khAya. mahenata karIne paiso meLavanArane daridrI para gusso na Ave, kemake bhAgya ane puruSArtha vinA paisA nathI maLato, ema e samaje che. jema jema AtmA dharma pAme tema tema dharmahInane joIne ene thAya ke dharma pAmavo sahelo nathI, e to bhAgyavAna ja pAme. ene abhimAna paNa na Ave, parantu e to potAnAthI adhika dharmI tarapha joIne potAnI pAmaratAno vicAra kare. samAna dharmI ane alpadharmI ke hINadharmInI e dayA ciMtave. dharmanA virodhI pratye paNa haiyAmAM dayA to che ja, tema chatAM enA virodhanI pravRtti pratye tiraskAranI vRtti jarUra Ave, kAraNa ke pote dharma karatoye nathI ane bIjAne dharmathI vimukha kare che. koIne niyamo baMdhana lAge tethI dharmI mUMjhAya nahi, nArAja thAya nahi. e samaje che ke jene saMsAramAM rasa che tene niyama na ja game. ajJAna tiryaMco ke jemanI pAse tevI viSayasAmagrI nathI, te paNa iMdriyone AdhIna che ane viSaya mATe jiMdagI barabAda kare che, to manuSyo ke jeo pAMce iMdriyo pAmyA che, sArI sAmagrI dharAve che, ghaNA kALathI bhogavavAnI lAlasA puSTa karI karIne AvyA che ane bhAgyayoge ahIM sAmagrI maLI gaI che, eno tyAga karI devAnI bhAvanA AvavI e nAnIsUnI vAta nathI. niyamane baMdhanamuktinuM sAdhana mAno cho ? - have jeo niyamane baMdhana mAne tenI vAta dUra rAkho paNa tame to niyamane baMdhanamuktinuM sAdhana mAno cho ne ? mATe tamAro naMbara sauthI pahelo che. bhAgI javAnA bhayathI nahi levAnI bhAvanAvALA vargamAM paNa tame enAthI AgaLa vadhelA cho. sAcuM zaraNa to dIkSA ja che paNa e zreSTha koTinI vAta hamaNAM ApaNe nathI kastA. sarvaviratimAM saMsAra sarvAze tajavo paDe paNa hamaNAM to ApaNe jemAM thoDe thoDe aMze tyAga hoya tevA niyamonI vAta karIe chIe. A niyamo evA ke saMsAramAM rahevAya, khavAya, pIvAya, oDhAya, chatAM dharma paLAya. jo ke tyAM paNa dhyeya to sarvaviratinuM ja; eTale aMze to tyAga che ja. jainazAsanane pAme te niyamapriya hoya ? taddana svacchaMdI thaIne pharavuM ane dharmI gaNAvuM e na nabhe ! anya kuLamAM janmelo mArgAnusArI paNa evo hoya che ke jyAM dharma sAMbhaLe tyAM doDyo jAya. dharma vinA ene cena na paDe. tame anya kuLamAM janmyA hoya to pUrvanI Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 - saMgha svarUpe darzana bhAga-3 - 1268 ArAdhanAnA yoge dharmanI icchA thavA chatAMya tyAMnA pratikULa AcAravicAronI muzkelI tamane naData. parantu Aryadeza, AryajAti, AryakuLa ane temAMya zrAvakakuLamAM janmyA eTale gharanA AcAra-vicAro paNa sArA, suMdara ane sAdhanAne sAnukULa che, te chatAM bedarakAra rahevuM e du:khanI vAta che. pUrvanA rAjAmahArAjAo kSatriya hatA, jAta alaga hatI eTale dharma pAmyA pahelAMnA saMskArane kAraNe dharma pAmyA pachI paNa prasaMge amuka karavuM paDe tyA thaI jAya to eno bacAva e karI zake, thatAM emaNe paNa evo bacAva nahi karatAM, AcAro barAbara pALyA che. tamArAthI bacAva na thaI zake. tamArA to kuLanA AcAro ja evA ke dharmane niyamana jarAya harakata na Ape. chatAM bahAranuM joI joIne, vAMcI vAMcIne, sAMbhaLI sAMbhaLIne tame evA thaI gayA cho ke niyama letAM DacakAM khAo cho. tamArAmAM yogyatA jarUra che. paNa pUjya upAdhyAyajI mahArAjA pharamAve che tema, bhavano bhaya ane mukti uparano prema jevo jALavo joIe tevo jAgyo nathI. jo e be ja na hoya to prabhunuM zAsana pAmyA te nahi pAmyA jevuM che ema kahevuM paDe. zrI jinezvaradevanuM zAsana pAmyAno garva levo ane e zAsananI chAyA sarakhI paNa jIvanamAM na hoya to e nabhe zI rIte ? jene bhava na game ane mokSa game tene iMdriyonA cALA game ja nahi. zarIrane TakAvavA pUratAM khAnapAna te le paNa pachI "A joIe ne te joIe" evuM ene na hoya. e hoya e ja bhayaMkara hAnikartA che. e AtmA to AkhI duniyAnI saghaLI kAryavAhIne azubhodaya mAnIne seve. - samayagudRSTi AtmA saMsAranA rAgamAM rahe to paNa te mohanA mahimAne ciMtavatA rahe. potAne potAnI jAta mohanA phaMdAmAM phasAyelI ja lAge. mohanA bhayaMkara svarUpane e bhUle nahi. na cAle mATe saMsAramAM rahe. samyagRSTi AtmAne paNa mohanIya bhogavavuM paDe che e vAta kharI paNa e mohanA svarUpane ciMtave ja; bhUlI na jAya. badhI ja dharmakriyAo mohanA vipAkano vicArI enAthI dUra rahevA mATe che. AtmAno mukhya duzmana to moha ja che. avirati tathA mithyAtva Adi mohanA yoge ja che. saMsArano pitA mahAmoha che. "huM ane mAruM;" e be emAMthI ja janme che ane pachI emAMthI ja aneka pApo pedA to tyAMthI ja thAya che. badhAnuM mULa to mohanIya karma ja che. AvuM vicAranArane niyama to priya ja hoya. kyAre niyama levAya, e bhAvanA hoya. mohanA svarUpane darzAvanAra ane AtmAne gabaDato bacAvanAra to niyamo che. savAre cA joI e ja; TAima thAya ke khAvAM joIe ja; samayasara peDhIe Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 x evA pheraphAra karanArA saMgha nathI - 86 pahoMcavuM joIe ja; e badhA kAyadA mohanA che. e mohanA kAyadA badhA mAno cho to dharmanA kAyadA mAnavAno inkAra hoya ? na ja hoya. amuka dharmakriyA vinA rahevAya ja nahi evA dRDha saMkalpavALA keTalA ? roja sAmAyika ka2vuM ja, savAra-sAMja pApanI AlocanA karavI ja, evA niyamavALA keTalA ? parvatithie bAra kalAka ke covIsa kalAkanI phurasada laI pauSadha karanArA keTalA nIkaLe ? A sthiti na hoya to AgaLanI vAta zI karavI ? 1269 81 amArI sAme phariyAda che ke 'niyamanI vAta karatA nathI ne sIdhI dIkSAnI ja vAta kare che.' e phariyAdanI sAme have mAro A bacAva che. 'sAdhupaNuM badhAthI na bane paNa niyamo karAve to badhA le, ema ghaNA kahetA hatA, to have A niyamonI vAta meM kADhI che ane hamaNAM e ja vAta ka2vAno chuM. AmAM have sAdhupaNAnI vAta che ? e vAta sAcI ke sAmAnya niyamomAM paNa dhyeya to e ja AvavAnuM. kAraNa, AvA niyamadharone saMyama saheluM che. je kAMI niyamo che te badhA enA mATe che. jema jema AtmA niyamathI baMdhAya tema tema be, cAra ke cha mahine paNa saMyama pAme athavA saMyama enA mATe saheluM thAya; paNa vAta e ke niyamo majabUta joIe. sAmAnya bArIbAraNAM rAkho to pachI e niyama, niyamano hetu saphaLa karI zakato nathI. iMdriyo ane mananuM damana e niyamano hetu che. khALe DUcA ane daravAjA mokaLA evuM na karAya. keTalIya vakhata badhuM khulluM rAkhanArA niyamadharanuM jIvana bahu viSama hoya che. niyama vinAnI to eka ja vAta ke niyama nathI. e kamanazIbIno pastAvo jarUra hoya paNa A to kahevAya niyamadhArI paNa polANa eTalI ke niyama kadI yAda ja na karavA paDe. AvA niyamamadhArI to dhoLo divasanA zAhukAra-cora jevA che. cora to rAtre aMdhArAmAM corI' kare jyAre A to dhoLe divase AMkho AMjIne laI jAya evA che. cora karatAM paNa e vadhAre jokhamI che. je badhA rastA khullA rAkhI nAmanA ja niyama kare te to niyama nahi lenArAne paNa sArA kahevaDAve evA che. jo A sthiti na hota to niyamanA arthano A khulAso TIkAkAra maharSine karavo na paData ke-'iMdriyo tathA mananuM damana kare te niyama.' iMdriyo tathA manane kAbUmAM mUkavAnI pharaja pADe evo eka paNa niyama tamAre che? bekArInuM mULa-niyamano abhAva : niyamothI ghaNA lAbha che. niyamothI jIvana muThThImAM AvI jAya, ciMtA ane dhAMdhala saheje maTI jAya, ghaNA pApanA daravAjA ApoApa baMdha thaI jAya ane Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - 1270 anaMtAnaMta pApathI AtmA saheje bace. niyamadhArInI bolacAla, khAnapAna evAM hoya ke pApo pote ja enAthI dUra bhAge. pApo bhAge eTale puNya Ave. puNya AvyuM ke bekArI ApoApa palAyana thaI jAya. bekArI pApathI ja Ave che. A bekArI to have AvI ne ? kyAMthI AvI ? kahe che ke pUrve pATaNamAM aDhAraso koTyAdhipati hatA; Aje tyAM bhayaMkara bekArI che. e vAta kabUla paNa e bekArI AvI kyAMthI ? e puNyathI AvI ke pApathI ?.bekArI pApathI ja Ave ane te paNa potAnA pApathI ja Ave. bIjo pApa kare na tamAre tyAM bekArI Ave ema na mAnatA. maMdira tathA upAzrayamAM javAthI bekArI AvI evuM to mAnatA nathI ne ? zrI jinezvaradevanuM zAsana pAmI ATalo paNa viveka na karI zako to kema cAle ? tamArAM khoTAM vakhANa karyuM jAuM, tamane buddhimAna kahe jAuM, temAM tamAro di na vaLe. thoDA paNa dharmI banAya to pApa ThelAya. dharmanuM vAtAvaraNa phelAya to duniyAnA anya jIvo paNa jhUkatA Ave ane e paNa niyamanA premI bane. niyama vinA to sarvatra upadravo : - eka vADAmAM baso-pAMcaso gAya-bheMsa baMdhAya paNa cAra-pAMca AkhalA, sAMDha ke pADA na baMdhAya; kAraNa ke ene baMdhana phAvatuM ja nathI. e baMdhana toDI nAMkhe, tophAna kare ane lohIluhANa ja thAya. mAlika paNa enI pAse jatAM bhaya pAme. e paNa sAvadhAnIpUrvaka dAva joIne ja jAya. baMdhana vinAnAM jAnavarothI duniyA bhaya pAme. lagAma vinAnA ghoDAone bajAramAM chUTA mUko to badhI peDhIo TapoTapa baMdha thAya ane rastA ujjaDa dekhAya. TrAma, basa, moTara vagere vAhano cAlu karI calAvanArA UtarI jAya ane cAlatAM rahevA de to pariNAma zuM Ave ? akasmAtonI paraMparA sarjAya. niyama vinA to AvI nirjIva cIjo paNa bhayaMkara utpAta sarje. e ja rIte ahIM dharmakSetramAM paNa badhA mANaso devaguru-dharmanA aMkuza vinAnA ane marajI mujaba vartanArA hoya to evAM niraMkuza ToLAMthI utpAta thavAmAM bAkI zuM rahe ? ATalA manuSyo chatAM Avo utpAta varte che tenuM kAraNa eka ja che ke mAnave mAnavapaNuM gumAvyuM che. mAnavajIvanane yogya baMdhana dharAvyuM nathI. Azcarya to e thAya che ke AvuM svachaMdI jIvana zIkhavyuM koNe ? gavarnamenTa zIkhavyuM ema to nahi ja kahevAya kemake e pote to niyamabaddha che. enA badhA amaladAro niyamabaddha che. AkhuM rAjataMtra niyamapUrvaka cAle che. hukama thayo ke amala thAya ja. ahIM to hukama kADho to cAre bAjuthI judA judA avAja Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 121 - 6H evA pheraphAra karanAra saMgha nathI - 86 nIkaLavA mAMDe. eka maMDaLanI sabhA bolAvI temAM eka vAta mUko to ghaNA kaheze ke-"amArA magajamAM nathI besatuM.' dareka amaladAra potAnA magajamAM bese te ja manAvavAno Agraha rAkhe to rAjataMtra nabhe ja nahi. vAisaraoNya hukama kADhe te gavarnara amalamAM mUke ja. kahyuM che ke-"so DAhyAno eka mata ane so gAMDAnA ekaso eka mata; UlaTo eka mata vadhe. je rAjataMtrane atyAre tame vakhoDI rahyA cho teno A eka guNa to tamArA jIvanamAM keLavo !" adhikArI paNa khurasI parathI ja hukama kare. polIsano moTo paNa amaladAra paTTA vinA nahi pakaDe. mahorachApa vagara pakaDavAno hakka nathI ema e mAne che. jaja paNa gherathI hukama na saMbhaLAve. saMbhaLAve to e mAne koNa ? ene potAnA sthAnano, potAnA vyaktitvano ane potAnI pojhIzanano khyAla che. vinaya to jainazAsanamAM ja? Aje ahIM eka nirNaya nakka karAvavo hoya to sattara jaNA sattaraso prazno karaze. pUrve zrI jinezvaradevanA zAsanavartI AcAryo tathA munivaro niHzaMkapaNe kahI zakatA ke vinaya ane AjJApAlana jainazAsana jevuM bIje kyAMya jovA nahi maLe. eka AcArya pAse rAjA Avela che. prasaMgopAtta vinayanI vAta nIkaLI. rAjA kahe 'vinaya to rAjaputrono ! AcAryo mAthuM dhuNAvyuM ane kahyuM ke "nA, rAjan ! vinaya to jainamuniono !" rAjA AcAryanI vAta svIkAravA taiyAra na thayo eTale parIkSA karavAnuM nakkI karyuM. parIkSA bahu sAdI ane sahelI hatI. pahelAM pATavI kuMvarane bolAvavAmAM AvyA ane rAjAe Adeza karyo ke "kumAra! gaMgA kaI dizAmAM vahe che te tapAsa karIne jaNAvo." kuMvarane A praznathI manamAM hasavuM AvyuM. tene thayuM ke kevo mAmUlI prazna ? duniyA AkhI jANe che ke gaMgA pUrvamAM vahe che emAM vaLI tapAsa zI karavA jevI che ? chatAM vaDIle kahyuM mATe tapAsano dekhAva to karavo paDe. eTale bahAra nIkaLI thoDuMka Ama tema jaI pAchA AvI kahyuM ke-pitAjI! tapAsa karI Avyo. gaMgA pUrvamAM vahe che.' rAjAe chUpA carapuruSo rAkhyA hatA. temaNe AvIne jaNAvyuM ke "gaMgA kaI dizAe vahe che ?" badhAne Azcarya thAya che ke "A kevo prazna ? muni ATaluM paNa nathI jANatA ?' loko zuM kaheze tenI paNa munine ciMtA nathI. e to gurue je AjJA pharamAvI tenA pAlananI ja ciMtAmAM che. ema pUchatAM TheTha gaMgAkinAre pahoMcyA. tyAM paNa barAbara dizAnuM avalokana karyuM. nadImAM vahetAM taNakhalAMo kaI dizAmAM jAya che te paNa joyuM. te pachI vadhu khAtarI karavA tyAM rahelA lokone paNa pUchyuM. pUrI tapAsanA Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 saMgha svarUpe darzana bhAga-3 - 122 aMte nirNaya karI guru pAse AvI hAtha joDI mastaka namAvIne kahyuM ke "bhagavaMta ! ATalI ATalI rIte meM tapAsa karI, tenA AdhAre mane jaNAyuM che ke gaMgA pUrva tarapha vahe che, pachI to Apa jANo te kharuM." ATalI tapAsa karyA pachI paNa pAchA "Apa jANo te kharuM' ema ja kahe che. keTalo vinaya ! vinayanI avadhi che ne ? rAjAne AcArya bhagavaMtanI vAta kabUlI levI paDI. niyama vinA kyAMya kAma cAlatuM nathI. are rasoDAmAM paNa niyama mujaba ja badhuM karavuM paDe. ghI vADhImAM ja kaDhAya, baraNI UMdhI na vaLAya.vADhImAM kADho ne pAchI temAM camacI ja rAkho. tyAM niyama na rAkhone vADhI UMdhI vALyA karo to bhIkha ja mAgavI paDe. lAkaDAM olavavA mATe pANI ja chaMTAyuM, tyAM dUdha ke ghI na chaMTAya. badhe niyamanI jarUriyAta svIkAro cho; phakata ahIM ja nahi; to e kema cAle ? niyama vinAnA jIvananI vAto karanArA to uzruMkhala kahevAya. rAjataMtranI sAme thavAne e lAyaka nathI. pahelAM yatheccha vartana karanArA potAnA AtmAnI sAme to thatAM zIkhe ? pachI bIjAnI sAme thavA jAya to zobhe. toya tame niyamita na banyA? hajAronA pagAradAra oNphisaro paNa keTalA niyamita hoya che ? vahelA UThIne savAranA sAta vAgyAmAM to taiyAra thaI jAya che. zrAvaka cAra ghaDI sUryodaya pahelAM UThe; paNa tame to badhA cAra ghaDI pachI UTho cho ne ? lAMbo pharaka nathI. A rAjya tamane AvuM zIkhavyuM che ? nA. nATakyaTakamAM ke hoTela sinemAdimAM javAnuM rAjya kahyuM che ? lakhapatinI jema ThAThamAThathI rahevAnuM rAjya kahetuM nathI. "pADozI pAse ATalA, to mArI pAse kema nahi ? mATe game tyAMthI uThAvagIrI karIne paNa lAvuM," A bhAvanA koNa zIkhavI ? zeTha paNa nokara ane nokara paNa nokara, evI AjanI hAlata che. aMgreja dukAnadArono kAyado ke agiyArathI cha sudhI ja dukAna khullI. tyAM sudhImAM grAhaka Ave to Ave, pachI grAhaka Ave ja nahi. Ave to bhale pAcho jAya. tamArI peDhIno to TAima ja nahi. jyAre grAhaka Ave tyAre kholavAnI ne ? nahi. peDhI baMdha karatAM karatAM grAhaka AvI caDhe to pAchA kholIne besI jAo ne ? are, rAtanA bAra vAge jagADavA Ave ne lAbha dekhAya to nA na kaho ne ? pAcho bacAva karo ke 'lAbhAlAbha to jovo joIe ne ? vANiyo kone kahevAya ?' AvuM to niyama vagaranuM Aje tamAruM jIvana thaI gayuM che! tyAre jAo ke Trena je hajAro mANasone musApharI karAve che te TAimasara ja UpaDe che. khAlI UpaDe te hA, paNa koInI rAha na jAe. bhale thoDo vakhata Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1273 6 : evA pheraphAra karanArA saMgha nathI - 86 jokhama kheDyuM paNa enuM pariNAma e AvyuM ke TrenanA TAimanI ciMtA musApharI karanArA rAkhe ane kAyamanI musApharI karanArA to khissAmAM ja TAimaTebala rAkhe. TenanI niyamitatAe musApharIno TAima sAcavavAmAM niyamita banAvyA, paNa toye bIjAM kAmomAM niyamita banatAM tame na zIkhyA. tamArI sAthe jene kAma paDyuM hoya te samayanI bAbatamAM naciMta hoya, kAraNa ke teNe tamane oLakhI lIdhA che. 85 oNphisano kAyado ke baMdha thayA pachI moTo camarabaMdhI Ave toye pAcho ja jAya. jemane anArya gaNo cho te paNa AvA niyamabaddha che. emanI nIti-rIti jo ke pApavALI che e vAta judI paNa emanuM jIvana niyamabaddha keTaluM ? jene jyAM Ubho rAkhyo te tyAMthI khase ja nahi. e potAnI pharaja tyAM Ubho rahIne bajAvye ja jAya. ene laIne ja. ATaluM moTuM rAjataMtra paNa AvuM vyavasthita cAle che. dezamAM ATalo kolAhala chatAM enI tamAma oNphiso niyamita kAma karye ja jAya. kemake darekane mATe enI tamAma ciMtA uThAvI lenAro eka tevo oNphisara nimAyelo ja hoya. tamAre to so ciMtA, kAraNa ke tamArA gharamAM, tamArI oNphisamAM eka paNa niyamadhArI, niyama pALanAra ke niyamanI mahattA samajanAra na maLe. pharajanuM bhAna : derAsara jevI pavitra saMsthAmAM paNa potAnI pharajanuM bhAna samajanArA vahIvaTadAra keTalA maLe ? jyAMnI nokarI karavI tyAMnI pharaja bajAvavA mATe e pharajano khyAla to joIe ne ? nyAyAdhIzane AropI para game teTalo gusso Ave paNa pote UThIne beDI na paherAve. gunegArane pakaDIne beDI paherAvavAno tathA jelamAM laI javAno hukama e kare paNa e hukamano amala to polIsa ja kare. game teTalo ghoMghATa thato hoya to lokone cUpa rahevAnuM pote na kahe; pote to ghaMTaDI vagADe, izAre samajAve paNa 'cUpa raho' evo pokAra to polIsa ja kare. jajja 'cUpa raho'no pokAra kare ne loko cUpa na rahe to jajjanuM vajana na rahyuM ema gaNAya. polIsane na mAne enI eTalI kiMmata nahi. e to vaLI pharI pokAra kare. nyAyAdhIzane potAnA mobhAno khyAla che. jo maMdiramAM vahIvaTadArone paNa potAnA sthAnano khyAla hoya, kAyadAnI bArIkI jANatA hoya to koInI tAkAta nathI ke devadravya mATe khoTo ghoMghATa karI zake. koI khoTI garabaDa UbhI karavA jAya to tarata noTisa Ape ke ahIM Agama anusAre baMdhAraNa mujaba ja vahIvaTa thaze. koI khoTI TIkA-TippaNa karI vahIvaTamAM Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1275 86 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 DakhalagIrI UbhI karaze to tenI sAme kAyadesara pagalAM levAmAM Avaze." ATalI noTisathI ja moTe bhAge mAmalo zAMta thaI jAya. paraMtu kharI vAta e che ke jo vahIvaTadAra pote ja ajJAna hoya ane potAnI pharajanuM ene bhAna paNa na hoya to zuM thAya ? jarA pAghaDI moTI dekhAya ke vahIvaTa soMpavAmAM Ave paNa bIjI badhI lAyakAta na jovAya tyAM AvI dazA thAya. vahIvaTadAro potAnI pharajane barAbara vaLagI rahe to dazA judI hoya. gavarnamenTa pAse hajAro khAtAM hoya che paraMtu je khAtAnA paisA hoya te te khAtAmAM ja jamA thAya. tyAM koIe amuka khAtAmAM kema na laI javAya !" evuM na pUchyuM. devadravya sAme najara karanArAone : * Aje keTalAka devadravya mATe kahe che ke bhagavAnanI bhakti mATe arpita thayeluM ane bheguM thatAM thatAM vadhI paDeluM dravya bekAra zrAvakone kema na apAya ? A kevo prazna ? rAjyanAM seMkaDo khAtAM hoya paNa darekano vahIvaTa alaga ja hoya. tema ahIM paNa baMdhAraNa hoya e pramANe ja vaparAya. temAM marajI na cAle. * sabhAH "baMdhAraNa to saMghe ja raceluM ne ?' hA ! paNa saMgha koNe racyo ? zrI jinezvaradeve. saMgha te ke je zrI jinezvaradevanI AjJA mAne. AgamAnusArI baMdhAraNa hoya te ja mAnya thAya. AgamathI viruddha baMdhAraNa racanArA saMgha bahora gaNAya. saMghamAM rAjya konuM ? amadAvAdanA saMghanuM, ke muMbaInA saMghanuM ? kaho ke e koInuM nahi; paraMtu bhagavAna zrI mahAvIradevanuM. bhagavAna zrI mahAvIradevanA kAyadAne bAju para rAkhI jo koI svacchaMdIo potAne phAvatA judA kAyadA kADhe to te jANe; paNa tevAo A saMghamAM na rahI zake. korTa ane jelanAM makAno bAMdhe kaDiyA-suthAra, paNa e kahevAya sarakAranAM. eno vahIvaTa sarakAranA kAyadA pramANe cAle, kaDiyA suthAranA kAyadA pramANe nahIM. e ja rIte prabhubhakti mATe arpaNa karAyelA lAkho rUpiyAno vahIvaTa Agame pharamAvela kAyadA mujaba cAle, vahIvaTadAranI marajI pramANe nahIM. e milakata khAI javAno koI hakka nathI. tamArI pAse ghaNI milakata hoya to mahine kharca jeTalA rUpiyA rAkhI bAkInA ApI devA taiyAra cho ? tyAM to kahevAnA ke "e to mArI milakata ! ApI kema dauM ?' to pachI A milakata marajI mujaba game tyAM ApI devAno tamane zo adhikAra che ? lAkho rUpiyAno vahIvaTa karanAra munImane peDhIno mAlika hoziyAra jarUra kahe paNa e ja munIma Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 : evA pheraphAra karanArA saMgha nathI - 86 paisAnI uThAvagIrI karato mAlUma paDe to mAlika ene hAthakaDI paherAve. e ja rIte tame ane ame prabhuzAsananA sevako chIe. e zAsananA e kAyadA mujaba vartavA baMdhAyelA chIe. jene e kAyadA na game te rAjInAmuM Ape. rAjInAmuM na Ape tyAM sudhI to ene zAsananA kAyadA mAnavA ja paDe. munImane paNa jyAre potAnA zeThanI nokarI na phAve tyAre rAjInAmuM ApI chUTo thAya paNa e zeThanI gAdI para besI bIjAnuM kAma kare e na cAle. rAjanA amaladArane na phAve to rAjInAmuM Ape te vAta judI paNa khurasI para bese tyAM sudhI rAjyanA kAyadA mujaba ene vartavuM ja paDe. ekaso covIsamI kalama lAgu thatI hoya to game tene paNa e amaladAre sajA karavI ja paDe. jajja bhale hindI hoya ane dezanA AgevAnone pakaDIne enI sAme khaDA karyA hoya to paNa ene kAyadesara sajA karavI ja paDe. e game tevA toye nokara konA ? potAne kAma karavuM na rUce to rAjInAmuM Ape e vAta judI paNa rAjInAmuM na Ape, e ja khurasI 52 bese ane kAyadA pramANe na varte to, e na cAle. 1275 62 niyama vinA kyAMya cAlatuM nathI. A to kahe che ke derAsaramAM paisA vadhI paDyA che paNa emane kahIe ke jene rojanuM pacAsanuM kharca ane pAMcasonI Avaka hoya e badhA sADA cAraso ApI de che kharA ? e baMgalA bagIcA UbhA kare, hIrAnA hAra pahere to emAM nA pADI zako cho ? koI ene kahe ke bhalA ! tAre to pAchaLa koI khAnAra paNa nathI to pachI ApI de ne ? ane pelAnI ApavAnI marajI na hoya to paDAvI levAya kharA ? bhagavAnanI milakata vadhI paDI te emanI AMkhe caDhI paNa e bhAgyahInone khabara nathI ke jenA lAkhkho bhakta hoya tenI tijorI tara hoya emAM navAI zI ? e to traNa jagatanA nAthanI puNyAIno prabhAva che. emanA puNya sAme baLatarA karavI nakAmI che. potAne bhakti karavI na game to na kare paNa bIjAne aTakAvI na zake. tema ja .bIjAe arpaNa karelA dravya mATe khoTo babaDATa paNa na karI zake. Agamane AghuM mUkIne manaphAvatA baMdhAraNa ghaDanArA saMgha, e saMgha nathI. marajI mujaba baMdhAraNa ghaDanArA saMgha bahAra : sabhA 'AgamamAM A badhuM che ?' Agama ane AgamAnusArI na hoya tevI eka paNa vAta A zAsanamAM na hoya. e sivAyanI vAta karanAra zrI jinezvaradevano sAdhu nathI. A vAta jeo chatI AMkhe paNa na joI zake teno upAya nathI. maeNjisTreTanI kacerImAM kAma Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 126 vadhI paDe to bIjA vadhArAnA mejisTreTa bolAve che ne ? e kAmane pahoMcI vaLavA mATe bolAve che. e mATe bolAvavAno emane hakka che. e rIte AcAryo, munivaro, je je baMdhAraNa nakkI kare te bhagavAna zrI mahAvIradevanA mukhya baMdhAraNane pahoMcI vaLavA mATe. gItArthe AcarelI, anya gItArthoe niSedha nahi karelI ane zAstrathI bAdhita na hoya, tevI pravRttine gItArtha dUSita na kare paNa nabhavA ja de. je gItArthanI AjJA mAnato nathI te zrI jinezvaradevane mAnato ja nathI. jJAnIe kahyuM te ja gItArtha kahe. pU. AcArya zrI haribhadrasUri mahArAja jyAre vavo dari pa ... e zlokano bhAva na samajyA tyAre e zloka bolanAra sAdhvI pAse artha jANavA gayA. sAdhvIjIe guru pAse mokalyA. gurue kahyuM ke e jANavA mATe sAdhu thavuM paDaze. emaNe tarata e vAta kabUla karI, paNa ema na kahyuM ke "huM moTo paMDita. mAre vaLI bhaNavAnuM zuM ?' bI.e. thayA pachI paNa elaela.bI. thavA mATe bhaNavuM paDe ne ? "mane bhASAjJAna che mATe kAyadA mArI meLe vAMcI laIza', ema kahe e na cAle. sarakAra kahe che ke grejyueTa bhale thayA paNa vakIlAtano dhaMdho karavo hoya to elaela.bI. no korsa karo, parIkSA pasAra karo ane DIgrI meLavo. jo parIkSA vinA, DIgrI meLavyA vinA badhAne vakIlAta karavAnI chUTa ApavAmAM Ave to eka paNa korTa na cAle. sau kAyadAnA judA judA artha kare. parIkSA pAsa karI cUkelA vakIlo paNa kAyadAnA judA judA game teTalA artha kare paNa jaja je pheMsalo Ape e ja pramANabhUta gaNAya. tyAM moTA baeNrisTarathI paNa jajane ema na kahevAya ke-"huM moTo bAra-eTa-lo ane tame sAmAnya jJAna dharAvanAra vakIla, mATe huM kahuM te ja sAcuM." e ja rIte ahIM paNa potAnI marajI mujaba baMdhAraNa ghaDavAnI vAto karanArA saMgha bahAra che. sabhAH "vastunA bhAvamAM jema pheraphAra hoya che tema baMdhAraNamAM pheraphAra hoya to vAMdho zo ?' vastunA bhAvamAM pheraphAra thAya paNa vastumAM pheraphAra na cAle. sonAnA varakhanI zakti na hoya to rUpAnA caDhAvAya ane te paNa zakti na hoya to te na caDhAvAya te vAta judI paNa banAvaTI na cAle. koDI cAlatI tyAre tenAthI vyavahAra Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127 : evA pheraphAra karanArA saMgha nathI - 86 - 89 thato, dramuka cAlato tyAre tenAthI ane Aje rUpiyA cAle che to tenAthI ane noTa paNa cAle che paraMtu temAM sikke kono ? te to nakka hoya ne? sonaiyAnI kiMmatamAM keTalIye vakhata pheraphAra thayA paNa e rUpiyo na kahevANo ane rUpiyo kadI sonaiyo na kahevANo. ghI pahelAM rUpiyAnuM sAta zera maLatuM hatuM Aje zera savAzera ane vacce aradho zera paNa thaI gayuM hatuM. ema bhAvamAM pheraphAra thAya paNa vastumAM pheraphAra na cAle. jeTalAM baMdhAraNa AgamathI viparIta hoya te badhAM banAvaTI. pheraphAra badhA kabUla paNa te Agamane anusaratA hovA joIe. AgamathI bAdhita hoya te ApaNane nAmaMjUra. bhagavAna paNa jJAnI ane chaThThathI ocho tapa nathI karyo; gautama mahArAjA cauda pUrvadhArI ane chaThThane pAraNe chaThTha karatA hatA. e jJAna, e saMyama tathA e tapa amArAmAM nathI e vAta kharI paNa je pALIe chIe te emanI AjJAnusAra ane emanuM ja saMyama. amArAthI tevuM nathI paLAtuM mATe baMdhAraNa saheluM banAvavAnI vAto amArAthI karAya nahi. calAtuM nathI mATe ghoDA vagaranI gADImAM besavAmAM harakata nathI evuM nakkI karIe to cAle ? hA ! e pheraphAra thAya ke pAMca gAu cAlatA hatA te have zakti ghaTI jAya che mATe be gAu cAlIe; sIdho vihAra karatA hatA te have vacce dareka gAme babbe cAra cAra divasa rahetA rahetA vihAra karIe: e amArAthI thaI zake, kAraNa ke ema karavAnI emane bhagavAna jinezvaradevanI AjJA che. " sonAnA varakha caDhAvavAnI zakti na hoya te rUpAnA caDhAve ane teya zakti na hoya te na caDhAve. zaheramAM bhagavAnane roja varakha caDhe che, AMgI thAya che ane gAmaDAmAM e na paNa thAya ema bane paNa kesarane badale kaMkuthI pUjA thAya ? gulAbane badale AkaDAnAM phUla caDhAvAya ? nA. e to na ja bane. munithI upavAsa Adi na thAya to UtaratAM UtaratAM chevaTa navakArasI kare tyAM sudhI cAle, kemake e AjJA che. paNa koI muni rAtre khAvAnI chUTa mAge to cAle ? bilakula na cAle. e paNa pheraphAra ja che ne ? paNa evA pheraphAra na ja karAya. daza muni bhegA thAya ane sudhAro karavAnI dhUnamAM potAne saMgha mAnI, "jarUra paDe to munine rAtre paNa khavAya evI chUTa Ape to kahevuM paDe ke evo pheraphAra karanAra e badhA saMgha bahAra che.' upavAsa na thAya to AyaMbila, nIvI, ekAsaNuM ema ghaTatAM ghaTatAM chevaTa navakArasI karavA sudhInI bhagavAnanI AjJA che mATe tyAM sudhI badhuM nabhe. keTalAka kahe che ke rAtre cAha bIDInI chUTa nathI mATe zrAvako paDikkamaNAmAM ochA Ave che. jo e chUTa apAya to ghaNA Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - 1278 zrAvako paDikkamaNuM karatA thaI jAya. to have Avo pheraphAra karAya ? evo pheraphAra karanAra saMgha na gaNAya. AjJA vinA dIkSA kema Apo cho ? ema amane pUchavA Ave che ane tame konI AjJAnI rUe A amane pUcho cho ?" ema ame pUchIe to amane evuM pUchavAnI nA kahe che. sAdhuone e pUchI zake ane e nAmadArone sAdhu kAMI na pUchI zake, e kevI vAta ? sAdhuoe jema AjJAdhInapaNe rahevAnuM che tema raste cAlatA e vANiyAoe paNa AjJAmAM AvuM paDaze. tyAM uddeDatA nahi cAle. AjJAmAM Avaze pachI ja pUchavAno adhikAra prApta thaze. bAkI zAstra mATe huM mArI marajImAM Ave tema boluM" ema kahenAra mATe ame paNa amArI marajI mujaba kahIe, to tenAthI vAMdho kema uThAvAya ? tyAM svataMtratA to ahIM svataMtratA nahi ? bAkI ame eka paNa dIkSA AjJA viruddha ApI nathI. ApI hoya to sAbita karI Ape. vagara samaye game tenI TIkA nahi karuMH saMghamAM kalpita baMdhAraNa na cAle. potAnA paisA na kharcavA paDe ane sAdharmikane sahAya karyAno jaza maLe mATe devadravya sAme najara doDAvAya che e yogya nathI. koI kahe "amAre dAna devAnI bhAvanA che paNa amArA dhana parathI mUrchA nathI chUTatI mATe bIjAnI tijorImAMthI ApIzuM." ema kahIne bIjAnA gharamAM pese to polIsane havAle thavuM paDe. jo dAna mATe evI chUTa apAya to badhA jyAM phAve tyAM tUTI paDe ane mUThI dAnamAM Ape ne mUThI khissAmAM nAMkhe. sabhA: "hAlanA vahIvaTadAro paisAne ghera, lona, vageremAM roke che." e carcA hamaNAM karavA mAgato nathI. eka vAra kahI gayo ke hAla yogya vahIvaTadAro ochA che. chatAM e vahIvaTadAro pelA nAmadAro karatAM ghaNA sArA che. pelA to khAI javA mAge che jyAre A vahIvaTadAro. to gharanA pAMca paisA ghasAya tevA che. eTale mAre hamaNAM emanI TIkA nathI karavI. vyavahAramAM paNa milakatane sAcavavA cAra paThANa paNa rAkhavA paDe che. dhADapADuthI bacavA bhIlane paNa sAthe rAkhavo paDe, ene so rUpiyA paNa ApavA paDe, paraMtu te vakhate A bhIla to Avo che" ema TIkA na karAya. prazno badhA pUchavAnI chUTa che paNa A pATa parathI amArI pAse potAnI marajI mujaba bIjAonI TIkA karAvI jAya e AzA rAkhavI nahi. prasaMge mArI jAtanI paNa TIkA karyA vinA nahi rahuM. koI pratye rAga ke dveSa rAkhIne TIkA karavAnI nathI. TIkA mATe paNa maryAdA hovI ghaTe. prasaMge e vahIvaTadAro na mAne Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1279 - kuka evA pheraphAra karanArA saMgha nathI - 86 - 91 to emanI paNa jaDatI levAya. prasaMge duzmananA hAthamAM hAtha paNa milAvavA paDe. miththAmatinA paricayanI tamAre mATe manA chatAM prasaMge amane chUTa. jarUra paDe to kalAkonA kalAko emanI sAthe vAtacIta ane dharmacarcA karavAnI amane chUTa. moTA puruSone amArA karatAM paNa vadhAre chUTa. kutarkavAdIonuM sAhitya na vAMco: sabhAH "cokhA tathA badAma vagere maMdiramAM mukAya, pachI te vecAya, pharatAM pharatAM zrAvakanA gharamAM Ave ne enA peTamAM jAya to devadravyanA bhakSaNano doSa na lAge ?' A badhA prazno mithyA bhrama pedA karanArA che. mAno ke eka maMdira che. samayanuM parivartana thatAM maMdira naSTa thaI gayuM. lakSmI emAM rahI gaI. seMkaDo varSo vItI gayAM. jamInanA mAlika badalAtA gayA. chelle je mAlika banyo che tene kalpanA paNa nathI ke pUrve ahIM maMdira hatuM. e sthAnanI dIvAlamAMthI dhana nIkaLe ne e bhogave to tene devadravyano bhakSaka kahevAya ? barAbara vicAra karo. dharmathI khaseDavA mATe dharmanA virodhIoe upajAvI kADhelA A badhA prazno che. maMdiramAM cokhA badAma mUkavA jai nahi evuM ThasAvavAno emano hetu che. vastunuM saMpUrNatayA rUpAMtara thaI jAya pachI AvA prazno UbhA rahetA nathI. paNa bhoLA janone bhramamAM nAkhavA ThAvakA maDhe evI vAta kare ke-"are ! A rIte devadravyano upabhoga thaI jAya to zI gati thAya ?' pelA bicArA vicAramAM paDI jAya eTale haLave rahIne ThasAvI de ke cokhA badAma mUkavA ja nahi, jethI doSa to na lAge. mArgane uDAvavAnI A badhI tarakIbo che. cokhA badAma mUkavA baMdha thAya eTale akSata, phaLapUjA UDI gaI. e rIte naivadyapUjA paNa UDI jAya. ane AgaLa vadhatAM bIjA-trIjA doSonAM bahAnAM UbhAM karI bAkInI pUjA paNa uDAvI devAya. bhoLA lokone dharmavimukha banAvI devA mATe dharmavirodhI varge UbhI karelI A kupraznonI hAramALA che. zAstra kahe che ke sutarka karatAM kutarka anekagaNA che. evA kutarka karanArAone badhA uttara ApavAnI jarUra nathI. game tevo tattvajJAnI hoya paNa sAmo pachI. pachI pachI.... ema pUchyA ja kare to aMte ene ema ja kahevuM paDe ke-pachI pachIta ane AgaLa bhIMta. ame hAryA ne tuM jItyo basa ! tArA jevAthI hAravAmAM ja amAruM kalyANa che. tame evA zraddhAhInonAM sAhitya na vAMco. e to kahe che ke maMdiramAM Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1230 bhagavAna sAme vastuo dharatI vakhate ApaNI jevI kalpanA hoya te rIte teno upayoga karavAmAM vAMdho zo ? patAsuM bAbAnuM, badAma bebInI, sAkara cAmAM nAkhavA ane paisAnuM pAna khAvAnuM. mUkatI vakhate ja AvI buddhi hoya pachI e devadravya kyAM rahyuM ? bolo, temanI A vAta tamane mAnya che ? AgaLa vadhIne temanI buddhino vizeSa paricaya karAvatA e buddhinadhAno kalpanA doDAve che ke jyAre maMdiramAM laI gayelA naivedyAdi nathI khapatAM to te je thALamAM laI javAmAM Ave che te thALa kema khape ? ene pUcho ke "maMdiramAM gayeluM tAruM zarIra tane kema khape ?" pachI maMdiramAM gayelo pAcho kema Ave che ?" AvI svacchaMdI kalpanAo karI karIne bhadrika lokone dharmabhAvanAthI patita kare che. kahe che ke-kesarathI pUjA karyA pachI hAtha game teTalA dhoIe toye nakhamAM kesara rahI jAya ane e peTamAM jAya mATe kesara vAparavuM je nahi. pachI to maMdiramAM paNa nahi javAya; kAraNa ke phUlanI sugaMdha nAkamAM pesI jAya ne ? mahAnubhAvo ! gAMDAoe upajAvI kADhelI AvI kutarkanI jALamAM tame phasAtA nahi . koI buddhimAno vaLI ema paNa kahe che ke "maMdiramAM javuM ane bhagavAnanI pUjA karavI e to ApaNA kalyANa mATe che, eTale ke ApaNA svArtha mATe che ane maMdira ne mUrti to devadravyathI banelAM che; to potAnA svArtha mATe e maMdiramAM na javAya ane e mUrtinI pUjA paNa na thAya.' sAmAnya buddhivALAne paNa emano Azaya samajAI jAya tevo che. maMdira, mUrti ane pUjA e badhuM uDAvI devA mATenA ja temanA A badhA kutarko che. zAstra kahe che ke paugalika svArtha mATe eno upayoga na thAya paraMtu Atmika svArtha mATe e sthAno UbhAM karAyAM che. Atmika svArtha mATe teno upayoga karavAnI to bhagavAnanI AjJA ja che. lAgelo thAka utAravA ke ghaDIbhara ThaMDI havA khAvAnA irAde maMdirano upayoga na karAya paNa doDha kalAka bhagavAna sAme dRSTi rAkhI jApa karavA besAya; emAM harakata che ja nahi. sabhA: "devadravyamAM pote ApelA paisA koI pAchA mAge to apAya ? tamAro vyavahAra zuM kahe che ? nATaka jovA pAMca rUpiyAnI TikiTa laIne aMdara peThA pachI e nATaka game ke na game toye paisA pAchA mAgo to Ape ? relaveno traNa mahinAno pAsa kaDhAvyo ne mahinA pachI paisA pAchA mAgo to Ape ? are, ekane badale bIjAne musApharI karavAnI paNa manA che. pakaDAya to daMDa ke sajA thAya. jema dareka jagyAe baMdhAraNa hoya che tema A zAsanamAM paNa Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1291 - 6H evA pheraphAra karanArA saMgha nathI - 86 - 93 baMdhAraNa che. baMdhAraNa vinAnuM ane mana phAve tema vartI zakAya tevuM A zAsana nathI. e svacchedIo sAdhuo sAme paDIne kadI phAvavAnA nathI ? A zAsana jevuM majabUta baMdhAraNa duniyAbharamAM bIje kyAMya jovA nahi maLe. mana phAve tema vartanArAonI emAM AMgaLI kadI kheMcavAnI nathI. mATe te Agamo na joIe, Agamo UMcAM mUko" evI bUmarANa macAve che. e samaje che ke Agama mAnyuM, zAsana mAnyuM to ame maryA chIe. mATe Agamo ane e Agama vAMcanArA sAdhuo na joIe, evo emano pokAra che. Agama jIve ane roja roja AgamonAM pAnAM vAMcanArA jIve tyAM sudhI emanAM chApAM, emanI kalamo, emanA kAyadA ane emanI buddhi e kAMI cAlavAnAM nathI; e nakAmAM che; ema e pote samaje che. mATe to e Agama ane AgamanAM pAnAM roja ne roja vAMcanArA sAdhuo emane navarA lAge che ane khapatA nathI. e loko spaSTa zabdomAM kahe che ke "AvA gulAmInI beDI ThokanArA jyAM sudhI jIve che tyAM sudhI samAjano udaya thavAno nathI." e svataMtravAdIonI bhASAnI AsabhyatA che. dIkSAnI niyamAvalInI vAto e to emano uparano dekhAva che bAkI emane e kazAnI paDI nathI. sAdhuo jo kahI de ke "ame have AvuM kAMI kahevA mAgatA nathI' to e loko mauna thaI jAya. paNa dI Ugye sAdhuo pAse bese, saMsAranI asAratAne varNave ane viSayasAmagrIne niMda, e emane khaTake che. have to ahIM vyAkhyAnamAM AvI sAcuM samajanArI strIo paNa emanA dhaNIne dharmanA viSayamAM AvuM jema tema na bolavA samajAve che. mahArAja naMdIsUtranA AdhAre Ama kahetA hatA' evI ghera jaIne vAto karI keTalIka patnIo potAnA patine pApathI rokavA prayatna kare che. eTale have to e vaLI vadhAre akaLAyA che. eTale emane thaI gayuM che ke "basa, have to sAdhu ja na joIe." mATe have teo sAdhuone jhaghaDAkhora kahe che. emane mATe game tema bolIne mAmalo khatama karavA mAge che. potAne krAntikArI ane baLavAkhora samajatA e loko have ema mAnI beThA che ke Agamo ane sAdhuo para caDAI karyA vinA chUTako nathI. eTale vAraMvAra e be sAme AkramaNa lAvyA kare che paNa huM temane cetavuM chuM ke zrI jinezvaradevanAM Agama ane emanA sAdhu sAme hallo lAvavo te baLiyA sAthe bAtha bhIDavA jevuM che. bhAMgyuM toya bharUca kahevAya che, ema jevA tevA toya A Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1232 bhagavAna zrI mahAvIranA sAdhu che; DhIlApocA toya e zrI mahAvIra bhagavAnanA saMtAna che; emano lebAza bhagavAna zrI mahAvIradevano pharamAvelo che emanI sAthe bAtha bhIDavAmAM sAra nahi kADho, e mArI celeMja che. bharata cakvartI jevA baLiyA paNa tyAgane zaraNe gayelA bahubalijInA caraNomAM jhUkI paDyA; arthAt tyAga sAme emanA jevAne paNa namavuM paDyuM che; to A badhA to viSaya kaSAyanA gulAmo, haoNTela joIne tarata aMdara ghusanArA, cA pAna bIDI sigAreTanA panAre paDelA kAyaro, nArInA nacAvyA nAcanArA pAmaro, tyAgI sAdhuo sAme paDIne kadI jIjyA nathI ane jItavAnA paNa nathI; A mArI vAta teo haiyAmAM kotarI rAkhe. zrI saMghamerUnA niyamorUpI suvarNazilAtala ane tenA paranA UMcA, ujvala ane jhaLahaLatAM cittakUTo viSe graMthakAra hajI paNa AgaLa zuM vizeSa varNana kare che te have pachI. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7H jainajIvananuM mahattva ane kartavya vIra saM. 2456, vi. saM. 1989, phAgaNa suda-11 maMgaLavAra, tA. 11-3-1930 87 * jainajIvananI kiMmata samajo ! * dharmaguru kaptAna jevA ane kasAI jevA paNa : * janajIvana jIvanAranI javAbadArI : * sAteya vyasanone dezavaTo : * bALakane dUdha vinA tema jainane darzana-pUjana-vaMdana vinA na cAle ? * jainazAsananA ahiMsA-saMyama-tapanI AMzika prApti paNa durlabha : * karelAM pApano pazcAttApa karo ane pharI na karavAno niyama karo ! * jainajIvana mATenA sAmAnya niyamo : anna evo oDakAra : . * sAdhupaNAno upadeza pahelo zA mATe ? jainajIvananI kiMmata samajo ! . anaMta upakArI sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka gaNivarajI zrI saMghanI merUgiri sAthe sarakhAmaNI karI rahyA che. pITha tathA mekhalAnI sarakhAmaNI karyA bAda have citrakUTa ke cittakUTa-eTale zikharanI sarakhAmaNI cAle che. iMdriyo tathA manane damanAra niyamorUpI suvarNazilAtala para zrI saMghanA cittakUTo UMcAM, ujjavala ane jhaLahaLatAM hovAM joIe anAdikALathI ayogya saMsargomAM paDelAM hRdaya, iMdriyo tathA manane damAya tevA niyamo levAnA zubha vicAro lAvavA te atizaya muzkela che. merUzaila upara jema zikharo sthaLe sthaLe goThavAyelAM che tema iMdriyo tathA mana kAbUmAM Ave evA niyamo saMghamAM ThAmaThAma, saMghanI dareka vyaktimAM hovA joIe. saMghamAM eka vyakti evI na hovI joIe ke jenA jIvana para aMkuza na hoya. aMkuzahIna jIvana e jenajIvana nathI. jainajIvananI viziSTatA samajo ! manamAM Ave tema vartavuM, iMdriyo mAge te ApavuM, mana tathA iMdriyone jarA paNa du:kha na thAya tema thavA devuM, e ja rIte cAlyA kare to mukti sadhAya zI rIte ? deva to vItarAga ja, guru to nigraMtha ja, dharma to tyAgamaya ja ema bolo Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 cho, to te vanamAM batAvavuM paDaze ne ? vanane tyAgI banAvavA mATe to niyama che. niyama eTale AMzika tyAga. 1284 have samAjano eka bhAga evo che ke je niyamone taddana nakAmA gaNe che. zAstra kahe che ke sAmAnya niyamo ka2nA2no AtmA paNa enA yoge UMco caDe che. aNasamajune paNa niyama devAnuM A zAstra eTalA mATe ja pharamAve che. nAnAmAM nAno niyama paNa AtmA upara suMdara asara kare che. derAsara gayA vinA khAvuM nahi eTalo paNa niyama hoya to bALaka paNa UThyo ke jaladI derAsara jaI Ave che. ene khAvuM to che paNa derasara yAda rahe che. niyama vinA je yAda nathI rahetuM te niyamathI yAda Ave che; ane eTalo samaya khAvAthI dUra rahe che. eTalI lAlasA paNa tUTe che. nAnA nAnA niyamothI AtmA AgaLa vadhato vadhato UMco Ave che. niyamano virodha karanArA, niyamane beDI mAnanArA, niyamathI jIvananI barabAdI samajanArA potAne saMgha kahevaDAve e kaI rIte nabhe ? evAnI TIkA thAya e vAjabI ja che. A badhI vAto jema huM boluM chuM tema have tame paNa bolatA thAo ! vyAkhyAna sAMbhaLIne je sAMbhaLyuM hoya te ghare snehI pAse ane bajAramAM mitro pAse kahevuM, vicAravuM ane emAM zaMkA thAya to bIje divase te vAtano gurune pUchI nirNaya karavo; pharI e vAta ghare karavI, pharI zaMkA paDe to pharI pUchI nirNaya ka2vo; A badho zravaNano vidhi che. A rIte vastu nirNIta karI pachI ene jIvanamAM utAravA prayatna karavo. vastune haiyAmAM sthira karI ene anusaratuM suMdara jIvana banAvavAnI peravI karavAthI vyAkhyAna phaLe che. niyamabaddha jIvana UMcI koTinuM che. samAjano bIjo eka bhAga evo che ke je niyama bhAMgavAno bhaya dharAvI niyama levAnuM ja mAMDI vALe che. niyama paLe evI pUrI khAtarI thAya to ja niyama levAya ema e mAne che. have chadmasthane to evI khAtarI thAya ja nahi. Aje niyama pALavAnI pUrI zakti dekhAya paNa kAle e zakti TakI rahevAnI khAtarI zI ? AjanA koTyAdhipatine kAle bhikhArI thatAM vAra lAgatI nathI. evI bAbatamAM khAtarI koNa ApI zake ? mATe niyamamAM ja AtmAnuM kalyANa mAnI, game tevA vikaTa prasaMge paNa nahi bhAgavAnI bhAvanAthI niyama levo, kALathI sAcavavo chatAM durbhAgyayoge patanakALa Ave paNa kharo; parantu evA bhayathI niyama levAnuM ja baMdha rAkhavuM e vyAjabI nathI. bhaMga thayA pachI prAyazcittathI zuddha thavAya che. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1285 - 7H jainajIvananuM mahattva ane kartavya: - 87 - zrI jinezvaradevanA samayamAM UMcI koTinA mahApuruSo paNa paDavAnI bhAvanAvALA thayA hatA, paDavAnI sthitimAM paNa AvyA hatA, ane paDyA paNa hatA. to A jamAnAmAM tevuM bane emAM navAI nathI. dezakALano jo vicAra karIe to dharma mATe ke niyama mATe A dezakALa to vadhAre anukULa che. zrI jinezvaradeve virati mATe-dIkSA mATe yogya vaya ATha varSanI kahI che ane soLa varSanAne mAtApitAnI saMmati mAgavA chatAM na maLe to paNa laI zakAya che ema kahyuM che. bhagavAnanI A vAtane nahi mAnanArA paNa A niyamano amala duniyAnA prasaMgomAM najare nihALe che. A mokSamArganI dIkSA che, jyAre duniyAmAM atyAre dezabhakti mATenI dIkSAnI vAto cAle che. evI dIkSA mATe soLa varSanI vaya pachI mAtApitAnI rajAnI jarUra nathI evo kAyado. tyAM paNa bahAra Avyo che. eka yuvAna e rIte gayo paNa che. mAbApanI dayA khAvAnI vAto karanArA atyAre kyAM sUI gayA che ? AvI rIte janAranAM mAbApanuM AgaLapAchaLa zuM thaze ! evuM vicAranArA kyAM gayA ? yuvakasaMghavALA tyAM kema kAMI bolatA nathI ? UlaTA tyAM to ene e loko vadhAre che. vartamAna samaya to evo majAno che ke duniyA paNa A kAyadAnI paDakhe aDoaDa UbhI rahe che. A samaye A vastu to atyaMta suyogya rIte jAhera karI zakAya paNa zAsanapakSa e tophAnI varga jeTalI pravRtti karato nathI. sAcI vAtane svIkAryA vinA koIno chUTako ja nathI. paNa jene kAma sAdhavuM nathI ane gappAM mAryA karavAM che ene mATe koI upAya nathI.. A duniyAmAM bALaka pAMca varasanuM thAya eTale nizALe mukAya che. have ramakaDAM para aMkuza Ave che. bALakane vahAla karanArI mA potAnA lADakA bALakane rovaDAvIne paNa enA moMmAMthI kolaso, mATI vagere kADhI le che. bALakane kedakhAnA jevI lAge chatAM pAMca varasanuM thayuM ke upADIne nizALe mUkI Ave. samaje che ke cAra dI' roze paNa pachI TevAI jaze. moTo thAya ke tarata nokarI dhaMdhAmAM joDe che. samaje che ke nahi joDAya to khAze zuM ? are, nokarI dhaMdhA mATe ke AgaLa abhyAsa mATe paradeza paNa premathI mokale che. TikiTa pote lAvI Ape che. Trena, sTImara ke vimAnamAM pote besADavA jAya che. jo ke vidAya vakhate AMkhamAM AMsu paNa lAve che, kAraNa ke e eka rUDhi che. AMsu te vakhate lAvavAM paDe che; bAkI manamAM to AnaMda hoya che. gharabAra-kuTuMbaparivAra ane deza mATenI pravRtti karavAmAM jo A vaya mATe vAMdho nathI to prabhumArge javAmAM harakata zI ? kAyado to badhe sarakho lAgu Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1237 99 - 7H jainajIvananuM mahattva ane kartavya - 87 - mAtra khoTA saravALA karavAmAM rAcyA karo ane sAcI rIte vadhyA-ghaTyAno vicAre na karo to huM kahuM chuM ke tame jIvana jIvatA nathI paNa jIvana bagADo cho. e bagaDatA jIvanane sudhAravA A prayatna che. jIvanane jIvaMta banAvo. AMkhathI amI jhare, hRdayamAM sadbhAvanAo phare ane khAnapAnAdinI rItabhAta joI koI UMcA prakAranA jIvananAM darzana thAya ane bIjAne paNa evuM jIvana jIvavAnA bhAva pedA thAya tevuM jIvana jIvo ! eTalA mATe ja niyamo tarapha tamane kheMcI rahyo chuM. dunyavI sAdhano paNa aMkuzavALAM hoya to sukha Ape che. niraMkuza game tyAre ApattimAM mUkI de. hAthI, ghoDA aMkuzavALA che to gharamAM ane gAmamAM rakhAya che ane rastA para pharavA devAya che. aMkuza vinAnA to e badhA bhayaMkara nIvaDe. dharmagura kaptAna jevA ane kasAI jevA paNa!. aMkuza vinAnA mAnavI bhayaMkara bane che. aMkuza vinAnI moTara bahu bahu to pAMca-pacAsane mAre paNa aMkuza vinAno mAnavI to yojanApUrvaka lAkhono saMhAra kare ane anaMtAnaMta jIvono kaccaraghANa paNa kADhe. dharmagurune zAstra kaptAna eTale niryAmaka jevA paNa kahyA ane kasAI jevA paNa kahyA. kasAI to gaNatarInA jIvonA te eka bhavano ja nAza kare che, jyAre niraMkuza dharmaguru agaNita jIvonAM anaMtA bhavo bagADe che. tame bIjA para aMkuza iccho ane tamArA para aMkuza ja nahi e kema cAle ? zeTha paNa pagAranA badalAmAM nokara pAse ATha kalAkanuM kAma mAge che. tame paNa jainazAsananA nokara nathI ? jaina banavuM hoya to ATaluM ATaluM karavuM paDaze ema AtmAne samajAvo. pAMca-pacAsanA pagAradAra ghATIne hukama karo cho ke mArA AvyA pahelAM oNphisa vALIjhUDI sApha karI badhuM vyavasthita goThavI taiyAra rAkhavAnuM. A badhuM eNe barAbara karavuM ja paDe, to jaina banavA mATe kAMI na karavuM paDe ? jaina mAtAnA peTe janmavA mAtrathI kAma sarI jAya ? dIkaro bApa sAme bole to bApa kahI de ke konI sAme bole che ? kAMI khyAla che ke nahi ?' e ja rIte zrI jinezvaradeva, nigraMtha guru ane zrI jinAgama e ApaNA bApa nathI ? enI sAme game tema bolAya ? paNa mANasa potAnI jAta sAme dRSTi rAkhI kAMI vicArato nathI e ja muzIbata che. jaina bane tenAthI game tema ane game tyAre khavAya pIvAya nahi, game tevuM bolAya calAya nahi, game tema vartAya nahi. enI dareka kriyA avasare ja hoya. amuka samaye amuka ja khavAya pIvAya Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1287 - 7H jainajIvananuM mahattva ane kartavya - 87 - 99 mAtra khoTA saravALA karavAmAM rAcyA karo ane sAcI rIte vadhyA-ghaTyAno vicAre na karo to huM kahuM chuM ke tame jIvana jIvatA nathI paNa jIvana bagADo cho. e bagaDatA jIvanane sudhAravA A prayatna che. jIvanane jIvaMta banAvo. AMkhathI amI jhare, hRdayamAM sadbhAvanAo hure ane khAnapAnAdinI rItabhAta joI koI UMcA prakAranA jIvananAM darzana thAya ane bIjAne paNa evuM jIvana jIvavAnA bhAva pedA thAya tevuM jIvana jIvo ! eTalA mATe ja niyamo tarapha tamane kheMcI rahyo chuM. dunyavI sAdhano paNa aMkuzavALAM hoya to sukha Ape che. niraMkuza game tyAre ApattimAM mUkI de. hAthI, ghoDA aMkuzavALA che to gharamAM ane gAmamAM rakhAya che ane rastA para pharavA devAya che. aMkuza vinAnA to e badhA bhayaMkara nIvaDe. dharmaguru kaptAna jevA ane kasAI jevA paNa ! aMkuza vinAnA mAnavI bhayaMkara bane che. aMkuza vinAnI moTara bahu bahu to pAMca-pacAsane mAre paNa aMkuza vinAno mAnavI to yojanApUrvaka lAkhono saMhAra kare ane anaMtAnaMta jIvono kaccaraghANa paNa kADhe. dharmagurune zAstra kaptAna eTale nirdhAmaka jevA paNa kahyA ane kasAI jevA paNa kahyA. kasAI to gaNatarInA jIvonA te eka bhavano ja nAza kare che, jyAre niraMkuza dharmaguru agaNita jIvonAM anaMtA bhavo bagADe che. tame bIjA para aMkuza iccho ane tamArA para aMkuza ja nahi e kema cAle ? zeTha paNa pagAranA badalAmAM nokara pAse ATha kalAkanuM kAma mAge che. tame paNa jainazAsananA nokara nathI ? jaina banavuM hoya to ATaluM ATaluM karavuM paDaze ema AtmAne samajAvo. pAMca-pacAsanA pagAradAra ghATIne hukama karo cho ke mArA AvyA pahelAM oNphisa vALIjhUDI sApha karI badhuM vyavasthita goThavI taiyAra rAkhavAnuM. A badhuM eNe barAbara karavuM ja paDe, to jaina banavA mATe kAMI na karavuM paDe ? jaina mAtAnA peTe janmavA mAtrathI kAma sarI jAya ? dIkaro bApa sAme bole to bApa kahI de ke konI sAme bole che ? kAMI khyAla che ke nahi ? e ja rIte zrI jinezvaradeva, nigraMtha guru ane zrI jinAgama e ApaNA bApa nathI ? enI sAme game tema bolAya ? paNa mANasa potAnI jAta sAme dRSTi rAkhI kAMI vicArato nathI e ja muzIbata che. jaina bane tenAthI game tema ane game tyAre khavAya pIvAya nahi, game tevuM bolAya calAya nahi, game tema vartAya nahi. enI dareka kyiA avasare ja hoya. amuka samaye amuka ja khavAya pIvAya Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 saMgha svarUpe darzana bhAga-3 - 1238 ane amuka to na ja khavAya pIvAya e badhuM niyata che. jaina bananAre A badhA niyamo karavA paDe. jainajIvana jIvanAranI javAbadArI: sustI uDADavA ane skUrti lAvavA cAha, bIDI, sigAreTa vagere jainane na hoya. e to UbhA UbhA Avazyaka kyiA kare eTale enA zarIramAM skUrti AvI ja jAya. sUryodaya pahelAM to e pUrepUro svastha gaI gayo hoya. AjanI hAlata to vicitra che. AMkho coLato UThe ane pathArI nIce rAkhI mUkela bIDI bAkasa hAthamAM laI mIMcelI AMkhe ja bIDI saLagAve. e bIDI phUMke tyAre to AMkha UghaDe ane e UghaDe ke tarata cA joIe. zAstra kahe che ke zrAvake cAra ghaDI rAta bAkI rahe tyAre UThavuM ja joIe. cAra ghaDI eTale be sAmAyikano kALa thayo. zrAvaka kadI ghore nahi. UThatAMveMta navakAramaMtranuM smaraNa karI azuddha hoya to zuddha banI Avazyaka kriyA kare. temAM potAnA eka eka pampanI jaDatI le. rAtrImAM thayela kharAba bhAvanAo, Avela du:svapno, sevelA viSpI, viSayAMdha banI AcarelAM duSkRtyo e badhAne tapAsI jhApaTI nAkhe. iriyAvahI karatAM aDhAre pApasthAnako khUba vicAra karI, AlocI, AtmAne zuddha banAve. haiyuM evuM pahoLuM kare ke pApano citAra khaDo thAya ne AMkhamAM pANI AvI jAya. Avazyaka ane sAmAyikamAM svAdhyAya Adi karI gharamaMdiramAM jaI agrapUjA kare, paccakakhANa kare ane pachI tyAMthI saMghanA jinamaMdire jaI tyAM paNa agrapUjA caityavaMdanAdi karI guru samIpe jaI guruvaMdana karI gurumahArAjanA saMyamAdinA khabara pUche. saMghanA maMdire temaja guru pAse pharI paccakhkhANa kare. tyArabAda peTamAM nAMkhavAnI jarUra hoya to ghare jaI te kAma patAvIne pAcho jinavANI sAMbhaLavA Ave. A badho vidhi che. ThIka che ke muMbaI jevuM zahera hoya, vasavATa bahu dUra hoya ne A badhI vidhi banI zake tema na hoya to e vAta judI che paNa vidhi A. jaina jIvana jIvanAra game tyAre UThe, game tevuM ane game tyAre khAya pIve ane game tema varte e cAle ja nahi. mATe niyamonI jarUra che. niyama karo ane sahavartIone karAvo. A pravRttithI zrI saMghanA svarUpanuM je varNana cAle che te svarUpa barAbara jaLavAya. jaina jIvana tuccha na ja hoya. jaina jIvana jIvI na zake teNe jaina hovAnI nAmanAno moha mUkI devo ghaTe. udAratAnA aMza vinA potAne zrImAna tarIke oLakhAvanAra tarapha to duniyA AMgaLI cIMdha-AjanA jaina gaNAtAone khAvAno, pIvAno, sUvAno, UThavAno ke haravA-pharavAno kazo niyama nathI. to kUTa (zikharavagara pahADa zobhe zI rIte ? Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1289 - 7H jainajIvananuM mahattva ane kartavya - 87 - 101 sAteya vyasanone dezavaToH niyamo la te jIvana para asara kare tevA lejo. bAreya bhAgoLa mokaLI rAkhIne niyamo lezo to tevA niyamothI jIvana saphaLatA nahi pAme. jainanI AMkha, kAna, nAsikA, jIbha ke sparzanendriya niraMkuza na hoya. dareka iMdriya para eno barAbara aMkuza hoya. sAta vyasanano tyAga e to jainono sAmAnya niyama. jainakuLamAM sAta vyasana to hoya ja nahi. madirA, mAMsa, rAjadaMDa, nIpaje tevI corI, jugAra, zikAra, parastrIgamana ane vezyAgamana : A sAta vyasano jaina mAbApane peTe janmelo kadI na seve. kumArapALa mahArAjAe A sAte vyasananAM pUtaLAM banAvI, ene gadheDe besADI; udghoSaNApUrvaka dezapAra karyA hatAM. Ama karIne potAnA aDhAra dezanI prajAne sUcavyuM hatuM ke je koI A sevaze te AvI dazAne pAmaze. A rIte mahArAjA kumArapALe e vyasanone potAnA AkhA dezamAMthI hAMkI kADhyA hatAM to tame tamArAM gharomAMthI to ene kADhI zako ne ? kadAca gharamAMthI na bane to potAnA jIvanamAMthI to ene dUra " karAya ne ! e sAte vyasanamAM koI paNa prakArano svAda, AbarU ke majA nathI. AbarUnI, dharmanI ane prANanI, e tamAmanI hAni che. e to pazu jevuM jIvana che. ene mANasa maTI hevAna banatAM vAra lAgatI nathI. jaina mATe to A nAnAmAM nAno niyama che. jaina baccAmAM AmAMnuM eka paNa vyasana hovuM na ghaTe. A niyamo to jainajIvana sAthe jaDAyelA hoya. have AgaLa cAlo. bALakane dUdha vinA tema jainane darzana-pUjana-vaMdana vinA na cAle ! zrAvakane jinapUjA karavAno niyama avazya hoya. jinapUjana karyA vinA zrAvaka garama rasoInuM bhojana kare e manAya ja nahi. paNa Aje e najare dekhAya tyAre mAMnyA vinA chUTako paNa nahi. Aje ghaNo bhAga evo che ke je jinapUjA nathI karato. jinapUjana vinA, gurunA yoge guruvaMdana ane jinavANInA zravaNa vinA jaina rahe ja nahi. jyAM jinamaMdira na hoya tyAM paNa IzAna khUNA tarapha sImaMdharasvAmI sAme besI teTalo vakhata bhakti kare. bALaka janme eTale dUdha pIdhA vinA na rahe ane moTuM thayA pachI betraNa vakhata khAdhA vinA na rahe tema jene thayo eTale jinapUjana, guruvaMdana ane vyAkhyAna-zravaNa vinA na ja rahe. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 - saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - 1290 jainazAsananA ahiMsA-saMyama-tapanI AMzika prApti paNa durlabhaH ajJAnInA ghaDelA kAyadAmAM doSa AvyA vinA rahe ja nahi. A vAta koInI TIkA karavA mATe nahi paNa vastu samajAvI dizAsUcana karavA mAguM chuM. jaina sAdhu ane zrAvaka e tamAma mATe pahelAM to e ja kAyado ke ekathI adhika vAra bhojana na karavuM. na cAle to pachI be vAra ane ema karatAM chevaTe jarUra paDe eTalI vAra khAvAnI chUTa ApI paraMtu te sUryodaya pachInI be ghaDI pachI ane sUryAsta pahelAMnI be ghaDI pahelAMnA samayamAM ja; te sivAyanA AgaLa pAchaLanA samayamAM nahi, e niyama-sUryAsta pahelAnI chellI be ghaDImAM khAvuM e apavAda che, rAjamArga nathI. sUraja DUkhyA pachI to vyApAra paNa baMdha hoya. Aje haoNTela ane pAna bIDInA vepAra moDI rAta sudhI cAlu rahe che. kemake loko bhaTakatA thayA che. bAkI ghaNAkharA vepAra sUryAsta pachI baMdha: saTTo rAtanA paNa cAle che paNa emAM kAMI mAla levA devAno hoto nathI eTale emAM ThagAvAnI dhAstI nathI mATe e cAle che. jemAM ThagAvAnI dhAstI che tevA kApaDa, jhaverAta vagerenA vepAra baMdha thAya che. oNphiso ane korTa-kacerIo savAre agiyArathI sAMje cha sudhI khullAM, pachI baMdha. ahiMsA, saMyama ane satyanA dhyeyavALAthI rAtre to khavAya ja nahi. sUryanA prakAzamAM je sUkSma jaMtuo dekhAya te game tevI lAITathI paNa rAtre na ja dekhAya. sAdhu, zrAvaka ane samakitI mATe chellAmAM chello e kAyado ke sUryodaya pachInI be ghaDI pahelAM ane sUryAsta pahelAMnI be ghaDI pachI-e badhA kALamAM khavAya ja nahi. be ghaDInA kALamAM koI khAya to e apavAda; e rUDha vyavahAra nahi. AnI sAme ahiMsA, saMyama ane satyanA dhyeyanI vAto karanArA ajJAnIoe karelA kAyadA e che ke-"savAre sADA cha vAge kAme lAgavuM hoya mATe pAMca vAge khAvuM, pachI daza vAge bIjI vAra khAvuM. sUryAsta pahelAM trIjI vAra khAvuM ane pachI rAtre nirAMte cothI vAra khAvuM. have A kAyadAmAM saMyama kyAM rahyo ! A saMyamI jIvana kahevAya ? AvAne saMyamano khyAla che ema manAya ? jaina sAdhunA saMyamanI vAta to dUra rahI paNa AmAM to bhraSamunionuM saMyama paNa kyAM rahyuM ? saMnyAsIonA jIvananuM saMyama paNa AvuM na hoya. are, vaiSNavo paNa ghaNA sAMje pAMca vAge khAI le che. sabhA: "ahiMsAnuM svarUpa samajAyuM na hoya to AvuM na bane ?" A vAta saMyamI jIvananI cAle che. vaLI tame to AvI vAta karIne mArA Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1291 - 7: jainajIvananuM mahattva ane kartavya: - 87 - 103 karatAM paNa bhayaMkara Aropa mUko cho-ahiMsAnA payagambara manAtAnI, satyamAM harIzcaMdranI upamA pAmelAnI ane tyAgamAM jaina sAdhune paNa Takkara mAre evI khyAti dharAvanArAnI A vAta che. enA mATe "ahiMsAnuM svarUpa nathI samajatA" evo Aropa bhayaMkara che. Aja sudhI koI ahiMsAvAdIe AvuM jIvana nathI jIvI batAvyuM evI nAmanA meLavanAra, satyanI bAbatamAM harizcaMdramAM kadAca truTi haze paNa AnAmAM nathI evI prasiddhi meLavanAra ane saMyama to jenI rageragamAM vyApeluM che evI jene mATe mAnyatA che, tenA ghaDelA kAyadAnI A vAta che. A badhuM zAMtithI vicAro ane samajo ke AmAM keTalI pola che ? cAra-cAra vAra khAvA joIe e saMyamI jIvana che ? zrI jinezvaradevanA ahiMsA, satya ane saMyama judAM che. ahiMsA, satya ane saMyamanA aMzane pahoMcavA mATe paNa AjanA pAmaronuM gajuM nathI. karelA pApano pazcAttApa karo ane pharI na karavAno niyama karo. AjanA mANasone AgaLa-pAchaLa jovAnI ke vicAravAnI phurasada nathI. bahAranA vAtAvaraNanI chAyA jIvana upara paDe che. nAmanA dharAvanArAonI AvI pravRttithI aneka AtmAo mAnI le ke jo rAtre khAvAmAM hiMsAno doSa lAgato hoya to AvA ahiMsAvAdI ene doSa kema na gaNe ? A bAbatamAM hAla to phakta huM ATaluM dizAsUcana ja karuM chuM. AthI AgaLa vadhavA nathI mAMgato. jema jema saMyogo UbhA thaze, kAryavAhI AgaLa vadhaze tema tema prasaMge prasaMge kahevA yogya jarUra karIza. nAhakanA ajJAnamAM aMdha banIne koI khoTI prazaMsA ke anumodanA na karI besatA. suyogya pravRttimAM harakata nathI. duniyAnA jIvo che eTale kAryavAhI keTalI karavI paDe paNa te viveka ke maryAdA choDIne nahi. aMkuza vinAnI ghelI pravRtti calAvI na levAya. sAdhupaNAnI, zrAvakapaNAnI tathA samyagdaSTipaNAnI vAta to dUra che paNa sAmAnya jaina banavAnI vAta karI rahyo chuM. sAta vyasananA tyAga vinAno koI jaina na ja hoya. pApa karIne chupAvo nahi. pApanA viSane vadhAro nahi. karelA pApano pazcAttApa karo ane pharI na karavAnI pratijJA karo. A zAsanamAM to avasare potAnA karelA pApano jAheramAM ekarAra karavAno kAyado che. vedavicakSaNe ajJAnatAthI potAnI janetA sAthe bhoga karyo hato. jANyA pachI potAnA e pApano jAheramAM 1. te vakhate pUrajozamAM huMkAI rahelA gAMdhIvAdanA pavana sAmenI A cetavaNI hoya tema jaNAya che. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-3 ekarAra karyo. saMyama laI dezanA detAM prasaMge potAnA pApane sabhA samakSa khulluM karatA hatA. pariNAme kevaLajJAna pAmI muktie gayA ane kaiMka AtmAone muktimArge caDAvyA. pApa karato hoya te ja pratijJA le ema na mAnatA. pApa na karato hoya te paNa have pachI kadI na karavAno niyama jarUra le. pApa na karato hoya te paNa have pachI kadI na karavAno niyama jarUra le. pApane rokavA ane bhaviSyamAM pharI na karavA mATe niyama le ane thaI gayelA pApano pastAvo kare. pApa nahi karanArane pastAvAnuM kAraNa nathI paraMtu bhaviSyamAM pApa na thAya te mATe niyama kare. sAta vyasanano tyAga karavo eTale sevAyAM hoya to teno pazcAttApa karavo; vartamAnamAM tenA sevanano tyAga ane bhaviSyamAM tenuM sevana na karavAno niyama. na sevAyAM hoya tene vartamAnamAM sevanano tyAga ane bhaviSyamAM kadI nahi sevavAno niyama. 104 1292 A sAta vyasananA tyAganA niyamamAM jainakuLanI AbAdI che. jainakuLane kalaMka lagADanArAM A sAte vyasanonA tyAgamAM ja AtmAnuM kalyANa ane jaina samAjano udaya che. duniyAnI dRSTie paNa A sAta vyasanonA tyAgavALuM jIvana uttama che. enA niyamathI bIjAM moTAMmoTAM pApo ApoApa jIvanamAMthI nIkaLI jAya che. zrAvakane pUjAno paNa niyama hoya. bahAragAma jAya tyAre paNa sAmAnya rIte pUjAnI sAmagrI, sAmAyika-pratikrmaNanI sAmagrI sAthe ja rAkhanArA bhAgyavAno che. rastAmAM eka Trena jatI karIne paNa e potAnI Avazyaka kriyAno samaya sAcave. AgaLa zrAvako vahANavaTe paNa jatA ane sArthavAho sAthe sArthamAM paNa jatA. e pote svataMtra hoI phAve tyAM jahAjane rokatA ke sArthano pahADa karatA. badhA ja Avazyaka karatA evuM nahi paraMtu karanArAnI sagavaDa sAvacatA. cAlu jahAjamAM ke TrenamAM Avazyaka kriyA thAya nahi e vidhi. tyAM apavAda eTalo ke sAmAyika uccaryA vinA Avazyaka kriyAnAM sUtronI manamAM dhAraNa kare. paNa e apavAda kvacit. sabhA vilAyata javuM paDe to ?' pahelI vAta to e ke evA dezamAM jaino jAya ja zA mATe ? saMyogavaza kadAca javuM paDe to potAnA niyamone jALavavAnA nirNaya sAthe jAya. bahAra jaIe eTale niyamomAM badhI chUTa e mAnyatA mananI nabaLAI sUcave che. zrI kumArapALa mahArAjAnA samayamAM kuMberadatta nAmano zreSThi moTA sArtha sAthe jahAjamAM sAgaramArge dezATana karavA gayAnI vAta Ave che. zarIranI Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1293 - - 7H jainajIvananuM mahatva ane kartavya - 87 - 105 anukULatA mATe Aje TrenamAM jema potAnI rIjharva bogI rAkhanArA che tema dharmanI anukULatA mATe e zreSThio potAnAM khAsa jahAja rAkhatA ane potAnA lIdhelA niyamo sAcavatA. kuberadatta zeThanI niyamapothI vAMcI mahArAjA zrI kumArapALa Azcaryacakita banI gayA hatA. jahAjanI vAta judI che paNa Aje Trena mATe to evo prazna che ja nahi. game tyAM UtarI potAnI kriyA sAcavI bIjI Trena pakaDI zakAya che. Treno ghaNI hoya che. niyama sAcavavA mATe sAmagrI kama nathI. vilAyata jevA paradezamAM javuM e ja icchavA yogya nathI. jyAMnA badhA rItarivAjo ja judA, jyAM ThaMDInA kAraNe snAna paNa loko ATha-paMdara dahADe karatA hoya; tyAM pUjA haMmezAM thAya zI rIte ? tyAMnAM khAnapAna ane badhI rItabhAta ja evI ke dharmane UMco mUkavo paDe. bahu saMskArI ane hRdayano rAgI hoya to manamAM du:kha dharAve ane sacavAya teTaluM sAcave ! vastutaH dharmanA niyamo sAcavavA mATe AvA pradezomAM javuM e ja yogya nathI. AjIvikA mATe javuM paDe to khinna hRdaye jAya. potAne dharmathI dUra thato durbhAgI AtmA mAne. paraMtu Aje e sthiti che ? Aje janArA baLatA hRdaye nathI jatA paNa mojathI garvapUrvaka jAya che. na chUTake, baLatA hRdaye janArA mATe sAmAyika uccaryA vinA manamAM sUtronA uccArapUrvaka kyiA karavAno apavAda kharo paNa te rUDha nahi, kvacit. jainajIvana mATenA sAmAnya niyamo 'sAta vyasananI vAta karI gayA. jinapUjA, guruvaMdana ane vyAkhyAnazravaNanA niyamone vicArI gayA. have bIjA sAmAnya gaNAtAM vyasanonI vAta upara Avo. phAjula, nakAmA, Arthika dRSTie bhArabhUta, zarIrane bagaDanArA ane vaidakazAstra paNa jeno niSedha kare che evAM kuvyasanono tyAga karavAnA niyamo karavA joIe. nATaka, ceTaka, sinemA, sarakasa, jalasA, haoNTela, cA, pAna, bIDI, cirUTa, sIgAra, jyAM tyAM khAvuM, je te khAvuM, rAtre khAvuM, rastAmAM UbhA UbhA khAvuM ane jAtajAtanAM pINAM pIvAM A badhuM zuM che e jarA vicAro ! maMdiranA cokamAM kogaLA karavA pANI zA mATe rAkhavuM paDe che ? tame pAnanA DUcA cAvatA cAvatAM Avo cho mATe. pAna khAIne kogaLA maMdiranA cokamAM karavAnA hoya ? e saMmUcchima utpattinAM sthAno maMdiranA AMgaNe UbhA karavAM paDe ? tame kadAca enA vagara na rahI zakatA ho to bhANe besI javAya teTaluM cAvI moM sApha karIne bahAra nIkaLo to zuM vAMdho Ave ? mANasa UThIne rastAmAM hAlatAM cAlatAM khAya ? Aje to covIse kalAka moTuM cAlatuM rAkhavAnI Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 saMgha svarUpe darzana bhAga-3 - 1294 Teva pADI dIdhI eTale A niyamo jarA bhAre lAgaze. kahe che ke "A ogho laIe to badhuM paLAya paNa ogho levo na hoya to A badhuM pALavuM bahu bhAre che." eTale emane ogho karatAMye A niyamono bhAra vadhAre lAge che. huM kahuM che ke bhAre to lAgaze paNa e cAra-ATha divasa ke paMdara divasa, paNa pachI abhyAsa paDI jaze ane sahelAIthI pALI zakAze. A niyamothI rogo haze to jaze, kharca parimita thaze, lAlasAo aMkuzamAM Avaze. lAlasAo ochI thatAM thoDA pagAramAM paNa sAhyabIthI jivAze. jinapUjA karyA vinA nahi AvuM ema zeThane hiMmatathI kahI zakAze; kemake ene have sonA savAso karAvavAnI paravA nathI.. ochA pagAranI phariyAda karanArA, kharcA pUrA thatA nathI evI bUmo mAranArA paNa evA koI nokaro nathI joyA ke je nATaka sinemA na jotA hoya tyAM to kahe che ke jema roTalA joIe tema A paNa joIe. ema paNa kahenArA che. ke roTalA vinA cAle paNa cAha vinA nathI cAlatuM. ema bole chatAM cahA paNa pIve ane roTalA paNa khAya. dALabhAta roTalI vinA na cAMle e mAnyuM paNa pachI bIjo vaLagADa zA mATe ? cAha vinA na cAle to gharamAM besI ekAda vAra kAma patAvo paNa pachI traNa-traNa vAra enI lapa hoya ? e prAimasanI jhALa lAgavAthI ghaNI bAIo saLagI marI. mATInA cUlAmAM e jokhama nahotuM. A to dIvAsaLI cAMpI ke tarata bhaDako. sagavaDa vadhI tema jokhama vadhyAM. bAI jarA bhUla kare ke kapaDAM saLage, sthiti evI bhayaMkara ke bacAvanAro jue paNa kAMI karI zake nahi. bacAvavA jatAM jatAM paNa bAI aDadhI saLagI jAya. AvuM bane tyAre jUnAM sAdhano sArAM lAge. paNa thoDA vakhata pachI pAchuM badhuM bhulAI jAya. A niyamothI jaina dharmanI dRSTie to bahu lAbha che paNa dunyavI lAbha paNa ghaNo che. phAlatu kharcA bacI jaze. anAcAra, prapaMca, luccAI vagere zIkhavanAra, are ! kahone ke sAte vyasana zIkhavanAra nATaka sinemA che. eno tyAga karo eTale ApoApa tamane dharmanI, tapa-japanI, niyamonI kiMmata samajAya evuM suMdara jIvana banI jAya. A niyamonI noMdha banAvo. sAmAnya jainajIvana pUratA A niyamo che. suzrAvaka banavA mATenA niyamonI to bahu vAra che. anna evo oDakAra : . rAjasI, tAmasI ane abhakSya khAnapAnanA tyAga vinA pariNAmanI dhArA sudhare ja nahi. lokamAM paNa kahevata che ke jevo AhAra tevo oDakAra. ghaNA Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 : jainajIvananuM mahattva ane kartavya H - 87 kahe che ke 'abhakSya khAvAnA niyama karatAM satya bolavAno niyama Apo.' paraMtu abhakSya khAnArA satyavAdI kvacita ja maLavAnA. pariNAma sArA lAvavA mATe khoTAM khAnapAna baMdha karavAM joIe. kharAba vAtAvaraNathI dUra khasavuM joIe. haoNTelamAM vAsI khAnapAna hoya temAM zaMkA che ? je bhojanamAM bahu vono nAza hoya te khAvAthI hRdayamAM sArA vicAra Ave kyAMthI ? vaidaka paNa kahe che TADhI vastuone UnI karIne khAvAthI nukasAna kare che. haoNTalamAM badhI TADhI cIjo moTA bhAge UnI karIne ApavAmAM Ave che. haoNTela baMdha karo to A DaoNkTaronA pATiyAM aDadhAM nIce UtarI jAya. e Utare eTale deDakAMnI hiMsA ane deDakA prakaraNa baMdha thAya. 'amArA vinA tamArAthI nahi jivAya' evA pralApa paNa baMdha thAya. ahIM beThA cho eTalA paNa niyama karo, to paNa ochI asara nahi thAya. jyAM jAo tyAM chAyA par3aze ane eka sArI havA UbhI thaze. pelA bepAMca divasa mazkarI ka2ze paNa aMte tamane sukhI kaheze. sabhA: bajAranI jalebI khavAya ?' 1295 107 jalebI eka ja zA mATe ? AiskrIma, kulaphI, soDA, lemana, zIkhaMDa, pUrI ne pAtarAM vagere badhuM abhakSya che. zrAvakathI Akho divasa pAna paNa na cavAya. e cAvatAM cAvatAM bolavAthI jJAnAvaraNIya karma baMdhAya. AvA sAmAnya niyamo paNa na hoya tyAM aNuvratAdi bAra vratanI vAta karuM paNa zI rIte ? sAdhupaNAno upadeza pahelAM zA mATe ? zrAvakaNuM saheluM nathI. zAstra sAdhupaNAne sahelo mArga kahe che. zrAvakapaNAne vAMkocUMko, khADA-khaDiyAvALo ane kAMTALo mArga kahe che. ogho lenAre to ghara Adi mUkyuM eTale mamatAno tyAga sahelo che. zrAvakapaNAmAM to paisAnI tijorI pAse besIne mamatAno tyAga karavo e saheluM nathI. chokarAMchaiyAM vacce rahIne mArApaNAno tyAga karavo kaThina che, eTalA mATe to bhagavAne sAdhupaNAne mokSa mATeno sahelo mArga kahyo che; ane huM paNa tamane roja sAdhupaNAno upadeza pahelo eTalA mATe ja ApuM chuM. zrAvakane lAkha ciMtA che. sAdhune emAMnI eka paNa ciMtA nathI. kamalanA pattA para pANI Take ja nahi, tema sAdhu thayo ane sAdhutA AvI eTale pApa ane karma enA parathI sarI ja paDe; ene coMTe ja nahi . enI pAse coMTe evI sAmagrI ja nathI. gRhasthane to baMgalA, bagIcA, lADI, vADI, gADI e badhuM hoya emAMthI UMcakIne pauSadhamAM lAvavo bahu muzkela. lAvyA pachI paNa jyAM tyAM najara doDAve ane tAra Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - 1295 TapAlanA vicAramAM khovAI jAya. snAna, sUtaka, kANa, moMkANa badhuM gRhasthane lAge. sAdhu to e badhAthI chUTyo. zrI jinezvaradeva paNa choDI choDIne cAlI nIkaLyA che. cakvartI paNa mAthAno mugaTa utAre, sAdhu thAya, tyAre ja ene Atmika sukhano sAkSAtkAra thAya che. e ja kAyA, e ja vacana ane e ja mana chatAM cakvartI saMsAramAM rahe to kadI dharma na kare. tyAM rahIne mare to nakka narake ja jAya. e mugaTa utAre eTale badho bojo Utare. pachI e AtmAne AtmasukhanuM bhAna thAya che. zrI jinezvaradevanA kathananI satyatAno anubhava kare che. pAghaDI, TopI ane vALanAM paTiyAmAM zI upAdhi che te je samaje te ja jANe. mAthAnA vALa vadhe eTale ene samAravA paDe. tela, kAMsako joIe ane aDadho kalAka roja enI pAchaLa hajAmatamAM bagADavo paDe. jeTalo bojo eTalI majUrI. sanatakumArane rogo thayA evI khabara paDI ke jhaTa cAlI nIkaLyA. rahyA hota to vaidyo hakImonA toTA na hatA. paNa pachI e dharma sAdhata ?. peTano khADo pUravAmAM paNa cAra bhAga pADavAnI vidhi che. temAM be bhAga AhAra mATe, eka bhAga pANI mATe ane eka bhAga pavana mATe. A vidhi jaLavAya to ja Arogya sacavAya. tame badhA A kahelA niyamo para vicAraNA karI taiyAra thAo. A viSayamAM haju paNa vizeSa je kAMI kahevAnuM che te have pachI. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 : niyama nAno prabhAva moTo vIra saM. 2456, vi. saM. 1989, phAgaNa suda-12+13, budhavAra, tA. 12-3-1930 88 niyama bhAMgI javo ane bhAMgavo-e bemAM taphAvata : * jema sIDIne doraDuM tema jIvanamAM niyama : * to.. to... jagata svarga banI jAya : nAnA paNa niyamano prabhAva : eka dRSTAMta : jaina tarIke oLakhAvuM che ke jaina banavuM che ? * to cAMllo e daMbha che : * samakitIno vyavahAra kevo hoya ? * - * maMtrIzvara vimalazAha : * jyAM tyAM ane jyAre tyAre khAya te mAnava ke pazu ? * saheluM zuM, sAdhupaNuM ke zrAvakapaNuM ? * vezyAgamana ane vidhavAvivAha: niyama bhAMgI javo ane bhAMgavo-e bemAM taphAvataH anaMta upakArI sUtrakAra paramarSi zrI devavAcaka gaNivarajI zrI saMghanI merU sAthe sarakhAmaNI karatAM pITha ane mekhalAnA svarUpanI sarakhAmaNI karI gayA; ane have kuTa (zikhara)nA svarUpane sarakhAve che. merUnI jema zrI saMghane paNa UMcA prakAranA cittarUpI kUTo taddana ujjavala ane jhaLahaLatAM hoya. te kuTo niyamarUpa zilAtala para goThavAyelAM hoya. jenAthI iMdriyo ane mananuM damana thAya tevA niyamothI citta UMcA prakAranAM bane che. azubha adhyavasAya javAthI ane zubha adhyavasAyanA AgamanathI karmamalano nAza thavAnA kAraNe UMcAM banelAM citto ujvala bane che ane pachI niraMtara sUtrArthanuM smaraNa karavA vaDe e jhaLahaLatAM bane che. cittanI uttamatA vinA saMgha kadI zobhato nathI. zrI jinezvaradevanA zAsanamAM rahelI dareka vyaktinAM citta yogya sthAne yojAya to ja uccatAne pAme. baMdhana vinA kAryanI siddhi nathI. dareka pravRttinA saMcAlako pravRttimAM joDanAra upara aMkuza rAkhe ja che ane to ja tene saphaLatA maLe che. vinA aMkuze Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1298 T 110 - saMgha svarUpa darzana bhAga-3 phAve tema vartavA de evI koI pravRtti ke koI paNa taMtra nathI. zrI jinezvaradevanA saMghane suvyavasthita rAkhavA niyamo ati Avazyaka che. have samAjano eka vibhAga evo che ke je niyamone baMdhana mAne che, paganI beDI jevA mAne che. nakAmA, bhArabhUta ane jiMdagIne barabAda karanArA mAne che. e vargane to A zAsanamAM sthAna ja nathI mATe tene dUra rAkho. eka vibhAga evo che ke je bhAMgavAnI bIke niyama na levA e ja ThIka che ema mAne che. trIjo vibhAga evo che ke je niyama levA chatAM emAM bArIbAraNAM ghaNAM ughADAM rAkhe che. pahelo vibhAga to ahIM AvavA mAge to paNa eno khapa nathI, kemake jene niyamo jhera jevA, nakAmA ane bInajarUrI lAge tene saMghamAM sthAna ja nathI. bAkInA be varga mATe hajI sthAna che. - niyama bhAMgI jAya mATe ma levo sAro, evuM mAnanAro varga vartamAnamAM ghaNo moTo che. pUrve paNa Avo prazna UThyo che ane enAM samAdhAna thayela che. niyama bhAMgI jAya ane bhAMge e be vAtamAM bheda che. niyama lIdhA pachI bhAMge ja nahi eTale ke caDyo te sIdho caDye ja jAya, kadI paDe ja nahi, evA AtmA bahu virala hoya che. zrI tIrthaMkaradevanA AtmA mATe paNa pahelAM to caDavAnuM ane paDavAnuM cAlu ja hatuM paNa zrI tIrthakara nAmakarma nikAcita karyA pachI caDyA te caDatA ja gayA ane zrI tIrthaMkarapadavI prApta karIne ja rahyA. evA AtmA virala. vyavahAramAM paNa moTo thAya, hoziyAra thAya, seMkaDovAra nisaraNI caDyo Utaryo hoya ene paDavAno saMbhava nahi athavA kvacita ja paDe, paNa zarU zarUmAM caDanAra UtaranAra bALakane paDavAno saMbhava che ja, chatAM kALajI rAkhI ene caDavA devAya che paNa paDavAnI bIke caDavA ja na de to e caDatAM zIkhe ja nahi. e ja rIte bhAMgavAnI bIke niyama levAno rivAja baMdha na karAya. zrI tIrthaMkaradevanA AtmAo ke anya mahApuruSonA AtmAo paNa abhyAsa karatAM karatAM caDyA. paDyA ane pAchA caDyA. e rIte caDatAM caDatAM te ucca sthitie pahoMcyA hatA. paDyA pachI tyAM prAyazcitta kare, na kare to durgati, e badhuM kahyuM che paNa ethI caDatAM gabharAvAnuM nahi. paDe to hAtha paMga paNa bhAMge, be mahinAno khATalo paNa Ave, e badho saMbhava chatAM caDyA vinA cAle che ? nahi ja. loko caDavAnI kriyA baMdha karatA ja nathI. cAlatAM zIkhatI vakhate Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 : niyama nAno prabhAva moTo - 88 bALaka vAraMvAra paDe che chatAM mAbApa kahe che ke-'vAMdho nahi. hoya ! paDI paNa jAya paNa e paDatAM paDatAM ja zIkhaze.' 1299 111 jainazAsananA niyamamAM paNa bhAMgI javAno saMbhava chatAM na bhAMgavAnI kALajI sAthe enA svIkAra vinA cAle ja nahi. bhAgI jAya tyAM bacAva che paNa irAdApUrvaka bhAMge eno koI bacAva nathI. koI tIvra karmodayathI, anupayogathI ke akasmAtathI niyama bhAMge e bhAMgI gayo kahevAya. tyAM bacAvanI jagyA che; paNa irAdApUrvaka bhAMge eno bacAva nathI. zarI2mAM bhayaMkara bImArI AvI, potAne bhAna nathI, koI vAtano khyAla nathI ane pAse rahelAo amuka vastuno upayoga karAvI de e vAta judI che. e ja rIte tIvra karmodayathI paNa ghaNI vakhata patanadazA Ave che. mohanI yAtrA bhayaMkara che. e yAtrA vadhe tyAre mANasa gAMDothelo bane che. madirA pInAro evo gAMDo thAya che ke chUpI vAto paNa badhI bolI nAkhe che. rastA vacce nAdAnanI jema lathaDiyAM khAto hoya che. bharabajAramAM lAMbo thaIne cattopATa paDyo hoya che. jarA zuddhi AvatAM za2mAI, Ubho thaI cAlavA mAMDe che. e ja rIte jyAre mohano nazo caDe tyAre sAdhu, zrAvaka, samakitI ke niyamadhArIne potAnA svarUpano khyAla raheto nathI. mohamadirA bhayaMkara che. krodhanA AvezamAM mANasa na bolavAnuM bolI nAkhe che. pachI pastAya che paNa te vakhate ene khyAla raheto nathI. sAro paNa mANasa dvedhI ke mAnI banyo pachI enuM DahApaNa dUra thaI jAya che. mATe te zAstra kahyuM ke AvezamAM koI kAma karavuM nahi. AvezamAM sAruM kAma thaI jAya to vAMdho nathI, kAraNa ke enAthI to lAbha ja che. mATe e jarU2 ka2vuM paNa koI akArya na karavuM. sAkaranA DhagalAmAM AMkho mIMcIne hAtha mArIe ane moMmAM nAkhIe toye vAMdho nahi. nAno ke moTo je gAMgaDo Ave te mITho ja lAge. paNa kAMkarIvALA khorAkamAM ema na karAya. AvezamAM satkArya karI levuM. leNadAra AvIne be zabda AkarA bolI ugharANI kare ane tame AvezamAM AvIne tenA leNA paisA ApI do to tethI AbarU jAya nahi paNa UlaTI vadhe. 'A to kharo zAhukAra che' ema sAmAne kahevuM paDe. evA be-pAMca leNadArone gussAnA AvezamAM paisA apAI jAya to bahAra havA phelAI jAya ne loko bolavA lAge ke 'A to paisA ApavA taiyAra beTho che. nakAmI enA nAmanI khoTI bUma laI AvyA che.' A sAMbhaLI bIjA leNadAro zAMta thaI jAya ane UlaTI tUTI peDhI paNa saMdhAI jAya. AbarU akabaMdha rahI jAya. paNa AvezamAM Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 2 - saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1300 AvIne kahI de ke "jA, nathI ApavA, thAya te karI le," to peDhI UThI ja samajo. bhaviSyamAM koI eka pAI paNa dhIre nahi. AvezamAM thayelA satkAryathI, pachI paNa AtmAne eka prakArano AnaMda Ave che. e vicAre che ke bhale gAMDapaNamAM AvIne paNa meM kAma to sAruM karyuM che. AvezamAM khoTuM kAma thaI jAya to satyAnAza vaLI jAya ane pAchaLathI pastAvAno pAra paNa na rahe. mohanA udayathI, tIvra karmonA udayathI AtmA bebhAna bane che. A rIte ke koI ajANapaNe thatA niyamabhaMgano bacAva che; paNa paLAya to ThIka, nahi to kAMI vAMdho nahi, ema vicArI niyama levo te to khullI uThAvagIrI che. e rIte irAdApUrvaka niyama bhAMganArAe to bahetara che ke niyama levA ja nahi. rAjImatIne joI rahanemi bhAna bhUlyA, rUparaMga joI patita pariNAmavALA thayA, gAMDIghelI vAto karavA lAgyA paNa rAjImatIe samajAvyAM ke tarata ThekANe AvI gayA. AnuM nAma mohanA udayathI paDelA kahevAya. irAdApUrvaka paDelA hota to to rAjImatIne tarata kahI deta ke-DahApaNa javA de, mAre tAro upadeza nathI sAMbhaLavo, zAstra to huM paNa bhaNyo chuM." AvAM AvAM kaMIka vacano saMbhaLAvata. paraMtu e mohanA dhakkathI paDI gayA hatA. mohanA udayathI paDelAne ke paDatAne bacAvavA sahelA che. jANIbUjhIne paDanArane bacAvavAnI koInI tAkAta nathI. kema ke e to kahI de ke "mAre to Ama karavAnuM ja che. khoTAkharAnI paMcAtamAM paDavuM che ja kone ?' ' nihunavo ane dareka utsutrabhASIonuM apalakSaNa ja e ke, e kahI de keAgamo huM jANuM chuM, paNa mAre to A rasto levo ja che, huM bolyo chuM te have koI kALe nahi phare." A sthiti hoya tyAM ApaNo kAMI upAya nathI. bhUlelo samaje to ThekANe Ave, mohodayathI paDelA sudhare paNa IrAdApUrvaka paDanArane ahIM sthAna nathI. pahelAM ninava thanArA zarUmAM mithyAtvanA udaye sarvastumAM mUMjhAya ane viparIta zraddhA thAya tethI UMdhI prarUpaNA kare. te vakhate AcAryo tathA gItArtho emane yuktipUrvaka samajAvatA. jo samaje to evAne zAsanamAM nabhAvI letA paNa samajAvavA chatAM na mAne to zAstra emane irAdApUrvaka ADA mArge janArA kahyA che ane pachI emane saMgha bahAra karyA che. A rIte irAdApUrvakanI haTha karanArA, kadAgrahI bananArA ke niyama bhAMganArA, bIjA vibhAgamAM AvatA nathI. bhUlathI bhAge, agara bhAge tyAM "bhUlyo" ema svIkAre, evA varganI vAta karIe chIe. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 - 8 : niyama nAno prabhAva moTo - 88 113 jema sIDI e doraDuM tema jIvanamAM niyamaH zAstra kahe che ke tIvra karmodaya vagere kAraNe niyama bhAMgavAno bhaya chatAM levAnuM baMdha karAya nahi. niyama pALavAnI bhAvanAthI, niyamane majabUta rIte sAcavavAnI kALajI rAkhavAnI bhAvanAthI niyama levAmAM jarA paNa vAMdho nathI. bhAMgavA mATe niyama levAtA nathI. devALuM kADhavA peDhI kholAtI nathI. peDhI kholanAra ghaNAya devAnAM kADhe che mATe peDhI kholavI baMdha paNa karAtI nathI. hA ! sAvacetI khUba rakhAya. Avaze to dezuM, nahi to hAtha UMcA karatAM zI vAra ? AvI melI vRttithI peDhI kholanArA to bajArane mATe zrAparUpa che. jene niyamanI darakAra nathI ane je bhAMgavA mATe ja niyama le che; tevAe niyama na levA. bAkI bhAMgavAnA bhayathI niyama levAnuM baMdha na karAya. e vAta samajAvavAno ApaNo muddo che. sAmAnya bhayathI niyama na levo e ThIka nathI, e kahevAnuM tAtparya che. niyama levAnI taiyArI te vakhatanAM pariNAma, letI vakhatanA pariNAmanI zuddhi, lIdhA pachI enuM pAlana ane e pAlanamAM pariNAmanI zuddhi, e badho samaya koIkane jIvanamAM kvacita ja Ave ane e paNa koI vIra narathI ja banI zake. evo ullAsa Ave. pariNAmanI evI zuddhi thAya ke AtmA para lAgelA karmamala khase ane jIvanathI gabaDatA AtmAne bacAvavA e niyama ja samartha bane. eTale to pUjya AcArya bhagavAna zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAe pharamAvyuM ke-niyama e paDatAne mATe AlaMbana che. jema sIDI mATe doraDuM AlaMbana che tema jIvana mATe niyama AlaMbana che. niyamarUpI doraDuM caDatAne TekArUpa bane, gabaDavA na de ane ayogya sthAnethI yogya sthAne pahoMcADe. AtmAne pApamArge jatAM niyama roke che. to-to jagata svarga banI jAya satyavAdInI khyAtine pAmelo kadI eka vAra jUThuM paNa bolI jAya to paNa e satyamAM khape che. jo satyanI khyAti ATaluM kAma kare to satyanuM pAlana zuM na kare ? zAhukArInI nAmanAthI paNa lAkho maLe che, to nAmanA mujaba vartAva thAya pachI bAkI zuM rahe ? saMyamIne jotAM ja loko hAtha joDe che to saMyamIpaNe vartavAthI zuM bAkI rahe ? jagata saMyamanuM pUjArI che. satya, ahiMsA ane saMyamane A jagata pUje che ema vartamAna yuga paNa sAkSI pUre che. paNa je vastunuM jagata pUjArI che e vastunI bIjAmAM apekSA rAkhe che te vastu potAnAmAM pragaTAvavAno prayatna kare to jagata svarga banI jAya. jagatano moTo bhAga kAMI dharmano virodhI nathI. anAryadezamAM hajI dharmaprema Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 ocho hoya te bane paNa tame to jyAM janmyA cho, jyAM beThAM cho tenI comera dharmanuM evuM vAtAvaraNa che ke azaktithI tame dharma na karI zako to paNa hRdaya to jarUra DaMkhe. 1302 muni gurukulavAsamAM sAdhu samudAyamAM ja rahe; ane e saMsarganA prabhAve patita pariNAmI thavA chatAM varSo paryaMta tyAM TakI rahe. bhale bhAMvanA bagaDI paNa veSa, AcAra, vicAra, AjubAjunA saMyogo, uccAraNo e badhuM ene cetavyA kare. gRhastha game tevo hoya paNa pariNAma bagaDyA ke bahAra nIkaLe,tyAM ene roke koNa ? temAM be hoya to to vaLI ekanA UMghavAnI rAha jovI paDe paNa ekalo hoya to to bAre bhAgoLa mokaLI. eka mANasano sahavAsa paNa jo ATalo aMkuza rAkhe to pachI jo sAcI vastu hAthamAM Ave to pachI pUchavuM ja zuM ? nAnA paNa niyamano prabhAva H eka dRSTAMta : tamane uttama deza, uttama jAti, uttama kuLa temAMya zrAvakanuM kuLa, uttama sAmagrI ane uttama saMsarga maLyAM te mATe tame puNyavAna kharA paNa e sAmagrI maLyA pachI ene saphaLa na karo to kevA ? saphaLa na karo tyAM sudhI to ThIka paNa avagaNanA karo to ? avagaNanA karanAra pApI kharA ne ? anicchAe kevaLa moTAnA kahevAthI nahi jevA niyamanA svIkArathI paNa moTAmAM moTo lAbha thaI jAya che. upadeza ratnAkaramAM eka dRSTAMta che eka zeThane eka dIkaro hato. zeTha parama dharmAtmA hatA. dIkaro durbhAgye 52ma dharmaniMdaka nIkaLyo. potAnuM saMtAna dharma pAme evI zeThane tIvra bhAvanA hatI ethI e zeTha potAnA dIkarAne je koI dharmaguru gAmamAM Ave temanI pAse laI jatA. pelo parANe parANe jAya paNa toye bahAra AvIne gurunI ane dharmanI UlaTI niMdA ja kare. ethI zeThane paNa thayuM ke AvAne to na ja laI javo e bahetara che. pachI zeThe enI upekSA karavA mAMDI. ema chatAM koI paNa bhoge potAnA putrane dharma pamADavAnI emanI bhAvanA rahetI. evAmAM eka mahAtmA padhAryA ane zeTha putrane emanuM vyAkhyAna sAMbhaLavA laI gayA. pelA mahAtmAe ene vyAkhyAna barAbara potAnA moM sAme joIne sAMbhaLavA kahyuM. pelAe hA kahI ane barAbara e rIte e mahAtmAnA moM sAme joIne beTho. doDha kalAka vyAkhyAna cAlyuM. pachI gurue ene pUchyuM ke 'kema, Aje to teM barAbara vyAkhyAna sAMbhaLyuM ne ?' tyAre teNe cokhkhI nA pADI. tyAre gurue pUchyuM ke 'teM mArI sAmuM joIne eTalo vakhata karyuM zuM ?' teNe kahyuM ke Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 : niyama nAno prabhAva moTo - 88 115 'ApanA gaLAno haiDIyo keTalI vakhata UMconIco thAya che te gaNato hato.' gurue ene nAlAyaka mAnI enI upekSA karI. pelo bahAra jaIne bolavA lAgyo ke 'koInA moM sAme jovAthI kAMI dharma maLato haze ? AvA ne AvA mUrkhA sAdhuo keTalA haze ?' 1303 vaLI koI bIjA AcArya padhAryA. zeTha paNa putrane laIne vyAkhyAnamAM gayA. gurune agAuno prasaMga jaNAvyo hato tethI gurue A vakhate tene moM nIcuM rAkhIne vyAkhyAna sAMbhaLavA bhalAmaNa karI. pelo paNa manamAM AcAryane mUrkha mAnato nIcuM joIne beTho. vyAkhyAna pUruM thayA bAda gurue pUchyuM ke-vyAkhyAna sAMbhaLyuM ? pelo kahe 'nA.' guru kahe to teM ATalo vakhata zuM karyuM ? pelo kahe ke A nIcenA daramAM keTalI kIDIo gaI ane keTalI bahAra AvI tenI gaNatarI karato hato. A AcArye paNa enI upekSA karI. melo bahAra jaIne bolavA lAgyo ke 'eke moM sAme UMcuM jovAnuM kahyuM ane bIjAe nIcuM joIne sAMbhaLavA kahyuM. UMcuM ke nIcuM jovAthI kAMI dharma maLI jato haze kharo ?' zeTha AthI bahu duHkha anubhavavA lAgyA chatAM potAnA saMtAnane dharma dhamADavAnI bhAvanAthI calita na thayA. samaya jatAM vaLI trIjA AcArya gAmamAM padhAryA. zeThe jaIne A badhI vAta temane jaNAvI. AcArye jANyuM ke-'A jIva kAMI dharmane lAyaka nathI, tethI pahelAM to ene ahIM Avato karavo joIe.' zeThane ene sAthe laIne AvavA kahyuM. zeTha paNa ene laIne vyAkhyAnamAM AvyA. zAstrane bAdha na Ave ane pelAne rasa. paDe evI vAto AcArya bhagavaMta vyAkhyAnamAM lAvavA lAgyA. pelAne rasa paDavA lAgyo. eTale have to e zeThathI paNa vahelo vahelo vyAkhyAnamAM AvavA lAgyo. ema karatAM karatAM AcArya bhagavaMta upara snehabhAva jAgyo. pachI AcArya bhagavaMte jyAre tyAMthI vihAra karyo tyAre gAmanA badhA mANaso vaLAvavA gayA, temAM A paNa sAthe gayo. AcArya bhagavaMte mAMgalika saMbhaLAvI badhAne chellI hitazikSA saMbhaLAvI tyAre ghaNA lokoe teozrI pAse jAtajAtanA niyamo lIdhA. AcArya bhagavaMte badhAne niyamo ApyA. pachI A zreSThIputrane pUchyuM ke 'A badhAe niyamo lIdhA to tAre kAMI niyama levo che ?' ANe hasIne kahyuM ke 'sAheba ! mAre to ghaNA niyama che, jevA ke, UbhA UbhA kadI sUvuM nahi, AkheAkhuM nALiyera kadI khAvuM nahi vagere vagere.' guru kahe 'A to tuM amArI paNa mazkarI kare che je sAruM na kahevAya. badhAe niyamo karyA to tAre paNa koI ekAda niyama to karavo joIe. je tArAthI bane te kara.' AcArya bhagavaMta uparanA snehabhAvane lIdhe zaramano mAryo niyama levA taiyAra thayo. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-3 niyamanI bhAvanA to hatI ja nahi. paNa jyAre A rIte taiyAra thayo tyAre AcArya bhagavaMte ene lAyaka niyama karAvyo ke jo ! tArA pADozamAM pelo kuMbhAra rahe che. tAre roja savAre e kuMbhAranA mAthAnI TAla joyA vinA moMmAM pANI nAkhavuM nahi.' pelAne to A niyamanI vAta sAMbhaLI bahu gammata AvI. ene thayuM ke A niyama sAro ke roja savAre kuMbhAranI mazkarI karavAnI majA Avaze. e niyama levA taiyAra thayo. AcArya bhagavaMte niyama karAvyo. sAva sAmAnya niyama hato paNa teozrIe AvA niyamamAM paNa eno lAbha joyo. pelo roja niyamita A niyama pALavA lAgyo. 116 1304 eka divase e savA2mAM thoDo moDo UThyo ane kuMbhAra to vahelo UThI jaMgalamAM mATI khodavA cAlyo gayo. kalAka be kalAka rAha joI paNa kuMbhAra Avyo nahi . eTale thAkIne enI patnIne pUchavA gayo ke kuMbhAra kyAre Avaze ? patnI kahe, 'roTalA laIne gayA che eTale have to sAMje Avaze.'bhUkha lAgI hatI paNa niyama pUro karyA vinA khavAya nahi. eTale have to jaMgalamAM gayA sivAya chUTako na hato. kuMbhAra kaI dizAmAM gayo hato.e pUchIne te tarapha doDato gayo. dUrathI kuMbhArane eka khADAmAM mATI khodato joyo. khodatAM khodatAM UMco nIco thatAM enI TAla jovAI gaI eTale 'joI lIdhI joI lIdhI' ema moTethI bolI pAcho bhAgavA mAMDyo. ahIM kuMbhAre te ja vakhate jamInamAM kodALIno ghA mAryo to temAMthI nidhAna nIkaLyuM. kuMbhArane thayuM nakkI A joI gayo mATe bUma mAre che. koIne kahI deze to mAla hAthamAMthI jaze. pelAne bUma mArI pAcho bolAvyo ne kahyuM ke 'bhAga nahi, ahIM Ava, ApaNo aDadho aDadho bhAga.' pelo paNa vANiyAno dIkaro hato. samajI gayo ke kAMIka bheda che, eTale tyAM Avyo. kuMbhArane kahe, 'mane poNo bhAga Apa nahIM to gAmamAM jAherAta karI daIza. rAjA badhuM laI leze ne tArA hAthamAM kAMI nahi Ave.' kuMbhAra kabUla thayo. poNo bhAga laI ghara bhego thayo. pachI ene vicAra Avyo ke-mahAtmAe ApelA nahi jevA sAmAnya niyamathI paNa jo ATalo lAbha maLyo to temano saghaLo dharmopadeza barAbara sAMbhaLI dharmanA sAcA niyamo karyA hoya to kayo lAbha na thAya ? Ama teno hRdayapalaTo thaI gayo. pachI to guru kyAre padhAre tenI rAha jovA lAgyo ane pharI guru mahArAja padhAryA tyAre aneka sArA sArA niyamo laI AtmakalyANanA paMthe caDyo. jaina tarIke oLakhAvuM che ke jaina banavuM che ? muddo e che ke niyamo jIvanane pApathI bacAve che. game tevo pApI paNa pApa Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1305 - --- 8H niyama nAno prabhAva moTo - 88 - 117 karatI vakhate kSaNabhara thobhI jaIne vicAra kare to pachI pApa karI zake nahi. khUna karavA gayelo AdamI talavAra kheMcIne paNa jo pAMca-sAta kadama pAcho haThe to pachI khUna karatAM aTakI paNa jAya. eTalo paNa je samaya maLyo emAM to enI sAme phAMsInA mAMcaDo dekhAze. rAvaNa niyamathI ja bacyo hato. game tema paNa niyamano bhaMga to na ja thavo joIe, evuM enA manamAM hatuM. iMdriyo tathA mananuM damana thAya evA niyamo jene hoya te ja jaina saMghamAM nabhe." zrI jinezvaradevanA zAsananA phaLanI prApti zI ? ema koI pUche to zuM kaho ? jaina kahevarAvanAre niyamadhArI banavuM ja paDe. zeTha kahevarAvanAre zreSThatA dhAraNa karavI ja paDe. dareka vastu yogyatA mujaba sevAya to ja tenAM phaLa jovA maLe. jaina tarIke oLakhAvA mATe ene anurUpa vartAva hovo ja joIe. rAjapATa, zeTha, zAhukArI, hIrA, mANeka, pannA ke pAghaDI dupaTTAthI jaina tarIke oLakhAI zakAtuM nathI. jo ema oLakhAI zakAya to evA to ghaNA jainetaro paNa moTA jhaverIo, rAjA, mahArAjAo ane gADI moTarovALA che paNa eTalA mAtrathI te jaina tarIke oLakhAtA nathI. tamAre jaina tarIke oLakhAvA mATe emanA karatAM kaMIka navI cIjuM joIe ane je joIe te aMge huM vAta samajAvI rahyo chuM. . * jainajIvana eTale niyamabaddha jIvana. lokamAM jAtithI jena tarIke bhale oLakhAo paNa mahattA to vartanathI oLakhAvAmAM che. tamArA khAnapAnamAM ane tamArI rItabhAtamAM tame anyathI judA paDo tyAM tamAruM jainapaNuM dIpe. pUrve kSatriyo potAnI jAta potAnA moDhe na bole paNa potAnA parAkramathI ja oLakhAve. jAta pUchanArane e kahetA ke-"mArI jAta to avasare oLakhAze." mArA moDhe e sAMbhaLavA nahi maLe." jaino paNa e ja rIte potAnI karaNIthI oLakhAya. hIrAnuM mUlya hIro nathI kaheto, e to jhaverI ja kahe. vidyArthI pote potAne "pAse chuM" ema nathI kaheto. pote to pepara lakhI parIkSakane soMpI ghara bhego thAya. enuM lakheluM tapAsI parIkSaka ene pAsa-nApAsa kahe che. tame jaina banIne oLakhAvavA mAgo cho ke mAtra jaina kahevarAvIne ? -to cAMllo e daMbha che: tame kapALamAM cAMllo zA mATe karo cho ? e cAMllo karavAno paNa hetu che ane te jarA samajo. cAMllo karyA pachI ja jinapUjA thAya. cAMllo karyA pahelAM pUjaka pUjA mATe prabhunA aMgane sparza karavA paNa lAyaka nathI. zAthI ? cAMllo e paramAtmAnI AjJA mastake caDAvavAnI kabUlAta che. e kabUlAta vinA Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-3 prabhunI pUjA karavAno koI pUjakane adhikAra nathI. jo prabhunI AjJA mAnya na karavI hoya to cAMllo e daMbha che. pachI cAMllo karavA mATe derAsaramAM rAkhelA kesa2no upayoga karavAnI manA che eTaluM ja nahi paNa gha2nA kesarano paNa e rIte upayoga karavAnI manA che. jainatva darzAvanAra cihna (tilaka) kapALamAM karo to AjJAne jarUra mastake dho. AjJA ja mAnya na hoya to kareluM tilaka DhoMgamAM khapaze, daMbha gaNAze. 118 1306 je corathI ke duzmanathI prajAnuM rakSaNa na kare ane uparathI corImAM sAtha Ape evAne rAjya polIsano paTTo Ape ? jene joIne core bhAgavuM paDe; e ja jyAre corano bhAgIdAra banyo che ema mAlUma paDe tyAre rAjya paNa eno paTTo kheMcI laIne ene kArAvAsamAM dhakele che. rAjya ene pUche ke tArI hAjarI chatAM cora Ubho paNa kema rahI zakyo ? tyAM e polIsano koI bacAva na cAle. samakitIno vyavahAra kevo hoya ? sAdhupaNAnI ane zrAvakapaNAnI vAta to dUra che. hamaNAM e vAto nathI lAvato paNa niyamanI vAtamAM paNa mauna rahezo to mAre ne tamAre meLa jAmaze nahi. hajI to huM jaina tarIkenA sAmAnya niyamonI vAto karuM chuM. e niyamo paNa evA hoya ke itaro tamane jainapaNAnI magarUrI dharAvanArA tarIke oLakhe. emane thAya ke vAha ! mANasa to kharo che ! khAvA beso tyAM tamArI rItabhAta ane tamArA mana parano kAbU joIne ene Azcarya thAya. bIjA aneka cIMja khAtA hoya ane tame eka ja cIja khAtA ho, e joIne ane khAvAmAM tamArI udAsInavRtti joIne koIne paNa tamane hAtha joDavAnuM mana thaI jAya. zrI zreNika mahArAjA zrI zAlibhadrane tyAM gayA ane zAlibhadra jyAre dAdara UtarI sAmo AvI rahyo che tyAre zrI zreNika mahArAjAne ene joIne thayuM che ke are ! A te mAnava ke deva ? pote UbhA thaIne sAme jaI dAdara parathI ene UMcakI le che ane khoLAmAM besADI 'kema che ?' ema pUche che. zrI zAlibhadra kahe che ke 'devagurunI kRpAthI ThIka che.' A sAMbhaLI rAjA coMke che ke are ! AvA mahAbhogamAM DUbelAne paNa 'devaguru' yAda che ! AvI uttama bhogasAmagrI dharAvanAro ane jene ghera magadhadezano mAlika maLavA Ave tene paNa tyAre 'devaguru' yAda Ave e kAMI nAnIsUnI vAta che ? Aje tamAre ghera to rAjyano eka mAmUlI amaladAra Ave toye tamArA moDhAmAM pANI Ave, chAtI phulAvA lAge ane 'devaguru' to kyAMya bhulAI jAya, yAda paNa na Ave; evI tamArI AjanI sthiti che. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1907 - 8 : niyama nAno prabhAva moTo - 88 119 zrI zreNika mahArAjane paNa zrI zAlibhadranA bhoganI irSA nathI AvatI. e paNa tyAM bhogapuNyanuM ciMtavana karIne vicAre che ke kharekhara, AvA puNyavAno to mArA rAjyanI zobhA che. rAjyanI samRddhinAM pratIko che.' zrI zAlibhadra vicAre che ke-huM paNa mAnava ane A paNa mAnava chatAM e rAjA ane huM prajA, e mAlika ne huM eno Azrita. kharekhara, mArA puNyamAM khAmI che. Ama vicArI e rAjAnI irSA nathI karato paNa rAjapuNyane ciMtave che. beya samyagdaSTi bhegA thayA che. jo beya mithyAdRSTi bhegA thayA hota to eka pelAnA rAjyane paDAvavA icchatA ane bIjo pelAnA sukhane lUMTavA icchata. sAmAnI udAratAnI apekSA rAkhatA ho to tame paNa udAra bano. bIjAnI salAmo icchanAra kadAca anyane salAma kare nahi to paNa enI salAma jhIle to kharo ne ? na jhIle to pelo salAma karanAro be divasa salAma karI trIje divase ene ghamaMDI mAnI salAma karavAnuM mAMDI vALe. sAmAnI salAma sabhAvathI svIkAro. sAmAnI udAratA icchanAre pote paNa banyuM nahi cAle. tame jaina bano ema huM icchuM chuM. tame jaina banazo eTale ghaNI khoTI dhAMdhala ApoApa zamI jaze. maMtrIzvara vimalazAha H . maMtrIzvara vimalazAhane emanA mAlika rAjA bhImadeve traNa-traNa vAra anyAya karI maraNAMta ApattimAM mUkyA hatA. pahelI vAra eka malla sAthe yuddhamAM utAryA hatA. nAnI uMmaranA UgatA yuvAna maMtrIne eka moTA nAmAMkita mallanI sAme yuddhamAM utAravAmAM rAjAnI dAnata bUrI hatI. paNa pUrvanI puNyAInA yoge baLavAna banelA maMtrIzvare pahelA ja dAvamAM e moTA paNa mallane parAsta karyo ane enA upara vijaya meLavyo. bIjI vAra eka vikarALa siMhane jaMgalamAMthI jIvato pakaDI lAvavA hukama karyo. A hukama pAchaLa dekhItI rIte ja maMtrIne khatama karavAno irAdo hato. paNa puNyanI balihArI che. jema kUtarAne kAnapaTTI pakaDIne hAjara kare tema maMtrIzvara siMhanI kAnapaTTI pakaDIne ene nagaramAM kheMcI lAvyA ane rAjasabhAmAM hAjara karyo. rAjAne kahevuM paDyuM ke bhAI ! ene jaladI pIMjarAmAM nAkha nahi to kaMIkanAM mota notaraze." rAjAne manamAM ciMtAno kIDo saLavaLe che ke-Avo baLavAna A rakhe mAruM Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - ' 108 120 saMgha svarUpe darzana bhAga-3 rAjya paNa paDAvI le. mATe enI hayAtI mArA mATe bhayarUpa che. khaTapaTiyA dveSI janoe rAjAnA kAna barAbara bhaMbheryA hatA. kAcA kAnano bhoLo rAjA e khaTapaTiyAonI vAtamAM barAbara AvI gayo hato. koI upAya hAtha na Avyo eTale banAvaTI kAraNa UbhuM karI maMtrIzvarane dezanikAlano hukama karyo. Avo anyAyabharyo rAjAno hukama sAMbhaLI nagaranA sajjano khinna banI gayA. maMtrIzvarane ghera jaIne saue maMtrIzvaranI sAthe ja nagara choDI cAlI nIkaLavAnI taiyArI batAvI. paraMtu zANA maMtrIzvare temane evuM na karavA samajAvatAM kahyuM kevahAlA nagarajano ! tamArI mArA pratyenI bhakti ane premathI mane atyaMta AnaMda thAya che. paraMtu hAla tamAre mArI sAthe nagarano tyAga karavAnI jarUra nathI. hAla to tame sukhethI mAlikanA rAjyamAM raho ane pUrI vaphAdArI jALavo. bhoLA rAjA prapaMcIonI jALamAM phasAyA che, bAkI emano koI doSa nathI. e pote taddana nirdoSa che. ApaNe enuM lUNa khAdhuM che e lUNa harAma na karAya. AvA mAlika sAme baLavo karavAnuM koI kAraNa nathI. game tevo toye e ApaNo mAlika che. tame jozo ke thoDA ja vakhatamAM huM pUrA mAnapAna sAthe A rAjyamAM pAcho pharIza. mATe tame A rAjyamAM atyAra sudhI je rIte zAMtithI rahyA cho te ja rIte raho ane ApaNA mAlikanuM bhaluM cAho." A vimalazAha tyAMthI cAlI nIkaLyA. pote bahAdura hatA. mArgamAM navI senA UbhI karI. bIjuM koI rAjya jItI. e rAjyamAM potAnA mAlika rAjA bhImadevanI ANa pravartAvI. rAjA bhImadeve A samAcAra sAMbhaLyA tyAre ene thayuM ke jene meM motanA mukhamAM dhakelavA prayatno karyA e to potAnA bAhubaLathI rAjya meLave che chatAM tyAM mArA nAmanI ANa pravartAve che, to e mANasa binavaphAdAra kema hoI zake ? kharekhara keTalAka duSTa lokoe ja enI viruddha khoTI khoTI vAto karI mane geramArge doravyo che. rAjAe tarata ja maMtrIzvarane pAchA bolAvI moTA satkArapUrvaka nagarapraveza karAvyo. vimalazAha jaina hatA. emanAmAM jainatva hatuM mATe A pariNAma AvyuM. tamArAmAM baLa hoya ne duzmana nabaLo hoya to tene masaLI nAkhavAnI bhAvanA thAya ke zAMtithI jIvavA devAnI ? vagara baLe jyAM dAMta pIsAtA hoya tyAM baLa hoya to zuM na thAya ? dAMta pIsavAnI kuTeva kADhI nAkho. vimalazAhamAM baLa hatuM tema kaLa paNa ghaNI hatI. e dhArata to rAjAne muzkelImAM mUkI parAsta karI zakata paNa sAcA baLavAno kadI durupayoga karatA nathI; ane khoTI dhAMdhala macAvanArA kamanasIbone tevuM baLa maLatuM nathI. dAMta pIsavAnI kuTeva jAya Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1909 - 8 niyama nAno prabhAva moTo - 88 121 kyAre ? abhakSya bhakSaNa, anAcAra, kuvyasano vagere jAya tyAre. e dUra thAya tyAre ja savicAra Ave. pUrvanA zrAvako puyayoge maLelI sAmagrIne bhogavatA paNa anAcAranA chAMyaDe kadI jatA na hatA. jyAM tyAM ane jyAre tyAre khAya te mAnava ke pazu? je te khAvuM, jyAre tyAre khAvuM, jyAM tyAM khAvuM e jenane na zobhe. bhANe besI zAMtithI jamI levuM emAM ja mANasAI che. pazu bolI na zake, tethI ene je kAMI aradhuMparadhuM maLyuM hoya te khAI le ane bhUkhyuM hoya tethI pharI maLe tyAre pharIthI khAya. paNa bhANe besI pUratuM khAI zakanAra mANasane vAraMvAra jyAM tyAM ane je te khAvAnI ne vAgoLavAnI jarUra zI ? . kalpasUtramAM Ave che ke vAraMvAra khAnArA ane bahu khAnArA moTe bhAge tiryaMcagatimAMthI AvelA ane tiryaMcagatimAM janArA che ema sUcave che. pazune joItuM na maLe tethI jyAre je maLe te khAdhA kare paNa mANasane to bhANe besIne khAvA chatAM vAraMvAra khAvAnI jarUra paDe, to mANasamAM ne pazumAM taphAvata zuM ? mANasa to pazuthI paNa AgaLa vadhyo kAraNa ke pazu to bicAruM je Apo te ja khAya jyAre mANasane to cAra roTalI khAvA mATe AjubAju bIjI cAlIsa cIjo joIe che. jema bhANAmAM cIja vadhAre tema mANasa moTo zrImAna evI tamArI mAnyatA ghaDAI gaI che. zAstra enAthI juduM pharamAve che. e kahe che ke jema khAnapAnanI ke. bhogopabhoganI sAmagrI ochI tema tenAmAM jainatvano aMza vadhAre. tamAre peTa bharavA bhojananI jarUra ke iMdriyone bahekAvanArAM sAdhanonI jarUra ? hamaNAM bhojana cAle che ke iMdriyone bahekAvavAnI pravRtti cAle che ? niyamo aneka prakAranA che. iMdriya tathA manane dame evA niyamo AtmakalyANakara che. sAte vyasanano tyAga to jainajIvana sAthe jaDAyelo ja hoya. zrAvaka parvatithie pauSadha kare, niyata tithie upavAsa kare, bhojana vakhate uNodarI, rasatyAga, vRttisaMkSepa vagere kare; lAlasAne ane vRttione aMkuzamAM rAkhavA cauda niyama dhAre. eka niyama evo paNa che ke jemAM navakAra gaNyA vinA kAMI paNa khavAya pIvAya nahi. jyAre paNa khAvuM pIvuM hoya tyAre eka sthAne besI navakAra gaNI khAya ke pIve ne pachI mukhazuddhi karI navakAra gaNIne UThe. AvA mANasane covIsa kalAkamAM eka-be kalAkathI vadhAre bhAgye ja khAvApIvAnI avirati hoya. bAkInA TAimamAM ene virati ja che. e pachI jyAM tyAM na khAya, hoTelamAM na ghUse ke bajAramAM moM calAvato pharyA na kare. ene khAvApIvA Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1310 122 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 sivAyanA vacalA TAimamAM covihAra ja che, vagara anazane anazana che. acAnaka avasAna thAya to e anazana ane viratimAM ja mare. ene rastAmAM koI pAna dhare to e na khAya. kahI de ke khAvuM hoya to mAre besavuM paDe ane khAIne moM zuddha karavuM paDe evo mAre niyama che. pelo pachI kadI e rIte dhare ja nahIM eTale kAyamanI paMcAta maTI jAya. AvA mANasane koI sAMje copATI pharavA javA kahe to e kahI de ke-'nA bhAI, mAre to pratikrmaNa ka2vA javuM che. tame paNa sAthe cArlo.'A sAMbhaLI pelA dAkSiNyavAna hoya to pratikrmaNa karavA sAthe Ave ane nahi to tyAMthI 2vAnA thaI jAya. tamArAmAM tAkAta hoya to yogya snehIone jarUra kheMcI zako. zrI abhayakumAre kaiMkane mArgamAM joDyA hatA. anAryadezanA pATavIne mahAmuni banAvyA hatA. kAlasaukarikanA putra sulasane dharmAtmA banAvyo hato. navakAra gaNIne ja khAvuMpIvuM ane e vinA khAvuMpIvuM baMdha, A kAMI Akaro abhigraha che ? tame kahetA hatA ke 'saheluM saheluM batAvo' to A have saheluM batAvuM chuM. AmAM to kAMI dIkSA nathI ne ? AmAM nathI to dIkSA, nathI UMcuM zrAvakapaNuM ke nathI bAra vrato. e badhuM to bahu dUra che. samyagdarzana, enAM lakSaNa, enAM dUSaNa, enAM bhUSaNa e badhI vAto hamaNAM AgaLa upara rAkhI che. hamaNAM to A sAmAnya niyamonI vAta cAle che. e vyasanothI to virAma pAmo ! kuvyasano jAya eTale roga jAya, kharca bace, bekArI TaLe, dhAMdhala dhamAcakaDI maTe, duHkha jAya, durdhyAna jAya, duSTa vicAro jAya ane aneka pIDAo ochI thAya. pApanA DUcA mAranArAnAM moDhAM juo to jANe eka bAjunA galophAmAM gAMTha nIkaLI. vAta kare toye samajAya nahi ane bolatAM thUMka UDe evI enI dazA hoya. paNa tame badhA sarakhesa2khA cho eTale tamane vAMdho Avato nathI, bAkI e hAlata to evI kaDhaMgI hoya che ke sArA mANasane e jovI paNa na game. keTalAkane to be pAna sAthe khAvA joIe. emAM vaLI sattara cIjo naMkhAve enA paisA paNa vadhAre Ape. rUpiyA be rUpiyA ke pAMca-daza rUpiyAnuM paNa pAna thaI jAya. cA paNa jAtajAtanI. kaMIkane to amuka ja haoNTalanI cA joIe. te sivAya ene e Utare nahi. pIvA chatAM na pIdhI hoya ema mAne. bIDI ke sigAreTa paNa amuka ja joIe. A badhI ochI dhAMdhala nathI ane parAdhInatAno koI pAra nathI. amuka ja cA, amuka ja pAna, amuka ja bIDI, AvA abhigrahadhArI Aje ghaNA maLaze. e abhigraho pALavAnI bahAdurI batAvo cho to ahIM A abhigrahomAM kAyara kema bano cho ? tyAM zuM vAMdho Ave che ? Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1zA - 8H niyama nAno prabhAva moTo - 88 - 123 tamArA khAnapAnanI IrSyAthI A nathI kaheto. puNyayoge tamane maLyuM che. teno tyAga karI tyAgI bano to rAjI thAuM paNa tyAgI na bano to niyamita to jarUra bano. amuka cIjo vinA na ja cAle e hAlata kAMI icchavA yogya nathI. | dAtAra to evA hoya ke bhANAmAMthI paNa yAcakane TukaDo ApIne jame. thoDAmAMthI paNa thoDuM ApyA vinA na rahe. dharmInA gharanI hAlata ja judI. pati kamAIne lAve to patnI ghImAM jhaboLelI roTalI bhale khAya paNa kadI na lAve to lukhI khAvAmAM glAni ke zarama na anubhave ! "kema na lAvyA ?" ema na kahe. patine paNa vizvAsa ke sArI cIja laI jaIzuM to banAvI Apaze paNa nahIM laI jaIe to vAMdho nahi uThAve. patnI paNa nirbhaya ke sArI cIja banAvIza to pati upabhoga karaze paNa kadAca na bane to dhamAla to nahi ja kare. dharmInA gharanI AvI hAlata hoya. svacchaMdI jIvana sAthe jainazAsanane vaira che. hAla bIjI vAto AthI rAkhI che. tame ja mane dIkSAnI vAta uparathI sAmAnya niyamonI vAta upara AvevA mATe kahetA hatA. to have huM e niyamonI vAta karuM chuM. sAta vyasananA niyamanI vAta sAmAnya nathI ? madirA, mAMsa, zikAra, jugAra, nazAkhorI, corI, parastrIgamana ane vezyAgamanano tyAga karavo e koI moTI vAtaM che ? duniyAno koI sabhya gaNAto mANasa paNa AnA niyamamAM "nA" na kahe to pachI jainanI to zI vAta ? - tyAra pachI zIlapAlananI vAtamAM AvavuM paDaze. tyAM paNa niyamana karavuM paDaze. siMha jevA pazumAM paNa eka evI vAta che ke je jiMdagImAM eka ja vAra viSayasevana kare che ane sAmAnya siMho paNa varSamAM eka vAra viSayasevana kare che. mAtra eka kUtarAnI jAta evI che ke je vAraMvAra viSayasevana kare paNa te paNa enI mosamamAM; mosama sivAya nahi. tamAre AvuM kaMI kharuM ? ke koI niyama ja nahi ? tamAre mATe AvI vAta karatAM bahu du:kha thAya che. koI aMkuza ja na hoya to e zobhatI vAta che ? A vAta tamane na karyuM ane pATe besIne tamArA guNo ja gAyA karuM to e cAle ? A sthitimAM zAsanapremInuM biruda ghaTe zI rIte ? zAsanapremIthI marajI mujaba na calAya. "zAsanapremI'no ilkAba rastAmAM nathI paDyo. jenA zAsanano e ilkAba che tenI AjJA jarUra mAnavI paDaze. AjanA kahevAtA sudhArako game tema varte, game te khAya pIve, game tyAM bhaTake, e emane pAlave. emane tame zAstra ADuM dharo to e zAstrane hambaga kahI deze, eTale ene kAMI baMdhana nathI. paNa tame to zAsanapremI kahevAo cho; tamane e badhuM nahIM pAlave. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 '1312 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 niyama levAmAM vilaMba paNa sAro nathI. AyuSya caMcaLa che, motanI nobato vAgI rahI che, maraNane koInI zarama nathI, gharaDAM pahelAM jaze ne juvAna pachI ja jaze evo kAyado nathI. gharaDA ne juvAna baMnee sAvadha thavAnuM che ane ajJAna bALakone paNa sAvadha karavAnA che, sanmArge doravAnA che. dharma patnI patine dharmamAM joDI zake, pApathI rokI zake, e mATe vAraMvAra TokI zake ane jarUra paDe to e mATe rUsaNuM paNa laI zake che. sADI ane alaMkAro mATe ghaNAM rUsaNAM lIdhAM, to have dharma mATe levAmAM vAMdho nahi. duniyAdArI mATe rUsaNAM lenAra bAI dharma mATe rUsaNAM kema na laI zake? hamaNAM kaheze ke-"mahArAje to gharamAM jhaghaDA ghAlyA. paNa sADI ne dAgInA mATenA jhaghaDAmAM nukasAna che. AvA jhaghaDAmAM nukasAna nahi paNa lAbha ja thaze. chokaro khAya nahIM to du:khI thanArAM mAbApa, chokaro dharma na kare to du:khI kema na thAya ? saheluM zuM ? sAdhupaNuM ke zrAvakapaNuM ? . zrAvakanA jIvanamAM saMskAro ja suMdara hoya. enA AcAra-vicAranI paraMparA ja vizuddha hoya ene tyAM abhakSya to saheje na hoya. A sthitimAM ene niyamamAM kAMI vAMdho Ave ? na ja Ave. paNa have to huM A zrAvakapaNAnI vAta karuM chuM te paNa tamane kaThina lAge che. jo ke zrAvakapaNAno mArga kAMTALo ane kacarALo che, jyAre sAdhupaNAno mArga sahelo che. mATe to zrI jinezvaradeve pahelAM ja sAdhudharma kahyo. baMgalA, bagIcA ke lADI, vADI ne gADI e kazAnI pIDA sAdhune nahi. zrAvakane to hajAra upAdhi. AnaMda zrAvakane avadhijJAna thayuM e Azcarya ane munione avadhi, mana:paryava ke kevaLajJAna thAya taoN paNa tyAM Azcarya nahi. munione ghaNA upasargo thayA tenI prazaMsA nahi ane AnaMda kAmadevanA upasargonI prazaMsA samavasaraNamAM bhagavAna pote gautama mahArAjanI pAse kare che ke-"tame to tyAgI paNa A to zrAvaka, saMsAranA kAdavamAM khUMcelA, teNe paNa AvA upasargo sahyA." vAta paNa kharI ke gharamAM beThelo ne bALabaccAdi parivAra vacce rahelo zrAvaka AvA upasarga sahe e kAMI nAnIsUnI vAta nathI. kAmadevanI sAme enA bALakanA TukaDA karI karIne devatA batAve chatAM kAmadeva calAyamAna na thAya e nAnIsUnI vAta nathI. A to dIkSA levAya nahi ane zrAvakapaNAmAM paNa sIdhA rahevAya nahi, tyAM zuM thAya ? mATe kahuM chuM ke-saMsAra choDo, na choDAya to tyAM paNa sIdhA raho, vAMkAI mUkI do ane ayogya saMsargathI AghA raho. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1313 8 : niyama nAno prabhAva moTo - 88 125 vezyAgamana ane vidhavAvivAha : sabhA vezyA koInI mAlikInI strI nathI to enI sAthe viSayabhogano niSedha kema ?' vezyA koInI mAlikInI nathI tethI e parastrI na kahevAya. ethI ja zAstrakAre ene parastrIgamanathI juduM vyasana lakhyuM. vezyAnA sahavAsamAM AvanAranA A loka ane paraloka beya bagaDe che. enAmAM viSayanI mAtrA vadhAre che. bahArathI suMdara dekhAtI e nirlajjatA ane nirdayatAnI sAkSAt pratimA che. e ekanI nathI, anekanI che; mATe kavioe ene kUtarAnI cATanI upamA ApI che. pArakA gharamAM janAro pakaDAya paNa enA gharamAM janArane koI pakaDe nahi, mATe zAstrakAre e vyasana juduM pADyuM. strIne to mArApaNuM rahe che paNa vezyAne jarA paNa mArApaNuM hotuM nathI. e kevaLa svArthane ja sAdhanArI che. vezyAne tyAM janArane potAnuM sarvasva homavuM paDe che. paisA, AbarU, Arogya ane AnaMda e badhAthI lUMTAya che ane ApattinA DhagalA vahoravA paDe che. vezyAne tyAM janAro divase divase adhama banato jAya che ane aMte sarvanAzanA paMthe paDe che. duniyAmAM paNa enI kazI kiMmata rahetI nathI. vidhavAvivAhanA niSedhamAM paNa ghaNuM rahasya che. strIne potAnA patimAM je sarvasvapaNAno bhAva che, e gayA pachI badhI maryAdA tUTe. e kahI de ke-'tAre eka mAre aneka.' zAstramAM puruSanI pradhAnatA sakAraNa che. strI jeTalI bhayaMkara bane che eTalo puruSa kadAca nathI banI zakato. dukAna mAMDI bajAra vacce strIo beThI, puruSo nahi . vidhavAne jyAM chUTa thaI pachI e zuM na kare ? strIno viSaya bakarInI lIMDInA agni jevo kahyo che, e jhaTa nathI zamato. puruSano viSaya taraNAnA agni jevo kahyo che. e jaladI zame che. napuMsakano viSaya to nagaranA dAha jevo bhayaMkara che. sabhA : A badhuM zAthI jaNAya ?' kevaLajJAnIe kevaLajJAnanA baLe A joyela che. ApaNe AgamanA AdhAre A vAta karIe chIe, jyAre lokomAM e anubhavanI vAta che. zabdomAM samajAvAya evI A vAta nathI. 'UMhuM' karI na ja svIkAre tene samajAvavAno koI upAya nathI. A vAtamAM paNa apavAda jarUra hoya. rAvaNa ane sItAjInI vAta prasiddha che satIomAM viSayanI mAtrA ochI hoya ane viSayAdhIna puruSamAM vadhAre hoya e bane, paNa bahulatayA A vAta che. strInI pAMce iMdriyo teja che. pAMce iMdriyonA viSayo ene bahu game che. strI Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1314 mAgavAne TevAyelI che, puruSane mATe e vAta kaThina che. viSayanI gulAmI puruSa khAnagI game teTalI svIkAre paNa strI jAheramAM svIkAre che. bajAra vacce dukAna mAMDanAra strIo che. sabhA: 'kahe che ke, zAstronA praNetA puruSo hatA mATe puruSanI pradhAnatA batAvI che." e vAta paNa sAcI nathI. puruSavacana pramANa nathI kahyuM paNa Aptavacana pramANa kahyuM che. sarvajJa thayelAnuM vacana pramANa che, je sarvajJa hoya che tene puruSaveda ke strIveda bemAMthI eka paNa vedano udaya nathI hoto. e avedI hoya che. mATe emanuM vacana pramANabhUta che. viSayAdhIna puruSonuM vacana pramANa nathI. A badhI anubhavasiddha vAto anubhavI hoya te jANe. bIjA to eka bAju beThAbeThA vA khAyA kare. paMDita zrI vIravijayajI mahArAjAe kahyuM ke vedhakatA vedhaka lahe bIjA beThA vA khAya." ahIM paNa e ja vAta che. jene samajavuM hoya te samaje bAkI jene havA khAvI hoya te bhale khAya. vezyAne tyAM janArano paraloka ja bagaDe che ema nathI, A lokamAM paNa enI bUrI hAlata thAya che. mArApaNAnI lAgaNI na hovAthI sAmAnI pAyamAlImAM vezyAne saheja paNa asara thatI nathI. vezyAno sahavAsa mahAbhayaMkara che. e sahavAsamAM gayelo evo to gabaDe che ke cheka taLiye jaIne paTakAya che. eka pachI eka durguNo enAmAM dAkhala thavA mAMDe che, aneka Apattiono e bhoga thAya che, aneka rogomAM e paTakAya che ane aMte pAyamAla thaI, beAbarU banI durgatino mahemAna bane che. A rIte vyasanonA tyAga ane niyamo aMge zAstrakAra bhagavaMto hajI paNa vizeSa zuM pharamAve che, te have pachI. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 : zuM saTTe, jugAra nathI ? vIra saM. 2456, vi. saM. 1986, phAgaNa suda-14, guruvAra, tA. 13-3-1930 bhAre karmI koNa ? niyama na lenAra ke lIdhA pachI saMyogavaza bhAMganAra ? 7 niyamathI thayelo lAbha : 7 aticAra ane anAcAra: paDatAM paDatAM paNa caDavAno niyama : sAdhupaNAno mArga saraLa che. zrAvakapaNAno mArga kAMTALo che : sAteya vyasanone dezavaTo ApatA mahArAjA kumArapALa : niyamanI mahattA : saTTo ane jugAra : saMtoSanuM sukha samajAya to saTTo baMdha thAya : parastrIgamana ane vezyAgamana : 89 bhAre karmI koNa ? niyama na lenAra ke lIdhA pachI saMyogavaza bhAMganAra ? anaMta upakArI sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka gaNivarajI zrI saMgharUpa merUnuM varNana karatAM have cittarUpI kUTo (zikharo)nA svarUpane varNave che. merUnI zobhA mATe jema zikharo joIe tema zrI saMgharUpa merUne paNa uttama prakAranAM aMtaHkaraNa joIe; je UMcAM, ujvala ane prakAzamAna hoya. iMdriyo ane mananuM damana thAya evA niyamothI aMtaHkaraNa UMcA prakAranuM bane che; kemake tenAthI azubha adhyavasAya nAza pAme che; pachI zubha adhyavasAyanA yoge karmamala khasavAthI e ujvala bane che ane pachI niraMtara sUtra tathA arthanuM smaraNa karavA vaDe e jhaLahaLatAM bane che. AvAM aMta:karaNothI ja zrI saMgharUpa merUnI zobhA che. zikharo vinA jema merU na zobhe tema uttama aMtaHkaraNa vinA zrI saMgharUpa merU na zobhe. sabhA aMta:karaNa eTale ?' AtmAmAM manovargaNAnA pudgalo grahaNa karavA dvArA thatA vicAra. AtmA to anaMtajJAnAdi guNono dhaNI che paNa jyAM sudhI e bahAranA kusaMsargamAM che tyAM sudhI vicAra kharAba rahevAnA che. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 saMgha te che ke je saMsArathI thoDA samayamAM chUTavA mAge. sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ke zrAvikA paikI eka paNa saMgha evo na hoya je saMsAramAM rahevA icche. A rIte jene muktinI ja sAdhanA karavAnI hoya tenA vicAro uttama ja hoya. e je je manovargaNAnA pudgala le te suMdara ja le, saMsAranA raMgarAgamAM pADe evAM manovargaNAnAM pudgalo e grahaNa kare ja nahi. AtmA niyamamAM Ave, aMkuza svIkAre, to e bane. niyamo vinA manovargaNAnAM yugalone suMda2 banAvI zakAtA nathI. TIkAkAra maharSi pharamAve che ke jenAthI iMdriyo tathA mananuM damana thAya te niyama. 1316 eka varga evo che ke je niyamane baMdhana mAne che, beDIrUpa mAne che. zrI jinezvaradevanA kALamAM paNa tevo varga thoDA pramANamAM hoya; paNa te varga jaina tarIke oLakhAto nathI. vartamAnamAM to evo varga paNa jaina tarIke oLakhAya che. svataMtratAnI upAsanAno dAvo karanArAne paNa vanamAM aMkuza lAvyA vinA chUTako nathI. je rAjataMtra hastagata karavAnI vAto karo cho te paNa niyamabaddha che. aMkuzanA svIkAra vinA eka paNa kAma siddha na thAya. niyamane beDI mAnI svataMtratA pAmavAnI vAta kare tyAM kahevuM paDe ke e varga zAsana pAmyo ja nathI. e vargane dUra rAkho kemake ene zAsanamAM sthAna nathI. bIjo eka vibhAga te che ke je bhAMgI javAnA bhaye niyama nahi levAnuM kahe che. e kahe ke-'karIe badhuM, tajIe badhuM paNa niyama nahi; kemake kadAca na paLAya to ?' paNa e 'kadAca' mATe to niyama che. 'kadAca' no saMbhava che mATe ja niyama khAsa jarUrI che. pApa karato hoya te jema niyama laI zake che tema pApa nahi karanAro paNa pApa nahi karavAno niyama laI zake che. niyama bhaviSya mATe che; bhUtakALano ke vartamAnakALano nathI. bhUtakALamAM pApa karyuM hoya teno pastAvo hoya, je pApano niyama le te vartamAnamAM na hovuM joIe, ane bhaviSyamAM pApa na karavA mATe niyama che. keTalAka kahe che ke amuka pApa to ame karatA ja nathI to enA niyamanI zI jarUra ? huM kahuM chuM ke to pachI niyamanA svIkAramAM ha2kata zI ? viSama saMyogomAM AtmA kAbU na gumAve mATe niyama che. 'bhAMgavAnA bhayathI niyama na levo' A mAnyatAthI ghaNA AtmAo uttama sAdhanAthI vaMcita rahe che. niyama levAnA pariNAma, niyamanuM pAlana, enA pAlana mATenI kALajI, te vakhatanI karmanirjarA, te samaye thato zubhAzrava, tenAthI baMdhAtuM svargAdinuM AyuSya, e badhA lAbhathI niyama nahi lenAro vaMcita rahe che. jJAnInI dRSTie Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 117 -09 zuM saTTo, jugAra nathI? - 89 - - 129 amuka AtmA amuka samaye amuka pApa karavAno e nakkI, chatAM te niyama le tyAM jJAnI bolatA nathI; kemake e vakhate niyama bhAMganAro paNa niyamano premI haze to baLate hRdaye kriyA karaze. niyamavALAnA moMmAM ane niyama vinAnAnA moMmAM vastu pese temAM pharaka paDe nahi ? moMmAM cIja pese tyAre kayo mANasa thuMkavA javAno ? prAyazcitta karavA koNa jAya ? niyama vinAno to pApa mAne che ja kyAM ? e to, kahI deze ke mAre kyAM niyama che ? jema vartamAnamAM kAcuM pANI nahi pIvAvALAnA momAM kAcA pANIno chAMTo paDI gayo to te AlocanA levAno, paNa niyama vinAno nahi levAno. niyamavALuM jIvana ane niyama vinAnuM jIvana e be vacce ATaluM aMtara che. niyama lenAro tIvra karmodaye paDe paNa kharo. e paDe ja nahi evo kAyado nathI. moTA moTA are ! cauda pUrvadharopaNa paDe. agiyArame guNaThANe upazamabhAvanuM vItarAga cAritra pALanArA paNa paDe. paraMtu paDavAnI bIke caDavAnuM mAMDI vALavuM e to kevaLa mUrkhAI che. paDavAnA irAdA sAthe niyama letA ho to na letA. kema na paLAya ? jIvana niyaMtrita kema na thAya ? A bhAvanAthI niyama levAya, lIdhA pachI sAcavavA pUratI kALajI rakhAya, chatAM tIvra karmodaye paDe teNe bephIkara rahevuM; paNa eno artha e nahi ke niyama na bhAMge to paNa harakata nahi. bhAMge enA karatAM niyama na levo sAro, A bhAvanAnA yoge to ghaNA niyamathI vaMcita rahyA. pU. AcArya zrI senasUri mahArAjAne prazna pUchyo ke : eka jaNe brahmacaryavrata lIdhuM paNa pAchaLathI bhAMgyuM ane bIjAe bhAMgavAnA bhayathI lIdhuM ja nahi, to emAM laghukarmI koNa ? pU. AcArya bhagavaMte kahyuM ke lenAro laghukarmI che, nahi lenAro gurukarmI che. niyamathI thayelo lAbha: jeNe niyama lIdho tenI letI vakhatanI bhAvanAnI zuddhi, pariNAmanI zaddhi, bodhibIjano lAbha, svargAdi AyuSyano baMdha, (jo AyuSyano baMdha thAya to) e lAbha to thayo ja che; jeTalo kALa niyama pALyo teTalo lAbha thayo, nirjarA thaI ja. tyAM kheDUtanuM dRSTAMta Ape che gautama mahArAjAe pratibodhelo kheDUta saMyama le che. e kAMI bIjuM jANato nathI paNa gautama mahArAjA "A badhuM pApa che" ema samajAve che te vAta mAnI laIne tarata saMyama le che ane emanI sAthe sAthe bhagavAna pAse Ave che; paNa Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-3 bhagavAna mahAvIradevane joIne e tarata ja pAcho bhAge che. A joI iMdramahArAjA hAMsI kare che, tyAre khuda bhagavAna kahe che ke 'hAMsI karavI yogya nathI, e jva pAmI gayo.' phakta ahIMthI tyAM Avyo ne tarata pAcho bhAgI gayo ene mATe bhagavAne 'pAmI gayA'nuM pramANapatra ApI dIdhuM. saMyama letI vakhatanI pariNAmazuddhinuM e phaLa hatuM. 130 1318 azubha ke zubha je baMdha niyata thayA te thayA zrI zreNika mahArAjA ke kRSNa mahArAjAne kSAyika samyaktvano je lAbha thayo te jema niyata che tema pUrve na2kAyuno je baMdha paDela che te paNa niyata che. pahelAM narake vuM ja paDyuM. sArI karaNInuM phaLa maLavAnuM cokksa paNa narake gayA vinAM chUTako na thayo. karmavaza jIva niyama bhAMge paNa kharo paNa pAcho te pApunI niMdA kare, gaha kare ane zuddha thAya. zrI naMdiSaNa muninuM dRSTAMta e mATe prasiddha che. paNa e rIte zuddha koNa thAya ? pAmelo ke nahi pAmelo ? mahAtmA zrI naMdISeNa munivare potAnA vratano bhaMga na thAya mATe AtmaghAta karavAnA tamAma prayatna karyA, paNa bhogAvalI tIvra hatuM; devIe tamAma prayatno niSNa karyA, phAMso khAdho te paNa chUTI gayo, karmodayu naDyo, vezyAne tyAM gayA, vezyAnA vacanathI abhimAna AvyuM, taraNuM toDI sonaiyAnI vRSTi karI, vezyAne AdhIna thaI ane tIvra karmodaye pote tyAM rahyA, paNa te ja vakhate rajoharaNa sAcavIne UMce mUkyuM. manamAM thayuM ke 'meM vrata bhAMgyuM.' vrata lIdhuM hatuM to bhAMgyuM ema thayuM ne ? aticAra ane anAcAra : peDhI kholanArane Avaka-jAvaka beya thAya. niyama lenAra kahe ke- 'na ja bhAMge evI khAtarI maLe to ja lauM' to evI khAtarI koNa Ape ? chadmasthakALamAM rahelo, karmanI AdhInatAmAM paDelo, AtmAnA eka eka pradeza upa2 anaMtAnaMta karmanA 52mANuo patharAyelA che evo-AvA AtmA mATe khAtarI koNa Ape ? koI ja na Ape. caDelAnA pariNAmamAM paNa kSaNe kSaNe palaTA thAya, mATe to bhaMga chello kahyo. atikrma, vyatikrama, aticAra ane pachI chelle anAcAra kahyo. aticAra, sudhI niyamano bhaMga nahi; paNa anAcAra thayo ke niyamabhaMga thayo. bAvIza jinanA sAdhu Rju ane prAjJa hatA eTale ke saraLa ane samajadAra hatA, chatAM e paNa aticAranA jhapATAmAM AvatA to bhagavAna mahAvIranA zAsananA vakra ane jaya jIvone aticAra nahi ? Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 : zuM saTTo, jugAra nathI ? - 89 keTalAka to vaLI dalIla kare che ke-'amuka vastuno niyama karyo, pachI teno bhogavaTo thAya nahi ne icchA thayA kare tethI ArtadhyAna thAya, to enuM pApa na lAge ? niyama na hoya to tarata bhogavaTo karI le eTale ArtadhyAna to na thAya. zAstra kahe che ke durdhyAnamAM pApa to kharuM paNa bhogavaTo karavAthI thAya teTaluM nahi-'mArI nAkhuM, kApI nAkhuM, khUna karuM' A badhI bhAvanA karI, are talavAra paNa kheMcI paNa jyAM sudhI mAthuM kApyuM nathI tyAM sudhI duniyAnA koI jajjanI tAkAta nathI ke ene phAMsIno hukaMma kare. 1319 131 zAstra kahe che ke manathI game teTalA locA vALyA paNa kAyAnI kriyA nathI thaI tyAM sudhI vyavahAra azuddha nathI banato. jo vicAra mAtrathI ja sAruM, kharAba thaI jatuM hoya to tamAre kamAvA mATe peDhI kholavAnI jarUra zI ? lAkha maLavAnA vicAra karo eTale kAma patyuM. paNa tyAM to kriyA karyA vinA rahetA nathI; to ahIM e niyama kema nahi ? niyamanA virodhIo bhAMgavAno bhaya batAvI aneka AtmAone niyamathI vaMcita banAve che. atikrma, vyatikrma, aticAra thaI jAya paNa bhaMga e judI cIja che. anAcAra thAya tyAre bhaMga thAya che. paDatAM paDatAM paNa caDavAno niyama: bhagavAna paNa jeno niyamabhaMga jANatA hatA tene niyama letI vakhate aTakAvyA nahi, kemake bhagavAna e paNa jANatA ke keTalIye vAra caDaze, tyAre enuM ThekANuM paDaze. marUdevImAtAnuM dRSTAMta lenArA le che paNa evuM dRSTAMta to e eka ja. bharata mahArAjAnA ArIsAbhuvanamAM kevaLajJAnanI vAto karanArA emanI pUrvanI tIvra ArAdhanAne yAda nathI karatA. bAkI vIMTIo to keInI sarI paDI, pAghaDI keTalAyanI UDI gaI, mahela ane baMgalA keTalAyanA cAlyA gayA, paNa vairAgya kone thayo ? anyatvabhAvanA kone AvI ? ekatva-bhAvanAmAM kyAre ramatA thayA ? gharamAM koI bhAva na pUche tyAre rUvo ane ekatvabhAvanA bhAvo e judI vAta che, paNa te mohanA gharanI; vivekanA gharanI nahi. vivekanA gharanI hoya te to ekalo paDe tyAre roto na hoya paNa majAmAM hoya. tamane karmanA palaTAnI khabara nathI. zubhodaya cAlato hoya, zubhabaMdha paNa thaI rahyo hoya paNa jIvanamAM eka kAryavAhI evI thAya ke zubha udaya to azubhamAM palaTAya paNa zubhabaMdha paNa azubhamAM palaTAI jAya. kSaNa mAtramAM palaTAI jAya evI karmanI dazA che. mATe niyama na bhAMgavAnI geraMTI koI na Ape paraMtu niyama letI vakhatanI bhAvazuddhi, pAlanakALamAM thato lAbha, te Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 - saMgha svarUpe darzana bhAga-3 - 1320 vakhatanI karmanirjarA ane thato zubhabaMdha e vagere lAbha che ja ane tenI khAtarI koI paNa ApI zake. zrI naMdiSeNa munivare mahAvrata bhAMgyuM ke tarata AtmA DaMkhyo. te ja vakhate bIjo niyama lIdho, tame to bhAMgavAnA bhayathI letA ja nathI paNa A to jevA phasAyA ke tyAM ja, te ja vakhate, tyAMthI chUTavA mATe bIjo niyama le che. niyamanA bhaMganA amalamAM ja e phasAmaNamAMthI chUTavAM bIjo niyama laI le e kevI vAta ! pAMca mahAvratono je vakhate bhaMga kare che te ja vakhate e mahAvratonI punaH prApti mATe bIjo niyama karI le che. e niyama paNa evo kaDaka le che ke jethI jethI potAno bacAva thayA vinA rahe nahi; ane bacAva na thAya tyAM sudhI aneka upakAra thayA ja kare. mahAtmA zrI naMdiSeNa muni thaIne vezyAne tyAM AvyA ane muni thayA vagara AvyA hota to emAM phera paData ke nahi ? vratabhaMganI vAta bhagavAna pote jANatA hatA chatAM dIkSA ApI. kemake karmanI vicitra gati paNa teo jANatA hatA. zrI naMdiSaNajIne paDatI vakhate paNa karmanI e sthitimAM bacavAnI bhAvanA thaI ane e sthitimAMthI chaTakI zakAya tevo niyama lIdho ke "roja dasa jaNAne pratibodha karIne guru pAse dIkSA levA na mokaluM tyAM sudhI bhojana levuM nahi." A kevo niyama ? niyama che ke jenAthI iMdriyo tathA mana, kAbUmAM Ave; niyama che ke jene covIse kalAka yAda karavo paDe. zrI naMdiSeNa munino A niyama evo hato ke savAra paDe ne tenA prayatnamAM rahevuM paDe. evA puNyavAna maLe ke je saMsAra tajIne cAlI nIkaLe ne te paNa eka be nahi paNa rojanA daza. e maLe pachI ja bhojana levAya. A saheluM nathI. niyamanA premI hatA to niyamanA bhaMga vakhate paNa A sthiti rahI. zAstrakAro kahe che ke niyamabhaMganA AvA pAttApa pAse to niyamabhaMganuM pApa kyAMya baLIne bhasma thaI jAya che. - bhAMgavA mATe niyama lenArA to daMbhI ane luccA che. pALavAnI buddhie niyama levAya ane sAcavavA pUrepUrI kALajI rakhAya enA niyamano devayoge, tIvra karmodaya yoge bhaMga thAya to paNa e mahApuNyavAna che. * zrI naMdiSaNa munie A niyamathI bAra-bAra varSa sudhI roja dasa-dasa jaNane pratibodha muktimArganA musAphara banAvyA. aMte eka divase nava jaNa pratibodha pAmyA ane chello eka dasamo koI paNa hisAbe pratibodha pAmato Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 : zuM saTTo, jugAra nathI ? - 89 133 nathI, tyAre adhIra banelI vezyAe kahyuM ke-'have UTho, rasoI TharI jAya che,' tyAre zrI naMdiSaNajI kahe che ke-'paNa A dazamo taiyAra thato nathI.' tyAre sahasA vezyAthI bolAI jAya che ke 'to pachI e dazamA tame taiyAra thaI jAo.' ATaluM vacana sAMbhaLatAM tarata ja zrI naMdiSeNajI cAlI nIkaLyA. pharI munipaNuM laIne sAdhI gayA. 1321 pU. AcArya bhagavaMta zrI senasUri mahArAjA kahe che ke niyama lIdhA pachI paNa tIvra karmodaye jeno niyama bhaMga thayo che te laghukarmI che ane bhAgavAnA bhaye jeNe niyama lIdho ja nathI te gurukarmI che. gurukarmI AtmA niyamano lAbha pAmI zakatA nathI. bhAMgavAnA bhaye niyama na levo te ajJAnatA che. niyama lenArane letAM pahelAMnI bhAvanA, letI vakhatanI pariNAma zuddhi, niyama pAlananI kALajI, niyamanuM pAlana, e badhAthI thatI nirjA ane zubhAzravano lAbha apUrva thAya che. niyama nahi lenAro A badhA lAbhathI vaMcita rahe che. niyama lenAro bhAMgavAnI bhAganAvALo na hovo joIe paNa pALavAnI tIvra utkaMThAvALo hovo joIe. sAdhupaNAno mArga saraLa che, zrAvakapaNAno mArga kAMTALo cheH be vibhAganI vAta karI gayA. have trIjo vibhAga evo che ke je ema mAne che ke niyama levo kharo paNa evo levo ke maratAM sudhI yAda ja karavo na paDe. eka niyamamAM e so bArI rAkhe. parigrahanuM parimANa kare paNa emAM pAMca breDanI maryAdA kare, pachI vAMdho zo ? pacAsanA pagAravALo paNa parigrahanA parimANamAM mIMDA caDAvye ja jAya. te pachI paNa pAchI chUTa rAkhe. vadhe to bairAM chokarAMnA nAmeM kare. dAgInA bhegA hoya te judA karI nAkhe. have AvA niyamamAM aMkuza kyAM rahyo ? sAdhupaNAno mArga sahelo che mATe bhagavAne ene pahelo batAvyo. zrAvakapaNAno mArga kAMTALo ane kacarALo che. muMbaI jevA zahe2mAM tamane chUTA mUkavA ane haoNTelamAM pesavA na devA e bane ? navAM navAM nATako ane navI navI philamo joyA vagara tame raho ? mATe ja tamAro mArga kaThina che; ahIM Avo to mArga sahelo che. zeThiyAone tyAM daravAje bhaiyA UbhA hoya che te rIte tame pAMca iMdriya tathA mana para niyamarUpI bhaiyAonI cokI rAkho. e bhaiyAo baMdhUkavALA rAkho. hamaNAM tamane bhaiyA maLyA che te to coranA sAthIdAra che. tamArI eka Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-3 paNa iMdriya ke manane tamArA AtmAnI nathI paDI. tamane e UMdhI ja salAha Ape che ane UMdhA mArge ghasaDI jAya che. 134 1322 dezaviratino mArga sahelo nathI. pAMcamuM guNasthAnaka kaThina che. tapAvelA loDhAnI zIlA parathI pasAra thavAnuM che. DhIlA ane pAmara hoya te ja cothethI pAMcame thaIne chaThTha jAya. bahAduro to cothethI chaThTha ja jAya. kAdavavALA khAbociyAmAM paga to je nabaLo hoya te ja mUke. bahAdura to jarUra paDye pAMca kadama pAcho haThIne paNa kUdIne ja jAya. kAdavamAM e paga na bagaDavA de. keTalAka kAdava paNa evA hoya che ke je vaLage to saDo ja thAya. mATe huM to kahuM chuM ke sIdhA chaThe Avo. e mArga sahelo che. tyAM kazo bhaya nathI. AgaLa-pAchaLa ke AjubAju kAMI ja nathI. tamAre to AgaLa kAMI, pAchaLa kAMI, AjubAju kAMI, ja nathI. tijorImAM kAMI ane haiyAmAM kAMI. cAre bAjuthI gherAyelA, Aphatano pAra nahi. vAta badhI bhayaMkara che. sAdhupaNAno mArga e rAjamArga che, simeMTa koMkriTanI saDaka tyAM kazo bhaya nathI. kAMTA kAMkarA vAge ja nahi. tamArA mArgamAM to comera zULo patharAyelI che. e vAgyA vagara rahe ja nahi. tyAM o mA ! o bApa ! karyo na cAle. ghaDIkamAM amuka mAMdo paDyo to ghaDIkamAM amuka mUo. AmathI tema doDyA karo ane poka mUkyA karo. paNa maravAnuM to sarajAyeluM ja che. sAteya vyasanone dezavaTo ApatA mahArAjA kumArapALa H tame to jaina jAtimAM janmyA cho. tamArAthI niyamo na paLAya ? pUrve jainetaro paNa niyamo letA ane pALatA. emane pUrvanA saMskAravazAt koI kuTeva paDI hoya te kadAca na chUTe e bacAva che; paNa tame to uttama deza, uttama jAti, uttama kuLa ane taimAMye zrAvakanA kuLamAM janmyA. janmathI tame jaina, tamArI paraMparA jaina, tamArA bApadAdA paNa jaina; tame kAMI ochA puNyavAna nathI. tamane jainapaNAnA niyama na rUce ? sAta vyasana jainane to na ja hoya. zrI kumArapALa mahArAjAe sAteya vyasananAM manuSya rUpe pUtaLAM karAvI, tenA nAka kAna kApI, moDhe mazI copaDAvI, gadheDe besADI dezapAra karyA hatAM. phUTelA Dhola vagaDAvI bahAra kADhyAM hatAM ane udghoSaNA karAvI hatI ke prajAmAMthI je koI A sAtamAMthI eka paNa vyasananuM sevana karaze tene A rIte dezapA2 ka2vAmAM Avaze. emaNe deza bahAra kADhyAM to tame gharabahAra to kADho ! are, tamArA potAnA jIvanamAMthI to kADho ! zrI kumArapALa mahArAjAne AcArya bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAe pahelA ja paricaye paranArI sahoda25NAno Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1323 9 : zuM saTTo, jugAra nathI ? - 89 135 niyama karAvyo che. e vakhate emanAmAM bIjI yogyatA na hatI. A niyamanA yoge teo ghaNA prasaMge bacyA che. pariNAme teo pa2mArhata thayA che ane bhavAMtaramAM gaNadhara thaze. sAta vyasananA tyAgathI jIvana ghaNuM sudharI jAya. jIvanamAM ghaNAM pApa baMdha thaI jAya. sAta vyasanane nahi sevanAro paNa bhaviSyamAM nahi sevavAno niyama laI zake che. zrI jinezvaradevano sevaka, jene zrI jinezvaradevanI AjJA romaroma pariNamI hoya te sAte vyasanano tyAga na kare ? AvA uttama niyamo karI Aje comAsI Ujavo ane kAle hoLImAM bhUtakALanAM pApo bALIne bhasma karo. sabhA davAmAM dArU Ave to ?' evI davA na lo. davAthI ja jIvana Take che evuM nathI. vikaTa avasthAmAM samAdhi mATe auSadha to nimitta che. evA auSadha vinA marI ja javAya athavA bIjA auSadhathI na ja jivAya evuM nathI. vaigha-DaoNkTarane kaho to tenI badalImAM bIjuM auSadha paNa Ape. AduM na khAnArane sUMTha ane madha na khAnArane goLa vAparavAnuM vaidyo kahe che. pravAhI davA na le tene pAvaDara ke goLI Ape che. chatAM tame DhIlA ho, pravAhI davA lIdhA vagara na ja rahI zako tema ho agara to vaidya-DaoNkTarane sUcavyA chatAM teo kahe ke-pravAhI davA lIdhA vinA chUTako ja nathI to paNa tame makkama raho to sArI vAta che paNa DhIlA ho to tame jANo. parantu evA prasaMga sivAya to mAMsa-madirAno niyama karI zako ne ? nA kahevA chatAM DaoNkTara tamArI jANa bahAra evI davA ApI de to tame binagunegAra cho. niyamanI mahattA H eka kSatriyane zikArano bhayaMkara zokha. jyAre juo tyAre tenA hAtha lohIthI kharaDAyelA hoya. paMkhIone to pakaDIne hAthathI ja masaLI nAkhatAM tene jarAye arerATI na thAya. je gAmano e dhaNI hato tyAMnI prajA tenA A vartAvathI trAsI gaI hatI. tyAMnA vaNiko prayatnapUrvaka tene koI mahAtmAnA saMsargamAM laI AvyA. mahAtmAe ene uddezyA vinA ja karmanA dAruNa vipAkonuM varNana karyuM. e sAMbhaLatAM pelAne evI asara thaI ke tyAM ne tyAM ja pistola bhAMgI nAkhI ane have pachI koI paNa jIvane nahi mAravAno niyama mahAtmA pAse mAgyo. mahAtmAe utAvaLa na karavA ane barAbara vicArIne niyama levA kahyuM. pelAe kahyuM ke-bhagavaMta ! huM to kSatriya. kesariyAM karanAro, niyama prANanA bhoge pALIza mATe Apa bIjo vicAra na karo. mahAtmAe niyama Apyo. thoDA divasa gayA ne jamAI Avyo. 'zuM jamazo ?' ema pUchyuM-pelAe je khAvuM hatuM Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1324 te kahyuM. tyAre ANe sApha nA pADI ke have e nahi bane. ane tyAM sudhI kahyuM ke have to amArI dIkarI paNa jo tyAM AvI vastu khAze to tene paNa ahIM sAthe khAvA nahi besADIe. judA besavuM paDaze; kemake amane eno cepa lAge. A sAMbhaLI jamAI to risAIne cAlyo gayo paNa A kSatriye tenI paravA na karI. jainetara paNa Ava daDha hoya to jaina kevo hoya ? jainanA jIvanamAM to sAtamAMthI eka paNa vyasana hovuM na ghaTe. saTTo ane jugAraH sabhA: saTTo jugAra gaNAya ? saTTo jugAra nahi paNa jugArano bApa, jugArano dAdo ane jugAranA dAdAno paNa dAdo che. tame pApathI evA nirbhIka banyA ke saTTAne paNa vepAra banAvyo. tame ene vepAra banAvyo tyAM huM ene jugAra kahIne huM kyAM ? bAkI jugAramAM to kadAca ochI hArajIta paNa thAya parantu AmAM to hisAba ja nahi. jugAra chUpo khelavo paDe, khabara paDe to polIsa pakaDe paNa A to divasa ane rAta bhalabhalA zAhukAro paNa khele. tejIvALo tejImAM ja rAce, maMdIvALo maMdImAM rAce. badhA maMdIvALA phasAya ne tejI thaI jAya to tejIvALo khuzakhuzAla hoya. AvI bhAvanA hoya tyAM ArtadhyAna ja nahi paNa raudradhyAna paNa Ave. potAnA thoDA lAbha khAtara anekanA bUrAnI bhAvanA beThI ja hoya. Avo pApI dhaMdho zIkhavADyo koNe ? mATe sAta vyasana choDanAre saTTo choDavo ja joIe. sAtamAMthI eka paNa vyasana jainane na hoya. ' saMtoSanuM sukha samajAya to saTTe baMdha thAya ? zrI jinapUjana vinA jainathI khavAya nahi. maMdira javAnuM na ja banI zake to gharamAM zrI siddhacakrajI rAkhIne pUjA to karavI ja joIe. bekArInuM mULa zuM ? ayogya kharcA. haoNTela, cA, pAna, bIDI, sigAreTa, nATaka, ceTaka, sinemA-A badhA kharcA zA mATe ? saTTA jevo vepAra zA mATe ? saTTo eTale moTI lAlasAno vepAra. jaina to jarUra paDye traNa-cAra kalAkano zAMtino vepAra kare ane je maLe temAM saMtoSathI jIve. nyAyanItithI vepAra karanArane chAza roTalo nahi maLe ? huM to kahuM chuM ke chAza roTalo nahi paNa dALa, bhAta, roTalI, zAka garamAgarama maLavAnA. pUrve loko bhUkhe nahotA maratA. emanA saMsAranI to hAlata evI hatI ke e sukhanI chAyA svarganA devane paNa durlabha hatI. saMtoSa e to parama sukha che. mahArAjA zrI siddharAja eka samaye pU.A.bha.zrI hemacaMdra sUrIzvarajI mahArAjAne potAnI sAthe saMghamAM laI gayA tyAre teozrIne pAlakhI, hAthI, Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1325. --- 9: zuM saTTa, jugAra nathI? - 89 - 137 ghoDA, menA vagereno upayoga karavA kahyuM. pU. AcArya bhagavaMte kahyuM ke-"amAre e kAMI na khape. ame to padavihAra ja karazuM." A sAMbhaLI rAjAne jarA roSa AvI gayo ane tenAthI bolAI gayuM ke-"A to kevA bhaNelA mUrkha che ! chatI sAmagrIe upayoga zA mATe na karavo ?' gurubhagavaMta to kAMI paNa bolyA vagara tyAMthI cAlyA gayA, kemake teo jANatA hatA ke sAhyabImAM paDelA rAjAne Atmika sukhano khyAla kyAMthI hoya ? pAchaLathI rAjAne lAgyuM ke potAnI utAvaLa thaI gaI. chatI sAmagrIe teno upayoga na karanArA to kharekhara uttama AtmAo che ema ene lAgyuM. pote guru bhagavaMtanI pAchaLa pAchaLa temanA sthAne gayo. AcArya bhagavaMta to ghAsanI jhUMpaDImAM potAnA ziSyo sAthe e vakhate AhAra vAparI rahyA hatA. rAjAe eka tarapha chupAIne joyuM to gAmaDAmAMthI meLavelo lukhkho sukko AhAra pANImAM meLavIne vAparatA dekhAyA. Avo AhAra paNa mahAtmAo prasannatApUrvaka vAparI rahyA hatA. temanA caherA para thAka ke glAninI jarA paNa asara jaNAtI na hatI. rAjAne thayuM ke kharekhara, A mahAtmAone dhanya che. mAre to seMkaDo cIjo bhANAmAM Ave chatAM kadI sukhathI khAI zakato nathI. rAjAne sukhano jerA khyAla Avyo. gurubhagavaMta bahAra padhAryA tyAre rAjA jaIne pagamAM paDyo ane kSamA mAgI. sAcuM sukha saMtoSamAM che te ene samajAI gayuM. mahAvratadhArI, mudhAdAyI ane mudhAjIvanA tame sevaka chatAM tamane saMtoSa nahi e kevI dazA ? saMtoSanuM sukha samajAya to Aje saTTo baMdha thaI jAya. saTTo jugAra to che ja. paNa eTalA khAtara ja tame jugAra baMdha na karI zakatA ho to ene bAda rAkhIne paNa sAte vyasanano niyama karI zako cho. saTTo moTI lAlasA poSavA karAya che. lAlasAno aMta nathI. somAMthI hajAra, hajAranA lAkha-jheDaabaja-rAjya-canvartIpaNuM, devatva ane iMdrapaNuM-ema lAlasA vadhatI ja jAya che. iMdrapaNuM maLyA pachI paNa nyUnatA lAgyA ja kare che. saTTo to jugArane vaTalAve tevo che. te uparAMta ghoDAnI resa, phIcara, AMkhapharaka vagere ghaNI jAtanA jugAra vadhI paDyA che. pacAsa cIjo khAnAro pacIsathI calAve to bIjA pAMcane khavaDAvI zake. tamArA kharcA kevaLa ghauM-bAjarAnA nathI. e kharcA judA ja che. tijorImAM paDelI lakSmI ThaMDaka Apaze ke baLatarA pedA karaze, tenI kAMI khAtarI che ? tijorImAM lakSmI bharI hoya ane pakSaghAta thayo to ? jIbha baMdha thaI gaI to ? e vakhatanI dInatAnuM varNana koNa kare ? e sthiti to eno anubhavI ja jANe ane bIjA jJAnI jANe. evo vakhata AvyA pahelAM potAnA hAthe ja sadvyaya karo. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - 1326 vicArazakti che, sAmagrI che to have DAhyA bano ane sadupayoga karatA thAva. saTTAmAM sukha na mAnatA. saToDIAne jIvanamAM sukha ke zAMtino anubhava bhAgye ja hoya che. saToDIAno meLApa paNa muzIbate thAya. savAramAM UThe tyArathI enA tAra Teliphona cAlu thaI jAya. moTaramAM beThe paNa eno jIva adhdhara hoya. ghera pUcho ke zeTha kyAre Avaze ? to javAba maLe ke-"e to zeTha jANe, Ave tyAre kharA. emano koI meLa nahIM." zeThanA bhejAmAM eka tarapha tejI ramatI hoya to bIjI tarapha maMdI cAlatI hoya ne haiyAmAM hAya paiso ! hAya paiso ! thatuM hoya. Ama ne Ama ghaNA saToDIA marI gayA ane maratAM navakAra paNa na pAmyA. sabhAH "saTTo kone kahevAya ? e tamane khabara. tameya jANo cho ne huM paNa jANuM chuM ke zera, cAMdI, sonuM, rU, tela, anAja badhAnA saTTA cAle che. sAdhuone aDhAramI sadInA kahenArA mUDha ane gamAra che. huM paNa tamArI jema vIsamI sadImAM ja chuM. zAstrano upayoga sadInI viSamatAne chedavAmAM karavAno che. eka paNa pApane cAlavA devA sAdhuo taiyAra nathI. zAstromAM to dizAsUcana hoya paNa vyavahAramAM zuM cAle che, eno upayoga kema thAya che, e tamArA jevA pAsethI jANIne paNa kahIe. zAtre sUcavelI dizAthI ame karelAM anumAna poNI so TakA eTale navANuM ne traNa pANa to sAcAM ja nIvaDe, bAkI chadmastha rahyA eTale pA TakAnI bhUla to kabUlavI paDe. jIvanamAM anAja vinA na cAle e mAnyuM paNa cAha, pAna, bIDI, sigAreTa, nATaka, sinemA vagere vinA na cAle e manAya ? AvA phAlatu kharcA baMdha karo to e kharcAmAM koI kuTuMbane mojathI nabhAvI zako. bekArInA janmadAtA tame ja cho. jyAM tyAM bahAra khAvAmAM majA nathI. haoNTelamAM tAjuM bhAgye ja maLe. mATe moTe bhAge vAsI hoya.cAha vinA na cAle to ghera ane ekavAra pIne calAvatAM zIkho. phAlatu kharcA baMdha karo to ghaNAM kuTuMbane poSI zako. dhAre to mahine daza-bAra rUpiyA saheje eka AdamI bacAvI zake che, jemAMthI khuzIthI bIjA ekano gujAro thAya. parastrIgamana e vezyAgamana : A badhAM hAnikara vyasano choDAvI mAre tamane sArA sadAcAramAM laI javA che. pArakI strI kAMI bApIko mAla nathI ke jenA tenA upara dRSTi maMDAya. 1. A sATha varSa pahelAMnI vAta che. Aje to rojanA ethI paNa vadhAre bacAvI zake. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1327 - 9 : zuM saTTo, jugAra nathI ?- 89 - - - 139 tamArI strI para jo pArakAne dRSTi karavAne haka nahi to tamane bIjAnI strI upara dRSTi karavAno zo haka ? vaLI anekathI apavitra thayelI vezyAnA gharamAM javuM tamane zobhe ? siMhamAM paNa eka evI jAta che ke je AkhA jIvanamAM eka ja vAra viSaya seve che. bIjA sAmAnya siMha paNa varSamAM eka ja vAra viSayasevana kare che. mAre tamane mahinAomAM ghaNA divaso baMdha karAvavA che. A niyamo tame karo pachI mAre bIjA paNa suMdara niyamo tamane batAvavA che. dareka vastu khAtA pahelAM traNa navakAra gaNavA ane khAdhA pachI mukhazuddhi karI eka navakAra gaNIne UThavuM. A paNa eka uttama niyama che. emAM anazana nAmano tapa thAya che. marAya toya anazanamAM marAya. A niyama karyA pachI jyAM tyAM nahi khavAya. jyAM tyAM ne hAlatAM cAlatAM khAvAnI TevathI to derAsaramAMye tamArA pANInAM ThAma rAkhavAM paDe che. bAkI derAsaramAM te vaLI kogaLA karavAnA hoya ? paNa maMdiranA vahIvaTadAroe jANyuM ke pANInI vyavasthA nahIM rAkhIe to A nAmadAro bhagavAnanuM moM jovAthI paNa vaMcita raheze. mATe pANI rAkhe che. bAkI e kogaLA ane e bhInI cokaDImAM to asaMkhyAta saMmUcchima paMceMdriya manuSyonI utpatti tamArA khAte jamA thAya che e bhUlavAnuM nathI. phAgaNa suda 15 pachI pattaraveliyAM ane tamAma bhAjI pAlo na khavAya. A badhuM samajIne thAya teTalA niyama karo. * (A vakhate sabhAnAM moTA bhAge sAta vyasana tyAganAM temaja bIjAM paNa vividha prakAranA niyamo grahaNa karyA hatA) hajI paNa zAstrakAra bhagavaMta A viSayamAM AgaLa zuM samajAve che te have pachI.. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 : niyama letAM pahelAM ane pachI vIra saM. 2456, vi. saM. 1989, phAgaNa suda-15, zukvAra, tA. 14-3-1930 90 yA devuM kare ? : * eka niyamamAM traNa zarata : * -tene pApa mAno to ja niyama paLe : * jo khoTuM na hoya to tyAga kema ? * emane pUcho ke "jo saMsAra sAro hoya to to kema ? * eNe pApa pApa mAnyuM ja nathI : * zuM saMsAranI puSTithI dharmanI puSTi thAya ? * tyAgI, parivAranuM ghaDatara kevuM kare ? * mUrakhane mana badhuM ja sarakhuM : ' * to...upadezaka aviratinA pApano bhAgIdAra bane : karavuM paDe ane kare -e beyano phera samajo ! emane doDAvazo to ja e kAbUmAM Avaze : * ekanI eka vastu, ekane mATe jhera, ekane mATe amRta : * atikrama, vyatikrama, aticAra, anAcAra : . * samyagdaSTi-mithyAdRSTi mATe anuSThAnano viveka : * artha, kAma, mokSanI sAdhanAmAM sadhAto dharma zA mATe ? * niSkAmabhakti karanAra koI paNa mokSe jaI zake : * aprazasta kaSAyo sAme prazasta kaSAyo : * to-ame jAhera karaze ke-"e cukAdo anyAyI che ! * e saMghanA, e TharAvonI kiMmata phUTI koDInI che : * pIchehaTha : bAyalAonI ane bahAduronI : * zeTha ane miyAMbhAI ! eka niyamamAM traNa zarata H anaMta upakArI, sUtrakAra paramarSi zrI devavAcapha gaNivarajI zrI saMgharUpa merUnAM cittazUTonAM svarUponuM varNana kare che. iMdriyo tathA manane damanAra niyamo Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1329 10 : niyama letAM pahelAM ane pachI - 90 rUpI suvarNazilAtala upara zrI saMghane UMcAM, ujvala tathA jhaLahaLatAM cittarUpI kUTo hoya. citta UMcAM eTale uttama. zrI saMghanAM citta uttama ja hoya. azubha adhyavasAya pAchA haThe nahi tyAM sudhI zubha adhyavasAya Ave nahi . jyAM sudhI pariNAma malina sevAtAM hoya tyAM sudhI citta uttama prakAranAM banI zakatAM nathI. adhama prakAranAM cittone saMghamAM sthAna na hoya. zrI jinezvaradevanA saMghamAM rahevuM ane cittane malina rAkhavAM e na bane. rahevuM prabhunA saMghamAM ane vicAro duniyAnA rAkhavA e nabhe ? 141 niyamanA yoge azubha adhyavasAya jAya che ane zubha adhyavasAya Ave che. ethI citta uttama bane che. pachI zubha adhyavasAyanA yoge karmamalanA khasavAthI ujvala banelAM citto niraMtara sUtra ane arthanA smaraNathI jhaLahaLatAM bane che, ayogya pariNAmane rokanAra niyama che. niyama zAnA hoya ? pApa na karavAnA ane zubha karaNI karavAnA. pApa karavAnA ane zubha karaNI na karavAnA niyama na hoya. e niyamo niyamanI koTimAM ja nathI. azubha Azrava sevavAnA niyama na hoya paNa azubha AzravathI pAchA haThavAnA niyama hoya. e ja rIte saMvara na sevavAnA niyama na hoya paNa saMvara sevavAnA niyama hoya. pApa nahi karavAno niyama karanArane pUrve karelA pApano pazcAttApa thavo joIe. pUrve kareluM pApa khoTuM-ghaNuM khoTuM bhAse tyAre niyama thAya ane e niyama sAco karyo che ema tyAre kahevAya. karelA pApano pazcAttApa, niMdA guru pAse khullAM karavAnI tAkAta hovI joIe. bhUtakALanA pApano pastAvo, vartamAnano parityAga ane bhaviSyamAM nahi karavAno nizcaya, A rIte eka niyamamAM traNa kriyA hoya che. tene pApa mAno to ja niyama paLe : je pUrve karyuM te khoTuM hatuM ema mAnavuM ja joIe ane ema mAne to ja eno niyame sAco lekhAya. sAdhue saMsAra tajyo eTale ke saMsAramAM pharI nahi AvavAno niyama karyo. jeNe saMsAra tajyo te pote jeTalAM varSa saMsAramAM rahyo te varSone kharAba mAne, nakAmA mAne, kiMmata vinAnAM mAne. tame je vastuno niyama karyo, bhaviSyamAM nahi karavAno niyama karyo, tene khoTI kahevI ja joIe. tamArA kuTuMbane, tamArAM saMtAnone e khoTuM che ema samajAvavuM ja joIe. ema na kaho ke na samajAvo to tame niyamanA svarUpane samajyA ja nathI. niyama dvArA je pApa tajyAM tene pApa na mAno to e kevuM na Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - 1330 kahevAya ? A eka parIkSA che. tame jo tyAga karyo e samajapUrvakano hoya to jeno tyAga karyo e cIjane sArI kahevAya ja nahi. ja khoTuM na hoya to tyAga kema ? daridratAne daridrI temaja zrImAna beya khoTI ja mAne; ekaya sArI na mAne. saMsArane sAdhu ke zrAvaka koI paNa sAro na ja mAne. saMsArane sAro mAnanAra e beya sAdhu ane zrAvaka-dharma-koTithI bahAra. jo khoTuM na hoya to tyAga kema ? niyama kema ? koI sAdhu saMsArane sAro kahe to ene pUchI zakAya ke ApazrIe to kema ?" navakArazInuM paccakhANa karanAra AhArane khoTo kahevA baMdhAyelo che. samyagdaSTinI navakArazI paNa kImatI che. tAmalI tApasanA sATha hajAra varSa sudhInA chaThThanA pAraNe chaThThanA tapa karatAM paNa e vadhI jAya ema kahyuM che. sabhA vacce niyama karyA temane A badhuM samajAvI rahyo chuM. jenuM paccakakhANa karyuM tene pApamAno to ja niyama paLe. jeno tyAga karyo tene pApa mAnyA vinA, e pApa che ema kahyA vinA, e pApanA pazcAttApa vinA niyama paLato nathI. emane pUcho ke jo saMsAra sAro che to Ape tyajyo kema ? - sAdhune zAstra dharmanA ja dezaka kahyA, kemake, e dharma che. e duniyAnI badhI saMsAranI kriyAne pApa ja mAne che. enAthI saMsAranI puSTi na karAya. eka mANasa sone jamADe tyAre dharmI enI prazaMsA zI rIte kare ? e kahe kemahApuNyavAna ! kevI bhakti karI ?' A rIte anumodanA ane prazaMsA karatAM paNa AvaDavI joIe. jamaNanAM vakhANa eTale jamaNanI vAnagIonAsvAdanAM vakhANa na karAya. caDavAnI nisaraNIthI paNa mUrkhao paDe ane sAdhaka sAdhanothI paNa marmAo hAre. niyama karanAranA moMe to tALuM manAya che. jeno tyAga kare tene enAthI sAruM na ja kahevAya. A parathI to sAdhunI paNa parIkSA thAya che. saMsAra sAro. saMsAramAM rahevAmAM vAMdho nathI, ema sAdhu kahe to temane pUchavuM ke-jo saMsAra sAro hoya to Ape tajyo kema ?' , ...eNe pApane pApa mAnyuM ja nathI: niyama karyA pachI "emAM zuM ?' ema na bolAya. jJAnIe je paccakakhANa niyata karyA che temAM tyAga sivAya bIjuM che zuM ? sAmAyikamAM paNa be ghaDI sAvadya vyApAranA tyAganuM ja paccakakhANa che ne ? je pApano tyAga kare te Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1331 - 10: niyama letAM pahelAM ane pachI - 90 - 143 pahelAM AcarelAM e ja pApane prazaMsApAtra kema gaNe ? jeNe je pApa choDyuM te jo te pApane hajI paNa sAruM mAne, bIjAne "sAruM che" ema kahe, to kahevuM paDe ke eNe e pApane pApa mAnyuM nathI ane vAstavika rIte choDyuM paNa nathI. ahIM ja moTo goTALo che. vratadhArI zrAvaka potAnA aviratimAM paDelA dIkarAnA jIvanane kadI na vakhANe. jo ke anumodanA to enAmAM beThI che, AvI jAya che, e vAta judI che paNa vakhANa to na ja kare. je vastu choDI che tenA sArApaNAnI bhAvanA hRdayamAM na ja hovI joIe. pote je cIja choDI hoya te gharamAM dekhAya ke tarata tenA doSa gAvAnuM mana thAya: bhojana karanAro bhojanane kharAba mAnI moMmAM mUke ane svAdapUrvaka moMmAM mUke e benI bhAvanAmAM ghaNuM aMtara che ! A zAsananI vyavasthA evI suMdara che ke pApano pakSapAta karanAra emAM TakI zake nahIM. . zuM saMsAranI puSTithI dharmanI puSTi thAya ? je koI potAne sAdhu kahe tene pUchavuM ke-"saMsAra kevo ? temAM rahevA mATe tamArI salAha zuM ?' te vakhate jo e saMsAra sAro kahe to kahI devuM joIe ke tamane sAdhu kahyA koNe ? * samAM "saMsAranI puSTi tyAganI puSTi mATe na thAya ?' saMsAranI puSTithI tyAganI puSTi thAya kaI rIte ? saMsAra to puSTa ja che. chaThThA ArAmAM saMsAra bahu puSTa, paNa tyAM dharma nathI. saMsAranI puSTithI nahi paNa saMsAra moLo paDe tyAre ja dharma thAya. akarmabhUmimAM saMsAra puSTa che paNa tyAM dharma nathI. jo saMsAranI puSTithI dharma thato hoya to dharma ja sArI rIte pALavA yogya kema kahyo ? jo saMsAranI puSTithI dharma thato hoya to to gRhasthane page lAgavuM joIe. paraMtu sudhArako paNa dekhAva to sAdhune ja page lAgavAno kare che. jo saMsAranI puSTithI dharma sadhAto hoya to sAdhu thavuM e guno bane. sAdhu banyA e jhUMpaDI tyajIne nIkaLyA ne ? jo saMsAranI puSTithI dharma thato hoya to temaNe jhUMpaDIne mahela banAvavA prayatna karavo joIe ane eka mahelanA be mahela karavAnI mahenatamAM lAgI javuM joIe. sabhA: "karbhe zUrA te dharma zUrA ema kahyuM che ne ?' karmazrane sadguruno yoga maLe, pUrve karelA pApane khoTuM mAne, ane sanmArgamAM potAnI zakti phorave to dharmazUra thaI zake e vAta sAcI paNa Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 _1332 dharmazUra banavA mATe karmacUra banavuM ja e kAyado nathI. zrImaMta mANase potAnI havelI saLagAvI pahelAM daridra banavuM ane pachI zrImaMta banavuM ema ? A badhA kutarko che ane te bhayaMkara nukasAnakartA che. jeoe niyamo nathI lIdhA te levA mATe vicAre, paNa jemaNe lIdhA che temane keLavaNI ApI rahyo chuM. je pApanA tyAgano niyama karyo te pUrve sevyuM hoya teno pastAvo karo ane bhaviSyamAM pApa na vaLage te mATe killebaMdI karo to niSpApa jIvane jivAya... tyAgI, parivAranuM ghaDatara kevuM kare ? meM tyAga na karyo to badhAne e tyAga karaNIya kema ? meM trIsa varSe tyAga karyo mATe dIkaro paNa trIsa varSe ja kare," AvuM vicAranArA tyAganuM ke niyamanuM svarUpa samajI zakyA nathI. tane trIsa varasa sudhI satyanuM bhAna na thayuM tethI tArA puNyavAna bALakane paNa na thAya ema ? tAro bALaka enuM bhAgya hoya to ATha varSe paNa dharma pAme. niyama lenAro to potAnA bALakane paNa niyamamAM joDAyelo ane rakta thayelo jovA icche. jo ema na icche to pote je vastunA tyAgano niyama karyo tene hajI pote pApa mAnyuM nathI ema kahevuM paDe. je cIjano pote tyAga karyo, enI evI niMdA kare ke e cIja pharI gharamAM Ave nahi. ghara calAvanAra niyamadhArI thAya to jenA AdhAre ghara cAle te gharanA badhA niyamadhArI na thAya ? jarUra thAya ane te mATe zikhAmaNa, hukama ane jarUra paDe to vivekapUrvaka balAtkAra paNa potAnA Azrita upara thAya. pApanA hukama na thAya; pApatyAganA tathA puNyanA hukama jarUra thAya. Azritane unnata mArge caDAvavA badhuM karI zakAya. pApa mAnIne tame jo taryuM hoya to jarUra ema karI zako. jo pApa mAnyA vinA taryuM hoya to e tyAganI kazI ja kiMmata nathI. mithyAdRSTino tapa ajJAnatapa gaNAya che, eno tyAga te ajJAna tyAga gaNAya che, enI mahenata phogaTa manAya che. pApane pApa mAnyA vinA eno tyAga vyartha che. mithyASTinA hAthamAM tyAga vagere sArI vastu Ave toya enI kiMmata nathI. tattvanI prApti thayA pachI ja kiMmata che. mUrakhane mana badhuM ja sarakhuMH mUrkhanA hAthamAM hIro ke ciMtAmaNI Ave toya nakAmA che. e ene patharAthI adhika samajato nathI. enAthI kAgaDo uDADavAnuM krama e kare. je AtmAe pApane pApa mAnyA vinA eno niyama karyo tene mana hIro ke ciMtAmaNI ane paththara badhuM sarakhuM che. A badhuM samajAvavA mATe mahenata karI rahyo chuM. niyama Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1333 - 10 niyama letAM pahelAM ane pachI - 90 - 14pa pachI ApyA ane pahelAM tamane samajAvyuM che. samajavA chatAM pApane pApa na mAno to chatuM anAje bhUkhe maravA jevI sthiti thaze. chatI sAmagrIe kaMgAliyata bhogavavA jevI hAlata thaze. A eka suMdara parIkSA che. adbhuta tharmomITara che. bagalAmAM mUkyuM ke tAva keTalo che te batAve. pApane pArakhavA mATenuM A mApaka yaMtra che. "amuka vastuno kema tyAga karyo ?' enA javAbamAM locA vALe to ene mUrkha samajavo. rAkhavA jevuM na hatuM, khoTuM hatuM mATe to taryuM to pachI locA zA mATe vALavAnA ? je rAkhavA jevuM nathI te rAkhavAthI durgati che. enA phaMdAmAM jeTalA phasAyA teTalI barabAdI. to upadezaka aviratinA pApano bhAgIdAra bane saMsAra sAro, emAM rahevAmAM harakata zI ?' A vAtamAM jo sAdhu "hA" bhaNe to zrAvaka saMsAramAM rahIne pApa bAMdhe ane e nAmadAra emAM Teko ApIne pApa bAMdhe. zAstramAM kahyuM che ke dharmopadezaka zrotAmAM sarvaviratinI lAlasA jagADyA vinA ja sIdho dezaviratino niyama Ape to e niyama lenAranI bAkInI aviratinA pApano hissodAra e bane.' kAraNa ke rUpiyAne badale paiso koNa Ape ? kAM to kRpaNa ane kAM to azakta, jenI pAse mAla na hoya te. puNyazALI to sonaiyA ja uchALe, paisA paNa na hoya to pAIo uchALe. sAdhu zaktihIna nathI. enI pAse to pAMca mahAvrato rUpI ratno mojUda che. pAMca mahAvrato rUpI aDhaLaka dhana dharAvanAra sAdhu kRpaNatA kyA pApe batAve ? jo sAdhu kRpaNatA kare to e enI kamanazIbI. karavuM paDe ane karavuM-e beyamAM phera samaje ! garIbanAM chokarAM dhULamAM rame ane rAjAnAM chokarAM mahelamAM rame. Ama baMnenAM ramavAnAM sthAna judAM. zrAvaka sAdhune kahe ke-"huM trikALa pUjana karuM, ubhaya kALa Avazyaka karuM, nitya sAmAyika karuM, pachI saMsAramAM rahuM temAM vAMdho zo?" sAdhu kahI de ke-badhuM kharuM, paNa tethI saMsAramAM rahevAmAM vAMdho nathI ema sAbita thatuM nathI." zrAvaka kahe ke-"paNa lagabhaga tamArA jevo ja banIne rahIza' to sAdhu kahI de ke e lagabhagano ja vAMdho. e "lagabhaga rahI jAya che te ja khoTuM. sAdhunI jo AvI makkama bhASA hoya to eNe saMsAra tajyo e vAjabI Thare. | game tevI ApattikALe paNa dharmakviAno niSedha na hoya, saMvaranI kriyAno niSedha na hoya. pApanA tyAgano niyama hoya. je pApa pUrve sevyuM tenA mATe Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 - saMgha svarUpa darzana bhAga-3 _1334 prAyazcitta e julAba che. keTalAka dardIone pahelAM paNa julAba devAya ane keTalAkane davAnI sAthe paNa devAya. haraDenA ghasArAmAM paNa davA devAya ke jethI davA davAnuM kAma kare ane haraDe julAbanuM kAma kare. keTalAka dardI evA hoya ke ene pahelAM ja julAba Apyo hoya to e lAMbI pathArI kare. mATe evAne to davA ane julAba sAthe sAthe ja cAlu rakhAya. tame paNa emAMnA cho. mATe niyama lenArane samajAvI rahyo chuM ke pUrvanA pApanI niMdA ane gaha cAlu rAkho ane prAyazcitta maLe te karavA taiyArI karo. niyama lenArane pUrvanA pApano pazcAttApa to roja hoya. paNa A badhuM kyAre bane ? pApane pApa mAno tyAre. tamArA niyama mATe jo ATalI mahenata to sAdhunA niyama mATe keTalI ?, sabhAH "gaI kAle to Ape sAdhupaNAne saheluM kahyuM hatuM ne !" hA, paNa e bIjI rIte. syAdvAda ahIM lAgu karAya. saMsAramAM rahevAthI paNa mukti maLe ane saMsArano tyAga karavAthI paNa mukti maLe ema kahevuM e syAdvAda nathI. saMsAramAM rahI jAya ene mukti maLe e vAta sAcI paNa saMsAramAM rahevA mATe rahe ene mukti maLe e vAta traNa kALamAM paNa na bane. saMsAramAM rahevA mATe rahevuM ane saMsAramAM rahI javuM paDe ane rahI javuM. e be vAtamAM bheda nathI lAgato ? emane doDAvazo to ja e kAbUmAM Avaze? tame jyAM jAo tyAM pAchA na paDo tevA bano. hAlanuM vAtAvaraNa ati viSama che ane e viSamatAmAM dinapratidina vadhAro thato jAya che. dharmanA sevana ADe vidgonA pahADa UbhA thatA jAya che. evA vakhatamAM vastusvarUpano khyAla nahi hoya to dharmathI khasI jatAM vAra nahi lAge. jainomAM, jainetaromAM, dezamAM ane duniyAmAM badhe ja ghoMghATa cAlu che; badhe ekasarakhI hAlata che. tame game te mAno paNa sAmo varga enuM pracArakAma barAbara calALe jAya che, ane e calAvavAno ja. emane doDyA vinA chUTako ja nathI. AmaNa Ave tyAre doDAdoDa karavI ja paDe. emane doDAvavAnA ja che. AMkho mIMcIne doDe ema ja karavAnuM che. paMjAbamelanI jhaDape doDe nahi to e bhaTakAya zI rIte ? gAMDAne thakavavA mATe doDAvavA ja joIe. doDyA vinA e thAke nahi ane thAkyA vinA e mAne nahi. khUba doDe ane thAke tyAre ja e kAbUmAM Ave. ghaNA kahe che ke ApaNe bolyA to e hAlyA, doDyA ane emanAmAM tejI AvI. huM kahuM chuM ke bhale AvI. keTalIka vAra sAmAmAM tejI lAvavI paNa paDe. dIvo bujhAvAno thAya Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 : niyama letAM pahelAM ane pachI - 90 tyAre e vadhAre jhaLake che. e vadhAre jhaLake tyAre enI javAnI taiyArI ja samajavI. tela ne pUravAnI kALajI rAkho ane vATa UMcI karye jAo eTale vadhAre ne vadhAre saLagIne aMte bujhAI jAya. paristhiti evI che ke na pUcho vAta. ekanI eka vastu ekane mATe jhera, ekane mATe amRta H dharma e Aje arthakAmanA sAdhanarUpe samajAyo che. je lokottara mithyAtva samyagdaSTine mAre te mithyAgdaSTine ugAre paNa kharuM; paNa te kyAre ? jo e dharma arthakAmanI sAdhanAmAM aTavAya nahi to. Aje dharmanA siddhAMto arthakAmanI ADamAM aTavAyA che. oghadRSTie sAro mAnIne sevAyelo dharma mithyAdaSTine paNa lAbha Ape. lokottara mithyAtva samyagdaSTi mATe jhera che ane mithyAdaSTi mATe amRta bane che. kAraNa ke samyagdaSTi samaje che ane mithyAdaSTi samajato nathI. vagara samajye paNa ahiMsAdi siddhAMtone oghadraSTie seve toye lAbhadAyI thAya paNa muddo e che ke arthakAmanI ADamAM e aTavAvA na joIe. sarpamAM vADa soMsarA pAra nIkaLI javAnI zakti che paNa jo e kAMTAmAM bharAya nahi to. game tevo doDanAra paNa jo sIdhoM doDe to sarpa ene pakaDI pADe paNa hoziyAra doDanAro kuMDALe doDI sarpane evo cakkara cakkara pherave ke aMte sarpa thAke. 1335 147 sabhA : 'viSa to badhAne mAre ne ?' e vAta kharI, paNa jeNe enI Teva pADI hoya tene viSa paNa caDhatuM nathI. mithyAdRSTine vizva to che ja, tyAM jeTalI sArI kriyA te mithyAtva, chatAM eTalo paNa lAbha ja ApavAnI che. paNa sAdhanAmAM gUMcavADo na joIe. mukti mATe dharma che te arthakAma mATe na sevAvo joIe. mana game tyAM jAya paNa kAyano kAbU na khovAya. vacana ane kAyA bhaLyA vinAnuM ekaluM mana teTaluM kAma karI zakatuM nathI. taMduliyA mastyAdinAM dRSTAMta kvacit; sarvatra e sthiti nahi. khUnanI icchA kare, talavAra kheMce paNa mAthuM kApe nahi tyAM sudhI ene sajA na thAya. zAstramAM paNa atima, vyatikrma, aticAra thAya tyAM sudhI niyamabhaMga nahi paNa anAcAra thAya tyAre niyamabhaMga gaNAya. atikrama, vyatikrama, aticAra, anAcAra : icchA thavI e atikrma, icchApUrti karavA pravRtti zarU karavI te vyatikrma, vastuno yoga sAdhavo te aticAra ane kAryano amala karavo te anAcAra yAne bhaMga. jema pratyakSa sattA paNa khUnanI icchA ane te aMgenI Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1336 pravRtti chatAM amala thAya nahi tyAM sudhI sajA karatI nathI; te rIte ahIM paNa anAcAra na thAya tyAM sudhI bhaMga nahi. taMduliyA matsyanI vAta judI che ke je ekalA mananA yoge sAtamI narake jAya che. manuSyamAM paNa evA na ja hoya ema nahi. keTalAkanA nAmathI ja trAsa vartato hoya, emanA ghara para polIsanI cAMpatI najara rahetI ja hoya. jAmIna ApIne ja je rahI zakatA hoya, gAma bahAra kyAMya javuM hoya to paNa jemane paravAnagI joIe, evA paNa hoya che. chatAM sajA to guno kare tyAre ja thAya tema ahIM paNa vyavahAra te ja rIte cAle che. gRhasthane to anumodanA paNa khullI paNa sAdhune to te paNa baMdha che. mana, vacana, kAyAthI anumodanA paNa baMdha chatAM sAdhune anAcAra sivAya bhaMga mAnyo nathI. sabhAH "kAyAthI anumodana zI rIte ?" moDhe bole nahi paNa mAthuM halAvIne athavA izArAthI athavA khoMkhArAthI saMmati Ape, moDhuM malakAvIne samajAvI de. e badhI kAyAnI anumodanA che. pauSadhamAM paNa zrAvaka e jAtanI anumodanA karI nAkhe che ne ? sAdhune bhaMga to anAcArathI ja thAya che. jo atirmathI ja bhaMga thato hoya to to koI mokSamAM jaI zake ja nahi. chabastha anAdikALathI karmanI AdhInatAthI TevAyelo, e zarUAtathI ja atikSma vinA saMyama pALe e na bhUto bhaviSyati enA para kAbU mUkato mUkato pariNAme apramatta banI zreNI mAMDI, saghaLAM karma khapAvI, kevaLajJAna pAmI muktimAM jAya. samyagdaSTi-mithyAdaSTi mATe anuSThAnano vivekaH jene viSanI Teva hoya tene caDhe to nahi paNa UlaTo sApa paNa ene karaDe to e sApa mare. jaMgalamAM tApa vANiyAne lAge, bhIlane na lAge. kAMTA vANiyAne lAge, kheDUtane na lAge. kheDUta to kAMTA paNa pagathI bhAMge. mithyAtva e jhera to che ja; have emAM navuM jhera caDhavAnuM che kyAM? eTale ene to je lAbha thAya te kharo. sabhA: 'mithyAtva ane ajJAnamAM phera kharo ?" lagabhaga baMne sarakhA, paNa mithyAtva yoge ajJAna che. mithyAtva kAraNa che ane ajJAna e kArya che. mithyAtvanI hayAtImAM jJAna paNa ajJAna che ane mithyAtva javAthI ajJAna paNa jJAna bane che. samyagdaSTine to viSanI chAyA Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1337 - 10 niyama letAM pahelAM ane pachI - 90 - 149 paNa mArI nAkhe. zeThiyAnA dIkarAne jADI roTalI, jADA bhAta ke jADI dALa paNa na pace. * mithyASTine to roma roma viSa pariNamyuM hoya emAM sArI cIjathI lAbha thavo hoya te thAya; paNa samyagdaSTi e ja lokottara mithyAtvathI dharma hArI jAya ane mAryo jAya. mithyAdRSTi paNa game tema khIcaDo bAphe to e na cAle. mANasane khAvA joguM khAya tyAM sudhI to ThIka paNa DhoranuM khANuM bheguM nAkhe to e paNa mAMdo paDe. mithyASTino guNa anumodAya paNa tenI prazaMsA na thAya. coranI hoziyArI joI manamAM thAya ke A hoziyArI sarjanamAM hoya to ThIka hatuM; paNa hoziyArInA Dhola na pITAya. guNa gAtAM pahelAM vyakti jovI joIe. artha, kAma ane mokSanI sAdhanAmAM sadhAto dharma zA mATe? muktinI sAdhanAmAM dharma thAya, arthanI sAdhanAmAM paNa dharma thAya ane kAmanI sAdhanAmAM paNa dharma thAya; ema traNeyanI sAdhanAmAM thato dharma kaI rIte karAya te samajavAnuM che. mukti mATe dharmanI sAdhanAmAM mukti vinA bIjo vicAra ja nahIM. arthanI sAdhanAmAM sadhAto dharma paNa artha mATe na sAdhe. jema nIti e dharma che. arthasAdhanAmAM nIti jarUrI paNa nIti e artha mATe nahi. zAhukArI, prAmANikapaNA mATe che paNa UMdhuMcatuM karavA mATe nathI. e ja rIte kAmasAdhanAmAM paNa aucitya, maryAdA, saMyama vagere dharma sadhAya te kAma mATe nahi paraMtu sadAcAramAM TakI rahevA mATe che. jainetaromAM paNa UMcA prakAranA dharmAtmAo AvA hoya che. e loko nIti pALe te paNa niSkAmabhAve ane bhakti kare te paNa niSkAmabhAve ane sadAcAra pALe te paNa niSkAmabhAve. koI paNa prakAranI kAmanA vinA ja e badhuM kare. phaLa IzvarAdhIna, ema ja kahe. potAne e phaLano adhikArI na mAne paNa karmano ja adhikArI mAne. enAmAM mithyAtva che, e hoya, paNa evI niSkAma karaNI karanAro caramAvartamAM che ane niyamA muktie javAno. e potAnuM badhuM Izvarane samarpita kare che e khuda pote paNa Izvarane samarSAI jAya che. mAruM kAMI ja nathI ema e kahe che. bhakti paNa e bhavathI chUTavA kare che; gAMsaDA poTalAM bAMdhavA ke hanI mArAmArI mATe nathI karato. e niSkAma bhakti kare che. ekalA jJAnakAMDamAM basa eka brahmanI ja ciMtA kare che. ekalA kyiAkAMDamAM paNa enI e ja hAlata hoya che. AvA kliArUpI AtmAone zAstra caramAvartI kahyA che. kemake enI saghaLI kyiA Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1338 mokSane uddezIne ja hoya che. bhale e mokSa game tevo mAne paraMtu parokSa evA mokSa mATe dharmanI ruci svarUpa guNa enAmAM che. e guNa AjanA sudhAraka gaNAtA jainomAM paNa nathI. e sudhAraka jaino to kahe che ke "pratyakSa choDIne vaLI parokSanI sAdhanA zI ?' mATe to e nAstikanI koTimAM jAya che. bIjA nAstika nahi paNa e to jarUra nAstika che. niSkAma bhakti karanAra koI paNa vyakti mokSe jaI zake . pelAne mokSanI zraddhA che. bhale mokSa AMkhe na dekhAya paNa enA jJAnIe kahyo evo e mAne to che ja. badhI kAryavAhI choDI niSkAma bhakti, tapa vagere enA zAstra kahyA mujaba e kare che. phaLanI icchA vagara e. badhuM samarpita banIne kare che ane AmAMnuM mAruM kAMI nathI' e emanI mAnyatA che. e sthitimAM e AtmAo paNa AgaLa vadhe ane jyAre mamatva maTI jAya tyAre samyakatva Ave ja. samyakatva Ave tyAre game te liMga hoya teno vAMdho nathI. jaDa cetanano viveka thAya, jaDa cetana bhinna samajAya, ene anurUpa pravRtti thAya, pariNAme karmano kSaya thAya, ajJAna jAya, kevaLajJAna thAya ane aMte mukti sadhAya. liMgano ApaNane kadAgraha nathI. seyaMbaro ya AsaMbaro ya buddho ya ahava aNNo vA / samabhAvabhAviappA lahai mukkhaM na saMdeho / / 3 / / artha :-"zvetAMbara hoya ke digaMbara, buddha hoya ke bIjA koI, AtmA samabhAvathI bhAvita bane che te mokSane pAme che temAM saMdeha nathI. AcArya bhagavaMta zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAje racela saMbodha prakaraNano A zloka ahIM lagADAya. marajI Ave tyAM lagADanArA ajJAna che. vastune vastu tarIke alaga rAkhavI ghaTe. bhego khIcaDo baphAya tyAM caramAvartanI zaMkA. dharma be rIte thAya che. mokSa khAtara thAya ane kevaLa nAmanA khAtara paNa thAya. sArI cIjane paNa jhera banAvAya to e jhera game tevI TevavALAne paNa naDe ja. nAmanA mATe dharma thayo eTale vastu ja pharI gaI. aprazasta kaSAyo sAme prazasta kaSAyo : aprazasta kaSAyanA kSaya mATe jeTalo Azraya kSamAno levo joIe teTalo ja Azraya prazasta kaSAyano levo joIe. duniyAno rAga ghaTADavA mATe eTalo ja rAga vItarAga pratye, nigraMtha pratye ane dharma pratye joIe. gharanI vastu Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1339 - - 10 niyama letAM pahelAM ane pachI - 90 - 151 bagaDavAthI jeTalo gusso thAya teTalo gusso dharma paranI ApattithI thavo joIe. khIsAmAMthI eka rUmAla paNa paDI jAya to kevI asara thAya che tevI ahIM paNa thavI joIe. potAne koI lucco ke badamAza kahe to e kahenAra para jevo gusso Ave teTalo ja deva, guru, dharma mATe elaphela bolanAra para Avavo joIe. jo ema na thAya to samajavuM ke e dharmahIna che, dharma pAmyo ja nathI. je vItarAgano rAgI te vItarAganA draSIno duzmana hoya ja. potAnI peDhI mATe game tema bolanArane enI sAta peDhI ukheDI nAkhavAnI dhamakI ApanAro bhagavAna mahAvIra mATe koI game tema bole tyAre "haze have ! e to vItarAga che ne ?' ema bole te cAle to....ame jAhera karazuM ke- "e cukAdo anyAyI che !' AbutIrtha upara eka aMgrejabUTa paherIne maMdiramAM gayo hato. tenA upara kesa mAMDavAmAM Avyo. e kesa cAlato hato tyAre tyAMnA mejisTreTe keTalAka AgevAna jainone khAnagImAM bolAvIne kahyuM ke "A kesa pAcho kheMcI lo, kemake pheMsalo tamArA geralAbhamAM ApavAno chuM." AgevAnoe pUchyuM ke-pheMsalo kAyadesara Apazo ke bInakAyadesara ?" mejisTreTe kahyuM ke-"mArI marajIthI ApIza.' AgevAnoe kahyuM ke-"to ame upara jaIzuM. maeNjisTreTe kahyuM- tyAM paNa evo ja pheMsalo Ave tevI yojanA che.' tyAre AgevAnoe kahyuM ke-"ame cheka prIvI kAunsila sudhI jaIzuM." maeNjisTreTe kahyuM ke-"tyAM paNa amAro pheMsalo kAyama ja raheze e vAta nakka samajajo-tyAre AgevAnoe kahyuM ke-"to pachI ame jagatamAM jAhera-karaze ke-A cukAdo anyAyI che. amArA vItarAga evA nathI ke tame bUTa paherIne Avo eTale bhAgI jAya paNa ame jIvatA chIe tyAM sudhI A johukamI ane anyAya sAme laDI levAnA. amArA maMdiramAM AvavuM hoya to amArI vidhio -ane rItarivAjone mAna ApavuM ja paDaze. AvA anyAyanI jagatamAM dAMDI ne pITIe to ame jIvatA paNa mUA jevA ja chIe.... A sAMbhaLI maeNjisTreTa khuza thaI gayA, AgevAnonA jussAnI prazaMsA karI ane aMte pheMsalo paNa lAbhamAM ja Apyo. paNa A kyAre banyuM ? "mArA deva !" ema haiyAmAM hatuM to. prazasta rAga dveSa vagere vinA dharmasAdhanA azakya che. enA vinA haiyAmAM dharma Take ja nahi. e saMghanA, e dAvonI kiMmata phUTI koDInI che: sAmo varga ekapakSIya chatAM potAne sAcA saMgha tarIke oLakhAve che, to Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 1340 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 kharekhara sAcA saMghane potAnuM svarUpa batAvavAmAM harakata zI ? bhagavAnanI AjJAnI avagaNanA karanArA paNa bhegAM thaI mITiMgo kare che ane pachI jAhera kare che "saMgha maLI gayo." saMghabahAra thavAnI yogyatA dharAvanArA teo pote karelA TharAvo mATe jAhera kare che ke-"e saMghanA TharAvo sAme dhULa uDADavI e sUrya sAme dhULa uDADavA jevuM che. saMghatvanI jarA paNa lAyakAta nahi dharAvanArA jyAre AvI jAherAto kare tyAre AgamanI AjJAne zirasAvaMdya mAnanAro saMgha potAnuM svarUpa batAvavAmAM pAcho kema haThe ? jo ke emanA TharAvonI phUTI koDInI paNa kiMmata nathI, e TharAvo mAtra kAgaLa paranA je che, kAgaLanI zobhA vadhAranArA ja che, e vAta nakkI hovA chatAM tene jAhera karAya to loka paNa oLakhe ke-e nAmadAro koNa che, ane jainasamAjamAM temanI kiMmata keTalI che !" ema karavAmAM keTalIka vakhata pIchehaTha paNa karavI paDe paNa e pIchehaThanI paNa eka kaLA che. e kaLA paNa AvaDavI joIe. makAna UMcuM bAMdhavuM hoya tyAre enI UMcAInA pramANamAM pAya paNa UMDo khodavo joIe. pIchehaTha bAyalAonI ane bahAduronI ? pIchehaTha karanArA paNa kAbela hovA joIe. bahAduronI pIchehaTha paNa jItavA mATe hoya che, zatrune sakaMjAmAM levA mATe hoya che jyAre bAyalAonI pIchehaTha bhAgavA mATe hoya che. * , khoTI rIte dhasI janAro athaDAI mare. baLavAna paNa hallo joIne ekavAra pAcho haThe, paNa dAva Ave tyAre evo chApo mAre ke zatrune veravikhera karI nAkhe. e phAve ne zatruo mAryA jAya. gaI laDAImAM aMgrejonI paoNlisI joIne ? jarmanIno hallo AvavA dIdho, e jItatuM gayuM tema tema enA lazkarane mahAlavA dIdhuM, pote pIchehaTha karatA gayA. aMte evI tarApa mArI ke jarmanImAM bhaMgANa paDyAM ane temano bhUMDo parAjaya thayo. jItavA icchanAro kuzaLa hoya te sAmAne dorI khUba kheMcavA de, pelo mAne ke huM phAvyo eTale Aste karIne choDI de ane pelo pachaDAya. laDAInI A nIti che. dhADa Ave tyAre hoziyAra vANiyo milakata chUpAvI gharanAM bAraNAM ughADAM mUke. khAvAnI sAmagrI khullI rAkhe. nakAmA jevA mAlanA gAMsaDA bAMdhI rAkhe lUMTArAmAM akkala ochI hoya. je hAthamAM Ave te upADI jAya. pachI vANiyo mUche hAtha pherave ane kahe kejoyuM ! Ama buddhinA khela khelAya." Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1341 10 : niyama letAM pahelAM ane pachI - 90 153 zeTha ane miyAMbhAI : tame paNa jarA DAhyA bano. miyAMbhAI jevo svabhAva na rAkho. zeTha raste jatA hatA tyAM miyAMbhAI sAthe thayA. zeThanI pAse mAla kharo. paNa vANiyAgata AvaDe. e samajatA ke miyAMbhAI sAthe vAtacIta hoziyArIpUrvaka karavAnI hoya kAraNa ke tyAM 'abetabe' thatAM vAra na lAge. rastAmAM miyAMbhAIe zeThane emanuM nAma pUchyuM. zeThe kahyuM 'jago.' nAma to jagajIvanadAsa hatuM paNa zeThe vicAryuM ke ahIM jagajIvanadAsa thavAmAM majA nathI. miyAM zeThiyo samajI dAnata bagADe. enA karatAM 'jago' thavAmAM majhA che. anuM nAma buddhipUrvakanI pIchehaTha. miyAMbhAI to hasavA lAgyA ane zeThane kahe che ke-re banIyA, ye kyA nAma rakhA ? 'jago' ye nAma hai kyA ?' miyAMbhAI to mazkarI karavA lAgyA. zeTha kahe, 'bhAI merA to ye nAma hai. sAba ! ApakA kyA nAma ?' zeThe 'sAba !' kahyo eTale miyAMbhAI khuzakhuzAla thaIne kahe 'suno banIyA ! merA nAma hai mi-yAM-jA-pha-2-khA-na !' ema laMbAvIne miyAMe potAnuM lAMbu nAma kahyuM ane zeThane pUchyuM ke-'sunA merA nAma ! kitanA suMdara ora baDhA nAma hai ? tumA2A to 'jago !' ye nAma hai kyA ?' zeTha kahe ! hA sAba ! bahota suMdara nAma-mi-yAM-jA-pha-2-khA-na' ema zeThe paNa laMbAvI laMbAvIne nAma bolI miyAMbhAIne khuza karyA. ema karatAM karatAM gAma AvyuM. bhAgoLe eka oTA para visAmo levA beThA eTale miyAMe mAthA parathI sApho utArI eka bAju mUkyo. ane vAtoe vaLagyA. vAtavAtamAM` zeThe najara cukAvI saLagatI dIvAsaLI miyAMbhAInA sAphAmAM mUkI dIdhI. sApho saLagavA mAMDyo. eTale zeTha dhIre rahIne bolyA, 'abe mi-yAMjA-pha-2-khA-na-jI ApakA sAphA silaga rahA hai jI !' miyoM camakayo ane sAphA sAme joyuM to sApho to lagabhaga baLI gayo hato. miyoM kahe-'abe banIyA ! tereku mAlama paDa gayA to jaladI kyuM nahIM bolA ?' zeTha kahe 'kyA karuM sAba ! ApakA nAma itanA laMbA to jaladI kaisA bolA jAye ? mairA jaisA 'jaMgA !' aisA TUMkAM hotA to to jaladI bolA jAtA.' Ama zeThe avasare ToNo mArI lIdho-ToNo paNa A rIte avasare ja marAya. A rIte avasare pIchehaThathI paNa jIta thAya che; paraMtu temAM dhIraja ane hiMmata joIe. deva-guru ane dharma para rAga vinAno mANasa vItarAgapaNAnI vAto kare e DhoMga che. evAo to saMsAramAM bhaTakavAnA. jyAM sudhI pote Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1342 154 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 vItarAga thayo nathI tyAM sudhI deva-guru-dharma u52no rAga joIe je. niyama lenArAe pUrvanA pApano pazcAttApa, niMdA, gaha karavAM joIe; prAyazcitta levuM joIe ane bhaviSyamAM pApa na karavAnI eTale ke niyama pALavAnI pUrI kALajI rAkhavI joIe. sUtrakAra maharSi hajI paNa A viSayamAM AgaLa zuM kahe che te have pachI. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 : paramAtmAnI bhAvadayAno dhodha vIra saM. 2456 vi. saM. 1986, phAgaNa vada-2, ravivAra tA. 16-3-1930, kArataka vada 1, tA. 15-3-1930nuM pravacana upalabdha na thavAthI te pragaTa karI zakAyuM nathI. mATe pravacana krama naMbara paNa tene choDIne saLaMga cAlu rAkhyo che. to e saMghanuM citta na kahevAya : udAratAmAM paNa viveka joIe : mokSa Aje bhale nathI paNa mokSamArga to che ne ? evuM jIvadaLa to koIka ja: zrI saMghamAM hoya te zuM mAne ? * zrI zreNika mahArAjAnI uttamatA : potAnI marajI A zAsanamAM na cAle : jainasaMghamAM khoTI carcA na hoya // zrI saMghanI sthApanA zA mATe ? 0 pachI to dhodha vahye ja jAya : pariNAma jonAro kSaNika lAbhathI khuza na thAya : dharmakuzaLatA vinA sAcI vyavahArakuzaLatA na Ave : - mArgAnusArI jIva dIrghadarzI ane pariNAmadarzI hoya : je padano svIkAra karyo tene anurUpa bhAvanA keLavo ! A zAsana jeTaluM kaThina teTaluM ja saheluM : dharmakriyAmAM jAtane bhUlo : dharmakriyA pase breDonI paNa kiMmata nathI lUkhuM khAIne paNa pharaja bajAvo ! daMbha choDIne haiyAnA cokhkhA bano ! maLelI saMpatti sArthaka karo ! bhagavAnano sevaka konA AdhAre jyuM ? vyAkhyAna kyAre phaLe ? tame paNa bhagavAna mahAvIradevanA vArasadAra cho ! vyAkhyAna vairAgya mATe che. have mAro tamAro saMbaMdha badalAyo che 91 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 157 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1344 -to.... e saMghanuM citta na kahevAya : anaMta upakArI, sUtrakAra paramarSi zrI devavAcaka gaNivarajI zrI saMghanI stuti karatAM tenI merUnI sAthe sa2khAmaNI kare che. temAM pIThanI ane mekhalAnI sa2khAmaNI karI gayA ane have kUTanI sarakhAmaNI karI rahyA che. merU upara jema UMcAM, ujvala ane prakAzamAna zikharo che tema zrI saMgharUpa merU para UMcAM (uttama), vizuddha (ujjvala) ane prakAzamAna (jhaLahaLatAM) citto (cittakUTo) che. e cittakUTo iMdriyo tathA manane dame tevA niyamo rUpI suvarNa zilAtala 52 goThavAyelAM che. zrI saMghanAM citta bahu uttama joIe. iMdriya tathA noiMdriyane (manane) dame tevA niyamothI azubha adhyavasAyano nAza thavAthI uttama (UMcAM) banelAM citta. zubha adhyavasAyanA yoge pApamaLa khasavAthI zuddha (ujjvala) bane che ane uttama ane zuddha banelAM evAM e citto sUtra tathA arthanA niraMtara smaraNathI jhaLahaLatAM bane che. zrI saMghanAM citta niyamahIna na hoya, baMdhanahIna na hoya, adhama na hoya, malina na hoya, tejahIna na hoya ane jyAM tyAM athaDAtAM na hoya. e citta evAM uttama sthAno sAthe joDAyelAM hoya ke azubha pariNAma ene sparzI ja na zake. koInuM paNa bhUMDuM karavAnI bhAvanA e cittamAM na hoya. jo hoya to e saMghanuM citta na kahevAya. udAratAmAM paNa viveka joIe H zrI saMghanuM citta niyamarUpI zilAtala para goThavAyeluM hoya. niyamahIna, baMdhanahIna, ucchaMkhalapaNe bhaTakatA cittamAM uttamatA Ave kyAMthI ? evAnA vicAramAM ke vANImAM meLa na hoya, zrI jinezvaradevanI AjJA na mAnanAro saMgha pUjya koTimAM nathI kemake e vastuta: saMgha ja nathI. covIse kalAka duzmanAvaTa vadhAranArA ane vera vALavAnA vicAro karanArAM hoya ene saMgha na kahevAya. evA saMghane arthAt evAM ToLAMne pUjavAthI phAyado zo ? kAMI ja nahi. lokamAM paththara eTalA deva manAya che paNa jainomAM evuM nathI. jema jaino jenAmAM devatva hoya tene ja deva mAne tema saMghatva hoya tene ja saMgha mAne. pUjA, sevA, ArAdhanA e badhuM saMghatvayukta saMghanuM karAya; saMghatvahIna saMghanuM nahi. zrI jinezvaradevanA zAsanamAM rahenA2thI saMghatva ghoLI na pIvAya. rAga, dveSa ane mohanA jhapATAmAM macyA rahenArAne A zAsananI prApti ane pAlana duSkara che. jaina saMgha to AkhI duniyAthI alaga paDI jAya. badhA puruSo ane badhI strIone zrI jinezvaradeve paNa saMghamAM gaNavAnI udAratA na rAkhI. saMghamAM to amuka ja lIdhA. AjanA Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 : paramAtmAnI bhAvadayAno dhodha - 91 loko ene udAratAnI khAmI kahe che. paNa e udAratAnI khAmI nathI, udAratAmAM paNa viveka joIe. vivekahIna yiA karanArA to jaDa kahevAya. mokSa Aje bhale nathI paNa mokSamArga to che ne ? 1345 157 keTalIka vakhata viveka vagarano sadAcAra paNa durAcAra gaNAya che. AvI udAratA dekhADI zaMbhumeLo bhego karavAthI lAbha zo ? ethI to UlaTI dhamAdhama vadhe. koI ema kahe ke-'badhA bhegA to kAma karavA ja thayAne ?' paNa e kAma kayuM ? mokSamArgane vaheto rAkhavAnuM ke bIjuM ? zrI jinezvaradeve je saMgha sthApyo te mokSamArgane vaheto rAkhavA. bhagavAne saMghanI sthApanA je mokSamArga calAvavA mATe ja karI. tene badale e mokSamArgane ukheDavA ja bhegA thAya to e saMgha kyAM rahyo ? vastunA uddezane ane enI rakSAne kadI bhulAya ? sabhA 'paNa atyAre mokSa kyAM che ?' mokSa bhale nathI paNa mokSamArga to che ne ? jene na ArAdhavo hoya tene mATe to cothA ArAmAM paNa mokSa baMdha ja hato, e vakhate ArAdhanA karavAthI be pAMca bhave muktie javAtuM tema atyAre paNa tathAvidha ArAdhanA karavAthI beM pAMca bhave muktie javAya. mokSa to mArganI pUrI ArAdhanA thAya tyAre maLe paNa mokSamArga to cAlu ja che, sAdhu; sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA mokSamArge caDyAM te te ja bhave mokSe gayAM evuM badhA mATe banatuM nathI. bhale e te bhave mokSe jatAM nathI paNa e mokSanI ArAdhanA karatAM nathI ema na kahevAya. evuM jIvadaLa to koIkuM ja H je bhavamAM mokSamArga ArAdhe te ja bhavamAM mokSe jAya evuM to zrI jinezvaradevanA AtmA mATe paNa nathI. mokSamArga ArAdhe te ja bhavamAM mokSe janAranuM dRSTAMta to zrI marUdevA mAtA jevuM koIka ja. are, e eka ja ke je accherArUpa che ? anaMtI.utsarpiNI avasarpiNIe evAM Azcaryo thAya che. mokSamArga maLyo, karmakSaya thayo, AtmA evo laghukarmI thayo ke te ja bhavamAM kevaLajJAna pAmI muktimAM gayo evuM jvadaLa to koIka ja. zAstrakArone marUdevI mAtAnuM dRSTAMta lakhyA pachI kahevuM paDyuM ke AvuM dRSTAMta to e eka ja. je bhavamAM mokSamArganI ArAdhanA karI te ja bhavamAM mokSe gayAM evA koI zrI jinezvaradeva, zrI gaNadharadeva, AcArya, upAdhyAya ke sAdhu bhagavaMta che ? mokSa to eka, be, pAMca, pacIsa ke anaMtA bhave paNa maLe paNa mArga hoya to ne ? mokSamArga vaheto hoya to ArAdhanA thAya; pachI bhale koI sAdhu thAya, koI sAdhvI, thAya, koI zrAvaka thAya ke koI zrAvikA thAya. jene mokSamArga sAdhavo ja Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1346 158 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 na hoya te to saMgha bahAra ja samajavA. te saMghamAM rahIne kare paNa zuM ? je kahe ke "hamaNAM mokSanI vAta nahi' to tene kahevuM ja paDe ke "hamaNAM tuM saMghamAM paNa nahi." zrI saMghamAM hoya te zuM mAne ? khoTI saMkhyA vadhAravAno ApaNane zokha nathI. rahevuM saMghamAM ane mokSamArganI ArAdhanAmAM vighno UbhAM karavAM te cAle ? saMghamAM hRdaya to niyamothI baMdhAyelAM hoya. game tyAre UThuM, game tyAM besuM, game tyAM jAuM, game te khAuM, ane game tyAre sUvuM, mAre koI baMdhana ja nahi' AvuM kahenAra saMghamAM nathI. je ema kahe ke-"ame to madhyastha game te deva, game te guru, game te dharmane mAnIe; are sarvadeva, sarvagura, sarvadharmane paNa mAnIe; pUjA bane to karIe, na karIe to vAMdho zo ?" AvuM AvuM bole te A saMghamAM na cAle. saMghamAM hoya te zuM kahe ? "deva to arihaMta ja, bIjA devane na namIe; guru to nigraMtha ja; parigrahIne guru na mAnIe ane dharma te ja ke jenAthI viSayakaSAyanI vAsanA ghaTe ane je AtmAne mukti bhaNI kheMce. ethI viparIta hoya tene dharma na ja mAnIe. temaja jinapUjA vinA na ja rahevAya, rAtre na ja khavAya, vyasano na ja sevAya" AvuM AvuM kahe te saMgha kahevAya. zrI zreNika mahArAjAnI uttamatA : . sabhA: "zreNika mahArAjA to aviratinA yoge niyama vagaranA hatA to paNa te AvI uttama vyakti tarIke kaI rIte oLakhAyA ?" Dagale ne pagale oLakhAya, duzmanane paNa oLakhAya evuM emanuM vartana hatuM. deva, guru, dharmanI ArAdhanA ja evI hatI ke chUpI na rahe. bhagavAna mahAvIradevanA samAcAra sAMbhaLe ke siMhAsana parathI UbhA thaI jAya, je dizAmAM bhagavAna hoya te dizAmAM sAta-ATha DagalAM AgaLa jaIne traNa vakhata mastaka bhUmie aDADI caityavaMdana karatA ane pachI pAchA pharI siMhAsane besatA. samAcAra ApanArane nyAla karI detA. dharmI dharmI tarIke na kema oLakhAya ? saMghamAMnuM ratna chUpuM kema rahe ? potAnI marajI A zAstramAM na cAle': zrI jinezvaradevanA saMghamAM rahevuM ane baMdhana na joIe to e na nabhe. baMdhanahInane A saMghamAM sthAna nathI. dudhALuM eka paNa jAnavara evuM nahi ke jene khIlo na hoya, vADo na hoya. dudhALAM jAnavarane khIlo ke vADo hoya te uparAMta Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 : paramAtmAnI bhAvadayAno dhodha - 91 159 gaLAmAM sAMkaLa paNa hoya ane bahu vahAlAM jAnavarane to vaLI gaLAmAM suMda2 paTTo paNa hoyaM. jo dudhALuM Dhora kadI tophAnI thAya to mAlika enA gaLAmAM moTuM lAkaDuM ghAle ke jethI kyAMya dUra bhAgI na zake, kAraNa ke e ene kImatI mAne che. kayA jAnavarane choDIne chUTAM mUkI devAya te huM tamane ghaNI vAra samajAvI gayo chuM. evAM Dhorane baMdhAya ja nahi. ene chUTAM ja rAkhavAM paDe. zrI jinezvaradevanA saMghamAM rahenAra baMdhanahIna hoya te na bane. dareka kAryamAM potAnI marajI e A zAsanamAM na nabhe ! vastuno nAza karavAnI marajI na cAle ? zAsananA mukhya mukhya siddhAMto mAnavA na mAnavAmAM marajI cAle ? 'mane pAlave to jIva mAnuM nahi to na paNa mAnuM' evI pola ahIM na cAle.. na jainasaMghamAM khoTI carcA na hoya H na zrI jainasaMghamAM khoTI carcA na hoya. vidhavAvivAhanI vAto A zAsanamAM na ja hoya. koI zIla bhAMge mATe badhAne bhAMgavAnI chUTa, evI vAhiyAta vAto A saMghamAM na hoya. kaMdamULamAM anaMtA jIva kyAMthI ? e samajavA mATe pUche to vAta judI paNa 'e hoya ja nahi' ema ThasAvavA mATenI khoTI carcAne ahIM sthAna nathI. saMgha bananAre to baMdhanamAM AvavuM ja paDe. saMghanA hRdayamAM to jJAnIe niyata karelA siddhAMtonuM majabUta sthAna hovuM ghaTe. 1347 zrI saMghanI sthApanA zA mATe ? zrI jinezvaradeve zrI saMghanI sthApanA karI te mokSamArga cAlu rAkhavA; to tene ArAdhavAnuM, pracAravAnuM, TakAvavAnuM ane dIpAvavAnuM kAma paNa zrI saMghanuM che. zrI tIrthaMkaradevanI gerahAjarImAM zrI saMghanuM A sivAya bIjuM kAma zuM hoya ? bhagavAna to vItarAga hatA. potAnI pAchaLa potAne mA2nA2 ToLuM kAyama rahe evI manokAmanA emane na hatI. tyAre prazna thAya che ke evA zrI vItarAgadeve saMghanI sthApanA.kema karI ? zAstra kahe che ke e paNa zrI tIrthaMkara-nAmakarmanA vipAkanA yoge karI che. zrI saMghanI sthApanA temaNe potAnI icchAthI nathI karI kemake vItarAgadevane icchA hotI nathI. zrI tIrthaMkara thayA te pUrvenA trIjA bhave 'savi jIva karUM zAsanarasI'-e bhAvanAnA yoge emaNe zrI tIrthaMkara nAmakarma nikAcyuM che. A bhAvanA samasta vizvanA saghaLA jvo mATe e mahApuruSe karI, keLavI ane game tevI Apatti sahIne paNa TheTha kevaLajJAna thatAM sudhI poSI, enA yoge kevaLajJAna bAda zrIsaMgha sthapAyo. zrI tIrthaMkaradeva dezanA de che te paNa tIrthaMkara nAmakarmanA bhogavaTA mATe. vizva pratye upakAranI bhAvanA to pahelAM karI ane e bhAvanA siddha karavA e mahApuruSe duniyAnI aneka takalIpho Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 saMgha svarUpe darzana bhAga-3 - 148 sahevAmAM ochapa na rAkhI. kevaLajJAna thAya tyAM sudhI badhI Apatti veThIne e bhAvanA e mahAna AtmAe AbAda sAcavI, ane parakASThAe pahoMcADI paNa kevaLajJAna thayA pachI zuM ? -pachI to dhodha vahe ja jAya ? taLAvamAM paMpa goThavI pAipa nAkhI pANI vahetuM karavAnI yojanA karI pachI pANI mATe naLanA mULa sthAne pANI nAkhavA jevuM na paDe. naLanI cakalI pheravo ke pANI Ave ja. zrI jinezvaradevanA AtmAe paNa e bhavamAM e bhAvanA evI keLavI che ke kevaLajJAna thayA pachI to e dhodha vo ja jAya. gaNadhara bhagavaMto, dvAdazAMgI, sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA e badhuM e dhodhamAMthI janme che. kevaLajJAna thayA pachI to e AtmA kevaLa udAsIna hoya che, icchAmAtrano temanAmAM abhAva hoya che, rAgadveSano aMza paNa emanAmAM hoto nathI. have je bhAvanAthI temaNe tIrthakara nAmakarma nikAgyuM ane enA yoge zrI saMghanI sthApanA karI te bhAvanAM zrI saMghanI eka eka vyaktimAM peThelI hoya ke nahi ? je bhAvanAnA yoge tIrthakara nAmakarmanI nikAcanA thaI, zrI tIrthaMkara padavI maLI, zrI saMghanI sthApanA thaI, te bhAvanA jenAmAM na hoya temane zrI saMgha mAnavo e mUrkhAI kharI ke nahi ? UMcAmAM UMcI dayA : zrI jinezvaradeva pote baMdhanavALA ke baMdhana vagaranA ? emane paNa "savi jIva karUM zAsanarasI'nI e bhAvanA AvI kyAre ? zrI tIrthaMkara thayA e pUrvenA trIjA bhavamAM e bhAvanA AvI te vAta to sAcI paNa kayA saMyogo ane kaI vicAraNAnA yoge AvI ? bIjA badhA vAtAvaraNathI dUra jaIne amuka vAtAvaraNamAM AvyA tyAre ne ? zAstramAM kahyuM che ke __ aho citrametad yatsatyapi paramezvare pravacane sphurattejasi duHkhaparItacetaso jantavaH' saMsAragahane mahAmohAndhakAraviluptasatpaye mUDhamanaskA uccaiH paribhramanti, tadahametAnataH saMsAradanena pravacanena yathAyogamuttArayAmIti / evaM ca cintayitvA sa mahAtmA sadaiva parArthavyasanI karuNAdiguNopetaH pratikSaNaM parArthakaraNapravarddhamAnamahAzayo yathA yathA pareSAmupakAro bhavati tathA tathA ceSTate / tataH itthaM satvAnAM tatkalyANasampAdanenopakAraM kurvaMstIrthaMkaranAma samupAyaM paraM sattvArthasAdhanaM tIrthaMkaratvamApnoti / -paMcasaMgraha TIkA artha: "aho ! A kevuM Azcarya che ke-skurAyamAna tejavALuM prabhAvazALI Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1349 - 11: paramAtmAnI bhAvadayAno dhodha - 91 - 161 paramezvaranuM zAsana vidyamAna hovA chatAM paNa du:khathI vyApta cittavALA jIvo saMsAraaTavImAM mahAmohanA aMdhakArathI sanmArga lopAI javAnA kAraNe mUDha manavALA banIne bhaTakI rahyA che; tethI huM A jIvone A pravacananA yoge yathAyogya rIte A saMsArathI pAra utAruM"-A rIte vicArIne sadeva paropakAra karavAnA svabhAvavALA, karuNAdi guNothI yukta, pratikSaNa pravartamAna paropakAra karavAnA mahAna AzayavALA te mahAtmA je je rIte bIjAno upakAra thAya te te rIte pravRtti kare che. te pachI A rIte jIvonA AtmakalyANanuM saMpAdana karavArUpa upakArane karatA tIrthaMkara nAmakarmanuM upArjana karIne jIvonuM utkRSTa Atmahita sAdhanAra tIrthaMkarapaNAne pAme che. -e mahAna AtmAe jagatanA saghaLA jIvone viSayamAM mahAlatA joyA tyAre temane A bhAvanA thaI. Aje to e bhAvanA che ke bIjA viSayamAM mahAle temAM vAMdho zo ? viSayanA vipAka jemanI dRSTi sAme che temane to e kAramAM bhAse che. e te vakhatanA AnaMdane nathI jotA paNa pariNAmane jue che. mAlikanA dUdhanA kuMDA pAse daMDo laIne mANasa Ubho hoya ne bilADuM ene joyA vinA tyAM dUdha pIvA jAya to koI dayALu AtmA to tyAMthI ene jarUra bhagADe ja. tyAM e bilADAne dUdha pIvA devAnI dayA to mUrkhane ja Ave. bhojanamAM aMtarAyano vicAra to tyAM ajJAna hoya te kare, je e DaMgoro na dekhe te kare. mAthA para lAThI ugAmelI dekhe te to ene dUdhamAM moM nAkhavA ja na de. viSayanA vipAkane jANanAra viSayamAM paDelAne jue, viSayamAM AnaMda mAnanArane jue tyAM ene AnaMda na ja Ave. "bicArA bhale bhogave" evI khoTI dayA ke khoTo AnaMda ene na thAya, e to vicAre che ke-"aho ! A jagatamAM zrI jinezvaradevanuM zAsana hayAtI bhogave che chatAM A badhA jIvo viSayane paravaza banyA che e moTuM Azcarya che. A mahApuruSanI AvI bhAvanA to jaina-jainetara saghaLA mATe che, sArAye vizva mATe che jyAre huM to kevaLa saMghanI je vAta karuM chuM. duniyAnA saghaLAye jIvo pratyenI AvI bhAvanAthI zrI tIrthakara nAmakarmanI nikAcanA thAya che. zrI saMghamAM rahelA AtmAo muktipade pahoMcavAnI icchAvALA to hoya ne ? e mahAtmAnI kevI bhAvanA ? UMcAmAM UMcI dayA A. evI dayAnA yoge dharmano TakAva che. jyAM AvA prakAranI dayA nathI tyAM dharma nathI. A dayA vagaranAM dAna, zIla, tapa tathA bhAva nirarthaka che. jene dharma pariNamyo hoya tene viSayAdhInone joIne AnaMda na thAya. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-3 pariNAma jonAro kSaNika lAbhathI khuza na thAyaH cora lAkhono mAla uThAvIne jato hoya to e joIne zAhukAra kadI rAjI na thAya. ane jo rAjI thAya to e paNa corano sAthI hovo joIe. dayALu zAhukAra to vicAre ke-A bicArAnI dazA bahu bUrI che. kadI A vakhate polIsanA paMjAmAMthI chUTI paNa jAya parantu A latanA pariNAme aMte hAthapagamAM beDI sAthe AMsu nItaratI AMkhe vagara bhADAnI koTaDImAM javAno vakhata ene Avaze. pariNAma jonAro te vakhatanA dekhAvathI kadI khuza na thAya. sAcAM mAbApa te kahevAya ke je bALakane rAtI pAI paNa koInI uThAvIne lAvyo hoya to pacAsa prazno pUchIne paNa pAchI mUkI AvavA dhakele. rAtI pAI eTale phakta rAtI pAI ja nahi sAco hIro lAvyo hoya to te paNa kharo. AvI UMcA prakAranI dayA hoya to ja e bane. Aje bajAramAM jUTha, corI, prapaMca, anIti vagere cAle che tenuM kAraNa A dayAno abhAva che. 'jarA Amatema bolavAthI pAMca hajAra maLatA hoya to vAMdho zuM ? evuM Aje manAya che; kAraNa ke pariNAma sAme dRSTi nathI. pariNAma na jonArane zAstra samyagdaSTi kahetuM nathI. A zAstramAM ekeeka khoTI vAtanuM khaMDana Ave che. khoTI pITha thAbaDavAnuM, khoTI 'vAha vAha' ka2vAnuM ke khoTo jaza khATavAMnuM ahIM na cAle. kapaTa karIne koIne ThagI be paisA kamAnAra dIkarAne eno bApa bahAdura kahe e ahIM na cAle. 162 dharmakuzaLatA vinA sAcI vyavahArakuzaLatA na Ave : zrI jinezvaradevano AtmA vicAre che ke kyAre zakti Ave ke sArI duniyAnA vone zAsana ta2pha vALuM. viSayanA vipAka dekhAya ane lekhAya to A bhAvanA Ave. jJAnIe kahyuM ke : samyagdaSTi jIvaDo, kare kuTuMba pratipALa; 1350 aMtargata nyAro rahe, jema dhAva khelAve bALa. Aje to deva, guru, dharmathI nyArA rahevAnI peravI cAle che. badhI vAtamAM 'hA' kahe paNa potAnA ghara para hallo na Ave enI Aje pahelI kALajI rAkhe. dharmanA koI kAmamAM AgaLa na thAya paNa dIkarAnA laganamAM varano bApa thaIne AgaLa cAle. A badhA vyavahArakuzaLa kahevAya che. evA vyavahArakuzaLoe dharmane pArAvAra nukasAna pahoMcADyuM che. AcArya zrI haribhadrasUrijI mahArAjAe kahyuM ke-'dharmakuzaLatA vinA sAcI vyavahArakuzaLatA AvatI nathI.' Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 173 11 : paramAtmAnI bhAvadayAno dhodha - 91 AjanA vyavahArakuzaLo dharmane kyAre dago Ape te kahevAya nahIM. pAMcane bhegAM karIne e kahe ke-'utAvaLA na thAo, badhuM juo, mahArAjAne zuM ? emane kAMI paMcAta kharI ? mahArAja bole e badhuM na thAya.' AvA vyavahArakuzaLone dharmamAM sthAna nathI. 1351 e nItinI vAta jyAM tyAM lAgu na paDAya : AcArya zrI .haribhadrasUri mahArAjA pharamAve che ke dharmazuddhi vinA vyavahArazuddhi AvatI nathI ane kadAca Ave to dharmanA nAza mATe thAya. jeTalA vyavahArakuzaLa te khare TAime avasara jovAnI ja salAha Ape. emane pUchIe ke 'avasara kyAM sudhI jovo ?' tyAre kahI de ke 'thoDo paNa virodha hoya tyAM sudhI.' eTale da2eka samaye mauna bhajavAnuM ja kahe ke jethI paMcAta ja maTI jAya. e loko eka nItino zloka upADI lAvyA che ke : ko'haM kau dezakAlau samaviSamaguNA ke'rayaH ke sahAyAH kA zakti ko'bhyupAyaH phalamiha ca kiyat kIdRzI daivasampat / sampattau ko nibandha: praviditavacanasyottaraM kiM nu me syAdityevaM kAryasiddhAvavahinamanaso hastagA sampadaH syuH / / artha : 'huM koNa chuM ? deza-kALa- kayA che ? sahaeNspardhI-pratispardhI guNavALA koNa zatruo che ? koNa sahAyaka che ? kaI zakti che ? kayo upAya che ? keTaluM phaLa che ? kevI daivI saMpatti che ? saMpattimAM kAraNa zuM che ? rajU karAyela vacanano mArI pAse uttara zuM che . ? ityAdi kAryasiddhinA viSayamAM jenuM mana joDAyeluM che temane saMpattio hAthamAM ja che." huM koNa? sabhA kaI ? vagere joIne bolavuM e mATe nItizAstranA sAmAnya maMtavyano zloka upADI lAvyA ane jyAM tyAM ene lAgu pADavA lAgyA, parantu kalikAlasarvajJa AcArya bhagavaMta zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA pha2mAve che e bhUlI gayA ke : dharmadhvaMse kriyAlope, svasiddhAntArthaviplave / apRSTenA'pi zaktena, vaktavyaM tanniSedhitum / / artha : "dharmano dhvaMsa thato hoya, kriyAno lopa thato hoya ane potAnA siddhAMtanA arthamAM viplava thato hoya to zaktizALIe teno niSedha karavA mATe koI na pUche to paNa bolavuM joIe." pelA zlokamAM to nItinI sAmAnya vAta che ke sabhA joIne bolavuM. ' Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1352 174 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 potAnA vicAro sAmAne kaI rIte kahevAthI hita thAya vagere joIne bolavuM. e vAta samajAvavA mATe e zloka che, jyAre ahIM AcArya bhagavaMta zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA sApha sApha kahe che te vAta bhUlI gayA. kuzaLa evA ke potAne jarA paNa vAMdho na AvI jAya mATe pagaluM bhare ja nahi ane kahI de ke utAvaLuM pagaluM kadI na bharavuM. zAstra lagnAdimAM udAsInabhAva rAkhavAnuM kahyuM tyAM AnaMda manAvavo ane AnaMda hovo ghaTe tyAM pramAda ane bedarakArI rAkhavI evI AjanI hAlata che. lagnanI kaMkotrI jAte lakhe, vadhAre saMbaMdha hoya to sAthe patra paNa lakhe, jAte javA joguM hoya tyAM jAte jAya ane Agraha karIne kahI Ave ke 'Apa jarUra padhArajo, ApanA vinA mAMDavo nahi zobhe.' e badhA ahIM kAma hoya ane kaho to saMbhaLAvI de ke phurasada nathI. chatAM kAma batAvIe to cAra bIjAne bhaLAvI de ane pachI pUchIe to kahe ke meM to phalANAne kahI dIdhuM hatuM. jo pachI bahu kahIe to saMbhALAvI de ke-'ame navarA nathI beThA. havethI tamAre amane na kahevuM.' guru pAse paNa AvuM kahI de. AvA vyavahArakuzaLo vinA calAvI levuM bahetara. AvA ToLAne saMghamAM bheLavavAthI lAbha zo ? e to kahI de ke 'mahArAjane zuM khabara paDe ?' paNa ema kahenAra ene e bhAna nathI ke dharma javAthI pariNAma zuM Ave ? mArgAnusArI jIva, dIrghadarzI ane pariNAmadarzI hoya H mATe ja dharmazAstroe dharmazuddhi 52 bhAra mUkyo. sAcI dayA hoya tene ayogya mUMjhavaNa kadI na thAya. viSayAdhInoneM joIne zrI jinezvaradevone dayA na AvI kemake viSayanA vipAkone e jotA hatA, jANatA hatA. ApaNe pariNAma nathI jotA paNa te vakhatano dekhAva ane ADaMbara joIe chIe. mArgAnusArIno guNa che ke e dIrghadarzI ane pariNAmaErzI hoya. pariNAma jonArane pApa karavuM paDe to na chUTake kare ane te vakhate enuM haiyuM DaMkhe. samyagdaSTimAM A guNa vadhu khIlato hoya che. -'neLa na nibhraMthasaM ' e vAta ahIM ghaTe che. zrI jinezvaradenA AtmAne khaTake che e ja ke zrI jinezvaradevanuM zAsana vidyamAna chatAM loka viSayAsakta banyA ? zAsana na hoya tyAM ema bane emAM Azcarya nahi. je padano svIkAra karyo tene anurUpa bhAvanA keLavo : saMghamA kaI manovRtti hoya ? enA niyama zA ? e bole zuM ? 'arihaMta e ja deva, nigraMtha e ja guru, bhagavAne kahelo e ja dharma, darzana-pUjAsAmAyika-pratikrmaNa vagere dharmakriyAo vinA cAle ja nahi.' A badhA vicAro Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1353 11H paramAtmAnI bhAvadayAno dhodha - 91 - 15 jenA hoya te zrI saMgha. evA prakAranuM citta te zrI saMghanuM citta. zrI saMghanAM e citta UMcAM, ujvala ane jhaLahaLatAM joIe. iMdriya tathA manane dame tevA niyamo vaDe azubha adhyavasAya javAthI e citta UMcAM (uttama) bane che, pachI zubha adhyavasAya dvArA karmamela khasavAthI zuddha (ujvala) bane che ane pachI sUtra tathA arthanuM niraMtara smaraNa karavAthI e jhaLahaLatAM bane che. samakitanI sakjhAyamAM paNa Ave che ke zrI jinabhASita vacana vicArIe : upazama, saMvega, nirveda, anukaMpA ane Astikya e pAMceya samakitanAM lakSaNomAM dareka lakSaNa vakhate A dhruvapada vicAravAnuM che. aparAdhInuM paNa bhUMDuM kyAre paNa na vicArAya ? zrI jinabhASita vacana vicArIe to ne ? zrI jinabhASita vacana vicAryA vinA saMghanI eka paNa vyaktinI koI paNa kAryavAhI na hoya, paraMtu Aje to A ja vAta khaTake che tema chatAM-namo tirthI padano upayoga evA vaNika vRttivALAoe potAnA mATe zarU karyo. je padano svIkAra karyo tene anurUpa bhAvanA na joIe ? A zAsana jeTaluM kaThina teTaluM ja saheluMH prabhunI AjJA zI ? bolavuM zuM? e badhuM samajavuM paDaze. calAya joIne, bolAya niravadyA. tyAM sAvadya-niravadyano bheda samajavo paDaze. jainazAsana jeTaluM kaThina che teTaluM ja saheluM che. zrI jainazAsanamAM rahenAro du:khathI gabharAto nathI ne sukha maLe te mATe ciMtA karato nathI. du:kha mAnato nathI paNa duHkha to potAnA pApathI AvyuM che ema mAnI khUba samAdhithI veThI sArAmAM sArI nirjarA sAdhe che ane mokSa sivAyanA sukhanI icchA paNa karato nathI. bhayaMkara sthitino sAmano paNa karavo paDaze, kaThina saMyogomAM paNa paga mUkavo paDaze. kaDavI vAtone paNa haiyAmAM sthAna ApavuM paDaze. to ja A zAsana pamAze. to ja du:kha du:kha nahi lAge, to ja sukhamAM paNa du:kha manAze; ane A sthiti AvI eTale sukha mAgo toya maLavAnuM ane na mAgo toya maLavAnuM. mAgavAnI jarUra ja nathI. dharmakriyAmAM jAtane bhUlo ! jene zrI jainazAsananI ArAdhanAmAM sukha lAge te bIjuM mAge ? eka mahAtmAe to kahyuM ke "he bhagavan! mane tArA caraNanI sevA maLe to mokSa paNa na joIe." caraNasevA ja evI che ke mokSane kheMcI lAve. zreSTha ArAdhaka AtmAne Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 177 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 mokSa mAgavAnI pachI icchA nathI, kAraNa ke AtmAne caraNasevAthI mokSa maLavAno ja che evI saMpUrNa khAtarI che. e to mokSanI dUtI che mATe sAcI AjJAnusArI sevA karanArane mokSa maLavAnI khAtarI ja hoya. mATe to e puNyapuruSo prabhubhaktimAM potAnI jAtane bhUlI jatA hatA ane dharmakriyAmAM ekAkAra banatA hatA. Aje dharmakriyAmAM jAta bhulAtI nathI paNa pApayiAmAM arthAt duniyAnI kAryaskyiAmAM jAta bhulAya che. gusso Ave ne koIne khatama karavAno vicAra Ave tyAre e potAnI jAtane evI bhUlI jAya ke kAyado, sajA, keda ane phAMsI e kAMI dekhe nahi. inkamaTaeNksanA bacAva mATe khoTA copaDA lakhatAM keda vagere sajA yAda Ave nahi. khoTI sAkSI mATe sajA bhayaMkara che; so vAra phAvelo paNa eka vAra phasAya tyAre chaThThInuM dhAvaNa nIkaLI jAya. chatAM tyAM jAta bhulAya che mAtra dharma ane dharmakriyAmAM ja jAta bhulAtI nathI. pelA mahApuruSo dharmakthiAmAM jAtane bhUlatA mATe kevaLajJAna pAmatA hatA. dharmakriyA pAse threDonI paNa kiMmata nathI : pramAda bhAge to jAta bhulAya. pUrvanA mahApuruSo dharmakthiAmAM layalIna thatA, ekAkAra banatA tyAre emanAmAM apUrva Urmio jAgatI. e dazAmAM svane bhUlI jatA arthAt jAta bhulAI jatI. jo svane na bhulyA hota to zramaNa bhagavAna mahAvI2deva saMgamanA upasargo sahI zakata ? 'huM eka rAjakumA2, kevI komaLa mArI kAya !' e yAda karyuM hota to kAryasiddhi na thAta. e tArakanI vAta judI paNa ApaNe ApaNA joguM to karI zakIe ne ? paNa ApaNI to hAlata ja judI che. bahAra rastA vacce vAto ka2vAmAM be kalAka UbhA rahevAya paNa sAmAyika-pratikrmaNa to beThAM beThAM ja thAya; eTaluM ja nahi paNa Teko zodhIne besAya. e zuM sUcave che vaLI ca2vALo to hoya ja zAno ? jamIna paNa kaTAsaNAthI pUMje. zAstra kahe che ke ca2valA vinA dharmakriyA thAya ja nahi; paNa jo evuM kahIe to javAba ApI de ke-'sAruM tyAre, kAlathI nahi AvIe.' ema kahIne dharmakriyA baMdha kare. caravalA vagara ekalI muhapattithI pUMjAya kyAMthI ? Aje have maMdiramAM jatAM khesa paNa nIkaLI gayo. sAmAyika karavA mATe gharethI sAmagrI lAvatAM zarama Ave. tethI upAzrayanI sAmagrI vApare te paNa pAchI ThekANe mUkavAnI koIne 52vA nahi. pariNAme ATha kaTAsaNAM hoya to cha muhapatti hoya ane caravaLo to bhAgye ja hoya. koI pAse hoya to vaLI evo gucchAvALo hoya ke pUMjavAthI UlaTA jIva mare. 'Ama na thAya' ema paNa ene na kahevAya. kahIe to AvavAnuM baMdha kare. so baso sAmAyika karavAvALA mATe 1354 Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1355 11 : paramAtmAnI bhAvadayAno dhodha - 91 caravaLA lAinabaMdha laTakAvI rAkhyA hoya to emAM bahu kharca nathI. bAkI paisA ja gaNyA karo to kAMI na thAya. je dharmakriyA pAse kroDonI kiMmata nathI tyAM so, baso ke pAMcaso, hajAranA kharcano zo hisAba ? 663 lUkhuM khAIne paNa pharaja bajAvo : sAmI ta2pha dharmakriyA karanArAne paNa garaja nathI. nahi to e kAMI jAte meLavI na zake evuM nathI. cA-pANI nAstAnA ane khAvApIvAnA kharcA to rojanA cAlu ja che. tyAM bacAva kare ke 'e to anAdikALanuM che' khAvApIvAnuM anAdinuM ane A badhuM hamaNAMnuM thayuM ? peluM yAda rAkhyuM ane A bhulAyuM. dhanaterasanI lakSmIpUjA . na bhulAI paNa rojanI prabhupUjA gaI. dukAnanAM tALAkUMcIne page lAgavAnuM na bhulAyuM paNa prabhupUjA vinA, guruvaMdana vinA, Avazyaka kriyA vinA cAlyuM-AvI AjanI hAlata che, zrAvaka sAme maLe tyAre hAthA joDe paNa hastadhUnana na kare. zrI jinezvaradeva lokottara, enuM zAsana lokottara ane enuM badhuMye lokottara. sArAM kAryo mATe, sadvicAronA pracAra mATe lakSmIno sadupayoga karatA thAo. lUkhuM khAvuM paDe to khAIne paNa pharaja bajAvo. kevaLa tamArA khoTA mojazokhanA kharcA ochA karo to paNa ghaNuM kAma thAya. daMbha choDIne haiyAnA cokhkhA bano ! Aje viSayanA vipAkamAM zraddhA nathI. jJAnIe pharamAvelA mArga para pUro vizvAsa nathI. 'naraka che ke nahi ? che to konA mATe che ?' eno vicAra nathI. odhAvALA paNa naraka nigodamAM gayA che. ahIM daMbha sevaze tene durgati nahi choDe; mATe haiyAnA cokhkhA bano. mane UThAM bhaNAvazo to temAM mAruM kAMI javAnuM nathI. huM mauna rahuM te bhale paNa evAne oLakhuM jarUra. ghera beThe kalyANa nahi thAya. gharabAra, kuTuMba, parivAra choDavAM paDaze. jiMdagIno ghaNo bhAga tyAM gALyo to have bAkIno je rahyo te ahIM Apo. 'huM mArI strI ne mArAM chokarAM' e traNanI AsapAsa ramyA karo ane ghara, bajAra, paisA, TakA, baMgalA, bagIcA pAchaLa bhamyA karo to jIvana hArI jazo.' maLelI saMpatti sArthaka karo: maLelI lakSmInI sArthakatA karo. saMtAna hoya to ja lakSmInI sArthakatA ema na mAno. saMtAna vinA lakSmI vA52vAnA rastA ja nathI evuM nathI. zAstra to mArgAnusA2I mATe paNa kahe che ke potAnI mUDIno athavA Avakano trIjo hisso dharma khAteM kADhe. zrI jainasaMghanI ATalI vastI ane ATalI Rddhisiddhi chatAM dharmanI vAtamAM bekArI kema AMkhe caDe che ? nabaLA ne sabaLA beya ekasarakhI Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - 1356 bUma pADe che ke "samaya bahu kaparo che, Avo vakhata kadI joyo nathI, bajAramAM maMdI cAle che, ugharANI pharatI nathI, peDhIo kAcI paDavA mAMDI che, beMkomAM lapharAM vadhatAM jAya che, zuM thaze te kAMI samajAtuM nathI." AvI AvI vAto karI paisA bhegA ja karyA kare, kharcavAnI vAta ja nahi. maLelI saMpattinI sArthakatA na kare ane jAya tyAre AMkho coLIne raDe. Apattine khAte badhuM khove paNa saMpattinI sArthakatA khAte thoDuM paNa kADhavA taiyAra na thAya e kevI kamanasIbI ? bAkI lakSmI javA mAMDe tyAreya DAhyA mANaso to cetI jAya ane "cAlyuM" ema mAnIne lahAvo laIle ane potAnuM sAdhI le. sabhAH "pAMca kAraNa bhegAM maLe tyAre kArya thAya ne ? " paNa tame jJAnI cho ? cAra kAraNanI taiyArInI khabara udyama vinA na paDe. pAMceya kAraNane taiyAra karavA paNa AtmA samartha che. samyagdaSTi AtmA dharmamAM udyama karyA vinA na ja rahe. sva-parano bheda samajanAra, stri ane duzamanane oLakhanAra, tAraka koNa ane DubADanAra koNa e jANanAra sukha ane du:khanAM kAraNa samajanAra, tevI tevI pravRtti na kare athavA duHkhathI bacavAnI ane sukha meLavavAnI peravI na kare ? aMtarAya bAMdhanAra, AtmA che to toDanAra paNa e bane ja. paNa A badhuM kyAre bane ? viSayanA vipAka najare taravare to ! paNa viSayomAM lInatA hoya tyAM zuM thAya ? cAha, pAna ane bIDI, sigAreTa vinA cAlatuM ja na hoya tyAM zuM kare ? zrAvaka jamavA bese tyAM ene tithi yAda Ave ja. parvatithi hoya to vanaspati na ja khAya. aDhAra dezanA mAlika kumArapALa mahArAjA comAsAmAM vanaspatino saMpUrNa tyAga rAkhatA. - udyama vinA kevaLa bhavitavyatAno ja Agraha hoya to jema zubhodayamAM Agraha rAkho cho tema azubhodayamAM paNa bhavitavyatAno ja Agraha rAkho ! dharmamAM udyamanI jarUra nathI lAgatI to saMpatti meLavavAmAM kema jarUra lAge che ? ane mAMdagI Ave tyAre vaidya DaoNkTaranI doDAdoDI zA mATe karo cho ? ApattimAM vaidya DaoNkTara joIe to saMpattimAM nahi ? mokSamArganA ArAdhaka mATe saMpatti to mahAroga che. raste cAlanAro mane-kamane paNa jIva jUe, paNa moTaramAM mahAlanAro zuM jue ? ene to "huM koNa ?' evo garva haiyAmAM bharyo che. moTara UchaLe tema enuM haiyuM UchaLe che. jJAnI kahe che ke saMpattimAM paNa DaoNkTara zodho, dareka sAdhu pAse kalyANano mArga pUcho. bhagavAnano sevaka konA AdhAre jIve ! sAdhune hAtha joDIne kaho ke "mahArAja! jevuM hoya tevuM amane kaho. amane Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1557 11 : paramAtmAnI bhAvadayAno dhodha - 91 - 169 kadAca gusso Ave to tenI ciMtA Apa na karo. Apane amArI zI paDI che ?" keTalIka vakhata bApa dIkarAne zikhAmaNa Ape to keTalIka vakhata dIkaro bApane paNa zikhAmaNa ApI zake che. huM bhUlato houM to mane paNa tame kahI zako cho. huM tamane kahyuM ke, "ame tamArA para jIvIe chIe' to tame amane cokhuM saMbhaLAvI zako ke-"mahArAja ! AvuM na bolo. amArA para jIvavuM hatuM to tamArAM sagAM mAbApane kema choDyAM ?' vaLI ema paNa kahI zako ke-"bApajI!" Apa AvuM bolIne amArI mazkarI na karo. Apa to A rIte amArI parIkSA karo cho paraMtu amane AvuM sAMbhaLIne du:kha thAya che. mATe have pharI AvuM na bolatA. amArA AdhAre Apa nahi paNa ame ApanA AdhAre chIe." A to huM paNa hamaNAM ema kahyuM ke huM to tamArA upara jIvuM chuM," to AvuM sAMbhaLI tamane paNa zera lohI caDe. paraMtu, ame sevaka tamArA ke bhagavAna mahAvIradevanA? mahAvIradevapna sevaka tamArA AdhAre jIve ? ane tamArA AdhAre jIvanAro bhagavAna mahAvIradevane hRdayamAM rAkhI zake ? nahi. e to bhagavAnane bhUlI ja jAya. mATe tame have sAvadha bano. vyAkhyAna kyAre phaLe ? - sAdhu to tamane uttama salAha Ape paNa te tamane kaDavI lAge tyAM zuM upAya ?.ahIM kAMI kAma UbhuM thAya ke tamane haiyAmAM phALa paDe che. sAvadha evA cho ke khissAnAM baTana paNa bhiDAvIne ja Avo cho. e bhiDAvelA baTanavALAnAM paNa kaMIka khissAM kapAI gayAM te jANo cho ne ? ahIM baTana bhiDAvavAnAM na hoya. ahIM to jeTalAM khissAM khullo mUko teTalo lAbha; bajAramAM khullAM mUkazo teTalI hAnI samajavI. ahIM to jevo kaDhAvanAra maLe tevuM kADhatA thAo to kalyANa. ahIM paNa kaDhAvanArane badale ghalAvanAra maLyA to hoMkANuM samajavI. vyAkhyAna sAMbhaLanAre nakkI karIne ja AvavuM ke "jaIe chIe, moko Avyo to kAMIka lAbha laIne ja AvavAnA ane jo vairAgya thayo to tyAM ja rahI javAnA.' A rIte varte to vyAkhyAna phaLe. tamArAthI na thAya te vAta judI. ghare paNa pUchanAra joIe ke-"ATaluM sAMbhaLavA chatAM vairAgya kema na thayo ?' paraspara AvuM pUchanArA cokIdAra bano. tame paNa bha. zrImahAvIradevanA vArasadAra cho ! ahIM AvyA pachI vairAgya thaI jAya to kapaDA utAravAmAM harakata zI che ? A zAsanamAM e kAMI navuM nathI. zrI tIrthaMkaradevo, gaNadharadevo, rAjAmahArAjAo ane moTA zeTha zAhukAro paNa cAlI nIkaLyA che ne ? e rIte Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-3 cAlI nIkaLavAmAM lAMchana nathI, potAnA AtmAne roja pUcho ke vairAgya kema nathI thato ? eka mahino e rIte Avo to jarUra parivartana Avaze. ame muMbaI AvyA tyAre loko kahetA hatA ke muMbaImAM nava vAgyAthI vadhu zrotAone na rokAya. paNa dhIre dhIre muMbaI TAima poNA daza. (sTA. TA. sADA daza) sudhI lAvyo chuM ane toya jouM chuM ke tamane phAve che. tame mAnyuM che ke kAMIka maLe che. A rIte have je maLe che te levAnI bhAvanA karI to paNa thAya. pUrvanAM kathAnakomAM Ave che ke AcAryo nagaramAM padhAratA ane temanI eka ja dezanAmAM hajAro AtmAo saMyama laIne cAlI nIkaLatA ane hajAro vratadhArI thatA hatA. jayAnaMda kevalInI vAta jANo cho ne ? eka lAkha AtmAoe ekasAthe dIkSA lIdhI che temAM pacAsa hajA2no to potAnAM putra-putrI ane pautrAdi parivAra hato. zrI RSabhadevasvAmInI asaMkhyAtI pATa sudhImAM asaMkhyAtA rAjAo, koI mokSe gayA to koI sarvArthasiddhi devalokamAM gayA. emanuM uttama kuLa hatuM. tamAruM kuLa paNa uttama che. tame paNa zrI jinezvaradevanA vArasadAra cho. tamAre paNa nIkaLavAnI bhAvanA rAkhavI ja joIe. bhagavAnanA zAsanano vArasadAra to vicAre ke-mArA gharamAMthI jo koI na nIkaLe to badhA cetanahIna' che hamaNAM kahezo ke amArA gharane mahArAje smazAna kahyuM paNa huM ema nathI kaheto. samyagdaSTinI mAnyatA A che tema kahuM chuM. vyAkhyAna vairAgya mATe che : tamAre daza dIkarA chatAM emAMno ekeya kamAto na hoya to e dazene DobAM ja kaho ne ? 'daza chokarA to dazeya dizAmAM ghUmI vaLe chatAM A DobAMo evAM che ke emAMno eka paNa kamAto nathI;' ema kahone ? dazamAM eka AMdhaLo, eka kANo, eka lUlo, eka bobaDo, eka bahero, eka buddhino buThTho, evA jAtajAtanA daza hoya to chate dIkare potAne vAMjhiyA ja mAno ne ? e rIte prabhuzAsanamAM rahenAro jo potAnA gha2mAMthI koI paNa na nIkaLe to e gharane cetanahIna mAne. AvA prakAranI hRdayanI dazA thAya to palaTo Ave. je yiA je mATe karavAnI che te te mATe karatA thAo. vyAkhyAna vairAgya mATe che. saMsAranI asAratA samajavA mATe che. mATe roja jAtane pUcho ke-'vairAgya kema nathI Avato ?' ema karatAM tamane za2ma AvatI hoya to huM roja pUchuM : have mAro tamAro saMbaMdha badalAyo che H 170 1358 have to mAro tamAre saMbaMdha badalAyo che. be-cakra koI virodhI AvatA hoya to bhale bAkI tamane badhAne mArA pakSanA mAnuM chuM eTale vyaktigata paNa Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1359 11 : paramAtmAnI bhAvadayAno dhodha - 91 - kahIza. "mahArAja to pApa khullAM kare ja ane te ApaNA hitane mATe," evuM mAnIne mAtra AvanArA tamane huM mAnuM chuM. A to zrI jinezvaradevanI vANI che. je vANI cakvartInA muguTa utarAve te tamArA pAghaDI dupaTTA na utarAve ? jo ema na thAya to kamanazIbI samajavI. pachI to gaMgAmAM nAhyA toye evA ne evA melA rahyA jevuM thayuM. zrI jinezvaradevanI vANInA dhodha chUTe tyAM vairAgya na thAya ? zrI saMghamerUnA cittakUTonuM varNana cAle che. niyamarUpI, suvarNazilAtala para e goThavAyelA che. khAvuM, pIvuM haravuM, pharavuM badhuM baMdhanamAM Ave evA niyamo karo. Dagale pagale yAda karavA paDe evA niyamo karo. niyamo lIdhA pachI yAda ja na karavA paDe e niyamo nathI. niyamo che ke je iMdriyo tathA manane dame. ghoDAnA moDhAmAM paNa lagAma na nAkhI hoya to savAra na thavAya. niyama e aMkuza che. mana, vacana, kAyAnA yoga para kAbU che. e niyamorUpI zilAtala upara goThavAyela UMcAM ujjavaLa ane jhaLahaLatAM cittakUTonuM A rIte vistRta varNana karyA bAda zAstrakAra bhagavaMta AgaLa naMdanavana sAthe sarakhAmaNI kaI rIte kare che te have pachI. Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 : sarvajJazAsanano samayadharma oLakho ! vIra saM 2456, vi. saM. 1989, phAgaNa vada-3, somavAra tA. 17-3-1930 92 saMtoSa, e saMghamerUnuM naMdanavana : * icchAnirodha vinA saMtoSa na Ave : maMdiramAM pesatAM sAcI nissihI bolo ! * mananI gati pANInA vaheNa jevI che : * niyama kone na game ? 0 sAruM na thAya toya khoTuM to na ja karo ! * have samyagu vartananI vAta : * tamAruM zuM ane pArakuM zuM ? * polA niyamothI hetu na sare ! hRdayamAMthI saMsArane kADho ! * mamatA mUkyA vinA dharmano sAkSAtkAra na thAya ? AtmAnA guNo gIrave mukANA che : * jainazAsanamAM gaNAtA jAtavAna bano ! . * jagatano mAnelo Izvara nacAve che, zrI jinezvaradeva batAve che : evA mATe jJAnano viraha paNa bhalA mATe che : * AvA kamanasIbo upara upakAra thAya zI rIte ? jJAnIonI dezanA paNa sattvazIla sAMbhaLI zake ? cakvartaonA muguTa utarAvatI e dezanAmAM sAmarthya kevuM hoya ? samayadharmane oLakhavo eTale zuM ? sarvajJa zAsanano samayadharmI AvuM to na ja kahe : e samayadharma bhagavAnanA zAsanano nathI : AvA sAcAbolAno jainazAsanamAM khapa nathI : evA Astika gaNAtA, amane paNa korTe kheMcI jAya : * je vAte vAte zAsananuM hita jue te ja sAcA sevaka : saMtoSa e saMghamerUnuM naMdanavana anaMta upakArI, sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka gaNivara zrI saMghanI merU Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 : sarvajJazAsanano samayadharma oLakho ! - 92 sAthe sarakhAmaNI karatAM pITha, mekhalA tathA citrakUTonI sarakhAmaNI karI gayA ane have naMdanavana sAthe sarakhAmaNI kare che. merUnuM naMdanavana cittane AhlAda upajAve tevuM che. enI sugaMdha cAre tarapha evI prasare che ke devo ane vidyAdharone kheMcAIne tyAM AvavAnuM mana thAya che. azokAdi suMdara vRkSo ane vividha jAtanI latAothI e vana manohara che. vividha puSponI suMdara suvAsathI Akho pahADa maheke che. zrI saMghamAM paNa A badhI ghaTanA joIe. 1361 173 zrI saMghamAM sattAgate A badhI vastu to joIe ja. taratamatA bhale hoya paNa chAyA na javI joIe. zrI saMghamerU 52 naMdanavanane sthAne saMtoSa che. TIkAkAra maharSi pharamAve che ke saMtoSa e ja zrIsaMghamerUnuM naMdanavana che. e naMdanavanano upabhoga konA mATe ? devo tathA vidyAdharo ke je tyAM jaI zake tene mATe. bIjA to kahI de ke-'koNe joyuM e naMdanavana ?' tema saMtoSano anubhava paNa saMtoSIne ja thAya. jema naMdanavanano upabhoga yogyatA vinAnA koI karI zakatA nathI tema saMtoSarUpI naMdanavananA AnaMdano upabhoga paNa yogya ja karI zake che. saMtoSarUpI naMdanavananI sugaMdhI ane manoharatA anupama che. sUtrakAra mahAtmAne duniyAnI koI vastumAM je sukha na dekhAyuM te saMtoSamAM ja dekhAyuM; ane ethI ja merU 52nA naMdanavana sAthe enI ja sarakhAmaNI karI. icchAnirodha vinA saMtoSa na Ave : * have, icchAnA nirodha vinA saMtoSa na banI zake eTale ahIM paNa pAchA niyama AvyA, niyamanA baMdhanamAM Ave to icchAnirodha thAya. niyamanA baMdhanamAM AvyA pachI paNa je kAMI hoya temAM saMtoSa mAnavo joIe. je kAMI maLyuM hoya eTaluM basa che evuM na mAne to icchAnirodha na thAya. icchAnirodha thayA vinA mana zAMta na thAya ane mana zAMta na thAya to saMtoSa kyAMthI thAya ? e saMtoSarUpI naMdanavanano AnaMda sAdhuo ja pAmI zake che, ema kahIne tyAM sAdhune lIdhAM paNa gRhasthane na lIdhA. tyAM ema samajavAnuM che ke saMtoSano vAstavika AnaMda arthAt pUro AnaMda sAdhuo laI zake che; bAkI gRhastho paNa jeTalA aMze saMtoSa keLave teTalA aMze AnaMda laI zake che. sAdhue to saghaLI icchAono parityAga karyo che; mAtra eka mokSanI icchA che, ke je saMtoSane bAdhaka nathI paNa poSaka che. azubha adhyavasAyane kADhavAnI peravI karo tame paNa prabhubhaktimAM ghaNo samaya vyatIta karo, derAsara-upAzrayamAM vadhAre vakhata gALavAnI icchA rAkho, temAM saMtoSa haNAvAno nathI. AtmAne Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1352 174 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 karmabaMdha karAvavAnI icchA saMtoSanI ghAtaka che. zrI saMgharUpa merUzailanA saMtoSarUpI naMdanavanano AnaMda jeo icchatA hoya temaNe paugalika icchAone jItavAnI pravRtti karavI joIe. paNa e kyAre bane ? citta niyama sAthe joDAya tyAre. jo citta niyama sAthe joDAya nahi, niyamane svIkAre nahi tyAM sudhI A saMtoSanI jhAMkhI paNa thAya nahi. je cIjano tyAga karyo tenA vicAro pachI baMdha thavAnA. zarUAtamAM kadI Ave paNa dhIre dhIre e baMdha thaI jAya. e rIte e azubha adhyavasAya gayA pachI zubha adhyavasAya AvavAnA. ajJAnIe gokhavAnI mahenata zarU karI eTale ajJAna nAsavA mAMDe ja. jeTalI mahenata, teTalA pramANamAM e bhAgavA mAMDe; ane jeTaluM e bhAge teTaluM jJAna Ave. azubha adhyavasAyane kADhavAnI peravI karyA vinA zubha adhyavasAyanI rAha juo to te kyAMthI Ave ? maMdiramAM pesatAM sAcI nissihI bolo , sAcI nisipI bolo to derAsaramAM kAMIka citta Take paNa moDhethI khAlI rUDhi mujaba bolo to zuM thAya ? sAcI nisneihI bolavI nahi ane maMdiramAM zAMti joIe te Ave kyAMthI ? bahAranA azubha adhyavasAyone kADhavA mATe to nirisahInuM vidhAna che. azubha adhyavasAya jAya eTale vItarAMganI mUrti pratye sabhAva jAge. moTo mANasa oLakhAI jAya pachI enA taraphanA vinayane zIkhavavo nathI paDato, e ApoApa AvI jAya che. bahAranA mahemAna AvyA hoya tyAre tophAna na thAya, evuM nAnAM baccAM paNa samaje che. e koNe zIkhavyuM ? saMskAra che mATe vagara kahyuM e guNa Ave. maMdiramAM pesatAM nisipI e saMskAra che. e Ave to maMdiramAM joItAM zubha pariNAma enI pAchaLa kheMcAIne Ave. mananI gati pANInA vaheNa jevI che ? azubha adhyavasAyane rokavA mATe niyama che. azubha adhyavasAya rokAyA pachI mana zubha adhyavasAyamAM joDAvAnuM. mana kAMI besI to rahevAnuM nathI ja. UMdhe ke sIdhe mArge ene gati to joIe ja che. pANI vahevA mAMDyuM eTale kyAMka to javAnuM ja. pachI tame ene khALa tarapha vALo to gaMduM bane ane uttama sthAne vALo to pavitra bane. ene jyAM rasto karI Apo tyAM e vaLe. mananI gati paNa pANInA vaheNa jevI che. manane azubhathI rokyuM eTale kyAM to e zubhamAM jaze, kyAM to madhyavartI raheze paNa hAnikAraka to nahi ja bane : jene azubha adhyavasAyo TALavA hoya tene niyamano bhaya hoya ? na ja hoya. jene e na TALavA hoya tene niyamo vikarALa lAge. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1363 - 12H sarvajJazAsanano samayadharma oLakho! - 92 -- 175 niyama kone na game ? azubha adhyavasAya sAthe jene aNabanAva na hoya, enI sAthe paNa jene maitrI rAkhavI hoya, hRdayanA khUNAmAM chUpI paNa enI maitrInI icchA hoya tene niyama na game. e bacAva kare ke-"vakhate thaI jAya to ?' e ja sUcave che ke UMDe UMDe enA pratye prema beTho che. jene azubha adhyavasAya gamatA nathI tene niyama pratye abhAva na hoya. ene to kyAre niyamadhArI banAya enI jhaMkhanA hoya. take take e vividha niyamano svIkAra karato ja jAya. niyama karavAmAM ene mUMjhavaNa na thAya. paNa jene azubha adhyavasAya sAthe goThaDI rAkhavI hoya tene niyamathI jarUra mUMjhavaNa thAya. A sarvaviratipaNAnA niyamanI vAta nathI karato, hajI to gRhasthapaNAnA niyamonI vAta karuM chuM. taddana nahi khAvAnI ke kazuMye nahi bhogavavAnI vAta nathI karato paNa tamArI bhUmikAmAM je khAvA lAyaka nathI te nahi khAvAnI ane je bhogavavA lAyaka nathI te nahi bhogavavAnI vAta karuM chuM. sarvathA brahmacaryanI vAta nathI karato paNa maryAdita zIlanI vAta karuM chuM. jenI tenI sAthe ke paranI mAlikI dharAvatI strI sAthe bhoga na hoya e vAtamAM mUMjhavaNa hoya ? saMpUrNa brahmacaryamAM mUMjhavaNa thAya e mAnyuM paNa AmAM mUMjhavaNa zAnI ? AmAM paNa jo mUMjhavaNano bacAva karo to to eka ja artha ke pApa tarapha pUro sadbhAva che. sAruM na thAya toya khoTuM to na ja karo : niyama na thAya te vAta judI paNa niyama karavA yogya che ema mAnavAmAM mUMjhavaNa zI ? je niyama karavA yogya mAne te pachI moTe bhAge e kriyA kare ja nahi. zAhukArathI corI thAya ja nahi. sabhAH "e to chUpI rIte corI kare ne ?' chUpI rIte corI kare te zAhukAra kahevAya ? chUpI rIte corI ke to enuM pariNAma bUruM Ave. bUruM pariNAma jANavA chatAM chUpI corI sAthe goThaDI rAkhanArA che kharA; paNa mAre temane pUchavuM che ke sAdhujIvananI vAta to dUra rahI paNa gRhastha to banavuM che ke nahi ? gharamAM rahevA chatAM, dharmane, sArI karaNIne ke zubha adhyavasAyane phaTako lAge tevI koI karaNI na karAya; tyAM phaTako na lAge evI ja gRhasthanI badhI karaNI hoya. e rIte vartanAro gharamAM rahevA chatAM dharmane zobhAve paNa dharmane jhAMkhapa na lagADe. ene joIne bIjA dharma pAme paNa dharma hAre nahi. enI tamAma kAryavAhI dharmane dIpAvanArI hoya paNa dharmane malina banAvanArI na hoya. Avo mANasa saMghamAM kahevAya ? je dharmane jhAMkhapa Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 saMgha svarUpe darzana bhAga-3 1364 lagADe, irAdApUrvaka dharmane Thokare caDhAve te saMghamAM nathI. saMghamAM rahenAre niyamathI baMdhAI javuM joIe jethI azubha adhyavasAya to rokAyA ! zubha na bane toya ekavAra azubhane to roko ! tamArAthI sAruM na thAya to khoTuM to na ja karo. -have samyam vartananI vAta: sAdhu na thAya toya zetAna to na ja thavAya. brahmacArI na banAya toya vyabhicArI to na ja banAya. vyabhicAramAM paNa jo prema thAya to brahmacaryamAM zuM thAya ? prema thAya" ema kahuM chuM te barAbara dhyAnamAM rAkhajo-samyagU mAnyatAnI vAta meM ghaNo vakhata karI. have samyagu vartananI vAta karuM chuM. pApa karavuM paDe to karavA chatAMye pApane pApa mAnavAthI samyakta Take che ema ghaNA divasa samajAvyuM; have jarA AgaLa vadhuM chuM. ekalo vyavahAra (dharmavyavahAra, gharavyavahAra nahi) bahu vAra poSyo, have tamane nizcaya tarapha vALavA prayatna che. korI mAnyatA ja hoya paNa e mAnyatAnA amalamAM taddana mIMDuM hoya to te cAle ? zrI jinezvaradevanA vacanamAM jene pUrI zraddhA hoya te zrI jinezvaradevanI pUjA, sevA, darzana tathA ane AjJAnA smaraNa vinA jIve zI rIte ? kadI enAthI e kriyA na thAya to hRdayamAM cIro paDe: dharmakriyA karanArA potAnI jAtane bhUlanArA keTalA ? vyavahAranI kriyAmAM khAmI AvavAthI vyavahAramAM jeTalo dhakke lAge che teTalo dhakke dharmakriyAmAM khAmI AvavAthI dharmamAM paNa lAge che tevI khAtarI che ? pacIsa-pacAsanA kuTuMbamAMthI eka paNa sabhya mare to je AghAta thAya che tevo AghAta dharmanAM ghaNAM sAdhanomAMthI eka paNa naSTa thAya tyAre thAya che ? tamAruM zuM ane pArakuM zuM? tamAruM zuM ane pArakuM zuM, e kadI vicAryuM ? samyagdaSTine svaparanA bhedanI oLakha na hoya ? haMsanI eka cAMcathI khIra-nIra judAM thAya ja. haMsa dUdha ja pIve, pANInuM eka TIpuM paNa na pIve ! bheLaseLavALuM dUdha mANasa bhale calAve, haMsa nahi calAve. samyagdaSTine mArApaNuM kyAM hoya e nakka karo. jyAM mArApaNuM Avaze tyAM mahenata thayA vinA rahevAnI nathI. tamane jyAM "cIja mArI che' ema lAgyuM pachI koI upadezakanuM kAma nathI. "zarIra mAruM che' ema mAnyuM eTale jarA paNa pIDA thAya ke bUmAbUma ane doDAdoDa karI mUko cho. vagara pUche bIjAne kahevA mAMDI paDo cho. pADozamAM koI pIDAthI bUma mArato hoya to "haze ! hoya ? thAya e toema kahIne pote UMghavA mAMDe; kAraNa ke Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1355 - 12 H sarvajJazAsanano samayadharma oLakho ! - 92 177 tyAM pArakApaNuM che. jJAnI potAnA zarIra para game teTalI Apatti Ave toya na bole paraMtu, tyAM "haze ! hoya !" ema kahe. mArApaNAnI ane pArakApaNAnI sAcI samajano A taphAvata che. pelA niyamothI hetu na sare: polA niyamothI hetu nahi sare. jIvanane kedakhAnAmAM mUke tevA niyamonI jarUra che. saMgrAmamAM gayelA sainiko mATe paNa baMdhana che. tyAM pAchaLa jovAya ja nahi. jo bhUlathI paNa koI sainike pAchaLa joyuM to mUo samajavo. ene ThAra karavAno ja hukama hoya che. eka pAchaLa jue ema badhA jue to thAya zuM ? sainikoe moDhAM sAme ja rAkhavAnAM. e rIte niyama paNa evA lo ke moTuM arthAt jIvana A tarapha ja rahe; e pharavA de ja nahi. A to cAre tarapha mokaLAza rAkhI niyama levAya che jethI hetu sarato nathI. hRdayamAMthI saMsArane kADho H zAstra maMdiramAM sAcavavAnI dazatrika kahI che. temAM dRSTitrikamAM kahyuM ke-zrI jinamUrtinI sAme ja AMkha rahe, bAkInI traNe dizA varjavI. e ja rIte upAzrayamAM vyAkhyAna vakhate paNa ema ja samajavuM. udaya-mArge javAmAM jarA paNa vighnakara na thAya tevA niyamo joIe. dharmakriyA mAtramAM AtmA tanmaya thAya ja. pAMce iMdriyo tyAM ja tallIna bane. cakSu prabhunI mUrti ja jue, kAna prabhunI vANI ja sAMbhaLe, kAyA paNa bIje jAya ja nahi. Ama thAya to mUrtinAM darzanathI je bhAvanA pedA thavI joIe te thAya. ekavAranAM mUrtinAM darzana paNa bodhibIja pamADyA vinA rahe ja nahi. paNa e oLakhAya to ne ? pratipakSI vastu hRdayamAMthI nIkaLe to ne ? jo hRdayamAMthI saMsArane na kADho, paudgalika lAlasA na kADho, to "bhavanibaeNonI mAgaNI thAya zI rIte ane bhavaniOo Ave kyAMthI ? mamatA choDyA vinA dharmano sAkSAtkAra na thAya ? haiyAmAM game tevA vicAro cAlatA hoya ane bhakti karo e kevaLa bAhya kyiA che. ThIka che ! bALakanA abhyAsa tarIke e cAlu rakhAya, enAM vakhANa paNa karAya; bAkI enI kiMmata moTI nathI. e kriyA kImatI eTalA pUratI che ke jyAM tyAM mAthuM mArato hato te tyAMthI khasIne ahIM Avyo eTalo bhAgyavAna. kevaLa nAzavaMta vastune sevI rahyo hato, kudevAdinI upAsanAmAM paDyo hato, te choDIne ahIM Avyo che to have dizA UghaDavAno saMbhava che. jo ke ahIM AvIne AMdhaLA Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-3 thanArA paNa che, chatAM saMbhava to ahIM jAgRtino ja che. sArA mANasane gALa devA Avelo paNa gALa bhUlI guNa gAto thaI jAya evuM bane che ane durjananA guNa gAvA gayelo guNa bhUlI gALa deto paNa thAya e saMbhava che. bahAranI dhamAlathI khasI je AtmA ahIM Avyo te bAhyayiAmAM hoya to paNa ghaNuM kamAyo; paNa pratipakSI vastune tajyA vinA, enAthI khasyA vinA, azubha adhyavasAyanA parityAga vinA, mamatA choDyA vinA dharmano sAkSAtkAra na thAya. AtmAnA guNo gIrave mukANA che H 178 1366 sabhA : AtmA potAno svabhAva mUkI parabhAvamAM 2me te vyabhicAra nathI ?' che ja, paNa e bahu UMcI koTinI vAta che. e vAta hamaNAM tamArA mATe ekadama nathI karato; bAkI e vAta paNa karyA vinA nahi cAle, kAraNa ke bAhyabhAvamAM ramaNatArUpa vyabhicAranA kA2Ne to saMsAramAM AthaDI rahyA chIe. duniyAmAM kahevAya che ke vyabhicArInA dhananuM, AbarUnuM, prANanuM kyAre lilAma thAya te na kahevAya. e rIte AtmAnuM 52bhAvamAM 2maNa e te dRSTie vyabhicArI jIvana che. eTalA mATe to AtmAnI milakata gIrave mukANI che. AtmAnI anaMta lakSmI enA hAthamAM che ? nA. AtmAnA badhA guNo gIrave mukAI gayA che. AtmA anaMta jJAnano dhaNI chatAM amuka vAta jANavI hoya to A pAnAM vAMcavA paDe. e graMthanI sevA, vinaya, bahumAna karIe ane yogyatA meLavI vAMcIe to emAMthI kAMIka AvaDe. have A jJAna che to badhuM AtmAmAM paNa hAla gIrave mukAyuM che mATe ATalI mahenata karavI paDe che. e zAthI ? AtmA vyabhicArI banyo, AbarU vinAno banyo mATe. jema vAlI vinAnA vArasane yogya uMmaranA abhAve chatI milakate pArakA sAme hAtha dharavo paDe che tevI A AtmAnI paNa hAlata che. jainazAsanamAM gaNAtA jAtavAna hoya : moTo mANasa paNa jo vyabhicArI bane to ene mUrkha, gAMDo, bevakUpha, e badhuM kahevAya che. DaphaNAno bhaya rAkhyA vinA khoTI sAhyabImAM rAce tene ahIM paNa badhuM kahevAya. gadheDo jANe che ke mAlika pAchaLa cAlyo Ave che ane nahi cAluM to DaphaNAM paDaze, chatAM na cAle to DaphaNAM khAvA paDe; tema ahIM paNa karavA yogya kriyA na kare te DaphaNAMne yogya kahevAya. jAtavAna ghoDA paNa ghoDesavAranA manane pArakhe che. jo ghoDA paNa jAtavAna hoya to jainazAsanamAM gaNAtA jAtavAna ke kajAta ? jo mAlikano prema meLavavA ghoDAe jAtavAna banavuM paDe to Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 : sarvajJazAsanano samayadharma oLakho ! - 92 mokSa meLavavA mATe AtmAe kevA jAtavAna banavuM paDe ? AtmAnI badhI milakata pArakA pAse che. eTaluM sAruM thayuM ke mahApuruSo Agamo kahI gayA, lakhI gayA, batAvI gayA, eTale ApaNe ApaNI milakata jANI. bAkI milakata che ke nahi te ja khabara na hatI. 1367 ------------------------ 179 jagatano mAnelo Izvara nacAve che; zrI jinezvaradeva batAve che duniyAno moTo bhAga ema ja mAne che ke-'Izvara to eka ja che. ApaNe badhA to enA gulAma rahevA sarajAyA chIe. bIjo AtmA kadI Izvara thaI zakato nathI. IzvaranI marajI hoya to AtmAne muktimAM, vaikuMThamAM, kailAsamAM rAkhe nahi to ApaNI pAse navA ja raMga khelAve. Izvara jema nacAve tema tenA ramakaDA tarIke ApaNe nAcavuM paDe.' ApaNA jinezvaradeva to kahe che ke-jevA ame tevA ja tame. jeTaluM sukha ame bhogavI zakIe teTaluM tame paNa bhogavI zako. jema ame AtmasvarUpa vikasAvI zakyA tema tame paNa vikasAvI zako. ame tA2ka kahevAIe te mAtra dizA batAvavA vaDe, bAkI tame tamArA svarUpane oLakho, tamAruM e svarUpa pragaTa karo to tame paNa amArA jevA bano.' evA mATe jJAnIno viraha paNa bhalA mATe che H zrI jinezva2deva nahotA maLyA tyAM sudhI ApaNane ApaNI AtmalakSmInI khabara na hatI. duniyAnA jIvo mAlikIpaNuM khoI beThA che kemake AbarU vinAnA banyA che. parabhAvamAM mArApaNuM mAnanAranI AbarU zI ? pArakI vastune potAnI mAne te eka naMbarano mUrkhA. sukhIne mahAlatA joI pote mahAlavA lAge te paNa mUrkhA. uThAvagIra ane coTTAo evA ja hoya che. e pArakI milakatane potAnI mAne che. phAve tyAM kAtara calAvIne lokonAM khissAM kAtare che. jainadarzananI apekSAe ApaNe paNa evA ja uThAvagIra chIe. paravastune potAnI mAnavAnI mUrkhatA karIe chIe. mAtApitA, rAjaRddhi, sukha-sAhyabI vageremAM sukhanI kalpanA e vibhAva che. A maharSi kahe che ke saMtoSa Avyo to badhA dharma AvyA. ApaNe phasyA chIe evI samaja Ave to hamaNAM badhI phasAmaNano aMta Ave. karmanA baMdhanathI lAkho varSa phasAmaNamAM rahevuM paDe e bane. zrI jinezvaradevone paNa lAMbo samaya gRhasthAvAsamAM rahevuM paDyuM ne ? sabhA : 'AgaLa to jJAnIo bhaviSya kahenAra hatA.' atyAre jJAnI nathI e ja ApaNA mATe sAruM che. jo jJAnI so varSanuM AyuSya kahe to A nAmadAra navANuM varSa, agiyAra mahinA, ogaNatrIsa divasa, trevIsa Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - 1368 kalAka, ogaNasATha miniTa ane ogaNasATha sekaMDa sudhI naciMta ja rahe e vicAre ke chellI sekaMDamAM evo navakAra gaNIza ke sIdho svarge ja jAuM." sabhA: 'AvAne jJAnI bhaviSya batAve ?" batAve to Avo upayoga kare evI lAyakAtavALA jIvo Aje che mATe jJAnIno viraha paNa bhalA mATe che, bhadrabAhusvAmI badhuM nimittajJAna sAthe laIne gayA te ApaNA bhalA mATe ja. AjanA jIvone yogyatA mujaba ja badhuM maLyuM che. Aje jo koI maraNano samaya kahe to dharma na kare ne UlaTo mUMjhAI jAya. badho pathAro saMkelavAmAM evo paDI jAya ke emAM ne emAM khovAI jAya. jIvavAnI vAta koI kahe to dharma tarapha bedarakArI vadhI jAya. AvI AjanI hAlata che. AvA kamanasIbo upara upakAra thAya zI rIte ? dAnadharma bhUlI gayA ane lakSmI vinA dAna kyAMthI devAya ?" e gokhI rAkhyuM. najare jue che ke jagatamAM ghaNA lakSmIvAna evA che ke je vagara paisAvALA jeTaluM paNa dAna detA nathI. Ama chatAM tyAM dRSTi na doDAvatAM bedhaDaka kahI de che ke- lakSmI na hoya to dAna kaI rIte thAya ?" AvuM kahenArAnuM dhyeya lakSmI che ane dAna to oThuM che. jJAnIe bhAvi kahevA chatAM unmArge janArA pApIo te kALe paNa hatA. bhagavAne koNikane enI chaThThI narakanI gati kahI tyAre eNe zuM kahyuM te jANo cho ne ? bhagavAnanA vacanamAM ene zraddhA to che, eTale e kahe che ke-"chaThThImAM kema jAuM ? sAtamImAM kema nahi ? chaThThImAM to strIo jAya, huM to puruSa chuM, mATe mAre sAtamI hoya." e sAMbhaLI eNe navAM cauda ratno banAvyAM. cakvartI banavAnA upAyo AraMbhyA ane e upAyomAM ja marIne chaThThI narake gayo. A rIte prabhuvacana para zraddhA chatAM sAtamI narake javAno prayatna karanArA AtmAo te kALe paNa hatA. Aje paNa keTalAka kahe che ke-"narakathI ame DaratA nathI. sAtane badale cauda kema kholatA nathI ?' Ama bolavuM bahu bhAre paDI javAnuM che. tyAM gayA pachI khabara paDaze. ahIM traNa DIgrI tAvamAM bUmo paDAya che ane DaoNkTarane tyAM doDAdoDa thAya che. traNa DIgrIno tAva sahAto nathI to caudamI narakanI vAta kayA jore thAya che ? AvA kamanazIbo upara upakAra thAya zI rIte ? jJAnIonI dezanA paNa sattvazIla sAMbhaLI zake? ame sAmAnya jJAna dharAvanArA munio nArakInuM tevuM varNana karI zakatA nathI paNa jJAnIo jo varNana kare to sAMbhaLatAM parasevo chUTI jAya ane gAtro Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1369 - 12 : sarvazAsanano samayadharma oLakho !: - 92 - 181 DhIlAM thaI jAya. saMsAranA premIne paNa e sAMbhaLIne ghera javuM bhAre paDI jAya. nArakIno tAdRzya citAra jJAnI rajU kare to sAMbhaLatAM gAMDA thaI javAya evuM che paNa tame to ema gAMDA banIne paNa zuM ukALavAnA ? kaMI A ogho thoDo laI levAnA ? bahu thAya to chAtI besI jAya evuM bane, moTA vaidyanI UMcI mAtrAo to moTA mANaso khAya. badhAnuM e gajuM nahi. kemake evI sagavaDa lAge kyAMthI ? sAmagrI, sagavaDa, sAdhana badhuM joIe ane kharca karavAnI tAkAta paNa joIe ne ? jJAnI mahApuruSonI dezanA paNa evA sattvazIla AtmAo sAMbhaLI zake. tame ame nahi. jyAre A niyamonI vAto paNa bhAre paDe che tyAre e dezanAnI vAta sAMbhaLo to ? ghaNA to ema paNa kahe che ke babbe traNa traNa kalAkano bhoga ApI pUjA, sAmAyika karIe chIe, vyAkhyAna sAMbhaLIe chIe, toye mahArAja to dharAtA ja nathI. to have e karavA zuM mAge che ? moTAnI daSTi moTI hoya? mArI ATalI nAnI vAtomAM jyAre AvI mUMjhavaNa thAya che tyAre jJAnIonI UMcI vAtomAM zI dazA thAya ? e moTAnI dRSTi moTI hoya. atyAre zrI jinezvaradevane koI pUche ke, 'bharatakSetranA sAdhuonuM saMyama kevuM ?' to jaNAve ke- tuccha, kaniSTa koTinuM." ApaNe to emAM paNa A nathI paLatuM ne te nathI maLatuM.' ema kahIe chIe. e ja saMyamane bhagavAna "tuccha' kahI de. saMyamanI sahelAmAM sahelI vAta e jJAnIo evI rIte kare ke cakvartInA mugaTa paNa UtarI jAya: tamane to duniyAnI Apatti paNa beThI che. tamArA kAnamAM mIThA ja zabdo paDe evuM nathI. tamArI khAnapAnanI sAmagrImAM koI khAmI na ja Ave evuM nathI. tamAruM puNya to adhUruM che, meluM che. covIsa kalAkamAM ekAda kalAka sukha to trevIsa kalAkanI hAyavoya ne baLatarA. lakSmI dekhAya tyAre kSaNabhara AnaMda thAya paNa e meLavavA-sAcavavAmAM zI zI muzIbato veTho cho ane tame kevA sukhI cho te huM jANuM chuM. cakravartIonA mugaTa utarAvatI e dezanAmAM sAmarthya kevuM? cakvartInuM to puNya jabaruM. e senAnA baLe nabhatA nathI, maMtrIonI buddhie cAlatA nathI, rAjAonI sahAyathI jIvatA nathI, ane aMta:purIonI khuzI para e sukhI nathI. eka lAkha ne bANuM hajAranuM cakvartInuM aMta:pura chatAM emAM eka aMta:purI paNa evI nahi ke je cakvartInI icchAthI viruddha vartavAno vicAra karI zake. e badhI cakvartIne rAjI jovA icche ane ene rAjI rAkhavA Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1370 182 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 pote game tevI taklIpho veThe. sevAmAM rahelA soLa hajAra devatA e cakvartInI marajI anusAre cAlavAnI peravImAM hoya. cartI jarA koIthI nArAja thAya ke tarata devatAo enA game tevA duzmanane mahAta kare. cakvartI jyAre cha khaMDa sAdhavA nIkaLe che tyAre anArya dezamAM mleccho emane bahu trAsa Ape che ane meghakumAra devanI sahAyathI sAta-sAta divasa satata varasAda che. Ama chatAM cakvartIne kAI ja agavaDa na Ave kemake emanAM cauda ratno emane badhI ja sagavaDa pUrI pADe che. dhAre e chatra banAve ke varasAda jarAya naDe ja nahi. aMdhakA2mAM ajavALuM thaI jAya. khetI savAre kare ne bapore to anAja taiyAra thAya. A badhuM chatAM e sAta divasa besI rahevuM paDe ethI cakvartI e mleccho upara evA nArAja thAya che ke-'A kevA pApAtmAo. che ke Avo julama kare che !' cakvartInA AvA bhAva jANatAM ja devatAo daMDA laIne UThe ne pelAone bhagADe. cakvartInAM khAnapAna evAM ke te kALamAM paNa enA vinA bIjA koMIne e na pace. batrIsa hajAra muguTabaddha rAjAo enI tahenAtamAM hAtha joDIne UbhA rahe. evo eka rAjA A hiMdustAnamAM ke duniyAbharamAM paNa atyAre nathI. hAtha joDIne UbhA rahelA e rAjAo potAnA muguTa cartInA caraNamAM lagADatA paraMtu zrI jinazvaradevanI vANI e cavartInA paNa muguTa utarAvatI; ane AvAnA muguTa utarAvavA eTale ? eka lAkhane bANuM hajAra aMtaHpurIo tajAvavI eTale ? batrIsa hajAra muguTabaddha rAjAonI sevAmAMthI khaseDI khullAM page cAlatA karavA eTale ? chanuM kroDa pAyadaLa ane corAzI lAkha hAthIonI mAlikI tyajAvavI eTale ? A badhI kAMI nAnIsUnI vAta che ? tuccha sukhamAM paDelA ApaNane vairAgya na thAya ane AvI bharapUra sAhyabImAM paDelAne tatkAla vairAgya thAya, e dezanAmAM sAmarthya kevuM ? sabhA e dezanA kevI ?' e to e ja jANe. anubhavanI vAta e anubhavI jANe. e dezanA to vAMcatAye Aje bhAre paDe. anubhavInI to vAta ja judI. A zAstranAM pAnAM vAMce tyAre A vAMcatA vAMcatAM ene to mUMjhavaNa thAya. pAnAM hAthamAM rahI jAya ne e vicAre caDhI jAya. pachI e AgaLa na vadhI zake. zAstra vAMcatAM dRSTi khUlatI jAya, AtmAnuM svarUpa jaNAtuM jAya, sva-52no khyAla Avato jAya ane potAnI pAmaratA tathA potAnAM pApa parakhAtAM jAya to koI tyAgI evo nathI ke jenI AMkhamAM pANI na Ave. e dezanAmAM e kauvata che. bhagavAnanI e vANI to bhagavAna sAthe gaI paNa A zAstromAM je sacavAI rahI che e paNa Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1371 - 12 sarvajJazAsanano samayadharma oLakho! - 92 - 183 bhagavAnanI ja vANI che. tripadImAMthI dvAdazAMgI banI-e paNa gaI. chatAM jatAM jatAM je rahI te A je che te che. e koI navI AvelI nathI. sabhA: 'e akhaMDita che ?' gayuM eTale khaMDita chatAM paNa akhaMDita ja; kemake e vicchinna bhAgane sAMdhanArA kArIgara paNa evA niSNAta hatA. emaNe hetu bhale navA lIdhA paNa vastu navI nahi. mAno ke paheluM ane chelluM sUtra rahyuM ane vacalAM sUtro gayAM to te beno saMbaMdha yojavA navA hetuo aneka lIdhA paNa be sUtra rahyAM che to e ja. hoziyAra prophesara dAkhalAnI bhUla tarata pakaDe ane bIjAo to bhUla pakaDatAM bIjI bhUlo kare. . sabhAH "adhUrA para AdhAra rakhAya ?' pUrNa puruSe karelI vAta adhUrAthI manAya che ke nahi ? pUrNa na thavAya tyAM sudhI pUrNanI dRSTithI jovAvuM joIe. muddo e che ke navuM nathI paNa hatuM te AvyuM che. je thoDuM rahyuM che temAM rasa evo che ke e thoDuM paNa ghaNuM che. pU. AcAryadeva zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA kahe che ke katthaM amhArisA jIvA, dussamAdosadusiyA / hA ! maUTIEA ! haM huMtA, ji na to vimo tArA - saMbodha prakaraNa jo jinAgama na hota to, duSama kALanA doSathI dUSita banelA amArA jevA anAtha jIvonuM zuM thAta ?' jo A jinAgama hatAM to ame jIvyA. anAtha maTI sanAtha banyA. agAdha buddhivALA mahAtmAne paNa kahevuM paDyuM ke A AgamamAM truTinuM nAmanizAna nathI. ghaNI vastuo gaI te to gaI paNa rahI te to te ja che. je ane jeTalAM Agama amane-tamane maLyAM che, te ane teTalAM ja Agama pU. A. bha. zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAne maLyAM hatAM ane mATe e mahApuruSe kADhelA A udgAro che. dezakALa sAta vyasananA tyAgane bAdhaka nathI ? jJAnInI vAto pAmarone bhayaMkara lAge. niyamo kone bhayaMkara lAge ? pAmarone. e jhaTa pUche che ke-"sAte vyasanano pUro tyAga to kema thAya ?' sArA sArA mANaso paNa sAta vyasananA tyAgamAM kAMI kAMI vAMdhA batAve che. aneka jAtanA e bacAva kare che. "saMsAramAM rahevuM, rAjya evuM, kAyadA evA, Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1372 snehIo saMbaMdhIo, ane AsapAsanuM sarkala evuM' vagere jAtajAtanAM kAraNo AgaLa dhare ane vadhumAM to potAnI bhAvanA paNa evI ema sAthe sAthe kahI detA hoya to sAruM. bAkI mAro to emane prazna che ke A dezakALa zuM sAta vyasananA tyAgane bAdhaka che ? jarA paNa nahIM. ' samayadharmane oLakhavo eTale zuM ? AjanA sudhArako kahe che ke "samaya joIne hAla dharmakriyAo mokUpha rAkho;" tyAre mahApuruSo kahe che ke-"samayane jANanArA AtmA pAse pApakriyA mATe eka miniTa paNa nathI." samayane oLakhanAro dharmane AvatI kAla para rAkhe ja nahi kemake AvatI kAle pote rahevAno che evI khAtarI nathI. samaya koInI rAha joto nathI; e to jAya che te jAya che ja ane gayo te gayo. sarI jatA samayamAM jyAM potAne rahevAnI khAtarI ja nathI tyAM kaMI AzAnA baLe pApakarma sevAya ? na ja sevAya. A samayadharma oLakhyo kahevAya. hAlano samayadharma judo che. e to kahe che ke "hAla dharmakriyA mokUpha rAkho ane pahelAM paisATakA meLavI lo." AvuM bolanArane sarvajJadharmanuM to bhAna nathI ja paNa samayadharmanuM paNa kyAM bhAna che ? sarvajJadharmamAM samayadharma AvI jAya che. sarvajJazAsanano samayadharmI AvuM to na ja kaheH bhagavAna mahAvIradeva zrI gautama mahArAjAne kSaNa paNa pramAda na karavAnuM kahetA hatA; vAraMvAra kahetA hatA. kemake pramAda e pApa che. viSaya kaSAya e pramAda che. madya, viSaya, kaSAya, nidrA ane vikathA e pAMce pramAda che. e pramAda che mATe e pApa che. viSaya kaSAya meLavavAmAM pApa, enAM sAdhana meLavavAmAM pApa, enI sAmagrI vadhAravAmAM pApa, e vadhe evuM bhaNatara bhaNavAmAM pApa, evI keLavaNI levAmAM pApa, evI keLavaNInA pracAramAM pApa, e mATe vidvAna banavAmAM pApa ane evA vidvAnonI prazaMsA karavAmAM paNa pApa, TUMkamAM jyAM pramAda tyAM pApa. pramAdamAM paDelA AtmAnI bhAvanA kaI hoya ? sarvajJadeve to kSaNa paNa pramAda na karavAnuM kahyuM. kaI miniTe javuM paDe eno nizcaya nathI tyAM pramAda hoya ? AjanA samayadharmIo kahe che ke "pahelAM bekArI dUra karo pachI dharmanI vAta karo.' AvA vicArothI sarvajJadharmane paDato mUkI pApapravRttimAM paDI jAya che. ane e paDelI TevathI jIvanamAM e pApapravRtti jarUrI che evI mahora-chApa marAve che. AvI sAnukULatAmAM paNa je dharma nathI karato e pachI zuM karaze ? bAkI sarvajJanA zAsanamAM samaya to jovAyo ja che. jo samaya na joyo hota to bhagavAna Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1373 - 12 : sarvajJazAsanano samayadharma oLakho ! - 92 - 185 jaMbusvAmI pachI daza vastuno viccheda na ja kaheta. game tevAne paNa emanI pachI jinakalpa nahi, kemake e yogyatA ja nathI. sarvajJanA zAsanamAM samaya nathI jovAyo evuM kahenAra ajJAna che. bAkI roTalA pahelAM ane pUjA pachI, evuM sarvazadevano samayadharmI na ja kahe. sabhAH "veza sAdhuno paheryo hoya ane amuka bheda hoya to te vAta jatI karI bIjI vAtonA AzrayamAM vAMdho kharo ?' sTImaramAM kANuM paDyuM hoya to e kANA para nahi besatAM bIjI jagyAe bese to vAMdho nahi ? zAstra to kahe che ke dvAdazAMgI AkhI mAne paNa eno eka ja akSara na mAne te mithyAdRSTi. nihunavo A rIte ja thatA paNa e badhA ja nirnavo AjanAonI jema bephAma nahotA bolatA; AjJA sAme ke Agama sAme AMkha ke AMgaLI nahotA karatA; mAtra amuka mantavyamAM ja viparIta gayA tyAM to emane ninava kahyA. pramAdathI bacAvavAnI ciMtA : gautama bhagavAna jevA parama saMyamadharane bhagavAna mahAvIradeva vAraMvAra kSaNamAtra paNa pramAda na karavAnuM kahe che. gautama mahArAja jevAne pramAda na thAya te mATe bhagavAnane ATalI badhI ciMtA to tamane pramAdathI aTakAvavA dharmaguruone keTalI hoya ? sAdhu jo eTaluM ja kahe ke-"pUjA karavI kharI paNa phurasada maLe to; to Aje pUjA karanArA aneka pUjA choDI paNa de. A to game tevA saMyogomAM pUjA karavI ja joIe evI mAnyatA che mATe roja, pUjA thAya che. * samayane jANanAro AvuM na bole H - munine paNa pariNAma bagaDyA ne kharAba bhAvanA jAgI, e lAlasA na maTI ane mahino be mahinA saMsAramAM jaI AvavA mAge to guru rajA Ape ? ane Ape to e gayelo pharI pAcho Ave ? nA. mATe to bAra-bAra varSa karIne lajjAthI sATha varSa sudhI kSullaka munine saMyamamAM TakAvI rAkhyA hatA. e vAraMvAra khulluM kahetA ke "mArA pariNAma TakatA nathI." toye lajjAthI rAkhyA. lajjAthI dharmasevana karanAro paNa bacI jAya che ane game tevA saMyogomAM dharmane nahi bhUlavAro dharmI rahI zake che. "hAla dharmakriyAo mokUpha rAkho, pApapuNyanI paMcAtamAM na paDo, eka vAra paisATakA meLavI lo, pachI dharma mATe joI levAze; saMsAramAM rahevAmAM kAMI pApa nathI" AvuM sarvajJanI AjJA mujaba zAstra kahela samayane jANanAro bolI zake ? na ja bolI zake. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 - saMgha svarUpe darzana bhAga-3 174 e samayadharma bhagavAnanA zAsanano nathI ? eka maharSi to kahe che ke-samayanA jANane "kAle karIza" ema kahevAno hakka nathI. samayano jANa rAtre sUve kaI icchAthI ane kevI rIte ? "ATaluM kAma bAkI che te have savAre karIza" ema vicArIne e sUve ? ke sUtI vakhate pApo haiyAthI bahAra kADhIne badhuM vosirAvIne sUve ? savaeN tiviheNe vosiriya" kahIne e sUve. savAre pratikramaNa. jinadarzana-pUjana, jinavANInA zravaNa vagere dharmakaraNI karavAnA abhilASapUrvaka sUve. jyAM beThA chIe tyAM icchAnusAra vartavAmAM ke rahevAmAM harakata nathI. jyAM rahevuM tyAM pApa mAnavuM na nabhe, jenI jarUriyAta tene khoTuM kahevAno hakka nathI. jenA vinA na cAle tene pApa kema kahevAya ?" AvA vicAra darzAvanAro samayadharma bhagavAnanA zAsanano nathI. AvA sAcAbolAno jainazAsanamAM khapa nathIH gaI kAle kahyuM hatuM ke AjanA vyavahArakuzaLo dharmaghAtaka che. vyavahArakuzaLa sAthe dharmakuzaLa hota to harakata na hatI. zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAja kahe che ke-dharmakuzaLatA vinA sAcI vyavahArakuzaLatA AvatI nathI. game tevuM sAruM kAma hoya paNa dharmakuzaLatA vinAnA vyavahArakuzaLo hoya tyAM emAMthI navo ja phaNago phUTe . e emAMthI kAMI juduM ja "a tRtIya' kADhe. zAstra kahe che ke evA vyavahArakuzaLo sAthe vAta karavAmAM paNa sva-paranuM nukasAna che. emanI jIbha lAMbI hoya, buddhi bIjAne cakarAve tevI hoya, mana covIse kalAka azAnta hoya, vAtamAM bahu DAhyA hoya; DAhyAevA ke cAra AdamInAM magaja e DahoLe nahi tyAM sudhI emane jaMpa na vaLe. pote karelI vAtanuM pariNAma zuM Avaze te e na vicAre. potAnI vAtathI kaI vastune AghAta pahoMcaze te e na hoya. e to kahe ke-"tela juo, telanI dhAra juo, AgaLapAchaLa ane AjubAju badhuM juo ane pachI vicArIne pagaluM bharo' Ama kahIne evI vAta kare ke koI pagaluM bhare ja nahi. AvuM kahyA chatAM pAchA ThassApUrvaka kahe ke "ame to sAcAbolA." AvA sAcAbolAno A zAsanamAM khapa nathI. dharmazuddhivinA vyavahArazuddhi na Ave? potAnAthI na thAya to mUMgo rahe paNa "A mArAthI nahi thAya' ema jyAM tyAM bolato phare ane bIjA anekane evuM bolatA kare e kema cAle ? AvuM bole ne pAcho kahe ke "amane daMbha na AvaDe." ema kahIne pelA je koI kAMIka karatA hoya tevA sAcA mANasone daMbhI TharAvavAno prayatna kare. vaLI kahe ke "amArAthI khoTI "hA" nahi bhaNAya." paNa ahIM A Agamo pAse koInA pIrane paNa 'hA' Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1375 - 12 : sarvajJazAsanano samayadharma oLakho ! - 92 - 187 pADyA vinA chUTako nathI. potAnAthI na thAya to pAmaratA kabUle, azakti kabUle e vAta judI che. A to vAtavAtamAM kahe ke ame to cokhkhuM ne caTTa kahevAvALA; paNa e cokhkhuM ne caTTa evuM ke anekanuM satyAnAza kADhe. mATe ja kahyuM ke dharmazuddhi vinA vyavahArazuddhi na Ave. evA Astika gaNAtA amane paNa korTe kheMcI jAya? Aje to anIti kare, jUThuM bole ane pAcho eno bacAva kare. jIvavA mATe anIti karavI, jUThuM bolavuM, e kAMI pharajiyAta che ? paNa e to kahe ke tamAre saMsthAo calAvavI, lAkhonA phaMDa joIe ane nIti-anItinI vAta karo te kema cAle ? bajAramAM Avo to khabara paDe ke keTalI vIzIe so thAya che ?" AvI vAto karanArAne zuM kahevuM ? jo e AjJApAlaka dekhAya to to eno kAna paNa pakaDa paNa je zabdo paNa sahana na karI zake te kAna pakaDuM to sahana kare ? are ! Astika ane dharmI gaNAtA hovA chatAM paNa e ja amane korTe kheMcI jAya. ahIM bolAyelA zabdone judA saMdarbhamAM grahaNa kare. vaira rAkhe ane vairanA kAraNe mahApuruSo upara paNa game tevAM kalaMka oDhADe. evA to ahIM Ave, page lAge ane khamAsamaNA daIne emanI ja vAtamAM emane kheMcavAnA prayatna kare, ane saphaLatA na maLe to ApattimAM mUke, mAnapAnanA arthI ane kevaLa svArthane jonArA zAsanapremI kahevarAve bhale paNa sAcI zAsanasevA karI na zake. vastuno bhAva na samajanAra zAsanasevA kaI rIte kare ? vAte vAte mUMjhAnArathI sevA na thAya. je vAte vAte zAsananuM hita juve te ja sAcA sevaka eka nabaLI vAta jyAM sudhI pacAsane na saMbhaLAve tyAM sudhI cena na paDe, evAne zAstra nAlAyaka kahyA che. sevaka che ke je comerathI zAsananuM hita tapAse. ahitakara evuM sAruM lAge to paNa maratAMye na bole. kAMI bheda lAge to manamAM samaje ane gaLI khAya. paNa e kyAre bane ? manamAMthI "huM' pada nIkaLe to ! AjanA vyavahArakuzaLomAMthI e na nIkaLe. tethI emanI kuzaLatA lAbhane badale hAni kare. upasaMhAraH zrI saMghamerUnA saMtoSarUpI naMdanavanano AnaMda sAdhu ja bhogavI zake. saMtoSano AnaMda saMtoSI jANe. A viSayamAM hajI paNa jJAnI bhagavaMta vizeSa zuM kahe che te have pachI. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 : dharmayuddha ane tenA nItiniyamo vIra saM. 2456, vi. saM. 1986, mahA vada-4, maMgaLavAra, tA. 18-3-1930, saMtoSI ane tyAgInuM sukha : * icchAo niyamathI aMkuzamAM Ave : saMtoSanI zAstrIya vyAkhyA : niyama phakta noMdhapothImAM lakhI rAkhavA mATe nathI : cora mATe TokIdAra, indriya-mana mATe niyama : virAga ane viSaya beyane sArA kahevAya ? adharma karavA paNa dharmanuM ja oThuM levAya che? - * guNa ane guNAbhAsane oLakho ! * pAMca vratonI vAta badhA kare paNa pUrAM mAne nahi : lAlacuone dharmanA nAme kapaDAM kaDhAvIne paNa nacAvI zakAya : * mAnavajIvanamAM sAdhya zuM ? * ratnatrayInA bhakta bano pachI prazasta kaSAyanAM dRSTAMta AgaLa karo ! * sArI vAtone kadarUpI cItaravAno dhaMdho : AvA lekhakonAM lakhANanI kiMmata zI ? dharmayuddhanA niyamo : mahAbhAratano eka prasaMga : pRthvIrAja cauhANanI uttamatAne mUrkhatAmAM khapAvatA AjanA itihAsakAro : * te chatAM rANApratApa na namyo : 7 jene dharmanI kiMmata hoya te prazasta kaSAyonI kiMmata samaje : dharmaniSTha maMtrInI vaphAdArI : * corane paNa zAhukAra banAvyo : prabhava ane jaMbasvAmI : emane mana zAstranI kaI vAto atizayokti rUpa nathI ? bhADUtI lekhako pAse lakhAvanA2Ane jAheramAM AvavuM paDaze tyAre... pAkhaMDane sApha karavAnI vAta che, pAkhaMDIne nahIM : khatama karI nAMkhavAnI dhamakI : evA rAjA ane AcArya padabhraSTa thavA yogya che : * zAstrano artha ! zAsana svIkAre tenI rakSA kare : 93 Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 137 - 13 dharmayuddha ane tenA nItiniyamo - 93 - 189 saMtoSI ane tyAgInuM sukha anaMta upakArI sUtrakAra paramarSi zrI devavAcaka gaNivarajI zrI saMghamerUnA saMtoSarUpa naMdanavananuM have varNana kare che. merUnA naMdanavana para devo ne vidyAdharo ja jaI zake che. ApaNI icchA thAya to paNa ApaNe jaI zakatA nathI. pUrvakALe paNa sAmAnya loko tyAM jaI zakatA na hatA. e ja rIte zrI saMghamAM saMtoSarUpI naMdanavanano lAbha saMpUrNapaNe sAdhuo ja meLavI zake che. merUnA naMdanavananI manoharatAno AnaMda ane sugaMdhano bhogavaTo yogyatA vagaranAne nathI ja maLI zakato tema saMtoSarUpI naMdanavananA sukhanA AnaMdano anubhava paNa saMpUrNapaNe sAcA sAdhuo ja karI zake che. sAcA sAdhu sivAya zrI saMghamAM bIjA tevA saMtoSI hoya ? na ja hoya. bIjAne e AnaMdanI khabara ja na paDe. vagara lAyakAte e AnaMda bhogavI zakato nathI. zAstra cakravartInA sukha karatAM saMtoSInA sukhane anaMtagaNuM kahyuM che. page cAlanArA, vagaDAmAM rahenArA ane rasakasa vagaranuM lakhuM ne sujju khAnArA saMtoSI ane tyAgInuM je sukha che te sukha cha khaMDanA mAlika cakvartIne paNa nathI. zAstra kahe che ke cakvartIne paNa e tyAgInA sukhanI IrSyA thAya che ! e IrSA kyAre thAya ? saMtoSamAM anekagaNuM sukha manAya to ne ? saMtoSI banyA vinA e sukha na bhogavAya. icchAo niyamathI aMkuzamAM Ave: . zrI saMghamerUnA naMdanavana tarIke saMtoSa tamane vAjabI lAge che ? tamane ahIMnA bagIgnAnI havAno, tenI sugaMdhIno thoDo paNa anubhava che to tenA AdhAre merUnA naMdanavananA AnaMdanI kalpanA karI zako cho; to e ja rIte saMtoSano paNa thoDo anubhava karo to A varNavAtA mahAsaMtoSanI paNa kAMIka jhAMkhI thAya. paNa tamane saMtoSa ja kyAM che ? e hoya to niyamomAM harakatA Ave ? niyama levAmAM, pALavAmAM, sAcavavAmAM, vadhAravAmAM takalIpha paDI javAnI manamAM mUMjhavaNa thAya che e zAthI? saMtoSathI ke saMtoSanA abhAvathI ? kahevuM ja paDaze ke saMtoSanA abhAvathI. niyamanuM baMdhana to saMtoSane bAdhaka nathI paNa sahAyaka che. niyamathI IcchAo aMkuzamAM Ave che. icchAno abhAva e ja saMtoSa. duniyAnA aneka padArthonI tIvra icchAomAM saMtoSa nathI, athavA duniyAnI vipula sAmagrI maLavAthI saMtoSa thAya tema paNa nathI. saMtoSanI zAstrIya vyAkhyA : duniyAnA padArthonI kAmanAo rokAya e ja saMtoSa. jema jema tRSNA vadhe tema mananA pariNAma bagaDe. saMtoSanI vyAkhyA karatAM mahApuruSoe kahyuM ke : Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 - saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - - 1378 "saca to yAt ja saMtoSa: I' artha :-jenAthI AtmAne sArA prakArano toSa thAya te saMtoSa. duniyAnI sAhyabInI icchA cAlu rahe tyAM sudhI chatI sAmagrIe paNa sukha na bhogavI zakAya. koI potAne saMtoSI jaNAve to tenI pAse pramANa mAgavuM paDe. saMtoSI kahevarAvanAre saMtoSIne chAjatA baMdhanamAM AvavuM paDe. Aje to niyamanI evI durdazA karI che ke lIdhA pachI e yAda ja nA Ave arthAt ene yAda karavAnI jarUra ja na paDe. e niyama ja evo le ke jiMdagI sudhI yAda na kare toya na bhAMge. pahelethI ja lAMbo pahoLo rAkhe. potAne jovA yogya padArtho tarapha najara karI, cAre dizAnA yojana gaNI, upara chogAnA pacIsa-pacIsa yojana vadhArAnA rAkhe; pachI ene vicAra ja zAno karavo paDe ? khAvAnA niyamamAM badhI vanaspati noMdhe, koI bAkI na rahI jAya tenI khAsa kALajI rAkhe, pachI e badhI khullI rAkhI bAkInAno niyama kare, koIka bAkI rahI jatI hoya to bIjAone pUchIne paNa tenI noMdha karI le; matalaba ke vyavahAramAM pracalita vastuomAMthI eka paNa bAkI rahevI na joIe ke jethI bhANAmAMthI kADhavI paDe. Avo niyama le enuM kAMI mahattva kharuM ? gAma-paragAma, sAje-mAMde ane pachI koI khAsa kAraNe badhI chUTa ! have AvA niyame jAta para aMkuza kyAM mUkyo ? e kaho ! niyama phakta noMdhapothImAM lakhI rAkhavA mATe nathI : viSaya vAsanAo para aMkuza AvyA vinA vAstavika niyamo thatA ja nathI. niyamanI avagaNanA karanArA sArA nathI, bhAMgavAnI bIke niyama nahi lenArA mUrkha che, paraMtu jeo niyama le che temanAmAM paNa A durdazA hoya to zuM kahevuM ? niyama evA levA joIe ke Dagale ne pagale ene yAda karyA vinA na cAle. rAjano amaladAra khurasI para bese ke rAjanA badhA kAyadA enI najara sAme Ave. kAyadAnA bhAna vagarano khurasI para besI zuM ukALe ? Aje niyama lenArane pote kayA niyama lIdhA che tenuM bhAna ja na hoya. noMdhapothI khole tyAre jANe ke mAre A niyama che. niyama noMdhapothImAM lakhI rAkhavA ja lIdhA, haiyAmAM rAkhavA mATe nahi. haiyAmAM rAkhe to kadI bhulAya nahi. amuka khavAya ne amuka na khavAya evuM haiyAmAM hoya to bhANe bese tyAre badhuM jue, paNa tamAma mokaLuM hoya tyAM jovAnuM zuM rahyuM ? koI paNa cIjano tyAga karyo hoya to jovuM paDe ne ? vigaInA tyAgI evI vigaI taje ke vAMdho ja na Ave. kAcI ja tajI hoya pachI pAkImAM vAMdho ja kyAM Ave ? Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1379 - 13: dharmayuddha ane tenA nItiniyamo - 93 - 191 cora mATe cokIdAra, indriya-mana mATe niyama: je niyama karo te evA joIe ke je iMdriyo tathA mana para kAbU mUke. iMdriyo tathA manane thavuM joIe ke amArI AjubAju niyamarUpI cokIdAro jIvatA che. cora corI karavA nIkaLe tyArathI ja jANe che ke geTe geTe ane cakale cakale cokIdAro beThA che; mArgamAM roNiyA paNa phare che tethI khUba sAvadhagIrI rAkhIne nIkaLe. e ja rIte pAMca iMdriyo ane mana jarA UMcAnIcAM thAya ke niyamorUpI cokIdAro ene dekhAvA ja joIe. cokIdAra tarata paDakAra kare, UbhA rAkhe, pUche ke "kyAM jAya che ? zuM kare che ?" tamArI pAMce iMdriya ane manane A rIte rokanAra koI che ? tamane sarvathA niyama nathI mATe tamAre badhuM mokaLuM che evuM na mAnatA. sAdhuone je badhAno pratibaMdha che te badhuM tamane karavAnI chUTa che evuM na mAnatA. tamAre paNa e nathI ja karavAnuM. sAdhue varjelAM pApa tamAre sevavAnAM che ? nahi ja. e nathI sevavAnAM. mAno to to hRdayamAM kAMIka mUMjhavaNa thAya; paNa e karavAmAM vAMdho nahi ema mAnyuM temAMthI A badhI paMcAta UbhI thaI che. A badhAnuM kAraNa eka ja che ke saMtoSano abhAva che ! tevA niyamo thAya to azubha adhyavasAya jAya, zubha adhyavasAya Ave, ethI karmakSaya thAya eTale citta UMcAM (uttama) ane ujvala (zuddha) bane ane niraMtara sUtrArthanA smaraNathI jhaLahaLatAM bane. evA citrakUTa vinA saMghamerU na zobhe. e bAMDI lAge. niyamorUpI zilAtala para e kuTo goThavAyelAM che. A kUTo vagara pahADa paranuM naMdanavana zobhe nahi. ahIM saMtoSa e naMdanavana kahyuM. mATe pharI pAchI niyamanI vicAraNA AvI. vananI comera suMdaratA patharAyelI joIe to ja e vana zobhe. saMghamAM koNa rahI zake? azubha adhyavasAya sAme majabUta dIvAla UbhI karo ane cittane evuM suMdara banAvo ke sArIye duniyAthI saMgha nokho paDe. zrI saMghanAM citto lokaherImAM paDanAra na hoya. amalanI vAta to dUra che ahIM to hajI adhyavasAyanI vAta cAle che ! azubha adhyavasAya na hoya to enA yoge niyamazIlA para goThavAyelAM citto evA suMdara bane ke ene duzmananA paNa bhUMDAnI bhAvanA na Ave. A to azubha adhyavasAya rokavA nathI, pAMca iMdriyonA viSayonI lAlasAmAM jarA paNa vAMdho na Ave evI to kALajI rAkhavI che, viSayakaSAyane Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 takalIpha na paDe enI saMbhALa levI che ane potAne prabhunA saMghamAM manAvarAvavuM che, e cAle ? na ja cAle. virAga ane viSaya beyane sArA kahevAya ? zrI saMghamAM 2henA2nuM citta to duniyAthI nokhuM paDe. te kyAre bane ? viSaya kaSAyathI bahu dostI na rAkhe to. e dostI choDavI tamane pAlave tema che ? viSaya kaSAyaneya rAjI rAkhavA ane bhagavAnaneya rAjI rAkhavA e beya vAta sAthe bane ? virAga ane viSaya beyane sArA kahevAya ? jo viSaya sArA nathI to tene mUkIne cAlI AvavAmAM hAni che ? ane e choDavAnI icchA paNa na hoya tyAM samyaktva hoya ? A cAvI ghaNI suMdara che. jainazAsananA vADAmAM bhaTakatAMothI pesI zakAya tema nathI. kadI koI pesI gayo to vadhAre vakhata rahI zake tema nathI. ene bahAra nIkaLavuM ja paDe. nIce javAnA svabhAvavALuM pANI pahADane bhedIne paNa nIce ja jAya. e ja rIte nIco (nIcI gatie) javAnA svabhAvavALA AtmAo kadI zAsananA killAmAM ghUsI gayA to paNa teo e killAmAM bAkorAM pADyA vinA rahe ja nahi. saMghane yogya citta thAya to naMdanavanano AnaMda anubhavAya paNa e yogyatA vana saMtoSI bane to Ave ne ? saMtoSa vinA to zrAvakapaNuM paNa nathI ane samyaktvano TakAva paNa nathI. eka saMtoSa AvI jAya pachI to tapa, japa, dAna, dayA vagerenI jarUra paNa zI che ? arthAt e badhAM AvI gayAM ja samajavAM. saMtoSa vinAnAM e badhAM nakAmAM che. mahattva saMtoSanuM che. 1380 adharma karavA paNa dharmanuM ja oThuM levAya che H sabhA nItikAre paNa saMtoSane ja mahattva ApyuM che ane AgaLa karyo che.' nItikAre parimita saMtoSa kahyo jyAre A zAstra pUrNa saMtoSanI vAta kare che. parimita saMtoSane paNa na mAne ane na kahe to jAya kyAM ? dharmanA siddhAMto mane ke tamane darekane svIkAravA paDe che ane AgaLa karavA paDe che; eTale nItikArano paNa chUTako nathI. juThTho vepA2I paNa 'tAjo mAla' ane 'eka ja bhAva'nAM borDa mAre che. juThTho sAkSI paNa 'Izvarane mAthe rAkhIne boluM chuM' ema ja kahe che. kevaLa juThThA ane banAvaTIne paNa sAcAnA AlaMbana vinA chUTako thato nathI. pApI paNa potAnA svArthanI sAdhanA mATe dharmanI ADa.rAkhe che. e dharmanI ADa vinA ene paNa Teko maLato nathI. duniyAnA Thagoe, dhUrtoe jo duniyAne ThagI hoya to te dharmanA bahAne ja. dharmanA nAma vinA chetarAya koNa ? puNyanA nAma vinA koI mANasa rAtI pAI paNa nahi kADhe. paisA kaDhAvavA mATe Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 - 13: dharmayuddha ane tenA nItiniyamo - 93 - - 193 pApane paNa puNya tarIke oLakhAvavuM paDe. anADI, juThThA ane badamAza loko satyanA nAme ja duniyAne lUMTe che. "eka ja bhAvanA pATiyAM teo ja rAkhe che. guNa ane guNAbhAsane oLakho : bhayaMkara hiMsakoe paNa "mA hisyAt sarvANi bhUtAni' ema ja lakhyuM. koI paNa jIvane mAravo nahi ema ja kahyuM. "hiMsA paramo ghaH' ema bole badhA, paNa e pramANe vartavuM joIe ne ? dharmano pokAra to badhA kare paNa tyAM dharma che ke nahi e sUkSmadarzaka yaMtrathI juo. je vastu bolavAmAM Ave te che ke nahi e jovuM to paDe ne ? guNa ane guNAbhAsa oLakhAvavA mATenI A badhI mahenata che. A zAstra pharamAve che ke guNanI anumodanA jarUra karo paNa prazaMsA karatAM pahelAM jarA thobho. kahevAya guNa, dekhAya guNa, samajAvAya guNa ane pariNAme hoya doSa, mATe guNAnurAgIe guNAbhAsamAM na phasAI javAya tenI barAbara kALajI rAkhavI joIe. potAne guNAnurAgIe kahevaDAvanAre samyaktano svIkAra pahelo ja karavo paDe. samyakta sAcavyA vinA guNAnurAga Take nahi. guNa to badhA ja sArA paNa vyakti vizeSane pAmIne e ja guNa khoTA bane. amukamAM je guNa sArA te ja guNa amukamAM khoya. muni khAya chatAM upavAsI kAraNa ke enA AhArano hetu pharI gayo. munino AhAra saMyamapAlana mATe che. zarIrano pUjArI zarIra sAruM banAvavA bhUkhyo rahe to paNa upavAsI nahi. ene to zarIra sAruM banAvI vadhAre mAlapANI ArogavAM che. agAu brAhmaNo jamaNanA Agale divase bhUkhyA rahetA jethI bIje divase barAbara jamI zakAya. kyiA eka ja paNa hetu pharI gayo. sArA guNa paNa ayogya AtmAne pAmIne durgaNa thAya che. dharmanI ADa vinA adharma jIvato nathI: bajAramAM chaDecoka ughADI anIti karanAro vepArI paNa jo e pramANe borDa mAre ke "huM anIti karuM chuM mATe gharAkoe ema samajIne AvavuM' to e vepArI bhUkhe na mare. aneka bhAva karanArA paNa pATiyAM to "eka bhAva'nAM ja rAkhe che. keTalAka vepArI to ema paNa kahe che ke amane naphAnI paravA nathI, ame to phakta grAhakonI sevA karavA ja dhaMdho karIe chIe. koI vepArI to vaLI grAhakane ema paNa kahe che ke-"are bhAI! tuM to mAro khAsa jUno saMbaMdhI. tAro bhAva to paDatarathI paNa ocho lauM chuM. bIjAmAM kamAI laIza. tArAmAM kamAvAnuM na hoya." Ama dharmanI ADa vinA adharma paNa jIvato nathI. dharmanA Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 saMgha svarUpe darzana bhAga-3 - 1982 nAme A duniyAmAM jeTalo adharma thAya che teTalo paNa dharma thato hota toye dhULa nAMkhI. sIdhA ane sAdA dharmanI vAtane badale Aje to dharmanA nAme ja aneka prakAranI pola calAvAya che, adharma phelAvAya che. pAMca vratonI vAta badhA kare paNa pUrAM mAne nahi? tamAma darzanakAro ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane parigraha e pAMce niyama mukhya batAve che paNa badhe najara karo to sivAya jainadarzana ahiMsA to kyAMka khUNekhAMcare dekhAI jAya to judI vAta. e ja rIte satya paNa zodhavA jaIe to nAmanuM kyAMka maLe. asteya, brahmacarya ane aparigraha paNa zodhavA paDe. bole badhAya pAMce niyama, paNa pUrA kyAMya na maLe. AjanA samAnavAdIo kahe che ke-"badhA darzana samAna kema nahi ? pAMce niyama to badhAM ja kabUla rAkhe che chatAM jainadarzana ja UMcuM kema ? dhyeya badhAnuM eka, vrata badhAnAM sarakhAM, vairAgyane badhA ja mAne chatAM bheda zA mATe ? zAstra kahe che ke e badhA adhUruM kahe che; jyAre ahIM pUruM kahevAya che, eTalo bheda che. lAlacuone dharmanA nAme kapaDAM kaTAvIne paNa nacAvI zakAya? samAnavAdIo kahe che ke "badhA guNanI ja vAta kare che. paNa emane jaNAvAya ke guNanI vAta na kare to UbhA ja koNa rAkhe ? gAMDI paNa duniyAne potAnA tarapha vALavI hoya to dharmano dekhAva karavo ja paDe. dharmano dekhAva karyA pachI arthakAmanI lAlasAvALI duniyA pAse badhA anartha karAvI zakAya. ere, kapaDAM kaDhAvI bajAra vacce nacAvo to nAce paNa kharo. kaMIka dhUtArAoe dharmane nAme arthakAmanA lAlacu loko pAse AvA nAca karAvyA paNa kharA. lajjA gaI pachI pUchavuM zuM? e to ughADuM bole ke-"pUrAM kapaDAM na maLatAM hoya to te meLavavA mATe hamaNAM to ughADA thaIne pharavAmAM harakata zI ?' e ja rIte kahe che ke dharma vinA kalyANa nathI e vAta sAcI paNa hamaNAM kAMI pUro dharma karI zakAya tema nathI to pachI be-pAMca varSa mATe dharmane samULago ja mokUpha rAkho ne ? emAM vAMdho zuM che ? pUrI sAmagrI eka vAra meLavI lIdhA pachI badhuM thaI paDaze." mAnavajIvanamAM sAdhyuM zuM? pUrvanA saMskArabaLe, mahAmuzIbate anaMta puNyarAzIe dharma maLyo, dharmasAmagrI maLI, bAhya anukULatAo maLI, have emAM kadI jarA khAmI hoya to te khAmI mUravAne badale saMpUrNa dharmane mokUpha rAkhI devAnuM pariNAma zuM ? A Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1383 - 13: dharmayuddha ane tenA nItiniyamo - 93 - 195 manuSyabhavanI kAMI kiMmata ja nathI ? A mAnavabhavanuM sAdhya zuM ? aneka cakravartIo ane rAjAmahArAjAo thaI gayA, riddhisiddhivALA paNa aneka thayA parantu temAMnA koInAM nAma A zAstranA pAne lakhAyAM ? saMkhyAbaMdha zahenazAho temanI moTI moTI zahenazAhato mUkI mUkIne gayA. emAMnAM koInAM paNa nAmane AmAM sthAna na maLyuM. zAstra to pUche che ke-mAnavajIvanamAM emaNe sAdhyuM zuM ? Aje to bAhya vastuo mATe mAnavajIvanamAM sAdhanAne gauNa karavAnuM kahevAmAM Ave che. parantu pUrvanA puNya, aneka bhavonA saMskAra ghaDAtAM ghaDAtAM, mahAmuzIbate A jIvana ane A sAmagrI maLI ane temAM kAMIka jAgRti thaI jenA yoge dharmakyiA prati prema jAgyo. have najIvA bahAnAM kADhI, dharmane hAla mokUpha rAkhavAnuM kahevuM ene mATe zAstra to kahe che ke- AtaM paraM natam - AvyuM paNa gayuM enA jevuM thayuM. e gayeluM pAchuM kyAre Ave ? ciMtAmaNi kadAcit, kvacit ane koIkane ja hAthamAM Ave. enA rUparaMga jovAmAM hAthamAMthI sarIne sAgaramAM paDI jAya pachI e hAthamAM Ave ? eka bhAgyahIna ciMtAmaNI meLavI tene hAthamAM rAkhI vahANanA kinAre besI cAMdanI rAte caMdramAM sAthe tenI sarakhAmaNI karato malakAvA lAgyo. caMdra caDhe ke A caDhe ? ema sarakhAmaNI karatAM karatAM ciMtAmaNI hAthamAMthI sarI jaI samudramAM paDyuM. e pAmarane ciMtAmaNi maLyuM paNa phaLyuM nahi. maLeluM sAcavI zakyo nahi. sAgaramAM gayA pachI have DUbakI mAre toya e hAthamAM Ave ? ratnatrayInA bhakta bano pachI prazasta kaSAyonAM daSyata AgaLa karo: mAtra zarIranI ja ciMtA karazo ane e mATe kasarata, akhADA, mAla miSTAnnanI vAto karazo to AtmAnI ciMtA kyAre karazo ? tamAre duniyA sAthe rAcavuM che ke karma sAthe ? sabhA; "kAlikAcArya mahArAje laDAI karI hatI ne ?' kAlikAcArya mahArAje zA mATe laDAI karI ? karyA pachI zuM karyuM ? ane e yuddhamAM koIne mAryA hatA ke kema ? e badhuM jANo cho ? sabhA: "e khyAla nathI." khyAla nathI to e vAta na thAya. tamArA e praznathI cAlu muddAne koI bAdha nathI Avato. e yuddha sAdhvInA zIlanI rakSA mATe hatuM. ratnatrayInuM rakSaNa karavAno emAM hetu hato. e yuddhamAM duzmanane mAryo nathI ane duzamanane mAravAnI buddhi paNa na hatI. duzmane mAphI mAgI ane pharI evuM nahi karavAnuM jaNAvyuM ke tarata choDI mUkyo. Ama chatAM emAM paNa jeTalA pramANamAM doSa Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 197 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1384 lAgyo hoya tene doSa mAnyo che, tenI AlocanA karavAnI vidhi che. ane e mahApuruSoe evA lAgelA doSanuM prAyazcitta lIdhuM che ane Atmazuddhi karI che. khoTI cIjane khoTI mAnI che, manAvI che, lakhI che, pachI vAMdho zo ? pahelAM tame ratnatrayInA bhakta bano pachI enI rakSA mATe prazasta kaSAyanAM enAM sAdhanonAM dRSTAMtone AgaLa karo. hajI to ratnatrayInA mahattvane ja samajI zakyA nathI. AtmaghAta e pApa paNa ratnatrayIne jIvatI rAkhavA mATe AtmaghAta karato paDe to e pApa nathI. ratnatrayI jarUranI jaNAya to A vAta manAya. ratnatrayI vinA badhuM nakAmuM, A vAta samajAya nahi tyAM sudhI prazasta kAyanA dRSTAMtamAMnI eka paNa vAtano citAra tamArI sAme 2jU ka2vo nathI. sArI vAtone kadarUpI cItaravAno dhaMdho : i ApaNI sArI vAtone kadarUpI banAvIne cItaravAno dhaMdho dhamadhokAra cAlu che. ApaNe vyAkhyAnamAM kahyuM hatuM ke kumArapALa mahArAjA agiyAra lAkha ghoDAnA palANe pUMjaNI rakhAvatA hatA ane ceDA mahArAjA bANa pUMjI pramArjIne choDatA hatA. A vAtanI TIkA karatAM teo kahe che ke-pATe besIne pothI vAMcanArAne yuddhanI zI khabara ? pachI to ema ja kahevuM hatuM ne ke-zatrunA zarIrane paNa pUMjI pramArjIne bANa mAratA hatA.' pAchuM vaLI AgaLa lakhe che ke'pATe besIne je kahe che te zAstromAMthI joIne kahe che ema mAnI laIe, parantu zAstranI paNa e atizayokti che.' sabhA : 'Apa zAstranAM lakhANa barAbara samajI zakatA nathI ema manAvavAno paNa temano hetu na hoya ?' amArI samajaphera paNa thAya, e kAMI asaMbhavita nathI; parantu tethI zAstrane bAdha Avato nathI. sabhA: 'hakIkatamAM to teo zAstrane mAnatA ja nathI.' tenI to A badhI paMcAta che. sArAM paNa dRSTAMtono Avo durupayoga kare che mATe e dRSTAMta emanA mATe nakAmAM che. ghaNI davAo evI paNa che ke je DhoLI naMkhAya te hA, paNa badhAne e na apAya. vaidyanA gharamAM bApadAdAnA vakhatanI aneka bhAre mAtrAo paDI hoya, te vakhate pheMkI de ema bane, paNa jene tene Ape nahi. paisA kharcI zakanAra ane davA pacAvI jANanArane ja e davA apAya. e ja rIte hAla prazasta kaSAyanAM dRSTAMto ApavA jevAM nathI. je ratnatrayI mATe A mahApuruSoe potAnA prANa samarpaNa karyA, je Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1835 - 13: dharmayuddha ane tenA nItiniyamo - 93 - 197 ratnatrayInI puSTi ane zuddhi mATe potAnuM sarvasva samarpaNa karyuM, temanI e badhI vAto jemane ratnatrayI game temane kahevAya. jenA yoge je vastunI prApti te vastune sAcavavAnI mahenata pahelI hovI joIe. jene meDInI jarUra hoya tene nisaraNI sAcavavI ja joIe. "nisaraNI na hoya to zuM vAMdho ? e bhAMgelI ke saDelI hoya athavA dazane badale be pagathiyAMvALI hoya to paNa cAle ema na bolAya. jene mALanI kiMmata hoya tene samajAvAya paNa je mUrkhane mALanI gatAgama ja nathI tene zuM samajAvAya ? AvA lekhakonAM lakhANanI kiMmata zI ? ' lakhanAra jo sAco lekhaka hoya. zAstranA bhAva samajavA mAgato hoya, vicArone vAgoLIne ane viSayamAM tanmaya thaIne lakhato hoya to ApaNe ene jarUra samajAvI zakIe, ane jyAre samajavuM hoya tyAre samajAvavA taiyAra chIe; paNa bhADUtI lekhaka mATe nirUpAya chIe. pagAra mATe ja lakhanArane to vratADitaM nA'- brahmA paNa tene rAjI na rAkhI zake, ema ja kahevuM paDe. brahmA paNa ene jo kAMI kahevA jAya to enI paNa lakhAmaNInI e phI mAge ane kahe ke "jo koInA guNa gavaDAvavA hoya ke koIne mATe gALo lakhAvavI hoya to mArI kalama taiyAra che paNa Apo cho zuM ? e vAta pahelAM nakka karo." evAne tame bolAvIne kaho ke "bhalA mANasa, AvA sajjana mANasa mATe teM A zuM lakhyuM ?" to e kahI de ke-"e paMcAta na karo. tamAre je lakhAvavuM hoya te bolo ane paisA ahIM mUkI do. tame kaho tema lakhavA taiyAra chuM." are ! khuda bhagavAna mahAvIradeva sAkSAt hoya to temane paNa kahe ke-tamArA bhakta rAjAnA mugaTamAMthI ke samavasaraNanA kAMgarAmAMthI thoDAM ratno apAvI do to tamArA samyaktano pracAra jorazorathI zarU karI daIe. pracAra karavo hoya to hAtha chUTo rAkho ane amane ApavA mAMDo. emane to koI paNa prakAre udarapUrti ane svArthasiddhi e benuM lakSya che to have AvAnA lakhANanI kiMmata zI ? dharmayuddha'nA niyamo mahAbhAratano eka prasaMga : Azcarya to e vAtanuM thAya che ke game teTaluM kharAba lakhavA jatAM paNa sArA zabdo pAchA lakhAI jAya che. e mathALuM kare che ke-"jaina pravacananI ratnakaNIo', jenuM khaMDana karavAnuM, jene pheMkI devA yogya mAnavAnI, tene koI ratnakaNIo kahe ? paNa AvI vAtanuM e lekhakane bhAna nathI. "dharmayuddha'nI ene jANa nathI. nyAyanIti vinAnA Adhunika topagoLAnA yuddhane ja e jANe che. mukhya duzmano sAmasAme khaDA rahetA. dUta mokalyA vinA, zatrune paDakAryA vinA e kadI laDavA Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-3 na jatA. laDatA paNa nyAyathI ja. anyAyathI kadI laDavAnuM nahi. jyAM anyAya dAkhala thayo tyAM tenuM khaMDana paNa barAbara thayuM. bhImasena ne duryodhana laDatA hatA. duryodhana kemeya karI marAto na hato tyAre zrIkRSNajIe potAnA sAthaLa para hAtha mUkI izArAthI bhImasenane sAthaLa para ghA mA2vA samajAvyuM. bhImasene gadAno ghA duryodhananA sAthaLa upara karyo. A nyAyaviruddha hatuM. yuddhano niyama ke duzmananI nAbhi nIcenA aMga upara ghA na marAya. duryodhana paDyo. gussAnA AvezamAM e paDelAne bhImasene lAta mArI. A joI baLabhadrajI bhayaMkara kopAyamAna thayA. bhImasenane e kahe che ke-'o kSatriyakuLakalaMka ? A zuM ? Avo adharma ? ane paDatA para pATu ? have huM yuddhamAM tArI sAthe Ubho na rahuM. eTaluM ja nahi paNa pahelAM tane ja mAruM.' kopAyamAna thayelA baLabhadrajIne zAMta karatAM zrIkRSNajIne navaneje pANI UtaryAM. badhA tyAM bhegA thaI gayA. baLabhadrajIne page paDyA. vAraMvAra mAphI mAgI tyAre e zAMta thayA. AvA e nItimAna hatA. 198 pRthvIrAja cauhANanI e uttamatAne mUrkhatAmAM khapAvatA AjanA itihAsakAro 1386 kSatriyo laDatA kharA paNa emAMya nItinuM khaMDana nahi karatA. duzmana paDe ke tarata enI pAse pahoMcI pote ene paMkho nAkhavA besI jatA. duzmana paDyA pachI hathiyAra tarata myAna karatA. bhAge tenI pUMTha kadI na pakaDatA. pRthvIrAja cauhANe zAhabuddIna ghorIne sAta sAta vAra jIvato pakaDI choDI mUkyo che. pakaDAya ane e muslima bacco 'meM terI gauA' kahI pagamAM paDe eTale A choDI de. AThamI vAra pRthvIrAja pakaDAyo tyAre zAhabuddIne ene na choDyo. itihAsa kahe che ke zAhabuddIne ene zilA para chUMdI mArI nAMkhyo, ane tyAM e bolyo che ke 'hAthamAM AvelA duzmanane choDI mUkavAnI mUrkhAI ame na karIe, e tame karo.' Aje paNa keTalAka e pRthvIrAja cauhANane mUrkha kahe che. huM kahuM chuM ke'ene mUrkha kahenArA jAtavAna nathI. e sAco kSatriya hato. duzmana moMmAM taraNuM laIne Ave, hAtha joDI 'maiM terI gauA' ema kahe eTale sAco kSatriya ene mAphI ApyA vagara na rahe. zaraNe AvelAne sAco kSatriya bacco kadI na mAre. jAtavAna hoya te game tevA saMyogAmAM potAnI uttamatA cUkatA nathI. kSatriyono e jAtidharma ja che ke kSata thayelAne, zaraNe AvelAne Azraya Apavo. zaraNAgatanI rakSA mATe to kSatriyoe prANa ApyA che; e kSatriyo potAne zaraNe AvelAne kadI mAre kharA ? na ja mAre. rAjya jAya to bhale jAya. luccAo rAjya laI leze e bhItithI dharma kadI na tajAya. AMjanA itihAsakAro to AvAnI paNa TIkA kare che. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1387 13: dharmayuddha ane tenA nItiniyamo - 93 199 te chatAM... rANA pratApa na namyo H rANA pratApe badhA julamo sahana karyA, jaMgalamAM bhaTakyo, anAja vinA bALako bhUkhyAM TaLavaLe, khAvA bese ne bhAgavuM paDe, A badhuM chatAM muslima bAdazAhane e namyo nahi. bAdazAha ene namavAnuM paNa nahoto kaheto, phakta saMdhI karavAnuM ja kaheto hato parantu evA adharmI sAthe saMdhI paNa ene maMjUra na hatI. 'badhuM jAo paNa dharma na jAo' e ja eno saMkalpa hato. sabhA 'eNe dezakALa na joyo ?' dezakALa joIne sagavaDiyo banyo hota to enuM nAma itihAsamAM na lakhAta. rANA pratApanuM nAma Aje kema gavAya che ? enA yoge to kSAtravaTa jIvatI rahI. bIjA badhAe bAdazAhanI gulAmI svIkArI kSAtravaTane kalaMkita karI. mAnasiMha jyAre bAdazAha taraphathI moTI senA sAthe Avyo ane tene samajAvavA prayatna kare che tyAre khobA jeTalA sainiko chatAM rANA pratApe tene saMbhaLAvyuM che ke-'kulAMgAra ! tAruM moM na batAva.' A kyAre bolAya ? jyAre dharmanI kiMmata hoya tyAre. jene dharmanI kiMmata hoya te prazasta kaSAyonI kiMmata samaje : jene dharmanI kiMmata hoya tene prazasta kaSAyonI kiMmata samajAvAya. ahIM keTalAka to evA bhegA thAya che ke je zAstranIM UMcI vAto jIravI zake nahi. sArI vAtono durupayoga karavAnuM ja teo zIkhyA che. evAonA hAthamAM koI evI sAmagrI ApaNe nathI ApavA mAgatA ke jethI potAnA hAthe ja teo dAvAnaLa saLagAve. ratnatrayInA mahimAne samajo pachI ja prazasta kaSAyonA dRSTAMtomAM tamane majA Ave ane enA hetuo ApoApa samajAya. ratnatrayInA rakSaNa mATe je kAMI karavuM paDe te badhuM karAya. yuddhabhUmimAM bANa pramArje te sAcA baLavAna nathI ? zAstra to ene ja sAcA baLavAna kahe che. raste janArA nabaLA pocAne je raheMsI nAkhe te baLavAna nahi paNa rAkSaso che. ATalI vAtamAM jene mUMjhavaNa thaI gaI te yuddhabhUmimAM rAjAo paDikkamaNuM karatA hatA e vAta sAMbhaLe to hebatAI ja jAya ne ? ene to ema ja thAya ke yuddhamAM vaLI paDikkamaNuM kyAMthI AvyuM ? dharmaniSTha maMtrInI vaphAdArI : eka rAjA koI samaye kAraNasara potAnA rAjyanI bahAra gayo che ane barAbara samaya joIne te ja vakhate duzmana rAjA caDhI Avyo che. rANIe maMtrIne Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 saMgha svarUpe darzana bhAga-3 1388 bolAvI salAha mAgI ke have zuM karavuM ? maMtrI kahe hukama hoya to sainya laI sAmo jAuM. rakSaNa karavA mATe javAnuM nakkI karyuM. rANI ane maMtrI sainya laI sAme javA nakaLyA. maMtrIne sukAna soMpyuM. mArgamAM vahelI savAre maMtrI pratikramaNa kare che, te eka sainike joyuM. rANI pAse jaIne e sainike kahyuM ke-"e eciMdiyA; beiMdiyA kare che, te yuddhamAM zuM ukALaze ? tyAM to paMciMdiyA sAme zastro calAvavAnAM che.' rANI paNa A sAMbhaLI mUMjhavaNamAM paDI gaI, paNa have zuM thAya ? tAjuM ja sukAna soMpyuM te ekAeka pAchuM paNa kema kheMcAya ? yuddha thayuM ane e ja maMtrI duzmana rAjAne bAMdhIne rANI pAse laI Avyo. rANI khuza thaI gaI. duzamana rAjAe zaraNAgati svIkArI eTale sudhI karI chUTo karyo. pachI potAnI zaMkA TALavA maMtrIne pUchyuM ke "maMtrIzvara ! egidiyA beiMdiyAnI ciMtA karanAro paMciMdiyA sAme zastro kevI rIte calAve ? A tamArI vAta samajAtI nathI. maMtrIe kahyuM- mahArANIjI ! A kAyA Apane soMpI che paNa mana-vacana to dharmane soMpyAM che. nokarIne vaphAdAra rahI duzamanane bhale bAMdhI lAvyo; paraMtu enA pratye koI duzmanAvaTano bhAva nathI, kevaLa pharajanuM pAlana che. mArA eciMdiyA, beiMdiyA ja e badhuM mane zIkhavADe che. corane paNa zAhukAra banAvyo : duniyAmAM peTa khAtara badhuM karavuM paDe to paNa mana-vacanane bagADavAM evo kAyado nathI. paMceMdriyane bAMdhe, tenA para.prahAra kare ane tene ghaTatI zikSA paNa kare; paranta paMceMdriyane mAruM to bIjA ekeMdriya AdinA zA hisAba ? evA golA hisAba gaNAya? eka aparAdhI AMgaNe Avyo ne gharamAMthI vastu uThAvI javAnI peravImAM che ane gharamAM rahenAranI gharanI tathA gharanI milakatanI mamatA chUTI nathI to banavA joga che ke pelA para gusso paNa Ave, ene zikSA karavAnuM mana paNa thAya ane zikSA kare paNa kharo. jo mUrchA na hota to tene laI javA deta, tene zikSA na karata. vicAra karatA ke "AvI tuccha vastu mATe gusso zuM karavo ? bhale bicAro e laI jato. A to mUrchA chUTatI nathI, AnA vinA cAlatuM nathI mATe gusso AvI jAya che. bAkI to huM pAmara chuM mATe mane e aparAdhI dekhAya che." nahi to pote jAte aparAdhI banI mane parigrahathI mukta banAvI zrI jinezvaradevanA tyAgamArgamAM sahAyaka bane enA jevo bIjo sAro mitra kayo hoya ?' AvI bhAvanA thavI joIe. sAcA dile corane paNa jo AvuM kahevAmAM Ave to e paNa mUMjhAI vicAramAM paDe. prabhava corane zrI jaMbusvAmIe A rIte ja zAhukAra banAvyo. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1989 - 13: dharmayuddha ane tenA nItiniyamo - 73 - 201 prabhava ane jaMbuvAmI : prabhave jaMbukumAranA AvAsamAM praveza karI, AvelA aneka mahemAno tathA gharanA sarve upara avasthApinI nidrA mUkI tyAre zrI jaMbukumArane enI asara na thaI. temaNe tarata prabhavane kahyuM ke "prabhava huM jAgato chuM. tArI vidyAnI mArA para asara nathI. vaLI tuM je levA Avyo te kazAnI mane darakAra nathI. A badhI milakata ane AThe strIone mUkIne kAle savAre huM cAlI nIkaLavAno chuM. paNa atyAre A badhA mArA vizvAse UMghI rahyA che mATe tane cetavuM chuM ke tArAthI kAMI laI zakAze nahi. tarata prabhavane vicAra thayo ke-"A mAlika mUkavA mAge che ane huM coTTo levA mAguM chuM. e vANiyo ane huM kSatriya chuM. parantu sAco kSatriya to e che ! prabhava paNa tarata cetI gayo ane jaMbukumAranI pAchaLa dIkSA levA taiyAra thaI gayo. tenA sAgarIta pAMcaso cora paNa tenI sAthe ja dIkSA levA taiyAra thaI gayA. mamatA chUTe ane khullA dile corane jo A rIte kahevAya to e paNa choDavA taiyAra thaI jAya ane ene paNa gusso na Ave; paraMtu eka tarapha corane A rIte vAtamAM rokI rakhAya ane bIjI taraphathI polIsane bolAvI levAya to Ama na bane ane rakhe corane jo e vAtanI khabara paDe jAya to hathiyArano ghA karI nAsI chUTe. -emane mana zAstronI kaMI vAta atizayokti nathI ? 'e lokone zAstronI vAto atizayokti lAge che ane te lAge ja, kemake 'pApI jIvo mATe zAstranI eka eka vAta atizayokti che. zAstra to kahe che ke : "saMsAramAM rahevuM paDe to rahevuM paNa rAcavuM nahi. saMsAramAM rahyA chatAM je rAce nahi te ja samyagdaSTi, bIjA nahi. samyagdaSTi che ke je tapAvelA loDhAnA kAyA para je rIte rahevAya te rIte rahe." A badhI vAto emane atizayokti - nA lAge ? emane mATe zAstranI kaI vAta atizayokti nathI? | ( zAstra kahyuM ke "deva to te ke jenAmAM rAgadveSano aMza paNa na hoya; A vata e mAnaze? ( zAstra kahyuM ke- sAdhu che ke je pApanI-saMsAranI vAta paNa na kare," A vAta e mAnaze ? zAstra kahyuM ke kareluM, karAveluM, anumodeluM sAdhune na kalpa, sAdhu to navakoTi zuddha AhAra kare; A vAta emanA gaLe Utaraze ? Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 1390 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 zAstra to kahyuM ke-'sItAe rAvaNa sAme AMkhanuM popacuM paNa UMcuM nathI karyuM;' tyAM to e kaheze ke 'A kema bane ?' e to jevo paMDa tevuM jagatane jue. vIsamI sadImAM janmelA ane ekavIsamI sadI tarapha doDI rahelA temane A badhI vAto atizayoktibharI ja lAgavAnI. e loko potAne game teTaluM ja ane potAnA vicAro mujabanuM ja lakhatA hoya toye dhULa nAMkhI. paNa vANI, vicAra, haiyuM, jAta ne AtmA e badhuM vecIne lakhatA hoya tyAM zuM thAya ? evAne koNa samajAvI zake ? bhADUtI lekhako pAse lakhAvanArAne jAheramAM AvavuM paDaze tyAre jAte pAkhaMDI hoya tene samajAvAya paNa enI pAchaLa pAchaLa dorAnArAM gADaranAM ToLAMne na samajAvAya. kumata kADhanAro pAkhaMDI to dalIMlathI samaje paNa kharo; paraMtu pelA abhaNone zuM samajAya ? chApAnI kaoNlamo bharanArA badhA vecANa thaI gayelA hoya che. koI, mANasanA, koI strInA, koI nokaranA to koI arthakAmanA vecANa che. emane samajAvavA jAo to tarata kaheze ke-'amane koInA 52 aMgata vaira nathI, amAre koI potAnA ke koI pArakA nathI, badhA samAna che. jyAMthI rUpAnI goLIo maLe tyAM ame DhaLavAnA. tyAMthI mahine so maLe che, tame savAso Apo to tamAruM lakhavA mAMDIe.' ApaNe emane pUchIe ke-'pachI pelo doDhaso Ape to ?' to kaheze ke-'to tarata tyAM jAuM ? meM koInI kaMThI bAMdhI nathI.' have AvA lebhAgu bhADUtIonuM jemaNe zaraNuM lIdhuM che, teo mahine ke cha mahine paNa pastAya nahIM to kahejo. ApaNe to je haiye hoya te bole ane lakhe evA joIe. bAkI AvA lebhAguonI TIkAnI koI kiMmata nathI. lakhAvanArA paNa evA hoziyAra che ke e chUpA ja rahe che. e samaje che ke bahAra AvyA to nAmozI Avaze. je divase puravAra thaze ke lakhAvanArA phalANA hatA te divase e adRzya thavAnA; athavA to jAtano bacAva karavAnA ke-'ame vaLI AvuM lakhAvatA hoIzuM ? kyAM bhagavAna sarvajJadevanuM zAsana ane kyAM A lakhANa ? A to koI lebhAguonAM lakhANa che jenI sAthe amAre kAMI lAgatuMvaLagatuM nathI.' pachI sAmasAmA ekabIjAne juThThA karAvavAnI koziza kare ane eka prakAranuM nATaka bhajavAya. paNa AvuM badhuM banavAne hajI vAra che. AvA mANaso mATe Akhare to e ja aMjAma che paNa tene samaya lAgaze. hajI dIvAlo tUTI nathI, bhedabharama bhaMgAyA nathI. tame evuM bolo ko emane khullA thaIne bahAra AvavuM ja paDe. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1391 - 13: dharmayuddha ane tenA nItiniyamo - 93 - - 203 dareka vAtanA khulAsA karavA paDe. zAsananA virodhIonuM badhuM kauvata bahAra kaDhAvavuM ja paDe. pAkhaMnne sApha karavAnI vAta che, pAkhaMDIne nahIM? bhayaMkara rogIne AkarA julAba ApavA paDe. gaMdhAtA maLa bahAra nIkaLe pachI ja vaidya emane davA Ape. ApaNe paNa emanA haiyAnI vAto kalpIne zAstranA oThe rahIne badhI khullI karavI joIe. ekalA zAstrathI pAkhaMDI kadI nahIM lAge. myAnamAM rahelI talavAra to phakta dekhAva pUratI kAmanI. e jyAre bahAra kheMcAya tyAre ja duzmana gabharAya. e talavAra dhAradAra, pANIdAra ane tejadAra evI hoya ke amAsanI aMdhArI rAtre paNa jhabakArA mAre. e talavAra phare tyAre vacce AvanAra koI bAkI na rahe. ApaNe paNa emanI eka eka vAta seMkaDo rUpe bahAra mUkI zAstra ane dalIlo rUpI tIkSNa talavAra pheravI e vAtonA, kutarkonA evA TukaDA karavAnA che ke emanAM badhAM pAkhaMDa sApha thaI jAya. ahIM pAkhaMDa sApha karavAnI vAta che, pAkhaMDIone nahIM. mATe koI avaLo artha na karatA. zAstrano jJAtA zAstra vAMce ane e sAMbhaLIne pApI jIvo kaMpe nahIM e bane ? zAstra vaMcAya tyAM hAjara hoya e pApI jIvo to kaMpe paNa je ghera beThA hoya te paNa e vAto anyanA mukhethI sAMbhaLIne dhruje. aDhAra pApasthAnakamAM kheMcelI duniyA pAse zAstra vaMcAya ne jo sAMbhaLanArA UMcAnIcA na thAya to pApa ghasAya zI rIte ? tAjA rogIne sAmAnya davA Ape to paNa cAle paNa anAdinA vyAdhigrasta, anaMtAnaMta rogathI bharelA ane gADha mithyAtvathI vAsita evA dardIne davA kevI apAya ? A to nihnavapaNAno cAMda ApoApa laIne beThelA che. bhagavAne to temanA zAsanamAM sAta nihnavo gaNAvyA paNa AjanA A to evA nihnavo che ke jemanI saMkhyAno pAra nathI. emanAM nAma keTalAM gaNavAM? khatama karI nAkhavAnI dhamakI : mArI vAto sAMbhaLIne ghaNAMne gabharAmaNa thAya che. paNa huM kahuM chuM ke "jo zrI jinezvaradevanI vANI huM vAMcuM ane e sAMbhaLIne pApI jIvone gabharAmaNa na thAya to to kharekhara mane ja gabharAmaNa thAya ke rakhe huM kyAMya bolatAM bhUlyo to nathI ne ?' AgaLa AcAryonI dezanAmAM chaye darzananA vAdIo AvIne goThavAI jatA. AcAryanI AjubAju baLavAna ane majabUta sAdhuo besI jatA. e samajatA ke AcArya dezanA ApavA beThA eTale bolyA vinA rahevAnA Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1992 nahIM. kudarzanonuM mULathI ja umUlana karavAnA. te vakhate sAmAne gusso to ghaNo Ave paNa dalIla vinA niruttara rahetA. bahAra jaIne bolabola karatA, "Ane khatama karI nAMkhIzuM" evI dhamakI paNa uccAratA. e AcAryo bhAgyanA jore ja jIvatA. atyAre to emAMnuM kAMI nathI. evA rAjA ane AcArya padabhraSTa thavA yogya che? AcArya hoya ane pApI na kaMpe to mAnavuM ke e AcArya padabhraSTa karavA lAyaka che. jema chate rAjAe cora, uddhavagIra ke badamAzo kaMpe nahIM to e rAjA padabhraSTa karavA yogya che. nagaramAM cora loko laherathI pharatA hoya to mAnavuM ke rAjA emAM bhAgiyo che; bAkI rAjAnI hAjarImAM cora to kaMpe ja. jainazAsanamAM AcArya e rAjA che. bhagavAnanI AjJAthI viruddha vartanArA, AzravanAM khAtAM kholanArA, zAstra mATe elaphela bolanArAonI jo AcArya ja pITha thAbaDe to mAnavuM ke e paNa emAM bhaLelA che. pApI jo dharmIthI na Dare to konAthI Dare ? sAdhunI vAta to dUra rahI paNa sAcA zrAvaka pAse paNa dharmano virodhI jatAM kaMpe. zAstrane haMbaga kahenAro enA AMgaNe paga paNa na mUkI zake. hajArone pALanAro ane sAdharmika bhaktimAM AMgaNe padhArelAne jAtajAtanI vAnagIo jamADanAro zrAvaka potAne eka pAI paNa nahi Ape evuM dharmavirodhI paNa mAne. zrAvakanI A khyAti hoya. bhUkhe maratA dharmavirodhIne zrAvakane AMgaNe jatAM hiMmata na cAle. aneka kavioe rAjAnA be guNa varNavatAM kahyuM che ke- "bImAnta'Tom rAnA' - enI eka AMkhamAM prIti ane bIjI AMkhamAM bhIti. sArA mANasane rAjA pAse jatAM AnaMda thAya kemake sajjano pratye enI dRSTi prasanna hoya che. sajjanone enI pAse AvatAM bhaya na lAge paNa prema Upaje; paraMtu thoDA gunegArane enI pAse jatAM bhaya lAge. dareka pApIne to rAjA bhayaMkara lAge. pApI ane dharmI baMnene rAjA ke sAdhumahArAja pAse jatAM kazo taphAvata na lAge to samajavuM ke rAjA paNa polA ane e sAdhu paNa polA. sabhAH "virodhIne sudhAravA mATe prema na batAvAya ?' ahIM sudhAravA mATe prayatna karavAnI ke e mATe meLa rAkhavo paDe to rAkhavAnI nA nathI pADI. sudhAravA mATe gharamAM lAvI haiyAsaraso cAMpI kesariyA dUdhanA pyAlA pAo tenI nA nathI; paNa ene sudhAravA jatAM tamane e bagADI na jAya tenI kALajI pahelI rAkhajo. kharI rIte jovA jAo to sudhAravAno e Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1398 - 13: dharmayuddha ane tenA nItiniyamo - g3 - 205 sAco rasto ja nathI. tamArI pAse AvatAM ene bhaya Upaje e ja ene sudhAravAno sAco mArga che. zAstrano artha H zAsana svIkAre tenI rakSA kare ? zAstranAM eka eka vacana bahu vicArapUrvaka lakhAyelAM che. e vacanathI dharmIne AnaMdanI choLo UchaLe ane adharmIne kaMpArI chUTe. zAstrano vyutpatti artha ja e che ke zAsanAt trAyate iti zAstram / zAstra pUrve zAsana-hukama kare ane je enA zAsanane eTale hukamane mAne tenuM rakSaNa kare. rAjyano paNa kAyado e ke pahelAM e kAyado kare, hukama kADhe, e je pALe tenI e rakSA kare ane eno je bhaMga kare ne e zikSA kare. zikSAmAM daMDa, keda, dezanikAla ane phAMsI e badhuM AvI jAya. jevo guno tevI sajA. nIcalI korTe karelA hukamano paNa amala to thAya ja. hukama te hukama. apIla karavI hoya to daMDa to bharI devo paDe. jela thaI hoya to jAmIna ApavA paDe. pachI apIla saMbhaLAya. hukamano amala to pahelo thAya ja. hAIkorTe paNa jovAnuM zuM ? navvANuM TakA to nIcalI korTe je karyuM hoya te bahAla ja rAkhavAnuM hoya. kAyadAnI bArImAM gunegAra bacato hoya to tene eno lAbha Apavo eTaluM ja hAIkorTa jue. bAkI nIcalI korTanI kAryavAhI mAne to sAcI ja. dareka kAyadA nIce enA bhaMga mATenI sajA lakhelI ja hoya. ahIM gaMdakI na karavI" evAM pATiyAM coDe tyAMya enA bhaMga mATenI sajA niyata. sajA be jAtanI. daMDa ane jela. adhikArIne phAve te sajA kare. eka kare athavA beya kare e enI marajInI vAta. e ja rIte A zAsananA hukamane na mAne, eno bhaMga kare, ene paNa sajA thAya. ene zAsana bahAra paNa mukAya. zAsananA hukamane mAnyA pachI bhUla kare teNe zikSA (prAyazcitta) mATe taiyAra rahevuM joIe; ane e ja rIte je zAsananuM pAlana kare tene mATe zAstra rakSA karavA taiyAra che. rAjAe uThAvagIrothI zAhukAronI rakSA mATe rAjyamAM polIsa goThavI che. zAstra vAMcatAM jo zAsana (AjJA) na samajAya to vAMcanAranI khAmI samajavI. zAstramAM jevuM hoya tevuM ja e vAMce. "samayagdaSTi che ke je saMsArane khoTo kahe Ama ja e vAMce. "koI saMsArane khoTo kahevAnI nA kahe to e samyagdaSTi nahi' ema zAstrano jJAtA kahetAM acakAya nahi. zAstra vAMcatAM dharmIne AnaMda na thAya ane pApI gabharAya. nahi to mAnavuM ke vAMcanAramAM vAMcavAnI tAkAta Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1394 206 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 nathI. dharmanI vAta Ave tyAM adharmIne potAno naMbara gayo ema ja lAge. zALAmAM UMcA naMbarano rasiyo vidyArthI to vAMcIne gayo hoya toye gabharAya ke koNa jANe zuM pUchaze ! nahi AvaDe ne naMbara jaze to ! ThoTha vidyArthIne naMbaranI paravA na hoya. e to kaheze ke-DAbethI jamaNe javuM che ja kone ? pUchanAra zikSakane paNa thakavIe nahi to ame vidyArthI zAnA ? sabhA: "Aje to mAstara mAre to e emano guno gaNAya che.? . naThora vidyArthIno e guNa che ke e ema ja bolavAnA ane to ja emanuM manasvI vartana e calAvI zake. haiyAthI bhUlelAne samajAvAya paNa bhADUtIne na samajAvI zakAya. prabhuzAsananA saMtoSarUpa naMdanavananI sahela karavA icchanAre uparanI badhI vAto samajI vicArI tene anurUpa vartana mATe taiyArI karavI paDazee viSayamAM vadhu have pachI. Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14: kSudratA choDo, saMtoSa keLavo ! vIra saM. 2457, vi. saM. 1989, phAgaNa vada-5, budhavAra, tA. 19-3-1930 94 * saMtoSano AdhAra cittanI pariNati : * zrI saMghanA cittamAM sudratAne avakAza nathI : * Aje doSano Topalo vAta vAtamAM bIjA para oDhADAya che : * dharmanI sAmenAM AkramaNano to pratikAra ja karavo joIe : * zudra vicArovALAnI dazA : 0 A zAsananA kAyadA suMdara che : * zuM bolAya ane zuM manAya te samajo.! * zrI saMgha sAmAnya rIte tattvajJAnI hoya ? jema mANasa moTo tema gaMbhIra vadhAre : * siMhanI udAratA ane uttamatA e enI moTAInAM lakSaNa che : * vAlI munie rAvaNane zikSA kema karI ? * dharmI melo nabhAvAya paNa dharma melo na nabhAvAya : * dharmane melo na karavA devAya : - samyakta zuM kAma kare che ? * AgamanI sevAmAM jeTalI zithilatA teTalI AtmAnI kharAbI : tIrthakaronI vizvazreSTha samRddhi : * sAvaghAcAryano AtmA hAryo ane mAnakaSAya jItyo : to amArAmAM zAsana kyAM rahyuM ? * sUryano to e guNa ja che ke-e prakAza phelAve ja : 0 kamaLa kAdavathI tema guru gRhasthathI nirlepa rahe : * to... samajavuM ke sAdhune saMnipAta thayo che : * du:kha rovA AvanArane muni zuM kahe ? A saMsAramAM bekArI to zAzvata che : * bekArInuM mULa tapAso : * gRhasthanuM ghara : * e... duHkhI thAya emAM doSa kono ? 0 AvA samayadharmIone koNa samajAve ? Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - 15 saMtoSano AdhAra cittanI pariNatiH anaMta upakArI sUtrakAra paramarSi zrI devavAcaka gaNivarajI zrI saMghamerUnA saMtoSarUpa naMdanavananuM have varNana kare che. merUnA naMdanavanano AnaMda jema devo tathA vidyAdharo ja anubhavI zake che tema zrI saMgharUpe merUnA saMtoSarUpa naMdanavanano saMpUrNa AnaMda to sAdhuo ja meLavI zake che. e saMtoSanI vicAraNA karatAM jarUrI ApaNe cittanI vicAraNAmAM AvavuM paDe che kemake e badhAnI paraspara saMkalanA che. badhe vastu to eka ja che. zrI saMgharUpa merUnAM cittarUpI kUTo niyamarUpI suvarNazilAtala para goThavAyAM che. niyama te che ke jenAthI iMdriyo tathA mananuM damana thAya. evA niyamarUpI suvarNazilAtala para goThavAya tyAre saMghanAM citto UMcA (uttama-AdhyAtmika) bane che ! zrI saMghanAM citto kadI adhama, lAlasAvALAM, tuccha icchAovALAM na hoya. e citto kSudra paNa na hoya. zrI saMghanA cittamAM darekanA bhalAnI ja bhAvanA hoya paNa koInA bUrAnI bhAvanA na hoya. "kAle te mane Ama kahyuM hatuM, ne paramadivase tema kahyuM hatuM" evA vicAro zudra lokone Ave. e durgAna che. zrI saMghanAM citto evA durgAnathI para hoya che. zrI saMghanA cittamAM zuddhatAne avakAza nathI ? siMha jaMgalano rAjA kahevAya che. vanarAjanA nAme e oLakhAya che. nAnAM prANIo para e kadI tarApa mArato nathI. hAthI enI pAse AvatAM gabharAya paNa zudra jIvo tarapha to AMkha UMcI karIne dRSTi paNa e karato nathI. ene koIno bhaya nathI. hajAro kSudra prANIo cAre tarapha pharatAM hoya paNa e sadA nirbhaya hoya che. kSudra jaMtuonI doDAdoDIthI gabharAya to e rAjA zAno ? jene zudra jaMtuonI ciMtA nathI tene zudra vicAro paNa satAvatA nathI. ahIM paNa je zudra ciMtAomAM paDe te Agamane tathA enA mArgane bhUle. rAjyanuM rakSaNa karI rahelA rAjAnI pravRtti tarapha dRSTi ja nathI hotI. e samaje che ke pAmaro mATe to AMkhanuM popacuM UMcuM karyuM ke basa ! e cUpa thaI besI javAnA. siMhanI eka trADathI jaMgalanAM tamAma jAnavaro na mAlUma kyAM chupAI jAya che. enI trADathI hAthI jevA paNa bhAge to anya kSudra jaMtuonuM to pUchavuM ja zuM ? potAnA baLa para e mustAka che tethI kSudra vicAro ane AvatA ja nathI. jaMgalI jAnavaromAM paNa je moTA kahevAya che tenAmAM A guNa che. krUratAne laIne e moTA nathI kahevAtA paNa A guNane kAraNe e moTA kahevAya che. enAmAM krUratA che paNa teno upayoga e sthAne ja kare che, jyAM tyAM nathI karato. bhUkhyo na thAya tyAM Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 : kSudratA choDo, saMtoSa keLavo ! - 94 sudhI siMha koIno zikAra nathI karato, e paDyo ja rahe che. evA eka ja dIkarAthI siMhaNa sukhe sUe che; ene bhayanuM nAmanizAna paNa nathI. jyAre aneka baccAM chatAM bhUMDaNa bhayabhIta thaIne phare che ane ene viSTA gUMthavI paDe che. siMha jevo eka ja dIkaro jene pedA thAya tenI mAtA nirbhaya thaI gaI; enI dRSTi kSudra tarapha na hoya. e ja rIte zrI saMghanAM citta evAM uttama hoya ke jemAM kSudratAne avakAza ja na hoya. 1397 209 Aje to kSudra vicArono aMta ja Avato nathI. e kacaro sApha karavAmAM ja jiMdagI sApha thaI jAya tema che. kSudratAne kAraNe AvatA adhama vicAro adhyAtmano nAza kare paNa vikAsa na kare. game teNe game tyAre game teTaluM bagADyuM hoya'te zrI saMghane yAda ja na Ave; kadI yAda Ave to tenI asara na thAya ane kadAca asara thAya to paNa teno amala to na ja thAya. A potAnI jAta mATenI vAta che, potAnI aMgata vAta che. prabhunA mArga para AkramaNa thAya tyAMnI vAta nathI; kemake azabhodaya jAtane che, mArgane nathI. Aje doSano Topalo vAtavAtamAM bIjA para oDhADAya che potAnuM bagADavAnI koInAmAM tAkAta hoya evuM saMghamAM rahelo mAnato ja nathI. potAnI AbAdI ke barabAdInuM kAraNa e potAne ja mAne che. 'phalANAe mAruM bagADyuM' A bhAvanA AvI ke pariNAma bagaDyAM. haiyuM adhamatAne paMthe vaLyuM. saMgame ghaNA bhayaMkara upasargo karyA paNa mahAvIra prabhunA hRdayamAM tenI kAMI ja asara nahIM kemake-'A saMgama kare che' evuM mAne to asa2 thAya ne ? bhagavAna to mAne che ke saMgama to bicAro nimitta che, mArA karme ja ene ghasaDI ANyo che. Aje to potAnuM jarA paNa kharAba thAya eTale doSano Topalo vAtavAtamAM bIjA 52 oDhADAya che. daridrIo zrImaMtono vAMka kADhe che. pote kamAya nahi, kamAI zake nahi, emAM paNa e bIjAno ja vAMka kADhe. ene pUcho ke jo badhAthI ja tAruM bagaDe che to tArAthI bIjAne zuM thAya che ? eno javAba e nahi Ape. jo badhAthI enuM bagaDatuM ja hoya to e pahelA naMbarano nAlayaka jIva hovo joIe. jainasaMgha ane jainazAsana e zuM cIja che enI ene gatAgama ja nathI. ahIM darzAvelAM eka eka rUpaka jo barAbara vicArAya to e vicAraNAmAM varSo vItI jAya. ane emAMnA eka rUpakanuM paNa anukaraNa thAya to beDo pA2 thaI jAya kemake vAta to badhAmAM eka ja che. dharmanI sAmenA AkramaNano to pratikAra karavo ja joIe H zrI saMghanAM citta eTalAM gaMbhI2, dhIra ane udAra hoya ke e koIne potAnuM Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 saMgha svarUpe darzana bhAga-3 1398 bagADanAra mAne ja nahi. zrI jinezvaradeve kahyuM ke AtmAnA kevaLajJAnane koI dAbI zakatuM nathI tema koI pragaTAvI zakatuM paNa nathI. ene dAkhanAra paNa tAro AtmA che ane ene ughADanAra paNa tAro AtmA ja che. karmarUpa mATImAM bhaLyo che mATe malina che ane e malinatAmAMthI bahAra nIkaLe eTale zuddha thAya. "phalANAe Ama karyuM ane DhIkaNAe Ama karyuM" e vicAronI kSudratA saMghamAM rahelAnA cittamAM na hoya. karmanI AdhInatAthI evA vicAra kadAca AvI jAya toye tene uddezIne amala to na ja thAya. pharIthI barAbara samajI rAkho ke A ApaNI jAta mATenI vAta che, dharma mATenI nathI. zubhodaya ke azubhodaya to ApaNane che, dharmane nathI. zrI siddhagirinI yAtrA baMdha karavI paDI to zAnA kAraNe ? e Apatti siddhigirine hatI ke ApaNane hatI ? mATe dharmanI sAme AzmaNa karanArA mithyASTiono to pratikAra karavo ja joIe. vastasvarUpa na samajavAthI goTALA ghaNA thAya che mATe vAtane barAbara samajo. kSudra vicArovALAnI dazAH zudra vicArovALAnI dazA kevI che ? e navarA paDe ke ene zudra vicAro AvyA ja kare. kUtarAM navarAM paDe ke beThAM beThAM mAkho mAryA ja kare. siMha kadI evI ceSTA na kare. e bharyA peTe paDyo hoya tyAre prANIo tyAM AvI gela kare, aDapalAM kare toya e paDyo paDyo joyA kare paNa pelAMone kAMI na kare; kemake emAM ene nAnama lAge che. siMha samaje che ke "e prANIo bicArAM AvuM vartana na kare to e zudra zAnAM ? ane huM paNa temanA jevo thaIne evuM vartana karuM to kSudra gaNAuM! A zAsananA kAyadA suMdara che : haiyAmAM jyAM sudhI phalANAe Ama karyuM to huM paNa tenI sAme Ama kema na karuM ?' evI kSudratA hoya tyAM sudhI saMtoSarUpI naMdanavanano AnaMda na maLe ? e kAMI rastAmAM nathI paDyo. saMghanI bejavAbadAra vAto karanArAothI sAvadha rahevuM paDaze. Aje ghaNI jagyAe zudra kalaho cAle che. koInuM bhaluM karavuM te paNa koInA mATe nathI. vyAkhyAna paNa koInA para upakAra karavA mATe nathI. upakAra to bIjA jarUra mAne paNa vyAkhyAtA pote potAno sva-upakAra rahelo ja che. zrI tIrthaMkaradeva paNa dezanA tIrthakara nAmakarma khapAvavA mATe Ape che, ema zAstra kahyuM. jo upakAra mATe ja ApatA hoya to mokSamAM gayA kema ? ahIM ja vadhu varSo kema na rahyA ? karmo pUrAM thayA pachI eka paNa AtmA ahIM na rahyo. potAnI jAte ja upakArIno Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1999 - 14 : kSatA cho, saMtoSa keLavo- 94 - - 211 cAMda lagADIne pharavAmAM DahApaNa nathI. jarUra, ApaNA mATe zrI jinezvaradeva tAraka, upakAraka, uddhAraka e badhuM kharuM paNa teo kadI ema na kahe ke-"ame tamArA tAraka." jainazAsananI khUbI ja A che. A zAsananA kAyadA ja suMdara che. ziSyanI pharaja bhakti mAgavAnI kharI paNa bhaktinA pAtrathI tene evuM na puchAya ke-te bhakti kema na karI ? vastunuM varNana badhuM thAya paNa e varNana karatAM haiyAmAM potAnA mATe bhaktinI vAsanA na Ave. sAmAnA bhalA mATe badhuM kahevAya paNa potAnA utkarSa mATe kazuM na kahevAya. sabhA: "vAMdavA na vAMdavAnA praznamAM zuM samajavuM ?" vaMdananA prazna to vidhividhAna tathA sAMbhogika-asAMbhogika mAMDalInA vicAra karavA paDaze. emAM ghaNA hetu che. samajadAra hoya te e samajI zake. pU. upAdhyAjI mahArAjA pharamAve che ke jeo A badhAM vidhividhAna ane mAMDalInA sAMbhogika-asAMbhogika vyavahAra Adi na mAne, na samaje te ajJAna che. zuM bolAya ane zuM manAya te samajo ApaNo muddo e che ke saMghanuM citta chIcharuM na hoya, kSudra na hoya. koI sAruM kAma Ave tyAM "amuke zuM karyuM ?" ema enA manamAM na Ave. nAno AvIne kahe ane sAruM lAge to ame enI vAta svIkArI laIe paNa tethI enAthI ema na kahevAya ke huM zikhAmaNa devA Avyo hato ane mahArAje mArI zikhAmaNa mAnI." tame AvIne vAto karo tyAre nAnAmAM kAMI buddhi ja na hoya ema ame na mAnIe paNa zikhAmaNa devA AvyAnI DaMphAza tamArAthI paNa na marAya. nAnAe ApelI cIja moTo svIkArI le paNa pote ApavA AvyAno DoLa nAnAthI na karAya. nAnA moTAne pATale besADI jamADe tema chatAM meM emane jamADyA ema na kahe, bhakti karI ema kahe. zeThiyo phUlano hAra rAjAne paherAve ane ahobhAgya potAnuM mAne. hAra to rAjA pahere che ane ahobhAgya paherAvanAra potAnuM mAne che. moTo mANasa nAnAno hAtha pakaDe tyAM paNa nAno ema mAne ke keTalI mArA para maherabAnI ?' Ama moTAne hAra paherAvAya ane moTo hAtha pakaDe tyAM baMne jagyAe nAno ja potAnuM ahobhAgya mAne che. muddo e che ke vyavahAramAM je sevya-sevakabhAvano viveka che te ahIM Avyo nathI. e nathI mATe saMghatvahInatA dekhAya che. vyavahAramAM to tame badhuM barAbara samajyA cho. tyAM lakSAdhipati hoya te bhale zeTha kahevAya paNa ene paNa potAnA zeThane "zeTha sAheba" kahevA ja paDe. ema kahI kahIne jIbha sUkavavI ja paDe. tyAM pratyakSa svArtha dekhAya che jyAre ahIMno svArtha haiyAmAM samajAyo nathI. e Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1400 samajAya to zudra vicAro dUra bhAge. saMghanAM haiyAM kSudra vicArothI rahita ja hoya. jyAM kSudra vicAronI pIMjaNa cAle tyAM saMghanAM kArya sIdAyA vinA na rahe. zrIsaMgha sAmAnya rIte tattvajJAnI hoya ? AtmakalyANanI ciMtA karanArAono samUha enuM ja nAma saMgha. AtmakalyANanI ciMtA vinAnA jIvo saMghamAM rahI zakatA nathI. evA saMghamAM AvA phaMda hoya ? "tAruM chokaruM Ama karI gayuM ne tema bagADI gayuM" AvI vAto karavI e to bAIonA dhaMdhA che. zudra vicAro zrI saMghamAM rahenArane Ave ja nahi. zrI saMgha sAmAnya rIte tattvajJAnI hoya, tattvajJAnInA haiyAmAM anarthakara vicAro Ave ja nahi. anarthakara vicAra to dUra rahyA paNa nakAmA vicAro paNa tene na Ave. kadI AtmA sArI bhAvanAthI khasI jAya ane nakAmAM ke anarthakara vicAro AvI jAya to paNa te vANIthI bole to nahi ja; kadI koI mUrkhanA saMsargathI bolAI jAya to paNa e AcaraNamAM to na ja Ave. AcaraNamAM Ave to tattvajJAna TakI zake nahi ane aMte naSTa pAme. jema mANasa moTo tema gaMbhIra vadhAre : " prabhunA zAsanane mAnanAro zrI saMgha tattvano ajANa na hoya. bhale vistArathI, bheda-prabheda vagerethI UMDuM jJAna kadAca na dharAve; parantu ogha rIte to jANe ja ke-saMsAra asAra che, puNya-pApa che, tenAM pariNAma svarga-narakAdi paNa che; vagere. AvA saMghanA haiyAmAM kSudra vicAronI ghaTamALa cAlatI hoya e kamanazIbI che. enA yoge ja saMgha potAnuM sthAna gumAvato jAya che. duniyAmAM jema mANasa moTo tema tenAmAM gaMbhIratA vadhAre. evI rIte ahIM paNa moTAInA pramANamAM gaMbhIratA vadhatI javI joIe. iMdriyo tathA manamAM zudra vicArorUpI haDakavA na joIe. koI potAnuM bagADanAra che ema e na mAne. e to ema ja vicAre ke "e bole che to enI pAchaLa kAMIka hetu haze paNa ethI mAruM kAMI bagaDatuM nathI.' kalikAlasarvajJa AcArya bhagavaMta zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA eka sthAne pharamAve che keApaNane koI jo kharAba kahe to prabhuzAsanamAM rahelo vicAre ke e je kahe che te sAcuM che ke khoTuM ? jo mArAmAM e kahe che tevI kharAbI hoya to mAre sudharavuM joIe ane jo evuM na hoya to evI khoTI vAta karanArA bejavAbadAranI kiMmata zI ? "bhagavAna mahAvIradevane govALiyA herAna karI gayA, eke pagamAM khIra rAMdhI to bIjo kAnamAM khIlA ThokI gayo, jaMgalamAM jAnavaro trAsa ApI Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1401 14.: kSudratA choDo, saMtoSa keLavo ! - 94 - 213 gayAM. to zuM e badhA bahu baLiyA hatA ? bhagavAnamAM temano pratikAra karavAnI tAkAta na hatI ? anaMta baLanA dhaNI hatA chatAM e badhuM sahana kema karyuM ? eka ja mAnyatA ke-mAruM bagADanAra koI ja nathI. e bicArA mAruM zuM bagADavAnA che ? siMhanI udAratA ane uttamatA e enI moTAInAM lakSaNa che ? ziyALiyAMthI Dare tene siha koNa kahe ? siMha UThIne jo jaMgalanAM nAnAM janAvaro sAthe laDavA jAya to siMha vahelo marI jAya, kAraNa ke evA janAvarono pAra nathI. covIse kalAka siMhane e dhaMdho cAlu rAkhavo paDe toye jaMgala khAlI na thAya. siMha e kAmamAMthI navaro paDe ja nahi ane emAM ne emAM e khapI jAya. saMmUcchima jIvo to evA ke jema mAro tema navA pedA thAya. zudra jaMtuonI utpatti moTI, saMkhyA moTI ane vizALatA ghaNI. comAsAnA eka ja varasAdamAM asaMkhya aLaziyAM pedA thaI jAya. ene mAbApanI jarUra ja nahi. have evA jaMtuone mAravAnI pravRttimAM siMha jo paDe to e rAjA tarIke rahe ? moTAM jAnavaro nAnA jaMtuo sAthe dhamAcakaDImAM paDe ja nahi. paDe to e julmImAM khape. pachI e rakSaka na kahevAya paNa rAkSasa kahevAya. rakSaka jAnavaronI to kSudra jaMtuo pratye dilasojI hoya. siMha to mAne ke mArI hayAtImAM A nAnAM prANIo killola na kare to pachI kyAM kare ? kemake siMha jAgato beTho hoya tyAM sudhI e vanamAM bIjAM moTAM jAnavara AvavAnI hiMmata karatAM nathI, eTale nAnAM prANIo nirbhaya hoya che. mATe ja siMha e vanano rAjA kahevAya che; kemake nAnAono e rakSaka che. vAgha, dIpaDo, citto vagere krUra che tethI e rAjA nathI kahevAtA. siMha krUra nathI paNa udAra che mATe e rAjA kahevAya che. cittA vagere pAchaLathI humalo kare paNa siMha kadI pAchaLathI humalo na kare. hAthIne dUrathI jue eTale e garjanA kare, pUMchaDuM pachADe, cetave ane sAmethI tarApa mAre ane te paNa enA gaMDasthaLa para ja. udAratA ane uttamatAne laIne jAnavara paNa moTAM kahevAya che. Dagale Dagale enI bhIti nahi. e ArAmamAM paDyo hoya tyAre AdamI pAsethI cAlyo jAya toye e AMkha paNa UMcI na kare. jenA tenA para e gusso na kare. darekane mArI nAkhavAnI bhAvanA ene na hoya. beThAM beThAM mAkhIo to kUtaro ja mAre. enA peTamAM mAkhI jAya toye ene UlaTI na thAya. mAkhIthI UlaTI paNa sArA koThAvALAne thAya. A to koTho ja evo adhama mAkhImaya ke UlaTI paNa enAthI nAsI jAya. mAkhI mAravAthI enuM peTa kAMI bharAtuM nathI, ene kAMI lAbha thato Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 nathI, paraMtu vagara lAbhanI kriyA jo e na kare to e adhama kahevAya zI rIte ? potAnuM peTa bharAya nahIM ane sAmAnA prANa jAya e kAma to adhamanuM ja hoya. vAlImunie rAvaNane zikSA kema karI ? saMghanA vicAro evA kSudra na hoya. jyAM kSudra vicAro che tyAM prabhunuM zAsana nathI evuM zAstro bhArapUrvaka kahe che. 'mane jinezvaradevanA vacana para pUrI zraddhA che' ema bolanAranA kSudra vicAro kema maTatA nathI ? 'phalANAe mane gALa kema dIdhI ?' evI phariyAda karavAnI ene hoya ? e to samaje ke e bolyo to ene bhAre. A vAta jAta mATe che. zAstra para AkramaNa karanArA to sarvathA pApI che; jyAre ApaNA para AkramaNa thAya che temAM to ApaNo paNa hisso che. ApaNA pUrvakarmano udaya beTho ja che. e veThavAmAM-e sahana karI levAmAM ApaNA AtmAnuM to kalyANa ja che; ane zAstra paranA AkramaNamAM ApaNA AtmakalyANano nAza che. 1402 vAlImunine sIdho ja jo`rAvaNa mAravA Avyo hota to e mahAtmA teno kAMI paNa pratikAra na karata, kAraNa ke teo potAnA zarIramAM taddana ni:spRha hatA; paNa ANe to Akho aSTApada parvata mULamAMthI upADavAno prayatna AraMbhyo. emAM to mahAtmAe aneka jIvonI bhayaMkara hiMsA ane tIrthano nAza thato joIne enA nivAraNa mATe dhyAnane paNa mUkIne ene zikSA karI. vAlImuni vicAre che ke rAvaNane vera to mArA 52, emAM A tIrthe enuM zuM bagADyuM ? zAstrane ke maMdirane azubhodaya nathI. zubhodaya ane azubhodaya to ApaNane che. mAno ke ApaNA azubhodaya vinA paNa sAmo AtmA dharmano vairI ja che ane dharmIne kanaDe ja che to e rIte kanaDato hoya te veThavAmAM paNa ApaNuM to kalyANa ja che. dharmI melo nabhAvAya paNa dharma melo na nabhAvAya : dharma ane dharmImAM pharaka che. dharmI melo nabhAvAya paNa dharma melo na nabhAvAya, rogIne ghera lAvI khavaDAvavAmAM vAMdho nahi. loka dayALu kaheze paNa rogajanaka vastu na khavaDAvAya. e khavaDAvAthI to rAjya sAruM hoya to sajA thAya. dharmImAM khAmI nabhe paNa dharmamAM khAmI na joIe. ApaNAmAM koI khAmInI vAta kare to gama khAvI paNa dharmamAM khAmI batAve to ene jarUra pakaDavo. dharmanA AdhAre ja tamAruM ane amAruM ema ubhayanuM kalyANa che. jhera Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1403 - 14H sudratA choDo, saMtoSa keLavo ! - 94 - - - 215 devA AvanArane paNa kahevAya ke bahu gusso Avato hoya to mane jhera ApI de paNa maherabAnI karIne A zAstramAM-dharmamAM jhera na reDato. mane jhera de to samAdhi rAkhIne sAdhI zakuM paNa AmAM jhera bheLavIza to jIvaze koNa ? hAlata bahu kaDhaMgI che. A bhAIne pelA bhAI sAthe vaira che; eTale e bhAInI AbarU bagADavA enA jamaNamAM evuM kArastAna kare ke jeTalA jame teTalA mAMdA paDe. have phakta pelAnI AbarU bagADavA Avo dhaMdho kare e to kevaLa adhamatA che ne ? vaira koInI sAthe ane sajA koIne ! A sAruM kahevAya ? tAkAta hoya to vairInI kAnapaTTI pakaDane ? vairIne mUkI ADAavaLAM phAMphAM mAranArA to kAyaro che. ', dharmane melo na karavA devAya ? sAmAnI koI kriyA kharAba lAgI to ene moDhe kaho paNa e vAtane yAda rAkhI koInuM bhaluM thatuM bagADavuM evo kAyado nathI. dharmane melo na karavA devAya. vyaktine dIdhelI gALa kAMI dharmane lAgatI nathI. sabhAH "rAvaNa samakitI chatAM AvI AcaraNA kema karI ?' moha bahu bhayaMkara che. viSayakaSAyamAM paDelA kyAre pAgala thAya e kahevAya nahi. dezaviratinA dharmane sarasavanI upamA ApI. kemake dharma to tyAM nahi jevo ja, bAkI badhuM to bIjuM ne ? pote dIkarA paNa potAnA bApanA kahevarAve. kAMI bApanI jagyAe bhagavAnanuM nAma na de. bhagavAnanuM nAma to koI pUche ke deva koNa?" tyAre kahe. tene garaja maMdira tathA upAzrayanI vadhAre ke ghara tathA dukAnanI ?game tevo hoya to paNa bhale bese ahIM paNa ciMtA tyAMnI kare. ene ahIMthI khasatAM, gusso AvatAM ke mAna naDatAM vAra keTalI ? jarA paNa nahIM. ApaNe samajAvIe ke "bhAI ! Ama na thAya" to tarata kahI de ke "e Apane khabara na paDe. vaLI potAne DAhyAmAM khapAvavA kahe ke "e bolI gayo enuM mane kAMI nathI paNa Aja e bolyo ne kAle bIjo bole; jo evuM badhuM calAvI laIe to amAro vyavahAra paNa na nabhe." eTale potAno e vyavahAra calAvavA seMkaDo UMdhAM-cattA karyA vinA e rahe nahi. A badhI bahu nIcI koTinI vAto che ? samyakta zuM kAma kare che ? rAvaNa game tevo paNa koNa ? ramaNIno rAgI, rAjyano lobhI, niyANuM karIne Avelo, niyamA narake janAro; pote jeTaluM bheguM karyuM che tenI mamatA Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1404 chUTI jAya kharI ? nahi ja. thAke tyAre bole nahi. samyakta che eTale avasare avasare cete paNa kharo. vAlImunie pahADa dabAvyo tyAre rAvaNane lohInI UlaTI thaI, potAnI bhUla samajAI ke tarata mahAtmAe aMgUTho upADI lIdho; tyAre rAvaNa bahAra AvIne pazcAttApa kare che ane AvIne munine vaMdana kare che. samyakta na hoya to A bane ? UlaTo vera vadhAre rAkhI, na cAlyuM mATe cAlyo jAya. A to muni pAse AvIne kahe che ke "mahAtmana ! jevA tame upakArI cho tevo ja huM apakArI chuM, jeTalA tame uttama cho teTalo ja huM adhama chuM, Apa to jIvanadAtA cho ane mane jIvato rAkhavAmAM ApanI upakArabuddhi ja kAraNabhUta che. Aje to baLavAna kadI sudrane pakaDIne dayAthI choDI mUke to paNa pelo babaDe ke-joyuM ? pakaDyo bhale paNa kaMI hAtha calAvI zakyo ? zAno calAve ? mAla zuM che enAmAM ?" nabaLo nabaLo paNa uparathI DAma deto hoya evAM veNa kADhe.' pakaDAyo kema ?" e na vicAre. mithyAdRSTi hINakarmI AtmA upakAranA natIjAmAM paNa AvuM AvuM bole. AgamanI sevAmAM jeTalI zithilatA teTalI AtmAnI kharAbI : ApaNe virodhI sAme kaDaka thaIe chIe teno hetu paNa A che. jo dhImA zabdo bolIe to tarata AkSepa kare ke-joyuM ? aMdara pola che nahi to bolyA vinA rahe ? paNa bole kyAMthI ?" kaDaka bolavAthI gussAkhora bhale kahe paNa aMdara pola che' ema nathI kahevAtuM. "pola che" ema kahevA mATe to aradho poNo kalAka vicArI lekha lakhe temAM ADuMavaLuM pahelAM cItarI pachI DacakAM khAtAM jarA lakhe ke ahIM pola jaNAya che." kemake khAtarI che ke sAme dArUgoLo taiyAra che; paDakAra thayA vinA nahi rahe. paNa jo dhImA zabdomAM temane kahIe ke-"are bhAI ! nAhakanA nAdAna banI zAsana kema DahoLo cho ? to tarata kahe ke-"joyuM ! have mahArAja samajI gayA ke jo vadhAre bolavA jaIzuM to A loko ApaNI chAtI para caDhI badhI pola khullI karI deze." tame e lokonI peravI samajo. vAtavAtamAM e jAta para vAta lAve che teno hetu eka ja che kekAMI karatAM aTake. paNa e aTake koNa ? jene Agama karatAM paNa potAnI jAta vadhAre lAgatI hoya te, je Agamane potAnI jAta karatAM UtaratuM mAnato hoya te. sabhAH "badhAnuM manobaLa kAMI sarakhuM hoya ? na paNa hoya. paraMtu tyAM paNa karaNa zuM ? karmanuM eTaluM jora che mATe ne ? mithyAtva, avirati, kaSAya ane mana-vacana-kAyAne bahekAvanArI cIjo Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 : kSudratA choDo, saMtoSa keLavo ! - 94 AtmAne dabAve che tyAre ne ? emAM jarAye bacAva na cAle. AnI-A AgamanI sevAmAM jeTalI zithilatA teTalI AtmAnI kharAbI samavI. nAmakarma to nAza pAmavAnuM che ne ? je AgamanA yoge nAmanA, pUjA, pratiSThA maLI, te maLyA pachI e ja Agamane eka bAju mUkavAM ane je nAmakarmanA nAza vinA mukti nathI e nAmakarmanA yoge ja maLelI nAmanAne AgamanA bhoge sAcavavI emAM DahApaNa che ke mUrkhatA ? sabhA 1405 217 'bhagavAna to gayA, emanAM nAmakarmano to nAza thayo thatAM Aje paNa temanuM smaraNa, pUjA, sanmAna satkAra che ne ?' nAmakarmanA nAza vinA mukti nathI ja. bhagavAnanA AtmAthI chUTA paDelA nAmakarmanAM pudgalo paNa A kAma kare che. emaNe jagata upara anupama upakAra karyo mATe enuM smaraNa thAya che. mamatA mUkI, rAja Rddhi ane zarIra sudhdhAM tajyAM, upasargo veThI ghAtIkarma khapAvI kevaLajJAna meLavyuM, dharmatIrthanI sthApanA karI, satyanuM prakAzana karyuM, pAkhaMDIo sAme aDaga rahyA ane nAmakarmane AdhIna na thayA mATe emanA nAmanuM smaraNa Aje thAya che. tIrthaMkara nAmakarmano vipAka kevaLajJAna thayA pachI ja udayamAM Ave che. jo tIrthaMkara nAmakarmanA vipAkathI maLatI divya Rddhi bIjA koI jIvane maLe to e ene pacAvI zake ja nahi ane muktie jaI zake nahi. tIrthaMkara nAmakarmanA'vipAkodayamAM paudgalika sAmagrI eTalI badhI AvIne hAjara thAya che ke kAco poco tyAM virAgI rahI zake nahi. emanI beThaka, UThaka badhuM juduM. ahamahamikAthI (huM pahelo, huM pahelo evI paDApaDIthI) asaMkhyAtA iMdronI sevA bIjA koI pacAvI zake ? nahi ja. huM to kharI vAta kahuM ke-cAra pAghaDIo jo sIdhI AvIne amArA pagamAM name toya hRdayamAM uchALo Ave evI AjanI amArI hAlata che. cArasonI gALa sAMbhaLavI sahelI paNa cArano namaskAra jhIlIne pacAvavo kiThana. gama khAnArA ghaNA paNa 'Apa mahAvidvAna e prazaMsAnA zabdo sAMbhaLIne pacAvanAra thoDA; adhavacce ja kuMTAI maranArA ghaNA.' tIrthaMkaronI vizvazreSTha samRddhi : devo ane iMdro traNa traNa gaDha batAve te kevA ? ghora mithyAdRSTi paNa dUra dUrathI jovA doDyA Ave ane eka vAra to zira jhukAve tevA. rAjA, mahArAjA ane cavartIo paNa tyAM AvIne e Rddhi, samRddhi joIne AbhA banI jatA. koI samrATa evo nathI thayo ke jeNe AvI sAhyabI bhogavI hoya. e sAhyabI Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 1405. 218 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 to eka zrI tIrthaMkaradeva ja bhogave che. e paramAtmA jyAM jyAM vicare tyAM chaye Rtuo anukULa, pavana paNa anukULa ane bhUmi evI bane ke dhULanI rajakaNa paNa kyAMya na UDe. tyAM vAtAvaraNa kevaLa sevA, bhakti, bahumAna ane premanuM ja jovA maLe. devatAo paramAtmAne jamIna para paga na mUkavA de. paga mUkatAM pahelAM to suvarNakamala goThavAI jAya. prabhune jovuM nathI paDatuM ke kyAM besuM? e kyAM besavAnA che enI ciMtA devatA rAkhe ane jyAM bese tyAM siMhAsana goThavAyeluM ja hoya. Ajano rAjA joyA vinA besavA jAya to jamIna para paTakAya. prabhu vicare tyAM kAMTA paNa sIdhA hoya te UMdhA thaI jAya. AkAzamAM UDatAM paMkhIo bhagavAnane pradakSiNA kare. pakSIo madhura avAja kare. cAre tarapha vAtAvaraNa zAMta ane manohara hoya. e zAMti sAcI hoya paNa dAMbhika nahi. zubha karaNInA yoge zubha nAmakarma baMdhAya, cAre tarapha yaza phelAya paNa hayAtImAM ja; emAM pheraphArIno prasaMga Ave tyAre nAmanAne vaLagAya ke AgamanA satyane ? sAvadhAcAryano AtmA hAryo ane mAnakaSAya jItyo? sAvadyAcArya pUrve zAsananI apUrva sevA karIne tIrthaMkara nAmakarmanAM daLiyAM ekaThAM karyA hatAM. te vakhatanA tamAma gAmanA saMgho emanA vacana para nirbhara hatA. DhoMgI caityavAsIo ane devadravyanuM bhakSaNa karanArA veSadhArIo emanA nAmathI dhrUjatA hatA. emaNe saMdhomAM kAyado karavo ke je maMdironA caityavAsIo mAlika banI beThA che te maMdiromAM koIe darzana karavA paNa javuM nahi, kemake bhaktino te loko durupayoga kare che. Avaka baMdha thavAthI pelA mUMjhAyA. e DhoMgIo jANatA hatA ke A AcArya che tyAM sudhI ApaNo kAMI patto lAgaze nahi. e DhoMgIo potAno svArtha sAdhavA emane sAme levA AvatA, hAtha joDatA ane pagacaMpI karI khAnagImAM vinavatA ke-"ATalA kaThora zA mATe thAo cho ? thoDA narama thAo. A zrAvako maMdiramAM darzana pUjana karavA Ave emAM harakata zI ?" AcArya kahetA ke-e vAta na karo. tamAruM to moTuM jovAmAM paNa pApa che. tame to devadravyanA bhakSako pAkyA cho. AvuM temane moDhe saMbhaLAvatA. eka vakhata prasaMga evo banyo ke AcArya mATe besI vyAkhyAna karI rahyA hatA ane koIe prazna karyo. have e praznano jo sIdho uttara Ape to potAnI nAmanAne dhakko lAgaze ema temane lAgyuM. hakIkatamAM to nAmanA vadhe tema hatuM. tIrthakara nAmakarmanAM ekaThAM thayelAM daLiyAM nikAcita bane tevuM hatuM paNa manAI gayuM Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1407 - 14 : sudratA choDo, saMtoSa keLavo!- 94 - 219 juduM. mohAdhInatAnA yoge evo vicAra AvI gayo ke sIdho javAba ApavAthI nAmanA cAlI jaze. AthI tyAM AtmA hAryo ane mAna kaSAye vijaya meLavyo. eka tarapha usUtrabhASaNa ane bIjI tarapha nAmanA, ema be pallAM sAme najare caDhyAM, AtmA nabaLo thayo ane nAmanA tarapha kheMcAyo. sahejamAM zuM ? ema manAvavAmAM aMte mAna kaSAya phAvyo, "kapila !ahIM paNa dharma ane tahIM paNa dharma ema jema marIcIe kahyuM tema A AcAryuM paNa "apavAde ema paNa hoya" ema kahyuM. zAstra kahe che ke AthI tIrthakara nAmakarmanAM daLiyAM vikharAI gayAM ane AcArya potAno saMsAra vadhAryo. nAmanA rAkhavA gayA paNa tyArathI e "sAvadyAcArya kahevANA. "sAvadyacArya" eTale "pApAcArya'. to amArAmAM zAsana kyAM rahuM? sabhA: "saMgha te vakhate jabaro ze ?" saMgha to haMmezAM jabaro ja hoya, ToLAMnI vAta judI. atyAre saMghamAM rahelAnI dRSTi thAbaDathIbaDa karavAnI che te yogya nathI, yaza vagere zubha nAmakarmanA udayathI che. zubha nAmakartAno udaya A AgamanA pratApe che. rakSA AgamanI karavAnI ke nAmanAnI ? milakatanI jarUra che e mAnyuM paNa milakata ApIne AbarU rAkhe te zAha ke AbarU vecIne milakata rAkhe te zAha ? AbarU vecIne milakata sAcavI rAkhanArane duniyA paNa zAha nathI kahetI; ene to devALiyA kahe che. nAdArI noMdhAvelA bApanA saMtAnoe varSo pachI vyAja sAthe devuM cUkavyuM evA paNa dAkhalA che ane loko ene pUje che. duniyA aMte to satyanI pUjArI che. mUrkha hoI DhoMgI tarapha jhUkI jAya e bane paNa ene vastu sAthe vaira nathI. Agama karatAM, dharma karatAM jAtanI kiMmata vadhAre AMkanArA, AbarU karatAM paisAnI kiMmata vadhAre AMkanArA jevA che. jAta sArI hoya, prAmANika hoya, niSkalaMka hoya e uttama che; e anupama kAma karI zake enI nA nathI; paNa jAtane niSkalaMka rAkhavA dharmane-Agamane kalaMka lAgavA de, te to AbarU vecIne paisA sAcavanArA jevA che. AvA samaye ArAmathI amArI jAtano bacAva karIne besI na rahevAya. e to dharma mATe bole che ne ? Agama mATe bole che ne ? kyAM amArA mATe bole che ?' evuM vicArI mauna rAkhI besI rahIe to amArAmAM zAsana kyAM rahyuM ? A rIte jAtane thAbaDyA karavAthI zuM vaLe ? e vAta sIdhI ja che ke hallA to jyAM thApaNa hoya tyAM ja AvavAnA. jokhama to peDhI mAMDIne beTho hoya tene ja Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-3 che, bIjAne zuM ? devALuM dhanavAnane Ave, daridrIne zuM ? kapaDAM hoya tene nicovavAM paDe, na hoya tene zuM ? zAsana u52 prIti hoya tenAthI AvA samaye bolyA vagara rahevAya ja nahi. 220 1408 sUryano to e guNa ja che ke e prakAza phelAve ja : pUjya upAdhyAyajI mahArAjA kahe che ke zrI jinezvaradevanA paNa niMdako che. romaroma prANImAtranA bhalAnI jemane bhAvanA che, koI paNa jaMtunA bUrAnI jemane aMza mAtra bhAvanA nathI, AkhI jiMdagI jemaNe paropakAramAM samarpI che ane jagata samakSa jeo ekAMte kalyANakArI mArga mUkI gayA che evA zrI jinezvaradevanA paNa niMdako hoya, to Aje AgamanA ke amArA hoya temAM navAI che ? zItalanAtha bhagavAnanI dezanAthI zramaNo tathA brAhmaNone zAzvata vaira thayuM. suvidhinAtha bhagavAna pachI lAMbA kALa sudhI zAsanano viccheda rahyo che; mAhaNo brAhmaNa banyA hatA, vedamAM goTALA karyA hatA, saMsArane sArabhUta kahyo hato. paisA laI dharmakriyA karAvavAnI pravRtti zarU karI hatI ane gRhastha guru banI beThA hatA. duniyAno moTo bhAga e mArge vaLelo hato tyAre zrI zItalanAtha bhagavAna thayA. emaNe dharmadezanAmAM e tamAma vAtonuM khaMDana karyuM ane spaSTapaNe jaNAvI dIdhuM ke 'gRhastha guru na hoI zake.' pote kevaLajJAnathI jANatA hatA ke badhA unmArgagAmI banyA che ane e unmArga rUDha thaI gayo che. evA saMyogomAM devatattva ane dharmatattva barAbara kahIne gurutattvamAM bahu kheMcyuM na hota ane thoDuM DhIluM mUkyuM hota to nAhakanA uMdara-bilADI jevA vaira zramaNa-brAhmaNa vacce na thAta ne ? A vairanA-kalahanA utpAdaka zrI zItalanAtha bhagavAnane kahevA ? nA, nahi ja. pApAtmAonA pApa ja e kalahanuM kAraNa che. sUrya Uge tyAre ghuvaDa AMkha mIMce emAM sUryano zo doSa ? doSa to e kamanasIba AMkhono che ke je sUrya UgatAM ja mIMcAI jAya che. sUrya potAnAM kiraNo ghuvaDanI AMkha parathI pAchAM kheMce kharo ? sUryano to guNa che ke e prakAza phelAve ane zAha ane corane judA pADe ja. zrI jinezvaradevanA zAsanano paNa guNa ke e Ave eTale samyagdaSTi ane mithyAddaSTi AtmA alaga paDe ja, utsUtrabhASI ane zuddha prarUpaka judA paDe ja. kamaLa kAdavathI, tema guru gRhasthathI nirlepa rahe haiyAnI kSudratA saMghane zobhe nahi. kSudra vicArone saMghamAM sthAna na hoya. zrI saMghamAM rahelo, koI paNa vyaktine potAnuM bagADanAra na mAne. jenA yoge dharma Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1409 --- 14: kSudratA cho, saMtoSa keLavo !- 94 - 221 maLe, nAmanA maLe, badhI sAmagrI maLe tenI rakSAnI darakAra na hoya e bane ? zAsanamAM-saMghamAM sAdhune zAstra pradhAnapada ApyuM ane gRhastha, sAdhunI AjJAthI ja cAle evo kAyado karyo tenuM kAraNa e ja che ke zAsananI rakSA thAya. game tevo toye gRhastha e gRhastha. ene gharabAra yAda AvyA vinA na rahe. mATe ja zAstra kahyuM ke sAdhu paNa sAdhu thayA pachI gharabArInA saMgI thayA to sAdhupaNAmAMthI gayA. zrI AcArAMga sUtranA pAMcamA lokasAra adhyayananAM bIjA uddezAnI TIkAmAM kahyuM ke: sAvadyAnuSThAnapravRtteSu gRhastheSu dehasAdhanArthamanavadyArambha-jIvinaH sAdhavaH pakAdhArapaDkajavannirlepA eva bhavanti ? - artha :- "sAvadya/pApayukta anuSThAnamAM pravRtta gRhastho viSe anavadya niSpApa pravRttithI jIvatA sAdhuo deha TakAvavA mATe paMkanA AdhAre jIvatA paMkajanI jema nirlepa ja hoya che." jo ke munine gRhasthanI nizrA che, AhIrAdinI prApti gRhasthathI che eTale nizrA rAkhe che paNa te kamaLanI jema rahe che. kamaLane kAdava ane pANI, sAthe saMbaMdha hovA chatAM te baMnethI alaga ane nirlepa rahe che. jo kAdava ane pANIno saMga na mUke to kamaLa karamAI jAya ane emAM DUbI jAya to saDI paNa jAya. e ja rIte muni nizrA vinA saMyamapAlana karI na zake paNa temAM lepAya toye saMyama horI jAya, kAdava ane pANI to svasvarUpamAM ja rahe che paNa kamaLa jo temAM DUbe to saDe ane atabhraSTa tatabhraSTa thAya. sabhAH "kAdava ane pANI jo kamalane nizA na Ape to ? to kamaLa evuM bhAgyavAna che ke e rAjAnA mastaka upara jaIne bese. ene gabharAmaNa kazI nathI, jo e kamaLa jevA hoya to. sAdhu gRhasthanI nizrA seve paNa paricaya ke paMcAta na kare. to samajavuM ke te sAdhune sanipAta thayo che? dharma sivAya muni gRhasthano vizeSa paricaya na kare ane gRhasthanI paMcAtamAM to muni paDe ja nahi. muni jo gRhasthanA paricayamAM paDyA to gRhastho evA che ke munine khissAmAM mUkI. gRhasthanAM khissAM moTAM, enA pAghaDI dupaTTA moTA, enA baMgalA bagIcA moTA ane enI moTaragADIo paNa moTI. e badhAmAM jo sAdhu taNAyA to pachI mAnavuM ke upAzrayamAM enuM khoLiyuM Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 ja rahe, eno AtmA nahi. sAdhu gRhasthane kahe-'tAro vepAra kema cAle che ? tAruM zarIra kevuM che ? tAre chokarAM keTalAM ane kevAM che ? mArA zrAvaka bhikhArI na hoya, dezAvara jAo, vilAyata jAo, vijJAna khIlavo, besI zuM rahyA cho ? to samajavuM ke e sAdhune sannipAta thayo che.' 1410 zrAvaka roto Ave to muni tene upadeza Ape, teno azubhodaya samajAve ane tene dharmamAM joDAvAnuM kahe. paNa zrAvaka poka mUke te pahelAM ja muni poka mUke to zuM thAya ? muni pote ja ene 'tuM zI ApattimAM che ?', ema pUche to pachI pelo potAnI saMsAranI badhI Apatti na gaNAve ? saMsAra ApattiothI bharelo ja che. eka pachI eka e gaNAve ja jAya. kahe ke-chokaruM nathI, strI mAthAbhAre ne jhaghaDAkhora che, bajAra maMdA che, dhaMdhA ThaMDA che, nokaro luccA che, vagere. ApattionA DhagalA batAve. sAdhunI upAdhionI to zAstra gaNanA karIne bAvIsa kahI che; paNa gRhasthanI upAdhiono to koI pAra ja nathI. e gaNAya zI rIte ? Aje koTyAdhipati kahevAto kAle bhikhArI banI jAya. ghaDI pahelAM lAlacoLa dekhAto ghaDI pachI juo to. kALo dhaba dekhAya. sAdhu to pAse AvanArane saMsAranI asAratA samajAve. Aje sAdhuo paNa je bekArInI bUmo mArI rahyA che te to saMnipAtanA jore. nahi to nirasa AhAravALA vanamAM bekArI zI hoya ? bekArInA samayamAM to sAdhu jeTalo levAya teTalo lAbha laI le. kaMIkane samajAvIne sanmArge vALe to kaMIkane zreNI paNa maMDAve, jo kALa sAro hoya to. kAraNa ke Apatti Ave tyAre saheje saMsArI jIvanI bhAvanA dharma tarapha vaLe. duHkha rovA AvanArane muni zuM kahe ? ApattimAM mANasane deva yAda Ave ane guru pAse paNa e haiyAnI baLatarA sAthe potAnAM du:kha rovA Ave. have guru paNa pAdharuM ja ene pUche ke'tAre zuM du:kha che ?' eTale beya sa2khA bhegA thayA. pachI tyAM kANa maMDAya ke zAMti janme ? AjanA samayadharmanI mokANa ja e che ke e kANane paNa samayadharma mAne che. saMsAramAM kANa mokANa che te sAmAne dilAso ApavA mATe ke vadhAre rovaDAvavA mATe ? tyAM jaIne kahevuM joIe ke-'saMsAra nazvara che. maraNa to zrI jinezvaradevanA mAthe paNa hatuM;' vagere kahIne sAmAne dilAso devo ghaTe. Aje to maranAranI pAchaLa kANiyA Ave temane sAcavavA maranAranI vidhavAne gAmanAM devAM karavAM paDe che. ghImAM jhaboLelI roTalI khavarAvavI paDe che. AvanArA so kadama dUrathI rovAno DhoMga karI poka mUke tyAre Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1411 - 14: bhadratA choDo, saMtoSa keLavaze ! - 94 223 gharanA bhAI-bAIne paNa tarata badhAM kAma paDatAM mUkI sAthe oDhIne besI javuM paDe. AMkhamAM pANI na Ave toye lAvavuM paDe. sAdhu pAse du:khI Ave ne sAdhu ja duHkhanI vAta mAMDe to pelo vadhu du:khI thAya ne tarata AMkhamAM pANI Ave. paNa jo muni AvanArane tarata ja kahe ke'bhAgyazALI ! saMsAra to du:khamaya ja che." A sAMbhaLatAM pelAne ardhI zAMti thAya. e mAne ke-"du:khathI bharelA A saMsAramAM to ekAda du:kha ja che, athavA to amuka ja du:kha che.' eTale mArI pAse koI roto Ave to huM tenI sAme rovA na besuM. du:khIne saMsAranI asAratA samajAvIne zAMti ApavI e ja bhAvavedyano guNa che. ene e rIte thayelI aradhI zAMtimAM dharmanuM zaraNa batAvAya to jarUra yathAzakya te svIkAre. A saMsAramAM bekArI to zAzvata che : Aje bekArI nathI ema huM kahuM to keTalAke mArI sAme ghurakyiAM kare ane keTalAka mane gALo paNa de. jo ke bekArInI jevI bUma che tevI bekArI nathI ema to huM mAnuM ja chuM. jyAM sudhI tamArA kharcA kAyama che tyAM sudhI bekArInI bUma khoTI che. paNa e vAta bAjue rAkhIne tamArI vAta mAnI lauM ke bekArI che, to paNa mAre to e ja samajAvavuM che ke saMsAra bekArIthI ja bharela che. bekArI saMsAramAM na hoya to zuM mokSamAM hoya ? dareka kALamAM sukhazAMtithI roTalA khAnAra keTalA ? A saMsAramAM bekArI to zAzvata che. saMsAramAM bhayaMkara bekArI lAgI tyAre to cakravartIo mukuTa utArI utArIne cAlI nIkaLyA. bekArInuM mULa tapAso! jyAM badhAM ja bhUkhyAM hoya tyAM bekArI kema na hoya ? jyAM badhAne ja ghImAM jhaboLIne roTalI khAvI hoya tyAM bekArI kema na hoya ? jyAM badhAne moTara gADIo joItI hoya tyAM bekArI kema na hoya ? jyAM badhAne ja cAra zAka ne be pharasANa khAvAnI lAlasA hoya tyAM bekArI kema na hoya ? bAkI lakhI rAkho ke roTalAnI bekArI duniyAmAM che ja nahi. jo roTalAnI ja bekArI hota to hiMdustAnanI vasati batrIsa keDathI ghaTatI nathI tevuM na hota. soLa varSathI huM ochevatte aMze A bekArInI bUma sAMbhaLyA karuM chuM. paNa vasati to eTalI ne eTalI ja che. mATe bekArI roTalAnI nathI paNa jIbhanI che. mArA zrI jinezvaradevoe nirNaya karyo che ke saMsAramAM rUlAvanArI aDhI AMgaLanI jIbha che. zrImaMta ane garIba beyane bekArI jIbhanI ja che ! garIba Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 1412 224 - saMgha svarUpa darzana bhAga-3 eka maracAM mATe phare che to zrImaMta cAra zAka mATe rue che. koIka to vaLI amuka ja zAka mATe rue che, to koIka vaLI emAM masAlA barAbara na hoya mATe e che. chatI sAmagrIe paNa gharamAM thALIo pachaDAtI na hoya evAM ghara ochAM maLaze. rasoyAne be pAMca saMbhaLAvAtI na hoya ke gharanI strI para lAla AMkha thatI na hoya evAM paNa ghara ochAM maLaze. strI jabarI hoya to bolI na zake paNa manamAM ja baLyA kare ane kevI kubhAryA maLI che !" ema babaDyA kare e judI vAta. TUMkamAM bekArI rasanAnI che. e svAda baMdha thAya (AyaMbila ja karavAnuM nathI kaheto paNa svAda para aMkuza mUkavAnuM kahuM chuM) ane DAhyA bano to Aje bekArI baMdha thAya. gRhasthanuM ghara : pUrve gRhasthanA ghera pAMca-pacIsa bhikhArIo poSAta. sAco gRhastha te ja kahevAya. Aje AvA gRhastha ochA maLe che. Aje to tolI tolIne ane mApI mApIne badhuM raMdhAya che. gharamAM ATha khAnArA hoya to batrIsa roTalIno loTa baMdhAya. vyAkhyAnamAMthI UThIne cAra mahemAnane ghera laI javA hoya to tamane mUMjhavaNa thAya. e bhaLe zI rIte enI ciMtA thAya. gRhasthane ghera Ama na cAle ! gRhasthane ghera Avelo jamyA vagara ke uciMta Adara-satkAra vagara jaI ja na zake. sUryodayathI sUryAsta sudhInA samayanI ja vAta karuM chuM. rAtrInI vAta nathI. rAtre to zrAvakane tyAM pANI paNa apavAde maLe. Aje to rAtre paNa tamAre tyAM cA-pANI-nAstA cAle che ne ? sabhAH "ahIM AvanArA evA na hoya." na hoya to sAruM paNa e vAtamAM bahu mAla nathI. gharamAMthI ekAda jaNa ahIM Avato hoya, bAkI ATha jaNA to ghare ja rahetA hoya. ahIM AvanArAmAM gharaDA DosA ane nAnA chokarA vadhAre. e kadAca rAtre na paNa khAtAM hoya paraMtu bIjAonuM zuM ? Aje gharanA mAlika koNa che ? gharanI mAlikI bhogavI zakAtI nathI ane dezanI ne duniyAnI mAlikI hastagata karavAnI zekhAI zI rIte karAI che te samajAtuM nathI. gharanI strIo koI hisAbamAM gaNe nahi, chokarAM kazuM mAne nahi, chatAM mAlika kahevarAvatA phare tene zuM kahevuM ? Aje to dazA lagabhaga AvI che ! AgaLanAM kALamAM sArAM rAjyomAM daMDa to chatramAM ja raheto bAkI jovA na maLe. cora vinA daMDa kono kare ? jo zrImAna ane daridrI beya saMtoSI hoya to Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1413 14 : kSudratA choDo, saMtoSa keLavo ! - 94 pachI bekArI rahe kyAM ? puNyavAnonI hayAtImAM AvI dazA hatI. zrImAnane tyAM keTalA khAMI gayA teno hisAba nahoto raheto. AjanI bekArI rasanAnI che, roTalInI nathI. 225 e duHkhI thAya emAM doSa kono ? mArA mATe ghaNAM kahe che ke-'emanI pAse jaIne game teTalI vAta karo paNa emane kAMI asa2 ja nathI thatI.' 'huM pUchuM chuM ke-roto Ave enI pAse rovA besuM ? pApa pote kare ane vipAka udayamAM Ave tyAM bhogavyA vagara cAle ? muninuM kAma e che ke pharI pApamAM na paDavA cetave. 'herAna thaI gayo, marI gayo' evI bUmo mAre paNa pApa karatAM pAcho na phare, maMdiranI AzAtanA karato na aTake, koInuM kahyuM na mAne, maMdiranA oTale besI dhaMdhAdhApA calAve, cAha cevaDo jhApaTe, bIDIo phUMke ane koI samajAvavA jAya to saMbhaLAve ke 'bhagavAna to aMdara beThA che, ahIM oTalA 52 thoDA beThA che ? tame tamAruM kAma karo. amane zikhAmaNa ApavA na Avo.' AvA mUrkhAonuM thAya zuM ? e duHkhI thAya temAM koIno doSa ke emanA pApakarmano doSa ? AvA samayadharmIone koNa samajAve ? keTalAka to evA paNa che ke potAne phAyado thato hoya ne sAme baso jaNAne nukasAna thatuM hoya to paNa e potAno phAyado jue. be vakhata e rIte phAve paNa trIjI vakhata evo sApha thaI jAya ke pachI zodhyo paNa na jaDe. jene karmanuM svarUpa, eMnA udaya ke vipAkane jovA nathI teNe samajAvAya paNa zI rIte ? azubha karmanA udaya thakI koIne pUruM khAvA na maLe ke dhaMdho nokarI na maLe e mAnyuM paNa je jAtanI bUmo paDAya che tevI paristhiti nathI. tame gharamAM salAha Apo cho ke Avaka ghaTe tema kharca ghaTADavA-samayadharma te AnuM nAma. AjenA samayadharmIo viparIta dizAmAM jAya che. teo kahe che ke cUmote2nI sAlamAM (A sAlamAM vizvayuddhanA kA2Ne ghaNAnI Avaka vadhI gaI hatI) vadhI gayelA kharcA have ghaTe kaI rIte ? AvA samayadharmIone koNa samajAvI zake ? DAhyA mANaso to samaje ke gharamAM jyAre sonaiyA UchaLatA hatA tyAre bhale miSTAnna uDAvyAM paNa Aje nathI to kyAMthI uDAvAya ? e vakhate sonaiyAne zAzvata mAnavAnI bhUla karIne roja miSTAnna uDAvavAnI Teva pADI paNa have e caMcaLa sonaiyA cAlyA gayA. miSTAnna maLavAM baMdha thayAM ne rovAno vakhata Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 229 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 Avyo, to have phariyAda karavA kyAM javuM ? Avaka ghaTe eTale kharca ghaTADavo ja paDe ane e ja samayadharma. A to kahe che ke cumoteranI sAlamAM moTara gADI vasAvI te have coryAsInI sAlamAM kaDhAya kema ? ema vicArI jaladI kADhe nahi, kharcAmAM khuvAra thAya ane bhUkha bhego thAya tyAre na chUTake pANInA bhAvamAM kADhe e DAhyo ke mUrkha ? | mATe samajo ke bekArI roTalInI nathI paNa rasanAnI, raMgarAganI ane mojamajAnI che. mATe evI vAtamAM AvI javA jevuM nathI. tethI ja zAstra sAdhune kahyuM ke gRhasthanI nizrA yadyapi sevo to paNa enA paricayamAM AvI enI paMcAtamAM paDazo nahi. A viSayamAM sUtrakAra maharSi AgaLa zuM kahe che te have pachI. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 : zAstravacananI zraddhA vIra saM. 2456, vi. saM. 1986, phAgaNa vada-6, guruvAra, tA. 20-3-1930 cittanI uttamatA thAya kyAre ? saMtoSa vArtAthI nathI Avato : saMdhatva hoya tyAM bhAvanA kaI hoya ? -e bicArA ajJAna che : * khoTAne salAma na bharAya H to pUjAvAnI mAga choDI do ! AhAra levo, paNa svAda na karavo : dareka kriyAnA sArane vicAro ! dhyeyapUrvaka tapa karI ! rAga ane virAgano saMgrAma cAlu ja che : AtmAmAM paNa AMtarasaMgrAma : be prakAranAM anuSThAna : vacanAnuSThAna sAme Ajano hallo ! pAMca prakAranI kSamAnuM udAharaNa : upakAra kSamA-1 : apakAra kSamA-2 : e be kSamA tAttvika nathI : * sItAe potAnI pharaja vicArI : 0 kharA-khoTAno viveka karo ! khaMDana vinA maMDana nahi ! vipAka kSamA-3 : vacana kSamA-4 : * zAstra karyuM mAnavuM ? kevaLa buddhivAdamAM na kheMcAo ! * ayogyane samajAvavAno prayatna nakAmo : * kRtrima snehanI pUjA na karo ! svabhAve kSamA-5 : 0 to... baLathI nahi paNa kaLathI kAma levuM ghaTe : 95 Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 1416 228 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 cittanI uttamatA thAya kyAre ? anaMta upakArI sUtrakAra paramarSi zrI devavAcaka gaNivarajI have zrI saMghamerUnA saMtoSarUpI naMdanavananA svarUpane samajAvatAM pharamAve che ke jema meruparvatanA naMdanavanano AnaMda devatA tathA vidyAdharo ja meLavI zake che tema zrI saMgharUpI merUparvatanA saMtoSarUpI naMdanavanano AnaMda sAdhuo ja pAmI zake che; kAraNake yogyatA tathA tAkAta vinA e AnaMda meLavI zakAto nathI. sabhA: 'tyAM deva tathA vidyAdhara ema be kahyA ane sarakhAmaNImAM ahIM ekalA * sAdhuo ja kahyA tenuM kAraNa ? e beyathI vadhI jAya tevA sAdhuo che. vaLI ahIM paNa sAdhuo temaja sAdhupaNAnA arthIo ema be paNa levAya. saMtoSa kAMI bolAvye Avato nathI. enA mATe jIvamAM yogyatA joIe ane eTalA mATe pharIne ApaNe kUTanI vicAraNA para AvyA. merUnA citrakUTo jema suvarNazilAtala para goThavAyelAM, UMcAM, ujvala ane jhaLahaLatAM hoya che te rIte zrI saMgharUpI merUnAM cittakUTo (zikharo) paNa iMdriya tathA manane dame tevA niyamorUpI suvarNazilAtala para goThavAyelAM, azubha adhyavasAyanA tyAgathI uttama (UMcAM), zubha adhyavasAya yoge karmakSayathI ujjavala (zuddha) ane niraMtara sUtrArthanA smaraNathI jhaLahaLatAM (prakAzamAna) hoya. cittanI uttamatA thAya kyAre ? azubha adhyavasAyo-zudra lAlasAo jAya tyAre. tRSNAo para kApa mukAya tyAre. e vinA saMtoSa na Ave. saMtoSa vAtothI nathI Avato ? saMtoSa vinA duniyAnI sAmagrIthI game tevo sukhI paNa du:khI che; ane duniyAnA game tevA viSama saMyogomAM paNa saMtoSI hoya te parama sukhI che. e saMtoSano AnaMda sAdhuo laI zake che kemake emaNe lAlasAnA badhA hetuo tajyA che ane tevA saMsargono paNa nAza karyo che. sAdhuo kevaLa AtmasAdhanAmAM rakta che mATe ja eno AnaMda laI zake che. bIjA paNa keTale aMze mamatAne taje eTale aMze AnaMda meLavI zake paNa saMpUrNa AnaMda to sAdhuo ja meLavI zake che. jyAM "mAruM-tAruM, "A che ne te che, "phalANe Ama karyuM ne Ama na karyuM" ema beThuM che, A "mitra ane A duzmana" ema mAnavAnI paristhiti che tyAM saMtoSano AnaMda kyAMthI Ave ? saMtoSa vAtothI nathI Avato. duniyAnA sukhamAM magna rahevuM ane saMtoSano AnaMda levo e be vAta Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1417 15: zAstravacananI zraddhA - 95 - - 229 kema bane ? ukaraDA vacce besavuM ane sugaMdhI levI te kyAMthI maLe ? sthaLa, vAtAvaraNa e badhuM vicAravuM joIe ne ? saMgha' e anupama cIja che? saMgha e anupama cIja che, lokaherImAM paDeluM ToLuM e saMgha nathI. saMgha te ke je lokane potAnA tarapha kheMce paNa pote loka pAchaLa na ghasAya. zrI saMghanI sAdhanA laukika nahi paNa lokottara hoya. enI sAdhanA duniyAdArI mATe nahi paNa kevaLa AtmakalyANa mATe hoya. mATe to e tIrthakaravat pUjya gaNAya che. jene tene tIrthakaravat gaNIe to A duniyAmAM saMghanA kAMI toTA nathI. manuSyonA samudAyone ja jo saMgha kahevAto hoya to Dagale ne pagale pAMca-pacAsa mANasonAM ToLAM to che ja. to to roja jyAre ne tyAre ane jyAM tyAM tIrthakara maLyA ja kare; paNa evuM nathI, je zrI saMgha tIrthakaravat pUjya manAya che te cIja ja judI che. saMghatva hoya tyAM bhAvanA kaI hoya? zrI saMghane duniyA sAthe meLa na hoya. zrI saMgha to duniyAmAM kamane rahela hoya. jene duniyAmAM rahevAnI ja bhAvanA hoya te zrI saMghamAM nathI. A rIte jyAre saMsAramAM rahevAnI bhAvanAvALo saMghamAM nathI tyAre "saMsAramAM sAra che, saMsAramAM rahevAmAM vAMdho zo ? saMsAramAM rahevuM ja joIe" AvI bhAvanA hoya tyAM saMghatva manAya ?. pUrvanA zrAvakonI bhAvanA kaI hatI ? rAjA-mahArAjAo chatAM yuddhabhUmimAM paNa potAnA svarUpane ke potAnA kartavyane e bhAvanAnA baLe ja nathI bhUlyA. e bhAvanAne ane AjanI bhAvanAne koI meLa maLe ? zrI ceDA mahArAjA yuddhabhUmimAM paNa bANane pramArjatA, paDikkamaNuM karatA. zrI kumArapALa mahArAjA ghoDAnA palANe pUMjaNI baMdhAvatA, agiyAra lAkha ghoDAne gALeluM pANI pIvaDAvAya evI vyavasthA karAvI, A badhI vAto AjanAone hambaga lAge che; lAge ja, kAraNa ke pelA mahApuruSonI bhAvanA kyAM ! ane A pAmaronI bhAvanA kyAM ? udAra to saheje lAkhonAM dAna de; ene mana e kAMI moTI vAta nahi paNa kapaNanI to e vAta sAMbhaLI chAtI ja besI jAya. zAstramAM lAkhonA dAnanI vAta Ave tyAre kupaNa zrotA kahI de ke "e to badhAM gappAM. jenAthI rAtI pAI na chUTe e vaLI lAkhonAM dAna devAyAM e vAta mAne zI rIte ? ene e badhI atizayokti ja lAge. e ja rIte bhUtakALanA A badhA puNyavAna mahApuruSonI vAto AjanA pAmarone atizayoktibharI lAge emAM kAMI Azcarya nathI. - e bicArA ajJAna che : jeo covIse kalAka naLanI cakalIo ughADI rAkhI pA zera ne badale pAMca Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1518 maNa pANI DhoLatA hoya, emAM ene jarA paNa vAMdho na jaNAto hoya ene zrI kumArapALa mahArAjAnI 11 lAkha ghoDAne pANI paNa gALIne pIvaDAvavAnI vAta kaI rIte jace ? jemane bhakSyAbhaDhyanA vivekanuM koI bhAna ja nathI temane zrI kumArapALa mahArAjAnA comAsAmAM lIlotarInA ane pAMca vigayanA tyAganI vAto kaI rIte magajamAM Utare ? jemane divasamAM dasa vAra khAvA joIe ane covIse kalAka moTuM cAlatuM joIe ene chatrIsa kalAkanA upavAsanI vAta zI rIte game ? e to kahI de ke koI na jue tema chAnuM chAnuM khAI letA haze ! ajANa jainetaro AvI zaMkA karatAM paNa Aje to have jainomAM paNa eka evo varga nIkaLyo che ke je AvI khoTI vAto phelAve che. A mahApuruSonI vAto AjanA pAmara jIvone na game emAM kAMI navAI nathI kemake bicArA ajJAna che. khoTAne salAma na bharAya ? - zrI jinezvaradevanA zAsananI saghaLI vAto nyArI che. ene loMkanI vAto sAthe meLa hoya ja nahi. ApaNe saMsArane kharAba kahIe tyAre loka ene sAro kahe; ApaNe ene tajavA jevo kahIe tyAre loka ene rahevA jevo kahe; ApaNe viSayane viSa kahIe tyAre loka ene bhogavavA jevo kahe; ApaNe saMbaMdhIne baMdhanuM kahIe tyAre loka ane sAthI kahe; ApaNe paisA-TakAne du:khanuM sAdhana kahIe tyAre loka ene sukhanuM sAdhana kahe; have A badhI vAtano meLa maLe zI rIte ? A paMcAtanI patAvaTa thAya kaI rIte ? AmAM aradhI patAvaTa karavI che ? lakSmI aradhI sArI ane aradhI kharAba evI paMcAta thaI zake ? sAcA ane khoTA vacce patAvaTa thAya ja nahIM. khoTAne salAma bharAya kaI rIte ? je zrIsaMgha tIrthakaravat pUjya, enI vAto kAMI chokarAMnI ramata na hoya. - to pUjAvAnI mAga choDI doH Ama paNa cAle ne tema paNa cAle; saMsArane sAro paNa mAnIe, "saMsAra choDavA jevo" evuM ja zA mATe mAnIe ?' Ama kahe temane to kahI devAnuM keto tIrthakaravat pUjAvAnI mAga choDI do." "zAha" kahevaDAvavuM hoya to Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 : zAstravacananI zraddhA - 95 mAganAra game tyAre Ave to ene paisA ApavA ja paDe; kadI ekAda divasano vAyado thAya paNa 'jA, nathI Apato', kahe eTale zAhukArapaNuM jAya. ema 'saMsAra nathI chUTato, avasa2e choDazuM' ema kahe to to saMghamAM nabhe paNa 'zAnA choDIe ? zuM choDIe to ja dharma thAya evuM thoDuM che ?' AvuM bole ane saMgha tarIke pUjAvA mAge e cAle ? na ja cAle. badhAne 'bApA' kahevaDAvavAnuM mana thAya paNa duniyAnA dIkarAo kAMI ema kahevA baMdhAyelA thoDA che ? koI kahe ke 'tArA bApathI huM moTo chuM mATe mane bApA kahe' toye pelo kahI de ke 'na kahuM. huM to mArA bApane ja bApa, mAne ja mA ane bhAIne ja bhAI kahevAno.' yogya rIte mAbApa bano; kAryavAhIthI paNa mAbApa jevA bano to to hajI ThIka che; paNa kAMI karyA vinA bApa kahevaDAvavA iccho, to ema koI kahevA taiyAra thAya ? saMghanA AcAra pALavA nathI, vanamAM utAravA nathI ane saMgha tarIke pUjAvuM, e koI kALe na bane. 1419 231 AhAra levo paNa svAda na karavo: A mahApuruSonI vAtoMthI tamArI lIlA UDI jAya che. sUtrakAra maharSi jhINavaTathI A badhI vAto samajAve che. jainazAsana lIlAne to doSivalAsa mAne che. lIlA paNa mANavI ane AtmazuddhinI vAto karavI e be vAtane meLa nathI. jainazAsananA tyAganI vAta sAMbhaLI ghaNAMne to tammara Ave che. A zAsana kahe che ke zarIra nabhAvavA khAvuM paDe mATe AhAra levo paNa svAda na ka2vo. have tamane to svAda vinA gaLe Utare nahi tyAM thAya zuM ? tame to chatrIsa kalAkano upavAsa bhale karo paNa pAraNAmAM kaI hAlata ? pAraNAmAM to svAdanI evI dhAMdhala ke upavAsa Akhoye eLe jato rahe . iMdriyanigraha mATe to upavAsa hato. e iMdriyanigraha pAraNAmAM kyAMya saMtAI jAya ne svAdanI lAlasA phATI nIkaLe. koI AtmA aMtarAyanA udaye tapa na kare te nabhe paNa jo bhojana nirmamatvabhAve kare to paNa e tapasvI gaNAya. jyAre tamAruM to pAraNuM evuM, emAM dhamAdhama evI ke kadAca upavAsanI karelI kamANI dhULamAM maLe ane koI vakhata to upavAsathI meLavelA lAbha karatAM pAraNAmAM thaI gayela hAninuM palluM namI jAya. dareka kriyAnA sArane vicAro mAno ke abhyAsanA yoge kadI ema thaI paNa jAya paNa dhyeya kayuM joIe ? chatrIsa kalAka upavAsa thayo to kalAka aradho kalAka vadhAre thaI jAya tyAM dhAMdhala na hoya; ane jo ema kare to pachI chatrIsa kalAkamAM meLavyuM zuM ? vepAra Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1420 232 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 kahenAro paNa phaLane jue che. dareka cIjanA sArane jovo joIe. tapanuM phaLa kAMI pAraNuM che ? nA. pUjA karI ane 'bhavanivreo'-'bhavanirveda'nI mAgaNI karI AvyA pachI bahAra nIkaLIne bhavarArganuM kAma evuM ne evuM cAlu rAkho to pUjA phaLe ? e to yaMtravat kriyA thaI. cAvI pheravI ne rekorDa vAgI gayA jevuM thayuM. emAM lAbha zo thayo ? dareka kriyAnA sArane na vicAro, samaye yAda na karo to kriyA phaLe kyAMthI ? rasoI ke mIThAI banI gaI tethI zuM vaLe ? jamIe tyAre ja teno svAda Ave. rasoI taiyAra thaI gaI ne koInA maraNanAM samAcAra AvyA to rasoI rasoInA ThekANe rahe. chatrIsa kalAkanA upavAsa pachI pAraNAnI pAMca-daza miniTa na sacavAya to keTalIka vakhata lAbhane badale geralAbha vadhI jAya. savArathI ja dhAMdhala zarU thaI jAya ke-'moM bagaDI gayuM che, mAthuM caDI gayuM che, tRSA lAgI che, Ama thAya che ne tema thAya che' AvuM karyA kare to upavAsanA uttama phaLane hArI javAya che. upavAsamAM AhA2pANI tajyA zA mATe ? nirAhArI banavA mATe. ene badale pAraNAmAM evI dhamAdhama kare ane eTalI to cIjo banAvarAve kai nirAhArIpaNuM kayA khUNe chupAI gayuM che te zodhavuM paDe. hetu ja bhUlI javAya che. dhyeyapUrvaka tapa karo : dhyeyapUrvaka tapa ka2vAmAM Ave to eka pachI eka ema upavAso karatAM pariNAme e dhairya Ave ke pachI paNa pahelAMnI jema dhamAdhama na ja thAya. moDuM thAya toye kAMI na bole. pahelAM jene pacIsa cIja joItI hatI te have kahI de ke 'je haze te cAlaze.' rasoImAM kAMI pheraphAra hoya to paNa bolyA vinA jamI le. khAmInI sUcanA kare e vAta judI paNa have thALI to na ja pachADe. paudgalika padArthonI lAlasAthI AtmA pAcho haThe to tapathI nirjarA thAya. Aje to lAlasA evI che ke bhagavAnane paNa kahI de ke-'roja tArI sevA karuM chatAM hajI mArI dazA AvI ne AvI rahI ! tArI sevAnuM kAMI phaLa nahi ?' bhagavAna paNa jo bolatA hota to kahI deta ke-'bhAI ! rahevA de, mAre tArI sevAnI jarUra nathI. bAkI huM kAMI tAro nokara-cAkara nathI ke tArI AvI sevAnA badalAmAM mAre tArAM badhAM kAma karI ApavAM !' rAga ane virAgano saMgrAma cAlu ja cheH AvI sAcI vAto huM saMbhaLAvuM eTale kahe che ke-'mahArAja bahu kaDavuM kahe che.' sAMbhaLanArane jarA aNagamatI vAta Ave eTale-tarata phariyAda Ave ke'mahArAja badhuM viruddha ja kahe che.' paNa viruddha kahevA to huM ahIM A pATe besuM Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1421 15: zAstravacananI zraddha - 95 - 233 chuM. tamane game tevI vAta karavA huM ahIM besato ja nathI. tamane je game che te nahIM gamADavA mATe to mArI A badhI mahenata che. tamane saMsAra game che, mane e nathI gamato, mATe tamArI pAse choDAvavAnI mahenata karuM chuM. pATe besuM tyArathI ja saMsArane khoTo kahevAnI zarUAta karuM chuM. bhale dhIme boluM ke UMce avAje boluM paNa irAdo eka ja, tamane saMsArathI khaseDavAno. jene A vAta game te Ave. saMsArathI khasavuM game te khase. jene e na pAlave tene mATe saMsAranI zerIo moTI che, bhale pharyA kare. ApaNo temAM upAya nathI. vyAkhyAna sAMbhaLavA mAtrathI paNa phAyado kone thAya ? e A dhyeya samajIne Ave temane. bIjA irAde Ave te to jema jema A sAMbhaLatA jAya tema tema roSathI baLatA jAya. mArI tapanA pAraNAnI AvI vAta sAMbhaLIne e kaheze ke-"A sAdhune to upavAsanuM pAraNuM paNa khaTake che !" sabhAH "AvA vicAranA to ahIM ochA haze !' kabUla. badhA kAMI evA na hoya. paNa sAva na hoya evuM paNa nahi. je evI bhAvanAthI AvyA hoya tene to lAge paNa kharuM ane bole paNa kharA kevAtavAtamAM viSayanA bhoganI ane khAnapAnanI TIkA mahArAja kema kare che ?" saMsArarasikonA be-pAMca cokIdAra to A sabhAmAM kAyama evA Ave ja ke je kayA zabdo, kyAre ane kevI rIte bolAya che tenuM barAbara dhyAna rAkhe, koI na dekhe te rIte lakhI le, na lakhAya tema hoya to manamAM gokhyA kare. e gokhavAmAM evA khovAI jAya ke pachInuM kahevAyeluM kAMI sAMbhaLe ja nahi. bahAra jaIne peluM gokheluM bole athavA to mIThuMmaracuM bhabharAvI bhaLatI rIte prasiddha karI kAMI navAjUnI karavAnI emanI bhAvanA hoya. tyAM sAme koI pUche ke-"paNa pachI zuM kahyuM hatuM te toM saMbhaLAva' eTale tyAM e tarata pAcho paDe. dareka kALamAM e kAyado ke jyAM tyAganI vAto hoya tyAM rAgane poSavAnI bhAvanAvALAnA dUto goThavAI ja gayA hoya. prajAnI sabhAmAM rAjyanA jAsUso ane rAjyanI sabhAmAM prajAnA jAsUso hoya che. ahIM paNa saMsArano ane saMsAranA abhAvano, rAga tathA virAgano saMgrAma cAlu ja che. AtmAmAM paNa AMtarasaMgrAma : AtmAmAM paNa e ja AMtarasaMgrAma cAlu che. tyAM moTe bhAge rAga ja jIte che. vairAgya ja vAraMvAra hAre che. pAMca-pacAsa vakhatanA yuddhamAM koIkavAra rAgane jarA Takkara lAge. ema karatAM karatAM keTaleka kALe AtmA baLavAna thAya tyAre vairAgya jIta para caDe. AtmAnI baLavattaranA vadhatI jAya tema tema Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 - saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1422, icchAyoga, zAstrayoga ane tyAra bAda chelle sAmarthyayoga Ave, kSapakazreNi maMDAya ane kevaLajJAna pamAya. zAstrayoga eTale zAstra kahe te karavuM te. tyAM paNa rAga Takkara mArI de. e samajAvI de ke-"bhAI ! zAstra to badhuM kahe, e kahenArA to badhA parama virAgI, e kahe te badhuM ApaNAthI thAya ? e to loDhAnA caNA, e cAvavAnuM to emanuM ja kAma. ApaNe to emane page lAgIe." zAstra kahe che ke Ama keTaloya kALa ane keTalAya bhava sudhI zAstrayoga seve tyAre sAmarthyayoga Ave. manane AtmA samajAve, mArI mArIne ThekANe lAve, vaLI pAchuM bhAge ane vaLI samajAve, viSayanA vipAka saMbhaLAve, narakAdi gatinAM varNana kare, samajavIne pAcho vALe, pAcho bhAMge ane pAcho pherave, ema keTaloya kALa zAstrayoga seve tyAre sAmarthyayoga Ave. be prakAranAM anuSThAnaH upAdeya anuSThAna be prakAranAM che. vacanAnuSThAna ane ni:saMgAnuSThAna. zAstravacana anusAre anuSThAna karavuM te vacanAnuSThAna. e vacanAnuSThAnanA vAraMvAra sevana karavAnA pariNAme tenA paripAkarUpe sahajapaNe thatuM koI paNa prakAranA saMga vagaranuM eka mAtra muktinA hetuthI tanmayapaNe thatuM anuSThAna te ni:saMgAnuSThAna. ghaNA kALa sudhI vacanAnuSThAna seve tyAre ni:saMgAnuSThAna Ave. Aje vacanAnuSThAna para ghA che, badho hallo enI ja sAme che. vacanAnuSThAna sAme Ajano hallo : * . chachuM guNaThANe ni:saMgAnuSThAna aMze che, sAtame guNaThANe barAbara che ane AgaLa pUrepUruM che. jJAnInA vacanane AdhIna thavAnI vAta hoya tyAM vikalpa na karAya paNa Aje to AnI sAme ja hallo che. vyavahAramAM paNa jyAM sudhI zeTha na banAya tyAM sudhI zeThanI AdhInatA hovI joIe. AvaData game teTalI hoya paNa potAnA nAme sodo na karAya. zeThanA nAme ja sodA thAya. khoTa jAya to bharavAnI tAkAta zeThamAM che, potAnAmAM e tAkAtano abhAva che mATe ja mAthA para zeTha sAro. e rIte ni:saMga dazA na Ave tyAM sudhI vacanAnuSThAnanuM sevana karavuM ja joIe. pAMca prakAranI "kSamA'nuM udAharaNaH A vAta samajavA mATe ApaNe kSamAnA pAMca prakAra vicAravAnA che. pAMcamA prakAranI kSamA AvI gayA pachI bhaya nahi. e pAMcamI kSamA te "svabhAva kSamA' che. e prAya: sAtamuM guNasthAnaka AvyA pachI Ave che. chaThThA guNaThANe Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15: zAstravacananI zraddhA - 95 235 rahelA zrI jinezvaradevo, zrI jinalpI mahAtmAo vagere apramatta dazAmAM vartatA AtmAone paNa A kSamA hoya che. e AtmAo evA keLavAI gayA hoya che ke jene gusso ja na Ave. game tevA prasaMgo Ave, game tevI pIDA ke takalIpho hoya, are ! prANa javAno prasaMga AvI lAge to paNa ene kaSAya nAmeya sparzI zake nahi. emanI prakRti ja evI. pANI ThaMDuM e eno svabhAva ja che; e rIte e AtmAno paNa svabhAva ja evo. AtmAnA guNarUpa e kSamA banI gaI. e ja svabhAva kSamA arthAt dharmakSamA. 1423 kSamAnA pAMca prakAra che : (1) upakAra kSamA, (2) apakAra kSamA, (3) vipAka kSamA, (4) vacana kSamA, (5) svabhAva kSamA. pahelI traNa prakAranI kSamA mithyASTine paNa hoya. pachInI be samyagdaSTine ja hoya. temAMya pAMcamI svabhAva kSamA to chaa guNaThANe rahelA zrI jinezvaradevo; zrI jinakalpI mahAtmAone tathA uparanA guNaThANe rahelA mahAtmAone ja hoya che. upakAra kSamA-1 : koIe kAMI bhaluM karyuM hoya, e kadI kaTu zabdo saMbhaLAve te enA upakArane yAda karIne gama khAI kSamA rAkhavI te 'upakAra kSamA'. nokaro zeThanI gALa khAI le che ne vepArIo grAhakanI gALo sAMbhaLI le che. evA paNa vepArIo che ke je grAhakanI gALa khAIne paNa grAhakanAM mana sAcave che. potAno lAbha dekhAya tyAM badhuM bhUle. gharamAM paNa koI mANasa na gamato hoya chatAM enI pAse kAma levA mATe ene nabhAvavo paDe che e upakAra kSamAmAM jAya. upakArane paNa bhUlIne Akreza karanArA kRtaghnI che. tenA karatAM A ghaNA sArA. chatAM A tAttvika kSamA nathI. apakAra kSamA-2: polIsa daMDo upADe tyAre vicAra Ave ke jo kAMI bolavA gayA to daMDA paDaze mATe gama khAIne kSamA rAkhavI, gusso na lAvavo te 'apakAra kSamA' che. evA paNa mUrkha hoya che ke tyAM paNa pariNAmano vicAra karyA vinA gusso kare che ne mAra khAya che. tenA karatAM pariNAmano vicAra karIne gama khAI janArA DAhyA kharA paraMtu A tAttvika kSamA nathI. apakAranA bhayathI rAkhelI kSamA che. e be kSamA tAttvika nathI : A be kSamA koI paNa vyaktine hoI zake che. baLavAna AgaLa nabaLAnI Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1424 236 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 kSamA e kAMI tAttvika kSamA nathI. A be ya kSamA mithyAdaSTine paNa hoI zake che. mATe to zAstra vAraMvAra kahe che ke jarA guNa dekho ke utAvaLA na thAo, jarA thobho, vicAra karo ke enI utpatti kyAMthI che ? strIo gha2mAM parAbhava ocho sahe che ? ghaNo sahe che; mATe ene tapasvinI ke kSamAdhAriNI kahevI ? nA. tyAM to lAlasAonI gulAmI che mATe badhuM sahe che. tamane kharekhara e deva mAnIne seve che ema ? sItAjI jevA mATe kahI zakIe ke e mahAsatI, mahApativratA, patibhaktiparAyaNa hatAM. pitAnA vacana khAtara rAmacaMdrajI vanavAsa javA nIkaLyA tyAre sItAne pUchavA gayA hatA ? nahi ja. chatAM sItAjI tarata ja pAchaLa cAlI nIkaLyAM hatAM. e kAMI jevAM tevAM na hatAM. rAjavaibhavamAM UcharelI e sukomaLa bALA rAjA janakanI putrI ane bhAmaMDaLanI bahena hatI. navayauvanA hatI. rAmacaMdrajI emane paraNIne AvyA ne tarata A banAva banyo che. chatAM kSaNano paNa vicAra karyA vinA e rAmacaMdrajInI pAchaLa vanamAM javA cAlyAM. 'jyAM pati tyAM huM, jyAM kAyA tyAM chAyA' AvI to e mahAdevInI dRDha mAnyatA hatI: Aje to samAna hakanI mArAmArI cAle che ne ? sItAjIe potAnI pharaja vicArI : mAbApanI AjJA pALavI hoya, emanI bhakti karavI hoya to Aje to moTe bhAge strIne pUchavuM paDe. AjanI strI to kahI de ke-'mane pUchyA vinA mAbApanI bhakti karanArA tame koNa ? mAruM kahyuM mAnavuM na hatuM ane mAbApa kahe tema ja karavuM hatuM to mane paraNyA zuM kAma ?' mAbApa-deva-guru-dharmanI bhakti, gharanI strI kahe to ja thAya evuM gulAmIkhata lakhI ApavuM che ? AvuM gulAmIkhata sahI karIne pachI ja paraNe evI AjanA moTA bhAganI dazA che. deva-guru-dharma-mAtA-pitA ane gharamAM vaDIla AdinI bhakti mATe strInI AjJAnI jarUra kharI ? sItAjIne bolatAM nahotuM AvaDatuM ke 'mane pUchyuM kema nahi ? pUchavuM nahotuM to paraNyA zuM kAma ?' AvuM kazuM rAmacaMdrajIne na kahetAM emaNe to phakta potAnI pharajano ja vicAra karyo. pati potAnA pitAnI AjJA pALavA vanavAsa jAya che to mArI pharaja temanI sAthe javAnI, eTaluM vicArI sIdhAM pAchaLa gayAM che. A Arya saMskAra che. kharA-khoTAno viveka karo ! AjanA saMskAro bhayaMkara che. eno phelAvo e adhaHpAtanI nizAnI che. e maravAnAM lakSaNa che, jIvavAnAM nahi. puruSa strIne lAve eTale pitAno putra maTI jAya ema ? potAne paraNyA pachI patine potAnAM mA-bApanA dIkarA maTI Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125. - 15 : zAstravacananI zraddha - 95 237 javAnuM kahe e. Arya strInA saMskAra che ? strI paraNanAre mA-bApanA dIkarA maTI javuM joIe ema ? potAnA nAma sAthe pitAnuM nAma joDe che ke patnInuM ? peDhI pitAnA nAmanI, oLakhAya pitAnA nAmathI, vAraso pitAno khAya ane AjJA strInI mAnavAnI, A kyAMno nyAya ? vaLI e AjJA paNa kevI ! cheka mA-bApanA maTI javA sudhInI ! pelo puruSa kahe che ke-"paNa A to mArI mAtA, nava mAsa mane garbhamAM rAkhanArI, bhInAmAMthI sUkAmAM poDhADanArI, pALIpoSIne moTo karanArI, mArI khAtara kaDavA ukALA pote pInArI, A mArI sagI janetA che, toye tenI strI kahI de ke "e badhI vAta kharI paNa mAre to hUto dUtI be sivAya trIjuM tUta ne joIe.' bolo ! A kevI bhayaMkara hAlata che ? sItAjImAM . to sAco pratiprema hato. emanAmAM viSayavAsanA nahotI ema ApaNe kahevA nathI mAgatA paNa bahulatA enI nahi. jyAre Aje bahulatA viSayavAsanAnI ane patiprema nAmano, evI sthiti che. ema na hoya to pati pharaja bajAve, jIvana sudhAre, sanmArge jAya tyAM patnIthI ADe avAya ? pati-patnI parasparanA hitamAM rAjI hoya ke nArAja ? kharA-khoTAno viveka to karavo paDaze ne ? khaMDana vinA maMDaLa nahi khoTAne khaMDyA vinA ane kharAne maMDyA vinA nahi cAle. khoTAnA khaMDana vinA kharAnuM maMDaLa thAya ja nahi. ekaluM khaMDana thAya zI rIte ? darajI paNa kAtara mUkyA vinA koTa-khamIsa nahi sIvI Ape. kAtara vinA soya, doro, saMco, kArIgara. e tamAma nakAmAM. AkhA tAkA para kAtara pharyA vinA koTa sIvAya ? vetaryA pachI paNa game tevo hoziyAra kArIgara hoya toye nAnA nAnA kaTakA to kADhavA ja paDe che. sabhAH "atyAre to ghaNA kADhavA paDe che." e phezana vadhI mATe; paNa e vAta javA do. ApaNI muddAnI vAta e che ke koI paNa khoTI vAtano virodha karavo ja paDe. khoTI vAtano virodha e virodha nathI. svarUpa batAvyA vinA chUTako thAya ja nahi. kSamA, zAMti ke koI paNa guNa juo tyAM jarA thobho ane vicAro ke e zA mATe che ? alabatta, evA samayamAM paNa je kSamAM nathI rAkhatA enAthI e sAro; bhayaMkara prasaMgamAM paNa pariNAmane vicAryA vinA gusso karanArA mUrkhAo karatAM e sAro; paNa eTalA uparathI ene dharmAtmA na kahevAya. jeTalA garajavAna ane Darapoka, temanAmAM A be kSamA to hoya, hoya ne hoya ja. Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 126 - trIjI vipAka kSamA mithyASTine paNa hoya ane cothI vacana kSamA to samyagdaSTi vagerene ja hoya. trIjI kSamA to DhIlA pocAne paNa hoya, cothI samyagdaSTi vagerene ane pAMcamI dharmamAM to saMpUrNa AtmaraMge raMgAyelA apramatta mahAtmAone ja hoya. vipAka kSamA-3 kaSAyanA vipAka jANI, narakAdi durgatinuM svarUpa jANI, tyAM javAnA bhayathI kSamA rAkhe te "vipAka kSamA'. durgatithI DarIne e dha karato nathI. zAstra kahe che ke A sodo che. bhayathI eNe kSamA rAkhI che. A kSamA paNa Astikane Ave. karmane, karmanA svarUpane, baMdhane ane durgatine mAne to A kSamA Ave ne ? nAstika to A badhuM mAne ja nahi pachI ene kyAMthI Ave ? zAstra kahe che ke koIvAra Apatti prasaMge zaMkArUpe ene paNa AvI jAya paNa bahulatayA e Take nahi. bahu Apatti paDe, Thokara vAge tyAre ene evI zaMkAM thaI jAya ke zuM jJAnInA vacana kharAM haze ? paNa e pAchuM Take nahi. kvacit Take to nAstikapaNuM khasI jAya ne AstikapaNe pAmI jAya paNa bahudhA na pAme. duniyAmAM DAhyAnI salAha na mAnanArane paNa koI vakhata thappaDa vAge tyAre ghaDIka ema thaI jAya che ke phalANAnI salAha mAnI hota to ThIka thAta paNa vaLI pAchuM thaI jAya ke "ThIka che have e to, phAvyuM vakhANAya."ema mana vALIne pAcho karato hoya ema kare. zrI siddhagirino jvalaMta prabhAvaH zrI siddhagirijInuM vAtAvaraNa ja evuM che ke tyAM game tevo nAstika jAya to paNa ekavAra to mAthuM halAve. "kAMIka mahimA che" ema ene ekavAra to thAya paNa pAcho bahAra Ave tyAM cakra phare. ema thAya ke "ThIka have, emAM kayo mahimA thaI gayo !" zrI siddhagirijI upara "vi-abhaginI parIkSA thAya paNa nAstika-AstikanI parIkSA ekadama na thAya; kemake ekavAra to nAstika paNa mAthuM halAve evo e zAzvata girirAjano jvalaMta prabhAva che. A trIjI vipAka kSamA moTA bhAge maMdamithyASTine Ave, bAkI vartamAnanA kaTu vipAkanA yoge gADha mithyASTine kyAreka AvI jAya te vAta judI. A kSamAnI mAtrA pahelI be kSamA karatAM keTalAya gaNI vadhAre toye kSamA kahevAya DhIlI. narake na javuM paDe mATe e kSamAnuM pAlana che ne ? dhrudha bhUMDo che mATe eM pAlana nathI. lobhI vepArI paNa corIno mAla be rIte na le. eka to "corI e pApa che, zAstra nA pADe che, corI na ja karAya ane corIno mAla Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1427 15: zAstravacananI zraddhA - 95 - 239 paNa na levAya," e rIte na le to to e dharmI gaNAya; paNa hAthamAM kaDI paDavAnA bhayathI paNa na le evuM bane. corIne pApa mAnanAra to tarata ja e cIjane pAchI kADhe ane kaDInA bhayathI na lenAra to lauM ke na lauM' evo ghaNI vAra vicAra kare. kaDInA bhayathI na le paNa na dekhAya to laI paNa le. muddo e che ke tyAM corIno bhaya nathI paNa kaDIno bhaya che. kaDIno bhaya paNa kedathI bacAvanAra to che ja paNa corInA-pApanA bhaya jeTalI e bhayanI kiMmata nathI. A rIte vipAkanA bhayathI kSamA rAkhavI te vipAkakSamA; e kSamAdhArIne paNa samyakta hoI zake. - vacana kSamA - 4 : '. zAstra kahyuM mATe ja kSamAnuM pAlana karavuM e vacana kSamA." dareka vAta zAstranA kahyAthI ja kare. zAstra niSedhelAno tyAga kare ane zAstra vihita karyuM hoya tenI AcaraNA kare. potAno AtmA zAstrane ja samarpita hoya. bIjAne yukti vagerethI bane to samajAve paNa potAnA AtmAmAM to samarpaNa vinA bIjI bhAvanA ja nahi. "koI pUche ke amuka kAma kema nathI karatA ? amuka kAma kema karo cho ?" eno javAba eka ja hoya ke zAstra nA kahevAthI te te nathI karatA ane zAstranuM pharamAna hovAthI te te karIe chIe. zAstrathI viparIta vartavAmAM lAbha batAve toye te na icche. koI kaheze ke "Ama karo, nahi to marI jazo toye na gabharAya. kahI de ke amAre to bhagavAna zrI mahAvIradeve kahyuM te pramANa. enAthI eka kadama paNa viruddha na javAya. koI gAMDA kahe to kabUlI le ane kahI de ke bhale ame gAMDA kahevAIe paNa amAruM hita zAstra mujaba vartavAmAM ja che. bIjAne yuktithI samajAve paNa potAno AtmA to tyAM koI hetu na mAge. ghaNI vAto evI che ke jyAM hetu na hoya paNa bhagavAne kahyuM te ja satya mAnavAnuM. ghaNA padArtho mAtra Agamagamya che, tyAM hetu na hoya, hetu maLe nahi ane hetu puchAya ja nahi. sabhA: "evuM ekAda dRSyata Apazo ?" ATha java pramANano eka aMgula che. eka aMgulanA asaMkhyAtamA bhAgamAM asaMkhyAtI nigoda che. temAM eka nigodamAM anaMtA jIvo che ema zAstra kahyuM. nigoda asaMkhyAtI che. kALa anaMto che, eka eka nigodamAM jIvo anaMtA che ane anAdithI anaMtakALa sudhImAM game tyAre jJAnIne puchAya ke keTalA jIvo muktie gayA ? to eno javAba eka ja maLe ke-"eka nigodano anaMtamo Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - 142 bhAga muktie gayo." koI kALa evo nathI ke jyAre A sivAya bIjo javAba hoya. aradhI nigoda, pA nigoda, somo hisso ke basomo hisso, evo koI javAba nahi. "eka nigodano anaMtamAM bhAga' e ja javAba.. sabhA: "eka cokkasa nigodano anaMtamo bhAga ke game te nigodano ?' jIvo nIkaLe badhI nigodamAMthI paNa eka eka nigodanA anaMtamAM bhAga jeTalA jIvo mokSe gayA e tattva. anaMtamA bhAgamAM vadhaghaTa thAya paNa bhAga to anaMtamo ja rahe. hajI koI pUche ke "kALa' anaMto ane jIva anaMtA to anaMta kALe paNa jIvo pUrA kema na thAya ? tyAM javAba Apyo ke-"jeTalo kALa che. tenAthI jIva anaMtaguNA che." eTale anaMtaguNA ane anaMtamo bhAga, e hisAbe vAMdho na Ave. koI pUche ke A vAta zAthI jANI? to eno javAba e ja ke kevaLajJAnIe joyuM ane kahyuM tethI. chatAM koI kahe ke "mane to nathI dekhAtuM." to ene kahevAnuM ke-kAMto kevaLInuM kahyuM mAna, nahi to kevaLI thA; pachI tane paNa dekhAze ! khUbI to e che ke je A kevaLI thAya che e badhA eka matamAM besI jAya che. sabhAH "jIvo mokSamAM gayA ja kare che to tyAM jagyA ghaTe nahi ?' eka dIvo thAya eTale makAnamAM badhe prakAza phelAI jAya. bIjA dIvAno prakAza paNa emAM samAI jAya. ene bIjI jagyA na joIe. e ja rIte lAkho, cheDo ke abajo dIvAono prakAza paNa tyAM samAI jAya. prakAza vadhe paNa jagyAno abhAva na naDe. e prakAzamAM manuSyo avarajavara kare toye vAMdho nA Ave. A dIvA to rUpI che. AtmAo to arUpI che. e siddhanA AtmAo che. tyAM temanA sivAya bIjA paNa anaMtAnaMta AtmAo che. cauda rAjalokamAM nigodanA asaMkhya goLA che. eka eka goLAmAM asaMkhyAtI nigoda che. ekaeka nigodamAM anaMtA jIvo che. eka jIvanA Atmapradeza asaMkhyAtA che ane eka eka Atmapradeza para karmanA aNuo anaMtAnaMta che. have A badhuM najare jovA mAge to dekhAya ? jJAna thAya tyAre ja dekhAya. zAstra kayuM mAnavuM? vyavahAramAM anubhavIo ghaNI vAra kahe che ke "bhAI ! anubhava karI jo, pachI ja samajAze." bApane paNa kahevuM paDe che ke "dIkarA ! tuM na samaje. hamaNAM to ame kahIe tema kara. moTo thaIza eTale badhuM samajAze. ghaNI cIjo evI che ke anubhava vinA na samajAya. patto ja na lAge. mATe ja paMDita zrI vIravijayajI mahArAjAe kahyuM ke : Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1420 - 15 : zAstravacananI zraddhA - 95 - --- 241 vedhakatA vedhaka lahe, bIjA be vA khAya. ghaNI evI vAto che ke jemAM yukti na hoya. zAstra kahe mATe ja mAnavAnI. have zAstra kayuM mAnavuM ? tyAM jarA thobho. je zAstra AptapraNita hoya te mAnavAnuM. tyAre Apta koNa ? saMpUrNa rAgadveSa ane ajJAnathI rahita hoya te Apta. ghaNAo AkSepa kare che ke zAstro puruSoe racyAM mATe strIone anyAya karyo. paNa puruSanAM racelAM zAstro che ema mAne che ja koNa ? puruSa tathA strI ubhaya vedano jemanAmAMthI nAza thayo che evAM sarvajJa praNita zAstro ja mAnavAnAM che. sabhAH "vicAravAnI zakti mananI ke AtmAnI ?" vicAranAM pugalo AtmA bahArathI grahaNa kare che ane mana dvArA vicAre che. mana e to sAdhana cheH koLiyo le che hAtha, cAve che dAMta, paNa pacAve che to jaThara ne ? kevaLa buddhivAdamAM na kheMcAo! AtmA zAstrane AdhIna thAya tyAre vacana kSamA Ave. e kSamAvALA jIvane gusso na ja thAya; kAraNa ke zAstranI AdhInatA che. zAstra praNetA Apta hatA, tyAM jarA paNa rAgadveSa ke ajJAna nahotuM, mATe e kahe te kharuM ja hoya evI dRDha zraddhA che. tethI ja emaNe racelAM zAstranA AdhAre kSamA rAkhavI e vacana kSamA; ane e tAttvika kSamA che. A kSamA ghaNA UMcA prakAranI che. enAthI UMcI to pachI svabhAva kSamA/dharma kSamA ja rahI, je e vacana kSamAnA yoge ja Ave. vacana kSamAne dharanAro AtmA A AgamanAM vacanone siddha karavAno ja puruSArtha kare; paNa tenuM khaMDana karavAnI pravRtti na kare. AjanAo to kahe che ke "zAstranI vAto amArI buddhimAM bese to mAnIe. zAstra pUche che ke-"tamArI buddhi keTalI ? zAstra eTale AptapuruSanAM vacano. Apta eTale rAgadveSa ane ajJAnarahita mahApuruSo. emanAM vacano rAgadveSathI bharelA ajJAnonI buddhimAM bese kaI rIte ? ane A dazAmAM vacanAnuSThAna Ave kaI rIte ? Aje to A vacanAnuSThAna sAme ja moTo hallo che. svataMtratA zabdane AgaLa karIne e hallAne joradAra banAvAI rahyo che. e kahe che ke-"ame na vicArI zakIe ? tyAM savAla che ke "tamArI baddhi keTalI ? e kahe che ke-"ame paNa anAja khAIe chIe, paNa tame dhULa khAo cho evuM kahyuM koNe ? e kahe che ke-"zuM Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 amArAmAM buddhi nathI ? tyAM savAla che ke 'tamArI buddhinuM mApa keTaluM ? zAstrakAro kahe che ane vyavahAru anubhavamAM paNa pratyakSa che ke anubhavIno anubhava anubhavI ja jANe. tyAM buddhivAda nakAmo che. e loko jenA himAyatI che te AjanI svarAjanI hilacAlamAM paNa ughADuM kahevAmAM Ave che ke 'hamaNAM buddhivAdane Agho mUko ane ame kahIe tema karo. Ama buddhivAdane phaTako to marAI ja rahyo che. mATe ekalA buddhivAdamAM na kheMcAo ! ayogyane samajAvavAno prayatna nakAmo : 1430 peDhIno anubhavI munIma rUpiyA parakhe te pahelAM enA nakha ane patharo beya ghasAI jAya che, paNa pachI to evo TevAI jAya che ke rUpiyo hAthamAM AvatAM ja pArakhI le. have koI navo mANasa ene pUche ke 'rzI rIte pArakhyo ?' to kahe ke 'anubhava le, eTale tane paNa AvaDaze.' paNa pelo kahe ke 'nA, mane to hamaNAM ja samajAvo;' to kahevuM paDe ke bhAI ! tArA jevA mUrkha sAthe vAta karavAno samaya nathI.' mATe ja kahyuM che ke 'mUrkhane jJAna kadI nava thAya; detAM potAnuM paNa jAya.' e mUrkhane samajAvavAnI nA pADo to kaheze ke-e buDhDho zuM samajAve ? jANato hoya to samajAve ne ?' A rIte ayogyane samajAvavAno prayatna karavo te yogye potAnI AbarU bagADavA jevuM che. mATe zAstra ayogyane upadeza devAnI nA pADI. mUrkhAne samajAvavAnI mahenatamAM utaravAno niSedha karyo. upAdhyAyajI mahArAjA pharamAve che ke : kadAgrahI (pakaDeluM na choDanAra)ne samajAvavAno prayatna e kUtarI 52 kastUrIno lepa karavA barAbara che. je kUtarI dhULamAM ALoTyA vagara rahevAnI ja nathI enA 52 kastUrIno lepa karAya ? koI kahe ke meM to kUtarIne kastUrI copaDI'to kahevuM paDe ke 'mUrkhA ! teM jAta paNa na oLakhI ?' mATe to gadheDAno mAlika gadheDAne kadI navaDAvato nathI. hAthI, ghoDAnA mAliko emanAM janAvarone navaDAve paNa A nahIM navaDAve. kAraNa, ghaDI pachI rAkhano Dhagalo dekhe eTale tyAM jaI ALoTavAno, bhUMkavAno ane rUMvADe rUMvADe rAkha bharavAno. ene navaDAvavAthI phAyado zo ? sabhA pU. upAdhyAyajIe kUtaro na kahetAM kUtarI kahI temAM kAMI vizeSa kAraNa kharuM ?' e vadhAre azucivALI ane apavitra che. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 131 - 15 : zAstravacananI zraddhA - 95 - 243 zrI jaina saMghamAM rahelI mAtA kevI hoya ? Agama ane AgamanI vAto nahi sAMbhaLanArI, nahi samajanArI AjanI mAtAo evI che ke jene potAnA kartavyanI khabara nathI ane koI samajAve to samajavAnI eTalI darakAra paNa nathI. evI mAtAo moTA bhAge potAnA saMtAnonuM ahita ja kare che; mA hovA chatAM zatrunuM kAma kare che. mAtA to AryarakSitanI mAtA jevI joIe. mAtAne potAnA saMtAnanA AtmAnI ciMtA hovI joIe. e potAnA saMtAnane dUdha pAya, khavarAve, navarAve, ramADe paNa ciMtA eka ja hoya ke e bALaka potAnI kUkha lajavI durgatimAM na cAlyuM jAya. jainazAsananI mAtAo dUdha pAtAM pAtAMye bALakane zikSaNa evuM Ape ke e saMsAramAM na bhaTake. AvI mAtAo thaze tyAre jainazAsananI jAhojalAlI ora haze. mAtA, pitA, patnI, saMtAna e tamAme parasparanA AtmAnI ciMtA karavI joIe. Aje to bahudhA khokhAMnI ja ciMtA thAya che ane e ciMtA evI thAya che ke AtmAnI ciMtA emAM aTavAI gaI che. kRtrima snehanI pUjA na karo." rUpALuM bALaka roga thatAM kudarUpuM bane eTale e ja mAtAno prema enA parathI UtarI jAya. hasamukhA ane rUpALAM bALakane sau teDe. rotala ane kadarUpAM bALakane koI na bolAve. pelAne teDe che emAM dekhAva bhale upakArano kare paNa e upakAra nathI karato, enuM rUpa game che, enAM aMgopAMga komaLa lAge che mATe teDe che. nAnA bALakano bojo paNa thoDo hoya. bALaka jema jema moTuM thatuM jAya tema tema mAtA paNa ene keDe besADavAno moha ghaTADatI jAya, kemake bojo vadhe che. bALaka nAnuM hoya tyAre vajanamAM halakuM ane enAM aMgopAMga suMvALAM mATe teDe che ? keTalAka to potAno zokha pUro karavA ke icchAnI tRpti karavA teDe. kevaLa paropakAra mATe ja teDe che evuM na mAnavuM. potAnA bALakane teDanArI mA bIjAMnA bALaka mATe kSaNano paNa samaya ApavA taiyAra nathI hotI. A rIte nirdoSa bALakane paNa je svArtha vinA na sAcave te tamane svArtha vinA ja roTalA karIne khavaDAve che ema ? paNa tame rAgAMdha ane viSayAMdha banyA cho tethI ene sAkSAt devI mAnI beThA cho. kayA devalokathI A devIo UtarI AvI che te kahezo ? mATe kahuM chuM ke jarA sAvadha thAo. pati patnIne ane patnI patine paraspara sAcI rIte oLakho ane oLakhAvo. sabhA: 'ema karavA jatAM to gharamAM dhAMdhala macI jaze." bolatAM AvaDe to dhAMdhala nahi mace. vivekapUrvaka bolatAM zIkho. kRtrima Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1432 snehanI pUjA na karo. sAcA snehIne zodho. daMbhanA phaMdAmAM na phasAo. emAM phaselAM chuTI zakatA nathI. sAcA snehI to jarUra ekabIjAne cetave. mohane laIne ghaNIvAra na kahe to paNa ekAdavAra to cetave ja. lagna vakhate "AmAM kAMI sAra nathI' evuM ekAda vAra to hitasvI mA-bApa saMtAnane saMbhaLAvI ja de. potAnA saMtAnane temaja bIjA paNa potAnA paricayamAM AvanArane ekAda vAra prabhumArga tarapha doravAnuM, te tarapha AMgaLI cIMdhavAnuM mana sAcA snehIne thaI ja jAya. Aja e zAthI nathI thatuM? kAraNa Agama pAnAmAM che, haiyAmAM nathI mATe. svabhAva kSamA-5 : zAstranA smaraNa vinA paNa je AtmAne sahajapaNe ja gusso na Ave, e rIte kSamAthI TevAI gayelA AtmAnI kSamA e svabhAva kSamA che. zAstranA smaraNanI ene have jarUra ja nathI. svabhAva kSamAvALo AtmA vacana kSamAnI ArAdhanAnA yoge evo ja TevAI gayo hoya che. apramatta bhAvamAM rahelA zrI tIrthaMkaradeva AdinA AtmAo pUrvanI ArAdhanAnA yoge evA TevAI gayA che ke game tevA aparAdhI pratye paNa emanA kaI rUMvADeya roSa pragaTato nathI. kalpasUtramAM svabhAva kSamAnA svAmI paramAtmA zrI mahAvIradevane uddezIne kavi kahe che ke "he bhagavanuM ! roSa paNa tArAthI roSa pAmyo. gusso pote tArI upara gusse thayo. e vicAre che ke-"huM joI rahyo chuM ke-je apratima baLanA dhaNI che, jagatano nAza tathA rakSaNa karavAmAM samartha che ane jemanI sAme saMgama jevo bhayaMkara pApAtmA aparAdhI tarIke Ubho che tyAM paNa A mahAtmAnI AMkhamAMthI karuNAnAM AMsu vahe che ke "A bicArAnuM thaze zuM?" to A hAlatamAM mAre ahIM rahIne have karavuM zuM ? saMgama jevo AvA ghora upasarga kare ane pote baLavAna chatAM mAro upayoga na kare to have emane mAro khapa kyAre ? huM emanI pAse rahyo paNa mArI to ahIM kAMI kiMmata ja nathI. nabaLA hota to to mana vALata ke zuM kare ? paNa A to sArAye jagatanuM rakSaNa ane vinAza karavAmAM samartha chatAM enA rUMvADe paNa roSa nahi to mAre have ahIM rahevuM nakAmuM che." Ama vicArIne roSa pote bhagavAna para roSe bharAIne cAlato thayo." AnuM nAma svabhAva kSamA. keTalAye bhavo sudhI vacana kSamAnuM pAlana karyuM tyAre zrI jinezvaradeva svabhAva kSamA pAmyA. vacanAnuSThAnanA vAraMvAra pAlanathI ja ni:saMgAnuSThAna Ave. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1433 - 15 : zAstravacananI zraddha- 95 245 - to baLathI nahi paNa kaLathI kAma levuM ghaTe: ApaNo muddo e che ke jyAM beThA cho te sthAna bhayaMkara na lAge tyAM sudhI sAcA saMtoSanuM svapna paNa na Ave. saMsAra bhayaMkara na lAge tyAM sudhI saMtoSa Ave ? gharabAra kuTuMba parivAra baMdhana na lAge tyAM sudhI saMtoSa Ave ? baMgalA kedakhAnAM na lAge tyAM sudhI saMtoSa Ave ? cothA guNasthAnakavALA AtmA aMtarAyanA udaye saMsAramAM rahe bhale paNa eno AtmA aMdarathI udvigna hoya. paththara taLe hAtha dabAyo che te baLathI na nIkaLe paNa kaLathI kADhavo paDe. baLa karavA jAya to hAtha chUTo paDI jAya. vyavahAramAM koI pAse pAMca hajAra leNA paDI gayA. have e mANasa bhale sAmuM jovA lAyaka na hoya toye salAma karavI paDe. bALakanA hAthano alaMkAra nIkaLe tema na hoya to tela copaDI dhIre dhIre kaLathI kaDhAya. ekadama kheMcavA jAya to hAtha cholAI jAya ne lohI nIkaLe. e ja rIte AtmA karmathI baMdhAyelo che to have kaLathI kAma kADhI levuM ghaTe. paNa e kyAre bane ? saMsAra bhayaMkara mAne ane mokSanI icchA jAge to ne ? saMtoSarUpI naMdanavanano AnaMda sAdhuo ja meLavI zake che kAraNa ke e yogyatA ane tAkAta temanAmAM ja che. e viSayamAM zAstrakAra paramarSi vizeSa je kAMI pharamAve che te have pachI.. Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 : udhama to ekamAtra mokSa mATe ja vIra saM. 2456, vi. saM. 1986, phAgaNa vada-7, zukravAra, tA. 21-3-1930 saMtoSarUpI naMdanavana : saMghamAM koNa rahI zake ? -e hRdayamAM prabhunuM zAsana AvyuM nathI : * niyama koNa karI zake ? niyamano hetu samajo ! 0 "saMtoSa che tyAM dhamAla nathI : tamArI sAdhupaNAnI icchA kevI ? UThatAM ja 'namo arihaMtANaM' bolanArA keTalA ? prAthamika bhUmikAmAM pahelo AcAra pachI vicAra : rUDhithI paNa sArI kriyAo thAya : sarvavirati pAmavAnA pariNAma vinA dezivarati nathI : bhAvanA dAnanI ke khAvAnI ? dharmakriyA zA mATe ? duniyAnAM dhyeya nyArAM che : dharmakriyAnuM dhyeya mukti : tyAM zAsana2sa nathI : mokSa to mAtra puruSArthathI ja sAdhya che. prazaMsA paNa sAcI karo ! bhATacAraNa jevI nahi ! artha-kAmanI prAptimAM to puNyanI ja pradhAnatA ! pudgalanA sukhanI mahokANa : mokSa mATe ja udyama karo ! bhUtakALanA dIvA ane AjanI lAiTo : 96 saMtoSarUpI naMdanavana : anaMta upakArI, sUtrakA2 52marSi zrI devavAcaka kSamAzramaNajI zrI saMgharUpI merUparvatanA saMtoSarUpI naMdanavananuM varNana kare che. saMtoSa e naMdanavananA Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1435 - - 19 : udhama to ekamAtra mokSa mATe ja - 96 - - 247 sthAne che, samyagdarzana e pIThanA sthAne che, mULaguNo mekhalAnA sthAne che ane uttaraguNo suvarNanA sthAne che. suvarNazilAtala paranAM UMcA, ujvala ane kAntimAna citrakUTo (zikharo)nA sthAne, iMdriyo tathA manane dame tevA niyamo para goThavAyelAM uttama, zuddha ane dIptimAna citto che. merunA naMdanavananA AnaMdano upabhoga jema devo ane vidyAdharo ja karI zake che tema saMtoSarUpI naMdanavanano AnaMda saMpUrNatayA sAdhuo ja lUMTI zake che. te pachI amuka aMze sAdhupaNAnA arthIne e AnaMdanA upabhoktA gaNI zakAya. saMghamAM koNa rahI zake ? saghaLI ApattiomAM paNa sukhI rAkhanAra saMtoSa ja che paNa e saMtoSa Ave kyAre ? citta UMcI koTinAM hoya tyAre; mATe pharIne ApaNe je kuTonuM varNana karI gayA tyAM ja AvavuM paDe che. parasparanI saMkalanA ja evI che ke ekabIjA vinA cAle ja nahi. saMtoSarUpI naMdanavanano saMpUrNa AnaMda to bhale muni le paNa enI chAyA to tamArA para hovI joIe ne ? chAyAnI paNa jene bhAvanA na hoya, dUrathI AvatI khuzabo paNa je na laI zake athavA khuzabo levAnuM paNa jene mana na thAya te saMghamAM rahI zake ? na ja rahI zake. - e hRdayamAM prabhunuM zAsana AvyuM nathI ? : - zrI saMghamAM rahenArane saMtoSamAM AvavAnI bhAvanA thAya ja. jo ke tema merUnuM naMdanavana joyuM nathI paNa A varNana sAMbhaLIne koI laI janAra maLe to javAnI bhAvanA thAya ne? e ja rIte saMghanA saMtoSarUpI naMdanavananuM varNana sAMbhaLIne jeneM tyAM javAnuM mana na thAya ane bhAgato phare to kahevuM paDe ke e hRdayamAM prabhunuM zAsana AvyuM nathI. saMtoSa Ave kyAre ? citta uttama thAya tyAre, eTale ke cittamAMthI kSudratA mAtra nAza pAme tyAre kSudra AtmA to dharma mATe nAlAyaka che. vasaMtavAtamAM UchaLI paDe, jUnAM verane na bhUle, badalo levAnI ja peravImAM rahe, evo kSudra mAnavI to sAmAnya dharma mATe paNa lAyaka nathI to saMtoSanI to vAta ja zI ! zudra vicAro dUra thAya tyAre niyamarUpI zilAtala para cittarUpI kUTo goThavAya ane e UMcAM (uttama), ujvala (zuddha) tathA dIptimAna (jhaLahaLatAM) bane. niyama koNa karI zake ? | niyama koNa karI zake ? je pApathI Dare te, viSayakaSAyathI ubhage te. e vinA karelA niyamo mAla vinAnA, mAtra zobhAnA hoya. jene viSayakaSAyano ke pApano Dara na hoya e niyama kare to e niyama zAnA ? enA niyamano hetu Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1436 248 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 zo ? azubha adhyavasAya gayA vinA niyama thAya kevI rIte ? azubha adhyavasAya gayA vinA niyama thAya nahi, niyama vinA citta uttama bane nahi, citta uttama banyA vinA zubha adhyavasAya Ave nahi, zubha adhyavasAya AvyA vinA karma khase nahi, karma khasyA vinA citta ujvala (zuddha) bane nahi, citta zuddha banyA vinA sUtra tathA arthanuM niraMtara smaraNa thAya nahi ane e smaraNa thAya nahi tyAM sudhI citta dIptimAna bane nahi; A badhI paraMparA che. niyamano hetu samajo H ayogya vastu ayogya jaNAya nahi tyAM sudhI enAthI bacavAnA niyamo levAnI bhAvanA thAya zAnI ? AjanA niyamo moTA bhAge zobhArUpa che, niyamadhArI kahevarAvavArUpa che. e niyamonI AtmAne asara thavI joIe te thatI nathI. niyamo hovA chatAM AtmAnI nidrA jIvatI jAgatI rahe che. jyAM AtmA jIvato jAgato rahevo joIe, tene badale enI nidrA jIvatI jAgatI rahe e kevI UlaTI dazA ? jo ayogya pravRtti aTake ja nahi to e niyama zAnA ? niyamano hetu samajAya to A dazAna hoya. saMtoSa che tyAM dhamAla nathI : niyama e aMkuza che; lagAma che. paraMtu Aje niyama evA ke e moTA bhAge lagAma bane ja nahi. vAta e che ke viSayakaSAyano bhaya pedA thayo nathI ane bhaya pedA thayA vinA je pariNAma lAvavA mAgIe te Ave nahi. saMtoSa che tyAM dhamAla nathI. badhI dhamAlanuM mULa asaMtoSa che. TIkAkAra maharSi pha2mAve che ke iMdriyo tathA mana para kAbU mUke te ja niyama. jyAM aMkuza nahi te niyama nathI. niyamanI vAtamAM bArIo rAkhavAnI vAta bhUlI jAo. jene viSayakaSAya ja gokhyA karavA che, enI gulAmI ja jArI rAkhavI che tene AvA niyamo nahi ja gamavAnA. tamane viSayakaSAyanI sobatamAM AtmakalyANa lAge che ? Ajano niyama lenAro potAnA viSayakaSAyamAM jarAya ha2kata na Ave e ja dhyAna rAkhe che. evA niyamonI AtmAne asara thatI nathI, jIvanamAM parivartana AvatuM nathI, citta uttama banatuM nathI, zuddhatA ane dIptimattA AvatI nathI. evo AtmA saMtoSarUpI naMdanavanano lAbha kaI rIte laI zake ? tamArI sAdhupaNAnI icchA kevI ? saMtoSarUpI naMdanavanano saMpUrNa AnaMda sAdhuo laI zake ane te pachI eno AMzika AnaMda sAdhupaNAnA arthIo laI zake che. sAdhupaNAnI Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 167 - 19 : udhama to ekamAtra mokSa mATe ja - 96 - 249 icchAvALA paNa e AnaMda laI zake jarUra, paNa tamArI to e icchA paNa kevI ? kadI phaLavatI bane evI kharI ? ke kRpaNanI lakSmI jevI ? khAlI nakAmI tijorImAM paDI rahe evI ? kRpaNanI lakSmI koInA kAmamAM na Ave, tema tamArI sAdhupaNAnI icchA kadI sAkAra na bane tevI ke sAkAra bane tevI che ? AtmAne pUchIne khAtarI karo. jo e icchA barAbara hoya to ahIMnuM jIvana paNa dinapratidina zuddha bane. ghaNA mANaso evA dekhAya che ke vAto sArI sArI kare paNa pAMca varSa pachI paNa juo to evA ne evA ja hoya. jevA pahelAM joyA hoya tevA ja Aje dekhAya. jo vastu sArI lAgI to ene mATe prayatna kAMI na kare ? pakSaghAtavALo AdamI paNa sthAne pahoMcavA ghasaDAI ghasaDAIne paNa prayatna kare to taddana nIrogI AdamI potAne ISTa lAge te tarapha pahoMcavA eka kadama paNa AgaLa na jAya ? badhA moDhethI to bole che ke-"ame samajIe chIe ke saMsAra khoTo che, paNa e dekhAya che kyAM ? gharamAM ? bajAramAM ? upAzrayamAM ? sabhA: 'tyAre ema bolAya che te zuM banAvaTI ?' UThatAM ja "namo arihaMtANaM' bolanArA keTalA? ' bahulatayA banAvaTI-vepArI jema "eka ja bhAvanAM pATiyAM mAre che e jeTalAM sAcAM teTaluM ja A paNa samajavuM. saMsAranI, gharabAranI, vyavahAranI e badhI pravRttimAM jo jarA paNa phera na paDe to ene saMtoSarUpI naMdanavanamAM pesavA koNa de ? duniyAmAM paNa moTA bagIcAmAM UMcA varganA mANasone ja javA de; melAMghelAne koI pesavA na de. badhA milamajUro ane muphalisa mANaso je bagIcAmAM jatAM hoya tyAM tame jAo ? pelA to tyAM jaIne UlaTo gaMdavADa kare ane bagIcAnI suvAsane badabomAM pheravI nAkhe. duniyAnA bagIcAmAM nIcalA varganA mANaso mATe A niyama, to A saMtoSarUpI naMdanavanamAM ema ne ema ghUsI zakAya ? naMdanavana gamyuM to kharuM, enI suMdaratA sArI to lAgI paNa tyAM javA jogI pariNAmanI dhArA joIe ke nahi ? sAdhu ja lAyaka che ema kahyuM tyAM tamArAmAM e yogyatA na ja Ave ema kahevAno bhAva nathI; paNa yogyatA lAvavAnA prayatna to joIe ne ? jaina samAjamAM Aje nAnA niyamadhArI to ghaNA che paNa e niyama evA ke maratAMye yAda na karavA paDe. sAdhupaNAnI vAta to dUra rahI paNa zrAvakapaNAmAMye AvI pola cAle ? dIkSA na levAya e mAnyuM paNa trikALa pUjAne badale ekavAra pUjananuM paNa ThekANuM nahi, guruvaMdana ke vyAkhyAna Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1438 250 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 zravaNanuM ThekANuM nahi, dAna-zIla-tapa-bhAvanuM ThekANuM nahi, navakArazI ne tivihAra-covihAranA paccakkhANanuM paNa ThekANuM nahi, e cAle ? savAramAM UThatAM ja 'namo arihaMtANaM' bolanArA jaino keTalA ? samyagdaSTipaNuM che ke emAM paNa pola che ? bUmo mAratA hatA ke, 'A to dIkSAnI ja vAto kare che' paNa e vAta to have dUra rahI paNa A badhI vAtamAMye ThekANuM che ? pachI to 'bhagavAnanA zAsanamAM ja rahevuM nathI' ema kaho to.badhI vAtano aMta Ave; ema karavuM che ? to pachI A badhI vAto paDatI mUkI dauM ? zAstra to kahe che ke jyAM sudhI sAdhupaNuM jacavAnuM nathI tyAM sudhI eka paNa dharma sAcI rIte jacavAno nathI. prAthamika bhUmikAmAM pahelAM AcAra pachI vicAra : jenAmAM sAdhupaNuM levAnI buddhi nathI te prabhuzAsanamAM rahevA lAyaka ja nathI. prabhune e mAnato ja nathI. saMsAra bhUMDo lAge nahi tyAM sudhI eka paNa dharmakriyA Atmazuddhi mATe thAya nahi. evo mANasa to dAna de to enuM dAna lenAranA paNa bAra vagADI de. e jyAM tyAM potAnA dAnane gAyA ja kare ane dAna lenArane halako pADyA kare. sabhA: 'vyavahAramAM paNa koIne roTalA khavaDAvyAnI vAta gAnAro lAyaka nathI gaNAto.' e badhI vAto hamaNAM bhulAI gaI che. Aje to kahe che ke- 'sAdhuo amArA roTalA khAya che to amAruM kahyuM kema na kare ? amArI vAtamAM 'hA' kema na bhaNe ?' sAdhu tamAruM gavarAvyuM gAya ? na ja gAya. jAnaiyA gAya. A kAMI jAnaiyA nathI. jJAnIe spaSTa kahyuM ke jyAM sudhI bhavanI bhIti ane mokSanI prIti thAya nahi tyAM sudhI enI pAse dharmanI vAta na karo. dharmaguru kahevA ane emane arthaguru ne kAmaguru banAvavAnI icchA rAkhavI e nabhe ? artha ane kAmanI vAtomAM paDe e pachI dharmaguru kahevAya ? Aje vAtavAtamAM 'sAdhuo samAjamAM bhArabhUta che, maphatanA roTalA khAya che' ema bolAya che e zAthI ? jainasamAjamAM hovI joIe te chAyA ghaTI gaI che tyAre ne ? jainasamAjanA AcAra-vicAra bhulAyA che tyA2e ne ? sabhA : badhA kAMI evA hoya ?' badhA evA che ema na kahevAya. paNa sArA gaNAtA zrAvakonAM gharomAM paNa A phAla pedA thavA lAgyo che, kAraNa ke jainapaNAnI chAyA ghaTavA lAgI che. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 - - 10 : udhama to ekamAtra mokSa mATe ja - 96 - - 251 sabhA: "zikSaNa evuM maLyuM che ?' zikSaNanI vAta javA dyo. zikSaNa to skUlamAM rahyuM paNa gharamAM zuM ? gharamAMthI jainakuLanA AcAro khasavA lAgyA tenI A badhI paMcAta che. jaina gharomAM savAranA pahoramAM je guMjArava thavA joIe, je jApa thavA joIe, je karaNI thavI joIe te badhuM adRzya thavA lAgyuM che. "namo arihaMtANaM' kahIne UThanAra keTalA ? bahu ochA. vyasanI evA ke-vyasanamAMthI paravAre tyAre to mAMDa skUrti Ave. sAmAyika, pratikramaNa, navakAravALI kAMI ja na maLe. vIsa-pacIsa mANasanA kuTuMbamAM eka-be paNa AvA AcAravALA hoya to bIjAmAM chAyA paDe ne ?.AcAranA yoge vicAra che. pahelAM uttama AcAra Ave pachI ja uttama vicAra Ave. AgaLa vadhyA pachInI bhUmikAe vicAranA yoge AcAra Avaze paNa zarUAtamAM to AcAranA yoge ja vicAra. rUTithI paNa sArI kriyAo thAyaH . nAnA bALakane vicAra na hoya, samaya na hoya, paNa dekhe tevuM kare. pathArImAM UThatAM vaDIlone je kriyA karatAM dekhe tyAM tarata e dorAya. bApAjI sAmAyika-paDikkamaNAmAM bese eTale bALaka paNa besatuM thAya. ene kahevuM na paDe. chokaro navo navo peDhI para bese tyAre jUThuM bolatAM, grAhakane UThAM bhaNAvatAM ke AMkho mIMcI izAre vAto samajAvatAM ene na AvaDe paNa bApAjIne e badhuM karatAM jue eTale tarata zIkhI le; e kaLA zIkhavADavI na paDe. pachI AMkhanA izArAnA hetu e ApoApa samajI jAya. jUThuM nahIM bolavuM ema kahenArA paNa jUThuM bolavAthI evA TevAI gayA hoya che ke pote jUThuM bole che enuM ene bhAna paNa nathI rahetuM. hAlatAM cAlatAM ane vAtavAtamAM jUThuM bole che paNa enI ene gama ja nathI. dazA evI AvI gaI che ke sAcuM bolavuM hoya to vicAra karavo paDe; anIti vinAvicAre thaI jAya. jainakuLanA AcAra to evA hoya ke vinAvicAre nIti ja thAya; sAcuM ja bolAya, sArI ja kriyA thAya. bhAvanA na hoya toye kheMcAIne paNa maMdire javAya. rUDhithI paNa A badhI kriyAo thAya. Aje to anIti, jUTha, prapaMca Adi rUDha thaI gayAM che. sarvavirati pAmavAnA pariNAma vinA dezavirati nathI ? zAstra kahe che ke samyagdaSTi devatAo ane indro zrAvakakuLane jhaMkhe che. sAmagrI to temanI pAse ghaNI che, dhAre tyAre jJAnI pAse jaI zake che, zrI tIrthaMkaradevonI dezanA e sAMbhaLI zake che, chatAM e zrAvakakuLane icche che. kAraNa ke tyAM devalokamAM virati nathI mATe samaje che ke zrAvakanuM kuLa maLe to te Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 1440 252 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 dhAryuM kAma thAya. sAmAyika mATe devo zrAvaka kuLane icche, jyAre tamane e kuLa maLyuM che chatAM tame sAmAyikane AvatA bhava mATe rAkho cho. sAdhupaNAne paNa AvatA bhava para rAkho cho. e ja sUcave che ke tamane sAdhupaNAnI icchA nathI. tame sAdhu thaI na zako e bane paNa tamane icchA na hoya e vAta maMjUra nathI. icchAvALA seMkaDe eka Tako paNa nathI. mane jevuM lAge che tevuM kahuM chuM, bAkI ekane badale daza TakA nIkaLe to rAjI thAuM. tamArA hRdayanA koI khUNAmAM paNa e bhAvanA hoya to huM rAjI. paNa evA bahu ochA nIkaLaze. AMgaLInA veDhe gaNAya eTalA. jema jema samaya jAya che tema tema e icchAnuM pramANa atyAre to ghaTatuM jatuM dekhAya che. emAM have palaTo Ave ne pramANa vadhe to vAta judI. keTalAye vratadhArI zrAvako evA joyA che ke je ema kahe ke che ke-sAdhupaNAnI icchA na hoya emAM vAMdho zo ? zrAvaka to chIe ne ? emane khabara nathI ke sAdhupaNAnI icchA vinA dezavirati hoI zakatI nathI. dezavirati zA mATe che ? e paNa emane khabara nathI. vrata, niyama, dAna, zIla, tapa, bhAva e badhAnA hetunI paNa emane khabara nathI. bhAvanA dAnanI ke khAvAnI ? dAna zA mATe ? Aje dAnamAM muktino hetu dekhAto nathI paNa lAbhano hetu ja dRSTigocara thAya che. jo muktino hetu hoya to to mUccha choDavAnuM mana thAya. pAMca Ape toya ema ja thAya ke "kamanasIba chuM ke pAMca ja ApI zakuM chuM. paNa Aje to pAMca ApIne kahe che ke-"pAMca to dIdhA, have zuM che ? samyagdaSTinI bhASA tathA vartAva judAM ja hoya. e evAM hoya ke jonArane thAya ke "kAMIka che." jene e dAna Ape tenA paNa pariNAma badalAya. citta vitta ane pAtra e traNeya zuddha e UMcI koTinuM supAtradAna. e traNeya polAM to e dAna paNa poluM, mAla vagaranuM, vakhate nukasAna paNa kare. pAtra uttama hoya, devAnI cIja nirdoSa hoya ane dAtAra mUccha vinAno hoya, e kyAre bane e AtmAne pUcho. bAramA atithisaMvibhAga vratamAM e niyama, ke munine ApIne khAvuM ane muni je le te ja khAvuM. have evA paNa ApanArA hoya che ke je munine kahe che ke "sopArI paNa lo ane capaTI bajara paNa lo. Apa na lo to mAruM zuM thAya ?' have A bhAvanA kaI samajavI ? dAnanI ke potAne khAvAnI ? dharmakriyAnA dhyeyamAMthI mukti UDI gaI che. haiyAmAM mukti nathI paNa saMsAra beTho che. "A maLe ne te maLe" e ja vicAro manamAM ramyA kare che. tapasvIne pahelA pAraNA karatAM bIjA pAraNe mana upara kAbU vadhAre kema hovo joIe ? tapano hetu siddha karavA. amRtakyiA to dUra rahI paNa tahetukyA to joIe ne ? Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1441 16 : udhama to ekamAtra mokSa mATe ja 96 253 dharmakriyA zA mATe ? dharmakriyA saMsAra rAkhavA mATe ke choDavA mATe ? saMsAra choDavA mATe ja nAnAmAM nAnI paNa dharmakriyA thAya. mULamAM haze to DALepAMkhaDe paNa Avaze. lIMbaDe to lIMboLI ja maLe; kerI na maLe. koI paNa dharmakriyAmAM bhAvanA eka ja ke-'A badhA saMsAranA phaMdAthI kyAre chUTuM ! saMsAra rAkhavAnI ke saMsAramAM rahevA mATenI eka paNa dharmakriyA ahIM nathI. bhagavAnanAM darzana karavAnI ke hAtha joDavAnI kriyAmAM paNa hetu to muktino ja. bhagavAnanI caraNasevA mAgo cho te zA mATe ? e caraNa cAritramaya che mATe ne ? e paNa jo bhogamAM paDelAM hota to na mAgata-jene mATe je mAgIe te kema bhulAya ? vepArI covIse kalAka mahenata tamAma prakAranI kare paNa paisAne bhUle nahi. loDhuM upADe ke sonuM upADe, peDhIe bese ke taDakAmAM doDAdoDa kare paNa dhyeya eka ja, paisA meLavavAnuM. ghAMcI, mocI, telI, taMboLI, cokasI kaiM jhaverI badhAnI mahenata paisA mATe ja. peDhI nAnI ke moTI paNa zA mATe ? paisA mATe. duniyAnuM dhyeya arthakAmanuM goThavAI ja gayeluM che.' sabhA 'anAdikALanA e saMskAra che.' e saMskArane palaTAvavA e ja jainazAsananI prApti. e anAdinI TevanuM to Aje A badhuM tophAna che. dIkSA ane zAstra kema gamatAM nathI ? kahe che ke'mahArAja badhe tyAga ja lAve che. AcArAMga mUkI saMgha prakAraNa kADhyuM to tyAMya tyAga !' paNa je hoya te lavAya. bairAM chokarAM e saMgha che ? jo e ja saMgha hoya to to A badhI kAMI paMcAta ja na hota-paMDa, pramadA ne putra e ja saMgha evo TharAva karI lo to cAle ? A vRtti nahi palaTAya tyAM sudhI nAnI kriyA paNa phaLa nahi Ape. A zAsanamAM nAnAmAM nAnI ke gAMDIghelI kriyA paNa mukti mATe che. duniyAnAM dhyeya nyArAM cheH AjanI hAlata judI che. je lakSmIne sArI mAnI te ja haiyAne bALanArI thaI paDe che; e zAthI ? paisA mATe bApe dIkarAne mAryA che ane dIkare bApane mAryA che., patie patnIne mArI che ane patnIe patine mAryo che. AvAM dRSTAMta aneka che. sagA bhAIne paNa ApattimAM madada karanAra bhAI keTalA ? ghasIne nA pADI de. paisA mATe, mA, bApa, strI, putra badhAMno are, dezano paNa tyAga karAya che ne ? arthakAmanA rasiyA tyAgI nathI ? tyAga to ene mana 2mata che. enA jevo tyAgI to duniyAmAM koI nathI. duniyAnAM dhyeya nyArAM che. bApAjI kharA paNa milakata Ape to, dIkaro kharo paNa kamAIne lAve to, Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 saMgha svarU5 darzana bhAga-3 - 142 patnI kharI paNa bhogane lAyaka hoya to, pati kharo paNa sAmagrI lAvI Ape to, hetu vinA prema sAcavanArA viralA; evA hoya te apavAda. dharmakriyAnuM dhyeya muktiH jainazAsananI dareka yiAmAM dhyeya muktinuM che. gharabAra, kuTuMba parivAra, baMgalA bagIcA, vADI vajIphA e ekeya dhyeya nathI. vajakarSe vItarAga deva ane nigraMthaguru sivAya koIne na namavAno abhigraha lIdho ane mAlika rAjAe potAne namavAnuM kahevarAvyuM tyAre eNe zuM kahyuM? mAlika rAjAe mahetala ApI hatI ke "kAM to nama, nahi to laDavA taiyAra thA." A vakhate vajakarNane kAMI dIkSAnI bhAvanA na hatI, e sarvavirati tarapha eTalo DhaLyo nathI, icchA che chatAM pariNAmanI tIvratA nathI, tarata chUTI zake tevuM sAmarthya nathI, varSollAsa jAgyo nathI, to paNa eNe kahevarAvyuM ke-"svAmI ! Apane nahiM namavAmAM mArI bahAdurInuM abhimAna kAraNa nathI paNa vItarAgadeva ane nigraMtha guru vinA koIne nahi namavAno mAro dhArmika niyama, e ja kAraNa che, mATe enA vinA Apa je joIe te mAgo.' rAjya jAya enI ene paravA na hatI paNa dharma choDavA e taiyAra na hato. A rIte rAjapATa Rddhisiddhi tamAma e A avasare choDavAne taiyAra hato. jeTalA jaina e badhA dIkSA laI ja le e na bhUto na bhaviSyati', paNa jainazAsananI rakSA mATe prasaMge badhuM choDavAne to taiyAra hoya ja. lakSmIno tyAga na karI zake. mamatva na.mUkI zake e mAnyuM paNa dharmIne jyAre lAge ke atyAre lakSmI mUkavAmAM ja dharmano TakAva che, e lakSmIne paMpALavAmAM dharmano nAza che, tyAre dharmI lakSmIne Thokara mAre. -tyAM zAsanarasa nathI ? arthakAma kevaLa udyamane AdhIna nathI. mukhyatve tyAM bhAgyanI pradhAnatA che chatAM e arthakAmanI prApti mATe badhuM ja thAya che. je zarIrane khUba sAcavavAmAM Ave che tene paNa taDakAmAM rakhaDAvAya che. tyAM kazuM samajAvavuM nathI paDatuM. jo arthakAmathI zAsanarasika banAvAtA hota to zrI jinezvaradeva samavasaraNanA killAnA kAMgarAmAMthI eka eka ratna ApI badhAne zAsanarasika banAvata. paraMtu paramAtmAe joyuM ke tyAM zAsanarasa nathI. vaLI mAno ke bhagavAne ratna ApyuM paNa lenAra kamanazIba hoya to e ratna enI pAse rahe. nahi, uparathI enAM hADakAM bhaMgAve. bhagavAna to samavasaraNamAM ene sAcave arthAt bhagavAnanA pratApe samavasaraNamAM ene koI na satAve paNa bahAra nIkaLe tyAM enA jevAM ratnabhUkhyA varUo TAMpIne beThAM ja hoya, je mArI mArIne enI Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1443 - 16H udyama to ekamAtra mokSa mATe ja - 96 - - 255 pAsethI paDAvI le. arthakAmanA rasikonI hAlata AvI che. te lUMTAya tyAre choDe che. jyAre zAsanarasikatA e che ke je avasare svecchAe badhuM choDe che. mokSa, to mAtra puruSArthathI sAdhya che? arthakAmanA nAme to Aje paNa kaMIkane bhegAM karI zakAya che. pacAsa kreDanA Dhagalo karI darekane pAMca-pAMca hajAra ApavA mAMDIe to jaina thavA AvanAranI ochapa na rahe. dIkSA le ene be hajAra ApavAnuM jAhera karIe to aneka dIkSA levA Ave. e manamAM vicAre ke ekavAra to be hajAra ghara bhegA karI dIkSA laI lo, pachI joyuM haze. thoDA divasa pachI kyAM ghara bhegA nathI thavAtuM ? paNa pachI lIdhelA Take keTalA ? arthakAma puruSArthathI maLe bhale paNa e maLe ja ema nahi; tyAM kevaLa puruSArtha ja kAraNa nathI, e karmAdhIna che, pUrvanA zubhodayane AbhArI che, pugalamaya che. mukhyatayo puruSArtha ja kAraNa hoya to te eka mokSa mATe ja che. eTale to samyagdaSTinA puruSArthathI je guNa pedA thAya, kSayopazama kSaya ke upazama bhAve je guNa pragaTe, te mukti mATe ja thAya. jema jema karmo dabAya ke vikharAya tema tema guNa pragaTe. saMpUrNa karmakSaya thavAmAM mukhyapaNe AtmAnA puruSArthanI ja jarUra che, tyAM bIjA kazAnI jarUra nathI. tyAM to mAtra karmone jhATakavAnuM ja kAma che. arthakAmanI sAdhanAmAM evuM nathI. tyAM ekalo ja puruSArtha kAraNabhUta nathI. kadAca bhAgya hoya to ja e puruSArtha phaLe. arthakAma saMyogAdhIna che, eno viyoga niyamA che; muktinuM sukha saMyogajanya nathI. mATe eno viyoga paNa kadI nathI. puruSArtha chatAMya zubhodaya vinA arthakAma na maLe. sabhA: 'azubhodayane laIne arthakAma na maLe e vAta sAcI paNa e aMzubhodayane uDADavAnI koziza kare to to arthakAma maLe ne ?' azubhodaya uDADavAnI ja koziza kare to ne ? kharekhara ema kare to to sthiti jarUra pharI jAya, bAkI to azubhodaya uDADavA jatAM bIjAM keTalAMya evAM azubha karmo bAMdhe ke jethI arthakAma UlaTA dUra bhAgI jAya. sabhAH "su'udyama kare to ?' mokSanI bhAvanAthI ja karAto udyama e "su'udyama kahevAya. evo 'su'udyama AraMbhe tene to pachI arthakAma e ghAsatulya che, phaLatulya nathI, phaLa to mukti ja che. udyamanI pradhAnatA kevaLa mukti mATe ja che. mukti mATe to eka ja kriyA ke zubha tathA azubha e beya karmone kADhavAnAM, beyane jhATakavAnAM, beyane khaMkheravAnAM ane aMte beyane vikheravAnAM ja che. jyAre artha kAma mATenA udyamamAM to siddhi tyAre thAya ke pahelAM to azubha kADhavAM paDe, e kADhyA pachI Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 zubha utAravAM paDe ane e utAryA pachI paNa e udayamAM Ave tyAM sudhI rAha jovI paDe. zubha karmo udayamAM Ave tyAre ja arthakAma maLe. te paNa udayamAM Ave to ja maLe paNa udayamAM AvatAM pahelAM ja jo vikharAI jAya to bAjI khalAsa. ' mukti mATenA prayatnamAM to beyane kADhavAnI je vAta che. mATe to saMthArA porasamAM sAdhu ane zrAvaka roja bole che ke - saMjogamUlA jIvena, pattA duHkha paraMparA / tamhA saMjoga saMbaMdha, savvaM tiviheNa vosiriyaM / / .. artha "jIve du:khonI paraMparA saMyoganA kAraNe prApta karI che. tethI sarva prakAranA saMyoga saMbaMdhane mana vacana kAyAthI vosirAvuM chuM.. du:kha saMjogathI ja thAya che, pachI te saMjoga zubha yA azubha game tevA hoya. zubha paNa sAruM kyAre ? mukti mATe e meLave to athavA je zubha dvArA muktimArge AtmA jAya te zubha sAruM. kevaLa udyamathI jo arthakAmanI prApti thatI hota to A duniyAmAM udyama ke udyamIonI ochapa nathI. evA kaika udyamIone kapALe hAtha mUkavA paDe che. maLelA arthakAma chate udyame cAlyA paNa jAya che ane keMkane rovuM paDe che. buddhimAnanI buddhi paNa tyAre bahera mArI jAya che. enA udyamamAM ochapa nahotI, khAvAnI paNa phurasada nahotI. cAra-cAra moTaro doDatI hatI, evA paNa gaIkAlanA koTyAdhipati Aje nAdAra banI jAya che, e zuM ? udyamamAM khAmI na hoya, moTaramAM peTrolanA kena paNa sAthe rAkhyA hoya kemake keTalA mAIlanI zeThane musApharI karavAnI hoya e nakkI nahi ane eTalI doDadhAma chatAM devALuM Ave, e zAthI ? sabhA: 'udyama niSphaLa jAya ?' hA-jarUra jAya. AMkho khullI rAkhIne juo toya najare dekhAya tema che. sabhA: "paNa kyiA to phaLavatI ja hoya ne ?" hA. mATe ja e kriyA svarga ke narka kaMIka to phaLa Ape ja. e niSphaLa jAya ja nahi. zreSThatA ke dInatA, AzApUrti ke nirAzA, zubha ke azubha kAMIka to phaLa Ape ja. paththara laIne mAthuM phoDe to lohI to nIkaLe ja, e paNa niSphaLa na jAya. prayatna karatAM roTalo maLe chatAM khavAya nahi ema paNa bane. sabhA: 'e to phaLano bhogavaTo bhale na thayo paNa phaLa to maLe ne ?" - phaLano bhogavaTo na maLe ane phaLa paNa na maLe, evuMye bane. arthakAmanI prApti kevaLa udyamAdhIna nathI paNa bhAgyAdhIna paNa che. azubha karmanA udayathI Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 145 - 19 : udhama to ekamAtra mokSa mATe ja - 96 - - 257 to e maLatA ja nathI paNa zubha karma karyA hoya tenA udayanI paNa rAha jovI ja paDe. zubha karmano paNa bhogavaTo na AvaDe to e ja saMhAraka bane. durgAna kare to devatA lakSmI varasAve kharA ? dAktaranI tRSA pANIthI kadI na zake. tRSA zamAvanAra pANI paNa UlaTI enI tRSAne vadhAre. enA para pANInAM beDAM chaMTAya toya e ene UlaTo bALe; UlaTo e vahelo mare. AkarA tAvamAM mAthe mUkelA pANInAM potAM paNa garama thaI jAya che, eTale to tyAM DhagalAbaMdha barapha vaparAya che. sArI cIja paNa karmayoge kharAba thaI jAya che. eka AdamI pAse lAkha hoya te sukhe jIve che ane bIjA pAse lAkha hovA chatAM manamAM baLyA ja karato hoya che; zAthI ? eka ja AdamI tarapha ekane prema thAya che ne bIjAne dveSa thAya che; zAthI ? kAmAMdha banelo kumbhA para rAga kare ane rUpavatI para dveSa kare; enuM kAraNa ? bhUMDane miSTAnna Apo to na khAya ane ukaraDe jaI viSTA Aroge; kAraNa ? azubha pudgalano ja ene yoga che. evA prakArano ene aMdhApo che. karmayoge sArI cIja paNa naThAMrI ane naThArI cIja paNa sArI lAge che. A badhuM samajIne zrI jainazAsananI soDamAM besAya, enA siddhAMtone anusarAya, enA AcAro sevAya, to aradhI pApapravRtti to ApoApa palAyana thaI jAya. sabhA : jema bhUMDane miSTAnna khavaDAvavAnI mahenata nakAmI tema ayogyane A uttama dharma ApavAnI mahenata paNa nakAmI ?" hA. evI mahenata na ja karAya. zrI jinezvaradevoe paNa ayogya jIvo mATe evI mahenata karavAnI nA kahI che. vitaMDAvAdI sAthe vAda karavAnI manA karI che. bhayaMkara pariNAmavALA zuSkavAdano niSedha karyo che. tamane paNa jijJAsu ane yogya mAnIne huM A badhI mahenata karI rahyo chuM. jenAmAM yogyatA na dekhAya tenA mATe amArAthI mahenata karAya ja nahi. sabhA: 'arthakAmanI rdazanAmAMthI paNa sAruM levAya ne ?" zAstra kahe che ke arthakAmanI dezanAnI jarUra ja nathI. je hitakara hoya tene mATe zAstrano upadeza jarUrI che. arthakAma to ahitakara che. ane tene mATe svAbhAvika rIte ja pratyeka saMsArI jIvonI pravRtti cAlu che, mATe zAstrakAro enA upadezanI pravRtti karatA ja nathI. je zAstrakAro evI pravRtti kare che te ajJAna che. vaLI tame emAMthI sAruM levAnI vAta karo cho to tamane sAra letAM keTalo AvaDe che te huM jANuM chuM. lAkhanI sonAnI lagaDI paDelI dekhAya to hAthakaDInA bhayane ghoLI pI jaIne khissAmAM nAMkhe evA ghaNA che. pachI Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1446 258 saMgha svarUpe darzana bhAga-3 polIsa-tapAsa Ave tyAre pastAvo thAya te vAta judI. e pastAvo paNa vastu upADyAno nahi paNa A dhADa kyAMthI AvI, teno hoya. AvI manodazAvALA sAra grahaNa kare ? svArtha hoya tyAM sudhI guNa gAya ane svArtha na sare to gALo de evA paNa kaiMka joyA che. pAgala banIne prazaMsA karanArA pAgala banIne gALo detA thaI gayA che ane evAne kahyuM paNa che ke "bhalA mANasa ! je moMe pAna cAvyAM te moMe kolasA cAvatAM zarama paNa nathI AvatI ?.lAlasA poSAI tyAM sudhI stuti ane pachI tarata gALa denArA tame te kAMI mANasa cho ?' evAonI DhagalAbaMdha gALo sAMbhaLI lIdhI che. enI noMdha paNa rAkhavAnI na hoya. kevaLa arthakAmanA rANI ane guNa pratye rAgano chAMTo paNa nahi dharAvanArA dharmakathAmAMthI paNa sAra nathI letA to arthakAmanI kathAmAMthI sAra zuM levAnA ? mATe jJAnIo arthakAmanI dezanAno puruSArtha karatA ja nathI. prazaMsA paNa sAcI karo, bhATacAraNa jevI nahi. ' eka vAta mAre tamane samajAvavI ghaNI hoya chatAM saMjoga na jovAthI mauna rahuM chuM; kemake lAbha na dekhAya tyAre na kahuM. tame jenI prazaMsA karo cho te paNa sAcI nathI karatA, guNa mAnIne nathI karatA; guNa dekhIne karatA hota to huM rAjI thAta. tamArI icchA pUrI thatI hoya tyAM tame DhaLI paDo tevA cho. garaje game tene bApa kahevA tame taiyAra cho. garaje game tenI pagacaMpI karatAM paNa tame acakAo tevA nathI. badhA naMhi, paNa moTA bhAganI A hAlata che. eTale tamArI prazaMsA paNa sAcI nahi paraMtu bhATacAraNanA jevI banI jAya che. zAstramAM eka kathA Ave che. eka rAjAnI rANI hAthInA mahAvatamAM lubdha banI hatI. rAjA jyAre UMghe tyAre rANI chAnImAnI mahAvata pAse jAya. moDuM thAya to pelo mahAvata sAMkaLathI rANIne mAre. mahAvatanA hAthano mAra rAjAnI rANI khAya, mahAvatanI mAphI mAge ane karagarIne kahe ke-"zuM karuM ! rAjA jAgato hoya tyAM sudhI kevI rIte AvuM ? moDuM thavAmAM guno mAro nathI paNa rAjAno che. je mahAvata rANInA nokaranA nokarano nokara ane eno paNa nokara thavAne yogya nahi, tenA hAthano mAra rAjAnI rANI zAthI khAya ? kAmanI AdhInatAthI. tame paNa e rIte arthakAma mATe jenI tenI prazaMsA ane gulAmI karI rahyA cho. guNa dekhIne DhaLatA hota to jarUra rAjI thAta, kemake jainadharmInI e pharaja che ke jyAM guNa dekhe tyAM DhaLe, pramoda pAme, AnaMda anubhave. paNa jainadharmI ghelA na hoya, jema tema bolyA ja na kare, e to Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1447 - 16H udhama to ekamAtra mokSa mATe ja - 96 -- 259 saMnipAtanAM lakSaNa che. siddhAMtanI rUIe huM tamane samajAvI rahyo chuM ke arthakAma mATe kevaLa udyama phaLato nathI. arthakAmanI prAptimAM to puNyanI ja pradhAnatA ? IrAnano bAdazAha amAnullAkhAna pahelavahelo ahIM Avyo tyAre keTaluM mAna maLyuM ? briTiza zahenazAhano pratinidhi vAisaroya paNa kalakattAthI muMbaI Ave enI AgatA-svAgatA kare e ochuM mAna nathI. e ja rIte AkhA yuropamAM paNa evuM ja mAna ene maLyuM. koI zahenazAha evo nahi ke jeNe ene bAdazAhI mAna na ApyuM hoya. e rIte AkhI duniyAmAM pharyo, badhe svAgata pAmyo, e svAgata laIne ghera Avyo, gAdI para beTho ke tarata ja bhAgavuM paDyuM. AnuM kAraNa ? udyama kama hato ? e duniyAmAM zA mATe pharyo hato ? potAnI sattAnuM pradarzana karavA ane bIjI para potAno prabhAva pADavA. badhAne enI garaja paDe evI sthitimAM e hato chatAM ene ja bhAgavuM paDyuM; ane e bhAgyo tyAre eno eka paNa mitra ke eka paNa snehI ene joItI sahAya karavA AgaLa na Avyo, enI muzkelI dUra karanAra na nIkaLyo, enuM kAraNa ? udyama, buddhi, baLa badhuM hatuM paNa zuM nahotuM ? vicAro. sabhA : puNya nahotuM.' devatAo jenI sevAmAM hoya chatAM subhUma cakvartI sAgaramAM DUbI mare ane enuM zaba paNa snehIo jovA na pAme, e kono doSa ? rakSako cAre tarapha keTalA hatA ? zAstra kahe che ke arthakAmanI prAptimAM udyama ochuM kAma kare che. tyAM puNyanI pradhAnatA che ! dhannAjI lakSmI mUkIne bhAgatA hatA chatAM jyAM paga mUkatA tyAM lakSmI emanA caraNomAM ALoTatI. vANiyAnA putra chatAM kSatriya rAjAo potAnI putrI emane paraNAvatA. mahArAjA zreNikanA e jamAI hatA. mATe soco ! puNya e ja. emAM pradhAna kAraNa che; udyama nahi. pugalanA sukhanI mahokANaH arthakAmanI prAptimAM mukhya kAraNa puNyAnubaMdhI puNya che. arthakAma to puNyAnubaMdhI puNyavALAnA dAsadAsI jevA che. udyama to mokSa mATe jarUrI che ke jyAM kevaLa karmane jhApaTavAnuM kAma che paNa meLavavAnuM kAma ja nathI. paudgalika sukhamAM eka apalakSaNa che ke badhuM sAruM maLyuM hoya paNa emAM jarAka pheraphAra thAya eTale e sAruM paNa bUruM banI jatAM vAra na lAge. amanacamananI badhI sAmagrI bhegI karI hoya paNa eka tAra Ave ke pAMca lAkha gayA ke tarata vAjAMgAjAM badhuM Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - - 1448 baMdha. je sukhamAM ATalA samAcAra paNa bhaMgANa pADe te sukhamAM kayo bevakUpha rAce ? duniyAnA niSNAta kArIgarone bolAvIne benamUna baMgalo baMdhAvyo hoya ane jene jotAM AMkho dharAtI na hoya, tyAM ja AvA samAcAra Ave eTale rasa UDI jAya ane mUDa khalAsa thaI jAya. manamAM ciMtAno kIDo saLavaLavA mAMDe pachI e baMgalo jovAmAM paNa citta lAge nahIM. pugalajanya sukha Ave che. so maNa dUdhanA bhAjanane prANanAzaka banAvavAmAM vAra keTalI ? viSano eka kaNIo bhaLyo eTalI ja vAra. AkhA lADavAmAM cAra gAMgaDI goLanI AvI jAya to khAvAno rasa mAryo jAya. rasoImAM saheja masAlAmAM pheraphAra thaI gayo hoya to jamavAnI majA UDI jAya. pudgalanA sukhanI A ja mahokANa che. mokSa mATe ja udhama karo: mokSa mATeno prayatna niyamA phaLe. mokSa na maLe tyAM sudhI e prayatna ene sAmagrI evI Ape ke jarAya du:khI thavA na de ane aMte zAzvata sukha Ape ja. mATe ja jJAnIo mokSa mATe ja prayatna karavA bhalAmaNa ane Agraha kare che. kahe che ke-"jo zaktisaMpanna ho ane udyama ja karavo hoya to mokSa mATe ja udyama karavAnI amArI bhalAmaNa che, amAro Agraha che.' arthakAma mATe prayatna e azubhodayanuM kAraNa che. potAnA hAthe ja potAnA moM para masI copaDavAno e prayatna che. jJAnI kahe che ke edI bano to tamAruM bhAgya. paNa udyamI bano to udyama evo karo ke azAMti Ave ja nahi. sajjana mATe anyane sudhAravAmAM bahu vAra paNa durjana mATe bIjAne bagADavAmAM kAMI vAra ja nahi, mATe duniyAmAM durjanane phAvaTa vadhAre che. sabhA: "kharAba cIja paNa sudhAre nahi ?' evI cIja to koIka ja. jema lUNa khAruM chatAM rasoIne svAdiSTa banAve. paNa teya pramANamAM hoya to. pramANAdhika thAya to bagADI mAre. sAmAne sudhAravA jatAM potAnuM na bagaDe enI kALajI pahelI rAkhavAnI. sudhArAya yogyane, ayogyane sudhAravAno prayatna karavo ja nahi. kArIgara suthAra paNa thAMbhalo banAve te gAMTha vinAnA kASThano. gAMThavALA kASTha para e hathiyAra calAve ja nahi. e samaje ke ema karavAmAM hathiyAra buThThAM thaI jAya ne thAMbhalo bane nahi. je hathiyAra kamANInAM sAdhana che tene e buThThAM kare ? na ja kare. sAgaranI eka choLathI gaMgA khArI thaI jAya paNa lAkha gaMgA bheLI thaI Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1449 -- 19 : udhama to ekmAtra mokSa mATe ja 96 - 291 sAgaramAM ThalavAya toye e to evo ne evo ja khAro rahe. tema zAstra kahe che ke keTalAka durbhavi evA magazeLiyA che ke game tema kaho paNa emane asara na ja thAya. mATe to upAdhyAyajI mahArAjAe kahyuM ke : hamaNA taNo je saMga na taje, tehano guNa navi rahe; nyuM jaladhijalamAM bhaLyuM, gaMgA nIra lUNapaNuM lahe. artha : hIna AtmAono saMsarga tyaje nahi teno guNa Takato nathI; jema samudramAM bhaLeluM gaMgAnuM pANI khAruM thayA vinA rahetuM nathI. vicAro ke paugalika saMyogonI sthiti zI che ! udyama mokSa mATe ja jarUrI che. ekalA udyamathI ja. jo arthakAmanI prApti thatI hota to ATalI bekArInI bUma hota ja nahi. pApajanya pravRttithI sukhanAM sAdhano paNa du:khakAraka bane che. bhUtakALanAM dIvA ane AjanI lAiToH AjanAM tamAma sukhanAM sAdhano bhayaMkara che. jeTalo AraMbha-samAraMbha vadhAre, jeTalo jIvaghAta vadhAre, teTalAM e sAdhano khataranAka che. dIvelano dIvo moTI lAhya na lagADe. jyAre vIjaLInA dIvA kyAreka bhayaMkara Aga lagADe. dIvelanA dIvAnI jyotane jarA AgaLa aDI jAya to bahu to phollo paDe paNa vIjaLInA tArane hAtha lAge to mAmalo khatama-mANasa maDaduM thaIne ja paDe. vIjaLInA tArane paMkhIno paga aDe ke bicAruM khalAsa. dIvelano dIvo ThaMDo, AMkhanA tejane vadhAre ane vIjaLInA dIvA AMkhanA tejano nAza kare.dIvelanA dIvAnI jyota para dIvelanI dhAra paDe to dIvo olavAI jAya, jyAre ghAsaleTanI dhAra paDe to bhaDako thAya. dIvelathI ghAsaleTa vadhAre nukasAnakAraka ane enAthI vIjaLI vadhAre bhayaMkara. jenA gharamAM vIjaLI che tene akasmAta nathI thatA e puNyavAna. dIvelanA dIvAnuM pApa ane AraMbha keTalAM ? saLagAve ane vApare eTaluM. vIjaLInA dIvAmAM AkhuM pAvarahAusa cAlu rahe tyAM sudhInuM AraMbhanuM pApa mAthe beThuM che. saMbhAH "derAsaramAM paNa e lAiTa AvI che ne ?" vIsamI sadInI buddhimAM e guNa che ke prabhuzAsananI buddhi pesavA ja na de. e buddhinA nidhAnone samajAve koNa ? jemAM hiMsA vadhAre emAM lAbha to mUrkha ja mAne. vIjaLInI battIo kevI ? lAhya jevI. maMdiramAM A battIothI vAtAvaraNa bagaDyuM che. e battIoe maMdironA vAtAvaraNane kaluSita karyuM che. beya prakAranA dIvAono anubhava karI juo to khabara paDaze. ghInA dIvAnA Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1450 rajakaNo kSayarogane hare che ane peTrolanA dhumADA kSayarogane notare che, chatAM ajJAnanA yoge eno phelAvo vadhato jAya che. jJAnIo kahe che ke udyama kevaLa mokSa mATe ja hoya. tIvrakarmanA udaya paNa mokSa mATenA prayatnathI TaLI jAya che. ApaNA karatAM bhagavAna mahAvIradevane azubha karmanA udaya vadhAre hatA to paNa aDaga rahIne sahyA ne ? saMtoSarUpI naMdanavananA AnaMda viSe zAstrakAra bhagavaMta AgaLa zuM kahe che te have pachI. Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17H puruSArtha ane puNyanI pradhAnatA kyAM ? vIra saM. 2456, vi. saM. 1989, phAgaNa vada-8, zanivAra, tA. 22-3-1930, 97 * mokSa mATe udyama pradhAna : maLeluM choDavAmAM bhAgyanuM kAma zuM ? * bhAgya ane puruSArthano bheda samajo ! ekalo puruSArtha phaLato hoya to te mokSa mATeno ja: duniyAnI sAdhanA puNAdhIna che : mahenata rahI jAya ane lakSmI vahI jAya : * DAhyo AdamI kayo udyama kare ? : nabaLA dharma kare ane sabaLA rahI jAya : . * guNonI prApti kSaya, upazama ane kSayopazamane AdhIna che : ahIM karmasAmrAjya che, mokSamAM e nathI : * duniyAno kAyado nyAro : mokSa mATe udhama prAdhAnaH anaMta upakArI sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka gaNivarajI zrI saMgharUpa merUgirinA saMtoSarUpa naMdanavananuM varNana karI rahyA che. e saMtoSanA svarUpane vizeSa spaSTa karavA mATe ApaNane pharIne kUTanI vicAraNAmAM AvavuM paDyuM che. jema merUnA naMdanavanano AnaMda devo ane vidyAdharo ja laI zake che tema saMtoSano saMpUrNa AnaMda sAdhuo ja laI zake che. azubha adhyavasAya gayA vinA citta UMcA (uttama) bane nahi. iMdriyo tathA manane dame tevA niyamo vinA azubha adhyavasAya jAya nahi. e gayA vinA zubha adhyavasAya Ave nahi ane e AvyA vinA citta zuddha bane nahi; kAraNa ke zubha adhyavasAyathI karmakSaya thAya che ane karmakSaya thavAthI citta zuddha bane che. citta zuddha thayA vinA sUtrArthanuM niraMtara smaraNa thatuM nathI ane e smaraNa niraMtara thAya nahi tyAM sudhI citta jhaLahaLatAM banatAM nathI. A na bane tyAM sudhI saMtoSarUpI naMdanavananA AnaMdanI AzA nakAmI. ApaNe joI gayA ke puruSArtha kevaLa mokSa mATe jarUrI che. arthakAma mATe Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 puruSArtha gauNa che. arthakAma ekalA puruSArthathI nathI maLatA. mokSa mATe puruSArtha pradhAna che, bIjAM kAraNo gauNa che. bIje badhe puruSArtha gauNa che. 1452 nigodanA vo nigodamAMthI bahAra nIkaLe che tyAM puruSArtha kyAM che ? bhavitavyatAnA yoge ja e bahAra nIkaLe che. samyagdaSTi mATe udyamanI pradhAnatA che. samyagdaSTi mArgano jJAtA che kAraNa ke teNe vastunuM svarUpa jANyuM che, saMsAra ane mokSanuM svarUpa jANyuM che, saMsAra Adhi-vyAdhi ane upAdhithI bharelo che ane e choDavAmAM ja kalyANa che ema eNe jANyuM che, iMdriyo vikarALa che, mana caMcaLa che, viSayo bhayaMkara che e paNa samyagdaSTi jANe che mATe e sAvadha rahe ja ane A badhAM mokSanA vighnone khaseDavAnA puruSArthanI ene mATe pradhAna AvazyakatA che. jo e udyamanI pradhAnatA mAne to ja AgaLa vadhI zake. maLeluM choDavAmAM bhAgyanuM kAma zuM ? bhAgya 52 bharoso rAkhIne besI rahenArathI muktie jaMI zakAya ja nahi. saMsAra anAdi anaMta che, lAMbo pahoLo pAra vinAno che, sthAna ghaNAM che, yoni (utpattisthAno)no sumAra nathI, gati-sthiti-AyuSya A badhuM bhayaMkara che. A badhI bhayaMkaratAo sAme hoya tyAre kapALe hAtha daIne besI rahenAra kAMI sAdhI na zake. viSayonI Asakti evI che ke bhalabhalAne kapALe hAtha mukAve che. bhalabhalAo paNa vAtavAtamAM bhAgyanI vAta ja AgaLa kare che. paNa maLeluM choDavuM tyAM bhAgyanuM kAma zuM ? nahi maLeluM nahi icchavuM ane maLeluM choDavuM temAM bhAgyanI jarUra nathI. nahi maLeluM meLavavAmAM tathA maLeluM sAcavavAmAM bhAgyanI jarUra che. bhAgya ane puruSArthano bheda samajo : iccheluM maLatuM nathI agara maLeluM sacavAtuM nathI, tyAM bhAgyanI vAta karAya; paNa maLeluM mUkavAmAM ane nahi maLeluM nahi icchavAmAM bhAgyano khapa nathI. puNyAnubaMdhI-puNyane paNa upAdeya eTalA mATe ja mAnavAmAM Ave che ke e puNyano adhikArI e puNyanA vipAkathI maLelAM paudgalika sukhone bhayaMkara mAne che ane enAthI sAvaceta rahe che. sthirA dRSTimAM e ja vAta Ave che. puNyayoge maLelI sAmagrI pratye paNa tyAM abhAva hoya, zrI jinapUjanAdi sAcA bhAve kyAre thAya ? mokSanI icchA thAya tyAre. ekaluM mokSanuM dhyeya thayuM eTale udyama joIe ja. vinA udyame koI ghasaDIne tyAM laI jAya evuM nathI. duniyAnI cIjone je nAzavaMta mAne ane tethI e meLavavAnI jene icchA na thAya, maLI hoya te choDavAnI jene bhAvanA thAya te ja AtmA hRdayapUrvaka ahIM AvI zake. Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 - 17 puruSArtha ane puNyanI pradhAnatA kyAM?... 97 - 235 sabhAH "buddhi e paNa puruSArtha ?' buddhi kSayopazamanA kAraNe che. puruSArtha judI cIja che. eka ne eka gAthA tarata AvaDe ane bIjAne covIsa kalAka gokhe toya na AvaDe. puruSArtha to beya kare che. tyAM udyama e ja kAraNa nathI paNa karmanA kSayopazamanI pradhAnatA che. karmAdhIna AtmAne, game tevA saMyogAdhIna AtmAne, sAvadha rAkhanAra muktimArga pratyeno prema ane enI prAptino udyama ja che. ekalo puraSArtha phaLato hoya to te mokSa mATeno ja? udyama ekAMte jarUrI ane lAbhadAyI hoya to te kevaLa mukti mATeno ja che. jo ke emAMye karmavazAt AtmAne Takkara paNa lAge paraMtu toye pariNAme siddhi che ja. arthakAmanI sAdhanAmAM ekalo udyama kadI ja phaLato nathI. jeone arthakAma maLyA che tyAM kAraNabhUta pUrvanI ArAdhanA che. cakvartI, vAsudeva, baLadeva, prativAsudeva A badhAne sAhyabI aDhaLaka hoya che. samRddhithI bharapUra AvAsomAM e badhA janma. AvAM uttama kuLo pUrve saMyama ArAdhyuM tyAre ja maLyAM che. sabhA: 'e paNa puruSArtha to kharo ne ?' kabUla, paNa te mukti mATeno, ke je maMjUra che. e puruSArtha arthakAma mATe nathI thayo. vAsudeva niyANuM karIne tevI mAgaNI kare che paNa e to pachI. pahelAM ArAdhanA to mukti mATe ja kare che. * ekalo puruSArtha phaLato hoya to mokSa mATeno ja. duniyAnI vastuonI prApti to azubha karma jAya, zubha karmano saMyoga thAya ane te paNa udayamAM Ave tyAre thAya; jyAre muktinI prAptimAM to karmano abhAva e ja kAraNa. zubha ane azubha beya prakAranA karmano abhAva e ja mukti. e prayatnamAM to mAtra kADhavAnI ja, jhATakavAnI ja vAta che, nAkhavAnI ke rAkhavAnI vAta ja nathI. ekaluM kADhavAnuM ja kAma hoya tyAM ekalo udyama phAve. kADhavuM, pAchuM nAkhavuM ane sAcavavuM, tyAM bhAgya joIe. ekalo udyama phaLe te muktinA prayatnamAM ja ane mukti mATeno ja. duniyAnI sAdhanA puNyAdhIna che? muktinI sAdhanAmAM kevaLa udyamanI ja pradhAnatA che. udyama karavA chatAM pAchA paDIe tyAre ja bhAgya vagerenI khAmI kaDhAya. duniyAnI sAdhanA puNyAdhIna che, zubhAzubha karmane AdhIna che; jyAre muktinI sAdhanA puruSArthane AdhIna che ane muktinI prApti kevaLa karmakSayane AdhIna che; tyAM kazAnA Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 269 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1454 AvAgamananI ke saMyoganI jarUra ja nathI. mAtra vaLagelAne kADhavAnI ja kriyA tyAM karavAnI che. dharmanI sAcI icchA kSayopazamathI thAya che udayathI nahi. samyakatvanI prApti pAMca prakRtinA upazamathI athavA sAta prakRtinA kSayopazama, upazama ke kSayathI thAya che. dezaviratinI prApti ATha kaSAyonA kSayopazamathI thAya che. sarvaviratinI prApti bAra kaSAyanA kSayopazamathI thAya che. puNyanA udaye A badhI vastuonI prApti na kahI paNa karmanA upazama, kSayopazama ke kSayanA kAraNe e prApti kahI. "yathApravRttikaraNa" nadI goLa pASANa nyAye thAya che, "apUrvakaraNa" udyamathI thAya che. zreNi upazama ane kSAyika ema be prakAre maMDAya che. upazama zreNivALo dazamAnA aMte mohano upazama karI agiyArame upazAMta vItarAga dazAne pAme che. parantu aMtarmuhUrtamAM ja tyAM lobha mohanIyano udaya thatAM tyAMthI pAcho paDe che je yAvat pahelA guNaThANe AvI mithyAtvabhAvane paNa pAme che. kSapakazreNivALo AtmA dazamAnA aMte mohano kSaya karI sIdho barame guNaThANe pahoMcI kSINamoha dazAne pAme che. bAramAnA aMte jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya ane aMtarAyano kSaya karI teramuM guNaThANuM prApta thatAM ja kevaLajJAna ane kevaLadarzana pragaTa thAya che. saMpUrNa karmono kSaya thAya tyAre muktinI prApti thAya che. AmAM upazama, kSayopazama ane kSayanI vAta badhe AvI paNa puNyodayathI tenI prApti na kahI; puruSArthanI ja pradhAnatA AvI. temAM gauNapaNe puNyodaya bhale hoya paNa mukhyatA to puruSArthanI ja che, mahenata rahI jAya ane lakSmI vahI jAya : - gharabAra, lakSmI AdimAM zubhodaya joIe, e na hoya to mahenata nakAmI jAya. mahenata rahI jAya ne lakSmI vahI jAya. zubha ane azubha beyanA kSayathI mukti che. ApattimAM du:khI na thAya ne saMpattimAM khuzI na thAya te mukti pAme. ApattithI gabharAya nahi ne saMpattithI lobhAya nahi te mukti pAme. amuka saMyogo kADhe ane amuka saMyogo meLave tyAre lakSmI maLe, jyAre mokSa meLavavA mATe to badhAne kADhavAno ja kevaLa udyama joIe. badhAne kADhavAmAM kazAnI jarUra nathI. koIne besADavA hoya to tene salAmo bharavI paDe. koInI garaja na hoya to salAmo zA mATe bhAre ? mokSanA prayatnamAM to zubha ane azubha bannene dhakkA ja mAravAnA che, banne prakAranA karmasaMyogone vikheravAnA che. vikheratAM vikheratAM saMgharavA maMDI paDAya to e mArI pADe. arthakAmanI sAdhanA ekalA udyamathI phaLatI nathI, jyAre mukti mATe jeNe yatna AraMbhyo te kadI niSphaLa gayA nathI; sAco prayatna zarU thayo ke niyamA ardhapugala parAvartanI Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1455 - 17 puruSArtha ane puNyanI pradhAnatA kyAM ?- 97 - 277 aMdara mukti maLavAnI ja. arthakAma mATe udyama karanArA niSphaLa thayAnA dAkhalA thokabaMdha maLe che, mukti mATe to zuddha yathApravRttikaraNa zarU thayuM ke eka pugala parAvartamAM mukti. vallo AdamI kayo udhama kare ? arthakAmanI sAdhanA to bhAgya hoya to ja phaLe e vAta nakka che tethI have udyama ja karavo che to te jenuM phaLa nizcita che tene mATe karavo ke jenuM phaLa anizcita che tene mATe ? DAhyo AdamI kayo udyama kare ? samyagdaSTi to jenuM phaLa nizcata che tevo mukti mATeno ja udyama kare, arthakAma mATe ene udyama karavo paDe paNa haiyAthI na kare. eTalA mATe to te arthaciMtA mATe gaNatarInA becAra kalAka ja rAkhyA; kemake e vastu bhAgyAdhIna che. mArI sAmAyikanI bhagavAna mahAvIra paNa prazaMsA kare ane huM sADA bAra dokaDAno ja mAlika kema ?' evuM puNiyA zrAvake na vicAryuM ane "amArI pAse ATalI milakata chatAM bhagavAna puNiyA zrAvakanI ja kema prazaMsA kare ?' evuM AnaMda kAmadeve na kahyuM. lakSmInI prApti bhAgyAdhIna jyAre dharmanI prApti kSayopazamAdhIna che. nabaLA dharma kare ne sabaLA rahI jAya ? buddhimAM baLiyA ghaNA hoya paNa e ja dharmanI bAbatamAM "amArAthI nahIM bane" ema kahI de che ne ? nabaLA dharma kare ne sabaLA rahI jAya, evuM paNa najare dekhAya che. mArgAnusArI mithyAdRSTimAM paNa te yogyatA che ke jenA yoge e paNa dhIme dhIme AgaLa vadhe. paNa mukhyatayA dharmanI prApti to kSayopazamAdhIna che. mokSanI kyiA rUcI eTale samajavuM ke e jIvano have A chello pudgala parAvarta che. mithyAtvano rasa maMda paDe tethI dharmaruci thAya paNa guNa pragaTe te karmanA upazama, kSayopazama ke kSayathI. guNonI prApti upazama, kSaya ane kSayopazamane AdhIna che? guNonI prApti upazame. kSaya ane kSayopazamane AdhIna che paNa baMdhane AdhIna nathI. cakvartI ane raMka beya kevaLajJAna pAme, kemake kevaLajJAna e mAtra ghAtI karmanA kSayathI maLe che. eka kALamAM cakvartI eka ja thAya paNa kevaLajJAnI ghaNA thAya, kemake cakvartI thavAmAM zubhodaya joIe. tIrthaMkara thavAmAM paNa tIrthaMkara nAmakarmano udaya joIe paNa kevaLajJAnI thavAmAM e kAMI na joIe. mAtra karmaprakRtiono kSaya ja joIe. zrI tIrthaMkaradeva tathA kevaLajJAnInuM jJAna sarakhuM paNa sAhyabImAM bheda, kemake e vAta karmane AdhIna che. zrI tIrthaMkaradevanI dezanAthI eka samaye sarva saMzaya chedAya, kevaLajJAnInI dezanAthI ema na paNa Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 saMgha svarUpe darzana bhAga-3 bane, kAraNa ke emAM kAraNabhUta karma che. zrI tIrthaMkaradeva mATe devatAo suvarNakamaLa goThave ane kevaLajJAnI mATe evo niyama nahi, tyAM kAraNabhUta puNyakarma che. mane nahi ane Amane kema ? ema kevaLajJAnI bhagavaMta kahe ? na ja kahe. ahIM karmasAmrAjya che, mokSamAM e nathIH karmakSayasAdhya vastuomAM karmabaMdhanI jarUra nathI. karmAdhIna vastuomAM baMdhanI apekSA che. zrI tIrthakara to te ja thAya ke je pUrvanA trIje bhave tIrthakara nAmakarma nikAcita kare. pUrve kAMI na ArAdhyuM hoya evo jIva paNa dharma pAmI, kevaLajJAna meLavI muktie jAya evo dAkhalo koIka maLe, paNa tIrthakara to pUrvanA trIje bhave tIrthaMkara nAmakarma nikAce te ja thAya; kemake tyAM padavInI vAta che. e puNya vinA na hoya. mokSamAM to zrI tIrthakara, kevaLI, gaNadhara, AcArya, pAThaka, sAdhu badhA sarakhA paNa ahIM tamAma bheda che. e tamAma padasthonA bheda ahIM rahevAnA, kAraNa ke ahIM karmasAmrAjya che. mokSamAM karmasAmrAjya nathI. duniyAno kAyado vyAro: duniyAmAM moTo te gaNAya che ke jenuM karmasAmrAjya moTuM. duniyAno kAyado nyAro. duniyAmAM sukhI to sAdhu hoya paNa zeTha tame kahevAo. lokonI AMkha sAdhu para na Thare paNa rAjA para jhaTa Thare. puNyano baMdha sAdhune hoI zake che paNa puNyano udaya rAjAne vadhAre che tethI tenA tarapha badhAnI AMkha vadhAre DhaLe che. karmanA sAmrAjyamAM udyamanI vAto karavI te bevakUphI che. karmakSaya sAdhya vastu mATe ja udyama karo, jo saphaLatA joItI hoya to. arthakAmano puruSArtha to namAja paDhatAM mazIda koTe vaLage tevo che. phAvyA to ThIka nahi to levAne badale devAnA thAya tevo e udyama che. gayA kamAvA ne AvyA gumAvIne eTaluM ja nahi, uparathI devAno gAMsaDo bAMdhIne pAcho e devuM pUruM karavAnI paMcAtamAM paDe. enA e divaso kaI rIte pasAra thAya e to e ja jANe ne bIjA kevaLI bhagavAna jANe, ApaNe na jANI zakIe. saMtoSarUpI naMdanavana viSe jJAnI bhagavaMta vizeSa zuM kahe che te have pachI. Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 : arthakAma mATe puNya : mokSa mATe puruSArtha vIra saM. 2456, vi. saM. 1989, phAgaNa vada-9 ravivAra, tA. 23-3-1930 98 * saMtoSa pAmavA mATe paNa yogyatA joIe : anarthonuM mULa artha : artha-kAma ApavA mATe mAtra puruSArthanI asamarthatA : mithyAdRSTi AMdhaLA che; samyagudRSTi dekhatA che : arthakAma mATe duniyA maravA paNa taiyAra che : jainane muktimAM zaMkA na hoya : mokSa puruSArthamAM phaLa avazya maLe ja : iMdra sevA kare chatAM harSa ke spRhA nathI , arthakAma pace to phaLe : puNiyo zrAvaka ane mammaNa zeTha : mammaNa zeThano udyama mArI nAMkhanAro che : mahenata ghI mATe karo, dahIM-chAsa ApoApa maLaze : puNyayoge badhuM ApoApa thAya che : ' . ene bemAMthI ekeyamAM hAni nathI : . bhoga paNa roga mAnIne bhogave che : * vyAkhyAno sAme manAI hukama : * pahelI dhADa dharma upara : dharmanA dhyeya viMnAnI vidyA paNa kuvidyA : * e sAdhu kevA buddhinidhAna (!) che ? * karmanI paravazatA hoya tyAM samAnatA kyAMthI ? * to arthakAma. tamArA dAsa...: * muktimAM zuM nathI ? ane mukti maLe zAthI ? * zAstromAMthI paNa phAvatI AjJAo zodhAya che : * tame badhA to sonuM cho ne ? * sAcI rIte guNathI saMgha bano, nahi to jevA cho tevA oLakhAvavA paDaze : saMtoSa pAmavA mATe paNa yogyatA joIe: anaMta upakArI sUtrakAra bhagavaMta zrI devavAcaka gaNivarajI zrIsaMgha merUnA saMtoSarUpI naMdanavananuM varNana karI rahyA che. saMtoSa evI vastu che ke jeno Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 270 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 AnaMda dareka laI zakatA nathI. merUnA naMdanavanano AnaMda jema devo tathA vidyAdharo ja lUMTI zake che tema saMtoSarUpI naMdanavanano AnaMda sAdhuo ja pAmI zake che. saMtoSa" zabda to AkhI duniyA bole che. paNa saMtoSane jIvanamAM utAravo bahu kaThina che. sUtrakAra maharSi eTalA mATe ja pahelA cittarUpI kUTonuM varNana karI gayA. koI paNa jAtanI kSudra bhAvanA vinAnuM citta thAya tyAre saMtoSa pAmavAnI yogyatA Ave. zrIsaMghanA citta zudra eTale adyama na hoya; paNa iMdriyo ane manane dame tevA niyamarUpI zilAtala upara UMcI rIte goThavAyelAM hoya, kSudra vicArone tyAM sthAna ja na hoya. saMgha eTale sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikA. e cAreyanA cittamAM sudra vicAro hoya ja nahi. hA, e vAta kharI ke cittanI uccatA (uttamatA), vizuddhi ane dIptimattA sAcavavA je karavuM paDe e badhuM ja kare. zrIsaMgha tyAM jarA paNa malinatA AvavA na de; paraMtu zrIsaMghanA cittamAM koI paNa zudra vicAra na Ave. zrIsaMghanAM citta UMcA niyamathI baMdhAyelAM hoya. iMdriyo ane mana jenAthI damaya te niyamo kahevAya. niyamadhArIthI icchA mujaba na calAya. niyamo cittane UMcI koTinAM banAve che. eka paNa adhama vicAra tyAM Avavo joIe nahi. azubha adhyavasAya javAthI zubha adhyavasAya Ave eTale karma khase jethI uttama citta paNa zuddha bane, ujvala bane. vizuddha ane ujvala banelA e cittamAM sUtrArthanuM niraMtara smaraNa cAlu rahe to e jhaLahaLatAM bane. ATaluM banyA pachI saMtoSanI vAta thAya. anarthonuM mULa artha lAlasA chUTe nahi, tRSNA ghaTe nahi, duniyAnA padArtho mATe game tevI pravRtti karatAM AMcako Ave nahi, koIne sukhI jovAnI bhAvanA jAge nahi, potAnA sukha mATe bIjAnuM game teTaluM nukasAna thAya tenI paravA hoya nahi ane Ane AvuM maLe to mane kema nahi ?" A ja ghaTamALa dinarAta haiyAmAM cAlu hoya to e badhAnA pariNAme cittanI adhamatA vadhatI ja jAya. kadI koI puNyodaye maLI gayelI sArI cIja paNa cittanI adhamatAnA yoge bhayaMkara bane che. jene jene pAmIne puNyavAna AtmAo kalyANa sAdhe che tene tene pAmIne adhama AtmAo durgati sAdhe che. mATe jJAnIo pharamAve che ke jo tame mahenata ja karavA mAMgatA ho, jo udyama karavA tame zaktimAna ho, to te mahenata mukti mATenA prayatnamAM yojo. mukti mATenA prayatnamAM zaktinI saphaLatAno pUrNa saMbhava che. mukti mATe prayatna AraMbhanAra mukti na maLe tyAM sudhI saMsAramAM paNa Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1459 18 : arthakAma mATe puNya : mokSa mATe puruSArtha - 98 271 AnaMdamAM ja rahe che, duHkha ene sukha mATe Ave che, arthakAma to enA dAsa banIne rahe che, enAthI e dUra jatA ja nathI; paraMtu arthakAma mATe jo prayatna mAMDyo to e saphaLa nahi thAya ane sukha nahi maLe. mokSa mATenA prayatnamAM puruSArtha niyamA saphaLa thaze ane mokSa nahi maLe tyAM sudhI duHkha AvavAnuM nathI. arthakAma mATeno puruSArtha saphaLa nahi thAya ane emAM takalIpha rahevAnI ja che. zAstromAM kahyuM che ke - "arthAnAmarnane purU- manitAnAM ca rakSaLe / sAthe du:U vyaye duHgha-marthoDananivandhanam / " artha : dhananuM upArjana ka2vAmAM duHkha che, upArjita dhananuM rakSaNa karavAmAM duHkha che, dhananA lAbhamAM duHkha che, nAzamAM duHkha che; kharekhara ! artha anarthanuM kAraNa che.' gujarAtI bhASAmAM paNa eka kavi kahe che ke : dhana meLavatAM du:kha che, sAcavatAM paNa du:kha, jo AveluM jAya to, jAye samUluM sukha. dhana pedA karavAmAM, enI 2kSA karavAmAM, enA bhogavaTAmAM ane enA nAzamAM badhe duHkha, duHkha ne duHkha ja che. dhananI icchA thaI eTale e na Ave tyAM sudhI du:kha. Ave eTale kSaNavAra AnaMda thAya. paNa pachI kyAM mUkavuM ane kema sAcavavuM enI ciMtA. enA bhogavaTAmAM jarAka trUTI AvI eTale duHkha. e jAya toye duHkha ane e na jAya toye enI rakSA karavA pAchaLa duHkha. muddo e che ke dhana mATenI pratyeka avasthAmAM pariNAme duHkha ja che. arthakAmanI icchAthI thayelA udyamathI arthakAma maLe ja e nakkI nathI. rUparaMgamAM bheda paDe che ane koI kALo ke koI dhoLo, koI dekhato to koI kANo kUbaDo e badhuM zuM icchAthI che ? nahi ja; karmanI parAdhInatAthI che. je cIjo icchAthI maLatI nathI. tenI icchA thAya to pariNAme du:kha Ave ja. puruSArtha temAM ja ka2vo yogya che ke jethI dhArelI dhAraNA saphaLa thAya; ane evA prayatnamAM AjubAjunI vastuo to svayaM AvI maLe che. yogyatA Ave eTale kaiMka mANaso salAma bharatA thaI jAya che, e salAmo bharAvavA mATe jAherAto ApavI paDatI nathI. duniyAnA padArthonI icchA khasI eTale arthakAmanI sAhyabI to enA caraNomAM AvelI ja paDI che. e yogyatA ja evI che. mokSa mATe karAyelA puruSArthamAM e zakti che ke e mokSa na Ape tyAM sudhI e puruSArthane karanArA AtmA pAse dunyavI sukhasAmagrI hAjara ja rAkhe. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - 1450 artha-kAma ApavA mATe mAtra puruSArthanI asamarthatAH mokSa mATenA prayatnathI kAM to nirjarA thAya che athavA zubhAnubaMdhI zubha biMdha thAya che. duniyAnA padArthonI icchAthI ane ene meLavavAnA prayatnathI azubha karma baMdhAya che. e Azravano hetu che. arthakAmanA prayatnane sukhanuM sAdhana na manAya. jene saMsAra na game, jene zrI jinezvaradevano mArga rUce, te AtmAo game teTalI sukhanI sAmagrI vacce paNa arthakAmanA. bhikhArI nathI banatA. e bhogavaTo karatA, paNa enA gulAma nahotA thatA. arthakAma e mahApuruSone evA na mUMjhavI zakatA ke je dharmane bhulAve. puruSArtha karavAno inkAra nathI. paNa jJAnI puruSArtha mokSa mATe ja karavAnuM pharamAve che. arthakAmamAM ekalo puruSArtha akiMcitkara che. eTaluM ja nahi paNa evo puruSArtha karIne hoya te paNa gumAvavuM e to kevaLa mUrkhatA che. uttama deza, uttama jAti, uttama kuLa, uttama saMskAra ane uttama dharma e tamAma sAdhanasAmagrI uttama maLavA chatAM jo puruSArtha avaLA mArge kharcAya to zAstra kahe che ke pUrva-puNyodaye maLelI sArI sAmagrIno e bhayaMkara durupayoga thAya che. mithyAdaSTi AMdhaLA che; samyagadaSTi dekhatA cheH arthakAmanA puruSArthathI jo kAryasiddhi thatI ja hota, prayatnathI lakSmI maLatI ja hota, emAM ekAMte sukha nizcita ja hota, ene meLavIne sevanArA sadgatie ja jatA hota ane bhavAMtaramAM paNa e sahAyaka thavA AvIne maLatI hota to e prayatna karavA yoga manAta, paNa evuM che kharuM ? nathI ja. mATe udyama to mokSano ja joIe. zAstrakAre ekalA udyamanI pradhAnatA samyagudRSTi mATe kahI. AMdhaLA mATe udyamanI pradhAnatA nahi paNa dekhatA mATe pradhAnatA udyamanI ja gaNAya. AMdhaLo ghera pahoMce, ghera pahoMcatAM rastAmAM athaDAya nahi, TicAya nahi, gabaDe nahi to e bhAgyavAna. jo e mArgamAM gabaDe to paNa ene mUrmo nahi kahevAya; paraMtu jo e vagara TicAye ghare pahoMce to sau ene bhAgyazALI kahe. e pote paNa potAne bhAgyazALI mAne. kAraNa ke mArgamAM patharA ghaNA hatA, aMtarAyo ne avarodho ghaNA hatA, tema chatAM e hemakhema ghare Avyo e bhAgyazALI kahevAya. e rastAmAM TicAyo hota to doSa bhAgyane devAta, paNa enA udyamanI khAmIno nahi. dekhato TicAya to doSa enA udyamanI khAmIno kaDhAya. zAstra kahe che ke mithyAdRSTi AMdhaLA che ne samyagudRSTi dekhatA che. AMdhaLA mATe bacAva cAle paNa dekhatAthI bacAva na karAya. Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 : arthakAma mATe puNya : mokSa mATe puruSArtha mithyAddaSTi to bhUlelA che, arthakAmathI raMgAyelA che, viSayakaSAyathI otaprota che, viSayakaSAyanA pariNAmanuM ene bhAna nathI eTale eno e bacAva kare che; A badhuM sAruM to nathI paNa ene mATe bacAva che, jyAre samyagdaSTa mATe bacAva nathI. nigodanA jIvo nigodamAMthI bahAra nathI AvatA mATe ene edI kahevAya ? e kare zuM ? bahAra Ave zI rIte ? bhavitavyatA pAke tyAre ja e tyAMthI bahAra Ave. nigodanI saMkhyA paNa moTI, aMta vinAnI. nigodanA asaMkhyAtA goLA, ekeka goLamAM asaMkhyAtI nigoda ane ekeka nigodamAM anaMtA jIvo. jyAre jJAnIne puchAya tyAre javAba eka ja maLe ke eka nigoddano anaMtamo bhAga mokSe gayo. haMmeza mATe A eka ja javAba. AvA nigodanA jIvane tyAM paDyo che mATe doSita na kahevAya. karmathI e sthAnamAM e bicArA evA gherAyelA paDyA che ke bhavitavyatA pAke nahi tyAM sudhI tyAMthI bahAra AvI zake ja nahi. zrI jinezvaradeva paNa nigodanA jIvo mATe TIkATippaNa nathI karatA, kema ke e jIvomAM tevI yogyatA nathI. eka ja iMdriyavALA e jIvone phakta akSarano anaMto bhAga cetanA pUrato ughADo che ema jJAnIe emanA mATe kahyuM che; bAkI to lagabhaga jaDa jevA che. avyakta vedanA bhogavI rahyA che. mUrchita dazAmAM paDyA che. 1461 # ------------ - 98 273 arthakAma mATe to duniyA maravA paNa taiyAra cheH e jIvo nigodamAMthI bahAra nathI nIkaLatA chatAM emane edI na kahevAya; paNa tame jo maMdira, upAzraye na Avo to edI kahevAo ja. 'pApane nathI choDI zakatA' ema kahI zako paNa 'amArAthI nIkaLAtuM nathI' ema tamArAthI nahi kahevAya. mithyAddaSTi mATe to bacAva che, kema ke, e to arthakAmamAM mUMjhAyelo che, arthakAmano jApa jape che, saMsAranI asAratAnuM ene bhAna nathI, muktinuM anaMta sukha enI buddhimAM hajI besatuM nathI, arthakAmamAM ja e bAdazAhI joI rahyo che, rAjaRddhine sukhasAhyabInA manoratha ene thayA ja kare che, eTale e badhuM te kare emAM navAI nathI. arthakAma mATe to e tana, mana, dhana kharacI devA taiyAra che. ene mATe to e maravA paNa taiyAra che. duniyA arthakAma mATe maratI AvI che, mare che ane maraze: mukti mATe maranArA thoDA. arthakAma mATe gulAmI karAvavI hoya toye vAMdho na Ave. arthakAma mATe to mANasa jAjarU sApha karavA paNa taiyA2 thAya. kaMIka maLe che ema jAhe2 ka2vAmAM Ave to mANasa badhuM karavA taiyAra che. arthakAma jo dRSTimAM Ave to loko nAcavA kUdavA paNa taiyAra Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1462 ja che. arthakAma mATe to caNA phAkIne paNa musApharI karanArA che. muddo eka ja ke arthakAma maLavA joIe. jainane muktimAM zaMkA na hoya? saMsAra asAra na lAge, lakSmI tajavA yogya na lAge tyAM sudhI thAya zuM ? Aje to kahe che ke, "jyAM beThA chIe te tyAjya kema ?' vyAja mATe lAkhanI mUDI beMkamAM mUkI kAgaLanI kApalI laI Ave. dallo maLavAno hoya tyAM badhuM kare. beMkanA mAlikanuM to moDhuM paNa dIThuM na hoya chatAM tyAM vizvAsa. kahe ke, e to bahu sadhdhara ! sadhdhara manAtA paNa nathI tUTyA ? paNa tyAM e vicAra na Ave. ahIM jJAnInA vacana sAme kahI de ke "mukti koNe joI ?' tArA bApa bhagavAna zrI jinezvaradevoe ane kevaLajJAnIoe joI che. beMko to tUTavAnI zaMkA chatAM tyAM nANAM mukAya ane ahIM vAte vAte zaMkA. zAstrane gappAM kahetAM vAra ja nahi. zAstro racanArA tyAgI hatA, kevaLa paramArthI hatA, jagatanA upakAranI bhAvanAthI ja zAstro racyAM che, kAMI khoTuM lakhavAnuM emanuM prayojana na hatuM. A badhI vAtonuM e nAmadArone kAMI bhAna ja na hoya. jainane muktimAM zaMkA na hoya. dharmakriyAthI jaina Dare nahi. graMthakAra kahe che ke "mithyASTi arthakAma mATe prayatna kare e sAro nathI paNa enebaTe ajJAnatAno bacAva che; paraMtu prabhunuM zAsana pAmelA mATe bacAva nathI.' mithyAdRSTi to prabhunuM zAsana pAmyo nathI, saMsAranI asAratA enA gaLe UtarI nathI, muktinI suMdaratA ene bhAsI nathI, jIvAjIvAdi padArthono ene viveka nathI, muktinI icchA prabaLa thaI nathI, evAne saMsAra asAra mAnavAnuM ke viSayakaSAyane choDavAnuM kaho te mAne ? tame to samyagudRSTi suzrAvaka gaNAo cho ne ? mATe tamAre to A badhI vAto kabUlavI paDaze. mokSa purUSArthamAM phaLa avazya maLe ja H samyagudRSTino puruSArtha kevaLa mukti mATeno ja hoya. anya puruSArtha mArTe to zaMkA che ke phaLa na paNa maLe ! kema ke mokSa sivAyanA prayatnanuM phaLa to bhAgyAdhIna che. e phaLa na maLe ane durbAna rahe to durgati thavAno paNa bhaya tyAM che. mokSanA puruSArthamAM to kadI zaMkA ja nathI. bhAgyanI emAM jarUra nathI. sabhAH "emAM paNa aMtarAya Ave e bhAgya nahi ?" . e aMtarAyane kApavo e puruSArtha. mukti maLavAmAM naDatA aMtarAyone toDavA e ja mukti mATeno puruSArtha che. karmonA vaLagADathI AtmAnA guNo dabAyelA che. te karmone khaseDavAnA puruSArthanI jarUra che ja. e puruSArtha vinA Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146s - 18 : arthakAma mATe puNya : mokSa mATe puruSArtha - 98 - 275 mukti na maLe. e puruSArthamAM to lahera che. jeTaluM karyuM teTaluM patyuM, thayuM teTaluM phaLa maLI gayuM ane AraMbhAyA pachI adhUruM rahyuM tyAM vacce arthakAma enI sevAmAM hAjara che. sabhAH "pachI to enI lIlAmAM paDI jAya ne ?" A vAta muktigAmI AtmAnI cAle che; e AtmA lIlAmAM na lepAya. jenI najara sAme saMsAra ja taravare tevA AtmAnI A vAta nathI cAlatI. mukti mATeno puruSArtha thayo ke e jyAM janme tyAM arthakAmanI choLo UchaLe, cAre tarapha AnaMda vartAya, lokonA duHkhano nAza thAya. muktigAmI AtmA jyAM janmavAno hoya tyAM arthakAmanI sAmagrI AgaLathI ja hAjara hoya. arthakAmathI virakta thaI muktino prayatna karanArane to upADavA bhAre paDe eTalA arthakAma AvI maLe che. zrI tIrthaMkaradevono mukti mATeno evo prabaLa prayatna che ke e tyAgI thayA pachI paNa lakSmI emano keDo choDatI nathI. cakravartInI sAhyabIne paNa Takkara mAre evI emanI sAhyabI hoya che. kalikAlasarvajJa AcArya bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA kahe che ke, "he bhagavan! tArI stuti karavI kaI rIte ? tyAga paNa anupama ane sAhyabI paNa aDhaLaka ! cakravartInI sAhyabIthI keTalAya gaNI sAhyabI." zrI tIrthaMkaradevono mokSa mATeno puruSArtha eTalo prabaLa che emanI arthakAmanI abhilASA taddana nAza pAmI hovA chatAM e muktie na jAya tyAM sudhI arthakAma emano pallo choDatA nathI. jo ke jeo arthakAma mAMgIne meLave che. (niyANuM karIne) temano paNa pallo arthakAma choDatA nathI paNa e bemAM bahu bheda che. mokSa mATeno prayatna karyA pachI te dharmanA badalAmAM arthakAma mAMganArA vAsudeva vagereno paNa arthakAma cheDo to na choDe paNa e arthakAma enI pAse rahIne. e UMce na jAya tenI kALajI rAkhIne, mojamajAmAM ene mUMjhavIne sIdho pAtALamAM dhakelI Ape. jyAre tIrthaMkaradeva vagere AtmAne mATe e arthakAma e AtmA nIce na jAya enI kALajI rAkhIne, emanA zarIrane paNa takalIpha na paDavA daIne, Teko ApIne mukti bhegA kare. cakravartI jo jIve tyAM sudhI sAhyabImAM paDyo rahe to sAhyabI ene sAtamI narake mokalI Ape. idro sevA kare chatAM harSa ke spRhA nathI . zrI tIrthaMkaradevo Rddhi siddhi pAme che enuM kAraNa ke pUrve e ene lAta mArIne AvyA che; emane enI icchA sudhdhAM nahotI. tIrthaMkaradevane Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - 1484 sukhasAhyabI eTalI maLe che ke jeTalI cakravartIne nathI maLatI. cakravartI janme tyAre sUtIkarma ke dhAtrIkarma devIo nathI karatI. jyAre tIrthaMkaradeva mATe to badhI kriyAmAM devadevIo hAjara. emane navarAve, dhovarAve, sAcave, ramADe, badhuM devadevIo ja kare che. duniyAnA bIjA koI AtmAne ATalI sAhyabI maLatI nathI. zrI tIrthaMkaradevanA bhavamAM emanI sevA karavA iMdro Ave paNa tyAMya emane harSa ke spRhA nathI. iMdrone paNa emanI niHspRhatA joIne emanA pratyenI bhakti vadhatI jAya che. evI sevA zrI tIrthaMkaradeva sivAya bIjA koInI thatI nathI. Aje to ekAda moTo mANasa paNa sAme cAlIne hAtha milAve to "huM koNa ?" ema thaI jAya. emAM jo iMdra sevA karavA Ave to to chAtI ja besI jAya ne ? paNa e Ave ja kyAMthI ? iMdranI sevA e kayA haiyAthI pacAve ? . ' arthakAma pace to phaLe? arthakAma pace to phaLe, paNa pace kyAMthI ? seMkaDopati hajAropati thAya eTale pADozIne e bhAre thaI paDe che. are, pachI to e mA-bApa, kuTuMba parivAra, dharmakriyA vagere badhuM bhUle che. maLe badhuM puNyayoge paNa "meM meLavyuM ema e bole che. puNyano to ene khyAla ja nathI. mUche hAtha daIne kahe che ke "mANasa dhAre te karI zake." e vakhate bhAgyane to e mAnato ja nathI, mokSa mATe puruSArtha kare che tenAmAM maLelI sAmagrIne pacAvavAnI zakti hoya che; bIjAmAM e zakti nathI hotI. mokSa mATe prayatna karanArane maLelA arthakAma to mokSaprAptimAM sahAya kare che. e AtmA, e arthakAmane baMdhana mAne che, eTale emAM e mUMjhAto nathI, kema ke e badhuM to e AtmA bhAgyAdhIna mAne che. eTale enA dharmArAdhanamAM vAMdho Avato nathI. enuM dharmArAdhana cAlu ja rahe che. pelAno to maLelAne sAcavavAmAMthI ja pAra na Ave tyAM e dharma kare kyAMthI ? Ajano zrImaMta to kahe che ke A dharamabarama amArA mATe nathI. e to daridrI ane navarAo mATe che. emane to phurasada ja kyAM che ? e lakSmIvAna sukhe khAto pIto paNa na hoya te vaLI sukhe dharma kare ? mokSa mATe prayatna karanAra daridrI hoya toye sukhI che ane arthakAma mATeno prayatna karanAra moTo zrImaMta hoya toye duHkhI che., puNiyo zrAvaka ane mammaNa zeTha: - dRSTAMta beya che. eka bAju puNiyA zrAvakanuM che to bIjI bAju mammaNa zeThanuM che. sADA bAra dokaDAnA mAlika puNiyA zrAvakanA covIse kalAka Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1465 - 18 : arthakAma mATe puNya : mokSa mATe puruSArtha - 98 - 277 samAdhimAM jatA hatA; jyAre jenA banAvelA be ratnanA baLadanAM zIMgaDAMmAMnuM eka zIMgaDuM ratna maDhIne pUruM karavA mATe mahArAjA zreNikanA rAjyabhaMDArano paiso paNa pUrato na hato eTalI saMpatti dharAvanAra mammaNa zeThanA covIse kalAka upAdhinA. mammaNa zeTha puruSArtha ocho nahoto karato. comAsAnI aMdhArI rAtre bharavarasAdamAM potaDI paherIne nadImAM taNAI AvatAM caMdananAM lAkaDAM levA emAM paDatuM mUkato ane e lAkaDAM vecI paisA meLavato. e paisAthI ratno kharIdI sonAnA baLadane ratnothI maDhato. ATalAM ratnono mAlika phakta tela ne coLA khAIne jIvana gujArato. A ocho puruSArtha nahoto. paNa e puruSArtha ja enA saMtApa mATe nimitta thayo. puNiyo zrAvaka sAmAyika evI zAMtithI karato ke bhagavAne paNa enA sAmAyikanI prazaMsA karI ane zreNika rAjAne e sAMbhaLIne enA sAmAyikane meLavavAnI icchA thaI. mammaNa zeThano udhama mArI nAMkhanAra cheH bhagavAna mahAvIra deve mammaNa zeThanI prazaMsA na karI, kema ke, eno udyama to mArI nAMkhanAro che. e udyame ja ene maLela lakSmIe sAtamI narake mokalI Apyo. ghaNA zrImaMto evA che ke lakSmI AvatAMnI sAthe ja emane zarIranA roga paNa bhegA Ave. gharamAM khAnapAnanI sAmagrI ghaNI thAya paNa ene mATe to kAMjI ke gheMsa ja banAvavI paDe. DaoNkTaronI vijhiTo ane emanAM bIla cAlu ja hoya. arthakAma maLavA, sAcavavA, bhogavavA e badhuM bhAgyAdhIna che. mokSanA prayatnathI maLatI lakSmI ajaba koTinI che. AtmAno je guNa pragaTa thayo temAM koIno bhAgalAge nahiM. bIjAne ApavAthI emAM vadhAro thAya paNa ghaTADo na thAya. puruSArtha to ekalA mokSa mATe ja jarUrI che. arthakAma mATe puruSArtha sahAyaka bhale hoya, paNa e akiMcikara che. azubha karmo khape tyAre arthakAma maLe paNa e azubha karmoya mokSa mATenA prayatnathI ja athavA mokSa mATenA dharmAnuSThAnathI ja khape che. mahenata ghI mATe karo, dahIM-chAza ApoApa maLazeH mithyAtva, avirati, kaSAya, yoga (mana-vacana kAyAnA azubha vyApAro) ane pramAda e badhA ja azubha AzravanA hetu che. mithyAdRSTi zubhAzrava paNa bAMdhe. paraMtu te paNa bAlatapathI eTale ke tapathI bAMdhe paNa khAIne na bAMdhe. azubha tyAre khape ane zubha tyAre baMdhAya ke kAM to zrI jinezvara deve kahelA mArganuM sevana thAya athavA to oghadRSTie paNa duniyAmAM cAlatA dharmanuM (dharmanuM, paNa adharmanuM nahi). sevana thAya. duniyAnA badhA dharmoe ahiMsA, Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 153 278 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 satya, asteya, brahmacarya ane niSparigrahane mAnya rAkhyA che. hiMsA, jUTha, corI, abrahma ke parigrahamAM koIe dharma kahyo nathI. AthI ApaNA maMtavyanI puSTi thAya che. arthakAma mATe puruSArtha nakAmo che ema lAge che ? arthakAma meLavanArane paNa jarUra to dharmanI ja che. dharma vinA e paNa nathI maLatA. ghI mATe dUdha lAvanArane dahIM, chAza to maLe ja. mokSa mATeno puruSArtha dUdhanA sthAne che. ghI e mokSanA sthAne che ane dahIM, chAza, arthakAmanA sthAne che. ghI mATeno puruSArtha karanArane dahIM-chAza levA javAM na paDe. mahenata ghI mATe karavAnI ke dahIM-chAza mATe ? sabhAH "mahenata to zakti pramANe thAya ne ?' zAstra kahe che ke zakti gopavavI nahi tema zaktino atireka paNa karavo nahi. zaktine gopavavI e jema aticAra che. tema zaktino atireka e paNa nAzano hetu che : zAstra to ATaluM mArgadarzana karIne aTake. pachI ethI AgaLa na vadhe. sabhAH "pachI AgaLano viveka to pelo kare ne ?' viveka vinA dharma che kyAM ? gRhasthane muni eTaluM kahe ke, "gRhastha bhIkha mAMgavI yogya nathI. muni bhikSA mAMgI zake. paNa gRhastha mAMgavA jAya to tenuM apamAna thAya ane dharma paNa niMdAya." munie ATaluM kahyA pachI gRhastha pUche ke to huM zuM karuM ?" to muni dukAna kholavAnuM na kahe. muni bhikSA levA jaI zake. enI koI niMdA na kare. gRhastha paNa pauSadhamAM hoya to "jayaNA maMgala' bolI AyaMbila ekAsaNuM karavA jAya. bAkI kAMI kAma dhaMdho kare nahi ne koInA ghera gRhastha bhikSA mATe jAya e yogya nathI, anaucitya che, dharmanI laghutA karAvanAruM che. muni ATaluM ja samajAve, AthI AgaLa na vadhe. A to kahe che ke "gora hAtha paNa meLavI Ape ane ghara paNa calAvI Ape." to e bane ? gora to hAtha meLavI Ape paNa pachI dhaNI-dhaNiyANI vacce kajiyo kaMkAsa thAya ne mAthAM paNa phUTe temAM gora zuM kare ? jJAnI to mArga batAve paNa TheTha sthAne mUkavA na Ave. Aje to kahe che ke sAdhuo temanA dhanavAna bhakto pAse kArakhAnAM kema kholAvatA nathI ? ghaNA jaino ThekANe paDe ne ? A rIte sAdhuone AvI arthakAma ane AraMbha-samAraMbhanI pravRttimAM joDavAnI himAyata karanArAo caDelAne pADavA mathe che. je sAdhuo evI pravRttimAM joDAya che ene caDelAne paDavAthI hADakAM bhAMge che enuM bhAna nathI. baMne mUrkha che ane prabhuzAsanamAM rahevA lAyaka nathI. Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1467 - 18 : arthakAma mATe puSya : mokSa mATe puruSArtha - 98 - 279 puNyayoge badhuM ApoApa thAya che? mokSa mATeno puruSArtha evo che ke e puruSArtha karanAra mATe AgaLanI badhI taiyArI ApoApa thAya che. rAjAnI savArI Ave te pahelAM nagaranI zerIo ApoApa sApha thaI gaI hoya. rAjA kAMI sApha karavA mATe kahevarAve nahi. rAjyano amaladAra rAjAnA AgamananI khabara nagarajanone Ape eTale AkhuM nagara sApha ane suzobhita thAya ja. e badhuM puNyayoge thAya che. tame kyAMya jAo tyAM kazuM na thAya, paNa zrI jinezvaradevo jyAM padhAravAnA hoya tyAM devatAo agAuthI badhI taiyArI karI ja rAkhe. bhagavAna mAtAnA garbhamAM Ave tyAM ja taiyArIo thavA mAMDe. bhagavAna devalokathI cyave tyAM ja iMdranuM siMhAsana kaMpAyamAna thAya. jamyA pahelAM mAtAne uttama svapno Ave. mAtA AnaMdavibhora hoya. jamyA pahelAM ja devatAo e gharane dhanadhAnyathI ane Rddhi siddhithI bharapUra karI de. emane kamAvA javuM ja na paDe. devatAo emanI nokarI karavA lAgI jAya, te paNa veTha mAnIne nahi paNa potAno dharma mAnIne ahobhAvathI e badhuM kare che. zrI tIrthaMkaradevane stanapAnanI, khAvA-pIvAnI, bhaNavA-gaNavAnI kazAnI ciMtA nahi. emanI e badhI ciMtA iMdra kare che. emane koI vAtanI parAdhInatA nahi. bIjAne to stanapAna karavuM hoya toye mAtAnI marajI thAya tyAre thAya. "UMUMkaryA kare paNa mAtA navarI thAya tyAre karAve ne ? zrI tIrthaMkaradevanA AtmAne bAlyapaNAmAM iMdra emanA aMgUThAmAM ja amRtano saMcAra kare, jethI stanapAna mATe mAtAnI apekSA ja na rahe. bhagavAnane ramata-gamatanI icchA nathI hotI to paNa devatAo kumAranAM rUpa laI laIne emanI sAthe krIDA karavA Ave che. emanA cittane koI paNa rIte khuza rAkhavuM e ja muddo che. A badhuM puNyathI, mokSa mATe karAyelA prayatnathI thAya che. arthakAma mATe prayatna karanArAne to azubhanA baMdha thAya che; mATe puruSArtha to ekalA mokSa mATe ja ghaTe. arthakAma mATe puruSArtha karanArAno to pUrvano dharma khavAI jAya che, ciMtAnI sagaDI vaLage che, kyAreka arthakAma bhAgI paNa jAya che ane aMte AtmA durgatimAM cAlyo jAya che. dharma mATe puruSArtha karanArane kadI durdevanA yoge lakSmI na paNa maLe to paNa e majethI jIve che. ene kuTuMbI paNa evA maLe ke gharanA dAridrayanI vAta koI bahAra jANavA paNa pAme nahi. gharanI strI paNa ema ja kahe ke "ciMtA na karo, dharmaprabhAve badhAM sArAM vAnAM thaze." Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 - saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - - 148 ene bemAMthI ekeyamAM hAni nathI : evAM kuTuMbo Aje paNa che ke je azubhodayamAM hovA chatAM paNa dharmanI sAdhanA majethI karI rahyAM che. jUnA kALanI gharaDI DozIo hajI paNa savAre cAra vAge UThI sAta vAgyA sudhI zAMtithI pratikramaNa ane sAmAyika kare che, kema ke, emane saMskAra evA che, jo dharma pariNamyo hoya to ! mokSano puruSArtha karanAra dunyavI sAmagrI na maLe toya zAMti ane AnaMda meLave che. e maLe toya zAMtimAM, maLeluM jAya toya zAMtimAM ane gayeluM Ave toya zAMti rAkhe che. gayeluM Ave yA navuM maLe to puNyodaya mAnI teno sadvyaya karI mukti nikaTa lAvavAno prayatna kare che. maLeluM jAya to azubhodaya mAnI samabhAve sahI nirjarA karI tene paNa mukti nikaTa AvavAnuM kAraNa banAve che. emAMthI ekamAM ene hAni nathI bhoga paNa roga mAnIne bhogave cheH zrI tIrthaMkara devo bhoga paNa bhogakarmanA kSaya mATe bhogave che, bhoga paNa roga mAnIne bhogave che. rogIne jema davA khAvI paDe ane khAya te rIte e tArako bhoga bhogave che. emane bhogano raMga nathI. zAlibhadrane tyAM roja navANuM peTIo UtaratI. devatAI bhojana, devatAI vastro ane devatAI alaMkAra temAM AvatA. ene phakta eka "svAmI" zabda sAMbhaLatAM vairAgya thayo. maLelI sAhyabImAM jo e lIna hota to ATalA mAtrathI vairAgya Ave ? e potAnA vizALa mahelanI bahAra nahoto nIkaLato paNa trikALapUjana roja karato. enI rojanI dharmakriyAmAM koI khAmI na hatI. "svAmI' zabdathI ene vairAgya thayo emAM navAI nathI, kAraNa ke vastusvarUpane e samajelo hato. mithyASTi arthakAma mATe badhuM kare e sAruM nathI, paNa e saMbhavita che; jema AMdhaLo athaDAya e saMbhavita che. samyagudRSTi arthakAma mATe lAMbI peravI na kare. nIti pALavAthI bhUkhe nahi marAya evo ene vizvAsa che. Aje ghaNA bolatA thaI gayA che ke "jUThuM bolyA vinA ke ADuMavaLuM karyA vinA vepAra cAle nahi." vyAkhyAno sAme manAI hukama AjanA dayALu paNa kevA che ? potAnA koI snehIne Apatti Ave tyAM dayA nahi, koI saMbaMdhI rAjyanA gunAmAM phasAya ane sajA pAme tyAM choDAvavA na jAya, koI saMbaMdhI rogI bane koI daridrI banI bhUkhe mare tyAM khabara levA nA Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1487 - 18 : arthakAma mATe puNya : mokSa mATe puruSArtha - 98 = 281 jAya, pApodayathI koI ribAto hoya tyAM dayA nahi, paNa jo koI dharmano niyama kare, koI dIkSA levA taiyAra thAya to tyAM badhI dayA UbharAya. dIkaro jUThuM bole to dayA na Ave. paNa dIkaro kaMdamULa na khAvAno ke rAtrIbhojana na karavAno niyama le to tarata dayA Ave ke "are gAMDA ! atyArathI AvI bAdhA hoya ? hajI to UgIne Ubho thAya che, zuM khAdhuM pIdhuM che ke atyArathI AvA niyama !" koI dIkSA levA taiyAra thAya to enI sAtamI peDhIno koI sago thato hoya te kAko banIne aTakAvavA Ave. Aja sudhI kadI bhatrIjAnI khabara levA na Avyo hoya, maratAM pANI pAvA paNa na Ave evo hoya paNa te vakhate "huM eno kAko chuM' ema karato Ave. pelo bhatrIjo pUche ke, "kAkA ! atyAra sudhI kyAM hatA ? huM vIsa varasano thayo tyAM sudhImAM to koI divasa mArI khabara levA nathI AvyA. meM bhUkhyA divaso kADhyA tyAre mAro bhAva kadI nathI pUchyo ne Aje ekAeka kyAMthI darzana dIdhAM ?' tyAre e kAko kaheze ke e to tAruM bhAgya, paNa Aje to Avyo chuM ne ?' Ama, ApattimAM enuM bhAgya mAnanAro kAko e bhatrIjAnuM sAdhu banavAnuM bhAgya svIkAravA taiyAra nathI ane uparathI prazna kare ke, "kayA sAdhue tane bhoLavyo ? kAcI buddhinAne vairAgya thaI jAya evAM vyAkhyAno ApavAno adhikAra emane koNe Apyo ? enI sAme huM manAI hukama kaDhAvIza.' AvA kaMIka bakhALA kADhe paNa karI zake nahi kAMI. dharmanI sAme paNa sattAdhIzone lAvavAnI emanI pApI AkAMkSAo che, paNa emAM e haju sudhI phAvyA nathI. huM varSothI vyAkhyAno karuM chuM. mArAM vyAkhyAno baMdha karAvavAnI emanI prabaLa icchA che. paNa bhagavAnanI vANI evI che ke ene koI kAyado aTakAvI zake nahi. pahelI dhADa dharma upara H AjanI koI paNa hilacAlamAM pahelI dhADa dharma upara lAvavAmAM Ave che. bekArInI bUma mAre tyAre pahelAM derAsaramAM kesara vagerenA kharcA tathA bhagavAnanI aMgaracanA baMdha karavAnA pokAra kare. hoTela, nATaka, sinemA ane bIjA mojazokhanA kharcA emanI AMkhe na caDe, koI pIvaDAve to kesariyA dUdha majethI pIvA mAMDe paNa bhagavAnanA prakSAlamAM dUdha ane maMdiranA dIvAomAM ghI vaparAya te emane khaTake. maMdira, upAzrayane bhArarUpa mAne ane hoTela, sinemAne AzIrvAdarUpa mAne evI emanI hAlata che. deva, guru, dharma mATe game tevA halakA zabdo bolatAM na acakAya evA e, koI gRhastha mATe game tema nahi bole; kAraNa ke samaje che ke tyAM to sAmo javAba maLaze. deva to vItarAga Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 2 - saMgha svarUpa darzana bhAga-3 170 eTale e bole nahi ane sAdhuno dharma samatA rAkhavAno eTale sAdhu jo samajAvavA jAya to emane kahI de ke, "mahArAja ! "krodhe kroDa pUravataNuM, saMjama phila jAya." mATe tamAre to kAMI ja bolAya nahi." Avo emano nyAya che. dharmanA dhyeya vinAnI vidhA paNa suvidhA nItikAre paNa kahyuM ke, amuka mATe amuka tajavuM ane amuka mATe amuka tajavuM. evI rIte deza mATe jarUra paDe to amuka tajavuM, paraMtu chelle kahyuM ke, dharma mATe jarUra paDe to badhuM tajavuM. eTale dharma sAcavIne ja badhuM karavAnuM. deva, guru, dharmanI rakSA mATe je jarUra paDe te karavAmAM bAdha nahi. paNa e traNane bAdha Ave tevuM kazuM na thAya. A dhyeya jemaNe sAcavyuM temanAM ja nAma itihAsamAM amara thayAM che. dharmanA dhyeya vinAnI vidyA paNa kuvidyA che. AjanA bhaNelA deva, guru, dharma, zAstra, mAtA-pitA Adi kazAne mAnatA nathI, kAraNa ke, e bhaNataranuM dhyeya juduM che, enA saMskAra judA che. Ajano e sudharelo potAnA gharaDA bApane bApa kahetAM zaramAya che. zAstramAM AvatAM devanAM varNanane e gappAM mAne che, sAdhu ene bhArabhUta lAge che ane dharmane e phurasadiyAonuM kAma mAne che. sAdhune dAna ApavuM e emane nirudyamI banAvavA jevuM lAge che. "sAdhue paNa samAjanuM kAma karIne khAvuM joIe" ema e kahe che. "ema ne ema ApavAthI e nirudyamI bane tenuM pApa kone zire ?' ema pUche che. AvA to e pApabhIru che. e sAdhu kevA buddhinidhAna (!) che ? zIlamAM paNa AjanA bhaNelAo mAnatA nathI. e kahe che ke zarIranI hAjata pUrI karavI emAM pApa zuM ? icchA thAya to ene pUrI karavAmAM pApa hoya ? tapane paNa e nirarthaka mAne che. "chate anAje bhUkhyA rahevAmAM buddhimattA zI che ?" ema e pUche che. eka sAdhue to vaLI evuM kahyuM ke, "muMbaImAM AyaMbila karanArAnI saMkhyA vadhI e ja sUcave che ke bekArI vadhI." bolo, A kevA buddhinA nidhAna che ? vaLI AgaLa vadhIne e to tyAM sudhI kahe che ke "ATalI bekArImAM dharmanA utsavonuM kAma zuM che ? A varaghoDA zA mATe ? ame AvA varaghoDAmAM mAnatA nathI ane AvavAnA paNa nathI. huM to kahuM chuM ke AvA sAdhune to tamAre paNa kahI devuM joIe ke "mahArAja ! AvI bekArImAM tame paNa navarA besI rahI amane bhArabhUta zA mATe bano cho ? majUrIe lAgI jAo. tamane beThA beThA roTalA khavaDAvI nirudyamI banAvavAnuM pApa amAre nathI karavuM." je sAdhune prabhubhaktinA kharca vakhate bekArI khaTakatI hoya to evA Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 : arthakAma mATe puNya : mokSa mATe puruSArtha - 98 283 sAdhune roTalA ApavA zrAvakane na khaTake ? AjanAone dharmanI vAto aNagamatI zAthI lAge che ? dhyeya vinAnuM bhaNatara che mATe. AjanA bhaNataranuM dhyeya zuM ? peTa bharavAnuM. to peTa to janAvara paNa majethI bhare che. peTa mATe jJAna hoya ? jo peTa mATe ja vidyA meLavatA ho to bahetara che ke abhaNa raho. karmanI paravazatA hoya tyAM samAnatA 1471 - kyAMthI ? je peTa A zarIra sAthe ja baLI javAnuM tene mATe jJAna hoya ? khurazI Tebala 52 besI loko 52 rUvAba jamAvavA mATe vidyA meLavavAnI hoya ? jenA moDhAmAMthI vacano paNa game tevAM nIkaLe evA mUrkhAne bhaNela kema kahevAya ? maMdiro pratyeno lokono prema ghaTADanArA ane dharmabhAvanAthI patita karanArAone bhaNelA kahevAya ? badhAne baMgalA kema nahi, evI samAnatAnI vAto karanArA gharamAM kacaro kADhavA mANasa to rAkhe ja che. tyAM samAnatA bhUlI jAya che. deNadAra upara dAvA bAMdhe tyAM samAnatA yAda nathI AvatI. eka rUpALo ane bIjo kALo kema ? karmanI paravazatA che tyAM samAnatA kyAMthI AvavAnI ? 2hevuM asamAnatAmAM ane thavuM samAna e kema bane ? pUrI samAnatA to siddhAvasthAmAM che; paNa e mokSanI vAta ja sAMbhaLavI gamatI nathI. mithyAmati paNa AvA na hoya. mithyAmatimAM paNa evA paDyA che je A dharmane sAMbhaLe eTale hAtha joDe ane Azcarya pAme che: A loko to dharma hambaga ja kahe che eTale mithyAmatithI paNa AgaLa vadhyA. emane kaI upamA ApavI te jJAnI jANe. to arthakAma tamArA dAsa... : jemane saMsAra game, mokSa na game, te dharmane lAyaka ja nathI. khAlI sArA zabdo bolavAthI kAMI na vaLe. ahiMsA zabda bolavAthI ja ahiMsA na Ave. kasAI paNa 'ahiMsA paramo dharma' bole paNa ethI vaLe zuM ? 'eka ja bhAva'nAM borDa to ghaNAya mAre paNa pAchA gharAka eTalA bhAva karatA hoya tyAM e borDanI kiMmata zI ? jemane saMsAra na game, mokSa game temane arthakAma to jhera jevA lAge ane tyAre ja dharmanI AcaraNA thAya. vAsudevoe pahelAM to udyama sArA bhAve karyo, paNa pachI enA badalAmAM sukha mAMgyuM. mAMgyuM eTale maLyuM to kharuM. paNa e evo bojo thayo ke bhogavavo bhAre paDyo. karmanA sAmrAjyamAM karmalabhya vastu mATe udyama karavo, tyAM udyamanI vAto karavI, e lAbhane badale hAni vahoravA mATe che. zAstra kahe che ke 'prayatna Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 saMgha svarUpe darzana bhAga-3 142 kora to mokSa mATe karo, arthakAma mATe na karo. mokSa mATe prayatna karo to arthakAma to tamArA dAsa che. paNa jo arthakAmanI gulAmI karI ane dharmane Thokare mAryo to arthakAma maLavA to dUra rahyA, paraMtu maLelA paNa lAta mArI cAlyA jaze ane moTI takalIpha UbhI thaI jaze.' muktimAM zuM nathI ? ane mukti maLe zAthI? mukti karmano abhAva thAya tyAre maLe che. zubha ane azubha beya prakAranAM karmono abhAva e ja mukti. mukti vinA je joIe te badhAmAM karmano sadbhAva. saMpUrNa karmano kSaya thAya tyAre ja mukti maLe. e muktimAM baMgalA, bagIcA nathI, managamatAM khAnapAna nathI, khabaraaMtara pUchanAra snehI-saMbaMdhI paNa nathI. duniyAnI e badhI cIjo to karmathI maLe che. mukti saMpUrNa karmAbhAve che. vaLI duniyAnI cIjo je zubha karmathI maLe che e zubha karmabaMdha paNa kyAre ? mithyAtva, avirati, kaSAya, yoga (mana-vacana-kAyAnA azubha vyApAro) ane pramAda DhIlA thAya, maMda paDe tyAre. arthakAma mATe ekalo prayatna kaLato nathI. enI saphaLatA bhAgyAdhIna che. ekalo prayatna to mokSa mATe ja jarUrI che ane mATe to samyagudRSTine ja udyamanI pradhAnatA kahI. arthakAma pAchaLa ghUmyA karanArane paNa arthakAma nathI maLatA e najare dekhAya che. zAstromAMthI paNa phAvatI AjJAo zodhAya che: sAdhune namaskAra maLe che ane tamane kema nahi ? kema ke sAdhuno prayatna mokSa mATeno che. e pravRtti azubha tyAganI arthAt zubhAzubha kSayanI che. arthakAmanI pravRttino sAdhu sarvathA tyAga kare che. sAdhu te ke je jagatanA jIvone arthakAmanI pravRttithI roke athavA to maryAdita karAve paNa emAM joDAvAnuM to na ja kahe. prabhuzAsanane pAmelA gRhasthano dharma paNa e ja ke potAnA jIvanane arthakAmanI pravRttithI roke athavA maryAdita kare. paNa e kyAre bane ? arthakAma khoTA manAya to ne ? bhaNatara, gaNatara, bolavuM, cAlavuM badhuM mokSa mATe joIe. te sivAyanA khoTA sAdhya mATe ke dunyavI sAdhya mATe ja bhaNe gaNe te A zAsanamAM rahI zakatA nathI. mokSa mATe prayatna karanAra, enA mATe bhaNanAra ane enA mATe ja pravRtti karavI joIe evuM mAnanAra saMghamAM gaNAya. ethI viparIta mAnanAra saMgha nahi paNa hADakAMno Dhagalo, ema jJAnIo kahe che. Aje to nizALe jatA chokarAne mA-bApa vAtavAtamAM kahe che ke bhaNIza nahi to kamAvAno kyAMthI ? khAIza zuM ? have A bALaka to kamAvA mATe ja bhaNatara che ema mAne emAM navAI zI ? Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 - 18 : arthakAma mATe puNya : mokSa mATe puruSArtha - 98 - 285 bALakamAM AvA saMskAra nAMkhanAra mA-bApa pote ja che. emane paNa emanA bApe AvuM ja kaheluM eTale e paNa zuM kare ? sabhAH "evo ja vyavahAra cAlyo Ave che." te A zAsanamAM kema nabhe ? evo vyavahAra cAlato hoya ane oghAvALA emAM sikkA mAre pachI ochapa rahe ? Aje to zAstromAMthI paNa kamAvAnI, khAvApIvAnI ane bIjI potAne managamatI AjJAo zodhAya che. zAstramAM e maLe kyAMthI ? paNa pachI phAvatA artha kaDhAya che. zAstramAM Ave ke "gRhastha mATe bhikSA anucita che !' vAta paNa sAcI. sAdhu pAtarAM laI bhikSAe nIkaLe to koI kAMI na bole paNa tame nIkaLo to ? Ape to nahi paNa uparathI loka niMdA kare. e niMdA sAMbhaLI gusso Ave ane dharmathI patita thAya eTale pelA loko zAstranA e vacanamAMthI evo bhAva kADhe ke "joyuM ? zrAvaka vepAra na kare to dharmathI patita thAya. mATe sAdhue zrAvakane vepAra karavAnuM kahevuM joIe, nahi to e dharmathI patita thAya temAM sAdhu nimitta bane. zAstranAM vacanomAMthI AvA UlaTA bhAvo Aje kADhanArA kADhI rahyA che. zAstrathI ane sAdhuthI to aucitya samajAvAya paNa lokone dunyavI pravRttiomAM joDAvAnuM na kahevAya. e pravRttiomAM joDAvAne to duniyA TevAyelI ja che. tame badhA to sonuM cho ne ? mAre tamane saMtoSarUpI naMdanavanamAM lAvavA che ane tyAMnA AnaMdano rasa lUMTatA karavA che. e mATenI yogyatA keLavavA ghATa ghaDI rahyo chuM. e ghATa ghaDavA mATe hathoDA ke hathoDInA ghA mAruM te khamavA to paDaze ne ? jevA ghATa ghaDavA che te ghaDavA dyo to kAma bane. moTo hathoDo to lokhaMDanA ghATa ghaDavA joIe. sonAnA ghATa ghaDavA to nAnI hathoDIthI kAma cAle. tame badhA to sonuM cho ne ? zAstrakAre zrIsaMghane merUnI upamA ApI je rIte enuM varNana karyuM che temAM to kharekhara kamAla karI che. yogyatAnI tamAma vAto emAM kahI nAMkhI che. kazuM bAkI rahevA dIdhuM nathI. atyAre A viSaya carcAya teTalo carcavAmAM lAbha che, kema ke, "ame saMgha, ame saMghano Aje pokAra UThyo che. sau potAne saMgha mAne che paNa e badhA AvyA kyAMthI ? ame e badhAne tIrthakara jevA mAnIne kaI gatimAM jaIe ? dharmanA siddhAMto sAme, dharmanAM anuSThAno sAme dhoLe divase dhADa pADanArAone tIrthakaravat pUjya zrI saMgha mAnIe zI rIte ? "ame saMgha'no Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1474 pokAra karanArA e loko kahe che ke "sAdhu ogho paNa ame kahIe tyAre ane kahIe tene ja Ape.' paNa AvuM kahenArane e ogho zuM? ane zA mATe ? -e vAtanuM leza paNa jJAna nathI. zrI jinezvaradevanI AjJAnI ene kAMI gama nathI. AvAne saMgha zI rIte mAnIe ? sAcI rIte guNathI saMgha bano, nahi to jevA cho tevA oLakhAvavA paDaze? zAstramAM AcAryane nava rIte zrI jinezvaradeva jela phahyA che, nava prakAranA vartanathI AcArya zrI jinezvara deva sAthe sarakhAvyA che, paNa koI gRhasthane e sthAne na mUkyA. saMgha banavuM hoya to sAcI rIte guNathI bano to jarUra mAnavA, pUjavA taiyAra chIe. saMgha tarIke manAvA, pUjAvAnA koDa hoya to saMgha bano, bAkI khoTI hohA macAvo to jevA ho tevA oLakhAvavA mATe tamAma prayatno karavA paDaze. saMtoSarUpa naMdanavana mATe zAstrakAra bhagavaMta AgaLa zuM kahe che te have pachI. Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 : aprazasta sAme prazastano moraco vira saM. 2456, vi. saM. 1989, phAgaNa vada-10 somavAra, tA. 24-3-1930 99 * je hRdayathI uttama bane, te saMtoSa anubhave ! * arthakAma Ave toya duHkha, jAya toya duHkha, pariNAme paNa duHkha : caitanya zakti jAgrata thAya to...! * jaDane jItavA jaDano ja upayoga karo ! * aprazasta kaSAyane jItavA prazasta kaSAyanI jarUra : * zAstro e anubhavanI vANI che : " - pachI bAhya AlaMbanonI jarU2 nathI : * AlaMbana vinA dhyAna zAnuM? . - e AlaMbana kyAM che ? jJAnakriyAbhyAM mosaH ! * duniyA arthakAmanA dhyAnamAM lIna che : * aprazasta sAme prazastano moraco mAMDo ! * A to mutsaddIgIrI thaI ? * nirdoSa prema kone kahevAya? - * kaSAya prazasta kyAre kahevAya ? * sAro mANasa khoTuM kare te vadhAre TIkApAtra : * to... e moTA thavAne lAyaka nathI : * rUpa paNa prabhAvaka bane ! : - * vairAgyapoSaka saMgIta e sAcI kaLA che : * prazasta vinA aprazastathI nahi bacAya : * lakSmIno sadupayoga-durupayoga : * dharmI ane duniyAnA raMge raMgAyelAno bheda : * maMtronI siddhi paNa jitendriyane thAya che : evuM jIvana e jIvana - bAkI luhAranI dhamaNa : * premanI vAta karanArAomAM pola che: Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 - saMgha svarUpa darzana bhAga-3 15 je hadayathI uttama bane, te saMtoSa anubhave! anaMta upakArI sUtrakAra paramarSi zrI devavAcaka gaNivarajI zrIsaMgharUpa merUnuM varNana karatAM temAM rahelA saMtoSarUpa naMdanavananA svarUpane spaSTa kare che. e saMtoSarUpa naMdanavanano AnaMda sAdhuo ja lUMTI zake che. saMtoSa e evI vastu che ke jeno anubhava te ja karI zake ke je hRdayathI uttama bane. azubha adhyavasAya gayA vinA zubha adhyavasAya Ave nahi. zubha adhyavasAya Ave tyAre enA yoge karmakSaya thavAthI uttama citta ujvala banI niraMtara sUtrArthanuM smaraNa karI jhaLahaLatuM bane che. Ama na thAya tyAM sudhI saMtoSa Ave nahi. zudra hRdayavALA kadI saMtoSa na pAmI zake. saMtoSano AnaMda sAdhuo ja mANI zake che, ema kahevAno hetu eka ja che ke saMpUrNa rIte saghaLA azubhano tyAga sAdhuo ja karI zake che. jeno puruSArtha kevaLa mokSa mATe ja hoya tene ja saMtoSa hoya. mokSa sivAyano puruSArtha to dharmakaraNImAM paNa kSudratA lAve. dharma karatI vakhate paNa e dunyavI padArthomAM rAcesAce. sAdhupaNAnA arthIne paNa AMzika saMtoSa hoI zake. paNa e puruSArtha ekalA mokSa mATe ja karavA jevo che ema mAne to. mokSa mATe puruSArtha karanArane artha kAmanI ciMtA karavI ja na paDe. arthakAma to enI meLe ja AvIne ene maLe. arthakAma mATeno puruSArtha to bhayaMkara che. tyAM to bhAgya hoya to ja enI prApti thAya. arthakAma Ave toya dukha, jAya toya du:kha, pariNAme paNa dukhaH arthakAmanI icchA thayA pachI te maLe toye pApa ane na maLe toye pApa. arthakAmanI icchA thayA pachI vastu maLe ke na maLe toye e icchA AtmAne saMsAramAM rakhaDAve. vastu meLavavAnI icchA thaI ke ArtadhyAna zarU thayuM. pachI puruSArtha ghaNo karyo. paNa bhAgyanA abhAve na maLyuM to nirAzA Ave, potAnA bhAgya para gusso Ave, bIjA upara paNa IrSAbhAvathI roSa pedA thAya, duSTa bhAvanAo jAge; maLe toye bhAgIdAra vagerene bhAga ApavAno Ave tyAre temanA pratye durbhAvanA jAge ane pariNAme durgati thAya. maLe ene sAcavavAnI paNa ciMtA keTalI ? prayatna karanArAmAM paNa bhAgya hoya ene maLe ne bhAgya na hoya ene na maLe. icchA thatAMnI sAthe ja pariNAma bagaDavA mAMDe ane karmabaMdha thavA mAMDe. muddo e che ke arthakAma Ave toye duHkha, jAya toye duHkha, pariNAme paNa duHkha, mokSa mATeno puruSArtha AraMbhAya tyArathI ArtadhyAna maMda paDe. kadAca prayatna pUro na thAya toye eka, be, pAMca ke pacIsa bhave paNa mukti maLe ja ane tyAM sudhI arthakAma ene choDe nahi. eka divasanuM saMyama jo mokSa na ApI zake Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14TI - - 19 : aprazasta sAme prazastano moraco - 99 - 289 to chevaTe vaimAnika devaloka to avazya Ape ja. samyagudRSTi paNa samyagudRSTipaNAmAM AyuSya bAMdhe to niyamA vaimAnika devanuM bAMdhe. marIne vaimAnikamAM jAya. AtmAnI zakti anaMta che. anaMtA bhavanA karmasaMcayane bALIne bhasma karanAra A AtmA che. ghAsanI gaMjImAM paDelo agnino eka kaNiyo AkhI gaMjIne bALIne bhasma kare tenA jevI A vAta che. caitanya zakti jAgrata thAya to...! jaDanI zakti paNa anaMta che. paraMtu e tyAM sudhI ke jyAM sudhI AtmAnuM caitanya jAgrata na thAya. e jAgrata thayuM, eTale jaDanI anaMta zakti AtmAnI anaMta zaktine na pahoMce. ApaNe sAmAnya tAvamAM mUMjhAI jaIe ane zrI jinezvaradeva maraNAMta upasargathI paNa na mUMjhAya. temanA jevI saMhanananI zakti te kALe bIjA AtmAomAM paNa hatI chatAM e mUMjhAtA, duHkhamAM "oya bAya" karatA paNa zrI jinezvaradeva kadI na mUMjhAyA. "bhagavAna game teTalA upavAsa karI zake. kema ke, "emanuM saMghayaNa evuM che" ema na kahevAya, kAraNa ke, bhUkha to emane paNa lAgatI hatI. e saMhananavALAne bhUkha paNa evI ja lAge paNa e bhUkhane gaNe nahi ane bIjA gaNe eTalo taphAvata. emane koI mAre to mAra na lAge ? lAge ja. ApaNuM zarIra nabaLuM che to ApaNane mAranArA paNa nabaLA che. emanuM saMvanana majabUta to emane mAranArA paNa evA ja saMhananavALA hatA. emanAM hADakAM majabUta eTale bhAMgIne bhukko na thAya e vAta sAcI. mATe to kahyuM ke pahelA saMghayaNa vinA kevaLajJAna na thAya. jaDane jItavA jaDano upayoga karo! mokSa mATe puruSArtha karanArane arthakAme to maLe ja che. paNa e vAtanI Aje zraddhA nathI. mokSanA prayatnano AraMbha karyA pachI je duHkha Ave che te to pUrvanA azubha karmanA udayathI Ave che. sabhAH "AtmasvarUpe pragaTa karavA paugalika AlaMbane zA mATe ? AtmAnA mULa svarUpane pagale dAvyuM che mATe. pudgalanA e DhagalAne kADhavA pudgala joIze ja. enA prayatnamAM AtmA sAthe che ja. bAkI AtmAne kAMI hAthapaga nathI. te te pudgalono sAtha meLavI AtmA jo yogya pariNAma dhAraNa kare to ja AtmAne dabAvanArA e yugalo khase. vAsaNa para kATa caDyo hoya tyAre e kATane kADhI enuM mULa svarUpe pragaTa karavA AMbalI vagere pratipakSI pudgala ja joIe. dravyasaMyama game teTaluM paLAya paNa siddhi to bhAvasaMyamathI ja maLe; paNa e bhAvasaMyamanuM kAraNa dravyasaMyama che. Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 saMgha svarUpe darzana bhAga-3 1478 aprazasta kaSAyane jItavA prazasa kaSAyanI ja jarUra : dUdhamAMthI ghI banatAM pahelAM dUdhanAM aneka rUpaka thAya che. pratipakSI pudgalo dUdhamAM bheLavavAM paDe che. jaDanA saMsargamAM hovA chatAM "jaDanI sahAya na joIe ema kahevuM che ne nabhe. jenA phaMdAmAM phasyA tenI sAme tevA ja upAyo yojavA, te ja jAtinA pratipakSIne enI sAme Ubho rAkhavo, to ja enA phaMdAmAMthI chuTAya; mATe to jJAnIoe prazasta kaSAyonI chUTa ApI. aprazasta kaSAyo tyAre ja jItAya ke jyAre emanI sAme prazasta kaSAyone UbhA rakhAya. sabaLA duzmanane jItavA vadhu sabaLA duzmanono sAtha meLavI levo paDe, to ja jIta thAya. AtmAmAM jJAna che, e dabAyeluM che, ene pragaTa karavA kakko ghUMTavo ja paDe. bAhya sAdhana vinA e pragaTa thatuM nathI. AtmAnI anaMta zakti pragaTAvavA IryAsamiti AdinuM pAlana, zAstranuM vAMcana, enuM zravaNa ane enuM paThanapAThana karavAM ja paDe. maLelAM sAdhanono sadupayoga thAya to ja kevaLajJAna pedA thAya. AMkho baMdha rAkhavAthI ke eno sadupayoga na karavAthI na to iryAsamiti paLAya, na vItarAganI mUrtinAM darzana thAya ane na zAstronuM vAMcana thAya. e badhA vinA bhAvaguNa pragaTe kyAMthI ? zAstro e anubhavInI vANI che? baMdha AMkhavALAne paNa jJAnAdi thAya. paraMtu tyAM paNa pUrvanI ArAdhanA kAraNarUpa che. pUrvanI ArAdhanAnA baLe ahIM sAmagrI vinA paNa vastunI prApti thAya. eTale eka athavA bIjA prakAre paNa jarUrI sAdhano to joIe ja. jaDanA saMsargamAM phasAyelA AtmAne e jaDane khaseDavA jaDanI sahAya vinA chUTako ja nathI. game teTalAM pustako bhaNelo hoya paNa vagaDAmAM bhUlo paDe tyAre abhaNa gAmaDiyAne eNe mArga pUchavo ja paDe. tyAM pustakanuM kAma nahi paNa bhomiyAnuM kAma. A zAstro e anubhavInI vANI che mATe ene zruta kahyuM che. jo e kalpita hota to ene zrata na mAnata. sabhAH "apaMgane ke aMdhane kevaLajJAna thAya ? saMbhavita che. kevaLajJAnamAM e vastuo bAdhaka nathI. tIrthasthApanA pUrve kevaLajJAna thayuM hovuM ja joIe. teno hetu e che ke muktimArganA nirUpaNamAM pheraphArano saMbhava ja nahi. ApaNA jJAnamAM zaMkA thAya paNa kevaLajJAnamAM eka paNa zaMkAne avakAza nathI. ApaNuM jJAna meluM ane adhUruM che, e jJAna cokhuM ane paripUrNa che. ApaNane pudgalanA saMyogo mUMjhave che, emane mUMjhavatA nathI. AMkha sAme rUpa Ave te ApaNA cetanane mUMjhave che. zAstra kahe che ke jyAM sudhI Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1479 - 19 : aprazasta sAme prazastano moraco - 99 - 291 rU5 AtmAne mUMjhave che tyAM sudhI sAme evAM rUpa rAkhavAM ke jethI pelAM rUpa AtmAne mUMjhavI na jAya. e rUpa na mUMjhave tyAra pachI mUrtinAM darzananuM kAma nathI. ramaNInA rUpathI mUMjhAnAro AtmA sAcuM AtmadhyAna kare e saMbhavita nathI. - pachI bAhya AlaMbanonI jarUra nathI : duniyAmAM game tevA rUparaMga na mUMjhave pachI sthApanA nikSepAnI arthAt bAhya AlaMbanonI jarUra nathI. chaThThA guNaThANe rahelo chate jinamaMdire darzana karavA na jAya to ene prAyazcitta Ave, kema ke, e hajI pramAdI che. apramatta bane, tadAkAra thAya tyAre bAhya AlaMbananI jarUra nathI. jJAnI kahe che ke chaprasthathI ekasAthe be kriyA na thAya. je kriyA karavI temAM tanmaya banavuM, to ja e kriyA sArI rIte thAya. vyAkhyAnamAM sAmAyika thAya paNa sAMbhaLavuM ane navakAravALI gaNavI e be kAma sAthe na thAya. sAmAyika lenAra paNa zruta sAmAyika karI zake che. vyAkhyAna UThe tyAre ja UThavuM evo saMkalpa karIne bese paNa moDo Avyo hoya ne aDatAlIsa miniTa pUrI thaI na hoya to pAchaLathI vadhAre vAra besI eTalo samaya pUro kare. AlaMbana vinA dhyAna zAnuM? vagara AlaMbane jIva dhyAna konuM kare ? svanuM to hajI bhAna pragaTyuM nathI. rahevA gharabAra joIe, khAvA mAlapANI joIe, raMgarAga ane ramaNInA rUparaMga-DhaMga badhuM joIe, salAmo bharavI-bharAvavI game, A badhAM AlaMbano le che, mAtra dharmanI vAta Ave tyAM "AlaMbananI zI jarUra ?' ema bole e kema cAle ? sAdhanane vaLagI ja rahevAnuM jJAnI nathI kahetA. paNa hajI to jyAM zAka vinA roTalI gaLe nathI UtaratI tyAM bAhya sAdhano nakAmAM kema manAya ? AtmaguNa pragaTAvavA che mATe ja bAhya sAdhanonI jarUra che. jo pragaTI cUkyAM hota to jarUra nahoMtI; paNa nathI pragaTyA mATe to jarUra che. covIse kalAka duniyAmAM rAcesAce ane AtmakalyANakara anuSThAnamAM AlaMbana na svIkAre e na nabhe. gharanA khUNe AMkho mIMcIne dhyAna karavAno dekhAva kare te kAM to UMdhe che ne kAM to vikalpo kare che. AlaMbana vinA dhyAna zAnuM kare ? dharmadhyAnanA cAreya ane zukladhyAnanA pahelA be pAyAmAM paNa AlaMbana to che ja. - e AlaMbana kayAM che ? dharmadhyAnamAM (1) zrI jinezvaradevanI AjJAnI vicAraNA (2) vipAkanA Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1480 svarUpanuM ciMtana (3) apAya vicAraNA (4) lokasvarUpa ciMtana A cAra AlaMbana che. zukladhyAnanA pahelA pAyAmAM dravya, guNa, paryAyanI vicAraNAnuM AlaMbana che. paNa dravyathI guNamAM, guNathI paryAyamAM ema palaTo thayA kare. bIjA pAyAmAM je guNa, je dravya ke je paryAya le, tenI ja vicAraNA kare. zukladhyAnano trIjo-cotho pAyo to kevaLajJAna pachI caudame guNasthAnake che. jJAnakriyAbhyAM mokSaH! jene AjJA samajavI nathI, apAyamAM zraddhA nathI, vipAkane vicAravA nathI ane lokasvarUpanuM ciMtana karavuM nathI e dharmadhyAna zuM kare ? ene to Arta raudra hoya; paisA, amadA ane putrAdi parivAranA vicAro cAlatA hoya; je joyuM, je jANyuM ke je anubhavyuM hoya tenA vicAra thAya. "soDaEURnA jApa mAtrathI kevaLI thavAtuM hota to badhA kevaLI thaI jAta; ' koNa?ne marda koNa ! enI jApa karanArane khabara ja nathI. ghaNA kahe che "meM siddhazilA joI paNa e to sAMbhaLelA zabdothI thayelI kalpanA che. AtmAnA svarUpanuM jene bhAna na hoya e dhyAna konuM dhare ? zAstra jJAnayAmyAM mokSa' kahyuM paNa ekalA jJAnathI mokSa na kahyuM. sabhAH "jJAnamAM ramaNatA e pUrNa kriyA nahiM ?" kharI, paNa jJAnamAM ramaNatA Ave kyAre ? e mATe bIjI keTalI kriyAo karavI paDe ? AtmA yogya kriyAmAM lIna thAya tyAre ja jJAna ramaNatA dhyAna Ave. duniyA arthakAmanA dhyAnamAM lIna che? arthakAmanuM dhyAna to duniyAmAM cAlu ja che. duniyA emAM tanmaya che. evI tanmayatA ahIM thavI joIe. e thAya to pramAda jAya ane sAtamuM guNasthAnaka Ave. nirAlaMbana dharmadhyAna to sAtame guNasthAnake che. cothe, pAMcame, chachuM dharmAbhimukhapaNuM che; paNa tyAM dharmadhyAna nathI, kema ke hajI AtmA tadAkAra banyo nathI. zAstra vAMcce kAMI dharmadhyAna nathI AvatuM. pramAda nAza pAme, avirati jAya, virati Ave pachI sAtamuM guNaThANuM Ave tyAre tyAM nirAlaMbana dharmadhyAna thAya. cothe, pAMcame, chachuM sAlaMbana dharmadhyAna hoya che. tyAM nirAlaMbana dharmadhyAnanI prApti nathI. deva, guru, dharma, zAstra, dharmAnuSThAna-vagere pratye rAga, enA virodhIo pratye dveSa, enI sAme AkramaNa Ave tyAM krodha, enuM gaurava jALavavA mAna, ene sAcavavA ne keLavavA mAyA ane ene vadhu ne vadhu Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1481 - 19 : aprazasta sAme prazastano moraco - 99 - 293 khIlavavA lobha, e badhAM AtmAne dharmadhyAna tarapha vALanArAM sAdhano che. nAnA sAdhune navo loca kaThina lAge tyAre ene samajAvAya ke "tuM mahA bhAgyavAna ke tArA mAthe iMdra paNa chatra dhare che." AthI e AnaMdathI loca karAve. have "iMdra chatra dhare che" e vAta dekhItI mRSA che. paNa paNa hitakara che, mATe mRSA nathI. jemAM sva-paranuM kalyANa hoya ene mRSA na kahevAya. je ene mRSA kahe che tene sva-paranA hitanuM jJAna nathI. aprazasta sAme prazastano moraco mAMDo ! | duzmana sAme enI jAtanA ja laDavaiyA UbhA rAkhavA paDe. kUtarA sAme siMhathI na laDAya. tyAM kUtarA ja UbhA rAkhavA paDe. mAravADamAM pahADI pradezamAM "meNA" nAmanI eka lUMTArAnI jAta vase che. tyAM musApharI karavI hoya tyAre enI jAtano ja vaLAvIo sAthe rAkhavo paDe. moTo paisAvALo talavAra pAse rAkhIne aneka sAthIone sAthe laIne jato hoya. paNa pelo pahADa parathI patharA gabaDAve tyAM e zuM kare ? ghaNA sAthIo sAthe hovAthI mAno ke lUMTAya nahi. paNa mAre to jarUra khAya. kadI e pakaDAI jAya to paNa pelA ema ne ema milakata na le paNa mArIne le. ema ne ema le to e dayAdAna gaNAya mATe mArIne le evI e jAta che, mATe bacavuM hoya to enI jAtano vaLAvo sAthe levo ja joIe. sAme jevI jAta hoya tevI jAtanA tamAma raMga karavA ja paDe. sabhAH "zrI mallinAtha bhagavAnanI mAyA prazasta hatI ?" tyAM emAM moTAI meLavavAno aprazasta bhAva sAthe AvI gayo che; mATe to emaNe strIveda bAMdhyo che. aprazasta bhAva na AvavAnI jAgRti joIe ja. aprazasta kaSAyo sAme prazasta kaSAyo goThavAya to AtmA phAve. pelA be laDhe temAM phAvaTa AtmAne Ave. pahelAM je prema duniyA mATe hato te have deva-gurudharma mATe thAya; potAnI jAta, patnI ane chokarAM mATe paisA kharcato te have devaguru-dharma mATe kharca, krodhAdi kaSAyo dunyavI padArtho mATe karato te have deva-gurudharmanI rakSA mATe kare eTale e bhAIbaMdhe dizA palaTI. e dizAmAM jema jema AgaLa vadhe tema tema kaSAya maMda paDe. A to mutsaddIgIrI thaI ! nIcenI sobatamAM phasAyA to temAMthI chUTavA emAMthI kAMIka sArA mANasane sAthe levAmAM phAyado che. puNya grAhya eTalA mATe ja che ke e paNa karmanI ja jAtinuM chatAM kAMIka ThIka che. pApa loDhAnI beDI ane puNya sonAnI beDI. Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1492 pApamAM phasAyA to enAthI bacavA puNyanI jarUra che. ekaluM ja pApa hoya to bacAve koNa ? puNyane sAthI banAvAya to e potAnI jAtanA (pApa)ne haThAve. sabhAH "zarUAtamAM puNya ekAMte jarUrI ?" nA. karmano kSaya ja thato hoya to puNyanuM kAma nathI. puNya Ave eno inkAra nathI. puNyAnubaMdhI puNyane upAdeya mAnavAno hetu e ja che ke e pApanI sAme UbhuM rahe ane ene haThAve. kharAba cIjathI paNa lAbha thato hoya te laI levo. karmakSayanI kriyA zarU karI eTale e kSaya pUro na thAya tyAM sudhI puNya baMdhAya ja. jJAnIe batAvelI dareka kriyA evI che ke e sAdhavA mAMDI ane jo pUrI na sadhAya, toya sahAyarUpa to jarUra thavAnI arthAt puNya baMdhAvAnuM ja. eTale ja duniyAnA raMgarAgamAM raMgAyelo kAMI na kare toya jJAnIe ene dAna devAnuM kahyuM. A rIte jJAnIe pApanI imAratamAM kANuM pADyuM. rasto kholyo. Aje pAInuM dAna denAro AvatI kAle paisAnuM deze ane chevaTe badhuM ja tajaze. raMgarAgamAM paDelo zIlamAM nA paDe, tapathI tobAha pokAre paNa dAnamAM nA na pADe. ene dAna deto karyo eTale mAnavuM ke mohanA gharamAM chIdra paDyuM. be divase, cAra divase paNa e dAna zA mATe !evo vicAra ene Ave.enA gharamAM dharmarAjAno sainika peTho.dharma ane moha e beyanI senA aMdara goThavAI gaI ema samajo. sabhAH "A to mutsaddIgIrI thaI !" e mutsaddIgIrI vinA cAle tema nathI. AtmakalyANa mATe e ghaNI jarUrI che. nirdaya lUMTArAne sAthI tarIke na levAya paNa lUMTano dhaMdho karavA chatAM thoDI paNa zAhukArI svIkAratA hoya tene levAya. "meNo'mAM paNa be jAta hoya che. eka to kevaLa lUMTArA ane bIjA pramANikatAne paNa jANanArA ane zAhukAro sAthe saMbaMdha rAkhanArA lUMTArA. evAne sAthI karyo hoya to pelA kevaLa lUMTArAne bhAgavuM paDe. AtmA anAdikALathI karmathI baMdhAyo che, emAMthI chaTakavuM che to emAM gabharAye na pAlave. mutsaddIgIrI keLavI enAM pratipakSI sAdhanono upayoga karavo ja paDe. nirdoSa prema kone kahevAya? gharabArathI chUTavA deva-guru-dharma para rAga karavo ja paDe. tyAM ekadama utAvaLe "rAga e pApa" kahenArA mUrkha che. "rAga e pApa" e pATha jyAM tyAM lAgu karavAnuM emane bhaNAvyuM koNe ? pahelA upavAsamAM ArtadhyAna thavAno pUro saMbhava che. AjanAo kahe che ke, "ArtadhyAnathI durgati thAya mATe upavAsa Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1483 - - 19 : aprazasta sAme prazastano moraco - 77 - 295 na karavo. paNa pahelA upavAse to moTe bhAge ArtadhyAna thavAnuM. pachI jema jema upavAsano abhyAsa vadhe tema tema ArtadhyAna ochuM thatuM jAya ane zubha bhAvanA vadhatI jAya. bAkI upavAsa na kare tene zuM ArtadhyAna nathI ? AnaMdathI khAvuMpIvuM e kayuM dhyAna ? sabhA : nirdoSa ArtadhyAna." raMga rAkhyo ! ArtadhyAna ane nirdoSa ! bhAre meLa besADyo. dhanyavAda ApavA joIe. Aje vAtavAtamAM bole che ke nirdoSa prema. kaI jagyAe ? viSayavAsanAnA pAtra para nirdoSa prema na hoya. viSayavAsanA jenAthI khase e pAtra para prema te nirdoSa prema. deva-guru-dharma e traNanAM prema, darzana-jJAna-cAritra e traNano prema te nirdoSa prema che. A to kahe che ke "mane mArAM bALako para nirdoSa prema che !" e badhI vAto phakta bolavAmAM che. huM kahI gayo chuM ke bALakanA aMgopAMga mulAyama lAge che, enI kAlI bhASA game che, vagere svArthanA kAraNe ja prema che. svArtha ghavAto lAge tyAM e ja pAtra upara dveSa jAgatAM vAra lAgatI nathI. dharma karatAM takalIpha paDe, ArtadhyAna thAya toya eno abhyAsa cAlu rAkhavAnuM zAstra, pharamAve che. e karatAM karatAM te divase ArtadhyAna ApoApa baMdha thaze. kaSAya prazasta kyAre kahevAya ? AtmAnA guNo pragaTAvavA bAhya AlaMbanonI jarUra che. jo ema na hoya to prazasta kaSAyanAM vakhANa zAstra na ja karata. prazasta kaSAyamAM potAnI nAmanAnI ke moTAInI bhAvanA Ave to mAryA javAya. prazasta kaSAyanA bahAnA taLe bIjAnuM bhUMDuM to na ja icchAya. e rIte prazasta kaSAyamAM aprazasta bhAvanA na poSAya tenI khAtarI jarUrI che. zrIsaMghanAM citta zudra na hoya. moTo mANasa nAnA mANasonA doSa gaNyA na kare. nAnAmAM to doSa hoya ja. doSa che mATe to e nAno kahevAya che. nAnAnA doSone sahI na le te moTo mANasa thavAne lAyaka ja nathI. so rUpiyAnA pagAradAra jevuM pAMca rUpiyAno pagAradAra kAma nahi ja karavAno. pAMca rUpiyAnA pagAradArane bajAramAM cIjavastuonA bhAvatAla karavA mokalo to e goTALA ja vALe emAM navAI zI ? "nAno bagADe che" ema moTAthI phariyAda na karAya. kema ke, nAnAnA hAthe bagaDI javuM saheluM che. e bagADato nathI paNa enAthI bagaDI jAya che. "e bagADe che ema mAnIne jo moTo enuM bagADe to e moTo nAnAthI paNa adhama koTino che. Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 299 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1484 sAro mANasa khoTuM kare te vadhAre TIkApAtra H rAjA paNa halakA mANasonA doSa joyA kare to enAthI rAjya na thAya. sAmAnya mANasa kAyadAno bhaMga kare to jaja bahu TIkA na kare. bhIla ke koLIvAgharIe corI karI hoya to be-cAra mahinAnI sajA karI kesa patAvI de. lAMbI TIkA-TippaNa na kare, kema ke, e zudra jAta che. taka maLe to e corI karyA vinA rahe e muzkela. paraMtu jo koI sArA gharano sukhI gaNAto corI kare to jaja TIkA karyA vinA na rahe. e cukAdAmAM lakhe ke, "AvA sArA gaNAtA mANaso paNa corI kare to e rAjyane mATe zrAparUpa che." zAhukAro corI kare to rAjya kema nabhe ? halakA mANasonI vAta judI che ema rAjyakartAo paNa vicAre. to... e moTA thavAne lAyaka nathI ? zrIsaMghanAM citta uttama joIe. vAtavAtamAM phalANAe Ama karyuM ne DhIMkaNAe tema karyuM evA vicAro ene na Ave. evA vicAro jene AvatA hoya te prazasta kaSAyane lAyaka nathI. prazasta kaSAyano adhikArI te che ke jenAmAM ghaNA doSa gaLI javAnI tAkAta hoya. potAnuM apamAna ke potAnI jAta upara AvatI ApattinI ciMtA ene na hoya. moTAnA duzmana ghaNA e sAmAnya niyama. sArAmAM sAro ane sAcAmAM sAco jaje nyAyI cukAdo Ape to paNa jenA upara hukamanAmuM thAya ke jene sajA thAya te to e cukAdAne anyAyI ja mAne. nyAyAdhIzane gALo ja Ape. apIla kare temAM e nyAyAdhIzanI bhUla ja batAve ne lakhe ke "vidvAna mejisTreTe bhUla karI che mATe A kesanI pharI tapAsa thavI jarUrI che." sArA tathA moTA mANaso tarapha durbhAva rAkhI emanI niMdA karanArA ghaNA hoya che. jo moTAo emanA bakavAdanI kiMmata AMke to zAstra kahe che ke e moTA thavAne lAyaka ja nathI. rUpa paNa prabhAvaka bane! prazasta kaSAyo vinA aprazasta kaSAyone kADhI zakAya tema nathI. bhagavAna mahAvIra upara gautama mahArAjAne rAga thayo to e samakita pAmyA ne ? mahAabhimAnathI jIvatA AvyA tyAM bhagavAnane dekhatAM ja thayuM ke "kAMka che." e kAMkamAMthI ja rAMkapaNuM gayuM. e kAMkamAM emaNe kAMI bhagavAnanA AtmaguNo nahotA joyA. zAstra kahe che ke, arihaMtanuM rUpa, sAhyabI ane dekhAva prazasta koTinAM hoya che. duniyAnA mANasone evuM rUpa na sAMpaDe. je rUpa kAmI AtmAne maLyuM hoya to bhayaMkara che e ja rUpa samyagudRSTine maLyuM hoya to prabhAvanA karanAra che. zrI jinezvaradevonuM tathA AcArya bhagavaMtonuM rUpa joIne Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 : aprazasta sAme prazastano moraco 99 ghaNA dharma pAme. AcAryanA rUparaMga ane vyaktitva joIne paNa ghaNA pAkhaMDIo niruttara thaI jAya. tyAM rUpa paNa e kAma kare che. e rUpa ghaNA AtmAne AtmadharmamAM vALavAmAM nimitta bane che. 1485 297 sabhA : 'gautama mahArAjAne rAga bhagavAnanA zarIra para thayo, guNa para thayo ke AtmA para thayo ?' pahelAM to zarIranAM ja darzana thAya che ne ? e joIne vicAre che ke devonAM je je varNana meM vAMcyAM che te A deva nathI; kema ke te darekamAM amuka amuka khAmI che. jyAre AmanAmAM to eka paNa khAmI dekhAtI nathI, 'saghaLA doSarahita ane saghaLA guNa sahita vItarAga deva te A', ema pachI emane tarata ja vicAra Ave che. paheluM rUpastha dhyAna pachI padastha vagere dhyAna che. vairAgyapoSaka saMgIta e sAcI kaLA cheH 'mArA mananA saMzaya kahe to sarvajJa mAnuM' e vicA2 to emane pachI jarA UMDA Uta2vAthI Ave che. paNa UMDA utA2nA2 to e rUpa ne ? zrI tIrthaMka2devanI AMtarika zobhAnI to zI vAta karavI ! paNa e jyAM virAjamAna hoya tyAM devo AjubAjuno bahA2no dekhAva paNa evo kare ke duzmanane paNa e jovAnA koDa thAya; aneka jIvone e samosaraNamAM dAkhala thavAnuM mana thAya ane aMdaranuM vAtAvaraNa evuM ke gussAkhorano paNa gusso zAMta thaI jAya. moTAonA caherAnuM nUra paNa evuM hoya ke pratispardhIne besADI de. jo ema na thAya to puNyanI eTalI khAmI. pUrvAcAryomAM e prabhAva hato ke emanA rUparaMga joIne pAkhaMDIo thaMbhI jatA. bAlamunine joIne badhAnI AMkho kheMcAya enuM kAraNa ? moTA munio jevI enI kAMI AcaraNA nathI; paNa bALazarIranA kAraNe enI thoDI ghaNI paNa AcaraNA AkarSita kare che. moTA muni aThThamanA pAraNe aThThama kare toya thAya ke kare, paNa bAlamuni phakta eka upavAsa kare toya darekane Azcarya thAya. kAraNa ? AvuM nAjuka zarIra ane A bhAra ? rUpa e paNa guNa che. mATe to zAstra kahyuM ke maMdiro evAM banAvarAvavAM ke pAkhaMDIonI paNa AMkho kheMcAya. 'nathI pravezavuM' ema nakkI karyuM hoya toya aMdara javAnuM mana thaI jAya. e maMdironI bhIMto ja ene bolAve. zrI jinezvara devanI yojanagAminI dezanAno dhvani paNa evo mITho ke pAkhaMDIo paNa kheMcAIne Ave ne sAMbhaLIne AnaMda pAme. stavana to eka ja hoya paNa koI game tema bolI jAya ne koI madhura svare gAya to temAM bhAvamAM phera paDe ne ? saMgItane kaLA kahI che. rUparaMganA poSaNa mATenuM saMgIta e kaLA nahi, vairAgyapoSaka saMgIta e kaLA.. Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 35 darzana bhAga-3 1496 prazasta vinA aprazastathI nahi bacAyaH prazasta vinA aprazastathI na bacAya. ramaNInA rUparaMgamAM mUMjhAyelAone tyAMthI khaseDI maMdiramAM pravezatA karavA e nAnAM chokarAMonI ramata nathI. kahe che ke "maMdiromAM ATalA kharcA zA mATe ? teno javAba che ke "AvA mUrkhAone DAhyA karavA mATe." eka mUrti besADavAmAM abajo kharcAya toya. zAstra kahe che ke ochA che. maMdira to evuM banAvo ke hajAra gAu dUra rahelAne paNa jovA AvavAnuM mana thaI jAya ane na avAya to potAne kamanasIba mAne. bhagavAna badhe che chatAM paradezIo Abu bahu jAya che ane joIne jainonI devabhakti mATe ApharIna thaI jAya che. zaheranI vacce jema peDhIo hArabaMdha che tema maMdiro hArabaMdha badhAnI najara kheMce tevAM hoya to temAM khoTuM zuM ? jema Dagale ne pagale hoTalo ane thiyeTaro che, tema AkarSanArAM maMdiro hoya to sAruM ne ? lakSmIno sadupayoga-durupayoga maMdiramAM paisA kharcavA e lakSmIno sadupayoga che ane mahelAto bAMdhavI e lakSmIno durupayoga che. mahelAto e aprazasta rUpa che, maMdira e prazastarUpa che. game tevo mANasa paNa maMdiramAM jaIne bolavAno to prArthanA ja ne ? e rastethI pasAra thAya toya yogya jIva maMdirane ne bhagavAnane saMbhAre. kuberadatta zeThanA maraNanA samAcAra sAMbhaLI kumArapALa mahArAjA ene tyAM gayA che, tyAre havelInA cokamAM dAkhala thatAM ja pahelAM e zeThiyAnuM maMdira jovAnuM mana thayuM. sphaTika ratnanuM e maMdira evuM AkarSaka hatuM ke koIne paNa emAM pravezavAnuM mana thAya ja. kumArapALa mahArAjA kahe che ke "kharo dharmI ! ke potAnA mahelane paNa Takkara mAre evuM suzobhita maMdira banAvyuM che.' e zeThiyAo mAnatA ke "ame raMgarAgamAM phasAyelA chIe mATe amane AkarSavA AvAM AlaMbano joIe ja.' Ajano hisAba judo che. AjanA lokonI dRSTi Aloka sAme che tethI Avo vyaya emane khaTake, zAstra to paraloka sudhAranArI cIja sAme ja dRSTi rAkhavA kahe che. dharmI ane duniyAnA raMge raMgAyelAno bhedaH duniyAnA raMgarAga game tene bhagavAnanI mUrti game ? sArAmAM sArI cIja dharmI pahelAM bhagavAnane dharAve, jyAre duniyAnA raMge raMgAyelA evI cIja potAnA vahAlAM bALakone dhare. sArA alaMkAra e potAnI patnIne dhare, jyAre dharmI bhagavAnanI mUrtine dharAve. Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 : aprazasta sAme prazastano moraco 299 have AvI bhAvanAvALA ane zAsanathI dUra rahelAo sAthe ApaNane meLa maLe ? sArAmAM sArI cIjanI lAlasA potAne chUTatI nathI mATe evI cIja pahelAM prabhu pAse dharAvIne pachI ja khAvI e niyamamAM lAlasA upara eTalo aMkuza mukAya che. prabhune e cIja dha2vA jAya ne bhAvanA jAge, vairAgya pedA thAya to niyama laIne eno tyAga paNa karI le. prabhu sanmukha phaLa dharatI vakhate kayuM phaLa mAMge ? eka phaLa mUkIne evAM so maLe ema ! ke mokSaphaLa mAMge ? mokSamAM vighnakara rasanA che enuM tarata tyAM bhAna thAya. bhagavAne A badhA 2sa tajyA mATe pUjya banyA e vicAra paNa tyAM AvavAno avakAza che. have jo teno tyAga thAya to uttama paNa eTalo vakhata tyAM je lAlasAmAM rukAvaTa AvI enA paNa lAbha to che ja. samyaSTinI icchA to mokSanI ja hoya. puNya Ave to inkAra nathI, paNa icchA to nirjarAnI ja. jIvAjIvAdi padArtho jANyA pachI karmabaMdhathI bacI nirjarA sAdhI mukti meLavavAnI ja icchA hoya. zubha Azrava Ave arthAt puNyabaMdha thaI jAya to vadhu lAbha le. e mAMge nahi paNa maLe to sadupayoga pUrato kare. prayatna to mokSa mATe ja jarUrI che. 'iSTaphaLa siddhi'mAM mAMgaNI e ja ke 'mokSanI sAdhanAmAM sahAyaka sAdhano maLe' mukhya mAMgaNI to mokSanI ja. uttama deza, Arogya, paMcedriyapUrNatA e badhuM mAMge, paNa nirjarA mATe, lahera mATe nahi. puNyano inkAra nathI paNa puruSArtha to mokSa mATeno ja ke je ekAMte hitakara che. e puruSArthanA prabhAve, e duniyAmAM 2he tyAM sudhI dInatA enI pAse Ave ja nahi. arthakAma mATenA puruSArthamAM lAbha bhAgyAdhIna che, zaMkita che ane toTo nizcita che. maMtronI siddhi paNa jiteMdriyane thAya che 1487 - 99 mokSa mATenA prayatnamAM nizcita lAbha ja che. tyAM toTAnuM to nAmanizAna paNa nathI ane riddhi siddhino pAra paNa nathI. paraMtu 'riddhi siddhino pAra nathI' e vAtamAM mUMjhAvAnuM niha. e vAtamAM mUMjhAyA to maryA samajavuM. AvI jAya enI paravA nahi, eno sadupayoga thAya. e AtmA to e riddhi siddhine dAsI ke gulAmaDI jevI mAne. enI saMgatamAM e za2ma anubhave. maMtronI siddhi paNa jiteMdriyane thAya che. mokSa mATeno prayatna karanAra arthakAmathI vaMcita nahi rahe. arthakAma ene choDaze paNa nahi. zrI jinezvara devo potAnA aMtima bhavamAM kadI daridrI hotA nathI. mokSa mATeno prayatna karanArane abajo Ave ke jAya paNa prasannatA ekasa2khI ja rahe. duniyAnI lakSmI meLave enAM vakhANa thAya ke kharce enAM ? kheDUta khetI kare temAM anAjanI kiMmata che, ghAsanI kiMmata nathI; tema Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - 1488 puNya e ghAsanA ThekANe che. ekaluM anAja thAya ne ghAsa na thAya athavA ochuM thAya to kheDUta aphasosa na kare. UlaTuM ochuM ghAsa thAya ne vadhAre anAja pAke e khetara sAruM gaNAya. ekaluM ghAsa thAya tyAre to kheDUta kapALe hAtha mUke ane kahe ke, mahenata mAthe paDI. evuM jIvana e jIvana bAkI luhAranI dhamaNaH kroDo mUkIne mare tenI kiMmata nathI. paNa kroDo Ape ke kroDonuM dAna kare tenI kiMmata che. janmIne mare to sau paNa ene koI na saMbhAre. janmIne kAMI karIne mare tene sau saMbhAre. "kAMI" eTale jelamAM jaIne ke durgati kharIde evI kriyA karIne nahi. paNa saMyama pALIne, dAna-zIla-tapa-bhAva ArAdhIne mare to. e jIvana te jIvana bAkI to luhAranI dhamaNa. e paNa zvAsozvAsa to le ja che. premanI vAta karanArAomAM pola cheH A dazA Ave tyAre saMtoSanA gharamAM avAya. evo saMtoSI to khoTa jAya tyAreya laheramAM hoya. e kahe ke, javAnuM to hatuM ja, pArakuM hatuM. chatAM mAruM mAnyuM hatuM e ja mArI mUrkhAI hatI. lAkha jAya toya ene zoka na thAya. kema ke ene svaparano viveka che. sagara cakravartInA sATha hajAra dIkarA ekasAthe marI gayA tyAre, pahelAM to emane zoka thayo. paNa koIe kahyuM ke, "ajitanAtha bhagavAnanA baMdhune A na chAje. zrI jinezvaradevanA kuTuMbamAM to vairAgyanI choLo UchaLe." A sAMbhaLIne tarata cakravartIe mugaTa utAryo. kANa na mAMDI. paNa saMyama svIkArI cAlI nIkaLyA. zokane vairAgyamAM palaTAvI dIdho. Aje to koI marI jAya enI pAchaLa zoka pragaTa karavA mAthAnA vALa kheMce paNa UkhaDI na jAya enI kALajI barAbara rAkhe. maranAranI pUMThe AyaMbIla karanAra, tyAga karanAra, ghara choDanAra keTalA ? premanI vAto karanArAomAM ATalI pola kema ? mokSa mATeno puruSArtha ekAMte lAbhArUpa che. arthakAma mATeno puruSArtha kevaLa pAparUpa che, durgatidAyaka che. mithyAdRSTi arthakAma mATe prayatna kare e kSattavya che, kema ke e ajJAna che paNa samyagudRSTino e prayatna kSantavya nathI. zAstrakAra bhagavaMta saMtoSarUpa naMdanavananA viSayamAM vizeSa zuM varNana kare che te have pachI. Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 : buddhivAda ane AjJApAlana vIra saM. 2456, vi. saM. 1989, phAgaNa vada-11, maMgaLavAra, tA. 25-3-1930 100. * e AnaMda koNa lUMTI zake ? * khAmI zraddhAnI ke bhAvanAnI ? eka agatyano prazna : sAco buddhivAda ane AjJApAlana, ekabIjAnA pUraka : * bhAva nathI Avato kAraNa ke haiyAmAM vAsanA judI che : * duniyA duHkhI nathI evuM sAMbhaLyuM che ? pahelo bAhya tyAga pachI AMtaratyAga : vyavahAro kevA hovA joIe ? zrImaMta to deva jevo gaNAya paNa kyAre ? * zrAvaka mAtrano nirNaya : pApa thaI jAya te kSatta paNa karAya te akSattavya : * sAcA samayajJa bhagavAna che : samayane jIte te mokSe jAya : * nAzakanAM sevanamAM samayadharma nathI' * dharmakriyAnI koI paNa samayamAM manA nathI : dharmaguruonI jarUra dharma mATe ja che : * evA dharmaguru pAse tame rAjInAmuM mAMgI zako cho ! * dIkSA e baccAno khela nathI : traNa khaMDanA mAlikonI paNa kaI dakSA ? * zuM emane dharmavirodhI na kahevAya ? * AjanuM dharmavirodhI pracArakArya : * sAmudAyika pApanI pravRtti : e AnaMda koNa lUMTI zake ? anaMta upakArI sUtrakAra maharSi zrI devavAcakajI gaNivarajI zrIsaMghamerUnA saMtoSarUpI naMdanavananuM varNana karI rahyA che. merUnuM naMdanavana evuM manohara ane sugaMdhI mahekathI bharapUra che ke eno AnaMda devo ane vidyAdharo ja lUMTI zake che. Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 -- 1490 e ja rIte zrIsaMghamerUnA saMtoSarUpI naMdanavanano AnaMda lUMTavAnA adhikArI sAdhuo ja gaNAya. UMcA prakAranA niyamomAM AvyA vinA azubha pariNAma jatAM nathI; e gayA vinA zubha pariNAma AvatAM nathI, zubha pariNAma AvyA vinA karma khasatAM nathI, karma khasyA vinA citta vizuddha banatAM nathI, citta vizuddha banyA vinA niraMtara sUtrArthanuM smaraNa thatuM nathI, enA smaraNa vinA citta jhaLahaLatAM banatAM nathI, ATaluM thayA pachI ja saMtoSa Ave; mATe ja kahyuM ke sAdhuo ja e naMdanavanarUpI saMtoSano AnaMda lUMTI zake che. ' . . khAmI zraddhAnI ke bhAvanAnI ? sAdhuono puruSArtha kevaLa mokSa mATe che. sukhanA arthIe saghaLo puruSArtha kevaLa mokSa mATe ja karavo ghaTe. arthakAmano puruSArtha phaLe paNa kharo ane na paNa phaLe. enI saphaLatA bhAgyAdhIna che. e puruSArtha naM phaLe to vartamAnamAM hAni che ja ane phaLe to vartamAnamAM takalIpha na dekhAya paNa bhAvimAM takalIpha nirmAyelI ja che. jJAnI kahe che ke, "puruSArtha evo karo ke jIvana nirbhaya bane." mokSa mATe puruSArtha karanArane Apatti hotI ja nathI mATe jJAnIe e puruSArtha pharamAvyo che. mokSa mATeno puruSArtha dharma che. e dharma kAM to mukti Ape ane mukti na Ape tyAM sudhI arthakAma to che ja. paNa jJAnInA vacana para, jJAnInA batAvelA mArga para vizvAsa che ? khAmI zraddhAnI che ke bhAvanAnI ? tamArI najara sAme rahelAM dRSTAMto upara paNa zraddhA che ke nahi ? evA paNa puNyAvAna thayA che ke jene ghara kema cAle che tenI khabara ja nahotI. jiMdagIbhara bhoga bhogavyA ane mana thayuM tyAre cAlI nIkaLyA. zrI zAlibhadrajI kamAvA nahotA gayA; paraMtu pUrve dharma evo Acarelo ke badhuM ApoApa AvI maLyuM. A badhI vAto hRdayamAM sthira thaI hoya to mokSane visarIne arthakAmamAM ja AtmA mazagUla banyo rahe e hAlata hoya ? Aje dharma tarapha lagabhaga bedarakArI ane arthakAmamAM ekAkArapaNuM che te hoya ? na ja hoya. covIsa kalAkamAM mokSa keTalI miniTa yAda Ave ? mokSa bhulAya eTale dharma tarapha bedarakArI thAya ane arthakAmamAM gulAmI vadhe ja. zrI jinezvara devanA saMghanI A sthiti na hoya. jJAnInuM kaheluM kAM to hRdayamAM jacatuM nathI, kAM to ene yAda rAkhavA ke sthira karavA mahenata nathI. jacatuM hoya to ene mATe mahenata na thAya e paNa na bese tevI vAta che. kadI mahenata na thAya to paNa ene mATe pazcAttApa cAlu hoya toya lAbha thAya. Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1491 20 : buddhivAda ane AjJApAlana - 100 303 eka agatyano prazna H saMtoSarUpI naMdanavanano AnaMda levo paNa e aMge koI kAryavAhI karavI nahi e kema cAle ? e kAryavAhI na thAya tyAM sudhI saphaLatA prApta na thAya. zrI jinezvaradevane sarvajJa tathA vItarAga mAnyA, emaNe hatuM te ja kahyuM e vAtanI khAta2I thaI, emaNe kahyA mujabanAM dRSTAMto najara sAme taravaratAM dekhAya chatAM haiyAmAM tenI kAMI asara ja na thAya, evA ne evA rahevAya, jJAnIno mArga na vicArAya, jJAnInI AjJAnI avagaNanA karAya chatAM zrI tIrthaMkaravat pUjya manAvavAnA jApa kema japAya che ? kharekhara zrIsaMgha pacIsamo tIrthaMkara che, enI AjJA ati mahattvanI che, e AjJA na mAne te bhayaMkara gunegAra che, e badhI vAto kabUla paNa e saMghatvayukta saMgha mATe ke saMghatva vinAnA saMgha mATe ? e agatyano prazna che. sAco buddhivAda ane AjJApAlana, ekabIjAnA pUraka : .ja saMyamanI ruci vinA zrI jinezvaradeve kahelI vAto haiyAmAM nahi Utare; paraMtu hajI to mULamAM ja vAMdhA che. deva-gurune dharma e traNa mULa che. enA pratye saMpUrNa vizvAsa vinA eka paNa anuSThAna saphaLa na thAya. sAmAyika, pUjA, pauSadha, pratikramaNAdi kriyAo tyAre ja phaLe ke jyAre A traNamAM vizvAsa Ave. karelI kriyA taddana niSphaLa na jAya eTale enAthI kAMIka lAbha to thAya paNa evA rAMka lAMbhanI kiMmata nathI. deva-guru ane dharma e ja tA2ka ane enI AjJAnA pAlanamAM ja kalyANa, e vAta haiyAmAM sthira thavI joIe. e sthira na thAya tyAM sudhI saMtoSano AnaMda na ja Ave. haiyAmAM covIse kalAka ArtadhyAnanI sagaDI saLagatI hoya, arthakAmanI ja ciMtA cAlatI hoya tyAM saMtoSanuM sthAna ja kyAMthI hoya ? covIse kalAka ekasa2khuM dharmaciMtana mAno ke sAdhu kare paNa zrAvaka mATe niyamita pravRtti je niyata karAyelI che te to tene hoya ne ? samyagdaSTinI karaNI to hoya ne ? are chevaTa mArgAnusAritApaNuM to hoya ne ? vibhava nyAyathI meLave, pApabhIrutA keLave ane jiteMdriya to bane ne ? mArgAnusAritAnA pAMtrIsa guNamAM A traNa guNanI ja vAta ApaNe karIe chIe. sarva virati azakya e vAta mAnI, are dezivarita azakaya e paNa mAnyuM, samyagdRSTinI karaNI azakya nathI tema chatAM e paNa zakya nathI ema mAnI lIdhuM, paNa mArgAnusArIpaNAnA A traNa guNanI pravRtti to hoya ne ? mArgAnusArIne A traNamAM kaMI mahenata che ? nathI ja. jyAM pApanuM svarUpa batAvAya, dharmanuM svarUpa samajAvAya tyAM to e doDato jAya, e samajavA mATe Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304. saMgha svarUpa darzana bhAga-3 enI tIvra icchA hoya, anyAyathI e pAcho haTha, pApathI e Dare ane iMdriyo upara e kAbU rAkhavAnA prayatna kare. AmAMnuM kazuM hoya nahi ne saMtoSanI vAto kare to te maLe kyAMthI ? sabhAH "AjanA buddhivAdane ane AjJApAlanane meLa kema maLe ? - sAco buddhimAna to AjJApAlaka ja hoya. buddhimAnane sarvajJadevanI AjJA kema na jace ? ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya ane niSparigrahanI sarvajJadevanI vAta kayA subuddhimAnane na game ? zrI jinezvara devanI sevAno, emanI AjJAnA pAlanano, tyAgI guruono ane tyAgadharmano subuddhimAna virodha kare ? subuddhivAda sAthe to AjJApAlana otaprota hoya, jyAM subuddhi che tyAM AjJApAlanamAM harakata ja nathI. buddhihInane ja zrI jinezvaradevanI AjJA na jace. jyAM mUrkhatA che tyAM AjJA kAMTAnI jema khUMce che. bApanI sArI AjJA kapUtane na game paNa sapUtane gamyA vinA rahe ja nahi. : . bhAva nathI Avato kAraNa ke haiyAmAM vAsanA judI cheH subuddhizALI potAnA sArA vaDIla, AgevAna ke sattAdhIzanI AjJA mAne che. eTalI subuddhi sAcavI che to ja enuM peTa bharAya che. jo eTalI subuddhi paNa eNe vecI khAdhI hota to enuM peTa na bharAta; tema ahIM paNa yogya AjJAnA amala vinA saMsArasAgarathI pAra kema utarAya? muddo e che ke chellI kakSAnI paNa zubha kriyAno amala na thAya to teno eka ja artha thAya ke dharma rUcato nathI. pachI "mAnavajIvana bahu kImatI che." evI vAto karavAno artha zo ? AjanI dharmakriyAomAM zuSkatA kema ? kriyA majenI che, enA hetu majenA che paNa haiyuM juduM banyuM che. eka-eka vastu majenI chatAM haiyuM viparIta banyuM che e ja zuSkatAnuM kAraNa che. kahe che ke "maMdiramAM citta coMTatuM nathI, pUjAmAM majA AvatI nathI, ekanI eka mUrti vAraMvAra jovAmAM AnaMda zo Ave ?" duniyAnA padArtha mAtramAMthI jJAnIoe AtmAne ThAranArI je AkRti zodhI te AjanA buddhivAdIone gamatI nathI. enuM kAraNa ke emanA haiyAmAM vAsanA judI che. A zAsananI nAnAmAM nAnI kriyAmAM je sUtro yojAyAM che te tathA tenA bhAva duniyAmAM zodhyA maLe tema nathI. sAmAyika levA tathA pALavAnAM sUtromAM je bhAva bharyA che te bhAvanuM gadya ke padya bIje kyAMya che ? hoya to lAvo ! chatAM AnaMda zAthI nathI Avato te AtmAne pUcho. jaina AgamanA AvA umadA sAhityamAMnI ekeeka vastumAM rahelo suMdara bhAva dunyavI koI cIjamAM nathI maLavAno; chatAM cittavRtti ahIM nathI TakatI ane tyAM sthira thAya che; enuM Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1463 - 20 : buddhivAda ane AjJApAlana - 100 - - 305 kAraNa ? tyAM badhI garabaDa cAle che. ahIM mAtra bolya nathI cAlatuM. ahIM amalanI vAta che. vAtavAtamAM aMkuza che. "duniyA duHkhI nathI" evuM kadI sAMbhaLyuM ? derAsaramAM bolAyelAM sUtro saphaLa tyAre gaNAya ke pravezatAM bolAyelI nisihI pALe to. sAmAyikanuM phaLa tyAre ke sarvasAvadha yogano tyAga kare to. sArI paNa kriyA Aje bhArabhUta lAge che enuM kAraNa hRdaya palaTAI gayuM che. e palaTAyelA hRdayamAM punaH palaTo thAya to ja saMghatva Ave. pachI e duniyAnI saghaLI kAryavAhI karatAM chatAM emAM lepAya nahi. duniyAne e potAnI na mAne. aDhAre pAMpasthAnaka choDyA vinA kalyANa nathI ema e mAne. AvuM mAne te ja zrIsaMghamAM che. bhagavAna bole nahi ane sAdhu sarvajJa nahi, . eTale tamArI kriyAmAM rahelI polane pakaDe koNa ?' duniyA duHkhI nathI evuM sAMbhaLyuM che? Aje buddhinI khilavaTa judI rItanI thAya che. jemAM sukha che temAM duHkhano bhaya batAvAya che ane duHkhamAM sukhano Aropa thAya che. evA Aropita sukha mATe duniyA AkhI mahenata kare; pariNAme pApa baMdhAya, azubha karma tAjAM thAya, zubha karmano nAza thAya ane duHkhanA pahADa tUTI paDe. duniyAnI sAdhanA khIlavavA to anAdikALathI duniyAno prayatna cAlu ja che. hareka kALamAM duniyAno e prayatna cAlu ja chatAM "duniyA duHkhI nathI" evuM kadI sAMbhaLyuM ? evo samaya kadI joyo ? ' duniyA dUra rahI.. eka gAma paNa sukhI nathI maLatuM. gAma paNa dUra raho, eka kuTuMba, are, eka ghara paNa sukhI che ? eka gharamAM paNa pUruM sukha na maLe. eya dUra raho, eka mANasane paNa covIse kalAka sukhanA joyA ? je sukhI che tyAMya duHkha nathI evuM joyuM ? A badhuM pratyakSa jovA chatAM vicAravA nahi thobho ? sukha ahIM nathI paNa kyAMya bIje che e nahi vicAro ? e vicAra Ave e ja jainazAsananI prApti. e zAsananA sAdhu tathA zrAvaka lokanI sAthe bhaLe ? zAstra kahe che ke saMsAramAM rahelA zrAvakane karavuM paDe to kare badhuM paNa lAMbI laTapaTa khaTapaTamAM na paDe. anukaMpA Ave to potAnI milakata badhI ApI de, yogya salAha paNa kyAreka ApI de paNa bIjI lappanachappanamAM na paDe. kuTuMbapAlana kare chatAM rahe enAthI nirALo. "aMtargata nyAro rahe' e ukti ahIM lAgu paDe che. je saMyogamAM beTho hoya tyAMnI karaNI kare bhale paNa e badhAmAM potApaNuM na mAne. dIkarAno bApa kahevAyo mATe dIkaro rUe to pITha para hAtha pheravI le, paNa emAM "mAruM" ke "sAruM' na mAne. aucitya sAcavI le Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 - 1494 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 paNa koImAM lepAya nahi. ADatiyAnI mahemAnagati karavI paDe to kare paNa hRdayamAM emAM tadAkAra na thaI jAya. paNa emAM jo koI sAdhu-sAdhvI, zrAvaka ke zrAvikA AvI jAya to enI AgatAsvAgatA e haiyAthI kare. zrImaMta zrAvakane levA sAme gayA te vAta judI paNa sAmAnya sAdharmInuM svAgata karavA sAme gayA ? enI mahemAnagati kevI karI e AtmAne pUcho. pahelo bAhya tyAga pachI AMtaratyAga : sabhAH "parabhAvamAM paDelo vyabhicArI na kahevAya ?' kahevAya ja; paNa e vAta bahu UMcI koTinI che. parabhAva khasyA pachI to zarIranI sevA paNa na thAya. duniyAnI tamAma kAryavAhIthI gherAyelAne zarIranI mUcchanuM pUchavuM ja zuM ? zAstrakAre pahelAM svajana dhUnana kahyuM, paNa zarIranI mUcchano tyAga pahelo na kahyo. zarIranI mUrchA gayA vinA saMyama hoya nahi ema kahenArA gAMDA che. saMyama svIkAryA vinA kadI zarIranI mUrchA chUTatI nathI. anAdikALathI AtmA zarInI sevAmAM to paDelo che. hajI zarIrathI dUra rahelI vastuo kheMce che to enI sAthe ekameka thaIne rahyo che, tenI mUccha ekadama zI rIte choDe ? ghara kharAba lAge to mUkIneya bhAge paNa zarIra kharAba lAge to kAMI gaLe TUMpo devAya ? nahi ja. TUMpo devAthI to phAyado paNa nathI, pahelo bAhya tyAga ke pahelo AMtaratyAga ? bAhya tyAga vinA moTA bhAge AMtaratyAga na Ave. AMtaratyAga vinA bAhya tyAganI kiMmata nathI e vAta sAcI paNa bAhya tyAga vinA e Ave kyAMthI ? cheTe rahelI cIjo mUMjhave to A zarIra na mUMjhave ? hajI to lakSmInI AdhInatA pAra vinAnI che. lakSmI jAya ke Ave beyamAM sanepAta thaI jAya che. e AMtaratyAgI kaI rIte bane ? evo mANasa kahe ke huM tyAgI chuM ane mane zarIra para mamatva nathI to e manAya ? je cIja je svarUpe mAnavI joIe te cIja te svarUpe na manAya to satya na pamAya. lokika buddhino parityAga karI lokottara buddhi svIkAro to ja A zAsana pAmavAnI lAyakAta Ave. lokottara buddhine jarA paNa phaTako na paDe, uttama bhAvanAne AghAta na thAya te rIte zrAvaka varte. mahemAna Ave to mahemAnagatinI manA nathI, paNa mahemAna mATe dharmakaraNI na cukAya. mahemAnane paNa dharmakaraNImAM sAthe levAya.ane na Ave to gAdItakiye besADI pote dharmakaraNI karavA jAya paNa mahemAna khAtara dharmakaraNI cukAya nahi. mahemAna paNa zrAvakanA AcAra jANI ja jAya ane evA ja samaye Ave ane yajamAnanA AcArane yogya rIte ja varte. mahemAnane paNa A rIte Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1895 - 20 : buddhivAda ane AjJApAlana - 100 - 307 samajAvavuM e potAnA hAthamAM che ne ? AmAM aucityabhaMga nathI. tAva Ave to pathArImAM paDo ke nahi ? A to kahe che ke, "mahemAna sAthe nATaka-sinemA jovA javuM ja paDe." have zrAvakanA AvA vicAra hoya ? zrAvaka to mahemAnane maMdira upAzraye laI jAya. tame jevuM vartana rAkho evA ja mahemAna tamAre tyAM Ave. are ! tamArI chApa evI hoya to mahemAna paNa sudharI jAya; paNa tamAre evI chApa UbhI karavI joIe ne ? nATaka-sinemAmAM sAthe javA jevI vAtone aucityamAM khapAvo to tame lokottara buddhinA bhaMjaka cho ane tethI zrI jinezvaradevano dharma pALavAne lAyaka nathI. vyavahAro kevA hovA joIe ? zrI rAmacaMdrajI jANatA hatA ke sItAjIno potAnA upara pUro prema che ane potAne paNa sItAjI upara prema hato. paNa e prema kAMI pitAjInA vacanapAlanamAM ADe Ave ? na ja Ave. dunyavI prema dharmanI bAbatamAM ADe na ja Avavo joIe. jo e prema ADe Avata to dazaratha rAjAnI AjJA rAmacaMdrajIthI pachAta ? potAnA dIkarA bhArata mATe sagI mA kaikeyI rAjya mAMge che ane rAjA dazaratha tathA rAmacaMdrajIe rAjya ApyuM, paNa bharata e rAjya levAnI sApha nA kahe che. e kahe che ke badhA Ape paNa mArAthI levAya ? potAnI mAtA para prema hovA chatAM e prema jyAre dharmanI ADe Ave che ema lAgyuM eTale bharate kahyuM che ke "e mA, mA nathI" "bhakti ke prema jo pharaja cukAve to e nakAmA che. tamArA AjanA badhA vyavahAra prabhunI AjJA bhulAve tevA, AjJA viruddhanA che ema lAge che ? e vyavahArapAlana vakhate jainatva yAda Ave che ? vyavahAro prabhunI AjJA paLAya tevA joIe, na paLAya to chevaTe AjJAbAdhaka to na ja hoya. bajAramAM maMdira upAzraya bhulAya che, paNa maMdiramAM be kalAka jAya to tarata bajAra yAda AvI jAya che. e bhulAtuM ja nathI. jaina hoya te zAsanane potAnuM mAne ke gharane ? zrAvakanA dIkarAne sAta vyasananA niyama karAvavA paDe ? eTale ke e karAvavA mATe mahenata paDe ? jyAM tyAM nahi khAvAnA ke abhakSyabhakSaNa nahi karavAnA niyama mATe ene samajAvavuM paDe ? jo evuM hoya to ApaNI kaI hAlata che te vicAro. jainakuLamAM janmelAnA AcAra ja evA hoya ke A niyamo mATe mahenata ja na hoya. jainane pUjA karavAnA niyamanuM kahevuM paDe ? Aje to potAnA kapALamAM ja cAMllA karI patAve che ane have to cAMllAya nathI karatA. kare toya bhUMsIne bahAra jAya. keTalAka to kaMkunI TIlI ja kare che. Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1463 308 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 derAsaramAM nahAvAnI jogavAI maLe che mATe nahAvAno lAbha laI le ane kesaranI vATakI taiyArI rAkhI hoya mATe kapALamAM TIlI karI ravAnA thaI jAya. sabhAH "evI jhINI TIlI to strIo kare. puruSa chatAM strIne yogya pravRtti kare to e strIvedanI AgAhI kharI ?" zrImaMta daridrIne yogya kAryavAhI kare to e. te ja vakhate daridrI che. to pachI bhAvinI AgAhInuM pUchavuM ja zuM? AmAM paNa ema ja samajavuM. dharmamAM koI khoTI cIja hoya to batAvo ! bAkI tame gAMDA bano tethI dharmanAM kAryo baMdha na karAya. Aje to jarA kaDavI vAta kahevAya che to tarata AMkhanAM bhavAM UMcA thaI jAya che. kahe che ke, "Aja sudhI ame jaina kahevAtA hatA, UMcA zrAvaka gaNAtA hatA, paraMtu have evuM batAvAya che ke jANe amArI eka-eka vAtamAM vAMdhA ! AvuM mAne temane zuM kahevuM ? tamane thoDuM paNa sAruM maLyuM che mATe bhaviSyamAM e Take. pharIthI maLe ane che ethI paNa adhika sAruM maLe e mATenI mArI A badhI mahenata che. zrImaMta thavAnI icchAvALo potAnI thoDI paNa milkata sAcavavA ane vadhAravA mahenata kare ke nahi ? jainakuLanA AcAra pUrA nathI paLAtA paNa pALavA mATe prayatna to karo ne ? prayatna karo to phaLa maLe. ghaNA kahe che ke "vyavahAra to amAre sAcavavA paDe ne ?' zAstrakAro dharmane bAdha Ave tevA vyavahAra sAcavavAnI sApha nA pADe che. duniyAnA vyavahAra paNa dharmane poSaka ja joIe. poSaka na hoya toya bodhaka to na ja joIe. bane tyAM sudhI to poSaka ja joIe. zrAvakanA mitra ke snehI moTA bhAge zrAvaka ja hoya. kadI bIjA hoya to ene sArA banAvI levA. ema na bane toya e potAnA mArgamAM vighnakara na thAya enI to kALajI rAkhavI ja. jo enI chApa tamArA upara paDatI mAlUma paDe to ene salAma bharI enAthI AghA khasI javuM. eTalethI ja aTakAyata karI devI. ' zrImaMta to deva jevo gaNAya paNa kyAre ? duniyAmAM paNa nIti che ke sAmAnya mANasa moTA zrImaMta sAthe saMbaMdha bAMdhavA na jAya; kema ke moTe bhAge zrImaMtomAM be apalakSaNa hoya che. eka to sAmAnya mANasa potAne tyAM Ave tyAre eno bhAva na pUchavo ane pote ene tyAM jAya tyAre ene Ubhe page rAkhavo. zrImaMtonuM A eka bhAre apalakSaNa che. e sAmAnyane tyAM jAya tyAre pelo zuM enI kothaLo pAtharIne besADe ? nA. e to mAgInAgI bheLuM karIne, paNa enI mahemAnagati kare ja. zrImaMta tyAre ja sAco ke e koI paNa rIte eno badalo vALa ne pelAne jarAya vAMdho na AvavA Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1497 20 : buddhivAda ane AjJApAlana - 100 de. pote moTo mANasa che. paNa sAmo sAmAnya che e vAtano khyAla e na rAkhe. zrImaMta to saMsAramAM deva jevo gaNAya, paNa jo sAcI zrImaMtAI, asala khAnadAnI hoya to. zAstra ene kalpataru kahyo, paNa kyAre ? potAnI chAyAthI sAmAne sukha Ape to ke dhakkA khavaDAvI sAmAnuM tela kADhe to ? e kalpataru jarUra, prabhAvaka jarUra paNa evo bane to ! rAjA rAjA bane, gRhastha gRhastha bane, zrImaMta zrImaMta bane to jarUra dharmanA prabhAvaka thAya. zrAvaka mAtrano nirNayaH 309 AvA zrImaMtonA nokaro paNa pramANika ja hoya. temane joIe tethI savAyuM maLatuM hoya tethI anyAyanI bhAvanA thAya ja nahi. so rUpiyAnA pagAranI lAyakAta dharAvanArane eMsI Apo to samajI levuM ke e ADuMavaLuM karI doDhasono pagAra pADavAno ja. koIka prAmANikanI vAta dUra rAkho. apavAda to badhe hoya. potAnA nokarano pagAra TUMko hoya to emAM mAlikanI AbarU ochI nathI thatI ? paNa e vAta Aje samajAtI nathI. sAco zrImaMta te ke je potAnA nokara sAthe potAnA gha2nA mANasa jevo ja vartAva rAkhe che, ema e nokarane paNa lAge, potAno munIma paNa potAnA jevo bane e ja enI bhAvanA hoya. e bhAvanA kyAreAve ? vastusvarUpa samajAya tyAre. zrAvakapaNuM gumAvAya tevo vyavahAra hoya to zrIsaMghatva kema Take ? Aje have koI anyane saMgha bahAra karavAnI vAta nathI. paNa gharanAne ja saMgha bahAra karavAno vakhata Avyo che. samartha vidvAna paNa nihUnuMva thAya to zAstrakAre temane saMgha bahAra karyA ne ? zrAvakuM mAtrano e nirNaya hoya ke bhale pahelA khoLAno potAno dIkaro hoya paNa bhagavAnanI AjJAthI e viruddha jAya to bahAra kADhe. bhale lAkhkho AvatA hoya paNa dharmanI hAni thatI hoya to kahI de ke 'e lAkhkho paNa mAre na joIe.' na pApa thaI jAya te kSantavya paNa karAya te akSantavya : Aje to kahe che ke 'jarAka juThThuM bolavAthI be hajAra AvatA hoya to laI levAmAM vAMdho zo ? pachI prAyazcitta laI lezuM ! e be hajAramAMthI baso derAsaramAM kharcI nAMkhazuM.' have A rIte pApa jAya ke vadhe ? pApa thaI jAya te kSantavya che paNa pApa karAya te kSantavya nathI. AtmAne pUcho ke, pApa karAya che ke pApa thaI jAya che ? juThThuM bolAya che ke bolI javAya che ? corI karAya che ke corI thaI jAya che ? prema karAya che ke prema thaI jAya che ? A badhuM AtmAne pUcho. prabhumArgane poSaka kriyA keTalI ane zoSaka kriyA keTalI, e Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1498 AtmAne pUcho. A badho hisAba meLavavo paDe. Avazyaka kriyA eTalA mATe ja che. emAM A badhA vicAra karavAnA che. e vinA jainatva rahe kyAM ? zrI jinezvara devanA dharma mujaba vartavAthI mana-vacana-kAyAne pIDA ja nahi, traNeya sukhI. zrI jinezvara devanA zAsanane pAmelAne pUrvanA azubhodaye kadAca duHkha paNa hoya to paNa e duHkhI na hoya. zrImaMta paNa lakSmI Ave to ene puNyodaya mAne, pudgalano saMyoga mAne ane e lakSmIne potAnI na mAnatAM enAthI levAya teTalo lAbha le. A zAsanane pAmelo daridra paNa potAnA bhAgyodayano abhAva mAne ane pudgalano saMyoga na hovAmAM upAdhi ochI ema mAne. A rIte e beya majAmAM hoya. muni bhikSA levA jAya tyAM maLe to saMyamavRddhi ane na maLe to tapovRddhi mAne. te rIte zrAvakane paNa enI kakSA mujaba evo vartAva hoya ne ? e kadI rovA na beMse. bImArI Ave tyAre bUma pADe to paNa e javI hoya to jAya ane na javI hoya to na jAya ane bUma na pADe toya javI hoya to jAya ne na javI hoya to na jAya, mATe zAsanane pAmelo bImArImAM bUma na pADe. roganI tIvratAthI bUma paDI jAya te vAta judI paNa aMdaranI samaja jIvatI hoya. upacAra kare paNa hAyavoya na kare. zrI sanatakumArane roga hatA paNa e du:khI na hatA. azubhodaye duHkha hoya to paNa e AtmA duHkhI na hoya. sAcA samayajJa bhagavAna che. AkhI dvArikA nagarImAM DhaMDhaNamunine bhikSA nahotI maLatI. lAbhAMtarAyano udaya hato. "potAnI labdhithI nirdoSa bhikSA maLe to ja levI arthAt to ja AhAra karavo.' A niyama lAbhAMtarAyane toDavA mATe lIdho che. te pachI paNa bhikSA nathI maLatI. eka vakhata potAnI labdhithI bhikSA maLI che ema mAnIne lIdhI. bhagavAna pAse gayA ane pUchyuM, bhagavAna kahe, "vatsa ! e tArI labdhithI nathI maLI, bIjAnI labdhithI maLI che. tyAre zuM karyuM ? jaMgalamAM jaI bhikSA paraThavI dIdhI. divasothI tapasvI, pAraNuM karavAnI taiyArI, AhAra maLyo chatAM bhagavAne A rIte kahyuM, "bhagavAne samaya paNa na joyo ? A vakhate evuM kahevAno samaya hato ?' DhaMDhaNa munie AvuM kAMI vicAryuM ? nA, e to bhagavaMtane sAcA samayajJa mAne che. teo AvuM vicAre kharA ? e to mAne che ke bhagavaMte potAnA bhalA mATe ja Ama kahyuM che. AjanI jema vAtavAtamAM samayane AgaLa dharanArA hota to tyAM zuM thAta ? ' Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1499 20 : buddhivAda ane AjJApAlana - 100 311 samajIne jIte te mokSe jAya H navakA2 mATe kahyuM ke koI sthAna ke koI samaya evo nathI ke jyAre navakA2 na gaNAya. tyAre AjanAoe zodhI kADhyuM ke lagna vakhate na gaNAya. to te vakhate na gaNAya ema kahyuM koNe ? hA, maratAnI pAse kAnamAM moM ghAlIne saMbhaLAvAya che ema na gaNAya. paNa te vakhate manamAM paNa na ja gaNAya evuM kyAMthI lAvyA ? A loko to vAtavAtamAM samayane ja AgaLa dhare che. to samaya zuM badhAnuM kalyANa karaze ? samaya duniyAne mokSe pahoMcADaze ? samayane jIte te mokSe jAya ke samayane zaraNe thAya te ? sarvajJanA zAsanamAM samaya to che ja. paNa agiyAra vAge khAvAno samaya ne rAta paDye UMghavAno samaya, e zuM dharma che ? zrI DhaMDhaNa munine to pratijJA vahAlI hatI. tarata ja e bhikSA paraThavavA gayA. modakane bhAMgatA gayA, eno cUro karatA gayA tema tema lAbhAMtarAya tUTato gayo, karmano cUro thato gayo, zreNI mAMDI, ghAtikarma khapAvyAM ane kevaLajJAna paNa pAmyA. nAzakanA sevanamAM samayadharma nathI : tAraka vastu hara samaye barAbara sevAya ja, nAzaka vastune game te samaye paNa na ja sevAya. Aje nAzakanA sevanamAM samayadharma manAvAya che mATe ATalo khulAso karavo paDe che. samayano mahimA to sarvajJa zAsanamAM Dagale ne pagale che. samaya eTale Agama. AgamanuM nAma paNa samaya che. tenA AdhAre ja badhI kriyA hoya. kalpita kriyA'na cAle. trikALa pUjA te samayadharma, ubhayaTaMka Avazyaka te samayadharma, mahApuruSonA Agamana samaye praveza-mahotsava Ujavavo te paNa samayadharma che. Aje e badhA samayadharmamAM vAMdhA che. khAvApIvAnA samaya e barAbara sAcave che. sabhA H 'navAra azuci vakhate gaNAya ?' manamAM gaNAya, dardIne aMta samaye moTethI paNa saMbhaLAvAya paNa eno artha e nahi ke e bahAne phAve tema gaNAya. zakya hoya tyAM sudhI saghaLI pavitratA jALavavI ja joIe. samaya jovo te AnuM nAma. dharmakriyAnI koI paNa samayamAM manA nathI : dharmakriyAnI koI samayamAM manA che ja nahi. gharamAM maDadAM paDyAM hoya ne dIkSA levAya che. rAmAyaNamAM e vAta AvavAnI che. potAno moha chUTato na hoya e vAta judI. duniyAno vyavahAra emAM ADo na Ave. duniyAnA Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312. saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - 1500 vyavahAra paNa dharmane poSaka ja joIe, bAdhaka na ja joIe. dharmazAstrone duniyAdArI sAthe jarAya lAgatuMvaLagatuM nathI. jo ema lAgatuMvaLagatuM hoya to eka paNa mahAvrata na paLAya. pAMceya mahAvratonI pratijJAo kevI che ? emAM jarAya pola che ? mana, vacana, kAyAe na karAya, na karAvAya, na anumodAya tevI che ne ? dharmaguruonI jarUra dharma mATe ja cheH sUryano prakAza na thAya tyAM sudhI bahenothI rasoDAmAM na javAya ane cUlo na saLagAvAya ema sAdhu kahe paNa pachI koI bAI be kalAka sudhI na paNa jAya to ene Thapako devA javuM e sAdhunuM kAma nathI. puMjaNI rAkhI cUlo pUMjavAnuM sAdhu kahe paNa pUMjyA pachI cUlo saLagAvavAnuM to sAdhu na ja kahe. zrI jinezvaradeva, zrI gaNadharadeva, zrI gaNadharadevo, zrI AcArya bhagavaMto vagere badhA thayA paNa koIe "samayasara cUlo saLagAvavo" ema kahyuM ? kema nahi ? pApa to che ja ane duniyA e kAmamAM to tatpara ja che. vagara upadeze paNa e kriyA aTakavAnI nathI. sAdhu cAlyA gayA. tyAM peDhIo baMdha thavAnI nathI, baMgalA khAlI thavAnA nathI. sAdhu cAlyA javAthI maMdira, upAzrayanAM dvAra baMdha thAya ema bane. paNa sAdhunA abhAve peDhI ke rasoDAne tALAM marAyAM ? kaMpanIo tUTavA mAMDI ? beMkonA vahIvaTa aTakyA ? nA, e bane ja nahi. sAdhunA vihAra jyAM baMdha thayA tyAM maMdira upAzrayane tALAM marAyAM e joIe chIe. sAdhunA abhAve sAmAyika, pUjA Adi dharmAnuSThAno ghasAyAM dekhAya che. paradezamAM sAdhu nathI tyAM vepAra dhaMdhA, peDhIo, kaMpanIo vagere cAle che ke nahi ? cAle ja. tyAre have kaho ke sAdhunuM kAma zA mATe ? dharma mATe ja. je sAdhu dharmane mUkI duniyAmAM DahApaNa DahoLavA jAya te kevo ? evA dharmagura pAse tame rAjInAmuM mAMgI zako cho ! . sAdhunA kahevAthI ja jo tame dareka kArya karavA taiyAra thatA ho to huM to kahuM chuM ke tame badhA ahIM ja AvI jAo ne ? paNa nahi AvavAnA tenI mane khAtarI che. zrI jinezvaradevanA abhAve, AcArya bhagavaMtonA abhAve, munionA abhAve ane zAstranA upadeza vinA paNa duniyAmAM aDhAre pApasthAnakonI kAryavAhI cAlu hatI, che ane rahevAnI ja. sAdhue anIti karavAnuM kahyA pachI ja koIe anIti karyAno eka paNa dAkhalo che ? paraMtu anIti na karavAnuM kahyA chatAM anIti karye ja jAya evA dAkhalA ThAmaThAma che. dharmaguruonI duniyAne jarUra zA mATe e kaho ! kevaLa dharma mATe ja dharmaguruonI jarUra che. dharmane mUkI Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1501 - 20 : buddhivAda ane AzA pAlana - 100 - 313 bIjI-trIjI paMcAtamAM paDe e to patita che. dharma, dharmanuM svarUpa, dharmanuM phaLa, dharmanA hetu, dharmanAM sAMdhana vagere kahe te ja dharmaguru. dharmanI vAta mUkI patita thanAra pAse sAcA zrAvako rAjInAmuM mAMgI zake che. je potAnI pharaja na bajAve tenI pAse rAjInAmuM mAMgavAmAM harakata zI ? sabhAH "tamane rAjInAmuM mAMgavAno zo adhikAra ?" ema kahe che." Agama e ja. adhikAra. vaLI jo ema adhikAra mAMge to pachI vaMdana karAvavAno ene paNa zo adhikAra ? sabhAH "e to kahI de ke "vaMdana na karatA." to e ja joIe che ne ? ema kahI de pachI "tame amuka sAdhune kema vAMcatA nathI ?' evuM koIthI nahi kahevAya. koI kahe to tame kahI zako ke "e pote ja nA pADe che." A bheda pADyA vinA kalyANa nathI. dIkSA e baccAno khela nathI ? prabhuzAsana pAmyA pachI dInatA na hoya ane hoya to e pUrvanA pApodayanA kAraNe samajavI. kRSNa ane baLabhadra baLadeva ane vAsudeva hatA. paNa emanI aMtima hAlata yAda che ne ? beya baLavAna hatA, puNyavAna hatA paNa pUrvano pApodaya Avyo tyAre AkhI dvArikA bhaDake baLatI emaNe najare joI, Ama chatAM teo kAMI na karI zakyA. bIjI vAta e ke baLatI dvArikAmAMthI paNa bacavA mATe dIkSA lenAra keTalA nIkaLyA ? dIkSA e baccAMnA khela nathI ke je te ene laI le, puNyavAna hoya te ja le. devoe udghoSaNA karI che ke je saMyamano umedavAra haze te ja AmAMthI bacI zakaze, ene ja upADIne bhagavAna pAse pahoMcADavAmAM Avaze. bIjo koI bacI nahi zake. bhAgaze tene seMkaDo gAuthI paNa lAvIne homavAmAM Avaze. dvArikAnuM eka bacce paNa A dIkSAnA umedavAra sivAyanuM bacI zakaze nahi. chatAM nAmanI ja saMkhyA dIkSA levA mATe nIkaLI. bhaDake baLatI jvALAomAM badhAne baLIne bhasma thatA jovA chatAM dIkSA levA kema na nIkaLyA ? kAraNa ke, e vAta kaThina che. saune e levAnuM mana na thAya. duHkhI hoya, daridrI hoya, gharamAM ke bajAramAM kiMmata vinAno hoya, jenA tenA TUMkArA sAMbhaLato hoya, ene paNa dIkSAnuM mana thatuM nathI. traNa khaMDanA mAlikonI paNa kaI dazA ? baLatI dvArikAne kRSNa ane baLabhadra AMsunItaratI AMkhe joI rahyA che. mA-bApane bacAvavA prayatna kare che, tyAM devatA sApha kahe che ke e prayatna rahevA Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1502 do, tamArA be jaNa vinA koI ja nahi bace. chatAM rathamAM besADIne mA-bApane laI jAya che tyAM daravAje AvI ratha aTake che. devo sApha kahe che ke A mahenata phogaTa che. mA-bApa aMte anazana karI nemanAtha bhagavAnanuM zaraNuM svIkAre che ane putrone javAnuM kahe che. A rIte kRSNa ane baLabhadra potAnAM mA-bApane paNa bacAvI zakatA nathI. traNa khaMDanA mAlikonI paNa A dazA thaI. sabhAH "badhAMnuM pApa eka sAthe udayamAM AvyuM ?' hA ! Aje paNa juone ! nATaka-ceTakamAM ekasAthe tAlIo paDe che ne ? ane dIkSA jevI cIjanA virodhamAM paNa Aje e ja sthiti che ne ? sAmudAyika karma Ama ja baMdhAya che. dIkSAnI vAtamAM eka ja muddo ke "basa, game tema thAya paNa dIkSA nahi." paNa che zuM ? to kaheze ke "kAMI nahi, paNa dIkSA na thavI joIe." have Ano zo upAya ? jaina saMgha to te ja kahevAya ke je koInI dIkSA thatI joIne rAjI thAya. AjanA juvAniyAonuM khamIra bIje vaLI gayuM che. koI bhAgyavAna yuvAno sAdhunA saMsarge bacyA te bacyA. paNa temane joIne pelAone Azcarya thAya che. e kahe che ke AvI juvAnImAM vaLI tame kyAM phasAyA ? pelA paNa DAhyA che. e tamane kahI de che ke badhA kAMI tamArA jevA tophAnIo na hoya; jarA samajo to sAruM.' zuM emane dharmavirodhI na kahevAya ? AjanA juvAnonuM khamIra dIkSA joIne UkaLe che, paNa pApapravRttio joIne nathI UkaLatuM. duniyAnI sAdhanA mATe to e paNa badhuM karavA taiyAra che. jo e tyAM saMsAranI pApapravRttiomAM mA-bApa ke strIputrAdino tyAga na ja thAya evuM mAnatA hota to ApaNe temane prAmANika kaheta, temanI mAnyatA prAmANika che ema mAnata. paNa evuM nathI ema najare dekhAya che. mATe temanI mAnyatAne apramANika kahevAmAM vAMdho nathI. je loko dIkSAmAM je je vAtano virodha karatA hatA te loko dezanI rASTrIya caLavaLamAM e badhI vAtono virodha nathI karatA, paNa tene vAjabI TharAve che. tyAM to kahe che ke, "svarAjyanI laData khAtara mA-bApane rovarAvIne paNa javAya, ApatuM kALe e kazuM na jovAya. je evuM na jove ane jhaMpalAve te ja vIra che, bahAdura che. je jovA rahe te kAyara che." ApaNe have AvuM bolanArane aprAmANika kahI zakIe, kAraNa ke have nakkI thAya che ke e nAmadArone dharma sAthe ja vaira che, nahi to ahIM dIkSAmAM judI vAto kema kare ? mA-bApa potAnA vahAlA Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1503 - ra0 : buddhivAda ane AjJApAlana - 100 - 315 dIkarAne vilAyata mokale che, tyAre sAgaramAM sTImara DUbavAno bhaya nathI ? dIkarAnI vahu sAgarano bhaya batAve to mA-bApa samajAve ke "atyAre apazukana na karo. badhAM sArAM vAnAM thaze." ema kahIne pelIne cUpa kare. A rIte keTalAya chokarAone tenAM mA-bApe ane sAsu sasarAe vaLAvyA che ane evI rIte gayelAomAMnA keTalAka akasmAtathI maryA paNa che ane raMDApo pAmelI temanI vahu-dIkarIo Aje paNa jIve che. chatAM tyAM mana vaLAve che ane kahe che ke, "hoya, e to cAlyA kare." ema kahIne pAchA jAte mUkavA jAya che. peTa ke paisA khAtara ATalo tyAga karavAnuM mA-bApa kahe to mukti mATe zrI jinezvaradeva oTalo tyAga karavAnuM kahe tyAM vAMdho uThAve ene dharmavirodhI na kahevAya ? samakAle e badhAne Aje dharma pratye vaira-virodhanI bhAvanA jAgI che. AjanuM dharmavirodhI pracArakArya : - Aje bhUlecUke eka samAcAra dIkSAnA vahetA thAya to tarata tAra TapAlanI dhamAla bole chApAMnI kaoNlamo kALI thAya. A zuM che ? eka AcAryazrI kAThiyAvADamAM jaI rahyA che tyAre e AcAryazrI eka, pravezano divasa eka ane gAma paNa eka temAM to dasa gAmomAM tAra pahoMcI gayA ke "sAvadha rahejo, tamArA gAmamAM dIkSA ApavAnA che. ane kharekhara dIkSA lenAra to koI hatuM ja nahi. Aje A jAtanuM pracArakArya cAlu che. jyAM e yuvaka saMgha na hoya tyAMthI paNa enA nAme tAro thatA hoya ane temAM jaNAve ke "phalANA sAdhu julamI che." vagere ! A badhuM sAmUhika pApa thAya che ne ? sAmudAyika pApanI pravRtti H koInA marI javAthI enA gharanAo mahinAo sudhI rUe ane AMkhamAM AMsu pADe paNa tenA koI samAcAra chApAmAM na Ave, paNa dIkSA lenArano koI dUrano sago paNa pote mAnI lIdhelA vyavahAra khAtara parANe AMkhamAM AMsu. lAvyo hoya to chApAmAM moTAM mathALAM Ave ke "bhayaMkara julama, moTo atyAcAra, macelo hAhAkAra, virodha karo, haDatALa pADo vagere vagere." jo ke koI eno sago haDatALa pADavA taiyAra na hoya paNa juThTho pracAra jorazorathI kare. kAMI na dekhAya toya banAvaTI vAto UbhI kare ane lokalAgaNI uzkeravA lakhe ke "enI mA to behoza thaIne paDI hatI' vagere. Ajano moTo bhAga e ToLAmAM bhaLyo che. e sAmudAyika pApanI kriyA che. sAcI vastu para paNa phAve Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 319 - - saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1504 tevA doSAropaNa karAI rahyA che ane dayAnA svarUpane samajyA vagara dravyadayA mAtramAM dorAyelA jainetarone paNa bhoLavIne emAM bheLavI pApa baMdhAve che; jyAre pote to ghora pApa bAMdhI ja rahyA che. upasaMhAraH merUnA saMtoSarUpI naMdanavananuM varNana cAlI rahyuM che. eno AnaMda lUMTavAnA adhikArI sAcA sAdhuo ja che. have e viSayamAM zAstrakAra bhagavaMta vizeSa zuM kahe che te have pachI. Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 : saMtoSI nara sadA sukhI vIra saM. 2456, vi. saM. 1989, phAgaNa vada-12, budhavAra, tA. 29-3-1930 101 * mokSanuM sukha ane saMtoSanuM sukha samAna che : samyak prakAre toSa te saMtoSa : ", saMtoSa vinA kazAmAM sukha nathI : paugalika phaLanI lAlasAthI dharmasevana kalaMkita thAya che : * cANakya ane caMdragupta : AvI zraddhA dharmamAM joIe : zraddhA vinA zAstranI vAto kaDavI lAge : madhubiMdu : gAMDo rAjA DAhyo banyo : . * jema mANasa moTo tema enI takalIpho moTI : * duniyAnAM tamAma sukhanI parAdhIna che: iMdriyonA viSayomAM sukhanI kalpanA e mUDhatA che : * virodhIono navo dAva ane teno khulAso : * virodha chatAM athaDAmaNa nahi : darzana, jJAna, cAritra sivAya cothI vAtamAM paDatA nathI : * e vAta banAvaTI ane upajAvI kADhelI che : * dezapremanI vAto karI paNa te mATe temaNe choDyuM zuM ? * jaina sAdhu ane svarAja : * vidyAno durupayoga : : : * vastutaH teo koIne mAnatA ja nathI : dezadrohIno ilkAba konA mATe ? * dharma bhUlyA to badhuM barabAda : mokSanuM sukha ane saMtoSanuM sukha samAna cheH anaMta upakArI sUtrakAra paramarSi zrI devavAcaka gaNivarajI zrIsaMghanI stuti karatAM aneka rUpakothI tenuM varNana kare che. e rIte saMghane merUnI sAthe Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 saMgha svarUpe darzana bhAga-3 - , 1506 sarakhAvatAM merUnA saMtoSarUpI naMdanavananuM varNana cAlI rahyuM che. saMtoSarUpa e naMdanavanano AnaMda sAdhuo ja lUMTI zake che. e AnaMda lUMTanAre cittanI adhamatAno tyAga karavo paDe che. zubha adhyavasAyo saMgrahIne karmamala khaseDavo paDe che ane sUtrArthanuM niraMtara smaraNa karI cittane prakAzamAna banAvavuM paDe che. mahApuruSoe mokSanA sukha ane saMtoSanA sukhane sarakhAM kahyAM che. e baMne sukhamAM aMtara nathI. saghaLI icchAono abhAva, pudgala saMsargano abhAva, ekAMta AtmaramaNatA e ja mokSa. duniyAnA koI sukha sAthe saMtoSanI sarakhAmaNI thaI zake tema nathI, kema ke e enAthI viparIta che. saMtoSamAM sthira thanAra mukti pAme paNa saMtoSahIna AtmA kadI mukti na pAme. * . samyaka prakAre toSa te saMtoSaH dunyavI padArthonI icchAno abhAva e ja saMtoSa. dAna, zIla, tapa, bhAva paNa saMtoSIthI ja bane. kRpaNa, anAcArI, iMdriyAdhIna temaja adhama adhyavasAyavALAmAM saMtoSa na hoya. udAratA hoya nahi, sadAcAra seve nahi, icchAo upara aMkuza nahi, enAmAM saMtoSa kyAMthI hoya ? samyak prakAre toSa, te saMtoSa. jJAnIe potAnA anubhavanuM varNana A zAstramAM karyuM che. jevo saMtoSano AnaMda anubhavyo tevo kahyo. tamArI doDadhAmamAM "hAjIhA' bhaNanAruM A zAstra nathI. tame jemAM AnaMda mAno temAM AnaMda kahevA A zAstra taiyAra nathI. saMtoSa vinA kazAmAM sukha nathI ? pudgalanA raMgInI ane saMgInI e dazA che ke poMtAnA managamatI vAta Ave to e sAMbhaLe. navuM Ave ane temAMya potAne kAMI choDavAnuM Ave ke tarata e mUMjhAya. mATe to ene sat sAthe ja virodha hoya che ane tethI e satya vastu samajI zakato nathI. mahApuruSoe anubhava karI jIvanamAM utArIne pachI e badhI vAtonI zAstromAM noMdha lIdhI che. A mahApuruSo jevA tevA na hatA. uttama kuLa ane uttama jAtimAM janmelA e, uttama sAmagrIvALA hatA. gaNadhara gotra bAMdhIne AvelA tathA pUrvadhara thavA sarjAyelA e AtmAo pUrve tenI ArAdhanA karIne AvelA hoya che. emaNe badhe zodha karI, badhAM zAstra joyAM, duniyAnA badhA padArtho joyA, te pachI ja lakhyuM ke saMtoSa vinA kazAmAM sukha nathI. saMtoSI sAdhu ane asaMtoSI cakravartI e baMnene sAmasAme be pallAmAM besADo to ekane jeTaluM sukha teTaluM ja bIjAne du:kha. saMtoSIne sukhano prakarSa hoya che ne asaMtoSIne duHkhano prakarSa hoya che. saMtoSa vinA sAcI udAratA, Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1507 - 21 : saMtoSI nara sadA sukhI - 101 - 319 sAcA sadAcAra ke sAcI bhAvanA AvatA nathI. e traNa mATe icchAno nirodha joIe. icchAno abhAva na hoya to udAratA kalaMkita thAya che. paulika phaLanI lAlasAthI dharmasevana kalaMkita thAya che? icchAno abhAva na hoya tevI vyakti dAnamAM, zIlamAM, tapamAM, bhAvamAM, badhAmAM lAlasAne sAmela rAkhe ane sodAbAjI kare. paudgalika phaLanI lAlasAthI dharmasevana kalaMkita thAya che. je dhAraNAe dharma kare te na phaLe to tarata e dharmathI khasI jAya che. itaromAM paNa niSkAma bhaktinI pradhAnatA che. emanA dharmaguruoe game tevI sevA karanArA ziSyo sAme lAMbA samaya sudhI dRSTi paNa na karIne temanI parIkSA karI che. cANakya ane caMdraguptaH cANakya caMdraguptanI parIkSA karyAno eka prasaMga Ave che. rAjyanA bhayathI baMne nAsatA phare che. rAjyanA mArAo pIcho karI rahyA che. nAsatA nAsatA eka sarovaranA kAMThe dhobI kapaDAM dhoI rahyo che. tene tyAMthI bhagADI teno veSa paherI cANakya kapaDAM dhovA lAgyo ane caMdraguptane sarovaramAM DUbakI mArI chupAI javA kahyuM. thoDIvAramAM mArAo tyAM AvI pahoMcyA. dhobIne pUchyuM ke ahIM thoDI vAra pahelAM be mANasone bhAgatA jatA joyA ? dhobI kahe, "hA, A sarovaramAM chupAyA che." pelAo kapaDAM tathA zastro kinAre dhobI pAse mUkI sarovaramAM DUbakI mAravA taiyAra thayA. jevI DUbakI mArI ke cANakya talavArathI temanAM mastaka uDADI dIdhAM. caMdraguptane bahAra kADhI pUchyuM ke, "meM mArAone kahyuM ke, caMdragupta A sarovaramAM chupAyo che. te sAMbhaLI tane mArA mATe zo vicAra Avelo ?' caMdragupta kahe, "tame to mArA pitAnA sthAne che. tethI je kAMI kahyuM hoya te mArA bhalA mATe ja hoya. tethI mane koI jAtano bIjo vicAra na hato." kevI zraddhA ? jo e zraddhA na hota to caMdraguptane e vakhate thaI jAta ke "Avo vizvAsaghAta ?" A dRSTAMtathI zAstra pharamAve che ke deva, guru, dharma pratye AvI zraddhA joIe. e na hoya tyAM sudhI manAya ke tattvamAM pUrI zraddhA nathI. - AvI zraddhA dharmamAM joIe? maharSioe prANAMta kaSTo sahyAM te AvI ja zraddhAe. bAkI to paralokanI vAto saMpatti samaye kadI mIThI lAge, paraMtu Apatti vakhate mIThI lAgavI muzkela che. koIkane ja lAge. zarIranI cAmaDI jIvatI UtaratI hoya, ghANImAM pilAvAtuM hoya e vakhate paraloka yAda karI samabhAve sahAtuM hoya e zraddhA kevI ? bAhya Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 1503 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 tamAma vastuone bhUlI gayA tyAre ne ? Aje to amuka roga kADhavA amuka pApa karavuM paDe to te vakhate makkama rahIne nahi karanArA keTalA? koIka ja sAcI zraddhA vinA ApattimAM AvuM sahotuM nathI. jJAnIe kahyuM temAM ekAMta hitanI avicala zraddhA joIe. Aje to irAdApUrvaka duHkhanA dAvAnalamAM pheMkavAnuM ane pheMkAvAnuM cAlu che. Apatti vakhate paralokanI vAto mIThI nathI lAgatI. Aje tamane paraloka bhulAvavo ke niyamathI khaseDavA e saheluM che. dharmakriyA jarUrI ema sau koI kahe, paNa pAchuM kahe ke, "paNa e avasare hoya, kAMI AMkho dahADo na hoya; badhuM jovuM joIe." zraddhA vinA zAstranI vAto kaDavI lAgeH . cANakya pratye caMdraguptane zraddhA thAya kema ke emAM lAbha pratyakSa che; ane ahIM to maLeluM mUkavAnuM che ane parokSanI AzA para nirbhara rahevAnuM che. akhaMDa zraddhA vinA zAstranI vAto karaDI lAgavAnI. koI pUche ke cakravartIne duHkha zuM ? asaMtoSa e ja duHkhano prakarSa, bAkI kAMI eno duHkhano phoTo na paDAya ke jethI koIne batAvI zakAya ! asaMtoSanuM duHkha ane saMtoSanuM sukha to jene eno anubhava hoya te jANe. enAM kAMI bAhya cihno nathI ke je batAvI zakAya. vizvAsa lAvI te mArge kadama bharavAM joIe. jyAM je vastu na hoya tyAM te mAnavI-manAvavI e mithyAtva che. saMsAramAM rahevuM, Azrayone jIvatA rAkhavA, ciMtAo karyA karavI, lAlasAothI chUTavuM nahi ane saMtoSanI vAto karavI te mRSA che. vyAdhi Ave tyAM to pUrvano azubhodaya kahI zakIe. paNa Adhi ane upAdhi to vartamAna asaMtoSane ja AbhArI che. rogIe oparezana karAvavAno nirNaya karyo eTale cauda AnI duHkha to e manobaLathI ja ochuM thaI jAya che. madhubiMduH madhubiMdunuM daSTAMta vicAro. je DALI pakaDIne bhAgato mANasa laTakyo che te DALIne uMdara kApI rahyo che, je kUvA para laTake che te kUvAmAM cAra moTA ajagara moM phADIne beThA che, jyAre unmatta banelo hAthI to AkhA vRkSane mULamAMthI halAvI ukheDI nAMkhavA mathI rahyo che. Ama cAre taraphanA bhaya vacce rahelA tene vimAnamAM rahelo deva potAnA vimAnamAM AvI javA kahe che tyAre eka madhanA TIpAmAM lubdha banelo te vimAnamAM javA taiyAra thato nathI. AvI hAlata asaMtoSI jIvanI che. asaMtoSa ene badhI pIDA bhulAve che. dareka iMdriyonA viSayo kSaNika che. chatAM kSaNika lAgatA nathI enuM kAraNa ? Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1500 - 21 : saMtoSI nara sadA sukhI - 101 - 321 gAMDo rAjA DAhyo banyoH eka rAjAe koI rUpALI ramaNIne pakaDI lAvI potAnI rANI banAvI hatI ane e rANInA premanI pAchaLa rAjA pAgala banyo hato. karmasaMyoge rANIne roga thayo ne marI gaI. pAgala rAjA rANInA mRtadehane kADhavA deto nathI. maMtrIoe lAga joI rANInA zabane pheMkAvI dIdhuM. be-traNa divasa pachI rANIne zodhI kADhavAnA bahAne maMtrIo rAjAne e vanamAM laI gayA. daramyAna vananAM pazupaMkhIoe rANInA mRtadehane vikRta karI mUkayo hato. e joIne gAMDo rAjA DAhyo banyo ane vicAravA lAgyo ke je zarIranI pAchaLa huM pAgala banyo hato te zarIranuM svarUpa A ? tarata mugaTa utArI rAjya choDI saMyama laIne cAlI nIkaLe che. jema mANasa moTo tema enI takalIpho moTI lAlasAnA kAraNe strI puruSanI sevA kare che, lAlasAnA kAraNe puruSa strIne enI tamAma sAmagrI pUrI pADe che, lAlasAnA kAraNe pitA putranuM lAlanapAlana kare che, lAlasAnA kAraNe putra paNa pitAnI sevA kare che ane e lAlasAnA kAraNe ja asaMtoSanuM. duHkha duHkha tarIke dekhAtuM nathI. rAjA, zahenazAha ke cakravartIne bojo ocho nathI hoto. paNa "huM rAjA', "huM zahenazAha", "huM cakravartI", evI "huM" padanI bhAvanAe e jIve che ane tethI bojo lAgato nathI. moTA vepArIne zAkha sAcavavAnI ciMtA ochI nathI, comera ciMtAnI sagaDI saLagatI hoya che. paNa cAra jaNa salAma bhare, e salAma ene badhuM du:kha bhulAvai che. jo kSaNabhara paNa vicAra kare to eka kSaNa paNa baMgalAmAM e na rahe, e nizcitapaNe jIvI na zake. jema mANasa moTo tema enI takalIpho moTI. paraMtu "huM" ane "mAruM" e bhAvanAmAM takalIpho ene jaNAtI nathI. tame ekAMtamAM besI thoDo paNa vicAra karo to asaMtoSanuM duHkha ane saMtoSanuM sukha spaSTa samajAya tevuM che. citra paNa yathArtha rIte jovuM hoya to teno kaLAkAra je dizAmAM je khUNethI jovAnuM kahe te rIte jovuM joIe. zAstrakAro paNa A badhI vAto samajavA mATe tamane temanA jevA vicAranA banavAnuM kahe che. mahApuruSoe prANAMta kaSTa sahyAM kyAre ? bhaviSyanA sukha mATe vartamAnanAM duHkha sahAya kyAre ? asaMtoSanuM duHkha ane saMtoSanuM sukha samajAya tyAre. duniyAnAM tamAma sukha parAdhIna che? jJAnI kahe che ke saMtoSanuM sukha svAdhIna che, jyAre duniyAnAM tamAma sukha parAdhIna che. khAvAnuM paNa pIrasanArI managamatI vastu pIrase to bhAve, Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 - - saMgha svarUpe darzana bhAga-3 1510 pheraphAra thAya to na bhAve. svAda lAgavo te khAvAnI vastu temaja rasanA iMdriyane AbhArI che. vastu sArI na hoya athavA jIbhamAM roga hoya to svAda na Ave. e sukha parAdhIna che. pAMca iMdriyonA zabda, rasa, gaMdha ane sparza e tamAma sukha parAdhIna che. gAnatAnano rasiyo hoya, gAnatAna majethI cAlatAM hoya paNa emAM jo mAthuM caDe ke peTamAM zULa UpaDe to tarata gAnatAna baMdha karavAnuM kahe; pachI e avAja enAthI na khamAya. parAdhIna vastumAMthI sukha meLavavuM e AtmAnI sattAnI vAta nathI paNa sattA bahAranI vAta che. iMdriyonA viSayomAM sukhanI kalpanA te mUDhatA che: ' jJAnIo kahe che ke duniyAnAM managamatAM badhAM sukha Aja sudhI koIe meLavyAM nathI ane meLavaze nahi. AtmAnuM sukha to anaMtA AtmAoe meLavyuM che, meLave che ane meLavaze. khAtAM mUkavI na game evI svAdiSTa-cIja paNa bhANe beThelo mANasa khAya kyAM sudhI ? pudgalanA viSayo parimita, iMdriyanA viSayo parimita, bhogavaTo parimita, duniyAnI cIjo parimita ane icchAo aparimita. icchAno aMta nathI. duniyAnA viSayonuM koI paNa sukha AtmAne svAdhIna nathI paNa parAdhIna che. parAdhInatAmAM sukhanI kalpanA karavI te jhAMjhavAnAM jaLa pAchaLa aTavAI maravA jevuM che. bhANe beThelo manabhAvatI vastu gaLA sudhI ThAMsIne khAya paNa pachI zuM ? peTa caDe, tRSA vadhe, gaLuM sukAya ane pANInI jagyA na hoya tyAre kaI hAlata ? levAnA devA thAya. peTamAM pIDA UpaDe ne DaoNkTarane bolAvavA doDAdoDa thAya. duniyAnA padArthonuM, iMdriyonA viSayonuM tamAma sukha parAdhIna che. emAM sukhanI kalpanA te mUDhatA che. sabhAH "paNa khAvAmAM mApa rAkhe to ?' to to saMtoSa Avyo ne ? tyAM to A zAstranI vAta ja AvI. IcchA upara aMkuza AvIne Ubho rahyo. pachI vAMdho na rahyo. khAvA bese tyAM parimita khAya koNa ? saMtoSI hoya te. jamaNamAM keTalAka mANaso miSTAnna na khAya paNa garamA-garama bhajiyAM ane masAlAdAra vAla peTa bharIne khAya te zAthI ? svAdane vaza thaIne. jANe che ke ekaluM kaThoLa khAvAthI jhADA thAya. paNa svAdamAM lubdha banIne khAya. parAdhIna vastumAMthI koI AtmA icchA mujaba sukha na meLavI zake. saMtoSI ja siddhisukhano paNa anubhava karI zake. paudgalika icchAnA kApamAM badhuM AvI jAya. zrI jinezvaradevane zAsananI khUbI e che ke eka vAta lIdhI eTale temAM bIjI aneka vAto AvI ja jAya. ghaNAthI A nathI khamAtuM. teo mUMjhAya che eTale vAtamAM aTakAyata lAvavA banatI koziza kare Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 323 1511. - 21-: saMtoSI nara sadA sukhI - 101 - che. sIdho hallo lAvI zakatA nathI. kema ke prabhunA Agama sAme sIdho virodha TakI zakato nathI. pachI phAvatA nathI eTale vAMkA mArge jAya che. virodhIono navo dAva ane teno khulAso Aje eka vAtano khulAso karavo jarUrI hoI ATalI pIThikA karavI paDe che. ahIM vyAkhyAna roja vaMcAya che ane tame badhA roja sAMbhaLo che. koI paNa navA AvyA hoya to te paNa sAcI vAta jANI zake te A khulAsAno hetu che. tame jANo cho ke ahIM vAnamAM cAlI rahelI rAjakIya hilacAla aMge ApaNe kAMI bolatA nathI. kyAreka koI be vAta bolyA hoIe to te zAsanane upayogI lAgI hoya tevI ja, te sivAya kazuM nahi. virodha karanArAoe pahelAM ghaNo virodha karyo paNa ekeya vAtamAM phAvyA nahi. pachI vyAkhyAnamAMthI eka vAkya pakaDIne duniyAbharamAM ghUmyA, ajJAna ToLAMne bhegAM karI uzkeravAno prayatna karyo, aneka khaTapaTa karI kAgaLanA ghoDe TharAvo karyA ane emanI icchA to evI hatI ke hiMdustAnabharanA saMghomAM virodhanA TharAvo thAya to A sAdhu pheMkAI jAya ane haMmezane mATe ADe AvatA maTI jAya. paNa e prayatnamAM paNa pAchA paDyA ane pariNAma evuM AvyuM ke emanA AgevAnane kabUlavuM paDyuM, ke "kharekhara, ApaNe nakAmo kAgAroLa macAvyo, AmAM utAvaLa thaI gaI che, vAta eTalI mahattvanI na hatI. kAyado, vyavahAra ane dharmagurupaNAnI dRSTie AvuM kahevAno emane adhikAra hato." sabhAH "A to IMDA prakaraNanI vAta che.' hA, e ja vAta che. e bahAne vyAkhyAna baMdha rakhAvavA paNa badhe pharI vaLyA; paNa emAMye na phAvyA. samajI gayA ke ApaNA badhA dAva avaLA paDyA, eTale have pAcho eka navo dAva khelavA taiyAra thayA. duniyA jene mAne che tenI sAme athaDAmaNamAM UtAravAno kisso goThavyo che. paNa temane khabara nathI ke ame (jaina sAdhuo) koInI sAme khoTI athaDAmaNamAM UtaratA nathI. A zAsananI sAme cha darzano UbhAM che. koI amuka na mAne to koI amuka nayA mAne, jyAre A darzana bhinna bhinna apekSAe sarvanaya mAne che. AvA saMkhyAtIta virodha chatAM A zAsane kyAMya koInI sAme athaDAmaNo UbhI karI ? nahi ja. sAdhunI dRSTie aDhAre pApasthAna pApa che ane e dRSTie to tame paNa pApI cho. roja bhagavAnanI vANI sAMbhaLo cho, 'hiMsAmAM pApa" e roja sAMbhaLo cho. chatAM pRthvIkAya, aSkAya, teukAya, vAukAya, vanaspatikAya ane trasakAyanI hiMsA mane ke kamane roja karo cho te ame jANIe chIe, to Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 1512 324 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 have ame zuM karIe ? tamane ahIMthI kADhI mUkIe ? cakravartIo sAmrAjya choDIne sAdhu thayA, rAjyane kharAba kahyuM. paNa pachI rAjya karanArAonI bocI pakaDavA gayA ? nA, e na je jAya. badhAne duHkhathI mukAvI muktimAM mokalavAnI zrI jinezvaradevone bhAvanA hatI. chatAM UMcakIne koIne laI gayA ? zI rIte laI jAya ? e to muktino mArga batAve pachI jene javuM hoya te jAya. bAkI jo UMcakIne laI javAtA hota to ekane paNa bAkI na rAkhata. "ahiMsA paramo dharma:' e siddhAMtanuM aNIzuddha pAlana karavAthI mukti maLe ema bhagavAne kahyuM. gaNadhara devo, pUrvadharo ane mahApuruSo e siddhAMta tarapha ApaNane kheMce ane kheMcAIne e niyama je pALe tene mukti maLe. Ama chatAM koI pApAtmA kahe ke, huM to hiMsA karavAno ja, to koI ene mAravA gayuM ?' virodha chatAM athaDAmaNa nahi? amuka dRSTie jovA jaIe to virodha gaNAya. paNa tethI athaDAmaNa karavAnuM koI kAraNa nathI. saMyamano mArga darzAvavo emAM AvA virodhanI AvazyakatA nathI. zrI jinezvaradevanA pravacanane pAmelo, prabhumArgano jANakAra kazuM evuM vAhiyAta na bole ke je ene cAra jaNa vacce puravAra karavuM paNa bhAre paDe. virodhIo sIdho hallo karavAmAM na phAvyA tyAre have zuM kare ? banAvaTI vAto UbhI kare. na hoya tevI vAto upajAve. A lokoe paNa evo dAva zodhyo che. atyAranI rAjakIya caLavaLathI tame badhA vAkepha cho. koI chUpI vAta nathI. roja chApAmAM tame ame vAMcIe chIe. svarAja meLavavAnI A hilacAla comera prasarelI che. aneka maravA taiyAra thayelA emAM joDAyA che. koI hRdayathI to koI upara uparathI, tenI vigatamAM ApaNe UtaravA mAMgatA nathI. darzana, jJAna, cAritra sivAya cothI vAtamAM paDatA nathIH huM to roja kahuM chuM ke dunyavI pravRttio sAthe amAre lAgatuMvaLagatuM nathI. ame A saMsArane ane saMsAranAM rAja Rddhi siddhi sAhyabI tamAmane khoTI mAnIe chIe; mAtra mokSane ja sAco mAnIe chIe. zrI jinezvaradeve e ja kahyuM che, ame e ja mAnIe chIe ane je ahIM Ave temane e ja saMbhaLAvIe chIe. darzana, jJAna, cAritra sivAya cothI vAta ApaNe ahIM karatA nathI. enuM ja maMDana karIe chIe. e maMDana karatAM enAthI viruddha vAtanuM sAmAnya khaMDana thAya che te judI vAta che. paraMtu te sivAya khAsa koI bIjI vAtamAM ApaNe paDatA nathI. e ratnatrayIno khAsa koI virodha kare tyAre eno bacAva karIe ke e virodhanuM khaMDana karavuM paDe to karIe e vAta Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1513 - 21 : saMtoSI nara sadA sukhI - 101 - 325 barAbara che, paraMtu tyAre paNa e sivAyanI bIjI vAta ApaNe karatA nathI. virodhIo samUjI gayA che ke A to evI killebaMdhI karIne beThA che ke darzana, jJAna, cAritra sivAyanI koI cothI vAtamAM to paDatA ja nathI. eTale have eka navo dAva emaNe pheMkyo. eka navI vicitra vAta upajAvI kADhI ane yuvakasaMghanI patrikAmAM lakhyuM ke - gAMdhI mIThuM coravA jAya che mATe ene paisA ApavAmAM tathA madada karavAmAM pApa che." AvuM rAmavijayajI kahe che tathA jene tene khAdI na paheravAnA niyama Ape che. - e vAta banAvaTI ane upajAvI kADhelI che? . ApaNe Aja divasamAM AvI koI vAta karI nathI. kevaLa banAvaTI vAta upajAvI kADhI che; paraMtu vAta upajAvatAM paNa AvaDI nathI. gAMdhI pote khulluM AhvAna karIne jAya che, potAne kema pakaDatA nathI evo paDakAra karIne ane dAMDI pITIne jAya che, "eMzI jaNa sAthe jAya che ne nathI pakaDI zakatA to eMzI hajAra jaze tene kema pakaDaze !' ema kahIne khullI rIte janArane koI sAmAnya buddhivALo paNa cora kahe kharo ? e zuM kAMI koIno mAla bathAvI pADavA jAya che ? A patrikAnA lakhanArA bhaNelA buddhizALI che ke abhaNa gamAra che te samajAtuM nathI. AvuM lakhanAramAM akkala keTalI mAnavI ? ahIM AvanArA navA mANaso AvI khoTI ane banAvaTI vAtomAM ja AvI jAya mATe A khulAso karAya che. kevaLa dharma ane dharmIo pratyenA ISyabhAvathI e malina buddhivALAo AvI banAvaTI vAto UbhI kare che. vyAkhyAna baMdha karAvavA TheTha sudhI pahoMcyA hatA paNa emAM phAvyA nahi. sattAdhIzoe kahyuM ke, "vyAkhyAna baMdha kaI rIte karAvAya ?' svataMtratAnI vAto karanArA bIjAnI svataMtratAne rUMdhavA kevA kUTa prayatno kare che te juo. dezapremanI vAto karI paNa te mATe temaNe choDyuM zuM? teo jemane potAnA mahAna netA gaNe che ane jemanI ATalI mahattA gAya che temanA kahevA mujaba potAnI vakIlAta choDI ? A yuvaka saMghanA mukhapatranA taMtrIo, vakIlo, dhArAzAstrIo ane DaoNkTaro che. teo vAto game teTalI kare, dezapremanAM bhASaNo ane lekho lakhe paNa te mATe kazuM choDavA taiyAra nathI. evo avasara Avyo tyAre e badhA kyAM sUI gayA hatA ? 192021nI sAlamAM paNa nathI choDyuM ane atyAre paNa nathI choDavAnA. emanA Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 327 saMgha svarUpe darzana bhAga-3 1514 svArtha ane prapaMca to have ughADAM paDI gayelAM che. amane jaina sAdhuone e badhI vAta sAthe koI nisabata nathI. namucI gAdIe beTho tyAre badhA AzIrvAda devA gayA, paNa jaina sAdhuo nathI gayA. namucIne roSa Avyo to bhale Avyo paNa jaina sAdhune e rAjagAdI sAthe nisabata hoya to jAya ne ? ApaNe koIne khAdInI nA pADI nathI paNa e nAmadAro khAdI kevI ane kyAM pahere che te vAtamAM UMDA UtaravAmAM sAra nathI. jyAM jevo raMga tene anurUpa veSa paheravAnA dekhAva e loko sArI rIte karI zake che. ' ' . jaina sAdhu ane svarAjaH jaina sAdhu to saMyama svIkAryuM tyArathI svarAja pAmelA ja che. dIkSA le tyArathI khullA page cAle che. vAhananI emane paravA nathI, hajAmanI emane jarUra nathI, dhobIno emane khapa nathI, dunyavI koI cIjanI spRhA nathI, saghaLI gulAmIthI e mukta banyA che. AvuM svarAja pote pAmelA che ane duniyAmAM Thera Thera pharIne lokone AvuM svarAja ApavAno e prayatna kare che. A badhuM bolavAnI ApaNane jarUra na hatI. paNa A nAmadAroe bolavAnI pharaja pADI che. buddhi hoya to sAme AvIne prAmANika virodha kare to vAMdho nahi paNa siddhAMtanI vAtamAM sIdhI rIte phAvaTa na AvI mATe AvA upAyo yoje temAM temanI kAMI lAyakAta na kahevAya. je vakhate je ghoMghATa cAlato hoya tenA oThA nIce dharma sAme viplava jagADavAnI e lokonI manovRtti sArI nathI. vidhAno durupayogaH A yuvaka saMghanA sekreTarIo bhaNelAgaNelA DigrIdhArIo che. paNa durbhAvanA jAge tyAre vidyAno durupayoga karavAnuM mana thAya che. khoTuM lakhatAM ke bolatAM e acakAtA nathI, yenakena prakAre deva, guru, dharmane halakA pADavAnA e prayatno kare che. zAstra viruddha bolavA-cAlavAno emane zokha jAgyo che. dunyavI kAmanAo siddha karavAmAM naDatararUpa hovAthI deva, guru, dharmanI niMdA karatAM teo acakAtA nathI ane emanA mATe game tevI banAvaTI vAto UbhI karavAmAM pAchI pAnI karatA nathI. AvA viSayAMdhone jJAnIoe janmAMdhA karatAM paNa bhUMDA kahyA che. janmAMdha to sArA ke je hoya te na joI zake paNa viSayAMdha to evA che ke je na hoya te jue. AvI banAvaTI vAto karanArAne to duniyA paNa oLakhI le che. AvuM karavAthI emanI pratiSThA ghaTe che ne DigrIo lAje che. Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1515 - 21 : saMtoSI nara sadA sukhI - 101 - 327 vastutaH teo koIne mAnatA ja nathI ? have temanA je dezanetAnI teo ATalI mahattA gAya che te zuM kahe che ? emaNe jAhera karyuM che ke A laData zarU thayA pachI bhaNanAra vidyArthIo, kaoNlejiyano, vakIlo ane vaipArIo, jo skUla, kaoNleja, korTa ke dukAna na choDe to teo dezadrohIo che. have vicAro ke drohI koNa ? ame to skUla, kaoNlejamAM jatA nathI, vepAra dhaMdhA karatA nathI ane koI kheMcI na jAya to korTanAM pagathiyAM caDatA nathI. ame jo korTe jatA hota to AvuM khoTuM lakhanArAne bhAre paData. paNa e khaTapaTamAM ame paDatA nathI. have jeo dezanA nAme moTI moTI vAto kare che, temanAM jIvana tapAso. bhagavAna mahAvIrane na mAne to e jANe paNa jemane mAne che, jemanA nAme moTI moTI vAto kare che, temanA Adezone to amalamAM mUke ne ? paNa nA. vastutaH teo koIne mAnatA ja nathI. temanI vAto e to naryo daMbha che. * . dezadrohIno ilkAba konA mATe e loko kolejonI puSTi karI rahyA che, jyAre emanA netA tema karavAnI nA pADe che. hiMsA karI DaoNkTarI lAina vikasAvI rahyA che, jyAre emanA netA rAjakIya pravRttimAM paNa hiMsAnI nA pADe che. jenA nAme vAto kare che tenA kahevAthI viparIta vartana kare che. korTamAM gayA vagara rahetA nathI, rAjyanAM khAtAMone nabhAve che, kArakhAnAMo kholAve che ane pAchA dezabhaktino dAvo kare che. kevaLa vAto karavA sivAya deza khAtara kazo bhoga nahi ApanArA e badhA to deza jyAre svataMtra bane tyAre paNa dezadrohIno iklAba meLavavAnA adhikArI gaNAze. ApaNe to kahI zakIe chIe ke, "ame dharmakriyAmAM rakta hatA, dezanI ane vizvanI zAMti mATe dara pakhkhIe deza, rAja, pura badhAne zAMtirbhavata'nA pAThathI zAMti icchatA hatA, duniyAbharane mATe zAMtinI prArthanA amArI cAlu ja hatI" eTale deza tathA duniyA mATe ApaNI pravRtti to upakAraka ja che. dharma bhUlyA to badhuM barabAda H AjanI hilacAlamAM aMgrejI zikSaNa choDavAnuM kahevAmAM Ave che. jyAre ApaNe to AraMbha-samAraMbha vadhAre evA zikSaNano pahelethI ja virodha karatA AvyA chIe. "mahAvIra vidyAlayano virodha kema karo cho ?" evuM have emanAthI puchAya tema nathI. rAjakIya pravRttimAM hiMsAno niSedha thAya che tyAM Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 saMgha svarUpe darzana bhAga-3 1516 bhaNatara mATe deDakAM mAravAnuM kema kahevAya ? vAto karanArA A badhI vAtono amala nathI karatA. paraMtu mAtra dharma pratye vaira keLave che. je taraphano pavana vAya te taraphanI jAvasoI kare. bole ghaNuM paNa kare kAMI nahi. sAdhu to zakya hoya te ja bole. bole ane na thAya to ?" enI temane ciMtA hoya che. mATe to 'prAya, vartamAna joga, kSetra sparzanA" vagere zabdaprayogo sAdhuo potAnI bhASAmAM kare che. pelA to "hA" e "hA" kare ane avasare pheravI toLe. jUThuM bolavAno bhaya emane nahi. A temanI pAmaratA che ane e avasare parakhAI jAya che. tamane mArI salAha che ke evAnA jhapATAmAM AvI jaI dharmane na bhUlatA.dharma bhUlyA to badhuM barabAda. dharma bhUlIne dezanI ke prajAnI AbAdI koI karI zakyuM nathI ane karI zakaze nahi. dharma bhulAya tyAM nukasAna nakkI che. deva, guru, dharmane AghA mUkyAM to bhaTakAI marazo ane mUrkhamAM khapAzo. . upasaMhAraH zrI jinezvaradevanI AjJAnuM pAlana thAya e badhI pravRtti karavA yogya; ane AjJAno ghAta thAya e badhI pravRtti tajavA yogya che. deva, guru, dharmanI sevAmAM kalyANa che. svanuM, paranuM ane vizvanuM kalyANa e traNenI sevAmAM che. e traNanI sevA AvI eTale saMtoSa Avyo. saMtoSa Avyo ane icchA gaI eTale sAhyabI taiyAra che. icchA rokAI eTale sukha AvyuM ja samajo. kalikAlasarvajJa AcArya bhagavaMta zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA pharamAve che ke kAna khullA rAkhavAthI to icchA hoya to na paNa saMbhaLAya, paNa kAna baMdha karyA to zabdAdvaita saMbhaLAya. e rIte icchAo rokANI, duniyAnA padArthonI icchAo bhulANI ke sukhasAhyabI taiyAra ja che. saMtoSarUpI naMdanavananA sukhanuM hajI paNa vizeSa varNana jJAnIo kaI rIte kare che te have pachI. Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 : bhAvanA ane pravRttinA bhedane pichANo vIra saM. 2456, vi. saM. 1989, phAgaNa vada-12, guruvAra, tA. 27-3-1930 102 icchA mAtrano abhAva e ja saMtoSa : saMtoSanuM sukha svAdhIna che : * je saMtoSathI bhAge enAthI sukha bhAge : apAtrane maLelI labdhi paNa utpAta macAve : jJAnadAnano hetu zo ? maLelI labdhiono upayoga zo ? * sugaMdhInA sthAne zIla : zIla arthAt sadAcAra : pAMca mahAvratorU5 sadAcAra : * duniyA anyAyathI to bharelI che : * moharAjAnA bhAmaTA dUto : jAtamAM paNa anyAya bharyo che : * jainazAsana pAmyA vinA sAco nyAya nathI : * gharamAM dharma thAya te sarasava jeTalo : - * duniyA duHkhI hoya emAM navAI zI ? yogyatA vinA aMgata upadeza na apAya : * munine upadezanI AjJA paNa AdezanI nahi ? saMyama haNAya evA kSetramAM sAdhune javAnI manA : * zAstro kadI khoTI haTha na kare : * bhAvanA sArI hovA chatAM amala yogyatAnA AdhAre : * pravRtti sukha mATe chatAM sukhI kema nahi ? dareka kALamAM ayogya mANaso hoya : * karmasattA mAnyA vinA chUTako nathIH * arthakAmanA prayatnamAM jaya bhAgyAdhIna : karmasattAthI bacAvanAra eka zrI jainazAsana che : dravyaupakAra nAmano, bhAvaupakAra kAmano : * bhAva upakAramAM bhaya nathI : Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1518 icchA mAtrano abhAva e ja saMtoSa : anaMta upakArI sUtrakAra paramarSi zrI devavAcaka gaNivarajI zrIsaMghanI merU sAthe sarakhAmaNI karatAM pITha, mekhalA ane kUTa sAthe sarakhAmaNI karyA bAda have naMdanavana sAthe sarakhAve che. zrIsaMgharUpa merUnuM naMdanavana saMtoSa che. e naMdanavanano AnaMda saMpUrNa rIte sAdhuo ja lUMTI zake che. saMtoSa e evI vastu che ke muktimAM gayA pahelAM ja muktisukhano anubhava karAve che, eno spaSTa khyAla karAve che, chevaTa enI jhAMkhI to karAve ja che. stomAM je sukha anubhavAya che te ja sukha mokSamAM che, paraMtu tyAM e saMpUrNapaNe che. kema ke koI paNa prakAranI malinatAno tyAM eka paNa hetu rahyo nathI. icchA mAtrano abhAva, jaDanA saMsarga mAtrano abhAva, e ja saMtoSa. jaDanA saMsarganA yoge janmatI tRSNAne rokavI e ja saMtoSa. e saMtoSa pUrNa koTie pahoMce tyAre mukti. jaDanA saMsarganI icchA ghaTe nahi tyAM sudhI azubha dhyAna jAya nahi ne zubha dhyAna Ave nahi. jaDanA saMsarganI AzAmAM ArdradhyAna ne raudradhyAna che. enA abhAvamAM dharmadhyAna ane pachI zukladhyAna che. duniyAnA padArthonI icchA jema jema ghaTatI jAya tema tema anupama sukha maLatuM jAya. saMtoSanuM sukha svAdhIna che parAdhIna vastu meLavavAnI jhaMkhanAthI, na maLe to rovAthI ke gabharAvAthI sukha kadI maLatuM nathI. saMtoSanuM sukha svAdhIna che. jyAre duniyAnuM sukha parAdhIna che. pArakA pAsethI maMLanAra sukhano AdhAra enI maherabAnI para che. duniyAnI eka paNa cIja evI nathI ke je sthira hoya, ekasarakhI rahevAnI hoya, emAM pheraphAra thavAno na hoya ane kevaLa sukha ApanArI hoya. emAM palaTo Ave ke sukhamAM palaTo thAya ja. mokSasukha svAdhIna che ane te saMtoSarUpI naMdanavanamAMthI AMzika prApta thAya che. je saMtoSathI bhAge enAthI sukha bhAge H je saMtoSamAM jhIle, muktine ArAdhe te sukha pAme. je saMtoSathI bhAge enAthI sukha paNa bhAge. saMtoSarUpI naMdanavanano AnaMda saMpUrNa rIte munio laI zake che, kema ke e emAM rahI zake che. duniyAmAM bAgabagIcAmAM haravApharavAno AnaMda koNa laI zake che ? jemane upAdhi na hoya te. khAnapAnanI sAmagrI bharapUra hoya, dhaMdhA pANInI ciMtAno boja na hoya, evA sukhI mANaso nirAMte bagIcAmAM pha2vA ha2vA jaI zake. gharamAM khAvAnAM phAMphAM hoya, haiyAmAM ciMtAnI lhAya lAgI hoya te bagIcAmAM pharavA jaI zake ? Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1519 22 : bhAvanA ane pravRttinA bhedane pichANo bagIco e sukha, zAMti, ArAma ane AhlAdaka sugaMdhI phelAvanAra sthAna che. paNa du:khiyA jIvane to e bALanAruM sAdhana che. ciMtAthI saLagI rahelAne e bagIcAmAM ThaMDaka ApatA phuvArA pAse laI jAo toye ene cena na paDe. enI baLatarA maTe nahi . aMdara baLatarA cAlatI hoya tyAre bahAranI ThaMDaka kAMI zAMti ApI zakatI nathI. UlaTI bojArUpa bane che. dunyavI saMsarganI ciMtA maTe to ja zrIsaMghanA saMtoSarUpI naMdanavanano AnaMda lUMTI zakAya. Adhi, vyAdhi ane upAdhi choDe te ja e naMdanavanamAM mahAlI zake. - 102 331 apAtrane maLelI labdhi paNa utpAta macAve svAdhIna sukhane mUkI bahAranA sukha pAchaLa bhaTake enI AbarU zI ? prabhunA zAsanane pAmelAM AtmAnI eka ja icchA hoya ke kyAre A badhI jaMjALathI mukta thAuM ! to ja e saMtoSa pAme. A naMdanavanamAM ghaNI labdhio che. ahIM rahenAra maharSio evI labdhio pAme che ke jenA yoge AkhI duniyAne joI zake, dUranA padArtho najIkathI nihALe, dUra rahelAnI sAthe vAtacIta karI zake; TUMkamAM ene mATe kazuM muzkela nathI. avadhijJAna, mana:paryavajJAna ke kevalajJAna paNa thAya. paNa e thAya tene ke je saMtoSarUpI naMdanavanamAM sthira bane. e maLelI labdhiothI e potAnuM ane paranuM paNa hita kare che. are ! vagara prayatne paNa emanAthI duniyAnuM hita thaye jAya che. emanA dehanA maLa paNa evA thaI jAya ke ene sparzIne gayelo vAyu rogIne sparze to enA roga dUra thaI jAya. A labdhi saMtoSarUpI naMdanavananA bhoktAne maLe arthAt saMtoSIne maLe. asaMtoSIne kadApi maLI jAya to e to maLelI e labdhithI ulkApAta macAve. Aje paNa bhaNatara vadhe tema gAMDapaNa vadhe che ne ? kema ? saMtoSa nathI mATe. bhaNelo kadI unmatta ke ucchaMkhala hoya ? vastune meLavIne eno sadupayoga kare te ja vastutaH eno lAbha meLavI zake; bAkI to labdhi maLe ne peTI kholIne besI jAya, evA apAtra ane lAlasAvALAne evI vastuo maLatI ja nathI. jJAnadAnano hetu zo ? Aje to pedA thatI sAmAnya labdhio paNa pacAvI nathI zakAtI to viziSTa labdhio mATe to zuM thAya ? bhaNatara, vidyA, mati-zrutano kSayopazama vagere paNa labdhi che ne ? thoDuM bhaNyo, jarA lakhatAM-bolatAM AvaDyuM ke eno rUvAba vadhI jAya ane tophAna macAve. jo ene pUrvanuM jJAna hoya to to e zuM na karata ? paNa e hoya ja nahi. e jJAna darekane na pace ane tethI darekane e Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 - saMgha svarUpe darzana bhAga-3 1520 jJAna ApavAno adhikAra paNa nathI. kevaLa svArtha mATe bhaNanArA to duniyAne zrAparUpa che, ema jainazAsana mAne che; kAraNa ke potAnA svArtha mATe bIjAne game teTaluM paNa nukasAna pahoMcADatAM e acakAtA nathI, mATe temanuM jJAna e ajJAna che, mithyAjJAna che. dhoLe divase lokonI AMkhamAM dhULa nAMkhI lUMTa calAvavAnI ke ekanA cAra karavAnI lAlaca batAvI chetarapiMDI karavAnI kaLA bhaNanArA pariNAma zuM lAve ? e potAnI meLe evuM bhaNato hoya to e jANe paNa bhaNAvanAra bIjAne bhaNAve zA mATe, e nakkI karo. bIjAne jJAnadAna ApavAno hetu batAvo. bhaNIne sArAye jagatane e AzIrvAdarUpa thAya e ja jJAnadAna pAchaLano hetu che ane moTe bhAge e ja hetu AgaLa dharavAmAM Ave che. maLelI labdhiono upayoga zo ? kuTuMba parivAranuM bharaNapoSaNa karavuM e judI cIja che ne ghara bharavuM e judI cIja che. poSaNa karavuM e to bhaNelA mATe sAmAnya vAta che. bhaNelo dhAryuM kAma karI zake mATe jagatane lAbhakartA bane e ja jJAnadAna pAchaLano hetu che. jJAnadAna kone devAya te nakkI karo. kevaLa kAyakaSTathI labdhio nathI maLatI. paNa saMtoSapUrvaka mokSamArganI kramasara ArAdhanA karavAthI maLe che. labdhidharo potAne labdhi maLyAnuM koIne kadI kahetA nathI ane maLelI labdhino upayoga jAta mATe kadI karatA nathI. kevaLa saMghanA hita mATe, zAsananI prabhAvanA mATe ke dharmanA saMrakSaNa mATe ja teo labdhino upayoga kare che. saMtoSarUpI naMdanavanamAM mahAle tene ja A labdhio maLI zake che. evI labdhio vaDe A naMdanavana ati manohara che. sugaMdhInA sthAne zIlaH have magajane tara karanArI sugaMdhInA sthAne A naMdanavanamAM zIla che. e zIlarUpI sugaMdhI evI joIe ke je anyane paNa sugaMdhI Ape. bagIcAnI khubU evI hoya ke bahAra nIkaLyA pachI paNa amuka samaya sudhI eno anubhava thayA kare. zIla to evuM joIe ke sArA jagatane suvAsita kare. zIla arthAt sadAcAraH ahIM zIla eTale brahmacarya ja ema nahi paNa zIla eTale sadAcAra ema samajavuM. sparzendriyano viSaya ghaNo bhayaMkara che mATe zIlano rUDha artha brahmacarya arthAt strIsaMgano tyAga evo karyo. brahmacaryano vyutpatti artha to traNa te Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 : bhAvanA ane pravRttinA bhedane pichANo - 102 kRti brahmacaryam eTale AtmAe kevaLa brahmamAM ramavuM te brahmacarya, pAMce iMdriyo upara kAbUvALo e brahmacArI. dareka iMdriyonA vikAro jIte to ja AtmA brahmacArI banI zake, nahi to vyabhicArI banatAM vAra keTalI ? rUpa, rasa, zabda, gaMdhamAM eTale e pa2vastuomAM svabuddhi AvI, emAM AnaMda mAnyo, to sparza mATe pAchaLa doDe ne ? koI puNyavAna bacI jAya te vAta judI paNa e paDavAnuM lakSaNa to kharuM ja. kUvA ke khADAnA kinAre cAlavAmAM bhaya to che ja. jo bIjo mArga hoya to e mArge cAlavAnI bevakUphI koNa kare ? bAkInI iMdriyonA viSayo sparzanedriyane sateja kare che. AtmAne kAmaceSTAmAM unmatta banAvI parAdhInatAmAM dhakelI de che. A naMdanavananuM zIla evuM hoya ke bIjA viSayAdhInonI viSayavAsanA paNa zamI jAya. 1521 - 333 pAMca mahAvratorUpa sadAcAra : zIla eTale sadAcAranI sugaMdhathI A naMdanavana maheke che. prANAtipAta, mRSAvAda, corI, maithuna ane parigraha e pAMcenA sarvathA tyAgarUpa sadAcAro nAnAsUnA nathI. e pAMca mahAvrato che ane enA pAlana mATe pAMca samiti, traNa gupti, nirdoSa bhikSAcaryA vagere utta2 guNo che. A badhA guNomAM je lIna thAya te naMdanavananA zIlano pALanAra banne. AtmA e guNamAM jema jema AgaLa vadhe tema tema lAlasA ghaTe ane muktinI nikaTa jato jAya. duniyA to anyAyathI bharelI che: A pAMca mahAvrato je puNyavAna pAmyA hoya athavA je puNyavAnanI dRSTi e pAmavA tarapha hoya te dunyavI koI paNa vastune icche nahi. AkhI duniyA ene asAra lAge. dunyavI badhI pravRttithI e alaga rahe. 'phalANo amuka rIte anyAya kare che to bIjo vaLI amuka jAtano anyAya kare che' evI vAto e na bole. duniyA anyAyathI bharelI che. nyAya rUce teNe pote ja nyAyI banavuM joIe. duniyAmAM ThAma ThAma anyAya hoya temAM kAMI Azcarya nathI. duniyAnI sArI cIja badhI potAne ja maLe evuM AkhI duniyA icche che. arthakAma mATe anyAya, anIti, prapaMca cAlu ja che. e AjanA nathI paNa anAdikALathI cAlu che. eTale jyAM tyAM e joIne gusse thayA karo to e gussAthI kadI paravArazo ja nahi. anyAya kyAM nathI ? kayA gharamAM, kayA kuTuMbamAM, kayA samAjamAM, kayA gAmamAM, kayA dezamAM anyAya nathI ? jainazAsana ja eka evuM che ke jyAM anyAya nathI. Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 moharAjAnA bhAmaTA dUto : graMthakAra varNana kare che ke bhavacakrapuramAM vivekagiri upara jainazAsana nAmanuM nagara che. tyAM paNa moharAjAnA bhAmaTA dUto bharAyelA che eTale tyAM vasanArAoe paNa gaphalatamAM rahevA jevuM nathI. e uThAvagIro tyAM paNa emanI kaLA ajamAvyA vagara rahe evA nathI. e vivekarUpI pahADa para koI caDavA jAya ke tarata chUpI rIte paga kheMcIne paTakanArA tyAMye goThavAyela ja che. anyAya, anIti ane adharma cAre tarapha prasarelA che. zAstrakAro kahe che ke AmAM konI sAthe ane keTalAnI sAthe bAjhavA jaIe ? anyAya, anIti, adharma uparAMta hiMsA, jUTha, corI, prapaMca, anAcAra, parigraha, krodha, mAna, mAyA, lobha A badhA rUpaka bhede sarvatra che, pachI Azcarya zuM? Azcarya to koI nItivAna bane, koI sadAcArI bane emAM che, ema zAstra kahe che. zrI tIrthaMkaradevoe kahyuM ke, "jainazAsana AzcaryabhUta che mATe to ene lokottara kahyuM, kema ke e kyAMka ja hoya. bharata kSetranA batrIsa hajAra dezamAM phakta sADA pacIsa dezamAM ja dharma che. ema kema ? badhe kema nahi ? nahi ja vaLI. emAM prazna zo ? e sADA pacIsa dezamAM paNa jainazAsana keTalI jagyAe ? ane jyAM jainazAsana che tyAM paNa e AtmAonA haiyAmAM jainazAsana keTalA pramANamAM ? koI pUche ke Ama kema ? to kahevuM paDe ke e AzcaryabhUta che mATe. jAtamAM paNa anyAya bharyo che? akarmabhUmimAM paNa prabhuzAsana nathI. tyAM kalpataru phaLe che, traNa divase bhUkha lAge che, kaSAyo ochA che ane tyAMthI marIne e jIvo niyamA devalokamAM jAya che, chatAM bhagavAnanuM zAsana pAmavAnI yogyatA tyAM paNa nathI. zAsana amuka jagyAe ja rahe ane te paNa karmabhUmimAM ja. ayogya karmothI bharapUra duniyAmAM sukarma karanArA nIkaLe e ja Azcarya. akarmabhUmimAM AyuSyanI ke dehanA pramANanI vadhaghaTa bhale hoya paraMtu te sivAya badhI sthiti lagabhaga ekasarakhI che. ahIM karmabhUmimAM to badhI viSamatA che tethI tyAM vastunI prApti kaThina che. keTalAka kahe che ke, "amAre anyAya sAthe vaira che." to tapAsa karo ke anyAya kyAM che ane kyAM nathI ? tamArI jAtamAM anyAya nathI ? tamArI AMkho kyAM kheMcAya che ? game tevo udAra zeThiyo paNa lakSmIna vAraso kone Ape ? potAnI udAratAno lAbha bhale bIjAM kSetrone Ape paNa lakSmIno mAlika kone banAve ? potAnuM bALaka bhUla kare to kahe ke "hoya, bacyuM che paNa pArakuM bALaka hoya to judI rIte varte. potAnI sAthe besanArA sArA ane sAthe Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 : bhAvanA ane pravRttinA bhedane pichANo - 102 335 nahi besanArA kharAba ema zAthI ? A badhuM vicAro to samajAya ke jAtamAM paNa anyAya bharyo che. 1523 jainazAsana pAmyA vinA sAco nyAya nathI : jainazAsana 'pAmyA vinA' sAco nyAya che ja nahi. 'pAmyA vinA' e zabdo barAbara dhyAnamAM rAkhajo. e pote to nyAyI bane, zuddha bane ane kramasara e vAtamAM evI rIte AgaLa vadhe ke bIjAne paNa tevA banAvI zake. zrI tIrthaMkaradeve jyAre nirNaya karyo ke, 'savi jIva karUM zAsana rasI', pachI e nirNayanI saphaLatA mATe zuM karyuM ? mAthA parathI mugaTa utAryo ane sarvathA tyAgamArganuM sevana karyuM. arthakAma, rAjapATa, Rddhi siddhi vagerenI tamAma vAto baMdha karI. pAse AvyA te darekane dharmalAbha saMbhaLAvyo, saMsAranI asAratA ja batAvI. saMsAranI koI vastune saurabhUta na ja kahI. kema ke, saMsAramAM sArabhUta kazuM che ja nahi. moTo sAmrATa pAse Avyo to tene paNa choDavAnuM ja kahyuM. pote badhuM choDyuM ane badhAne choDavAnI ja vAta karI. kevaLajJAna thayuM tyAM sudhI e ja bhAvanA keLavI ane khIlavI. bhogAvalI karmanA udaye pANigrahaNa karyuM to paNa dareka tIrthaMka2devoe 'e kriyA saMsAramAM rUlAvanArI che' ema kahI kahIne ja karyuM che. e mATe sIdhI 'hA' koI tIrthaMkaradeve nathI pADI. mAtA-pitA paraNavAnuM kahe tyAM dareka tIrthaMkaradevoe eka ja vAta kahI ke 'saMsAramAM rUlAvanAra pANigrahaNa mATe ATalo Agraha zA mATe ?' gharamAM dharma thAya te sarasava jeTalo pote saMsAramAM rahyA tene khoTuM kahetA ne saMsArathI chUTyA tyAre ja emane AnaMda thayo che. AkhI duniyA saMsArathI kyAre chUTe A eka ja bhAvanA emane hatI. rAjyamAM ke gharamAM rahIne dharma thAya te to sarasava jeTalo; enI kiMmata kazI ja nahi: koI sarvavirati na le ane bIjuM mAMge tyAM e parama jJAnIo kahe ke, 'zuM levuM.! te tame jANo paNa levA yogya prathama cIja to A ja; te levA asamartha ho to yathAzakya bIjuM lo paNa dhyeya to AnuM ja rAkhajo.' e upakArI evA ke duniyAne evI vastu Ape ke je pAmanAra potAne navI bhUmikAmAM mUkyo mAne. e kriyA badhI mokSe javA mATe ja hoya tethI tyAM pazcAttApane avakAza ja nathI. ahIM saMsAramAM to ghaDImAM hasAve, ghaDImAM laDAve ane ghaDImAM raDAve evA saMyogo, sAdhano ne sAmagrI che. duniyA duHkhI hoya emAM navAI zI ? AvyA pachI na jAya tevuM sukha ApavAnI tAkAta na Ave tyAM sudhI Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 saMgha svarU5 darzana bhAga-3 1524 abhyAsa karavo joIe; paNa sAmarthya vinA Aje ja badhAne sukhI karavAnI pravRtti karavA jAya to te phaLe nahi. lakSAdhipati potAnA lAkha rUpiyAthI ekasAmaTA badhAne sudhI karavA mAMge ane darekane vaheMcavA jAya to capaTI caNA paNa eka jaNanA bhAgamAM na Ave; paNa lAkhathI thaI zake eTalAnuM ja bhaluM kare to pariNAme ethI vadhArenuM paNa bhaluM thAya. hAthamAM koDiyuM laI AkhI duniyAnuM bhaluM karavA nIkaLe to e thAya kaI rIte ? zrI jinezvaradeva kahe che ke duniyA je sukha mATe talase che, te, te sukha che ke je maLyA pachI pAchuM na jAya. evuM sukha apAvavAnI mahenata joIe. "savi jIva karUM zAsanarasInI bhAvanA zrI tIrthaMkaradevanA AtmAoe tIrthaMkarapaNAnA bhAvamAM paNa cheka kevaLajJAna thayuM tyAM sudhI sevI ane khIlavI, te daramyAna ghaNA jIvone duHkhI joyA paNa bolyA nahi ane gabharAyA paNa nahi; kema ke, duniyA duHkhI hoya emAM navAI zI ? . sabhAH "Aga lAge tyAM thoDuM to pANI chaMTAya ne ?' pANI hoya to chaMTAya paNa thoDuM hoya to na chaMTAya; kAraNa ke Aga bujhAya nahi ane chAMTanAro tarase mare. unALAnI Rtu hoya, Aga lAgI hoya, ekAda mATalI ja pANI hoya ane AjubAjunA daza gAumAM pANI na maLatuM hoya to chAMTe ? na ja chAMTe. ghara baLI jAya to baLavA de paNa pANI na chAMTe. kahI de ke "jIvatA hoIzuM to navAM gharabAra vasAvIzuM" paNa tarase na marAya. mUrkhAI karIne chAMTe to eTalA pANIe Aga bujhAya nahi, gharabAra paNa jAya, pANI paNa jAya ane kadAca pANI vinA prANa paNa jAya.' yogyatA vinA aMgata upadeza na apAyaH zrI jinezvara deva vItarAga thayA, AkhI duniyAne tAravAnI bhAvanAvALA hatA. paNa upakAra konA para karyo ? phakta bhavya jIvo upara. bIjA para e mATe mahenata karI ja nahi; kema ke, e mahenata nakAmI che ema e jANatA hatA. AkhI duniyAnuM bhaluM karavAnI tAkAta koI kALe koInAmAM hoya e na bhUto na bhaviSyati." bhAvanA bhaluM karavAnI hoya, vAta paNa bhaluM karavAnI thAya paNa pravRtti to yogya jIva mATe ja thAya. asaMbhavita vastunA manoratha thAya, kema ke, AkhI duniyAnA bhalAnI bhAvanAmAM AtmAnI zuddhi che. bhAvanA to udAra ane karavA yogya che. paNa pravRtti to yogya rUpamAM thavI joIe. zrI tIrthaMkaradevo to ghora kasAIone potAnI najara sAme jotA hatA ane pote dayAnA sAgara hatA to paNa e paramAtmA kAMI bolyA ja nathI ke zikhAmaNano eka zabda kahyo nathI. dezanAmAM puNya-pApano viveka karAve. puNyAtmA ane Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 : bhAvanA ane pravRttinA bhedane pichANo - 102 337 pApAtmAnA svarUpanI oLakha Ape e vAta judI paNa yogyatA joyA vinA aMgata upadeza koIne Apyo nathI. bAkI zakti to te hatI ke asaMkhya iMdro emanI sevAmAM hatA. sabhA e devo bhagavAnane pApIone samajAvavAnI vinaMtI na kare ?' 1525 na kare, kema ke bhagavAna yogya ja kare evI emane pratIti hatI. e bhakto uchAMchaLA ke khoTI kUdAkUda karanArA na hatA. e iMdrone bhagavAna hukama kare ne mAno ke evA pApAtmAone e iMdro kadApi pUrI rAkhe to kAyAthI to pApathI rokyA paNa pariNAma zuM Ave ? je zrI jinezvaradevo potAnA dareka kalyANa ke nArakImAM paNa zAMtinA sthApaka bane che te ja zrI.jinezva2devonA nimitte badhe azAMti phATI nIkaLe evuM teo kare ? na ja kare. ApaNe jANIe chIe ke A badhA viSaya bhogavanArA durgatimAM javAnA che, to strI-puruSa bhegAM ja na thAya e mATe cokIpahero mukAya ? evA prayatnathI dharma phelAya ke bhayaMkara dhAMdhala dhamAla thAya ? upakAranI bhAvanA jarU2 hoya paNa pravRtti to yogya ja joIe. bhAvanA ane pravRttimAM AsamAna-jamInanuM aMtara che. kRSNane pIDAthI bacAvavA baLadevajI ane lakSmaNane pIDAthI bacAvavA sItAjIno jIva nArakImAM gayA hatA ane duHkhamukta karavA temane tyAMthI upADyA to temane UlaTI vadhAre vedanA thaI. e kSetrane yogya temanuM zarIra ja evuM hoya ke bacAvanAra kare zuM ? kRSNa tathA lakSmaNajIne kahevuM paDyuM ke 'maherabAnI karIne amane mUkI gho, tamArA bacAvavAnA prayatnathI to amArI pIDA UlaTI vadhe che.' ziyALAmAM mAchalAM bicArA pANImAM TADhuM maratAM haze evI dayA lAvIne bahAra kADhIe to UlaTAM maraNane zaraNa thaI jAya. mATe dayA paNa pAtre hoya, kupAtre nahi. munine upadezanI AjJA paNa AdezanI nahi kumArALa mahArAjAe amuka Dhabe, amuka pramANamAM sattAthI dayA paLAvI. paNa tyAMye zAstre lakhyuM ke te vakhatanA jIvonA puNyodaye kumArapALa mahArAjAne tevI buddhi utpanna thaI; nahi to 52mAtmA mahAvIradevano prabhAva ocho na hato. rAjA zreNika jevo bhakta hato ane kAlasaurika kasAI paNa temanA rAjyamAM ja hato to paNa lAbha na joyo. tyAM bhagavAna bolyA paNa nathI. munine upadezanI AjJA che paNa Adeza karavAnI zAstra nA pADI che. muni zrAvakane 'sAmAyika karavuM joIe' ema kahe paNa 'kara' ema na kahe, kema ke 'kara' ema kIdhA pachI pelo na kare to ? kAnapaTTI pakaDIne sAmAyika karAvavAno muni prayatna kare to roja jhapAjhapI thAya ne page paDanArA kyAreka mAthuM phoDanArA bane Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1526 evI hAlata thaI jAya. yogya AtmA mATe kAnapaTTI pakaDavAnI paNa chUTa che paNa badhA mATe nahi. sAmAnya rIte to munine upadezanI ja AjJA, AdezanI nahi; Adezano to niSedha che. jo hitanA upadezanI AjJA che to AdezanI kema nahi ? evA prazna koIne thAya paraMtu AdezamAM to ghaNA vAMdhA che. sabhAH "to pachI yuvaka saMghavALAne sudhAravAnI mahenata na hoya ne ?' - jeo ayogya che emane sudhAravA A kahevAtuM ja nathI paNa tame ayogyanA saMsargamAM na phasAo mATe ja kahevAya che ane cetavAya che. mithyAtvanuM khaMDana duniyA mATe nathI. paNa samyagdaSTione sthira karavA mATe che. AcArya bhagavAna zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA pharamAve che ke prabhuno varaghoDo traNa hetu mATe che. mahAdharmIone moTI nirjarA mATe. calAyamAna thAya tevA dharmIone sthira karavA mATe - ane:. bhadrika AtmAone dharmAbhimukha karavA mATe che; paNa niMdakone niMdA karavA mATe dharmIo varaghoDo nathI kADhatA, chatAM e niMdA kare to e pApa ene zire. AjanA loko avaLe bAjhanArA che. e kahe che ke "varaghoDo na kADhyo hota to niMdA na karata ne ?" sAdhu gAmamAM Ave tyAre saMgha praveza mahotsava zA mATe kare ? gurudarzanathI aneka bhavyAtmAo karmakSaya kare, caladharmIo e mahimA dekhIne dharmamAM sthira thAya ane bhadrika AtmAo dharmAbhimukha thAya; paNa emAMye kALA vAvaTA laIne sAme AvanArA nIkaLe ene zuM karIe ? sabhA: 'e kALA vAvaTAnI kALAza kone vaLage ?' e kone vaLage te tame ja vicArI lo, mane na pUcho. navakArazI karanAra sArAmAM sAruM jamaNa jamADe paNa rogI jamanAro potAnA zarIranI darakAra rAkhyA vinA bhAna bhUlIne jame, AMkho mIMcIne je AvyuM te jhApaTe, pachI jhADA thAya, mAMdo paDe, tAva Ave, paga tUTe, kammara phATe, becenI thAya ane pathArImAM paDe to eno vAMka jamADanAranA zire ? jamADanAranI sAme noTisa kADhI phariyAda mAMDe ke eNe jamADavA notaryo mATe mAMdo paDyo to e phariyAda cAle ke pote bevakUphamAM khape ? dAtAra dAna de ne kRpaNa pADozI peTa phUTe to pelo dAna devAnuM baMdha kare ? AjanA loko potAno doSa sArI cIja para DhoLe che. sArI cIjane kadarUpI tarIke oLakhAvavA jeTalI nIcI kakSAe pahoMcI gayA che. Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1527 - 22 : bhAvanA ane pravRttinA bhedane pichANo - 102 - 339 saMyama haNAya evA kSetramAM sAdhune javAnI manA : potAne je cIja sArI lAge te karAya, bIjAne e karavA mATe samajAvAya paNa koI na kare tenI sAthe mArAmArI karavA na javAya. DAhyA mANasonI sabhA bhegI thaI hoya tyAre cAra tophAnIo eka khUNe bhegA thaI khaTapaTa karatA hoya to tenA tarapha lakSa ApavA jAya to TAima pUro thaI jAya ne kAma rahI jAya. bhagavAna zrI jinezvaradeva ayogyanI sAthe carcAmAM UtaryA hota to yogya jIvone tAravAno temane samaya ja na rahyo hota. bhagavAnane kevaLajJAna to RjuvAlikA nadIne tIre thayuM hatuM. paraMtu tyAM to kalpa sAcavavA pUratI kSaNabhara dezanA karIne tarata tyAMthI cAlI nIkaLyA ane kharI dezanA to apApAnagarIe AvIne ApI. "jyAM kevaLajJAna thAya tyAM ja badhA tIrthakaro dezanA de che to huM paNa kema na dauM !" evI haTha emaNe na karI. jJAnI evI haTha kare ? tyAM paNa hajAro manuSyo hatA. paNa dharmane mATe ayogya jovA mATe bhagavAne tyAM dezanA na dIdhI. emane to have tIrtha sthApavAnuM hatuM, e mATe lAyaka jIvo jyAM joyA te tarapha tarata prabhu cAlI nIkaLyA. sabhAH "sAdhu ayogya kSetramAM na jAya ?' jANatA hoya to na jAya. bhUlathI jaI caDyA hoya ne kSetra saMyamane mATe ayogya jaNAya to bharacomAse varasAdanI jhaDIo varasatI hoya to paNa tyAMthI vihAra karavAnI chUTa che. saMyama haNAya evA kSetramAM sAdhune javAnI manAI che. pUrvAcAryoe aneka dezone vihAra mATe ayogya TharAvyA hatA. saMyamano parAbhava thAya tevA dezamAM vihAra karavAnI manAI che ane jyAM saMyama sacavAya evA dezamAM ja vihAra karavAnI sAdhune chUTa che, potAno AtmA haNAya evo upakAra karavAnI zAstra manA karI che. jJAnI kadI khoTI haTha na kare? bhagavAnamAM to anaMta zakti hatI ne ? e pote anAryadezamAM kema na gayA ? rAjagRhImAM bhagavAnanA cauda comAsA thayA. ATalAM badhAM gAmo chatAM tyAM ja ATalAM badhAM comAsA kema ? saMprati mahArAjAe anArya kSetromAM pahelAM yogya taiyArI karI tyAra bAda tyAM padhAravA mATe AcArya bhagavaMtane vinaMtI karI che. bhagavAna zrI mahAvIradeva paNa ayogyane na samajAve to ApaNAthI evI haTha thAya ? na ja thAya. anaMta zaktinA svAmI evA bhagavAna paNa e na karI zake to ame koNa ? bhagavAna zrI mahAvIra deve evI haTha na karI ke jyAM Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vo. - 152 * saMgha svarUpa darzana bhAga-3 kevaLajJAna thayuM tyAM ja tIrtha sthApuM. jJAnI kadI haTha na kare. e to jyAM lAbha jue tyAM ja pravRtti kare. bhagavAnane arthakAmanA rastA batAvatAM AvaDatuM hatuM paNa e na batAvyA. kAraNa ? badhAne sukhI banAvavAnI to emanI paNa icchA hatI ne ? tame jaina hovA chatAM ATaluM paNa na samajo ? AvI bAbatamAM bahu khulluM kahevuM vAjabI nathI jaNAtuM. bAkI jamAno bahu bhayaMkara Avato jAya che. hitanI vAta paNa khullI karavAthI emAMye dhAMdhala thAya che. AMkhonAM bhavAM caDI jAya che. AMkhamAM roga thayo che. sArI vAtanI paNa UMdhI asara thAya che. sArI vAta thatI hoya toye babaDe ke "joyuM ? amAruM bagADavA mATenA ja. A badhA prayatno che." AvI hAlata hoya tyAM thAya zuM ? bhAvanA sArI hoya tyAM amala yogyatAnA AdhAre zrI jinezvaradevanI AjJAnI vAta thAya emAM bagaDavAnuM zuM ? pAchA evuM bolanArA sAme AvI vAta na kare paNa bahAra ADIavaLI vAto karyA kare evI hAlata che. zrI jinezvaradevamAM zakti anaMta hatI; chatAM emanA samayamAM paNa anArya, adharmI, kasAI, ghora pApI, cora, baMdamAza, uThAvagIra, daridrI, dIna, duHkhI, nirdhana, kuTuMbahIna, parivAra vagaranA vagere badhA hatA ke nahIM ? hatA ja. zuM nahotuM? paNa emaNe paNa e tarapha AMkhamIMcAmAM karyo. zuM bhagavAnane emanA upara upakAra nahoto karavo !paNa kare zuM ? upakAra game teTalo karavo hoya paNa amala to sAdhananA pramANamAM ane sAmAnI yogyatAnA AdhAre thAya ne ? sagI mA potAnA dIkarAnI chAtI para paga mUkI moMmAM camacI ghAlI davA pAI zake. chokaruM bUmarANa macAve toya gabharAya nahi. paNa paDozaNanA chokarAne e rIte pAvA jAya to mAthe Aropa AvI jAya. are ! be zokya hoya ane zokyanA dIkarA para prema paNa hoya chatAM e chokarAne paNa sagI mAnI jema davA na pAI zake. jo e rIte pAvA jAya ne kadApi pelI gaLe paDe to musIbatamAM mukAya ane saMyogavaza davA kadAca vAMkI paDe to enA para vahema paNa AvI jAya ke nakkI kAMIka karI nAMkhyuM. samayaM goyama ! mA pamAyo / paramAtmA mahAvIra deve gautama mahArAjAne vAraMvAra e ja kahyuM ke samartha nayama ! mA pamAne - "he gautama ! samaya mAtrano paNa pramAda karIza nahi." mane ane tamane vAraMvAra jo koI ema kahe to jarUra gusso Ave ane saMbhaLAvI daIe ke "Ama pAchaLa zuM paDI gayA cho !" paNa bhagavAna to vAraMvAra gautama mahArAjane e ja kahetA hatA. bhagavAna gautama mahArAjane e Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1529 - 22 : bhAvanA ane pravRttinA bhedane pichANo - 102 -- 341 ja kahetA hatA. kAraNa ke emanAmAM e yogyatA hatI. upakArabuddhi bhale hoya paNa pravRtti to je e pacAvanAra hoya enA mATe thAya. vaLI upakArabhAvanAnI pAchaLa kaI buddhi che e jovuM joIe. pravRtti upakAranI hoya paNa prApti zAnI thAya che e paNa jovuM joIe. pravRtti sukha mATe chatAM sukha kema nahi? ajJAna e bhayaMkara vastu che. irAdApUrvaka pArakAnuM satyAnAza vALavAnI buddhie pravRtti karanArA pApAtmAo to bahu thoDA hoya che. jo evA saMkhyAbaMdha jIvo hota to A duniyAmAM koI jIvata nahi. irAdApUrvakanuM bIjAnuM bagADavAnI ja pravRtti karanArA, potAnuM bagADIne paNa bIjAnuM bagADanArA to gaNyAgAMThyA ane mAnacAMda ApavA jogA che. e sivAyanA bIjAo potAnA duHkha mATe ke koInuM bagADavA ke koIne duHkhI karavA pravRtti karatA nathI. sukha mATe ja pravRtti kare che chatAM loko sukhI kema nahi ? bhagavAna spaSTa jaNAve che ke jagata ajJAnanA kAraNe sukhI nathI. sukha mATe karavA lAyaka je pravRtti zrI jinezvaradevoe kahI che te kramasara thAya to sukha Ave ane evA prayatna karanArA ja jJAnI che. zrI jinezvaradeva eTale anaMtajJAnI, emaNe batAvelA mArge je pravRtti kare ane bIjAone je e pravRttimAM prere te jJAnI ane bAkInA UMdhI pravRtti karanArA badhA ajJAnI. A satya hakIkata svIkAryA sivAya koIne chUTako ja nathI. dareka kALamAM ayogya mANaso hoyaH vyavahAramAM rahelAne dravyasahAyanI, dravyadAnanI, dravyathI bhakti karavAnI chUTa paNa samajIne tathA samajAvIne. bhikhArIne roTalo ApanAra paNa potAne eno jIvanadAtA na mAne ! jo e samyagRSTi hoya to. kema ke roTalAnA TukaDAthI enuM bhaluM ja thAya ema lakhI ApyuM nathI. e roTalAno TukaDo khAya, enAthI apaco thAya ane e bhikhArI mAMdo paDe ema paNa bane. zubha bhAvanAthI apAya, sAmo kyAre sukhI thAya e bhAvanAthI apAya, enA duHkhanuM kAraNa pApa khase e bhAvanAthI apAya, bane to ene samajAvAya to e roTalo pelAne pace ane tenA oDakAra judA Ave. samyagudRSTinuM anAja paNa maMtreluM hoya, eno khAnAro paNa guNavAna thAya. enuM bhojana bhUtanA vaLagADa jevuM na hoya. potAnI pAse AvanArAne, najIka besanArAne pApano bhaya samajAvavo joIe. paNa AjanI to vAto ja badhI judI che. tame hoTalamAM jAo e vAMka hoTelavALAno ? AjanA loko to avaLA vaLage evA che. e kahe che ke Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 saMgha svarUpe darzana bhAga-3 1530 hoTalo karI zA mATe ? nATaka ane sinemAgharo khullo mUkyAM che mATe jaIe chIe." A eka prakAranI kuTeva che. zrI kumArapALa mahArAjAe to sAteya vyasananAM pUtaLAM banAvI tene gadheDe besADI hadapAra karyA hatAM;' chatAM emane paNa gALo denArA hatA ne ? hoya ja. dareka kALamAM evA ayogya mANaso hoya to pachI Aje hoya emAM kAMI navAI che ? vepArI saMtoSI banyA hota to Ajano saTTo vepAramAM khapata ? covIse kalAka jemAM azAMti rahe e saTTo vepAra na gaNAta. saMtoSI to kahe ke bhale moTara na maLe, je maLe te khAIzuM paNa vepAra to be-cAra kalAka pUrato saMtoSapUrvakano ja hoya. karmasattA mAvyA vinA chUTako nathI ? Aje to saTTo e vepAra gaNAya che. cummoteranI sAlamAM (vi.saM. 1974) laDAInA mAmalAmAM vepArIo ane saToDiyAo bhaLatA paisA kamAyA ane AMkho mIMcIne khAnapAna ne mojazokhanA kharcA vadhAryA. e na vadhAryA hota to Aje ATalI bekArInI bUmo na hota. te vakhate e bApano mAla mAnyo, "AveluM zA mATe choDIe ? maLeluM kema na bhogavIe ?' ema unmatta pralApa karyA, to have poka paNa mUkavI paDe. e vakhate bhAnabhUlA kema banyA ? jarA vicAraka ane DAhyA banavuM hatuM ne ? buddhi ThekANe rAkhI hota to A divaso na Avata. cAra divasa pahelAMno daridrI ekAeka koTipati thAya ane e vakhate mANasa maTI pAgala bane to pAcho bhikhArI bane tyAre rovuM paDe emAM navAI zI ? tame pote nItimAna bano. anyAya, anIti, adharma Adine rajA Apo to koInI tAkAta nathI ke tamAro vALa vAMko karI zake. kadI pUrvano azubhodaya Ave to premathI bheTI lo. Avo anubhava to karo ! emAMye majhA che. bAMdhIne AveluM bhogavyA vinA chUTako che ? nahi ja. zAstra paMdara karmAdAnanI nA pADI chatAM milo kema kholI ? sabhAH "hunnara udyoga vadhe ane badhAne kApaDa maLe mATe !" pachI pApa koNa bhogavaze ? jeno duniyAnI sAhyabI bhogavavAmAM hisso che teno pApanAM phaLa bhogavavAmAM hisso nahi ? bhoga bhogavo tame ane pApa bhogave bIjA ema ? sabhAH "Aje evI paNa mAnyatA dharAvanAra che. duniyAnA pApano pote svIkAra karI le evA bahAduro paNa che." koI gamAra evA hoya to bhale. bAkI to loka paNa bole che ke "vAve tevuM Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 : bhAvanA ane pravRttinA bhedane pichANo 102 laNe ne kare tevuM pAme.' vartamAna sa2kA2 paNa corI karanArane hAthakaDI paherAve che, enAM mA-bApane nahi. pelo kahe ke mane to mA-bApe mokalyo hato, to paNa kaDI to ene ja paheravI paDe. jyAMthI muddo maLe ene ja sajA bhogavavI paDe. khUna ka2nA2ne ja phAMsI maLe, bIjAne nahi. mela cIkaNA kApaDane lAge, korAne nahi. karmasattAne arthAt karmanA hukamane mAno cho ke nahi ? AryadezamAM janmelA karmane na mAne ? eka salAmo jhIle ne bIjAne salAmo bha2vI paDe, eka vaktA ne eka zrotA, eka mAlika ne eka noka2, eka bApa ne eka dIkaro, eka pati ne eka patnI, eka rAjA ne eka TraMka, eka dhonAro ne eka dhovarAvanAro, eka khAnAro ne eka khavarAvanAro, A badhA bheda karmasattAnA nathI ? AvI pratyakSa vAta mAnavAmAM paNa vAMdho nathI ? bApane bApa kahevA ja paDe. tyAM ema na kahevAya ke 'huM bApa kema nahi ?' karmasattA mAnyA vinA chUTako ja nathI. jeo Izvarane kartA mAne che temane paNa ema to svIkAravuM paDe che ke 'Izvara kahe che ke saMcita karma bhogavyA sivAya koInA pI2no paNa chUTako thato nathI.' zrI rAmacaMdrajIne vanavAsa bhogavavo paDyo e vAta emaNe paNa karI che ne ? 1531 343 arthakAmanA prayatnamAM jaya bhAgyAdhIna : muddo e che ke saMtoSanuM sukha svAdhIna che. bahAranI cIjonuM sukha parAdhIna che, bhAgyAdhIna che. samyadRSTi mATe udyamanI pradhAnatA kahI che. kema ke eno prayatna kevaLa mokSa mATe che, jenI saphaLatA nizcita ane AtmAne svAdhIna che. rAvaNa samartha hato paNa eno prayatna niSphaLa gayo, kAraNa ke arthakAmanA prayatnamAM jaya bhAgyAdhIna che. zrI rAmacaMdrajInA jayamAM paNa bhAgyanI ja pradhAnatA; prayatna to akiMcitkara. zrI jinezvaradevo emanA prayatnamAM kadI niSphaLa na thayA: kema ke emano prayatna mokSa mATe hato. eka utsarpiNI ke avasarpiNI kALamAM cakravartI bAra ja thAya, teramo na ja thAya, zrI jinezvaradeva covIsa ja ane kevalI asaMkhyAtA thAya enuM kAraNa ? cakravartI thavAno prayatna to badhA kare paNa e thavuM bhAgyAdhIna che. koNika thavA gayo to motane bheTyo. zrI sItAjIne kalaMka AvyuM te bhogavavuM ja paDyuM. zrI rAmacaMdrajInAM e rANI hatAM, badhI rANIomAM mukhya e paTTarANI hatAM, saumAM mAnItAM hatAM, moTAM satI hatAM, patino paNa prema pUro hato. chatAM karme ene jaMgalamAM dhakelyAM ne ? karmasattAnA pariNAmathI na to emane zrI rAmacaMdrajIe bacAvyAM ke na rAvaNane mAranAra samartha evA lakSmaNe bacAvyAM. Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 * 344 - saMgha svarUpe darzana bhAga-3 karmasattAthI bacAvanAra eka zrI jinazAsana che? - karmasattAthI bacAvanAra koI nathI. phakta eka zrI jinazAsana che, kema ke e karmane kApavAno rasto batAve che. karma kapAya ane navAM AvatAM rokAya to ja AtmAnI mukti thAya. saMvara ane nirjarA e be ja muktinA mArga che. e be mArganA prayatnamAM evo guNa che ke kadApi bhUla thAya, kApa barAbara na mukAya ane daravAjo ughADo rahI jAya. ethI aMdara karma praveze to paNa sArAM ja praveze, kharAba to nahi ja; kAraNa ke pariNAma zubha che ne ? pariNAma azubha thAya to mAnavuM ke saMvara ke nirjarAthI khasyo. zrI sItAjIe paNa saMvara ane nirjarAno ja mArga lIdho. divya karIne tarata ja jyAM karma kapAya tyAM javA cAlI nIkaLyAM. "jAu chuM" ema kahyuM ne e sAMbhaLatAM zrI rAmacaMdrajIne AMcako AvI gayo. kyAM ?' ema pUchatAM to sItAjIe lonca karI mAthAnA vALa emanA para pheMkyA. e jotAMnI sAthe ja rAmacaMdrajI mUcchita thayA. sItA jevI mahAsatI paNa rAmacaMdrajIne evI mUcchita thayA. sItA jevI mahAsatI paNa 'rAmacaMdrajIne evI mUcchita avasthAmAM mUkIne dIkSA levA cAlyAM gayAM ane jJAnIe dIkSA ApI paNa kharI. sItAjIe sApha sApha kahyuM ke, "mAre karmane bhogavavAM paDyAM tyAre tame mAruM zuM sAcavyuM? jyAre bhogavavuM mAre ja paDyuM tyAre have navuM bAMdhuM zA mATe ? have to jyAM karma kapAya evA zrI jinazAsananuM ja zaraNa. have to nahi rAmanuM zaraNa ke nahi diyara lakSmaNanuM zaraNa.' zrI rAmacaMdrajI rue tyAM sItAjI paNa rovA besIne kANa bhegI mokANa na kare. sukha zAmAM ? paisAmAM ? rAjaRddhi, siddhi, kuTuMba parivAra e badhAMmAM ? nA. jo ema hoya to Aje ghaNA rAjAo poke poke rue che ! ghaNA zeThiyAonA moM para nUra kema nathI dekhAtuM ? dravyaupakAra nAmano, bhAvaupakAra kAmano ? dravyaupakAra nAmano che, bhAvaupakAra kAmano che. dravyaupakAra bhAvaupakAranuM kAraNa che. mATe zaktinA pramANamAM yogya rIte e karAya; jema tema vinA viveka kare to levAnA devA thAya. dravyadAna karatI vakhate pAtra kupAtrano vicAra karavo paDe. pariNAma jovuM paDe. anukaMpAnI vAta judI. dAna zAnuM karavuM eno paNa viveka joIe. dUdhanuM dAna hoya paNa aphINa ke dArUnAM dAna na hoya. vyasananAM dAna na hoya. vyasanIne te te padArthonAM dAna devAthI to vyasananI puSTinuM pApa bhogavavuM paDe. vyasanI bImAra paDyo hoya, vyasana choDavAnI bhAvanA hoya to yogya lAge to vivekI ucita rIte vartI zake che. paraMtu te paNa vyasanI potAne vyasanano padArtha maLyo ema jANI zake e rIte to Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1533 - 22 : bhAvanA ane pravRttinA bhedane pichANo - 102 - 345 nahi ja. aphINiyAnA paga tUTe to paga dabAvAya paNa aphINanuM dAna na karAya. ApaghAta karanArAone paNa aphINanuM dAna na karAya. dravyadAna karanArAe A badho viveka zIkhavo paDe. bhAvaupakAramAM bhaya nathI : bhAvaupakAramAM bhaya nathI, paNa dravyaupakAramAM pAtranI yogyatA, vastunI yogyatA vagere badhuM jovAnuM. aphINanA dAnamAM tame ulaTAvI ulaTAvIne pUchyuM paNa eka ja vAta ke vyasananAM dAna na hoya. ahIM to samyagadarzana, samyagUjJAna ane samyakracAritra sivAya cothI vAta bolavAnI ja nathI. tame game tevA prazno karI enAthI. khaseDavA mAMgo toya kharuM nahi. mAre tamArI paMgatamAM AvIne besavuM nathI. paNa tamane ahIM besADavA che. kema ke je sthAna lIdhuM che tenI pAkI pratIti che. mArI pAse koI roto Ave to enA bhego huM rovA na besuM. pelo kahe ke, "marI gayo, lAkha gayA, bApa marI gayA, Ama thayuM ne tema thayuM.' to mArI pAse eno eka ja javAba ke e badhuM thavAnuM nizcita hatuM te ja thayuM che. mATe karmasattAne khaseDavAnI mahenata kara. ene ADe AvavAnI mahenata mUkI de. moTAnI sAme caDAI karanAro mAra khAI jAya. baMgalA bagIcA mUkavAnA ja che to sIdhesIdhA ja mUka ne ? jene divasamAM dasa vakhata cyA vinA nahotuM cAlatuM tevAne paNa jyAre kensara jevuM darda thayuM tyAre vAMkA rahIne calAvavuM paDyuM che. pANInuM TIpuM paNa gaLe na Utare tyAM kare zuM ? karmasattA bahu bhayaMkara che. mahinAo sudhI kensaranA dardI, bhUkha, tarasanuM duHkha veThI veThIne mare che. upasaMhAra: . mATe A badhI vAto samajo ane saMtoSarUpI naMdanavananI sahela karavA Avo. tyAM zIla rUpI sugaMdhI evI joIe ke je bIjAne paNa suvAsita banAve. graMthakAra A viSayamAM vizeSa varNana zuM kare che te have pachI. Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 : samyajJAnanuM phaLa virati vIra saM. 2456, vi. saM. 1989, phAgaNa vada-13 zukravAra, tA. 28-3-1930 - uttaraguNanA sarvathA abhAvamAM mUlaguNa na Take : * zrI jinAjJA pratye durbhAva hoya tenuM bhaNatara dhULa che H evA bholA paNa samAja mATe zrAparUpa che : 70 e vAto vAhiyAta che : jaina dharmanuM tattvajJAna e cAvI che : potAno doSa jamAnA para na DhoLo mahAvrata jene romeroma pariNamyAM hoya te jagatanaMdanIya che : eka mahAvrata gayuM to pAMceya jAya H * AvI namratAno guNa kyAMthI ! eka ja dezanAmAM vairAgya H pAghaDI hajI kema UtaratI nathI ? dravya cAritra e ja bhAva cAritranuM kAraNa : A kevI parIkSA zodhI ! puruSa tathA strI vacce aMtara : vyavahAra barAbara jALavyo : samAna hakkanI vAtomAM to mAryA javAze : * nArI rAjAnA maMtrIo to puruSo ja : 0 Aje to jJAna che ja kyAM ! mArga nAza pAmaze to zuM thaze ? * gurunizrAe jJAna na bhaNe tene vAcanA ApavAno adhikAra nathI : huM nathI ramato paNa mArI vaya 2me che H 'lokaviruddhanI khoTI rajUAta : traNa tattvamAMthI be tattvane ja mAne e kevA ? * Aje zAsana kharuM ke nahi ? durArAdhya kahyuM paNa anArAdhya na kahyuM : 103 Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1535 23 : samyajJAnanuM phaLa virati - 103 uttaraguNanA sarvathA abhAvamAM mUlaguNa na Take uttaraguNano sarvathA abhAva hoya to eka paNa mUlaguNa na Take. mUlaguNane dipAvanAra, TakAvanAra, khIlavanAra ane vadhAranAra uttaraguNo che. jene e guNo upara prema hoya tene trikAlapUjAdi na game ? je A kriyA na kare tenAmAM kadAca darzanaruci hoya to paNa vyavahArathI ene mithyAddaSTi kahI zakAya. jene samyagdarzana hoya te bAra mahine ekavAra jinapUjA kare evuM bane ? phurasade ane phAve to kare evuM bane ? ane tema chatAM kahe ke amane ruci che to e manAya kaI rIte ? ane ene jaina kahevA paNa kaI rIte ? jAtithI jaina kahevAya bhale paNa sAcI rIte e jaina nathI. koI kahe ke, 'mane vepAra karavAnI bahu icchA che paNa dukAna phAve tyAre ane phAve to ughADuM' to e peDhI cAle ? zrI jinAjJA pratye durbhAva hoya tenuM bhaNatara dhULa cheH 347 uttaraguNo e mUlaguNone dipAvanAra, TakAvanAra ane vadhAranAra che. uttaraguNo AghA mUke to mUlaguNano rAga nAza pAme. A badhI vastu pariNAma pamADavA samyagdarzanamAM daDhatA, rUMDhatA, gADhatA ane avagADhatA joIe. samyaSTi mATe paNa traNa kriyA kahI. zuzruSA, dharmarAga ane deva-gurunI vaiyAvacca. zuzruSA eTale zrI jinezvaradevanI vANI sAMbhaLavAnI icchA e kevI hoya ? 'taruNa sukhI strI parivaryo re, catura suNe sura gIta; tehathI rAge ati ghaNe re, dharma sUNyAnI rIta re, prANI, dharIe samakita raMga...1' Aja to kahe che ke A jamAnAmAM A zAstra na cAle. bhagavAna to sADI covIsaso varSa pahelAM thayA. emanuM kaheluM Aje kema cAle ? Aje to koI koI sAMdhuo paNa bole che ke 'A zAstro Aje zuM karavAnAM ? duniyAnuM jJAna bhaNo. zAstronI jhINI jhINI vAto A jamAnAmAM na cAle. jamAno vIjaLIvege AgaLa vadhI rahyo che. pRthvIkAya, aplAya AdinI vAto A jamAnAmAM na . hoya. vAsI, vidaLa, bhakSya, abhakSyanI paMcAta A yugamAM nakAmI che.' AvuM bolanArA sAdhu ke zrAvaka je hoya temane zrI jaina saMghathI bahA2 ka2vA jevA che. ajJAnane ghaniSTha banAvavAnI temanI pravRtti che. zrI jinezvaradevanI AjJA pratye durbhAva Avyo. te game teTaluM bhaNyo hoya to paNa enuM bhaNatara dhULa che. Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 13 348 - saMgha svarUpe darzana bhAga-3 - evA bhaNelA paNa samAja mATe zrAparUpa cheH zrI jinezvaradevanI vANI pratye samyagudRSTino upara kahI gayA tevo rAga hoya. dezaviratidhara sarvavirati banavA mATe ane sarvaviratidhara sarva viratipaNAmAM tanmaya banavA mATe e vANIne vicAre. AjanAo kahe che ke A badhAnI zI jarUra ? huM kahuM chuM ke, "vyavahAramAM copaDAnI zI jarUra ?' tIrthamAM mArgAnusArI paNa Ave. A zAsanamAM jJAnI ane ajJAnI beya cAle paNa e bhagavAnanA kathana pratye gADha rAgavALA joIe. koI vatana bese to tyAM e potAnI khAmI mAne paNa ema na kahe ke, "kahyuM, kahyuM have bhagavAne ! A jamAnAmAM koNa e mAnavAnuM !" AvuM bolanArA game tevA bhaNelA hoya, game tevA DigrIdhArI hoya to paNa e samAjane mATe zrAparUpa che; kazA ja kAmanA nathI. e vAto vAhiyAta che: dharmarAga kevo hoya ? tyAM kahyuM ke jAtano brAhmaNa hoya, bhUkhyo hoya, aTavI UtarI Avyo hoya ane thAkelo hoya, te vakhate ene bhojanamAM suMdara ghebara maLe ane enA para jevo rAga thAya, enAthI adhika rAga dharma para joIe. devagurunI vaiyAvacca vidyAsAdhakanI jema kare. samayasara ja jAya. vidyAsAdhaka samaya na cUke. kALI caudaze, madhya rAtrie smazAnabhUmimAM ekalo jAya ane kalAko sudhI Ubho rahe ane vidyAnI sAdhanA kare. A to karavuM kaMI nahi ane zraddhA che ema kahevuM te cAle ? ne jinapUjA karavI, na guruvaMdana karavuM, na zrI vItarAga bhagavAnanI vANI sAMbhaLavI ane zrI jinezvaradevanA vacana para rucinI vAta karavI, devagurunI bhaktinI vAta karavI e vAhiyAta vAto che. jainadharmanuM tattvajJAna e cAvI che : Aje duniyAnuM sAhitya vAMcavAnI bhalAmaNa karavAmAM Ave che, paNa temane gharanuM sAhitya vAMcavAmAM rasa nathI. cAvI vinA baMdha thaI jAya tevAM tALAM Ave che. evuM tALuM baMdha karI do ane cAvI na hoya to UghaDe zI rIte ? jaina sAhityanuM tattvajJAna e cAvI che. enA vinA anya sAhityanuM vAMcana karavA jazo to aTavAI jazo. tattva hAthamAM nahi Ave. jaina sAhitya jANyA vinA bIjAnI vAta hoya ? AvA upadeza ane pravRtti cAlatI hoya tyAM sAdhupaNAnI vAta karavI kaI rIte ? duniyAnuM jJAna e sAdhana che. kakko, bArAkhaDI e Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 187 - 23: samyajJAnanuM phaLa virati - 103 - 349 jJAnanAM sAdhana che. paNa jo e samyajJAnamAM sahAyaka thAya to jJAna nahi to ajJAna. UlaTuM e bhaNavAthI ja jJAnAvaraNIya baMdhAya. sadupayoga mATe bhaNAto kakko jJAnAvaraNIyano kSaya kare paNa svArthavRttithI bhaNAto hoya to e jJAnAvaraNIya baMdhAve ema prabhunuM zAsana kahe che. paNa AvI vAto ame kahIe eTale e kahe che ke "A to lakIranA phakIra purANapAThI che.' paNa emane khabara nathI ke "e purANapATha vinA to koInA bApane paNa cAlyuM nathI. bhagavAna zrI mahAvIradevane paNa jANyA zAthI ? purANapAThathI ja ne ?' potAno doSa jamAnA para na DhoLoH uttaraguNo vinA mUlaguNanI khAtarI zI ? kahe che ke "amane dharmanI dhagaza bahu che paNa jo ema hoya to siddhAMtane Takkara lAge tevI pravRtti kema ? tyAM kahe che ke, "e to jamAno evo che." huM kahuM chuM ke potAno doSa jamAnA para ja DhoLo. mahApuruSo prANAMta kaSTa vacce paNa dharmane nathI cUkyA. AcAryadeva zrI, kAlikasUrijI mahArAjAe rAjAne spaSTa zabdomAM jaNAvyuM ke "yajJamAM pApa che ane enuM phaLa naraka che. mATe tuM narakamAM javAno chuM." rAjAe pUchyuM ke, "tame kyAM jazo ? sUrijIe kahyuM ke, "huM svargamAM jaIza." A vakhate pUjya AcArya bhagavaMte rAjAne sAruM lAge tevI vAta karIne tene potAno banAvI lIdho hota to tenI pAse bIjAM kAma karAvI zakata ne ? paNa ghara bALIne tIrtha karavA jevA kAmanI kiMmata nathI. satyane chupAvIne kadI be-pAMca rAjAne bhakta paNa banAvyA; paraMtu emAM zrI jainazAsananI zobhA zI vadhI ? hA, jAtane mAnapAna maLe. paNa evAM mAnapAnanI icchAvALAe spaSTa kahI devuM joIe ke pote bhagavAna mahAvIrano sAdhu nathI. nokara ekano ne kAma bIjAnuM karavuM, e vAjabI kahevAya ? sabhAH "beyano pagAra khAya to ?' e beyathI bhraSTa thAya. dhyeya prabhumArganA anuyAyI banAvavAnuM joIe, paNa potAnA bhakta banAvavAnuM nahi. vyAkhyAna tamArI pAse amArAM vakhANa karAvavA mATe nahi paNa tamane prabhumArganA anuyAyI banAvavA mATe che. jene potAnAM vakhANa sAMbhaLavAnI icchA AvI te gayo samajavo. munIma grAhakane khuza tyAM sudhI rAkhe ke jyAM sudhI zeThanI tijorImAM Avaka thAya. khoTano vepAra e na ja kare. prabhumArganA anuyAyI banIne bhakta bano to vAMdho nahi. paNa prabhumArgane visarIne bhakta banavA Avo to "nA" kahevI paDe. evuM ToLuM to mArI pADe. Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3pa0 13 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 mahAvrata jene romeroma pariNamyAM hoya te jagatanaMdanIya che: saMtoSarUpI naMdanavananA AnaMdanI vAta cAle che. e mATe pahelI vAta e ke samyagdarzana daDha, rUDha, gADha ane avagADha joIe. mULaguNa tathA uttaraguNa pratye akhaMDita prema joIe. mahAvrata tathA samiti gupti pratyeno prema daDha, rUDha, gADha ane avagADha joIe. e premathI kadI khase ke case nahi, kema ke jIvAjIvAdinuM svarUpa eNe jANyuM che. ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya, aparigraha A pAMce guNo sarvAMze hoya e mahAvrata. e jene roma roma pariNamyAM hoya te jagatane vaMdanIya che. samyakatvanuM ane jJAna meLavyAnuM phaLa e pAMca mahAvrata che ane enuM pariNAma avyAbAdha pada che. mahAvrata jAya to avyAbAdha pada paNa gayuM samajavuM. eka mahAvrata gayuM to pAMceya jAya ? hiMsA, jUTha, caurI, maithuna ane parigraha e pAMcane manathI, vacanathI, kAyAthI na kare, na karAve na anumode e rIte navakoTi paccakakhANa kare e pAMca mahAvrata che. emAM kyAMya pola na cAle. muni kahe ke, "parigraha muni na rAkhe paNa gRhasthane zo vAMdho !" to ? to enuM pAMcamuM mahAvrata gayuM eTale pAMceya jAya. ekanI comera cAre che. relano pATo cAra hAthano vaccethI tUTe eTale relano vyavahAra aTake ja. sabhAH "viruddha vartanArane kharAba kayA zAstramAM kahyA ?" zAstromAM ThAma ThAma kahyA che. eka akSara viruddha bolanArane utsutrabhASI, pApI ane adiThTha kalyANakarA kahyA che. satyanA rakSaNa mATe virodha ane virodhIonuM svarUpa batAveluM ja hoya. ghara hoya tyAM dIvAnakhAnuM, rasoDuM, daravAjo, sAMkaLa badhuM ja hoya. samyagRSTino mULa tathA uttaraguNo pratye akhaMDa prema hoya. dezaviratinI mULa tathA uttaraguNonI najIka javAnI pravRtti hoya ane tyAM ene adhika prema hoya; jyAre sarvaviratinI e mULaguNo tathA uttaraguNomAM tanmayatA hoya. AvI namratAno guNa kyAMthI ! A samajAya to je vAto ATalI khullI kahevI paDe che te kahevI paData nahi. vyavahAramAM vinaya vagere badhuM tamane AvaDe che, vagara zIkhavADyuM AvaDe che. moTA mANasane sAme levA javo, A badhuM kAMI zALAmAM tame nathI zIkhyA paNa vagara zIkhe AvaDI gayuM che. eka nokariyAta je enA oNphisara pratye varte Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1539 - 23: samyajJAnanuM phaLa virati - 103 351 che, tyAM je vinaya sAcave che e rIte jo deva guru dharma pAse varte to Aje mArga pAme. jeonA magajamAM rAI bharI che evA moTA dhArAzAstrIo paNa mejisTreTo pAse ekadama namra banI jAya che. maMdiramAM mUrtio joIne phAve tema bolanArA ane sAdhuone ghelA kahenArA korTamAM mAmUlI pagAradAra mejisTreTa pAse ekadama vinita bane che, salAma bhare che, UbhA thaIne ja bole che ane mAya laoNrDa, mAya laoNrDa kahIne ja saghaLI dalIlo kare che. emane joIne ema thAya ke maMdira upAzrayamAM jemanI uddhatAIno pAra nathI evAomAM AvI namratAno guNa Avyo kayAMthI ? . sabhAH 'tyAM to pratyakSa sajA che." A ja mUrkhatA che, e ja bhayaMkara ajJAna che ke je tamAco mAre tenI pAse sIdhA cAlavuM ane je dayAnI bhAvanAthI sajA na karatAM zikhAmaNa Ape tyAM uddhata banavuM. AvA uddhatomAM paNa tyAM AvI namratAno guNa kyAMthI Avyo ? vAtavAtamAM "amArA vicAra" ema bolanArAnuM e "huM" pada kyAM khovAI gayuM ? tyAM to kAyadesara bolAya. jajja paNa kAyadA bahAra na jAya. moTAmAM moTo baeNrisTara paNa tyAM jajjano vinaya jALave, salAma bhare. tyAM nAta jAta ke moTo nAno e na jovAya. khurazIne lAyaka thayo eTale khalAsa, tyAM pachI kazI dalIla na cAle. keTalIka vAra mejisTreTa pelAthI kAyadA ochA paNa jANato hoya, kadI e bAbatamAM ene pUche paNa kharo. paNa ochuM jANo cho mATe nahi cAle" ema enAthI nahi kahevAya. maMdira ane upAzrayomAM svataMtratAnI bAMga pokAranArA tyAM AvA gulAma kema ? paisAe evA banAvyA ne ? paisA mATe gulAmI karanArA maMdira upAzrayamAM uddhatAI batAvatA hovA chatAM evAne moTA mAnavA ke zAsananI prabhAvanA karanArA mAnavA enA jevI ajJAnatA kaI ? sabhA : "mejisTreTa ochuM bhaNelA che ema jaNAvIne ene khaseDavA evI dhArAzAstrI korTane arajI kare to ?" to mejisTreTane badale e dhArAzAstrI ja kadAca khasI jAya. maeNjisTreTa doravAI gayA che evo Aropa karavo e paNa bhAre paDI jAya. jo e puravAra na thAya to bAra vAgI jAya. rAjasattAnA kAyadA bahu bhAre che. e rIte jainazAsanamAM paNa nAnAmAM nAno chatAM yogya sthAnane pAmelo hoya to te tamAre badhAne trikALa pUjya che. bhale ochuM bhaNelo hoya paNa yogya sthAna pAmyo eTale vaMdanika thaI cUkyo. keTalAka kahe che ke, "ame varSo sudhI sAmAyika, paDikkamaNAM ane pauSadha karyA che, jIva vicAra Adi prakaraNo ane Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1540 352 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 karmagraMtha vagere bhaNyA chIe ane A to sAdhu banyA chatAM kAMI bhaNyA nathI ne hajI cAra divasa thayA dIkSA lIdhI che, ene ame vAMdIe ?' huM kahuM chuM ke lAkha vAra vAMcavA paDe. ATaluM bhaNyA to hajI paDyA kema rahyA? karmagraMtha bhaNanArA to ghaNA gabaDI paNa gayA. prakaraNo ane karmagraMtha ghare besI rahevAnuM kahe che ? ATaluM ATaluM bhaNyA chatAM sAdhupaNuM na laI zakyA mATe nIcA ane vagara bhaNelA sAdhupaNuM laI zakyA mATe e UMcA ane jJAnI emAM navAI zI ? eka ja dezanAmAM vairAgyaH zrI kRSNa mahArAjA tathA zreNika mahArAjA ema nahotA kahetA ke, "khuda prabhunI dezanA kAyama sAMbhaLanArA amane vairAgya nahi ane Ane eka ja dezanAmAM vairAgya kema ?' e to UlaTA tAjuba pAmIne dhanyavAda detA ke "ame roja sAMbhaLavA chatAM pAmI zakatA nathI ane A eka ja dezanAmAM pAmyo mATe mahA puNyavAna ! zrI kRSNa mahArAjAnA nAnA bhAI zrI gajasukumALe dIkSA lIdhI te ja divase kevaLajJAna ane mukti meLavI, tyAM kRSNajIe ema na kahyuM ke, huM nemanAthajIno parama zrAvaka chatAM mAruM ThekANuM nahi ane gajasukumALane eka ja divasamAM tamAma siddhi kema ? ughADI vAta che ke kRSNajI rAja na choDI zakyA mATe emane nahi ane gajasukamALe rAja choDyuM, dIkSA lIdhI, te ja divase guruAjJA laI smazAnabhUmimAM kAyotsarga UbhA rahyA, mAthe mATInI pALa bAMdhI mukAyelA agnine samabhAve sahyo to kevaLajJAna paNa maLyuM ane mukti paNa maLI, to emAM navAI zI ? pAghaDI hajI kema UtaratI nathI ? jIvavicAra vagere varSo sudhI bhaNavA chatAM e bhaNanArAonI pAghaDI hajI kema UtaratI nathI ? gharabAra, kuTuMba parivArano moha kema chUTato nathI ? je sAdhu vagara bhaye paNa mA-bApa vagere choDIne ahIM AvyA te uttamatA vinA ? chokarAMne ramADI ramADIne gharaDA thayA chatAM e moha hajI chUTato nathI to jJAnanA phaLanI prApti kyAre thaze ? ahIM Avelo bhale ochuM bhaNelo hoya paNa jJAnanA phaLanI prApti ene thaI mATe e vaMdanika che ja. mAtra sUtro gokhI nAkhyAM ane jJAnano ghamaMDa dharAve ane pachI sAdhuo mATe game tema pramANapatro phADe ene bhaNelA kahyA koNe ? virati pratye prema ke bahumAna vinAnA AvA lokone bhaNelA mAnavA te ajJAnatA che. evAne bhaNelA tarIke mAna apAya ja nahi. Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1541 * 23 : samyajJAnanuM phaLa virati 103 1 353 dravya cAritra e ja bhAva cAritranuM kAraNa : je bhaNelo hoya tene bhaNataranA phaLa pratye prema na hoya ? jJAnanuM phaLa virati eTale cAritra che emAM paNa dravya cAritrathI bhAva cAritra UMcuM paNa e bhAva cAritranuM kAraNa to dravya cAritra ja che. bhAva cAritra koIne hoya, dravya cAritra ghaNAMne hoya. pahelAM dravya cAritra pachI bhAva cAritra. bhAva to koIkane pahelAM hoya. dravya yoge bhAva che. atimuktaka kumArane nava varSe kevaLajJAna thAya che. paNa te pUrve thoDIvAra pahelAM nAvaDI (nAnI pAtarI) tarAve che. sthaMDila gayA che tyAM kAcalI pANImAM tarAve che ne ? thoDIvAra pachI to bhagavAnanA vacanathI IriyAvahI karIne kevaLajJAna pAmavAnA che evAnI paNa atyAre kaI sthiti ? aplAyanuM paNa jJAna ke bhAna che ? bhAva munipaNuM che ? sthavira munio je mahAvidvAna ane gItArtha hatA emaNe bhagavAnane A vAtanI phariyAda karI. tyAre bhagavAne emane cUpa rahevAnuM kahIne pharamAvyuM ke, 'e mahAtmAnI AzAtanA na karo.' munio tarata mauna thayA. pANImAM nAvaDI calAvanAra muninI AzAtanA na karavAnuM bhagavAna pote kahe che. e kevaLajJAnane pamADanArA bhAvo vagere e bAlamunine paNa Ave ja che ne ? emane pApano bhaya che. pApano bhaya hovo e jevuM tevuM jJAna che ? bhaNavuM e pApa ka2vA mATe ke pApathI DaravA mATe ? pApa karavA ja bhaNe e kevA ? ati muktaka jeTalo pApano Dara bIjAone pariNamana nahoto thayo e khullI vAta che. bhagavAne pApanI AlocanAmAM IriyAvahI karavAnuM emane kahyuM. bALaka che paNa prabhunA vacana para dRDha pratIti che. tarata ja vicAryuM ke 'bhagavAne IriyAvahIthI pApa jAya ema kahyuM mATe evI IriyAvahI karuM ke pApa jAya ja. IriyAvahIno artha jANato nathI. basa, 'pApa jAya' e ja bhAvanAmAM IriyAvahI kare che, tyAM ja zreNi mAMDe che. saghaLAM ghAti karmo khapAvI kevaLajJAna pAme che. A kevI parIkSA zodhI ! AjanA keTalAka potAnA jJAnanuM ghamaMDa dharAvanArAo evA che ke pote koI stavana, sajjhAya ke rAsa vagere vAMcyA hoya gurugamathI nahi paNa potAnI meLe ja vAMcyA hoya emAMthI ekAdI AMTIghUMTIvALI kaDI laIne sAdhu pAse AvIne pUche ane sAdhue pote e na vAMcI hovAthI kadI na samajAvI zake eTale tarata pramANapatra phADe ke 'lo sAdhu thayA ! jJAna to che nahi' jANe e kaDImAM ja badhuM jJAna AvI gayuM. AvA mithyAbhimAnIo potAne zAnI mAne che. kevI parIkSA zodhI ? AvAne bolAvAya nahi, emane AgaLa karAya nahi, Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 152 emane jarA paNa mahattva apAya nahi. zAstranI vidhi jANo cho ? caMdanabALA jevI sAdhvI hoya, so so varSano dIkSAparyAya hoya ane bIjI tarapha kaThiyArAnI jAtano Ajano dIkSita sAdhu hoya ane kAMI na bhaNelo hoya chatAM e sAdhvI tyAM UbhI thAya ane ene vaMdana kare. have e sAdhvI A sAdhunI parIkSA le to e sAdhu enI sAme Take ? nahi ja. A vidhi barAbara samajo. pustakanuM jJAna pustakamAM rahI jAya ane vagara pustakanA jJAnavALAne ahIM kevaLajJAna thaI jAya. sAdhvIne tyAM pelA kaThiyArA navadIkSita sAdhune vaMdanA karatAM AMcako na Ave. puraSa tathA strI vacce aMtara H zrI jinezvaradevoe pharamAvyuM che ke puruSa tathA strI beya mokSamArga sAdhI zake che. puruSanI pradhAnatAno bheda amuka bAbatamAM rAkhyo. kevaLajJAna beya pAme tyAM vAMdho na kahyo. kema ke tyAM vItarAga dazA che eTale veda eka paNa nathI, samakoTinA AtmA che. puruSa ja mokSa pAme ane strI na pAme ema paNa jainazAstra kahetuM nathI. amuka vastumAM baMnemAM adhikAra bheda jarUra che ane te jJAnIe joyo che mATe kahyo che. samAna pApanI kriyA puruSa tathA strI samAna rIte kare to paNa tyAM strI puruSane nahi pahoMcI zake. kema ke puruSa e pApakriyAthI sAtamI naraka sudhI jaI zake che, jyAre strI chaThThI naraka sudhI ja jaI zake che. pApanA pariNAmanI evI tIvratA enAmAM AvatI nathI. chatAM strI kevaLajJAna pAme, kema ke, tyAM to vItarAgatA prApta karavAnI che. muddo e che ke kaSAya khaseDavAnuM strI karI zake. paNa kaSAyanA baMdhamAM to strI jarUra pAchI paDe. chadmasthapaNe vyAkhyAna strI na vAMce kema ke enA aMgaceSTAdithI nukasAna thavA saMbhava che. puruSa hAtha vagere halAve ane strI hAtha halAve tenI asaramAM aMtara che. jyAM jyAM aMtara kahyo te te pacAvavAnI tenAmAM tAkAta nathI. sabhAH "strIpariSadamAM sAdhvI vAMce !" pATe besIne nahi paNa sAmAnya rIte sAme besIne vAMce. puruSa bajAra vacce oTale sUI zake. paNa strI nahi sUI zake, kAraNa ke, enI aMgaracanAmAM ja pharaka che. e ja rIte vicAromAM, iMdriyomAM, kAryavAhImAM paNa bheda che. puruSano viSaya game teTalo tIvra toya zAstra ene taraNAno bhaDako kahyo, eka jhapATe khalAsa; enA viSayano vega maryAdita che. strIno viSaya tIvra che. na jAge tyAM sudhI kAMI nahi paNa jAge tyAre enI mAtrA tIvra ghaNA lAMbA samaya sudhI na zame; eTaluM puruSa tathA strI vacce aMtara che. strI mahAsatI paNa banI zake che Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1543 - 23H samyajJAnanuM phaLa virati - 103 - 355 evuM paNa zAstra kahyuM, paNa jenAmAM je guNadoSa hoya te to batAvavA ja paDe ne ene chupAve kaI rIte ? vyavahAra barAbara jALavyo ? anaMtajJAnIoe puruSanI pradhAnatA bahu vicArapUrvaka kahI che. adhama koTinA puruSo adhama mArge jAya che e vAta judI. jyAM samAnatA rAkhavAnI hatI tyAM jJAnIe rAkhI ane aMtara kahyuM, kema ke e vItarAga hatA. evuM na hotA to kevaLajJAna mATe paNa yogyatA na batAvata. puruSane Takkara mAre evuM zIlA strI pALI zake che ema paNa e zAstrakAroe ja kahyuM che. kevaLajJAna thayA pachI strI dezanA Ape. kema ke pachI vikAra gayo. kevaLajJAna na thAya tyAM sudhI strI dezanA de, ne puruSa sAMbhaLe to viparIta pariNAmano ghaNo saMbhava. sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM paNa enAM aMgopAMga tarapha najara kheMcAI jAya. jJAnIe je je vastu upayogI hatI te rAkhI ane jyAM aMtara hatuM tyAM te pramANe kahyuM. vyavahAra barAbara jALavyo e khUbI. ogaNIsamA tIrthaMkara zrI mallinAtha svAmI thayA e strI tIrthaMkara hatA. emaNe gaNadhara sthApyA vagere badhuM karyuM paNa emanI sAthe samosaraNamAM sAdhvIo ja, e maryAdA sAcavI. samAna hakkanI vAtomAM to mAryA javAzeH puruSanI pradhAnatA anaMtajJAnIoe jJAnathI joIne kahI che. badhI vAtamAM yukti na maLe. jo ke haThavAda na hoya to to badhuM manAya tema che. samAna hakkanI vAtomAM paDyA to mAryA javAze. A viSayamAM vadhAre bolavuM yogya nathI. strI puruSanI aMgaracanAmAM jai phera kema che, e kaho ! misisa phalANA lakhAya che. paNa misTara phalANI lakhAyuM ? misisanI oLakha to puruSonA nAmathI thaIne ? tyAM puruSanI pradhAnatA thaIne ? tyAM pradhAnatA mAnavI ja paDI. jAya kyAM ? na mAne to AbarU jAya. anAdisiddhi siddhAMtone kamane paNa pALavA paDe che. nArI rAjAnAM maMtrIo to puruSo ja H chokarAne prema mA para vadhAre, mA ene vadhAre sAcave, bhInAmAMthI sUkAmAM mA suvADe. Ama chatAM zALAmAM ke peDhI para potAnI sAthe bApunuM nAma lakhAve che, mAnuM nahi; enuM kAraNa? koI koI strI rAjA banI. paraMtu koI paNa dezamAM koI paNa kALe juo to taMtra puruSanA ja hAthamAM. nArI rAjAnA maMtrIo to puruSo ja. patinA maryA pachI mahinAo sudhI khUNe strIne besI rahevuM paDe, puruSane nahi. Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 357 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1544 sabhA vilAyatamAM khUNo nathI.' khUNo nahi hoya to bIjuM kAMI haze ? je hoya te. khUNAnA bhAvane samajo. hA ! ethI strI jAtinA hakka chInavI na levAya, ene uttama kriyAmAM aMtarAya na karAya, e mokSanI adhikAriNI nathI, ema na kahevAya. dharmanI rakSA ghaNI vakhata puruSo karatAM strIoe vadhAre karyAnAM dRSTAMta che. zrAvaka karatAM zrAvikAnI ane sAdhu karatAM sAdhvInI saMkhyA lagabhaga dareka kALe vadhAre hoya che, dharma enAthI vadhAre zobhe che, e badhI vAta kharI to paNa sAcI vastune A zAstra,chupAve nahi . puruSanI pradhAnatAne hRdayapUrvaka vicArIe to jarUra vAjabI lAge tema che. paNa yukti nahi maLe. jo ke toye AjanA sudhArakonI sAme pAMca-pacAsa yuktio dha2I zakIe tema chIe. haTha kare ane na mAne teno upAya nathI. Aje to jJAna che ja kyAM ? jJAnI ane saMyamImAM moTuM aMtara che. bhaNelo hoya te ja saMyamI evuM nathI. saMyamI cauda pUrvI paNa hoya ane kAMI nahi jANanAro, mAtra aSTa pravacanamAtAnuM jJAna dharAvanAro, e paNa pUruM nahi jANanAro paNa guru kahe tema karanAro hoya eTale basa. sabhA 'kevaLajJAna kramathI maLe ?' nA ! mati, zruta hoya paNa avidha ke manaHparyava na hoya to paNa maLe. sabhA 'jJAna ughotano Ajano jamAno kramanI vAta kare che ne ?' Aje to jJAna che ja kyAM ? jJAna ochuM ne ADaMbara ghaNo che. jyAM jJAna hoya tyAM to zAMtinA zeraDA hoya, zubha bhAvanA phuvArA UDe, jJAna vadhe tema uccatA vadhe paNa uzrRMkhalatA na Ave. deva guru dharma mATe marajI Ave tema bolanArAne jJAnI kema kahevAya ? jyAre samyagdarzana DhIluM thayuM eTale jJAna gayuM. zAhukArI gaI eTale bajA2nI AbarU 26. A muMbaImAM e niyama hato ke koI paNa sArI cIja jhaverI bajA2mAMthI nIkaLe paNa have kAyado thayo ke bhagavAnano varaghoDo jhaverI bajAramAMthI na kADhavo. e zAthI ? mUrkhAonI mUrkhAIthI ne ? zAhukAro vase e vistAramAM gALo na bolAya, elaphela na bolAya. gRhasthanA pADozamAM vasanArAthI halakI bhASA na bolAya. bhASA paNa sArI bolAvI paDe. jhaverI bajAramAMthI sAdhu nIkaLe, prabhuno ke guruno varaghoDo nIkaLe tyAre motI UDe ke patharA UDe ? motI na hoya to patharA uDADAya evuM kharuM ? patharA koNa uDADe ? A badhI adhama manovRttinAM pariNAma che. AjanA Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 155 23: samazAnanuM phaLa virati - 103 - - 357 e jJAnIonI parIkSA levAya to khabara paDe. mahApuruSonI racelI ekAda paMkti laI gAyA kare ke "zuM muMDe zuM loce re." . paNa e paMktinA racanArAe pote ja muMDAvyuM enuM e bolanArAne bhAna nathI. e paMktinA racanArA mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjA che. emaNe dIkSA nAnI vayamAM ja lIdhI che; ane Aje emanAM vacana TaMkazALI gaNAya che, emanA vacana para madAra baMdhAya che, emanAM vacanonI sAkSI apAya che. bAlyakALamAM dIkSA laIne jJAnAbhyAsa karyo, to teo A badhuM pAmyA ne ? pelA paMkti gAnArAonI jema posA, paDikamaNA karavA gharamAM paDI rahyA hota to ? kahe che ke, "e to posA paDikamaNA karavA gharamAM rahyA che. emanI vAta to juo ! gharamAM rahIne to thAya tyAre kare, kadI na paNa kare, jyAre sAdhune to kAyama che. upAdhyAyajI mahArAjA to pharamAve che ke nAnI vayanA sAdhuothI to tIrtha avicchinna che. emaNe e paNa kahyuM ke mithyAdRSTine dravya samakitano Aropa karIne dIkSA ApI zakAya. jo badhAmAM bhAva cAritra jovA jAya to zAsanano nAza thAya. * mArga nAza pAmaze to zuM thaze ? * . e mahAtmA vaLI kahe che ke je mahApuruSa avidhinuM umUlana karI sarvane vidhimAM joDI zake te puNyavAnane to kroDa vaMdana paNa vidhimArga sthApavAnI tAkAta vinAnA AtmAo jo avidhie cAlatA kriyAmArgano lopa kare to te mArganA nAzaka che. mArga haze to sudhArA paNa thaze ane siddhi paNa thaze. paraMtu mArga gayo to zuM thaze ? maMdira, mUrti tathA AgamanAM pAnAM che to ApaNe jaina rahyA chIe ane ATaluM paNa karIe chIe; e na hota to ? ApaNA pUrvajo udAra na banyA hota ane mUrti maMdira na sthApyAM hota to ApaNe zuM karata ? atyAre navI mUrti na bharAvIe to jUnI lAvIne paNa pUjIe chIe paNa, te che to ne ? pUrvapuruSo graMtho racI gayA to vAMcIe chIe ne ? e badhuM na hota to ApaNe paNa UMdhA mArge ja hota. gurunizrAe jJAna na bhaNe tene vAcanA ApavAno adhikAra nathI ? bhakti e mokSanI dUti che. bhaktiyoga thaI jatI avidhi akiMcitkara che. jo vidhino rasa hoya ane vidhinI bhAvanA tathA vidhinI kALajIthI kriyA kare to emAM rahI jatI avidhinI kiMmata kAMI ja nathI. vajasvAmI ghoDiyAmAM agiyAra aMga bhaNyA hatA. sAdhvIjI gokhatAM hatAM te sAMbhaLIne jAti Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - 1548 maraNanA yoge emane jJAna thayuM hatuM. sAdhu thayA pachI koI prasaMge ekalA ekalA sAdhuone vAcanA ApavAnI ramata ramatA hatA. guru e bolatA hatA te sAMbhaLI gayA. pote najIkanA bIjA gAmamAM javA taiyAra thayA tyAre sAdhuoe pUchyuM, ke bhagavaMta ! amane vAcanA koNa Apaze ? guru kahe vaja tamane vAcanA Apaze. sAdhuone paNa guruvacana para keTalo vizvAsa ? tarata "tahatti' kahI pramANa karyuM paNa "A vaja zuM vAcanA Apaze ?' ema na kahyuM. vaja munie vAcanA ApI, gItArthoe paNa vinayapUrvaka hAtha joDIne emanI pAse vAcanA lIdhI. guru pAse vAcanA letA hatA tenA karatAM vizeSa rasa paDyo ane "guru moDA Ave to ThIka' ema paNa manamAM bhAvanA thaI. guru bIje divase AvyA. ziSyone vAcanA aMge pUchyuM. ziSyoe kahyuM, ke amane bahu ja AnaMda Avyo. amArI vinaMtI che ke Apa amArA vAcanAcArya tarIke emane ja sthApo. gurue nA pADatAM jaNAvyuM ke gurunizrAe e hajI bhaNela nathI mATe e hajI vAcanAcArya thavAne yogya nathI. e rIte bhaNyA pachI vAta. huM nathI ramato paNa mArI vaya rame che: AvA jJAnI paNa bAlyavayanA yoge ramavAmAM paDI jatA. guru kahetA tyAre e kahetA ke, "huM nathI ramato paNa mArI vaya rame che." traNa jJAnanA dhaNI zrI jinezvaradevo paNa nAnI vayamAM ramatA hatA. vayano prabhAva kAma na kare ? AjanA tattvajJAnIo to AvA nAnA sAdhu mAMTe jhaTa kahI de ke 'lo ! sAdhu thayA che ! kema cAlavuM te to AvaDatuM nathI, IryAsamitinuM to bhAna nathI." paNa ema na bolAya. e vaya ja. evI che ke enAthI evuM banI jAya. kAMIka yAda Ave ke tarata umaLako Ave ne doDI jAya. kahevAmAM Ave ke tarata hasI paDe ane kahI de ke "mArAthI doDI javAyuM." vayano e prabhAva che paNa emane jo zrAvaka hAtha joDIne mIThA zabdamAM kahe to tarata emane bhAna thaI jAya. phakta AvI bhUlo kADhI e sAdhune nahi vAMdanArA mithyAdRSTi che. lokaviruddhanI khoTI rajUAtaH bALakane premathI samajAvavA mA-bApa paNa zuM nathI karatAM ? bALakane samajAvavA hAtha pheravavo paDe. tenI sAthe gela karavI paDe ane e kahe te badhuM karavuM paNa paDe. chokarAMne manAvatAM vAra keTalI ? mAe cAra dhola mArI hoya paNa ghaDI pachI premathI hAtha pheravI "bhAI !" kahe tyAM khuza thaIne hasI paDatAM ene vAra nahi. mAthI risAIne chokaruM kadI bhAgI na jAya. A tattvajJAnIo (!) to bALasAdhune joIne akaLAya che. kahe che ke, "ene vaMdana Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 157 -- 23: samyajJAnanuM phaLa virati - 103 - 359 kema karAya ?" vaMdana mATe paNa bAlyavaya emane naDe che. paraMtu varSamAM be vakhata zrIpALarAjAno rAsa vAMcanArA e uMmaravALAone vairAgyano khyAla kema nathI Avato ? "lokaviruddhanI khoTI rIte rajUAta karanArA e loko mayaNA suMdarIe zuM karyuM hatuM, te kema bhUlI jAya che ? zrI jinezvaradevanA vacana khAtara e zraddhALu rAjakanyAe bApano, sabhAno ane nagaranA lokono virodha karyo hato ke nahIM ? zuM ene durAgraha kahezo ? traNa tatvamAMthI be tattvane ja mAne e kevA ? jene uttaraguNa ke mULaguNa upara prema nathI enA samakitanI khAtarI zI ? samakita hoya to paNa e samakitane eNe lajavyuM kahevAya. roja "karemibhaMte'nA pATha uccaranArA ane rAsanI DhALo lahekAthI gAnArA "lokaviruddhanI AvI avaLI rajUAta kare te yogya che ? roga kADhavA mATe AyaMbila karavAnI manaphAvatI vAta e rAsamAMthI yAda rAkhI. paNa mayaNAsuMdarIe jinamaMdiramAM mAtAne "ahIM nisihI kahIne AvyA chIe mATe bIjI koI vAta na thAya" ema kahyuM te kema yAda na rAkhyuM ? mayaNAe koInI darakAra na karatAM spaSTa kahyuM ke, "pitA pAlaka kharA paNa "emanA AdhAre ja huM" e vAta mAnya na rakhAya." AjanA e zrAvako to gurutattvane ja uDAve che. traNa tattvamAMthI be tattvane ja mAne e kevAM ? satyanI rakSA khAtara to harizcaMdra keTaluM veDyuM ? strIne bIje ghera pANI bharatI karI, chokarAMne trIje ghera chUTAM mUkyAM, pote rakhaDato thayo, zA mATe ? satya mATe ne ? mayaNAe tattva mATe vekyuM. rAsamAM to mahApuruSoe vairAgyanI choLa uchALI che paNa vAMcanArA potAnI dRSTie vAMce che. guru pAse rAsa dhAravo jaIe pachI vaMcAya. sabhA paNa guru ziSyane zodhe ke ziSya gurune zodhe ?" chokarAM nizALe bhaNavA jAya ke zikSaka chokarAMne ghera ghera bhaNAvavA jAya ? TyUzananI vAta choDI do. je guru ghera ghera jAya enAmAM gurutA ja na hoya. mULaguNa ane uttaraguNa pratye prema hoya to samyakatva dRDha thAya. dravya cAritra e to mULaguNanI sevA che, pAlana to hajI dUra che. pUruM pAmyA pachI ja levAnI vAta karanArAno to patto ja na lAge. gautama mahArAjA jevuM cAritra pALIe chIe ema koI kahe to te jUThuM che. bhagavAna mahAvIre darzAvelA ane gautama mahArAjAe sevelA saMyama mArganA ame to hajI ekaDA ghUMTIe chIe, chaThThA guNaThANanI Toce hovAnI vAta amArAthI thAya tema ja nathI. vyavahAra naya amane chaThuM hovAnuM kahe to ThIka che, bAkI to pAlana thavAthI AgaLa vadhaze e Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 360 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - 1548 pratItine kAraNe A badhI amArI mahenata che. jJAnI bhagavaMto kahe che ke prayatnathI chaThuM sAtamuM yAvat teramuM ane caudamuM paNa maLaze. Aje zAsana kharuM ke nahi? bhagavAnanA zAsanamAM pAMca prakAranAM cAritramAMthI Aje be rahyAM; sAmAyika ane chedopasthApanIya. vaLI pAMca prakAranA munimAMthI be rahyA; bakuza ane kuzIla. Ama chatAM Aje zAsana kharuM ke nahi ? karmagraMtha bhaNelA to ghaNAM rAtre khAtAM ane asatya bolatAM jovAmAM Ave che. sAdhunI pAriSThApanikA samitinI khAmInI teo vAta kare che te huM jANuM chuM; paNa e to TheTha sudhI nathI pahoMcI zakatA mATe eTale sudhI ja gayA che. eka vastu rastAmAM paDI gaI, anupayogano doSa thayo jarUra paNa yogya sthaLe zodhavA chatAM na maLI. pachI vosirAvI dIdhI to tyAM pAchaLanI kriyA sAthe munine kAMI lAgatuMvaLagatuM nathI. zarIrano maLa tajavA vakhate vosirAvyo tyAra pachInI kriyA sAthe nisabata nathI. e mATe sthAna joIe te be jAtanAM hoya. kudaratI ane kRtrima. tame viveka cUkyA eTale munine kudaratI na maLe e bane. tamane jAjarU vinA na cAle evI dazAe tame pahoMcyA. tethI munine AdhAkarmIno doSa to lAgyo paNa pachInI kriyAno doSa na lAge. muMbaInI vAta to dUra rahI paNa have to gAmaDAmAM paNa comAsAmAM evI sthiti hoya che ke muMbaI jevI bhUmi paNa vakhate tyAM nathI maLatI. durArAdhya kahyuM paNa anArAdhya na kahyuM: kalpasUtramAM bhagavAna mahAvIradeve pote kahyuM che ke, AjathI mAMDIne saMyama durArAdhya thaze." durArAdhya kahyuM, paNa anArAdhya na kahyuM. e lokonA kahevA pramANe to muninuM maDaduM baLe to e pApa paNa munine lAge ne ? paNa ema na lAge. muni kALadharma pAme eTale AcArya temanA dehane vosirAve, pachI zrAvako navarAve, dhovarAve ane agnisaMskAra kare enuM pApa e munine nahi. zrI tIrthaMkaradevanA zabane pANIthI navarAve che, caMdanathI vilepana kare che, puSpothI pUjA kare che ane e rIte aneka prakAre iMdro bhakti kare che ane pachI caMdananI citAmAM agnisaMskAra kare che ne ? saMtoSarUpI naMdanavanano AnaMda lUMTavA icchanArane mULa guNa tathA uttaraguNa pratye prema kevo hoya te viSe vadhu have pachI. Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 : zAsananA caraNe sarvasvanuM samarpaNa karo vira saM. 2456, vi. saM. 1989, phAgaNa vada-14, zukravAra, tA. 29-3-1930 104 * mahAvratonA prema vinA... e asaMbhavita : * jene mUlaguNa pratye prema nathI te saMghamAMthI nIkaLI jAya che : jJAnAdi guNo kSaya ke kSayopazamathI thAya che : * arjuna mALI ane sudarzana : * aMtarmuhUrtamAM badhAM pApa baLIne bhasma thAya : be ghaDInA saMgrAmamAM ja kharI kasoTI che : * ekasarakhI dazA to muktimAM ja che : * mokSanA puruSArthamAM ja badhA lAbha samAyA che : * arthakAmanA puruSArthamAM ghAMcInA bela jevI dazA che : jJAna gurugamathI meLavavuM joIe : jenI pUMThe javuM hoya te mahAjana teM joIe ne ? * kSamA jema guNa che tema asthAne kSamA e durguNa cheH " * dareka vastune maryAdA hoya : * evI zAMtine vakhANanArA maDadAnA pUjArI che : navakAra paNa guru pAse bhaNavo, svataMtrapaNe nahi : * zAstra vanaspati khAvAnI chUTa ApI nathI : * upadezakanI paNa kasoTI karI sAMbhaLo : * na karI zako te bane paNa tethI mULamAM ghA na karo : * vAta karo to barAbara samajIne karajo : * dharmanA nAza vakhate dharmIne gusso Ave ja : * mIThuM ja saMbhaLAvavuM evo mAro niyama nathI : * sAcAmAM kaTutA rahelI che : * muni vaMdanAne vipna mAne : mahAvratonA prema vinA... e asaMbhavita H anaMta upakArI sUtrakAra paramarSi zrI devavAcaka gaNivarajI zrIsaMgharUpa merUnuM varNana karI rahyA che. merUnI mekhalA, kUTa tathA naMdanavana vagerenA Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 .' 1550 TakAvano AdhAra, pIThanI daDhatA, rUDhatA, gADhatA ane avagADhatA upara che. uttara guNa tathA mUlaguNano to zrIsaMgha pUjaka hoya. jo tyAM teno prema nathI to e pITha polI samajavI. pITha te ke je uparanI mekhalAne khasavA na de, ene hAni pahoMcavA na de. mUlaguNamAM pAMca mahAvrato che. aNuvrato to e mahAvrato uparanA premathI Ave che. mahAvrato levAnI icchA hoya paNa sAmarthyanA abhAve na laI zake te aNuvrato le. mahAvrato levAnI icchA vinA aNuvrato AvatAM ja nathI. kema ke, tyAM samyakatvano ja sadabhAva nathI. aNuvrato to mahAvrato sudhI pahoMcavA mATe vaccenA TekA jevAM che. cAlavAnI icchA chatAM zakti na hoya tyAM jema lAkaDI, TekA rUpa che, tema aNuvrato mahAvrato pAmavA mATe TekArUpa che, mahAvrato upara prema vinA sAcA dezaviratidhara banAya ja nahi. mahAvrato upara prema vinA samyakatvanI daDhatA, rUDhatA, gADhatA ane avagADhatAnI vAto asaMbhavita che. mUlaguNa mATe uttaraguNa upara prema joIe. uttaraguNa vinA mUlaguNa TakI, khIlI, zobhI, dIpI ke vRddhi pAmI zakatA nathI. jene mUlaguNa pratye prema nathI te saMghamAMthI nIkaLI jAya che : saMghamAtrane arthAt sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikAne mUlaguNo pratye prema hoya ja. jene mUlaguNa pratye prema nathI te ApoApa saMghamAMthI nIkaLI jAya che. mahAvrato upara prema hoya, e. kyAre maLe evI bhAvanA hoya, to ja manAya ke prabhunAM vacana upara ene prema che, te sivAya saMghatva nathI. sAdhu-sAdhvI mahAvratadhArI hoya ane zrAvaka-zrAvikAne mahAvrata ne hoya e kharuM, paNa mahAvrato pratye prema to hoya ja. emAM koI deza, kALa bAdhaka nathI, koI dravya, kSetra, kALa, bhAva pratibaMdhaka nathI. je kALe A badhI vastuo mUlaguNone hAnikara haze tyAre prabhunuM zAsana ja nahi hoya. A vAta saghaLAnA haiyAmAM vyApta joIe. cothA ane pAMcamA guNaThANe rahevAnI ane mArgAnusArInI paNa AvI ja dazA hoya. A traNe mahAvrato pAmelA nathI. chatAM mahAvrata pAmavA jevAM che evI mAnyatAvALA hoya, to e mahAvrato pAmelAnI mAnyatA kevI hoya ? AmAM koI paNa saMyoga bAdha nathI karato e vAta saMghanA hRdayamAM na jace tyAM sudhI niyama le koNa ? ane tyAM sudhI citta uttama, vizuddha ane jhaLahaLatAM bane kyAMthI ? jJAnAdi guNo kSaya ke kSayopazamathI thAya che? jenI samyaktvarUpI pITha majabUta hoya tene ja mUlaguNa tathA uttaraguNa Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24: zAsananA caraNe sarvasvanuM samarpaNa karo 104 1551 373 pratye prema Ave; jene vastuno ja prema nathI tene mUlaguNa ane uttaraguNa game ? na ja game. nAnAmAM nAno niyama paNa prema vinA na levAya to mUlaguNa prema vinA levAya ? nisaraNI caDavA mAMDe te pahele pagathiyethI ke te pachInA dareka pagathiyethI jyAre pUcho tyAre u52 ja javAnuM kahe. enuM dhyeya uparanuM ja. e kadI pAMcame pagathiye ke paMdarame pagathiye javuM che ema na kahe. ema kahenAro mUrkhamAM khape. e rIte nAnAmAM nAnA niyamano hetu paNa munipaNAno che. muktino hetu to kharo paNa mukti maLavAnI munipaNAthI, mATe ApaNe hAla munipaNAnI vAta rAkho. eka mANasa jiMdagIbhara niyamo tathA sAmAyikAdi kare chatAM mUlaguNo na pAme, ene mATe pazcAttApa paNa na hoya ane bIjo mANasa niyamAdi nahi karavA chatAM ekAeka munipaNuM pAme, to ene ekAeka munipaNuM kema prApta thaI gayuM, eM pUchavAno pelAne adhikAra nathI. vyavahAramAM vastunI prAptimAM bhAgyanI mahattA che, jyAre jaina zAsanamAM guNonI prAptimAM kSayopazama ke kSayanI mahattA che. lakSmI bhAgyAdhIna che, jJAnAdi guNo kSaya ke kSayopazamAdhIna che. dunyavI padArthonI prApti azubhodayanA abhAvathI ane zubhodayanA sadbhAvathI thAya che.jyAre jJAnAdi guNo kSaya ke kSayopazamathI thAya che. jenA kSaya ke kSayopazama joradAra tene jaldI prApta thAya ane jenA e maMda tene moDI prApti thAya. - sabhA H 'kSaya ke kSayopazama thavAmAM kAraNa pUrvanI ArAdhanA ?' pUrvanI ArAdhanAthI paNa thAya ane te vinA paNa navIna saMyoga pAmavAthI pariNAmanI suMdaratAnA yoge ullAsa Ave, vIryollAsa jAge ane pariNAmanI dhArA ekadama tIvra ane suMdara bane to tatkAla paNa kSaya tathA kSayopazama thaI jAya, ema paNa bane. jiMdagI sudhI dharma karanArA rahI jAya ane A caDI jAya. janmathI sArA guNo dharAvanArA evA paNa AtmA hatA ke jene kevaLajJAna meLavavAmAM vilaMba thayo, amuka bhavo karavA paDyA ane keTalAka evA paNa AtmA thayA ke jenuM pUrvajIvana trAsadAyaka hatuM, jovuM ke sAMbhaLavuM paNa na game tevuM hatuM. chatAM e dharmamAM evA lIna thayA ke tarata kevaLajJAna pAmI muktie gayA. daDhaprahArI ane arjunamAlI jevA mATe kevaLajJAnanI kalpanA koNa kare ? sudarzana zeTha tathA arjunamAlI e benI sarakhAmaNI karo. sudarzana zeTha janmathI jaina. parama zrAvaka, bhagavAna mahAvIradevanA parama bhakta ane arjunamAlI mithyAdaeNSTi tathA yakSano pUjArI. banelA banAva aMge ene yakSa 52 gusso Avyo, yakSe enA zarIramAM praveza karyo ane tyArathI e roja cha puruSa tathA Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 --- 1552 eka strI maLI sAtano ghAta karato hato. roja savAra paDe ane sAtanA prANa le pachI ja e jaMpato. rAjAne kAyado karavo paDyo, dAMDI pITIne prajAne jANa karavI paDI ke arjunamAlI A rIte roja sAta jaNano ghAta kare che mATe savAre vaheluM koIe gharanI bahAra nIkaLavuM nahi. arjuna mALI ane sudarzanaH have evAmAM ekadA bhagavAna mahAvIradeva tyAM samosaryA che. savAre vahelA koNa darzane jAya ? saune bhaya che. prANano saMzaya che. sudarzana zeThe bhagavAnanAM darzana karavA javAnI mAtA-pitA pAse AjJA mAMgI. mA-bApe nA pADIne kahyuM ke, "bhAI ! ahIM rahyA rahyA prabhune vaMdanA karo ane prabhunI sAMbhaLelI dezanAnuM ciMtana karo." sudarzana kahe che ke, "prabhu udyAnamAM padhAre ane kSudra prANanA bhayathI darzana karavA na javAya to bhakti zAnI ? jene zrI jinezvaradevanuM zaraNa che tene koI zuM karanAra che ?" sudarzana prabhunAM darzana mATe nIkaLe che. gAma bahAra AvyA tyAM arjunamALI sAmo Avyo. sudarzane ene joyo. enA hAthamAMnuM bhayaMkara mudgara joyuM, jIvavAnI have AzA na hatI eTale tarata abhigraha karyo ke, "jo A ApattithI bacAva to badhuM khulluM nahi to anna pANIno tyAga ane prabhunuM zaraNa." enA suvizuddha dhyAnanA tejane yakSa na sahI zakyo eTale nAsI gayo, ke tarata arjunamAlI mUcchita thaIne nIce paDyo. thoDI vAra pachI cetanA AvatAM sudarzanane pUchyuM ke, "tame kyAM jAo cho ?" sudarzana kahyuM ke, prabhu mahAvIradevane vaMdana karavA ane pachI prabhu kevA che, tenuM varNana karyuM. te sAMbhaLI arjunamALI yakSano pUjArI maTI bhagavAna mahAvIradevano rAgI banyo. beya jaNA have prabhune vaMdana karavA jAya che. bemAMthI eka samyagdaSTi, janmathI jaina ane prabhuno parama zrAvaka che, jyAre bIjo janmathI mALI, mithyAdRSTi ane ghAtakI che. baMnee prabhunI dezanA sAMbhaLI. sudarzana zeTha aNuvrato laI zrAvakapaNuM aMgIkAra kare che. jyAre arjunamALI mahAvrato uccArI munipaNuM svIkAre che. "mane to hajI munipaNAnA bhAva AvatA nathI ane Ane munipaNuM ?' evuM sudarzana bhagavAnane kahetA nathI. Aje to ghaNA jiMdagIbhara sAmAyika, pauSadha ane paDikkamaNA karanArA kahe che ke "amane hajI sudhI vairAgya na Avyo ane Ane cAra dahADA dere upAzraye gayo tyAM vairAgya ?' AvuM bolanArAone zAsana pariNamyuM nathI. emanI kriyA e daMbha che ane "ahaM bhAvanI poSaka che. "jAva niyama'nA paccakhANa pUrvaka be ghaDInI sAmAyika karanArA, jAvajIvanI sAmAyika karanArane jhUke nahi to enI sAmAyikanI kiMmata zI samajavI ?" Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1553 - 24zAsananA caraNe sarvasvanuM samarpaNa karo - 104 - 395 aMtarmurtamAM badhAM pApa baLIne bhasma thAya ? je AtmA sAmAyika karI potAnI be ghaDIne saphaLa mAne che te sAMbhaLe ke koI jAvajIvanuM sAmAyika le che, to tyAM ene prema na thAya ? premane badale dhAMdhala dhamAla thAya to samajavuM ke enA sAmAyikanI kazI kiMmata nathI. gharabAra, kuTuMba parivAranI mamatA mUkIne je ahIM Ave che te nAnIsUnI vAta che ? vagara puNya ke vagara bhAvanAe koI AvI zake ? e AvanArA mATe, jiMdagIbhara sAmAyika, pauSadha, paDikkamaNA karanArA chatAM pote nahi choDI zakanArA, game tema bole ane ene zira na jhukAve to tyAM mAnI lo ke ene enA sAmAyika, pauSadha ke paDikkamaNAM phaLyAM nathI. sudarzana zeTha to Azcarya pAmyA che ane hAtha joDIne kahyuM che ke, "dhanya che Ane !" bhagavAnanI dezanA to emane paNa gamI hatI. paNa hajI ghara choDavAno ullAsa jAgato nathI. arjunamALIe munipaNuM lIdhuM, pALyuM ane te ja bhave kevaLajJAna pAmI muktie gayA. sabhA : "eTalI vAramAM badhAM pApa baLI gayAM ?" hA ! bALatAM AvaDavAM joIe. lAkaDAMnA gaMjamAMthI babbe lAkaDAM kADhIne bALo to eno aMta kyAre Ave ? paNa e gaMjamAM ja devatA mUko to tarata pheMsalo. devatA mUkatAM AvaDavo joIe, nahi to anaMtAnaMta karmono pAra kyAre Ave ? kadI na Ave. jyAre jyAre tyAre aMtarmuhUrtanA e prakAranA dava vinA cAlavAnuM nathI. be ghaDInA saMgrAmamAM ja kharI kasoTI cheH e be ghaDInA saMgrAmamAM ja kharI kasoTI che. enA mATe ja A badhI taiyArI che. e mATe prayatna karanArA te zrI jinezvaradevanI AjJAmAM ane enAthI viparIta prayatna karanArA te AjJA bahAra. samyagRSTinI mahenata e mATe ja hoya. tyAM na Takoya to badhI mahenata mAthe paDe. tyAM TakavA mATe ja A badho abhyAsa che. e saMgrAma jyAre tyAre paNa karyA vagara chUTako che ja nahi; enA vinA mukti thavAnI ja nathI. je sudarzananA pagamAM pahelAM arjunamALI paDyo hato te ja sudarzana have arjunamALInA pagamAM paDe che. "mArAthI tuM pAmyo mATe huM tane kema namuM ?" ema kahevAno sudarzanane adhikAra nathI. koTyAdhipatino nokara be karoDano mAlika na thAya ? chatAM e pote mAne ke A prabhAva zeThano; paNa pelo zeTha hajI ene nokara kahIne bolAvavA jAya to e mUrkhamAM ja khape ne ? nokara hato tyAre hato, have to vadhI gayo ne ? jJAnI kahe che ke jene Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 367 - saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - - 1554 karmano kSaya ke kSayopazama thaI jAya te AgaLa vadhe emAM Azcarya pAmavAnuM nathI. sItAnI dRSTie, rAvaNa bhayaMkara hato paNa e ja rAvaNa tIrthaMkara thaze tyAre sItAjIno jIva emanA gaNadhara thavAnA che. tyAM sItAjI ene ema nahi kahe ke, "pUrve tuM kevo hato ? A to saMsAra che, navAnuM jUnuM ane jUnAnuM navuM emAM thayA ja kare. ekasarakhI dazA to muktimAM ja che? pheraphAra vagaranI ekasarakhI dazA to muktimAM ja che. saMsAramAM rahevuM ane UMcAnIcAnI paMcAtamAM paDavuM e to hArI javA jevuM che. janmathI dharmakriyA karanAro rahI jAya ane nimitta yoga vagara kriyA karanAro AgaLa vadhI jAya. AtmA laghukarmI thayo ke jotAMveMta ene sAmagrI phaLI. emAM enI IrSA zI ? zrI jinezvaradeva garbhathI ja traNa jJAna laIne AvyA hatA; have koI pUche ke "e kaI nizALe bhaNyA?' to e cAle ? emanI koI paNa kriyA mATe kaMI na puchAya. e pUchavAmAM to ApaNo khovAI jaIe. AtmA laghukarmI akAma nirjarAthI paNa thAya ane sakAma nirjarAthI paNa thAya. eka bhavamAM paNa karmanA aneka palaTA thAya che. UMca nIca thAya che ane nIca UMca thAya che. hAthamAM hAtha meLavanArA kyAreka ekabIjAnI pITha pAchaLa ghA paNa karI le che. A badhuM bane che ne ? mokSanA puruSArthamAM ja badhA lAbha samAyA cheH jenI samyagadarzanarUpI pITha majabUta che enuM zira mUlaguNa tathA uttaraguNa tarapha jarUra jhUke. mUlaguNa tathA uttaraguNa tarapha jene prema nathI te saMghamAM AvI zakato nathI. saMtoSarUpI naMdanavanano AnaMda e vinA levAya zI rIte ? samyagudRSTi AtmA prayatna mokSa mATe ja kare, kema ke enuM phaLa nizcita che ane emAM hAni leza paNa nathI. mokSano puruSArtha karanAro e bhavamAM mokSa na meLavI zake to paNa e sadgatimAM ja jAya; ene durgati, dInatA ke dArikya na ja hoya. e ja eka puruSArtha evo che ke jemAM badhA lAbha samAyA che. puruSArtha karavo to e ja karavA yogya che. bIjA tamAma puruSArthamAM phaLa bhAgyAdhIna che, bhavitavyatA para AdhArita che. paNa mokSanA puruSArthamAM ema nathI, tethI samyagudRSTi mATe udyamanI ja pradhAnatA kahI. arthakAmanA puruSArthamAM ghAMcInA bela jevI dazA che: arthakAmanA puruSArthamAM badhI ja paMcAta che. game teTalI mahenata karo paNa eka azubhano udaya Avyo tyAM badhuM khalAsa, pAchA hatA tyAM ne tyAM. ghAMcIno Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1555 - 24 : zAsananA caraNe sarvasvanuM samarpaNa karo - 104 - 367 bela AMkhe pATA hovAthI pharyA ja kare. paNa jyAre juo tyAre hato tyAM ne tyAM ja; AvI dazA che. ApaNI dharmakriyAo paNa ghAMcInA bela jevI hoya to vicAravA jevuM nathI ? roja kriyA karavA chatAM tyAMnA tyAM ja raho to prazna na thAya ? ghAMcInA belane pATA kADhI nAMkho to pachI e AgaLa na cAle, tyAM ne tyAM ja Ubho rahI jAya. pATAne kAraNe ja e potAne AgaLa ne AgaLa cAlato mAne che; mATe cAle che. tethI enI AMkhe pATA rAkhavA ja paDe che. ApaNe zuM e belathI paNa kamaakkala chIe ? roja sAmAyika karanArane jIvanabharanI sAmAyikanI bhAvanA na thAya ? mAtra tyAM ja saMtoSa mAne ? stavana, sajhAya, rAsa Adi vAMcavA ane sArI rIte lalakArIne gAvA chatAM tenA hetuo jANavA ke samajavAno prayatna na kare te cAle ? e badhAmAM AvatA puNyane ane puNyathI maLatA sukhane ja AgaLa kare to lAbha zo thAya ? pote dharmakriyA karavA chatAM jarA paNa AgaLa na vadhe, AtmA para aMkuza na mUke, eka paNa iMdriya para kAbU na dharAve, jyAMno tyAM ja besI rahe ane bIjo koI jo enAthI AgaLa vadhe to na khamI zake ane tenAM dUSaNa kADhe, to evAne zAstrakAro dharma pAmyA vinAnA ja gaNAve che. koIne caDato joIne ema thavuM joIe ke, "A pAmI gayo ane huM hajI evo ne evo rahyo !enA badale UMdhI vAto kare ke "e zuM pAmavAno hato ! ame kaMI evAne na namIe !" to kahevuM paDe, "bhAI ! tArI kamanasIbIno pAra nathI ke tane AvA vicAro Ave che ! ATalo dharma karavA chatAM saMsAranA viSaya kaSAyathI khasAtuM nathI ane je khase che enA pratye durbhAva kare che " jJAna gurugamathI meLavavuM joIe? zAstra kahe che ke jJAna gurugamathI meLavavuM joIe. hAthe pustaka vAMcanArA moTA bhAge AgamanA UMdhA artha ja le che. dhyeya vagaranuM vAMcana UMdhA artha tarapha dorI jAya che. jJAnI kahe che ke evAne zAstra paNa zastrarUpa bane che. je tAre te ja mAre. jaina saMghamAM zrIpALa mahArAjAno rAsa varSamAM be vAra vAMcavAnuM rUDha che chatAM varSothI e rAsa vAMcanArAne hajI "lokaviruddha'no artha nathI samajAto te Azcaryajanaka che. vAtavAtamAM e loko lokavirodhanA nAme dharma choDavAnI vAta kare tyAre duHkha thAya che ane vicAra Ave che ke emaNe varSo sudhI rAsa vAMcyo ke pachI pAnAM ja pheravyAM ? sva mahattA gAtAM teo bole che ke "ApaNane haTha nahi, zAstra paNa kahe che ke kadAgraha na karavo. AvuM bolatI vakhate zrIpALanA rAsamAM Avato mayaNAsuMdarIno prasaMga temane kema yAda nathI Avato ? mayaNAsuMdarIe Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1556 zrI jinezvaradevanA vacanano pakSa sthApyo tyAM lokano virodha na hato ? janma ApanAra ane pALI poSIne moTI karanAra bApano ja virodha hato, AkhI sabhAmAM enI sAthe koI na hatuM. "mAruM bhaNAveluM ANe barAbara TakAvyuM AvuM mAnanAra mAtra teno upAdhyAya haiyAthI khuza hato. paraMtu rAjAnA gussA sAme e paNa bolavAnI hAma kare tema na hatuM. lokoe paNa mayaNAne uzruMkhala kahI ane tyAM sudhI kahyuM ke ene bhaNAvanAra pAThaka kevo maLyo! jenI pAchaLa javuM hoya te mahAna to joIe ne? ' mArA gurunI niMdA thAya che mATe namatuM mUkuM evuM mayaNAsuMdarIne te vakhate na thayuM. lokavirodhathI e jarA paNa gabharAI nathI. "jayavIyarAya" sUtra tyAre ... paNa hatuM. to virUddhaDyA te vakhate paNa bolAtuM haze ne ? e padathI lokaviruddha kAryono tyAga jJAnIoe pharamAvyo che paNa loka virodha kare e badhAM kAryono nahi, eTaluM paNa e rAsa vAMcanArAo mayaNAsuMdarInA dRSTAMtathI kema samajI zakatA nathI ? A zAstra jema lokaviruddhano tyAga karavAnuM kahyuM tema, lokarIno paNa tyAga karavAnuM kahyuM che. loka je mArge jAya te mArge sArAsArano vicAra karyA vagara je jAya te mUrkhamAM khape. samyagudRSTi kadI lokaherImAM na paDe. lokanA kahevA mujaba cAlavAthI to rAmacaMdrajI jevA paNa traNa-traNa vakhata ApattimAM mukAyA che. sabhAH "pahAnano yena Ata: 1 paMtha kahyuM che ne ?", enI nA nathI. ahIM lokaherInA tyAganI vAta che: mahAjano je mArge gayA hoya te mArge na javAnI vAta nathI; paNa jenI pAchaLa javuM hoya te mahAjana to joIe ne ? mahAjanane badale e mahAjhuMDa thAya to ? zrI jinezvaradevanI AjJA mujaba cAle te mahAjana; ethI viparIta cAle te mahAjheDa. amuka komavALA bhUtane jhaMDa kahe che. Aje to tajavA yogyane svIkAravAnI ane svIkAravA yogyane tajavAnI vAto cAle che. lokanI pUMThe vinA vicAryuM cAlyA to mAryA javAnA. upAdhyAyajI mahArAjAe kahyuM che ke kevaLa bahumatInA mArgane saMmata thAya to manuSya maTI nigodiyA thavuM paDaze. paMcendriyamAMthI ekeMdriyamAM javuM paDaze. doranAra koNa ane dorAnAra koNa ? hAthI moTo ke mahAvata moTo ? nAno paNa mahAvata moTA hAthI para caDI bese che ane ene dore che. ekeMdriya ane jaDa evo nAno paNa hIro rAjAnA mastake caDhIne bese che ane enAthI rAjA dIpe che. A badhA bheda samajo ane lokaherImAM na kheMcAo. zrI jinAjJA mujaba cAlavAmAM ja kalyANa che. Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1557 - 24H zAsananA caraNe sarvasvanuM samarpaNa karo - 104 - 369 kSamA jema guNA che tema asthAne kSamA e durguNa che: je mANaso AvA majenA rAsa vAMcavA chatAM lokaviruddha ane lokavirodhanA bhedane na samaje, lokarImAM taNAya ane zAstranI paMktionA phAve tema artha kare, evAnI pAse rahevuM. emane sAMbhaLavA, emane sahakAra Apavo, emane puSTi ApavI e badhuM irAdApUrvaka dharmano nAza karanAruM AcaraNa che. ghaNA kahe che ke e badhuM kharuM paNa amuka guNa to emanAmAM paNa che ne ? huM kahuM chuM ke guNa to ahIM paNa nathI ? nAmanA guNone AgaLa karIne bhaviSyanA pariNAmane na vicAravAnI mUrkhAI na karAya. kSamA e jema guNa che tema asthAne kSamA e durguNa paNa che, vicAravAnuM ke nahi ? kSamAnI paNa maryAdA samajavI joIe. jJAnI kahe che ke jenA yoge kSamA maLI tenA ja nAza vakhate paNa kSamA dhAraNa karanAro mUrkha che. je AgamanA yoge kSamAnI prApti te ja AgamanA nAza vakhate paNa kSamA ? e kSamA guNa nathI paNa bhayaMkara durguNa che. zarIra mATe lakSmI, paNa e zarIranI khAnAkharAbI vakhate paNa lakSmI nA kharce ane sAcavI rAkhe e kevo ? DaoNkTara kahe ke "tAtkAlika oparezana karavuM paDaze nahi to khela khalAsa che, pAMca hajArano kharco thaze. nakkI karIne jaNAvo." tyAre pelo kahe che ke "e nahi bane, paisA to sAthe rAkhIne ja marIza." to e kahenAro kevo samajavo ? A graMthakAro jeTalA thayA, emanI kSamA tathA zAMtino cheDo na hato. emaNe jAta paranA AkramaNa vakhate pUrI kSamA ane zAMti rAkhI. paraMtu jyAre dharma para ke Agama para hallo Avyo tyAre potAnI tamAma zakti - kharcIne pratikAra karyo che; te vakhate kSamAnA jApa japavA nathI beThA. - dareka vastune maryAdA hoya? chokarA para bApano prema kharo paNa e kyAM sudhI ? chokaro ghara sAcavato hoya tyAM sudhI to bApa ene sAcave paNa e jo gharamAM Aga lagADavAnuM kAma kare to bApa ene mArIne kADhI mUke ne ? evuM kare tyAM bApano prema cAlyo gayo ema na kahevAya. dareka vastune maryAdA hoya. jo evI maryAdA na hoya to rakSaNIya vastunuM rakSaNa na thAya. rakSaNIyano nAza thato hoya tyAre rakSAnA prayatno dAbI rakhAya nahi. karmakSayanA sAdhanane karmabaMdhanAM sAdhana banAvAya nahi. keTalAka bhoLAo evI khoTI kSamA ane zAMtimAM aMjAI jAya che ane kahe che ke, "AnI AMkhamAM jarA paNa lAlAza nathI AvatI.' zenI Ave ? oramAna mAnI AMkhamAM AMsu na Ave, kadI Ave to e DhoMganAM AMsu hoya, sAcAM na hoya. chokaro maravA paDyo hoya tyAre DhoMga to e paNa kare paNa sagI mAnA haiyAmAM te Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 1558 370 saMgha svarU5 darzana bhAga-3 vakhate zuM thatuM hoya te to te jANe. enA gaLe evo DUmo bharAya ke eka akSara paNa e bolI na zake. potAnA bALakanA motanI kuzaMkA paNa sagI mA kare; pelI to naThora thaIne kahe ke, "have ema kAMI marI javAno hato ?" te vakhate sagI mA kahe ke "je mA nathI thaI tene mAnA haiyAnI zI khabara paDe ?" e ja rIte jene Agama pratye prIti bhakti che tenA haiyAmAM Agama sAmenA hallA vakhate zuM thAya che, tenI khabara AgamanI darakAra vagaranAne zI paDe ?' ' evI zAMtine vakhANanArA maDadAnA pUjArI che: muMbaImAM ATha divasa pachI dhADa AvavAnI che evI khabara maLe to to mAla laIne pahelI TrenamAM ja UpaDo ne ? dhADa Avaze tyAre Avaze paNa Aje ja nAsavAnI taiyArI karo ne ? vastuno nAza sAme dekhAya ne jo bUma na mAre, to samajavuM ke ene vastuno prema ja nathI. prema hoya enAthI cIsa nIkaLI ja jAya. sAmo mAravA mATe hAtha ugAme to mAryA pahelAM ja "o bApa re !' thAya ne ? sApa doDato sAme AvI rahyo hoya to "o mA !" karatAM rADa pADIne bhAgo ke nahi ? kema ? tyAM zarIra mAruM manAyuM che. e ja rIte je Agamane potAnuM mAne ene kaMI na thAya ? tyAM zAMtinI vAta karavI e to maDadAnI zAMti che ane e zAMtine vakhANanArA maDadAnA pUjArI che. samatAnA sAgara evA mahAtmAoe dharmanI rakSA mATe, AgamanA saMrakSaNa mATe ochuM nathI karyuM. eka-eka kumata nIkaLyo tyAre ene ukheDavA mahenata karavAmAM AcAryoe divasa ke rAta joyAM nathI ane rAjanA bhayanI paNa paravA karI nathI, kema ke, jene pote pAmyA enA nAzane kema joI zake ? prayatna karavA chatAM nAza thAya e vAta judI. kahe che ke, "sau sonI marajI, paNa e marajI potAnA gharamAM cAle; ahIM kema cAle ? duniyAmAM ghaNA miththAmati che. temane emanI pravRttimAM koI rokavA jatuM nathI. zrI jinezvaradeve pUjAnuM vidhAna karyuM, have na kare to enI marajI, kare to uttama paNa "pUjAmAM zuM paDyuM che ?' ema kahe e cAle ? navakAra paNa gura pAse bhaNavo, svataMtrapaNe nahi? Aje gurugama vinA svayaM pustako vAMcavAthI ja ghaNI garabaDa to UbhI thaI che. jJAnI kahe che ke navakAra paNa guru pAse bhaNavo paNa svataMtrapaNe nahi. Aje to bhASAMtaro svayaM vAMcI potAne phAvatI vAto vaccethI upADe. zrAddhavidhi vAMce ne pachI ahIM AvIne kahe che ke, "tame to dAtaNa karavAnI nA kaho cho paNa zrAddhavidhikAre to dAtaNanI vidhi batAvI che. have AvuM adhUruM vAMce ene zuM kahIe ? zrAddhavidhimAM to ema kahyuM che ke jo tuM dAtaNa karato hoya, athavA Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1559 24 H zAsananA caraNe sarvasvanuM samarpaNa karo 371 chaThTha-aThThama-upavAsa vagere tArAthI na thatA hoya ane dAtaNa karyA vinA na rahI zakato hoya, to dAtaNa A vidhithI kara ke jethI dharma sacavAya. jyAM jIvajaMtu na hoya tyAM ane vizeSa jIvAta vagaranAM dAtaNa kara.' have A vidhi kahI teno artha evo kare ke 'zAstrakAroe dAtaNanI chUTa ApI che to e cAle ? zAstra vanaspati khAvAnI chUTa ApI nathI : - 104 keTalAka kahe che ke baTATAnI manA che te barAbara che. paNa bhIMDA vagerenI to chUTa che ne ? to AvI chUTa koNe ApI ? jJAnI kahe che ke jo tuM badhI vanaspati choDe to te uttama paNa na choDI zake to anaMta kAyane to choDa ! paNa eno artha e nathI ke tamane pratyeka vanaspatinI chUTa ApI. bhIMDA vagere vanaspati na khAya te sArA ke khoTA ? pustakamAMthI AvuM AvuM kADhIne laI Ave tyAre kahevuM paDe ke 'bhAI ! tuM jAte na vAMca paNa guru pAse dhArIne vAMca.' AvuM kahIe tyAre e kahe che ke 'huM kakko bArAkhaDI bhaNyo chuM ane vAMcavA AMkho maLI che. pachI koInI gulAmI zA mATe karuM ?' AvI dazA hoya tyAM jJAna pAme ? jo kakko bhaNI gaye vidvAna thavAtuM hota to badhA nizALe zA mATe jAya che ? e. bI. sI. DI. bhaNyuM bhASA zIkhI javAtI hoya to hAIskUla ane kaoNlejanI jarU2 kyAM rahI ? kakko bArAkhaDI zIkhIne ane zabdakoza vAMcIne ja badhA vidvAna na thaI jAya ! kaoNlejamAM paNa prophesara bole te vidyArthIne sAMbhaLavuM paDe che. chUTAMchavAyAM vAkyo vAMcI javAthI graMthanA bhAva na nIkaLe. vyavahAramAM zikSaka ke prophesa2nI nizrA levI paDe tema ahIM paNa gurugama joIe. paraMtu ahIM gurugamanI vAta karIe tyAre kahe ke 'zuM amArI buddhi gIrave mUkI che ?' have AvAne zuM kahevuM ? arthakAmanI vidyAmAM nizrA kharI ane mokSanI vidyAmAM nizrA ja nahi ? dareka graMtha bhaNo, vAMco paNa te gurunizrAe. zaMkA paDe tyAM. pUcho. ema ne ema AgaLa na vadho. upadezakanI paNa kasoTI karI sAMbhaLoH AvA gurugama vinA jAte bhaNelAone oLakhI lo. e rAsa ke graMtha vAMce tyAM emanI najara riddhi siddhi sAme hoya. emane pUcho ke, 'rAsa zA mATe vAMco cho ? zrotAone zuM samajAvavuM che ?' e badhuM pUcho eTale sAcI vAta ApoApa nIkaLI Avaze. uThAvagIra grAhakane jyAM vepArI uparAuparI pAMcadaza prazna pUche ke, 'kayuM gAma ? zuM nAma ? zo vepAra ? zI AvakajAvaka ?' eTale ApoApa pelo cAlatI pakaDe. jene tene mAla kADhIne batAvavA na maMDI paDAya. sAdhu mATe paNa Avo kAyado rAkho. mane paNa pUcho. tame sAdhune kaho ke, Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 372 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - 1550 "sAheba ! Adhi, vyAdhi, upAdhimAM marI rahyA chIe. enAthI bharelA saMsAramAM to kSaNa ekanI paNa zAMti nathI. zAMti to dharmamAM che mATe e ja batAvo." sAdhu pAse AvavAnuM eTalA mATe ja che. tame upAdhi mUkIne ahIM Avo to uttama paNa e na bane to upAdhi levA to na ja AvatA. tame e bhUlI gayA mATe A dazA AvI, nahi to veSadhArIo A zAsanamAM nabhe ? Aje to e veSadhArIo tamane gheTAM samaje che. e kahe che ke A gADaraDAMone to jema hAMkavAM hoya tema hakIe. je zAsanamAM tyAganA phuvArA UDe, jyAM zrI jinezvaradevo, gaNadharadevo, pUrvadharo, AcAryo ane munio badhA ja tyAgI, tyAM veSadhArIo nabhe ? zrI jinezvaradevane riddhi siddhino pAra na hato, janmatAM ja devo ane iMdra jemanI sevAmAM hAjara rahetA, e ja bhavamAM jemanI mukti nizcita hatI, chatAM saghaLI sAhyabIno tyAga karI temaNe dIkSA lIdhI, aTavImAM bhaTakyA, ghora upasargo ane pariSaho sahyA tyAre kevaLajJAna pAmyA. AvA to A zAsanamAM deva che ane guru kevaLa niHspRha che ane duniyAnA koI paNa padArthanI spRhA na hoya te A zAsanamAM guru thavAne lAyaka che. mahAvratone dharanArA, e mahAvratone pALavAmAM dhIra nirdoSa bhikSAthI ja jIvananirvAha karanArA, samabhAvamAM, sAmAyikamAM sthira rahenArA ane dhArmika upadezaka je hoya te ja guruo hoya che. zrI zreNika mahArAjA jevA parama bhaktane bhojananA thALa mokalavAnuM gautama mahArAjAe kahyuM hota to ? paNa e kahe ja zAnA ? zrI RSabhadeva bhagavAne phAgaNa vada-AThame dIkSA lIdhI. pachI jyAM bhikSAe jatA tyAM loko hAthI, ghoDA, hIrA, mANeka ane potAnI uttama kanyAo AgaLa dharatA. bhagavAnane to e kazAno khapa ja kyAM hato ? potAne yogya bhikSA na maLavAthI sADA tera mahinA AhAra vinA vicaryA. bIjA varSanI vaizAkha sudI trIje zrI zreyAMsakumAranA hAthe nirdoSa bhikSA maLI tyAre pAraNuM thayuM. Ama rAjA mahArAjA guru paNa bhikSA mAMgIne saMyamapAlana karatA. AhAra paNa rUkSa ane tuccha levAno. na karI zako te bane paNa tethI mULamAM ghA na karoH je zAsanamAM AvA deva, AvA guru ane dharmapAlananI A vidhi tyAM koI paNa prakAranA goTALA nabhe ? paNa e tamArA polANathI nabhyA. tame majabUta rahyA hota to AjanI dazA na hota. tame temane kahI zako ke, "mahArAja ! jema atyAre gautama mahArAja jevuM saMyama nathI. tema te samayanuM zrAvakapaNuM paNa nathI Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1561 - 24 zAsananA caraNe sarvasvanuM samarpaNa karo - 104 - 373 eTale evA saMyamano ame ApanA mATe Agraha nathI rAkhatA paNa tethI e saMyamanAM mULatto na ukheDAya ne ? tamArAthI ke amArAthI amuka kriyA na thAya e nabhe paNa ethI e kriyAnA mULamAM to ghA na karAya ne ?' samajAvavAnI A rIta che. temane kaho ke, "ApathI saMyama na maLe to saMvijJa pAkSika bano, kaho ke ame muni nathI", ame Apane khuzIthI pALIzuM, paNa mArganA mULa upara ghA na karo." zrAvaka AvuM kahevAne hakkadAra che. muni to tamane hadamAM rahIne kahI zake, game teTaluM kahe paNa tame na mAno to munithI zuM thAya ? tame e bAbatamAM vadhAre sattAvALA cho. prabhunI AjJA na mAnanArano ogho khUMcavI levAno tamane hakka che. . vAta karo to barAbara samajIne karajoH - A zAsanamAM ghaNA zrAvakoe sAdhune paNa tAryA che. paNa tame samajIne A badhI vAta karajo."vagara samaye gappAM mAravA jazo to pAchA paDazo. jainazAsananI pATa uparathI arthakAmanI vAta karAya nahi ane kare to saMbhaLAya paNa nahi. arthakAmane vakhANanAro tyAM TakI zake ja nahi. jainazAsanamAM to eka-eka vyakti potAne pAmara mAne. jo ke ema pAmaratA mAnavI e nAnIsUnI vAta nathI. potAnAthI na bane to e kahI de ke, "amArAthI banatuM nathI mATe ame pApI chIe paNa vastu to A ja sAcI che. rAmAyaNamAM tame sAMbhaLI gayA cho ne ? vajajaMgha rAjAne bacAvavA Avelo sAdharmika kevo hato ? samakiti paNa vezyAgAmI hato ne ? pAcho rAjAne tyAM corI karavA gayo hato. tyAM vAta sAMbhaLI ane khabara paDI ke A to sAdharmika upara Apatti. badhuM paDatuM mUkI sAdharmikane bacAvavA UpaDI gayo. tyAM pote jevuM hatuM tevuM kahyuM. sAcI vAta kabUlavAmAM vAMdho zo ? vajajaMghane paNa e sAMbhaLatAM navAI nathI thatI. kema ke samaje che ke jIvo karmAdhIna che. prabhuvacananA preme ene sAdharmInI Apatti TALavAnuM sUjhADyuM. . . dharmanA nAza vakhate dhamane gusso Ave ja muddo e che ke amArAthI ane tamArAthI kAMI na bane e cAle. paNa tethI A AgamanI sAme na thavAya. pote jyAM beTho che e DALa kapAtI jue chatAM jenI chAtImAM thaDakAro na thAya, bacAvavAnI zakti chatAM kAMI prayatna na kare e DAhyo ke bevakUpha? je sTImaramAM beTho hoya tene koI mUrkha mANasa kANI karato hoya to karavA devAya ? koI gAMDo banIne ema karato hoya to ene bAMdhIne oraDImAM pUrI devAya. paNa sTImarane kANI na karavA devAya. e ja rIte dharmanA Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1552 nAza vakhate dharmane gusso Ave ja. e vakhate koI gussAkhora kahe to rAjI thAya ane kahe ke, "Avo gusso karavA mATe to meM janma lIdho che. duniyAnA raMgarAga, bairAM-chokarAM, kuTuMbakabIlA ane paisATakA mATe to Aja sudhI gusso karavAnuM AdaryuM che. have gussAnI dizA palaTI che. je koI kahe ke, "ame AvA jhaghaDA karavA nathI mAgatAM temane kahe ke anAdikALathI jhaghaDA karatA AvyA cho. Aja sudhI khoTA jhaghaDA karyA to have kharA jhaghaDA karavAnA samaye pAchI pAnI kema karo cho ? ghaNA vaLI kahe che ke, "dharmamAM jhaghaDo hoya ? zAstra kahe che ke, dharmI dharma mATe jhaghaDA kare ja. mIThuM ja saMbhaLAvavuM evo mAro niyama nathIH kAmazAstra kahe che ke yuvatI joIne jene vikAra na thAya te kAM to yogI ane kAM to pazu; e ja rIte dharmazAstra kahe che ke deva gurudharmanI apabhrAjanA, mArganI niMdA ane mArganA nAza vakhate jene gusso na Ave te kAM to vItarAga ane kAM to dharmahIna. jo tame badhA vItarAga ho to tamane hAtha joDuM. vItarAga na ho ane gusso paNa na Avato hoya to dharmahIna kahuM ne ? vakhate tiraskAra paNa karuM. mIThuM ja saMbhaLAvavuM evo mAro niyama nathI. navA zrotAo mATe mArI parIkSA judI che. uparAuparI pAMca-daza vAta karaDI kahuM, emAM jo enuM moM bagaDatuM jouM to eno pArako mAnI pachI kAMI na karyuM ane enA moM para jo ullAsa jaNAya to ene potAno eTale zAsanano ane upayogI mAnuM. sAcAmAM kaTutA rahelI che? zrI jinezvaradeva kadI asatya bolyA nathI, pachI tyAM zraddhA kema nahi ? sAcAmAM kaTutA rahelI che. sAkaranA pANIe darda na jAya. paNa mAthAnA vALa UkhaDe tevA ukALAthI darda jAya. muninI dezanA paNa evI hoya ke sAMbhaLanAranA mAthAnA vALa UMcA thaI jAya ane haiyAmAM khaLabhaLATa thaI jAya; paNa tame mane hAtha mUkavA dyo to ne ? sAcI vastu para Apatti Ave tyAre satyanA premIne gusso Ave ja. muni vaMdanAne vipna mAne? | muni to vaMdanAne vipna mAne. muni jo vaMdanAmAM mUMjhAyo to e mUo samajavo. e to vaMdanA potAne nahi paNa saMyamane mAne ane je saMyamane AkhI duniyA vAMde che tene pote khUba makkamatAthI sevavuM joIe ema mAne. e saMyama Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1583 - 24 : zAsananA caraNe sarvasvanuM samarpaNa karo - 104 - 375 sAme hallo Ave tyAre e pratikAra karyA vinA rahI zake ja nahi. e vakhate gusso na Avato hoya to lAvavo paDe. upasaMhAra: jenI pITha polI te A zAsanamAM na nabhe; e ApoApa zAsananI bahAra thaI jAya che. jenI pITha majabUta che te to mekhalA, kUTo, naMdanavana vagere sAcavavA prANa Ape. deva-guru-dharma mATe prANa ApavA eno bhakta taiyAra na hoya ? peDhI mATe hoziyAra mANasa taiyAra karo cho to A zAsananI peDhI mATe ekeka dIkaro ApavA niyama karo. ema na karI zako to jAte Avo. A badhI bhAvanAomAM vighna karanArAono saMga choDo. zAstrakAra bhagavaMta zrIsaMgha merUnA viSayamAM hajI paNa AgaLa je vizeSa varNana kare che te have pachI. Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 : dayAnI oLakha vIra saM. 2456, vi. saM. 1989, phAgaNa vada-0)) ravivAra, tA. 30-3-1930 05 * merU parvatamAM guphA tathA siMho : * jIvadayA rUpa zrIsaMghamerUnI guphA : * e guphAmAM rahe koNa? * svadayAmAM paradayA rahelI che : * dravyadayA ane bhAvadayA : * anukaMpA vinA eka paNa dharmakriyA nathI : * dayA jema dharmanuM mULa che tema dharmanuM phaLa paNa che : munine ekalI bhAvadayA ane gRhasthane beya dayA : * dravyaprANa karatAM bhAvaprANanI kiMmata ghaNI : * muninA dravyaprANanI rakSAmAM zrAvakanA bhAvaprANanI rakSA che : bhojanamAM chae kAyanI virAdhanA : * A zarIra gadheDAnI jAtanuM che : * munino deha e mokSanuM sAdhana : * veSadhArI vahoravA Ave to ? * aMtima pradezavAdI nidbhava : * e parama zrAvake karelo upAya : * muni sadoSa-nirdoSa jue : * svArthIone munipaNAnI paravA na hoya ? * uThAvagIra zAhukAra pAse AvatAM Dare : * sUtrAnusArI pravacana e sAcA sAdhunuM jIvana che : zAhukArane to polIsa paNa salAma kare che : * zuM bhagavAna mahAvIra alpajJa hatA ? * amane manuSyathI bhaya nathI : * paherAmAM kema AvyA ? * karaze te bharaze, ApaNe zuM? Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 : dayAnI oLakha - 105 anaMta upakArI sUtrakA2 pa2marSi zrI devavAcaka gaNivarajI zrIsaMdharUpa merUnA pITha, mekhalA, phUTa tathA naMdanavananuM varNana karI gayA. zrIsaMgharUpa merUnI samyagdarzana rUpa pITha eTalI majabUta hoya ke e kadI Dage nahi. zrIsaMghamAM rahelI eka-eka vyaktine mULaguNa tathA uttaraguNa pratye prema hoya. e guNo pratye prema vinA niyamadhara banI zakAtuM nathI, cittanI uttamatA prApta thatI nathI, karmano kSaya thato nathI, citta ujvala banatAM nathI, sUtrArthanuM niraMtara smaraNa thatuM nathI, citta jhaLahaLatAM banatAM nathI ane enA vinA saMtoSarUpI naMdanavanano AnaMda lUMTI zakAto nathI. e saMtoSarUpI naMdanavanamAM zIlanI sugaMdhI evI hoya ke jeno bhoktA duniyAne paNa suvAsita karI zake. 1565 377 Aje to pIThanuM ja ThekANuM nathI, mULaguNa ane uttaraguNa pratye prema nathI, e prema vinA niyamarUpI suvarNazIlAtala hoya kyAMthI ane enA vinA cittarUpI kUTo goThavAya kayAM ? A badhA vinA saMtoSarUpI naMdanavanano AnaMda lAvavo kyAMthI ? merU parvatamAM guphA tathA siMho have graMthakAra je parvatamAM guphA tathA siMho hoya che, tene zrIsaMgharUpa merUmAM ghaTAve che. zrIsaMgharUpa merUmAM guphAne sthAne jIvadayA che, je jainomAM to ati prasiddha che. jIvadayA zabdane to jenanuM baccuM paNa jANe. dayAnA jApane to ghaNA jape che. paNa dayAnA svarUpathI ghaNA ajANa che. jIvanuM svarUpa samajAya to dayA paLAya. hiMsA to jIvanI thavAnI ne ? e hiMsA kema thaI ? kyAre thaI ? e badhuM samajAya te dayA pALI zake. dayA para prema Ave to ja sAcI dayAnAM pariNAma hRdayamAM jAge. jIvadayA rUpa zrIsaMghamerUnI guphA jIvadayA e zrIsaMgharUpa merUnI suMdara guphA che. merUmAM jema aneka guphAo che tema zrIsaMgharUpa merUmAM paNa jIvadayA rUpa aneka prakAranI guphAo che. jyAM jAo tyAM khUNe khUNe dayArUpI guphAo hoya ja. pahADa para bahAra game teTalo tApa hoya paNa guphAmAM ThaMDaka hoya ane aMdara AvanArane ThaMDaka maLe. e ja rIte jIvadayA paNa sva-52 nivRtti eTale ke zAMtinI hetubhUta che. nivRtti eTale zAMti. e guphAmAM rahe koNa ? have e guphAmAM rahe koNa ? pahADanI guphAmAM siMha Adi jAnavaro rahe ane Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1566 tapasvI mahAtmAo paNa rahe. tapasvI te ke je ahiMsAmAM sthira hoya. ahiMsArUpI guphAmAM sthira na 2he te tapasvI nathI. zrIsaMgharUpa merUzailImAM rahelI ahiMsArUpa guphAomAM karmarUpa zatruno jaya ka2vA mATe madonmatta banelA uddAma banelA ane zAkyAdi kumatarUpI haraNIAMone trAsa pamADanArA siMharUpI muniono nivAsa che. merUnI guphAmAM siMhanA vAsathI kSudra jaMtuo emAM pesI zakatAM nathI, tema ahiMsArUpI suMdara guphA ke je sva-52ne zAMti ApanArI che - te guphAmAM karmarUpI zatrunA jaya mATe abhimAnI banelA munio vase che, ke jeo e karmarUpI zatru para jaya meLavavAnA prayatnamAM ADe AvanArA haraNIAMone trasta karavA mATe siMha jevA che. svadayAmAM paradayA rahelI cheH merUmAM jema guphAo ThAmaThAma hoya tema zrIsaMghamAM jIyAnI vAto ThAmaThAma hoya ja. koI paNa kriyAnA UMDANamAM jIvadayA ja che. jIvadayA vinAnI eka paNa kriyA zrI jainazAsanamAM na hoya. dayA sva-para ubhayanI hoya. potAnA AtmAnI dayA jene na hoya te zrI jinezvaradeve kahela eka paNa anuSThAna sAcI rIte sevI zakato nathI. pUjA, pratikramaNa, sAmAyika, pauSadha Adi dareka kriyAmAM svadayA ja che. zAstra kahe che ke potAnA AtmAnI dayAmAM paranI dayA rahelI ja che. jyAM potAnI dayA nathI tyAM paradayAnI bhajanA che. svadayAnA lakSya vinA mAtra maMdira tathA upAzrayane zobhAvavA mATe ja AvanArAnI ane potAnAthI ja dharmano TakAva mAnanArAnI dharmakriyAnI kazI ja kiMmata nathI. kriyA mAtra potAnA AtmAnI dayA mATe che, jemAM paranI dayA AvI jAya che. pa2nI dayA ka2vA nIkaLelo jo sAcA bhAve nIkaLyo hoya to emAM svadayA niyamA che. kharekhara e dayA karavA nIkaLyo che ke nahi te jovuM joIe. dravyadayA ane bhAvadayA : dayAnA be prakAra che; dravyadayA ane bhAvadayA. bhAvadayAmAM dravyadayA rahelI che, jyAre, dravyadayAmAM bhAvadayAnI bhajanA che. dravyadayA be rIte thAya che. paudgalika rIte ane Atmika rIte. bhAvadayA mAtra Atmika rIte ja thAya che. dravyaprANa bacAvavA te dravyadayA ane bhAvaprANa bacAvavA te bhAvadayA. khAnapAna tathA vastrAdivihIna koIne joIne dayA Ave te dravyayA. dharmahInane joIne dayA Ave te bhAvadayA. dravyadayA to duniyAmAM ghaNAne hoya che H bhUkhyA-tarasyAne joIne dayA to raste cAlanArAne paNa Ave, kema ke, Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1557 25 : dayAnI oLakha - 105 - 379 bhUkha-tarasanA duHkhano anubhava saune che. aMze paNa duHkhano anubhava saune thayo hoya che. koIne dIna joIne dravyadayA saune Ave, kaMpArI paNa Ave; paNa bhAvadayA to koIkane ja Ave. bhAvadayAmAM dravyadayA paNa hoya. munine mAtra bhAvadayA, jyAre gRhasthane bhAvadayA sAthe dravyadayA paNa hoya. amuka prakAranI sahAyathI koI AtmAnI unnati thatI hoya to gRhastha te mATe dravyasahAya paNa karI zake che. supAtre dAna ApatA munine dAna detAM gRhastha vicAre ke bhAvadayAnA nirmaLa jharaNArUpa A muni mArA anna pANInI sahAyathI karmakSayanI sAdhanA sArI rIte kare ane emanI dezanAthI aneka AtmAnuM kalyANa thavA sAthe mAro paNa vistAra thAo. anukaMpA vinA eka paNa dharmakriyA nathI ? anukaMpA vinA eka paNa dharmakriyA nathI. zAstra bhaktinA arthamAM paNa anukaMpA zabdano prayoga karyo che. supAtramAM paNa bhAvadayA ghaTe; potAnA AtmAnI dayA paNa tyAM ghaTe che ne ? jyAM ghaTe te ghaTAvavuM, bhaktine anukaMpAnuM rUpaka ApI zakAya. eka AtmA dharmamAM AgaLa vadhavA icchato hoya paNa sahAya vinA sIdAto hoya, ene gRhastha dravyasahAya karI zake che. gRhasthane A rIte bhAvadayAmAM dravyadayA paNa Ave che. muni kevaLa upadeza ja ApI zake, dravyano to pote tyAga ryo che, tyAM Ape kayAMthI ? dunyavI tamAma kriyAno tyAga karI karmakSayanI kriyA karanArane bhagavAnanI AjJAnuM pAlana e ja dAnAdika che. tyAM paNa sva-paranI bhAvadayA to che ja. dayA jema dharmanuM mULa che tema dharmanuM phaLa paNa cheH gRhastha munine annadi Ape tyAM bhAvanA to e ja ke "A muni khUba saMyamanI sAdhanA kare." muninA pAtramAM ghInI dhAra karatI vakhate gRhastha zuM icche ? potAnA sagA dIkarAne na Ape ane pote paNa na khAya, tevuM ane teTaluM, muninA pAtramAM vahorAve te vakhate enI bhAvanA kaI hoya ? "A mahAtmA saMyama sAdhI rahyA che. ane e jyAM jAya tyAM A zarIrathI anekanA upara upakAra kare che mATe mane paNa temAM kAMIka hisso maLe', A bhAvanA che ne ? aneka AtmAonuM muninA te zarIrathI kalyANa thAya e bhAvanAmAM bIjA AtmAo pratye paNa bhAvadayA che ane potAnI bhAvadayA to che ja. dayA jema dharmanuM mULa che tema dharmanuM phaLa paNa che. dharmanA mULamAM paNa dayA che, dharmanI kAryavAhImAM paNa dayA che ane dharmanA pariNAme paNa dayA che. dayAnA svarUpanI A sthiti che. jenA pratye dayA karI tenI to dayA che ja paNa temAM Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 156 potAnA AtmAnI dayA che. anekanA bhalAnI bhAvanAmAM temanI bhAvadayA che ane "huM ahiMsaka thAu" e bhAvanAmAM potAnA AtmAnI dayA che. kharI vAta e che ke Aje bhAvadayA lupta thaI gaI che. samyagadRSTine kevaLa dravyadayA na hoya paNa bhAvadayA sAthe ja hoya ja. sAmA upara bhale ekalI dravyadayA thAya, sAmo bhAvadayA jhIle ke na jhIle paNa samyagudRSTinA haiyAmAM to beya dayA hoya. enI dravyadayAmAM bhAvadayA beThI ja che. munine ekalI bhAvayA ane gRhasthane beya dayA : " jene bhAvadayAnAM pariNAma che te dravyadayA vinA raheto ja nathI. jeo ema kahe ke, "amane bhAvanA che" paNa Ape nahi, to mAnavuM ke ene vastu pariNamI nathI, mamatA ke mUrchA ghaTI nathI. munine ekalI bhAvadayA che jyAre gRhasthane beya dayA che; to sArA koNa ? AjanA loko kahe che ke, gRhastha sArA ke je beya dayA karI zake che, muni zuM karI zake ?" mUrkhAonA hisAba AvA hoya che. e kahe che ke, "muni to mAtra dezanA de, vAto kare ane ame to pUjA karIe, maMdira upAzraya baMdhAvIe, teno vahIvaTa karIe, tenI vyavasthA saMbhALIe, tenI mUDImAM vadhAro karIe vagere." paNa zAstra kahe che ke, "suvarNanAM maMdira baMdhAvo ane emAM ratnanI pratimA padharAvo, lAkho ane abajo rUpiyA emAM kharco paNa muninA eka kSaNanA saMyamane paNa e pahoMce nahi." parigrahanA phaMdAmAM phasAyelAo potAnA dravyano jo sadupayoga kare, to tenI pravRttithI ghaNA para upakAra thaI zake e vAta sAcI. paraMtu tema chatAM e munithI vadhu upakArI nahi. munipaNAnI kiMmata to enAthI keTalAya gaNI vadhAre che. eka bhAgyazALIe lakhyuM hatuM ke, "sAdhu kAMI na karI zake, jyAre gRhastha to tIrtha para Apatti Ave to tarata eno bacAva karI zake che. ame gRhastha hatA to bacAva mATe yuropa doDIne gayA vagere." emanA hisAba AvA che. AthI e ema nakkI karavA mAMge che ke sAdhu karatAM paNa gRhastha UMcA, paNa AvA hisAba mAMDanArane e khabara nathI ke muni to karavAnuM karI cUkelA che, gRhastha karyA vinA rahI gayo che, mATe ene e badhuM karavAnuM che. bAkI AvA khoTA hisAba mUkanArAne bhAvaprANanI kiMmata nathI. dravyaprANa karatAM bhAvaprANanI kiMmata ghaNI H hajAra rUpiyAnI thelI moTI, eno bhAra vadhAre, ene upADavA majUra joIe ane pAMca-daza ratIno hIro nAno, vajanamAM halako, vIMTImAM rahI zake paNa e kImatI vadhAre rUpiyA gaNatAM kalAko thAya, AMgaLAM duHkhavA Ave, Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1550 - 25 : dayAnI oLakha - 105 381 hAtha paNa kALA thAya; bahu rUpiyA hoya to kAMTe jokhavA paDe chatAM kaho ke kiMmata rUpiyAnI vadhAre ke pelA hIrAnI ? rUpiyAnI thelIne vadhAre UMcI koNa mAne ? mUrNo hoya . hajAra rUpiyAnA Dhabu batrIsa hajAra ane pAI eka lAkha ne bANuM hajAra. vajana ane saMkhyAmAM to e bahu vadhI jAya, chatAM hIro e hIro. kiMmata enI anekagaNI vadhAre. e ja rIte zAstra dravyaprANa karatAM bhAvaprANanI kiMmata bahu AMkI che. dravyaprANa to rahe toya pIDA, jAya toya pIDA ane bhAvaprANa to pragaTa thayA eTale patyuM, badhI ja lapa chUTI jAya; paNa bhAvaprANanI kiMmata samajAya to ne ? bhAvaprANane pragaTAvavA dravyaprANanI sahAyanI jarUra che mATe dravyadayA vihita che.. muninA dravyaprANanI rakSAmAM zrAvakanA bhAvaprANanI rakSA che: AtmA karmavaza che tyAM sudhI ochAmAM ochA cAra ane vadhAremAM vadhAre daza prANa che ja ane rahevAnA. ene na sAcave to bhAvaprANa zI rIte prApta thAya ? "muni to bhAvaprANanA dhaNI, ene vaLI AhAranI jarUra zI ? rahevA upAzraya zA mATe ? game tyAM paDyA rahe;" AvuM kahenArA paNa che. zAstra kahe che ke muninuM zarIra kImatI. e Ave tyAre emane sAme levA javuM paDe, dekhatAM hAtha joDavA paDe, traNa khamAsamaNAM devAM paDe, abhuThThIyo khAmavo paDe, khAnapAnAdithI saMpUrNa bhakti karavI paDe e badhuM zA mATe ? muninA dravyaprANanI rakSAmAM zrAvakanA bhAvaprANanI paNa rakSA che. AMkha para Apatti Ave tyAre AMkhamAM baLe tevI davA paNa emAM nAMkhavI paDe. AMkha bacAvavA pAMcaso hajAranuM pANI paNa karavuM paDe; kema ke e sAdhana che. duniyAnI sAdhanAnA sAdhana mATe jo ATalI kALajI levAmAM Ave to AtmakalyANanI sAdhanA mATenA sAdhana mATe keTalI kALajI joIe ? muninuM zarIra saMyamapAlananuM sAdhana che. e bese, UThe, khAya, pIve, bole, cAle e badhAmAM saMyamapAlana che. gRhasthanI AMkha kALajInA abhAve jAya to tenAthI thato mAtra dunyavI vyavahAra aTake paNa muninI AMkha kALajInA abhAve jAya to IrSA samiti, zAstravacana Adi saMyamapAlananI pravRtti ane saMyamanI zuddhi, vRddhi aTake. muddo e che ke jema jema bhAvaprANa khIlatA jAya tema tema dravyaprANanI ciMtA vadhAre joIe. kema ke e bhAvaprANamAM hetubhUta che. bhikSA laIne Ave tyAre muni mATe roja A gAthA vicAravAnI kahI che. aho jiNehiM asAvajjA, vitti sAhUNa desiA / mukakhsAhaNa heussa, sAhU dehassa dhAraNA / / 1 / / Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 - saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - 1570 zrI jinezvaradeva keTalA upakArI ke jemaNe mokSanI sAdhanAnA hetubhUta sAdhunA zarIranI rakSA mATe pAparahita evI vRtti (bhikSAcaryA) batAvI che. muni bhikSA lAvIne roja A bhAvanA bhAve evI vidhi che. sAdhunuM zarIra mokSanI sAdhanAmAM ja hetubhUta che, tethI ene mATe asAvadya evI bhikSA zrI jinezvaradeve paNa kahI. sAdhu saghaLAM pApathI viramelA che. hiMsA, jUTha, corI, maithuna ane parigraha e pAMce pApa athavA aDhAre pApasthAnaka temaNe vosirAvelA che. duniyAnI koI paNa cIja akRta (pote nahi karelI), akArita, (pote nahi karAvelI) ane ananumata (eTale pote nahi anumodelI, ene pote sArI nahi kahelI) hoya to e cIja muni le, chatAM enA pApano aMza paNa ene na lAge. je zabdo bolyo te barAbara yAda rAkhajo. bhojanamAM chae kAyanI virAdhanAH bhojana banAvavAmAM chae kAyanI virAdhanA che. agni vinA to rasoI thAya ja nahi. agni e codhAruM zastra che. cotarapha jIvone bALe che. UMce, nIce, AjubAju dareka tarapha enAthI aneka jIvo baLI mare che. rasoI pakAvavAmAM pRthvIkAya, aSkAya, teukAya, vAukAya, vanaspatikAya ane trasakAya e chae kAyanI virAdhanA rahelI che. hajI AgaLa vicAro ! eka roTalI paNa bane kyAre ? aneka pApasthAnaka bheLAM thAya tyAre eka roTalI bane. vicAre tene A vAta dIvA jevI samajAya tema che; paNa vicAre koNa ? kheDUta ane khetI vinA ghauMnI roTalI bane ? mA-bApa vinA kheDUta hoya ? lagabhaga badhAM pApasthAnaka eka roTalImAM rahyAM che chatAM, pote nahi karela, nahi karAvela, nahi anumodela roTalI sAdhu le che ane tethI ene doSa lAgato nathI. sAdhu paNa vahorIne AvyA pachI e roTalInAM vakhANa kare, lAvelI gocarI upara rAga kare, to ene paNa pApano aMza lAge. sabhAH "sAdhu kaMdamULa le ? e akRta, akArita ane ananumodita hoya to zo vAMdho ?' nA, tyAM pApa che. e cIja ja niSiddha che ane e cIja viSayane vadhAranArI che. ghI, dUdha, kAMI tAmasI ke rAjasI prakRti karatAM nathI, UlaTI sAttvika prakRti kare che; jyAre anaMtakAya to viSayane vadhAranArAM che. sAdhune amuka hetu mATe jema ghI-dUdhano niSedha che, tema amuka hetu mATe ghI-dUdhanI chUTa paNa che. jJAnInI dRSTie to vigaI mAtra vikAraka che. muni mATe vigaIno pratibaMdha che. muni kAraNa vinA kadI vigaIno upabhoga na kare. Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1571 - 25 : dayAnI oLakha - 105 - 383 sabhAH "vigaI vinA cAle kharuM ?' jarUra cAle; na kema cAle ? mahApuruSoe barAbara calAvyuM che. dhanA kAkaMdI jevA bharapUra sAhyabIvALA puSpanI zayyAmAM poDhanArAe paNa dIkSA lIdhA pachI jAvajIva chaThThane pAraNe chaThTha karyA che. pAraNe AyaMbIla ane e AyaMbIlamAM AhAra paNa evo ke jenA para mAkhI paNa na bese. nava mahinAmAM to zarIra evuM thayuM che ke khuda bhagavAne zrImukhe karelI emanI prazaMsA sAMbhaLIne, vanamAM kAussagna dhyAne rahelA e munine zodhavA nIkaLelA rAjA zreNikane, potAnI najare paDavA chatAM e oLakhAyA nathI. mAthuM TUMbaDA jevuM, zarIra hADapIMjara jevuM, jIbha palAzanA pAMdaDA jevI, AMkho UMDI UtarI gayelI, jANe vRkSanuM pUMThuM UbhuM hoya evA e lAgatA hatA. rAjA zreNike mAMDa mAMDa emane zodhyAM cheH A zarIra gadheDAnI jAtanuM cheH ApaNI pAmaratAno doSa vastu para na karAya. ApaNe na karIe te khAmI ApaNI che. vigaI vagara na ja cAle ema nathI. duniyAmAM ghaNAne vigaI nathI maLatI, chatAM alamasta zarIravALA dekhAya che ane mojathI jIve che. A zarIra to gadheDAnI jAtanuM che. paMpALo tema ADuM cAle ne paththara mAro to ThekANe Ave. ene jema sAcavo tema e DhIluM thavAnuM ane enA upara jema kaDakAI karo tema e kAma ApavAnuM, e eno niyama che. cAra divasa taDakAmAM cAlatAM amUMjhaNa thAya paNa pAMcame divase enI meLe e ThekANe Ave. anaMtajJAnIonI ekeya AjJA evI nathI ke jethI ahita thAya. munino deha e mokSanuM sAdhana duniyAbharanA AtmAone muktie mokalavAnI bhAvanAvALA anaMtajJAnIonI eke AjJA evI na hoya ke je AtmAne ahitakara hoya. jemane e bhAvadayAnA sAgara prabhunI AjJA nathI gamatI, temanI kamanasIbI che. munino deha e to mokSanuM sAdhana che. tamArI moTara ane maMdirano ratha e beya varaghoDAmAM nIkaLe, toya rathane dharmanuM sAdhana manAya. paNa moTarane na manAya. moTa2 to bAra mahinAmAM be-cAra vakhata varaghoDAmAM nIkaLe. bAkI to bAreya mAsa tamArI dhamAlamAM ja vaparAya. varaghoDAmAM vaparAya te paNa potAnA dIkarA mATe athavA to jenI zarama paDe evA saMbaMdhInA dIkarA mATe, bAkI koI sAmAnya mANasanA dIkarA mATe ke zrIsaMghanA upayogamAM e bhAgye ja Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - 1572 kAmamAM Ave. hAlata AvI che mATe e moTara dharmanuM sAdhana na kahevAya. ratha to varaghoDAmAM ja nIkaLe mATe ene dharmanuM sAdhana kahevAya. veSadhArI vahoravA Ave to ? muninA zarIrane dharmanuM sAdhana kahevAya. kema ke kevaLa saMyama mATe ja enI tamAma kriyA che. tamAruM zarIra sAmAyika kare to paNa be ghaDInuM kare, te paNa phurasade kare ane te paNa thAya to kare nahi to na paNa kare. vaLI, e sAmAyikamAM paNa dezathI pApa to beTheluM ja che. tame pauSadha karyAnI tArIkhanuM vyAja, jene dhIryA hoya enI pAsethI choDI do cho ? nahi ja. arthAt pauSadhamAM paNa anumodanA cAlu che. pauSadha karavA Ave che te paNa badhI peravI karIne ja Ave che. gharanA mANasone ane nokaracAkarone tamAma sUcanAo karIne je Ave ane chatAM jarUra paDe to upAzraye AvIne pUchI javAnuM ane huM izAre samajAvuM te samajavAnuM, ema badhI bhalAmaNa karIne Ave. sAdhu mATe evuM nathI. A sAdhunI vAta karuM chuM, veSadhArInI nahi hoM ! veSa sAdhuno hoya chatAM duniyAnI mamatA jatI na hoya, pApasthAnakanI kriyAmAM mahAlato hoya, pApanI dezanA dIdhe ja jato hoya, evAnI vAta nathI. paNa je kharekhara muni che tenI vAta karuM chuM. tamArAmAM sAmarthya hoya to veSadhArI tamArAthI gabharAya, sAme AvavAnI hiMmata ja na kare. asAdhune sAdhu mAnavA te daza prakAranAM mithyAtvomAMnuM eka che. sabhAH "veSadhArI vahoravA Ave to ?' ' , Ave to Apo paNa te vakhate kaho ke, "gRhastha chuM, AvelA koI paNa vAcakane pAcho kADhato nathI mATe ApuM chuM; bAkI muni tarIke vahorAvato nathI. loka dharmanI niMdA na kare mATe ApuM chuM." A rIte kahIne Apo to pharI nahi Ave. kahevAnI aneka rIta hoya che. nIDara hoya te A rIte spaSTa kahe. nabaLo hoya te vaLI bIjI rIte kahe. e kahe ke, "Apa padhAryA to ThIka che, sAMbhaLyuM che ke Apa dezanAmAM AvI AvI vAta karo cho, to e vAta sAcI che ? amAre e jANavAnI icchA che." ema Aveza AvyA vinA prazno karavA. emane Aveza Ave to bhale, paNa tamAre gusso na karavo. ThaMDakathI ja vAta karavI. aMtima pradezavAdI nihanavaH zAstramAM eka nidbhavanI vAta Ave che. AtmAnA asaMkhyAta pradezamAMnA aMtima eka pradezamAM ja AtmAnuM astitva che, ema te mAnato hato; ane temAM e dalIla Apato ke so taMtunA paTamAM kAraNabhUta somo taMtu che. navANuM taMtu bhegA thayA hoya paNa somo taMta na Ave tyAM sudhI to taMtuno paTa na bane; mATe Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1573 25 : dayAnI oLakha - 105 - 385 so taMtunuM paTapaNuM somA taMtumAM che. paNa e kutarkavAdIne evo khyAla na hato ke somo taMtu AvyA pachI paNa pahelo agara vacceno koI paNa taMtu na hoya to paNa e so taMtuno paTa na bane. enA kutarka sAme A sabaLa yukti che. paNa e mAne to ne ? pachI to enuM ToLuM vadhatuM cAlyuM. navo mata cAlu thaI gayo ane eno upadeza devA mAMDyo. eka parama zrAvakanA jANavAmAM A vAta AvI; enA manamAM Amane sAco pATha bhaNAvavAnI bhAvanA thaI; paNa pelI yuktithI te mAnavAnA nahi eTale eNe bIjo rasto manamAM vicArI rAkhyo. e parama zrAvake karelo upAyaH pharatAM pharatAM pelo nidbhava e gAmamAM Avyo tyAre A zrAvaka emane sAme levA gayo ane bhaktino dekhAva karI potAnA ghera vahoravA mATe emane teDI lAvyo. muninI sanmukha tamAma uttama cIjo dharI ane je je cIjano munie khapa batAvyo tenI chellI eka-eka kaNI laI muninA pAtramAM vahorAvI. munie kahyuM, 'bhAgyazALI ! A zI mazkarI mAMDI che ? magaja to ThekANe che ne ?' zrAvake jaNAvyuM ke, "bhagavaMta ! ApanA siddhAMtanuM ja pAlana karuM chuM. Apa vastunA chellA pradezamAM ja vastunuM astitva mAno cho eTale huM paNa vastunA chellA kaNa dvArA badho mAla Apane vahorAvuM chuM. bAkIno to A mAla vagarano kacaro, jemAM vastunuM astitva ja nathI te kAMI Apane vahorAvAya ?' A sAMbhaLatAM ja e nidbhavanI sAna ThekANe AvI gaI. "micchAmi dukkaDa' daI potAnI bhUla sudhArI lIdhI. Ama upAya to che paNa potAnA haiyAmAM prabhumArga pratyenI prIti ane pratIti hovI joIe ne ? muni sadoSa-nirdoSa jue : AjanA lokonI dRSTi judI che. mArganI jANakArI nathI chatAM DahApaNano pAra nathI. muni bhikSAe Ave tyAre, jene tyAM Ave tene tyAM sArI cIja paNa hoya ane sAmAnya cIja paNa hoya. muni te vakhate sAmAnya cIjamAM adhika doSa jue to sArI cIja paNa le.cIja sArI ke sAmAnya, e jovAnuM nathI paNa doSita ke nirdoSa e jovAnuM mahattvanuM che. paNa e jagyAe Ajano koI jamAnAvAdI hAjara hoya ne jue to kaheze ke "joyuM ! munie roTalo na lIdho ne zIro lIdho." zAstra AvA kSudra hRdayanA loko UbhA hoya tyAM munine gocarI levAnI paNa nA pADI, kema ke evAo to dharmanI hilanA kare; sadoSa nirdoSanuM emane kAMI bhAna nathI. jo muni zIrAmAM alpa doSa dekhe ane roTalAmAM adhika doSa jue ane tema chatAM muni zIrAne badale roTalo lAve, to zAstradRSTie ene doSa lAge che. Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 389 - 154 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 munie roTalo ke zIro jovAnA nathI paNa beMtAlIsa doSa jovAnA che. zIro ke roTalo beya munine to eka ja rIte vAparavAnA che, arthAt svAda vinA ja vAparavAnA che. sApa jema daramAM jAya te rIte koLiyo sIdho gaLA nIce utAravAno che. vidhi e che. A dhyeyathI muni gocarI vahore paNa doSa jonArA tyAM doSa ja jue ke "joyuM ! munie mAla lIdho paNa roTalo na lIdho." - sabhAH "veSadhArI che ema khabara paDe ne e vahoravA AvyA hoya to Ape prazno karavAnA kahyA paNa e prayoga kadAca susAdhu hoya to tene takalIpharUpa thAya ne ? kusAdhune to koI bhaya na hoya, to lAbha zo thAya ? kasAdhune bhaya na ja hoya ema na samajavuM. cora zAhukArathI Darato ja rahe. kema ke covIse kalAka enuM haiyuM DaMkhatuM hoya. polIsane dekhe ke enA paga dhrUje. evA paNa virodhIo che ke je mArA jevAne joIne irache ke AvA sAdhu na hoya to sArA." AvI bhAvanAvALA ane lokone UMdhe mArge doratA hoya chatAM pAchA jyAre amane koI vAra maLI jAya tyAre evI rIte namana kare ke, e jene guru mAnatA hoya tene paNa e rIte namana na karatA hoya, kema ke enA haiyAmAM DaMkha to che ja. jeo ema kahetA hoya ke "sAdhuone duniyAnI pravRtti karavAmAM harakata zI ?" temane paNa jo sabhA vacce bolavA UbhA karo to evuM nahi bole. are ! potAnA gaNAtA pacAsa mANasamAM khUba jorazorathI bhASaNa karato hoya tyAM khabara paDe ke eka zAsanapremI prazna kare evo AvI caDyo che to tarata vAta pheravI nAMkhe. "A to eka samajavAnI vAta che." ema kahIne goTALA vALavA mAMDe. pelA pacAsa jaNA kAMI bole to emane izArAthI samajAvI de ke pelA zAsanapremIno paDachAyo paDyo che. have pelA pacAsa che, tyAM o ekalAno bhaya zo ? paNa e badhAnA hRdayamAM DaMkha to che ja, svArthathI rasto bhulAyo che ema to emanuM haiyuM paNa pukAre che. svArthIone munipaNAnI paravA na hoya ? AMkha pharaka kADhanArA ane chakko paMco joI ApanArA sAdhu pAse svArthane laIne janArA jAya, mAthuM paNa namAve, enA dekhatAM kare badhuM paNa bahAra AvyA pachI e je bolato hoya te sAMbhaLo to khabara paDe ke e sAdhu mATe enA haiyAmAM pUjyabuddhi nathI. Ama chatAM avasare potAnA svArtha mATe evA sAdhune paNa paMcamakALanA kalpataru kahI de, kema ke e svArthIone munipaNAnI paravA nathI hotI. Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1575 - 25 : dayAnI oLakha - 105 387 uThAvagIra zAhukAra pAse AvatAM DareH susAdhune takalIpha paDe to zuM thAya ?' e vAtathI bephikara rahevuM. jo evI kalpanA karIe ane jo durjananuM ja dhAryuM thatuM hoya to sajjana eke na jIvI zake, susAdhu eke na rahI zake. durjananuM rAjya thAya to sArAye jagatamAM arAjakatA ja vyApe. durjananI to AkhI duniyAnA tamAma padArthonA mAlika banavAnI bhAvanA hoya, sArIye duniyAnA zahenazAha banI javAnI tamannA hoya paNa e na ja bane. evuM banyuM kadI sAMbhaLyuM che ? uThAvagIra zAhukAra pAse AvatAM ja Dare. devALiyo potAne koI na oLakhatA hoya tyAM rUvAbathI phare paNa potAne jANanAra eka zAhukArane dUrathI paNa jue ke tarata lapAI jAya, AghopAcho thaI jAya. sUtrAnusArI pravacana e sAcA sAdhunuM jIvana che? zAstranuM svarUpa kahetAM sAdhu jarA paNa na mUMjhAya. sUtrAnusArI pravacana e to sAcA sAdhunuM jIvana che. e susUtra bhASaNane chupAvavuM emAM to sAcA sAdhujIvananI barabAdI che. zAstrAnusArI vAta bolavAmAM bhaya zo ? bahu to ethI nArAja thayelA roTalA na Ape e ja ne ? ApaNAmAM ApaNApaNuM na hoya, sAcuM sAdhujIvana jIvavAnI tAkAta na hoya to e rIte prazno karI takalIpha ApanArA to upakArI ane lAbhaprada che. sAcI vAta to duMdubhi vagADIne kahevI. geTe geTe polIsa hoya paNa zAhukArane bhaya zo ? jyAre cora to vagara geTa naM-vagara polIse chupAto phare, kema ke enuM haiyuM DaMkhatuM ja hoya. zAhukArane to.polIsa paNa salAma kare che: gunegAra chupAto pharato hoya paNa UMghamAMye ene polIsanA bhaNakArA saMbhaLAtA hoya. jarA koI evAne dekhe ne bhaDake ane enAthI bolAI paNa evuM ja jAya. kema ke pApa e badhuM karAve che. hajAro polIsa UbhI hoya toya zAhukArane eno bhaya hoto nathI, bhaya coTTAne hoya che. zAhukArane to polIsa paNa salAma kare che. khoTA mANasane sArA mANasa pAse AvavuM hoya to sArAno. svAMga sajIne AvavuM paDe che ne ! ane pAcho pote ene mAnato hoya evo dekhAva paNa karavo paDe che. vyavahAramAM to A badhuM hoya che. paNa A vIsamI sadInI sabhyatAmAM Avo daMbha kyAMthI Avyo ? AjanA e sudhArakono to dAvo che ke, "ame to haiyAmAM je hoya te kahIe ane icchA pramANe vartIe. amArI icchAnI ADe na AvavuM." huM kahuM chuM ke A vIsamI sadI jo AvuM kahe che to tame sAdhuone traNa guNA namavAno DhoMga zA mATe karo cho ? teo jyAre Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 - saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - 156 A rIte amane name tyAre emanA vicAro amArAthI bhinna che evuM kaI rIte ame jANI zakIe ? AgamanA eka paNa siddhAMtanI mazkarI karanArA sAdhune page kema lAge che ? zuM bhagavAna mahAvIra alpajJa hatA? soLa varSanI uMmare mANasa pukhta vayano gaNAya che ane pote svataMtrapaNe potAne mATe koI paNa nirNaya laI zake che, ema Aje kahevAya che. huM kahuM chuM ke bhagavAna mahAvIradeve paNa e ja kahyuM che, paNa temanA e vacana sAme viruddha TharAva karanArA Aje have kyAM khovAI gayA ? AjanI rAjakIya hilacAlamAM have e niyamanA pAlananI vAta karAya che ane mA-bApane pUchayA vinA e uMmaranA juvAniyAo laDatamAM jhaMpalAve che, tyAM e vayanI dIkSA mATe bUmarANa macAvanArA cupakIdI pakaDe che. to zuM bhagavAna mahAvIra alpajJa hatA ? to emanA vacana sAme hohA kema macAvI ? ame DhIlA e vAta mAnI paNa bhagavAna DhIlA hatA ? nahi ja. ame chaMdhastha mATe bolatAM kadAca bhUlIe paNa bhagavAnanA vacanamAM to bhUla na hoya ne ? ema kahI de ke "ame mahAvIrane nathI mAnatA' to to samajyA. paNa ema to na ja kahe. kahe to samAjamAM rahe kyAM ? eTalA mATe emane AvA khela khelavA paDe che. amane manuSyathI bhaya nathI : ame to saMsArano virodha kAyama karatA AvyA chIe. tamArA baMgalA, bagIcA, mojazokha, raMgarAga badhuM ja khoTuM kahIe chIe ane to paNa tamArI sAme UMcI pATa para besIne dezanA ApIe chIe. jo bhaya hoya to e bane kharuM ? mATe amane bhaya nathI e vAta sAcI paNa e bhaya konAthI nathI ? manuSyathI. bAkI kUtaruM bhasatuM Ave to amAre paNa AghA khasavuM paDe. hA ! amArAmAM e guNa Avyo hoya ke amane dekhIne kUtaruM paNa bhasatuM baMdha thaI jAya to to UbhA rahIe paNa e tAkAta to nathI eTale enAthI khasavuM ja paDe che. mANasa Ave to na khasIe kAraNa khAtarI che ke mANasa lAta na mAre. lAta koNa mAre ? janAvara. lAta gadheDuM mAre, mAthuM sAMDha mAre, bacakuM kUtarAM bhare, patharA vAMdarA mAre. paNa kaho, mANasamAM AvAM koI lakSaNa hoya ? ane hoya to pachI e mANasa kahevAya ? paherAmAM kema AvyA? eka jaNAe lakhyuM ke, "TAuna haoNlamAM vyAkhyAna karI bahAra AvyA tyAre Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 - 25 : dayAnI oLakha - 105 - 389 paherAmAM kema AvyA ?' e vakhate meM kAMI kahyuM nathI. paNa huM kahI zakuM ke te vakhate zrAvakoe pelA janAvaranAM lakSaNovALA mAnavo joyA haze ! tethI mArI pharato pahero goThavI dIdho. jo ke TAuna holamAM to jainetaronI sAme paNa meM saMsAranI asAratA ja varNavI che, saMsArane choDavAnuM ja kahyuM che; hajAro mANaso jemAM jainataro paNa hatA, te badhA e tattvanI vAtothI AnaMda paNa pAmyA che paNa tyAM bhaya na hato. kema ke e badhA mAnavo hatA. paNa bahAra nIkaLyA pachI tyAM manuSyanA rUpamAM bIjAM prANIo najare caDyAM eTale AghA khasavuM ja paDe ne ? "nAgAthI bAdazAha AghA" tema evAthI sAvadha rahevAmAM nAnapa nathI. sabhAH "kahevata che ne ke bhasatAM kUtarAM bhAgye ja karaDe !' sAvadhagIrI hoya to na karaDe; DAMga jue to na karaDe, bAkI gaphalatamAM rahe to e paNa karaDI jAya. eno svabhAva to karaDavAno che ne ? paNa sAvadhagIrI jue tyAM e Darapoka bhAgI jAya che. enAthI bhaya na pAmIe paNa sAvadha to rahevuM joIe. hAthIne joIne kUtarAM bhase paNa pAse na Ave kema ke hAthI sAvadha che. hAthI kUtarAM sAme bhale jue nahi paNa sUMDha ane pUMchaDuM halAvyA ja kare. sAvadha rahevAnuM zAstra kahe che. sabhA: "kUtaruM kadI AgaLa vadhe to hAthI sUMDhamAM laIne ene pheMkI de ke nahi ?' ene AgaLa vadhavA to do ! hAthInI sUMDha sudhI AgaLa vadhatAM kUtarAM kadI joyAM ? muni Dare nahi paNa janAvaranA guNa dharAvatA mAnavothI sAvadha to jarUra rahe. mAnavIno bhaya na hoya kema ke e to vicArIne bole-cAle. vicAramAM bheda hoya to paNa te sabhyatApUrvaka vicAronI Apa-le kare. eka mANasa munine bajAramAMthI jatA joIne game tevA zabdo bolavA mAMDe ane cAra hAtha kUdakA mAre, to e lakSaNa konuM samajavuM ? mANasanuM to nahi ja ne ? karaze te bharaze, ApaNe zuM ? sAcI vAta karatAM bhaya rAkhavAnuM kAraNa nathI. game teTalA virodhIo che to paNa sAdhu jIvI zake che ne ? jo ke badhA kAMI virodhIo ja nathI; ghaNA to doravAI gayelA hoya che. muni vahoravA jAya tyAM kahe che ke "amAre tyAM kema nathI padhAratA ? ame kAMI evA virodhI nathI, e to virodhamAM gaNAI gayA." AvuM bolanArA che. ghaNA to bhoLA ane doravAyelA ja che bAkI sAcA virodhI to gaNatarInA ja hoya. badhA virodhI hoya to jivAya ja nahi. badhe ja Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1578 janAvaro hoya to thAya zuM ? lAkaDI paNa keTaluM kAma kare ? virodhIo che to gaNatarInA paNa e che pravRttizIla. satata udyamI che, mATe cAre tarapha ghUmyA kare che. dharmI jo e rIte ghUmavA mAMDe to e kAMkarA alaga thAya. kema ke e che ghauMmAM kAMkarA jeTalA. paNa dharmI to nirAMta karIne beThA che. emane khAtarI che ke "bhagavAnanuM zAsana ekavIsa hajAra varSa cAlavAnuM che ane pAkhaMDIo thavAnA ja che ema khuda bhagavAna ja kahI gayA che mATe e to "karaze te bharaze, ApaNe zuM ?' Ama kahIne besI rahenArA che, tenuM ja A pariNAma che. . bhAvadayA vinA dravyadayA nathI. e dayAnA vizeSa varNanamAM hajI paNa zAstrakAra bhagavaMta AgaLa zuM pharamAve che te have pachI. Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26: dravyathA...bhAvadayA...nircAmaNA tathA udAratA, 106| vIra saM. 2456, vi. saM. 1980, caitra sudI-1 tA, somavAra, 31-3-1930 * dravyadayA ane bhAvadayA vacceno bheda : * bhAvadayA dravyadayAne dIpAve che : * karmanA nAzano sumAra nathI : * dharmakriyAmAM anukaMpAno hisso : DAhyo mANasa pariNAmano vicAra kare : nAnAmAM doSo Ave te moTA bhAge moTAnA kAraNo : Apa bhalA to jaga bhalA : . bhAvadayA sahavAsamAM AvanArane dharma pamADe : * samyagudRSTinI mAnyatA ja judI : * AjanA lokonI hAlata : * muni zuM samajAve ? * svAzrayI jIvanano marma : . . * paisA kamAvAnA rastA muni na batAveH . * bhAvadayA to dravyano varasAda varasAve : - eka agatyano khulAso * dUdha pAIne sAMpa na ucherAya 0 dhAno dazamana sAse paNa marma mitra khoTo : * usUtrabhASIo bhAvadayAnA ghAtaka che : * bharata mahArAjAnI jAgRti H * e apamaMgala nathI paNa sumaMgala che : * dIkSA ke dharma konA mATe ? * preraNA vinA jAgo evA tame kharA? * sUtrAnusArI bhASA kaI ? * dAnAdi prabhAva zAno ? * dharmanAM kAryo udAratAthI karavAnAM hoya ? * dhana to dharmInuM gulAma che : * jainakuLanI bhAvanA ane AcAra : * jenI kiMmata hovI joIe tenI akiMmata karI che : Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 392 - saMgha svarUpa darzana bhAga-3 15:30 dravyadayA ane bhAvadayA vacceno bheda : anaMta upakArI sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka kSamAzravaNajI have zrIsaMgharUpa merU parvatamAM rahelI jIvadayA rUpI guphAonuM varNana kare che. e guphAomAM tapamAM lIna evA munivarono vAsa che, jeo karmarUpI zatruno nAza karavA sadA tatpara rahe che. karmano jaya karavA uddAma banelA e tapasvI munivaro kumatavAdIo rUpI haraNiyAo pratye siMha jevA che. jainazAsananI ekaeka kAryavAhImAM, tenA eka-eka enuSThAnamAM jIvadayA che. e jIvadayA be prakAranI - dravyadayA ane bhAvadayA. dravyadayA to jainetaro paNa karI zake che. duHkhIne joIne dayA AvavI te sahaja che. zrI jinezvaradeve pharamAvelI bhAvadayA AvavI kaThina che. jene potAnA AtmAnI ciMtA hoya tene ja bhAvadayA Ave. e jene na hoya tene bhAvadayA AvI zakatI nathI. jene potAnA AtmAnI dayA na hoya ene na to pArakAnI bhAvadayA Ave, na to jJAnI pratye bhaktinAM pariNAma Ave, na to e supAtramAM vidhipUrvaka dAna daI zake ke na to kupAtranuM poSaNa karavAnA pariNAme lAgatA pApathI bacI zake. anyanI vAstavika dayA e na karI zake, temaja upakArInI sAcI bhakti paNa e na karI zake. supAtradAnanI paNa tevI paristhiti ene na hoya. e je kAMI kare te badhuM ogha rIte kare. bhAvadayA Ave tyAM AkhI dazA pharI jAya. bhAvadayA jene Ave te ja sAta kSetranI bhakti vAstavika rIte karI zake. duHkhIne dekhIne dayA Ave te dravyadayA ane dharmahInane dekhIne dayA Ave te bhAvadayA. bhUkhyA, tarasyA ke bImAra Adine joIne to sau koIne dayA Ave. koIka ja mahAkrUra hoya tene na Ave. paraMtu dravyadayAnI saphaLatA bhAvadayAnI che. Apatti zAthI Ave che e samajAya tyAre dravyadayA e bhAvadayAnuM kAraNa bane che. Apatti pApanA yoge thayelA karmabaMdhanA udaye Ave che ne ? dharmIne bhUkhyA, tarasyA ke rogI karatAM dharmahInane joIne ghaNI dayA Ave. tyAM enuM hRdaya khUba drave. e bhAvadayAnA abhAve badhAM ja duHkha beThAM che. samyagudaSTi eTale bhAvadayAmaya banelo AtmA. saMsArane sAcA svarUpe oLakhe ane enAthI Dare, pApathI Dare temaja mokSane sadA jhaMkhe e samyagudRSTi. ene dharmahInanI dayA na Ave ? Ave ja.-samyagudRSTine dravyAnukaMpA to hoya ja paNa duHkhI sAme Ave tyAre paNa enA hRdayamAM bhAvadayA to kAyama hoya. saghaLI dayA svadayA mATe ja che. bIjAnI hiMsA na karavI te paNa potAnA AtmAnI thatI hiMsAthI bacavA mATe che. Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1581 - 26 : dravyadayA... bhAvadayA... nirdhAmaNA tathA udAratA - 106 - 393 bhAvadayA dravyadayAne dIpAve che bhAvadayA e dravyadayAne dIpAve che. bImAra pAse bhAvadayAvAna jAya to e daradIne zAMti Ape. e evI uttama vAto kare ke daradImAM hiMmata pragaTe, hatAzA dUra thAya, durbAna aTake, zubhadhyAnamAM lIna thAya, azubha karmo khape ane zubhodaya pragaTa thAya, pariNAme daradInI gati sudhare, paraMtu tyAM jo kevaLa dravyadayALune besADo to UMdhuM vALe. e tyAM besIne evI vAto kare ke pelAne ciMtAno bhAra vadhI jAya. "zarIra ATaluM badhuM levAI gayuM ? phikkAza to bahu AvI gaI che, koI moTA DaoNkTarane batAvo, Ama gaphalatamAM na rahezo," AvI jAtajAtanI vAto karI ravAnA thAya. pote kare kAMI nahi ne UlaTo daradIne DhIlo pADato jAya. pelo bicAro, durgAnamAM paDI vadhAre ribAyA kare. moTuM oparezana karyA pachI daradInI sevAmAM jene tene na rakhAya. e evA majabUta manavALo joIe ke DaoNkTare kahyA mujaba ja dareka sUcanAono kaDakAIthI amala kare. tyAM mA-bApane ke snehIne na rakhAya ke jeo pelo bahu bUmo mArato hoya to lAgaNImAM AvI jaIne be-pAMca pANInAM TIpAM pAI de. emAM to daradIno jAna jokhamamAM mukAI jAya. zarIranA rogI mATe ATalI kALajI to AtmAnA rogI mATe keTalI kALajI joIe ? AtmAnA rogI pAse kAyadAnuM majabUta pAlana karanAra ja joIe. niSNAta cikitsako kadI daradInI bUmothI gabharAtA nathI. e jANe ke bUmo pADavI e daradIno svabhAva che. jo ethI cikitsaka paNa gabharAI jAya to yogya cikitsA e na karI zake ane upacAro to phaLe nahi. jema zarIranA roga mATe jarA paNa na mUMjhAya evA cikitsaka joIe tema AtmAnA roga mATe paNa evA ja cikitsaka joIe. karmanA nAzano sumAra nathIH bhUkhyAne khavaDAvo ane tarasyAne pANI pAo eTale bhUkha ane tRSA maTe e pratyakSa dekhAya che. daridrIne rUpiyo Apo eTale e rUpiyAno mAlika thayo, e paNa pratyakSa dekhAya che. eTale ja AkhI duniyA dravyadayA tarapha ghasaDAI che. dravyadayA karo cho te che kharI, khoTI nathI. paNa emAM bhAva bhaLe to e sAcI rIte upakAraka bane. jJAnIne duHkhI karatAM paNa dharmadInanI vadhAre dayA Ave che, viSaya kaSAyamAM saDatA ane khAnapAna tathA raMgarAgamAM gabaDatAnI bahu dayA Ave che, kema ke, enA yoge e jIvo je durgatimAM gabaDavAnA che te jJAnIo najare joI rahyA che. roga to mAtra zarIrane hAni kare ane zarIra to Akhare bALI mUkavAnuM che. paNa karmanA nAzano to sumAra nathI. jenazAsanamAM Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 394 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - 1532 bhAvadayAnI mukhyatA che, tema chatAM dravyadayAnA paNa tyAM dhodhanA dhodha vahe che. e dhodhano A zarIramAM virodha nathI. anukaMpAmAM pAtrApAtra jovAnuM che ja nahi, kema ke supAtramAM to bhakti hoya, jyAre anukaMpA apAtra ke kupAtramAM ja hoya. dravyadayAnI manA nathI, paNa hRdayamAM bhAvadayA jIvatI jAgatI hovI joIe. pUrvanA mahAzrAvako eka maMdira bAMdhe athavA pratiSThA kare, tyAre hajAro dInaduHkhiyAne rAjI karatA. A prasaMge jene rAjI karavAmAM Ave te A maMdiranA rAgI thaze, e ja e puNyavAnonI icchA hatI. "A bhagavAnanI pratiSThA thaI tyAre khobe khobe amane maLyuM" e bhAvanA e dInajanone thAya ane pharI paNa "Avo prasaMga jaladI Ave" ema e icche che, ane e rIte paNa bhagavAnane roja yAda kare. dharmakriyAmAM anukaMpAno hissoH dareka sthaLe ane dareka kALe mahAzrAvako nAnI dharmakriyAmAM paNa anukaMpAno moTo hisso rAkhe, nahi to ajJAno pAmI zI rIte ? evAone pamADavA mATe dravyAnukaMpA e majabUta sAdhana che. anukaMpA vinAnI lukhkhI dharmakriyA phaLatI nathI, dIpatI nathI ane zobhatI paNa nathI. je zrAvaka dInaduHkhIne joIne chatI zaktie sahAya karyA vinA cAlyo jAya, tyAM zAstra kahe che ke ene dharma pariNamyo nathI. jyAM bhAvadayA che tyAM dravyayA hoya ja. TukaDAmAMthI paNa TukaDo ApavAnI ene marajI thAya ja. na apAya to. chevaTa AzvAsana paNa Ape ane teya na bane to eno pastAvo kare. DAhyo mANasa pariNAmano vicAra kare bhAvadayAnI jeTalI kAryavAhI te badhAnI pAchaLa jIvadayA beThI che. samyagudRSTi pariNAma vicAryA vinA eka paNa kriyA na kare. khAvA bese tyAM paNa vicAre ke jo lobhAyA to maryA. kahevata che ke vaidya khAtAM pahelAM doDha kalAka vicAre ane jyotiSI ghara bahAra pagaluM mUkatAM paNa nakSatra jue. emanAM mAnasa e rIte ghavAyelAM ja hoya. khATI kerImAM sAkara nAMkhI vaidya kadI nahi khAya, kema ke e jANe che ke ethI Arogyane nukasAna che. tame svAdanA rasiyA cho eTale e khATI kerInA rasamAM khAMDa nAMkhIne paNa tame khAdhA vagara na raho. ArogyanA arthIne tyAM moTe bhAge dALa zAkamAM paNa bahu tela masAlA nahi naMkhAya. ahIM samajavAno muddo eTalo ja che ke DAhyo mANasa pariNAmano vicAra karyA vagara koI kAma nahi kare. dareka vastuno upabhoga karatAM pahelAM samyagudRSTi khUba vicAre kema ke e paNa AtmAnA Arogyano arthI banI gayo che ane tethI pote Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15a3 - 29 : dravyadayA. bhAvadayA... nirdhAmaNA tathA udAratA - 106 - 395 ja potAno vaidya banI gayo che. potAnI prakRtine pote parakhI hoya che. eTale bhale sarva virati nathI levAtI, iMdriyonI AdhInatA nathI chUTatI paNa eno pastAvo to e jarUra kare. jainazAsanamAM saMghamAM gaNAvuM ane aviratinI pravRtti khaTake nahi e nabhe ? roja A vAta vicAro. e vicAravAmAM to takalIpha nathI ne ? nAnAmAM doSo Ave te moTA bhAge moTAnA kAraNe : pAMca hajAra kharcIne svAmIvAtsalya kare ane pAMca bhikhArIne dhakkA mArIne kADhe e kevuM ? e pAMcane mIThAInA TukaDA Apo to kevA guNa gAya ? ane tamane kalpataru jevA mAne, paNa eTalI udAratA keLavAtI nathI. nasIbajoge kAryavAhako paNa tamane evA ja maLe che. karanArA udAra hoya paNa kAryavAhako ja evA maLe ke je apajaza apAvyA vinA na rahe. sabhAH "bhikhArImAM paNa evA kajAta hoya che ke Apo toya vAMkuM bole." e vAMkuM bolanArA kajAtane vAMkuM bolavAnuM kAraNa jo sujAta na Ape to moTe bhAge vAMkuM nahi bole. badhA kajAta hoya che evuM nathI. hajAramAM pAMcapacIsa evA paNa nIkaLe to tenI upekSA karavI. bhAvadayA roma roma pariNamI hoya to dravyAnukaMpA khUba khIle. AM to kadI bhikhArIne Ape toya pAMca-daza kaDavAM veNa ke be-pAMca gALo saMbhaLAvIne Ape ane tyAre ja ene saMtoSa thAya. A kevuM kahevAya? kasoTI ahIM ja che. jema duHkhI cIDiyA thAya tema dInajano paNa cIDiyA ane lAlacu thaI jAya. e samaje che ke ghaNuM mAgyA karIzuM tyAre sAmo kaMTALaze ane tyAre mAMDa-mAMDa ahIMthI kADhI mUkavA TukaDo Apaze. AvI hAlatamAM potAnA AtmAne mUkIne vicArazo to enI paristhiti ane tamArI pharaja ApoApa samajAze. jyAre zrImaMto UMcI koTInA hatA tyAre bhikhArIo paNa evA hatA. nAnAmAM doSo Ave che te moTA bhAge moTAnA kAraNe Ave che. zrImaMta kRpaNa bane tyAre bhikhArIo kolAhala macAve e kAyado che. ApavAnI zaktivALA kRpaNa bane to pachI bhikhArIone Ape koNa ? sArAmAM jema jema uttamatA Ave tema tema adhamamAM paNa uttamatA Ave. Apa bhalA to jaga bhalAH thoDA samaya pahelAMno ja banAva che. eka gAmamAM rogacALo phATI nIkaLyo. ghaNA garIba loko temAM sapaDAyA ane maravA lAgyA. eka udAra dilanA zeThe chUTe hAthe darekane madada karavA mAMDI. te vakhate banyuM evuM ke eka Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1584 396 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 nAmacIna coranuM AkhuM kuTuMba rogacALAmAM phasAyuM. e hato co2no saradAra eTale ene madada koNa kare ? ene koIe kahyuM ke 'pelA zeTha pAse jAM, e tane madada ka2ze.' e cora paNa kuTuMbane bacAvavA zeTha pAse gayo ane madada mATe AjIjI karI. zeThe paNa ene tarata badhI joItI madada ApI ane kahyuM ke kuTuMbanI barAbara davA vagere kara, A paisA pAchA levAnA nathI. zeThanI madadathI coranuM kuTuMba bacI gayuM. vakhata jatAM vAra lAgatI nathI. rogacALo gayo ane vAta visAre paDI. sau potapotAnA kAme lAgI gayA. cora paNa enA dhaMdhe lAgyo. eka vakhata zeTha dIkarAnI vahune laIne 2thamAM 52gAma jatA hatA tyAM mArgamAM jaMgalamAM pahoMcyA ne coranI dhADa paDI. rathamAMthI moDhuM bahAra kADhI zeThe pUchyuM ke, 'koNa che ?' coranA saradAre zeThanA zabda sAMbhaLyA ne tarata AgaLa Avyo. potAnA upakArI zeThane joIne sAthIdArone kahyuM ke, 'are ! A to ApaNA mahemAna che. emane na lUMTAya.' zeThanI mahemAnagati karI Akhe mArge cokI karI zeThane sahIsalAmata ghara sudhI pahoMcADyA. zeThe sArApaNuM rAkhyuM to core paNa lAyakAta batAvI. duniyAmAM paNa kahevata che ke 'Apa bhalA to jaga bhalA.' bhAvadayA sahavAsamAM AvanArane dharma pamADe sArAmAM jo sArA vicAra na Ave to adhamamAM to kyAMthI Ave ? adhama to adhama che ja. adhama che mATe adhama bhASA paNa bole, paraMtu sAro mANasa sArApaNAmAM rahe to pelo jarUra pastAya. taddana hINakarmInI vAta judI. bhAvadayA evI che ke enA sahavAsamAM je Ave tene dharma pamADe. haThIlA ane kadAgrahI na pAme te vAta judI. evA paNa jIvo paDyA che ke enA u52 sajjana mANasa dayA kare to e ene Darapoka mAne. koI zrImAna pAMca Ape to kaheze ke 'pAMca ja ApyA', daza Ape to kaheze ke, 'ThIka have ! daza ApyA emAM zI navAI karI ?' ane kadApi pelo paMdara Ape to kaheze ke, 'ApyA to zuM thaI gayuM ? emAM kayo moTo IDariyo gaDha jItI lIdho ?' Ama jene koI paNa vAtamAM koInA guNa jovA ja nathI e akarmIonI vAta javA do, bAkI sAmAnya rIte badhA kAMI evA nathI hotA. evA paNa che ke je thoDuM Ape toya saMtoSa pAme ane kadAca na Ape toya kaheze ke 'bhale na Ape. amAre temanI pAsethI kAMI joItuM nathI, paNa emanAM darzana to karavAM ja che,' eka zrImaMta zeThiyAnA gharanI sthiti palaTAI tyAre enA gharanI strIoe bhikhArIone jaNAvyuM ke, 'juo ! have pahelAMnI jema nahi ApI zakAya. paNa tame Avajo Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1585 - 26H dravyadayA.. bhAvadayA.... nirdhAmaNA tathA udAratA - 106 - 397 jarU2, je haze te ApIzuM." pelA bhikhArIo paNa kevA ? e kahe che ke nahi Apo to cAlaze paNa ApanAM darzana karavA to Avaze ja." A hamaNAMno ja banelo banAva che, koI jUnA kALanI vAta nathI. samyagadaSTinI mAnyatA ja judI : bhAvadayA jo jIvanamAM pariName to tene AnaMda judo ja Ave. samyagudRSTinI mAnyatA ja jagatanA jIvo karatAM judI. enI vicAraNA UMcI hoya. potAne gALa denArane e karmAdhIna mAne che ane sAmA jIvanA svarUpane vicArI pote potAnA svarUpamAM ja rahe che. eTaluM ja nahi paNa uparathI e enI dayA ciMtave ane vicAre ke, "e bicAro pApathI to marI ja rahyo che to have e marelAne mAravAthI zuM ?" bhAvadayALu kadI koIne anyAya na kare, enI zakti kadI unmArge na jAya. maLelI zaktino e kadI durupayoga na kare, kema ke zrI jinezvaradevanA AgamonI vAsanA enA haiyAmAM bharI che. bhAvadayA jAgyA vinA supAtranI bhakti paNa samyak prakAre thatI nathI. AjanA lokonI hAlata? AjanA lokonI hAlata ja judI che. e to kahe che ke, "jaina dharme duniyA upara upakAra zuM karyo ? jaina sAdhuo lokonuM zuM bhaluM kare che ? emanI pAse to jyAre jAo tyAre "saMsAra asAranI poka mUke, be kaDavA zabdo saMbhaLAve, upAzrayanI cAra dIvAla vacce paDyAM rahe ane vANiyAnA maphatanAM mAlapANI uDAve, bAkI kare zuM ? jyAre juo tyAre navarA paDyA hoya." A badhA AjanA kevaLa dravyadayALuonA vicAro, AgaLa vadhIne e to tyAM sudhI paNa kahe che ke sAdhuone koI mAMdA pAse bolAvo to navakAra saMbhaLAve ane paccakakhANanI vAta kare; paNa nahi koI vaidya DaoNkTaranI vAta ke nahi koI dAvAdArUnI. vAta. lokakalyANanI to koI vAta ja emanI pAse nathI." AvI vAto karanArA e bicArA bhAvadayAnA svarUpane samajatA ja nathI. sabhAH "sAdhu nirdhAmaNA karAvavA jAya ?' hA, jarUra jAya. sabhAH "vagara bolAvyuM paNa jAya ?' yogya lAge to vagara bolAvyuM paNa jAya. koI dharmAtmA hoya ne bolAvI na zake tevA saMyogomAM hoya to vagara bolAvyuM paNa jAya. roja samAdhi Ape ne jarUra paDe to kalAka bese paNa kharA. eka azvane pratibodha karavA bhagavAna zrI Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 398 - saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1535 munisuvratasvAmI eka rAtamAM sATha yojanA gayA hatA. nirdhAmaNA karAvavA javAya paNa pAchI bIjI koI lappanachappanamAM na paDAya. muni zuM samajAve ? sAdhu to ema ja samajAve ke, "roga to bhalabhalAne Ave, amane ne tamane beyane Ave, karma koIne choDatuM nathI, tuM davA kare che teno inkAra nathI paNa koI - evo upacAra na karato ke jethI pApanI kharIdI thAya ane durgatimAM javuM paDe." daradI kahe ke, "paNa sAheba ! rAtre pANI vinA cAlatuM nathI." tyAre sAdhu kahe ke, "bhAI ! tuM ja kahe che ke have mota najIka che. e jyAre Avaze tyAre AkhuM jIvana jaze toya calAvavuM paDaze to hamaNAM eka pANI vinA kema na cAle ? eka rAta pANI vinA na rahI zakAya ?" * * daradI kahe ke, "sAheba ! paNa sahana thatuM nathI." sAdhu samajAve ke, "bhAI ! samatA rAkhI sahana kara, jo narakAdimAM ghasaDAI gayA to tapAvelA tAMbAnA rasa pIvA paDaze tyAM zuM thaze ? pANInI tRSA sahevI e to svAdhIna vAta che paNa naraka tiryaMca gatimAM bhUkha tarasa parAdhInatAe veThavAnAM che ane pArAvAra pIDA bhogavyA vinA tyAM chUTako thavAno nathI. svAdhInapaNe takalIpha bhogavavAnI zakti chatAM paNa bhogavanArA ajJAna che. A lokamAM sAruM sAruM khAvAnuM maLe, mevA mIThAInA thALa bharyA hoya chatAM e kAMI nahi khAtAM upavAsa kare te tapa kahevAya ane nArakImAM kAyama bhUkhe maravAnuM che chatAM e tapa na kahevAya. sabhAH "nirdhAmaNAno artha zo ?' sAmA AtmAne dravyaprANanI asAratA samajAvI enI dRSTi bhAvaprANa tarapha kheMcavI ane ene emAM lIna karavo tenuM nAma nirdhAmaNA. AvI nirdhAmaNA karAvavA sAdhu jarUra jAya. paNa "tane kema che ? A zuM thaI gayuM ? zarIra bahu levAI gayuM che ! phalANA vaidya ke DokTaranI davA karo !" AvI AvI vAto karavA sAdhu na jAya. AtmAnI davA kare te sAdhu ane zarIranI davA kare te DaoNkTara. sabhAH DaoNkTaro jema vadhAre hoya tema sAruM ne ?' - zarIranA premI jIvo DaoNkTaro vadhAre hoya ema icche ne AtmAnA premI jIvo sAdhuo vadhAre hoya tema icche che. jyAM sudhI bhAvaroga jaze nahi tyAM sudhI dravyaroga koI kALe nAbUda thavAnA nathI. Aje jema jema DaoNkTaro vadhatA jAya che tema tema rogo paNa vadhatA jAya che. Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1587 26 : dravyadayA... bhAvadayA... niryAmaNA tathA udAratA -106- 399 svAzrayI jIvanano marma : sabhA H DaoNkTara gharano hoya to bIjA para AdhAra rAkhavo na paDe ne ?' ema bIjA para AdhAra na rAkhavo hoya to ghAMcI, mocI, camAra, luhAra, sutAra badhuM jAte ja banavuM paDaze. gharanA vADAmAM kUvo rAkhI khetI jAte karavI paDaze. jAjarU paNa jAte ja sApha karavuM paDaze ane maryA pachI koInI sahAya na levI paDe mATe zarIrane agnidAha devAnI taiyArI paNa jAte ja karI rAkhavI paDaze. Aje svAzrayI banavAnI vAtano eka menIyA cAlyo che paNa temAM viveka cukAyo che. dareka vastu potapotAnI bhUmikA pramANe thAya. badhAM kAma darekathI thAya evuM nathI banatuM, ane badhAM kAma dareke jAte ja karavAM joIe ema mAnavuM emAM vivekano abhAva che. ghaNAM kAma evAM che ke je jAte karyA ke karAvyA vagara cAle tema hoya to e paMcAtamAM na paDavuM e ja hitakara che. sabhA 'karaNa, karAvaNa ne anumodananAM phaLa sarakhAM kahyAM che ne ?' evuM ekAMte nahi . pApa karavuM ane karAvavuM emAM lAkho gADAMnuM aMtara che. karavuM, karAvavuM ane anumodavuM e traNenAM phaLa sarakhAM kahyAM. paNa te tyAM ke jyAM traNenA pariNAmanI dhArA ekasarakhI banatI hoya, paraMtu e kvacit bane che. balabhadramuni e pAtra che, vaherAvanAra rathakAra e dAtAra che ane munine tyAM kheMcI lAvanAra mRgalo anumodanAra che. e traNenA pariNAmanI dhArA ekasarakhI thaI che. paNa AvAM dRSTAMta koIka ja. jo ema dareka vakhate sarakhuM mAnIe to to zrI jinezvaradeva tevA prakA2nI kriyA karIne tIrthaMkara thayA to ApaNe temanI anumodanAthI tIrthaMkara thaIe, paNa ema banatuM nathI. eka jaNa saMgha kADhe ne bIjo anumodanA karI saMgha kADhavAno lAbha meLavI jAya ema ? tIvra pariNAmanI dhArA hoya to ka2nA2 rahI jAya ane anumodanAra pAmI jAya e vAta judI paN sAmAnya niyama evo ke karanArane vadhAre lAbha ane karAvanArane ocho. e rIte pApamAM paNa ema ja samajavuM. jAte pApa karanAranAM pariNAma ati nirdhvasa che, jyAre karAvanAranAM pariNAma evAM nisa nathI hotAM. eka kriyA roja thAya ane koIka vAra thAya emAM paNa pariNAmamAM ghaNo bheda che. banelI cIjonA upayogamAM ane jAte banAvavAmAM pariNAmanI dhArAmAM bahu aMtara che. karmAdAnanA niyamavALAne roTalI khAvAthI khetInA dhaMdhAnuM pApa lAgatuM nathI, tyAM niyamabhaMga thato nathI. be jaNa jamavA bese temAM eka jaNa mUMgo mUMgo khAI le ane bIjo khAto jAya ne vakhANa karato jAya ke 'A to bhAlanA ghauMnI roTalI lAge che, bhAlanI jamIna bahu sArI, Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 400 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1590 tyAMnA ghauMnI mIThAza ja judI, khAvA jevA to e ja ghauM." AvuM bolanAro tamAma pApa bAMdhe. bajAramAM zAkabhAjI levA janAro saDeluM na hoya te jue paNa kyAM pADyuM ane kevI rIte pAkyuM vagere vigatamAM na Utare. Utare to e prakAranAM pApa bAMdhe. anAja saDeluM na joIe ne vastra phATe tevuM na joIe eTale ke TakAu joIe, basa ATaluM ja jue ane bIjI paMcAtamAM na paDe te aneka pApathI bacI jAya. sabhAH "aMze to karmAdAna lAge ne ? nA, aMzeya na lAge, kema ke enI e vRtti ja nathI.. gRhasthane "duvihaM tiviheNanuM ane munine 'tivihaM tiviheNanA paccakakhANa che. ahIM muddo e che ke "duvihaM tiviheNanA paccakakhANavALAne anumodanA khullI che eTale te doSa beTho che paNa tyAM niyamabhaMga nathI. saMvAsAnumati zrAvakane to emAMye bahu alpa baMdha hoya. jeTale aMze niyama nathI teTale aMze doSa lAge. sAdhune to "tivihaM tiviheNa paccakhANa che eTale ene doSa na lAge. bhAva anukaMpA keLavyA vinA kadI pariNAma TakatAM nathI. sabhAH "samyagadRSTine koI pUche ke rasoI kevI banI che ? to zuM kahe ?" teno yogya javAba Ape. gharamAM rahyo che mATe sAmAne upayoga ApavA, mAtra hoya tevI vAta jaNAve paNa pachI guNadoSa gAvAmAM na paDe. bolavA bolavAmAMye bheda paDe che ne ? ema kahe khArI, che ane bIjo moDhuM bagADI khA.A...A.rI' che ema laMbAvIne bole. samyagudRSTinI iMdriyo teja nA hoya evuM nahi. svAdane to e tarata parakhe paNa parakhavuM ane emAM bhaLI javuM e be vAtamAM aMtara che. jamatI vakhate bhojananA svAdamAM e kadI potAnA AtmAne na bhUle. eka ja bhojana eka ja samaye sAthe besI be jaNA kare. emAM eka karma bAMdhe ane bIjo karma choDe. kAraNa ke pahelo ajJAnI che ane bIjo samyagudRSTi jJAnI che, mATe ja kahyuM che ke : "jJAnI zvAsozvAsamAM, kaThina karma kare che.' khAte pote paNa karmakSaya thAya kharo. paNa khAte pote je moja mAne ene to na ja thAya. sabhAH "svAzrayI jIvanano sAco artha zuM ?' kazA dunyavI padArtha mAtramAM na levAyuM . tyAgavRttithI duniyAnAM ochAmAM ochAM sAdhanothI nibhAvavuM te. Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1587 - 26 dravyadayA.. bhAvadayA.. nirdhAmaNA tathA udAratA - 106 - 401 paisA kamAvAnA rastA muni na batAveH AjanA lokone to ema ja thaI gayuM che ke, "A sAdhuo lokonuM zuM bhaluM karI zake ?" koI duHkhI Ave to e to eka ja vAta kahe che ke "bhAI ! tAro azubhodaya che, e TALavA paramAtmAnI AjJAnuM ArAdhana kara, mamatAne ochI kara, rAga dveSane maMda banAva, viSaya kaSAyane vIsarI jA, saMtoSI thA vagere." pelo pUche ke, "A sivAya bIjuM kAMI kharuM ?' to have muni bIjuM batAve kyAMthI ? paisA kamAvAnA rastA munine koI pUche to te muni pAse kyAMthI maLe ? bhAvadayA to dravyano varasAda varasAveH bhAvadayAne khIlavavAnI vAto dravyadayAnA himAyatIone bahu gamatI nathI. bAkI bhAvadayA to dravyano varasAda varasAve che. bhAvadayAnA svAmI zrI jinezvaradevo jyAM bhikSA le che tyAM sADA bAra kroDa sonaiyAnI vRSTi thAya che. jyAM bhAvadayA che tyAM dravya kheMcAIne AvavAnuM ja. AtmA bhAvadayAmaya banavo joIe. zrI jinezvaradevonI dayA anupameya che. potAnA AtmAnI evA prakAranI dayA ke jemAM anaMtA jIvonI dayA thAya che bhAvadayA che. munine cauda rAjalokamAM amArI paDaha vagaDAvanArA kahyA che. zrAvaka to gAmamAM vagaDAve, rAjA dezamAM vagaDAve jyAre muni to cauda rAjalokamAM vagaDAve. anaMtA jIvo mATe amArI paDaha vAge evuM muninuM jIvana che. svayaM viratidhara ane bIjAne virati pamADavAno prayatna karanArA e ja sAcA dayALuo che. eka agatyano khulAso ahIM eka vAta barAbara samajI lo. tame gRhastha cho. A bhAvadayAnI vAtanA bahAnA heThaLa dravyadayA karatA ho te mAMDI na vALatA. dravya anukaMpA e to bhAvadayAnA mULamAM siMcana che. zrAvaka dravyadayA vinAno hoya ja nahi. enA ghera AzAe Avelo koI khAlI hAthe pAcho jAya ja nahi. sukAI gayelI nadImAM paNa khodavAthI pANI maLyA vinA rahetuM nathI, tema sAmAnya sthitinA zrAvakane tyAMthI paNa TukaDo to maLe ja. zrAvakanI evI khyAti hoya ja. potAne mATe cAra ja roTalI hoya to paNa AvanArane emAMthI eka to Ape ja. koIne nA kahetAM zrAvaka mUMjhAya. sabhAH gaI kAle kusAdhune bhikSA aMge je vAta karI tyAM A vAtathI bAdha nahi Ave ?' kArIgara enuM nAma ke je koI paNa vastune upayogamAM le, paNa te vastu Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 vastu hovI joIe, upayogamAM Ave evI hovI joIe. paNa je upayogamAM Ave evI ja na hoya, taddana nakAmI hoya to ene mATe e vyartha mahenata na kare. lAkaDAMno AgaLano ane pAchaLano bhAga upayogamAM le. choDAM paDe e paNa upayogamAM laI le paNa gAMTha Ave ene paNa zuM kare ? e gAMTha para ojAro calAvI potAnAM ojAro buThThAM karavAnI bevakUphI kArIgara kadI na kare. e gAMTha kAM to maDadAM bALavAmAM, kAM to hoLImAM homavAmAM ane lagnAdinA moTA jamaNavAra prasaMge cUlAmAM bALavAmAM kAmamAM le. 1590 dUdha pAIne sApa nA ucherAya dayA game tevI hoya paNa e pAtra ja evuM hoya ke je dhyAnA svarUpane UlaTI rIte pariNAmamAM lAve to ! sApane dUdha pAvAthI jIvana ApanAruM dUdha paNa jhera bane che. kema ke sApano svabhAva ja evo che. mATe to kahevata paDI ke 'dUdha pAIne sApa na ucherAya.' ninAvo, utsUtrabhASIo, unmArgadezako e badhA mArganA nAzaka che. e supAtra nathI, pAtra nathI paNa kupAtra che. jemane mArga pratye bhakti nathI, mArganA ja jeo nAzaka che temane supAtra buddhie dAna hoya ? emane ApeluM dAna mArganAzamAM sahAyaka bane. mATe tyAM barAbara viveka karavAno che. snehIne, saMbaMdhIne, atithine AmaMtraNa karIne ghara batAvAya, dIna Adine paNa dayAbhAve ghara batAvAya paNa corane kadI ghara na batAvAya. mANasa to badhAya che. cora paNa mANasa che, janAvara nathI, paNa ene ghara batAvavAnI mUrkhAI na karAya. e pUche toya pUrvamAM ghara hoya ne pazcima bhaNI najara karAya. jo bhUlecUke ghara batAvyuM to kyAreka ardhI rAte AvavAno ne lUMTa karIne bhAgavAno. jarUra paDe to ghA paNa karI nAMkhe evo bhayaM tyAM rahyo che. dAno duzmana sAro paNa mUrkha mitra khoTo : duniyAne sApano virodha nathI. paNa sApanA jherano virodha che, tema ApaNane paNa koI vyakti pratye vera virodha nathI, paNa utsUtra bhASaNano virodha che. utsUtrabhASI potAnuM bagADIne bIjA anekanuM bagADe evA che. agni jo tenA sthAne saLage to harakata nahi paNa jyAM tyAM na saLagAvAya. dareka gha2mAM agni kharo paNa te cUlAmAM ke dIvAnI vATamAM, paNa tijorImAM hoya ? jema agni vinA jivAya nahi tema jyAM tyAM agni saLagavA mAMDe to paNa jivAya nahi. agninI jarU2 kharI paNa te tenA sthAne, badhe nahi. e rIte pAtramAM dAna jarUrI paNa te pAtra hoya to. chevaTe anukaMpApAtra hoya, are kupAtra chatAM anukaMpA yogya hoya to paNa ThIka paNa e kupAtra supAtranuM vairI Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1591 - 26H dravyadayA.. bhAvadayA... nirdhAmaNA tathA udAratA - 106 - 403 hoya to pachI enA pratye vartAva judo ja hoya. duniyA kahe che ke svajanane jamADAya. parajanane jamADAya ane duzmana paNa dAno hoya to tene paNa jamADAya. paNa jene mATe khAtarI hoya ke A jamIne paNa nakhkhoda kADhavAno che to evA mUrkha mitrane paNa nimaMtraNa na karAya. kahevata che ke, "dAno duzmana sAro paNa mUrkha mitra khoTo.' dAno duzamana maratAMye koInuM bhUMDuM na kare. bhale amuka bAbatamAM vAMdho paDI javAthI duzmanAvaTa thaI hoya paNa tethI sAmAnA bhaMDAnI ene bhAvanA na thAya. virodhInuM e bhUMDuM na icche. virodhInuM bhUMDuM karavA e kadI luccAonI jamAtamAM na bhaLe. usUtrabhASIo bhAvadayAnA ghAtaka cheH bhAva anukaMpAne barAbara samajo. bhAva anukaMpAnA ghAtakanI sevAnI nA pADI che. eno sahavAsa paNa na karAya. bhAva anukaMpAnA poSaka hoya enI sevA-bhakti badhuM karAya, ene to bheTAya paNa kharuM. bhAva anukaMpA na jANatA hoya paNa taTastha hoya evAnI paNa yogya sevA karI laIe. paNa bhAva anukaMpAnA ghAtaka hoya evAnI dayA, sevA ke sahavAsa na ja karAya. usUtrabhASIo bhAvadayAnA ghAtaka che. bharata mahArAjAnI jAgRtiH * * * daradIne auSadha vinA cAlatuM nathI to tyAM zAstra manA na karI paNa ene jo navakAra saMbhaLAvavA jAya ne tyAM koI ema kahe ke, "have atyAre navakAra zA ? ene bicArAne jaMpavA do ne !" to zAstra kahe che ke e UDyo. sArI cIja covIse kalAka kAne paDe to sAruM ke chelle ja rAkhavI che ? bharata mahArAjAe sAdharmikone kahyuM hatuM ke, "tame jiMdagIbhara ahIM raho, mAre tyAM jamo, AraMbha samAraMbha na karo, niraMtara dharmadhyAna karo, paNa mane roja eTaluM yAda karAvo ke.., nita mavAna, vardhata ma, tasma nA nAma na!' artha : "he rAjana tuM (karmasattAthI) jitAI rahyo che, (karmazatruono) bhaya tArA mAthe vadhI rahyo che mATe (koI paNa jIvane ane tArA AtmAne paNa) haNa nahi, haNa nahi." "he rAjan ! jagata kahe che ke tuM pakhaMDavijetA che. paNa kharekhara to tuM rAgAdi AMtarazatruothI jitAI gayo chuM. jagata mAne che ke tuM nirbhaya che. paNa kharekhara to tArA mAthe karmazatruono bhaya vadhI rahyo che, mATe he rAjanuM ! Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 404 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1592 tuM mahAraMbha ne mahAparigrahamAM paDI jIvone haNa nahi ane viSaya kaSAyane AdhIna thaI tArA bhAvaprANone paNa haNa nahi." bharata mahArAjAe potAne jAgRta rAkhavA AvA sAdharmiko rAkhyA hatA. tame koI AvA cokiyAto tamArI AjubAju rAkhyA che ? e apamaMgala nathI paNa sumaMgala che? AjanA samayadharmIo to kahe che ke mojazokhamAM paDelAne navakAra saMbhaLAvavA te asamayocita che. huM to pATe besIne pahelAM ja e tamane saMbhaLAvuM chuM. ahIM AvanArA to badhA sAjAtAjA ja Ave che ne ? toye emane navakAra saMbhaLAvuM chuM. kema ? kAraNa ke sArI vAta to koI paNa samaye thAya. lagnamaMDapamAM Avelo dharmI zeThiyo ema kahe ke, "Avo lagnamaMDapa choDIne bIje ja divase jaMbukumAra cAlI nIkaLyA hatA to emAM harakta kharI ? dharmAne to e sAMbhaLIne mIThuM ja lAge, ene kadI khoTuM na lAge. samyagudRSTi mA-bApa to ghoDe caDhIne paraNavA jatA dIkarAne kahe ke, "dIkarA ! hajI paNa samajAya to pAchA pharavA jevuM che. A kAMI apamaMgala nathI paNa sumaMgala che. dIkSA ke dharma konA mATe ? sAco guru maratAMne paNa "saMsAra asAra' kahe ane jIvatAne paNa ema ja kahe. sAdhunI bhASA eka ja. pote janme eTale ke sAdhu thAya tyAMthI mere tyAM sudhI eka ja vAta kare ke "saMsAra khoTo, mokSa sAco, dharma sAdhana, mokSa sAdhya, badhuM mUkavAnuM ane A ogho levAno." potAnI pAse AvanAra nAnuM bALaka hoya, yuvAna hoya ke pathArImAM maravA paDelo so varasano Doso hoya, e badhAne eka ja vAta saMbhaLAvavAnI: pATe besIne je ema kahe ke, "tame to gRhastha cho mATe vepAra dhaMdhA karo, khAo pIo ane avasare dharma karI lo to vAMdho nahi" - AvuM bolanArane zAstra bhAvAnukaMpAnA ghAtaka kahe che. Ajano samayadharma zuM kahe che ? "bALakanI to ramavAnI vaya che, yuvAnImAM to vikAra jAge mATe e bhoga bhogavavAnI vaya che eTale enAthI dharma na sadhAya, prauDhoe gharanAM bALabaccAMne paMpALavAnAM ane vRddhoe gharanI saMbhALa rAkhavAnI." A Ajano samayadharma che. have dIkSA ke dharma konA mATe e kaho ! preraNA vinA jAgo evA tame kharA? svayaMsaMbuddha evA zrI jinezvaradevone paNa lokAMtika devo bodha karavA Ave evo kalpa che. yathAsamaye prabhu pAse AvIne teo kahe che ke, "bhagavan! Apa to svayaMsaMbuddha cho paNa amAro kalpa ane Apa pratyenI bhaktinA vize ame Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1593 - 23H dravyadayA... bhAvadayA... nirdhAmaNA tathA udAratA - 106 - 405 Apane bodha karavA AvyA chIe. svAmI ! jAgo, UTho ane jagatanA kalyANa mATe dharmatIrtha pravartAvo." emane mATe paNa jo AvI jarU2 to ApaNA mATe nahi ? e to evA ke pelA deva AvyA ke tarata UbhA thayA ane tame ? dasadasa mahinA thayA chatAM sAta vyasananA niyamamAM paNa hajI vAMdhA kADho cho. koI cha vyasananI vAta kare che to koI pAMca vyasananI vAta kare che. ATalI ATalI Takora karavA chatAM, tamArI jAtane ATalI khullI rIte, che tevI cItaravA chatAM tamArA haiyAM hAlatAM nathI to vagara kahyuM karo kharA ? Arya deza, Arya jAti, Arya kuLa, temAM paNa zrAvakakuLa, bhagavAna mahAvIradevano dharma, nigraMtha gurunA rojanA ToNA, virAga pokAre evI mUrti ane virAga pokAre evA sAdhu, ATalI anukULatA chatAMya "hamaNAM nahi, hamaNAM nahi' ema karyA kare e preraNA vinA jAge ? sUtrAnusArI bhASA kaI ? zrI jinezvaradevanA sAdhunI vANImAM eka ja vAta hoya - "A AtmA anAdikALathI saMsArarogathI pIDAya che, mokSa enI nIrogAvasthA che, dharma enA mATenuM parama auSadha che ane arthakAma bhayaMkara kupathya che. kupaththono tyAga karI, dharmaauSadhanuM sevana karI mukti rUpI nIrogAvasthA prApta karo." sAdhu, sAdhu banyo tyArathI A eka ja vAta kare. enAthI bIjuM bole e enA sAdhupaNAmAM truTI, evAne usUtrabhASI kahevAya. upara kahyuM enI puSTi mATe badhuM bole, samasta dvAdazAMgImAM ane caude pUrvamAM vAta to A ja che. zrI jinezvara devoe, gaNadhara bhagavaMtoe ane pUrvAcAryoe A ja vAta karI che. sUtrAnusArI bhASA A che. AthI viparIta bolanArA usUtrabhASI che. dAnAdi prabhAva zAno ? A tamane eka tharmomITara ApuM chuM. e jotAM tamane AvaDavuM joIe. aMgrejI akSaro vAMcatAM AvaDe ane pAro jotAM AvaDe, e badhA tAvane parakhI zake. DaoNkTara, kaMpAunDara ke gharano nokara paNa parakhI zake. e ja rIte A tharmomITarathI tame paNa susAdhu-kusAdhu oLakhI zako, paNa e tharmomITara pAse rAkhatAM AvaDavuM joIe. kAcanuM che mATe sAcavIne rAkhavuM joIe, bedarakArI na rakhAya. koI ema kahe ke, "saMsAraroga zAno ? mokSa che ja kyAM ? tyAM ja nIrogAvasthA, evuM kema ? dharma ja auSadha ane arthakAma kupathya, enuM kAMI kAraNa ?' AvuM bolanArane usUtrabhASI kahIne uThADI mUkavo, athavA pote enAthI dUra khasI javuM. arthakAmano sadupayoga thaI zake. paNa e sadupayoga Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 407 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 kAMI arthakAmano prabhAva nathI. dAna e kAMI arthano prabhAva nathI, zIla e kAmano prabhAva nathI, tapa e miSTAnna ke bhojanano prabhAva nathI ane bhAvanA e raMgarAgano prabhAva nathI. paNa e badho prabhAva to dharmano-AzAnoAgamano che. jene saMsAra roga lAge te ja A badhuM sArI rIte kare. dharmanAM kAryo udAratAthI karavAnAM hoya : 1594 jene saMsA2 game te vaLI dAna Ape ? dAna devAmAM ane devarAvavAmAM to nava neje pANI Utare. kadI borDa khAtara, nAmanA khAtara, vAhavAhe khAtara dAna de paNa lakSmI kupathya che ema mAnIne e de ? lakSmIne kupathya mAnIne dAna denArA dAtAro jainasamAjamAM pAke to pUrvanA kALamAM dharmanI je jAhojalAlI hatI te Aje pAchI Ave. pUrvanA jainonI udAratA na hota to ATalAM maMdiro Aje jovA maLata ? AjanA kRpaNanA kAkAo svadravyathI maMdiro baMdhAve ? majUranI majUrImAM kApa mUkanArA ane bhagavAnanI mUrti mATe bhAvatAla karanArA, svamaMdiro baMdhAve e kadI na baMne. zAstra kahe che ke dharmanAM kAryo udAratAthI karavAnAM hoya, emAM bhAvatAla na ja karAya. cheH dhana to dharmInuM gulAma maMtrIzvara vastupALa AbujI 52 maMdira baMdhAvatA hatA. eka vakhata anupamAdevI sAthe tyAM gayAM che. paramAtmAnI pUjA karI maMdiranA kAmanuM nirIkSaNa karavA gayA tyAre jaNAyuM ke kAma to kAMI AgaLa vadhatuM ja nathI. kArIgarone pUchaparacha karatAM teoe jaNAvyuM ke, 'maMtrIzvarajI ! roja nIcethI upara javA AvavAmAM ja samaya ghaNo jAya che, ThaMDI paNa puSkaLa paDe che eTale bapore sUryanA tApamAM je kAma thAya te thAya.' A sAMbhaLI anupamAdevIe maMtrIzvarane jaNAvyuM ke 'A rIte kAma cAle to maMdira A bhavamAM pUruM nahi thAya ane ApaNe ApaNA hAthe pratiSThA nahi karI zakIe mATe jo ApaNe svahaste prabhupratiSThA karavI hoya to have kArIgaro AthI cAra guNA rAkho, khAnapAna ane vastrAdi Rtune anukULa temane Apo ane mahenatANuM roja upara nahi. paNa paththaramAM kArIgIrI karI jeTalo bhukko pADe tenA bhArobhAra suvarNa Apo, to ja maMdira samayasara taiyAra thAya ane ApaNA manoratha saphaLa thAya.' maMtrIzvare e pramANe karyuM ane Aje AbujInAM e maMdiro vizvamAM vakhaNAI rahyAM che. sabhA : 'Aje eTaluM dhana kyAM che ?' je che, tenA pramANamAM paNa dAna thAya che ? kaho ke dhana che paNa dhanano sadupayoga nathI. dhanano sadupayoga thAya tyAM dhana to comerathI doDI doDIne Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1595 - 26 : dravyadayA... bhAvadayA.. nirdhAmaNA tathA udAratA - 106 - 407 Ave che. are, AkAzamAMthI Utare che ane pAtALamAMthI nIkaLe che. paNa jojo ! dhana mATe dharma na karatA. dharma to dharma mATe ja. mukti mATe ja karajo. dhana to dharmInuM gulAma che. dhanahIna ane dhanavAna e beya dharmI hoya to sukhI hoya. lakSmInI mamatA jAya to ja sAcI udAratA Ave. jainakuLanI bhAvanA ane AcAra? jainakuLanI bhAvanA tathA e kuLanA AcAra ja evA hoya ke je bhalabhalAne pApathI bacAve. maMtrIzvara vastupALa, tejapALa upara eka vakhata bhayaMkara Aropa Avyo hato. virodhIonuM e tarkaTa hatuM. maMtrIzvarono niyama evo ke AMgaNe Avelo koI bhUkhyo na jAya. bhojanazALA evI calAvatA ke roja hajAro atithi abhyAgato jame. tyAM padhAratA munione anupamAdevI pote vahorAve. maMtrIzvaranA e rasoDethI rAjAne tyAM roja miSTAnnanA thALa mokalAya. koI vijJasaMtoSI virodhIe rAjAnA kAna bhaMbheryA ke A maMtrIone tyAMthI to roja vadhyo-ghaTyo ne eMThojUTho mAla Apane tyAM mokalAya che. kAcA - kAnano rAjA eka vakhata A vAtanI khAtarI karavA jogInA veSamAM tyAM jaI saunI sAthe paMgatamAM jamavA besI gayo. evAmAM eka muni vahoravA padhAryA. anupamAdevI vahorAve che. ghInI dhAra karatAM muninuM pAtra ghIthI kharaDAyuM eTale anupamAdevIe potAnI kImatI sADInA cheDAthI e sApha karI nAkhyuM. muni kahe, "A zuM karo cho? AvI kImatI sADI zuM kAma bagADI ? bIjA kapaDAthI sApha thaI zakata.' tyAre anupamAdevI munine be hAtha joDIne kahe che ke, "mahArAja ! devagurunA prabhAve ane Apa pUjyonI kRpAthI lIlAlahera che. AvI sADIono hisAba nathI. vaMdhamAM bhAgyayoge rAjA paNa evA puNyavAna maLyA che ke enA Azraye dharmanAM kAryo bahu sukhapUrvaka sArI rIte karI zakIe chIe." rAjA A sAMbhaLI vicAre che ke jemanI strIo AvI bhakti kare ane pAchaLa paNa mArA ATalAM guNagAna gAya e maMtrIo mane kadI eThojUTho mAla na ja mokale. pelA vijJasaMtoSIonI vAta taddana jUThI lAge che. anupamAnI AvI bhASA kema nIkaLI ? sADIno moha chUTyo mATe ne ? jenI kiMmata hovI joIe tenI akiMmata karI cheH Aje bAIo derAsaramAM rUmAla to lAve che, paNa te jamIna pUMjavA nahi, paNa pAtharIne besavA mATe ke jethI sADI na bagaDe. kadI pUMje to paNa dhULa sApha karavA. jIvonI rakSA mATe nahi. A dazAmAM udAratA Ave kyAMthI ? Aje to kaTAsaNuM sAruM hoya paNa caravaLo ThekANA vagarano hoya. jenI kiMmata hovI Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1598 joIe tenI akiMmata karI che. kharI vAta e che ke dharmanA viSayamAM kALajI nathI. amuka sADI to lagnamAM ja paherAya ane amuka to amuka prasaMge ja paherAya. vyavahAranI e vAto vagara bhaNArthe AvaDe che kema ke tyAM kALajI che. jyAre ahIM kALajI nathI. jIvarakSA karavA karatAM vastrane vahAlAM gaNAya e dazAmAM hajAro rUpiyA sanmArge vaparAya toya sAcI udAratA Ave e AzA ochI. zrIsaMghamerUnI jIvadayArUpI guphA tathA temAM vasatA tapasvI munionuM vizeSa varNana zAstrakAra bhagavaMta AgaLa kaI rIte kare che te have pachI. Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 : saMsAra eka katalakhAnuM vIra saM. 2456, vi. saM. 1989, caitra sudI-2 maMgaLavAra, tA. 1-4-1930 7 zarIranI sevAmAM AtmAno saMhAra che : jene potAnI dayA nathI ene paranI vAstavika dayA pragaTatI nathI : 7 hiMsAnA traNa prakAra : badhI kriyA saMpUrNa ahiMsaka banavA mATe che H ahiMsAnI rakSA mATe je dvAdazAMgInI racanA : 70 saMsAra e katalakhAnuM : 7 jaDano prabhAva : 7 saMyamapAlana zA mATe ? * jJAna vadhe tema udAsInatA vadhe : 0 Astikya vinA bhAvAnukaMpA na Ave : * ekaDA vagaranAM mIMDAM : mohanuM sAmrAjya mahAbhayaMkara che H caDyA nahi. ene paDavAnuM zuM ? 7. baLavAnanI sAme kSamA, ahiMsAdi sahaja che H samyagdaSTinA vicAra : * dayA hoya to badhe dekhAya : karmanA svarUpane samajavuM paDaze : AtmA ajJAnathI gherAyo che tyAM zuM thAya ? manuSyanI dayAmAM bIjAnI dayAnuM balidAna na hoya : * nAnA jIvonI dayAmAM ja sAcuM kSAtratva che avasare sAcI vAta bolavI paDaze : siddhAMta samajo to bolAya : baLiyAnI sAme ahiMsA, saMyama, tapa pharajiyAta che H * jene munipaNuM game nahi e dayALu nahi : e paDelAM paNa Akhare caDavAnA ja che H zAstrano abhyAsI AvuM bole ? bhavadatta ane bhavadeva : 107 Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-3 anaMta upakArI sUtrakA2 52marSi zrI devavAcaka gaNivarajI zrIsaMgharUpa merUnuM varNana karatAM have temAM rahelI jIvadayArUpI guphAonuM varNana kare che. zrIsaMgharUpa merUmAM ThAma ThAma jIvadayArUpI suMdara guphAo che, jemAM rahelA tapasvI munio karmazatrune jItavA uddAma banelA che. udAma banelA te tapasvI munio kumatavAdIorUpI haraNiyAone trAsa pamADavA mATe siMha jevA che. zarIranI sevAmAM AtmAno saMhAra cheH 410 1598 jainazAsanamAM eke kriyA evI nathI ke jemAM jIvadayAnI vAta na hoya. e dayA dravya ane bhAva ema be prakAranI che. dravyadayA AkhI duniyAmAM pracalita che, jethI te sAmAnya mANasa paNa pAmI zake che. AkhI duniyA zarIranI to pUjArI che ja. zarIra upara mamatva kone nathI ? zarIra upara AvatI Apattine duHkharUpa AkhI duniyA mAne che ane tethI ja e duHkhane dUra karavAmAM dayA paNa AkhI duniyA mAne e banavA joga che. jainazAsanamAM zarIranI dayA karatAM AtmAnI dayAnI mukhyatA che. zarIranI sevAmAM to AtmAno saMhAra che. mATe ja maharSioe zarIranI sevA choDI prANAnta kaSTo sahyAM. ghora upasargapariSaho veThyA ane tyAre ja karmakSaya karI kevaLajJAna pAmI mukti meLavI zakyA. tattvajJAnIone bahA2nI dayA karatAM aMdaranI dayA pradhAna che. duniyAne dravyadayA tarapha jhukAvavI sahelI che. paNa bhAvadayAmAM laI javI muzkela che. kema ke bhAvadayAmAM to A lokanI sukhasAhyabI choDavAnI che, eTaluM ja nahi paNa paralokanI Rddhisiddhi paNa icchavAnI nathI. tyAM to mAtra muktinA anupama sukhanI ja icchA rAkhavAnI che. jene potAnI dayA nathI ene paranI vAstavika dayA pragaTatI nathI : sukha kAM to dekhAtuM hoya (A lokanA bhautika sukhanI jema) yA to kalpeluM sukha maLavAnuM batAvAtuM hoya (paralokanuM) to to duniyA haye mAne, kema ke duniyAnA raMgarAga ne khAnapAna AdinA sukhano ene anubhava che, paNa muktinA sukhano to koIne anubhava nathI. eTale e mAnavuM muzkela che ane duniyAne manAvavuM paNa muzkela che. jene potAnI dayA nathI ene bIjAnI vAstavika dayA pragaTatI nathI. hiMsAnA traNa prakAraH hiMsAnA traNa prakAra che. svarUpa hiMsA, hetu hiMsA ne anubaMdha hiMsA. muktinI sAdhanA mATe karavI paDatI jarUrI kriyAmAM je hiMsA thayA vinA rahe Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1599 - 27 : saMsAra eka katalakhAnuM - 107 - 411 nahi e hiMsA te svarUpa hiMsA, dunyavI tamAma kriyA te hetu hiMsAmAM jAya che, jyAre emAM rAcI mAcIne je kriyA thAya te anubaMdha hiMsAmAM jAya che. keTalIka vakhata dayA paNa hiMsAne anusaratI hoya che. anubaMdha ane hetu hiMsAthI bacIne chevaTe jyAre svarUpa hiMsAthI paNa bacaze tyAre mukti thavAnI che. chelle kAyayogano nirodha thaze, zailezIkaraNa thaze pachI ja mukti thaze. badhI kriyA saMpUrNa ahiMsaka banavA mATe che: samyagudRSTinA jIvanamAM anubaMdha hiMsAno sarvathA abhAva hoya che. paNa hetu ane svarUpa hiMsA to ene hoya che. pAMcamA guNasthAnaka sudhI paNa hetu hiMsA hoya. chaThThA guNasthAnaka sudhI paNa hetu hiMsA hoya. sAtamA guNasthAnake heta ane anubaMdha hiMsAno abhAva hoya chatAM kAyayoge thatI hiMsA (svarUpa hiMsA) tyAM paNa saMbhave che. saMpUrNa ahiMsaka dazA na Ave, zailezIkaraNa na thAya tyAM sudhI AtmAnI mukti nathI. A badhI kriyA saMpUrNa ahiMsaka banavA mATe che. potAno AtmA hiMsAnA yoge saMsAramAM rUle che, duHkhI thAya che e rIte jyAre potAnI dayA Ave tyAre enI tamAma kAryavAhI karI jAya che, kema ke dhyeya UMcuM, Adarza sAco eTale kAryavAhI sArI ja thAya. ahiMsAnI rakSA mATe ja dvAdazAMgInI racanA : jIvadayA e zrI jinezvaradevanA zAsanano mULa siddhAMta che. A zAsanamAM eke anuSThAna ke eke kriyA evI nathI ke jemAM jIvarakSA na hoya. mRSA, corI, maithuna, parigraha, krodha, mAna, mAyA, lobha e badhAmAM hiMsA che mATe ja e badhAno tyAga che. tethI e badhAno tyAga ahiMsA mATe ja che. eka paNa pApasthAnaka evuM nathI ke jemAM hiMsA na hoya. ahiMsAnI rakSA mATe ja AkhI dvAdazAMgInI racanA che ema kahI zakAya. mULa tattvo be che, jIva ane ajIva. ajIvanA saMgamAM jyAM sudhI jIva phasAyo che tyAM sudhI tenI hiMsA thavAnI ja. saMsAra e katalakhAnuMH saMsAra e AtmA mATe katalakhAnuM che. tyAM covIse kalAka AtmAnI katala cAlI rahI che. e katalakhAnAmAMthI chUTavAnI bhAvanA e bhAvAnukaMpA. emAMthI bIjAne choDAvavAnI bhAvanA e vizeSa koTinI bhAvAnukaMpA ane vizvanA saghaLA jIvone emAMthI choDAvavAnI zrI jinezvaradevone thatI bhAvanA e utkaTa koTinI bhAvAnukaMpA, paNa pahelAM potAnI bhAvadayA Ave pachI bIjAnI Ave ne ? saMsArarUpI katalakhAnAmAM covIse kalAka AtmA potAnA hAthe ja potAnI Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 412 - saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1:00 katala kare che e khUbI che. rAjA to nokara ke mArA pAse katala karAve paNa moha evo bhayaMkara che ke AtmAnI katala potAnA hAthe ja karAve che. evI sAmagrI e pUrI pADe ke AtmA pote emAM zabda, rUpa, rasa, gaMdha, sparzamAM lIna thaI potAnI katala pote ja AnaMdathI karyuM jAya. katalakhAnAmAM rahelo AtmA kaMpato hoya ke naciMta hoya ? jAnavarone paNa katalakhAnAmAM laI javAmAM Ave tyAre, emanA paNa paga dhrUje che. enAthI paNa bhayaMkara katalakhAnuM A che ane eno ja e prabhAva che ke duniyAmAM koI ja sukha nathI. katalakhAnAmAM sAcuM sukha hoya kyAMthI ? ATalA anubhava pachI paNa e saMsArarUpa katalakhAnAmAM duHkha na mAnatAM sukha mAnavuM e ajJAnatA nathI? jaDano saMsarga che tyAM sudhI kadI sAcuM sukha hoya ja nahi. dareka vakhate AtmaguNone dabAvAya, svabhAvathI khaseDI ene vibhAvamAM ghasaDAya e ochI katala che ? jaDano prabhAva eka mANasane mArI nAMkhavo ane ekane e jIvanabhara rilAyA kare evI sthitimAM mUkavo, e beyamAM pApa che. temAM vadhu pApa kayuM! e vAta javA do paNa ribAnArAnI dazA kaI e vicAro. moha paNa ema ja kare che. e mArato nathI kema ke Atmadravya zAzvata che eTale e eno nAza to karI zakato nathI paNa e ene dinapratidina evI sthitimAM mUke che ke jethI AtmA rilAyA ja kare. e pratApa jaDano che. "jaDa zuM karI zake evA DaMphAsa mAravA jevI nathI. jaDa to nacAve, kudAve, hasAve, rovarAve badhuM ja karI zake. AtmA jevA AtmAne kaMgALa thaI loko pAse ghera ghera bhIkha mAMgatA pharavuM paDe e prabhAva jaDanA saMsargano ke bIjAno ? amuka cIja na maLe to rovA besavuM, jANe ke enA vinA satyAnAza nIkaLI gayuM, e prabhAva paNa jaDanA saMsargano ja che ane ethI AtmAnI potAnA hAthe ja covIse kalAka katala cAlu che. A khyAla na Ave tyAM sudhI eka paNa sAro guNa na Ave ema zrI jinezvara deva pharamAve che. kSamA, tapa, saMyamAdi guNo to ghaNI vakhata AvyA, paNa bhAvadayA vagaranA hovAthI mukti na pamADI zakyA. bhAvadayA sahita e guNo Ave to te sAcA bane ane e sAcA bane tyAre AtmAne mukti maLe. saMyamapAlana zA mATe? kevaLajJAna to jyAre tyAre paNa mAtra aMtarmuhUrtamAM ja thavAnuM che, chatAM varSo sudhI ane bhavo sudhI saMyamapAlana zA mATe ? eka ja hetu ke abhyAsanA yoge bhAvAnukaMpA jagADavA mATe. duniyAnI saghaLI takalIpho karatAM Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1:01 27 : saMsAra eka katalakhAnuM - 107 - 413 kSapakazreNInA e aMtarmuhUrtanI takalIpha vadhAre che. svayaMbhUramaNa samudrane bhujAthI taravo sahelo paNa kSapakazreNi mAMDI kevaLajJAna pAmavuM duSkara. anAdikALathI anaMtAnaMta karmo vaLagelAM che tene khaseDavAM e nAnuMsUnuM kAma che ? jaDanA saMsargane AtmA katalakhAnuM samaje tyAre e dazA Ave. jJAna vadhe tema udghAsInatA vadhe? saMsArarUpI katalakhAnAmAM badhAnI katala cAlI rahI che. pachI bhale koI baMgalAmAM ke koInI jhUMpaDImAM katala thAya e vAta judI. koInI katala ema ne ema thAya to koInI mAlamalIdA khavarAvIne thAya. nAnAmoTAnA dekhAva e kevaLa AbhAsa mAtra che. nAno jhUMpaDImAM roI roIne potAnI katala karI rahyo che. jyAre moTo mUrkhA baMgalAmAM hasI hasIne potAnI katala karI rahyo che. koI majUrI karI potAnI katala kare che to koI gAdItakiye besI jAtanI katala kare che. jJAnInI dRSTie rAjA ne raMka samAna kahyA te A rIte; kema ke jJAnI bhinna bhinna rUpe paNa beyanI ekasarakhI katala thatI joI rahyA che. jene AtmAnI bhAvadayA jAge te AtmA kadI paNa game tevA saMyogomAM mUMjhAya nahi. anAdinA abhyAsanA yoge bImArImAM bUma paDI jAya. paNa tema chatAM ene mUMjhavaNa na thAya. ApattimAM je gabharAya, dhRje te vahelo mare. dumana paNa ene nabaLo jANI pahelo pakaDe paNa jo e jarA hiMmata batAve, sAmano karavA taiyAra thAya to pelo paNa kSaNabhara to acakAya. paNa A badhuM bhAvAnuMkazA jAge tyAre bane. duniyAnI koI cIja ene na to hasAve ke na raDAve paNa udAsIna rAkhe. jema jema jJAna vadhe tema tema badhuM jue ane tema tema udAsInatA vadhe. AsiphTa vinA bhAvAnukaMpA na Ave - zrI jinezvaradevonI rAjA tathA raMkamAM samAna buddhi che. kema ke teo e beyane katalakhAnAmAM purAyelA joI rahyA che. beyanI hAlata kaphoDI joI rahyA che. A vAta samajAya tyAre sAcI anukaMpA Ave. sAco nirveda ane sAco upazama paNa bhAvAnukaMpA vinA na Ave. AstikA vinA bhAvAnukaMpA na Ave mATe Astikyane mukhya kahyuM. saMsAramAM Apatti lAge tene dharmaprema jAge. bhAgyayoge pamAyelA A sAcA jIvananuM svarUpa vicArAya to sAcI bhakti thAya. devagurunI bhaktimAM lInatA Ave tyAre bhAvapUjAmAM AtmA nAce, paNa e badhuM saMsArane katalakhAnuM mAne to ne ? katalakhAnAne AnaMda-pramodakhAnuM manAtuM hoya tyAM zuM thAya ? zAstra kahe che ke samyagudRSTinA paga maMdire jatAM utsAhathI UpaDe ane pUjA karIne pAchA pharatAM lathaDiyAM khAto hoya. A sthiti Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414 - saMgha svarUpe darzana bhAga-3 - - 1602 Ave dhIme dhIme e vAta kharI paNa e AvavI joIe ema to haiyAmAM hovuM ghaTe. haiyAmAM e AvyuM pachI phikara nahi. ekaDA vagaranAM mIMDAM jyAre potAnA AtmAnI dayA Ave tyAre ja paranA AtmAnI dayA sAcI rIte paLAya. moha choDIne dharma to tyAre ja thAya. eka muktine choDIne dunyavI tamAma cIjonI icchAthI jo loko pAse covIse kalAka paganA aMgUThA pakaDAvIne paNa dharma karAvavo hoya to muzkela nathI. e mATe to badhA loko badhuM karavA taiyAra che. be ghaDInuM nahi paNa covIse kalAkanuM paDikkamaNuM AnAthI so guNA AdamI karavA Ave paNa duniyAdArInA lAbha mATe, mukti mATe nahi. e badhAne zrI jainazAsane nAstika ane mithyAdRSTinI koTinA kahyA che, ekaDA vagaranAM e mIMDAM che. bhale abajonI saMkhyA sudhInAM e mIMDAM hoya paNa enI kiMmata zI ? ekaDA vinAnuM eka mIMDuM hoya ke aneka mIMDAM hoya e badhuM sarakhuM ja che. kiMmata vinAnuM ja che. eka ekaDo AgaLa Ave eTale enI kiMmata vadhI jAya. pachI to jeTalAM mIMDAM vadhAre eTalI kiMmata vadhAre. saMsAramAM katalakhAnuM lAge tyAre ekaDo Ave. mohanuM sAmrAjya bhayaMkara che: Aja sudhI ApaNe saMsArane asAra kahetA hatA, have ene katalakhAnuM kahIe chIe. pU. upAdhyAyajI mahArAjAe saMsArane sattara bhayaMkara upamAo ApI che emAMnI A eka che. ApaNe gharanuM kAMI kahevuM nathI. je kahevuM che te mahApuruSo zAstromAM lakhI gayA te ja kahevuM che. koI kSaNa. evI nathI ke jemAM AtmAnI katala cAlu na hoya. vItarAga bhAvane pAmavAnI taiyArIvALA paNa gabaDI jAya che. sAvadha rahevAmAM na Ave to AvelAM jJAna, darzana, cAritra kSaNamAM cAlyAM jAya che. zrI tIrthaMkara nAma karmanA bhegAM thayelAM daLiyAM, vinA sAvadhagIrIe, kSaNamAM vikharAI jAya che. sAvadhAnI vinA to badhI mahenata paLavAramAM dhULamAM maLI jAya che. mohanuM sAmrAjya mahAbhayaMkara che. moha dekhAvamAM mITho che. paNa pariNAme khataranAka che. rUparaMgamAM e evA mUMjhave ke na pUcho vAta. mohanA sAthamAM paDelA paNa aMze durjana che, jyAre moha mahAdurjana che. mATe ja jJAnIoe "Apta vacana pramANa" ema kahyuM. mohAdhIna jato anApta che. anApta vacana pramANa na kahyuM; kema ke eno bharoso nahi, e kyAre dago de te kahevAya nahi, kema ke e pote ja mohane parAdhIna thaIne paDelA che. Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1603 27 : saMsAra eka katalakhAnuM 107 415 caDyA nathI ene paDavAnuM zuM ? jyAM sudhI vItarAgatA na Ave tyAM sudhI koIpaNa kSaNe paDavAno bhaya cAlu che. saMyama lIdhA pachI paNa paDAya, na paDAya ema nahi. bArame guNasthAnake pahoMcyA pachI paDavAno bhaya nathI. chaThThA guNasthAnakavALA na ja paDe ema to ajJAnI hoya te bole. agiyA2me guNasthAnake pahoMcelo paDe, to chaThThAvALAnI guMjAyaza zI ? na ja paDavAnA hoya ene ja dIkSA apAya ema have kahevAya ? na ja paDe enI khAtarI zI ? zrI jinezvaradeva pAse dIkSA lenArAo, pUrvadhara thayelAo, agiyA2me guNasthAnake gayelAo paNa paDe che. mohanuM svarUpa ja evuM che. ghaNoya sAvadha hoya paNa koI jamIna ja evI hoya ke jyAM paga khase ja tyAM zuM thAya ? evI jamIna to je ThekIne kUdI jAya te ja bace bAkI to game teTaluM sAcavIne cAle toya khavAno ja. kAraNa keM e jamIna ja evI lIsI ne cIkaNI che ke jyAM game teTalI sAvadhagIrI paNa na cAle. kevaLajJAnIe kevaLajJAnathI sAmA jIvanuM patana jovA chatAM paNa saMyama Apela che. kema ke e jotAM hatA ke paDaze to e pharI caDhavAno. vyavahAramAM paNa kahevata che ke caDhe te paDe, paDelo pAcho caDhe paNa kharo. paNa moM vakAsIne Ubho rahelo pAMgaLo to kadI caDhe ja nahi, pachI e paDe zAno ? paraMtu ene kadI caDhavAnI AzA ja nathI. daridrIne zAnuM ? AbarU hoya tene ja AbarU javAno bhaya ne ? pote nahi caDhelA ane caDhavAnI icchA vinAnA chatAM caDhanAra mATe paDavAnA bhayanI vAto karanArAne zAstra vAyaDA kahe che. caDhyA nathI ene paDavAnuM zuM che ? e to paDelA ja che. baLavAnanI sAme kSamA, ahiMsAdi sahaja cheH rAga, dveSa, moha bhayaMkara zatruo che. saMsAra e katalakhAnuM jyAre lAge tyAre potAnA AtmAne enAthI bacAvavAnI tIvra bhAvanA jAge ane pachI bacavA mATe e AtmAne ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane parigraha e pAMce mahAvrata pALavAM paDe. pALavAM paDe ema nahi. paNa e AtmA pALavAne icche. pALavAM paDe to tyAM kahevAya ke jyAM pharajiyAtapaNe pALavAnAM hoya. ghaNIvA2 pharajiyAta ahiMsaka ke sahanazIla banavuM paDe che. pharajiyAta saMyama pALavuM paDe evuM paNa bane che. game tevo gusso Ave paNa ghaNIvA2 pharajiyAta gama khAvI paDe che. nabaLAnI sAme zakti chatAM je hAtha na ugAme te ja sAco dayALu che. baLavAnanI sAme to kasAI paNa hAtha joDe temAM navAI nathI, kema ke, samaje che ke eka mAratAM be sAmI paDaze. baLavAnanI sAme kSamA, ahiMsA, Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - HEM 416 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 sahanazIlatA e pharajiyAta che. ghaNAye svataMtra mijAjanA hoya paNa so pacAsa rUpiyA mATe anekanI gulAmI karatA phare che, bUTano avAja paNa na thAya te rIte saMyamathI cAle che ane vAraMvAra zeThane salAmo bhare che. zAstra kahe che ke, baLavAnanI sAme kSamA, ahiMsA vagere sahaja che. ghaNAM jaMtu evAM hoya che ke jarA avAja thatAM niceSTa thaIne paDe che. jANe marI gayAM hoya evAM ja dekhAya. enAM aMgamAM leza paNa saMcAra na thavA de, paNa jevo bhaya dUra thAya ke cAlavA mAMDe. bhayanA kAraNe avAja mAtrathI AvI ceSTA e kare che. A rIte potAnAM aMgopAMganI ceSTA eNe rokI mATe ene saMyamI kahevAya ? nahi ja. baLavAnanI sAme koNa thAya ? tyAM to kaLathI ja kAma levAya. tyAM to pratyakSa dekhAya che ke jo hAtha upADyo to DAMga paDavAnI ja che. game tevo hAtha hoya paNa sAme DAMga paDI ke mAmalo khalAsa. be gADAMvALA paraspara harIphAImAM Utare paNa gADAvALo kAMI ghoDAgADIvALA sAthe harIphAImAM UtaravA na jAya, kAraNa ke samaje che ke emAM hAravAnuM ja che. jJAnI kahe che ke nabaLA pratye jyAre dayAnI bhAvanA Ave tyAre jANavuM ke dayA have haiyAmAM pariNamI che. samyagadaSTinA vicAraH zAstrakAroe upazamanuM lakSaNa batAvatAM kahyuM ke : "aparAdhIzuM paNa navi citta thakI, ciMtavIe pratikUla' ' , | niraparAdhI pratye to pratikUla citavavAnuM zuM hoya ? paraMtu aparAdhI pratye paNa pratikUla citavavAnI manA che. niraparAdhI pratye paNa pratikUla citave e mahA kamanasIbI che. aparAdhI pratye paNa pratikULa na ciMtavAya tyAM guNanI kiMmata che. A vAta badhe lAgu paDe. dareke potAnA AtmA sAthe lAgu pADavAnI che. jyAM jyAM guNanI prazaMsA ke anumodanA karavA jAo tyAM A vicAra haiyAmAM Avavo joIe. jJAnIe kahelI A bhAvanA Ave tyAre ja sAcuM baLa Ave. je rAjAoe dumana rAjA sAme hathiyAra calAvyAM tyAM kahyuM ke, na chUTake calAvyAM, cAlyuM nahi mATe calAvyAM tyAM sudhI to amuka dRSTie zAstra eno bicAva karyo. paNa jyAM niraparAdhI pratye zastro ugAmyAM tyAM bacAva hoya ? nAno rAjA moTA rAjAne khaMDaNI bhare te kSamAzIla ke udAra che mATe? e kAMI dayAdAna kare che ? puNya mAnIne Ape che ? nA. jo ema hoya to to A jagatamAM koI paNa nathI. badhA ja dAtAra che. bhayaMkara ApattimAM paNa je guNa jALavI zake che, hInasattvo upara paNa je dayAnAM pariNAma rAkhI zake che tyAM Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1605 - 27: saMsAra eka katalakhAnuM - 107 - 417 manAya ke ene jarUra dayA pariNamI che. paNa e to saMsArane katalakhAnuM mAne tyAre ja bane, potAnA AtmAnI covIse kalAka katala cAlu che ema samajAya to ja bane. tamArA AtmAnI covIse kalAka katala cAlu che ema tamane lAge che ke nahi ? e katalakhAnAthI chUTavAnI bhAvanA thaI ke mahAvrata AvyAM. A badhA vicAra samyagudRSTine hovA joIe. dayA hoya to badhe dekhAyaH zrIsaMgharUpa merUmAM jIvadayArUpI kaMdarAo (guphAo) ThAma ThAma che. zrI jainazAsanamAM jIvadayAnA je ghoSa che te bIje kyAMya nathI. A zAsanamAM khAnapAnanA rItarivAja ane raMgarAga para je aMkuza che te badhA jIvadayA mATe ja che. e aMkuza itaramAM jovA nahi maLe. A zAsanamAM pagale pagale ahiMsAnI rakSAnA prayatno che. nAnAmAM nAnA jIva pratye paNa dayA ahIM che. kIDIne paNa sAcavI saMbhALIne yogya sthAne mUke te dayA jainomAM jovA maLe, bIje nahi. kIDIo thAya tevI cIja jyAM tyAM DhoLAya nahi tenI kALajI jaino rAkhe, bIjA na rAkhe. khATalA, palaMga ke gAdalAM taDake na mukAya e jaino jANe, bIjA na jANe. je jaino mUkatA hoya, teo ajJAna che ane pApa bAMdhe che. kadI taDake mUkatA hoya ne jaMtu dekhAya to tarata ene upADIne chAMyAmAM mUkavAnI kALajI rAkhavI joIe. A badhAM dayAnAM pariNAma jainamAM Ave, bIjAne nahi Ave. nAnA pratye jene dayA hoya te moTA pratye kadI ghAtaka na hoya, kema ke ene duHkhanI samajaNa che, duHkhanuM svarUpa e samajyo che. nAno jaMtu kAMI bole che ? nahi ja. je na bole tenA para jene dayA hoya tene bIje dayA na hoya ? nAnA jaMtu para paNa dayA e sAcI kSAtravaTa che. zrI jinezvaradevo sAcA kSatriya hatA. "kIDI maMkoDIne pALavAmAM kAMI dayA samAI jatI nathI" evo AkSepa karanArA thApa khAya che, nAnA jaMtune mAre emAM zuM ?' ema mAnI tene ribAvanArA ke tenA pratye bedarakAra rahenArAo moTA mANasane pALavAnI vAta karatA hoya to paNa te ghAtakI che. kema ke e ene zA mATe pALe che te to e ja jANe. atyaMta duHkhI nAnA ghaNA jaMtune ribAtA mUkIne e jyAre mahenata karIne moTAne bacAvavA jAya tyAM dayA nathI. paNa jarUra kAMIka bIjo bheda che. dayA hoya to badhe dekhAya. karmanA svarUpane samajavuM paDazeH ochI mahenate ghaNo duHkhI jIva bacato hoya, sahelAIthI bacato hoya, pachI bhale e nAno hoya chatAM tyAM bedarakAra rahenArA moTA AdamIne Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 418 - saMgha svarUpe darzana bhAga-3 1606 bacAvavAno vicAra kare tyAre tyAM dayA karatAM kAMIka bIjI ja bhAvanA che. jyAre dayA hoya tyAre vANI ne vartana judAM ja hoya. munine SakAyarakSaka kahyA che. muni trasakAyanA rakSaka to che ja. paNa pRthvIkAya, aplAya, teukAya, vAukAya ane vanaspatikAyanA paNa rakSaka che. pRthvIkAyAdi jIvo ke je hAlI cAlI zakatA nathI tenA para paNa paga na Ave tenI kALajI jaina munioe rAkhavAnI che. e jIvone duHkhanI sImA nathI. muni e jIvono saMghaTTo (sparza) paNa na kare. sparza karavAthI paNa ene bahu duHkha thAya che. sabhAH "duHkhamAM to e paDelA ja che !' du:khamAM paDelA to che ja paNa ene aDavAthI e du:khamAM paNa vadhAro thAya. dAjhelA aMga para koI aDe to kevI vedanA thAya ? duniyAmAM paNa evA duHkhI manuSyo hoya che ke je paMkho paNa na sahI zake ane avAja paNa na sahI zake. evA duHkhI mANasone jovA janAro tyAM jarA paNa bole nahi. manuSyamAM AvA duHkhI jIvo dekhAya, to pRthvIkAyAdi jIvonuM duHkha to ati bhayaMkara che. AvI dayA pALanAro jyAre manuSyanI dayA karavA nIkaLe enI rIta judI ja hoya. sabhAH "vanaspati dekhAya che to praphullita !' e to enA avayavo praphullita dekhAya che. paNa emAM goMdhAIne rahelo jIva kyAM praphullita che ? karmanA svarUpane samajavuM paDaze. ApaNe pAMce iMdriyothI paripUrNa chIe, sateje manavALA chIe, pustaka vAMcIne paMDita banelA hoIe toye ghaNI vakhata evuM bane che ke ApaNI pIDA ApaNe sahana karI zakatA nathI, mAtra "kAMIka thAya che" ema kahIne patAvAya che. moTA sarjano mATe paNa ghaNIvAra evA prasaMgo Ave che, jyAre e pote paNa potAne thatA dardane kahI zakatA nathI. karmanA udayathI thatI pIDA anirvAcya che. dardI dardanI pIDAmAM bUmo mAre che. paNa jyAM maraNa najIka Ave tyAM zAMta thaI jAya che. kema ke du:kha eTaluM vadhI gayuM ke vAcA ja baMdha thaI gaI. tAvanuM jora vadhe tyAre dardI mUcchita thaI jAya che, tyAre e ghenamAM che ema kahevAya che, paNa e UMgha nathI. DaoNkTara paNa e vakhate barapha ghasavAnuM kahe, paNa bIjI koI khAsa davA na Ape. kAraNa ke vyAdhi pUrabahAramAM phATI nIkaLyo che. tyAre have vicAro ke na bolato sAro ke bole te ? game tevA sthAnamAM paDI rahevuM paDe ane khasI na zakAya e hAlatamAM ochuM duHkha che? bhayaMkara tApa hoya ke hima jevI ThaMDI hoya ke pachI Aga lAgI hoya to paNa khasAya nahi, A hAlata ochA duHkhanI nathI. paNa karma evAM udayamAM AvyAM che ke e bicArAM tyAM coTyAM ja rahe che, ke jyAM vadhAremAM vadhAre Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1607 - 27 : saMsAra eka katalakhAnuM - 107 - 419 AyuSya bAvIsa hajAra varSanuM che. be divasa paNa eka ja sthAne besI to juo ! to duHkhInAM duHkhano kAMIka khyAla Ave. AtmA ajJAnathI gherAyo che tyAM thAya zuM? garbhanuM duHkha yAda kema nathI AvatuM ? tyAre mUcchita hatA mATe, paNa e yAda na Ave mATe tyAM duHkha nathI ema na kahevAya. mUcchita avasthAnuM duHkha ghaDI pachI mUrchA UtarI jatAM paNa yAda nathI AvatuM to garbhanuM duHkha kyAMthI yAda Ave ? AtmA jyAM ajJAnathI gherAyo che tyAM thAya zuM ? manuSyanI dayAmAM bIjAnI dayAnuM balidAna na hoya ? ekeMdriyanI dayA pALanArA paMcedriyanI dayA pALe tyAre enI bhAvanA nyArI ja hoya. zrI jinezvara deva kahe che ke ekendriyanI dayA pALanArA ja paMceMdriyanI dayAnA sAcA pAlaMka che. zrI jinezvaradevoe A saMsArarUpI katalakhAnAmAM badhAnI katala thatI joI tyAre nirNaya karyo ke e badhAne tyAMthI kADhavA e ja sAcI dayA. mA-bApa tathA gurunA upakArano badalo zI rIte vaLe ? khavarAve, pIvarAve, havarAve, dhovarAve ke puSpazayAmAM poDhADe, e kazAthI e badalo na vaLe paNa emane zrI jinezvaradevano dharma pamADAya to e badalo vaLe. ' sabhAH "manuSyanI dayAmAM bIjAnI dayAnuM balidAna hoya ?' na hoya. dayALu koInA nAzanI bhAvanA ja na kare. muktine sAdhanArI jeTalI kriyA temAM je hiMsA thayA vagara na ja rahe tene svarUpa hiMsA kahI, e ApaNe pahelAM ja vicArI gayA. sabhAH "muktine sAdhanArI kriyA kaI ?" samyagudarzana, samyagujJAna, samyaphacAritra. samyagadarzana eTale saMsArane katalakhAnuM mAnI tene choDavA jevo mAnavo, samyagujJAna eTale saMsArarUpI katalakhAnAne bhinna bhinna rIte oLakhI, jevo che tevo jANavo ane samyakucAritra eTale ke katalakhAnAthI chUTI javuM. khIlo A eka ja che. game tyAM pharo paNa A khIlethI khasavAnuM nahi. A cAvI evI majhenI che ke svarUpa tarata parakhAya. A khIlethI khasyA e usUtrabhASI TharyA. dudhALAM jAnavara khIle ja rahe ane je Dhora e khIlethI khase te DAMga khAya, Dambe purAya, mAlikane maLAya to maLAya, nahi to kasAIvADe paNa jAya. zrI jinezvaradevanI AjJA choDIne janArA e badhA DabAmAM purAvA sarjAyelA che. Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-3 sabhAH 'kahe che ke 'utsUtrabhASI' zabda hamaNAM bahu bolAya che.' jarUra paDe tyAre je bolavAnI jarUra hoya te avazya bolAya. jagadguru zrI harIsUrIzvarajI mahArAjA pote pha2mAve che ke 'have nihnava zabda na vaparAya. kema ke nidbhava to koI ekAda sUtra viruddha kahetA hatA. paNa have to AkhuM ja palaTAvAya che tyAM nihnava na kahevAya, paNa utsUtrabhASI ja kahevA paDe.' 420 1608 huM to have utsUtrabhASI kahevA karatAM sUtravirudvAcArI kahevAnI jarU2 jouM chuM. utsUtrabhASImAM to thoDuM paNa sUtranuM pAlana hoI zake evuM samajAya che. paNa A to je pAlana kare che te paNa sUtra viruddhanI puSTi mATe. evA sAdhu je sAdhuveSa rAkhe che agara evA zrAvaka je kapALamAM cAMllA rAkhe che te paNa sUtranI vAtonA maMDana mATe ja moTe bhAge 2Akhe che. veSanA prabhAve muni kahevarAvAya, pATe besAya ane ajJAna lokane ADuMavaLuM samajAvAya e bane ne ? cAMllo hoya to jaina kahevarAvAya ane pachI marajI mujaba vartAya, evI dazA che. tyAM je thoDuM ghaNuM pAlana che te paNa sUtranI vAtonA vinAza mATe che, mATe eMnI badhI kriyA e bakAcAra arthAt bagalAnA AcAra jevI che. sabhA evA munionI vANI to geralAbha kare ne ?' mATe zAstra kahe che ke evAnI vANI sAMbhaLavA karatAM kAnamAM khIlA ThokavA sArA che. sonAnI charI bheTamAM rakhAya. paNa peTamAM na khosAya, vANI sAMbhaLyA vagara rahevAya. paNa nAzaka vANI na saMbhaLAya. A zAsanamAM pApI nabhe paNa pApane pApa tarIke na svIkAre e kSaNabhara paNa na nabhe. pApanA tyAgamAM to sAmarthya joIe. paNa pApane pApa kahevAmAM paNa sAmarthya joIe ! e paNa na kahevAya teno artha zo ? pApane pApa paNa na kahe te to irAdApUrvaka dharmanAzanI bhAvanAvALA che. dayAno prasaMga Avyo che mATe ene pUro spaSTa karI laIe. nAnA jIvonI dayAmAM ja sAcuM kSAtratva che nAnA jIvonI dayAmAM dharma nathI samAI jato, evo AkSepa karanArAne tamAre kAMI kahevuM paDe ke nahi ? nAnA jIvonI dayAmAM ja sAcuM kSAtratva che. baLavAnanA paDakhAmAM to sau bharAvAnA paNa nabaLAnI paDakhe koNa ? sAco kSatriya ja nabaLAnI vahAre caDhe. ApaNe sAcA kSatriyanA saMtAno chIe. baLavAnane to ghaNA maLaze, paNa nabaLAne koI nahi maLe. AthI baLavAnanI dayA na ka2vI ema nathI kaheto, mATe UMdhuM nahi letAM paNa baLavAnanI dayA mATe nabaLAno bhoga na letA. Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1609. - 27 : saMsAra eka katalakhAnuM - 107 - 421 avasare sAcI vAto bolavI paDaze? A jainazAsana e kharekharuM naMdanavana che. emAM jyAM beso tyAM anupama AnaMda Ave, paNa besavuM joIe. jema emAM UMDA Utaro tema majhA Ave. dayAnA vicAra Avaze te divase hAlata judI thaze. dayAnA vicAra AvavA joIe. ghaNA evA AkSepa kare che ke, "jaino to kIDI maMkoDI jevA nAnA jaMtunI dayA pALe che paNa e AkSepane tame vadhAvI lo. kahI do ke "tamArI vAta sAcI che, jenuM koI nahi enA ame. jenI badhAe upekSA karI tenI rakSAnI kAmagIrI ame uThAvI. jenuM koI tAraNahAra nahi tene bacAvavAnI jokhamadArI amArI. badhA tamArA jevA pAke to e jIvonuM thAya zuM ?" koI ema kahe ke, "deDakAnI dayAnI vAto zuM karyA karo cho ? to kahevuM ke, tame nirdaya pAkyA mATe." e kaheze ke, "tamArAmAM mAnavadayA to che nahi !" to kahejo ke, "haiyAmAM mAnavadayA jarUra che. paNa evI ghelI mAnavadayA nathI ke je bIjA jaMtunA bhAga le." A badhuM bolavuM paDaze. siddhAMta samajo to bolAya.' avasare AvuM bolavuM ja joIe. paNa siddhAMta samajo to bolAya ne ? vastunuM dhyeya nizcita hoya to bhUla na thAya. mArgano jANakAra galI kUMcImAM thaIne paNa ghera jaladI pahoMce. e vAhanothI dhamadhamatA jokhamavALA mArge na cAle. mArganA ajANane to lAMbuM cakkara khAIne moTA raste ja javuM paDe. jANakArane to keDImArga paNa javAnI chUTa che. mATe mArganA jANakAra bano ane mArganA nAzakone barAbara javAba ApI bolatA baMdha karo. baLiyAnI sAme ahiMsA, saMyama, tapa pharajiyAta che? - thoDA baLavAnane ghaNA baLiyA sAme pharajiyAta zAMta rahevuM paDe che. paNa tethI e kAI zAMta na kahevAya. baLavAnanI sAme ahiMsA, saMyama, tapa e pharajiyAta che. pIMjarAmAM Ubhelo sAkSI game tevuM jUThuM bole paNa hoziyAra jajja e pArakhI le ne pachI karaDI najara karI, be-pAMca savAla evA kare ke pelo sAcuM bolI ja jAya; paNa tethI e kAMI sAcAbolo kahevAya ? nA sAcuM bolavuM na hatuM, paNa bolAI gayuM. hAthamAM talavAra laIne koIne mAravA jato mANasa sAme adhika baLavAnane jotAM gabharAI jAya ane hAthamAMthI talavAra paDI jAya. tethI e mAravA nahoto jato ema na kahevAya. nabaLA pratye paNa dayAnA pariNAma tene ja Ave ke je saMsArane katalakhAnAM mAne. Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 2. saMgha svarUpe darzana bhAga-3 - 1510 jene munipaNuM game nahi e dayALu nahi? dayAnI vAta jainazAsanamAM ThAma ThAma che. sAcI dayA munipaNA vinA na paLI zake, ema tamane lAge che ke nahi ? jene munipaNuM game nahi ene dayALu manAya ? munipaNAnI icchA vinA nathI to zrAvakapaNuM AvatuM ke nathI samyagdaSTipaNuM AvatuM. jeone munipaNAno virodha hoya teo jainazAsananI bahAra che ema lAge che ne ? vAtavAtamAM kahe che ke "A munipaNuM pALaze enI khAtarI zI ?' ene kaho ke, "bhalA mANasa ! khAtarI vinA to Akho saMsAra dhamadhokAra cAle che." sAro nIkaLaze ke khoTo enI khAtarI vinA chokarAMone janma Apo cho ke nahi ? kevI nIvaDaze tenI khAtarI vinA kanyA paraNI lAvo cho ne ? bApa kahevAto khUnI nahi thAya ane mA kahevAtI jhera nahi khavaDAvI de enI khAtarI zI che ? paraMtu ogha khAtarIthI jema duniyAno pApa-vyavahAra cAle che tema ogha khAtarIthI dharma-vyavahAra cAle emAM harakata zI che ? e pahelA paNa Akhare caDhavAnA ja che? keTalAka kahe che ke, "samajyA vinA sAmAyika kema karAya ?' paraMtu samajyA vinA khAI-khAIne ATalA moTA thayA e vAta teo bhUlI jAya che. anAja khAvAthI sArA thavAze ane mATI khAvAthI nukasAna thaze enuM bhAna ja kyAM hatuM ? mAtAe anAjanA koLiyA moMmAM ghAlIne khavarAvyA ane mATI khAdhI to moMmAM AMgaLAM ghAlI-ghAlIne kaDhAvI tyAre moTA thayA. samajyA pachI ja khAvuM ke khavarAvavuM evuM TharAvyuM hota to vahelA smazAna bhegA thayA hota. mA-bApa khavarAve te khAvAmAM jema vAMdho nahi tema upakArI mahApuruSo ja karAve te karavAmAM vAMdho zo ? emAM kaMI lAMchana lAge che ? karmAdhIna AtmAnI khAtarI to kevaLajJAnI sivAya koI na ApI zake. kevaLajJAnI paNa joI rahyA che ke AtmAnA pariNAmamAM kSaNe-kSaNe palaTA thAya che. saMyama lIdhA pachI pariNAmamAM palaTA na Ave evuM nathI. palaTA to AvyA kare, UMce caDhe, sthAne ja rahe ke nIce paNa jAya, e badhuM bane. Ava-jA thayA ja kare, jo palaTAno hisAba gaNI dharma na apAya to zrI jinezvaradeva kahe che ke muktimAM koI jAya ja nahi. e to ema ne ema mahenata karatAM-karatAM eka divasa evo Avaze ke te divase kSapaka zreNi maMDAI jaze, karmakSaya thaze ane kevaLajJAna pamAze. are ! upazama zreNimAM to zreNie caDhelo paNa paDe che ane yAvat nigodamAM paNa cAlyo jAya che. cauda pUrvadhara paNa mahAajJAnI thaI jAya to temAM navAI nathI. paNa zAstra kahe che ke e paDelA paNa Akhare caDhIne muktie javAnA ja che." . Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1612 nizALamAM bhaNavA AvatA ema vAto karAvatA guru pAse pahoMcI gayA. gurue paNa jotAMnI sAthe munine pUchyuM ke, "A bhAgyazALIne kema lAvyA ? dIkSA levA?' muni kahe, "hAjI." have Ane kaMI dIkSAnI bhAvanA nahotI. paNa nA pADe to bhAI khoTA paDe, eTale gurue jyAre ene pUchyuM ke, "kema bhAgyazALI ! dIkSA levI che ne ?' eTale kahe, "hAjI." gurue te ja vakhate dIkSA ApI ane tyAMthI anya munio sAthe tarata ja vihAra paNa karAvI dIdho. sagAMvahAlAM AvyAM temane gurue kahI dIdhuM ke, "bhavadeva Avyo hato kharo paMNa te to gayo." A bhavadevane jarA paNa dIkSAnA bhAva na hatA. nAgilAnA dhyAnamAM ja bAra varSa sudhI bhAva vinA saMyama pALyuM che. e ja bhavadeva te aMtima bhavamAM jaMbUsvAmI thayA che, pAMcaso coronA pratibodhaka thayA che, bhagavAnanA zAsanamAM carama kevaLI thayA che. jJAnIonA mArganA AvA rahasyanI e ajJAnIone zI khabara paDe ? mokSa mATenI dIkSA ApavAnI pravRttine paThANazAhI kahenArA e pote jAte ja zrI jainazAsanano nAza notaravA paThANazAhI calAvI rahyA che. emane chAje evuM e bole che ne kare che ane emanI jAtanAM jAnaiyA emanuM sAMbhaLe che ane emanA ToLAmAM bhaLe che. evAo kadI dunyavI DigrIo dharAvatA hoya toye ajJAna ane besamaja che. jainazAsananI dayAne nahi samajanArA game tema bole toya mUMjhAvuM nahi. zrIsaMgharUpa merUnI jIvadayA rUpI guphAo ane tapasvI munio rUpI uddAma banelA siMho viSe hajI paNa jJAnIo je vizeSa varNana kare te have pachI. Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1612 nizALamAM bhaNavA AvatA' ema vAto karAvatA guru pAse pahoMcI gayA. gurue paNa jotAMnI sAthe munine pUchyuM ke, "A bhAgyazALIne kema lAvyA ? dIkSA levA ?' muni kahe, "hAjI. have Ane kaMI dIkSAnI bhAvanA nahotI. paNa nA pADe to bhAI khoTA paDe, eTale gurue jyAre ene pUchyuM ke, "kema bhAgyazALI ! dikSA levI che ne ?" eTale kahe, "hAjI." gurue te ja vakhate dIkSA ApI ane tyAMthI anya munio sAthe tarata ja vihAra paNa karAvI dIdho. sagAMvahAlAM AvyAM temane gurue kahI dIdhuM ke, "bhavadeva Avyo hato kharo paMNa te to gayo." A bhavadevane jarA paNa dIkSAnA bhAva na hatA. nAgilAnA dhyAnamAM ja bAra varSa sudhI bhAva vinA saMyama pALyuM che. e ja bhavadava te aMtima bhAvamAM jaMbusvAmI thayA che, pAMcaso coronA pratibodhaka thayA che, bhagavAnanA zAsanamAM carama kevaLI thayA che. jJAnIonA mArganA AvA rahasyanI e ajJAnIone zI khabara paDe ? mokSa mATenI dIkSA ApavAnI pravRttine paThANazAhI kahenAro pote jAte ja zrI jainazAsanano nAza notaravA paThANazAhI calAvI rahyA che. emane chAje evuM e bole che ne kare che ane emanI jAtanAM jAnaiyA emanuM sAMbhaLe che ane emanA ToLAmAM bhaLe che. evAo kadI dunyavI DigrIo dharAvatA hoya toye ajJAna ane besamaja che. jainazAsananI dayAne nahi samajanArA game tema bole toya mUMjhAvuM nahi. zrIsaMgharU5 merUnI jIvadayA rUpI guphAo ane tapasvI munio rUpI uddAma banelA siMho viSe hajI paNa jJAnIo je vizeSa varNana kare te have pachI. Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 : sva-paranA udayano rAjamArga vIra saM. 2457, vi. saM. 1989, caitra sudI-3 budhavAra, tA. 2-4-1930 zAsaMnanI tamAma vAto ahiMsAnI siddhi mATe : pApathI bacAve te pAtra H anukaMpAdAna dharmaprabhAvanA mATe : pArakAno upakAra karI potAnuM bagADavAnI manA H muni avasare trADa pADe ja ! saMsAra kadI baMdha thavAno nathI : vAstavika dayA kone Ave ? traNa prakAranA jaDano saMsarga : paheluM Astikya ne pachI anukaMpA : zrAvakane bicArA kahenArA ajJAna che H dharmAnuSThAna sAme baLApo na karo : du:kha kema AvyuM ? e samajo! zrAvakanA dIkarAnA saMskAra AvA hoya ? pratiSThAmAM bAkaLA zA mATe uchALAya che ? sukSetra bano eTale kheDUta zodhato Avaze : zuddhatAnA pUjArI jyAM tyAM na jhUke : 7. saddAlaka zrAvaka : 0 vaphAdArIno guNa : bApa pahelo ke patnI paMhelI ? 7 bhaktinI vidhi samajo : * prabhupUjAnI sAmagrI kevI hoya ? 7 tamAro Adarza zo che ? pAtranI parIkSAno abhAva : to zrAvakapaNuM hoya toya naSTa thaI jAya : jaTAyu pakSI ane zrI rAmacaMdrajI : rAsamAMthI zuM yAda rAkhyuM ? dharmIne dharmano kharco keTalo ? jAtanI nAmanAnA rasiyA cetanAhIna che : 'nAma' paNa 'bhAva'nuM pUjAya che H jApa marIcinA nAmano ke bhagavAna zrI mahAvIranA nAmano ? abhimAne bhAna bhulAvyuM che : maMdira-upAzraya e davAkhAnAM che : 108 Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 429 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - 1614 zAsananI tamAma vAto ahiMsAnI siddhi mATe: anaMta upakArI sUtrakAra paramarSi zrI devavAcaka gaNivarajI zrIsaMghamerUnI jIvadayArUpI suMdara kaMdarAo (guphAo)nuM varNana kare che. e guphAomAM karmarUpI zatruone parAjaya pamADavA mATe uddAma banelA ane kumatavAdIrUpI haraNiyAone trAsa pamADavAmAM siMha samA tapasvI munio vase che. zrI jainazAsanamAM eka paNa kriyA evI nathI ke jemAM jIvadayA na hoya, jyAre badhA kumatavAdIo nAmanA ahiMsaka che paNa jIvadayAnA siddhAMtonA ghAtaka che. dayAnA nAme aneka rIte dayAnA saMhAraka che. A zAsananI tamAma vAto ahiMsAnI siddhi mATe che. ahiMsaka bhAvane khIlavanArI pratyeka vastu dharmanI koTimAM che ane jemAM ahiMsAnI bhAvanA nathI te vastu dharmanI nAzaka che. A zAsanamAM koI kriyA evI na hoya ke jemAM ahiMsakabhAva khaMDita thAya. kadAca pravRttimAM hiMsA hoya te bane paNa te svarUpahiMsA che. bAkI to svaparanI ahiMsAnA bhAvane poSaka evI ja kriyA A zAsanamAM vihita che; ne mATe to jJAnIne dAnamAM bheda pADavA paDyA. eka supAtradAna ane bIjuM anukaMpAdAna. jyAM hAtha joDAya tyAM pAtratA jovAnI. anukaMpAnuM sthAna te pAtra nathI. anukaMpAnA sthAnamAM pAtrApAtra kazuM jovAnuM nahi. A rIte na vartAya to kriyAno hetu saphaLa na thAya. pApathI bacAve te pAtraH ahiMsaka bhAvanA jALavavI ane duniyAmAM rahevuM, tyAM ucita pravRtti joIe ja. duniyAmAM hiMsAnI pravRtti dhamadhokAra cAlu che mATe ahiMsaka bhAva sAcavavAnI kAryavAhI jarUra joIe. supAtramAM to zakti che, tyAM vinaya karavAno, hAtha joDavAnA e badhuM che. "lyo, laI jAo!" ema jo supAtrane kahyuM, to bhakti na thAya. paNa AzAtanA thAya. ema karavAthI supAtradAna na rahyuM, lAkhanuM dAna niSphaLa ane lAbhane badale hAni. zrAvaka e sAdharmika che; ene "le alyA." ema kahevAya ? jo ema ja kahevuM hoya to pachI ene sAdharmika na kaho, eka garIba mANasa kaho. jo supAtre dAna ApyAnI vAta karazo to zAstra kAnapaTTI pakaDIne pUchaze ke, "ApatI vakhate hAtha joDI bahumAnapUrvaka bhakti karI hatI ? "nistAra karo !" ema kahyuM hatuM ?" nokarane pacAsa ApavA hoya to "le, laI jA" ema kahIne ApI devAya.paNa sAhebane pAnanuM bIDuM paNa ApavuM hoya to UbhA thaIne mAnapUrvaka ApavuM paDe ne ? ema na Apo to e apamAna mAne. marajI mujaba ApavuM, icchA mujaba vartavuM ane supAtradAnanI vAto karavI e na cAle. Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1615 - 28 : sva-paranA udayano rAjamArga - 108 - 427 papA trAya ti pAtram' - pApathI bacAve te pAtra ane emAM paNa suMdara te supAtra. supatra pApathI sArI rIte bacAve. paNa pote pApathI bacelo hoya to te bIjAne pApathI bacAve ne ? anukaMpAdAna dharmaprabhAvanA mATe: anukaMpAdAna e to dharmaprabhAvanAno hetu che ane dhananI mUccha chUTe e enAthI thato lAbha che. bAkI anukaMpAne yogya jIvo e supAtra nathI paNa apAtra che. ene to mATInA ThAmanI jJAnIoe upamA ApI che. supAtra to pote pApathI bacelA che ane dAna denArane paNa pApathI bacAve che. sAta kSetramAM zrI jinamUrti, zrI jinamaMdira ane zrI jinAgama e traNamAM to kAMI jovApaNuM che ja nahi. sAdhu-sAdhvI che ke je e traNenA pracAraka che ane zrAvaka-zrAvikA emAM sahAyaka che. A sAteya supAtra che. zrAvaka-zrAvikA aNuvratadhArI hoya athavA to samyagRSTi hoya paNa ene mahAvrata upara tathA prabhunI AjJA upara prema hoya ja, mATe e supAtra kahevAya. amuka aMze pApathI bace athavA to pApane pApa mAnI tenAthI bacavAnI bhAvanA seve te supAtra che. prabhunA mArganI vRddhimAM jene AnaMda thAya te supAtra. evA pratye bhakti ja hoya. "e tAraka che ane enI sevAthI AtmA saMsArasAgarathI tare' e eka ja bhAvanA che. anukaMpA dAnamAM sAmAnuM duHkha dUra thAya e hetu che. ahiMsaka bhAvane TakAvyA sivAya koI kriyA dharmarUpa thatI nathI. viveka vinA ahiMsaka bhAva Takato nathI. kupAtra to UMdhI ja pravRtti karavAno che. paNa tyAM anukaMpA karavAmAM bIjo vicAra karavAno nathI. koI paNa jIva duHkhI hoya tenuM duHkha dUra thAya, te sukhI thAya ane ethI zrI jinezvaradevanA zAsananI prabhAvanA thAya e ja tyAM hetu che. e dAna lenArA paNa ema kahe ke prabhunA zAsanane pAmelA evA udAra hoya che ke enI pAse janAro lIdhA vinA pAcho Avato nathI. ahIM anukaMpA karanAre eTalo viveka karavAno rahe che ke bhUkhyAne anna ane vastra vinAnAne vastra ApavAmAM harakata nathI. paNa paisA ApatAM pahelAM eno kevo upayoga karaze e vicAravAnuM. pArakAno upakAra karI potAnuM bagADavAnI manAH supAtradAnamAM badho viveka karavAno. devanuM maMdira, deva, Agama, sAdhusAdhvI, zrAvaka, zrAvikAmAM deva koNa, guru koNa, Agama kayuM, sAdhu-sAdhvI zrAvaka-zrAvikA koNa, e badhuM jarUra vicAravuM paDaze. badhI vastu ahiMsaka bhAvane TakAvanArI hovI joIe. ahiMsaka bhAvane hAni pahoMce, e bhAva tarapha Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1616 bedarakArI thAya tevI eka paNa kriyA A zAsanamAM vihita nathI. zailezIkaraNa na Ave tyAM sudhI hiMsA to che ja. paNa tema chatAM ahiMsaka bhAva to akhaMDita joIe ja. dareka kriyA vakhate AtmA te bhAvamAM jhIle. te bhAvane Thokara vAge evI kriyA sArI dekhAtI hoya paNa mokUpha rAkhavI. suripuraMdaro zAsanarakSA mATe suprayatno kare paNa ema karavAmAM paNa jo vAraMvAra AdhyAna thatuM hoya to na kare. AMkha lAla kare, garama thaIne bole emAM vAMdho nahi, paNa haiyuM nirmaLa joIe. sAmAnAM hAjA gagaDe tevuM bolAya paNa haiyAthI sAmAnuM ahita na icchAya. e sthiti na jaLavAya to zAstra e kriyA mokUpha rAkhavAnuM kahe che. pArakAno upakAra karI potAnuM bagADavAnI manA che. ahiMsaka bhAva haNAvo na joIe. ahiMsaka bhAvane nAme pAchI ayogya pravRtti thavI na joIe. AMdhaLiyAM karavAno A dharma nathI. dhyeya ahiMsAnuM jaLavAvuM ja joIe. muni avasare trADa pADeH zrIsaMghamerUnI jIvadayArUpI guphAmAM karmarUpI zatrune parAjaya pamADavAmAM uddAma evA munivaro kumatavAdI rUpI haraNiyAne nasADavAmAM siMha jevA che. siMhanI eka trADathI haraNiyAM bhAge ja ane capeTo paDe to to jIve ja nahi. muni trADa pADe ? hA ! e zAzvata niyama che. avasare jo trADa na pADe to munipaNuM TakatuM nathI. azakti hoya ne trADa na pADI zake te vAta judI, paraMtu te vakhate paNa jo bIjo koI trADa pADe to ene AnaMda jarUra thAya. kuTuMba para dhADa Ave tyAre Darapoka badhA DhIlA thaIne besI rahe, paNa jo emAMthI eka paNa zUro nIkaLe ne dhADane bhagADe to badhAne AnaMda thAya. "teM kema bUma mArI ?' evI phariyAda koI na kare. saMsAra kadI baMdha thavAno nathIH zrI jinezvaradevane komaLa paNa kahyA ane kaThora paNa kahyA. temane dayALu paNa kahyA ane nirdaya paNa kahyA. dayALu evA ke jIvamAtra duHkhI na thAya evI bhAvanA ane vidhividhAna evAM kaThina ke koI nabaLo poco tyAM na Take. dayALu evA ke badhAne siddhipade pahoMcADavAnI bhAvanA ane nirdaya evA ke eka-eka karmazatrune vINI vINIne sApha karyA. A badhI vAto magajamAM Utare kyAre ? saMsArane katalakhAnuM manAya tyAre. saMsAranI vAstavika sthiti vicArI tenAthI je lAbha thAya te levAno che, bAkI saMsAra kAMI baMdha thavAno nathI. anaMtA tIrthakaro tyAganA dhodha vahevarAvI gayA, vartamAnamAM viza viharamAna bhagavaMto vahevarAve che ane bhaviSyamAM anaMtA tIrthaMkaradevo vahevarAvaze. paNa saMsAra kadI Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1st - 28 : sva-paranA udayano rAjamArga - 108 - 429 baMdha thayo nathI ane thavAno nathI, mATe saMsAra baMdha thavAnI phikara saMsArarasika jIvoe karavI ja nahi. kema ke saMsAra anAdi anaMta che. tyAgInA sahavAsathI saMsAra sAro banaze. paNa e kadI aTakavAno nathI. jyAM sudhI jaDano saMsarga che tyAM sudhI covIse kalAka AtmAnI katala cAlu che e samajAya to zrI jinezvaradeve varNavelI dayAnAM pariNAma Ave. vAstavika dayA kone Ave ? jene pahelI dayA potAnA AtmAnI Ave tene ja vAstavika pArakI dayA Ave. bhUkhyA-tarasyAne dekhIne to sAmAnya janane paNa dayA Ave. e dayA AvavI sahelI che, paNa zrI jinezvaradeve pharamAvelI dayA AvavI kaThina che. A zAsanamAM to khAtApItAnI paNa dayA khAvAnI che, jyAre bhUkhyAnI dayA to che ja. zrI jinezvaradevanI dRSTie te rAjA ane raMka beya samAna duHkhI che kema ke beya saMsAramAM rUlI rahyA che ema e najare jue che. duniyAnI dayA mAtra raMka upara che, rAjA upara nathI. rAjAne to e salAma bhare che. prabhuzAsananA dayALune to beyanI dayA Ave. jJAnI to beyanI hAlata kaphoDI jue che. rAjAne e ghamaMDI jue che ne raMkane e dIna jue che. eka meLavavAnI mathAmaNamAM che ne bIjo bhogavavAmAM lIna thayelo che. eka meLavavA mATe jyAM tyAM athaDAya che ne bIjo bhogavavAmAM mazagUla banyo che. beya durgatimAM javAnA che ema jJAnI jue che. A zAsanamAM beyane mATe upadeza eka ja che. e upadeza jhIle to beyane muMDAya ane muMDAya te mukti pAme. traNa prakAranA jaDano saMsargaH jaDano saMsarga AtmAnI katala kare che e samajAya to A vAta jace. AtmAnA anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMtacAritra, anaMtavIrya jaDanA saMsargathI nAza pAmyA che, yAne dabAyA che. katalanA be artha, kapAvuM ane ghavAvuM. jaDano saMsarga kyAre chUTe e ja ciMtA covIse kalAka joIe. jaDanA saMsargamAM pahelo saMsarga karmano che je ati sUkSma che. AcArAMgamAM A vAto AvI gaI che. karma e paNa jaDa che, AtmAnI sAthe kSIranIranI jema maLelAM che, dekhAtAM nathI, kyAM che, kevA che enI khabara paDatI nathI, evo e saMsarga che. najare paDe to to kAtarathI kApIne ene alaga karAya paNa evA e nathI. bIjo saMsarga zarIrano che. e saMsarga lagabhaga ahIMthI thayelo che. trIjuM baMdhana evuM che ke je cheTe chatAM AtmAne mUMjhave che. emAM gharabAra, kuTuMba-parivAra, paisATakA vagere tamAma AvI jAya che. sauthI pahelo tyAga kayA baMdhanano thAya ? "karma chUTaze tyAre A Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 430 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - 1618 badhuM choDIza" ema kahevAya ? ghaNA kahe che ke aMdarano - haiyAno tyAga joIe, paNa e tyAgane hajI vAra che. jene dUranuM choDatAM hajI mUMjhavaNa thAya che te haiyAnuM choDaze ? paheluM Astikya ane pachI anukaMpA jaDanA saMsargane bhayarUpa mAne to potAnI dayA Ave ne ? duniyAnA padArtho bhogavatAM samyagudRSTi AtmAne to kaMpArI thAya. eka prakAranI mUMjhavaNa thAya. aneka bhAvo sudhI evI mUMjhavaNa thAya tyAre ThekANuM paDe. lAkho meLavavAnI icchA hoya, e mATenA prayatna hoya chatAM badhAne maLatA nathI, paraMtu tethI icchA nathI ema na kahevAya, tema ahIM paNa mUMjhavaNa sAcI chatAM baLa na pragaTe tyAM sudhI jaDanA saMsargathI chuTAya nahi e bane, paNa mUMjhavaNa sAcI joIe. AMkhamAM AMsu ne haiyAmAM hasavuM e na cAle. jyAM sudhI jaDano saMsarga bhayaMkara na bhAse tyAM sudhI dayAnAM pariNAma vAstavika nathI mATe paheluM Astikya ane pachI anukaMpA kahI. zrAvakane bicArA kahenArA ajJAna che: sAdharmika pratye dayA na hoya paNa bhakti hoya. dayA to garIbanI hoya, dIna-anAthanI hoya. zrI jinezvaradeva jenA bApa che tene dayApAtra bicArA kahevAya ? nigraMtha jenA guru che ane dayApradhAna dharmanuM jene zaraNa che evA zrAvakane bicArA kahenArA pote ja bicArA che. je kharekhara zrAvaka nahi hoya te bicArA thaIne bhUkhe maraze, paNa je zrAvaka haze te to bahAdura thaIne bhUkha veThaze. jene koInuM zaraNa na hoya te bicArA kahevAya, jyAre Ane to jIvatAM ane maratAM, A bhave ne bhavAMtare zrI jinezvaradeve nigraMtha guru ane sarvajJabhASita dharmanuM zaraNa che. emane bicArA kahenArA ajJAna che. dharmAnuSThAna sAme baLApo na karo : AjanA bejavAbadAra ajJAna lekhakoe jema tema lakhI lakhIne ghaNA mugdha lokone dIna ane duHkhI banAvyA che. dasakA, visakA pahelAM pApodaye duHkhI thanArA paNa glAni nahotA batAvatA. Aje to dInatA evI AvI ane phelAvanArAoe evI phelAvI ke emAM phasAnArA bicArA jyAM koI dharmAnuSThAna thatuM jue ke tarata haiyAmAM baLApo kare ane kahe ke "ahIM ATalA paisA kharca ane amAre mATe kAMI nahi ?" zrAvaka kuLamAM utpanna thayelA AvuM bole ? e AvuM bolatA thayA tyArathI emanA lamaNe bhIkha coMTI. A bhave to Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1619 - - 28: sva-paranA udayano rAjamArga - 108 431 bhIkha vaLagI paNa bhavAMtaramAM to ethIye bhUMDI rIte bhIkha vaLagavAnI che. A bhavamAM to uttama jAti tarIke joIe, paNa dayALuo TukaDo pheMkaze paNa bhavAMtaramAM to e TukaDo paNa durlabha banaze. pote je kriyA icchavI joIe te bIjo koI puNyavAna kare temAM baLatarA zAnI ? khuza thavAne badale dAMtiyA karAya ? "mane nahi ane AvAmAM kharcAya ?' Avo baLApo karanArAnA bhAgyamAM zuM hoya ? dukha kema AvyuM? e samajo !? zrI jinezvaradevanI pUjA to e tArakonA puNyathI kheMcAIne jagata kare che, bAkI tame evA bhoLA nathI ke jyAM tyAM paisA nAMkhI Avo. zrI jinezvaradevanI pUjAnuM mana puNyavAnane ja thAya che. "A occhavomAM paisA kharcavA karatAM samAjanAM kAryomAM paisA kharcAyato khoTuM zuM ?' AvA kusaMskAro pApodaye duHkhI thayelAomAM phelAvIne emanA dharmadhanano paNa e hINakarmI AtmAoe nAza karyo che. jaina pote duHkhI kema thayo e na samaje ? "mane kema nahi ?" evuM pUchanAro ane khoTo hakka karanAro zuM e pArakA upara janmyo hato ? jo ema ja hatuM to janmatAM pahelAM jenI madada meLavavA icche che teno javAba maMgAvIne pachI ja janmavuM hatuM ne ? je karmanA yoge janmyo te karmanA yoge jIvavAmAM vAMdho zo ? A to kahe che ke, "ame jamyA mATe tame amane jivADo kema nahi ?' jANe ke koInA mATe ja janmyA na hoya ? jo evuM hatuM to pachI jivADazo ke nahi ?' ema pUchIne pachI ja janma levo joIto hato. e zrAvakanA dIkarAnA saMskAra AvA hoya ? amadAvAdathI muMbaI Ave ne koI sAme levA na AvyuM to kheda karAya ? karaNI evI karo, puNya evuM bAMdho to AkhI muMbaI sAme levA Ave. devaguru, dharmamAM kharcAtA dhanane baMdha karI potAnA peTanA khADA pUravAnI vAto karanArA bhaktinI pAtratA to gumAve che, paNa dayAne pAtra paNa nathI rahetA. e haNa karmIo kahe ke, "prabhubhaktimAM kema kharco cho ?' to kahevAnuM ke, "amArI icchA." tarata e kaheze ke, 'to amane kema nathI ApatA ?' to kahI devAnuM ke, amArI marajI." emane pUcho ke, "tamArAmAM AvI yAcakavRtti AvI kyAMthI ? adhikArapUrvaka mAMgo cho to kAMI thApaNa jamA mUkI gayA cho ?" Ano artha avaLo na letA. bhaktinA sthAne bhakti ane dayAnA sthAne dayA na karavI evuM kahevAno ahIM Azaya nathI. paNa e kahevA zuM mAMge che e to ene pUcho ! zrAvakano dIkaro devaguru sAme ke dharmAnuSThAno sAme AMkho kADhIne paisA mAMge ? Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 432 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 | 1620 pratiSThAmAM bAkaLA zA mATe uchALAya che ! dharmanA rakSakane to badhI ciMtA hoya. aNasamajuo uchAMchaLA thAya paNa rakSaka evA na bane. gAMDAo pAMcA gALa paNa de. paraMtu zeThiyA sAmI gALa na de. e to gaMbhIratA rAkhI vAta gaLI khAya. jema jema bhaktinAM kAryo baMdha karIne potAne ApavAnuM kahe athavA to dharmAnuSThAno sAme AMkho kADhe, tema tema sAcA zrAvakanuM mana tyAMthI UThI jAya. "dharmanA nAme AvA dhumADA kema karo cho ?' ema bolyo ke sAco zrAvaka ene "supAtramAMthI kupAtra banyo' ema mAne. bhaktimAMthI to gayo. paNa anukaMpAne lAyaka paNa rahyo ke kema e prazna che. zrI jinezvaradevane tathA emanA Agamane tuccha kahe ane e baMne mATe elaphela bole, nigraMtha guruo mATe paNa elaphela bole ane emanA upara kAramAM khoTAM kalaMko caDhAve tyAM sAco zrAvaka dayA paNa zI rIte kare ? jene pote pUjato hoya tene mATe elaphela bolanAranI dayA karavAnuM mana paNa thAya zI rIte ? potAnI sTImarane kANI karanAra pratye dayALune dayA karavAnuM mana kaI rIte thAyaM ? paNa e dayALuo e bicArAne karmAdhIna mAne che ane TukaDo pheMkavAthI paNa jo pelAo devagurunI niMdA karatA aTakatA hoya to Ape, e dayAthI nahi, paNa tiraskArabuddhithI apAya che. sAco zrAvaka tyAM paNa kahIne Ape ke, "Ama to tame mArA roTalAnA TukaDAne paNa lAyaka nathI, paraMtu amArA hRdayamAM dayAnA aMkuro che ane tame kevaLa roTalAnA TukaDA mATe ja jo prabhune gALo detA ho to e gALo detA baMdha thAo te mATe tamane TukaDA ApIe chIe." durjanane salAma bharavAno hetu eka ja ke e vinA kAraNa herAna na kare. pratiSThAmAM bAkaLA zA mATe uchALAya che ? enA dvArA duSTa devatAone bali apAya che, ke nAhakanA e duSTa devo puNyakAryamAM vighna na kare. sabhA potAne bAkaLA maLe emAM e devo potAnuM apamAna na mAne ?" nA. ene e ja game. jevI jenI yogyatA. bhUMDano e guNa ke viSTAmAM ja e AnaMda mAne. nahi jevA svArtha mATe ghora pApa karanArA AtmAo A samAjamAM Aje jIve che, eka peTa bharavAne khAtara prabhu, prabhunA Agamo ane prabhunA nigraMtho mATe phAve tema lakhanArA che ane e chaDecoka lakhe jAya che. emane pUcho ke, "are ! bhAgyazALI ! AvuM zA mATe lakho cho ?' to kaheze ke, peTa mATe." peTa bharavA mATe paNa kone mATe zuM lakhavAnuM, e kAMI jovAnuM ja nahi ? peTa mATe zrI jinezvaradevanA zAsananI niMdA thAya ? mAnapAna mATe dharmanI avagaNanA karAya ? duniyAnI vAhavAha mATe dharmane cheha devAya ? je Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1621 - 28 : sva-paranA udayano rAjamArga - 108 - 433 vakhate duniyAno moTo bhAga adharma tarapha jhUkato hoya tyAre adharmIonI vAhavAha khattara dharmane choDI devo e bahAdurI ke bevaphAI ? sukSetra bano eTale kheDUta zodhato Avaze : jaDa ane cetanano viveka thAya tyAre ja ahiMsAnAM pariNAma Take ane sAcI dayA janme. sAdharmika bhaktinI vAtamAM to sAdharmInuM bahumAna karavuM paDaze ane sAdharmIe dharma pratye premI banavuM paDaze. "ame sukSetra' evuM potAnA moDhe sAco sAdharmI na bole. sukSetra bano eTale kheDUta zodhato Avaze. kheDUta sukSetrane zodhe ke sukSetra kheDUtane zodhe ? ukharabhUmine to kaMIka mAliko mUkI mUkIne cAlyA gayA. na cAlyA jAya to kare paNa zuM ? kema ke evI bhUmimAM to gADAMnAM gADAM vAve toya dANoye pAke nahi. varasAda na paDe ne na pAke e to ThIka paNa varasAda paDe toya kevaLa kAdava kare ne anAja to na ja pAke. kALI jamIna pAse badhA kheDUto Ave. kema ke emAM to ochI mahenate paNa mabalakha pAka thAya. tame supAtra bano to bhakti karanArane umaLako Ave ja. zuddhatAnA pUjArI jyAM tyAM na mUkeH supAtra kadI potAnA supAtrapaNAnI dAMDI potAnA moDhe na pITe. e loko kahe che ke, "ame to zuddha irAde dareka kriyA karIe chIe. paraMtu zuddha irAdAvALAnI kriyA paNa zuddha ja hoya ne ? zuddhatAnA pUjArI jyAM tyAM na jhUke. hoziyAra zAhukAra dhoLo dekhAto rUpiyo paNa ekadama ja gallAmAM na nAkhe. pahelAM nakhathI khakhaDAve, chatAM vahema paDe to paththara para paTake ane jarA bodo lAge to pAcho Ape. pacAsa rUpiyAmAM ogaNapacAsa sArA hoya ne eka ja bodo hoya toya calAvI na le, kema ke, e parIkSaka che. parIkSaka kadI khoTA udAra na thAya. tema ahIM paNa zuddha irAdAvALA, sarvadeva, sarvaguru ane sarva dharmane samAna mAne ema bane ? prabhune pUje teya sAdharmika ane gALo de teya sAdharmika ema mAne ? jainakuLamAM janmyo eTale basa, pachI bhale bhagavAnane bhAMDe toya sAdharmika gaNavAno ? tyAganI vAta kare teya sAdhu ne rAganI vAta kare teya sAdhu, mAtra veSa joIe, pachI bhale e bhAMDa hoya ke bhavaiyo hoya ema ? e rIte game tene sAdhu mAnavA taiyAra ? kapaDAM na pahere e ja niSparigrahI evuM mAno to tiryaMca badhA niSparigrahI kahevAze. kema ke, e taddana vastra vinAnA che. taddana vastra vinAnA AdamI keTalA maLaze ? jyAre Dhora to badhAM ja evAM maLaze. Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 434 - saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - - 1622 saddAlaka zrAvaka : zuddha pariNAma Ave tyAre to sthiti AkhI pharI jAya. bhagavAna zrI mahAvIradevano saddAlaka nAmano eka zrAvaka hato. pahelAM gozALAe ene pratibodha karyo hato. paNa pAchaLathI bhagavAna zrI mahAvIradeva maLyA ane satya vastune e pAmyo. bhagavAnano e upAsaka thayo. pachI jyAre gozALo tyAM Ave che tyAre e sAme paNa na gayo. e sAme na AvavAthI gozALAe potAnA ziSyone ene bolAvavA mokalyA, toye eNe AvavAnI nA kahI eTale gozALo khuda enI pAse gayo. saddAlake gozALAne potAnI pAse Avato joyo eTale AMkho nIcI karIne beTho. gozALo ene sAme na AvavAnuM ane A badhA parivartananuM kAraNa pUche che, tyAre e AMkho nIcI rAkhIne gozALAnI sAme dRSTi paNa karyA vagara ja javAba Ape che. kAraNa ke e samaje che ke ghaNA vakhatano paricaya che. jarA zarama paDe ke AMkho DhaLI jatAM vAra na lAge. nIcI AMkho rAkhIne ja sadAlake gozALAne jaNAvI dIdhuM ke, "have e badhI bhUrtikALanI vAto banI gaI. atyAre to huM bhagavAna zrI mahAvIradevano zrAvaka banyo chuM. tamArI sAme have UMcI AMkha karIne jovAno paNa nathI, to pachI bIjI trIjI vAtonI to AzA ja choDI do. chevaTe gozALo ene dhanyavAda ApIne pAcho phare che. sabhAH gozALAe tene dhanyavAda kema ApyA ?" jeno bhakta banyo temanA pratye AvI makkama vaphAdArIno guNa joIne enAthI dhanyavAda apAI gayA. saddAlaka jainetara hato. itaro paNa AvA makkama hatA. Aje to vAta vAtamAM "emAM zuM ?' e vAte ghara ghAlyuM che. vaphAdArIno guNa : aMgrejomAM e guNa hato ke eka nokara potAnA mAlikane vaphAdAra nIvaDelo mAlUma paDe to pachI e virodhI hoya toya enI pITha jarUra thAbaDe. e guNathI to ghaNA AtmAo dharma pAme. dharmImAM vaphAdArIno guNa na hoya ? jenuM lUNa khAya tenuM ja harAma karanArA mATe to kyA zabdo kahevA ? jainakuLamAM janmelo chatAM jainazAsananI niMdA kare e gharamAM ke samAjamAM to rahevA lAyaka nathI ja, duniyAmAM rahevA lAyaka nathI, kema ke jenA yoge pote oLakhAyo, manAyo tenI paNa tenAmAM vaphAdArI nathI. gozALo e rIte ja saddAlakanAM vakhANa kare che ke bhale e mahAvIrano bhakta banyo. paNa jeno e bhakta banyo tenI vaphAdArImAM e TekIlo kevo ? Aje to pacAsanA pagAradArane koI so Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 153 - 28 : sva-paranA udayano rAjamArga - 108 - 435 ApanAra maLe to pacAsavALAne paDato mUkI so ApanAranA pallAmAM besI jatAM ene vAra nahi. A dazA zAthI ? dharmahIna banyA ane devaguru dharmane bhUlyA mATe. bApa pahelo ke patnI pahelI ? je devaguru dharmanA bhakta na hoya te mA-bApanA bhakta kyAMthI hoya ? kadAca e bhakta dekhAtA hoya to svArthathI, patnI Ave ke tarata mA-bApane AghA kADhe evA. zrI jinezvaradevanA zAsanane mAnanAra kadI evuM na kare. pitAnuM vacana pALavA khAtara vanavAsa jatI vakhate rAmacaMdrajI sItAjIne pUchavA nathI gayA. Aja to samAna hakkanI mArAmArI moTI cAle che. AjanI subhAryAo evI ke AvuM kAMI bane to tarata kesa karavA UbhI thAya ane paDakAra kare ke, "mane (patnIne) pULyA vinA mA-bApanI AjJA manAya kema ?' vAru ! bApa pahelo ke patnI pahelI ? rAmacaMdrajI to kahe che ke, pitAnA vacananuM pAlana karavA rAjaRddhino tyAga karavo emAM patnIne pUchavAnuM zuM ? Aje to kahe che ke, "paraNatI vakhate kola Apyo che." zuM kola Apyo che ? mA-bApane vecI khAvAno ema ? devaguru, dharma, mA-bApa e badhAM pachI ane pahelI gharanI devI ema ? vIsamI sadInA A birAdarone bhaNelA kahevA ke mUrkha ? strIne khAtara devaguru, dharma, mA-bApa vagerene na gaNe e kevA samajavA ? ThIka che ! pote duniyAmAM beTho che tyAM sudhI pote potAnI strInA khAnapAnanI, vastrAdinI saMbhALa na le, pote svacchaMdapaNe varte ane potAnI strIne duHkhI kare to e gunegAra che, paNa "mane paraNyA pachI devaguru, dharma ke mA-bApa pAse javuM hoya ke emanI sArasaMbhALa levI hoya to e badhuM mane pUchIne ja thAya" Avo patnI sAthe kola karIne jo e loko paraNatA hoya to to mAre kahevuM paDe ke e namAlAo puruSa kahevarAvavAne paNa lAyaka nathI, pachI bhale e potAnA manathI potAne mUchALA mAnI malakAyA kare. zrI AnaMdaghanajI mahArAja to kahe che ke, evAnI puruSamAM gaNatarI ja nathI, mATe ja e mahAtmAe kahyuM ke - "je te jItyA re, teNe huM jItIyo re, puruSa kizya muja nAma ?" bhaktinI vidhi samajo : - pravRtti azuddha hoya to mAnavuM paDe ke irAdo azubha che. ThIka che, kvacit irAdo zubha hoya chatAM ajJAna yoge ke chadmasthatAnA yoge kyAreka bhUla paNa thAya. paNa kAyama bhUla thAya to to irAdo azubha mAnavAmAM vAMdho nathI. mATe ? Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 436 saMgha svarUpe darzana bhAga-3 1624 to badhI maryAdA judI judI bAMdhI. sAdhune jIvanabharanuM sAmAyika, zrAvakane be ghaDInuM sAmAyika ane cAra ke ATha praharano pauSadha, A badhI maryAdA kharIne ? sAte kSetro pUjya chatAM tyAM dazA nirmamabhAvanI che. pUjya potAnI pUjA icche nahi ane dharmI sAte kSetranI zakti mujaba pUjA karyA vinA rahe nahi. have A dazAmAM vigraha che kyAM ? bhaktinI vidhi samajo ! lAkhonI kamANI karAvanAra ADatiyAnI mahemAnagati je rIte karo. tethI paNa adhika rIte daridrI paNa zrAvaka Ave enI bhakti karavAnI che ane munipAtra to ethI paNa UMcuM che. prabhupUjAnI sAmagrI kevI hoya? jeTalI uttama cIjo potAnA bhogavaTAmAM lo tethI adhika sArI cIjo devaguru dharmanI bhaktimAM vAparavI joIe. rAjadarabAramAM suMdara kapaDAM paherIne janArA maMdira-upAzraye ethI paNa suMdara vastro paherIne jAya. zrAvaka ghare pyAlA vagere jevA vApare tenAthI paNa suMdara kaLazAdika pAtro maMdiramAM vApare. bAkI AjanI hAlata to judI che. bhagavAnane kahevA traNa lokanA nAtha ane pUjA karavA jAya tyAre paMciyuM ke melAMghelAM kapaDAM pahere, jema tema DUcA vALa, kesara vagere sAmagrI ghasanArAe jevI taiyAra rAkhI hoya tevI laIne kAma calAve. abhiSekanA kaLazo paNa kevA ? cIkaNA, upara uparathI sApha karelA paNa aMdara hAtha nAMkhe to hAtha cIkaNA thayA vinA rahe nahi. evA gaMdA pyAlAmAM pANI na pIvAya paNa e game tevA kaLazothI abhiSeka thAya. A kevA prakAranI bhakti ? chatAM bacAva karavo hoya to karuM ke "nahi karanArA karatAM to sArA che ne ? nahi mAmA karatAM kaheNA mAmA zuM khoTA ? e badhuM ThIka che, bAkI batAvo ke bhakti che kyAM ? vADhI namAvIne jene ghI khAvA maLe tene pUjA karavA gharanuM kesara na maLe ? eka zrImAna uttama sAmagrI laIne pUjA karavA jAya tene joIne aneka loko dharma pAme. tamAro Adarza zo che? umadA sAmagrI laIne prabhubhakti karavA janArane joIne badhA enI bhaktinI anumodanA karIne lAbha le che. Aje jeo sAdharmano udaya karavA nIkaLyA che teo potAnI jAtano udaya nathI karI zakatA, to sAdharmano udaya zI rIte karavAnA ? jemane kema bolavuM, kema cAlavuM, kema vartavuM tenuM bhAna nathI evAo to potAnA sahavAsamAM AvanAranuM paNa satyAnAza vALavAnA. jAtano udaya na kare te bIjAno kadI na karI zake. pAMgaLo AdamI bIjAne dore zI rIte ? zarIranA ke duniyAdArInA bhogavaTAmAM je cIjo vaparAya tenAthI Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1625 - 28 : sva-paranA udayano rAjamArga - 108 - 437 umadA cIjo dharmamAM vaparAvI joIe. tamArAM sAmAyika pratikramaNanAM sAdhano Aje kevAM hoya che ? caravaLo, kaTAsaNuM, muhapatti ane e vakhatanAM vastro suMdara, uttama ane bhAvanAnI vRddhi karanArAM joIe. pustako paNa sArAM, bodhadAyaka hovAM joIe. Aje to navalakathAo, zRMgArottejaka pustako ane jovA mATe paNa ayogya evAM citrovALAM pustako gharamAM jyAM tyAM paDyAM hoya. A badhAthI mokSa najIka Avaze ? tamAro Adarza zo che ? pAtranI parIkSAno abhAva: tamAre tyAM dIvAnakhAnAM che, rasoDAmAM che, vilAsa bhuvana che, gADI ghoDA ne moTaro paNa che. paraMtu e badhuM tamane kyAM laI jaze ? ahIMthI marIne kaI gatimAM javuM che e kaho ! gAmamAM maMdira hoya ethI na cAle. paNa ghare ghare maMdira joIe. gharamAM upAzraya paNa joIe, ghare ghare ghA joIe, eka akhaMDa munino veSa to gharamAM joIe ja, ke jenAM roja darzana karatAM karatAM jyAre bhAvanA thAya tyAre koIne paNa pUchyAgALyA vinA gUpacUpa e dhAraNa karIne sIdhesIdhA ahIM AvI javAya. paraMtu tamAre sAdhu thavuM che ? ke pachI zeTha thavuM che ? ke rAjA-mahArAjA thavuM che ? zeTha ke rAjA mahArAjA thavuM hoya to tame potAne jainazAsananA ArAdhaka na kahetA. ArAdhanA karo ane zeTha zAhukAra ke rAjA mahArAjA ho, bano ke kahevAo emAM vAMdho nathI. tamAruM dhyeya phare to Aje udaya thAya jaina samAjamAM paisA kharcAya che te eTalA che ke enI sarakhAmaNImAM koI UbhuM na rahe. jainasamAjamAM sakhAvatono toTo nathI, udAratAno abhAva nathI, paNa pAtranI parIkSAno abhAva che. je dIkSAmAM dhana vyaya thAya che te dizA palaTAya, dhyeyanI zuddhi thAya to Aje udaya thAya. eke jaina pachI bhUkhe na mare. jenI sevAno upadeza zrI jinezvaradevo Ape, nigraMtha guruo Ape ane jenI sevAnAM vidhAno zrI jinezvaradevonAM zAstromAM hoya e zrAvaka bhUkhe mare e na bhUrto na bhaviSyati'. to zrAvakapaNuM hoya toya naSTa thaI jAyaH jaTAyu jevo pakSI zrAvaka banyo eTale rAmacaMdrajI jevAe paNa enI bhakti karI e jANo cho ne ? e pakSIe muni pAse traNa niyamo lIdhA hatA. 1. mAMsa na khAvuM, 2. zikAra na karavo. 3. rAtrIbhojana na karavuM. AvA traNa niyamo letI vakhate potAne koI sahAyaka maLaze ja evuM nakkI to na hatuM ne ? jaMgalamAM rahenAruM ane krUra jAtinuM e pakSI ene anAja vagere na maLe to e Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1626 438 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 khAya zuM ane enuM thAya zuM ? niyama letAM eNe Avo kazo ja vicAra nathI karyo. AjanA zrAvakane rAtrIbhojananA niyamamAM vAMdhA Ave che. sArA sArA zrAvaka paNa kahe che ke, 'zuM karIe ? dhaMdhA evA che ke rAtre khAdhA vinA cAlatuM nathI, mATe pAMca tithino niyama Apo, roja to nahi bane.' A kevI dazA che ? AgaLa vadhIne keTalAka to tyAM sudhI kahe che ke, 'zuM rAtre khAvAthI zrAvakapaNuM jatuM rahyuM ?' huM pUchuM chuM ke Ama bolavAthI zrAvakapaNuM rahe ? rAtre khAvA chatAM eno pastAvo hoya to hajI zrAvakapaNuM 2hevAno saMbhava kharo paNa A rIte bolanAranuM zrAvakapaNuM hoya toya naSTa thaI jAya. jaTAyu pakSI ane zrI rAmacaMdrajI : jaTAyune niyama ApIne munivara rAmacaMdrajIne kahe che ke, 'he rAmacaMdra ! A jaTAyu pakSI have tamAro sAdharmI che ane sAdharmikanI bhakti karavAnuM zrI jinezvaradeve vidhAna karyuM che. sAdharmikanI bhaktimAM AtmAnuM kalyANa che.' tarata rAmacaMdrajI e vAtane vadhAvI letAM'kahe che ke, 'Aja sudhI vanavAsamAM ame traNa pharatA hatA te have cAra thayA. ame bhAI to cAra chIe. paNa have Aje A eka bhAI vadhyo ane have AjathI ame pAMca bhAI.' rAmacaMdrajI jevA jaTAyu jevA pakSIne potAno bhAI gaNe che. zrAvakane zrAvakanI bhaktinuM mana na thAya ? rAsamAMthI zuM yAda AvyuM ? tame pharsTa klAsamAM musApharI karI zako, paNa pUjAnI sAmagrI sArI rAkhI na zako e zuM ? sArA zrAvaka to sAthiyo karavAnA pATalA paNa potAnA rAkhe ane te paNa cAMdI vagerenA rAkhe. zrIpALa mahArAjAnA rAsamAM A badhuM varNana Ave che. paNa tame e yAda rAkho kharA ? nA. tame zuM yAda rAkho ? roga gayo, rAjya maLyuM, strIo paraNyA e traNa vAta yAda rAkho. zrIpALa mahArAjanA rAsano sAra to tame Aje samajo cho ne ? pUjA vagere sAmagrImAM lakSmIno sadupayoga karAya. to lakSmI paNa ene choDe nahi. evA puNyavAnane choDIne lakSmI jAya paNa kayAM ? kadI pUrvanA pApodaye jAya to paNa bhAgyavAna ene 'upAdhi gaI' ema mAne, ene enI mUMjhavaNa na thAya. dharmIne dharmano kharco keTalo ? tamAro rasoDAno kharca bAra mahine keTalo ane pUjAno kharca keTalo ? rasoDAno jo pAMca hajArano hoya to pUjAno pAMcasono paNa kharo ? zAstra kahe che ke, dharmInI lakSmImAM dharmano ardha uparAMta bhAga che. rUpiye navA AnA Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1627 28. H sva-paranA udayano rAjamArga - 108 439 hoya. navA dharmI mATe cotho bhAga che. paNa jema dharmanI mAtrA vadhe tema dharmano hisso paNa vadhato jAya ane ethI kramazaH mamatA ghaTatI jAya. duniyAdArInA AtmAne baMgalo zobhAvavAnuM mana thAya. duniyAdArIno jIva dIvAnakhAnAM zaNagAre tyAre zrAvaka maMdira ane dharmasthAno AMkho Thare tevAM banAve. iMdro samavasaraNa evuM race che ke, jyAM mithyAdRSTio paNa AvIne mAthAM halAve che ane 'kAMIka adbhuta' che evA udgAro kADhe che. jAtanI nAmanAnA rasiyA cetanAhIna che AjanA loko kahe che ke, 'vItarAgane pUjA zI ? sAdhune mATe AlIzAna makAno zA mATe ? paththaromAM paisA kharacavAthI phAyado zo ?' huM kahuM chuM ke e paththaromAM ja caitanya che. maMdira ane upAzrayanA paththaronA aNu aNumAM caitanya jagADavAnuM sAmarthya che. e jotAM paNa jemanuM caitanya na jAge e pUrepUrA jaDa che. Abu delavADAnAM maMdiro joIne Aje evAonI AMkho pahoLI thAya che. emane khaTake che ke 'AmAM ATalA paisA,?' paNa e ja maMdirone lIdhe Aje pazcimanA dezomAM paNa jainonI oLakha che. tamArA baMgalAthI tyAM jaina tarIke koI na oLakhata. tamArA baMgalAnI nAmanA vadhAravAmAM caitanyano vikAsa thaze ke prabhunA maMdiranI nAmanA vadhAravAmAM ? pU. A. zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA to pharamAve che ke kevaLa potAnI nAmanA vadhA2vAnA rasiyA to cetanAhIna che. 'nAma' paNa 'bhAva'nuM pUjAya cheH ahiMsaka bhAvane TakAvavA mATe A zAsananI tamAma kriyAo che. zrI jinezvara' devanuM pUjana, nigraMtha guruonuM sevana, AgamanuM ArAdhana, sAdhusAdhvI, zrAvaka-zrAvikAnI bhakti e sAte kSetranI sevA ahiMsaka bhAvane TakAvavA mATe che. prabhunA zAsanano prabhAva anupama che. kSetramAM kSetrapaNuM joIe. have kevaLa nAmane na pUjatA. ekaluM nAma have rada che. nAma paNa bhAvanuM ja pUjAya che. jApa marIcinA nAmano ke bhagavAna zrI mahAvIranA nAmano ? zrI arihaMtanuM nAma pUjAya che, kema ke e bhAvathI zuddha che. jApa marIcinA nAmano thAya ke bhagavAna zrI mahAvIranA nAmano ? AtmA to eka ja che. chatAM jApa bhagavAna zrI mahAvIranA nAmano ja thAya che. mahAvIra nAma dharanArA pAmarano jApa na thAya. bhaLatA nAme jyAM tyAM bhoLavAI na javAya, Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-3 paNa tyAM to spaSTa kahevuM paDe ke ame te zrI mahAvIradevanA nAmano jApa japIe chIe ke je siddhArtha mahArAjA ane bhagavatI zrI trizalAdevInA putra hatA ane jemaNe AvI AvI rIte tapa-saMyamanI ArAdhanA karI kevaLajJAna meLavyuM hatuM ane dharmatIrthanI jemaNe sthApanA karI hatI. 440 1628 abhimAne bhAna bhulAvyuM che munine karmazatrune jItavAmAM uddAma kahyA. zubha tathA azubha beya karmono muni nAza kare. zubha karmamAM muni hase nahi ane azubha karmamAM muni rUe nahi. azubha karatAM zubhamAM dharmIe bahu sAvaceta rahevuM joIe. mATe to zAstre kahyuM ke so rUpiyAnI mUDI thAya eTale zrAvakanA gharamAM maMdira joIe. ken ke pachI jokhamadArI vadhI eTale rakSA joIe ja. jo rakSAnI vyavasthA na karAya to pachI hajAra, lAkha, daza lAkhanA vicAro chAtI para caDhI bese. chAtI phUlavA mAMDe ane aMdaranA deva guru dharma bahAra nIkaLI jAya. 'huM zrAvaka, prabhunI sevaka' e bhulAya che ne huM 'lakhapati' e bhAvanA Ave che. pachI to pote zeTha thayo ne salAmo bharanArA nokaro maLyA, eTale badhI hAlata pharI jAya. e cAle tyAre dharaNI dhrUje. enA paga jamInane na aDe. bajAramAM bUTa paherIne cAle, bagIcA vageremAM caMpala ke sapATa paherIne cAle, dIvAnakhAnAmAM ane rasoDAmAM mojAM paherIne phare, Ama jamInane to enA paga aDake ja nahi. have to paMcAta vadhI. zarIramAM paNa vAtavAtamAM 2oga jaNAya. koI ene zikhAmaNa de to e sAmethI pelAne kahe ke, 'huM koNa ? tame kone zikhAmaNa ApavA nIkaLyA cho ?' pelo cUpa ja thaI jAya. tame nirIkSaNa karajo ke moTo mANasa upAzraye Ave te eka moTA munine vaMdana karIne temanI pAse besI jAya. bIjAone e na vAMde. ene eka ja guru, bAkInA aguru ! vaLI guru jema sAdhune nAma daIne bolAve tema e paNa 'phalANA vijaya' ema nAma daIne vAta karavA maMDI paDe, kema ke e abhimAnIne 'huM koNa !'nA saMnipAte bhAna bhulAvyuM che. maMdira-upAzraya e davAkhAnAM che jema jema dunyavI sAhyabI ane sukha-saMpatti vadhe tema tema dharmakriyAnA dhodha vahevA joIe. maMdira tathA upAzrayanI sAmagrI tathA upakaraNomAM lakSmI vaparAya to caitanya haNAya nahi. te sivAyanAM dunyavI sAdhanonA vaparAzamAM to caitanya kSaNe kSaNe haNAI rahyuM che e najare dekhAya che. jaDanA saMsarganA kA2Ne ja AtmA mATe A saMsAra katalakhAnuM banyo che. tenI sAme zrI jinezvaradevanAM maMdira ane upAzraya e davAkhAnAM che. bIjI rIte joIe to maMdira ane upAzraya e be Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 - 28 : sva-paranA udayano rAjamArga - 108 - 441 moTAM davAkhAnAM che. ahIM roja oNparezano cAle che. maMdiramAM sAthiyo karo cho e kesanuM ghaDatara che. upAzrayamAM e kesa pramANe upacAra ane davAo taiyAra thAya che. e upacAra thatAM hoya tyAre gabharAye na cAle. "rAtre khAvAnI nA kema pADo cho ?' evuM ahIM have na puchAya. ahIM to dunyavI dareka kAryo mATe "nA" ja sAMbhaLavA maLaze ane te tamAre svIkAravAnI. phakta eka ja cIjanI "hA" che, te zAnI ? A oghAnI. pachI ekadama na laI zake tene mATe tene tene yogya nAnuM nAnuM apAya. paNa duniyAdArInI koI paNa vAto to ahIM na ja thAya. kevaLa A bhAvanA game, A upacArono mokha hoya, pathya pALavuM hoya, iMdriyo upara kAbU rAkhavo hoya to ahIM AvavuM, nahi to vinA kAraNa hohA macAvavA ke A pavitra vAtAvaraNanI havA bagADavA ahIM AvavAmAM sAra nathI. have muni e kamatavAdI rUpI haraNiyAM mATe siMha jevA krUra che e viSayanuM varNana karatAM zAstrakAra bhagavaMta AgaLa zuM pharamAve che te have pachI. Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 : muninI mardAnagI ane mohanI pakkaDa vIra saM. 2457 vi. saM. 1984, caitra sudI-4 guruvAra, tA. 3-4-1930 - 109 * dharmakriyA premathI kyAre thAya ? * supAtradAnamAM bhakti che : supAtramAM viveka hovo joIe : supAtramAM vivika bhUlyA to hArI gayA : arthakAmanI vAto sAdhu pAse na thAya : bhAvanA sAcI kyAre ? bhAvanA, pariNAma ane pravRtti : * samyagudRSTi jyAM tyAM na jhUke : * samyagudRSTinA udgAro kayA hoya ? * anAthI muni ane rAjA zreNika ? - sAdhunA paNa zeTha banavAnI bhAvanA na rAkho : zeThAI bahAra mUkIne maMdira-upAzrayamAM Avo : * A zAsananI maryAdAo judI che : * dharma levA AvanAranI kasoTI kaI ? zrImaMtAInA ghamaMDano mINo pahelAM utAravo paDeH munine koI camarabaMdhInI paNa paravA na hoya : samyagdaSTi ke sAdhu kadI dIna na bane : * saMsAranI mohinI judI che : sAdhu navarA na hoya : - vAta karavA mATe lAyaka koNa ? bhASA samitinA paramArthane samajo : AvA sarvottama sAhityane gALa denArA kamanasIba che : eve avasare dhIme bolAya ja nahi : AvI dalIla karanArane zuM kahevuM ? sAdhunAM mA-bApa koNa banI zake ? sAdhunAM sAcAM mA-bApa bano : * mA-bApanI pharaja : pUrvanA zrAvako : maMtrIzvara vastupALano prasaMga : * jainazAsanamAM yogyanI pUjA vihita che : Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1es - 29 : muninI mardAnagI ane mokSanI pakkaDa - 109 - 443 dharmakriyA premathI kyAre thAya ? anaMta upakArI sUtrakAra paramarSi zrI devavAcaka gaNivarajI zrIsaMgharU5 merUnI jIvadayA rUpI kaMdarA (guphA)nuM varNana kare che. jainazAsanamAM pratyeka vAtamAM jIvadayAne mahattva apAya che. dayA vinA dharmanI sAdhanA thaI zakatI nathI. koIpaNa dharmakriyA evI na hoya ke jemAM ahiMsaka bhAvane Takkara lAge. e ahiMsaka bhAva, e dayAnA pariNAma sAcI rIte tyAre ja Take ke jyAre potAnA AtmAnI dayA jAge, potAno AtmA haNAI rahyo che e na samajAya tyAM sudhI koI paNa dharmakriyA vAstavika rIte thaI zakatI nathI. dharma mukti mATe che paNa duniyAnA koI padArtha mATe nathI. duniyAnI koI cIja zAMti ApI zakatI nathI, paNa Adhi, vyAdhi, upAdhi karanArI che. je sukharUpe dekhAya che, te paNa pariNAme bhayaMkara che. mATe duniyAnA padArthanI prApti mATe dharma nathI. jenAthI chUTavA mATe dharma che e jaDanA saMsargathI AtmA ribAya che ema jyAre AtmA mAne tyAre ja dharmakriyA premathI thAya. supAtradAnamAM bhakti che* | nAnA ke moTA dareka anuSThAnamAM jIvadayAnI pradhAnatA beThI che. mATe to supAtradAna ane anukaMpAdAna alaga karavAM paDyAM. anukaMpAdAna apAtra ke kupAtramAM ja thAya. kupAtranI koI paNa kAryavAhInuM anumodana thAya to to levAnA devA thAya. duHkhInuM duHkha dUra karavAno ja mAtra tyAM vicAra che. supAtradAnamAM bhakti che. tyAM nakkI karavuM paDe ke kayA guNane laIne bhakti karavI. munine dekhIne eka ja bhAvanA Ave ke A tAraka che. enA rUpa, raMga, zarIra, kriyA, vidvattA e tamAmanI prazaMsA thAya, kema ke e badhI cIjo zrI jinezvaradevanI AjJAnA pAlana ane pracAramAM joDAyelI che. sAdharmika vAtsalyamAM zrAvakane zA mATe jamADo ? e baMgalA-bagIcAvALo che mATe ? e pAMca-pAMca dIkarAno bApa che mATe ? e bahoLA kuTuMba-parivAravALo che mATe ? nA. muninI to badhI kriyA kevaLa mukti mATe che paNa zrAvakanI bhakti karAya tyAM kahevuM paDe ke, e zrI jinezvaradevanA mArgamAM zraddhALu che, prabhubhaktimAM rata che, dharma sAMbhaLavAno rasiyo che, zrI jinezvaradevanI AjJAno pAlaka che. tyAM lakSmIvAna temaja nirdhananI bhakti sarakhI rIte thAya. paNa paMgata judI na rakhAya. mahemAna tarIke potAne tyAM Ave tyAre game tema varte paNa sAdharmika tarIke Ave tyAM bheda nahi. koI rAjA mahArAjA ke koI amuka jAtinA Ave tyAM vAta judI, bAkI to je Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 444 - saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - 1632 sAdharmika vadhu dharmI tyAM prabhu joIe. supAtranI bhaktimAM badhuM jovuM joIe. tyAM pola na calAvAya. supAtramAM viveka hovo joIe: zAstra sAdhunI bhakti khUba karavAnuM kahyuM, paNa sAdhunI, veSadhArInI nahi. devabhaktinI vAta AvI tyAM zAstra kahyuM ke, deva te ke je arihaMta hoya, vItarAga hoya, aDhAre doSathI rahita hoya. badhA devanI bhakti na karAya. gurubhaktimAM paNa e ja nyAya ke sAdhunI bhakti thAya. paNa veSadhArInI nahi. supAtramAM viveka hovo joIe. jo devanA nAme kudeva, gurunA nAme kuguru ane dharmanA nAme kudharma sevAya to samyakatva pustakamAM rahe ne mithyAtva haiyAmAM Ave. samyagudRSTi jyAM bhakti kare tyAM vivekapUrvaka joIne kare. anukaMpAmAM game tyAM apAya, vyavahAramAM rahyo che to ayogya chatAM pAMca sArA gRhastha Ave to duniyAnI kAryavAhImAM paNa ApavuM paDe te vAta judI, kema ke tyAM lAcArI che. duniyAmAM rahevuM ane duniyA sahAya karatI hoya ne pote na kare to nabhI na zake. anukaMpAmAM pacAsa bhikhArI AvyA, have emAM sAro khoTo oLakhavA kyAM javAya ? paNa bhakti jyAM tyAM na thAya. vyavahAramAM hAtha badhAnI sAthe milAvAya, paNa salAma to amukane ja thAya. hAtha paNa sarakhe sarakhAnI sAthe milAvAya, adhamanI sAthe nahi. adhamanI to salAma jhilAya, ene salAma karAya nahi. duniyAnA vyavahAranA A badhA kAyadA che to dharma mATe kAyado ja nahi ? bhakti game tyAM karavAnI e cAle ? supAtramAM viveka bhUlyA to hArI gayA ? duHkhI tarIke koIne apAya e vAta judI paNa zrAvaka tarIke ApavuM hoya te to hAtha joDIne ja apAya ne ? bhale pAI apAya paNa enI rIte ja apAya. pAI devA mATe nathI devAnI paNa levA mATe devAnI che. jenI aSTaprakArI pUjA karo tene joIne UbhA na thavAya ? game tenI mUrtine duniyA deva kahe eTale enI pUjA karavA maMDI paDAya ? hAthamAM talavAra, bhAlo dekhAya tyAM paNa "prazamarasa nimagna' bolAya ? amuka devone uttama jAtinAM puSpo nathI caDhatAM. caMdana, kesara ane uttama puSpo vagere zrI vItarAgadevane ja varelAM che, bAkI to tela ane gulAla, kema ke vastumAM pharaka che. "saMsArathI tAro ema kone kahevAya ? tarelAne ja kahevAya ne ? gurune paNa khamAsamaNAM, icchakAra, abhuThThIo Adi karavAnA paNa te veSadhArIne hoya ? supAtramAM viveka bhUlyA to hArI gayA. tamArI dayAnA yoge A deva guru dharma jIvatA nathI. e to kahe che ke Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1es3 - 29 : muninI mardAnagI ane mohanI pakkaDa - 109 - 445 taravuM hoya to Avo, amArA jevA thavuM hoya to Avo paNa amane tamArA jevA banAvavA AvatA ja nahi. ToLuM vadhAravAmAM A zAsane udaya mAnyo ja nathI. bIjA tIrthaMkaradevo sAthe ATalA dIkSita thayA ane pote ekalA ja kema ? e vicAra bhagavAna zrI mahAvIradeve na karyo. arthakAmanI vAto sAdhu pAse na thAya ? pUjya vastu mAnI tyAM bhale kALanA pramANamAM jovAya paNa jovAya to badhuM ja. tyAM pola na cAle. mATe to maMdira upAzrayamAM pravezatAM pahelAM "nirisahI" kahevAnuM vidhAna rAkhyuM. "nisneihI' eTale bahAranI saMsAranI vAtono niSedha, pachI sAdhu pAse arthakramanI vAto thAya ? arthakAmanI vAto ke bekArI TALavAnA upAyo tamArAthI amane na puchAya. upAzrayamAM AvI sAdhune tejI maMdI puchAya? sAdhuthI evuM kahevAya ? A badhuM nakkI karavuM paDaze. upakAranI bhAvanAthI upAzrayamAM cUlo saLagAvAya ? ke ghara mAMDIne rahevAya ? kadI ApatuM kALamAM pAMca-pacIsa mANasone rakSA mATe tyAM sthAna ApyuM hoya mATe kAyama khAte eno dAkhalo na levAya. bhAvanA sAcI kyAre ? - sArI bhAvanA vAMjhaNI na joIe. kRpaNano kAko be karoDa pAse hoya chatAM kahyA kare ke, "mArI saMgha kADhavAnI bahu bhAvanA che', paNa pacIsa varSa vIte toya bhAvanA enI vAtamAM ja rahe. paraMtu eka pAI paNa te khAte kADhe nahi to e bhAvanA kahevAya ke bhAvanAnI mazkarI kahevAya ? samaya Ave tyAre je sAmagrI hoya teno upayoga thAya to bhAvanA sAcI, e na thAya to bhAvanA khoTI. udayana rAjarSine bhAvanA jAgI ke "dhanya che temane ke jemaNe bAlyavayamAM saMyama grahaNa karyuM. bhagavAna zrI mahAvIradeva jo ahIM padhAre to huM paNa te paramAtmA pAse dIkSA grahaNa karuM." rAtre A bhAvanA karI ne savAre samAcAra maLyA ke bhagavAna zrI mahAvIradeva udyAnamAM samosaryA che. tarata ja tyAM pahoMcyA. bhagavAnane vaMdanA karI mugaTa utAryo ane potAnI bhAvanA saphaLa karI. A bhAvanA sAcI kahevAya. bhAvanA, pariNAma ane pravRttiH bhAvanA, pariNAma ane pravRttimAM aMtara che. chatI bhAvanAe pariNAma na thAya e bane. chate pariNAme paNa pravRtti na thAya e paNa bane. paraMtu samaya AvyA chatAM je pravRtti na karI zake, jene pariNAma na Ave tyAre enI AMkhamAM pANI to Ave ne? tyAre e pote ja kahe ke, mArI bhAvanA ja khoTI Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1634 447 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 che. Aje to pravRtti, pariNAma kazAnuM ThekANuM nahi ne sAcI bhAvanAnI vAto kare e uThAvagIrI nathI ? dUdhe dhoIne ApavAnI vAto kare paNa vAyadA upara vAyadA vItye jAya toya doDhiyuM paNa ApavAnI vAta nahi e devALiyo nathI ? samyagdaSTi jyAM tyAM na mUke : supAtradAnamAM ghelA na banAya. pAtrApAtrano viveka karavo joIe. anukaMpAdAnamAM dayA ja pradhAna che. zrI jinezvaradevoe anukaMpAdAnano niSedha karyo nathI kema ke, tyAM sarvenAM tAtkAlika duHkha dUra karavAnI ane sukha karavAnI bhAvanA che. anukaMpAdAna e dharmaprabhAvanAnuM kAraNa che. supAtradAnamAM to pahelAM hAtha joDAya, pachI haiyAnA umaLakAthI khobe khobe devAya. samyagudRSTinA hAtha jyAM tyAM bhegA na thAya, enuM mastaka jyAM tyAM na jhUke. vyavahArathI koIne salAma karavI paDe e vAta alaga paNa haiyAthI jhUke to amukane ja, sarvatra na jhUke. 'bApA' badhAne na kahevAya. kadI koI vRddhane 'bApA' zabdathI bolAvAya to paNa ene mAtAnA pati na manAya, enI pAse vAraso levA na javAya. e ja rIte strImAtrane patnI na kahevAya. mA te mA, bahena te bahena, patnI te patnI ane 52 te 52. badhe ja AMkha na maMDAya ane mAMDe te gunegAra gaNAya. sa2kA2 paNa ene pakaDI jAya. samyagdaSTinA udgAro kayA hoya ? samyagdaSTi vinIta ane namra evo hoya ke guNavAnanA caraNe mAthuM mUke te evuM mUke ke pachI kApI le to paNa na bole, paNa mUke yogya sthAne ja, jyAM tyAM nahi. zrI jinezvaradeva, nigraMtha guru ane temanA anuyAyI pAse ja enuM zira jhUke. 'ATalA zrAvakane sahAya ApI meM jivADyA' evuM samyagdaSTi kadI na bole. e to kahe ke, 'huM kaMgALa emane jivADanAra koNa ? prabhuzAsananA prabhAve ja e puNyAtmAo jIve che. huM to emano sevaka chuM.' 'cAra-cAra zrAvakonA kuTuMbane huM nabhAvuM chuM' AvuM bolanArA kaMgALa che ane evAne paNa zaraNe janArA e zrAvako nathI. sAcA zrAvaka hoya te to evAne kahI de ke, 'zrI jinezvaradeva e ja parama zaraNa che. sAdharmika tarIke Apane bheTuM e vAta kharI ane ApanI icchA hoya to ApanI sahAya lauM paNa kharo, paraMtu samaya Avye huM paNa bhakti karuM. puNyodaye Apane dhana maLyuM che, mane nathI maLyuM paNa meM e dhananI icchA karI che ja kyAM ? meM to 'bhave bhave tumheM calaNANaM' kahIne prabhunA caraNanI ja sevA mAMgI che.' Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1635 - 29 : muninI mardAnagI ane mohanI pakkaDa - 109 - 447 anAthI muni ane rAjA zreNikaH anAthI munine joIne zreNika mahArAjAe vicAryuM ke, "AvI bharayuvAna vaye Avo tapa ANe Adaryo ? to nakkI e bicArAne sukha-sAmagrI nahi maLI hoya. eTale rAjA munine AzvAsana ApavA jAya che ane kahe che ke, "are yuvAna ! A vayamAM AvuM kaSTa zA mATe ? tAro koI nAtha na hoya to huM tAro nAtha thAu paNa tuM A kaSTa choDI de." A sAMbhaLI muni hase che. e joIne rAjA Azcarya pAmI munine hasavAnuM kAraNa pUche che. muni rAjAne kahe che ke, "nAtha vinAno tuM mAro nAtha banavA Avyo che to rAjana ! pahelAM tuM to nAthavALo bana !' magadha dezanA mAlikane AvuM koNa kahe ? sAdhunA paNa zeTha banavAnI bhAvanA na rAkhoH vANiyAnI pAghaDImAM mohAI janArA zrI jinezvaradevanA sAdhu na hoya. phalANA bhAIzrI ahIM Ave to mArA anuyAyIo vadhAre" ema jaina sAdhu mAne ? je pote ja pAghaDImAM mUMjhAyA che te e sAdhunI mAnyatAvALA zI rIte vadhAraze ? magadha dezano mAlika nAtha banIne badhI sAmagrI ApavA Ave tyAre AvuM spaSTa te ja kahe ke, jene romeroma jinazAsana pariNamyuM hoya. rAjA zreNika vicAre che ke huM mANasa oLakhavAmAM bhUlyo chuM. A rAjA guNAnurAgI hato. AjanA zeThiyAo to sAdhune kahI de ke, mahArAja ! upAzraye AvavAno amane TAima nathI." evAne to sAdhue paNa kahI devuM joIe ke tArA mATe upAzrayamAM jagyA paNa nathI. ahIM koI zeThiyo Ave enuM aucitya gRhastho jALave ane ene. AgaLa besADe e vAta judI paNa enAthI zeTha banavAnI bhAvanAe ahIM na avAya. sAdhunA paNa zeTha banavAnI bhAvanA hoya ? ThIka che, aTaka tarIke zeTha kahevAmAM vAMdho nathI. zeThAI bahAra mUkIne maMdira-upAzrayamAM Avo AjanA keTalAka zeThiyAo to evA che ke e maMdiramAM Ave tyAre pUjArIe enI tahenAtamAM rahevuM paDe. pelo zeThiyo hukama karato karato ja Ave. kesaranI vADakI ene taiyAra joIe. jhapATAbaMdha nava aMge tilaka karyA na karyA ane paMjAba meIlathI jhaDape pAcho bhAge. AvAnI pUjA vagara bhagavAnane kAMI UNapa rahevAnI hatI ? asaMkhyAta devonA svAmI iMdro paNa prabhunI bhakti jAte kare che. e mAne che ke tyAM kAMI hukama karavAnA na hoya. deva pAse je Avo vartAva rAkhe ke guru pAse kevo rAkhe ? bajAramAM paNa emano rUvAba kevo ? e Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 448 saMgha svarUpe darzana bhAga-3 1636 jyAM tyAM potAnuM pojhIzana jALavavAnI mathAmaNamAM ja hoya. e jANatA nathI ke ahIM dahere-upAzraye to e pojhIzana bahAra mUkIne AvavAnuM che. rAjA paNa chatra, cAmara, daMDa vagere rAjacihno maMdiramAM na lAve kema ke, samaje che ke traNa jagatanA nAtha pAse rAjA tarIke na javAya. rAjA to duniyAno, paNa tyAM rAjA nahi. kumArapALa mahArAjAe kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrasUrI mahArAjAne kahyuM hatuM ke, "huM aDhAra dezano rAjA kharo paNa Apano to gulAmano paNa gulAma thavAne lAyaka nathI. Ape mane rAjA na mAnavo. Apa jo mane rAjA mAnazo to mAro nAza nakkI che." vAta paNa kharI ke jo guru rAjA mAne to pachI sAcI vAta kahI zake ja nahi. khAmI to sevaka manAya tyAM batAvAya. zeThiyAoe potAnI zeThAIne bahAra mUkIne maMdira-upAzrayamAM AvavuM joIe. * : A zAsananI maryAdAo judI che: zrI jainazAsananA kAyadA adbhuta che. ahIM eka divasanA saMyamIne paNa cha khaMDanA mAlika vaMdana kareenA caraNomAM mAthuM mUke. itara zAsanamAM tApasanA AzramamAM rAjA jAya to tyAM e atithi gaNAya ane tApaso enuM Atithya kare. ahIM ema nathI. ahIM to muni jo rAjAne tyAM jAya to rAjA sanmAna kare, paNa rAjA muni pAse jAya to muni UbhA paNa na thAya ane beThA beThA ja ThaMDakathI "dharmalAbha" Ape. aparicita rAjA AvavAno hoya ane ene dharma pamADavAnI buddhi che, to tyAM zAstrakArone eka vidhi rAkhavI paDI. jo e Ave tyAre AcArya UbhA thAya to saMyamanI laghutA dekhAya ane jo UbhA na thAya to pelA kadAca ghamaMDI hoya to dharma pAme nahi ane saMsAramAM rUle; mATe enA AvavA agAu ja AcArya mukAmamAM AMTA mAryA kare. pelo Ave ane hAtha joDe eTale AcArya "dharmalAbha" kahe ane pachI beya besI jAya. Avo vidhi rAkhavo paDyo. bAkI jo sAdhu sAme levA jAya to ene saMyamanI kiMmata nathI. A oghAnA gauravane sAcavavA je maryAdA jALavavI paDe tenuM mAna e oghAne ja che. duniyAmAM vyavahAra che ke nAma khAtara paNa amuka kAma karavAM paDe. pote bhale bhaDakuM khAto hoya paNa mahemAna Ave tyAre ene yogya (chevaTa ghaunI roTalIthI paNa) sarabharA karavI paDe. e rIte sAdhutAnA ane zrAvakapaNAnA gauravane jALavavA paNa badhuM karavuM paDe. jyAM koIne sAdhunI gaNanA nathI tyAM javAthI sAdhutAnuM apamAna che. hajAro gRhasthonI sabhAmAM muni jaIne badhAnI sAthe bhoMya para besI jAya e mUrkhAI nathI ? e pote bhale potAne nirabhimAnImAM khapAve paNa loka zuM kaheze ? loka to mAnaze ke, "A paNa Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1637 - 29 : muninI mardAnagI ane mohanI pakkaDa - 109 - 449 ApaNI nAtamAM bhaLe evo che. ene sAdhupaNAnuM bhAna nathI." A to kahe che ke, "e bhalene hAtha na joDe, huM to e badhAne joDavA taiyAra chuM ne ?' AvAne zuM samajAvavuM ? dharma levA AvanAranI kasoTI kaI ? anAthI munie to zreNika rAjAne kahyuM ke, "rAjan ! tuM mane rakhaDato na mAna. mAre paNa tArA jevo ja pitA hato. mAre ghera paNa riddhisiddhino pAra na hato; paNa meM joyuM ke karmajanya ApattimAM koI rakSaka nathI. mAtra rakSaka hoya to eka zrI vItarAga deva ja che. emanI AjJAnA pAlanamAM ja AtmAnuM rakSaNa che. e mATe ja badhAne mUkIne ahIM Avyo chuM. eTale have anAtha maTI sanAtha banyo chuM." zAstra kahe che ke A sAMbhaLI rAjA zreNika samyakatva pAmyA. navA AgaMtukanI kasoTI A rIte thAya. tyAM zarUmAM ene haLavI coMTa lAge evo ukaLATa batAvavo joIe. vaidya paNa dardInI kasoTI kaDavA ukALA ane kaThina parejInI vAtathI ja kare. mIThI mIThI vAto to lobhiyA kare. sArA vaidyanI e khyAti ke zarUmAM to e maganA pANI para ja rAkhaze, are kadAca be-cAra upavAsa paNa karAvaze. dharma levA navA AvanAra mATe paNa kasoTI e ke ene pahelAM ja saMsAranI bhayaMkaratA batAvAya. * zrImaMtAInA ghamaMDano mINo pahelAM utAravo paDeH * lakSmInA madamAM unmatta banelA paNa amArI pAse AvyA che ane Ave che. e enI khumArImAM ahIM AvI amane kahe ke, "juo mahArAja ! A svataMtratAno yuga che. amArA svataMtra vicAro pragaTa karavA ame hakadAra chIe. A to vIsamI sadI che. vijJAnavAdano jamAno che. e nyAye ame tamArI sAthe vAta karavA mAMgIe chIe. tamArI aDhAramI sadInI rIta ahIM nahi cAle, mATe samajIne vAta karajjo." tyAre huM paNa ene pahelAM ja kahI dauM ke, "bhAI ! mArI vAta paNa sAMbhaLI le. tuM svataMtra che to ame paNa svataMtra chIe ane game tevA lakSmIvAnane paNa amArI paganI pAnIe besADIe chIe. zrImaMtonA ghamaMDane to ame Thokara mArIe chIe. lakSmIne lAta mArIne to ame ahIM AvyA chIe mATe tuM paNa e badhuM samajIne ahIM vAta karaje." A sAMbhaLe eTale e dhImo paDe ne pachI kahe ke, "nA, nA, sAheba, mAruM kahevAno Azaya evo nathI." ATalI cakamaka jharyA pachI bIjI ja miniTathI vAta majhathI cAle. kodarAnI kodarI banAvatAM eno mINo utAravo paDe tema zrImaMtAInA ghamaMDano ke enI uzRMkhalatAno paNa mINo utAravo paDe. Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 450 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 munine koI camarabaMdhInI paNa paravA na hoya H huM eka vAra pharIthI jAhera karuM chuM ke 'kAyadAbAjothI ame DaratA nathI. kAraNa ke kAyadA viruddhanA koI kAmamAM ame paDatA nathI; zrImAnone ame paga pAse besADIe chIe, dunyavI sAhyabIne Thokare mArIe chIe, tamArA AdhAre ame jIvatA nathI, A to paramAtmA mahAvIradevanuM zAsana che, A koI raste rakhaDatAnuM zAsana nathI. mahApuNyodaye A mArga maLyA pachI koIthI paNa khoTI rIte dabAya te bIjA, ame nahi.' amArI A vAta sAMbhaLe ke camarabaMdhInAM paNa hAjAM gagaDe. munine paravA zI ? udarapUrti mATe phakta cAra roTalInA grAhaka. jyAMthI maLe tyAMthI laI le ne potAnI saMyamasAdhanAmAM lAgI jAya. samyagdaSTi ke sAdhu kadI dIna na bane : 1638 supAtra kadI kaMgAla na hoya. du:khI ke Apattimagna hoya chatAM dIna na hoya. ene duHkha ke Apatti Ave e bane. khAvA na maLe e banne, mUThI caNA 52 rahevuM paDe e bane paNa samyagdaSTa ke sAdhu kadI dIna na bane. mahApuruSone paNa bhikSA mAMgatAM AhAra nathI maLyo. DhaMDhaNakumAra jevAne paNa muni thayA pachI bhikSA nathI maLI. AgaLanA rAjAo maMtrInI salAha mAnatA. paNa te jyAM sudhI rahemanaja2 hoya tyAM sudhI. e rAjAonI eka AMkha dhoLI ane bIjI lAla rahetI. avasare e lAla AMkha karI jANatA. vinA avasare e zabda paNa na bolatA. kumArapALa mahArAjAnI AkhI senA phUTI gaI hatI. paNa potAnA parAkramathI yuddhamAM vijaya meLavyo eTale senA punaH AjJAmAM AvI gaI, paraMtu e rAjAe maratAM sudhI koI paNa subhaTane tenI bevaphAI mATe Thapako nathI Apyo, evA to e gaMbhIra hatA. pelA paNa samajI gayA ke ahIM have pola cAle tema nathI. saMsAranI mohinI judI che H cakravartIo senAnA baLe cha khaMDanI sAhyabI nahotA bhogavatA. batrIsa hajAra mukuTabaddha rAjAo emanA caraNomAM namatA. cakravartI jo e rAjAonI maherabAnI upara nabhato hoya to e batrIsa hajAra bhegA thaI ene ekane dabAvI na de ? batrIsa hajAra rAjAo senA sAthe tUTI paDe toya cakravartInuM rUMvADuMya na pharake ane e jo potAnI AMkhanuM popacuM paNa UMcuM kare to e badhAnAM gAtra DhIlAM thaI jAya. cakravartI dekhAvamAM to lAge manohara paNa e jyAre gusse thAya tyAre enI sAme UMcI AMkha karIne jovAnI koInI hiMmata na Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1639 - 29 : muninI mardAnagI ane mokSanI pakkaDa - 109 - 451 cAle eTalo to eno tApa hoya; mATe ja e cha khaMDanI sAhyabI ni:zaMka bhogavI zake che. soLa hajAra devo to enA sevako hoya, paraMtu e paNa jo ADA cAle to mAra khAI jAya. sabhAH "devo zA mATe sevA kare ?" puNyanuM AkarSaNa che. amuka puNyavAnanI sevA vyaMtara devo hRdayathI kare che. e puNyavAnanI sevAmAM ene potAnuM gaurava jaNAya che. sAhebanA paTAvALAnA magajamAM tamArA karatAM cAra guNI rAI hoya. kema ke, sAhebanI AgaLa e cAle tyAre ene ema thAya ke "huM koNa ? sAhebano paTAvALo !' Abhiyogika karmane laIne e emAM AnaMda mAne che. keTalAka devo evA ke jemane indranA vAhana thavuM paDe. indra kyAMka javAnI taiyArI kare eTale emanI savArI mATe pelAe airAvata hAthI banI taiyAra rahevuM paDe. paNa e mAne ke, "huM koNa ! indranuM vAhana ! bIjA to indranI sAthe hAtha milAvI na zake. jyAre mArA para to khuda indra bese. saMsAranI mohinI judI che. je vAtAvaraNamAM pedA thayo tyAM ja e AnaMda pAme. ema na hoya to jivAya nahi. sAdhu navarA na hoya ? mohe mUrkhAo upara eTalI sattA jamAvI che ke A zAsana paNa tyAM phAvyuM nathI. mohanA nazAnA yoge keTalAka zrImaMto ema paNa kahe che ke, "sAdhu pUjya kharA, ApaNA ziratAja che emAM nA nahi. paNa tethI e ApaNuM mAna ke sabhyatA paNa na jALave ?' A jhera mohe haiyAmAM ghAlyuM che. ahIM Ave, adbhuThThIyo khAme paNa haiyAmAM vAta pojhIzananI ramatI hoya, evA saMyogomAM vastutattva na pAme temAM navAI zI ? kahe che ke, ame game tema bolIe paNa mahArAja bhASAsamiti zuM kAma gumAve ? kyA paMDite A pATha emane bhaNAvyo ? e huM samajI zakato nathI. eka jaNa kahe che ke, "cora zabda te bole, bIjAne cora te kahe ke je pote cora hoya, mATe sAdhuthI Avo zabdaprayoga na karAya. A DAhyAne pUcho ke AvuM bolavAthI te pote ja cora nathI Tharato ? sAdhu dhImuM dhImuM ja bolyA kare ? e zuM bhArakhAnAnA DabbA che ke je dhIme dhIme eMjina pAchaLa ghasaDAyA kare ? bhArakhAnAnA DabbAone koI TAima ja nathI. aMtarAya na naDe to cha kalAke pahoMce ane aMtarAya naDe to kyAre pahoMce eno niyama nahi. Dhorone laI janArI mAlagADImAM koNa hoya ? Dhora ane ene pALanArA nokaro. e nokaro ghAsanA DhagalA upara besI jAya. e baMnene samayanI ciMtA na hoya. sAdhu evA navarA na hoya. sAdhunI spIDa to paMjAba meIla jevI hoya, paNa te Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1640 452 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 samaye, vinA samaye nahi. sAdhu mIThA zabdo bole e vAta kharI paNa je samaye pApAtmAo dharma upara AkramaNa lAve tyAre paNa ema ? nA. tyAre to sAdhu evuM bole ke AvanArane bhoMya bhAre paDe. sAdhu pAse jaIne deva guru dharma mATe koI elaphela bole ne sAdhu sAMbhaLI 2he to pelo to chAtI upara caDhI jAya. pUrvAcAryone aMgArA kahe, zAstrone daphanAvI devAnuM kahe toya sAdhu mUMgA rahe ? are sAco sAdhu to te vakhate ene kahI de ke 'tuM ahIMthI Ubho thaI jA. tArI sAthe to vAta karavI paNa yogya nathI.' pelAne tammara AvI jAya evuM kaDaka te vakhate sAdhu bole. sAdhu ene kahI de ke 'are kaMgALa ! pahelAM kAraNa samajAva. pachI pUrvAcAryo mATe jema tema bola. khAlI bakhALA na kADha.' vAta karavA mATe lAyaka koNa ? koI mANasa enA leNadA2no vAyado pUro thayA pahelAM ja marI jAya to emAM kAMI eno guno nathI. pelo leNadAra enA dIkarA pAse ugharANI kare ane e na Ape to to kAMI kahe paNa e pahelethI ja enA bApane gALo devA mAMDe to to e dIkaro pahelAM to bApanI badanakSInI phariyAda mAMDe. e ja rIte e loko ahIM Ave, siddhAMtanI vAto mUke, sAdhu ene javAba na daI zake, enI dalIlonA phuracA na uDADe to to dAMta bhIMsI game tema bole (jo ke vivekI to, to paNa evuM na kare) to e vAta judI paNa muninI to jIbha sAbUta che, javAba devAnI tAkAta che chatAM pelo pUrvAcAryone gALo de to e sAMbhaLI 2he ? jo sAMbhaLI 2he to mAnavuM ke enAmAM zrI jinezvarardevanA zAsana pratye premano chAMTo paNa nathI. bhagavAna zrI mahAvIradevane gALo denAro ahIM upAzrayamAM paga paNa mUkI zake ? e to vAta ka2vA ke ahIM besavA mATe paNa nAlAyaka che. lAyaka to te che ke je samajavA mATe mahenata kare, samajavA mATe vinayapUrvaka vAta kare, na samajAya toya sabhyatA na gumAve, AkSepabAjI na kare. A to potAne bhagavAna, bhagavAnanA Agamo ane sAdhuo mATe phAve tema bolavuM che ane sAdhu jyAre tenA sacoTa radiyA ApI pratikAra kare tyAre bhASAsamitinI vAto karavI che, e cAle ? AvA prasaMge devaguru dharmanA rakSaNa mATe kaDaka kaDaka zabdo na bole ane bhASAsamitinA nAme DhIlI vAto kare te sAdhu nathI. kadAca potAnAmAM evI zakti na hoya to ema kahI de ke, 'bhAI ! mArAmAM samajAvavAnI zakti nathI, samajavuM hoya to amukanI pAse jA ane na samajavuM hoya to tuM jANa, paNa amArA pUjya mahApuruSo mATe. kAMI elaphela bolIza nahi.' Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1641 - 29 : muninI mardAnagI ane mohanI pakkaDa - 109 - 453 bhASAsamitinA paramArthane samajo, je munIma potAnA zeTha mATe bolAtI gALo zAMtithI sAMbhaLI le evAne copaDA, tijorI ke vahIvaTa soMpAya ? ATalI sIdhIsAdI vAta ahIM paNa lAgu karavAnI che. tyAM e vAta barAbara samajanArA ahIM bhASAsamitinI vAta kema AgaLa kare che ? bhASAsamiti te ke jema vANI jhare tema unmArganA bhukkA UDe ane sanmArgano pracAra thAya. je vANIthI unmArganI puSTi thAya te vANImAM to bhASAsamiti khaMDita thAya che. je sAdhunI vAta sAMbhaLIne unmArgIo hasIne jAya, "amAro siddhAMta poSAyo' evI pApI mAnyatA puSTa karIne jAya e sAdhu bhASAsamitinA paramArthane samajyo ja nathI ane AvA aNasamaju sAdhuo pATe besavAne paNa lAyaka nathI. AvA sarvottama sAhityane gALa denArA kamanasIba cheH potAnA asIlanI luccAI jANavA chatAM paisA khAtara vakIla enAM vakhANa kare, e duniyAmAM cAle che. paNa ahIM evuM cAle ? AtmAne tAranArI vastu mATe sAdhu bedarakAra zI rIte rahI zake ? bhASAsamitinI vAta kyAM sudhI ? hajI to A zabdo kAMI nathI. paNa zAstrakAre to kuvAdIone mUrkha cakravartI kahyA che. cakravartI cha khaMDanA mAlika hoya tema A mUrkha paNa jyAM bese tyAM ja khADA pADe. je mUrkhane thoDI vAra pahelAMnI vAta paNa yAda nathI rahetI evAne sarvajJanA siddhAMtanI zI khabara hoya ? sAhityanuM ene bhAna zuM hoya ? zrI jinezvaradevanA ahityanI tulanAmAM UbhuM rahe evuM eka to sAhitya lAvo ? jainazAsanane.navatattvanuM je varNana karyuM evuM eka tattva paNa bIje nahi maLe. AvuM sAhitya pAmI ene gALa denArA kamanasIba nathI ? eve avasare dhIme bolAya ja nahiH evA gALa denArane hINakarmI na kahevAya ? potAnA bApane devAtI gALA to kapUta sAMkhI le. bApe kadI bhUla karI hoya ane potAnAthI bolAya tema na hoya to nIce moMe tyAMthI cAlyo jAya. paNa sAMbhaLavA Ubho na rahe, to pachI A to vItarAga jevA bApane gALo devAya te kema saMbhaLAya ? Aje to potAnI kIrti akhaMDita rAkhavA e sAMbhaLI levAya che ane uparathI gaurava levAya che ke, "kSamA vIrasya bhUSaNam' - samatA samAna guNa nathI ane zAMti vinA dharma nathI vagere. lAkhanuM nukasAna thatuM hoya ke jAtane kalaMka AvatuM hoya tyAM zAMti ke kSamA nathI rakhAtI. paNa dharmanI vAta Ave tyAM evI vAto AgaLa karAya to evI pola cAle ? evA nAlAyako mATe to sAdhu koSamAMthI vaNI Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 454 - saMgha svarUpa darzana bhAga-3 12 vINIne ene yogya evA zabdono upayoga kare ke jethI enA AkSeponA phuracA UDe ane e tamAma AkSepo vajUda vinAnA Thare. zeThane tyAMthI chUTo thayelo munIma zeTha mATe bahAra game tema bolavA mAMDe to zeTha chApAmAM jAherAta ApI de ke, "amAre tyAM golamAla karavAthI ene chUTo karavo paDyo che. dayA AvavAthI jela bhego nathI karyo, paraMtu e vizvAsa karavA lAyaka nathI.' ATalI jAherAtathI pelAnI asara UDI jAya. jo zeTha paNa ene bhaI bApA kare to zeThane cothe divase devALuM Ave, kAraNa ke zeThanI tijorI khAlI hovAnI vAta to pelo phelAvato ja hoya. e ja rIte muni paNa jo dhImuM dhImuM bole to pelAnI vAto lokane sAcI lAge mATe munithI eve avasare dhImuM bolAya ja nahi. AvI dalIla karanArane zuM kahevuM? AcArya pAse AvIne pelo bhagavAna mahAvIrane gALa daI jAya to bhale te bhagavAna mahAvIranA AcAryane mAnato hoya to paNa juho che. AcAryane mAne te bhagavAna mahAvIrane gALa de zI rIte ? bhagavAna mahAvIradevanI gerahAjarImAM AcAryo zAsananA ziratAja che. e AcAryone gALa denAra paNa saMgha bahAra che. zAstromAM AcAryonI zrI jinezvaradeva sAthe nava rIte sarakhAmaNI karI che. AcAryo hukama paNa kADhe. Aje to koI AcArya ema paNa kahe che ke, "bicAro bhagavAnane gALa de che. paNa mane to mAne che ne ? mATe avasare dhImethI sudhArI laIza." AvI dalIla karanArane zuM kahevuM ? ene kahevAmAM Ave ke "paNa ApanI pAse AvuM AvuM bolI jAya te kema cAle ?' to kaheze ke "samatA rAkho, pachI sudhArIzuM." pachI kyAre ? saMpUrNa dava lAgI gayA pachI ? sAdhunAM mA-bApa koNa banI zake ? pitAne mATe kharAba vAta sAMbhaLI rahe te dIkaro nathI. tema bhagavAna ke pUrvAcAryo mATe elaphela vAtone sAMbhaLI rahe tene sAdhu manAya ? Aje AvI rIte elaphela bolanArA tathA ene nibhAvanArA gRhasthone sAdhunAM mA-bApa banavuM che, paNa emane huM kahuM chuM ke "pahelAM tamArA gharamAM chokarAMonAM to mAbApa bano ! gharanAM cAra chokarAMne to sanmArge caDAvo ! potAnAM pedA karelAM ane dUdha pAIne ucharelAM potAnAM saMtAna bhagavAnane ane bhagavAnanA zAsanane chaDecoka gALa de tyAM to "zuM karIe ?' evuM kahenArAo sAdhunAM mAbApa banavA Ave che te Azcarya che. sAdhunAM sAcAM mA-bApa bano: sUyagaDAMga"nI e vAto kare che. paNa e to meM paNa vAMcyuM che. tyAM to mA Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 : muninI mardAnagI ane mohanI pakkaDa - 109 455 bApane bhUMDa tathA sApaNa jevAM paNa kahyAM che. tame zAmAMnA cho e nakkI karo ! AjanAM zrAvaka-zrAvikA jo sAdhu-sAdhvInA sAcAM mA-bApa thAya to to mane bahuM AnaMda thAya. jema vyavahAramAM maLamUtra sApha karavAthI mAMDIne bALakanI tamAma phIkara TheTha sudhI karyA kare e mA-bApa che. evAM mA-bApa jo zrAvakazrAvikA bane to to amAre badhI paMcAta ja maTI jAya. pachI A bolavuM paDe che te na boluM. vyAkhyAna paNa dhIme ja vAMcuM. A to tamAruM kAma mAre karavuM paDe che. tame mA-bApa bano to huM nArAz2a nathI. zAstra kahe che zrAvaka-zrAvikA mA-bApa che, mATe e svIkArya che paNa mA-bApa bano to ! mA-bApanI pharaja 1643 jo tame mA-bApa bano to pachI tamArI salAha vinA eka kadama huM na bharuM. sabhAH 'mA-bApa zI rIte banAya ?' e mATe vyavahAramAM juo. dIkarAnA manoratha pAra pADavA mA-bApanA prayatna hoya. potAno dIkaro so guNo zrImAna bane ema mA-bApa icche. puNyodaye potAnA dIkarAne je maLyuM hoya te vadhe evI pravRtti mA-bApa kare. dIkaro mAMdo paDe to mA-bApa potAnA baMgalA paNa tArAja ka2vA taiyA2 thaI jAya. dIkarAnI mAMdagInA khabara AvatAM pahelI TrenamAM doDe, DaoNkTara ane sarjana bolAvavA paDe, hajAronI phI kharcavI paDe, A badhuM karavuM paDe ne ? e ja rIte badhuM sAdhu mATe paNa samajI lo. dIkaro kadI khoTano vepAra karI Ave to mA-bApathI dAMtiyA na karAya. paNa bAjI sudhArI levAya. dIkaro kadI mArgamAM gabaDI jAya to tarata Ubho karI devAya paNa upa2thI mAra na marAya. vyavahAranI A badhI rIta.to tame jANo cho ne ? e ja rIte zrAvako sAdhunAM mA-bApa bane ane emanI tamAma ciMtA kare. pUrvanA zrAvako pUrve evA zrAvako hatA, je sAdhunI tamAma ciMtA karatA hatA. 'icchakAra'mAM pahelA be prazno pUchavAnI ane pachI bhAtapANInA lAbhanI vinaMtI karavAnI vidhi e mATe ja che ne ? 1. 'sukhata5zarIra nirAbAdha sukhasaMjama jAtrA nirvaho cho jI ?' svAmI zAtA che jI ?' 2. 3. 'bhAtapANIno lAbha dejojI.' tyAM saMyamayAtrAno prazna pahelo che. emAM vighna hoya to zrAvaka badhI Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 457 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 144 tapAsa kare ke zuM vighna che, vipna karanAra koNa che, e dUra kaI rIte thAya tema che vigere tapAsa karIne vighna dUra kare. bhAta pANIno lAbha eTale ekalA bhAta na samajavA. gAmaDAmAM roTalA khAvA bolAve tyAM ekalA roTalA na hoya. paNa sAthe badhuM hoya ne ghInI vADhI to UMdhI vaLatI hoya. e to bolavAnI eka jAtanI bhASA che. zrAvako traNe kALa muninA saMyamanI A rIte khabara le. maMtrIzvara vastupAlano prasaMga vastupAlanA samayamAM eka vakhata rAjAnA mAmAe jaina muni sAme AMgaLI cIMdhI, muninuM apamAna karyuM. vastupAle A vAta jANI ke tarata potAnA sevakone e mAmAnI AMgaLI kApI lAvavAno hukama karyo ane e Ave pachI ja annapANI levAno saMkalpa karyo. ahIM hiMsakabhAva nathI. paNa A rIte zikSA thavAthI bhaviSyamAM munionI AzAtanA na thAya e hetu che. sevako AMgaLI kApI lAve che. rAjA pAse phariyAda jAya che. rAjA gusse thAya che. vastupALane rAjasabhAmAM hAjara thavAno hukama mokale che. vastupALa nathI jatAM eTale yuddhanI taiyArI thAya che. rAjyanAM DAhyA gaNAtA anya maMtrIo vacce paDe che. rAjAne samajAve che ke, "rAjyane AbAda karanArA maMtrIzvara sAme sAcuM kAraNa jANyA sivAya AvuM pagaluM bharavuM vAjabI nathI. maMtrIzvara vinA kAraNe Ama na kare." rAjA ThaMDo paDyo ane tapAsa karAvI. pachI to maMtrIzvarane satkArapUrvaka rAjyakacerImAM teDAvyA che. rAjyanA DAhyA AgevAnoe maMtrIzvaranI laDatane nyAyayukta kahI che. vastupAlane pelA sAdhu kAMI phariyAda karavA nahotA gayA. paNa vastupAlana muni pratye pUrNa Adara hato. jainazAsanamAM yogyanI pUjA vihita che: Aja to kahe che ke, "ame saMgha, amArI AjJA mAno." AvuM kahenArA pAchA pUrvAcAryone gALo detA hoya. evAM gAMDAonA ToLAMne saMgha mAnavAnI mUrkhAI koI na kare. evAne to haDapheTe caDhAvavA paDe. jainazAsanamAM yogyanI pUjA vihita che, mA-bApane gALo denArA niMdakonI nahi. upasaMhAra: have jIvadayA rUpI kaMdarAomAM vasatA, karmazatrune parAjaya pamADavAmAM uddAma ane kumatavAdIrUpI haraNiyAone trasta karavAmAM siMha jevI munivaronuM vizeSa varNana zuM kare che, te have pachI. Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 jainazAsananI kathAo...vairAgyarasa ane vartamAna samaya 110 vIra saM. 24pa6 vi. saM. 1980, caitra sudI-5 zukravAra, tA. 4-4-1930 * hiMsAnA traNa prakAra : * jainadarzana ane anya darzanamAM bheda zuM ? * supAtra dAna ane anukaMpA dAna : ' - to bhaktinI vAto e daMbha che : zAsana konAthI dIpe ?' jJAna-ajJAnano bheda samajo : * jainazAsana zA mATe che ? * vairAgya rasa vinAnI kathAo e to khAlI khokhAM che : kathAo ane dRSTAMtono hetu : * dunyavI jJAnane samyajJAna nA manAya : * saMkhyA vadhAravA gharamAM pArakAne pravezavA nA devAya : * dAnamAM paNa bhAvanuM mahattva : - kupAtrane supAtranA nAme pUjavAmAM dharmano nAza che: supAtranI bhaktimAM badhuM jovAnuMH ' dharmInAM gharomAM zuM jovA maLe ? zrI jinamUrtinI vizeSatA: * zrI jinamUrti bharAvavAnI vidhi : * maMdira upAzrayone enA svarUpamAM ja rahevA do : * haiye hoya to hoThe lAvo : * devo ane iMdronI prabhubhakti : * AjanA lekhako kevA che ? . * "vedhakatA vedhaka. lahe...." jJAnanI AjJA sAme prazna ja na hoya : samaya, trevaDa ane taiyArI - e traNe joIe : vyAkhyAnamAM zuM vAMcuM chuM te jANo : mAre tamAruM ghaDatara karavuM che : * sAdhu sAdhvInAM mA-bApa kyAre banAya ? sAte kSetrane oLakho : Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 458 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - - 146 hiMsAnA traNa prakAra : anaMta upakArI sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka gaNivarajI zrIsaMghamerUnI jIvadayArUpI kaMdarAonuM (guphAonuM) zAsanamAM varNana karI rahyA che. zrI jinezvaradevanA zAsananuM eka paNa anuSThAna evuM na hoya, jemAM ahiMsaka bhAvane Takkara lAge. dareka kriyAmAM ahiMsaka bhAvanI mukhyatA jaLavAvI joIe. mATe to jJAnIone kriyAnA vivekapUrvaka vibhAga karavA paDyA. je kriyA muktinI sAdhaka che temAM tene vidhipUrvaka karavA chatAM anivAryapaNe thatI hiMsAne jJAnIe svarUpa hiMsA kahI. je kriyA ajayaNApUrvaka karavAmAM Ave temAM thatI hiMsA e hetu hiMsA che. je kriyA AjJAnI upekSA ane mithyAtvane AdhIna thaIne karavAmAM Ave temAM thatI hiMsA te anubaMdha hiMsA che. pUjAmAM svarUpa hiMsA kahI paraMtu te pUjA paNa mukti mATe ane jayaNApUrvaka kare to ja. duniyAnI icchAo, dunyavI padArthonI prApti mATe pUjA kare to tyAM paNa hetu hiMsA che ane emAM vAMdho nahi, e to ema ja thAya." evI manovRtti ghaDAI jAya to te anubaMdha hiMsAmAM paNa jAya. jenAthI chUTavAnuM che tenAthI ja baMdhAvAya. " jainadarzana ane anya darzanamAM bheda zuM ? saMsAranA papAsu rahevuM ane dharmI kahevarAvavuM e na bane. saMsAramAM rahe te nabhe, kema ke tyAM lAcArI mAne che. paNa tyAM prema jIvatojAgato rahe, emAM rAcImAcIne rahevAnuM mana thatuM hoya ane saMsAra ja majheno lAgato hoya tene zrI jinezvaradevanA zAsanamAM vAstavika sthAna nathI. muktinA dhyeya vinA prabhunuM zAsana phaLatuM nathI. anya darzanIonI jema tame paNa devagati vagerenA dhyeyathI dharmakriyA karo ane saMsAranAM sukha meLavo to jainadarzana ane anya darzanano bheda kyAM raheze ? "itara darzano e ku-darzano ane jainadarzana e sudarzana evuM zA mATe ? evo koI tamane prazna kare to tame zo javAba Apazo ? dAna to ApaNI mAphaka tyAM paNa devAya che, zIla paNa paLAya che ane tapanAM paNa vidhAna tyAM che. tyAM paNa kAMI badhA ja loko ekAdazImAM pharALa khAtA nathI. suMdara vicAra to teo paNa kare che, paNa bheda tyAM che ke e cAre karavA zA mATe ? kriyA eka ja, vastu eka ja paNa dhyeya alaga che. dhyeya badalavAthI AkhI vastu ja pharI jAya che. tame svArtha mATe koIne jamADo ane vinA svArthe jamADo temAM phera paDI jAya ke nahi ? jevo bhAvanAmAM bheda tevo kriyAnA phaLamAM paNa bheda. saMsArano rasa kADhyA vinA dharmakriyA jinazAsananI thaI zakatI nathI. Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1647 30 : jainazAsananI thAo... vairAgyarasa ane vartamAna samaya - 110 -- 459 supAtradAna ane anukaMpAdAna : mATe to dAnamAM jJAnIe supAtradAna ane anukaMpAdAna - ema bheda pADyA. anukaMpA dAna apAtra ke kupAtramAM ja che. dAna karatAM tyAM kazo vicAra karavAno nahi. paNa supAtramAM to bhakti che. tethI tyAM pAtrApAtrano viveka jarU2 ka2vAno che. paisA uchALIne dAna devAya tyAM koNa leze ? te na jovAya. dIna, anAtha, kaMgALa koI paNa le ane sukhI thAya e ja anukaMpAdAnamAM bhAvanA. e rIte AMkho mIMcIne supAtranA nAme game tene na devAya. mUrti game tevI hoya, hAthamAM hathiyAra hoya ke pAse strI besADI hoya. paNa nAma mahAvIra lakhyuM hoya to pUjAya ? na ja pUjAya. veSa munino hoya paNa vezyAne ghera jato hoya to vaMdana thAya ? na thAya. koI pUche ke veSa to che pachI vaMdana kema nahi ? veSane anurUpa vartana nathI mATe. koI kahe ke, "huM jaina chuM, paNa phAve to mahAvIrane mAnuM. na phAve to na paNa mAnuM. zAstrone huM kAMI mAnato nathI. A jamAnAmAM vAtavAtamAM dharma ane pApanI vAto karye na cAle, bAkI to huM paNa jaina chuM, tamArA ekalAno ja ijAro nathI." AvAne jaina manAya ? AvAnI bhakti thAya zI rIte ? anukaMpA karo te vAta judI paNa sAdharmika tarIke evAnI bhakti to na ja thAya ne ! pAtranI vAta Ave tyAM jovuM paDe ke deva to vItarAga zrI jinezvara ja, guru to nigraMtha ja ane dharma zrI jinezvara devoe prarUpelo che te ja. deva, guru, dharmane akhaMDitapaNe mAne teM ja jaina, e traNanI mazkarI kare te jaina nahi. sAteya supAtranI bhakti karavAnI che te guNa meLavavA mATe che. anukaMpAdAnamAM to 'e bicAro sukhI thAya' e ja bhAvanAM che. anukaMpAdAna AMkha mIMcIne devAya, paNa supAtranI bhaktimAM yogyatA jovI joIe. tyAM AMkha mIMce na cAle. jo tyAM AMkho mIMcAya to samyaktva DUla thAya, mithyAtva AvI jAya ane pAmelo dharma hArI javAya. to bhaktinI vAto e daMbha cheH - AMjanA keTalAka kahe che ke, 'A deva, A guru ane A dharma sArA ane A khoTA, enI ApaNe zI paMcAta ? ApaNe to badhAya sarakhA.' to to kahevuM paDe ke sAdhune paNa bAvAnI jema anukaMpAdAna devAya che. vAsaNa sApha karavAnI jema bhagavAnanI mUrti sApha karAya che. bAkI bhaktinI vAto thatI hoya te badho daMbha che. Avo daMbha A zAsanamAM nahi cAle. bhakti to pAtranI ja thAya. hAtha to amukane ja joDAya. koInuM bhaluM karavA badhuM daI devAya te judI vAta. ema daI devAnI manA nathI. paNa game tyAre game tyAM pAtranI vAta AvI tyAM barAbara vicAravAnuM ATaluM samajo ! Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 460 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - 1648 sabhAH "samajAya to che paNa vartana kyAM che ?' samajyA pachI hRdaya saMkhaze jarU2. kadI ayogyane nUkaze to paNa manamAM bhUla to jarUra mAnaze. hisAbano jANakAra vepArI bhale grAhakane UThAM bhaNAve. paNa manamAM to samaje ke huM khoTo chuM. benA mAlanA pAMca kahI de to kharo paNa ema kahevAmAM juThuM, anIti ane julama karuM chuM e manamAM samaje. supAtranI vAta Ave, bhaktinA pAtranI vAta Ave tyAM AMkho na mIMcAya, jema tema goTA vALavA ane sArAmAM khapavuM e be vAta nahi bane. zAsana konAthI dIpe ? zAstra kahe che ke, deva e ja deva, guru e ja guru, Agame e ja Agama ane dharma e ja dharma emAM pheraphAra na cAle. navapadamAM tamane gRhasthane na lIdhA, arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya, sAdhu, darzana, jJAna, cAritra ane tapa, e navapadamAM kyAMya gRhastha che ? navapadanI ArAdhanA karanAro A vAta samaje to ArAdhanA karI zake ke game tema hAMkya rAkhe toya cAle ? jJAna-ajJAnano bheda samajo: kahe che ke, "dunyavI jJAna paNa jJAna ja che ne ? A Agama paNa jJAna ane dunyavI bhaNatara paNa jJAna.' to to copaDA lakhavA e paNa jJAna ne ? jamAnA udhAra ne udhAranA jamA lakhavA e paNa jJAna ne ? khoTA copaDA paNa kAMI mUrkhA nahi banAvI zake, e paNa bhaNelo ja banAvavAno, mATe e paNa jJAna, ema ? khIsA kAtaravAnI kaLAnuM zikSaNa e paNa jJAna ? makAno, kArakhAnAMo, Trena, vimAna tathA badhAM AraMbha samAraMbhanAM sAdhano e paNa jJAna ? sabhAH "e jJAna paNa ajJAna koTinAM che.' evA jJAnano pracAra samyakatvane zuddha banAve ? koI jaina moTI sTImara banAve to jainazAsananI prabhAvanA thAya ? vakIla, baeNrisTarathI zAsananI prabhAvanA thAya ? so baeNrisTara beThA hoya ane eka AtmA jaina siddhAMtonuM custapaNe pAlana karanAro beTho hoya tyAM zAsana dIpe konAthI ? siddhAMtanuM pAlana karavAthI ja dIpe. pelA svArthIo to khIsuM bhare. kadI upakAra kare to nAmano, bAkI kAma khIsuM bharavAnuM. paNa e evI saphAIpUrvakanuM hoya ke potAnI pola koIne jaNAvA na de. jainazAsana zA mATe che? jainazAsana tamane rUpALA, raMgIlA banAvavA mATe nathI. paNa saMsArathI Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1649 - 30 : jainazAsananI thAo... vairAgyarasa ane vartamAna samaya - 110 -- vimukha banAvavA mATe che, gharabAra, kuTuMbaparivAra, paisATakA, baMgalA-bagIcA vagere tamAmathIM virakta banAvavA mATe che. dharma pAmyA pahelAM e AtmA ghare Ave tyAre doDato Avato hoya to paNa dharma pAmyA pachI gha2mAM lathaDatA page Ave. dharma pAmyA pahelAM ghara ene majhenuM lAge, potAno baMgalo joIne rAce. paNa jyAM dharma hRdayamAM Ave ke ene e badhI paMcAta lAge, vaLagaNa lAge, enAthI chUTavAnI aine bhAvanA rahyA kare. emAM lepAya to zAstra kahe ke, AtmA dharma pAmyo nathI, agara pAmyo che, to tenuM pariNamana thayuM nathI. vairAgyarasa vinAnI kathAo e to khAlI khokhAM cheH 471 jene dharma pariNAma pAmyo hoya enI dazA judI hoya. mayaNAsuMdarI siddhAMta khAtara potAnA bApAnI sAme bharasabhAmAM aDagapaNe UbhI rahI hatI. AkhuM rAja viruddha hatuM chatAM e DagI nathI. karmayoge saMsAramAM rahevuM paDyuM. paNa saMsArane tAbe e nathI thaI. gussAnA AvezamAM pitAe koDhiyA sAthe paraNAvI chatAM tethI jarAya gabharAtI nathI. rAjaputrIne koDhiyA sAthe paraNatAM trAsa na thAya ? sabhA 'AvuM dRSTAMta to eeka ja maLe ne ?' nA, evuM nathI. A zAsanamAM to evAM dRSTAMto ke kathAono toTo nathI. zrI jJAtA dharmakathA nAmanA aMgasUtramAM sADAM traNa karoDa kathAo che. pUrve e saghaLI labhya hatI. Aje badhI nathI maLatI to paNa hajI ochI nathI. duniyAnA kayA sAhityamAM AvI ane ATalI kathAo che ? ane dRSTAMto e to A zAsananI zobhA che, jyAre AjanI novelonI vAta karavA jevI nathI. enuM nAma ja norvela eTale no-vela - eTale jemAM koI sArI vAta na maLe. emAM lekhaka kalpanAnA ghoDA doDAvIne paNa traNa vAta lAve. pahelAM chokarAchokarIne bhegAM kare. pachI madhyamAM chUTAM pADI jhurAve ane aMtamAM pAchAM bhegAM kare ke bhaTakAvI mAre. A sivAya koI tattva emAMthI zodhyuM na maLe. A zAsananI koIpaNa kathA vAMco to emAM rasanA jharA vahe che. vAMcavAnI AvaData hoya to mahAtmAonA mukhakamaLamAMthI nIkaLelI vANI dvArA sarjAyela e kathAo ane dRSTAMto kevaLa rasanAM kuMDAM ja che. paraMtu kamanasIbo e rasane pAmI zakatA nathI. e rasa paNa UlaTo emane khaTake che. duniyAno eka 2sa evo nathI ke jene A zAsananA sAhitye poSyo na hoya, paraMtu chevaTanuM dhyeya enuM eka vairAgyanuM ja. AjanA kamanasIbone khaTake che e ja. evA eka lakhanArAe lakhyuM paNa che ke, 'jainazAsananA pUrvanA mahAna lekhakoe karI che Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1650 472 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 to kamAla paNa duHkha e vAtanuM che ke ThekANe ThekANe vairAgya ja bharyo che. e jo kADhI nAkhavAmAM Ave to e sAhitya vAMcI duniyA khuza thaI jAya.' e ajJAno eTaluM paNa samajatA nathI ke jo e kADhI nAkhavAmAM Ave to pachI 2he zuM ? khAlI khokhuM. bhojananA aNue aNue jema lUNa pariNamavuM joIe tema zAstranA pade pade vairAgya pariNamavo joIe. kathAo ane dRSTAMtono hetuH jainazAsananA mahApuruSoe kathAomAM tathA dRSTAMtomAM Dagale-pagale eka ja hetu rAkhyo che ke, A kathAonA yoge AtmA AzravathI chUTe, saMvaranuM sevana kare, nirjarA sAdhe ane mukti pAme. pahelethI chelle sudhI e ja prayatna. je A kathAnA yoge Azrava pAme, saMvarathI dUra rahe, nirjarA na sAdhe ane mukti bhUlI jAya to enAmAM ane mithyAdaSTimAM pharaka nathI. dunyavI jJAnane samyajJAna nA manAya duniyAnuM tamAma jJAna e samyagnAna nathI. enAthI darzanamAM, cAritramAM ke tapamAM samyapaNuM na Ave. e na Ave eTale na sAdhu banAya, na upAdhyAya banAya, na AcArya banAya ane na siddha ke arihaMta banAya. AvA jJAnane samyajJAna manAya zI rIte ? saMkhyA vadhAravA gharamAM pArakAne pravezavA nA devAya samyagajJAnI ane mithyAjJAnIno viveka to karavo ja paDaze, nahi to zaMbhumeLo thaze. saMkhyA vadhAravAnA lobhe evA zaMbhumeLAmAM na rAco. ghauM khAnAro maNa ghauMmAMthI pAzera kAMkarA kADhI nAkhatAM. gabharAto nathI. hA ! ghauM vecanAro gabharAya. e to uparathI bIjA pAzera kAMkarA lAvIne emAM nAkhe. tame evA nathI ne ? zAsananI upAsanA karanAre kAMkarAthI rAjI na thavuM. kAMkarA nabhAvyA to to badhI rasoI bagaDaze. thoDuM ochuM thAya tethI na gabharAo. gharamAM cAra jaNA hoya tenA pAMca karavA pArakAne gharamAM pravezavA nA devAya. gharanA vadhIne pacIsa thAya tyAM gabharAmaNa nahi. kema ke e to badhA mUDIne sAcave paNa pArako eka pesI jAya to te mAla bagADe, mUDI khAI jAya, vakhate bahAra paNa pheMkI Ave, e badhuM ja kare. kema ke e koNa ? pA2ko. dAnamAM paNa bhAvanuM mahattva H zrI jinezvaradeve anukaMpAno niSedha nathI karyo. tyAM karoDo paNa kharcavAnI nA nathI pADI. anukaMpAdAnamAM to zAsananI prabhAvanA kahI che. koI paNa Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1651 -- 30 : jainazAsananI kthAo... vairAgyarasa ane vartamAna samaya - 110 ---- 473 dayAnA kAmamAM jainono phALo hoya ja. chatI zaktie e na Ape evuM bhAgye ja bane. nA to e pADe janahi. zakti hoya to mUThI bharIne sonaiyA Ape, enA abhAve rUpiyA, paisA, pAI ke chevaTe capaTI ATo paNa Ape. zakti pramANe Ape. anukaMpAmAM kazo vAMdho nahi . paNa jyAM pAtranI vAta AvI, deva, guru, dharma, sAdharmika e badhAnI vAta Ave tyAM AMkho baMdha rAkhIne AgaLa vadhyA to phasAyA. abhinava zeThe dAnazALA kholI hatI. tyAM garIbone roja aDadanA bAkaLA apAtA hatA. ane jIraNa zeTha to roja bhagavAna mahAvIra devane pAraNAnI vinaMtI karI ghare AvIne bhAvanA bhAvatA hatA. bhagavAne abhinava zeThanA gharamAM praveza karyo. zeThe nokarone bAkaLA vahorAvavA hukama karyo. bhagavAne bAkaLA vahoryA tyAM sonaiyAnI vRSTi thaI. mahApuruSanAM pagalAMno to e prabhAva che ke hINabhAgIne paNa A lAbha to maLe ja. paNa jyAre kevaLajJAnIne koIe pUchyuM ke, 'amArA gAmamAM puNyavAna koNa ?' tyAre jJAnIe kahyuM ke, 'jIraNa zeTha parama puNyavAna che.' abhinava zeThane sonaiyAnI prApti thaI eTaluM ja paNa jIraNa zeThanI bhAvanA to kevaLajJAna ApanArI hatI. bhagavAne dAna lIdhuM, duMdubhi vAgI, e sAMbhaLatAM dhyAnanI zreNI aTakI mATe kevaLajJAna na thayuM. duMdubhi vAgavAmAM jarA vilaMba thayo hota to e kevaLajJAna pAmata. jeo pAtranI parIkSA na kare tene te lAbha to na ja maLe. potAnA nistAra mATe je pAtrane ApavAnuM tene anukaMpA buddhie ApanAra AtmAne e dAna samyak prakAre na phaLe. abhinava zeTha to ajJAna hato. mithyAddaSTi hato. paNa jANakAra jo supAtranI anukaMpA kare to AzAtanA thAya, mATe parIkSA, viveka vagere akhaMDapaNe jALavavAM paDaze. kupAtrane supAtranA nAme pUjavAmAM dharmano nAza che ninAva . to jainazAsanane pAmIne tenA eka ja sUtranI utthApanA karanArane kahyA, paNa jene tene na kahyA. kema ke, duniyA mithyAdRSTi to che ane te, te te rUpe oLakhAya che eTale tenI vAta judI che. paNa A to mahAvIradevane mAnavAnI vAta karIne enA vacananI utthApanA karanAra che mATe ene nizrvana kahyA. munIma hoya amuka zeThano ane maLelo hoya bIjAnI sAthe e nabhe ? na ja nabhe. bIjAno munIma ApaNuM kharAba bole tyAM eTalI gabharAmaNa nahi. kema ke e to pA2ko che ja. paNa potAno munIma kharAba bole che ema khabara paDe to e jokhamakA2ka kharo ne ? nihnava jevA banelA chatAM potAne sArA mAnanArA ane ene pUjanArA e badhA dharmano nAza karanArA che. Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 474 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1652 supAtranI bhaktimAM badhuM jovAnuM H satpAtramAM, sAcA sAdharmikamAM anukaMpA kare te temanI AzAtanA karanArA che. e ja rIte 'ame to veSa joIe' ema kahIne game tevuM nibhAvanArA ane evAnI paNa supAtra tarIke bhakti karanArA paNa ajJAnatAthI sva-52no nAza notaranArA che. keTalAka kahe che, 'ame evI jhINavaTamAM kyAM UtarIe ?' emane pUcho ke, duniyAnA vyavahAramAM koI ajANyo bhapakAdAra kapaDAM paherI navI ja moTaramAM UtarIne Ave eTale lAkha rUpiyAno ceka ApI do cho ke jhINavaTamAM Utaro cho ? kayA gAmanA, kyAMthI AvyA, konI peDhI, zo saMbaMdha vagere tamAma vAta pUche ke nahi ? kadI pUchyA vagara Ape ne pelo nAdAra thAya to lAkha jAya ke nahi ? korTamAM phariyAda kare ane kahe ke, 'huM to ene zarApha mAnato hato. paNa A to kAle laI gayo ane Aje nAdAra thayo, e kema cAle ? mAra laI gayelA paisA eNe kyAM nAMkhyA ?' to korTa e kAMI na sAMbhaLe. e to kahI de ke tuM zarApha mAna ke zAhukAra mAna paNa e nAdAra thayo eTale have tAruM kAMI na cAle, pachI bhale e savAre laI gayo ane sAMje nAdAra thayo, tArA paisA eNe game tyAM nAMkhyA paNa nAdAra thayo eTale vAta patI gaI. tAre have enA nAmanuM nAhI nAMkhavAnuM. badhI vAta bhUlI javAnI. jevuM tyAM evuM ahIM. mATe jJAnI kahe che ke supAtranI bhaktimAM badhuM jovAnuM. AMkho mIMcyuM tyAM na cAle. dharmInAM gharomAM zuM jovA maLe ? : bhaktinA pAtra te supAtra. jJAnIe te sAta kahyA ane sAtenAM lakSaNa bAMdhyAM. pahelA traNa te zrI jinamUrti, zrI jinamaMdira ane zrI jinAgama. A traNamAM to kyAMya vAMdho Ave evuM nathI. e evAM rUDha che ke emAM kadI AjanA keTalAka game tevI bUmo mAre to paNa temanuM kAMI vaLe nahi. dareka maMdiramAM be ja prakAranI mUrti jovA maLe. padmAsane rahelI ane kAyotsargamAM rahelI. A sivAya koI trIjA prakAranI mUrti jovA na maLe. AjanA sudhArakone emAM kaLA nathI dekhAtI. evA kaLAnA rasiyAone kahI devuM ke tamAruM ahIM kAma paNa nathI. evA bhale nATaka sinemAmAM, papha pAvaDaranA thapeDA karI kALAnA dhoLA bananArAomAM ane puruSa maTI strI bananArAomAM kaLAnAM darzana karyA kare. evA kaLApriyone tyAM ja rahevA do. evA vilAsIonuM A maMdiromAM kAma zuM che ? je mUrtinI AMkhamAMthI amI jhare, mukha para prasannatAM jhaLake, aMgeaMgamAMthI vItarAgatA prasare tyAM jemane kaLA na dekhAya evA to dUra rahyA ja sArA. Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1853 - 30 : jainazAsananI sthAo.. vairAgyarasa ane vartamAna samaya - 110 - 465 AjanA e sudhArako koI dharmInA dIvAnakhAnAmAM jAya eTale tarata kahe ke, ahIM to cAre bAju sAdhuonA phoTA ja dekhAya che. koI suMdara ramaNInA kalAtmaka phoTAnAM to darzana ja nathI thatAM. evAne spaSTa kahI do ke, tuM ahIM AvIza ja nahi. tAre aMgapradarzana karatI strIonA phoTA jovA hoya to bIje jA. ahIM to bhagavAna tathA sAdhunAM citro jovA maLaze ane pustako paNa dharmanAM ja vAMcavA maLaze, novelo nahi maLe. dharmIne tyAM tattvajJAnanAM pustako hoya te paNa moTe bhAge zrI jinezvaradevanA zAsananAM hoya, jenAM tenAM na hoya. dharmInA dIvAnakhAnAmAM jyAM najara nAMkho tyAM oghA, caravaLA, pAtarA, kaTAsaNA, muhapatti ane dharmanAM pustako vagere ja jovA maLe. sabhAH "Aje to dhArmika pustakomAM paNa potAnuM goThavI de che " to evAM dhArmika pustaka paNa na vaMcAya. ahIM to Aptavacana pramANa. kutIrthamAM gayelI zrI jinezvara devanI mUrti paNa jema pUjya nahi tema mUrkhAoe potAnuM umerIne pragaTa karelAM dharmazAstrone paNa pramANa na manAya. jo ke AgamomAM potAnuM umere eTalI hade e hajI nathI jaI zakyA. jAya to jivAya tema nathI. hajI to navuM lakhe temAM potAnuM goThave che paNa kadI koI mULamAM potAnuM goThave to ApaNe jAhera rIte teno bahiSkAra karavo paDe. kahyuM che ke - "paratIrthI paranA sura teNe, caitya grahyA vaLI jeha, vaMdana pramukha tihAM navi karavuM, - te jayaNA paTa bheda re...' pUjya upAdhyAyajI mahArAjAnAM A vacano jANo cho ne ? zrI jinezvaradevanI mUrti paNa jo ApaNA hAthamAMthI gaI, anyanA kabajAmAM cAlI gaI ane judI rIte, tema judI dRSTie bIjAomAM pUjAtI thaI gaI to pachI e ApaNA mATe apUjya che. zakti hoya ane pAchI lAvI svasthAnamAM sthApI zako to pUjA thAya. cAra divasa mATe koInA kabajAmAM gaI hoya, te mATe kAyadesaranI kAryavAhI cAlatI hoya te daramyAna tenI pUjA karo e vAta judI. zrI jinamUrtinI vizeSatAH zrI jinezvaradevanI mUrtimAM jemane kaLA na dekhAya evAonuM maMdiramAM kAma nathI. keTalAMka maMdiramAM bIjAM rUpako goThavAya che te paNa yogya nathI. pavitra sthAnomAM jeTalI paravastuo pese che te AzAtanAjanaka che, hAnikartA che. Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 497 saMgha svarUpe darzana bhAga-3 1654 koI ema kahe ke, "basa ! maMdiramAM A ja dekhAya ? bIjuM kazuM nahi ?' to kahevAnuM ke, "tyAM to e ja hoya. bIjuM kazuM na hoya.' kApaDiyAnI dukAne jyAM AMkha pheravo tyAM kApaDa ja dekhAya, gAMdhInI dukAne kariyANAM ja dekhAya. tyAM goLa, khAMDa ke ghI, tela jovA mAMgo to na ja maLe. muMbaImAM to vaLI e tamAma cIjonAM bajAra paNa alaga. jema ke, khAMDa bajAra, bhAta bajAra, khAreka bajAra, kALA bajAra vagere. zrI jinamUrti ane jinamaMdira to vItarAgatAmaya che. zrI jinezvaradeve kahelI vANI je gaNadhara devoe sUtramAM gUMthI ane pUrvAcAryoe bhAga, cUrNa, TIkA vageremAM khIlavI te Agama. A traNa pAtramAM to vAMdho nathI, te pachInAM cAra pAtro, sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikA emAM jarA paMcAta vadhAre che. jo ke pahelAM traNa pAtromAM paNa sAva paMcAta nathI ja evuM nahi chatAM tyAM alaga evuM karI nAMkhyuM che ke khAsa gUMcavADo rahevA pAme nahi. jema ke zrI jinezvaradevanI mUrti hoya, paNa enA hAthamAM mALa hoya to e na manAya. kema ke e ajJAnatAnuM cihna che. sabhAH "ene paNa hajI koI bhajavA yogya che ema thayuM." e muddo pachI, pahelo muddo ajJAnatAno. mALA koNa rAkhe ? gaNavAmAM bhUla thatI hoya, yAda na rahetuM hoya che. bIjo muddo, "hajI paNa tene koI bhajavA yogya che." e zrI jinamUrtimAM rAga, dveSa, moha, ajJAna e kazAnuM cihna na joIe. zrI jinamUrti be ja mudrAmAM hoya kema ke chelle muktigamana vakhatanI e be ja mudrA che. kAyAnA yogo rUMdhAI jAya ane mukti pamAya te vakhatanI zrI tIrthaMkara devonI A be prakAromAMnI game te eka prakAranI mudrA hoya che. emAM jene kalAvihInatA lAge tevAne mATe A maMdiromAM sthAna nathI. "nisahI' kahIne vilAsanI kaLAne paNa vosirAve te ahIM Ave. vairAgyanI kaLA to mUrtimAM ThAMsI ThAMsIne bharI che. navo jovA AvanAro paNa e vAta kabUle tema che. samacaturaDha saMsthAna vagere yathAvidhi joIe. cakSu, zrIvatsa, tilaka vagere ApaNe kema karIe chIe te samajo. zrI jinezvaradevanA aMga kaMcana varNanAM ane ratna samAna tagatage evAM che. netro vagere vadhAre tagatagatAM che. zAstromAM mUrtinAM varNana Ave che. temAM AMkhanI kIkIne zyAma maNi sAthe sarakhAvI che. A badhA ratnonA dekhAva tarIke ApaNe zrIvatsa, cakSu, tilaka vagere karIe chIe. paramAtmAnA zarIrano AbehUba citAra ApavA mATe e badhuM karavAmAM Ave che. zaktinA abhAve na thaI zake e vAta judI. Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1655 - 30: jainazAsananI sthAo.. vairAgyarasa ane vartamAna samaya - 110 - 467 zrI jinamUrti bharAvavAnI vidhi paramAtmAnI mUrti samacaturaDha saMsthAna AkAravALI hoya ane tethI te atyaMta AkarSaka lAge. evI sapramANa mUrti banAvavA mATe zAstra vidhi bAMdhI ke, paramAtmAnI mUrtinA kArIgara sAthe bhAvatAla na karAya. kAma suMdara kare mATe moM mAMgyA dAma ApavAnA. kArIgara jema prasanna rahe tema mUrti sArI banavAnI. ene vastro paNa pote Ape. bane to roja navAM vastro Ape nahi to dhoelAM svaccha vastro Ape. suMdara gAdI-takiyA ane kImatI pATalA rAkhe. jenA upara mUrti rAkhI kArIgara paNa besIne sukhapUrvaka ghaDatara kare. tyAM ghInA dIvA ane sugaMdhI dhUpa cAlu hoya, je vAtAvaraNane vizuddha ane suvAsita rAkhe. kArIgarone bhojana paNa Rtune anukULa apAya ke jethI temanuM Arogya sAruM rahe. vAyusaMcAra na thAya, kharAba prakAra na Ave tevA padArtho bhojanamAM apAya. kArIgaro potAnA ghera jame to abhakSya padArtho paNa vApare. tethI temane pote ja jamADe. kArIgaro mATe rasoI paNa alaga bane. emanAM citta prasanna rahe tenI kALajI barAbara rakhAya. citta prasanna hoya tyAre ja kAma karavAnuM emane kahI devAnuM. cittamAM jarA paNa uga ke khinnatA hoya to kAma mUkI de. tyAM roja ATalA kalAka kAma karavuM evo hisAba nahi. mananI prasannatA hoya to ekadhAruM kalAko sudhI kAma kare ane mana AnaMdamAM na hoya to be divasa na paNa kare. kAma suMdara, cittane AlAda Ape tevuM ane barAbara vidhipUrvaka karavAnuM. e pramANe vAraMvAra bhalAmaNa kare. saMprati mahArAjAe A rIte mUrtio bharAvI. tethI temanI banAvelI mUrtio Aje paNa darzana karanArAnA cittane AkarSita kare che. A rIte kArIgarone sAcavavAthI teo kAmacorI karaze athavA harAmakhorI karatA thaI jaze evuM na mAnatA. koI nAlAyaka hoya tenI vAta javA do. bAkI lAyaka kArIgaro to dila daIne kAma karatA thaI jAya. AnaMdanI lahero vacce kAma karatAM teo potAnA parizramane paNa bhUlI jAya ane mAne ke ATaluM sanmAna A prabhunA pratApe che. tethI paramAtmA pratye temane AdarabhAva vadhI jAya. ethI to vastupALa tejapALe je kArIgaro pAse maMdira baMdhAvyAM te kArIgaroe paNa potAnA taraphathI tyAM eka jinamaMdira bAMdhyuM. emane paNa evI bhAvanA thaI AvI. maMdira upAzrayone enA svarUpamAM ja rahevA do: nATaka, sinemAomAM ghelAM banelAMne A prabhumUrtio kalAvihIna lAge to e ghelAo tyAM ja bhale mhAle, ahIM temanuM kAma paNa nathI. durgatinA mahemAna Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 468 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - 1655 bananArAo mATe Aje tevI tevI sAmagrIo ghaNI che. jeone puruSane strI banelI jovAmAM ane kALAne dhoLA banelA jovAmAM majhA AvatI hoya temane A vItarAganI mUrti jovAmAM majhA nahi AvavAnI. tyAnAM nAcanakharAM jovAne TevAI gayelAM temanAM mana ahIM Thare paNa zI rIte ? maMdiromAM paNa eTaluM bIjuM peThuM tenAthI hAni ja thavAnI. maMdirone maMdironA rUpamAM ane upAzrayone upAzrayonA rUpamAM ja rahevA do. jaino jaina svarUpe rahe to ja zAsana dIpe. jamAnAnA nAme duniyAnI havAmAM taNAIne maMdiro ane upAzrayamAM parivartana lAvavAnI vAta na karo. jainothI jaina maTI javAya tevI vAhiyAta vAtomAM na paDAya. haiye hoya te hoThe lAvoH ApaNe A pAMcamA ArAmAM jIvI rahyA chIe. tamAre ahIM cothA ArAno anubhava karavo che ke chaThThAno ? jo cotho Aro anubhavavo hoya to gupacupa AgamanI gulAmI kabUlo, AgamAM mAnya che ema lakhI Apo, Agamo pratye zira jhukAvo ane jo chaThThA ArAno ja anubhava levo hoya to duniyAmAM badhI sAmagrI bharI paDI che. haiyAmAM je hoya te sApha sApha kahI do ke badhI vAtano pAra Ave. A to dareka sArI vAtane, "A to cothA ArAnI vAta' kahIne uDAvavI, Agamo mATe elaphela bolavuM ane pAchA mahAvIranA nAme badhA khela karavA e kema cAle ? amAro moTo virodha tyAM che. jo tamArI mAnI lIdhelI svataMtratAmAM ja mAnatA hoya to mahAvIranuM nAma zA mATe AgaLa karo cho te samajAvo. mahAvIrane mAnanAra emanI emanA jevA zrI jinezvaradeva sivAya duniyAnI koI paNa vyaktinI sAthe tulanA kare ? emanI sAthe jenI tenI sarakhAmaNI kare ? kare to puravAra karavAnI taiyArI na rAkhe evuM bane ? devo ane indronI prabhubhaktiH bhagavAna mAtAnA garbhamAM Ave tyArathI ja asaMkhyAtA devo saMthA indronI doDAdoDa thavA mAMDe, garbhamAM paNa prabhu traNa jJAnanA dhaNI hoya, prabhu garbhamAM Ave tyAre devo mahotsava kare, prabhu janme tyAre cosaTha indro temane merU parvata para laI jaIne tyAM temano janmAbhiSeka Ujave ane bhakti kare, emanA dIkSA, kevaLajJAna tathA nirvANanA mahotsava indro kare, nirvANa pachI prabhunA dehane agnisaMskAra indro kare tathA emanI dADhAo tathA asthi devalokamAM laI jaIne tyAM vajanA dAbhaDAmAM rAkhI enI paNa pUjAbhakti kare. e jyAM rAkhyA hoya te pavitra sthAnanI AzAtanA na thAya mATe enI saMpUrNa maryAdA jALave. Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1657 - 30 : jenazAsananI kathAo... vairAgyarasa ane vartamAna samaya - 110 - 49 dareka devalokamAM AvA prakAranI goThavaNa hoya che. AvA paramAtmA mahAvIradevane mAnanArA jaino che. laukika mahAvIrane mAnanArA jaino nathI. AjanA lekhako kevA che ? eka lekhake caMdanabALA pAse strI-svAtaMtrya mATe bhASaNa karanArA bhagavAna mahAvIrane cItaryA che. huM kahuM chuM ke e mahAvIra bIjA, amArA nahi. e lekhake je lakhyuM che te vAta pahelAM eka vakhata kahI gayo chuM. pharI TUMkamAM kahuM chuM : bhagavAnano abhigraha pUro thayo te vakhatanI vAta che. caMdanabALAne AMkhamAM AMsu AvyAM tyAre abhigraha pUro thavAthI bhagavAna pAchA pharyA. tyAM A lekhaka lakhe che ke, "bhagavAne caMdanabALAnI mAphI mAMgI ane tyAM te vakhate strI-svAtaMtryanuM moTuM bhASaNa karyuM. caMdanabALAnuM duHkha jANavA bhagavAne tyAM iMtejArI batAvI.' mAsikomAM A vAta AvI gaI che. eno lakhanAra mane maLyo tyAre enI sAthe keTalAka savAla-javAba paNa thayA jeno sAra kAMIka nIce mujaba che. prazna: 'A vAta tame lAvyA kyAMthI ?' lekhaka : rAjakIya dRSTie upayogI thAya mATe goThavI kADhI. prazna: "paNa evuM thAya zI rIte ? lekhaka: tamArI ane amArI daSTi judI che. tamArI dRSTie nahi thatuM hoya, paNa amArI dRSTie to evuM badhuM thAya. tamane e nahi samajAya. (lakhanAra mojathI hasato jAya ane AvA javAba Apato jAya.) * praznaH "A koI zAstramAMthI lIdhuM ke gharanuM calAvyuM ? lekhaka : mahAvIra ane caMdanabALA e be zAstramAMthI lIdhAM ane bAkInI vAta gharanI goThavI dIdhI. praznaH "gharanuM goThavavuM hatuM to pAtranAM nAma badalavAM hatAM ne ?' lekhaka : nAma badalAya to pachI tenI ATalI asara na thAya. prazna: 'to spaSTa lakho ke pAtro zAstramAMthI lIdhAM che ane bIjI vAto badhI gharanI lakhI che jethI loka chetarAya to nahi ?' lekhakaH to to loka samajI jAya ke A to itihAsanuM khUna karyuM che ! prazna : "eTale itihAsanuM khUna karavuM kharuM paNa lokamAM jaNAvA na devuM, AmAM prAmANikatA kyAM rahI ?' Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 470 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1658 lekhaka : e to ema ja cAle. evuM badhuM kAMI jovAya nahi. emAM koIne anyAya karyo che evuM kAMI ame mAnatA nathI. AvA uDAu javAba ApI hasyA kare. hasavAnuM kAraNa pUchyuM to kahe, "e to mArI evI Teva che. ame to dareka vAtamAM hasIe, koI carcAmAM na UtarIe. vicAra-svAtaMtryamAM mAnanArA eTale amArA vicAro pramANe lakhIe, bolIe, badhuM karIe. tamArA vicAra tamane mubAraka. amAre enI sAthe koI takarAra nathI. prazna: "paNa tamArA ane amArA vicAro vacce A mahApurunI kanaDagata karavAnuM kAMI kAraNa ?' lekhakaH kAraNa kAMI nahi ane emAM vaLI kanaDagata zAnI? phAve tevuM lakhIe. AvAne sAdharmika tarIke pUchavAmAM ghora pApa che. saMghamAM tAkAta hoya to AvAne navakArazInA jamaNamAMthI paNa uThADI mukAya, kema ke tyAM to navakArane mAnanArane jamavAno hakka che; navakAranI ThekaDI karanArAne to kAMDa pakaDIne kADhI mukAya. game tevA kuLano hoya toya tyAM enI johukamI na cAle. jene kakko paNa na AvaDato hoya te A zAsanamAM cAle paNa navakAramAM rahelAM pado tarapha viruddha bhAvavALo to eka kSaNa paNa na cAle. sabhAH "indro dAMta, dADhA, asthi vagere kema laI jAya ?' bhakti che, haiyAno prema che mATe. jyAM aMtarano prema hoya tyAM prazna ja na hoya. vahAlo dIkaro marI jAya tyAre mA-bApa enAM vastro vagere paNa sAcave. e jue ne putrane yAda kare, kema ke tyAM prema che. duniyAnA premIo paNa potAnA premapAtranI priya vastuo sAcavI rAkhe che ane tene joI joIne potAnA premIne yAda karI AMsu sAre che. idro to zrI jinezvaradevone parama tAraka mAne che. e tArakanI bhaktine ja karavAno rasto mAne che, mATe ja emanAM asthi vagere laI jAya che. iMdrothI ke devothI sAmAyika ke navakArazI Adi paccakakhANa thavAnAM nathI eTale e vibudho (davo) paramAtmAnI bhakti choDatA nathI. jo ke paramAtmAnAM je aMgo vagere laI jAya che te zAzvata nathI. kALe karI e pudgalo vikharAI javAnA te vAta judI paNa rahe tyAM sudhI to sAcavI ja rAkhe ane enI bhakti kare ja. jyAM bhakti jAgI hoya tyAM AvA praznone sthAna ja nathI. vedhakatA vedhaka lahe..." pathArImAM paDelo dardI, vaidyanA kahevA chatAM UThI nahi zakanAro paNa jyAre eno koI parama snehI ke khAsa nikaTano mitra enA jovAmAM Ave ke tarata Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1959 - 30 : jainazAsananI kathAo.. vairAgyarasa ane vartamAna samaya - 110 - 471 saMbhALapUrvaka pathArImAM beTho thaI jAya che. kyAMthI AvI e zakti enAmAM, te e pote paNa nathI jANato. premanuM svarUpa ja evuM che. premanI e prakRti che. bhakti jAge tyAM e badhuM saheje thaI jAya che. kema ke bhaktano e svabhAva che. ene zabdamAM varNavavo muzkela che. mATe to paMDita zrI vIravijayajI mahArAjAe kahyuM che ke - vedhakatA vedhaka lAhe manamohanajI, bIjA beThA vA khAya, manaDuM mohyuM re mana mohanajI." yogyatA hoya tenAmAM A bhakti Ave. zAstramAM Ave che ke amuka putroe mAtA-pitAnI AvI rIte bhakti karI tyAre AjanA suputro (!) kaheze ke, "e to badhAM gappAM. amane to kAMI evI bhakti jAgatI nathI to e vaLI kAMI amArAthI judI mATInA thoDA hatA ? e badhI kevaLa atizayoktivALI vAto che." jJAnInI AjJA sAme prazna ja na hoya ! cauda pUrvadhara, svayaM dvAdazAMgInA praNetA bhagavAnanA prathama gaNadhara zrI gautama mahArAjAne jyAre bhagavAna AjJA kare tyAre kazuM vicAravA thobhe nahi. AjJA e ja pramANa. vicAravAnuM kyAre ? AjJA karanAramAM khAmI manAya tyAre ne ? madhyarAtrie pratibodha karavA mokale che. paNa tyAre "rAtre kema !" "mane ja kema ?" "bIjAne kema nahi ?' evo eka paNa prazna temanA manamAM UThato nathI. e mAne che ke bhagavAna sarvajJa che, parama tAraka che, yogyane yogya AjJA ja e kare, tyAM prazna ja na hoya. zAstramAM traNa prakAranA ziSya kahyA che. atipariNata, apariNata ane pariNata. temAM pahelA be prakAranA ayogya. trIjA prakArano yogya. mArge jatAM guru kahe ke, "pelA jhADa para caDhI jA." tyAM je ziSya caDavA lAge te atipariNata ane je ziSya carcA karavA lAge ke "A to sacitta che" vagere kahe te apariNata, kema ke, "sacitta che" vagere jANyuM to guru pAsethI ne ? to e vAtanI gurune khabara nathI ? gurunA kathanano vAstavika marma samaje te pariNata. zaMkA ke carcA tyAre ja thAya ke jyAre haiyAnI zraddhAmAM pola hoya. "mAWII tho' ANAye dhammo - AjJAmAM dharma che, manaHkalpita zaMkA ke carcA khoTI. enA yoge te zaMkA uThAvanArAoe bhagavAnanI mUrtine ja uThAvI nAMkhI. mUrti-pUjA Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 472 - saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1650 ane maMdiranirmANamAM AraMbha, samAraMbha, hiMsAnI vAto karanArane e khabara nathI ke zrI jinezvaradevo e jANatA na hatA ? emaNe jemAM lAbha joyo te karyuM. vastusvarUpa samajavA badhA vicAra karAya, ghaTatI zaMkAo karAya paNa jyAM AjJA AvI tyAM kazo ja vicAra nahi. deva, guru ane dharmane svIkAratAM pahelAM khUba vicAra karo. saghaLI parIkSA karo, barAbara oLakha meLavo. tAraka na lAge to na mAno, tAraka lAge to ja mAno. manAvavAnI baLajabarI nathI paNa mAnyA pachI goTALA na vALo. gAMgeya muni pahelAM bhagavAna mahAvIra devane nathI namyA. praznonA javAba maLyA chatAM nathI namyA. paNa jyAre jhINAmAM jhINA praznonAM samAdhAna thayAM tyAre emanA sarvajJapaNAnI khAtarI thaI ane e khAtarI thatAM ja jhUkI paDyA. bApa pAlaka che e khAtarI che pachI tyAM pagamAM mAthuM mUkatAM zarama na Ave. bApa che ke pApa che te jovAnuM paNa parIkSA thayA pachI prazna na hoya. AjJAnI AdhInatAnI vAta cAle che. gautama mahArAja vicAra kyAre kare ? bhagavAnanI paNa bhUla thAya ema mAne to ne ? ema to mAnatA ja nathI. pachI kSaNano paNa vicAra zeno ? sabhAH "vaLI emAM potAno paNa lAbha che nne ?' tyAM pAchI svArthabuddhi AvI. e to eka prakArano sodo thayo. A to eka ja vAta che. "AjJA pramANa." bhagavAna karaNIya ja kahe. akaraNIya na ja kahe. AvI sacoTa zraddhA. evA AjJAdhIna hatA, AjJApAlaka hatA. tethI to bhagavAnanA nirvANa pachI tarata kevaLajJAna lAdhyuM ne ! prabhuna vacana upara emane abhuta prema hato. Adarza prema te e. AjanA lekhako rAgI pAtromAM Adarza premanI vAta goThave che e mithyA che. rAgI pAtromAM Adarza prema - e na bhUto na bhaviSyati." premI pAchaLa maravAnI vAta beya ThekANe Ave paNa rAgImAM ne vItarAgamAM AsamAna-jamInano bheda. jyAM Adarza premanI saMbhAvanA ja nathI tyAM tenI sthApanA anucita che. eka jagyAe prema susthAne che, bIje prema kusthAne che. iMdro hADakAM vagere premathI laI jAya che, evo prema kema ? te te ja jANe. puNiyo zrAvaka sAmAyikamAM evo lIna zI rIte ? te puNiyo ja jANe. gaNadhara devo prahara prahara sudhI hAtha joDIne UbhA page ane UMcA kAne roja harSapUrvaka, jarA paNa aMgopAMga halAvyA vagara bhagavAnanI dezanA sAMbhaLatA hatA, nidrA ane vikathA rahitapaNe sAMbhaLatA hatA. dvAdazAMgInA racanArA pote ja hatA. paNa "enI e vAta kema sAMbhaLuM ?' evo vikalpa paNa tyAM nahoto Avato. pote jANatA hatA evI paNa vAta bhagavAnanA zrImukhe sAMbhaLavA teo Atura rahetA. bhagavAnanA mukhe e vAto sAMbhaLatAM to emane Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18aa - 30 : jainazAsananI sthAo... vairAgyarasa ane vartamAna samaya - 110 - 473 AnaMdanA phuvArA chUTatAM. vinIta thavA mATe zAstra dRSTAMta gaNadhara devanuM ApyuM che. e roja A rIte kema sAMbhaLatA haze ? e prazna ja asthAne che. emanI bhakti ja anupama. samaya, trevaDa ane taiyArI - e traNa joIe: ApaNI pAse to samaya, trevaDa ane taiyArI e traNeya nathI. traNeno ApaNI pAse abhAva che. tamAre sAMbhaLavAnuM to phurasade ne ? kalAka ke doDha kalAkano samaya to vyAkhyAna vAMcanAra mahArAjano, tamAro nahi ne ? kema ke roTalAnI garaja mahArAjane, mATe e samaya sAcave, evI ja mAnyatA che ne ? trevaDa eTale sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM je grahaNa karavuM joIe, te paNa kyAM che ? ane taiyArI eTale je sAMbhaLyuM tenA amalanI taiyArI, te paNa nathI. ApaNA mATe A traNeyamAM vAMdhA - pUrve A traNeya hatA. samaya barAbara sacavAto, trevaDa paNa pUrI ane taiyArI paNa evI ja. eka-eka dezanAmAM hajAro AtmAo saMyamadhara banatA ane emAM evA paNa AtmAo hoya ke jeo zreNI mAMDI kevaLajJAna pAmIne mokSe cAlyA jAya. hajI guru to pATe rahI jAya ane ziSyo mokSamAM pahoMcI jAya. e zI rIte bane ? zrI jinezvaradeva pratye atyaMta bhaktibhAvathI, haiyAnA premathI. eTale jyAM vizvAsa hoya tyAM enI AjJAmAM prazna na hoya ane vizvAsa na hoya to e mithyAdRSTi che. AgaLa vadhIne sAme thAya te mahAnAstika che ane ethI paNa AgaLa vadhI ne gALo Ape te to mANasamAMthI paNa gayo samajavo. ene zemAM gaNavo ? sabhA pazumAM." pazuomAM paNa ghaNI jAta hoya che. keTalAMka gharamAM ke baMgalAmAM rakhAya. jyAre keTalAMkane rakhaDatAM ja mukAya. hAthI jevA pazu para aMbADI zobhe paNa gadheDA para e mUkavA jAo to enA bhArathI ja gadheDo besI jAya, vakhate mAryo paNa jAya. * * * * vyAkhyAnamAM zuM vAMcuM chuM te jANo: zAstra kahe che ke, AMdhaLiyAM na karo. paNa deva, guru ane dharmanI parIkSA karyA pachI je tAraka lAge tyAM namI paDo. tyAM akkaDa na raho. tyAM daMbha na rAkho. jo tyAM paNa evuM karazo to hAthamAM AvelI uttama cIja pheMkI devA jevuM thaze. ciMtAmaNi ratna maLyuM to kharuM. paNa vahANanA kinAre besI e ratnanI caMdramA sAthe sarakhAmaNI karatAM hAthamAMthI sarIne dariyAmAM paDI gayuM. maLelI Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 474 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - 1652 amUlya vastu mUrkhAI karI gumAvI nAMkhI. jainazAsanane sarvathI zreSTha siddha karavA mATe sAdhanonI koI kamI nathI. sAdhano pUratAM che paNa dhyeya muktinuM hoya to. saMsAramAM ja rahevuM hoya to seMkaDo vAMdhA Ave. kahe che ke, mahArAjanI vAta to badhI sAcI hoya che. paNa vAtavAtamAM amArI ATalI TIkA kema kare che ?' huM pUchuM chuM ke, amAre pATe besIne TIkA konI karavAnI ? jemane sudhAravA hoya temanI khAmIo hoya te zodhIne na batAvuM to e sudhare zI rIte ? e loko kahe che ke, "tame vyAkhyAna vAMco, tattvanI jhINI jhINI vAto badhI samajAvo, paNa amane nirALA rAkho." jo e rIte ja vAMcavAnuM hoya to mArI meLe ekalo besIne ja na vAMcuM ? nAhakanA tamArA be kalAka zuM kAma bagADuM ? tame juo cho ke tamArI sAme besI huM atyAre kAMI vAMcato nathI. vAMcavAnuM to meM upara rAkhyuM che. huM ahIM vAMcato nathI. enI paNa mArI sAme bUma che. vAta paNa kharI che. huM tamArI sAme pAnAM nathI vAMcato. paNa huM to tamArA caherA vAMcuM chuM. vyAkhyAna tamane zrotAone vAMcavA mATe che mATe tamArAM moDhAM joIne tamane vAMcuM chuM. AcArAMga pUruM karavuM ja evo koI saMkalpa nathI. paNa AcArAMga AMkha sAme rAkhI tamane vAMcuM chuM ane jarAka avakAza dekhAya,kAMIka jagyA maLI evuM lAge te ja vakhate AcArAMganI vAta tamArA haiyAmAM ThasAvI devAnI mArI yojanA hoya che. mAre tamAruM ghaDatara karavuM che: mAre tamAruM ghaDatara karavuM che. pachI emAM naMga besADAya. naMga kAMI lagaDImAM na besADAya ane mATImAM paNa na besADAya. evA sonAmAM besADavAthI to e naMganI paNa kiMmata ghaTe. khANamAMthI kADhelA sonAne zuddha karavA mATe enA para khUba puTa paNa karavA paDe. kApa, cheda vagere karavuM paDe. kulaDImAM nAkhI agnithI tapAvavuM paDe. lAlaghUma pravAhI thAya ane cakaraDInI jema phare. e joIne kArIgara gabharAya nahi, kAraNa ke, ene khAtarI che kacaro baLaze, paNa sonuM baLavAnuM nathI. rAkhamAM paDaze toya sonuM ochuM thavAnuM nathI. sonuM kyAMya jAya nahi. mATInI rAkha thAya. tevI rIte ahIM kaMI paNa rahe e sonuM ane bhAgI jAya te mATI. je kArIgara gabharAya tenuM sonuM ochA TacanuM rahe. so TacanuM sonuM karavA icchanAra kArIgare nirbhaya banavuM paDe. naMga jaDavA lAyaka sonuM banAvavA mATe te so TacanA zuddha sonAne eraNa para mUkI kArIgara hathoDIthI TIpe, pataruM kare, sarakho ghATa Ape, divaso sudhI mahenata kare tyAre emAM naMga jaDAya. mAro paNa e ja prayatna che. temAM huM jeTalI kasara rAkhuM teTalI mArAmAM khAmI. Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1963 - 30 jainazAsananI kathAo.. vairAgyarasa ane vartamAna samaya - 110 - 475 sAdhu-sAdhvInAM mA-bApa kyAre banAya ? - A rIte tame ghaDAo to zAstra kahe che ke, evA zrAvako paNa avasare sAdhunAM mA-bApa bane, paraMtu je potAnA saMtAnanAM paNa mA-bApa thaI zakatAM nathI te sAdhunAM mA-bApa zI rIte thaI zake ? mA-bApa thanAre badhI saMbhALa rAkhavI paDe. sAte kSetrane oLakho : sAta kSetramAM traNa kSetra aMge to vicArI gayA. 1. zrI jinamUrti, 2. zrI jinamaMdira, 3. zrI jinAgama. 4-5. sAdhu-sAdhvI che ke je e traNane mAne, e traNane seve, emanI AjJA pALe ane eno pracAra kare. 6-. zrAvaka-zrAvikA te ke je e pAMcane mAne, seve ane sAdhu-sAdhvI je prathamanA traNano pracAra kare temAM emane sahAya kare. AvI rIte varte te caturvidha saMgha bAkIno asthisamUha. supAtranI bhakti muktine Ape che te aMge vizeSa have pachI. Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 muni siMhonI trADa zAsana virodhIone paDakAra vIra saM. 24pa6 vi. saM. 1989. caitra vadI-8 somavAra, tA. 21-4-1930 111 kumatavAda cAlu rahe to ahiMsA na rahe : * pApI pratye dayA paNa pApa pratye krUratA : * jyAM siMha nahi e vananI mahattA nahi : * arthakAmano rAga che tyAM hiMsaka vRtti che : * arthakAmane sArA mAnavA e kumata che : * syAdUvAda e phUdaDIvAda ke svArthavAda nathI : * jainadarzana sarvanayathI vAta kare che : * tAraka paNa nAzaka bane chatAM kahevAya che tAraka ja H sAdvAda to vastunuM nirUpaNa kare : * mokSe javAnA asaMkhya yoga che : khAnapAnanI cIjo e hiMsAnAM sAdhano che : * munio siMha kaI dRSTie ? ' Avo TharAva e to buddhinuM pradarzana : * evAnA guru thavA koNa icche ? ' * e loko paNa vicAramAM to paDyA che : * zAsanapremIo have nirNaya kare ? evAne jaina kema kahevAya : - * pArakAne gharamAM pravezavA devAya nahi : pArakI zobhA e zobhA che ? kumatavAda cAlu rahe to ahiMsA na raheH anaMta upakArI sUtrakAra paramarSi zrI devavAcakajI gaNivara zrIsaMghanI stuti karatAM enI merU sAthe sarakhAmaNI kare che : e sarakhAmaNImAM pITha, mekhalA, kUTa, naMdanavana vagere sAthenI sarakhAmaNI viSe ApaNe joI gayA. te pachI e paNa joI gayA ke zrIsaMgharUpa merUmAM jIvadayArUpI suMdara kaMdarAo (guphAo) ThAma ThAma che. Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1665 -31 : muni sihonI trADa... zAsana virodhIone paDakAra - 111- 477 A zAsanamAM eka paNa anuSThAna evuM nathI ke jemAM jIvadayAnI mukhyatA na hoya. kumatavAdI rUpI haraNiyAMone trAsa pamADatA samartha munivaro rUpI sihoM e guphAomAM vase che. jo kumatavAdI bhAge nahi to muni che enI khAtarI zI ? jo haraNiyAM bhAge nahi to te vanamAM siMha che enI khAtarI zI ? jIvadayAnI guphAomAM muniorUpI siMho na hoya to ahiMsAno pracAra na thAya. kumatavAda cAlu rahe to ahiMsA na rahe, hiMsA phelAya, jenA para prema hoya tenI ayogya kAryavAhI jovA chatAM jenI enA tarapha AMkha lAla na thAya e vastutaH hitaiSI ja nathI. siMha jevo zauryavAna che tevo ja kSamAvAna che. kSudra jaMtuo pratye to e taMdana bedarakAra hoya che. enAM kaDapa evo ke kSudra jaMtuo enI pAse pharake ja nahi e vAta sAcI. munimAM paNa tevuM ja zaurya joIe. enI kSamA zauryavALI hoya. ene joIne unmArgagAmIo dhruje. haraNiyAM tathA kUtarAM jevA kSudra prANIo siMha pAse gela na kare. jo ke siMha temanA para trApa nathI mArato paNa pelAone bhaya kharo. pApI pratye dayA paNa pApa pratye krUratAH jIvadayA rUpI guphAomAM munio rUpI siMhono vAsa hovAthI kumatavAdI rUpI haraNiyAMono saMcAra thato nathI. munio sukomaLa paNa kharA ane kaThora tathA krUra paNa kharA. tamAma prANIo pratye e dayALu hovAthI sukomaLa paraMtu pApa pratye krUra. munine pApI AtmA pratye dayA Ave paNa pApa pratye krUratA ja hoya. jyAM pariNAme AtmAnuM hita jaNAtuM hoya tyAM khoTI dayA e na batAve. gajasukumALa para zI zI vItaze e jANavA chatAM bhagavAne emane smazAnamAM javAnI AjJA ApI. AvuM zaurya na hoya to mukti sahelI nathI. mokSamArgano upadezaka DhIlo thaIne bole ke, "kAMI vAdho nahi" dIkSA na levAya to saMsAramAM rahIne paNa dharma thAya to koI muktie na jAya. tyAM to muni kaThoratApUrvaka spaSTa kahe ke, "dIkSA vinA dharma ja nathI." mokSamArgano upadezaka saMsArane sAro kahevAnI dayA batAve to pote muktimArga ArAdhe zI rIte ane bIjAne ArAdhAne paNa zI rIte ? siMhane joIne to hAthIo paNa nAsabhAga kare. saMsArarUpI aTavImAM munio siMha samAna che. jo emanAmAM zaurya na hoya to mokSamArganI. dezanA ke pracAra zakya ja nathI. jyAM siMha nahi e vananI mahattA nahi? samyagudarzana Ave eTale sthiti pharI jAya, samyagujJAnathI heyopAdeya jaNAya, samyaphacAritrapAlanamAM duniyAnI koI paNa vastunI paravA na rakhAya" Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 478 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - 1656 AvuM nirbhIkapaNe na bolatAM, muni DhIluM bole to e munine siMhanI upamA vAjabI na gaNAya. siMhathI haraNiyAM trAsa pAme tema munithI kumatavAdIo trAsa pAme ja. sUryodaya thatAM ja corane trAsa thAya. e sUryane manamAM gALo paNa de. paNa tethI sUrya kAMI Ugato aTake kharo ? satyavAdI munione dekhatAM kumatavAdI rUpI unmatta AtmAo nAsabhAga kare. paNa emAM vAMka kono ? ahiMsAnI kaMdarAone akhaMDa rAkhavI haze to emAM siMho vasAvavA paDaze. jyAM siMha nahi e vananI mahattA nahi. vananA adhipati siMhathI to vananI gaMbhIratA ane mahattA che. sabhAH "have to siMhanA nAzamAM vananI nirbhayatA manAya che !!. nAgariko jaMgalI banavA mAMge che mATe e dazA che. potAnA amuka lAbha khAtara AjanA nagaravAsIone paNa jaMgalavAsI banavAnA koDa jAgyA che. vanano rAjA siMha che. vananI e zobhA che. vanamAM siMha hoya to game tevAne paNa sAvadha thaIne tyAMthI javuM paDe. jIvadayA rUpI kaMdarAomAM Aje hiMsaka jAnavaro bahu ghUsyAM che ane ghUsavA mAMDyAM che. siMha e rakSaka che. enI hiMsA maryAdita che. kSudra prANIo para e trApa mArato nathI. enI dhAkathI zudra prANIo tyAM Ave nahi e judI vAta. kSudhAtura thayA vinA siMha koIno ghAta karato nathI. trADa mAryA vinA, sAmAne cetavyA vinA e moTA duzamanane paNa mArato nathI ane pAchaLathI kadI humalo kasto nathI. sAmethI ja e trApa mAre che. siMhanA A guNo sAme tenI hiMsakavRtti gauNapade che. jIvadayA rUpI guphAomAM hiMsakono vAsa vadhato jAya che mATe munisiMhonI jarUra che. arthakAmanA rasiyA e hiMsako ahIM samajavAnA che. arthakAmano rAga che tyAM hiMsaka vRtti cheH jainazAsanano e siddhAMta che ke jyAM sudhI arthakAmano zaga che, raMge raMge eno raMga che, arthakAma meLavavAnI AkAMkSA jIvatI jAgatI che ane e meLavavAnI pravRtti dhamadhokAra cAlu che tyAM sudhI hiMsaka vRtti ja che. sabhAH "dharmabiMdumAM kahe che ke paraspara bAdha na Ave tema badhA puruSArtha sevavA." tyAM ema kahe che ke je saMpUrNa mokSa puruSArtha na sAdhI zake te bIjA puruSArtha to sAdhI rahyo che. paNa te evI rIte sAdhe ke paraspara-bAdha na Ave arthAt dharmane na bhUle. e AtmA dharmathI khase nahi mATe ema kahyuM che. paraspara bAdha Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1667 -31 : muni sihonI trANa... zAsana virodhIone paDakAra - 11 - 479 Ave to kone mukhya rAkhavA e praznanA pratyuttaramAM tyAM ema jaNAvyuM che ke arthathI kAma che mATe kAmanA bhoge arthane sAcavavo ane dharmathI arthakAma che mATe e beyanA bhoge dharma sAcavavo. A traNe puruSArthane A rIte paraspara bAdha na Ave tema sevanArane tyAM dharmI nathI kahyo paNa dharmano adhikArI kahyo. arthakAmanI pravRtti karatAM chatAM dharmane vIsarato nathI mATe dharmano adhikArI kahyo paNa ene dharmI to na kahyo. arthakAmamAM paDyA chatAM ene dharma sAcavavAnI kALajI che, AthI dharma mATe e lAyaka che. arthakAmane sArA mAnavA e kumata che: arthakAmano rAgaraMga, e meLavavAnI AkAMkSA, A jenA haiyAmAM che e badhA hiMsaka vRttivALA che. AvAne trAsa pamADavA muniorUpI siMho jarUra joIe, nahi to e nagharoLa bane. munirUpI siMhane joIne arthakAmanA rasiyA hiMsakone trAsa thAya ke jarUra e mAro hisAba mAMgaze, kAMDuM paNa pakaDaze. muni pAse AvatAM potAnI khabara levAze evo bhaya ene hoya ja. muni AMkha paNa kADhe, kAMDuM paNa pakaDe ane kadI baLAtkAra paNa kare, e vAta khoTI nathI. muninI hayAtImAM hiMsaka pravRtti maMda paDe. muninI hAjarI hoya tyAre gRhasthanI arthakAmanI pravRtti moLI paDe. emanA viyoge bhAvanA pharI jAya e vAta judI. arthakAmane sArA mAnavA ke kahevA e kumata che. muninAM darzane e bhAvanA nIkaLI ja jAya. gRhastha prabhupUjAne jema sArI mAne tema arthakAmane sArA mAne ? pUjAthI mukti tema arthakAmathI mukti mAne ? nahi ja. apekSAthI AvI vAto karanArAnAM AMtaraDAM UMcAM Ave evA prazno emane pUcho. gRhasthAvAsamAM paDelAne arthakAmanI jarUra paDe che ema kaho. sAdhu arthakAma vinA nabhAvI zake ane gRhastha nathI nabhAvI zakatA e vAta sAcI paNa tethI e arthakAma yogya kahevAya ? nahi ja. syAdvAda e phUdaDIvAda ke svArthavAda nathI ? A darzanamAM eka paNa apekSA evI nathI ke jene laIne ayogyane yogya tarIke samajAvI zakAya. syAdvAda eTale phUdaDIvAda ke svArthavAda nathI. game tevI vAgujALamAM paNa potAnA siddhAMtane casakavA na de e syAdvAda. hajAro yukti sAme paNa syAdvAdI to aDaga Ubho rahe. eka paNa khoTI vAtane sAcI na mAne ke na mAnavA de te syAdvAda. syAdvAdI bApane bApa mAne. paNa kahe ke dIkarAno bApa, jeno teno nahi. pati kharo paNa enI patnIno ja. e rIte tamAma sagAImAM ghaTAvavuM. eka vastunA anaMtA dharmane syAdvAda mAne kharo paNa e rIte Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 480 - saMgha svarUpe darzana bhAga-3 - 1658 mAne ke jethI badhA bhegA na thaI jAya. vastunA svarUpane sAcave te syAdvAda vastuno lopa kare te syAdvAda nahi. saMyamathI paNa mukti ane asaMyamathI paNa mukti ema syAdvAda kadI na kahe. Aje anya darzananA paMDito paNa kabUle che ke zrI mahAvIrano syAdvAdano siddhAMta evo che ke bhale dareka darzanakAre enuM khaMDana karavAno DoLa karyo, paNa Akhare khaMDanane badale zaraNe javuM paDyuM. syAdvAdamAM goTALo to svArthIoe karyo che, pola calAvavA icchanArAoe karyo che. syAdvAdI eTale sAco ekAMtavAdI, khoTo nahi. syAdvAda ja mAnavuM e paNa ekAMtavAda che ne ? syAdvAda mAnavAmAM syAdvAda kharo ? jainadarzana sarvanayathI vAta kare che? syAdvAdI syAdvAda vinA eka kSaNa paNa na nabhAve, paNa vastunI spaSTatA jarUra kare. sAdhaka bAdhaka jarU2 samajAve. dareka darzana eka-eka nayathI vAta kare. che. jyAre jainadarzana sarvanayathI vAta kare che. A bApa ja che, A dIkaro ja che ema kudarzana kahe paNa jainadarzana to kahe ke, bApa paNa, dIkaro paNa, ema "paNa" kahIne bIjuM paNa che ema sUcave che. syAdvAdI evuM na kahe ke pati, mATe game teno pati. pati tarIke ene mAnya rAkhe paNa enI patnIno ja. "pUrvanA koI bhavamAM to e potAnI strI haze ne ? mATe A A bhavamAM bhale mAtA hoya, paNa pUrvabhavanI apekSAe mAtAne patnI mAnavAnI mUrkhAI syAdvAdI na kare. vastune managamatI rIte aMgIkAra karavAno vAda te syAdvAda nahi. jo ema ja hoya to anaMtajJAnInA jJAnanI kiMmata zI ? kAMI ja na rahe; paNa ema nathI. manane aMkuzamAM rAkhI vastune hoya tevI kahevI te syAdvAda. saMsAra sAro paNa kahevAya ane kharAba paNa kahevAya evo syAdvAda hoya ? AvI bhUla na khAtA. saMsAra kharAba na mAne tyAM sudhI samyakatva na Ave, e vAtanuM zuM thAya ? syAdvAdamAM saMsArane sAro paNa mAnavAnI bArI hoya to batAve. eka vastunA saghaLA dharmane saMpUrNatayA svIkAre te syAdvAda. tAraka paNa nAzaka bane chatAM kahevAya tAraka ja e nyAye ema paNa kahyuM ke dvAdazAMgI jema tAraka che tema nAzaka paNa che. paNa e DUbanAranA mATe ja nAzaka che. bAkI dvAdazAMgI svayaM to tAraka ja che. jhera khAvA chatAM koI jIve paNa kharo ? are keTalAkane to jhera caDhe paNa nahi; paNa jhera to nAzaka ja kahevAya, ene jivADanAra na ja kahevAya. dvAdazAMgIthI DUbavAno inkAra nathI. paNa e kahevAya tAraka ja. sTImaramAM gayelA DULyA paNa sTImara kahevAya to tAraka ja. jagatamAM koI evI cIja nathI ke je vairAgya na Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1689 -31 : muni siMhonI trANa... zAsana virodhIone paDakAra - 111- 481 karAve. paNa badhI cIjo kAMI vairAgyanAM sAdhana kahevAya. strIthI paNa koIne vairAgya Ave. paNa tethI e vairAgyanuM sAdhana na kahevAya. namI rAjarSine strIthI vairAgya thayo, itara darzanamAM bhartuharine paNa strIthI vairAgya thayAnI vAta Ave che. tema chatAM strI e vairAgyanuM sAdhana nathI. jo strI e ja vairAgyanuM sAdhana hoya to tamAre ahIM AvavAnuM kAma nathI, ghare sAdhana taiyAra che. sAdhunI jema strIno paNa sahavAsa karavo ema syAdvAdI bole ? muninI dezanAnI jema strIdarzane vairAgya thavAnuM syAdvAde mAnya rAkhyuM paNa strI e vairAgyanuM kAraNa che e vAta syAdvAdIne mAnya nathI. syAdvAda to vastunuM nirUpaNa kareH muninA sahavAsanI jema strInA sahavAsane vihita na kahyo. e loko to tyAM sudhI kahe che ke, "strI mATe AvA ekAMta niyama zA mATe ? tyAM syAdvAda kema nahi ?" AvA syAdvAdIo saMsAramAM rakhaDanArA kuvAdIo che. caMDakoziyAe bhagavAnane DaMkha mAryo ane ene jAtismaraNa thayuM e vAta syAdvAdane mAnya paNa koIne DaMkha mAravAthI jAtismaraNa thayuM e vAta syAdvAdane mAnya paNa koIne DaMkha mAravAthI jAtismaraNa thAya e vAta mAnya kharI ? nahi ja. gajasukumALanA mastaka para emanA sasarAe mATInI pALa bAMdhI aMgArAnI sagaDI bharI ane muni kSapakazreNi mAMDI kevaLajJAna pAmI muktie gayA. bIje divase kRSNajI bhagavAnane vaMdana karavA AvyA ane gajasukumALajInA samAcAra pUchaLyA. bhagavAne badhI vAta kahI, ane sAthe jaNAvyuM ke, "e to tamArA bhAIne muktie javAmAM sahAyaka thayA che mATe gusso karavAnuM kAraNa nathI." e vAta mAnavAmAM syAdvAdane vAMdho nahi. paNa dareka munine mAthe aMgArAnI sagaDI goThavI muktie pahoMcavAmAM sahAya karavAnI gAMDI vAta syAdvAda mAnya na rAkhe. syAdvAda to vastunuM nirUpaNa kare. gajasukumALa to samartha hatA paNa koI asamartha hoya to ? caMDakoziyAne to bhagavAna maLyA, lAla lohIne badale sapheda dUdha jevuM lohI nIkaLyuM ne jAtismaraNa thayuM. paNa bIjo koI maLyo hota to ? pahelAM paNa e anekane karaDyo hato paNa jAtismaraNa nahotuM thayuM. mokSe javAnA asaMkhya yoga cheH ayogya kriyAthI paNa sAruM thaI jAya ane yogya kriyAthI paNa bUruM thaI jAya, paNa yogyane yogya ja ane ayogyane ayogya ja kahe e syAdvAda. mokSe javAnA asaMkhyAtA yoga che. emAMthI ekane paNa ArAdhavAthI mukti maLe; kAraNa ke, mukhyapaNe ekanI ArAdhanAmAM gauNapaNe bIjA yogonI ArAdhanA Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 482 - saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - 1670 samAya che. dAna de emAM dAnanI mukhyatA che paNa tyAMya zIla, tapa tathA bhAva to che ja paNa gauNapaNe che. jo ema na hoya to dAtAra muktie na jAya. zIla pALanAramAM paNa dAna, tapa tathA bhAva gauNapaNe che e rIte badhe ghaTAvavuM. dAna denAro zIla tapanI niMdA kare, bhAvathI bhAgato phare, anItithI paNa kamAvAnuM sAruM mAne to evA dAnathI ene mukti maLe ? kadI na maLe. mukti tyAgathI maLe, muktinA asaMkhya yogomAM eka paNa yoga evo na hoya ke jemAM tyAga na hoya. dAna, zIla, tapa, bhAva, jinapUjana, sAmAyika, pauSadhAdi tamAma kriyAmAM tyAga che. tyAga badhe rUDha che. syAdvAdano siddhAMta te A che. vRkSa joIne koIne vairAgya thayo paNa e vairAgyanuM kAraNa na kahevAya. tame roja bagIcAmAM jAo cho, paNa vairAgya nathI thato. kema ke e vairAgyanuM kAraNa nathI. bagIcAmAM jaIne Ave ene vairAgya na thAya to tene kamanasIba na kahevAya; paNa vairAgyanAM sAdhano vacce rahe chatAM vairAgya na thAya to ene kamanasIba kahevAya. pelAne evAM sAdhana na maLavAnI dRSTie,kamanasIba kahIe e judI vAta: jaMgalamAM bhaTakanArane paisA na maLe tyAM kamanasIba na kahevAya, paNa zaheramAM dukAna kholavA chatAM paisA na maLe te kamanasIba kahevAya. jene dukAnanI sAmagrI na maLI tene e na maLavA badala kamanasIba kahIe e judI vAta. yogya sthAne yogya cIja na maLe te kamanasIba kahevAya. dharmasAmagrI maLavA chatAM je na tare te kamanasIba kahevAya. paNa dharmasAmagrI na maLe ane na tare te kamanasIba na kahevAya. ene yogya sAmagrI ne maLavA pUrato kamanasIba kahIe te judI vAta. vezyAvADe rahenAro ogho laIne Ave ? na ja Ave. Ave to Azrarya. sthUlibhadrajIne vezyAnuM ghara chUTyuM, pitAnA mRtyu para udyAnamAM jaI ghaDIbhara vicAra karyo tyAre vairAgye thayo. jyAM sudhI arthakAmanA raMgarAgathI haiyAM bharyA che tyAM sudhI ahiMsaka vRtti na Ave. khAnapAnanI cIjo e hiMsAnAM sAdhano che: bAra vratadhArI zrAvakane savA vaso ja dayA kema, e vicAro. Dagale pagale sthAvara jIvono ghANa to e kADhI rahyo che. "A joIe ne te joIe" e to ene cAlu che, vyavahAranAM pApakAryonI anumodanA cAlu che, lAkhonI levaDadevaDa cAlu che tyAM bIjuM zuM hoya ? sAmAyikamAM paNa ahiMsA keTalI ? tyAM paNa tamAma kAryavAhInI anumodanA beThI che. caturdazIno pauSadha kare ane te divasanA vepAramAM ahIM ke vilAyatamAM lAkhono napho maLe to le ke na le ? te divase nokare bhUla karI hoya ne gharamAM nukasAna thAya to gusso na Ave ? Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 161 -31 : muni sihonI trANa.. zAsana virodhIone paDakAra - 111- 483 AkAMkSA jIvatI jAgatI beThI che, hajI gaI nathI. ghera javAnuM nakkI karIne ja badhA ahIM Avo cho ne ? maMdira upAzraye AvanArA dasa-agiyAra vAge nakkI pAchA AvavAnuM kahIne ja Ave che. sabhAH "ApanA hAtha hAle che emAM paNa vAukAyanI hiMsA nahi ? ame paNa vinA kAraNe hAtha na halAvIe paNa atyAre A hAtha hAla che te paisA mATe hAle che ? huM kahI gayo ke arthakAma mATenI pravRttimAM hiMsA che, hiMsakabhAva che. ahIM paNa hAtha halAvavAmAM khAnapAna, mAnapAna ke vAhavAhanI icchA hoya to hiMsA lAge. sAdhu pATe samajAvavA bese che te roTalA mATe ? sabhAH "roTalA vahore to che ne ? . zA mATe ? svAda mATe ke peTa bharavA ? sabhAH "peTa bharavA." peTa paNa bharavuM te zA mATe ? saMyama mATe ne ? tame paNa e pramANe karo to tame paNa sAdhu. sAdhu paMDane calAvavA mATe AhAra lAve. tyAM paNa jo bIjI bhAvanA Ave to hiMsakabhAva Ave. bhikSA lAvIne rAkhI mUkavAnI paNa sAdhune manA che. jyAre jyAre joIe tyAre muni levA jAya. mahAtapasvI mATe jeTalI vakhata AhAranI jarUra paDe teTalI vakhata ApavAnI chUTa, paNa jyAre jyAre joIe tyAre tyAre levA javuM paDe. lAvIne rAkhI na mukAya. rAkhI mUkavAmAM to mUrchAbhAva che. "vakhate na maLyuM to ? A vicAra Ave eTale dRSTi pharI gaI. vaLI lAvI rAkheluM sAcavavAnI paMcAta thAya. kIDI maMkoDI thavAno paNa saMbhava. khAnapAnanI cIjo e hiMsAnAM sAdhano che. sAdhu hiMsAnA eka paNa kAraNane pAse na rAkhe. mArApaNAnI bhAvanA poSAya evI eka paNa cIja pAse na rAkhe. saMyamanI jarUriyAta karatAM jarA paNa AgaLa na vadhe. sabhAH "pustakonA bhaMDAramAM mArApaNuM nahi ? tyAM paNa mArApaNuM Ave to mUccha pedA thAya. bAkI nAma lakhAya che te to oLakhANa pUratAM. emAM vAMdho zo ? eTale moTA bhAganI evI vAto to sArA mANasone kalaMkita karavA phelAvAya che. e badhI vAhiyAta vAto che. munio siMha kaI daSTie ? arthakAmanI pravRtti e hiMsA che. e hisAbhAvanA para hallo lAvanArA hovAthI e dRSTie munio hiMsaka che; mATe emane siMha kahyA. sAdhune joIne have A baMgalA chUTI jaze' evI mUMjhavaNa zrAvakane thAya. zarUAtamAM mUMjhavaNa Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 484 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 thAya, paNa pachI AnaMda thAya. kedamAM paDelA kedIne mudata pUrI thatAM choDAvavA AvanArane joIne AnaMda thAya tema zrAvakane paNa munine joIne evo ja AnaMda thAya. sAdhune joIne pahelAM bhaya lAge ane pachI AnaMda thAya. jo pahelAM bhaya na lAge to tame sAdhunI pharaja samajyA nathI ane pachI AnaMda na thAya to tame amone upakArI mAnatA nathI. muninAM darzanathI 'have e muni amArI badhI mamatA choDAvaze' evI bhAvanAno saMcAra thAya. enAthI zrAvakane zarUAtamAM jarA bhaya lAge, paNa pachI AnaMda thAya. tamane to Aje bhaya ke AnaMda kazuM thatuM nathI. tame to eTaluM samajyA cho ke 'muni Ave eTale sAmA javuM, baeNMDavAjA vagADAvavAM, gAmamAM lAvI upAzrayamAM besADavA, e ja kahe emAM 'hAjI hA' bhaNavI ane A amArA guru - ame emanA bhakto ema bIjAne kahetA pharavuM.' A badho to sAmAnya vyavahAra che. paNa sAMme zA mATe javuM. baeNMDavAjAM zA mATe vagADAvavAM, ToLe vaLI zA mATe levA javuM, evA mahotsavomAM hajArono vyaya zA mATe karavo, lAvIne pATe zuM kAma besADavA ane roja babbe kalAka vyAkhyAnamAM zA mATe gALavA, A badhuM vicAravA kAMI prayAsa karyo ? sabhA dharmano udyota karavA. ATalA mAtrathI udyota thAya ? muni AvyA evA vidAya thAya to udyota thaI jAya ? , 1672 sabhA koI sAdhu thAya to udyota thAya.' te bIjA thAya to ja ne ? tame to nahi ne ? pATaNamAM AcArya gayA ane temanA javAthI je thavuM joIe te thayuM. emAM bIjAe mUMjhAvAnI jarU2 kyAM hatI ? jainone to mUMjhavaNa na hatI. jainetaro paNa je sajjana hatA temane paNa mUMjhavaNa na hatI. paraMtu jainetaromAM nahi janmelA ane jaina jAtimAM janmavA chatAM jainatvanA siddhAMtone nahi mAnavAnA yoge tyAMthI e bahiSkRta thayelA trizaMku jevAne mUMjhavaNa thaI. teo have eka navI vAta zIkhyA che. e vAtanI pahela jAmanagare karI che. puNya khasavA mAMDe tyAre jamA udhAranI noMdha judI jAtanI thAya. e loko kahe che ke, 'je AcAryo tathA sAdhuo amArAM pharamAna mAne te kharA, bAkI khoTA.' zrI jinezvaradevo to pharamAve che ke je AtmA arthakAmane tyajI muktinA dhyeyathI paMcamahAvratarUpa munidharmane ArAdhe ane phelAvo kare te sAdhu. tyAre A potAne zrI jinezvaradevanA bhakto kahevarAvanArAo, potAne na mAne te sAdhu nahi ema Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1673 -31 : muni siMhanI trANa... zAsana virodhIone paDakAra - 111- 485 jaNAve che. A loko bhagavAnanI pUjA paNa zA mATe kare che ? kahevuM ja paDe ke bhagavAnanA vacanAnusAra sAdhuo vartana kare che temane aTakAvavA mATe, emanI kAryavAhI A rIte viparIta prakAranI hovAthI emanI pUjA paNa arthahIna che. Avo TharAva e to buddhinuM pradarzana cheH e loko sAdhuone kahe che ke, "bhagavAna to covIsaso varSa pahelAM thaI gayA; e tamane roTalA ApavA nahi Ave. tamAre to amAre AdhAre hAlamAM jIvavAnuM che mATe ame kahIe tema vartavuM paDaze." AnI sAme javAbamAM sAcA sAdhuo kahe che ke, "ame tamArA AdhAre nahi paNa covIsaso varSa pahelAM thaI gayelA e bhagavAnanA zAsananA AdhAre jIvIe chIe mATe amArA roTalAnI tame ciMtA nahi karatA. amAre to bhagavAnanI AjJA mujaba vartavAnuM che. tame kaho tema nahi ja."eTale e loko TharAva kare che ke, "labdhisUri tathA temanA sAdhuone tathA navadIkSita sAdhuone sAdhu mAnavA nahi." A TharAvano amala karavAnI e loko badhAne bhalAmaNa kare che. have evI bhalAmaNa karanArAne pUcho ke, "emane sAdhu kema na mAnavA eno khulAso Apo." Ano khulAso e nahi ApI zakavAnA. sAdhu thayelA ke navA sAdhu thanArA koI paNa emanI AjJA mAnavAnI pratijJA laIne sAdhu thayA che ? vicAro ke e loko keTalI hade UMdhA jAya che ane potAnI jAtane keTalI nIcI kakSAe UtarI gayelI jAhera kare che ? jo ke AvuM karanArA che thoDA paNa e loko badhAne potAnA ToLAmAM ja gaNe che. tethI pATaNavALAe A vakhate DahApaNa vAparI "zAsanarasika saMgha'nA nAme kaMkotrI bahAra pADI. eTale e loko akaLAyA ane TharAva karyo ke, "amArA gAmamAM ame ja saMgha chIe. bIjo koI saMgha nathI." paNa tame ja saMgha ho to bhale ho ! koNa nA pADe che ? tamArA saMghamAM gaNAvA koI AvyuM nathI. zAsanarasika saMgha kaMkotrI bahAra pADe che, dIkSA ApanAra, lenAra, mahotsava karanAra, mahotsavamAM bhAga levA AvanAra badhA zAsanarasika saMghamAM che to pachI tamAre have ciMtA karavAnI jarUra kyAM che ? jo labdhisUrijI mahArAje alpa saMkhyA dharAvatA zAsanarasika saMghanA guru ke AcArya thavAno inkAra karyo hota ane badhAnA eTale emanA paNa guru gaNAvAnI icchA jAhera karI hota to to AvA TharAvanI jarUra hatI ke labdhisUri amArA gaLe paDavA Ave che. paNa e amArA guru nathI, paNa evuM to kAMI hatuM nahi. pachI to TharAva karI buddhinuM pradarzana karavAnI jarUra zI hatI ? e to tyAM AvyA tyArathI ja bhagavAnanI AjJA mAne tene saMgha.ane na mAne tene asthisamUha ja kahe che, pachI emane ciMtA karavAnI jarUra kyAM che ? Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 487 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1674 evAnA guru thavA koNa icche ? zrI jinezvara devanA zAsanane mAnanAra sAdhu zrI jinezvaradevanI AjJAnI avagaNanA karanArAnA guru thavAnuM icche paNa nahi. evAnA paNa guru thavA icchanArAono irAdo cokhkho na hoya. mAnavuM paDe ke e kAM to peTa bharavA nIkaLyA che athavA to khoTI vAhavAha mATe nIkaLyA che. evAone zrI jinezvaradevanA zAsana upara prema nathI ane e zAsana sAthe saMbaMdha paNa nathI. evA sAdhuo maMdiramAM jatA hoya to paNa sAMdhu gaNAvA mATe jAya che. paNa hRdayathI nathI jatA. nakkI mAno ke A eka rogacALo che ane tenAthI sAvadha rahevAnI bahu jarUra che. jo ke saMkhyAmAM teo caDiyAtA che, ahIMnI saMkhyA alpa che. paNa tethI mUMjhAvAnI jarU2 nathI. ahIMnI alpa saMkhyA paNa e jhAjhAne haMphAve tema che kAraNa ke ahIM bhagavAnanA zAsananuM baLa che. sabhA 'e loko kahe che ke dIkSAmAM hAthI kema lAvyA ?' hAthI kema lAvyA e prazna zo ! lAvI zakAto hota to devalokathI airAvaNa hAthI lAvata. jo vaDodarA jevuM zahera hota to ekane badale aneka hAthI lAvata. zAsanarasika saMgha para zAsanadevanI maherabAnI che. saMkhyA ochI hoya tethI zuM ? e loko paNa vicAramAM to paDyA che zrI jinezvaradevanI AjJAthI viparIta cAle te saMgha nathI. paNa hADakAMno Dhagalo che tema zrI haribhadrasUrijI mahArAjA pharamAve che. AjJArUpI caitanya vagaranAM e maDadAM che. be jIvatA mANasathI ghara cAle. paNa ghaNAM maDadAMthI na cAle, UlaTuM gaMdhAI jAya. pATaNanA dIkSA mahotsavamAM bahAranA bhAga levA janArAne e lokoe saMbhaLAvyuM ke, 'pArako maphatano mAla khAvA AvyA cho ne ?' juo ! emanI vRtti keTalI nIcI parAkASThAe pahoMcI che ? javAbamAM pelA AvanArAoe saMbhaLAvyuM ke, 'bhAgya joIe che. tame gAmamAM chatAM tamane jamADatA nathI ane amane bahAravALAne notare che.' e lokone paNa have samajAvA lAgyuM che ke, 'ApaNe khoTe raste chIe', eTale have kahe che ke, 'AvI dIkSAnI amArI nA nathI.' evuM kahenArAne pUcho ke aDhAra varSa aMdaranI dIkSA AvI rIta vinA kyAre thaI che ? suratanA saMmelana ane pATaNanA dIkSA mahotsavathI e loko kharekhara vicAramAM to paDI gayA che. Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1675 -31 : muni sihonI trANa. zAsana virodhIone paDakAra - 111- 487 zAsanapremIo have nirNaya kare? peTrola vinA moTara na cAle. dharmAdA saMsthAomAM peTrola pUranAra to zAsanarasiko ja che. sAcA dAna, zIla, tapa, bhAva zAsanarasika sivAya bIjAthI bhAgye ja bane. tyAM to Aje chatI moTare peTrola khUTyAM che. zAsanavirodha karanArAonI moTaro aTakI paDI che. zAsanapremIoe to have nirNaya karI levAnI jarUra che ke zAsanavirodhI game tevo moTo mANasa hoya to paNa tene moM na ApavuM. ene salAma karavAnI nahi. e kare to jhIlavAnI nahi. moDhuM pheravI levAnuM. potAne ghera Ave to paNa naramAzathI kahI devAnuM ke, "A ghara Apa jevA nAmavaro mATe lAyaka nathI." A rIte zAsanapremIo kare to e loko niprANa banI jAya. zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA kahe che ke, bhagavAnanI AjJAthI viparIta jIvana jIvanArA badhA luhAranI dhamaNa jevA che. zAsanarasikonA TekA vinA emanI eka paNa saMsthA cAlatI nathI. evAne jaina kema kahevAya ? jAmanagaranI mUrkhAInuM anukaraNa karIne ApaNe paNa potAnI mUrkhatA jAhera karI che. jAmanagaravALAoe to sAgarajI mahArAjane ane navadIkSitane ja nahi mAnavAnuM TharAvyuM hatuM. jyAre AmaNe to AcArya zrI labdhisUrijI ma. tathA navadIkSita temaja badhI sAdhune nahi mAnavAnuM TharAvyuM che. jeo pAMca mahAvrata pALe che, e mATe jIvana samapyuM che, eno pracAra kare che, roTalA ke mAnapAna mATe pAMca mahAvrata pALatA nathI, prabhaAjJAnuM ArAdhana kare che, kalyANamArga mATe ja jemano parizrama che evAne nahi mAnavAnuM kahenAra mATe samaju loka to ema ja kahe ke e loko jaina ja kema kahevAya ? sabhAH "okhA hindustAnamAM to labdhisUrijI mahArAja AcArya tarIke mAnya che chatAM emanA mATe Avo TharAva karanArA pote ja saMghamAM kevI rIte - gaNAya ?' huM je samajAvavA mAMguM chuM e ja A bhAI kahI rahyA che. AvA TharAvathI to emanI sthiti kaphoDI thAya che. emanA para gusso lAvavAnuM ApaNane kAraNa nathI. ATaluM paNa bolavAnuM kAraNa e che ke AvI vAta bahAra Ave tyAre satyane satya rUpe jaNAvI devAnI pharaja che. "labdhisUrijI ma.ne sAdhu mAnIe chIe' ema ApaNe kahevAnI jarUra nathI. kema ke e to che ja. zAsananI akhaMDa Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 488 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1676 sevA karanArane sAdhu na mAnavAnuM TharAvanArAe potAnI mUrkhatA jAhera karI che. jenAmAMthI zAsana jAya che tenAmAM kudaratI mUrkhatA Ave che, nahi to koI AvuM sAhasa na kare. temane koI jabaradastIthI kahevA gayuM nathI ke, "tame Amane sAdhu mAno," pachI AvA nirarthaka bakavAdanI jarUra zI hatI ? koI kahe ke, "huM tamane nokarImAM rAkhavAno nathI' to e eno mithyA pralApa che. je pote ja daridrI che, pacIsa rUparaDIno pagAra ApavAnI paNa trevaDa nathI, tene tyAM nokarIe rahevA paNa koNa javA navaruM che ? evA nokhA paDe to vAtAvaraNa cokhkhuM thAyaH jeone AjJAnI paDI nathI; jeo Agamo mATe elaphela bole che tevAnA to guru thavAmAM paNa lAMchana che. avasara Ave.to evAnA guru thavA karatAM bahetara che ke evA gAma, nagara ke dezano tyAga karavo. pUrve AcAryoe saMyamane vyAghAta pahoMce tevA dezonA vihArano pratibaMdha karyo che. potAnA saMyamane vyAghAta pahoMcADIne upakAra karavA sAdhuo baMdhAyelA nathI. je chokaro bApane bApa na kahe tenA bApa thavAmAM majA paNa zI che ? have to evA sAdhu ane evA zrAvako arasaparasa bhegAM maLI ahIMthI judA paDe to ja nirAMta thAya. Aje lagabhaga sADA traNaso sAdhu kahevAya che enA baso rahe to vAMdho nathI, jo ke sAdhu to lAkha hoya toye inkAra nathI. paNa ochAmAM ochA atyAre be hajAra to joIe ema mAnuM chuM. paNa e lobhe AgamavirodhIonuM ToLuM vadhAravA icchA nathI. so sAdhu eka raMganA hoya, eka ja sUra nIkaLe to pariNAma juduM ja Ave. comera lAhya lAgI hoya tyAre baMbAvALA majabUta joIe, paMpanAM moDhAM sarovara ke kUvAmAM joIe. pANInA phuvArA evA choDe ke bArI ke makAna paDI jAya teno vicAra na kare. paDeluM pachI navuM thAya paNa Aga to eka vakhata bujhAvI ja joIe. emanI saMkhyA moTI che. paNa emAM Aga saMkoranArA ghaNA che. jeo emane puSTi Ape che, thAbaDe che te badhA AgamAM vAyu phUMkanArA che. AghA rahenArA saMkoranArA che. manathI ene bhUMDuM mAnanArA bacAvavAnI kALajIvALA che ane bolIne khullI rIte cetavanArA pANInA phuvArA choDanArA che. e AgamavirodhIo judA paDe to vAtAvaraNa cokhkhuM thAya. sabhAH "dareka pakSa bIjAne potAnAmAM bheLavavA to icche ne ? zAsanapakSa Agama viruddha bolanArane jo bheLavavAnI vAto kare to te mUrkhAI che. e to kahe che ke tame ame jAtie jaina kharA paNa jaina saMgha tarIke Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 31 : muni siMhonI trANa. zAsana virodhIone paDakAra - 111- 489 bhegA to tyAre ja besAya ke Agamane namo to." emAM paraspara sAruM manAvanArAo jo bhegA bhaLI gayA to evI mUrkhatA kare ke je mUrkhatAthI vIsa varasathI takalIpha veThavI paDe che e veThavAno kALa vadhI javAno. khulluM kahevAnuM ke, "tame ame bhAIo chIe, amane tamArA para jarA paNa dveSa nathI, manuSya tarIke bhAIo chIe, eka gAmanA vatanI tarIke bhAIo chIe. paNa jaina saMgha tarIke sAthe nahi." A rIte kAma levAya to be-pAMca varasa jarA athaDAmaNa dekhAya. paNa pachI ekadama zAMti anubhavAze. pArakAne gharamAM pravezavA devAya nahi ? bahAranA mahemAna hoya tyAM sudhI gharanAne zAMti nathI. kema ke e badhA pArakA-mahemAna, cAra dI'nA ATha dI" kare eTale e kema jAya evo rasto yajamAnane yojavo ja paDe. mahemAnane mUkavA jAya tyAM AMkhamAM pANI lAve, viyogathI thatuM duHkha batAve paNa e jAya, gADI UpaDe eTale "hAAza' kare. potAnA mAthA uparathI moTo bojo Utaryo ema mAne. mahemAna hoya eTale roja kAMI ne kAMI mAlapANI banAvavAM paDe. enI sAthe gharanAne paNa e khAI khAIne mAMdA thavuM paDe. dIkaro thayo hoya tene bahAra kADhavAnI ciMtA nahi. paNa diIkarI janme tyArathI ja ciMtI. kema ke e pArake ghare mokalavAnI. moTI thAya ne yogya ghara ne yogya vara na maLe tyAM sudhI gharamAM sApano bhAro lAge. sva-parano bheda jaNAyA vagara raheto nathI. jainazAsanamAM paNa sva-parano viveka joIe. be mANasathI ghara calAvAya, paNa pArakAne gharamAM pravezavA nA devAya. pArakAne dattaka laI dIkaro banAvAya, paNa e bApanuM nAma badale to. ahIM AvyA pachI tyAM eno hakka nahi ke enA bApano ahIM hakka nahi. mArA kahIne pArakAne gharamAM sthAna ApyuM to duHkhanA dahADA AvavAnA. potApaNuM mUkIne Ave ene 2khAya. pArakI zobhA e zobhA che ? pArakAne gharamAM na pravezavA devAya. upAdhyAyajI mahArAjA paNa nA pADe che. lagnamAM pArakA dAgInA lAvIne dIkarAne paherAvyA hoya to e jyAM sudhI dhaNIne pAchA na soMpAya tyAM sudhI bApane cena na paDe. ghaDImAM sAjanamAM jAya ne ghaDImAM dIkarA pAse cakkara lagAvI jAya. jyAre ghera AvI tamAma muddA dhaNIne ApI Ave tyAre cena paDe. pArakI zobhA e zobhA che ? jo pAMca hajAranuM naMga jAya toye sAmo dasa hajAranuM kahe to pAMcanuM hatuM ema jANavA chatAM AbarU khAtara dasa hajAra paNa ApavA paDe. upAdhyAyajI mahArAjA kahe che ke, paranI Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1678 490 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 sobatamAM zobhAnI bhAvanAmAM AtmAno nAza che. ahIM paNa pArakAne na bheLavavA. e potAne bhaNelA kahe to kahI devuM ke amAre bhaNelAnI jarUra nathI. vagara keLavAyelA ghauMnA ATAthI calAvAya paNa sApha karelA paththaranA bhUkAthI kAma na levAya. keLavaNI vagara cAle paNa prabhuvacanamAM zraddhA na dharAve to tene eka kSaNa paNa na nabhAvAya. jainazAsanamAM saMgha merUmAM ahiMsArUpI guphAomAM kumatavAdIorUpI haraNiyAMne trAsa pamADavAmAM samartha munisiMho vase che, e viSe `zAstrakAra bhagavaMta vizeSa zuM varNana kare che te have pachI. Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 : zrI saMghamerUnI guphA eTale vyAkhyAnazALA vIra saM. 2450 vi. saM. 1986. caitra vada-9 maMgaLavAra, tA. 22-4-1930 112 * jIvadayAnI ramaNatA eTale zuM ? * sAdhyanI sAthe rahe te hetu : * AjanA jhaghaDA samyagdarzananA abhAvanA che : * strI kema mokSe na jAya ? pharajiyAta amalamAM mUkavo paDe te kAyado : - * TharAvanI bhUmikA ja khoTI che : * vANiyA mahArAjane samajAve ? sAdhu vicArapUrvaka ja bole : * sAdhu kAyadA konA mAne ? pUchyA vinA dIkSA levAya ja nahi evo niyama nathI : samakitIne saMyama hIrAthI paNa adhika lAge : * khoTAne gusso na Ave : * zAstro gurunI nizrAe vAMcavAnAM che: - AjanA zrImaMtonI dazA kevI che ? ahitakara to na ja bolAya : tamane sArI I rIte kahevAya ? korI prazaMsAthI udaya na thAya : tame ahIM gharanA ke bahAranA ? * zrata mAnanArane ja kevaLajJAna thAya: jIvadayAnI ramaNatA eTale zuM? anaMta upakArI sUtrakAra paramarSi zrI devavAcaka kSamAzramaNajI mahArAjA zrI naMdIsUtramAM zrIsaMghanI merUnI sAthe sarakhAmaNI kare che. emAM kaMdarAnI sarakhAmaNI viSe ApaNe varNana karI gayA. kaMdarA eTale moTI guphA. have pahADamAM rahelI nAnI guphAonI sarakhAmaNI karI rahyA che. parvatamAM nAnI moTI guphAo ghaNI hoya, emAM dhAtuo, ratno, auSadhio vagere hoya. Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-3 kaMdarAomAM siMho phare ane guphAomAM siMho rahe. kaMdarA ane guphA vacce ATaluM aMtara samajavuM. zrIsaMgha merUmAM kaMdarAne sthAne jIvadayA che. kumatavAdIrUpI haraNiyAMone trAsa pamADanAra muniorUpI siMho tyAM phare che. e zrIsaMgha merUmAM guphAne sthAne vyAkhyAnazALA (upAzrayo) samajavAnI che. 492 1680 sabhA 'jIvadayAnI ramaNatA eTale zuM ?' jIva mAtranI bhalAnI bhAvanA. kaMdarAomAM munirUpI siMho phare ane guphAmAM e 2he. munirUpI siMhone joIne kumatavAdIo trAse. jo ema na hoya to kaMdarAnA jIvone rakSaNa na maLe. e kaMdarA susthita na Take. ayogya AtmAone to muni pAse AvatAM trAsa thAya. siMhanI eka trADathI paNa jAlima jAnavaro bhAge ja. e zaurya enAmAM che. vinA prahAre duzmano rasto mApe. zrIsaMghamerUnI vyAkhyAnazALA rUpI guphAmAM hetuo rUpI dhAtuo che. vastune siddha karavA apAya te hetu. pakSa sthApavA mATe prabaLa sahAyaka te hetu. dhUmra hetuthI nizcayarUpe agni sAdhya thAya. garamI to sUryanA tApathI paNa thAya, paraMtu agnino prabaLa hetu dhumADo. vastunI sthApanA siddha karavA moTAmAM moTuM sAdhana hetu. sAdhyanI sAthe rahe te hetuH na hetu be prakAranA; anvaya ane vyatireka. jene mATe hetu Ape te tyAM hoya ja, e anvaya ane sAdhavA yogya padArtha na hoya tyAM hetu na ja hoya e vyatireka. agni e sAdhya ane dhUmra e sAdhavAno hetu. dhUmra hoya tyAM agni jarUra hoya te anvaya hetu ane agni na hoya tyAM dhUmra na ja hoya te vyatireka hetu. sAdhyanI sAthe rahe te hetu. pote 2he to sAdhyane pakaDe te hetu. keTalAka hetu bhAse kharA paNa hoya nahi, te nakAmA. samyagdarzana hoya tyAM saMyamanI ruci hoya ja. samyagdarzana vinAnuM saMyama saMyama nathI. jJAna ane cAritrane mokSamArga banAvanAra hoya to samyagdarzana che. samyagdarzana ekaluM hoya to paNa ThIka paNa enA vinA jJAna-cAritranI kiMmata nathI. jJAna ane cAritra muktinAM sAdhana nathI. paNa samyagdarzana vaDe e muktinAM sAdhana bane che. samyagdarzana rahita ekalAM jJAna-cAritra mukti na Ape. karoDo varSa saMyama pALe ane pustako ghaNAM vAMcI jAya. paNa samyagdarzana vinA e tamAma vyartha. bhale jJAna viziSTa na hoya, sAmAnya ja hoya, cAritra sAmAnya hoya, paNa samyagdarzana majabUta hoya to aMtarmuhUrtamAM kevaLajJAna thaI jAya. jJAna ane cAritrane suMdara banAvanAra samyagdarzana che. A zAsanamAM saMyamamAM DhIlA hajI nabhe, vagara bhaNelAM paNa Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1681 32 : zrI saMghamerUnI guphA eTale vyAkhyAnazALA - 112 nabhe, paraMtu darzanahINA na nabhe. zrI jinezvaradeve kahyuM te ja sAcuM evI zraddhA to samyagdarzana. saMsAra khoTo, to khoTo mAnavo ja paDe. jo saMsAra sAro hota to zrI jinezvaradevo eno tyAga zuM kAma karata ? tyAM dalIla ke yukti na magAya. pote na tajI zake te kamanasIbI mAne. evI zraddhA Ave to alpa jJAna paNa mahAna thAya ane nAno tyAga paNa moTo bane. AjanA jhaghaDA samyagdarzananA abhAvanA che Aje tyAga tathA jJAnanI nirbaLatA zraddhAnA abhAve che. AjanA ragaDAjhaghaDA paNa samyagdarzananA abhAvanA che. badhA jJAna cAritra khaTakatAM nathI, paNa darzana khaTake che. jJAna. cAritramAM to bacAva karI zake. jJAnamAM kSayopazamanA abhAvano ane cAritramAM sAmarthyanA abhAvano bacAva kare paNa darzanamAM zuM kahe ? koI saMyama na le tene nAstika na kahevAya. kema ke, 'tAkAta nathI' evo e bacAva karI zake che; paNa darzana mATe zo bacAva kare ? eTale darzana mAnavAmAM ja moTI mUMjhavaNa che. mana, vacana, kAyA e traNe yogonA mukha upara darzana tALuM lagAve che. bhagavAne zuM kahyuM che te samyagdaSTie paheluM jovuM paDe. traNeya yogo para beDI nAMkhanAra paheluM samyagdarzana che. mATe to Aje kahe che ke, 'darzananA jamAnA vayA gayA.' AvA pralApo ATalA mATe ja karanArane karavA paDe che. 493 sabhA 'zAstramAM to prathama jJAna ane pachI kriyA' ema ja kahyuM che ne ?' e jJAna paNa samyagdarzanapUrvakanuM. enA vinAnA jJAnane to zAstra ajJAna ja kahe che.. darzana vinA jJAna cAritranI kiMmata nathI. ghaNo tapa kare, mahinA mahinAnA upavAsa kare, agnimAM paDatuM mUke. parvatanI TocethI jhaMpApAta kare, e badhAnI kazI kiMmata nathI. kema ke, e badhuM to saMsA2mAM anAdikALathI cAlu che. jene mATe prANa ApavA loko taiyAra na thAya evI duniyAmAM kaI cIja che ? zrI jinezvaradevanA kathanane ja satya na mAne te zuM na mAne e Azcarya. sabhA 'zrI jinezvaradevane ja mAnavA e pakSapAta nahi ?' nA. ahIM mahAvI2ne ja mAno ema nathI kahetA. je vItarAga hoya, je rAga-dveSanA vijetA hoya, je arihaMta hoya, ene mAnavAnuM kahevAmAM Ave che. mahAvIra paNa arihaMta thayA mATe manAyA. so TacanuM sonuM sau cokasI jaNAve. paNa kasoTInA paththare Ave to kharuM ne ? sAcI cAvI hAthamAM Ave to jyAM tyAM DAphoLiyAM mAravAM na paDe. sabhA 'tame paNa sarvajJa nathI to sAco dharma zI rIte jANI zako ?' Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-3 sarvajJanA vacanathI sAco dharma svIkAryA vinA sarvajJatA AvatI ja nathI. sarvajJa banyA pachI dharmanI jarU2 nathI. dharmanI parIkSA chadmasthakALamAM ja che. e mATe sAcI cAvI joIe. viSayathI AtmAne je Agho khaseDe, kaSAyone je tajAve, guNa pratye rAga janmAve ane mokSamArganI kriyAmAM je apramatta banAve, te ja sAco dharma. viSayano virAga kayo dharma karAve ? je dharmanA sthApaka vItarAga hoya, pracAraka guruo nigraMtha hoya ane jenA siddhAMta tyAgamaya hoya, te dharma viSayano virAga karAve. je dharmamAM Azrava ane saMvarano jhINavaTathI vicAra karavAmAM Avyo hoya, jIva ane ajIvanA vibhAga spaSTa batAvavAmAM AvyA hoya, amukamAM ochA jIva ane amukamAM vadhAre jIva ejemAM vicArAyuM hoya, jIvo zAthI janme ane mare e badhAno sUkSmapaNe jyAM vicAra karavAmAM Avyo hoya te dharma viSayathI virAga pamADe, kaSAyo tajAve vagere karAve. 494 1682 sabhA 'A badhuM to digaMbara ane sthAnakavAsImAM paNa che ne ?' tyAM pUruM nathI. eke bhagavAnane mAnyA paNa temanI AkRtine na mAnI. eTale ke bApane mAnyA paNa temanA phoTAne na mAnyo. eka kahe che ke puruSa mokSe jAya ane strI na jAya. vItarAga Avo pakSapAta kare ? nahi ja. jIvAdi padArthonA svarUpamAM paNa e AgaLa nahi vadhe. eke mULa Agamone ja mAnyA te paNa pUrA nahi, bIjAo Agama mAnatA ja nathI. emaNe navAM upajAvyAM. chadmasthanA upajAvelAmAM goTALA hoya. strI kema mokSe na jAya ? : sAcA dharmanI parIkSAmAM musIbata nathI. paNa arthamanI Asakti jatI nathI. pahelAM e badhA arthakAma aMgenA kAmamAMthI paravAryA pachI ja A, e bhAvanA che tyAM zuM thAya ? A to evuM ja rAkhyuM che ke deva paNa je camatkArI hoya te mAnavA, zAstra paNa te mAnavuM ke jemAM potAne kAMI bAdha na Ave, A dazAmAM have sAcA dharmanI parIkSA zI rIte thAya ? sabhA 'strI kema mokSe na jAya ?' teo kahe che, eka sUtarano taMtu paNa aDe to kevaLajJAna aTakI jAya. strIthI nagna rahevAya nahi, tethI sAdhvI thavAya nahi; eTale mokSe javAya nahi. sUtaranA taMtuthI kevaLajJAna UMDI javAnI tyAM mAnyatA che. jema pATaNamAM TharAva thayo te joyo ne ? eka mANasane dIkSA apAya eTale badhA sAdhupaNAmAMthI UDI jAya tema. A kevo TharAva ? eka mANasa unmArge caDhyo eTale e AvI bhUlo Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1683 - 32 H zrI saMghamerUnI guphA eTale vyAkhyAnazALA - 112 - 495 kema kare che e na puchAya. nisaraNInA eka pagathiyethI paga khasyo. te gabaDIne nIce ja AvavAno. e moTA bhAge nIce paTakAya nahi tyAM sudhI aTake nahi. e lokonA TharAvano bhaMga Dagale ne pagale thavAno. evA TharAvonI kiMmata nathI. emane ja potAnA zabdonI kiMmata nathI. jainazAsananA zabdaprayogo sAcA sAbita thAya tevA che. darekane magajamAM UtarI jAya tevA che. jinezvaradevanI AjJA na mAnanArane zAstra hADakAMno Dhagalo kahyo te sAbita karI zakAya ema che. pharajiyAta amalamAM mUkavo paDe te kAyado : DAhyA mANaso evA TharAvo kare ke je vAMcanArane barAbara ja lAge. koI mAne ke na mAne paNa anAyAse eno amala thAya. gavarnamenTe kAyadA ghaDanArI kamiTI (dhArAsabhA) rAkhI che. emAM pasAra thAya tyAre kAyado bane. e kAyadAthI mahenata kare toya chaTakI na zake. ene kAyadAne tAbe thavuM ja paDe. kAyado e jALa che, enI cuMgAlamAMthI koI khasI zake nahi. nAnuM baccuM paNa jenuM ullaMghana kare e kAyado nathI. pharajiyAta amalamAM mUkavo paDe e kAyado. vitarAga zAsanane mAnanArAnA TharAva evA hoya ke mane ke kamane baMdhanarUpa thAya ja. sAdhupaNAnA AcAra ja evA ke emAMthI jarA khase ane pachI e DoLa karavA mAMge to paNa lokamAM nabhe nahi. relamAM besanArA potAne munizrI tathA dharmopadezaka lakhAve paNa jaina sAdhunA AcAra lokamAM evA rUDha che ke pelAne joIne jainetara paNa ene patita kahe. atyAra sudhI saMgha bahAra mukAyA te AvAM ja kAraNothI. evAoe ghaNAMye phAMphAM mAryA. paNa emanA kapALamAMthI saMgha bahAranI chApa na gaI. e niyamane anusarato kAyado hato. TharAvanI bhUmikA ja khoTI cheH A lokonA TharAvanI bhUmikA vAMco. e lakhe che ke, "ame karelo kAyado garvabharI rIte toDI amArA gAmamAM, amArAmAM kusaMpa karAvyo mATe evI klezakArI pravRttivALA sAdhu tarIke rahI zakatA nathI, mATe emane sAdhu na mAnavA !" "jinezvarano kAyado" ema lakhAya tyAM to vicAra karavo paDe paNa amAro kAyado' e zabda lakhe che tyAM ja emanI vAta UDI jAya che. sAdhuoe kAMI emanI sattA svIkArI nathI. emane potAnA uparI tarIke mAnyA nathI. emanI sAthe koI levaDadevaDano vyavahAra rAkhyo nathI. "sAhebajI ! kRpA karo ! bApajI ! lAbha devA padhAro !" ema kaho, tyAre muni vahoravA Ave che. ApavAnuM tamAre chatAM lAbha devAnuM munine kaho cho. jainazAsananI khUbI e che Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1684 497 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 ke tyAM eka paNa baMdhana koInuM naDatuM nathI. lakhe che ke, 'amAro kAyado sAdhue garvabharI rIte toDavAthI amArAmAM kusaMpa thayo.' sabhAH 'e to sUcave che ke emanAmAM paNa phUTa che !' te che ja. Ano artha to e thayo ke emano kAyado emanAmAM paNa badhAne mAnya nathI. sAdhu zrI jinezvaradevanI AjJA mAne ke tamArI ? emaNe pratijJA konI AjJA mAnavAnI lIdhelI ? sabhA 'keTalAka emanI AjJAne paNa mAne che.' evAne 2dabAtala thayelA samajavA. je sAdhue vANiyAnI sattA svIkArI temane mATe e vANiyAo parasparamAM vAto karatAM zuM kahe che e jANo cho ? vAta vAtamAM koI ema kahe ke, 'vAta badhI kharI paNa mahArAja mAnaze ?' eTale tarata bIjo kahe ke, 'e ciMtA na karo ! mahArAja konA ! e to Ama capaTI vagADatAM manAvI laIza.' jyAM hAtha joDIne UbhA rahe, e sthiti hoya tyAM AvI pAmaratA Ave che. evA sAdhuo pATe bese to paNa emanI kiMmata phUTI koDInI nathI. kema ke e vecANa thaI gayelA hoya che. zrI jinezvaradevanuM Agama e vAMcI zake tema nathI. e kadI pAnAM na jue paNa sAmAnAM moM joIne temane rUce evuM ja vAMce. emanI dazA kaphoDI che. vANiyA mahArAjane samajAve ? evA sAdhuo bhale sAdhuveSamAM hoya, paNa'emanI sthiti nATakiyA jevI che. nATakiyo rAjA bane, pATha AbehUba bhajave. paNa manamAM barAbara samaje ke pote pacAsano pagAradAra bhavaiyo che. sAcA sAdhunI to e chApa hoya ke koI zrAvakane koI bIjo zrAvaka mahArAjane samajAvavAnuM kahe to e kahI de ke, 'huM emane samajAvanAra koNa ? huM to sevaka, ne e guru, huM to emane vinaMtI karuM. e kRpALune yogya lAge, Agamane bAdhaka na hoya ane tyAre svIkAre to bhale, bAkI mArI vAta e mAnI ja le e vAta khoTI. huM emanI pAse besuM chuM e vAta kharI paNa te emanI sevA karavA mATe, mArI vAta samajAvavA mATe nahi. samajavAnuM to mAre ja emanI pAse hoya. vANiyo mahArAjane samajAve ? sabhAH "gharakA bammana bela barAbara', ema kahevAya che ne ?' w e duniyAnA vahevAramAM bhale kahevAtuM hoya, ahIM e na cAle. vaLI sAdhunI bhASA paNa evI hoya ke jemAM doSa na lAge..karaNIya kare kharA paNa 'karIza' ema na kahe. gocarI sAthe Ave paNa 'AvIza' ema na kahe. kahe to Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1685 -- 32 - zrI saMghamerUnI guphA eTale vyAkhyAnazALA - 112 - 497 vartamAna joga" ja. muMbaI AvavA mATe vihAra kare to paNa kahe to kSetrasparzanA' ja. upara tame AvyA ho ne huM tamane kahI dauM ke "amuka vAta huM vyAkhyAnamAM kahIza" paNa pachI sabhAmAM jainetaro AvyA hoya to e vAta na paNa kahevAya tema hoya to ? mATe sAdhu nizcayAtmaka bhASA na bole. sAdhu vicArapUrvaka ja boleH itara pAse jainonI halakAI thAya evuM e ajJAno bhale bole paNa sAdhu to vicArIne ja bole. emaNe to UMdhI ja kAryavAhI hAtha dharI che. tame jyAre gAyuM ke - ame karavAnA, karavAnA, karavAnA, zAsananI sevA karavAnA." tyAre emaNe gAyuM ke - nahi karavAnA, nahi karavAnA, zAsanasevA nahi karavAnA.' paNa vicAro ke sevA nahi karavAthI nukasAna kone jaze ? A to evo nyAya thayo ke duzmana kamAyo mATe pote gumAvavuM. A te kevI mUrkhAI ? koI cAra DAhyA hoya to emane kahe ke, "bhalA bhAI ! A zuM karo cho ?' yaMga mensa jaina sosAyaTInA pramukhe kahyuM ke, "amIcaMda jaina na hato, nAnakapaMthI hato ane ene mATe koI pustakanuM pramANa ApyuM. chatAM pelA loko kahe che ke, "nA, e jaina hato." pramukha jaina paranuM kalaMka TALe che tyAre e loko ene jaina kahIne kalaMka sAcuM TharAvavA prayatna kare che. AmAM zI mahattA samajatA haze ? dRSTi pharI gaI che enuM e pariNAma che. eTale have evo paNa vakhata Ave ke tame bhagavAna mahAvIrane deva kaho to e loko emane kudeva kahIne UbhA raheze. vicAro to e vakhata paNa AvI lAgyo che ema jaNAze. saMgha - zabda to emaNe pakaDyo paNa saMgha kone kahevAya enuM emane jJAna nathI. jo e - loko potAne saMgha tarIke puravAra karatA hoya to Aje ApaNe paNa labdhisUrijIno boyakoTa karIe. paNa AvI celeMja ApavI paNa kone ? jAmanagaravALAe jeTalA zabda lakhyA eTalA ja emaNe lakhyA. ATalI to emanAmAM buddhi che. kAyadAbAja eka ne eka, kAyado ghaDe to paNa zabdaracanA judI Ave. A to e ja zabdo ke, "sAdhu che nahi ane mAnavA nahi." A "che nahi ane mAnavA nahi' ema kahevuM e bhayaMkara che. vepArI ADatiyA vagere sAmasAme hisAba karavA bese tyAre rakamonA vAMdhA paDe to copaDA joIne vAto kare, bIjI trIjI aneka vAto kare, haste koNa hato ? bolAvo ene, vAucara Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 498 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1686 kyAM che ? AvA badhA bakhALA kADhe paNa ekabIjAne ke ekabIjAnA copaDAne koI juThThA na kahe. sAdhu kAyadA konA mAne? jAmanagare TharAva karyo ke, sAgarajI ma.ne sAdhu na mAnavA ane surata emane AmaMtraNa ApyuM to have jAmanagaranA TharAvanI kiMmata zuM gaNavI ? sabhAH "eka koDInI paNa nahi." .. e rIte A loko paNa kahe che ke, "amAro kAyado toDyo. tethI amArAmAM kusaMpa thavAthI emane (labdhisUrijI mahArAjane) sAdhu na mAnavA... have emano kAyado koI toDe tethI emanAmAM kusaMpa zA mATe thAya ? emane pUcho ke, tamArA kAyadA mAnavA sAdhuo kAMI badhAyelA che ? sAdhu tamArA to guru che, ziSya to bhagavAna mahAvIradevanA che. e vihAra kare te bhagavAnanI AjJA mujaba; tamArI AjJA mujaba nahi. comAsu lAvavA mATe tame emane vinaMtI karo cho, AjJA nathI karatA. gAmamAM padhAravA mATe vinaMtI tame emane karo cho. paNa potAne gAmamAM rAkhavA mATe e tamane vinaMtI karavA nathI AvatA. sAdhu vihAranI taiyArI kare to "raho sAheba !" ema vinaMtIpUrvaka tame kaho cho. paNa "besI jAo, nahi javAya" ema kaho cho kharA! A paddhatithI tame jagatane e to khAtarI karAvI ApI che ke e tamArA guru che. tamArA e guru ja ane ziSya to e bhagavAna mahAvIra devanA che. tethI sAdhu kAyadA bhagavAna mahAvIra devanA ane temanA AgamanA mAne paNa tamArA to kadI na mAne. zrAvaka paNa te ja ke je Agamane mAne. . caDavuM paDavuM karmAdhIna che? potAnA ghaDelA kAyadAmAM pote ja aMdara aMdara laDe emAM sAdhune zuM ? sAdhune to e kAma che ke je koI dIkSA levA Ave tyAre tyAM gAma hoya, zrAvako hoya ane teo mahotsava karatA hoya to te rIte dIkSA Ape; jaMgalamAM Ave to jhADa nIce paNa dIkSA Ape. zAstra to tyAM sudhI kahe che ke dIkSA lenAranI bhAvanA vadhI gaI ane guru dUra hoya to pote jAte paNa veSa paherI le ane pachI guru pAse jaIne dIkSA le. dIkSA lenAra kAMI badhAne pUchavA baMdhAyelo nathI. badhA kAMI enA kAkA-mAmAM thatA nathI. vepAramAM paNa salAha koI anubhavInI levAya. badhAnI na levAya. AtmakalyANanA mArga mATe kAMI evo kAyado nathI ke ghaNAnI salAha Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1887 - 32 H zrI saMghamerUnI guphA eTale vyAkhyAnazALA - 112 - 499 lenAra na ja paDe. jamAlI bhagavAnanA bhANeja, bhagavAnanA jamAI, dIkSA mahotsava anupama, dIkSAdAtA bhagavAna pote, sthaLa rAjagRhI nagarInuM udyAna, A badhuM chatAM paDyA ne ? caDavuM paDavuM karmAdhIna che. paDatAM pUchavuM nahi ane caDatAM badhAne pUchavuM ja paDe e kyAMno kAyado ? cAra jaNA nA pADe. tethI caDavAnuM mAMDI vALe ane jiMdagI barabAda thAya enI jokhamadArI konA upara ? pUchaDyA vinA dIkSA levAya ja nahi, evo niyama nathIH jaMbukumAre dezanA sAMbhaLI, vairAgya thayo ane mAtA-pitAne pUchavA Ave che. nagaranA daravAje AvatAM paracakrane joIne vicAra thAya che ke kadAca zastra vAge ne aviratipaNAmAM ja mRtyu thaI jAya to ? eTale tarata pote pAchA pharI cothuM vrata laIne Ave che. kaho ! have bAkI zuM rAkhyuM ? mAtra aupacArika rIte pUchavAnuM. pUchayA vinA levAya nahi evo niyama bAMdhIe to to maratAM paNa niyama karavAnA baMdha thaze. tyAMya pUchavA mATe thobhavuM paDaze. AjanI laData samyagdarzananA abhAvanI che. samyagdarzana vinA jJAna cAritranI kiMmata nathI. mArgAnusArI eka divasano muni paNa maharSi gaNAya che ane mArgathI patita hajAra varSano muni nakAmo. "amuka sAdhu nathI" ema kahenArA to potAnI jAtane ja khullI kare che. uMmara lAyakane rajA vinA dIkSA vihita na hota, nAnA bALakane apAtI dIkSA anucita hota, to e A pramANe khullI rIte thAta ja nahi. enA varaghoDA caDhata ja nahi. Aje emane paNa kahevuM paDe che ke "AvI dIkSAmAM "nA' koNe kahI ?" samakitIne saMyama hIrAthI paNa adhika lAge H have AvI dIkSAmAM jo "nA" nahi to siddha thAya che ke jema soLa varSanAne dIkSA apAya to ATha varSanAne paNa apAya. bahu samajadAra to kahe ke garbhanA nava mAsa bhegA gaNI sAta varSanAne paNa apAya. ethI AgaLa vadhe to tyAM sudhI zAstra kahe che ke, mAtA-pitA dIkSA letAM hoya, bALakane koI rAkhanAra na hoya ane bALakane pitA sAthe rahevuM hoya to pAMca varSanAne paNa dIkSA apAya. AvuM zA mATe ? to kahe che ke, saMyama vinAno eka paNa divasa jAya te bhayaMkara che. tamane to kazo bhaya nathI. paNa saMyama vinAno eka paNa divasa samyagadaSTine kAramo lAge. pazcAttApathI enuM hRdaya baLyA kare. sAmAyika, pauSadhAdi kriyA te eTalA ja mATe kare. sarvavirati pratye vegapUrvaka cAle te dezavirati. pakSAghAta thayo hoya ne hIro dUrathI jue to manamAM thAya ke kyAre koI Ave ne upaDAvI lauM. cothA guNasthAnake A dazA che. keMkanA Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa00 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - 19 to hIro bhALIne pakSAghAta maTI gayA. akaDAyelo hAtha evo lAMbo thaI jAya ke pakSAghAta bhulAI jAya ne daI jatuM rahe. manano ullAsa e kAma kare che. iSTa vastune jotAM ja evo ullAsa jAge che. samyagudRSTine saMyamanI kiMmata hIrAthI paNa adhika che. khoTAne gusso na Ave? samyagudRSTine to thAya ke samaje te dIkSA kema na le ? le to ene kema rokAya ? vyAkhyAna sAMbhaLatAM vairAgya thAya ane odho upADI le evA dIkarAnA samAcAra sAMbhaLI samyagudRSTi bApa khuzI thAya. Aje to ullAsanI khAmInI paMcAta che. samyagudRSTinA vicAra tIvra hoya. Aje to mUcchita jevI dazA che. kRpaNane game tevuM saMbhaLAvo toya gusso na Ave, e to badhI vAtane hasI ja kADhe. dAtArane to jarA saMbhaLAvo ke AMkha lAla karI paisA ApI de. khoTAne gusso na Ave. luccA paNa dekhAva zANAno kare. durjananI zAMti sajjananI zAMtine Tape evI hoya che. durjananI madhuratA sajjananI madhuratAne Tape evI hoya che. nItikArane paNa kahevuM paDyuM ke, sajjananI jIbhamAM kaTutA che, paNa hRdayamAM eTalI ja madhuratA hoya che. jyAre durjananI jIbhamAM madhuratA che ane hRdayamAM jhera bharyuM hoya che. A kasoTI che. oramAnamAM kadI bALakanI chAtI para paga mUkI davA nahi pAya; - e to sagI mA ja pAya. oramAna mAnA hRdayamAM e umaLako Ave ja nahi. sagI mA paNa dIkarAnuM oparezana hoya to tene DaoNkTarane soMpe che. oparezana karanAra DaoNkTara e mA-bApane paNa bahAra kADhe che. kema ke e khoTA mohamAM phasAyela che. e ja rIte khoTA mohamAM phasAyelAM mAM-bApathI sAdhuo paNa dIkSArUpI oparezananuM kAma chUpI rIte kare. sabhAH "mA-bApano prema e khoTo moha che ?" hA ! svArthI prema ! pAMgaLA dIkarAne mA-bApa kevI rIte pALe ? eka rUpALo ane eka kadarUpo hoya to premamAM bheda paDe ke nahi ? eka kamAu hoya ne bIjo gamAra hoya to dUdhanI vaheMcaNImAM phera paDI jAya. kamAunA be bhAga ne gamArano eka bhAga. paramArthI prema to samyagdaSTi mA-bApano hoya. e mAbApanI mAnyatA judI. mohamAM phaselAM mA-bApathI to dIkSArthI dIkarAne bhAgIne chUpAIne dIkSA levI paDe che. tyAM chokaro chupAya che, sAdhu chUpAvatA nathI. sAdhu mATe chupAvavAnuM kahenArA gamAra loko che. chupAvyA chupAvAtA hota to ekane paNa na choData. ame chupAvIe ne e bUma mAre to ? paDhAvIne bahAra mokalava Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1889 -- 32 H zrI saMghamerUnI guphA eTale vyAkhyAnazALA - 112 - 501 hoya to vAta judI, paNa rAkhavA che to pAse ja. icchA vinA A ogho koIne apAto nathI. bhAvanA vinA dIkSA koIne devAtI nathI. pakaDIne pAI devAya tevI A davA nathI. zAstramAM kahelI vAto ghasI ghasIne pAIe, vairAgya pedA karAvIe, tyAre hajAramAMthI koI ekAda be taiyAra thAya. Ane bhoLavaNI kaho, zikhavaNI kaho, bhabhUti kaho, je kahevuM hoya te kaho, te kabUla che. evI zikhavaNI to tame paNa Apo cho. patAsA badale kallI na kADhI apAya evI zikhAmaNa tame nathI ApatA ?. ame paNa dIkSA lenArane kahIe ke tArAM ghelAM mA-bApa Ave che, e mAthuM paNa phoDaze, paNa sAvadha raheje. A barAbara ne ? aTavImAM lUMTArAne joIne tame paNa nAsI chUTavAnI salAha Apo cho; e rIte ame paNa evAthI nAsavAnI salAha ApIe. koI ema kahe ke, "saMyamanI bhAvanA bahu tIvra che, paNa mA-bApa atyaMta krUra che' to enAthI bacavA mATe bhAgI chUTavAnI salAha ame ApIe. vyavahAramAM jeTalI zikhAmaNa tame Apo eTalI ja ame ApIe. tame saMsAramAM phasAvAnI salAha Apo, ame saMsAramAMthI nIkaLavAnI salAha ApIe. tame pApI bano cho, ame puNyavAna banIe chIe; tamane pApa lAge che, amane puNya baMdhAya che, tamane karma baMdhAya che, amArAM karma chUTe che, tamArI kiMmata nathI, amArI kiMmata che. A vyAkhyAnazALA rUpI guphAmAM evA seMkaDo heturUpI dhAtuo che. jene koI toDI zake nahi. ' sabhAH "AvelAne chupAvAya kharo ?' zaraNAgatane zaraNa apAya. halla vihalla ceDA rAjAne zaraNe gayA. temaNe zaraNa ApyuM. koNIkathI emanuM apaharaNa karyAno dAvo na karAya. tamArA gharasaMsAranA trAsathI bhAgIne AvanArane ame zaraNa ApIe, paNa tyAM vAlanI vIMTI paNa kADhIne Ave to. corane ame zaraNa na ApIe. atyAre to kAMI nathI. paNa mULacaMdajI mahArAjanA samayamAM temaNe be-cAra gAma evAM rAkhyAM hatAM ke jyAM teo dIkSA ApatA hatA. tyAMno saMgha evo majabUta ke rAjanI polIsane paNa e gAmamAM pesavA na de. amaladAro paNa tyAM hAtha khaMkheratA. bahu lUMTArA vasatA hoya tyAre Ama ja karavuM paDe. sAdhu zrI jinezvaradevanI AjJAne mAnanArA che. e AjJAne AghI mUkanArA sAdhu nathI. jemanI pAse koI sattA nathI, jemane kAyadAnuM jJAna nathI, jemane TharAva karatAM AvaDatA nathI, evA sattA vagaranA mANasonA TharAvanI kiMmata nathI. emanI sabhA emanA sarkala pUratI, je bAjuno vAyaro vAya te bAju phare evI. jemaNe Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 502 saMgha svarUpe darzana bhAga-3 160 bhagavAnane AghA mUkyA, bhagavAnanA siddhAMtone AghA mUkyA, bhagavAnanA Agamane AghA mUkyA, temanA TharAvonI kazI ja kiMmata nathI. zAstro gurunI nizrAe vAMcavAnAM cheH kuyuktiono nAza karavAthI zrutarano dIpe che. kevaLajJAnI paNa zratanI nizrA vinA dezanA daI zakatA nathI. eka vAta samajAvavA hajAro yuktiono upayoga karavo paDe. yuktionA upayoga vinA mAtra pAnAM. vAMcI javAthI zrutarano dIptimAna na thAya. ghasAyA pachI vecavA lAyaka bane che. suyukti karatAM kuyuktinI saMkhyA vadhAre paNa jora vadhAre nahi. DAhyA thoDA, gAMDA ghaNA paNa varcasva DAhyAnuM hoya. mANasa thoDA ane Dhora ghaNAM paNa sattA mANasa bhogave. lAkha yuktionI sAme eka suyukti basa che. eka maraNiyo sone - bhAre. hAthI thoDA, ToLAM gadheDAnAM ja hoya. kuyukti vadhAre ja hoya e zAzvata niyama. suyukti sAme kuyukti DhagalAbaMdha hovAthI te zAstronuM maMthana karavuM paDyuM. SaDradarzana jANe te jinadarzana jANe ane sAcuM samyakatva tyAre ja Arve. sabhAH "zrAvaka paNa padarzana vAMce ?' gurunI nizrAe badhuM vAMcI zake. bAkI badhA svayaM DAhyA thAya to mokANa maMDAya. DAhyA to thoDA hoya. bIjA to nizrAe cAlanArA hoya. gharamAM badhA DAhyA thAya to ghara na cAle. kaMpanImAM paNa jenuM rokANa moTuM tenI vAta para badhAe dhyAna ApavuM paDe, bhale voTa badhAnA hoya. e ja rIte gItArtha eka ane nizrAmAM cAlanAra badhA. badhA ja zrImaMta thaI jAya to gADImAM bese koNa ane gADI calAve koNa ? mATe gurunI nizrAe zAstro vAMcavAnAM che. yukti sAme kuyuktio ghaNI rahevAnI. so vikalpo UThe, paNa AgamanA eka pAnAthI e badhA TaLI jAya. e AgamanA lakhanArA jo Aje hAjara hota to ochapa zI raheta ? seMkaDo zaMkAo jyAre temanA lakhANathI TaLe che to jAte hota to ? eka jainadarzananI pAchaLa kudarzana keTalAM ? anaMtA naya enI sAme UbhA che. anaMtA virodhanI sAme e Take che. jamAlI jevA paNa bhagavAnanI sAme thayA tyAM karmanI vicitratA che. dareka kALamAM kuyuktionuM sAmrAjya ja rahe che. AjanA zrImaMtonI dazA kevI che ?? jagatanA jIvone viSayavAsanAthI virAga pamADavo che. viSayamAM rahelAne ja virAgI banAvavA che. viSayanI sAmagrI vacce janmyA e ja virAga pAmyA che. A muMbaImAM sAdhu keTalA? gaNyAgAMThyA ja ne ? ane moTara baMgalAvALA Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1691 - 32 zrI saMghamerUnI guphA eTale vyAkhyAnazALA - 112 - 503 keTalA ? have e sAdhu vicAre ke, "A badhA moTara baMgalAvALA AgaLa saMsAranI asAratAnI vAta kyAM karavI ?" eka sAco tyAgI hajAro baMgalAvALAne saMsAranI asAratA kabUlAve che. moDhe na kabUle to haiyAmAM kabUle. haiyAmAM paNa tarata na kabUle to ApatkALe paNa sAdhune saMbhArIne kabUle. e zrImaMtonI sthiti jovI hoya to moDI rAtre Amatema pAsAM pheravatA hoya ne lavAro karatA hoya tyAre sAMbhaLavuM. e babaDe che ke loka mane be karoDano AsAmI kahe che. paNa ahIM to tijorInuM taLiyuM dekhAvA lAgyuM che. Ajano zrImaMta potAnI sthiti jevI che tevI jAheramAM mUke to sAMje devALuM Ave. emAM apavAda hoya te judI vAta. pUrvanA zrImAnone zrImaMtAInI paravA na hatI. maLelI zrImaMtAI pAchaLa e ghelA na hatA. puNyathI maLelI sAmagrIno e bhoga karatA hatA. Ajano zrImaMta bhoga karI zakato nathI, paNa lakSmInI sevA kare che. pUrvanA zrImAno jinamaMdire pUjA karavA ane upAzraye dharmakriyA karavA ThAThathI dAna detAM detAM jatA hatA. jyAre AjanA zrImAnonI dazA vicitra che. AjanA zrImAnane to khAvAmAMya zAMti nathI ane rahevAmAMya zAMti nathI. savAre UThatAM ja dhamAla zarU thaI jAya. nokara kapaDAM paherAve, DrAivara moTara hAjara rAkhe, jema tema taiyAra thaI moTara bhagAve tyAre nokaraneya khabara na hoya ke gharanI strIneya khabara na hoya ke zeTha kyAre pAchA Avaze ! cAlatI moTare tAra Ave to adhavaccethI moTara pAchI vALe, evI dazA che. A badhuM zAthI ? ahitakara to na ja bolAyaH Aje zAMtino dekhAva karanArA moTA bhAge banAvaTI che, sAcAo evI zAMti nathI dekhADI zakatA. zAstra kahyuM ke, satya paNa mita, hita ane priya hoya evuM bolavuM. A rIte satyane traNa vizeSaNa lagADyAM. temAM mitane badale ghaNuM bolAya to hajI nabhe, priyane badale apriya bolAya toya cAle ane avasare satyane badale asatya paNa bolavuM paDe, paNa ahitakara to na ja bolAya. lokapriya banavuM jaMrUra paNa lokanuM satyAnAza vaLe tevuM na karavuM. badhA vidyArthIne hoziyArIno cAMda game, paNa zikSaka kAMI badhAne e cAMda na Ape. zikSakane paNa badhA vidyArthIonI cAhanA to game, badhAnA taraphathI mAnapatranI icchA to hoya, paNa tethI kAMI e ThoThane hoziyAra na kahe. thoDAne badale ghaNuM kahevAmAM vAMdho nahi, mIThuM bolavAne badale kaDavuM bolavAmAM paNa vAMdho nahi. roga ghaTADe te kaDavuM chatAM mIThuM ja kahevAya. gaLI mIThAI paNa khATAM tIkhAM vagara gaLe na Utare. jamavA bolAve ne ekalI mIThAI ja pIrase to jamanArA gALo de. Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 504 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - 192 ekalI mIThAI pAcana paNa na thAya. tamane sArA ja kahyA karuM to emAM tamAruM zuM vaLe ? tamane mAtra sArA ja kahenArA to tamAro ghAta karanArA che. ThoTha putrane paNa hoziyAra kahenAra mA-bApa ene maratAM sudhI ThoTha ja rAkhanAra che. cora dIkarAnI paNa pITha thAbaDanAra mA-bApa eka dahADo enA pagamAM beDI naMkhAvanAra che. evA bApa karatAM to hAthakaDI paherAvanAra polIsa sArI ke jethI pelo corI karato to aTake ! tamane sArA kaI rIte kahevAya ? viSayanA kIDAne sArA kahevA e sAdhunuM kAma nathI. ene khoTA ja kahevAya. tamane sArA kahevA hoya to zrI jinezvaradeve kahelI kriyAne AgaLa dharIne kahevAya ke, A bhAI nitya jinapUjana kare che mATe sArA che. ekalA sArA kahe to mArI nAMkhe. korI prazaMsAthI udaya na thAya? * zrIsaMgharUpa merUnI jIvadayArUpa kaMdarAmAM munirUpI siMho pharatA hovAthI kuvAdIorUpI ziyALiyAMo tyAM na pharake. vyAkhyAnazALArUpa guphAomAM munisiMho ja rahe. ziyALiyAMo tyAM rahe to toM uttama dhAtuo para maLamUtra karIne bagADe. evAo pATe bese to saMsArane paNa sAro kahI de. Ajano zrotA varga to "hAjIhAkaranAro che.. Aje evI paNa taiyArI nathI ke zAsanasevA mATe phALo ApavA koI sAmethI pUchatA Ave. tame ahIM gharanA ke bahAranA ? ekalI prazaMsA to bahAranA kare ke jene kAMI aDatuM AbhaDatuM na hoya. ekalI korI prazaMsA karanArAthI udaya na thAya. jamaNamAM bahAranA jamavA AvanArA to badhA bahu sAruM bahu sAruM' kare. paNa tijorInI phIkara to gharanAne hoya. jamADanAra bIje divase bhikhArI bane to pelA vakhANa karanArA pAchI enI niMdA kare. Aje dharmasaMsthAnAM khAtAMo keTalAM sadAya che enI ciMtA koNa kare che ? je gharanA hoya ene ciMtA thAya. dareka mANasa yathAzakti sahAya karI zake. pacAsanA pagAradArane zeTha pAMca ghaTADe to kabUla kare. paNa pAMca AvI sahAya khAte vAparavA hoya to vAMdhA che. pAMca lAkhavALo savA lAkha AvA kAma mATe judA kADhavA taiyAra nathI. pAMca lAkhanA mAlikane sApha thatAM vAra nathI lAgatI. uparathI lAkhano devAdAra paNa bane ane nAdArIno cAMda kapALe lAgatAM vAra paNa na lAge; paNa hoya tyAre cothI bhAga judo kADhavo ene pAlavato nathI. lUkhI prazaMsA karyA karavI ane karavuM kAMI nahi e to DhoMga che. Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 193 - 32 : zrI saMghamerUnI guphA eTale vyAkhyAnazALA - 112 - 505 lagnAdimAM to pADozIthI savAyuM kharca karo cho. Aje dharmanI lukhI prazaMsA karanAruM ToLuM moTuM che. bhoga ApavAnI vAta Ave tyAM sarakI jatAM vAra nahi. zAsana to jayavaMta che. amuka ja nibhAve che, agara tame ja nibhAvo cho evuM na mAnatA. zrI jinezvaradevane lAkhanA mukuTa caDhe che te emanI puNyAIthI. e caDhAvanArAne bIjAo bhale puNyazALI kahe paNa caDhAvanAra ema na mAne ke, amArAthI bhagavAnanI zobhA che.' tamane, mane, badhAne e tArakanA puNyanI tAkAta kheMce che. tame ahIM gharanA ke bahAranA ? tame badhA sarakAranA TaeNksa jeTalA vadhe teTalA ApavA taiyAra paNa ahIM ApavAnuM hoya tyAM badhA vAMdhA, enuM kAraNa ? zAsanane potAnuM mAnyuM nathI. dareka vyakti zAsanane mAne ane zakti mujaba bhoga Ape to zAsana sAme AMkha UMcI karavAnI koInI tAkAta nathI. zAsananA sevaka ATalA badhA chatAM v.re samaye "ame zuM karIe ?' ema kahIne UbhA rahe e cAle ? lUkhI prazaMsA karavAnuM vadhI gayuM che. deva sArA, guru sAro, dharma sAro ema kahyuM. eTalA mAtrathI tamAruM zuM vaLyuM ? deva to vItarAga che mATe sArA, guru tyAgI ane nigraMtha che mATe sArA ane dharma dayAmaya che mATe sAro paNa tame zAthI sArA ? mAMdA pAse bahAranA jovA Ave ane be zabda sArA bolIne jAya te hajI cAle, paNa gharanAe to cAkarI karavI paDe. bahAranA to AvIne eTalI khabara pUche che mATe sArA paNa dharanA jo ema khabara pUchIne cAlatA thAya to bahAranAthIye bhaMDA. gharanA jo evuM kare to pathArIe paDelAnI hAlata zI thAya ? pelAne akaLAIne rADa pADavI paDe ke, "gharamAM koI mUo che ke nahi ?" tame gharanA ke bahAranA ? dekhAvuM gharanA jevA ane banavuM bahAranA, e vastu bahu bhayaMkara che. evA para vizvAsa na rakhAya. vizvAsa rAkhanArane vimAsavAno prasaMga Ave. jo ke ame evo vizvAsa rAkhatAye nathI. korI "hA jI' bhaNe, hRdayamAM kAMI, moMe kAMI ane vartAva judo tyAM vizvAsa rakhAya kaI rIte ? ame vizvAsa rAkhIe evo tame sAcI rIte vartAva karo to vizvAsa rAkhavAno inkAra nathI. zruta mAnanArane ja kevaLajJAna thAyaH pAMca jJAnamAM zrata e bolatuM jJAna che. zAsana zratanA baLe ja cAle che. zrI tIrthaMkaradevo paNa kevaLajJAna thayA pachI 3pane vA, vA, yuvA e tripadI bole eTale dvAdazAMgI racAya, tIrtha sthapAya. "A rIte gocarI Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 501 - saMgha svarUpa darzana bhAga-3 164 karavI, A rIte vihAra karavo e badhuM to zrutajJAnanA AdhAre jaNAvAya ne ? zruta mAnanArane ja kevaLajJAna thAya. je zrata na mAne tene kadI kevaLajJAna na thAya. zrutajJAna svapara upakArI che, jyAre bAkInAM cAre jJAna mAtra sva upakArI ja che. - sAdhuo sayuktiorUpI ghasArAthI kUtaratnone dIptimaMta kare che. sAdhuo bhikhArI nathI. vyAkhyAnazALArUpI guphAomAM dhAtuo, ratno, auSadhio bharelI paDI che. A viSayamAM hajI paNa jJAnI bhagavaMta vizeSa zuM pharamAve che te viSe have pachI. Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 : zrIsaMgha ne merunI pUrNa thatI sarakhAmaNI.. vIra saM. 2457 vi. saM. 1987. cetra vada-10 budhavAra, tA. 23-4-1930 113 * paccakakhANano artha zo ? * ahiMsAdi zabdathI ne mUMjhAo : * karmabaMdhano AdhAra pariNAma para che : jainazAsananuM paccakhANa saheluM nathI : lIdhelA niyama bhulAya kema ? * saMvara tathA nirjarAmAM puruSArtha joIe ? * pAralaukika hita e ja vAstavika hita che: * dravyAnukaMpA : hiMsAdi pAMceno saMvara duniyAnI sAdhanA mATe na thAya ? * to samyaktva paNa paga karIne cAlyuM jAya : * dharmaghelA bano paNa haiyA vinAnA nahi banatAH * eka paNa yoganI avagaNanA na thAya : * jJAnI samAna paNa zaktimAM bheda : * jIva-aMjIva para dvAdazAMgI racAyelI che : * karmanuM AvaraNa khase eTale zaktio pedA thAya : AtmAnI zakti anaMta che ? * dhyeya pharI jAya to saMvara paNa Azrava bane : ciMtAmaNi pAse zuM maMgAya ? A bhAvanA te brahmacaryanI ke abrahmAnI ? . * to satya paNa asatyamAM pariName : * kuharonA sthAne maMdiro : * sUrivaro rUpI zikharo * kalpavRkSa samA muniothI zobhatA vanarUpI gaccho : * zrutajJAna rUpa ratnamaya cUlA : * zrutarUpa cUlAno prakAza jhIlIne AcArya tamArA para nAkhe : * zrI haribhadrasUrizvarajI mahArAjA zuM pharamAve che ? te joIe : Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 508 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 anaMta upakArI, strakAra maharSi zrI devavAcaka gaNivarajI zrIsaMgharUpa merUnA varNanamAM have guphAonA svarUpane varNave che. zrIsaMghamerUmAM vyAkhyAnazALAorUpI guphAo che. e guphAomAM koIthI bAdhita na thAya tevA hetuorUpI dhAtuo che, vividha prakAranAM suMdara zrutaratno che ane zrutAdhAre tapa tapatA maharSione thayelI labdhiorUpI auSadhio che. paccakkhANano artha zo ? 1696 zrI merU giri jema tyAM suMdara ane svaccha khaLakhaLa vahetA nirmaLa jharaNAthI motI tathA hIrAnA hAranI zobhAne dhAraNa kare che tema zreSTha saMvarUpa svaccha ane suMdara jaLanA jharaNAthI manoha2 hAranI zobhAne dhAraNa karato zrIsaMghamerU paNa zobhe che. tApathI tapelA mAnavone jyAM jharaNAM vahetAM hoya e bhUmimAM jatAM ja zAMti maLe che. enA jaLanA pAnathI tRSA zame che. emAM snAna karavAthI kAyAnI malinatA ane zrama TaLe che. zrIsaMghamerU para paNa kAyama vahetA saMvaranA jharaNA AtmAnA maLane sApha karanAra temaja tApa-tRSAne zamAvanAra che. prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, maithuna ane parigraha e pAMce Azrava che; ane e pAMcanuM viramaNa te saMvara che. paccakkhANa karavAthI viramaNa thAya che. paccakkhANano artha zo ? pUrve je sevyuM hoya tenI niMdA, vartamAnamAM tenA sevanano sarvathA parityAga tathA bhaviSyamAM tenuM sevana na karavAno dRDha nizcaya, te paccakkhANano artha che. ahiMsAdi zabdathI na mUMjhAo : sArI kriyAnA paccakkhANamAM pUrve karelI e sArI kriyAnI anumodanA, vartamAnamAM e karavAnI tIvra bhAvanA ane bhaviSyamAM e karyA vinA na rahevAno nizcaya hoya. hiMsA, jUTha, corI, maithuna tathA parigrahAdi je pASo pUrve sevyAM hoya tenI niMdA, vartamAnamAM sarvathA parityAga ane bhaviSyamAM e na sevavAnA nizcaya vinA paccakkhANa phaLe nahi. vartamAnakALanI ahiMsA, satya, saMyamAdinA garbhamAM bhaviSyakALanI hiMsA, asatya, asaMyamAdi na joIe. ahiMsAdi zabdothI mUMjhAvuM nahi. pUchavAnuM ke e zA mATe ? enA uttara 52 badho AdhAra che. samyagdaSTa AtmA traNa vAtano nirNaya kare. zuM karavAnuM, kaI rIte karavAnuM ane zA mATe karavAnuM ? ahiMsA zabda mAtramAM dharma nathI, paNa AjJAmAM dharma che. jo zabda mAtramAM dharma hoya to adharmI paNa ahiMsA pALata. ahiMsAnA nAme e adharma karata. hiMsAtyAga karatAM pahelAM pUrve sevelI hiMsAno pazcAttApa tyAre ja thAya che ke e hiMsA AtmAnI durdazA karanAra samajAya to; Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1897 - 33 zrIsaMgha ne merunI pUrNa thatI sarakhAmaNI - 113 - 509 ane to ja sAco ahiMsaka bhAva svIkRta thAya. Azrava adharma che ne saMvara dharma che. pUrve karela hiMsAdino pazcAttApa thAya, vartamAnamAM savartha eno parityAga karAya ane bhaviSyamAM nahi karavAno nizcaya karAya to saMvara sadhAya ane to paccakhANa phaLe. parAdhInatAthI thAya e vAta judI. devalokamAM javuM paDe ane tyAM thAya e vAta judI paNa dhyeya e nahi. karmabaMdhano AdhAra pariNAma para che: pUrve hiMsAdi karyAno akhaMDa pazcAttApa, vartamAnamAM eno sadaMtara tyAga ane bhaviSyamAM nahi karavAno daDha nizcaya, emAM kyAMya svArtha che ? tyAM svArthano aMza paNa nathI. jainazAsananuM "saMvara' te che. hiMsA tajI eTalA mAtrathI ahiMsaka bhAva na AvI jAya. hiMsA tajavAthI te vakhatanA pApathI hajI bace, jo ke e bacavAno AdhAra paNa pariNAma para che. taMdulIyo matsya hiMsA nahi karavA chatAM mAtra tenA pariNAmanA yoge marIne sAtamI narake jAya che. karmabaMdhano AdhAra pariNAma para che. koI salAma bhare, namana kare, sevA kare to te zA mATe kare che e jANIne ene oLakhavo joIe. tamArA gharamAM tijorI kyAM che, jokhama kyAM rakhAya che, e vagere jovA vagara pagAre tamane salAma karavA ane tamArI pagacaMpI karavA koI Ave ema paNa bane. to evAne tame oLakhI lo ne ? prANAtipAta Adi pAMcenuM viramaNa zA mATe e nakkI karAya to saMvara thAya. jo ema na hoya to to je je jIvo je je kALe hiMsA na karatA hoya te te kALe te te jIvo saMvaravALA gaNAvA joIe. paNa ema gaNAtA nathI. dareka mANaso kAMI covIse kalAka hiMsA nathI karatA, jUTha, corI, maithuna Adi kArya covIse kalAka cAlu nathI hotAM to e cAlu na hoya te kALe te mahAvratadhArI kharA ? nahi ja. UMghatA hoya tyAre e AtmAo mahAvratadhArI kharA? kema nahi ? tyAgano pariNAma nathI mATe e mahAvratadhArI nahi. jainazAsananuM paccakakhANa saheluM nathI? jo "ahiMsA' zabda bolavA mAtrathI ahiMsA thatI hota to jJAnIne kaDaka kAyadA karavA na paData. darzana mATe paNa nisTihInAM vidhAna na hota. nAnAmAM nAnI kriyAmAM paNa vidhino Agraha na hota. "nisihIthI ja jinadarzana phaLe. nissihI'mAM paNa e ja traNa vAta che; pUrvanA pApano trAsa, vartamAnamAM pApano tyAga ane bhaviSyamAM na karavAnI vRtti. evuM che mATe to samyagudRSTine maMdirathI nIkaLI ghera jatAM paga na UpaDe. ahIM sAmAyika pratikramaNa pUruM thatAM upadhino goTo bagalamAM laIne tame harSabhera ghara tarapha doDo cho te ema na thAya. Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 510 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - 1998 jainazAsananuM paccakakhANa saheluM nathI, kaThina che. jenA tyAganuM paccakhANa karyuM te cIja haiyethI kADhavI paDe, pUrve te karyA badala roja mAphI mAMgavI paDe, hRdayathI roja pazcAttApa cAlu hoya. mATe sUtramAM kahyuM ke, "tasa aMte parivAra nivAmi rimi sakhA vosirAmi ' niMdA karavI paDe, gaha karavI paDe ane pApa viziSTa AtmAno tyAga karavo paDe. Aje to vAtavAtamAM 'paccakakhANa bhAMgI jAya to ?' e vAta AvIne UbhI rahe che. enuM kAraNa ke kareluM pApa pAparUpe hajI samajAyuM nathI. hajI e pApano sAco pastAvo thayoM nathI. je kriyA haiyAne bALe te pharIne karavAnuM mana thAya ? ne ja thAya. daDha prahArIno dIkSA pachI e abhigraha hato ke pote karelAM pApa potAnI meLe ke koInA kahevAthI paNa yAda Ave to te divase AhAra pANI na levAM. kevo kaThora abhigraha ! AvA ghAtakIne joIne loko bolyA vinA rahe ? barAbara cha mahinA sudhI AhAra pANI na karyo ane chaThuM mahine kevaLajJAna thayuM. lIdhelA niyama bhulAya kema? pote pUrve karyuM te khoTuM samajAya to niyama bhAMgavAnI ciMtA hoya ? tIvra karmodaye Thokara lAge te vAta judI. AtmA behoza bane tyAre evuM bane e saMtavya, bAkI bhulAya zI rIte ? ApelA pAMca rUpiyA barAbara yAda karI pAchA levAya che. e bhulAtA nathI, to levAyelA niyama pALatI vakhate bhulAya kema ? e puravAra kare che ke paisA pratye jeTalo prema che teTalo prema paccakakhANa pratye nathI. paisA javAthI je zoka thAya che te zoka paccakkhANa bhAMgavAthI thato nathI. A dazAthI AtmAne mukta karyA vinA chUTako nathI. saMvara tathA nirjarAmAM puruSArtha joIe ? saMvara e AtmAne lAgatAM navAM karmone roke che. samyagudRSTi AtmA saMvarano svIkAra karI nirjarA karavA dvArA muktine sAdhe. saMvara tathA nirjarAmAM puruSArtha joIe. samyagudRSTi A be puruSArtha sAdhavAmAM prayatnazIla hoya. navA duzmanane e ghUsavA na de ane pesI gayelAne haDaselIne kADhe to mukti sAdhe. ghera beThAM khAtAMpItAM mukti na sadhAya. zreSTha saMvararUpI pANInAM jharaNAM zrIsaMgha merUmAM kAyama khaLakhaLa vahe che, jethI manohara hAranI jevAM e zobhe che. e jharaNAM saMsAranI tRSNAone haNe che. vartamAnamAM takalIpha kadI lAge. paNa enuM pariNAma suMdara ane svaccha che. nadIo sukAya paNa merUnAM jharaNAM kadI na sukAya. e ja rIte zrIsaMgha merUmAM paNa saMvaranAM jharaNAM kAyama rahe che. sAdhu, sAdhu thayA pachI paNa potAnA pUrvakALane bhUlato nathI, paNa saMbhArIne karelA Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 : zrIsaMgha ne merunI pUrNa thatI sarakhAmaNI - 113 511 pApano pazcAttApa kare che. to e rIte sAvadhiri rahe ja ke rAkhavI paDe ? game tevI utAvaLa hoya ke gADha UMgha AMkhamAM bharANI hoya to paNa hoziyAra mANasa gharanAM bAraNAM dIdhAM vinA sUtA nathI. mUrkhAnI vAta javA do paNa cakora mANasa to samaje che ke, 'A badhuM mAruM che ane ene laI janArA lUMTArA bahAra ghaNA bhaTake che.' samyagdaSTi pApane pApa mAnato hoya, tethI enA phAMdAmAM na phasAI javAya enI kALajI ene hoya ja. pAralaukika hita e ja vAstavika hita cheH 1699 prANAtipAta Adi pAMce AzravanA tyAga vinA, duniyAnA saMganA tyAga vinA, dunyavI arthakAmanI pravRttinI lAlasAnA tyAga vinA ahiMsA AvatI nathI ane dezathI e Ave tyAre enI kasoTI mATe pUchavuM ke, ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya ane niSparigrahanuM pAlana zA mATe ? enI barAbara tapAsa karavI. sabhAH 'AtmAnA hita mATe.' ihalaukika ke pAralaukika ? pAralaukika hita vinA ihalaukika hita vAstavika na thAya. jemAM pAralaukika hita na samAyuM hoya evI eka paNa kriyAthI A lokanuM sAcuM hita na sadhAya. vartamAnamAM sAruM dekhAtuM hoya paNa jenuM pariNAma kharAba hoya ene sAruM kahevAya ?"na ja kahevAya. sAkarano pyAlo mITho, pItAM majAno lAge, vaga2 AnAkAnIe pIvAya. paNa kaphanA dardI mATe enuM pariNAma kharAba, mATe e enA mATe sAro na ja kahevAya. huM saMvaranI vAta karuM chuM. pAMce saMva2no svIkAra zA mATe ? e praznanA uttara 52 tamAma AdhAra che. duniyAnI eka paNa kAryavAhIne samyagdaSTi AtmA karaNIya mAnato ja nathI. sAmAnya dAnanI dravyAnukaMpAthI vadhAre kiMmata nathI. bhAvAnukaMpA vinA-dravyAnukaMpA vastutaH phLatI nathI. dravyAnukaMpA : dravyAnukaMpAno dharma gRhasthamAM to hoya ja. gRhasthamAM jo e na hoya to enI bhAvAnukaMpA nAza pAme; paNa bhAvanukaMpA vinAnI dravyAnukaMpA lagabhaga nakAmI. zrI jinezvaradeve dravyAnukaMpAno kyAMya paNa niSedha karyo nathI. dravyAnukaMpA e to gRhastha mATe dharmanuM mULa che. sAmAnya AtmAne dharmanA mArge caDhavAno e rasto che. je AtmA bIjuM kAMI vizeSa na karI zake te paNa A to karI zake. zrI jinezvaradevanuM zAsana pAmyA vinAnA AtmAne paNa du:khIne Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1700 512 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 joIne dayAnA aMkurA phUTavA sahaja che. paNa bhAvadayApUrvakanI dravyadayAmAM je aMkurA phUTe te bhAvadayA vinAnI dayAmAM na phUTe. hiMsAdi pAMceno saMvara duniyAnI sAdhanA mATe na thAya pUrve sevela hiMsA, jUTha, corI, maithuna, parigrahAdino pazcAttApa eTalA mATe ke e kriyA durgatimAM laI janAra che. vartamAnamAM to eno tyAga kare che ja; ane bhaviSyamAM e kriyAno tyAga karavAno dRDha nizcaya eTalA mATe ke AtmA durgatie na jAya. A pAMcenA saMvaranI mukti thAya. mukti na thAya tyAM sudhI sadgati to thAya ja. muktinI icchA sivAya bIjI koI icchAthI thatI A kriyA saMvarane Azrava banAve che. bIjI koI.icchA na Ave to e saMvara to che ja. paraMtu bIjI icchA emAM bhaLe to e saMvara nahi. A pAMce cIja UMcI che. eno upayoga duniyAnI koI paNa sAdhanA mATe na thAya. muni paNa kaSTo sahe che ane gRhastha paNa kaSTa sahe che, paNa muni sahe tenI kiMmata che, gRhastha sahe tenI koI kiMmata nathI. enuM kAraNa tyAM arthakAmanI icchA che. arthakAmanI icchAno abhAva nathI tyAM saMvara raheto nathI: to samyaktva paNa paga karIne cAlyuM jAya : zrI jinezvaradeve kahela ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya tathA aparigraha e pAMce kyAM rahe ? A vAtano vicAra na kare to A jamAnAmAM to samyaktva paga karIne cAlyuM jAya tevuM che. rAjAone pUcho ke rAjya kema karo cho ? to kaheze ke prajAnA rakSaNArthe. A javAba sAco che ? A sivAya bIjo koI bhAva ja nathI ? rAmacaMdrajInI gerahAjarImAM bharatajIe gAdI saMbhALI e prajA2kSaNArthe kahevAya. jyAre koI rakSaka na hoya tyAre gAdI saMbhALavI paDe e prajA2kSaNArthe kahevAya; paNa rakSaka maLyA chatAM besI rahe, gAdI na choDe to zuM samajavuM ? dharmaghelA bano paNa haiyA vinAnA nahi banatA dharmanA oThA vinA A jagatamAM kadI koI pUjAyo nathI, pUjAto nathI ane pUjAze paNa nahi. temAMye A to Aryadeza che. keTalAka jJAnIoe to A dezane dharmaghelo kahyo che. zrI jinezvaradevanuM zAsana kahe che ke, dharmaghelA bano, paNa haiyA vinAnA nahi banatA. dharmanI vAta Ave tyAM Aryadeza jhUkI paDavAno. anAryadezomAM dharmanA nAme kAMI na thaI zake. tyAM zAkAhAranI vAta kare, paNa te zarIra mATe che. dharmadraSTie evI vAto nathI thatI. mAMsAhArathI zarIramAM Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 513 1701 33 : zrIsaMgha ne merunI pUrNa thatI sarakhAmaNI - 113 vikRti thAya che, rogo pedA thAya che mATe enA tyAganI vAta teo kare che. lokone enA tyAga mATe zarIranA ArogyanI vAta AgaLa dharavAmAM Ave che. emanI pAse AtmAnI malinatAnI vAta karo to ene e hambaga mAnaze. pApa puNyanI vAto to A AryadezamAM ja cAle che. mane ke kamane jyAM 'dharma' zabda saMbhaLAya te A Aryadeza che. ThAm ThAma dharmanI vAta ahIM ja sAMbhaLavA maLe. A Aryadezano kasAI paMcendriyanI katala karavA chatAM paNa AMgaNe AvelA kUtarAne roTalo nAMkhavAmAM pApa na mAne paNa dharma mAne. potAnA dhaMdhAne paNa e peTa mATe karavo paDe che ema mAne. AMgaNe Avelo kUtaro mUrcchita thAya to Aryadezano kasAI ene pANI chAMTe che. Aryadezano e guNa che. ahIMno kasAI ane anAryadezano UMco gaNAto mANasa e bene sAthe UbhA nahi rakhAya. AryadezamAM dayAnA saMskAro rUDha che. A dezamAM darekane dayA Ave ja. pazcimanI tamAma pravRtti zarIra mATe che. ---- sabhA tyAM paNa deva, guru, dharma manAya che !' moTo mANasa mAnIne ene deva mAnavAmAM Ave che. tyAM Atmatattvano vicAra sarakho paNa nathI. "durvAto pravatat prAnI, gharanAddharma gu~te" - durgatimAM paDatA prANIne dhAraNA karI rAkhe te dharma, e mAnyatA tyAM che ja nahi. ahIM to deva, guru, Agama e badhAne mAnavA te dharma mATe che. dharma AtmAnA bacAva mATe che, AtmAnI zuddhi mATe che. dharmane zuddha banAvanAra deva, guru tathA Agama che. cAMllo karavo e dharma nathI, paNa dharmanuM sAdhana che, sUtro e paNa sAdhana che, sAdhu paNa sAdhana che ane zrI jinezvaradeva paNa sAdhana che. dharma to bIjI ja vastu che. kAraNamAM kAryano upacAra karIe chIe. kAraNathI kArya pedA thAya che mATe Aropa karIne ene dharma kahIe chIe. AtmAno dharma to anaMtadarzana, jJAna, cAritra, vIrya tathA sukha che. e dharma dabAyelo che. tene pragaTa karavA mATe A badho dharma che. tilaka karavuM ke dAna devuM e badhAM kevaLa sAdhana che. saMpUrNapaNe e pariName to enAthI AtmasvarUpa pragaTa thAya. jyAM sudhI AtmasvarUpa saMpUrNatayA pragaTa na thAya tyAM sudhI e AtmA badhuM kare. eka paNa yoganI e AtmA avagaNanA na kare. koI AtmA pUjA na karato hoya ane dAna detAM detAM muninA svarUpane oLakhI jAya, zubha bhAvanAmAM caDhI jAya ane kSapakazreNI mAMDe to paNa e yoge ene kevaLajJAna thaI jAya. pUjA to nahoto karato ne ene kevaLajJAna kema thayuM ? e na puchAya. asaMkhyAta yogamAMthI ekanI paNa Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1702 514 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 avagaNanA na thAya. pote dAna de mATe zIla, tapa, bhAvanI avagaNanA na kare. potAnAthI e na thaI zakavA mATe potAnI kamanasIbI mAne. bIjA yogonI avagaNanA na kare to eka yoge paNa kevaLajJAna thAya. eka paNa yoganI avagaNanA na thAya vAsaNa dhULathI paNa uTakAya ane rakhyA, kolasA ke AMbalIthI paNa uTakAya. pote AMbalIthI uTake mATe rakhyA, kolasA ke dhULane nakAmAM na kahevAya. koI AtmAne bhaktimAM AnaMda Ave to tyAM kAma sAthe paNa e jo Agamano jANakAra hoya to tyAM ene ora AnaMda Ave ane jaladI kAma sAdhe. jo Agamane avagaNe to kadI mukti na thAya. kriyA kare ane jJAnane binajarUrI mAne enI mukti na thAya. sAmAyikamAM UMghe, navakAravALI hAthamAMthI paDI jAya, e paDI gayAnuM bhAna paNa na hoya, pote paTakAya tyAre ja khabara paDe ke navakAravALI paDI gaI che, A dazAmAM kAryasiddhi thAya ? sAmAyikano bhAva samajAya to kevI lahera Ave ? nahi bhaNelo potAne kamanasIba mAne to jJAnanI ruci kAyama hovAthI ene paNa kevaLajJAna thAya. e rIte vagara bhaNelAne paNa ahIM kevaLajJAna thAya che, caudapUrvIne ja kevaLajJAna thAya evuM nathI. kAMI paNa jJAna na hoya toya kevaLajJAna aTake nahi e A zAsana che. eka gAthA 5ma gokhatAM bhale na AvaDe paNa gAthA gokhavA para prema hoya to kevaLajJAna thAya. haMmezAM bhaNelAnI saMkhyA ochI ja samajavI. caudapUrvI thoDA ja hoya ane temAMya pAcho pharaka hoya. gaNadhara devanI je zakti hoya te bIjA caudapUrvamAM na ja hoya. bIjA emanAthI kama samajavA. sUtrajJAna badhA caudapUrvImAM samAna paNa arthajJAnamAM bheda. AMka to-tame paNa bhaNyA paNa gaNitano prophesara eno je upayoga kare te tame na karI zako. eka caudapUrvI vyAkhyAmAM tyAM ne tyAM AMTA mAre, eka caudapUrvI gaganamAM UDe. eka sUtranA anaMtA artha ane aneka rIte kahevAya. jJAnI samAna paNa zaktimAM bheda : eka vyakti ekanI eka vAta roja kahe toya badhAne sAMbhaLavAnuM mana thAya ane bIjI vyakti pahelI ja vAra koI vAta kare toya ene koI sAMbhaLavA taiyA2 nahi enuM kAraNa ? vAta to e ja rAjArANInI hoya paNa e ka2vAmAM ja khUbI. je vakhate je zabda nIkaLavo joIe te ja nIkaLe e khUbI. kakko, bArAkhaDI ane vAkyo lakhatAM to badhAne AvaDe paNa eka lakhe te koIne vAMcavuMya na game ane ekanuM lakhyuM koIne hAthImAMthI mUkavuMya na game. AkhI Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1703 - 33 zrIsaMgha ne merunI pUrNa thatI sarakhAmaNI - 113 - 515 dvAdazAMgI kakko, bArAkhaDImAMthI ja racAya che, e ja svara ane e ja vyaMjanothI banelI che. AgamavettA to ghaNA hoya, paraMtu prabhAvaka dezanAdAtA thoDA hoya, koI mANasa vidvAna ghaNo hoya, paNa vAtamAM pAcho paDe. sAmAne vAtamAM nigraha karatAM ene na AvaDe. gaNadharadevanI dezanA zrI jinezvaradeva jevI lAge. evI dezanA bIjA caudapUrvAnI na hoya. jJAna samAna paNa zaktimAM bheda. vastunA svarUpanI khilavaNI zrI gaNadharadevo khUba karI zake. jIva-ajIva para dvAdazAMgI racAyelI che? jIva ajIva para to AkhI dvAdazAMgI racAyelI che. dvAdazAMgImAM tattva jIva ane ajIva ba. karma sahita AtmA te saMsArI ane karmarahita AtmA te muktAtmA. A ja vAta dvAdazAMgImAM che. tamAma tattvo jIva ane ajIva e be tattvomAM samAya che. ekavAdi bAreya bhAvanAomAM paNa muddo to e ja che. koI dhoLo ne koI kALo e badhA bheda to jaDanA yoge che. eka gAthA eka vyakti thoDI kSaNomAM ja kahI jAya ane e ja gAthA kahevA mATe pUrvadharane besADo to emanI ane tamArI jiMdagI pUrI thaI jAya toya pAra na Ave. e khajAno khUTe ja nahi, jema ghaDA nIce citrAvelI mUkI hoya to ghaDAmAMthI ghI khUTe ja nahi tema. karmanuM AvaraNa khase eTale zaktio pedA thAyaH 35ne vA, virAme vA, ghuve vA - A traNa padathI zrI gaNadharadeve pote dvAdazAMgI banAvI thoDuM paNa bIja sArI bhUmimAM vavAyeluM lAkhkho maNa anAja Ape ane ukhara bhUmimAM vavAyeluM nakAmuM jAya. gaNadharadeva to bIjabuddhinA dhaNI che. padAnusAriNI labdhivALAne AcArAMganuM eka pada Apo to AkhuM AcArAMga barAbara bolI jAya. pUrve evA citrakAra hatA ke eka aMgUTho joI jAya to tenA parathI te mANasanuM AbehUba citra banAvI Ape ane tenA zarIra para tala ke masA je hoya te paNa barAbara AvI jAya. paththaranuM pUtaLuM banAvanAra kArIgara evuM banAve ke jonArane e sAkSAt lAge. sparza kare tyAre ja khabara paDe ke A to paththaranuM che. gaNadharadeva jevuM jJAna koI caudapUrvIne na hoya. gaNadharadeva to jAte dvAdazAMgI banAve. jyAre bIjAo to te bhaNIne jJAna meLave. zakti dareka AtmAmAM jarUra che paNa te dabAyelI che. eka mANasa eka miniTamAM pacAsa zabdo bole to bIjo ekaso bole. muddo e che ke vRddhi pAmatI zakti che ke nahi ? karmanuM AvaraNa khase to tema thAya. aMtarmuhUrtamAM jema kevaLajJAna thAya che tema aMtarmuhUrtamAM narake paNa javAya che. gaNadharadevanuM Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 516 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 17 vAgubaLa evuM che ke aMtarmuhUrtamAM eka paNa zabda dabAyA vinA AkhI dvAdazAMgI bolI jAya. e eka prakAranI labdhi che. je sonuM pAMca TacanuM che te so TacanuM paNa thAya emAM navAI nathI. chellI koTinI zuddhi Ave tyAre te dazA thAya. sonAnI vAta tamane jaladI bese. pudgalanA rasiyA mATe pudgalano anubhava ghaNo hoya, tethI enA dAkhalA tarata samajAya. AtmAnI vAtothI ajANyA, AtmazaktinA paricayathI dUra rahelAne e vAta jaladI na bese. paththara baMne hoya paNa eka paththarane kArIgara ghasIne arIsA jevo banAve; bIjA para kArIgIrI na cAle. e vAta tamane bese. kAraNa ke, pudgalano tamane anubhava che. lAkaDuM bAInA hAthamAM Apo to tarata cUlAmAM ghAle ane kArIgarane Apo to temAMthI evuM suMdara ramakaDuM banAve ke mobhe TAMgavAnuM mana thAya. bAI kArIgarane pUche ke AvuM ramakaDuM zI rIte banAvyuM to kArIgara abhyAsa karavAnuM kahe. AtmAnI zakti anaMta che. * anaMtakALathI tame pudgalano abhyAsa karyo che. tethI A badhI vAto tamane gaLe Utare che. jJAnI pharamAve che ke have be-pAMca-daza bhAvo AtmAno abhyAsa karo to A vAto paNa samajAze. ThoTha nizALiyo pahelA naMbaravALAne pUche ke, "zikSakanA bolavAnI sAthe ja tane badhI vAto kaI rIte samajAya che ?" to pelo kahe ke, "tuM barAbara abhyAsa kara to tane paNa samajAze." gaNadharadevane dizAMgI bolavAmAM aMtarmuhUrta thAya, te paNa zabdarUpe bolavAne mATe. AtmAnI zakti anaMta che. e labdhi che. hathiyArUjevuM dhAradAra evuM kAma Ape. kSayopazama tIvra hoya to badhuM bane. e badhI mana-vacana-kAyAnI labdhi che. kAyAnI eka evI paNa labdhi che ke jenA yoge muni jema jamIna para cAle tema pANI para cAle. eka evI labdhi che ke naMdIzvara dIpe muni eka ja Dagale jAya. ahIMthI paga upADyo ke sIdho tyAM mUke ane vaLatAM be Dagale pAchA ahIM AvI jAya. eka labdhi evI che ke zarIra eTaluM ja rAkhe, paNa hAtha UMco karI merUnA zikharane aDe. A zakti AtmAnI che. e yugalanA yoge che, paNa e yoga lAvanAra AtmA che. pudgala to badhA mojUda che, paNa tene upayogamAM levAnuM kAma AtmAnI zakti para che. dhyeya pharI jAya to saMvara paNa Azrava bane? caudapUrve dezanA detA hoya tyAre zaMkA paDe to eka hAtha pramANanuM AhAraka zarIra banAvIne bhagavAna tIrthaMkaradeva pAse mokalIne javAba maMgAvI zaMkA dUra Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170s - 33 zrIsaMgha ne merunI pUrNa thatI sarakhAmaNI - 113 - 517 kare. vyAkhyAna cAlu hoya ne A kriyA kare, temAM koIne khabara paNa na paDe. emane zaMkA paDyAnuM paNa koI jANI na zake. pudgalo AhAraka, vaikriya, audArika badhA che, paNa AtmAnI zakti vinA ene upayogamAM na levAya. AtmAnI zakti pAse e pudgalo ramakaDAM che. ahiMsAnA prabhAve duniyAnI riddhisiddhi, bhoge vagere paNa maLe, paraMtu enuM pariNAma bhayaMkara che. je saMvara mukti Ape e ja saMvara saMsAra vadhAre, jo dhyeya pharI jAya to. saMvaranuM dhyeya mukti vinA bIjuM na hoya. dhyeya bIjuM thayuM ke saMvara paNa Azrava bane. ciMtAmaNI pAse zuM maMgAya ? zrI jinezvaradevanI ahiMsA kyAM hoya, kyAM vaparAya, eno zo upayoga thAya ane enAthI kaI vastunI sAdhanA thAya e nakkI karo. ciMtAmaNI pAse capaTI ATo mAMgo to e to ATo paNa Ape. paraMtu e maMgAya kharo ? tame tamArA gAle lapaDAka mAravAnuM kaho to e paNa mAre paNa evuM kAma ene batAvAya ? ciMtAmaNi pAse ATo mAMganAra mUrkha che. ahiMsA pAse paNa je mAMgo te maLe paNa eno upayoga zuM mAMgavAmAM thAya ? ahiMsAdi saMvaranI kriyAno upayoga duniyAdArI mATe karavo te ciMtAmaNi ratna kAgaDAne uDADavA mATe pheMkavA barAbara che. A bhAvanA te "brahmacaryanI ke abrahma'nI ? prANAtipAta, mRSAvAda, corI, maithuna ane parigraha e pAMce Azravane bhUtakALamAM sevyAno pazcAttApa, vartamAnamAM eno sarvathA parityAga ane bhaviSyakALamAM e na sevavAno nizcaya - te rUpa saMvaranA jharaNAthI zrIsaMgharUpa merU hAranI zobhAne dhAraNa kare che.. sabhAH "ahiMsA jema hiMsArUpe pariName tema brahmacarya abrahmarUpe pariName ?" Aje to e ja cAlu che. Aje to kahe che ke vIsa varSa sudhI barAbara brahmacarya paLAya, e vaya sudhI vIryanuM saMrakSaNa barAbara thAya to pachI bhogo sArI rIte bhogavAya. vIsa varSa sudhI brahmacarya pALavAthI zarIramAM rUpa, kAMti, lAvaNya ane baLa vadhe che, jethI koIne AdhIna karavAno prayatna na karavo paDe. kema ke, ethI lokonAM mana ApoApa tenA pratye kheMcAya che. AvI vAto Aje cAlI paDI che. AmAM dharma kyAM rahyo ? A bhAvanA te brahmacaryanI ke abrahmanI ? abrahma sArI rIte sevavA mATe brahmacaryanI vAto cAlI rahI che. A kaI dazA sUcave che ? Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 518 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1706 to satya paNa asatyamAM pariName e ja rIte satya paNa asatyamAM pariName tevuM AjanA vyavahAramAM cAlu che. satya bolavAthI pratiSThA vadhe, enAthI prasiddhi vadhe, enA yoge grAhako vadhe, pariNAme Avaka vadhe, A satya ke asatya ! koI kriyA evI nathI ke jene AjanA mUrkha saMsArarasikoe vikRta na karI hoya. zrI jinezvaradevanI pratyeka kriyAomAM AjanA pudgalAnaMdIo kALA DAgha pADyA vinA rahyA nathI. puddagalAnaMdI to AtmAnaMdIne 2mADI paNa jAya; paraMtu AtmAnaMdI jo pakko hoya to pelo eno gulAma thaI jAya. mATe AtmAnI zakti khIlavo. je dRSTi zarIra para che te aMdara rahelA AtmA pratye lAvo. zarIra ane AtmA judA jaNAya to saMvara prema thAya. kuharonA sthAne maMdiro : have jharaNAnI upamA pachI graMthakAra AgaLa cAlatAM kahe che ke, 'merUgiri 52 kuharo che. jemAM mora nAce che. zrIsaMghamerU 52 zrI jinezvaradevanAM maMdironA raMgamaMDapo e kuharane sthAne che ane tyAM nAcanArAM morane sthAne zrAvako che. zrAvako tyAM kayA zabdothI nAce ? 'vIra mane tAro, mahAvIra mane tAro, bhavajala pAra utAro ne re;' Apo Apo ne mahArAja, ' amane zivasukha Apo;' Ama kaho cho ne ? e haiyAthI kahevAvuM joIe, mAtra moDhAnuM nahi. sUrivaro rUpI zikharo have merU giri para zikhara che je enI AsapAsa jhabUkatI vIjaLIothI suMdara lAge che. zrIsaMgharUpa merUmAM paNa vinayathI namelA munivarorUpI vIjaLIthI zobhatA sUrivarorUpI zikharo che. zrIsaMgharUpa merUmAM pIThasthAne mULaguNa ane uttaraguNa lIdhA hatA. mULaguNa ane uttaraguNanA dhA2ka munio hoya che. zikharanI sevAmAM vIjaLIo jhabUkatI hoya che. tema sUrivaronI sevAmAM munio jhaLakatA hoya che. AmAM zrAvakane kyAMya na lIdhA. maMdiro tathA upAzrayone dIpAvavAnuM kAma zrAvakonuM. maMdironA raMgamaMDapomAM nAcanArA mo2nA sthAne zrAvakone lIdhA. mora jo nAcavAnuM ane suMdara TahukAothI kallola ka2vAnuM mUkI daIne kAgaDAnI jema kAuvAu kare to ethI kAMI zikhara Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1707 -- 33: zrIsaMgha ne merunI pUrNa thatI sarakhAmaNI - 113 - 119 kalaMkita thatuM nathI. paNa mora morapaNuM gumAve che. AcAryane sAdhu nahi mAnavAnuM kahenArA morapaNuM mUkI kAgaDA bane che. kAgaDAno svabhAva kAuvAle karavAno che. e kAuvAu kare, tethI Azcarya na pamAya. jAtisvabhAva pharato nathI. enI kAuvAuthI kAMI zikhara hAle ? na ja hAle. zikhara sthira che. vIjaLI to ene dIpAve. vIjaLI enA para paDe toya ThaMDI paDI jAya. moTA puruSane tyAM game te irAde gayelo duzmana paNa sevA karIne pAcho phare, e phAyado, sajjananuM bagADavA Avelo durjana paNa salAma bharIne pAcho jAya. merUnuM zikhara sthira che, kema ke enI pITha dasa hajAra yojana pahoLI ane enuM mULa eka hajAra yojana UMDuM che. jeTalo mahela UMco eTalo pAyo majabUta joIe ne ? munirUpI sevako jhaLake che, kema ke teo vaiyAvaccamAM pravINa che. vinayathI namra che mATe teo zobhe che. sAMbhaLavAnuM badhAe zikharanuM. kalpavRkSa samA muniothI zobhatA vanarUpI gacchoH vividha guNothI zobhatA kalpavRkSa samA munio che. mULaguNo ane uttaraguNorUpI phaLanA samUhathI vyApta vanothI zrIsaMghamerU bharacaka che. nAnA prakAranI riddhisiddhi rUpI tyAM kusumo che. Aje to AnaMdaghanajI mahArAjanI paMkti baMdhA bolatA thaI gayA che ke - gacchanA bheda bahu nayaNa nihALatA." paNa tyAM zuM kahyuM ? munino samudAya te gaccha. bhagavAnanA gaNadhara agiyAra hatA, paNa gaNa nava hatA. be gaNanA vAcanAcArya eka, evI rIte cAra gaNanA vAcanAcArya be hatA. e rIte gaNa nava hatA. gaNa eTale gaccha ane gaNAdhipa eTale gacchAdhipati. A rIte zrI tIrthaMkaradevanA vakhatamAM paNa gacchanI hayAtI to hatI ja. eka AcAryano parivAra vadhe eTale tenI saMbhALa mATe vibhAgomAM vaheMcaNI kare te gaMccha ane te gaccha te AcAryanA nAme oLakhAya. sAmAnya jyiAnA bhedanI kiMmata nathI. paNa tAtvika bheda jyAM paDyo tyAM evA gacchane zAstra apramANika TharAvyA. upAdhyAyajI mahArAjAe A badhuM spaSTa lakhela che. gaccho eTale jhaghaDA nathI. vividha riddhisiddhirUpI puSpothI zobhatA ane mULaguNa tathA uttaraguNarUpI phaLothI lacI paDelA kalpavRkSa samAna munio che. te muniono samUha te gaccha che. vRkSono samUha jemAM hoya te vana. AvA vanano samudAya merUmAM ghaNo che. zrIsaMgharUpa merUmAM paNa ema samajavuM. gacchonA samUhathI te zobhe che. Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' 1 pa20 - saMgha svarUpa darzana bhAga-3 gacchonA vADA na joIe." ema samajyA vinA bole te na cAle. vastutattva jANyA vinA bolavAthI pApa lAge che. zrutajJAna rUpa ratnamaya cUlA have merUgirinA zikharane cUlA zIkhA che. e zIkhA nirmala verUla ratnanI che zrIsaMghamerUmAM zikhara samAna sUrivara paNa uttama jJAnaratnarUpI cUlAthI dIptimAna che. e zrutajJAnarUpa ratna cUlA samajavI. tyAM kevaLajJAna nathI. kevaLajJAna to prabhunI hayAtImAM ke tyArabAda thoDo kALa hoya, bAkI zAsana to dIrghakALa sudhI zrutajJAnanA baLathI ja nabhe. zrutarUpa cUlAno prakAza jhIlIne AcArya tamArA para nAkhe? : : kamaLanI upamAmAM zratane nALa tarIke gaNela che jyAre merUmAM cUlAnA sthAne gaNe che. zrutarUpa cUlAno prakAza AcArya jhIle ane tamArA para nAkhe. have vicAro ke AcArya tyAMthI prakAza laIne tamArA para nAkhe ke tamArAmAMthI laIne tyAM pheMke ? zrutane kamaLanI upamAmAM nAnuM kahyuM, kema ke nALa vinA kamaLa bahAra ja na Ave. ahIM zrutane ratnamaya cUlI kahI, tyAMthI prakAza jhIlIne AcArya badhA para nAkhe. e ja rIte upAdhyAya, paMnyAsa, muni vagere kramasara jhIle. tyAMthI jhilAyeluM te sAcuM ane gharanuM khoTuM. zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA zuM pharamAve che ? te joIe: zrIsaMghamerUnA varNanamAM cauda gAthA kahI. A naMdIsUtranI gAthA che, jenA kahenArA maharSi zrI devavAcaka kSamAzramaNa gaNivarajI che. have A viSayane samApta karavo che. carcA cAlu thaI tyAre cAlu karyo hato. jAmanagara ane pATaNe je karavuM hatuM te karyuM, eTale ApaNe paNa A viSayane have pUrNa karIe paNa e pUrNa karatAM pahelAM eka-be divasa mATe zrImAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA zrIsaMghasvarUpa mATe zuM pharamAve che te paNa vicArI jaIe. Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34: saMghanI oLakha, sUripuraMdara zrI haribhadra su.ma.nA zabdomAM vIra saM. 2457 vi. saM. 1980, caitra vada-11 guruvAra, tA. 24-4-1970 114 * jene tene saMgha na kahevAya ? * mukhyatayA zramaNa samudAya te saMgha : AjJAmAM hoya te saMgha : . * bahumatI konI ? devAdi dravyanuM bhakSaNa aneka rIte thAya che? - * dharmasthAnomAM duniyAdArInI vAta na thAya? * maMdira upAzrayanA kAyadAne mAna Apo : - to upAzrayonI hAlata zI thaze ? * maryAdA zI vastu che, e samajo : maryAdAbhaMga kadI na karAya : * e dAna na thAya paNa asatI poSaNa thAya : bhagavAnane kazAnI jarUra nathI : . AjanA lokonI vAta nyArI che : * AjanI dalIlonA garbhamAM khoTI dAnata rahelI che : * dharma phaLa zI rIte ? * dharmI kadI paisA mATe poka na mUke : - * samatAnA AvA pATha koNe bhaNAvyA? * dharmasthAno sAcavavAnI javAbadArI tamArI che : evAne saMghamAM gaNanArA paNa. saMgha bahAra che : A gAthAo AjanA ToLAone AbAda lAgu paDe che : 'lAlayet paMca varNANi' jUnI vAtane tAjI karavA saMmelana bharavAnAM : visamI sadInA koI paNa cALe caDavA jevuM nathI : bhAMgaphoDa karavAnuM kAma amAruM nathI' svArthIonI sevA na thAya : adharmI UMghatA sArA : Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 522 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 anaMta upakArI zAstrakAra paramarSi zrI devavAcaka gaNivarajI mahArAjA zrI naMdIsUtramAM cauda gAthA dvArA zrIsaMghanuM je varNana karI gayA, te ApaNe vistArathI joI gayA. have zrI saMbodha prakaraNamAM bhagavAna zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA zrIsaMghanA saMbaMdhamAM je pharamAve che te joIe. jene tene saMgha na kahevAya ? teozrI pharamAve che ke zrIsaMgha e ghaNI ja anupama vastu che. jene tene saMgha kahevAmAM Ave to samyakatva nAza pAme ane mithyAtva Ave. zrI tIrthaMkaradeva pachI tarata ja zrIsaMgha pUjya koTimAM Ave che, paraMtu je saMghamAM saMghatva na hoya te pUjya koTimAM to nathI raheto. paNa sahavAsa karavAne yogya koTimAM paNa nathI raheto. jeTalI vastunI mahattA teTalI enI moTAI joIe. naMdIsUtramAM to zrI devavAcaka gaNivarajI mahArAjA maMgalAcaraNa karatA hoI mAtra tyAM maMDanAtmaka svarUpa che, jyAre ahIM pU.A.zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA to khAsa svarUpa varNavatA hoI saMgha tarIke oLakhAtA samudAyanA guNa-doSa baMne kahe che. kone saMgha kahevAya ane kone saMgha na ka Aya e beya vAtanuM varNana kare che. mukhyatayA zramaNa samudAya te saMgha H | mukhyatayA to zramaNa samudAyane saMgha kahevAmAM Ave che. jemAM cAra prakArano saMgha kahevAya che tema prathama gaNadharane paNa saMgha kahevAmAM Ave che. bIjA enI nizrAmAM mATe e paNa saMghamAM gaNAya. jo saMghane sAmAnya arthamAM pUjya gaNIe to to zrAvakane paNa sAdhu hAtha joDe, paNa maryAdA evI nathI. cAreya ekatrita thAya tyAre e tamAma saMgha koTimAM che. zrAvaka-zrAvaka bhegA thAya to paraspara hAtha joDe, bhakti kare, e badhuM bane. paNa ekabIjAne icchAmi khamAsamaNA na de. saMgha e zrI tIrthakaravat pUjya che mATe zrAvakane vaMdana thAya ? kadI nahi. saMghamAM AcArya mukhya che ane badhA AcAryanI nizrAmAM che. mATe AcArya pUjya che. paNa te yogyatA anusAra. hajAro sAdhuo saMghamAM kharA paNa e badhA AcAryane name paNa AcArya emane na name. AjJAmAM hoya te saMgha H zrI haribhadrasUri mahArAjA pharamAve che ke, sukhazIliyAo sadA potAnA zarIra sAme jue. zrI jinezvaradevanI AjJAnI vAta Ave ke tarata zarIra tapAse. mAtra sukhazIliyA ja hoya te to ThIka paNa AgaLa vadhIne svacchaMdavihArI banyo te to zivapaMthanA vairI thayA, kema ke e to marajI Ave Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1711 -34: saMghanI oLakha, sUripuraMdara zrI haribhadra sU.ma.nA zabdomAM -114- pa23 tema cAle. AvA loko AjJAthI gayA. evAo ghaNA hoya to paNa emane saMgha na kahevAnuM A mahAtmA pharamAve che. teozrI kahe che ke, eka sAdhu, eka sAdhvI, eka zrAvaka ane eka zrAvikA bhale hoya paNe zrI jinezvaradevanI AjJAmAM hoya te saMgha, AjJAthI bahAra hajAro ke lAkho hoya to te nakAmA. prabhunA zAsanamAM bahumatIvAda nathI. bahumatIvAda to AjanA kahevAtA sudhArelA yuganI pedAza che. vIsamI sadInA eka paNa cALAne aDatA nahi, kema ke eno cepa lAge che. sAcI vAta badhAne gamatI nathI. A rajoharaNa sAco che, paNa te game keTalAne ? badhAne na game mATe enI vAta karavI baMdha karAya ? tamane game evuM ja kahevA sAdhuo baMdhAyelA nathI. kayA viSaya para vyAkhyAna vAMcavuM e aMge tamAro mata roja amAre levAno ? jeone A vIsamI sadIno bahumatIno cepa lAge che teo sadbhAvanA hArI jAya che. evA ghaNA hoya to paNa ene saMgha na manAya. bahumatI konI ? jainazAsanamAM bahumatI gItArtha, samajadAra tathA mArganA jJAtAnI che. ajJAnonI bahumatI koI kALe na gaNAya. pramAdI ghaNA hoya e bane. paNa pramAdane bhUMDo mAne e ja sAtamA guNaThANAne sAruM kahI zake. pramAdane paNa jarUrI mAne to jene navo cIlo pADavo hoya enI vAta e jANe paNa je relagADIe nizcita pATA para cAlavuM hoya eNe to pATA para TicAI paDAya evI vastu tyAM nathI ne e ja jovAnuM. hoya to tene dUra khaseDI nAkhavI. ' devAdi dravyanuM bhakSaNa aneka rIte thAya che: jene AjJAnI kiMmata nathI evA mokSamArganA vairIne saMgha tarIke nA oLakhAvAya. vaLI AgaLa vadhIne kahe che ke, devAdi dravyanuM bhakSaNa karavAmAM tatpara hoya tene paNa saMghamAM na gaNAya. Adi zabdathI sAdhAraNa dravya paNa AvI gayuM. devAdi dravyanuM bhakSaNa khAvAthI ja thAya che ema na mAnavuM. aneka rIte bhakSaNa thAya che. amuka rakama bolyA ke te ja vakhate ApI devAnI vidhi che. ApavAnA kahyA eTale e dravya parathI mAlikI gaI. beMkamAM nANAM mUko ke vyAja zarU thAya. mUkyA pahelAM koI jame paNa na kare. ahIM paNa ApyA kahyA pachI mAlikI jAya che. ene badale Aje to ugharANI karavA chatAM mahinAo sudhI paisA na bhare e zuM batAve che ? vahIvaTadAra yAda na kare to varSo paNa cAlyAM jAya. AmAM vyAjabhakSaNano doSa lAge che. Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 524 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1712 dharmasthAnomAM duniyAdArInI vAta na thAya maMdira ane upAzraya e dharmasthAno che. enI aMdara ke bahAra, enA oTalA upara besI duniyAdArInI vAto karavAmAM paNa devAdi dravyabhakSaNano doSa lAge che. sAdhAraNa dravya paNa khAI javA mATe nathI. e dravya paNa sAte kSetrane poSavA mATe che. dharmane sahAyaka evI dareka vAta tathA kriyA thAya paNa arthakAmanI pravRtti ke enI eka paNa vAta tyAM na thAya. upAzrayamAM navakArasInI rajA apAya. paNa duniyAdArInI koI paMcAta tyAM na karAya. dharmasthAnono vahIvaTa karatAM AvaDe to vahIvaTa karanAra tIrthaMkara nAmakarma upArje; ane jo UdhuM vATe to DUbe mAtrA khAtAM AvaDe to pace ane zarIra puSTa kare, nahi to phUTI nIkaLe. svArthavRttinA kAraNe A badhI vAto bhulAIM gaI che. 5ramArtha vRtti nAza pAmI che. upAzrayamAM bIjAM kAma thAya to e sthAnanuM mahattva ghaTe. eka divasa bIjuM kAma karyuM, pachI to roja thavAnuM. bapore navarAzamAM tyAM jaIne tamArA copaDA lakho to pachI vyAkhyAna vakhate lakho to paNa koNa rokavAnuM ? duniyAmAM AvuM nahi cAle. game tevI svataMtratAnI vAto karanAro, game tevo tophAnI agara game tevo dhArAzAstrI paNa, e badhA korTamAM to zAMta ja UbhA rahe, UMce svare bole ja nahi, kema ke samaje che ke A kAMI potAnA gharanuM dIvAnakhAnuM nathI. jo AvI maryAdA na hota to badhA bhaNelA bhegA thaIne tyAM zuM na karata ? pariNAma viSama Avata. game tevo kAyadAbAja paNa tyAM maryAdAthI ja varte evo e sthAnano mahimA che.' maMdira upAzrayanA kAyadAne mAna Apo H maMdira tathA upAzrayamAM paNa enA kAyadAone mAna ApavuM ja paDe, to ja dharma sacavAya. A rIte maryAdA sacavAya to maMdira tathA upAzraya e beya sthAna tAraka che. tophAnI chokarAne mA-bApa kadI gharanA AMgaNe tophAna karavA de paNa TrenamAM ke sTImaramAM na karavA de. tyAM paDI javAno ane marI javAno bhaya che. maMdira tathA upAzrayanA sthAnano mahimA barAbara sacavAya to e tAre paNa ene mATe Aje viparIta carcA cAle che. enuM kAraNa e ke bhAvanA pharI che. ...to upAzrayonI hAlata zI thaze ? Aje kahevAmAM Ave che ke moTA moTA upAzrayo chokarAM bhaNAvavAnA upayogamAM kema na levAya ? paNa chokarAMne bhaNAvAya che zA mATe, e vAtane teo aDatA ja nathI. jo badhA prakAranA jJAnanI vAta karatA hoya to ekalA Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1713 --34: saMghanI oLakha, sUripuraMdara zrI haribhadra sU.ma.nA zabdomAM - 114 - 525 vidyArthInI vAta na thAya, pachI to jhaverAtano dhaMdho zIkhanAra, kApaDiyAno dhaMdho zIkhanAra vagere badhAne tyAM sthAna ApavuM paDe. to pachI upAzrayonI hAlata zI thaze ? Aje to A be sthAnomAM bahA2nuM bhulAya che e pratApa kono ? manekamane maryAdA sacavAya teno. ahIM duniyAdArInI vAto cAle to bhAvanA palaTAya. je divase bahAranI vAto ahIM goThavAI jaze tyAre sAmAyika pratikramaNa vagere gayAM samajavAM. AvA badhA paNa devAdi dravyanA bhakSaNa karanArA gaNAya. AvAne saMgha na gaNAya ane AvA prakAranA unmArgano pakSa karanArAne paNa saMghamAM na gaNAya. maryAdA zI vastu che, e samajo sabhA : 'kahe che ke jagyA khAlI paDI rahetI hoya to eno upayoga karavAmAM vAMdho zo ?' derAsarano ratha roja nakAmo paDI rahe che to tamArA chokarAMne emAM besADIne roja pheravavo che ? tamArA kabATamAM bharI rAkhelAM kapaDAM roja vaparAtAM nathI to bIjAne vAparavA Apazo ? karoDapatinA karoDa tijorImAM khAlI paDyA rahe che to garIbo jaIne laI Ave ne khAya to vAMdho zo ? maryAdA zI vastu che e barAbara samajo. sAco udAra paNa maryAdA nahi lope. jo maryAdA vinAnI udAratA tamane mAnya hoya to tamAre tyAM roja cAra ja kema jame, cAlIsa ke cAraso kema nahi ? udAratAnI sAmagrIno sadupayoga kare e dAtA paNa jo bIjAone lUMTavA de to ghara-vyavahAra cAle ? evA dAtA2ne bIje divase hAthamAM zakoruM levuM paDe. maryAdA badhe joIe. corane paNa vratadhArI zrAvake choDAvyAnAM dRSTAMto che paNa e AkhI vAta judI che. ene na choDavAya tyAM sudhI pAraNuM paNa nahi karavAnA abhigrahanAM dRSTAMta Ave che. paNa e vAta alaga che. tyAM to sAmo AtmA sudhI paNa jAya. e vakhate pelA coranI hAlata kaI thAya ? e rIte choDAvanAra dayALuoe paNa corIne puSTi nathI ApI. prasaMge ema bane e vAta judI samajavI, paNa e rItasarano rivAja nahi . jo ema bolAvIne laI javA devAmAM Ave to to irAdApUrvaka pApa tathA pApInuM poSaNa thAya. prasaMge dharmI dayArthI AMkhamIMcAmaNAM kare e vAta judI ane maryAdAno lopa kare e vAta judI. pahelA aNuvratamAM niraparAdhI trasa jIvane saMkalpapUrvaka haNavAnI buddhie haNavo nahi evo niyama kema ? badhA trasa mATe niyama hota to to sAdhu ja na thAta ? Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 527. saMgha svarU5 darzana bhAga-3 maryAdAbhaMga na karAyaH jo tamArI evI bhAvanA hoya ke "A lakSmI chUTatI nathI, choDAtI nathI, mATe saMsArathI chuTAtuM nathI to bhale koI laI jAya' to mane jaNAvo. huM e mATe vyavasthA karIza. tamAre tyAM evAne mokalIza ke jethI tame dIkSA laI zako ane pelAo tamArA dhanano sadupayoga kare. pachI to mAre dIkSito banAvavA mahenata nahi karavI paDe. paNa AvuM banatuM nathI. pelAM dRSTAMto apavAdarUpa che. maryAdAbhaMga kadI na karAya. e dAna na thAya paNa asatI poSaNa thAyaH jyAre duniyAnA padArtho uparathI mArApaNAno bhAva UDI jAya tyAre to e sAdhu che. jaMbUkumArane bIje divase dIkSA levI hatI, savAre ja badhuM tajIne nIkaLavAnuM hatuM. paNa rAtre AvelA corane emaNe zuM kahyuM ? prabhava core jyAre badhA para avasthApinI nidrA mUkI ane jaMbUkumArane enI asara na thaI (kema ke e carama zarIrI hatA, tyAre pote ene khulluM kahyuM ke jo ke huM to kAle savAre A badhAMno tyAga karIne cAlI nIkaLavAno chuM. paNa A badhAM (mA-bApa, mahemAno vagere) atyAre to mArA vizvAse ja sUtelAM che. e badhAno atyAre huM rakSaka chuM mATe A rIte tane letAM aTakAvavAnI mArI pharaja che. maryAdA AnuM nAma. jo ema na hoya to ghara cAle nahi. koI koInA bharose sUe nahi. sthAnanI maryAdA na bhulAya. zrAvakoe coro choDAvyA e vAta sAcI, paNa maryAdA toDIne gharanA bAraNAM khullAM na rAkhyAM. e vAta kharI ke zrAvaka prasaMge duzmanano pIcho na pakaDe. duzmanano nAza karavAnI duSTa bhAvanA ene na Ave e badhuM kharuM. paNa tethI maryAdAyIna na thAya. navakArazInuM jamaNa karanAra sAdharmIne potAnA svajanothI paNa adhika mAnI jamADe. paNa tethI badhAne ghera laI javA de ? dAtAra Ape game teTaluM paNa sAmAne potAnI tijArImAM hAtha nAkhavA na de. jo ema hAtha nAkhavA de to sAcA yAcako rahI jAya ane lUMTArAo gharabheguM karI jAya. e dAna na thAya paNa asatI poSaNa thAya. zrAvake maryAdAne samyaka prakAre vicAravI tathA sAcavavI joIe. zrAvaka duzmananuM paNa bhUDuM na icche e vAta kabUla che. jo khAlI jagyAo hoya te evI upayogamAM levAtI hoya to to mAtherAna-mahAbaLezvaramAM zeThiyAonA ghaNAye baMgalA khAlI paDyA rahe che. e rahevA mATe mAMgo, paNa e nyAyanI vAta nathI. sthAnanI je jAtanI maryAdA hoya te sacavAvI joIe. derAsaramAM jagyA khAlI hoya, tethI rAtre tyAM pathArI karAya ? Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1715 --34: saMghanI oLakha, sUripuraMdara zrI haribhadra sU.ma.nA zabdomAM - 114 - bhagavAnane kazAnI jarUra nathI : maMdira ke mUrti tame bhagavAna mATe karo cho ke tamArA mATe ? paisATakA, AMgI vagere tamAma tame tamArA mATe karo cho, nahi ke bhagavAna mATe, maMdira, mUrti, pUjA, aMga2canA vagere jo bhagavAna mATe tame karatA ho to na karatA. bhagavAna kAMI ja mAMgatA nathI. emane e kazAnI jarUra ja nathI. AtmA mATe ja jo karatA ho to tyAM eka paNa prazna raheto nathI. bhagavAnanI sevAmAM arpaNa karAyelI cIjathI AtmAno nistAra mAnyo che mATe cIja tyAM mukAya che; ane mATe ja e tyAM samarpaNa karelI cIja bIje na vaparAya evo Agraha che. zrI jinezvaradeva mATe tame mUkatA ho to vahIvaTadAra tame tamArA kema nImyA ? tamAre to mUkIne cAlyA javuM joItuM hatuM. emaNe e badhAno tyAga karelo che. vaLI tame to choDI choDIne keTaluM choDavAnA ? bahu bahu to lAkha be lAkhano mugaTa paherAvo. paNa emanA mugaTamAM to karoDonA hIrA mANeka hatA. iMdro to emanI sevAmAM hatA. emaNe to e badhuM choDyuM che. AjanA lokonI vAta nyArI che tame kesa2-caMdana vagere bhagavAna mATe lAvatA ho ane pUjA paNa emanA mATe ja karatA ho to na karatA. devagurunI bhakti karavI yogya lAge, tAraka lAge to karajo. 'amArI bhakti vinA deva dUbaLA thaI jaze ane guru jIvaze nahi' e rIte karazo to e bhakti nathI. paNa AzAtanA che. zrI jinezvaradeva maMdiramAM beThA mATe e jinamaMdira kahevAya. paNa maMdira to jainonuM. prabhu emanI meLe AvIne nathI beThA, paNa tame besADyA mATe beThA. tame je kriyA tamArA mATe karo cho eno Aropa prabhu para kema karo cho ? AjanA lokonI vAta nyArI che. tame mugaTa caDhAvo emAM prabhune parigraha vaLage kharo ? zrI jinezvaradevanI bhakti zA mATe, e nathI samajyA tenI A badhI paMcAta che. AjanI dalIlonA garbhamAM khoTI dAnata rahelI cheH 527 jo makAna khAlI che mATe bIjA kAmamAM vaparAya to tamArI oNphisanA khAlI bhAgamAM kothaLA kema nathI bharatA ? ene mATe vakhAra judI zA mATe ? dharmane bhUlyA mATe e badhA vicAro Ave che. vaLI dharma bhUlyA mATe to makAna khAlI che. badhA Avazyaka kriyA karatA hota to upAzrayo khAlI ja na hota, kema ke muMbaImAM rahevAnI oraDIo nAnI che. dharmI dharma bhUle tethI khAlI rahetA makAnamAM kAMI adharmIone pesavA na ja devAya. AjanI dalIlonA garbhamAM Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 528 saMgha svarUpe darzana bhAga-3 - 116 khoTI dAnata rahelI che. muMbaImAM phuTapAtha para ghaNA sUve che to emane tamArA khAlI dIvAnakhAnAmAM kema nathI suvADatA ? peDhImAM mANasa ghaNA hoya paNa temAM amuka ja peDhImAM sUve. jyAre bIjAne to bahAra ja sUvuM paDe. upAzrayo konA mATe ? "nizIhi'no marma samajanArA mATe. jenAmAM e lAyakAta na hoya te na Ave. "nisIhi'nI pratijJA kare te ahIM Ave. tame to "nisIhi'ne ghoLIne pI gayA cho. nahi to maMdira tathA upAzrayamAM bIjI paMcAta hoya ja zAnI ? haiyAmAMthI zrI jinezvaradevanI AjJAno aMkuza jato rahyo che mATe A hAlata thaI che. deva jevA hAthIne paNa aMkuza vinA na rakhAya. A to phAve to 'nisIhi' bole, ekI sAthe traNa vAra paNa bole chatAM bIjI-bIjI vAto calAvyA kare. bAIo bhagavAnanI sAme UbhI rahIne bhagavAnanI sAkSIe ja khAssI majenI, gharanI vAto kare ane bIjAne caityavaMdanAdimAM aMtarAya kare, kema ke, sthAnano emane khyAla ja nathI. te sabhAH "niyamonAM copAniyAM coDhavAM joIe." niyamo zAstra ghaDelA che, chapAvanAre chapAvyA che, maMdiramAM coDyA che. paraMtu teya vAMcanArAoe phADI nAMkhyA. teo kahe che ke A badhI zI paMcAta ? A banelI vAta che. ThoTha nizALiyo varasamAM cAra copaDI phADe toya evo ne evo DobA jevo ja rahe. dharma phaLe zI rIte ? | mukhakoza kema baMdhAya, dhUpa kema thAya, AzAtanA kaI kaI, e badhuM pelAM copAniyAMmAM jaNAveluM hatuM. paNa te to phADI nAMkhyAM. loko dhUpa prabhunA moM sudhI laI jAya che, agarabattI phoTAne aDADe che. sAruM che ke kAca hoya che eTale bIjo vAMdho nathI Avato. AvI akkalavALAne zuM samajAvavuM ? traNa jagatanA nAthane jarA oLakho. bhagavAnane tilaka evI-rIte karo ke mAtra kesara ja bhagavAnane aDe. nakha to nahi paNa zakya hoya tyAM sudhI AMgaLI paNa nahi. mUrtine mAthethI ke gaLacIthI pakaDe. siddhacakrajInI eka para eka ema thappI kare, bhInA aMgalUchaNA bhagavAna para mUkI rAkhe, AvuM jyAre zrAvako pote ja kare pachI e pUjArI sArA lAvavAnI vAta kayA moDhe karatA haze ? tame jeTalI ADatiyAnI khAtara baradAsa karo cho teTalI prabhujInI mUrtinI nathI karatA. mAbApa potAnA bALakane jeTaluM sAcave eTaluM pUjA karanArA bhagavAnanI mUrtine nathI sAcavatAM, mATe dharma karatA chatAM dInatA nathI jatI. dharma phaLe zI rIte ? dharma kadI dIna na hoya. lakSmIne bIjo mAnanAra lakSmInA abhAvamAM kadI Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1717 -34 saMghanI oLakha, sUripuraMdara zrI haribhadra sU.ma.nA zabdomAM -114- 529 rUve kharo ? ane evo sattvazIla hoya tene tyAM to nidhAna nIkaLe. je bhAvanAthI kevaLajJAna thAya te bhAvanAthI nidhAna nIkaLe emAM zI moTI vAta che ? dhanAjInuM caritra jANo cho ne ! dharmI kadI paisA mATe poka na mUkeH dhanAjInA traNa bhAIo bhAga mATe jhaghaDatA hatA tyAre pitAe emane kahyuM ke, "A badhuM to dhanAjInA bhAgyathI che, tame nakAmA jhaghaDA zuM kAma karo cho ?' paNa e to laDatA ja rahyA tyAre dhanAjIe potAnA bhAIone A rIte kleza thato jANI pote rAtorAta tyAMthI cAlI nIkaLyA. e jyAM jAya tyAM lakSmInA DhagalA emanI pAse thaI jatA. raste jatAM khetaramAM khetI karatA kheDUte roTalA khAvA AmaMtraNa karyuM to kheDUtanuM paNa kAma karIne pachI khAvuM ema vicArI tenA haLathI khetara kheDavA mAMDyuM to jamInamAMthI nidhAna nIkaLyuM. kheDUta dhanAjIne e levA mATe kahe che. kAraNa ke, dhanAjInA bhAgye ja nIkaLyuM che ema e mAne che. dhanAjI kheDUtane kahe che ke tArI jamInamAMthI nIkaLyuM mATe e tAruM che, mAre na levAya. je dharmathI kevaLajJAna maLe e dharmathI nidhAna maLe emAM navAI zI ? paNa dharmI kadI paisA mATe poka mUke ? Aje A badhI vAto tamArI pAse karIe. paNa tamane enI asara thatI nathI. kema ke, tame nagharoLa jevA banI gayA cho. game teTalI vAta karo, paNa jene asara ja na thAya te nagharoLa kahevAya. Aje to dharmasthAnonI maryAdA bhulAtI jAya che. gharanI ke bajAranI vAto maMdira upAzrayamAM thAya ? have to keTalAko chApAM paNa laIne ahIM AvavA lAgyA che. sabhAH "sAmAyikamAM chApAM vAMce che.' jeTaluM nahi karo teTaluM ochuM. anaMtajJAnInA sevakonI A dazA hoya ? duniyAnI sAhyabI, maLI eTale patI gayuM ? dharma pAse duniyAnuM saghaLuM tuccha mAnavuM joIe. e bhAvanA Ave to AvA prazno nahi UThe. bhAvanA viparIta che mATe A badhA prazno UThe che. vIsamI sadInA eka paNa cALe caDhavA jevuM nathI. eka paNa kuTeva pesavA na do. bahumatI ke laghumatInI paMcAtamAM na paDo. voTanI vAtothI dUra ja raho. dharmakriyA mATe voTa lo to keTalA maLe ? uparathI ema kahe che ke, "vIsamI sadImAM AvI badhI ghelachA ? dharmaghelAM na bano. sAmAyika, pUjA ne TIlATapakAMnA TAhyalAM badhAM javA do' AvAonA abhiprAya dharmakriyAmAM cAle ? dIkSAnI bAbatamAM vaya vagerenA aneka vAMdhA evA kADhe ke mANasa masANe pahoMce tyAre ja dIkSAne yogya mAne; tyAM paNa jIvato thAya to Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1718 530 - saMgha svarUpa darzana bhAga-3 pAchAM kapaDAM utArI le. paisA khAtara aneka kALAdhoLAM karanArA darzana-jJAnacAritranA viSayamAM zo abhiprAya Ape ? himAlaya pavitra gaNAya che. chatAM keTalAka kheDUto bhegA maLI TharAva kare ke "tyAM bIja vavAtuM nathI mATe e bhUmi nakAmI che" to eTalA mAtrathI himAlayanI pavitratA ghaTI jAya ? e ja rIte paisA ane kuTuMba pAchaLa gAMDA banelAone dharmanI vAto karo to kaheze ke, "e to phurasade hoya, atyAre zuM che ?' AvuM paNa jarA zraddhALu hoya te bole, nahi to kahI de ke, "A jamAnAmAM vaLI dharma zA ?" jemane kAyama korTamAM dAvA cAlu hoya, navA copaDA banAvavAnuM cAlu hoya, sarakArane batAvavAnA judA ane gharAka mATenA judA hoya, jevo mANasa tevI vAta karavAmAM TevAyelA hoya evA mANaso paNa ahIM AvIne jhaghaDA ragaDA mUkavAnI salAha Ape che, samatAbhAvane bhajavAnI vAta kare che tyAre Azcarya Upaje che ke A samatA emanAmAM AvI kyAMthI ? nAzavaMta lakSmInI pAchaLa covIse. kalAka dhAMdhala macAvanArAone samatA gamI kyAMthI ? samatAnA AvA pATha koNe bhaNAvyA ? ApaNe emane samajAvIe ke, "e loko Agamo mATe game tema bole che mATe e na calAvI levAya" to kaheze ke, "haze ! have ApaNe samatA rAkho." samatAnA AvA pATha temaNe jaNAvyA koNe ? uparathI ema paNa kahe ke, "bhalene Agama e laI jatA, e paNa vAMcaze ne ?' have Amane zuM samajAvavuM ? vahAlAmAM vahAlA bALakane paNa copaDA na apAya. e to hAthamAM Ave ke phADavA mAMDe. jhaverI potAnA bALakane rUpALA ramakaDAM ramavA Ape. paNa kAMI hIrAnAM paDIkAM ramavA na Ape. Ape to bALaka paDIkuM phADI hIrA veraNacheraNa kare. jhaverI potAnA bALakane dAgInA paherAvI bahAra na javA de. bahAra jAya to dAgIno utArI le, nahi to pote sAthe jAya. dAgIno paNa sAmAnya ja paherAve, bhAre na paherAve. A badhI maryAdA vyavahAramAM svIkAro cho paNa ahIM koI paNa prakAranI maryAdA nathI jaLavAtI. e nathI jaLavAI tenI ja A badhI paMcAta che. dharmasthAno khAlI rahe to khAlI rahevA devAya, ene sacavAya paNa maryAdAno lopa na karAya. rAjyamAM maMgala ghoDA, maMgala hAthI tathA maMgala ratha hoya che. savArImAM ene khAlI ja rAkhavAnA. zobhA khAtara ja pheravavAnA. rAjA paNa enA upara bese nahi. ene evA sthAnamAM rAkhe ke jyAM ene jarA paNa takalIpha na paDe. enA chANa-mUtra paNa tarata ja sApha thaI jAya. tyAM eka paNa macchara thavA na de. e rIte khAsa mANaso enI tahenAtamAM mUkelA hoya. e Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1719 -34: saMghanI oLakha, sUripuraMdara zrI haribhadra su.ma.nA zabdomAM -114- 531 hRSTapuSTa hoya. enA zarIramAM lohI evuM bhareluM hoya ke cUMTI khaNo to lohInI dhAra chUTe. e khAlI ghoDA ke hAthI para besAya kema nahi ? evI dalIla tyAM na cAle. tijorI moTI hoya paNa puNya ghaTyuM, Avaka ghaTI gaI, tethI aMdara mUkavAnA na hoya, paraMtu nANAMnI badalImAM kAMkarA kAMI emAM bharAya ? upAzraya khAlI che mATe mane emAM ghI, goLa bharavA do, to bharavA devAya ? e bhare pachI sAdhu ke zrAvaka mATe dharmakriyA karavA upayogI rahe ? dharmasthAno sAcavavAnI javAbadArI tamArI che? zrAvakane to gharamAM paNa eka pauSadhazALA rAkhavAnI kahI che, paNa pharnicaranA khaDakalAmAMthI jagyA bace to rAkho ne ? je vastu je mATe nirmAI te vastu te mATe sAcavavI joIe. tamArA deva vItarAga che ane guru nigraMtha che, mATe tyAMnI vastu sAcavavAnI javAbadArI tamArA zire che. tyAMthI koI kAMI upADI jAya to bhagavAna to na bole. paNa tame jo AMkhamIMcAmaNAM karo to pApanA bhAgIdAra bano. gharanI cIjonI upekSAmAM to lAbha che, paNa ahIMnI upekSAmAM geralAbha che. gharanI lakSmI sAcavavAmAM raudradhyAna che, paNa ahIMnI lakSmI sAcavavAmAM dharmadhyAna che. A mahAtmA AgaLa vadhIne kahe che ke sAdhujana para dveSa karanAra evAM moTAM ToLAMne paNa saMgha na kahevAya. svacchaMdAcArI, mokSamArganA vairI, AjJAne nahi mAnanArA; AjJAnI avagaNanA karanArA, devadravyAdinuM bhakSaNa karanArA, unmArgano pakSa karanArA tathA sAdhujana para dveSa karanArA evA ghaNA hoya to paNa tene saMgha na kaho, ema zrI haribhadrasUri mahArAjA pharamAve che. AgaLa vadhIne kahe che ke, adharma, anIti tathA anAcArane sevavAvALA ane dharmanItithI pratikULa moTAM ToLAMne paNa saMgha na kahevAya. ahIM anIti mATe eTalo khyAla rAkho ke saMpUrNa nIti to dUra che, ahIM to zrAvakanAM vratomAM bAdhaka bane tevI anItinI vAta paugalika bhAvanAnA nAza vinA tamArI anIti jAya tema nathI. nyAyasaMpanna vibhavamAM paNa nIti parimita che. je bhUmikAe je vAta jeTalA pramANamAM hoya teTalI ja gaNAya. ....evAne saMghamAM gaNanArA paNa saMgha bahAra che : je loko dIkSAnI vAtamAM dhAMdhala kare che teo anIti, adharma tathA anAcAramAM joDAyelA che ane emAM joDAnArane sahAya karanArA che, paNa tene temAM joDAtAM rokavAno prayatna karatA nathI. e loko evA che ke potAno dIkaro anIti Acarato hoya, adharma. sevato hoya ane anAcArano upAsaka hoya to Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 532 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 120 paNa enI kALajI na rAkhe, ene e badhAthI na roke, paraMtu koI dIkSA levA jato hoya to ene dIkSA na levA devAnI kALajI rAkhe ane dIkSA letAM rokavAnA tamAma prayatna kare. AvA anIti, adharma ane anAcAramAM joDAyelA loko dharmanItithI taddana pratikULa che. e DAhyAoe dIkSAnI niyamAvalI ghaDI paNa anIti, adharma, anAcAra samAjamAM koI na seve e mATe niyamAvalI ghaDI ? dIkSAnI vaya nakkI karavA medAne paDyA, paNa tyAM vaya nakkI karavAno kAMI vicAra karyo ? anIti, adharma, anAcAra na seve athavA sevavA yogya na mAne te ja jainazAsanamAM rahe. sAta vyasana e to bhayaMkara pApa che, e sAte vyasanano tyAga e ToLAMno kharo ? potAnI satI jevI strIne mUkIne game tyAM bhaTakavA mATe emane rajAnI jarUra nahi, tyAM svataMtratAnI khumArI batAve ane dIkSA levA koI jAya tyAM rajAnI vAta AgaLa kare. anIti para pratibaMdha na mUke, adharmane roke nahi, anAcArane aTakAve nahi ane dharmanItithI pratikULa rahetA hoya, evAne saMghamAM gaNAya ? evA to saMghamAM nathI. paNa evAne saMghamAM gaNanArA paNa saMgha bahAra che. tame paNa jo emane saMghamAM gaNo to tame paNa saMgha bahAra cho. evAne je mAne athavA evAne saMgharSa manAvavAnI je preraNA kare e badhA saMghamAM rahevA lAyaka nathI. pU. zrI haribhadrasUri mahArAjA pharamAve che ke AvI pravRtti karanArAM sAdhu-sAdhvI paNa kadI ghaNAM hoya ane emanI pAchaLa moTuM ToLuM hoya to paNa ene saMgha na gaNAya. anIti, adharma tathA anAcAranI sAme je sAdhu na thAya, ane dharmanItithI pratikULa thAya e kAMI sAdhu che ? A gAthAo AjanAM ToLAMone AbAda lAgu paDe che: sUripuraMdara zrI haribhadrasUrijI mahArAjAnA samayamAM paNa AvuM bahu hatuM. e maharSi mahAmuzIbate jIvyA che. emaNe A badhuM je anubhaveluM te lakhyuM che. Aje to emAMnuM kAMI nathI. e vakhate to kulIMgIoe saMvegI sAdhuo mATe amuka nagaromAM vihAra paNa baMdha karAvyo hato, paraMtu toye baLavAna sAdhuo tyAM pesI gayA hatA ane pelAone tyAMthI kaDhAvyA hatA. A badhuM teo lakhatA hatA. A gAthAo AjanA ToLAne AbAda lAgu paDe che. emanA mATe ja lakhI gayA hoya ema lAge che. 'TA paDjha varSA' zrI jinezvaradevanI AjJAmAM rahenAra saMghane e ja maharSi mA-bApa kahe che. mokSa prAsAda (mahela)nA sthaMbhatulya kahe che; ane zrI jinezvaradevanI AjJA bahAranA saMghane sarpa jevo bhayaMkara kahe che. e ja pATaNa ane e ja jAmanagara Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1721 -34 saMghanI oLakha. sUripuraMdara zrI haribhadra sU.ma.nA zabdomAM - 114- 533 pahelAM dharmasthAna gaNAtAM hatAM ane Aja paNa che, paraMtu emAM dharmI thoDA che. e thoDA paNa jhaLake tevA che. lAkhkho tArAvALI paNa amAsanI rAta aMdhArI lAge che ane eka ja caMdrathI pUnamanI rAta UjaLI lAge che. duSTa grahonI phIkara nathI, paNa gAmanA nAmane emaNe kalaMkita karyuM ema to kahevAya. sApano guNa e che ke karaDI na zake to phUMkADA paNa mAre. pATaNa ane jAmanagaramAM Aje paNa e graho dhamapachADA kare che. DasavAno prayatna karyo, paNa na phAvavAthI have AghethI phUMphADA mAre che. A badhuM pariNAma juvAniyAone vahetA mUkavAthI AvyuM che. mATe to nItikAre niyama bAMdhyo che ke : - 'lAlayet paJca varSANi, daza varSANi tADayet' artha : pAMca varSanI vaya sudhI lAlanapAlana karavuM, paraMtu pachI daza varSa sudhI jo ADo cAle to tADana karavuM arthAt zikSA karavI. tADanAnI vayamAM tADanA na thAya to pariNAma bhayaMkara Ave, jema Aje AvyuM che tema. tADanA kAMI eka prakAre na hoya. jevo bALaka evI tADanA. avasare AMkha kADhavI e paNa tADanA, vacanathI vaDhavuM te paNa tADanA, hAtha calAvavo e paNa tADanA ane soTI phaTakAravI e paNa tADanA. pAMca varSa sudhI lAlana thAya, e vayamAM rUve to kAMI vastu ApIne paNa manAvAya. paraMtu te pachInI vayamAM haTha kare to tene zaraNe na thavAya. kahevata che ke, "soLe sAna ane vIse vAna,vaLyo to vahANa nahi to paththara pahANa." mohAMdha mA-bApoe potAnAM bALakone paMpALyo mATe Aje ATalA tophAne caDyAM che te badhAne veThavuM paDe che. jUnI vAtane tAjI karavA saMmelana bharavAnAM saMmelana saMbaMdhamAM e loko kahe che ke, "jo AjJAnusAra karavuM ema ja nakkI karavuM hatuM to saMmelana kema bharyA ? saMmelano bharIne duniyAne navuM zuM ApyuM ?" emane samaja nathI ke kahelI vAtane tAjI karavA paNa saMmelana bharavAM paDe che. zrI jinezvaradevo tIrtha sthApe che tyAre navuM kAMI ja kahetA nathI. pote kahe che ke, "je anaMtA tIrthakaroe kahyuM te ja huM kahuM chuM, ane bhaviSyanA anaMtA tIrthakaro paNa A pramANe ja kahevAnA." pUrvanA tIrthakaroe kaheluM kALe karIne ghasAyuM te bIjA tIrthakaro tAjuM kare che. A krama zAzvata che. buThThA banelA cappA karIne dhAradAra karavA bajAramAM sarANiyA phare che. jUnI vastu jhAMkhI paDe tyAre ene tAjI ane sudaDha karavA saMmelana bharavAmAM zAsanapakSa vAjabI che. e saMmelano emane khaTake teno upAya nahi. enI paravA na hoya. Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 1722 534 saMgha svarUpe darzana bhAga-3 vIsamI sadInA koI paNa cALe caDavA jevuM nathI ? "duniyAne navuM zuM ApyuM ?" evAM emanAM veNa sAMbhaLI tame navuM kahevAnA nAde na caDhatA. jo evuM thayuM to be-cAra varSe tame paNa emanA jevA thaI jazo. vIsamI sadInA eka paNa cALe caDhavA jevuM nathI. A zAsanamAM bahumatI cAle nahi, ahIM to zAstramati ja cAle. mahAtmA zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA pharamAve che ke, "AgrahIo jyAM potAnI mati tyAM yuktine kheMcI jAya che, jyAre jJAnIo jyAM yukti che tyAM potAnI matine laI jAya che.' je vastu mAnya che (Agamo) tyAM mata zA ? amAnya mATe mata hoI zake. bhAMgaphoDa karavAnuM kAma amAruM nathI'? e loko samaje che ke A zAsanapremIo Agamane ja mAnavAvALA che ane kAMI navuM nathI bolavAnA. chatAM eTalI TIkA patrikAmAM irAdApUrvaka lakhI che. evA lakhANathI tame kAMI paNa navuM karo to tamArI chAtI para caDhI besavA thAya, e ja emano irAdo. emanuM vAMcIne gabharAtA nahi. tamAre to Avate varSe e ja paDakAra karavAno ke "keTalAka amane vagara mAMge navuM karavAnI salAha Ape che. paNa bhAMgaphoDa karavAnuM tathA navuM karavAnuM kAma emanuM che, amAruM nahi.' svArthIothI sevA na thAya? pApa tathA mApa badalAtAM nathI. pApa kadI puNya na thAya. pApane chaThe Are puNya manAya ? to to e vakhate janmavuM sAruM ne ? sabhAH "e loko to have dezasevA karavAnA che." koInI paNa sevA (asevA nahi) kare emAM koIne vAMdho na hoya. zAsanane DahoLavA karatAM, sAdhuone kanaDavA karatAM, Agamone bhAMDavA karatAM, evAM koI kAmamAM joDAya to vAMdho nathI. e navarA na paDe to Aphata ochI. pelA bhUtanI vAta to tame jANo cho ne ? eka vANiyA pAse bhUta kAma mAMgatuM AvyuM ane kAma na maLe to tene khAI javAnI bIka batAvI. pelA vANiyAe ene kahI dIdhuM ke huM batAvuM tyAre kAma karavuM ane kAma na batAvuM tyAre A thAMbhalA upara caDa-Utara karyA karavI ! A rIte vANiyAe pApa TALyuM. e ja rIte e puNyavAno koInI paNa sevA (asevA nahi) karatA hoya, koInuM paNa bhaluM karatA hoya to vAMdho nathI. paNa svArthIothI sevA na thAya. "caDa jA beTA zULIe" evI nItivALAthI sevA na thAya. e loko-dAva joIne kAma kare. potAne mAnapAna maLe, khurazI, Tebala maLe, AgevAnI maLe, potAnA Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 535 --34 : saMghanI oLakha, sUripuraMdara zrI haribhadra sU.ma.nA zabdomAM - 114 - DahApaNano Doyo calAvAya ane vaLI emAM be-pAMca paisAnI Avaka hoya to sevAmAM joDAya evA e che. jyAM khissuM halakuM karavAnuM hoya, jyAM viSaya kaSAyanI vRttio maMda karavAnI hoya, evI saMsthAnA vahIvaTamAM e nAmacInonAM nAma hajI sudhI joyAM nathI. have AvatIkAle jovA maLe to judI vAta che. 1723 adharmI UMghatA sArA H jaina kuLamAM janmelA jagatamAM koInuM thoDuM paNa bhaluM kare emAM vAMdho zo ? bhale e koInA paNa bhalAmAM joDAtA. paNa patrikA to emanI cAlu ja che ne ? jJAnI kahe che ke adharmI UMghatA sArA, jAge, tyAre e sakhaNA na rahI zake. kAMI ne kAMI ADakhIlI UbhI kare ja. dharmI UMghatAM na joIe ane adharmI jAgatA na joIe. Aje dharmIo savAmaNanI taLAImAM evAM UMghyA che, evI ghora nidrAmAM paDyA che ke emane uThADatAM pelI kuMbhakarNanI nidrA (ita2mAM kahevAtI) yAda Ave che. jyAre adharmIonI doDadhAma to cAlu ja che. zAstra to kahe che ke, jenAthI bane te jainazAsanane seve, na sevI zake te mArgAnusA2I5NuM seve. upakAranI pravRttimAM paNa aMze dharma che. A to evuM kAMI na karatAM deva-guru ane Agama para ja sIdhI tarApa lAve che te kema cAle ? keTalAka jaino to haju potAnA paise bhaNelA e lokone bahu vidvAna mAne che, enI A paMcAta che. e jaino temane kharA svarUpamAM oLakhI le, pachI vAMdho na Ave. zrI jinezvaradevanI AjJA bahA2no saMgha sarpa samAna bhayaMkara che. je enA samAgamamAM rahe, ane sahAya kare, enI vAtomAM taNAya te paNa eTalA ja doSanA bhAgIdAra che. sabhAH 'to emanI dayA cIMtavavI ?' jarU2 dayA cIMtavavI. paNa dayA DAkaNane khAya evuM na thavA devuM. emanuM bhUMDuM ke durgati na icchAya. have AcAryanuM svarUpa paNa A mahAtmA kahe che. AcAryathI paNa, saMgha mATe sAvagha kriyA na thAya. A viSayamAM graMthakAra paramarSi vizeSa zuM kahe che te have pachI. Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 : AtmAnA svabhAva-vibhAvanI sAcI oLakha vIra saM. 2456 vi. saM. 19867, caitra vada-12 zukravAra, tA. 25-4-1930 0 saMkhyA e mahattvanI vAta nathI : mULa nItimAM to pheraphAra na ja cAle : * Aje vaktA vadhyA chatAM dharma na vadhyo : nAyaka vinA to emane paNa cAlatuM nathI : rAga kRtrima che, virAga svabhAva che : AtmA, jaDa ane e beno saMyoga anAdi : anaMtA paNa be jAtanA : icchAthI jonAra adhUrA che H kevalajJAna bhaNavAthI na Ave : jene duHkha paDe te adharmI, evuM nathI : * duniyA lobhasAgaramAM DUbI che H 0 svaparano viveka hajI thayo nathI : pramAda jAya tyAre dharmadhyAna Ave : 7 vibhAva parakhAya to lokottara kSamA Ave : mahAtmAo ApatkALane mahotsava mAne che : * duniyA tyAgI che paNa rAga mATe : mUrkhAIne kAraNe lAbhane badale hAni : tame kevA cho e tamArA AtmAne pUcho : 7 AstikyanI prApti kaThina che : 7. Aje nADIvaidyo na rahyA : vidhi taje te tattvajJAna na pAme : evAthI kadI uddhAra thAya nahi : aNInA avasare Take te ja dharmI : 115 saMkhyA e mahattvanI vAta nathI anaMta upakArI zAstrakAra paramarSi zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA zrIsaMghanA guNa doSanA svarUpanuM varNana karatAM pharamAve che ke sukhazIliyA, svacchaMdAcArI, mokSamArganA vairI, AjJAthI bhraSTa, devAdi dravyanuM bhakSaNa Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 - 35 AtmAnA svabhAva-vibhAvanI sAcI oLakha -115 - 537 karanArA, unmArganA pakSakAra, sAdhujanono dveSa karanAra, adharma-anIti ane anAcAra mana-vacana-kAyAthI sevanAra, sevarAvanAra tathA dharmanItithI pratikULa vartanAra evAM sAdhu-sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA moTI saMkhyA hoya to paNa ene saMgha na gaNo ane evAne mAnanAra paNa saMghamAM na gaNAya. A zAsanamAM saMkhyA e mahattvanI vAta nathI. saMkhyA ghaNI hoya to uttama paNa gharamAM ochA mANasa hoya mATe bahAranAne lAvI saMkhyA na vadhArAya. gharanA pAMcathI nibhAvAya paNa pADozInA lAvIne gharamAM na pesADAya. mokSamArganA anuyAyInI saMkhyA moTI hoya to uttama paNa kevaLa saMkhyAnA mohamAM paDIne jene tene bhegA karavAno artha nathI. rAjA mahArAjAo yuddhamAM jAya tyAre rastAnI polIsane bhegI na le kema e to baMdUkanA bhaDAkAthI bhaDake tyAM topanA moM sAme zuM kare ? lazkarI sainikone ja laI jAya, bhale saMkhyA ochI hoya. hajAranA ToLAmAM be DhIlA hoya to bIjA pAMcane DhIlA kare. game tevAne bhegA karIne paNa saMkhyA vadhAravAnI nItino. A zAsana inkAra kare che. mAtra veSathI kAMI ja na vaLe. A zAsana to te che ke jeNe bhalabhalA vidvAno paNa AjJA viruddha gayA to evAne paNa bahAra pheMkI dIdhA. mULa nItimAM to pheraphAra na ja cAleH zrI siddhasena divAkarajI ochA vidvAna na hatA. paNa bhinna vicAra mAtrathI gurue bAra varSanuM sakhta prAyazcitta ApyuM. sAdhunA veSa vinA eka rAjAne pratibodha kare tyAre ja saMghamAM praveza maLe e jAtanuM anuzAsana karyuM ane emaNe e saharSa svIkAryuM paNa kharuM. sAro mANasa paNa mULa nItine na anusare e na cAle. mULa cIja. upara jene vizvAsa hoya te ja A zAsanamAM nabhe. saMkhyA joIe, paNa kacaro na joIe, vajana vadhAravA mATe gharamAM kacaro bheLo na karAya. strIo divasamAM be vAra ane jarUra paDe to traNa vAra paNa gharamAMthI kacaro kADhe che. vRddhavAdIjI rabArIo saMskRta na samaje mATe emanI bhASAmAM bolyA. paNa saMsArane sAro kahyo ? nahi ja. jevo AdamI tevo upadeza hoya. navakAra na AvaDe enI pAse bhagavatI saMbhaLAvya zo lAbha ? vRddhavAdIjIe rabArIo pAse gAya-bheMsa cAravAnI kriyAne dharma na kahyo. Aje vaktA vadhyA chatAM dharma na vadhyoH pahelAM vaktA thoDA ane zrotA ghaNA hatA. Aje vaktA vadhI gayA. vaktA vadhyA chatAM dharma gayo zAthI ? ATalI anIti kema cAle che ? jJAnanA nAme ajJAna vadhI gayuM. AjanA pothAM phADanArAo bhASA sAthe vyabhicAra khele che. Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa38 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 125 bhASAnA khoTA prayoga jyAM tyAM kare che. vepArI "eka ja bhAvanA borDa mAre ne grAhaka teTalA bhAva kare; tema zALA-kaoNlejo para moTAM borDa lagADe ke "sA vidyA yA vimuvata' - paNa bhItaramAM to juduM ja cAlatuM hoya. jo e lakhANa mujaba siddhAMta jaLavAto hoya to tyAM kaI vidyA bhaNAvAtI hota ? AjanI vidyA to kevaLa peTa bharavA mATe ja bhaNAvAya che ne ? to pachI tyAM to "peTa bhare e vidyA" evuM ja borDa mAravuM joItuM hatuM ne ? Aje to kevaLa ADaMbara vadhyo. vastuno sadupayoga ghaTyo ne durupayoga vadhyo. sarvajJanA dharmamAM saMyadharma AvI jAya che. paNa sarvajJane khaseDavAthI to dharma jAya che ane adharma Ave che. AjanA samayadharmanI vyAkhyA zI che ? e kahe che ke "je samaye je jarUranuM lAge te karavuM e dharma. zAstronI gulAmIthI AtmAnI zaktio dabAI jAya che. AcAryoe zAstra zAstra karIne Atmazaktine dabAvI dIdhI che." Ama kahIne teo kahevA mAMge che ke "AMkho mIMcIne duniyA doDatI hoya te pramANe tenI pAchaLa doDavuM e dharma. doDatAM doDatAM ja rasto nIkaLaze. zAstra zAstra karatA ratye pAchaLa paDI jazo.' vAru doDo ! paNa pachI paTakAzo to zuM thaze ? nAyaka vinA to emane paNa cAlatuM nathI ? " e lokone duniyAmAM paNa lIDara, netA, ke nAyaka vinA cAlatuM nathI. emanA nAyakane paNa bUma pADavI paDe che ke kahevA mujaba cAlo to hilacAla upADuM. vAta paNa kharI che ke badhA nAyaka thaI jAya to pariNAma bhayaMkara Ave. eka paNa sabhA pramukha vinA bharAtI nathI. eTale e loko paNa game tene nAyaka mAne che, to ame sarvajJane ke sarvajJanA anuyAyI AcAryAdine nAyaka mAnIe emAM aMdhazraddhA kema ? jene tene nAyaka mAnavA hoya to pachI sarvajJane ke enA mArge cAlanArAne nAyaka mAnavA zuM khoTA ? teo potAnA nAyakanA lakhANarUpa hukamane tAbe thAya che to ame sarvajJanA pharamAnarUpa zAstrone tAbe thaIe chIe. ame amArA nAyakane sarvajJa puravAra karavA taiyAra chIe. teo potAnA nAyakane sarvajJa sAbita nahi karI zake. to pachI aMdhazraddhALu koNa ? ame dekhatA ane teo ja AMdhaLA nahi Thare ? ame jene mAnIe chIe, temaNe tamAma pApasthAnakono tyAga karyo che e puravAra karavA taiyAra chIe, ane teo jene mAne che teo pApasthAnako seve che e paNa sAbita karavA taiyAra chIe. amArA nAyaka sarvajJa mATe emanI kahelI vAta svAbhAvika che, je tevI siddha karavA taiyAra chIe. jyAre tyAMnI vAto banAvaTI che e paNa siddha thaI zake tema che. Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 121 - 35 AtmAnA svabhAva-vibhAvanI sAcI oLakha -115 - 539 rAga kRtrima che, virAga svabhAva che: rAga e kRtrima che ane vairAgya e AtmAno svabhAva che. rAga e doSa che ane vairAgya e AtmAno guNa che. jyAM sudhI rAga che tyAM sudhI AtmA sukhI nathI. sonAnuM zuddha svarUpa to so TacanuM paNa khANamAMthI nIkaLyuM tyAre to mATImAM maLeluM ja ne ? hIrA, mANeka khANamAMthI nIkaLe tyAre to patharA ja lAge, jyAre ghasAya tyAre caLake. virAga e AtmAnuM mULa svarUpa che. kRtrima svarUpanI pAchaLa paDavuM emAM DahApaNa ke mULa svarUpanI pAchaLa paDavAmAM DahApaNa ? je je kriyA karavAthI rAga vadhe e muktimArga ke rAga ghaTe e muktimArga ? zrI jinezvaradeva to je che te ja kahe che, jyAre pelA to je nathI te kahe che. sabhAH "zuddhane kacaro kyAre lAgyo ?' zuddha thAya to te muktimAM jAya pachI kacarAnI vAta rahI ja kyAM ? zuddhane jo kacaro lAgato hoya to sonuM vAparavuM nakAmuM che. zuddha thayA pachI azuddha bane ja zAno ? anAdisiddha vastumAM ja prazna na thAya. jagatanA kartA Izvara mAnanArane paNa Izvarane to anAdi mAnavA ja paDe. zrI jinezvaradeve potAnA anaMtajJAnathI vastu hatI tevI jaI mATe rAga dveSa tajavAnuM kahyuM, gharabAra, kuTuMba parivAra tajavAnuM kahyuM. emaNe joyuM ke e badhuM kAMI AtmasvarUpa nathI. paNa AtmasvarUpamAM bAdhaka che. mATe e tajavAno tathA virAgI banavAno upadeza Apyo. kArIgaranA hAthamAM khANamAMthI nIkaLeluM sonuM te vakhate dekhAtI mATI rUpe Ave, paNa te tene oLakhI jAya eTale e mATI hAtha dhovA na Ape, paNa mahenata karIne temAMthI sonuM kADhe.' AtmA, jaDa ane e beno saMyoga anAdiH AtmA ane jaDa, e beno saMyoga anAdi che. anAdisiddha vastu mATe prazno praznakoTinI bahAra mUkyA. duniyA lAlapILI che ema dekhato kahe, paNa AMdhaLo to ene gappIdAsa ja mAne. ene AMkha ja na hovAthI badhuM kALuM ja dekhAya. kALuM paNa e joI zakato nathI. paNa kAMI nathI dekhAtuM, aMdhAruM ja che mATe kALuM kahe che. e AMdhaLo je nathI te jue che. kema ke ene AMkha nathI. e rIte anAdi praznonI vAta samajavI. cUDIno cheDo koI batAvavAnuM kahe to batAvAto nathI. che ja nahi to batAvAya kyAMthI ? be vAdIne carcA thaI. kono dharma pahelo ! e sAbita karavA eka lAvyo sUtaranI kokaDI ne bIjo lAvyo cUDI. sUtaranI kokaDI ukelatAM doro lAMbo to ghaNo thayo. paNa eno cheDo to kharo ja. cUDI nAnI paNa Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 540 saMgha svarUpe darzana bhAga-3 128 goLa pheravyA ja kare, eno cheDo Ave ja nahi. kALanAM parivartano thAya, paNa eno cheDo nathI. AtmA, jaDa ane e beno saMyoga anAdi che, sajjana ane durjana, satya ane asatya, divasa ane rAtri e badhA anAdithI che, che ne che. pelA kahe che ke, cheDo na batAvo to tame sarvajJa zAnA ? sarvajJa je cIja hoya tevI ja batAve ke na hoya tevI paNa batAve ? kahe che ke, duniyAnA padArthonI saMkhyA na kahI mATe emanAmAM jJAna nahi. paNa e mUrkhAone khabara nathI ke saMkhyA to hoya tenI kahevAya. vepArI paNa so, baso, pAMcaso rokaDA Apavo hoya to gaNe paNa lAkha rUpiyA ApavA hoya to kAM to ceka ke moTI noTo Ape ane rokaDA ja ApavA hoya to tolIne Ape. gaNavA beso to samaya keTalo jAya. ? pachI rUpiyA ja gaNyA kare to dhaMdho kyAre kare ? peDhI baMdha karavI paDe. anAjanAM mApa thAya, enA dANAnI gaNatarI na thAya. mApavA yogya mapAya, gaNavA yogya gaNAya ane tolavA yogya tolAya. anaMtA paNa be jAtanAM kahe che ke anaMtajJAnI anaMta paNa kema na gaNe ? gaNita gaNanArA paNa parAddha kahIne aTakyA. ene paNa Akhare aparimita kahevuM paDyuM. vANImAM mApa Ave to kahe ne ? anaMtA paNa be jAtanAM. eka anaMta evuM ke jeno aMta Ave ane eka anaMta evuM ke jeno aMta nahi. cokhAnI saMkhyA che paNa e gaNAya nahi, zera, maNa ke khAMDI ema vajanathI ja vAta karAya. jo anaMtano aMta ja na Avato hoya to "anaMtA pudgala parAvarta gayA, anaMto kALa gayo." ema kahIe chIe mATe aMta to Avyo. "kALa anaMto che" ema kahIe tyAre tyAM aMta na Ave evo anaMto samajavo. jema lAkhanA lAkha bheda, karoDanA karoDabheda, abajanA abaja bheda, parAddhanA parAddha bheda tema anaMtanA paNa anaMta bheda. aMtima anaMta mATe ema kahevAya ke eno aMta nahi. duniyA anaMta, tyAM aMta vinAnI duniyA evo artha kharo. paNa saMsAra anaMta kahevAya tyAM bhavinA saMsArano aMta Ave, avinA saMsArano aMta na Ave. ardhapudgala parAvartamAM paNa kALa to anaMto paNa eno aMta AvavAno. ardhapugala parAvartamAM kALa anaMto chatAM anaMtakALanI apekSAe svayaMbhUramaNa samudra pAse khAbociyA jeTalo samajavo, evA keTalAya ardhapudgala parAvartavALA muktimAM pahoMcI gayA. jevuM zeya hoya evuM jue e jJAnI. jevuM svarUpa hoya evuM jue e jJAnI. kalpanAthI hoya, tethI adhika kahe e jJAnI nahi. kalpanA ajJAnI kare, paripUrNa jJAnIne kalpanA karavI na paDe. paripUrNa jJAna thayA pachI icchAno abhAva thAya che. Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1729 35 : AtmAnA svabhAva-vibhAvanI sAcI oLakha - 115 icchAthI jonAra adhUrA cheH icchAthI jonAra adhUro che. jene kAMI bAkI hoya tene icchA thAya. bhUkhyAne khAvAnI, tarasyAne pIvAnI, thAkyAne visAmAnI icchA thAya che. icchA e duHkha che. icchAnA abhAvamAM sukha che. icchA kApavI e jainazAsananuM dhyeya che. icchA kApavAno upadeza e jainazAsanano upadeza che ane enAthI viruddha eTale icchA vadhAravAno upadeza e nAstikono upadeza che. icchAthI sukha kadI na maLe. muktinI icchA paNa Akhare to nahi ja karavAnI. duniyAnI icchAo mojUda che, tyAM sudhI muktinI icchA jarUra karavAnI. e loko jyAre ajJAnInI pAchaLa paDyA che tyAre ApaNe jJAnInI pAchaLa paDyA chIe. e loko paNa jo koInI pAchaLa na hota to ApaNe emanI pITha thAbaData. emane paNa koInI pAchaLa paDyA vinA to cAlatuM nathI. emanI eka paNa pravRtti ApaNe nAyaka vinA joI nathI. nAyaka vinAnAonI pravRtti eka kupravRtti gaNAya. nAyaka vinAnAM ToLAMne coTTAo manAya che. coro paNa nAyakavALA DAhyA gaNAya evI nIti che. amArA nAyaka anaMtajJAnI che. e kRtrimatAne kApIne vAstavikatA mAMDe che, jyAre emanA nAyako vAstavikatAne kApIne kRtrimatA mAMDe che. vAstavikRtAnI upAsanA e AtmAno dharma che ane kRtrimatAnI upAsanA e pApa che. mATe to deva, vItarAga, guru, nigraMtha ane dharma tyAgamaya joIe. vItarAgatA, nigraMthatA ane tyAgamayatA e AtmAno svabhAva che. sa2AgIpaNuM, graMthisahitatA ane mojazokhamayatA e banAvaTI svabhAva che. kevaLajJAna bhaNavAthI na Ave 541 h zrI jinezvaradeve hatuM te kahyuM, jyAre bIjAo nathI te kahe che. bIjAo jyAre vibhAvamAM paDI pa2ne potAnuM gaNAve che tyAre zrI jinezvaradeva juduM kahe che. teo gharabAra, za2I2 vagere tamAmane 52 jaNAve che ane emAM ja macyA rahevAthI hAni batAve che. anya lokomAM paNa jenI dRiSTa bahArathI khasI aMtarmukha thaI ene badhI duniyA du:khamaya jaNAya che. kevaLajJAna kAMI bhaNavAthI na Ave. sabhA H 'kevaLajJAnI sarvazaktimAna che to badhAne mohamukta kema na banAve ? badhAnA mohane kema na kApe ?' mohamaya svabhAvavALAno moha zrI jinezvaradeva paNa kApe zI rIte ? kArIgara paNa yogya vastu para kArIgarI kare. sAbu badhI vastune UjaLI kare Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1730 542 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 paNa kolasAne dhoLo na kare. mULamAMthI TheTha sudhI kALo che evA kolasAne dhoLo kare zI rIte ? zrI jinezvaradeva paNa asaMjJI tathA ekeMdriyane pratibodha na kare. kAna vagara saMbhaLAve kone ? e ja rIte chate kAne paNa kAnamAM AMgaLIo nAkhe tene zrI jinezva2deva paNa zuM kare ? ayogya AtmA 52 mahenata karavAnI zAstra nA pADI che. abhivane abhiva tarIke oLakhyA. pachI upadeza devAnI jJAnIe nA pADI. jJAnI paNa tyAM upekSA ja kare. ApaNAmAM te jJAna nathI mATe upadeza daIe e vAta judI che. zikSaNa paNa ThoTha nizALiyAnI upekSA ja kare che. e moDo Ave, badhAne kanaDe toya enI sAme dhyAna na Ape, kAraNa ke zikSaNa jANe che ke Ane kAMI kahevA jaIza to bahAra jaIne patharo mAre evo che. zikSake enAthI cetatA rahevuM paDe che. aMgUThA pakaDAvavA, daMDa karavo ke Disamisa karavo e paNa evA nAlAyaka mATe na thAya, kAraNa ke ene chaMgDavAthI lAbha nahi : kaThora zabdathI cAnaka paNa jene tene na caDe. gadheDAne kahevAthI cAnaka nathI caDaMtI ane bAyalAne bAyalo kaho to kAMI na vaLe. e to UlaTo tAboTA pADI hasavA lAge, paNa bahAdurane bAyalo kaho to ene tarata cAnaka caDe. e sAMbhaLI na zake ane tarata dhAryuM kAma kare. eka-eka karaDA zabdathI aneka AtmAoe kalyANa sAdhyuM che. cha varasanI uMma2mAM potAnA bApanA duzmano che ema jANIne bappabhaTTIne Aveza Avyo. 'mArI hayAtI chatAM mArA bApanA duzmano jIvI kema zake ?' evuM vicArI keDe kaTAra khosI duzmanono nAza karavA cAlI nIkaLe che tyAre bApa ene roke che ane kahe che ke, 'nAlAyaka ! je duzmanane huM nathI haThAvI zakato tyAM tAruM zuM gajuM ? besI jA eka ta2pha' e sAMbhaLI pelo bALaka te vakhate to kAMI bolato nathI. paNa manamAM nirNaya kare che ke, 'pitAe mane nAlAyaka kahyo, to have lAyaka banyuM nahi tyAM sudhI gharamAM AvavuM nahi.' Avo nirNaya karI rAtorAta gharamAMthI gupacupa cAlI nIkaLe che. te vakhate kyAM jaIza ? zuM khAIza ? evo vicAra e cha varSanA bALakane Avato nathI. jene duHkha paDe te adharmI, evuM nathI : e ja rIte dIkSA lenAra AtmA 'roTalA koNa Apaze ?' evo vicAra karavA na bese. jo potAmAM sAdhutA haze to roTalA to AkAzamAMthI Uta2ze. dharmI AtmA kadI 'pote herAna thaI gayo' evuM mAnato nathI. kema ke herAnagati e pUrvanA karmodaye mAne che. zrI tIrthaMkaradevane upasargo AvyA to e dharmI na hatA ? govALiyA prabhune mArI jAya e zuM ? jene duHkha paDe te adharmI ema ? Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1731 - 35 AtmAnA svabhAva-vibhAvanI sAcI oLakha -115 - 543 duHkhanI kasoTImAM Take te dharmI. du:kha azubhodayathI ja Ave che. jema jema duHkha Ave tema dharmInuM nUra jhaLake. duHkha vakhate rUe eTalI e AtmAnA dharmIpaNAmAM khAmI. puNyodaye koI gAdItakiye bese e bane. paNa gAdItakiye bese te dharmI ane raste AMTA mAravA paDe e adharmI ema na manAya . puNya e kAMI dharma nathI. AtmAno dharma to anaMta jJAnAdi che, lakSmI to e dharmane bAdhaka che. be karoDanI mUDI thAya eTale AtmAno vikAsa thAya ema ? vikAsa to na thAya paNa UlaTo aMdhApo Ave. jyAM Adhi, vyAdhi ane upAdhi ochI tyAM dharmIpaNuM che. A nizcaya vinA to daridratA UbhI ja che. pelo be karoDa mATe jhaMkhe che to be karoDavALo bAvIsa karoDa mATe jhaMkhe che. kahyuM che ke, "omena rAma nIyate" kema ke eka mAtrAhIna che. lAbha karatAM lobhamAM eka mAtrA vadhAre che. mATe lobhathI lAbha jitAyo. jyAM sudhI lobha na chUTe tyAM sudhI lAbha e lAbha lAgato nathI. lobha rahe tyAM sudhI guNa e guNa nathI : duniyA lobhasAgaramAM DUbI che: duniyA lobhasAgaramAM DUbI che mATe ene jJAnInI tyAganI vAta khaTake che. "vasu vinAno nara pazu che ema kahenArA nItikAro paNa arthakAmanA rasiyA che. nItizAstramAM dharmanI bhajanA che. jyAre dharmamAM nItiniyamo che. zrImAno paNa jIve che to daridrIothI ja. daridrI na hoya tozrImaMto maryA paDyA che, teo eka kadama cAlI zake tema nathI. daridrInI sahAya vinA temanAthI na uThAya, na besAya, na calAya evI sthiti che. makAnamAM paNa pagamAM mojAM ke jUtAM paheryA vagara e rahI zakatA nathI. jamIna para paga mUke to zaradI thaI jAya evI emanI hAlata che. ghATI, rasoyA, DrAivara, nokara, cAkara na hota to e zrImAnonuM thAta zuM ? TAimasara cAha na maLe to emanAM magaja bahera mArI jAya che. vyasanonI gulAmI evI ke, samayasara e cIja na maLe to saMtApano pAra nahi. rasoDAmAM paNa emanI dhAMdhala dhamAla cAlu. khAvA-pIvAmAMthI, paheravA-oDhavAmAMthI ane haravApharavAmAMthI e paravAratA ja nathI. majUrane pA ardhA kalAkeya zAMti kharI, paNa zrImAnane zAMtinuM svapnaye nahi. majUrane sIdhI UMgha AvI jAya. paNa zrImaMtane UMghanA vAMdhA. sarvajJa bhagavaMtoe to cha khaMDanA cakravartIne paNa daridrI kahyA che ane emanA mukuTa utarAvyA che. bhikSA mAMgIne jIvanArA mahAtmAne bhagavAne cakravartI kahyA che. prabhuzAsanane pAmelA daridrI paNa sukhI che, prabhuzAsanane nahi pAmelA abajopati paNa sukhI nathI. prabhuzAsanane nahi pAmelA abajopati ke daridrI beya duHkhI che. AjanA zrImaMtonI hAlata kaphoDI che. gharamAM e rasoyA ne strIne herAna Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 544 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 -- 1782, kare che ane dukAne nokarone herAna kare che. nathI ene gharamAM zAMti ke nathI dukAnamAM zAMti. jenI iMdriyo kAbUmAM na hoya evo rAjA paNa daridrI che. va-parano viveka hajI thayo nathI : zrI jinezvaradeve je che te kahyuM che mATe emanuM zAsana UMcuM che, lokottara che. duniyA AkhI paranI pAchaLa paDI che enI to moTI paMcAta che. zrI jinezvaradeva parano tyAga karavAnuM pharamAve che. ghara vageremAMthI mArApaNAnI buddhi khasaze tyAre tame maLelAno sadupayoga karavA mATe amane pUchatA Avazo. e badhAne potAnuM mAnyuM che mATe pUchatA AvatA nathI. ahIM Avo te mAtra AdatarUpe paNa vastu pariNata thaI nathI. sva-parano viveka hajI thayo nathI. majIThano raMga hajI lAgyo nathI. bilakula raMga nahoto lAgyo ane thoDo lAgyo mATe e anupama, paNa ethI phulAvAnuM nahi. mahela jela lAgavo ja joIe. tame evA kedI cho ke tamAre mATe jelara ke polIsa kAMI na joIe. jela evI phAvI gaI che ke tamArA hAthe ja bAraNAM baMdha karI aMdara majethI raho cho ane nirAMte sUI jAo cho. anAdino A abhyAsa thaI gayo che. pahelAMnA puNyapuruSo icchatA hatA ke dharmaguru emane dhanavyaya karavAnA mArgo batAve, jo na batAve to potAne eTalA kamabhAgI mAnatA hatA. ziSyo vinIta che ke je harapaLe gurunI AjJA icche, guru jene AjJA karatA hoya te temAM potAnuM bhAgya samaje, potAne AjJA na kare to potAnI eTalI khAmI mAne. AjJA sAMbhaLIne aNagamo pedA thAya te kuziSya che. zrAvaka paNa sAdhuthI bhAgatA na phare. Aje to jainakuLamAM janmyA te nAmanA ja che. vAstavika nathI. vAstavika bane to ardhI mukti to tyAM ja thaI jAya. samyagudRSTi devo paNa bhAvanA bhAve che ke - jinadharma vinirmukto, mA bhuvaM cakravartya'pi / . syAM ceTo'pi daridro'pi, jinadharmAdhivAsitaH / / artha : jina dharmathI rahita thaIne cakravartI paNa nA thAuM paNa jinadharmathI sahita dAsa ke daridra paNa thAuM (to mane vAMdho nathI). AvA uddezathI devo devalokamAMthI manuSyalokamAM zrAvaLakuLamAM AvavA icche che. paNa Aje to have dIkSAnI sAme ja jyAM vADa UbhI karAya che tyAM devo zA mATe Ave ? zrI jinezvaradeve batAvelI cIjo svAbhAvika che, chatAM e cIjo jene na game te kamanasIba che. zrI jinezvaradevoe AtmAne khIlavavAnAM Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17s3 - 35H AtmAnA svabhAva-vibhAvanI sAcI oLakha -115 - 545 sAdhanone sArabhUta kahyAM, sivAya tamAma asAra kahyuM. rAga e vibhAva che, vairAgya svabhAva che. je svabhAvanA vairI e jainazAsananA vairI che. jene svabhAva na game tene zrI jinezvaradeva nathI gamatA ema kahevAya. teo zrI jinezvaradevanA sevaka nathI. pramAda jAya tyAre dharmadhyAna Ave H jemane vibhAvarUpa rAga game emaNe zrI jinezvaradevane oLakhyA nathI. zrI jinezvaradeva e kAMI jene tene khelavAnI copATabAjI nathI. ene oLakhavA mATe lAyakAta joIe. yogyatA keLavyA vinA zrI jinezvaradevanuM zAsana pAmyAnI vAto vAhiyAta che. je divase AtmAnA svarUpano khyAla Avaze te divase jIvanamAM palaTo thaze. vAtavAtamAM prazno ajJAnIne UThe. jene na AvaDe te graMthane jhaTa pUro kare. vidvAna to mahattvanI vAta Ave eTale AgaLa cAlI ja na zake, bhagavAna zrI mahAvIradeve eka paramANunA ciMtanamAM cha mahinA pasAra karyA. sAtame guNaThANe dharmadhyAna che, chachuM kema nahi ? chachuM pramAda che mATe nahi. pramAda jAya tyAre dharmadhyAna Ave. rAgane khaseDI vairAgya khIlavavo e ja AtmAno guNa. utkaTa koTino vairAgya thAya tyAre to e AtmAnA dehamAMthI paNa vairAgyanAM aNuo cAre tarapha phelAvA lAge. evA virAgInI to AkRti joIne paNa virAga thAya. rUpastha dhyAna enuM nAma che. upAdhyAyajI mahArAja kahe che ke e eka Azcarya che ke bhagavAnanuM rUpa joIne paNa bhavyAtmAo arUpI thAya che. emanAM gAtromAMthI paNa vairAgyanAM jharaNAM phUTe che. paNa A badhuM bane kyAre ? jyAre zrI jinezvaradevanI AjJA roma roma pariName tyAre. vibhAva parakhAya to lokottara kSamA Ave? lokottara kSamA, asaMgAnuSThAna, amRta kriyA A badhuM abhyAsa vinA na thAya. zrI jinezvaradevanI kSamA e lokottara kSamA che. duniyAnI tamAma cIjano vibhAva parakhAya to e kSamAM Ave. parabhAvathI sarvathA mukta bane tyAre kevaLajJAna thAya. jJAnI duniyAnI badhI cIjane AtmAthI para kahe che mATe duniyAnA AtmAone e vAta khaTake che. mAtra korA jJAnInI ke kevaLa kriyAvAdInI mukti na thAya paNa AjJAdhInanI ja mukti thAya. AjJA konI ? AptanI. AptapaNAnI zaMkA thAya tyAM UbhA raho. paNa AptapaNAnI parIkSA zI ? jenA vacananA pade pade svasvarUpanI jhAMkhI thAya, jenA pada pade AtmasvarUpa khIlavavAno uddeza dekhAya te Apta che. duniyAnI koI cIja khIlavavAnI tyAM vAta na hoya. muni vaMdanane paNa vidhvarUpa mAne. vaMdanamAM moja Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54. - saMgha svarUpa darzana bhAga-3 '1734 mAne to potAno nAza thAya. zAstra paheluM svajanadhUnana ane pachI karmadhUnana kema kahyuM ? karmadhUnana mATe svajanadhUnana che. mahAtmAo ApatkALane mahotsava mAne che? je anAdikALathI karo cho te ja karavAnuM jJAnI kahe che, mAtra hetu pheravavAnuM kahe che. A jagatamAM svajanadhUnana to cAlu ja che. prasaMge bApa dIkarAno to dIkaro bApano. pati patnIno to patnI patino parityAga kare che. e rIte dhUnana cAlu ja che. sApa nIkaLe to gharano tyAga karIne bhAgo cho, marakI phATI nIkaLe to gharane tALAM mArIne tyAga karIne bhAgo cho ane lAhya lAge to kapaDAM kADhIne bhAgo cho. Ama kSaNe kSaNe tamAro tyAga to cAlu ja che. tame kAMI kama tyAgI cho ? vADakI AvI hoya ene ja vADakI Apo cho, vADakI AvatI baMdha thAya ke tarata tame paNa mokalavI baMdha karo cho. cAMllo tyAM ja karo cho ke jyAMthI Avato hoya. A rIte tamAro tyAga evo thAya che ke jethI rAga vadhe che ane pariNAme hAni thAmra che. rAga ghaTe tevo tyAga karavAnuM jJAnI pharamAve che. rAga mATeno tyAga to anAdikALathI cAlu che, paNa have anaMtajJAnInA kathana mujaba thoDo vakhata anubhava karo. ghI na maLe to lakhyuM khAo cho to AyaMbila karavAmAM vAMdho zo ? bImArI Ave tyAre pathArImAM paDyA, to te vakhate rovAthI zuM ? hasIne na vedavuM ? e to navakAra gaNavAnI phurasada maLI. mahAtmAo ApatkALane mahotsava mAne che. khaMdhaka muninI khAla utAravA mArAo AvyA tyAre emane pote upakArI mAnyA. je zarIrane tajavuM hatuM paNa tajAtuM na hatuM tenA tyAgamAM sahAyaka mAnyA. mATe to ene pUche che, "ke bhAI ! tuM kahe tema Ubho rahuM ke jethI tane takalIpha na thAya.' A rIte vastuno lAbha levAnI emanAmAM buddhi hatI.. duniyA tyAgI che paNa rAga mATe: AkhI duniyA tyAgI to che paNa te rAganA mATe, jyAre zrI jinezvaradeva to vItarAga thavA mATe tyAgI banavAnuM pharamAve che. kaSTa-upasarga tamane nathI ? ghaNAM che. sAdhune to parimita che. tamArA duHkhanI zAstra gaNanA na karI. kema ke te aparimita che. Adhi, vyAdhi ane upAdhi e traNenA tApathI covIse kalAka tapelAnA saMtApanI gaNanA thAya zI rIte ? kalAka covIsa paNa ciMtA pacIsa kalAkanI. ziyALe ThaMDI lAge, unALe garamI lAge, comAse zaradI thaI jAya evI tamArI dazA che. navvANuM jaNA salAma bhare e najaramAM na Ave, paNa eka jaNa na bhare e manamAM khaTakyA kare. kaika mAnatA hoya te najare na dekhAya. Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1725 - 35: AtmAnA svabhAva-vibhAvanI sAcI oLakha -115 - 547 paNa be na mAnatA hoya, tenI pIDA manane satAvyA kare, AvI tamArI hAlata che. svajanadhUnana karmadhUnana mATe che, AtmA para karmanA anaMtAnaMta aNuo vaLagelA che. jeNe AtmAnuM anaMta dhana haryuM che tene dUra karavA svajanadhUnana che. tyAganI ruci vinA zrI jinezvaradeva tathA emano dharma na game. enA vinA sAcuM darzana na thAya, sAcI pUjA na thAya, sAcuM caityavaMdana na thAya ane sAcI iriyAvahI na paDikkamAya. jene duniyAnA padArtho pratye aruci na thAya tene ahIM ruci na Ave. sabhAH "cAra-cAra kalAka pUjAmAM besAya che te amathuM ?' smazAnamAM svajananuM maDaduM hoya tyAre. paNa cAra kalAka kyAM nathI besatA ? zA mATe beso cho e mahattvanuM che. duniyAnA raMgarAga cAlu rAkhavA mATe pUjA kAM na thatI hoya ? ADatiyo Ave tyAre sAmA javuM, khAtara-baradAsa karavI, teno hukama uThAvavo, pATale besADI miSTAnna jamADavAM ane jI-jI karIne sukAI javuM. A badhuM zAthI ? tyAM AtmAmAM bhakti, vinaya ke namratA AvI gayAM ? nA. ADatiyAne rAjI rAkhazuM to bAra mahine be-pAMca hajAra kamAvI deze e bhAvanA che. maMdiramAM tamArI kaI bhAvanA che te tamArA AtmAne pUcho. jeTalI vizuddhi te badala dhanyavAda. eka-eka sUtra bolatAM.AtmA valovAya. pUjA vagere to rasAyaNa che, A to grAmophonanI rekorDanI jema kriyA cAlu che. ciMtAmaNIne najIvI kriyAmAM pheMkI devuM ke mUThI caNA mATe ApI devuM e mUrkhatA che. mUrkhAIne kAraNe lAbhane badale hAniH eka paTela gAmano mukhI hato. potAnA dIkarAne bAdazAha pAse kAMI kAme mokalyo. paTelabhAI ane mukhIno dIkaro eTale bAdazAhane salAma zAno bhare ? bAdazAha pAse jaIne thAMbhalAnI jema Ubho rahyo eTale bAdazAhe tenI AvI uddhatAI mATe jela bhego karyo. bApane khabara paDI eTale e bAdazAha pAse Avyo ane ekane badale be salAma bharatAM bolyo ke, "sAheba ! chokaro to mUrto hato. A Apaneya salAma ane ApanA peTaneya salAma.' bAdazAhanuM peTa moTuM hatuM. eTale bAdazAhane mazkarI lAgI, ethI paTelane paNa jelamAM pUryo. A sAMbhaLIne paTelanI najIkano saMgo bAdazAha pAse Avyo. eNe pelA beyane mUrkha kahI pote salAma bharatAM bolyo ke, "nAmadAra ! Apane ja salAma bharavI joIe, peTane zuM phoDavuM hatuM ke vaLI ene salAma bharI ?" A sAMbhaLI bAdazAhe ene paNa jelamAM dhakelyo. A badhAnI bhAvanA sArI, kriyA paNa sArI karavA AvyA hatA. paNa mUrnAInA kAraNe lAbhane badale hAni uThAve che. Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 548 - 183 saMdha svarUpa darzana bhAga-3 A pachI paTelanAM cAra sagAM bhegAM thaI bAdazAhane badale begama pAse gayA ane kahyuM ke, "A bAdazAha to amAro dhaNI chatAM amArA para kopyo che eTale tene paDato mUkI Aje amArI dhaNiyANI pAse AvyA chIe. mATe maherabAnI karo ane bAdazAhane ThekANe lAvo.' A sAMbhaLI begamane e mUrkhAo para ghaNo gusso Avyo ane e badhAne jelamAM purAvyA. maMtrIne A badhI vAtanI khabara paDI eTale teNe A badhA ajJAna che ema samajAvI mAMDamAMDa choDAvyA. muddo e che ke sArI paNa kriyA karatAM na AvaDe to A rIte lAbhane badale hAni thAya che. tame kevA cho e tamArA AtmAne pUcho: A zrI jinezvaradeva e traNa lokanA nAtha che. emanI pUjA karatAM AzAtanA karI to ArAdhanAnA badale virAdhanA thavAnI. A paramAtmAnI ArAdhanA karavI hoya to saMsAranI ruci ghaTADyA vinA chUTako nathI. saMsAranI ruci na ghaTe tyAM sudhI jinezvaradevano dharma pAmyAnI vAto e vAhiyAta vAto samajavI. zrI jinezvaradevanA zAsananI prApti durlabha che. je, te, zAsana pAmatA hota to tenI ATalI mahattA na hota ajIrNa hoya ane bhojananI ruci thAya e na bane. zarIramAM tAva hoya tyAM sudhI miSTAnna na bhAve. e tAva kADhavA mATe pahelAM to kaDavA ukALA pIvA ja paDe. saMsAranA padArthonI aruci vinA zrI jinezvaradevano dharma rUce ja nahi. muktinA arthIne jJAnI karmano bojo ghaTADavA pharamAve che. halakI tuMbaDI paNa kAMkarAthI bharelI hoya to samudranA taLiye ja jaIne bese. e UMdhI vaLe. emAMthI kAMkarA nIkaLI jAya to e sAgaranI sapATIe Ave. AtmAmAM paNa viSayavAsanAonA ane kaSAyonA kAMkarA bharyA che. e nIkaLI jAya, viSayasAmagrIno saMsarga chUTI jAya to e paNa upara Ave. caityavaMdananA eka sUtranI AtmA para kevI asara thAya ? arihaMta pAse AvanAra kaI rIte Ave, zI rIte bole, e badhI samaja enAmAM AvI jAya. e traNa lokanA nAtha che, anaMtajJAnI che, potAnI covIse kalAkanI koI paNa pravRtti emanAthI chUpI nathI. pote aneka gunAono karanAro che e dhyAnamAM hoya to prabhu pAse kaI rIte Ave e vicAro. zAhukAra pAse coTTAne AvatAM dUrathI ja paga kaMpe. sabhAH "ame coTTA ke aparAdhI ?' e tamArA AtmAne pUcho. vagara samaje aparAdha karo cho ke cAlAkIpUrvaka karo cho, e paNa pUcho. Aje to kahe che ke, "mana caMgA to katharoTameM gaMgA', paNa mana caMgA hoya to A badhA daMgA zA mATe ? potAnI sthitine jANanAro Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1731 - 35 AtmAnA svabhAva-vibhAvanI sAcI oLakha -115 - 549 prabhu pAse Ave kharo. paNa e dhrUjato hoya. prabhunI stuti karatAM paisATakA vagere saMsAranA vicAra AvI jAya to e trAsa pAme. AsikyanI prApti kaThina che? namutthaNa" sUtranA eka-eka vizeSaNane vicAro. "jaya viyarAya' sUtramAM pahelI mAMgaNI "bhavanirveda'nI che. A to kahe che ke, "A bhava mIThA to parabhava koNe dIThA ?' AstikyanI prApti kaThina che ane nAstikano ilakAba bhAre paDe che. "AtmA, paraloka, puNyapApa mAne eTale AstikaAma kahI didhe kAMI di' na vaLe. mAnavAnuM pramANa zuM ? cora paNa corIne khoTI to kahe paNa tethI vaLyuM zuM ? khUnIne paNa phAMsI najare dekhAya tyAre hAthamAMthI talavAra paDI jAya. jIvanamAM aneka khUno karanAra paNa pAMjarAmAM to potAno bacAva ja kare che. kema ke have najare phAMsI dekhAya che. bhagavAnanI pUjA karanArAoe vicAravuM ke teo A koTinA to nathI ne ? pelo khUnI potAnA bacAva mATe vakIlane lAkha ApavA, jUThuM bolavA tathA khoTA sAkSI UbhA karavA paNa taiyAra thaI jAya che. te vakhate enI bhAvanA kAMI vakhANavA jevI nathI. mAtra atyAre bacavA e badhuM kare che. e lAkha vakIlane Ape che te kAMI dAna nathI karato. bacyA pachI pAcho vadhAre sAvacetI rAkhI khUna karavAno ja che. pote corI kare ane sAmo phariyAda karI korTe ghasaDI jAya, cha mahinAnI jelanI sajA thAya to e jelamAM jatAM jatAM paNa tyAMthI chUTyA pachI tarata ja phariyAdInA gharane . saLagAvI mUkavAno nirNaya kare che. Aje nADIvaidho na rahyAH tame prabhu pAse stuti-pUjA karo cho e vakhate tamArI kaI hAlata che te vicAro. saMsAranI rUci chUTyA vinA e stuti vagerenI saphaLatAmAM vAMdhA che. duniyAmAM pApa ane tethI AtmAnI katala to anAdikALathI cAlu che. pApane pApa, puNyane puNya, AtmAne AtmA, jaDane jaDa e rIte barAbara samajAya to saMyamamAM rasa lAge. vIsamI sadInI vAtomAM jaDavAda ane kutarka pradhAna che. vastu samajavAthI thAya te tarka ane samajyA vinA thAya te kutarka. dardIne vaidya telanuM TIpuM paNa khAvAnI nA pADe tyAre dardIne thAya ke jarAka khAvAmAM zo vAMdho ? paraMtu dardI paNa vidhipUrvaka vaidaka bhaNe to pachI to e paNa badhAne nA pADe. badhAne hA pADavAnI bhAvanAe bhaNavA mAMDyo. paNa vidhipUrvakanA bhaNatara enI bhUla ene samajAvI dIdhI. je ADo thAya, vidhine eka bAju mUke te vaidya na thAya paNa UMTavaidya thAya. Aje nADI parIkSA nathI. pUrve nADI joIne Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papa0 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1738 roga kahenArA vaidyo hatA. e vaidyo jeTalA divasa kahe teTalA divasamAM vyAdhi maTADatA. Aje to nADI jovAtI nathI, palsa gaNAya che. vidhi taje te tattvajJAna na pAme? dareka vastu enA AmnAyathI phaLe che. AjanA bhaNelAo ajJAna che enuM kAraNa AmnAya gayo, vinaya gayo, maryAdA gaI. tethI jJAna paNa gayuM. pUrve vidyArthIo varSo sudhI upAdhyAyanA ghare rahetA, emanI sevA ane pagacaMpI karatA ane e rIte vidyAguruone prasanna karI vidyA meLavatAM. e evA vidyAmAM pAraMgata banatA ke Aje varSo sudhI kaoNlejanAM pagathiyAM ghasanArA ane DhagalAbaMdha pothAM phADanArA paNa evA nathI banI zakatA. dhArAzAstrInI parIkSA pAsa karanArane paNa prekTisa zarU karatAM pahelAM anubhava mATe koI vakIlane tyAM be-pAMca varasa kADhavAM paDe che, pAMca-pacIsa kesomAM anubhaMva meLavavo paDe che. jeTalA vidhine taje che temanAM ThekANAM paDatAM nathI, arthAt e akSarajJAna meLave, paNa tattva na pAme. vajasvAmI ghoDiyAmAM rahyA rahyA agiyAra aMga bhaNI gayA. paNa gurue vAcanAcArya thavA mATe yogya na kahyA, kema ke A jJAna sAMbhaLIne meLavyuM hatuM, vidhipUrvaka grahaNa karAyeluM na hatuM. upakArIonuM dhyeya e hatuM ke, A cIjathI (AgamathI) koInA para upakAra na thAya to harakata nahi paNa apakAra na thavo joIe, ane e dhyeyathI yogyatA joIne ja AjJA Ape. temanA e dhyeyane samajyA vinA bIjuM-trIjI vAto karavI e sUcave che ke vastune pAmyA nathI. zrI jinezvaradevanI AjJA svasvarUpane poSanArI che. e tyAre ja game ke jyAre parano prema ghaTe. zrI jinezvaradeve je che te kahyuM che, nathI te nathI kahyuM, mATe ene mAnavAmAM nAnama nathI. evAthI kadI uddhAra thAya nahi? pU.A. zrI haribhadrasUri mahArAjA saMkhyAno jApa karavAnI nA pADe che. AjJA mAnanAra cAra hoya to tene saMgha kahe che. AjJA bahAranA lAkhonA ToLAne paNa saMgha kahevAnI nA pADe che. rAjA harizcaMdra ekalo rahyo, satyanI khAtara rAjya taryuM, kadI page nahi cAlanArI strIne pArakAM pANI bharavAno vakhata Avyo; pote caMDAlano nokara banyo, kuMvara viSama sthitimAM mukAyo, e badhuM sahyuM paNa satya na javA dIdhuM. sabhAH "AjanA jevA solisiTara maLyA hoya to ene bacAvI zakata." AjanA solisiTarane to AMgaNe paNa na caDavA daivA. e to satyarUpa hato. AjanA peTabharAonI chAyA paNa e na leta. peTanI khAtara jUThuM Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35: AtmAnA svabhAva-vibhAvanI sAcI oLakha - 115 551 bolavAnuM kahenArA, jUThuM bolatAM zIkhavanArA, jUThA sAkSIo UbhA ka2vAnI salAha ApanArA, AvAo to duniyAne zrAparUpa che. evAothI kadI duniyAno udaya thayo nathI, thato nathI ane thavAno nathI. peTa mATe pApasthAnako sevanArA, sevarAvanArA, sevavAnI salAha ApanArA ane sAruM manAvanArA to jagatane trAsarUpa che. evAthI kadI uddhAra thAya nahi. AjanA dhArAzAstrIoe corone ke khUnIone pharI guno nahi karavAnI salAha ApI ? enI pratijJA karAvI ? nAM, e to UlaTA pApanA mArga khullA kare che. gunegAro mAne che ke, 'guno ka2vo, pakaDAI javAya to dhArAzAstrIne zaraNe javuM ane e kahe e rIte juThThAM sAkSI vagere lAvIne chUTI javuM !' vepArIo paNa khoTA copaDA lakhe ane kesa vakIlane soMpe. saoNlisiTaranI kaMpanIo sAthe eTalA mATe ja kAyamano saMbaMdha 2khAya che ke pachI gunA mATe koI bhaya ja nahi. AvI mAnyatA teo dharAve che. paNa karma koIne choDatuM nathI. 1739 aNInA avasare Take te ja dharmI aNInA avasare Take e ja dharma. ApaNAmAM evAM sAmarthya tathA zaurya na hoya e bane paNa e mahApuruSanAM dRSTAMto laIne tevA banavAnI bhAvanA rAkhavI tathA evI ja peravI karavI. paraMtu ethI UMdhuM karavAmAM DahApaNa na vAparavuM. jo lobhI ane dharmahIno jagatamAM sukhI hota to dharmanI kiMmata kazI ja na hota. moTA zahenazAhone paNa aMte zaraNa to dharmanuM ja che. e vakhate tenI pAse sonaiyAno Dhagalo karavAmAM Ave te enI sadgati na kare. paNa arihaMtanuM zaraNa saMbhaLAvAya..te vakhate jo ene sadbhAvanA Ave to sadgati thAya. unmArgagAmInA sahAyaka paNa eTalA ja doSanA bhAgIdAra che. te viSayamAM zAstrakAra bhagavaMta hajI paNa vizeSa je kAMI pharamAve che te have pachI. Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 : AjJAprema ane zAsananI vaphAdArI... vIra saM. 2456 vi. saM. 1989, caitra vada-13 zanivAra, tA. 26-4-1930 kevo saMgha, saMgha gaNAya ? 7 AjJAbhaMganA prasaMge mauna na rahevAya : 7 AjJApremInAM vacano kevAM nIkaLe ? e zAMti to caitanyahIna che : zarIra navuM bane, zAstra navuM kyAMthI bane ? 7 zarIranAM dRSTAMta sAthe zAsanane sarakhAvo H * zAsana sIdAya ane zAsanano pUjArI joyA kare ? ukaLATathI to aradhuM kAma pate che H anArya kone mAnavA ? dIkSA e kAMI corI che ? * kAyadA kevA karAya ? kAyadA hovA ghaTe tenA hoya : * anAryonI paNa nIti kevI ? pratibaMdha sadAcAro para ke anAcAro para ? AjJAbhaMga vakhate mauna dhAraNa karanAranAM vrato lopAya che : AjanI hAlata kevI che ?. AjanA bhaNelAno saMnipAta ! ...emanuM moDhuM na jovAmAM kalyANa : ...AvA paNa samyagdaSTa Aje ghaNA che H zrI jinezvaradevonI karAmata : zAsanane mAruM manAya to mauna na 2he : 116 kevo saMgha, saMgha gaNAya ? anaMta upakArI zAstrakAra 52marSi A. zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA pharamAve che ke sukhazIliyA, svacchaMdAcArI, AjJAbhraSTa, mokSamArganA vairI, devadravyAdinuM bhakSaNa karanArA, unmArgano pakSa karanArA, sAdhujanono dveSa karI Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1741 - 36 Auprema ane zAsananI vaphAdArI -116 - 553 emane saMtApanArA, adharma-anIti ane anAcAra sevanArA tathA sevarAvanArA, temaja dharma-nItithI pratikULa vartanArA - evA sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikA game teTalI moTI saMkhyAmAM hoya to paNa emane saMgha na gaNo. jainazAsanamAM bahumatI nahi, paNa zrI jinezvaradevanI AjJA mAnya che. AjJAmAM rahenAro, AjJAnuM pAlana karanAro, AjJAne mAnanAro, AjJA pAse zira jhukAvanAro zrIsaMgha mA-bApa tulya che tathA mokSamArgarUpI prAsAdanA staMbha tulya che, paNa AjJA bahAra rahelo saMgha to sarpa jevo bhayaMkara che. AjJAbhaMganI pravRttimAM mana-vacana-kAyAthI sahAya karanArA paNa samAna doSanA bhAgIdAra che. AjJAdhIna AtmA jyAM AjJAbhaMga dekhAya tyAM mauna na rahI zake. A mahAtmA pharamAve che ke evuM mauna dhAraNa karavAthI avidhinI anumodanA thAya che. tevAonAM vrata TakI zakatAM nathI; pachI te aNuvrata hoya ke mahAvrata hoya. AjJAbhaMganA prasaMge mauna na rahevAya? AjJAnuM pAlana karavuM ane AjJAbhaMganA prasaMge mAdhyastha rAkhI mauna dhAraNa karavuM e be vAto kadI bane nahi. vepArI naphA tathA khoTa baMnemAM kadI madhyastha na rahI zake. zAhukAranI peDhI para cora paNa jo majethI besatA hoya to mAnavuM ke zAhukArane zAhukArInI kiMmata nathI athavA to e corano sAthI che. zrI jinezvaradevanI AjJA mAnanArathI AjJAbhaMganA prasaMge mauna na rahevAya. jo tyAM madhyastha rahevAnI vAto kare to enuM AjJApAlana e DhoMga che. caDavAnI nisaraNIne koI kApavA mAMDe to caDanAro mauna pakaDe ? AjJApAlakathI AjJAbhaMganA prasaMge mauna dhAraNa na karAya. mauna enAthI rahI zake nahi. sabhAH zakti na hoya to zuM kare ? zakti na hoya to kadAca sAmano karavA na jAya. paNa khoTAne khoTuM kahe to kharo ne ? bhale e samajAvI na zake te vAta judI. mAno ke emAM paNa bhaya lAgato hoya to khoTAne khoTuM kahenAranI vAtamAM hAjI bhaNe, enA para prema rAkhe, enI nizrAmAM cAle. paNa potAnA DahApaNano Doyo to na calAve ne ? paraMtu viruddha pracAramAM zakti kharcAtI hoya tyAM zuM samajavuM ? eno artha to e thayo ke phAvatA pakSe bolavuM ane na phAve tyAM na bolavuM, e to mArgaprAptino abhAva sUcave che. AjJApremInAM vacano kevAM nIkaLe ? je AtmA zrI tIrthaMkaradevanI AjJAnA pAlanamAM tatpara hoya, zrIsaMghanI bhaktimAM je tanmaya hoya, evA AtmAe AjJAbhraSTa banelA AtmAone Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1742 554 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 sarvazikSA ApavI ema A maharSi jaNAve che. dIkarAnAM hitaiSI mA-bApe dIkarAnA khoTA kAma mATe ene sajA karavI ja joIe. gharanI kuTuMbanI tathA vaMzanI AbarUno rAgI, ene sAcavavAnI pUrI icchAvALo, pUrvajonI cAlI AvatI maryAdAno premI, jyAre e maryAdA laMghAya tyAre potAnA vahAlAmAM vahAlA bALakane zikhAmaNa ke zikSA dIdhA vinA raheto nathI. kuLamAM na karavA jogIkaraNI karIne jo koI kuLane kalaMkita karato hoya to kuMmahattAne mAnanAro enI upekSA zI rIte kare ? e vakhate 'e nAno che' evo bacAva na cAle; ane jo evo bacAva kare to mAnavuM ke ene kuLasaMskA2mAM prema nathI. 'ToLuM vadhatuM jAya che, sArA thoDA che mATe pelA moTA ToLAnA virodhanI paMcAtamAM kyAM paDavuM ? Abha phATe thIgaDAM kyAM devAM ? loTAmAM ke mATalAmAM bhAMga paDI hoya to tene dUra karAya paNa taLAvamAM ke kUvAmAM bhAMga paMDI hoya tyAM zuM thAya ?' AvuM AvuM zrI tIrthaMkaradevanIM AjJAnA premIthI na bolAya. zrIsaMghanI bhaktimAM tatpara hoya enAthI AvAM vacano na uccArAya ke na vicArAya. garbhAvAsanI pIDAno pAra nathI ane narakAvAsanI pIDA to ethI paNa adhika che, paraMtu A mahAtmA pharamAve che ke pharIne garbhamAM pesavuM ThIka, kadI narakAvAsamAM javuM paDe to e paNa ThIka, paNa AvAM AjJAbhraSTa nAmasaMghanA ToLAmAM vasavuM bhUMDuM. sadRSTi AtmAne jeTalI pIDA garbhamAM ke narakamAM na thAya teTalI pIDA athavA tethIya bhayaMkara vedanA ene AjJAbhaMjaka ToLAmAM rahevAmAM thAya. sabhAH 'kUvAnuM pANI pIvAthI AkhuM gAma gAMDuM thayuM hatuM tyAre DAhyA rahelA rAjA ane pradhAna paNa evA banyA ne ?' nA, evA banyA nathI. paNa bacavA mATe evo dekhAva karyo che. emaNe kAMI te kUvAnuM pANI pIvAnI mUrkhAI karI nathI. AvAM ToLAMnA sahavAsa karatAM A mahAtmA narakAvAsane paNa majeno kahe che. kema ke tyAM karmano kSaya thAya che, jyAre A ToLAmAM karmano baMdha thAya che. samyadRSTi AtmA duHkhathI na gabharAya paNa satya vastunA lopathI jarUra gabharAya. Aje to moTo bhAga evo che ke bhagavAna mATe ke Agama mATe koI kAMI kahe to tyAM upekSA kare; 'bhagavAnanA tathA AgamanA karmano udaya' ema kahe, mAtra potAnI sAhyabI tathA mAnamaratabAne vAMdho na Ave, evI kALajI rAkhe. A bhAvanAvALAne samyagdaSTi na kahevAya. sAco snehI te ke je AvatA prahArane pote jhIlIne potAnA sAthIne bacAve. Aje to potAnA bacAva mATe prahAranI ADe sAthIne Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 36H AjJAprema ane zAsananI vaphAdArI - 116 555 dharI devAnI bhayaMkara vizvAsaghAtaka nIti dekhAya che. samyagudRSTi AtmA garbhamAM ke narakamAM du:khana mAne. kema ke jo pote zuddha hoya to tyAM e AtmAnI zuddhi vadhe che, malinatA dUra thAya che, azuddhi vaLagatI nathI, jyAre AjJAbhaMjaka ToLAnA sahavAse to AtmA malina bane che. A vAta tyAre jace ke jyAre zrI jinezvaradevanI AjJA kalyANakara che ema hRdayamAM sthira thAya. e zAMti to caitanyahIna che? * zAstra kahe che ke hitakara vastunA nAza vakhate chadmasthane zAMti na rahe. jo tyAM zAMti rahe to mAnavuM ke ene e vastu para prema nathI. je vastune potAnI mAnI enA nAza vakhate kadI zAMti rahetI nathI. zarIrane potAnuM mAnyuM che to paththarano avAja bahAra thAya ne chAtI ahIM dhaDake che. sADAtraNa hAthanI kAyAmAM eka kIDI paNa jo caTako mAre to tarata jaNAI Ave che. UMghamAM ekAda mAMkaDa karaDe to tarata tyAM UMghamAM paNa hAtha phare che. kema ke, zarIrane barAbara potAnuM mAnyuM che. jarA sApa jue ke "mAryA'nI bUma mAre e zarIra paranA tIvra premanuM sUcana che. e ja rIte A maharSi pharamAve che ke zAsanane je potAnuM mAne enAthI zAsana paranA prahAra, enA paranA AkramaNa vakhate mUMgA rahevAya ja nahi. eve vakhate mauna rahe to samajavuM ke zAsana hajI potAnuM manAyuM nathI. e prasaMge zAMti rahe to e caitanyahInatA samajavI: zAsana potAnuM kahe ane mauna rAkhe to e daMbha che. eNe kadI roja pUjA karI hoya ke bIjAM moTAM kAmo karyA hoya to paNa te mAnapAna ke vAhavAha mATe samajavAM, paNa zAsana mATe nahi. saMgha tathA varaghoDAo paNa vAhavAha mATe nIkaLe, dezanAo paNa vAhavAha mATe devAya; e zAsana mATe tyAre samajAya ke jyAre zAsana paranA AkramaNa vakhate mauna na pakaDe. "jaya' bolAya tyAre sau pATe bese paNa "kSaya' bolAya tyAre pATe besIne bole e vIra. phUlanA hAra paheravA sau jAya; mahotsava maMDAya tyAre badhA AMTA mAre; roja miSTAnna jamADo to hajAro bhegA thAya. paNa ghare tALAM, devAnI taiyArI vakhate je Ave te sAco snehI. zAsana pratye lAgaNI hovAnI vAta kare ane Ave samaye mauna dhAraNa kare e azakya che. e vAta yuktigamya nathI, anubhavagamya nathI ke zAstrasiddhAMtane paNa mAnya nathI. janarala koI kadI bole e alaga vAta che. paNa TheTha paramAtmA sudhI ane paramAtmAnA mArga para AkramaNa thAya tyAM sudhI mauna dharavAmAM kaI mahattA che ? e maunamAM koI potAnI vidvattAnuM pradarzana mAne to te yogya nathI. potAnI jAta upara Apatti Ave tyAM samatA hovI joIe, paraMtu te nathI rahetI ne doDAdoDa thAya che. Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papa9 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 174 zarIramAM eka phollI thAya to hAyavoya thaI jAya che, jarA bImArI Ave tyAM bhAgAbhAga karAya che, rAtre jarA kAMI karaDe ane sApano vahema paDe to dhamAdhama thaI paDe che; to A badhI sthitimAM mauna kema nathI rakhAtuM ? kAraNa ke zarIrane potAnuM mAnyuM che. zarIra navuM bane, zAstra navuM kyAMthI bane? pUrvanA mahAtmAo pAMca DigrI tAvamAM paNa dhyAna karatA hatA. paNa e ja mahAtmAo zAsana paranI Apatti vakhate dhyAnane bAju para mUkI zAsananI rakSAmAM sakriya banatA. potAnI hayAtImAM tIrthano nAza vAlImuni na joI zakyA. tarata dhyAna mUkI dIdhuM ane rAvaNane zikSA karI. jenA yoge zAsananI prApti thaI teno nAza thavA de ? evuM to naThora hoya te kare. karmAdhIna, rAgadveSathI ribAto chatAM zAsana paranI Apatti vakhate dhyAnano DhoMga kare tyAre eno eka ja artha thAya ke e bacAvanI bArI zodhe che. kapaDuM saLage tyAre AbarUno vicAra bhAgI jAya che, jhaTa kapaDuM kADhI bhAgavA mAMDe che, bebAkaLo banI na kADhI zake e vAta judI. zAsanane potAnuM mAnanArathI enA nAza vakhate mauna rahI zakAya nahi. zarIra mATe to nahi karavAnI kriyA paNa thAya che. kema ke, tyAM mArApaNuM ThAMsI ThAMsIne bharyuM che. A mAtra zrAvakanI vAta nathI karato paraMtu sAdhunI paNa e ja hAlata che. jarA AMgaLI pAke to doDAdoDa karI mUke, pote to sUve nahi. paNa bIjAneya na sUvA de, dhamAdhama kare, DaoNkTara pAse keTalI dInatA kare, kema ke zarIrane potAnuM mAnyuM che. zAsana paranA hallA vakhate nirAMte UMgha Ave e zuM? potAnA khUnanI peravI thaI che evI khabara paDe to badhA cAMpatA ilAja le. zarIranA pUjArI zarIranI rakSAnA prasaMge syAdvAda na rAkhe, to zAsananA pUjArI zAsanarakSAnA samaye syAdvAda kyAMthI lAve ? zAstrane bALI mUkavAnI ke AghA mUkavAnI vAta thAya tyAM sudhI paNa mauna ? zarIra navuM bane, zAstra navAM kyAMthI bane ? zAsanamAM potApaNuM Ave to irAdApUrvaka mauna na rahI zakAya. jenA haiyAmAM tela reDAyuM te avAja karI zake to UM...UM... to thAya ja, sAva mauna to tenAthI rahevAya ja nahi. zarIranA daSTAMta sAthe zAsanane sarakhAvoH bhagavAna zrI mahAvIradeva jevAthI paNa khIlA kADhyA tyAre cIsa paDI gaI. apramattAvasthA hatI, dhyAnamAM magna hatA. chatAM anAdinA zarIranA sahavAsa ane abhyAsanA kAraNe tyAM bUma paDI ja gaI. jyAre gozALAe tejolezyA mUkI tyAre bhagavAnane lohInA jhADAno vyAdhi thayo. siMha nAmanA Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 : AzAprema ane zAsananI vaphAdArI - 116 muni bhagavAnane auSadha levA mATe roja vinaMtI karatA hatA. paNa bhagavAna auSadha letA na hatA ane jarU2 nathI ema kahI detA hatA. bhagavAna to vItarAga hatA, sarvajJa hatA, temaja siMhamuni e jANatA paNa hatA. e munine kAMI bhagavAnanI sarvajJatAmAM zaMkA na hatI. chatAM roja auSadhanI vinaMtI kare che ane bhagavAna na mAnavAthI jaMgalamAM jaIe rUe che. anyathA e ja muninI vinaMtIthI bhagavAna auSadha vApare che tyAre munine AnaMda thAya che. munie bhagavAnane evA potAnA mAnyA ke jaMgalamAM jaIne rudana karyuM. bhagavAna pratyenI bhaktino e prabhAva hato. AjanA to kahe che ke, 'bhagavAna to vItarAga che. emane vaLI kesara-caMdananI pUjA zA mATe ?' paNe sAkSAt vItarAga hatA, zarIra nAzavaMta hatuM, chatAM muni ATale sudhI kare che tyAre Amane bhagavAnanI vItarAgatAnA rakSaNa mATe kesa2-caMdana vagere bAdhaka lAge che, enuM kAraNa ? tyAM mArApaNAno bhAva na hovAthI bhakti UDI gaI. zarIranA dRSTAMta sAthe zAsanane sarakhAvo. mukti zarIranI sevAthI ke zAsananI sevAthI ? 1745 557 zAsana sIdAya ane zAsanano pUjArI joyA kare ? kevaLajJAnInI kriyA mATe prazna na hoya. e to jevuM potAnA jJAnamAM dekhe tevuM varte. potAne levAnA hoya teTalA pudgala le. bhagavAne chadmasthAvasthAnAM sADA bAra varSamAM eTalo tapa karyo ke temAM mAtra traNaso ogaNapacAsa ja pAraNAM ane kevaLajJAna thayA. pachI roja bhojana karatA hatA, AnuM kAraNa ? kAraNa ke, eTalA pudgala levAnuM e jJAnamAM jotA hatA. kevaLajJAna thayA pachI mAtra zAtA vedanIya hoya, azAtA vedanIya udayamAM Ave to e Azcarya. anaMtI utsarpiNI, avasarpiNI kALa gayA pachI evAM Azcaryo thAya. sabhA : 'zAsanano nAza nathI thato paNa sIdAya che e vAta sAcI !' nAza karanAra to koI pAkyo ja nathI, paraMtu zAsana sIdAya che ane zAsanano pUjArI joyA kare ema ? potAnA pitA so varSa jIvavAnA che ema jyotiSI jaNAve. pachI e pitAne pathArImAM ribAvA de e putra suputra kahevAya ? koI cappu laIne peTa para ceko mUkavA Ave to so varSa jIvavAnA ja che ema mAnI ceko mUkavA de ? tyAM pelAnA hAtha pakaDI 2vAnA karavo paDe. ukaLATa AvyA vinA rahe ja nahi. mATe AvI gAMDI dalIlo to azraddhALuo ane ajJAnIo kare, jainazAsanane e dalIlo mAnya nathI. Page #579 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 558 saMgha svarUpe darzana bhAga-3 - - 1745 ukaLATathI to aradhuM kAma pate cheH A zarIrane eka divasa bALI mUkavAnuM che ema badhA jANe che, chatAM jarA tAva Avyo ke tarata DaoNkTara bolAvAya che, kema ke zarIrane potAnuM mAnyuM che, e ja rIte jeNe zAsanane potAnuM mAnyuM, zAsanathI ja potAnuM kalyANa mAnyuM evA AtmAne zarIranA pUjArIno zarIra para jeTalo prema teTalo ja babbe tethI paNa adhika prema zAsana para hoya ane jo ema na hoya to samyakatva nabaLuM athavA mithyAtva gADha samajavuM. zAsana sAmenA humalA vakhate to ukaLATa evo thAya ke sAmAne parasevo chUTI jAya. evA ukaLATathI to ochI mahenate kAryasiddhi thAya. AMkhanA DoLA pheravya ghaNAM kAma thAya che. AMkhanA DoLe to rAjAonAM rAja cAle che. prahAra to avasare kare paNa AMkhanA DoLe AkhuM taMtra calAve. eka mANasa dUrathI mAravA mATe dhasyo Avato hoMya paNa sAme Ubhelo jorathI eka avAja kADhe to pelo tarata thaMbhI jAya ane thaMbhyo eTale khalAsa. pachI to aNI cUkyo so varSa jIve. AvezamAM hota to ghA karI besata e vAta sAcI paNa paDakAra thatAM aTakI gayo. pachI khUna na thAya e niyama. AvezamAM kUvAmAM paDatuM mUkavA jAya e jo tarata paDatuM mUke to to paDe. paNa jo jovA rahyo to pachI na paDI zake. ukaLATathI to agharuM kAma pate che. sabhAH prabhAvako AvuM karatA ? prabhAvakoe je karyuM che emAMnuM to ApaNe kAMI ja karI zakatA nathI. emanI pAse to ApaNe rada chIe. ApaNI lAgaNI ane pravRtti cAlu che eTalo saMtoSa mAnavAno. prabhAvakonI pravRtti zI hatI ? sabhAH "ajJAna samAjane jJAnamArge doravo e." tame sAdhunA AcAra tathA maryAdA samajo. zrI jinezvaradevanuM maMdira bAMdhavAno sAdhu upadeza ApI zake. paNa pAyo khodavA na jAya. maMdirano pAyo khodavA na jAya to bIjAnI vAta zI ? 'tamAre mATe maMdira tAraka, maMdira vinA dharmIno dharma na Take" Avo tamAma upadeza muni Ape. paNa maMdirano pAyo khodavA muni na Ave. sAdhu ane gRhasthane eka haroLamAM karavA mAMgo cho paNa e na thAya. AjJAnA bhaMga vakhate madhyasthatAno DoLa karI mUMgA rahenAranA vratano lopa thAya che. A mahAtmA kahe che ke, teo vrata pALatA nathI paNa daMbha kare che. vratapAlanano dekhAva na kare to sAdhu tarIke pUjAya nahi mATe eTaluM kare che. pAlana karavA mATe pALatA nathI. jenAthI pote pAmyA enA nAza vakhate mauna rahe zI rIte ? "Avo gusso zA mATe ? Avo ukaLATe zA mATe ?' ema Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 : AzAprema ane zAsananI vaphAdArI - 116 559 kahenArane kahevuM ke, 'o buddhimAna ! tArA ghare cora Ave tyAre e pramANe bolaje. e vakhate bUmAbUma karI polIsane bolAvato nahi.' vartamAnanA jUnA zrAvakono moTo bhAga 'ApaNe zuM ?' ema kahIne Agho rahevAvALo che. vastutattva na pAmyAnuM e sUcana che. zAsana pAmelo evA prasaMge UMconIco thayA vinA rahe nahi. enAthI zAMta besI zakAtuM ja nathI. anArya kone mAnavA ? zrI naMdIsUtranuM maMgalAcaraNa ApaNe joI gayA. temAM batAvelA saMghasvarUpanI vizeSa spaSTatA mATe zrImAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAnuM saMbodha-prakaraNa lIdhela che ane adhyAtmakalpadrumamAMthI paNa thoDuM lIdhela che. enuM to bhASAMtara thayeluM che ne ? zrIsaMghanA svarUpane spaSTa karavA ApaNe A badhuM joI rahyA chIe, paNa zAstranI A vAto badhAne na rUce. pApodaya Ave tyAre mIThuM paNa kaDavuM lAge. dhAtu viparyeyano roga thAya tyAre kaDavo lImaDo mITho lAge ane mIThI sAkara kaDavI lAge. caMdananA lepa ene bALe ane viSTAnA lepa ThAre. viparyaya thAya eTale badhuM UMdhuM bhAse. ethI DAhyA paNa gAMDA thAya. zrIsaMgha kevo hoya ? enI pravRtti zI hoya ? anIti, adharma tathA anAcArane rokavAmAM saMghanA kAyadA hoya. paNa dharmanItine pratikUla evA saMghanA kAyadA na hoya. Aje to anIti, adharma tathA anAcAramAM badhI chUTa che. sa2kA2mAM paNa DahApaNa che. eNe paNa kAyadA anIti, adharma tathA anAcArane rokavAnA karyA paNa nIti tathA dharmane rokavAno eka paNa kAyado na karyo. sAcuM bolavAnA niyama mATe sarakAranAM kAyadAzAstra jovAM na paDe, lAkhonuM dAna devA mATe sarakArane pUchavAnI jarUra nahi. tyAM kAyado jovo na paDe. paNa koInA gha2mAM khAtara pADavuM hoya to tyAM tarata kAyado jovo paDe. cha mahinAnI jela corI karanAra mATe TharAvI. paNa dAna karanAra mATe TharAvI ? je sarakArane anArya kahevAmAM Ave che teNe paNa koI sArI kriyA rokavAnA kAyadA nathI karyA. koInA gha2mAM vinA adhikAre pesavuM nahi ane koInI strI para najara karavI nahi e niyaMma mATe koI kAyadApothI jovAnI jarU2 na paDe. paNa koInA gharamAM pesavuM hoya to kAyado naDe. sArI cIja na khAvA mATe kAyado na naDe. upavAsAdi tapa karavA mATe kAyado jovAnI jarU2 nahi. paNa na khAvA lAyaka cIja khAvAmAM kAyado naDe. jhera khAya te gunho gaNAya ane ene polIsa pakaDI jAya. koInuM bhaluM thAya tevuM lakhavA ke bolavAthI sa2kA2 pakaDI na jAya, paNa koIno nAza thAya tevuM bolavA ke lakhavA jAya to sa2kA2 jarU2 pakaDe. 1747 Page #581 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 570 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 anAryamAM anArya gaNAtI sa2kAre paNa kAyadA karyA te anIti, adharma ane anAcArane rokavA mATe karyA tyAre AjanA kamanasIbo, nIti, dharma tathA sadAcArane rokavAnA kAyadAo ghaDe che. to have anArya pelAone mAnavA ke AvA kAyadA ghaDanArAone mAnavA ? 1748 dIkSA e kAMI corI che ? saMgha ane konpharansano abhiprAya levAnI vAta AgaLa karavAmAM Ave che, paNa te kaI bAbatamAM ? koI corI kare, eka para bIjI strI lAve, anAcAranA mArge jAya, vezyAvADe bhaTake, dArUnA pIThAmAM pahoMce, jugAra khele, mAMsAhAra kare, IMDAM khAya, vyasano seve tyAM kyAMya koIno abhiprAya levAnI ke koIne pUchavAnI jarUra nahi. paraMtu dIkSA levA jAya tyAM pUchavAnuM, enuM kAMI kAraNa ? eka nAnA bALakane dIkSA ApI tyAre pelAonA prayatnathI amadAvAdanA kalekTare tapAsa karI hatI. eNe potAnI tapAsamAM joyuM ke mA-bApa rAjIkhuzIthI potAnA bALakane dIkSA apAve che ane bALaka paNa rAjIkhuzIthI dIkSA le che eTale kahI dIdhuM ke, 'sa2kA2 AmAM vacce AvI zake nahi .' u52thI kalekTare temane kahyuM ke, 'tame zA mATe AvI bAbatamAM amane vacce lAvo cho ?' dIkSA e kAMI corI che ? jo emane khabara paDe ke bALaka rAjIkhuzIthI corI karavA jAya che ane mA-bApa rAjIkhuzIthI ene corI karavA mokale che to tarata sa2kA2 pakaDe ane hAthakaDI paherAve, paNa pachI dIkSA levA jAya tyAM zuM kare ? tyAM koI sattA ADe AvI zake nahi. hiMsA, jUTha,'corI, maithuna ane parigrahano je AtmA jIvanabharane mATe tyAga kare evA vizvopakArI AtmAne to sattA paNa hAtha joDe, to ADe AvavAnI vAta ja zI ? kAyadA kevA karAya ? anArya to e sa2kA2 ke dharmane rokavAnA kAyadA karanArA anArya ? game tema paisA uDADe, game te khAya pIve, navIne 52Ne ne,jUnIne ghara bahAra kADhe ane navIne gha2mAM lAvI jUnIne mArapITa karI kanaDe, A badhAmAM kazI phariyAda kema nahi ? tyAM saMghano pratibaMdha kema nahi ? anAcAra khele, bahAra rakhaDe tyAM AMkha-peTa badhuM bagADe, bhaTakI bhaTakIne rAtre be vAge ghare Ave, ene koI pUchanAra nahi. tyAM A badhA sudhArAvAdIono koI pratibaMdha nahi ane dIkSA le ke suMdara vrato svIkAre temAM emano pratibaMdha ! A zuM sUcave che ? kahevuM paDaze ke e badhA anIti, adharma ane anAcAranA raMgI tathA saMgI che. e dayALuo vidhavAo bagaDyAnI vAto kare che. paNa e bhalI bhoLI bAIone bagADI Page #582 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1749 - 3H AzAprema ane zAsananI vaphAdArI - 116 - - 561 koNe ? jyAre anAcAra vadhato jaNAya tyAre e ghaTADavAnA kAyadA hoya ke vadhAravAnA kAyadA karAya ? vidhavAne yogya sthAnamAM rAkhavI, enI sArI bhAvanAne poSavI, enI dharmabhAvanA vadhe tevI sAmagrI pUrI pADavI, AvA koI kAyadA karyA ? kAyadA hovA ghaTe tenA hoya ? anAryamAM anArya kahevAtI sarakAre je kAyadA na karyA te jyAre jaina kahevAtAo kare to vicAro ke anAryatA konAmAM AvI ? AvAnI sAme chatI zaktie ukaLATa na karIe, e jevA che tevA temane khullA na pADIe, to ApaNe paNa pApamAM paDIe. sAmAne anArya kahevA ane pote anAryonI AcaraNA karavI ane tema chatAM potAne koI anArya kahe to tenI sAme lAla AMkha karavI e kyAMno nyAya ? jenA kAyadA hovA ghaTe tenA hoya, na hovA ghaTe tenA na hoya. koI dAtAra dAna de to tarata pUchavA nIkaLe ke "paisA kyAMthI lAvyo ?" "e to Avo ane e to tevo" ema niMdA karavA mAMDe, dAna denArane buddhi vagaranA ane mAnanA bhUkhyAmAM khapAve, AvuM e lokonuM mAnasa che. emane pUcho ke jeo dAna nathI karatA, paisA saMgharI rAkhe che, e kRpaNanA kAkAo mAnanA tyAgI che ? jeo saMgha kADhe e mAnanA rANI ane jeo saMgha na kADhe e mAnanA tyAgI ema ? jo koIe saMgha kADhyAnI vAta emanI pAse koI bhUlathI paNa kare to e tarata bolI UThaze ke, "joyA have ! paisA kema kamAyA che te ame jANIe chIe. ghaNAMnI mUDI dabAvI che, kaMIka UMdhAcattAM karyA che ane lokomAM mAna khATavA saMgha kADhavA nIkaLyA che, evA saMgha kADhe emAM zo bhalIvAra hoya ?" AvAone to bolAvI emanA copaDA tapAsavA joIe, to e kevA nItimAna ane zAhukAra che tenI khabara paDe. dharmI mAtranI TIkA karavAno emano dhaMdho thaI gayo che. koI pUjA karavA jAya toya emane bolyA vinA cena na paDe ane kahe ke "hAlyo bhagataDo ! vepAramAM to badhAnAM gaLAM kApe che ane bhagavAnanI pUjAnA DhoMga kare che." covIsa kalAkamAMthI eka kalAka paNa je pUjAmAM kADhe che tenI pelI covIse kalAka dhAMdhala dhamAla karanArA niMdA kare che e keTaluM ucita kahevAya ! anAryonI paNa nIti kevI ? niSpakSapAta banI AtmanirIkSaNa kare to potAnI bhayaMkara sthitino khyAla Ave. anAryadezamAM janmelAnA hAthe hiMsAnA akhatarA thAya e banavAjoga che, kema ke bicArA puNyapApamAM samajatA nathI. mAMsAhArIne hiMsA karatAM kaMpArI na Page #583 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 572 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 thAya to e kSantavya che, kA2Na ke enA saMskAra judA che. eka kasAI pacAsane mAre ane eka vANiyAno dIkaro pacAsane mAre to e bemAM bheda nahi ? vANiyAnA dIkarAne kahevAya ke 'pelo to kasAI hato paNa tuM vANiyo thaIne AvuM kAma kare ?' anArya dezamAM janmelA to anIti paNa kare paNa Aryo anIti kare ? e anAryo chatAM emanI nIti paNa kevI ? mahinAmAM cAra divasa rajA rAkhe paNa te akhaMDa pALe, temAM pachI ghAlamela nahi. tamArI to haDatAla paNa kevI ? aradhAM bAraNAM ughADAM ane aradhAM baMdha. pAchale bAraNe kAma cAle. kadI vepAra thAya tema na hoya to mAlanI herApherI vagere kAma te dI' ukele. jyAre yuropiyana bo ravivAre kAma na kare te na ja kare. eno oNphisa TAima agiyArathI chano niyata jyAre tamAro TAima covIsa kalAka, e jene TAima Ape te TAime e maLe ja. kema ke e DAyarImAM noMdha rAkhe,ane jeTalAne maLavAnI icchA hoya te badhAne judA judA TAima Ape. tame to badhAne ATha vAge AvavAnuM kahI do ane pachI savAranA ATha vAge AvelAne rAtre AThe paNa maLavAno patto na lAge evI tamArI dazA che. 1750 pratibaMdha sadAcAro para ke anAcAro para ? Arya kahevarAvatAM to moMmAM pANI Ave che. paNa Arya thayA to AryatvanA saMskA2 jIvI jANo. yuropiyana bacco bolyA pachI kadI phare nahi. enI mAla paranI chApa prAyaH sAcI jyAre hindustAnanA vepArInI chApa ja khoTI, evI vAta saMbhaLAya che. jeTalA TakA tyAM sAcAnI saMbhAvanA eTalA ja TakA ahIM khoTAnI saMbhAvanA che ane enI Aje bUmarANa paNa cAle che. zAstra kahe che ke e loko eTaluM kare che toye dharma nathI kema ke e kAMI puNya-pApa mAnIne ema nathI vartatA paNa manuSyajAtinA sIdhA vyavahAra mATe ema varte che. tame to dharma mAnIne A badhuM karo ane e pramANe varto to manuSyarUpe deva jevA bano. paNa A to irAdApUrvaka dAnava banavA mAMDyuM che e bInA bhayaMkara che. to kaho ! pratibaMdha zAnA para hoya ? ahiMsAdi sadAcAro para ke hiMsAdi anAcAro para ? AjJAbhaMga vakhate mauna dhAraNa karanAranAM vrato lopAya che jene potAnuM manAya enA nAza vakhate mauna na hoya. AjJAbhaMganA prasaMge mauna dhAraNa karanAranAM vrato lopAya che ema A mahAtmA pha2mAve che. garbhAvAsa tathA narakAvAsa sAro. paNa AvA AjJAbhraSTa uThAvagIronA ToLAmAM rahevuM khoTuM ema A maharSi pharamAve che. A saMbodha prakaraNa graMtha evo che ke e pApI Page #584 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 563 1751 - 3H AjJAprema ane zAsananI vaphAdArI - 116 loko vAMce to emane UMcAnIcA karI mUke. A graMtha racanArane to e loko paNa madhyastha mAne che. "pakSapAto na me vIre' lakhanArAno ja A graMtha che. emanA yuvakasaMghanI patrikAnA mukhapRSTha para e mahAtmAnuM A vAkya lakhAya che. e mahAtmA ja A badhuM kahe che, paNa te emane jovuM nathI. e loko to jyAre A jANaze tyAre bolI UThaze ke, "A graMtha haribhadrasUrijIno na hoya," kema ke emane A phAve nahi. A graMtha zrI haribhradrasUrijI ma.no nathI evuM puravAra karavA e loko AkAzapAtALa eka karaze ane sevavAM paDaze eTalAM pApasthAnako paNa ene mATe sevaze. emanI dRSTi ja phAvatuM levAnI che. jinapratimAnI vAtamAM zuM zodhyuM ? "pratimAno jhaghaDo saM. 1509mAM nIkaLyo ane tyAre khaMDana thayuM mATe maMDananI jarUra paDI, atyAre maMDananI zI jarUra ?' AvuM emaNe zodhyuM. emane pUcho ke dhADa Ave tyAre ja pahero mUko cho ke pahelethI mUko cho ? jo pahelethI ja mUkatA ho to vagara khaMDananA prasaMge paNa maMDana thAya ja. A to sarvajJanA dIkarA hatA. virodhInI paNa kalpanAmAM na hoya evI vAta khAsa upasthita karIne enuM khaMDana kare evA e samartha hatA. bAkI to be-cAra dalIla UbhI kare. paNa A to evA vidvAna ke vAdI je zaMkA na kare te badhI pote UbhI kare ane pachI khaMDana kare. makAna bAMdhe tyArathI ja gRhastha bAraNAM, nakucA, sAMkaLa vagere karAve che. e rIte khaMDana pahelAM paNa maMDana hoya ja. Dagalo sIvaDAve tyArathI ja khissAM rakhAvAya che. paiso maLe tyAre khissAM mukAvavAM evo niyama na hoya. e loko kevA buddhivALA che ? graMthanI vAta jANaze tyAre kaheze ke, "A sAdhuo kyAMthI AvuM badhuM lAve che ?" paNa e hoziyAra evA ke jevuM vAtAvaraNa jue tevI vAto phelAvavA maMDI paDe. ApaNe zrI naMdIsUtra vAMcavA mAMDyuM eTale pahelAM to ghoMghATa karyo ke AvuM kazuM che ja nahi. paNa pachI to eka mAsikamAM paNa lenAre levA mAMDyuM eTale ThaMDA thaI gayA. - - - - sabhA: 'emanA guruone A khabara nahi hoya ? ajJAna jAtinA corane kAyadAnI khabara na hoya. paNa enA sAthIdArone to badhI khabara hoya. paNa potAno bhAga paDato hato eTale jJAna avarAI gayuM. e to jyAre hAthakaDI paheravAno vakhata Ave tyAre yAda Ave. corIno mAla rAkhavAmAM ane khoTA dastAveja lakhavAmAM zikSA bhayaMkara che ema badhA jANe che. paNa lobhanA mAryA evAM kAma kare che ne ? mAla tijorImAM mukAya ane acAnaka cAra polIsa AvatA dekhAya tyAre kAyado yAda Ave. atyAra sudhI lobhe jJAna Page #585 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 594 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 152 DhAMkI dIdhuM hatuM. evA lokonA hAthamAM A pAnAM Ave tyAre Aste rahIne chevaTe kahI de ke "A badhuM lakheluM sAcuM paNa avasara joIne e bolAya. atyAre bolavA mATe A na hoya. dravya, kSetra, kALa, bhAvane nahi jANanArAe atyAre AvA graMtho bahAra kADhyA che. ame evuM na karIe. caudaso varSa pahelAMnA graMthono Aje upayoga thAya ? jenAthI kaSAya vadhe evAM zAstro na vaMcAya !" AjanI hAlata kevI che! e bicArAne emano pakSa mAMDatA paNa nathI AvaDato. kubuddhithI jJAna avarAI gayuM che. emanA karatAM to emano pakSa huM sArI rIte mAMDI ApuM, paNa mAre mArI jiMdagI para agni mUkavo hoya to ja e bane. e to kahe che ke, loko jyAre yogya hatA tyAre AvuM bolAya te cAle. paNa atyAre AvI vAto cAle ? jevo loka tevI bhASA bolAya. jo kaMdamULamAM pApa che tevo hAu Ubho na karyo hota to loka sukhe kaMdamULa khAta ane zarIranI taMdurastI sudhArata." AvI vAto kare toya mauna rahevAnuM ? jyAM mArApaNuM manAya tyAM mauna na hoya. samyagudRSTi AtmAne jeTalo maraNano bhaya na hoya teTalo duSTonA sahavAsano bhaya hoya. ajJAnIonA sahavAsane laIne to AjanI hAlata bhayaMkara banI che. eka mANasa mAMdo thaIne pathArImAM paDyo eTale eka jaNa AvIne kaheze ke. aho ! moM to bahu phIkuM paDI gayuM che !" tyAre bIjo AvIne bolaze ke, "darada to bahu vadhI gayuM lAge che!" trIjo vaLI kaheze ke, "AvA tAvamAM ja amAro bAbo gujarI gayo hato. jyAre cotho kahI de ke, "sAcavajo, darada to bahu bhayaMkara lAge che." Ama, pelo zAMtithI paDyo paDyo darada bhogavato hoya tene evo trAsa upajAve ke pelo potAne vagara mote ja mUo samaje. roga to kAMI vadhI nathI gayo. paNa pelA cAra DAhyAo AvIne mahokANa mAMDI gayA. AvA kAraNe to DokTaro sagAvahAlAne dardI pAse AvavA ja nathI detA. DaoNkTara to dardInI nADI tapAsI "ThIka che ema kahI dardIne AzvAsana Ape eTale bUmo pADato dardI paNa jarA zAMta thAya. tyAM darada ghaTyuM nathI paNa AzvAsanathI zAMti vaLI; jyAre AvanAra sagA to jeTalA Ave eTalA navuM navuM DahApaNa DahoLatA jAya. eka kahe, "A DokTara ja nakAmo che to bIjo kaheze ke, "A davA ja UMdhI thAya che. Ama jAtajAtanI vAta karI dardIne mUMjhavI nAMkhe evI hAlata che. AjanA bhaNelAno saMnipAta! AgaLa daridrAvasthAmAM loko pApodaya mAnatA ane puNiyA zrAvakane yAda karI zAMti letA. jainazAsanamAM AvI manovRtti hatI. AjanA bhaNelA to kahe Page #586 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1753 - 3H AzAprema ane zAsananI vAdArI -116 - 565 che ke, "Apapta samAjanI A te kevI daridrAvasthA ! amerikAmAM to chappana mALanAM makAno che ane ahIM to ApaNe jhUMpaDImAM paNa ThekANAM nathI. AvI kaMgAliyata zuM kAma veTho cho ? bahu dharmaghelA na thAo. pahelAM paisA kamAo pachI dharmanI vAta karo. khAlI dharma dharma na karo. paisA haze to dharma thaze, paisA haze to maMdiro baMdhAze ane paisA haze to sAdhuone roTalA vahorAvAze. sAdhuo konA para jIve che ?' AvuM AvuM bolavAno Aje badhAne saMnipAta thayo che. bhaNelAo AvA udgAro kADhe che te emanI lAyakAta kevI che e batAve che. maMca para caDhI teo bhASaNa kare che ke, "hemacaMdrasUrinA sAmaiyA vakhate aDhAraso to koTipatio hatA ane AjanI ApaNI dazA juo ! mATe have dharmanI lata choDo ane kArakhAnAM kholo. udyoga vagara uddhAra thavAno nathI." AvA e bhaNelA che. sAdhu paNa jo pATa parathI AvuM bole to be-cAra divasa to sAMbhaLanArA emanI evI vAtamAM na kheMcAya. paNa AThame dahADe e paNa pharI jAya ane evA sAdhunI vAtamAM bhaLI jAya. arthakAmanA rasiyA evA bhoLA jIvone jhera pAvuM saheluM che. AvI vAta karanAra paNa sIdhI rIte nahi paraMtu bahu siphatathI vAta kare. AMTIghUMTIthI vAta karI bhalabhalAne phasAvI de. emanuM moTuM na jovAmAM kalyANa': , mAne baccAne jhera pAvuM hoya to vAra zI lAge ? mA para e baccAne vizvAsa keTalo hoya ? nava mahinA peTamAM saMgharanAra mAne e bacce potAnI mA mAne, enA para ene anupama vizvAsa hoya, enA hAthanA sparzathI paNa enAM roma khaDAM thaI jAya. AvA vizvAsu baccAne jhera pAvuM hoya to e mAne vAra keTalI lAge ? je loko duniyAmAM kyAMya nathI ThagAtA evA paNa strI pAse ThagAya che, kema ke tyAM patnI tarIke vizvAsa che. bhalabhalA uThAvagIrone pANI pAnArA paNa patnIthI sahejavAramAM ThagAya che. guru upara paNa bhaktano vizvAsa kAMI kAma nathI. gurune to e tAraka mAne che. evA vizvAsune jhera pAvuM hoya to gurune vAra zI lAge ? zAstra kahe che ke, "kasAI sArA ke je gaNatarInA jIvonI katala kare che ane te paNa kahIne kare che. jyAre guru to potAnA caraNamAM hajAro AtmAo vizvAsa mUke che. temanI katala kare che. e vizvAsuono vizvAsaghAta karI emanI anaMta jiMdagI barabAda kare che. mATe to zAstra kahe che ke, "sAMbhaLyA vinA rahevuM e sAruM paNa utsutrabhASInuM sAMbhaLavA karatAM kAnamAM khIlA ThokavA sArA." evAne to, "adIDha kalyANa karA" eTale ke "na joyA sArA' kahyA che. emanuM moTuM na jovAmAM ja kalyANa che. Page #587 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 599 -- - saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - 1754 ....AvA paNa samyagadaSTi Aje ghaNA cheH amRte pAvAmAM hajI muzkelI paNa jhera pAvAmAM muzkelI zI ? jene saMsAra game che ane tyAgarUpI amRta pAvuM muzkela che. paNa saMsAranA rasanuM jhera pAvAmAM koI muzkelI nathI. paisATakA, rAjaRddhi, sukhasAhyabInA rasiyA jIvone e badhI cIjo meLavavA jevI samajAvI emane rAjI karavA ane e jhera emane pAvuM emAM koI muzkelI che ? emanI pAse e badhuM sAruM kahenArAnI pAchaLa pAgala banavAmAM emane vAra nahi. e badhAne khoTuM samajAvI phakIrIne sAcI samajAvavI e bahu muzkela che. saMsAramAM cITakelAne vadhAre cITakAvavA emAM jarA simenTa lagADo eTale barAbara majabUta thaI jAya. saMsArIne saMsAranA rasiyA banAvavA muzkela che evuM kahenAra mahAmUrkha che. eka vezyA Ave ne jarA hAvabhAva kare eTale mANasa pAgala bane. game tevo gusso dharAvanAro mANasa paNa strI pAse gulAma thaI jAya. e kahe to be kalAka tyAM besI rahe, kAraNa ke tyAM vAsanA beThelI che. duniyAnA padArthanA prema dvArA to tamane jema pheravavA hoya tema pheravAya. eka pathase mUkI tenA upara jarA kaMku ke siMdUra lagADIne kahevAmAM Ave ke, "Ane je name tenA vAMchita phaLe" to juo! ene namavA lAina lAge che ke nahi ? sAro mANasa saunA dekhatAM kadAca sIdho na name to paNa, tyAMthI pasAra thAya tyAre joI na koI jAya te rIte hAtha joDI le ane kadAca koI joI jAya ne pUche to kahe ke, "hAtha joDyA temAM ApaNuM gayuM zuM ? lAbha thaI jaze to ThIka che nahi to kAMI javAnuM to nathI ne ?' AvA paNa samyaguSTi Aje ghaNA che. zrI jinezvaradevonI karAmata H AvA mUrkha arthakAmanA rasiyAone pAgala banAvavA jarA paNa muzkela nathI. ramaNInAM rU5 varNavavAmAM ane paisAnAM sukha varNavavAmAM muzIbata zI che ? paisA vagere sAhyabIne khoTI samajAvavAmAM karAmata joIe, ApaNA zrI jinezvaradevo evI karAmata karI gayA che. evI karAmata karIne ja emaNe cakravartIone paNa bhikSuka banAvyA che. lAkhono pAlanahAra, cha khaMDano mAlika paNa "dharmalAbha" kahIne hAtha dharato thAya e zrI jinezvaradevanI karAmatanA yoge ja. AvA kImiyAnA zodhaka mAtra zrI jinezvaradevo ja che. cha khaMDano mAlika paNa dIkSA lIdhA pachI vastImAM Ave tyAre koI paNa sthAnamAM UtaravA mATe tenA mAlikanI rajA mAge ane sAmo jo nA pADe to prasanna citte "dharmalAbha' ApIne tyAMthI cAlato thAya. A kImiyo kAMI jevo tevo che ? covIse kalAka Page #588 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1755 39 AzA prema ane zAsananI vaphAdArI -116 -- 57 zarIranI sevAmAM racyApacyA rahenArane covIse kalAka zarIranI sevAno tyAgI banAvavo e kAMI jevI tevI vAta nathI. eka lAkha bANuM hajAra aMtaHpurInA mAlika evA cakravartI pAse kSaNamAtramAM tyAga karAvanAra kImiyAgaranA ja ApaNe sevaka chIe. ApaNe jo saMsAranI pAchaLa ghelA banIe to ApaNA jevA karmaphUTelA koI nahi. zAsanane mAruM manAya to mauna na raheH zAsanane mAruM manAya to enA nAzanA prayatno sAme rAkhyuM paNa mauna na rahe, to svayaM to zAnuM rahe ? na ja rahe. AjJAbhaMga karanArA emanAM vrato lope che ane evAnA sahAyako paNa potAnAM vrato lope che. ekalA rahevuM paDe enI phikara nahi. paNa AjJAbhraSTonA ToLAmAM na rahevAya. rANo pratApa ekalo rahyo, badhuM duHkha sahyuM paNa eNe potAno dharma na choDyo. e sAro kahevAya che ke khoTo ? ApaNe to zrI jinezvaradevanA sevaka kahevAIe chIe. chatAM evI rIte ekalA rahevAnI hAma na batAvI zakIe ? AvyA ekalA, javAnA ekalA, to bekalAno moha zA mATe ? evA kusaMgamAM rahevuM zA mATe ? - zrIsaMghamAM AcAryo e mukhya che. have e AcAryanI zI pharajo che te jovAnI che, je have pachI. Page #589 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 : jainAcAryonuM kartavya ane jainazAsananI maryAdA vIra saM. 2456 vi. saM. 19867, caitra vada-14 ravivAra, tA. 27-4-1930 sAcA khoTAmAM mAdhyasthya e mUrkhatA che : A badhA cALA zAnA ? * mamatA zarIranI utA2vAnI che, zAsananI nahi ! AjJAbhraSTanA ToLAmAM na rahevuM H * nikaTano sAthI koNa gaNAya ? bhAvAcArya tIrthaMkara tulya che H rAgI kadI sukha pAmI na zake H dravyapUjAno hetu : bhAvAcArya lokacittane na jue : adhyAtma kalpadrumamAM zuM lakhyuM che ? * yativeSa dharyo che paNa yatipaNuM pAmyo nathI : 7 khoTI dayA na khavAya : arthIpaNuM e to moTI yogyatA che : tamArAM ane amArAM mApa judAM che : 'prANAtipAta' para to AkhI dvAdazAMgI bharI che : lAkho subhaTo sAme jhajhUmavuM saheluM paNa munipaNuM pALavuM kaThina : tamArI amArI dRSTinA meLa nahi maLavAnA : tyAjyanA nAzano siddhAMta na hoya : 0 yojanApUrvakanI hiMsA manuSya ja kare : 70 saMsArano tyAga karAya paNa eno nAza na karAya H saMsAramAM pApanAM mULiyAM to UMDAM che : pApakArI vastu parathI prema uThAvo : evo jIva koI kALe tattva na pAme : ekalo puruSArtha mukti mATe ja kAmano che H 7 sarvajJadevano samayadharma : svArthI premIo dharma mATe nAlAyaka che : jJAnIo jJAnacakSuthI duniyA AkhIne duHkhI jue che : zrI jinezvaradevano sAdhu e bhikhArI nathI : yativeSa AjIvikA mATe na banAvAya : 0 samayane ADo dharI zAstranI vAta mAnavA taiyAra nathI : sarvajJanAM vacana khoTAM kahenAra jaina tarIke rahevA lAyaka nathI : 117 Page #590 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 : jainAcAryonuM kartavya ane jainazAsananI maryAdA - 117 579 sAcA khoTAmAM mAdhyasthya e mUrkhatA cheH anaMta upakArI zAstrakAra paramarSi zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA A saMbodha prakaraNamAM zrI naMdIsUtranA maMgalAcaraNamAM varNavelA zrIsaMghanA svarUpane pratipakSa laIne vadhAre spaSTa kare che. teo pha2mAve che ke sukhazIliyA tathA svacchaMdAcA2I mokSamArganA vairIo che. evA AzAbhraSTa, mokSamArganA vairIo, unmArganA pakSakAro, devAdika dravyanA bhakSaNa karavAvALA, sAdhujanano dveSa karanArA, anIti-adharma tathA anAcAranA AcaranArA ane dharmanItithI pratikULa vartanArAM sAdhu-sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA moTA samudAyamAM hoya to paNa ene saMgha na gaNAya. zrI jinAjJAmAM rahenAro saMgha mAtA-pitA tulya che, mokSamArgarUpI mahelanA staMbha tulya che; jyAre zrI jinAjJA bahA2no saMgha sarpa jevo bhayaMkara che. AgaLa vadhIne e mahAtmA kahe che ke AjJAbhaMganI pravRtti karanArAne sahAya karanArAo paNa potAnAM vratono lopa kare che. AjJAbhaMga thato najare jovA chatAM madhyasthapaNAno dekhAva karI mUMgA rahenArA avidhinI anumodanA kare che mATe emanAM paNa vratono bhaMga thAya che. sAcA khoTAmAM mAdhyasthya e mUrkhatA che. jyAM sudhI sAcuM-khoTuM na samajAya tyAM sudhI mAdhyasthya hoya to kSantavya che. 1757 A badhA cALA zAnA ? dIvo jevuM spaSTa jaNAyA pachI paNa mAdhyasthya e to mUrkhatA yA daMbha che. satyadarzananI prApti na thaI hoya tyAM sudhI mANasa madhyastha rahe. mArgAnusArInuM lakSaNa ja e ke jyAM dharma sAMbhaLe tyAM doDe, jyAM ThIka lAge tyAMthI grahaNa kare. zAstra gahana mati thoDalI ema e mAnato hovAthI ziSTa puruSonAM vacanone e pramANabhUta mAne. paraMtu mArgAnusArImAMthI samyagdaSTa banyA pachI paNa 'sarva deva, sarva guruo ane sarva dharma sa2khA' evuM mAdhyasthya na hoya. A badhI vAto ahIM sAdhune mukhya rAkhIne karI che. samajyA pachI paNa AjJAbhaMganA prasaMge mauna rahe enAM vratono lopa thAya che. zAsanane jo potAnuM mAnyuM hoya to tenA nAzanA prasaMge, irAdApUrvaka rAkhyuM mauna paNa na rahe, to svayaM to zAnuM rahe ! na ja rahe. za2I2no pUjArI saheja paNa Apatti AvatAM mauna rAkhI zakato nathI. dUra dhaDAko thatAM ahIM pote dhrUjI UThe che. sApa najare paDatAMnI sAthe ja 'marI gayo' evI bUma pADI UThe che. sADA traNa maNanI kAyAmAM kyAMka eka kIDI karaDe tyAM tarata UMco nIco thaI jAya che. UMghamAM mAMkaDa jarA caTako bhare tyAM beTho thaI zodhavA mAMDe che. maccharanI to tAkAta nathI ke UMghamAM paNa sIdho karaDI Page #591 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 570 1758 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 jAya. jarA DaMkha mAravA jAya ke tarata hAthano jhapATo lAge ne bicArAnA rAma ramI jAya. AvaDI moTI kAyAmAM eka nAnIzI phollI thAya tyAM DokTarane tyAM doDadhAma cAlu thaI jAya. jarA nakha kAco Utare to hajAmanA bAra vAgI jAya. A badhA cALA zAnA ? zarIramAM mArApaNuM ThAMsI ThAMsIne bharyuM che tenA ja ne ? zarIrane kAMIka thAya ke na pote UMghe ke na bIjAne UMghavA de; tyAM mauna rahe zI rIte ? zAsanane potAnuM mAnyuM nathI mATe mauna sevAya che. . . mamatA zarIranI utAravAnI che, zAsananI nahi zarIrane to evuM potAnuM mAnyuM che ke oNparezana karatAM pahelAM nazo devo paDe che, nahi to kApavA de zI rIte ? paraMtu zarIranI AvI mamatI utArI nAkhavAnuM zAstra kahyuM che. zarIranI jema zAsananI mamatA paNa utAravAno tamAro vicAra che ke zuM ? evuM hoya to kahI dejo. zAsananI mamatA utArI ke najIka AvatuM kevaLajJAna tyAM aTakI jaze ane pachI tyAMthI pAchuM. pharaze. vAlImunie tIrthanAzano prasaMga Ubho thayo jANI dhyAnane bAjue mUkyuM. kRpaNano kAko paNa bImArI vakhate vaidya ke DaoNkTarane moM mAgyA dAma Ape che. zarIrane potAnuM mAnyuM che. jyAre zAsana hajI potAnuM manAyuM nathI. jJAnI kahe che ke, mukti karatAM zAsana para bahu bhAva joIe. nokarane paisA karatAM zeTha para vadhAre prema hoya. paisA kharcIne paNa zeThanuM e sanmAna kare; samaje che ke e kharca nakAmo javAno nathI. "bhave mare tu caMirr'nI mAMgaNI e ja hetue che. upAdhyAyajI mahArAje zrI jinezvaradevanI bhaktine muktinI dUtI kahI che. bhaktibhAvamAM caDhe pachI muktinI darakAra ochI. kema ke pachI mukti javAnI che kyAM ? AvyA vinA eno chUTako ja nathI. zAsana roma roma pariNamyuM hoya to A badhuM thAya. evA AtmAne kadI krodha thAya to paNa prazasta hoI sAdhaka koTimAM che. Aje to maMdire javuM vagere kriyA to badhI karAya che. paNa zAsana haiye nathI. ghara, bajAra, peDhI e badhuM haiye che mATe tyAM koI paNa vAtamAM haze have !" kahIne DhIluM mukAtuM nathI. maMdira, upAzrayanI bAbatamAM vAtavAtamAM "haze have ! emAM zuM thaI gayuM !" e pramANe bolavuM rUDha thaI gayuM che. enuM kAraNa e ja che ke zAsana haiye nathI. je cIja haiye vase tenA mATe evuM na ja kahevAya. AjJAbhraSTanA ToLAmAM na rahevuM have e mahAtmA kahe che ke, AjJAbhaMganA prasaMge chatI zaktie mauna dhAraNa karanArA avidhinI anumodanA karanArA thavAthI emanAM vratono lopa thAya che ane emaNe karelI sevA kSaNamAM nakAmI jAya che. game teTalI sevA karI hoya paNa Page #592 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1759 - 37: jainAcAryonuM kartavya ane jainazAsananI maryAdA - 117 - 571 ekavAra jo zeThanuM apamAna kare to e zeTha tenI sevAne kevI gaNe ? A maharSi AgaLa pharamAve che ke je AtmA zrI tIrthaMkaradevanI AjJA mAnato hoya, zrutajJAna pratye bhakti dharAvato hoya teNe AjJAbhraSTane zikhAmaNa devI joIe. ethI paNa AgaLa vadhIne e mahAtmA pharamAve che ke "jo e na mAne ane e ToLuM vadhatuM jAya to garbhapraveza karavo sAro, kadI narakamAM javuM paDe to sAruM paNa evA pApI saMghonA ToLAmAM rahevuM bhayaMkara che." samyagudRSTi AtmAne garbhAvAsanI ke narakAvAsanI pIDA eTalI bhayaMkara na lAge jeTalI pIDA AvA pApI ToLAmAM rahevAnI lAge. garbhamAM ane narakamAM to samyagudRSTi AtmA nirjarA sAdhe ane ahIM to karma baMdhAya. nikaTanA sAthI koNa gaNAya ? zAsana romaroma pariNamyuM hoya tyAre AvA zabdo nIkaLe. ApaNane to Aje AvA zabdo bahu kaDavA lAge che. paisA mATe sagA bApa-dIkarAnA saMbaMdha jidagIbharanAM nathI tUTatA ? svArtha mATe bhalabhalAnA saMbaMdha kSaNavAramAM tUTI gayAnAM DhagalAbaMdha dRSTAMto maLaze. paisA mATe gAma, negara, deza, gharabAra, saMbaMdhI, sagAvahAlAM choDyAM ane paradeza jaIne vasyA. paisA mATe zuM zuM na taryuM ane dharma mATe zuM taryuM? jIvanamAM e viSe kAMI noMdha rAkhI che ? zAsana pratye pUrA premanI vAto karo cho. paNa koI pramANapatra enuM rAkhyuM che ? maMDapa baMdhAyA hoya ane miSTAnna UDatAM hoya tyAre so bhegA thAya paNa ATo khUTe tyAre khabara levA Ave, leNadAra kaDI paherAvI ghasaDI jato hoya tyAre choDAvavA Ave e ja nikaTano sAthI gaNAya. zAsananI "jaya' bolAya tyAre to ToLAM UbharAya paNa dhamAla bole tyAre keTalA UbhA rahe ? bhAvAcArya tIrthaMkara tulya cheH saMghamAM mukhya sAdhu ane temAMye mukhya AcArya che. pravacanaratnanA nidhAnabhUta sUrivaro e saMghamAM nAyaka che. saMghanA AdhAra e che. emanA AdhAre ja vartamAnakALamAM dharma cAle che. zrI jinezvaradeva to gayA, bhagavAna mahAvIradevane gayAne to Aje paccIso varSa thayAM. paNa tyArabAda Aja paryata zAsanane sAcavanAra to AcAryo che. e AcAryo kayA ? AcAryane tIrthaMkara samA kahyA che. paNa te kayA ? zrI jinamatane yathArUpe prakAze te. e bhAvAcArya tIrthakara tulya che. A mahAtmA eTaluM kahyA pachI pharamAve che ke jeo zrI jinamatane laMghe teo satparuSa nahi paNa kApuruSa che. kA eTale kAyara-hIna puruSa che. sUrie jagatamAM prakAzana karavA yogya kAMI hoya to te zrI jinamata Page #593 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 572. saMgha svarUpe darzana bhAga-3 170 , ja che. enA prakAzanamAM saghaLuMye AvI jAya evI e anupama vastu che e prakAranI buddhi haiyAmAM jAgrata thavI joIe. jinamatane gauNa karavo paDe evo koI kALa che ? evo kALa Ave evuM iccho cho ? mahAvrata vinA, mahAvratanA pariNAma vinA paNa mukti maLe evo koI kALa che ? viSaya kaSAyanI lAlasAnI pravRttithI paNa mukti maLe evo kALa hoya che ema kahI zakazo kharA ? rAgI kadI sukha pAmI na zake? AtmAnuM svarUpa na samajAya, svarUpano vibhAga na thAya tyAM sudhI game teTalI sAhyabI chatAM AtmAne vAstavika zAMti na maLe. nAmanI zAMtinI vAta ApaNe nathI karatA. mojathI khAvuMpIvuM, gAdItakiye besI mahAlavuM e badhAnA AnaMda kSaNika che ane enI pAchaLa rovAnuM sarjAyeluM che. rasapUrvaka janmyAnuM sukha pariNAme duHkha lAvanAra che. rAgI kadI sukha pAmI na zake. dunyavI: sAmagrInA yoge maLelo AnaMda aMte nAzavaMta che. samaya gayo pachI hAlata bUrI che. e AnaMda jene bhayaMkara lAge e ja dharmanA mATe lAyaka che. emAM jyAM sudhI lahejata Ave che tyAM sudhI tamAre ane amAre athaDAmaNa rahevAnI. maMdiramAM beThelA bhagavAna sarvajJa che ane tamArA mananA tamAma bhAvane jANe che ema jANyA pachI je rIte bolo cho ane varte che tema vartAya kharuM ? "tAra ho tAra..." e zabdo bolatAM pApanI gabharAmaNa chUTe.' paNa AjanI kriyA grAmophonanI rekorDa jevI thAya che. bhAvastava vakhate to nirvedanAM jharaNAM jharavAM joIe. potAnI niMdA ane tArakanAM guNagAna e nirveda che. dareka stavanomAM A be vAta Ave che. tamAma doSo TALIne paramAtmA jevA guNavAna thavA mATe A badho prayatna che. bhAvapUjAnuM rahasya ja A che. dravyapUjAno hetu dravyapUjAno hetu e che ke A AtmA pudgalathI TevAI gayo che, enI dRSTi jyAM tyAM bhaTakI rahe che, e dRSTine ahIM sthira karavA mATe dravyapUjA che. uttama dravyo, sugaMdhI puSpo, AkarSaka aMgaracanA, e badhAno uddeza e ja che. dravyapUjA e bhAvapUjA mATe che, bhAvanI vRddhi mATe che. dravyapUjA karyA pachI bhAvapUjA nahi karanArano zrama phogaTa che. bhAvane Agho karyo to dravya niSphaLa che. prabhunI dravyapUjA karyA bAda jyAre bhAvapUjA karavA prabhunI mUrti sAme dRSTi TheravIne pUjaka bese ke tarata ene prazna thAya ke, "huM koNa ? ane paramAtmA koNa ?' tarata potAnA doSanI niMdA thAya ane e tAraka paramAtmAnA guNanAM Page #594 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 171 - 37H jainAcAryonuM kartavya ane jainazAsananI maryAdA - 117 - 573 gIto gavAya. doSane tajIne guNavAna banavA mATe ja maMdiramAM javAnuM che, pUjanAdi karavAnuM che. e samajAya to bhAvapUjA saphaLa. kahyuM che ke - bhAvapUjAe pAvana AtamA re, pUjo paramezvara puya pavitra re; kAraNa yoge ho kAraja nIpaje che, samAvijaya jina Agama rIte re. doSanA rAgIo zrI jinezvaradevanI pUjA mATe nAlAyaka che. Avo pApI AtmA AvA pavitra sthAnamAM Avyo kema ? e prazna tyAM UThavo joIe. bhagavAnane jema tema samajAvI devA mATe maMdire AvavAnuM nathI. A koI grAhaka samajAvavA jevI vAta nathI. doSa kADhIne guNI thavAno hetu samajAya to bhAvapUjA saphaLa. dareka vastumAM evo bhAva kAyama rahe to ja sUripaNuM ke zrAvakapaNuM Take, e bhAva jAya to tepaNuM jAya. bhAvAcArya lokacittane na jue : bhAvasUri te ja ke je kevaLa zrI jinamatane ja prakAze, je zrI jinamatane laMghe te sapuruSa nathI. paNa kApuruSa che. zrI jinamatane prakAzita karavAmAM rakta evA bhAva sUri lokacitta na jue, covIsa kalAka e zAsananI ja ciMtA kare. evA bhAvasUri vikathAmAM na paDe. niHsaMgapaNAmAM lIna rahIne e bhAvasUri ekalA dharmadhyAnamAM je rakta rahe. lokaciMtA karanArA to duniyAmAM Dagale ne pagale maLe che. duniyAnA AtmAonI je jAtanI ciMtA karanArA koI nathI te prakAranI ciMtA eka dharmAcArya ja kare che. e AcArya pAse arthakAmanI ke tenA sAdhananI AzA rAkhavI niSphaLa javAthI tyAM AcAryanI kiMmata ochI mAnavAnI bhUla na karatA.. adhyAtma kalpadrumamAM zuM lakhyuM che ? adhyAtmakalpadrumanA kartA pUjya AcArya bhagavaMta zrI munisuMdarasUrIzvarajI mahArAjA A viSayamAM munione uddezIne zuM kahe che te joIe. temanA e graMthanuM bhASAMtara paNa thayuM che. bhASAMtarakArane paNa A badhI vAto lakhavI paDI che athavA bhASAMtaramAM A badhI vAto lakhAyelI che. TIkAkAre e vAtone eTalI spaSTa karI che ke tyAM bIjuM kazuM bolAya tema nathI. chatAM jemane A vAto nathI rUcatI temanI pAse samayanuM bahAnuM majenuM che. e kahI de che ke "A badhI soLamI sadInI vAto Aje vIsamI sadImAM na cAle !" emaNe A eka hathiyAra Page #595 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 574 - saMgha svarUpe darzana bhAga-3 - 1762 pakaDI rAkhyuM che. pU.A. zrI munisuMdarasUri mahArAjanI e traNa gAthAo A pramANe che : 1- dadhadgRhastheSu mamatvabuddhiM tadIyataptyA paritapyamAnaH / anivRtAntaHkaraNa: sadA svaisteSAM ca pApairdhamitA bhave'si / / 46 / / 2 - tyaktvA gRhaM svaM paragehaciMtA-taptasya ko nAma ! guNastavarSe / / ___ AjIvikA''ste yativeSato'tra, sudurgatiH pretya tu durnivArA / / 47 / / 3 - kurve na sAvadhamiti pratijJAM, vadannakurvannapi dehamAtrAt / zayyAdikRtyeSu nudan gRhasthAn, hRdA girA vA'pi kathaM mumukSuH ? / / 48 / / artha : "gRhastha upara mamatvabuddhi rAkhavAthI ane teonAM sukhaduHkhanI ciMtA vaDe tapavAthI tAruM aMtaHkaraNa sarvadA vyAkuLa raheze ane tArAM ane teonA pApathI tuM saMsAramAM rakhaDyA karIza.1 potAnuM ghara tyajIne pArakA gharanI ciMtAthI paritApa pAmatA "he RSi ! tane zo lAbha thavAno che ? (bahu to) yaMtinA veSathI A bhavamAM tArI AjIvikA (sukha) cAlaze, paNa parabhAvamAM mahAmaThI durgati aTakAvI zakAze nahi. 2 huM sAvadya karIza nahi" evI pratijJAnuM dararoja uccAraNa kare che, chatAM zarIra mAtrathI ja sAvadya karato nathI ane zayA (upAzraya) vagere kAmomAM to mana ane vacanathI gRhasthone preraNA (AdezAtmaka) karyA kare che tyAre tuM mumukSu zAno ? 3 AgaLa vadhIne A mahAtmA kahe che ke sUri athavA muni lokaciMtA to na kare paNa pApakAriNI hoya evI saMgha ciMtA paNa na kare; arthAt saMghanI je ciMtA sAvadya hoya e paNa na kare, kema ke emaNe sarva sAvadyayoganAM paccakhANa karelAM che ane e paNa jIvanaparyatanA karelAM che. tyAM evo niyama nathI karyo ke, saMghanA sAvadya kAryo karavAnI chUTa che. cativeSa dharyo che paNa yatipaNuM pAmyo nathIH muni jo gRhasthone potAnA mAnI enI ciMtAnA tApathI tapelA rahe, gRhasthanA vepAra rojagAranI, enA sukhaduHkhanI ciMtAmAM paDe to enA mATe A mahAtmA kahe che ke, "teNe yativeSa dharyo che. paNa yatipaNuM te pAmyo nathI." ahIM yativeSano daMbha e pApa to che ja, e mATe to e veSadhArIne saMsAramAM Page #596 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1763 - 37 : jainAcAryonuM kartavya ane jainazAsananI maryAdA 117 575 bhaTakavAnuM che ja. paNa vadhumAM gRhasthonAM jeTalAM kAryonI e muni ciMtA kare che e badhAM kAryonI anumodanAnA pApathI paNa bhaTakavAnuM che. muninuM paccakkhANa yAda che ne ? pAMcamA mahAvratamAM ene niyama zo che ? parigraha rAkhavo nahi, bIjA pAse rakhAvavo nahi ane rAkhatAne sAro mAnavo nahi; AraMbha samAraMbha ka2vA nahi, anya pAse karAvavA nahi ane karatA hoya tene sArA mAnavA nahi. Avo teno niyama che. - khoTI dayA na khavAyaH sUripuMdara zrI haribhadrasUri mahArAjA zrI dharmabiMdumAM paNa A matalabanuM ja kahe che : "saddio: prayone'ntarAya kRti / / a. 3, sU. 9 bhAvArtha : 'uttama dharma-saMyamadharmane svIkAravAmAM samartha hoya tevAne uttama evA yatidharmanuM varNana-prakAzana karyA vinA ja jo aNuvratAdinuM varNanaprakAzana karavAmAM Ave to te gurue zrotAne cAritranI prAptimAM aMtarAya karyo kahevAya ane tevo aMtarAya te gurune bhavAMtaramAM cAritranI durlabhatAnuM nimitta bane che.' je koI AtmA dharma levA Ave ene jo upadezaka sarvaviratinuM bhAna karAvyA vinA sIdhI dezivaratinI vAta saMbhaLAve ane dezavirati Ape to pelAnI sarvaviratinI prAptimAM aMtarAyakarmano bhAgIdAra te upadezaka muni thAya ane dezavirati sivAyanI enI tamAma aviratimAM tene anumodanAno doSa lAge. sAmAne prAraMbhamAM ja sArAmAM sArI cIja batAvI devI joIe. dharmano arthI navo navo Ave tyAre enI bhAvanA bahu UMcI hoya che. 'kyAre dharma pAmuM' e enI tIvra jijJAsA hoya che. e vakhate to jevo ApanAra hoya tevuM e levA taiyAra hoya che. pAmyA pachI ene TakAvanAra dharma che. kadI daivavazAt e na paNa Take toye enuM pAmeluM niSphaLa nathI; e pAmeluM ene pharIne dharma tarapha kheMcI lAve che. mATe dharmano arthI Ave tyAre dharmanA dAtAe jarA paNa kRpaNatA karyA vinA dharma devo. e vakhate jarA kaThaNa chAtIvALA banavuM joIe. 'A bicArAne AvA sukhamAMthI AvA duHkhamAM kyAM nAkhuM !' evI khoTI dayA na khavAya. sabhAH adhikArIpaNuM na jovAya ?' dharmanuM arthIpaNuM e kAMI kama adhikArIpaNuM nathI. dharmano arthI na hoya, dharmane gALo deto Avato hoya to evAne dharma saMbhaLAvavA koI navaruM nathI. Page #597 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 576 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 : 'nigodamAMthI bahAra AvI arthI banyA evA keTalAya AtmAo tarI gayA. abhavi jevA vagara zraddhAe paNa cAritra pALavAthI nava raiveyakanI sAhyabI bhogavI zake che. paNa e sAcA adhikArI nathI, kAraNa ke emanAmAM sAcuM arthIpaNuM hotuM nathI. e je dharma kare che te dharmanA arthIpaNAthI ke dharmanA premathI nahi, paNa mAtra potAnA bhautika svArtha mATe. sAcuM arthIpaNuM e to moTo adhikAra che. arthIpaNAthI to ThoTha paNa vidvAna bane che ane arthIpaNA vinAnA buddhivALA paNa bevakUpha rahe che. zrImaMtanA chokarAo buddhi vagaranA hoya che ema na mAnatA paNa chatI buddhie paisAnA madamAM e bhaNatA nathI. bhaNavAnI emane garaja ja nathI. sAmAnyanA chokarAone kahevAya ke "bhaNIza nahi to khAIza zuM?" AjIjI karIne emane skUlamAM dAkhala thavuM paDe, kALajIpUrvaka bhaNavuM paDe ane zikSakanI sevA e barAbara kare. kema ke ene garaja che arthAt arthapaNuM che. zeThiyAnA chokarAone bhaNAvavA mAstara ghare Ave paNa e mAstaraneya kahI rAkhyuM hoya ke, "ene kAMI kahezo nahi'. mAstara ghare Ave. paNa mahine ' pagArano artha eTale e paNa kalAka pUro karI jAya. bAkI lAMbI lappanachappanamAM na paDe. arthIpaNuM e to moTI yogyatA che: arthIpaNuM e to bahu moTI yogyatA che. dharma levA AvanAramAM bIjI khAmI hoya, bIjI yogyatA ochI hoya e bane paNa arthIpaNuM barAbara hoya to eno beDo pAra thaI jAya. munine jJAnAvaraNIyanA yoge gokhatAM chatAM na AvaDe e bane. paNa jo enuM arthIpaNuM jAMgatuM hoya to ene sIdhuM kevaLajJAna thaI jAya. mA ruSa mA tuSa" e be pada bAra-bAra varSa sudhI gokhavA chatAM munine na AvaDyAM, paNa gokhavuM na choDyuM. ApaNe A rIte gokhIe kharA ? ATaluM gokhatA chatAM na AvaDatuM tyAre gurune pUchatA ke, "kema nathI AvaDatuM ?' guru kAraNamAM aMtarAya jaNAve che. e aMtarAya toDavA mATe tapa karavAnuM ane pharI pharIne udghoSaNApUrvaka e pado gokhavAnuM kahyuM. bAra varSa sudhI akhaMDa AyaMbila karI e munie jarA paNa glAna thayA vinA e pado gokhyAM. bIjA munio mazkarI karatA to paNa enI paravA na karI. potAnA durbhAgyanI niMdA karatAM karatAM gokhavAnuM cAluM rAkhyuM to pariNAma e AvyuM ke e pado to na AvaDyAM, paNa evAM abajo pado banAvavAnI zaktivALuM lokAloka prakAzaka evuM kevaLajJAna pAmI gayA. pUrvanA aMtarAyathI jJAna na paNa caDe. paNa jJAna jene na caDe ene anadhikArI kahenArA pote ja kharekhara anadhikArI che. Page #598 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1765 - 37H jainAcAryonuM kartavya ane jenazAsananI maryAdA - 117 - 577 tamArAM ane amArAM mApa judAM cheH mahAvrata sArAM lAgyAM ema kaheto Ave ene mahAvrata ApavAnI zAstrajJA che. ene mahAvratanI vyAkhyAo na puchAya. e vyAkhyAo ene na AvaDatI hoya. paNa dharma sAro lAgato hoya to ene mahAvrata apAya. "dIkSA levI che ne mahAvrata to samajAvI zakato nathI' ema kahIne ene ayogya kahenArA pote ja ayogya che. "Apa kahezo tema karIza" ema kaheto Ave e ocho lAyaka che ? evuM kahetAM AvelA saMyama pAmIne keTalAya jIvo tarI gayA ane potAnI akkalanA unmAde caDhI marajI mujaba vartavAnI vAto karanArA keTalAya jIvo DUbI gayA. adhikAranAM tamArAM ane amArAM mApa judAM che. tamArAM mApa tamAre amane na ApavAM amane Apazo to ame tene bAjue ja mUkavAnA. e mApano upayoga tame tamArI peDhI para kaMryA karo te tame jANo. tamArI mApapaTTI to kevI ? "zrImaMta eTale sAro. DigrIdhArI e vidvAna, bahu bolI ke lakhI jANe te hoziyAra !" sAdhunI mApaNI e nathI. ekaDo paNa na AvaDato hoya te ahIM pAsa thaI zake che ane moTA DigrIdhArI ahIM nApAsa thAya che. tamArI ane amArI mApapaTTIno meLa nahi maLe. jevuM zAsana lokottara tevI e mApapaTTI paNa lokottara. ahIM gaja, tasu ke vAranAM mApa nathI. levAdevAnAM kATalAM judAM rAkhavAnI vAta ahIM na cAle. prANAtipAta' para to AkhI dvAdazAMgI bharI cheH atimuktaka kumAre mAtAne e ja kahyuM ke, "mA ! je jANuM chuM te kahI zakato nathI ane je kahuM chuM te jANI zakato nathI. keTalIye vAto evI che ke je jANyA vinA ja kahevAya che. "mAne mA' jANIne kaho cho ? nA. koInA kahevAthI ja kaho cho ne ? atimuktaka kahe che ke, "bhagavAnanA vacanathI jANyuM ke saMsAra e pApa che' have ene prANAtipAtAdi samajAvavAnuM kaho to e zI rIte samajAve ? na ja samajAvI zake. prANAtipAta para to AkhI dvAdazAMgI bharI che. lokonA peTa para bhUMgaLI mUkI roganAM nidAna karanAra khAM gaNAtA moTA moTA DaoNkTaro paNa potAnA daradane pArakhI zakatA nathI. tyAre e bIjAnA hAthamAM nADa soMpI mAtra "mane kAMIka thAya che ema kahI lAcAra banI UbhA rahe che. tamArI dRSTie je sAdhu yogyatAnuM mApa mApe te sAdhu sAdhupaNAmAM rahevA lAyaka ja nathI. ochI zaktivALA paNa arthI je ArAdhanA karI zake te vadhAre zaktivALA paNa anarthI kadI na karI zake. Page #599 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa78 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - 1766 lAkho subhaTo sAme jhajhUmavuM saheluM paNa munipaNuM pALavuM kaThinaH kRSNa mahArAjA traNa khaMDanA mAlika hatA. emanA jeTaluM kAyAnuM baLa bhagavAnanA eka paNa munimAM na hatuM. kRSNa to lAkho subhaTo sAme ekalA paDe jhajhUmI zakatA hatA. jyAre muniomAM eTaluM baLa na hatuM. paNa mArA jevuM kauvata A ekamAM nathI, chatAM huM dIkSA nathI leto ane A badhAne kyAM mUMDI nAkhyAM!! evuM bhagavAna zrI neminAtha svAmIne emaNe na kahyuM. kRSNajI to uparathI ema kahetA ke lAkho subhaTo sAme jhajhUmavuM saheluM che. paNa munipaNuM pALavuM kaThina che. munipaNuM levuM eTale kAMI laDAI karavAnI che ? munipaNAno artha mArAmArI karavI ke pustakanAM pAnAM vAMcI javAM e nathI. paNa hiMsAdi pApathI kaMpavuM, hiMsAthI bharapUra saMsArano trAsa e ja munipaNuM che. bhagavAne jene jene kharAba kahyuM te na ja karAya ema muni mAne. bhagavAna jemAM pApa kahe e na ja thAya ema mAnanArane "zAstra bhaNyA cho ? pApa zA mATe ?" evuM pUchIne UbhAM rahenArAne dharma mATe nAlAyaka kahyA che. mahApuruSa jemAM pApa kahe tyAM vaLI prazna hoya? "kevI rIte pApa ! kevuM pApa !" e samajavA puchAya e vAta.judI paNa pApa kema ?" evuM DahApaNa DahoLe te kadI dharma na pAme. dharmInuM sAcuM svarUpa che ke mAno ke amukamAM potAne pApa nathI dekhAtuM. paNa jJAnI emAM pApa kahe to pApa mAnIne tyAM aTake. doraDuM paDyuM hoya, rAta aMdhArI hoya ane e joIne sApanI bhrAMti thAya to tyAM aTakI jAo ke khAtarI karavA mATe ene hAthamAM lo ? je evuM karavA jAya te bevakUphamAM khape ane kadI prANa paNa gumAve. doraDuM hoya to na mare. paNa sApa hoya to mare ne?nadImAM amuka bhAgamAM javAthI DUbI marAya che evuM jANyA pachI DAhyo mANasa te tarapha na jAya; kema ke tyAM kAdava evo hoya ke emAM khUMcyA pachI ene bacAvavAnI tAkAta koInI nathI. tamArI amArI daSTinA meLa nahi maLavAnA: zrI jinezvaradeva sAcA" ema kahevuM, potAne emanA bhakta kahevarAvavuM ane "jinapUjA zA mATe ?' ema kahIne UbhA rahevuM e to jainatvano abhAva sUcave che. "jinapUjA kaI rIte thAya ?' e puchAya paNa "zA mATe ?' ema puchAya? "gurumAM zuM vadhAre che ke emane vAMdIe ? dharma sAMbhaLavAnI jarUra zI ? amane vAMcatAM AvaDe che. ghera pustako vAMcIe chIe. pachI upAzraye javAnI jarUra zI?' AvA AvA prazno karanArA mATe zAstra kahe che ke teo dharma mATe lAyaka nathI. jinapUjana, vyAkhyAnazravaNa, guruvaMdana vagerenA hetuo, vidhi vagere jarUra puchAya paNa "enI jarUra zI ?' evuM nA puchAya. ramatiyALa Page #600 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 37 : jainAcAryonuM kartavya ane jainazAsananI maryAdA - 117- 579 vidyArthI nizALe javAmAM ADoDAI kare e bane paNa 'nizALe kema javuM ?' evuM eNe kadI pUchyuM ? yogyatAnuM mApa kADhavAnI dRSTi ahIM judI che. tame jene bhaNelA mAno ene sAdhu mUrkha mAne ane tame jene abhaNa mAno enA AdhAre zAsana nabhe ema muni mAne, eTalo badho baMnenA mApa vacce bheda che. zrI jinezvaradeve kahyuM te ja sAcuM evuM je mAne te A zAsanamAM yogya che. bhagavAne pANImAM asaMkhyAtA jIva kahyA mATe zraddhALu e mAne ja. tyAM pApa mAnIne e Ubho rahe. Ajano vijJAnavAdI akhatarA vinA e mAnavA taiyAra nahi thAya. AtmAnuM astitva bhagavAnanA kahevAthI Ajano vijJAnavAdI mAne ? e to AtmA nIkaLI gayA pachI zarIrane toLe ane vajana ochuM na thAya to AtmAnI vAtane gappu mAne. e buddhivAdIonI jIbha badhI rIte bolI zake che. e kahI de ke bhagavAnanA vakhatamAM kaMdamULamAM anaMtA jIva haze te emaNe joyA haze. paNa Aje che enI zI khAtarIM ? e loko kahe che ke 'vijJAnanI ATalI zodho te vakhate kyAM hatI ? jo pUrvanA e loko vidvAna hota to AvI zodho bahAra pADI na hota ?' zAstra kahe che ke e sAcA vidvAna hatA mATe ja emaNe AvI zodho bahAra na mUkI; AjanAo mUrkha che mATe bahAra mUkI duniyAne pAyamAlInA paMthe caDhAve che. tamArI amArI dRSTinA meLa nahi maLavAnA. ame tamArA jevA thaIe to e meLa maLe. paNa evI rIte meLa meLavavA iccho cho ? huM kahuM chuM ke maherabAnI karIne, bhalA thaIne evuM na icchatA. dharma-adharmanA bheda samajAya to Az2anA vijJAnavAdIonA akhatarAno khataro samajAya. tyAjyanA nAzano siddhAMta na hoyaH 1767 tyAjyanA tyAgamAM dharma che. paNa enA saMhAramAM dharma nathI. tyAjya che mATe enI katala calAvavAmAM Ave to dharma to rahI jAya ane adharma palle paDI jAya. jJAnIe mA-bApa, kuTuMba, parivAra vagerene paNa tyAjya kahyAM che to zuM tyAM emanA para talavAra pheravAya ? nA. evI mUrkhatA nahi karatA. tyAjyano tyAga e dharma che, eno saMhAra e dharma nathI, paNa adharma che. strIne joIne potAnI AMkhamAM vikAra jAge mATe enI hatyA na karAya. evuM vicAranArA paNa mUrkha che. vikArI potAnI AMkha ane hatyA strInI ? potAnA pramAdathI sApa karaDe mATe sApane mA2vAnuM kahevAya ? lokone AMkhethI joIne sAvadhAnIpUrvaka cAlavAnuM samajAvAya. paNa jeTalA jherI jaMtu dekhAya teTalAne mArI nAMkhavAnuM samajAvAya ? e kyAMno nyAya ? jo tyAjyanA nAzano siddhAMta mAnyo to ahiMsA bolavAmAM raheze, haiye nahi rahe. Page #601 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 580 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - yojanApUrvakanI hiMsA manuSya ja kare: hiMsakonA nAzano jo siddhAMta svIkArAya to pahelo nAza manuSyano ja karavAno raheze. manuSya jeTalI hiMsA koI karI zakatuM nathI. yojanApUrvaka hiMsA manuSyo ja karI zake che, tiryaMco nahi. tiryaMca viphare ane mAre to bahu bahu to so basone mAre jyAre manuSya kSaNamAM lAkhonI katala kare; kAraNa manuSyabuddhino nidhAna che. suraMgo khodI temAM agni mUke, uparathI zilA goThave ane vaccenAno kaccaraghANa kADhe. rAjA bAdazAhonAM yuddhomAM AvAM prapaMco khelAtAM. potAnuM lazkara dekhAvamAM ochuM rAkhe ane pahADomAM AjubAju cAre tarapha chUpuM goThavI dIdhuM hoya; pahADanI vacce sAMkaDI jagyAmAM duzmananuM lazkara pese ke cAre taraphathI ene bharaDAmAM laIne enA para tUTI paDe ane eka paNa duzmanane jIvato javA na de. jaMgalI gaNAtAM prANIoe AvI vyuharacanA karI sAMbhaLI che? manuSyoe AvA bRha goThavI katala calAvI che. eka siMha tenA jIvanamAM keTalI hatyA kare ane eka hiMsaka banelo manuSya tenA jIvanamAM keTalI hatyA kare ?' saMsArano tyAga karAya paNa eno nAza na karAya tyAjya pratye nAzanI bhAvanA na hoya. koInuM rUpa jotAM potAnI AMkhamAM vikAra thAya mATe tenI hatyA karavAnA vicAro na thAya. balabhadramuni dIkSA lIdhA pachI eka vakhatamAM gAmamAM padhAryA tyAre emanA rUpane joIne bhAna bhUlelI eka strIe ghaDAne badale bALakanA gaLAmAM doraDAno gALiyo bharAvyo. munie strIne sAvadha karI bALakane bacAvyuM. paNa te divasathI gAmamAM bhikSAe nahi AvavAno niyama karyo. zrI jinezvaradevanI dRSTie saMsAra Akho tyAjya che. ene tajAya paNa eno nAza na karAya. tyAjyanA vicAra dharmInA che, nAzanA vicAra adharmInA che, krUratAmAMthI janmelA che. tamane baMgalo choDavAnuM kahuM. paNa tamAro baMgalA parano moha na chUTe to ene ghAsaleTa chAMTI saLagAvI mUkavAnuM na kahuM. e to mahAadharma kahevAya. vairAgya pedA karavA mATe baMgalAne asAra kahIe, zrI jinezvaradeve ApelAM dRSTAMtothI samajAvIe. chatAM na mAne to enuM bhAgya !" ema kahIne tenI upekSA karIe. paNa baMgalAnA nAzanI icchA na karIe. baMgalAnA nAzanI icchA na karI ke sAmAnuM to kalyANa thAya tyAre kharuM paNa AvI icchA karanAranuM to kalyANa gayuM samajavuM. - saMsAramAM pApanAM mULiyAM to UMDAM che: evI rIte pApanAM sAdhanono nAza karavA koI bese to eno pAra Ave kharo ? saMsAra koI divasa pApanAM sAdhano vinAno hoya ? zrI jinezvaradevanI Page #602 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1789 - 37H jainAcAryonuM kartavya ane jainazAsananI maryAdA - 117 - 581 sevAmAM asaMkhyAtA iMdro hatA. eka paNa pApanuM sAdhana UbhuM na rahe evI vyavasthA karavAnI bhagavAne emane AjJA karI ? na ja karI. saMsAramAM pApanAM mULiyAM to bahu UMDAM che, pApanAM mULiyAMthI to duniyA bharelI che. vinA vAvya e Uge evAM che. jaMgalamAM ghAsa Uge che te koI vAvavA gayuM hatuM ? tyAjyanA nAzanA prayatnathI, tyAM agni mUkavAnI vAtothI pApano nAza to nahi thAya. paNa uparathI te AtmAmAM DhagalAbaMdha pApa bharAze. hiMsakonA nAzathI hiMsA baMdha na thAya. paNa UlaTI hiMsA vadhe che. duzmanano nAza karavA jatAM AtmAnI duzmanAvaTa vadhe che. duzmanane samajAvavAno prayatna thAya to duzamana paNa mitra bane. paNa ema na karatAM ene nirbaLa mAnIne dabAvavAmAM Ave to e vakhate bhale e na bole paNa bhaviSyamAM baLavAna banIne e sAmo AvavAno. nabaLAne dhola mAro to e vakhate to e khAI le paNa manamAM gAMTha vALe ke, baccA ! atyAre dhola khAI lauM chuM. paNa vakhata AvavA de." jaMgalano bhIla bajAra vacce to vepArInI badhI vAtamAM hA, hA kare, khAtuM pADI Ape, cAra gaNA kahe to cAra gaNA lakhI Ape, kema ke e samaje che ke bajAra vepArInI che, polIsa paNa vepArInI che mAtra polIsanI kaDI paheravA mATe hAtha potAnA che mATe e bhIla tyAM narama theMsa thAya che. paNa manamAM nakkI kare che ke, "baccA ! bahAra jaMgalamAM ekalo nIkaLaje tyAre ghAmAM na lauM to mAruM nAma yAda karaje." pApakArI vastu parathI prema uThAvo: eTale je vastu nAzaka che, pApakArI che, tyAjya che enI nAzanI vAto na karo. paNa enI parathI prema uThAvo, enI mamatA tajo, eno saMga choDo. chatAM jo e tamArI pAchaLa paDe to e koI rIte na naDe tevA dUranA pradezamAM tame cAlyA jAo. balabhadramunie pote gAmamAM na AvavAno niyama karyo ane pachInI AkhI jiMdagI vanamAM gALI. pApanA nAzathI dharma thAya e na bhUto na bhaviSyati. jJAnIe kahelA ahiMsAnA svarUpane samajyA vinA, hiMsAahiMsAnA bhedane tathA jIva-ajIvanA svarUpane jANyA vinA A duniyAmAM sAco ahiMsaka koI thayo nathI, thato nathI ane thaze paNa nahi. ....evo jIva koI kALe tattva na pAme jene jIva-ajIvano khyAla nathI, jene saMsAranA svarUpa ane muktinA svarUpanI khabara nathI, jene saMsAranAM sAdhano tathA muktinAM sAdhanonI oLakha nathI, jene sukha tathA duHkhanA svarUpanI jANa nathI, jene sukha tathA duHkhanAM kAraNonuM jJAna nathI, jene puruSArtha ane bhAgyanA bhedanI samaja nathI, puruSArtha Page #603 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (582 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 10 eTale zuM ? ane bhAgya eTale zuM ? kyAM puruSArtha karAya ane kyAM bhAgya para hAtha devAya enuM paNa jene bhAna nathI ane mAruM zuM? ane pArakuM zuM ? eno paNa jene viveka nathI e kadI tattva pAme ? koI kALe e tattva na pAme. ekalo puruSArtha mukti mATe ja kAmano che: jIva duHkhI kema ? sukha mATe maravA taiyAra che chatAM sukha ene maLatuM kema nathI ? saMsAra bhayaMkara chatAM enI pAchaLa kema doDe che ? Avo kadI. AtmA sAthe vicAra karyo ? mA-bApa ke gharanI strI Ubho na rahevA de chatAM evA saMyogomAM paNa "mArAM mA-bApa" ane "mArI strI' ema karyA kare evo moha zAthI ? strI bhAgIne pArake ghare jatI rahe toya enI pAchaLa pAgala thanArA kema ? khurazI para beThelo eka miniTamAM hajAro kamAya ane eka Akho dahADo majUrI karavA chatAM sAMje peTa pUratuM paNa na pAme enuM kAraNa zuM ? A badhI, zAnI khAmI e vicAro to tarata mArga sUjhe paNa A badhuM vicAravAnI phurasada che ? kalikAlasarvajJa AcArya bhagavAna zrI hemacaMdrasUrizvarajI mahArAjA eka sthAne evA bhAvanuM pharamAve che ke - , nAzavaMtA viSayo mATe AtmA yuvAvasthAmAM je rIte AcaraNa kare che evI AcaraNA jo mukti mATe kare to A saMsAramAM pApanuM astitva ja na rahe. viSayone gharamAM pUrIne tALAM daI dyo to na chUTe e kema bane ? ekalo puruSArtha mukti mATe ja kAmano che, bIje badhe nakAmo che. bIje to puruSArtha kare ne bhAgya hoya to ja phaLe, bhAgyanA abhAve e na phaLe paNa UlaTo AtmA gabharAya ane aMtarAya vadhe. ajIrNa thAya tyAre khoTI bhUkha to lAge. paNa ochuM khAya agara DAhyo banI ekAda be upavAsa kare to pathArImAM paDato bacI jAya. paNa bhAna rAkhyA vagara traNa dahADA uparAuparI khA khA kare to cothe dahADe DaoNkTara bolAvavo paDe. "mAro mAla meM khAdho emAM bImArI kema AvI ?' evI dalIla tyAM na cAle. tamane badhAne eka jAtanuM ajIrNa thayuM che. khAvApIvAmAM, paheravA-oDhavAmAM tamAma bAbatamAM ajIrNa thayuM che. tame DhoMgI paNa banI jANo cho. lagnAdi prasaMge ke tahevAromAM sArA dekhAvAno DhoMga tamane bahu game che. je sthiti che temAM jIvI jANatA nathI mATe duHkhI thAo cho. je sthiti che te pramANe jIvI jANo to kadI duHkhI na thAo e jainazAsanano siddhAMta che. lakSmI cAlavA mAMDe tyAre dharmI AtmA gabharAya nahi. e to mAne ke javAnI ja hatI. ene mArI mAnavAmAM ja meM mUrkhAI karI hatI. enI sAthe gADha dostI karavAmAM to meM mArI akkalanuM lilAma karyuM hatuM. lakSmI jAya eTale DAhyo mANasa kharca para kAma mUke.cAha pAnanA Page #604 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 - 37H jainAcAryonuM kartavya ane jenazAsananI maryAdA - 117 - 583 kharcA rAkhato hoya te baMdha kare. evI badhI cIjo vinA na cAle ema e na kahe. devuM karIne paNa cahA pANInA kharcA rAkhavAno mokha ene na hoya. pagAramAM kApa Ave to ghI khAvuM e baMdha kare. gharanI strIne paNa kahI de ke, "hoya temAMthI calAvavAnuM, bhIkha mAMgIne ghI nahi khavAya." AjanI hAlata to bahu bhayaMkara che. devuM karIne paNa kharcA cAlu rAkhe ane pachI hAthe karIne duHkhI thAya ane lokonAM apamAna veThe. ene koIe duHkhI nathI karyo paNa pote ja duHkhI thayo che. navakAra gaNanAro paNa te ja duHkhI na thAya ke je navakArane mAnanAro hoya ane prasaMgAnusAra jIvI jANanAro hoya. sarvajJadevano samayadharma: zrI sarvajJadevano samayadharma te A che. tamane dayALuone duniyAnI bekArI sAle che ? jo kharekhara sAlatI hoya to A badhA raMgarAga, hoTela, sinemA, nATaka ceTakanA kharcA cAlu hota ? page cAlIne pahoMcAya tyAM vAhananA kharcAnI jarUra zI ? e badhA paisAnA bacAvathI to koInI bekArI TALI zakAya. paNa jenA haiyAmAM dharma vasyo hoya te A karI zake. A to koI zikhAmaNa Ape teya baherA kAne athaDAya. potAno dikaro mAMdo paDe to moTA sarjanane bolAve. paNa pADozIno chokaro mAMdo paDe ane sthiti sAmAnya hoya toye tyAM sAmuM paNa na jue e kevI dayA kahevAya ? A batAve che ke zrI jinezvaradevanuM zAsana hajI pariNAma pAmyuM nathI. zAlIbhadrano jIva pUrvabhavamAM rabArIno bALaka, zrImaMta pADozIne tyAM khIra banelI joI mA pAse AvI khIra mATe kajiyA kare che. garIba mA khIra kyAMthI lAve ? eTale e paNa bhegI raDavA bese che. bALakano kajiyo sAMbhaLI ene paNa raDavuM AvI jAya che. pADozaNo A sAMbhaLI tarata tyAM bhegI thaI jAya che ane koI dUdha, koI sAkara, koI cokhA ne koI ghI lAvIne ApI jAya che. Aje AvA pADozI maLe ? tame to lAga Ave to pADozInuM makAna khAlI karAvI kabaje levAnI ja vetaraNamAM ho. svArthI premIo dharma mATe nAlAyaka cheH hamaNAM eka dAkhalo tAjo vAMcavAmAM Avyo. eka gRhasthano dIkaro paragAma gayelo; keTalAka mahinA pachI e gRhastha bahAragAma gayo ane tyAM sTezana paranI dharmazALAmAM rAtre sUto hato. jogAnujoga eno dIkaro koI kAraNasara ociMto ghare AvavA nIkaLelo te paNa e ja dharmazALAmAM bAjunI ja rUmamAM sUto hato. ekabIjAne A vAtanI khabara nathI. madhya rAtre chokarAne peTamAM asahya pIDA UpaDI ane rADo pADavA lAgyo tyAre A gRhastha potAnI Page #605 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 584 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 UMgha bagADavA mATe pelAne manamAM ne manamAM gALo devA lAgyo. paNa ene jarAye dayA na AvI ke UThIne jouM to kharo ke ene zuM thayuM che ? ene te vakhate thayuM ke, 'AvA to ghaNA maphatiyA emanA pApe pIDAtA hoya temAM ApaNe zuM ?' ema vicA2to e sUI ja rahyo. pelo to rAtre pIDAmAM ne pIDAmAM mRtyu pAmyo. savAre bAraNAM toDIne joyuM to A to potAno ja dIkaro marI gayo hato. pastAvAno pAra na rahyo ane poka mUkIne raDavA lAgyo. e kamanasIbane rAtre dayA na AvI ane atyAre dayA AvI gaI ema ? nA, A to have svArtha raDAvato hato. AvA svArthI premIo dharma mATe nAlAyaka che. 1772 jJAnIo jJAnacakSuthI duniyA AkhIne duHkhI jue cheH AtmA pote potAnA svarUpamAM rahe to sukhI thAya evo vicAra tamane kadI Avyo ? Aje to zrImAna ane daridrI beya rUve che. eka maLelA paisA jAya nahi tenI phIkaramAM rUve che to bIjo ene nathI maLyA mATe rUve che. pelo mUThI baMdha karI rUve che to daridrI khAlI hAthe rUMve che. daridrI jo ema mAne ke khAlI hAthe to Avyo hato, kyAM kazuM laIne Avyo hato ? mATe A zI ciMtA ? ane zrImAna ema mAne ke A to badhI upAdhi vaLagI che; te rahe ke jAya temAM mAre zuM kAma ciMtA karavI ? to bemAMthI eka paNa du:khI na thAya. vicAraNA viparIta che mATe duHkha thAya che, vicAraNA badalAya ane bhAvanA zuddha thAya to lukhkho roTalo paNa mITho lAge ane nahi to batrIsa jAtanAM bhojana ne tetrIsa jAtanAM zAka paNa kaDavAM lAge. dALamAM saheja mIThuM vadhAre ochuM hoya ke kothamarI na nAMkhI hoya to moDhuM bagaDI jAya, A ochI kamanazIbI che ? hajAronI mUDIvALo potAnAthI UtaratA tarapha naja2 kare to sukhI che. paNa e haiyAphUTo lakhapatio sAme ja najara doDAve che eTale pachI chate paise duHkhI thAya che. zrI jinezvaradeve pharamAvelo madhyasthabhAva Ave to ja badhI vAtanuM ThekANuM paDe. teo pote jJAnacakSuthI duniyA AkhIne du:khI dekhI rahyA hatA mATe pokAra pADIne kahyuM ke, 'asaroyaM saMsAraH' e anaMta upakArI, anaMtajJAnI, bhAvadayAnA sAgara paramAtmAe amathI bUma nathI mArI. emaNe AkhI duniyAne potAnAM jJAnacakSuthI joI che, kevaLa carmacakSuthI nahi. e bUmathI to temaNe cha khaMDanA mAlika cakravartIone paNa kSaNamAM emanA siMhAsana parathI UbhA karI dIdhA. temaNe bulaMda avAje saMbhaLAvI dIdhuM ke, 'siMhAsane besI rahezo to narake jazo.' 'asAro'yaM saMsAraH'nI e bUma anubhavanA maMthanathI nIkaLI che, amathI nathI nIkaLI. saMsAranI asAratAnI e bUmanI TIkA karanArAo ghora pApa Page #606 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1TS - 37H jainAcAryonuM kartavya ane jainazAsananI maryAdA - 117 - 585 bAMdhI rahyA che. e TIkA karanArAnA batrIse dAMta paDI javAnA che. jJAnI potAnAM jJAnacakSuthI badhuM joI rahyA che. garama retImAM paga mUkI cAlanArA munine A lokamAM ane paralokamAM e sukhI dekhe che. kema ke A lokamAM e munie potAnA zarIra paranI mamatA utArI nAMkhI che ane paralokamAM ene mATe sukha niyata che. ratnajaDita siMhAsane beThelA cakravartIne jJAnI sukhI nathI dekhatA. e siMhAsana darekane IrSyA utpanna kare evuM hovA chatAM jJAnI e siMhAsananA rane rane jhera vyApeluM jue che ane enA para besanArane gabaDavAno che" ema joI rahyA che. mATe "sAyaM saMsAra'nI bUmathI emanA mukuTa pheMkI devarAvyA che. zrI jinezvaradevano sAdhu e bhikhArI nathI : e anaMtA karuNAnA sAgara paramAtmAe e bUma tamArA pratyenI dayAthI pADI che. emanA para gusso na karo. emane gALo na do. emaNe saMsArane khAro kahyo te tamArA jIvana khArAM banAvavA mATe nahi paNa mIThAM banAvavA mATe kahyo che, e vAta jarA samajo. anaMta vastune joyA pachI anaMtajJAnInAM vacano nIkaLyAM che. emaNe je badhAne sAdhu banAvyA che te sAdhu kAMI bhikhArI nathI. zrI jinezvaradevanA sAdhuone bhikhArI kahenArA pote bhikhArI ane kaMgAla che. tame loko divasamAM keTalAne salAma bharo cho ? keTalAnI dADhImAM hAtha ghAlo cho ? sAdhue koIne salAma bharI ? ame to bhikSAe nIkaLIe, "dharmalAbha" ApIe ane maLe tyAMthI laIe. bhikSA-gocarI e to sAdhuno dharma che. zrI jinezvaradevano sAdhu e bhikhArI nathI. paNa bAdazAhano paNa bAdazAha che. cativeSa AjIvikA mATe na banAvAya ? A mahAtmA kahe che ke lokonI ciMtAmAM AcArya ke muni na paDe. jo A yativeSa AjIvikA mATe banAvyo to ene mATe paralokamAM durgati sahelAmAM sahelI che, ema A mahAtmA pharamAve che. e durgati koI na rokI zake tevI che ema bhArapUrvaka adhyAtma kalpadrumanA racayitA evA A mahAtmA kahe che ane ema kahIne evA munione teozrI cetave che. kahe che ke - kathaM mahatvAya mamatvato vA, sAvadhamicchasyapi saMghaloke ? / na hemamayyapyudare hi zastrI, fkSatA kSati kSAtoDaAsU vim ? rarU0 . . Page #607 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-3 artha : mahattA mATe ane mamatvapaNAthI saMgha - (sAdhu-sAdhvI, zrAvakazrAvikA lakSaNa saMgha) lokomAM paNa sAvadya vAMche che, paNa zuM sonAnI charI hoya te peTamAM mAravAmAM Ave tyAre te eka kSaNavAramAM prANano nAza karatI nathI ?' ||1|| 587 1774 saMghamAM moTA tarIke khapavA mATe, mamatva buddhithI ke AjIvikA mATe, mAnapAna mATe muni duniyAdArInI vAto na kare. sonAnI paNa charI peTamAM na marAya, mAre to prANa le. saMghanA nAyaka (AcArya ke muni)thI lokaciMtA na thAya. saMghanI paNa evI ciMtA na thAya ke je pApavALI hoya. saMyama e jIvananA sthAne che ane dunyavI vyavahAranI ciMtA e zastranA sthAne che, moTAInI bhAvanAthI duniyAnAM kAryonI ciMtAthI saMyamaprANano nAza thAya che. bhAvAcArya lokaciMtA na kare. badhA saMsArasAgarathI tare e ja eka emanI bhAvanA hoya.'prayatno paNa emanA e ja hoya. jeTalA taravA Ave eTalAne e svIkAre, je na Ave ane tyAM ja rahe tene tyAM rahyuM sadhAya tevo mArga batAve ane e paNa mAnaMvA je taiyAra na hoya tene 'tasya mAttvam' kahI tyAM madhyastha 2he : samayane ADo dharI zAstranI vAta mAnavA taiyAra nathI : ahIM kahe che ke bhAvAcArya te ke je zrI jinamatane prakAze. adhyAtmakalpadrumanI A gAthAnA A arthane enA bhASAMtarakAre paNa lakhyo che arthAt emane lakhavo paDyo che. TIkAkArazrIe e vAtane eTalI spaSTa karI che ke e lakhyA vinA chUTako ja na thAya. jo ke Aje e loko A vAta mAnavA taiyAra nahi thAya. e tarata kaheze ke 'munisuMdarasUri to soLamI sadImAM thayA. A vIsamI sadImAM emanI vAto na cAle.' A rIte samayane ADo dhare che. kALa phare tema pharavuM eTaluM ja emane game che. e to ema paNa kahI de ke 'tamArI badhI vAta kharI, paNa Aje dharma to gayo guphAmAM. anukULatA hoya to dharma thAya, pratikULatAmAM dharma kevo ?' sarvajJanAM vacana khoTAM kahenAra jaina tarIke rahevA lAyaka nathI : paNa tame samajI rAkho ke sarvajJanAM vacana sarva dravya, kSetra, kALa, bhAva joIne kahevAyAM che. ene khoTAM kahenAra jaina tarIke rahevA lAyaka nathI. A viSayamAM zAstrakAra bhagavaMta hajI paNa vizeSa zuM pha2mAve che te have pachI. # Page #608 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 : tIrthaMkarone pUjya, AjJAyukta saMgha vIra saM. 2456 vi. saM. 1989, caitra vada-0)) somavAra, tA. 28-4-1930 kayo saMgha pUjya che ? kayo saMgha, saMgha nathI : 'tuM sAdhu thayo che ?' mAtA-pitAno tyAga kyAre ? yatino veSa dharyo paNa saMsAra tajyo nathI. sAdhu sasAra tyajI kema nIkaLyo che ? sAdhunI niMdA kare, te sAdhu na rahI zake. niMdA to navarA hoya te kare ! khaMDana vinA maMDana thAya ja nahi : pratikramaNamAM pApanuM khaMDana roja cAlu ja che H. vastusvarUpa samajAvavuM e niMdA nathI : paramAnaMdabhAInI celenja : uMdaro ane uMdarono rAjA H mallanI bahAdurI : AtmAnI anaMta zaktio pAse pApIo lAcAra che H - chIcharA bhasyA vinA rahI zake ja nahi : 7 dharmadrohI koI paNa kAma mATe nakAmA che : 0 pArakAnI ciMtAthI lAbha zo ? * bhATa kadI bhUkhe na mare : saMgha mATe paNa savagha na thAya : sonAnI charI peTamAM na khosAya : * 0 gharanuM bolavuM hoya tene badhA vAMdhA : sIdho vAdI ane vAMko vAdI : sIdhA vAdInI vAdanI rIta : 0 sAdhunI AziSa zA mATe ? Izvara kartRtvamAM AvatA vAMdhA : mukti mATe thatI pUjA e pUjA che H zrAddhavidhimAM AvatAM vidhAnono hetu : AzAtanAno bhaya kone hoya ? evAno sahavAsa choDI do ! * kayo saMgha tIrthaMka2vat pUjya ? tIrthane namavAnAM traNa kAraNo : * upasaMhAra : 118 Page #609 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 588 - saMgha svarUpa darzana bhAga-3 kayo saMgha pUjya che? anaMta upakArI sUtrakAra paramarSi zrI devavAcaka gaNivarajI naMdIsUtranI TIkAmAM zrIsaMghanI stuti karatAM tenI ATha vastu sAthe sarakhAmaNI kare che, te ApaNe joI gayA. e sarakhAmaNImAM teozrIe pharamAvyuM hatuM ke, zrIsaMgha e dharmIjanone AzrayabhUta nagara samAna che, AMtarazatruone chedavA mATe cakra samAna che, saMsArarUpI aTavIthI pAra utArI moze pahoMcADavA mATe ratha samAna che, saMsArarUpI aTavIthI pAra utArI moze pahoMcADavA mATe ratha samAna che, jagatamAM suvAsa phelAvavA mATe kamaLa samAna che, samagra vizvane zAMti pamADavA mATe caMdra samAna che, saMpUrNa jagatanA padArthone prakAzavAmAM tathA ajJAnarUpI aMdhakArano nAza karavAmAM sUrya samAna che, guNarUpI aneka ratnoM AkhA jagatane pamADanAra ratnAkara che ane AkhA jagatamAM madhyavartI hovAthI merU samAna che. Avo zrIsaMgha zrI jinezvaradeva pachI tarata ja pUjya che. enA AdhAre ja zAsana che. e zrIsaMghanA jeTalAM guNagAna gavAya teTalAM ochAM che. ApaNe e badhuM joI gayA, pachI pUjya AcArya zrI haribhadrasUri kRta saMbodha prakaraNamAM zrIsaMgha viSe je varNana karavAmAM AvyuM te vicArIe chIe. kayo saMgha, saMgha nathI ? ahIM sUripuraMdara AcArya zrI haribhadrasUri mahArAjAe zrIsaMghanA svarUpane pratipakSa laIne vadhAre spaSTa karyuM che. teozrI pharamAve che ke, svacchaMdAcArI, AjJAbhraSTa, devadravyAdinuM bhakSaNa karanAra, unmArganA pakSakAra, anIti-adharma ane anAcArane sevanAra, sevarAvanAra temaja sevatAne sArA kahenAra ane dharmanItithI pratikULa vartanAra evA moTA samudAyane paNa saMgha na gaNAya. e samudAyamAM veSadhArI sAdhu-sAdhvInI bhale moTI saMkhyA hoya, duniyAmAM sArAM kahevAtAM zrAvaka-kSAvikAnuM moTuM ToLuM paNa bhale emAM hoya to paNa ene saMgha na kahevAya. zrI jinezvaradevano saMgha mA-bApa tulya che, mokSamahelanA sthaMbha tulya che. paNa e saMgha te kahevAya ke je zrI jinezvaradevanI AjJAmAM hoya. AjJAvihIna saMgha to sarpa jevo bhayaMkara che. AjJAbhaMganI pravRttine manavacana-kAyAthI sahAya karanArA paNa eTalA ja doSanA bhAgIdAra che. AjJAbhaMgane jovA chatAM jeo madhyasthapaNAno dekhAva karIne chatI zaktie mauna rahe che, teo avidhi anumode che ane tethI potAnAM vratono lapa kare che. garbhapraveza sAro, narkAvAsa sAro paNa AvA pApI saMghomAM rahevuM e atizaya bhayaMkara che. Page #610 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HTTT - 38 : tIrthakarone pUjya, AzAyukta saMgha - 118 589 zrIsaMghamAM AcArya pradhAna che. paNa te dravyAcArya ke, nAmAcArya nahi paNa bhAvAcArya. e bhAvAcArya teja che ke je zrI jinamatane prakAze. zrI jinamata sivAyanI anya vAtone prakAzita karanArAne to na dIThA sArA. bhAvAcArya kadI lokaciMtA na kare. pUjya AcArya zrI munisuMdarasUri mahArAjA adhyAtmakalpadrumamAM yatione uddezIne je gAthA kahe che te sAmAnya rIte ApaNe gaIkAle joI gayA. Aje jarA vistArathI TIkA sAthe teno vicAra karIe chIe. tuM sAdhu thayo che ?' ahIM pahelA to pUjya AcArya zrI munisuMdarasUri mahArAjA yatine pUche che ke, "tuM sAdhu thayo che ?" A evo prazna che ke jema ApaNe koI sArA gharanA mANasane pUchIe ke, 'tuM kono dIkaro ? kayA kuLano ? amukano dIkaro chatAM tArI AvI kAryavAhI ?' A sAMbhaLIne pelo jAtavAna hoya to enuM moM jarU2 nIcuM thAya. e ja rIte yativeSamAM rahelAne pUche ke, "tuM sAdhu thayo che ? yativeSa dharIne lokanI ciMtA ?' A sAMbhaLI khAnadAna sAdhunI paNa evI ja sthiti thAya. AgaLa vadhIne pUjya AcArya zrI munisuMdarasUri mahArAjA pharamAve che ke, gharabAra mUkI, nava mAsa sudhI garbhamAM dhAraNa karanAra mAtAne rovarAvI, pAlaka poSaka ane bhaNAvI gaNAvI moTara karanArAM mA-bApane raDatAM mUkI tuM ahIM Avyo zA mATe ? jo ahIM AvIne paNa lIkanI ciMtA karavI hatI to mAbApanI sevAmAM lAbha na hato ? duniyAthI pUjAvA mATe, lokanI vAhavAha meLavavA mATe jo tuM mAtA-pitAne rovarAvIne Avyo ho to tArA jevo pApI jagatamAM koI nathI." evAne A mahAtmA kapUta kahe che. "mAne peTe paththara pAkyo" evI kahevata evAne mATe yogya ja che. mAnapAna mATe mAtA-pitAne tajIne saMyama lenArA to zAsana mATe bhArabhUta che. evAo ahIM AvIne prabhuzAsananuM ukALe zuM ? je nikaTanA upakArIne na mAne te dUranA upakArIne zuM mAnavAnA hatA ? dUdha pAIne moTA karanArane je dhakko mAre te vaLI zrI jinezvaradevane pUjavAnA hatA ? mAtA-pitAno tyAga kyAre ? jainazAsana kAMI mA-bApanuM vairI nathI. mA-bApanI maryAdA jALavavAno niSedha A zAsanamAM nathI. A zAsanamAM to kyAMya paNa maryAdAnA lopanI vAta nathI. upakArInA upakArano badalo to jAta vecIne paNa vALavAnuM A zAsana pharamAve che. pote bhUkhyA rahIne paNa mAtA-pitAnI tathA anya upakArIonI bhakti karavAnuM A zAsanamAM khAsa vidhAna kareluM che. kevaLa mokSanI sAdhanA Page #611 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 590 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 mATe, kevaLa zrI jinezvaradevanI AjJAnA pAlana mATe ja A zAsanamAM mAtApitAno tyAga vihita che, ke jemAM potAnuM tathA mA-bApanuM paNa hita samAyeluM che. sUtrakA2 maharSi mAtA-pitAnA upakArane to duSpratikAra kahe che. yatino veSa dharyo paNa saMsAra tajyo nathI : 1778 pUjya AcArya zrI munisuMdarasUri mahArAjA pharamAve che ke 'he yati ! jo tAre gRhastho pratye ja mamatA karavI hatI to gRhastha evAM tArAM mA-bApa zuM khoTAM hatAM ? o kamanasIba ! tuM tArAM mAtA-pitAne mUkIne ahIM Avyo, temanA pratyeno prema tarachoDyo ane ahIM pAcho anya gRhastho pratye prema vadhAre che to enuM kAraNa zuM ? jo gRhasthonI ciMtA tane game ja che, to tArAM mAtApitAnI ciMtA zI khoTI hatI ? kharekhara ! teM yatino veSa dharyo che, paNa saMsAra tajyo nathI. pahelAM to tuM mAtra sAmAnya pApI hato. paNa have to tuM mahApApI banyo che. pahelAM to tuM mAtra tArA ja pApe baMdhAto hato ane have to AkhI duniyAnA pApathI baMdhAya che.' A rIte mAtra vAhavAha khAtara, khamAsamaNA Adi mAna-sanmAna khAtara mA-bApane tajanArane A mahAtmA ocho phiTakAra nathI ApatA ! e kahe che ke, jo tAre gRhasthonI rAhe ja cAlavuM hatuM, to tArAM mA-bApanI rAhe cAlavAmAM tane zo vAMdho hato ? zrI jinezvaradevanI AjJAthI viparIta mArge calAvanAra duniyAnI salAha tane game che, to tArAM mA-bApanI salAha tane kema na gamI ? mA-bApa to mAtra potAnI khAtara tane saMsA2mAM rahevAnuM ja kahetAM hatAM, kAMI zrI jinAjJAthI viparIta vartavAnuM kahetAM na hatAM. sAdhu, saMsAra tyajI kema nIkaLyo che ? duniyAnI ciMtA mATe sAdhu, saMsAra tyajIne nIkaLyo che, evuM mAnatA ja nahi. sAdhu to potAnA AtmakalyANa mATe ane potAnA sahavAsIone e AtmakalyANanA mArge yojavA mATe ja nIkaLe che. muni jo duniyAne rAjI rAkhavA mAge to A zAstranAM pAnAM teNe kabATamAM mUkI devAM paDe ane potAno ogho teNe khIMTIe bharAvavo paDe. gRhastho to dupUra che. temane sahejamAM rAjI rakhAya tema nathI. tame kAMI ekalA roTalAnA ja arthI cho ? tamArA lobhanA khADA to eTalA UMDA che ke jene cakravartIo ke zrI tIrthaMkaradevo paNa pUrI na zake. sAdhu tamArA khAtara AkhA dharmanuM satyAnAza vALe to paNa tamane saMpUrNa rAjI karI na zake. jo tame dharmanA arthI thAo to vAta judI, paNa hAla to vartamAnamAM tame je svarUpe rahyA cho tene dhyAnamAM rAkhI A vAta thAya che. saMsAranA premI ane Page #612 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1779 - 38 tIrthaMkarone pUjya, AzAyukta saMgha - 118 - 591 viSayakaSAyamAM DUbelA samajIne A vAta karAya che. jo tame sAdhupaNAnA premI thAo to to temane sAdhunI ke zAstranI kaDavI vAto paNa mIThI lAge. sAdhupaNAnA premIne to Agamano eka-eka akSara paNa rAjI karavA mATe pUrato che. A zAstra e to AnaMdano sAgara che. jainazAsana pAmelAe AnaMda zodhavA javo na paDe, paNa tame to saMsAranA rasiyA cho, viSaya kaSAyamAM lIna cho. saMsAranI pravRttiomAM tallIna cho, eTale tamane rAjI karavA duSkara che. sAdhunI niMdA kare te sAdhu na rahI zake? - pUjya AcArya zrI munisuMdarasUri mahArAjA to kahe che ke, have e sAdhu mahApApI banyo, kema ke gRhastho gharamAM rahIne potAnA tathA potAnA kuTuMbIonAM khAnapAna, sArasaMbhALa Adi mATe pravRtti karatAM je pApa bAMdhe tenAthI keTalAya gaNuM pApa sAdhu gRhasthonI ciMtA karavAthI bAMdhe. sAdhune to vasudheva kuTumbakam' thayuM eTale AkhI duniyAnI bhAMjagaDa ene UbhI thaI. gRhasthane to potAnA be-cAra copaDA rAkhavA paDe. jyAre gRhasthonI ciMtAmAM paDelA munine to badhAnA copaDA rAkhavA paDe. jyAM jAya tyAM lokonA ragaDAjhaghaDA patAvavAmAM paDanAra muni guru maTI gora bane. bhAI-bhAInI vaheMcaNInA jhaghaDAmAM paDIne muni emanA hAMllA vaheMcI ApavAnA kAmamAM paDe ? e badhI AraMbhAdi pApakriyAnAM doSa kone lAge ? sAdhue gRhasthone kadI potAnA na mAnavA joIe. gRhasthone kadI e potAnA banAvI zakavAnA ja nahi, jo banAvI zake to ApaNe emanA paga pUjIe. sabhAH "sAdhu sAdhunI niMdA kare to doSa na lAge ?' sAdhunI niMdA karanArane sAdhu kahevAya ja nahi. tethI A prazna ja asthAne che. sAdhu kadI sAcA sAdhunI niMdA karatA ja nathI. sAdhunI niMdA karanAro to duniyAnA pApIthI paNa vadhAre pApI che. koInI niMdA kare te paNa sAdhu na rahI zake to sAdhunI niMdA kare te sAdhu zI rIte rahI zake ? niMdA to navarA hoya te kare ? ahIM veSadhArInI ke koInI paNa niMdA cAlatI nathI. paNa A mahAtmA je kahe che tenuM spaSTIkaraNa cAle che. niMdA to navarA hoya te kare, kamanasIba hoya te kare. AtmakalyANa karavAnuM mUkI niMdA karavAmAM kayo bevakUpha paDe ? paNa jo satya svarUpanA prakAzanane niMdA kahetA ho to amArA pUrvajo, pUrvanA AcAryo jema niMdaka hatA tema ame paNa evA niMdaka to chIe ja. khoTA niMdaka to sAcA mAtra hoya. jeTalA sajjana eTalA badhA durjanatAnA duzmana. Page #613 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 592 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 - 1780 sabhAH "paNa pArakAnI vAta ja zA mATe karavI ? sva-parano viveka karavA mATe paranI vAta paNa AvavAnI ja. sva-parano viveka karyA vinA vyAkhyAna thAya ja nahi. sva-parano viveka thAya tyAM jo paranI khAmI zodhAya che" ema lAge to kahevuM paDe ke e zrotA hajI ekaDo ghUMTavAne paNa lAyaka banyo nathI. e zrotAe mahinAothI vyAkhyAna sAMbhaLavAne badale dhULa ja phAkI che. je sva-parano vibhAga na karI zake, svasvarUpanI yogyatA ane para-svarUpanI ayogyatA je na batAvI zake te vyAkhyAna karavA mATe lAyaka nathI; prabhuzAsananI pATane e bhAre kare che. jo vastusvarUpanA prakAzanane nidA kahevAtI hoya to AgamomAM niMdAnA DhagalA paDyA che. pAne pAne niMdA che. eka vitarAganuM svarUpa kahevA mATe badhA avItarAganAM khaMDana karyA che, sAdhunA varNana mATe asAdhuone khAMDyAM che ane dharmanA varNana mATe adharmanuM khaMDana karyuM che. samyagudarzanano niyama zI rIte svIkArAya te jANo cho ? mAtra "sudevane mAnuM eTalAthI na cAle. paNa "kudevane paNa mAnuM e paNa sAthe ja joIe. sudevano svIkAra ane kudevano parityAga e baMne niyama sAthe ja karavAnA. e ja rIte suguru ane sudharmanA svIkAra sAthe kuguru ane kudharmano parityAga paNa sAthe ja joIe. badhAne su kahenArane zAstrakAra bevakUpha kahe che, zANo nathI kahetA. khAvAnI badhI cIja sarakhI kahevAya ? jhera kema khAtA nathI ? prANanAzaka che mATe ne ? paNa prANanAzaka kahevAmAM to niMdA AvI. e niMdA thaI ema kahenArA mUrkhAo sAthe dharmanA vAda na hoya. abhakSya to tyAjya che ja. paNa bhakSya jo abhakSya bane to eno paNa zAstra tyAga karavAno kahyo che. khaMDana vinA maMDana thAya ja nahi ghI, dUdha, dahIM, bhakSya kharAM paNa parimita kALa sudhI. be rAtrI vItyA pachI dahIM abhakSya thAya che. have ene abhakSya kahevuM e niMdA thaI ? ' sabhAH "pratipAdana zailI pahelI ke khaMDanazailI ? khaMDana vinA maMDana thAya ja nahi mATe khaMDana zailI pahelI. pAyo kholyA vinA mahela caNanAra koI joyo ? kAtara mUkyA vinA AkhA tAkAmAMthI vastro banAvanAranA caraNe jhUkavuM paDe. cappAthI samAryA vinA zAka banAvanAra, rasoyo nahi maLe. are, khetaramAM jaIne juo ! anAjane laNe tyAM ja jhApaTe, vepArIne tyAM Ave eTale pAchuM jhapaTAya. tyAMthI ghare Ave tyAre pharI jhATakIne sApha karAya. pachI bharaDAya, daLAya, TuMpAya, khuMdAya pachI roTalA, roTalI, pUrI, bhAkharI thAya. A badhI mAthAkUTa zA mATe karo cho ? mULiyAM ja kema khAtA nathI ? Page #614 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1781 - 38 : tIrthaMkarone pUjya, AjJAyukta saMgha - 118 - - 593 pratikramaNamAM pApanuM khaMDana roja cAlu ja cheH khaMDana vinA maMDana thaI zakatuM nathI. ayogyanA nAza vinA yogyano prakAza kaI rIte thAya ? sUryanA AvatAM pahelAM aMdhakAre javuM ja joIe. aMdhakAra rahe ane Ave to e sUrya ja nahi. vakIla paNa sAmAnuM khaMDana karIne ja potAnA asIlanI vAta mAMDe che. khaMDana vinA maMDana karavAnI vAta karanArA juThThA che. virodhIo evI bUmo bhale mAratA. paNa khaMDana vinAno emano eka paNa lekha to lAvo ! A to evI vAta kare che ke, jyAM kacarAnA DhagalA patharAyelA paDyA che tene sApha karyA vinA bIja vAvo. e rIte bIja vavAya ? mUrkha kheDUta hoya to vAve. potAnA kImatI bIjano nAza karI, saDo karI gAmamAM marakI phelAvavI hoya te evI rIte vAvaNI kare. bAkI to mahinAo pahelAM jamInane sApha karavI paDe, ghAsa ukheDavuM paDe, na UkhaDe tevA ghAsane saLagAvI bALI nAMkhe, pachI haLa pherave, jamInane evI pocI banAve ke paga mUkatAM ja emAM paga kheMcI jAya, jANe ke rAjA mahArAjAnI zayyA. te pachI emAM bIja vAve. jamInamAM haLa pheravyA vinA bIja vavAya nahi. khaMDana vinA kadI maMDana thAya nahi. zAstrakAre samyagudRSTine mithyAtvano bhaMjaka kahyo che. mithyAtva, avirati, kaSAya ane mana-vacana-kAyAnA azubha yogone TALe, khaMDe, tyAge, niMde, garve te samyakatvI; virati, samatA ane yogonI zubha pravRtti pAmI muktine sAdhe. zrI jinavijayajI mahArAjA kahe che ke - : "Atama sattA hArI, saMsAre huM ramyo, : mithyA avirati raMga kaSAye bahu dayo." roma roma mithyAtva ane avirati bharelAM hoya ene tajyA vinA samyagdaSTi bhavAMtare paNa na thavAya. mithyAtva pratye vaira jAgyA vinA, ene nidyA vinA, guru samakSa enI gartA karyA vinA samakita Ave kyAMthI ? himAMki, niMfma, ridama, aMA vosirAmi e zuM che ? e khaMDana nathI ? pratikramaNamAM e khaMDana roja cAlu che. pApa viziSTa AtmAnA tyAga sudhdhAMnI tyAM to vAta che. caityavaMdana, sAmAyika, pratikramaNa Adi dareka kriyAmAM "iriyAvahi" pahelI ja hoya. azuddhi gayA vinA zuddhi Ave nahi, ajJAnanA nAza vinA jJAna Ave nahi, mUrkhAI gayA vinA DahApaNa Ave nahi, dAridraya gayA vinA zrImaMtAI Ave nahi, ayogyatAne kADhyA vinA suyogyatA Ave nahi, mATe A viSayamAM ADuM bolanArA dahIM-dUdhiyA che, khoTuM mAkhaNa lagADanArA che, evAo kadI tattva na pAme. pAmavAno DoLa bhale kare, paNa pAmyA nathI e nakkI samajavuM. Page #615 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa94 1782 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 nItikArane paNa kahevuM paDyuM ke kAM to bhaNelA sArA, kAM to abhaNa sArA paNa trizaMku jevA doDhaDAhyA khoTA. "daDha akkala hamArI aura AdhImeM sArI duniyA' evuM mAnanArA doDhaDAhyAonI kadI siddhi na thAya. AvA doDhaDAhyAonI gharamAM ke bajAramAM kazI ja kiMmata nathI. Aje dharma viruddha caLavaLa calAvanArAo lagabhaga AvI jAtanA che. emanA mATe emanA gharanAo paNa kahe che ke, "e bahAra hoya tyAM sudhI sukhI chIe." peDhI para paNa bApa ke vaDIla emane besavA nathI detA. e kahI de che ke, "tame tamAre bahAra pharyA karo."AvA doDhaDAhyA navarAo dharma viruddha hilacAla karI rahyA che. kAmakAjamAM pahelAM kadI. dharma na kare e bane paNa dharma viruddhanI pravRttimAM e na paDe, kema ke e DAhyA che. vastusvarUpa samajAvavuM e niMdA nathI? vastunA svarUpane samajAvavuM e niMdA nathI ja. e samajAvavA mATe to vyaktigata kahevuM paDe ke nAma daIne kahevuM paDe to paNa e niMdA nathI. ame e rIte na kahIe eTale amAro upakAra mAno athavA to amArI e azakti mAno. sabhAH "paNa sAmA jIravI nathI zakatA." emAM koIno upAya nathI. bhagavAna zrI mahAvIradeve bharasabhAmAM gozALAne maMkhalIputra tarIke oLakhAvyo che. e sAMbhaLI AnaMdamuni sAthe gozALAe kahevarAvyuM ke, "ATalI Rddhi siddhithI paNa tAro dharmAcArya dharAto nathI te have mArI niMdA kare che ?' A rIte bhagavAna zrI mahAvIradeva para jyAre niMdaka tarIkenA Aropa mUkanArA pApI jIvo hatA, to tamArI amArI para mUkanArA hoya emAM kAMI navAI nathI. bhagavAne to spaSTa zabdomAM jaNAvI dIdhuM ke, "e gozALo jina nathI. paNa amAro ziSya banelo e ja makhalIputra che, je potAnI jAtane chupAve che.' paramAnaMdabhAInI celainjaH kuMvarajIbhAInA ciraMjIvI paramAnaMdabhAI celenja bahAra pADe che. suratamAM saMmelano thayAM ane ahIM dIkSA thaI e emanA niyamo viruddha thayuM. e badhuM aTakAvavAnA emanA manoratha saphaLa na thayA. suratamAM to saMmelano uparAMta sAdhunuM sAmaiyuM thayuM, vratonI ArAdhanA thaI, sAdharmikanI bhakti thaI, utsava mahotsava thayA ane ahIM aDhAra varSanI aMdaranI dIkSA thaI, emane mana A moTI paMcAta thaI eTale ke lakhe che ke - | 'tame ThIka avasara sAdhyo. ame jyAre duniyAnuM kalyANa karanArA mahAbhArata kAmamAM paDyA chIe eno lAbha laIne tame A badhuM karyuM. atyAre Page #616 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 595 38: tIrthaMkarone pUjya, AjJAyukta saMgha - 118 amane phurasada nathI, mATe tame je khela khelavA hoya te khelI lo. ame navarA hota to tamArAM A eka paNa kAma thavA na deta. vagere vagere...!' A rIte teo potAnA svarUpane pote ja khulluM kare che. ame paNa jANIe chIe ke tame navarA hota to tamAruM nAka kApIne paNa amane apazukana karata. hamaNAM e loka potAne moTI hilacAlamAM paDelA jaNAve che. paNa ApaNe A hilacAlamAM kyAMya emanuM nAma. AvyAnuM jANyuM nathI. uMdaro ane uMdarono rAjA H e paramAnaMda kApaDiyA tamane badhAne uMdara kahe che ne mane e uMdarono rAjA kahe che. emanI mAyAjALane kApavAnuM kAma karanArA uMdara banavAmAM ApaNane vAMdho nathI. loko para iMdrajALa bichAvIne ghaNAnA paisA khAI janArAno tyAM toTo nathI. e jALane kApavA mATe uMdaranuM kArya ka2vAmAM ApaNane vAMdho nathI. tamane Amatema pharatA kyAMka jo e 52mAnaMdabhAI bhaTakAI jAya to temane kahejo ke, mahArAje (meM) temanI ApelI padavI svIkArI lIdhI che. 1783 bIjuM paNa e lakhe che ke ame duniyAnuM kalyANa karanArI kriyAmAM joDAyA chIe, mATe uMdaro doDadhAma kare che. ame hoIe to muMbaImAM aDhAra varSanI aMdaranI dIkSA na ja thAya, paNa amane hAla phu2sada nathI. sabhA 'emane phurasada maLavAnI paNa nathI.' roTalA bhegA thAya pachI phurasada maLe ne ? jene roTalA na maLatA hoya tene phurasada kyAMthI maLe ? pachI e AvI pravRtti kyAMthI kare ? athavA to chate roTale paNa jene rAmapAtara levAnI bhAvanA thAya te AvI pravRttimAM paDe e niyama che. sAruM che ke e lekhanI nIce nAma che. tethI jANI zakyA ke A badhuM kuMvarajIbhAInA ciraMjIvI lakhe che. jyAre pApa cAre bAjuthI ghero ghAle tyAre AvuM uchAMchaLApaNuM Ave. e lakhe che ke, 'khUbI karI lo, ame jyAre paravArIne AvazuM tyAre joI laIzuM.' ame paNa kahIe chIe ke khUba karI laIzuM ane tame Avazo tyAre AjathI so guNA taiyAra thaIne UbhA rahIzuM. amArI taiyArI kAyama cAlu ja che. e jyAre sAme Ave tyAre emane satkAravA to paDaze ne ? vicAro ke temanI manodazA keTalI adhama che ! na phAvyA tyAre A lakhyuM che. mallanI bahAdurI : hindImAM eka vAta Ave che. be mallane paraspara kustI thaI. temAM eke bIjAne nIce paTakyo ane pote enI chAtI para caDhI beTho, eTale ke pelo nIce paDelo hAryo. paNa e jyAre ene ghera gayo ane mAe pUchyuM ke, beTA ! zuM thayuM ? Page #617 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 596 - saMgha svarUpe darzana bhAga-3 _1794 koNa jItyuM ? vAta to kAMI chUpI na rahe, eTale mAne samAcAra to pahoMcI ja gayA hatA, paNa pelAe hAryA chatAM potAnI bahAdurI batAvatAM kahyuM ke - ___ ammA maiMne malla pachADA, merI chAtI para dham / vo zaramiMdA nIce dekhe, uMcA dekhe ham / / pelo malla potAnI chAtI para caDhI beTho ema potAnI mA pAse sAcI vAta karato nathI. paNa pote potAnI chAtI para mallane pachADyo ema kahe che. chAtI para caDhelAnI najara nIce hoya ane paDelAnI (hArelAnI) najara UMce hoya e niyama che. AvA bahAdura A loko paNa che. emanI AvI bahAdurIthI amAruM eka rUMvADuM paNa pharakatuM nathI. emanI taraphathI AvanAra humalAno amane svapna paNa vicAra nathI Avato. agiyAra mahinAmAM emaNe macAvelI dhAMdhalano pAra nathI. paNa ame tenI leza paNa ciMtA karI nathI. AtmAnI anaMta zaktio pAse pApIo lAcAra che: jeo viSaya kaSAyanA premI che, emAM ja DUbelA che, emanuM baLa keTaluM te A zAstra sArI rIte batAvyuM che. evAo doDadhAma game teTalI kare. paNa emanI dazA kaI ? viSaya kaSAyamAM lIna banelAo jo baLavAna banatA hota to zrI tIrthaMkara-devo jIvI paNa na zakata. jemane koI mAre toya bole nahi, e jIve zI rIte ? kalyANanA sAdhaka AtmAo pAse viSaya kaSAyanA ghenamAM paDelA AtmAo nabaLA, nabaLA ane nabaLA ja che. kAdavamAM hAtha ghAlavAno nabaLAno svabhAva kharo. saMgame ghaNuM baLa vAparyuM. paNa Akhare cha mahine e thAkyo ane pachI bhagavAnane yatheccha viharavAnuM pote ja kahyuM. AtmAnI anaMta zakti pAse pApIo lAcAra che. je siMhonI paravA na kare te bhasatAM kUtarAMnI paravA kare kharA? baLavAna kUtarAo paNa karaDavuM hoya to mauna rahe. bhasatAM kUtarAM bhAgye ja karaDe. mATe bephIkara rahI. nirbhayapaNe cAlyA jAo. je zerImAM bhasatAM kUtarAM hoya te zerImAM javAmAM bhaya nahi. enI tAkAta keTalI ? e bhasatAM bhasatAM dhasyuM AvatuM hoya, paNa jarA AMkha kADhI hAkoTo karo, eTale pUMchaDuM dabAvatuM dabAvatuM pAchuM lAge. chIcharA bhasyA vinA rahI zake ja nahi koI pUche ke to pachI "e bharyuM kema ?' to kahevuM paDe ke e bhase ja. chIcharA bhasyA vinA rahI zake ja nahi. adhUro ghaDo chalakAyA vagara raheto nathI. sAcA bahAdura hoya te huM jema tema brodhe kharA ? ane te paNa kAma thaI gayA pachI bole ? bhaviSya jonArA joSIe paNa kahyuM hoya ke, "AvuM AvuM thaze" Page #618 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1785 - 38 : tIrthaMkarone pUjya, AjJAyukta saMgha - 118 597 ane ema na thAya to moM na batAve paNa bole nahi. kahevata che ke gaI tithi joSI paNa na vAMce. A loko to emAMnA paNa nathI. dharmadrohI koI paNa kAma mATe nakAmA che: e loko kahe che ke, "ame nahotA mATe A badhuM dIkSA, saMmelana vagere thayuM." jo ema ja hoya to sAdhuo vicarI zake che te paNa emanI kRpAthI ema ? ThIka che, paNa huM pUchuM chuM ke jAmanagaramAM dIkSA apAI tyAre to teo hilacAlamAM nahotA joDAyA ne ? vartamAna hilacAlamAM e loko kyAMya noMdhAyA sAMbhaLyA che ? ApaNe to emanAM nAma kyAMya vAMcyAM nathI. upakAra pravRttivALAnI A dazA na hoya. AvAo to kyAMya UbhA rahevA lAyaka paNa nathI. jo mAro sUra tyAM pahoMcato hoya to mArI temane (hilacAlanA praNetAone) paNa bhalAmaNa che ke jeo dharmanA pharamAnane bevaphA thAya che te bIje kyAre dago deze te kahevAya nahi. dezadrohI jema deza mATe nakAmA che tema dharmadrohI koI paNa kAma mATe nakAmA che. jeo zrI jinezvaradevane bevaphA nIvaDyA che te bIjAnI vaphAdArI sAcavaze ? pArakAnI ciMtAthI lAbha zo ? have pUjya AcArya zrI munisuMdarasUri mahArAjA yatine bIjo prazna pUche che ke, "he muni ! tane pArakAnA gharanI ciMtAthI lAbha zo ?' munie prANAtipAta, mRSAvAda, corI, maithuna, parigraha e pAMceno dravya, kSetra, kALa, bhAvathI, mana, vacana, kAyAthI karavA, karAvavA, anumodavArUpe jIvanabharane mATe tyAga karyo che, to have pArakAnA gharanI ciMtAthI ene lAbha zo ? jo lokasevA mATe karato hoya to mA-bApane tayA kema ? zrI jinezvaradevanI AjJAnA pAlana mATe, kevaLa muktinI sAdhanA mATe ja mAbApanA tyAganI A zAsanamAM chUTa che. e vinA mA-bApanI sevA choDavAnI nathI, temanI AjJAnI avajJA karavAnI nathI. muktinAM pariNAma thAya, saMsAranI aruci thAya ane zrI jinezvaradevanI AjJAnuM pariNamana thAya te vakhate jo mA-bApa ADAM Ave to e mA-bApano tyAga karavAnI chUTa che, AjJA che. e vakhate kadI mAM-bApa rUe to paNa e mohanA svabhAvathI rUe che ema mAne. zrI nemanAtha bhagavAna kRSNajIne kahyuM che ke - jo mArI hayAtIthI eTale putranI hayAtIthI mA-bApanI vyAdhi aTakatI hoya, temane vRddhAvasthA na AvatI hoya ane temanuM mRtyu rokAI jatuM hoya to ame jarUra na nIkaLIe. paNa tema to che nahi. putranI hayAtImAM mA-bApa mAMdA Page #619 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 1796 598 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 paNa paDe che ane mare che paNa kharAM. muktinI sAdhanAnI icchA sivAya je mAbApane tajIne dIkSA le te zAsanane paNa bagADe. bhATa kadI bhUkhe na mare pUjya AcArya zrI munisuMdarasUri mahArAjAe jyAre pUchyuM ke, have gRhasthanI ciMtAthI lAbha zo ?" tyAre koI muni bolI UThyo ke, "AjIvikA." pAtramAM ghI vadhAre DhaLe e vAta kharI. paNa enA javAbamAM A mahAtmA ene spaSTa saMbhaLAve che ke - he muni ! tuM atyAre khAI le. paNa pachI tArI durgati anivArya che, e tArI durgatine koI rokI zake tema nathI.' ' kahevAya che ke, "bhATa kadI bhUkhe na mare." bhUkhyo bhATa raMkane paNa rAjA kahetAM zaramAya nahi ane prazaMsA evI cIja che ke je aradhAmAMthI paNa aradhuM. apAve. prazaMsA sAMbhaLIne rAjI na thAya ne koIka ane niMdA sAMbhaLIne nArAja na thAya te paNa koIka ja. bhATa kadI bhUkhyo mare ? tamane huM zUravIra ke dharmavIra kahuM to tamane kAMI khoTuM lAge ? nA - paNa mArA jevo karaDuM kahe che tyAM musIbata lAge che. pUjya AcArya zrI munisuMdarasUri mahArAjA have yatine uddezIne kahe che ke, "he muni ! tuM jema AjIvikA vipna vagara maLavAnI vAto kare che, tema durgati paNa tane vipna vagara ja maLaze." AvuM kahIne e mahAtmA yatine cetave che. zrIsaMghanA AgevAnapade rahelA bhAvAcArya lokaciMtA na kare e batAvavA A badhuM e mahAtmA kahI rahyA che. saMgha mATe paNa sAvadya na thAya : hajI trIjI vAta e mahAtmA pharamAve che ke - kathaM mahatvAya mamatvato vA sAvadhamicchasyapi saGghaloke / na hemamayyapyudare hi zastrI, kSiptA kSaNoti kSaNato'pyasUn kim ? / / 230 / / artha : mahattva meLavavA athavA mamatvane vaza thaIne saMgha lokomAM paNa sAvaghane kema icche che ? zuM sonAnI paNa charI peTamAM bhoMkavAthI tatkALa te prANono nAza nathI karatI ? "koI pUche ke ame sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikArUpa caturvidha saMgha mATe sAvadya karIe to temAM zo vAMdho ? tenA javAbamAM A mahAtmA pharamAve che ke, Page #620 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1787 38 : tIrthaMkarone pUjya, AjJAyukta saMgha - 118 199 'ene mATe pApa vicAra paNa na thAya to kriyAnI to vAta ja zI ?' sAvadhanA arthane samajAvatAM mahAtmA kahe che ke, dravyaprApti, putraprApti vagerenI kriyA, tenA vicAra e tamAma sAvagha. zrAvakonI vasaMta vadhAravA mATe vAMDhA tathA vidhavAne paraspara yojavAnI bhAvanA e upakAra bhAvanA che ? koI kahe ke, saMgha sA2o to ame paNa sArA. e vAta kabUla. 'saMgha sAro to ame sArA' e vAta ThIka che. paNa emAM sAvadha kyAMthI AvyuM ? A badhuM pUjya AcArya zrI munisuMdarasUri mahArAjA pharamAve che. teo soLamI sadImAM thayA hatA. zAsananA parama prabhAvaka hatA ane rojanA eka hajAra zloka moDhe karatA hatA. AjanA bhaNelAo to kahI deze ke, A vIsamI sadImAM e soLamI sadInAonI vAto na cAle.' sonAnI charI peTamAM na khosAyaH 'saMghanI zobhAmAM amArI zobhA' e vAtano inkAra nathI, paNa emAM sAvagha kyAMthI AvyuM ? e vAtano vizeSa khulAso ApatAM A mahAtmA samajAve che ke, 'sonAnI charI peTamAM na khosAya.' loDhAnI charI prANa le ane sonAnI charI prANa na le evuM nathI. saMgha e sonAnA sthAne che, ene mATe pApanI ciMtA e charInA sthAne che ane muninuM saMyama e prANanA sthAne che. saMgharUpa sonuM, enA mATe pApanI ciMtArUpa charIno muni jo upayoga kare to enA saMyamarUpI prANano nAza thAya. ApaNe atyAra sudhI je je vAto karI che. enAM A pramANo ane niSkarSa che. saMgha mATe paNa munithI sAvadya ciMtA na thAya. zrAvako mATe be vAta rAkhI. supAtre bhakti ane kupAtre anukaMpA. saMghanI vRddhi zI ane hAni zI e nakkI karo. gharanuM bolavuM hoya tene badhA vAMdhA : gharanuM bolanArAne badhA vAMdhA Ave che. evAo kadI sIdhuM na bolI zake. bolavA mAMDe tyAre zAstra vahe eka tarapha to pote vahe bIjI tarapha, sArA vaktAo jyAre mArgamAM hatA tyAre vaktRtva mATe vakhaNAtA hatA. Aje jyAre mArgathI khasyA tyAre koIne temanI kiMmata na rahI. AgamAnusAra bolanArane kadI vAMdho na Ave, ene kadI vicAra karavo na paDe, kema ke je che te ApavuM che. jenI pAse nathI te havAmAM bAcakAM bhare. paNa hAthamAM Ave zuM ? cauda pUrvI jiMdagIbhara akhaMDa bole toya AgamanA biMdu jeTaluM thAya. kroDa pUrvanuM AyuSya hoya, mahAjJAnI hoya, cauda pUrvanA jANa hoya ane jiMdagIbhara bole toya Agama pUruM na thAya. svayaMbhUramaNa samudra pAse biMdu tulya bolAya. eka sUtranA anaMtA artha che. tirkAlokanA tamAma Page #621 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 900 saMgha svarUpe darzana bhAga-3 1738 samudronA pANInAM biMduothI anaMtaguNA evA anaMtA artha eka sUtramAM che. e ja rIte duniyAnI tamAma nadIonA kinArAnI retInA kaNiyAthI anaMtaguNA evA anaMtA artha eka-eka sUtranA che. khajAno bharapUra che. kyAMya gADI aTake tema nathI. koIthI parAbhava thAya tema nathI. sIdho vAdI ane vAMko vAdI: sIdho vAdI kAM to zaraNe thAya, kAM to hAra kabUle ane vAMko vAdI-daMDo le. e lIdhA vinA ene cAle ja nahi. Aje vAdI nathI paNa vitaMDAvAdI che. sIdho vAdI to dalIla khUTe ke tarata zaraNe thAya yA to hAra kabUlI le. vitaMDAvAdI ke vAMko vAdI yukti khUTe eTale AMkha lAla kare ane UlaTo sAmAne gaLe paDe ke, tame garama thayA." e UMdhuM ja bole. khoTA vAMdhA kADhIne "A cAlyo kahIne cAlavA mAMDe, athavA potAnA pakSamAM be-pAMca hoya to ho-hA kare ane pacIsapacAsa hoya to tophAna macAve. AvA vitaMDAvAdIo, gALAgALIvAda ane daMDAvAdamAM nipuNa hoya. daMDAvAdamAM ApaNe to hAra ja kabUlavAnI. ApaNAthI koIne marAya ? nA, e to banavAnuM ja nahi. tyAre gALAgALImAM paNa e ja jIte, kAraNa ke, emAM ApaNuM kAma nahi. emAMnA keTalAka to gALAgALIthI evA TevAyelA hoya ke be bhAI laDatA hoya toye eka bIjAnI mAne gALa de, paNa e hevAna eTaluM paNa na samaje ke enI ane potAnI mA eka ja che. Aveza ane gusso bhAna bhulAve che. emanA zabdo sAMbhaLatAM sajjanone trAsa chUTe. vastusvarUpa samajAvanArA zabdo ane e zabdomAM bahu bheda che. vaLI vitaMDAvAdamAM e phAve tevAM banAvaTI kalaMko paNa mUke. e kAMI ApaNAthI na mukAya eTale AvA vitaMDAvAdIonA gALAgALIvAda ane daMDAvAdamAM ApaNe karIe e ja ApaNI jIta che. bAkI koI sAco vAdI Avyo hoya ane hArI javAya to temAM ApaNI khAmI gaNAya. sIdhA vAdInI vAdanI rItaH vAdI che ke je potAno pUrva pakSa mAMDe, hetu Ape, dRSTAMto Ape, pUche tenA uttaro Ape, uttara pakSavALA jeTalA doSa e pakSamAM batAve te saghaLA TALe, pachI uttara pakSavALAnuM sAMbhaLe ane chatAM potAne lAge to dalIla Ape. e rIte vAda kare te vAdI. ema karatAM niruttara thAya to kAM to sAmAne zaraNe nahi to hAra kabUle; enuM nAma vAdI, bAkI agaDaMbagaDe bole e vAdI nahi. Amane to pUchIe "ke, tamAro pakSa zo ?' to kaheze ke, "tamAro pakSa e ja amAro pakSa. ame paNa mahAvIrane mAnIe chIe." vAru, to pachI jhaghaDo kyAM ? bhagavAna mahAvIradevane ane emanA Agamane mAnyA pachI jhaghaDo che kyAM ? be vakIla Page #622 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 : tIrthaMkarone pUjya, AjJAyukta saMgha 118 game teTaluM bole paNa kAyado vacce Ave eTale beyane mauna thavuM paDe. kAyadAne na gaNe ane bolyA kare to kadI pAra Ave ? AgamanuM zaraNa svIkAre pachI vAMdho raheto ja nathI. A to eka graMthanA pahelA pAnAnI amuka paMktione mAne ane e ja graMthanA bIjA pAnAnI amuka paMktione prakSipta che ema kahIne na mAne tyAM zuM thAya ? pahelI phAvI mATe lIdhI, bIjI na phAvI mATe ene prakSipta kIdhI. itihAsanA AvA kIDAonuM kalyANa zI rIte thAya ? raGkaH ko'pi janAbhibhUtipadavIM tyaktvA prasAdAgurorveSaM prApya yateH kathaJcana kiyacchAstraM padaM ko'pi ca / maryAdivazI kRtarjujanatA dAnArcanairgarvabhAg - AtmAnaM gaNannarendramiva dhiggaMtA drutaM durgatau / / 50) artha : "koI garIba - aMka mANasa lokonA apamAnane yogya sthAna tajI daIne guru mahArAjanI kRpAthI, munino veza pAme che, kAMIka zAstrono abhyAsa kare che ane koI padavI meLave che, tyAre potAnA vAcALapaNAthI bhadrika lokone vaza karIne, te rAgI loko je dAna ane pUjA kare che tethI pote garva mAne che ane potAnI jAtane rAjA jevI gaNe che. AvAone kharekhara dhikkAra che ! teo jaladI durgatimAM javAnA che."50 1789 601 je sAmAnya lokathI parAbhava pAmI; gurunI jarA mahe2bAnIthI sAdhuveSa dharI, thoDuM bhaNI, mIThA zabdothI bhoLI janatAne ThagI, mAna pUjA mATe, AjIvikA mATe jainazAsanathI juduM bole che tene dhikkAra che, enI durgati thanAra che. pU. AcArya zrI manisuMdarasUri mahArAjA je A rIte kahe che te zuM gALa che ? athavA niMdA che ? sAdhunI AziSa zA mATe ? bhAvasUri te ke je zrI jinamata prakAze. e lokaciMtA na kare. amuka AcArye amuka karyuM. enA dAkhalA sAmAnya AcAryo ke muniothI na levAya. daradIne pANI na pAvAnA prasaMge paNa koI anubhavI sarjane yogya lAgavAthI pANI pAyuM hoya to enA AdhAre nAno DaoNkTara evA dardIne pANI na ApI zake. 'samartha jJAnI zrI tIrthaMkara deve aradhuM devadRSya vastra yAcakane ApyuM to ApaNe paNa kema na ApIe ?' e na puchAya. enA jevA thAo pachI pUchavAnI jarUra nathI. sabhA sAdhunI AziSa zA mATe ?' mukti mATe. jo sukha mATe hoya ane jo sAdhunA vacanamAM ja sukha hoya to Page #623 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 1790 bhaktane ja AziSa zA mATe ? badhAne kema nahi ? sAdhu bhaktanA lobhI che ? nahi, sAdhu to jagatanA guru che. zrAvaka emane mAne che mATe zrAvakanAM guru kahevAya e vAta judI. Izvara kartRtvamAM AvatA vAMdhA : ja Izvarane kartA mAnanArA joDe tyAM ja vAMdho Ave che. Izvara jo sarvazaktimAna che to eka sukhI ane eka duHkhI kema ? enA uttaramAM e paNa karmAdhInatA ja batAve che, to pachI IzvaranuM prayojana zuM ? DhALa hovAthI pANI nIce gayuM. khAbociyAmAM jaIne sthira thayuM, gaMdI jagyAe maLavAthI meluM thayuM, uttama sthAne javAthI mIThuM thayuM, ema kahevAne badale tyAM dareka vAtamAM Izvarane lAvavAnI jarUra zI ? janma-maraNa karme thAya che ema kahevuM joIe; emAM Izvarane bhaLAvavuM nirarthaka che. A to evA che ke janme te potAnA bhAgye ema kahe ane mare tyAM Izvarane vacce lAve. 'Izvarane gamyuM te kharuM' ema bole. sukhamAM potAnI hoziyArInAM vakhANa kare ane du:khamAM kapALe hAtha daI bhagavAnane olaMbhA Ape. mukti mATe thatI pUjA e pUjA cheH bhagavAna to Adarza che, AlaMbana che. nisaraNI pAse UbhA rahyu caDAya nahi. caDavA mAMDe te caDe ane UtaravA mAMDe te Utare. joIne Ubho rahe te uparano u52 2he ane nIceno nIce rahe. zrI jinezvaradevanuM AlaMbana le, temanI AjJA pALe to mukti maLe, temanI AzAtanA kare, temanA avarNavAda bole te narake jAya. temanI pUjA paNa be prakAre thAya che. paisA vagerenA lAbha mATe pUjA kare che, paNa e pUjA nathI. mukti mATe pUjA kare e pUjA che. sabhA 'vAsakSepa naMkhAvavAno hetu zo ?' guruno hAtha mastaka para mukAvavA. tyAM te vakhate guru je zabdo bole che temAM saMsArathI pAra pAmavAnuM ja kahe che. zrAddhavidhimAM AvatAM vidhAnonA hetuH sabhA 'zrAddhavidhimAM karelAM vidhAnonA hetu zA ?' muktinA. tyAM 'be strIo paraNo' ke 'viSayo sevavA' evuM kazuM lakhyuM nathI. gRhastha UThIne moM dhoyA vagara rahevAno nathI eTale pANI gaLIne moM dhovAnuM lakhyuM, tyAM pANI gaLavuM e vidhAna che. paNa moM dhovAnuM vidhAna nathI. gRhastha savAre UThIne dAtaNa to ka2vAno ja che. mATe jyAM lIla phUga na hoya, jIvajaMtu na hoya evI jagyAmAM dAtaNa ka2vAnuM lakhyuM, tyAM dAtaNa karavuM e Page #624 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1791 38 : tIrthaMkarone pUjya, AjJAyukta saMgha - 118 vidhAna nathI. paNa nirjIva bhUmi jovI e vidhAna che. pUrve guru pAse zAstra vAMcavAno vidhi hato mATe keTalAka AcArya bhagavaMtoe nirbhayatA mAnI AvAM spaSTIkaraNa karyAM nathI. jyAre kalikAla sarvajJa AcArya zrI hemacaMdrasUrizvarajI mahArAjA to evuM spaSTIkaraNa karavAnuM paNa cUkyA nathI. teozrIe jaNAvyuM che ke jagatane prApta hoya teno anuvAda ane prApta na hoya enuM vidhAna. zrAvaka je kAMI kare che emAM ochA pApano bhAgIdAra thAya e mATe zAstrakAroe e rIte badhuM batAvyuM che. paisA kamAyA vagara gRhastha nathI rahevAno. tethI tyAM aMdara nItine dAkhala karI dIdhI. tethI nIti e vidhAna ane paisA kamAvA te anuvAda. pUjA karavA zuddha thaIne javAnuM lakhyuM tyAM paNa emaNe khulAso karyo ke pUjA e vidhAna ane zuddha thavuM e anuvAda. nAhyA vinA to koI 2hevAnuM nathI. nahAvuM e to lokAcAra che. unALAmAM to loko be-traNa vA2 nahAya che. naLa nIce besI cakalI khullI mUkI eTale patyuM. zrAvaka rAtre alpa nidrA kare ema lakhyuM, tyAM paNa samajavuM ke e nidrA to levAno ja che. tethI tyAM 'alpa' lakhyuM e vidhAna ane 'nidrA' e anuvAda. zAstramAMthI phAvatI vAto adhdharathI upADe tyAM zuM thAya ? koI paNa graMtha gurunizrA vinA na vAMco ane vAMco to eTaluM lakhI rAkho ke AraMbha samrAraMbhanI koI paNa kriyAnuM zAstramAM vidhAna na hoya. agiyAra mahinAthI vyAkhyAna sAbhaLo cho, zrAddhavidhinI A vAto paNa aneka vakhata samajAvI che. chatAM pAcho e ja prazna rahe to kahevuM ja paDe ke, koI judI dRSTie saMbhaLAya che. dharmazAstra kadI paNa pApakriyAnI vAta karatuM nathI. AzAtanAno bhaya kone hoya ? 303 koI dIkSA le ene ApaNe jarUra vakhANIe ke eNe moha tajyo, enAM mA-bApane paNa vakhANIe je ke jemaNe potAnA bALakane sanmArge vALyo, paNa AjanA bhaNelAo to AgaLa vadhIne e mA-bApanI viSayakriyAne paNa vakhANavAnuM kahe che, e kema bane ? AvAonI sAthe to vAta karatAM paNa prAyazcitta lAge tema che. zuddhAzuddhinI paMcAtamAM paNa e evA UtaryA ke, je anAjanuM khAtara viSTA, e anAja zuddha ke azuddha ? evA cokhA derAsaramAM kema mukAya ? jemane zuddhAzuddhinuM bhAna nathI, rUpa2sa-varNa-gaMdha-sparzanA palaTAnuM jJAna nathI. tevAo zuddhAzuddhinI AvI paMcAta kare che. jANe ke badhI bhakti temanAmAM ja bharANI ane AzAtanAthI to e ja DaratA hoya evo dekhAva kare che. bAra mahinAmAM be-pAMca divasa svArtha hoya to ja pUjA karanArAne AzAtanAno bhaya thaI gayo che ? ane prabhunI AjJAmAM jIvana samarpaNa karanArA akhaMDa tyAgIone e bhaya nathI Page #625 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 604 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 ema mAno cho ? akhaMDa tyAgIne bhaya nahi ane AvA saMsAramAM bhaTakanArAne bhaya hoya ema manAya ? evAno sahavAsa choDI do : dIkarA para je prema mA-bApane hoya te pADozIne hoya ? 'bALakane Ama na marAya' evuM pADozI bhale kahe, paNa mAnA hRdayamAM je baLApo hoya te pADozInA hRdayamAM na hoya. mA to mAratI jAya ane AMsu sAratI jAya. pADozIne AMsu na Ave. jeoe prabhune traNa lokanA nAtha tarIke svIkAryA ane emanI AjJAmAM covIse kalAka jeo rahyA emane emanI AzAtanAno bhaya na hoya ? ane AvA kevaLa vAtoDiyAone evo bhaya hoya ? emanAmAM bhakti vadhAre AvI gaI ? AvA lebhAguonI akkala mATe kheda Upaje che. AvAno sahavAsa choDI do. peTa na bharAya to bhale khAlI rahe paNa AvAnI paDakhe paNa na jatA. 1792 karyo saMgha tIrthaMkaravat pUjya ? pUjya AcArya zrImAna haribhadrasUri mahArAjA to kahe che ke, garbhAvAsa sAro, narkavAsa sAro paNa AvA pApI saMghonA ToLAmAM rahevuM sAruM nahi. evAnI chAyA paNa AtmAno nAza kare che. vartamAnakALe to bhagavAna mahAvIranA AgamamAM zraddhA rAkhe ane e mujaba zakti pramANe amala kare e sAdhu A duSama kALamAM paNa traNa lokamAM pUjya che.. have chelle pUjya AcArya zrI haribhadrasUri mahArAjA pharamAve che ke nimmalanANapahANo, daMsaNajutto carittaguNavaMto ! titthayarANa ya pujjoM, vuccai eyAriso saMgho / ANAjutto saMgho, seso puNa aTThIsaMghAo / / artha : "nirmaLa jJAnathI pradhAna, darzanayukta ane cAritravaMta hoya te saMgha che, je tIrthaMkarone paNa pUjya che." "je AjJA yukta hoya te saMgha, bAkI hADakAMno mALo che." nirmala jJAne pradhAna, samyagdarzane sahita ane cAritrayukta zrIsaMgha e tIrthaMkaravat pUjya che. game tevAM ToLAM kAMI tIrthaMkaranI jema pUjya nathI. tIrthaMkaranA paNa tIrthaMkara bananArAo, sAdhuone potAnA gulAma mAnanAMrAo, Agama mATe jema tema bolanArAo, AvA badhA AjJAbhraSTone to e mahAtmA hADakAMno Dhagalo kahe che. Ama kahevAmAM dveSa nathI, paNa vastunA svarUpanuM prakAzana che. Page #626 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13. - 38 tIrthaMkarone pUjya, AzAyukta saMgha - 118 - 905 tIrthane namavAnAM traNa kAraNoH zrI tIrthaMkaradeva tIrthane name che enAM traNa kAraNo paMcAlakajI vagere zAstromAM ApyAM che. (1) pravacananI bhaktithI pote tIrthakara nAmakarma nikAcela che mATe pravacananA AdhArabhUta evA tIrthane name che. (2) pUjitanI pUjA vadhe mATe name che. ziSyane AcAryapada devAya tyAre mukhya AcArya pote pATa parathI nIce UtarIne ziSyane dvAdazAvarta vaMdana kare che, jethI bIjA koI navA AcArya thanArathI moTA muni paNa ene vaMdana kare. (3) vinaya, dharmanuM mULa che tevuM darzAvavA mATe name che. A vinaya paNa mAtra bAhya vyavahArarUpa nahi paNa kRtajJatA bhAva garbhita hoya che. katajJatA eTale A te tIrtha che ke, jenI bhaktinA prabhAve tIrthakara nAmakarmanI nikAcanA thaI che. A prakAre karela upakAranA jJAnapUrvakano A vinaya hoya che. enA dvArA evuM vyakta karAya che ke jIvanamAM jeno jeno upakAra thayo hoya te te upakArane yAda karIne teno teno vinaya avazya karavo joIe. A rIte tIrthakara bhagavaMto paNa je tIrthane namaskAra kare che, te tIrthane kayo yogya AtmA na name ? vicAravAnuM e che ke, kevA tIrthanA/saMghanA prabhAve tIrthaMkara nAmakarmanI nikAcanA thAya ? AvA tIrthamAM saMghamAM koNa gaNAya ? jeNe potAnI jAtane AvA tIrthamAM/saMghamAM sAmela karavI hoya temaNe kevA banavuM joIe ? A badhI vAto jo barAbara tamArA dhyAnamAM Ave to atyAra sudhI ApaNe karelI vAto sArthaka thAya... upasaMhAra : zrI devavAcaka gaNivarajIe racela zrI naMdIsUtra vRtti tathA samartha zAstrakAra AcArya zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAje racela zrI saMbodha prakaraNa AdinA AdhAre ATalI vAto savistara karyA pachI Aje ApaNe A viSayane pUrNa karavo che. ATalA mahinA sudhI satata A sAMbhaLyA pachI saMgha kone kahevAya ? saMghanuM kartavya zuM ? kayo saMgha tIrthakaravat pUjya kahevAya ? tIrthakara devo paNa jene namaskAra kare te saMgha kevo hoya ? e saMghane kevI uttama upamAo ApavAmAM AvI che ? je saMgha zrI jinezvara devanI AjJAne na mAne, AjJAnI upekSA kare, Page #627 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 saMgha svarUpa darzana bhAga-3 droha kare, AjJAnI sAme Ubho rahe tene saMgha kema na kahevAya ? ane evuM ToLuM potAne saMgha tarIke manAve to manAya ke nahi ? evA vargane jJAnIoe hADakAMnA mALA jevo kema rahyo ? saMdhamAM gaNAtAM sAdhu-sAdhvI, zrAvakazrAvikAnuM kartavya zuM ? e kartavya cUke to e kevAM kahevAya ? vagere vAtone khUba khUba vistArathI tamArI sAme 2jU karI che. e daramyAna sarjAyela vAtAva2Na kevuM viSama hatuM e paNa tame joyuM che. sArI vAtonA pracArane aTakAvIne khoTA pracAro karanAra varganI kAryazailI paNa tame joI che. have tamAre tamAruM kalyANa zAmAM che, e svayaM nakkI karavAnuM che. 1794 anaMta puNyarAzithI A mAnavajIvana maLyuM che. emAM paNa Arya deza, jAti, kuLa ane emAM paNa jaina jAti-kuLa tamane maLyAM e tamAruM puNya keTaluM UMcuM che, e paNa tamAre vicAravAnuM che. AgaLa vadhIne tamane vItarAga jevA deva maLyA, vItarAge prakAzela mokSamArga svarUpa dharme maLyo ane e dharmane sAcA svarUpe samajAvanArA sadguru maLyA che e tamArA puNyanI parAkASThA sUcave che. A puNyane tamAre saphaLa karavuM che ? e saphaLa tyAre ja bane ke tame deva, guru, dharmane sAcA svarUpe samajo, 5ramAtmAnI AjJAne, zAsanane ane e zAsananI maryAdAne barAbara samajo, yathAzakti maryAdAnuM pAlana karo. zAsana pratyenA tamArA kartavyane samajo, emAMthI game tevA vAtAvaraNa vacce paNa jarAya AghApAchA na thAo. saMsArathI chUTavAnA ane muktine pAmavAnA lakSane nizcita karo ! A jIvanamAM sarvaviratirUpa sAdhu-dharmane pAmavAno nirdhAra karo. jyAM sudhI sAdhu-dharma na pamAya tyAM sudhI dezivaratirUpa zrAvaka dharmanI uttama ArAdhanA karo, e paNa zakya na hoya tyAM sudhI samyagdarzanane pAmavAno ane pAmyA ho to tene nirmaLa karavAno satata puruSArtha karo. karmayoge saMsAramAM rahevuM paDe tyAM sudhI zrAvakajIvananI maryAdAmAM rahIne prabhuzAsananI, prabhunI AjJAnI evI uttama ArAdhanA - prabhAvanA rakSA karo ke tamAruM sthAna bhagavAnanA zrIsaMghamAM avicaLa banI jAya, jenA prabhAve anAdinAM karmanAM baMdhano toDI AtmAnA zuddha svarUpane pAmI vahelAmAM vahelA muktipadane pAmo e ja eka zubha kAmanA saha A viSaya pUrNa karavAmAM Ave che. *** [tRtiya bhAga samApta] Page #628 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhAra sthaMbha sanmArga prakAzananA zubhakAryamAM AtmIyabhAve atyaMta mahattvano phALo ApI AdhArastaMbha bananArA puNyavAnonI zubha nAmAvali 1. bhorolatIrtha nivAsI mahetA zAMtilAla harIlAla 2. hasamukhalAla cunilAla modI 3. ramIlAbena mahendrabhAI cImanalAla zAha 4. mANekalAla 'moholAla jhaverI 5. bhorolatIrtha nivAsI saMghavI svarUpacaMda maganalAla ha. vADIlAla 6. bhorolatIrtha nivAsI vohe2A jevatalAla svarUpacaMda amadAvAda 7. zAha premacaMda IzvaralAla muMbaI 8. zrImatI kaMcanabena sArAbhAI zAha ha. virendrabhAI (sAInTIphIka leba) amadAvAda 9. jhaverI kumArapALa bAlubhAI 10. zAha joItAlAla TokaradAsa haM. zAha dinezabhAI je. 11. zAha chabIladAsa sAkaLacaMda parivAra 12. zAha bhAIlAla vardhIlAla (rAdhanapura) ha. zAha rAjubhAI bI. 13. bhorolatIrtha nivAsI saMghavI maNIbahena manajIbhAI ha. caMpakabhAI 14. zAha dalapatabhAI kakalabhAI (pIlucAvALA) 15. saMghavI zAMtilAla vADIlAla 16. zAha bAbulAla maMgaLajI parivAra 17. zrImatI kaMcanabena kAMtilAla maNIlAla jhaverI hastagiri pratiSThA smRti nimitte 18. pAlanapura nivAsI zAha zazIkAMta pUnamacaMda 19. zAha camanalAla cunIlAla dhAnerAvALA 20. zAha maMgaLadAsa mAnacaMda liMbodrAvALA 21. jhaverI jItubhAI jhaveracaMda 22. zAha lAlacaMda chaganalAla parivAra piMDavADAvALA muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI surata 23. dhAnerA nivAsI zAha caMdanabena kanaiyAlAla ha. narezabhAI 24. suzIlAbena pratApabhAI dalAla 25. sAlecchA ukacaMdajI jugarAjajI 26. zAha jayaMtilAla AtmArAma muMbaI muMbaI muMbaI navasArI surata surata bhAbhara uMbarI pATaNa muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI navasArI pATaNa amadAvAda amadAvAda 27. zrImatI praviNAbena caMpakalAla gAMdhI muMbaI 28. zrImatI savitAbena maphatalAla vArIyA ha: kIrtibhAI maphatalAla vArIyA muMbaI 29. choTAlAla nAthAlAla zAha 30. sItAdevI poddAra muMbaI muMbaI Page #629 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahayogI sanmArga prakAzananA zubhakAryane potAnuM mAnI Agavo phALo ApI sahayogI bananArA puNyAtmAonI zubha nAmAvali. 1. hemacaMdabhAI motIcaMdabhAI jhaverI 2. amulakhabhAI pUnamacaMdabhAI mahetA ha. kumArabhAI Ara. zAha 3. 2maNikabhAI revacaMdabhAI zAha dhAnerAvALA ha. araviMdabhAI Ara. zAha 4. saMghavI sohanarAjajI rUpAjI 5. zrImatI nirmaLAbena hiMmatalAla dozI ha. zrI bharatabhAI hiMmatalAla dozI 6. zrI kezavalAla dalapatalAla jhaverI zrI suMdaralAla dalapatabhAI jhaverI 7. zrI maNIlAla nIhAlacaMda zAha ha. ratilAla maNIlAla zAha 8. sva. zAha mULacaMda dharmAjI tathA temanA dharmapatnI pArUlabahena mULacaMdajI parivAra 9. sva. bhIkhamacaMdajI sAkaLacaMdajI zAha ratanacaMda phulacaMda 10. zAha pArUbahena mayAcaMda varaghAjI 11. zAha maNIlAla ha2govanadAsa nesaDAvALA ha. praviNabhAI 12. zrImatI jayAbahena pAnAcaMda jhaverI ha. pAnAcaMda nAnubhAI jhaverI 13. zrI dIpacaMda lallubhAI tAsavALA 14. zAha bAbulAla nAgaradAsa paTosaNa (u.gu.)vALA 15. zAha amIcaMda khImacaMda parivAra ha. yogezabhAI tathA nikuMjabhAI 16. zAha mANekalAla nAnacaMda 17. zAha mayAcaMda mulakacaMda parivAra 18. zAha babAbhAI DAhyAlAla rokANI (jUnA DIsAvALA) 19. zrI cunIlAla mANekalAla daDIyA 20. vI2caMda punamacaMdajI dalAjI (bApalAvALA) ha. tulasIbena, kasuMbIbena, samubena 21. a.sau. puSpAbena maphatalAla dalIcaMdajI zAha 22. meghajI sAMgaNa caralA ha. mAlazI - khetazI meghajI caralA 23. sva. rasIkalAla cimanalAla jhaverI ha : abhayabhAI 24. zAha maphatalAla jezIMgabhAI ha: bharatabhAI 25. vINAbena dhIrajalAla kapAsI 26. zrImatI AzAbena kIrITabhAI zAha 27. vohe2A 2AmacaMda hakamacaMda pU.sA.zrI jayaprazAzrIjI vijayapajJAzrIjI saMyamasmRti 28. kalAbena kAMtilAla panAjI muMbaI surata surata muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI .bhAMDotarA muMbaI. jetAvADA surata muMbaI surata muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI AlavADA AdhoI-kaccha muMbaI navasArI muMbaI muMbaI rAmapurA jetAvADA-muMbaI Page #630 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjya AcArya zrI. vijaya rAmacaMdrasUri smRti graMthamALA 14. preraka bhomiyA jevAM pravacano ' vartamAna jaina saMghanA eTale ja ApaNAM 'sahunA AcAra-vicAra ane uccAnA 'kathaLelA ane kathaLatA starane phI upara 'uThAvavA ane javalaMta banAvavA mATe saMghA 'svarUpa darzananAM jhaMjhAvAtI pravacano vAMcavA 'ja hAM, vaMcAvavA ja rahyAM, parivArane 'svajanone mitrone paNa kalyANanI keDI para binadAsta gatizIla karI devA mATe A 'bhomiyAnuM kartavya adA kaho. Sainiang (079) 25352072 | prakAzana ISBN-81-87163-77-1