________________
४७४
સંઘ સ્વરૂપ દર્શન ભાગ-૩
- 1652 અમૂલ્ય વસ્તુ મૂર્ખાઈ કરી ગુમાવી નાંખી. જૈનશાસનને સર્વથી શ્રેષ્ઠ સિદ્ધ કરવા માટે સાધનોની કોઈ કમી નથી. સાધનો પૂરતાં છે પણ ધ્યેય મુક્તિનું હોય તો. સંસારમાં જ રહેવું હોય તો સેંકડો વાંધા આવે. કહે છે કે, મહારાજની વાત તો બધી સાચી હોય છે. પણ વાતવાતમાં અમારી આટલી ટીકા કેમ કરે છે ?' હું પૂછું છું કે, અમારે પાટે બેસીને ટીકા કોની કરવાની ? જેમને સુધારવા હોય તેમની ખામીઓ હોય તે શોધીને ન બતાવું તો એ સુધરે શી રીતે ? એ લોકો કહે છે કે, “તમે વ્યાખ્યાન વાંચો, તત્ત્વની ઝીણી ઝીણી વાતો બધી સમજાવો, પણ અમને નિરાળા રાખો.” જો એ રીતે જ વાંચવાનું હોય તો મારી મેળે એકલો બેસીને જ ન વાંચું ? નાહકના તમારા બે કલાક શું કામ બગાડું ? તમે જુઓ છો કે તમારી સામે બેસી હું અત્યારે કાંઈ વાંચતો નથી. વાંચવાનું તો મેં ઉપર રાખ્યું છે. હું અહીં વાંચતો નથી. એની પણ મારી સામે બૂમ છે. વાત પણ ખરી છે. હું તમારી સામે પાનાં નથી વાંચતો. પણ હું તો તમારા ચહેરા વાંચું છું. વ્યાખ્યાન તમને શ્રોતાઓને વાંચવા માટે છે માટે તમારાં મોઢાં જોઈને તમને વાંચું છું. આચારાંગ પૂરું કરવું જ એવો કોઈ સંકલ્પ નથી. પણ આચારાંગ આંખ સામે રાખી તમને વાંચું છું અને જરાક અવકાશ દેખાય,કાંઈક જગ્યા મળી એવું લાગે તે જ વખતે આચારાંગની વાત તમારા હૈયામાં ઠસાવી દેવાની મારી યોજના હોય છે. મારે તમારું ઘડતર કરવું છે:
મારે તમારું ઘડતર કરવું છે. પછી એમાં નંગ બેસાડાય. નંગ કાંઈ લગડીમાં ન બેસાડાય અને માટીમાં પણ ન બેસાડાય. એવા સોનામાં બેસાડવાથી તો એ નંગની પણ કિંમત ઘટે. ખાણમાંથી કાઢેલા સોનાને શુદ્ધ કરવા માટે એના પર ખૂબ પુટ પણ કરવા પડે. કાપ, છેદ વગેરે કરવું પડે. કુલડીમાં નાખી અગ્નિથી તપાવવું પડે. લાલઘૂમ પ્રવાહી થાય અને ચકરડીની જેમ ફરે. એ જોઈને કારીગર ગભરાય નહિ, કારણ કે, એને ખાતરી છે કચરો બળશે, પણ સોનું બળવાનું નથી. રાખમાં પડશે તોય સોનું ઓછું થવાનું નથી. સોનું ક્યાંય જાય નહિ. માટીની રાખ થાય. તેવી રીતે અહીં કંઈ પણ રહે એ સોનું અને ભાગી જાય તે માટી. જે કારીગર ગભરાય તેનું સોનું ઓછા ટચનું રહે. સો ટચનું સોનું કરવા ઇચ્છનાર કારીગરે નિર્ભય બનવું પડે. નંગ જડવા લાયક સોનું બનાવવા માટે તે સો ટચના શુદ્ધ સોનાને એરણ પર મૂકી કારીગર હથોડીથી ટીપે, પતરું કરે, સરખો ઘાટ આપે, દિવસો સુધી મહેનત કરે ત્યારે એમાં નંગ જડાય. મારો પણ એ જ પ્રયત્ન છે. તેમાં હું જેટલી કસર રાખું તેટલી મારામાં ખામી.