Book Title: Panch Pratikramana sutra with Meaning
Author(s): Prabhudas Bechardas Parekh
Publisher: Yashovijayji Jain Sanskrit Pathshala Mahesana
Catalog link: https://jainqq.org/explore/001112/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI paMca pratikramaNa sAmo vivecanA sahita manuM vAdaka - pipaiyara '(va.) paM. prabhudAsa becaradAsa pArejInu NARARAANRANT nanaMADAN praEURlNaka zrI yazovijaya jaina saMskRta pAThazALA zrI jaina zrecakkara maMDaLa mahesANA , uttara gujarAta Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo arihaMtANaM zrI paMca pratikramaNa sUtro vivecana sahita mULa gAthAo, zabdArtha, anvayArthano anukrama, gAthArtha, aneka vidhionA sAmAnya hetuo tathA vizeSa hetuo, pratyAkhyAno, posahavidhi, tenA hetuo, sUtromAM AvatA vicAro sAthe anya vicAronI tathA hAlanA vicAronI tulanAo, viziSTa vivecano, bharahesaranI kathAo, saMkSipta itihAso, sArtha navasmaraNo vagere aneka upayogI viSayo sAthe. anuvAdaka - vivecaka (10) paM. prabhudAsa becaradAsa pArekha prakAzaka zrI yazovijaya jaina saMskRta pAThazALA tathA zrI jaina zreyaskara maMDaLa mahesANA, uttara gujarAta. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 zrI paMca pratikramaNa sUtro vivecana sahita D anuvAda - vivecaka (sva. ) paMzrI prabhudAsa becaradAsa pArekha | sarvahaka svAdhIna 0 graMtha Ayojana : zAradAbena cimanabhAI ejyukezanala risarca senTara darzana, rANakapura sosAyaTI sAme, zAhIbAga, amadAvAda - 380 004. chaThThI AvRtti : 1000 zatAbdI samAroha varSa; sane : 1997 vIra saMva 2523 vikrama saM. 2053 0 kimata : rUpiyA 200=00 TAIpa-seTiMga : zAradAbena cimanabhAI ejyukezanala risarca senTara 'darzana', zAhIbAga, amadAvAda-4. T mudraka : pUjA ophaseTa maheMdIkUvA, zAhapUra, amadAvAda-1. phonaH 5622980,5620965 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpAdakIya pratikramaNanI kriyA eTale AtmavizuddhinI kriyA. A kriyA jaina dharmanI prANasamI kriyA che. jenA dvArA pAponuM prakSAlana ane karmonI nirjarI thatAM thatAM yAvat mokSapadanI prApti thaI zake. AvI anerI kriyAne jaina dharmamAM Avazyaka kriyA tarIkenuM sthAna maLeluM che. vidhi sahita arthanuM ciMtana karatAM karatAM sUtrono pATha thAya to A kriyA amogha che. avazya phaLadAyI A kriyAnAM rahasyone jANavA mATe sUtronuM samyakajJAna tathA arthano samyaphabodha jarUrI che. Avo bodha thAya tevA kalyANakArI AzayathI paMDitavarya zrI prabhudAsa becaradAsa pArekhe pratikramaNanAM tamAma sUtronA artha ane vistRta sUkSma vivecana karI prastuta graMthanI racanA karI che. A graMtha zrAvaka-zrAvikAo mATe khUba ja upayogI che. varSo pUrve A ja saMsthA dvArA prastuta graMthanI pAMca pAMca AvRtti prakAzita thaI cUkI che paraMtu hAla to upalabdha nathI. aneka graMthonuM dohana karI, saraLa chatAMya rasabharI zailImAM lakhAyela artha ane vivecana vAMcavA yogya che. A graMthanI khUbI to e che ke, zrAvaka-jIvanamAM AvanArI aneka sAmAjika, Arthika, rAjakIya ane dhArmika viTaMbaNAonuM sacoTa bayAna karI tenA zAstrokata chatAMya paraMparAgata ukalo rajU karyA che, jeno upayoga karavAthI sva-paranuM kalyANa thaI zake tema che. AvA amUlya graMtha ratnanuM puna:prakAzana karatAM ame AnaMda anubhavIe chIe. A graMtha aMge chellAM keTalAya varSothI jijJAsuo taraphathI mAMgaNI AvatI hatI paraMtu temanI jijJAsAvRttine ame saMtoSI zakyA na hatA. ame sAMprata graMthane prakAzita karavAnI yojanA ghaDI rahyA hatA, tyAre ja jaina saMghanA lADIlA netA zreSThIvarya zrI zreNikabhAI kastUrabhAIe A graMthanA prakAzana mATe potAnI bhAvanA rajU karI. temanI bhAvanA ane utsAhane kAraNe A kArya sukara banyuM. graMtha prakAzana mATeno Arthika sahyoga zeThazrI ANaMdajI kalyANajI peDhI, amadAvAda taraphathI maLyo te badala peDhIno tathA peDhInA TrasTI maMDaLano AbhAra mAnIe chIe. vizeSa AnaMdanI ghaTanA to e che ke, cAlu varSe(1997)mAM saMsthAno zatAbdIvarSa samAroha UjavAI rahyo che tyAre saMsthAnA ja avibhAjya aMga samAna paMDitavarya zrI prabhudAsabhAInA graMtho punaH prakAzita thaI rahyA che. A graMthanuM prakAzana suMdara rIte thAya te mATe upayogI sUcano adhyApaka zrI ratilAla cImanalAla dozI taraphathI prApta thayAM hatAM. temaNe mULagraMtha sAdyAnta vAMcIne zuddha karI Apyo, tathA pustaka prakAzana saMbaMdhI tamAma kArya paM. zrI jitendra bAbulAla zAhe karI ApyuM te badala temano AbhAra mAnIe chIe. pha-saMzodhananuM vikaTakArya zrI nAraNabhAI paTela tathA TAIpaseTiMganuM jaTila kArya zrI ramezabhAI paTele karyuM che te badala temano AbhAra mAnIe chIe. chelle prastuta graMthanuM suMdara prakAzana thAya te mATe zAradAbena cimanabhAI ejyukezanala ricarsa senTara, amadAvAda tathA tenA vyavasthApakono khUba khUba AbhAra mAnIe chIe. zrI yazovijaya jaina saMskRta pAThazALA tathA lI. saMghasevaka zrI jaina zreyaskara maMDaLa, mahesANA. zrI bAbubhAI jesIMgabhAI mahetA vi. saM. 2013; sane 1997 DaoN. maphatalAla je. zAha onararI sekreTarIo Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khAsa vijJapti paramAtmA zrI vItarAgadevanI AjJAne zirasAvattha mAnanAra he puNyavAna AtmA ! A graMthamAM - paramapUjya vizvakalyANakara pavitra ane jaina dharmanA sarvotkRSTa mahattvanAM sUtro AvelAM che. jenA upara samagra jaina dharmanI ImArata caNAyelI che. mATe paNa - 1. tenuM jeTaluM bane teTaluM bahumAna karajo. 2. AzAtanA, apamAna, avinaya jarA paNa na thavA dejo. 3. pUrepUrA bahumAna ane bhaktithI vAMcajo ane bhaNajo. 4. apavitra vAtAvaraNa tathA spardhAdithI dUra rAkhajo. jagatamAM AnA karatAM koI paNa sAhitya UMcuM nathI" e satya hakIkata kadI bhUlazo nahIM. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekhakanuM vinamra nivedana saMvata 1991mAM zarU kareluM A pustaka ATalA lAMbA vakhate vAcakonA karakamaLamAM mUkatAM pahelAM ATalI badhI DhIla karI vAcakonI dhIrajane chellI hada sudhInI kasoTIe caDAvI rAkhavAnI javAbadArImAMthI lekhaka chaTakI zake tema nathI. vAcakonI sRSTinI ekaMdara samatola buddhirUpI nyAyanI kacerImAM teNe DhIlanAM kAraNonuM nyAyIpaNuM puravAra karavAnuM rahe che. lekhaka mAne che ke, paMcapratikramaNamAM vaparAyelAM mukhya sUtro jainadharmanA mULa pAyA rUpa che, tenA upara kAMI paNa lakhavuM, e nAnA bALakanA khela nathI. paraMtu jagatabharanAM bhagIrathamAM bhagIratha kAryo karatAM paNa gahana ane vadhAremAM vadhAre muzkelIbhareluM e kArya che. eTale e kArya to ApaNI AjanA mAnavInI zakita bahAranuM hovAthI te karavAno to ApaNe vicAra sarakho paNa karI zakIe tema nathI. paraMtu pUrvanA mahApuruSoe batAvelA raste temAM cAlyA jaI yathAzakti teno abhyAsa meLavavA mAtra kadAca ApaNe bhAgyazALI thaI zakIe. tethI vizeSa ApaNI zakitathI bahAranuM kAma che. kema ke, e sUtronI khUbI ja evI che ke vidhi badalAya, eTale dravya, kSetra, kALa, bhAvamAMnuM kAMIpaNa badalAya, ke turata ja sUtronA arthonuM svarUpa ja badalAI jAya. jema ke, namutthArga pachInA arihaMta ceiyANano artha judo thAya. ane logassa pachInA arihaMta ceiANaMno judo thAya. ane puphakharavaradI pachInA e ja sUtrano artha vaLI tethIye judo ja thAya. caityavaMdanamAM tethIye judo thAya. Ama eka ja sUtra ane tenAM padonA bhAvArtho kyA kare. tyAre e badho bhAva eka ja prakAranA arthamAMthI zI rIte lAvI zakAya ? aneka naya ane nikSepAo A sUtronA artha karavAmAM sAkSAt ane paraMparAe lAgu thaI jAya che. kayA nikSepA, kayA naya, ane kayA anuyogathI vyAkhyAna karavuM ? e moTI gUMcavaNa UbhI thAya che. chatAM vividha abhyAsIone uddezIne prAcIna kALathI pUrvAcAryoe vividha prakAranAM vyAkhyAno, vivecano A sUtro upara racyAM che. 1. tIrthaMkara paramAtmAoe karelI arthavyAkhyA ja gaNadhara bhagavaMtoe dvAdazAMgI ane cauda pUrvamAM sUtro rUpe gUMthI che. 2. sthavira bhagavaMtoe upAMgo, niryukti, bhANa, cUrNi, vRttio ane TIkAo vagerenA rUpamAM tevAM tevAM pAtrone uddezIne saMkSepathI ane vistArathI nAnI-moTI ane vividha zailIvALI aneka vyAkhyAo A ja sUtro upara lakhI che. 3. koI koI eka eka sUtra uparanI vyAkhyAnA svataMtra graMthonA graMtho paNa che. 4. koI koI saMkSepamAM TIkAo che. koI koI avacUri rUpe TIkAo che ane bhASAmAM TabA rUpa TIkAo paNa che. 5. tyAMthI mAMDIne TheTha taddana bALajIvo ane strIvarga paNa samajI zake tevI gAthAonA uparanA bhAgamAM Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro zabdArtha ane padonA arthavALI paNa hastalikhita seMkaDo prato maLe che. 6. chApakhAnAnI zarUAta thayA pachI paNa aneka zailIthI lakhAyelA arthovALA paMcapratikamaNanAM pustako jovAmAM Ave che. 7. hAla chapAyelA te sarvamAM kaMIka vizeSa vivecanavALuM chatAM saMkSepamAM A saMsthA (jaina zreyakara maMDaLa - mahesANA) taraphathI bahAra paDeluM pustaka vadhAre pramANabhUta gaNAya che ane lokapriya che. tenI catuthI AvRtti khalAsa thayA pachI pAMcamI AvRtti bahAra pADavAno prasaMge upasthita thatAM ja kAryavAhakomAM e prazna thayo hato ke - "pustaka che tema ja chapAvavuM ke temAM koI pheraphAra karavo ?" saMsthAnA kAryavAhako eka vakhata evA nirNaya upara AvyA hatA ke, "che temaja chapAvavuM. kema ke, navuM lakhavAno parizrama tathA pharI kharca karavo paDe, tathA tenI prAmANikatA-apramANikatA viSe prazna Ubho rahe. keTalA vakhate pUruM thAya ? ane keTalo kharca Ave?" e badhA praznonA saMtoSakAraka samAdhAna na thAya, tyAM sudhI - che te pramANe ja chapAvavAnA vicAra upara kAryavAhako rahe, e svAbhAvika che. ane lagabhaga tevA nirNayathI kAma zarU karavAno nizcaya paNa thaI gayo. chatAM evo paNa vicAra cAlato rahyo hato ke- paMcapratikramaNa jevI mahattvanI vastu ghera ghera vaMcAya che. pUrvanA mahAna AcAyoe tenI para janasamAjano je asAdhAraNa Adara utpanna karyo che, ane temAM prANImAtranuM hita sAMkaLyuM che, ane haju te ghaNe aMze TakI rahela che. paraMtu tenA vidhionA vizeSa hetuo ane rahasyo lakhAya, to vadhAre AkarSaka thAya, ane aneka jijJAsuo aneka prazno kare che. tenAM samAdhAno barAbara thAya. samAdhAno barAbara na maLavAthI ghaNA gUMcavAya che. keTalAka to e sUtrone jUnA jamAnAnI racanA" kahIne hasI kADhe che athavA to upekSA kare che, temaja hAlanA jamAnAnA raMge raMgAyelAone to te eka avyavasthita racanAvALA ne havenA jamAnAmAM lokakalyANanA virodhI tarIke paNa lAge che. paraMtu vAstavika rIte tema to nathI ja. Ama lAgavAnuM kAraNa eka ja che ke, teone tenAM rahasyonI dizAnI paNa mAhitI nathI hotI. "tethI evI mAhitI paNa A graMthamAM umerAya to ThIka, eTale ke A sUtro mahAna che. ane tenI sAthe jenonuM AkhA mAnavasamAjanuM ja nahIM, paNa duniyA AkhInA prANIsamAjanuM paNa hita saMkaLAyeluM che, ane Aje paNa hita karI rahela che, tathA bhaviSyamAM paNa karaze." evo sAmAnya paNa bhAsa thAya, tevu lakhANa janasamAjane pahoMcADavAmAM Ave, to ghaNo upakAra ane lAbha maLavA saMbhava che. sAcI vastu uparano khoTo khyAla dUra thAya, ane sAcA khyAlano bhAsa paNa thAya, ke te taraphanuM viruddha valaNa dUra thaIne samabhAvamAM avAya; to paNa jevo tevo lAbha nathI. e paNa eka asAdhAraNa paropakAra che." ema samajIne kaMIka vivecanathI lakhavAnI kAryavAhakoe saMmati ApI. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekhakanuM vinamra nivedana mAtra uparano uddeza ja kAryavAhakonA ane lekhakanA dhyAnamAM rahyA karyo che. paraMtu "zuM lakhAze? ane kevuM lakhAze ? zuM lakhavuM? ane zuM na lakhavuM ? kema ? ane kevuM lakhavuM ?" teno to banneyamAMthI koIe vicAra karyo nahoto. je lakhAyuM che, te Aje saunI sAme che. paraMtu "te jarUra pUratuM ja lakhAyuM che ke temAM lakhavA jevuM ghaNuM rahI gayuM che ? AthI uparano uddeza siddha thaze ke nahIM ? ane thayo hoya to te keTale aMze ?" te kAMI nakakI kahI zakAtuM nathI. e nirNaya to sujJa vAcakone ja karavAno rahe che. amo to eTaluM ja kahI zakIe ke "amAro prayAsa mAtra e dizAmAM hato." uddezanI siddhi thaI ke na thaI? ke viparIta thayuM ke pIchehaTha thaI ?" temAMnuM kaMIpaNa Aje amArAthI kahI zakAya tema nathI. taddana saMkSepa racivALA jIvone to kadAca bIjA pustakathI saMtoSa meLavavo paDavAno saMbhava che. sastAmAM ja pustaka kharIda karavAnI IcchAvALAne A pustaka kiMmatamAM vadhu paDavAno saMbhava che. paraMtu khAsa viziSTa prakAranA jijJAsu varganI jijJAsA zAnta kare tevuM eka paNa sAdhana nahotuM, tenI khAmI hatI, te khAmI keTale aMze A pustaka dUra karI zakaze, tathA navI jijJAsAo jAgrata karaze ane amArA uparanA uddezanI bhUmikA mAtra ghaDaze, to paNa A prayAsa sArthaka thatAM lekhakanA ke saMsthAnA prayAsanI saphaLatA ja che. have DhIlanA muddAnI vAstavika kAraNo jaNAvI A nivedana pUruM karIza : Akho graMtha taddana navesarathI lakhavo. ane je kadamAM vAcaka mahAzayonA hAthamAM graMtha pahoMcADavAmAM Avyo che, te pramANa jotAM svAbhAvika rIte ja Akho graMtha taiyAra karavAmAM vadhAre vakhata lAge, e svAbhAvika che. kema ke AjakAla prasiddha karanArI saMsthAomAM AvAM moTAM kAmo aneka hAthamAMthI pasAra thAya che. pustaka-prasiddhinA kAryanA aMgabhUta judA judA vibhAgomAM judA judA madada karanArA sahAyako hoya che. tyAre A graMtha taiyAra karavAmAM, pUpho tapAsavAmAM tathA sudhArA vadhArA ane ekaMdara nAnAthI moTuM dareka kAma karavAmAM ekale ja hAthe pAra pADavAnuM hovA sAthe, lekhakane saMsthAnA tamAma saMcAlanamAM sakriya bhAga levAno rahe che. saMsthAnI tamAma vyavasthA saMbhALavI e mukhya kAmanI sAthe gauNa rIte A kAma karavAnuM hatuM. eTale paNa vakhata laMbAya e svAbhAvika che. te uparAMta, vacce vacce nAnAM moTAM 20 thI 25 pustako prasiddha thayAM, tenuM svataMtra lakhANa-prako jovAM ane presa vagerenI sAthenA tamAma vahIvaTo paNa calAvavAnA hatA. saMsthAnA AgaLa paDatA vidyArthIone ucca graMthono abhyAsa karAvavAmAM rojano keTaloka vakhata rokAvuM paDatuM hatuM. tathA saMsthAnI je te vakhate kAryavAhakoe hAtha dharelI yojanAone sakriya banAvavAnA vyavahAra ane nitya-niyamita kAryone pahoMcI vaLavA uparAMta, zArIrika agavaDo, tathA kauTuMbika agavaDo to anivArya hoya che. preso paNa kAma zarU karIne bIjA kAmamAM paDI jAya to, vacce vacce keTalAya mahinA sudhI kAmane thaMbhAvI rAkhe. athavA sagavaDatAe ane dhIme dhIme calAve. A badhA vilaMbanAM saMgIna kAraNo chatAM, aneka rIte magaja vaheMcAyeluM hovA chatAM, chevaTe ATale vakhate paNa A svarUpamAM A graMtha vAcakonA hAthamAM nirvine Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro mUkI zakAya che, te bAbata lekhaka to potAnuM ahobhAgya mAne che. vadhAre paDatI DhIla thavA uparAMta, jude jude vakhate lakhavAthI kayAMka kayAMka saMgati paNa jaLavAI nahIM hoya, tathA asaMgatiya thaI gaI haze. kayAMka kayAMka punarukti thaI haze, to kayAMka kayAMka aspaSTatA ane apUrNatA paNa rahI gaI haze. - Aja sudhInAM vAcana, manana ane anubhava, tathA moTA puruSo pAsethI sAMbhaLavA uparathI A graMthanI AkhI ImArata caNAI che, eTale ke, prAcIna zAstro-TIkAo vagere joIe te pramANamAM joI zakAyAM nathI ja. kema ke, teTalo avakAza maLavo saMbhavita ja nahoto, ane tema karavA jatAM keTalo badho vilaMba thaI jAya ? e paNa bhaya sAme ja Ubho hato. eTale A graMthamAM karavAmAM AvelAM dareke dareka vidhAno viSe sthaLe sthaLe pramANo ApIne sAbita karavAmAM Avela nathI. chatAM jijJAsuo khAsa abhyAsakramanI daSTithI prazno pUchaze, to tevA jijJAsuone lekhaka, vizeSa mAhitI avakAza pUrI pADIne UMDA abhyAsamAM madada karavAnI AzA rAkhe che. tathA koI ThekANe vAcakone ghaNI ja sUkSma dalIlomAM utAravAmAM AvyA haze, ke je samajavAmAM sAmAnya samajanA vAcakone muzkelI paDaze, to koI ThekANe mukhya mukhya dalIlo ane hakIkato ja mAtra ApI dIdhI haze, ke jemAMthI game tevA anubhavI vAcakone paNa sAMgopAMga hakIkata tAravI laI sAra samajavAnuM muzkela paDI jAya tema haze. paraMtu tethI nirAza na thatAM, vAcaka mahAzayo teno rItasara abhyAsa karaze, ane lekhakanI madada leze, to temane te badhuM saMgata ane vyavasthita jaNAze. tathA keTaleka sthaLe mAtra saMkSepa khAtara ja saMkSepamAM dizAsUcana karavAnI pharaja bajAvI AgaLa vadhavA mATe lekhakane daragujara karavAnuM raheze. sArAMza ke, AvI aneka truTIo jema bane tema saMkSepamAM graMtha lakhavAnI IcchAthI rahI javA pAmI hoya, tathA bhASAdoSa, nirUpaNadoSa, vAkayadoSa vagere - te sarva udAra vAcako daragujara karaze. A graMthamAM rahevA pAmelI khAmI ke temAM karavAmAM AvelA nirdezonI sarva javAbadArI khuda lekhaka sivAya bIjA koInI nathI. presanI azuddhio mATe jo ke preso paNa keTaleka aMze javAbadAra gaNAya che. chatAM dareka presavALAoe potAnAthI banatI sahAnubhUti batAvI che. Avo vistRta graMtha lakhavAnI taka ApavA bAbata lekhaka A saMsthAno AbhAra mAne che. jaina zAstra viruddha ane janasamAjanA vAstavika hitaviruddha je kAMIpaNa lakhAyuM hoya, to te viSe paNa micchAmi dukakaDa jAhera kare che. jene tattvajJAnanA daSTibiMduthI lakhavA jatAM, ane tene vaLagI rahevAnI ananya pharaja bajAvavA jatAM, lekhakanI taddana anicchA hovA chatAM ane taddana zuddha hitabuddhi hovA chatAM paNa koI saMsthA, samAja, ke vyakitane kAMIpaNa potAnA daSTibiMduthI yogya na lAge, to te daragujara karI sAra grahaNa karaze, eTalI vijJapti karI virame che. sevaka prabhudAsa becaradAsa pArekha Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA paMca pratikramaNa eTale zuM ? 1. ApaNe sAmAyika letI vakhate - karemi bhatte ! - sUtra uccArIe chIe, eTaluM ja nahi paraMtu sUtrano uccAra jAte na karatAM guru mahArAja ke vaDIla mAraphata uccAra karAvavA - 'icchAkArI bhagavat pasAya karI-sAmAyika daMDaka uccarAvojI !'' ema kahIne ApaNe vijJapti karIe chIe. eTale ke ApaNe jAte na uccaratAM guru mahArAja pAse uccarAvIe chIe. tenuM kAraNa mahAsUtranuM bahumAna sUcavavA mATe che. tathA e sUtra sAmAyika ane paccakkhANa, e banneyanI pratijJA rUpa hovAthI, jema ApaNe paccakkhANa guru mahArAja pAse ke vaDIla pAse laIe chIe, tema A sAmAyika daMDaka pATha paNa uccarIe chIe. e 2. e sUtranuM ATaluM bahumAna karavAnuM mukhyamAM mukhya kAraNa e che ke, e sUtra jaina darzananuM mULa che. cauda pUrva kaho ke dvAdazAMgI kaho, e sarva e sUtranA vistArathI artha rUpa che. cha Avazyaka kaho ke samyagdarzana, jJAna, cAritra e traNa ratna kaho. deza virati, sarva-virati, samyaktva ane zruta - e cAra sAmAyika kaho, namukkArazInA paccakkhANathI mAMDIne zrAvakanA bAra vrata ane munirAjanA mahAvrata sudhInAM pratyAkhyAno kaho ke mahAzrAvakanA utkRSTa AcAra kaho tathA bALa sAdhuthI mAMDIne tIrthaMkara paramAtmA sudhInuM utkRSTamAM utkRSTa cAritra jIvana kaho. tathA jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra, vIryAcAra e pAMceya AcAro kaho, e sarva te sUtramAM samAya che. evuM evuM e bhavya, gaMbhIra, sarvanaya, nikSepo ane praNAma siddha arthonA saMbaMdhavALuM sUtra che. dravyAnuyoga, gaNitAnuyoga, cAritrAnuyoga ane kathAnuyoga, A cAreya anuyogo paNa tenI sAthe joDAyelA che. 3. e sUtra upara sIdhA Aje paNa niryukti, bhASyo, cUrNi ane judI judI TIkAo maLe che. teno saMgraha karIe to - lAkha - doDha lAkha zloka pramANa atyAre paNa graMtho maLe che. 4. e sUtranAM vyAkhyAnonI zailInA jJAna mATe anuyogaddAra sUtra nAmanuM khAsa Agama che. 5. pUrvanA AcAryoe A sUtrane dvAdazAMgInA upaniSad tarIke varNavela che. A sUtrano uccAra arthathI nahIM, paraMtu khuda sUtrathI dareka tIrthaMkara paramAtmAo gherathI nIkaLI dIkSA samaye kare che. sarva gaNadhara bhagavaMto, sarva AcArya bhagavaMto, pUjyazrI upAdhyAya vAcaka pravaro, sarva muni mahAtmAo paNa potapotAnI dIkSA vakhate, ane dararojanI kriyAnI vidhiomAM paNa teno vAraMvAra uccAra kare che, je vAta sarve varganA jaina bandhuo sArI rIte jANe che. 6. eTaluM ja nahIM, paraMtu zrAvakanI dareka kriyAomAM paNa te ja sUtrano mukhyapaNe uccAra hoya che, sAmAyika grahaNa karatI vakhate, tathA posaha letI vakhate paNa keTalAka pheraphAra sAthe A sUtra ja bolAya che. temaja bAra vratonA uccAromAM, pratimAdhArI zrAvakone te te pratimAnA pratyAkhyAnamAM, Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 paNa A ja sUtrano pheraphAra sAthe uccAra karavAno hoya che. 7. eTale jaina sAhityamAM saheja UMDANathI nirIkSaNa karavAnI racanAtmaka manovRttithI saheja DokiyuM karatAM A sUtranI vyApakatA ThAma ThAma najare Avaze. paMca pratikramaNasUtro 8. eTaluM ja nahIM, paraMtu traNeya kALanA caturvidha saMghanA bALa, madhyama ane budha pAtro mATenA jaghanya, utkRSTa ane madhyama koTInA jJAnAcArAdi pAMceya AcAronA jAhera, sAmudAyika, hammezanA, parva divasanA, khAsa prasaMganA ane vyakitagata koI paNa AcAra, kriyA, anuSThAna Aje pracalita che, ekaMdara koI paNa rivAja rUpe jaNAtI zrI saMghanI pravRtti, jaina gharamAM pracalita jainadhArmika rUDhi vageremAM A sUtranI chApa lAgelI hoya che, eTale ke te te pravRttino samAveza A sUtranI maryAdAmAM hoya ja che. sArAMza ke- meru terazane divase pAMca meru upADavA ane jAheramAM pharavuM, nAnI bALAo nAnAM nAnAM vrato kare, saMgha kADhavA, ujamaNAM karavAthI mAMDIne saMghanA kArya mATe laDAI karavI paDe, ke uttama prakAre vahIvaTa karavo joIe, ane te paNa dezI copaDAnI paddhatithI karavo joIe, temAM paNa A sUtranI maryAdAnI asara pahoMce che. 9. eTaluM ja nahIM, paNa AjanuM dhe mU jaina saMghamAM paraMparAthI prAmANika ane mAnya gaNavAmAM AveluM ane tene vaphAdAra rahIne navuM taiyAra thayeluM - TippaNo, rAso, TabAo, kathAo, caritro, upadezagraMtho, carcAgraMtho, jaina tarkagraMtho, sAmAcArIo, paTTAvalIo, thoyo, caityavaMdano, zAMtistotro, sajjhAyo, stavano, hAthanoMdho ane TIkA, TippaNIothI mAMDIne paMcAMga agiyAra aMga, bAra upAMga, payapannA, cha bheda, mULa sUtro tathA tattvArtha, sammati vagere darzana zuddhikara graMtho, maMtra, taMtra, vidyA, vidhAna, nimittanA graMtho vagere tamAma jaina sAhitya sIdhuM ke ADakataruM karemi bhaMte - sUtranA vyAkhyAna rUpa samajavAnuM che. 10. je vyakita A dRSTibiMduthI jaina zAstro ane jaina darzananuM avalokana sUkSma nirIkSaNa buddhithI karaze, tene seMkaDo balke lAkho purAvA A bAbatane lagatA maLI zake tema che. eTale te vAtane sAbita karavA kAMI paNa vizeSa lakhavAnI jarUra rahetI nathI. paraMtu e darekanI sAMkaLa ane tenA aMkoDA eka bIjA sAthe kevI rIte joDAyelA che ? tenI vigatavAra samaja ApavI, e je ke jijJAsuo mATe bahu jarUrI che. paraMtu e eTalo badho bahoLo viSaya che ke, A graMthanI prastAvanAmAM te sArI rIte samajAvI zakAya teTalo avakAza na gaNAya. tene mATe svataMtra graMtho ja lakhavA joIe. chatAM A graMthanA vizeSArthamAM amoe ThAma ThAma jarUrI nirdeza saMkSepamAM karyo che. te parathI vAcaka mahAzayone keTaloka khyAla AvI zakaze. hAlamAM teTalAthI saMtoSa mAnavA amArI namra vijJapti che. 11. chatAM prastuta praznane upayogI thAya tevo kaMIka nirdeza karIne, paMca pratikramaNa e zuM che ? tenI kaMika samajUtI ApIe chIe. karemi bhaMte ! sUtramAM ja nIce pramANe cha Avazyako samAyelAM che. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA 1. karemi sAmAiaM = sAmAyika karuM chuM. e 1. sAmAyika Avazyaka. 2. sAvaje jogaM paccakakhAmi = sAvadha yogonuM paccakakhANa karuM chuM. e ra. pratyAkhyAna Avazyaka. 3. paDikamAmi niMdAmi garihAmi = te sAvadha yogonuM paccakakhANa karuM chuM, tenI niMdA karuM chuM, tenI gaha karuM chuM. e 3. pratikramaNa Avazyaka. 4. adhdhANaM vosirAmi = bahirAtma bhAvano tyAga karuM chuM. e 4. kAyotsargAvazyaka. have be Avazyaka - caturvizatistavazyaka ane guruvaMdanAvazyaka bAkI rahyA, te paNa A sUtramAM ja goThavavAmAM AvelA che. A sUtramAM daSTi karatAM - be bhajo! zabdo ApaNI najare paDe che. temAMnuM - 5. paheluM ne! pada caturvizati tIrthakaranA saMbodhana paraka che. athavA "bhane sAmAIyaM eTale tIrthakaro saMbaMdhInuM sAmAyika" evo artha paNa vizeSAvazyaka bhASyamAM jovAmAM Avelo che eTale caturvizati Avazyaka. vaLI saMbodhana pada paNa bhaktisUcaka rIte mukAyeluM che, eTale stavano nirdeza jaNAya che. e 5. caturvizati stavAvazyaka. 6. bIjuM bhajo ! guruvaMdanAvazyaka paraka che. kema ke, te guranuM saMbodhana che. doSonuM pratikramaNa guru samakSa karAya che. temaja teno eka mahattvano purAvo e paNa che ke vAMdarAmAM tassa-khamAsamaNo-paDikAmAmi niMdAmi-garihAmi e vagere bhAga A karami bhaMte ! no che. temAM tasya bhaMte ! ne badale tassa khamAsamaNa ! spaSTa zabda mUkavAmAM Avelo che. eTale bIjuM bhaMte ! pada guruvaMdana mATenuM mAnavAmAM harakata Ave tema nathI. e 6. vaMdanAvazyaka 12. chayeya AvazyakanAM judAM judAM mukhya sUtro paNa te sUtranA ja aMgabhUta che. ane tenA ja artha vistAra rUpa ja jovAmAM Ave che. " tatvASA" artha :- bAkInAM Avazyaka sUtro paNa tenAM sAmAyikanAM aMgo che. hAribhaddI AvazyakavRtti 1. logassa- caturvizati stavAvazyaka sUtra. 2. icchAmikhamAsamaNo tathA dvAdazAvarta vAMdaNAM - guruvaMdana sUtro.-vaMdanAvazyakaH 3. munio mATe pagAma sajhAya ane zrAvako mATe vaMditta-sUtra vagere pratikramaNAvazyakanAM sUtra che. gurubhakitamAM lAgelA aticAranA pratikramaNanuM sUtra abhuThio. vratamAM lAgelA aticArone pratikramaNanuM sUtra-IcchAmi ThAmi. IriyApathikAnA pratikramaNanuM sUtra iriyAvahiyaM vagere tenA aMgabhUta ja che. 4. arihaMta ceiANaM, pukharavaradI, siddhANaM, tassa uttarI, annatya vagere kAyotsarga sUtro che. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro 5. namukkAra sahiyaM vagere pratyAkhyAnanAM sUtro, vistArathI pratyAkhyAna sUtro che. 6. pakSI sUtra, posaha sUtra vagere tathA karemi bhaMte ! sUtra che. khuda sAmAyika sUtra svarUpe che. 13. A uparAMta te dhyeya AvazyakanA vidhionAM judAM judAM bIjAM paNa tenI sAthe saMbaMdha rAkhatAM sUtro che. te A graMthanuM vivecana vAMcavAthI lagabhaga samajAze. 14. Ama vistAra karatAM karatAM dvAdazAMgInAM tamAma sUtro A mukhya sUtra sAthe saMbaMdha rAkhe che. 1. dAkhalA tarIke - logassamAM covIsa tIrthaMkaronAM jIvanacaritro AvI jAya. 2. guruvaMdanamAM - AkhI guru saMsthA - gurukulavAsanI vyavasthA AvI jAya. 3. sAmAyikamAM - pAMca AcAra ane tamAma AtmavikAsanA - cothA guNaThANAthI mAMDIne TheTha caudamA guNa sthAnaka sudhInI vicAraNA AvI jAya. 4-5. pratikramaNa ane pratyAkhyAnamAM avidhi ane tamAma sAMsArika ghaTanAo athavA baMdha ane Azravatattvo AvI jAya. 6. kAyotsargamAM - vIryAcAra tathA AtmavikAsanI dhyAna, dhyeya, Asana, mudrA, zarIrAdi upara nirmamatva-dharmamAM makakamatA bhoga ApavAnI tatparatA vagere sarva AMtara taiyArInA vicArono samAveza thaI jAya che. te te dareka viSayanI vicAraNA AgamasUtromAM vistArathI karatAM karemi bhaMte ! sUtranA ja vistArarUpa bAreya aMgo thaI jAya, e svAbhAvika che. 15. kayA sUtramAM, kayA zrutaskaMdhamAM, kayA adhyayanamAM, kayA uddezAmAM kayo viSaya che ? ane te kemi bhaMte sUtra sAthe paraMparAe ke sIdho kayo saMbaMdha dharAve che ? te paNa barAbara vigatavAra vicAra karIe, to ApaNane maLI zake tema che. arthAt dareka aMganA dareke dareka uddezAnA nAnAmAM nAnAM sUtronA paNa saMbaMdha A sUtra sAthe maLI zake tema che. paraMtu te ghaNo bahoLo viSaya thaI jAya che. AgamonA kayA uddezAdi eka eka vibhAgano konI sAthe kaI jAtano saMbaMdha che ? te sUcaka mathALA karavA muzkela hovAthI, tema na karatAM sUtranA prathama zabda uparathI ghaNA uddezA ane adhyayanonAM nAma AgamomAM jovAmAM Ave. [jo ke ghaNe ThekANe aMdaranAM viSayasUcaka paNa nAmo hoya che temaja ghaNe ThekANe AgaLa AvanArA viSayo sAtheno saMbaMdha samajAya, tevAM paNa nAmo hoya che.] ema nAmakaraNa ghaNuM ja vividha hovAthI, kayA uddezAmAM kayo khAsa viSaya che ane te konI sAthe saMbaMdha dharAvIne kayA AvazyakanuM aMga banIne karemi bhaMte ! sAthe kevo saMbaMdha dharAve che te ApaNe ekAeka samajI zakatA nathI. chatAM sUkSma abhyAsathI samajI zakAya tema che kharuM. 16. kAraNa e paNa hoya che ke, eka mukhya viSaya samajAvavA mATe tene lagatA bIjA peTA viSayo prathama samajAvavA prakaraNo ApyAM hoya che. eTale e viSaya abhyAsI vAMcI jAya, ke teno abhyAsa karI jAya, eTale temanA pachIno viSaya barAbara sArI rIte tenAthI samajI zakAya Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA tema hoya che. ane te viSaya paNa samajAyA pachI, tenI AgaLano mukhya viSaya paNa barAbara samajAvA mAMDe che. evI zailIthI peTA viSayonAM AgaLa prakaraNo ApyAM hoya, ane tenAM nAma mAtra prAthamika zabdothI karavAmAM AvyA hoya che. kema ke, darekamAM hetusUcaka nAma karavA jatAM bahu gUMcavADo Ubho thavAno saMbhava che. kAraNa ke, eka ja prakaraNa ghaNI vakhata bIjA aneka mukhya viSayanA prAthamika vibhAga tarIke banI zake tema hoya che. vaLI te ja prastuta prakaraNano viSaya koInA kAraNa tarIke hoya che, te ja rIte ane bIjA prakaraNanA kArya tarIke paNa hoya. eTale ke, eka mukhya prakaraNa hoya, ane bIjAM prakaraNo tenA peTA viSayanA mukhya viSaya tarIke e ja uddazA ke adhyayano hoya, tyAre konI sAthenA saMbaMdha rUpe tenuM eka nAma kAraNa thaI zake ? mATe ja sUtranA Adi zabdo laIne paNa udezA tathA adhyayanonAM nAmo rAkhavAmAM AvelAM hoya che. 17. A zailI ApaNane caraka nAmanA vaidyaka graMthamAM saraLatAthI samajAya tema che. 1200 zloka pramANa ATha sthAnamAM-aMgamAM te graMthano samagra viSaya vibhakata che. temAM vaidyaka vidyA sAthe saMbaMdha dharAvatA tamAme tamAma nAnA moTA viSayonAM prakaraNo evI khUbIthI goThavavAmAM AvyAM che ke, eka prakaraNa dareka aMgonAM - sthAnonAM dareka prakaraNo ane viSayo sAthe saMbaMdha dharAvatA hoya che. ane mukhya prakaraNanA vivecana tarIke-prathamanA keTalAMka peTA prakaraNo hoya che. mATe temAM paNa nAmakaraNa adhyAyanA prathama zabda uparathI ghaNAM prakaraNonA karavAmAM AvelA jovAmAM Ave che. tenuM kAraNa upara pramANe jaNAya che. 18. keTalAka graMthonI evI zailI mukhya hoya che ke, prathama graMthano mukhya viSaya ApIne tenAM peTA prakaraNo kramasara samajAvatA hoya che, tyAre keTalAka graMthonI evI zailI hoya che ke, prathama peTA viSayo samajAvatAM samajAvatAM chevaTe mukhya viSayo samajAve che. ane ema AkhA saLaMga graMthano viSaya samajAve che. eka bIjA prakaraNamAM AvatA judA judA viSayo potAnA mukhya prakaraNa karatAM paNa bIjAM aneka mukhya prakaraNo sAthe saMbaMdha dharAvatA hoya che. tenI AgaLa pAchaLa sUcanA karIne, te te peTA prakaraNonA havAlo ApIne, te te sthaLe tenI jarUriyAta ane saMbaMdha sUcave che. A zailI ApaNA sUtragraMthomAM hoya che. tenI acUka ane baMdhabesatI vizALa dhoraNe saMgatio goThavAyelI hoya che, paraMtu bALa jIvone te barAbara na samajAya, mATe paNa TIkAkAroe baMdhabesatI sAmAnya saMgatio joDI batAvI hoya che. 19. Ama aneka rIte upayogI hakIkatone prakaraNabaddha kare che, ane keTalIka hakIkato to, AkhA graMthanA pUrvAparanA adhyayana, manana ane parasparanA anusaMdhAnanA UMDA ciMtanathI graMthamAM sAkSAt zabdothI kahyA vinA paNa samajAya che. AvI vilakSaNa prAcIna graMthakAronI zailI hoya che. prakaraNa upara prakaraNanuM viSayasUcaka nAma nathI hotuM. adhikAra sUtra paNa na hoya chatAM, prakaraNo ane adhikAro te te zabdothI athavA viSayanA saLaMga nirUpaNanA svIkAra ane parivArathI paNa sUcita thatA hoya che. Ama sUtra zailI ghaNI ja vilakSaNa hoya che. tattvArthAdhigama sUtramAM, temaja Avazyaka Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro sUtramAM evuM jovAmAM Ave che. 20. A ja pramANe Agamo ke jemAM eka ja viSaya chatAM tenI sAthe aneka viSayo saMbaMdha dharAve che. paNa jagatunA tamAma chUTAM chUTAM vijJAna ane vizvanuM saLaMga tattvajJAna jemAM gUMthavAmAM AvyuM che, te daSTithI AvA sAmAyika rUpa mULa viSayanAM jeTalAM sUtro thaI zake, tenI bAra aMgomAM - mukhya graMthomAM vaheMcaNI karI che. bAra aMga zabda ja kahe che ke, eka ja vastunA = aMgInAM bAra aMga hoI zake. e uparathI ApaNe samajI zakIe tema chIe ke, dvAdazAMgI e mukhyapaNe-sAmAyika sUtranuM vyAkhyAna karavAnA eka ja graMthanA bAra bhAga che. temAM AkhA jagatanAM aneka vijJAna ane samagra tattvajJAna hovAthI eTalA badhA bIjA paNa mukhya ane peTA prakaraNo che, ke jenI saMkhyA gaNavI muzkela thaI paDe tema che. eTalo bahoLo viSaya temAM samAyela che, mATe ja te jagatamAM ajoDa sAhitya che. Aje sAyansa-vijJAnanA judA judA moTA graMtho lakhAya che, ne temAM dara varSe sudhAro vadhAro umero thayA kare che ane haju thayA ja karaze, tyAre jaina AgamomAM evA saMpUrNa vijJAnathI bharelA viSayone sUtrabaMdha karavAmAM AvelA che. ane te dvAdazAMgamAM yathAsthAne mukAyelA che. mATe sAMgopAMga siddha ane saMpUrNa sAhitya che. mATe tenuM sthAna koI laI zake tema nathI. 21. bIjI rIte vicAra karatAM sAmAyika e AtmA che. karma pugalo tenuM AvaraNa karIne temAM vibhAva utpanna kare che. AthI dravyAnuyogano vicAra karavo paDe che. temaja sAmAyikathI AtmavikAsa thatAM thatAM kevaLajJAna thAya che, tethI te kevaLI bhagavaMta jagatane ke keve svarUpe jue ? vagere vicAraNAmAMye dravyAnuyoga AvI jAya. jagatanA dareke dareka padArtha gaNatarInA cokakasa hisAbe samajAvatAM gaNitAnuyoga vinA cAle ja nahi, sAmAyika ane tene lagatI AtmapragatinAM sAdhaka kAryo koNe karyA ? ne zA zA phAyadA meLavyA? ane koNe koNe keTale aMze tethI viruddha pravRtti karavAthI tene teTale aMze zA zA geraphAyadA thayA ? te saghaLuM kathAnuyogamAM ApavuM ja paDe. ane sAmAyika pote khuda cAritrarUpa to che ja. eTale cAritrAnuyogano saMbaMdha karemi bhaMte ! sAthe che. Ama aneka judAM judAM dravya, kSetra, kALa, bhAvanA bAla, madhyama, utkRSTa tathA bIjA aneka saMjogone lIdhe aneka prakAranA jijJAsuonI jijJAsA zAMta karavA aneka vicArono saMgraha karavo ja paDe. eTale e cAreya anuyoganAM sUtrono vicAra A mukhya sUtra sAthe saMbaMdha dharAve ja che. 22. A vAta uparathI vAcaka mahAzayo vizAla = gaNuM moTuM citra = vicitra ane bahuvartha = ghaNA arthavALuM dvAdazAMga = A dvAdazAMgopaSad rUpa karemi bhaMte ! sUtrano artha ja che, ema cokakasa samajI zakAze. karemi bhajo ! sUtramAM kevaLa cha AvazyakonI ja sUcanA ja nathI. paraMtu pratyeka Avazyaka paNa cha cha Avazyakamaya hoya che. te ane tenA jaghanya, utkRSTa, madhyama bhedo paNa sUcita che. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA eTaluM ja nahIM paraMtu te darekanA bAla, madhyama ane budhane AzrayIne, samyakatva - zruta - dezavirati, ane sarva viratine AzrayIne, zramaNa, zramaNI, zrAvaka, zrAvikAne AzrayIne, jinakALa, pachIno kALa, tIrthakALa, atIrthakALa, cAra gati, guNasthAnako vagerene AzrayIne eTalA badhA bheda paDI jAya che ke tenI kalpanA paNa ApaNane karavI muzkela paDI jAya che. dAkhalA tarIke - beghaDInuM sAmAyika zrAvako le che. temAM paNa che Avazyako jovAmAM Ave che. (1) khamAsamANa - guruvaMdana-1, (2) IriyAvahiyaM - pratikramaNa-2, (3) tasya-annattha ane kAussagna kAyotsarga-3 (4) logassa - caturvizati stava. (5) (6) sAmAyika ane pratyAkhyAna khuda karemi bhaMte ! sUtra. e ja pramANe koI paNa pratikramaNa chayeya Avazyaka maya che. e ja pramANe koI paNa guruvaMdana chayeya Avazyaka maya hoya che. e ja pramANe koI paNa caturvizati stava chayeya Avazyaka maya hoya che. e ja pramANe koI paNa kAyotsarga paNa chaye ya Avazyaka maya hoya che. e ja pramANe koI paNa pratyAkhyAna paNa chayeya Avazyaka maya hoya che. A pramANe che Avazyakamaya saMkhyAbaMdha vidhio zAstramAM ane pracAramAM paNa jovAmAM Ave che. dareka AvazyakonAM prayojano ane te kayAM kyAM karavAM joIe? tenA saMgrahanI niyuktinI gAthAo khAsa AnA purAvA che. dA. ta. jinezvara bhagavaMtoe pharamAvelAM kRtya na karyA hoya to tenuM pratikramaNa karavuM, eTale tenAthI pAchuM pharavuM, eTale AjJAbhUta kRtyo karavA mAMDavAM, te paNa pratikramaNa gaNAya. 23. A pramANe dareka jaina vidhiomAM-je sUtrono khAsa upayoga karavAmAM Ave che te mukhya sUtronA samUhAtmaka sUtra graMthane Avazyaka sUtra kahevAmAM Ave che. mULa Avazyaka para ja bAreya aMgano madAra chatAM sarvane AtmahitamAM upayogI hovAthI AvazyakanuM mULa sUtra aMgapraviSTa chatAM chayeya adhyayanamaya, Avazyaka sUtra aMga bAhya zrutamAM gaNavAmAM AveluM che. arthAta Avazyaka sUtramAM ApavAmAM AvelA karemi bhaMte ! sUtra sAthe saMbaMdha dharAvatA mULa sUtro ja mukhyapaNe koI paNa jaina anuSThAna vidhimAM hoya che. je ke koI vidhimAM koI sUtranI mukhyatA hoya che. ane koI vidhimAM koI bIjA sUtranI mukhyatA hoya che. amuka ekanI mukhyatA vakhate bAkInAM sUtro gauNa hoya che. dAkhalA tarIke - caityavaMdana karatI vakhate annattha ane kAussagna jaghanya caturvizati stavAvazyakanAM aMgo hoya che. ane devavaMdanamAMnA mukhya logassa, pukharavaradI, siddhANaM buddhANaM vagere Ayariya uvajajhAya pachInA kAyotsargAvazyakanA mukhya aMga bane che. e ja logassa rUpa caturvizati stava sAmAyikamAM sAmAyikanuM aMga bane che. ane e ja karemi bhajo ! sAmAyika sUtra chatAM vaMditu sUtranI pahelAM pratikamANAvazyakanuM aMga bane che. IriyAvahiyA paDikakamavA rUpa pratikramaNanuM aMga logassa bane che. paraMtu e ja IriyAvahiyA munione ane posAtIne derAsaramAM Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro jaIne caityavaMdana karatAM pahelAM caturvizati stava AvazyakanuM aMga bane che. AvA seMkaDo babbe hajAro dAkhalo maLavAno saMbhava che. karemi bhaMte ! mAnuM tasya padeya AvI aneka rIte vaparAyela hovAnA purAvA maLe che. caturvizati stavanI mukhyatAnA vidhimAM-temAM rahevA pAmelI sAdhakanI khAmInA pratikramaNanA saMbaMdhamAM e ja tasya pada Ave che. e ja tassa pada sAvadya yoganA saMbaMdhamAM Ave che. e ja tasya pada pratikramaNamAM Ave che. e ja tassa pada sAmAyikane sthAne paNa Ave che. e ja tassa pada kAyotsargane sthAne paNa Ave che. tassa pada sAmAnya ane mukhya ke vizeSa ane peTA Avazyakane ThekANe paNa Ave che. dAkhalA tarIke- iriyAvahiyAne aMte tassa pada IriyA pathikArUpa sAvadya yoganuM pratipAdana kare che ane e ja tassa pada pratikramaNa rUpa banIne tenA pachInA uttaraprAyazcitta rUpa kAyotsargane mATe tassa uttarIya sUtra zarU thAya che. IcchAmi ThAmimAM e ja tassa pada vrato, AcAro, sAmAyika ane zruta vagere zrAvaka dharma ane sAdhu dharmanA aticAranA pratikramaNanuM sUcaka bane che. abhuThiomAM gurubhakitanI khAmI rUpa sAvadya yoganuM sUcaka bane che. ane vaMditumAM-tasya dhammassa kevali pannatassa-mAM sAmAyika-dharma svarUpa bane che. e ja tassa paccakhANa pAratAM paccakakhANanA sparzanA vageremAM khAmI vagere tathA virAdhanAnuM sUcaka bane che. ane sAta lAkha aDhAra pApasthAnaka gamaNAgamANe ane pakSikAdi aticAra pAThamAM AlocanAnuM aMga bane che. Ama thavAnuM kAraNa e paNa hoya che ke koI paNa kriyA tIrthaMkaranI AjJA viruddha karavAnI nathI. temaja teone potAnI sAme Adarza tarIke rAkhyA vinA karavAnI nathI hotI. tathA dareka kriyA guru mahArAjanI sAMnidhyamAM karavAnI hoya che. eTale te be to dareka kriyAmAM avazya hoya ja. koI paNa kriyA - AtmabaLa poSaka sAmAyikamaya hovI joIe. ane temAM saMpUrNa baLa vAparIne jAgrata bhAve mana vacana kAyA vAparIne eTale kAyotsargapUrvaka karavAnI hoya che. tanmayatA vinA te saphaLa thatI nathI. mATe tanmayatAnI pUrI jarUra hoya che, jethI sAmAyika ane kAyotsarga paNa darekamAM AvI ja jAya. ane temAM bhUlo thavAno saMbhava hoya che. temAM AvatAM vighno dUra karavAnAM hoya che ja. eTale pratyAkhyAna paNa karavuM joIe. ane temAM thatI bhUlothI cetatA rahevuM joIe. pharI bhUlo na thavA sAvaceta thavuM joIe. bhUlane bhUla rUpe samajavI vagere pratikramaNa karavuM ja paDe. "roja traNa kALa caityavaMdana karIza" evuM pratyAkhyAna te caturvizati stavanuM pratyAkhyAna gaNAya. pratyAkhyAna paNa sAvadyayoganA tyAga rUpa ane niravadyayoganA sevana rUpa ema be prakAre hoya che. guruvaMdana, caturvizati stava-sAmAyika pAlana vagere niravadanA sevanamAM khAmIo hoya, tenuM paNa pratikramaNa thAya che. ane temAM satata jAgRti rUpa kAyotsarga paNa thAya che. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA evI ja rIte niravaghanA pAlananA pratyAkhyAnamAM AvatI bhUlonuM paNa pratikramaNa karavuM joIe. temaja sAvadhanA tyAganA pratyAkhyAnamAM AvatI bhUlonuM paNa pratikramaNa karavuM paDe. je vakhate jenuM pratikramaNa karavuM hoya, temAM ekAgratA rAkhavAneya kAyotsarga hovo joIe athavA barAbara pratikramaNa karavuM paDe ja. e ja pramANe guruvaMdanamAM paNa thayela khAmInuM pratikramaNa karavAnA niyamarUpa pratyAkhyAna, AzAtanA - tyAgamAM satata jAgRtirUpa kAyotsarga-covIza tIrthakarane mAnanAra gurunI ja bhakti karavAmAM caturvizati stava ane bhaktimAM lInatA rUpa sAmAyika hovuM ja joIe. caturvizati stavanamAM 1 navakArano kAussagga, 1 logassano kAussagga, 4 ke ATha thayano kAussagna hoya che. jAvaMta kevi rUpa guruvaMdana paNa hoya che. paccakhANa letAM ke pAratAM guruvaMdana, IriyAvahi, caityavaMdana ane sajhAya dhyAna rUpa sAmAyika karavAnAM hoya che. temAM virAdhanAnuM - micchAmi dukakaDuM devAnuM hoya che. ane sparzanA, pAlanA, tIranA, kIrtanAmAM jAgrata rahevA rUpa sAmAyika paNa hoya che. sArAMza ke, koI paNa AvazyakamAM bIjAM pAMca Avazyako peTAmAM samAyelAM ja hoya che. karemi bhajo!nA vistArathI vyAkhyAna rUpa Avazyaka sUtranAM aneka sUtro che, ane tenA vistAra rUpa dvAdazAMgI che, te have saraLatAthI samajAze. 24. saMgha kADhavA, ujamaNAM karavA, varaghoDA, jAhera utsavo, gurunA tathA saMghavInA sAmaiyA vagere paNa jAhera cha Avazyakamaya amuka amuka pradhAna Avazyaka hoya che. eTale je mUcha jaina saMghamAM pUrvAparathI cAlI AvatI koI paNa prAmANika kriyA che AvazyakanI maryAdAmAMnI ja hoya che. mATe gurugamathI jANyA vinA koI paNa pravRtti upara TIkA karavAmAM virAdhaka bhAva thavAno khAsa saMbhava che. virAdhaka bhAva eTale satyane asatya ane asatyane satya mAnavuM. te paNa "A pravRttio jatie calAvI che, amuka vaiSNavonA anukaraNarUpa che, bauddhonA anukaraNarUpa che. vaidika lokonA anukaraNa rUpa che. svArthI AcAryoe calAvI che" evuM evuM bolatAM pahelAM saMpUrNa vicAra karavo joIe. nahIM to pagale pagale khalanA ane mahAna AzAtanA thavAno saMbhava che. mATe DAhyA, samaju ane jaina dharmanI mahattA samajanArA vivekIoe evo vicAra paNa lAvatAM pahelAM bahu sAvaceta rahevuM. 25. ATalI hakIkata uparathI ApaNe e to spaSTa samajI zakyA ke, "Avazyaka sUtramAM ApavAmAM AvelAM mukhya sUtro ja aneka vidhiomAM goThavAyAM che. ane teTalAM sUtrothI ja seMkaDo balka hajAro vidhi, vidhAno ane anuSThAno goThavAyAM che. A parathI judA judA pAtra jIvonAM dravya, kSetra, kALa, bhAvanI apekSAe jaina dharmanI keTalI vyApakatA che ane vyApaka thavAnI tenI keTalI tAkAta che te barAbara samajAze. paraMtu dareka vidhiomAM mAtra - 1. caityavaMdano, 2. stavano, 3. sajhAyo, 4. AlocanA Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro pATho, 5. zAMti stotro. 6. stutio. A cha aicchika hoya che. A cha sivAyano koI paNa vidhino lagabhaga tamAma bhAga Avazyaka sUtramAMnAM mukhya sUtrothI ja gUMthAyelo hoya che. 26. eTale vidhiomAM "azAstrIya tatvo ghUsI gayAM che." ema bolavAno koIne mATe avakAza paNa nathI. uparanA cha mATe vyakitane chUTa che. je eTalI chUTa na hoya, to koI paNa vidhi te te vyakitagata na banI zakatAM, mAtra yAMtrika banI jAya. vyaktinuM svArasya temAM na umerAta, tethI te mAtra jaDa raTaNa banI jAta. caityavaMdana karavAnI daza jaNAnI IcchA thaI, paraMtu mArI icchA mahAvIra svAmI prabhunuM caityavaMdana karavAnI hoya ane mane temanA nirvANa prasaMganA varNananuM stavana suMdara AvaDatuM hoya, ane tethI mArA bhAvamAM vRddhi thatI hoya, to huM te pramANe karI zakuM. eTale e stavana sAthe meM kareluM caityavaMdana vidhi mAro ja gaNAya. ane bIjAe potAnI IcchA pramANe caityavaMdana, stavana, thoya kahI hoya, to te teno gaNAya. A rIte sarva sAmAnya vidhine-vyakitagata banAvavAnI paNa sagavaDa thaI zake che, ane dareka vyakti ullAsapUrvaka potAnA saMjogo anusAra potapotAnI kriyA karI zake che. AthI ja jinamaMdiramAM ghoMghATanuM bahAnuM kADhIne vyaktigata ullAsane rokavA nahi joIe. darekane chUTathI bolavA devAnI chUTa che. zAMti rAkhavAnI sUcanA ApanArAM pATiyAM viparIta jaNAya che. sAmAyika pratikramaNAdika sAthe bhaNAvAya, te ISTa che. 27. paraMtu dareka bALajIvo e pramANe caityavaMdanAdika e chayeya rItasara jaina zailI anusAra banAvI zake ane upayoga karI zake, tema saMbhavita na hovAthI, te te viziSTa vyakitaoe banAvelAono upayoga karavAnI paNa chUTa rahe che. mAtra racanAra te viziSTa vyakti prAmANika hovI joIe. temAMnA koI paNanI banAvaTano mana phAvatI rIte koI paNa upayoga karI zake che. mATe stavano, caityavaMdano vagere aneka ane aneka viracita prasiddha che. eTalA ja mATe koI koI vidhiomAM, anya gacchAcAryakRta hoya, to paNa te bolavAmAM vAMdho levAmAM Avato nathI. tyAre amuka vidhiomAM svagacchAcAryakRta hovAno Agraha rAkhavAmAM Ave che. te banneya sahetuka hoya che. 28. A pramANe seMkaDo babbe hajAro anuSThAnonA vidhio hoya che, te darekanI, divasanA, rAtanA, pAkSikanA, comAsAnA ane varSanA[tathA jiMdagInA ema koI paNa prakAranA mukhya cha AvazyakomAM samAveza thAya che. sAmAyikavaMta eTale ke, samyatvavaMta, zruta sAmAyikavaMta, deza virati zrAvakazrAvikA ane sarvavirati sAdhu-sAdhvIone divasamAM ane rAtrimAM pakSamAM, comAsAmAM ane varSamAM [tathA jiMdagImAM] ochAmAM ochA cha Avazyako karavAnAM hoya che. dAkhalA tarIke - zrAvakanI vAta laIe, temaNe 1. tIrthaMkara paramAtmAnA anukaraNarUpa dararoja eka, ke tethI vadhAre anukULatA pramANe sAmAyika karavAM joIe. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA 2. prabhune sAta caityavaMdana karavAM joIe, chatAM na bane to eka paNa caityavaMdana, pUjA ke caityaparipATI rUpa caturvizati stava divasamAM ochAmAM ochuM ke vadhumAM vadhu karavuM joIe. 3. duvihAra, tivihAra, covihAra, gaMThasI, veDhamI, ekAsaNuM, upavAsa ke evuM kAMI paNa jaghanya, madhyama, utkRSTa pratyAkhyAna karavuM joIe. 4. savAra, sAMja, bapore ema traNa vakhata guruvaMdana karavuM joIe. gurunI sevA vaiyAvacca paNa guruvaMdana che. 5. AkhA divasamAM karavAnA cha AvazyakamAM AvelI khAmIonA pratikramaNa rUpa pratikramaNa sAMje devasia pratikamaNa hAu? thI aDhAijajesu sudhI karavuM joIe. 6. ane divasanA prAyazcitta-doSo nivAravA tathA saMghamAM zAMti tuSTi puSTi mATe divasamAM avakAze kAyotsarga karavo joIe. aticAramAM Ave che ke, "karmakSaya nimitte daza vaza logassano kAusagna na karyo" te uparathI roja kAussagna karavAnuM vidhAna jaNAya che. vaLI upadhAna, navapada ArAdhanA, akSayanidhi tapa, cauda pUrvatapa vagere tapomAM - nokAravAlI, khamAsamaNAM, devavaMdana tathA kAyotsarga te te divasanA ArAdhyane uddezIne karavAnA che te vidhiomAM hoya che. mATe divasamAM zrAvake yathAzakita kAussagna karavA joIe. Ama cha Avazyako AkhA divasamAM sAcavavAnI AzA che. pachI te jaghanya, madhyama ke utkRSTamAMthI yathAzakti game tenuM AcaraNa kare ane te zrAddha, bAla zrAvaka, madhyama zrAvaka, RddhivaMta zrAvaka ke mahAthAvakane ucita hoya te kare. paNa AkhA divasamAM jude jude vakhate khAsa cha Avazyaka sAcavavAnA hoya che. saMgha kADhavo e mahAzrAvakanuM vistRta caturvizatistava che. te ja pramANe saMgha sAthe guruvaMdana karavA bahAragAma javuM, e vistRta guruvaMdana che. e ja pramANe zrAvikAne mATe. e ja pramANe munivarga mATe, sarva virati svarUpa cha Avazyaka sAcavavAnAM hoya che. 29. temAMnAM cha Avazyako ja zrAvaka zrAvikA AkhA divasamAM na sAcavI zakyA hoya, temaNe te chayeya-Avazyako sAMje pratikramaNa vakhate paNa sAcavavAM. 1. prathama sAmAyika levuM te sAmAyika Avazyaka sAcavavuM. 2. pachI e divasanuM guruvaMdana sAMje be vAMdaNAthI karavuM. 3. pachI divasa carimanuM pratyAkhyAna levAya che. 4. cAra thoyothI deva vAMdI caturvizati stava karavuM. 5. devasia paDiTa kAu? thI aDhAijesu sudhI cha Avazyakamaya devasiya pratikramaNa karavuM. je karyAno "sAmAyika, cauvisattho vagere karyuM che." ema bolIe chIe. e uccAra namostu pahelAM karavAmAM Ave che. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 6. pachI devasia prAyazcitta tarIke ane duHkhakSaya karmakSaya nimitte cAra cAra logassanA devasiya kAussagna karavA. zrI saMghamAM zAMti, salAha, saMpa, suvyavasthA, ujaLAmaNa vagere rAkhavA Akho divasa ne rAta prayAso karavA joIe. tenA pratIka tarIke dukhakSaya kammakhayanA kAussagna ane zAMtipATha che. e madhyamAM AvelA sAMjanA devasiya pratikramaNanuM aMga nathI chatAM teno vidhi paNa sAthe thAya che. e kAyotsarga karavAthI saMgha taraphanI vaphAdArIbharI darzanazuddhi jaLavAya che. divasamAM jJAna ane cAritranI puSTi thAya tevA svAdhyAya, upadeza, zravaNa vagere prayAso karavA joIe, te na thayA hoya, to paNa tenA pratIka tarIke sajhAya bolavAmAM Ave che. caukasAya caityavaMdana vagere to AkhA divasamAM karavAnA sAtamanuM aMtima caityavaMdana ghera karavAnuM kadAca bhUlI javAya, mATe pratikramaNa sAthe zrAvako karI le che. munio saMthArAporisI vakhate kare che. 30. ema divasamAM karavAnAM cha Avazyaka sAMje sAcavI levAya che. mATe ja tenuM nAma saMdhyA pratikramaNa na rAkhatAM devasika pratikramaNa rAkhavAmAM AveluM che. 31. eTale ke sAMje to pratikramaNa ja karavAnuM hoya che, chatAM divase divasanA bAkInAM pAMca Avazyako na sAcavyAM hoya, te sAcavI levAya che, ema e pratikramaNanI AjubAjunA paNa bAkInAM pAMca Avazyako pratikramaNanA sahakArathI pratikramaNa tarIke prasiddha thayela che. 32. tyAre ahIM prazna thaze ke, jeNe divasamAM pAMca Avazyaka sAcavyAM hoya, te devasisa paDika ThAuM? thI aDhAijesu sudhInuM ja pratikramaNa kare, to cAlI zake ke ? na cAlI zake, ane cAlI paNa zake. ema kema ? posahamAM hoya, tene ke muni mahArAjAone sAmAyika levuM nathI paDatuM. kema ke, te divasamAM ane atyAre paNa cAlu hoya che. ThAu ? pachI karemi bhaMte bolI sAmAyikamAM cAlu hovAnuM nakakI karI le che. paDilehaNa vakhate upavAsa vagaranAe kareluM guruvaMdana ane pratyAkhyAna pharIthI pratikramaNa vakhate teone nathI levuM paDatuM. mAtra devavaMdana ane devasia prAyazcittAdinA banneya kAyotsarga je sthaLe karAya che, te sivAya AgaLa pAchaLanA bIje sthaLe karavAthI cAlI zake, tevA prasaMgo jovAmAM Ave che. jema ke, pratikramaNa karavA moDA AvelA cAra thoyanA devavaMdana te sthaLe na karatAM vacce ke cha AvazyakanA harSa pachI paNa karI zake che. aDhAijesu sudhI to cha Avazyaka pUrA karyA vinA uThAya nahIM. paraMtu pachI mAtrAdika koI paNa kAraNe UThIne pharI AvI thoDo vilaMba karI devasiya prAyazcittAdi ane sakjhAya banneya kAussagga kAraNe karI zake che. mATe cAle, ane bIjAne badhuM karavuM paDe, tene na paNa cAle. 33. paraMtu sauthI mahatvanI vAta e che ke, sAMje karavAnAM cAreya pratikramaNo sakaLa saMghanA samudAyamAM Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA karavAnI AjJA che, ane tethI divasamAM koIe bAkInAM pAMca Avazyako karyAM hoya ane koIe na paNa karyAM hoya. eTale sAmudAyika vidhimAM dareke sAthe ja rahevuM joIe ane karavAM joIe. eTale sarva sAmAnyane uddezIne divasanAM bAkInAM pAMca Avazyako saMghe sAmudAyika rIte karavAnI khAsa bhalAmaNa karavAmAM AvI che. mATe koIe divasamAM karyA hoya, to paNa vadhAre cokakasapaNuM lAvavA sakaLa saMgha sAthe karavAM ja joIe. AthI sakaLa saMghane ekaThA maLavAnuM thavAthI darzanazuddhi paNa temAM goThavavAmAM AvI che. 17 sArAMza ke, thatI skhalanAonA vAraMvAra micchAmi dukkaDaM daIne ke guru mahArAja pAse AlocanA karIne prAyazcitta laIne paNa vAraMvAra divasamAM pratikramaNa karI zakAya che, ne Atmazuddhi karI zakAya che. chatAM AkhA divasamAM vyakita koI paNa ArAdhanA na karI zakI hoya mATe, temaja dekhAdekhIthI bALajIvo zIkhe mATe tathA vyakitagata pramAda parihAra mATe, temaja sAmudAyika vAtAvaraNa cAlu rahe mATe, sakaLa saMghe maLIne sAMje cAreya pratikramaNo karavAM joIe. evI khAsa prabhunI AjJAnA pAlana mATe sAMjanA sAmudAyika pratikramaNa karavAnAM che. sAmudAyika vAtAvaraNano je dararoja lAbha maLe, saune roja ekaThA thavAnuM bane, ane tethI saMghanAM bIjAM kAryone paNa Teko maLe che. Ama aneka dRSTibiMduothI sakaLa saMghane divasamAM eka vAra avazya maLavuM joIe. te maLavAnI abhisaMdhi paNa A pratikramaNathI goThavAyelI che. 34. mATe chellA ane pahelA tIrthaMkara bhagavaMtanA vakhatamAM aticAra lAge ke na lAge chatAM ekaMdara vakra ane jaDa svabhAvanI jIva prakRtine lIdhe dararoja sAmudAyika pratikramaNa karavuM joIe. ane te khAtara sakaLasaMghe be vibhAgamAM-puruSavarga ane srIjAtivarSe ekatra maLavuM joIe. eTale e pratikramaNo (1) doSa na lAgyA hoya to paNa ane (2) sAmudAyika vAtAvaraNa khAtara paNa jAheramAM karavAnAM ja che. eka rIte pratikramaNo to saMkhyAbaMdha thaI zake che, paraMtu zrI sakaLasaMghanA sAmudAyika pAMca pratikramaNo judA tAravyAM che. eTale pAMca pratikramaNo jAhera sAmudAyika che, ane bIjAM saMkhyAbaMdha pratikramaNo vyakitagata bane che. paraMtu pAMca pratikramaNo sAmudAyika hoya che, eTale ke, pAMca pratikramaNo ja vyakitagata chatAM sAmudAyika che. jiMdagInA, bhava AlocanA ane micchAmi dukakaDaM vyakitagata hovAthI temaja sAmudAyika na banI zake, mATe tenI gaNatarI karavAmAM AvI nathI. mATe pAMca ja pratikramaNa zrI saMghamAM jAhera che. te barAbara che. ethI ja nyUnAdhika saMkhyA zAstravihita nathI. A pramANe pAkSikAdimAM karavAnAM cha Avazyako na thayAM hoya, teNe pAkSikAdi pratikramaNa vakhate karI-karAvI levI paDe che, ane te paNa sarva samudAyamAM. savAranuM rAIe pratikramaNa guru mahArAja sAthe na thayuM hoya, to cha Avazyaka maya rAia Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro muhapatti paDilehIne paNa guru mahArAjane vaMdana, Alocana, pratikramaNa ane pratyAkhyAna temanI pAse ja karavuM paDe che. mATe pAMceya pratikramaNo guru mahArAjanI pAse ane jAheramAM karavAnI kriyA che. A pramANe pAMceyanA saMbaMdhamAM vigatavAra samajI levuM. 1 upavAsa, 2 upavAsa, aThThamano tapAcAra, 12 logassa, ra0 logassa, 40 logassa vagere kAussagna vagere pakSamAM, comAsAmAM, varSamAM karI ApavAne badale te te chellA divase paNa karI zakAya che. te pramANe bIjAM Avazyako viSe paNa samajI levuM. traNa gAmanI vyavasthA paNa pAMceya pratikramaNamAM hoya che. karemi bhaMte! sUtra traNeya gamanI zarUAtamAM Ave che. prathama gama aticAronI gAthAonA kAussagga mATe che. bIjo pratikramaNa mATe che, ane trIje pratikramaNa thayA pachI paNa vizeSa zuddhi mATe kAyotsarga karavA mATe che. A parathI e paNa samajavAnuM che ke, jema pahelA gamamAM aticAranI ATha gAthAonuM ciMtana kAusagna karIne karavAnuM che, te ja pramANe pAkSikanA pahelA gAmamAM pAkSika sUtranuM zravaNa kAussagga karIne karavAnuM che. pachI bIjA gAmamAM pAkSika vaMditu ke pagAma sajhAyathI pratikramaNa karAya che. ne pachI trIjA gamamAM 12 logassa vagereno vizeSa zuddhi mATe kAussagna karavAmAM Ave 35. AthI paMca pratikamaNa eTale zuM ? e praznano javAba have vAcaka mahAzayo barAbara samajI zakayA hazo ke - 1. cha AvazyakamAM seMkaDo vidhiomAMnA2. saMghamAM - khAsa sAmudAyika jAhera rIte karavAnA cha Avazyakamaya pratikramaNAtmaka pAMca vidhio, te pAMca pratikramaNa. 3. eTale pratikramaNa vidhimAM AvatAM sUtro te Avazyaka sUtro nathI, temaja cha Avazyaka sUtranuM rUDha nAma pratikramaNa sUtra nathI. paraMtu 4. Avazyaka sUtramAMnAM sUtronI judI judI goThavaNovALA seMkaDo vidhio jainazAsanamAM pracalita che. te ja sUtronI-kriyAtmaka pAMca jAhera vidhiomAM-goThavaNapUrvakanI racanA, te ja pAMca pratikramaNa vidhio. 5. eTale A pAMca pratikramaNa vidhio paNa zrAvaka ane zrAvikA mATe ane sAdhu-sAdhvI mATe judA judA paNa thAya che. 6. tyAre A pustakamAM zrAvaka ane zrAvikAmAM pracalita pAMca pratikramaNa vidhio ane temAM AvatAM Avazyaka sUtramAMnAM sUtro artha sahita ApavAmAM AvelA che. che. tyAre sAdhu-sAdhvI mATe pAMca pratikramaNamAM AvatAM keTalAMka vizeSa sUtro sAdhu-sAdhvI kriyAnI vidhinA judA graMthomAM ApavAmAM Avela hoya che. 8. arthAt zrAvakanA A paMcapratikramaNa vidhio barAbara zIkhyA pachI thoDAM vadhu sUtro bhaNI levAthI sAdhu-sAdhvInA paMca pratikramaNa vidhiomAMnAM sUtro pUrAM AvaDI zake che. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA 9. eTale keTalIka samAnatAthI banneyanAM pratikramaNo eka ja che. ane keTalAMka judApaNAthI judAM paNa che, paraMtu - 10. tethI daza pratikramaNa thaI zakatA nathI. kema ke, pratikramaNa vidhio to kALabhede pAMca ja che, temAM adhikArI bhede amuka amuka sUtra vadhatAM ochA bolavAnAM hoya che. 11. AthI sAta ke tethI vadhAre paNa pratikramaNa thaI zakatA nathI. kema ke, vyaktivAra prasaMge prasaMganA micchAmi dukaka pratikramaNa hoya che. te ivarakathikagaNIe to saMkhyAtIta pratikramaNo thAya. AkhA bhavanuM ane bhavobhavanuM bhAvathika pratikramaNa sAmudAyika niyata banI zake nahi, jo ke te paNa mAtra vyakitagata ja rahI zake. mATe "sAmudAyika karavAnA pAMca ja pratikramaNa" ema jAhera cha Avazyakamaya kriyAo tarIke jAhera che. mATe A jAtanAM pAMca ja pratikramaNa jaina zAsanamAM saMbhave che ane pAMca ja prasiddha che. pAMca ja zAstra vihita che. te A apekSAe barAbara che. 36. A uparathI ApaNe e paNa samajI zakIe chIe ke paMca pratikramaNamAM vaparAtAM sUtro jaina zAstranA sAra rUpa che. ane te kriyA jaina zAsananA AdhArastaMbha rUpa che. digaMbara-vibhAgamAM jainazAstra zailI anusAra Avazyakamaya sAmAyika-pratikramaNa ane tenI jAhera pravRtti upara bahu bhAra nathI Apelo jovAmAM Avato. te Azcarya lAge che. kema ke, jaina darzananA AdhAra staMbhabhUta A kriyAo upara ATaluM badhuM durlakSya kema haze ? zuM teonA AcAryonA dhyAnamAM A vastu nahIM AvI hoya ? ane eTalA ja mATe kAMIka vedAMtanA anukaraNa rUpa keTalIka vastuo AdhyAtmikapaNA nIce teomAM pravezavA pAmI hoya, tema saMbhavita lAge che [2] ane ATalA ja mATe - zrImadda yazovijayajI upAdhyAyajI mahArAja jevAne teonI AdhyAtmikatAnI jaina bAhyatAnuM khaMDana karavAnI jarUra paDI jaNAya che. vaTavera svAmInA mULAcAra (karemi bhaMte !) sUtra uparanuM niryuktinI gAthAovALuM vivecana che. paNa je, te AcArya mApanIya saMghanA sAbita thAya, to mULa digaMbaro kharI paraMparAthI ghaNA dUra cAlyA jAya, kema ke,yApanIya saMghane mAnya to prAya: zvetAmbarone mAnya jaina Agamo jaNAya che. sthAnaka vAsIomAM, jo ke teo zvetAmbaronI eka zAkhA rUpe judA paDelA hovAthI, pAMca pratikramaNo to TakI rahyAM che. paraMtu tenA vidhionA hetuomAM UMDA UtaratAM temAM vyavasthita racanA-kauzala vadhu jovAmAM Avaze nahIM. kema ke, mULa cokaThAM to zvetAmbaronA ja svIkArelAM che. temAM potAnI mAnyatAne madadagAra amuka amuka pheraphAra karI lIdho che. paraMtu te jaina vidhi vijJAnanI kasoTI upara caDI zake tema nathI. temaja tenA para evuM teonuM svataMtra sAhitya paNa lakhAyuM nathI ane lakhAvA saMbhave ya nathI. kadAca lakhAze to paNa te zvetAmbara graMthonA pheraphAra sAthe anukaraNa rUpa ja haze. kema ke eTalo sUkSma vicAra teomAMnA koIe karyo nathI, zakayeya nathI ane bhaviSyamAM kadAca karaze, to AdhAra to zvetAmbara graMthono ja avazya levo Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 paMca pratikramaNasUtro paDaze. eTale maulikatA zvetAMbara mUrtipUjakanI ja raheze. athavA e varga pAse koI paNa vastu vyavasthita che ja nahIM. koI vAta ke dalIla muddAsaranI nathI. 37. A uparathI te zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMghanI paraMparA e kharI jaina paraMparAnI jaNAya che. kema ke, jaina saMghanI A jAhera pravRtti upara mULathI ja zvetAmbara AcAryo bhAra detA AvyA che. yogabiMdu yogadaSTi samuccaya ane yogazAstra jevA yoganA graMthomAM paNa tenuM prAdhAnya hoya che tema ja prAcIna AcAryonA paNa te upara bhAra denArAM aneka vidhAno, aneka vivecano, aneka graMtho maLe che. ane TheTha paraMparAthI teo roja te pramANe kriyA karatA Ave che. tIrthaMkara pada pAmavA mATenuM tIrthaMkara nAma karma baMdhAvAmAM paNa cha Avazyako AdarapUrvaka sAcavavAne kAraNabhUta gaNelA che. Avazya'rijJA: tattvArthAdhigamasUtra 6. 23] 38. "ahIM eka prazna e thAya che ke, cha AvazyakanI AvI phUlagUMthaNI che, paraMtu tenA mATe zAstrano AdhAra joIe. te sivAya tamArI vAta mAnI zakAze nahIM''. A prazna ghaNo ja mahattvano che. buddhi, anubhava, kalpanA, zAstravAkayanA purAvA tathA yukita ane moTA puruSonI sammati maLe tyAre ja vAta mAnavA lAyaka gaNAya che. game te mANasa game te vAta kare te kharI mAnI levI te paNa eka jAtanI nabaLAI che. mATe zAstranA purAvA mAgavA e paNa khAsa jarUrI che. paraMtu zAstranA purAvAthI sAbita karavA jatAM prastAvanA ja eka graMtha thaI jAya che. chatAM sujJa vAcakone eTalI vijJapti A sthaLe karavAnI rahe che ke, banatAM sudhI koI paNa vAta purAvA dhyAnamAM lIdhA sivAya lakhavAmAM nathI AvI ane upapatti ApavAmAM paNa durlakSya rAkhela nathI. paraMtu te dareka ApavA jatAM bahu ja vistAra thaI jAya. chatAM keTalIka upapattio ane pramANonI sUcanAo kayAMka kayAMka to ApI ja che. vaLI ApaNAM zAstromAM koI paNa vAta eka ThekANethI maLI zakaze nahIM. judA judA prasaMge judI judI vAta karI hoya che, koI hakIkata kayAMthI maLe, ane koI kayAMthI maLe che, paraMtu A dRSTibiMduthI zAstro vAMcavAmAM AvelAM haze, tene ghaNA purAvA maLI zake tema che. 1) ghaNA purAvA to vidhiomAM ja ane sUtromAM ja maLI zake tema che. teonAM pado ane tenI goThavaNIno saheja vicAra karIe ke turata ja te badhuM ApoApa samajAvA mAMDe che. 2) bIjuM chaye Avazyaka kayAre kayAre karavAM ? tene lagatI Avazyaka niryuktimAM chayeya AvazyakonuM vistArathI vyAkhyAna karavAmAM AveluM che. te te AvazyakonAM judAM judAM nAmo, jude jude vakhate karavAnA prasaMgo tathA adhikArabheda vagerenI eTalI sUkSma vicAraNA karavAmAM AvI che ke, A graMthamAM sUcavavAmAM AvelI dizA ghaNI rIte temAM maLaze. kadAca AmAM skhalanA paNa jovAmAM Avaze. chatAM A dizAe vicAraNA karavAnI pahela karavAmAM Avela hovAthI niryukti sAthe baMdhabesatI vicAraNA karavAno prasaMga Avaze. niryukita A bAbatamAM vadhAre Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA pramANabhUta ane AdhArabhUta che. 3) A nIce zrI zrIpALa mahArAjanA rAsanA cothA khaMDanI gAthAo vivecana sahita Apela che. temAM AvazyakanA saMbaMdhamAM thoDuM lakheluM che. te pramANe pUjAnI DhALo, rAsAo, kathAo, carcAgraMtho, caraNAnuyoganA graMtho, vividha kriyAonA vidhio, navatattva praznottara graMtha vagerenuM bArIka avalokana karavAthI ghaNA purAvA maLI zake che. mAtra nirdeza tarIke zrI zrIpALanA rAsanA cothA khaMDanI DhALanI gAthAo arthasahita ApI che. te uparathI vAcaka mahAzayo purAvA ane pramANo meLavavAnI dizA jANI zakaze. ane khAsa abhyAsIo vizeSa prayAsa karI anubhavIo ane guru mahArAjAo pAsethI dareka prakAranI cokakasa mAhitIo meLavI zakaze. 'pAMca bheda khaMtinA, uvayAra, avayAra, vivAga re; vacana, dharma, tihAM tIna che, laukika doI adhika sobhAga re. 4-25 artha :- A daza yatidharmamAM pahelAM kSamA-dharmanA pAMca bheda che. te e ke - 1) koI paNa manuSye ApaNo upakAra karyo hoya, to te manuSyanAM kaDavAM-kaThina vacana sahana karavAM, te upakAra kSamA kahevAya che. 21 2) je manuSya ApaNA karatAM vadhAre baLavAna sattAvAna hoya, tethI ApaNe tene kaMI karI zakIe tema nathI; vAste ''tenA bola sAMkhI rahevAmAM ja bhUSaNa che; nahIM to apamAnane prApta thavAze.'' ema samajIne sAmo javAba na detAM kSamAzIla bane, te apakAra kSamA kahevAya che. 3) ''krodhanAM phLa naThArAM che, ane tenA vaDe aneka duzmana UbhA thatAM vividha saMtApa prApta thAya, mATe durvAkaya khamI rahevAmAM ja phAyado che'' - ema karmavipAkano bhaya rAkhavAmAM Ave, te vipAka kSamA kahevAya che. 4) kaThina vacana kahI koInuM dila dubhAve nahIM, tema pote paNa bIjAnAM kaThina vacanothI potAnA dilane dubhAve nahIM, eTale ke, vacana parisahano upasarga sahana kare, sAvadya vacana na bole, te vacana kSamA kahevAya che. - 5) koI chedana - bhedana kare, to paNa caMdanane kApatAM, vaheratAM, bALatAM paNa potAnI sugaMdha choDe nahIM, tenI peThe ''AtmAno dharma kSamA ja che, mATe kSamA ja rAkhavI'' ema gajasukumAranI peThe kSamA dhAraNa kare, mULa dharmamAM sthira rahe, teramA, caudamA, guNasthAnakanI icchA kare, te dharmakSamA kahevAya che. A pAMca prakAranI kSamA paikI pahelI traNa prakAranI kSamAo laukika sukha denArI che, ane pachInI be kSamAo mokSa sukha ApanArI che. anuSThAna te cAra che, prIti, bhakti ne vacana, asaMga re; traNa kSamA che doyamAM, agrima doyamAM doya caMga re, saMve 4-26 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 paMca pratikramaNasUtro vallabha-strI, jananI tathA tehanA kRtyamAM juo rAga re; paDikkamaNAdi kRtyamAM, ema prIti, bhaktino lAga re, saMve0 4-27 vacana te Agama AzarI, saheje thAya re asaMga re; cakrabhramaNa jima daMDathI, uttara tadabhAve caMga re, saMve0 4-28 artha :- kSamAnAM cAra anuSThAna eTale kriyAo che, ne tenAM cha Avazyaka che. eTale zrAvakanuM pratikramaNa ane yati-pagAma sajjhAya, aticAra, AlocanA vagere te paDikkamagAvazyaka kahevAya. tathA jJAna, darzana, cAritra saMbaMdhI kAussagga karavA, te kAussagga Avazyaka kahevAya. zakita mujaba paccakkhANa karavuM, te pratyAkhyAnAvazyaka kahevAya. A traNe AvazyakanI aMdara prIti-anuSThAna jANavuM. ane sAmAyika, cauvisattho jinavaMdanAvazyaka e beu tathA vAMdaNAM devAM e guruvaMdanAvazyaka e traNeya AvazyakanI aMdara bhakti anuSThAna che. AgamAnusAre pravartavuM te vacanaanuSThAna. ane saheje banI zake te asaMgAnuSThAna kahevAya che. A cAreya anuSThAnane AgaLa kahevAmAM AvelI pAMceya prakAranI kSamAo, paikI pahelI traNeya kSamAomAM prIti ane bhakita, e banneya anuSThAnano samAveza che. reya pAchaLanAM be anuSThAna suMdara mAnIne aMgIkAra karavAM. anuSThAnanAM lakSaNa zuM hoya ? te have kahevAmAM Ave che. potAnI strI ane potAnI mAtA e banneya strInnati che, ane banneya upara vahAla paNa hoya che, tathApi te beunAM kAryonI aMdara judA judA prakArano rAga hoya che. matalaba ke strI upara prItirAga, ane mAtA upara bhakitarAga hoya che. te ja mujaba paDikakamaNa, kAussagga ane paccakkhANa e traNa AvazyakamAM prIti anuSThAna che, kema ke teonA saMgathI AgaLa vizeSa guNa vadhe, ethI prItirAga hoya che, ane sAmAyika rUpa cAritra, cauvisatthA rUpa prabhuvaMdana, ane vAMdaNAM rUpa guruvaMdana e traNa AvazyakamAM kriyA bhaktipUrNa che. ema prIti A lokanA AzrayI ane bhakita paralokanI AzrayI hovAthI anuSThAnanA lAga hoya. vacana ane asaMga e be anuSThAnanA khulAsA have kahe che ke, jema kuMbhArano cAkaDo prathama dAMDAnA lAgathI vegamAM cAlI zake che, paNa pachIthI potAnI meLe saheje pharI zake che, tema zrIvItarAga prarUpita AgamanI aMdara jevI rIte jJAnakriyAnAM AlaMbana kathela che, tenA anusAre AjJA mujaba dharmamAM pravartana kare, te vacanAnuSThAna samajavuM, ane pAchaLathI uttara kALe tenA abhAva vaDe koInA AdhAra vagara paNa saheje Adata paDI rahetAM pAMca kriyA thAya, te asaMgAnuSThAna samajavuM.'' vagere. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA 23 39. AdhyAtmika jIvanamAM kAyama jAgRti TakAvI rAkhavA mATe pratikramaNanI jAhera yojanA paNa evI ja bhavya ane kalyANakAra jaNAya che. 40. satya, dayA, paropakAra, kSamA, saraLatA, ni:svArthapaNuM, tapa-aicchika kaSTa sahana, alpa jarUriyAtavALuM jIvana, saMyama, sAdAI, nikhAlasatA, samabhAva, pavitratA, alpa parigrahapaNuM, brahmacarya, zubha vicAraNA, zubha kartavyo, zubha manana-dhyAna, vizALa hRdaya, moTuM mana rAkhavuM, tIrthaMkarAdika sarvocca jagatanA mahApuruSonI satata bhakti, guNa smaraNa, tattva meLavavA gurunI upAsanA vagere AdhyAtmika guNo khIlavavA mATe paDAvazyakanI yojanA ane tenuM karemi bhaMte'mAM kendrapaNuM karavAmAM eTalI badhI asAdhAraNa vyavahArutA ane yojanAzakita jaNAya che, ke AvI vyavasthita, sarvadezIya, saMkSipta, sarvagrAhI, sAdAmAM sAdI ane gaMbhIramAM gaMbhIra tathA sarva prakAranAM pAtrone grAhya thAya tevI, kamravikAsanI dRSTithI, zikSaNanI dRSTithI, jagatumAM koI paNa yojanA maLI zakaze nahIM. uparanA guNonAM vivecano ane upadezo ApavAmAM Ave, teno amala karAvavA prajAne aneka sAdhano pUrAM pADavAmAM Ave, chatAM paNa sAmAyika ane karemi bhaMte mAraphata jeTalI saraLatAthI AdhyAtmika jIvana zarU karAvI zakAya, jIvanamAM utArI zakAya, vyApaka karI zakAya, ane chevaTe jIvananI UMcAmAM UMcI kakSA sudhI laI jaI zakAya tevI koI paNa vyavahAru yojanA jagatamAM maLI zakaze nahIM. tIrthaMkarAdi mahAdaSTAntabhUta AdhyAtmika jIvananA agresaroe paNa A ja vyavahAru kramathI potAnA jIvanamAM amala karavAnA e jAtanA dAkhalA pUrA pADelA ahIMnI prajAnI sAme che. mATe te rIte AdhyAtmika jIvana sahelAIthI jIvanamAM utArI zakAya che, mATe te kharI vyavahAru yojanA che. AdhyAtmika tattvonA upadezo ghaNAoe ApyA che, paraMtu tenuM AvuM vyavahAru svarUpa koIe ghaDI ApyuM nathI. A ja jaina dharmanI moTAmAM moTI, trikALamAM ajoDa viziSTatA che. A ja tenI mahattA che. 41. AdhyAtmika jIvana na hota to kadAca jagatamAM parasparanA vyavahAranuM samatolapaNuM hota, ema mAnI laIe. paraMtu kudaratI akasmAto ane kRtrima AtomAM bacAva rUpa paropakArI mahAtmAo ane mahAna puruSonuM astitva hota ja nahIM. Aje teoe potAnA AtmabhogathI utpanna karelI ghaNI sAmagrI janasamAja ane prANIsamAja bhogavI rahyo che. "lokomAM svAbhAvika paropakAranI Urmi jagata ane paropakAra cAlu raheta." ema koI kahe, paraMtu e UrminuM mULa ja AdhyAtmika tattva che. AdhyAtmika tatva ja na hoya, to e Urmi UThe ja kayAMthI ? paropakAra pravarte zAno ? prANIone nirAdhAra dizAmAM AdhyAtmika tatvamAMthI aneka jAtano AdhAra maLe che, te maLata ja nahIM. bIjI rIte vicArIe to Aje paNa nirAdhArImAM je AdhAra maLe che, te paNa AdhyAtmika tatvanuM jagatamAM astitva sAbita kare che. Ajano jaDavAdI paNa aMtaramAM to te kabUla kare Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro ja che. paraMtu jaDavAdanA pracAramAM prajAkIya svArtha kaho ke eka jAtanuM ajJAna kaho, tethI bahArathI teno svIkAra karato nathI, ane "AdhyAtmika jIvana na ja hoya, tenI jarUra paNa na ja hoya, ane tethI jagatane nukasAna thAya che." ema mAnIne Aje potAnI pravRtti calAvI rahela che, tathA te khoTI vAtane ya jAhera ane sarvamAnya pratiSThA apAvavA tanatoDa mahenata karI rahela che, ane jagatanI AMkhamAM eka vakhata dhULa nAMkhavAne aneka yukitaprayuktithI bharelo prayatna karI rahela che. paraMtu tethI kadAca jagatane kAMIka nukasAna karI jaze, kALadoSano kaMIka prabhAva paDaze, ema kabUla karI laIe. paraMtu je vastu jagatamAM sAkSAt astitva dharAve che, tene chupAvavAnuM chevaTa sudhI banI zakaze ja nahi. nItimaya jIvana karatAM AdhyAtmika jIvana ucca che. nItino paNa AdhAra tenA ja upara che. kema ke, nIti paNa AdhyAtmika tattvamAMthI janme che. nIti khAtara AdhyAtmika jIvanano bhoga na apAya, paraMtu AdhyAtmika jIvana khAtara nItino bhoga ApavAne harakata nathI hotI. tyAre Aje nItine AgaLa lAvavA AdhyAtmika jIvananI niMdA karavAnI bhUla karavAmAM Ave che. kharekhara nItine lAvavA anIti ane anyAyI jIvananI niMdA karavI joIe. 42. jyAre eka tarapha jainasaMghanA sabhyo kAyama pratikramaNa kare che. tene mATe zAstranI majabUta AjJAo che. muni mahArAjAo satata upadeza Ape che, ane pote roja kare che. hajAro AcAryo karatA AvyA che. AkarSaka rIte te bhaNAvavA prayAso thAya che. satra bolavAno Adeza maLe. temAM Adeza laI sUtra bolanAra potapotAne bhAgyazALI mAne che, ane teno khAsa caDAvo bolIne paNa te levA taiyAra rahe che. pratikramaNa karanAranI bhakita mATe prabhAvanA tarIke teonA AkarSaNa mATe kaMI ne kaMI cIjane vaheMcavAnI rAkhe che, ane keTalAka bhAvuka AtmAo to pratikramaNa karanArAone khAsa bhojananuM potAne ghera AmaMtraNa ApI, bhakita karI kRtakRtyatA mAne che, ane keTalAka sadguhastho jyAre potAnA taraphanI amuka rakamo sthAyI mUkI pratikramaNa karanArAone kAyama jamADI bhakti karavAno prabaMdha karatA jAya che. ATaluM mahattvanuM viziSTa sthAna pratikramaNa karanAra taraphanI bhakitanuM che. 43. tene badale teno virodha, tenI uddAha, tenI hilanA, temAM aMtarAya pADavo, tenI uttejanA mATe bolAtI bolIne hararAjI jevuM halakuM nAma ApavuM, vagere saMkhyAbaMdha paMcendriya jIvonI hiMsA karatAM paNa tIvra mithyAtva rUpa hovAthI adhamatama kArya kema na gaNAya ? teno vAcako svayaM vicAra karI leze. 44. "lAMbI vidhi che, kaMTALo Ave che, vidhimAM prakSepa sUtro che, aneka matamatAntaro che. nakAmo vakhata jAya che, rasa nathI paDato, majA nathI AvatI, samajAtuM nathI, lAyakAta Avye karIzuM, bAra vrata dhArIne karavAnI e kriyA che, tenA mULa utpAdaka tIrthaMkara paramAtmA ke gaNadhara bhagavaMto che ? ke koI bIjA ? e nizcitta nathI. A jamAnAmAM Avo vakhata gALavo e nakAmuM che." AvAM AvAM bahAnAM kADhIne pratikramaNo jAte to na kare, paraMtu bIjA karanArane roke, eTaluM Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA ja nahIM, paraMtu AvI mahAn bhavya ane sarva kalyANakara jaina dharmanI mULabhUta vastu tarapha kAdava uDADe, tenI apratiSThA kare, tene utArI pADavA prayAsa kare, te ArAdhanAonI avajJA-AzAtanA kare, yenakena prakAre temAM aMtarAya paDe tevA paryuSaNa vyAkhyAnamALA jevA ADakatarA kAryakramo goThavI jainasaMghanA bALabuddhinA sabhyone pratikramaNa, kalpasUtra zravaNAdi karavA jatAM rokavA yukita kare, Ama najIvA ane nakAmA lAgaNI uzkaranArA prasaMgo yojI teone pratikramaNa karatAM cUkavI devA jevuM A jagamAM UtaratI koTInuM (adhamatama) bIjuM kayuM kArya hoI zake ? 45. paradezIone A dezamAM potAnuM sthAna jamAvavA mATe A dezanI mULa prajAne potAnA mULa darajjAthI utAravI ja joIe. ane sarva jIvananA kendrabhUta AdhyAtmika jIvana prajAnA jIvanamAM sahaja rIte vaNAyela che. tethI dareka jIvanamAMthI prajAne nIce utAratAM pahelAM jIvananA kendrabhUta AdhyAtmika jIvanamAMthI tene pahelI nIce utAravAmAM Ave to ja jIvananA bIjA aMzomAMthI ekaMdara prajA nIce Utare, ane jema jema paradezIoe phelAvelI jaDavAdanI saMskRtimAM prajAjIvana praveza kare, tema tema tene pragati, unnati gaNAvI pratiSThA ApavAmAM Ave. sAme ja AdhyAtmika jIvana jIvanArAone AjanA jamAnAnA vAtAvaraNamAM pratiSThita to banAvavAnA to nathI. paraMtu banI zake tyAM sudhI apratiSThita karavA prayAsa karavAno saMbhava jaNAya ja. ane te te dharmanA vargamAMthI ja tevA mANaso paradezIone maLI jAya, to to pachI sonuM ane sugaMdha maLyAM barAbara gaNAya. eTale evA mANaso A jaDavAdanA jamAnAmAM pratiSThita ane lAyaka tathA dezanetA gaNAya, temAM A rIte navInatAye nathI. 25 te ja pramANe AdhyAtmika jIvananA rakSaNa mATe vicAro dharAvanArA ke prayAsa karanAra apratiSThita - orthoDokasa, anasivilAIjha, bina keLavAyelA, yuganuM vaheNa na samajanAra vagere gaNAya. temAMye eTaluM ja Azcarya pAmavA jevuM nathI. eTale koI paNa dharmanI dhArmika kriyAono virodha karanAra eka eka varga dareka dharma pALanArAomAM Aje astitva dharAvato thayo che, ane teonA hAthamAM hAlanA baMdhAraNanI saMsthAo hoya che. te mAraphata jeTaluM paddhitisara potAnuM kArya AgaLa calAve teTalo paddhatisara dharmanI kriyAno virodha AgaLa dhape che. jo ke tevA vicAro ane tevI saMsthAnI goThavaNo te potAnA svayaM vicArathI nathI dharAvato, paraMtu bahAranI asaranuM e pariNAma che ema samajavuM. teo nAnI moTI je dalIla virodhamAM kare che, tenuM kAraNa pratikramaNanI jarUriyAtanI kharI dalIlo teonA dhyAnamAM nathI hotI. ane teonA je zrotAonAya dhyAnamAM nathI hotI, teo ja sAMbhaLIne te kharI mAne che. paraMtu bIjA to evI vinAzaka vAta sAMbhaLatAye nathI. 46. Ajano jamAnAvAdI ajJAnatAthI pazubaLano Azraya laIne, A mahAn vastune dabAvavA, tenA upara paDado pADavA, je prayAso kare che, te prayAsonuM smaraNa thatAM ja hRdayamAM cIsa paDI jAya che, ane hariNa bALakane vAghanI trADa sAMbhaLI je lAgaNI thAya, tevI lAgaNI thaI Ave che ke, "are ! kamaLanI pAMkhaDInI game teTalI zobhA chatAM tene cImaLI nAMkhanAra hAthInI Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 paMca pratikramaNasUtro sUMDhanI krUratA keTalI bhayaMkara che ? hajAronI kiMmatanA kaLAmaya jaDataranAM eriMgano cUro karatAM eraNa ane hathoDAne keTalI vAra lAge ? tethI eraNa ane hathoDAnI kiMmata vadhatI nathI. vidvAna puruSa raNasaMgrAmamAM reMsAI jAya, tethI tenI vidvattAnI khAmI na gaNAya. paraMtu raNasaMgrAmanI krUratA ja gaNAya. catura popaTa bilADIthI parAbhava pAme temAM popaTanI caturAInI khAmI na gaNAya. ane bilADInI hoziyArI na gaNAya, paraMtu UlaTI jaDatA gaNAya. agnithI baLI jAya, temAM rUnI rU tarIkenI nabaLAI na gaNAya paraMtu agninI ja krUratA gaNAya. AjanuM pazubaLa bhAratanA AdhyAtmika pratIkone gUMgaLAvI mAre, to temAM tenI jaDatA-krUratA ane ajJAnatA ane bhayaMkara rAkSasIpaNuM ja gaNAya. sukomaLa nArI latA-ratnanI chAtImAM khaMjara bhoMkI devAmAM setAnanI jarA paNa bahAdurI nathI ja. teTalA uparathI sukomaLa suMdara nArI latA thavAmAM teno doSa nathI, paNa guNa ja che. paraMtu khaMjara bhoMkanAranuM hicakArApaNuM ja jagat gaNe che. ahA ! Avo pavitra AdhyAtmika jagat kalyANakara gaMgAno pravAha DoLanArAonA hAthamAM zuM AvavAnuM haze ? zuM teone satbuddhi nahIM thAya ? icchIe chIe ke, gaMgApravAhane DoLatAM DoLatAM uDelA tenA chAMTA teone ya pavitra kare ne karaze. ApaNe sau aMta:karaNano teo upara zubha AzIrvAda vahevaDAvIe, teonI paNa sabuddhi thAya. AdhyAtmika jIvanano prabhAva ja Akhara sauno rakSaka nIvaDaze ja. e ja A svArthamaya jagatmAM ni:svArthapaNe sauthI sabaLa rakSaka che. e ja paramAtmA ane e ja sAco prabhu, azaraNa jagatno belI che. e sivAya jaganee bIjI kaI cIjanuM zaraNa che ? cAreya tarapha svArthabAjInA ja paTTA khelAI rahyA che. mATe eTalA ja AzAvAda sAthe AvA bhavya mArganA pracAra mATe pUrvanA tIrthaMkarAdi mahAn vibhUtione caraNe ApaNe samarpita thaIne temanI AjJAnusAra ApaNAM sarva kartavyo karavAM. e ja ApaNe mATe aMtima AzvAsana ane racanAtmaka upAya che. astu. 47. jema A paMcapratikramaNanA vidhionA hetuono nirdeza A graMthamAM karavAmAM Avelo che te ja pramANe jainasaMghamAM pracalita tamAma vidhionA hetuonA graMtho lakhI zakAya tema che, ke jenI tarapha bALa jIvo durlakSya karatA thayA che, tene sArI samaja maLe, mATe evuM sAhitya asarakAraka thAya, te AjanA saMjogomAM iSTa paNa che. 48. pratikramaNa bAbata, vividha zaMkAonAM mArgasUcaka saMkSipta samAdhAno karI laIe : 1. pratikramaNa sUtronAM bhASAntaro karI upayoga karavAnI jarUra nathI. kema ke, tethI AkhA dezanA tamAma sthaLanA pratikramaNa karanArAonI ekatA sacavAya nahIM. 2. sUtronI khUbI evI che ke, bhASAntaramAM tenA rahasyano eka deza - amuka aMza ja UtarI zake che. sarva prakAranI chAyA UtarI zake tema nathI. saMbaMdhita ane sUcita aneka artho bAkI rahI jAya che ane bhaviSyamAM AvAM mahattvanAM sUtro ane tenuM mahattva prajAnA paricayamAMthI Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA adazya thAya, e jagatane moTuM nukasAna che. 3. mahAna puruSonA mukhe uccarita bhASAmAM racAyelAM sUtrono upayoga karavAthI, teonA jIvana ane AtmA sAthe sIdho saMbaMdha baMdhAya che, ane anAyAse ApaNA upara teonA pavitra jIvananI chAyA pADe che ane ApaNI pavitratAmAM vadhAro kare che. 4. sUtromAM AjubAjunI chAyA uparathI ghaNA garbhita artho UThe che, te bhASAntaramAM UtarI zake ja nahIM. 5. vaLI evuM jaina zAsanamAnya bhASAntara karavuM, e paNa AjanA mAnavInI zakitanI bahAranuM kAma che. jyAM sudhI tevI mahAna vyakti na pAke tyAM sudhI bIjAnA upara e kAmono vizvAsa rAkhI zakAya nahIM. evA mahApuruSa tIrthaMkara gaNadharAdinI vANInA paricayamAM janasamAjane aMtarAya na pADe. bhASAMtara na kare. chatAM artha samajavA tevuM vividha sAhitya lakhAya te ISTa che. paraMtu rojanI kriyAmAM to mULa prAcIna sUtro ja bolAtAM rahevA joIe. temAM pheraphAra na karavo, na thavA devo, e saMghanI ananya pharaja che. anyathA mahAvirAdhanA che. bAlajIvone te moDhe karAvavAM. gokhavAnI paddhatino virodha karI tene moDhe karatAM aTakAvavA nahIM. kema ke, e sUtrono to mukhapATha rUpe ja roja upayoga che. tethI vacce bIjA je te viSayo na goThavatAM jema bane tema veLAsara gokhAI jAya. ane vacce koI vidana AvIne pAMceya pratikramaNa moDhe karavAnuM jIvanamAM adhUruM rahe tema na thavuM joIe. pachI artha samajavAno khapa karavo vadhAre yogya che. 6. vidhino khapa karIne sarva kriyA karavI. avidhi TALavA pUrA jAgrata rahevuM, paNa avidhithI DarIne na karavuM, e vadhAre doSapAtra thavA barAbara che. na karanAra karatAM, avidhi ane AzAtanAthI gherAyA chatAM tenI najIka AvanArano AtmavikAsa vadhAre paDato che. avidhi ane AzAtanA TALavA prayAsa karanAra vadhAre AgaLa che. AzAtanA TALanAra vadhAre AgaLa che. sAvaceta rahenAra-avidhi AzAtanA thaI jAya to zuddha thanAra tethI vadhAre AgaLa che, ane avidhi AzAtanA thavA ja na denAra tethI e vizeSa AgaLa che. paraMtu kriyA na karanAra to sauthI Utarato che. mATe karanAra bALajIva avidhi AzAtanA TALI na zake, to paNa tenI dhArmika kriyA choDAvavI nahIM, avadhi dUra karAvavA prayAsa karavo joIe. mAtra daMbha ke kapaTa rUpa avidhi AzAtanA thAya, ane te paNa mAtra sAMsArika ke koI evA hetuthI karanAra bahu ja doSapAtra che. ane tethI sAvaceta rahevuM joIe. yena kena prakAre kriyAnI najIkatA zukala pAkSikapaNuM bhavyanuM gaNavuM joIe. 7. "je loko AkhI jiMdagI kriyA kare che chatAM tenA jIvanamAM kazo phera paDato nathI. mATe tevA loko kriyA kare te nukasAnakAraka che." A vAteya bilakula mAnavA jevI nathI. kema ke, teone kriyA upara ochAmAM ocho paNa je prema hoya, teno to te karanAra lAbha uThAve ja che. ane kriyAnI paraMparA TakAvI rAkhIne uttarottara bhAvI prajAne tenuM prayogAtmaka jJAna Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro vArasAmAM ApIne potAnI jaina zAsana taraphanI vaphAdArI te bajAve ja che. jema vedapAThI brAhmaNo, jema dIvAno bajAramAM Ubho karelo thAMbhalo, anAjanI guNa upADI janAro poThiyo, tema potAne lAbha na maLavA chatAM bIjAnA lAbhanA aMgabhUta banIne kriyA karanArA zAsananI bhaktino lAbha paraMparA TakAvIne uThAve ja che. mATe tene rokI na zakAya. A to kriyA karanArane mATe chellAmAM chellI hadanA phaLanI ane sevAnI vAta thaI. 8. paraMtu dareka jIvo tevA nathI hotA. darekane koIne koI lAbha jIvonI taratamatAe ane sAdhanonI taratamatAe thAya ja che. 9. AdhyAtmika vikAsa e jagatamAM eTaluM badhuM gahana kAma che ke, keTalAMye bhavAMtaro thAya, tyAre thoDoka ja AdhyAtmika vikAsa thAya che. eTale svabhAva, raheNI-karaNI vagere badhA jIvonA eka ja bhavemAM eTalA badhA badalI na ja jAya. paraMtu bhavAntaramAM krame krame tenuM pariNAma jaNAya, ane krame krame uttarottara pariNAma 10. chatAM Aje niMdA karavAmAM Ave che ke, "game teTalI kriyA karavA chatAM ghaNAnA svabhAvo ghaNA vicitra hoya che." e vAtamAM kaMIka samaja-phera paNa che. svabhAvanI vicitratA to dunyavI ane vyAvahArika kartavyonI javAbadArIne AbhArI paNa hoya che. javAbadArI upADavAmAM na Ave, ane zAMti rAkhavAmAM Ave, to te zAMtinI kiMmata zI ? - nokarI, AjanI vakIlAta ke DaoNkaTarI karanAramAM zAMti vadhAre dekhAya, temAM navAI zI ? kema ke, javAbadArI ja ochI hoya che, mahino thAya ke bAMdhelo pagAra ane karelA cArja laI levAnA hoya che. paraMtu vepAranI javAbadArI upADanArane zAMti rahevI muzkela hoya che. kemake tenA mAthe javAbadArIno bhAra pahADa jeTalo hoya che. chatAM te zAMti rAkhe, temAM ghaNI bahAdurI gaNAya che. mATe kriyA karanAra ane javAbadArIvALI vyakitanA svabhAvanI vicitratAnA dAkhalA taddana khoTA che. AvA aNaghaTatA ekadezI dAkhalA ApIne ghaNA kriyAnI viruddha pracArakArya kare che. paraMtu te upekSA karavA lAyaka che, tevI ardhadagdha vAta sAMbhaLavI na joIe. 11. Aje "samajIne karavAnI vAto paNa kriyAthI vaMcita rAkhavA mATe ja thAya che. ApaNe zAsananA sabhyoe kriyA karavI ane sAthe samajavuM. davA khAvI ne sAthe samajAya teTaluM samajavuM, paNa davAnA prayogathI roga maTADavo. samajIne davA khAvA jaIe, to samajatAM ja AyuSya pUruM thAya. davA ApanAra vaidya, DaoNkaTara vizvAsapAtra joIe. A kriyAo rUpa davAonI goLIo banAvIne levAnI bhalAmaNa karanAra ApaNA pUrvapuruSo niHspRhI ane ni:svArthI mahApuruSo hatA. temAM saMzayane avakAza nathI. mATe temanI ApelI goLIo vagara samaye paNa Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA 29 levAmAM nirapAya che. "bhUtakALa vartamAnamAM ane bhaviSyamAM baMdhabesato na thAya." AvI vAto paNa kAne dharavA jevI nathI, kema ke, keTalAka kalyANa mArgo traNeya kALa mATe lAbhakAraka saMbhave che. 12. keTalAka sAmAyikane badale dhyAna kare che, keTalAka pratikramaNane badale vAMcavuM pasaMda kare che. temAM doSa che. sAmAyikanI sAthe AjanA dhyAna ghaTAvI zakAya nahIM temaja pratikramaNa sAthe vAcanane ghaTADI zakAya nahi. dhyAnano abhyAsa karavo hoya, to bhale karo. vAMcavuM hoya to bhale vAMco, paNa A bene badale te karavAnI vAta paNa na karo. AcAra khAtara, kuTuMbamAM uttarottara vAraso cAlu rAkhavA khAtara paNa anicchAe paNa DAhyA mANasoe kriyA cAlu rAkhavI. to ja zAsana ane jaina dharma taraphanI vaphAdArI jaLavAya che. na thAya to karanAranI anumodanA karavI. te kriyA thatI hoya tevAM sthaLono paricaya rAkhavo, temAM ArAdhanA che. kema ke, tethI koIka vakhata IcchA thAya. temAM aMtarAya pADanArI pravRtti tarapha pagaluM bharavAmAM paNa mahA virAdhanA che. hiMsA karatAM paNa mithyAtva moTAmAM moTuM pApa che. sanmArgarodhaka-unmArgane poSaNa e moTAmAM moTuM mithyAtva che. 13. paNa cAlu vidhiono saMkSepa A samudAya mATe karI zakAya nahi. cAlu che, te ja barAbara ghaTatA ja vidhio che. 14. haMmaza mujaba pratikramaNa karanArane koI evA saMjoga vizeSamAM vyaktigata saMkSepamAM karavuM hoya, to gurugamathI tevo vidhi kadAca jANI zakAya. 15. Avazyaka kriyA karavA bAbata zrImadda yazovijayajI upAdhyAyajI mahArAja nIcenA zabdomAM bhAra mUke che. te khAsa jANavA jevA zabdo hovAthI ane artha sAthe ApavAmAM Ave che. pada rAga - bihAgaDo sabala yA chAka moha - madirAkI, Teka. mithyA mati ke jere gurukI vacana zakti jihAM thAkI. sa. 1 nikaTa dazA chAMDa, jaDa ucI daSTi deta he tAkI; na kare kiriyA, janakuM bhAkhe,-"nahi bhava thiti pAkI." sa2 bhAjana gata bhojana kou chAMDI, dasatara jiu dore; grahata jJAna huM kiriyA tyAgI, hota orakI ore. sa. 3 jJAna bAta nisunI sira dhUne, lAge nija mati mIThI; je kou bola kahe kiriyA ko, to "mAne nRpa cIThI." sa. 4 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro nyuM kou tArU jalameM pesI, hAtha pAu na hilAve; jJAna seMtI kiriyA basa lAgI," meM apano mata gAve. sa. 5 jise pAga kou sira bAMdhe, pahirana nahi laMgoTI; sadaguru pAsa kriyA binu sIkhe, Agama bAta huM khoTI. sa6 jaise gaja apane sira upara, chAra ApahI DAre; jJAna grahata, kriyA tucchakArata, alpabuddhi phala hAre. sa7 jJAna kriyA dou zuddha dhareMge, zuddha kahe niradhArI; jasa pratApa guna nidhi ko gAu, unakI me balihArI. sa8 artha :- moha rUpI dArUthI utpanna thayeluM chAkaTApaNuM ghaNuM ja joradAra hoya che. miththAbuddhinuM eTaluM badhuM jora hoya che, ke jyAM gurunA vacananI zakitaye thAkI jAya che. 1. najIkamAM ja samajavA jevuM hoya, te paNa choDI daI ne te UMce UMce najara tAke che ane kriyA karato nathI paNa lokone samajAvato phare che ke, "haja kriyA karavA lAyaka mArI bhAvasthiti pAkI nathI." 2. te vAsaNamAM raheluM bhojana choDI daIne jema sadastara doravA (?) mAMDI paDe che - kriyA choDIne mAna pakaDe che. tethI badhA karatAM judo ja dekhAvA prayatna kare che. 3. jJAnanI vAta sAMbhaLatAM mAthuM halAve che ne kema jANe e bahu ja mIThuM lAgatuM hoya, tema batAve che. paraMtu koI kriyAnuM rahasya samajAve, to te kema jANe "rAjAnuM pakaDa voraMTa AvyuM hoya" tema mAnI bese che. 4. jo koI tArU jalamAM pesIne hAthapaga na halAve to zuM thAya? "jJAnamAM kriyA AvI jAya che." tema potAno abhiprAya ThokI besADe che. 5. paNa laMgoTI ye paheravA na hoya, ne mAthe pAghaDI bAMdhe, tevuM e che. saddaguru pAse kriyAnI AmnAyo zIkhyA vinA AgamanI baDI baDI vAto karavAnI rIta khoTI samajavI. 6. jema hAthI potAnA mAthA upara pote ja rAkha sUMDhathI uDADe che, tema jJAna grahaNa kare, ane kriyAno tiraskAra kare, te alpa buddhivALo che, ane te phaLa hArI jAya che. 7. tyAre jJAna tathA kriyA baneya nayane zuddha dhAraNa kare ane zuddha nirNAyAtmaka prarUpaNA kare, jazavijyajI upAdhyAyajI mahArAja kahe che ke, guNanidhinA pratApanI stuti karuM chuM, ane tenI balihArI gAu chuM. 8. zrImad upAdhyAyajI mahArAja jevA samartha jJAnI puruSa paNa kriyA upara ATalo badho bhAra mUke che. tyAre phakata jJAnanA pracArane bahAne jaina ejyukezana borDa potAnI zikSaNa nIti - dravyAnuyoga jeTalI ja vijJAna siddha-jaina dhArmika kriyA chatAM, te choDAvavAno uddeza gupta ane garbhita khyAlamAM rAkhIne calAve che. temAM saMcAlakonI eTalI badhI dubuddhi na mAnIe, to paNa teone jainadarzananI vyavasthAnuM gADha ajJAna to kahevuM ja paDaze. ane jJAna paNa Adhunika keLavaNInA hetuo dhyAnamAM rAkhIne Adhunika saMskRtine vadhu pramANamAM saMghamAM phelAvavAnuM lakSya dhyAnamAM rAkhIne phelAve che. mAtra lokapriya thavA pUratAM Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA ja hAlamAM pUrvAcAryonAM keTalAMka dhArmika pustako pAThyapustakomAM rAkhIne potAnuM pracArakArya AgaLa vadhAre che. eTaluM ja nahIM, paNa banatAM sudhI Adhunika jaina ke jainetara lekhakonAM lakhelAM pAThyapustako paNa evA ja pasaMda karavA koziza kare che, ke jaina daSTi poSAvAne badale tene halakI pADe, ane AjanA jaDavAdanA jamAnAnI daSTi vadhu sArA pramANamAM khIlave tevA hoya che. Ama hoya, to durbuddhinoye bacAva karavo muzkela paDaze. paraMtu haju eTaluM sAruM che ke te ane tenI "pRSTapoSaka jaina kaoNnpharansa nAmanI saMsthA jaina saMsthA che ke kema ?" evI jAtanI paNa zaMkA paNa janasamAjane thatI jAya che. ane tenI pAchaLa rahela nukasAnakAraka tattvo jaNAtAM tenI nAmanI paNa je lokapriyatA hatI, te tUTI paDI che ane tUTatI jAya che. chatAM ghaNA saraLa ane ajJAnabhAIo - te saMsthAe potAnA kAryakramomAM joDelA dhArmika zabdo ane kAmacalAu keTalAMka kAryo uparathI - bhulAvAmAM paDe che. paraMtu teno upAya tevA bhAIonI te prakAranA ajJAnanI nivRtti vAtsalyabhAve sujJa puruSoe karavI joIe, te che. te sivAya bIjo upAya nathI. daMbhano zikAra bhoLapaNa kAyama thayA ja kare, e jagatano sAmAnya niyama che. 16. ahIM ema kahevAmAM Avaze ke, "arebhAI ! amo kriyAthI lezamAtra viruddha nathI. paraMtu gacchegacchanI mArAmArI vagara samaye kevaLa raTaNa karavuM, jIvanamAM teno kazo bhAsa na paDe, Aje jagatamAM Itara prajAo jorathI AgaLa vadhI rahela che, tevA samayamAM teonI sAthe harIphAImAM UbhA rahevuM joIe. tene badale AvI zuSka kriyAonI pAchaLa eka miniTa paNa kema kADhI zakAya ? ane jJAna haze to kriyAnI yathArthatA samajAtAM jarUra sArAmAM sArI kriyA karanAro eka varga utpanna thaze, ke je kriyAnI uttama pratiSThA utpanna karI, sArI rIte kriyAne TakAvaze." A badhI dalIlo kevaLa zAbdika che ne arthazUnya che. paraMtu sArI kriyA lAvavAne badale che, teno paNa uccheda karavAmAM pariName te jAtanI vicitra che. gaccha gacchanI mArAmArIne moTuM svarUpa ApavAmAM AveluM che, paraMtu je gacchane je kriyA karavI hoya, te bhale kare, dareka dharmavALA potapotAnA dharmanI, samAjanI, ane dhaMdhAnI cAlatI AvatI kriyAmAM cAlu rahe, to ja paradezIonI gulAmI ApaNAmAMthI dUra rahevAnI che. ane jeTalI kriyA, te te dharmomAM Aje cAlu che teTalI gulAmI dUra rahI che. jeTalI ane jeNe je je kriyA choDI che, teTalI ja gulAmI teTalA loko para ja caDI beThI che. ane jeTalAo te saMskRtimAM paloTAyA che, teTalAo tenA ja vicAro karatA hovAthI mAnasika gulAmo che. te bhASA bolatAM ane vAMcatAM hovAthI vAcika gulAmo che. ane temAMnA dhaMdhA ane raheNIkaraNI rAkhatA hovAthI kAyika gulAmo che. pachI te dezanetA hoya, paTAvALo hoya ke moTo baeNrisTara hoya ke moTo dIvAna hoya, A nagna satya che. je dareka dharmavALA ane vargo potapotAnI kriyAomAM makakama rahe, to paradezIo kAMI Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra paMca pratikramaNa sUtro paNa karI zake tema nathI. e ja kharuM svarAjya che, svAtaMtrya che. "bApanA kUvAmAM DUbI maravuM? mATe AgaLa vadho. sudhAro karo." vagere upadezo mULa bhUmikAmAMthI prajAne calita karavA mATe hatA. ApaNA jIvananI sarva kriyAo choDAvavI ane tene ThekANe paradezIonI kriyA zIkhavavI e ja paradezIonuM svArthI dhyeya temAM jaNAya che. temAM ja madada karanArA A dezanA loko tenA anuyAyIo gaNAya che. ane teonA vargamAM mAnapAtra te ja gaNAya che. bIjA zabdomAM dezIo tene "kuhADAnA hAthA" gaNe che. vaLI, paradezIonI harIphAImAM UbhA rahevuM eTale temane cIle caDavuM, ane ApaNA mArgo choDI devA. gulAmInI jaMjIra potAne hAthe potAnA gaLAmAM paherIne pachI svAtaMtrya mATe laDavA nIkaLavuM. e rAMDayAM pachInA DahApaNa" jevuM che. jo ke paradezIonA pracArakAryanI e saphaLatA che, teonI e bahAdurI che. paraMtu harIphAImAM UbhA rahevAnI bhramaNAmAM gulAmIno vadhu svIkAra karavAnI yojanA goThavAyelI che, te ApaNA dezabhAIonA khyAlamAM nathI. gacchanI carcAo to vakIlonA pakSavAditva jevI che, tethI dezane ke prajAjIvanane kazuM nukasAna nathI thayuM. paraMtu keTalAka arthamAM kayAMka prajAnI jAgRti TakAvavA rUpa phAyado paNa thayo che zuSkatA ke hRdayanI rasikatA aMdaranA rasano viSaya che. ADe raste doravavAmAM AveluM mAnasa jyAM sudhI samajadAra na bane, tyAM sudhI tene sanmArgamAM paNa zuSkatA lAge ane unmArgamAM rasikatA lAge. dArUDiyAno dAkhalo Ane mATe basa thaze. AjanuM zikSaNa ane pracArakArya, kalpanA zakitavALA lokone moTA banAvI, jude ja mArge doravI javAnI khUbIbharelI moTA pAyA upara cAlatI yojanAothI navI navI kSadra rasotpAdaka pravRttiomAM prajAnuM mAnasa rokI rAkhe che. eTale gaMbhIra ane surasabharI vastuomAM zuddha ruci ne kaMTALo Ave, e svAbhAvika che. paraMtu teTalA uparathI kiMmatI vastunI kiMmata ghaTatI nathI. sinemAnA uzkeranArA dekhAvonI kiMmata vidvAnanA bhASaNa jeTalI nathI hotI. ane vidvAnanA lAMbA bhASaNa karatAM mahAtmAnA TUMka upadezanI aneka gaNI kiMmata hoya che. jJAnanI sAme koIneya vAMdho na hoya. paraMtu aneka mahAtmAoe ugra tapazcaryAthI kriyAne raste caDAvelI prajAne, jJAnane bahAne te mArga choDAvI dIdhA pachI pharIthI tene te raste caDAvavI azakaya ja che. jJAna thavA chatAM vArasAthI kriyA chUTyA pachI koI apavAda sivAya koI paNa kriyA karI zakatA nathI. zikSaNa saMsthAomAM paNa keTalAka viSayonI kriyAonA jJAnamAtrathI cAlatuM nathI. tevA viSayonI kriyAtmaka tAlIma devI ja paDe che. vyAyAma ke saMgIta, mAtra zAstramAM vAMcavA ke tenAM UMDAM tattvo samajavA mAtrathI kasaratabAja ke ustAda gavaiyA thavAtuM nathI. jJAnanuM pariNAma kriyA che, kriyA karatI prajAmAM mAnagarbhita rIte samAya che paNa kriyA choDAvIne jJAna tarapha lakSya kendra karavAmAM prajAne eka pagaluM utAravA barAbara che. jaina dharma kriyAtmaka pradhAnatAvALo dharma che. tenAM zAstronI ane tatvajJAnanI racanA ja tanmaya che. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA kriyAo dharmono ane ekaMdara prajAnA jIvanano prANa che. teno pravAha jevA svarUpamAM hoya tevA svarUpamAM cAlavA devo joIe, ane sAthe temAM jJAnano umero jarUra karavo joIe. eTale ApaNe saMghanA sabhyoe kriyA sAthe jJAna joDavuM joIe. nahIM ke jJAna karyA pachI kriyA karavI. alabatta, dharmamAM navA dAkhala thanAra mATe prathama adhigamarUpa jJAna ane pachI kriyA. ane tenI sAthe samyajJAna rUpa jJAna hovuM joIe. te adhigama rUpa jJAnanI apekSAe - paDhamaM nANuM tao dayA. e dazavaikAlika sUtranuM lakSya che. kriyAkAMDanI niMdA karIne jJAnanI pratiSThA karavAmAM Ave che. paraMtu kriyAkAMDa zabdano kharo caritArtha vaidika yajJAdi hiMsA kriyAkAMDane lAgu che. tene badale tenI TIkAnA zabdo ApaNI nirapAya ane kalyANakara kriyA sAthe joDIne niMdavAmAM Ave che. keTaluM vicitra che ? 33 Aje jJAna ApavAmAM paNa kharuM jJAna ApavAnI vRtti nathI. paraMtu jJAnanI vAta AgaLa karIne lokone kriyA choDAvavAnI garbhita kAtila goThavaNa che. mATe te jJAna paNa vinAzaka che. prajAne Utarate pagathiye utAre che. ochAmAM pUruM, jJAna zabda nIce bIjuM ja gulAmInI tAlImanuM jJAna apAya che, jethI prajAnI sAcI samajaNa ane yogyamArga bhulAI jaI, prajA juduM ja adha:pAtane raste caDatI jAya che. AjanI sIvIlAIjha prajAo ApaNA dezanA tamAma dharmavALAnI, dhaMdhAvALAnI, samajavALAnI prathamanI tamAma kriyAo choDAvavA prayAso kare, karAve che. paraMtu teo pote to khUba kriyA kare che. have to teo teonA pAdarIonAM hADakAM khodAvIne tene AmathI tema laI jaIne prajA pAse mAna apAvavAnI kriyA kare che. hiMdamAM paNa koI eka parvata para khristI tIrthasthAnonA pracAra karavAnI taiyArI karI rahyA che. tyAre ApaNAM pavitra tIrthonI pavitratAne jokhama lAge tevA prayAso ADakatarA cAle che. temAMnA eka aMkurA tarIke zatruMjayanI taLeTImAM makAnonA vadhArAnI ane upara saDaka bAMdhavAnI havA che. AjanI vAtonuM pariNAma bhAvimAM kAMI ne kAMI acUka Ave che. eTale have, A kalamamAM prathama jaNAvavAmAM AvelA vicAro game tenA hoya, te koInA vicAronI ADe AvavA amo mAgatA nathI. paraMtu ''potAnA kriyA viruddhanA vicAro jaina dRSTibiMduthI kasAyelA che, ane jainonA bhalA mATe che." A jAtanuM sadaMtara jUThANuM calAvavuM te pApa che. e samajAze. ,, sAmAnya janasamAjanI sArI kriyA karAvavAne bahAne cAlu kriyA choDAvI devAthI navI sArI Ave tema nathI, ane jUnI kAyama rahe tema nathI. ema banneya rIte bhraSTa thavAnuM che. jo teone navI kriyA sArI rIte karAvavAno pracAra iSTa hota, to kriyAnI sAme virodhanA pracArako sArAmAM sArI dhArmika kriyA karatA thaI gayA hota. paraMtu kriyAnI vAta nIkaLatAM ja kAne hAtha denArA hoya, te Aje vadhAre sArA sudhAraka AgevAna gaNAya che. keTalAka bhoLA zrImaMto mIThI vAtathI bhoLavAIne teonA maMDaLamAM aTavAya che. paraMtu Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 paMca pratikramaNa sUtro temAM cAreya tarapha aMdhAruM jue che, tyAre mUMjhAya che. paNa te jALamAMthI nIkaLavAno mArga maLato nathI, ne vadhu gUMcavAya che. zrI saMghanA samaju AgevAnoe kAM to A vastusthiti samajAvIne teone ThekANe lAvavA joIe, athavA to AvI daMbhI pravRtti aTakAvavI joIe. nahIMtara, te valaNa jaina dharmane, saMghane ane UcharatI prajAnA hitane ane bhAratanI samasta Arya prajAne ghaNuM nukasAna pahoMcADaze. A jamAno eka ghAe be pakSI pADe che. kriyA ane dhArmika pravRttionI niMdA karAvI, te choDAve che. temAM thatA kharca aTakAve che. aMte te ja mahenata ane paisA jamAnAne anusaratI potAnA lAbhamAM kriyA ane pravRtti karAvI prajAno sahakAra meLavI prajAne nabaLI pADe che, ane pote bhaviSyane mATe ahIMnA lokomAM vadhu gulAmI pravezAvavA vadhAre sajja thaI zake che. kriyAo choDIne doDadhAma karI rahelA Aje joI zake che ke, pariNAmamAM prajAmAM nabaLAI ane bekArInuM pariNAma meLavI rahyA che. te joI zakayA che chatAM cetatA nathI. ane haju tenI viruddhanA pracArakAryamAM madadagAra thAya che. A dezamAM rokAyelI paradezI mUDI ane goThavAyelI yojanAo ahIMnA loko pAse zArIrika ane mAnasika vadhumAM vadhu kAma laIne joramAM Ave che. ne jyAre e yojanAo thoDo vakhata baMdha pADe che, ane mUDI pAchI kheMcI le che, tyAre cAreya tarapha bekArI ane nirAzAnuM vAtAvaraNa phelAI jAya che. sArAMza ke, amArA sudhAraka bhAIo daLI daLIne DhAMkaNImAM ugharAve che. AMdhaLuM daLe ne kUtarAM cATe evI sthiti thAya che. mATe Arya jIvananI kriyAmAM mazagUla rahevuM, tene uttejanA ApavI. tenAM InAmo tenI skaoNlarazipo kADhavI, tenA utsavo karavA. e dhana kharcavAno ucca mArga che. ane AjanI jALathI bacavAno moTAmAM moTo mArga che. amane lAge che ke, jaina dhArmika kriyAnI viruddhamAM pracAravAmAM AvelI ayogya dalIlonA sacoTa javAbo amArI A bhUmikAnA ATalA peIjemAM samAI jAya che. bIjI nAnI moTI aneka dalIlo che. paraMtu te darekano AmAM samAveza thaI jAya che. paraMtu jene mAnavuM nathI, A badhAno vicAra karavAno nathI, tenI sAme to eka paNa dalIla nakAmI che temaja lAkho dalIlo paNa nakAmI che. hA te nara rati 49. ahIM keTalAka pakSapAtI loko taraphathI thoDIka dalIlo e karavAmAM Ave che ke, 1. "ApaNI AjanI avanatinuM kAraNa ApaNe barAbara kriyA karatA nathI, te che. mATe barAbara hetu samajIne yathArtha vidhipUrvaka te karavI joIe." 2. Aje keTalAka zAstrIya UMDANa pramANe kriyA karAvavA mAge che, jema bane tema vadhAre saMgIna rUpamAM kriyA karAvavI joIe ema mAne che. te banneyamAM ardhasatya che. kema ke, Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA (1) pahelI dalIlamAM mArmika rIte AjanI avanata sthitino kriyA upara ja doSa DhoLAya che. "potapotAnI zakti pramANe ochI vadhatI kriyA karanArA ja AjanI avanatinuM mULa che." evo garbhita AkSepa temAM paDelo che. ane sArAmAM sArI rIte kriyA karavAnA AkarSaka vAkayathI dalIla tarapha janasamAjanuM lakSya kheMcavAnI yukita che. eTale sArAmAM sArI thAya nahIM, ne jana samAja kriyA karI zake nahIM. yathAzakita je thatI hoya, teya baMdha paDe. eTale e dalIla paNa goLe vaTalI viSanI goLI jevI koI mutsadIe ja pracAramAM mUkelI che, je agrAhya che. - (2) bIjI dalIla paNa evI ja hAnikAraka che. "UMcAmAM UMcA daraje kriyA karavI joIe." e sArI vAta che. paraMtu kALakrame kudaratI rIte janasamAja je darajajA upara Ubho hoya te jAtanI zakita pramANe kriyA te karI zake. tene UMce laI javAno prayatna karavAthI te mULa bhUmikA uparathI cuta thAya. ane ucca kAryakrama to koI apavAda sivAya sarvane mATe zakaya na bane. eTale paNa mULa bhUmikA uparathI pADI nAMkhavAnA kAmamAM e dalIlano upayoga thAya che. 3. vaLI ApaNA pUrvajoe tIrthaMkara, gaNadharAdi AcAryonA paricayamAM AvIne samajapUrvaka dharmano svIkAra karyA bAda, jIvanamAM ane vArasAthI kuTuMbamAM tenI kriyA utAryA bAda, pharIthI tene bAjue rAkhIne jJAna tarapha vaLavuM, e samyaguM cAritranA pagathiyAthI UtaravA barAbara che, je caDelAne hAnikAraka gaNAya. samajIne svIkAryA bAda saMzaya thavAthI pharIthI samajavAne prayatna karAvavo, e siddha sAdhana doSa che. chatAM AvA AvA vicAro vAtAvaraNamAM vahetA mUkIne ane avaLuM samajAvIne ane kRtrima purAtattvanI madadathI "tamo samajo cho, te karatAM bhUtakALamAM juduM hatuM, ane tamArA bApadAdAoe juduM svIkAryuM hatuM. eTale hAla to bhUlamAM cho" ema bhulAvIne paradezIo ahIMnI prajAnI zraddhA calita karI zakela che. ane AvuM AvuM samajAvavA ja judAM judAM bahAnAM nIce chatAM potAnA hitanI siddhi mATenI keLavaNInI saMsthAo sthApavAmAM to - pahelAM "loko bhaNaze, to potAnA dharmanI kriyAo samajIne sArI rIte karI zakaze. mATe keLavaNInI AvazyakatA che" evI dalIlothI prajAno sahakAra meLavI zake che. paraMtu tene raste buddhi caDAvI devAmAM ApaNane lAbha nathI thayo. lAbha che paNa nahIM ja. purAtattvanI zodho paNa AvI ja rIte cAlu buddhimAM bheda karavAnA kAmamAM Ave tevI rIte calAvela che. prAcInatApriya A dezanI prajAnI sAme prAcIna vastuo mukAya, te tenA dilane AkarSaNa karanArI jarUra thAya che. e pramANe dila AkarSAyA pachI bhaLatI ja vAto temanI sAme mUkIne zraddhA calita karavAmAM teno ghaNI sArI rIte upayoga thayo che, ne thAya che. purAtattva ahIMnI aitihAsika gaveSaNAomAM bhAre khoTI bhramaNAo moTA moTA mANasonA dilamAM ane keTalAka juvAnonA dilamAM khAsa utpanna karI che. sArAMza ke, upAzrayomAM ane maMdiromAM cAlu saMjogo pramANe je kriyA cAle che, tethI ja ApaNe saMtoSa mAnavo joIe. te kharA dravya, kALa, bhAva, kSetra che. ane UcharatI prajAmAMthI Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro kriyA ochI thAya, tevA prayAso Adhunika keLavaNImAM ane judI judI ApaNI gaNAtI navIna prakAranI saMsthAomAM goThavAyela che, temAMthI ane dezamAMthI te tattvo nIkaLI jAya ke ochAM thAya, tevA prayAso karavA joIe. ane kriyAnI khUbI tathA tenI sAthe saMkaLAyeluM prajAkIya, sAmAjika, Arthika, rAjakIya, dhArmika, Atmika hita prajAne samajAvavuM joIe. keLavAyelA ke navI saMsthAnA membaro cAlu jamAnAnA kAryakSetramAM upayogI thAya ke na thAya, paraMtu hiMdanA pUrvAparanA jIvanamAMthI dUra rahe, ane bIjAne rAkhe to paNa sAruM." e AjanI keLavaNI ane navI saMsthAonuM mukhya dhyeya hoya che, Arya jIvanane A jevo tevo phaTako nathI. mahAsabhA svarAjya meLavekena meLave. paNa dezI rAjAo, dharmaguruo, zeTha-zAhukAro, saMgho, mahAjano, jJAtio ane tevA vicAranA prajAjano sAthe meLavIne taiyAra karelA loko bhaLI zake nahIM, mATe tevA loko ekaThA thaIne kAma karavA mATe mahAsabhA UbhI karI ApIne, tenuM vAtAvaraNa kAyama ugra rAkhavAmAM Ave che. A moTAmAM moTI prajA vacce cirADa che. je prajAmAM kusaMpa Ubho rAkhe che, keLave che, je paradezIone banneya vargane potAnA hAthamAM nacAvavAne upayogI thAya che. 4. keTalAka "ekAMtamAM zAMti rahe che." ema kahIne upAzrayanI maMDaLImAM kriyAno garbhita rIte virodha kare che, tema karavAthI te zAMtinI vAta paNa uttejanApAtra nathI. jAhera kriyA upAzrayamAM mAMDalImAM ja thavI joIe, muni mahArAjAoe paNa mAMDalImAM ja pratikramaNa karavuM joIe, ane mAMDalImAM kriyA karanArA kema vadhe ? tevA prayAso karavA joIe. kAryaprasaMgane lIdhe mAMDalImAM na pahoMcI zakAya, to chevaTe ekAMtamAM paNa karI levuM paDe, e vAta judI che. kemake pratikramaNa jAhera saMghamAM karavAnI kriyA che, e bhulAvuM na joIe. 50. AvI AdhyAtmika pavitra jAhera kriyA utpanna karIne jaina dharme jagata upara mahAna upakAra karelo che. jagatane te ApaNe samajAvavuM joIe. chellAM pacAsa varSamAM keTalAka bhaNelA to AvA mahAna dharmanAM chidro khoLavA ane tenA achatA doSonuM uddabhAvana karI tene halako pADavAno ja kema jANe dhaMdho laI beThelA hoya, ane te mAraphata dhIkatI AjIvikA calAvatA hoya, tema paNa jovAmAM Ave che. paraMtu AvI mahAna kalyANakArI vastuomAM chidro zodhavAne badale, te bAjumAM rAkhIne, tenI je kAMI racanAtmakatA, kalyANakAritA, bhavyatA che, te jagatane samajAvavI joIe. e kartavya hatuM. tene badale bIjuM chidra na maLe to aitihAsika anaitihAsikane nAme saMzaya eka vAra to Ubho kare, pachI bhale te na Take. paNa eka vAra prajAne bhramaNAmAM pADavA prayAsa karI jue che. jo ke A graMthamAM racanAtmaka daSTibiMdu mukhya rAkhIne tamAma vivecana karavAmAM AveluM che. eka vizALa ane suMdara makAnamAM paDelA DAghA batAvI bhaDakAvI tenI zItaLa chAyAthI lokone vaMcita rAkhavAno eka prayAsa eka adhama prayAsa che. tenI marAmatanI buddhithI e DAghA batAvavA je ke hitakAraka che. paraMtu te buddhi nathI. mAtra niMdakonuM aMdha anusaraNa ja che. tenA Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA 37 37 lAbhathI tatkAla cUkavavAnA prayAsarUpa hovAthI, te prayAsa niMdApAtra ane tyAjya che. 51. koI paNa vyakita, saMsthA ke samudAya tarapha amAre vyakitagata kazA paNa manadu:khanuM kAraNa nathI. mAtra sarvanA hitanI daSTithI amoe jaina dharma ane zAsananuM daSTibiMdu samajAvavA A graMthamAM prayAsa karela che. te tarapha khyAla rAkhIne hitasvI upadeza svIkAraze, to svaparanuM kalyANa thaze. para, eka vAta tarapha jaina baMdhuonuM dhyAna kheMcIe chIe ke, AjanuM vijJAna potAnI pratiSThAno pracAra bhAre phaTATopathI moTA pAyA para kare che. ane te evo dAvo karIne ke, "loko zraddhAthI dharmane bhale mAne, paraMtu vijJAna vinA jagatanuM svarUpa jJAnapUrvaka samajAze nahIM. mATe te khIlavavuM joIe. vijJAna dharmanI ADe AvavA mAgatuM nathI, paraMtu vijJAnanI zuddha khilavaNImAM dharmo ADe Avaze, to kacaDAI jaze. vijJAna prajAkIya ke rAjadvArI svArthothI alipta che te potAnA zuddha ane svataMtra mArge ja cAlyuM jAya che." paraMtu A paNa eka daMbhI ane bhedI vALa che. vijJAna prajAkIya ane rAjakIya svArthamAMthI ja utpanna thayuM che ane te mATe ja vikase che, vikasAvavAmAM Ave che. tethI alipta hovAno kevaLa DoLa karavAmAM Avyo che ane Ave che. bahu ja UMDA UtarIne joIzuM to gorI sivAyanI bIjI prajAonA dhaMdhArojagAro ane vicAro ane bhAvanAone palaTAvavA IrAdApUrvaka amuka vijJAno khIle che ane prasare che, temaja gorI prajAnI dareka bAbatamAM sarasAI vadhAre tevA IrAdApUrvaka rASTrIya hetuo dhyAnamAM rAkhIne te prajAo ane rAjakIya saMsthAo mAraphata tene khIlavavAmAM Avela che. temaja lAgavagathI tenA vakarAnAM kSetro dezadeza ughADavAmAM AvyA che. te vakhate koInAye hitanI paravA karavAmAM AvI nathI. rAjyadvArI saMdhiomAM paNa tenA vakarAne lagatI eTale ke, prathamanI vastuono vakaro duniyAmAM ghaTe ane AjanA vijJAnanI madadathI taiyAra thayelI vastuono vakaro vadhe, tevI kalamo jovAmAM Ave che. teno napho vaheMcavA mATe bhale teo aMdaroaMdara laDe paNa vijJAnanI cIjonA vakarA mATe dezodezanAM bajAro hAtha karavA dareka gorAM rASTro aMdaroaMdara maLelAM jaNAya che. vaLI vijJAna kadI saMpUrNa zodhI zakAya tema che ja nahIM. kudaratano khajAno eTalo badho agAdha che, ke tenI saMpUrNa zodha chadmastha karoDo mANasonI buddhithIye para che. vijJAnanI zodha pUrI thayA vinA paNa, mAtra Aje lokono buddhibheda karIne amuka vakhata sudhI jagatanI zAMti DoLe, ane potAno lAbha uThAvI le- "bagalAne DahoLya lAbha." eTaluM ja tenuM pariNAma che. Akhara to mahAtmAonA mArge jagatane AvavuM ja paDaze. to jeo Aje vijJAna siddha karatAMye UMcA tattvajJAna rUpa sAdhanathI siddha mahApuruSonA mArgamAM che, teoe zA mATe te mArga choDI vijJAnano vizvAsa karavo ? tevA vijJAnanA avyavasthita ghaDelA mArga upara madAra bAMdhI ni:svArthI sarvajJa paramAtmAe batAvelA ratnatrayAtmaka mArgathI calita thavuM, tenA jevI mUrkhAI kaI hoI zake ? te dUdhane badale ghAsaleTa pIvA jevuM gaNAya. paraMtu vijJAnanA pracArane mATe prajAne jeTalI rIte AkarSI zakAya, jeTalI rIte lalacAvI zakAya, jeTalI rIte bhoLavI zakAya, tevA vidvAno ane majabUta mANaso mAraphata karoDonA kharcathI pracArakArya cAlI rahyuM che. tethI temAM ghaNA magaja ane mANaso saMDovAyA che, mATe te hitakAraka haze, ema mAnavAne paNa kAraNa nathI. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 paMca pratikramaNa sUtro tyAMnA vaijJAnikone bolAvIne paradezI mutsaddIo evI vAta kahe che ke, "jagatanI bIjI prajAo AjanA vijJAnathI kacaDAIne kakaLATa karI UThI che ke, A vijJAne amArI saMpatti harI laIne amane bekAra banAvI mUkyA che. amAruM sattva haNI rahela che. mATe tame have te baMdha karAvo." tyAre vaijJAniko javAba Ape che ke, "vijJAnanI zodho kudaratI zarU thaI cUkI che. te baMdha thaI zake tevo koI saMjoga nathI. tenuM dhyeya jagata(gaurI prajA)nuM kalyANa che, ane tene anusarIne te potAne mArge koI paNa svArthothI alipta rahIne cAlyuM jaze. bhale temAM eka vakhata koI prajA ke tenA upAMgo kacaDAI jAya, paNa Akhare temAMthI kalyANa ja janmaze." duniyAne kahI zakAya ke, "kaho, have AmAM ame zuM karI zakIe ? kudarata AgaLa koInuM zuM cAle ?" ema samajAvavA mATe ja A savAla-javAba che. ane kadAca bahArathI rASTra ane vaijJAniko parasparano saMbaMdha toDI nAMkhavAnA prayAsa paNa kare, paraMtu Aja sudhI evA saMbaMdhathI tene evuM pagabhara karI mUkyuM che, ke tene have rASTriya sattAnI madadanI jarUra nathI. eTale te baMneya khAtAM amuka vakhatane mATe bahArathI judAM paDI jAya, to temAM navAI pAmavA jevuM nathI, paraMtu vijJAnano upayoga jagatanI kALI prajAone kacaDavAmAM thaI rahyo che ane thaze temAM saMzayane avakAza nathI. ane te kacaDAyA pachI gorI prajA aMdaroaMdara na kacaDAI mare, tevo prasaMga AvatAM vijJAnanI zodho ekAeka baMdha paDaze eTale ja vijJAna pAchaLa A kAmacalAu ane kRtrima prayAsa che. AjanI laDAIo vijJAnano upayoga, jAherAta ane baLa batAvavA mATe jagatanI dareka gorI prajAnAM rASTrone hAlamAM ISTa jaNAya che. AvI vaijJAnika laDAIothI vijJAnane Teko maLe che, vadhAre vikasavA mATe te pagabhara thaI zake che. eTale jema jema vijJAna pagabhara thatuM jAya, tema tema nabaLI prajAo upara bhaya vadhu ja jAmato jAya, e svAbhAvika che. rAjya saMsthA taraphanI ApaNI pUrvAparathI vaphAdArI TakAvI rAkhavI, rAkhavAnuM valaNa e judI vastu che, ane AjanI prajAonI aMdara aMdaranI athaDAmaNInAM kAraNo dhyAnamAM levAM, e judI vAta che. kALI prajAmAM paNa vijJAnanI keLavaNI ApavAnA sAmAnya prayAso thAya che. te to tenI khilavaNImAM madadagAra mANaso vadhu meLavavA ane kALI prajAmAM aMdaro aMdaranA mANaso bhArata vijJAnanI pratiSThA utpanna karAvavAnI jAherAtamAM upayogI thAya, tevA moTA pagAro ApIne mANaso meLavI levA mATe hoya tema jaNAya che. 53. hamaNAM vaLI tattvajJAnanI vAto karanAra vidvAno nIkaLI paDyA che. te paNa dharmamAMnI custatA DhIlI karAvavA mATe ja che. tevA mANasone haju tattvajJAnanI gaMdha paNa hAtha lAgI nathI. paNa tevA moTA nAmathI thoDI ajANI vAto gaMbhIra cahere mIThI mIThI bhASAmAM kare. eTale te tarapha AkarSAIne ajJAna loko potapotAnA dharmomAM zithila thAya, e sivAya teno bIjo hetu ke pariNAma vizeSa jaNAtuM nathI. amadAvAdamAM thoDA ja vakhata pahelAM mArI yAda pramANe rAdhAkAnta ke evA nAmanA koI Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA tatvajJAnI potAnI jAherAta karI gayA, ane mArA khyAla pramANe teozrI koI sarakArI saMsthAmAM prophesara tarIke kAma karatA hatA, ke karavA rokAyA che. kharI rIte A dezamAM janmelA ane taiyAra thayelA chatAM navI saMskRtinA pagAradAra pracArako ja lAge che. ApaNA keTalAka patrone paNa-ghaNAM varSothI AvI racanAonI tarapheNa karIne ApaNI racanAnA khaMDanamAM ajJAnapaNe bhAga bhajavatA joIe chIe, je ISTa ane yogya nathI. paraMtu baMdhuo ! tamAre bhAratanA prAcIna sAhityamAMthI je vijJAna jANavuM haze, te ane tattvajJAna jANavuM haze, to te, saMpUrNa saMtoSakAraka rIte jANavAnuM maLe tema che. janmathI ja paradezI valaNanAM pAThyapustako bhaNavAmAM jiMdagIno moTo bhAga gALavAthI tamane tamAruM sAhitya tamArI mULa rIte vAMcavA bhaNavA - vicAravA - manana karavAno vakhata ja maLato nathI. to paraspara samanvaya karavAnI to vAta ja zI ? ane tamArI daSTi paNa evI ja ghaDAya che ke, temAMthI doSa ja jovAnI maLe che. paNa sAra maLato nathI, ne sAra doSarUpamAM ja bhAse che. ghaNuM ja Azcarya che. je sAra tamane bIje kayAMye maLe tema nathI chatAM AjanI zikSaNa saMsthAomAM kharcAtA abajo rUpiyA, IrAdApUrvaka tenA tarapha UcharatI prajAnuM dhyAna na jAya tenI saMpUrNa khabaradArI rAkhe che, ane bhaLatuM ja zIkhavavA aneka AkarSaka prayogo kare che, mATe ja mahAkhajAno temanA bhAgyathI tamArAthI dUra jato jAya che, agamya thato jAya che. 54. te khajAno meLavavAnuM sAdhana dhArmika kriyAo che. jema bane tema tenI nikaTa rahezo, tema tema tamane koIka divase paNa te jANavAno prasaMga maLaze, ghArmika kriyAo karavA tamAro dharmasthAnamAM praveza thaze, te rIte tamAro paricaya vadhaze, to sadguo mArakta koI divase paNa tamane te khajAno jANavAno suyoga maLaze. chevaTe tamane temAMthI tamAre mATeno sanmArga to maLyA ja karaze. temAM kriyAnA rAgI hazo, to dharmasthAnone uttejana maLaze, to te Takaze, temAM khajAno sacavAze, ane tene jANakAra vidvAno taiyAra thavAno prasaMga paNa banyo raheze, ne bhaviSyamAM tenI paraMparA Takaze. eTale tamArAM saMtAnone paNa teno lAbha maLavAno saMyoga TakI raheze. mATe sarva zubhanuM mukhya dvAra jaina kriyA ruci, kriyA rAga ane kriyA karavI e che. dharmanA TakAvanA ane prajAnA TakAvanA nAnA moTA sarva upAyonuM e mukhya pratIka che. je ke bahArathI paNa e khajAnA tarapha lalacAmaNAM AhavAno thaze. tema karanArI ane ApaNane bhulAvo khavaDAve tevA ApaNA ja moTA puruSonAM nAma nIce aneka saMsthAo zarU thaI cUkI che, ne haju thayA karaze. paraMtu temAMthI rahasya maLaze nahi, sAcuM rahasya maLavAnuM saddaguruo ja kharuM dvAra che. mATe tene choDIne tevI saMsthAo tarapha lalacAvavuM nahIM. maMdira ane upAzraya ja ApaNI ajoDa saMgIna ane mahattvanI saMsthAo che. 55. eka bIjo sauthI moTo bhaya vizva dharmapariSadano utpanna thayo che. tenuM dhyeya jagatamAM eka Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 paMca pratikramaNasUtro dharma karavAnuM che. bIjA dharmo nAbUda thAya, tyAre ja eka dharma thAya. e to dekhItuM ja che ne ? vaLI eka dharma karavAno upAya janasaMkhyAnI bahumatI gaNavAmAM Avela che, paNa upAya tarIke satya tattvone gaNela nathI. bahumatI Aje khristIonI vadhArAtI javAya che. eTale bIjA dharmovALA potAnA anuyAyIo game teTalA vadhAre, paNa Akhare, tene e - bahumatIne AdhIna thavuM ja paDe. te pariSanA uddezanI siddhi mATe - pahelAM dhArmika kriyAne ''zuSka'' kahI sudhArako TIkA karatA hatA, tene badale have to peTA saMpradAyonA cheda uDAvI devAnA prayAsa tarIkenA dareka prayAso cAle che. saMpradAyone eka karyA pachI dareka dharmonuM ekIkaraNa karavA bhAratamAM sarva dharma pariSado bharAvavAmAM Ave che. ane Isu khristane AkhI duniyAnA mahApuruSa kabUla karAvavA prathama zrI mahAvIra jayaMtI AkhA hiMdamAM UjavAvI devAnI hilacAla cAle che. pachI buddhanI AkhA eziyAmAM ane chevaTe Isu khristanI AkhI duniyAmAM UjavavAnA dhyeyanI pahela tarIke mahAvIra jayaMtI mATe paradezIonA ADakatarA paNa dareka lAgavagano upayoga karIne sabaLa prayatno cAle che. mATe A badhI goThavaNo ApaNA dharma, zAsana, saMgha ane prajAnA hitane nukasAna karanAra hovAthI temAM paNa sAvaceta rahevAmAM gAphela na rahevuM joie. dharmAdhikArIonI nimaNUko karIne ahIMnI dhArmika milakato ane te mAraphata dhArmika pravRttio uparanA aMkuzonA kAyadAonuM mukhya dhyeya jagatamAM eka dharma, ane te paNa khristI karavAnuM dhyeya hovAnuM spaSTa lAgatuM jAya che. bahumatIvAda [DemokrasI)nA pracAranuM teonuM A dhyeya che. 56. eka jaina sAdhu eka khUNAmAM besIne je dhArmika kriyA kare, tenI asara AkhA jagata upara kalyANanI thAya che. tenI e kriyAthI tenA AtmAmAM pavitratA vadhe che. lAyaka mANaso tene Teko Ape che ane tenI asara sAmAnya janasamAja upara paDe che jethI pApI mANaso pApa karatAM saMkocAya che, pApa dUra rahe che, julma dUra rahe che. e sarva e kriyAno pratApa hoya che. pratyakSa sevA karatAM mAnasika ane te karatAM AdhyAtmika sevA tIvra hoya che. A dezanI prajA haju potAnuM vyakitatva jALavI rahela che. tenuM paNa mukhya kendrabhUta kAraNa A ja che. nahIMtara amerikAnI mULa prajAnA moTA bhAgano nAza karIne gorI prajA e pradezamAM sAMsthAnika svarAjya bhogave che. te pramANe ahIM paNa kayAranI sAMsthAnika svarAjya bhogavatI hota. paraMtu hajI te sthiti dUra che. jo ke te sthiti lAvavA mATe kaoNMgresa UbhI karIne te mAraphata gorI prajAnA tamAma mutsaddIo te sAMsthAnika svarAjyanI sthApanA karavAnI kriyAo karI, karAvI rahyA che. 'motane vaLage eTale tAva Ave.'' kaoNMgresa mAraphata saMpUrNa svarAjya mATe hilacAla upaDAve ane ahiMsaka [pariNAme mahAhiMsaka laDAyaka baLa-mAnasika vicAromAM parivartana-ajamAve, eTale pariNAme vacale mArge sAMsthAnika svarAjya prajAne gaLe vaLagADI zakAya. te kAryamAM teone ahIM cAlatI-dareka dharmovALAonI kriyAonI asara mAraphata TakI rahetI ahIMnI saMskRti naDe che, te haThAvavA A dezamAMnA lokonI keTalIka saMkhyA keLavIne dezanetA banAvI, teo mAraphata '"sarva dharma samabhAva rAkho, saMpradAyonI saMkucitatAno nAza karo, dharma Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA karatAM rASTradharma mukhya che. varka Ijha vazapa [prArthanAmAM vakhata gALavAne badale kAma dhaMdhA karo.] dharmaguruo navarA besI rahe che, sevAnuM kAma kare." vagere hilacAlomAM dhArmika kriyAono garbhita virodha che. | AjanA dezanetAye koIpaNa dharmanI rUDha kriyA nathI karatA hotA, kema ke temano koI paNa dharma nathI. arthAtuM ekeya dharmamAM teo nathI. koI vAra cAMdalA karAve che ane cokhA coDAve che, te to potAnA kAryanI jAherAta mATe ane lokapriyatA meLavavA mATe hoya che.] evI evI vAto karAvIne ahIMnI prajAne potAne khare mArgethI calita karavA ja prayAso thaI rahyA che. "rUDhicusta loko praNAlikAnA paththarane jaLo mAphaka coMTI rahelA che, temAMthI prajAne choDAvavA yuvakoe yA homa karIne krAMti karavI joIe.' kriAMtino upadeza, praNAlikAvAdanuM nAma ApIne ahIMnI saMskRti sAme ja krAMtinA upayoga mATe che. keTalAka yuvako bicArA ajJAna hovAthI Ama hathiyAra banI jAya che.] vagere AkarA ane niMdAnA zabdo kahIne tathA dezasevA mATe prANa ApavAnI taiyArInA lalacAmaNA zabdo kahIne mULa rastethI prajAne bhraSTa karavAnA aneka prayAso cAle che. chatAM prajAno moTo bhAga haju potAnuM hita samajIne potAnA hitasvI pUrva puruSonA upadezane vaLagI rahyo che. vaLI, dezamAMthI utpanna thatA vArSika Arthika utpannano moTo bhAga paradezIo vaheMcI le che. ane A dezamAM paNa jema bane tema navI saMskRtine madada karanArAomAM vadhu vaheMcAya che. jUnI saMskRtine madada karanAramAM mAMDa mAMDa jevo tevo dhanano pravAha jAya, athavA jeTalA dhaMdhAnAM mathako teonA hAtha nathI gayA, temAMthI jUnA dhaMdhArthIo kamAI khAya che, te sivAya teomAM bekArI phelAya tevA saMjogo divase ne divase utpanna thaye jAya che kema ke, bekAra thayA vinA jUno cIlo choDIne nave cIle prajA caDe ja nahIM. ane nave cIle caDyA pachI tene mATe aneka sagavaDo ApavAmAM harakata paNa nahIM. Ama chatAM ghaNo moTo bhAga potapotAnA dharmomAM makakama che, te sadbhAgyanI vastu che. 57. ahIM ema kahevAmAM Ave che ke, "Aje hiMdamAM A dezanI prajAnA mANaso mAraphata cAlatI saMsthAo mAraphata cAlatAM racanAtmaka kAryonuM tame khaMDana karo cho ane tenI sAme tamo kAMI paNa racanAtmaka mArga to batAvatA ja nathI. tamArI pAse mAtra khaMDanAtmaka mArga ja che. racanAtmaka to kAMI paNa mArga che ja nahIM". AvI ghaNA bhAIone bhramaNA thAya che, te dUra karavA jevI che. kema ke, ame jenuM khaMDana karIe chIe, te ApaNI prajAkIya mULa racanAnuM khaMDana karanArI racanA che. eTale tenuM khaMDana e mULa racanAnuM maMDana che ane mULa racanA ja ApaNuM racanAtmaka kArya che. emAM ja have pachI paNa ApaNuM hita che. kaoNMgresa ane komI kaoNnpharanso vagere saMsthAo je navI racanAo kare che, te A jamAnAnI racanAonA aMga che. eTale vAstavika rIte teo ahIMnI mULa racanAnuM ja khaMDana kare che. kema ke, cAlu jIvanamAM kaMIka navuM utpanna karavAnA prayAso jUnAnA khaMDana rUpa ja che. ane evI chUTI chUTI racanAo chevaTe gorI prajAe karelI AjanA yuganI mahAna krAMtimAM samAya che. eTale e badhA prayAso moTA khaMDanAtmaka ja che. moTI krAMti ekIsAthe ekadama na thaI zake. paraMtu AvAM nAnAM nAnAM sAdhano dvArA karAvIne, pachI teno Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 paMca pratikramaNasUtro eka samUha thAya che. ane amuka pramANamAM hiMdunI mULa racanA toDye ja jAya che. jeTalA pramANamAM mULa racanA tUTe teTalA pramANamAM DemokrasInA nAma nIce calAvelI navI racanA sthAna pAmI zake che. pachI DemokrasInA aMga tarIke ane te dhoraNe racAyela koI paNa saMsthA hoya, te ahIMnI sarvanA matone samatolapaNe vajana ApanArI sarvAnumatavAdanI saMsthAonI banelI saMskRtine toDe ja. sArAMza ke, hiMdanI saMskRtinI hajAro varSanI racanAtmakatA je kaMI rahI che, te ja amArI racanAtmakatA che. tenuM khaMDana karanArAM tattvo jAhera karI, temAM ahita batAvavuM, eTale ja kharI racanAno bacAva karavo, ane prajAne tene vaLagI rahevAnI bhalAmaNa karavI temAM ja amArI sarva racanAtmakatA AvI jAya che kema ke, bIjA jaMgalI dezonI prajA ane A dezanI prajAmAM e moTo taphAvata che ke, A deza pAse jIvananAM dareka aMgo vikasAvavAnI dareka prakAranI jabbara racanA che ja. tenuM khaMDana na thavA daIe, eTale prajA pAse racanA UbhI ja rahe che. pachI navI racanA karavAnI rahe che kayAM ? ane pUrNa navI racanA karavAnI tAkAta konI che ? lAkho karoDo varSothI thayelI racanAne TALIne navI racanA karavI zakaya ja kaI rIte che ? mAtra tenA khaMDana mATe Aje keLavAyelo varga navI racanAmAM ajJAnatAthI je bhAga laI rahyo che, te sajJAna thaI jAya, to te khaMDana aTake ane pachI je kAMI gAbaDAM mULa racanAmAM paDyAM hoya, te pUravA prayatna kare, eTale ApaNI racanA pUrI thAya che. ane ApaNe ApaNI racanAne vaLagyA, eTale hAlanI navI racanAne uttejana maLatuM aTake, eTale teno vega paNa ocho thAya. eTale te paNa TharIne ThAma bese ane jagatmAM zAMti thAya, samatolapaNuM sthapAya, prajAonI harIphAI maTe. kAM to hiMdanI saMskRtino nAza ane kAM to hiMdanI saMskRtino majabUta TakAva, e be ja mArga jagatamAM zAMti sthApavAnA Aje navI racanA e ApaNI racanA ja nathI. te to bIjAonI che, tene ApaNI navI kahIne ApaNe tene poSaNa ApIe chIe. ane pagamAM kuhADo mArIe chIe. 'eka mANase potAnI bheMsane badale bhUlathI bIjAnI bheMsane khIle bAMdhIne kapAsiyA sArI rIte khavaDAvyA. A badhuM te bheMsanA kharA mAlike dUrathI mUMgAM mUMgAM joyA karyuM. paraMtu jyAre te mANasa dohavAnuM vAsaNa laI bheMsa dohavA beTho, tyAre tarata ja pelA mAlike AvI ne bUma mArI ke-"are ! bhalA mANasa ! tuM konI bheMsa dohavA beTho ?" tene khAtarI thaI ke "A bheMsa potAnI nathI.'' pelo mANasa bheMsa choDIne cAlato thayo. eTale badhI mahenata ane kharca nakAmA gayAno pastAvo karato ema ne ema joto Ubho rahyo.' AjanI pragatinI doDadhAma badhI AvI pArakA khAtara che. sArAMza ke, amArAM vidhAnomAM bhArobhAra racanA bharelI paDI che, temaja haju baso varSa pachI AjanI saMskRti oramAM rahyA kare, to ApaNI saMskRtine keTaluM nukasAna kare ? ane dezano udaya thavA chatAM Arya prajAno keTalo badho vinAza thAya ? teno aMdAja bAMdhIne ja AjanA navayuganA dekhAtA game teTalA lAbhomAM na lalacAtAM bhAvi bhayaMkara nukasAnamAMthI bacavA Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA mATenI amArI A bhalAmaNa taddana navayuganA vicAranI hovAne lIdhe, tene samajadAra loko 14 mI ke 18mI sadInI hovAno amAro abhiprAya samajyA pachI kahI zake tema nathI. paraMtu kadAca bAvIsamI sadInI vicAraNA kahevA lalacAya. AjanA yuvakone jeTalI AjanI saMskRtinI racanAtmakatA moTA pAyA para samajAya che, teTalI ja ahIMnI khAmIo moTA pAyA upara samajAvAya che. eTale bevaDuM tevaDuM ajJAna teomAM ahIMnI saMskRti viSe phelAya che. AjanA dezanetAo jeo zabdathI ahIMnI saMskRtinAM vakhANa kare che, paraMtu vAstavika rIte navI racanAnI racanAtmakatAnA ane ahIMnI khaMDAtmakatAnA teo ja AgevAno che. 43 vaLI kAzImAM hiMdu mahAsabhAmAM nAmadAra gAyakavADa sarakAra taraphthI vaMcAyelA eka bhASaNamAM navI-jUnI saMskRtinA mizraNamAM ApaNane lAbha zA AzayathI samajAvavAmAM Avyo haze te samajI zakAtuM nathI. Aje ApaNe mizraNa svIkArIe, ne pachI oTalo ApyA pachI ApaNane dhakelI na de, tenI zI khAtarI ? A bAbatano vicAra teo nAmadAre karyo haze ke nahIM ? jo ke hiMdu mahAsabhA paNa ApaNane pAzcAtya saMskRtino atyAre ardha svIkAra karAvavA mATe ja che, eTale tenA upara paNa vizvAsa karavA jevuM nathI. bhale teNe zrI mahAvIra paramAtmAnI jayaMtI viSe TharAva karyo hoya. athavA AvA TharAvo ja tenI avizvAsthatA sAbita kare che te kharI hiMdu mahAsabhA nathI. AjanI hiMdu mahAsabhA briTiza pArlamenTanA ke jagatnI gorI prajAnI pragatinI sAdhanAnAM aneka aMgomAMnuM eka aMga jaNAya che. e ja pariNAma varNAzramasaMghanuM che. e banneya hiMdanA baMdhAraNathI cAlatI saMsthAthI virodhI DemokrasInA tattva upara mUkavAmAM AvI che, tenI pAchaLa yuropIya mutsaddIono majabUta Teko che. jo ke A gahana koyaDo che. ekAeka na samajAya tevo che. [vizeSa racanA samajavA senapraznano upodghAta vAMco.] 58. paraMtu Akhara to AdhyAtmika saMskRtino sadA vijaya che. Aje nahi to kAle, A lakhatI vakhate evA eka vRddha tapasvI mahAtmAne joyA ke, jeoe AkhI jiMdagI tapazcaryAmAM ja gALI che. lagabhaga 30 varSamAM 5000) jeTalA upavAso thayA haze. eka upavAsathI, be upavAsathI, traNa upavAsathI pUrI karI have ekIsAthe ATha upavAsa [aThThAI]thI vIzasthAnaka tapanI ArAdhanA kare che. 20 x 20 x 8 = 3ra00 upavAse eTale 400 aThThAIoe ArAdhanA pUrI thAya. temAMnAM 4 padonI ArAdhanA 80 aThThAIthI = 640 upavAsothI pUrI thayela che. sivAya cAlu parvatithionI tapazcaryAo cAlu ja hoya che. vyAkhyAna hRdayasparzI khullA hRdayathI sArI rIte vAMcI zake che. cazmAnI madadathI vAMcI zake che. dhArmika dareka kriyAo apramatta bhAve UbhA UbhA kare che. page vihAra kare che. zAMta ane spaSTa vAtacIta kare che. gurubhakata khAtara gurunI sevA paNa tapazcaryA cAlu chatAM evA ja satata prayAsathI karI hatI. tapazcaryAnuM ajIrNa krodha che, paNa A mahAtmAnI zAMti ane dhIraja paNa evI ja ajaba che. 70 varSanI ummare paNa dAMta sArA che. moTe bhAge koI paNa tapane pAraNe AyaMbila [ghI, dUdha, tela, goLa, khAMDa, dahIM, chAza, taLelI cIja, maracAM, khaTAI, lIlAM ke sukavaNInAM zAka vagere vagarano khorAka] hoya che. ane AyaMbila na Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 paMca pratikramaNasUtro hoya tyAre ekAsaNAmAM paNa ghI sivAya dUdha, dahIM, tela, goLa, khAMDa ane kaDhAImAM banAvelI koI paNa ghInI paNa mIThAio vagere pAMca vigaio ane tenI koI paNa banAvaTono mULathI tyAga hoya che. phakata zAka dALamAM - tela goLa kokama Ave teTalI ja chUTI. kharekhara, AvAM kalpavRkSo vidyamAna che, tyAM sudhI ApaNI saMskRti nirbhaya che.* 59. mATe AtmakalyANanI bhAvanAthI, saMskRtinA saMrakSaNanI bhAvAthI, bhAvi prajAmAM vAraso laMbAvavAnI bhAvanAthI, yathA yogyakAle yathAyogya vidhithI, jevI rIte bALaka janmyo hoya, tevI rIte yathAjAta mudrAthI, mAtra guptAMga DhAMkavA munioe colapaTTaka ane zrAvake mAtra zuddha paMciyuM paherIne, khullA zarIre tathA sAdhvI ane zrAvikAe zAsra nirdiSTa upagaraNo paherIne, jaina munirliMganI madadathI yathAyogya vItarAga paramAtmAnI AjJA mujaba jaina dhArmika Asano ane mudrAo sAcavIne kriyAo cAlu rAkhavI. e kriyAo cAlatI hoya, tyAranuM kevaLa kalyANamaya bhAvanA poSanAruM vAtAvaraNa joIne kone khuzI na Upaje ? [vAMdaNAmAM be DhIMcaNa vacce hAtha rAkhIne vaMdana karAya che, tenuM kAraNa garbhamAM bALakanA DhIMcaNa vacce be hAtha hoya che. yathAAta mudrAnuM e paNa aMga che.] ane jyAre A jagatmAM sanmArganA Adipravartaka jinezvara paramAtmAnI bhakitano prasaMga Ave tyAre tyAre yogamudrA karI sabhyatAdarzaka uttarAsaMga [khesa] rAkhI bhAvabhakitathI jyAre stutimaya devavaMdanA thatI hoya tyAre paNa teno rasa samajanArAone jarUra AhlAda thAya ja. .. [jo ke caityavaMdanAdika yogamudrAe karavAnuM che. chatAM DAbo paga UMco rAkhavAno rivAja jovAmAM Ave che. paraMtu eka sthaLe vAMcavA pramANe- "DAbo paga jarA aghdhara rAkhavAno adhikAra mAtra RddhimaMta hovAthI iMdrane ja che, bIjAne nathI. bIjAoe to yogamudrA ja karavI joIe ema samajAya che. paraMtu zarIramAM sthUlatAdi kAraNe yogamudrA na karI zakAya, to emane ema besI rahevuM tenA karatAM kRtAnukAram mAnIne DAbo paga UMco karavAne pUrvAcAryoe kadAca aniSiddha mAnyuM hoya, tevo saMbhava lAge che. mALavA vagere pradezamAM to jyAre jyAre namutkSaNaM Ave tyAre tyAre dareka vakhate DAbo paga UMco karavAnI vaDIla sAdharmika taraphthI sUcanA maLyA kare che. (gujarAtamAM e pravRtti pratikramaNamAM kAMIka ochI jaNAya, paraMtu kharI rIte joIe.) Asana, mudrA ane UbhA UbhA kriyA karavAmAM vyAyAmanAM tattvo to bahu ja sArI rIte jaLavAya che. 60. A badhAno sAra e che ke, ApaNA ni:svArthI mahApuruSonA mArgamAM jema bane tema sthira TakI rahevAmAM ja sarva maMgala mAMgalyuM che. e sujJapuruSone samajAvavuM paDe tema nathI, mahApuruSono * A mahAna tapasvI mahAtmA te pU A zrI vijayakarpUrasUrIzvarajI mahArAjA che. teozrInA paTTadhara hAlAra dezoddhAraka pU A zrI vijaya amRtasUrIzvajI mahArAjA ane teozrInA paTTadhara pU A zrI vijaya jinendrasUrIzvara ma e hAla A graMthanuM saMpAdana karyuM che. prakAzaka Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA 5 mahAkalyANa mArga temanI batAvelI kriyAo mAraphata jagatamAM vahe ja che. temAM ApaNe kaMI navuM karavuM paDe tema nathI. mAtra te "jagatamAM vidyamAna che. ane ApaNe mATe to khAsa e ja hitakAraka che." evuM ApaNane jJAna maLavuM joIe, ane tene vaLagI rahevAnuM ApaNAmAM baLa hovuM joIe. basa, e ja amAro racanAtmaka kalyANa mArga che. temAM pAMca pratikramaNa kendrarUpa che, ane sarva dhArmika kriyAonA ane sarva suprayAsonA mukhya pratIka rUpa che. A vAta barAbara samajAvavAmAM A graMtha saphaLa thayo hoya, to jarUra sujJa vAcako tenI kadara karaze, ane hArdika rIte tene apanAvaze. eTalI AzA sAthe bhUlo vagerenuM micchAmi dukaka daI viramIe chIe. jAgartu ko'pi vasudhA-valaye'nasUyaH sanmArmikaH, prayatanaM hi yadarthametat / caiityavaMdanano vidhi 1. prathama traNa vAra bhUmi pramAI traNa khamAsamaNa daI "icchAkAreNa caityavaMdana karuM?" guru :- hiAjara hoya to kahe] "kareha" ziSya :- "icche'' be hAtha DoDAne AkAre joDI, prabhujInI sAme ekAgra dRSTi rAkhI, be DhIMcaNa bhoMya upara sthApI, arthanA ciMtanapUrvaka khullA avAjathI bhakti bhAvanA hAvabhAva ane AnaMdanA AMsu sAthe nIcenAM sUtra bolavAM. 2. sakala-kuzala-vallI. pachI koI paNa cetyavaMdana, keci, namutthANuM kahevuM. 3. pachI-be hAtha kapALa sudhI jarA UMce laI jaI jAvaMti kahI, eka khamAsamaNa ! daI sarva caityone ahIM beThA vaMdana karavuM. e ja pramANe be hAtha kapALa sudhI laI jaI jAvaMta kavi sUtra kahI sarva paNa munione vaMdana karavuM. 4. pachI - namohata kahI prabhujInA guNonA varNanathI bharapUra, gaMbhIra arthavALuM, madhura svarathI stavana kahevuM. stavana na AvaDatuM hoya to uvasaggahara stotra kahevuM. 5. pachI - be hAtha lalATa sudhI UMce laI jaI vIyarAya kahI hRdayathI prArthanA karavI. AbhavamakheDA pachI hAtha jarA nIce utAravA. 6. pachI-UbhA thaI-arihaMta-ceIANaM, annatya kahI; jinamudrAe eka navakAranA kAussaggathI prabhujIne bhAva vandana karavuM. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 paMca pratikramaNa sUtro 7. pachI - namo arihaMtANaM kahI kAussagna pArI namoDartata kahI eka thAya kahI prabhujInA guNonI stuti kahevI. sUcanA :- je bhagavAnanA pratimAjI mahArAja hoya, temanuM ja caityavaMdana stavana ane thAya banatA sudhI kahevA. (1) caityavaMdana karatAM pahelAM bolavAnuM - sakalakuzalavallI, puSparAvarnamegho, duritatimirabhAnu kalpavRkSopamAna:, bhavajalanidhipotAnuM sarva saMpatti hetu; sa bhavatu satata va:, zreyase zAntinAtha: zreyase pArzvanAtha (2) zrI sImaMdhara svAmInuM caityavaMdana - zrI sImaMdhara jagadhaNI, A bharate Avo; karUNAvaMta karuNA karI, amane vaMdAvo. 1 sakala bhakata tame dhaNI, je have hama nAtha; bhavobhava huM chuM tAro, nahi meluM have sAtha. 2 saMyela saMga ThaMDI karI, cAritra laIzuM; pAya tamArA sevIne, ziva ramaNI varIzuM. 3 e aLajo mujane ghaNoe, pUro sImaMdhara deva; IhAM thakI huM vinavuM, avadhAro muja seva. 4 kara joDI Ubho rahuM, sAmo rahI IzAna; bhAva jinezvara bhANane, dejo samakti dAna. 5 (3) zrI siddhAcalajInuM caityavaMdana - zrI zatruMjaya siddhakSetra, dITha durgati vAre; bhAva dharIne je caDhe, tene bhavapAra utAre. 1 anaMta siddhano eha ThAma, sakala tIrthano rAya; pUrva navANuM RSabhadeva, jyAM ivIyA prabhu pAya. 2 sUrajakuMDa sohAmaNo, kavaDa jakSa abhirAma; nAbhirAyA kula maMDaNo, jinavara karuM praNAma. 3 zrI siddhAcala nitya namuM, pIMgamate sUra; bhAva dharIne vaMdatAM, duHkha jAya savi dUra. 4 (4) zrI sImaMdhara svAmInuM stavana - suNo caMdAjI sImaMdhara paramAtama pAse jA. muja vinataDI prema dharIne, eNIpare tame saMbhaLAvajo - Teka. je traNa bhuvanano nAyaka che, jasa cosaTha IMdra pAyaka che. nANa darisaNa jehane khAyaka che, suNo caMdAjI. 1 jenI kaMcana varaNI kAyA che, jasa ghorI laMchana pAyA che; puMDarigiNi nagarIno rAyA che. suNo caMdAjI. ra bAra parSadAmAMhi birAje che, jasa cotrIsa atizaya chAje che; guNa pAMtrIsa vANIe gAje che. suNo caMdAjI 3 bhavijanane je paDibole che, tuma adhika zItalaguNa sohe che, rUpa dekhI bhavijana mohe che. suNo caMdAjI. 4 tuma sevA karavA rasio chuM, paNa bhAratamAM dUre vasio chuM; mahA moharAya kara phasiyo chuM. suNo caMdAjI. 5 paNa sAhiba cittamAM dhario che, tuma ANA khaDaga karagrahio che; to kAMIka mujathI Dario che. suNo caMdAjI. 6 jina uttama puMTha have pUro, kahe padmavijaya thAu zuro; to vAdhe muja mana ati nUro. suNo caMdAjI. 7 (5) zrI siddhAcalajInuM stavana - vimalAcala nitu vaMdIe, kIje ehanI sevA; mAnuM hAtha e dharmano, zivatara phaLa levA. vi. I1 ujvalaMjinagRha maMDaLI, tihAM dIpe uttagA; mAnuM himagiri vibhrame, AI aMbara gaMgA. vi. rAA koI aneruM jaga nahi, e tIratha tole; ema zrImukha hari AgaLe, zrI sImaMdhara bole. vi. Ila je saghaLAM tIratha karyA: yAtrA phaLa kahIe; tehathI Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA 47 e giri bheTatAM, zatagaNuM phaLa lahIe. vi. 4 janma saphaLa hoya tehano, je e giri vide; sujanavijaya saMpada lahe, te nara cira nide. vi. pA. (6) zrI sImaMdhara svAmInI thAya - zrI sImaMdhara jinavara, sukhakara sAhiba deva; arihaMta sakaLanI, bhAva dharI karUM seva. sakalAgama pAraga, gaNadhara bhASita vANI; jayavaMtI ANA, jJAnavimala guNakhANI. 1. (7) zrI siddhAcalajInI thAya - zrI zatruMjaya maMDaNa, RSabha niNaMda dayAla, mArUdevA naMdana, vaMdana karuM traNa kAla; e tIratha jANI, pUrva navvANuM vAra, AdIzvara AvyA, jANI lAbha apAra. 1 (8) RSabhadeva svAmInI thAya - Adi jinavara rAyA, jANe sovana kAyA, marUdevI mAyA, dhorI laMchana pAyA; jagata sthiti nimAyA, zuddha cAritra pAyA, kevalasiri rAyA, mokSanagare sidhAyA. 1. savi jina sukhakArI, moha mithyA nivArI, duragati du:kha bhArI, zoka saMtApa vArI; zreNi kSapaka sudhArI, kevalAnaMta dhArI, namIe naranArI, je vizvopakArI. 2. samavasaraNa beThA, lAge je jinajI mIThA, kare gaNa5 paIThA, Indra candrAdi dIThA; dvAdazAMgI varIThA, guMthatAM TAle rITTA, bhavijana hoya hIThA, dekhI puNya garIThA. 3. sura samakitavaMtA, jeha riddha mahetA, jeha sajjana saMtA, TALIe muja ciMtA; jinavara sevaMtA, vipna vAre duraMtA, jina uttama guNatA, padmane sukha diMtA. 4. kodhanI sakjhAya - kaDavAM phaLa che krodhanAM, jJAnI ema bole; rasataNo rasa jANIe, halAhala tole - kaDavAM. 1. krodhe koDa pUravataNuM, saMjama phala jAya; krodha sahita tapa je kare, te to lekhe na thAya - kaDavAM. 2. sAdhu ghaNo tapIo hato, dharato mana vairAga; ziSyanA krodha thakI thayo, caMDakozIo nAga - kaDavAM. 3. Aga UThe je gharathakI, te paheluM ghara bALe; jaLano joga je navi maLe, to pAsenuM parajALe - kaDavAM4. krodhataNI gati ehavI, kahe kevala nANI; hAla kare je hetanI, jALavo ema jANI kaDavAM. 5. udayaratna kahe, krodhane kADhaje gaLe sAhI; kAyA karaje nirmaLI, upazama rase nAhI - kaDavAM 6. mAnanI sajajhAya - re jIva ! mAna na kIjIe, mAne vinaya na Ave re; vinaya vinA vidyA nahi, to kima samakita pAve re-re jIva. samakita viNa cAritra nahi, cAritra viNa nahi mukita re; muktinAM sukha che zAzvatAM, te kima lahie jukti re-re jIva2 vinaya vaDo saMsAramAM, guNamAMhe adhikArI re; mAne guNa jAye gaLI, prANI jo jo vicArI re-re jIva. 3 mAna karyuM je rAvaNe, te to rAme mAryo re; duryodhana garve karI, aMte savi hAya re-re jIva0 4 sUkAM lAkaDAM sArikho, duHkhadAyI e khoTo re, udayaratna kahe mAnane, deje dezavaTo re re jIva5 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sArtha paza pratikramaNa sUtra mukhya anukramaNikA krama viSaya 1. lekhakanuM vinamra nivedana 2. bhUmikA 3. anukamaNikA 1. zrI pazaparameSThI namaskAra maMtra ..... 1. mahAmaMgala paMca namaskAra paMca parameSThI namaskAra maMtrano vizeSArtha 2. paMciMdiya-zrI AcArya sthApanA sUtra .... 2. paMciMdiya sUtra-1 - vizeSArtha AcAryanI sthApanA sthApavAno tathA utthApavAno vidhi 3. laghu-guruvaMdananAM sUtro .. 3. IcchAmi khamAsamaNo-praNipAta sUtra 1. 4. IcchakAra-suguru sAtA-pRcchA-sUtra 2. 5. abhuThio-guru kSamApanA sUtra 3. zrI laghu-guru vaMdana sUtrono vizeSArtha laghu guruvaMdana vidhi 4. airyApathikI kriyAnA pratikramaNanA vidhinAM sUtro ....... 6. zrI IriyAvahiyA sUtra 5. kAussagnanA vidhinAM sUtro .................. che. tassa uttarI karaNeNaM - kAusagganA hetunuM sUtra 8. annattha- kAyotsarganA AgAronuM sUtra caturvizatinAmastava sUtra ......... 9. logassa nAmastava sUtra 1-3-4 airyApathikI kriyA ane tenA pratikramaNanI samaja Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA 7. .. 9. iriyAvahiyaM sUtrano vizeSArtha tassa uttarI sUtrano vizeSArtha annattha sUtrano vizeSArtha kAussagano vizeSArtha caturvizati stava sUtrano vizeSArtha zrI covIsa arhat-tIrthaMkara bhagavaMtonAM nAma ane tenA hetuo iriyAvahiyA paDikakamavAno vidhi kAussagga karavAno vidhi sAmAyika vidhinAM sUtro muhapattipaDilehaNano vidhi ane tenA zarIranI paDilehaNanA 25 bola 10. sAmAyika durNAka sUtra karemi bhaMte sUtrano vizeSArtha sAmAyikamAM praveza karavAno vidhi sAmAyikanA vidhino vizeSArtha sAmAyikamAM zuM karavuM ? sAmAyikamAM varjavAnA 32 doSo ekathI vadhAre sAmAyika karavA viSe sAmAyika pAravAnA vidhinAM sUtro . 11. sAmAiya-vaya-jutto sUtra 1. sAmAiya-vaya-jutto sUtrano vizeSArtha sAmAyika pALavAno vidhi sAmAyika pALavAnA vidhino vizeSArtha zrI laghu caityavaMdana vidhinAM sUtro....... 12. zrI jagacintAmaNi caitya vaMdanasUtra-1 13. jaMkiMci sUtra-2 14. namrutyurNa-zakrastava sUtra-3 15. jAvaMti-sarva caityone vaMdana sUtra-4 16. jAvaMti kevi-sarva sAdhu vaMdana sUtra-5 17. namoDa-saMkSipta panca parameSThI namaskAra-6 18. uvasagga hara-kaSTo nAza karanAra stotra-7 19. jayavIyarAya-prArthanA sUtra-8 49 * * * > > * * * $ & & & & * * * * * * * * 8& 37 37 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 20. arihaMta ceiANaM-caitya stava sUtra-9 zrI aha, caityone kAyotsargathI vaMdananA hetuo 21. kalyANa-kaMda-nI stuti-10 22. saMsAra dAvAnala stuti-11 caityavaMdanAno vizeSArtha caityavaMdanano vidhi (bhUmikA peja) caityavaMdananA vidhinA mukhya adhikAro caityavaMdananA vidhinA mukhya vibhAgo caityavaMdananAM sUtrono vizeSArtha daherAmAM darzana-pUjA ane caitya vaMdana vakhate dhyAnamAM rAkhavA yogya keTalIka vizeSa vidhio 10. zrI devavaMdana vidhinAM sUtro... 23. puphakharavara zrutastava sUtra-1 24. zrI siddhANaM buddhANaM siddhastava sUtra-2 25. veyAvaccagarANa sUtra-3 26. bhagavAnaha-sUtra-4 devavaMdana sUtrono vizeSArtha cattArI aTha dasa gAthAno vizeSArtha devavaMdananI keTalIka vidhio pAMca daMDaka-namutthaNaMthI devavaMdana vidhi judI judI jAtanAM devavaMdanonI vidhio devavaMdana vidhino vizeSArtha devasia pratikramaNa vidhinAM sUtro... ra7. savvassavi-jaghanya pratikramaNa sUtra-1 savvasyavino vizeSArtha devasia pratikramaNa vidhimAM cha AvazyakonI goThavaNo sAmAyika AvazyakanAM sUtro 28. IcchAmi kAmi - pratikramaNa garbhita kAyotsarga sUtra-1 29. nANagni - paMcAcAra-aticAranuM sUtra-2 sAmAyika AvazyakanAM sUtronI goThavaNa paMcAcAra sUtrono vizeSArtha 1. jJAnAcAra www.jainelibrary org Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA 102 1/1 103 103 103 104 . - 104 104 2. darzanAcAra 3. cAritrAcAra 4. tapAcAra 5. vIryAcAra trIjuM guruvaMdanA Avazyaka 30. IcchAmi - dvAdazAvarta-guruvaMdanA sUtra-1-3 guruvaMdana sUtrano vizeSArtha cothuM pratikramaNa Avazyaka 1. AlocanA vibhAga :31. sAta lAkha : jIva hiMsAnI AlocanA 1-4 32. 18 pApasthAnakonI AlocanA 2-5 2. pratikamaNa vibhAga 33. savvassavi - saMkSipta madhya pratikramaNa sUtra-1-6 vistArapUrvaka madhya pratikramaNAvazyaka :vaMditta sUtranA arthadaSTithI mukhya mukhya vibhAgo maMgalAcaraNa ane viSaya 1. sAmAnya pratikramaNo 2. cAritrAcAranA aticAronA pratikramaNanI zarUAta 3. bAra vrato ane saMleSaNA vagerenA aticAronuM pratikramaNa 4. pratikramaNathI phAyadA ane aMtima phaLa 5. pratikramaNanI mahattA 6. chevaTanI ArAdhanA 7. pratikramaNane aMte parama bhAvanAo 8. pratikramaNa karavAnA khAsa hetuo 34. vaMditta-zrAvaka pratikramaNa sUtra 2-7 1. maMgaLAcaraNa ane viSaya nirdeza 2. vrato tathA jJAnAdi AcAromAM lAgelA aticAronuM sAmAnyathI pratikramaNa 3. gRhasthane sarva pApanA mULarUpa parigraha ane bahu sAvadya AraMbhanuM pratikramaNa ane vizeSArtha 4. jJAnAcAranA aticAronuM pratikramaNa tathA vizeSArtha 5. darzanAcAranA aticAronuM pratikramaNa tathA vizeSArtha vigatavAra cAritra-AcAranA aticAronA pratikramaNonI zarUAta : 104 104 104 105 105 105 106 106 106 104 106 18 109 110 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para paMca pratikramaNa sUtro 126 134 135 1. samyaktva vratanA aticAronuM pratikramaNa tathA vizeSArtha 110 2. AraMbha samAraMbhonI niMdA tathA vizeSArtha 112 3. sAmAnyathI 12 vratonuM pratikramaNa 113 1. 9-10 (vrata) sthUla prANAtipAta viramaNa vrata ane tenA aticAronuM pratikramaNa 116 tathA vizeSArtha 2. 11-12 skUla-mRSAvAda viramaNavrata, ane tenA aticAronuM pratikramaNa tathA 118 vizeSArtha 3. 13-14 sthUla adattAdAna viramaNavrata ane tenA aticAronuM pratikramaNa tathA 120 vizeSArtha 4. 15-16 cothA aNuvratanuM svarUpa ane tenA aticAronA pratikramaNanI samaja zrAvakanuM cothuM aNuvrata ane tenA aticAronuM pratikramaNa : vizeSArtha 130 Arya jaina maryAdA pramANe strI-puruSanA svAtaMtryano vicAra aticAronI samaja aticAronI vizeSa samaja 139 5. 17-18 pAMcamA sthUla parigraha vrata ane tenA aticAronuM pratikramaNa : vizeSArtha 142 aticAronI samaja 146 traNa guNavrato ane tenA aticAronuM pratikramaNa 6. 19 diguparimANa 1 luM guNavrata ane tenA aticAronuM pratikramaNa : vizeSArtha 7. 20 bhogopabhogaparimANa. 2 je guNavrata ane tenA aticAronuM pratikramaNa 149 vizeSArtha zrAvaka mATe pasaMdagInA dhaMdhA ane zAstrakAronA upadezanI dizA gAthAnAM pado viSe vizeSArtha cAra mahA vigaI 22 abhakSya 162 32 anaMtakAya 164 14 niyamonuM svarUpa 165 21 sAtamA vratanA aticAra ane tenuM pratikramaNa tathA vizeSArtha Adarzapaphava-AhAra tyAga karavA yogya paMdara karmAdAnanA dhaMdhAo rUpa aticAronuM varjana tathA vizeSArtha 22 pAMca karmAdAnI kAmo pAMca kamadAnI vepAra 147 147 154 159 159 167 10 17ra 173 174 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA pa3 175 181 191 198 201 205 207 210 213 214 216 23 pAMca karmAdAnI khara(kUra) karmo 8. 24-25 anartha daMDa viramaNa vrata nAmanuM 3 jA guNa vratanuM svarUpa 26 anartha daMDa viramaNa vratanA pAMca aticAronuM pratikramaNa cAra zikSA vrato 9-1. 27 sAmAyika vratanA aticAronuM pratikramaNa tathA vizeSArtha 9-2. 28 dezAvakAzika zikSAvratanuM svarUpa ane aticAronuM pratikramaNa : vizeSArtha 9-3. trIjA pauSadhopavAsa zikSAvratanA aticAronuM pratikramaNa : pauSadhopavAsanuM svarUpa parvatithinI Aje vadhu mahattAno vicAra ra9 pauSadhopavAsanA vratanA aticAronI gAthA vizeSArtha 9-4. atithi saMvibhAga zikSA vrata ane tenA aticAronuM pratikramaNa : atithi saMvibhAga vratanuM svarUpa 30. atithisaMvibhAga vratanA aticAronuM pratikramaNa tathA vizeSArtha 31. atithi saMvibhAga viSe vizeSa ane vizeSArtha 32. atithi saMvibhAga viSe vizeSa tathA vizeSArtha atyasaMlekhanA vratanA aticAronuM pratikramaNa saMkhanA eTale ? 33. saMlekhanAnA aticAronuM pratikramaNa ane vizeSArtha bAra vratonA kula aticAro 34. bAra vrato pALatAM traNa yogothI lAgelA aticAronuM pratikramaNa tathA vizeSArtha 35. zrAvakane lAyaka dharmakaraNIomAM lAgelA bIjA paNa aticAronuM pratikramaNa tathA vizeSArtha 36-37-38-39-40. pharIthI aticAro lagADe to pachI pratikramaNanuM phaLa zuM?: vizeSArtha 41. pratikramaNanuM mAhAbhya : vizeSArtha 42. bhulAI gayelA doSonI AlocanA ane pratikramaNa 43-44-45. dharma ArAdhanAmAM tatparatA tathA vizeSArtha 1 lI bhAvanA 46. jinezvara prabhunuM stavana dhyAna : vizeSArtha 2 jI bhAvanA 47. cAra maMgaLo vizeSArtha 217 217 223 223 225 227 227 ra27 228 230 230 231 232 23ra 233 233 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 233 234 ra35 235 236 236 237 238 239 239 240 241 8. 3 jI pratikramaNa karavAnA hetuthI garbhita bhAvanA : vizeSArtha 49. 4 thI kSamApanA bhAvanA : vizeSArtha 50. zrAvaka pratikramaNa adhyayanano upasaMhAra ane uttarottara dharmavRddhi mATe aMtya maMgalAcaraNa "vaMditA" zrAvaka pratikramaNa sUtrano vizeSArtha vaMdanathI Ayariya-uvajhAe sudhI zeSa pratikamaNarUpa cUlikA 35. Ayariya-uvajhAe sUtra 3-8: vizeSArtha 5 muM madhyama pratikramaNanuM pAMcamuM kAyotsargAvazyaka 36. mRtadevatAnI stuti 1-9 37. kSetra devatAnI stuti 2-10 38. kamaladala stuti 3-11 chaThuM madhyama pratyAkhyAna Avazyaka 39. namostu vardhamAnAya sUtra 1-12 40. zrI varakanaka saptatizatajinastuti 2-13 41. aDhAijesu-sarvamunivaMdana sUtra 3-14 aDhAra hajAra zIlAMga rathanI samaja 42. laghuzAMti stotra 1-15 1. stotranuM AdimaMgala 2. zAti nAma dhAraNa karanAra zAMtinAtha prabhunuM mAhAbhya 3. stutithI prasanna karelAM jayAdevIne khAsa bhalAmaNa 4. zAnti maMtranA akSaro sahita yAdevIne pAkI pharajiyAta bhalAmaNa 5. devInI stutino upasaMhAra 6. stotrano upasaMhAra che. A stotranA pAThanuM phaLa ane kartAnuM nAma 8. stotrAdi vaDe paNa pUjAnuM phaLa 9. aMtima maMgaLa ane AzA vizeSArtha 12 sAtamA caityavaMdana mATenuM sUtra................ 43. caukakasAya-pArzvanAtha caityavaMdana sUtra 1-1 13 divasa carima pratyAkhyAno......... 44. covihAra upavAsanuM paccakhANa. 1. 45. pANahAra-pAnIyAhAranuM paccakhANa. 2. 243 243 244 245 245 245 248 249 249 ra49 250 250 250 251 254 254 * * * * * * * * * * * * * 255 255 2pa7 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA 5 258 258 258 258 259 261 267 270 272 273 274 27 278 279 46. cauvihAranuM-caturvidhAhAranuM paccakakhANa. 3. 47. tivihAra-trividhAhAranuM paccakhANa. 4. 48. duvihAra-dvividhAhAranuM paccakhANa. 5. 49. dezAvakAzikanuM paccakhANa. 6. devasia pratikamaNano vidhi zrI devasia pratikramaNano hetugarbhita vidhi devasia pratikramaNa vidhinA vizeSa hetuo pratikramaNa mAMDalI AvazyakoDaparihANi caraNa-karaNAnuyoga jaina dharma ane cha Avazyako zrImadda yazovijaya upAdhyAyajI mahArAje potAnA kAgaLamAM jaNAvelAM cha AvazyakanAM svarUpono bhAvArtha rAia-pratikamaNa vidhinAM sUtro. 50. bharaphesaranI sajajhAya 1 vizeSArtha bharaphesara caritro 1. bharatezvara 2. bAhubalI 3. abhayakumAra 4. DhaMDhaNakumAra 5. zrIyaka 6. arNikAputra 7. atimuktaka muni 8. nAgadatta pahelA 9. nAgadatta bIjA 10. metAryamuni 11. sthUlabhadra muni 12. vajasvAmI 13. naMdiSeNa muni pahelA 14. naMdiSeNa muni bIjA 15. zrI siMhagiri AcArya 282 282 282 283 283 283 284 285 286 287 291 293 297 298 300 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 30 301 302 33 303. 304 306 uOS 3/3 308 309 310 16. kRtapuNya zeTha (yavanA zeTha) 17. sukozala muni 18. puMDarIka-kaMDarIka 19. kezigaNadhara 20. karakaMDU saMskAra ciMtana 21-22. halla-vihalla 23. sudarzana zeTha 24-25. zAla-mahAzAla muni ra6. zAlibhadra 27. bhadrabAhu svAmI 28. dazArNa bhadra rAjA ra9. prasannacaMdra rAjarSi 30. zrI yazobhadrasUri 31. jaMbusvAmI 32. vaMkacUla kumAra 33. gajasukumAra 34. avaMtIkumAra 35. dhanyakumAra 36. IlAcIputra 37. cilAtIputra 38. yugabAhu 39-40. Arya mahAgiri ane Arya suhasti AcArya 41. AryarakSitasUri 42. udayana rAjarSi 43. manakumAra 44. kAlikAcArya (1 lA) 45. kAlikAcArya (2 jA) 46. kAlikAcArya (3 jA) 47-48. sAMba ane pradyumnakumAra 49. mULadeva rAjA 50. prabhavasvAmI 311 313 313 314 315 316 316 319 320 3ra1 323 3ra6 33) 332 333 333 335 336 339 359 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA 359 360 36ra 363 363 364 14 che ? jI ? jI 366 367 368 368 369 51. viSNukumAra para. AdrakumAra 53. daDhaprahArI 54. zreyAMsakumAra 55. kuraghaTamuni 56. zayyabhavasUri 57. meghakumAra emAIthI vizeSa caritro 58. skandakumAra 59. skanTAcArya 60. harikezibaLa muni 61-62. dhanadeva ane dhanamitra 63. uttamacaritrakumAra 64. kSemaMkara muni 65. be kSullaka muni 66. kSullaka muni ane sulocanA 67. kRpaNa. 68. ASADhabhUti mahAsatIo 1. sulasA 2. caMdanabALA 3. manoramAM 4. madanarekhA 5. damayaMtI 6. narmadA suMdarI 7. sItA 8. naMdA 9. bhadrA 10. subhadrA 11. rAjImatI 12. RSidattA 13. padmAvatI 370 374 376 382 38ra 384 392 393 394 395 395 396 396 397 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 14. aMjanAsuMdarI 15. zrIdevI 16. jyeSThA 17. sujyeSThA 18. mRgAvatI 19. prabhAvatI 20. cillaNA 21-22. brAhmI ane suMdarI 23. rukimaNI 24. revatI 25. kuMtI 26. zivA 27. jayaMtI 28. devakI 29. draupadI 30. dhAriNI 31. kalAvatI 32. puSpacUlA 33. padmAvatI 34. gaurI 35. gAMdhArI 36. lakSmaNA 37. susImA 38. jaMbUvatI 39. satyabhAmA 40. rukimaNI 41-42-43-44-45-46-47. yakSA, yakSadintA, bhUtA, bhUtadinnA, seNA, veNA, reNA iccAipadathI pAMca bIjI satIo 48. zIlavatI 49. naMdayaMtI 50. rohiNI paMca pratikramaNasUtro 390 398 398 399 399 400 400 401 401 401 401 402 402 402 403 404 404 405 405 405 405 405 405 405 406 406 407 407 407 410 410 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA 411 411 412 415 417 419 420 423 424 424 424 424 425 426 426 51. ratisuMdarI para. zrImatI jaina zAstrokata kathAo viSe 51. sakalatIrtha vaMdanA divasanAM paccakhANo paccakakhANa svarUpa jaina dharma A paccakhANomAM AvatA AgAronI samaja paccakakhANa dhAravA viSe atha prabhAtanAM paccakhANo para. namukakArasahiaM-mukisahiaMnuM. 1 53. porisI sAdraporisInuM. 2 54. purimaDha avaDhanuM. 3 55. beAsaNA ekAsaNAnuM. 4 pa6. AyaMbilanuM. 5 57. tivihAra upavAsanuM. 6 paccakhANonA saLaMga arthe paccakakhANa vize vadhu samaja 58. vizAla-locana zrI vIraprabhunI prAta:stuti zrI rAia pratikramaNa vidhi rAIe pratikramaNa vidhinA hetuo rAIe pratikramaNanA cha Avazyako rAIa pratikramaNanA vizeSa hetuo 15. poSaha vratavidhinAM sUtro........ 59. posaha-paccakakhANa sUtra 60. gamaNA-gamaNe sUtra 61. maha-jiNANa-zrAvaka kRtyonI sajajhAya-3 zrAvakanAM 36 kartavyo 1. jinezvaranI AjJA mAnavI 2-3. mithyAtvano tyAga ane samyakatvano Adara 4. cha AvazyakomAM roja lIna rahevuM 5. parvomAM pauSadha vrata 6-7-8-9. dAna, ziyaLa, tapa ane bhAva 427 430 433 435 437 440 441 41 42 445 445 445 445 445 445 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtra 446 447 448 450 45O 45) 459 460 461 461 461 46ra 10. svAdhyAya 11. namaskAra maMtrano jApa 12. paropakAra 13. jayaNA-yatanA 14-15-16. jinapUjA jina stuti ane guru guNa stuti 17. sAdharmika vAtsalya 18. vyavahArazuddhi 19-20. rathayAtrA-tIrthayAtrA 21-22-23. upazama-viveka-saMvara 24. bhASAsamiti 25. cha kAyanA jIvo upara dayA 26. dharmijana saMsarga 27-28. IMdriyo upara kAbU rAkhavo; ane dIkSA levAnuM pariNAma 29. saMgha upara bahumAna 30. pustako lakhavA-lakhAvavAM 31. tIrthamAM prabhAvana: 62. tivihAra upavAsanuM paccakhANa pAravAnuM sUtra-4 63. ekAsaNa-AyaMbilanuM paccakakhANa pAravAnuM sUtra-5; vizeSArtha 64. 24 mAMDalA-6 65. posaha pAravAnI bhAvanA : gAthA-7 66. saMthArA porisI-8 vizeSArtha posaha vidhi posahamAM upayogI bIjI paracUraNa hakIkato zrAvikAo mATe vizeSatA posaha vrata pAlana posahamAM AvazyakanAM kartavyo 16. pAkSikAdi pratikamANa vidhinAM sUtro.. 67. sakalAI-caityavaMdana-1 68. snAtasyAnI stuti-2 69. zrI pAkSikAdi aticAra-3 aticAronA keTalAka zabdArtho 463 463 464 464 465 465 470 479 480 490 493 494 497 498 498 511 514 514 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA 528 528 531 531 pa3ra 537 542 548 549 148 649 65ra 656 657 657 658 vizeSArtha aticAronI vyavasthA jJAnAcAranA aticAro anyathA yojanAmAM jJAnanA aticAro aitihAsika samyagRSTi AgamonI parama kalyANakatA ane AjanAM lokopayogI kAryonI kRtrimatA chApakhAnAMo ye jaDavAdanuM pradhAna aMga che hAlanI keLavaNIno unmArga Adhunika keLavaNInI TUMkamAM asara ane pariNAmo pAkSika aticAranI AlocanA pachI 70. cAra pAkSika khAmaNAM-4 vizeSArtha 71. bhuvana devatAnI stuti-5 72. kSetra devatAnI stuti-6 cha Avazyaka pachI anya maMgaLa 73. ajita-zAMti-stavana stuti-7 maMgaLAcaraNa stotrano viSaya banneyanI sAthe stutionI zarUAta stutinuM mAhAbhya banneyanI namaskAranI yogyatAnAM kAraNo A banneyanI stuti karavAnI khAsa bhalAmaNa zrI ajitanAtha bhagavAnanI stuti zrI zAMtinAtha prabhunI stuti zrI ajitanAtha prabhunI stuti zrI zAMtinAtha bhagavAnanI stuti zrI ajitanAtha prabhunI devoe karelI stuti zrI zAMtinAtha prabhunI devoe karelI stuti zrI ajitanAtha prabhunI devAMganAo karelI stuti zrI zAMtinAtha prabhunI devAMganAoe karelI stuti banneyanI stuti upasaMhAra 658 658 659 659 659 660 660 662 663 670 67ra 65 676 FUC Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 178 978 680 680 682 686 687 687 689 689 689 stuti karavAnuM phaLa aMtima AzIrvAda A stotra bolavAnA khAsa prasaMgo roja banneya vakhata smaraNa karavAthI lAbha aMtima upadeza vizeSArtha chaMdo viSe pAkSikAdi. pratikramaNamAM devasika kAyotsarga AvazyakanI zarUAta 74. zrI bRhacchAnti-8 1. AhatomAM zAMti ho 2. zAMtinI ughoSaNA sAMbhaLo 3. zAMtinI uddaghoSaNAno prAraMbha 4. jagatanI vyavasthA ane pavitratAno AdhAra zrI tIrthaMkara paramAtmAo upara che. 5. zAMtinA bhaMDAra 24 tIrthaMkara paramAtmAo 6. bhAvanA baLathI sadAnA rakSaka muni mahAtmAo 7. zrI jinezvara paramAtmAonAM nAma mAtrathI ja vividha kAryomAM siddhionI prApti thAya che 8. soLa vidyAdevIo taraphanuM rakSaNa 9. zrIsaMghamAM zAMti tuSTi puSTi ho. 10. vividha prakAranA devonI prasannatA 11. kuTuMbomAM AnaMda ane pramoda 12. ekaMdara sahi, vRddhi vadho, ane kaSTo, pApo ane zatruo na ho 13. zAMti karanAra zrI zAMtinAtha prabhunuM smaraNa 14. zAMtino judAM judAM nAmo laIne uccAra karavo 15. nAmo laIne zAMtino uccAra 16. zAMtinI udaghoSaNA kayAre ane kone karavI ? 17. abhiSeka vakhate jinezvaranA bhaktonI bhaktinA prakAro 18. upasaMhAra vizeSArtha 75. saMtika stavana-9 vizeSArtha 690 691 691 692 692 693 693 694 694 695 696 696 697 699 704 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA 10 zrI pAkSika pratikramaNano vidhi zrI caumAsI pratikramaNano vidhi zrI saMvatsarI pratikramaNano vidhi 707 chIMka Ave tochIMkanA kAussagnanI vidhi pAkSika, cAturmAsika, ane sAMvatsarika pratikramaNanA vidhinA hetuo devasiya, rAIe, pAkSika, cAturmAsika, ane sAMvatsarikanA AcAro ane tenAM doSonAM pratikramaNo pratikramaNa saMbaMdhI upayogI viSayo 720 dravya ane bhAva Avazyaka 722 1. dravya Avazyaka 722 2. bhAva Avazyaka 725 AvazyakanAM 10 anvartha nAmo 725 navA smaraNo 727 sUtrAnukrama 76. tijayapahattasmaraNa. 4 728 vizeSArtha 732 170no sarvatobhadra - 77. namiNastotra. 5 734 78. bhaktAmara stotram. 7 41 79. kalyANa maMdira stotram. 8 17 pU. mahAmaho. zrI yazovijayajI gaNi viracita zrI pratikamaNa hetu garbhita svAdhyAya 792 733 vidhionI anukramaNikA AcAryanI sthApanA sthApavAno tathA utthApavAno vidhi laghu, guruvaMdana vidhi iriyAvahiyA paDikakamavAno vidhi kAussagna karavAno vidhi sAmAyikamAM praveza karavAno vidhi sAmAyika pALavAno vidhi caityavaMdanano vidhi (bhUmikA pAna) WWW.jainelibrary.org Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 261 433 480 40 482 48ra 482 483 483 483 484 484 485 486 devavaMdananI keTalIka vidhio judI judI jAtanAM devavaMdananI vidhio devasia pratikramaNano hetugarbhita vidhi rAIe pratikramaNano vidhi posaha vidhi posaha levAno vidhi 8. paDilehaNano vidhi 9. kAjo levAno vidhi 10. deva vAMdavAno vidhi 11. sajhAya karavAno vidhi 15. paurUSI bhaNAvavAno vidhi 17. rAIa muhapatti bhaNAvavAno vidhi 23. paccakakhANa pAravAnI vidhi 26. AhAra vidhi 30. mAtaruM-sthaDila javAno vidhi 31. trIjA pahora pachI sUcanA 35. mAMDala-spaMDila paDilehavAno vidhi 8. rAtri posahavALAo mATe AgaLa vidhi saMthArA porisI bhaNAvavAno vidhi 39. saMthAro pAtharavAno vidhi pAkSika pratikramaNano vidhi - comAsI pratikramaNano vidhi sAMvatsarika pratikramaNano vidhi chIMkanA kAussagnanI vidhi paccakakhANonI anukramaNikA divasanA carimanAM pratyAkhyAno 44. covihAra upavAsanuM paccakakhANa 45. pANahAranuM paccakakhANa 46. covihAranuM paccakhANa 47. tivihAranuM paccakakhANa 48. duvihAranuM paccakakhANa 49. dezAvakAzikanuM paccakhANa 487 488 488 489 5 255 255 257 258 ra58 258 258 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA 424 424 424 424 425 426 426 prabhAtanAM paccakakhANo para. namukakAra sahiyaMnuM 53. porisI-sADUDhaporisInuM 54. purimaDha-avaDhanuM 55. besaNA ekAsaNAnuM paccakhANa 56. AyaMbilanuM paccakakhANa 57. tivihAra upavAsanuM paccakakhANa navasmaraNonI anukramaNikA 1. navakAra maMtra 2. uvasaggahara 3. saMtikara 4. tijayapahura 5. namiUNa 6. ajitazAMti 7. bhakatAmara 8, kalyANamaMdira 9. moTI zAMti 699 728 734 658 741 766 91 r paMDitavaryazrI prabhudAsabhAI bahecaradAsa pArekhanI jJAnasAdhanA (mahesANA pAThazALA dvArA prakAzita) 1. paMca pratikramaNa sAthe 10. dravya guNa paryAyano rAsa 2. be pratikramaNa sAthe 11. siddhahema rahasya vRtti 3. sAmAyika sUtra sAthe 12. paMca pratikramaNa mULa 4. jIvavicAra sAthe 13. be pratikramaNa mULa 5. navatattva sAthe 14. samakitanA aDasaTha bolanI sajhAya 6. daMDaka-laghusaMgrahaNI sAthe 15. abhakSya-anaMtakAya (gujarAtI-hindI) che. prathama-dvitIya karmagraMtha sArtha 16. ratnAkara paccIsI 8. trIjo-cotho karmagraMtha sArtha 17. jinaguNa padAvalI 9, bhAgya prathama sAthe 18. tattvArthAdhigama sUtra sabhASya - prathama adhyAya Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI paMca pratikramaNa sUtro vivecana sahita Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. parama pUbhya jane parama pavitra zrI pazca-parameSTi-namaskAra-mantra-mahA-maGgala-sUtra. (dareka kSaNe smaraNa karavA yogya) zabdArtha :- namo=namaskAra. arihaMtANaM arhat bhagavaMtone. siddhANaM=siddha bhagavaMtone. AyariyANaM AcArya bhagavaMtone. uvajjhAyANaM=upAdhyAya bhagavaMtone. loe-jagatamAMnA. savvasAhUNaM=sarva munimahArAjAone. eso=A. paMca-pAMca. namukkAro=namaskAra. savva=sarva. pAva=pApa. paNAsaNo=nAza karanAra. maMgalANaM=maMgaLomAM. ca-ane. santhesiM=sarva. paDhamaM=paheluM. havaI che. maMgalam=maMgala. namo arihaMtANaM. namo 'siddhANaM. namo AyariyANaM. namo uvajajhAyANaM. namo `loe 'savva-sAhUNaM. 'eso paMca-namukkAro savya-pAva-paNAsaNo, 'maMgalANaM deMca santhesiM paDhamaM havaI maMgala. // 1 // pada 9, saMpadA 8, guru akSara 7, laghu akSara 61, sarva akSara 68. pacce navakAra-namaskAra sUtra. gAthArtha :- [bAra guNe yukta zrI] `arhat [bhagavaMto]ne "namaskAra. [ATha guNe yukta zrI] 'siddha [bhagavaMto]ne 'namaskAra. [chatrIsa guNe yukta zrI] 'AcArya [bhagavaMto]ne namaskAra. [pacIsa guNe yukta zrI] upAdhyAya [bhagavaMto]ne 'namaskAra. 'jagatmAMnA [sattAvIsa guNe yukta] sarva sAdhu-munirAjone jainamaskAra. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro A pAMca-namaskAro sarva-pApono nAza karanAra che. ane jagatanA saghaLAMye maMgaLakArI sAdhanomAM uttamamAM uttama [mukhya] "maMgaLa che. 1 paMca parameSThI namaskAra maMtrano vizeSArtha 1. A sUtramAM be bhAga che. pahelAM pAMca padomAM pAMca parameSThIne namaskAra che ane bIjAM pado cUlikA [pariziSTa] rUpe che. ane temAM pAMca parameSThIne namaskAra karavAnuM phaLa tathA tenuM mAhAtma sUcavyuM che. 2. namaskAra zabdano prAkRta bhASAmAM namakkAra-namukakAra tathA ma na va karavAthI navakAra, navakAra paNa thAya che. 3. A pAMca AtmAo sivAya jagamAM koI paNa vastu vadhAre pavitra ke vadhAre uttama prakAranI nathI ja. tethI tenuM nAma "parameSThI" eTale UMcAmAM UMcI padavI upara rahelA evo artha thAya che. 4. A sUtra sakala jaina ArAdhanAnuM kendra che, tethI jaina zAstrano sAra che. AmAMno dareka namaskAra dareka adhyayana che. ane AkhuM sUtra zrutaskaMdha che, chatAM naMdI sUtra vageremAM bIjAM sUtronI mAphaka juduM sUtra na gaNAvatAM sarva sUtronI AdimAM hovAthI svataMtra ane sarva sUtramaya hovAthI, teonI sAthe gaNAyelA che. pravAhathI navakAra anAdi che, ane tIrthanI apekSAe zrI gaNadharakRta che. 5. A sUtra upara pUrve aneka niryukti, bhASya, cUrNi, vagere ghaNA ja vistArathI vidyamAna hatAM, ane Aje paNa Avazyaka sUtramAM saMkSepathI che. zrI vajasvAmI mahArAje sarva sUtronI AdimAM maMgaLa tarIke tene sthApita karela che jethI sarva Agama sUtronI zarUAtamAM te maMgaLa tarIke Ave che. 6. te ja pramANe zrI Avazyaka mUla sUtramAM ane ahIM paNa maMgaLa tarIke tene prathama mUkavAmAM Avela che. te uparAMta, dhArmika kriyAomAM paNa maMgaLa tarIke ghaNI vakhate A sUtra bolAya che, te, te vidhiomAM AgaLa samajAze. koI paNa sUtra tathA kriyA koI ajJa jIvane na AvaDatAM hoya, to te sUtra ane te kriyAomAM logassa, aticAranI ATha gAthAo vagere ThekANe paNa A sUtra vaparAya che. che. A sUtra sarva maMgaLomAM zreSTha maMgaLa rUpa hovAthI sarva vidano ane pApono nAza karanAra che. tethI pavitratA jALavIne zraddhApUrvaka jyAre avakAza maLe tyAre niraMtara smaraNa karanAranAM sarva upadravo nAza karavA te samartha che. mATe uttamottama ArAdhanA che. nava lAkha navakAra gaNanAra avazya najIka mokSagAmI thAya che. paMca parameSThInA mukhya 108 guNo :- (1) arihaMta bhagavaMtonA bAra guNa : 1. azoka vRkSa, 2. devoe karelI puSpanI vRSTi, 3. divya dhvani, 4. cAmaro, 5. Asana, 6. bhAmaMDaLa, 7. duMdubhinAda, 8. chatra, 9. apAyApagamAtizaya, 10. jJAnAtizaya, 11. pUjAtizaya, 12, vacanAtizaya. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro (2) siddha bhagavaMtonA ATha guNo : 1. anaMta jJAna, 2. anaMta darzana, 3. anaMta avyAbAdha sukha, 4. anaMta cAritra, 5. akSaya sthiti, 6. arUpIpaNuM, 7. agurulaghuparyAya, 8. anaMtavIrya. (3) AcArya bhagavaMtonA chatrIza guNa : 5 Indriyone vikAra tarapha javA na detAM tene dabAvI rAkhavI. brahmacaryavratanI nava guptio. 4 kaSAyano tyAga. pAMca mahAvratonuM pAlana. 5 samiti ane 3 guptinuM pAlana. pa+9+4+5+1+5+3=36 e chatrIza guNo. (4) upAdhyAya bhagavaMtonA pacIsa guNo : 1. AyArAMga (AcArAMga), 2. sUyagaDAMga [sUtrakRtA], 3. ThANAMga [sthAnA], 4. samavAyAMga [samavAyA], 5. bhagavatI, 6. nAya dhammakahA [jJAtAdharmakathA], 7. uvAsagadazAMga [upAsakadazA], 8. aMtagaDadazAMga [antakRdazAna], 9. anuttarovavAI [anuttarapapAtika], 10. panDa vAgaraNa [prazna-vyAkaraNa), 11. vivAga [vipAka-sUtra e agiyAra aMga bhaNAvavA tathA 1. uvavAI sUtra [aupapAtika sUtra] 2. rAya-pasaNIya sUtra [rAja-praznIya sUtra] 3. jIvAbhigama 4. pannavaNA [prajJApanA] 5. jaMbuddIvapannati [jaMbUdvIpaprajJapti] 6. caMdapannati [candraprajJapti] 7. sUrapannati [sUryaprajJapti) 8. kapiyA [kalpikA) 9. kapUvaDaMsiyA [kalpAvataMsikA] 10. puSkriyA [puSpikA) 11. puSpha-cUliyA [puSpa-cUlikA] 12. vanti dazA [vRSNi dazA]: e bAra upAMgo bhaNAvavA, (11+12=23) tathA 24. karaNasittari ane 25. caraNasittarInuM pAlana ane zikSA. (5) sAdhu-munirAjonA sattAvIsa gaNo : 5 mahAvrata. 1 rAtri bhojana viramaNa. 6 kAyanA jIvonI virAdhanAno tyAga. 5 Indriyono nigraha. 1 lobhano tyAga. 1 kSamA. 1 cittanI nirmaLatA. 1 pramArjanA ane pratilekhanA. 1 saMyama. 3 sAvadha mana-vacana kAyAno rodha. 1 pariSaha sahavA. 1 upasarga sahavA. e ra7 sattAvIsa. 12+8+36+25+27=18. kula ekaso ATha guNo paMca parameSThInA che. [iti zrI pazvamaMgala sUtra 2. zrI AcArya-sthApanA-sUtra 1. zrI paMciMdiya-sUtra-1 zabdArtha:- paMciMdiapAMca Indriyone. saMvaraNo rokanAra. taha tathA. navaviha nava prakAranI. baMbhacerabrahmacaryavratanI. guttidharo rakSA vADane dhAraNa karanAra. cauviha=cAra prakAranA kasAya kaSAyathI. mukako mukAyelA. Ica=e. aDhArasagugehiM aDhAra guNo vaDe. saMjuttAyukata sahita. paMcamahavyaya= pAMca mahAvratoe. juvoyukata sahita. paMcavihAyAra=pAMca prakAranA AcArane. pAlaNasamo pALavAmAM samartha. paMcasamio pAMca prakAranI samitie yukata tiguno traNa guptie Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro sahita. gurU guru. chattIsaguNo chatrIza guNoe yukata. majha=mArA. "paMciMdiya-saMvaraNo, taha, nava-viha-baMbhara-gutti-dharo *cAu-viha-kasAya mukko, Iame aThArasa-guNahiM saMjutto; paNa paMca-maha-vyaya-juro, *paMca-vihAyAra-pAlaNa-samatyo, paMca-samio, ti-gutto, "chattIsa-guNo gurU majajha. rA 2. zrI AcArya mahArAjanI sthApanA karavA mATenuM sUtra-1 gAthArtha:- pAMca iMdriyone (vikAro tarapha jatAM) rokI lenArA, temaja nava prakAranI - brahmacarya vratanI guptione dhAraNa karanAra, (ane) cAra prakAranA kaSAyo vagaranA, "A aDhAra gaNoe sahita-1 (tathA) pAMca mahAvratoe sahita, pAMca prakAranA AcAra pALavAmAM samartha, pAMca samitivALA, (a) *traNa guptivALA, (ema) "chatrIza guNovALA mArA guru mahArAja) che. AcAryanI sthApanA karavAnA sUtrano vizeSArtha 1. A sUtramAM AcArya bhagavaMtonA chatrIza guNo batAvyA che. 2. koI paNa dhArmika kriyA guru mahArAjanI sAme, temanI sAkSIe ane temanI AjJApUrvaka - temano vinaya jALavIne - temanI sevA - upAsanA karatAM karatAM karavAnI hoya che. 3. tethI AcArya mahArAja - guru mahArAja hAjara na hoya to - sthApanA AcAryanI sAme temanI pramANe ja vartana rAkhIne dhArmika kriyA karI zakAya che. ane teo paNa na hoya to, pustaka, navakAravALI athavA samyapha-darzana, jJAna, cAritranA koI paNa upakaraNane pATalI, sApaDA vagere UMcA sthAna upara mUkIne sthApanA AcArya sthApI levAmAM Ave che. tenI sAme paNa kriyA karavAthI kriyA zuddha thaI zake che. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 4. chatrIza guNonI vizeSa samaja : (1) sparzanendriyanA viSayo - 1. halakuM, 2. bhAre, 3. kharabacaDuM, 4. lIsuM, 5. UnuM, 6. ThaMDuM, 7. cIkaNuM, 8. lUkhuM, e ATha sparza. (2) rasanendriyanA viSaya - 1. kaDavo, 2. tIkho, 3. gaLyo, 4. khAro, 5. khATo. e pAMca rasa. (3) ghANendriyanA viSaya - 1. sugaMdha ane 2. durgadha. e be gaMdha. (4) netrendriyanA viSayo - 1. lAla, 2. pILo, 3. kALo, 4. dhoLo, 5. lIlo. e pAMca varNa-raMgo. (4) zrotrendriyanA viSayo - 1. sacitta zabda, 2. acitta zabda, 3. mizra zabda. e traNa zabdo. e trevIsa viSayomAM rAgadveSathI AcArya mahArAja dorAya nahIM. paNa pAMceya Indriyo upara kAbU rAkhe. te pAMca guNo. 5. nava guptio : (1) strI, pazu, napuMsaka hoya tyAM rahevuM nahIM. (2) strI sAthe rAgathI vAtacIta karavI nahIM. (3) je Asana upara strI beThela hoya tyAM be ghaDI sudhI besavuM nahIM. (paNa puruSa beThela hoya tyAM eka pahora sudhI strIe besavuM nahIM.) (4) rAgathI strInAM aMgopAMga jevA nahIM. (5) strIpuruSanA kAmabhoganI vAta saMbhaLAI jAya, tevA saMsarga vagerethI dUra rahevuM. (6) pUrve bhogavelA viSayopabhogone smaraNamAM na AvavA devA. (7) viSayavikAra utpanna thAya tevAM khAna-pAnano tyAga karavo. (8) AhAra nIrasa hoya to te paNa alpa ja karavo. (9) zarIranI zobhA TApaTIpa na karavI. brahmacarya vratanI rakSA mATenI A navaguptio - rakSaNa karavAnI vADo - kahevAya che. strIe puruSanA prasaMge yathAyogya rIte pALavAnI hoya che. brahmacaryano bhaMga thavA to na ja devo joIe. paraMtu tene sAmAnya prasaMgo paNa dUrathI tajavAthI brahmacaryavratanuM sArI rIte rakSaNa thaI zake che. AcArya mahArAja A guptione barAbara dhAraNa kare che mATe te nava guNo. 6. krodha-mAna-mAyA-lobha : e cAra kaSAyone AcArya mahArAja sArI rIte kAbUmAM rAkhe che, e cAra guNo. 7. paMcamahAvrato : (1) sarvathA prANAtipAta viramaNa mahAvrata - chayeya kAyanI hiMsAno tyAga (2) sarvathA mRSAvAda viramaNa mahAvrata - sarvathA asatya tyAga (3) sarvathA adattAdAna viramaNa mahAvrata - koI paNa cIja vaNamAge na ja levI. (4) sarvathA maithuna viramaNa mahAvrata - sarvathA brahmacaryanuM pAlana. (5) sarvathA parigraha viramANa mahAvrata-mUccha-mamatAno tyAga. A pAMca mahAvratomAM AcArya mahArAja khUba daDha hoya che. 8. pAMca AcAro : (1) jJAnAcAra - vinayAdi ATha AcAra sAcavIne jJAna bhaNavuM-bhaNAvavuM vagere pAMca prakArano svAdhyAya. (2) darzanAcAra - ni:zaMkAdika AcAra sAcavI jaina darzananI zraddhA dhAraNa karI zAsananI prabhAvanA karavI vagere. (3) cAritrAcAra - pAMca samiti ane traNa guptirUpa, temaja sarva sAdhu AcAra samAcArI sArI rIte pALavI. (4) tapAcAra - bAhya-AtyaMtara tapazcaryA karavI. (5) vIryAcAra - dareka dharmakAryomAM baLa-vIrya dAkhavavuM. A pAMca guNo AcArya mahArAja pote pALe ja, temaja bIjAne paLAve tathA anumodanA kare. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 9. pAMca samiti : (1) IrSA samiti- zarIranI koI paNa yogya ceSTA, sArI rIte dayA ane saMyama jALavIne karavI. (2) bhASA samiti - dayA ane saMyama dhyAnamAM rAkhI lAbhAlAbha vicArIne AjJA mujaba yogya bolavuM. (3) eSANAsamiti - jarUranI cIjo zAstrokata rIte zodhIne dayA ane saMyama jALavIne pUratI kALajIthI mAMgI lAvavAno yogya prayatna karavo. (4) AdAna-bhaMDa-matta-niphakhevANA samiti - sAdhudharmamAM upayoga AvatI koI paNa pAtra-mAtraka vagere cIjo levAmAM tathA mUkavAmAM pratilekhanA ane pramArjanApUrvaka yogya ja rItabhAta rAkhavI. (5) pArikApanikAsamiti - nakAmI cIjo tajI devAmAM paNa yogya rItabhAta. samiti=samyapha ceSTA. sArI pravRtti. 10. traNa gupti: (1) manogupti - vacana upara saMpUrNa kAbU athavA zubha dhyAna ane saMkalpa. (2) vacanagupti - vacana upara saMpUrNa kAbU - athavA jarUra jaNAye mAtra niravadya vacana bolavuM. (3) kAyapti- zarIranI ceSTA upara saMpUrNa kAbU athavA pratilekhanA pramArjanA vinA zarIrane halAvavuM nahIM. sAmAnya rIte munirAjone A traNa yogo upara saMpUrNa kAbU rAkhavAno hoya che. paraMtu jyAre teno upayoga karavo paDe che tyAre upara pramANe pAMca samitinI rIte taddana sArI pravRtti mATe ja upayoga karI zakAya che jethI dayA, saMyama, ane tapanI vRddhi thAya, hAni aTake ane anumodanA vadhe. A AThanA pAlanathI cAritradharmamAM jAgRti vadhe che, sAdhu jIvanamAM bhUla thavAno saMbhava ocho rahe che, mATe Ane aSTapravacana mAtA tarIke zAstramAM varNavela che ane sakala AgamonuM mukhya dhyeya AmAM samAveluM che. A pramANe AcArya mahArAjanA chatrIsa guNo che. AcAryanI sthApanA sthApavAno tathA utthApavAno vidhi koI paNa dhArmika kriyA karavAne prasaMge AcArya bhagavaMtanI sthApanA karavAnI jarUra hoya tyAre, pATalI ke sApaDA vagere UMcA Asana para pustaka, navakAravALI ke chevaTe koI paNa samyaka darzana, jJAna, cAritranuM upakaraNa mUkI, tenI sAme jamaNo hAtha rAkhI [saMsthApanI mudrA karI], eka navakAra gaNI paMciMdiya sUtra kahevuM. ane jyAre kriyA pUrI thAya, tyAre jamaNo hAtha potAnA mukha sAme rAkhI [utthApanI mudrA karI], eka navakAra gaNavo. 3. zrI laghu-guru-vadana-sUtro : 3. IcchAmi khamAsamaNo-praNipAta sUtra-1 zabdArtha:- icchAmi huM icchuM chuM. khamAsamaNo !=he kSamA [nA bhaMDAra] zramaNa [munirAja]. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro vaMdi=vaMdana karavAne. jAvaNijjAe-yApanikA vaDe mana-vacana-kAyAnI sarva zakti vaMdana kriyAmAM joDIne. nisIhiAe-naiSedhikI vaDe [mana-vacana-kAyAne anya pravRttiomAMthI rokI laine.] chaMdaNa-icchApUrvaka. mathaeNa=mastaka vaDe. vaMdAmi-vaMdana karuM chuM. [ziSya:-] `icchAmi khamA -samaNo ! vaMdiTM - jAvaNijAe, nisIhiAe. [guru:-] (chaMdeNa.) [ziSya:-] 'martyaeNa vaMdAmi. 3. paMcAMga-praNipAta-sUtra 1 gAthArtha :- [ziSya :-] he` kSamA [nA bhaMDAra] zramaNa [munirAja] ! [hiMsAdika pApo tarapha jatI mArAM mana, vacana, kAyAnI sarva pravRttione] "rokI laI, [Apane vaMdana karavAmAM ja te] sarva zaktiono upayoga karI, huM [Apane] vaMdana karavA "icchuM chuM. [guru:-] ([tamArI] icchA pramANe [karo.]) ziSya :- `mastaka namAvI 'huM [Apane] vaMdana karuM chuM. 4. icchakAra-suguru-sAtA-pRcchA-sUtra-2 [ziSya:-] iccha'-kAra-suhauM rAI ? `suha `devavisa sukha tapa` ? zarIra "nirAbAdha ? `*sukha ``saMjama-jAtrA ``nirvaho cho jI ? svAmi ! ``sAtA che jI ? [guru:-] (deva-guru-pasAya.) [ziSya :-] bhAta-pANIno lAbha dejo jI. [guru:-] (vartamAna joga) 4. pUjyagurune sukha sAtA pUchavA mATenuM sUtra-2 gAthArtha :- [ziSya :-] [ha gurumahArAja][ApanI] 'icchA hoya to javAba dezo ke-[pUchuM]-ApanI 'rAtri 'sukhe [vItI che] ? [Apano] *divasa "sukhe [vItyo che] ? [ApanI] 'tapazcaryA sukhe-[thAya Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro che ? [ApanA "zarIra "pIDA nathI ne? cAritra [dharma-rUpI] yAtrAno 'nirvAha sukhe thAya che ne ? he svAmi ! eikaMdara Apane zAMti che ne? gira -] (zrI deva-gurunI kRpAthI[zAnti che.) ziSya :-] AhAra-pANI dvArA dharmano lAbha ApazojI. gira -] (te vakhate jevA saMjogo.) 5. adbhuThio-guru-kSamApanA sUtra-3 zabdArtha:- icchAkAreNa IcchApUrvaka. saMdisaha AjJA ApazojI. bhagavana =he bhagavan! he pUjya ! abhuThio=Ubho thayo chuM. [khaDe page hAjara thayo chuM.] mihuM. abhiMtara=aMdara aMdaranA. devasie=divasa saMbaMdhI, rAie=rAtri saMbaMdhI. khAmeu ?HkhamAvavAne ? khAmehaHkhamAvo. icche huM (paNa) IcchuM chuM. khAmemiHkhamAvuM chuM. jaM=je. kiMcitrakAMI paNa. apattiyaM aprIti utpanna karanAra [athavA Atma pratyayika potAnA nimitte parapattiyaM atyaMta aprIti utpanna karanAruM. [bIjAne nimitte] bharUAhAra viSe. pANe pANI vagere pIvAne viSe. viye vinaya. [bhakti-bahumAna] viSe. vaiyAvacce sevA-cAkarI viSe. AlAve=AlApamAM-sAdhAraNa vAtacItamAM. saMtApe saMlApamAM-vizeSa vAtacItamAM. uccAsaNa=UMce Asana rAkhavAthI. samAsANa sarakhuM Asana rAkhavAthI. aMtara-bhAsAe vacce bolavAthI-DahApaNa DoLavAthI, uvaribhAsAe uparAMta bolavAthI. viNaya-pariharaM vinaya rahita. suhuma=sUkSma-alpa. bAya bAdara-moTuM. vA athavA-ke. turbhatame. jANaha jANatA ho. ahaMkahuM. nana. jANAmi huM jANato houM. tassa tenuM-te saMbaMdhInuM. te (guru saMbaMdhI) sAvadha yogonuM. micchAmithyA. mi=mAruM. dukkaDaM duSkRta-pApa-doSa. [ziSya:-]icchAkAreNa saMdisahabhagavan"abhuThio mi-abhiMtara devasiaM [rAI] khAmeu [gura -] (khAmaha.) (ziSya:-) icche. khAmemi devasie [rAIe]. je ki ci - 1apattie, para-pattiaM-'bhare, pANe; viNae, "viyAvacce"AlAve, saMlAve; uccAsaNe, "samAsaNe; aMtara-bhAsAe, uvaribhAsAe, je "kiMci-majha viNaya-pariNIrNa-suhurma avA "bAya vA 'tume jANaha, ahaM na jANAmi. tassa - micchAmi dukkaDaM. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro [guru-] (micchA mi dukaka) 5. zrI gurunI kSamA mAgavA mATenuM-sUtra. 3 gAthArtha:- zi:-] he bhagavana! Apa AjJA ApavAne iccho cho? huM ApanI sAthenA] aMdaro aMdaranA prasaMgonA divasanA ki rAtrinI aMdara thayela] aparAdhonI kSamA mAgavAne [ApanI sAme khaDe page hAjara thayo chuM. gira -] ('khamAvo [kSamA mAgo]) ziSya :-] huMpaNa icchuM chuM. huM divasa ki rAtri saMbaMdhI aparAdho khamAvuM chuM, je kAMI-aprIti utpanna karanAruM ki mAre potAne nimitte, atyanta aprIti utpanna karanAruM ki bIjA koIne nimitte, AhAranI bAbatamAM, ki] pANInI bAbatamAM; vinaya [bhakti yukta bahu-mAnamAM, ki] viyAvacca sivA-cAkarImAM; "sAdhAraNa vAtacItamAM, ki lAMbI vAtacItamAM; Apa karatAM UMcuM Asana rAkhavAthI, ki] sarakhuM Asana rAkhavAthI "vacce DahApaNa DahoLavAthI, ki] [Apa uparAMta pitAnI hoziyArI batAvavAthI; bIjuM paNa] je kAMI nAnuM, athavA "moTuM, mAruM vinaya-rahita AcaraNa hoya,] Apati jANatA ho yA nahIM, ane huM paNa te na jANato [yA jANato houM, te saMbaMdhInuM mAruM saghaLuM kRtya mithyA thAo. guru-] (amAruM duSkRtya [paNa] mithyA thAo) zrI laghu guru vaMTana sUtrono vizeSArtha 1. A traNeya sUtro sAmAnya rIte guruvaMdana vakhate bolAya che, je ke sAmAyika ke caityavaMdananI vidhimAM icchakAra nathI, chatAM icchAmi pachI dareka copaDIomAM icchakAra mUkela che. te guruvaMdana vidhi mATe ja che, ane abhukio vinA guruvaMdanA vidhi apUrNa rahe. eTale amoe azuddhio sUtra ahIM mUkela che. 2. savAramAM guruvaMdana karyA vinA moDhAmAM kAMI paNa na nAMkhavuM joIe. 3. IcchAmi sUtra tIrthakara bhagavaMto tathA guru mahArAjane TUMkAmAM vaMdana karavA mATe dareka vidhiomAM Ave che. 4. icchAmi ane icchakAra e banne ya sUtro vistArathI AgaLa upara AvatA dvAdazAvarta vaMdana sUtranA AgalA bhAgamAMthI levAyelA jaNAya che. 5. pahelA sUtramAM be hAtha, be paga ane mastaka e pAMca aMgo bhoMya sAthe aDakADI vaMdanA karAya che. mATe tenuM nAma paMcAMga praNipAta sUtra che. bIjAmAM guru mahArAjanI sAra saMbhALa levAnI Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro che. trIjAmAM guru mahArAja saMbaMdhI aparAdhonI kSamApanA thAya che. 6. A jagatamAM gara mahArAja vinA tIrthakara bhagavaMtone, temaja temanA dharmane tathA zAstrone oLakhAvanAra bIjuM kAMI paNa sAdhana nathI ja. mATe te upakAranA badalAmAM tana, mana, dhana arpaNa karavAthI paNa teno badalo vaLI zakato nathI, to pachI sAra saMbhALa ane bahumAnanA prazno pUchI agavaDo dUra karavA prayatno paNa karavA ja joIe. che. (1) guru tarapha vinaya bahumAnapUrvaka hRdayanI bhakita rAkhavI. (2) gurunI sevA-cAkarI karavI. (3) guru sAthe sabhyatA ane zAMtithI vartavuM. (4) AhAra-pANImAM temanI anukULatA jALavavI. temanA AsanathI nIce Asana rAkhavuM. (6) vAtacItamAM vacce na bolavuM. (7) potAnI vizeSa hoziyArI na batAvavI. (8) potAnA ke bIjAnA nimitte temane nArAja na karatAM haMmezA rAjI rAkhavA. (9) nAnI moTI bhUla jaNAya to pazcAttApapUrvaka tenI kSamA mAMgavI. ekaMdara tetrIsa AzAtanAono tyAga karavo. 8. 17 saMDAsA- paMcAMga praNipAta vakhate pAMca aMgone bhUmi upara sparza karAvatAM zarIranAM je je aMgo sANasInI mAphaka vaLe che, te te ThekANe jIvonI virAdhanA aTakAvavA 17 ThekANe pramArjanA karavI joIe. tethI tenuM pUruM nAma 17 saMDAsA pramArjanA che. (saMdazaMka-sANasI) 3 vakhata pAchaLa -jamaNe page-vacce ane DAbe page. 3 vakhata AgaLa jamaNe page vacce ane DAbe page. 3 avarahamAM praveza karavAnI bhUmi upara 1 jamaNA kapALethI DAbA hAtha upara thaI tenI koNI sudhI. 1 DAbe kapALethI jamaNA hAtha uparathI tenI koNI sudhI. 3 caravaLA upara - mastaka namAvavAne sthAne. ane 3. UbhA thatAM pahelAM paga mUkavAnA sthAne. pahelAM nava caravaLAthI, pachInA pAMca muhapattithI, ane chellA traNa caravaLAthI karavAnA che. saMDAsApamArjanA eTale sANasI mAphaka vaLatA zarIranA avayavonI pramArjanA evo artha thAya che. laghu guru vaMdana vidhi prAta:kALe zrI jinezvara prabhunA darzana karI uttarIya va te khesa vidhipUrvaka dhAraNa karI, vaMdananA 3ra doSa TALI saMDAsAnI sattara pramArjanA sAcavI, prathama be khamAsamaNa devA, pachI hAtha joDI UbhA rahI, IcchakAra kahI sukhasAtA pUchavI. pachI (padastha hoya to khamAsamaNa daI) saMDAsA pramAI jamaNo hAtha nIce sthApI, muhapatti agara khesanA cheDA sAthe DAbo hAtha jayaNA mATe moM pAse rAkhI mAthuM namAvI abhuThio sUtra kahevuM. pachI UbhA thaI khamAsamaNa daI yathAzakti paccakakhANa devA vinaMti karavI, ne be hAtha joDI IcchakArI bhagavAna pasAya karI paccakhANano Adeza dezo? kahI pachI paccakakhANa levuM. pachI khamAsamaNa devuM. ahIM bapora pahelAM vaMdana karatAM "suharAI ?" bolavuM, ane bapora pachI "suhadevasi?" Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro bolavuM. te ja pramANe abhuThiomAM paNa rAie ane devasi viSe samajavuM. paccakakhANa letI vakhate guru mahArAja paccakakhAI bole tyAre paccakakhAmi ane vosire bole tyAre vosirAmi bolavuM. 4. airyApafthakI kriyAnA pratikramaNanA vidhinAM sUtro 6. zrI IriyAvahiyA-sUtra 1 zabdArtha:- IriyAvahiyaMtraairyApathika-rastAmAM javA AvavAnI kriyAthI thayelI hiMsAnA pApanuM. paDikamAmi pratikramaNa karavA IcchuM chuM. sAdhvAcAra-kareha karo. paDikkamiu= pratikramaNa karavAne. iriyAvahiyAe=aiyaMpathikanI. virahANAe virAdhanAmAM. gamaNAgamANe=javA AvavAmAM. pANakakamANe prANo-jIvo-upara thaI cAMpIne cAlatA. bIyarabI ja. hariya=lIlI vanaspati. osAkajhAkaLa. usiMga kIDInAM nagarAM. pANagapAMcavarNI nIlaga. dara pANI. maTTI-mATI. makaDA karoLiyAnAM jALAM. saMkamANe upara thaI cAMpIne cAlatAM. jeje. memeM. jIvA jIvo. virAhiA virAdhyA-haNyA, duhavyA, mAryA, herAna karyA. eniMdiyAeka IndriyavALA. beIdiyAbe IdriyovALA. teIdiyA traNa IdriyovALA. cauridiyA cAra IdriyovALA. paMciMdiyA pAMca IndriyovALA. ahiyA=abhihatA-Thokare mAryA, athaDAvyA. variyAvartitA-dhULathI DhAMkayA. lesiyA=zleSita karyA-bhasyA. saMghAIyA=saMghAtita karyA-ekaThA karyA. saMghakriyAsaMghaTita-saMgharSita karyA - paraspara athaDAvyA. pariyAviyA paritApita karyA, herAna karyA. kilAmiyA kalAnita karyA-adhamUA karyA, karamAvyA. uddaviyA=upadravita-bIkathI maraNatola karyA-bIkathI thatharAvyA. ThANAo eka sthAnakathI. ThAzaMkasthAnake. saMkAmiyA=saMkramita karyA-pheravyA. jIviAo jIvitathI. vavaroviyA=vyaparopita karyA-mukAvyA. tasmate saMbaMdhI [airyApathikI kriyA saMbaMdhI sAvaghayoganuM. [ziSya :-] icchA kAreNa - saMdisaha 'bhagavad ! IriyAvahiya paDikakamAmi ? [gura -] ('paDikakameha.) [ziSya -] Iccha. icchAmi paDikamiu='IriyAvahiAe *virANAe=' gamaNAgamaNe pANakakamaNe bIyamaNe, 'hariyaThThamaNe, "osA-usiMga-paNaga-daga-maTTI-makakkAsaMtANA-saMmaNe; je me jIvA- virAhiAraeciMdiyA, Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 paMca pratikramaNasUtro beIMdiyA, .teIMdiyA, ``cauriMdiyA, ``paMciMdiyA, "abhiyA, vattiyA, 'lesiyA, saMghAIyA, 'saMghaTTiyA, "pariyAviyA, 'kliAmiyA, uviyA, ThANoo ThANuM saMkAmiyA, 24viyAo vavaroviyA. =`tassa-'micchA `mi dukkaDaM. 6. airyApathikI kriyAnA pratikramaNanuM sUtra-1 gAthArtha :-[ziSya :-] [ApanI] 'icchA hoya to 'bhagavan ! Apa AjJA ApazojI, ke - huM `airyopathikanuM [=rastAmAM javA AvavA vagere pravRttithI thayelI hiMsAnA pApanuM] "pratikramaNa [=te pApane-mithyA-dUra-te pApathI mArA AtmAne chUTo-temAMthI-mArA-AtmAne pAcho kheMcI levAno prayatna] karuM ? [guru:-] [airyApathikI kriyAnuM] 'pratikramaNa karo. [ziSya:-] [Apa e AjJA Apo, ema huM] `icchuM chuM. huM `airyApathikI virAdhanAnuM 'pratikramaNa karavA 'icchuM chuM, eTale ke- [airyApathika eTale] `javA AvavA [vagere]nI [koI paNa] kriyA karatAM[jema ke :-] 11 'prANo[jIvo]ne cAMpIne upara thaI cAlatAM, bIjone cAMpIne upara thaI cAlatAM, 'lIlI vanaspatine cAMpIne upara thaI cAlatAM, "jhAkaLa, kIDInAM nagarAM [ka gadheyA], [pAMcavarNI] nIlaga, [sacitta] pANI ane mATI, tathA karoLiyAnAM jALAMone cAMpIne upara thaI cAlatAM 'meM degje-'eka indriyavALA, "be iMdriyavALA, `traNa iMdriyavALA, ``cAra iMdriyavALA [ane] pAMca iMdriyavALA 13jIvo *virAdhyA eTale ke- "Thokare mAryA, dhULe DhAMkayA, 17bhIMsyA, `[aMdaroaMdara] saMkaDAvyA, '[paraspara] athaDAvyA - kuTAvyA, herAna herAna karyA. 'muDadAla jevA DhIlA karyA, ''gabharAvyA, [apotAnA] raheThANathI vikhUTA pADI nAMkhyA. [ane taddana] mArI nAkhyA [hoya] `te [airyApathikI kriyAthI thayelI upara jaNAvyA pramANenI virAdhanA] saMbaMdhI [mana, vacana ane kAyAnA sAvadyayoga]nuM "mAruM vaiduSkRta (pApa) *mithyA [thAo, ema huM icchuM chuM.] 5. kAussagganA hetu : prayojana : ane vidhinAM sUtro 7. zrI tasa uttarIkaraNeNaM-kAussagganA hetunuM sUtra 1-2 zabdArtha :- tamsa-te [airyApathikI kriyAnuM airyApathikI virAdhanAnuM prAyazcitta karavA chatAM paNa Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 13 bAkI rahelAM traNa zalya ane pApa karmorUpI sAvadha yogo]nuM. uttarIkaraNa [kAyotsarga prAyazcittarU5] uttara kriyA karavA mATe-karavAthI. pAyacchittakaraNeNaM prAyazcitta tapa karavA dvArA. visahIkaraNeNaM vizeSa zuddhi karavA dvArA. visallIkaraNagaM=zalya rahitapaNuM karavA dvArA. pAvAgaM=pApa. kammANa karmonA. nighAyaNaThAetaddana nAza karavA mATe. kAmi sthira thAu chuM. (sthiratAthI karuM chuM-kAyA, mana, vacananI nizcaLatAthI karuM chuM). kAussagga kAyotsarga (kAyAno tyAga kAyArUpa bAhya AtmAno tyAga). che. 6. 'tassa uttarI karaNe-pAyacchittakaraNe-"visohIkaraNeNaM-visallIkaraNeNaM-pAvANuM kammANaM 'nizthAyaNae-"kAmi kAusagga= che. uttara kriyArUpe kAyotsarga prAyazcittanA prayojananuM sUtra 1-2 gAthArtha:- te aiiryApathikI kriyAnuM virAdhanAnuM Alocana ane pratikamaNaprAyazcitta karavA chatAM bAkI rahelAM traNa zalya ane pApakarmo rUpa sAvadya yogo)nA [vizeSa prAyazcitta rU5] uttara kriyA tarIke, (kAyotsarga nAmanuM prAyazcitta karavA, (tema karIne AtmAne zalya rahita, ane "vizeSa zuddha karavA, ane ekaMdara mokSa mArgamAM vighnarUpa sarva pApa [athavA ghAtI] karmono['taddano nAza karavA huiM UMco zvAsa-vagere AgAronA prasaMga sivAya kAyotsarga [kAyAnA tyAga)mAM [sthAna, bAna ane mauna vaDe, kAyA, mana ane vacanathI] sthira thAuM chuM. 8. kAyotsarganA AgAra : maryAdA : ane vidhinuM sUtra 2-3 zabdArtha - annattha sivAya. UsiazvAsa levo. nIsisie=zvAsa mUkavo. khAsia udharasa-khAMsI, chIa chIMka. jaMbhAIakabagAsuM. uDuaoDakAra. vAya-nisagna pavananuM chUTavuM. bhamalI=cakarI. pita-mucchA=pittanI mUccha-pittano uchALo. mUcha pittanA uchALAthI zUnyatA. suhuma=sUkSma. aMga-saMcAla=aMganuM pharakavuM. khela=kapha-zleSmA. diThi=AMkha-najara. evabhAI e ane bIjA. AgAra chUTo. abhaggo bhAMgyA vagarano. avirAhio=virAdhAyA vagaranA. huja=o. namukkAreNaM namaskAra karavA paDe. pAremi=pUro karuM, jAva=jyAM sudhI. tAva=tyAM sudhI. kAya kAyAne-zarIrane. ThANagaM=sthAna vaDe. moNeNaM mauna vaDe. jhANa dhyAna vaDe. akhANaM AtmAne [athavA potAne]. vosirAmikatajuM chu - tyAga karuM chuM. annatya-'usasieNe, nIsieNaM; 'khAsieNaM, "chIeNe, jaMbhAIeNa; uDDaeNe "vAya-nisageNaM, "bhamalIe, pitta-mucchAe; Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro sumehiM-aMga-saMcAlehiM, suhumahi khela saMcAlehiM suhamehiM diddhi saMcAlehiM; "evabhAIehiM AgArehiM abhago avirAhio hujja ekAussagyo. jAva-arihaMtANaM bhagavaMtANaM namukkAreNaM *na pAremi, tAva, kAya- "ThANeNaM, moNeNaM, jhANeNaM, "akhANa vosirAmi. 8. kAyotsarganAM AgAra, svarUpa ane maryAdA tathA vidhinuM sUtra 2-3 gAthArtha:-"zvAsa levAM "zvAsa mUkavAM, udharasa AvavI, chIMka AvavI, bagAsuM AvavuM, "oDakAra Avavo, pavana chUTavo, "karI AvavI. pittano uchALo Avavo, "aMgonuM sUkSma skuraNa thavuM, kaphanuM sUkSma skuraNa thavuM, AMkhanuM sUkSma kuraNa thavuM, "e vagere AgAra rAkhavAthI, ['sivAya, huM kAyotsargamAM sthira thAuM chuM "mAro kAyotsarga, "bhAMgyA vagarano, [ane] virAdhAyA vagarano, siMpUrNa thAo. "arihaMta "bhagavaMtone "namaskAra karavA paDe ane kAusagnanuM pramANa pUruM thavA vaDe jyAM sudhI mukAyotsarga) "pUro na karUM yAM sudhI sthAna [kAyAnI sthiratA vaDe] mauna [vacananA nirodha vaDe] [ane] bAna [mananA saMyama] vaDe kAyA [ane mana vacananI pravRtti) rUpa-[bAhya] "AtmAna athavA potAnI kAyAno tyAga karuM chuM. 6. yaturviMzati nAbhastava-sUtra 9. logassa-nAstava sUtra 1-3-4 zabdArtha:- logassa lokamAM-jagatamAM. ujajaa-gare udyota karanAra, prakAza karanAra, ujajavaLa karanAra. dhama-titya-yara=dharma saMbaMdhI tIrtha [tIrtharUpa saMsthA athavA tAranAra saMsthA] sthApanAra. arihaMta aham pUjyo. jige moha jItanArAone. kinnaI saM=nAma laI stuti karIza. cauvI saMpicovIseya. kevalI kevaLajJAnI, kevaLa jJAna prApta karanArA. 1 usabhaM RSabhadevane. aji-ajitanAthane. vade vaMdana karuM chuM. saMbhavaMsaMbhavanAthane. abhigaMdagaM=abhinaMdanane. sumaI sumatinAthane. paumapahe= padmaprabhane. supAsa supArzvanAthane. jigaMjinezvara prabhune. caMda-ppaNaM caMdraprabhane. vide vaMdana karuM chuM. 2 | suvihina suvidhinAthane. puSpadaMta jemanuM bIjuM nAma puSpadaMta che te puSpadaMta svAmIne. sialanazItaLanAthane. sirjasa zreyAMsanAthane. vAsupUz2a vAsupUjyane. vimala vimalanAthane. ANaMta anaMtanAthane. dharma-dharmanAthane. saMti zAMtinAthane. vaMdAmi vaMdana karuM chuM. 3 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro kuMthu=kuMthunAthane. ara=aranAthane. malli mallinAthane. muNisuvvayaM munisuvrata svAmIne. nami-jinaneminAtha-jinezvarane. ariTsanemi-ariSTa nemi prabhune. pAsaM pArzvanAthane. taha"tathA. vaddhamANaM=vardhamAna svAmIne. 4 evaM=ema. mae=meM. abhithuA stuti karAyelA. vihuya raya-malA-raja ane mela vagaranA. jiNavarA=jinezvara bhagavaMto. tittha-yarA-tIrthaMkaro tIrtha-tAranArI saMsthA-sthApanArA. memArA upara. pasIyaMtu=prasanna thAo. 5 kittiya-vaMdiya-mahiyA=kIrtana karAyelA, vaMdana karAyelA ane pUjA karAyelA. jejeo. eeo. logassa=lokamAM. uttamA-uttama. siddhA-siddha thayA [sAbita thayA-karmakSaya karIne siddha thayelA che.] Arungabohi-lAbhaM=Arogya mokSa mATe samakItano lAbha. samAhi-va-zreSTha samAdhi. (samyak darzana jJAna ane cAritra rUpa zreSTha-samAdhi). uttamaM-uttama. diMtuApo. 6 caMdesucaMdrothI. nimmalayarA=atyaMta nirmaLa AIscesu sUryothI. ahiyaM khUba. payAsayarA=prakAza karanArA. sAgaravara gaMbhIrA-svayaMbhUramaNa samudrathI paNa gaMbhIra. siddhA-mokSamAM gayelA. siddhi=mokSa. disaMtu=Apo. 7. palogassa 'ujajoa-gare, 'dhamma-tittha-yare, `jiNe; arihaMta, vRttiIssuM cauvvIsaMpi valI // 1 // `usabhama jiaM `ca vande, saMbhavamabhi TMNaMdaNa `ca 'sumaIM ca; pauma-pahuM "supAsa, `'jirNa `degca ``caMda-pa N 'vaMde|2|| 'suvihiM ca pukh-daMta, `siala-'siosa-vAsu-puchyuM "ca; 'vimalamaNaMta'. uMca ``jiNa, dhamma ``saMti `, ``vaMdAmi / / 3 / / `zuM aruM `ca 'malli, vaMde muNi-suvvayaMnami-jiNuM 'ca; vaMdAmi ridghi-nemiM, ``pAsa `degtaha `kaivandvamANaM ca / / 4 / 'evuM mae jaiabhikSuA, aevihuya-ya-malA- "pahINa-jara-maraNA; 'cauvIsa pi jiNa-varA, tittha-carA 'degme ''pasIcaMtu IIII OMkittiya-vaMdiya-mahiyA, 'je e `logassa uttamA 'siddhA; Arugga-bohi-lAbhaM, "samAhi-varamuttamaM kiMtu // 6 // 9 15 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 'caMde nimmalayarA, AIeNsuahiya payAsa-yarA; 'sAgara-vara-gaMbhIrA, siddhA "siddhi mamadegdisaMtupALA gAthArtha:-moha jItanAra, kevaLa jJAna prApta karanAra, eka, be nahIM, paraMtu nIce jaNAvelA]. covIseya[Abharata kSetramAM dharma-tIrthasaMsthA=jainazAsanarUpatAranArI dhArmika saMsthAnA sthApanArA, jagatane ujALanArA, triloka pUjya-] ahaMta bhagavaMtonAM nAma laIne [ane bIjA paNa anaMta tIrthakaronI garbhita rIte, darekanA upara ekasarakhA bhaktibhAvathI] "stuti karIza. 1. [] Sabha diva), ajitanAtha)saMbhavanAtha), abhinaMdana [svAmI] "ane sumati [nAtha)ne vajuM chuM. pahAprabha", "supArzva nAtha ane candraprabha "jinezvara pribhune vajana karuM chuM. 2. suvidhinAthI athavA bIjuM nAma puSpadaMta sviAmI), 'ane "zItaLa, 'zreyAMsa [nAtha ane vAsupUjya svAmI, tathA "vimalanAtha "ane ananta nAtha"jinezvara, dharma (nAtha) ane zAntinAtha prabhune "vandana karuM chuM. 3. "kunyanAtha ane ara nAtha, maddhi [nAtha prabhu, "munisuvrata svAmI ane nemi [nAthI jinezvarane 'vandana karuM chuM. "ariSTanemi [prabhu tathA 'pArtha nAtha ane mahAvIra) vardhamAna [svAmIne "vandana karuM chuM. 4. (e covIseya nAtha che, deva che, prabhu che tathA svAmI che. paraMtu je rIte jyAM je zabda zobhe tevI rIte tenAM vizeSaNo lagAvelAM che. A prakAre [mana, vacana ane kAyAnI ekAgratAthI mArA vaDe stuti karAyelA, tAjAM karmarUpI *raja ane jUinAM karma rUpI mela vagaranA, tathA sarvathA] vRddhAvasthA ane maraNathI rahita thayelA . "covIseya jinezvara tIrthakara [bhagavaMto mArA upara prasanna [samakita maLavAmAM nimittarUpa thAo. 5. : je' eo jigatamAM] [vacanathI kIrtana karAyelA, kAyAthI) vandana karAyelA, puiSpAdithI] pUjA karAyelA, ane *jagatamAM uttama siddha [sAbita thayelA che, teo Arogya miokSa) mATe bodhi simakitano pUro lAbha ane UMcAmAM UMcI sArI simajJAna ane darzana ane cAritrarUpI bhAva samAdhi [mAM nimittabhUta thAo Apo. 6. "candro karatAya "atyanta nirmaLa, sUryo karatAM ye adhika "prakAza phelAvanArA, moTAmAM moTA [svayaMbhUramaNa samudrathI ye khUiba gaMbhIra, tio jAte siddha thayelA mokSamAM gayelA che, te] "mane [paNa] "siddhi [mokSa Apo, siddhi Apo, mokSa maLavAmAM nimitta bhUta thAo.). 7. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 17 aiyapathikI kriyA aiyapathikI virAdhanA ane tenA pratikramaNanI samaja pathikI virAdhanA- A virAdhanA zarIranI javA AvavA vagere ceSTAthI lAge tethI karma baMdhAya che, A virAdhanA pahelA guNasthAnakanI chaThThA guNasthAnaka sudhI hoya che, tethI te virAdhanA zramaNa bhagavaMtone paNa lAge che. ane te kriyAne lIdhe teone paNa karma baMdhAya che. A IryApathikIthI lAgeluM karma dUra karavA zramaNa bhagavaMtone paNa tenuM pratikramaNa karavAnuM hoya che. teo zalya rahita, pAparahita ane sArA sahanavALA hovA chatAM teone kAyotsarganA hetuo ane AgAranA sUtranI jarUra paDe, e svAbhAvika che, tathA svayaM buddha tIrthaMkara bhagavaMtone caturvizati stava ane guruvaMdana sUtranA uccAranI jarUra na paDe e paNa svAbhAvika che, paraMtu te sivAyanA-karmasahita chadmastha jIvone IriyAvahIyaM sUtra kAussagnanA hetuonuM, tathA alpasattvavaMta hovAthI AgAronuM sUtra ane caturvizatistava sUtra bolavAnI jarUra paDe che. te samagra vidhinuM nAma IriyAvahiyA paDikamANano vidhi kahevAya che. 4. A IriyAvahiyA paDikakamavAno vidhi ghaNe bhAge tamAme tamAma dhArmika jaina vidhionuM mukhya aMga che, kemake aneka vidhiomAM te Ave che. koI paNa vidhinI zarUAtamAM, tathA vakhate tenA aMtamAM paNa A vidhi Ave che. temaja koI paNa mukhya vidhimAM praveza karatAM pahelAM, athavA praveza karyA pachI paNa jyAre vacce doSanA saMbhava jaNAya tyAM tyAM paNa IriyAvahiyA paDikakamavAnA hoya che. sAmAyika ke pratikramaNa zarU karatAM, sAmAyika ke pratikramaNa pAratAM, te caityavaMdana devavaMdananI zarUAtamAM, duHsvapna vagerenA nivAraNa mATe, avajJA-AzAtanA nivAravA, gamanAgamananI pravRtti karyA pachI zuddhi mATe paNa Ave che, kAje letAM, paraThavatAM, caravaLo paDI jAya ke ADa paDI jAya, ke cAlu kriyAmAMthI UThIne javuM AvavuM paDyuM hoya, to turata ja IriyAvahiyA paDikakamIne cAlu kriyAmAM bhaLI zakAya che. A dAkhalAo uparathI A vidhino upayoga aneka ThekANe thAya che, te samajAze. 5. IriyAvahiyA paDikamavAno A vidhi, AlocanA-pratikramaNa prAyazcitta karavAno jaghanyamAM jaghanya vidhi che, ane sAmAnya nimittothI thayelA doSonA pratikramaNarUpa che. vizeSa doSonI zuddhi mATe bIjA aneka Alocana-pratikramaNonI vidhio che. 6. A vidhino mukhya uddeza - taratanAM-tAjAM lAgelAM karmone dUra karI khaMkherI nAMkhavAno che. karyo che ke aneka kAraNothI lAge che, paraMtu karma lAgavAnAM sarva kAraNomAM hiMsA sarvathI mukhya kAraNa che. ane sAdhAraNa rIte-javuM-AvavuM, levuM-mUkavuM vagere pravRtti karavI paDe che, tyAre IcchA na hoya to paNa game tevA yogothI paNa hiMsA thaI javAno saMbhava che. ema anicchAe thaI gayelI hiMsA, tathA IcchApUrvaka jANatAM paNa thaI gaI hoya, tenA paNa pratikramaNano AmAM saMgraha karavAmAM Avyo che. te uparAMta-mana ane vacanathI paNa je je tAjo karmo baMdhAyAM hoya, tenA pratikramaNanA paNa AmAM samAveza che. micchAmi dukkaDa. e pado e sarva prakAranA doSone mithyA karavA mATe che. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro che. tethI paNa AgaLa vadhIne, tAjAM ane navAM karmonuM pratikramaNa thavA chatAM, tassa uttarIthI AtmAne vizeSa zuddha karavAnuM kAma ane doSo toDavAnuM kAma AgaLa vadhe che. eTale ke, traNa zalyo dUra karavA tathA jUnAne toDavA ghAtI karmonuM jora narama pADI nAza karavA athavA dareka karmono nAza karavA kAyotsarga jevA AkarA sAdhanano upayoga karavAmAM Ave che. ema kAyotsargathI zuddhi thayA pachI tAjo ane jUnAM karmothI halako thayelo, tathA mAyA, mithyAtva, tathA nidAna : e traNa zalyathI rahita thayelo AtmA samyakatvavaMta thaIne niSkapaTa bhAva ane ni:svArthapaNe, koI paNa jAtanI sAMsArika svArthanI lAlaca vinAno, pavitra ane nirmaLa thayelo AtmA khullA manathI covIsa tIrthaMkara prabhuone oLakhI zake che, temanA upara bhakita jAgrata karI zake che, temanA guNo yAda karI zake che, temanuM kIrtana karI zake che, temanA para potAnA pAramArthika lAbhano paNa daDha vizvAsa rAkhIne kevaLa mokSamArgamAM teonI sahAyathI AgaLa vadhavA utsAhI thaI zake che. ane e rIte paramapramodamAM Avelo AtmA e covIsa tIrthaMkara bhagavaMtonI nAmastavathI stuti kare che. A rIte A IriyAvahiyA paDikakamavAno vidhi yAvatuM mokSa apAvI zake tevA sAmarthyavALo che, e saheje samajAze. 8. mokSa apAvavAnA sAmarthyavALo e vidhi barAbara karavAmAM Ave to avazya mokSa Ape ja. temAM jarA paNa saMzaya nathI. paraMtu dareka AtmAonI tevI bhUmikA pUrva bhavothI baMdhAyelI na hoya to te evAone mokSane mATe ghaNA bhavo sudhI bIjA aneka mokSanI sAdhaka dhArmika vidhionuM AcaraNa karavAnuM rahe che. tethI IriyAvahiyA paDikakamavAno vidhi kadAca dareka jIvane tarata mokSa na apAvI zake, to paNa koI paNa kriyAmAM pravezavA mATenI prAthamika zuddhi to karI ja Ape che. mATe tenuM AcaraNa niSphaLa to nathI ja. dhAro ke koI bALa jIvo teTalI zuddhi pUrato paNa lAbha na meLavI zakatA hoya, to paNa te vidhinuM AcaraNa teone prAthamika zikSA-tAlIma-abhyAsarUpa bane ja che. tethI uttarottara koI ne koI bhavamAM parama vizuddhinuM nimitta ane chevaTe mokSanuM nimitta thAya che. Ama vicAratAM paNa A vidhinA atyAranA AcaraNanI koI paNa kALe avazya saphaLatA siddha thAya che. 9. IriyAvahiyA paDikakamavAnA vidhimAM-IcchAmi khamAsamaNa, IriyA vahiyA, tasya uttarI, annatya, ane lagnassa sudhInAM sUtro Ave che. temAM paNa khamAsamAga e mAtra vaMdana sUtra che. IriyAvahiyaM e A vidhinuM mukhya sUtra che. ahIM kAusagga paNa tenuM aMga che, tethI tassa uttarI sUtra iyAvahiyaMnuM peTA sUtra che. ane annattha paNa tenI sAthe saMbaMdha dharAve che, kAussagna eka logassa na AvaDe to cAra navakArano karavAno hoya che. tethI logassa kAussagnamAM dhyeya ane smaraNa tarIke che ane chevaTe caturvizatistava tarIke paNa che. vaLI tassauttarI, annatya ane logassa e traNeya sUtro kAussagna vidhimAM paNa che. tathA logassa caturvizatistava tarIke svataMtra sUtra paNa che, tethI tassa uttarIthI logassano kAussagna aMga tarIke 1 thI 3 AMkaDA ApyA che, ane IriyAvahiyA paDikkamavAnA vidhinA aMga tarIke ra-3-4 AMkaDA che. caturvizatistava sUtra tarIke logassa 1 no AMkaDo paNa amoe Apyo che. ane 9no AMkaDo saLaMga anukramano AMkaDo che. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro IriyAvahiyaM sUtrano vizeSArtha (1) IcchakAra, IcchAkAreNa, Iccha, IcchAmi vagere zabdo ghaNI vAra vidhiomAM ane sUtromAM Ave che, teno Azaya e che ke jaina AcAra mATe (1) IcchA, (2) micchA, (3) AvismayA, (4) nIsiDiA, (5) chaMdaNA, (6) tahari, (7) pRcchA, (8) pratipRcchA, (9) upasaMpadA ane (10) nimaMtraNA-e daza prakAranI sAmAcArI zAstramAM batAvela che. temAM IcchA sAmAcArIno TUMkAmAM e Azaya che ke, guru je kAMI paNa AjJA kare che, paraMtu te ziSyanI IcchA hoya to ziSya gurunI pAse AjJA mAge che, paNa te AjJA ApavAnI teonI IcchA hoya to. dAkhalA tarIke:- guru kahe ke, "he ! ziSya ! tamo svAdhyAya karo. Icche : IcchA hoya to." ziSya kahe, "he guru mahArAja ! mArI IcchA ApanuM veyAvacca karavAnI che, to te bAbatanI AjJA Apazo. paraMtu te AjJA ApavAnI paNa ApanI IcchA hoya to" ItyAdi ziSya ane gurae tathA bIjA munioe paraspara kayAM kayAM IcchA sAmAcArI sAcavavAnI che, tevA ghaNA bArIka niyamo zAstramAM batAvyA che, tene anusarIne uparanA zabdo Ave che. dAkhalA tarIke:-khamA-samaNa sUtramAM-IcchAmi, temAM ziSya potAnI vaMdana karavAnI IcchA batAve che. guru-Iccha, na kahetAM vaMdiu?-no chaMdeNathI javAba Ape che. guru potAnuM abhimAna na gaNAya mATe vaMdana karavAnI anumati ApatA nathI ane ziSyane bhakitabhAvamAM aMtarAya na paDe mATe niSedha paNa nathI karatA. eTale tenA javAbamAM ziSya Icche kahevAnI jarUra rahetI nathI. ane potAnI IcchAthI vaMdana kare che. tevI ja rIte IcchakAramAM ziSya gurune sukhazAtA pUche che. temAM paNa gurunI IcchA hoya to ja guru AjJA Ape, temAM Agraha ke balAtkAra nathI. abhuThiomAM tathA IriyAvahiyA sUtramAM aparAdha khamAvA tathA pratikramavAnI potAnI IcchA ziSya jaNAve che ane te mATe guru pAse Adeza mAge che. paraMtu e Adeza mAgavAnuM vAkya sAMbhaLavuM, tathA Adeza Apavo, temAM paNa IcchAkAreNa-eTale ApanI IcchA hoya to ja Adeza Apavo. guru khAmaha tathA paDikakameha vagere Adeza Ape che. ziSya-Icche kahI Adeza sAMbhaLavAnI potAnI IcchA che, ema vyakata karI gurunuM vAkya mAthe caDAve che. pachI IcchAmi paDikakamiu kahI potAnI pratikramavAnI IcchA batAve che. A ja pramANe karemi, paDikanamAmi vagere kriyApadomAM paNa IcchA sAmAcArI ughADI rIte ke garbhita rIte goThavAyelI hoya ja che. ema dareka ThekANe samajavuM. (2) IcchAmi paDikakamiuthI IriyAvahiya sUtramAM mukhya cAra bhAga paDe che. ane te darekanA peTA bhAgo paNa che. te sarve maLIne A sUtranI judI judI saMpadAo utpanna thAya che. (3) 1. IcchAmi, 2. paDikakamiu, 3. IriyAvahiyAe, 4. virANAe A cAra mukhya bhAgo che. 1. iriyAvahiyA, 2. virANA, tenuM 3. pratikramaNa ane 4. te karavAnI potAnI jAtanI ja ' Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro koInA baLAtkAra vinAnI IcchA. have A AkhuM sUtra e cAra padonA vistArarUpe ja che, ema kahIe to cAle. 1. IriyAvahiyA eTale javA AvavAnI kriyAmAM thayelI, te batAvavA gamaNAgamaNe zabdothI IriyAvahiyAno artha batAvyo che. javA AvavAthI hiMsA thavAno saMbhava kaI rIte che ? te batAvavA pANakakamasethI saMkamaNe sudhInAM pado sAmAnya rIte kayA kayA jIvonI hiMsAno vizeSa saMbhava hoya ? te sUcavanArA che. tyAra pachI, eciMdiyA vagere padothI hiMsA je jIvonI thavAno saMbhava che te sarva jIvonA saMgraharUpa ekeMdriyAdika pAMca jAti ke jemAM sarva jIva rAzino samAveza thAya che-te darekano TUMkAmAM saMgraha karI lIdho che, eTale ke mukhya rIte-jatAM AvatAM, paNa sAmAnya rIte je koI paNa jIvanI hiMsA thaI hoya te sUcavela che. pachI- 2. virANA zabdanI vyAkhyArUpe abhiyA vagere daza pado ApavAmAM AvyAM che. e padothI virAdhanA=hiMsA thavAnA saMbhavanA aneka prakArono vigatavAra ullekha thAya che. 3. paDikakamiu ane 4. IcchAminA sArAMza tarIke tarasa micchAmi dukakaDe e pado che. Ama mukhya cAra bhAgamAM AkhuM sUtra vaheMcAyeluM che. 4. vaLI tenA mukhya be bhAga paNa che, AlocanA ane pratikramaNa, zAstramAM daza prakAranAM prAyazcitto batAvelAM che (1) AlocanA, (2) pratikramaNa (3) mizra, (4) viveka (5) kAyotsarga (6) ta5 (3) cheda (8) mUla (9) anavasthApya ane (10) pArAMcita. temAM AlocanA = eTale guru samakSa vigatavAra aparAdha jaNAvavo. pratikramaNa = tenI mAphI mAMgavI, micchAmi dukakaDuM devuM. e rIte jotAM A sUtramAM jIviAothI vivAroviyA sudhI AlocanA prAyazcitta che, ane tassa micchAmi dukakaDaMthI pratikramaNa prAyazcitta sUcavyuM che. 5. vaLI A sUtra cha AvazyakamAMnuM saMkSipta pratikramaNa Avazyaka paNa che. 6. tassa micchAmi dukakamAM jema hiMsA rUpa virAdhanAnuM pratikramaNa che, tema ja gauNapaNe mana-vacana-kAyAthI thayelA bIjA doSonuM paNa garbhita rIte pratikramaNa che, e sUcavavA mATe zAstrakAroe tenA nIce pramANe bhAMgA ApyA che. jIvabheda - pa63, abhiyAdi-10, rAga-dveSa-2, traNayoga-3, kRta-kArita-anumodita-3, traNa kALa-3, arihaMta-siddha-sAdhu-deva-guru-Atma 6 sAkSIthI anukrame pa6381283434346 = 1824120. che. A vibhAgo uparathI devanaMdana bhASya vageremAM ApavAmAM AvelI IriyAvahiyA sUtranI saMpadAonuM svarUpa paNa spaSTa samajAze. tassa uttarI sUtrano vizeSArtha 1. A sUtra svataMtra sUtra che ke koI sUtrano amuka bhAga che te vicAravA jevuM che. A sUtra Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro svataMtra sUtra paNa che, ane koI sUtranA amuka bhAga tarIke paNa hoya che. tevI ja rIte annattha sUtra paNa svataMtra ane koI sUtranA bhAga tarIke paNa jovAmAM Ave che. 2. tassa uttarI ane annattha e banneya sUtra maLIne ahIM, kAussagga Avazyaka ane kAussagga prAyazcittanA kAussagga sUtra bane che. chatAM ghaNA kAussaggonI pUrve annatya ekaluM paNa jovAmAM Ave che. tassa uttarI sAthe annatya paNa Ave che tema ja bIjAM sUtro sAthe paNa Ave che. e to cokakasa che ke, koI paNa kAussagga karatAM pahelAM AgAro mATe annatya to Ave ja che. ane kAussagga karavAno hetu bIjI koI rIte vaMdaNattiAe vagere ke bIjI koI judI judI rIte sUcavAyela na hoya, tyAM avazya tassa uttarI sUtra Ave che. moTe bhAge koI paNa jAtanA pratikramaNa svarUpanA sUtra pachI avazya tassa uttarI sUtra Ave che. mATe tene vizeSa pratikramaNa saMpadA tarIke gaNI iriyAvahiyaMnA eka bhAga tarIke paNa gaNAvela che. 21 3. A sUtranA mukhya traNa bhAga jaNAya che. 1. tassa 2. uttarIkaraNathI-TThAe sudhIno 3. ThAmi kAussagga-annatya vagere. 4. 1 tassa=eTale teno, A zabdano artha sAmAnya rIte dareka ThekANe sAvadyayoga athavA sAmAyika rUpa AtmaguNa, e banneya levAya che. sAvadyayogarUpa pApa vyApAranA sevananuM pratikramaNa karavuM paDe che. tema ja niravadya yoganA asevananuM paNa pratikramaNa karavuM paDe che. deva-guru vaMdana, ane potAnA AtmAno vikAsa karavAne mATenA sAmAyika jevA prayatnamAM jeTalI vAra avajJA, AzAtanA, virAdhanA, avidhi, asAvadhAnatA vagere je je khAmIo rahI hoya, tenuM paNa pratikramaNa karavAnuM hoya che. tathA hiMsA, asatya, corI, viSayavAsanA, kudhyAna, kuvacana, ayogya zarIra vyApAra vagere sAvadha pravRttionuM paNa pratikramaNa karavAnuM hoya che. bahu sUkSma dRSTithI jotAM sAvadya yogano tyAga e sAmAyika che ane sAmAyika sAvadya yogano tyAga che. pratikramaNa e sAmAyika che, ane sAmAyika e pratikramaNa che. temaja kAusagga paNa sAmAyika che, paccakkhANa che, pratikramaNa che, deva vaMdana che, guru vaMdana che. ane deva-guru vaMdana paNa pratikramaNa, paccakkhANa, kAussagga ane sAmAyika che. A sUkSmatattva AgaLa upara samAze. [karamibhaMte sUtramAM tasya bhatte ! e padomAM tassa zabda che, te ahIM, abhruTThiomAM ane iriyAvahiyaMmAM vaparAyela che. mATe te moTA athavA vAMkA akSaromAM jaNAvela che. e ja rIte bIjA paNa je je karemi sUtranAM pado jyAM jyAM vaparAyela mAlUma paDaze, te te ThekANe moTA athavA vAMkA akSarothI batAvIzuM.] 5. have iriyAvahiyaM sUtrathI Alocana ane pratikramaNa athavA banne sAthe hovAthI mizra prAyazcitta thayuM gaNAya. viveka prAyazcitta to AhAra pANInI vastu meLavavAnI khAmIne lagatuM che, ane tenA pachI kAussagga prAyazcitta Ave che. tyAra pachInAM prAyazcitto moTAM che. eTale ahIM sAmAnya rIte ane iriyAvahiyA DikkamavA ke sAmAyika jevA vidhimAM tenI jarUra nahIM. mATe tassa=eTale Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 paMca pratikamANasUtro ahIM micchAmi dukkaDaM devA chatAM, bAkI rahelA doSonI zuddhi karavA kAussagna prAyazcitta karavA mATe tassa zabda A sUtranI zarUAtamAM che. athavA tassa=eTale AtmAnI vizeSa zuddhi mATe Alocana ane pratikramaNa prAyazcittanI uttara kriyArUpa kAyotsarga prAyazcitta karavAno artha paNa samajavo. 6. IriyAvahiyamAM tassa che ane ahIM paNa tassa che. e banneyano artha sAmAnya rIte sAvaghayoga laIe tyAre, iriyAvahiyamAM tatkALanA paNa mukhya hiMsA ane bIjA sAvaghayoga pUrato artha levAno che, je micchAmi dukakaDa devAthI dUra thaI zake tevo hoya. ahIMnA tassano artha jUnAM karmo ane traNa zalyarUpa sAvadyayoga laI zakAze. che. e traNa zalyo ane jUnAM karmo dUra karI AtmAne vizeSa zuddha karavA mATe kAyotsarga karavAno che. kAyotsarga e vizeSa zuddhi karavAnuM prabaLa sAdhana che, ane te prAyazcittano eka prakAra paNa che. 8. vaLI, AlocanA ane pratikramaNa prAyazcittathI te uttaramAM che-pachI che. athavA tenA karatAM caDiyAtA kamanuM che. mATe pratikramaNa karatAM te uttara prayatnarUpa che. ema prAyazcittarUpa uttara prayatna karavA kAussagna karavAno che. athavA karemi sUtramAM paNa pratikramaNa sUcaka paDikamAmi pado pachI kAussagga sUcaka vosirAmi pada uttaramAM eTale pachI che, e rIte paNa uttarakriyA che. 9. AtmAne (1) traNa zalya rahita karI (2) pApa-karmono nAza karI (3) vizeSa zuddha karavA mATe, pratikramaNa prAyazcittathI uttara kriyArUpa ane (5) prAyazcittarUpa A sUtra che; Ama paraspara mukhya gauNa bhAve rahelA kAussagganA pAMca hetuo A sUtrathI jaNAvI dIdhA che. ane IriyAvahiyA sUtramAM AvelA Alocana tathA pratikramaNa prAyazcittarUpa pUrva kriyA pachI uttara kriyA tarIke kAussaga hovAthI A sUtra IriyAvahiyA sUtranuM vizeSa pratikamaNa saMpadArUpe aMga paNa banI zake che. 10. ThAmi kAussagyuM ke je e, A sUtrano eka mukhya bhAga che. ane annattha sUtra ApyuM e be padono ja vistAra che, ema kahIe to cAle. te nIce annatthanA vizeSa arthamAM samajAze. 11. A sUtramAM bharelA bIjA paNa ghaNA sUkSma hetuo viSe ghaNo vistAra karavo ahIM ucita nathI. sannattha sUtrano vizeSArtha 1. kAmi kAusagga annatya-UsasieNe thI AgArehi sudhI saMbaMdha che. teno vAkayArtha e thAya che ke, "zvAsa levo, vagere- AgAro sivAya kAussagnamAM sthira thAu chuM." dAkhalA tarIke "huM roja rAta divasa tamAruM kAma karIza, sivAya ke UMghavAno vakhata." saMskRtamAM A vAkaya A rIte lakhAya che "ahaM pratidinaM tava kAryamahorAtraM kariSye anyatra nidrAsamayAt' Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 paMca pratikamANasUtro eTale ke ekasAmaTI vAtamAMthI koI vastune judI pADavI hoya, tyAre gujarAtI bhASAmAM sivAya mUkIe chIe, tene badale saMskRtamAM anyatra ane prAkRta bhASAmAM annatya mukAya che. ane je vastu judI pADavI hoya tene gujarAtImAM chaThThI ane saMskRtamAM pAMcamI tathA prAkRtamAM pAMcamInA arthamAM trIjI vibhakita mukAya che. e rIte UsasiezaM-AgArehiM saMcAlehiM vagere ThekANe annatthanA saMbaMdhathI pAMcamInA arthamAM trIjI vibhakita che. A uparathI ema samajAze ke kAmi kAussagga e padono saMbaMdha TheTha AgArehiM-annatya sAthe to che ja. 2. have annatya sUtrano AgarehiM pachIno bhAga paNa kAmi kAussagga e be zabdonA vivecanarUpe ja che. temAM paNa be bhAga paDe che. kAmine lagatA traNa bhAga che ane kAussagnane lagato eka bhAga che. temAM paNa kAya ane kAussagnanI vyAkhyA rUpe traNa zabdo che. te A rIte-1. abhakhkhothI kAussagnamAM daDha rahevAnI potAnI bhAvanA vyakata karanAro bhAga, 2. jAvathI kAusagganA vakhatanI maryAdA. 3. ThANeNaM kAussagnamAM sthira rahevAno prakAra. ane 4. kAyuM, appANe vosiva e traNa pada kAussagna padano artha. A badhuM karemi kAussagga pado hota to kadAca na batAvI zakAta. paNa karemine badale kAmi pada vAparIne kAMIka vizeSatA ane saMkSepa sUtrakAra bhagavAna batAve che. 3. 1. abhagna ane avirAdhita kAussagga hovAnI potAnI bhAvanA paNa kAmi padanA ja baLamAMthI pragaTa thAya che. 2. jAvaarihaMtANaM thI pAremi sudhInAM pado vakhatanI maryAdA batAve che. 3. ane tyAM sudhI zuM karavuM ? tenA javAbamAM kAmi. hAmi eTale sthira thAu chuM. sthiratA konI ? zarIra, vacana ane mananI paNa. kAyAnI sthiratA ThANeNaM kAyotsarga mudrAthI vacananI maunathI mananI saddadhyAnathI karavI. te ja sthira thavuM. 4. have kAyotsarga zabdamAM kAya. ane utsarga e be pado che. kAya eTale kAyA=zarIra. ane upalakSaNathI mana ane vacana paNa levAM ema mogeNaM, jhANAM padothI sUcavAya che ja. utsarga eTale tyAga, e arthasUcaka vosirAmi pada che. utsargamAM ane vosirAmi eTale vyutsunA e banne padomAM judI judI rIte paNa 3-upasarga ane vRna dhAtu vaparAyela che, kAyotsarga-kAussagna eTalekAyAno tyAga, e artha thayo. te kevI rIte karavo ? te paNa ThANAM padothI batAvela che. kArya vosirAmi ema saMbaMdha joDAya che. paraMtu akhANa pada vadhAre che. teno zo Azaya che ? te hAthe samajavo joIe. 5. akhANa eTale potAno. athavA potAne athavA AtmAne AvA atha thaI zakaze. tethI apANe kArya=eTale potAnI kAyAno-kAyAnI pravRttino tyAga karuM chuM, potAne tajuM chuM, evA artho thaze. potAnI kAyAne tajavAno artha to samajAze. paraMtu, AtmAne kema jAya che tyAre tyAM AtmAno artha bahirAtmA levAno che, bahirAtmA eTale mana-vacana kAyAnI bAhya pravRttio, ke jene AtmAe mohathI potAnI mAnelI hoya che. tenA mamatvano tyAga karavAno che. 6. A padonA artho viSe ATalo vicAra kema karavo paDe che ? e zaMkA thaze. tenuM samAdhAna Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro e che ke-karemi sUtramAM apANe vosirAmi pado che. te ja pado ahIM paNa che, ahIM tenI sAthe kAyaM pada vadhAre joDela che. ane tyAM kArya pada mUkela nathI. e uparathI ahIM kAyArUpa AtmA levo. athavA potAnI kAyA evo artha levAthI ahIM baMdhabesato artha thaze, kAraNa ke ahIM kAussagnano prasaMga che. tethI tenA kAya-utsarga zabdamAM ja kAyAno tyAga mukhya che. spaSTa karavA kArya pada umeryuM che, te vAjabI ja che. che. A sUtro keTalAM gaMbhIra che ? ane tenA jevA mahatvapUrNa ane gaMbhIra arthevALA vicitra anvayo che ? te A uparathI kaMIka samajAze. kAussagano vizeSArtha 1. kAussagga uttara kriyA rUpa che, kemake kapaDuM dhoyA pachI tenA upara garama IstrI pheravavArUpa uttara kriyA karavAthI jema te vadhAre UjaLuM thAya che, tenI ghaDI bhAMgI jAya che, ane akakaDa tathA cakacakita thAya che. tema pratikramaNathI zuddhi thavA chatAM kAussaggathI vizeSa zuddha-zalyarahita ane pAparahita AtmA thAya che. kAussaggane zAstramAM vaNazodhana paNa kahela che. eTale ke zarIramAM paheluM zalya-sAla-phAMsa jema zastrakriyA [oNparezanathI vADhakApa karIne kADhI nAMkhavAmAM Ave che. ane pachI tenA upara malamapaTTA lagADavA rUpa uttarakriyA karAya che, tema kAussagga paNa traNa zalya kADhIne malama paTTArUpa che. 2. kAussagga- e Abhyantara cha prakAranA tapamAMnA prAyazcitta nAmanA pahelA bhedano pAMcamo bheda che, cha AvazyakamAMnuM eka Avazyaka che, bAhya tapamAMnA kAyaphaleza tapano paNa eka jAtano prakAra che. eTale ke te eka jAtanuM tapa paNa che. vaLI tenI racanA dhyAnane maLatI che. jema ke, kAusagga manapaNe karavAno hoya che. tenuM Asana-mudrA vagere dhyAnane lagatA che. eTale te eka prakAranuM dhyAna paNa che. paraMtu dhyAnamAM ane kAussagnamAM moTo pharaka che. dhyAna e yogavidyAno eka mukhya prakAra che. ane kAusagga e AdhyAtmika vidyAno eka prakAra che. yogavidyA eka prakAranI vidyA che. paraMtu sarva vidyAmAM AdhyAtmika vidyA zreSTha che. eTale yogavidyA paNa jyAM sudhI adhyAtmavidyAmAM sahAyaka tarIke upayogamAM Ave, tyAM sudhI te samyapha vidyA che. paNa jo te AdhyAtmika jIvananA lakSya vagaranI hoya, to te paNa mithyA vidyArUpa che. eTale dhyAna-kAussagnanuM aMga banI zake che. dhyAnamAM mAtra mananI ekAgratA karavAnI hoya che, je jhANoNapadathI sUtramAM sUcavAyela che. paraMtu kAyotsargamAM kAyAnA mamatvanA tyAgapUrvaka-kevaLa mokSanA uddezathI maunapaNe rahI dhyAna karavAno sAvadyayogano tyAga, traNa zalya rahita thavuM, hiMsA na karavI. ane ekaMdara karmono nAza karI mokSa meLavavAno uddeza na hoya, to te dhyAna AdhyAtmika jIvananuM aMga banI zakatuM nathI. paraMtu dhyAna sAthe uparanA uddezo rAkhavAthI ja kAussagga nAmanI mahAna jaina kriyA thaI samajavI. 3. A uparathI ema samajI rAkhavuM ke, dararoja sAmAyika vagere tIrthakara bhagavaMtoe batAvelI Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamaNa sUtra 25 dharmakaraNI karanAra zrAvaka jarUra ArAdhaka che. ane mAtra dhyAnanI Teva keLavavA ja dhyAnano abhyAsa kare, to tenI ArAdhatAne harakata nathI. paraMtu e mahAna, AdhyAtmika kriyAone choDIne tene badale ekalA dhyAnanI ja pAchaLa paDe, ane tene ja mokSano mukhya hetu mAne, to te ArAdhaka bhAve na gaNAya. kAraNa ke, koI khAsa jIvone bAda karIne sAmAnya rIte dhyAnathI traNa zalya rahita thavuM muzkela che. ane AdhyAtmika kAyotsarga sAthe dhyAna hoya, to sonuM ne sugaMdha samajavuM. paraMtu dhAro ke, dhyAna na AvaDatuM hoya, to paNa jeTale aMze AdhyAtmika mArgamAM prayANa teTalo to lAbha maLI ja cUke che. ane kAusagga sivAya ekalA dhyAnathI evo AdhyAtmika lAbha maLato nathI. te lAbhane badale A jamAnAmAM to daMbha, abhimAna, dharma ane dharmanAM sAdhano tarapha garbhita aNagamo keLavAya che tathA sAMsArika sukha sagavaDo meLavavAnA ane zarIra-mamatvanA UMDA saMskAro paDe che. dharmamArgamAM pravRtti karyAnI khoTI mAnyatA manamAM ghara ghAle che. jIvana saMyamI thatuM nathI. kAyotsarga yukata dhyAna, samAdhi vagere yoganAM aMgonI parAkASThA che ane ati vizuddha AlaMbana che. dhyAnAvasthA sAMgopAMga na hoya to paNa kAussagnamAM karavAnAM smaraNo ja eka uttama bhAvanAo tarIkeno lAbha Ape ja che. mATe dhyAna karatAM kAyotsarganI zreSThatA anekagaNI vizeSa che, e kadI jaina bALake vIsaravAnuM nathI. yaturviMzati stava sUtrano vizeSArtha (1) A eka svataMtra caturvizati stavanAme Avazyaka tarIke che, ane kAussagnamAM dhyeya tarIke paNa A sUtrane upayogI TharAvyuM che. eka navakAranA kAussagga sivAyanA tamAma kAussaggomAM moTe bhAge A sUtrano smaraNa tarIke upayoga che. mAtra logassa na AvaDato hoya tyAre tene badale cAra navakAra gaNavAnA hoya che. e uparathI A sUtra kAussagnamAM dhyeya-smaraNa tarIke mukhya che. (2) A sUtramAM mukhya traNa bhAga che. 1. covIsa tIrthaMkaronI evI zI mahattA che ? ke-jethI teonA nAmanuM smaraNa ATaluM badhuM mahattvanuM gayuM che? te mahattvanAM kAraNo 1lI gAthAmAM ApyAM che. teoe mohane jItyo che. kevalajJAna prApta karyuM che. aha-pote kRtakRtya hovA chatAM dharmatIrtha-nAmanI trikAlAbAdhita avicchinna prabhAvazAlI saMsthA-zAsana sthApela che. ane Ama karIne teoe jagatanA lokonAM jIvana UjaLAM banAvyAM che. athavA traNa lokamAM je kAMI uttamatA-sArApaNuM-UjaLApaNuM, UjaLI bAju che te A mahApuruSone AbhArI che. mATe teo ja sarvotkRSTa stutine lAyaka che - ema sUcave che. (3) vaLI A gAthAmAM eka mahattvano zabda e che ke, A covIseya tIrthakaro jene zraddhAvaMtane saMpUrNapaNe-ekasarakhI rIte mAnya, ArAdhya ane pUjya che temAM jarApaNa cUnAdhikatA rAkhe teTalI tenA jainapaNAmAM khAmI gaNAya. tethI sarva tIrthakaronuM astitva ane saMpUrNa pUjyatva svAmitva jaina zAsanane mAnya che. tethI tenA sarve anuyAyIone paNa mAnya hovuM ja joIe. tema hoya to ja Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro te jaina dharmanA anuyAyI gaNAya, ane to ja te logassa sUvathI stuti karavAne lAyaka gaNAya. A eka ghaNo ja mahattvano zabda che. (4) 2. bhAgamAM zrI RSabhadeva prabhuthI mAMDIne zrI vardhamAna svAmI sudhInA covIsa tIrthaMkara bhagavaMtonAM nAma ApyAM che. amoe te nAmo sAthe teonA janmanI nagarI, mAtApitA ane lAMchana pAchaLa ApyAM che tathA nAmonAM kAraNo ApyAM che. A bhAgamAM mukhyapaNe mAtra nAmo ja ApyAM che. ane pachInI sarva sAmAnya stuti saune lAgu karavAmAM AvI che. (5) 3 jA bhAgamAM paNa traNa bhAga che. temAMnI pahelI gAthAmAM e tIrthaMkaronA vizeSa guNo batAvyA che. ane bhakata teono prasAda mAge che. eTale ke vizno dUra thaI prathama teonI sAthe potAno saMbaMdha thAya ema Icche che. bIjA gAthAmAM mokSa mATe bodhi-samyagudarzana-ane uttama samAdhithI samyagU jJAna ane samyapha cAritranI prArthanA che. trIjI gAthAmAM mokSanI prArthanA che. A mukhya viSayo chatAM sAthe sAthe traNeyamAM tIrthakaronA vizeSa guNo batAvyA che. raja ane mela vagaranAM, jarA ane maraNa vagaranA moha jItanArAomAM zreSTha, tIrtha sthApanArA, kIrtita, vaMdita ane pUjita, jagatamAM uttama tarIke sAbita thaI cUkelA, mokSanA sAdhanarUpa samyagradarzana, jJAna ane cAritra ApanArA, caMdra karatAM nirmala, sUrya karatAM vadhAre prakAzaka, svayaMbhUramaNa samudra karatAM vadhAre gaMbhIra ane mokSamAM jate gayelA - siddha thayelA che, mATe tenI pAse mokSanI chevaTanI mAgaNI paNa ucita che. Ama adbhuta guNo ghaNI ja khUbIthI varNavyA che. ahIM ApavAnuM ke prasanna thavAnuM tIrthakara bhagavaMtone hotuM ja nathI, paNa bhakata teone nimitta banAvI jeTalo lAbha teothI laI zakAya, teTalo levo ane e lAbha teoe Apyo, ema upacArathI mAnI, mAtra prArthanA karavAmAM Ave che. tethI jaina zailI pramANe paNa barAbara saMgata che, ema spaSTa jaNAze. zrI covIsa ahaMtu tIrthaMkara bhagavaMtonAM nAmAdi = nagarI laMchana 1 2 nAma RSabhadevaprabhu ajitanAtha saMbhavanAtha abhinaMdana sumatinAtha padmaprabhusvAmI supArzvanAtha vinItA ayodhyA zrAvarti ayodhyA ayodhyA kauzAMbI vaNArasI pitA mAtA nAbhi rAjA jitazatru rAjA vijayA" jitAri rAjA senA " saMvara rAjA siddhArthI " maMgalA " zrIdhara rAjA suzIlA " pratiSThita rAjA pRthvI" vRSabha hAthI ghoDo vAMdaro kauMca rAtuM kamaLa sAthIo >> 5 megha rAjA kha = Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 t 10 11 12 13 14 15 16 17 18 chu chuM na ja 23 24 paMca pratikramaNasUtro caMdraprabhasvAmI suvidhinAtha zItalanAtha zreyAMsanAtha vAsupUjyasvAmI vimaLanAtha anaMtanAtha dharmanAtha zAntinAtha kunTunAtha aranAtha mallinAtha munisuvratasvAmI naminAtha neminAtha pArzvanAtha vardhamAnasvAmI caMdrapurI kAkaMdI bhaddilapura siMhapura caMpA kAMpilyapura ayodhyA ratnapura gajapura hastinAgapura gajapura mithilA rAjagRha mithilA saurapurI vaNArasI kSatriyakuMDa mahasena rAjA sugrIva rAjA dRDharatha rAjA viSNu rAjA vasupUjya rAjA kRtavarmA rAjA siMhasena rAjA bhAnu rAjA vizvasena rAjA sura rAjA sudarzana rAjA kumbha rAjA sumitra rAjA vijaya rAjA lakSmaNA rAmA nandA * viSNu jayA zyAmA suyazA suvratA acirA zrI ' 33 "" 35 "" 21 devI ' prabhAvatI padmA ' vA ' "" samudravijaya rAjA zivAdevI ' azvasena rAjA siddhArtha rAjA "" 33 vAmA ,, trizalA ' caMdra magara zrIvatsa khaDgI [geMDo] pADo sUkara siMcANo vajra haraNa bakaro nandAvarta kaLaza kAcabo lIluM kamaLa 27 === 24 tIrthaMkaronAM nAmonA hetuo 1. RSabhadeva - tIrthaMkaronI mAtAone AvatAM cauda svapnamAMhenA pahelA siMha svapnane badale marudevA mAtAe RSabhanuM svapna paheluM joyuM hatuM, tethI teonuM nAma RSabha rAkhavAmAM AvyuM hatuM. covIseyamAM pahelA tIrthaMkara hovAthI bIjuM nAma AdIzvara-AdinAtha paNa che. temane bharata ane bIjA navANuM putro hatA. bharatanA nAma uparathI A dezanuM nAma bharatakhaMDa paDyuM che. ane temane ArIsAbhavanamAM kevaLajJAna thayuM hatuM. bAkInAoe prabhu pAse dIkSA lai kevaLajJAna prApta karyuM hatuM. 2. ajitanAtha - pAsAnI ramatamAM prathama prabhunAM mAtA hArI jatAM hatAM, paraMtu prabhu garbhe jItavA lAgyAM jethI te mahimAthI teonuM nAma ajita pADavAmAM AvyuM hatuM. AvyA pachI 3. saMbhavanAtha - prabhuno garbhamAM avatAra thayA pachI duSkALamAM paNa dhAnyo acAnaka saMbhava thavAthI e mahimAe saMbhava nAma rAkhavAmAM AvyuM hatuM. 4. abhinaMdana - prabhu garbhamAM AvyA pachI iMdrAdika devo temanI mAtAne abhinaMdana ApavA vAraMvAra AvatA hatA. te mahimAe abhinaMdana nAma rAkhyuM hatuM. 5. sumatinAtha - eka chokarA viSe be mAtAonI takarArano jagaprasiddha nyAya, prabhu garbhamAM Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro hovAthI mAtAe barAbara karyo hato, tethI te sumati-sArI buddhi utpanna thavAnA mahimAthI prabhunuM nAma sumati rAkhavAmAM AvyuM hatuM. 28 6. padmaprabhasvAmI - mAtAne padmAnI zayyAmAM sUvAno dohada utpanna thayo hato, tethI padma evuM nAma prabhunuM rAkhavAmAM AvyuM hatuM. 7. supArzvanAtha - prabhu garbhamAM AvyA pachI mAtAnA banne paDakhAM suMdara thayAM, athavA bIjI prata pramANe pitAnA kuSTaroga yukata banneya paDakhAM prabhunI mAtAe hAtha pheravyAthI sAjAM thaI gayAM tethI supArzva nAma rAkhyuM hatuM. 8. caMdraprabhasvAmI - caMdra pIvAno dohada mAtAne utpanna thayo hato. te pradhAne yukitathI pUryo hato. te uparathI caMdraprabha nAma rAkhavAmAM AvyuM hatuM. 9. suvidhinAtha garbhamAM AvyA pachI mAtApitA sArI rIte vidhipUrvaka dharmanuM ArAdhana karavA lAgyA hatA. tethI suvidhi, ane macakuMdanA phUla jevA prabhunA dAMta hovAthI puSpadaMta e be nAma rAkhavAmAM AvyAM hatAM. - 10. zItaLanAtha - prabhunA pitAnA zarIre dAhajvara hato. prabhu garbhamAM AvyA pachI teonI mAtAe hAtha pheravyAthI zItaLa thayo hato. te parathI zItaLa nAma rAkhavAmAM AvyuM hatuM. 11. zreyAMsanAtha - daherAsaramAM pUjAtI devatA vaDe adhiSThita zayyA upara besavAthI bIjAne upadrava thato hato, chatAM bhagavaMtanI mAtAne garbhanA prabhAvathI temAM besavA chatAM upadrava thayo nahIM ane adhiSThAyaka deva cAlyo gayo. tethI zreyas thavAthI temanuM nAma zreyAMsa (siAMsa) rAkhyuM hatuM. (athavA sijjasa sijjAzayyA-aMsa] - 12. vAsupUjya - iMdramahArAja vasu ratno vaDe garbhanA mahimAthI mAtA-pitAnI pUjA karatA hatA eTale vAsupUjya nAma rAkhavAmAM AvyuM hatuM. 13. vimaLanAtha - zaheramAM daherA pAse UtarelAM strIpuruSa sUtAM hatAM, tenAMnA puruSa rUpa upara moha pAmelI hoI tyAM rahelI vyaMtarI strInuM rUpa karI te puruSanI strI tarIke goThavAI gaI. savAre banne vacce jhaghaDo thatAM rAjA-pradhAna kAMI paNa nirNaya na ApI zakayA tyAre prabhunI mAtAe garbhanA prabhAvathI banne strIone dUra rAkhI evo TharAva karyo ke "je strI potAnA pativratapaNAthI dUra UbhI UbhI paNa potAnA patine sparza karI zake, teno te pati che. te uparathI pelI vyaMtarIe devaprabhAvathI hAtha lAMbo karyo ke turata tene vyaMtarI samajI laI gunegAra gaNI, kADhI mUkI. Avo nyAya karavAnI vimaLa budghi utpanna thavAthI vimaLa nAma rAkhavAmAM AvyuM hatuM. 14. anaMtanAtha - mAtAe garbhanA prabhAvathI anaMtamAM-AkAzamAM aMta vagaranuM moTuM cakra bhamatuM dIThuM, anaMta ratnonI mALA dIThI. ane anaMta gAMThovALA dorAothI lokonA tAva maTADyA. tethI anaMta nAma rAkhavAmAM AvyuM hatuM. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamaNasUtro 15. dharmanAtha - garbhanA prabhAvathI mAtA pitAne prathama karatAM dharma upara atyaMta rAga thavAthI e nAma pADavAmAM AvyuM hatuM. 16. zAMtinAtha - zaheramAM cAlatA marakInA roganI mAtAe amI chAMTavAthI garbhanA prabhAvathI zAMti thaI, tethI e nAma rAkhyuM hatuM. 17. kuMthunAtha - mAtAe garbhanA prabhAvathI svapnamAM pRthvImAM moTo ratnamaya stubha dITho hato. zatruo kuMthu jevA nAnA thaI gayA hatA, ane kuMthu jevA nAnA moTA dareka jIvonI jayaNA pravata hatI. tethI prabhunuM nAma kuMthu rAkhyuM hatuM. 18. aranAtha - garbhanA prabhAvathI mAtAe svapnamAM ratnamaya Aro ane zUbha dIThA hatA. tethI e nAma rAkhyuM hatuM. 19. mallinAtha - mAtAne eka rAtrIe chaye RtunAM phUlonI zayyAmAM sUvAno dohada thayo hato. garbhanA prabhAvathI devatAe pUrNa karyo hato. te parathI mallikumAra nAma rAkhavAmAM AvyuM hatuM. 20. zrI munisuvratasvAmI - bhagavaMta garbhamAM AvyA pachI mAtApitA muninI peThe zrAvakanAM bAreya uttama vrato sArI rIte pALavA lAgyA. te uparathI e nAma rAkhavAmAM AvyuM hatuM. 21. naminAtha - AjubAjunI sarahada upara rahelA zatru rAjAo caDI AvI killAne ghero nAMkhI paDyA hatA. te vakhate rAjA nirupAya thavAthI prabhunI mAtAe killA upara caDI zatru rAjAo sAme karaDI najara karI jethI teo garbhanA prabhAvathI namI gayA ane pachI mAtAe saunA upara mIThI najara karI ane mAthe hAtha pheravyo jethI teo potapotAne sthAnake gayA. A uparathI A nAma pADavAmAM AvyuM hatuM. 22. ariSTanemi-mAtAe garbhanA prabhAvathI svapnamAM-kALAM ariSTa ratnonI rela tathA AkAzamAM UchaLatuM cakra dIThAM hatAM. tethI ariSTanemi nAma rAkhavAmAM AvyuM hatuM. 23. pArzvanAtha - aMdhArI rAte mAtAe garbhanA prabhAvathI potAnA paDakhAmAM-pAsAmAM sarpa jato dITho hato ane tenA javAnA mArgamAM rAjAno hAtha hato te temaNe UMco karyo. rAjA jAgyA ane kAraNa pUchayuM, pachI dIvo maMgAvI khAtarI karI joI, to sarpa hato. aMdhArI rAte paDakhe jato sarpa mAtA garbhanA prabhAvathI joI zakyA hatA. te uparathI pArzva evuM nAma rAkhavAmAM AvyuM hatuM. 24. vardhamAna - pitAnA gharamAM RddhisiddhinI vRddhi thavA lAgI hatI tathA zatruo AjJAmAM vartavA lAgyA. te garbhano prabhAva jANI vardhamAna nAma rAkhyuM hatuM tathA bAlya avasthAmAM aMgUThAthI me kaMpAvyo hato, ane bAlya avasthAmAM ja AmalakI krIDAmAM devane haMphAvyo hato, tethI IdramahArAjAe bIjuM nAma mahAvIra evuM paNa rAkhyuM hatuM. te uparAMta jJAtaputra, devAryaka vagere nAmo paNa bhagavaMtanAM prasiddha che. [tIrthakaronAM nAmonA prAkRta zabdonA niryukitanA dhoraNe zrI niyukitakAro judA judA artho Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 paMca pratikramaNa sUtro kADhI, te vakhate banelA banAvo sAthe saMgata karyA che, ema jaNAya che. niyaMtinI e zailI che, tethI tema karI zakAya che.] bhagavaMtonAM zarIranA vargo-2. padmaprabha ane vAsupUjya svAmIno lAlavarNa 2, caMdraprabha svAmIno ane suvidhinAtha prabhuno zvetavarNa 2. mahinAtha ane pArzvanAthano lIlo varNa, 2. muni suvrata svAmI ane ariSTa neminAthano zyAmavarNa, tathA bAkInA 16 tIrthakara bhagavaMtono suvarNa jevo varNa samajavo. A uparAMta, dareka tIrthaMkara bhagavaMtanI UMcAI, AyuSya vagere tathA bIjI ghaNI hakIkato AvazyakavRtti tathA triSaSTizalAkA puruSa caritra vagere moTA graMthomAM ghaNA ja vistArathI jANavA jevI che. IriyAvahiyA paDikakamavAno vidhi 1. sthApanAcArya ke sAkSAt AcArya mahArAja na hoya to vidhipUrvaka sthApanAcAryanI sthApanA karavI. 2. pachI-IcchAmi khamAsamaNo ! sUtrathI guru vaMdana karI, IriyAvahiya, tasya uttarI ane annattha sUtra kahI, eka logassano na AvaDe to cAra navakArano kAussagga karI namo arihaMtANaM" kahI, kAussagna pArI-pragaTapaNe caturvizati nAmastavalogassa sUtra kahevuM. kAussagna karavAno vidhi 1. UbhA rahI kAussagna karavo hoya to- be paga vacce AgaLathI cAra AMgaLa, ane pAchaLathI kAMIka ochI jagyA rAkhI, AjubAju ke upara TekA vagara, sthira ane zarIre sIdhA UbhA rahevuM. be hAtha chUTA nIce namAvavA, DAbA hAthamAM caravalo ane jamaNA hAthamAM muhapatti rAkhavI. Doka sIdhI rAkhI najara nAsikAnA agrabhAga upara rAkhI, prasanna mukhathI taddana manamAM navakAra maMtra ke logassano uccAra karavo. te vakhate nIcenA tathA uparanA dAMta paraspara aDakavA na joIe. zrAvikAe tathA sAdhvIjI mahArAje mAthuM DhAMkeluM hovuM joIe, ane nIce namAveluM hovuM joIe. 2. beThA beThA kAussagna karavo hoya to - palAMThI vALI DhIMcaNa upara banne hAtha khullA rAkhavA, paraMtu jamaNA hAthamAM muhapatti rAkhavI ane DAbo hAtha khAlI rAkhavo, bAkI upara pramANe. caravaLo hoya to tenI dAMDI khoLAmAM rAkhavI. 7. sAmAyika vidhinAM sUtro muhapatti paDilehaNano vidhi ane tenA 25 bola. [koIpaNa kriyA karatI vakhate, dareka upayogI upakaraNo tathA makAna vagerenuM paDilehaNa karavuM Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 31 ja joIe ane pramArjanA paNa karavI joIe. paraMtu ema na karI zake teNe TUMkAmAM paDilehaNa tarIke muhapattinuM paDilehaNa tathA zarIranI pramArjanA karavAthI cAlI zake. tema ja koIpaNa kriyAnI zarUAta sUcavanAra kriyA tarIke, paNa muhapatti paDilehaNA karavAnuM hoya che. koIpaNa jaina kriyAmAM-ahiMsA, saMjama ane tapa-hoya ja che. muhapatti paDilehaNamAM paNa te ja tatvo che.]. 1. ubhaDaka beso. 3. muhapatti ukelo. 2. be hAtha be paganI vacce rAkho. 4. banne hAthathI bane cheDA pakaDo. 5. muhapatti sAme daSTi rAkho, ne bolo sUtra 6. pachI tene DAbA hAtha upara mUkI DAbe hAthe pakaDelo cheDo jamaNe hAthe pakaDo, ane jamaNe hAthe pakaDelo cheDo DAbe hAthe pakaDI sAme joI. artha, tattva karI sahuM. 7. pachI DAbA hAtha taraphano bhAga traNa vAra khaMkhera, te vakhate samyatva mohanIya, mizra mohanIya, mithyAtvamohanIya pariharuM. 8. vaLI DAbA hAtha upara muhapatti mUkI, pAkuM pheravI jamaNA hAtha taraphlo bhAga traNa vAra khaMkheratAM nIcenA anukrame traNa bolo kAma rAga, sneharAga, daSTirAga pariharuM. 9. muhapattino madhya bhAga DAbA hAtha upara nAMkhI, vacalI ghaDI pakaDI bevaDI karo. 10. jamaNA hAthanA AMgaLAnA traNa AMtarAmAM muhapatti bharAvo. 11. pachI DAbA hAthanI hathelIne na aDe evI rIte traNa Tape kAMDA sudhI lAvo ane dareka vakhate bolo sudeva, suguru sudharma AdaruM. 12. pachI hAthane aDe tevI rIte kAMDethI hathelI sudhI traNa Tape laI, kAMIka kADhI nAMkhatA ho, tema traNa Tape karo ne bolo kudeva, kuguru, kudharma pariharuM. 13. vaLI traNa pe hathelIthI kAMDA sudhI muhapatti adhdhara rAkhI aMdara lo, ane bolo jJAna, darzana, cAritra AdaruM. 14. vaLI traNa Tape bahAra kADho ane bolo Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 jJAna, darzana, cAritra virAdhanA parichuM. 15. vaLI e ja rIte traNa Tape aMdara lo ane bolo-managupti, vacanagupti, kAyagupti AdaruM. 16. vaLI ema ja traNa Tape bahAra kADho manadaMDa, vacanadaMDa, kAyadaMDa pari. zarIranI paDilehaNano vidhi ane tenA 25 bola. 1. ema AMgaLAmAM bharAvelI muhapattithI DAbA hAthanI vacce, ane banne bAju, ema pramArjo ne bolo. hAsya, rati, arati parihatuM. 2. evI ja rIte DAbA hAthanA AMgaLAonA AMtarAmAM muhapatti rAkhI jamaNA hAthe, e pramANe vacce ane banne bAjue pramArjanA karo ane bolo bhaya, zoka, dugaMcchA parihatuM. paMca pratikramaNasUtro 3. pachI AMtarAmAMthI muhapatti kADhI laI, bevaDIne bevaDI muhapattinA banne cheDA banne ya hAthathI pakaDI mAthA upara vacce ane be bAjue traNa pramArjanA karatAM anukrame bolokRSNa lezyA, nIla lezyA, kApota lezyA, parihatuM. 4. vacce ane be bAjue traNa vAra moM para pramArjanA karo ane anukrame bolorasagArava, RddhigArava, sAtAgArava parihatuM. 5. ema ja vacce ane be bAjue chAtI upara traNa vAra pramArjanA karo, ane bolomAyAzalya, niyANazalya, mithyAtvazalya parihatuM. 6. have muhapatti be hAthamAM pahoLI pakaDI jamaNA khaMbhA para pramATM, ane bolokrodha, mAna parihatuM. 7. emane ema DAbA khaMbhA upara pramArjanA karo, ane bolo mAyA lobha pari MduM. 8. pachI jamaNA paganI vacce ane banne bAjue ema caravaLA vatI traNa vakhata pramArjatI Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro vakhate bolo pRthvIkAya, apakAya, teukAyanI rakSA karuM. 9. e ja pramANe DAbe page, vacce ane banne bAjue pramArjanA karo ane bolo ke vAukAya vanaspati kAya, trasa kAyanI rakSA karuM. sakala jainazAstronuM mukhya bIja zrImad avazyaka-sUtra. 10. sAmAyika daNDaka-sUtra karemi[2] 'bhane [1] sAmAi, [3]"sAvajejoga paccakhAmika javaniyama"pajajuvAsAmi. = duvihaM = 'tiviheNa -maNeNaM, vAyAe, kAeNa; na karemi, ane kArami. "tassa-[4] bha :-[5] paDikamAmi, niMdAmi garihAmi [6] akhANa vosirAmi. gAthArtha:- he (tIrthakara bhagavaMta! [ApanA upadeza pramANe, ane te guru mahArAja ! ApanI AjJA pramANe) huM yathAzakti sAmAyika [anAdikALanI viSama sthiti aTakAvI mArA AtmAnI sama sthiti) karuM chuM. karavA icchuM chuM.]. *traNa prakAre eiTale mana, vacana ane kAyAe karI, tathA be prakAre : eiTale na karavuM ane na karAvavuM; [ema 6 prakAre, have pachI mArA mananA be ghaDInA] niyama "sudhI huM "sAvadya "yogono tyAga karuM chuM, [ane tyAM sudhI be ghaDI sudhI ApanI] "sevA karuM chuM. - he bhagavanta gira mahArAja te siAvagha yogo kadAca thaI jAya, tathA jUnA thayelA che, tenuM pratikramaNa karuM chuM, huM pote tenI niMdA karuM chuM, Apa samakSa paNa tenI gaha karuM chuM, [game te bhoge sAmAyikamAM sthira rahevA khAtara mArA bAhya- AtmAne tyAga karuM chuM. rebhi saMte sUtrano vizeSArtha svayaMbudra eTale potAnI meLe bodha pAmelA zrI tIrthakara bhagavaMto jyAre dIkSA le che, tyAre namo siddhANaM kahI zrI siddha bhagavaMtone namaskAra karI "karemi sAmAIyaM savvasAvajaMjogaM paccakhAmi jAva jIvAe tivihaM tiviheNuM moNa, vAyAe, kAga, na karemi, na kAravemi, karaMtRpi anne na samANAminaralsa-paDikanamAmi, niMdAmi gariyAmi, aprANa vosirAmi. e pramANe sUtrano Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 paMca pratikamANasUtro uccAra kare che. bhaMte zabda bolatA nathI. sAdhu mahArAja ane sAdhvIjIo dIkSA letI vakhate ane badhI kriyAomAM karemi ane ta zabdo pachI bhajo ! pada vadhAre bole che. zrAvaka-zrAvikAo sAmAyika pratikramaNamAM upara Apelo sUtrapATha bole che. temAM pauSadha uccaravAno hoya, to sAmAIyane badale posahaM bole che, ane tenA vistAra tarIke - AhAra posahaM, zarIra sakakAra posahaM, avAvAra posahaM, baMbhacera posahaM-sabao desao; ane jAvaniyamane badale jAva divasa ke jAva ahoranuM zabdo uccAre che, tathA bAra vratanA uccAramAM ke pAMca ja mahAvratanA uccAramAM e paccakkhANa svarUpa hovAthI pANAIvAyaM paccakhAmi vagere bolAya che. A sUtra jena-zAsananuM ane dharmanuM mULa che. jaina dharmanAM tamAma zAstro A sUtranA vivecana rUpe ja che. jaina dharmanI sarva AjJAo garbhita rIte AmAM gUMthAyelI che. AmAMdravyAnuyoga, gaNitAnuyoga, caraNakaraNAnuyoga, ane kathAnuyoga paNa samAyelA che. A sUtranAM judAM judAM pado pratikramaNa vagere aneka vidhionAM sUtromAM gUMthAyelAM che. cha AvazyakatAnI sUcanA A sUtramAM gUMthAyelI dAkhalA tarIke :- banneya bhajo ! padamAM-1 luM, caturvizatistava Avazyaka sUcaka che, ane bIjuM, guruvaMdana Avazyaka sUcaka che. sAmAIya, paccakakhAmi, paDikamAmi, appANa vosirAmi e cAre pado sAmAyika, paccakakhANa, pratikramaNa ane kAussagna AvazyakanI sUcanAo spaSTa rIte kare ja che. A sUtranuM nAma jo ke sAmAyikasUtra kahevAya che. te uparAMta tenuM nAma Avazyaka sUtra paNa kahevAya che. vaLI bAkInAM pAMca Avazyaka sUtro AmAMthI ja nIkaLyAM che. mATe te sAmAyikanAM aMgo paNa kahevAya che. ane ema chaye AvazyakanAM sUtrono vistAra karIe to dvAdazAMgI pUrI thAya. A sUtramAM-tivihaM tivihoNuM e pado savva sAvajja joga paccakakhAminA vistAra rUpe che. ane mANoNe vagere tathA na karemi vagere pado tivihaM tiviheNaMnA vivecana rUpe che. paDikamANanA vadhArA rUpe niMdAmi, gariyAmi pado che. jaina dharmanI jeTalI dhArmika vidhio che, te darekamAM A karemi sUtra ke teno koI paNa bhAga ane temAMnA cha Avazyako garbhita rIte ke spaSTa rIte goThavAyelA jovAmAM Ave che. * sAmAyikamAM A sUtra mukhya hovAthI tenuM nAma sAmAyika daMDaka paNa kahevAya che. daMDaka eTale mahApATha A sUtra nAnuM chatAM mahApATha eTalA mATe kahevAya che ke A sUtra upara sarva Agamo racAyelA che. mATe A pavitra ane mahattvanA pAThano uccAra banatAM sudhI jAte na karatAM guru ke vaDIla pAse karAvAya che. mATe A sUtra atyanta pUjya che. sAmAyika vicAranAM navAra - 4. nikSepA, 7. naya, 5. kAraNa, 3. yAdika 4. pramANa, 3. tripadI, 7. bhaMga, 6. dravya, 9. navatattva. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro sAmAyikamAM praveza karavAno vidhi 1. vidhi pramANe iriyAvahiyA paDikamavA. 2. pachI sattara saMDAsAnI pramArjanA sAcavI. icchAmi khamAsamaNo ! vaMdiuM ? jAvaNijjAe, nisIhiAe ? guru kahe - chUMdaNuM, ziSya kahe - matthaeNa vaMdAmi, icchAkAraNa saMdisaha bhagavan! sAmAyika muhapatti paDilehuM ? guru kahe - paDileveha. ziSya kahe - icchuM, - pachI vidhi pramANe besI vidhi pramANe muhapatti tathA zarIranI paDilehaNA karavI. 3. pachI e ja pramANe khamAsamaNa ! daI icchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! sAmAyika saMdisAhuM ? guru kahe - saMdisAveha. ziSya kahe - icchuM. 35 pachI te ja pramANe khamAsamaNa daI icchAkAreNa saMdisaha bhagavan! sAmAyika ThAuM ? guru kahe - ThAeha. ziSya kahe - icchuM. - - 4. pachI eka navakAra gaNI - icchAkArI bhagavan ! pasAya karI sAmAyika daMDaka uccarAvojI ! pachI guru-karemibhaMte ! sUtrano uccAra kare. ziSya be hAtha joDI mastake caDhAvI manamAM bolI sUtra grahaNa kare. guru na hoya to vakIla, ane te paNa na hoya, to pote jAte uccAra karI le. - 5. pachI e ja pramANe khamAsamaNa ! daI - icchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! besaNe saMdisAhu ? saMdisAveha. ziSya kahe - icchuM. e ja pramANe khamAsamaNa ! daI icchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! besaNe ThAuM ? guru kahe - ThAeha. ziSya kahe- icchuM. guru kahe ' 6. e ja pramANe khamAsamaNa ! daI icchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! sajjhAya saMdisAhuM ? guru kahe - saMdisAveha. ziSya kahe - icchuM. e ja pramANe khamAsamaNa ! daI icchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! sajjhAya karUM guru ? kahe- karaha. ziSya- icchuM. pachI hAtha joDI traNa navakAra gaNIne kaTAsana upara besavuM. sAmAyinA vidhino vizeSArtha A vidhimAM keremi- sUtra ke jenuM nAma sAmAyika daMDaka sUtra che, te mukhya che. tenA uccArathI sAmAyikanI pratijJA levAya che. ane sAvadya yogano tyAga thAya che. te paNa gurunI AjJApUrvaka ja karavAnuM hovAthI 'sAmAyika saMdisAhuM ?' ane 'sAmAyika ThA ?'nA Adezo mAgavAmAM Ave che. sAmAyika jevI niravadya zuddha kriyAmAM pravezavA pahelAM zarIra, makAna, vastra, upakaraNo vagerenA pratilekhana ane pramArjanAnA upalakSaNa tarIke muhapattinuM paDilehaNa karavAnuM che, jethI bAhya temaja AMtara zuddhi barAbara thAya che. ane iriyAvahiyA paDikkamavAnuM kAraNa to koI paNa jaina kriyA karavAnI hoya tenA pahelAM hiMsAdi doSarahita thavuM, traNa zalyarahita thavuM, tathA bIjAM paNa pApakarmono nAza karavo ane covIseya Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro tIrthaMkaro ane potAnA pUjyanuM avalaMbana levuM vagere taiyArI karyA pachI ja sAmAyikamAM praveza karI zakAya che. temAM jarUra paDe to zarUAtamAM sthApanAcArya sthApavA mATe navakAra ane paMciMdiya sUtra bolI sthApanAcArya sthApavAnA hoya che. A viSe AgaLa AvI gayela che. 36 have sAmAyikanI pratijJA lIdhA pachI temAM lIna thavA mATe svAdhyAya dhyAna karavAnI icchAvALo sAdhaka te mATe AjJA mAge che ane tenA sUcaka tarIke TUMkAmAM traNa navakAra gaNe che. paraMtu svAdhyAya dhyAna UbhA UbhA karI zakavAne azakata besavAnA Adezo mAge che. A parathI sAmAyika banI zake tyAM sudhI UbhA UbhA ja levAnuM hoya che. sAmAyikamAM zuM karavuM ? traNa navakAra gaNI nIce besI-sAmAyikamAM lIna thavuM eTale zuM ? 1. potAnA AtmAnI zuddhi je pramANamAM hoya, te barAbara dhyAnamAM lai, samyagdarzana, jJAna ane cAritramAM AgaLa vadhavuM. ane sAvadya pravRttiomAMthI taddana mana, vacana, kAyAne kheMcI levAM, potAnAM pApo ane aparAdhono pastAvo karavo, mokSanI abhilASA jAgrata karavI ane ekAgra thaI javuM. kAyotsarga dhyAnamAM lIna thayuM. anaMta bhavonI paraMparA pachI prApta karelA saMyama sthAnakothI AgaLanA saMyama-sthAnaka upara caDavA prayatna karavo eTale sAmAyika karavuM. 2. mahApuruSonAM caritro ane tIrthaMkara bhagavaMtonAM caritro bhAvavAM. 3. kAMI paNa dhArmika vicArone poSaNa Ape tevAM pustakono svAdhyAya karavo athavA gAthAo vagere kaMThe karavI. 4. navakAravALI ke AnupUrvI gaNavI. pAchalI gAthAonuM punarAvartana karavuM. guru sAthe dharmacarcA karavI. bIjAne svAdhyAya karAvavo vagere. 5. 3ra doSo avazya TALavA. e sAmAyika karavAnI sIdhI, saraLa ane vyavahAru yojanA che. 32 doSa TALe eTale lagabhaga sAmAyika thaI jAya. sAmAyikamAM varjavAnA 32 doSo 10 mananA - 1. zatru upara krodha karavo, 2. aviveka ciMtavavo, 3. sUtrArtha na vicAravo. 4. manamAM kaMTALavuM, pa. yazanI icchA rAkhavI, 6. avinaya karavo. 7. bhaya rAkhavo. 8. sAMsArika kAmanA vicAro karavA, 9. sAmAyikanuM phaLa maLaze ke nahIM ? tevo vahema rAkhavo. 10. niyANuM karavuM. [niyANuM eTale koI paNa sAMsArika phaLanI icchA.] 10 vacananA - 1. kuvacana bolavuM, 2. huMkAra-garva karavo, 3. pApanuM kAma karavA kahevuM, 4. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro lavAro karavo, 5. kajiyo-kalaha karavo, 6. "Avo', 'va', 'beso' vagere hukamo, satkAranAM vAkayo bolavAM, 7. gALo devI, zApa devA, 8. bALakane ramADavuM, 9. kUthalI, niMdA, vikathA karavI, 10. ThaThThAmazkarI karavI. 12 kAyAnA. - 1. Asana sthira na rAkhavuM, 2. cAre ya tarapha joyA karavuM, 3. sAvadya kAma karavuM, 4. ALasa maraDavI, 5. avinayIpaNe vartavuM, 6. oThuM laIne besavuM, 7. mela utAravo, 8. kharaja khaNavI, 9. eka paga upara paga caDAvI besavuM. 10. DhAMkavA lAyaka aMga ughADuM mUkavuM, 11. ughADuM mUkavA lAyaka aMga DhAMkavuM, 12. UMghavuM. ekathI vadhAre sAmAyika karavA viSe e pramANe be ghaDI barAbara thAya sAmAyika pAravuM. be ghaDI eTale 48 miniTa. kharI rIte sAmAyika karanAra sAdhaka eTalo badho sAvadhAna hovo joIe ke be ghaDIno upayoga rahevo joIe. paraMtu je bIjuM ke trIjuM sAmAyika levuM hoya to pAryA vinA pharIthI uparanA vidhi pramANe sAmAyika levuM. te vakhate sakjhAya karuM ne badale "sajajhAyamAM chuM." ema bolavuM. paraMtu je cothuM sAmAyika levuM hoya to vidhi pramANe pArI pharIthI uparanI vidhi pramANe sAmAyika levuM. 8. sAbhAthi pAravAnA vidhinAM sUtro 11. sAmAIya-vaya jUtto-sUtra 1. zabdArtha:- sAmAIya-va-yajuno sAmAyika vrata lIdhuM hoya te. jAva=jyAM sudhI, mANe manamAM. hoI=hoya. niyama-saMjuro niyama dhArI. chinnaI chedI nAMkhe, nAza kare. asuha azubha. kamaM karma. sAmAIyaM=sAmAyika. jattiyA-vArA=jeTalI vAra. sAmAIyami=sAmAyika. u=ane. kae kare tyAre. samaNo-sAdhu. iva=jevo. sAva thAvaka. havaI=hoya. jamahA=jethI. eNaM=e. kAraNeNaM kAraNathI. bahuso ghaNI vAra kujA karavuM joIe. "sAmAIya-vayajutto, 'jAva maNe hoI niyamasaMjuro ''chinnaI "asuI kamma, sAmAIyaM jattio dvArA sAmAIyammi 'u'kae, samaNo ivasAva havaI jamyA eeNakAraNeNaM "bahusso, sAmAIyaM kujA tArA, Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 paMca pratikramaNa sUtro sAmAyika vidhie lIdhuM, vidhie pAyuM; vidhi karatAM je koI avidhi juo hoya, te savi hu mana, vacana, kAyAe karI micchAmi dukko daza mananA, daza vacananA, bAra kAyAnA, e batrIza doSa mAMthI je koI doSa lAgyo hoya, te savi hu mana, vacana, kAyAe karI micchAmi dukanDa. gAthArtha:- jyAM sudhI manamAM niyama dhArI hoya, tyAM sudhI sAmAyika vratavALo[gaNAya [ane] "jeTalI vAra sAmAyika hoya teiTalIvAra] azubha karmane chede che. ane jyAre zrAvaka sAmAyika kare yiAre zramaNamuni jevo ti] je kAraNe "thAya che, "e kAraNe ghaNI vAra" sAmAyika karavAM joIe. sAmAIya-vaya-jItto sUtrano-vizeSArtha sAmAyikanuM mahattva sUcavanArI ane vAraMvAra sAmAyika karavAnI bhalAmaNa karanArI A banneya gAthAo zrIbhadrabAhu svAmI mahArAjAe racela thI Avazyaka niryuktinI che. A gAthAo sAmAyika karavAnI bhAvanA TakAvavA mATe che. sAmAyikamAM mana, vacana ane kAyA barAbara parovavAthI sAmAyikanuM phaLa barAbara maLe che. sAmAyika pALavAno vidhi 1. khamAsaNama daI, iriyAvahiyA paDikamavA. 2. pachI e ja pramANe khamAsamaNa daI IcchAkAreNa saMdisaha bhagavana! muhapatti paDilehuM? guru kahe - paDileha. ziSya kahe - icche. ema kahI vidhipUrvaka muhapatti tathA zarIranI paDilehaNa karavI. 3. pachI khamAsamaNa daI, icchAkAreNa saMsiha bhagavad ! sAmAyika pAruM? guru kahe - puNovi kAyavyuM. ziSya kahe- yathAzakti, pachI khamAsamaNa ! daI, icchAkAreNa saMdisaha bhagavana! sAmAyika pAyuM guru kahe - AyAro na munavyo. ziSya kahe - tahatti. 4. pachI-caravaLA ke kaTAsaNA para jamaNo hAtha sthApI. eka navakAra kahI-sAmAIya-va-juno sUtra kahevuM. 5. je sthApanAcArya sthApyA hoya, to jamaNo hAtha mukha sAme rAkhI [usthApanI mudrA karI eka navakAra gaNavo. sAmAyika pALavAnA vidhino vizeSArtha 1. sAmAyika pAratI vakhate paNa pharIthI iriyAvahiyA paDikamavAnI jarUra eTalA mATe jaNAya Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 39 che ke-sAmAyika daramyAna kAMI paNa mana, vacana kAyAthI sAvadha yoga sevAI gayA hoya, tenI zuddhi thaI jAya. eTale sAmAyika sAMgopAMga zuddha ja thAya. muhapattinA paDilehaNanI jarUra paNa e pramANe pramArjanA paDilehaNanI pharIthI cokakasAI mATe che. 2. gura pharIthI sAmAyika karavA kahe che. tyAre pALanAra potAnI zakti na hovAnuM jaNAvI pALe che tyAre guru chevaTe AcAra na choDavAnuM kahe che. pALanAra sAdhaka tahatti kaI AjJA mAthe caDAve che. pachI sAmAyika vAraMvAra karavAnI bhAvanA bhAvatAM pahelAM maMgalAcaraNa tarIke navakAra gaNe che. ane vidhiavidhi tathA 3ra doSanuM micchAmi dukakaDa daI sAMgopAMga zuddha sAmAyikanuM phaLa meLavavA icche che. 3. utthApanI mudrA eTale mukha sAme jamaNA hAthanI hatheLI rAkhavI. jema sthApanAcArya sthApatI vakhate sthApanI mudrA karI hatI tema utthApana karatI vakhate utthApanI mudrA karavI ja joIe. ane te prasaMge navakAra maMtra mAtra utthApanI mudrAne paNa sUtrapAThavALI banAvavAnuM jaNAya che. 8. zrI laghuthaityavaMdhana vidhinAM sUtro. 12. zrI jaga-cintA-maNi-caityavaMdana-sUtra-1 zabdArtha :- saiyadaherAsara ke pratimA. jaga jagatamAM. ciMtAmaNi ciMtAmaNi ratna samAna. nAhakanAtha. raphakhANa =rakSaNa karanAra. satyavAha= sArthavAha, AgevAna. bhAva=padArtha. viakhaNavicakSaNa-jANanAra. aThThA-va-aSTApada parvata. saMkavie sthApela. rUvarUpa pratimA. kammaTha-ATha karma. viNAsaNa nAza karanAra. jayaMtu= jayavaMtA varto. apaDihaya sAsaNa=pratihata zAsanavALA, kayAMya paNa jeonI AjJA na rokAya tevA. 1 kamma-bhUmihiM karma bhUmimAM. paDhama saMghayaNi=prathama saMghayaNavALA. ukAsaya utkRSTa sattariya ekaso ne sittera jiNavaraNa jinavaronuM. viharata vicaratuM. labbaImaLe che. navakoDihiM navoDa. kevalaNa kevalIonuM. koDi-sahassa hajAra koDa. nava=nava. sAhU sAdhuo. gammaI jaNAya che. saMpaIkahAlamAM. muNi=munirAja. bihuM be, koDihiM kroDa, varanANa-kevalajJAnI. samagaha zravaNa. koDi-sahasa-dua be kroDa hajAra. guNijajaI stuti karavI. nicca nitya-hameza. vihArivahANAmAM. 2 jayau= jayavaMtA varto. sAmiya=he svAmI ! risahasSabhadeva prabhu! santajiM=zatruMjaya upara. urjAti giranAra upara. pahu nemi-jiganeminAtha jinezvara prabhu. vIra mahAvIra svAmI. sacca-uri-maMDaNasAcora nagaranA zaNagArarUpa. bharUacchahiM bharUcamAM. muNisuvya munisuvrata svAmI. muhari-pAsa muhari nagaramAM birAjamAna pArzvanAtha svAmI. duha-duria-khaMDaNa du:kha ane pApano nAza karanAra. avara-videhi mahAvideha kSetramAM. cihuM cAreya. disi dizAomAM. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro vidisi= khUNAomAM. jiM=je. kevinakoI paNa. tIANAgaya-saMpaI atIta, anAgata ane vartamAna-bhUta, bhaviSya ane vartamAnamAM. vaMdU vaMdana karuM chuM. jiNa salaeNvi sarva jinezvarone. 3 sattANavaI sattANuM. sahassA hajAra. lakakhA=lAkha. chappanna chappana. aThakoDio ATha koDa. battIsaya batrIza-so. bAsiyAI khyAzI, tiloe trilokamAM. ceIe caityone. vaMde vaMdana karuM chuM. 4 panarasakoDI sayAI=pannara koDa-so. bAyola betALIsa. aDavannA aThThAvana. chattIsa-sahasa chatrIsa hajAra. asiI eMzI. sAsaya-biMbAI zAzvata pratimAo. pagamAmi namuM chuM, praNAma karuM chuM. 5 [ziSya-] IcchAkAreNa saMdisaha bhagavan! caitya-vandana karuM ? [guru-](kareha') [ziSya-] iccha' jaga-cintA-maNi ! jagannAha ! jaga-guru ! jagarakhaNa ! jaga-bandhava ! jaga-satya-vAha ! jaga-bhAva- viakhaNa ! aThA-vaya-saMkavia-rUva ! kamaTha-viNAsaNa ! cauvI saMpi jiNa'-vara ! "jayaMtu "apaDihayasAsaNa ! 1. kamma-bhUmihiM kamma-bhUmihiM paDhama-saMghayaNi-; uosaya sattari-saya, jiNa-vANa viharaMta labhaI "nava-koDihiM kevaliNa", koDi sahassa "nava sAhu gammaI / saMpaI jiNavara vIsa muNi, "bihuM koDihiM varanANa*, samaNaha joDi-sahasa-duA, yuNijjaI** nicca avihANi rA "jayau sAmiya jayau sAmiya, risaha 'satteji, urjiti" pahu-nemi-jiNa, jAu vIra ! "sacca-uri-maMDaNa ! bharu-acchahiM muNi-suvyaya ! muhari-pAsa ! dukha-duria- khaMDaNa ! avara-videhiM patitya-carA "cihuM disi vidisi jiM kavitIANAgaya-saMpaI a, vaMdu "jiNa asalaeNvi zA sattA-havaI sahassA, lA chappana "akoDio | batti-sarya bAsiyAI, tia-loe ceIe vaMde Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtra 41 'panarasa-koDi-sayAI, koDi bAyAla alakha aDavanA ! chattisa-sahasa asiI "sAsaya-biMbAI "paNamAmi pA gAthArtha - ziSya :- he bhagavana! Apa IcchApUrvaka AjJA Apazo ? ki huM cetyone vaMdana karuM? guru :- (karo ) ziSya :- huMe ja IcchuM chuM [aSTApada parvata uparanA covIsa tIrthaMkara prabhune vaMdana he jagatanAM cintAmaNi ratno ! he jagatanA nAyako ! he jagadguruo ! he jagatanA rakSako ! he jagatanA baMdhuo! he jagatanA mokSamArgamAM] sArthavAho! he jagatanuM svarUpa jANavAne vicakSaNo ! he aSTApada parvata upara bharatacakravartIe sthApelI pratimAovALA! he ATha karmane nAza karavAvALA ! he apratihata kiyAMya paNa na rokAya evA zAsanonA sthApanArAo! he covIseya tIrthaMkara bhagavaMto ! [Apa sarve vijaye pAmo ! [vijaya pAmo !] 1. vicaratA utkRSTa ane jaghanya tIrthaka vagerene vaMdana. dareke dareka karmabhUmimAM thaIne vadhAremAM vadhAre vicaratA pahelA saMghayaNavALA ekasone sittera "tIrthakara bhagavaMto maLI zake che. nava koDa kevaLajJAnIo, ane "nava hajAra koDa [90000000000] sAdhuo "maLe che. hAlamAM viza" tIrthakara bhagavaMto, "be koDa kevaLajJAnI"munio ane bahAra koDa[20000000000] zramaNamunio[che; e sarvanI] "hameza "vahANAmAM stuti karavI joIe. 2 [bharatakSetranA prasiddha tIrthonAM cetyomAMnA tIrthakarone vaMdana] jaya pAmo ye pAmo!- svAmI triI aSabhadeva triI zatruMjaya upara ane agiranAra upara triI neminAtha jina prabhu; "satyapura sAcora) nagaranA zaNagAra rUpa [zrI] "mahAvIra svAmI! jayavaMtA varto. bharUcamAM[zrI munisuvrata sviAmI], ane duHkhatathA [pApanA cUrecUrA karanArA zrI muhari "pArzvanAtha prabhu.ei sarvavijaya pAma!vijaya pAmo.]"mahAvideha kSetramAMnA tIrthaMkarabhagavanta, tathA "cAre dizAo tathA vidizAomAM je koI bhUta, bhaviSya ane vartamAna kALamAM thayelA, thavAnA ane vicaratA hoya, te sarve jinezvarone huM vaMdana karuM chuM. 3 triNeya lokanAM sarva ceyone vaMdana sattANuM hajAra chappana lAkha ATha koDa, batrIzane bAzI [8,56,97,282] "traNa lokanAM "jinamaMdirone namaskAra karuM chuM. 4 "paMdaraso koDa, betALIsa koDa, aThavana "lAkha, chatrIsa hajAra ne eMzI [15,42,58,36,080] 'zAzvata "pratimAone "praNAma karuM chuM. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 13. aMkici sUtra-2 zabdArtha:- sacce svargamAM. pAyAla-pAtALamAM. mANaselae manuSyalokamAM. je ci=je koI. nAmatiyaMtranAmarUpatIrtha. jAI jeTalA. jibiMbAI jinabiMbo-jinezvaronI pratimAo. tAMI teTalA. savAI sarvane vaMdAmi vaMdana karuM chuM. "jekiMci'nAmatie 'sage pAyAli mANase *loe jAI jiNa-biMbaI, tAI savhAIvaMdAmi che 13. sAmAnya rIte sarva tIrtho ane pratimAone vaMdana-2. gAthArtha :- "svarga pAtALa [ane] manuSya "lokamAM "je koI nAma mAtrathI [paNa] tIrtha hiya], [ane tyAM jeTalI "jinezvara (bhagavaMtonI pratimAo hioya te sarvane huM vaMdana karuM chuM. 14. namuthuNaM-zastava-sUtra-3 zabdArtha:- arihaMtANaM arihaMtone. bhagavaMtANaM bhagavaMtone. AIgarANaM Adi karanArAone. sayaMsaMbuddhANaM potAnI meLe bodha pAmelAone. 1 purisaramANaM puruSomAM uttamone. purisasIhANaM puruSomAM siMha samAnone. purisa-vara-puMDarIANaM= puruSomAM uttama prakAranA puMDarIka kamaLa jevAone. purivara-gaMdha-hasthIrNa puruSomAM uttama prakAranA gaMdha hasti jevAone. 2 lottamArgana[bhavya lokamAM uttamone. loga-nAhANaM=[bhavya] lokonA nAthone. loga-hiAnaM-sarva jIvo rUpI] lokonuM hita karanArAone. logaIvANa [saMjJI jIvo rUpI] lokamAM prakAza karanArAone. 3. abhaya-dayANaM abhaya-nirbhayatA ApanArAone. cakakhu dayANa [7] cahna ApanArAone. magna-dayANa [mokSa] mArga batAvanArAone. saraga-dayA [saMsArathI bhaya pAmelAone] zaraNa ApanArAone. bohi-dayANaM ane temAMthI bacavAnA sAdhana tarIke samakita [7] ApanArAone.4 dhamma-dayAnaM=[banneya prakAranA cAritra] dharma ApanArAone dhama-sANaM [banneya prakAranA cAritra] dharmano upadeza karanArAone. dhamma-nAyagANuM [banneya prakAranA cAritra] dharmanA netAone. dhama-sArahINa [banneya prakAranA cAritra] dharmamAM [doravAne] sArathI jevAone. dhama-vara Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 43 cAu-caka-vaTTIgaM [baneya prakAranA cAritra] [dharmanA utpanna karanArA, rakSaka ane vyavasthApaka hovAthI] cAreya dizAo jItanAra mahAna cakravartI [jevA]one. 5 appaDihaya-vara-nANa-daMsaNa-dharANaM apratihata [kayAMya na aTake evA] uttama prakAranA [kevaLa] jJAna ane darzanane dhAraNa karanArAone. viaTTa-chaumAzaM-[taddana] ajJAna vagaranAone. 6. jigANuM-moha] jItanArAone. AvayANaM [bIjAone] moha jitADI ApanArAone. tijJANuM [saMsAra-samudrathI] tarI janArAone. tArayANaM [tethI bIjAone] tAranArAone. buddhANaM bodha pAmelAone. bohayANaM [bIjAone] bodha pamADanArAone. muttA [kamathI] mukAyelAone. moagANa [bIjAone kamathI] mukAvanArAone. 7 savyajJANaM sarvajJone. savya-dirisINaM=sarvadarzIone. siva kalyANakAraka, alaM sthira. arUe roga vagaranuM. AgaMta aMta vagaranuM. akhiyaM=khAmI vagaranuM. avyAbAI=pIDA vagaranuM. apuNarAvitti jemAMthI pAchuM pharavAnuM thatuM ja nathI te. siddhigaI-nAma-che-"siddhagati" nAmavALuM. ThANaM sthAnake [mokSe]. saMpattANaM pahoMcelAone. namohyuM namaskAra ho. naM-prAkRta-vAkayonI zobhA mATe vaparAyela che. namo namaskAra ho. jigAraMjinezvarone. jia-bhayANa [saMsAramAM pharIthI AvavAnA] bhayane [sarvathA] jItI lenArAone.8 a ane. je=je. aiyA bhUtakALamAM. siddhA-mokSamAM gayelA. [a]mAgae bhaviSya. kAle kAlamAM. bhavismRti thaze. saMpaI vartamAnamAM. vaDDamANAvartamAna hoya. savesarvane. tiviheNa traNa prakAre. 9 namutyu "haMarihaMtANI, bhagavaMtANa, AIgarANa, 'hitya-parANe, "sayaM-saMbuddhANaM 1 'purisaramANe, purisa-sahANe, "purisa-varapuMDariyANaM, purisa-varagaMdha-hanjINa2 "logaramANe, loga- "nAhANa, loga- ahiANa, loga-IvANa. "loga-pa -agarANa 3 'abhaya-dayANuM, "cammu-dayAzaM, maga-dayAzaM, "saraNa-dayANaM, bohiyANa. 4 dhama-dayANa, dhama-dasayANa, dhama-nAyagANa dhama-sArahINa, Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro adhamma-vara-cAuraMta-caka-vaTTIbaM; 5 "apaDihaya-vara-nANa-daMsaNa-dharANa, viyaTTachaumAzaM; 6 jaNANa, jAvayANa; utinANe, "tArayANa; buddhANaM, bokyA muttANe, amoagANa; 7 sabjU, savva-darisI, siva mayala "marue mahaMta "makhaya jamavyAbAhamapuNarAvitti "siddhigaI-nAmadheyaM "ThANa saMpattANaM namo jiNANe 'jiya-bhayANa. 8 "jea aIA 'siddhA, "je a "bhavisaMti jaNAgae kAle saMpaIe"vaTTamANA, savva tiviheNa javaMdAmiAlA 14. tIrthaMkara prabhunI adbhuta guNomaya cheTuM karelI stuti-3 gAthArtha :- "arihaMtone, bhagavaMtone dhirmanI Adi karanArAone, dhirmano lAbha ApavA, *tIrtha sthApanArAone, potAnI meLe bodha pAmelAone; 1 puruSomAM uttama gaNAyelAone, puruSamAM siMha jevAone, puruSomAM uttama prakAranA puMDarIka kamaLa jevAone "puruSomAM uttama prakAranA gaMdhahasti jevAone, 2 bhivya lokomAM uttamone, bhivya lokonA nAthone, sarva jIvorUpI lokanuM hita karanArAone, siMkSI jIvo rUpI lokamAM prakAza karanArAone lioka ane aloka rUpI "lokamAM udyota karanArAone, 3 "abhaya nirbhayatA ApanArAone, titva "cakSu ApanArAone, mokSa mArga batAvanArAone, siMsArathI bhaya pAmelA jIvone] "zaraNa ApanArane, ane temAMthI bacavAnA sAdhana tarIke samakita [7] ApanArAone. 4 [banne prakAranA cAritra) dharma ApanArAone, binne ya prakAranA cAritra] dharmano upadeza karanArAone, binneya prakAranA cAritra dharmanA netAone, binneya prakAranA cAritra] dharmamAM dioravAne] sArathi jevAone, binne ya prakAranA cAritra dharmanA [utpAdaka, rakSaka ane vyavasthApaka hovAthI cAreya dizAo jItanAra mahAna cakravartI jevAone. 5 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro "apratihata [kayAMya na aTake evA] uttama prakAranA kivaLa] jJAna ane darzana dhAraNa karanArAone, [ane tethI ja taddana] "ajJAna vagaranAone; 6 30 32 [moha] "jItanArAone, bIjAone, moha jitADI ApanArAone, [saMsAra samudrathI] '"tarI janArAone, [tenAthI bIjAone] tAranArAone,[pote] bodha pAmelAone[bIjAone] bodha pamADanArAone, [pote karmothI] mukAyelAone [bIjAone karmothI] *mukAvanArAone, 7 "sarvajJone, sarva 'dardIone ane-kalyANakArI, sthira, "roga vagaranuM, anna 'vagaranuM, 41khAmI vagaranuM, -pIDA vagaranuM, [ane] jemAMthI pAchuM pharavAnuM kadI thatuM ja nathI te OM siddhigati nAmanA 4"sthAne [mokSamAM] gayelA one 47, namaskAra 48ho. [saMsAramAM pharIthI AvavAnA] bhayane [sarvathA] jItI `lenArA, "jinezvara bhagavaMtone namaskAra ho. 8 12 ane `jeo 'bhUtakALamAM "mokSamAM gayelA che, "jeo 'bhaviSya kALamAM [mokSagAmI] 'thaze ane vartamAna kALamAM ``vidyamAna che, [te] sarve [jinezvarone] ` MtraNa prakAre [mana, vacana, kAyA vaDe,] 1'vaMdana karuM chuM. 9 // 1 // 15. jAvaMti-sarva caityone vandana-sUtra-4 zabdArtha :- jAvaMti=jeTalA. ceIAI=caityo. uDhe=Urdhva-uparanA lokamAM. ahe adho-nIcenA lokamAM. tiria-loe=titi lokamAM. tAIM=te. ihu=ahIM. saMto=rahelo. tatva=tyAM. saMtAI=rahelAone. jAvaMti ceI'AI, `uDyuM, a ahe a tiriae loe a / savvA IM tAI vaMde,17 ihu saMto tatva 'saMtAI / / 1 / / 45 15. sarva caityone vaMdana-sUtra-4 gAthArtha :- `Urdhva [loka], "adho [loka] ane 'tirdA lokamAM "jeTalA 'jina caityo [hoya], tyAM rahelA te 'sarvene 'ahIM rahelo [huM] 'vaMdana karuM chuM. zabdArtha : 16. jAvaMta ke vi-sarva-sAdhu-vandana-sUtra-pa jAvaMta=jeTalA. kevi=koI paNa. sAh=sAdhuo. bharaheravaya Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 paMca pratikramaNa sUtro mahA-videhe= bharata-airAvata ane mahAvideha kSetra [rUpa paMdara karmabhUmio)mAM. savaeNsiMsarvane. tesiMgateone. pANao namelo chuM, pramANa karyA che. tiviheNa-traNa prakAre. tidaMDa-virayANaM traNa daMDa vagaranA. jAvaMta kevi sAhubharaperavaya-mahA-videhe a! "sabesisesiM paNao, ti*-viheNa ti-daMDaviyANa 1 16. sarva sAdhu munirAjone vandana sUtra-5 gAthArtha:- "[ane] bharata, airAvata ane mahA videha rUpa 15 karma bhUmiomAM jeTalA 'koI paNa "sAdhu/munirAjo hoya], [mana-vacana-kAyAnA traNa daMDa vagaranA te 'sarvene traNe "prakAre [mana-vacana-kAyAthI) meM praNAma karyA che. 17. saMkSipta-paMca-parameSThI-namaskAra-6. zabdArtha:- ahaMta arihaMta bhagavaMto. siddha=siddha bhagavaMto. AcArya AcArya bhagavaMto. upAdhyAya-upAdhyAya bhagavaMto. sarva-sAdhubhya:sarva sAdhu bhagavaMtone. namo namaskAra ho. namohaMta siddhAcAyapAdhyAya-sarvasAdhubhya: 17. TUMkamAM paMca parameSThI namaskAra-sUtra gAthArtha:- ahaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya ane "sarva sAdhuone namaskAra ho. 18. ussaga-hAM-stotra-7. zabdArtha - uvasagna-haraM kaSTa haranArA nAza karanAra. pAse pArdhayakSa sahita. pAse pArzvanAtha svAmIne. vaMdAmi vaMdana karuM chuM. kammu-ghaNa-muddha karmonA boja vagaranA. visa-hara-visaninnAjherI prANIyonA jherano nAza karanArA. maMgala-kalyANa-AvAsaM maMgaLa ane kalyANanA nivAsarUpa. 1 visahara-kuliMga-maMtajherano nAza karanAra sphaliMga nAmano maMtra. kaMThe gaLAmAM. dhoI dhAraNa kare. je=je. sayA=hamezAM. maNuomANasa. tasmaetene. gata roga-mArI-duTaka-jarA duSTa graho, marakI ane vRddhAvasthA. jani=pAme che. uvasAmaM=zAMti. 2 ciThau raho. dure dUra. maMtomaMtra. tujha=tamane, Apane. paNAmo praNAma. vipaNa. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro bahaphalo ghaNuM phaLa ApanAra. hoI che. nara-tiriesa-manuSya ane tiryaMca gatimAM. jIvAjIvo. pAvaMti pAme che. duphakha dogacaM du:kha ane durgati. 3 tu tamArA taraphathI. sammasamyaktva. ladhe maLe che te meLavyA pachI. ciMtAmaNikampapAyavabhUhie ciMtAmaNi ratna ane kalpavRkSa karatAM paNa adhika. aviNaM nirvidane. ayarAma ajarAmara, ajara ane amara, eTale vRddhAvasthA ane maraNa vagaranuM. ThANaM sthAna [mokSa]. 4 ia e pramANe. saMthao stuti karI. mahAsa =mahAyazasvI, ghaNA jazavALA !. bhaktibhara-nirbharaNa bhakitathI bharelA. hiaNa=hRdaya vaDe tAnto. deva! he devI!. diwApo. boliMbodhi samyapha7]. bhave bhave dareka bhavomAM. jiga-caMda! jinacaMdra ! 5 uvasagga'-haraM pAsa, pAse vaMdAmi kamma ghaNa-mukA visa"-hara-visa-nimnAsa, maMgala-kalyANa-AvAsaM 15 visa-hara-kuliMga-maMta, ke dhAI jo sayAmaNuo tassa "gaha-roga- "mArI jarA ajaMti uvasAma sArA "ciThau dUra mato, tujhapaNAmo vi* bahu-phlo hoI . nara-tirie su videg chavA", "pAvaMti "nadukha-dogacce 3 tuhasamalabdha, ciMtAmaNi-kampa-pAyavakmaNieT. 'pAvaMti aviSeNa, jIvAayarAmara ThANArA IasaMyuo mahA-casa! bhatti-bhara-nirbhareNa hiaeNa. tAva ! dibohiM, "bhave "bhave pAsa! jiNa -caMda ! pA 18. kaSTono nAza karanAra-upasargahara-stotra-7. gAthArtha:- "ko haranAra, pArzayala sahita, karmonA bojA vagaranA, jherI prANIo[sarpo vagere)nA jherane nAza karanAra ane maMgaLa ane kalyANanA nivAsarUpa zrI pArzvanAtha svAmIjIne vaMdana karuM chuM. 1 je mANasa jherano nAza karanAra sphaliMga nAmano maMtra hamezAM kaMThamAMdhArarNa kare [bole che, tenA "duSTa-graha", roga, marakI," ane vRddhAvasthArUpa karo] zAMta thAya che." Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro [are ! e maMtra [to] dUra raho [paraMtu Apane [karavAmAM Avelo] praNAma[mAtra] paNa "ghaNuM phaLa ApanAra thAya che. [ke jethI] manuSyo tathA tiryaMcomAMnA koI paNa jIvo duHkha ane durgati pAmatA" "nathI. 3. ciMtAmaNiratna ane kalpavRkSathI paNa caDiyAtuM samyakatva [rUpI ratna ane kalpavRkSa] ApanA taraphathI meLavyA pachI jIvo" nirvidane ajarAmara sthAna [mokSa pAme che. 4. he mahA yazasvI prabho ! [] ghaNI ja bhakitathI bharelA hadaye, e prakAre [ApanI] stuti "karI che, to [] jina-caMdrA! pArtha [nAtha] deva! dareke dareka bhavamAM [mane "bodhi [samyakatva Apaje. 5. 19. jaya vIya-raya (prArthanA) sUtra. zabdArtha:- jaya jaya pAmo. viyarAya vItarAga-rAgadveSa vagaranA. jaga-guru jaganA guru. houl= ho. mama mane. tuha tamArA. pabhAva=prabhAvathI. bhayavaMahe bhagavaMta !. bhava niveo saMsArathI kaMTALo. maggApusAriyA mArgane anusaravApaNuM. iTha-phala-siddhi manadhAryA phaLanI prApti. 1. loga-viruddha-cAo ziSTa-uttama lokothI viruddha vartanano tyAga. guru-jaNa-pUA guruonI pUjA. suha guru e zubha saruno joga. tavayAgasevA ApanAM vacananI sevA. AbhavaM=saMsAramAM rahuM tyAM sudhI. akhaMDA=akhaMDa. 2. vArijaInavAryuM che, nA pADI che. jaIvi=je ke. niyANa-baMdhANaM niyANuM bAMdhavAnI. tuhatamArA. samaye zAstramAM. tahavi=to paNa. mama=mAre. huja ho. sevA sevA. tumhatamArA. calaNaNacaraNonI. 3. duphakhakha-duHkhano kSaya. kampakakha karmano kSaya. sAhi mara=samAdhi maraNa. bahilAbhosamyaktvano lAbha. saMpajajau=ho, thAo. mahamane. e=e. tuha tamArA. nAha!=nAtha. pANAma-karaNeNaM praNAma karavA vaDe. 4. sarva-maMgala-mAMgalya sarva maMgaLomAMnuM maMgaLapaNuM. sarva kalyANakAraNaM sarva kalyANanuM kAraNa. pradhAna mukhya. sarvadharmANAM sarva dharmomAM. jaina jinezvara bhagavaMtonuM. jayati jayavaMtu varte che. zAsanaM zAsana. 5. jaya vIya-'rAya! jaga-guru, "houmamaM tuhe pabhAva bharyavaM! bhava-nibaeNo-magA- musAriA i8deg - phala-siddhI I/1 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 49 loga-'viruddha-sthAo guru-jaNa-pUo paratya-karaNaM ca suha-guru-jogo tavayaNa-sevaNA AbhamakhaMDA" iArA vArijaI jaIvi niyANa"-baMdhaNuM vaya-rAya ! tuha samaye. tahavi mama"hujasevA"bhave"bhave tumha"calaNANAzA dukha-phakhao kammakho samAhi-maraNaM ca bohi-lAbho aA saMparjAu' maha" ee, tuha nAha! paNAma - karaNeNaM tAjA "sarva-maMgala-mAMgalya, sarva-kalyANa-kAraNam | *pradhAna sarva-dharmANAM, jaina jayati zAsana para 19. vItarAga prabhunI mahAprArthanA-sUtra gAthArtha - he vItarAga ! he jagadara!jya pAmo [jaya pAmo he bhagavAna! "ApanAM prabhAvathI mane saMsArathI" kaMTALo, [ApanA traNa ratnamaya dharma mArgane anusaravApaNuM, manadhAryAphaLamokSanI prApti, ziSTa " [uttama] lothI viruddhavartanano tyAga guruo[tIrthaMkarAdika vaDIlonI pUjA, para-upakAra zubhamusaddaguruno sAro joga, ane jyAM sudhI huM saMsAramAM rahuM tyAM sudhITheTha ApanAM vacanonI akhaMDajasevA "hojo. 1-2 he vItarAga ! [prabho!] ApanAM zAstromAM jo ke "niyANuM bAMdhavAnI(khAsa] nA pADavAmAM AvI che. to paNa huM to mAMgI lau chuM ke-] "ApanA caraNakamaLanI to mAre "bhavobhava sevA hojo'. 3. he nAtha ! Apane praNAma karyA che. to have du:khano "kSaya, karmono kSaya, samAdhi maraNa, ane "samyakatva lAbha "e mane maLavAM ja joIe. 4. sarva maMgaLomAMnuM maMgaLapaNuM, sarva kalyANonuM kAraNa, ane sarva dharmomAM mukhya ane uttama zrI jaina zAsana jigatamAM vijyavaMtu varte che. 5. 20. arihaMta-ceIA-caTya-stava sUtra. arihaMta-eiANaM= - karemi kAussagga, vaMdaNa-variAe, pUNa-variAe, saphakAra variAe, sammANa-vattioe, Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro bohi-lAbha-variAe, nirvasagna-vattioe saddhAe, mehAe, dhiIe, aMdhAraNAe aNu-pehAe, vakamANIe"kAmi kAussagga-=annattha6-0 20. zrI at caityone kAyotsargathI vaMdananA hetuo. gAthArtha:- zrI ahato [ahaMta bhagavanonAM caityone mana vacana kAyAthI] vaMdana karavA [nA lAbha] nimitte, =drivyopakaraNathI pUjA karavA nA lAbha nimitte, = vastra, AbharaNAdithI] *satkAra karavAnA lAbha] nimite, = stuti vagerethI sanmAna karavAnA lAbha] nimitte, ema karIne mane] ['samatvamaLavAnA lAbha nimitte, upadrava rahita thavAnA lAbha nimitte, huM 'kAyotsarga vadhatI jatI = zraddhA" [baLAtkAra vinA, mananI ruci)thI, tithI-] =[vadhatI jatI] medhA dikhAdekhI vinA, jJAna ane maryAdA thI, tithI-] [vadhatI jatI] ni] dhIraja rAgAdithI dorAyA vinA, zAMtithI, tithI-] [vadhatI jatI] dhAraNA" [mananI zUnyatA vinA, ahaMtanA guNonA smaraNaJthI, tithI-] [vadhatI jatI] anupekSA" tAtvika vicAraNA)thI; hive "UMco zvAsa" vagere) sivAya hiMkAyotsarga kAyAnAsAga)mAM sthAna, mauna, ane dhyAna vaDe sthira thAuM chuM. 21. kallA kaMdaM-nI stuti. zabdArtha:- kallAkaMdaM kalyANanA mULa rUpa. paDhamaM pahelA. jiNiMda jinezvara, RSabhadeva svAmI. saMti zAMtinAtha prabhu. to pachI. nemijigaM=neminAtha jinezvara. musiMdU-munionA svAmI. pAraM pArzvanAtha prabhu. payAsaM prakAza karanArA athavA pragaTa. su-guNiphaka ThANuM uttama guNone eka sthAna rUpa. bhAI-bhakti vaDe. vade vaMdana karuM chuM. siri vaddhamANa zrI vardhamAna svAmIne. 1. apAra-saMsAra-samudra-pAra=pAra vagaranA saMsArarUpI samudrano pAra. pattA=pAmI gayelA. sivaM mokSa. diMtu Apo. su-phika-sAraM uttama eka sAra rUpa. sura-viMda-vaMdA devonA samUho vaDe vaMdana karAyelA. kallANa vadhINa kalyANarUpI velaDInA. visAla kaMdAmoTA mULa rUpa. 2. nivvANa-magga mokSa mArgamAM. vara-jANakaSpa uttama vAhana jevo. pAsiyAsa-kuvAIdaI=jeNe saghaLA kuvAdIonA ahaMkArane gALI nAkhela che. mayaMkasiddhAnta. jigAraMjinezvarono. saragaM=zaraNa rUpa. buhANaM tattvajJAnIone. namAmi=namaskAra karuM chuM. nircA hameza. ti-jaga-5hANaMetraNa jagatamAM zreSTha. 3. kuMdiMdu-gokhIra-tusAra-vannAmacakuMdaDolara)nuM phUla, gAyanuM dUdha, ane himanA jevA raMgavALA. saroja-hatyA=hAthamAM kamaLavALA. kamale-kamaLa upara. nisannA=beThelA. vAesirI vAgIzvarI devI. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro putthaya-vargI-hatyA=hAthamAM pustakanA samUhavALA. suhAya-sukhane mATe. ahu=amone. sayA=haMmezAM. sAte. pasatthA uttama. 4. 51 12 3 kallANa`-kaMduM paDhamaM` jiNiM, saMti' tao` nemi jirNa" murNiE;' pAsa" pacAsa suguNi-ThANuM,`deg bhattIi vaMde'' sirivandvamANaM'' / / / / apAra-saMsAra-samuddapAra;' pattA` sivaM `degriMtu suIsAruM; sarvya' jijiMdAdeg suraviMdanaMdA, kallANa-TMvallINa visAlacaMdA` / / 2 / 'nivvANa-mange vara-jANa- kau; vaipaNAsiyA-sesa-kuvAI-6khaM; "mayaM jiNANuM `saraNaM buhANuM, `degnamAmi "nicce tijaga'pahANa // 3 // kuMhiMdu-go-khIra-tusAra-vannA,' saroja-hatyA kamale` nisannA;pa vAesirI putthaya -varga-hatyA, suhAya``sA'amha`degsayA pasatthA // 4 // 3 gAthArtha :- kalyANanA` - mULarUpa zrI pahelA jinezvara prabhu RSabhadeva svAmI, zrI zAMtinAtha 'prabhu, prabhu pachI "munionA nAyakazrIneminAtha prabhu, prasiddha pArzvanAtha prabhu, [ane] uttama guNonA eka sthAnakarUpa zrI vardhamAna svAmIne bhaktithI vaMdana karuM chuM. 1 pAra vagaranA` saMsArarUpI samudrano pAra pAmI gayelA, devonA samUho vaDe vaMdana karAyelA, kalyANa rUpI velaDInA moTA mULa samAna [evA] sarve jinezvara prabhuo, uttama' ane apUrva sthAnarUpa mokSa Apo. 10 2 mokSanA` mArgamAM [prayANa karavAne] uttama prakAranA vAhana jevo, saghaLAye kuvAdIonA ahaMkArane gALI nAMkhanAro, tattvajJAnIone' zaraNarUpa" ane traNa jagamAM 'zreSTha [evA zrI] jinezvaronA siddhAMtane' [huM] haMmezAM" namuM chuM. 3, DolaranuM` phUla-caMdramA-gAyanuM dUdha-ane himanA jevA raMgavALA, [eka] hAthamAM kamaLa ane [bIjA] hAthamAM pustakono samUha rAkhI kamaLamAM beThelA`te uttama vAgIzvarI'[devI] ApaNane.sukhane`` mATe [thAo.] 4. 22. saMsAra-dAvAnala-stuti zabdArtha:- saMsAra-dAvAnala-dAha-nIra-saMsArarUpI dAvAnaLa-agninI-baLatarA [ThAravAne] Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro pANI samAna. sammoha-dhUlI-haraNe-samIra-ajJAnarUpI dhULa-uDADI devAmAM-pavana samAna. mAyArasA-dAraNa-sAra- sIra=mAyA-rUpI-jamIna-phADavAne-uttama prakAranA haLa samAna. namAmi= namuM chuM. vIraeNmahAvIra svAmIne. giri-sAra-dhIra=parvatomAM-sArarUpa [meru parvata] jevIdhIrajavALA. 1 52 bhAvAvanAma-sura-dAnava-mAnavena-culA-vilola-kamalAvali-mAlitAni=bhAva vaDe namelAdevo, dAnavo ane manuSyanA rAjAonA-mugaTomAM [capaLa kalagI rUpe] rahelA kamaLonI hArathI DhaMkAI gayelA. saMpUritA-bhinata-loka-samIhitAni-namelA-lokonA-manoratho-pUranArA. kAmaM=khUba. jinarAja-padAni-zrI jinarAjanAM-caraNakamalone, tAni-te. 2 bodhAgAU=bodha vaDe agAdha-gaMbhIra, bodhathI UMDo bharelo, supada-padavInIra-pUrAbhirAmaM=uttama padothI racanA rUpI-pANInA pUrathI-zobhI uThelo. jIvAhiMsA-viralalaharI-saMgamAgAha-dehaM=jIvonI ahiMsArUpI chUTI chUTI laharIonA-saMgamathI- agAdha-zarIravALo. culAveluMcUlikAo rUpI veLo [kinArA] vALo. gurU-gama-maNI-saMkula- moTA-gamo-sarakhA pATho rUpI-ratnothI-bharelA. dUra-pAraM=dUra kinArAvALo. sAraM-sArarUpa. vIrA-gama-jala- nizciM=mahAvIra prabhunA Agama rUpI-samudrane. sAdara-AdarapUrvaka. sAdhu=sArI rIte. seve-sevuM chuM. 3 AmUlA-lola'phUlI-bahula-parimalA-phlIDha-lolA-li-mAlA jhaMkArA-Da'rAva-sArA-maladala-kamalADa'gAra-bhUmi-nivAse != mULa sudhI-kAMika DolatA, (phUlanI) dhULanA bahu-sugaMdhamAM coMTI rahelA-capaLa bhamarAonI hAronI hAronA-jhaMkAra zabdavALA, evA sArA-nirmaLa-pAMdaDAvALA kamaLanA gharanI bhUmimAM rahelA ! chAyA-saMbhAra-sAre !=zarIranI kAMtinA samUhathI zobhAyamAna ! vara-kamala-kare !=hAthamAM uttama kamaLavALA ! tAra-hArAbhi-rAme-cakacakita hArothI zobhitA ! vANI-saMdoha dehe=[jinezvara prabhunI] vANInA samUha rUpa-zarIra dhAraNa karanAra ! bhava-viraha-varaM=saMsArano sAro [taddana] viraha. dehi=Apa. me=mane. devi != he deva !. sAraM=sAro. 4 (indravajA-chaMda:) saMsAra'-dAvAnala-dAha-nIraM, saMmoha-dhUlIharaNe samIra / 3 mAyA -rasA-dAraNa-sAra-sIraM, namAmi vIraM` giri -sAra-dhIram // 1 // (vasaMta-tilakA vRttama) bhAvAvanAma-sura-dAnava-mAnavena- cUlA-vilola kamalAvali-mAlitA`ni| *saMpUritAbhinata-loka-samIhitAni, Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro kAmaM namAmi' jina-rAja-padAni tAni // 2 // / mandAkAnA vRttam // bodhAgAdha' su-pada-padavI -nIra-pUrAbhirAma, jIvAhiMsA virala-laharI-saMgamAgAha-deham / culAvela" gurugama-maNI saMkula dUra-pAraM, sAra vIrAgama-jala nidhiM sAdara sAdhu`deg seve``AgA // sugdharA vRttam // 'AmUlAlola-dhUlI-bahula-parimalA-DaDalIDha-lolAlimAlA-, jhaMkArArAva-sArA-maladala-malA-gArabhUmI nivAse ! II rachAyA-saMbhAra-sAre ! vara-kamala kare ! 'tAra-hArAbhirAme !, vANI-saMdoha-dehe ! bhavaviraha-vAM, daihi.me devi !* sAram // 4 // gAthArtha :- saMsArarUpI` dAvAnaLa agninI baLatarA [ThAravAne] pANI samAna, ajJAna rUpI-dhULa uDADI devAne-pavana samAna, kapaTa rUpI jamIna-cIravAne uttama-haLa samAna [ane] 'meru parvatanA jevA dhIrajavALA, mahAvIra" prabhune 'namaskAra karuM chuM. 1. 53 ra bhAva' vaDe namelA, devo dAnavo ane manuSyonA rAjAonA mugaTomAM [capaLa kalagI rUpe rahelAM kamaLonI hArothI DhaMkAI gayelA, namaskAra karanArA lokonA manorathone pUravAvALA zrI jinarAjanAM te" caraNakamaLone [huM] khUba" namuM+ chuM. 2. bodhathI` agAdha, uttama padonI racanA rUpI pANInA pUrathI zobhI UThatA, jIvonI ahiMsA rUpI chUTI chUTI laherIonA saMgamathI agAdha zarIravALA, cUlikAo rUpI kinArAvALA, moTA moTA "gama-sarakhA pATho rUpI maNiothI bharelA dUra* kinArAvALA, uttama, zrI mahAvIra paramAtmAnA Agama rUpI samudrane [huM] AdarapUrvaka sArI'. rIte sevuM chuM'. 3. he ! TheTha mULa sudhI DolatA-[lanI] dhULamAM ghaNI sugaMdhane lIdhe coTI gayelA bhamarAonA hAronI hAronA zabdovALA, sArA ane nirmaLa pAdaDAMvALA kamaLanA gharanI bhUmimAM nivAsa karI rahelA ! kAMtinA samUhathI sarasa dekhAtA ! 'hAthamAM uttama kamaLavALA ! 'cakacakatA hArothI zobhita! ane [jinezvaronI] "vANInA samUharUpa zarIravALAM he deva ! sAra rUpa evo uttamadeg saMsArano Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 paMca pratikamANasUtro viraha ["mokSa mane Apo. 4. caityavaMdanAno vizeSArtha caitya zabdano daherAsara ane pratimA paNa artha thAya che. paraMtu daherAsara ane pratimAne vaMdana karavA mAraphata kharI rIte zrI tIrthakara bhagavaMtone ja vaMdana karavAnuM hoya che. (saM. deva-dea, To rosA-DhosA-derAsara 0mAM vana tu, pRdano dara rUzvarano sara=deva maMdiromAM uttama-devamaMdira. tIrthakara bhagavaMtoe kevaLa jJAna prApta karI jagatune dharmano apUrva upadeza Apyo che, ane prANI mAtra upara anahada upakAra karyo che. prANI mAtra je kAMI sukha bhogave che, ane jagatamAM jeTalo dayAbhAva pravarte che, tathA eka bIjAnA sukhamAM eka bIjA vidana jeTaluM ochuM nAMkhe che ne sahiSNutA rAkhe che, te sarva prabhAva ane upakAra mukhyapaNe zrI tIrthakara bhagavaMtono ja dekhAI rahyo che. uttama jIvo potAnA jIvanamAM AgaLa vadhe che, nIti ane dharmano mArga grahaNa kare che. te badhA upakAro paNa zrI tIrthakara bhagavaMtonA ja che, kAraNa ke e mArga batAvanAra tIrthakara bhagavaMto ja che. eTale jagamAM upakArI to ghaNA hoI zake, paraMtu teo karatAM vizeSa upakArI A duniyAmAM bIjuM koI paNa nathI. tIrthakara bhagavaMto vicaratA hoya, tyAre temane vaMdana-namaskAra bhavya jIvo karatA hatA, temano upadeza sAMbhaLatA hatA ane temano lAbha levAya teTalo letA hatA. paraMtu jyAre tIrthaMkara bhagavaMto bIjA dezamAM vicaratA hoya, tyAre paNa teone, ane pUrvanA tIrthaMkara bhagavaMtone teonI pratimAo mAraphata ja vaMdana namaskAra karatA hatA ane teonuM pUjana karatA hatA tathA koI jJAnI mahApuruSo bhAvi kALamAM thavAnA upakArI tIrthakara bhagavaMtonI paNa, pratimAo agAuthI bharAvIne tenI pUjA karatA hatA. teo khuda vidyamAna tIrthaMkara bhagavaMtonI ja bhakti karatA hatA, eTaluM ja nahIM, paraMtu pUrvanA, pachInA ane vartamAna tIrthakara bhagavaMtonI pratimAo mAraphata paNa te sarvenI bhakita teo te vakhate paNa jyAre karatA hatA, to pachI, pachInA vakhatamAM to prabhunI pratimA ja vizeSa avalaMbana rahyuM; Agama zAstro tIrthaMkara prabhunI oLakhANa karAve, tenI bhakita karavAnuM zIkhave, paraMtu avalaMbana pratimA sivAya dararoja bhakti zI rIte karI zakAya ? bhagavAne kahelo dharma sAdhu ke zrAvaka thaIne pALI zakAya, paraMtu te pALatAM pALatAM upakArI prabhunI bhakita sevA roja zI rIte karavI ? roja temanA tarapha spaSTa kRtajJatA zI rIte batAvavI? sArAMza ke e badhuM pratimAjI mAraphata ja thaI zake. smaraNa, dhyAna, AjJApAlana vagere bIjA paNa bhakti batAvavAnA aneka prakAro che. paraMtu sAkSAt tIrthaMkara bhagavaMto vicaratA hoya, tyAre paNa bhakta jIvo smaraNa, dhyAna ane AjJAnuM pAlana karIne besI rahetA nahotA, paraMtu teone khudane namaskAra karatA hatA, vaMdana karatA hatA. devo tathA Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro bIjA bhavyo aneka rIte bhakita karatA hatA, paMcakalyANakanA prasaMgomAM aneka rIte bhakita karatA hatA. tevI bhakita karavAne mATe to pratimA vinA rasto ja baMdha thaI jAya che. mATe tIrthaMkaronA je je upakArono lAbha atyAre jainasamAja ane prANI mAtra le che, tenI kRtajJatA tarIke tIrthaMkara bhagavaMto tarapha potAnI lAgaNI pragaTa karavAne moTAmAM moTuM koI paNa sAdhana nathI ja. munirAja thaIne bhale AjJApAlana kare, paraMtu e kRtajJatAthI jyAre jyAre tenA dilamAM tIrthaMkara bhagavaMto upara bhakita UbharAya, tyAre tyAre e zI rIte pragaTa karI zakAya ? eka ja javAba che ke - tyAre pratimAjIne vaMdana kare, namaskAra kare, e vagere prakAro paNa tIrthaMkara prabhu pratye potAnI lAgaNI pragaTa karavAnAM sAdhano che. 1. namukakArazInuM paccakkhANa tyAgadharmanuM prAthamika pagathiyuM che. 2. be ghaDInuM sAmAyika, tIrthaMkaronA mahAsAmAyikamaya jIvananuM anukaraNa karavAnuM prAthamika pagathiyuM che. 3. ane tIrthaMkaroe jagat para karelA mahAn upakAronI kRtajJatA batAvavAne temanI bhakita karavAne, temanA pratye potAnI vaphAdArI batAvavAne bIjAM sarva sAdhanomAM trikALa pUjA prAthamika sAdhana che. 4. tapanuM prAthamika pagathiyuM biAsaNuM che. 5. svAdhyAyanuM prAthamika pagathiyuM navakAra-smaraNa che. 6. yoga ane dhyAnanuM prAthamika pagathiyuM navakAravAlI gaNavAnuM che. 7. kAussaggonuM prAthamika pagathiyuM eka navakArano kAussagga che. 8. deva, guru ane dharma : e traNa tattvamAM paNa dharmatattva AcAraNAthI ArAdhI zakAya che. ane deva guru tattva pratipatti-bhakita sevAthI ArAdhI zakAya che. 55 mATe tIrthaMkara bhagavaMtonI bhakita karavAnuM dvAra pratimAjI che. tethI tene sAkSAt tIrthaMkara jevA mAnIne, tenI sevA bhakita khuda tIrthaMkara bhagavaMtonI sevA bhakita ja che, ema samajavuM nyAyasara ja che. prazna :- to pachI pratimA caMdanane badale caityavaMdana nAma kema rAkhyuM haze ? uttara :- basa, e ja khUbI che. jaina darzanakAronI agAdha vyavahAru buddhino e jIvato jAgato purAvo che. e vaLI zI rIte ? "bhavya jIvo dharma karavAnAM asaMkhya sAdhanomAMthI potAnI nirbaLatAne lIdhe bIjAM koI paNa sAdhanone na ArAdhI zake, to paNa tIrthaMkara bhagavaMtone to na ja bhUle, ane chevaTe mAtra temane vaMdana namaskAra kare, to paNa ThIka. eTaluM paNa AlaMbana haze. to ye e jIvAtmA AgaLa vadhI zakaze.'' kadAca bIjuM kAMI na kare. na karI zake, to paNa tIrthaMkara prabhune to na ja bhUle to ThIka, paraMtu tIrthaMkara bhagavaMto to vidyamAna che ja nahIM, kadAca vidyamAna hoya, tyAre paNa dareka kSetramAM dareka vakhate to na ja hoya, mATe temanI pratimAo hoya to ja temanuM smaraNa tAjuM rAkhavAno e uddeza sAdhI zakAya. tIrthaMkaronI yAda tAjI rAkhavAnI pharaja bALa, madhyama, ane vRddha saunI sarakhI ja che. saunA Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro AtmavikAsamAM upakAranuM e mULa bIja saune lagabhaga sarakhuM che. pratimAo paNa judA judA tIrthakaronI judI judI hoya, te kadAca keTalAka bALa jIvonA dhyAnamAM na rahe. vaLI pratimAo mATe eka vyavasthita cokakasa sthaLa paNa joIe. bALa jIvone bIjuM kAMI paNa yAda na Ave-bIjI koI paNa sUkSma vastuo tarapha teonuM dhyAna na kheMcAya, paraMtu gAmanI zerImAM dhyAna kheMce tevI vicitra bAMdhaNIvALuM, bhavya vAtAvaraNavALuM maMdira hoya, tenA tarapha aneka vAra dhyAna kheMcAya, e svAbhAvika che. saMsArI jIvone rahevA mATe ghara to hoya ja, temaja rAja-darabAra, nizALa, cokI, kacerI, paMcane ekaThA thavAno coro, jakAtI-dANanI maMDI vagere makAno hoya, ke jemAM sAMsArika sAmudAyikanAM kAmo thatAM hoya. nizALamAM je ke vidyA meLavavAnI hoya che, paraMtu "nizALe jaIe chIe" ema bolAya che. rAjanuM dANa cUkavavAnuM hoya che, paraMtu "maMDImAM jaIe chIe." ema bolAya che. arthAt kAmano uddeza ane kAmanAM sAdhano judAM hoya che, chatAM tene mATenuM makAna ja saunuM dhyAna kheMcatuM hoya che. te uparathI kAma samajAya che. sarva sAmAnya sAdhAraNa janasamAjanAM vyavahAramAM te te kAma mATenAM makAno pratIka tarIke upacArathI vizeSa pracalita hoya che. te ja pramANe dharma karavAnuM, dharmanI zarUAta karavAnuM sauthI paheluM ane mukhya sAdhana caya che. ane temanA tarapha janasamAjanuM dhyAna kheMcAI zake. mATe ja maityane vaMdana karavA tarapha citta doravI te mArata tIrthakaronI pratimAne vaMdana, ane te mAraphata tIrthakara bhagavaMtone vaMdana thAya, ane te mAraphata paraMparAe samyagudarzanaprApti dvArA, zrata, dezavirati ane sarvavirati rUpa dharmanI prApti thAya. evI vyavahAru goThavaNa, vyavahAru zabda goThavIne sAdhI dIdhI. A khUbIthI bALa, madhyama ane budhajana e saunuM dhyAna kheMce, mATe caityavaMdana zabda pracalita karyo che. dharma e jIvananuM dhyeya che. te dhyeyane siddha karavA-pracAra karavA, koI paNa saMsthA, khAtuM ke sAdhana joIe, ane te prasiddha, sulabha, prAthamika, saraLa, game tevA bAla jIvone jaladI doravanAra, AkarSaka, ane sahasA dhyAna kheMcanAra, saMsthA, khAtuM ke sAdhana hovuM joIe, ane tevuM sAdhana zrI jina-caitya ja che. bALathI mAMDIne budhajana mATe yathAyogya upayogI hovAthI parama jJAnI mahAtmAone paNa te sammata che. paraMtu caityavaMdana eTale Akhara to "tIrthakara bhagavaMtone ja vaMdana" e chevaTano artha samajavAno che. caityavaMdananA vidhinA mukhya adhikAro koI paNa jaina vidhi aneka garbhita hetuothI gUMthAyelo hoya che. bIjA garbhita aneka hetuo hovA chatAM mukhyapaNe cha Avazyako to lagabhaga gUMthAyelA jovAmAM Ave che. caityavaMdana e caturvizati stavanAmanuM Avazyaka che, yAtrA, saMgha yAtrA, trikALa darzana, nAnAM moTAM devavaMdana, pUjA vagere caturvizati stava svarUpanAM che. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 57 sAmAyika, caturvizati stava, guruvaMdana, pratikramaNa, kAussagya ane paccakakhANa e che AvazyakomAM caityavaMdana vidhimAM-tyavaMdana-namutthANuM-kiMci-jAvaMti ceIAI' vageremAM caturvizati stava to sAkSAta che ja. "jAvaMta kevi sAhumAM guruvaMdana khulluM ja che. eka navakAranA kAussagnamAM kAussagga paNa spaSTa ja che. jayavIyarAyamAM samAdhi maraNa, bodhilAbha vagere AtmaguNa poSaka bhAvanA che. ane saLaMga vidhimAM ekaMdara caturvizati jivaMdana rUpa-AtmaguNamAM lInatAmaya-sAmAyika paNa garbhita rIte spaSTa che. du:khakhao, kammakhao, bhavaniveo vagere padomAM AtmaguNa rodhaka tattvonA tyAganI buddhi rUpa pratyAkhyAna, ane anAyAse te sevAI gayA hoya chatAM temAMthI manane pAchuM pheravavuM, athavA temAM anAsakita, tene kharAba mAnavA vagere rUpa pratikramaNa paNa garbhita rIte dekhAya ja che. arthAt jivaMdana rUpa mukhya kriyAmAM lInatA rUpa sAmAyika, ane temAM ekAgratAthI lIna thavAthI bIjI badhI sAvadha pravRttiono tyAga svAbhAvika rIte ja thAya che. chatAM temAM mana vacana kAyA dorAI jAya to tene pAchA kheMcI le, to ja ekAgra lInatA TakI zake. eTale sAmAyika, pratikramaNa ane pratyAkhyAna e traNa Avazyako garbhita rIte to goThavAyelA che. chatAM praNidhAna sUtramAM tene mATenA sAkSAt zabdo paNa maLI zake che. jAvaMti, jAvaMta ane jayavIyarAya traNa praNidhAna sUtro kahevAya che. praNidhAna eTale mana-vacana-kAyAnI ekAgratA. ahIM kAyotsarga, guruvaMdana, sAmAyika, pratikramaNa, pratyAkhyAna e dareka Avazyako caityavaMdananAM aMgo che. caityavaMdana eTale caturvizati stava pradhAna kriyA e artha thayo. jema sAmAyika vidhimAM-sAmAyika pradhAnapaNe hatuM ane bIjA Avazyaka tenAM aMgo hatAM. temaja IryApathikA pratikramaNamAM pratikramaNa Avazyaka mukhya, ane bIjAM tenAM aMgo che. ema dareka ThekANe samajavuM. tethI ahIM "arihaMta ceIAga" jo ke kAussagganA hetuo batAvanAra sUtra che. chatAM te vaMdana ja che. kAyotsarga paNa vaMdana ja che. ema bIjo dareka Avazyako ahIM caityavaMdananAM aMgo hovAthI vaMdana ja che. mATe AkhI kriyA caityavaMdana che. chatAM temAM garbhita rIte bIjAM Avazyako nathI ema na samajavuM. caityavaMdananA vidhinA mukhya vibhAgo 1. caityavaMdana karavA mATe gurunI AjJA mAgavI. 2. koIpaNa eka ke vadhAre tIrthaMkara bhagavaMto, tenI pratimAo ke caityone uddezIne pradhAnapaNe svarUpa varNanAtmaka stuti thAya che. tene caityavaMdana stuti kahevAmAM Ave che. ane evAM caityavaMdano, saMskRta, prAkRta, gujarAtI, hiMdI vagere judI judI bhASAomAM hoya che. uparanI game te bhASAnuM caityavaMdana bolyA pachI caityanI vaMdanAne saMpUrNa ane sazAstra karavA, tenA aMga tarIke jekaci sUtra pATha bolAya che, 2. namulyANaM sUtrathI dareke dareka tIrthakaronA tIrthaMkarapaNA sAme saMkaLAyelA abhuta guNonI kIrtanA karavA sAthe tIrthakarone vaMdanA karavAmAM Ave che. sAkSAt udiSTa catya, pratimA, ane tIrthaMkara AdinI Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 paMca pratikramaNa sUtro sAmAnya svarUpa varNanA pachI tenI vizeSa varNanA-(tIrthakara tarIkenA addabhuta guNo ghaTAvIne-tIrthakaro kevA guNone lIdhe utkRSTa vaMdanIya che ? te sAbita karIne) karavAmAM Ave che. ane pachI je A aIA siddhA. e gAthAthI evA guNovALA traNa kALanA tIrthaMkarone vaMdanA karavAmAM Ave che. 3. e ja vizeSa guNonA gAnapUrvakanI vaMdanAmAM vartamAnakALe paNa je koI traNeya lokamAM evA vizeSa guNo yukta tIrthakara bhagavaMtonAM caityo ane pratimAo hoya te mAraphata te sarva tIrthaMkara prabhuone vizeSa prakAre vaMdana karavA-jAvaMti, sUtra bole che. traNeya kALamAM thayelA, sAkSAt tIrthaMkara prabhunA adbhuta guNonI vizeSa prakAre stavanA yogyatA sAbita karyA pachI teonAM nAma sAthe joDAyelAM traNeya kALanAM caityo, ane pratimAone vaMdana karavAmAM Ave che. je cino jAvaMtino viSaya AthI kAMIka judo samajAya che. pahelAmAM svarUpa varNanAnI dRSTithI sarva tIrtho ane pratimAone sAmAnya rIte vaMdana che tyAre AmAM vizeSa guNa varNanA karIne vaMdya tarIke sAbita thayelAnAM sarva caityo ane pratimAone vaMdanano upakrama che. eTale ja javaMti. pachI khamAsamaNa devAmAM Ave che, tethI A vizeSa varNanAnI dRSTithI trikaraNa yoge paMcAMga praNipAtapUrvaka sarvanuM ekAgratApUrvaka manamAM praNidhAna karIne sAkSAt vaMdana karavAmAM Ave che. ane sAthe sAthe e ja bhAvanAnI vahetI dhArAnA pravAhamAM ja sthira rahIne tIrthaMkarono bhakata, teonA ja sarva munione paNa jAvaMta kahI vaMdana kare che. 4. 2 jA ane 3 jA bhAgamAM bALajIvo pUrvAcAryanI goThavaNa pramANe vaMdanA kare che. paraMtu have potAnI jAte prabhunA guNo potAnA svayaM ullAsathI varNave che. ane te paNa sarvAga suMdara, sarvoparI-bhAvanA uccArakaLA, chaTA, guNa varNanA, kavitA vagerenA samanvayapUrvaka makRtvovana AMkhamAM AnaMdanA AMsu sAthe umaLakAthI varNave che. ane jema bane tema tene paNa uttama kavitA-kAvyakaLA, suMdara saMgIta ane madhura dhvanimAM mUke to to ora ja khUbI dekhAya. AvI svayaM ullAsanI kaDIo bALajIvo kadAca racI na zake, to potAne samajAya tevI bhASAmAM bIjA jJAnIoe goThavI ApelAM stavana-stotrono upayoga karIne paNa e pramANe stuti karI zakAya che. AvA mahAna svayaMstotroccAranA maMgaLAcaraNa tarIke, athavA svayaMskRrtithI stavananI apUrNatAnuM svarUpa ApavA namohaMta tenA eka aMga tarIke ane maMgalAcaraNa tarIke bolavAmAM Ave che, svayaMskUrtinA maMgala tarIke pUjAo, stutio, stavano vagerenI zarUAtamAM namohaMta bolavAmAM vAMdho nathI paNa zAstrIya vidhiomAM navakAra ja bolAya che. 5. tyAra pachI jaina darzananA bhakatane chAje tevI, praNidhAnamaya banIne, karavAnI apUrva prArthanA-je pUrvAcArya viracita che te jayavIyarAya sUtra bolIne karavAmAM Ave che. svayaMskRrtithI tIrthaMkara prabhunA guNavarNana karyA pachI guNavarNano paNa zA mATe karavA ? tenA javAba rUpe potAnI abhilASAonI prArthanA karavI ja joIe. ane te prArthanA paNa jaina darzananI zailI pramANe hovI joIe. je jayavIrAya sUtramAM barAbara goThavavAmAM AvI che. ItaradarzanomAM mANasa ISTadevanI stutibhakita karIne - paisA, rAja, Rddhi, mAna, kIrti, laDAImAM vijaya, putra-putrAdi, dhana-dhAnyAdinI ke parabhavamAM sukha vagerenI Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamaNasUtro mAgaNI kare che. tyAre jaina zAsanamAM to nidAna karavAnI-eTale evI sAMsArika sukhonI mAgaNI karavAnI cokhkhI manAI che. to paNa evI jAtanI mAgaNI karavAnI hoya evo dekhAva dhAraNa karIne chevaTe prabhunAM caraNakamaLonI bhavobhavamAM sevA karavAnI ja mAgaNI kare che, je jaina zailI anusAra saMgata ja che. bhakatane ghaNuM mAgavAnuM mana thAya che. paNa bhakitanA phaLa rUpe niyANuM karIne paNa kAMIka mAgavAnuM mana thAya che. paNa bhakitanA pravAhamAM niyANuM karavAnuM jokhama vahorIne mAtra bhavobhavamAM jinezvaronI caraNasevA ja mAge che. vAstavika rIte te niyANuM nathI ja, kemake chevaTe paNa jinezvaronA bhakata teonA upadezathI viruddha to jAya ja nahIM. ane e pramANa paNa Akhara to du:kha ne karmonA kSaya rUpa mokSane uddezIne ja che. tethI mokSane uddezIne karavAmAM Avela kriyA ke tenI saphaLatA mATe rAkhelI AzAo niyANuM gaNAtuM nathI. niyANAno artha e che ke : dhArmika kriyAomAM mokSa sivAyanA phaLanI abhilASA, eTale pachI dhArmika kriyAne pariNAme mokSanI icchA karavI e to jarUranI che, je dukSkSao kammakkhao gAthAmAM spaSTa thAya che. 59 A sthiti potAne prApta thavAmAM jainazAsana nAmanI moTI dhArmika saMsthAnI ja madada hovAthI tenI paNa sAthe sAthe stuti karI le che. dharmanuM AcaraNa zAsananI madada vinA thaI zakatuM nathI. zAsana-AjJA-nirapekSa dharmArAdhana pramANabhUta gaNAtuM nathI. mATe tIrthaMkarono bhakata temanA zAsananI vaphAdArI kema bhUle ? zAsananA vahIvaTanA cAlu dhoraNane anusarIne koI vakhata kartavya paNa a-kartavya Thare che ane akartavya paNa kartavya Thare che. ATalI tenI mahattA hovAthI tenA taraphnI vaphAdArI jAhera karI che. dharmanA siddhAMto mAnanAra chatAM jo zAsanane vaphAdAra na hoya to te tIrthaMkarono bhakata nathI. paraMtu dharmanA siddhAMto kabUla rAkhavA sAthe zAsananA hukama pramANe amala karanAra tIrthaMkarono bhakata che. 6. kAyotsarga vibhAga Ave che. tenA traNa bhAga jaNAya che. 1. kAyotsargano hetu ahIM arihaMta caityone vaMdana vagere mATe che. te sUcavavA arihaMtaceIANaM sUtra che. e kAyotsarga rUpa vaMdanA paNa dhIraja vagere mAnasika guNomAM barAbara sthira thaIne karavAnI bhalAmaNa che. pachI annattha sUtra kAyotsarganA AgAro, vidhi, maryAdA ane svarUpavarNana mATe che, je dareka kAusagganI pUrve Ave che. te pramANe ahIM paNa mUkavAmAM Avela che. bIjA bhAgamAM eka navakArano ATha zvAsocchvAsano jaghanya kAusagga Ave che. ane trIjA bhAgamAM kAussaggamAM ja svayaM karavAnI stuti-thoya Ave che. e thoya jo ke saMkSiptamAM stuti rUpa ja che, chatAM te kAussagganuM aMga che, mATe ja bolanAra eka namorhat kahI stuti bole, ane bIjA mana, vacana kAyAne temAM parovIne kAussaggamAM ja sthira rahIne sAMbhaLe. namo'rhat te vakhate stutinuM maMgaLAcaraNa che, athavA apUrNatAnI pUrti che, kAussaggamAM navakAra-kAussaganI dhyAnasvarUpatA sAcavavA mATe dhyeyarUpa che, athavA stutine sthAne paNa che. Ama aneka garbhita hetuothI bharelo A caityavaMdanAno saMkSipta vidhi goThavavAmAM Avyo che. yetyavaMnanAM sUtrono vizeSArtha 1. namrutyurNa, jayavIyarAya ane arihaMta ceiANaM : A traNa moTAM ane vadhAre dhyAna kheMce Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro tevAM sUtro che. temAM paNa namutthaNuM adbhuta sUtra che. 33 vizeSaNothI ane judI judI saMpadAothI tIrthaMkara prabhunA adbhuta guNonuM varNana che. te sUtra IMdra-zaka bole che. mATe tenuM nAma zAstava paNa che. ane AgamomAM ThAma ThAma A sUtra Ave che. A sUtra upara zrImAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAje racelI, adbhuta dalIlothI bharapUra ane arthagaMbhIra lalitavistarA nAmanI vRtti TIkA che, jemAM bIjA darzanakAronA devo ane tenA guNa sAthe tIrthakaronA guNonI tulanA karI kharekharI zreSThatA barAbara sAbita karI batAvI che. ussaggahara stotra- A stotra - vyaMtara rUpe thayelA potAnA bhAI mithyAdaSTi varAhamihiranA upadravathI bacAvavA caudapUrvadhara zrI bhadrabAhusvAmIe racela che, ane teno koI zrAvikAe durupayoga karavAthI temAMthI zAsanadevIne hAjara karanArI khAsa maMtramaya gAthAo saMharI levAmAM AvI che vagere kathA prasiddha che. te bIjA graMthothI jANI zakAya tema che. temAM mukhyapaNe puruSAdAnIya pArzvanAtha prabhunuM stavana che. jagaciMtAmaNi sUtra - A sUtra sAmAnya rIte apabhraMza bhASAmAM che. ane te gautamasvAmI mahArAje raceluM kahevAya che. tenI pahelI gAthAno rAga savaIyA jevo jaNAya che. ane pachInI be gAthAo vastu chandramAM che. jayavIyarAya sUtra - A sUtramAM pahelI traNa gAthAo prAcIna che. ane bAkInI paNa prAcIna to che, judI judI hoIne sAthe joDela che. arihaMta ceIANaM-sUtramAM arihaMta ceIANaM vaMdaNavariAethI nirvasagnavariAe sudhI, pachI karemi kAussagga ema saMbaMdha che. ane vadhatI evI zabdano saMbaMdha saddhAethI mAMDIne AzupehAe sAthe joDIne kAussagga kAmi sAthe saMbaMdha joDavo. namohaMta sUtra - tamAma sUtrone saMskRtamAM banAvI nAMkhavAnI IcchAthI zrI siddhasena divAkarajI mahArAje zrI namaskAra sUtranuM A pramANe saMskRta bhASAmAM sUtra banAvyuM. guru mahArAjane khabara paDavAthI e kAma aTakAvyuM ane tIrthaMkara-gaNadhara bhagavaMtonI AzAtanA karavAthI bAra varSa gaccha bahAra rahI zAsananI moTI prabhAvanA karavAnuM prAyazcitta ApyuM, te zrI siddhasena divAkarajI mahArAjanI kathA prasiddha che. teo jevA ArAdhaka mahApuruSonuM banAveluM anyathA na jAya ema samajIne-navakArane sthAne to tene goThavI zakAya nahIM paraMtu sAmAnya svayaMkRta-svayaMspharita prabhu AjJAne anusaratAM stutistotrone to zAsanamAM sthAna maLI zake che. e daSTithI zrI zramaNa saMghe te tarIke ghaNAMkharAM stuti, stotro, pUjAnI DhALo vagerenI zarUAtamAM tene sthAna ApyuM hoya tema jaNAya che. ci, jAvaMta, jAvaMta kavi-sUtra - A traNeya eka eka gAthAnAM sUtro zA hetuthI mUkavAmAM AvelAM che, te vidhinA sAmAnya hetumAM AgaLa jaNAvela che, te gAthAo kayAMnI che te jANavAmAM nathI. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro kallAkaMda ane saMsAra dAvAnala stuti A be stutiomAM pahelI koI pUrvAcArya viracita che ane bIjI zrImAna haribhadrasUri mahArAjanI racelI che. temaNe prAyazcitta tarIke 1444 graMtho banAvavAnA hatA. tyAre 1440 grantho pUrA karyA tevAmAM kALadharma najIka AvavAthI cAra stutirUpa cAra grantho banAvI prAyazcitta pUruM karavAnA IrAdAthI 4 stutio banAvatAM cothI stutinuM eka pada bolAyuM tevAmAM bolavAnI zakti baMdha thatAM, saMghe athavA zAsanadevIe temanA hRdayano abhiprAya jANIne cothI stuti pUrI karI, tyArathI ja jhaMkArAthI mAMDIne paphakhI vagere traNa pratikramaNamAM svAdhyAya vakhate ucca svarathI bolAya che. kalAkaMdamAM pAMca jinezvaronI stuti che. ane saMsAradAvAmAM mahAvIra prabhunI stuti che. chellI stuti banneyamAM zrutanI adhiSThAyaka zrutadevInI che. saMsAradAvA e sama saMskRta prAkRta stuti che. daherAmAM darzana pUjA ane caityavaMdana vakhate dhyAnamAM rAkhavA yogya keTalIka vizeSa vidhio (1) nizIhi: daherAsaranA daravAjAmAM pesatAM 1 lI nisahi, 2jI nizIhi pUjA mATe gabhArAmAM pesatAM 3 jI nisIhi caityavaMdana karavAnI zarUAta karatAM pahelAM kahevI. (2) 3 pradakSiNA : prabhune traNa pradakSiNA karavI. (3) 3 praNAma : 1. prabhune dekhatAM ja be hAtha joDI praNAma karavo. 2. daherAsaranI vacce jaI namo jigANa karI mAthuM namAvI praNAma karavo. 3. khamAsamaNa daI praNAma karavo. athavA traNa khamAsamaNa. (4) 3 pUjA : 1. bhagavAnane aMge pUjA. 2. bhagavAnanI AgaLa agra pUjA. 3. bhagavAnanI sAme bhAvanApUrvaka pUjA. athavA 1. paMcaprakArI pUjA. 2. aSTaprakArI pUjA. 3. sarva prakAranI pUjA. (5) 3 avasthA : 1lI chadmasthAvasthA : 1. janmAvasthA 2. rAjyavasthA. 3. muni avasthA bhAvavI. 2jI kevaLIavasthA: pratimAjInI bAjumAM ATha prAtihArya hoya che, te uparathI kevaLI avasthA bhAvavI. 3jI siddhAvasthA : Asana ane dhyAnamAM rahelA pratimAjIne joI mokSanI avasthA bhAvavI. (6) 3 daSTivarjana : darzana, pUjA ke caityavaMdana karatI vakhate bhagavAnanI sAme ja daSTi rAkhavI. bAkInI traNa bAju tarapha daSTi na rAkhavI. (7) 3 pramArjana : caityavaMdana karavA besatI vakhate traNa vAra jamInanuM pramArjana karavuM. (8) 3 AlaMbana : caityavaMdana karatI vakhate 1. tenA uccAra zuddha bolavA. 2. artha ciMtavavo. 3. prabhu pratimA tarapha ekAgra dhyAna rAkhavuM. (9) 3 mudrA : 1. namutthaNuM bolatAM be hAthanA AMgaLAM joDIne DoDAne AkAre goThavI, peTa upara koNI rAkhI yogamudrA karavI. 2. kAussagga karatI vakhate be paga vacce AgaLa cAra AMgaLa, ane pAchaLa kAMIka ochuM aMtara rAkhIne UbhA rahI jinamudrA karavI. 3. jAvaMti jAvaMta jayavIyarAya Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro kahetI vakhate be hAtha joDI lalATanI upara jarA dUra, ke lalATane lagADIne muktAzakti mudrA karavI. (10) 3. praNidhAna-mana, vacana, ane kAyAnI ekAgratA rAkhavI. athavA - jAvaMti-jAvaMta ane jayavIrAya. e traNa sUtro praNidhAna sUtro che. A daza trika kahevAya che. 5. abhigama - tIrthaMkara prabhune sAme bheTavA jatAM khAsa sAcavavA joIe. 1. sacitta dravyano tyAga, 2. acitta vastra-AbhUSaNAdino tyAga na karavo. 3. mananI ekAgratA. 4. eka sATaka uttarAsaMga. 5. jinezvara prabhunuM darzana thatAM aMjali joDavI. athavA rAjAe-1. khagna, 2. chatra, 3. upAna, (pagamAM paheravAnA joDA vagere) 4. mukuTa, ane 5. cAmara, e pAMca vastuono tyAga karavo. 2. dizi- prabhunI jamaNI bAjue puruSa ane DAbI bAjue strIe UbhA rahI vaMdana, stuti vagere karavAM. 3. avaraha- jaghanya avagraha [] nava hAtha ane utkRSTa 60 hAtha rAkhavo. bAkIno madhyama gaNAya. athavA daherAsara nAnuM hoya, to vA thI mAMDIne 60 hAtha sudhI pratimAjIthI cheTe besI zakAya. 3. caityavaMdana- jaghanya, madhya ane utkRSTa ema traNa prakAranA caitya vaMdana thAya che. te darekanA traNa traNa bheda che. te samajI laIne teno Adara karavo. 1. praNipAta- pAMca aMge praNipAta eTale khamAsamaNa devA. namaskAra- 1 zlokathI mAMDIne A zloka sudhI stutinA zloko-gAthAo-kavitAo bolI namaskAra-vaMdana karI zakAya. 10. AzAtanAno tyAga - 1. pAna cAvavuM, 2. pANI pIvuM, 3. bhojana karavuM, 4. pagarakhAM paheravAM, 5. maithuna sevavuM, 6. sUvuM, 7. ghUMkavuM ke nAka chIMkavuM, 8. pezAba karavo, 9. maLa-jhADo karavo, 10. jugAra ramavuM. A daza ochAmAM ochI AzAtanA daherAsaranA gaDhamAM tajavI. 1. caityavaMdanAnuM Asana- sAmAnya rIte yogamudrAe [be ghUMTaNa jamIna para sthApIne kamaLanA DoDAne AkAre banneya hAtha koNI upara sthApI] caityavaMdana karavA besavAnuM che, paraMtu IMdra vagere RddhimAna DAbo paga jarA UMco rAkhIne prabhune vaMdana kare che. te pramANe sAmAnya rIte bIjA paNa DAbo DhIMcaNa jarA UMco rAkhIne caityavaMdana kare che. te apavAda mArga jaNAya che. vizeSa khulAso gurumahArAja pAsethI jANavo. 1. chaMdo-jagaciMtAmaNi sUtranI pahelI gAthA-saMvaiyA jevI jaNAya che. pachInI be gAthAmAM vastu chaMda che. kalyANakaMda-upajAti chaMdamAM che. bAkInA AryA chaMdo che. 10. zrI devavandana-vidhinAM sUtro. 23. puphakharavara dIva-(zrutastava)-sUtra-1. zabdArtha:- pukhara-vara-dIva puSkara nAmanA-suMdara-advIpamAM. dhAyaI-saMDe dhAtakI-khaMDamAM. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 63 jaMbUdIne jaMbU-dvIpamAM. bharaperavaya-videhe=bharata-airavata-ane mahA videhamAM. dhammAIgare dharmanA Adine karanArAne. namAmi namaskAra karuM chuM. 1 tama-timira-pAla-viddhasaNassa ajJAnarUpI aMdhArAnA-samUhano nAza karanAra. sura-gaNa-narida-mahiassa= devonA samUho ane rAjAothI pUjAyelA. sImA-dharassa=maryAdA sthApana karanAra. pappoDia-moha-jAlasa mohanI jALane phoDI nAMkhanArane. videhuM vaMdana karuM chuM. 2 jAI- jarA-maraNa-soga-pANAsAgasTa=janma-vRddhAvasthA-maraNa ane zokano nAza karanAra. kallANa-pukukhala-visAla-suhAvahasa-puSkaLa-kalyANa ane moTAmAM moTuM (mokSa) sukha ApanAra. ko koNa. deva-dANava-narida-gaNacciassa devo, dAnavo ane manuSyonA rAjAonA samUhothI pUjAyelA. dhammassadharmano. sAraM=sAra. uvalabha=jANIne. kare kare. pamAyaMtrapramAda. 3 siddha-siddha. bho!=. paya prayatnapUrvaka, AdarapUrvaka, khAsa karIne. Namo namaskAra ho. jiga-mae jinamatane-jaina siddhAntane. naMdI maMgaLamaya. sayA=hamezAM-sadA. saMjame=saMyamamArgamAM. deva-nAga-suvanna-kinnara-gaNa-sabhUa-bhAvaccie devo, nAgakumAro, suvarNakumAra ane kinnaronA samUhoe- sadbhAva-kharekharA bhAvathI pUjeluM. logo loka. jaO=jemAM. paITiThao=pratiSThita che. jagaM=jagatu. irNa A. teluka-maccA-suraM traNa loka-matsya loka ane asura lokavALuM. vaDhau vadho. sAsaonazAzvata. vijaya vijayapUrvaka. dhamuttaraMdharmottarane-bIjA dharmane deza virati ane sarva virati rUpa dharmane. vaDhau=vadhAro. 4 pukhara-vara-dIva, dhAyaIsaMDe ane jabu-dIve a! *bharapheravaya-videhe. dhammAI-gare namAmi nA. "tama timira-paDala-viddha-saNassa-sura-gaNa-nariMda-mahi-assA sImA dharalsa vade poDia-moha-jAlaksa mArA "jAI-jarA-maraNa-soga-paNAsaNamsa, kalyANa pukhala-visAla-suhAvahassA ko deva-dANava-nariMda gaNazciasa, dhammasa "sAramuvalambha kare pamAyaMna che zArdUlavikrIDita vRttama che. *siddha 'bho!'payao aNamo jiNa-mae, naMdIsayA saMjame, Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 paMca pratikamANasUtro davaM-nAga- suvanna-kinnara-gaNa sabhUa-bhAvaccie. logo jatya paITio jagamiNuM,te-lukaka-maccAsura 'dhammo vaDaDhau sAsao' vijayao dhammuttara vaDhau jA suasse bhagavao karemi kAussagga, vaMdaNavariAe. gAthArtha:- "puSkara nAmanA suMdara ardhAdvIpamAM, dhAtakI nAmanA khaMDamAM, ane jaMbUdvIpamAM, [AvelA sarva "bharata-airAvata ane mahAvideha kSetromAM zrita dharmanI zarUAta karanArAone namaskAra ajJAna rUpI aMdhakAranAM paDono nAza karanAra, maryAdAo sthApanAra ane mohanI jALane phoDI nAMkhanAra, devatAonA samUho ane rAjAothI pUjAyelA izruta jJAnarUpI dharmane "vaMdana karuM janma-vRddhAvasthA-maraNa ane zokano nAza karanAra, puSkaLa [gha] kalyANa ane vizALa mioTAmAM moTuM sukha (mokSa) ApanAra, deva, dAnavo ane rAjAonA samUhothI pUjAyela [evA e zruta jJAnarUpI] dharmano "sAra jANyA pachI kayo mANasa tenI ArAdhanA karavAmAM 'pramAda kare?3. "aho ! sujJa loko ! jagatamAM zreSTha tarIke athavA pUrNajJAna tarIke siddha sAbita thaI cUkelA zrI] jaina siddhAMtane khUba AdarapUrvaka namaskAra karo-jei saMyama mArgamAM hamezAM "naMdI [maya=maMgaLamaya che. deva, nAgakumAro, suvarNakumAro ane kinnara devonA samUhoe sakharekhara bhAvathI (jene pUjeluM che, jemAM [sarvadravya, kSetra, kALa ane bhAva maya Aloka [ane] *traNa lokamAM rahelA-mANaso ane asuro vigere maya A jagata nA sarva ziSTa mAnya vyavahAro]. "pratiSThita [varNana rUpe pratibiMbita che; ti zruta sAmAyikama zAzvata dharma 'vijayapUrvaka vRddhi pAmo. ane uttara zrita sAmAyika pachInA caDiyAtA kamanA dezavirati sAmAyika ane sarva virati, sAmAyikarUpa dharmane [paNa] vadhAro. 4 pUjya zruta jJAnarUpa dharmane vaMdana vagere 'nimite *kAussagna "karuM chuM. 24. zrI siddhANaM buddhANAM (siddhastava)-sUtra-2, zabdArtha:- siddhANaM siddhone. buddhANaM buddhone, bodha pAmelAone. pAra-gAyANaM pAra pahoMcelAne, saMsArasamudranA kinAre pahoMcI gayelAone. paraMpara-gAyANaM paraMparAnA krame-uttarottara Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro 65 guNavRddhinA krame-mokSa pAmelAne. loargo-lokanA agrabhAge. uvagayAM pahoMcI gayelAone. 1. devANakadevono. vi=paNa. jaM=jene. paMjalI= hAtha joDIne. namasaMti namaskAra kare che. devadevamahiaMkadevonA paNa devoe pUjelAne. sirasA mastaka vaDe. 2. Iphakovikaeka paNa. namukakAra=namaskAra. jiga-vara-vasahassa jinavaromAM RSabhasamAna. saMsAra-sAgarAo=saMsArarUpI samudrathI. tAreI=tAre che. nari=puruSane. nAri=strIne. va=ke. vA=ke. 3. urjita sela-siharekagirinAra-parvatanA zikhara upara. dikakhAdIkSA. nANuM=jJAna-kevaLajJAna. nizIhiA niSaghA-mokSa pAmatI vakhate dhyAnamAM besavAnuM Asana. jassa=jenA. dhamma-cakaka-vardri=dharmanA cakravartI. ariTha-nemiariSTaneminAtha prabhune namasAmi namaskAra karuM chuM. 4. cArikacAra. aTha=ATha daza daza. dokabe. paramaTha-niSTha aThA paramArtha vaDe niSThita arthavALA paramArthane saMpUrNa meLavI cUkelA. siddhA=mokSamAM gayelA. siddhi=mokSa. mama mane. disaMtu=Apo. 5. 'siddhANaM buddhANaM pAra-gayANaM paraMpara-gayANA loaga-avagayANuM, "namo "sayA savyasiddhANA jo devANavi devo,*jevA paMjalI namasaMti taM deva-deva-mahiaM, sirasA vaMde mahAvIra parA IphakovinamukkAro: 'jiNa-vara-vasahassavaddhamANasA saMsAra-sAgarA, "tAreIdeg narava nArivAvA urjita-sela-sihare," diphakhAnANe nizIhi jassA taM dhamma-caka-vaddhi, "ariThanemiM namAmittA "cattAriaThadasa do, vaMdiyA jiNa-varAcauvvIsa parama Tha-niTiTha aTha, siddhA siddhi'mama disaMtupA gAthArtha:- sarvasiddhonI stuti: [saMpUrNa AtmavikAsa karI] "siddha thaI cUkelA, kivaLa jJAna vaDe traNa kALanA sarva padArtho *jANI cUkelA "sarvajJa, saMsArasamudranA kinAre pahoMcI gayelA, anukrame uttarottara AtmavikAsa karIne AgaLa vadhelA, ciauda rajaju pramANa "lokanI Toce gayelA sarva siddha bhagavaMtone 'hamezAM Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro namaskAra ho. 1 mahAvIra prabhunI stuti - "je devonA paNa deva che. jene devo hAtha joDIne "namaskAra kare che. davAnA paNa deva ddhio]e pUjelA te ''mahAvIra prabhune "mastaka namAvI vaMdana karuM chuM. 2. jinezvaromAM vRSabha samAna direka tIrthakaro karatAM adbhuta jIvana caritravALA mahAvIra prabhune karelo eka paNa "namaskAra puruSa ke "strIne "saMsArasamudrathI utAre che. 3. neminAtha prabhunI stuti jenA-dIkSA, kevaLajJAna, ane 'niSadyA mokSamAM jatI vakhatanuM dhyAnastha Asana] girinAra parvata upara thayA che, te dharma cakravartI "ariSTaneminAtha prabhune namaskAra karuM chuM. 4. aSTApadAdi tIrthane vaMdana dvArA siddhonI stuti - cAra, ATha, daza ane "be ema vaMdana karAyelA, paramArthane saMpUrNa meLavI cUkelA ane siddha thayelA covIseya tIrthakaro "mane mokSanI] "siddhi[athavA siddhigati Ape. 5. 25. veyAvacca garANa sUtra-3. zabdArtha:- veyAvacca-garANaM vaiyAvRtya-sevA karanArAo. saMti-garANaM zAMti karanArAo. sammadiThi-samAhi-garANaM=samyagadaSTi jIvone samAdhi-sukha zAMti karanArAone. veyAvacca-garANa saMtigarANuM sammariddhi-samAhi-garANa karemi kAussagga ananya. gAthArtha :- sevA karanArA, zAMti karanArA ane samagdaSTi jIvone sukha karanArAonA smaraNa nimitte [UMco zvAsa vagere) sivAya kAussaga karuM chuM. 26. bhagavAnaha-sUtra-4. zabdArtha:- bhagavAnAM bhagavaMtone-bhagavAnAdine. = chaThThI vibhaktino pratyaya che. bhagavAnAM, AcAryaha, upAdhyAyAM, sarvasAdhu, bhigavaMtone, AcAryone, upAdhyAyone, ane sarva sAdhuone vaMdana karuM chuM.] Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro devavaMTana sUtrono vizeSArtha 1. devavaMdana ane caityavaMdana - caityavaMdanamAM zrI tIrthaMkara prabhune mukhyapaNe vaMdana thAya che ane devavaMdanamAM paNa e ja mukhya uddeza hoya che. tyavaMdana paNa eka jAtanuM devavaMdana ja che. paraMtu bAra adhikAra sahita vaMdanane devavaMdana kahevAno pracAra che. devavaMdana utkRSTa, madhyama ane jaghanya, ema traNa prakAranA che. ane darekamAM paNa traNa traNa prakAra hoya che. te sivAya paNa devavaMdananA aneka prakAro. caityavaMdanamAM eka ja zakastava [namutthaNa], eka navakArano kAussagna ane eka thAya Ave che. rAIpratikamANamAM tathA paccakakhANa pAratAM, ekAsaNuM vagere karyA pachI, devasia pratikamaNamAM caukasAya pachI, ane snAtrapUjAmAM jayavIyarAya sudhI paNa caityavaMdana thAya che. devasia pratikamaNamAM zarUAtamAM ane rAIe pratikramaNamAM vizAlalocana pachI cAra thoyanA devavaMdana Ape che. posaha vageremAM pAMca zakastava ane ATha thoyanA devavaMdana Ave che. comAsI caudaze covIseya tIrthaMkara prabhunA, jJAna paMcamIne divase pAMcajJAnanI pradhAnatAe. mauna ekAdazIne divase aranAtha, mallinAtha, naminAtha vagere tIrthakaronA doDhaso kalyANakanA devavaMdana thAya che. tathA sAdhu sAdhvInA kALa vakhate avaLA ane savaLA devavaMdana thAya che. kriyA-vidhi sahita karAtI AyaMbilanI oLI tathA bIjI tapazcaryAomAM paNa devavaMdana karavAmAM Ave che. tIrthayAtrA, saMghayAtrA, rathayAtrA, jaLajAtrA, caityaparipATI, pratiSThA vidhio vagere paNa eka jAtanA devavaMdana ja che. caityavaMdanamAM paraMparAe devavaMdana che. ane devavaMdanamAM jo ke caityavaMdano Ave che, chatAM temAM sAkSAt devavaMdana thAya che. A pharaka jaNAya che. namostu vardhamAnAya pachI eka zakastava ane stavanathI vaMdana thAya che. 2. zrutastavano vizeSArtha - zrutastavamAM jaina zAstronI sAMgopAMga, svarUpa varNanAtmaka ane adbhuta stuti karavAmAM AvI che. AthI UMcA prakAranI jaina daSTithI zrutajJAnanI stuti bhAgye ja maLI zake. pahelI gAthAmAM zruta rUpa sAmAyika dharmanA utpAdako kevA viziSTa puruSo che ? judAM judAM kSetromAM hovA chatAM dareka sarvazo hovAthI zrutamAM darekanI ekavAkayatA ja rahe che. jarA paNa paraspara visaMvAda jovAmAM Avato nathI. tethI prathama te zruta dharmanA utpAdakonI stuti karavAmAM AvI che. bIjI ane trIjI gAthAmAM zrutajJAnanI moha ane ajJAna nAza karavAnI zakti varNavI che. jJAna mAtra sAmAnya rIte te te ajJAna aMzono nAza kare che. paNa mohano nAza karanArA nathI hotA. prANI ghaNI vakhata vastusthiti ane geralAbha samajavA chatAM mohane vaza paDIne jAye karIne aniSTamAM pravRtti kare che. tyAre A zrutajJAna ajJAnanA paDepaDa bhedI nAMkhe che, ane sAthe mohano paNa nAza kare che. janma-maraNa-vRddhAvasthA ane tenAM preraka sarvakarmono nAza kare che. eTaluM ja nahIM paNa AnaMda ane puSkaLa kalyANamaya mokSa sukha prApta karAvIne ja jaMpe che. A kRta khUNekhAMcare khAnagImAM phelAyeluM nathI paNa prasiddha jJAnI puruSoe pramANabhUta tarIke svIkArIne tene pUjya gayuM che. loka-lokottara Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro sarvavyavahAro ane dharmamArgonI sImAo eTale ke maryAdAo e zrutajJAnamAM vyavasthita goThavavAmAM AvI che. atizayokitavALAM varNano ke asaMbaddha pralApo nathI paNa samAdhara che, eTale dareke dareka maryAdAone dhAraNa karanAra che athavA dareka rIte maryAdita che. tethI ja zrotAne potAnA kartavya mATe tatkALa jAgrata karI de che ane tenA pramAdane sahasA uDADI mUke che, paraMparAe jhapATAbaMdha kalyANamArgamAM dorye jAya che. cothI gAthAmAM vadhAre spaSTIkaraNathI stuti karavAmAM AvI che. jema zrutajJAnamAM varNavavAmAM AvelA dareke dareka vijJAna siddha ja che, zodhavAnA bAkI ke apUrNa nathI paNa saMpUrNa, sAcA ane sAMgopAMga ja che jenA upara saMpUrNa zraddhA rAkhIne jIvanamAM utAravAne jarAya saMkoca rAkhavAnuM kAraNa nathI. eka vAra eka vAta kahevAmAM AvI hoya, te ja vAta pachInA vakhatamAM khoTI Thare ne tene ThekANe bIjI zodha Ave, evuM nathI. saMyama sarvasukhano upAya che. saMtoSa vinA saMyama azakya che. ane duniyAmAM paNa sukhanuM mULa saMtoSa gaNAya che. evA sarva sukhanA mULabhUta saMyamamArgamAM A zruta naMdI maMgaLarUpa AzIrvAda samAna sAdhaka che. A zrutanI madada vinA saMyamamArga azakya, aprApta ane bhAre thaI paDe che. tyAre A zrutanI madadathI te zakaya, sahasA prApta ane sahaja saraLa thaI paDe che. A zrutane devo ane mAnavoe sarvamAnya gaNIne tenI AgaLa potAnuM mAthuM namAvyuM che. A thutamAM kevaLa jaina kriyAo ke kathAo ja nathI, paNa AkhA jagatanA dareke dareka padArtho, tenAM vijJAna ane ekaMdara AkhA vizvanuM tatvajJAna temAM samajAvyuM che. loka, maryAsura, ane A jagata temAM pratiSThita che. eTale ke pratibiMbita che. mATe temAM traNa kALanA sarva dravya kSetra bhAvanuM pratibiMba paDeluM che. e zrutajJAnanI harIphAI koI paNa kALe koI paNa karI zakatuM nathI. te sadA sarvoparI ane vijayI ja rahe che. Aje paNa A kALamAM paNa te kevI rIte sarvoparI tarIke vijayavaMta che, te nIcenI hakIkata parathI samajAze. ane pote vijayI hovAthI ja tenI pachInA caDiyAtA kamanA dezavirati sAmAyikadharma ane sarvavirati sAmAyikadharma paNa jagatamAM potAnuM sthAna jamAvI rahyA che ane vijayI rIte jagatanuM kalyANa karI rahyA che. A zruta siddha che. evI mAnyatA ane acaLa zraddhAvALAne samyagudarzana-sAmAyikadharmanI prApti thAya che, ane evA acaLa zraddhALu ja zrutano abhyAsa karI zrutasAmAyika dharmanI prApti karI zake che. zrutasAmAyika dharmanI prApti karI hoya te ja dezavirati sAmAyikadharmanI ke sarvavirati sAmAyikadharmanI prApti karI zake che. mATe A zruta siddha, sarvamAnya ane pUjya che. ane temAM sarva jijJAsuone saMtoSa thAya evI rIte trikALanA vizvanuM pratibiMba paDeluM che. saMyamamArgamAM asAdhAraNa madada karanAra che. Avo adbhuta vAstavika mahimA A sUtramAM zrutajJAnano gAvAmAM Avyo che, je yathArtha ane suzraddheya che, je preraka ane AnaMdadAyaka che. AjanA kALamAM paNa A zrutajJAna sarvoparI ane sakaLa jagata jaMtunuM kalyANakara kevI rIte che ? te atisaMkSepamAM vicArI laIe :koI paNa eka samartha dhanavAna gRhastha-A jagatamAM vidyamAna jagatanuM tamAma sAhitya pustako Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro ane roja roja navuM lakhAtuM ane chapAtuM sAhitya ekaThuM karIne eka moTo Dhagalo kare, to te Dhagalo evaDo moTo thAya, ke te joIne ApaNane kadAca meruparvatanuM smaraNa thaI Ave. e sAhityanA mukhya be bhAga paDI zakaze. eka to chellAM baso varSanI AsapAsanuM Adhunika sAhitya, ane bIjuM te pahelAnuM prAcIna sAhitya, te prAcInane anusarIne hamaNAM lakhAyelA sAhityane paNa prAcIna sAhityamAM ja gaNIzuM. koI paNa sAhityanuM pramANa ghaNuM vizALa che ke alpa che, te uparathI tenI kiMmata aMkAtI nathI. paNa temAM jema vizeSa saMgInatA, vyavasthA, kaLA, UMca uddeza, tAtvikatA ane jema bane tema paropakAranuM tattva vizeSa hoya, tema tema tenuM mahatva vadhAre aMkAya che. [hamaNAM ja eka yuropanA vidvAnanA traNa pAniyAnA pustakanuM vivecana karanArAM traNathI cAra hajAra pustako racAI gayAM che. tyAre ApaNe kahevuM paDaze ke roja ne roja bahAra paDatA chApAonAM pAniyAone pAniyAo karatAM e traNa pAnAnA pustakanuM mahattva sahaja rIte vadhAre gaNavuM joIe. e ApaNe saraLatAthI samajI zakIe chIe. e traNa pAnAno paNa bhAvArtha e vidvAne doDha IMcanI jagyAmAM gaNitanA 18 akSarothI batAvIne potAnI samaja pramANenA AkhA jagatanAM tamAma to samajAvavA prayatna karyo che.] arthAta saMgInatA, tAtvikatA, paropakAritA, spaSTatA, vyavasthA, kaLA, jIvana mArgadarzitA, pramANasiddhatA ane ucca uddeza e vagere koI paNa sAhityanI zreSThatAnI parIkSA mATenI khAsa kasoTIo che. AjanA jamAnAnI gorI prajAe, jagatanI saMskRtivALI Itara prajAo ane khAsa karIne bhAratIya AryaprajA sAthenI harIphAI khAtara vijJAnanI aneka zodho pAchaLa potAno sarvasva bhoga ApavA prayatna calAvyo che. tyArathI tene lagatuM je mukhya sAhitya astitvamAM AvyuM che tene arvAcIna sAhitya kahIzuM, tene anusarIne aneka prakAranuM lakhANa kAgaLo upara thaI rahyuM che, ane haju thaye jAya che. Adhunika vaijJAnika zodhonI madadamAM be sAmagrI levAmAM Ave che. 1. prAcIna sAhitya, ane 2. bIjI te prAcIna sAdhano upara maMDANa mAMDIne navA svataMtra sAdhanothI vigatavAra hajAro balka lAkho dizAmAM saMzodhano cAlI rahyAM che. saMzodhanonA prayatnanuM aMtima pariNAma to e che ke, jagatanAM satyo jANavAM. paNa jANavA zA mATe ? te jANI tenA uparathI yogya jIvanamArga nakakI karI yogya mArge jIvana jIvavuM, e mukhya udeza che. arthAt jagatanAM satyonA saMzodhanano aMtima uddeza anekavidha jijJAsAonI tRpti nathI, paNa yogya mArge jIvana jIvavuM ane koI apUrva evo jIvanano AnaMda levo, e teno aMtima uddeza che, te ja hoI zake, ane te ja hovo joIe. vaijJAnika zodho jANIne loko besI rahetA nathI. paNa tenA peTaMTa laIne lokone te sAmagrI pUrI pADavAmAM Ave che. ane e zodha janasamAjanA Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro jIvanamAM upayogI banAvavA prayatno karavAmAM Ave che. zodhano upara jaNAvelo uddeza puravAra karavAne eka ja dalIla basa che. paNa AjanI zodho dareka apUrNa ja che. eka navI zodha thAya che ke jUnI khoTI Thare che. alabatta, je vakhate je zodha thAya tenA vakarAnAM ane vyApAranAM kSetro UghaDe che, ughADavAmAM Ave che. lAgavaga tathA sattAnA upayogathI teno pracAra karavAmAM Ave che. ane "ame janasamAjane lAbha ApIe chIe." evo dAvo saMzodhako kare che. paNa tevAmAM bIjI zodha thaI zake te navI vastuono vakaro. zarU thAya che. AthI nukasAna e thAya che ke, jeo tAtvika ane saMpUrNa zodhone pariNAme jagatanA trikALa siddha sAdhano ane mArgono upayoga karatA hoya che, tenA upara lAgavaga ane sattAnI asara pADavAthI teo tethI vaMcita rahe che e nukasAna thAya che. Adhunika vijJAnanI zodhonA ItihAsanA lekhako kahe che ke : "haju to ATalI badhI mahenatane aMte paNa pAzerAmAM pahelI pUNI kaMtAI che." arthAt haju to jagatanAM tattvo Adhunika zodhakhoLathI zodhAyAM che, tenA karatAM anaMta guNA zodhavA bAkI che. mATe Adhunika vijJAna sAdhyamAna che. tethI tenuM sAhitya paNa sAdhyamAna che, siddha nathI. | sarva vijJAna zodhAI rahe, ane sarva vijJAnonA tAraNa rUpa tatvajJAna vyavasthita thAya, te pachI nizcita jIvanamArga zodhAya, pachI jagata te mArge cAle ane zAzvata ke sarvottama-vaijJAnikoe chevaTano je TharAvyo hoya-te AnaMda meLavI zake. zuM A anaMtakALe paNa pAmarothI zakaya che ? nathI ja. mATe Adhunika vijJAna ane tene lagatuM sAhitya vizvAsa karavA lAyaka ja nathI temaja te uttejanapAtra paNa nathI. mAtra navI navI phosalAmaNI vAto ane dekhAvo karIne atyAranI gorI prajA potAnA svArthI siddha karavA mathe che, te sivAya kAMI paNa tAtparya dekhAtuM ja nathI. amukane pADe che, ane amukane caDAve che. amukane moTA banAve che, amukane Azrita banAve che, Aje amuka siddhAMto mUke che, kAle amuka navA siddhAMto mUke che. parama divase tene rada kare che. AmAM jagatanA kalyANanuM kAMIpaNa sthAyI tattva nathI. tethI atyAranuM sAhitya e sAhitya ja nathI, khAlI iMdrajALa che. prAcIna sAhityamAM-dareka dharmagraMtho jevA ke-vedo, upaniSado, avestA, bAibala, kurAna, gaNipaTako vagereno ane tene anusaratA dharmagraMthono ane dArzanika graMtho tathA judAM judAM vijJAno, kaLAo, noMdho vagereno samAveza thAya che. paraMtu te dareka paNa judAM judAM vijJAno pUrAM pADe che. bAibala mAtra nItino upadeza ApIne cUpa rahe che. kurAna moghama nIti ane dharma samajAvIne bAjue rahe che. temaja avestA ane vedomAM paNa lagabhaga evA moghama viSayo ja che. vedAMta, vaizeSika vagere darzano jagatanuM ekIkaraNa ke pRthakakaraNa vagere judAM judAM vijJAno ja samajAve che. yogazAstra, arthazAstro, vaidaka, dhanurveda, purANa vagere to spaSTa ja judAM judAM vijJAna che. bauddho kevaLa vairAgyanuM vijJAna pUruM pADe che. tyAre jaina zAstro lAkho babbe karoDo vijJAna samajAvI de che ane uparAMta AAvAdamaya tatvajJAna Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamaNasUtro samAve che. ane samyagdarzana-jJAna cAritramaya jIvanamArga nakakI karI Ape che. jo ke e mArgathI viruddha to jagatamAM koIthI jaI zakAtuM ja nathI. paNa e mArganI sAbitI ane jIvanasiddhimAM sAMgopAMga upayogItA jaina sivAya koIthI sAbita karI zakAI nathI. A dRSTithI A jagatamAM Aje paNa ekaluM jaina darzana ja saMpUrNa tattvadarzana che, ane yogya jIvanamArganuM teNe ja saMzodhana karyuM che, te mATe ja te siddha che, paNa sAdhyamAna nathI. 71 jaina graMthonI bhale saMkhyA ochI hoya, paNa te amuka mAnavonA ja hita mATe nathI, paNa samasta prANI mAtranA kalyANanI mahA ahiMsA temAM upadezAyelI che. teno uddeza ghaNo UMco che. temAM aneka vijJAno ane tAttvika vastuo che. eTaluM ja nahIM paNa tenA upadeSTA mahAn paropakArI puruSo che. ane tene pracAramAM lAvanArA paNa evA ja sarvottama jIvana jIvanArA che. te nIcenA TUMka itihAsa uparathI samajI zakAze. hAlanA jaina Agamo prabhu mahAvIra svAmI prabhue ApelA upadezane anusarIne gaNadhara bhagavaMtoe racelA, te ja kALakrame je bacyA che, te atyAre ApaNane vArasAmAM maLyA che. gaNadhara bhagavaMta sudharmA svAmInA gaNanA Agamo paraMparAe pUrvAcAryoe potAnA ziSyone saMbhaLAvyA te pramANe teoe moDhe rAkhyA. jema jema moDhe rAkhavAnI zakita ghaTatI gaI, tema tema keTaloka bhAga tUTaka paDato gayo. ane bhayaMkara duSkALa jevA prasaMgamAM jyAre jyAre vadhAre chinnabhinnatA thaI tyAre tyAre dareka moTA AcAryo maLIne je kaMI bacyuM hoya teno saMgraha karI letA hatA. evA saMgraha traNa vakhata thayA che. pahelI vAra pATalIputra(paTaNA)mAM, bIjI vAra mathurAmAM ane trIjI vAra vallabhIpuramAM pustakArUDha thayA che. je pustaka rUpe lakhAyA hatA te uttarottara lakhAtA lakhAtA AvIne Aje paNa vidyamAna che. Agamono mULaviSaya samyagdarzana-jJAna-cAritramaya sAmAyika dharma che. ane te sAmAyika dharmanuM ArAdhana judAM judAM dravya, kSetra, kALa, ane bhAvane uddezIne thaI zake che, te samajAvatAM-AkhA vizvanuM tattvajJAna samajAvatAM syAdvAda siddhAMtanA AzrayathI jagatanAM judAM judAM lAkho karoDo vijJAno ane samagra vijJAnanA sArarUpa tattvajJAnanuM pratipAdana karyuM che. arthAt teno mukhya viSaya eka ja che paNa te eTalo badho vigatavAra TUMkAmAM samajAvavAmAM Avela che ke-te AkhA zAstranA bAra bhAgo pADavAmAM AvyA che, je bAra aMgone nAme kahevAya che. tenuM pUruM nAma dvAdazAMgI che. hAla agiyAra aMgo moTe bhAge vidyamAna che. paNa bAramuM aMga nAza pAmyuM che. jemAM caudapUrvI, prathamAnuyoga vagere vistRta bhAgo hatA, lAkho karoDo vijJAno samAvatAM ane sUtrarUpe gUMthatA paNa hajAro hAthI pramANa zAhIthI lakhAya teTaluM dvAdazAMgInuM pramANa thavA jAya e svAbhAvika che. jo ke bAramuM aMga nAza pAmela che, chatAM temAMthI uddhRta ghaNA graMtho vidyamAna che. jema ke - dazAzrutaskaMdha ke jemAM kalpasUtra Ave che, ne paccakkhANa pravAda nAmanA pUrvamAMthI udbhuta che. chaThTho karmagraMtha bIjA AgrAyaNIyapUrvamAMthI udbhuta che. kammapayaDI paMcasaMgraha vagere karmapravAdapUrvamAMthI udbhuta saMbhavita che. te sivAya Avazyaka niryukti, Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro bhAga vageremAM judI judI pUrvAntargata gAthAo che. vaLI-yoniprAbhRta. siddhaprAbhRta, nimittaprAbhRta zabdaprAbhRta, gaNita prAbhRta, vidyAprAbhRta, cikitsAprAbhRta vagere prAbhUto pUrvamAMthI uddata hovAno saMbhava che ja, kema ke pUrvomAMnAM amuka prakaraNo prAbhRta kahevAya che. hAlanA Agamo tUTaka che. chatAM je bhAga che te asalano che, paNa navI racanA nathI temaja saMpUrNa jeTalA hatA teTalA pramANamAM nathI. taddana navA ja che ema paNa nathI. mATe te mAnya che. tyAgI prabhue jagatuM zreSTha rIte cAritra pALI mahAna ucca jIvana jIvI sarvajJa thaI kevaLa jagatanA kalyANa mATe ni:svArtha bhAve upadeza Apyo che, ane temanA ziSyoe paNa evuM ja jIvana gALI tenI racanA karI che. temaja pAchaLanA AcAryoe paNa evI ja rIte saMpUrNa bhogo ApIne tene kevaLa jagatanA hitane mATe bhayaMkara kaSTo sahana karIne TakAvI rAkhela che. temAMnA ghaNA RddhivaMta kuTuMbanA putra-putrIo hatAM. ane jagatamAM bhogavI zakAya tevA bhogo bhogavavAnI sagavaDavALA hatA temaja pote navo dharma calAvI zake tevA samartha hatA. chatAM temAMnuM kAMI na karatAM kevaLa A Agamone ja vaLagI rahyA ane ni:svArtha bhAve tenuM manana karatA rahyA ane TakAvanA upAyo letA rahyA. tathA teno Azaya samajAvanArA aneka graMtho judAM judAM pAtrone uddezIne racyA. niyukitao, bhAgyo, cUrNi, TIkAo, vRttio, avacUrikAo, TippaNo, avataraNo, noMdho, utArAo, TabAo, vivecano, svataMtra graMtha, rAsAo vagere aneka graMtho racIne eka yA bIjI rIte Agamo samajAvavA, pAtrone teno rasa cakhADavA jIvanano moTo bhAga rokayo che. mANasane bIjo svArtha na hoya, paNa mAna to hoya ja, te mAna paNa mUkIne potAnI buddhi ke vicAraNAne dUra mUkIne kevaLa prabhunA vacanaAjJAne anusaravAmAM ja potAnuM kartavya mAnyuM che. eTale suvihita AcAryonI racanAo paNa mAnya ane vizvAsapAtra gaNavA lAyaka Thare che. AgamonI bhASAnA zabdo jaganA koIpaNa sAhityanI bhASAnA zabdo karatAM judo ja dhvani utpanna karanArA che. tenI paribhASAo ghaNI ja gUDha che. syAdavAdane lIdhe eka eka zabda aneka pratibiMbo UbhAM kare che. racanA zailI kaLAmaya ane adbhuta che jenI tulanA jagatanA koI paNa sAhitya sAthe thaI zake tema nathI. A tenI racanAzalInuM jJAna svataMtra abhyAsa sivAya thaI zake tema nathI. tenAM TIkA vagere vivecano paNa amuka bhAga ja samajAvatAM hoya che, chatAM ghaNI bAjuo bAkI rahI jAya che. aneka anuyogo ane anekanayanikSepo, anupUrvI ane anAnupUrvI vagere daSTibiMduthI eka ja sUtrapATha aneka svarUpa dhAraNa karI zake che. eka ja sUtra kathAnuyoga, caraNAnuyoga, dravyAnuyoga ane gaNitAnuyoganI daSTithI vivecI zakAya che. AvAM sUtronAM bhASAMtara karavAmAM tenI bhayaMkara AzAtanA ane bhayaMkara apamAna che. Aja Agamo chapAya to anyathA yojanAthI jaDavAdanI saMskRtinI asara thavAthI yathAkathaMcit mithyAtva vAsita thaI jAya che. te vAMcavA, bhaNavA, bhaNAvavAnI saraNi paNa AgamamAM batAvI che te pramANe Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 73 rAkhavAthI ja samyagadarzana rUpe rahe che. AjanA jaDavAda ane vaijJAnika sAhityanA utkarSa mATenA prayatnamAM AgamasAhityanI jagatamAM vidyamAnatA vidanarUpa che. tethI te potAnA vijaya mATe vizvAsamAM laIne teno nAza karavAnA upAyo race che. jyAM sudhI Agamo jagatamAM jAgrata bhAve hoya, tyAM sudhI mAnavonA jIvana para tenI asara rahe ja. tevA saMjogomAM hAlanuM vaijJAnika jamAnAnuM jIvana zI rIte vijaya meLavI zake ? hamaNAM ja amadAvAdamAM yuropanA eka vidvAna paradezI gRhastha bhASaNa ApyuM hatuM. teno viSaya e hato ke "vijJAna ane dharma" teno Azaya e hato ke : "dharma vahema vadhAre che ane vijJAna satya samajAve che. mATe vijJAnanI khilavaNImAM dharmo ADe Ave che. loko dharmo choDe, to vijJAnanI zodhono vadhAre bhAva puchAya, ane tenI cIjonA vadhAre vakarAthI vijJAnane khIlavavAmAM nANAMnI madada paNa maLe. mATe dharmonI jarUra nathI" evo Azaya hato : viSayanuM nAma paNa evuM hatuM ke, "hiMdane dharmonI jarUra che ke vijJAnanI ?" A uparathI hAlano jamAno dharma ane tene lagatA sAhityane yukitapUrvaka dhIme dhIme adazya karavA mAMge che, ema samajAya che. cAlu jIvanapravAhamAMthI tene khaseDIne mAtra prAcIna zodhakhoLanI vastu gaNIne teno saMgraha paNa sattAnI mAlikImAM lAvIne keTaloka kALa gayA pachI "have A vastuo jIvanamAM upayogI nathI, mATe tene sAcavavAno bojo zA mATe upADavo ? zA mATe makAno ane kharca rAkhavAM. je joIe te vijJAna ApaNane Ape che. AvI manodazA thayA pachI jema bhAratanA ghaNA prAcIna avazeSono IMDiyA oNphisa taraphathI IMgleMDamAM nAza karavAmAM Avyo tathA hamaNAM be vakhata manusmRti bALavAmAM AvI. A vagere bhaNakArA bhAvi aniSTanA jarUra sUcaka che. eka taraphathI tenAM vakhANa thAya che. tema karIne prAcIna milakato sAcavavAne bahAne kabajo karavA mATe prayatno jaNAya che. mATe bahu ja cetIne cAlavA jevuM che. A jagatakalyANanI prabhumahAvIranI vANI mATe uttarottara vadhAre bhaya bharelo jamAno Avato jato hoya tevuM anumAna karI zakAya che. A Agama jJAnanI majabUta rakSA mATe pUrvAcAryoe sAta kSetromAM jJAnakhAtuM rAkhyuM che. paNa Aje to te judAM judAM pustako chapAvavAmAM ane paMDitonA pagAramAM kharcAya che. ane kadAca sarakArI adhikArI nIce AvyA pachI to te nANAM chapAvavAmAM vizeSa kharcAya e svAbhAvika che. tyAre ApaNe e nANAM A jamAno cAlyo jAya ke te pachI game tevA jamAnA cAlyA jAya, to paNa te vakhate paNa je vijJa mAnavo hoya te vakhate atyAranA Agamo ane tenA vivecanarUpa rAsa vagere paNa lIMTIe lITI jema bane tema bacI rahe, ane tenA hAthamAM maLI zake, tevI mahA dIrdhadaSTivALI yojanA AjathI karavI joIe. nahIMtara chapAyelA graMthonuM AyuSya lAMbuM nathI. tathA navI AvRttio have pachInA vadhatA jatA vijJAnanA jamAnAmAM lagabhaga alpasaMbhavita banaze. ane so varSa sudhImAM to te ghaNuM kabaje paDI gayuM haze. paThanapAThana paNa ghaNe bhAge tenuM baMdha jevuM haze. kaoNlejomAM moTe kharce koIka ja bhaNaze. ane te vakhate kahevAtuM vijJAna ghaNuM AgaLa vadhI cUkayuM haze. jaina saMgha ke jaina sAdhune tene jene zailI anusAra vAMcavuM vicAravuM ke udvaravuM haze, to te tene maLI zakaze ke kema e paNa saMzaya che. kAraNa ke tenI mAlikI koI judI ja sattAnI haze. dezanAyako bhaMDAromAMthI Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro corI javAnI vAta kare che ane keTalAka jAhera bhaMDAramAM mUkavAnI vAta kare che, e badhA uparathI ApaNe ghaNo dhaDo levA jevo che. Aje kaoNlejomAM cAlatA ardha mAgadhI korsa 30-35 varSathI vadhAre vakhata TakI zakaze nahIM. amuka saMkhyAmAM vidvAno taiyAra thayA pachI tenI jarUra nahIM rahe. alabatta game tevA pratikULa saMjogomAM paNa jaina saMgha dhAre to potAnA pUjya Agamone mATe ghaNI ja-atyanta dIrdhadaSTithI potAnI ghaNe dUranI bhAvi prajA mATe paNa jagatamAM vAraso mUkI jaI zake tema che. mudraNa, bhASAMtaro vagere tarapha zakti kharcavAne badale, jo jaina saMgha Agamo A vizvamAM lAMbo kALa kema TakI rahe tene mATe prayAsa kare, to te ja prayAsa vadhAre yogya che. bIjI prajAo bhaNaze, jANaze ne bacAvaze e vicAra yogya nathI. temAM ApaNI azakitanI ane bIjA upara AdhAranI kabUlAta che. bIjI prajAo vAMce bhaNe che, te mAtra vyApArI buddhithI ane potAnA rASTranI svArthadaSTithI teo vAMce bhaNe che, nahIM ke AdhyAtmika hetuthI, kAraNa ke te prajAmAM Arya lohI nathI. dhamamAM praveza paNa rASTrIya daSTi ja hoya che. moTA vidvAno praveza kare che. teoe yunivarsiTInI padavI lIdhI hoya che. ane AtmA tathA punarjanma viSe to sarvathA saMdigdha ja hoya che. mAtra jANavA tathA aneka rASTrIya hetuothI abhyAsa kare che tathA dharma pALavA dorAya che, ane eka jarmana bAInA eka lekha parathI to dharmaguruone badale upadezaka ane adhyApaka banavA mATe paNa teono prayAsa che. chatAM koI hArdika rIte jaina vagere Arya dharmono abhyAsa na ja kare tema nathI. paNa hAla evAM cihna dekhAtAM nathI, kAraNa ke teonAM hRdayomAM Aje rASTrIya svArtha chalochala bharyo che. vijJAna jyAM sudhI AtmA ane punarjanma na zodhe tyAM sudhI teo hRdayathI kabUlavA taiyAra nathI. A sthitimAM teo upara vizvAsa mUkavo asthAne che. jo ke sAcA vijJAnane ane sAcA dharmane paraspara virodha nathI ja, paNa saMbaMdha che ja. vijJAna vinA dharma nathI ane dharma vinA vijJAna nathI. paNa A bAbata Aje koI vicAre tema nathI. mATe TUMkAmAM siddha Agamone Aje paNa paramapUjya mAnIne-suzraddheya mAnIne, sarvakalyANaprada mAnIne tene ja anusaravuM e AjanA jamAnAmAM paNa jainono paramadharma che. Arya saMskRti TakAvavAno mArga che. vaidika darzano, IslAma, avestA, bauddha, bAIbala e potapotAnA kSetramAM svataMtra chatAM AryasaMskRtinA virodhI nathI. paNa Ajano jamAno sIvIlAIjha ane tene anusaratAM darzano - AryasamAja, asahakAra, thIosophIsTa, brAtRbhAvanI bhAvanA, komyunisTa pakSa, sarva dharma pariSadu, vijJAnavAdI - vagere AryasaMskRtinA virodhI che. UMcAmAM UMcA jaina kuTuMbamAM janmelI vyakita paNa jeTale aMze AjanI sIvIlAIjha saMskRtine hArdika jANatAM ajANatAM Teko Ape, teTale aMze eka musalamAna ke eka khristI karatAM paNa vadhAre AryasaMskRtine dhakako pahoMcADe che. kAraNa ke IslAma ke bAIbalano custabhakta AryasaMskRtine Teko ApanAra nahIM hoya, paNa teTalo virodhI to nathI. tyAre Aja sIvilAIjha saMskRti sarva saMskRtine ane sarvanI ziromaNi Arya saMskRtine badale potAnuM sthAna jamAvavA mAMge che. mATe khAsa virodhI che. Arya saMskRtinuM kendra jaina Agamo che. mATe A jamAnAmAM jaina Agamono Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamaNa sUtro 75 bacAva ane tenI pratiSThAno vAstavika bacAvanI moTAmAM moTI javAbadArI jaina saMgha upara AvI paDI che. paraMtu jyAM sudhI jaina saMghanAM sarva aMgonA hRdayamAM e Agamo tarapha ananya zraddhA ane bhakti haze, ane AgevAno cetatA haze tyAM sudhI bahu bhayane avakAza nathI. paNa cetatA nara sadA sukhI. hajAro varSa TakI zake tevI rIte suvaijJAnika sAdhanothI lakhAvavA ane hajAro varSa TakI zake tevI rIte surakSita rAkhavA yojanA karavI tathA paThana pAThana cAlu rAkhavuM. jJAna paMcamI vagere AgamabhaktinA divasone UjavavA. dIkSita thaI sArA mANaso sAMsArika sukhono bhoga ApI AgamonuM jJAna lokapriya karavA jiMdagI Ape vagere upAyo jaNAya che. rojanI Avazyaka kriyAmAM A dRSTithI AgamonI stuti, kAussagga khAsa pUrvAcAryoe goThavyA che. te dararoja saMghane jAgrata rAkhavA mATe che, te have saheje samajAze. ane pratikramaNAdi vakhate pukharavara sUtra kevA bhAvathI uccAravAnuM che ? te paNa samajAze. Ajano saMgha je bedarakAra raheze, to bhaviSyakALamAM Agama jJAnane jabbara phaTako paDaze, Aje thatI graMthaprasiddhi bhUla khavaDAvanArI che. 3. siddhastava sUtrano vizeSArtha :- je tIrthaMkara bhagavaMtoe tIrtha pravartAvI jagata upara parama upakAra karyo che, tenI ArAdhanA nimite caityavaMdana, zakrastava, stavana vagere sUtro bolI, sAkSAt tIrthakaro, tenAM caityo, pratimAo, nAmo ane bhAvatIrthakaronA jIvo e sarvanI stavanA karI. paNa te ja tIrthaMkaro Aje siddha-svarUpe to vidyamAna ja che. to tenI ane tenA jevA pavitra bIjA siddha paramAtmAonI sAkSAt zabdomAM stuti karavAnI khAsa jarUriyAta rahe ja che. je siddhANaM buddhANaM sUtrathI pUrI karavAmAM Ave che. pahelI gAthAmAM sarva siddhonI stuti che, ane chellI gAthAmAM covIsa siddha bhagavaMtonI stuti che. athavA e gAthAnI vyAkhyAnA abhiprAya pramANe aneka rIte tIrthaMkara bhagavaMtonI stuti che. bIjI ane trIjI gAthAmAM siddha tarIke thayelA AsanopakArI mahAvIra paramAtmAnI stuti che. cothI gAthAmAM bALabrahmacArI neminAtha prabhunI stuti che. sAMbhaLavA pramANe A gAthA amuka AcArya mahArAje koI zAsananA hitane uddezIne umerI che. paNa e gAthAmAM paNa niSadyA zabdathI prabhunA mokSanuM varNana to che ja. eTale eka rIte siddha stuti kahI zakAya. cattAra aThe daza gAthAnA judA judA arthocAriaThadasadoyavaMdiyA jiNavarAcauvvIsaM; paramaThaniThiaThA siddhA siddhi mama disaMtu 1 1. aSTApada upara vaMdana : [dakSiNa dizAmAM] cAra, [pazcima dizAmAM] ATha, [uttara dizAmAM] daza, ane [pUrva dizAmAM] be e prakAre aSTApada upara vaMdana karAyelA ane paramArtha samApta karIne mokSamAM gayelA covIsa Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro tIrthakaro mane siddhi Apo. va athavA-[uparanI mekhalAmAM] cAra, [vaccenI mekhalAmAM ATha, [nIcenI mekhalAmAM] daza ane be. e pramANe paNa aSTApada upara vaMdana thAya che. 2. sameta zikhara upara vaMdana : catta (tyAga karyo che) ari [zatruono jeNe evA] 8, 10, ane be ema vIsa (eTale) 20 paramaThaniaiThA (kharekharI rIte kRtakRtya thaIne mokSamAM) siddhA [gayA che te sameta zikhara upara vaMdana karAyelA mane siddhi Apo. caumAMthI ca ane u avyaya tarIke gaNavA. 3. zrI zatruMjaya upara vaMdana : aThadasa (aDhAra) + [ca ane u upara pramANe avyaya samajavA] vIsa (vIsa bhAgyA) cattAri (cAra barAbara)pAMca (barAbara) doya vaMdiya [indothI vaMdana karAyelA] 23 tIrthakaro. para-ma-TTa [parAutkRSTa, mA lakSmImAM rahelA samavasarelA niaiThA (kevaLajJAna rUpI saMpatti pAmelA] siddhA [zAsana sthApanAra ane maMgaLabhUta], mane siddhi Apo-mi vinA trevIsa tIrthaMkara-giri caDiA ANaMdAjI.] 4. naMdIzvara dIpa uparanAM cetyone vaMdana. 4 48 = 32. 10 x 2=20, 32+20=para naMdIzvara dvIpa upara caityone vaMdana thAya che. ca ane u zabdathI-ane eTale matAMtare vhIsaM 20. naMdIzvara dvIpa upara vaMdAya che. 5. saudharmezAnadevalokanA IndranI a-mahipIonI rAjadhAnImAM vaMdana. 4+4+10+2=24-4=20 matAMtare 24+4=32. kathA ane pamA arthamAM paramaTha (paramArthathI) nikaA [niSThA prApta], aThA [AsthAna-racanA jeonI] siddhA [nitya zAzvatA] mane siddhi Apo. 6. viharamAna athavA ekI sAthe utkRSTapade janma pAmatAM 20 ne vaMdana. [jaMbUdvIpamAM] 4 + [dhAtakI khaMDamAM] 8 + [puSkara dvIpamAM] 10-228 vhIsaM 20 [ca ane u avyaya levA jaghanya pade viharamAna tIrthaMkara prabhu athavA ekIsAthe utkRSTa pade janma pAmatA tIrthaMkara prabhuone vaMdana thAya che. tyAM paramaTha niSThiAThano artha paramArthane prApta karI cUkelA eTale bhAvimAM bhUtakALano upacAra karavo. ane siddhA eTale prakhyAta thayelA evo artha levo. 7. pAMca bharata ane pAMca airAvata kSetranA janmathI ane viharatA evA tIrthakarone be prakAre vaMdanA. cAri-ATha [tyAga karyo che ATha ka rUpI zatruono jeNe evA] daza, be (prakAre pAMca bharata ane pAMca airAvata kSetranA ekIsAthe janma pAmatA ane viharamAna tIrthakaronI apekSAe). ca pAda puraNe uvvIsaMgauvaza=rAjAo. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 8. pAMca mahAvidehomAM utkRSTa vicaratAne vaMdana. 8 x 1080 x 2=160. utkRSTa pade mahAvidehamAM vicaratA sarve viharamAna jinezvarane vaMdanA thAya che. 9. utkRSTa vicaratA 170 ne vaMdana. 848=14, 10x10=10, 64+100+4+2=170. pAMca bharata, pAMca airAvata, pAMca mahAvidehamAM utkRSTa pade vicaratA 170 ne vaMdana. 10. bharata ke airAvatanI traNa kALanI traNa covIsIne vaMdana 8+13=18 x 4=72. bharatanI traNa kALanI traNa covIsIone vaMdanA thAya che. e ja pramANe airAvatanI paNa traNa covIsIne judI vaMdanA thAya che. 11. pAMca bharatanI pAMca vartamAna covIsIne vaMdana 4+4=12 x 10=120. 12. pAMca bharatanI traNa kALanI kula paMdara covIsIone vaMdana 84 10=90+10=90 x 4-360. temAM traNa kALanAone vaMdana che. 13. bharata airAvatanI traNa kALanI, vartamAna, ane pAMceyanA traNa kALanI covIsIone vaMdana - 72, traNa kALanI covIsIo, 120, pAMca bharatanI vartamAna covIsIo, 360 pAMceya bharatanI traNa kALanI covIsIo, [ane 24mA vartamAna covIsI eka ja bharatanI to AvI jAya che.] have 72 x 2=143. 120 x 2=240. 364=720 - 24 covIsIoe bhAgatAM anukrame 6, 10, 30 covIsIo thaze. e covIsIone paNa bharata ane airAvata kSetromAM eka sAthe vaMdana karI zakAya. eTale 6-baneyanI traNa kALanI, 10 pAMca pAMcanI vartamAna kALanI, ane 30, pAMca pAMca bharata airavatanI traNa kALanI samajavI. 14. Urdhva, adho ane tirthIlokamAM vaMdana. [anuttaromAM 1. raiveyakamAM 2. bAra kalpomAM 3. ane jyotiSIomAM 4. e ema UrdhvalokamAM]. cAra, [adholokamAM-ATha vyaMtaromAM ATha [bhavanapatiomAM] daza, [ane pRthvI upara zAzvata-azAzvata bhedathI] 2, ema traNa lokanAM sthAnomAM 24 tIrthakarone vaMdana thAya che. 15. pAMca bharata ane pAMca airAvatanI ekIsAthe vartamAna covIsIone vaMdanA. 458=12 x 10=120 x 2=240. 16. tirthIlokamAM sarva siddhAyatanomAM vaMdanA. jaMbUdvIpamAM 635 dhAtakIkhaMDamAM 1272 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7. paMca pratikamANasUtro puSkarArdha dvIpamAM manuSyaloka bAhira 1276 9ra 3ra75 kula tiSNu lokamAM caityo che, tene vaMdana thAya che. 17. A uparAMta paNa A gALAmAM aneka rIte vaMdanA thaI zake che. 4 veyAvacca-garANamAM-zAsananA hita nimitte samagra dRSTi devonI stuti, kAussagga jaina zailIthI aviruddha che. te karavAnA hetuo veyAvacca-garANaM sUtramAM sAkSAt che. tethI arihaMta ceiANaM e sUtra tyAM bolAtuM nathI, kAraNa ke tevA hetuthI A kAussaga-stuti karavAmAM AvatI nathI. 5 devavaMdana pachI bhagavAnae AdithI tIrthakaro AcAryo, upAdhyAyo ane munirAjene vaMdana thAya che, ane zrAvako paraspara IcchakAri samasta zrAvaka vaMduM ema kahe che. Ama vaMdanakriyA saMpUrNa thAya che. devavaMdananI keTalIka vidhio. pAMca daMDakanamutthaNa]thI devavaMdana vidhi. 1. IriyAvahiyaM paDikakamI; uttarasaMga karI yogamudrAthI caityavaMdana, jekaci, namutthaNa, ane mukatAzukita mudrAthI AbhavamakheDA sudhI ja vIyarAya kahevA. 2. pharI cAvaMdana, keci, namutyuAM UbhA thaI jinamudrAthI arihaMta ceiANaM, annatya, eka navakArano kAusagga, namohatatva, eka thAya. logassa, savvaloe, arihaMta ceiANaM, annatya, eka navakArano kAussagga, bIjI thaya puphakharavara, suasse bhagavao karemi kAussagga, annatya, eka navakArano kAussagna,trIjI thAya. siddhANaM buddhANaM, veyAvaccagarANa, annatya, eka navakArano kAussagga, namoDahaMta cothI thAya. 3. pachI, yogamudrAe namutthANuM jinamudrAe arihaMtaceina annatya, eka navakArano kAussagga, namohaMta, pahelI thAya. logassa, savvaloe ari, annatya, eka navakArano kAussagga, bIjI thAya. pukharavara, suasse bhagavao, annattha, eka navakArano kAusagga, trIjI thAya, siddhANaM buddhANaM, veyAvaccagarANe annatya, eka navakArano kAussagna, namohaMta, cothI thAya. 4. yogamudrAe namulyANa, mukatAzukita mudrAe jAvaMti, paMcAMga praNipAtathI khamAsamaNa, mukatAzukita mudrAthI jAvaMta yogamudrAthI namoheM0, stavana mukatAzuti mudrAthI AbhavamakheDA sudhI jaya viyarAya. 5. caityavaMdana, keci, namutyughaM, mukatAzakti mudrAthI pUrA jaya vIyarAya. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro 6. jamaNo hAtha upadhi-caravaLA ke kaTAsaNA upara sthApI vidhi karatAM je koI avidhi huvA hoya, te savihuM mana, vacana, kAyAe karI micchAmi dukkaDa. judI judI jAtanAM devavaMdanonI tithio. devasia-rAIe pratikramaNamAM devavaMdananI vidhio 1. devasia pratikramaNamAM - caityavaMdana, kiMci, namutthAmAM, arihaMta ceiANaMthI upara bIjI kalama pramANe cAra thAya pUrI. namutyuAM. cAra khamAsamaNA ne bhagavAna huM Adi cAra vaMdana. IcchakAri samasta zrAvaka vaMduM. 2. rAia pratikramaNamAM: vizAlalocana pachI, namutthAmAM, arihaMta ceiANaM, annatthathI upara bIjI kalamamAM jaNAvyA pramANe cAra thAya pUrI. paraMtu vizeSatA eTalI ja ke temAM jekaci sUtra nathI AvatuM. ane thoyo kallAkaMdanI ja kahevAya che. pachI namutthAM, bhagavAnAM Adi cAra thobhavaMdana pachI aDhAIjaje. 3. pakakhi, umAsI, ane sAMvatsarika pratikramaNamAM : devasia pratikramaNanI peThe ja zarUAtamAM devavaMdana thAya che. paNa caityavaMdanamAM sakalArvata ane stutimAM snAtasA bolAya che. . hevavaMdhana vidhino vizeSArtha khAsa pUrvAcArya viracita prAcIna caityavaMdana pachI kici bolavAmAM AvatuM jovAmAM AvatuM nathI. paraMtu te sivAyane, caityavaMdanano pATha bolyA pachI to jakaMci bolAya che. namoDastu vardhamAnAtha, vizAlalocana, ke caukkasAya pachI jekaci sUtra AvatuM nathI. A uparathI samajAya che ke kiMci sUtra pUrvAcArya viracita TUMkAmAM khAsa caityavaMdana che. keTalIka vakhata aradhA ke pUrA ja viyarAya sudhImAM ja caityavaMdana pUruM thAya che. uparanA prathama devavaMdana vidhimAM namulyANa pachI aradhA jayavIyarAya Ave che. rAIa pratikramaNamAM zarUAtamAM caityavaMdana Ave che. tathA devasia pratikramaNamAM caukasAya pachI, snAtra pUjAmAM, paccakakhANa pAratAM, ekAsaNuM karyA pachI posahamAM jayavIyarAya pUrA sudhI ja caityavaMdana thAya che. comAsI, jJAnapaMcamI, mauna ekAdazI vagerenA devavaMdanamAM paNa kAMIka vividhatAo che. ATha thoInA devavaMdanamAM be vAra cAra cAra thIIo Ave che, tenuM kAraNa vizeSa bahumAna sUcavavA be vAra bAra adhikArathI devavaMdana karavAmAM Ave che. bAra adhikAromAM mukhya viSaya to paraMparAe tIrthaMkara bhagavaMtonI stuti, stavanA svarUpa varNanA, Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro guNa varNana, kIrtana, saMkSepathI, madhyamatAthI, ke vistArathI ane vadhAre vistArathI hoya che. tIrthaMkara prabhunA cAra nikSepA prabhunI vANI siddhAvasthA prabhunA munio, prabhunA zAsananA sevaka devo vagerenI stutio paNa sAthe sAthe garbhita rIte Ave che. paraMparAe temAM paNa prabhunI ja stuti hoya che. [ane prabhunI stuti paNa nizcaya nathI to svAbha stuti che. Ama A racanAmAM paNa AdhyAtmikatA goThavI che.] 1. bhAvajinanI stuti-namuOANaMthI jiyabhAyANaM sudhI. 2. jinanI stuti-jeaAIAsiddha gAthA. 3. eka cetyanA sthApanA jinastuti-arihaMtathI. 1lI thAya. 4. nAma jinanI stuti-logassa. 5. traNa lokanA sthApanA jinanI stuti-savya loethI bIjI thoya. 6. viharamAna jinanI stuti-muphakharavaranI pahelI gAthA. zrita dharmanA utpAdakonI] 7. zrutastavanI stuti-bIjI gAthAthI trIjI thAya. 8. sarvasiddha stuti-siddhANaM pahelI gAthA. 9. prabhu mahAvIranI stuti- pachInI be gAthA. 10. nemanAtha prabhunI stuti-urjita sela. 11. sarva tIrthonI stuti-cattAri aTha. 12. samaga daSTi devonI stuti-veyAvacca-garAga. eka tIrthakaranI pahelI, sarvanI bIjI, jJAnanI trIjI ane devonI cothI thAya Ave che. je 3 jA, 5 mA, 7 mA, ane 12 mA adhikArane aMte Ave che. vizeSa vicAra devavaMdana bhASya vagere khAsa graMthomAM tathA AgaLa Apela cityavaMdana vidhinA rahasya uparathI samajAze. 11. devasia pratikramaNa vidhinAM sUtro 27. savvasavi-jaghanya pratikramaNa sUtra-1 zabdArtha:- devasia divasa saMbaMdhI. duaiitie ciMtita kharAba (sAvadha) vicAro. dumbhAsia dubhASita-bhASA samiti vinAnuM bolavuM. ducikia duyeSTita. Isamitinvagere samitio vinA kAyAnI pravRtti. ziSya-IcchAkAreNa saMdisaha bhagavan! Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro devasia-paDikamaNe ThAuM ? guru-[ThAeha.] ziSya-'savvastavi micchA mi dukkaDaM / / devasiSma "duciMti'-dukhmAsia'-duccioia gAthArtha :- sarve 5 divasa saMbaMdhInA sAvagha" vicAro, sAvagha bhASA", ane sAvAkAyaceSTA,* e saMbaMdhInuM mAruM duSkRtya' mithyA" thAo. 81 savvarasavino vizeSArtha durciMtia zabdane koI paNa vibhakita lAgI jaNAtI nathI. te uparathI A sUtranI pATharacanAno saMbaMdha A pramANe lAge che. savva divasia duciMtia-dumbhAsia ducciTThi] savi micchAmi duSkaDaM. AvI racanAne upara sUtramAM batAvyA pramANe mUkavAno rivAja jaina sUtra zailImAM ghaNe ThekANe jovAmAM Ave che, IriyAvahiyaM, tassauttarI vagerenI jema karemibhaMtemAM AvatA tassane ThekANe ahIM savvassa zabda che. A sUtra saMkSiptamAM saMkSipta devasia pratikramaNa rUpe che. divasanA sAvadya vyApAronuM mAnasika ciMtana karIne (bAvIsa tIrthaMkara prabhunA vakhatanA) mahAtmA puruSo tassa micchAmi dukkaDaM bolIne devasia vagere jaghanya pratikramaNo kAraNe kare. tyAre ahIM tassano artha vadhAre spaSTa karavAmAM Avyo che, ane vadhAre bhAra mUkavAmAM Avyo che. sAvadya pApo-upara uparathI dhyAnamAM laIne nahIM, paNa sarveya levA. have e sarva pApo-mana, vacana, kAyAnAM ja hoya. sarvano artha ekalA kAyAnAM nahIM paNa traNeyanAM. ane sUkSma ke sthUla nahIM, paNa banneya prakAranA tathA tenA bIjA paNa jeTalA bhedo paDI zakatA hoya, ke jeno vistAra AgaLa AvavAno che, te dareke dareka bhedovALA sAvadya yogonuM micchAmi dukkaDaM devAya che. chatAM A micchAmi dukkaDaM mAraphata thatuM jaghanya pratikramaNa mAtra divasanuM ja che, rAtri vagerenuM nathI. temaja divasanA amuka bhAganuM nathI, paNa AkhA divasanuM che. mATe devasia zabda umeravAmAM Avyo che. vasija pratibhAvidhimA cha jAvazyonI goThava cha AvazyakonI goThavaNa AkhA vidhimAM judI judI rIte nIce pramANe jaNAya che : 6 divasamAM paNa nAnA moTA aneka sAvadya yogo sevAyA hoya, te darekanuM micchAmi dukakaruM to te vakhate devAIne pratikramaNa thatuM jAya. chatAM evA micchAmi dukakaDaM devAyA vagaranA bAkI rahI gayA hoya, ke badhA bAkI rahI gayA hoya, tenuM ane te badhAnuM micchAmi dukkaDaM devAyuM hoya paNa barAbara na devAyuM hoya to paNa te sarvanuM A ekasAmaTuM AkhA divasa saMbaMdhI micchAmi dukkaDaM che. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 1. sAmAyika levAthI mAMDIne sAmAyika pAravA sudhI AkhuM devasia pratikramaNa gaNAya che. kemake AkhA divasanA devavaMdana-guruvaMdana vagere cha AvazyakomAMnuM sAMje karavAmAM AvatuM pratikramaNa e eka AkhuM divasanuM pratikamaNa nAmanuM Avazyaka che. temAM nIce pramANe cha peTA Avazyaka che. 1. prathama sAmAyika levuM, te sAmAyika Avazyaka 2-3. vAMdaNA daI paccakakhANa laIe. eTale vaMdana ane pratyAkhyAna Avazyaka. 4. pachI 4 thoyo vaDe bhagavAnaha sudhI caturvizatistavAvazyaka. 5. savyastavithI mAMDIne aDhAIjajesu sudhI madhya pratikramaNa Avazyaka 6. 16 navakAranA be kAussaggo: e kAyotsarga Avazyaka. AkhA divasamAM A chamAMnuM kAMI paNa jeNe na karyuM hoya, tene A rIte ekIsAthe chae ya Avazyaka sacavAI jAya. paraMtu jeNe divasamAM chae ya Avazyako jude jude prasaMge karyA hoya tene mukhya pratikramaNa sabassavithI aDhAI jajesu sudhImAM madhya pratikramaNa thAya. paraMtu AkhA saMghane mATe vidhinI akhaMDatA jALavavA mATe dareka vidhi to akhaMDa ja Acaravo joIe. 2. have, je savyastavithI aDhAIjajesu sudhI madhya pratikramaNa Avazyaka batAvyuM temAM savyastavie jaghanya devasia pratikramaNa che. pachI madhyanA 6 Avazyako zarU thaI namostu pahelAM pUrA thAya che. te nIce pramANe cha Avazyako ane vibhAgo che. 1. savyastavi pachI karemi bhaMte! thI ATha gAthAnA kAusagga sudhI sAmAyika Avazyaka: 2. pachI logassa caturvizati stava Avazyaka che. 3. pachI muhapatti paDilehI be vAMdaNAM-guruvaMdanA Avazyaka che. 4. pachI pratikramaNa Avazyaka zarU thaI Ayaria uvajhAe sudhImAM pUruM thAya che. pachI kAussagga Avazyaka zarU thaI, eka navakAra gaNIne besatA sudhImAM te pUruM thAya che. 6. be vAMdaNA daI chevaTamAM paccakhANa levA sudhImAM paccakakhANa Avazyaka pUruM thAya che. pachI to AnaMda, ullAsa bhAvanArUpe namostu sUtrathI mahAvIra prabhunI stuti rUpe cetyavaMdana, namutthaNa, stavana vagere aMtima maMgaLa thAya che. tathA aDhAIjajesumAM sarva munirAjene vaMdana karI madhya pratikramaNa pUruM thAya che. 3. upara pramANe madhya pratikramaNa AvazyakamAM je je peTA Avazyako batAvyAM che temAM judAM judAM sUtro Ave che. te ghaNe bhAge tenA paNa peTA che Avazyako pUrA karavA mATe hoya che. te prasaMge prasaMge batAvIzuM. 4. te te sUtromAM paNa cha cha peTA Avazyako gUMthAyelA hoya che. te gurugamathI samajavA, kema ke teno vistAra A graMthamAM karI zakAze nahIM. chatAM kavacit kavacit te sUcavavAmAM Avela che ane Avaze. madhya pratikramaNanI dRSTithI temAM AvatAM ja AvazyakonAM sUtrono krama nIce pramANe raheze. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 2 jA caturvizati stava AvazyakanuM sUtra logassa prathama AvI gayela hovAthI te ahIM ApavAmAM Avaze nahIM. 1. sAmAyika AvazyakanAM sUtro. 28. IcchAmi ThAmi-pratikramaNa garbhita kAyotsarga sUtra-1 zabdArtha :- devasiodevasika - divasa saMbaMdhI. aiAro=aticAra - bhUlathI sevelo moTo doSa. kao karyo. - kAIo kAyika-kAyA saMbaMdhI. vAIo vAcA saMbaMdhI. mANasiomana saMbaMdhI. ulsano utsava rUpa-Agama viruddha bolavA rUpa doSa. ummaggo unmArgarUpa-jina AjJA-mArga viruddha upadezavA rUpa doSa (e be vAcika doSo). akampo=akalpa-zrAvakane na kalpe tevA AcaraNarUpa doSa. akaraNijjo akaraNIya-zrAvakane aNachAjatI AcaraNA rUpa doSa (e be kAyika doSa). du-jajhAo du-dhdhana rUpa doSa. dudhvicitio duciMtita rUpa doSa [e be mAnasika doSa]. AgAyAro anAcAra [paNa]. aNicchiavyo na IcchavA yogya. asAvaga-pAugo-zrAvakane ayogya. nANejJAnAcAra saMbaMdhI daMsAne darzanAcAra saMbaMdhI. carittAcarite [dezavirati cAritrAcAra saMbaMdhI. sue zruta jJAna saMbaMdhI. sAmAIe sAmAyika saMbaMdhI. - tihuM guttIrNa-traNa gupti saMbaMdhI. cauphaM cAra. kasAyANaM=kaSAya saMbaMdhI. paMcaPhuM pAMca. aNuvrayANa aNuvrato saMbaMdhI. guNavayANaM guNavrato saMbaMdhI. bArasa-vihassa=bAra prakAranA. sAvaga-dhammasmazrAvaka dharma saMbaMdhI. khaMDIaM=khaMDita karyuM. virAhiaMkavirAdhyuM. 'icchAmi-kAmikAussagga, jo ke devasio aIyAro odeg= 'kAIo, vAio, mANasio; usso, ummaggo, a-kappo', a-karaNijajho, du-jhAo, du-vyiciMtio, "aNIyAra, "aNiaivyo, a-sAvaga-pAugI; amANe, daMsaNa, carittAcaritte;-sueja; sAmAietiha*-guNi, -cauha kasAyANa*, paMcahamaNuvrayANuM, *tiha guNa-vyayANa cauheja u5sikhA-vayANa bArasa"-viharasa Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro sAvaga-dhammasa-juMkhaMDiaM, -ja virAhiaM-tassa micchA mija 84 37. dukkaDaM?pa gAthArtha:- huM `icchuM chuM kehuM "kAussaggamAM sthira thAuM :-[kAraNa ke-] "meM "divasa saMbaMdhI 'kAyika, vAcika, mAnasika; 'utsUtrarUpa [ane] "unmArge rUpa; akalpya, [ane] na ``karavA yogya ``AcaraNarUpa; 13durdhyAna ane duSTa 14ciMtanarUpa; 1-anAcArarUpa, `'anicchanIya AcaraNarUpa ane zrAvakane ``aNachAjatA AcaraNarUpa- `je "aticAra karyo [hoya]= [tathA 21 26 "jJAnamAM, darzanamAM, [ane] [dezavirati] 'cAritramAM; -zruta jJAna[nI ArAdhanA]mAM[ane] "sAmAyika dharmInI ArAdhanA]mAM;- [tathA] "traNa gupti-[pAlana karavA]mAM[ane] "cAra "kaSAya [tyAga] saMbaMdhI pAMca "aNuvrata-caitraNa ``guNavrata ane "cAra "zikSAvrata [e] OM'bAra prakAranA OMzrAvaka dharma saMbaMdhI 42 je%0khaMDita karyuM hoya, [ane]-je'virAdhyuM hoya, = * Mte [aticAra ane khaMDanA-virAdhanA] saMbaMdhI 'mAruM 44duSkRta mithyA pathAo. 29. nANammi-paMcAcAra svarUpa-sUtra-2 zabdArtha :- nANammi=jJAnanimitte. daMsaNammi=darzana nimitte. caraNasmicAritra nimitte. tavammi=tapa viSe. vIriyammi-vIrya sphuraNapUrvaka 1. kAleyogya vakhate. viNaye=vinaya. bahumAna= aMdarano bhAva. uvahANa= upadhAna-jJAna-ArAdhanA mATenuM tapa. anivaNe-chupAvavuM nahIM. aneinavabhAva. vaMjaNa-atya-tadubhaya=varNa-artha ane te banneya. aviho=ATha prakArano. nANamAAyAro=jJAnAcAra. 2. nisyaMkia=ni:zaMkita-ni:zaMkapaNuM, khullA dilathI svIkAra. niSkaMkhia=niSkAMkSita-anya darzananI lezamAtra icchA ja nahIM. nivyitigicchA=jaina darzana upara jarA paNa aNagamo nahIM. amUDhadiTTI-ajJAnathI bIjA darzana tarapha lalacAI na javuM. uvavyUha=prazaMsApUrvaka guNa vRddhi. thirI karaNa=dharmamAM sthira karavA. vacchala-zAsana tarapha vAtsalya rAkhavuM. pabhAvage-zAsananI prabhAvanA karavI. 3. paNihANa-joga-jutto=ekAgra mana-vacana ane kAyA yukata. carittAyAro cAritrAcAra. nAyavyo jANavo. 4. sabhiMtara-bAhire=AvyaMtara ane bAhya sahita. kusala-dio=kuzaLa puruSoe upadezela. vinAno. aNAjIvI=AjIvikAnI AkAMkSA vagarano. agilAI=aglAni-kheda Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro tavAyAro tapAcAra. 5. ANAM anazana. UNodariA unaurikA. vittI-saMkhevAraM-vRtti saMkSepana. rasa-cAkarasano tyAga. kAyakilesa=kAyAkuleza. saMlIyA=salInatA. bajajhabAhya. 6. pAyacchi7=prAyazcitta. vizao vinaya. vaiyAvacce vaiyAvRtya veyAvacca-sevA. sajhAe= svAdhyAya. jhANuM dhyAna. usso kAyotsarga. abhiMtarao AtyaMtara. 7. a-Nihia-bala vIrao baLa ane vIryane chupAvyA vagarano. parakamaI=pakSamate parAkama kare. jadunaM=zAstrajJA pramANe. Autte=Ayukata-sAvadhAna-macI paDelo. jujaI=joDAI jAya, pravarte. hAthAmaM yathAzakita. vIriyAyAro vIryAcAra. 8. nANami daMsaNami ay, caraNamei tavami tahaya vIriyazmi' ! "AyaraNe AyAro, ia eso paMcA'bhaNiono 'kAle viNae bahumANe, uvahANe taha"anihavarNa "vaMjaNa-atya-tadubhae, 'aTha-viho nANamAyAro mArA 'nisaMkia nikhisa, nibritinicchA amUDha diThI A "uvavUha thirIkaraNe, vacchalla pabhAvaNe aThavA paNihANa-joga-juro, 'paMcahiM samiIhitI hiMguhiM. esa carittAyAro, aTha-vihohoInAyabbo rAjA bArasa-vihami vi have, sarbhitara-bAhire kusala-diThe agilAI aNAjavI, nAyabyo so tavAyAro "pA aNasaNamUNoariA, vittI-saMkhevae 'rasaccAo kAya-kilesosaMlI-NayA ya bajajho''tavo hoI dA pAyazmitta viNao, vaiyAvacce taheva sajhAo "jhANuM ussaggo vi a, abhiMtara tavo hoI mALA Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro aNimUhiarbala-vario, paramaI jora jahattamAuro' "jjaI ajahAthAmaM", "nAyabyo variyAyAroTalA gAthArtha:- "jJAna pradarzana cAritra tapa tathA "vIrya saMbaMdhI AcaraNa ]i "AcAra- "ema direkanAM e nAmothI e pAMca prakAre kahyA che. 1. "kAla, vinaya, bahumAna, *upadhAna, "anihanavapaNuM, tathA vyaMjana artha ane te banneya. ei 'ATha prakAre "jJAnAcAra che. 2. "ni:zaMkA, niSNAMkSA, nirvicikitsA, "amUDhadaSTi, NupabRhaNa, sthirIkaraNa, vAtsalya, "ane prabhAvanA ATha. 3. pAMca samiti ane traNa *gupti vaDe karIne mana vacana kAyAnA praNidhAna yukta A jANavA jevo cAritrA'cAra "ATha prakAre che. 4. AtyaMtara ane bAhya sahita bAra prakArano che glAni vagara ane AjIvikAnI icchA vagarano kuzaLa puruSoe upadezelo tapa che. te tapAcAra jANavo. 5. anazana, UnIdarikA vRtti saMkSepa 'satyAga, kAyA kaleza ane saMlInatA "bAhya tapa che. 6. "prAyazcitta, vinaya, vaiyAvRtya, *svAdhyAya, dhyAna, ane kAussagga, "AtyaMtara tapa che. 7. baLa ane vIryane chupAvyA vinA jazAstrokta rIte 'tatpara thaIne parAkrama kare, ane yathAzakti dharmakAryamAM joDavAmAM Ave, te "vIryAcAra jANavo. 8. sAmAyi AvazyachanAM sUtronI goThavA. madhya pratikramaNanA sAmAyika AvazyakamAM A sUtra AveluM che. pratikamANa- pAMca AcAramAM-lAgelA aticAronuM karavAnuM che. ane je have pachI A madhya pratikramaNanA peTAmAM pratikramaNa Avazyaka Avaze. temAM pAMca AcAromAM lAgelA aticAronI AlocanA tathA pratikamaNa prAyazcitta vigatavAra karavAmAM Avaze. te pUrva pAMca AcAro tarapha sAdhakanuM lakSya doravA ATha gAthAomAM AtmAnA sAmAyika cAritraguNa rUpa pAMca AcAronuM svarUpa samajAvavAmAM AvyuM che. sAmAyika Avazyaka Atma-vikAsa rUpa che ane paccakakhANa Avazyaka tyAga rUpa che. mATe pAMca AcAro e paNa Atma-vikAsa rUpa guNa che. mATe sAkSAt sAmAyika svarUpa che. jo ke aneka AtmaguNo judA judA vakhate sAmAyika svarUpe bane che. paraMtu ahIM pAMca AcAra rUpa sAmAyika che. te pAMca AcAranuM svarUpa ciMtana hRdayamAM daDhapaNe ThasAvavA athavA te saMbaMdhI majabUtapaNe AtmabhAva jAgrata karavA, Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamaNa sUtra mana vacana kAyAnI ekAgratA karIne kAussaga karavAmAM Ave che. kAusagga hoya, eTalI tenI pUrve annatthasUtra to Ave ja. ane annatya pUrve, kAussagnanA hetusUcaka sUtra paNa Ave che. eTale tassa uttarI ke arihaMta ceIANe ke evuM koIka hetusUcaka sUtra Ave ja che. ahIM tassa uttarI karaNe sUtranI pUrve pUrvI-karaNa sUcaka sUtra AvavuM joIe. ane e pUrvIkaraNa eTale Alocana ane micchAmi dukkaDaM rUpa pratikamaNa prAyazcitta mATenuM sUtra AvavuM joIe. tevAM aneka pratikramaNa sUtro mULa Avazyaka sUtramAM che. chatAM iriyAvahIye ane icchAmi kAmi pracalita che. eTale temAMthI eka Ave che. ahIM IryApathamAM thayelI jIva virAdhanAnI zuddhi mATe kAyotsarga karavAno nathI. paraMtu pAMca AcAronA aticAronA Alocana tathA pratikramaNamAM micchAmi dukakaDa daI vizeSa zuddhi rUpa sAmAyika mATe kAyotsarga karavAno che. tethI pAMca AcAronuM sAmAnya ane vyavahAru TUMkAmAM pratikramaNa sUcavanAruM A sUtra che. ane sAmAnya khyAlathI micchAmi dukaka devAya che. mATe A sUtranI ahIM yogya sthAne goThavaNa che ema spaSTa jaNAze. traNa gama - pAMceya pratikramaNomAM traNa gama hoya che. dareka gAmanI zarUAtamAM karemi sUtra Ave che. vaMdittA pUrve karemithI bIjo gama, ane Ayariya uvajajhAya pachI kAyotsarga Avazyaka pahelAM karemi Ave che. te trIjA gAmanI zarUAta. tethI A sUtranI pUrve pahelA gAmamAM karemi bhaMte sAkSAt sAmAyika mahAdaMDaka sUtrane sthApita karela che. eTale ahIMthI mAMDIne kAyotsarga pUro thAya tyAM sudhI sAmAyika Avazyaka spaSTa dekhAI Ave che. karemi bhaMte sUtra sAmAyika AvazyakanI sAmAnya rIte sUcanA kare che, paraMtu aticAronA sAmAnya micchAmi dukkaDa dvArA sAmAnya zuddhi karI, vizeSa zuddhi mATe kAyotsarga, ane temAM bIjA koI ciMtanane badale pAMca AcAronuM ja ciMtana : e badhI racanA sAmAyika AvazyakanuM vizeSa vAtAvaraNa jamAvavAne basa che. kAyotsarganA hetuo, sAmAnya ane vizeSa zuddhi vagere daSTithI icchAmi ThAmi ane tassa uttarI. be sUtra paNa barAbara goThavAya che. . IcchAmi kAmi sUtrano vizeSArtha- A sUtramAM ThAi9 pAThAntarane badale kAmi pracalita che. tassa uttarImAM paNa ema ja che. athavA ahIM tassa uttarI Ave che. temAM kAussagnamAM sthira thAu chuM ema AvavAnuM che. ane ahIM kAussagnamAM sthira thavAne micchAmi dukkaDuM devuM che, e daSTithI ThAIu pATha paNa saMgata to lAge che. IcchAmi kAmi sUtra mukhya to pratikramaNa prAyazcitta svarUpanuM sUtra che. paraMtu kAyotsarga prAyazcitta svarUpe pratikramaNa prAyazcitta karavuM hoya, tyAre tenI pUrve uddeza sUcaka icchAmi kAmi kAussagga pada Ave che, ane kAussagna karavAno na hoya to IcchAmi paDikSakamiu e uddezasUcaka pada Ave che. Alou vagere pada paNa Ave che. IcchAmi zabda icchA sAmAcArInI daSTithI che. jema aIyAro kao ane je khaDie, je Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro virAhIaM sAthe tassa micchAmi dukkaDaM padano saMbaMdha che. paNa kaI kaI jAtanA aticArono sAmAnya rIte saMbhava che ? ane kaI kaI rIte khaMDanA virAdhanAno sAmAnya rIte saMbhava che ? te sUcavavA kAio vagere, nANe daMsaNe, tathA tistuM vagere pado che. 88 ti N guttINaM pAsenuM cauhuM kasAyaNaM pada UlaTuM che. eka pAlanasvarUpa che ane eka tyAgasvarUpa che. ane e tyAga kSayarUpe, kSayopazamarUpe ke upazama svarUpe hoI zake, ane traNeya rIte iSTa che. ahIM AvatuM tasya pada karemibhaMte mAMnuM ja che. A sUtra mULa Avazyaka sUtramAM prAcIna zramaNa pratikramaNa sUtranA eka bhAga tarIke che. adhyAtma zAstrane kevI rIte pallavita karI tene vyavahAru svarUpamAM goThavavAmAM AvyuM che ? te sUtranI racanA uparathI paNa samajAze, ane sUtra padonIchUTI - asamasta chatAM jussAvALI racanA samajAze, ane paraspara vicitra vicitra saMbaMdhathI padonA artho joDAyelA mAlUma paDe che, jenuM vivecana ghaNuM ja gahana thAya. A ja pado bIjAM sUtromAM vaLI judA ja kramathI goThavAyAM hoya che. dAkhalA tarIke:- savvassavimAM mana, vacana, kAyAnI kriyAno krama che. tyAre ahIM kAIo, vAio, mANasIo ema krama che. koI koI ThekANe samyag darzana jJAna ane caritra krama che. tyAre ahIM jJAna darzana caritra e krama che. A badho krama AnupUrvI, anAnupUrvI vagere jaina zAstromAM batAvelI paddhatinA niyamo pramANe ane sahetuka vyavasthita ja hoya che. paMyAyAra sUtrono vizeSArtha : // 1 // jJAnAcAra / 1. kAla : yogya vakhate bhaNavuM, ayogya vakhate na bhaNavuM. zAstramAM batAvelA asvAdhyAyanA vakhata gurugamathI samajI te pramANe TALIne svAdhyAyanA yogya vakhate zAstrono abhyAsa karavo. 2. vinaya : jenI pAse bhaNatAM hoIe, tenA bIjA doSo na jotAM temanA tarapha hRdayanI bhakita rAkhavI, ane bAhya upacArathI pratipatti paNa karavI. 3. bahumAna : vinaya rAkhavo eTaluM ja nahIM, paraMtu bahumAna paNa sArI rIte rAkhavuM. 4. uvahANa - upadhAna : jJAna bhaNavA mATe kasoTI khAtara ane AtmaguNa khIlavavA mATe zAstrokata rIte tapazcaryA karavI. 5. anihnava : jenI pAse, ane je abhyAsa karyo hoya te chupAvavuM nahIM. adhyApakamAM bIjA alpa guNo hoya, tethI lajjAdika kAraNe tene potAnA bhaNAvanAra tarIke jAhera na karavA, e doSa che. 6. vaMjaNa : zuddha zabdoccArathI abhyAsa karavo. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtra 7. atya: zuddha artha samajavA prayatna karI zuddha ja artha dhAraNa karavo. 8. tadubhaya : te banneyanI yathArthatA-zuddhatA mATe sAvaceta rahevuM. ane te pramANe ja game teTalI muzkelIo abhyAsa karavo. A chellA traNa AcArane lIdhe, paraMparAthI AvatA Agamo vageremAM kALadoSa sivAya kAMIpaNa pheraphAra thayo nathI. ane tethI ja pAThabhedo pAThAntaro paNa jALavI rAkhyA che, ane jyAM samajAyuM nathI tyAM, tathA jyAM pAThamAM visaMvAda jaNAyo che, tyAM tattvakevaLigama kahIne pUrvAcAryoe AgamonI pramANikatAne akhaMDa jALavI rAkhela che. temAM saMzaya rAkhavAne kAraNa nathI. A ATha AcAra pALanAra abhyAsI sArI rIte jJAna meLavI zake che ane jJAna ApanAra paNa badhI jAtanI vyavasthA rAkhI zake che. hAlanI zikSaNa saMsthAomAM bhaNAvIne potAnA kAmanA mANaso taiyAra karavAno paradezIono svArtha che, ane bhaNanArAono svArtha dhaMdho meLavavAno che. banneyano jJAna levAmAM ane ApavAmAM zuddha uddeza nathI, eTale vacce vyavasthA mATe moTo kharca, aneka sAdhano ane mohaka yojanAo goThavavI paDe che. jJAna meLavavAnA Adarza sAdhaka ane AdarzajJAnadAtA uparanAM ATha tattvothI kAma le, eTale zikSaNa saMsthAne lagatI saMpUrNa vyavasthA thaI jAya che. | 2 | darzanAcAra che 1. ni:zaMkatA : jaina darzana ane tenA sthala-sUkSma, mukhya-gauNa evAM dareka aMgo tarapha ane ekaMdara jinezvara prabhunAM sarva vacano ni:saMdehapaNe svIkAravAM. 2. nikAMkSatA : prabhunA zAsana taraphanA ananya rAgane lIdhe bIjA mata tarapha mana dorAya ja nahIM, to pachI tenI IcchAnI to vAta ja zI ? 3. nirvicikitsA: sAdhu-sAdhvInAM maLa-malina vastro, avayavo tathA saMghanA yogya kAryavAhako, AgevAno, vahIvaTa vagere tarapha kaMTALo-aNagamo na hovo joIe. ekaMdara zAsananA koI bAhya daSTithI aNagamAnA kAraNa tarIke jaNAtA tattva tarapha leza mAtra aNagamo na hovo joIe. aNagamo karavA jevI bAbata hoya, to paNa tenA tarapha aNagamo na rAkhatAM te mATe ghaTatuM karavAnI potAnI paNa saMpUrNa pharaja samajIne te bajAvavA tatpara rahevuM paNa tenI upekSA na karavI joIe. pavitra zAsanamAM khAmI hoya ja nahIM, chatAM kALadoSathI khAmI AvI gaI hoya, to paNa te khAmI tarapha aNagamo batAvavAthI pariNAme zAsana tarapha aNagamo thaI jAya, to badhuM hArI besAya, mATe te sudhAravA vIyallAsa utpanna karavo. paNa aNagamo karavo e nirbaLatA che. te na hovI e A AcArano artha che. 4. amUDha-daSTitA : jaina darzana eTaluM badhuM sAMgopAMga che ke-"je temAM che, te bIje nathI. bIje che, te temAM paNa che. temAM nathI te bIje paNa nathI" A vastusthiti che. chatAM bIjAMnAM Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtra kaSTa, camatkAra, AkarSaka vyavasthA, suMdara ane sagavaDavALAM dharmasAdhano, vicitra vicitra dalIlo, ADaMbara, phaTATopa vagere joIne, te tarapha mana lalacAI javuM, te mUDhapaNuM kahevAya che. te gUDha, cokakasa, majabUta, dIrdhadaSTivALI, pariNAme ekAMta hitakara, sarvasva ane mahAtapasvI paropakArI puruSoe goThavelI jaina darzananI racanA tarapha ajJAnapaNAthI khAmI dekhAya, ane bIjA tarapha mana lalacAya, e mUDhatA che, daSTino vyAmoha che. e vyAmohamAMthI chUTavuM bhalabhalA mATe muzkela che. evA vyAmohamAMthI dUra rahevuM. ane eka jaina darzane ja traNeya kALamAM bIjA badhA karatAM vadhAre sAMgopAMga vyavasthita che, evo satya ane daDha vizvAsa keLavavo. jaina dharmanI unnatine nAme keTalIka bhaLatI yojanAomAM bhaLI javuM, e paNa mUDhadaSTipaNuM che. 5. upabRhaNa : jaina darzananI ekeeka skUla ke sUkSma, mukhya ke gauNa evI sarva racanAo, sarvatattvo ane nAnAmAM nAnA jaina jIvananI khUbI samajavI, ane tenI zuddha rIte manamAM ghaNI ja prazaMsA karavI. tenuM mAna vadhAravuM, pratiSThA vadhAravI vagere upabRhaNa kahevAya che. 6. sthirI-karaNa : upara jaNAvelA bhavya jaina darzanathI koI AtmA pUrva karmanA yoge calita thaI jAya, to tene temAM daDha karavA - sthira karavA prayatno karavA. 7. vAtsalya : zAsananAM dareka aMgo-maMdiro, upAzrayo, caturvidha saMgha, sAdharmiko, jJAna bhaMDAro, tIrtho vagere upara ananya prema dhAraNa karavo. darekanAM vighno dUra karavAM. tenI khAtara potAnA sarvasvano bhoga Apavo. suzIla ane saguNI mAtA potAnA vahAlAmAM vahAlA bALaka khAtara je jAtanuM hRdaya dharAve, ane tenI bhayaMkara mAMdagI ke kaSTanA vakhate je lAgaNI anubhave, je yAtanAo sahana kare, je tanatoDa prayatno kare, potAnI jAtane bhUlI jAya, prasaMge prANa paNa ApI devA taiyAra thAya; tenA karatAM paNa adhika vAtsalyabhAva zAsana ane tenAM sarvatattvo tarapha rAkhavAno che. 8. prabhAvanA: zAsananI bahAranAM prANIo zAsana tarapha AkarSAya, zAsanamAM rahelAM prANIo temAM daDha thAya, eTaluM ja nahIM, paNa vizeSa cAhatA thAya, ane zAsana upara AvI paDelAM vino evI khUbIthI dUra karavAmAM Ave, ke jethI "jaya jayakAra thaI rahe. tathA zAsananAM tattvonI racanA, pratipAdana vagere evI khUbIthI karavAmAM Ave ke jethI zAsana jagatamAM sarvoparI jaNAya. zAsananAM tattvo saune sarvoparI jaNAya. tenI sAme AMkha UMcI karavAnuM mana na thAya. tenI bhavyatAthI sau vAstavika rIte aMjAI jAya, ane tenI pUjyatAno maghamaghATa vizvamAM vistarI rahe, tevA sarva kAMI prayatno karavA, te prabhAvanA kahevAya che. tevI prabhAvanA karanArA mahApuruSo aneka prakAranA prabhAvaka tarIke prasiddha thAya che. tenA ATha prakAra che. jaina zAsananI jAhojalAlI jagamAM TakAvavA upara pramANenA ATha guNo keLavavAthI acUka jAhojalAlI phelAya ja. A ATheya AcAro upara jaina zAstramAM vigatavAra vicAra karavAmAM Avyo che. ane kevAM dravya, kSetra, kALa ane bhAvanA prasaMgamAM kema vartavuM? te paNa vigatavAra batAvyuM che. te pramANe barAbara vartavAmAM Ave, to jaina zAsanane kAMIpaNa dhakako na lAgatAM avazya tenI Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro unnati thAya ja. temAM jeTalI khAmI rahe teTaluM zAsananuM mAlinya thAya. A rIte ATha AcAra pramANe zAsana pratye vartavAthI darzanAcAranuM pAlana thaI zake che. I 3. cAritrAcAra | pAMca samiti-3. gupti- A ATha pravacana mAtAnuM pAlana mana, vacana, kAyAnI ekAgratAthI karavAmAM Ave, to jagatumAM UMcAmAM UMcuM cAritra pALI zakAya. pAMca samitimAM rojano Adarza jIvanakrama batAvyo che. ane traNa guptimAM sarvoparI saMyama batAvyo che. traNa gupti te sarvathA saMyamano ja lagabhaga upadeza Ape che. chatAM tene barAbara amalamAM mUkavA samitio ucca jIvana jIvatAM zIkhave che. kema cAlavuM? kema bolavuM jarUranI vastu kema meLavavI ? vaparAzanI vastuono vaparAza kevI khUbIthI ane kevI yAtanAthI kevI karakasarathI karavo ? tathA nirupayogI thayelI vastuono tyAga paNa kevI khUbIthI karavo ? jema vastu meLavatAM AvaDavI joIe, tema tene sAcavI teno yathAyogya sadupayoga karatAM paNa AvaDavo joIe, ane te ja rIte teno tyAga karatAM, tene pheMkI detAM paNa barAbara AvaDavuM joIe. e pAMca samiti yogya ceSTAo yogya pravRttio, ane traNa gupti pALavAmAM Ave, tenuM jagatamAM sarvottama saMyamI jIvana hoya. e ATha pravacanamAtAnA pAlananI parAkASThA e cAritrAcAranI parAkASThA che. bIjA badhA cAritranA bhedo ane guNo temAM samAya che. bALajIvo paNa samajI zake te rIte A AcAro batAvavAmAM AvyA che. 4. tapAcAra che be prakAre - cha bAhya. cha AtyaMtara. cha bAhya ta5 - anazana-Unaurika, vRttisaMkSepa, rasatyAga, kAya-kaleza, saMsInatA. 1 ekAsaNuM, besaNuM, upavAsa, AyaMbila vagere. 2. bhUkha karatAM pAMca sAta koLiyA UNA khAvA. 3. jarUriyAta ochI rAkhavI. saMtoSa. 4. ghI, dUdha vagere vigaIono tyAga karavo. 5. loca Adika kaSTa sahana karavAM. 6. jema bane tema saMlInatA rAkhavI. kaSAyo udiravA nahIM. aMgopAMgono upayoga, prasAraNa vagere saMyamapUrvaka karavuM. bahAra paDavA-AgaLa AvavA dhAMdhala na karavuM. cha AtyaMtara tapa-prAyazcitta, vinaya, vaiyAvRtya, svAdhyAya, dhyAna, kAyotsarga. 1. aticAranuM guru pAse Alocana karI tenI zuddhi mATe je tapazcaryA karavI. te 10 prakAranuM prAyazcitta. 2. jJAna darzana cAritra-tathA zAsananAM bIjAM dareka aMgo tarapha hadayanI bhakti bahumAna rAkhavuM, te aneka prakArano vinaya. 3. arihaMta prabhu tathA AcAryAdikanI sevAbhakti, sagavaDa pUrI pADavI vagere, daza prakAranuM veyAvacca. 4. bhaNavuM, bhaNAvavuM, pAchaluM saMbhALavuM, prazno pUchavA; javAba ApavA khulAsA karavA vagere dharmopadeza devo; te pAMca prakArano svAdhyAya vagere. 5. cAra prakAranA dharmadhyAna ane cAra prakAranA zukala dhyAna bAvA. 6. karmo, zarIra ane sarva vaibhAvika sAmagrIno nizcayathI hArdika tyAga. A cha bAhya ane cha AtyaMtara tapano tIrthaMkara prabhu vagere kuzaLa puruSoe upadeza karelo che. Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 paMca pratikamANasUtro vizeSa vistAra bIjA graMthomAM ghaNA ja vistArathI che, te tyAMthI samajI levo. A banne prakArano tapa kevaLa mokSanA uddezathI ja Acaravo ane te aglAna bhAve-zUravIratAthI Acaravo, nahIM ke AjIvikA cAle, loko vAha vAha kare, vagerethI. mananA melApaNAthI na Acaravo. | 5 | vIryAcAra | koI paNa dharmakAryamAM-ekaMdara upara batAvelA cAreya AcAronA koIpaNa AcAranI AcaraNA vakhate- mana vacana ane kAyAnI saMpUrNa zakita vAparIne tenI AcaraNA karavI, temAM jarApaNa zakti chupAvavI nahIM. te vIryAcAranuM pAlana gaNAya che, ane tenA-mana-vacana-kAyAnuM vIrya, e traNa bhedo che. A pAMca AcAranA pAlanamAM-traNa-ratna-sAmAyika-dAna-ziyaLa-tapa-bhAva vagere jaina dharmanA tamAma AcAro samAya che. A pAMca AcAronuM pAlana e samyagucAritra paNa che. AmAM dharma pALavAnI bahu ja vyavahAru sagavaDo goThavI ApI che. bALaka paNa AkhA dharmanuM rahasya sAdI rIte samajI zake. jaina dharmanuM samagra ghArmika rahasya TUMkAmAM ane sAdI rIte A pAMca AcAramAM samajAvyuM che. sAmAnya zrAvakanA bALakathI mAMDIne kevaLajJAnI bhagavaMto sudhI AcarI zake tevI dhArmika sarva AcaraNAno A pAMca AcAramAM vyavahAru rIte samAveza karavAmAM Avyo che. 3. guruvaMdanA Avazyaka ATha gAthAnA kAussagga ane logassa pachI muhapatti paDilehI be vAMdaNA devAya che. A muhapattinuM pratilekhana-pramArjana:-vigatavAra. devasika Alocana ane pratikramaNa karatAM pahelAM guruvaMdana karIne te guru sAkSIe karI zakAya, e bhavya kriyAomAM pravezatAM pahelAM sAmAyika caturvizati stava pachI jema sAmAyikamAM caturvizati stava pachI-taddana zuddhi pachI pratilekhana pramArjana rUpa muhapattinuM pratilekhana thAya che, tema ahIM paNa jaNAya che. arthAt Alocana pratikramaNa rUpa kriyAmAM pravezatAM pahelAM guruvaMdana pahelAM tenAM pravezasUcaka ane pratikramaNa kriyAnuM svataMtra pramArjana ane pratilekhana sUcaka jaNAya che. Ane "trIjA AvazyakanI muhapatti paDilehavI." kahevAya che, kema ke trIjA AvazyakanI pUrve te Ave che. 30. icchAmi-dvAdazAvarta-guruvaMdanA-sUtra-1-3 zabdArtha:- ANujANaha anujJA Apo - AjJA Apo. me mane miugnahe mItAvagraha-sADA traNa hAthanA ApanA kSetramAM praveza karavA. nizIhi niSedha karuM chuM. a-hokAyaM [ApanA] zarIranA nIcenA bhAgane. kAca phAsa=[mArI] kAyAno sparza. khamaNijo sahana karazo-calAvI lezo-nabhAvI lezo. be he prabho. kilAmokilAmaNA-aDacaNa, appa-kilatANa-alpa kalAnta thoDI aDacaNavALA. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamAgasUtro 93 bahu-subhaga ghaNA zubha vaDe; athavA ghaNA sukhe. bhe=Apano. vaIkato ? vyatikrAnta thayo ? pasAra thayo ? jAyAtrA-saMyama yAtrA. ja-va-Ni-jaMyApanIya sAmarthyazIla, phurtivALuM, khAmemikhamAvuM chuM. devasia-vaIkakama=divasa saMbaMdhI vyatikrama-bhUla-aparAdha. AvasliAe Avazyaka. khamA-samANAsaM=kSamA zramaNonI. desiAe divasa saMbaMdhanI. AsAyANAe=AzAtanAo. tittIsagnayarAe tetrIza. micchAe=mithyAtva. magadukaDAe=mAnasika duSkRta rUpa. vayadukakaDAe vacana saMbaMdhI duSkRta rUpa. kAya-dukakaDAe kAyA saMbaMdhI duSkRta rUpa. kohAe krodhathI karelI. mANAe mAnathI karelI. mAyAe mAyAthI karelI. lobhAe lobhathI karelI. savya-kAliAe=sarvakAla saMbaMdhathI. savyamicchoyArAe sarva prakAranA mithyA upacAra saMbaMdhanI. vadhummAIkamANAe dharmanA sarva prakAranAM atikramaNa-ullaMghano saMbaMdhInI. AsAyaNAe AzAtanA saMbaMdhI. | ziSya : muhapattinA pratilekhana pachI parama vinaya dhAraNa karI mana, vacana, kAyAnI zuddhi ane ekAgratA pUrvaka-guru mahArAjanA zarIra pramANe temanI cAre bAjue rAkhavAmAM AvelA [3hAtha] avagrahanI bahAra UbhA rahI, banne hAthamAM yathAvata mudrAe muni rajoharaNa ane muhapatti tathA zrAvaka caravaLo ne muhapatti rAkhI, adho vastra sivAya khullA zarIre, ardhAvanata thaI [zarIra aradhuM namAvI] nIce pramANe bole [ 1. icchA nivedana sthAna.] "IcchAmi khamAsamaNo!*vaMdiuM jAvaNiktAe nisAhiAe ? (guru : dezuM.) [kAmamAM hoya to-pratikSasva. athavA trividhena kahe.] ziSya : (2. anupajJApana sthAna.) aNujANaha me 'miuggaha (guru : aNujANAmi.) ziSya : praveza karavAnI bhUminI prArthanA karatAM karatAM nizIhi bolatAM bolatAM-avagrahamAM praveza kare che. ane pAchaLanA traNa, AgaLanA traNa ane bhUminA traNa saMDAsA pramA-godohika-Asane [ubhaDaka besI, muni-rajoharaNa gurucaraNa AgaLa sAme mUkI temAM guracaraNanI sthApanA karI be hAthanA be saMDAsA pramA-DAbA ghUMTaNa upara trANa saMDAsA pramAI te para muhapatti mUke che. ane Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro zrAvaka be hAthanA be saMDAsA pramAI caravaLA ke kaTAsaNA upara traNa saMDAsA pramAI, tenA upara guru caraNanI sthApanA tarIke muhapatti sthApana karI be hAtha banneya ghUMTaNa vacce rAkhI pahelI vakhatanA vaMdananA cha Avarta kare che. a - gurucaraNasthApanAne daza AMgaLA aDakADe che. ho - daza AMgaLA lalATe aDakADe che. kA - pharI guru caraNasthApanAne aDakADe che. - pharI lalATe aDakADe che. kA - gurucaraNa sthApanAne daza AMgaLA aDakADe che. tha - daza AMgaLA lalATe lagADe che. - saMphAsa gurucaraNa upara sthApanA upara be hAtha savaLA rAkhI temAM mastaka namAvI pahelo namaskAra kare che. be hAtha mastaka upara joDI lalATa upara rAkhI : khamaNimobhe kilAmo. (3. zarIrayAtrA pRcchA sthAna.) e ja pramANe gurumahArAjanA mukha tarapha daSTi rAkhI vinavaNInA avAjathI appa-liMtANa bahu-subheNa bhe* divaso vaIto ?' e ja rIte hAtha joDI rAkhI guru sanmukha vinaya namra daSTi rAkhI nIceno javAba sAMbhaLe. guru : tahatti ziSya : (4. saMcamayAtrA pRcchA sthAna.) vrata, niyama, tapa, vagere cAritra saMbaMdhI sukha vArtA nIce pramANe guru sanmukha daSTi rAkhI je - udAtta svarathI bolatAM daza AMgaLA lalATe aDakADe. nA - svarita svarathI bolatAM vacce be hAtha cattA rAkhavA. bhe? - anudAtta svarathI lalATe aDakADavA. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro pachI guru sanmukha daSTi rAkhI sAMbhaLe :guru turbhapi vaTTae? ziSya : (pa. saMyama mafmAM pAyanIyatA-mana, vacana-kAyAnI sAbharthyanI pRthchAnuM sthAna.) ja - anudAtta svaroccArathI caraNasthApanA sparza. va - svarita uccArathI vacce hAtha savaLA rAkhavA. Ni - udAtta svarathI AMgaLAno lalATe sparza. jaje - anudAttasvarathI caraNasthApanAne sparza. ca - svarita svarathI vacce hAtha cattA rAkhavA. "bhe? - udAtta svarathI lalATe sparza. javAba sAMbhaLavA guru sanmukha daSTi rAkhI besI rahe che. guru: evuM ziSya : (6. aparAdhya kSamApana sthAna.) guru caraNa sthApanA upara mUkelA savaLA hAthamAM mastaka mUkatAM mUkatAM bIjo namaskAra karI - khAmemi khamAsamaNo devasie vaIkakamaM. guru: ahamavi khAmemi tumbha. ziSya : pAchaLanA traNa saMDAsA pramAIne UbhA thaI - AvarsiAe. ema bolatAM bolatAM avagrahanI bahAra nIkaLe. ane ardha nameluM [ardhAvanata] zarIra rAkhI nIce pramANe pratikramaNa kare: paDikakamAmi khamAsamaNANuM devasiAe AsAyaNAe tirisannayarAe, jaMkiMci-micchAe maNa-dukaDAe vaya-dukaDAe kAya-dunDAe kohAe mANAe mAyAe lobhAe savya kAliAe savya-micchoDayArAe savya-dhammAIkamaNAe AsAyaNAe jo me devasio aIAro kara Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro tasya khamA-samaNo! paDikakamAmi, niMdAmi, gariNAmi; apANe vosirAmi. rAtri, pAkSika, cAturmAsika ane sAMvatsarika pratikramaNomAM devasiane badale rAie, pakhiI , cAumAsia, ane saMvarcyuria ema anukrame bolavuM. bIjI vakhatanAM vAMdaNA vakhate AvarsiAe pada na bolavuM. ziSya : muhapattinA pratilekhana pachI parama vinaya dhAraNa karI mana, vacana, kAyAnI zuddhi ane ekAgratApUrvaka-guru mahArAjanA zarIra pramANa (3 hAtha) temanI cAre bAjue rAkhavAmAM AvelA avagrahanI bahAra UbhA rahI, yathAjAta mudrAe banne hAthamAM muni rajoharaNa ane muhaspatti rAkhI-adho bhAganA vastra sivAya khulluM zarIra aradhuM namAvI [ardhAvanata karI] nIce pramANe bole : gAthArtha : 1, icchA nivedana sthAna. che 'kSamA yuikta] kamANa [prabho ! [sAvadya vyApArono tyAga karI sarva nirvadya vyApAra yukta mana-vacana-kAyAnA sAmarthyavALA zarIra vaDe mArI IcchAthI, nahIM ke ApanA ke koInA baLAtkArathI, Apane "vaMdana karavA IcchuM chuM. gura : icchApUrvaka karo.] [kAmamAM hoya to rAha juo, athavA trividhe, ema kahe.] ziSya : 2. anujJApana sthAna. avagrahamAM pravezavA AjJA mAge che :"mane mApasaranA avagahamAM pravezavAnI AjJA ApavA kRpA karazo. gura: AjJA ApuM chuM. ziSya : praveza karavAnI bhUminI pramArjanA karatAM karatAM anya [sarva vyApArone tyAga karuM chuM. ema bolatAM bolatAM avagrahamAM praveza kare che. ane pAchaLanA trANa, AgaLanA traNa ane bhUminA traNa saMDAsA pramAI godohikA Asane [ubhaDaka] besI, muni rajoharaNa gurucaraNa AgaLa sAme mUkI, temAM gurucaraNanI sthApanA karI be hAthanA be saMDAsA pramAI-DAbA ghUMTaNa para traNa saMDAsA pramArja-te para muhapatti mUke che. ane zrAvaka be hAthanA be saMDAsA pramAI caravALA ke kaTAsaNA upara traNa saMDAsA pramAI tenA upara gurucaraNanI sthApanA tarIke mukSatti sthApana karI be hAtha banneya ghUMTaNa vacce rAkhI pahelI vakhatanA vaMdananA cha Avarta nIce pramANe kare che. [ApanI] nIcenI kAyAne mArI kAyAno sparza karuM chuM ane dizA AMgaLA gurucaraNanI sthApanAne aDakADe che.] ho- [daza AMgaLA lalATe lagADe che.] Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro kA- [dazeya AMgaLA gurucaraNanI sthApanAne aDakADe che.] yaM- [dazeya AMgaLA lalATe lagADe che.] kA- [dazeya AMgaLA gurucaraNa sthApanAne lagADe che.] - [lalATe lagADe che.] saMphAsa - [gurucaraNa sthApanA upara savaLI hatheLIomAM mastaka namAve che.] pachI, be hAtha mastaka para joDI : hi guru mahArAja !] 'Apa kilAmaNa sahana karazo.] e ja pramANe gurumahArAjanA mukha tarapha daSTi rAkhI vinavaNInA avAjathI 3. zarIrayAtrA pRcchA sthAna. thoDI "harakatavALA Apano divasa 'ghaNA zubha suikho)thI pasAra thayo che ne ? zArIrika sthitinA e praznano javAba e ja rIte hAtha joDI rAkhI guru sanmukha vinayathI nama daSTi rAkhI nIce pramANe icche ane sAMbhaLe gura : te prakAre che. ziSya : 4. saMyamayAtrA pRcchA sthAna. have, vrata, niyama, tapa vagere cAritra saMbaMdhI sukha vArtA nIce pramANe pUche ApanI saMyamayAtrA barAbara che ne? ja-[udAtta svarathI bolatAM daza AMgaLA caraNa sthApanAne aDakADe.] nA- svirita svarathI bolatAM madhyamAM hAtha cattA kare.] bhe?- [anudAtta svarathI bolatAM guru mukha sAme daSTi rAkhI lalATe AMgaLA aDakADe.] guru : tamane paNa [saMyamayAtrA] varte che ne? ziSya : pa.muM saMyamamArgamAM yApanIyatA-mana-vacana-kAyAnA sAmarthanI] pRcchAnuM sthAna. ApanA trikaraNa yoga saMyamanI ArAdhanA mATe samartha che ne? *ja- [anudAtta svaroccArathI caraNa sthApanAne sparza.] - svirita uccArathI vacce hAtha cattA rAkhavA.] Ni- [udAtta svarathI bolIne lalATe sparza.] jajaM- [anudAttasvarathI caraNa sthApanAne sparza.] ca- [svarita svarathI vacce hAtha cattA-rAkhavA,] bhe? [udAtta svarathI lalATe sparza.]. javAba sAMbhaLavA te ja pramANe besI rahe che. guru : ema ja che. 6. aparAdha kSamApanA sthAna. guru caraNa sthApanA upara mUkelI hatheLImAM mastaka mUkI. che 'kSamA yuikta] zramaNa [prabho ! divasa saMbaMdhI, mAro A5 pra] vyatikrama-aparAdha 'khamAvuM chuM guru huM paNa divasa saMbaMdhI pramAdAdi aparAdha khamAvuM chuM. ziSya :- praNAmapUrvaka khamAvIne, pAchaLanA traNa saMDAsA pramAIne UbhA thaIAvazyaka kArya mATe-[avagrahanI bahAra jAu chuM.] Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 . paMca pratikramaNa sUtro ema bolI avagrahanI bahAra nIkaLe, ane ardha nameluM [ardhavanata] zarIra rAkhI nIce pramANe pratikramaNa kare. Apa] kSamA-zramaNa bhagavaMtanI divasa saMbaMdhI tetrIsa *AzAtanAonuM pratikramaNa karuM chuM -[eTale. je-koI mithyAtvane lIdhe karelI), mAnasika duSkRtyane lIdhe kerelI), vAcika duSkRtyane lIdhekarelI), kAyika dukAne lIdhe kirelI), kodhane lIdhe karelI), mAnane lIdhe kirelI], mAyAne lIdhe kiravI, lobhane lIdhe kirelI), tathA sarva-[tri] kALa saMbaMdhavALI, sarva-miththopacAravALI, sarva-[aSTa pravacana mAtArUpa) dharmonuM ullaMghana karanArI, AzAtanA kirelI hoya, te rUpa meM je aticAra guruvaMdana AvazyakamAM karyo hoya= =te divasika vyatikrama ane aticAra saMbaMdhI- he mA-zramaNa [prabho ! huM pratikramaNa karuM chuM, niMdA karuM chuM, gaha karuM chuM ane guru vaMdanA khAtara mArA bahirAtmabhAva rU5] AtmAno tyAga karuM chuM. vaMTana sUtrano vizeSArtha AvI rIte gaMbhIra, bhAvapUrNa ane gurane saMpUrNa samarpaNatAmaya guruvaMdana jagatamAM anyatra saMbhavita jaNAtuM nathI. cokakasa ane vyavasthita, tathA guru ane ziSyanI lAyakAtano AbehUba citAra khaDo karato vaMdanavidhi jaina darzana sivAya bIjo koI sthaLe maLaze nahIM. vaMdana mATenAM dareka sUtromAM A sUtra mukhya che. alpeThio pratikramaNagarbhita vaMdana sUtra che. aDhAIje sAmAnyathI muniguNagrahaNapradhAna sarvamunivaMdana sUtra che. IcchAmi khamAsamaNo ane icchakAra to lagabhaga A vaMdana sUtranI ja TUMkAmAM chAyAo jaNAya che. 1. A vaMdanasUtramAM cha Avazyako - A vaMdanasUtramAM paNa sAmAnya rIte cha Avazyakono nIce pramANe samAveza karavAmAM Ave che. 1. sAmAyika Avazyaka - ahIM yApanikA sahita guru vaMdana karavAmAM guru vaMdana rUpa sAmAyika Avazyaka. 2. nisAhiAethI pratyAkhyAnAvazyaka jaNAya che. 3. prabhu AjJAmAM sthita gurune ja prabhu AjJAmAM sthita ziSya prabhu AjJA pramANenA vidhi pramANe guruvaMdana karavAnuM che, eTale caturvizati tIrthaMkara prabhu anAyAse ja garbhita rIte guru sAthe vaMdita thaI jAya che. kema ke teo paNa guruo to che ja. ema caturvizatistava Avazyaka garbhita rIte AvI jatuM samajAya che, sAkSAt zabdothI nathI. 4. guruvaMdana Avazyaka to A vaMdanasUtra sAkSAt che ja. 5. pratikamaNa Avazyaka to paDikanamAmi zabdathI tathA je me aiAro kao vagere zabdothI tetrIsa AzAtanAonuM pratikramaNa to che ja. tassa khamAsamaNo! paDikamAmi, niMdAmi, garihAmi vagere pado pratikramaNanA spaSTa sUcaka ja che. sArAMza ke guru vaMdana saMbaMdhI AzAtanAo ke bIjA doSonuM Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 99 pratikramaNa sAmAnya zabdomAM ane vigatavAranA zabdomAM ApavAmAM AvyuM che. 6. akhANa vosirAmi pada kAyotsarganuM sUcaka che. e dekhItuM ja che ne ? tassathI badho bhAga karemi bhaMte ! sUtramAMno ja che, aMte padano artha kSamA-zramaNa-guru levo, ema spaSTa zabdathI jaNAvela che. appANe vosirAmi pada paNa e sUtramAMnuM ja che. 2. traNa prakAre guruvaMdana - abhuddhio khAmavo, te thobhavaMdana. caturvidha saMghane paraspara hAtha joDI pramANa karavo, te phITTAvaMdana. ane A vAMdaNAsUtrathI be vakhata vAMdaNA devA, te dvAdazAvartavaMdana kahevAya che. kemake temAM bAra Avata Ave che. 3. 25 Avazyaka-2 avanata - banneya vakhatanA vaMdanamAM be vAra thAya che. 4. yathAjAta mudrA - janma vakhate ane dIkSA vakhate thAya che. temAM ahIM dIkSA vakhatanI yathAkAta mudrA karavAnI che. yathAvata eTale caravaLo ane mupatti hAthamAM rAkhI be hAtha joDI adhobhAga sivAyanA khullA zarIre namIne UbhA rahevuM, dIkSArUpa navA janma vakhate e rIte UbhA rahevAnuM hoya che. bAra Avarta-aho kAya kAya zabdo bolatAM guru caraNa sthApanAne sparza ane lalATa sparza ema cha thAya che. be vakhatanA bAra Avarta. zironamana-saMphAsa vakhate mastaka namAvAya che. ane khAmemi khamAsamaNa devasiya vaIkrama bolatI vakhate mastaka namAvAya che. ema banneya vakhata thaIne cAra. 3 gupti mana, vacana, kAyAnI gupti. 2 be praveza 1. niSkramaNa - nIkaLavAnuM 1 vakhata ja thAya che. pahelI vAra praveza karIne nIkaLe che, ne pharI vAra avagrahamAM praveza kare che, paNa te vakhate nIkaLavAnuM na hovAthI AvasiyAe pada bolAtuM nathI. 5. ziSyanA 6 pRcchA sthAna - IcchA, anujJA, zarIra avyAbAdha, saMyamayAtrA, gurunI yApanikA, ane aparAdha kSamApanA. 6. gurunA 6 javAbo - chaMdeNaM, aNujANAmi, tahatti, tubsapi vaTTae? evuM, ahamavi khAmemi tuma. 7. vaMdananA guNo - vinayopacAra, garvano tyAga, gura-pUjA, tIrthaMkara prabhunI AjJAnuM pAlana, yuta dharmanI ArAdhanA, akriyA, sAvadya kriyA tyAga. 8. vaMdana karavA yogya pUjyo - AcArya, upAdhyAya, pravartaka, sthavira, ratnAdhika, ane gaNAvacchaka paNa. 9. khAsa kAraNa vinA na vaMdana karavA lAyaka - pAsantho, avasagna, kuzIla, saMsakata, yathAchaMda. 10. 2 avagraha - sADA traNa hAtha pramANano. 11. vaMdananAM nAmo - vaMdana, kRtikarma, citikarma, pUjA karma, vinaya karma. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 paMca pratikamANasUtro 12. vaMdana kayAre na karavuM?- gurunuM mana vyAkSipta-DahoLAyeluM hoya, parADamukha-vaMdana tarapha khyAla na hoya, pramAdamAM hoya, ane AhAradika karatAM paNa vaMdana na karavuM. 13. vaMdana karavAnA 32 doSa - Adara vinA, 2. akakaDAIthI. 3. utAvaLathI, ekI sAthe badhAyane vaMdana athavA zarIrane jema tema vALIne. 4. avyakata sUtrano uccAra karavo. kUdakA mAratA mAratA vaMdana. 6. rajoharaNa-caravaLo-hAthInA aMkuzanI mAphaka pakaDavo athavA parANe vaMdana karavuM. 7. AgaLa pAchaLa halana calana karavuM. 8. pANImAM mAchalAnI mAphaka vaMdana karatI vakhate pharyA kare. 9. manamAM dveSa rAkhIne vaMdana kare. 10. be hAtha ghUMTaNanI bahAra rAkhavA. 11. bhayathI. 12. bhajana. 13. maitrInI icchAthI. 14. hoziyArI batAvavA. 15. svArthabuddhithI. 16. corI chUpIthI vaMdana. 17. ayogya vakhate vaMdana. 18. krodhathI vaMdana. 20. rAjI rAkhavA vaMdana. 21. niMdA karatAM karatAM vaMdana. 22. vaMdana karyuM na karyuM ne bIjI vAto karavA maMDavuM. ra3. koI dekhI jAya to vaMdana kare. aMdhAruM ke AMtarI hoya to emane ema Ubho rahe. 24. ahokAyaMnA Avarta vakhate hAtha barAbara lalATe na aDakADe. AjubAju ziMgaDAne sthAne aDakADe. 25. veTha cUkavavI paDaze ema dhArI vaMdana kare. 26. vaMdana karIne mantraNa vaMdAmi khUba UMcethI bole. ra7. barAbara uccAra karyA vinA manamAM manamAM vaMdana kare. 28. khUba UMcethI bolIne vaMdana kare. ra9. cUDalI vaMdana hAtha bhamAvIne ekI sAthe badhAne vaMdana kare. athavA rajoharaNAdikane evI vicitra rIte pakaDe. A batrIsa doSa vajIne vaMdana karavAthI phAyado thAya che, te vinA mahenata lagabhaga nakAmI jAya che. 14. vaMdananA khAsa ATha prasaMgo - pratikramaNa, svAdhyAya, kAyotsarga, aparAdhanI kSamApanA, prApUrNaka mahemAna tarIke koI muni AvyA hoya tyAre tene, AlocanA prasaMge gurune, divasa carima paccakakhANa vakhate ane ArAdhanA prasaMge. 15. vaMdana saMkhyA - pratikramaNamAM 4. svAdhyAyamAM 3, ema cha divasanA pUrva bhAgamAM ane divasanA pAchaLanA bhAganA 7. 16. vaMdana na karavAthI cha doSa - 1. abhimAna, 2. avinaya, 3. niMdA, 4. nIca gotranuM bAMdhavuM, 5. abodhi, 6. saMsAranI vRddhi. 17. 33 AzAtanAo - 1. kAraNa vinA guranI AgaLa cAlavuM. 2. guranI bAjumAM cAlavuM. 3. pAchaLa paNa najIkamAM cAlavuM. 4-5-6. ema ja AgaLa, bAjumAM ane pAchaLa UbhA rahevuM. 7-8-9. e ja pramANe besavuM. 10. gurunI pahelAM spaMDila bhUmithI pAchA pharI AvavuM. 11. guru karatAM pahelI vAtacIta karavI. 12. sAthe bahArathI AvyA chatAM pahelAM gamANA-gamANenI AlocanA karavI. 13. gocarI bIjA pAse AlocyA pachI guru pAse AlocavI. 14. bIjAne batAvIne gurune batAvavI. 15. gurunI rajA vinA vadhAre gocarI koIne ApI devI. 16. bIjAnI pachI gurane nimaMtraNa devuM. 17. gurune je te ApI daI, sAruM sAruM pote laI levuM. 18. guru rAtamAM jAgavA ke UMghavAno prazna pUche paNa teno javAba na devo. 19. rAtri sivAyanA vakhatamAM paNa javAba na Apavo. ra0. Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 101 guru mahArAja bolAve to Asana upara beThA beThA ke zayanamAM sUtA sUtA javAba Apavo. te kharI rIte-AsanAdino tyAga karI mathaNa vaMdAmi kahI sAme AvI hAtha joDI guru vacana sAMbhaLavuM joIe. 21. guru bolAve to "zuM che ? zuM che ?" ema bolavuM, te. 22. gurune tuMkArAthI bolAvavA. 23. "tameya ALasu cho" ema kahI temaNe kaheluM kAma pote na karavuM. 24. ghaNA UMcA ane karkaza zabdathI vaMdana karavuM. 25. guru vAtacIta karatA hoya, ke upadeza ApatA hoya tyAre vacce DahApaNa DahoLe ke "hA, ema che." 26. tamane pApa lAgatuM nathI ke ? e vAta ema nathI." vagere bolavuM. ra7. guruvAkayanI prazaMsA na karavI. 28. guru dharmakathA karatA hoya tyAre "have mUko e vAta, bhikSA veLA, sUtra pauruSI veLA ke bhojana veLA thaI che" vagere bolavuM. 29. vacce pote bole ke "A vAta huM tamane kahIza" ema kahI guru ane zrotAnI vAta toDI nAMkhavI. 30. guru sAme samAsana ke ucca Asana upara besavuM. 31. pote vizeSa dharma kathA kahevI. 32. guru Asanane paga lagADavo. athavA bhUlathI lAgI jAya to khamAvavuM nahIM. 33. gurunI zayyA ke Asana upara sUvuM ke besavuM. jaina darzanamAM guruvaMdananI mahattA keTalI che ? gurunI bhakti kevI rAkhavAnI che ? ziSyadharma kevo che ? tenuM adbhuta svarUpa A guruvaMdana vidhi vAMcatAM ApaNA khyAlamAM Ave che. guru upara zAsanano keTalo madAra che ? te A vaMdana sUtra dunyavI svArthathI karAtA namaskAra, praNAma, vaMdana, khuzAmata vagere karatAM taddana judA ja prakAranuM che. kemake A vaMdanano uddeza dunyavI sarva svArthano tyAga karIne kevaLa mokSane uddezIne sAdhaka bhAve mokSano mArga batAvanArA gurune ananya bhAve karavAnuM che. tethI A vaMdananI bIjA vaMdana namaskArAdika karatAM asaMkhyAta guNI mahattA vadhAre che. te khAsa dhyAnamAM rAkhavA jevuM che. 4. pratikramaNa avazyaka. AlocanA vibhAga. vaMdana karavAnA hetuomAM-"pratikramaNa karavAnI IcchA hoya, tyAre paNa vaMdana karavuM joIe" ema gaNAvela che. eTale have devasika pratikramANa mATe karavAmAM AvelA vaMdana pachI avagrahamAM ja UbhA rahIne devasika pratikamANanA aMga tarIke tenI pUrve devasika AlocanA karavAno krama Ave che. AlocanAmAM jo me devasio e AlocanAnuM zAstrIya sUtra bolyA pachI bALa jIvone vigatavAra samajaNa paDe mATe loka bhASAmAM ApelA sAta lAkhamAM jIvahiMsA viSenI vigatavAra mukhya AlocanA thAya che. ane aDhAra pApa sthAnakanA sUtramAM tamAma prakAranA mana-vacana-kAyAnA saMbhavita ghaNA doSonI AlocanA thAya che. hamezanA vyavahAramAM prasiddha ane sAmAnya bALajIvo samajI zake tevA, prasiddha doSonA sUtra pATha e rIte goThavavAmAM Avyo che. AlocanA hamezAM potAnI jANamAM hoya, tevA doSonI vigatavAra jAte bolIne karavAnI hoya che. tethI AlocanA potAnI bhASAmAM ja bolavI paDe. paraMtu dareka jIvo vyavasthita bolI na zake--keTaluM bolavuM, keTaluM na bolavuM, keTalA doSonI AlocanA karavI, e vagere na samajI zake : mATe bALajIvonI sagavaDa mATe sAta lAkha ane pahele prANAtipAtae Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 paMca pratikamaNa sUtro banneya pATho bhASAmAM mUkI ApyA che. chatAM zAstrIya AlocanA sUtra tarIke to je me devasio aIyAra sUtra Ave ja che. muni mahArAja sAthe pratikramaNa karatA hoIe, to paMcahamAzuvayANaMthI pATha ApaNe bolavo, kemake, muni mahArAjAone e bhAga pAMca mahAvata vagere hakIkatovALo hoya che. A sUtro bolatAM divasamAM potAnI je je bhUlo thaI hoya, te te zabdo bolatAM yAda karavI. ane teno pazcAttApa thato hoya, tevAM mana vacana kAyA pariNamAvavAM. keTalAka khapI jIvo pratikramaNa karavA besatAM pahelAM AkhA divasamAM samAyelA doSo vicArI jaI, nakakI karI laI A AlocanA vakhate guru mahArAja sanmukha bhAvapUrvaka AlocI nAMkhI zake, athavA pratikramaNa pahelAM paNa khAsa khAsa bhUlonI AlocanA guru mahArAja pAse tenuM prAyazcitta laI pratikramaNa vakhate pharIthI yAda lAvI AlocI zake che. A ghaNA ja pApabhIru AtmArthI jIvono sadAno vyavasAya hovo saMbhavita che. 31. sAta lAkha:- jIvahiMsAnI AlocanA-1-4. sAta lAkha pRthvIkAya, sAta lAkha a kAya, sAta lAkha teukAya, sAta lAkha vAukAya; daza lAkha pratyeka vanaspati kAya, cauda lAkha sAdhAraNa vanaspatikAya. be lAkha beIdriya, be lAkha teIdriya, be lAkha cauriMdriya, cAra lAkha devatA, cAra lAkha nArakI, cAra lAkha tiryaMca paMcendriya, cauda lAkha manuSya. evaMkAre corAzI lAkha chavAyoni mAMhe, mAre jIve je koI jIva haNyo hoya, haNAvyo hoya, haNatAM pratye anumodyo hoya, te savihu mana, vacana, kAyAe karI micchAmi dukkaDaM. yoni utpatti sthAnaka. sarva jIvone utpanna thavAnAM sthAno asaMkhya hoya che. paraMtu varNa, gaMdha, rasa, sparza ane AkRtithI jeTalAM utpatti sthAno sarakhAM hoya, teTalAnuM eka sthAnaka gaNAya. pRthvIkAyanA mULabheda 350 [1] 45, [varNa] x 2, [gaMdha]x [rasa] 48, [sparza]x 5, [saMsthAna - AkRti = 9,0,00. A dizAthI bIjao viSe paNa samajI levuM. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro 32. pahele prANAtipAta - pApa sthAnakonI AlocanA-2-5 zabdArtha :- prANAtipAta=hiMsA. mRSAvAda=jUThuM bolavuM. adattAdAna=corI, ApyA vinA levuM. maithuna=kAma viSaya sevana. parigraha=dhana dhAnyAdi upara mamatA. krodha=tapI javuM. mAna=ahaMkAra. mAyA=kapaTa. lobha=saMgraha vRtti-mamatA. rAga=prIti. dveSa-khAra. kalaha-kajiyo. abhyAkhyAna=koI upara ALa caDAvavuM. paeNzunya-cADI. rati=AnaMda. arati=aNagamo. paraparivAda=pArakIniMdA. mAyA-mRSAvAda-kapaTapUrvaka jUThuM bolavuM. mithyAtva-zalya-jUThI zraddhA-khoTo Agraha-devaguru dharma upara azraddhA rUpI sAla-Dakhala. pahele prANAtipAta, bIje mRSAvAda, trIje adattAdAna, cothe maithuna, pAMcame parigraha, chaThThe krodha, sAtame mAna, AThame mAyA, navame lobha; dazame rAga, agiyArame dveSa, bArame laha, terame abhyAkhyAna, caudame vaizana, paMdarame rati-ati; soLame para-parivAda, sattarame mAyA-mRSAvAda, aDhArame mithyAtva-zalya. e aDhAra pApasthAnaka mAMhI-mAre jIve je koI pApasthAnaka sevyuM hoya, sevarAvyuM hoya, sevatAM pratye anumodyuM hoya, te savihu mana, vacana, kAyAe karIne micchAmi dukkaDaM. 103 2. pratikramaNa-vibhAga zarIra namAvI [ardhyavanata karI] pratikramaNa karavAnI zarUAta karavA nIcenuM saMkSipta pratikramaNa sUtra bole che. A sUtra-madhya pratikramaNanI pUrve saMkSipta pratikramaNa rUpa sUtra che. 33. savvassavi-saMkSipta madhya pratikramaNa sUtra 1-6. ziSya savvasavi icchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! guru- [paDimeha] ziSya-icche. tassa micchA mi dukkaDaM. devasia-ciMtia-dukhmAsia-duccioia Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 paMca pratikramaNa sUtro vistArapUrvaka madhya pratikramavazayaka. 1. vIrAsana karI, athavA jamaNo paga pramAI, Ubho rAkhI maMgaLa nimitte eka navakAra gaNavo. 2. bIjA gAmanI zarUAta tarIkenuM sAmayika sUtra-karemi bhaMte sUtra bolavuM. 3. saMkSipta vigatavAra pratikramaNa rUpa zAstrIya-icchAmi paDikakamiuM, jo me devasio aiAro kao, kAio- sUtra kahevuM pachI zrAvaka pratikramaNa vaMdittA sUtra kahevuM. vaMditA sUtranA artha dRSTithI mukhya mukhya vibhAgo nIce pramANe che :gAthA 1. maMgaLAcaraNa ane viSaya : 1. sAmAnya pratikramaNa gAthA 2. vrato tathA jJAna, darzana ane cAritranA-aticAronuM sAmAnya pratikramaNa. gAthA 3. gRhasthAvasthAmAM dharma AcaranArAone sarvadoSonA vizeSa prakAranAM khAsa kAraNo parigraha ane sAvadya bahu AraMbha hoya che. tenuM pratikramaNa. gAthA 4-5. jJAnAcAra ane darzanAcAranA aticAronuM jarA vigatavAra pratikramaNa. [sarva prakAranAM karmabaMdhanonA Abhyantara kAraNarUpa aprazasta iMdriyo, kaSAyo, [yogo], ane rAga-dveSa samyagradarzananIne na chAjatI keTalIka ayogya pravRttionuM pratikramaNa.]. 2. cAritrAcAranA aticAronA pratikamANanI zarUAta gAthA 6. vrata tarIke gaNAyelA samyakatvavratanA aticAronuM pratikramaNa. . gAthA che. sAmAnya rIte paNa jaina gRhasthe khAsa pALavAnA jIvadayAnA AcAranA aticAranuM pratikramaNa. A samyakatva ane jIvadayA : banneya guNo sAmAnya rIte alpamAM alpa cAritra tarIke- jaina AcAra tarIke-zrAvaka mAtrane hovA ja joIe. koIe bAra vrata na ucca hoya, paNa samyaktva ane jIvadayA ochAmAM ochA AcAramAM joIe. to ja jaina gaNAya. tene jaina gaNavAmAM vAMdho nahIM. eTaluM to cAritra sAmAnya rIte darekamAM hovuM joIe ja. 3. bAra vrato ane saMleSaNA vagerenA aticAronuM pratikramaNa gAthA 8. have bAra vratonA aticAronuM saMkSiptamAM pratikramaNa. gAthA 9 thI 30. sudhI bAreya vratonA AcAra vigatavAra aticAronuM pratikramaNa Ave che. gAthA 9-10. sthUla prANAtipAtaviramaNa vrata ane tenA aticAronuM pratikamaNa. gAthA 11-12. sthUla mRSAvAda viramaNavrata ane tenA aticAronuM pratikramaNa. gAthA 13-14. sthUla adattAdAna viramaNavrata ane tenA aticAronuM pratikramaNa. gAthA 15-16. sthUla maithuna viramaNavrata ane tenA aticAronuM pratikramaNa. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 15 gAthA 17-18. sthUla parigraha parimANavrata ane tenA aticAronuM pratikamaNa. gAthA 19. di5rimANa vratanA aticAronuM pratikramaNa. gAthA 20 thI 23. bhogapabhoga viramaNa vratanA aticAronuM pratikramaNa. gAthA 24 thI 26. anarthadaMDa viramaNa vratanA aticAronuM pratikramaNa. gAthA ra7. sAmAyika vratanA aticAronuM pratikramaNa. gAthA 28. dezAvakAzika vratanA aticAronuM pratikramaNa. gAthA ra9. pauSadhavratanA aticAronuM pratikamANa. gAthA 30 thI 32. atithi vibhAga vratanA aticAronuM pratikamANa. gAthA 33. saMleSaNA vratanA aticAronuM pratikramaNa. bAra vrato sivAyanA paracUraNa AcAronA aticAronuM pratikramaNa gAthA 34. sarvavratomAM traNa yogathI thayelA sarva aticAronuM sAmAnya pratikamaNa. gAthA 35. vaMdana, vrata, zikSA, gaurava, saMjJA, kaSAya, traNa daMDa, gupti, samiti, vagere AcaraNa ane tyAgarUpa AcAronA sAmAnya aticAronuM TUMkAmAM pratikramaNa. . 4. pratikramaNathI kAyado ane aMtima phaLa. gAthA 36 thI 40. samyatvavaMtane sAmAnyathI karmabaMdha ocho thAya che. ane te pratikramaNa kare, eTale maMtranA mULane jANanArA jema jaladI jhera utAre che, tema tenA ATheya prakAranAM karma jaladI nAza pAme che. Ama bane che, mATe guru pAse AlocanA tathA niMdA ane pratikramaNa karavAthI, bhAra bAjue mUkIne jema majUra halako thAya che, tema samyatvavaMta jIva paNa saMjogavazAt karmo bAMdhavA chatAM pratikramaNa karIne haLavo thaI jAya che. 5. pratikamaNanI mahattA gAthA 41. A pratikramaNa Avazyaka AcaravAnI mahattA. gAthA 42. pratikramaNa vakhate yAda AvelA doSonI paNa sAthe sAthe AlocanA tathA pratikramaNa, ane upasaMhAra. 6. chevaTanI ArAdhanA. gAthA 43. UbhA thaI [prathama virAsana karyuM, te pratikramaNa karavAmAM lInatAmaya 1. kAyotsarga Avazyaka] pratikramaNa karyAno AnaMda ane trividhe pratikramaNa [2. pratikamaNAvazyaka] karI, virAdhanAthI dUra thaI [3. pratyAkhyAnAvazyaka], ArAdhanA mATe tatpara thaI [4. sAmAyika Avazyaka]; gAthA 44-45. 1. prathama covIsa tIrthakarone ane 2. sarva caityone vaMdana kare che. [5. caturvizatistavAvazyaka] 1 ane sarva munirAjene vaMdana kare che. [6. guruvaMdanAvazyaka] vaMdittAsUtramAM samAvelA cha Avazyako upara pramANe samajAya che. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 paMca pratikamANasUtro 7. pratikamaNane ane parama bhAvanAo. gAthA 46, 1. prabhunA guNa gAnamAM mArA divaso vyatIta thAo. gAthA 47. 2. arihaMta, siddha, sAdhu, dharma e cAra mane maMgaLarUpa ho. 3. samyagdaSTi deva samAdhi ane samakita Apo. 8. pratikramaNa karavAnA khAsa hetuo. gAthA 48. 1. niSiddhanuM AcaraNa 2. vihitanuM anAcaraNa 3. azraddhA ane viparIta prarUpaNA: A cAra mukhya doSa dUra karavA pratikramaNa karavAmAM Ave che. gAthA 49. sarva jIvonI kSamApanA ane maitrI bhAvanA. gAthA 50. chevaTano upasaMhAra ane aMtya maMgaLa. 34. vaMditta-zrAvaka pratikramaNa sUtra-2-7. 1. maMgaLAcaraNa ane viSaya nirdeza. zabdArtha :- vaMditta-vaMdana karIne. savya- sisarva siddha bhagavaMtone, dhammAyarie dharmAcAryone. saba-sAhU sarva sAdhu munirAjone. sAvaga-dhammAIyArassa-zrAvaka dharmamAM lAgelA aticAronuM. *vaMditu savyasiddha, dhammAyarie A savvasAhU A icchAmi paDikakamiuM, "sAvaga-dhammAIyArassAnA sarva siddho, dharmAcAryo ane sarva munirAjane vaMdana karI, zrAvakadharmamAM lAgelA aticAronuM pratikramaNa karavA icchuM chuM. 1 vizeSArtha :- AthI upAdhyAya paNa levA. savya eTale sArva. sAva eTale sarvane hita karanArA RSabhadeva prabhu vagere tIrthakaro paNa samajavA. pratikramaNa eTale AtmAe aticAro rUpa para sthAnathI pAchA pharavuM, ane vratarUpa svasthAnamAM AvavuM. pratikramaNa, praticaraNa, pratiharaNa, vAraNa, nivRtti, niMdA, mahI, zuddhi. A pATha pratikramaNanAM sArthaka nAmo paNa che. 2. vrato tathA jJAnAdi AcAromAM lAgelA aticAronuM sAmAnyathI pratikramaNa : zabdArtha :- vayAiyAra vratamAM aticAra. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 107. 'jo "me 'vayAIcAro,nANe tahasaNe carite aA suhumoya bAyaro vA, taniketa ca "garihAmiArA vatomAM tathA jJAna, darzana ane cAritramAM na samajAya tevo, athavA samajI zakAya tevo je aticAra mane lAgyo hoya, tene AtmasAkSIe niMdu chuM, ane tene guru sAkSIe) "gaNuM . 2 vizeSArtha:-cakArathI saMlekhanAnA aticAro tathA tapa AcAra ane vIryAcAranA paNa aticAronuM tathA bIjA paNa zrAvakonA AcArone aticAronuM pratikramaNa samajavuM. 3. gRhasthane sarva pApanA mULarUpa parigraha ane bahusAvadya AraMbhanuM pratikramaNa : zabdArtha:- parigrahami=parigrahamAM. sAvaje sAvadha pApathI bharelA. bahu-vihe bahu prakAranA. AraMbhe AraMbhamAM. kArAvaNe karAvavA. karaNe karavA. paDikakame pratikramaNa karuM chuM. desie=divasa saMbaMdhI. 'duvihe parignehami, "sAvaje bahu-vihea AraMbhe kArAvaNe "akaraNe, "paDikame desi saLaMga be prakAranA parigraha ane aneka prakAranA sAvadya AraMbho karavA, "karAvavA ane [anumodavAthI divasamAM lAgelA sarva [aticAronuM pratikramaNa karuM chuM. 3. vizeSArtha :- sacitta-nokara, rasoIyA, gAya, ghoDA vagere; acitta-sonuM, rUpuM vagere; e be prakArano parigraha. athavA e sacina ane acitta e bAhya parigraha; ane mithyAtva, Avirati, kaSAya vagere Avyetara parigraha. keTalAka parigraho-milakato tathA khetI, kArakhAnAM vagere dhaMdhAo, vArasAthI cAlyA AvatA hoya che. athavA - dhanasaMcayanI buddhi ke spardhA khAtara gRhastha svayaM utpanna kare che. tathA baneya prakAranA parigraha ane sAvadha AraMbho ja evA che ke, temAM keTaluMka jAte karavuM paDe, keTaluMka bIjA pAse karAvavuM paDe; ane bIjAe karyuM hoya, tenAM vakhANa karavA paDe, athavA to manamAM paNa ThIka, aThIka samajavuM paDe. AvuM kAMI ne kAMI avazya thAya che. tethI anicchAe paNa gRhasthane doSanA pAtra thavuM paDe che. arthAt tene lIdhe ja gRhasthajIvanamAM ane tyAgI muninA jIvanamAM moTo phera paDe che. sAduM ane pavitra jIvana gALavA IcchatA vratadhArI gRhasthane potAnI sAmAnya jarUriyAtane aMge thatI pravRttio karatAM A parigrahecchA ane bahusAvadya AraMbho tene vizeSa prakAre pravRtti karAve che, ane tethI tene doSo lAge che. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 paMca pratikamAgasUtro dharmanI sAdhanAnA mukhya sAdhana rUpa jJAna darzana ane cAritranI ArAdhanAmAM zrAvakane lAgelA aticAronuM pratikramaNa bIjI gAthAmAM batAvyuM. ane tethI virodhI dharmanI virAdhanAnAM mukhya mathako parigraha ane sAvadya AraMbha : A trIjI gAthAmAM batAvyAM che. te IrAdApUrvaka karyA hoya, vagara jarUriyAta karyA hoya to anAcAra rUpa che. paNa karavo, karAvavo ane anumodavo paDyo hoya, to te aticAra rUpa che. gRhasthane dharmanI ArAdhanAmAM khalela pADanAra ane vizeSa virAdhanA karAvanAra e be mukhya tattvo che. uparanI gAthAmAM-mukhya Adarza tarapha lakSya kheMcyuM che. tevI ja rIte A gAthAmAM mukhya patananA sAdhana tarapha paNa lakSya kheMcyuM che. gRhasthapaNAmAM rahIne dharma pALavAnI IcchAvALAne mATe TUMkAmAM baneya prakAranAM mULa tattvo A be gAthAthI batAvyAM che. ekamAM sarva ArAdhanAnA prakAro ane bIjImAM lagabhaga sarva virAdhanAnA prakArono samAveza thAya che. jinamaMdira vagere karAvavAmAM aticAra nathI, paNa ArAdhanA che. eTale te judA pADavA sAvadya zabda mUkelo che. tenI ja rIte keTalAka AraMbho kuTuMbapAlana khAtara karavA paDe, nachUTake karavA paDe, tene kaMIka judA pADavA bahuvidha zabda Apyo che. teno bhAvArtha e che ke binajarUriyAtathI ni:zuka-ni:saMkocapaNe bedhaDaka thaI karavAmAM AvyA hoya, to doSa lAge ja che. 4. jJAnAcAranA aticAronuM-athavA AraMbha parigraha rUpa karmabaMdhananAM mukhya bAhya kAraNo hoya yA na hoya, to paNa sarva doSonA mULarUpa karmabaMdhanonAM khAsa AvyaMtara kAraNo iMdriyo ane kaSAyo vagere hoya che, tenuM pratikramaNa zabdArtha :- appasatyehi aprazasta, ayogya bhAvathI pravartelA. jaMbuddhamiMdiehiM, cauhiM kasAehi 'appasacaeNhiM "rAgaNa vadoeNavaM', te niMde te gariNAmijA "aprazasta bhAvathI pravartelA idriya vyApAra), cAra kaSAyo traNa yogo ane "rAga 'tathA SathI meiM 'je [jJAnAcAranA aticAra rUpa, ke koI paNa karma bAMdhyuM hoya, tenI niMdA karuM ane tenI gaha karuM chuM. 4. vizeSArtha :- prazasta, aprazasta Indriyo vagere nIce pramANe saMbhave che, prazasta iMdriyo-jinezvarAdikanA guNagAnathI jihA, guNazravaNathI zrota, darzanAdikathI cakSu, "pAdika pUjA sAmagrInI parIkSA karavAthI nAka, ane snAtra-pakhALa vagerethI sparzanendriyano prazasta upayoga thAya che. kaSAyo-ziSyAdikane vinaya zIkhavavA kodha paDe. te prazasta krodha, "sudeva vagerene namavuM, Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 109 anyane na namavuM" vagere pratijJAnA nirvAha mATe kaDaka thavuM paDe, te prazastamAna. dIkSA levA ke hiMsA thatI aTakAvavA je mAyA prapaMca karavo paDe te prazasta mAyA. jJAnAdika sAdhanono saMgraha karavo paDe te prazasta lAbha. yoga-dharma tathA zukala dhyAnamAM prazasta manoyoga. deva gurnAdikanA guNa varNana dharma sUtra-vyAkhyAna-paThana pAThana vagere svapara hitakara vANI vyApAra prazasta vacana yoga. sAmAyika, pratikramaNa, zAsana mAlinya nirAkaraNa vagere prasaMge karato zarIra vyApAra prazasta kAya yoga che. rAga-dveSa = paNa upara pramANe samajI levA. - ratnatrayI, deva, guru, dharma ke maMdiro, guruo ke pravacana khAtara samyagdarzanInI pravRtti prazasta pravRtti che. Itara sarva aprazasta pravRtti che. prazasta pravRtti AcAra che. aprazasta pravRtti jAye karIne karI hoya, to anAcAra che. karavI paDI hoya, to aticAra che. iMdriyo, kaSAyo, yogo ane rAgadveSo sarva karmanA baMdhananA khAsa AtyaMtara kAraNa rUpa che. bAhya kAraNo paNa teone AdhIna che. eTale tenuM pratikramaNa khAsa zarUAtanA bhAgamAM mUkavAmAM AvyuM che. bAra vratadhArIonuM paNa A badhI mukhya bAbato tarapha sAmAnya rIte paheluM dhyAna kheMcavAmAM AvyuM che. "sAdhuo mAtra vratonI bAdhAo Ape che. paNa jUTha, tyAga, kSamA vagere guNo zIkhavatA nathI" e gerasamaja AthI dUra thAya che. bIjI gAthAmAM jJAna-darzana-caritra e traNa mukhya guNono nirdeza karavAmAM Avyo che. e kamanI daSTithI A gAthAmAM batAvelA doSo jJAnAcAranA aticAro che. ema paNa TIkAkAra AcArya mahArAjAe paNa jaNAvyuM che. 5. darzanAcAranA aticAronuM athavA samya darzanavaMta gRhasthanI sarva pravRttio saviveka ane yogya saMyamapUrvaka hovI joIe, temAM thayelI khAmIonuM pratikramaNa : zabdArtha :- AgamANe=Agamana-AvavuM. nignamaNe nirgamana-nIkaLavuM. ThANekasthAna-UbhA rahevuM. caMkamANekacaMkramaNa, haravuM, pharavuM, cAlavuM. ANAbhoge bedhyAnathI-bhAva vinA thatI kriyA-upayoga vinA thayelI kriyA. abhiyoge=rAjAdikanA baLAtkAranA prasaMgo. nioge adhikAra, pharajano upayoga. "AgamaNe 'niSNamaNe, ThANe "caMkamaNe aNAbhoge ! "abhiyoge aniyoge, paDikakame dalie savvApA Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 zrI paMca pratikramaNa sUtro "ANaupayoga, riAjAdika] abhiyoga, ane adhikArane lIdhe [mithyAdaSTionA sthAnamAM-] "AvavAthI, yiAM javA potAne gherathI nIkaLavAthI, UbhA rahevAthI ke "pharavAthI ane sUvA besavAthI] je karma (darzananA aticAra rU5] bAMdhyuM hoya, "divasa saMbaMdhI ti] sarvanuM pratikramaNa karuM chuM. aithavA aNaupayoge javA, AvavA, UbhA rahevA tathA pharavAthI ane rAjAdikanAabhiyogathI ke adhikArane lIdhe je karma bAMdhyuM hoya, divasa saMbaMdhI ]i sarvanuM pratikramaNa karuM chuM. 5. vizeSArtha :- A gAthA darzanAcAranA aticAronA pratikramaNa rUpa che. eTale sAmAnya rIte javuM, AvavuM, UbhA rahevuM, cAlavuM, kAma karavuM, tathA muzkelI prasaMge keTalIka chUTo laI mArga kADhavo. tathA nokarI karatAM ke javAbadArI upADatAM kayAMya vivekathI cakAI na javAya ke jethI karIne anyane temAM hAMsInuM kAraNa na thAya, paNa UlaTuM anukaraNa karavAnuM mana thAya, tema ja hiMsAdika doSo na thAya, vagere jALavIne vartavAmAM eka rIte darzanAcAranI zuddhi che. tathA mithyASTinA-maMdira vageremAM javuM paDyuM hoya, UbhA rahevuM paDyuM hoya, tyAM AjubAju pharavuM paDyuM hoya, nokarIne aMge javuM AvavuM paDyuM hoya, rAjA vagerenA baLAtkArane lIdhe tene lagatuM kAMI paNa karavuM paDyuM hoya, ajANatAM kAMI thaI gayuM hoya vagere aticAronuM pratikramaNa A gAthAmAM che. pAMca abhiyoga-rAjA gaNasvajana-parajana lokono samUha. baLa=lazkara ke baLavAna. gurUvaDIlo, vidyAguru-mAtA-pitA vagere. vRttikAMtAra AjIvikA ane kharekharI muzkelIno prasaMga. A pAMca kAraNothI nirupAye samajavA chatAM dharmathI viruddha AcaraNa karavuM paDyuM hoya, to paNa anAcAra lAgI vratabhaMga na thatAM aticAra lAge che. athavA bIjA artha pramANe A pAMcamI gAthA anukrama pramANe darzanAcAranA aticAronA sAmAnya pratikramaNarUpe che. athavA gRhasthanuM javuM, AvavuM, paNa nakAmI kAyaceSTA rUpa na hoya, ane prayojanane uddezIne javuM, AvavuM paDe, te paNa yatanApUrvaka ja hoya, A banneya vyAkhyA A gAthAnI karelI che. 6. vigatavAra cAritra-AcAranA aticAronAM pratikramaNonI zarUAta. have gAthA 6 thI 35 gAthA sudhI cAritrAcAranA aticAronuM pratikramaNa che. 1. samyatvavratanA aticAronuM pratikramaNa. zabdArtha :- saMkA zaMkA, avizvAsa. kaMkhAkAMkSA, IcchA. vigicchA vicikitsA, kaMTALo. prazaMsA=prazaMsA, vakhANa. saMthavo saMstava stuti. kuliMgI surakuliMgIAo sAthe. samassaIAre samyakatvanA aticAro. 'saMkA kaMkha vigicchA, pasaMsataha saMthavokuliMgIsa sammatasaiAre, paDiphame desisaO'), Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 111 avizvAsa, anyanI] icchA, kaMTALo," [anya]" kudarzanIonAM vakhANa ane paricaya ei pAMca samakatva vratanA aticArothI je karma bAMdhyuM hoya divasa saMbaMdhIdegti sarvanuM pratikramaNa vizeSArtha :- jo ke darzanAcAramAM samyakatva AvI jAya che. chatAM darzanAcAranI eTalI badhI bahoLI vyAkhyA che, ane tenuM yathAyogya AcaraNa gItArtha mahAmunio ke tenI nizrAmAM rahelA mahAmuniothI ja thaI zake che. to pachI zrAvakanuM gajuM zuM ? tethI zrAvaka mATe temAMthI jeTaluM pALI zakAya teTaluM juduM pADI ApIne tenuM eka vrata nakakI karavAmAM AvyuM che. bAra vrata letAM pahelAM A samyakatvanuM paNa vrata khAsa levuM joIe. eTale samyakatva vrata mULamAM che, ane te upara bAra vratono AdhAra che. Ama vratarUpe uccArAtuM hovAthI A vratano tathA bAra vratono samAveza zrAvakanA cAritrAcAramAM thAya che. tethI karIne zrAvakane jJAnAcAra, darzanAcAra, tapAcAra-vimaryAcAra-vagere pALavAnA nathI, ema TharatuM nathI. paraMtu te paNa yathAzakti pALavAnA ja che. e dRSTithI tIrthabhakti, saMghabhakita, zAsananI uDDAhanA dUra karavI vagere kAmo zrAvako karI zake che. temaja gItArtha guruonI nizrAmAM zAsana prabhAvanAnAM paNa kAmo mahAzrAvako karI zake che. athavA mahAna gurUonAM tevAM kAryomAM zrAvako bhAga laI zake che. e darzanAcAranI, daSTithI ja che. mahAyAtrA, mahAmaMdiro, mahotsavo vagere darzanAcAranI daSTithI ja pravartatA AvyA che ane pravarte che. zaMkA- arihaMta bhagavAnanI AjJAomAM azraddhApUrvaka avizvAsa, manamAM saMzayo te be prakAre che. dezAMkA ane sarvazaMkA : dharma che ke nahIM ? athavA jaina dharma sAro haze ke khoTo ? te sarva zaMkA. jIva sarvavyApI haze ? ke asarvavyApI ? pRthvIkAya vagere sajIva kema saMbhave ? nigodanuM svarUpa kharuM haze? athavA hAlamAM koI zuddha cAritra pALanArA haze ke kema ? evA evA azraddhArUpa vahemo te deza zaMkA. te zaMkA aticAra. AkAMkSA - bIjA darzana-dharmavALAmAM koI vyaktinA kSamAdiguNo tathA bIjA camatkAro vagere joIne te dharma pALavAnI IcchA thavI, te AkAMkSA. dareka Itara dharmo tarapha mananuM lalacAvuM, te sarva AkAMkSA. ane amuka koIpaNa ekAda dharma tarapha mananuM lalacAvuM, te deza AkAMkSA. vicikitsA dharmanA phaLano avizvAsa. zaMkA-dravyAnuyogane lagatI hoya che, ane vicikitsA dhArmika kriyA ane tenA phaLane lagatI che. pUrvakarmanA doSathI kAMI du:kha AvI paDe, to te dharmakriyAthI che, ema mAnavAmAM to anAcAra ja che. sAdhusAdhvInA maLamalina avayavo joIne manamAM kaMTALo lAvavo, te paNa vicikitsA aticAramAM Ave che. kuliMgInI prazaMsA- mithyAdarzanIonAM vakhANa karavAthI paNa samyakRtvamAM aticAra lAge che. kuliMgIne saMstava- tevAonI sAthe paricaya karavAthI zraddhA DhIlI thAya che ane samyakatvane na chAje tevAM kRtyo karavAnuM mana thAya che. mATe tevA paricayathI dUra rahevuM. ninavanA prazaMsA ane paricaya paNa A be aticAramAM samAya che. saMstava eTale paricaya samajavo. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 zrI paMca pratikramaNa sUtro eTalA mATe zrAvakoe evA gAmamAM, evA mahollAmAM ane evA pADozamAM rahevuM joIe ke jethI karIne-dharmanA saMsakAra DhIlA na paDatAM daDha thAya. jinamaMdira tathA sAdhu munirAjano joga vAraMvAra thato hoya, paricaya paNa zrAvakono hoya, ane ekaMdara samyatva nirmaLa rahe ane dharma bhAvanA daDha thAya tevA saMjogomAM rahevuM. mithyAtvI parvo na karavAM paNa jaina parvo avazya ArAdhavAM, rogAdika kaSTa vakhate jema auSadhAdika karavAmAM Ave che, tema sAMsArika sukha mATe ke viznanAzAdi mATe paNa zrAvake yakSAdikanuM ArAdhana karavuM ke tevI bAdhAo, mAnatAo karavI ucita nathI. potAno hetu teothI mokSa maLe evo na hoya, to paNa te joIne bIjA bhoLA jIvo "AnI pUjAthI paNa dharma thAya" ema samajI jAya, ane UlaTo adharma pAme. e paNa samyapha7Ine to doSarUpa ja che. samyakatva guNa bAreya vratanuM mULa che. mATe 13,84,12,27,20 bAra vratanA bhAMgAo che. ane samyakatvano to eka ja bhAMgo che. chatAM je te eka bhAMgo na hoya, to zrAvakanA vratano eka paNa bhAgo saMbhavato nathI. ane jo samyakatva hoya to yathAzakita vratanA jeTalA bhAMgA pALavAmAM AvatA hoya, te badhA bhAMgA vratArAdhana tarIke saMbhave che. 2. AraMbha-samAraMbhonI niMdA. zabdArtha :- chakakAya samAraMbhe chae ya kAyanI hiMsA thAya tevI pApakArI moTI pravRtti upADavI. payAre rAMdhavuM. payAvAge raMdhAvavuM. dosA doSo. atta potAne mATe ubhayahA=banneyane mATe ceva ane, vaLI eTale nirarthaka. 'chakaDAyasamAraMbhe, payaNe apayAvaNe je dosA, araThA ya paThA, ubhayaThA ceva taM' nide LA potAne mATe, bIjAne mATe, bannene mATe ane nirarthaka ke pAdikathI] rAMdhavA ane raMdhAvavA tathA tenI anumodanA vagere pravRttiomAM "chakAyanA [jIvonI hiMsA thAya tevA samAraMbha karavAmAM je doSa lAgyA hoya] tenI niMdA karuM chuM. 7. vizeSArtha:- A gAthA-zrAvakanA dilamAM jIvadayAnI bhUmikA barAbara jamAvavA mATe che. arthAt samyakatva ane jIvadayAnI bhAvanA : A be mukhya guNo che jenA upara vratono madAra che. pahelA aNuvratamAM savA vasAnI dayA pALavAnI che. temAMthI paNa sAtamA vratamAM karmAdAnonA dhaMdhAono tyAga kare, ane cauda niyama dhAre, chatAM karmAdAna sivAyanA dhaMdhAmAM paNa lobhathI kadAca moTA AraMbho kare. teno paNa duvihe parigraha- gAthAthI aTakAva thAya che. to paNa keTalAka gharanA, dhaMdhAnA, jIvananA, sAdA kAmakAjamAM paNa ayatanAthI koI paNa jIvanI hiMsA na thaI jAya, mATe pANInA gaLaNA, pANI gaLavA, lAkaDAM vagere vAparavA, cUlA vagere vAparavA, vageremAM paNa koI paNa jIvanI hiMsA Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 113 na thavA pAme, tevI rIte yatanApUrvaka vartavuM joIe. jo ke zrAvakane trasa jIvonI hiMsAno tyAga che, chaye ya kAyanI hiMsAno tyAga nathI. to paNa tenI yatanA mATe paNa hRdayamAM bhAvanA to hovI ja joIe. e bhAvanA hoya, to ja bIjAM vratomAM paNa aticAro ochA lAgavAno saMbhava gaNAya, mATe A gAthA mUkIne zrAvakane lagabhaga muninI dayA sudhI lAvI mUkavAno zAstrakArono prayAsa ghaNo ja stutya che. kaTake kaTake dharma paLAvavAnI yojanA paNa Azcaryajanaka che. A uparathI ema samajavAnuM nathI ke zrAvakane savA vasAnI ja dayA pALavAnI che. jeTalI paLAya teTalI pALavAnI che. A gAthAmAM samAraMbha zabda che. paNa saMraMbha ane AraMbha paNa sAthe samajavAnA che. prANIvadhano saMkalpa saMraMbha, pIDA vagere samAraMbha, ane prANInuM maraNa thavuM te AraMbha. zrAvake potAnA jIvananA nirvAha mATe paNa nirUpAye kAmakAja-pravRtti evI saMbhALathI karavI joIe, ke jethI ochAmAM ochI jIvahiMsA thAya, chatAM te bAbata paNa pazcAttApa to hovo ja joIe. upekSAbuddhi ke nirdhvasa pariNAma na hovAM joIe. ahIM vratabhaMga na hovAthI pratikramaNa nathI, mAtra doSanI niMdA che. eTale banatAM sudhI zrAvake tevI hiMsAthI paNa dUra rahevuM joIe. "paMcahamaNuvrayANa, guNavrayANaM ca tihamaIAre siphakhANa "ca ahiM paDikakame desi saadeg iTA pAMca aNuvrata, traNa guNavrato ane cAra zikSAvratonA aticArothI je karma bAMdhyuM hoya, divasa saMbaMdhI te sarvanuM pratikramaNa karuM chuM. 8. vizeSArtha :- A bAra vrato rUpa cAritranI racanAnuM svarUpa samajavA jevuM che. bAra vratanI bhUmikAmAM samyakatva vrata goThavAyeluM che. eTale samyatva mULanI upara vratonA be phAMTA paDaze : eka anuvrato ane bIjA zikSAvrato. ane aNuvratomAMthI guNavratono peTA vibhAga paDaze. guNavrato aNuvratonuM vizeSa prakAre pAlana che. athavA aNuvratathI rahetI chUTo upara aMkuza mUkavA rUpa che. zikSAvato :- mahAsAmAyikanI zikSA-mATe-Teva keLavavA-tAlIma levA-zIkhavA mATe che. sAmAyika, pauSadha, dezAvakAzika, atithi saMvibhAga A cAra zikSAvrato che. prathamanA be eka jAtanA sAmAyikanI Teva rUpa to spaSTa ja che; dezAvaLAzika chaThThA athavA sarvavratanA vizeSa saMyama rUpa che, tathA eka ja sthAnamAM besavuM e saMyama-sAmAyika keLavavAnuM sAdhana paNa che. atithi saMvibhAga atithi-pAtrono potAnAM sAdhanomAMthI bhAga kADhavo, e tyAga= dAnanI zikSA tAlIma Ape che. ahIM saMvibhAga zabda uparathI ema samajAya che ke- "saMvibhAga=eTale 'gRhastha potAnI jarUriyAtanI dareka vastumAM devaguru vagere uttama pAtra rUpa mokSamArganAM madadagAra sAdhanono bhAga che' ema samajavuM joIe." eTale pAtradAna paNa eka jAtanI tyAganI zikSA tAlIma che. mATe tene zikSAvrata gaNavAmAM vAMdho nathI. ! Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 114 zrI paMca pratikamANasUtro traNa guNa vrato :- di5rimANa, bhogapabhoga viramaNa ane anarthadaMDa viramANa :- e traNeya vrato, aNuvrato eTale mahAvratothI nAnAM vrato, mahAvratomAM skUla ane sUkSma hiMsAdikano tyAga thAya che, mATe te vrato mahAna kahevAya che. tyAre aNuvratomAM mAtra hiMsAdikanA amuka bhAgano ja tyAga thAya che. tethI te vratonuM nAma pUlavato kahevAya che. gRhastha potAnI joIe teTalI sagavaDo jALavIne vratathI hiMsAdikano je tyAga kare che, te uparacoTiyo - skUla ja tyAga kare che. ghaNo atyAga bAkI rahI jAya che, paNa A guNavratothI yukitapUrvaka tene kAbUmAM levAno mArga batAvyo che. "ApaNe AjIvikA mATe prayatno karavAnI chUTa che. chatAM dezAvaramAM bahu dUra jaI jaIne keTaleka jaI zakIzuM ? mATe amuka so ke hajAra yojanathI dUra na javuM. eTaluM dizAonuM pramANa karI levAmAM zo vAMdho che ?" ema vicArI temAM paNa saMyama karI digu vrata le, eTale aNuvrato kaMIka vizeSa kaDaka bane che, ane saMyama vadhe che. e ja rIte dhaMdhAo ane khAnapAnamAM paNa. kevA dhaMdhA na karavA? tathA kaI cIja khAvI ke na khAvI ? vagerenAM pariNAmo karavAthI saMyama vadhAre AgaLa vadhe che. te ja rIte anartha daMDa-nakAmI pravRttio-vadhAre paDatI pravRttionuM viramaNa-rUkAvaTa karavAthI paNa saMyama ghaNo ja AgaLa vadhe che. pachI to mAtra khAsa jarUriyAta pUratI ja chUTo rahe che. ane gRhasthanuM ATha vratothI ja lagabhaga svAzrayI, saMyamI, niyamita, sabhya, zAMta ane lAyaka jIvana thaI jAya che. teTalethI na aTakAvatAM guruo-vizeSa saMyamanI tAlIma ApavA-parama puruSoe sevelA parama tyAganI tAlIma ApavA-sAmAyika vagere zikSAvratomAM saMyamI gRhasthane dore che. ane agiyAra pratimAonA vahana sudhI laI jaIne parama tyAganI bhUmikAnI jhAMkhI karAve che. Ama, A bAra vratomAM-prathamanAM ATha vrato-tyAga pratyAkhyAna svarUpa che. ane pAchaLanAM cAra vrato ArAdhanA-sAmAyika svarUpa che. darekanuM mULa samyatvavrata te devagurunI ArAdhanA svarUpa che. eTale caturvizati tavarUpa che. ane ekaMdara dharmanI ArAdhanA kAyotsarga svarUpa che. kAraNa ke-mana, vacana, kAyAnA bhogo ApyA vinA e zakya nathI. vrato pALatAM aticArothI Dagale ne pagale sAvacetI rAkhI tenAthI dUra rahevAthI-pratikramaNa karavAthI vrato pALI zakAya che. A daSTithI A samyakatva sahita bAra vrato gRhasthanI AkhI jiMdagInAM cha Avazyaka che, samyakatva vrata sahita bAra vrato mukhyapaNe pratyAkhyAna svarUpa che. kemake-temAM jema bane tema sAvadyayogonI judA judA darajajAnI viratio che ane vratarUpe levAya che. mATe jiMdagInA ke vadhAre vakhatanA pratyAkhyAna svarUpe chatAM temAM garbhita rIte upara pramANe cha Avazyako paNa samAyelA che. mULa Avazyaka sUtromAM bAra vratanAM sUtro pratyAkhyAna AvazyakamAM che. - pAMca AcAra e muni tathA gRhasthanA dharmAcaraNanI jainadRSTithI baneyanI sAmAnya bhUmikA che. paraMtu gRhasthanI spaSTa samaja mATe darzanAcArane samyakatvavrata tarIke racIne juduM ja svataMtra vrata levaDAvAya che jethI te potAnA dharmamAM makakama rahI zake. darzanAcAranI vyAkhyA ghaNI ja bahoLI che. tenA utsarga apavAdo ghaNA che. te gRhasthanA dhyAnamAM na rahe ne kaTokaTIne vakhate konuM AcaraNa karavuM, konuM na karavuM ? e badhuM rItasaranI gItArthatA vinA samajAya nahIM. eTale pachI darzanAcArathI Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 115 gRhastha pUratuM amuka baMdhAraNanuM vrata banAvI, ane upara pramANe cAritrAcAranAM bAra vrato banAvI badhAMya vrato gRhastha pAse levarAvAya che. eTale vrata rUpa cAritramAM darekano samAveza karyo. chatAM samyakatva sahita bAra vratamAM ja gRhasthanuM dhArmika jIvana samAI jAya che, ema samajavAnuM nathI. paNa sAdhuo pAMca AcAra pALe che. temAMthI paNa gRhastha yathAyoga AcarI zake che. arthAt zrAvakoe paNa pAMceya AcAro pALavAnA hoya che. temAM mAtra cAritrAcAramAM upara pramANe vyavasthA karI che, chatAM temAM paNa vizeSa pALe, teno niSedha AthI thato nathI. ane tethI ja agiyAra pratimAo, bIjAM tapa vagerenAM vrato gRhastho mATe paNa che. zAsananI pavitratA, vAtsalya, sthirIkaraNa vagere gRhastho paNa karI zake che. jJAnAcAra paNa AcarI zake che. A rIte vicAratAM jaina gRhasthanuM dhArmika jIvana keTaluM bhavya, utkRSTa ane suMdara hoya che, te samajAze. bAra vratamAM na AvatA keTalAka rivAje jaina saMghamAM paraMparAthI pracalita jovAmAM Ave che. te upara jaNAvelA paMcAcAranI daSTithI hoya che. zrAvaka samakitanA pAMca aticAro jALavIne bAra vrata sAcave, temAM jaina dharmanA pAlananI ItikartavyatA samAtI hoya, to zAsananAM mahAna mahAna kAmo kare che, moTAM moTAM utsavo, samAraMbho, tIrtho, prabhAvanAo vagere pravarte che, te kayA AdhArathI ? e prazna thaze. paNa e paMcAcAranI vizALa vyavasthAnI daSTithI che. zAsanano vahIvaTa cakravartInA rAjya vahIvaTa karatAMye vizALa, ane sUkSma vyavasthAthI baMdhAyelo pravarte che. te pAMca AcAranI dRSTithI, ane temAM tyAgI ane gRhastha potapotAnI maryAdAo pramANe yathAzakti eTale saMpUrNa zakti phoravIne bhAga laI zake che ane bhAga levo paNa joIe, e pratyeka jaine nAma dhAraNa karanAranI pharaja che. pahelethI AThamI gAthA sudhImAM viSayano anukrama nIce pramANe che. 1. prakAra - pahelI gAthAmAM maMgaLAcaraNa ane mAtra aticAronuM pratikramaNa karavA IcchuM chuM. e be mukhya viSayo che. bIjI gAthAmAM vrato ane AcAronuM sAmAnya pratikramaNa, niMdA, gaha che. trIjI gAthAmAM sarva pAponA mULarUpa parigraha ane sAvadya AraMbhanuM pratikramaNa che. pachI anukrame jJAnAcAranuM pratikramaNa Ave che. pachI cAritrAcAranA pratikramaNamAM chaThI gAthAmAM samyakatvavratanuM pratikramaNa ane sAtamImAM jIvadayAnI khAmInI niMdA Ave che. ane AThamImAM sAmAnya bAra vratanuM parikramaNa Ave che. pachI vigatavAra pratikramaNa Ave che. TheTha 35 gAthA sudhI cAle che. 2. prakAra - bIjI gAthAmAM vrato ane AcAronuM sAmAnyathI pratikramaNa batAvyuM che. trIjI gAthAmAM doSonAM bAhya moTAM kAraNa batAvyAM che. gRhasthanA paMcAcArano sAmAnyakrama ane tenA doSo lAgavAnAM kAraNo barAbara samajI na zake temane paNa sAmAnya rIte parigraha ane sAvadya AraMbhamAM doSa batAvyA che. cothI gAthAmAM aprazasta iMdriyo, kaSAyo vagerethI karma baMdhAya che. ema samajAvI tevA doSonI niMdA samajAvI che. have gRhastha ocho parigraha karyo, bahu sAvadya AraMbha na karyo, Idriyo kaSAyo vagere upara paNa yathAzakti saMyama rAkhyo, chatAM khAsa kAmakAje aneka pravRttio karavI paDe, te pravRttio paNa barAbara vivekathI thavI joIe, ema pAMcamI gAthAmAM samajAvyuM. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 zrI paMca pratikramaNa sUtra A pramANe zrAvakanA sAmAnya jIvana uparAMta tenAmAM samyakatva hovuM ja joIe, samyaktva vinA dareka vratonuM kazuM mahattva nathI. tethI samyakatva vratanA aticAranuM pratikramaNa ane sAtamI gAthAmAM-sAmAnya rIte zrAvakanA pahelA vratamAM mAtra trasa jIvonI dayA pALavAnuM to vrata che, chatAM chayeya kAyanA jIva bacAvavAnI pharaja na cUkavA mATe hiMsAnI niMdAgarbha sUcanA thAya che. eTale khAsa kAraNa vinA koI paNa jIvanI hiMsA na karavAnI bhalAmaNa sAthe ekaMdara jIvadayAnA pariNAmanI bhUmikA daDha karavAmAM Ave che. pachI sAmAnyathI bAra vratanuM A gAthAmAM ane vistArathI have pachInI gAthAomAM pratikramaNo thAya che. aNuvrato ane guNa vrato lAMbA vakhata mATe (yAvat kathika) ane zikSAvratono TUMkA vakhata mATe [Itvarakathika) hoya che. aNuvratonuM svarUpa have pachI samajAvIzuM. 1. sthUla prANAtipAta viramaNa vrata ane tenA aticAronuM pratikramaNa. 1. paheluM sthUla prANAtipAta viramaNa vrata eTale-nirapekSapaNe, saMkalpathI, niraparAdhI, trAsa, jIvanI hiMsA nahIM karavAnuM ochuM vrata levAya che, ane tethI vizeSa paNa vrata zrAvaka laI zake. paraMtu tethI ochuM na laI zake. munirAjane trasa ane sthAvara jIvanI hiMsAno [20 vasA dayA) sarvathA tyAga hoya che. 2. gRhastha -ekalA trasa jIvone na mAre paraMtu teno dhaMdho, ghara kAma vagere pravRttimAM traNa ke sthAvara jIvanI hiMsAthI bacavuM muzkela paDe che. (10 vasA) 3. trasa jIvamAM paNa-aparAdhI-gunegAra-nukasAna karanAranI hiMsAthI bacavuM muzkela paDe che. (5 vasA) 4. niraparAdhImAM paNa saMkalpathI ane AraMbhathI ema be prakAre hiMsA thAya che. temAM dhaMdhAnI pravRttimAM AraMbhathI thatI hiMsA na rokI zakAya. paraMtu saMkalpathI IrAdApUrvakanI hiMsA kare nahIM. (rA) vasA) 5. saMkalpathI paLAtI ahiMsAmAM paNa sApekSa-nirapekSa rIte hiMsAno saMbhava hoya che. eTale putra. nokara, ghoDA vagerene zIkhavavA mATe IrAdApUrvaka Thapako, tADanA tarjana karavAM paDe, tyAre saMkalpathI paNa sApekSa-kAraNa prasaMge hiMsA karavI paDe, eTale mAtra "nirapekSa-vinA kAraNa, saMkalpathI, niraparAdhI trasajIvanI hiMsA na karavI" evuM gRhasthane mATe vrata 1 vaso bAkI rahe che. eTale parama tyAganI daSTithI A ghaNo ja sthUla tyAga che. A taddana upara uparanI hiMsAnA tyAganuM vrata rahe che. sApekSapaNe karavI paDatI hiMsAmAM paNa vadhAre paDatI karavAmAM Ave, tyAre aticAra lAge che. vrata ane tenA aticAranI tAratamyatA nIce pramANe samajavI : vratapAlana - krodhAdika Aveza paNa nahIM ane jIvanI hiMsA paNa na thaI hoya, tene bacAvavAnI tatparatA ane vratamAM jAgRti. e Adarzavrata pAlana che. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamAgasUtro 117, anAcAra - kodhAdika Aveza hoya, jIvanI hiMsA thAya, vrata tarapha durlakSya hoya, e spaSTa vratabhaMga ja che, ane te anAcAra kahevAya che. aticAra - vratamAM vadhAre paDatI khAmI te aticAra kahevAya che. ane ochI khAmI hoya, to te atikrama, vyatikrama kahevAya che. atikrama - vrata bhaMga thAya tevI pravRttinI IcchA. vyatikrama - vrata bhaMga thAya tevI pravRtti karavAnI lagabhaga zarUAta. bAhya ane AtyaMtara vrata ane aticAra - bahArathI vratano bhaMga dekhAto hoya, chatAM AtyaMtarathI vrata pAlananI IcchA hoya, to vratano taddana bhaMga na gaNAtAM aticAra lAgyo gaNAya che. e ja pramANe bahArathI vratabhaMga na dekhAto hoya, chatAM AtyaMtarathI vrata tarapha nirapekSa thavAyuM hoya, to paNa aticAra lAgyo gaNAya che. athavA ajANatAM, baLAtkAra vagerethI nachUTake vratabhaMga thayo hoya, to paNa anAcAra na gaNAtAM aticAra gaNAya che. A pramANe dareka vrato viSe samajIne ghaTAvI levuM. zabdArtha :- paDhame prathama-pahelA. aNuvyayammI=aNuvratamAM. zUlaga-pANAI-vAyaviraio skUla-Tasa AthayIne. prANono jIvono. atipAta nAza, tethI. virati aTakavuM, athavA. pUla upara uparanI. sthUla virati upara uparanI virati. AyariyaM AcaraNa. appasatye aprazastabhAva thavAthI. inca=ahIM, AmAM. pamAyapUsaMbaM= pramAdanA prasaMgane lIdhe. vaha vadha, mAravuM. baMdha bAMdhavuM. chavicchee=cAmaDIno cheda. aI-bhAre ghaNo bhAra. bharapANa-vacchee=khAnapAnano viccheda, bhUkhyA tarasyA rAkhavA. paDhama vayasma=pahelA vratanA. 'paDhame aNuvrayammI, pUlaga-pANAI-vAya-viraio *AyariyamapUsalya,itya pamAyaprasaMgeNaMgalA vaha-baMdha-vicchee, "aibhAre "bhapANa-vacchee paDhama-javayassaIyAre, paDikame padasi savaeN 1che. "pahelA aNuvratamAM sthUla trisa] prANa [jIvonA atipAtathI vinAzathI virati [aTakavAne AzrayIne 'AcaraNa [thAya che.]. AmAM pramAdanA prasaMgane lIdhe aprazasta bhAva thavAthI vadha, baMdha, cAmaDIno cheda, "ghaNo bhAra, [ane] khAnapAnamAM harakata karavI [] pahelA vratanA aticAro thavAthI je karma bAMdhyuM hoya,] "divasa saMbaMdhI ]i sarvanuM pratikramaNa WWW.jainelibrary.org Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 karuM chuM. 9-10 na vizeSArtha :- 1. mRSAvAda, adattAdAna vagere itara kAraNothI paNa pariNAme hiMsA na karavAno samAveza A vratamAM thAya che. mATe itya zabda vAparyo che. zrI paMca pratikramaNasUtro 2. bhUtAdikanA Aveza prasaMge ke rAgAdi kAraNe zarIranA amuka bhAgano cheda ke baMdhanAdika karavuM paDe; athavA dezaviratine oLaMgIne sarva viratimAM prazastabhAvamAM pravezavAno vicAra thAya, to aticAra lAgato nathI. A khulAso eTalA mATe karavo paDe che ke, vratanA svarUpa karatAM oLaMgavAnuM thAya che. paNa te oLaMgavAnuM aprazasta bhAva thavAthI thayuM hoya to aticArarUpa bane che. cAmaDInA chedamAM nAka-kAna-kApavA khasI karavA vagereno samAveza thAya che. 2. sthUla mRSAvAda viramaNa-vrata, ane tenA aticAronuM pratikramaNa. A vrata mahAvrata rUpe hoya, to koI paNa prakAre jUThuM na bolavuM, eTale koI paNa zabdoccAra karavo paDe tema hoya, tyAre paNa hitakArI, pathya, mita ane satya vacana ja bolavuM. paraMtu gRhastho te pramANe pALI zakatA nathI. tethI khAsa prasiddha ke jethI koIne moTuM nukasAna thAya tema hoya, tevA jUThANAno mAtra tyAga karI zake che. tevA jUThANA vyavahAramAM khAsa pAMca gaNAya che, paraMtu te sivAya evI jAtanA bIjA moTA jUThANAno paNa upalakSaNathI tyAga karavA yogya che. 1. kanyAlIka- surUpane kurUpa ke kurUpane surUpa kahevI. suzIlane kuzIla, kuzIlane suzIla, viSakanyAne aviSakanyA ke aviSakanyAne viSakanyA kahevI vagere manuSyonA-dvipada saMbaMdhI vyavahAra viSe jUThuM bolavuM, te moTuM jUThuM che. kemake, eka vAra thayelI bhUla pachI sudharatI nathI. tenuM pariNAma dIrghakALa mATe kAyama rahe che, ane du:kharUpa thaI paDe che. 2. gavAlika- AmAM paNa DhoraDhAMkhara, gAyo, ghoDA vagere copagAM pazuonI kharIdI ke vecANanA prasaMgamAM irAdApUrvaka jUThuM bolavuM - e evuM ja moTuM jUThuM kahevAya che. A koI prANInA vecANa ke kharIdIne lagatA jUThANAno prakAra che. 3. bhUbhyalIka- AmAM jamIna-makAno vagerene lagatAM aneka prakAranAM jUThANAMno samAveza thAya che. potAnI hoya te bIjAnI kahevI, ane bIjAnI hoya te potAnI kahevI. kharAbane sArI ane sArIne kharAba kahevI vagere. bIjI milakato, vastuo saMbaMdhI jUThuM bolavAno AmAM samAveza thAya che. 4. nyAsApahAra- koInI thApaNa tathA milakata dabAvavA bAbata jUThuM bolavA vagereno AmAM samAveza thAya che. 5. phUTa sAkSI- khoTI sAkSI pUravI. zabdArtha :- parizulaga-alia-vayaNa-viraio=moTAM jUThANAMthI viratine AzrayIne. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro sahasA=sahasA, sahasAtkAre, koInA para ekAeka ALa devuM. rahasrahasya-rahasyAbhyAkhyAna-khAnagI vAta bahAra pADavI. sadAre=svadArA, potAnI strInI gupta vAta bahAra pADavI. moMsuvaese-mRSAupadeza, khoTo lekha. `bIe 'aNu-vvayammI, vaiparizUlaga-alia-vayaNa-viraIo / 4Ayariamarpasatye, "itya pamAya-pasaMgeNaM // 11 // "sahasA- rahassadAre,10 1'mosuvaese 'a phUDa-lehe `A 14bIya-vayasaI Arepa, paDime desiaM sarvAM. / 12 / 'bIjA OMaNuvratamAM- moTA jUThANAthI viratine AzrayIne 'AcaraNa [thAya che]. "AmAM pramAdanA prasaMge karIne aprazasta bhAva thavAthI 119 'koInA para ekAeka ALa devuM, "koInI gupta vAta ughADI pADavI, potAnI strInI gupta vAta ughADI pADavI, ``khoTo upadeza Apavo '"ane ` MkhoTA lekha kAma karavA [e] bIjA rvratanA 15aticArothI [je karma bAMdhyuM hoya] 1'divasa saMbaMdhI [ta] `sarvanuM ''pratikramaNa karuM chuM. 11-12. vizeSArtha :- 1. sahasAtkArAbhyAkhyAna - "cora, vyabhicArI" ityAdi rIte koInA upara utAvaLathI ALa devuM. 2. rahasyAbhyAkhyAna - koInI gupta vAta jAhera karI devI : athavA gupacupa maMtraNAo karI koInI vacce laDAI karAvavI, cADiyApaNuM karavuM. 3. svadAra maMtra bheda - potAnI strInuM gupta rahasya ughADuM pADavuM ke koI paNa strInuM gupta rahasya ughADuM pADavuM. ekaMdara koInuM gupta rahasya ughADuM pADavAthI, satya chatAM tene AghAta karanAra thaI paDe che. ane maraNa nipAvavA sudhI pariNAma lAve che. mATe te satya chatAM paNa jUThuM che. 4. mRSopadeza - hiMsAkArI upadeza devo, koIne khoTe raste caDAvI devo. khoTI salAha devI. mAyAvI zAstrono upadeza Apavo vagereno samAveza AmAM thAya che. 5. phUTalekha - khoTA lekha, khoTA dastAveja, khoTA kAgaLa, khoTA khata vagere karavA vagereno AmAM samAveza thAya che. jo ke A rItasara guno che. eTale anAcAra gaNAya. anAcArane kAyadAmAM guno kahelo che ane aticArane lagabhaga apakRtya kahela che. e dRSTithI khoTA lekha vagere guno ja che, eTale anAcAra che. tema chatAM koI bhoLo mANasa ema mAnato hoya ke "meM jUThuM bolavAnI bAdhA lIdhI che, paNa khoTuM lakhavAnI kayAM bAdhA lIdhI che ?'' AvA bhoLA bhAvathI te vratamAM sApekSa hoya, te tene vratanI dRSTithI aticAra lAgyo gaNI zakAya. e dRSTithI tene ahIM aticAra tarIke Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 zrI paMca pratikramaNa sUtro gaNAvela che. jenuM pariNAma mahAjIvahiMsA aTakAvavAmAM ke dharmano lopa thato rokavAmAM AvavAnuM hoya, tevA zubha hetuthI anivArya saMjogomAM karavAmAM AvatA uparanA AcaraNomAM aticAra na lAge. paraMtu A dIrgha dRSTivALA puruSo lAbhAlAbha samajIne AcarI zake. gAthAmAM- sahasA rahassedAre vagere zabdo saMkSepa khAtara TUMkAmAM batAvyA che. 3. sthUla adattAdAna viramaNa vrata ane tenA aticAronuM pratikramaNa. adattakana ApeluM, AdAna levuM. viramaga aTakavuM. na apAyeluM levAthI aTakavuM. dareka nAnI moTI cIja na apAyelInA grahaNathI taddana aTakavuM. e muni mahArAjAonuM trIjuM mahAvrata. ane nAnI nAnI cIne ApyA vinA na levAnuM zrAvakathI banI zakatuM nathI. eTale moTI moTI bAbatomAM e niyama jALavI zake che. eTale te skUla-adata vastunA grahaNathI aTakavAnuM kahevAya, athavA adatta vastunA grahaNathI pUla-upara uparanI aTakAyata gaNAya. mATe A vratanuM nAma sthUla adattAdAna viramaNa aNuvrata kahevAya che. adatta eTale na apAyela, na apAyela cIja na levI. tyAre ApanAra koNa ? ApanAra eTale cIja ApanAra-athavA vAparavAne-upayoga karavAne svAdhIna karavAne svecchAthI paravAnagI Ape, te ApanAra gaNAya, ane temanI apAyelI vastu levAthI vrata pAlana thAya. A vrata pALanArane uddezIne A jagatamAM ApanArAonuM pRthakakaraNa karIne tenA mukhya cAra prakAra pADavAmAM AvyA che. 1. svAmI adatta. 2. jIva-adatta. 3. tIrthaMkara-adatta. 4. guru-adatta. 1. svAmiadatta - svAmI eTale vastuno mAlika. vyavahAranA dhoraNa anusAra je vastu jenA kabajAmAM hoya; athavA jenI mAlikI gaNAtI hoya, athavA vAstavika rIte tene je mAlika hoya, tenI paravAnagI vinA koI paNa vastu levI, te svAmI adattAdAna kahevAya che. 2. jIvAda - phaLa vagere sacitta vastuonA mAlika te padArthamAM rahelA chavo hoya che, kemake te temanuM zarIra che. e phaLa ApaNe khAIe chIe, paNa temAM rahelA te jIvanI paravAnagI-rajA potAne khAvA devAnI hotI nathI, ane potAnA zarIrano te pote mAlika to che ja. eTale A jIvAdattAdAna kahevAya che. 3. tIrthakarAdana - tIrthaMkara prabhunI AjJA viruddha vastuno svIkAra karavo. jemake- sAdhune 42 doSarahita AhAra levAnI AjJA che, zrAvake abhakSya anaMtakAya khAvA na joIe, evI AjJA che. tethI viruddha vartavuM e tIrthakarAdattAdAna gaNAya che. 4. guruadatta - nirdoSa vastuo chatAM gurunI AjJA vinA, gurune nimaMtryA vinA teno upayoga Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramAgasUtro 121 karavAmAM Ave, to te guruadattAdAna che. zrI munirAjane uparanA cAreya adattano tyAga hoya che. [gRhastha phaLa vagerenA zAka vagere potAnA upayoga mATe ja karyA hoya che, temAMthI munirAja mAdhukarIvRttithI vahorI jAya, to temAM jIva-adattAdAnano doSa lAgato nathI. paraMtu temane uddezIne karavAmAM Avela hoya, vagere doSo yukata AhAra hoya, to jIva adattano paNa doSa lAge. nahIMtara te gRhastha je rIte upayoga karyo hoya, teno je doSa lAgavAno hoya, te gRhasthane lAge, paNa muni mahArAjazrIne na lAge.] paNa zrAvaka dharma pALanAra gRhasthane mAtra svAmiadattano tyAga thaI zake che. ane te paNa skUlathI thaI zake che, sUkSmatAthI thaI zakato nathI. sAmAnya taNakhaluM ke kalama, sahejasAja upayoga mATe ke zuddha vastuo mATe gRhasthane mAlikanI paravAnagI levAnuM banatuM nathI. paNa khAsa cIja paravAnagI vinA na laI zake, ke-je vastu je rIte levAthI duniyAmAM corI gaNAtI hoya. tethI teonuM vrata mahAvrata karatAM ghaNuM ja sthUla hoya che. athavA sthUla adattanA AdAnanuM viramaNa thatuM hovAthI paNa sthUla kahevAya che. tyAre muni mahArAja mAlika pAsethI yAcanA karyA vinA taNakhalAno paNa upayoga karI zakatA nathI. rastAmAM cAlavuM, ke kaMI paravaDavA mATe jamInano upayoga karavo paDe tema hoya, tyAre paNa "aNujANaha jasuga" [jenI jamIna hoya te anujJA Apo] evo uccAra karyA pachI teno upayoga karI zake che. eTale nAnI ke moTI koI paNa svAmI adata vastuno teo upayoga karI zakatA nathI. mATe teonuM mahAvrata gaNAya che. jIva adatta, tIrthakara adatta tathA guruadAmAM paNa gRhastha yatanA rAkhavAnI che. prAya: jIva adattanA tyAgano samAveza thAvakanA pahelA vratamAM thAya che. ane pachInA be adattanA grahaNanA tyAgano samAveza samyakatva vrata ke darzanAcAramAM thAya che. eTale A vratamAM mAtra sthUla svAmI adattanA grahaNano tyAga thAya che ema samajAya che. A sthaLe zrAvakanA svAmI adattanA AdAnanA tyAga rU5 vratano adhikAra che. zabdArtha:- gUlaga-para-dava-harANa-viraio skUla-bIjA mAlikanuM-dravya[moTI vastu]-levAthI viramaNane AzrayIne. tenAhaDappaoge=jonAkta-prayoga =jona=cora saMbaMdhI. Ata=lIdheluM, (levuM). prayoga-preraNA, eTale core coreluM levuM, ane corane corI mATe preraNA karavI. tapaDirUtatpatirUpa je vastu devAnI hoya, tenA jevuM ja bIjuM bhaLatuM ja devuM, eTale mAlamAM seLabheLa ke asalane badale nakalI mAla ApI chetaravuM. viruddha-gamANe=viruddha gamana karavuM. rAjyAdinA dhoraNathI viruddha cAlavuM. phUDatula-kUDamANe-khoTAM tola ane khoTAM mApa. 'taIe aNuvyayammI, pUlaga-para-davya-haraNa-viraio *Ayariyamapasalve, Itya pamAyapUsaMgeNaM 13mA Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 paMca pratikamAgasUtro tenAiMoge,tapaDirUve "viruddha-gamaNe aA phUDa-tula-kUDa-mANe, paDikakamedasie savva 14 trIjI ANavatamAM-bIjA mAlikanA pUla dravya-moTI khAsa cIja harI levAthI aTakavAne AzrayIne AcaraNa [thAya che. emAM pramAdanA prasaMgane lIdhe aprasta bhAva thavAthI-13. re reluM lIdhuM, corane "praraNA karI, mULa karAvelA mAlane badale bhaLato ja mAla Apyo, [rAjyAdikanA dhoraNathI viruddha" varyA ane khoTAM tola mApathI vyavahAra karyo. tithI lAgelA divasa" saMbaMdhI sarva" [aticAronuM pratikramaNa karuM chuM. 14. vizeSArtha:- A vratanA pAMca aticAronI samaja 1. corIne ANela koI paNa vastu kharIdavAthI ke levA ke saMgharavAthI A senAhita nAmano aticAra lAge che. 2. corane corI mATe preraNA karavI, madada karavI, corI karavAnAM sAdhano ApavAM. khAnapAnanI sAmagrI pUrI pADavI vagerethI stanapayoga aticAra lAge che. cora, corI karanAra, corI karavAnI salAha ApanAra, corInI bAtamI jANanAra, corInI vastu kharIdanAra, corane khAnapAna ApanAra ane sthAna ApanAra ema sAta prakAranA cora gaNAya che. 3. vecavAnI kiMmatI vastumAM halakIne seLabheLa karavI, kharI vastune badale nakalI vastu ApI devI, pahelAM batAvavI judI ane pachIthI ApavI judI, corIne ANelAM Dhora vagerenAM ziMgaDAM vagere prayogothI pheravI nAMkhI, na oLakhAya tevA karI nAMkhavAM vagere tatpatirUpa vyavahAra nAmano aticAra lAge che. 4. zatrunA rAjyamAM, athavA potAnA rAjAnI AjJA na hoya tevA sthalamAM, vepAra mATe javuM, te viruddhagamana aticAra kahevAya che. upalakSaNathI rAjya taraphathI manAI karAyelI vastuo levI ke vecavI paNa viruddha rAjyAtikrama-aticAramAM samAya che. A aticAramAM sAmAnya rIte samajAya che ke, Arya prajAnI vyavasthA mATe Arya rAjya saMsthA taMtre ane bIjI prajAkIya vagere saMsthAoe prajAnA dhAraNapAlana mATe karelA mukhya niyamo-peTA kAyadAo-rItarivAjo-dhoraNo vagerene dareka prajAjane mAna ApavuM ja joIe. te pramANe vratadhArI zrAvaka paNa vyAvahArika kAryomAM mAna ApavAne baMdhAyela hoya che. ane teno bhaMga karavAmAM Ave, to tene A aticAra lAge. ema UMDA UtarIne samajavAthI samajAya che. kAraNa ke - tene eka jAtanuM adatta gaNavAmAM harakata jaNAtI nathI. evA dhoraNa siddha Arya prajAnA ziSTa puruSoe bAMdhelA te te niyamothI viruddha vartavAmAM Ave, to jarUra viruddhagamana aticAra lAge, temAM saMzaya jaNAto nathI. paraMtu, rAjya saMsthAne nAme ke Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamaNa sUtro 123 prajAkIya saMsthAne nAme anyAya bharelA, svArthamizrita, ke Arya maryAdAne tathA dharma vyavasthAne hAnikAraka kAyadAo, niyamo vagere hoya, to tenAthI viruddha vartavAthI A viruddhagamana aticAra lAge che ke nahIM ? e eka prazna che. tenA uttaramAM ema kahevAmAM Ave ke- "rItasara rIte evA kAyadAne mAna ApavuM to joIe, paNa sAthe ja evA phAyadA pheravavA prayatno karavA. e paNa nyAyaniSTha zrAvakanI pharaja kharI. te pharaja na bajAve, ane anyAya cAlu rahe, e paNa zrAvakanI khAmI kharI. jyAM sudhI ema na kare, tyAM sudhI je niyamo cAlatA hoya tethI viruddha vartavAmAM viruddhagamana doSa lAge." ema kahevAmAM Ave tenA javAbamAM ema kahI zakAya ke-"kAyadAo evI khUbIthI, bhoLA mANasonA TekAthI karavAmAM Avela hoya; ane pheravavAno prayatna TheTha sudhI pahoMcI zake tema na hoya, to zrAvaka mauna sevI anyAyI niyamone mAna na Ape, to viruddhagamana aticAra lAge ke nahIM? AvA saMjogomAM e aticAra na lAge, ema samajAya che. "jo aticAra na lAge, to evA niyamonA bhaMgathI daMDa vagere zikSAo thAya, tenuM kema? ane e rIte paNa bahArathI zrAvakanA sadvartananI khAmI gaNAya. te paNa ThIka nahIM. evA saMjogomAM saunI sAthe mAna ApavAmAM zrAvakane vAMdho zo ?" e daSTithI kadAca zrAvakane anyAyI kAyadAne mAna ApIne vartavuM paDe, to tene rAjabhiyogamAM gaNIe, to viruddhagamana doSa na lAge. ema samajAya che. vaLI Arya prajAnA pUrva paraMparAnA keTalAka niyamo emane ema cAlyA AvatA hoya, temAM saMjogo anusAra peTA pheraphAra karavA paDe tema hoya, ane te pramANe pheraphAra karIne je niyamo karyA hoya, tethI viruddhagamana karavAthI paNa viruddhagamana aticAra lAge ema samajAya che. jo ke A pheraphAro Arya-maryAdAonI sAdhakadaSTithI thayelA hovA joIe. chatAM A bAbatamAM viziSTa jJAnIonA nirNayo vadhAre pramANabhUta mAnavA.. 5. kUDakUla-kUDa mAna- khoTAM tala khoTAM mApa. eTale mAla levAnA vadhatAM ane mAla ApavAnA ochA tola ke mApa rAkhI vepAra karavo, e eka jAtanI corI che, ane te anAcAra ja che. chatAM-sAkSAta corIne corI samajanAra ane Ane corI na samajanAra bhoLA e vratadhArIne A aticAra rUpa bane che. athavA ajANatAM evo vyavahAra thaI jAya, to aticAra saMbhava che, anyathA to anAcAra che. deza-kALa vizeSamAM amuka cIja vadhatI ochI levA devAno rivAja hoya, te pramANe letAditAM doSa nathI. jemake :- zAka vagere namatuM levAya, goLa vagereno beMtALo tola gaNAya. khaLAmAM anAja amuka pramANamAM namatuM jokhAya. chANA vagere so upara pAMca vadhAre levAya. AvA rivAja pramANe vartatAM aticAra na lAge. athavA koIpaNa cIjano bhAva koI kAraNasara doDho bamaNo thaI jAya tyAre duSTa Azaya vinA te levAmAM doSa nathI. paNa "sAruM thayuM ke amuka cIjano nAza thayo, ke ochI Avaka thaI, jethI karIne mane bhAva sAro maLyo" Avo duSTa Azaya aticAra rUpa che. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 paMca pratikramaNa sUtro temaja pArakI paDelI, paDI gayelI, ke bhUlI javAyelI cIja upADIne rAkhI levI, e eka jAtanI corI che, athavA hisAbamAM bhUla thApa khavarAvavI e paNa eka jAtanI corI che. te te jAtanA dravya, kSetra, kALa ane bhAvanA saMjogo pramANe karelA vyAjanA darathI vadhAre vyAja levuM, e paNa evI ja rIte A aticAramAM samAya che. dAkhalA tarIke :- sAmAnya zarAphI vyAja zaheramAM 8-ATha AnA hoya, paNa gAmaDAmAM-sAmAnya rIte 12-bAra AnA gaNAya, te paNa sadhdhara mATe. paNa nabaLI AsAmI mATe rUpiyo levo geravAjabI na gaNAya. temaja nANAMnI ugharANI karavI paDe tema hoya, milakata na hoya, mAtra chUTaka majUrI upara AdhAra hoya, ane khetI ke dhaMdhA vagere sivAyanA anutpAdaka kAma mATe nANAM ApavAnAM hoya, to tethI paNa vadhAre vyAja anyAya na gaNAya. kAraNa ke, tenI pAchaLa jokhama jema vizeSa tema vyAjano dara caDe, temAM anyAya na gaNAya. temaja zahera najIka na hoya, tevA rokaDanI durlabhatAvALA pradezamAM tethI paNa vyAja vizeSa hoya to te anyAya nathI jaNAto. vaLI mosamamAM nANAbhIDa vakhate dareka ThekANe vyAja vadhAre rahe. ane comAsA vagere nirudyamI vakhatamAM vyAjano dara ocho rahe e svAbhAvika che. tethI evA vyavahAro anyAyI nathI paNa nyAyasaranA che. dezI vyApArIonA vyAjanA AvA aneka prakAranA dara sahetuka hoya che. ane te nANAprakaraNI paristhitine baMdhabesatA ane vAjabI hoya che, chatAM have "dezI vyApArIo moTA vyAja rAkhe che, ane kheDUtone cUse che. mATe teonA keso tarapha bahu dhyAna na ApatAM kheDUtonI tarapheNa karavI temaja kheDUtone sastA vyAjanA darathI nANAM dhIravAM. dezI vepArIo julamI che, ane temAMnA jaino to nAnA jIvone mAratA nathI paNa Ama moTA jIvone dabAvI mArIne hiMsA kare che, mATe jainonI ahiMsA avyavahAru che." AvA AkSepo paradezIonI svArthI vRttimAMthI phelAyelA che. kAraNa ke, teonI IcchA khetI hAtha karavAnI hovAthI kheDUtone hAtha karavA uparanA vicAro phelAvI dezI vepArIo tarapha aNagamo utpanna karavAmAM Avyo che jethI jAhera vAtAvaraNamAM temanI niMdA karavAthI kheDUto sAtheno teono saMbaMdha tUTe to nANAMnI sahakArI maMDaLIo dvArA dhIradhAra karI zakAya. paNa dezI vepArIo upara A moTo anyAya che. vyAjanA daronA aneka judA judA daro hovAnAM svAbhAvika kAraNo upara jaNAvyAM che. ane te ja zeronA bhAvomAM, hUMDiyAmaNomAM, vageremAM pheraphAra ApaNane bIjI rIte dekhAya che ane je sahaja hoya che. tema A paNa vepArI ane nANAM prakaraNI dhoraNe hoya che, temAM dezI vepArIono doSa kADhavo, e eka khoTuM ALa che. evA paNa dAkhalA maLI zake, ke-koI koI dezI vepArIe khoTAM tolamApa rAkhyAM hoya, dezakAlanA dhoraNa uparAMta vyAja lIdhAM hoya, khoTA dastAveja lakhAvI dIdhA hoya, thApaNa rAkhI pADI hoya. AvA AvA dAkhalA banyA hoya. paraMtu zuM koI paNa dezamAM koI paNa kALe AvA dAkhalA bane ja nahIM ? ane AvA kavacit dAkhalAo uparathI tevA dhaMdhAmAM paDelA lAkho mANasone evA ja gaNI levAya ? A dezamAM vyApArIonI zAkha prathama darajjAnI hatI. teonA vacananI kiMmata TaMkazALanA sikakA jevI hatI. ane pramANikatA tathA khAtara jAnanI paNa paravA teo nahotA karatA, Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtra 125 Aje paNa tevA ghaNA che. chatAM tenI paravA vinA chaDecoka teo lUMTArA che" evo Aropa, sAthe dharmanA siddhAMtanI niMdA paNa kharI ke "teonI ahiMsA avyavahAru che." muzkelI to tyAM che ke-A badhI vAta paristhitithI ajJAta ane keLavAyelA gaNAtA ApaNA ja bhAIo sAcI mAnI upADI le che, e Azcarya che. paradezIonI harIphAImAM, kAyadAnI madada, korTo ane beMkonI madada vagere kAraNothI dezI vepArIo TakI zake ja nahIM, chatAM te TakI zake che, teonuM A jamAnAmAM asAdhAraNa buddhibaLa samajavuM ane ema TakI rahevA teone nAnA moTA doSo sevavA paDe, to te hAlanA kaTokaTInA dezakALanI daSTithI kSamya gaNAvA joIe, ane te doSa rUpe na gaNAvA joIe. evAonI bahAdurI vakhANapAtra gaNAya. tevI sthitimAM paNa roTalo raLe, bApadAdAnI AbarU jALave, sAdAI ane saMyamamAM rahe, dhArmika bAbatonA kharcamAM thoDA-ghaNA UbhA rahe, to paNa te utArI pADavA lAyaka gaNAya ja nahIM. je ke AvAM thoDAM ja kuTuMbo TakavA pAmyAM che. AvA vicitra dezakALamAM temane AMTIghUMTI karavI paDe, thoDI apramANikatA keLavavI paDe, tema karIne paNa zAkha TakAve, to te kSamya gaNAya. prAmANikatA karatAM zAkhanI kiMmata moTI che. satI strI jUThuM bolIne, chetarIne, chaTakI jAya, ne ziyaLa bacAve, to te jUThANuM ke chetarapiMDI doSa rUpa nathI. prAmANikatA karatAM zAkhanI kiMmate moTI che. zAkha khAtara thoDI ghaNI nachUTake aprAmANikatA doSa rUpa nathI. kahyuM che ke pratyapi pratyaya rakSitavya: te "prANa jAya paNa pratyaya-vizvAsa, noka, zAkha TakAvavAM." ane hAlanA viSama dezakALamAM bhIkha mAMgavAno ke koInA Azrita thavAno vakhata Ave, ke halako dhaMdho karavo paDe tevo prasaMga Ave tema hoya, to mULa vastu TakAvavA nachUTake buddhibaLa vAparIne AMTIghUMTImAMthI chaTakI jaI potAnI sthitino TakAva karavo. e hAlanA dezakALamAM vAstavika rIte doSarUpa jaNAtuM nathI. kAraNa ke, paradezIo bahArathI prAmANika dekhAya che. paNa kAyadethI, lAgavagathI vepArI hako meLavIne beThA hoya che. eTale temAM chUpo moTo anyAya hoya che tyAre dezIonI aprAmANikatA ughADI dekhAya che, ane niMdAnA sUkSmadarzaka yaMtramAM te moTI dekhAya che. mATe A vicAraNIya che. zAkhane mATe to prANa ApavA sudhI dezIonI lAgaNI pahoMcavAnA prAcIna kALamAM seMkaDo dAkhalA che. temaja Aje paNa kAyadA bahAra gayelA ane nAdAra thAya to kAMI paNa ApavAnI pharaja na paDe tema hoya, chatAM paNa saMpUrNa devuM ApI devA sudhI pahoMcelAo dezIomAM maLI zake che. A pUrvanA saMskArane AbhArI che. paraMtu, nAdArI levAnA kAyadAnI sagavaDane aMge jo ke A bAbatanI nabaLAI prajAmAM pesatI jAya che. paNa te ISTa nathI. nyAya, nIti ane vyavahAranA dhoraNa samajadAre evA kAyadAnA Azraya nIce hajAro varSathI cAlatI AvatI zAkha gumAvavI na joIe. tamArA kuTuMbano itihAsa tapAsazo, to prAya: karIne koI paNa vyaktie Aja sudhImAM zAkha gumAvI nahIM hoya, Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 paMca pratikramaNa sUtro ApaNI prajAmAM zAkha paNa vArase Utare che, ane te paNa eka moTAmAM moTI milakata che. dazyamAna dhana karatAM e eka gupta ajaba dhana che, mUDI che. A vrata pALavAthI-sarvane vizvAsa yogya thavAya che, zAhukArI gaNAya che, samRddhi vadhe che, Take che, aizvarya prApta thAya che, ane svargAdi maLe che. - 4. cothA aNuvratanuM svarUpa ane tenA aticAronuM pratikramaNa brahmacarya zabdanA sAmAnya rIte vyutpatyartha pramANe ane pravRttinimitta pramANe zAstramAM keTalAka artha karelA che. to paNa brahmacaryanA amaithuna ane gurukuLa vAsa e be pravRttinimittaka artha jaina zAstramAM vizeSa pracalita jovAmAM Ave che. amaithuna artha viSe vicAra samajavAno che. te uparAMta, AtmalInatA, sarvathA sarva indriyono saMyama vagere paNa tenA artho thAya che. paNa te dareka eka bIjA sAthe ghaNo ja saMbaMdha rAkhe che eTale mukhya arthamAM lagabhaga badhAno samAveza thAya che. vaLI amaithuna rUpa sthiti paNa gurukuLa vAsamAM TakAvI zakAya che. mATe tenA eka sAdhana tarIke gaNIne brahmacarya eTale gurukuLa vAsa evo artha karavAmAM Avyo che. te paNa yogya jaNAya che. amaithunabhAva rUpa Adarza brahmacarya to e kahevAya ke-dararoja grahaNa karavAmAM Avato AhAra evI rIte pariNata thAya ke jemAMthI sAteya dhAtuo samatolapaNe utpanna thAya, ane vyavasthita goThavAya. sAta dhAtuo-rasa, lohI, mAMsa, meda, hADa, majajA, zukra, AhAramAMthI utpanna thayelA rasa vageremAMthI TheTha zukra sudhInI tamAma dhAtuo pramANasara banyuM jAya ane potapotAnA AzayomAM yogya rIte goThavAye jAya. paNa je yogya rIte na goThavAya, to kAM to rasa vadhI jAya, kAM to lohI vadhIne mANasa lAla thaI jAya, meda ke mAMsa vadhIne mANasa jADo thaI jAya, vagere. athavA temAM vikAro utpanna thaI judA judA rogo utpanna thAya, paraMtu zuddha zukra saMpUrNa utpanna na thAya. zuka saMpUrNa utpanna thayA pachI paNa AkhA zarIramAM te caDI javuM joIe, ane te paNa pAkIne tenA kasarUpe AkhA zarIramAM eka jAtanuM ojasa - teja patharAI jAya che. AvI vyaktinuM brahmacarya Adarza kahevAya. AvA ojasvI strIpuruSanuM mana caMcaLa hotuM nathI. tenAM AhAra, vihAra, nidrA, zrama, ArAma vagere sama pramANamAM hovAthI tene rogo thatA nathI. tenA zarIramAM eka jAtanI tarAvaTa, zAMti, ThaMDaka hoya che, tenuM magaja zAMta, tIvra vegavAna, suMdara vicAra karavA samartha rahe che. svabhAva zAMta, kAryadakSa, aglAna, udyamI, parizrama saha hoya che. dareka RtuonI sama-viSama dazAo tenA zarIra upara asara karI zakatI nathI. viSaya-vAsanA, AhAra-lolupatA vagere doSo AvA brahamacArIone asara karI zakatA nathI. tenAM mana, vacana, kAyA saMyamI ane sahaja pavitra hoya che. have, upara pramANe jeonA zarIranA baMdhAraNa pUrvabhavanA tathAvidha sukarmane abhAve tathAvidha nathI hotAM eTale ke jeo alpa ojasvI che. teonAM AhAra, nidrA ane brahmacaryamAM viSamatA Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 127 praveze che. AvI viSamatAo vArasAmAM paNa maLe che. tathAvidha bIjI viSamatAonA sevanathI paNa brahmacaryamAM hAni pahoMce che. brahmacaryano bhaMga AhArAdi ane pAcanakriyAmAM viSamatA utpanna kare che. ane AhArAdi tathA pAcanakriyAnI viSamatA brahmacaryamAM paNa viSamatA utpanna kare che. adhika viSayInAM zarIro khaLabhaLI UThe che. ane mana, vacana paNa kSubdha ja hoya che. dhAro ke kadAca koI vyakita ati ativiSayI na hoya, paNa AhAramAM viSamatA rAkhanArane paNa brahmacarya bhaMganA badhA doSo brahmacaryano bhaMga karyo vinA paNa prApta thAya che. A jAtanI zArIrika, mAnasika, vAcika viSamAvasthA - nirbaLatAo prANIone maithunecchA tarapha dore che jethI saMsAramAM zuddha brahmacArInI saMkhyA ghaNI ochI hoya che. paraMtu brahmacarya vrata evuM che ke, te darekane lAbha ja Ape che. zuddha brahmacArIne paNa tenAthI lAbha thAya che, ane UtaratA darajjAnA brahmacArIne paNa jeTaluM pALe teTalo tethI lAbha ja thAya che. vivAhita strI puruSo paNa jema bane tema brahmacarya pALe tema tema temane paNa lAbha ja thAya che. keTalIka vakhata keTalAka loko evI bUma mAre che ke, yathAyogya traNa yoganA sAmarthya vagaranA loko brahmacarya pAlanathI UlaTA roganA bhoga bane che. paNa te vAstavika jaNAtuM nathI. kAraNa ke-rogo AhArAdikanI viSamatAthI paNa evI ja rIte saMbhavita che, je ATaluM paNa brahmacarya na hoya, ane sAthe AhArAdikanI eTalI ja viSamatA cAlu hoya, to pachI zI dazA thAya ? mATe AhArAdikanI ATalI viSamatA chatAM roganI vadhu tIvratA thavAne badale je amuka ochA pramANamAM hoya che, te brahmacaryane lIdhe hoya che. nahIMtara tenA karatAM vadhAre moTo roga kema na thAta ? brahmacaryanA pAlanathI rogI thavAnA dAkhalA karatAM abrahmacaryathI rogI hovAnA lAkho gaNA dAkhalA che. game tevo rogI paNa brahmacarya rAkhIne AhArAdikanI viSamatA aTakAve. ane jIvanane parizrama vagerethI samatola banAve, to vagara davAe game tevA bhayaMkara rogo maTI jAya che. ATalo brahmacaryano zArIrika lAbha che. AdhyAtmika lAbha to anekagaNo che. temAM to pUchavuM ja zuM? A pramANe jagat Adarza brahmacarya pALe, to tethI jagatane kAMI paNa nukasAna thAya, e mAnavAne kAraNa nathI. paraMtu vastusthiti ja evI che ke-darekanI evI paristhiti hotI nathI, jethI jagatano moTo bhAga maithuna tarapha doravAya che. paNa temAMye keTalAka maryAdA paNa rAkhatA nathI. eTale A bAbatamAM chellAmAM chellI adhama avasthA sudhI pahoMcelA jIvo paNa hoya che. ane uparanI Adarza sthiti sudhI paNa pahoMcelA hoya che. munirAje sarvathA maithunanuM varjana karIne Adarza brahmacarya pALavA makakamatA rAkhe che. tethI te mahAvrata gaNAya che. ane tethI UtaratI zaktivALA gRhastho-Arya maryAdAne anusarIne lagna saMskArathI joDAya Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 paMca pratikramaNa sUtro che, ne potAnI strIthI ja saMtoSa mAne che, parastrInuM taddana varjana kare che. AnuM nAma svadAra saMtoSa - paradAra strI viramaNa vrata kahevAya che. tethI Utarato avratI varga paNa hoya che. temaja, tethI paNa Utarato varga hoya che. brahmacaryano kharo AdhAra potAnAM mana vacana kAyAnA skUla ke sUkSma sArAM tattvone jarA paNa dhakako na lAge tevo sama prakArano AhAra, tevI caryA, tevA sahavAsa ane tevA saMjogo vagere sarva prakAro upara che. A ja vastu zAstrakAroe nava vADomAM samajAvela che. temaja cothA mahAvratanI pAMca bhAvanAomAM paNa A ja bAbato Adarza svarUpe batAvI che. - maithuna sUkSma ane skUla be prakAranuM che. sahajasAja iMdriyono vikAra sUkSma maithuna che, ane IdriyonI caMcaLatAjanya savizeSa kAmavAsanAmAM pravRtta thaI mana, vacana, kAyA pravartAvavAM te skUla maithuna che. te ja pramANe brahmacarya paNa sarvathI ane dezathI ema be prakAre che. sarvathA brahmacarya eTale-mana, vacana, kAyAthI sarva kAmavAsanA anya saMgono tyAga. ane dezathI eTale mAtra svastrImAM saMtoSa rAkhavAthI mAMDIne parastrI viramaNavrata sudhInuM gRhastha pALI zake che te. tethI UtaratI sthiti brahmacaryamAM gaNavA lAyaka na gaNAya. brahmacaryavrata jagatamAM dIvo che. brahmacarya zabdano bahoLo artha suvyavasthita jIvana. suvyavasthita jIvana hoya to ja brahmacarya paLAya, ane jema brahmacarya paLAtuM jAya tema uttarottara jIvana suvyavasthita thatuM jAya, jethI zukrAdi sarva dhAtuo suyogya pramANamAM sArI rIte vyavasthita hoya che, jethI zarIranAM tamAma tattvomAM paNa zukra dhAtu sArI rIte vyApaka thavAthI tenuM zarIra pAtaLuM, suDoLa, gherA lAla raMganuM, moTuM zyAma, zarIra ThaMDuM, sarva RtuonA AghAta sahana karavAne samartha, parizramI, phuTabola jevuM halakuM hoya che. je te mAMsAhArI jAtano na hoya, to teno magaja zAMta, ucca vicAro ane jIvana saMskAra jhIlavAne samartha, zubhaciMtaka, ane sumananazIla hoya che. AvA puruSo brahmacaryathI mahAtmAo paNa thaI zake che, apaphava ke duSpaphavA nahIM, paNa supaphava gAyanA dUdha, phaLonA raso anna vagere sAtvika khorAko che. tela maracAM kaMdamULa vagere rAjasI khorAko che ane mAMsamadirAdika tAmasI khorAko che. sAtvika khorAka pramANasara khAvA e brahmacaryanI navavADamAMnI eka vADa che. je strIone paNa brahmacaryano lAbha maLyo hoya che te pUtaLI jevI pAtaLI, AnaMdI ane laviMga jevI manohara lAge che. te AtyaMtaramAM hRdayathI paNa ekaMdara brahmacaryapriya hoya che, ane pativratA to avazya hoya che. zarIra jADAM, pILAM, UjaLAM phIkAM vagere hoya che, te AhArAdika ke brahmacaryAdikanA doSathI dUSita thayela zukrAdi dhAtuonI vikRtionuM pariNAma samajavAnuM che. brahmacArInuM magaja zAMta hoya che. jIrNa jvarAdi sUkSma tAvo tene asara karatA nathI. tethI tenI AMkhonuM teja, zravaNazakti, sparzazakita, rasa ane gaMdha grahaNa zakita ghaNI tIvra hoya che. Ama IdriyonA sauSThavane zAstramAM rUpa kahela che. zrAvakanA 21 guNonAM "rUpavAnuM" e guNa gaNAvyo che, teno A artha che : vArasAthI maLela rUpane TakAvI rAkhI zrAvaka rUpavAna rahe che : rUpavAna eTale Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 129 dhoLo, rUpALA moDhAvALo, goro ema na samajavuM. A rIte brahmacaryathI mana, vacana, kAyAmAM AtmAmAM utsAhamAM kAryazakitamAM zarIramAM iMdriyomAM jagatamAM, kAmamAM, cAreya taraphathI caitanya skUratuM jaNAya che. dIvo pragaTe che. divyatA dekhAya che. mATe A vrata "jagatamAM dIvo" che. ojasvI jagavaMdya thAya che. jagata ojasvInuM dayApAtra thAya che. ojasUno AdhAra zukra dhAtu upara che. zukra dhAtuno AdhAra brahmacarya upara che, brahmacaryano AdhAra khAnapAna vagere yogya jIvanacaryA upara che. | muni mahArAjAo sarvathA brahmacaryavrata pALavA vrata le che, te mahAvrata kahevAya che. ane zrAvako te pramANe karI zakavAne asamartha potAne samaje che. teo svadAra saMtoSavrata ke parastrI viramaNa vrata rAkhe che. parama mahAtmAonuM brahmacaryavrata kevuM hoya ? te to upara jaNAvyuM che, paraMtu ochAmAM ochI keTalI maryAdA pALe tyAM sudhI A cothuM mahAvrata jALavyuM gaNAya ? te maryAdA sudhI jALavanAra jaghanya caturtha mahAvratadhArI gaNAya, tyAM sudhI tene muni mAnavAmAM harakata na hoya, tethI AgaLa vadhe, to caturtha vratano bhaMga ja gaNAya ane tethI te muni gaNAya nahIM. kAyAthI zukradhAtu nAzaka kAraNo strI vagerethI dUra rahI, brahmacaryanI rakSA mATe svayaM jAgrabhAve saMpUrNa prayatnazIla rahI brahmacaryavratanI navavADa barAbara jALavavAnA khapI hoya, to te tyAM sudhI jaghanya paNa caturtha mahAvrata dhArI che ane vanya che. tethI uparAMta utkRSTa pALanAra sudhInI vaccenA sarva madhyama jANavA. vratI zrAvaka jaghanya muni karatAM paNa UtaratA che, ane avratI tenA karatAM paNa UtaratA che. brahmacarya pALavA chatAM jeoe samyakatva sahita brahmacarya vrata nathI lIdhuM teo vatI karatAM UtaratA che. e ane avratI samyatvI karatAM UtaratAonA ghaNA darajjA paDe che. Arya prajAnA uttama kuLamAM utpanna thayelI strI jAtinuM jIvana hajAro varSathI evA saMjogo vacce pasAra thatuM AvyuM che ke kudaratI rIte ja temanI manovRttio ghaNI akSubdha - saMyamI cAlI Ave che. ane te bAbatamAM te ghaNI rIte svataMtra hovAthI potAnuM zIla barAbara sahaja rIte ja rakSI zake che. Ama sarva sAdhAraNa prakAra ucca kuTuMbanI strIomAM che. strIonI A pavitra manovRtti upara uttama saMskAravALI saMtatino AdhAra che. tethI tevA saMjogomAM Arya strI jAtinA ucherane baMdhana, parataMtratA, julma vagere zabdothI saMbodhIne teonI AjubAjunA uttama saMjogonI moTA svarUpamAM niMdA karavAmAM Ave che, te ayogya che. eka taraphathI vilAsI ane amaryAdita jIvananA saMjogo utpanna thatA jAya che, tene jIvananA ullAsanAM sAdhano gaNAvI bIjI taraphathI strIsvAtaMtrya ane samAnatAno zaMkha phUMkavAmAM Ave che; Ama thavAthI svataMtra thaIne to koI kAMI svarga nIce utArI zake tema nathI, paraMtu manuSya to haMmeza manuSya ja rahevAno che. puruSa karatAM strI AgaLa vadhI javAnI nathI, ane strI karatAM puruSa AgaLa vadhI javAno nathI. kema ke kudaratI rIte banne ekabIjAnI paristhiti upara AdhAra rAkhe che. eTale svAtaMtryanuM Akhara pariNAma ziyaLanI bAbatamAM svAtaMtrya. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 paMca pratikamANasUtro e arthamAM Arya prajAe ghaNuM ja zoSavuM paDaze. snehalagna, samAnatA vagere vAtonuM pariNAma Akhara to AvuM ja che. zabdo UMcA vaparAya che, paNa tene yogya paristhiti nathI hotI. paristhiti je atyAre che, te e zabdo nIce vadhAre bagaDe che. tethI evA moTA zabdothI bhoLA loko bhoLavAIne AvI vAtone uttejana Ape che. je evA zabdo pramANe vAstavika banI zake tema hoya, to te vadhAvI levA jevuM che. paraMtu vAstavika rIte tema nathI. AnuM Akhara pariNAma e che ke-AkhA jagamAM AryaprajA cAritranI je pavitratA lAkho karoDo peDhIothI yathAzakaya. jALavI rahela che, tenA je kAMI aMzo lAkho kuTuMbomAM vaMza vArasAthI TakayA che. ane ghaNAM kuTuMbo evA che ke jeomAM haju kadI strI ke puruSa vyabhicArI pAkayA nathI. paraMtu AvI hilacAlothI mana DoLAIne keTalAkanA cAritra upara phaTako paDI jAya; A bhayaMkara pariNAma tarapha Arya prajAne caLavaLa karanArA laI jAya che. chatAM teo Aje hitecchuo gaNAya che. sArAMza ke-snehalagna, vidhavAvivAha, strIsvAtaMtrya, strI samAnatA, Adarzalagna vagere zabdo nIce bhramaNAmAM na paDatAM AryamaryAdAne vaLagavAmAM A vratanuM pAlana che, ane uttarottaranI zrAvaka saMtatine phAyado rahe tema che. zrAvakanuM cothuM aNuvrata ane tenA aticAronuM pratikramaNa. zabdArtha :- nicce hameza. paradAra-gamaNa-viraio parastrI gamanathI aTakavAne AzrayIne. aparigdahiA aparigRhItA, grahaNa na karelI - na svIkArAyelI. IttarAIvara thoDA kALa mATe grahaNa karAyelI. ANaMga=anaMga krIDA. vIvAha paravivAha karavA, karAvavA. tivya-AzurAge tIvra anurAga tIvra viSayAbhilASa, viSaya lolupatA. cautye aNuvrayammira, nicca padAra-gamaNa-viraIo "Ayariamaprasantha", itya pamAyaprasaMgeNaM 1pA 'aparigdahiAIttara, asaMgavivAha" tivraaNurAge, cauttha-vasaIyAre,paDikame desiyaM "saa16 cothA aNuvratamAM hamezAM parastrI gamanathI viratine AzrayIne AcaraNa thAya che.), emAM pramAdanA prasaMgane lIdhe aprazastabhAva thavAthI aparigRhItA [gamana), Ivara -[parigRhItA gamana, anaMga [ceSTA], [para vivAha'[karavA karAvavA, tIvrakAma lolupatA e cothA vratanA aticAro ]i divasa "saMbaMdhI te "sarvanuM huM pratikramaNa karuM chuM. 15-16. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikabhagasUtro 131 vizeSArtha:- AtmA nitya che. tene anAdi anaMtakALanuM mahA jIvana che. mokSa tenI svAbhAvika pragaTa sthiti che. e dhyeyanI siddhinuM bIjAM vratonI mAphaka brahmacarya vrata paNa eka sAdhana che. tethI brahmacarya pALavuM e Atmadharma che. AtmAnuM jIvana che. mokSano eka upAya che. chatAM dareka jIvonI mana vacana kAyAnI paristhiti vartamAna paristhiti sarakhI nathI hotI, temaja bhUtakALanI paristhitino vikAsa paNa ekasarakho nathI hoto. jeo ghaNA bhavothI ghaDAtA ghaDAtA saMpUrNa brahmacarya pALI zake tevI paristhiti sudhI A bhavamAM AvI pahoMcyA hoya che, teo saMpUrNa brahmacarya pALe che. paraMtu jeo tevI paristhiti sudhI na pahoMcyA hoya, ane tene aMge teonAM mana, vacana ane kAyAnI amuka paristhiti hoya, tethI saMpUrNa brahmacarya na pALI zake, to teo mAtra brahmacarya saMpUrNa pALavAnI bhAvanA rAkhI, te Adarzane potAnI sAme rAkhI, tenA tarapha ananya pUjyabhAva rAkhI, mAtra tIvra vedodayanI zAMti mATe jagatanI anya sarva strI jAtino tyAga karI mAtra eka svastrImAM ja saMtoSa mAne, to paNa te mokSamArgamAM prayANa karavAne ghaNe aMze lAyaka gaNAya che. svastrImAM paNa jema bane tema saMyama to rAkhe che. tIvra vedodayanI asahya sthitinA prasaMga sivAya, khAsa saMyama ja rAkhavo gRhasthane paNa Avazyaka che. paraMtu, evA khAsa prasaMgamAM paNa tIrthaMkara paramAtmAnA kalyANakanA divaso, Ama, caudaza vagere moTI tithio-paryuSaNA, aThAI vagere parva divaso, tathA bIjA evA uttama divaso, vaDIlonA janma maraNanI tithio, potAnA janma divasa, strInI garbhAvasthA, divasa-maithuna, vagereno tyAga ja hovo joIe. gujarAtanA pradezamAM parvadivasa pALavAno rivAja eka gharagaththu tarIke ghaNA vakhatanA saMskArathI pracalita cAlyo Ave che. hAla muMbaI vagerenA paricayathI A rivAjamAM kAMIka zaithilya jaNAya che. A rIte ja zrAvikAne paNa vratapAlana samajavuM brahmacaryanA Adarza tarapha bhAvanA rAkhanAra svadAra saMtoSIne parastrInI sAme joyuM ke teno vicAra paNa zAno karavAno hoya? zrAvakanI patnI zrAvikA paNa evI ja rIte evI ja bhAvanAthI lagna saMskAra svIkAre che. paraMtu je brahmacarya pALI zake, to temaNe lagna karavuM ja joIe, evI pharaja koInA upara che ja nahIM. A dRSTithI zrAvaka, zrAvikA banneya svataMtra che. ane banne ya samAna che. eka zrAvaka che ane eka zrAvikA che. eTale banneya sAdharmika che. tethI ekabIjA tarapha je Adara hovo joIe, te rahevo ja joIe. ema paNa banneya samAna che ane svataMtra che. mAtra bIjAM svayogya kAryakSetromAM ane kudaratI rIte baLa, zarIra, svabhAva vagerenA baMdhAraNanI daSTithI kudaratI rIte puruSa AgaLa Ave che, ane strI evI bAbatomAM pAchaLa rahe che. eTale strItva puruSatvane kAMIka vizeSa mAna Ape che. teTalA pUratuM puruSanuM sanmAna jALave eTalo ja bheda rahe, ke je anivArya che. haju Arya strIono akSatasaMyama prajAnuM mahArakSaka tattva che. patnI potAnI khAnapAnanI bIjI jarUriyAto puruSa pAsethI meLave ke potAnI jAte meLave, Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro paNa baMneyamAM eka rIte nahIM to bIjI rIte mahenata to karavI ja paDe. jyAre puruSa kamAvAnI mahenata kare, tyAre strI gharamAM mahenata karI gharanA Arthika praznanA ukelamAM sahAyaka thAya, tethI te gulAmI kare che ema mAnavuM bhUla che. te ja prakAre puruSa bahAra nokarI, ke dhaMdho kare, ke thoDo bhAra upADI lAvI, majUranA cAra paisA bacAve, tethI te majUra banI jAya che, e paNa khoTuM che. e to Arthika ane sAmAjika vyavasthAnI vaheMcaNInI dRSTithI ekanuM kAryakSetra gharanI bahAra rahe che, ane ekanuM gharanI aMdara rahe che, tethI kAMI asamAnatA thAya che, evuM nathI. 132 have, strI paNa jo potAnA mATe bahAra kamAvA jAya ne rAMdhIne khAya, tema puruSa paNa kamAvA jAya ane rAMdhIne khAya, to eka rIte kadAca nabhe ema mAnI laIe paNa temAM bIjo vAMdho Ave. strInI sagarbhAvasthAmAM prasUti vakhatamAM bALaucheranA vakhatamAM zuM karavuM ? e kudaratI saMogo ja strIne gharamAM rahevAnI pharaja pADe che, ane puruSane bahArano vizeSa bojo upADIne strI ane saMtAnanA svAsthyanI rakSA mATe vadhAre meLavavAnI pharaja pADe che. strI-puruSo svataMtrapaNe kamAya, ane svataMtrapaNe kharca kare, to saMtAno umaralAyaka na thAya tyAM sudhI teno kharca koNa pUro kare ? tenI sArasaMbhALa koNa rAkhe ? A prazno thAya. vaLI temAM saMtAno mATenA kharca ane pAlanapoSaNanI mahenatanA bhAga vaheMcavA paDe, tene badale ekarasa thayelA strI-puruSa potAnA bahAranA tathA aMdaranA kAmanI vaheMcaNI karI le, temAM vadhAre uttama vyavasthA che. buddhizALI AryonI A vyavasthA traNeya kALamAM ziSTamAnya ane vadhAre sagavaDa bharelI che. hoTelomAM khAvuM, ane myunisipAliTI bALako uchere vagere hAlanA samAjavAdanI yojanA kRtrima ane amuka vakhata pUratI ja che. tema karavAthI vAtsalya, prema, yogya saMskAra, vagere sutattvono bALakone lAbha maLato nathI. alabatta, kArakhAnAvALA vadhAre majUrI meLavIne kamAI zake, tethI majUrane pagAra vadhAre ApI zake. paNa prajA kevaLa lAgaNI rahita, mAtra yAMtrika pUtaLA jevI thAya. A badhI dRSTithI bhAratIya AryonI gRhasaMsAranI vyavasthA yogya, ziSTamAnya, vadhAre anukULa tathA pragatikAraka che, temAM saMzaya nathI. eTale mukhyapaNe strI gharamAM kAma kare ane puruSa mukhyapaNe bahAra kAma kare. temAM asamAnatA che ja nahIM. A dezamAM nAtajAtanA jamaNamAM, nAtajAtanA meLAmAM, strI, puruSa, kuTuMbI sau ekasarakhA hakaka tarIke bhAga le che. gharanA pratinidhi tarIke mukhya kuTuMbI strI paNa je kahe temAM saunI sammati hoya che, hiMdu puruSa potAnI strI ke saMtAnonuM bUruM na icche, ane teone gRha mukhyamAM avizvAsanuM kAraNa nahIM. A dRSTithI evA kAyadAnA prasaMgomAM strI ke saMtAno bhAga letAM jaNAtAM na hoya, eTalA uparathI teono hakaka je hovo joIe, te kabUla karavAmAM Avyo nathI, ema nathI. chatAM koI koI muddAmAM strI ke saMtAnono khAsa vAMdho hoya, to tenuM hita paNa jovAmAM Ave che. ApaNA jIvanamAM cAlatA rivAjonuM vaijJAnika paddhatithI barAbara pRthakkaraNa karavAmAM AvyuM hota, to yuropanA dezanA abhiprAyane anusarIne ApaNI prajAne baMdha besatA na thAya, ane Akhara nukasAna karanArA kAyadAo strIsvAtaMtrya ane samAna hakaka vagerenA bAnA nIce karAya che, te karavA na paData. te sarve yogya tattvono eka yA bIjI rIte ApaNA jIvanamAM samAveza hoya che. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamAgasUtro 133 sArAMza ke :- zrAvaka zrAvikA banneya svataMtra ane samAna che. paraMtu puruSatva ane strItvano je kudaratI bheda che, te to temAM rahevAno ja. ane eTalA pUrato ja eka bIjA pratyenA vartanamAM bheda jaNAya, te kudaratI temaja kauTuMbika-sAmAjika-Arthika vagere bIjA saMjogInI vaheMcaNInI dRSTithI. eka bahArakAma kare che, ane eka gharakAma kare che, tethI ekabIjAnA svAtaMtryano bhaMga thato ja nathI. A daSTithI patnIe eka pativrata rAkhavuM vagere tattvomAM paNa svAtaMtryanI kSati nathI. kAraNa ke, saMtAnonA bhalAnI dRSTithI strIne anyatra javuM pAlave nahIM tathA vArasAnA tattvanI daSTithI puruSane saMtAna mATe anya patnI karavI paDe, temAM paNa sAmAjika vyavasthAne kSati nathI. strIne sAsare AvavuM, e paNa ziSTamAnya ane vaijJAnika rivAja che. sivAyanA tethI viruddhanA je rivAja che, te paddhatisara ane ziSTamAnya thAya tevA nathI. puruSa sAsare jAya, evA koI dezanA dAkhalA suvicArita yojanAnA supariNAma rUpa jaNAtA nathI. jyAre strI sAsare Ave che, tyAre pUrvAparano vAraso puruSanI paraMparAmAM jAya che, e yukata-saMgata lAge che ane te khAtara saMtAna mATe puruSa bIjI vAra paraNe che, tathA kuTuMbanI vyavasthA khAtara pharIthI paraNe che, temAM vyavasthAne kSati nathI lAgatI. eka patnI upara bIjI patnIno sAmAnya rIte niSedha che. jJAtio paNa amuka saMjogo sivAya sammati nathI ApatI ne guno gaNe che. bhAratamAM paNa prAcInakALamAMye ekane aneka patnIonA dAkhalA maLe che, temAMnI vikRtino bhAga bAda karatAM sAmAjika vyavasthAnI dRSTithI tapAsIe to puruSasaMkhyA karatAM strIsaMkhyA vadhAre hovI joIe, ane je tema hoya, to puruSo vadhAre strIono svIkAra karIne strI jAti upara upakAra karatA hatA. ema mAnIe to strIne anyAya karatA hatA, ema kahI zakAya nahIM. jainadarzanano to brahmacarya ja mukhya Adarza che. bIjI tarapha bIjI prajAo karatAM bhAratIya prajAnuM puruSatva utkRSTa hatuM. zarIra moTuM, jADuM, bhAre, baLavALuM dekhAtuM, rUpALuM hoya teTalA uparathI temAM yogya puruSatva che, ema mAnavAne kAraNa nathI. kAraNa ke koI kAbulI vagerenAM hADa, lohI, mAMsa ke meda vadhI gayAM hoya, teTalA uparathI te yogya puruSo che ema mAnavAnI bhUla na karavI. mATe yogya puruSo yogya saMyamamAM rahI bIjAropaNanI dRSTithI aneka pativratA strIono saMgraha kare, tethI saMtAnonI saMkhyAnI utpatti rAjAo vagerene lazkaramAM khAsa upayogI rahetI hatI. pagAradAra bhADUtI lazkarI karatAM ekalohInA lazkaranI vadhAre kiMmata hoya, e svAbhAvika che. alabatta temAM khaTapaTa ane kajiyA kaMkAsa thatAM, paNa te to khAmI mAtra gaNAya, paNa te vyavasthAnI racanAtmakatAne kSati na gaNAya. koI nyAyAdhIza lAMca laI anyAya kare, teTalA uparathI nyAyakhAtuM ayogya ane binajarUrI nathI karatuM. chatAM zrAvaka zrAvikAnA Adarza jIvana kevAM hoya ? teno zAstrakAroe yogya ullekha karyo che. te Adarza kAyama sAme rahe, tene mATe upadeza, AcAra vagerethI vAtAvaraNamAM prajAnI sAme ne sAme mahAtmAo rAkhe gayA che, ne rAkhe jAya che. chatAM bIjA saMjogone lIdhe prajAnA ekapatnItvamAM khAmI jaNAya che, tene bhAratIya mahAtmAoe Adarza gaNela nathI. paNa prajAnA sAmAjika vagere bIjA saMjogothI saMtavya gaNyA che. kemake-e saMjogomAM bIjI rIta karatAM A rIte ochA doSavALI teone jaNAyAthI teno sakhata virodha karavAmAM Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 134 Avyo nathI. A sivAya draupadInA pAMca pati vagerenA apavAdabhUta ane bIjA evA dAkhalAo AryonI mULa samAjaracanAnAM mULa tattvone bAdhaka thAya che, tema samajavAnuM nathI. puruSamAM eka patnItva sAmAnya bhUmikA rUpe che, chatAM ekI sAthe aneka patnItvanA dAkhalA ghaNA che, ekanA abhAvamAM anya patnItvanA dAkhalA jema che, temaja strIomAM paNa eka pachI eka ema aneka patnItvanA dAkhalA ghaNA bIjI badhI komomAM che. mAtra Arya prajAno amuka ja zudra bhAga evo che ke jemanI patnIo bIjo patino svIkAra karatI ja nathI. A vyavasthA ke tyAM sudhI TakAvavAmAM prajAne hAni nathI, tene toDavAmAM prajAne hAni che. ucca kuTuMbanI patnI anya pati na kare, temAM koIne vyaktigata nukasAna thavAnA dAkhalA maLe, paraMtu e rivAja cAlu karavAmAM prajAnAM zuddha tattvone dhakako lAgatAM AkhI prajAne ja moTo dhakako lAge. mATe amuka aMze svataMtra ane amuka aMze parataMtra, amuka aMze samAna ane amuka aMze asamAna zrAvaka ane zrAvikAnuM tattva barAbara vyavasthita che. "strI-jAti upara puruSa julama karato Avyo che. tenA upara sattA calAvato Avyo che.' e vagere khoTA AkSepo che, kAraNa ke, jo tema hoya, to prajA jIvI zake ja nahIM. Arya jaina maryAdA pramANe strI-puruSanA svAtaMtryano vicAra vyakita-svAtaMtryanI dRSTithI strI ke puruSa brahmacarya pALavAne svataMtra che, paraMtu koI paNa dhoraNane anusarIne pati-patnI tarIke joDAya, eTale svArtha utpanna thayo gaNAya. ane svArtha hoya tyAM vyavahAranuM dhoraNa dAla thAya che. eTale eka bIjAno svArtha jALavavAne paraspara baMdhAyelA rahe che. e sthitimAM strInI rajA sivAya pati bIjI patnI na karI zake. temaja patnI paNa anya pati karavAnI chUTavALI jJAtimAM hoya to paNa anya pati na karI zake. paraMtu brahmacarya pALavAmAM koI paNa koIne rokI zake nahIM. lagnanA kAyadAno artha e che ke-ekabIjAnI IcchA viruddha anya pati ke anya patnI karI zakAya nahIM. ekabIjAnI salAha, sammati le, ekabIjAnI sagavaDa agavaDano vicAra kare, e badhuM vyaktionI IcchAne AdhIna che, paraMtu tethI strI ke puruSanA svAtaMtryane vAMdho Avato nathI, ane lagnanA karAranI javAbadArI rahetI nathI. brahmacArI ke sarva tyAgI na hoya tyAre to puruSa sAmAjika ke kauTuMbika kAyadAone parataMtra che, temaja strI paNa vizeSamAM strI sthiti-vizeSamAM pitA, pati ane putrane parataMtra che, temaja puruSa paNa mAtA, pitA, patnI, vaDIlo, putrane parataMtra che. hAlanA kAyadAnA karArathI mAMDIne aneka jAtanA prajAmAM pracalita aneka prakAranA lagnanA karAronI paddhatio karatAM Aryalagna-vyavasthAnA kAyadAo vadhAre Adarza, sacoTa, vyavasthita prajApoSaka ane sutattvarakSaka che. mATe jema bane tema A paddhati TakAvavI. temAM kharca thAya che, te jIvananA ullAsa mATe che. to paNa parANe kharca karavAnuM koI kahetuM nathI. chatAM prajA kharca kare temAM prajAnI zakitanuM mApa che. devuM karIne karavuM teTaluM sAruM nathI, paNa karaje dhIranAra maLe temAM paNa prajAnI zakitanuM mApa to che ja. zakti ghaTaze, tema kharca ghaTaze. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 135 vrata svarUpa : svadArA gRhasthane potAnI kAyadesaranI patnI sivAya bIjI sarvano tyAga thAya che. ane paradAra-gamana viramaNa vratavALAne potAnA sivAyanA bIjA puruSo, devo ane tiryaMcone bhogavavA yogya sarva strIo, je paranI strI kahevAya che, teno tyAga thAya che. paNa vezyA vagere sarvasAdhAraNa strIonI chUTI rahI jAya che. svadArA saMtoSIne tevI chUTa rahetI nathI. tene je be patnI hoya, to je divase jeno vAro nakakI hoya, te divase temAM ja saMtoSa joIe, eTale sudhI samajI zakAya che. jo ke puruSanuM vezyAgamana vagere sAmAjika baMdhananI truTI jaNAve che. chatAM kudaratI rIte ja puruSonA kSaNika kAmavAsanAnI daSTithI ATale sudhI maryAdA samAjavidhAyakone rAkhavI paDI hoya, tema saMbhavita jaNAya che. paraMtu jyAM sudhI strIomAM evuM tattva samAjane kabUla rAkhavuM nathI paDeluM, evA saMjogo nathI utpanna thayA, tyAM sudhI samAja baMdhAraNa eTaluM susaMgaThita ane zuddha che, e paNa samajAya tevuM che. tethI strIone svapatimAM ja saMtoSa rAkhavo, evuM vrata AvI jAya che. strI jAtinI pavitratA para prajAnA susaMskAra pavitratA ane pragatino khAsa AdhAra che. chatAM je komomAM punarvivAhano cAla che, teo paNa je jaina dharma pALatA hoya to temAMnI strIo ane dareka prakAranA hiMdu puruSo punarvivAha keTalI vAra karavo ke na karavo ? tenI paNa maryAdA nakakI karI vrata laI zake che. jo ke zrAvaka samudAya be jAtano gaNAya che : baddha ane abaddha. bIjA loko jaina dharma pALe paNa te abaddha kahevAya che. jeonuM jIvana vizeSa AyamaryAdAne anusarIne che, teo baddha kahevAya che. arthAta teo saMghanA baMdhAraNanA mukhya bhAgamAM che ane TrasTI tarIke hovAthI jaina dharmano vahIvaTa mukhyapaNe teonA ja hAthamAM che ane teonA ja hAthamAM rahevo joIe. abaddha zrAvako vadhe-ghaTe, mATe paNa saMghanI sattA to baddhanA hAthamAM ja rahevI joIe. kAraNa ke-vArasAnA saMskAra, anubhava, Arya maryAdAnuM pAlana vagere tattvo temAM kudaratI rIte ja vadhAre hoya, tethI tevA kuLavAna zrAvako munionI jema keTaleka aMze saMghanA kendrarUpa che. tethI teomAM punarvivAhanA cAlanA saMjogo na hoya, e svAbhAvika ane IcchavA yogya che, tevA saMjogo na pese tevI sAvacetI rAkhavI e paNa IcchavA yogya che. tethI te varganI zrAvikAo mAtra svapati saMtoSanuM ja vrata le te barAbara che. aticAronI samaja. 1. aparigRhItA gamana, 2. Indara parigRhItAgamana, 3. anaMgakrIDA, 8. vivAhakaraNa, 5. tIvra anurAga : A pAMca aticAro che. 1. aparigRhItA gamana : koIe grahaNa na karelI strI-jAti sAthe gamana karavuM, te aparigRhItA gamana aticAra che. grahaNa na karelI strIo-kumArI kanyA vidhavA (punarlagna karanArI jJAtionI ke dareka7) vagere. 2. indara parigRhItA gamana : bhADuM vagere TharAvIne thoDA vakhata mATe rAkhelI vezyA, te chatvara parigRhItA strI, sarvasAmAnya che. eTale paranI pArakAnI koIe grahaNa karelI nathI, ema samajIne Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 paMca pratikamANasUtro gamana karavAthI itvara parigRhItA gamana aticAra lAge che. 3. anaMgaphIDA : anaMga eTale kAma, tene lagatI ceSTAo athavA maithuna sevavAnAM pradhAna aMgo sivAyanAM dAMta, mukha, oSTha, stana vagere sva strI ke parastrInAM aMgo viSe ceSTA te paNa anaMgakrIDA kahevAya che. zrAvakane parastrI tarapha ke tenA koI paNa aMga tarapha vikArapUrvaka jovAnuM paNa na hoya to pachI tene lagatI kAmaceSTA viSe to pUchavuM ja zuM? strInAM rAgotpAdaka DhAkelAM aMgone khAsa IrAdApUrvaka jovAM paNa nahIM, temaja tenA sparzathI paNa sarvathA dUra rahevuM. ane tenA jevAnA ke sparzavAnA jeTalA jeTalA paricaya prasaMgo hoya, te sarvano sarvathA tyAga karavo, kadAca ajANatAM, kAMI evA saMjogomAM darzana ke sparza thaI jAya, to rAga utpanna na thAya, tema vartavuM, ane zuddha bhAvanA jaLathI tene dhoI nAMkhavo. kAraNa ke, keTalIka vakhata ajANatAM darzana ke sparza thaI jAya che, paraMtu vivekI puruSoe te vakhate rAga na thavA devo, te to potAne AdhIna ja che. mATe te utpanna na thavA devAthI tethI utpanna thatA doSo lAgI zakatA nathI. kAraNe-gomUtra grahaNa karavAnI jarUra paDe, tene prasaMge paNa sahaja rIte ja mUtra grahaNa karavuM, paraMtu yonimardanAdi kriyA na ja karavI. kAmaceSTAnA svapna vagere prasaMge viSayasukho kevAM kSaNika che? tenI bhAvanA bhAvavI. navakAra maMtranA jApapUrvaka ja sUvuM ke jethI karIne evAM kharAba svapnAM Ave ja nahIM. chatAM kadAca evAM svapna AvI jAya, to UThIne IriyAvahIya paDikakamI ekaso ATha zvAsocchavAsano kAussagna karavo. jema strInAM aMgopAMgonAM darzana, sparza varjavAnAM che, temaja khAsa prasaMge ja bolavAmAM paNa saMyama rAkhavAnI zAstrakAronI khAsa bhalAmaNa che. ane e ja daSTithI gRhasthoe paNa brahmacarya vratanI navagupti pALavAmAM AdaravALA thavAnI jarUra che. te ja prakAre strIoe paNa puruSone lagatI navavADo pALavAnI che. hAlamAM strIpuruSanA aMgaspazane prasaMgo zaheramAM eka rivAja-rUDhi rUpe vadhatA jAya che, te kurUDhi che. tethI prajAnuM cAritra ghaNuM zithila banaze ane saMtati uttarottara hIna sattvazIla pAkaze temaja prajAno adha:pAta thaze. ema hAlanA anya vidvAno paNa cokakasa mAne che. zAstramAM strI dekhIne teno zabda sAMbhaLIne ke teno sparza thavAthI je puruSa, ke puruSanA rUpa vagere dekhIne je strIo tarata ja caMcaLa banI jAya che, athavA teonAM mana nabaLAM paDI jAya che, ekadama vikAravaza thaI jAya che, teone judI judI jAtanA napuMsakomAM gaNAvyA che. yogya strIpuruSo ane tenI iMdriyo ekAeka kSubdha thatAM nathI. teo dhIra, vIra ane gaMbhIra hoya che. kharI dhIratA, vIratA ane gaMbhIratA A paNa che. kALA raMganA nahIM, paraMtu lAla, pAtaLIyA ane moDhe zAmaLA puruSo ane tevI ja strIothI utpanna thayelAM saMtAno ja A dezamAM yogya saMtAno hoya che. yogya saMtAna prAptinI dRSTithI je Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 137 gRhastho kAmanuM sevana karatA hoya, teoe paNa potAnuM Arogya sAcavavuM joIe. lAla ane pAtaLuM zarIra tathA moTuM zAmaLuM tyAre ja hoya che, vIzaya uparAMta zarIramAM sarva dhAtuomAM ane avayavomAM vIrya tathA oja vyApaka hoya, jema jema vIrya ghaTatuM jAya che, ke alpa hoya, tema tema strI-puruSo vadhAre phikakA, dhoLA, jADA hoya che, ane teonI kAmaceSTAo ramata rUpa, kSaNika, vAraMvAra ane nIrasa hoya che. mATe A daSTithI paNa zrAvaka zrAvikAe brahmacarya jema bane tema vadhAre pALavuM, ane ArogyanuM rakSaNa karavuM, jethI karIne zarIramAMthI ojasa ghaTe nahIM. ojasvI strI-puruSo dIrdhAyuSI hoya che, saMtoSI ne sukhI hoya che, zAMta ane saMyamI hoya che, capaLa ane AnaMdI hoya che, dIrdhadaSTivALA ane parizramI hoya che, nIrogI ane rUpALAM hoya che. ojasvI strI-puruSonAM ja saMtAno lAyaka prajA tarIke thaI zake che. lAyaka prajA utpanna karavA paNa ojasu TakAvavuM joIe. ojasvI strI-puruSone ja viSayabhoga paNa sahaja hoya che, ane nIrasa hotA nathI. A badhA lAbho khAtara paNa brahmacarya jema bane tema pALavuM, e zrAvaka, zrAvikAone temaja sarva strI-puruSone mATe, ekaMdara prajAne mATe, dezane mATe, mAnava vaMzane mATe ane jagatanA hitane mATe khAsa upakAraka che. ojasano AdhAra zuddha vIrya upara che. zuddha viryano AdhAra yogya AhAra, brahmacarya ane yogya ArAma upara che. Arya prajAnuM A khAsa bhUSaNa che, prajAkIya sabhyatA che. vArasAmAM paNa AvA guNo UtaratAM bhaviSyanAM saMtAno paNa saMyamI ane lAyaka thAya che, vaMzavAraso sAro cAle che. putrI vagere para ghara jaIne kuTuMbane ujALe che, ane para gharathI AvelI putravadhUo vagere sAsarAnA kuTuMbanI yogya rItabhAta joIne yogya bane che. tenAM paNa putra, putyAdika saMtAno lAyaka thAya che. Ama uttarottara yogya vArasAnI dRSTithI paNa ojasvI thavAne ke rahevAne strI-puruSoe ghaNo ja saMyama rAkhavAno che. A rIte paNa anaMgakrIDA zAstrakAroe zrAvakane aticAra rUpe gaNAvela che, temAM ghaNI ja dIrdhadaSTi ane upakAra bharelo che. anaMgakrIDAthI vAraMvAra Idriyo uzkerAI kharI rIte nabaLAImAM vadhAro kare che, khoTI rIte dhAtuo gaLe che ne napuMsakatA vadhe che. anaMgakrIDA eTale potAnI patnI viSe paNa kAmazAstramAM batAvelAM AliMgana, cuMbana, daMtakSata, nakhakSata, Asano, puruSopamRptaka, sItkAra vagere catuHSaSThI-cosaTha prakAranI kAmoddIpaka-bAhya ceSTAo, tathA strI tathA puruSAkAranA napuMsakonuM sevana, hastAdi karma, kRtrima sAdhana vagere, kAmoddIpaka auSadho, Asano, maMtro, taMtro, yogo, vazIkaraNo vagerethI kAmasevA karavI te anaMgakrIDA che. teno Azraya sahaja yogya strI-puruSo karatA ja nathI, karavAnI jarUra paNa hotI nathI. paraMtu, nabaLA ane asaMyamIne mATe e sAdhanono Azraya sUcavyo che-e ja sAbita kare che ke kAma-zAstrakArone paNa e sAdhanono upayoga Adarza sthitimAM sammata nathI ja. hAlanA jamAnAmAM jAtIya vijJAnanA nAma nIce AvAM aneka pustako phelAya che. temaja saMtati niyamananA kAyadA tathA auSadho vize pracAra cAle che, temaja kaoNlejomAM tene lagatA zikSaNanI vyavasthAnI vAto cAle che, e kharekhara Arya prajAno uttarottara nAzano eka mArga che. prANI mAtra kudaratI rIte ja kAmavAsanA tarapha doravAyela che. prajA sAme saMyamano Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro Adarza rAkhavAthI, asaMyamathI thatAM nukasAnomAMthI prajA bacatI rahe che. pazuone koI kAMI zIkhavatuM nathI, prajAnuM Arogya sAruM thAya to badhuM suvyavasthita ja thAya. tene badale A viSe jAhera saMsthAomAM jJAna ApavAthI saMyamI thavAne badale moTo bhAga asaMyamI ane halakI manovRtti tarapha doravAI jaze ja. A moTI kamanasIbI che. pachI bAjI hAthamAM nahIM rahe. jyAre paradezIo potAnA dezamAM kAyadA karI saMyama poSe che. 138 potAnI strImAM paNa A jAtanI anaMgakrIDAne zAstrakAroe zrAvakane aticAra tarIke gaNela che. temAM paNa khAsa hetuo che. eka to zrAvakanI sabhyatAne e ceSTAo koI paNa rIte ucita nathI. temAMnI keTalIka buddhi bhraSTa karanArI che, keTalIka pApamaya che, keTalIka bIbhatsa che, keTalIka anArya jAtinI che, keTalIka roga karI udvega karanArI che. tethI tenuM sevana sarvathA varjavA yogya to che ja. paraMtu kharI rIte AvA kAmoddIpaka prayogonuM sevana e nabaLAM strI-puruSanI nizAnI che. ane tethI pariNAme bhayaMkara rogo tathA atyanta azakita vaidyaka tathA kAmazAstrakAroe jaNAvela che. azakata ane sahaja kAmavAsanAnI jAgRti vagaranAM strIpuruSo kRtrima kAmoddIpana ke saMtoSa mATe uparanA prayogono Azraya kare che. arthAt AvA prayogono Azraya e napuMsakatAnuM sUcaka cihna che, ema pUrva puruSoe kahyuM che. kuLavAna zrAvaka saMyamI hoya che, yathAyogya zarIranA ArogyavALo hoya che. je puruSa ke strI yathAyogya ArogyavALAM hoya che, temanI kAmavAsanA kSaNe kSaNe uzkerAI janArI nathI hotI. ane sAdhAraNa kAmavAsanAnI utpattimAM paNa te saMyamI rahe che. game tevA saMjogomAM paNa teo potAnI vAsanAne kAbUmAM rAkhe che. temanI icchA sahaja rIte ja brahmacarya pALavA tarapha hoya che. teonuM uttama Arogya brahmacaryamAM madadagAra hoya che. '"kamajora gussA bahota'' AvA nabaLA mananA mANasonI viSayavAsanAo ja kSaNika ane kSaNamAM uzkerAya tevI hoya che. suMdara ArogyavALAM strIpuruSo kudaratI rIte ja saMyama na pALI zake tevI sthitimAM AvI paDe tyAre ja vratane sApekSapaNe rahI sahaja vAsanAjanya viSayavAsanA tRpta kare che. sahaja viSayavAsanAnA tRptijanya sAMsArika kSaNikasukhamAM potAnI pravRtti mATe mAnasika pazcAttApa paNa kare che. paraMtu tevA sahaja viSayI strIpuruSone upara jaNAvelA cAtu:SaSThInA prayogonI jarUra ja nathI, paraMtu te sivAyanA nabaLAne mATe ja kAmazAstrakAroe paNa e prayogo batAvyA che. arthAt e prayogonuM sevana e Utarato naMbara che. nabaLAnI ane khAsa karIne napuMsakanI nizAnI che. mATe paNa uttama zrAvakane svadArAne viSe paNa anaMgakrIDA e aticAra rUpa jaNAvela che. chatAM sahaja rIte pravarte to te anAcAra rUpa nathI. je puruSa anaMgakrIDAnA prayogo vinA strIne, ane strI puruSane, sahaja utpanna viSayavAsanAnI tRpti utpanna karI zake, te ja strI ane puruSo kharAM srI-puruSo che. temAM brahmacaryanuM pAlana mukhya Avazyaka che. hAlanA vakhatamAM je dhoLAM, phikakAM, rUpALAM moMvALAM, jADAM, khoTAM TATopavALAM, nakAmI kuceSTAo karanAra, sukAI gayelAM strI-puruSo hoya, te rItasara strI-puruSo nathI. kAbulI, aMgrejo, baMgALI vageremAM paNa keTalAka jADA, moTA, UMcA chatAM alpa vIryavALA hovAthI teo paNa yogya puruSo gaNAtA nathI. kAraNa ke lohI, mAMsa, meda ke hADakAM vadhI gayelA hoya ane khAnapAnanA rasano pravAha e Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 139 dhAtuomAM rokAI rahelo hovAthI zukra dhAtu alpa utpanna thAya to napuMsakatAnA aneka prakAro batAvyA che, temAM paNa keTalAkano samAveza thAya che. 4. vivAhakaraNa: pArakA chokarA chokarIonA "kanyAdAnanuM phaLa maLaze" evI IcchAthI, sneha ke tevA zokhathI sagapaNa saMbaMdha, ke lagnamAM bhAga levo e paNa zrAvakane mATe mohane uttejana ApavAnI daSTithI doSarUpa to che ja. eTalA ja mATe svadArA saMtoSavratI puruSane potAnI strI sivAya, ane parastrI viramaNa vratavALAe potAnI strI ke dezAcAra pramANe vezyA sivAya anya strI sAthe mana, vacana, kAyAthI maithunano tyAga hoya che, eTale ke karavuM, karAvavuM, ane anumodavuM nahIM, evuM vratanuM svarUpa hoya che. tethI para vivAhamAM bhAga levo, e karAvavA ane anumodavA rUpa hovAthI doSarUpa che ja. jene evI rIte vividha vrata hoya tene vivAha karAvavAmAM vrata bhaMga thAya che. paNa "A to huM vivAha karAvuM chuM, maithuna karAvato nathI." evI sApekSa bhAvanA hoya, tethI abhaMga thAya che. mATe bhaMga abhaMgarUpa aticAra gaNAya che. potAnAM saMtAnonI bAbatamAM paNa jo bIjA ciMtA karanArA na hoya, to temAM paNa yatanA rAkhIne saMkhyAno niyama karIne vratAticAra TALI zakAya che. athavA potAne eka strI hoya, chatAM kAraNe bIjI strI karavI paDe, to paNa bIjI strIno potAnI sAthe vivAha karavo, te paNa svadArA saMtoSI zrAvakane para vivAharUpa aticAra lAge che, ema zAstrakAroe batAvyuM che. arthAta kulIna puruSane bIjI strI karavI e Arya maryAdAnI daSTithI aticAra che. ane kulIne strIne punarvivAha karavo e anAcAra che. vivAhakaraNa aticAra, to punarvivAha anAcAra spaSTa ja che. 5. tIvra anurAga : pAMca iMdriyonA 23 viSayomAM Asakti, TApaTIpa, mojazokha, vilAsa, raMgarAga, khAnapAnanI vividhatAmAM Asakita, vividha auSadhopacAra vageremAM rAtadivasa Asakti rahe, strIonA vividha vilAsomAM magna rahe, vAraMvAra viSayopabhogonuM sevana, tanmaya banI javuM, bIjAM badhAM kRtyo bhUlI javAM, ke tene gauNa banAvI devA, vagere tIvra anurAganuM pariNAma che. anaMgakrIDAonA vAraMvAra vividha prayogono upayoga karavo, te mATe aneka ghaTanAo karavI, e tIvra anurAganI nizAnI che. vidhipUrvaka kAmasevanathI kRtakRtya chatAM asaMtoSapaNe strIonAM judAM judAM aMgo ghaNo vakhata sudhI sevavAM, potAnI tIvra kAmavAsanA batAvavI, tethI kAMI paNa phAyado nathI. strIone paNa tevA puruSo para mAnasika kaMTALo Ave che, rogI ane nabaLAnI e nizAnI gaNAya che. Ama karavAthI UlaTo baLano nAza thAya che, ane kSaya vagere bhayaMkara rogo utpanna thAya che. mATe pApabhIru zrAvaka brahmacaryano ja AkAMkSI hoya che. tene badale AvA nakAmAM tIvra anurAgo zrAvakane aticArarUpa hovAthI varjavA yogya che. aticAronI vizeSa samaja svadArA saMtoSI vratavALAne prathamanA be anAcAra che ane pachInA traNa aticAro che. paNa Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 paMca pratikramaNa sUtro paradAra viramaNa vratavALAne pAMceya aticAro che. strIone paNa svapuruSa saMtoSa ja vrata hovAthI pachInA traNa aticAro che. ane pahelA be anAcAro che. athavA anAbhogAdithI parapuruSa, athavA potAnA brahmacArI pati tarapha abhicAra kare, to pahelo aticAra saMbhave che. ane potAnI zokanA vArAnA divase pote potAnA patine bhogave to bIje aticAra paNa strIne saMbhave che. eka strIne paNa pAMca aticAro saMbhave che. e ja pramANe svadArA saMtoSIne paNa bhADuM vagere TharAvelI vezyA vagerene teTalA vakhata pUratI potAnI svatrI gaNIne gamana kare, to bIjA aticAra saMbhave che ane anAbhogAdikathI ajANatAM kanyA, vidhavA vagere gamana thaI jAya, to pahelo aticAra paNa svadArA saMtoSIne saMbhave che. sAmAnya rIte zrAvakane vezyAgamanano saMbhava ja na hovo joIe. chatAM dezakALane AzrayIne rAjA, amAtya vagerenI daSTithI tene anAcAra rUpa na gaNAvatAM, aticAra rUpa gaNAvela che. paraMtu kharI rIte svadArA saMtoSI rahevuM, e vadhAre yogya che. temAM paNa ekapatnItva vadhAre uttama che. chatAM puruSane AzrayIne AyamaryAdAmAM ekathI vadhAre strI eka pachI bIjI strI, vezyAgamana e vikalpo levAmAM Ave che. te puruSa jAtinI caMcaLatAne uddezIne rAkhavA paDyA jaNAya che. chatAM temAM paNa tenI aparimita caMcaLatAne saMyamamAM rakhAvavAno uddeza che. vezyAgamananI chUTa rAkhanAra bIjI parastrIothI to virame che, eTalo saMyama pALe che tathA svaTvI sivAyanI kanyA, vidhavAthI aTake che, athavA niyamamAM Ave che. paraMtu je dezamAM A jAtano vratano vicAra ke upadeza nathI, evI prajAo mATe saMyamanI AzA zI ? te apekSAe bhAratanA puruSo vadhAre saMyamI kare che. te mahAna puruSonA AvA vratAdinA upadezanuM pariNAma che. kulIna strIone mATe eka patitva, apunarvivAha, para puruSono sarvathA tyAga vagere je maryAdA rAkhavAmAM AvI che, te strI-jAtinA viziSTa saMyama, saMtati, prajAnI nItirIti, Arya gRhavyavasthA, gRhiNI- vagere tarapha khyAla rAkhIne rAkhavAmAM AvI che. AryaprajAnAM ucca kuTuMbomAM te sahaja rIte barAbara paLAya che. tenI AjubAju vAtAvaraNa paNa tevuM goThavAyela, che. chatAM deza vizeSomAM, mAnavajAti vizeSomAM, vAtAvaraNa, mAnasa baMdhAraNa vagere daSTithI punarvivAha, anekapatitva, parapuruSa atyAga vagere prakAre jovAmAM Ave che. paNa jyAM te cAlatAM hoya tyAM strI jAtinA mAnasika vikAsanA pratipAdaka purAvA nathI. bhAratavarSamAM eka patnIvALA puruSo nathI ema nathI, pharIthI na paraNanArA puruSo nathI hotA ema paNa nathI. jiMdagIbhara brahmacarya pALanAra sAdhu ane sAdhvInA rUpamAM tathA gRhastha strI-puruSomAM paNa ghaNA maLI Ave che. eTale brahmacarya mATenA AdarzothI mAMDIne prajAnA baMdhAraNapUrvakanA niyamone anusaranArA strI-puruSonI sArI saMkhyA maLI zake che. e bIjA dezo karatAM navInatA che. khAnadAna vidhuro yAjajIva saMyama rAkhanArA maLI Ave che. mULathI ja apariNIta chatAM evA ja khAnadAna saMyamI paNa ghaNA maLI Ave che. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 141 sAdhu sAdhvI rUpe svecchAthI brahmacarya pALanAro varga dezamAM sArA pramANamAM maLI rahela hovAthI vidhura ke vidhavAnA mAnasika duHkhanAM atizayokitavALAM bhASaNo prajAnA mAnasane sparzI zakatAM nathI. paraMtu je dezamAM brahmacArI strI-puruSonI saMsthAo nathI tyAM e bhASaNo asarakAraka lAge che. brahmacArIonI Avazyaka saMsthA che e saheje samajAya tema che. rAjyAdi dareka saMsthAmAM koI koI vyakti lAMca lenAra hoya, tethI AkhI saMsthA khoTI TharatI nathI. te pramANe brahmacarya pALanArAonI saMsthA vyaktinA doSathI saMsthAnI jarUriyAta UDI jatI nathI. zrAvaka zrAvikAo sarvathA brahmacarya na pALI zake teoe parva tithio, arihaMta prabhunA kalyANakanA divaso, aThThAIo, moTA parva divaso caudasa vagere divasomAM khAsa brahmacarya pALavuM joIe. gujarAtanA pradezamAM nAnapaNathI yuvaka-yuvatIomAM A rivAja rUDha rUpe jovAmAM Ave che, je IcchavA yogya che. divase to maithunanuM varjana ja Adezya che ane rAtre paNa saMyamapUrvaka niyama karavo joIe. svadArA saMtoSIe paNa varSamAM divasonA khAsa niyamo karI levA joIe. kharI rIte keTaleka aMze zrAvaka zramaNa tulya hovAthI jema bane tema alpa karmabaMdhana thAya tema vartavAno zAstrakArono upadeza che. jyAM sudhI bhAratamAM sAdhu-sAdhvInI brahmacarya pALanArI saMsthAo potAnI vegavaMtI kArakirdI dharAvaze, vrato, niyamo, brahmacarya ane saMyamanA jAhera upadezo Apaze, te pALanArAonI saMkhyA kAyama rahyA karaze, tyAM sudhI prajAnuM cAritrabaLa naitikabaLa DhIluM thavAno saMbhava nathI. paraMtu Arya bhAvanAo ane tenA jIvananI phUlagUMthaNIne na samajanAra paradezanA vicArakonA vicArone uchInA laI paradezIonA vicAronA anuyAyI A dezanA ApaNA ja bhAIo ApaNA samAjamAM aneka prakAranA sAhitya dvArA phelAve che. amArI samaja pramANe evAM citro, pustako, vartamAnapatro, evI carcAo khAnadAna kuTuMbanA lokoe potAnA gharamAM ghAlavI nahIM joIe. temaja tevI havA paNa potAnA gharamAM pesavA na devI, keTalAka davA vecavAvALA evAM citro, varNanovALAM pustako phelAve che, tene hAtha paNa na aDakAvo ane banI zake to jJAnanI AzAtanA na thAya tevI rIte tevAM sAdhano adazya karI prajAmAM phelAto ayogya cepa rokavo joIe. keTalIka carcAo gharane oTale paNa na thavA devI. nATaka sinemAnA cepathI jema bane tema UcharatI prajAne bacAvavI. chatAM A tattvo A jamAnAmAM potAnuM kAma karI rahyA che eTalI prajAnI nIti ane Arogya bagaDyAM che. A vrata para prajAnI nItino AdhAra hovAthI te viSe kaMIka vigatavAra vicAra karIne jaina daSTithI prajAne yogya mArga batAvavA prayatna karela che. temAM hakIkatathI ke zAstrothI viruddha kAMI paNa lakhAyA viSe micchAmi dukaka daIe chIe. A viSaya ghaNo gaMbhIra ane komaLa che. tenI carcA bahu ja maryAdAmAM rahIne karavI paDe che. saheja cUke to kaMIkanI jiMdagI kharAba thaI jAya ne kuTuMbo pAyamAla thAya tathA pratiSThA dhULadhANI thAya, arthamAMthI anartha na thavo joIe. ame cetavIe chIe Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 paMca pratikramaNa sUtro ke-AjakAlanuM vilAsI vAtAvaraNa aneka rIte ApaNI prajAnuM naitika baLa zithila karI rahela che. tethI pUrepUrA sAvaceta rahevAnI jarUra che. bIjA dezonI apekSAe ApaNA dezanI prajAnI nItirIti vadhAre daDha che. eTalI ja A prajAnI haja zobhA che. tethI ja haja bhAratanI prajA bIjI karatAM AgaLa che. paraMtu have te dezo AgaLa vadhI potAnI nItirIti sudhAravAnI zarUAta karavA lAgyA che. paraMtu bhale kare, tyAMnA prathamanA rItarivAjano cepa ahIM lAgato jAya che ane ApaNI prajA yogya mArgethI khasatI jAya che. tyAMnA rItarivAja ahIM dAkhala thatA jAya che ane ahIMnA tyAM dAkhala thatA jAya che, e khoTuM che. ahIMnA tyAM dAkhala thAya, temaja temanA sArA ahIM dAkhala thAya tenI sAme vAMdho na laIe. paNa temanA kharAba rivAje dAkhala thAya te koI rIte yogya nathI. 5 pAMcamA sthUla parigrahavrata ane tenA aticAronuM pratikramaNa zabdArtha :- Itto e pachI. ANuvrae aNuvratamAM. akhasayaMmi aprazasta bhAva chatAM. parimANa paricchee=parimANa(pramANa)no paricchedabhaMga thavAthI. dhANadhanna dhanadhAnya. khitta-vattha kSetra, vAstu, makAna. rUpUsuvanne rUpuM ane sonuM. kuvica-parimANe kukhya parimANa. kukhaeTale sonA rUpA sivAyanI dhAtuo rAcaracIlAM (pharnicara) vagerenuM pramANa. dupae dvipada-nokara cAkara. caumpayammicatuSpAda, gAya, hAthI, ghoDA, vagere pazuo. itto aNuvrae paMcamarmoi Ayariyamapa-satyammiA parimANaparicchee-itya pamAyakha-saMgeNaM 1LA ghaNa-dhanadegdegkhitta-vatyu, "rUppa-suvane akuriaparimANe' ! dupae caupUmi -paDikame desi sabaMKI18 e pachI pAMcamA aNuvrata viSayaka AcaraNA thAya che. emAM pramAdanA prasaMge aprazasta bhAva thavAthI parimANapramANa)no pariccheda'bhaMga thavAthI dhana-dhAnya, kSetra-gharadeg, rUpuM-sonuM', rAcaracIluM, ane be pagA" tathA copagAMpanA parimANamAM"[je aticAra lAgyo hoya] divasa saMbaMdhI ti"sarvanuM pratikamaNa karuM chuM. 17-18. vizeSArtha:- parigraha be prakAranA che. bAhya ane Abhyantara. bAhya - dhanya dhAnyAdi. AbhattararAgadveSAdi. athavA sacitta ane acitta e be prakAra paNa che. sacitta - dAsa-dAsI, gAya, bheMsa, hAthI, ghoDo vagere. acitta - sonuM, rUpuM, makAna vagere. [athavA bIjI rIte paNa be prakArano parigraha che. vArasAthI prApta ane svopArjita.] munirAjo dhArmika upakaraNo sivAya kazo parigraha rAkhatA nathI. tethI teone parigrahanA sarvathA Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro tyAganuM mahAvrata hoya che. parigraha eTale mUrchA mamatvabuddhi, jo ke koI munimahArAjAonAM pustako, upakaraNo vagere upara mamatva buddhi jovAmAM AvatI hoya, teTalA uparathI teonA mahAvratane vAMdho Avato nathI. duniyAmAM jema milakata ane tenI mAlikI hoya che, tevI koi paNa cIja ke milakatane temanI mAlikI nathI hotI, eTale teonuM mahAvrata barAbara sacavAya ja che. pustako vagere upara mamatva jovAmAM Ave, to temAM paNa vicAravAnuM che ke, pustako e munirAjone cAritra-ArAdhanAmAM moTAmAM moTI sahAyaka vastu che, tethI teo teno saMgraha kare, paNa te mamatvabuddhi na gaNAya. e gaNAya che saMghanI vastu pote ja vAMce, bIjAne na Ape, ziSyAdikane mAtra Ape, e vagere saMghanI vastuno upayoga kone karavA Apavo ke na Apavo ? te lAbhAlAbhanI dRSTithI vicAravAnuM teone che. barAbara sAcavavA, AzAtanA thavA na devI, ayogyanA hAthamAM na jAya, pote kareluM TippaNa sudhArAvadhArA vagerenI potAne jarUra paDe tyAre pote upayoga karI zake, barAbara sArasaMbhALa rAkhI zake, vagere. jJAnanI anAzAtanA, potAnI sagavaDa, ane ayogyanA hAthamAM jaI banatA sudhI durupayoga na thAya, mATe teo je keTalIka kALajI dharAve che, temAM mamatva na gaNAya. te pustako vagere potAnA ziSyone ja Ape vageremAM paNa mamatva nathI. paraMtu jo rItasara tenA upara potAnI mAlikI TharAve, ane sAMsArika mAlikI hakakanA niyamo lAgu karI aMgata jarUriyAta mATe vece, to parigraha-vratano bhaMga thAya che. 143 tevI ja rIte upakaraNo gRhastho pAsethI meLavyAM che, mATe tenI pUrI sAra-saMbhALa rAkhe, ghaTato ane saMyamathI upayoga kare, vagere sAdhujIvananI dRSTithI yogya che. joke munirAjo paNa haju sAdhaka dazAmAM che, siddha dazAmAM nathI e cokakasa che. chatAM kaMIka mamatva vyaktivizeSamAM jaNAya, to teTalA parathI teonA mahAvratane vAMdho Avato nathI. mahAvrato mULa guNo che, ane te sivAyanA bIjA guNo uttara guNo che. teoe dunyavI tamAma saMbaMdho, sukha sagavaDo, ArAmo, mojazokha, strIparivAra, ghara, milakata, sonuM, rUpuM, mAna, vagere choDela che. tethI mULa guNa barAbara sacavAya che. upakaraNAdi upara sAmAnya mamatva e uttara guNamAM khAmI gaNAya, paNa guNa akhaMDa rahe che. mAtra pAse paisA, milakata ke nANAnA vyavahAranAM sAdhano rAkhe, to mULa guNamAM khAmI gaNAya. paraMtu dhArmika hetuosara munirAjonA upadezathI phaMDa ekatra thAya, ke koI rakama ApI khAtuM kADhI tenI sAthe teonuM nAma joDAya, tethI teonA vratane bAdha Avato nathI, chatAM keTalAka evA prasaMgo paNa hoya che ke-daherAsara vagerenI milakata sacavAtI na hoya tene upaghAta lAge tema hoya, teno hisAba barAbara raheto na hoya, tevA saMjogomAM te paisA hAtha karI levAnI jarUra hoya, vagere kaTokaTInA prasaMgomAM munimahArAjane paisAne aDavuM paDe, to temAM tenA mahAvratane jarApaNa bAdha Avato nathI. mULa guNa, ane uttara guNa jALavavAnI apekSA sAthe mamatvabhAva eTale ke mUrchAnI pariNati na hoya, to mahAvratane hAni pahoMcatI ja nathI. zrAvako A rIte sarvathA parigrahanA tyAganuM mahAvrata laI zakatA nathI, paraMtu parigrahanI mamatAne maryAdA nathI, tenI maryAdA karavAthI dezathI paNa parigrahanA tyAganuM vrata sAcavI zake che. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 paMca pratikramaNa sUtro gRhasthone be prakAranI milakata hoya che, eka kuTuMbanI vArasAthI cAlI AvatI milakata ane bIjI svopArjita milakta. vArasAnI milakata e kuTuMbanI milakata che. gRhastha kharI rIte vArasAnI milakatano vahIvaTakartA che. temaNe potAno kharca svopArjita milakatamAMthI karavo joIe. puruSArthI gRhastha mATe zAstrakAronI AvI bhalAmaNa che. chatAM a95puruSArthI, rogI, apaMga, vagere prakArano vArasadAra vArasAnI milakatamAMthI kharca kare to te khoTuM nathI. kema ke-vArasAnI milakatanI rakSAnuM mukhya prayojana e paNa che. uparAMta, kuTuMbanI AbarU, zAkha, samajamAM mobho vagere ekasarakhA peDhI dara peDhI jaLavAI rahe, sthAvara milakato akhaMDa jaLavAI rahe, ane Arya kuTuMba tUTe nahIM, tenA saMskAranI paraMparA akhaMDa cAle, mATe paNa vArasAnI milakatonI barAbara rakSA karavAnI bhalAmaNa karavAmAM AvI che. te kuTuMbamAMthI bhaviSyamAM paNa koI yogya puruSo pAke, tethI dharma-maryAdAne sAro Teko maLe paraMtu koI brahmacArI puruSa pAke, athavA tyAgI thaI jAya, to te vArasanI milakata paNa dharmakSetromAM yojI zake. paraMtu vArasAnI milakata sAcavavA khAtara brahmacArI ke tyAgI na thaI zake - ema samajavAnuM nathI. je te brahmacArI ke tyAgI na thAya to ja pachI teNe vArasAnI milakata bhaviSyanI prajA mATe, kuTuMbanI pratiSThA mATe bacAvI rAkhavAnI pharaja bajAvavI ja joIe, e Azaya che. ane e ja AzayamAM "gapuraNa vinati,'' vagere laukika vAkayo samajavAnAM che. eTale ke tyAgI ke brahmacArI na thAya to, Arya kuTuMbano uttama vAraso AgaLa laMbAvavA gRhasthane saMtAnanI AvazyakatA che. anArya saMtAno jagatamAM vadhe, to paNa AryamaryAdAne nukasAna che. ane je Arya gRhastha tyAgI ke brahmacArI thAya, to tethI ja Arya maryAdAne ghaNo ja vega maLe che. eTale pachI tene saMtAnotpattinI AvazyakatA rahetI nathI. vaLI tenuM vArasAnuM dhana dharmakSetromAM viniyojita thatuM hovAthI paNa dharmamArgane ghaNo ja vega maLe che. bIjI eka evI paNa daSTi che ke-Arya gRhasthanI tamAma milakata ane dhanasaMcaya kevaLa AyamaryAdAnA rakSaNapUrvaka dharma khAtara ja che. eTale ke e badhuM dharmanuM ja che. eTale ke deva, guru ane dharma e traNa mULa tattvonI ja e milakata che. pote temAMthI navuM utpanna karIne nirvAha calAve ane bAkInuM tenI khAtara ja rahyuM, eTale ke pote dharmadhanano TrasTI ja che. temAMthI eka pAI paNa Arogya raste, vadhAre paDatI, vAparavAnI tene chUTa nathI. vArasadArone paNa dharmamArganA pravartana, rakSA, pracAra mATe ja soMpI javAnI che. vArasadAra bIjA jIvo paNa e dhananA saMparkamAMthI dharma ArAdhe evo temAM Azaya che. evI ja rIte dhaMdhA, dhaMdhAnAM sAdhano dhaMdhAnI jAherAta, dhaMdhAnuM jJAna paNa vArase Ave che. ane te sthAyitatva paNa uttarottara vArasAmAM laMbAvavuM joIe. dhaMdho paNa kuTuMbanI milakata che jethI AryasaMtAnonI ghaNI hADamArI ochI thAya che. AjakAla AryaprajAnA keTalAka sthAyI dhaMdhA tUTI gayA che. tethI loko bIje dhaMdhe caDatA jAya che. temAM paisA sArA maLe che. paraMtu Akhara moTuM nukasAna che. navA dhaMdhA peDhI darapeDhI UtaratA nathI. eTale ghaNAkharA dhaMdhAo paradezIonA hAthamAM gayA pachI bhaviSyanA vArasadAronA hAthamAM eka paNa dhaMdho AvI zakaze ke kema ? e saMzaya che. dara vakhate navI mahenata, navAM sAdhano, navI taiyArI, navuM jJAna saMpAdana karavuM, vagere muzkelIo Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 145 bhAvi prajAne vadhatI javAnI. mATe-hAla maLatuM vadhAre dhana bhaviSyamAM nukasAnakAraka nIvaDaze. ghaNAM AryasaMtAno bhaviSyamAM taddana dhaMdhArahita thaI jaze. A daSTithI ochI AvakavALo chatAM je vaMzavArasAno dhaMdho TakAvI rahela haze, te pariNAme AgaLa che, ema samajavAnuM che. gRhastha vArasAnI milakatanuM paNa pramANa nakakI karI laI svopArjita milakatanuM paNa pramANa karI gurumahArAja pAse vrata levuM joIe jethI AkAza jevaDI aparimita IcchAzakita para saMyama AvavAthI ArAdhaka thavAya che. vArasAnI milakata na hoya, to paNa parimANa karI levuM. jema jema lAbha maLato jAya, tema tema lobha vadhato jAya che. Avo lobhano svabhAva che. mATe tene maryAdita karI levo e A vratanuM mukhya pariNAma che. lobha sarva doSonuM mULa che, ane te A rIte maryAdAmAM AvatAM bIjA doSo paNa maryAdAmAM Ave che. zrI bhadrabAhu svAmikRta dazavaikAlika niryuktimAM sAmAnyathI 6 prakArano ane tenA bhedonI apekSAe cosaTha prakArano parigraha batAvyo che. tenuM yathAzakti pramANa karI levuM joIe. cha prakAra : dhAnya, ratna, sthAvara, dvipada, catuSpada, ku. dhAnya : 24 prakAranA. ratna - 24 prakAranA. sthAvara - 3 prakAranuM. dvipada : be prakAranuM. catuSpada - 10 prakAranuM. A 64 prakArano parigraha gAthAmAM batAvelA nava prakAramAM samAveza pAme che. te nava prakAra vistArathI samajAvIzuM. dhana : 1. gaNima. 2. dharima. 3. meya, ane 4. pArichedya, nALiyera vagere gaNatarIthI goLa vagere tolathI, ghI-tela vagere mApAthI ane kapaDAM, lAkaDAM vagere gaja vagerethI bharIne, levAya devAya che. dhAnya : 24 prakAranAM. 17 prakAranAM, tathA te te dezamAM prasiddha bIjAM ghaNAM prakAranAM che. ghauM, cokhA, juvAra, majura, maga, vAla, kodravA, baMTI, kAMga, caNA, aDada, java, tuvera, kaLathI, aLasI, sINo, cAvala, sAThI, coLA, aNuka, kALA caNA, maTha, goLa caNA, vaTANA, tala, bAjarI vagere vagere. kSetra : khetaro. 1. kUvAnA pANIthI jemAM pakavAya, te setu khetara. 2. varasAdathI jemAM pAke te ketu khetara. ane 3. bannethI pAke te ubhaya khetara. vAstu : ghara, gAma vagere 1. bhoyaruM, 2. meDIvALuM, 3. bhoMyarA upara ghara. ema traNa prakAranuM ghara hoya che. rUkha - suvarNa: rUpuM ane sonuM, prasiddha ja che. kukhya : sonA rUpA sivAyanI dhAtuonAM vAsaNo vagere, tathA mATI ane lAkaDAM vagerenA gharamAM vaparAtAM rAcaracIlAM. Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 paMca pratikramaNa sUtro dvipada - strI, nokara-cAkara, cAkaraDI, dAsa-dAsI, vagere manuSyo. haMsa, mora, vagere pakSIo. catuSpada - hAthI ghoDA, gAya, baLada, UMTa vagere pazuo. aticAronI samaja 1. dhana-dhAnyaprANAtikamANa aticAra : potAne dhanadhAnya keTaluM rAkhavAnI IcchA che ? e nirNaya karI tenuM je pramANa karyuM hoya, temAM vakhata jatAM tenA karatAM vadhAro thavAthI pramANa karatAM vadhAre rAkhe to aticAra lAge. potAnA pramANa pUratuM dhanadhAnya gharamAM hoya, ane leNadAra pAsethI Ave to vadhI jAya tema hoya, to leNadAra pAsethI na letAM tenA ghera ja rAkhI mUke, sAro bhAva Ave, eTale parabAruM vecI nAMkhe. athavA koThI dhAnya rAkhavuM, ke amuka kothaLI rUpiyA rAkhavA evuM parimANa karyuM hoya, ne te koThIo moTI karAve, kothaLIo moTI karAve, ke nANAMno bhaMDAra moTo karAve vagere rIte aticAra lAge che. 2. kSetra-vAstunA pramANatikrama aticAra : judAM judAM khetaranI vADo kADhI nAMkhIne eka karAvI nAMkhI saMkhyA ochI karI nAMkhe, temaja ghaNAM ghara bheLavIne eka ghara karI nAMkhe ane ema karIne vrata pALe, paNa temAM aticAra to gaNAya ja. 3. suvarNa-rUkha pramANatikrama aticAra : pramANa karatAM vadhAre hoya, te strI ke putranA nAma para caDAvI de, ke potAnI strI ke putrane ApI de, tethI aticAra lAge. 4. kukhya-pramANAsikama aticAra - kukhya : eTale gharano sAmAna. nAnA thALanA moTA thALa karAvIne saMkhyA ochI karI nAMkhe, vagere rIte A aticAra lAge che. 5. dvipada-catuSpada pramANatikrama aticAra : garbhamAM rahelAonI gaNatarI na karIne saMkhyAno niyama jALave, athavA dhanadhAnya, kSetra vAstu, dvipada, vagere mATe paNa amuka vakhatanI maryAdA pUrato niyama hoya, ke "amuka vakhata pachI pramANa vadhAravAnuM che, to te vakhate huM kharIdIza, tame bIjAne Apazo nahIM." ema potAnI nizrAnuM karIne rakhAvI mUkavAthI paNa aticAra lAge che. vivekIe jema bane tema saMkSepamAM parigraha parimANa karavuM, evo zAstrakArono Adeza che. chatAM eTaluM manobaLa na hoya, to potAnI IcchA pramANe paNa parimANa to karavuM ja. kemake- potAnI IcchAthI jeTaluM vrata lIdhuM hoya, te pALavuM paNa potAne sulabha thAya che. - gharamAM pAMca rUpiyAnA paNa sAMsA hoya, ane lAkhonA parigraha parimANanA vrata laI bese, temAM vratanuM zuM ? ne tethI phAyado zo ? phAyado e thAya che ke - darekanuM bhAgya ekasarakhuM nathI hotuM. jenA gharamAM Aje pAMca rUpiyA paNa nathI, paNa bhAgya khIle che, tyAre te mahAna samRddhizALI bane che. te vakhate jo pahelAthI vrata Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 147 lIdhuM hoya, to pachI niyamamAM rahevuM ja paDe che. vaLI mANasanI IcchA AkAzanI jema aparimita che, tethI tenuM pramANa karavAthI tene lagatA doSo lAgatA nathI. IcchA para saMyama AvavAthI saMtoSa utpanna thAya che. ane saMtoSa ekaMdara sarva sukhanuM mULa che. kahyuM che ke-kailAsa parvata jevaDA moTA sonA rUpAnA asaMkhya parvato koInI pAse hoya, to paNa lobhiyA mANasane saMtoSa thato ja nathI. kemake AzA tRSNA IcchA AkAza jevaDI anaMta hoya che. mATe IcchA parimANa na karanArane kAMI maryAdA rahetI nathI. tyAre parimANa vrata karanArane maryAdA thAya che. saMtoSa vinA nirvAha pUratuM dhana hoya chatAM ghaNA lobhiyAo aneka kalezo sahana kare che. Icchita dhana maLe, tyAM sudhI duHkhI thAya che. Icchita maLyA pachI IcchA vadhe che, vaLI duHkhI thAya che. maLyA pachI rakSA, kharca karI mojazokhanAM sAdhano meLavavAM, putraputrAdi mATe rAkhavAnI ciMtA, sAcavavAnI ciMtA vagere kAraNothI adhika dhanI adhika du:khI hoya che. pote to potAnA pUratuM ja bhogave che, bAkInuM bIjA mATe bacAve che. ne rAjA ke cora na laI jAya, mATe sAvaceta rahe che. paNa badhI mahenata bIjAnI khAtara ja kare che. mATe saMtoSa rAkhI A vrata levuM, te barAbara pALavuM, vrata barAbara yAda rAkhavuM, temaja avasare avasare temAM saMkSepa karavo. niyama karatAM vadhI jAya to, dharmakAryamAM kharcavuM, paNa dhaMdhA ke gharakharcamAM na vAparavuM, ema karavAthI aticAra lAgato nathI. A vratathI A bhavamAM saMtoSa, sukha, zobhA, pratiSThA, sthiratA, udAra manovRtti vagesno lAbha thAya che, parabhavamAM samRddhi maLe che. lobhathI, athavA vratanI virAdhanAthI dAridraya, daurbhAgya ane durgati maLe che. 6. traNa guNavrato ane tenA aticAronuM pratikramaNa 1. dim parimANa vrata ane tenA aticAronuM pratikramaNa zabdArtha:- gamaNassagamananuM. disAsudizAomAM. uDha UMce. ahe nIce. tirie tirachuM. vahIvRddhi. saIaMtaraddhA smRtyarUMdhAna, bhUlI javuM, vismaraNa hovuM. paDhamammi pahelA. guNavae guNavattA. niMde niMdA karuM chuM. 'gamaNassa ya parimANe, "disAsu-uDaDha ahea 'tirie A "vaDaDhI"saI antaraddhA, paDhamammi guNavyae nido/1lA gamananA pariNAmarUpa pahelA guNavatamAM Urdhva, adho ane tirachI dizAomAM Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 paMca pratikramaNa sUtro vidhAre gamananI eka taraphI vadhArAnI,deg[ane vratanA pramANanI zaratacUkanI niMdA karuM chuM. 19. vizeSArtha :- pAMca aNuvrato levA chatAM dhaMdhA vagere kAmane aMge mANasa kayAM kayAM nathI jato ? jyAM tyAM pharIne kaSTo veThe che; ane aneka sArA narasA saMjogomAM Ave che, tethI temAM paNa saMyama lAvavAne zAstrakAroe guNavrato batAvyAM che. temAM kSetranuM parimANa bAMdhavAthI hiMsAdika ghaNA saMjogomAMthI mANase bacI jAya che. tethI cAra dizAo, tathA nIce ane upara ema cha dizAmAM keTalA keTalA gAu sudhI javuM ? teno niyama gRhastha karI levAthI paNa saMyama keLavAya che, ane pAMca aNuvrato pALavAmAM eka jAtanI madada umerAya che. tathA niyamita karelA kSetra sivAyanA caudarAja lokamAM javA AvavAnuM baMdha thavAthI tene lagatA doSo lAgatA nathI ane ghaNA traNa-sthAvara jIvone abhayadAna apAya che, lobharUpI samudranI maryAdA thAya che, mananI vRtti saMtoSI ane AtmAbhimukha rahe che. gRhastha paradeza kheDavo joIe, e vicAro sAmAnya che. saMyama ane vratadhArIne evI jarUra nathI. kAraNa saMjogo vinA rakhaDavuM vAjabI nathI. lAyaka zrAvakane lagabhaga dezavidezano anubhava ane jJAna hoya che, zAstrAdikanI madadathI jJAna karI zake che. AjIvikA vagerenI muzkelI na hoya, to Adeza choDIne javuM e vAjabI nathI. javAthI dharma ane dharmanAM sAdhanothI dUra jaI paDAya che. e moTo geralAbha thAya che. dezavidezanuM jJAna hovuM jarUrI che, paraMtu temAM vinA kAraNa javuM vratadhArIne ucita nathI. A vratanA AcAronI samaja. 1. Urdhva dikparimANAtikrama aticAra : parvatanA zikhara ke jhADa upara ke vimAna vageremAM besIne UMce UDavA vagereno jeTalA gAu ke yojanono je niyama karyo hoya, tethI anAbhoga vagerethI vadhAre UMce javAmAM aticAra lAge che. vAMdaro vagere vastra vagere laI gayela hoya, to te levA pramANathI vadhAre na javAya, paraMtu karelA pramANanI maryAdAmAM nAMkhI de, paDI jAya ke bIjuM koI lAve, to levAmAM vAMdho nahIM. 2. adho dikaparimANIkama aticAra : e ja pramANe jamInanI aMdara, kUvAmAM bhoMyarAmAM, nIce javAmAM je niyama karyo hoya, tenA karatAM anAbhoga vagerethI vadhAre javAyuM hoya, to aticAra lAge che. 3. tirthaka dipha parimANAtikrama aticAra : te ja pramANe pUrva, pazcima, uttara, dakSiNa A cAreya dizAmAM tathA upalakSaNathI IzAna, AgneyI, naiRtya, vAyavya, e cAreya khUNAmAM paNa karelA niyama karatAM anAbhogAdikathI adhika javAyuM hoya, to A aticAra lAge che. pote javAmAM temaja bIjAne mokalavA tathA lAvavAmAM "na karuM, na karAvuM." vagere niyama vALAne aticAra lAge che. paNa "pramANathI adhika gamana na karuM." evA vrata vALAne bIjAne mokalavA tathA bolAvavAmAM aticAra na lAge. paraMtu vratanI alpatAne lIdhe tyAgano lAbha ocho maLe. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 149 4. vRddhi aticAra: eka dizAmAM khAsa kAmane aMge pramANa karatAM vadhAre javuM paDe tema hoya, tyAre, eka dizAnuM pramANa ghaTADIne bIjI dizAnuM pramANa vadhArI nAMkhe. te A eka taraphanI vRddhino aticAra lAge che. 5. RtyantardhAna aticAra : pramAda, gabharATa ke koI evA kAraNathI bhUlI jAya ke "meM so yojananuM pramANa karyuM che ke pacAsa yojananuM ?" te yAda na rahevAthI so yojananuM pramANa karavAvALo paNa pacAsa yojana upara jAya, to aticAra lAge. ane so uparAMta jAya to to bhaMga ja thAya. paraMtu so yojanano niyama karyo hoya, ane baso yAda hoya, to paNa so uparAMta jatAM anAbhogajanya aticAra lAge. karelA pramANathI adhika anAbhogathI javAyuM hoya, tethI je lAbha maLyo hoya, teno tyAga karavo joIe. temaja barAbara samajAya tyAre tyAMthI pAchA pharavuM joIe, to vrata sacavAya. aticAra lAge. paNa bhaMga na gaNAya. bIjo mANasa paNa ApaNA mokalavAthI lAbha meLavI lAvela hoya to teno paNa tyAga karavo joIe. paraMtu tIrthayAtrAdi dharma kArya nimitte pramANa karatAM vadhAre javAmAM vrata bhaMga thato nathI. kAraNa ke vrata mAtra aihika ane sAMsArika kArya nimitte javA AvavAno niyama karavA mATe che. jo ke A aticAra sAmAnya rIte dareka vratamAM saMbhavI zake che. dareka vrata yAda rAkhavA joIe, ne upayoga jAgrata rAkhavo joIe, te ja pramANe A vrata viSe paNa che. paraMtu pAMca aticAronI saMkhyA pUravA A aticAra A vratamAM judo gaNAvyo che. athavA divyAmoha vagere kAraNathI, ghaNe bhAge smRtibhraMza thavAno saMbhava A vratamAM gaNAya, tethI A vratanA aticAra tarIke khAsa gaNAvavAmAM Avela hoya, to paNa yukata jaNAya che. muni mahArAjAone A vrata nathI hotuM, tenuM kAraNa e che ke teone paMca mahAvratamAM sarva saMyama hoya che. chatAM kAMI paNa mana, vacana, kAyAnI pravRtti karavI paDe che, te kevaLa saMyama khAtara ke samiti gupti jALavavA pUrvaka ja thAya che. ane gRhastha to tapelA loDhAnA goLA jevo hoya che, eTale jyAM jAya tyAM kAMIne kAMI AraMbha samAraMbha vagere tenAthI thaI jAya, eTale tene niyamanI khAsa jarUra che. 7. logopabhoga paribhAza 2. guNavrata ane tenA aticAronuM pratikramaNa. zabdArtha :- majjampi mA. masampikamAMsa. purUM puSpa, phalegaphaLa. gaMdhagaddhagaMdha ane mALA. vibhoga-paribhoge upabhoga paribhogamAM. majjammi ya maMsammi ya, puNe a phale a gaMdha-malle ane vibhoga-parIbhoge, bIammi guNavae niMde pAra Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 paMca pratikamaNasUtro madha, mAMsa, phUla, phaLa ane gaMdha-mALA vagere upabhoga-paribhoganA pramANapUrvaka pratyAkhyAna rU5] bIja guNavatamAM dioSa lAgyo hoya, tenI niMdA karuM chuM. 20. vizeSArtha :- A vratanA bhogopabhoga, ane upabhoga-paribhoga e be nAmo zAstramAM jovAmAM Ave che. 1. bhoga - anna, phUlanI mALA vagere eka vAra ke TUMka vakhata sudhI ja bhogavI zakAya, te. 2. upabhoga - vastra, strI, ghara, ghareNAM vagere vAraMvAra bhogavAya te. 1. upabhoga: eTale eka vAra bhogavAya, te. upa zabda eka vAra arthamAM che. athavA aMtara aMtara zarIramAM bhogavAya te upabhoga-AhAradika. 2. paribhoga : vAraMvAra bhogavAya te paribhoga. pari eTale vAraMvAra athavA pari eTale bAhya bhoga. A rIte paNa banneya nAmonuM tAtparya eka ja che. A vratanI maryAdA :- e to samajI ja rAkhavAnuM che ke jaina dharmanI dareka kriyAomAM traNa ratna, cha Avazyaka, ke ahiMsA, saMyama ane tapa e vagere mULa dharmatattvonA baMdhAraNapUrvaka racanA goThavavAmAM AvI hoya che. ane sammacAritra aMzamAM ahiMsA, saMyama ane tapanuM prAdhAnya khAsa jovAmAM Ave che. A daSTithI dharmanI aneka vyAkhyAone gauNa rAkhIne zrI dazavaikAlika sUtramAM dharmanI vyAkhyAmAM akiMsA, saMyama ane tapa jaNAvyAM che. tethI zrAvakanA bAra vrata rUpa cAritra dharmamAM paNa e ja tattva gUMthAyeluM hoya, e svAbhAvika che. tethI A sAtamuM vrata paNa e tattvo upara ja hoya e svAbhAvika che, chatAM AmAM ahiMsA tattvanuM prAdhAnya jaNAya che, eTale pahelA pratane vizeSa pALavA mATe A vratanI yojanA khAsa karIne jaNAya che. anupayogI ke binajarUrI bhogopabhogo vagereno niSedha to anartha daMDa vratathI thaI jAya che. paraMtu jarUrI bhogapabhogamAM paNa jema bane tema ahiMsA saMyama, ane tapa sacavAya mATe A vrata che. eTale sAmAnya rIte jaina gRhasthanAM khAnapAna ane jIvana-vyavahAranAM sAdhano prAsuka, eSaNIya ane nirdoSa hovAM joIe. A vratanI dRSTithI jIvana :- chatAM, sarvathA ema na banI zake to-abhakSya ane sacittano sarvathA tyAga karavo joIe, tema paNa na banI zake tema hoya, to bahu sAvadya-madha, mAMsa, vagere mahAvigaya ane anaMtakAya tathA abhaNyonuM to varjana hovuM joIe. temaja dareka cIjo, acitta ane bhakSyanuM paNa-ke je khAsa vAparavAnI jarUra paDatI hoya, tenuM paNa pramANa karavuM joIe. vizeSamAM kUmatAM chogAM, kasaba vagerethI bharelAM kapaDAM, tathA tevA prakAranA dAgInA, vagere utsAdika kAraNa vinA paheravAM nahi joIe, ke jethI atyanta gRddhi, vilAsitA, chelabaTAupaNuM, aviveka vagere jaNAya. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 151 tevo udbhaTa veza paNa zrAvaka zrAvikAe dhAraNa karavo na joIe. te ja pramANe phATelAM, tUTelAM, melAM, beDoLa veza paNa dhAraNa karavo na joIe; paraMtu potAnuM kuLa, vaibhava, ummara, nivAsasthAna, vagerene anusarIne ucita veSamAM paNa yogya pramANa karI saMyama rAkhavA sudhInI zrI zAstrakAronI zrAvaka zrAvikAne bhalAmaNa che. tathA dAtaNa, zarIrane copaDavAnA tela vagere dravyo, snAna, vastra, vilepana, dAgInA, phaLa, phUla, attara, Asana, pathArI, makAna vagere; tathA khAvAnA padArtho-bhAta, dALa, roTalI, roTalA, zAka, khAMDa, vagere AhAra, pANI, svAdima, ane khAdima cIjomAMnI jeno tyAga na karI zakAya, tenuM tenuM vigatavAra pramANa karavuM joIe, ane pramANa sivAyanI vastuono to tyAga ja joIe. AjIvikA mATe dhaMdho to karavo paDe, paraMtu dhaMdhAomAM paNa jema bane tema alpa pApAraMbhavALo dhaMdho karavo joIe. potAnA kuTuMbanA bharaNapoSaNa tathA kuTuMbanI AbarUne anusarIne yogya karakasarathI yogya kharca nabhI zake teTaluM ja utpanna thAya, to paNa banatA sudhI alpa AraMbhavALo uttama dhaMdho zodhavo joIe. evo dhaMdho na maLe to paNa vivekI loko niMdA kare tevA tathA dArU vecavo vagere prakArano halako dhaMdho to na karavo. ane je dhaMdhA karavAno potAne mATe saMbhava na hoya, tenuM paNa pramANa to karI levuM. tema ja gharanA rojanAM strIonAM kAmo jevuM ke-daLavuM, khAMDavuM, dhoLavuM, lIMpavuM vagere paNa parva tithiomAM strIoe baMdha karavAM joIe; ekaMdare tenuM paNa pramANa karavuM joIe, tathA khAnapAnanI cIjo kevI rIte mUkavI ? kayAM mUkavI tenuM rakSaNa kema karavuM? te bagaDe nahIM, tenAthI jIvajaMtu mare nahIM, temAM jIvajaMtu paDe nahIM, tene kADhavAmAM, nAMkhavAmAM, vAparavAmAM jIvajaMtu mare nahIM. kADhatAM ghI DhoLAya, goLanI kaNIo paDe, khAMDa verAya, to kIDIo thAya. ghI telanAM vAsaNa ughADAM rahe to temAM udara garoLI vagere paDe. theMka, lIMTa upara mAkhI bese, gharamAM maMkoDA thAya, kapaDAM rakhaDatAM rahevAthI melA thAya, tene dhovAno kharca tathA vakhata lAge ane kriyA lAge. anAja, kariyANAM kayAre kharIdavAM ? kema sAcavavAM ? vagere A vratamAM jIvanavyavahArane lagatuM ghaNuM dhyAna ApavAnuM che. keTalIka cIjo vinA calAvavuM, nakAmI jarUriyAta vadhArI na devI, jema bane tema sAdA jIvanathI calAvavuM. khAvApIvAmAM ghaNAM dravyo na vAparavAM joIe, ochAthI sArI rIte cAlI zake, tethI Arogya sAruM rahe che. kharIdI, sAcavaNa, vaparAza, levaDadevaDa, vageremAM ghaNI ja saMbhALa rAkhavAnI hoya che. sAmAnya rIte zrAvake kadI na vAparavAnI aneka cIjono to tyAga ja karavo joIe. ane chUTI rAkhelI hoya, teno paNa Rtu vizeSamAM tyAga karavo joIe. tema chatAM hamezanI vAparavAnI bAkI rahe, tene mATe paNa cauda niyama dhArIne rojano hisAba roja nakakI karI levo joIe. ATalI hada sudhI A vratanI maryAdA che. cauda niyamo pAchaLa samajAvyA che. jema khAnapAna ane gharanA vyavahAramAM A vratane lIdhe ghaNI ja sAvacetI rAkhavAnI che, temaja vepAra-dhaMdhAmAM paNa yatanA, dIrdhadaSTi, sAvacetI, sArasaMbhALa vagere paNa rAkhavAnAM che. te sivAya, musApharI, UThavuM, besavuM, AhAra, nihAra, javuM, ApavuM, vAtacIta vageremAM paNa amuka Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 paMca pratikramaNa sUtro prakArano viveka A vratanI maryAdAmAM AvI jAya che. gharamAM, gharakAmamAM, dhaMdhAmAM ane anyatra paNa je aneka prakArano viveka zrAvakoe ane zrAvikAoe rAkhavAnI jarUrI che, te saghaLuM A vratanI maryAdAmAM Ave che. dhaMdhAonI maryAdA :- zrAvake niravadya dhaMdho karavo joIe. AjIvikAdi mATe dhana upArjana karavA je prayatna karavA, te dhaMdho kahevAya che. dhaMdhAnA aneka prakAra che, ane dareka prakAramAM paNa aneka peTA bhedo hoya che. dhaMdhAmAM javAbadArI hoya che, thoDI ghaNI sAvadhatA rAkhavAnI hoya che, paraMtu parAzaya ke bhIkha mAMgavA vageremAM javAbadArI tathA sAvadhatA ochA gaNAya, chatAM te zrAvakane sarvathA varyuM che. "anukaMpA karavI, paNa pote anukaMpya na thavuM joIe." nokarImAM javAbadArI svataMtra dhaMdhA karatAM ochI ja hoya che, lAbha-hAninI javAbadArI svataMtra dhaMdhAdArIne ja hoya che. tethI moTI nokarI karatAM paNa nAnA dhaMdhAmAM puruSArtha vadhAre joIe chIe. ane zrAvaka puruSArtha karIne roTalo khAnAra hovo joIe. tethI jyAM sudhI banI zake tyAM sudhI zrAvake koI paNa dhaMdho pasaMda karavo joIe. ane temAM paNa jema bane tema uttama dhaMdho hAtha karavo joIe. keTalAMka varSo pUrve evA paNa zrAvako hatA ke amuka eka dhaMdho pasaMda karIne temAM ja yathAyogya mahenata karI potAnuM vArSika kharca meLavI letA hatA, ane temAM saMtoSa rAkhatA hatA. pote je dhaMdho pasaMda karyo hoya, tenA grAhakonI vArSika saMkhyA nakakI karI rAkhI hoya, potAno napha amuka pramANamAM nakakI karI rAkhyo hoya, tevA pramANamAM lagabhaga potAne jarUrI kharca maLI rahe, ane niyata napho hovAthI lokone paNa chetaravA vagereno bhaya nahIM. AvA paNa vratadhArI zrAvako najIkanA bhUtakALamAM hatA, ane Aje paNa koI koI che. amuka pramANamAM milakata thayA pachI, temaja putrAdika kamAvA lAgyA pachI dhaMdho baMdha karIne nivRtti laI dharmArAdhana karanArA hatA ane Aje paNa che. A vratadhArI zrAvaka ghaNuM dhana pedA na karatAM nivRtti rAkhI paropakAra ke dharma-dhyAnamAM rahe, tethI loka lokottara banneya daSTithI IcchavA yogya che. paraMtu, jeo evA tyAgI nathI, teoe paNa yathAzakti parigraha parimANa sAthe AraMbha parigrahamAM saMyama to rAkhavo ja joIe. ema paNa je nathI rAkhI zakatA, tevA zrAvakoe dhaMdhAnI harIphAImAM bIjAthI pAchaLa to na ja paDavuM joIe. vratadhArI tyAgI zrAvakane lagabhaga harIphAI jevuM hoya nahIM, teno tene svecchAthI tyAga hovAthI harIphAImAM na paDe, temAM puruSArthanI khAmI paNa na gaNAya. paraMtu vratadhArI na hoya, tevA zrAvako harIphonI harIphAImAM pAchaLa paDe, to puruSArthanI khAmI gaNAya, ane temAM pariNAme aMzata: samyagudarzanazuddhimAM kSati paDavA saMbhava gaNAya. zrAvaka yAcaka vRttinA dhaMdhAnI manathI svapneya kalpanA na kare. temaja bIjAnA Azraya nIce rahI oziyALA roTalA khAvAnuM paNa pasaMda na kare, potAnA sagAbhAIne tyAM svamAnapUrvaka roja jamavA jAya, paraMtu svamAna vinA "haze ApaNo nAno bhAI che, bhale bicAro jamI jAya." bicArA tarIke sagA bhAIne tyAM pANI pIvuM paNa hINapata lagADanAruM che, mATe varSa che. chatAM apaMga, azakata Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 153 sthitimAM AMdhaLA, lUlA, laMgaDA tarapha kuTuMbIjano khyAla Ape e teonI pharaja che. paraMtu jema bane tema Azraya na levAnI vyakitanI to pharaja che. chAparuM paDI javA chatAM eka vRddha ane azakata zrAvakano koInI paNa aMta sudhI sevA na levAno dAkhalo amadAvAdamAM najaronajara joyo che. dhArmika khAtAMo calAvavAmAM paNa AzritatAnuM tattva svIkArIne kAma karavA karatAM svAzrayInuM thoDuM paNa kAma ghaNuM kiMmatI gaNAya che. A pustaka chapAvanAra saMsthAnA utpAdaka zeTha NIcaMda suracaMda aneka dhArmika kAryomAM jiMdagIno lagabhaga badho bhAga ApatA hatA. ane ghaNA lAgaNIvALA sadagRhasthoe temanA nAme rakama jamA karAvavAnI IcchA darzAvelI, tyAre teoe cokhkhI nA pADI ane vadhArAmAM kahyuM ke, "maherabAnI karIne have pachI mAre mATe Apa Avo vicAra paNa karazo nahIM. kAraNa ke, tethI huM kAma karato aTakI jaIza ane mArA kAmamAM kazuM tattva nahIM rahe." eTale anukaMpya banavuM ke Azrita thavuM, zrAvaka mATe koI rIte ucita nathI. temaja nokarI karavI te paNa Utarato ja darajajo che. nAnA paNa dhaMdhAthI teno krama ghaNo ja Utarato ane kaniSTha che. have dhaMdhA ane nokarI vacce tathA saTTo dhaMdhA tarIke hAlamAM pracalita che, tene nokarInI upara sthAna ApavuM ke nokarInI nIce ApavuM ? A vicAraNIya prazna che. samaja pramANe saTTAnuM sthAna nokarI karatAM uparanuM yogya lAge che. te nIce pramANe : mAlanuM sATuM e to ApaNA dezamAMye pracalita che. paNa hAla je saTTAnuM svarUpa che te paradezanI AyAta che. teNe ApaNA dezamAM kevI rIte jamAvaTa karI ? teno vicAra karatAM ema samajAyuM che ke dezanA vepArIo ane moTe bhAge jainonA hAthamAM ApaNA dezanA nAnA moTA aneka dhaMdhAo hatA. bhAgye ja koIka dhaMdhA vagaranuM haze. nokarI tathA gumAstI karanAra to bahu ja kavacit saMkhyA hatI, e gumAstI paNa lagabhaga zIkhavA pUratI prAya: hatI. paraMtu, paradezI kaMpanIoe AkhA dezamAM aneka jAtanI lAgavagathI ghaNA vepArI ane dhaMdhA hAtha karyA, eTale anekanA hAthamAMthI dhaMdhA chUTI gayA. temAMnA je garIba hatA te nizALomAM bhaNI nokarIe lAgyA. paNa jemanI pAse mUDI hatI, vepAranI AvaData hatI, dhaMdho teonI pAse na hato. tenI sAme A saTTo, tenA hAthamAMthI dhaMdho gayA pahelAM bAjumAM AvIne beTho hato. ane jAye zeThane vinaMti karato hoya ke "zeTha mAro Azraya lo, huM nyAla karIza." basa, dezamAM vyApakapaNe saTTo zarU thaI gayo. dezIonA hAthamAMthI dhaMdhAo chUTI javAthI hAlanI nokarI ane saTTo, e banneya judA judA svarUpanA tenAM ja pariNAmo che. paisAdAra saTTAmAM dorAyA, ane garIba nokarImAM dorAyA. alabatta, haju dezano keTaloka bhAga mULa dhaMdhA upara che. keTalAka mUDIdAro e paradezI dhaMdhAonI skImamAM bhAga le che, ane keTalAka mUDIdAro saTTAmAM dorAyA che. bhaNelAomAM paNa keTalAka dezottejaka dhaMdhAomAM ane lagabhaga tenI nokarImAM goThavAyA che. A daSTithI navA dhaMdhAmAM goThavAyela che, temAM paNa dezanI Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro prajAnI keTalIka zakitano purAvo to che. saTTAmAM tenA karatAM UtaratI zakitano purAvo che. ane nokarImAM tethI UtaratI dezanI prajAnI zakita che. saMsthAonA alpa mUlye ke maphta sAdhano meLavanAranI tethI UtaratI zakti che. tethI UtaratI anAthAzramo, ane mAMgaNa vRttimAM che. paraMtu nAnA paNa cAlu dhaMdhA TakAvI rahenArAo sauthI AgaLa che, ane temAM paNa uttamottama dhaMdho TakAvI rahelA A dezanA mahAprajAjano sauthI AgaLa che, eTaluM ja nahIM, paNa A jaganA dhaMdhAomAM utkRSTa puruSAthI ane zreSTha prajAjano che. teonI thoDI mUDI ke nAnA dhaMdhAnI paNa A jamAnAnA yAMtrika dhaMdhAothI thayelA abajopatio karatAM tenI mahattA savizeSa che. 154 A daSTithI saTTAnuM sthAna nokarInI uparanA kramamAM nakakI karavuM ucita che. pachI bhalene te moTA rAjyanA dIvAna hoya ke moTA vakIla baeNrisTara ke DaoNkaTara hoya, paNa bhAratanA cAlu nAnA dhaMdhAmAM paNa TakI rahenAranI prajAkIya zakita vadhAre gaNAvI joIe. pachI saTTo ane nokarIne sthAna che. zrAvaka mATe pasaMdagInA dhaMdhA ane zAstrakAronA upadezanI dizA. na zrAvake kevA dhaMdhA pasaMda karavA ? te vicAra paNa zAstrakAroe karelo che, tene anusarIne ame paNa hAlanI paristhitithI thayelA pheraphArane uddezIne te bAbata kaMIka vicAra lakhIe chIe. gAM dhaMdhA keTalA ane kayA kayA che ? ane teno caDato Utarato darajjo kono ? kevo che ? tenuM lisTa ahIM bahu laMbANa thAya mATe nathI ApatA. tyAgapradhAna upadeza ApanAA zAstrakAra bhagavaMtono uddeza zrAvakone dhaMdhA batAvavAno nathI. paNa tyAgamAM na AvI zakanArA jema bane tema alpa pApavALA dhaMdhAmAM puruSArtha karI svAzrayI AjIvikA meLave, UtaratA prakAranA sAvadya dhaMdhAno jema bane tema tyAga sUcavI dharmasAdhanAmAM doravavAno ja uddeza che. zrAvaka sarvavirati dhArI thAya, e jaina zAstrakAronuM sauthI paheluM lakSya hoya che, tenI pradhAnatAmAM bIjuM sarve gauNa ke upekSya ja hoya che. paraMtu sarva tyAganA abhAvamAM dezathI tyAga rAkhe. ane dezathI tyAgane paNa hAni na pahoMce, paraMtu temAM vizeSa ne vizeSa pragati thAya, tevI rIte mArgAnusArI-vyAvahArika jIvanavyavahAra rAkhe. paraMtu vyAvahArika jIvana vyavahAra khAtara dezathI tyAgane jarA paNa AMca AvavA na de. dezathI tyAga khAtara anivArya saMjogomAM vyAvahArika jIvana-vyavahArane AMca AvatI hoya to potAnA baLanA pramANamAM tenI paravA na kare. paraMtu dezathI tyAgI na hoya, ne samyaktva dhArI hoya, teNe dezathI tyAgI thavA prayatna sevavo; paNa tenI azakitamAM samyaktvathI to calita na ja thAya. tyAre paNa vyAvahArika jIvana samyaktva poSaka mArgAnusArI to rAkhe ja. te ja pramANe vaMzavArasAthI jaina dharma pALanAra vyAvahArika samyaktvI paNa mArgAnusAritAthI to na ja cUke. mArgAnusArIpaNuMya jALavavAne azata, sabhya ane pratiSThita dunyavI sagRhasthapaNuM to na ja cUke. te jAtanIye vAstavika azakitamAM AryapaNuM to na ja cUke. eTale mArgAnusArI jaina zrAvake, samyaktvadhArI jaina zrAvake, temaja dezathI tyAgI jaina zrAvake potapotAnI bhUmikAne anusarIne mArgAnusArIpaNuM to rAkhavAnuM ja. Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro eTale jaina gRhasthe AryamaryAdAne ane mArgAnusAritAne anusarIne potAnA vyAvahArika jIvana-vyavahAra rAkhavAno zrI jaina zAstrakArone sammata che. tethI kauTuMbika vyavahAra veza, lagnapaddhati, dhaMdhAmAM AgaLa paDatApaNuM, UMcA prakAranI pratiSThA, AbarUdArapaNuM, Arya maryAdAnA nAnA paNa dhaMdhAne vaLagI rahevuM, kuTuMbano mobho, pUrvajonI pratiSThA, AryaprajAnAM samAjabaMdhAraNo vageremAM, temaja duniyAdArInA bIjA vyAvahArika jIvanamAM zrAvakakulotpannanuM dhoraNa hammeza UMcuM ane AgaLa paDatuM rahevuM joIe ane te sarva Aryatva, mArgAnusAritA, samyaktva, dezathI tyAga, sarvatyAga vagere bhUmikAone poSaka rIte, teonI vizeSa zobhA mATe, temAM AgaLa vadhavAnI bhAvanAthI, zAsana ane dharma vagerenI zobhA mATe, jagat ane bhaviSyanI saMtatimAM e guNo AgaLa vadhe mATe, temaja bIjA bALa jIvone yogya Adarza maLe vagere kAraNo khAtara paNa. AthI ahIM eka carcAno ghaNo ja spaSTa khulAso thaI jAya che ke 1. munimahArAjAo tyAgano ja upadeza ApI zake, paNa sAMsArika upadeza na ApI zake, gRhastha dharmano upadeza Ape, te paNa sarva tyAganI azakitavALAne dezatyAga rUpa gRhastha dharmano upadeza ApI zake. ema eka varganI dalIla che. 155 2. bIjo varga ema kahe che ke- bhagavAne sAdhu dharma ane gRhastha dharma e be dharma upadezyA che. mATe sAdhu mahArAja gRhastha dharmano paNa upadeza ApI zake che. gRhasthapaNuM e pahelI bhUmikA che. temaja gRhastha-dharma barAbara nahIM pALI zakanAra sAdhu dharma barAbara zI rIte pALI zakaze ? mATe pahelI nizALa tarIke teno upadeza Apavo joIe. A prazno che :- tenA khulAsA Ama thaI zake che 1. jaina munimahArAja mukhyapaNe sarvatyAgano ja upadeza Ape. temAM azakata hoya tene dezatyAgano upadeza Ape, temAM aMzakatane samatvano upadeza Ape, temAM azakatane mArgAnusAritA, pratiSThita dunyavI sagRhasthapaNuM AryapaNuM, sabhya mAnavapaNuM, e krame eka ekanI azakitamAM upadezI zake. eTale bIjI taraphathI pazutA, jaMgalI mAnavapaNuM, anAryamAnavapaNuM, apratiSThita prajAjanapaNuM, mArgavimukhatA, mithyAtva, atyAgAvasthA, ane alpa tyAgAvasthAnA tyAgano upadeza pradhAnapaNe hovAthI tyAganA upadezakapaNAne vAMdho Avato nathI. sArAMza ke zrAvaka dIkSA na lai zake, ke brahmacarya na pALI zake, to lagna kare paNa AryamaryAdAne anusarIne, nahIM ke sivila merejane dhoraNe. zrAvaka AraMbhano tyAgI na thaI zake, jo uttama dhaMdho na maLe, to Utarato dhaMdho paNa nachUTake kare. paNa AryamaryAdAne anusarato te dhaMdho hovo ja joIe, pachI kadAca temAM nachUTake karmAdAnanA aMzo paNa AvatA hoya. jema ke anAjano ke khetIno dhaMdho nachUTake karavo. paraMtu, karmAdAna rahita hoya to paNa AryamaryAdAthI viruddhano dhaMdho na karavo vAjabI che. kema ke- pariNAme temAM vizeSa karmAdAna ane mArga lopano saMbhava che. dAkhalA tarIke-beMka maeNnejara ke milasTora maeNnejara thavA karatAM peDhInI Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 paMca pratikramaNa sUtro munImagIrI ke dukAnanI gumAstI sArI. chevaTe pherI paNa sArI. kArakhAnAMomAMthI AvelA ekabaMdha bATalA vecavA karatAM ghera davA banAvI vaidyano dhaMdho sAro. je ke-temAM sIdhI rIte karmAdAna to che. - 2. bIjI tarajJA praznanI dRSTithI - bhagavAne gRhastha dharmano upadeza Apyo che, teno artha e che ke-tyAganA ja deza ane sarva evA be vibhAga pADavAmAM AvyA che. dezatyAgamAM bAra vrato vagereno samAveza thAya che, ane sarva tyAgamAM mahAvratono samAveza thAya che. dezayAgane eTale gRhasthAvasthAmAM rahIne paLAtA tyAgadharmane gRhastha dharma kahyo che. paraMtu gRhasthane karavAnAM tamAma kRtyone gRhastha dharma tarIke kahela nathI. e jAtanA sAMsArika jIvanano samAveza bhagavAne ApelA be prakAranA dharmamAM thato nathI. paraMtu, dezatyAgadharma pALavA sivAyanA dunyavI rIte gRhasthane rahevuM paDe che, e gRhasthAvasthAmAM paNa jema bane tema ucca saMskArI rahevuM, evo khAsa upadeza hovAthI, dezayAga na pALI zake to mahApuruSoe mAnya karelI ziSTatA to jaina zrAvaka na choDe. e jAtano upadeza jaina zAsanamAM aMtargata che. paraMtu pradhAna upadeza to tyAgano ja che jenAthI UMcAmAM UMcA kramano tyAga na thaI zake te kramano tyAga to yathAzakita kare ja, e Azaya che. chatAM UMcA kramanA Adarzone cUkIne, AryamaryAdAne cUkIne, jethI game tevI pratiSThA, ke dunyavI lAbho maLe, teno samAveza Aryatva ke mArgAnusAritA vageremAM nathI thato. kAraNa ke, e sarva Akhare mULa Adarzone nukasAna karanAra hoya che ane pariNAme tyAgadharmane kSati kare che. arthAta, AjanI sudhArelI gaNAtI duniyAnA rastAnI koI paNa nAnI bAbatamAM paNa eka DagaluM AgaLa vadhavuM unmArga to che ja. dAkhalA tarIke :- hAlano chApAno dhaMdho karavA karatAM bhATano dhaMdho sAro, keLavaNI khAtAnA IspekTara thavA karatAM gAmaThI nizALanA mahetAjIno dhaMdho sAro, vakIla thavA karatAM pravAsano dhaMdho sAro. sinemA karatAM bhavAI sArI, chApakhAnuM calAvavA karatAM lahiyAno dhaMdho uttama. relave TikiTa vecavAnI nokarI karatAM gADAkheDuM thavuM sAruM, vagere vagere. A jarA vadhAre sUkSma buddhithI samajavA jevuM che. kone zuM karavuM? kyo dhaMdho karavo ? e potapotAnI IcchA ane saMjogone AdhIna che. paNa ApaNe mATe sArAkhoTAno viveka vicAratAM, je satya bhAsyuM te ame sUcavyuM che. kayuM jIvana zrAvakapaNAnI najIka rahI zake? ane jIvana tyAganI najIka rahI zake ? e daSTithI Aje saTTo karI lAkho kamAI dAna karanAra karatAM gAmaDAmAM pherI karI ATha AnA pedA karI eka paiso ja daherAsaramAM mUkanAra dharmanI vadhAre nikaTa che. alabatta, e ja rIte AyamaryAdA pramANenA goThavAyelA dhaMdhAmAM rahI jhaverAtano dhaMdho karI lAkha pedA karanAra dharmamAM hajAro kharca, te pelA pherIvALAnA paisA karatAM AgaLa Ave, paNa saTTo karI lAkho kamAI kharcanAra karatAM AyamaryAdAnA pherInA dhaMdhAvALo AgaLa samajavo. paraMtu AyamaryAdAnA dhaMdhA tUTatA jatA hoya, temAMthI nIkaLavuM paDatuM hoya, tyAre chevaTe navAmAMthI saTTo, akarmAdAnanA ane alpa AraMbhanA dhaMdhA pasaMda karavA, ane nokarI tathA AzritatAno naMbara Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 157 ghaNo ja Utarato che. saMsthAonAM ane anAthAzramonAM phaMDo ugharAvavAnI nokarI e navI paddhatithI bhIkha mAMgavAnI rIta che, relave DabbAmAM gAvuM, ke svadezanI hilacAlanI gajhalo gAI paiso paiso levo e navA prakAranI bhIkha mAMgavAnI rIta che. anAthAzramo, bAlAzramo, mata ke alpa kharce sAdhano pUrAM pADanArI bIjI chAtrAlaya vagere saMsthAo vagere navA prakAranAM Azrita khAtAMo che. kaMpanInI ke bIjI aneka prakAranI sarviso game teTalA pagAranI hoya, te sarva navA prakAranI gumAstIo che. vakIlAta, vartamAnapatrakAritva vagere navA prakAranA dhaMdhA khavAsa, bhATa vagerenA dhaMdhA jevA che. milamAlika, TIMmara maracanTapaNuM, kolasAnI khANovALApaNuM vagere navA prakAranA karmAdAno che. beMko vagere navA prakAranI zarAphI che. sinemA vagere navA prakAranI bhavAI che. mATe A jamAnAmAM paNa jaina munino upadeza uttarottara nIce nIcenI bhUmikAnA tyAgano ja sUcaka hovo joIe, ane ucca bhUmikAnI azaktimAM nIce nIcenI bhUmikAomAMthI paNa jema bane tema ucca ucca bhUmikAmAM rahevAya, tene mATe makakamatA sUcaka hovo joIe. e ja barAbara zailI saMgata che. banneya praznono javAba A rIte maLI rahe che. AyamaryAdA pramANenI paddhatino gAMdhIvAno dhaMdho karanAra vratadhArI zrAvaka karatAM gADuM hAMkanAra vratadhArI zrAvaka pAchaLa paDe che, ane gADuM hAMkanAra vratadhArI zrAvaka karatAM hAlano sTezanarI vecanAra vratadhArI zrAvaka pAchaLa che. AvA tAratamyanA jJAnane jaina zAstronA upadezamAM sthAna che. paraMtu gRhasthapaNAnA dunyavI jIvananA upadezane jainadharmanA upadezamAM sthAna nathI e spaSTa thAya che, temaja "upara jaNAvelA tAratamyane sthAna nathI. mAtra, samyaktva, dezavirati ane sarvaviratinA upadezane ja sthAna che. bAkInI taratamatA upekSA karavA lAyaka che" ema paNa nathI. eTale gAMdhIno dhaMdho karanAra vratadhArIne ke gADuM hAMkanAra vratadhArIne, gAMdhI ke kheDUta tarIkeno dhaMdho, choDAvI, uparathI dekhAtA mAtra alpa AraMbhanI daSTithI sTezanarI vecanAra tarIke doravavAmAM AyamaryAdAnI bahArano dhaMdho tathA mithyAjJAnanI puSTi vagere aneka doSo temAM vadhAre samAyelA che. Aje A prazno ghaNA gUMcavaNa bharelA thaI paDyA che. dhaMdhAomAM tAratamya daSTithI kone AgaLa ane kone pAchaLanI bhUmikAmAM gaNavA ? e bAbata bahu gUMcavaNa thaI che. tethI upara jaNAvelI dizAthI teno ukela samajI zakAze. sArAMza ke-sarvatyAga ane pachI dezayAgano upadeza sarvane mATe eka sarakho Apavo. paraMtu dezayAgImAM paNa-uparathI alpa tyAga dekhAto hoya, chatAM jemAM Arya maryAdA, mArgAnusAritA, samyakatva vagerenAM tatvo vizeSa hoya, tenA karatAM jemAM deza tyAga vadhAre pramANamAM dekhAto hoya, paNa AyamaryAdAthI, mArgAnusAritA ane tene aMge paNa samyakatva vagerethI vAstavika rIte ghaNe aMze khasI gayela hoya, teno naMbara Utarato gaNavo joIe. aThavADiyAmAM 12 kalAka nokarI karI bAkIno vakhata dharmadhyAnamAM gALatA prophesara karatAM 12 kalAka rojanI nokarI karI eka kalAka dharma dhyAnamAM lagADatA gumAstAne AgaLa gaNavo joIe. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro ane aThavADiyAmAM 12 kalAka ja nokarI karI bAkIno vakhata dharmadhyAnamAM gALanAra AryamaryAdA pramANenA bAhoza gumAstAne to e sauthIye AgaLa gaNavo. mahinAmAM ekAda divasa korTamAM jaI 29 divasa dharmadhyAna karanAra baeNrisTara karatAM 14 kalAka dukAna saMbhALI eka kalAka paNa mAMDamAMDa dharmadhyAnamAM rahenAra AryamaryAdA pramANenA kaNiyAne AgaLa samajavo. ane mahinAmAM eka divasa dukAna saMbhALI 29 divasa dharmadhyAnamAM gALanAra AryamaryAdAnA kaNiyAne e traNeyamAM sauthI AgaLa gaNavo. A tAratamya dareka vyavahAramAM barAbara samajavA mATe ATaluM spaSTa vivecana karavAmAM AvyuM. mATe zrAvake jema bane tema zrAvakapaNAnAM tattvo potAnAmAM vadhAre TakI rahe tevA dhaMdhA pasaMda karavA, te A uparathI khAsa samajavAnuM che. 158 "Aryatva vagere kramasara khIle che, to pUrvanI bhUmikA khIlyA vinA prathamathI ja sarvathA tyAgano upadeza ApavAmAM Ave; to paNa tadyogya pUrva bhUmikAmAMthI pasAra thayA vinA uparanI ucca bhUmikA jIvanamAM baMdhabesatI kevI rIte thaI zake ? mATe prAthamika bhUmikAne yogya upadeza prathama ApI, tenI taiyArI karAvI anukrame AgaLa vadhe, pachI tene sarvavirati vagereno upadeza ApI tadyogya jIvananI tAlIma ApavI, e nyAyasara jaNAya che. bALakane pahelethI UMcAmAM UMcA zAstranA viSayo samajAvavAthI teno kALakSepa karavA jevuM ane UlaTo kaMTALo ApavA jevuM thAya. tethI bALakone prathamathI yogya pAThyapustako dvArA zikSaNa ApI, krame krame TheTha sudhI laI javAmAM Ave che, te ja pramANe jIvanaghaDataranI A bAbatamAM paNa Aryatva, mArgAnusAritA, vagerethI AraMbhIne sarvaviratinA jIvana sudhI pahoMcADavAmAM Ave, to te yogya che. mATe pahelethI ja sarvaviratino upadeza Apavo, e kudaratI krama pramANe jaNAto nathI.'' A praznanA javAbamAM satya khulAso e che ke, ApaNe jeno pUrvajanma ane temAM thayelI pUrva taiyArIone mAnIe chIe. eTale keTalAka jIvo ucca bhUmikAne yogya, ane keTalAka tethI UtaratI UtaratI bhUmikAne yogya taiyArIo karI cUkyA hoya che. eTale jaina muniono vyApaka ane prathama darajjAno jAhera upadeza sarvatyAgano hovo joIe. e upadeza vakhate sarvaviratine yogya bhUmikAnI pUrvabhavanI taiyArIvALA jIvo tarI AvI prathama kheMcAI Ave che. jeTalA kheMcAI na Ave, teTalAnI bhUmikA sarvaviratine yogya nathI, ema nakakI thAya. chatAM temAMnA keTalAka e upadezathI sarvavirati sudhI na pahoMcatAM vacalI koIpaNa bhUmikA sudhI jarUra kheMcAI Ave che. sarvane sarvavirati tarapha kheMcavAmAM Ave, paraMtu keTalAka mAtra kheMcAIne manuSyapaNA sudhI ja Ave, keTalAka sabhya mAnavapaNuM, AryapaNuM vagerethI mAMDI dezavirati sudhInI koI ne koI bhUmikA tarapha kheMcAI Ave. ema dareka potapotAnI pUrva bhUmikA pramANe goThavAI jAya ane AgaLanA bhavo mATe ucca ucca bhUmikAonI taiyArIo kare. sarvavirati na pAmI zakanArAone paNa upadezanAM traNa pariNAma thAya che. eka to potAnI te bhUmikAthI kaMIka ucca bhUmikA upara kheMcANa, bIjuM caDI na zake, to jyAM hoya tyAM sthiratA, ane trIjuM UtaratI bhUmikA upara UtarI to na ja paDAya, tenI sAvacetI. mATe pradhAnapaNe sarvathA tyAganA upadezamAM-sarvatyAganI khAtara ja upara uparanI bhUmikAo upara jIvAno kheMcavAnA uddezanI Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 159 gauNatAmAM bIjA upadezono samAveza thAya che. paNa te gauNa upadeza sarvathA tyAganI nirapekSatAvALo to leza mAtra paNa munirAjothI ApI zakAya ja nahIM. upara batAvelI vyavasthAthI dharma ane tatupoSaka vyavahAramArga, e banneyanI yathArtha rIte vyavasthA sacavAya che. tethI jene upadezamAM koI paNa avyavasthAno saMbhava raheto ja nathI. mAtra dhIraja ane zAMtithI vicArapUrvaka dareka vastusthiti samajavI joIe. A pramANe bhogapabhogavratanI mukhya bhUmikA ane AjIvikA mATe dhaMdhAone lagatI mukhya bhUmikAno A vratane aMge ApaNe ahIM vicAra karyo. have gAthAmAM sUcita padArthonA vizeSa bhAvArtha samajI levAnI jarUra che. gAthAnAM pado viSe vizeSArtha bhogapabhoga yogya aneka vastu hoya che, te dareka gaNAvI zakAya nahIM, paraMtu khAvAmAM taddana tajavA yogya ane bahArathI vAparavAmAM tajavA tathA parimANa karavA yogya aneka cIjonA upalakSaNa rU5 amuka amuka cIje gAthAmAM gaNAvI che. madha, mAMsa, phaLa, keTalAMka phUla, patra vagere aMdara peTamAM khAvApIvAnI cIjonA upalakSaNa rUpa che, ane gaMdha, mALA vagere bahAranA upabhoganI cIjonA upalakSaNa rUpa che. to have khAnapAnamAM zrAvakane tajavA yogya ane pramANa karavA yogya vastuo kaI kaI che ? tenI saMkSipta TIpa ahIM nIce ApIe chIe. cAra mahAvigaI 1. dArU: kASTa ane piSTa [ATA]mAMthI banAvelo, [te uparAMta dezI-vilAyatI, goLa, tADI, drAkSa, mahuDAM vagerenA ghaNI jAtanA dArUo bane che.] te dareka tyAga karavA yogya che. davA tarIke paNa teno upayoga karavA yogya to nathI. pariNAme nukasAna kare che. drAkSAsava vagere Asavo, boLa athANAM, paDatara rakhAtA murabbA, avaleha vageremAM paNa dArUnAM tattvo hoya che. 2. mAMsa : jalacara, sthalacara ane khecara : ema traNa prakAranAM tiryaMconuM prasiddha che. joke manuSyamAMsa khAnArA ane nAnA jIvaDAM khAnArA jaMgalI mANaso duniyAmAM che. athavA cAmaDuM, lohI, ane mAMsa e traNa prakArathI paNa mAMsa traNa prakAranuM che. dArU-mAMsa zrAvakane hameza vaye ja hoya che. tenuM parimANa ja na hoya, paraMtu prathama avasthAmAM mithyAdaSTi rAjA vagere pAchaLathI jainadharma pALe, paNa hamezanA abhyAsathI ekadama choDI na zake, to dhIre dhIre pramANa ghaTADIne taddane choDI na de tyAM sudhI tene mATe pramANa karavAnI chUTI rahe. sAmAnya rIte zrAvakasaMghanA baMdhAraNa tarIke saMghamAM dAkhala koIne paNa dArU-mAMsa tathA bIjA vadhAre halakA prakAranA abhakSya bhakSaNa tathA anaMtakAyono Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 paMca pratikamANasUtro tyAga ja hovo joIe. A jAtanI cAlI AvatI pUrva paripATIthI viruddha koI jAya paNa nahIM. anivArya kAraNa saMjogomAM auSadhopacAra mATe amuka padArtho sevavA paDe te paNa nabaLAI gaNAya che ane te prAyazcitta lAyaka gaNAya che. prathamanI TevavALA sivAyane mATe dArU mAMsa vagere auSadho mATe paNa tAjya ja hoya che. ghaNA jaino evI abhakSya rUpa davAthI sArA thavAne badale duHkha ane maraNa vahorI le che, paNa potAnA dharmane cUkatA nathI. e ja pramANe- 3. madha : mAkhI, kuMta, bhamarAnuM 4. mAkhaNa : gAma, bheMsa, bakarI, gheTI vagerenuM te abhakSya che. kAraNa ke-A cAreya mahAvigaIo kahevAya che. kema ke temAM te ja raMganA jaMtuo hoya che, tenA bhakSaNathI tenI hiMsA thAya che. uparAMta mAkhaNa sivAyanI traNeya vastuo durgacchanIya paNa che, ane prathamanI be to laukika dRSTithI paNa atirliMgha che. madha auSadhAdika kAraNe koI koI vApare che, paraMtu pApabhIruoe na vAparavuM yogya che, mAMkhIonuM ucchiSTa che. bIjuM, vilAyatI davAomAM moTo bhAga dArU ane mAMsanAM tattvovALI davAo hoya che. tema ja sUkI davAomAM paNa prANIjanya ghaNI davAo saMbhavita che. tethI seneToriyamo tathA davAkhAnAomAM ucca kuTuMbanA dezI DaoNkaTaro paNa e davAo vAparatA hoya che, ane "AmAM evuM kAMI nathI" ema kahIne davAo ApyuM jAya che. kAraNa ke, temano abhyAsa e davAono hoya che, daradIno roga maTADavAno dhaMdho karAve che, vilAyatI davAo moTe bhAge prANIjanya hoya che, to keTalIkane bAtala gaNe? IjekSano paNa ghaNAM evAM hoya che. seneToriyamomAM kSaya vagerenA dardIone koDalivara oIla davAmAM, ane IMDAno rasa vagere khorAkamAM Ape che tathA ucca kuTuMbanA mANasone davAmAM bheLavIne ajANatA Ape che. dArU ane spIrITanAM tattvo to lagabhaga davAonA moTA bhAgamAM hoya che. A sthitimAM dhArmika lokoe bahu ja khAtarIpUrvaka vartavAnuM che. joke ghaNA bhAge ApaNA dezanA auSadhopacAra evAM tattvo vinAnA hoya che, to paNa bahAranA zAstra bhaNelA DaoNkTarone lagabhaga tenI mAhitI joIe tevI nathI hotI, eTale teo teno rItasara upayoga karAvI zake nahIM. abhakSya davAo vAparyA vinA marI javAya che. ema mAnavAne kAraNa nathI. zarIranAM tattvo khavAyAM na hoya tyAM sudhI davAo asara kare che, ane khavAyA pachI game tevI kiMmatI davA nakAmI paDe che. zarIranAM tattvo khavAyAM nahIM hoya to dhIraja rAkhavAthI ane yogya khAnapAna rAkhavAthI ApoApa vakhata jatAM rogo maTI jAya che. tema ja kSaya jevA bhayaMkara rogomAM paddhatisara gAyanA ke bakarInA dUdhano upayoga karavAmAM Ave to bacanAra avazya bacI jaI sArA thAya che, ane koDalIvara vagere karatAM uttama asara kare che. nukasAna to temAM che ja nahIM. sArAMza ke-auSadhopacAra khAtara paNa niMdya abhakSya vastuo peTamAM na jAya tenI khAsa sAvacetI dharma pALavAnA khapIoe rAkhavAnI che. eTalI sUcanA basa che. A prasaMge jaNAvavAnuM ke, pUjya munivarone to mAMdA paDavAno saMbhava ja ocho che. kema ke, brahmacarya, tapazcaryA, vihAra - A traNa tattvo bhayaMkaramAM bhayaMkara rogonA mahAna zatruo che. nakhamAMthI Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 161 ye roga kADhI nAMkhe tevA che, zarIranI kAMti vadhAre tevAM adbhuta e sAdhano che. to pachI roga thavAnI to vAta ja zI ? paraMtu, tyAgI munione sAdhaniyama pramANe gocarI levAnI hovAthI vividha prakAranA tIkhA, telavALA, khATA, lUkhA, TADhA, narama, kaThaNa, sUkA ema aneka jAtanA AhAra maLe, tethI AhAraprakriyA barAbara sacavAya nahIM ane ajIrNa thavAthI rogano saMbhava rahe che. athavA anubhavI puruSonuM kahevuM che ke evA mApasara khAdhelA khorAko paNa barAbara pAcana na thAya tyAM sudhI vakhata javA daI pacI gayA pachI kharI bhUkha vakhate pachIno khorAka khAvAmAM Ave. to hajama thaI jaI pariNata thaI gayA pachI kazuM nukasAna karI na zake. chatAM kAMI rahI jAya, to tapazcaryA ane vihAra tene sApha karI nAMkhe che. eTale rogono saMbhava na gaNAya. dAMta, AMkho vagere sApha ane tejasvI rahe. zarIra paNa camakadAra rahe, chatAM je sAdhumunirAjonA hAlamAM zarIra rogI jovAmAM Ave to tenuM kAraNa-pUrvanuM pUratuM pAcana thayA pahelAM tenI upara bIjI vakhata paDe che. ane emane ema vadhAro thatAM pitta vadhI zarIra pILAM paDatAM ajIrNa thavAthI judA judA rogo thAya che. kabajiyAta thaI rogonI zarUAta thAya che, baporanI gocarI pachI sAMjanI gocarI vakhatanuM je aMtara rahe che teTalA vakhatamAM pUrvano AhAra pacAvI zake tevI jaTharAgni bahu thoDAnI hoya che. badhAnI nathI hotI, tethI sAMje pravAhI, halako khorAka sAmAnya mAtrAthI le to bIjA divasanI gocarI pahelAM badhuM yogya ThekANe pahoMcI jAya. e rIte dararoja phAjala na rahe, to thoDo thoDo kacaro bhego thavA na pAme to kadI roga thAya ja nahIM. gupta ajIrNa aneka jAtanA hoya che, tethI bacI javAya che. koI paNa moTo roga nAnA moTA ghaNA rogonA lAMbA vakhatanA saravALAmAMthI ja utpanna thayelo hoya che. A rIte nIrogI zarIrane davAnI jarUra ja nathI paDatI. chatAM zarIrane zAstrakAroe rogAyatane kahyuM che. Rtuo vagerenI viSamatAthI, dezakALanI viSamatAthI, cepanA UDavAnA rogo thavAno saMbhava thaI jAya che, paNa jenA zarIramAM jUnA rogono saMgraha nathI hoto tene vakhata jatAM saheje ja e sarva maTI jAya che. pANInI khADIo pAse paDyA rahenArA khalAsIone paNa maleriyA kAMI asara karatA nathI, kAraNa ke, tenA potAnA zarIramAM jIvanatattvo vadhAre pramANamAM hoya che. roganA cepa phelAvanArA jaMtuone mArI nAMkhavA karatAM prajAnA zarIramAM jIvanatattvo vadhAre sArA pramANamAM TakAvavA e prajAnA Arogyano ukela che. paNa eka tarapha prajAnuM Arogya bagaDatuM jAya tevA AhAra, vihAra, khAnapAna, davAo ane bIjI tarapha rogano phelAvo karanArA jaMtuonA upara Aropa daIne temane mArI nAMkhavA, e banneya kriyA doSamAtra che. jene rogotpAdaka mAnavAmAM Ave che teo paNa kudaratI rIte rogotpAdaka bIjAM tattvonuM bhakSaNa karanArAM hoya che, teonA nAzathI e tattvo vadhAre pramANamAM phelAya che. mATe rogotpAdaka tattvo utpanna na thAya, temaja zarIramAM akhUTa jIvanazakti umerAya e ja prajAnA Arogyano yogya upAya che, jethI sAdhujIvananI pAMca samitio ane bIjI jIvanacaryAo e suMdara tattvothI paNa gUMthAyelI che, pArijhApanikA samiti, eSaNA samiti vagereno vicAra karavAthI A vAta barAbara samajAze. bIjI bAju bahAranI prajAonA AjanA rASTra vidhAtAo potAnI prajAmAM mukhyapaNe jIvatattvo vadhAravA prayatna kare che. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 22 abhakSya 1-5. pAMca uduMbara : vaDa, pIMpaLo, ubaro, pIpara ane kAkoduMbara e pAMcanA phLa, jemAM macchara AkAranA ghaNA sUkSma jIvo hoya che. paMca pratikramaNasUtro 6-9. cAra mahAvigaI : je upara gaNAvI che. temAM jaMtuo utpanna thAya che, ema anya darzanavALA paNa mAne che. 10. hima-barapha : mATI vagerenA mizraNa vinA zuddha akAyarUpa hovAthI akAyanA jIvonI temAM bIjA pANI karatAM vadhAre virAdhanAno saMbhava che. ema TIkAkAra AcArya mahArAja lakhe che. 11. viSa-jhera : maMtra ke auSadhAdikathI teno vega ocho karI nAMkhyo hoya, to paNa te khAvAthI peTamAM rahelA kRmi vagere jIvonI hiMsA thAya che. ane akALe maraNa lAvanAra hovAthI maraNa samaye mahAmoha utpanna thAya che ane ghaNAM karma baMdhAya, mATe teno tyAga karavo joIe. tathA maMtra ke auSadhano prabhAva gayA pachI pAchuM jhera te jhera ja bane che. 12. karA : mATe paNa barapha pramANe samajavuM. jo ke pANImAM paNa asaMkhya akAya jIvo hoya che, paNa pANI vinA nirvAhano saMbhava nathI, chatAM nirvAha karI zakAya to na vAparavuM. paNa pANIne ukALIne acitta paNa karI zakAya, karA-baraphane tema karI na zakAya, tathA karA vagere vinA nirvAha na cAle ema nathI. jo ke zrAvakane to prAsuka-ukALeluM acitta pANI vAparavuM ucita che. 13. sarva prakAranI mATI : peTamAM deDakIo vagere jIvonI utpattinuM kAraNa che ane roga tathA maraNAdinA hetubhUta che. khaDI vagereno paNa tyAga karavo. cUno vagere paNa na khAvo joIe. vadhAre khAvAthI AMtaraDAM khavAI jAya che. mATI khAnArA bhayaMkara rogothI pIDAtA ghaNA jovAmAM Ave che, chevaTe marI paNa jatA jovAmAM Ave che, jo mATI sacitta hoya, to asaMkhya pRthvIkAyanI temAM virAdhanA thAya che. mIThuM tajavAthI nirvAha thato nathI. chatAM tene prabaLa agninA yogathI pAkuM eTale acitta karIne vAparI zakAya che. 14. rAtribhojana : rAtribhojanamAM sva ane para banneya prakAranA jIvonA ghAtano saMbhava che. ajANatAM jhera ke jherI jaMtu khavAI jAya to potAnuM maraNa thAya, ane UDatA jaMtuo paDe tethI rAMdhavA vageremAM bIjA jIvono ghAta thAya. bIjanA zAstrakAroe paNa rAtribhojanamAM annane mAMsa ane pANIne lohInI upamA ApI che, eTale tyAga ja sUcavyo che. rAtre kharI rIte sUryAsta pahelAM be ghaDI pahelAMthI covihAranuM ane na bane to trivihAra, duvihAranuM paccakkhANa karavuM. duvihAranuM paccaphakhANa karavuM. duvihAra vALAne sopArI vagere khAvAnI hoya, te paNa divase tapAsa rAkhavI joIe. temaja pANI paNa jayaNApUrvaka ja vAparavuM. rAtamAM to kAMI vAparavuM nahIM, tathA sUryodaya thayA pachI be ghaDI sudhI paNa kAMI vAparavuM na joIe. paNa sUryAsta pachI ane pahelAM to paccakkhANa karI Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 163 levuM ja joIe, aMdhAruM thaI jAya chatAM zaramathI dIvo karyA vinA jhaTapaTa khAI levAmAM Ave che, tethI trasAdinI hiMsA thavAno saMbhava che, ane na thAya to paNa niyama bhaMga thAya, mAyA mRSAvAda sevAya e vadhArAno doSa sArA ArogyavALAne rAtre tRSA paNa na lAge, vinA kAraNa tRSA lAge te roganI nizAnI che. zuddha jaTharavALAne annanA pAcanathI chUTA paDatA raso pANInI garaja sAre che. 15. bahu bIja : je pratyeka vanaspatikAya phaLomAM paNa ghaNAM bIja hoya, temAM dareka bIjanA dareka jIva hovAthI ghaNI hiMsA thAya, mATe abhakSya gaNAya che. AmAM AvyaMtara paDa vagaranA bIje hoya, tene abhakSya gaNela che, paNa dADama, TIMDorA vagerenA phaLamAM bIjA AtyaMtara paDo hoya che, mATe tene abhakSya gaNavAno vyavahAra nathI. 16. anaMtakAya : tenA bhakSaNathI anaMta jIvonI hiMsA thatI hovAthI te abhakSya gaNAvela che. te AgaLa upara vigatavAra gaNAvIzuM. 17. boLa athANAM : jalebI vagerenA vAzI AthA vagere, jemAM khaTAza utpanna thAya. temAM eka jAtanA jaMtuo utpanna thAya che. lIMbu, bIlA, kerI, guMdA vagerenA tamAma prakAranA athANA traNa divasa uparanA abhakSya gaNAya che. tene traNa divasa kharekharo taDako ApIne vAparavAno rivAja che. 18. gholavaDAM: kAcA dahIMthI meLavelAM vaDAM, ane kAcA dahIMthI mizra karelI dvidaLa paNa abhakSya che, temAM kevaLI gamya sUkSma jaMtuo utpanna thAya che. "je pIlavAthI tela na nIkaLe, te dvidaLa, ane jemAM be phADa hoya chatAM je temAMthI tela nIkaLe to te dvidaLa na gaNAya." 19. vRtAka : kAmavRtti poSaka ane bahu nidrA lAvanAra hovAthI doSa rUpa hovAthI abhakSya che. (tathA bahu bIja paNa che.) 20. ajANyAM phUla phaLa : jenuM nAma ke svarUpa na jANatAM hoIe tevAM phaLa khAvAthI vrata bhaMga thAya, ane jo jherI phaLaphUla hoya to tethI maraNa paNa nIpaje che. AthI kAMI paNa ajANI cIja khAvAmAM ke zarIranI bahAra upayoga karavA mATe paNa sAvaceta rahevuM. khAjavaNI (kapi kaccha-kaca) jevI cIjane aDavAthI AkhA zarIre caLa Ave che. eka vakhata ajANI vanaspatinI soTInuM dAtaNa karavAthI eka mANasanuM moTuM sUjI gayuM ane ghaNuM darada thayuM hatuM. dAMta badhA paDI gayA tema paNa banyuM che. 21. tuccha phaLa : tuccha phaLa uparathI phUla, pAMdaDAM vagere dareka tuccha abhakSya samajavA. tuccha phaLa eTale jemAMthI khavAya ochuM ane vadhAre kADhI nAMkhavuM paDe. mahuDA, jAMbu, bIlAM vagere phaLo, keraDA, araNi, saragavo vagerenAM phUlo, comAsAMmAM tAMdaLaje vagere pAMdaDAM, athavA coLA, maga vagerenI kAcI kUNI zIMgomAMthI khAvuM paDe vadhAre, tRpti ochI thAya, ane virAdhanA vadhAre thAya. 22. calita rasa : je cIjanA varNa, gaMdha, rasa, sparza pharI gayA hoya, tevI vAsI, paDatara, bagaDelI, bAsa mAratI, cIja abhakSya che. te khAvAthI rogAdikano khAsa saMbhava che. vAsI bhAta, * lAMbA vakhatanI mIThAI, be divasa uparanuM dahIM vagere, kaI cIjano kayAre ane kevA saMjogomAM rasa Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 paMca pratikramaNa sUtro calita thAya ane kevA saMjogomAM ane kyAre na thAya, te mATe cIja vAra jaina zAstromAM ane jaina kuTuMbomAM rivAjathI rUDha thayela dhoraNo pUrvAparathI cAlyA AvatA hoya che. te vigatavAra samajI levA joIe. ahIM calitarasa zabda eTalA mATe mUkayo che ke khAvAnI vastumAM pa rasanuM prAdhAnya hovAthI tenI mukhyatAe nAma ApyuM che, paraMtu varNa, gaMdha, sparza paNa malina hoya, to tenI bhasyAbhazyatA paNa vicAravI joIe. be divasa pachInA dahIMmAM masAnA kRminI AkRtinAM sUkSma jaMtuo thAya che, ema zrI haribhadrasUri mahArAjAe zrI dazavaikAlikasUtranI TIkAmAM kahyuM che, tema ja aneka prAcIna AcAryoe paNa e vAta kahI che, tema ja zobhana munie potAnA bhAI dhanapALa paMDitane aLatAnA pUmaDAthI be divasanA dahIMmAM jaMtuo batAvI pratibodha ApI jaina banAvyA hatA. mATe calita rasa viSe vigatavAra samajIne te abhakSya gaNI teno tyAga karavo. bhAta chAzamAM boLela hoya to bIje divase kAma Ave, chAzamAM karelAM vaDAM bIje divase kAma lAge, kITI karelo mAvo bIjA divasomAM paNa kAma lAge. roTalA, roTalI, pUrI, bhAkharI, bIje divase vAzI, paNa barAbara kaDaka karavAmAM Avela hoya, to vAzI gaNAya nahIM, khAkharA gharA divasa sudhI aparyASita gaNAya che, vagere, rivAjathI paNa samajavuM. abhaNyanA bhakSaNano niSedha dareka dharmavALAone karavo paDe che. Arogya daSTithI, dharmadaSTithI, saMyamanI dRSTithI ema aneka rIte jainazAstrakAroe niSedha batAvyA che. bhakSaNa karavAne ayogya vastunuM bhakSaNa na karavuM e to laukika lokottara ubhaya ziSTa sammata che, ane sarvamAnya che. alabatta, koIne mate koI cIja bhaNya ane koIne mate koI cIja azakya, ema matabhedo haze, paraMtu upara jaNAvelA bAvIsa abhakSyo eka saMpUrNa vyavasthita saMgraha che. batrIza anaMtakAya nIce gaNAvelA 3ra anaMtakAya AryadezamAM prasiddha che, te gaNAvyA che. anArya deza prasiddha tathA ajANyA paNa ghaNA che, paraMtu te dareka ahIM bhakSya, abhakSyanA vicAramAM nAmathI na gaNAvI zakAya, tenuM vizeSa svarUpa jIva vicAra jIvAbhigama sUtra tathA zrImatpannavANAjI sUtra vagere sUtrothI jANI zakAya che. 1. sarva prakAranAM kaMdo sUraNa vagere, 2. vajakaMda, 3. lIlI haLadara, 4. lIluM AduM, 5. lIlo kacUro, 6, zatAvarI, 7. birAlikA, (bhoM koLuM), 8. kuMvAra, 9, thora, 10. gaLo, 11. lasaNa, 12. vAMsa kArelA, 13. gAjara, 14. luNI, 15. patinI kaMda, 16. garamara, 17. kuMpaLo, 18. kharizukA (kharasaIo), 19. thega, 20. lIlI motha, 21. bhamarachAla, 22. khiluDo, 23. amRtavela, 24. mULA, 25. bilADInA Topa, 26. aMkurA kaThoLa vagerenA koMTA, 27. TAMko-vathulAnI bhAjI. (vatthalA prathama vArano anaMtakAya che. paNa vADhayA pachI pharI ugela hoya to nahIM) 28. palaMkazAka, 28. zukaravAla (jaMgalI velo che.), 29. kuNI AMbalI (kacako na baMdhAyo hoya tyAM sudhI), 30. Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 165 AluM (eTale ratALuM, gAjara, baTATA.), 31. piMDAla (DuMgaLI vagere), 32. kuNA phaLa. A sivAya paNa ghaNA anaMtakAyo che. abhaNyo ane anaMtakAyanI vigatavAra samaja mATe yazovi. graMthamALA taraphathI prasiddha thayela abhakSya anaMtakAya vicAranI copaDI avazya vAMcI javI. temAM A viSaya bahu ja sArI rIte spaSTIkaraNathI samajAvavAmAM Avelo che. madha, mAMsa, phaLa, phUla vagere upara vicAra karavAmAM Avela che. gaMdha-mAlya : eTale attara, kasturI, agarUdhUpa, phUlanI mALA, alaMkAro, vastra, vagere bahArathI bhogya aneka vastuono samAveza thAya che. bhogopabhoga vratadhArI zrAvaka sAmAnya rIte AkhI jiMdagImAM bhogapabhoganA upayogamAM levA lAyaka vastuonuM sAmAnya rIte pramANa karI zake che. temAMnI dareka cIja roja ne roja upayogamAM AvI zakatI na hoya, koI ja divase upayogamAM AvatI hoya, eTale tene chUTI rAkhI hoya che. e rIte ghaNI cIjonI chUTI rAkhavI paDe che, temAM paNa saMyama lAvavA mATe cauda niyama roja sAMje ane savAre dhAravAnI bhalAmaNa zAstrakAroe karI che. eTale ke-jiMdagIbharane mATe chUTI rAkhelI cIjomAMthI paNa Aje keTalI vAparavI ? ane keTalI na vAparavI ? teno divasa mATe savAre nirNaya karI levAmAM Ave che, ane rAtrimAM vAparavA mATenI cIjono sAMje nirNaya karI levAmAM Ave che. te divasa ane te rAta pUratI paristhiti dhyAnamAM rahI zake che, ke Aje kaI kaI cIjanI jarUra paDaze, temaja kaI kaI cIja vinA cAlaze ? te samajIne khAsa jarUra paDe tema hoya, tevI cIjonuM parimANa karI laIne bAkInI cIjono te divasa ke te rAtri pUrato tyAga thaI zake che. eTale ke jiMdagIbhara mATe chUTI rAkhelI cIjonI aviratija doSa cauda niyama dhAranArane te divasa ke te rAtri mATe chUTI rAkhelI vastu sivAyanI vastuo saMbaMdhI lAgato nathI. kema ke jeno tyAga thAya tenI kriyA lAgatI nathI, eTale tanimittaka karmabaMdhana paNa thatuM nathI. saMyamanA ISNu jIvo mATe zAstrakAroe caDatA UtaratA kramanI kevI suMdara yojanAo karI che ? te A uparathI barAbara samajAze. bhogapabhogamAM upayogI thatI sarva vastuono nIce jaNAvela cauda prakAramAM lagabhaga samAveza thaI jAya che. roja sAMja savAra cauda niyama ghAranArAoe dezAvanAzikanuM paccakakhANa levAnuM che. eTale te dezasaMbaMdhI saMyama pALavAnI pratijJA temAM Ave che, ane tenA svarUpanA prakAra tarIke cauda niyamo che. cauda niyamonuM svarUpa. sacitta-davya-vigaI-vANaha-taMbola-vattha-kusumesu vAhaNa-sAyaNa-vilavaNa-bhaMbha-disi-hANa-bhattesu /1/ Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 1. sacina: sajIva vastu, zAka, phaLo vagere sajIva hoya che. tene te ja vakhate ke te ja divase acitta karIne vAparavAnI vastuonuM saMkhyA ke tolathI pramANa karI levuM. jo ke zrAvaka sacitta cIja vApare nahIM. paraMtu sacitta hoya, tene te ja vakhate ke te divase vApare, to tenI saMkhyA sacittamAM gaNAya. 2. divya - dravya : sacitta ke acita kula vAparavA yogya keTalI vastuo vAparavI ? tenI saMkhyA ke talano niyama nakakI karavo. AmAM moDhAmAM nAMkhIne vAparavAnAM kula dravyonI tamAma saMkhyAno samAveza thAya che. 3. vigaI - vikRti : mahAvigaIno zrAvakane tyAga hoya che. paraMtu dUdha, dahIM, ghI, tela, goLa ane kaTAha vigaI eTale kaDAImAM taLIne banAvelI cIjo, e chamAMthI paNa keTalAkano tadana tyAga ane keTalAkanuM pramANa karavAnuM hoya che. roja ekAda vigaIno to tyAga karavo ja joIe. 4. vANaha - upAmaha: pagamAM paheravAnAM joDAM, caMpala, sapATa, moja, bUTa, cAkhaDI vagerenI saMkhyAnuM pramANa karavAnuM hoya che. ajANatAM koInA joDAmAM paga ghasAI jAya, to te bAbata sAvaceta rahevuM joIe. yatanA rAkhavI joIe. 5. taMbola : pAna, sopArI vagere mukhavAsa tarIke vaparAtI tamAma cIjonA pramANano AmAM samAveza thAya che. - 6. valya - vastra : paheravA oDhavA vagere tamAma prakAranA vAparavAnA vastranI saMkhyAnuM pramANa karavAmAM Ave che. 7. kusuma : phUla, attara, seMTa, vagere sugaMdhI dravyonI vaparAzanI saMkhyA tathA tolanuM parimANa karI levAnuM hoya che. pote jAte keTaluM vAparavuM? paNa bIjA pAse hoya, te tenI sugaMdha Ave, tenI yatanA rAkhI zakAya, paraMtu tyAga thaI zake nahIM. 8. vAhaNa - vAhana : vAhana, hAthI, ghoDA, gADI, gADAM, UMTa, khaccara, relave, moTara, TrAma, eroplena vagere musApharInAM sAdhanonI saMkhyAno niyama, bhUlathI saMkhyA uparAMtamAM paga mukAI jAya vagerenI yatanA rAkhavI. 8. sayaNa - zayana : pathArI, gAdI, takiyA, osIko, beThako, khurazI, bAMka, koca vagereno samAveza thAya che. tenI saMkhyAno niyama karavo. 10. vilepana : tela, uddhavartana, pIThI, caMdana vagere vilepana yogya dravyano saMkhyA tathA tolathI parimANa karI levuM. 11. baMbha brahmacarya : pALavAnI bAbatane lagato niyama AmAM karavAno hoya che. jo niyama savAre dhAravAmAM Avato hoya to Aya maryAdAne anusarIne divAmaithunano tyAga hovAthI "brahmacarya pALavuM" evo niyama karI levAya, ane je sAMje dhAravAnA hoya to-khAsa tithi, parva tithi ke . Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamaNa sUtro 167 kalyANaka divasa ke evo koI moTo divasa hoya ke jemAM brahmacarya pALavAno potAne niyama hoya, to "brahmacarya pALavuM" evo nirNaya karavo. te sivAyanA divasomAM yathAzakti maryAdA karI te niyama dhArI levo. 12. disi : kaI dizAmAM keTaluM javuM ? te nakakI karI le. jo ke chaThThA vratathI jiMdagIbharamAM kaI dizAmAM tathA UMce tathA nIce keTaluM javuM ? teno niyama hoya che. paNa ahIM to temAMthI paNa Ajane divase amuka sudhI javuM ane bAkIno tyAga karavAno hoya che. pramANa uparAMta tIrthayAtrA ke dharmanA mahatvanA kAryAdine mATe chUTa rahe che. 13. vhANa - snAna : keTalI vakhata nAhavuM, tathA keTalA pANI vagerethI nAhavuM ? vagere prakArano niyama karavo. je jinezvara prabhunI pUjA snAtrAdi pratiSThAdi kAryo nimitte nAhavuM hoya, to tenI AmAM chUTI rahe che. 14. bhatta - bhakta : khorAka - AkhA divasamAM khAnapAna keTalA pramANamAM levuM? tenuM tolathI pramANa karavAmAM Ave che. te uparAMta-nIcenA niyamo paNa vadhAre dhAravAmAM Ave che. 1. pRthvIkAya -mATI keTalI vAparavI? 2. apakAya - pIvA, nAhavA, dhovA vageremAM pANI kula keTaluM vAparavuM? 3. teukAya - cUlA, divA, bhaThThIo, sagaDIo vagere keTalA vAparavA ? 4. vAyukAya - paMkhA, vIMjaNAM, vagere keTalAno upayoga karavo ? 5. vanaspatikAya - vanaspatinI keTalI vastuono upayoga karavo? 1. asi - talavAra, charI, cappAM vagere hathiyAra keTalAM vAparavAM? 2. malI - zAhInA khaDiyA, kalama, pIMchI, holDara, pensila vagere keTalAM vAparavAM? 3. kRSi - haLa, daMtALa, vagere khetI vagerenAM ojAro keTalAM vAparavAM? A dareka cIjono savAre niyama dhAryo hoya, te sAMje vicArI javo. temAMnuM je niyama uparAMta vaparAyuM hoya, to guru mahArAja pAse AlocanA karI yogya AjJA pramANe prAyazcitta karavuM, niyama pramANe vaparAI hoya, to te vicArI levI. ane thoDI vaparAI hoya, to bAkInI na vaparAyelInI sAkSAt vaparAzathI lAgatA karmathI bacI javAya che, mATe teTalo lAbha gaNavo. e pramANe niyamo vicArI javAne niyamo saMkSekhA kahevAmAM Ave che. e pramANe niyamo saMkSepI, pachInA pharIthI dhAravA. sAtamA vratanA aticAra ane tenuM pratikramaNa sAtamA vratanA aticAra be prakAranA che. bhogapabhogane AzrayIne pAMca ane dhaMdhAne AzrayIne Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro paMdara-ema kula 20 aticAra che. temAMnA bhogopabhoganA pAMca aticAro A gAthAmAM batAvyA che - zabdArtha :- sacitta-sajIva. paDibaddhe=sacitta sAthe pratibaddha-joDAyela. appoli=apava. duSpoli"duSpava. tucchosahibhaNayA-tucchaauSadhibhakSaNatA. 168 'sacitte paDibaDhe, appola- duSpolieM phreMca 'AhAre| tucchosahi-bhakhaNayA, 'degpaDikame daisieN savva // 21 // 'sacitta, [sacitta] pratibaddha, 'apakSa 'ane "duSpa 'AhAra, [tathA] tuccha auSadhinI bhakSaNatAthI [je aticAro lAgyA hoya te] 'sarva divasa saMbaMdhInuM pratikramaNa karuM chuM. 21. vizeSArtha :- 1. sacitta AhAra-aticAra - sacitta tyAgIne ke sacitta parimANIne, sacitta ke parimANathI vadhAre sacitta anAbhogAdika kAraNathI vaparAI jatAM pahelo sacitta AhAra aticAra lAge che. 2. sacitta pratibaddha AhAra aticAra - tAjo utArelo guMdara, rAyaNa vagere pAkAM hoya, paNa bIja sahita moDhAmAM nAMkhe to sacitta tyAgIne ke parimANIne sacitta pratibaddha aticAra lAge che. jema ke-'pAkI rAyaNano acittagarbha khAIza ane sacitta ThaLiyo kADhI nAMkhIza." eTale bhaMgAbhaMga rUpa aticAra lAge che. pAkI rAyaNa acitta che, ane ThaLiyo sacitta che paNa te kADhI nAMkhe che, chatAM moDhAmAM to nAMkhe ja che, eTale aticAra lAge che. paNa jo te ThaLiyo khavAI jAya, to teno vratabhaMga paNa spaSTa che ja. - 3. apAhAra aticAra 1. agnithI pAkayA vagaranuM, 2. athavA pAkelI vastu je rIte khAvAnA upayogamAM levAtI hoya, te paDva gaNAya. ane te sivAyanI apakva gaNAya. kAco loTa vagere acitta hoya che. chatAM paNa te apakva AhAra hovAthI, te khAvAthI, aticAra lAge che. te ja pramANe phaLa, zAkAdika paNa kAcAM hoya, to acitta thaye khAvAthI paNa aticAra lAge che. ATAnI sacitta-acittatA ApaNe samajI rAkhavI 1. cALelo ATo - aMtarmuhUrta pachI acitta. 2. na cALelo - mizra gaNAya che, kema ke dhAnyanI nakhalIo vagere sacittano temAM rahevAno saMbhava che. zrAvaNa bhAdaravAmAM Aso kArtikamAM mAgazara poSamAM mAgha phAgaNamAM na cALelo na cALelo na cALelo na cALelo pAMca divasa mizra. cAra divasa mizra. traNa divasa mizra. pAMca pahora mizra. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 169 caitra vaizAkhamAM na cALelo cAra pahora mizra. jeDha aSADhamAM na cALelo traNa pahora mitha. kAyama cALelo aMtarmuhUrta sudhI mizra. sacittatala meLavelA java, dhANA, vagere AhArano samAveza AmAM thAya che. 4. duSpakavaAhAra aticAra - ardha pAkela AhAra-pauMvA, caNA, kAcA mamarA, dhANI, tAMdaLA, java, ghauM, jADAMmAMDAM, phaLa, vagere kadAca acitta vastu hovA chatAM barAbara pakAvyA vinA aticAra lAge che. A duSpapharva AhAra ajIrNAdi roganuM kAraNa thAya che, ane barAbara na pAkavAthI temAM sacitta bhAga rahI gayo hoya, to vratamAM paNa doSa lAge che. zrAvake ArogyadaSTithI kevo AhAra levo joIe ? tenuM tattva kaMIka samajavA jevuM che, tethI vigatavAra ahIM samajAvIe chIe. rojanA khorAkamAMthI utpanna thatA rasAdika sAteya dhAtuonI pariNati roja roja barAbara mApasara jemAM thayA kare, te sArA ArogyavALuM zarIra gaNAya che ane e pariNati jaTharAgni upara AdhAra rAkhe che. jema majabUta ane tIvra jaTharAgni te ja pramANe bIjA Azayo paNa potAnuM kAma vyavasthita rIte karatA hoya che ane jema jema badhA Azayo vyavasthita rIte kAma karatA hoya che, . ' tema zarIramAM ojasvitA vadhatI jAya che. karAgni tIvra ane vyavasthita che, tenI nizAnI e che ke jema bane tema kaThaNa khorAka thoDA kalAkomAM ya pariNatipUrvaka pacAvI nAMkhe ane navo khorAka mAMge, te jaTharAgni sArI gaNAya. kaThaNa khorAkama-TalAM-roTalI ekalA hoya ne sAthe vyaMjana dravya zAkAdika nAmanuM ja hoya, te pacAvI zakanAranI jaTharAgni sArI gaNAya. saheja zAka sAthe saMkhyAbaMdha roTalIo khAI janArA mahenatu lokone ApaNe joIe chIe. evI cIjo vinA Aje ApaNe bhAta, dALa, khIcaDI, zAko, khaTAza, athANAM, dUdha, ghI, chAza, dahIM, murabbA, chuMdA, pApaDa, maracAM, gaLapaNa, pharasANa vagere vividha vastuo khAIe chIe, te nabaLI jaTharAgnino purAvo che. jenI sArI jaTharAgni hoya, tene evA sahakArI padArthonI khAsa jarUra paDatI nathI. svAda ke vividhatA khAtara khAya che. upara jaNAvela padArtho khAvAnI kharI rIte jarUra nathI, te cIjo Aje nabaLA Arogyane lIdhe ApaNe khAIe chIe, e khAvAnuM mana thAya che, tenA vinA khAvuM bhAvatuM nathI, eTale moDhAnA raso phIkA che, te jaTharAgni maMda hovAno purAvo che. kharI jaTharAgnivALAne game te cIja ghaNI ja mIThI lAge che, svAdiSTa lAge che. madhura lAge che. je cIjo binajarUrI che, chatAM te khAIe chIe, e to kharuM, paraMtu te paNa kAcI, apakava ke duSpaphava khAIe chIe. uparAMta, keTalAka to abhakSya ane anaMtakAya cIjo khAya che. vaLI kephI, jherI, mAdaka, pAro tathA gaMdhaka vagere rasAyaNavALI davAo Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro le che. prANIonA zarIramAMthI kADhelAM raso ane tattvonI tathA kephathI bharelI vilAyatI ugra davAo le che. e sarva vastuo saravALe Adarza ArogyathI ApaNane keTalA nIce utArI pADe, e spaSTa samajAya tema che. 170 jema bane tema kaThaNa ane thoDI saMkhyAmAM dravyo pramANasara ane vakhatasara khAvAmAM Ave, to te Arogyane phAyadAkAraka thAya che. A niyama ArogyazAstrane sammata che. vaidyakazAstra ane dharmazAstra banneya eka bAbatamAM ekasarakhI rIte sammata jaNAya che ke, khAvA lAyaka padArtho apakSa ke duSpa to khAvA na joIe. vaidyaka zAstranI dRSTithI arjINa kare che, ane te paNa paraMparAe dharmamAM vyAghAtaka thAya che, eTale dharmazAstranI dRSTithI paNa ajIrNa thavA na devuM joie, ane sacitta tathA mizra khavAyAthI vratabhaMga tathA hiMsAdi doSa to lAge ja che, mATe apakSa ke duSpava cIjo khAvI na joIe. nIO mokhanam e mArgAnusArIno eka niyama che. kaI cIja kema pakavavI ? kayAre supava gaNAya ? kone duSpava gaNAvI ? tene mATe vastuovAra ghaNuM vivecana thAya tema che, ane teno eka graMtha thAya, paraMtu ahIM to mAtra dizAsUcana karIne te viSaya samApta karIzuM. hAlanA samayamAM viTAmInanI carcAthI zakita ane Arogyaprada AhAranI carcA thai rahI che. tethI judAM judAM mANaso janasamAjane AhAranI bAbatamAM judAM judAM lisTo batAvIne bhalAmaNo karI rahela che. hamaNAM ja amadAvAdanI lokala borDa taraphthI eka patraka bahAra paDyuM che. temAM kayA AhAramAM keTaluM ane kaI jAtanuM viTAmIna (jIvanatattva) che ? tenuM lisTa ApavAmAM AvyuM che. ane dareka ghera e patraka coDavAnI bhalAmaNa karI che, temAMthI dArU vagere mAdaka padArtho tathA mAMsAhArane jo ke bAda karela che, paraMtu vakhata jatAM bhakSyAbhakSyano dhArmika viveka bhUlelI hoya tevI prajA, A lisTamAM amuka koI mAMsanAM tattvone khUba jIvanatattva poSaka tarIke bhaviSyamAM dAkhala karI de, to te tarapha doravAI jAya evo saMbhava mAnI zakAya. e patraka upara uparathI prajAnA ArogyanI ciMtAmAMthI utpanna thayuM hoya, tema dekhAya che, paNa prajAnA AhAranI je rIte kharAbI thaI che tenAM kAraNo to cAlu ja che, ane temAM vadhAro thato jAya che, tenA tarapha lokala borDe dhyAna na ApatAM prajAne avaLe raste doravavAno prayatna karyo che. dAkhalA tarIke Adarza-pakva AhAra - chANAnA mApasaranA agni upara mATInAM vAsaNomAM yukti yukata garamIthI pakavelA AhAra Adarza supakva AhAra thAya che. temAM eka jAtanI sugaMdha Ave che. navIna jAtanI mIThAza utpanna thAya che, rucipUrvaka khAvAnuM mana thAya che. yogya pramANamAM khAI zakAya che, ane te khorAkanI rasa rudhirAdipaNe pariNati jhapATAbaMdha ne ghaNI sArI rIte thAya che. zarIramAM AhlAda, zAMti tathA tRpti tarata jaNAya che. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 171 A bAbatano prayoga jemaNe karI joyo hoya, teoe kolasA upara loDhImAM karelA roTalAroTalI khAI jovA ane bIje divase upara jaNAvelI vidhi pramANe karIne khAI jovuM. AkAza ane pAtALa jeTaluM aMtara jaNAze. khIcaDI aradhI cUlA upara caDavA daI, aradhI bhAThA upara caDavA daI, ane pachI kevaLa garama rAkha upara rahevA daI kula be kalAka sudhI rItasara pAka thavA devAthI teno svAda, sugaMdha, vagere pheravAI jaze. e ja pramANe zAkone aradhA pAkayA pachI dhImI garamI upara mUkavAthI AkhuM rasoDuM tenI sugaMdhathI maghamaghATa thaI raheze. e rIte karelA bAjarInA roTalA koI judI ja mIThAza Apaze. A ApaNo nityanA khorAkano pAka-vidhi thoDAM varSo pUrveno ja hato. tene badale sagaDI, kolasA-ghAsaleTa, ilekTrika, loDhI, pIttaLake elyuminiyamanAM vAsaNo, saMcethI daLAvelA ATA vagereno upayoga, temaja yogya pAka vidhi navo strI varga bhUlato jAya che, hoTelo vageremAMnA khorAko, e vagere uparathI hAlanI ApaNI khorAka vidhi keTalI nIcI pAyarIe jaI pahoMcI che, te vicArI jevA jevuM che ke-AthI Arogya kema na bagaDe? rogo ane rogIonI saMkhyA kema ne vadhe? hAlamAM-makAnadhaNI chANA ke lAkaDA bALavA na Ape, zaherI jIvana, jhaTa rAMdhIne navarA thavAnI vRti, strI vargamAM lagabhaga Avato jato kaMTALo : A badhI sthitimAM lagabhaga ApaNe kAco ja AhAra laIe chIe. DhokaLAM, DhokaLI, pApaDa, pUrI, DhebarAM vagere varALathI pAkatAM ke zekAtAM sAmAnya rIte ardha kAcAM ja gaNAya che. makAnadhaNI kadAca chANAM lAkaDAM vAparavAnI chUTa Ape, to paNa "chANa khAtara mATe upayogI hovAthI tene loko bALI nAMkhe che, mATe te kAyado karIne aTakAvavuM. eTale loko kolasA-ghAsaleTa ke ilekiTraka vApare" evo Adarza thato jAya che. A sthitimAM yogya viTAmina jaLavAI rahe tevo khorAka prajAne sastAmAM maLI ja zI rIte zake? vaLI pravRttipradhAna prajAne te rIte pakAvavAno vakhata ja kayAM rahevAno ? hoTalo ane vIzIonI saMkhyAmAM vadhAro thaye jAya che, tyAM sastA ane yogya khAnapAnanI AzA zI rAkhavI ? tevI sthitimAM lokala borDanA upara jaNAvelAM patrako zarUAtamAM lokone AkarSaka lAgaze. paNa pariNAme cAlu khorAkamAMthI jIvanatatva poSaka tatvo na maLavAthI Akhare lokalaborDa pheraphAra karaze, te tarapha prajA doravAI jaze, ane paradezathI biskiTa vagere tathA taiyAra thaIne AvatA bIjA khorAkonA DabbAo vaparAzamAM kema nahIM AvI jAya ? temaja DaoNkaTaro vagere judA judA khorAkonI rogIone bhalAmaNo karIne Teva pADaze te judI. dezI ke paradezI biskiTa sAthe saMbaMdha nathI paNa khorAkanI kharI sthiti pheravAI A dezanA lokone nukasAnakAraka khoTI dAkhala thAya, te sAme vAMdho che. mATe ApaNI prAcIna AhArapAka vidhi sarvottama ane jIvanatattva poSaka che. temAM saMzayane avakAza nathI. jema bane tema te TakAvI rAkhavAmAM ApaNuM zreya che. keTalAka magaphaLI, palALelAM ghauM tathA caNAnI dALa, kAcAM zAka vagere khAya che. te paNa ThIka Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 paMca pratikramaNa sUtro nathI. ApaNA jaTharAgnine te mAphaka nathI, ane tethI ghaNA roganA bhoga banyAnA dAkhalA bahAra AvyA che. te apakava khorAka che. A ja rIte duNAI gayelI dALa-khIcaDI, osAvelo bhAta, kAcA roTalA-roTalI, tathA dAjhelA - baLelA roTalA - roTalI, kharA - kaDaka thaI gayelA roTalA - roTalI vagere duSpakva AhAra gaNAya che. kAco roTalo jema pacavAmAM bhAre che, tema kharA thayelA roTalAnA TukaDA toDatAM jaTharAgnine mahenata paDe che, tethI te pacavAmAM bhAre thAya che. tethI apaphava, atipaphava, ke ayogya rIte paphava khorAka doSakara che, paNa supaphavA khorAkaguNakara che. ApaNA zAstrakAroe paNa-apakavAhAra ane duSpakavaAhArane aticAramAM gaNAvIne Arogya tarapha paNa zrAvakanuM dhyAna kheMcyuM che. vinA kAraNe Arogya bagaDavA devuM na joIe. temaja Arogya Arogya karIne tapazcaryA vagere chatI zaktie karavAnuM choDavuM paNa na joIe; kAraNa ke, tapazcaryAdi doSono nAza kare che, ane yogya vidhithI karavAmAM Ave, to ArogyamAM paNa poSaka thAya che. ghI, dUdha vagere snigdha AhArano atiyoga thAya che, to te rogotpAdaka thAya che, meda vadhAre che. tevA saMjogomAM AyaMbila koDha, meda, vagere rogone khAsa maTADI de che. tapazcaryA jema AtmAne guNa kare che, tema zarIrane paNa phAyadAkAraka thAya che. paNa prabhunI AjJA viruddha tapazcaryA AtmAne poSaNa rUpa na thatAM bALatA rUpa gaNAya che, temaja Arogya sAdhaka AjJAsiddha tapazcaryA AtmA ane zarIra bannene phAyado kare che. gurugamathI tenA prakAre samajI zakAya che. tapanA aneka prakAro zAstramAM batAvyA che. te A pramANe jIva vizeSanA dravya, kSetra, kALa, bhAva ane bIjA saMjogone uddezIne aneka prakAro sUcavyA che. temAMnA koI ne koI prakAre tapazcaya karavAthI samakitavaMta jIvane ArAdhanA gaNAya che. mArgAnusAritAnA guNamAM ""monanaY nI pojhana' rUpa khAsa guNa batAvyo che. mATe AhAravidhimAM upayogavaMta rahevAmAM doSa nathI. paraMtu Asakita, lolupatA ane avirati pariNAmajanaka rIte AhAravidhinI khaTapaTa ane vicAraNA tyAga karavA yogya che. tyAga karavA yogya paMdara karmAdAnanA dhaMdhAo rUpa aticAronuM varjana. zabdArtha :- IMgAlI=aMgArA. vaNavana. sADI zakaTa-gADAM. bhADI bhAThAM. phoDIka sphoTaka-phADavuM-phoDavuM. suvajajae sArI rIte varjana karavuM-tyAga karavo. kamma karma-dhaMdho. vANijja vANijya-vepAra. daMta-lakha-rasa-kesa-visa-visayaM dAMta, lAkha, rasa, vALa, ane jhera saMbaMdhI. evaM e pramANe. khakhalu-ja. jaMta-pitraNa-karma yaMtra poSaNakarma, yaMtrothI pIlavA, bharaDavAnuM kAma. nibaMchANa nilaina, lAMchana lAge tevA krUratAbharyA kAmo. davadANaMdanadAna, jaMgala saLagAvavA. sara-daha-talA-sosaM=sara, kaha, talAva zoSa, sarovara-kuMDo-taLAvo sUkavavAM. asaI-posaM asatI poSa, asatInuM poSaNa, ayogyanuM poSaNa. Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikSaNasUtra 173 'aMgAlI vaNasADI, 'bhADI phoDI "suvarjae karmo vANijjacava "daMta, laphakha-rasa-kesa-visa-visayArA "evuM khajaMta-pillaNa-karmo 'nityaMchANaM ca dava-dANA sara-daha-talAya-sosa, asaI-posaMdha 'vajijA tArA "aMgArA, vana, gADAM, 'bhAThAM ane "phoDavA-phADavAnAM karmono ane "dAMta, lAkha, rasa, vALa, jhera saMbaMdhI "vapArano taddana tyAga karavo. 22 "ema ja yaMtra, pillaNakarma, 'nirlaMchana [karma), 'dava devA, sarovara, kuMDo, taLAvo sUkavavA ane asatI pALavA-poSavAno tyAga karavo. 23 vizeSArtha:- A paMdara karmAdAnanA dhaMdhAo upalakSaNathI gaNAvyA che. tenA peTAmAM tevI jAtanA aneka dhaMdhAono samAveza thAya che : pAMca kAmo 1. aMgAra karma : lAkaDAM saLagAvarAvI kolasA pADavA-paDAvavA, naLiyAM temaja IMTo pakavavI, nibhADA saLagAvavA, sonI, luhAra, vagerenA bhaThThInA dhaMdhAono AmAM samAveza thAya che. enjinamAM kolasA pUravA, enjino calAvavA, kolasAnA kauMTrAkaTara rAkhavA, milonA boyalaro calAvavA, vagereno AmAM samAveza thAya che. ghAsaleTa, peTrola, ilekiTraka, chANAM, bALavAnA lAkaDAnI lATIo vagere vagere utpanna karavA vecavA athavA teno vaparAza karIne AjIvikA calAvavAnI hoya, te darekano A karmAdAnamAM samAveza thAya che. 2. vana karma : jaMgalo kapAvavAM, jaMgalane lagatI cIjo, jhADa, lAkaDAM, phaLo, phUlo, kAMdA, mULiyAM, dAtaNa, vagerenI soTIo-kApI kapAvI vecavA, tenA kA~TrAkaTa rAkhavA. jaMgalo utpanna karavAM karAvavA, bagIcA vADIo karI AjIvikA calAvavAnA dhaMdhAono AmAM samAveza thAya che. anAja daLavA daLAvavAnA dhaMdhAne paNa yoga zAstramAM vanakarma gaNela che. 3. zakaTa karma : gADI, gADIo, ghoDAgADI, sIgarAma, TrAma, moTara, relave, vimAna vagere vAhano tathA yaMtro ane tenAM aMgo vagere banAvavAM banAvarAvavAM vecavA vagerethI AjIvikA calAvavI, yAMtrika vAhanono upayoga karavAthI pazuvAhano katalakhAne javA saMbhava che. eTale yAMtrika vAhanomAM atyaMta hiMsA che. 4. bhADAkarma : gADAM gADI, moTara, sAIkala, ghoDA, UMTa, moTara, moTaralorIo, battIo, rikSA, pADA, khaccara, poThiyA, baLada, eroplena, vahANa, sTImara, vimAna vagere mAraphata bhADAM utpanna Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 paMca pratikramaNa sUtro karavAnA kAma sAthe saMbaMdha rAkhatA dhaMdhA karI AjIvikA calAvavI. makAno, zAlIo banAvarAvI bhADAM utpanna karavAM. 5. sphoTakarma: dhAnya daLAvavAM, dALo banAvarAvavI, meMdo, sojI, vagere taiyAra karAvavA. daLavAnI ghaMTIthI AjIvikA calAvavI. cokhA khaMDAvavA, sonA, rUpA, hIrA, kolasA, paththara, mATI, kSAra, vagerenI khANo khodavI khodAvavI, jamIno khodavI, haLa kheDavA, paththara ghaDavA, vagere sphoTaka karma kahevAya che. kerosInanA kUvA karAvavA, pANInA kUvA gaLAvavA, sarovara, taLAva, vAvo khodAvavAM, baMdaro, nahero, saDako, khAIo, borIMgo vagere karavA karAvavAno AmAM samAveza thAya che. pAMca vepAra 1. dAMtano vepAra : hAthIdAMta, ghuvaDanA nakha, kozeTAnA rezama, haMsAdi pakSIonAM pIMchAM, cAmaDAM, camarInA pUMchaDAnA vALa, zIMgaDAM, zaMkha, chIpa, koDIo, motI, kasturI, gorocaMdana, aMbara, zAbaraziMga, haraNaziMga, vagere jIvonAM aMgonA vepArano AmAM samAveza thAya che. 2. lAkhano vepAra : lAkha, dhAvaDI, gaLI, maNasILa, haDatAla, guMdara, vajalepa, attara, bhAMga, gAMjo, caDasa, cA, tamAku, bIDI, sigAreTa, aphINa, kaoNphI, sAbu, TaMkaNakhAra, phoDavAnA dArU, poTAza, baoNba goLA vagereno AmAM samAveza thAya che. 3. rasano vepAra : madha, mAMsa, mAkhaNa, dArU, Asavo, dUdha, ghI, tela, dahIM, spIrITa, khAro, tejAba, murabbA, athANAM, phInAIla vagereno AmAM samAveza thAya che. 4, kezavANijya : vALano vepAra, gheTAnI Una, bakarAnA vALa, camarInA vALa, UMTanA vALa, bIjAM evAM pazuonA rUMvATA vagere jemAMthI doraDAM, kapaDAM vagere thAya, tevAo saMbaMdhI dhaMdho. athavA dAsa dAsI vagere manuSyo ane gAya ghoDA vagere pazuono vepAra. 5. jherano vepAra : jhera-somala vagere khanija, viSa, sarpa vagerenA prANIjanya viSa, vacchanAga vagere vanaspati viSa. somala, jherI davAo, kalorophorma, jherI gyAso tathA ochIvadhatI asara utpanna karanArathI mAMDIne kAtila jhera sudhInA aneka jAtanA haLAhaLa vagere duniyAmAM jhero thAya che. IMjekSano vagere paNa jheromAMthI utpanna karavAmAM Ave che. haDakAyA kUtarAnI lALamAMthI haDakAyA kUtarAnuM iMjekSana thAya che. kaoNlerAnI UlaTImAMthI, pleganI rasImAMthI sarpanA jheramAMthI te te iMjekSano banAvavAmAM Ave che. tyAre ghaNA jIvo ribAya che. dAkhalA tarIke, e jherI lALa vagere khorAka sAthe vAMdarA vagerene khavaDAve che. pachI teonuM lohI yaMtrathI kheMcI le che, ne temAMthI pRthakakaraNa karIne davA banAve che. pachI teone haSTapuSTa karIne khavaDAve che, ne lohI kheMcI temAMthI davA banAve che. Ama tenI banAvaTamAM paNa ghaNA jIvo ribAya che, vastuta: e eka jAtanA jhero ja che. kAcAM IMjekSano hoya che, to UlaTI asara karIne jhera caDI jAya che, ane mANaso maravAnA paNa dAkhalA bane che. tethI Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamaNa sUtro 175 rogo maTe che, paNa viSa Akhare viSa tarIkenuM kAma kare ja che, ne pariNAme lAMbe vakhate hRdaya (hArTa), magaja (breIna) tathA jJAnataMtuo nabaLA pADI navA roganA kAraNabhUta bane che. jhera sAthe koza, kodALA, haLa vagere loDhAnAM hiMsaka sAdhanonA vepArano paNa AmAM samAveza thAya che. kuhADA, karavato, baMdUko, topo, mazInagano, pistolo, talavAro, barachI, bhAlAM vagerenA vepArano AmAM samAveza thAya che. pAMca khara[phUra] kama 1. yaMtra pIDana karma: zilA-paththara, khAraNIyA, sAMbelA, ghaMTI, ghaMTA, araghaTTa, TAMkaNA, ghANA ghANI, zeraDI pIlavAnA cacoDA, tathA bIjA paNa hAlanAM aneka jAtanAM varALayaMtro, ghAsaleTa yaMtro, peTrolayaMtro, vIjaLIkayaMtro yuktibaLayaMtro, milo, jIno, tathA bIjA-kArakhAnAne lagatAM, khetInAM, kArIgaro mATenAM, ekaMdara tamAma prakAranAM yaMtro calAvavA-vecavA-banAvarAvavA vagereno samAveza A karmamAM thAya che. yogazAstramAM ghaMTI vagerenA vepArane viSavANijyamAM batAvela che. 2. nilaMchana karma : gAya baLadonI godaDIo kApavI, ziMgaDAM, pUMchaDA kApavA-kapAvavA, nAka kAna vIMdhavA-vidhAvavA, AkhalA AMkavA, baLada ghoDA mANasa vagerene khasI karavA, strIonA garbhAzaya * kApavA; kUtarAone jheranA lADavA khavaDAvavA, kasAIkhAnAM calAvavA, mAMdA ghoDAone vIMdhI nAkhavA, mAMdA Dhoro vagerene jherI davAothI vahelA mArI nAMkhavA; UMTonI pITho gALavI, bakarA vagerenAM vRSaNa kApI pauSTika davAo banAvavI, jaMtuonAM AMtaraDAM-kALajAM kADhIne davA banAvavI; tAjA janmelA vacherAnA lohI vagerethI davAo banAvavI; mAchalInAM telonAM kArakhAnAM; maDadAMomAMthI tela kADhavAM, Dethare [mAraka kiraNo]thI jaMtuono saMhAra karavo, saMtAna rodhaka prasaMgo karavA, maraNano sAmAna [nihAra] vecavo. mRtaka uparanI vastuo levI, udaro, vAMdarA vagerene mArI nAMkhavA, hAthIdAMto, aMbara, kastUrI vagere mATe hiMsA karI te cIjo meLavavI, zikAra karavA, kUTaNakhAnA calAvavA vagere dhaMdhA ghaNA ja kharAba che. zrAvakane AvA dhaMdhA karavAno saMbhava nathI, paraMtu temAM ADakatarI madada apAI jAya to paNa mahAdoSane mATe thAya che. phAMsI devI, zULIe caDAvavA, corone kAtila mAra mAravA, khUna, mArA, gaLakaTTA, phAMsIyA, vagere dhaMdhAno AmAM samAveza thAya che. 3. davadAha : jaMgalo saLagAvavA, ghAsanA sAlA bALI devA, ghAsanA bIDa saLagAvI devA, gAmaDAM saLagAvI devAM athavA bhilla vagere komamAM maratI vakhate kahevAmAM Ave che ke-"ATalA jaMgala saLagAvavAnA puNyadAna tamane karavAmAM Ave che." ema sAMbhaLavAmAM Ave che. athavA "ghAsa vagere bALavAthI khetI sArI thAya" vagere AzayathI athavA kutUhala buddhithI AvA dAha lagADavA. e mahAbhayaMkara krUra kAma che. 4. jaLAzaya zoSa : taLAva, sarovara, kaMDo vagere sUkavavA mATe nIko karIne pANI bIje laI * Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 paMca pratikramaNa sUtro javuM. sukAyA pachI tyAM khetI sArI thAya, tathA macchI mATeno dhaMdho sAro cAle, temaja samudrakinArethI mAchalAM pakaDAvI tenI sukavaNI vagere karI paradeze vecavA sTImaro bharI mokalavI. mIThAnA agara pakavavA mATe tevA sarovaro sUkavavA vagereno AmAM samAveza thAya che. 5. asatI poSaNa : dhaMdhA khAtara-dAsIo, napuMsako, vezyAone pALavA; popaTa, menA, tetara, vAMdarA, rIMcha, bakarA, gheTAM, UMTa, ghoDA, bilADA, kUtarA, kUkaDA, suvara, AkhalA, vagere pALI temane laDAvI, thatA maithuna karmathI prajA utpanna karI vecI dhaMdho calAvavo, sarakaso mATe pazuo keLavavAM, pazuothI sarakaso, madArInA khelo calAvavA; A sarva asatIpoSa che. gauDadeza vageremAM chokarIo vecAtI rAkhI temanI pAse vezyAno dhaMdho karAvI AjIvikA calAve che. vagere asatIpoSaNa che. A paMdara karmAdAno niMdya temaja adhika pApakArI hovAthI AcaravA yogya nathI. aMgArakarmathI chaeya kAyanA jIvono vadha thAya che. vanakarmathI vanaspatikAya tathA tene Azraye rahelA trasa jIvonI hiMsA thAya che. zakaTa ane bhATaka karmathI paNa mArga vageremAM temaja pazuone duHkhanuM kAraNa hovAthI hiMsA thAya che. sphoTa karmamAM paNa trasAdi chavonI moTI hiMsAo che. hAthIdAMta vagerenA vepAra karanArAone ghaNA doSa lAge che, kAraNa ke temAM vizeSa lAbha joIne bhillo vagere hAthI vagerene khAsa mArIne lobhane vaza thaIne mAla vadhAre utpanna kare che. lAkhamAM ghaNA trasa jIvo hoya che. dhAvaDI vagerenA phaLaphUla dArUmAM upayogI che, ane tenA cUrNamAMthI karamiyA utpanna thAya che. maNazIla tathA haDatALa vagere jherI hovAthI bAhya jaMtuono ghAta karanAra che. paTavAsa (attara) vageremAM trasa jIvo haNAya che. TaMkaNakhAra, sAbu, bAhya jIvonA vinAzanA nimittabhUta thAya che. hAlanA ghaNA sAbu carabImAMthI bane che. temaja tenI moTI moTI bhaThThIo thAya che. rasavANijyamAM to madha-mAMsa vagere jaMtughAtathI utpanna thAya che ane temAM paNa jaMtuo utpanna thAya che. dUdha-ghI vageremAM saMpAtima jIvonI virAdhanA thAya che. be divasa uparAMtanAM dahIM vagere abhakSya thAya che. zarIranA saDelA bhAga auSadhothI sudharI zake che, tenAthI sudhArI levuM joIe. kApyA pachI to e bhAga sadAne mATe nAza pAme che. strIonA garbhAzaya kApavA-oNparezano karavAM e paNa vAjabI nathI. koI paNa roga zarIramAM utpanna thayelI vikriyAthI utpanna thAya che. te vikriyA maTADavAthI e roga maTI jAya che. paraMtu te jJAnane abhAve turata te bhAga kApI nAMkhavAmAM Ave che, e yogya nathI. roganAM kAraNo zarIramAM rahevAthI pharI eka ke bIjA svarUpamAM bIjo roga thAya che. eka mANasanA potAnA banne hAtha paNa sarakhA nathI. enATomImAM ApelAM varNano apUrNa ane pUla che. lohI ke mAMsa bagaDe to tenuM oNparezana kema thAya? mATe tene sudhAratAM AvaDavuM joIe. hADavaidyono dhaMdho karanArAoe hAlanA vijJAnanI madadathI A zAkhA khIlavIne dhaMdhA mATe pratiSThA khAtara moTuM svarUpa ApyuM che. kudarate utpanna karelAM aMgo utpanna karavAnI mANasanI zakti nathI. eTale vagara vicAryuM tarata ja kApI nAMkhavAmAM DahApaNa nathI. sArA vaidya DaoNkaTaro tema karatA nathI. alabatta, koI anivArya saMjogomAM je ke vADhakApa vaidyakazAstranuM aMga che. paNa teno vyApaka pracAra bhayaMkara che. Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 177 keza vANijyamAM dvipada, catuSpada vagerene paravaza rAkhavA, bAMdhI rAkhavA, mAra mAravo bhUkhyA tarasyA rAkhavA, tathA bIjI pIDA thAya tenA nimittabhUta thavAya che. viSavANijyathI-viSa jIvano ghAta karanAra spaSTa rIte prasiddha ja che. palALelI haratALa upara mAkhI tarata ja marI jAya che. somala vagerethI tarata maraNa nIpaje che. ane vakhate rAjyAdikathI daMDa thavAno saMbhava che. bhUlathI potAnA ke potAnA kuTuMbInA khAvAmAM AvI jAya to paraghAta to dUra rahyo, paNa svaghAta paNa thaI jAya che. yaMtrapIDana karma karavAthI spaSTa jaMtu ghAta che ja. nilAMchanakarmamAM paMcendriya jIvone pIDA che. davadAhamAM aneka karoDo trasa jIvo ane anaMta sthAvara jIvonI hiMsA spaSTa che ja. Detha (mAraka kiraNo)thI aneka jaMtuono saMhAra karavAmAM Ave che. te paNa eka jAtanA davadAha jevuM ja che. sarovara vagere sUkavavAmAM paNa chaye kAyanA jIvonI ghaNI ja hiMsA thAya che. asatIpoSaNamAM-teonAM duSTa kAryomAM preraNA-anumodanA vagerethI pApanI vRddhi ja thAya che. A uparAMta krUratAbharyA bIjAM paNa kAmono AmAM samAveza thAya che. jema ke-koTavAla, phojadAra, lazkarI ke mulkI sipAI, sImApAlaka, senApatipaNuM, hiMsaka saMzodhano, hAlanA yaMtravAdanA AgrahamAMthI utpanna thayelAM nAnAM moTAM tamAma yaMtro utpanna karavA vecavA, pracAravA, teno dhaMdhA mATe upayoga karavo, e sarva mahAkarmAdAna che. vAstavika rIte tenI mAnava samAjane khAsa jarUra nathI. tenA mAnavasamAjano tamAma jIvana-vyavahAra cAlI zake tema che. yaMtrono eka prajA bIjI prajAno saMhAra karavA mATe upayoga kare che. TaoNlsToya vagere yuropanA vidvAnoe paNa ema spaSTa kahyuM che ke, "ApaNAM arthazAstra, nyAyazAstra, samAjazAstra, yaMtravAda vagere ApaNA svArtha mATe ane bIjI prajAonA saMhAra mATe yojAyA che." eroplena, reDiyo, sinemA, vagerethI sAmAnya prajAne AMjI nAMkhIne hAlanA vijJAnanI pratiSThA utpanna karI zakAya che. tevAM sAdhano mAtra vijJAna tarapha prajAne AkarSavA mATe ja che. paraMtu vijJAnanuM ekaMdara dhyeya bIjI prajAo upara sarasAI meLavavI ane temanA vasavATo paDAvI levAnAM sAdhano moTA pramANamAM utpanna karavA tarapha dorAyeluM che. vijJAnanA saMzodhako game tevA sAdA bhoLA hoya, teonA manamAM game te Azaya hoya, paraMtu zodhane uttejana ApanAra saMsthAo, rASTro, vidyApITho vagere te te rAjyo potapotAnA hetuonI siddhi mATe calAve che. ane royala sosAyaTI vagere vijJAnane uttejana ApanArI saMsthAo paNa potAnA rAjya ane prajAnA ja kevaLa hitane uddezIne sthApavAmAM AvI hoya che, temaja calAvavAmAM Ave che. eTale saMzodhakanI zuddha buddhi hovI paNa zaMkita ja che. tethI hAlanuM vijJAna mahAkarmAdAna upara nirbhara che. tene jarA paNa Teko ApavAmAM mahAmahA saMhArone Teko che. tethI samyagu daSTi vratadhArI zrAvaka tenI bhabhakathI mUMjhAya nahIM, tethI lalacAya nahIM, temaja tene sAruM mAne nahIM, utteje nahIM, anivArya saMjogomAM teno upayoga paDe, to paNa tenI anumodanA na karatAM, UlaTo te bAbata hRdayamAM pastAvo hovo joIe. hAlanuM A kRtrima vijJAna pariNAme eTaluM badhuM saMhAraka che ke-tene je chevaTe baMdha pADavAmAM Avaze nahIM, to duniyAnI pITha upara mANasa jAtane rahevA deze ja nahIM, paNa tene baMdha pADavuM paDaze ja. yuropanA lokonI hAlanI kRtrima dhUna eTalI badhI vyApaka thaI paDI che ke, sAmAnya buddhinA lokone te kudaratI jevI lAge che. ane tene Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 paMca pratikramaNa sUtro kudaratI dravya, kSetra, kALa, bhAva mAnIne te tarapha dorAvA bhalAmaNa kare che. paraMtu e amuka varSo pachI ekAeka baMdha paDI jaze, tenA mATe yuropamAM paNa vicAro pracAramAM AvavA lAgyA che. tema banya jeo te raste gayA haze, teo pastAze ane nahIM gayelA AzvAsana pAmaze, temAM saMzaya rAkhavAne lezamAtra avakAza nathI. mATe pUrva puruSoe batAvelA A vrataniyamothI saMyamamAM rahevuM e vyaktine, kuTuMbane, bhAviprajAne, samAjane, dharmane, dezane, prajAne, rASTrane, samagra mAnavone, ane jaMtuo mAtrane sarvane pariNAme lAbhakAraka ja che. prazna : tame karmAdAnano vepAra karavAnI nA pADo cho. paNa tevI cIjo vAparatA saMkocAtA nathI, maMdiro, devapUjA temaja aMgata upayogamAM evI ghaNI cIjo vAparo cho, tenuM kema ? jema ke - kastUrI, aMbara, gorocaMdana, cAmara, cAmaDAnAM DholanagArAM, taMtuvAdyamAM, maMtrIonA tAra, hAthI dAMta, vAghanakha, rezamI vastro vagere aneka cIjo vAparo cho. javAba : e praznane be bAju che. 1. eka, prazna aMdaranI bAjuthI thatI prazna pRcchA. 2. bIjI, bahAranI bAjuthI thatI prazna pRcchA. jeo Arya maryAdAne samaje che, svIkAre che, te pramANe AcaraNa kare che, karavAnA vicAranA che tene eka taraphathI maMdiranI jaNAtI pavitratA ane bIjI taraphathI apavitra dekhAtI bIjI cIjono vaparAza : ema paraspara virodhI pravRtti joIne jANavAnI sahaja jijJAsAthI je prazna thAya che, te prathama prakAranI praznapachA che. ane hAlanI bhaThyAbhaDhya khAnapAnanI tathA bIjI evI vaparAzanI cIjo, davAo, vagerenA vyApAra calAvavA IcchatA bahAranA vepArIo vagere taraphathI A dezanA grAhakonA mananI sUga uDADavA mATe e prakAranA prazno dhIme dhIme pracAramAM AvI gayelA hoya che. e rIte jema jema prajAnA manano Agraha DhIlo paDato jAya, tema tema prajA tevI cIjo ke tene maLatI cIjo vAparavA saheje saheje dorAtI jAya che. teono uddeza evI cIjo baMdha karAvavAno nathI hoto, paNa "jyAre tame amuka amuka cIjo vAparo cho, to pachI paradezathI AvatI ke ahIM banatI evI cIjo vAparavAmAM dharmane ADe kema lAvI zako cho ?" evo prazna karIne atrenA lokone cUpa karavAno uddeza hoya che. ane aNasamajuo to tevI kharIdImAM doravAI jaIne teonA grAhako bane che. e be prakAranA praznomAM bIjA prakAre thatA prazno ane te praznakAro tarapha khAsa dhyAna doravA jevuM nathI, kAraNa ke-tene mULamAM sahetu nathI, te ApaNe joyuM. paraMtu, prathama prakAranA jijJAsu praznakArane khulAso Apavo khAsa Avazyaka che. 1. kharekharI rIte-ApaNe sarva vastuono tyAga karavo, e mukhya jaina Adarza che. 2. chatAM jIvanane mATe khAsa nirdoSa ane alpatama hiMsAjanya vastuono upayoga karavo, e tethI Utarato Adarza che. A AdarzanI daSTithI ApaNA khAnapAna vagere khAsa jarUranI cIjonA prakAro goThavAyA che. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro 3. e cIjomAM paNa uttama, madhyama, ane kaniSTha prakAranI cIjo hoya che. 4. temAMnI jema bane tema uttama cIjo vaparAya, te svAbhAvika rIte ja yogya gaNAya che. 5. uttamamAM paNa vizeSa uttama-ratna gaNAya che. eTale ratnabhUta vastuono vaparAza e sarvottama mArga che, eTale ke tyAga karatAM to Utarato che. chatAM prajAnI yathAyogya zakitanA purAvA rUpa paNa che. 179 gAtI gAtI yalutphInuM taddhi ratnamukhyate "te te jAtimAM je utkRSTa cIja hoya, te ratna gaNAya che.'' khanijomAM-hIrA vagere uttama prakAranA khanijo che. mATe te ratna gaNAya, pazuomAM hAthI vagere, pakSIomAM garuDa vagere, phUlamAM kamaLa vagere, phUlanA tAMtaNAmAM kesara vagere, dAMtamAM hAthInA dAMta, vALamAM camarInA vALa, zarIranA melamAM kastUrI, anAjamAM cokhA, rasomAM dUdha, ghI, tAMtaNAmAM rezama, dhAtuomAM sonuM vagere, ratna gaNI zakAya che. A prakAre bIjI ghaNI vastuonA saMbaMdhamAM samajI levuM. 6. prajA jema ratnabhUta vastuo svAbhAvika rIte vAparI zake, tema tenI suruci, zakita vagereno vikAsa gaNAya che. A badhI vastuo kevaLa hiMsAthI ja utpanna thAya ema mAnavAne khAsa kAraNa nathI. kAraNa ke vizvamAM tenI utpatti cAlu ja hoya che. navI navI utpatti vadhatI jatI hoya che. ane svAbhAvika rIte bina hiMsAthI maLI zake tevI rIte phAjala paDatI paNa hoya che. teno upayoga ane vyApAra e anivArya tathA dezanI Arthika dRSTithI paNa svAbhAvika thaI paDe che. jyAre temAM koI vikAra praveze che, tyAre temAM hiMsA praveze che. dhaMdhAnI harIphAI, koI vadhAre paDatI zokhIna prajAnI vadhAre paDatI Aveza ke taraMgajanya mAMgaNI vagere kAraNo UbhAM thAya, tyAre tevI cIjonI mAMga vadhIne hiMsA thAya che. paNa tevAM kAraNo na hoya, svAbhAvika rIte thatI utpattino upayoga thAya, to bahu hiMsAdoSa jaNAto nathI, paraMtu vyavahAradaSTithI vyavasthAsara jaNAya che. 7. jyAre prajA ratnabhUta vastuo potAnA jIvanamAM vApare, tyAre tenA zuci azuci utpatti sthAnanI vicAraNA gauNa gaNavAmAM Ave che. jo ke kaI vastunuM zuci-azucitva keTalI hada sudhI gaNavuM, tenuM paNa eka AkhuM vijJAna che. ane e vijJAnanI paddhatisaranI dRSTithI ja ratnabhUta vastuone pavitra mAnavAmAM AvI che. emane ema '"manamAM AvI te vastune zAstrakAroe pavitra TharAvI dIdhI'' ema nathI. e bAbata te viSayanA vadhAre sUkSma jJAnIo pAsethI ke prayogothI cokakasa samajI zakAya tema che. 8. jinezvaronuM paropakAritva ane pavitratA sarvotkRSTa che. tenAM pUjA, satkAra vagere pragatinAM pradhAnamAM pradhAna aMgo ane mahAn kartavyo che. temAM paNa ratnabhUta vastuono vaparAza mAnasazAstranI dRSTithI maMgaLabhUta, ane bhAvanI vRddhi karanAra che, eTale tenA vaparAzamAM virodha nathI. 9. sAraMgI, Dhola, nagArAM vagere vAjiMtronA cAmaDA-ke-taMtuvAdyanI taMtrIo vagere jo ke ratnamAM gaNI Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 paMca pratikramaNasUtro zakAya nahIM. paraMtu saMgIta paNa prabhupUjAnuM pradhAna aMga che. ane saMgItane jyAre praveza maLyo eTale tenA parivArane paNa praveza Apavo paDe che. kemake, teone rokIe, to te sarvanA mULa nAyaka saMgIta paNa maMdiramAM praveza pAmI zake nahIM. eTale vAjiMtro vagere anivArya jarUriyAtanI cIjo thaI paDI. tethI je kAMI doSa thato hoya, te bhakitamaya saMgItanA bahu guNomAM DhaMkAI jAya che. 10. paraMtu, A dalIlano lAbha laIne bIjA prakAranA praznakAro bIjA lAbha batAvIne potAnI vyApArI dRSTithI e pramANe bIjI vastuono praveza karAvavA mAMge, to te yogya nathI. kAraNa ke, temAM svArtha pradhAnapaNe che. eTale Akhare temAM lAbhane badale nukasAna ja hoya. 11. sArAMza ke, svAbhAvika maLatI hoya, ane vicArazIla mahApuruSoe jene ratna tarIke TharAvI Apela hoya, evI vastuono upayoga nirdoSa che. paraMtu tenA vyApAra ke kArakhAnA zrAvakane ahiMsAnI dRSTithI yogya nathI. na 12. zrAvaka sonuM vApare che, mATe teNe tenI khANo khodAvavI joIe. e dalIla yogya nathI. kAraNa ke, sonuM utpanna thAya che, tethI khANo khodAya che, loko vApare che, cIja sArI che, mATe zrAvaka vApare che. jo na maLatI hota to zrAvaka vAparata nahIM. ane koI zrAvaka icchApUrvaka tyAga karIne na vApare, to tene koI AgrahapUrvaka vAparaze nahIM kAraNa ke, zAstrakAro to teno paNa tyAga ja sUcave che. eTale zrAvaka tyAga kare, te prathamapade iSTa che. Ane vAparavuM hoya to vApare, paNa vAparavA mATe tenI khANo khodAve, ke sphoTaka karma karAve, te tyAgadharmanI dRSTithI iSTa nathI. eTale zrAvaka karmAdAna to na ja kare. jo ke pote vApare che eTale karmAdAnanI anumodanA to che ja. ane tethI utpanna thatAM je karma lAge che, teno bacAva jaina zAstro karatA nathI. svopabhogamAM vaparAza e tyAganI azakita che. ane auSadhAdi Avazyaka jarUriyAtane aMge vaparAza kavRcita mAnya gaNAya che. paraMtu tenI utpattine jyAre AjIvikAnuM aMga banAvavAmAM Ave che, tyAre to temAM ja mana vacana kAyA niraMtara parovAya che. ane daMta, keza vagerenA vepAramAM bIjA krUra svabhAvanA dhaMdhArthIono e dhaMdhA sAthe saMbaMdha hovAthI irAdApUrvaka hiMsAno paNa ghaNo saMbhava thaI jAya che. mATe e tyAjya hoya te barAbara che. 13. ahIM prazna to e che ke, A sAtamuM vrata dhAraNa karanArA tyAgI zrAvako paNa jinezvara prabhunI pUjA vageremAM evAM dravyo avazya vidhi tarIke khAsa AgrahapUrvaka vApare che. te vAparavA joie, pote vApare ne bIjAne vAparavAne bhalAmaNa kare, te yogya che ? javAbamAM kahI zakAya ke, zrAvako to zuM paraMtu munirAjo paNa vidhimAM te vastuonA upayogano upadeza ApI zake che, kemake te vastuo ziSTa puruSoe mAnya karelI che. bIjuM khAsa kAraNa e che ke, jinezvara prabhunI sevA, bhakita, pUjA : e vizvamAM sarvotkRTa kartavya che. temAM uttama vastuo vAparavI, e AdhyAtmika vikAsanuM aMga bane che. kemake ratnabhUta vastuono upayoga bhAvavRddhinAM sAdhanonI vicAraNAmAMthI janmyo hoya che, mATe bhAvavRddhinuM aMga bane che. mATe te paNa bhakitanuM eka Avazyaka aMga Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 181 banI jAya che. teno vivekI zrAvako niSedha na karatAM vizeSa prakAre vAparavA bhalAmaNa kare, te yogya ja che. jinezvaraprabhunI pUjA : e eka evI vastu che ke tene mATe samasta vizva nyocchAvara thAya to paNa ochuM che. eTale kAgaLano TukaDo saMskArathI lAkha rUpiyAno ceka banI jAya che. tema saMskArathI paththara pratimA rUpe banI jinezvara banI jAya che. ane temane caDelI vastuo paNa parama kalyANanuM kAraNa banI jAya che. A tattva AdhyAtmika ane mAnasa zAstranI sUkSmatA samajanAra barAbara samajI zakaze. chatAM evI cIjonI utpatti, nikAsa vageremAM hiMsA na thAya, hiMsA na thatI hoya, hiMsA thavA na pAme tevo viveka to zrAvakoe rAkhavAno che ja. ApaNA uttejanathI hiMsA vadhavA na pAme, vagere tarapha paNa khAsa viveka rAkhavAno hoya che. duniyAmAM zuM bane che ? teno zrAvaka mahAna draSTA hoya che, ane tenI vivekazakita sarvatra pahoMcI vaLatI hoya che, hovI joIe; eTale vivekathI badhuM susthita cAlavAno khAsa saMbhava che. karmAdAnanA dhaMdhAno zrAvake mukhya vRttithI tyAga karavo joIe. ane tethI utpanna thatI cIjono saMpUrNa vivekapUrvakano khAsa jarUrI upayoga karavo joIe eTale eTaluM doSapAtra nathI, paraMtu khAsa saMjogomAM guNapAtra bane che. pavitratA, ahiMsA-paropakAra e ApaNo Adarza tenI jALavaNI e mukhya vastu che. hAlamAM ghaNA dhaMdhAo karmAdAnanA navA paNa nIkaLyA che. teono to sIdhI rIte karmAdAna hovAthI tyAga karavo joIe e spaSTa che. paNa beMko, zero, vImAo, ejansIo vageremAM ADakatarA paNa karmAdAno ane mahAhiMsA che. athavA, Arya prajAnA khAsa dhaMdhAo toDatA hovAthI mahAkarmAdAna rUpa paNa paraMparAe thaI jAya che. e rIte paNa te tyAjya jaNAya che : paraMtu nachUTake AjIvikAno bIjo upAya na hoya, to ja te tarapha daSTi paNa karavI paDe, to te kSetavya che. A nyAye tethI dUra rahevAmAM pariNAme alpa hiMsA che. jUnA tathA navA dhaMdhAonAM karmAdAno, anaMtara-paraMparAnI hiMsA, kone ? keTaluM vajana ApavuM, keTaluM na ApavuM ? vagere vicAraNIya tattvo vistArabhayathI atre choDI daIe chIe. 8. anartha daMDa viramaNa vrata nAmanuM trIjuM guNavrata ane tenA aticAranuM pratikramaNa anartha daMDa viramaNa vratanuM svarUpa : arthathI viparIta anartha = anarthathI thato daMDa = bAhya ke AtyaMtara , dravya ke bhAva , sAkSAta ke paraMparAo , svane ke parane , Ihalaukika ke pAralaukika , thatuM nukasAna. vrata laI te nukasAnathI bacavuM, te anartha daMDa viramaNa nAmanuM vrata kahevAya che A vrata paNa guNavrata kahevAya che ane te trIjuM guNavrata che. pAMca aNuvrata che. pAMca aNuvrata pALavAthI je AdhyAtmika lAbha thAya che, temAM A traNeya vrato pALavAthI vizeSa lAbha umerAya che. aNuvratone guNa kare che, mATe guNavrata kahevAya che. athavA mANasanA jIvanamAM paNa guNa umere che. zrAvakanA gRhastha jIvanamAM guNarUpa thaI paDe che, mATe paNa guNavrato kahevAmAM harakata nathI. Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 paMca pratikamaNasUtro artha eTale sva, kuTuMba, kuTuMbanI pratiSThA, AjIvikA, sthAvara jaMgama milakata, zAkha, poSya varga, jJAti, vagere taraphanI vyApaka pharajo-kartavyo vagerene lagatA prayojanane uddezIne gRhasthane nachUTake je kaMI AcaraNa karavuM paDe, te artha : paraMtu evA prayojana vinA je nakAmuM AcaraNa karavuM, tene mATe mana, vacana, kAyAnI amaryAdita pravRtti karavI te vagere; athavA bhogapabhoga gRhasthanA artha che, te sivAyanA sarva anartha che mATe ja daMDarUpa che, eTale ja anarthadaMDa athavA dharma, artha, ane kAma e traNa artha gaNAya che. dharmazAstrathI viruddha, arthazAstrathI viruddha, kAmazAstrathI viruddha pravRtti te adharma, anartha, ane akAma kahevAya che. mATe adharma, artha, ane akAma, e traNeya anartha che. [dharma khAtara artha, ke kAmano virodha, artha khAtara kAmano virodha, anartha, akAma nathI. kema ke para karatAM pUrva pUrva puruSArtha zreSTha che.] anarthathI utpanna thatA nukasAna veThavA te anartha daMDa che. traNeyanAM zAstronI AjJA pramANe yuktiyukta rIte vartavAthI ane temAM ja TharAvelA dhoraNa pramANe dharmane pradhAna sthAna, arthane bIjuM sthAna ane kAmane trIjuM sthAna ApavAthI e traNeya artha barAbara sacavAya che. te te zAstra pramANe na vartavAthI temaja viSama sthAna ApavAthI :- kAmane paheluM ke arthane paheluM sthAna ApavAthI, kAmane ke dharmane bIjuM sthAna ApavAthI, dharma ke arthane trIjuM sthAna ApavAthI, anartha thAya che. ane tethI zArIrika, mAnasika, Arthika, kauTuMbika, prajAkIya, AdhyAtmika, rASTrIya ema aneka bAjunAM nukasAno avazya thAya che, puNyano-anukULa sAmagrIno ane tenAM kAraNono ghaTADo thAya che. pApano-pratikULa sAmagrIno-saMjogono ane tenAM kAraNono saMcaya thAya che, ane A bhava tathA parabhava baneya bagaDe che. mATe anartha daMDa karmabaMdhanuM kAraNa che. anarthathI karmabaMdha rUpa daMDa thAya che, mATe anarthadaMDathI viramavAnuM vrata Avazyaka che. mahAvrata dhArI munio sarva saMyamamAM rahIne saMpUrNa ahiMsA jALavIne tathA tapa karIne AtmasAdhana karI zake che, ane saMpUrNa AyuSya pUrNa AnaMdI mana sAthe pUruM kare che. teo dharmamAM ja hoya che eTale arthamAM ja hoya che. paraMtu gRhastha saMpUrNa tyAga na karI zake to aNuvrata svIkArI amuka hada sudhInA saMyamamAM Ave che, tethI paNa vizeSa saMyama mATe guNavrata svIkAre che, tyAre temAMnuM bhogopabhoga vrata svIkAravAthI binajarUrI cIjo mATe ghaNo saMyama to AvI jAya che, mAtra jarUra pUratI ja cIjo chUTI rahe che. chatAM amuka upayogane mATe taiyAra karelI cIjo bIjA upayogamAM athavA potAne mATenI cIjo bIjAnA upayogamAM ApavAnuM sahaja rIte bane che. mAnasika, vAcika, kAyika pravRttio paNa-binajarUrI hAvuM, lAMbA lAMbA taraMgI vicAra karavA, mazkarI karavI vagere cAle che. tenAM saMyama koI vratamAM spaSTa Avato nathI. te saMyama A vratathI rakhAya che. ahIM koI ema kahI zakaze ke-"A pramANe vratomAM bahu sUkSmatA karI nAMkhavAthI gRhasthanuM jIvana cAreya taraphatI bIkaNa, vahemI, pApanI zaMkAvALuM ane saMkucita thaI jAya che. AnA karatAM to kedakhAnuM sAruM. AvAM vratothI gRhasthanI AjubAju mAnasika kedakhAnuM UbhuM karavAmAM Ave che, ke je skUla kedakhAnA karatAM sUkSma hovAthI vadhAre jakaDanAruM che. tethI teno mAnasika, vAcika ane zArIrika vikAsa aTakI jAya che. tenI asara AyuSya ane jIvananA bIjA vibhAgo upara thatAM mANaso hatAza ane gulAma jevA banI javA saMbhava che." khristIo A prakAre jaina dharmanI niMdA Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 183 tamArI A vAta uparathI vicAra karanArane keTaleka aMze jarUra sAcI lAge. paraMtu jIvana-tatvonA vAstavika vicAra karanArane sAcI lAge tema nathI. A vrato yuddhatA tathA nakAmI veDaphAtI zaktiomAMthI bacAvI mANasane tAlIma ApavA pUrvaka ucca jIvananI dizA tarapha laI jAya che, ane mana, vacana, kAyAnI zaktino mahAna sadupayoga zIkhave che, ucca jIvana para javAnI azakitavALAone sahelI ane bhaLatI vastuo ekadama ruce che, ane temAM temane jIvanano AnaMda Ave che, teo tathA ucca jIvanavALAonI ke jeo zuddha AnaMda lUMTatA nathI hotA, teonI dayA khAya che. ane ucca jIvanavALA zudra jIvanavALAonI dayA khAya che. duniyAmAM ucca jIvanane aprApta puruSo ane prApta puruSo vacce A jAtano vivAda kAyama rahevAno ja. kAraNa ke, aprApta puraSone ucca jIvananA AnaMdathI mAhitI ja nathI hotI. ucca jIvavALAne yuddha jIvana gamavAnuM ja nahIM, tethI te banneya sahaja matabheda kAma rahevAno ja. sabhya gaNAtA mANaso paNa bIjI ghaNI bAbatomAM vinA kAraNa asaMyamI hoya che. mudra mANaso vAtavAtamAM hasyA karatA hoya che, vAraMvAra rAgaDA tANIne gAyana gAtA hoya che; vagara kAraNe zArIrika ceSTAo karyA karatA hoya che. manamAM taraMgo ane zekhacallInA vicAro kAyama karatA hoya che. hasavuM e nava rasamAMno eka rasa che. naveya rasanI jIvanollAsamAM koI ne koI apekSAe AMzika jarUriyAta hoya che. temaja teno durupayoga thAya to jIvanane rada paNa eTalA ja jorathI nava raso kare che. mANasa hase, gAya, paraMtu vAraMvAra tema karavAthI mana, vacana tathA zarIramAM rahelA te te rasane lAyakanI sAmagrInAM tattvono kSaya thaI jAya che, te tattvono parama AnaMda lUMTAI jAya che. paraMtu barAbara kharekharI rasavRtti jyAre jAge tyAre te pramANe karavAthI teno parama AnaMda prApta karI zakAya che. bhUkha vinA khA khA karavAthI jema AhArano svAda kAyama mATe ghaNA mANaso gumAvI bese che, tema mudra jIvone jemAM temAM kSaNika AnaMda paDato hovAthI turata turata hasI nAMkhe che, gAyana gAyA kare che. paNa te te rasanA khAsa AnaMdathI ajJAta rahe che. tyAre gaMbhIra mANaso tevI rIte te zakitaone veDaphI na nAMkhatAM koI parama mahotsava prasaMge, koI mahAna kAryanI siddhi prasaMge, potAno harSa vyakata kare che, ane tenA AnaMdathI paricita thAya che. mahApuruSonA guNothI hRdaya Avarjita thaIne jyAre mukhamAMthI saMgIta rUpe guNagAna, ullasita manobhAva ane aMgeaMga harSa nRtyatI nAcI UThe che, tyAre apUrva AhalAda relAya che. saMgIta tathA nRtya-kalAno A parama sadupayoga che. anartha daMDanA viramaNanuM vrata ApIne zAstrakAro harSa karavAno, saMgItano, nRtyano niSedha karatA nathI. paNa ucca jIvanavALA mATe zuddha hAsya, AjIvikA mATe ke mAtra kSaDha AnaMda mATe ke vAraMvAra saMgItanA tathA nRtyono niSedha kare che. kemake, temAM kaLAno vikAsa nathI, sadupayoga paNa nathI. sArAMza ke, anartha daMDathI viramavuM e jIvananI svAbhAvikatA che. anartha daMDamAM pravRtti e jIvananI vikRti che. munirAjane mokSane anulakSIne sarva prakAre dharma sAdhavAno hoya che. gRhasthone paNa mokSane anulakSIne dezathI dharma sAdhavAno hoya che. dizathI eTale alpamAM alpa tyAgathI mAMDIne kaMIka nyUna sarva tyAga sudhInI tamAma bhUmikAo dezathI dharmasAdhanA Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 paMca pratikamAgasUtro gaNAya che. eTale ke tenI utkRSTa dezavirati paNa lagabhaga sarva virati sudhInI TheTha bhUmikA sudhI saMbhavI zake che.] arthanI sAdhanA deza virati dharmane anulakSIne sAdhavAnI hoya che, ane kAma[cha IdriyonA viSayopabhoganI sAdhanA paNa e jAtanA dharma-arthane anulakSIne hoya che. arthAta, e traNeyanI sAdhanA je rIte nakakI karavAmAM AvI che, te rIte anartha daMDa nathI gaNAto. paNa tethI viparIta vartavAthI anartha daMDa lAge che, te zArIrika, mAnasika, vAcika, nukasAna avazya kare che, ane tenI asara jIvananA sarva bhAgo upara thAya che. ayogya rIte kAmanI sevA paNa yogya rIte sAdhavAnA arthamAM vighna kare che. ayogya rIte sAdhelo artha paNa anartha daMDa rUpa thAya che, ane jIvananI avyavasthA vadhAre che. te ja pramANe viSama kAma ane viSama artha, dharmasAdhanAmAM viSamatA utpanna kare che, eTale tethI mokSa puruSArtha haNAya che. mATe e badhA anartha daMDa che. hAlamAM pUrvanA puruSo karatAM ApaNuM jIvana vadhAre avyavasthita thatuM gayuM che. arthAt pUrvakALa karatAM prajAjIvanamAM ekaMdara anartha daMDanI mAtrA vadhAre hatI ane che, chatAM prajAnA moTA bhAganuM ane prajAnA jAhera jIvananuM ekaMdara dhoraNa anarthadaMDa upara aMkuza rAkhanAruM hatuM. tyAre hAlamAM chellA keTalAeka dazakAothI paradezIonA svArthanI bAjImAM phaselA A dezanA ghaNA loko taraphathI A dezamAM anartha daMDano pracAra karavAmAM Ave che. prajAmAM e tattva vadhatuM jAya che. anivArya saMjogomAM vadhe to tenA upara ziSTa puruSono aMkuza raheto Avavo joIe, tene badale ziSTa tarIke mAtra gaNAtA e varga taraphathI tenA upara aMkuza rAkhavAne badale temAM jIvanano ullAsa, AnaMda, prajAnI pragati vagere lAlaco batAvIne prajAne te tarapha vizeSa uttejavAmAM Ave che. pachI aMkuzanI to vAta zI ? paraMtu anartha daMDo pariNAme anartha paraMparA vadhAre temAM Azcarya zuM? nATako, sinemA, hoTelonI saMkhyAnI vRddhi teno khAsa purAvo che. prajA AvA prasaMgomAM phasI vilAsI bane che. dhaMdhA, vyApAra, kaLA, kauzalya, sAhasa, ucca jIvana, vagere AryatAne chAje tevAM prajAkIya kartavyonI javAbadArImAMthI khasatI jAya che, pachI paradezIo e kartavyo bajAvI Ape che, ane tenA Azrita thavuM paDe che, pariNAme gulAmI vadhe che. sArAMza ke : anartha daMDa viramaNamAM prajAne nukasAna nathI, paNa phAyado ja thAya che. anartha daMDathI virati, e jIvananI svAbhAvika sthiti che. asvAbhAvika rIte veDaphAtA jIvanamAMthI bhAvi mATe zaktiono bacAva karanAra che, sAmAnya sabhyatAnI daSTithI paNa anartha daMDathI viramaNa zrAvakone ja upayogI che, ema nahIM, paNa prajA samastane upayogI che. ema sUkSma vicAra karatAM jaNAze. apadhyAna : kharAba vicAro Arta-raudra dhyAna, pApopadeza-miththopadeza, hiMsapradAna, pramAdAcaraNa, e cAra prakAra anartha daMDanAM prayojaka kAraNo hoya che. ArtadhyAna cAra prakAre che : 1. aniSTanA viyoganI atyanta ciMtA. 2. rogAdika vedanA dUra thavAnI ciMtA. 3. ISTa saMyoganI ciMtA. 4. divya bhogAdika aprApya vastuo meLavavA mATenA niyANAnA Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 185 radAra che ja. vicAro. raudra dhyAna paNa cAra prakAre che : 1. mArI nAMkhavAnA bhayaMkara krUra vicAro, mAraphADa, baLavA, daMgA, gAma ke zahera bhAMgavA-bALavA. 2. jUThuM bolavuM, daMbha sevavo, satyopadekhA dekhAvA micyopadeza ApavA daMbhamaya racanA karavI. 3. corI karavI, paDAvI levuM, lUMTI levuM, uThAvagIrI, vagerenA vicAro karavA. 4. viSayasevanane lagatA atyaMta halakA vicAro tIvrapaNe karavA. A badhAnI khaTapaTamAM paDavuM: kadAca prayatnomAM saphaLatA maLe to AnaMda mAnavo, niSphaLatA maLe to bamaNA jorathI AvezapUrvaka vadhAre temAM AgaLa vadhavuM. A bhayaMkara pariNAmo avazya mahAhAnikAraka che ja. pApopadeza : potAne je kAma sAthe levA devA na hoya, chatAM bIjAne nakAmI bhalAmaNa kare ke-"khetara kheDo, baLadane paloTo, ghoDAone khasI karAvo, zatruone herAna karo, yaMtra calAvo, zastro sajAvo, varSARtu najIka che-velAomAM agni saLagAvo, haLanI kozo taiyAra karAvo, varSARtu cAlI jAya che mATe jaladI anAja vAvo, kayArA pANIthI bharI do; temAM pesIne sADAtraNa divasamAM vAvI do, ummaralAyaka kanyA paraNAvI do, vahANa bheravAnA divaso vItI jAya che, mATe veLAsara te taiyAra karAvo." A sarva prakArano pApopadeza samyagdaSTine paNa kadAca saheje sevAI javAno saMbhava che. mATe tenA upara saMyama rAkhavo joIe. hiMsa pradAna ane pramAdAcaraNa bahusAvadya spaSTa rIte hovAthI nIcenI gAthAomAM ja samajAvela che. | zabdArtha :- sasthagni-musala-jaMtaga-taNa-kaThekazastra, agni, sAMbelA, yaMtraka, ghAsa, lAkaDAM. maMta-mUla-bhesaje maMtra, mUla, ane auSadho. didevAyelAM. davAvie devarAvAyelA. hANavaTTaNa-vatraMga-vileNe snAna, udvartana, varNaka, vilepana. sniAna nAhavuM. udvartana=pIThI vagere zarIre coLavAnI cIjo, varNameMdI, kastUrI vagerethI zarIra zobhA karavAnI vastuo. vilepana caMdana, kesara, attara vagere). sad-va-rasa-gaMdha=zabda, rUpa, rasa, gaMdha. vasthAsaNa-AbharaNe vastra, Asana ane AbharaNa-ghareNAM dAgInA. sasthagi-musala-jaMtaga-taNa-kaThe maMta-mUla-bhesajjA dine davAvie vA paDikakame desiaM savaeN 24. rahANuvruTTaNa-vanaga-vileNe sad-va-rasa-gaMdhe . vaFAsaNa-AbharaNe paDikAme desi savaeN pA bhAvArtha :- zastra, agni, sAMbelA, yaMtro, ghAsa, lAkaDAM, maMtra, mUla, ane auSadha ApyAM - apAvyAM, divasa saMbaMdhI ti] sarvanA doSonuM pratikramaNa karuM chuM. 24. Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 paMca pratikramaNa sUtro nAhavuM, udvartana caLavuM, vArthaka karavA, vilepana karavuM, zabda, rUpa, rasa, gaMdha, vastra, Asana, dAgInA [vagerene lagatI Asakti tathA AraMbhAdikaJthI lAgelA divasa saMbaMdhI sarva doSonuM pratikramaNa karuM chuM. 25. vizeSArtha:- musala vagerenA upalakSaNathI khAMDaNiyA, vATavAnA paththara, haLa vagere samajavAnA che. yaMtrathI gADAM, ghaMTI vagere samajavAnA che. tRNathI doraDAdi banAvavAnA mUMja, dAbhaDo vagere samajavA, athavA gUmaDAMnA karamiyAne mArI nAMkhe evI jAtanAM ghAso vagere samajavA. kAka eTale lAkaDAM athavA araghaTTa, lAkaDIo vagere kASTanI banAvelI cIjo samajavI. AvI vastuo gRhasthane potAnA dhaMdhA tathA gharakAmanA upayoga mATe rAkhavI to paDe, e anivArya che, paNa bIjAne vAparavA ApavAthI tene lagatI kriyA-hiMsA vadhArAnI potAne lAge che. ane te bhAMgI tUTI jAya, to pharIthI karAvavA paDe che, temAM paNa kriyA lAge che. - "A rIte-zrAvakanI cIja bIjAnA kAmamAM na Ave, emAM to ghaNI ja anudAratA dekhAya che. eka bIjAnI cIja eka bIjAne kAmamAM na Ave, to pADozI dharma ke saMbaMdho kema jaLavAya? ane potAne jarUra paDe tyAre bIjA paNa kema Ape? AmAM jaino svArthI ane ekalapeTA gaNAya." A zaMkA ghaNAne thAya che, ane anya darzanIone to khAsa thAya che. paraMtu Ano Azaya e che ke, dareke potapotAne upayogI vastuo mATe svAzrayI rahevuM joIe. bIjA pAse mAMgavA javuM e gRhasthane aNachAjatuM che, halakAI che, asAvadhatA che. vaLI mAMgelI vastuthI kAyama kAma zI rIte nabhI zake ? prajAnI Arthika niyamitatAnI dRSTithI paNa saune potapotAnI cIja hovI joIe. nahIMtara viSamatA ane avyavasthA pravarte. mAtra dharmakAryanA prasaMgamAM paNa anivArya saMjogomAM ja cIja mAMgavI joIe. te paNa, kAryano lAbhAlAbha joIne ApavAmAM vAMdho nahi. sAMsArika kAryamAM cIja na ApavAthI-"khoTuM lAge ke te kAma bagaDe" evI ciMtAnuM vratadhArIne kAraNa nahi. kemake, mAMganArane potAne mATe cIjo vasAvavAnI pharaja paDe, nahIMtara bedarakArI vadhe. vivekI puruSo to dhArmika kAryanI paNa cIjo yAtrAe javAnA taMbu vagere potAnA thakI gharamAM vasAvI rAkhe che, ane avasare upayoga kare che. AmAM kharcanA prazna karatAM vivekano khAsa hetu samAyelo che. dhanavAna chatAM viveka na hoya to cIjo vasAvI zake nahIM, ne aviveka gaNAya. anivArya saMjogomAM koI pADozIne koI paNa vakhate anivArya prasaMgamAM koI cIja ApavI paDe, temAM paNa "yatanA' to hovI ja joIe. keTalAka gRhastho to ATo, dALa ke evI cIjo vagere paNa bIjAne ApatA nathI, temaja UchInA levA devAno rivAja rAkhatA nathI. kAraNa ke, pADozIone vAraMvAra ApavA levAthI kAryamAM vyAghAta thAya, ApaNA gharavALAne paNa cIjo maMgAvavAmAM bedarakArI thAya. vAraMvAra cIjo levA devA mATe javA AvavAnuM thAya, tethI je yogya mANaso na hoya to, gharanI keTalIka vAto bahAra phUTa, gharanA mANasone paricaya vadhavAthI e saMsargajanya koI koI durguNa AvI jAya, temaja cIjo zuddha, azuddha hoya to svacchatAnI daSTithI paNa zaMkA rahyA kare. tethI evo paricaya na karavAmAM gRhasthAI samaje Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 187 che. kadAca koI vastu ApavI paDe to pAchI letA nathI, emane ema vAparavA de che. A jema guNa che, te pramANe lAyaka sAdharmika pADozI sAthe snehasaMbaMdha khAtara prasaMge bahArathI AvelI ke ghera karelI viziSTa vastuonI Apale gRhasthanuM bhUSaNa paNa che. mATe prasaMga joIne dareka saMjogomAM vivekathI vartavuM. khAsa anukaMpAnA prasaMgamAM koI cIja ApavI paDe, to yogya vicArapUrvaka ApI zakAya. paraMtu vyAvahArika jIvananI javAbadArI samajanArane na ApavAmAM vyavahArathI paNa sAmAnya rIte vAMdho nathI. maMtro : vazIkaraNAdika. mULa te nAgadamanI, tathA tAva vagerene zamAvanAra mULa, athavA garbha zAsana-pAtana karma. auSadha : uccATanAdi mATe judI judI vastuonA saMyogathI utpanna kareluM dravya. A darekamAM hiMsAdikno saMbhava che. mATe temAM jaina gRhastha na paDavuM joIe. snAna : tela coLIne nAhavuM tathA sAmAnya rIte nAhavuM. trasa jIvothI Akula bhUmi na hoya tenA upara, saMpAtima jIvonI hiMsA na thAya tevI rIte, yogya kALe, sArI rIte gaLelA pANIthI, jina pUjAdika uttama uddezathI, yatanApUrvaka snAna karavuM joIe. bhojana pachI ke rAtre ke evA koI prasaMge karavAmAM AveluM snAna ajIrNa tathA bIjA rogAdikanuM paNa kAraNa thAya che. udvartana : pIThI, ItyAdi zarIre coLavAnI vastumAM trasa jIvo mizrita cUrNa nAMkhavAmAM AvyuM hoya, tathA teno upayoga thaI rahyuM rAkhamAM tene bheLavI na dIdhela hoya, to kIDIo caDI gayela hoya ne kUtarA vagere te khAya, athavA pagathI caMpAya, tethI jIva virAdhanA thAya. tathA AvI ati TApaTIpo ayogya zokhane lAyaka hovAne lIdhe paNa nirarthaka hovAthI anarthadaMDa rUpa che. varNaka : kastUrI vagerethI citra-vicitra velaDIo ke bIjAM citro kADhIne strIonA gAla vagere raMgavAno AgaLanA vakhatamAM rivAja hato, temaja dAMta raMgavAno rivAja to hAla paNa jovAmAM Ave che, te ja rIte meMdI, aLato mUkIne hAtha, paga, tathA tenA nakha raMgavAmAM Ave che, tathA vALa raMgavAnA kalapa vagere, te badhuM ekaMdara vadhAre paDatI nakAmI TApaTIpa che, ne te cAlu jIvanamAM khAsa anivArya upayogI vastuo nathI. vaLI sno vagerethI mojazokha ane rUpALA dekhAvAnI TApaTIpa moharUpa che ane tethI te paNa anarthadaMDa rUpa che. vilepana : caMdana, kesara vagere vagere zarIra vilepana karavAnAM dravyo vilepana kahevAya che. te ughADA rahI jAya, ke temAM saMpAtima chavo paDI tenI hiMsA thAya vagere kAraNe anarthadaMDa lAge che. temaja rogAdi kAraNa vinA mAtra mojazokhanI daSTithI moha rUpa hovAthI paNa anarthadaMDa che. zabda : vINA, vAMsaLI vagerenA zabdo kutUhala buddhithI sAMbhaLavAmAM lIna thavuM, madhurabhASI tyAdikanA zabdo sAMbhaLavAmAM utsukatA dhAraNa karavI, rAtre ucca avAje bolavuM, gAvuM, apriya zabdo bolavA, gALo bolavI, mazkarI ThaThAnA zabdo bolavA, dviarthI zRMgArika zabdo bolavA, mArmika zabdo bolavA, nakAmI cIso pADavI, vinA kAraNa kolAhala karavo. e sarva zabda saMbaMdhI Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 paMca pratikramaNasUtro anartha daMDa che. tathA "savAramAM ke rAtamAM ke vahelA UThIne khaDakhaDATa bhaDabhaDATa karavo, UMce avAje bolavuM, gAvuM, vagerethI garoLIo vagere duSTa chavo jAgIne jaMtuo mAravAnuM kAma zarU karI de che, tathA pANI bharanArIo, vepArIo, kheDUto, daLanAra, cAkaDo pheravanAra, dhobI, luhAra, sutAra, macchImAra, jALa nAMkhanArA, vAgharI, khUnI, cora, parastrI laMpaTa, dhADapADu, baoNilara saLagAvanArA, kolasA pADanArA, niMbhADA saLagAvanArA, vagere loko paraMparAe ke sIdhI rIte hiMsaka ane sAvadya AraMbha samAraMbhAdimAM pravRtta thAya che. ane tene ApaNe nimitta thatA hovAthI, anartha daMDa lAge che. "dhArmika puruSo jAgatA sArA ane adhArmika UMghatA sArA" AvA bhAvArthanA praznottaro zrI bhagavatI sUtramAM che. rU5 : strI, nATaka jevAM, bIjAnI pAse varNavavAM, potAnA rUpano phAMko rAkhavo, rUpa vadhe tevA mamatva buddhithI prayatno karavA te sarva anartha daMDa rUpa che. rasa : cha prakAranA rasamAM vRddhi rAkhavI, bIjAne Asakti thAya tevuM jamaNa bAbata mIThuM maracuM bhabharAvIne varNana karavuM vagere rasa nimittaka anarthadaMDa che. te ja pramANe gaMdha, sparza, vastra, Asana, dAgInA, ghara, Dhora, vagere saMbaMdhI adhika varNana karavuM, te bAbata porasAvuM vagere anartha daMDa che. e prakAre pAMca viSayone lagatA anartha daMDathI aTakavuM ane te ja pramANe kAmazAstramAM AsakitathI vRSya, vAjIkaraNa ane kRtrima dravyonA prayogo, jugaTuM, madirApAnotsava, jaLakrIDA, jaMgalamAM hIMDoLA utsava, pADA-sAMDha-bokaDA-gheTA-mallo vagerene laDAvavAnA khela karavA, karAvavA, jovA. zatrunA putrAdika sAthe vera rAkhavuM. bhakta eTale khAvApIvAnI bAbatanI vAtacIta-carcA te bhakatakathA, strIne lagatI carcA-kathA te strIkathA. dezakathA, rAjasthA karavI, UMdhyA karavuM, ALasuM thaIne besI rahevuM, vilAsamAM racyApacyA rahevuM, ThaThThAmazkarImAM vakhata gALavo, ghUMkavuM, ghaNuM UMghavuM, kajiyA karavA, vAtavAtamAM laDI UThavuM, kharAba kharAba vAto karavI, apazabdo bolavA, jinezvara prabhunA maMdiramAM cAra prakAranA AhAra karavA, daherA ke upAzrayanI AzAtanAo thAya tema vartana rAkhavuM, ALasathI ghI-tela-goLa-dUdha vagerenAM vAsaNo DhAMkavA nahIM, te ughADA rAkhavAM. [eka jaina gRhasthane ghera tamAma cIja DhAMkelI jovAmAM AvI hatI. jamatI vakhate pANInA loTA, pIrasavAnI cIjo jevI ke-athANAM vagerenI vATakIo, ghInI nAnI kaLazI vagere to DhAMkelA hoya ja. paraMtu-dizA-jaMgala javAnA pANInA vAsaNa upara paNa evI rIte DhAMkaNAM karAvelAM jovAmAM AvyAM hatAM, ke jenAM DhAMkaNAM sAthe ja joDAyelA rahe ane anAyAse DhaMkAya.] cAlavAno rasto hovA chatAM lIlI vanaspati upara cAlavuM ke nAhavuM, joyA tapAsyA vinA koI sthAnamAM hAtha ke paga ghAlavA, bIjuM sthAna chatAM sacitta upara besavuM, UbhA rahevuM, tenAM para vastra vagere vastuo mUkavI, lIla , kuMthuvA vagere jIvothI vyApta jamIna upara pesAba ke maLano tyAga karavo, yatanA vinA kamADa tathA AgaLiyA vAsavA, ughADavA, dhamadhama cAlavuM ne dAdara caDavo, nAka-kAna-moDhAmAM AMgaLA vinA kAraNa ghAlavA, moM maraDavuM, aMgUThA dhAvavA, pAMdaDA-phala-phUla vagere nakAmA toDavA. mATI-khaDI-ramacI vagerene nakAmI cUMthavI, agni saLagAvavA, jyAM tyAM bhaDakA karavA, baLada vagerene ghA mAravA, zastrono vepAra karavo, nipura tathA marmavAkya bolavuM, niMdA karavI, rAtre ane divase-ayatanAthI-nAhavuM, vALa oLavA, mAthuM gUMthavuM, rAMdhavuM, khAMDavuM, daLavuM, Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro khodavuM, mATI khUMdavI, gAra nAMkhavI, vAsI gAra rAkhavI, lIMpaNa karavuM, kapaDAM dhovAM, makAna vALavuM, pANI gaLavuM vagere, pramAdAcaraNa che, ane te anartha daMDa rRpa che, jIvana vyavasthAnI khAmIo che. pramAdo-bhUlo-bekALajI, asAvacetI-ALasa vagere tattvo hoya to ja uparanI bhUlo thavA saMbhava che. tenuM pariNAma daMDa rUpe bhogavavuM paDe che. [je je gunA karAya teno rAjyasattAthI daMDa bhogavavo paDe che. paraMtu keTalIka bhUlo evI hoya che ke jemAM rAjyasattAnA daMDathI bacI javAya che. temaja lokonI jANa bahAra paNa mANaso ghaNA chUpA gunA karatA hoya che. teno daMDa tene eka yA bIjA rUpe A janmamAM bhogavavo paDe che, ane chatAM bAkI rahe, to te bhogavyA vinA chUTako nathI thato, janmAntaramAM bhogavavo paDe che. A rIte paNa janmAntara sAbita thAya che.] nAkanuM lIMTa baLakho vagere nAMkhyA pachI tenA para dhULa na nAMkhavAthI muhUrta pachI temAM samUrNima jIvo utpanna thAya che. tenI tathA temAM mAMkhIo vagere trasa jIvo bese, te coMTIne marI jAya, tenI virAdhanA thAya che. garbhaja manuSyonAM maLa, mUtra, zleSma, nAkanI lIMTa, UlaTI, pitta, vIrya, lohI, vIrya, pudgalonA parisATa-saDo, maDadAM, strI-puruSanA maithuna saMyoga, zaheranI gaTaro, gAmanI gaTaro, ane tevA bIjA manuSyo sAthe saMbaMdha dharAvatA sarva azuci sthAnomAM aparyAptA aMtarmuhUrtanA AyuSyavALA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalA zarIravALA samUrchita paMcedriya manuSyo utpanna thAya che. mATe jema bane tema te jIvonI virAdhanA na thAya evo khyAla khAsa rAkhavo joIe. AvI virAdhanA paNa anartha daMDa rUpa spaSTa che. 189 adhikaraNa rUpa : zastrAdino tathA maLa mUtrAdino, tyAgakALe tyAga na karavo, te paNa pramAdAcaraNa che. je vAMsa vagere vanaspatikAya jIvonA zarIramAMthI dhanuSya vagere banyA hoya che, te jIvone paNa e zastrothIye ahiMsA doSa lAge che. je gRhasthe potAne nimitte e zastro banAvarAvyAM hoya ke koInI pAsethI meLavyAM hoya che, tene paNa te zasro jyAM sudhI na vosirAve-taje tyAM sudhI tenI kriyA-hiMsA lAge che. arthAt dhanuSya AdinA jIvone virati pariNAmano abhAva hovAthI tenA zarIranA banelA dhanuSya AdinI paNa kriyA te jIvo jyAM hoya tyAM bhavAntaramAM paNa tene tene lAge che ane dhanuSyano upayoga karanAra puruSane paNa lAge che. siddhanA jIvone tajelA zarIrAdikanI kriyAthI pApa nathI lAgatuM, kAraNa ke teone avirati pariNAma nathI paNa mahAvirati pariNAma hoya che, eTale karmabaMdhanano ja abhAva che. paraMtu je jIvonA zarIramAMthI mAtra muhapatti vagere dharmopakaraNa banAvavAmAM Ave che, tenuM puNya jo ke te jIvone maLatuM nathI. kemake, te jIvonA tevA viratinA pariNAma nathI hotA. mATe tenAM puNyano lAbha tene maLato nathI. chatAM bIjAM tevA prakAranAM jaMtuo karatAM te mAtra muhapatti vagere dharmopakaraNa tarIke vaparAtA zarIranA mAlika jIvonuM sahaja alpa pApa hoya che ke sahaja vadhAre puNya to hoya che jethI karIne teonAM zarIro dharmopakaraNa tarIke, prabhunA pratimA tarIke, banavA pAme che. chatAM avirati pariNAma hovAthI tenA upayogathI teone navo puNyabaMdha thato nathI. mATe pUrvabhavanAM anaMta zarIrothI banelA adhikaraNothI-teono tyAga na karyo hoya, to bhavAntaramAM paNa karma baMdhAya che, mATe teno tyAga karavo joIe. Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 paMca pratikramaNa sUtro potAnA mATe lAkaDAM saLagAvyAM hoya ke dIvA karyA hoya ke sagaDI saLagAvI hoya, paNa upayoga thaI rahyuM yatanApUrvaka tene ThArI nAMkhavAmAM na Ave, to te paNa pramAdAcaraNa che. jo ke agni ThAravAmAM agnikAya jIvonI virAdhanA che, paNa na ThAravAmAM chaye kAyanI virAdhanA che. mATe yatanApUrvaka ThAravAmAM alpa doSa che. yatanApUrvaka ThAravAnA prakAro paNa zrAvaka kuLanA rItarivAjathI jANI levA. cUlA, dIvA, sagaDI vagere DhAMkavA nahi, pramAjavA nahi, cUlA vagere upara daza caMdravA bAMdhavAne ThekANe caMdaravA na bAMdhavA, te paNa pramAdAcaraNa che. caMdaravA bAMdhavAnAM 10 sthaLo nIce pramANe che. cUlA upara, ghaMTI upara, pANiyArA upara, sUvAnA sthaLa upara, jamavAnA sthaLa upara, chAza karavAne ThekANe, derAsaramAM, khAMDavAnA sthAna upara, (dharmakriyA karavAnA sthAna upara) tathA eka chUTo vadhArAno. cUlA para caMdaravA na bAMdhavAthI, dhumADAthI gUMgaLAIne sarpa ajANatAM khorAkamAM raMdhAI javAthI ghaNA mANasonuM maraNa thayAnuM jANavA jevuM daSTAMta zAstramAM Ave che. dhAnya, kaThoLa, chANAM, lAkaDAM, kolasA, pANI, vAsaNo vagere zodhyA vinA, joyA tapAsyA vinA, yatanA vinA vAparavAmAM pramAdAcaraNa che. mATe anarthadaMDa rUpa che. atre gaNAvelA anartha daMDonA prakAro keTalA zrAvikAone, keTalAka zrAvakone ane keTalAka ubhayane lagatA samajavA. cAreya prakAranA anartha daMDathI anartha thAya che, anartha daMDa sevyA vinA jIvananirvAha na nabhe tevuM nathI hotuM. buddhimAMdya, kutUhalo, asAvadhatA vagere kAraNothI anartha daMDa sevAya che, je sevavAnI khAsa jarUra nathI hotI tathA khAsa jarUrane prasaMge te anartha daMDa gaNAto nathI. Arta tathA raudra dhyAnathI udvega, zarIranI kSINatA, durgati, ghora pApanuM baMdhana vagere anartho thAya che. kadAca apadhyAna thaI jAya, to paNa manovigraha karIne te dUra karavuM, dharmadhyAna ane zuphala dhyAna dhyAvAnI sthitino abhAva e paNa anartha daMDa che. bhAI, putra, strI, mitra vagerene, bIjI rIte nirvAha thAya tema na hoya to, kAMIka salAha devI paDe, ke jemAM hiMsAdikano kaMIka saMbhava hoya, paNa te azakaya parihAre ja evI salAha devI paDe to ja devI paraMtu, anyane atikhAsa kAraNa vinA te paNa na ApavI joIe. tevI salAha devAmAM to vinA kAraNe pApa ja che. ekaMdara yatanA, apramattabhAva, sadAzaya vagere pUrvaka zrAvakoe jIvananirvAha karavo joIe. mazkarI, vAcALapaNuM, meNAM, ToNAM, phaTANAM, ThapakA, upAlaMbha, tiraskAra vagere paNa anarthadaMDa rUpa ja che. bhAMDa, bhATa, bhavAyA, ceTaka, viTaka-chAkaTAnA-cALA jevA ke tenA jevA cALA jAte karavA, te paNa anarthadaMDa ja che. avyavasthita-aniyamita, uDAu, lobhI, pramAdI, asAvadha, bhayabhIta, nirarthaka, pApakArI, akaDAIbharyuM, ucita maryAdA bahAranuM jIvana anartha daMDa rUpa che. hiMsA, asaMyama, asahiSNutA, asatyatA, vagere anarthadaMDanAM mULa kAraNo che. khAsa prayojanane uddezIne koI prasaMge doSa sevavo paDyo hoya, tenA karatAM niprayojana sevelA doSo vadhAre bhayaMkara che. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 191 anartha daMDa viramaNa vratanA pAMca aticAronuM pratikramaNa zabdArtha -kaMdakhe azlIla zabdo. phAIe kIkucca. mahari-maukharya-vAcALapaNuM. ahigaraNaadhikaraNa. bhoga-aIrine bhogatirikata, bhogomAM atyanta Asakti. daMDamidaMDamAM. agaThThAe anartha. kaMdakhe kukuIe mohira ahigaraNa bhogaAIriste daMDampi aNaThAe taiami guNa-dhvae niMde rajA trIjA guNavatamAM kaMdarpa, kIku, maurya, adhikaraNa ane bhogAtireka,[o] anarthadaMDone niMduM chuM. vizeSArtha:- 1. kaMdarpa: kAmavAsanA janya vAkaya prayoga paNa kaMdarpa gaNI zakAya che. arthAta-rAgAdi vikAra utpanna karanAra mazkarI, azlIla zabdo, gALAgALI, mazkarI vagere kaMdarpamAM samAya che.. 2. kIku : bhRkuTI, netra, hoTha, nAsikA, hAtha, paga, moTuM vagere avayavonA vikAragarbhita evI ceSTA-cALA karavA sAthe ThaThThAmazkarI karI vAMDhAnA cALA karavA jethI karIne potAne ke bIjAne hasavuM Ave, mohotpatti thAya. bIjA AgaLa halakAI thAya evuM zrAvakane bolavuM ke ceSTA karavI bilakula ucita che ja nahIM. pramAdathI tevuM AcaraNa thatAM te aticArarUpa bane che. pramAdAcaraNa rUpa anartha daMDanA tyAgIne uparanA banneya aticAro che. 3. maukharya : asaMbaddha ane asabhya ghaNuM bolavuM. maukharyanI TevavALAne pApopadezano vadhAre saMbhava che. tathA ghaNAone aniSTa thavAnuM hoya, temAM vAcALa pahelo kuTAI jAya che. prasaMga jANyA vinA ucitatA-anucitatAno viveka karyA vinA bolanAra mukhara mANasa aprItino bhoga pahelo bane che. pApopadeza-tyAgavratano A aticAra che. 4. adhikaraNa : eTale "saMyukata adhikaraNa" evo artha levAno che. eTale ke khAMDaNiyA, sAMbelA, talavAra vagerenI sAthe saMbaMdha rAkhavAthI, AtmA narakAdi durgatino adhikArI thAya, te saMyukatAdhikaraNatA. athavA-"saMyukata evAM adhikaraNo' evo artha karavo. jemake-khAMDaNiyo ane sAMbeluM, haLa ane koza, dhanuSya ane bANa, gADuM ane dhoMsaruM, chIparaDI ane uparavaTo, kuhADo ne hAtho, ghaMTI ane tenuM uparanuM paDa, e paNa saMyukta adhikaraNo kahevAya. vivekIe uparanAM hathiyAra taiyAra-sajaja karelA rAkhavAM ja nahIM, sajaja hoya to bIjo mAMgI zake, tene nA pADI zakAya nahi, ane sajaja na hoya to banatA sudhI mAMge ja nahIM. e ja pramANe agni paNa bIjAe saLagAvyA pachI potAne ghera saLagAvavo. caravA mATe gAyo Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 paMca pratiwNasUtro bIjAnI chUTyA pachI potAnI choDavI. haLa, gADAM joDavAM, ghara-hATa bAMdhavAnI zarUAta, gAyAMtare javuM vagere pahelAM na karavuM. A aticAra hiMmra pradAna tyAgano che. 5. bhogAtirikta : upabhoga ane paribhogamAM atirekatA jo ke bhogapabhoga parimANa vratamAM AvI jAya che, chatAM-parimANa karavA chatAM bina jarUrI chUTa rAkhI hoya, athavA chUTano vadhAre paDato durapayoga thato hoya, cauda niyamo dhArIne teno saMkSepa karavAmAM na Avato hoya, athavA e badhuM karavA chatAM je ochAmAM ochI chUTa rAkhI hoya, teno paNa AsakitathI upayoga karavAmAM Avato hoya, to te vakhate anarthadaMDano saMbhava utpanna thAya che. ane pramAdAcaraNa tyAgano A aticAra bane che. virAdhanA thAya tevA javAkuLa phaLa, puSpAdino tyAga karavo, temaja dareka bAbatamAM alpa jarUriyAtavALA thavuM, snAna, bhojana, tAMbUla, phaLa, patra, puSpa vagere ochAthI calAvavuM guNa rUpa che. zrAddha, zrAvaka ane deza virati gRhasthanuM jIvana munirAjanI mAphaka saMpUrNa tyAgI nathI hotuM, paraMtu dezata: tyAgI hoya che. eTale ke, munirAjanA jIvanamAM jyAre kevaladharma hoya che, tyAre gRhastha zrAvakanA jIvanamAM dharma mukhya hoya che, ne sAthe sAthe gauNatAmAM artha ane kAma paNa hoya che. kemake-gRhasthanA dhArmika jIvanano prayojaka mukhya dharma che, ane sAMsArika gRhastha jIvananA mukhya prayojaka artha ane kAma che. eTale keTaleka aMze kAmanI pUrti mATe tathA dharma mATe gRhasthane arthanI jarUra paDe che. eTale artha paNa sAMsArika gRhastha jIvananuM aMga bane che. A rIte dharma, artha ane kAmane yathAyogya rIte tyAgane poSaka thAya tema sAcavI jANe te gRhastha arthamAM gaNAya che, paraMtu e traNa barAbara na sacavAya, temAM khAmI paDe, parasparane nukasAna kare, to te aneka prakAre anartha thAya che. ane tethI laukika ane Ihalaukika, tathA lokottara ane pAralaukika ghaNAM nukasAna rUpa anartha daMDa thAya che. hAlanI kRtrima dhaniktA mukhyapaNe anartha daMDa rUpa che. zrAddha, zrAvaka ane dezavirati, buddhizALI, dIrdhadaSTi, kartavyaniSTha, ucitajJa, apramAdI, vajanadAra, pratiSThita, sva-para upakAramAM Asakata, lokasaMgrahI, lokapriya, agresara, netA, hita-mita-parimitabhASI, dakSa-catura, udAra, nirlobhI ucita vyayI, zubhahetu prayukata aneka prakAre lAbhadAyI kArya praNAlInA yojaka-pracAraka, ziSTa mAnya vyavahAra kuzaLa, nyAya mArgathI dhanopArjaka dhanopArjananA bhAgamAM kuzala, dhIra, vIra, nirbhaya, dharmajJa, dharmAcaraNa zIla, IdriyArthI saMpanna, zarIra sauSThavavAnuM. alpanidrI, alpabhoi, dezakAlajJa, dravya, kSetra, kALa, bhAva, vibhAgajJa, anatikAmabhogAsakata, ucita prakAre IDhiyArtha viSayopabhogI; Adarza jIvana jIvI, sadA apramAdI udyamavaMta, uttama dhaMdho calAvanAra, saMdhivigraha, kuzaLa, ziSTaAryarAjya paddhatine sanmAnya, ni:svArthapaNe hita buddhithI dhArmika-sAmAjika-kauTuMbika-prajAkIya ane deza saMbaMdhI hitakara saMsthAo saMcAlana-kuzala, deza-videzanI bAhya ane AbhyantarapravRttimarmajJa, akSubdha, sthirabuddhi, samyagdaSTi, sadA Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 193 zuddhazAthavaNodyata, tatvajJa, tattvaciMtaka, sAragrAhI, deva guru dharmArAdhaka, saMyamI, guru zuzruSA tatpara, dharmamArgaprabhAvaka, dAMta svAmInI, nirabhimAnI dayALu, damAmadAra sAdAIyukata anubhaTa paNa svavaibhavanurUpa udAra vezadhArI, anuddhata, sadAnamra, keLavAyela-vinayI, vivekI, khAnadAna, abhaMgadvArI, aprArthI, aprArthanAbhaMjaka, makakama, akadAgrahI, samatolabuddhidhAraka, dhArmika pariNativALA sAdharmika pADozIonI vacce svakuLa paraMparAnurUpa vaibhavAtusArigRhomaskarayukata, zrAvakakulAnurUpa sarvavyavahArI, svavaibhavakula- guNa-pratiSThA-khAnadAnI-zAkha-AbarU vagerene anurUpa tevA ja svaparapakSanAM sagAM snehIo vaDe yukata, javAbadArI samajanAra, samajIne upADanAra, upADIne pAra mUkanAra, satkAryonI ane satkAryomAM AvatAM vidgonI upekSA na karanAra, uttama kAryomAM sacoTa lAgaNI ane behada kALajI dharAvanAra, nyAyI; anugraha-nigraha samartha, janasvabhAvaguNadoSaparIkSaka, avaccaka, avaMcanIya, nidaMbhI, paradaMbhaza, sabhya, satkArazILa, uttamArthalakSI, surucivAna, kaLAdakSa, kaLAza, kalApriya, dharmaniSTha, uttama kuLa jAti saMpanna Apna sevI, Apta zraddhALu, vyavahAramAM sadA avizvAsu, upadhAzuddha, lAyaka-vizvAsu ane yogya-parivArayukata, kulaparaMparAgata-guNalakSmI-vaibhava-pratiSThA-khAnadAnI-zAkha rakSaka tathA svayaM upArjaka ane saMvardhaka, kuTuMbapAlaka, kuTuMba saMskAra, kuTuMba vatsala, sarvanI prItine pAtra, ane sUkSmajJa hovA joIe. gRhasthanA bhUSaNarUpa A guNomAM jeTalI khAmI rahe teTalA, A jIvanamAM ane parajIvanamAM paNa anartha daMDa bhogavavA paDe, e svAbhAvika che. mATe gRhastha dharma, artha, ane kAmanuM eTale-arthanuM evI rIte AcaraNa karavuM joIe, ke jethI karIne adharma, anartha ane dveSarUpa anartha utpanna na thAya. keTalAka dharmAcaraNa evA hoya che ke jethI dharma ja thAya. tyAre keTalAka evA paNa hoya che ke, ekalA dharmanA AcaraNa mAtrathI artha ane kAma paNa sAthe sAthe siddha thAya. evI ja rIte artha ane kAmanI AcaraNAthI zuddha artha ane zuddha kAma thAya, athavA arthanA AcaraNathI dharma ane kAma paNa kheMcAI Ave, athavA kAmanA AcaraNathI dharma ane artha paNa kheMcAI Ave. athavA upara uparathI dharma karatAM jaNAIe, paNa adharma ke anartha ke dveSa paNa utpanna thaI jAya, te vakhate traNeya anartho thaI jAya. evI ja rIte kAma sevatA jaNAtA hoIe, ne ekeka babbe ke traNeya anartha kheMcAI Ave. athavA evo dharma karatAM hoIe, ke jethI artha kAma saMdigdha thaI jAya, e ja pramANe artha ane kAma AcaratAM paNa traNeya artha saMdigdha thaI jAya, athavA dharma AcaratAM eka tarapha dharma ane bIjI tarapha adharma thAya, athavA eka tarapha artha ane bIjI tarapha anartha thAya, athavA tathA eka tarapha kAma ane bIjI tarapha TheSa utpanna thAya. e ja pramANe artha ke kAma AcaratA hoIe, ne eka tarapha dharma ane bIjI tarapha adharma, tema ja eka tarapha artha ane bIjI tarapha anartha tathA eka tarapha kAma ane bIjI tarapha dveSa thAya. AvI aneka prakAranI jaganA vyavahAramAM AMTIghUMTI che. tenA AThaso lagabhaga bhedo thAya che. temAMthI jaina gRhastha evI rIte dakSatAthI potAno vyavahAra calAvavo joIe ke jethI karIne dharmanuM sevana adhika dharma artha ane kAmane kheMcI lAve. arthanuM sevana Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 paMca pratikramaNa sUtro adhika dharma artha ane kAmane kheMcI lAve. kAmanuM sevana adhika dharma artha ane kAmane kheMcI lAve. bhaviSyamAM paNa adharma anartha ke dveSanA saheja paNa kAraNabhUta na ja banavA joIe, eTaluM ja nahi paraMtu teono bhaviSyamAMye saMbhava paNa utpanna thavA na pAme, tevI sAvacetI-dIrgha dRSTi ane kuzalatAthI kAma karavuM joIe. artha trivarganA AcaraNathI A pramANe lAbho thAya che - artha trivarganI artha paraMparA vadhe, tevI AcaraNA buddhizALI ane apramAdI dharmaniSTha zrAvaka zubha uddezathI karI zake che. tethI aneka sukhanI paraMparA vadhe che, bhaviSyamAM ghaNI unnati thAya che, yaza tathA dharmanI vRddhi thAya che, aneka kaSTa paraMparAmAMthI bacI javAya che, anekane bacAvI zakAya che; A lokamAM temaja paralokamAM sukha maLe che. anartha paraMparA ane anarthanA saMbhavo-1. buddhinI durbaLatA, 2. atirAga, 3. ati abhimAna, 4. atidaMbha, 5. ati saraLatA, 6, ati vizvAsa, 7. krodha, 8, pramAda, 9. sAhasa ane 10. daivayoga nasIba-pUrva karma vagerethI utpanna thavA mAMDe che. anarthanI paraMparA vadhe ke anarthanI paraMparAno saMbhava vadhe, tema vartavAthI:- 1. karelo kharca nakAmo jAya che, 2. bhaviSyamAM paNa lAbhano saMbhava raheto nathI, 3. UlaTAM nukasAna-upara nukasAno Ave che, 4. bhaviSyamAM kaMIka lAbha thavAnA hoya-te aTakI jAya che, 5. ne te UlaTAM nukasAnamAM pariName che. 6. maLelA lAbho pAchA cAlyA jAya che, 9. paraspara virodha ane muzkelIo UbhI thAya che, 8. zaramiMdA thavuM paDe che, 9. zarIrane nukasAna thAya che, 10. daMDa vagere zikSA thAya che, 11. bIjI paracUraNa nAnI moTI pIDAo ane herAnagatio thAya che, 12. kadAca paraMparAe, aMgopAMga chedAya che, dAvA-phariyAdono prasaMga Ave che, 13. beAbarU ane rakhaDatA rajhaLatA thavAnoye prasaMga AvI jAya che. tethI anarthone barAbara samajavA ane prathamathI ja tenA saMjogono tyAga karavAno pUrato khyAla rAkhavo. bhale tatkAla ghaNA lAbho jaNAtA hoya, tevA arthano paNa tyAga karavo, e buddhizALInuM kAma che. nukasAna veThIne paNa bhaviSyamAM thavAnAM anarthone TALavA joIe. A viSaya sujJa zrAvaka gRhasthone ghaNo upayogI hovAthI graMthAntarathI atre mUkavAmAM Avyo che, joke ghaNA dakSa zrAvakonA jIvanamAM svAbhAvika rIte ja AvI caturAI ane kAryakuzaLatA jovAmAM Ave che. paraMtu te jAtanI zakita ane tenuM svAbhAvika vArasAgata jJAna have ghaTatuM jAya che. eka tarapha keLavaNI vagere ekadezIya hAlanA saMjogothI UcharatI jaina prajAnI caturAI ghaTatI jAya che. mATe keTalAka ajANa hoya teonA bodhane mATe A viSayamAM udAharaNo ApI A prakaraNa pUruM karIzuM. 1. eka vyApAra karavAthI pratyakSa dhana maLe, loko prazaMsA kare, bhaviSyamAM navA vepAranI aneka sagavaDo maLe, prabhAva vadhe, uttarottara dhana AvyuM ja jAya, bIjAne anukaraNa karavA lAyaka thavAya, te artha arthAnubaMdha vALo eTale bIjA arthane e rIte kheMcI lAvanAra kahevAya che. arthAt eka artha Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 195 ke je aneka artha paraMparAnuM kAraNa bane che. 2. mAtra prayatna pUrato ja dhana lAbha maLI jAya che, te mAtra arthalAbha. 3. have-evI rIte vyApAra karavAmAM Ave ke jethI-tatkALa dhana to maLe, paNa mAla kharIdanAra vyApArIe, bIjAno corIne lAvelo mAla kharIdyo hoya, to mAla je ke sastAmAM maLI jAya, eTale napho vadhAre maLe, paNa tevA dhanathI beAbarU thavAya, daMDa thAya, pratiSThA jAya, bhaviSyamAM vizvAsa UThI jAya, gharanuM dhana ApIne koI vAra evA kesamAM mana manAvI levuM paDe, bIjAM paNa aneka nukasAna thavAnA saMjogo UbhA thAya, tevo artha. te anartha paraMparAnuM kAraNa bane che, tethI ke artha-anarthAnuM-baMdhi kahevAya che. 4. potAnI gAMThanA moTA kharce zUravIra moTA saradArane hAthamAM rAkhavAthI dhanavyaya nakAmo thAya che. ane vAraMvAra moTo kharca karavo paDe che. Ama anarthanI paraMparA cAle che, chatAM koI moTI muzkelI vakhate te evI rIte madadagAra thaI paDe che ke tenI lAgavagathI mahAna dhanahAnimAMthI bacI javAya che, tathA bIjA paNa ghaNAM moTAM nukasAnomAMthI bhaviSyamAM bacI javAya che. AvA prasaMge tevI prAthamika arthahAni AdaraNIya thaI paDe che. mATe tevo anartha-arthAnubaMdhI thAya che. 5. e ja pramANe koI paNa zaTha ane ApaNuM dhana kheMcI javAnI chetarapiMDI karanAra mANasane potAnA game teTalA dhanathI ArAdhIe, to paNa temAM pariNAma kAMI paNa nathI AvatuM, te anartha che, ane te niSphaLa gaNAya che. evA ja koI rAjya mAnya AkarA svabhAvanA puruSanuM ArAdhana karyuM hoya, to phaLa kaMI maLatuM nathI. ane "oLakhIto sipAI be daMDA vadhAre mAre" e hisAbe rAjadaMDa vadhAre thAya ke bIjA doSo utpanna thAya. Avo anartha prasaMga : anarthaparaMparAne vadhAranAro gaNAya che, mATe te anartha anarthAnubaMdhI kahevAya che. e pramANe :- dharmArAdhana karavAthI amuka pramANamAM ja ArAdhana pUratuM ja phaLa thAya, te dharma gaNAya, paraMtu koI vakhata evI rIte dharmArAdhana karavAmAM Ave ke jethI yaza, dhana, vizeSa dharmArAdhananI sAmagrI prApta thAya, tevuM dharmArAdhana vizeSa dharma paraMparAnuM nimitta thAya che, te dharma dharmAnubaMdhI kahevAya che. A pramANe koI vakhate bevaDo lAbha maLI jAya che, koI vakhate bevaDA nukasAna thAya che, koI vakhate lAbha karavA jatAM hAnino prasaMge upasthita thAya che, koI vakhate hAni karavA jatAM lAbha thaI jAya che. A badhA saMjogomAM bahu ja hoziyArIthI vartavAnuM hoya che. AnA lagabhaga sAtaso AThaso vikalpo thAya che, ane te darekanAM aneka udAharaNo maLI zake che. paraMtu te lakhavA jatAM ghaNo vistAra thAya tema che, mATe te ahIM choDI devAmAM Ave che. paraMtu, dharma, artha ane ISTa viSayonI paraMparA vadhe tevA dharma, artha ane kAma mukhya pradhAna che, uparathI dekhAtA anartha trivarga AcaratAM artha saMzayo paNa sArA nahi. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 paMca pratikSmaNa sUtro keTalIka vakhata eka bAjuthI artha ane bIjI sarva bAjuethI anartha thAya che, ema ja, eka bAjuthI artha ane bIjI sarva bAjuthI artha, athavA sarva taraphathI artha ane eka taraphathI anartha. mATe dharmArthI gRhasthone ghaNo vicAra karIne potAnA jIvanavyavahAro calAvavAnA hoya che. A sUkSma vicAra ApaNane vArasAthI maLyo hoya che. ApaNA pUrvapuruSo A bAbato barAbara yuktiyukta jANatA hatA ane te vicAro ApaNane vArasAmAM maLelA hatA. ema kahevAya che ke-"vIzA zrImALIoe vicAra karatAM maNa ghI baLavA dIdhuM" "pAIno meLa meLavavAne mATe pAMca zera tela bALIe." vagere vAkayo, yogya vicArazaktinAM sUcaka vAkayo che. paraMtu hAlamAM ApaNI prajAne paraMparAnuM zikSaNa maLatuM aTakayuM che, tene badale kevaLa pustakiyA zikSaNa paradezIonA caraNa AgaLa besIne levuM paDe che, tethI vArasAmAM maLatI uparanI mahAna dIrgha daSTivALI preraka zakitaono nAza thato jAya che, tyAre e zakita yuropa potAnAmAM vadhAratuM jAya che. upara jaNAvelA artha ane anartha vargano vicAra rAjyanA mutsaddIone khAsa karavAno to hoya che, paraMtu dharmaguruone to sauthI savizeSa karavAno hoya che, te ja pramANe gRhastha paNa potAnA gRharAjyano vyavasthApaka che, samAja ane prajAkIya saMsthAno sabhya che, tathA dharmamAM potAnuM samagra hita samAyeluM che, mATe teNe paNa te vicAro ghaNA ja hoziyArIthI, dharAvatA ane amala karatAM zIkhavuM jarUranuM che. temAM vyaktinA lAbha ane sAmudAyika hita, sAmudAyika ane vyakitanuM nukasAna vagere paNa ghaNuM vicAravAnuM hoya che. sarvanA samu tyatti uta:' e vagere A arthanA sUcaka che. IMgleMDanA mutsaddIo AvA prayogo ghaNI vAra ajamAvIne AgaLa AvI rahyA che, tevo ja eka prayoga hamaNAM ja tyAMnA pradhAna maMDaLe ajamAvyo che. zahenazAha AThamA eDavarDanA gAdItyAganuM rahasya vicAravAthI e vastu barAbara samajAze. zahenazAha AThamA eDavarDanA gAdItyAgathI IMgleMDa ane gorI prajAmAM amuka asara thaze, ane bhAratamAM judI asara thaze. A AkhI asaranuM mApa kADhIne rAjAne gAdI-tyAga pradhAnoe karAvyo che ane rAjAe karyo che. A gAdItyAga je nimittathI karavAmAM Avyo che, te prasaMgathI "strIonI pavitratA upara khAsa bhAra mUkavo joIe." A vAtanI IMgleMDa ane jagatanI gorI prajAmAM vadhAre makakamatA phelAze. AthI lAMbe kALe bhAratanI UMca komanI strIo mAphaka tyAM paNa keLavaNI vagere sAdhanonI madadathI strIomAM pavitratA, saMyamI jIvana ane maryAdA vadhaze. hamaNAM ja IMgleMDe evo kAyado karyo che ke lagna pachI pAMca varSa sudhImAM chUTAcheDA have na ApavA, tathA jarmanImAM hiTalare strIonA khAsa kAyadA karyA che. gorI prajAnA hitaciMtako tyAMnA strI-vargane tAlIma, vAtAvaraNa, tathA kAyadAthI bhAratanI ucca komanI strIonI koTImAM mUkavA je IcchAo rAkhe che, tene A prasaMgathI vega maLaze, ane IgleMDanI prajA ke je Arya bhAvanAothI pUrvakALe rahita hatI, tene have teno lAbha prajAnA jIvanamAM sAkSAta maLavA lAgaze. eTale saMskArI thavAthI tyAMnI prajA AgaLa vadhaze. A Adarza utpanna karavAmAM tyAMnI prajAnuM hita joIne rAjA gAdItyAga kare, ane kahI zake ke "mArI prajAnA bhalA mATe meM gAdIno tyAga karyo che"- badhuM barAbara che. Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 197 A tarapha hiMdamAMnA uparanA vicAravALA vargane Teko maLe ke-"juo, strIonI pavitratA mATe IMgleMDa paNa kevuM lakSya Ape che ?'' paraMtu bIjI bAju sudhAraka varga strIonI pavitratA tarapha dhyAna na ApatAM, ekapakSI premane ja vadhAre mahattva ApavAno tene evo ja bhAsa thaze ke,-"prema khAtara AkhA sAmrAjyano tyAga karyo. mATe rAjAno prema Adarza che. prema AgaLa rAjyano zo hisAba ?" tethI AvA mahattvanA banAvathI te vargamAM vega Ave, ne chUTAcheDA vagere tattvo phelAvI strIone game tevI chUTa ApavA doravAI strIsvAtaMtryane nAme prajAne uzkerIne strIvargane bhaviSyamAM zithila cAritryavALo karI zake, koI koI rAjAmahArAjAonA kumAro ke paisAdAronAM saMtAno vagere dezaparadezanA halakA kuLanAo sAthe paraNe, ne potAnA vArasAnI paravA na karatAM tene jatAM kare, eTale tevI sattA ane milakato parathI teono kAbU ghaTe ane bIjI sattAno vadhe. jo ke ucca komomAM paNa amuka varga makakama thAya, potAnA vargamAM majabUtI kare. tyAre AvA gAdItyAga jevA prasaMgathI vadhAre baLamAM AvelA sudhAraka vargo potapotAnI jJAtimAM vidhavAvivAha, chUTAcheDA vagere vAtono khUba jorathI pracAra kare. rAjyanA kAyadA, kaoNMgresanA tevA netAo, vartamAnapatro vagerethI paNa ghaNo pracAra thAya, lAMbe vakhate ahIMno saMskArI chatAM strI-varga, prathama dhIme dhIme ane pachI ekadama bagaDe, e sahaja che. ane je na bagaDe te niMdAya -"rUDhicusta, parataMtra, gulAmaDIo, pAmara, dharmaghelIo" vagere niMdAnA zabdo tene mATe pracalita che ja. Ama thatAM seMkaDo varSe sAro strIvarga kadAca ahIM jUja rahe, ane te dezomAM apunarlagna karanAro varga vadhI jAya, tyAre te vakhate samagra strImaMDaLamAM yuropano strIvarga AgaLa AvI jAya. jo ke, pavitra Arya kuTuMbomAM Aje paNa evuM che ke, lAkho peDhImAM paNa koI paNa strI mATe kaMI paNa kahevAno prasaMga banyo ja na hoya. tyAre yuropamAM evuM zuddha tattva maLavuM muzkela che. paNa vakhata jatAM ahIMno strIvarga saMyamamAM nabaLo, paDato jAya, tyAre eka vakhata e prazna banne mATe sarakho thaI jAya, ne pachI saMskAra lAgavaga, zikSaNa, ayogya tattvonA nAzathI yuropano strIvarga ahIMnA strIvargathI atre vadhatA jatA viruddha saMjogone lIdhe bhaviSyamAM sarasAI bhogavI zake. Aje jaganA strImaMDaLamAM strIonI yogyatAmAM bhAratanI strIo svAbhAvika rIte ja pavitra hovAthI AgaLa che. ane yuropanI koI pavitra strI harIphAI karavA Ave, to te kadAca pote pavitra hoya, paraMtu tenI peDhImAM mA-mAzI ke phaImAM kaMIka chUTAcheDA ne ghaNIoe punarlagna karyA hoya, tyAre ahIM ja ucca komanI strIvargamAM lAkho peDhIthI pavitratA ja cAlI AvI hoya evAM ghaNAM ucca kuTuMbo Aje paNa vidyamAna che. eTale bhAratanI strI jAti potAnuM svamAna TakAvI zake tema che. paNa bhaviSyamAM so varSo pachI hAlamAM cAlelA strIsvAtaMtryanA nAma nIce strIone bagADavAnA prayogo ane yuropamAM sudhAravAnA prayogothI-e svamAna bhAratanI Arya strIone bhAre paDe, lAkho peDhImAM pavitratA UtarI AvavA chatAM te vakhate potAnA samayanI strIone joIne tene nIcuM jevuM paDe, ane gorI prajAnI strIo sAmI chAtIe cAlI zake. Ama potAnI prajAne ja phAyado. AvA phAyadA khAtara rAjA eDavarDa prajAnA bhalA mATe game te pagaluM bharavAne kema taiyAra na thAya ? vaLI AvA banAvo sAdhAraNa mANasanA prasaMgathI bane to tenI asara jAheramAM barAbara na thAya, paraMtu AvA Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 paMca pratikSmaNasUtro moTA mANasonA prasaMgamAM ja AvI ghaTanA karavAmAM Ave, to ja potAne prajAne je phAyado apAvavAno hoya te pradhAna maMDaLa-sacoTa, jaladI ne cokakasa majabUta rUpamAM apAvI zake tethI AvA bhAvi lAbhanI daSTithI, A banAvane lIdhe vAstavika rIte pradhAnamaMDaLane ke rAjAne duHkhanI lAgaNIno saMbhava na jaNAya, ane svAbhAvika banAva rUpe banI jato dekhAya, e svAbhAvika che. vAstavika rIte potAnI prajAnA lAbhanI dRSTithI A prasaMga vadhAvI levA jevo kadAca teone bannene hRdayamAM lAgyo hoya, to temAM paNa Azcarya jevuM nathI. A prayoga tatkAla-anartha jevo lAge che, paNa paraMparAe IMgleMDane arthaparaMparAno utpAdaka hovAthI briTiza mutsaddIonI hoziyArIno A sabaLa dAkhalo che. vaLI teo ja A dezamAM vAIsaraoNya tarIke AvavAnI vAto thAya che, have pachI zrImatI elijhAbetha gAdInazIna thAya. ahIM strI-svAtaMtryano pavana, saMtatiniyamana mATe kAyadA, chUTAcheDA, vidhavA-vivAha vagere vicAronI dhUna, bhaviSyamAM bhAratanA strIvargane kayAM laI jaze ? te ghaNuM vicAravA jevuM che. briTiza mutsaddIo karatAM paNa zrAvakonI javAbadArI buddhi-zakita, kartavyaniSThA viziSTa prakAranI che ane hovI joIe, kAraNa ke mahAthAvakanA prayatno ekataraphI lAbhane mATe nathI hotA, paNa sarvanAM hita tarapha hoya che. mATe dareka pravRttimAM saune mATe ekaMdara artha trivarganI paraMparA vadhe. tevI ja rIte artha trivarga vagere te Acare che. pazcimamAM pavitratA bhale vadhe, paNa temAM ahIMno bhoga levAmAM anyAya che. pApAnubaMdhI puNya, puNyAnubaMdhI puNya. pApAnubaMdhI-pApa. puNyAnubaMdhI-pApa; A cAra bhAMgAone anusarIne jeonI pUrva bhavanI sAmagrI jevI hoya, tene anusarIne upara jaNAvelI arthaparaMparA, tathA anarthaparaMparA-ane tenA UlaTasUlaTA prasaMgone lAyaka budi utpanna thAya che, ane te pramANe tenAM phaLo meLavI zakAya che. cAra zikSA vrato mahAvato dhAraNa karavAne azakata gRhastha dhAraNa karelAM pAMca aNuvratonA guNamAM vadhAro karanArAM traNa guNa vratonuM svarUpa, ane tenA aticAronI AlocanA tathA pratikramaNa-pUrAM thayAM. have zikSA vrata ane tenA aticAronI AlocanA tathA pratikramaNa zarU thAya che. zikSAvrata eTale mahApuruSoe AcarelA mahAna dharmAnuSThAnanI tAlIma meLavavA mATenAM vrato : zikSA zabda judA judA arthamAM vaparAya che. zikSA zikhAmaNa. zikSASThapako. zikSA sajA, daMDa. zikSA anubhava Apavo, abhyAsa karAvavo, zIkhavavuM, upadeza vagere. zikSA grahaNa ane Asevana : e be prakAranI jainazAstramAM batAvelI che. cahaNazikSA ane sAmAyika sUtra vagere sUtro ane tenA arthono guru pAse pUrva paraMparAnI AmnAya pramANe abhyAsa karavo, moDhe karavA, artha samajavo, ciMtavavo, punarAvartana karavuM, tenAM rahasya samajavAM, vagere. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamaNasUtro 199 ane Asevana zikSA eTale sAmAyika, pratikramaNa, deva pUjA, pauSadha, tapa, japa, upadhAna, kAussaga, devavaMdana, guruvaMdana, svAdhyAya, paccakkhANa, mahotsavo, mahApUjAo, tIrthayAtrAo vagere dharmAnuSThAna karavAnI Teva pADavI, ane uttarottara te Teva daDha karavI, tathA A pramANe ziSyane bALakone Teva pADavI, te AsevanazikSA kahevAya che. A sthaLe zikSA vrata eTale mukhyapaNe Asevana zikSA vratanA prAdhAnyathI 4 zikSAvrata evo artha samajAya che. tIrthakara bhagavaMto ane gaNadhara bhagavaMtoe sarvasAvadya tyAgarUpayAvajIvanuMnavakoTithI sAmAyika dharmanuM AcaraNa karyuM hoya che, mahAmuni rAjAoe paNa e AcaryuM hoya che, ane atyAre paNa Acare che. e sAmAyika dharma jaina dharmanuM mukhyamAM mukhya anuSThAna che : sarva jaina dharmIoe AcaravAnuM che, te ja sakala jaina dhArmika kriyAonuM mukhya mathaka che. mATe gRhasthoe paNa e AcaravuM joIe. paraMtu, dareka gRhastha sarvathA navoTithI AcarI na zake, paNa dezathI-aMzathI sAmAyika karI zake. dezathI sAmAyika dharmanA jaghanyathI mAMDIne anutkRSTa sudhI aneka prakAro saMbhavI zake che, to jyAre dezathI sAmAyika dharmano prakAra gRhastho mATe batAvavAno hoya. to prathama jaghanya prakAra batAvavo joIe. A daSTithI tIrthakara bhagavaMtoe je sAmAyika dharmanuM AcaraNa karyuM che, tenA sAkSAta nAnA namUnA rUpa, ochAmAM ochA cha koTika be ghaDInA sAmAyikano prayoga mahA puruSoe gRhasthonA mATe yojI Apyo che. te mahAsAmAyikanI ochAmAM ochI vAnagI che. pAMca aNuvrato ane traNa guNavrato tathA bIjAM anuSThAno tenI pUrtirUpa che. arthAt te paNa deza sAmAyikanAM aMgo ja che. e ATha vrato pALavA chatAM A namUnAno paNa hameza niyamita anubhava karavo ja joIe, evuM bhAra daIne gRhasthane kahevAmAM Ave che. mATe roja keTalA sAmAyika karavA ? te pramANe potAnI zaktine anusarIne gRhasthane A navamuM vrata ApavAmAM Ave che. munio to sAmAyikamAM ja che. eTale temane e vratanI jarUra rahetI nathI. gRhastha to vrata sivAyanI bAbatamAM sAMsArika che eTale tene A niyama vrata tarIke svIkAravo paDe che. mATe be ghaDInA sAmAyikane prathama zikSA vrata gaNavAmAM AvyuM che. tethI vadhIne Akho divasa ke rAta ke rAtadivasa eka ja jagyAmAM sthira rahI sAmAyikamaya dharmadhyAnamAM gALe, te dezAvakAzika vrata gaNAya che. eTale sAmAyika dharmanI vizeSa tAlIma mATe e vrata che. ane tethI vizeSa tAlIma mATe AhAratyAga, brahmacarya pAlana vyApAra tyAga, zarIra bhUSAtyAga sAthe aSTa pravacana mAtAnA pAlanapUrvaka sAmAyikamaya pauSadhopavAsa vrata che. tathA tIrthaMkara bhagavaMtoe vArSika dAna ApIne ane mahAvrato dhAraNa karIne mahatyAga Acaryo che. tenI tAlIma pAtrane-dAnane yogya vyakitaone-dAna devA rUpa dezathI tyAganI tAlIma atithisaMvibhAgavatathI gRhastha meLave che. A rIte have pachInA cAreya vrato zikSA vrato kahevAya che, tenuM kAraNa have barAbara samajAyuM haze. AthI AgaLa vadhIne zrAvakanI agiyAra paDiyA, upadhAna tapovahana; ghaNA divasanA pauSadha, pratikramaNo vagere paNa sAmAyika dharmanI jaghanya madhyama utkRSTa koTinI koIne koI zikSA-Asevana Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 paMca pratimANasUtro zikSA-tAlIma che. ane te sarve-sAmAyika dharmanI-deza ArAdhanA che. A vrata mukhya chatAM navamuM mUkavAnuM kAraNa e jaNAya che ke prathamanAM vrato sahaja rIte AcArarUpa banI zake che. paraMtu batrIsa doSa rahita sAmAyikano prayoga jarA kaThina che, mATe saMyamI jIvananI bhUmikA pachI temAM A vratAcaraNarUpa bIja ropavAnI pUrva-puruSonI-yojanA-yukita yukata jaNAya che. ane sAmAyikamAM sthira hoya, te dezAvakAzika pauSadha vageremAM AgaLa vadhI zake che. athavA zikSAvratono krama sarvano ekI sAthe rAkhavAnI daSTithI tyAM navamA kramAMkamAM mUkavAmAM AveluM jaNAya che. anyathA upakArI tIrthaMkara paramAtmAnA satkArarUpa jema zrIjina pUjA dareka jaina bALake sAmAnya rIte-jaina tarIkenI-vyavahAra samyakatvI tarIkenI- paNa nizAnI tarIke-avazya karavAnI che te ja pramANe tIrthaMkara prabhunA jIvananA anukaraNarUpa be ghaDInuM jaghanya sAmAyika dararojanA sAmAnya kRtya rUpe avazya karavAnuM che. AcAra rUpe-Teva pADavA rUpe- paNa jaina bALakoe sAmAyika karavuM joIe ane kare che. te uparAMta, je dhArmika anuSThAna kare, te tenI puSTi rUpe jeTalAM banI zake teTalAM karavAM ja joIe. paNa ochAmAM ochuM ATaluM to karavuM ja joIe. sAmAnya rIte gRhasthane sAmAyika cha koTinuM thAya che. eTale mana, vacana, kAyAthI sAvadya yoga karavo nahi, temaja karAvavo nahIM. paraMtu svayaMbhUramaNa samudranA matsya bhakSaNanI anumodanA vagere sthUla sAvaghayoganI anumodanAnA tyAgarUpa paNa sAmAyikano saMbhava hovAthI AgamamAM gRhasthone kavacit navoTika sAmAyika paNa saMbhavatuM rahyuM che. sAmAyikamAM cha AvazyakamayatA kevI rIte che ? te AgaLa upara batAvela che. te sAmAnya rIte pUrvAcAryoe niyata karelI paraMparA mujaba beghaDI-eka muhUrta sudhI karavAmAM Ave che. 1. samabhAva, 2. covIsa tIrthaMkara prabhunI bhakita-guNagAna, 3. gurunI bhakita-vaMdana, vaiyAvRtya-vinaya sevA, 4. yogono mana-vacana-kAyAnA sAvadya yogono tyAga. 5. chatAM bhUlathI sevAI gayA hoya to, tenI niMdA, gaha, pratikramaNa, 6. e sarva Avazyako mATenI ekAgratArUpa lInatA, aDagatA, sthira Asana vagere : e sarva sAmAyikanA vakhatamAM to avazya karavAnAM kartavyo che. e barAbara na banI zake, to te vakhatamAM paThana-pAThana, dharmacarcA, dharmazravaNa vagere rUpa svAdhyAya ane chevaTa navakAra maMtrano jApa vagerethI paNa sAmAyikanI ArAdhanA karI zakAya che. ekaMdara, jema bane tema sAmAyika laI batrIsa doSono tyAga karavAthI paNa sAmAyikanI siddhi thaI zake che, ane sAmAyika karavAne lIdheluM vrata pALI zakAya che. sAmAyika upara AkhA jaina zAstrano AdhAra che. eTale tene mATe jeTaluM lakhIe teTaluM ochuM che. athavA dharmanA je koI aMga viSe lakhAya che, te sarva sAmAyika ja che. jaina zAstranI je vAta lakhIe, te sarva sAmAyika viSenI ja hoya che. paraMtu te sarva, zAstrothI ane guru pAsethI zIkhavuM. jaina dharmanAM sarva anuSThAno judAM judAM prakAranA sAmAyika ja che, tethI saMkhyAtIta prakAranA sAmAyikane yogya saMyamasthAnako te paNa sAmAyika che. te badhA prakAranAM sAmAyikonuM jJAna ane anubhava A Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramAgasUtro 201 prAthamika sAmAyikamAM praveza karavAthI AgaLa AgaLa maLI zake che. RddhimAna ane addhimAna gRhasthanA sAmAyika karavAnI vidhio vagere vizeSa hakIkta zAstromAMthI jANavI. 1. sAmAyika vratanA aticAronuM pratikramaNa zabdArtha:- duppaNihANe duppaNidhAna-mana, vacana kAyAnI ekAgratA na hovI, athavA teono kuvyApAra. aNavaTTANe anavasthAna-sAmAyika karavAno anAdara. saIvihUANe smRti-vihIna, bhUlI javuM. vitakae vitatha kRte, sArI rIte na karyuM, paNa niSphaLa karyuM. siphakhAvae zikSAvratamAM. tiviheba duppaNihANe aNavaThANe tahAsaI-vihUNe sAmAIya-vitahakae paDhame siphakhAvae niMda" rabA pahelA zikSAvratamAM sAmAyikane niSphaLa karanArA-traNa prakAranA dupraNidhAna anavasthAno ane smRtibhraMzanI niMdA karuM chuM. 27 vizeSArtha :- 1-2-3. : manathI ghara, dukAna, kArakhAnuM vagere saMbaMdhI vicAra karavo ke bIjA koI sAvagha vicAro karavA, te manodupraNidhAna pahelo aticAra. kaThora zabdo bolavA, ane ekaMdara bhASA samiti na jALavavAthI vALu dupraNidhAna nAmano bIjo aticAra. te ja pramANe pratilekhana ane pramArjanA vinA khAsa prayojana vakhate paNa zarIra ke tenA koI paNa aMgo halAvavAthI kAya dupraNidhAna aticAra lAge che. 4. anavasthAna : muhUrtano vakhata pUro thavA dIdhA vinA, athavA-jema tema- sAmAyika karavuM. athavA sAmAyika karavAno vakhata hoya to paNa anAdara buddhithI sAmAyika na karavuM, jyAre vakhata maLe tyAre sAmAyika karavAno zAstrakAra bhagavaMtono Adeza che. mATe AdarapUrvaka te ghaNI vAra karavuM joIe, te pramANe na karavAmAM Ave, to paNa anavasthAna aticAra lAge che. 5. smRti vihIna : nidrA tathA pramAdane lIdhe, ke gharanI ciMtA vagerene lIdhe "meM sAmAyika karyuM che ke nahi ? lIdhuM che ke nahIM ? pUruM thayuM che ke nahIM ? emAMnuM kAMI paNa, mAtra bhUlI javAmAM Ave, tyAre smRtivihInatva nAmano pAMcamo aticAra lAge che. kAraNa ke upayoga jAgrata rAkhavo e to sarva mokSanAM anuSThAnomAM mukhya ja che. - A pAMceya pramAdane lIdhe anAbhogajanya AcaraNa thAya, tyAre aticAra che, anyathA anAcAra thAya che. "mana-vacana-kAyAthI karavA karAvavAnuM paccakakhANa karavA chatAM mananuM dupraNidhAna rokavuM muzkela Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 paMca pratiktANasUtro che. ane manamAM dupraNidhAna thaI Ave, to pachI vratabhaMga ja thayo gaNAya, ane vratabhaMga thavAthI sAmAyika ja kayAM rahe ? mATe sAmAyika na levuM ja sAruM che." Ama bolavuM ucita nathI, kemake, cha koTimAMthI ekAda be bhAMgAno bhaMga thAya, tethI AkhA vratano bhaMga thato nathI, kemake bAkIno bhAga akhaMDa hoya che, eTalA pUratuM vrata sacavAya che. ane jeTalA bhAgano bhaMga thayo hoya, teTalA bhAganI zuddhi pazcAttApapUrvaka micchAmi dukAM devAthI thaI zake che. ane je A rIte vratanA sAmAnya bhaMganI bIkathI sAmAyika ja na levuM" evA vicAra upara AvavAmAM Ave, to pachI te ja nyAyathI sarvavirati paNa na uccArI zakAya. paraMtu e dalIla ja khoTI che. "uttama kArya karavuM, ane temAM thatI skUlanAo sudhAravI" e ja nyAya mArga che. nahIMtara koI kAma karI zakAya nahIM. kAma sAruM che ke nahIM ? te prathama nakakI karavuM joIe. vaLI, "avadhie karavA karatAM na karavuM sAruM' A dalIla paNa nakAmI che. kema ke Ama bolavAnI pravRtti dhArmika kriyA tarapha aNagamAnI vRttimAMthI thAya che. na karavAthI na karavAnuM moTuM prAyazcitta lAge che, ane karavA chatAM avidhi thAya, to avidhi pUratuM ja prAyazcitta lAge che, kema ke aticAra sAthenA anuSThAnanA AcaraNathI anukrame niraticAra AcaraNa prApta thAya che. dareka kAmamAM prathama bhUlo rahe ja, teTalA mAtrathI kAryono AraMbha na karavo e vAjabI nathI ja. sukAryano AraMbha karavo ja joIe. koI paNa evuM kAma nathI ke koI paNa evo jIva nathI ke je prathamathI ja bhUla vinAnuM thAya ke karI zake. bolavuM saheluM che, karavuM muzkela che. bhUla thavAnA bhayathI kAma na ja karavuM e "bhikSuko mAMgavA Avaze evA bhayathI rAMdhavuM ja nahIM." tenA jevI vAta che. mATe sarva sAmAyika karavAnI IcchA hoya teNe deza sAmAyika paNa ghaNA ane ghaNI vAra karavA. abhyAsathI vadhatAM vadhatAM pariNAme sarva sAmAyika sudhI pahoMcAya che. amAruM bIjuM ema kahevuM paNa che ke - "bhUla karatAM karatAM bhaviSyamAM sudhare, te to ThIka, paraMtu AkhI jiMdagI karavA chatAM paNa emane ema rahe che. jarAye pheraphAra nathI thato. tevAone kaMI phAyado jevAmAM Avato nathI. tenA karatAM na kare to zuM khoTuM ? nakAmo vakhata jAya che." A vAta paNa khoTI che, hajAro lAkho mANaso dhArmika kriyA karavAthI je sthitimAM rahyA hoya che, tenA karatAM, teo dhArmika kriyA na karatA hota, to tene amuka rastAthI UtarI paDavAno saMbhava hoya che, tethI bacI jAya che, e temane lAbha thAya che. bIjuM, dhArmika kriyA karanArAnA soe so TakA kAMI paNa lAbha nathI ja uThAvatAM, evuM ekAMta nakakI karI zakAze ja nahIM, kemake - kevaLa evI vastusthiti nathI hotI. koIne paNa taddana lAbha na ja thayo hoya, evA dAkhalA maLe ja nahIM. dhArmika kriyAonI rojanI TevathI dharmasthAnono kAyama paricaya rahe che, tethI koIne koI vakhata avazya saMgIna lAbhano saMbhava rahe che. jyAre keTalAkane lAbha thAya che, evuM jovAmAM Ave che. to bIjAo paNa e keTalAkamAM kema nahIM Ave ? tenI zI khAtarI ? Aje lAbha na maLato hoya, paNa bhaviSyamAM lAbha nahIM maLe? tenI paNa zI khAtarI ? mATe bhaviSyamAM lAbha maLavAnI AzAe Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro paNa dhArmika anuSThAno karavAM Avazyaka che. vaLI, A bhavamAM khAsa lAbha na jovAmAM Ave-anAdibhavothI asat abhyAsane aMge, sadnabhyAsanuM pariNAma [najare caDe tevuM] ekadama jovAmAM AvatuM nathI. keTalAye bhavo sudhI kriyAonI abhimukha rahevAthI, ane abhyAsa kriyAo karavAthI temAM lAMbe kALe saMgIna vadhAro thavAthI dRzya pariNAma paNa Ave che. parvatamAM phATo eka ja vakhatanA varasAdathI paDatI nathI. varSonAM varSo sudhI upara varasAda varSe che, tyAre temAM cIrA paDe che, te pachI moTI khINo paDe che. te ja pramANe karma parvatone bhedavAne bhavonA bhavo sudhInuM dhArmika AcaraNa tenA kAMkarA ja prathama to kherave che. eTale je jIvo dharmamArgamAM rItasara na AvyA hoya, teomAM ekAeka bepAMca bhavomAM phera mAlUma na paDe, e svAbhAvika che. jo ke jeTalInI jarUra hoya che, tene hisAbe eTalI kriyA paNa taddana najIvI ja che. e najIvI chatAM paNa bhaviSyanI mahAn kriyAonA prAthamika kAraNarUpa che ja. teTaluM paNa kAraNa na yojavAmAM Ave, to bhaviSyamAM mahAn phaLa utpanna karanArI kriyAono pAyo ja na naMkhAya. agninI saheja paNa cinagArI moTA bhaDakAnuM kAraNa bane che. paNa jo eTalI cinagArI na hoya, to to agnino saMbhava ja na thAya. mATe eTalI alpa paNa kriyA karma vana-dahanamAM cinagArInuM kAma avazya kare che. mATe avidhie paNa dhArmika kriyA cAlu rAkhavI, ane temAM vidhi lAvavA pUrA jAgrata rahevuM. kadAca A bhavamAM pariNAma ochuM Ave, to bhavAntaramAM avazya vadhAre Avaze ja. mATe tene choDavI nahIM. vidhimAM lAvavAnA prayatnonA upadezo Avazyaka che. vidhimAM lAvavAnI bhAvanA vinA mAtra avidhinI puSTi doSarUpa che. 203 vaLI ApaNI dhArmika kriyAothI AdhyAtmika sUkSma lAbho thAya che. je sAmAnya mANasathI joI zakAtA nathI. pIparane ghUMTatAM ghUMTatAM temAM vadhatI zakita vaidya jANe, ApaNane te agamya hoya che. te ja pramANe satata dharmakriyAne pariNAme saravALo ghaNo ja baLavAn thAya che. mATe prAthamika pAyArUpa abhyAsakriyA paNa choDavI nahIM. bhavAntaramAM paNa tenuM dRzya pariNAma avazya Ave ja che. ja vaLI jagamAM jaina darzananA TakAvanI dRSTithI paNa dhArmika kriyAo cAlu rahevI ja joIe. temAM paNa paramadarzanazudghi che. uttarottara vAraso AgaLa jAya, tathA bALa jIvone anAyAse ja tAlIma maLe, mATe paNa e cAlu rAkhavI joIe. jainadarzana mAnanArAonI saMkhyA jagamAM ochI che, chatAM tenI nItirItinI jagat para Aje paNa moTI asara che. bIjI prajAo paNa tenI nItirItithI maryAdAmAM rahe che. tenI nItirItithI anyAya-julama ghaNA aTake che. jo jainadharma jagamAM na hota, to duniyAmAM Aje che, tenA karatAM paNa ghaNo ja vadhAre matsyagalAgala nyAya pravartato hota. te eTalA pramANamAM nathI pravartato. tenuM kAraNa-jagatmAM jainadarzananuM astitva che. tenAM tattvajJAna ane jIvana-AcaraNa ajoDa sAbita thaI cUkayAM che. eTale jyAM sudhI jaina munio potAnI dhArmika kriyAomAM Asakata che, ane tenAM udyApano, jAherAto, jAhera utsavo vagere thAya che, tenI asara Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 paMca pratikSmaNasUtro janasamAja upara ane ADakatarI vizva upara ane sarva prANIo upara thaI rahI che. A daSTithI paNa-jagatanA kalyANanI dRSTithI paNa trIjA vaidyanA auSadha tulya A kriyAo samaye- aNasamaye, bhAve kabhAve, paNa cAlu rahevI ja joIe. bhAva ane samajaNapUrvakathI to ekAMta lAbha che ja. svArthI, aNasamaja, loko taraphTI ja ApaNA dhArmika AcAra upara TIkA karavAmAM Ave che, te sarvathA upekSya ja che. samajyA vinA karavAthI zo lAbha ? vagere prazno paNa evI ja jAtanA upekSya che. dharmanuM AcaraNa e ja dharmone jagatamAM jIvatA rahevA mATenuM jIvana che. prajAmAM "amuka dharma jIvato che." teno purAvo e ja che ke-prajA tene potAnA jIvanamAM Acare che. tenuM AcaraNa prajAnA jIvanamAMthI nIkaLI gayA pachI dharma jIvaMta maTI gayo samajavo. koI paNa dharmane jagatamAMthI nAbUda karavo hoya, to tenuM AcaraNa karanArA janasamudAyamAMthI te AcaraNa bAda karI devuM. ane tene te dharmanA jJAnano upadeza mukhya Apavo. eTale AcaraNa nIkaLI jAya, ane te dharma jagatamAMthI nAbUda thAya. khristI pAdarIoe potAno dharma phelAvavA mATe ahIMnI prajAmAMthI potapotAno dharma kADhI nAMkhavA ane potAno dAkhala karavA. "zuSka kriyAo karavAthI zuM? samajIne karavuM. tulanAtmaka abhyAsa dareka dharmono karavo joIe, vizvadharmanI jarUra che." vagere vAto phelAvI che, ane ApaNA bhoLA mANasoe te upADI lIdhI che, ane teno potapotAnA vargomAM pracAra karI bahAranA paradezIothI ADakataruM mAna pAme che. A badhI svArthI bAjI che. jainadarzana-yogazAstra ane vyAyAma zAstranI jema AcaraNa pradhAnadharma che. samyagdarzana prAptikramamAM je ke paheluM che, paNa AdarzakramamAM samyaccAritranuM mukhya ane paheluM mahattva che. "yathAzakita AcaraNa karatAM karatAM samyagdarzana ane samyajJAna paNa meLavavuM e teno mukhya dhvani che. have jo samyaccAritrano Adarza DhIlo karIne samyajJAnano ja Adarza pradhAna karavAmAM Ave, eTale samyaccAritrano Adarza DhIlo paDI jAya. ane ema thatAM samyagdarzana ane samyajJAna paNa samyagu nathI rahetAM. eTale sAmAjika, prajAkIya, Arthika, daizika, sAMskRtika pArabhavika, Ihabhavika, ema koI paNa daSTibiMduthI dhArmika kriyAo ane tenA utsavo cAlu rAkhavA ja joIe. temAM kharcAyeluM dhana-sarvopari upayogamAM kharcAya che, ema mAnavuM. ane tenA karatAM trikALamAM bIje koI zreSTha upayoga che nahIM ne maLaze paNa nahIM. e bAbata sAcI samajapUrvaka daDha vizvAsa rAkhavo joIe. jo ke hAlanA jJAnane mATe jorathI kahevAmAM Ave che, te paNa samyajJAnanI vAta karIne hAlanA mithyAjJAna tarapha dorI javA mATe ja che. tethI temAM paNa vizvAsa rAkhavA jevuM nathI. dhArmika utsavo, varaghoDA vagerethI paNa bALajIvone lAbha thAya che. chevaTe-suphala pAkSika jIvo AvA prasaMgothI dharmAbhimukha thAya che. ane keTalAka zukla pAkSika thavAnI taiyArIvALA jIvo te bhUmikA upara kheMcAI Ave che, ne pariNAme mArga prApta kare che. e jIvonA upakAra mATe paNa evA utsavo cAlu rAkhavA jarUrI che, kartavya che, yogya yojanApUrvaka che, zAstrasaMmata che, parahita ane kalyANanA sAdhana rUpa che, ziSTa sammata che, dhArmika zikSaNanA sabaLa sAdhanarUpa che, jAheramAM prajA hakaka sAbita karavAnA purAvA rUpa che, prajAnI sattA TakAvavAnA sAdhanarUpa che, jaina prajA ane bIjI hiMdu prajA Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratimAgasUtro 205 paNa je kAMI TakI rahI che, tenA kAraNabhUta che. A sUkSma tattvo je ke saheje samajAya tema nathI, paraMtu yogya vicAraNAthI sahajamAM samajI zakAya tevA che. vaiSNavonuM anukaraNa che, AvA moTA kharca khoTA che, deza garIba che, tene prasaMge AvA kharca nakAmA che, ajJAnIo A pramANe dhAmadhUma kharca kare che." vagere dalIlo A dezamAM khristIoe calAvelA pracAranuM pariNAma che, e have sAbita thaI cUkayuM ane koIne samajavuM haze, to sAbita karavuM jarA paNa muzkela nathI. zAstrakAronAM judAM judAM dRSTibiMduothI uccArelAM judAM judAM vAkayo ane pramANo uparanI potAnI dalIlo sAthe joDIne zAstrakArone nAme paNa teoe potAnI keTalIka vAto phelAvI dIdhI che. keLavaNIno pracAra karatI vakhate, jJAnanA vikAsa mATe jeTalAM zAstranAM vAkyo hato, te badhAMno bhASaNomAM upayoga karavAmAM Avyo che, tenA dAkhalA seMkaDo che, paraMtu viSayAntara thavAthI ahIM TAMkatA nathI. mATe AvI vAto sAMbhaLI dhArmika kriyA choDavI nahi. ane potAnAM saMtAno temAM kema daDha thAya tevo prayAsa avazya karavo jarUrano che. dhArmika anuSThAna mATe sarva dravya, sarva kSetra, sarva kALa ane sarva bhAva sadA anukULa ja mAnavAnA che. jyAre vakhata maLe tyAre je anuSThAna zakaya hoya, te avazya karavuM. navarA paDyA ke chevaTe nakAravALI gaNavI, vakhata hoya to sAmAyika karavuM. tathA bIjAM aneka anuSThAno che, te karavAne avazya tatpara rahevuM ja. jattha vA vIsamai, acchai vA nivvAvAro, savvattha sAmAiyaM karei. [jyAre visAmo maLe [ke beThA hoIe,] ke nirvyApAramAM hoIe, tyAre tyAre sAmAyika karavuM.] Avazyaka cUrNinuM A vAkaya khAsa vicAravA jevuM che. 2. bIjA dezAvakAzika zikSA vratanA aticAronuM pratikramaNa. dezAvakAzika vratanuM svarUpa. A vrata chaThThI vratanA saMkSepa rUpa athavA sarva vrata niyamono saMgraha karIne pALavA rUpa che. chaThThA vratathI dizAonuM parimANa je karyuM hoya che, te varSa ke jIvanabharane uddezIne karela hoya che ke, mAre dareka dizAmAM vadhAremAM vadhAre so yojanathI vadhAre na javuM." paraMtu "Aja to amuka A makAna choDIne kayAMye nahIM jAu." eTale e chaThThI vratane amuka divase vizeSa pALavAnA upAya tarIke - A dazamuM vrata thAya. A vrata eka muhUrtathI mAMDIne-divasa rAta, rAta divasa, be pAMca divasa ke tethI vadhAre paNa zakti anusAra aMgIkAra karIne, eka-zA, Asana, makAna, mahollo vagereno niyama karIne pALI zakAya che. tathA bIjAM vratomAM je chUTo rAkhelI hoya, temAM paNa cauda niyamo dhArIne saMyama pALI zakAya che. savAre ne sAMje cauda niyamo saMkSepIne dhAravAthI paNa A vrata paLAya che, ane te niyamo Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 paMca pratiSpasUtro dhAranAra dezAvakAzika paccakakhANa savAra sAMja le che. A vrata sarva vratonA ane chaThThA vratanA khAsa saMgraharUpa che, mATe A vrata vakhate paNa sAmAyikamAM ja zA mATe na rahevuM? jyAre ekAMtamAM eka ja jagyAe amuka vakhata dharmadhyAnamAM gALavAno nizcaya karyo hoya, to pachI te vakhata sAmAyika laIne gALavo, e ja vadhAre ucita che. A daSTithI tenuM zikSAvratapaNuM paNa barAbara che. sAmAyika be ghaDI sudhInuM hoya che, tyAre dezAvakAzikamAM vadhAre vakhatanA sAmAyikanI Teva keLavI zakAya che, ane ema keLavelI TevathI pauSadha vrata paNa sulabha thAya che ane te paNa moTA sAmAyikarUpa hovAthI zikSAvrata rUpa che. A traNeya ane cothuM atithi saMvibhAga paNa mahApuruSonA jIvananA anukaraNanI tAlIma rUpa hovAthI zikSA rUpa hovAthI zikSAvrata che. zabdArtha :- ANavaNe Anayana prayoga, aNAvavuM. pesavaNe prakhya prayoga, mokalavuM. saddezabdAnupAta, avAja karavo. rUve rUpAnupAta, rUpa batAvavuM. puggalaphakheve pudgala, prakSepa-kAMkarAdika pheMkavA. desAvagAsiamI dezAvakAzika. *ANavaNe pesavaNe sarave "apagalakhevA desAvagAsiammI bIe sikhAvae niMdArA bIjA dezAvakAzika zikSAvratamAM-Anayana [prayoga, pre"[prayoga, zabda [zabdAnupAta], rUparUipAnupAta] ane pula prakSepane niMdu chuM. vizeSArtha:- A pAMca aticAronI samaja. 1. Anayana prayoga : pote vrata laIne je gharamAM beThela hoya, te gharanI bahArathI koI vastu levarAvavI, te nayana prayoga aticAra che. potAne joItI vastuo pote prathamathI ja pratilekhana pramArjanapUrvaka sAthe rAkhIne vratamAM pravezavuM joIe. tema na karatAM pAchaLathI maMgAvavAthI A aticAra lAge che. 2. prakhyaprayoga : pote je makAnamAM hoya, tyAMthI koI paNa prayojanane uddezIne nokara vagerene kAmakAja mATe bahAra mokalavA hukama karavo, tethI prakhya prayoga aticAra lAge che. 3. zabdAnupAta : vrata bhaMga thavAnI bIkathI bahArathI koIne bolAvI na zakAya, tyAre khoMkhAro ke UMcethI vAtacIta karIne "pote ahIM che, ke kAMIka kAma che." evA uddezathI bIjAne jaNAve. to A zabdAnupAta aticAra lAge che. 4. rUpAnapAta : e ja rIte bIjAne ke potAnuM kAma hoya, to pote potAne batAve, potAnI hAjarI jaNAve, athavA koI UMcI vastu upara UbhA rahIne bahAranuM kAMI paNa dazya jovAno prayatna Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro kare, to rUpAnupAta aticAra lAge che. 5. pudgala prakSepa : bahAranA mANasane bolAvavA, potAnuM astitva jaNAvavA kaMI paNa kAMkaro vagere vastu pheMke, tethI pudgala prakSepa aticAra lAge che. A pAMca kriyAo karatI vakhate 'vrata bhaMga na thAya' tevI apekSA che, chatAM jAte pravRtti karyA ke bolyA vinA paNa bIjI rIte potAnuM kArya sAdhe che, tethI vratano kiMcit bhaMga thAya che. mATe bhaMgAbhaMgarUpa aticAra thAya che. saMyama mATe A vrata lIdhuM che, tene badale pote na jatAM bIjane mokale to paNa aMzathI saMyamano bhaMga thAya che. [UlaTuM pote jAya ke lAve, to iryApathikAsamiti vagere jALavavAthI virAdhanA-hiMsA ochI thAya. nokaro kadAca hoziyAra na paNa hoya, athavA hiMsAdikanI sUga vagaranA hoya, eTale teo iryAsamiti jALavIne kAma karI na zake.] jo pote jAya, to niyamabhaMga thAya. mATe A aticAra lAge che. jema koI mAMtrika AkhA zarIramAM phelAyeluM vIMchInuM jhera DaMkhamAM lAvI mUke che, tema sarva sAvadya vyApAra ane AraMbhone ema amuka deza-kALamAM ja mAtra saMgrahI nAMkhavAthI saMvaranI sAdhanA thAya che, ane te dharmarUpa bane che. tethI te paraMparAe mokSanuM aMga thAya che. 207 kAryamAM vyAkuLa sthitimAM paNa vacce vacce dharma karavo joIe. bAMdhelo baLada paNa moDhuM pahoMcI zake tyAM sudhI ghAsa caryA vinA nathI raheto. A dRSTAMtathI game tevI sthitimAM paNa dharmAcaraNa cAlu rAkhavuM. bahu pravRttivALAne mATe paNa sarva vratonA saMgraharUpa tathA muhUrtAdi vakhatanA niyamarUpa dezAvakAzika vrata sulabha che. mATe chevaTe te paNa AcarIne ArAdhanA karavI. A bAra vratonI parasparanA saMkSepa tathA vistArarUpathI kevI khUbI che ? te A uparathI samajAze. eka bIjA vratanA saMkSepa tathA vistArarUpa eka bIjAM vrato che. tema goThavI jema bane tema sAvadya vyApAra ocho karAvI dharmAbhimukha karavAnI suyuktiyukata yojanA A vratomAM jovAmAM Ave che. paramakAruNika jinezvara prabhuonA dharmanI khUbI ja koI judI ja che. teno vicAra sthUlabuddhithI samajI zakAya tema che ja nahIM. sthUla buddhivALAo mATe je amuka yojanAo hoya che, te sUkSma buddhivALA mATe paNa sUkSma buddhigamya vicArothI bharapUra hovAthI AnaMdadAyaka ane grAhya bane che, te tenI mahAn khUbI che. "aho jinezvara prabhuno apUrva dharma kharekhara vizvane sukhAvaha che.'' 3. trIjA pauSadhopavAsa zikSAvratanA aticAronuM pratikramaNa pauSadhopavAsa vratanuM svarUpa aNuvrata, guNavrata ane prathamanA be zikSAvratanuM pAlana karato bhAvika zrAvaka vizeSa tyAganI zikSA prApta karavA mATe-AhAra, abrahmacarya, zarIrazaNagAra ane sAMsArika jIvanane lagatAM Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 paMca pratikramaNa sUtro - 8 vyApAro-pravRttiono dezathI ke sarvathI divasa ke rAtrine mATe ke divaso ke rAtrione mATe tyAga karIne tyAgamArgamAM anukrame AgaLa vadhe che. A cAra vastuonA tyAgamAM pauSadhopavAsa vrata zabda rUDha che. zrAvakane A vratathI sAdhu jIvanano kaMIka vadhAre anubhava maLI zake che. pauSadhopavAsa : poSadhopavAsa : e zabdonA vyutpatti artho nIce pramANe che. 1. dharmanA poSane-puSTine gha eTale dhAraNa kare te poSa-dha. poSadha vaDe upavasana avasthAna. eTale te vrata vaDe AThama caudaza vagere parvatithie avasthAna karavuM e vratamAM rahevuM, te poSadhopavAsa vrata. athavA 2. pauSadhamAM aSTamyAdi parvatithimAM, upavAsa karavo. te pauSadhopavAsa. anya darzanIyomAM uposatha nAmathI AvA vratano pracAra hato. uno prAkRtathI lopa thAya ane tha no ha thAya che, eTale posaha zabda bane che, ekAMtamAM upavAsa karIne dharmadhyAnamAM lIna rahevuM, evo sAmAnya rIte teno artha che. poSadhopavAsa vratanA upara jaNAvelA 4 bhedono-dezathI ane sarvathI-evA darekanA babbe bheda paDe che. eTale kula 8 bheda thAya che. tenA eka saMyogI 8 bhAMgAnA peTA bhAMgA dvika saMyogI bhAMgAnA peTA bhAMgA 24 trika saMyogI 4 bhAMgAnA peTA bhAMgA catuSka saMyogI 1 bhAMgAnA peTA bhAMgA kula 80 bhAMgA thAya che tenI saMkSipta samaja :1. AhAra-1 deza-2 brahmacarya-3 deza-4 sarva zarIra-5 deza-6 sarva avyApAra-cha deza-8 sarva 2. A. ke. bra.-de, A.-2 de braha-sa, Ao-3 sa bro-de, A kasa bro-sa. 1 e ja pramANe. A za0 ne yoge-4, A vyA, yoge 4., e ja pramANe-braza, yoge-4, bra vyA yoge 4-temaja za. vyA, yoge. 4 kula 24 3. e ja pramANe trikoNe ane catuSka yoganA 3ra ane soLa samajI levA. kula eMzI thaI raheze. A eMzI bhAMgAthI pauSadha thaI zake ema batAvela che. paraMtu sAmAyika sAthe A eMzIyeya bhAMgA saMbhavI zakatA nathI. keTalAka sAmAyika uccaryA vinA saMbhavI zake che. mAtra dezathI paNa AhAra pauSadhano pracAra che, bIjA to sarvathI ja uccArAya che. kema ke dezathI uccAravAmAM sAmAyika vrata sAthe virodha Ave. sAmAyikamAM AhArano sarvathA virodha nathI, upadhAna vahana karanAra zrAvako sAmAyika sAthe pauSadhamAM chatAM AhArAdika karI zake che. jo ke upadhAnamAM ghaNA divasono tapa hovAthI ekAMtarA. bhojana-ke AyaMbilo karavAnI chUTa rAkhavAmAM AvI che. utsargathI to temAM paNa upavAsa ane AyaMbilo karavAnA che. paraMtu dareka te pramANe na karI zake, mATe ekAMtarA nIvI karavAnI yojanA IS Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro goThavavAmAM AvI che. eTale pauSadhamAM paNa utsargathI to upavAsa karavAno che. je jIvo upavAsa na karI zakatA hoya, te-AyaMbila ke ekAsaNuM karIne paNa pauSadho karI zake. te paNa mAtra dharmadhyAnamAM madada maLe mATe eTalI chUTa rAkhavAmAM AvI che. brahmacarya pAlana ane sAvadya vyApAra tyAganI bAbatamAM to sarvathI ja pauSadha vrata levAnuM hoya che. zarIra satkAra tyAgamAM dAgInA vagere paheravAnA nahIM; vilepana, zaNagAra vagereno tyAga paNa sarvathA ja karavAno che. paraMtu rAjA maMtrI vagerene hAthe vIMTI vagere hoya to teTalA pUrato dezathI e tyAga rahI zake. 209 pUrvanAM daza vrato karatAM pauSadha vratathI tyAgamAM vadhAre AgaLa vadhAya che. AhAra abrahma, vyApAra, zarIrabhUSA : e aMgata-zarIra sAthe najIkano bAhya saMbaMdha dharAvatI vastuonA tyAganI paNa tAlIma ApavAmAM Ave che. pachI rAtre pauSadhopavAsI, jyAre sUtAM pahelAM saMthArA pauruSI bhaNAve tyAre saMgomUtnA nIveLa pattA Tula-paraMparA vagere gAthAothI zarIra, pApa sthAnako ane Akhara karma ane AtmAnA saMjoganA tyAga sudhInI bhAvanA Ave che, ne chevaTe jagatanA jene jene potAno Azraya-AdhAra mAnavAmAM Avela hoya, te darekane badale-'"kevaLa arihaMta, siddha, sAdhu ane kevalI prajJapta dharma ja Azraya rUpa che.'' ema tene vAstavika Azraya dAtAono khyAla maLe che. ekaMdara zAstrakAro taraphathI karma ane AtmAnA sarva saMga tyAga sudhI pahoMcavAnA mukhya dhyeya sudhI laI javAmAM Ave che. tamAma dhArmika pravRttionuM aMtima sAdhya e ja che. pauSadhopavAsamAM mukhyapaNe uparanA cAra prakAranA tyAga karavAnA che. paraMtu pauSadhopavAsa paNa cAranA pratyAkhyAnanI bAbatamAM sAvadya pratyAkhyAna rUpa sAmAyika che. bAkInAM Avazyako sAmAyika pramANe che. tenuM sAmAyika, pratikramaNa tathA kAyotsarga Avazyaka- e AhArAdi cAranA tyAgamAM-ekAgratA, skhalanAnA gamAgamaNe-iriyAvahiyA vagere pratikramaNo, ane temAM ja yogya Asana, sthiratA, apramAda, apramata bhAve yathAyogya Asano, mudrAo rAkhIne dharmadhyAna vagere rIte kAyotsarga karAya che. deva-guruvaMdana:-vistArathI traNa vakhatanAM devavaMdana, tathA rAI muhapatti vageremAM guruvaMdana thAya che. tathA zrAvakane hammeza karavAnAM sAta caityavaMdano vagere, divasanAM cha Avazyako, bAra vratane lagatI kriyA, tathA pauSadha sAthe sAmAyika vrata levAnuM hovAthI, sAmAyikanA batrIsa doSa tyAgarUpa dharmanI ArAdhanA rUpa sAmAyika ane pratilekhana-pramArjanA vagere. te dareka jaina dhArmika kriyAnA aMga hoya che. eTale pauSadha vratano samagra rIte eka vistRta vidhi bane che, je aneka vidhionA saMgraharUpa che. pauSadha vrata na hoya, tyAre paNa AhArAdika cAranA tyAga vinA paNa vratadhArI tyAgI zrAvakanuM jIvana lagabhaga kevuM hoya ? te paNa e uparathI ApaNe samajI zakIe chIe. pauSadha vrata paNa eka jAtanuM sAmAyika vrata hovAthI tenA paccakkhANamAM thoDA pheraphAra sAthe karemibhaMte sUtrano ja uccAra thAya che. A uparathI paNa karemibhaMte sUtra dareka vidhiomAM kevI rIte vyApaka che ? te samajAze. Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 paMca pratikamANasUtro pauSadha vratano vidhi ane tenA hetuo laMbANa thAya mATe A graMthamAM ApavAmAM Avaze nahi. pauSadha vrata aSTamI caturdazI vagere parva tithiomAM avazya karavuM ja joIe. te sivAya bIjI tithioe thAya, to paNa ghaNuM sAruM. jema bane tema AvAM vratomAM jIvana jAya te to ISTa ja che. sAmAia-posaha-saMThiassa jIvassa jAi jo kaalo| so saphalo bodhavvo seso saMsAraphalaheu / "sAmAyika posamAM sthira jIvano je kALa jAya, te sarva saphaLa che, bAkIno badho saMsAraphaLarUpa che." parva-vicAra jaina zAstramAM parva divasonI sAmAnya racanA nIce pramANe jovAmAM Ave che. banne bIja, pAMcama, AThama, agiyArasa, caudaza tathA eka eka pUrNimA ane amAvAsyA. e bAra parvo gaNAya che. te uparAMta traNa comAsI aThThAIo, be-caitrI ane Aso mAsanI navapadArAdhanAnI aThThAIo tathA zrI paryuSaNa parva aThThAI : e cha aThThAIo. tIrthaMkara prabhunA kalyANaka divaso, jJAnapaMcamI, mauna ekAdazI, meru trayodazI vagere parva divaso gaNAya che. parva divaso gaNavAnuM kAraNa-vizeSa dharmArAdhana karavA mATe che. hameza karatAM parva divasomAM khAsa prakAranA vizeSa dharmanI ArAdhanA karavI joIe evI pharaja paDe che. evI pharaja pramAda uDADI vizeSa sAvaceta karavA mATe hoya che. bIja, pAMcama vagere parvo pachI be divaso aparva tarIke ane vaLI trIjo divasa parva tarIke svAbhAvika rIte goThavAyela jaNAya che. tenuM kAraNa zAstrakAroe e ApyuM che ke koI paNa jIva AgAmI bhavanuM AyuSya potAnA AyuSyanA be bhAga gayA pachI trIjA, navamA, sattAvIsamA bhAgamAM ane chevaTe chellA aMtarmuhurtamAM bAMdhe che. eTale trIjA bhAgamAM koI jIvano AyuSya bAMdhavAno prasaMga Ave, tyAre je te dharmArAdhanamAM Asakata hoya, to tenuM parabhavanuM AyuSya paNa sAruM baMdhAya, puNyaprakopa vadhato rahevAthI bhUviSyamAM paNa puNyasAmagrI maLe. ema uttarottara teno AtmavikAsa saheje vadhato jAya. A daSTithI A parva divasomAM ghaNA jIvoe puNya prakarSa pUrve paNa prApta karyo hoya, eTale sahaja rIte ja A divaso pavitra vAtAvaraNavALA dravyanikSepanA kAlika saMbaMdhathI hoya ja eTale bIjA jIvo paNa e divasomAM ArAdhanA kare. tethI teone paNa tenI pavitratAnI anAyAse chAyA maLe ja. pUrNimA kalyANaka divasonI bahulatAvALI che. amAvAsyAne paNa evI ja rIte uddiSTa tithi tarIke parva tithi gaNavAmAM Avela che. traNa aThThAIo-traNa comAsI aThThAIo che. ane paryuSaNA-kalpanI paryuSaNA aThThAI che. cha mAsika-navapadanI caitra ane AsonI aThThAIo zAzvata che. teno saMbaMdha prAcIna kALamAM ayano sAthe haze ke kema? te haju amArA barAbara samajavAmAM AvyuM nathI. Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 211 jJAnapaMcamInI ArAdhanA mahAnizItha vagere sUtramAM jJAnArAdhana utsava nimitte sUcavelI che. jJAnanuM ArAdhana haMmeza karavAnuM hoya che. paraMtu vizeSa bhAvavRddhi mATe, bALa jIvone jJAna tarapha kheMcavA mATe, utsavamaya jAhera parva tarIke jJAna paMcamI-saubhAgya paMcamI niyata che. "jJAna bhaNatA nathI, ne caMdaravA pUThiyAne dhUpa dIvA karavAthI zuM jJAna maLI javAnuM che? dIvo karyA vinA sonAnA phAnasathI thoDuM aMdhAruM maTavAnuM che ?" A dalIlo vastusthitine taddana na samajanAra mANasanI ja che. koI paNa yogya kAmane jAheramAM UjavavuM paDe che, tethI te kAma karanArAono utsAha vadhe che, ane navAM pAtro te tarapha kheMcAI Ave che. hAlanI zikSaNa saMsthAo paNa jAhera meLAvaDo karIne thayelA kAmanI jAherAta kare che, ane e AkarSaka meLAvaDAthI bIjA kheMcAI Ave che, navA jIvo joDAya che, navI madada maLe che vagere te pramANe A jJAnapaMcamIno utsava jJAnArAdhakone utsAhajanaka che, ane bIjA bALa jIvone aneka rIte vyAkhyAnamAM upadeza vagerethI AkarSe che. jJAna paMcamI UjavavAnI bhalAmaNa karanArAono e uddeza nathI ke mAtra jJAnapaMcamIno divasa ja Ujavo. bAkInA divasomAM kAMI bhaNavAnI jarUra nathI. paNa teono e uddeza che ke-"roja bhaNo, jJAna meLavo. chevaTa eka pada paNa zIkho. roja paMcavidha svAdhyAya na thAya to prAyazcitta lAge che. paNa tema na bane to jJAnapaMcamInI ArAdhanA avazya karo. jJAnane uddezIne karavAmAM AvatA tapathI jJAnanAM pratibaMdhaka karyo dUra thAya che, tethI bhaviSyamAM paNa tamane jJAna bhaNAvavAnI sAmagrI maLaze. "teono A udeza che. eTale ja loko jJAnapaMcamInI ArAdhanA kare che, teone te choDAvavA na joIe-temane abhyAsamAM preravA joIe, ane parvanI ArAdhanAmAM vizeSa udyamavaMta karavA joIe. hAlamAM vaLI koI koI sthaLe jJAna paMcamIne sAhityanA pradarzananA rUpamAM pheravI nAMkhavAmAM Ave che ane anya darzanArthono temAM sahakAra levAmAM Ave che. anya darzanIyo bIcArA ApaNA mahAna hetuo samajyA na hoya, ane Itara viSayanA vidvAno chatAM AmAM sahakAra Ape ane A pravRttine vakhANe, paraMtu e dhArmika utsava pradarzananA rUpamAM bhaviSyamAM pheravAI jAya to-samyaga jJAnavRddhi rakSAno jaina saMghano hetu mAya ja jAya. tethI zAsanane moTuM nukasAna thAya. mATe A divasane pustakonuM pradarzana bharavAnA rUpamAM pheravAI jato aTakAvavAnI jaina saMghanI pharaja che. hAlanuM yunivarsiTInuM jJAna to ApaNA zAstramAM kahelA samyagRjJAnanI dRSTithI mithyA jJAna rUpa che. ane tethI ApaNI prajAne kSaNika lAbhone badale sthAyI nukasAno che. mATe jJAna paMcamInuM ArAdhana samyagRjJAnanI vRddhi mATe che. te thoDuM paNa ghaNA phAyadA rUpa thavAnuM. tethI jJAnapaMcamInI ArAdhanA aTakAvIne bhaNAvavA tarapha prajAne doravanArAonI nema samya jJAnavRddhi mATe nathI. paNa hAlanuM zikSaNa vadhAravA mATenI che. jo ke teo tene samya jJAna mAne che. paraMtu te to mAnyatA mAtra ja che. temAM hitAhitano vicAra nathI, ane jaina saMgha tathA zAstrone e vAta sammata nathI. mATe jJAna paMcamInuM ArAdhana zAstrokta rIte je parIpATIthI thAya che, te ja rIte yogya che. temAM jema bane tema vizeSa zobhA Ave, ane loko ekAMta hitakAraka samyaga jJAna tarapha vaLe tema karavuM yogya che. mauna ekAdazIne divase tIrthaMkara prabhunA 150 kalyANaka thayA che, tathA bIjI kalyANaka tithio Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 paMca pratikramaNa sUtro 5 kalyANaka divaso rUpa hovAthI ArAdhya che. keTalAka ema kahe che ke-"tithio to roja Ave che, temAM vizeSatA zI?" A paNa ajJAnamUlaka vAkayaprayoga che. vastusthiti samajanAra Ama bole nahIM. jaina tithio dharmArAdhana nimitte ja che. kAraNa ke jaina dharma dareka dharmo karatAM khAsa AdhyAtmika che. eTale tenI tithio paNa AdhyAtmika ja che. vaidika tithio ane tenI jAhera ujavaNInA prakAra uparathI ja tenI AdhyAtmikatA keTalI che ? te samajI zakAya che. dharmanuM mukhya tatva AdhyAtmika hovuM joIe. e je nakakI hoya, to jagatamAM dharma tarIkenI yogyatA jaina dharmamAM sauthI vizeSa che. ema atizayokti vinA kahI zakAze, ane e vAtanI sAbitI tenAM parvonI jAhera ujavaNIo ja karI Ape che. je loko "tithi dararoja Ave che" evuM bole che teo rASTrIya saptAha vageremAM barAbara bhAga le che. dezanAyakonI jayaMtInA divasomAM barAbara bhAga le che. te vakhate te tithio dararoja nathI AvatI, paNa koIka vakhata ja Ave che, ema teo paNa kabUla kare che. A rIte-rASTrIya saptAho-reMTiyAbArasa-krisamasa-nAtAla vagere navA tathA paradezIonAM parvo dhIme dhIme moTuM rUpa letAM jAya che ane temAM saMkhyAno umero thato jAya che. tenA utsavo vadhatA jAya che, tenAM jAhera saraghaso A dezamAM nIkaLatAM jAya che. tenI sAme vAMdho na laIe, sau saune ISTa hoya te pramANe karavAmAM vAMdho levAnI zakyatA kadAca hAlamAM na hoya, paraMtu A pavitra jaina parvo DhaMkAI jAya, UcharatI prajA tenA tarapha vizeSa na AkarSAya, e moTuM nukasAna che. mATe jaina parvo sarvotkRSTa rIte UjavavAM joIe, jethI karIne A jagatanAM A dharmamaya mahAparvo ujajavaLa rIte sarva jIvonA dhyAnamAM Ave, temAM teonuM kalyANa che, ane A parvonI ArAdhanAnI paraMparA vadhe. mATe khAsa AgrahapUrvaka dhArmika jIvoe temAM vizeSa bhAga laIne ArAdhanA karavI. hamaNAM hamaNAM caitra suda-13ne vadhAre paDatuM mahattva jainazailIthI viruddha rIto dAkhala karIne ApavAmAM Ave che. te paNa bIjAM prAcIna parvonI ArAdhanA DhAMkanAra na thAya, tenI khAsa saMbhALa rAkhavAnI che. parvo ane tenA jAhera utsavo savatizAyI rIte TakAvavAnI jaina saMghanI pharaja che. mATe dareka jene tenuM mahattva samajIne te divasomAM koI ne koI vizeSa ArAdhanA karavI. ane teno vAraso uttarottara UcharatI prajAne evI bhAvabhaktithI ApavAthI ja e tithio sadA sArI rIte ArAdhAtI raheze. jenoe AvI tithio mATe ghaNo ja Agraha rAkhavAno che. jagata AgaLa jAheramAM jaina dharmanA vyakitatvane TakI rahevAno AdhAra tenA upara ja che. jene zailI, viruddha UjavAtI zrI vIranI jayaMtI paryuSaNAne dhakko pahoMcADaze ane tethI jaina dharmane ghaNo ja dhakako lAgaze. mATe tenAthI dUra rahevuM. jainetaro temAM vizeSa bhAga leze. tema tema chUpuM nukasAna vadhatuM jaze. pauSadha dareka divase karI zakAya che, paraMtu parva divase khAsa karavo joIe, ane AThama, caudaza to khAsa karavo joIe. zabdArtha :- saMthAruccAravihI=saMstAraka ane uccAra vidhi. pamAya pramAda. Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 213 bhoyaNAmoe bhojanAbhoga-bhojanamAM upayoga, athavA. bhoINAbhoe bhoI eTale hoI. ANAbhoge ajANatAM. posaha-vihi vivarIe pauSadhavrata-vidhithI viparItapaNuM. taIe trIjA. saMthAruccAra-vihI pamAya taha "ceva bhoyaNAbhoe posaha-vihi-vivarIe 'taIe siphakhAvae niMde rahelA trIjA 'zikSAvratamAM-saMthArA vidhi ane uccAravidhimAM thayelo pramAda temaja bhojananI ciMtA ane pauSadhanI viparIta vidhinI niMdA karuM chuM 29 vizeSArtha :-saMthAro zabdathI poSAtIne sUvA mATenuM darbhanuM sUkuM ghAsa, ke kAMbaLI tathA pATalo ke pATiyuM. uccAra zabdathI maLa-mUtra, ghUMka, zleSma, parasevo vagere samajavAM. uccAra mATenI zuddha bhUmione mATe sthaDila bhUminA bAra mAMDalA karavAnA hoya che. temAMnA cha pauSadhazALAnI aMdara ane cha pauSadhazALAnI bahAra karAya che. 1. saMsthArAnAM upakaraNo ke bhUminuM apratilekhana ke dupratilekhana rUpa pramAda anAbhogathI karavo te 1 lo aticAra. 2. saMsthArAnA upakaraNa ke bhUminuM apramArjana ke duSTamArjana rUpa pramAda anAbhogathI karavo te 2 je aticAra. 3. uccAranAM upakaraNo ke bhUminuM apratilekhana ke duSpatilekhana rUpa pramAda anAbhogathI karavo te 3 jo aticAra. 4. uccAranAM upakaraNo ke bhUminuM apramArjana ke duSpamArjana rUpa, pramAda anAbhogathI karavo, te 4 tho aticAra. 5. tathA cAre prakAranA tyAgarUpa pauSadhavratanuM sArI rIte pAlana na karavA rUpa ane viparIta rIte karavA rUpa pAMcamo aticAra samajavo. sudhAne lIdhe "pAraNA mATe amuka amuka cIjo karAvIza" evA vicAro pauSadhamAM karavA, te vagere viparIta vidhi gaNAya. athavA "bhoyANAbhIe" evA pAThamAM bhojanAbhoga. bhojanano Abhoga eTale vicAra-ciMtA. eTale "kayAre pauSadha pUro thaze ? jethI jamavAnuM maLe." vagere vicAro karavA, paNa pAMcamo aticAra gaNAvela che. paSadhovAsamAM to khAsa karIne nirjaLa eTale cauvihAro upavAsa karavAno hoya che. te karavAnI azakti hoya, to tivihAra upavAsa ke AyaMbila karIne paNa parva divase pauSadha avazya karavo. sAvadya vyApAranA tyAganuM ghaNuM ja sAruM phaLa maLe che. pauSadhavidhi ane tenA hetuo bIjA moTA graMthomAMthI gurugamathI jANavA. chevaTe purimaDha ekAsaNuM karIne ane bALajIvo sAjhapIrasI karI zake, to tema karIne paNa posaha karavAno abhyAsa pADavo joIe. Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 paMca pratikramaNa sUtro 4. cothuM atithi saMvibhAga zikSAvrata ane tenA aticAronuM pratikramaNa atithi saMvibhAga vratanuM svarUpa. sagAMsaMbaMdhI vagere mahemAno amuka tithi vizeSa ke khAsa divase Ave che. paraMtu tithi, parva vagere laukika vyavahArano jemaNe bhojana mATe koIne tyAM javAnI bAbatamAM tyAga karelo che, te atithi. zrAvakanA khAsa atithi, te sAdhuo atithi saMvibhAga tithi vagaranA te atithi, teno saM eTale saMgata vibhAga eTale viziSTa bhAga. atithi saMvibhAga. viziSThabhAga eTale pazcAt karma vagere doSono tyAga karIne potAnAM khAnapAnamAMthI aMza-bhAga Apavo. nyAyathI prApta karelA pAsuka ane eSaNIya evA sAdhune kalpe tevAM khAna-pAna-vastrAdi, deza-kALa-zraddhA-satkAra-dIkSA paryAya-pAtra vagerene dhyAnamAM laIne ucca prakAranI bhakti vaDe kevaLa AtmakalyANanI buddhithI munirAjone je dAna ApavAmAM Ave, te atithi saMvibhAga kahevAya che, ane varSamAM ke mahinAmAM tevA atithi saMvibhAga karavAno je niyama grahaNa karavo, te atithi saMvibhAga vrata kahevAya che. deza : dhAnyAdi sArAM pAkatAM hoya, te deza-zuddhi. kAla: sukALa vagere susthiti, zraddhA : cittanuM vizuddha pariNAma. satkAra : guru mahArAja padhAre tyAre UbhA thavuM, Asana ApavuM, vaMdana karavuM, pAchaLa pAchaLa thoDe sudhI anusaravuM. kama : rAMdhelI cIjomAM-peya, coSa, lehya, bhoya, bhakSya vagere kramathI arpaNa karavA. pAtra : tapasvI, glAna, vRddha, jJAnI, dakSA paryAya vRddha, zAsanaprabhAvaka, loca karAvela hoya te, vagere arthAta dezakALa vagerenI ucitatAne anusarIne dAna ApavuM joIe. AvazyakacUrNi vageremAM batAvelo vidhi A pramANe che-"zrAvake pauSadhanA pAraNAne divase atithi saMvibhAga vrata karavuM joIe. jyAre bhojanano vakhata thAya, tyAre ucita veSabhUSaNa dhAraNa karIne muni mahArAjanA vasati sthAne jaI munirAjone potAne tyAM pagalAM karavA nimaMtraNa ApavuM. aMtarAya doSo ke sthApanA doSa na thAya, mATe judA judA sAdhuo paDalAM, muhapatti, ane yAtrAdikanuM pramArjana kare. pahelI paurUSImAM nimaMtraNa thayuM hoya to namukakArazInuM paccakakhANa hoya, te vahoravA mATe jAya. je namukakArazInuM paccakakhANa na hoya, to na javuM. kemake lAvIne rAkhI mUkavuM paDe, paraMtu bahu Agraha kare to lAvavuM ane rAkhI mUkavuM. ane jene paurUSInuM paccakakhANa hoya, athavA jene pAraNuM karavuM hoya, tene vAparavA ApavuM. Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 215 nimaMtraNa pachI zrAvaka sAthe saMghADAe vahoravA ekalA javuM yogya nathI. ochAmAM ochA bee javuM joIe. sAdhuo AgaLa cAle, ane zrAvaka pAchaLa cAle. zrAvake ghera jaIne Asana upara besavA vijJapti karavI, jo munirAja bese to ThIka che, ane na bese to paNa vinaya batAvyo gaNAya. pachI zrAvaka bhakta pAna potAnI jAte ja nokara cAkara pAse to potAnI gerahAjarInA khAsa prasaMge ja) vahorAve. pote pAtra hAthamAM rAkhIne Ubho rahe, athavA jyAM sudhI vahore tyAM sudhI zrAvaka Ubho rahe. sAdhuoe paNa vadhu na vahorI levuM, kemake, ema karavAthI zrAvakane pharIthI rAMdhavuM paDe, te pazcAta karma doSa lAge. e vagere doSono parihAra karIne sAdhu vahore. munirAje doSamAMthI bacavA prayatno kare. ane zrAvaka doSAdino vicAra gauNamAM rAkhIne bhAvabhaktinI akhaMDa dhArathI chUTathI vahorAve. pachI vaMdana karIne visarjana kare, pote thoDAM DagalAM amuka hada sudhI pAchaLa pAchaLa jAya. pachI AvIne jAte jamI le. sAdhu munirAje je na lIdhuM hoya, te zrAvake na jamavuM. have jo sAdhu munirAjano joga na hoya, to paNa tapAsa to karavI. potAnA makAnanI bahAra nIkaLIne rAha to jovI ja. ane bhAvanA bhAvavI ke-"je pUjya munirAja padhAryA hota, ke padhAre, to mane ghaNo lAbha maLe." A pramANe pauSadhanA pAraNe atithi saMvibhAga karavAno vidhi che. te sivAyanA divasomAM paNa dAna ApIne ja pote jame athavA koI prasaMge jamyA pachI paNa dAna to Ape. vastrAdi vahorAvavAne mATe paNa tenA vidhi pramANe vartavuM. cAritra pAtra munirAjanA cAritranI anumodanA khAtara paNa atithi saMvibhAga karavAthI cAritra dharmanI ArAdhanA thAya che ne potAne cAritrano lAbha temanA sahavAsathI tatkALa thAya che ane parabhavamAM paNa avazya lAbha thAya che. jJAna munirAjanI bhaktithI jJAnanI ArAdhanA thAya che, ane potAne paNa jJAna maLavAno avazya saMbhava thAya che. zAsana prabhAvaka muni mahArAjAonI bhaktithI darzanazuddhi thAya che ane bhaviSyamAM paNa ArAdhanA vadhe che. zrAvaka je dhana vagere upArjana kare che, te mAtra sarvatyAganI azaktimAM potAnA bhogapabhoga mATe kare che, paraMtu te sarva deva-gurunuM che. vrata lenAra zrAvaka je kAMI bhogave che, te vratarUpa dharmanA pAlana mATe teonI anujJAthI bhogave che. eTale potAnA khAnapAnamAM devaguruno bhAga pharajiyAta che. potAnI game tevI sthiti hoya, te vakhate paNa temAMthI amuka aMza temane mATe ApavAne zrAvaka samyakatvavrata sAthe ja baMdhAyelo rahe che. atithi saMvibhAga e jema eka jAtanI dharmakriyA che te ja pramANe devaguru tarakkI vyavahAru pharaja paNa che. e daSTithI devaguru dharmane caraNe dharIne ja zeSano pote upabhoga karI zake che tyAre AviSayaka samyakatva nirmaLa thAya che. arhadbhyaH prathamaM nivedya sakalaM satsAdhuvargAya ca prAptAya pravibhAgata: zucidhiyA dattvA yathAzaktitaH / Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 paMca pratikramaNa sUtro dezAyAtasadharmacAribhiralaM sArddha ca kAle svayaM bhuJjIteti subhojanaM gRhavatAM puNyaM jinairbhASitam // 1 // artha - prathama badhuM arihaMta bhagavaMtane nivedana karIne padhArelA uttama sAdhu mahArAjAone yathAzakti zuddha buddhithI temAMthI bhAga ApIne bIjA bahAra dezathI AvelA sAdharmiko sAthe yogya vakhate svayaM zrAvaka jame, AvA prakAranI gRhasthonI bhojanakriyA paNa puNyarUpa che - ema zrI jinezvara prabhue kahela che. 1. je dravya kSetra kALa bhAve jevA zrAvaka hoya tevA ja satpAtra munirAje paNa hoya. eTale te te dezakALane yogya satpAtra munirAjone avazya dAna ApavuM joIe. asatpAtrono vyakitavAra vibhAga karyA vinA mAtra sarvasAmAnya jaina munirAjonA dAnano jarA paNa niSedha, e bAbatamAM jarA paNa ghasatuM bolavuM, ke tenI carcA karavI vagerethI mahA aMtarAyanA ane dharmalopanA bhAgIdAra thavAya che, ema TUMkamAM samajavuM. vistAra thavAthI ahIM vadhAre lakhatA nathI. atithi saMvibhAga vratanA aticAronuM pratikramaNa. zabdArtha:- saccitte sacittamAM. nikikhavANe nAMkhavuM. pihiNe=DhAMkavuM. vacaesa=vyapadeza, nAma devuM. macchare matsara-adekhAI. kAlAIphakamANe kAlAtikramadAna-vakhata vItI gaye dAna devuM. sacitte nikikhavaNe "pihiNe vavaesa macchare evA "kAlAIkamANe caultha siphakhAvae niMde 30/. cothA zikSAvratamAM sacittamAM nAkhavuM, (sacitta) "DhAMkavuM, (6) nAma devuM, adekhAI "ane "dAnamAM vakhata na jALavavAne niMdu chuM. 30 vizeSArtha :- 1. dAna devA lAyaka vastu bIjI sacitta vastu upara mUkI devI, ke sacittamAM nAkhI devAthI tevuM dAna zrI munirAjathI laI zakAya nahIM : ajANatAM ke utAvaLathI ema thAya, to te aticAra. jANe karIne ema karavAmAM Ave to anAcAra. 2. devA lAyaka vastu upara, upara jaNAvyA pramANe koI sacitta vastu DhAMkI devAya, to bIje aticAra lAge che. 3. devAnI buddhithI pArakuM hoya chatAM potAnI cIja kahevI. athavA na devAnI buddhithI potAnI hoya tene pArakI kahevI. athavA munimahArAja kamyAkathyanI eSaNAmAM je khulAsA pUche, tenA kharA javAba ApavAmAM khAmI rAkhavI, te paNa A vyapadeza aticAramAM samAI zake che. 4. matsara eTale krodha karavo. munirAja kAMI paNa potAnA khapanI cIja mAMge, to tenA upara Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 217 krodha kare, vastu hoya, to paNa Ape nahIM, athavA bIjAnI adekhAImAM pote paNa dAna Ape. "zuM huM kAMI tenAthI UtaruM tema chuM?" vagere rIte koInI adekhAI karavI cotho aticAra. 5. kAlAtikramadAna : vakhata vItI gayA pachI nimaMtraNa ApavA jAya, paraMtu pachI munirAja zI rIte AvI zake? e eka jAtanuM durlakSya che. evuM dAna ucita na gaNAya, bahArathI vratanuM sApekSapaNuM jaNAya che. aMdarathI dAnAMtarAya karmathI kapaTa paNa hoya. tethI e aticAra gaNI zakAya. dAna lAyaka prAsuka vastu hoya, dAnanuM atula phaLa pote jANato hoya, brahmacaryAdiyukta yogya pAtra paNa hoya, chatAM je jIva dAna na ApI zake, to samajavuM ke tene dAnAMtarAya karmano ja udaya che. jo ke vastutaH tene eka jAtano anAcAra kahevAmAM harakata nathI. dareka vratonA pAMca pAMca aticAro kahyA che. te mAtra dizAsUcana che. tethI smRtinuM aMtardhAna vagere aticAra darekamAM saMbhavI zake che. tema A vratamAM paNa atikrama, vyatikrama vagere doSo paNa samajI levA. atithi saMvibhAga vrata pALavAthI divya bhogo, sAmrAjya, tIrthaMkara padavI vagere maLe che, ane virAdhavAthI dAsapaNuM, durgati vagere maLe che. A vratane lagatI je kAMI vizeSatA samajavAnI che temAMnI nIcenI gAthAomAM varNavavAmAM Avela che. zabdArtha :- suhiesa-1. sahito upara-jJAnAdi uttama hitAvALA-2. sukhIo upara. duhiesa-1. glAna vagere upara. 2. du:khIo upara. asaMjaesa-1. asvayaMyata-guruparataMtra, 2. asaMyato upara. amukampA=1. bhakita, 2. anukaMpA-dayA. rAgeNa=premathI. doNa SathI, niMdAdaSTithI. 'suhiesua duhiesu A jA "me *asaMjaesu amukampA rAgaNa vadoeNava "nidekhate agarihAmi 35 jJAnAdi uttama hitavALA, gyAna thayelA ane guru nizrAe viharatA muinio upara prathamanAM premane lIdhe keniMdATiyukta "mArI bhakti, "tene niMduM chuM ane tene gaI chuM. athavA sukhI ke du:khI *asaMyamI para "rAga ke je karIne meM je "anukaMpA karI hoya tenI niMdA karuM chuM, tenI gaha karuM chuM. Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 paMca pratikramaNa sUtro vizeSArtha :- TIkAmAM A gAthAnA je be artha karavAmAM AvyA che, te ahIM TUMkAmAM ApavAmAM AvyA che. tenA bhAvArtho nIce pramANe judA judA samajAvavAmAM Ave che. A gAthA ane pachInI gAthA atithi saMvibhAga vrata sAthe saMbaMdha rAkhatI hovAthI sAdhuone uddezIne A gAthA che, ema samajavAnuM che. suhita :- eTale jJAnadarzana vagere uttama hitamArgane AcaranArA evo artha samajavo. ane dukhita eTale roga ke tapazcaryAne aMge DhIlA paDI gayelA, glAna thayelA, ke upAdhi rahita hoya, asvayaMyata eTale potAnI meLe svataMtrapaNe na vicaratAM gurunI parataMtratAe vicaratA hoya, AvA pavitra munio para bhakti karavI joIe, te khAsa guNa che. paraMtu te bhakti kevaLa guNAnurAgathI mokSanA uddezathI karavI joIe, nahIM ke potAnA prathamanAM sagAMsaMbaMdhI che, mitra che, eka gAmanA che, ke pUrve kaMIka potAnI upara upakAra karyo hato, evA koI udezathI. rAgapUrvaka bhakti karavI doSapAtra che. tevI ja rIte dveSapUrvaka eTale ke sAdhuvarga upara bhAva na hoya, paraMtu "A bicArA garIba, rAMkaDA, nirAdhAra, bhUkhe TaLavaLatA, nAtajAta vagaranA che, mATe ApavuM paDaze, nahIM cAle." AvI sAdhunindA daSTithI bhakita dAkhave. te paNa doSapAtra che. ahIM rAga ane dveSanI niMdA karI che. anukaMpA zabdano artha ahIM bhakita karavAno che. have bIjA arthamAM - sukhI ke du:khI asaMyamI pAsatthA vagerenI rAgadveSathI eTale bIjAnI adekhAIthI bhakti karI hoya, tenI niMdA ane gaha che. sukhI ke duHkhI asaMyamInI bhakita mokSanA uddezathI ke guNAnurAgathI na karI zakAya. e spaSTa che. ahIM asaMyatano artha chakAyano vadha karanArA, sarvathA avirati ane kuliMgI paNa laI zakAya che. potAnA gAmanA ke kuTuMbanA hoya to rAgathI, ane jina pravacananA zatru hoya, chatAM koI paNa prakAranA bhaya ke rAjyAdinA hukamathI manamAM aNagamo chatAM bhakti karI hoya, to te paNa aticAra rUpa che. anAtha, kaSTamAM paDela, dIna, garIba, tathA samartha zarIrI chatAM mAMgaNa vagerene ucitatA pramANe je dayAbuddhithI dAna ApavAmAM Ave che te anukaMpAdAne kahevAya che. te niMdA yogya nathI. kAraNa ke pAtrApAtranI vicAraNA mokSaphaLa rUpa dAnamAM karavAnI che. paraMtu dayAdAna to jaina zAstramAM niSiddha che ja nahIM, kema ke, khuda jinezvara paramAtmAoe vArSikadAna bahoLA pramANamAM ApeluM che. - ni:spRha munimahAtmAo jema sarva saMganA tyAgI hovAthI potAnI pAsenI vastuo mAtra tevA ja niHspRha sarvasaMga tyAgI munione ja ApI zake che, anyane ApI zakatA nathI. jIvadayAnA moTA moTA prasaMgomAM paNa upadeza ApavA sivAya jAte pravRtti karI sAkSAt jIvone bacAvatA nathI. mAtra darzana dhvasa prasaMgomAM paNa nachUTake jAte pravRttimAM Utare che. te ja pramANe samyakatva sahita bAra vratadhArI zrAvaka asaMyata evA jIva bacAvavAmAM pravRtti kema karI zake ? te paNa munirAjanI mAphaka eka bAjue tyAgI che. sAdhumunirAjanA tapa-saMyamanI asarathI tathA upadezathI ghaNA jIvo Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 219 bacatA hoya, dayA pravartatI hoya, te ja pramANe zrAvakanA vrata niyamavALA jIvananI asarathI dayA pravarte tenI sAme vAMdho nathI, paraMtu jAte bacAvavAnI pravRtti zI rIte karI zake ? eka to pote vrataniyamothI baddha che ane bIjI tarapha asaMyamI jIvone bacAvavAmAM uttara kALe paNa kriyA lAvavAno saMbhava che. vaLI A gAthA rAga ke dveSathI asaMyata upara anukaMpA karavAnI nA pADe che. tenA javAbamAM ema kahevAmAM AvI zake ke-bAravratadhArI zrAvaka jema dezavirata che, tema dezavirata sivAyanA jIvanamAM avirata che. mATe ja tenuM bIjuM nAma saMyamasaMyama tatvArthasUtra vageremAM Ave che. asaMyama aMzamAM chavadayArUpa pravRtti niSiddha na gaNAtAM AdaraNIya gaNAze. samyagdaSTi zrAvaka paNa avirati hoya, ane jIvadayA rUpa virati Acare to doSapAtra gaNAze nahIM. A javAba barAbara nathI. kAraNa ke, e javAbano artha thAya che ke, saMyama aMzamAM asaMyata upara rAgadveSa vinA paNa anukaMpA guNa rUpa nathI, paNa doSa rUpa che. paraMtu asaMyama aMzamAM asaMyamI para paNa rAgadveSa vinAnI anukaMpA guNa rUpa che, teno sAra e nIkaLe che ke, saMyamIne asaMyata uparanI rAgadveSa vagaranI paNa anukaMpA tyAjya kare che, munionI jema. bhale Thare. paraMtu zrAvako mATe dareka rIte sarvathA niSedha karI zakAze ja nahIM, e Azaya che. kemake zrAvakonuM jIvana saMyamasaMyamathI mizrita ja rahevAnuM ja. jyAre zrAvaka saMyamI jIvanamAM nahIM hoya, tyAre to niSpharatA karatAM anukaMpA sArI ja che. samakItanA lakSaNamAM paNa zama, saMvega, nirveda, Astikaya ane anukaMpA samAyela ja che. rAgadveSa janya anukaMpA to saMyamIne ke asaMyamIne dareka zrAvakane mATe A gAthAmAM ja niSiddha jaNAvela ja che. A gAthA rAgadveSapUrvakanI saMyamI upara ke asaMyamI uparanI anukaMpAne doSo rUpa jaNAve ja che. paraMtu saMyamI mahAtmAo paNa saMyamI mahAtmAo tarapha rAgadveSa vinA anukaMpA karI zake che. mATe ja ahIM anukaMpAno artha bhakti rAkhavAmAM Avyo che. A uparathI terApaMthI varga A gAthAno durupayoga kare che, te vicArapUrvaka nathI. ema spaSTa samajAze. gADara bharelo vADalo, mAMhe lAge jo lhAya, temAMthI gADara matI kADho, e to kAcAM kuMpaLa khAya. teomAM pracalita A duho keTalI avaLI samajaNathI bharelo che ? te spaSTa rIte samajAya che. zrAvakane mATe evI anukaMpA niSiddha che, ema zAstrathI koI paNa rIte siddha thAya tema che ja nahIM. potAnI sAme mahAhiMsA pravartI rahelI hoya, ane potAnI te rokavAnI zakti hoya to sAmAyika ke pauSadhamAM rahela zrAvaka te rokavA prayatna kare ke nahIM? pote amuka vakhata sudhI sAvadha yogonA tyAganI pratijJA lIdhI che. chatAM te hiMsA jo saMyamonI thatI hoya, to te rokavA sAkSAta prayatna karI zake che. asaMyamInI hoya, to tenI hiMsA bIjA roke te dayAnI anumodanA karI zake. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 paMca pratikamANasUtro jAte tyAM jaIne e gADarane agnimAMthI kADhe ke nahIM ? e amAro prazna che. pote pratijJA baddha hovAthI potAnA vahAlAmAM vahAlA putra mATe paNa pravRtti na karI zake to bIjAnI to vAta ja zI ? paraMtu bIjAone niSedha na kare. temaja "teo bacAve to sAruM" ema Icche. pramANika nyAyAdhIza jevI zrAvakanI sthiti che. nyAyAsana upara beThA pachI vahAlAmAM vahAlA khUnI putrane paNa dehAnta daMDanI zikSA pharamAvavI paDe che. chatAM tene koI nirdoSa sAbita karanArA purAvAthI nirdoSa sAbita karI choDAve, ke uparI amaladAra koI bArIkI kADhIne ke bIjA saMjogo uparathI tene dehAMta daMDane badale bIjI sajA kare, to jema te vAtsalyavALo pitA e rIte putranuM jIvavuM icche, tema pratijJAbaddha zrAvaka mATe paNa samajavuM. sArAMza ke, zAstramAM koI dravya kSetra kALa bhAvane uddezIne apavAda mUkavAmAM AvyA hoya, to te sivAyanA prasaMgamAM pratijJAbaddha zrAvaka potAnI taTasthatA jALavI rAkhe. temAM nirdayatAno Aropa nathI AvI zakato. paraMtu tamAro upadeza to-uparanA dohAmAM chUTA zrAvakane mATe paNa anukaMpAno niSedha thato jaNAya che, te barAbara nathI. temAM IcchAjanya nahIM, paNa ajJAnajanya nirdayatAno Aropa Avato tamArAthI rokI zakAya tema nathI. joke, ahIM eka daSTAMta e ApI zakAya tema che ke, paramAtmA mahAvIra prabhue zIta lezyA mUkIne gozALAne tejalezyAthI bacAvyo hato. tyAre paramAtmA RSabhadeva prabhue bhUkhanA duHkhathI saMyama choDI choDIne tApasa thaI gayelA potAnI sAthenA sAdhuone AhAravidhi batAvyo nahoto. te vakhate teone saMyama pAmyA nahIM mAnyA hoya, mATe nahIM batAvyo hoya. ema kahI zakAya ane zItalezyA mUkI e apavAda mArganuM avalaMbana gaNAya ? ke vihita mArga gaNAya ? e prazno thAya tevA che. sAmAnya samajathI sarva virati mATe te apavAda mArga gaNAya. athavA tIrthaMkara paramAtmAnA kalpo judA hoya che. e daSTithI kadAca vihita paNa hoya. zrAvakane anukaMpAno sarvathA niSedha karavo e avicArita jaNAya che. A gAthAmAM asaMyata upara rAgadveSathI anukaMpA karI hoya, tenuM pratikramaNa jaNAvyuM. tyAre nIcenI gAthAmAM savidhi munirAjonI dAna dharma vagerethI bhakti na karI hoya, te paNa aticAra hovAthI tenuM pratikramaNa thAya che. zabdArtha :- saMvibhAgotradAna. tava-caraNa-karaNa jusu tapa, cAritra, karaNa sittarI mukata. saMte vidyamAna hoya, to paNa. kAsu-dAge prAsuka dAna, devA lAyaka nirdoSa vastuo. *sAsu saMvibhAgo naka tava-caraNa-karaNa-jusu Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro saMte` 'phAsua-dANe te niMde ''teM 'ce ``garihAmi / / 32 / / devAlAyaka nirdoSa vastuo hovA 'chatAM dvaitapa, caraNa ane karaNa vaDe yukta munirAjo viSe pasaMvibhAga 'na degkaryo hoya, to tenI niMdA karuM chuM, ane ``tenI `garho karuM chuM. 23 vizeSArtha :- cha bAhya, cha AvyaMtararUpa bAra prakArano tapa, jenuM varNana prathama AvI gayeluM che. caraNa - caraNa sittari-eTale cAritranA 70 bhedo che. 5 mahAvrata 10 zramaNa dharma 17 saMyama 10 vaiyAvRttva 9 brahmacarya vratanI gupti 3 jJAna-darzana-cAritra dharma 70 karaNa - karaNasittari eTale karaNanA paNa cha bhedo che. 4 piMDa vizuddhi. 5 samiti 12 bhAvanA 12 pratimA 12 tapa 4 krodhAdika 4 no nigraha. 5 IMdriyono nigraha 25 pratilekhanA 3 guptio 4 abhigraho 221 70 caraNa sittarI mULa guNarUpa che, ane karaNa sittarI uttara guNarUpa che. samajavA mATe caraNasittarI ane karaNa sittarinA peTA bhedonAM nAmo atre TUMkAmAM gaNAvIe chIe. pAMca mahAvrato : 1. sarvathA prANAtipAta viramaNa mahAvrata. 2. sarvathA mRSAvAda viramaNa mahAvrata. 3. sarvathA adattAdAna viramaNa mahAvrata. 4. sarvathA maithuna viramaNa mahAvrata. 5. sarvathA parigraha viramaNa mahAvrata. daza yatidharma : 1. kSamA, 2. saraLatA, 3. komaLatA, 4. amamatva, 5. tapa, 6. saMyama, 7. satya, 8. zauca, 9. akiMcanatA, 10. brahmacarya. sattara saMyama : 5 IMdriyo, kaSAya, avirati, yoga, e pAMca Athavono rodha, 5. pAMca iMdriyono nigraha, 4 kaSAyano jaya, ane traNa daMDathI virati. athavA 1. pRthvI kAya, 2. akAya, 3. vAyukAya, 4. teukAya, 5. vanaspatikAya, 6. be iMdriya, Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 paMca pratikamANasUtro che. te iMdriya, 8. cauriMdriya, 9. paMciMdriya, 10. ajIva, 11. prekSA saMyama, 12. upekSA saMyama, 13. pramArjanA saMyama, 14. parijhApanA saMyama, 15. mana: saMyama, 16. vacana saMyama, 17. kAyAno saMyama. hiMsAnuM prayojaka ajIva vastu grahaNa na karavAno paNa saMyama hovo joIe. athavA zikhyAdi mATe khAsa upayogI ajIva paNa yatanApUrvaka levAno saMyama joIe. prekSA saMyama-eTale koI paNa vastu joIne tapAsIne pramAIne ja vAparavI joIe. te sivAya teno saMyama joIe. upekSA saMyama-eTale sIdAtA saMyamIonI ciMtA. anya mATe upekSA bhAvanA. pramArjanA saMyama-sAgArika hoya to rajoharaNathI begAnuM pramArjana karavAnI jarUra nahIM, anyathA pramArjana karavuM joIe. parijhApana saMyama-eTale tyAga karavA lAyaka vastu vidhipUrvaka paraThavavI. daza prakAranA vaiyAvRtya: 1. AcArya, 2. upAdhyAya, 3. sthavira, 4. tapasvI, 5. glAna, 6. zaikSa, 7. sAdharmika, 8. kuLa, 9. gaNa, 10. saMgha. 9 brahmacarya gupti AgaLa kahelI che. cAra prakAranI piMDa vizuddhi : 1. piMDa vizuddhi, 2. zayyA vizuddhi, 3. vastra vizuddhi, 4. pAtra vizuddhi, A cAra kapya grahaNa karavA, akathya ne grahaNa karavA. bAra bhAvanA : 1. anitya, 2. azaraNa, 3. ekatA, 4 anyatva, 5 saMsAra, 6 azucitva, 7. lokasvabhAva, 8. Athava, 9. saMvara, 10. nirjarA, 11. bodhidurlabha, 12. dharmanA sAdhaka arihaMta prabhunI durlabhatA. bAra bhikSu pratimA : cha mahinA sudhI mahinAnI, 8mI be mAsanI, 9mI traNa mAsanI, 10 mI 17 rAtri divasanI, 11mI ahorAtranI, 1ramI eka rAtrinI. pacIsa pratilekhanA : te AgaLa upara AvI gayela che. cAra abhigraho : dravya, kSetra, kALa ane bhAvathI cAra abhigraho thAya che. ke caraNa sittarImAM tapano samAveza thAya che. chatAM juduM gaNAvavAnuM kAraNa tenA upara bALa jIvonuM khAsa lakSya kheMcavA mATe ane tapa nikAcita karma paNa toDavAmAM samartha che. temaja tapasvI munio khAsa karIne dAnane mATenA utkRSTa pAtra che. eka vizeSa prakAre sUcavavA mATe paNa che. "pUrve karelAM mahA nikAcita karmo vedyA vinA athavA tapathI nirjaryA vinA mokSa thaI zakato nathI." AvA mahAmunione dAna devAthI bhAvanI vRddhi thAya che, teonAM te te anuSThAnomAM sahAyaka thavAya che, te te anuSThAnonI anumodanA thAya che, ane te te anuSThAnonI potAnA AtmA mATe paNa ArAdhanA thAya che, eTale te te anuSThAno vahelA prApta thaI potAnA AtmAmAM mokSopayogI guNono saMgraha vadhato jAya che. mATe munio-kevaLa bhakita, satkAra ke vyavahAranI daSTithI nahIM, paNa Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro 223 potAnA vistAra arthe paNa atithi saMvibhAga Avazyaka che. anya saMlekhanA vratanA aticAronuM pratikramaNa saMkhanA eTale ? saMlekhana eTale zuM? te lagabhaga hAla ApaNA samajavAmAM barAbara nathI. zAstramAM tenuM svarUpa ghaNuM ja vistArathI batAveluM che, paraMtu ahIM to mAtra TUMkAmAM teno khyAla ApI zakIzuM. zrAvakane saMleSaNA jhoSitA kahela che. teno artha evo thAya che ke-saMleSaNAmAM jhoSitA-prItivALo, athavA saMleSaNAne sevanAro, jhuSa dhAtuno artha prIti ane sevA thAya che. jhoSitA=prItivALo tathA sevanAro, tyAre saMlekhanA eTale zuM? saMlehaNA : saMlekhanA : saMleSaNA : ema traNa zabdo vaparAyelA jovAmAM Ave che. pa no kha ane kha no ha ema mAtra bhASA ane uccAradaSTithI zabdabhedo che, vAstavika bheda nathI. zarIra ane kaSAyo zoSavA te lekhaNA. te eka jAtanuM aMtima jIvana vakhate karavAnuM tapa che. AgamomAM teno vistArathI vidhi batAvela che jethI karIne jIvananA aMtabhAgamAM anazana karI ghaNAM karmo khapAvavA prayatna karavAmAM Ave che te saMlekhanA tapa kahevAya che. saMlekhana vidhi munimahArAjAo mATe khAsa batAvela che. te ja pramANe bhAvika zrAvaka paNa tenuM AcaraNa kare che. teNe paNa saMlekhanA karavI joIe. maraNa najIka hoya tyAre A tapa kriyA karavAnI che. jema jema maraNa najIka AvatuM jAya, zarIra avyavasthita thatuM jAya, vRddhAvasthA najIka AvatI jAya, tema pAcanazakti DhIlI paDe, sAthe manobaLa DhIluM paDe, tethI maraNakALe yogya samAdhi, sthiratA, ArAdhanAmAM lInatA na rahe. tethI jo prathamathI dharmabhAvanAnI zarUAta thayelI hovAthI, temAM citta parovAyeluM hovAthI, maraNakALe paNa tenI asara pahoMce, kuMbhArano cAkaDo jema eka vAra pheravyA pachI teno vega pAchaLathI paNa pahoMce che. te ja pramANe mananuM paNa che. eka vAra vega AvyA pachI amuka raste vaLyA pachI tyAMthI ekAeka pAchuM pharatuM nathI, ne je raste caDyuM hoya, te raste dhasya jAya che. A dhoraNe maraNakALe samAdhi rahI zake, mATe munirAja tathA zrAvako mATe saMlekhanA karavAno vidhi batAvyo che. saMlekhanAvidhi evo yuktiyukta ane vicArapUrvaka mahAjJAnIoe goThavela che ke, tenuM tattva samajavA jevuM che. upara uparathI ema lAge ke, "saMlekhanA tapa karavo-aNazaNa karavuM eTale khAvApIvAnuM baMdha karIne maravAnI vahelI taiyArI karavI." paraMtu kharI rIte vicAra karatAM ema nathI. acAnaka rogAdika kAraNothI marI janAra mANasane to ArAdhanAno vakhata ocho rahe che. paraMtu ummara pUrI thavAthI je maraNAbhimukha thAya, tene Akhara maravAnuM to hoya che. maraNAbhimukha thayela mANasa AyuSa pUrNa thatAM sudhI jIve che. te pUruM thatAM Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 paMca pratikramaNa sUtro ja maraNa nIpaje che. have maranAra nikAcita AyuSavALA hoya, to te game teTaluM tapa kare, to paNa tenuM maraNa saMpUrNa Ayu pUrNa thatAM ja thAya che, vacce thatuM nathI. ane anikAcita AyuSavALAo pUrva bhave bAMdhela AyuSane pUruM bhogavyA vinA paNa maraNa pAme che. jo ke temAMnA pAkaTa ummare paNa mare che. chatAM AkhI jiMdagInA rogo, bhUlo, prajJAparAdho, skUlanAo ane bIjA zArIrika mAnasika vAcika doSonA saravALA rUpa doSono ekIsAtheno saMgraha AyuSa ochuM karI maraNa utpanna kare che. AvA maraNa vakhate dhIme dhIme zarIranAM tamAma yaMtrone ghasAro lAgyo hoya che. ane dareka dhIme dhIme potAnuM kAma karavAnuM maMda pADatA jatA hoya che. A sthitimAM mANasa khorAka vagere cAlu rAkhe che-tethI te yaMtro barAbara kAma ApI zakatA nathI. eka jAtano kacaro zarIramAM vadhato jAya che. te AyuSa upara vadhAre vadhAre dabANa kare che, temaja lohI vagere dhAtuo upara paNa ayogya dabANa kare che. hArTamAM lohInA prezarathI ghaNA pIDAtA ane maratA atyAre paNa ApaNe sAMbhaLIe chIe. enuM kAraNa e hoya che ke khorAkamAMthI hRdayanI zakti uparAMta lohI vahe tathA bIjA kAraNothI paNa ekadama humalo caDI Ave, ane jo taddana khorAka na le, to navuM lohI utpanna thAya nahIM. eTale paNa hRdaya nabaLuM paDe. AvI sthitimAM kema vartavuM? e jAtanI moTI muzkelI utpanna thAya che tathA meda vagere vadhelA hoya che. te paNa zarIranI zakita dhImI pADe che. A badhI sthitimAM saMlekhanAnA vidhimAM batAvelI tapazcaryA dareka dhAtune samatola rAkhe che. AcArmsa, ekAsaNA-upavAsa vagere zarIramAM doSonA saMcayane bALIne bhasma kare che ane pAraNAmAM ucita khorAka sAruM poSaNa Ape che. Ama karavAthI saravALe mANasa kAMIka svAbhAvika maraNathI mare che. upavAsonA ArogyanA sAdhana tarIke paNa upayoga karavAmAM Ave che. - jo dave ghAhU te 7 vaghu vRddha mANasa kapha ane vAyupradhAna hoya che. temAM paNa kaphapradhAna mANasa laMghana khAsa sahana karI zake che. vAyuvALA laMghana sahana na karI zake e kharuM che. tethI ja saMlekhanA vidhinAM tapomAM paNa jaghanya-madhyama ane utkRSTa prakAra hoya che. vAyuvALAne paNa sAthe kapha pitta to hoya ja, eTale tevA vAyunI pradhAnatAvALAne jaghanya tapazcaryA upayogI thAya. ane te tapazcaryAmAM jeTaluM laMghana sahI zake, teTalI doSonI zakita samajavI. na thA hiSNutA, sA ropA #i: "mANasa laMghana jeTaluM sahI zake, teTalI doSonI zakti samajavI." je doSo-rogo na hoya to (yogIo sivAya) vadhAre laMghana na sahI zakAya. A dRSTithI saMlekhanAno tapavidhi ghaNo ja upakAraka thAya che, ane Ama thavAthI maraNakALe UlaTI zAMti ane ghaNI samAdhi rahevAno saMbhava che, jo ke saMlekhanAvidhi karanArane barAbara baMdhabesato Ave evI rItano goThavavo joIe. saMlekhanAno vidhi barAbara goThavAyo hoya, ane bhAvanA, ArAdhanAnA prakAre paNa sArI rIte cAlatA hoya, to pariNAme ArAdhanAmAM maraNa thAya che. tene mATe saMzayane avakAza nathI. muni ke vratadhArI zrAvaka ke jeoe jiMdagIno moTo bhAga dharmadhyAnamAM pasAra karela hoya, ane maraNa vakhate paNa tenI sArAmAM sArI ArAdhanA rahe, tene mATe saMlekhanA eTale maraNa samayanI anya ArAdhanAnI tapovidhi zAstrakAroe batAvelI che. agAunA vakhatamAM mahAmunio A saMlekhanA WWW.jainelibrary.org Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 225 karIne guphAo vageremAM jaIne pAdopagamana-lAkaDAnI mAphaka paDI rahI-aNagaNa vagere karatA hatA. paraMtu hAla te banI zakatuM nathI. AvI saMlekhanA vakhate paNa mAnasika vicAradoSathI AsurI, kabIpI vagere durbhAvanAo thavAno saMbhava che, te paNa na thAya tevI pUrI sAvacetI rAkhI paryataArAdhanA karavI, ane nIce jaNAvelA aticAro paNa TALavAthI zuddha ArAdhanA thAya che. maraNa e evuM bhayaMkara tatva jagatamAM che ke, te vakhate bhalabhalA mANasanI sAnabuddhi rahevI ghaNI ja muzkela che, gAMDuM thaI javAya, bebhAna thaI javAya, krodhI thaI javAya, bakavAda thAya, ItyAdi aneka saMjogo AvI paDe. te vakhate tevI koI sthiti na thAya, teTalA khAtara paNa jiMdagI AkhI bhAvanApUrvaka, ane bhAvanA na hoya, to Teva keLavavA khAtara paNa dharmanI ArAdhanA karavI joIe jethI karIne maraNa vakhate e Teva rUpe paNa mana vacana kAyA sIdhuM kAma kare, UlaTA svarUpamAM na UtarI jAya. e paNa moTAmAM moTo lAbha gaNAya. dharmadhyAna na thAya, paNa Arta tathA raudra dhyAna na thAya, e paNa ghaNuM ja mahattvanuM che. ane jo ArAdhanAmAM maraNa thAya to to ghaNuM ja uttama. mATe saMlekhanAthI bIvA ke bhaDakavAnuM nathI, paNa te bahu ja upayogI vidhi che. maranArane barAbara baMdhabesatI Ave, tevI rIte goThavanAra AjubAju vyakti hoya to vadhAre sAruM, je ke jemaNe sArI rIte zarIrAdi upara nirapekSatA keLavI hoya che, tene mATe to khAsa ciMtA jevuM nahi, paraMtu bIjAo mATe uttara sAdhako ghaNA ja bAhoza ane ucitajJa hoya to sAruM. "anya darzanIyo vagere saMlekhanAno artha bhUkhyA rahI ApaghAta karIne marI javuM." evo karatA hoya to tene barAbara samajAvavuM. saMlekhanAnA aticAronuM pratikramaNa. zabdArtha :- Ihaloe A lokamAM. para-loe paralokamAM. javiA-mANe jIvita ane maraNa. AsaMsA- page AzaMsA-prayoga. mAna. majajha=mane. huja ho. maraNaM aMtamaraNe. Iha-loe para-loe jIvia-maraNe A "AsaMsa-payoge ! paMca-viho aIyAro "mA majajha hu maraNate 33 A lokano, paralokano, jIvavAne, maravAno, ane bIjA viSayopabhogone AzaMsAprayoga" e pAMca prakAranA aticAro maraNanA aMta sudhI paNa mane na paho. 33 vize SArtha pAMca aticAronI samaja : 1. saMlekhanA-anazana karanArano A loka te manuSyaloka, eTale ke-"maraNa pAmIne A tapanA Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 paMca pratikramaNa sUtro baLathI huM pAcho manuSya thAu, ke rAjA, maMtrI ke zeTha thAu" evI manamAM IcchA rAkhavI, te-IhalokaAzaMsAprayoga: AzaMsAprayoga eTale AzAno mAnasika prayatna. 2. "devalokamAM jAu, deva thAu, IMdra thAuM." evI IcchA te paraloka AzaMsA prayoga. 3. koI aNazaNa karanAra potAnI aneka prakAranI bhAvabhakti thatI joIne jIvavAnI IcchA kare, to te jIvitaAzaMsAprayoga. aNasaNa karanAra pAse judAM judAM gAmo ane zaheronA saMgho AvI AvIne moTA aneka mahotsavonI paraMparA calAve, aneka nAgarika loko tenI pAse AvIne uttama prakAranAM nRtyo ane bIjI kaLAo bhAvabhaktithI vyakata kare. manohara vINA, mRdaMga paTa vagere sukhakara vAjiMtro vAgI rahyAM hoya, hoMze hoMze ahapUrvikAo vaDe aneka vivekIjano vastra vagere bIjI aneka bheTothI aneka prakAranAM satkAra-sanmAnaM, vaMdana guNastuti karI rahyAM hoya, gItArtha padavIdhara mahA AcArya mahArAja vagere tenI AgaLa siddhAMta zravaNa karAvatA hoya, aneka guNavAna ane dhArmika sAdharmika puruSothI guNonI vAraMvAra anumodanA karAtI hoya. A badhuM joIne manamAM ema thaI Ave ke "ThIka che, A lAbha sAro che. ThIka paDe che. thoDo vakhata vadhAre jivAya to sAruM." AvI IcchA thaI Ave. te jIvita AzaMsA prayoga gaNAya che. 4. e ja pramANe UlaTI rIte evA ja koI kSetramAM aNazaNa kareluM hoya, ane koI satkAra vagere na karatA hoya, tyAre manamAM vicAra Ave ke "have kayAre maraNa Ave. A tapa nathI thaI zakatuM." te maraNa AzaMsA prayoga. 5. zabda ane rUpa kAma paNa kahevAya che, ane gaMdha, rasa ane sparza bhoga paNa kahevAya che. tenI "A tapathI karIne mane rUpa saubhAgya vagere maLe to sAruM evI IcchA rAkhavI te kAmabhoga AzaMsA prayoga kahevAya che. joke- AvI AzaMsAo sarva vratomAM varjavAnI che. eTale ahIM saMlekhanA vratamAM e gaNAvela che, te upalakSaNa rUpa samajavuM, AzaMsA karavAthI utkRSTa gharmano ArAdhaka paNa hIna-ochuM phaLa pAme che. AzaMsArUpa che mUlya dharmarUpa ciMtAmaNi ratna vecI nAMkhe che. mATe ja niyANAno zAstrakAroe sarvathA niSedha karelo che. navaniyANA, ahIM prasaMge samajavA jevA hovAthI jaNAvIe chIe. rAjApaNuM, zeThapaNuM, strIpaNuM, puruSapaNuM, paraspara pravicArI devo ke devIpaNuM, apravicArI devapaNuM, daridrapaNuM, zrAvakapaNuM, e navanI AzaMsA rAkhavI. te nava prakAranA niyANA che. ghaNA tapane pariNAme paNa teTalAM ja phaLo maLe che, samyaktva, dezavirati, sarvavirati vagere phaLa maLatAM aTakI jAya che. ane ghaNe bhAge narakAdi duHkhanA bhAgI thavAya che. tapasvI muni vagerene zrAvakapaNAnI spaSTa niyANA rUpa che. Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 227 bAra vratanA kula aticAro 2 tapa AcAra ane vIryAcAranA aticAro "je vayAIAro" e bIjI gAthAmAM ca zabdathI sUcavAI gayelA samajavAnA che. eTale pAMca AcAranA 124 aticAro nIce pramANe thAya che. jJAnAcAra 4 thA vratanA 11 mA vratanA 5 darzanAcAranA 5 mA vratanA 12 mA vratanA 5 cAritrAcAranA 8 6 8aa vratanA saMlekhanA vratanA samyakatvavratanA 5 7 mA vratanA tapa AcAranA 12 1 lA vratanA 5 8 mA vratanA 5 vIryAcAranA 2 jA vratanA 5 9 mA vratanA 5 3 jA vratanA 5 10 mA vratanA 5 124 AthavAnuM, karmabaMdhanuM, saMsAranuM, puNya-pApa ane aticAronuM mULa kAraNa traNa yogo che. mATe traNa yogonuM sAmAnyathI pratikramaNa karavuM joIe : bAra vrato pALatAM traNa yogothI lAgelA aticAronuM pratikramaNa : kANakAIassa paDikame vAIassa vAyAe mANasA mANasiasma savyassa "vayAIArassa 34 kAyayoga vaDe karAyelA kAyika, vacana vaDe karAyelA vAcika ane mana vaDe karAyelA mAnasika sarvavatonA aticAronuM pratikamaNa karuM chuM. 34 vizeSArtha:- sarva AthavAnA mukhya kAraNa je traNa yoga, e ja sarva vratanA aticAronuM mukhya kAraNa hoya che. eTale tenuM pratikramaNa karavAthI sAmAnya rIte sarva vratonA aticAronuM pratikramaNa thAya che. zrAvakane lAyaka dharma karaNIomAM lAgelA bIjA paNa aticAronuM pratikramaNa zabdArtha:- vaMdANacaityAdi vaMdana. vaya bAra vrato. siphakhA zAstrAbhyAsa ane AcArAbhyAsa. gAravagaurava, ATha-mada athavA traNa gaurava. sannAsaMjJA. kasAya cAra kaSAya. Disumana vacana kAyAnA traNa daMDa athavA traNa zabda. guttIsutraNa guptine viSe. samiIsu pAMca samitione viSe. Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 paMca pratikramaNa sUtro vaMdaNa-vaya-siphakhA-gAravesu sannA-kasAya-Desu guttIsu a "samiIsua jo AIArogya taMniMde 3pa "vaMdana-vrata-zikSA-gArava, saMjJA-kapAya-daMDa,gupti ane "samitio viSe je "aticAra lAgyA hoya, tenI niMdA karuM chuM. 35. vizeSArtha :- vaMdana : devavaMdana, caityavaMdana, guruvaMdana, vrato-samyakatvamULa aNuvratAdika bAra vrato, athavA namukakArasI pauruSI vagere daza prakAranA paccakhANo zikSA sAmAyikAdinA sUtra artha ane tadubhayano abhyAsa, te grahaNa-zikSA. ane savAramAM traNa navakAra gaNIne jAgavA mAMDIne AkhA divasanA, parvanA, divasanA, rAtrinA, temaja pAkSika, cAturmAsika, sAMvatsarika, tathA bIjA khAsa zrAvakanA AcAronA pAlanathI Teva keLavavI te AsevanazikSA. gaurava : jAti mada vagere ATha mado karavA te. athavA dhana, dhAnya, kuTuMba vagere vadhAre hoya tethI garva karavo te RddhigArava. khAvA pIvAmAM lolupatA te-rasagArava. sukhazInIyApaNuM te zAtAgArava. saMjJA-4-10 athavA 16 zAstramAM kahI che. 16 saMjJA nIce pramANe AhAra, bhaya, maithuna, parigraha, sukha, duHkha, moha, vicikitsA, krodha, mAna, mAyA, lobha, zoka, dharma, ogha, loka. kaSAya: krodha, mAna, mAyA, lobha. te cAreya-anaMtAnubaMdhIya, apratyAkhyAnIya, pratyAkhyAnIya, ane saMjavalana jevA. ema darekamAM gaNAtAM 64 thAya. daMDa: mana vacana kAyAnA daMDa. athavA mAyA, mithyAtva, ane nidAna-niyANAM-e traNa zalyane paNa daMDa tarIke kahyA che. guptio ane samitionuM svarUpa AvI gayuM che. akArathI samyakatva vagere agiyAra zramaNopAsaka pratimAo vagere saghaLAM dharmakRtyo samajavAM. 35. sAmAnya prakAre ane vizeSa prakAre ema aneka rIte aticAronuM pratikramaNa karavA chatAM gRhastha pharIthI enA e aticAro lagADe to pachI tenuM phaLa zuM? zabdArtha :- sammadiThI=samyagdaSTi. jaivi yadyapi-je ke. huM kharekhara pArvapApa. samAIyaraI samAcare, Acare. kiMci=kaMI paNa. appo alpa. si=ene. baMdhogakarmabaMdha. jaNa=jethI. nibaMddhasaMnidhvaMsa ni:saMkoca, sUga naphaTAI-beparavAI vagara. kuNaI=kare. tapitrute paNa. huM ja. sapaDikamANa=pratikramaNa sahita. sapUriAva=paritApa sahita. sauttaraguNaM uttara guNo sahita. khippa jaladI. visAmeI=upazamAve che-zAMta kare che. vahiva-vyAdhi-roganI peThe. susiphakhao sArI rIte zIkhelo. vijo vaidya. Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 229 jahA=jema. visaM jhera. kuTTa-garyakoSTagata-peTamAM gayeluM. maMta-mUla-visArayA maMtro ane mULomAM hoziyAra. vijA-vaidyo. hAsaMti nAza kare che. aMtehiMmaMtro vaDe. to tethI. vivyisaM viSa vagaranuM-jhera vagaranuM. evaM e prakAre. avihe=ATha prakAranuM. karma karma. rAga-dosa-samajiaMgarAga dveSathI ekaThuM kareluM. AloaMto AlocanA karato. a=ane niMdato niMdA karato. khippa=kSipra, jaladI. hagaI haNe che. susAva sAro zrAvaka. kya-pAvo pApa karanAro. majusso manuSya. Aloie=AlocIne. niMdianiMdIne. gurusagAse guru pAse. aIraga-vahuo atyaMta halako. oheria-bharUdhva=bhAra utArelAnI peThe. bhAra-vahobhAra upADanAra. 'sama-diThA jIvo, jaI vi 'hupAvaMsamAyaraI ki 'ciA akhosi"hoI "baMdho, jeNa na nibaMdhasaM"kuNaI zA "te"pi husapaDikkamaNuM, 'saparivaM sauttara-guNaM cA "khippa uvasAmeI, vAhilve suzikio vijajo vaLI jahA vIsa kuTha-gayuM, maMta-mUla-visAyA *vijANaMti matahiM, to havaI"nizvisAvA 'evuM aThavihaM kamma, rAga-dosa-samanji "AlokhaMto a niMdato, "khikhaM "haNaI susAva 39ll kya-pAvovi'maNasso, "AloIa nidi guru-sagAsI "hoI aIrega-lahuo, hari-bharuvra bhAra-vaho 4 "samadaSTi jIva je kAMIpaNa "pApa ja kare, to paNa tene thoDo ja karmabaMdha thAya che. kemake-te beparavAIthI - niddhasapaNAthI nathI karato hoto. rUdA "vidvAna vaidya jema vyAdhine "jaladI zAMta kare che, tema pratikramaNa, 'pazcAttApa ane uttaraguNa sahita (samyagdaSTi jIva) alpa pApane paNa kharekhara ekadama zAMta karI nAMkhe che. 3aaaa "maMtranA mULa bIjanA jANakAra 'vaidyo jema maMtro vaDe karIne peTamAM gayeluM jhera nAza Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 paMca pratikamANasUtro kare che, tethI te jhera vagaranuM "thAya che. 38 e ja prakAre AlocanA ane niMdA karato "sutrAvaka rAga ane dveSathI upArjana karelA ATha prakAranAM "kanotarata nAza kare che. 39 'bhAra utAravAthI jema majUra [halako thAya che tema pApa karanAro paNa manuSya gura pAse "AlocIne, "niMdIne atyanta halako" thAya che. javA vizeSArtha :- eka ja kAma nirdaya cittathI ane dayAvALA cittathI karavAmAM keTalo pharaka paDe che? tene mATe che vezyAo jaMbu vRkSanA daSTAMtathI samajI levAthI samyagu daSTi ane mithyA daSTinAM kAmonI pAchaLanI bhAvanAno pharaka samajAze. pratikramaNanuM mAhAbhya zabdArtha :- AvAsaNaAvazyaka vaDe. eNaA. sAvaozrAvaka. bahurao bahurajabahukarmavALo, athavA bahurata-ghaNA AraMbha samAraMbhavALo. duphakhANaMdu:khonI. aMtakiriyaM aMta kriyAne. kAhI kare che. aciraNa thoDA. kAleNa vakhatamAM. AvassaeNaeeNa', sAva jai vi bahura hoI 'dukhANamaMtakiriaMda, kahI "aciraNa kAleNa 41 jo ke zrAvaka bahuM [sAvadya AraMbhAdikamAM Asakta hoya, chatAM paNa A Avazyake" karIne du:khono aMta thoDA vakhatamAM kare che. 41 vizeSArtha :- A rIte ja Avazyaka garbhita A pratikramaNa Avazyaka paNa mokSa ApI zake che. jaina zAsanamAM upadezelA eka eka yoge karIne anaMtA anaMta mokSamAM gayA che. A pratikramaNa Avazyaka paNa eka dharma yoga che, mATe mokSanuM aMga che, mATe prabhunI AjJA dhArakoe haMmeza banneya vakhata pratikramaNa karavuM joIe. bhulAI gayelA doSonI AlocanA ane pratikramaNa zabdArtha :- AloyaNA AlocanA. bahu-vihA=bahu prakAranI. saMbhariyALyAda AvI. paDikaNa-kAle pratikramaNa vakhate. mUla-guNa pAMca aNuvrata ane samyaphatva rUpa mULaguNa. uttaraguNe bAkInA vrato te. Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 231 *AloaNA bahu-vihA, na ya saMbhariA paDikakamaNa-kAlA mUla-guNa-uttara-guNe, "te niMde "taM ca garihAmi jarA mUla guNa ane uttara guga viSenI ghaNA prakAranI AlocanA "pratikramaNa vakhate na yAda AvI hoya, to tene niMduM chuM, ane tene "gaNuM chuM. jarA, zabdArtha :- kevali pannatasa kevalI bhagavaMtoe prajJapta karela-jaNAvela-upadezela. abhuThio Ubho thAu chuM. mituM. ArANAe ArAdhanA mATe. viraomiviramuM chuM. virANAe virAdhanAthI. *tassa-dhammasa'kevali-pannatassa-abhuddhio-mi' ArANAe 'viromideg virAhaNAe "tiviheNa "paDikkato, vaMdAmi jiNe cauvvIsaMgAthA kevaLI bhagavaMtoe upadezelA te eTale dharmanI ArAdhanA mATe huM Ubho" titpara thAu chuM. tinI] virAdhanAthI viramuM chuM[ane] trividhe pratikramaNa karato covIseya jinezvarone vaMdana karuM chuM. I43 | vizeSArtha:- vigatavAra karavAmAM AvelA pratikramaNanA upasaMhArarUpe A gAthA che. temaja-vinaya, AnaMda, aMtya maMgaLAcaraNa, dharma ArAdhanAno utsAha vagere sUcave che. temaja A vaMdittA sUtramAM samAyelA che eya AvazyakomAMnA spaSTa zabdomAM sUcavAya che. ArAdhanA [sAmAyika], virAdhanAthI virati [pratyAkhyAna]. trividhe pratikramaNa (pratikramaNa). covIsa jinone vaMdana [caturvizati]. temaja nIcenI jAvaMti ceiANaM gAthAmAM sthApanA jinone vaMdana. jAvaMta kavimAM-municaMdana (vaMdanAvazyaka) ane virAsana (kAyotsarga). judAM judAM AsanothI dharmadhyAna paNa kAyotsarga tapa kahevAya che. dharmadhyAnamAM chaeya Avazyako Ave che. te paNa eka jAtano parama yoga che. tapada karemi bhaMte sUtranuM ja che. teno ahIM dharma artha levAno che. ane kevalipannattassa e dharmanuM vizeSaNa che. A traNeya prathamanAM pado ane gAthA, zramaNa, pratikramaNamAM A pramANe ja che, ane temAMthI ahIM lIdhela che. paNa tyAM paNa tassAda kareminuM ja che, ema samajavAnuM che. A tasya pada chaeya Avazyakane badale jude jude prasaMge vaparAya che. ane tenA bIjA paNa aneka peTA prakAro che. Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 paMca pratikamANasUtro jAvaMti 0 44 jAvaMti 0 45 vizeSArtha:- traNa bhuvananI 1542583680 ane jyotiSa tathA vyaMtaranAM dareka bhavanomAM caitya ane pratimAo hovAthI asaMkhya pratimAone vaMdana jAvaMtigAthAthI thAya che. ane kevalI mana:paryavajJAnI sarvavirati, paramAvadhi sajumati, vipulamati, cauda ke daza pUrvI, bAra ke agiyAra aMgadhAraka, jinA kalpaka, sthavirakalpI yathAladaka, parihAra vizuddhaka, kSIrAsavAdi labdhivALA, vidyAcAraNa, jaMghAcAraNa, padAnusArI, vaikriya labdhi, kaphAdiauSadhi labdhivALA, mulAka, bakuza, kuzIla, nigraMtha, sthAnaka, AcArya, upAdhyAya, pravartaka, gaNi, panyAsa, RSabha vagere aneka prakAranA paMdara karmabhUmimAM vicaratA athavA saMharaNAdikathI akarma bhUmimAM vicaratA sarva munirAjane vaMdana karavAmAM Avela che. 1. bhAvanA : zabdArtha :- cira-saMciA-pAva-paNAsaNII cira-saMcita-pApa. praNAzinI lAMbA vakhatathI ekaThA karelAM pApono nAza karanArI. bhava-saya-sahassa-mahaNIe lAkho bhavono nAza karanArI. cauvIsa-jisa-viziSNa kahAI-covIsa jinezvaronI AjubAju phelAyelI kathAo vaDe. valaMtu vIto, pasAra thAo. me mArA. dIhaA divaso. cira-saMciya-'pAva-paNAsaNII, bhava-saya-sahassa-mahaNIe. cauvIsa-jiNa-viNiya-kahAI, vAjaMtume"diahA sadA lAMbA vakhatathI ekaThA karelAM pApono nAza karanArI, ane lAkho [anaMtA bhavono nAza karanArI, covIsa tIrthaMkara prabhunI AjubAju vistAra pAmelI kathAo vaDe 'mArA "divaso riAtA divasa vIto pisAra thAo. 46. vizeSArtha:- judA judA utsavo, judI judI yAtrAo, mahApUjAo, rAtrijA vagere pravRttionuM bIja A gAthAmAM che. jaina dharmamAM mahAna tIrthaMkaro kendra tarIke che. dharmanA tathA zrutanA utpAdaka, upadezaka vagere teo ja che. tyAgI guruonI utpattinuM mULa ane ekaMdara zreSTha jIvananA AdhArabhUta paNa te paramAtmAo ja che. eTale teonuM dhyAna, nAma, raTaNa, smaraNa, pUjA, vizeSa pUjA, satata smaraNa vagere mATe pratimA mahattvanuM AlaMbana che. ane tethI ja pratimAne kendramAM rAkhIne aneka utsava pravRttio goThavAyela che, te A dRSTithI che. zrAvakanI ne munirAjonI A parama bhAvanA bahu ja AkarSaka che. A prArthanA paNa bodhibIjanI prArthanA mAphaka niyANA rUpa nathI. Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 233 2. bhAvanA : mama maMgalamarihaMtA, *siddhA sAhU sue "ca dho' ane "sammadiThI "devA, "dita "samAhica "bohi cALI arihaMta (bhigavaMto, siddha bhagavaMto, sAdhu minirAjo], zrutajJAna ane dizA virati sarvavirati rU5] dharma ane maMgaLa [bhUto], [ane] samyagdaSTideva divIo] mane samAdhi ane bodhi" Apo".47 vizeSArtha :- samAdhi zAMti, bodhi samyakatva. e banneya A bhavamAM ane parabhavamAM paNa ApavI, eTale navI utpattimAM sahAya karAvavI, athavA hoya tenA TakAvamAM paNa sahAya karAvavI. samyagdaSTi devonI dhamarAdhanAmAM anukUlatAnI AvI sahAya mAMgavAmAM samyakatvane hAni pahoMcatI 3. pratikramaNa karavAnA hetuthI garbhita bhAvanA : zabdArtha - paDisiddhANaM jinezvara bhagavaMtoe niSedha karelAonuM. karaNe AcaraNa karavAthI. kissANaM jinezvara bhagavaMtoe kRtyo tarIke upadezelAonuM. akaraNe AcaraNa na karavAthI. asahANe azraddhA rAkhavAthI. vivarIa-parUvANAe viparIta prarUpaNA karavAthI. 'paDisiddhANaM karaNe, "kiccANamakaraNe a paDikamA *asahaNe atahA, 'vivarIa-parUvaNAe ai48 jinezvara bhagavaMtoe) niSedha karelAonuM AcaraNa karavAthI, ane jinezvara bhagavaMtoe upadezelAM kRtyonuM AcaraNa na karavAthI, jinezvara prabhunAM vacano upara azraddhA rAkhavAthI ane jinezvara prabhunA upadezathI 'viparIta "prarUpaNa karavAthI pratikramaNa karavuM joIe. 48 vizeSArtha:- A gAthA parathI AjJA pradhAna dharmanI sUcanA maLe che. mAtra "vrata lIdhuM hoya ane aticAro lAgyA hoya, to ja pratikramaNa karavuM" ema TharatuM nathI. vrata na lIdhAM hoya to paNa Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 paMca pratikramaNa sUtro azraddhA ke viparIta prarUpaNAthI samyatvamAM aticAra lAgavAno to saMbhava che ja. tenuM paNa pratikramaNa karavuM joIe. eTale sAdhu, zrAvaka, zrutavaMta ke samyakatvavaMta ema cAreye pratikramaNa karavuM joIe. zrAvaka kuLotpanna strI puraSoya sAmAnya rIte vyavahAra samyakatvavALA gaNAya che, mATe teoe prabhunA zAsanamAM roja pratikramaNa karavAnI prabhunI AjJAne aMge paNa roja karavuM joIe. rojanA mukhya AcAronA saMgraha tarIke paNa karavuM joIe. ekaMdare pAMceya pratikramaNo karavA joIe. gharamAMthI jema roja kacaro kADhavA chatAM mahine, paMdara divase, khAsa sAphasUphI karIe chIe, ane RtunuM parivartana thavAthI ke varSane aMte AkhA makAnanuM samArakAma karIe chIe, tema rahyA sahyA ane lAMbe vakhate vRddhi pAmelA aticAronA pratikramaNa mATe pAkSika, cAturmAsika ane sAMvatsarika pratikramaNonI AvazyakatA che. jaina saMghanI caityavaMdana vagere jema vyakitagata nityapravRttio che temaja pratikramaNa e sakala saMghanI jAhera nitya pravRtti che. temAM zrAvikAo sAdhvIjInI AjJAmAM pratikramaNa kare ane zrAvako munirAjanI AjJAmAM pratikramaNa kare. Ama pratikramaNa nAmanI dharmakriyA nimitte roja caturvidha saMghane ekatra maLavAnuM thAya, temAMthI aneka tarehanA ratnatrayIne lagatA lAbho nIkaLI Ave che. dharmadezanA ane pratikramaNa e upAzrayanAM mukhya bhUSaNo che. e be pravRttio parathI dharmaruci ane kriyArUcipaNAnI parIkSA thaI zake che. mATe AbAla vRddhoe zrI saMghane jAhera pravRtti tarIke prabhunI AjJAne mAna ApavAnI daSTithI paNa avazya pratikramaNa karavuM joIe. prabhunA rathayAtrAnA varaghoDA ke evI saMghanI jAhera pravRttimAM sAthe cAlIne paNa jema temAM sammati, anumodanA, bhakita, sahabhAva, sahakAra, saMghanI eka vyakti tarIkenI pharaja vagere tattvo pUrA pADI ArAdhaka bhAva prApta karAya che, te ja pramANe A kriyAmAM odhe paNa bhAga levAthI aMzata: paNa ArAdhakapaNuM che. mATe jaina nAma dharAvanAra tarIke paNa oghathI paNa kaMI na bane to pratikramaNa to roja karavuM joIe. ema prabhunA zAsananI parama AjJA che. Avazyaka niryuktinI ghaNI ja mahatvanI pratikramaNanA hetuonuM spaSTa spaSTIkaraNa karanArI A gAthA che. samyakatva sAmAyika, zrutasAmAyika, dezavirati sAmAyika, ane sarva virati sAmAyika. e darekane mATe pratikramaNa avazya karavAnuM sUcavyuM che. 4. kSamApanA, bhAvanA : zabdArtha :- khAmemiekhamAvuM chuM. khamaMtu khamAvo-kSamAM Apo. mittI maitrI. savabhUesusava prANIo upara. veraM vera. maw=mane. keInakoI paNa sAthe. *khAmemi savyajIve, savva jIvA khamaMtu me "mittI e sava-bhUsu, veraM majajhanajakaNaI" nlA sarva jIvone' [mArA taraphathI] huM kSamA ApuM chuM, sarva jIvo mArA upara kSamA rAkho, sarva prANIo upara mAro mitrabhAva che, koIpaNanI sAthe mane vaira nathI". 49 Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro vizeSArtha :- zatrunI paNa niMdA na karavI ane dveSa na ciMtavavo, paraMtu maitrI bhAvanAno Azraya laIne, sarva prANIone dharma pamADavAnA saviveka vicAraNA ane prayatno karavA, e parama kartavya che. zrAvaka pratikramaNa adhyayanano upasaMhAra ane uttarottara dharmavRddhi mATe aMtya maMgalAcaraNa zabdArtha :- durgaMcchiu-durgaMcchine, tenA tarapha kaMTALo batAvIne, samma=sArI rIte. 'evama N AloIa, 'niMdima `garahia 'durgaMcchiaM samma / "tiviheNa paDito ``vaMdAmi ``jiNe `degcauvIsaM ||50nA 235 e prakAre' sArI rIte` ALovI, niMdI', gahIM ane' dugaMchI ne traNa prakAra pratikramaNa karato chato "huM covIsa. jinezvarone'' vaMdana karuM chuM. pagA '"vaMdittA" zrAvaka pratikramaNasUtrano vizeSArtha : A vaMdittA- pratikramaNa sUtranA kartA koNa ? A praznanA javAbamAM kuMbhAra zrAvake racyuM che, evo pravAda cAle che. paraMtu te barAbara nathI, kAraNa ke-racanA uparathI koI mahAjJAnI pUrvAcAryanuM kareluM jaNAya che. kadAca te zrAvakanI prArthanA temAM nimittabhUta thayela hoya; to temAM kaMI Azcarya pAmavA jevuM nathI. mULa Avazyaka sUtramAM jo ke pratyAkhyAna AvazyakamAM zrAvakanAM vrato ane tenA aticAronA AlAvAo Ave che, agAunA vakhatamAM vaMdittA sUtrane badale te AlAvA bolAtA haze. te AlAvA tathA pratikramaNa karavA jevAM bIjAM zrAvaka kRtyo ane aticArone khyAlamAM rAkhIne A sUtranI racanA karI jaNAya che. racanA uparathI A sUtra zrutadhara sthavira bhagavaMtonI racanA jaNAya che. kAraNa ke, racanA ja AryaM racanA jevI dekhAya che. paDikame desiaM sarvAM jevA pATho, aticAronA saMkSepa sUcana zabdo, vrato uparAMta bIjAM zrAvaka kRtyonI sUcanAo, zramaNa pratikramaNa ane Avazyaka niryuktinI gAthAono saMgraha, cha AvazyakonI garbhita rIte gUMthaNI, vagere RSi praNItapaNuM sAbita kare che. keTalIka gAthAonA anvayo karavAnI ghaNI muzkelI paDe che. prAkRta bhASAmAM vibhakitaonAM vipariNAma jo ke hoya che, to paNa AmAM e rIta vadhAre jovAmAM Ave che. tathA anvaya karatI vakhate ghaNe ThekANe navA zabdo umeravA paDe che. te paNa ArSe racanAnI sAbitI che. prazna e thAya ke "pUrvanA RSionI nabaLAI DhAMkavAnI A ThIka yukita che. game tevI racanAne ArSa racanA kahIne bacAva karavAno A ThIka rasto zodhI kADhyo che.'' Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 paMca pratikramaNa sUtro A zaMkA yogya nathI. kemake, pUrvanA maharSionA dhyAnamAM je viSaya carcavo hoya che, tenA saMbaMdhamAM bahu bahoLo khyAla hoya che, teonA manamAM ghaNuM vakatavya bharyuM hoya che. ane bIjI tarapha tadana bALajIvone saraLatApUrvaka ane sahajamAM doravavAnA hoya che. vaLI bALajIvonI sagavaDa jALavavA saMkSepa karavo paNa Avazyaka hoya che. saMkSepamAM bahoLA viSayone samajAya tevI rIte TUMkAmAM saraLatAthI gUMthavAmAM koI koI chUTono upayoga karavo paDe che, ane te sahetuka ja hoya che. eTalA saMkSepamAM eTalo bahoLo viSaya mahApuruSo sivAya bIjA samAvI na zake. mATe ArSa racanA e nabaLAI nathI, paNa adbhuta zakita che. koI sAmAnya vyakitanI racanA hota to bAra vrato ane tenA aticAro vagere pUratuM ja sUtra hota. paraMtu AmAM zarUAtano upakrama tathA upasaMhAra vicitra che, tathA bIjA ghaNA viSayo samAvelA che, e vizALatA paNa ArSa racanA sAbita kare che. vIrAsana : A Asana, DAbA paganI ghUMTaNa bhoMya tarapha namAvI jamaNA pagano ghUMTaNa bhoMyathI adhdhara rAkhI muhapatti ane rajoharaNa ke caravalo mukha AgaLa rAkhI, hAtha joDavAthI thAya che. AsanonuM avalaMbana laIne dharma dhyAna karavuM, te paNa kAyotsarga AtyaMtara tapa gaNAya che. tasya dhammasya pada bolI abhuThiomi bolatAM vIrAsana choDI UbhA thaI javAnuM che. bAkInI gAthAo UbhA UbhA ja bolavAnI che. vaMdanathI Ayariya-uvajhAe sudhI zeSapratikramaNa rUpa cUlikA zarU thAya che. 3pa. Ayarica-uvajhAe sUtra-3-8 zabdArtha :- sIse ziSyone. sAhamie sAdharmikone. kula-gaNe kula ane gaNone. keInakoI paNa. kasAyA kaSAyitA-kaSAya-yukta karyA. samaNa-saMghasya zramaNa saMghane. aMjali aMjali. kariya karIne. sIse mastaka upara. khamAvaInA khamAvIne. ahayaM huM. jIvarAsisa jIvarAzinI sAthe. bhAva-bhAvathI. dhamma-nihi-nia-citto dharmamAM-sthira cittavALo. 'Ayariya uvajajhAe, sIse sAhasmie kula-gaNe A je ekaI kasAyA, "sabdha tiviheNa khAmemi indi savyasta samaNa-saMgharU, 'bhagavao aMjali karIyasIse saLaM "khamAvaIttA, khamAmi savyasa ayaM pirA savyasta jIva-rAsimsa, "bhAvo dhama-nidiya-niya-citto *saLaMkhamAvaIttA,khamAmi savyassa ahayaM "pitA Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 237 AcAryo, upAdhyAyo, ziSyo, 'sAdharmiko, "kuLo, ane gaNo ki] "je koIne meM kaSAya" utpanna karAvyo hoya ti] sarvane trividhe "khamAvuM chuM. 1 pUjya sarvazramaNa saMghane mastake "aMjali karIne badhuM khamAvarAvIne huM paNa "sarvane *khamuM chuM. parA dharmamAM daDha cittavALo thaIne sarva jIvarAzi sAthe badhuM "bhAvathI khamAvIne huM paNa "sarvane khamuM chuM. mArU vizeSArtha :- pahelI gAthAmAM-kasAyA zabda che, tene badale kasAIyA evo paNa pATha che. teno artha :- zakkavitA: eTale kaSAya yukta karyA hoya. e pATha vadhAre ThIka lAge che. ziSyo ane sarva sAdharmikomAM paNa koInI sAthe kaSAya thayo hoya, ke pote teonA kaSAyamAM nimittabhUta thayela hoya te sarvane khamAvavAmAM Ave che. bIjI gAthAmAM ekaMdara samasta zrIzramaNa saMghane khamAvavAmAM Ave che, ane chellI gAthAmAM sarva jIvone khamAvavAmAM Ave che. madhyama pratikramaNAvazyakanuM Alocana tathA pratikramaNAtmaka pratikramaNa Avazyaka vistArapUrvaka ahIM pUruM thAya che. ane te sAthe gama paNa ahIM pUro thAya che. zrAvako vaMdittAsUtra ane munirAjo namANasUtra bolIne vistArapUrvaka AcAro vratonA aticAronuM pratikramaNa karIne UbhA thaI abhuThio khAmI guruo sAthenA daivAsikAdinA aparAdhonuM paNa khAsa vizeSa prakAre pratikramaNa kare che, ane te nimitte potAnA gurane sAkSAtu khamAvatAM pahelAM prathama-dvAdazAvarta vaMdana kare che. khamAvyA pachI paNa vaMdana karIne, sarva AcAryo upAdhyAyo potAnA ke bIjAnA ziSyo, kuLo, gaNo ekaMdara samasta pUjya zramaNa saMghane namratApUrvaka mastake hAtha joDI khamAvI le che, ne chevaTe potAnA hRdayathI ane dharmabhAvanAthI prerAIne sarva jIva rAzine khamAve che. ane pote paNa potAnA taraphathI sarvane kSamA Ape che. sarva rIte sarva prakAranuM vigatavAra pratikramaNa ahIM pUruM thAya che. ane madhyama pratikramaNavidhinuM Alocana pachI zarU thayeluM mukhya madhyama pratikramaNAvazyaka paNa cUlikA sAthe ahIM pUruM thAya che. paNuM madhyama pratikramaNanuM-pAMcamuM kAyotsavazyaka kAyotsargAvazyakanI zarUAtathI trIjo gama zarU thAya che. paDAvazyakamaya vistRta kAyotsarga Avazyaka zarU thAya che. jJAna, darzana ane cAritra temaja bhRtadevatA ane kSetra devatAno AtmakalyANamAM abhimukhatA mATe ema pAMca kAyotsarga thAya che. sAthe sAthe devavaMdananA lagabhaga 12 adhikAromAMnA paNa keTalAka AmAM samAveza pAmI ahIM kAyotsargAvazyakanuM aMga bane che. 1. karemi bhaMte sUtrathI sAmAyikAvazyaka thAya che. 2. IcchAmi kAmi kAussagga - sUtrathI pratikramaNAvazyaka thAya che. Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 paMca pratikamaNasUtro 3. tassa uttarI, annatya vagerethI vistRta kAyotsargAvazyaka to che ja. pachI (kAyotsarga mudrA) 4. logassa, pukharavaradI, siddhANaM buddhANaM - mAM ra4 jinezvara bhagavaMto, tenAM caityo ane pratimAo, zrutajJAna, siddhabhagavaMto, mahAvIrasvAmI, zrI neminAtha prabhu, tathA cAri aTha dasa doya vageremAM caturvizatistava che. 5. gurumahArAjanI sAme temanI AjJAthI, temanI nizrAmAM-A vidhi thAya che, eTale guruvaMdana vyApaka rIte garbhita AvI ja jAya che. 6. kAyotsarga - mana-vacana kAyAnI ekAgratApUrvaka thAya che. mauna dhyAna, ane sthiratA tenAM khAsa aMgo che, eTale te mana-vacana kAyAnA yogone kAyotsargamAM joDatAM sAvadha pravRttimAMthI svAbhAvika rIte ja nivRtta thavuM paDe che. eTale sAvadhayogonuM pratyAkhyAnAvazyaka paNa AvI jAya che. karemi bhaMte sUtramAM sAvaje joge paccakakhAmi e zabdo sAkSAt uccArAyelA paNa che. ane karemi bhaMte sUtra A ThekANe kAyotsarga AvazyakanuM aMga to baneluM ja che, e rIte paNa paccakakhANAvazyaka, ema cha Avazyaka che. 1. pahelo kAyotsarga samyaguM cAritra guNanI zuddhi nimitte che. 2. logassa pachIno kAussagna samyagdarzana guNanI zuddhi mATe che. 3. pukharavaradIva- samyajJAna guNanI zuddhi nimitte che. 4. pachI etraNeyanI vizeSa zuddhi mATe siddhi bhagavaMto vagerenI vizeSa AlaMbana mATe stutio che. 5. chevaTe zruta devatA ane kSetra devatA ArAdhavA mATe stutipUrvaka kAyotsarga nAmanA ArAdhanAnA prakAra mATe eka eka navakArano kAyotsarga karavAno hoya che. kAyotsarga AvazyakamAM AvatAM keTalAMka sUtro prathama AvI gayelAM che, mAtra kRta devatAnI ane kSetra devatAnI be stutio nIce pramANe che : sue devayAe karemi kAussagga 1 - annatya 36. zruta vitAnI stuti 1-8 zabdArtha :- suca-devayA bhRta devatA. bhagavaI bhagavatI pUjyA. nANAvaraNIya-kammusaMghAya jJAnAvaraNIya karmano samUha. tesiMgateonA. khaveu khapAve. sayAM satata, niraMtara. jesiM jeonI. sua-sAyare zruta-zrutajJAna rUpI samudra upara. bharI-bhakti, Adara. Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 239 sukha-devayA bhagavaI,"nANAvaraNIya-kampa-saMghAya tasiM "khaveu sayaya, jesiM sua-sAyare bharI jeonI cutajJAna rUpI samudra upara bhakti che, teonAM "jJAnAvaraNIya karmonA samUhano "bhagavatI zrutadevatA nAza karo. 37. kSetra devatAnI stuti 2-10 zabdArtha - jaze jenA. khinne kSetramAM. sAhu sAdhu. daMsaNanANehi darzana ane zAna vaDe karIne. caraNa sahiehiM cAritra sahita. sAhati sAthe che. mukha-magga mokSamArga. harau=haro. duriAI durito, kaSTo. "jise khite sAhu, daMsaNa-nANahiMcaraNa-sahiahiM "sAhati mukha-marga, sAdavI "hara duriyAI/1 "sAdhu munirAze jenA kSetramAM cAritra 'yukta "jJAna darzana vaDe mokSamArganI sAdhanA kare che-te divI ko dUra karo. suadevayAnI gAthAne badale strIoe nIce pramANe thuta devatAnI stuti karavAnI che. 38. kamaladala-stuti. 3-11 zabdArtha :- kamala-dala-vipula-nayanA kamaLanA pAMdaDAnI peThe moTAM nayanovALAM. kamala-mukhI-kamalanA jevA mukhavALAM. kamala-garbha-sama-gaurI kamaLanA garbha jevAM ujajavala. kamale kamalamAM. sthita rahelAM. bhagavatI pUjyA. dadAtu Apo. zruta-devatAthuta devI. siddhi-siddhi. 'kamala-dala-vipula-nayanA, kamala-mukhI kamala-garbha-sama-gaurI, 'kamale sthitA"bhagavatI', dadAtuzruta-devatA"siddhim | kamaLanA pAMdaDAnI peThe moTAM nayanovALAM, kamaLanA jevA mukhavALAM, kamaLanA garbha jevAM ujjavaLa ane 'kamaLamAM beThelA bhagavatI mRtadevatA 'siddhi Ape. Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 paMca pratikramaNa sUtra vizeSArtha:- suca-devayA stuti prAya: pUrvAntargata gAthA hovAthI strIone bolavAnI na hovAthI tene badale saMskRta chatAM saraLa hovAthI A stuti strIone bolavAnI che. madhya pratikramaNamAM AvatuM kAyotsarga Avazyaka ahIM pUruM thAya che. chaThuM madhyama pratyAkhyAna Avazyaka ahIM chaThThI AvazyakanI muhapatti paDilehI be vAMdaNAM daI divasane aMte divasa carima pratyAkhyAna na lIdhuM hoya, to A vakhate pratyAkhyAna levuM. pratikramaNa karatAM pahelAM sAmAyika laI muhapatti paDilehI be vAMdaNA daI divasa carima paccakakhANa levAmAM Ave che. te vaMdana divasanA cha AvazyakomAMnA aMtima Avazyaka mATe che. eTale divasa carima=divasa pUro thatAM-levAnuM pratyAkhyAna-guru pAse levA AvatAM dvAdazAvarta vaMdanathI vaMdana kare che. posAtIoe ke jeoe A pratyAkhyAna-pratilekhana vakhate pahelAM lIdhela hoya che, temaNe te vakhate tyAM-khAdhuM hoya to be vaMdana dIdhelAM hoya che, eTale teone pratikramaNanI zarUAtamAM vaMdana, pratyAkhyAna vagere nathI hotuM. eTale divasa saMbaMdhI cha AvazyakamAMnuM e chaThuM Avazyaka e rIte pUruM thayuM hoya che. tevI ja rIte madhyama pratikramaNanA carima-aMtima bhAgamAM chaThThA Avazyaka tarIke pratyAkhyAna Avazyaka-ahIM Ave che. ane tenI zarUAta mATe muhapatti pratilekhana ane be vaMdana Ave che. eTale divasa-carima vakhate pratyAkhyAna na levAyuM hoya, to ahIM levuM. pratyAkhyAna sUtromAM 6 Avazyako kevI rIte samAyelAM che, te pratyAkhyAnone prasaMge samajAvIzuM. madhyama cha AvazyakomAMnuM pratyAkhyAna Avazyaka ahIM pUruM thAya che. tyAra pachI eka navakAra maMgaLa tarIke gaNI, nIce pramANe ucca avAjathI AnaMdapUrvaka cha AvazyakonuM smaraNa karavuM: sAmAyika cauvisatyo, pratikramaNa, kAussagna paccakhANa karyuM che : icchAmo aNusaddhi kahI, besIne - namo khamAsamaNApaM. namoDarNata-siddhAcA pAdhyAya-sarva-sAdhulya: kahI, tyAra pachI A rIte cha Avazyako pUrA thavAno AnaMda thAya che, tethI ziSya ekadama AnaMdamAM AvIne cha Avazyaka pUrA thavAnuM jAhera Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro kare che, ane vizeSamAM gurumahArAjane vizeSa anuzAsti mATe vijJapti kare che. ane gurumahArAjanI madadathI cha Avazyako nirvighne pUrA thayA mATe besatAM temane namaskAra karI, madhyama cha AvazyakanI cUlikA rUpe-devaguru vaMdana vidhi-zarU karatAM prathama prabhu zrI mahAvIrasvAmI AdinI stuti kare che. te karatAM pahelAM tenA maMgaLa tarIke-namorhat siddhAcAryono uccAra karI zrI saMgha sAthe prabhustuti kare che. 39. namostu vardhamAnAya-sUtra-1-12 zabdArtha :- nama:=namaskAra. astu=ho. vardhamAnAyavardhamAna svAmIne. spardhamAnAya=spardhA karatA. karmaNA-karmanI sAthe. tayAvAptamokSAya=teone harAvIne mokSe pahoMcI gayelA. parokSAya=parokSa-na samajI zakAya tevA. kutIrthinA-kutIrthione. yeSAM=jeonAM. vikacAravindarAjyA=khIlelA kamaLanI zreNI vaDe. jyAya:-krama-kamalAvaliM=moTAM-zreSTha caraNo rUpI kamaLonI zreNI. dadhatyA=dhAraNa karatI. sadaA=sarakhAonI sAthe. iti=e prakAre. saMgataM=saMgama, meLApa. prazasyaM=vakhANavA lAyaka. kathitaM kahela che. saMtu ho. zivAya=mokSane mATe. te-teo. jinendrA:-jinezvara prabhuo. kaSAya-tApArdita-jaMtu-nivRtti-kaSAyo rUpI tApathI pIDAtA prANIone zAnti. karoti=kare che. jaina-mukhAmbudodgata:=jinezvara prabhunA mukha rUpI vAdaLAMomAMthI varSato. zukra-mAsodbhava-vRSTi-sannibho- zukra mAsa-jeTha mahinAmAM varasatA pahelA varasAda jevo. dadhAtu=dhAraNa karo. tuSTi=saMtoSa. mayimArA upara. vistaro-vistAra. girAm-vANIno. [anuSTupa] "namostu vardhamAnAya+, spardhamAnAya karmaNA' tajayA-vApta -mokSAya, parokSAya kuMtIrthinAs'Ill [AryA] meSAM 'vicAravindarAyA, 'jyAya:-krama malAvaliM dhatyA| 'sadauriti -saMgataM prazasya, kathita `aisantu `zivAya `dega ``jinendrA: // 2 // 241 Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 paMca pratikamANasUtro [vaMzastha chanda:] kaSAyatApArdita-janta-nivRti, karoti yojaina-mukhAbudozaita: sa zukra-mAso-bhava-vRSTi-sanibho, 'dadhAtu tuSTi mayi "vistaro girAm III kanI sAthe yuddha karI teone jItIne mokSamAM pahoMcI gayelA ane anya darzanIone na samajAya tevA svarUpavALA bhagavAn vardhamAna svAmIne namaskAra ho'. 1 "sarakhe sarakhAna meLa sAro bese che ema jeonA, zreSTha caraNorUpI kamaLone dhAraNa karatI 'khIlelAM kamaLonI zreNI e (jagatamAM jAhera karyuM che, te jinezvare prabhue "mokSane mATe ho. 2 - jeTha mahinAmAM caDI AvelA (pahela vahelA jesabaMdha varasatA) varasAda jevo zrI jinezvara prabhunAM mukhorUpI vAdaLAMomAMthI varasato vANIno je vistAra kaSAyorUpI tApathI baLI rahelAM prANIone zAnti Ape che, te mArA upara (khUba khUba) prasannatA dhAraNa karo. 3 vizeSArtha :- A stuti pUrvomAMthI uddadhRta che. eTale ke pUrvomAMthI uddharIne stuti pracAramAM lavAyelI che, saMskRtamAM che, ane te pUrvamAMthI udbhUta che, eTale strIone A stuti bolavAno adhikAra gaNavAmAM Avelo nathI. tene badale saMsAra dAvAnI stuti strIo bole che. A traNeya stutionI gAthAonA arthamAM kaMIka kilaSTatA che, kemake padono anvaya kaMIka dUra dUra che jethI barAbara kALajI rAkhIne artha zIkhavo tathA zIkhavavo. A stutimAM-adhikRta tIrthakara zrI mahAvIra prabhu, covIsa tIrthaMkara prabhu ane zrutajJAna, ema kramathI traNanI stutio che. A stuti kevaLa ja AvazyakonI nirvine pUrNatA thavAthI harSa-AnaMda rUpe bolAya che, chatAM te caityavaMdana-devavaMdana svarUpe banI jAya che. eTale tenA pachI turata ja namutthArga daMDakathI devavaMdana karavAmAM Ave che ane stavana paNa bolavAmAM Ave che, ane sarva tIrthaMkara paramAtmAonA saMkSipta-stavana-stuti rUpa varakanaka-sUtra bolyA pachI AcAryAdika cArane khamAsamaNathI vaMdana karI spaSTa rUpe sarva municaMdana mATe aDhAijesuthI vaMdana karAya che, ne madhyanA cha Avazyakomaya madhyapratikramaNAvazyaka vidhi saMpUrNa thAya che. arthAt IcchAmo aNusaddhithI aDhAIjesu sudhI madhyama cha AvazyakanI aMtya maMgaLarUpa cUlikA che, athavA kaLaza rUpa bhAga che. paraMparA pramANe evo vidhi jANavAmAM Avelo che ke-aDhAInvesu sudhImAM vaccethI koI UThe, ke jemane ADa paDelI hoya, te Adeza laIne sUva bole, te kalpe nahIM. kavacit e pravRtti jevAmAM paNa Ave che. kAraNa spaSTa che ke-madhyama cha Avazyaka rItasara sAMgopAMga aDhAijesanA Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 243 aMte ja saMpUrNa thAya che. sArAMza ke, cha Avazyaka pachIthI harSa nimitte thatI A saMpUrNavaMdana vidhinA eka aMga tarIke namostu vardhamAnAya stuti che ema samajAya che. 40. zrI vara-kanaka-saptatizata jina-stuti-2-13 zabdArtha - vara-kanaka-zaMkha-vidruma-marakata-ghana-satribhaM uttama-sonuM-zaMkha-paravALA-pannA kALAM vAdaLAM-jevuM. vigata-mohama=moha vagaranuM. saptati-zata ekasone sittera. jinAnAma=jinezvaronuM. sarvAmara-pUjitaM=sarva devatAo vaDe pUjAyela. vanda vaMdana karuM chuM. vara-kanaka-zakha-vidruma-, marakata-ghana-sanibhe vigata -moham *saptatizata "jinAnAM, sarvAmara-pUjitaM vandanA sArI jAtanA sonA-zaMkha-paravALA-nIlama ane kALAM vAdaLAMnA raMga jevA, moha vagaranA ane sarva devothI pUjAyelA 'ekaso sittera "jinezvara prabhuone vaMdana karuM chuM. 1 vizeSArtha :- aDhI dvIpamAM ekIsAthe maLIne vadhAremAM vadhAre 170, jinezvara prabhuo hoya che. (jaMbUDhIpamAM mahAvidehanI 32 vijaya, bharata ane airAvatanI be vijaya, maLIne kula 34 vijaya thAya, te dhAtakI ane puSkarArdhadvIpamAM bamaNI bamaNI, eTale 68, 18, ema kula 170) vijayomAM vadhAremAM vadhAre ekIsAthe 170 paramAtmAo judA judA raMganA vidyamAna hoI zake. temAMnA keTalAka-sonA jevA pILA, keTalAka zaMkha jevA dhoLA, keTalAka paravALA jevA lAla, keTalAka nIlama jevA lIlA, ane keTalAka kALAM vAdaLAM jevA zyAma hoya che. 41. asaIjjasu-sarva muni vaMdana-sUtra 3-14 zabdArtha :- aDhAIjesa-aDhI. dIva-samudesa dvIpo ane samudromAM. panarasasu-paMdara. kammabhUmisu karmabhUmimAM. raya-haraNa-guccha-paDignehadhArA rajoharaNa, gucchA ane pataghraha-pAtrane dhAraNa karanArA. guccha=pAtrAnI jhoLI. paMca-mahavyaya-dhArA pAMca mahAvratane dhAraNa karanAra. aThArasa-sahassa-sIlaMgadhArA aDhAra hajAra zIlAMga rathane dhAraNa karanArA. akhiyAyAracarittA=akSubdhayA akSatAcAra cAritryA=akhaMDa AcAra ane cAritravALA. "aDhAI jesu dIva-samusu, panarasasukamma-bhumIsu, jAvaMta kevi sAhU"-"-haraNa-guccha-paDigraha-dhArA, Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 paMca pratikamAgasutro paMca-mahavaya-dhArA, aThArasa-sahassa-sItaMgadhArA, a-phakhayAyAra-carittA, 'te savaeNsirasA maNasA matyaeNa javaMdAmi. bi] samudro yukta aDhI kalIpomAM, paMdara 'karmabhUmiomAM :- "rajoharaNa (ogho), guccho (pAtronI jhoLI) ane pAtro dhAraNa karanAra, pAMca mahAvratone dhAraNa karanAra, aDhAra hajAra zIlAMgarathane dhAraNa karanArA, akhaMDa AcAra ane cAritrane dhAraNa karanArA, "jeTalA koI munirAje hoya, te sarvane "mastaka ane "mane karIne vaMdana karuM chuM. vizeSArtha:- aDhAra hajAra zIlAMgarathanI samaja nIce pramANe che. 10 yati dharma pAMca na kare na karAveti anux 10 sthAvara, 3 vikeMdriya da% jaLa moTe paMcedriya, ajIva. A racanAnI AkRti ratha jevI thAya che, 10 mana | vacana kAyAthI mATe tene zIlAMgaratha kahevAmAM Ave che, x 5 pAMca iMdriyono | ra00 ra0| rabdha nigraha AhAra bhaya |parigraha x 4 AhAra, maithuna, bhaya, saMjJA | saMjJA parigraha: e cAra | vinA saMjJAno vijaya | pa0 | pa0 | paLa paLa 2jI | zrotre- cakSuriM-'ghANe- | jiharve sparze x 3 mana, vacana, kAyAno priya | driya | driya | driya | driya AraMbhano tyAga ! nigraha | 10 | 10 | 10 600 vanavu | be che. te che. ca. che. 5. jI. ajIva x 3 karavA, karAvavA, ane 10 | 10 | 10 | 10 | 10 | 10 | 10 anumodavAno tyAga 18% kula aDhAra hajAra | kSamA | mAdeva Arjava mukti | tapa | saMyama satya | zauca | arki- brahmacI canatva 10 aphakhumArane badale akhiyAyAra evo paNa pATha che. te vakhate akSubAcAra evo artha karavAthI paNa bhAvArthamAM phera paDato nathI. Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 245 42. laghu zAnti stotra 1-15 1. stotranuM AdimaMgala : zabdArtha:- zAnti-zrI zAntinAtha prabhune. zAnti nizAnta zAntinA sthAnakarUpa. zAnta zAMta. zAntADazivaM=akalyANane jeNe zAMta karela che. namaskRtya namaskAra karIne. stotu: stuti karanAranI. zAnninimitte zAMti-nimitte. mantrapade: maMtrayukata pado vaDe. zAntaye zAMti mATe. staumistuti 'zAnti zAnti-nizAnta, zAnta zAntADazivaM "namaskRtyA stota: zAnti-nimitta, "mannapade: 'zAntaye staumideg.15 "jemaNe sarva upadravone zAMta karelA che (evA) zAMtinA sthAnaka rUpa ane zAMta zrI zAntinAtha bhagavAnane namaskAra karIne, stuti karanAranI zAMti mATe, te ja zrI "zAntinAtha prabhunI matra-"garbhita pado vaDe stuti karuM chuM. 1. 2. zAnti nAma dhAraNa karanAra zAMtinAtha prabhunuM mAhAtma: zabdArtha :- omiti-nizcata-vaca='hA' arthavALA 30 yukata [zAntinAtha prabhunA namaskAra garbhita zAMti maM-]. zAnijinAtha zAntinAtha jinezvarane. jayavate vijayavaMta. yazasvine yazavALA. svAmine svAmI. daminAmunionA. omiti-nizcita-vacase, "namonamo bhagavate hati pUjAm "zAnti-jinAya jayavate, yazasvine svAmine daminArA pUjAne lAyaka, yazasvI, 'munionA svAmI, vijayavaMta ane "hA: arthavALA " yukta zAntinAtha bhagavaMtane namaskAra ho, namaskAra horA [zaktinAthAya nama:] zabdArtha :- sakalAtizeSakamahA-sampatti-samanvitAya sarva karatAM zreSTha tarIke sAbita karanArI mahAsampatti yukata. zasyAya vakhANavA lAyaka. vailokaya-pUjitAya-traNa lokane pUjya. sakalAtizeSa-mahA-sampatti-samanvitAya zasyAya, railokya-pUjitAya ca, 'namo nama:"zAntidevAya zA sarva karatAM zreSTha tarIke sAbita karanArI mahA saMpattivALA, uttama ane traNeya lokane Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 246 pUjya zrI "zAntinAtha prabhune 'namaskAra ho namaskAra ho. 3 zabdArtha :- sarvA'mara-susamUha-svAmika-saMpUjitAya devonA mATA samUhonA iMdro vaDe pUjAyela. najitAya-koIthI nahi jitAyelA. bhuvana-janapAlanoghata-tamAya-jaganAM tamAma prANIonuM rakSaNa karavA khUba tatpara. satataM=haMmezAM. `sarvA'mara-samUha-svAmika-saMpUjitAya najitAya / OMbhuvana-jana-pAlanodyata - -tamAya satataM` 'namastasmai // 4 // devonA 'moTA moTA samUhonA iMdro vaDe pUjAyelA, koIthI na jitAyelA ane jaitamAma jagatanAM prANIonuM rakSaNa karavA khUba 'tatpara ne "niraMtara 'namaskAra ho // 4 // paMca pratikramaNasUtro zabdArtha :- sarva-duritaugha-nAzana-karAyasarva du:kha samUhono nAza karanAra. sarvAzivaprathamanAya=sarva apamaMgalane zAMta karanAra. duSTagraha-bhUta-pizAca-zAkinInAM=kharAba graho-bhUtopizAco ane zAkinIone. pramathanAya-nigraha(zikSA) karanAra. sarva duritautha`nAzana-karAya sarvA'ziva-prazamanAya / duSTa-graha-jaibhUta-pizAca-zAkinInAM pramathanAya / / tathA-sarva 'du:kha samUhono nAza karanAra, sarva apamaMgalane zAMta karanAra ane duSTa-graho bhUto-pizAo ane zAkinIonA nigraha karanArane [namaskAra ho] pA vijayAdevInI stuti. zabdArtha :- yasya-jenuM. iti-nAma-mantra-pradhAna-vAkayopayogakRta-toSA='zAMti'" e pramANe je nAma, te rUpI mantrano upayoga je vAkayamAM mukhyapaNe thayo hoya, te vAkayathI prasanna thayelA. vijayA-vijayAdevI. kurute kare che. janahitam=mANasonuM hita. iti=e prakAre. ca-ane. nutA-stuti karAyelA che. 'casyeti-nAma-mantra-pradhAna-vAkyopayoga-kRta-toSA / vijayA kurute ' janahita'-mitica'nutA namata``ta zAntim'deg||6|| je 'prabhunA "zAMti' evA nAmarUpI maMtrano upayoga je vAkayamAM mukhyapaNe thayo hoya, te vAkayo vaDe "prasanna thayelAM zrI vijayAdevI lokonuM hita 'kare che, ane tethI ja [tenI paNa A] 'stuti karAyelI che, mATe te zAntinAtha prabhune namaskAra`` karo // 6 // zabdArtha :- bhavatu=ho. te-tamane. bhagavati=pUjyA ! vijaye !=vijayA ! sujyuM !=sujyA ! Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamAgasUtro 247 parApa =bIjA devothI. ajite!=nahi jitAyela!. aparAjite!= nahi hArelA ! athavA aparAjita nAmanA!. jagatyAmajagatamAM. jayati vijaya pAme che. jayAhave !=vijaya vahana karanAra !. bhavati! Apa pUjya ! bhavatu namaste bhagavati!, vijaye sujAparA parerajite aparAjita ! jagatyAM, jayatIti bhayAvaha bhavati he bhavati! bhagavati! vijyAdevI! tamAro sarvatra sAro jaya thAya che mATe che 'sujaye ! nAnA moTA te te "devothI tame jitAtAM nathI, 'mATe he "ajita ! jagatamAM vinothI hAratAM nathI, mATe he "aparAjite! ekaMdara viSe ja pAmo cho mATe che jyAvahe! tamane namaskAra ho. ghaNA zabdArtha :- sarvaca=sarva. saDaghasya =saMghane. api =ane. ca=vaLI. bhadra-kalyANa-mala-prade!= nirupadravapaNuM, AnaMda ane maMgaLa ApanArI! sAdhUnAM sAdhuone. sadA=hameza. zivasutuSTi-puSTiprade!=zAMti ane sAro saMtoSa dharmamAM poSaNa ApanArI ! jIyA=vijaya pAmo. sarvasyApi ca saMghasya, bhadra-kalyANa-maMgala-prade!A. sAdhUnAM ca sadA ziva-"sutaSTi-puSTi-prade! jayA: TA "ane vaLI, sarva saMghane "nirupadravIpaNa, AnaMda ane maMgaLa ApanArI! ane he sAdhuone zAMti, sAro 'saMtoSa ane dharmamAM poSaNa ApanArI hi devI ! tame ! "sadA vijaya pAmoTA zabdArtha :- bhavyAnA bhavya jIvonI. kRta-siddha !=karI che siddhi jeNe. nivRtti-nirvANajanani cittanI parama zAMti ane paraMparAe mokSa ApanAruM. sattAnAma jIvone. abhaya-pradAnanira!=abhayadAna ApavAmAM tatpara! svasti prade! kalyANa ApanArAM! tu ma tamane. 'bhavyAnAM kRta-siddha ,nivRtti-nirvANa-janani ! sattAnAm abhaya-pradAna-nirate, "namoDastu. svasti-prade ! tulya lA. bhavya jIvone he iTasiddhi ApanArAM ! he zAMti ane mokSa ApanArAM! he prANIone "abhayadAna ApavAmAM tatpara rahenArAM! ane he ekAnta kalyANa karanArAM hidevI!] tamane namaskAra ho lA Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 paMca pratikramaNa sUtro zabdArtha :- bhaktAnAM bhakatone. zubhAvo !=zubha karanArI ! udate taiyAra. samaNInAM samyagdaSTione. dhRti-mati-buddhi-pradAnAya dhIraja-AnaMda-mati-ane-buddhi ApavA mATe. 10 *bhatAnAM janUnAM zubhAvo! nityamudyate' devi! 'samyagdarTInAM vRti- rati-mati-buddhi-pradAnAya 1LA. samyagdaSTi "bhakta jIvone dhIraja-AnaMda-mati-ane buddhi ApavA mATe haMmezAM taiyAra rahelAM evA he zubha karanArAM ! he devI 10 [AgaLa saMbaMdha che.] zabdArtha :- jina-zAsana-niratAnAM jina-zAsanamAM Asakata. zAntinatAnAma-zAntinAtha bhagavAnane namaskAra karanArA. janatAnA lokone. zrI-saMpatkIrti-yazovardhani kahe lakSmI saMpatti-kIrti ane yaza vadhAranArAM ! jayadevi=jayA nAmanI devI athavA. jaye=jaya pAmo. devI!= he devI ! vijayasva=tuM vijaya pAma. jina-zAsana-niratAnAM zAntine tAnAM ca jagati janatAnAma zrI-saMpatkIrti-yazovardhani ! jayadevi ! "vijayasvaI11 jagatamAM jaina zAsanamAM Asakta ane zAMtinAtha bhagavAnane namaskAra karanArA lokonA zrI-saMpatti-kIrti ane yaza vadhAranArAM ! he devI! tame vijaya pAmo. athavA] he devi ! jaya pAmo, "vijaya pAmo..11 3. stutithI prasanna karelAM devIne khAsa bhalAmaNa : zabdArtha:- salilAnala-viSa-viSadhara-duSTa-graha-rAjaroga-raNa-bhayata:-pANI, agni, jhera, jherIprANIo, duSTa graho, kSayAdi graho ane raNasaMgrAmanA bhayamAMthI. rAkSasa-ripugaNa-mArIeMti-thApadAdilma: rAkSaso, zatruonA samUho, marakI, corI, Itio ane zikArI pazuothI. salilAnala-viSa-viSa-dhara, duSTa-graha-rAjaroga-raNa-bhayata: rAkSasa-ripu-gaNa-mArI- caureti-dhApadAdilma: 12aa pANI, agni, jhera, jherI prANIo, duSTa raho, kSayAdi rogo, ane raNasaMgrAmanA bhayathI ane rAkSaso, zatruonA samUho, marakI, corI, itio ane zikArI pazuothI.. 12. zabdArtha :- atha=have. rakSa= rakSaNa kara. suzivaM sArI rItanuM kalyANa. kuru kara. sadA haMmezAM. tuSTi saMtoSa. Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 249 atha rakSarala, suziva, kuru kuru, zAnti"ca kurukuru sameti tuSTi" kuru kuru, puSTi kuru kuru, svasti cakuru kuru - 13 have tuM rakSaNa kara, rakSaNa karavuM sAruM kalyANa kara, sAruM kalyANa kara, "ane haMmezAM e pramANe zAMti kara, "zAMti kara, tuSTi kara, tuSTi kara, puSTi "kara, puSTi karI ane svastikara, svasti karA13 4. zAnti mancanA akSaro sahita yAdevIne pAkI pharajiyAta bhalAmaNa : bhagavati guNavati ziva-zAnti' "tuSTi-puSTi-svasbIha kuru kuru janAnAm omiti namo namo hIM-hIM huM-huM: ya: kSa: ha kuTu kuru svAhA /14 he gaNavALI ! pUjya divI ! ahIM lokonuM maMgala-zAMti-AnaMda poSaNa-ane kalyANa karo. "karo. "namo namo hoM hRduya: kSa: OphuTa kuru svAhA14 5. devInI stutino upasaMhAra :| zabdArtha :- evaM e prakAre. yajJAmAkSara-purassara jenA nAmanA akSaro sAthe. saMstutA stuti karelI che. jayAdevI=jayA nAmanA devI. namatAM=namaskAra karanArAone. "evuM nAmAkSara, purasmaraM saMstutA jayA devI kurute zAnti namatAM, "namo nama: 'zAnce 'tamai 1pA e prakAre jenA nAmanA akSaro sAthe stuti karAyelAM zrI "yAdevI "namaskAra karanArAone zAMti kare che, te zrI zAntinAtha bhagavAnane namaskAra ho, namaskAra ho..15 6. stotrano upasaMhAra : zabdArtha :- Itie prakAre. pUrva-sUri-darzita-annapada-vidarbhita: pUrvAcAryoe batAvelA mannA pado vaDe gUMthAyeluM. stava stavana, zAnta: zAntinAtha prabhunuM. salilAdi-bhaya-vinAzI-pANI vagerenA bhayone nAza karanAruM. zAntAdikara zAnti vagerene karanAruM. bhaktimatAmabhakitavALAone. Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 paMca pratikramaNa sUtro 'iti pUrva-sUri-darzita-matra-pada-vidarbhita: stava:'zAnta: salilAdi-bhaya-vinAzI, zAtyA dikarathabhaktimatAmn16 e prakAre pUrvAcAryoe batAvelAM mannapado vaDe gUMthAyeluM zrI zAntinAtha bhagavAnanuM stotra bhaktonA pANI vagerethI thatA bhayono nAza kare che, ane 'zAnti vagere kare che. 16 7. A stotranA pAThanuM phaLa ane kartAnuM nAma : zabdArtha :- ena=Ane. paThati=bhaNe che. zANoti=sAMbhaLe. bhAvati vicAre. yathAyoga= barAbara. zAnti-padaM=mokSapada. yAyAta pAme. sUri AcArya. zrImAnadevazrI zrI mAnadevasUri. yauna paThati sadA, kRNoti "bhAvayati "vA yathAyogam "sahi"zAntipadIpa upAyAta, "sUri zrImAnadevI*1NI "ane je A (stotra) hamezAM "barAbara bhaNe, sAMbhaLe "athavA "manamAM utAre, kharekhara " ane zrI mAnadevasUri "momAM "jaya.17 8. stotrAdi vaDe paNa pUjAnuM phaLa : | zabdArtha :- upasargA kaSTo. kSayanAza. yAni pAme che. cchighane chedAya che. vijJavallaya:=vignanA velAo. mana: mana prasannatAma=prasannapaNAne. eti pAme che. pUjyamAne pUjA karavAthI. jinezvarejinezvara bhagavaMtonI. upasargo: "kSaya yAnti, cchidyanta vina-vallaya: mana: prasannatAmeti', pUjyamAne jinezvare 18 zrI jinezvara prabhunI pUjA karavAthI kaTa nAza "pAme che, 'vinanA velA chedAya che ane mana prasanna thAya che. 18 9. aMtima maMgaLa ane AzA : sarva-maMla-mAMgalya, sarva-kalyANa-kAraNam pradhAna sarva-dhamaNAM, jaina jayati zAsanam /19 Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro vize SArtha 1. AgaLa upara bRhacchAnti stotra ApavAmAM Avaze, tenI apekSAe nAnuM hovAthI A stava laghuzAnti stava kahevAya che. 251 2. A stotra bRhadgacchanA zrImAnadevasUri mahArAjAe raceluM che ane stotranI 17mI gAthAmAM ja teozrInuM nAma Apela che. 3. 16mI gAthAmAM ja kahyuM che ke, pUrvAcAryoe batAvelAM maMtrapadothI A stotra gUMtheluM che. A stotranuM A pahelAMnuM mULa ApaNane nirvANa kalikA graMthamAM maLe che. e graMthamAM jina pratimAnI pratiSThAvidhine lagatI vidhio Apela che. temAM zAMti karavA mATe A stotrano 15 gAthA sudhImAM Avelo bhAga gadyamAM ApavAmAM Avela che. te gadya bhAgane ja A AcArya mahArAjAe padyamAM banAvI Apela che. 4. A stotramAM zAMti zabdane ghaNI ja khUbI sAthe varNavelo che. jagatamAM pIDAyela prANI, zAMtinI jhaMkhanA rAkhe e sahaja che. 1. zAMtinI jhaMkhanA. zAMtinI jhaMkhanA rAkhanArane ema kahevAmAM Ave ke-'"tene zAMti thaze.'' A AzvAsanathI paNa tene saMtoSa thAya che. 2. zAMtinuM AzvAsana. A jAtanA zAMtinA AzvAsanathI tene thoDI ghaNI zAMti paNa thAya che. 3. zAMtino anubhava. A prakAre zAMti zabdamAM rahelo camatkAra jANyA pachI koI vyakitanuM nAma zAMti hoya, to te paNa koI ne koI prANIne koI ne koI rIte zAMti mATe thaI zake che. to pachI cakravartI tarIke bAhyavighno ane zatruonA upadravo zAMta karanArA, ane tyAgI muni tarIke aMdaranA kAmakrodhAdi zatruonI pIDAone zAMta karI denArA, ane vItarAga prabhu tarIke thayelA ke jene jagamAM koI paNa mitra ke zatru nahotA. jagatnI koI paNa viTaMbaNA jene asara karI zake tema nahotI. paraMtu jenA prabhAvathI viTaMbaNAono nAza thAya tema hoya che. vaLI traNa jaga pUjaya banIne sarva jagat upara jenuM dharmarAjya pravRtti zake che, evA tIrthaMkara paramAtmA tarIkenA sahaja guNa ane sahaja prabhAvathI sarva upadravo zAMta thaI jAya che, evA paramAtmAnuM pAchuM zAMti evuM nAma che. jene moTAmAM moTA devo, moTAmAM moTA manuSyo-yogIo ane rAjAo pUje che. tenA bhakatone thatA kSudra devonA upadravo moTA devabhakato zAMta karI de. mAnavI ke pAzavI upadravo moTA padavIdhara sAmarthyazIla mAnavo zAMta karI de. tathA kudaratI upadravo vItarAga paramAtmAnI traNa loka uparanI sahaja asarathI nAbUda thaI jAya. eTale tIrthaMkara bhagavaMtonA bhakatone eka paNa upadrava naDI zake nahIM. AvuM sAmarthya sarva tIrthaMkara bhagavaMtomAM sahaja ja hoya che. ane A zAMtinAtha prabhunuM zAMti evuM nAma che. to zAMti zabdamAM paNa A badho prabhAva bharelo che.'' ema stotrakArano Azaya jaNAya che. have zrI vijayAdevI jANe zAMti zabdanAM adhiSThAtrI hoya nahi ? tema zAMti zabdathI ja zAMti kare che. eTale je koI vAkayamAM zAMti zabdano mukhyapaNe (zAMtinA uddezathI ?) prayoga Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro thayo hoya, ane te prayoga karanAra ane jene mATe thayo hoya, te banneyane e vijayAdevI zAMti ja kare che. eTalo badho e nAmano prabhAva che. 252 zrI vijayAdevI paNa, sujyA che, ajitA che, aparAjitA che, vijayavaMta che, jaya ApanArI che. mATe stotrakAra e vijayAdevInI paNa AzIrvAdAtmaka stuti evA zabdothI kare che ke khudda zrI vijayAdevI paNa tuSTa tuSTa thaI jAya. sahaja rIte ja jyAre vijayAdevI zAMti sAMbhaLIne zAMti phelAvI de che, to pachI teone paNa jyAre aneka miSTa zabdothI saMtoSyAM hoya, to pachI ajaba zAMti kare, temAM to Azcarya ja zuM ? A rIte tuSTamAna thayelAM, zAMti nAmane AdhIna zrI vijayAdevIne zAMtimaMtropUrvaka AkarSIne, kaSTo-upadravono nAza karavA ane zAMti tuSTipuSTi tathA kalyANa sthApavA stotrakAra AmaMtre che. maMtrAkSarothI devIne kartavyamAM vadhAre majabUta kare che. ATalA prayatno pachI zAMti thayA vinA rahe ke ? paraMtu AcArya mahArAja vizeSamAM kahe che ke-''yathAyoga bhaNanAra, smaraNa karanAra, sAMbhaLanAra, ke ciMtana karanArane mokSamAM laI javAne paNa A stotra saMpUrNa samartha che.'' 5. bhAratanA tattvajJa ziromaNi jainAcAryoe eka ja zabdane keTalo khIlavyo che ? te A uparathI ApaNane bahu ja sarasa rIte jANavA maLe che. ane teo upara ApaNane anahada mAna utpanna thAya che. hAlanA jamAnAmAM plega-marakI vagere upadravo vakhate koraMTAIna udaro vagerene mArI nAMkhavA davA mATe DaoNkaTaranI spezyala yojanA vagere prayatno cAle che tyAre bhAratanA prAcIna vaijJAniko A rIte maMtrAkSarothI ja aneka upadravo zAMta karI detA hatA ane te hamaNA sudhI e prakAra cAlu hato. AmAM vahema, aMdhazraddhA ke gatAnugatikatA nathI. paNa zuddha vaijJAnika tattvo che. A vastuone uttejana na hovAthI e sAyansa maMda paDatuM jAya che. paraMtu jo tene rItasara uttejana maLe to jarUra khIle, ane A sAyansa ghaNuM ja ochuM kharcALa ane vadhAre zakitazALI ane saraLatAvALuM che. 6. A stotrane padyabaMdha racanAra ukata AcArya mahArAja nADolamAM comAsuM rahyA hatA. te vakhate zAkaMbharI nagaramAM zAkinIe pravartAvela marakIno roga vadhI paDavAthI tyAMnA zrI saMghe zrImAnadevasUrI mahArAjane upadrava nivAraNa karavA mATe vijJapti mokalI. te uparathI teoe A stotra banAvIne mokalyuM. stotrano pATha karavAthI sAMbhaLavAthI ane tenAthI maMtreluM pANI chAMTavAthI upadravanI zAMti thaI gaI. zrImAnadevasUri tapAgacchanI paTTa paraMparAmAM prasiddha AcArya che. tethI temano itihAsa paTTAvaLIo vageremAMthI savistara maLI raheze jethI atre ApavAmAM Avela nathI. A AcArya mahArAjane padmA, jayA, vijayA ane aparAjitA e cAra devIo siddha Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratimAsUtro 253 hatAM. AmAMnAM nAmo A stotramAM paNa cha mA zlokamAM gUMthelAM ApaNe joI zakIe chIe. che. A stotranuM mULa to prAcIna che. ane te nirvANa kalikAmAM pratiSThA vidhimAM Ave che. pratiSThA vidhionAM mULo Agamokata che, ane te pUrvagata hatAM. temAMthI uddhata che. e rIte A stotranuM mULa vidyApravAda pUrva hoya, ema saMbhavita lAge che. 8. A zAMtikara stotra jAhera thayA pachI azAMtinA prasaMge AcArya mahArAjAo pAse sAMbhaLavA mATe saMgho ane zAMtinA Icchuko ghaNA vakhata sudhI AvavA lAgyA hatA, ane Ave e svAbhAvika che. tethI A stotranA TIkAnA AdhAre lakhIe chIe ke-"vRdvavAda evo che ke-pAMcaso varSa pUrve udepuramAM yatithI comAsuM hatA, tenI pAse vAraMvAra loko zAMti sAMbhaLavA AvatA hatA tethI kaMTALIne teoe devasiya pratikramaNamAM daphakhakhiya kampaka khayanA kAussagnane aMte zAMti kahevI, jethI roja saunA sAMbhaLavAmAM Ave" evI vyavasthA karI. 9. udepuramAM yatithInuM comAsAnuM lakhyuM che, temAM vicAravAnuM e che ke-yati-nahi paNa tapAgacchanA gAdIpati zrIpUjya AcArya mahArAja hovA joIe. ane te zrI vijayahIrasUrIzvarajInI pahelAnA hovA joIe. kAraNa ke-udepura e tapAgacchanA zrI pUjyone aneka rIte mathaka hatuM ne che. zrIjagaauMdrasUrIzvarajI ma. vagerenAM pagalAMo tyAM AghATa gAmamAM Aje paNa che, tathA rANA udayasiMha vagerethI mAMDIne e rAjyanA rAjyakartAo, e gacchanA bhakata rahetA AvyA che. ane rAjyanA ghaNA kAyadA jainadharmanI asaravALA che. pazune amara karI zakAya che. AcArya padavI vakhate pahelo kapaDo oDhADAya che. tathA paheluM comAsuM udepuramAM thAya che. AcAryanI sAme rAjacihano sahita khuda gAdIpatine sAme javAno rivAja che. tathA jaina maMdiro ane tIrthonI rakSA tathA kezarIyA tIrthane bhakitanimitte rAjya taraphanI aneka bheTo vageree rAjyamAM jaina dharmanA sAmrAjyanA ghaNA purAvA maLe che. AzAzAha, bhAmAzAha tathA dhanAporavADa jevA zrAvakonI bAhozI ane aneka pUrvAcAryonA prabhAvanA pariNAmanA sabaLa avazeSo Aje paNa ApaNane e rAjyamAM maLe che. A uparathI amAro Azaya e che ke pratikramaNane aMte A zAMtine dAkhala karanAra koI sAmAnya vyakita nahIM hoya, paraMtu mULa gAdIpati AcArya mahArAjanI AjJAthI ja rivAja dAkhala thayelo. ane pachI te sarvamAnya thAya ja, e svAbhAvika che. e mukhya gAdIpati AcAryanI AjJA paNa dravya kSetra kALa bhAvane barAbara nirNaya karIne anya gItAryonI sammati meLavIne ja bahAra pADavAno rivAja hato, eTale AvA pheraphAro saMghanA kAyadesara pheraphAro gaNAya che, yadacchA pravRtti nathI hotI. 10. have A zAMti dAkhala thayA pahelAM pratikramaNane aMte zuM bolAtuM hatuM ? kAMI bolAtuM ke nahi ? athavA emane ema kAussaga pAravAmAM Avato hato ? ke bIjuM kAMI bolAtuM hatuM ? e bAbatanI zodha karavA jevI che. Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 paMca pratikamANasUtro sAtamuM caityavaMdana devasika pratikramaNamAM AvatA vistRta cha AvazyakanAM sUtro ahIM pUrAM thAya che. ane sAmAyika pAravAno vidhi ahIMthI zarU karavAmAM Ave che, te pahelAM iriyAvahiyA pratikramavA mATe khamAsamaNa IriyAvahiyA tasa. annatya, eka logassa athavA cAra navakAranA kAussagna karI mArI pragaTa logassa kahevA sudhI kahevuM have munimahArAjAone temaja zrAvakone samyaktvanI nirmaLatA mATe tIrthaMkara paramAtmAnA niraMtara sAnidhya mATe, bhakti mATe, divasanA caturvizatistavAvazyaka nimite sAta caityavaMdana karavAnAM hoya che. muni mahArAjAo e caityavaMdana saMsthArApaurUSI bhaNAve te vakhate kare che, ane temane sadA sAmAyikamAM rahevAnuM hovAthI sAmAyika pAravAnuM hotuM nathI. eTale laghu zAMti pachI logassa kahI munirAjo pratikramaNa pUruM thayeluM mAnI UThI jAya che. paraMtu "zrAvako aMtima-sAtamuM caityavaMdana bhUlI na jAya, mATe sau sAthe ja sAtamuM caityavaMdana karI le" mATe sAmAyika pAravA tathA caityavaMdana e banneyanI kriyAnI zarUAta mATe prathama eka vAra iriyAvahIyA pratikramyA. have caityavaMdananI zarUAta karatAM pahelAM pArzvanAtha prabhunuM caukasAya caityavaMdana karI namutthaNaMthI jayavIyarAya pUrA sudhI caityavaMdananI vidhi pramANe karavuM pachI sAmAyika pAravAnI vidhi pramANe muhapatti paDilehaNAthI mAMDIne saMpUrNa vidhi karavo. 43. caukakasAya caityavaMdana-sUtra-1-1. zabdArtha :- caukakasAya-paDimalluskuraNacAra kapAyo rUpI prati mallone kheDI nAMkhanAra. dujayamayaga-bANa-musumuraNUkana jItI zakAya evA kAmadevanAM bANone toDI nAMkhanAra. sarasapiyaMgu-vaghu uttama prakAranA priyaMgunA vRkSa jevA raMgavALA. gaya-gAmiu-gaja hAthI jevI gativALA. jayau=vijaya pAmo. pAsu pArzvanAtha bhagavAna. bhuvaNa-ya-sAmi traNa bhuvananA svAmI. - jasu jenA. tANa-kaMti-kaDampa-siNiddhau caLakatA zarIranI kAMtino samUha. sohaIkazobhe che. phaNi-maNi kiraNAlisTauphaNAo uparanI maNIonAM kiraNothI gherAyelAM. naM=jANe ke. nava-jala-hara-Dilaya-vaMchiu vIjaLIthI aMkita thayelo navIna megha. sonate. jiNu jinezvara. pAsu pArzvanAtha. payacchau Apo. vaMchiu=vAMcchita. cakAsAya-pahimajUraNu, durjaya-mayaNa-bANa-musumurajU I sarasa-piaMgu-vanuM gAya-gAmila, jayau pAsuM bhuvaNa-ttaye-sAmiu in1 Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 255 jasurataNu-kaMti-kaDabdha-siddhiu sohaI phaNi-maNi.-kiraNAliddhajA 'nava-jelahara-Dillaya-laMchiuso jiSNu pAsu payacheu" vaMchiu" parA cAra kaSAyo rUpI zatru mallone ukheDI nAMkhanAra, na jItI zakAya evA kAmadevanAM bANone nAza karanAra, priyaMgu vRkSanA jevA kALA raMgavALA, traNa bhuvananA svAmI "ane gagAmI zrI pArzvanAtha prabhu jaya pAmo. phAgAonI maNinAM kiraNothI gherAyelA jenA camakatA zarIranI kAMtino samUha jANe ke vIjaLIthI aMkita thayela navIna megha hoyanItima zobhe che tethI pArzvanAtha jinezvara vAMchita "Apa pArA divasa carima pratyAkhyAno divasanA chellA bhAgamAM levAnAM paccakhANo devasika pratikramaNanA vidhinI pUrve Ave che. A paccakakhANomAM- 1. covihAra upavAsa vALAne levAnuM, 2. duvihAra, 3. tivihAra, ane 4. cauvihAranuM tathA pa. tivihAra upavAsanuM, chaTha vagerenuM ekAsaNAM, besaNAM, Abela, nIvi vagere jeNe karela hoya, tene levAnuM pANahAranuM ane 6. je cauda niyama dhAratA hoya, tene levAnuM dezAvagAsikanuM- e cha paccakakhANano saMbhava hoya che. | zabdArtha :- sUra-sUrya. uggae=Ugyo hoya tyAre. abbara abhakatArtha-taddana bhojana na levA mATenuM. paccakhANa=pratyAkhyAna karavuM. cauvipincAreya prakAranA. AhAra AhAra. asaNaM khorAka. pAraMpANI. khAIma khAdima. sAImaM svAdima. annatya sivAya. ANAbhogeNaM anAbhogAta-bekhabarIthI. sahasAgareNaM-hasAkArAta ekAeka. pAriThAvaNiyAgAreNaM-pArikApanikAkArAta paraThavI devuM paDe tema hoya. mahattarAgAreNaM-mahattarAkArA-moTAonA Adeza rUpa AgAra. saba-samAhi-vattiyAgAreNaM- sarvasamAdhi-pratyayAkAra sarva prakAranI. samAdhinimittaka AkAra. AgAra-AkAra muzkelI prasaMganI chUTa. ja-guru- 'sUre uggae-abbataThuM paccakhAI= * ziSya.- "paccakhAmi. guru = cauvvihadeg pi AhAra -asaNaM pANe "khAIma 'sAIma Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 paMca pratikramaNa sUtro annattha-DaNAbhogeNaM, sahasAgAreNaM, pAriThAvaNiyAgAreNaM, mahattarAgAreNaM, savva-samAhi-vattiyAgAreNaM vosiraI. ziSya.- vosirAmika. guru - "sUrya UgyAthI mAMDIne abhaktArtha mATe paccakakhANa karI khorAka, pANI, khAdima ane svAdima e cAra prakAranA AhArano tyAga karavo. ziSya - e cAreya prakAranA AhAranuM paccakakhANatyAga karuM chuM. to-azana.pAna. khAdima', svAdima. gara- e cAreya prakArano AhAra tyAga tamAre1.bekhabarI, 2. ekAeka momAM AvI paDe, 3. aparavI devA paDe tema hoya, 4. moTerAonI AjJA thAya, 5. sarva prakAranI azAMta sthiti hoya. ei prasaMgo sivAya :- kiravAno che.] [ane e paccakakhANanA sparzana-pAlana-zobhA-pUrti-kIrtana-ArAdhanA tathA virAdhanAmAM sAvacetI mATe (mana vacana kAyAnI sarva anukULatAono) "yAga karavAno che. ziSya - eiono "tyAga karuM chuM. vizeSArtha:- cauvihAra upavAsavALAe bhojana taddana na karavuM. eTale ke-cAreya prakAranA AhArano teNe tyAga karelo hoya che, e ja paccakakhANa sAMje temane yAda karIne pharIthI daDha karI levAnuM hoya che. A cAreya prakAranA AhArano tyAga karavA chatAM ajANatAM moDhAmAM mukAI jAya, ekAeka moDhAmAM paDI jAya, gocarI vadhI paDI hoya ane gurune paraThavI yogya na lAgatI hoya, ane guru kahe to e vAparavuM paDe. saMghanA koI mahatvanA kAma aMge kaMI vAparavuM paDe ane potAnI zArIrika ke mAnasika asvasthatA vakhate vaparAI jAya e prasaMgo sivAya pratyAkhyAna samajavAnuM che. "AvI rIte vaparAI jAya chatAM covihAra upavAsanuM paccaphakhANa bhAMge nahIM." e A AgAro-chUTono artha samajavAno che. paraMtu A chUTono upayoga nabaLAIthI karavAmAM ke karAvavAmAM Ave, to paccakhANano bhaMga ja thAya che. kemake pAchaLathI vosiraIpadathI paccakakhANamAM daDha rahavAne gurumahArAja bhalAmaNa kare che, ane ziSya te vAta svIkAre che. pratyAkhyAnomAM-6 Avazyaka nIce pramANe samajAya che :1. pratyAkhyAna-tyAga bhAvanAtmaka sAmAyika, 2. pratyAkhyAna-tyAga-paccakakhANa spaSTa che. paccakakhAI paccakakhAmi pado. Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 257 3. A pratyAkhyAno tIrthaMkara paramAtmAnI AjJA pramANe temanA vaMdana stuti vagere karyA bAda daherAmAM upAzrayamAM pratyAkhyAna levAya che. 4. guru mahArAjanI sAkSImAM pratyAkhyAna levAnuM che. gurumahArAja zAMtithI pratyAkhyAna samajapUrvaka vigatavAra AgAra sAthe Ape che, ziSya te svIkAre che, eTale guru parataMtratA to temAM cokakasa che ja. pratyAkhyAna pahelAM savAre: rAyamuhapatti prasaMge, dvAdazAvarta. athavA IcchakAra pUrvaka vaMdana thAya che. sAMje paNa dvAdazAvarta vaMdana karyA pachI je pratyAkhyAna levAya che eTale paccakakhANanI pUrve guruvaMdana avazya hoya che. 5. pratyAkhyAnamAM thayelI bhUlo mATe prAyazcitto levAnAM hoya che. e pramANe prAyazcitto laIne AlocanA, pratikramaNa karavAnAM hoya che. pratyAkhyAna viSayaka AlocanA-pratikramaNanA aneka vidhio zAstrakAroe batAvela che. 6. kAyotsarga - kAyAno eTale mana vacana kAyAno utsarga-tyAga pratyAkhyAna khAtara karavo paDe che. arthAt te traNeya yoganI pravRtti paccakakhANane anukULa rAkhavI paDe che. pratikULa pravRtti rokavI paDe che. A vastusthiti vosiraI ane vosirAmi e be pado sAkSAt sUcave che. vosirAmi-e apANe vosirAmino saMkSepa che. ahIM pratyAkhyaya bahirAtma bhAvanA peTA prakAra-AhArAdikano tyAga ane bIjI anukULatAono paNa tyAga abhipreta jaNAya che. nahIMtara, pratyAkhyAna to paccakhAmi e zabdathI pUrNa thAya che. chatAM vosiraI pada vizeSa umeravAnuM kAraNa paccakhANanI paNa kAyotsargatA sUcavavA mATe che. karemi bhajo mAM paccakakhAI vasarAI e be pado keTalAka pheraphAra sAthe sAkSAta che ja. bAkInA Avazyako garbhita che. 45. pANalhAra-pAnIyAhAranuM paccakkhANA-2 guru - pANahAra-divasacarimaM paccakhAI, ziSya.- paccakhAmi. guru - annatya-sNAbhogeNaM, sahasAgAreNaM, mahattarAgAreNaM, savva-samAhi-vattiyAgAreNaM, vosiraI. ziSya.- vosirAmi. Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 paMca pratikramAgasutro 46. cauvihAranuM-caturvidyAhAranuM paccaphakhANa-3 guru-divasa-carimaM paccakhAI, ziSya.- paccakhAmi. gura- caudvilaMpi AhAra, asaNaM pANuM khAIma sAimaM annattha-DaNAbhogeNaM, sahasAgAreNaM, mahattarAgAreNaM, savva-samAhi-vattiyAgAreNaM. vosiraI ziSya.- vosirAmi. 47. tivihAra-trividyAhAranuM paccakakhANa-4 guru - divasacarimaM paccakhAI, ziSya.- paccakhAmi. guru - tivihaM pi AhAra, asaNaM khAIma sAIma, annattha-DaNAbhogeNaM, sahasAgAreNa, mahattarAgAreNaM, savva-samAhi-vattiyAgAreNaM, vosiraI. ziSya.- vosirAmi. 48. duvihAra-dvivighAhAranuM paccakakhANa-5 guru - divasamarimaM paccakhAI, ziSya.- paccakhAmi. guru- duvihaMpi AhAra asaNaM, khAIe, annatya-sNAbhogeNaM, sahasAgAreNaM, mahattarAgAreNaM, savva-samAhi-vattiyAgAreNaM, vosiraI. ziSya - vosirAmi. 49. dazAvakAzakanuM paccakakhANa-6 guru - desAvagAsiya, upabhoga, paribhogaM, paccakakhAI, ziSya.- paccakhami. guru-annatya-sNAbhogeNaM sahasAgAreNaM, mahattarAgAreNaM, Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 259 savva-samAhi-vattiyAgAreNaM, vosiraI. ziSya.- vosirAmi. artha lagabhaga sarakhA jevA che. pANAhAranA paccakhANamAM kevaLa pANIno AhAra chUTo hato eTale tenuM ja paccakakhANa Ave che. covihAramAM cAreyano tyAga hoya che, tivihAramAM pANI chUTuM rahe che, ne traNeyano tyAga thAya che. duvihAramAM khorAka ane mevA vagere khAdimano tyAga rahe che. paraMtu pANI, ane pAnasopArI vagere svAdimanI chUTI rahe che. dezAvagAzika pratyAkhyAnamAM-mAtra thoDA thoDA chUTA rAkhelA sivAyanA ghaNA upabhoga ane paribhogano tyAga thAya che. upabhoga eTale phaLa, attara vagere ekAda vAra bhogavAtI vastuo ane paribhoga eTale zayyAdika vAraMvAra bhogavAtI vastuo paraMtu, ahIM khAsa karIne 14 niyamamAM AvatI cIjonuM upalakSaNa upabhoga paribhoga zabdathI samajavAnuM che. devasia pratikramaNano vidhi 1. prathama sAmAyika levuM. 2. pachI-pANI vAparyuM hoya to muhapatti paDilehavI. 3. AhAra vAparyo hoya to "vAMdANA" be devAM. temAM bIjA "vAMdaNAmAM"- AsiyAe" e pada na kahevuM. 4. yathAzakita divasa carima paccakakhANa karavuM. pachI5. "khamAsamaNa" daI, "IcchAkArIgara zaityavaMdana karuM?" guru kahe-"kaha" "icche", kahI, vaDerA athavA pote yogamudrAe "zcayavaMdana" kahIne "rjakaci kahevuM pachI6. "nakalyANa" kahI, UbhA thaIne "arihaMta ceIAga" kahI, eka "navakArano" kAussagna karI, pArI, namohataka" kahIne prathama "hAya" kahevI pachIche. "logassa" kahevo. savvaloe arihaMta-ceIANa" kahIne, eka "navakArano" kAussagna karI, pArIne bIjI "thoya" kahevI. pachI8. "pukharavaradI" kahI suasse bhagavao karemikAussagga vaMdaNa" kahI eka "navakArano" kAusagga karI, pArIne trIjI "thaya" kahevI. pachI9. "siddhANaM buddhANaM' kahI "vaiyAvaccagarANaM karemi kAussagga" "annattha." kahI, eka navakArano" kAussaga karI, pArIne "namoDarSata" kahI cothI "thaya" kahevI. pachI10. yogamudrAe besIne "namutyuga kahevuM. pachI Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 paMca pratikamANasUtro 11. cAra "khamAsamaNa devA pUrvaka "bhagavAna, AcArya, upAdhyAya, ane sarva sAdhu" prati thobhavaMdana karavuM. pachI "icchAkArI samasta zrAvakane vaMduM," ema kahevuM 12. "icchAkAreNa devasia paDikamANe kAu?" guru kahe-"DAha" "icche" kahI jamaNo hAtha caravaLA ke kaTAsaNA upara sthApIne "sabUssavi devasia-" kahevuM. pachI - 13. UbhA thaI, "karemi bhaMte " "icchAmi kAmi kAussagga jo me devasio" "tassa uttarI." annattha." kahI, 14. "nANazmi" vagere "paMcAcAranI" ATha gAthAno kAusagga karavo. e ATha gAthA na AvaDe to ATha "navakAra' gaNavA te pANIne pragaTa logassa kahevo. 15. pachI besIne trIjA AvazyakanI muhapatti paDilehI vAMdaNAM" be devAM. 16. pachI UbhA thaIne "icchAkAra devasie Alou ?" "icche Aloemi, jo me devasio" kahIne 17. "sAta lAkha" kahevA pachI "aDhAra pApasthAnaka' ALovIne, 18. "sabassavi devasia." kahI.19, besIne jamaNo DhIMcaNa Ubho rAkhI eka "navakAra" "karemi bhaMte." "icchAmi paDikamiu." ' kahIne 20. "vaidig" kahI "tasya dhammasa" kahetAM UbhA thaI "vaMditta" sUtra pUruM karI be "vAMdaNAM" devA. pachI21. "aLyukrioI abhiMtara devasie" khAmIne "vAMdANA" be devAM. pachI UbhA thaI "Ayaria-uvajajhAe" kahevA. 22. pachI "karemi bhaMte." "IcchAmi kAmi kAussagga je me devasioDa' kahI, "tassa uttarI." "annattha." kahI be "logassano" athavA ATha "navakArano kAussagga karI, pArIne "logassa" kahevo. 23. pachI "sabUloe arihaMta ceIANa" kahI, eka "logassa" athavA cAra "navakArano" kAussagga karI, pArIne. 24. "pukharavaradI." "suasse bhagavao karemi kAu. vaMdaNa" kahI, "eka logassa" athavA cAra "navakArano" kAussagna karI, pArIne. 25. "siddhANaM buddhA." kahI, "sudevayAe karemi kAussagga" "annattha." kahI, eka "navakArano kAusagga karI, pArIne "namoData" kahI puruSe "suadevayAnI ane strIe "kamaladalanI" thoya kahevI. Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamaNasUtro 261 26. "khidevayAe karemikAussagga" kahI, eka"navakArano kAussagga karI, pArIne "namoDarNata" kahI, "kSetradevatAnI thAya" strIe tathA puruSe kahevI. pachI27. pragaTa eka "navakAra" gaNI, besIne chaThThI AvazyakanI muhapatti paDilehI be "vAMdaNA" devAM. 28. "sAmAyika, cauvyisatyo, vAMdaNAM, paDikkamaNuM, kAussagga, paccakakhANa karyuM che ja," ema kahI che Avazyaka saMbhAravA. 29. "icchA aNasaddhi, namo khamAsamaNANa" kahI besI puruSoe "namostu vardhamAnAya" kahevuM, ane strIoe "saMsAradAvA"nI gAthA traNa kahevI. pachI30. "namutyu" kahI, stavana kahIne "varakanaka" kahI, "bhagavAna" Adine cAra thobha vaMdanathI vaMdana karavuM. 31. jamaNo hAtha kaTAsaNa para sthApI "aDhAIjesu" kahevuM. pachI32. "icchAkAreNa devasiapAyacchinna-visAhatyakAussagnakaruM?" "icche" devasia pAyacchitta- visohANathaM karemi kAussagga" "annattha" kahI cAra "logassana" athavA soLa "navakArano kAussaga karavo, te mArI pragaTa "logassa" kahevo. 33. pachI-besIne "khamAsamaNa" be daI, sajajhAyanA Adezo mAgI, eka "navakAra" gaNI sajhAya kahevI. pachI eka "navakAra" gaNIne34. "icchAkAreNa dukhaphakhaya-kammakhiya-nimitte kAussagna karuM ?" "icche" "daphakhakhiya kampakakhaya- nimitta karemi kAussagga' "annattha" kahI saMpUrNa cAra "logassa" athavA soLa "navakArano" kAussagna karavo. pachI eka jaNe athavA pote pArI "namohaM" "laghuzAnti" kahI, pragaTa "logassa" kahevo. 35. pachI "khamA" daI "iriyAvahiyA," "tassa uttarI." "annattha" kahI. eka "logassa" athavA cAra "navakArano" kAussagna karI, pArI "logassa" kahevo. 36. pachI "caukasAyaM," "namulyANa" kahI, "jAvaMti" be kahI, "uvasaggahare," jayavIyarAya" kahI muhapatti paDilehI, sAmAyika paravAnA vidhi pramANe sAmAyika pAravuM. vizeSa aMtaravidhi guru pAsethI samajavo. Iti zrI devasia pratikramaNa vidhi. zrI devasima-pratibhAzano hetugarmita vidhi 1. sAmAyika levAnA vidhi pramANe UbhA UbhA sAmAyika levuM. Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 2. 25 bola sAcavI muhapattinI, ane ra5 bola sAcavI zarIranI paDilehaNA karI. be vaMdanathI divasa carimanuM guruvaMdana, 2pa Avazyaka sAcavI karavuM. pachI3. divasa carima vagerenuM paccakhANa levuM. 4. pachI nIce pramANe vidhipUrvaka Adeza mAgI, yogamudrAe bAra adhikAra maya, devavaMdanarUpa maMgaLamaya caturvizati stavAvazyaka karavuM bAra adhikAra - 1 thI 3. adhikAramAM - cetyavaMdana "ci, namulyANa, UbhA thaI arihaMta ceIANaM annatya kahI eka navakArano kAussagna karI, pArI, namoDahatu kahI amuka eka tIrthaMkara vagerenI stutirUpa pahelI thoya kahevI. 4. pachI logassa kahevo. 5. savvaloe arihaMta ceiANaMannatya kahI eka navakArano kAussagna karI, pArI, sarva tIrthaMkara bhagavaMtonI stutirUpa bIjI thoya kahevI. 6-7. pukharavaradI, suasse bhagavao, vaMdAgariAe, annatya kahI, jJAna ArAdhanAno eka navakArane kAussaga karI, pArI, jJAnanI stutimaya trIjI thoya kahevI. 8. siddhANaM buddhAgaMnI pahelI gAthA kahI sarva bhagavaMtonI stuti karavI. 9. AsannopakArI zrI mahAvIra zAsananI stutimaya bIjI ane trIjI gAthA kahevI. 10. ApaNA najIkanA zrI giranAra tIrtha upara je tIrthakara bhagavaMtanA ja vadhAremAM vadhAre kalyANako thayelA che, te zrI neminAtha bhagavAnanI stuti rU5 cothI gAthA kahevI. 11. vividha kSetromAM judI judI saMkhyAmAM AvI rahelA zAzvata-azAzvata, sthAvara-jaMgama tIrthonI stutimaya chellI gAthA kahI siddhANaM buddhANaM sUtra pUruM karavuM. 12. zAsana bhakata devonI ArAdhanA mATe vepAvaccagarANa, annatyaM kahI eka navakArano kAussagna karI mArI namohe kahI zAsana ke zruta deva ke devInI cothI thAya kahevI. pachI yoga mudrAe besI pharIthI namutthANuM kahI tIrthakara bhagavaMtane aMtima vaMdana karavuM. pachI cAra khamAsamaNa daI vacce vacce anukrame bhagavAna AcAryauM, upAdhyAyAM, sarvasAdhuI, kahI vidyamAna zramaNa saMghane vaMdana karI icchakArI samasta zrAvaka vaMduM kahI sarva zrAvaka sAdharmikone zrAvaka - zrAvikAoe hAtha joDI praNAma karavo. 5. paDAvazyakamaya mahatvanA madhyama pratikamANAvazyakanI zarUAta karavI. 1. saMkSepamAM devasia pratikramaNamAM mana vacana kAyAnI ekAgratAnI sthira thavA, IcchAkAraNa saMdisaha bhagavana, devasiya paDikkamaNe ThAu? ema kahI gurunI AjJA mAgavI. gurumahArAja hAjara hoya, to DAha kahe, Icche kahI AjJA zira caDhAvavI. yogamudrAe besI jamaNo hAtha caravAlA Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamAgasUtro para agara to TAsaNA ke jamIna upara sthApI pratikramaNanA bIjakarUpa savyastavi sUtra kahevuM. 2. vistArathI cha Avazyakamaya madhyama pratikamaNAvazyaka (1) ahIM-paMcAcAramaya sAmAyikAvazyakamAM praveza karavA paMcAcAranI ATha gAthAono nIcenI vidhithI prathama kAusagga karavo. UbhA thaI-1. karemibhaMte sUtra kahI, prathama gamanI zarUAta karavI. 2. pachI pratikramaNa, kAussaganuM prayojana, hetu, AgAra vagere mATe icchAmi kAmi kAussagna je me devasio, tasya uttarI, annatya kahI paMcAcAranI ATha gAthAno, na AvaDe to ATha navakArano, kAussagna karIne namo arihaMtANaM kahI kAussagga pAravo. (2) pachI hAtha joDI logassa kahI cauviso Avazyaka sAcavavuM. (3) pachI-devasika AlocanA karI pratikramaNamAM praveza karatAM pahelAM, 25 bolathI muhapatti ane 25 bolathI zarIranuM paDilehaNa karI, UbhA thaI ra5 Avazyaka sAcavI be vAMdaNAthI kAussagamAM vicArelA aticAronI AlocanA karavA mATe guruvaMdana karavuM. (4) ahIMthI vizeSa zuddhirUpa pratikramaNAvazyakanI zarUAta thAya che. paraMtu te karatAM pahelAM divasa saMbaMdhI sAmAnya tAtkAlika doSonI zuddhi mATe zarIra namAvI avagrahamAM rahIne ja AlocanA nIce pramANe karavI. devasisa AlocanA-icchAkAreNa saMdisaha bhagavana devasiaM AlouM? guru mahArAja hoya, to-Alaeha kahe. Icche kahI, A zira caDAvavI, prArthanA karI jome devasio aiAro. e zAstrIya AlocanasUtra kahI, sAta lAkha ane pahele prANAtipAta kahI, barAbara smaraNa ane samajapUrvaka AlocanA karavI. devasiya pratikamANa- vratonA divasa saMbaMdhI aticAronA vigatavAra pratikramaNanI zarUAta karatAM pahelAM - saMkSepamAM nIce pramANe pratikramaNamAM praveza karavo. sabasavi devasia duaiitie duklAsie duzciDhio, icchAkAreNa saMdisaha bhagavana kahI mana-vacana-kAyAnA Alocita sakaLa doSo rUpa aticAronuM bhAvapUrvaka prAyazcitta mAgavuM. guru mahArAja hoya to paDikkameha kahI pratikramaNa nAmanuM prAyazcitta Ape. pachI TUMkAmAM - tassa micchAmi dukkaDe kahI saMkSiptamAM pratikramaNa prAyazcitta karavuM. vIrAsane besI athavA jamaNo DhIMcaNa Ubho rAkhI hAtha joDI nIce pramANe vigatavAra devasiA pratikramaNa prAyazcittamAM praveza karavo. 1. prathama-maMgaLa nimitte eka navakAra gaNavo, 2. pachI-karemi bhaMte sUtra kahI bIjA gAmanI zarUAta karI pratikramaNa Avazyaka sAmAyikamaya banAvavuM. athavA sAmAyika A ThekANe pratikramaNanuM aMga A rIte thAya che. 3. pachI icchAmi kAmi paDikamiu jo me kahI sAmAnya saMkSepamAM pratikramaNa karavuM. pachI-4. (1) vistArathI vratavAra aticAronA AlocanA tathA pratikramaNa karavA mATe zrI Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro hiMdInuM sUtra zuddha uccArathI aticAronA smaraNapUrvaka bolavuM. A sthaLe eTalo khyAla rAkhavo ke zrI vaMditu sUtranI zarUAta vakhate ardhaasta sthitimAM sUrya hovo joIe. tasya dhammassa bolatAM A vaMdinu pratikramaNa sUtranI aMtargata cha Avazyako upara paNa khAsa dhyAna ApavuM, ane- (2) bhAvanAo pUrvaka A sUtra pUruM karI covIsa tIrthaMkara paramAtmAone namaskAra karavo. 5. pachI-(1) e ja pratikramaNanA anusaMdhAnamAM potAnA guru mahArAja pratyenA divasa saMbaMdhI aparAdhonI AlocanA karI pratikramaNa karavAnI zarUAta karatAM pahelAM guru mahArAjane khAsa be vAMdAmAM devA. (2) pachI IcchAkAreNa saMdisaha bhagavana abhuDhiomi abhiMtara devasi pAmeu ? guru mahArAja hoya to-khAmaha kahe. pachI izke kahI AjJA zira caDAvavI. jekaci apattiyaMthI tassa micchAmi dukAM sudhI kahI guru pratyenA AjanA divasanA aparAdhonuM pratikramaNa karavuM. guru hoya to-micchAmi dukaka kahe. pachI- trIjA AvazyakanI muhapatti pachI pratikramaNanI zarUAtamAM jema dIdhA hatA tema pratikramaNa samAptinA be vAMdaNA daI, sarva AcAryo, sarva upAdhyAya, sarva munio, ane samasta zramaNa saMgha ane ekaMdara sarva jIvarAzi sAthenA paNa aparAdho khamAvavA rUpa AyAriyA vijhAya sUtra kahI-pratikramaNa karI madhyama pratikramaNAvazyakamAMnuM mukhya pratikramaNAvazyaka pUruM karavuM. zrImadupAdhyAyajI mahArAja zrI yazovijayajI mahArAjAe-Ayariya uvajajhAyeTa e sUtrane have pachInA kAussagna AvazyakanA aMga tarIke eka ThekANe jaNAvyuM che. ane tenI pahelAMnA vAMdANA paNa kAyotsarga AvazyakanA aMga tarIke jaNAvyA lAge che. [pratikramaNa hetu garbhita svAdhyAyamAM (5) avagrahamAMthI bahAra nIkaLI pAMcamuM kAyotsarga Avazyaka zarU karatAM karemi bhaMte sUtra kahI trIjo gama zarU karavo. ane kAyotsarga Avazyakane sAmAyikamaya banAvavuM. kAyotsargamAM praveza karatAM pahelAM tenuM pratikramaNa Avazyaka sAcavavA icchAmi kAmi kAussaga jo me devasio kahI kAyotsarganA hetu sUtra tassa uttarI ane AgAro sUcaka annatya kahI, be logassano athavA ATha navakArano samyaka cAritra ratnanI ArAdhanA mATe kAussagna karavo, pArI pachI logassa, savvaloe arihaMta ceIANaM annatya kahI eka logassano athavA cAra navakArano kAusagga samyagdarzana ratnanI ArAdhanA mATe karavo. pachI pukharavaradIvaDhe suasmabhagavao karemi kAussagga, vaMdaNavattioe annatya kahI samyajJAna ratnanI ArAdhanA mATe ane virAdhanAnI zuddhi mATe eka logassa athavA cAra navakArano kAussagna karavo. pachI 1. zrI siddha bhagavaMtonI, 2. AsannopakArI paramAtmA mahAvIra prabhunI, 3. zrI giranAra parvata upara jenA vadhumAM vadhu kalyANaka thayelA che, te neminAtha prabhunI. 4. sarva kSetromAM Avela zAzvatA, azAzvatA, sthAvara, jaMgama, viharamAna, bhUta, bhAvI, tIrthakaronI ane dravya tIrthakaronI ema sarvanI ArAdhanA mATe ane virAdhanAnI zuddhi mATe, stuti rUpa zrI siddhANaM buddhANaM sUtra Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamaNasUtro 265 kahevuM. tathA zrata devatA tathA kSetra devatAnI ArAdhanA mATe kAyotsargapUrvaka nIce pramANe banneyanI stuti karavI. suadevaAe karemi kAussagga, annatya eka navakArano kAussagna karI mArI namohana 1. kahI suadevaAbhagavaI e stuti kahevI. ane strIoe kamaladala e stuti kahevI. 2. khidevatAe karemi kAusagga annatya kahI kSetrAvagraha yAcavA mATe eka navakArano kAussagga karI, pArI, namoDartata kahI jigne khine sA. e stuti kahevI. (6) 1. pachI-maMgaLa nimitte have UbhA UbhA eka navakAra gaNavo. 2. 25 bolathI muhapattinuM ane 25 bolathI zarIranuM paDilehaNa karavuM. 3. ra5 Avazyako sAcavI prathama be vAMdaNAthI guruvaMdana karavuM. 4. paccakakhANa na lIdhuM hoya to levuM, ne lIdhuM hoya to smaraNa karavuM. Ama cha Avazyako pUrAM na karavAM. ane avagrahamAM UbhA rahI AnaMdapUrvaka nIce pramANe te jAhera karavA. 1. sAmAyika, 2. cauvisatyo, 3. vaMdaNa, 4. paDikamANa, 5. kAussagga, 6. paccakhANa karyuM che jI. mahattvanuM e pavitra kArya pUruM karyA pachI guru mahArAja pAse uttama bhAvanAmAM AgaLa vadhavA nIce pramANe vizeSa vijJapti karavI icchAmo aNusaddhi - "he guru mahArAja ! huM IcchuM ke-anuzAsti-vizeSa kartavyopadeza Apo." guru mahArAja hoya to-"nityAra pAragAhoha (Ama sAdhanA karatAM karatAM tamo nistAra-saMsAra samudranI pAra-pahoMco mokSa prApta karo)" e bhAvArthano AzIrvAda Ape. e parama AzIrvAda prApta karIne AnaMdathI UchaLatA hRdaye namo khamAsamaNANuM kahI gurune pramANa karavo. pachI-namorSata kahI 1. zrI vardhamAna svAmI : sarva tIrthakara bhagavaMto ane jinavANInI stuti rUpa namoDastu vardhamAnAyanI stuti kahevI, ane strIoe te sthAne saMsAradAvAnI traNa stuti kahevI. paraMtu temAM eTalo khyAla rAkhavo ke, je guru mahArAja hAjara hoya, to teonuM bahumAna sAcavavA pahelI gAthA temane prathama bolavA daI, pachI pote pahelI gAthAthI zarUAta karavI. madhyama pratikramaNa AvazyakanA cha Avazyaka AnaMda maMgaLathI pUrA thayA. paraMtu haju madhyama pratikramaNa Avazyaka cAlu che, kemake haju have tenI deva, guru, vaMdana-stuti rUpa aMtima cUlikA nIce pramANe zarU thAya che. 1. namostu vardhamAnAyane caityavaMdana svarUpa stuti gaNIne tIrthaMkara paramAtmAone svaSTa vaMdananI zarUAta karatAM namutthaNa kahI, namoDarSata kahI, koI paNa amuka tIrthaMkara bhagavAnanA guNonA varNana rUpa madhura svarathI artha ciMtanAnugata bhAvanAthI ullAsapUrvaka ITAstavana kahevuM. pachI eka sAthe vadhAremAM vadhAre sarva 170 tIrthaMkara bhagavaMtonI stuti rUpa varakanaka zaMkha, stuti AnaMda ane ullAsathI sau sAthe bolAvI. pachI cAra khamAsamaNa daI anukrame vacce vacce bhagavAnAM AcAryoM upAdhyAhaM sarva sAdhu, ema kahI e cArane vaMdana karavuM. pachI jamaNo hAtha caravalA upara ke kaTAsaNA upara athavA Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 paMca pratikamANasUtro jamIna upara sthApI aDhIdvIpamAM saMbhavatA sarvamuni mahArAjAone aDhAIjesu kahI vaMdana karavuM. devasia paDikamANe ThAuthI zarU kareluM madhyama pratikramaNAvazyaka ahIM pUruM thayuM. [6] sAmAyika levAthI mAMDIne zarU karela devasisa pratikramaNa haju cAle che. tenA chaThThA kAyotsarga AvazyakanI have nIce pramANe zarUAta karavI. upara pramANe pratikramaNa karavA chatAM rahI gayelA doSonI zuddhi mATe kAyotsarga sabaLa upAya hovAthI pratikramaNa pachI kAyotsarga dareka vidhimAM lagabhaga hoya che. eTale have kAyotsarga Avazyakano vidhi UbhA thaI khamAsamaNa daI nIce pramANe karavo. icchAkAreNa saMdisaha bhagavana devasiapAyacchira visohaNaEUR kAussaguM karuM? guru mahArAja hoya to kahe ke-karaha Icche. kahI AjJA zira caDAvavI. pachI devasia pAyacchiA visohAgaTya karemi kAussagga, annatya, kahI cAra logassa pUrA athavA soLa navakArano kAussagna karI, caturvizati stavarUpa logassa kahevo. pachI - azubha bhAvanAnugata yogomAMthI dhyAna kheMcI laI, zubha bhAvanAmAM joDavA rUpa sAmAyikamaya svAdhyAya dhyAnamAM ekAgra thavA svabhASAmAM ISTa sajhAya nIce pramANenA vidhithI be khamAsamANa daI kahevI. icchAkoraga saMdisaha bhagavad sajajhAya saMdisAha. gurumahArAja hoya to kahe-saMdisAhami. pachI-icche, kahI AjJA zira caDAvavI. pachI icchAkAreNa saMdisaha bhagavana sajhAya karuM? guru mahArAja hoya, to kahe ke-kahi icche. kahI AjJA zira caDAvavI. ane sajhAyanI zarUAta karavI. prathama eka navakAra kahIM madhura dhvanithI vairAgya poSaka sajhAya kahevI. pachI sajhAyanI sUtrAtmakatA mATe sakjhAya rUpa eka navakAra kahevo. pratikramaNa karyA pachI-rAtrinA prathama bhAgamAM-A bhAga divasanA che AvazyakamAMno dhyAna tathA kAyotsarga vibhAga jaNAya che. eTale ahIM munirAje-svAdhyAya dhyAnamAM lIna thAya. eTale jyAM sudhI saMthArA pauruSI na bhaNAve tyAM sudhI svAdhyAya dhyAnamAM lIna rahe. svAdhyAyamAM navakAra sAthe sAmAnya rIte pAMca gAthAono sajhAyano saMpradAya cAle che. athavA yAvatuM utkRSTa dvAdazAMgI sudhI svAdhyAya karavAno mULa vidhi che. tyAra pachI duphakhakhaya kamakhiyano kAusagga karatA haze. pachI caityavaMdana karI saMthArA pauruSI bhaNAvI zayana karatA haze, je vidhi hAlamAM pratikramaNamAM badhA sAthe karavAmAM Ave che. duphakhaphakhaya kammaphakhaya nimite mahAmAMgalika kAussagga nIce pramANe karavo 1. khamAsamaNa daI IcchAkAreNa saMdisaha bhagavana dukhiphakhaya kaphakhaya nimitta kAussagga karuM? guru mahArAja hoya to kahe ke- kareha, icche, kahI AjJA zira caDAvavI. dukhaphakhaya kammakhiya nimitta karemi kAussagga, annatya kahI saMpUrNa cAra logassa athavA soLa navakArano kAussagna karavo. pachI pArI eka jaNAe namohaMta kahI maMgalanimitte laghuzAMti stotra kahevuM. bIjAoe maMgalabhAvanAmaya Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro kAyotsargamAM ja rahI e sAMbhaLavuM, pachI kAyotsarga AvazyakanI samAptinA tathA pratikramaNa saMpUrNa thavAnA AnaMdasUcaka logassa kahI catuviMzati jinezvara bhagavaMtonI stuti karavI. vistRta-cha Avazyakamaya vistRta-devasia pratikramaNa ahIM pUruM thAya che. sAmAyika pAratAM pahelAM-zrAvakane paNa divasamAM karavAnA sAta caityavaMdana paikInuM chelluM caityavaMdana ahIM sAthe ja karI levAnuM hovAthI caityavaMdana vidhi mATe tathA sAmAyikane pAravAnA vidhi mATe prathama iriyAvahiyA paDikamavA, ane pachI maMgalamaya zrI pArzvanAtha prabhunuM caukkasAya caityavaMdana kahI TheTha pUrA jayavIyarAya sudhI caityavaMdana vidhi pramANe karavuM. pachI muhapatti paDilehaNAthI mAMDIne sAmAyika pAravAnA vidhi pramANe sAmAyika pAravuM-pachI AdIzvara bhagavAnanI jaya bolavI. gurumahArAjanI caraNasevA karI, guru mahArAjane trikALavaMdanA karI, dharmadhyAnamAM lIna rahI, nidrAkALe nidrA levI. devasia pratikramaNa vidhinA vizeSa hetuo zrAvaka athavA sAdhuoe divasamAM ja Avazyako karavAnAM hoya che. temanuM pratikamaNa Avazyaka e mukhyapaNe sAMjanuM devasia pratikramaNa che. divasanA cha Avazyaka nIce pramANe thAya che - 1. sAmAyika - divasamAM ekAda ke be ke tethI vadhu, avakAza pramANe karavA. 2. cauvisatyo - divasamAM sAta caityavaMdano, caityaparipATI, jinapUjA, mahotsava, snAtrapUjA vagere caturvizati stavAvazyaka che. 3. vaMdana - gurumahArAjane prAta: kalamAM pratyAkhyAna letAM pahelAM vaMdana karavAmAM Ave che, madhyAhana kALe paNa sAmAyika karavA. athavA svAdhyAya karavA athavA svAdhyAya rUpa vyAkhyAna zravaNa karavA jatAM vaMdana karavAnuM hoya che. bapore sAmAyika karavA jatAM, tathA sAMje divasa carima paccakakhANa letAM pahelAM, ema trikAla vaMdana karavAnA hoya che. ema jemaNe trikAla vaMdana kareluM na hoya, te rAtre chevaTa trikAla vaMdanA kahI guru mahArAjane saMkSepamAM vaMdana kare che. 4. pratikramaNa - doSonA vAraMvAra micchAmi dukkaDa, IriyAvahiyA paDikakamavA, posahamAM gamaNAgamaNe vagere tathA sAMje devasia pratikramaNa, te pratikramaNAvazyaka che. 5. kAussagna - divasamAM daza-vIsa logassano kAussagna karavAnI vAta aticAramAM Ave che. tethI jaNAve che ke-agAu jyAre vakhata maLe tyAre jJAna darzana cAritryanI ArAdhanA mATe kAussagga karavAno vidhi pracalita hato. 6. paccakakhANa- savAre namukakArazI vagere, divasanA bIjA bhAgamAM gaMThasI, musI, dezAvaLAzika Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro vagere tathA sAMje divasacarima paccaphakhANa karavAnuM hoya che. tathA mithyAtva hiMsA vagere sAvadha yogonAM tyAgamaya samyaktva mUla bAra vrato pratyAkhyAna rUpa, ane vratasvarUpe sAmAyika rUpa tathA traNa zikSAvrata ane cAra guNavrata paNa guNasvIkAra sAmAyika rUpa, ane doSa tyAga rUpa pratyAkhyAna rUpe che. arthAt bAra vratanuM pAlana AkhA jIvananuM pratyAkhyAnAvazyaka che. tenuM AjanA divase paNa pratyAkhyAna rUpa hovAthI te AjanA divasanuM paNa pratyAkhyAna Avazyaka gaNI zakAya. 268 Ama divasamAM karavAnA cha Avazyako hoya che. paraMtu koI jIvo e pramANe na karI zakela hoya, tene paNa ArAdhanA thAya, ane karI zakela hoya tene vizeSa ArAdhanA thAya, mATe divasanA e cha Avazyako vistRta devasiJa pratikramaNanA vidhimAM goThavI ApyA che, te A rIte: 1. sAmAyika - sAmAyika na karyuM hoya, to prathama sAmAyika lIdhuM, tyAMthI mAMDIne sAmAyika pAre tyAM sudhI sAmAyika thAya. 2. vaMdana - pachI be vAMdaNAM-jo ke divasacarima paccakkhANa levA mATe Ape che, paraMtu vaMdana to chevaTa guru mahArAjane thAya che. 3. pachI paccaphakhANa le ja che. 4. pachI caityavaMdana zarU karI devavaMdana karI caturvizati stava paNa thAya che. 5. devasia paDikakamaNe ThAuthI cha Avazyakamaya pratikramaNAvazyakanI zarUAta thAya che. 6. ane kAussagga na karyo hoya to-devasia pAyacchittathI mAMDIne laghu zAnti sudhI kAussagga thAya che. ane caukAyathI to chelluM sAtamuM caityavaMdana goThaveluM che. na Ama A vidhimAM divasanA chaeya Avazyakono samAveza karyo che. ane devasia paDikamaNe ThAu, tyAMthI mAMDIne aDvAitjhesu sudhI cha Avazyakomaya pratikramaNAvazyaka AnaMda maMgalamaya devagurunI vaMdanA sAthe pUruM thAya che. tenI sAthe divasanAM bIjA pAMca Avazyako joDavAthI vistRta devasia pratikramaNa vidhi thAya che. have e devasia pratikramaNa jema vistRta cha Avazyakamaya che. temaja te dareka cha Avazyako paNa cha Avazyakamaya che. tenA peTA cha Avazyako paNa Avazyakamaya che. ane te darekamAM AvatAM vidhio ane sUtro paNa cha cha Avazyakamaya che. A viSaya vigatavAra samajAvatAM ghaNuM laMbANa thavAthI ahIM choDI daIe chIe. paraMtu ahIM sudhIno A graMtha vAMcatAM e bAbata vAMcakonA khyAlamAM barAbara AvyA vinA raheze nahi. A uparathI zrI karemibhaMte sUtra keTaluM vyApaka che ? te paNa samajavAmAM Avaze. ghaNAM kharAM sUtromAM tenAM pado chUTAM chUTAM verAyelAM nIce pramANe maLe che. keremi zabda ghaNI vakhata judAM judAM AvazyakomAM vaparAyela jovAmAM Avaze. karemi kAussagga, icchAmi ThAmi vagere tenAM aMgo che. bhaMte ! paNa icchAkAreNa saMdisaha bhagavannA rUpamAM vAraMvAra dekhAya che. paccakkhAmi paccakkhANomAM-paccakkhAmi zabda jovAmAM Ave che. temaja mana vacana kAyAnA Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 269 sAvadhayogono tyAga duciMtima duklAsisa vagere zabdomAM jaNAya che. tasya bhaMte ! paphikamAmi vagere-vAMdaNAmAM tassa khamAsamaNa paDiphikamAmithI vosirAmi sudhI Ave che. vagere. zrI Avazyaka sUtra cha AvazyakonAM sUtro maya che. eTale ke-jaina zAsanagata tamAma vidhio cha Avazyakamaya hoya che. temAM e Avazyaka sUtramAM jaNAvelAM cha Avazyaka sUtro judI judI rIte gauNa ke mukhya bhAve gUMthAyelAM hoya che, evI seMkaDo, hajAro, bhinna bhinna dravya, kSetra, kALa, bhAva, pAtravyakti vagerene uddezIne vidhio hoya che. temAMnA pAMca pratikramaNanA vidhio vadhu pracalita ane prasiddha che, te dareka paNa paDAvazyakamaya che. ane temAM paNa e Avazyaka sUtramAMnAM cha AvazyakonAM judAM judAM sUtro te vidhinA uddeza anusAra goThavAyelAM hoya che. mATe tenuM nAma paDAvazyakamaya pratikramaNa vidhinAM sUtro ema samajavuM joIe. pratikramaNa vidhinAM sUtrone SaDAvazyakamaya Avazyaka sUtra samajavAnuM nathI. kemake-paDAvazyaka maya Avazyaka sUtra to seMkaDo game vidhiomAM vaparAyeluM hoya che. jo ke mULa chaeya AvazyakonA sAmAnya hetuo to dareka vidhiomAM vyApaka hoya ja che. te uparAMta te te vidhinA vizeSa hetuo paNa hoya che. cha AvazyakonA sAmAnya hetuo A pramANe che. (1) sAmAyika - sAvaghayogathI viramavuM. (2) cauvisatyo - jinezvara prabhunA guNonuM kIrtana. (3) vaMdana - guNavaMtanI pratipatti-bhakita-satkAra. (4) pratikamaNa - atikrama; vyatikrama, aticAranI niMdA, gaha, bhUla sudhAravI, bhUla jovI. (5) kAussagna - vraNa cikitsA, eTale gUmaDuM thayuM hoya, tene baLajabarIthI kApavAmAM Ave che ane davA lagADavAmAM Ave che. tema doSone baLajabarIthI kADhI nAMkhavA mana vacana kAyAnuM baLa karavuM te. (6) pratyAkhyAna - tyAga rUpa guNa khIlavavo. sAvadya yogano tyAga. pAMca AcAramaya che Avazyako AvI rIte che. sAmAyikamAM-cAritrAcAranI zuddhi. cauvisomAM-darzanAcAranI zuddhi. vaMdanamAM-jJAnAdikanI zuddhi. pratikramaNamAM-sarva AcAronI aticArothI zuddhi. kAussagnamAM-varyAcAranI zuddhi. pratyAkhyAna-tapAcAranI zuddhi. pratikramaNane barAbara bhAva samajavAne tenAM 8 nAma ApavAmAM Avela che. (1) pratikramaNa : sAmAyikamaya AtmA sAvadya yogamAM pravaryo hoya, tyAMthI pAcho pharI pratikramI-pAcho sAmAyikamaya bane-tema karavA prayatna kare. tema karavAno prayatna te pratikramaNa. kharI rIte-pApa na karavuM, te pratikramaNa. paraMtu apavAde-pApa thaI gayuM hoya, to te dUra karavuM. Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 paMca pratikramaNa sUtro (2) pratikamaNa: prabhunI AjJAmAM je je bhaMga karyo hoya, te ajJAnathI thayelo samajIne temAMthI pAchA pharavuM te. jema-manAI karelI hadamAM praveza karatAM sAmethI sipAIo pakaDavA Ave, to temAMthI pAche page nIkaLI jaI bacI javAya che, tema doSomAMthI nIkaLI javuM. (3) paDiharANA : doSo na naDe, evI prathamathI ja khabaradArI rAkhI saMyama-vrata pALavA te paDiharaNA. (4) vAraNA : pahelethI ja pramAdano tyAga, sAvacetI rAkhavI, jAgRti rAkhavI ane doSo thatA ja aTakAvavA. (5) nivRtti : bhUlathI ke koInI sobatathI ke AjubAjunA saMjogothI doSomAM kadAca dorAI javAya to turata ja bhAnamAM AvI jaI ThekANe AvI javuM te. (6) niMdA : doSo potAnAthI thaI jAya che, te viSe bedarakArI na rAkhatAM potAnI nabaLAI mATe potAnI jAtane Thapako Apavo. mana sAkSIe AtmaniMdA karavI jiMlAni doSo sevavAmAM bahAdurI na mAnatAM potAnI bhUlane ThapakApAtra gaNavI. (7) gaha : guru pAse paNa potAnI jAhera niMdA karavI. potAnA doSo ughADA karavA. ane Atmazuddhi mATe saMkoca na rAkhavo. te gaha hafja. (8) zodhana zuddhi : meluM kapaDuM jema sAbu ke khArathI dhoI sApha karI nAMkhavAmAM Ave che tema doSothI melo thayelo AtmA pratikramaNarUpI khArathI dhoI sApha karI zakAya che. athavA thoDI mAtrAmAM levAtA auSadhathI paNa jema moTA moTA roga jAya, tema pratikramaNathI moTAM moTAM pApa nAza thAya che. pratikramaNa mAMDalI vaLI A devasia pratikramaNa sAMje caturvidha saMghe sAthe maLIne potapotAnI parSadAmAM karavAnuM che. eTale ke-(1) munio ane zrAvakonI parSadAe-tathA (2) sAdhvIonI ane zrAvikAonI parSadAe maLIne karavAnuM che. tevo joga na hoya to judAM judAM kare che. paraMtu joga hoya to jema bane tema banatAM sudhI sAthe ja karavuM. AthI saMghanI roja sabhA maLavA jevo prasaMga Ubho thAya che ane darekane kAMIne kAMI phAyado thAya che, dhArmika vAtAvaraNa kAyama UbhuM rahe che. munione potAnA AcAramAM sAvaceta rahevuM paDe che. sArA tyAgI vairAgI munirAjeno ane guNI zrAvakano meLApa thAya che. teono Adarza bIjA jIvone AkarSaka thaI zake che. kAcApocA jIvo dharmamAM sthira thAya che. saMghamAM akhaMDa saMpa jALavavAnuM sAdhana che. kusaMpa thayo hoya to paNa eka maMDaLamAM pratikramaNa karavAnI prabhu AjJA pALavA saMpa Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 271 karavAno prasaMga Ubho thAya che, sUtroccAra zuddha thAya che. bALako A rIte ja jAhera sabhAmAM Adeza. laI AgaLa AvavA harIphAImAM AvI sArI rIte sUtro, stavano, sajhAyo vagere mukhapATha karavA lalacAya che. deza-paradezanA dhArmika samAcAro saunA jANavAmAM Ave che. A rIte A saMghanI roja jAhera sabhA meLavavAnI bhAre uttama saMdhi che. pratikramaNa to khAsa jAheramAM sakaLa saMgha sAthe karavAnI bhagavAnanI AjJA che. tene ghaNA ajaba hetuo samajAya che. temAM atyanta lAbha samAyelA che. pratikramaNa karanArAonI bhakti pratikramaNa karavA AvanArAono utsAha vadhAravo, e to kadAca gauNa hetu gaNIe, paNa prabhunI AvI pradhAna AjJAne roja AvI rIte amalamAM mUkanAra AvA uttama sAdharmikonI parama ullAsapUrvakanI potAnA taraphathI yathAzakita nimitte prabhAvanAnA arthamAM je kAMI vaheMcavAno rivAja jevAmAM Ave che, te keTalA badhA ucca hetusara che ? te khAsa samajavA jevuM che. pratikramaNa zobhArUpa che. maMdira ane upAzraya e banneya dharma-pravRttinA kendrabhUta mahAna saMsthAo che. maMdiranA bhUSaNa-dharmamAM utsAha ane prema utpanna karanAra pUjA ane utsavo che. ane upAzrayanA bhUSaNa rUpa-vyAkhyAna ane sAMjanuM pratikramaNa khAsa che. A hetuthI paNa pratikramaNa maMDaLamAM karavuM joIe-mATe ja pratikramaNa mAMDalI zAstramAM batAvela che, munio mATe khAsa. ekAMtamAM kadAca koIka divase koIkane zAMti ane bhAva sAro rahe, chatAM samudAyanI majA ora hoya che. temAM utAvaLa thAya, vakhate moDAveluM thAya, vakhate ghoMghATa hoya, vakhate barAbara sUtro saMbhaLAya na saMbhaLAya, chatAM ekaMdara temAM vadhu lAbha che. satsaMga ane parasparanA saMsargano koI divase je mahAna lAbha thAya che, te ekAMtamAM nathI thato. divasamAM avazya karavAnI dharma karaNI na karI hoya te thaI jAya, tathA na karI tenuM prAyazcitta paNa thaI jAya che. pratikamaNa koNe karavuM? jaina nAmadhArI dareke karavuM-abhyAsIe karavuM, vratadhArIe zrAvaka-zrAvikAe karavuM. sAdhu-sAdhvIjIe karavuM. bALakoe, vRddhoe paNa karavuM. jaina tarIkenI je khAmI lAgI hoya, jaina dharmanA koIpaNa ekAda paNa siddhAMta tarapha azraddhA thaI hoya, jevI joIe tevI zraddhA na utpanna thaI hoya, tenI zuddhi mATe dareke karavuM. jJAnanA abhyAsIoe paNa karavuM. kemake khoTI rIte bhaNAyuM hoya, bhaNAvyuM hoya, khoTo upadeza apAyo hoya, usUtra bhASaNa thayuM hoya, viparIta prarUpaNA karI hoya, tenI zuddhi mATe paNa pratikramaNa karavuM. vratadhArI zrAvake paNa vratAticAra AlovavA paNa karavuM. mahAvratadhArI munirAjAoe paNa vratAticAra AlovavA paNa karavuM. zAsananA niyama tarIke karavuM. bhagavAnanI AjJApAlana mATe karavuM. Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro rUDha rivAja rUpe paNa karavuM. rojanA AcAra tarIke paNa karavuM. dekhAdekhIthI paNa karavuM. kriyAnI paraMparA cAlu rAkhavA paNa karavuM. samajue karavuM. aNasamajue paNa karavuM. bIjuM kAMI na banatuM hoya teNe paNa jarUra karavuM. potAnA kuTuMbamAM kriyAno vAraso uttarottara TakAvavA paNa roja pratikramaNa karavuM, samajAya to sAruM ane na samajAya to paNa karavuM, gatAnugatikatAthI paNa karavuM. jaina zabdane caritArtha karavA paNa karavuM, hara hAlatamAM hara koI jaine avazya sAMje to pratikramaNa karavuM, karavuM ne karavuM ja. khAsa viziSTa uddeza vinA paNa karavuM karavuM, ne karavuM ja. vakhata na maLe to vahelA moDuM paNa karavuM, karavuM ne karavuM ja. gAma gAmAMtare paNa karavuM ja. musApharImAM paNa karavuM. game tyAM hoIe, tyAM paNa karavuM ja. mAMdA hoIe to paNa banatA sudhI karavuM. ATalo badho bhAra zAstrakAroe dIdhelo jovAmAM Ave che. mATe ja tene Avazyaka gaNavAmAM Ave che. 272 AvazyakA'parihANi e pramANe tattvArtha sUtramAM-Avazyaka na cUkavAne-tIrthaMkara nAma karma bAMdhavAnuM kAraNa gaNAvela che. dareka divase sarakho bhAva na hoya, chatAM te na cUkavAnI khAsa bhalAmaNa kare che. besanArA hoya ke na hoya, paNa relave sarvisa niyamita vakhate jA-Ava kare che te ja pramANe doSa lAgyo hoya, yA nahIM, to paNa pahelA-chellA tIrthaMkaranA zAsanamAM pratikramaNa karavAnI khAsa bhalAmaNa che. jema roja be vakhata ghara vALIe chIe, chatAM paMdara divase kema tene khUNe khAMcarethI vALIe chIe ? ane varasamAM amuka vakhate AkhuM makAna cAreya taraphathI sAphasUfa karIe chIe. te ja pramANe roja-savAra, sAMja, pAkSika, comAsI ane sAMvatsarika pratikramaNa karavAnI jarUra che. pratikramaNa mATe ATalo badho zAstramAM bhAra Apelo hovA chatAM ane te paNa kharo hovA chatAM, jeo te pramANe na vartatAM tenI sAme viruddha pracAra kArya kare che, te kharekhara kALadoSane lIdhe jainapaNAthI cyuta thAya che. vidhi avidhine bahAne samajavA na samajavAne bahAne rojanI ekanI eka Tevane bahAne ''kAMI paNa prakRtimAM sudhAro vadhAro thato nathI'' tevI dalIlothI '"pratikramaNa karanArAnA svabhAvo kharAba hoya che, athavA ugra hoya che, athavA vyavahAramAM aprAmANika hoya che,'' vagere satyAsatya dalIlothI pratikramaNa viruddha pracArakArya kare che. te jaina dharmanI moTI AzAtanA kare che. pratikramaNa karavuM, karavA devuM, karavAnI preraNA karavI, utsAha vadhAravo, tenuM bahumAna jALavavuM. e kartavya tarIke to karavuM ja, chatAM koImAM doSo hoya te sudhAravA judA prayatno karavA, paNa teTalA uparathI tene pratikramaNa karato aTakAvavo nahIM. jo ke pratikramaNa karanArAnA je doSo batAvavAmAM Ave che, teno moTo bhAga kalpita ane bhAratIya jIvananA UlaTasUlaTa saMjogo ane javAbadArIone samajyA vinA mAtra chidrAnveSI tarIke ja doSa kADhavAmAM Ave che. teone doSano virodha nathI hoto, paNa mukhyatayA kriyAno virodha hoya che, te bAlajIvonI Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 273 AgaLa A svarUpe mUkavAmAM Ave che. eTale kharI rIte kriyAno virodha hoya che. paraMtu kharI rIte evo kriyAno virodhI varga upekSya che. ane te jaina tarIkenuM sAmAnya kartavya cUke che, ane virAdhaka thAya che. caraNa-karaNAnuyoga keTalAka loko ema kahetA phare che ke - "jaina dharmamAM mAtra dravyAnuyoga, svAduvAda, naya, nikSepa ja samajavA lAyaka che. te ja tenuM viziSTa svarUpa che, ane te ja tattvajJAna che. kriyA mahattvanuM aMga nathI." ema bolanArA gaMbhIra bhUlamAM che, jaina dharmanA svarUpanI moTAmAM moTI gerasamaja che. ane Ama kahevAmAM jaina dharmane mahAnuM anyAya kare che. tethI tenA eka mahattvanA aMganI upekSA karavAthI tene toDI pADavA barAbara thAya che. kriyAaMga paNa vijJAna ane tattvajJAnanA daDha pAyA upara ja vyavasthita che. jema navatattva ane cha dravyonuM svarUpa paddhatisara padArtha vijJAna upara che, te ja pramANe kriyAnuM svarUpa paNa paddhatisara ane jagatunA eka mahAna vijJAna tarIke samajAvela che. saMvara ane nirjarA tatvamaya jaina kriyAne mATe "jema tema kalpanA che." ema bolI kema zakAya ja ? jJAnakriyAbhyAM mokSa: ethI ja te bannenA meLathI ja tattvajJAnamaya jaina darzana gaNAya che. tyAre ja syAdvAdanI siddhi thAya che. koI paNa zubha hetu, bhAvanA, kalpanA, ke vicAra, kartavyamAM mUkavA mATe tene vyavahAru banAvavAnuM, sAdhana ja kriyA che. tenA vinA dharmanuM sakaLa aMga vikaLa rahe che, kriyAtmakatA vinA koI paNa vastu amalamAM AvI zakatI nathI, jIvaMta banI zakatI nathI. koI paNa dharmanI kriyA ja te dharmane mAnava jIvanamAM TakAvI zake che. jagatamAM dharmane jIvavAno prANa kriyA che. kriyA vinA dharma ke nahIM. vyavahAramAM jIve nahIM, dekhAya nahIM. A to mAtra sAmAnya vastu sarva dharmo mATe che. tyAre mahA tattvajJAnanA viziSTa aMgamaya jaina dharmanI kriyA viSe to pUchavuM ja zuM? tenI upekSA eTale jaina dharmanI upekSA. jema gaNita, dravyAnuyoga ane kathAnuyoga eka vyavasthita vijJAnamaya pravacananAM aMgo che, temaja caraNa karaNAnuyoga paNa evuM ja pravacanAMga che. tenI upekSA karavI, tenA upara kaTAkSa karavo, tenI niMdA karavI, TIkA karavI, tenAM sAdhano toDI pADavAM, tene ADe AvavuM, temAM aMtarAya karavI, te viSe khoTA khyAlo UbhA karavA, te viruddha moTo pracAra karavo, e kharekhara mahApravacana viTaMbaNA che, mahAAzAtanA che, mahA ghora pApa che, tIvra mithyAtva che, vinAzano mahA rAjamArga che, samyakatvathI bhraSTatAno moTo purAvo che. "kriyAbhedo che." "kriyAnA jhaghaDA che. "zuSka kriyAmAM jaDatA che." vagere zabdo kahI, "tenA bhedo upekSya che. te jaina dharmanuM aMga nathI." evuM valaNa rAkhavuM e bhAre kamapaNAnI nizAnI che. sujJa janoe evuM kadI na karavuM joIe. alabatta-AcaranArAonI khAsa bhUlo sudhAravA vAtsalya bhAvanAthI prayatno karavA joIe, Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 paMca pratikamANasUtro paraMtu tenA cAlu pravAhane jarA paNa aTakAvavo nahIM joIe. kriyAomAM matamatAntara hoya, to dravyAnuyoganA abhyAsIonI mAphaka tenA abhyAsIo utpanna karavA joIe, kema ke-te paNa vizALa rasamaya viSaya che, tenA vizALa adhyayanathI tenA sAmAnya-vizeSa siddhAMto sthira karI, vaijJAnika pAyA para zAstramAM che te pramANe vastusthiti bahAra lAvavAthI ApoApa gerasamajathI utpanna thayelA bhedo UDI jAya, e svAbhAvika che. A viSaya ghaNo ja chaNavA jevo ane abhyAsavA jevo che. te hAlamAM na vicArI zakAya tenI harakata nahIM, paNa janasamAjane tenA para upekSA karato karavo, tenA jevuM bIjuM pApa kayuM hoI zake? jaina dharmanA dharmAcAranI phUlagUMthaNI ghaNI ja vicitra che. te eTalI badhI aTapaTI-na samajI zakAya tevI rIte dUra dUranA saMbaMdhothI citra-vicitra rIte gUMthAyelI che. chatAM te avimizrita ane gauNapradhAna bhAvathI vyavasthita che. dharmanA AcAro paNa vyavasthita niyamabaddha che. zAstrIya paddhati para sthita ane pAtra pramANe upayoganI sagavaDothI bharapUra che. jema jema UMDo abhyAsa vadhato jAya tema tema eka sAdAmAM sAdI bAbatamAM eTaluM badhuM UMDANamAM jovAmAM Ave che, ke-tenA aMtima tAtparyano patto ja lAgato nathI. traNeya bAju kAcanA oraDAmAM vacce dIvo mUkIne besIe, pachI temAM dIvAonA UlaTAMsUlaTAM je pratibiMbo paDe che, tenA aMtano patto lagADavAne koNa samartha thaI zake che ? tevI ja rIte A AcAro viSe jaNAya che. te chatAM te anavasthita nathI. eka bIjA AcAronI eka bIjA upara evI UlaTasUlaTI gauNamukhya bhAve asaro paDe che ke jenuM vigatavAra saMpUrNa pRthakakaraNa A jamAnAno koIpaNa mANasa karI zake, evo amane saMbhava ja jaNAto nathI. e pRthakakaraNa mahAna pUrvajJa dhRtadharoe ja ghaNuM ja vyavasthita rIte karyuM che. jyAre te joIe chIe, tyAre AcAronAM agAdha rahasyonI jhAMkhI thAya che, tenI pAchaLa paNa aneka svataMtra vijJAno joDAyelAM che. adhyAtmazAstra tathA mAnasazAstrano sAro vidvAna ja A viSayano vidyArthI banI zake che. tene ja "te zAstronI keTalI vyApakatA hoI zake ?" tenI saMpUrNa jhAMkhI e vizALa prayogasaMgrahano khyAla levAthI AvI zake tema che. pUrvAcAryoe keTalAMka varSothI eTale ke lagabhaga pUjya Arya rakSita sUrijInA vakhatathI dareka sUtronA dareka anuyoganuM mukhyatAe vyAkhyAna karavAnuM ane nayo utAravAnuM lagabhaga baMdha karavAmAM AvyuM che. e, A AdhyAtmika prayogonA cakakaramAM UtaravAnI tyAra pachInA mAnavonI azaktino khyAla karIne ja jaNAya che, ane jene AcAronI vicitra gUMthaNI jotAM te vAjabI paNa lAge che. keTalAka kahe che ke "jainadharme jagatane dayA zIkhavI che. jaina dharmamAM sAmAyika, pratikramaNa evI keTalIka kriyAo che te upAzrayamAM jaIne karI javAnI che, eTaluM ja e dharmamAM che' paraMtu upAdhyAya zrIyazovijayajI mahArAja kahe che ke-"jaina dharmanI jeTalI kriyAo, jeTalAM vidhividhAno ane jeTalA Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 275 AcAra che, te badhA ahiMsAne jIvanamAM utAravAne mATenA judA judA prayogo che." jaina dharma : AjJAmaya dharma che, vinayamULa dharma che, satyamaya dharma che, sAmAyikamaya dharma che, cAra sAmAyikamaya dharma che, Avazyakamaya dharma che, paMca parameSTimaya dharma che, cAra zaraNa rUpa dharma che, pAMca jJAnamaya dharma che. traNa ratnamaya dharma che, tyAgamaya dharma che, sattara saMyamamaya dharma che, bAra prakAranA tapomaya dharma che, AzradvAra nirodha-saMvara pravartanamaya dharma che, paMcAcAramaya dharma che, sarva kaSAya tyAgamaya dharma che, paMca mahAvrata rUpa dharma che, brahmacarya-gurukuLavAsarUpa dharma che, caturvidha saMghAmnAyamaya dharma che, zAsanasevAmaya dharma che, jJAna kriyAmaya dharma che, aSTapravacana mAtArUpa dharma che, caraNasittarI karaNa sittarImaya dharma che, heya upAdeya joyapaNe vibhakita nava tattvamaya dharma che. upazama rUpa dharma che, vairAgya dharma che, viveka-sva-para tathA sAcA-khoTAnI vaheMcaNa rUpa dharma che. darzana vizuddhimaya dharma che, tIrtha saMsthArUpa dharma che, pravacanathutadharmamaya dharma che, syAdavAda jJAnamaya dharma che, vaiyAvRtya-sevAmaya dharma che, AcAramaya dharma che, samyakatvamUlaka dharma che, zikSA-Asevana rUpa dharma che, navapadanI ArAdhanA maya dharma che, sAta nayajJAnAtmaka dharma che, cAra nikSepAtmaka dharma che, dravya kSetra kALa bhAvamaya dharma che, thAmaNya pradhAna dharma che, adhyAtmamaya dharma che, uccanItimaya dharma che, dAna-zILa-tapa bhAvanAmaya dharma che. vIzasthAnakArAdhanAmaya dharma che, deva, guru, dharmamaya dharma che. upara jaNAvelAmAMno koI paNa eka prakAra laI ghaTAvazo, to prAya: samagra jaina dharma eTale tenA AcAro ane vicAro, temAM svataMtrapaNe ghaTI zakaze. koI paNa eka vastune dhyAnamAM rAkhIne jaina dharma tarapha jozo to te tanmaya ja dekhAze. vaLI bIjI vastu dhyAnamAM rAkhIne ghaDAvazo, to tyAre vaLI tanmaya jaNAze ja. cha Avazyakane dRSTimAM rAkhIne vicArazo, to jainadharmanI koI paNa kriyA tenA kSetra bahAra nahIM rahe. paMca parameSThImAM ghaTAvazo, to temAM ghaTI zakaze. lAdI pAtharanAra kArIgara lAdInA aneka AkAranA TukaDA parathI nAnA nAnA judA judA AkAro banAve che. te AkAro bIjA moTA AkAromAM kAraNabhUta thAya che. te badhA AkAro evI khUbIthI goThavyA hoya che ke eka rIte joIe to te goThavaNa corasa dekhAya, bIjI rIte goLa dekhAya, trIjI rIte ATha khUNiyA dekhAya, cothI rIte phUlane AkAre dekhAya. tenI peThe aneka AcAramAM vyavasthita, samagra adhyAtmazAstra judA judA AkAranA prayogomAM vaheMcI nAMkhI pAtro pramANe sagavaDa karI ApI che. laMbANanA bhayathI dareka dAkhalA amo atre TAMkI batAvI zakatA nathI. muni, zrAvaka, samakitI, thatAbhyAsI pAtrone uddezIne rojanA, pAkSika, mAsika, vArSika, jiMdagInA, jaghanya, utkRSTa, madhyama, judA judA dravya, kSetra, kAla, bhAva, judA judA tIrthaMkaranA tIrtha kalpa anusAra, judI judI zakita anusAra, ema aneka vikalpothI paDAvazyako batAvelAM che. temAM naya, nikSepanI vicAraNAo samAyelI che. sAmAyika Avazyaka paNa caturvizatistava, vaMdana, pratikramaNa, kAussagga ane pratyAkhyAnamaya hoya che. Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro caturvizatistavAvazyaka paNa sAmAyika, vaMdana, pratikramaNa, kAussagya ane pratyAkhyAnamaya hoya che. vaMdanAvazyaka paNa sAmAyika, caturvizatistava, pratikramaNa, kAussagga ane pratyAkhyAnAvazyakamaya hoya che. pratikramaNAvazyaka paNa sAmAyika, caturvizatistava, vaMdana, kAussagya ane pratyAkhyAnAvazyakamaya hoya che. kAyotsargAvazyaka paNa sAmAyika, caturvizatistava, vaMdana, pratikramaNa ane pratyAkhyAnAvazyakamaya hoya che. pratyAkhyAnAvazyaka-paNa sAmAyika, caturvizati stava, vaMdana, pratikamaNa, kAyotsargAvazyakamaya hoya che. arthAt : sA0 sA. vaM0 | prati kAu0 pratyA 2 Tca0 so0 vaM0 | prati0] kAuo. pratyA vaM0. sA. ca0. prati kAu0 pratyA | prati sAva ca0 pratioT kAu0 pratyA0 5 | kA0 sA0 ca0. prati7T kAu0] uo sA0. ca0 6 vaM0 | prati | kAu0 pratyA0 6 6 | 6 | 6 | 6 | 36 I 6 | | A dareka-jaghanya, madhyama, utkRSTa, sAMjanA, savAranA, divasanA, khAsa prasaMganA, jiMdagInA, varasanA, pakSanA, zrAvaka-mahAzAvakanA, muninA, mahA muninA vagere pramANe aneka vikalpo prApta kare che. te dareka pAchA paMcAcAra maya hoya che. traNa ratnamaya hoya che. ame aneka prakAranI vividhatA dhAraNa kare che. A dhoraNathI vicAra karatAM jaina kriyA vidhAnonI asAdhAraNa vaijJAnika khUbI jaNAyA vinA raheze nahIM. ane tene mATe eka paNa tuccha zabda uccAravo keTalo muzkela che ? te tyAre ja samajAya tema che. Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamAgasUtro zrImadda yazovijayajI upAdhyAyajI mahArAje kAgaLamAM jaNAvelAM cha AvazyakanAM svarUpono bhAvArtha :[zrI ya u. gU. sA. saM. bhA. 2 jAnI pAchaLanA peIja 110 upara] paDikakamaNanAM cha Avazyaka karmanAM nAma lakhIe chIe:1. doSa saMgraha 3. pratikramaNa 5. vANacikitsA 2. AlocanA 4. kSAmANavidhi ' 6. gugadhAraNa teno artha :1. bhAva AlocanA 4. AcAryAdikanI AzAtanAnI zuddhi 2. dravya AlocanA 5. cAritrAdikanA laghudoSanI zuddhi 3. doSanI niMdAthI zuddhi 6. uttara guNanI zuddhi Avazyaka adhyayanathI oLakhAtAM kama te Avazyaka karyo. tethI-pahelA Avazyaka karmamAM 1. AtmasAkSIe doSonI AlocanA karavA vaDe "doSo kayA kyA thayA che ?" teno manamAM saMgraha karavo. teno vidhi, karemi bhaMte!, icchAmi kAmi, kAyotsarga temAM paNa-munioe sayaUT/HTo e gAthAthI doSasaMgraha karavo. ane zrAvakoe paMcAcAranI ATha gAthA vaDe doSasaMgraha karavo. Ama te pratikramaNanI pIThikA batAvI. ane e pIThikAnI daDhatA mATe caturvizati stava-logarsa sUtra kahevuM. 2. te vAra pachI - manamAM saMgrahelA doSono guru AgaLa prakAza karavo. teno vidhi :- muhapatti paDilehI, be vAMdaNA daI icchAkAraNa devasiha Alou ? jome kANe (munio mATe) (zrAvakone mATe-sAta lAkha. pahele prANAtipAta ) 3. te vAra pachI - pharIthI na karavAnI bhAvanA vaDe doSothI pAchA pharavuM, te pratikramaNa. tene vidhi pahelAM :- sabassavi. ItyAdi kahIne prAyazcitta mAMgavuM. pachI gura paDikkameha kahI prAyazcitta Ape, te I kahI svIkArIne besIne vidhipUrvaka pratikramaNa sUtra kahevuM. tethI jJAna, darzana, cAritra, tapa, ane vIrya - e pAMceya AcAronI zuddhi thAya che, e spaSTa ja che. 4. te pachI - te ja pramANe kSamApanAthI AzAtanAnI zuddhi karavI, te - vaMdanathI mAMDIne Ayariya. u sudhIno vidhi ahIM samajavo. 5. te vAra pachI :- gUmaDAnA vADhamApa pachI auSadhopacAranI mAphaka cAritrAdika 3 ratnanI zuddhi karavI. teno vidhi-IcchAmi kAmi, karemi bhaMte, tassa uttarI, annatya, kAussagna, logassa, kAyotsarga, puphakharavara, kAyotsarga, siddhANaM, kAyotsargo 6. te vAra pachI - uttara guNonI zuddhi karavAnI che, uttara guNa tapa vagere samajavA. ane Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 paMca pratikamANasUtro navakAra bolIne e vastuno anuvAda karavAmAM Ave che. te vAra pachI [cha Avazyaka kriyAnI prabhAvanA nimostuthI aDhAijesusudhI te vAra pachI sAmAnya rIte guNodaDha karavA[cAralogassanA] kAussagna. e pramANe devasia pratikamANano vidhi pUro thAya che. e prakAre-sarva pAMceya pratikamANamAM samajavuM. A uparathI ema samajAya che ke-cha Avazyaka karavA chatAM kAMI paNa doSo rahI gayA hoya to tenI chevaTanI vizeSa zuddhi mATe devasiya pAyacchiA visohANathaMkAussagna karI logassathI caturvizati stavarUpa aMtima maMgaLa karyA pachI pratikramaNa samApta thAya che. tyAra pachI munio, svAdhyAya dhyAnamAM lIna rahetA haze. kemake, ardha sUryAsta veLAe pratikramaNa sUtra-kahevAya to pachI sUryAsta pachI lagabhaga ekAda ghaDImAM ja pratikramaNa pUruM thAya. pachI saMthArA pauruSI bhaNAvIne sUve tyAM sudhIno khAlI vakhata rahe. temAM navarA to besI na ja rahe, eTale svAdhyAya dhyAna kare. cauda pUrvI hoya, te dvAdazAMgInuM parAvartana kare. bIjA yathAzakti parAvartana kare. athavA pAMca prakAranA svAdhyAyamAMthI koI paNa ekAda be prakAre svAdhyAya kare. svAdhyAyano vakhata pUro thavA Ave ane saMthArA pauruSIno vakhata najIka Ave tyAre du:khakSaya karmakSayano kAyotsarga karI zAMti tuSTipuSTinuM vAtAvaraNa utpanna karI, chelluM pArzvanAtha prabhunuM caukkasAyathI sAtamuM caityavaMdana karI saMthArA paurUSI bhaNAvI zayana karatA haze. te saghaLo vidhi cAlu saLaMga pratikramaNamAM bhaLelo jaNAya che. A rIte pratikramaNamAM AvelAM sUtronA hetuo aneka dRSTibiMduothI vicAravAnA hoya che. aneka daSTithI vicArIe tyAre ja tenA hetuo ApaNane kaMIka samajAya. haju paNa-ahiMsA, vinaya, dharmanuM AjJAprAdhAnya, sAta no, cAra nikSepa, satu pada vagere anuyoga dvArA tathA bIjA aneka anuyoga dvAra, aitihAsika, bhaugolika, sAmAjika, zArIrika, Arthika, cAra anuyoga vagere aneka prakAranA vicAramAgone dhyAnamAM laIne vicAra karI zakAya tema che. paraMtu eTaluM laMbANa karavuM ahIM jarUrI na hovAthI choDI daIe chIe. A viSayamAM amArAthI paNa je kAMI pravacanArtha viruddha lakhAyuM hoya, tenI kSamA yAcI gurugamathI samajI levA sarva vAcakone bhalAmaNa karIe chIe. tathA graMtha ghaNo moTo thavAno saMbhava lAgavAthI have pachI vizeSArtha vagere badhuM saMkSepamAM ja ApIzuM. 14. rAIa-pratikramaNa vidhinAM sUtro rAia [rAtrika] pratikramaNa-rAIe pratikamANa, ardharAtrithI mAMDIne madhyAhana sudhI apavAda thaI zake che. paraMtu utsarga niyama evo che ke-rAtri pratikramaNa karyA pachI daza paDilehaNa karatAM sUryodaya Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 279 thAya, e rIte te karavuM joIe. bIjuM, rAtri pratikramaNamAM bhale sau sAthe maLI maMDapamAM rAIa pratikramaNa kare. paraMtu taddana dhImA uccArathI karavuM joIe, ane tethI judA judA kare, toye paNa harakata nathI, taddana dAMta vagaranI nirbaLamAM nirbaLa vRddha DozIno jeTalo dhImAmAM dhImo avAja hoya, tethIye dhImA avAjathI karavAnuM che. kemake-ucca avAje karavAthI AraMbha samAraMbho pApakArI jIvana jIvanArA jaMtuo jAgI UThe to tenA anarthanuM pote paNa nimitta bane, e daSTithI A pratikramaNa e rIte karavAnuM che. rAIe pratikramaNanI mukhya zarUAta rAia paDikakamANe kAuthI zarUAta thAya che. te pUrva rAtrimAM UThyA pachI karavAnI keTalIka kriyA tathA caityavaMdana tathA svAdhyAya vagere prAta:kALamAM karavAnI kriyA sAthe joDAyelI che. jyAre pratikramaNa karavA mATe sAmAyika levAnI jarUra paDe che, eTale te badhI sAmAyika lIdhA pachI sAthe thAya che. eTale - 1. sAmAyika levAya che. 2. pachI kusumiNa du-sumiNano kAussagna thAya che. 3. tyAra pachI prathama maMgala nimitte prAta:kALanuM sAtamAnuM prathama caityavaMdana ane AcAryAdine vaMdana karavAmAM Ave che. 4. pachI svAdhyAya karavAmAM Ave che. ane te svAdhyAyamAM bharehasara bAhubalInI prAcIna mahApuruSo ane mahA satIonA nAma smaraNathI gUMthAyela sajhAya karavAmAM Ave che. 5. pachI IcchakAra kahI guru mahArAjane sukhazAtA pUchavAmAM Ave che. 50. bharaphesaranI sajhAya-1 [[sarala hovAthI zabdArtha ApelA nathI] bharaphesara bAhubalI, abhayakumAro A DhaMDhaNakumAro ! sirio aNiyA-utto, aImutto nAgadatto A nA bharatezvara, bAhubalI, abhayakumAra, deDhaNakumAra, "zrIyaka, arNikAputra, atimuktaka, nAgadatta,* -1 memaja yulibhado, vayararisi naMdiSeNa sIhagirI kayavano A sukosala, puMDarIo kesikarakaMDU ArA metA, "sthUlabhadra, 'vajaSi, maMdiNa, siMhagiri, kRpuSya, "sukothala, "paMDarIka, kezI, "karakaMDu-2 Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 paMca pratikamANasUtro halla vihalla sudaMsaNa, sAla mahAsAla sAlibhaddo ane bhaddo dasannabhado, pasannacaMdo a jasaddo 3 hala, Rvihala, 'sudarzana, zAla, mahAzAla, zAlibhadra, bhadra, adazArNabhadra, prasannacaMdra, yazobhadra-3 jaMbuhU vaMkacUlo, gayasukumAlo avaMtisukumAlo dhanno IlAI puro, cilAIputto a bAhumuNI jaMbusvAmI, vaMkacUla, gajasukumAra, "avaMtIsukumAra, dhana, IlAciputra, 35cilAtIputra, bAhumuni -4 ajjagiri ajarakhiA , ajjasuhattI udAyago maNago kAlayasUri saMbo, pajuno mUladevo a ApA Aryagiri,"AryarakSita, Aryasuhasti, udAyaka, "kanakakumAra, "kAlakasUri, zAMba, "pradyumna, mULadeva-5 pabhavo vihukumAro, adrakumAro daDhappahArI ane sirjasa dUragaDU a, sirjabhava mehakumAro A do. "prabhava, viSNu kumAra, "AkumAra, daDhaprahArI, zreyAMsa, kuragaDu, meghakumAra. -6 zayaMbhava, zabdArtha :- emAIe vagere. mahAsattA=mahA sAtviko. gugagagehiM guNanA samUha vaDe. nAmagahANekanAma levAthI. pAvapUbaMdhA=pApanI paraMparA. vilayaM=nAza. tijAya che. emAI mahAsattA, "dita suhaguNagaNahiM saMjuttAmAM 'jesiM*nAmagahaNe, pAvapUbaMdhA 'vilaya "jaMti ILA jeonuM nAma levAthI pApanI paraMparA nAza pAme che, evA guNanA samUhathI yukta Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 281 e "vagere "mahAsAtviko sukha Apa. -7 sulasA caMdanabAlA, maNIramAM mayaNarehA damayaMtI ! namayA suMdarI sIyA, naMdA bhaddA subhadrA ya pATA. "sulasA, 'caMdanabALA, manoramA, madarekhA, damayaMtI, narmadA, suMdarI, sItA, 'naMdA, bhadrA, subhadrA -8 rAImaI risidattA, paumAvaI aMjaNA sirIdevI ! jiTha sujiTha migAvaI, pabhAvaI cillaNAdevI kalA "rAjImatI, adirA, padmAvatI, aMjanA, "divI, jekA, sujyakA, "mRgAvatI, "prabhAvatI, "cillaNAdevI -9 baMbhI suMdarippiNI, revaI kuMtI sivo jayaMtI cA devaI dovaI dhAraNI, kalAI puSkayulA ya /1nA "brAhmI, "suMdarI, "rukmiNI, aravatI, "kuMtI, "zivA, jayaMtI, "davakI, "padI, dhAriNI,kalAvatI, "puSpacUlA -10 paumAvaI ya gorI, gaMdhArI lakhamaNA susImA yo jaMbuvaI sacca-bhAmA, rupiNI kahaTha mahisIo 15 padmAvatI, gaurI, pagaMdhArI, lakSmaNA, sasImA, "jaMbuvatI, "satyabhAmA, rukmiNI, A ATha kRSaNanI paTarANIo. -11 jakhA ya jakhadinA, bhUA taha, ceva bhUadinA yaT seNA veNA reNA, bhaINIo yulibhadrassa /1rA "yA, "yakSadarA, bhUtA, "bhUtadattA"saNA, "NA, raNA, e sthUlabhadranI baheno. -12. Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 paMca pratikramaNa sUtro zabdArtha :- IccAI ItyAdi. mahAsaI mahAsatIo. akalaMka-sIla-kaliAo nirmaLa ziyaLathI zobhatI. ajja vi=Aje paNa. vajaI= vAge che. jasiM=jeono. jasapaDaho yazarUpI paDato. tihuANe tribhuvanamAM. sayalesaghaLe. "IcAI mahAsaIo, 'jayaMti akalaMka-sIla-kaliAo. aja'vivajjaI 'jAsiM, jasa-paDaho tihueNe sayale 13 e vagere nirmala ziyaLa vaDe zobhatI mahAsatIo 'vaMtI che jethI Aje paNa sakaLa 'tribhuvanamAM jeonA jazano paDagho vAgI rahyo che. -13 vize SArtha 1. bharatezvara : e RSabhadeva prabhunA so putromAMnA moTA putra A avasarpiNInA pahelA cakravartI rAjA tarIke prasiddha thayA che. temaNe pUrvabhavamAM cAritra dharmanI ArAdhanA karI hatI jene lIdhe teo A bhavamAM cakravartI thayA. A bhavamAM aSTApadagiri para covIse tIrthaMkara prabhunI AbehUba pratimAo sthApIne jinamaMdira baMdhAvyuM. tathA zrAvaka dharma samajAvanAra Avido temaNe banAvyA hatA, sAdharmikonI bhakita uparAMta prabhunA upadezathI zAsananI bIjI ghaNI prabhAvanAo karI. chevaTe ArIsAbhavanamAM zarIranI zobhA jotAM AMgaLImAMthI vaTI paDI gaI, tethI zobhArahita lAgavAthI "AkhuM zarIra kevuM lAge che ?" te jevA bIjA dAgInA utAratA gayA te uparathI vairAgya thatAM temane tyAM ja kevaLajJAna thayuM. chevaTe devoe Apelo zramaNaliMgano veSa dhAraNa karIne lAkha pUrva sudhI vicarI daza hajAra rAjAone dIkSA ApI, aNazaNa karIne mokSe gayA. 2. bAhubalI: A mahAtmA bharata cakravartInA nAnA bhAI hatA, prabhue vaheMcI ApelAM rAjyomAM takSazilAnuM rAjya temanA bhAgamAM AveluM hatuM, temAM te rAjya karatA hatA. cakravartInI maryAdAne anusarIne "dareka rAjAne potAne tAbe lAvavA joIe, na Ave to yuddha karIne paNa tAbe lAvavA joIe." te anusAra banne bhAIonuM yuddha thayuM. dva yuddhamAM cakravatIe muThIno mAra mArIne tene keDa sudhI jamInamAM khosI dIdhA. tyAre krodhamAM AvIne bAhubalIe muThI upADI, paraMtu cakravartI haMmezAM ajita ja rahe, e maryAdAne anusarIne devavANIthI bAhubaLI aTakI gayA. ane e ja muThThIthI potAnA mAthAnA vALano loca karI nAMkhyo, ane tyAMne tyAM ja dhyAnamAM UbhA rahyA. temaNe pUrvabhave sAdhu munirAkanI evI asAdhAraNa sevAbhakti-veyAvacca karyuM hatuM ke, jethI karIne cakravartIne muThThI mAre to teno bhukako ja thaI jAya, evuM ene bAhunuM baLa maLeluM hatuM, te muThThI devavANIthI cakravartIne mArI zakAya tema nahotI. chevaTe upADelI muThI phogaTa javA na detAM jAte ja Ama dIkSita thaI tyAM ja kAyotsarga dhyAne UbhA rahyA. kema ke prabhu pAse javAmAM prathama dIkSita thayelA 8 nAnA bhAIone Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 283 vaMdana karavuM paDe, mATe kevalajJAna prApta karyA pachI ja javuM." evA eka nizcayathI eka varSa tyAM ja UbhA rahyA, ane apUrva dhyAnanA baLathI kevalajJAnanI najIka AvI pahoMcyA hatA. paraMtu "nAnA bhAIone vaMdana kema karuM ?" e abhimAnane aMge kevaLajJAna aTakeluM hatuM. prabhunA AdezathI brAhmI ane suMdarI nAmanI temanI be baheno je sAdhvI thayAM hatAM, te pratibodha karavA AvyAM. ane eTalA ja zabdo kahyA ke "he vIrA, gajathI Utaro" abhimAnarUpI hAthI uparathI Utaro. ATaluM kahetAM ja temane potAnI bhUla samajAI, ne jevo paga upADyo, tevuM ja kevalajJAna thayuM. pachI prabhu pAse AvIne zrI kevalI bhagavaMtonI parSadAmAM dAkhala thayA ane mokSamAM gayA. 3. abhayakumAra : A mahAtmA zrI mahAvIra paramAtmAnA zAsanamAM thayA che. bahu ja buddhizALI puruSa hatA. zAsananA ananya rAgI hatA. zreNika rAjAnA moTA putra hatA ane buddhinidhAna hovAthI sarva pradhAnamaMDalanA AgevAna hatA. paramAtmAnA ananya bhakata hatA. AdrakumArane pratibodha ApanAra e hatA. temaja bIjI paNa zAsananI aneka prabhAvanA karI che. potAnI buddhinA aneka camatkAronAM daSTAMto A dezamAM mUkatA gayA che. Aje paNa copaDAmAM zAradApUjana vakhate lakhAya che ke "zrI abhayakumAranI buddhi hojo'. pitAnA ananya bhakta chatAM hRdayamAM virakata paNa hatA. paraMtu pitAnA AgrahathI vacane karIne baMdhAyA hovAthI saMsAramAM paDI rahyA hatA. cAritrAvaraNIya karmano kSaya thatAM ja zabdachaLathI vacananA baMdhanamAMthI chUTIne prabhu pAse turata dIkSA laI tapasyA karIne anuttara vimAnamAM gayA. tyAMthI cyavIne mahAvidehakSetramAM utpanna thaI cAritra grahaNa karI chevaTe mokSe jaze. 4. DhaDhaNakumAra : zrI kRSaNa vAsudevanI DhaMDhaNA nAmanI rANIthI utpanna thayelA DhaDhaNakumAre zrI neminAtha tIrthaMkara paramAtmAnI dezanA sAMbhaLI dIkSA lIdhI hatI. pUrvabhavamAM bAMdhelA aMtarAya karmane lIdhe bhikSA meLavI zakatA na hatA. jyAM jAya tyAMthI temane nidoMSa AhAra maLato na hato. tethI teoe abhigraha karyo ke "mArI potAnI labdhithI AhAra maLe to levo." eka divasa te muni bhikSA mATe vArikAmAM pharatA hatA, te vakhate temane zrI kRSaNa vAsudeve vAhanamAMthI UtarIne bhAvabhakitathI vaMdanA karI, e joI koIka dhArmika zreSThIe temane uttama modaka vahorAvyA. RSi prabhu pAse AvyA ne pUchayuM. he prabho! zuM mAruM aMtarAyakarma kSaya pAmyuM?" prabhue kahyuM "nA. paraMtu tamane je bhikSA maLI che te kRSaNa vAsudevanI labdhithI maLI che." te sAMbhaLI modakane paraThavavA kuMbhAranI zALAmAM gayA. paraThavatAM pahelAM modakanuM cUrNa karavA lAgyA, tenA cUrNanI sAthe kamanuM paNa cUrNa thaI gayuM, ne kevaLajJAna prApta thayuM. 5. zrIyaka : naMda rAjAnA zakaDAla maMtrI ane temanAM patnI lakSmIvatInA sthUlabhadra karatAM nAnA putra zrIyaka nAme hatA. pitAnA maraNa bAda temane maMtrIpada prApta thayuM hatuM. naMdarAjAnA e mahAmaMtrIe so jina maMdiro ane traNaso dharmazALAo baMdhAvI hatI, ane jina pUjA, pratikramaNa vagere dhArmika kriyAo roja karatA hatA. jinabhavana, jinapratimA, jJAna, sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA e Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 paMca pratikramaNasUtro sAta kSetromAM dhana vAparI jaina zAsananI prabhAvanA karI hatI. chevaTe temaNe potAnA putrane naMdarAjAnuM pradhAnapada soMpI dIkSA lIdhI. eka vakhata zrI paryuSANA mahAparvamAM temanA moTA bahena yakSA sAdhvIjIe zrIyaka munine kahyuM ke, A paryuSaNa parvamAM karelA tapathI ghaNuM ja puNya thAya che." ema samajAvI navakArazInuM pratyAkhyAna karAvyuM. pachI vaLI yukitathI samajAvI, porasInuM, ema anukrame-sADha porasI, purimaha ema karatAM chevaTe sAMje upavAsanuM paccakhANa karAvyuM. kadI bhUkha sahana karelI nahi, tethI te ja rAtrimAM te zrIyaka muni kALa karI svargamAM gayA. AthI yakSA sAdhvIne ghaNo ja pazcAttApa thayo ke, mAre hAthe munine ghAta thayo. "A pApathI kema chuTAya ?" ema pazcAttApa karatAM saMgha sahita kAussagagna dhyAne rahyAM. eTale zAsana devI temane mahAvideha kSetramAM zrI sImaMdhara svAmI pAse laI gayAM. zrI sImaMdhara svAmIe kahyuM ke-"zrIyaka muninuM maraNa upavAsane lIdhe thayuM nathI. mAtra temanuM AyuSya ja eTaluM ja hatuM. upavAsa to mAtra nimitta thavAthI zubha dhyAnathI te svargamAM deva thayela che. ane tyAMthI avI manuSya bhavamAM mokSamAM jaze." pachI prabhue cAra cUlikA saMbhaLAvI. te yAda rAkhIne yakSA sAdhvIne zAsanadevI pAchA ahIM lAvyAM. te badhI vAta temaNe guru mahArAjane kahI, ne pelI cAra cUlikAo soMpI. eTale guru mahArAjAe be cUlikA daza vaikAlikasUtrane cheDe ane be cUlikA AcArAMga sUtrane aMte mUkI. 6. arNikA putra : devadattavaNikanA agnikA-arNikA nAmanA patnInA putra arNikA putra zrI jayasiMha nAmanA AcArya pAse dIkSA laI zAstranA pAragAmI thayA, ane chevaTe AcArya padavI pAmyA. evAmAM puSpacUla rAjAnI rANI puSpacUlAne svapnamAM devapaNuM pAmelI tenI mAtA puSpavatIe nArako batAvI. rANIe ghaNAone pUchayuM, paraMtu koIe teno khulAso karyo nahi. chevaTa atrikA putra AcAryuM teno khulAso karyo, pachI tene svarga dekhADyuM. tyAre paNa te ja AcArya mahArAjAe svarganuM svarUpa samajAvyuM. A sarva saMjogothI puSpacUlAne vairAgya thayo ane te ja AcArya pAse dIkSA lIdhI. kALAMtare duSkALa paDyo eTale bIjA munione dezAMtara mokalyA. ane pote ati durbala hovAthI puSpacUla rAjAnA AgrahathI AcArya tyAM ja rahyA. puSpacUlA sAdhvI temanI veyAvacca karatA hatA. tene AhArAdika lAvI ApatAM sAdhvIne zuddha bhaktithI kevala jJAna prApta thayuM, chatAM teNe te ja rIte bhakita cAlu rAkhI. kAlAMtare AcAryane khabara paDI, tyAre kevalIne khamAvIne AzAtanAnuM mithyA duSkata dIdhuM ane pUchyuM ke -"huM kayAre mokSa pAmIza ?" puSacUlA kevalI bhagavaMte kahyuM ke "tame gaMgA nadI UtaratAM kevala jJAna pAmazo." pachI AcArya ghaNA loko sAthe nAvamAM besIne gaMgA nadI UtaratA hatA. paraMtu jyAM bese te tarapha nAva namI paDe, ane loko DUbavA mAMDyA, eTale lokoe temane pANImAM pheMkayA. temanA pAchalA bhavanI vrata bhaMga karI virAdhaka bhAva pAmelI durbhagA nAmanI strI vyaMtarI thaI hatI, te ja vakhate teNe dveSathI pANImAM paDatA pahelAM munine zULImAM parovI lIdhA. zULamAM parovAyA chatAM AcArya taddana samabhAvamAM rahyA. ne UlaTuM ciMtavavA lAgyA ke "arere ! mArA lohIthI kharekhara apUkAya jIvone duHkha thaze." ema bhAvanA bhAvavA lAgyA. ane aMte kevala jJAna thayuM ne tyAM zULI uparane upara AyuSya pUrNa thavAthI aMtakRta kevalI thaI mokSe gayA. ane devoe Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro 285 tyAM kevalI mahotsava karyo. pANImAM pheMkI dIdheluM temanuM hADapiMjara taratuM taratuM nadI kinAre kayAMka bharAI gayuM. temAMthI khoparImAM kayAMkathI pATala vRkSanuM bIja pesI gayuM. temAMthI pATalanuM jhADa thayuM. e vRkSa para beThelA cAsa pakSInA moDhAmAM AvI AvIne jIvaDA paDatA hatA, te nimitta parathI "ahIM samRddhi sArI vadhaze mATe ahIM nagara vasAvavuM ThIka paDaze." ema vilakSaNa naimittikanA kahevAthI koNika pitAnA maraNathI pitAnI caMpAnagarImAM udAsapaNe rahelA zreNika rAjAnA pautra udAyi rAjAe tenI bAjumAM nagara vasAvyuM. tenuM nAma pATalIputra pADyuM. te pATala vRkSane phUla ghaNAM Avela hatAM, tethI tenuM bIjuM nAma kusumapura paNa rAkhyuM hatuM. e zahera vasAvatAM tyAM eka moTuM zrI jina maMdira karAvyuM, ane temAM rijha ratnamaya prabhunI pratimAnI sthApanA karI ne rItasara zahera vasAvyuM, jyAM e pATala vRkSa hatuM, AcArya zULe parovAyA hatA, kevalajJAna pAmyA, devoe mahimA karyo vagere joI sAdhAraNa samAjanA loko tyAM AvI karavata mukAvA lAgyA. e pATala vRkSano jIva ekAvatAra che ane bhUlano jIva che. ema paNa jJAnI puruSoe eka nimittajJane kaheluM, te teNe udAyi rAjAne kahyuM hatuM. chevaTe udAyi rAjAe tyAM sukhathI rAjya karyuM ane chevaTe zatruMjaya-giranArano saMgha kADhI mahAyAtrA karI ghaNI dharma ArAdhanA karI chevaTe vRddhAvasthAmAM putrane rAjya soMpI AtmasAdhanA karI devaloka gayA ane tyAMthI cyavI mokSamAM jaze. pATalIputra zahera vasAvavAno ItihAsa A pramANe zAsanamAM Apelo che. 7. atimukataka muni : peDhAlapuranA rAjA vijayanI zrImatI rANIno atimuktaka nAme kumAra hato. ATha varSanI umare eka vakhata kumAre ramatAM ramatAM bhikSA mATe padhAratA bhagavAna zrI gautamasvAmIne joyA. atimukta bALaka teozrIne joI bahu ja AnaMdamAM AvI gayA ne gaNadhara prabhune pramANa karyA ne potAnI kAlI bhASAmAM bolavA lAgyA "prabhu ! mAre ApanA jevuM thavuM che." gaNadhara mahArAja bolyA "bAlaka ! tuM haju bAlaka che, ane cAritra pALavuM ghaNuM duSkara che." bALaka bolyo "bhagavana, huM ApanA jevo thaIza." gaNadhara bhagavAna to AhArAdi vahorIne padhAryA, ane bALake mAtApitAne dIkSA mATe rajA ApavA samajAvavA mAMDyA. Akhare mAbApa pIgaLyAM ane dIkSA levAmAM sammati ApI. eTale temaNe zrI gautamasvAmI bhagavanuM pAse dIkSA lIdhI, ane bhAvapUrvaka cAritra pALavA lAgyA. bALaka munine savAramAM bhUkha bahu lAgI eTale vahelA vahelA eka zeThane ghera vahoravA UpaDyA. tyAM to zeThanA dIkarAnI vahue kahyuM ke "kema atyAramAM ? bahu moDuM thaI gayuM che ?' A vAkayano bIjo marma e hato ke "ATalI nAnI ummaramAM dIkSA laI beThA, tenA karatAM kaMIka ummara thavA dIdhI hota to zuM khoTuM hatuM ?" bAlamuni e marma samajI gayA ane tarata ja temaNe javAba dIdho - "huM je jANuM chuM, te nathI jANato." Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 paMca pratikamANasUtro zeThanI putravadhU vicAramAM paDI gaI. "munirAja ! ApanA kahevAno Azaya huM samajI zakatI nathI. mATe kRpA karI samajAvo." muni bolyA- "maraNa Avaze. e huM cokakasa jANuM chuM. paNa te kayAre Avaze te cokakasa jANI zakato nathI." AvA javAbathI zeThanI putravadhUnA hRdayamAM paNa e javAbathI camatkAra thayo. te vicAravA lAgI ke-"kharekhara maraNa kayAre Avaze te koIthI kahI zakAtuM nathI. eTale maraNa AvatA pahelAM cetIne jIvananuM sArthakaya karI levuM joIe, eTale bAlyAvasthAmAM maraNa nahIM ja Ave, tenI kAMI paNa khAtarI che ja nahi. tethI bAlyAvasthAmAM dIkSA levAmAM kAMI utAvaLa thaI nathI. paraMtu kharo viveka jaLavAyo che." A javAba samajIne bAIne paNa muni para ghaNI ja bhakita utpanna thaI. tyAM ja samyaktva sahita bAra vrata uccarI potAnuM jIvana yathAzakti sArthaka karavA te paNa prayatnazIla thaI. munirAja vahorIne munionI vasatimAM pAchA padhAryA. eka divasa varasAda thayo tyAre varasAda baMdha rahyA pachI turatamAM zerImAMthI nAnA vaheLA vahI rahyA hatA, ane vacce eka nAnakaDuM khAbociyuM hatuM. tene nAnI taLAvaDI mAnIne nAnAM bALako sAthe muni tyAM ramavA lAgyA. potAnA nAnA lAkaDAnAM pAtrAone pANImAM mUkIne nAvaDInI mAphaka tarAvavA lAgyA, ne khuzI khuzI thaI ramavA lAgyA hatA. tevAmAM ja zrI gautamasvAmI mahArAja tyAMthI nIkaLyA. bAlaka muni A joI ekadama zaramAI gayA, ane zrI mahAvIra paramAtmA pAse samavasaraNamAM jaI IriyAvahiyA paDikAmavA lAgyA. iriyAvahiyAno pATha bolatAM, "pANagadaga-maTTI-makakaDA" e pATha bolatAM, mATI ane pANInA jIvonI virAdhanA karI hatI, te barAbara teonA dhyAnamAM hatuM, tethI muninA pazcAttApano pAra nahoto, "are ? meM mATI ane pANInA jIvone vinA kAraNa dUbhavyA." A pazcAttApamAM pANI ane mATInA jIvone vAraMvAra khamAvavA daga maTTI e pATha vAraMvAra bolavA lAgyA ane temAM tenI ekAgratA vadhI paDatAM tyAM ja temane kevala jJAna utpanna thayuM. devoe kevalajJAnano mahotsava karyo. pachI e atimukta kevalI bhagavaMte sUryapurInA rAjA jitazatrane tathA bIjA aneka bhavya jIvone AyuSyanI caMcaLatA vagere samajAvatAM garbhita vividha upadeza ApI bAra vrata dhArI temaja cAritradhArI banAvyA. aMte pote paNa mokSamAM gayA. "maraNa kayAre Ave ?" e jema nakakI nathI. te pramANe tenA pratikAra rUpa saMyamArAdhanA kayAre zarU karI zakAya ? e paNa nakakI nathI. eTale ke tene bAdhaka koI kALa ke ummarano niyama nathI. game te ummaramAM game te vakhate game tevAM dravya kSetra kALa ane bhAvamAM sargika rIte dIkSA laI zakAya che. A A upadeza A atimukana kevalI bhagavaMtanA daSTAMtathI sacoTa samajAya tema che. 8. nAgadatta : vArANasI (kAzI) nagarImAM yajJadana ane dhanazrInA putra nAgadane potAnA pitAnA maraNa pachI dezAvara jaI dhana kamAvA vahANarate beTanI musApharI zarU karI. tyAMthI dhana kamAIne pAchA pharatAM rastAmAM vahANo bhamarImAM aTavAI gayAM. nAvike ghaNI mahenata karI, paNa vahANa bhamarImAMthI nIkaLyAM nahIM, eTale nAgadatte AvIne kahyuM ke, "ahIM bAjumAM parvata che, tene para moTA bhAraMDa pakSIo che. tene koI uDADe, to tenI pAMkhonA pavanathI vahANa cAlatAM thaI zakaze." paraMtu tyAM jAya koNa ? e prazna hato. te praznano nikAla paNa nAgadane pote ja karyo ane pote Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamAgasUtro 287 tyAM gayA. bhAkhaMDa pakSIne uDADavA tenA pavanathI samudramAMnAM mojAM UchaLyAM, vahANo pAchA taravA lAgyAM. paraMtu nAgadatta to e pahADa upara ja rahI gayA. ghaNA divasa tyAM rahevAthI tenAthI bhUkha sahana thaI zakI nahIM. eTale te samudramAM paDyA. tarata ja koI maccha tene gaLI gayo. maccha kinArA upara AvIne paDyo hato ane teNe moTuM pahoLuM karyuM ke AyuSyane baLe bacI gayelA nAgadatta tarata ja temAMthI bahAra nIkaLI AvyA. cokhkhuM pANI meLavI bhUkha maTADI ane pharatA pharatA potAne zahera pahoMcyA. tyAM dhanadatta zeTha pAse bhAkhaMDa pakSIne uDADavA javAne TharAvelI so dinAra mAMgI, tyAre zeThe kahyuM "jA ! jA !! so dinAra kevI ? tane oLakhe che koNa ?' evAmAM priya mitra sArthavAhanI putrI nAgavasanuM potAne mATe te gAmanA koTavAla vasudeve mAMgaNI karelI, paraMtu priya mitre tene badale nAgadatta sAthe potAnI putrI paraNAvI. AthI vasudeva nAgadattano pAko chUpo zatru thayo hato, ne tenAM chidro zodhato hato. nAgadatta bahAra kAyotsarga dhyAne rahevA jatAM eka vakhata te zaheranA jitazatru rAjA ghoDA khelAvatA khelAvatA jatA hatA. tevAmAM tenuM kuMDala rastAmAM paDI gayuM. nAgada te joyuM, paraMtu tene adattAdAnanI vastu levAnI pratijJA hatI. tethI mArga choDIne bIje rastethI e AgaLa jaIne kAyotsarga dhyAne rahela. kema ke te divase aSTamIparvano divasa hato. evAmAM vasudeva te kuMDala pADI kAyotsarga dhyAne rahelA nAgadattanA vastramAM AvI chupAvI dIdhuM. rAjAne kuMDala khovAyAnI khabara paDI. tevAmAM vasudeve samAcAra ApyA ke, e rastethI nAgadane jatAM nIcA vaLIne kAMIka lIdhuM to hatuM ? "zuM" tenI khabara nathI. eTale rAjAnA hukamathI vAsudeva sAthe rAjapuruSoe tyAM jaI tenA vastra nIcethI kuMDala kADhI rAjAne hakIkata kahI. AvA kapaTIne rAjAe zULIe caDAvavAno hukama karyo. nAgadattane gadheDA para besADI vAgate vAje zULI pAse lAvyA. zULI para caDAvatAM ja zULI siMhAsana samAna thaI gaI. be traNa vAra ema karI joyuM, chatAM nAgadattanI zobhA ora vadhatI gaI. rAjA tyAM hAjara thayA, eTale zAsana devIe nAgadattanI uttamatA sAthe badhI vAta kahI saMbhaLAvI, ne zAsanadevI cAlyAM gayAM. rAjAe paNa "adattAdAnanA tyAgI" evuM jANI ghaNuM sanmAna ApyuM. zaheramAM mahotsava pUrvaka praveza karAvyo ane gaNuM dhana ApyuM. so sonAmahora apAvI. vasudevano dezanikAla karyo. chevaTe nAgadattajaina muni thayA. kevaLa jJAna prApta karI anukrame mokSamAM gayA. 9. rajA nAgadatta : cAritra pALI devalokamAM utpanna thayelA be devamitroe mAMhomAMhe zarata karI hatI ke : je manuSyalokamAM pahelo jAya teNe devalokamAM rahelAne pratibodha ApI dharma pamADavo". kALAMtare temAMthI eka vIne lakSmIpuranA dattazreSThinI devadattA strIno nAgadevanI ArAdhanAthI nAgadatta nAme putra thayo, tene saMgItano ghaNo zokha hato ane saMgItathI sapa vaza karIne khelavavAnI kaLAmAM paNa kuzaLa thayo. eka vakhata bagIcAmAM mitro sAthe sarpone te ramADato hato, tevAmAM eka bIje gAruDI tyAM Avyo. nAgadattanI IcchAthI bannee evI zarata karI ke-"ApaNe baneya eka bIjAnA sarpane ramADI joIe to kharA, koNa jIte che ?" AvanAra gAruDIe tathA nAgadatte sarSe ramADyA. te vakhate Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro sarpIe te gAruDIne DaMkha mAryo. paNa tene kaMI asara thaI nahi. pachI nAgadatta te gAruDInA sarpone ramADavA mAMDyo. gAruDIe kUMDALuM karI sarpone temAM mUkI saunA sAMbhaLatAM- "e potAnA cAra sauM ghaNA bhayaMkara che. DasyA vinA raheze nahIM. mATe tene ramADavAnI vAta javA do." ema kahI ane tenAM krodha, mAna, mAyA, lobha evAM nAma paNa rUpakathI sAthe sAthe jaNAvyAM, tenI bhayaMkara asara jaNAvI. chatAM nAgadatta tene khelAvavA lAgyo. ne tene sarpa karaDyo, tethI te mUrchita thayo. nAgadattanA snehIonA kAlAvAlAthI teNe bacavA upAya tarIke carcA vigatavAra samajAvI. e saue kabUlI paNa tenAM mAtapitA kahevA lAgyAM ke ''e to enI meLe UThyo che.' tyAre pharI mUrchA AvIne maraNatola thaI gayo. tyAre teonI AjIjIthI e carcA kabUlI tyAre uThADyo. pachI gAruDIe pUrva bhava kahI saMbhaLAvyo. eTale nAgadattane jAtismaraNa jJAna thayuM. ane gAruDIne mitra tarIke oLakhyo, eTale teNe batAvelA paMca mahAvrata ane bIjo munimArga teNe aMgIkAra karI krodhAdi sarponI asarathI rahita thaI mokSasukha prApta karyuM. 28: 10. metArya : zAMtapura pATaNamAM caMdravataMsa rAjAnI sudarzana rANInI sAgaracaMdra ane municaMdra be putro thayA hatA. bIjI rANI priyadarzanAthI guNacaMdra ane bALacaMdra e putro thayA hatA. sAgaracaMdrane yuvarAjyapadavI ane municaMdrane ujjayanI nagarI ApI hatI. rAjA pote dharmadhyAnamAM lIna rahetA hatA. eka divase-dIvo baLe tyAM sudhI abhigraha dhAraNa karIne pratikramaNa karI rAjA kAussagga dhyAne rahyA hatA. tevAmAM '"rAjAno kAussagga bhaMga na thAya,'' ema samajIne dAsIe dIvAmAM tela pUryA karyuM, eTale rAjAne AkhI rAta kAussaggamAM rahevAnuM thayuM. savAre dIvo Tharyo, tyAre kAussagga pAryo. paraMtu AyuSya pUrNa thavAthI teno turata svargavAsa thayo, ne moTA putra sAgaracaMdrane rAjya maLyuM. potAnA nAnA bhAI guNacaMdrane rAjya ApIne pote dIkSA grahaNa karavAnI icchA batAvI, paraMtu mAtA priyadarzanAnA AgrahathI anicchAe paNa rAjyanuM pAlana cAlu rAkhyuM. paraMtu vakhata jatAM rAjyanI samRddhi vadhatI joI tenI e sAvakI mAtAne putra upara IrSyA thaI. eTale eka vakhate traNeya kumAro bahAra rammata gammata mATe gayA hatA, tevAmAM pAchA AvyA tyAre teo mATe sudarzanA rANIe banAvIne mokalelA lADu viSamizrita karI nAMkhIne dAsI dvArA thALamAM mokalyA, lADu AvyA tevA ja nAnA bhAIo khAvA lAgyA, tevAmAM te mUrchita thai gayA. rAjane tapAsa karatAM viSanI asara mAlUma paDI eTale suvarNISadhinuM pANI taiyAra karAvI pAyuM, ke-jheranI asara UtarI gaI. paraMtu potAnI mAtAnA A vartAvathI cetIne guNacaMdrane rAjya ApI pote dIkSA lIdhI, ne agiyAra aMganA jJAtA thayA. eka divase ujjayanIthI AvelA muni samudAya dvArA temaNe sAMbhaLyuM ke- 'tyAMnA rAjA municaMdranA ane purohitanA anukrame sauvastika ane sutayuga nAmanA putro sAdhuone ghaNA herAna kare che.'' potAnA bhatrIjAne pratibodha ApavA teo tyAM gayA. upAzrayamAM UtarI lokonI manAI chatAM Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamaNasUtro 289 rAjamahelamAM gayA. pelA banneya kumAroe munine potAnI sAthe ramavA IcchA batAvI. munie hA pADI. traNeya ramavA lAgyA. tevAmAM banneya ThaThThAmazkarI karavA lAgyA ane dharmanI niMdA karavA lAgyA. munie ramatamAM ne ramatamAM laDAInA prasaMge marmamAM AghAta karyo, ane teonA zarIranA sAMdhA utArI nAMkhI, ne udyAnamAM jaI kAussage rahyA. rAjAne khabara paDI, muni pAse jaI Ama karavAnuM kAraNa pUchyuM. tyAre munie kahyuM ke-"rAjanuM tamArA kumAro munione herAna kare, e tamArAthI kema sahana thaI zake che ?" rAjAe kamAronI chokaravAdI sAme na jotAM temane sAjA karavA vijJapti karI. munie dIkSA levAnI zarate sAjA karyA. teoe e zarata pramANe potAnA kAkA pAse dIkSA lIdhI ane rAjA savizeSa dharmapAlanamAM sAvadha thayo. brAhmaNa purohita kumArane bAhya zauca vagaranA muni jIvana upara kaMIka abhAva thayo hato. chevaTe banne kumAro paNa dIkSA pALI svargamAM gayA. svargamAM rahyA rahyA banneye evo saMketa karyo ke-"ApaNA bemAMthI je pahelo manuSyapaNe utpanna thAya, teNe bIjAne pratibodha pamADI dharma pamADavo." muni jIvana uparanI durgacchAne aMge rAjagRhI nagarImAM caMDAlinIne peTe purohitano putra garbhapaNe utpanna thayo. te caMDAlinI je zeThane tyAM kAma karatI hatI, tenI patnI paNa sagarbhA hatI. tene mAMsabhakSaNano dohada utpanna thayelo, te guptapaNe A cAMDAlaNIe pUro karAvyo. vaLI zeThANI mRtavatsA hovAthI tenuM ekeya bALaka jIvatuM nahotuM, te vAtathI zeThANIne duHkhI thatI jANI caMDAlaNIe potAno putra zeThANIne ApavA vacana ApyA pramANe banneye potapotAnAM bALako badalAvI lIdhAM. putranuM nAma metArya pADyuM. deve AvIne soLa varSanA kalApravINa metAryane pratibodha Apyo, paNa tenI tene asara na thaI. pitAe ATha kanyAo sAthe teno saMbaMdha karyo, eTale te paraNavA cAlyo. tyAM tene pratibodha ApavA deve vicitra prakAranI ghaTanA karI. metAryanA caMDALa pitAnA zarIramAM praveza karIne caMDAlaNI strI sAthe mArgamAM ja AvIne teoe tenA janmano bheda jAheramAM khullo karI dIdho, ne A kanyAo tajIne potAnI kuLanI kanyAone paraNAvavAnuM kahIne potAne ghera laI gayo. pragaTa thaIdeve pharIthI pUrvanI vAta kahI pratibodha Apyo. metArye kahyuM- "he mitra ! mane viSayasevanathI aTakAvyo te to te sAruM karyuM. paraMtu mane jAheramAM halako pADyo che, te mane khaTakayA kare che, mATe mAruM kalaMka utArI, bAra varSa mane sAMsArika sukha bhogavavA devAnI dayA kara. pachI huM avazya dIkSA laIza." deva ratna Ape evo bakaro ane vidyA ApIne svargamAM gayo. bakarA taraphathI maLatA ratnano thALa bharIne metAryano pitA roja rAjAne bheTa dharI suMdara rAjya kanyAnI mAMgaNI kare, paraMtu koIe te vAta upara dhyAna ApyuM nahIM. ratnonI suMdaratA joI sau chaka thaI jAya, paraMtu kanyA ApavAnI bAbatamAM sau dUra rahevA lAgyA. Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 paMca pratikramaNa sUtro abhayakumAre caMDAla pAsethI A ratnano bheda jANI lIdho. ane sAthe e paNa samajI lIdhuM ke-"devAdhiSThita A bakaro hovAthI A metArya paNa koI puNyazALI jIva che." bakaro potAne tyAM maMgAvyo, to tyAM durgaMdhamaya viSTA karavA lAgyo, eTale pAcho mokalyo. ane rAjAne kanyA ApavA vijJapti karI. ane tenI parIkSA mATe tene kahyuM ke-"vaibhAragiri sudhIno mArga tyAM padhArelA mahAvIra svAmIne vAMdavA javA mATe saraLa ane saDaka jevo banAvI de. zaherano killo suvarNamaya kAMgarAno banAvI de." banneya kAmo teNe devasAMnidhyathI turata ja sAdhI ApyAM. chevaTe e zarata karI ke "tuM UMcA killA sudhI pANIthI bharelA samudramAM tArA putrane jAheramAM snAna karAvI zuddha kare, to jarUra rAjA tene potAnI ja putrI Apaze." caMDAle tema karyuM. chatAM rAjAnI IcchA potAnI putrI ApavAnI thaI nahIM. paraMtu abhayakumArane have kanyA ApavAmAM bAda jaNAto nahoto. kema ke-"eka to puNyavAna AtmAo apavAdabhUta hoya che. bIjuM, prabhu RSabhadevathI baMdhAyelI lokavyavasthA pahelAM ucca nIca vaNa nahotA, eTale viziSTa saMjogomAM e vAtane ekAntathI vaLagI rahI zakAya nahIM. trIjuM, lohIzuddhinI gaveSaNApUrvakanA lagnasaMbaMdhanA vyavahArane camatkArika rIte samudra snAnathI saMskArazuddhi karAvavAthI bAdha Avato jaNAto nathI, sAco puNyaprabhAva bIjA keTalAka anicchanIya saMjogone DhAMkI de che vagere". tethI chevaTe rAjAe potAnI putrI ApI ane prathamanA saMbaMdhavALI ATha kanyAo sAthe paNa lagna karavA dIdhuM. rAjAe makAna paNa ApyuM ane tyAM bAra varSa pUrAM karyA. deve pratibodha karyo, eTale putrane ghara soMpI vairAgya vAsita thaI dIkSA laI metArthe jinakalpa Adaryo. zreNika mahArAjA trikALa zrI jinapUjA mATe sonAnA java je sonI pAse roja ghaDAvatA hatA, tene ja tyAM muni gocarI mATe jaI caDyA. java ghaDatA paDatA mUkIne munine vahorAvavA gayo, eTale pAchaLathI eka krauMca pachI te caNI gayuM. sonIne muni upara vahema paDyo. ane rAjAnI bIkathI java kaDhAvavA munine mAthe sakhata cAmaDAnI lIlI vAdharI bAMdhI rAkhI. muni jANavA chatAM "kauMca pakSIne java khAtara mArI nAMkhaze" ema samajIne mauna rahyA ane pote duHkha veThyuM. tenI AMkho nIkaLI paDI, temane bhAvanAthI kevaLajJAna thayuM ane mRtyu pAmI mokSamAM gayA. paraMtu zarIra dhaba daIne nIce paDyuM ke phaphaDATane lIdhe krauMca pakSInA peTamAMthI java vAI gayA. lokomAM muninA nakAmA mAravA mATe hAhAkAra thaI gayo, ane sonIe rAjAthI DarIne saha kuTuMba muniveSa dhAraNa karI lIdho. rAjAe jamAI mArI nAMkhyAnI vAta sAMbhaLI, teone pakaDavA rAjasubhaTo mokalyA, paNa muniveSamAM hovAthI teo tene pakaDI zakyA nahIM. rAjAne te samAcAra maLatAM temaNe hukama choDyo ke-"khabaradAra ! je koI paNa niveSa choDaze to mArI nAkhIza." teoe prabhu pAse jaI dIkSA lIdhI ane sau mokSamAM gayA. lajjAthI, bhayathI, vitarkathI, ahaMkArathI, snehathI, lobhathI, haThathI, abhimAnathI, vinayathI, zRMgArAsaktithI, kIrtinI icchAthI, du:khathI, kautukathI, kuLAcArathI, ke vairAgyathI, ema game te prakAre Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 291 je mANasa nirmaLa evA dharmanuM AcaraNa kare che, te avazya mahAphaLa meLave che. kema ke-dharmathI ekAMta lAbha ja che. pachI te game te rIte thayelo hoya, paNa paraMparAe paNa te bhavyane avazya ane abhavyane kiMcit saphaLa thAya ja che. 11. sthUlabhadra muni : pATalIputramAM prasiddha naMdavaMzanA navamA naMdanA kalpaka mahAmaMtrInA vaMza ja zakapALa mahAmaMtrInA lakSmIvatI patnInA putra sthUlabhadra hatA, tene zrIyaka nAme eka nAnA bhAI hatA, ane sAta baheno hatI. zrIyakanI vAta AgaLa ApI che. ane sAta bahenonI vAta AgaLa upara ApIzuM. ahIM to mAtra sthUlabhadra svAmInuM ja caritra TUMkAmAM kahIzuM. . rAjya khaTapaTane aMge naMda rAjAnA aMgarakSaka zrIyaka putrane hAthe ja mahAmaMtrI zakaTALe potAnuM mRtyu thavA dIdhA pachI maMtrI pada levA naMde zrIyakane Agraha karyo. zrIyake kozyA vezyAne tyAM bAra varSathI kaLA zIkhavA rahelA potAnA moTA bhAI thUlabhadrane te pada ApavA bhalAmaNa karI. naMde sthUlabhadrane bolAvI, potAnI IcchA jaNAvI. sthUlabhadra "vicAra karI joyA pachI te pada svIkAravAnuM" kahI vicAra karavA azokavanamAM gayA ne khUba vicArane aMte teNe nirNaya karyo ke-"mAre rAjakhaTapaTamAM mAruM jIvana vitADavuM, tenA karatAM vadhu bhavya kartavyamAM zA mATena vitADavuM?" ItyAdi vicAraparaMparAmAMthI temaNe "kevaLa tyAgI jIvana svIkArI svaparane kalyANanA ananya mArge jIvananI kiMmatI kSaNono upayoga karavo e ja sauthI vadhAre yogya che." ema vicArIne mukhavatrikA tathA rajoharaNa sAthe naMda pAse javAno nirNaya karyo ane gayA. naMde pUchayuM "kimAlocitam ?-zo vicAra karyo ?" zrI sthUlabhadra javAba Apyo-"locita-loca karyo. eTale vicArane aMte "dIkSA levI" e vicAra karyo." e pramANe pradhAnapadanI mudrAno tyAga karI dharmalAbha ApI zrI saMbhUtivijaya AcArya mahArAja pAse dIkSA grahaNa karI. zrIyake pradhAnapadanI mudrA svIkArI, ane zrI sthUlabhadranA viyogathI zokamagna kozyA vezyAno paNa zoka ocho karAvyo. niraMtara saMyama ane zAstrAbhyAsamAM lIna zrI sthUlabhadrasvAmInA guru bhAIoe comAsuM karavA-eke sarpanA bila pAse, eke siMhanI guphA pAse, eke kUvAnA bhAravaTiyA upara, AjJA mAgI. tyAre sthUlabhadra svAmIe kozyA vezyAnI citrazALAmAM-dIvAnakhAnAmAM comAsuM karavAnI AjJA mAMgI. guru mahArAjAe dharmamAM tatpara rahevAnI zIkhAmaNa ApI, darekane potapotAnI IcchA pramANe comAsuM karavA javAnI AjJA ApI. ne sau potapotAnA Icchita sthAnake comAsuM karavA gayA. te samayanI vezyA jAtimAM agragaNya ane laukika bAhya sabhyatAnI mUrti kozyAe potAnA pUrvaparicita priya sthUlabhadra kumArane muni veSamAM paNa AvelA joI, saharSa pulakita citte temano apUrva AdarasatkAra karyo ane Adeza pharamAvavA vijJapti karI. sthUlabhadra svAmIe "dharmalAbha" Apyo ne comAsuM rahevA mATe citrazALAnI yAcanA karI te maLavAthI muni temAM cAturmAsa rahyA. kozyAnI dhAraNA evI hatI ke-"cAritra paLI na zakavAthI muni mArI pAse pAchA AvyA che, paraMtu hAlamAM kAMI bolaze nahIM, chatAM dhIre dhIre te mArA tarapha AkarSAze ane dhana paNa Apaze." Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 paMca pratikramaNa sUtro ema rAha joI rahI. jyAre tenI dhAraNA khoTI paDI, tyAre teNe munine calita karavA, te vakhatanA ucca vicAra para rahelA bhAratanA AbAda ane catura janasamAjamAM paNa laukika caturAInI bAbatamAM pAraMgata vezyAsamAjamAM agragaNya gaNAtI kozyA jevI utkRSTa vyaktie potAnI jeTalI kaLA, hoziyArI ane cAlAkI hatA, te sarva khalAsa karyA. kAlAvAlA karyA, page paDI lalacAvavA mahenata karI, paNa muni akSobhya rahyA. munie upadeza ApI kozyAne durAcAra choDAvI zrAvikA dharmamAM sthira karI. koDyAe vizeSamAM e paNa niyama karI lIdho ke-"mAtra rAjA mArA tarapha je puruSa mokale, te sivAya sarva puruSa mAtra mAre tyAjya che.' comAsuM pUruM thaye cAreya ziSyo guru mahArAjanA caraNakamaLamAM hAjara thayA. gurumahArAjAe traNane mATe "duSkara' kahI vizeSa prazaMsA karI, tyAre zrI sthUlabhadra muni mATe "duSkara duSkara' kahI vizeSa prazaMsA karI. e sAMbhaLI pelA traNa munio coMkI UThyA ane manamAM vicAra karavA lAgyA ke-"vAha! gurumahArAjane dhanavAnanA chokarA tarapha kevo pakSapAta che ?' ema vicAra karI zrI sthUlabhadra karatAM caDiyAtA thavAnI IcchA manamAM goThavIne AvatA comAsAnI rAha jotAM saMyama ArAdhavA lAgyA. siMha guphAmAM comAsuM karI AvelA munie kozyAne tyAM comAsuM karavA AjJA mAgI. gurue kahyuM ke-"mahAnubhAva! tamArAthI e kAma banavuM muzkela che. sUrya sivAya bIje tejasvI padArtha nathI. mATe e kAma to sthUlabhadra muninuM ja che. tamAruM gajuM nathI. tamane nukasAna thaze." muni aDaga rahyA. chevaTe kozyAne tyAM comAsuM rahevA gayA. catura kocchA munino abhiprAya pAmI gaI. tenI parIkSA karavA potAnI strIpaNAnI khUbI muni AgaLa khullI karavA lAgI. muni caMcaLa thayA. tyAre tenI sAnabuddhi ThekANe lAvavA-"nepALano rAje sAdhuone ratna kambala Ape che, to tyAMthI te lAvI mane Apo, to ja bhoganI AzA rAkhavI." muni gayA. ratna kambala meLavI. paNa rastAmAM coroe paDAvI lIdhI. pharI veza badalI lAvyA, ne corothI bacIne AvI pahoMcyA. kozyAne ApI, kozyAe te paherI nAhIne khALe kADhI nAMkhI. sAdhu dhrUjI UThyA ne karagarI paDyA-"are ! kozyA ! A te zuM karyuM ? huM keTalI mahenate A kambala lAvyo hato, ane te Ama tene ragadoLI nAMkhI ? tane jarAye kSobha nathI thato ?" caTa daIne kozyAe javAba Apyo-"mahAmUlyavAna manuSyajanmamAM ratna pAmI, tene Ama bhoganA kAdavamAM ragadoLI devAne taiyAra thatA Apane jarA paNa kSobha kema nathI thato ? Azcarya che !!" basa-muninI manovRtti uparathI kAmavAsanAno raMga UDI gayo, ne kozyAno upakAra mAnI tyAM ja sthUlabhadramuninI "duSkara-duSkara'nI stuti karI, dharmalAbha ApI prAyazcittanI IcchAthI comAsAne aMte gurumahArAja pAse javA lAgyA. pratibodhavA mATe karelI kadarthanA mATe kozyAe kSamA mAMgI. A tarapha naMda rAjAe eka kaLA kuzaLa sutArane kozyA pAse mokalyo. kozyAe potAnA niyama pramANe teno svIkAra karyo, paNa tene ya bodha pamADavAno prayatna zarU karyo. sutAre cogAnamAM khATalA upara beThA beThA bAgamAM ugelA sAmenA AMbA uparathI dhanuSyabANanI kaLAthI pAkI kerI toDI kozyAne Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 293 ApI. kozyAe sarasavanA DhagalA upara soya ane tenA upara phUla khosIne tenA upara adhdhara rahI nRtyakaLAmAM potAnI pAraMgatatA batAvI ApI, ne sutArane kaLAmAM mahAta karyo. sutAra kozyAthI levAI gayo, ane tenI ghaNI prazaMsA karI. kozyAe kahyuM-"sutAra ! mArAmAM ke tArAmAM kAMI nathI, paNa mArA pUrvaparicita zakaDALa maMtrInA putra sthUlabhadra munie mArI citrazALAmAM comAsuM karI bhogone bhaDakAvIne nasADI mUkayA, e kharekhara prazaMsApAtra che." A sAMbhaLI e sutAre paNa vairAgya pAmI dIkSA aMgIkAra karI. - bAra varSano duSkALa paDavAthI sUtrasiddhAMto bhulAI gayelA, tethI pATalIputramAM saMghe ekaThA maLI agiyAra aMga pUrAM karyuM, ane bAramuM aMga bhadrabAhu svAmI pAse thI sthUlabhadra munine bhaNAvarAvI pUruM karAvyuM. paNa temanI bahenone temaNe siMhanuM rUpa batAvavAthI badrabAhu svAmIe temane sUtrapAThathI 14 pUrva bhaNAvyA ane arthathI 10 pUrva bhaNAvyA. bAkInI kathA zrIyaka tathA yakSA sAdhvInA prasaMge AvatI hovAthI ahIM vistAra karavAmAM Avela nathI. chellA cauda pUrvadhara zrI sthUlabhadra svAmI AcArya kALadharma pAmI pahele devaloke gayA. 12. vaja svAmI : dIkSA, abhyAsa, zAsana prabhAvanA, rukimaNI pratibodha, AryarakSitasUrine abhyAsa karAvavo, ane aMtima jIvana, e emanA jIvananA khAsa prasaMgo che. avaMtI (mALavA) dezamAM AvelA tuMgavana nAmanA kasabAmAM vasatA te gAmanA dhana kubera dhanagiri jevA nAmanA vyApArI yuvAnane dIkSA levAnI icchAvALA jANavA chatAM, svecchAthI parANe paraNelA dhanapALa zeThanA putrI sunaMdAnA garbhamAM, jeNe aSTApada parvata upara gautama svAmI pAse puMDarIka adhyayana sAMbhaLyuM hatuM, te jaMbhakadeva vaja svAmIpaNe utpanna thayA. dhanagiri strIne sagarbhA samajIne dIkSA levA nIkaLI paDyA, ane "tArAbhAI Aryasamite jemanI pAse dIkSA lIdhI che, te siMhagiri AcArya mahArAja pAse dIkSA levA jAuM ." ema kahI dIkSA laI zAstramAM niSNAta thayA ane tapazcaryA karI saMyama ArAdhavA lAgyA. A tarapha zubha lagne vaja kumArano janma thayo. sunaMdAnI sakhIo tene je harSa anubhavavA lAgI ne kahetI hatI ke "vahAlA ! tArA pitAe je dIkSA na lIdhI hota, to tAro janma mahotsava kevo rUDo UjavAta ?" vagere vAkayomAM dIkSA zabda sAMbhaLI UhApoha karatAM vajakumArane jAti smaraNa jJAna thayuM, ne tene dIkSA levAnI IcchA thaI. paNa bALakanI IcchA zI rIte pAra paDe ? teNe to tyArathI ja rahevAnuM ja zarU karyuM. mAtA tathA tenI sakhIonA tene chAnA rAkhavAnA sarva prakAra niSphaLa gayA. ema karatAM cha mahinA thayA. sunaMdA paNa raDIne ja samaya vitAvatAM hatAM, ane bolatAM hatAM ke-"huM mAtA A priya bALakane zI rIte choDI zakuM ? paraMtu tenA pitA Ave, to tene soMpI daI A herAnagatimAMthI chUTuM." kaMTALIne temaja strIsahaja svabhAvathI ema bolyA karatAM hatAM, ne ghaNI vAra mUrNita thaI jatAM hatAM. evAmAM zrI siMhagiri gurumahArAja saparivAra te ja kasabAmAM vihAra karatA karatA padhAryA. Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 paMca pratikramaNa sUtro zrI saMghe pUrNa sanmAna karyuM. madhyAhane zrI Aryasamita sAthe zrI dhanagiri muni gocaracaryAe vicaravA guru mahArAja pAse AjJA mAgI-jJAnI guru jJAna baLathI bolyA, "Aje tamane mahAna lAbha thaze. sacitta acittano Aje vicAra na karatAM je maLe, te lAvavuM." - sAdhuo pharatA pharatA sunaMdA zrAvikAne tyAM jaI pahoMcyA. sunaMdA duHkhanA bhArathI bolavA lAgyAM ke- "lo A tamAro chokaro. mane herAna herAna karI nAMkhI. mArAthI A du:kha sahana thatuM nathI. A chokaro have mane kALa jevo lAge che, mATe kRpA karIne laI jAo tame tamAre." bhale, jevI tamArI IcchA. pAchaLathI pastAvo karazo nahIM. amane ApyA pachI pAcho maLI zakaze nahIM." ema zrI dhanagiri munie javAba Apyo. sunaMdAthI kahevAI gayuM- "A mArI sakhIo sAkSI che. pharIthI nahIM mAguM, kRpA karIne laI jAo." zrI dhanagiri munie turata ja pasArelI kapaDAMnI jeLImAM tene laI lIdhA. bhArathI namI paDatA zrI dhanagiri munine dUrathI AvatA joI, gurue vaja jevA bhAravALA bALakane jANIne vaja evuM tenuM nAma pADyuM, gurue tene khoLAmAM laI tenI sAme joyuM, ke bALaka AnaMdathI hasavA lAgyuM. rudana kayAMya cAlyuM gayuM. tenuM pAlana karavA sAdhvIo mAraphata zayyAtarIo[sAdhvIone upAzraya AvanArI zrAvikAo ne soMpyA. tyAM dhAvamAtAo rAkhIne pAlana karavAmAM AvyuM, sAdhvIo agiyAra aMgo bhaNe che, te sAMbhaLIne vajakumAra paNa pAraNAmAM ja agiyAra aMganA mukhapAThI thaI gayA. traNa varSanA thayA eTale dharmopakaraNone ramakaDAM banAvIne sarakhI umaranAM bALako sAthe ramavA lAgyA. te pahelAM, prasaMge prasaMge sunaMdA paNa tyAM vakhatovakhata judA judA bahAne AvI jaIne potAnA bALakane dhavarAvI jatA hatA. A prasaMge jaina zAsanamAM vajasvAmInA saMsArI mAmA zrI Arya samita AcAryanA prabhAvathI brahmadIpanA tApasI jaina dharmanI dIkSA le che. tyArathI bahAdvIpa zAkhA jaina zAsanamAM prasiddha thAya che. vagere hakIkata bIjA graMthothI jANavI. traNa varSanA vajasvAmIne laI pAchA zrI dhanagirimuni vihAra karatA pharIthI e ja gAmamAM AvyA. sunaMdA paNa temanI pAse AvyA, ane putra pAcho ApavAnI mAMgaNI karI. munie nA pADI. sunaMdAe AgrahathI mAMgaNI cAlu rAkhI. chevaTe saMgha vacce paDyo. paNa sunaMdA eka nA be na thayA. rAjacerI sudhI vAta pahoMcI. rAjAe toDa kADhyo ke-"e bALaka jene cAhe, tene soMpavAmAM Avaze." A pramANenI zarata bannee kabUla karI. mAtAe vividha jAtanAM manohara ramakaDAM ane khAvAnA padArtho AgaLa dharyA ane vahAlabharyA aneka vAkayothI tenuM potAnI tarapha AkarSaNa karavA mAtR zakitano saMpUrNa prayoga karI joyo, paNa te niSphaLa gayo. tyAre zrI dhanagiri munie mAtra ogho AgaLa dharyo, tarata ja tene laI bALaka vaja nAcavA lAgyA ne rajoharaNa laI pitAnA khoLAmAM jaI beThA. rAjAno nyAya pUro thayo. AthI sunaMdAnA dilamAM paNa vairAgya vAsanAe asara karI ne temaNe chevaTa siMhagiri guru mahArAja hastaka dIkSA lIdhI.guru Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtra 295 mahArAje janmanA vairAgI cha varSanA vajamIne paNa dIkSA ApI. avaMtInagarI tarapha vihAra karatAM rastAmAM vajasvAmIjInA pUrva bhavanA mitra jaibhaka deve vAraMvAra parIkSA karI. tenA saMyamAnurAga ane sAtvikatA joI khuzI thaI, vaikriya labdhi ane AkAza gAminI vidyA ApI. badhA munio bahAra gayA pachI sAme upadhio mUkIne vaja muni vAcanA ApavA lAgyA. tevAmAM guru mahArAjane bahAra AvyA jANI vinayathI bahAra AvI caraNa dhovA vagerethI guruno vinaya karyo. guru vajI svAmInI zakti jANIne munio temanI pAse vAcanA levAnuM kahI, cAra divasa gAmaDe vicaryA, munione temanI vAcanAthI ghaNo AnaMda thayo. A uparathI gurue vaja muninI tejasvitA tarapha khyAla ApIne te kALanA daza pUrvadhara zrI bhadraguptAcArya pAse dazapurathI avaMtinagaramAM dazapUrvanuM mAna karavA mokalyA. tyAM temanI pAsethI dazapUrvano abhyAsa karyo, ne vajasvAmI dazapura pAchA AvyA, eTale pUrva bhavanA mitra deve mahotsava karyo, guru mahArAje AcAryapada ApyuM ne svarge gayA. pAMcaso munio sAthe vaja jevA aMgavALA dazapUrvadhara yuvAna vajasvAmI AcArya dezedeza vicaravA lAgyA. vairAgI pitAnA uttama bIjathI, sAMgopAMga strItvasaMpanna mAtAne udare janma pAmelA, pUrva bhave deva ane janma kALathI ja vairAgya vAsita thaI sahaja brahmacArI vajaravAmInA zarIranuM sauSThava te vakhatanA sarva yuvako karatAM koI anerI bhabhakathI ja khIlI UThyuM. AvA yoganiSTha yuvAnanI khyAti temanAM jJAna, vairAgya, prabhAva vagere atizayonI sAthe ja dezadeza vistarI gaI. kharekhara vajasvAmI potAnI yuvAvasthAmAM te kALanA bhArata varSanI zarIranI uttama sthitimAM paNa eka advitIya yuvAna hatA. anya rAjakumAro karatAM paNa A yogI rAjakumAranI yuvAvasthA koI anerI ja hovI joIe. zuddha brahmacaryanI paNa yuvAvasthA upara koI camatkArika asara hoya che. A yauvana saurabhanA samAcAra paNa dezadeza prasarelA hatA. te vakhatamAM tevIja yuvatI pATalIputranA dhanazeThanI lADakavAyI putrI rukimANI hatI. vagara joye sAMbhaLavA mAtrathI ja te ananya yuvatI vajasvAmIne pati tarIke svIkArI cUkI. sAdhvIjIoe vAravA chatAM rukimaNInuM citta vajasvAmI upara coMTyuM. teNe potAno nizcaya jAhera karyo ke-"temanA sivAya anya puruSa mAruM hRdaya AkarSI zake tema nathI. chatAM teonI pAse huM mAro svIkAra nahIM karAvI zakuM, to mAre paNa saMyama e ja AdhAra che." zrI vajasvAmI paNa vihAra karatA karatA pATalIputramAM ja AvI pahoMcyA. praveza mahotsava thayo. sarakhA rUpavALA sAdhuone joI tyAMnA rAjAne "vaja svAmI kayA " e zaMkA thaI. chevaTe oLakhAvavAthI oLakhIne vaMdanA karI. dharmopadeza sAMbhaLyo. rUpa-saubhAgyavALA yuvAna svAmIne jovA Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 paMca pratikamAgasUtro AvIne rAjarANIo paNa darzana karI gaI, rukmiNIe pote priya mAnelA vairAgI RSirAjane AvelA sAMbhaLI divya AbharaNo dhAraNa karI lIdhA. tenA sADA traNa kroDa romakUpo harSathI romAMcita thaI gayA. vinayathI pitAne vijJapti karI. "pUjya pitAzrI ! huM jene manathI varI cUkI che, te mahApuruSa ane padhAryA che, temanA vinA mAre maraNa ja zaraNa che." lokone moDhethI AcAryazrInA rUpa saubhAgyanI prazaMsA sAMbhaLI evA puruSane pasaMda karavA mATe dhana zeTha potAnI putrIne ane tenI pasaMdagI zaktine paNa dhanyavAda ApavA lAgyA. zeTha rukimaNIne laI yogIpuMgava pAse hAjara thayAne vijJapti karI, "he kRpAnidhAna! azaraNazaraNa mArI putrI Apane varI cUkI che, teno ane sAthe eka kroDa ratnono svIkAra karI kRtArtha karo. nahIMtara maraNa e ja tenuM zaraNa che." bhalabhalAM ogaLI jAya evA baraphanA pahADanI ThaMDaka jevI ThaMDakathI bharelA chatAM kaThoramAM kaThora ghaNanI asara vajI svAmInA vajamaya hRdaya upara leza mAtra paNa thaI ja nahIM. tema to vadhu kaThora banyuM. chatAM paNa karuNArdra banI madhura vANI mAraphata evA ananya upadezanA rUpamAM bahAra vahI nIkaLyuM, ke jemAM rukimaNIne ja pIMgaLI javuM paDyuM. teNIno mohajavara cAlyo gayo, zAMta ane vairAgiNI banI gaI. dIkSA svIkArI. e vakhate bIjA aneka jIvo pratibodha pAmI dharmanI vAsanAvALA thayA tathA vrata-saMyamano svIkAra karyo. - tyAra pachI mahAparijJA adhyayanamAMthI padAnusAriNI labdhi vaDe AkAza gAminI vidyAno uddhAra karyo. paNa bhAvikALanA jIvone alpa sAtvika samajI e vidyA temaNe koIne ApI nahotI. tyAra pachI uttara dizAmAM vicaratAM tyAM moTo duSkALa paDyo. tyAMthI saMghane carmaratnamaya mahApaTamAM besArIne mahApura nagare lAvyA. tyAMno rAjA bauddha hato. zrI paryuSaNAmAM temaNe jainone puSpo na maLI zake, tevo bauddha prajAjanonI IcchAne mAna ApIne pratibaMdha karyo. saMghe A vAta guru mahArAjane jaNAvI. teo AkAzagAminI vidyAthI mAhezvarInA upavanamAMthI zrI dhanagirinA mitra taDita mALI pAsethI ekavIsa karoDa puSpo lIdhAM. tyAMthI cUlahimavaMta upara zAzvata jina pratimAonA darzana karI tyAMnI devI pAsethI phlo lIdhAM. tyAMthI hutAzana yakSanA vanamAMthI phUlo lIdhAM. AvyA, ne khUba dhAmadhUmathI jinamaMdiramAM utsava thayA. bauddho namI paDayA, ane rAjA jaina thayo. tyAra pachI zrI AryarakSitajIne teoe kaMIka nyUna dazapUrvono abhyAsa karAvyo. vagere hakIkata temanA caritramAM ApIzuM. zrI vaja svAmI eka vakhata dakSiNa dezamAM vicaratA hatA. tyAM temane zleSmanI pIDA thaI, tethI munionA AgrahathI eka sUMThano gAMgaDo laIne kAna para rAkhI mUkhyo, te svAdhyAya karatAM Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 297 bhUlI gayA. pratikramaNa karatI vakhate muhapatti paDilehatAM gAMgaDo AgaLa paDyo. te joI vicAra karavA lAgyA, "ahA mAro keTalo pramAda ? mAruM AyuSya have alpa che. mATe anazana karuM." bAra varSano dukALa paDavAthI ziSyone bIje vihAra karavA mokalyA. temanA mukhya ziSya vajasena munie vihAra karyo, ane pAMcaso munionA agresara hatA. dukALane lIdhe bhikSA na maLavAthI-vidyAnI madadathI anna utpanna karI saune AhAra ApavA zrI vajasena munie vicAra darzAvyo." paraMtu munio te vicAra nApasaMda karI zrI vajasvAmI pAse pAchA AvyA. zrI vaja svAmI AcArya mahArAja paNa eka yuvaka ziSyane mUkI parvata upara anazana karavA gayA, kSullaka ziSyane mAlUma paDyuM. eTale pAchaLa AvI gurune avinaya na lAge, mATe para na caDatAM nIce taLeTIe zilA upara anazana karyuM ne kALadharma pAmI svarge gayA ne pelA munio paNa svarge gayA. mulaka muninI pUjA mATe devo tyAM AvyA, jJAnI gurue upayoga mUkI te kAraNa jANyuM. te parvata upara koI mithyAtvIdeva zrI vajasvAmIne calita karavA prayatna karavA lAgyo. paraMtu calita na thayA. tyAMnA kSetra devanI aprItinuM kAraNa jANIne guru anyatra vicaryA ne tyAM kSetradevatAno kAussagna karyo. pachI anazana karyuM ne svarge gayA. che AvI vaMdana karyuM ne tIrtha sthApyuM. 13. naMdiNamuni pahelA : zrIpuramAM yajJapriya brAhmaNa bhIma nAmanA dAsane yajJamAMthI zeSa ApIne kAma karAvato hato. bhIma temAMthI sAdhuone vahorAvato hato. A puNya bhAvanAthI te marIne svargamAM jaIne tyAMthI AvIne rAjagRha nagaramAM zreNika rAjAno naMdiNa nAme putra thayo. makhapriya ghaNA bhavo karIne hAthaNInA garbhamAM avataryo. A ToLAno adhipati hAthI "bIje koI hAthI ToLAno nAyaka na thAya," mATe je baccAM janma, tene mArI nAMkhato hato, A garbhiNI hAthaNIe potAnuM baccuM bacAvavA kapaTathI laMgaDI thaI roja pAchaLa rahevAno DhoMga karavA lAgI. hAthI paNa tenA upara dekharekha rAkhavA lAgyo. paNa pAchaLathI AvIne paNa sAthe thaI jAya, eTale hAthIne vahemanuM kAraNa na rahyuM. eka divase mAthA para ghAsanA pULA mUkI tApasone zaraNe jaI, tyAM teonA AzramamAM baccAne janma Apyo ane tApasIne tenI rakSA soMpI. juo, mAtAno sneha kevo hoya che ! A ja rIte pAchaLa paDIne te tene roja dhavarAvI paNa jatI hatI. kaMIka ummaramAM AveluM baccuM tApasanAM bALako sAthe sUMDhamAM pANI laI vRkSonuM siMcana karatuM hatuM, te uparathI tenuM nAma secanaka pADyuM. yuvAvasthAmAM AvatAM "mAtAne chetarIne potAne pakaDI lAvyA haze," ema dhArIne te potAnA pAlaka tApasI uparanI zaMkAthI teone herAna karavA lAgyo. teoe zreNika rAjAne vAta jaNAvI. rAjAe pakaDavA lakara mokalyuM paNa mahenata nakAmI gaI. tyAre naMdiNa kumAra pakaDavA AvyA. tene joI jati smaraNa thavAthI hAthI tene vaza thayo. teNe rAjAne soMpyo. rAjAe naMdiNa kumArane vizeSa gAmo ApI tenI kadara karI. tevAmAM prabhu mahAvIra svAmI tyAM padhAryA. dhamapadezanA bAda naMdiNa kumAre potAnI uparanA Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 paMca pratikramaNa sUtro hAthInA prema viSe khulAso pUchayo. prabhue pUrva bhava saMbhaLAvIne khulAso karyo. naMdiNa kumAre bodha pAmI prabhu pAse dIkSA levA utsukatA batAvI. prabhue kahyuM "haju tamAre bhogAvaLI kama bAkI che. mATe hAla vilaMba karo." tathA niSedhanI AkAzavANI thavA chatAM paNa Agrahane vaza thaI dIkSA lIdhI, ne khUba tapazcaryA karavA mAMDI. bhoganI IcchAo tene gabharAvA lAgI, tema tema tene dabAvavA aneka prakAranI bhAvanA, parisaha, tapazcaryA, zAstrajJAna, ugra AtapanA vagere karavA lAgyA. paraMtu bhogecchA temane choDe nahIM. jaMpApAta karIne maravAno vicAra karyo. to deve tene tyAMthI upADIne bIje mUkIne kahyuM ke-"bhoga anubhavyA pahelAM tamAruM mRtyu thaze nahIM." pachI naMdiza ekalA tapa karavA lAgyA. eka divase koI vezyAne tyAM AhAra levA jaI caDyA ne "dharmalAbha" kahyo. vezyA bolI-"dharmalAbhane huM zuM karuM? ahIM to mAre arthalAbhanI jarUra che." munie taraNuM kheMcyuM ke tapanA prabhAvathI AkAzamAMthI bAra karoDa ratnonI vRSTi thaI ne "le arthalAbha." kahI muni javA lAgyA, ke vezyA vaLagI paDI, "prabho ! tamo muni thaIne strI uparanI mRdutA bhUlI gayA ke zuM ? Apa jazo to huM maraNane zaraNa thaIza." muni khacakAyA ne bhogamAM phasAyA. chatAM "roja daza viTone upadeza ApI dIkSA levA prabhu pAse mokalyA pachI anna levuM." evo abhigraha dhAraNa karyo, ne te pramANe pAlana karavA lAgyA. bAra varSe eka divasa evo Avyo ke-navane to bodha ApIne dIkSA levA mokalyA. paraMtu dazamo viTa upadeza pAme ja nahIM. jamavA vakhata thaI gayo. naMdiga upadeza ApTe jatA hatA. paNa pelo bodha pAmato ja nahIM. tyAre vezyAe mazkarImAM kahyuM ke "svAmin ! dazamA tame." basa, tarata ja te nIkaLI paDyA. dIkSA lIdhI ne aMte saMyamadharmanI ArAdhanA karI mokSamAM gayA. 14. rAjA naMdiNa bIjA : A maMdiranI sAdhu munirAjanI Adarza vaiyAvacca sevA hatI ane tenA puNya prabhAvathI kRSNa vAsudevanA jagavallabhapitA vasudeva tarIke utpanna thayA hatA. magadha dezamAM naMdI gAmamAM somala patnIthI naMdiNa nAme putra thayo. mAtApitA marI gayAM. nazikha kurUpa A bALakanI sAme paNa tenAM sagAMvahAlAM jevA na lAgyAM. tethI te mosALamAM gayo ne ghAsa pANI lAvavAnuM kAma karavA lAgyo. tenA mAmAe potAnI sAta putrImAMnI eka tenI sAthe paraNAvavAnuM kahyuM. tethI te khUba kAma karavA lAgyo. jema jema te sAteyane khabara paDatI gaI, tema tema te sAteya tene paraNavAne nAkhuzI batAvatI gaI. chevaTe bIjA koIe paNa tene potAnI kanyA na ApI. eTale te potAnA durbhAgyane lIdhe manamAM ghaNo ja du:khI thayo ne maravAno vicAra karavA lAgyo. tyAMthI nIkaLI ratnapura zaheramAM gayo. tyAM vilAsI lokone bhogabhogavatAM joIne vadhu duHkhI thayo, ane jhapApAta karI maravA mATe jaMgalamAM gayo. tyAM kAussagga dhyAne ubhelA munie tene vAryo. kharekhara munio du:khIonA mitra ane azaraNazaraNa che. munie jJAnathI tenA vicAro jANIne upadeza Apyo ke "mahAnubhAva ! khoTI rIte mRtyuthI sukha nathI. karelAM karma bhogavavA paDe che. dharma kara jethI pUrvanA pApa tUTe ane uttarottara sukha maLe." Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 299 naMdikoNane sAco vairAgya thayo ne teNe dIkSA lIdhI. pachI zAstrAbhyAsa karI te gItArtha thayA ane manamAM abhigraha dhAraNa karyo ke-"rogI, glAna, vRddha, bALa, evA sAdhuonI kharA bhAvathI khUba vaiyAvacca-sevA cAkarI karavI" ane te karavAnI teNe zarUAta paNa karI dIdhI. A vAta cheTe avadhijJAnathI jANIne sabhAmAM tenI khUba prazaMsA karI. eka devane A vAta upara vizvAsa na beTho. parIkSA karavA ratnapuramAM AvI eka sAdhunuM rUpa lIdhuM ane atisAranA rogavALuM potAnuM zarIra karI dIdhuM. bIjA sAdhunuM rUpa laI upAzraye jaI naMdiveNane rogI sAdhunI durdazAnI khabara ApavA mAMDI, ke "tame sAdhunI vaiyAvaccano niyama laIne te karyA vinA AhAra vAparavA kema besI jAo cho ?" te ja vakhate paccakakhANa pArI naMdiSeNa muni AhAra vAparavA barAbara besatA hatA. "UTho, bahAra eka rogI sAdhune zuddha jaLano khapa che, te to pahoMcADo". te sAMbhaLI naMdiNa zuddha jaLa levA jyAM jyAM jAya, tyAM tyAM pelo deva tene doSavALuM karI nAMkhe. muni bahu bhaTakayA tyAre chevaTe thoDuM zuddha jaLa tene levA dIdhuM. pachI pelA deva sAdhu sAthe veyAvacca karavAnA AnaMda sAthe maMdira muni rogI muni pAse AvyA, ne temane dhovA lAgyA, jema jema dhuve, tema tema durgadha vadhu ne vadhu phelAtI jAya, tema tema maMdira muni bhAvanA bhAvatA hatA ke aho ! bhAgyavAna chatAM A munirAja rogathI kevA pIDAya che ? A jagatamAM rAjA ke raMka, tyAgI ke bhogI, koI karmathI chUTI zakatuM ja nathI. saune kayAM karma Ama bhogavavAM ja paDe che." pachI te munine khabhA para besADIne sevA cAkarI karavA potAne sthAne maMdira muni laI javA lAgyA. tenA upara dugaMdhamaya jhADA karI mUke. jarA utAvaLe cAle "to mane pIDA thAya che. kevo nirdaya che ?" dhIme cAle to "mane kayAre pahoMcADIza ? mArgamAM ja mAruM mRtyu thaze, to ArAdhanA nahIM thAya." vagere puSkaLa AkarA zabdo saMbhaLAve, chatAM tenA upara jarA paNa dugaMchA ke kaMTALo lAvyA vinA mahAmuzkelIe upAzraye to lAvyA, ne vicAravA lAgyA ke-"have A munirAjane kevI rIte nIrogI karuM ? kaI rIte tenI sAravAranI zarUAta karavI ?" vagere vicAra karavA lAgyA. devoe jANyuM ke-"kharekhara A potAnA nizcayamAM aDaga-daDha che." eTale pragaTa thaI tyAMnuM vAtAvaraNa pavitra banAvI dIdhuM ane puSpavRSTi karI tathA naMdiNa munine dhanyavAda ApyA tathA potAno aparAdha khamAvI "paidranI prazaMsA sAcI hatI" ema kabUlI deva potAne sthAne gayo. tyAra pachI bAra hajAra varSa ugra tapa karyuM, tapane aMte anazana karyuM. temane vaMdana karavA cakravartI rAjA saparivAra Avela tenI strInA sukumAra vALa joIne temaNe niyANuM karyuM ke "huM paNa AvI strIone priya thAuM." tyAMthI cyavI mahAzaka devalokamAM utpanna thayA. tyAMthI rakhaDIne zaurapurInA aMdhakavRSiNanA dazamA vasudeva nAme putra thayA. tyAM te botera hajAra strIone vallabha thayA. te caritra zrI vasudeva hiMDI, tathA zrI neminAtha caritramAM jANI levuM. Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 paMca pratikramaNa sUtra 15. zrI siMhagiri AcArya : A mahApuruSa zrI vajasvAmInA guru hatA ane mahAna zAsana prabhAvaka puruSa hatA. te vAta ApaNe zrI zrI vajasvAmInA caritramAM vAMcI gayA chIe. 16. kRtapuzya zeTha [hvannA zeTha] : rAjagRhamAM dhanezvara sArthavAhanI subhadrA patnIthI kRtapuNya kumArano janma thayo. tene tenA pitAe zrIda zeThanI dhanyA putrI sAthe paraNAvyA. kumArane sAdhuono saMga hovAthI viSayamAM Asakti nahotI. te jANI tenI mAtAnA kahevAthI tenA pitAe jugArInI sobata karAvI. tyAMthI anukrame anaMgasenA vezyAnI sobata thaI ane tyAM ja rahyo. mAbApa tene dhana mokalatAM hatAM. paraMtu te maraNa pAmyAM. tenI dhanyA strI ekalI kAMtIne gujarAna calAvatI hatI, kAraNa ke dhana badhuM khalAsa thayuM hatuM. vezyAnI dAsI dhana levA AvI eTale patnIe chevaTa potAnA dAgInA je rahyA sahyA hatA te paNa potAnA patinA sukha khAtara ApI dIdhA. dAsI dAgInA laI gaI, vezyAnI mAne zeThanA gharanI sthiti kahI. anaMgasenAnI nAmarajI chatAM potAnA kulAcArane anusarIne tenI vezyA DozIe dhULa uDADI zeThane potAnA gherathI kADhI mUkayA. zeTha ghera AvyA. badhuM pharI gayeluM joI zeTha bahu ja Azcarya pAmyA, tevAmAM temanI patnI sAme AvI mAnapUrvaka gharamAM teDI gayAM. tenI ghaNI sevAbhakti, snAna bhojana karAvyuM. zeThanA khedano pAra na rahyo. potAnI AvI sthiti mATe tenA dilamAM ghaNuM ja duHkha thavA lAgyuM. paraMtu pavitra AryapatnInA sumadhura zabdothI temane ghaNuM AzvAsana maLyuM, ane "potAnI pAse haju eka hajAra sonAmahora che. te laI paradeza jaI Apa sukhethI vepAra calAvo." ema kahyuM. - te vicAra cAlato hato tevAmAM eka paradezI vepArIono kAphlo tyAM AvI rahyo. tenI sAthe javA mATe zeThane rAtre prasthAna karAvyuM, ne eka yakSamaMdiramAM zeThane palaMga upara suvADI temanI sagarbhA patnI pAchI AvI. A tarapha eka dhanA nAmanA vepArInI rUpavatI nAmanI strIne jinadatta nAmanA putrane cAra strIo hatI. paraMtu te aputra maraNa pAmavAthI tenuM dhana rAjA na laI jAya, mATe rUpavatIe cAra vahuone evuM samajAvyuM ke "ApaNe koIe rovuM nahIM, ane tamArA patine gupta rIte dATI devA. ane bIjA koI puruSane lAvI tamAre tene putra thAya tyAM sudhI pati tarIke rAkhavo jethI ApaNuM dhana rAjA laI jaI zakaze nahIM." putravadhUoe e vAta kabUla karI, tenA patine gupta dATI AvI. jogAnujoga paradezI kAphalAmAMthI ajANyA puruSone levA jatAM e cAreya strIo katapuya zeThane palaMga sahita potAne ghera upaDAvI lAvI. rUpavatI tene "putra, tuM janmathI kayAM gayo hato ? tArA vinA huM to maravA jevI thaI gaI hatI. tuM Avyo, ThIka thayuM. tArI A cAra bhAbhIo tArI vahuo ja che, ema tuM samaja." tevAmAM pelI cAra strIo paNa tene svAmI tarIke svIkArIne patibhakti karavA lAgI. kutapupya zeTha A badhuM joI Azcarya pAmyA, paraMtu vakhata vicArIne tyAM rahyA. temanAthI 12 varSamAM cAreyane eka eka putra thayo. eTale rUpavatInA kahevAthI anicchAe paNa pelI putravadhUo Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 301 prathama pramANe ja palaMgamAM sUtelA zeThane cAra ratna garbhita cAra bhAtAnA lADu sAthe te ja yakSa maMdiramAM mUkI gaI. te ja divase pelA vepArIono kAphalo tyAM AvI caDyo hato. potAnA patine pAchA AvelA jANI temanI pUrvanI patnI temane levA sAme AvI. yakSanA maMdiramAM jaI palaMgamAM sUtelA zeThane pote ja uThADyA, ne ghera teDI gaI ne pUchayuM, ke-"zuM kamAIne lAvyA ?" zeThe kahyuM ke-"kAMI paNa nahi." pelA cAra lADu mUkI rAkhyA. temAMno eka nizALe jatA chokarAne Apyo. chokarAe khAvA jatAM temAMthI nIkaLeluM ratna kaMdoIne ApI khAvAnuM mAMgyuM. levaDadevaDamAM pANInI kuMDImAM paDatAM pANInA be bhAga thaI javAthI kaMdoIe tene "jalakAMta maNi" mAnI te laI lADu ApyA. evAmAM eka divase rAjAnA secanaka hAthIne koI jaLajaMtue pakaDyo. pANImAM mArga karavAthI te bacI zake tema hatuM, mATe jaLakAMta maNi joIe. rAjAnA bhaMDAramAM te na maLavAthI manoramAM putrI ane rAjya ApavAnI jAhera ghoSaNA karAvI. te vAta kaMdoIne kAne jatAM teNe jaLakAMta maNi Apyo ne hAthI bacyo. rAjAe vicAra karyo ke "A kaMdoIne putrI zI rIte ApavI ?" abhayakumAre tene bolAvI tene mAra marAvI tenI pAsethI ratnanA kharA mAlikano patto lagADyo, ne kutapuya zeThane bolAvI tene putrI tathA rAjyAdhuM ApyuM. kaMdoIne eka gAma ane bIjA kaMdoInI putrI paraNAvI. A prasaMga pachI zeThane ane abhayakumArane maitrI thaI. zeThe potAnI cAra strIo ane putronI vAta karI "paNa te kayuM makAna ? huM oLakhI zakato nathI. kemake mane laI jatI ane mUkI jatI vakhate huM UMghamAM hato. mane sAta mALathI nIce UtaravA dIdho nahoto. eTale huM zI rIte oLakhI zakuM?" abhayakumAre eka yukita karI. zeThanA jevI mUrti ghaDAvI eka yakSamaMdira baMdhAvyuM. temAMthI eka bAraNethI bIjA bAraNe yakSanI pUjA karI bALakovALI strIo nahIM nIkaLI jAya, tenuM mRtyu thaze." evI ghoSaNA karAvI. aneka strIo bALako sahita nIkaLI gaI, tevAmAM rUpavatI DozI vahuo ane bALako sAthe AvI, pUjA karavA lAgI, eTale chokarAo potAnA bApA dhArIne te mUrtine aDavA lAgyA, tenI pAse javA lAgyA. tenAM vastra kheMcavA lAgyA. abhayakumAre tarata ja te badhuM kyavannA zeThane batAvyuM, ne teNe teone oLakhyA, eTale temanI pAchaLa mANaso mokalI gharanuM ThAmaThekANuM jANI lIdhuM, ne te cAra strIo, putro tathA te saMpatti badhI zeThane apAvI. have paramAtmA mahAvIra prabhu tyAM samosaya. dezanA saMpUrNa thaI gayA pachI zeThe pUchayuM ke "he svAmI ! mArI AvI vicitra sthiti kema thaI ?" prabhue pUrvabhavamAM munine traNa vakhata chUTe chUTe vakhate khIra vahorAvavAthI sukha maLyuM, paNa te traNa kaTake maLyuM." vagere. A uparathI vairAgya pAmI moTA putrane gharano kArabhAra soMpI sAteya kSetramAM dhana vAparI zeThe dIkSA lIdhI ane devaloka gayA. tyAMthI cyavI mokSe jaze. 17. sukozala muni: ayodhyA nagarImAM ikvAku vaMzI kIrtidhara rAjAnA sahadevI mAtAnI kukSie janmelA sukozala nAme rAjaputra hatA. rAjAe dharmaghoSa sUrivaranI dezanA sAMbhaLI dIkSA lIdhI. sukozala Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 kumAra rAjA thayA, tenI mAtAe tenA dAMta sonAthI maDhAvyA hatA. sukozala kumAra jema jema pitAnA vakhANa kare, tema tema '"putra dIkSA na laI le'' e bhayathI tenI mAtA tenA pitAnA doSa kADhe. paMca pratikramaNasUtro eka vakhata kIrtidhara munine zaheramAM bhikSA mATe AvyA jANI nokaro dvArA sukozala na jANe tema tene bahAra kaDhAvI mUkayA. paraMtu dhAtrI mAtA mAraphata te samAcAra rAjAne maLyA. rAjAe munine bolAvyA, paraMtu upasargano saMbhava dhArIne teo AvyA nahIM. mAtAnI A vartaNUkathI putrane paNa vairAgya thayo, ane pitA pAse ja dIkSA lIdhI. banneya tapazcaryA karavA lAgyA. sahadevI rANI putra tathA patinA viyogathI Ata dhyAnamAM maraNa pAmI, vAghaNa thaI. eka vakhate te vAghaNa banneya munionI sAme AvatI hatI. te joI kIrtidhara munie 'upasarga thaze'' ema dhArI bIje javA sUcanA karI. paraMtu sukozala muni to tyAM ja rahyA. vAghaNa AvI. munine upasarga karyo. paraMtu zubhadhyAne kevaLa jJAna pAmI mokSamAM gayA. suvarNa maMDita dAMta paMkita joIne teNIne jAti smaraNa jJAna thayuM. putrane oLakhI pazcAttApa karyo ane zubha dhyAnathI marI AThame devaloke utpanna thaI. kIrtidhara muni paNa karma kSaya karI mokSamAM gayA. 18. puMDarIka-kaMDarIka : e banneya bhAIo hatA. saMyamanI ArAdhanA ane virAdhanAne lIdhe jyAre eka sarvArtha siddhi vimAnamAM jAya che-tyAre bIjA sAtamI narakamAM jAya che. e viSenuM puMDarIka adhyayana zrI gautama svAmI jyAre aSTApada parvata upara gayA hatA, tyAre vajasvAmInA pUrva bhavamAM vaizravaNa nAmanA tiryak z2abhaka devane te saMbhaLAvyuM hatuM, jenA uparathI bodha pAmIne te ja jIve vajasvAmI paNe utpanna thaI zAsananI mahAprabhAvanA tathA mahAArAdhanA karI hatI. te puMDarIka ane kaMDarIkanI kathA A pramANe che : - mahAvideha kSetramAM puSkaLAvatI vijayamAM AvelI puMDarIkiNI nagarInA mahApadya rAjAnI zILavatI nAmanI rANIne puMDarIka ane kaMDarIka nAme be putra hatA. nalinI vanamAM padhArelA munirAjanI dharmadezanA sAMbhaLI puMDarIka kumArane rAjya soMpI rAjAe dIkSA lIdhI. pachI puMDarIkanI paNa dIkSA levAnI icchA thaI, paraMtu kaMDarIke Agraha karI moTA bhAIne dIkSA levA na detAM pote ja dIkSA lIdhI. paraMtu eka divase koIka rAjAnI rAjya saMpatti joI potAne dIkSA levA viSe pastAvo thavA lAgyo ane rAjyasukha bhogavavAnI icchA thaI AvI. pitAnuM rAjya levA rAjyadhAnInI najIkamAM AvI upakaraNo jhADa sAthe bAMdhIne besI gayA, udyAnapAlake khabara ApyAthI rAjA vaMdana karavA Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 303 AvyA. rAjAne muninI A dazA mATe ghaNuM lAgI AvyuM. chevaTe kaMDarIka rAjyanI mAMgaNI karI, eTale tene te ApI daI puMDarIke te ja muniveSa dhAraNa karI vizeSa ArAdhanA mATe guru mahArAja tarapha javA vihAra karyo. A tarapha kaMDarIkane ati AhArathI visUciMkAno roga thavAthI durgAnamAM marIne sAtamI narakamAM utpanna thavuM paDyuM. tyAre puMDarIka muni rastAmAM TADhathI pIDA pAmI, zubha dhyAnamAM mRtyu pAmI savArtha siddha vimAnamAM utpanna thayA. 19. kezi gaNadhara : zrI pArzvanAtha prabhunI paraMparAnA te gaNadhara bhagavaMte zretAmbinagarInA pradezI nAmanA nAstika rAjAne pratibodha ApI, samyaktva dhArI banAvela hatA. tathA zrI gautama svAmI sAthe bAvIsa tIrthaMkara paramAtmAnAM cAra mahAvrata dharma ane paramAtmA mahAvIra devanA pAMca mahAvratAtmaka dharma viSe carcA karI, zAsanamAM bheda na paDe, mATe pote moTA chatAM zrI gautama svAmInA ziSya thaI paramAtmA mahAvIra prabhunA zAsanamAM dAkhala thayA hatA, ane zveta vastra dhAraNa karyAM hatAM. anukrame teo paNa mokSamAM gayA hatA. pradeza rAjAe eka vakhata pauSadha karelo hato, tene tenI sUryakAntA nAme parapuruSAsakata rANI viSa ApyuM hatuM. paraMtu zubha dhyAne marIne rAjA pahelA devalokamAM sUryAbha nAmanA vimAnamAM sUryAbha nAme devapaNe utpanna thayA. utpanna thaIne turata ja paramAtmA mahAvIra svAmI AmalakalpA nagarImAM birAjamAna hatA, tyAM AvIne divya nATaka ane nRtyo vagerethI prabhunI bhakita karI hatI. tyAMthI eNvI mahAvidehakSetramAM utpanna thaI, mokSa pAmaze. 20. karakaMDU: zrI vAsupUjya svAmInA jina maMdirathI zobhatI caMpApurI nAme nagarInA dadhivAhana rAjAne ceDA rAjAnI putrI padmAvatI nAme rANI hatI. eka vakhata sagarbhA rANIne "pote hAthI upara besI rAjA chatra dharI rAkhe ne pote vana vihAra kare." evo dohada utpanna thayo. te pUravA rAjAe tevI goThavaNa karI; paraMtu hAthIne viMdhyATavI yAda AvavAthI te bannene laIne vanamAM dUra nIkaLI gayo. rastAmAM vaDanI DALI pakaDI rAjA UtarI gayo. paraMtu rANI UtarI zakI nahIM. hAthI eka taLAve pANI pIvA Ubho rahyo ke rANI yukitathI dhIme dhIme nIce UtarI paDI. tyAMthI tApasonA AzramamAM gaI, tyAMthI daMtapura nagaranA daMtacaka rAjAne zaraNe javA nIkaLI. tyAM tene koI sAdhvIjI mahArAjano yoga thayo. teno upadeza sAMbhaLI vairAgya pAmI dIkSA lIdhI. garbhanI vAta "dIkSA na Ape" e bhayathI koIne karelI nahIM. paraMtu pAchaLathI sAdhvIjIe jyAre vAta jANI tyAre agAuthI vAta na karavA Thapako Apyo. chevaTe bALakano janma thayo, tyAre gupta rIte tenA pitAnA nAmanI vIMTI sAthe ratna kaMbaLamAM vIMTALI tene smazAnamAM mukAvI dIdho. tene eka aputra caMDALa laI gayo, ne ucheryo. tene kharaja ghaNI AvatI hatI, tethI te bIjuM bALako pAse khaNAvato hato, tethI tenuM nAma Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 paMca pratikramaNa sUtro karakaM prasiddha thayuM hatuM. eka jJAnI munirAjanA vAMsanA nimitta uparathI te kaMcanapura nagarano rAjA thayo. paraMtu e vAMsa lenAra eka brAhmaNane rAjya maLe tyAre eka gAma ApavAnuM vacana ApeluM hatuM. pAMca divyoe tene rAjA TharAvavAthI pradhAnoe paNa tene rAjA tarIke kabUla karI ghoDA para besADI zaheramAM praveza karAvyo. paraMtu tene caMDALa samajIne rAjyane apAtra gaNI brAhmaNAdika prajAjano tenI sAme thayA. tyAre AkAzamAMthI agnino varasAda thayo. A divya prabhAvathI brAhmaNoe tene puNyazALI mAnI tene pavitra mAnyo. ane tene rAjA tarIke kabUla rAkhyo, pachI to tejasvI teNe brAhmaNo uparanA krodhathI "A sarva caMDALone saMskAra karI brAhmaNa banAvo." evo hukama karyo. brAhmaNoe rAjahukama pAmIne te vAhadhAnaka gAmanA vAsI caMDALone "janaMgamadvija" nAme eka navI jAti tarIke brAhmaNa banAvyA. [saMskAra karI zuddha karavAno brAhmaNano adhikAra ahIM karakaMdU rAjA kabUla rAkhe che. karakaMdU rAjA mULamAM caMDALa nathI, paNa vizuddha AryabIja che. tadbhava mokSagAmI che. tethI pUrvapuNyanA saMcayathI bharapUra che. tenA saMsargathI bIjA caMDALone tenA puNyano lAbha maLe che. brAhmaNo teone potAnAmAM bheLavatA nathI, paraMtu eka judI ja jAta tarIke jAhera karavAno rasto kADhe che, tethI te pramANe teone brAhmaNa tarIke TharAve che. paNa jAti judI pADe che. vaLI AkAzamAMthI divya agnikaNo rAjAnA puNya prabhAvathI varSe che. eTale puNyaprabhAva sAbita thatAM brAhmaNone vAMdho levAnuM kAraNa rahetuM nathI. vaLI saMskArazuddhithI brAhmaNa karavAnA hovAthI, saMskArazuddhi na thAya tyAM sudhI caMDALa tarIke teo rahe ja che ane te vAta rAjAne paNa sammata che. sArAMza ke, A AkhA prasaMgathI AryonI varNakarma vyavasthAne harakata AvatI nathI. paraMtu UlaTI rIte e vyavasthAnI majabUtI sAbita thAya che tema ja te kALe paNa caMDALajAti vidyamAna hatI evo aitihAsika purAvo maLe che. Arya saMskRti-saMskArathI zuddha thavA sAme vAMdho letI ja nathI. saMskArothI zuddhinuM dhoraNa Arya saMskRtinA vidhAyaka graMthomAM batAvela hoya che. tenA koI paNa ghaTanA prakAre saMskArathI zuddhi karI zakAya che. vaLI jyAre jyAre aMtyajAdi halakI jAtinI koIpaNa vyakti, AgaLa AvavA jAya ke tarata tene brAhmaNo AgaLa AvatI roke che. kAraNa ke prajA vyavasthAnA dhoraNa pramANe teonI tema karavAnI pharaja che. paraMtu jyAre te vyakti divya puruSa tarIke, puNyavAna tarIke mahAna AdhyAtmika pavitra puruSa tarIke sAbita thaI cUke che, kasoTImAMthI pasAra thaI cUke che, tyAre pachI tenI sAme vAMdho Ubho na rAkhatAM, Arya maryAdAne aDacaNa na paDe, teTalI ja maryAdAmAM rahIne tene kabUla rAkhe che. ane tene pavitra vyakita mAnavA sAme vAMdho letA nathI. arthAta parIkSAmAMthI pasAra kare che. hA, prathama to sAmano kare ja che. jo tema na kare, to vyavasthA na rahe. dareka khoTI rIte vyavasthA bagADI mUke. parIkSAomAMthI ane AkarI kasoTImAMthI pAsa thayA pachI tene mahAna puruSa tarIke, pavitra puruSa tarIke svIkAravAmAM brAhmaNoe kyAMya vAMdho lIdho nathI. AkhI saMskRtino itihAsa tapAsI kADho. Aje to tevA koIpaNa divya prasaMga vinA, saMskAra zuddhinA prakAra vinA, aMtyaja-sparzAdika dhoraNa vagaranA che. paraMtu rAjyasattAnA dabANane lIdhe prajAne te calAvI levuM paDe che. kAraNa ke, prathama to mAtra sparzanI ja vAta gAMdhIjI vagere dezanAyako karatA hatA. have to maMdiramAM pesavA devAnuM kAyadAthI dabANa karavAmAM AvyuM che. ane have pachI-hoTalomAM sAthe khAvA vagerenI pharaja pADatA kAyadA amalamAM lAvavA rAjyasattA taiyAra thayela Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 305 che. prajAnI moTI saMkhyA viruddhamAM chatAM A bahumatavAdanA jamAnAmAM paNa tadana thoDI saMkhyAnA TekAthI kAyado pasAra karavAmAM kAyadesarapaNuM kayAMya jaNAtuM nathI. mATe tene ekataraphI julama gaNavAmAM harakata nathI, ane ema julamathI AryaprajAne agAunA vakhatamAM paNa ghaNuM soMsavuM paDyuM che, sahana karavuM paDyuM che, veThavuM paDyuM che, paraMtu rAjAbhiyoga AgArathI samakitavaMta jIvone dUSaNa karatA thaI paDatuM nathI. vaLI nAmadAra briTiza sarakAre - je je hiMdamaMdiranAM TasTo rajisTara karelAM hoya. tenA , TasTIo samata thAya. to maMdiramAM aMtyajathI praveza karI zakAya, tevI chUTa Ape che te uparathI to nAmadAra briTiza sarakAranA TrasTa ekaTa viSe ghaNo vicAra thaI paDe che, kema ke, koI paNa maiyata custa hiMdue TrasTa karyuM hoya, tenA vizvAsano bhaMga to thayo ja gaNAya. TrasTIonI pherabadalImAM pAchaLathI "TrasTI kone nImavA ?" te sattA to nAmadAra sarakAranI rahe. eTale banatAM sudhI aMtyaja praveza mAnanArA TrasTIo saheje goThavAya, e svAbhAvika che. A sthitimAM / TrasTIono mata maLI rahetAM maMdiramAM aMtyaja praveza thaI zake. A uparathI to bIjAM aneka prakAranAM TrasTone mATe paNa vicAraNIya thaI paDe. koI paNa vyaktie amuka tattvothI bacavA potAnI lAkhonI milakta sarakAranA TrasTa upara ApI hoya, temAM Ama kAyadAno pheraphAra karIne gAbaDuM pADavAmAM Ave, to TrasTa karanAranI dhAraNA dhULamAM maLe ja. sarakAre e rIte e bilane Teko ApIne potAnI taraphanA TrasTapaNAmAM jarUra khAmI lagADI che, ema kahevAne kAraNa maLe che. prajAmatanuM dabANa e bacAva nathI. kemake, keLavaNImAM prathamathI ja evA vicAro mUkIne, temaja te vicArone uttejana ApIne sarakAre pote ja e jAtano prajAno eka bhAga varSothI utpanna karyAnA dAkhalA che. sArAMza ke, sarakAranI ghaNA vakhatathI hiMdu prajAne amuka svarUpamAM lAvI mUkavAnI dhAraNA che. tenA aneka kAryakramomAMno A eka kAryakrama che, te dezanA keTalAka hiMdu lokone te matanA karI tene ADe rAkhI potAnI uddezasiddhi karI "AryonI varNavyavasthA jaino mAnatA nathI." ema yuropavAsIoe jUThANuM phelAyeluM che. e vyavasthA tIrthaMkara gaNadharAdi bhagavaMtone sammata hovAnA ghaNA purAvA che. alabatta, amuka saMjogomAM tene mahattvanuM sthAna nathI. te pramANe amuka saMjogomAM brAhmaNo paNa tene mahattvanuM sthAna nathI ApatA. evA ghaNA purAvA che. chatAM lokavyavahAranI amuka maryAdAmAM tene acUka sthAna che. sparzatva, aspRzyatva, e eka jAtanuM vijJAna che. ane te vijJAnanI rUe, aMtyajo asparya che. nahi ke tenA para koIne aNagamo thayo mATe aspRzya mAnyA che. vijJAnasiddha bAbato sarvamAnya hoI zake che. paraMtu rAjya-sattAnI e jAtanI gUDha icchA hovAthI koI te sAMbhaLavA besatuM ja nathI. sau ekIsAthe hI ho macAvye rAkhe che. plegano rogI kema aspRzya ? rajasvalA mAtA ke priya patnI kema aspRzya ? suvaranI carabI kema aspRzya ? jherI tAvanA rogIne sparza karIne DaoNkaTaro vAraMvAra sAbu lagADIne kema hAtha dhUe che ? kahevuM ja paDaze ke "koI koI padArthamAM ochAvatuM aspRzyapaNuM hoya, to tenuM zuddhIkaraNa karavuM joIe. jema aneka prakAranuM aspRzyatva jagamAM hoI zake che tema tenA zuddhIkaraNanA paNa aneka prakAra hoya che. anyUnAdhika prakAro vaDe tenuM zuddhIkaraNa karavuM ja paDe. page viSTA lAgI hoya to pANIthI dhoI naMkhAya. paNa pUrI rIte dhovA jeTaluM pANI hoya, to tenuM zuddhIkaraNa thAya, nahitara na thAya. saheja pezAbano chAMTo UDI gayo hoya, to thoDA pANIthI dhoI nAMkhI zakAya. paraMtu gADAnA paiDAno kIla lAgyo hoya, ke evuM kAMI coMTI gayuM hoya, to TarapenTAIna peTrola ke ethI ugra vastu sApha karavA lagAvavI paDe. tyAM sAbu kAmamAM na Ave. koI vakhate makAnanI azuddhi dhUpathI dUra thAya, paNa koI vakhate pANIthI dhovuM paDe, e ja rIte keTalIka vastunI azuddhi agnithI jAya. ItyAdi ghaNuM vizALa sAyansa A viSe vicAravAnuM che. ane je vijJAna kudaratI rIte ja jagatamAM siddha che te saune mAnya hoya che ne amalamAM mUke che. te ja pramANe aMtyajo vagere janmathI aspRzya gaNelI jAtinA zArIrika tattvone vArasAthI aspRzya gaNelA Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 paMca pratikramaNa sUtro che. te koI aspRzyatvanA vaijJAnika saMzodhakanI mAnavajAtanI sevA che. tene julama gaNAvI prajAne kAyadAthI dabAvI te toDavAmAM Ave che. temaja tenI saMskArathI zuddhi karavAnA prasaMgamAM zuddha karavAnA saMskAro paNa e prakAranA vaijJAnikoe batAvyA ja che. te para koI dhyAna na ApatAM-rA, munazI jevA javAbadAra -"je zAstromAM aspRzyatvane Teko ApavAmAM Avyo hoya, tene bALI nAMkhavA joIe." ema bolatAM saMkocano anubhava karatA nathI. jo ke adhikAra e vastu ja keTalAka mANasane keTalIka vAra vivekAndha banAve che. tevA prasaMge AvuM tya saMtavya gaNavA sivAya ApaNo bIjo upAya nathI. sArAMza ke, eka dhUna sivAya aspRzyatvanA nAzanI vAtano vAstavika kazo arthanathI. khuda gAMdhIjIe eka saMnyAsI sAthe carcA karI saMskArazuddhinI AvazyakatA svIkAyanuM chApAomAM prasiddha karyuM hatuM. paraMtu e to zabdamAtra ja rahyuM che. gAMdhIjIe mAtra hiMduo AgaLa sparza pUratI darakhAsta mUkelI paraMtu Aje to maryAdA oLaMgAIne lagna, maMdira praveza ane sAthe khAnapAnanI hada sudhI pahoMcyuM che, chatAM teone maryAdAmAM rAkhavA gAMdhIjI kazo virodha karatA nathI. tenuM kAraNa to e ja che ke, teo mULathI ja e badhI vastu thAya, tene iSTa gaNanArA hatA ja. mAtra lokone prathama vizvAsamAM levA mATe ja eTalI prAthamika vAta karatA hatA. tethI tenAM vacano upara paNa keTalo vizvAsa karavo ? te vicANIya che. "13 thI 16 varSanI umara sudhInI bALa vidhavA mATe to kAyado karavo joIe" ema maryAdA bAMdhIne mAtra vidhavA vivAhanA virodhIone vizvAsamAM levA pUratuM ja hatuM. kemake, Aje to chUTAcheDAnI vAta sudhI paraNelI hayAta pativALI ucca komanI hiMdu strIo mATe kAyado karavAnI vAto thaI rahI che, tyAre gAMdhIjI cUpa che. sArAMza ke lAkho varSothI vizuddhi jALavI rahelI prajA upara anArya gaNAtI yuropanI prajAne kema jANe ISyabhAva hoya, tema tenA zuddha saMskArone toDyuM jAya che ane temAM madada karanArA A dezanA lokone dezanAyako tarIke prasiddhimAM AvavA de che. AthI karIne A karakaM rAjAnuM daSTAMta aMtyaja sparzanI Adhunika hilacAlamAM dalIla tarIke TAMkI zakAya tema nathI.]. rAjAne brAhmaNoe maMtrapUrvaka abhiSeka karyo. pelo brAhmaNa gAma mAgavA Avyo. tene dadhivAhana rAjA pAse gAma levA mokalyo. rAjAne krodha caDyo ne kahyuM ke, "e uddhata caMDala rAjA pAsethI jItIne tane gAma apAvIza." rAjAe yuddhanI taiyArI karI. tyAM to karakaMDUe AvIne ghero ghAlavAnI taiyArI karI. A vAtanI padmAvatI sAdhvIne khabara paDI. vIMTInA abhijJAnathI karakaMDUne potAno ane dadhivAhana rAjAno putra hovAnI jANa karI. te ja pramANe rAjAne paNa samaja pADI. bannene sAthe meLavyA. rAjAe rAjya karakaMDUne soMpI dIkSA lIdhI. karakaMDUne gokuLo pALavAno zokha hato. te pramANe gokuLo pALatAM eka rUpALA ane baLavAnuM sAMDha para tene ghaNI prIti hatI. paraMtu te vRddhAvasthA pAmI marI javAthI tene joIne tene vairAgya thayo. ane pratyeka buddha thaI dIkSA lIdhI ne uttama cAritra pALI mokSamAM gayA. 21-22. hala-vihala: A banneya zreNika rAjAnA nAnA putro hatA. rAjAe teone potAno secanaka hAthI bheTa Apyo hato. zreNikanA gAdIpati putra koNike potAnI padmAvatI nAmanI patnInA AgrahathI te hAthI mAMgyo. paraMtu banneya bhAIoe te Apyo nahIM, ane nAsIne potAnA mosALamAM ceDA rAjAne tyAM cAlyA gayA. kogike-ceDA rAjAnI vizALA nagarIne ghero ghAlyo. rAjAe daravAjA baMdha karAvyA. secanaka para besIne rAtre banneya bhAIo koNikanA sainyano ghANa kADhI nAMkhatA hatA. Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 307 tethI gabharAIne koNike potAnA lazkaranI AjubAju eka khAI karAvI. temAM aMgArA bharAvyA. rAtre hAthI sahita bhAIo AvyA, paNa secanaka vibhaMgajJAnane lIdhe temAM na Utaryo. tyAre teoe teno tiraskAra karyo. eTale hAthIe banne bhAIone nIce utArI nAkhyA ne pote khAImAM paDI maraNa pAmyo. banne bhAIone vairAgya thayo. zAsana devatAe prabhu mahAvIra deva pAse temane mUkyA. tyAM vrata pALI sarvArtha siddha vimAnamAM utpanna thayA. 23. sudarzana zeTha : caMpA purImAM rANasiMharAjAnA putra dadhivAhananA rAjyakALamAM ahiMdAsanA dharmapatnI arhadAsInI kukSIthI sudarzana zeThano zubha svapnathI sUcita janma thayo hato. tene manoramAM nAme zrAvaka dharma niSNAta patnI hatI. zeTha pitA karatAMye dharmanI daDhatAmAM AgaLa vadhI gayA hatA. tenA kapila nAmanA mitranI strI kapilAe kapaTathI ekAMtamAM bolAvIne potAnI sAthe viSayabhoga bhogavavA zeThanI pAse mAMgaNI karI. ghaNI ceSTAo karI, paNa zeTha calita na thayA ane kahyuM ke, "tuM chetarANI che. huM to napuMsaka chuM. koIne A vAta kahIza nahIM." tyAre kapilAe kahyuM ke, "huM nahIM kahuM, paNa tame ya A mArI vAta koIne na kahezo." eka vakhata bahAra ujANIne vakhate zeThanA cha putro joI kapilAe rAjAnI abhayA rANIne te viSe pUchayuM. rANIe "zeThanA putro che," ema khAtarIpUrvaka kahyuM. kapilAe kahyuM ke, "te to napuMsaka hovAno DoLa kare che. mATe jo tame tene vaza karo, to tame kharA." rANIe kahyuM ke, "joje, huM ene avazya vaza karIza." vaLI eka divase zahera AkhuM ujANI karavA bahAra gayuM. rANI mAthuM du:khavAno DhoMga karI mahelamAM rahI. zeTha to potAne ghera kAussagga dhyAne rahyA hatA. paMDitA dAsI yakSanI mUrtine rathamAM besADIne rAjamahelamAMthI devamaMdire laI gaI, tene badale kAussagga dhyAne rahelA zeThane upADIne rathamAM lAvI. rANIe ghaNI ghaNI ceSTAo karI tathA dhamakIo ApI. paNa zeTha dhyAnamAM ja rahyA. chevaTe-teNe potAnI AbarU levA AvanArane pakaDavA bUmAbUma karI mUkI. zeThane rAjasubhaToe pakaDyA. rAjA pAse nyAya thayo. zeTha kAussagnamAM ja rahyA, ne tene zULIe caDhAvavA laI javAmAM AvyA. ahIM patinuM maMgaLa thAya tyAM sudhI manoramA zrAvikA kAussagga dhyAnamAM rahyA. zeThane zULI upara caDAvyA, ne zULIne siMhAsananA rUpamAM zAsanadeve pheravI nAMkhI. rAjA camatkAra pAmyo. kSamA mAMgI- zeThanA ziyaLano mahimA gavAyo. banneye vrata lIdhuM ane daMpatI mokSamAM gayAM. 24-25. zAla-mahAzAla muni : pRSTha caMpA nagarImAM zAla nAme rAjA rAjya karatA hatA. tenA nAnA bhAI mahAzAla yuvarAja hatA. kAMpilyapuranA pITha rAjA vere potAnI yazomatI bahenane paraNAvela hatI. tene gAMgila nAme putra hato. prabhu mahAvIra devanI dharma dezanAthI banne bhAIoe bodha pAmI dIkSA lIdhI ane gAMgilane rAjya ApyuM. eka vakhata tene pratibodhavA zrI gautama svAmI sAthe teo pRSTha caMpAe AvyA. pratibodha ApavAthI gAMgila-pITha tathA yazomatI bodha pAmyA, ane dIkSA lIdhI. rastAmAM bhAvanA bhAvatAM teone kevaLajJAna thayuM. prabhuvIra paramAtmAnI pAse AvI pradakSiNA daI kevaLInI parSadAmAM besavA Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro jatAM zrI gautama svAmIe temane rokayA, prabhue tema karatAM kevaLInI AzAtanA jaNAvI. zrIgautamasvAmI sthira thaI gayA. prabhue kahyuM -"tamane paNa kevaLajJAna thaze. zrI aSTApada tIrthanI yAtrA karo.' gautamasvAmIe tema karyuM. ne tyAM pannarase ne traNa tApasone pratibodha Apyo. teo paNa kevaLajJAna pAmI kevaLInI parSadAmAM gayA. anukrame zAla-mahAzAla vagere AyuSya pUrNa thaye mokSa pAmyA. 308 26. zAlibhadra : rAjagRhI nagarImAM gobhadra zeThanA bhadrA nAme patnIthI janma pAmelA zAlibhadra kumAra 32 patnIonA svAmI hatA. gobhadra zeThe prabhu mahAvIra svAmI pAse dIkSA lIdhI. uttama saMyama pALI mRtyu pAmI svargamAM deva thayA. te putra uparanA premanA lIdhe dararoja divya AbhUSaNo vagere mokalIne deva jevuM sukha ApatA hatA. ratnakaMbalanA vepArI pAsethI zreNika rAjA bahumUlya samajIne je na kharIdI zakayA tevI 16 ratnakaMbalo bhadrA zeThANIe kharIdI, ne tenA babbe kakaDA karI dareka vahune vAparavA ApI dIdhelA. teoe nAhIne te hAthapaga lUchI kADhI nAMkhelA. jyAre cekSaNA rANInA AgrahathI rAjAe vepArI pAse ratnakaMbalo mAgI, tyAre teNe vecI dIdhAnuM jaNAvyuM. rAjAe bhadrA pAse mAMgaNI karAvI, tyAre teNe uparanI sthiti jaNAvI. "chatAM jarUra hoya to e kakaDA mokalI ApuM.'' rAjAne Azcarya thayuM ane bhadrAne bolAvIne zAlibhadrane maLavAnI icchA batAvI. "zAlibhadra ApanI pAse AvI zakaze nahIM, paNa Apa padhAro.'' rAjAe AvavAnI icchA batAvI. tyAre gobhadranA jIva deva mAraphata Akho rasto vividha prakAre zaNagArAvyo. rAjAne cothe mALe siMhAsana para besAryA: ne zAlibhadrane teDavA mAtA gayA, ne kahyuM "beTA ! nIce Avo. zreNika padhAryA che." tyAre zAlibhadre kahyuM ke '"mAtA ! temAM mAruM zuM kAma che ? tene vakhAre naMkhAvo.' mAtAe kahyuM ke, "beTA ! e kariyANuM nathI. paNa ApaNA zaheranA rAjA ApaNe ghera padhAryAM che, tene maLavA cAlo.' zAlibhadra nIce UtaryA. paNa temane Azcarya thayuM ke, "vaLI mAre mAthe paNa svAmI che ke ?'' rAjAe tene khoLAmAM besAryA. paNa sukumAratAne lIdhe tene parasevo thaI Avyo. tyAre bhadrAnA kahevAthI tene chUTA karI para javA dIdhA. zreNike tyAM snAna karyuM. snAna karatAM vIMTI khALamAMthI khALakUvAmAM jaI paDI. dAsIoe khALakUvAmAMthI aneka vIMTIo kADhIne batAvI. tenI AgaLa DhIMkarA jevI lAgatI potAnI ratna jaDita vIMTI temaNe zodhI lIdhI. bIjI vIMTIo viSe pUchatAM khulAso karavAmAM Avyo ke, "AvI vIMTIo devalokamAMthI roja Ave che. ane zAlibhadra zeThanI patnI roja kADhI nAMkhe che, ne navI AvelI pahere che. rAjAnA Azcaryano pAra na rahyo. pachI divya bhojana saparivAra jamI bhadrA zeThANIno satkAra pAmI rAjA svasthAne gayA. A tarapha svAtaMtrya IcchatA zAlibhadra zrI dharmaghoSa sUrIzvara pAse jaI dharmadezanA sAMbhaLI. vairAgya pAmI dIkSA levAnI icchAthI roja eka eka strIno tyAga karavA lAgyA. te ja zaheramAM dhanya zeThane ATha strIo hatI. temAMnI eka zAlibhadranAM bahena hatAM. patinA Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 309 mAthAmAM tela nAkhatI vakhate tenI AMkhamAMthI paDeluM AMsu dhanya zeThanA khabhA para paDyuM. te uparathI zeThe rudananuM kAraNa pUchayuM, tyAre dIkSA levAnI IcchAvALA tenA bhAInI roja eka eka strI tajavAnI vAta kahI. zeThe kahyuM ke, "te kAyara che. roja eka eka tajavAnI zI jarUra che ?" tyAre tenI patnIe kahyuM ke "kahevuM saheluM che, karavuM dohyaluM che." zeThe kahyuM ke atyAre A karI batAvyuM" kahI dIkSA levA nIkaLyA. AThe strIoe ghaNuM samajAvyA, chatAM pAchA na vaLyA. ane strIoe paNa dIkSA levAno nizcaya karyo. zAlibhadra pAse AvI kahyuM ke, "Ama kAyaranI mAphaka eka eka strIno zuM tyAga kare che ? meM to ekI sAthe ATheya tajI dIdhI che." tevAmAM paramAtmA mahAvIradeva te nagaramAM samosaryA. tyAM jaI bannee dIkSA lIdhI. AgamAbhyAsa karyo, ane bahuzruta thayA. anya vihAra karatAM karatAM pharIthI banne prabhunI sAthe ja rAjagRhamAMAvyA. prabhune pUchI bhikSA mATe nIkaLyA. prabhue kahyuM ke, "Aje zAlibhadranI mAtAne hAthe pAraNuM thaze." pharatAM pharatAM bhadrA zeThANIne tyAM AvyA. paNa bhadrA to vyagra hovAthI oLakhI zakayAM nahIM. tethI munio pAchA pharyA paNa rastAmAM eka vRddha DozIe dahIM vahorAvyuM. te laI banneya AvyA, ane prabhune saMzaya pUchayo. prabhue kahyuM -"e tArI pUrvabhavanI mAtA ja che. sAMbhaLa-zAligrAmamAM dhanya gAmanI vidhavA strIno saMgama nAme te putra hato. tane khIra khAvAnuM mana thayuM, tethI cAra pADozaNoe dUdha, cokhA, sAkara, ghI ApyAM, temAMthI tane khIra karI ApI, ne pote pADozIne ghera jaI beThI, tevAmAM mAsakhamaNanA tapasvI muni AvyA. pote khAvA mATe lIdhelI khIra temane vahorAvI dIdhI, ne ghaNo harSa pAmyo. muni gayA, tArI mAtAe pAchA AvIne bAkInI khIra tane bhUkhyo jANIne ApI. tuM te dharAIne khAI gayo. tethI ajIrNa thavAthI tuM mRtyu pAmyo ane munidAnanA mahimAthI zAlibhadra thayo. te tArI mAtA haju jIvatI hatI, jeNe tane dahIM vahorAvyuM." prabhunAM AvA vacano sAMbhaLI AnaMdathI pAraNuM karyuM. pachI tyAMthI AjJA laI vaibhAragiri upara anazana laI kAussagnadhyAne UbhA rahyA. bhadrAe AvI ghaNI vinaMti karI. zreNike samajAvyA, paNa teo dhyAnamAM ja magna rahyA, ne sAmuM paNa na joyuM, bane maraNa pAmI sarvArthasiddha vimAnamAM utpanna thayA. bhadrAe paNa dIkSA lIdhI, ne svargamAM gayA. tyAMthI cyavI mokSamAM jaze. 27. bhadrabAhusvAmI : mULa bhadra zabda che. teno artha bhadrabAhu svAmI che. bhadrabAhu svAmIno keTaloka saMbaMdha sthUlabhadra svAmInA caritramAM AvI gayela che, tyAM pUrva ane uttara dezanA vihAranA prasaMgo che. tyAre ahIM moTe bhAge varAhamihira sAtheno saMbaMdha vadhu varNavAyo che, ane dakSiNa dezanA vihAranA prasaMgo che. banneya kathAnA prasthAna judA paDI jatA jaNAya che. dakSiNamAM AvelA pratikAna (paMDha) nagaramAM bhadrabAhu ane varAha nAmanA be garIba brAhmaNa bhAIo rahetA hatA. zrI yazobhadrAcArya vicaratAM vicaratAM tyAM AvyA. temanI dezanA sAMbhaLI banneya bhAIoe dIkSA lIdhI, bhadrabAhu anukrame caudapUrvadhara thayA ane AcArya thaI dauniryuktio racI Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 paMca pratikramaNa sUtro tathA bhadrabAhavI saMhitA nAme graMtha racyo. zrI yazobhadrasUri svarge gayA. te vakhate dazapUrvadhara saMbhUtivijaya AcArya mahArAja paNa vicaratA hatA. teo banneya sAthe snehathI vicaratA hatA. varAha munie AcAryapadanI mAMgaNI karI paraMtu ahaMkArI dhArIne yogyatA vinA te pada ApavA bhadrabAhu svAmIe nA kahI. je tene na gamatAM dIkSA choDI, teNe brAhmaNano veSa pAcho dhAraNa karyo. ne vArAhIsaMhitA vagere navA graMtho lakhyA. jyotiSamAM varAhamihiranuM kathana ghaNI vAra khoTuM pADI, bhadrabAhu svAmIe sAcuM kahevAthI pratiSThAnanA rAjA jinazatru jaina dharmano rAgI thayo hato. ane varAhamihiranuM mAna ghaTI gayuM hatuM. A dveSathI tApasa thaI marIne vyaMtara thaI teNe saMghane kaSTa devA mAMDyuM. A bAbata guru samajatA hatA. tethI saMghane AzvAsana ApyuM ane uvasaggahara stotra banAvIne kaSTa prasaMge pATha karavAthI vyaMtaranA upasargo zrI saMghane asara karI zakayA nahIM. "sUrya ane AkhuM jyotiSa cakra pratyakSa batAvyuM che. mihira eTale sUrya mArA upara prasanna che." e rIte varAhe potAnI khyAti karelI hovAthI tenuM nAma varAhamihira tarIke prasiddha thayela che. 28. dazArNa bhadra rAjA : dazArNapuranA jene dhama dazArNa bhadra nAme nyAyI rAjA rAjya karatA hatA. eka vakhata zrI vIra paramAtmA tyAM samosaryAnA khabara udhAnapAlake ApyA. eTale sAta ATha pagalAM AgaLa cAlI, teNe prabhunI stuti karI. ne pachI prabhune vaMdana karavA jatAM aneka prakAranI addhi sAthe nagaramAMthI nIkaLI prabhune vaMdana karyuM. aDhAra hajAra hAthI, cALIsa lAkha ghoDA, ekavIsa hajAra ratha, ekANuM koTi pAyadaLa, soLa hajAra dhvajA, pAMcaso meghADaMbara chatra, sukhAsane beThelI pAMcaso rUpavatI rANIo, AbhUSaNothI sajaja sAmaMto, maMtrIo vagere sAthe lIdhA. A Rddhi parathI manamAM ciMtavyuM ke, "mane dhanya che. koI na vAMde tevI rIte huM ATalI badhI addhithI prabhune vAMdIza." A pramANeno garva avadhijJAnathI saudharma IMdra jANI te toDavA, nIce pramANeno ThATha goThavIne prabhune vAMdavA AvyA. cosaTha hajAra hAthI vikuvya. eka eka hAthIne pAMcaso ne bAra bAra mukha karyA. eka eka mukhe ATha ATha daMtazULa karyA. eka eka daMtazULe ATha ATha vAvyo goThavI, vAgye vAgye ATha ATha kamaLa, dareka kamaLe eka eka karNikA, eka eka karNikA para siMhAsana goThavI tenA para pote ATha ATha agra mahiNIo sAthe beTho. eka eka kamaLane lAkha lAkha pAMdaDAM vikavyAM, dareka patra upara batrIsa devadevIo batrIsa prakAranA nATya raMga karavA lAgyA. A joI dazArNabhadra rAjA to daMga thaI gayA, ne potAno garva UtarI gayo. chatAM iMdrathI caDiyAtA thavA pote tyAM ja prabhu pAse dIkSA lIdhI. iMdra hAryA. vaMdana-stuti karI potAne sthAnake gayA. dazArNa muni karmakSaya karI mokSamAM gayA. IMdra je vakhate AkAzamAMthI hAthI sAthe UtaryA, tyAre hAthIe AgalA be paga vALyA, ane jamInamAM khUMcyA. te sthaLa gajapada tIrtha tarIke prasiddha thayuM che. Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramAgasUtro 311 29. prasannacaMdra rAjarSi : potanapuranA somacaMdra ane dhAriNI rANI prasannacaMdra putrane rAjaya soMpI vRddhAvasthAmAM tApasAthamanI dIkSA laI tapovanamAM rahyA. dhAriNI sagarbhA hovAthI, tene tyAM bALaka janmyo. te valkalono cIvara (vastromAM vIMTAIne Ucharyo hovAthI tenuM nAma valkalacIrI pADyuM. dhAriNI prasUtinI vedanAthI maraNa pAmI. valkalacIrI moTo thayo, paNa lokavyavahArathI taddana ajANa hato. A tarapha rAjAne potAnA bhAIne maLavAnI IcchA thaI. vezyAo mAraphata tene lAvavAnI goThavaNa karI. vezyAo siMha kesarIyA lADu, pakavAna vagere mIThAIo laI vanamAM gaI. vahalacIrIne sAmo Avato joI teo tenI sAme cAlI. eTale "he tApaso ! huM Apane abhivAdana karuM chuM." kahI praNAma karyA, ne pUchayuM, "Apa kayA tapovananA vAsI cho? lo. A vanaphaLo Arogo. atithi-satkAra AzramavAsIono dharma che." vezyAoe kahyuM, "amo potanapura AzramanA vAsI chIe. amane tamArAM phaLa bhAvatAM nathI, juo A tamArAM phaLo." kahI pelA lADu batAvyA ne te tene khavaDAvyA. te tene mIThA lAgyA. pachI vezyAoe tene potAnAM aMgono sparza karAvyo. stanasparza karatAM teNe pUchayuM "A be upaselA tamArA zarIramAM navIna bhAgo zAnA che?" vezyAoe kahyuM ke, "potanAzramamAM AvAM mIThAM phaLo khAvAthI AvA be bhAgo UpasI Ave che. tamArI IcchA hoya to cAlo tyAM." tyAre valkalacIrI potAnI pAsenI tApasAzrama yogya cIjo kayAMka mUkI, sAthe AvavAnI taiyArI batAvI. tevAmAM somacaMdra tApasane AvatA joI zrApanA bhayathI vezyAo nAsIne potAnapuramAM AvI rAjAne khabara ApI ke "amo to bhayathI nAsI AvI, paNa tamArA bhAI amArI lAlacathI kheMcAIne Avaze kharA." rAjA vizeSa udvigna rahevA lAgyA. A valkalacIrI badhI vastuo chupAvIne potanapura taraphanA rastA tarapha cAlyo. rastAmAM eka gADAvALo maLyo. teNe tene gADAmAM besavA dIdho. temAM tenI strI beThI hatI. tene tApasa samajIne teNe praNAma karyo. tyAre te daMpatI vicAramAM paDyA ke, "A muni kumAra strI-puruSanA bhedathI taddana ajANa lAge che. rastAmAM eka corane mArIne gADAvALo tenuM dhana laI gADAmAM bharyuM. chevaTe badhA potanapura AvyA. tene gADethI utArI gADAvALo potAne ghera gayo. valkalacIrI dareka ThekANe tApasanA niyama pramANe je je maLe tene abhivAdana karato pharyA kare che. tema karatAM te vezyAvADe jaI caDyo. vezyAe tenI hajAmata vagere karAvI, nimitta jJAnInI sUcanA pramANe maLI AvelA puruSa sAthe potAnI putrI paraNAvI dIdhI, ne vAjiMtro vagaDAvyAM. A sAMbhaLI rAjAne krodha caDyo ke, "huM udvigna hovAthI jyAre meM vAjiMtro baMdha karAvyAM che, chatAM rAjAjJAno anAdara karIne koNa A vAjiMtro vagaDAve che?" tapAsa karatAM vezyAM pakaDAI. tene tyAM jenAM lagna thayAM. te potAno bhAI jANIne vezyAne Thapako Apyo, ne nIca kuLanI kanyA sAthe potAnA bhAIne paraNAvyo te jANI rAjA vicAramAM paDI gayo. "paraMtu, nimittajJanA kahevAthI sahaja rIte ja Ama banyuM che. vaLI A kanyA paNa koI puNyavatI Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro hovI joie. tathA UtaratA kuLamAMthI kanyA ratna levAmAM khAsa vAMdho nathI.'' vagere maMtrInA samajAvavAthI rAjAnA mananuM samAdhAna thayuM ane mahotsavapUrvaka te daMpatIne rAjamahele lAvyA. catura puruSanI sobatathI tene lokavyavahAranuM sArI rIte jJAna karAvyuM tathA bIjI paNa ghaNI kanyAo paraNAvI ane yauvarAja pada ApyuM. 312 ema sukha bhogavatAM bAra varSa vItI gayAM. tyAre tene pitRbhakita yAda AvI, ane moTA bhAI pAse rajA mAgI. banne bhAIo pitAne maLavA AvyA. somacaMdra rAjarSi putraviyogathI du:khI thayA hatA. tenI AMkhe paDaLa AvyA hatA. paraMtu prasannacaMdranA kahevarAvavAthI pAchaLathI saMtoSamAM divaso gALatA hatA. A vakhate putra maLavAnA harSAzruthI tenI AMkhanAM paDaLa khUlI gayAM ane putrone joI harSa pAmyA. valkalacIrI jaI potAnAM mUkelAM vAsaNo vagere parathI khesathI dhULa khaMkheravA lAgyA. ema karatAM tene jAtismaraNa jJAna thayuM ane pUrva bhave ArAdhela saMyama yAda Avyo. ema UhApoha karatAM chevaTe tene kevaLajJAna thayuM. devo AvyA. veza Apyo. suvarNakamala nipajAvyuM, eTale svayaMbuddha kevaLI bhagavaMte dezanA ApI. rAjA tathA somacaMdra tApasane vItarAga dharmano bodha thayo, ne somacaMdra tApase dIkSA lIdhI. tevAmAM zrI vIraparamAtmA tyAM potanapuranA manohara udyAnamAM samosaryA. valkalacIrI kevaLI bhagavaMta vagere prabhune vaMdana karavA gayA, tyAM prabhune pradakSiNA daI kevaLI bhagavaMtone vaMdana karI kevaLInI parSadAmAM dAkhala thayA. somacaMdramunine kriyA vyavahAra zIkhavavA bIjA sthaviro pAse mUkayA. prabhunI dezanAthI prasannacaMdrane paNa vairAgya thayo, tethI nAnA bALakane rAjya soMpI temaNe dIkSA lIdhI. dazapUrvI thayA. karma kSaya nimitte parvata guphAo vageremAM ekalA kAussagga dhyAne rahI karma nirjarA karatA hatA. eka vakhata teo rAjagRhI nagarInI pAsenA vanamAM kAussagga dhyAnamAM UbhA che, ane te divase prabhu mahAvIra paramAtmA vaibhAragiri upara samavasaryAM. tene vAMdavA zreNika rAjA saparivAra gayA, rastAmAM teNe prasannacaMdra munine vaMdanA karI. prabhu pAse jaIne pUchyuM ke, "dhyAnamAM lIna prasannacaMdra rAjarSi kALa kare, to-kaI gatimAM jAya ?'' prabhue kahyuM "sAtamI narake jAya.'' thoDI vAre pUchyuM. to kahe ''chaThThIe jAya.'' pharIthI pUchatAM ''pAMcamIe jAya.'' eka karatAM pharI pharI pUchatAM ''sarvArthasiddha vimAnamAM jAya." evo javAba maLyo. A vividha javAbathI zreNikane ghaNo ja vismaya thayo. A vividha javAbonuM kAraNa pUchavA jatAM prasannacaMdra rAjarSine kevaLa jJAna thayuM, devaduMdubhi vAgyAM. ane devo kevaLajJAnano mahotsava karavA lAgyA. prabhue zreNikanA praznano khulAso karyo ke, ''e vividha javAbamAM prasannacaMdra rAjarSi dhyAnamAM hatA, chatAM tenA adhyavasAyanI paDatI ane caDatI zreNi ja khAsa kAraNabhUta che. tArA sainikonI vAtacIta uparathI 'potAnA bALa putra upara zatruo caDI AvyA che.'' e sAMbhaLI temane krodha caDelo, eTale dhyAnamAM ne dhyAnamAM zatruo sAthe laDavA lAgyA. laDAInAM badhAM sAdhano khUTI gayAM dhArI mAthethI lokhaMDI Topa upADI zatruo para pheMkavAnA vicArathI mAthA upara Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 313 hAthe mUkatAM mAthuM muMDa thayeluM jANI "pote muni che' ema khyAla AvatAM turata ja pAchA zubha dhyAnamAM evA caDI gayA ke kevaLajJAna prApta thayuM." A vAta sAMbhaLI zreNike jaI pharIthI vaMdana karyuM. zrI prasannacandra kevaLI bodha detA vicaravA lAgyA. prAMte AyuSya kSaye mokSamAM gayA. 30. zrI yazobhadrasUri : zrI zarthaMbhavasUrijI mahArAja pAse pATalI putranA yazobhadra nAmanA brAhmaNe vairAgya pAmI dIkSA lIdhI. ane vinayapUrvaka cAritra pALatAM teo caudapUrvanA jJAtA thayA. temaNe eka vakhata dakSiNa dezamAM vihAra karyo. tyAM upadeza ApI, bhadrabAhu ane varAha nAmanA be brAhmaNa bhAIone dIkSA ApI. bhadrabAhu caudapUrvadhara thayA. temane AcAryapada tathA saMghano bhAra soMpI zrI zatruMjayagirinI yAtrA karI guru mRtyu pAmI svarge gayA. 31. jaMbUsvAmI : (1) magadha dezanA sugrAma nAmanA nagaramAM rASTrakUTa ane revatInA putra tarIke bhavadana ane bhavadeva nAmanA be bhAIo hatA. bhavadatte dIkSA lIdhelI. teNe nAgilAne paraNelA bhavadevane dIkSA ApI. ane bhavadeve bhAInI zaramathI dIkSA lIdhI. bhavadatta svargamAM gayA, eTale bhavadeva nAgilAne maLavA AvyA. nAgilAe pratibodha ApavAthI muni pAchA guru pAse gayA, ane pachI niraticAra cAritra pALI saudharma devaloke gayA. (2) svargamAMthI bhavadatta mahAvidehamAM puSkalAvatIvijayamAM puMDarIkigI nagarImAM vajadana cakravartInI yazomatI rANInA sAgaradana putra thayA. hajAra kanyAo sAthe bhoga sukha bhogavatAM vAdaLAM joI vairAgya pAmavAthI temaNe dIkSA lIdhI. bhadevane jIva paNa svargathI avIne teja vijayamAM vItazokA nagarImAM padmaratha rAjAnI vanamALA paTTarANInA zivakumAra putra tarIke utpanna thayA. eka vakhata potAnI strIo sAthe mahelamAM beThA beThA dUrathI kAma-samRddha sArthavAhane tyAM sAgaradana munine vahoratA dekhI tene sAdhu para bhAva thayo, ane teno upadeza sAMbhaLavA gayo. tyAM tene vairAgya thayo. paraMtu ghera AvI mAtApitAe sammati na ApavAthI te cha8 chaThThano tapa ane pAraNe AyaMbila karI dharmanI ArAdhanA karatA hatA. daDhadharma zrAvakanI sobatamAM bAra varSa A rIte dharma pALI brahmadeva lokamAM vidhummAlI nAme deva thayA. eka vakhata te deva potAnI cAra devIo sAthe prabhune vaMdana karavA Avela tyAre anya devo karatAM tene tejasvI joI zreNike prabhune tenuM kAraNa pUchayuM. prabhue tenA pUrva janmanI ArAdhanA ane have pachI "jaMbUkumAra tarIke chellA kevaLI thaze." vagere vAta kahI. ane vadhumAM umeryuM ke-"temanA pachI-mana:paryavajJAna, paramAvadhi, kSapakazreNi, upazamazreNi, pulAka labdhi, AhArakalabdhi, mokSa, jinakalpa, parihAra vizuddhi, sUkSmasaMparaya, yathAkhyAta cAritra ane kevala jJAna e daza padArthano viccheda thaze, eka vakhata rAjagRhI nagarInA RSabhadatta zeTha potAnI dhAriNI patnI sAthe zrI sudharmA svAmIne vaMdana karavA vaibhAragiri upara gayA. tyAM teNIe gaNadhara bhagavaMtane potAne putra thavA viSe pUchayuM. gaNadhara bhagavaMte kahyuM "je ke amo AvA sAvadya praznonA javAba ApI zakatA nathI. to paNa mahApuNyano Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 paMca pratikamANasUtro lAbha thavAthI pariNAme niravadya hovAthI kahIe chIe ke-ekaso ATha AyaMbila karavAthI jaMbUvRddhanA svapnathI sUcita putra thaze." tyAra pachI AyaMbila karyA pachI vidyunamAlI deva cyavIne garbhapaNe utpanna thayo. ane janma pachI tenuM nAma bUkumAra pADyuM. yuvAvasthAmAM zrI sudharmAsvAmIno upadeza sAMbhaLI manathI brahmacarya vrata svIkAryuM. ane tyAMthI pAchA vaLatA zaheramAM AvatA zatru sAme vAparavAnAM moTAM moTAM yaMtro daravAjAmAM goThavAtAM hatAM. te joI AyuSyanuM kSaNabhaMgurapaNuM vicArI pAchA vaLI gaNadhara bhagavaMta pAse spaSTa brahmacarya uccAyuM, ne ghera AvI mAtapitAnI dIkSA mATe sammati mAgI. | mAtAnA AgrahathI ATha kanyAo sAthe lagna karyuM. rAtre teone bodha Apyo. ane vidhyAcaLamAM AvelA jayapuranA pATavI kuMvara prabhava te ja vakhate te gharamAM pa0) cora sAthe corI karavA Avela, te saghaLAne pratibodha ApIne sasarA-sAsu, sasarA, strIo mAtApitA sAthe kula para7 pAMcaso sattAvIsa jaNAe zrI sudharmA gaNadhara bhagavaMta pAse dIkSA lIdhI. zrI vIra prabhunA nirvANa bAda dazame varSe jaMbUsvAmIne AcArya pada ApyuM, ne vIsame varSe mokSamAM gayA. sudharmA svAmI gaNadhara bhagavaMtanA sarva Agamo bUsvAmIne uddezIne racAyA che. chevaTe teo chellA kevaLI thaI prabhavasvAmIne potAnI pATa soMpIne prabhu mahAvIra paramAtmAnA nirvANa pachI 64 me varSe mokSamAM gayA. 32. vaMkacUla kumAra : virATa dezanA peDhAlapura nagaramAM zrIcULa rAjAne puSpacUla ane pUSpacUlA nAme putra-putrI hatAM. puSpacUla jugArI, cora tathA mAraphADa karanAra hovAthI tenuM nAma vaMkacUla jAhera thayuM. chevaTe tenA pitAe tene potAnI rAjadhAnImAMthI kADhI mUkayo. te bahena ane patnInI sAthe koI pallImAM jaIne rahyo, ane tyAMno nAyaka maraNa pAmavAthI te pallIno nAyaka thayo, ne coranI jema dhADa pADI potAnuM jIvana gujArato hato. have eka vakhata jJAnatuMgasUri te pallImAM comAsuM rahevA AvyA. koIne kAMI paNa upadeza na ApavAnI zarate munine vasati ApI. jJAna dhyAnamAM comAsuM pUruM karyA bAda vihAra karatAM vaMkacUlanI hada oLaMgIne voLAvavA Avela vaMkacUlanI IcchAthI tene cAra niyama ApyA 1. ajANyAM phaLa na khAvAM. 2. koIne vadha karatAM pahelAM sAta DagalAM pAchuM karavuM. 3. rAjAnI rANI sAthe bhogano tyAga karavo. 4. ane kAgaDAnuM mAMsa khAvuM nahIM. - A cAreya niyamo pALavAthI tene ghaNA phAyadA thavAthI vratonI prazaMsA karatAM niyamomAM daDha rahI, jinadAsa zrAvakanI ArAdhanA karI mRtyu pAmI bAramA devalokamAM utpanna thayo. cAra vratanAM phaLo tene nIce pramANe maLyAM hatAM :( 1 ) eka vakhata rastAmAM bhUkhane lIdhe tenI sAthenA bhilla lokoe eka jAtanAM phaLa khAdhAM, tethI teo marI gayA. paNa vaMkacUle te ajANyAM phaLo na khAvAthI jIvato rahyo. Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 315 ( 2 ) vaMkacUla eka vakhata bahAra gAma gayelo, te vakhate zatrunA dezanA naToe AvIne potAno khela jovA vaMkacUlane AmaMtraNa ApyuM. "vaMkacUla ghera nathI" tenI zatruone jANa na thavA devA mATe tenI bahena puSpacUlAe puruSaveza paherI naTo joI teone InAmathI rAjI karyA. moDI rAte AvI emane ema puruSa vezamAM ja bhAbhI sAthe te sUI gaI. tevAmAM vaMkacUle AvI potAnI strIne puruSa sAthe sUtelI joI, tene mArI nAMkhavA talavAra ugAmI. paraMtu niyama pramANe sAta DagalAM pAchA pharatA pharatA talavAra athaDAvAthI bahena potAnA bhAIne khamA detI jAgI UThI. puruSanA vezano khulAso karavAthI bhAI ghaNo khuzI thayo. ( 3 ) eka vAra rAtre te vANiyAne tyAM corI karavA gayo, tyAM bApadIkaro hisAbanI takarAramAM paDyA hatA. tyAMthI vezyAne tyAM gayo, to te koDhiyA sAthe bhoga bhogavatI hatI. tyAMthI rAjya mahelamAM gayo. rANIne hAtha aDI javAthI te jAgI, ane vaMkacUla pAse bhoganI mAMgaNI karI, vaMkacUle tene potAnI mAtA samAna kahI. eTale rANIe bUma pADI. paNa rAjA e badhuM guptapaNe sAMbhaLato hato. tethI rAjAe tene potAno vizvAsu sAmaMta banAvyo, ane corIno dhaMdho choDAvI dIdho. (4) laDAImAM ghavAyAthI vaidyoe kAgaDAnuM mAMsa auSadha tarIke levA bhalAmaNa karI. paNa vaMkacUla aDaga rahyo. rAjAe tenA mitra jinadAsane bolAvI samajAvavA kahyuM. jinadAse mAtra parIkSA jevA bhalAmaNa karI, paNa vaMkacUle mitrane Thapako Apyo ane niyamamAM aDaga rahyo. 33. gajasukumAra : bhadilapuramAM nAga nAmanA zeThane sulasA nAme patnI hatI. vasudevanA sAtamAMnA cha putro kaMse mAMgyA, te vasudeve ApyA. paNa deve tyAMthI upADIne nAga zeThane ghera mUkyA. devakInA e chaeya putrone sulasAe 32, 3ra strIo paraNAvI. chevaTe teoe zrI neminAtha prabhu pAse dIkSA lIdhI. carama zarIrI teo dvAdazAMgInA dhAraka thayA. zrI neminAtha prabhu dvArikA nagarIe samosaryA. cha bhAIo babbe thaIne devakIjIne tyAM ja vahoravA javA lAgyA. tyAM temaNe sarakhA AkAranA jANIne teone khulAso pUchayo, ane te bAbata zrI neminAtha bhagavaMtane vizeSa khulAso pUchayo; prabhue "gayA bhavanI, zokyanAM sAta ratno corelAM, teNIne ghaNI rovarAvyA bAda mAtra eka ja ratna pAchuM ApyuM hatuM. tene lIdhe tamArA sAta putro tamArAthI adaSTa thayA. ane eka kRSaNa mAtra tamArA sanmukha chevaTe AvyA." A pramANe potAnA pUrvakarmanI niMdA karatAM devakIjIe kRSaNane bolAvIne "jAte putra pAlana karavAnI IcchA jaNAvI." kRSNa hariNagamethI devane ArAdhI potAne bhAI thavA viSe pUchayuM. deve kahyuM. "tamAre eka puNyavAna bhAI thaze. paraMtu te yuvAvasthAmAM ja dIkSA leze." anukrame mahartika koI deva tyAMthI zubha svapna sUcita devakIjInI kukSimAM avataryo, tenA janmabAda tenuM nAma gajasukumAra pADayuM. mAtA pitA bhAIo tathA aneka kuTuMbIjano A nAnA bhAI upara ghaNuM ja vAtsalya rAkhavA lAgyA. tene hRma rAjAnI prabhAvatI kanyA sAthe paraNAvyA, temaja somazarmA Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 nAmanA brAhmaNanI somA nAmanI putrI sAthe paNa jagasukumAranI icchA viruddha lagna karyuM. zrI neminAtha prabhunI dezanA sAMbhaLI teNe dIkSA lIdhI ane tapazcaryA karavA lAgyA. eka divase sAMje smazAnamAM jaI kAussagga dhyAne rahyA. tyAM pelo brAhmaNa sasaro AvI caDyo tene munine joIne '"potAnI putrIne paraNIne tarata choDI devA' bAbatano krodha caDyo ne ghaDAno kAMTho tenA mastaka upara mUkI, temAM kheranA aMgArA bharyA. muni dhyAnamAM caDyA, kevaLa jJAna thayuM, ane maraNa pAmI mokSamAM gayA. paMca pratikramaNasUtro zrI kRSNe zrI neminAtha prabhune kumAranA samAcAra pUchayA. prabhue brAhmaNanI madadathI nirvANa pAmyAnI vAta karI 'te brAhmaNa koNa ?'" te praznanA javAbamAM prabhue kahyuM ke '"te tamane daravAjAmAM sAme maLaze ne tenuM peTa phATI jaze. paNa tenA upara krodha karazo nahIM.'' zrI kRSNe munino agnisaMskAra karyo. tyAMthI prabhu pAse AvyA. devakIjIno zoka upadezathI ocho karAvyo. tyAMthI rastAmAM AvatAM daravAjAmAM ja brAhmaNane Avato joyo ane bhayathI tenuM peTa phATI gayuM. eTale zrI kRSNe tene AkhA gAmamAM ghasaDAvyo ane jAhera karyuM ke-'munino ghAta karanAranA AvA hAla thaze.'' 34. avaMtIkumAra : eka vakhata zrI suhasti AcArya mahArAja zrI jIvaMtasvAmInI pratimAne vaMdana karavA mATe ujjayinI nagarImAM AvyA. tyAM bhadra zeThanI bhadrA patna!thI zubha svapne sUcita janma pAmela avaMtIsukumAra nAme 32 patnIonA pati evA tenA putra hatA. bhanna zeThanI anumatithI bhadrA zeThANIe Apela potAnA ghara pAsenI vasatimAM pUjya AcArya mahArAja AvIne UtaryA. sAMje pUjya AcArya mahArAja nalinIgulma vimAnanuM adhyayana gaNatA hatA. te sAMbhaLI tene UhApoha karatAM jAtismaraNa jJAna thayuM. pote pUrve e vimAnamAM deva hato. "kayAM tyAMnA sukha ? ane kayAM ahIMnA sukha ?'' temAM moTuM aMtara jANIne te sukha meLavavAno upAya batAvatA guru mahArAjane vijJapti karI. gurue teno upAya saMyama batAvyo. te levAne te utsuka thayo. paNa kuTuMbIonI sammati vinA dIkSA ApavAnI nA pADI. to pote potAnI meLe dIkSA lIdhI ne smazAnamAM jaI kAussagga dhyAne rahyA. tenI koI pAchalA bhavanI strI marIne ziyALa thaI hatI te tyAM AvI, muni para krodha karIne bacakAM bharavA lAgI ne chevaTe tene puSkaLa bacakAM bharI tenA kakaDe kakaDA karI nAMkhyA. muni marIne nalinIgulma vimAnamAM utpanna thayA. savAre mAtApitA tathA strIoe A avasthA jANI bahu zoka karyo. gurune pUchavAthI badho vRttAnta jANavAmAM Avyo, te uparathI tenAM mAtApitAe eka nalinIgulmavimAnanA AkAranuM mahAkALanuM maMdira baMdhAvyuM ane temAM zrI avaMtIsukumAra pArzvanAthanI pratimA padharAvI. (tenI garbhiNI strIthI utpanna thayela tenA putre A maMdira ane prabhu pratimA padharAvyAM. anyatra ema vAMcavAmAM AvyAnuM yAda che.) tenI strIoe paNa dIkSA aMgIkAra karI saMyama dharmanI ArAdhanA karI. 35. dhanya kumAra-zAlibhadra zeThanA banevI, ane ATha strIone ekI sAthe choDI zAlibhadranI Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro sAthe dIkSA lai vaibhAragiri para tapazcaryA karI anuttara vimAnamAM deva paNe utpanna thanAra mahA puNyazALI. dhannA-zAlibhadra'" e be prasiddha nAmomAM prasiddha dhanya nAmanA zeTha, te A. teno janma pratiSThAna puranA dhanasAra zeThanI ziyaLavatI patnInI kukSithI thayo hato. tenA janmasamaye nALa dATavA jatAM jamInamAMthI dhana nIkaLyuM hatuM. 317 pUrva bhavamAM Aja nagaramAM nirvAha mATe AvelA eka garIba kuTuMbano te bALaka hato. gAmanAM lokonA Dhoro cArIne te gujarAna calAvato hato. tene eka vAra khIra khAvAnuM mana thayuM, eTale judI judI cAra pADozaNoe ghI, dUdha, cokhA, sAkara ApyA. eTale tenI khIra rAMdhI ApI. mAtA pIrasIne bahAra gaI. A tarapha mAsakSamaNane pAraNe koI muni vahoravA nIkaLelA ahIM AvI caDyA. tene UbhA thaI bALake vinayapUrvaka vijJapti karI muni khIra vahorI, gayA. tevAmAM mAtA pAchI AvI ane teNe putranI thALI khAlI joI bIjI khIra pIrasI, te teNe khAdhI ne vAcharaDA cAravA cAlyo gayo. tyAM te ja munirAje tene dharmopadeza Apyo. tethI bALaka ghaNo AnaMda pAmyo. paraMtu ghera AvyA bAda peTamAM pIDA thavAthI maraNa pAmI te dhanya kumArapaNe janmyA. tene bIjA traNa moTA bhAio hatA. paraMtu teo hIna puNyavALA hovAthI dhanya kumAranI caturAI uparathI mAbApa tenA vakhANa kare, te IrSAthI teo sahana karI zakayA nahIM. pitAe 32-32 rUpiyA ApI darekane hoziyArInI parIkSAmAM pasAra thavAnI taka ApI. tyAre bhAIo thoDuM kamAyA ane dhanyakumAre eka baLavAn gheTo kharIdI bIjAnA gheTA sAthe laDAvIne zaratamAM eka hajAra sonA mahora meLavI. pachI 60-60 mAsA sonuM ApyuM. bhAIo temAMthI thoDo lAbha meLavIne pAchA AvyA. paraMtu dhanya cAMDAla pAsethI eka palaMga vecAto lIdho. te eka kRpaNa zeThano hato. temAM teNe ratno chupAvyAM hatAM. te ratno kADhIne dhanyakumAre pitAne ApyAM. pitAe ghaNI prazaMsA karI. bhAIo AthI mArI nAMkhavA sudhInA vicAra upara AvyA. e vAta bhAbhIoe dhanyane karI, tethI te chAnAmAnA dezAvara cAlyA gayA. bahu pharatAM eka khetaramAM haLa kheDatAM tenA mAlike tene jamavAnuM notaruM ApyuM, tevAmAM tenI strI bhAta laIne AvI, tevAmAM haLa kheDatAM suvarNano caru nIkaLI paDyo. te khetaranA mAlike dhanyakumAranA bhAgyathI nIkaLyo jANIne tene ApavA mAMDyo. paraMtu te na letAM khIranuM bhojana jamIne te AgaLa cAlyA, ne chevaTe rAjagRhImAM AvyA. tyAM eka bagIcAmAM pesatAM te sUkokhaMkha bagIco navapallava thaI gayo. tethI puNyavAn mAnIne teno mAlika tene potAne ghera jamavA teDI gayo. mALInA zeTha kusumapALanI putrI puSpavatI, kSeNikarAjAnA putrI somazrI ane zAlibhadra zeThanI bahena subhadrA e traNeya eka divase janmelI bALa sakhIo sAthe tenAM lagna thayAM. rAjAe ghaNAM gAmono garAsa Apyo ne dhanyakumAra tyAM sukhe rahevA lAgyA. mAtApitA vagere du:khI hAlatamAM pharatAM pharatAM tyAM AvyAM. te sarvane oLakhI potAne tyAM bhakitathI AnaMdamAM rAkhyA. Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 paMca pratikramaNa sUtro tyAM paNa bhAIone ISya thaI ane tenA pitAne kahevA lAgyA ke-"pitAjI ! dhanya ApaNe ratno laIne Avelo, tethI samRddhimAna thayo che, mATe amane A dhanano bhAga pADI Apo. amAre have judA rahevuM che. bhAga pADyA vinA amo jamIzuM nahi." bhAIonI rItabhAta jANIne dhanya tyAMthI paNa dezAvara cAlyA gayA. kauzAmbimAM jaIne zatAnika rAjAnA na parIkSA karI zakAyelA eka kiMmatI ratnanI parIkSA karIne temanI pAsethI tenI saubhAgyamaMjarI putrI, so hAthI, pAMcaso ghoDAo ane pAMcaso gAyo meLavyAM. tyAM temaNe eka taLAva khodAvavuM zarU karyuM. dhana khUTI javAthI tenAM mAtApitA vagere tyAM majUrI karavA AvyA, tene teNe oLakhyA, ne teone ane temanI sAthe majUrI karanArA darekane khorAkamAM ghI ApavAno hukama karyo. be patnIone piyara mokalI hatI. paraMtu "du:khamAM to sAsu sasarAne na choDavAno nizcaya uparathI nAnA vahu subhadrAne sAthe lAvavA paDyA hatA, temaja traNa moTI vahuo paNa sAthe hatI. chAza na maLavAthI rAtre aMdha thatAM mAbApane mATe chAza levA AvavA mATe vahuone mokalavA bhalAmaNa karI. ane jyAre subhadrA Ave tyAre tene sArI chAza sAthe bhAta vagere paNa ApavA temaja tenI AgatAsvAgatA karavA saubhAgyamaMjarIne khAsa bhalAmaNa karI, eka divase subhadrA AgaLa potAnI ratnajaDita vIMTI ApyAnI tathA pUrvanI vAta karI badho bheda kholI nAMkhyo, ane tene divya vastrothI zaNagArI potAne ghera rAkhI. IrSyAthI jeThANI AvIne e badhuM joI gaI, ane sasarAne kahevA lAgI ke "ame Apane nahotA kahetAM ke-"nAnI vahune bahu nA vakhANazo." te to zeThane tyAM tenI patnI thaIne rahI gaI che. banneya kuLanuM nAka kapAvyuM. have ahIM paradezamAM zuM karazo ?" A sAMbhaLI dhanasAra zeThe mahAjanane vAta karI. paNa dhanyakumAranA guNathI paricita mahAjane vAta khAsa sAMbhaLI nahIM, ane mahAjananI vAta dhanyakumAre paNa sAMbhaLI nahIM. dhanasAra zeThe dhanyakumAra pAse AvIne kahyuM ke "zeTha ! mAro vAMka guno hoya to zikSA karo. paNa amArA dIkarAnI vahune pAchI Apo." eTale zeThe tene pakaDavAno hukama Apyo ane eka oraDAmAM purAvyA. tyAM jaI ekAMtamAM teNe badhI vAtano bheda ughADo karyo. A pramANe tenI mAtA tathA traNa bhAIone paNa purAvyA. bhAbhIo traNa AvI, ne bapora sudhI khoTI thaI paNa koIe dAda na dIdhI, chevaTe rAjA zatAnika pAse jaI phariyAda karI. zatAnikanA mokalelA mANasonI, temaNe mokalelA lakaranI darakAra na karatAM te rAjA sAthe laDavA taiyAra thaI gayA. maMtrIoe kahevAthI rAjAe bhAbhIone bolAvI ne pUchayuM ke, "tamAre jeTha ke diyara koI che ?" tyAre teNIoe kahyuM ke-"eka dhanyakumAra nAme diyara hatA, paNa kuTuMbakalezane lIdhe dezAvara cAlyA gayA che ne te jIve che ke nahIM ? te amArA jANavAmAM nathI. paraMtu tenA pagamAM padmanuM cihana che, e tenI nizAnI che." Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 319 tyAre maMtrIonA kahevAthI teo tenAM caraNa dhovA gaI, paNa dhanyakumAre darakAra na karatAM tyAMthI cAlyA javA kahyuM. chevaTe maMtrIonI AjIjIthI bhAbhIone potAnA gharamAM AvavA daI, bhakita karI ne saune sArI rIte jamADyA. zatAnika rAjAe A bAbata khulAso pUchayo, eTale teNe jaNAvyuM ke-"amArA bhAIonI vacce bhAbhIo vikSepa nAMkhe che, eTale temane zikhAmaNa ApavA A pramANe karavuM paDyuM." pachI parivAra sAthe dhanyakumAra rAjagRhImAM AvyA, ane rAjAnA mAnapAna sAthe tyAM rahyA tathA bIjI cAra zrImaMta kuTuMbanI kanyAone paraNyA. bhAIo potAne soMpAyelAM gAmaDAomAM rahetA hatA. paraMtu duSkALa paDavAthI teo tyAMthI mALavAmAM moTA vepArI thavA gayA, paNa kAMI vaLyuM nahIM. eTale tyAMthI ghau bharIne rAjagRhImAM AvyA. bajAramAM sATuM karatAM dhanakumArane maLyA ane praNAma karyA. bhAIone potAne ghera lAvI potAnI milakatano bhAga vaheMcI Apyo. ane pote cothA bhAgamAM cauda karoDa sonaiyA lIdhA. dhanasaMpatti laI bhAIo javA lAgyA. eTale dravyanI adhiSThAyaka devIe teone rokayA. eTale nirupAye dhanyakumAra paranI IrSyA choDIne tyAM ja rahyA. eka vakhata dharmaghoSa sUrIzvarajI mahArAjanI dezanA sAMbhaLI potAnA bhAIonI durdazAnuM kAraNa pUchayuM tyAre guru mahArAje jaNAvyuM ke, "lakSmIpuramAM e traNeya kaThiyArA bhAIo hatA. jaMgalamAM lAkaDAM kApavA jatAM munirAja maLyA, teozrIne dareka potapotAnuM bhAtuM sArI rIte vahorAvyuM. paNa pAchaLathI te bAbata khUba pastAvo karyo. tyAMthI cyavIne teo vyaMtara thayA. ane tyAMthI tArA bhAIo thayA. teone dAnathI lakSmI maLI, paNa pastAvo karavAthI bhogavI zakatA nathI." subhadrAe khIra banAvavA pADozaNa tarIke bhAga Apelo, paraMtu dAsIne tuM sadAya bhAra vahetI rahe." evo zApa koI vakhate Apelo, eTale tene ghaNuM khoTuM lAgyuM. tethI teNIne paNa thoDo vakhata taLAvamAM majUrI TopalA upADavA paDyA." A sAMbhaLI dhanyakumAra jaina dharmamAM Asakata thayA, ne chevaTe potAnA sALA zAlibhadra zeThanI sAthe dIkSA laI anuttara vimAnamAM gayA, te vAta zAlibhadra zeThanI kathAmAM ApI che. 36. IlAcI putra-ilAvardhana nagaramAM jItazatru rAjAnA rAjyakALe Ibhya zeThanA dhAriNI patnIthI ilAdevInI prasannatAthI janmelA putranuM nAma ilAcI putra pADyuM. kaLAo tathA zAstrono abhyAsa karI yauvana pAmavA chatAM tenuM mana strIthI virakata hatuM. te joI tenA mUrkha pitAe artha ane kAmamAM kuzaLa karavA halakA mitronI sobata karAvI. eka vakhata vasaMtaRtu vanarAjI upara rAjya calAvato hato. tyAre mitro sAthe vanamAM pharavA gayo. tyAM lekhIkAra naTanI putrIne nAcatI joI, tenA upara tene moha utpanna thayo, te teNInuM rUpa joIne sthira thaI gayo, tenuM mana teNImAM coMTI gayuM. tyAMthI koI rIte khase ja nahIM. nokaro muzkelIthI Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro tene ghera laI gayA. tenI A dazA joI tenA pitAe ghaNuM pUchyuM, tyAre teNe naTaputrI uparanI potAnI Asakita jaNAvI. pitA vicAramAM paDyA- 'kharekhara, meM halakA lokonI sobata karAvI, tenuM A phaLa maLyuM." putrane ghaNuM samajAvyo, paNa tenuM mana pharyuM nahIM. chevaTe laMkhIkAra pAse jaI vAta karI. tyAre teNe kumArane potAnI pAse mokalavA kahyuM. 320 ilAcI putra laMkhIkAra pAse gayA. eTale laMkhIkAre kahyuM ke, "putrI to khuzIthI paraNAvuM, paraMtu amArA dhaMdhAmAM pravINatA meLavI rAjA rIjhavI parIkSAmAM pAsa thAo, to.'" teNe e vAta kabUla karI. tenA pitAne paNa putramaraNanA bhayathI tene teo sAthe javA devAnI pharaja paDI. ilAcIkumAre buddhimAna hovAthI kaLAmAM jaladI pravINatA prApta karI lIdhI. pharatAM pharatAM benAtaTa nagaramAM mahIpALa rAjAne potAnI kaLA batAvavAnI goThavaNa karI. ilAcIkumAre adbhuta naTakaLA batAvI, paraMtu rAjA rIjhe nahIM, ne dAna Ape nahIM, kema ke tenuM mana naTaputrImAM coMTyuM hatuM. 'ilAcI putra mare to naTaputrI pote lai zake" e dhAraNAthI tenI pAse pharI navA navA jokhamI khela vAraMvAra karAve. te uparathI ilAcI putre rAjAnI manodazA jANI lIdhI. tene parastrI laMpaTatA para kaMTALo Avyo ane vicAra karatAM Akhara viSayavAsanA upara vairAgya utpanna thavA lAgyo. tevAmAM teNe doraDA uparathI nIcI najare eka zeThanA gharamAM apsarA jevI gRhiNI pAsethI eka munine vahoratA joyA. munirAjanI AvI avikArI avasthA joI tene ghaNo ja bhakitabhAva jAgyo ane bhAvanA upara caDatAM kevaLa jJAna thayuM, devoe mahimA karyo ane kevaLI bhagavaMte dezanA ApI. rAjAnA prazna uparathI naTa putrI upara potAne moha thavAnuM kAraNa samajAvyuM ke, "vasaMtapuramAM madana ane mohinI nAme eka brAhmaNa daMpatI rahetAM hatAM. teoe sadgurunA upadezathI zrAvaka vrato aMgIkAra karyAM. te pALatAM banneya paraspara ekAkArapaNe premathI rahetAM hatAM. tyAMthI marIne devalokamAM utpanna thayAM. mohinIe ajJAnatAne lIdhe koI vakhata jAti mada karelo hato. tethI te laMkhIkAra naTanI putrI thaI ane huM Ibhya zeThano putra thayo. pUrvabhavanA premanA lIdhe mane tenA upara Asikata thaI. paraMtu dharmanuM ArAdhana kareluM tethI Akhare dharmanI prApti thaI. A sAMbhaLI rAjA, rANI, naTaputrI vagere dharma pAmyA ane sau zubhadhyAnathI kevaLajJAna pAmI mokSamAM gayA. 37. cilAtIputra-kSitipratiSThita nagarano rahevAsI yajJadeva brAhmaNa potAne paMDita mAnI jaina dharmanI niMdA karato hato. tene eka kSullaka (nAnA)sAdhu potAnA guru pAse laI gayA, tyAM te hArI gayo, ne jaina dharmanI dIkSA lIdhI. zAsanadevInI sUcanAthI te sAdhu dharmanI kriyA paNa saunI sAthe sArI rIte pALavA lAgyA. paraMtu tenI strIe vaza karavA tenA upara karelA kAmaNa prayogonI asarathI zarIra durbaLa thavAthI marIne te svargamAM gayA. ane tenI strIe paNa du:khathI dIkSA lIdhI chatAM kAmaNa karmanI AlocanA karyA vinA marIne svarge gaI. Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 321 rAjagRhImAM dhanasArthavAhanI cilAtIdAsInA putrapaNe yAdeva brAhmaNa utpanna thayo, tenuM nAma cilAtIputra rAkhyuM. ane te ja zeThanI subhadrA strInI putrIpaNe tenI strI utpanna thaI. tenuM nAma susImAM rAkhavAmAM AvyuM. susImAne sAcavavA mATe pelA dAsIputrane nokara rAkhyo. jyAre jyAre e chokarI raDe, tyAre tyAre pelo nokara tenAM strI cihana upara hAtha mUke, eTale te chAnI rahI jAya. A dazya joI zeThe tene potAne tyAMthI kADhI mUkyo. tyAMthI chUTIne te anukrame siMhaguhA nAmanI bhilla pallIno nAyaka thayo. tyAM tene susImA yAda AvavA lAgI. eTale potAnA cAra nokarone sAthe laI potAnA ja zeThane tyAM khAtara pADavA gayo. TharAva evo hato ke, "jene je mAla hAthamAM Ave, te teno. mAtra susImA cilAtInI." coro gharamAM peThA, ne zeTha bhayanA mAryA pAMca putro laIne saMtAI gayA. coro hAthamAM AvyuM te laIne nAThA, ne cilAtIputra susImAne laIne bhAgyo. zeThe bahAra nIkaLI bumarANa macAvyuM, eTale cokiyAto AvI pahoMcyA ne sau tenI pAchaLa paDyA. coro ghana mUkIne nAsI gayA ane cilAtIputre paNa susImAnuM mAthuM kApI hAthamAM rAkhI dhaDa mUkIne nAsavA mAMDyuM. - zeThe dhana tathA suzImAnuM dhaDa joI ghaNA duHkhI thaI ghera AvI prabhu mahAvIra svAmInI dezanA sAMbhaLI vairAgyavAsI thaI dIkSA lIdhI ne svargamAM gayo. A tarapha kAussagga dhyAne UbhelA eka munirAjane cilAtIputre "dharma kaho, nahIMtara A pramANe tamAruM mAthuM kApI nAMkhIza" e dhamakI ApI eTale munirAja "upazama, viveka, saMvara" traNa pado kahIne AkAzamAM cAlyA gayA. ahIM te ja sthAne UbhA rahIne teNe e traNa padano vicAra karI artha besADyo. eTale teno artha samajAyo, ane tyAM ja teno amala karyo. lohIthI kharaDAyelA zarIra upara kIDIo caDI ane zarIrane cALaNI jevuM karI nAMkhyuM. aDhI divasamAM mRtyu pAmIne cilAtIputra svargamAM gayA. evA cilAtIputrane vaMdana ho. 38. yugabAhu-pATalIputramAM vikramabAhu rAjAne madarekhA rANI hatI ane atisAgara maMtrI hato. rANIne saMtAna vinA duHkhI jANI rAjAe kuLadevInI ArAdhanA karI, chevaTe rANIne yugabAhu nAme putra thayo, pUrvabhavamAM tene jJAnapaMcamInI ArAdhanA karI hatI. tenA prabhAvathI te zAstra ane zAstrakaLAmAM kuzaLa thayo hato. bhaNAvanAra upAdhyAya ane tene tyAM Avela mahemAnanI zAstrakuzaLa ane vratakuzaLanI uttamatA viSenI carcA parathI munirAjanI pAse khulAso pUchI-pote zAstra kuzaLa to hato, uparAMta vratakuzala thavA jJAnapaMcamInI ArAdhanA cha mAsa sudhI karI. eka vakhate ghaNo varasAda AvavAthI gaMgAnuM pUra zaherane DubAvI de, evo bhaya utpanna thayo. tenuM nivAraNa karavA pitAnI AjJAthI kumAra nadIne kinAre gayo, ne tyAM pitAnI AjJA pramANe pUra rokavAnA upAya tarIke sonAnuM pUtaLuM pUjIne temAM nAMkhyuM. tevAmAM eka strInA rudanano avAja sAMbhaLavAmAM Avyo. tene bacAvavAno jyAM kumAra vicAra kare che, tevAmAM te rotI jAya ane jaLacara Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 paMca pratikamANasUtro prANIone haNatI jAya, ne bolatI jAya ke, "jagatamAM nArI rakSaka koI kSatriya bacco che ja nahIM. he pRthvI ! tuM vaMdhyA jevI ja cho." A sAMbhaLI kumAra tene bacAvavA pAchaLa pAchaLa taNAto gayo, tema te strI dUra dUra nIkaLI jAya. chevaTe te dUra-najarathI bahAra nIkaLI gayo. samAcAra sAMbhaLI rAjAne zoka thayo ane mUcha AvI gaI. maMtrIe AvI rAjAne zAMta karavAnA zabdo kahyA, tethI tene UlaTuM khoTuM lAgyuM. paraMtu saMtoSakAraka yogya zabdomAM AzvAsana ApavA jatAM maMgaLa vAjiMtro vAgavA lAgyAM, ane kumAra AvI pahoMcyAnA samAcAra rAjAne maLyA. kumAre AvIne pitAne praNAma karyo. ane nadImAM paDelI strI pAchaLa kheMcAvAthI mAMDIne badhI vAta nIce pramANe karI : "taNAtAM taNAtAM mane mUcha AvI gaI, ne jAgIne jou chuM to gaMgAnA kinArA upara mane meM beThelo dITho. tyAMthI UThIne kalpavRkSanI pAsenA bagIcAmAM sAta mALanA mahelamAM gayo. tyAM chaThe mALe zabdavidyA nAme zAradAdevInI pratihArI mane maLyA ane kahyuM ke "zAradAdevI pAse lAvavA mATe huM ja tamane ahIM sudhI kheMcI lAvelI chuM." ema kahIne mane zAradAdevI pAse laI javAmAM Avyo. devI bhagavatInI banneya bAjue tarkavidyA ane sAhitya vidyAo cAmara DhALatI hatI. devIzrIe mane khoLAmAM besAryo. meM temano vinaya karyo. temaNe kahyuM, "kumAra ! tArA tapathI saMtoSa pAmI chuM. mAruM krIDAvana batAvavA tane ahIM lAvavA mArI pratihArIne meM mokalI hatI. kumAra! pUrve puSpapuramAM eka garIba mANasa bhikSA na maLavAthI jhaMpApAta karavA jatAM eka tapasvI traNa jJAnavALA munirAjane joyA. temanI pAse jaI vaMdana karI pUchavAthI potAnI dazA kahI saMbhaLAvI. munirAje upadeza Apyo ke, "bhalA mANasa ! A mUrkhatA zA sAru kare che ? muzkelIthI maLelo manuSyabhava zA mATe nakAmo veDaphI nAMkhe che ? pUrvabhavanA puNyane lIdhe prApta thayelI daridratAthI manuSyabhava jevo bhava jato kare che ? daridratA nibhAvI le ane evI kAMI sAdhanA kare ke jethI karma tUTI jAya, ane bhaviSyamAM puNya upArjana thaI aneka sukha maLe. ane enA upAya tarIke jJAna paMcamInuM ArAdhana kara. tapa e karma toDavAne mATe to majabUtamAM majabUta kuhADo che. tArA aMtarAya karmano kSaya thavAno samaya AvI gayo che. mATe paMcamIno ja tapa karavAthI tAro AtmA nirmaLa thavAnI taiyArImAM che." muninA A upadezathI te puruSe sArI rIte tapa karyo, ne tyAMthI marIne yugabAhupaNe tuM utpanna thayo che. kharekhara tuM zastra ane zAstra e banneya kaLAmAM pravINa cho." ema kahIne mane zatru parAjaya ane ISTa prApti e be maMtra ApyA. tevAmAM mane ApaNA zahera pAse gaMgAnadI nadIne kinAre joyo, ne tyAMthI Apane pramANa karavA AvI pahoMcyo chuM." pachI kumAra, mAtApitA, jaina dharmanI bhakita ane paMcamyAdi tapamAM vadhu Asakata thayo. eka divase eka strIne teNe rotI sAMbhaLI. tarata ja talavAra laI rudananA svarane anusAra vanamAM gayo. tyAM jhADa ADe UbhA rahI te strInA zabdo sAMbhaLavA lAgyo. tevAmAM eka puruSe te Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 323 strIne kahyuM ke, "huM tAro dAsAnudAsa thavA taiyAra chuM, chatAM tuM mArI sAmuM paNa nathI jotI ?" strIe kahyuM, "yugabAha sivAya huM koIne cAhatI nathI. A bhavamAM nahIM maLe, to bhavAntaramAM paNa te ja mAro prANanAtha thAya. ema huM manathI nizcaya dharAvuM chuM." kumAra ekadama vacce paDyo. banneyane yuddha thayuM. pelAne nAgapAzathI kumAre bAMdhyo, tyAre zAradAnA ApelA maMtrathI te teNe toDI nAMkhyo ane kumArane khaMbhinI vidyAthI bAMdhI lIdho. A badhuM joI pelI strI vismaya pAmI. ane "A yugabAha kumAra hovo joIe." evI rUpa ane tejasvitA uparathI saMbhAvanA karI. "kharekhara yugabAha kumArano bheTo karAvanAra A puruSa mAro upakArI gaNavo joIe." kumAre pelAne baMdhanathI mukata karyo. eTale teNe vinayathI kumArane praNAma karyA. tevAmAM acAnaka divyAlaMkAra dhArI eka vidyAdhara vimAnamAMthI nIce UtarI AvI kumAranI pAse AvI kahevA lAgyo : "kumAra ! vaitADhaya parvatanI uttara zreNimAM AvelA gagana vallabhanA maNicUDanI madanavALI patnIthI utpanna thayela anaMga suMdarI nAme putrI potAnA cAra praznonA javAba Ape, tene paraNavAne pratijJA laI cUkI hatI. tenA praznonA uttara koI paNa ApI zakyuM nahIM. nimittanA jANakArane pUchavAthI-"A uttaro yugabAhu kumAra ApI zakaze." tethI yugabAhu kumAra upara prIti dhAraNa karIne anaMgasuMdarI rahI hatI. tevAmAM parama divase zaMkhapuranA rAjA mArA jamAI pavanavege tenI mAMgaNI karI, tene javAbo to na AvaDyA, eTale anaMgasuMdarIne upADIne nAsI gayo. te A pavanavega ane huM A anaMgasuMdarIno mAmo chuM. tevAmAM maNicaMDa paNa AvI pahoMcyA tathA rAjA vikamabAhu paNa AvI pahoMcyA. A sneha-meLApathI sau AnaMda pAmyA. pavanavege kSamA mAgI ane yugabAhano sevaka thayo. maNicUDa saune potAne tyAM laI gayo. tyAM yugabAha kumAre cAra praznonA javAba ApyA. eTale banneyanAM lagna karavAmAM AvyAM. 1. prakaLAvAna koNa uTha puNyamAM rucidhAraka. 2. pra. saddabuddhizALI koNa ? u. dayALu. 3. prabhAgyazALI koNa? u. priyavAdI. 4. pravizva jItanAra koNa ukrodhane jItanAra. pachI vikamabAhue ane maNicUDe dIkSA lIdhI. banneyanuM rAjya yugabAhu kumArane maLyuM. anaMgasuMdarIne ratnabAhu nAme putra thayo. vikamabAhuAcArya vicaratA vicaratA pATaliputranagare AvyA. dharmopadeza sAMbhaLI ratnabAhune rAjya soMpI dIkSA laI tapa karI kevaLa jJAna prApta karyuM ane bhavya jIvone bodha ApI mokSamAM gayA. 39-40. Arya mahAgiri ane Arya suhasti AcArya: A banne sthUlabhadra AcArya mahArAjanA mukhya ziSya hatA. AryamahAgiri AcArya mahArAja to mahAna tapasvI hatA. potAno ziSya parivAra badho Arya suhasti mahArAjane soMpIne pote ziSyone vAcanA ApatA hatA. ane jina kalpano Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 paMca pratikramaNa sUtro viccheda javAthI te kalpato nahIM paNa lagabhaga tenA jevI AkhI jIvanacaryA rAkhIne tapazcaryA karatA vicaratA hatA. A AcArya mahArAjAonA vakhatamAM saMpratirAjAe jaina dharma prApta karIne jaina dharmanI mahAna prabhAvanAo karI che. AcArya mahArAja zrI Aryasuhasti sUrIzvarajI mahArAja Arya mahAgiri mahArAjanI AjJAnA paramadhAraka ane mahAvinayI hatA. potAnI bhUla jaladI kabUla karatA hatA ane teno sudhAro karavAmAM jarA paNa Agraha rAkhatA nahIM. te ja rIte pUjya Arya mahAgiri mahArAja paNa jarA paNa dAkSiNya rAkhyA vinA kaDakamAM kaDaka rIte zAstraniyamo samajAvIne zAsananI rItabhAta ane zailInuM rakSaNa karanAra mahApuruSa hatA. eka vakhata pATaliputranA vasubhUti thAvake pratibodha pAmI potAnA kuTuMbane pratibodha pamADavA pUjya AcArya mahArAja zrI suhasti mahArAjane vijJapti karI. teonA upadezathI kuTuMba pratibodha pAmyuM. ane teoe evo rivAja rAkhyo ke, "A muni mahArAjAo ApaNane mokSa mArga dekhADanArA che, mATe teonI khUba bhakti karavI." e ja kuTuMbamAM eka vakhata Arya mahAgiri mahArAja padhAryA ne upayoga daI vicAratAM temane gocarI sadoSa lAgI. tyAre tyAMthI na vahoratAM vasatimAM jaI Arya suhasti mahArAjane zikhAmaNa ApI ke, "tamArA upadezathI thayelA zrAvako azuddha gocarI vahoravA taiyAra thAya che." tyAre AcArya mahArAje kSamA mAMgI ane kahyuM ke, "havethI pharIthI ema nahIM karuM." eka vakhata jIvaMta svAmInI pratimAnI rathayAtrA jevA banneya AcArya mahArAjAo avaMtI nagarImAM AvyA. rathayAtrA jevAne jharUkhAmAM beThelA tyAMnA saMprati rAjAne AcArya suhastisUri mahArAjane dekhIne jAtismaraNa jJAna thayuM. turata ja AvIne traNa pradakSiNA daI AcArya mahArAjane vaMdana karyuM, ane pUchayuM ke, "prabho ! jaina dharmanuM phaLa zuM?" "supaphavA phaLa amRta. bAkI apaphava to kalpanAmAMye na Ave teTalAM hoya che." "askRSTa sAmAyikanuM phaLa zuM?" "sAmAyikanA phaLanI saMkhyA thaI zakatI nathI. paraMtu aspRSTa sAmAyikathI rAjya prApta thAya che." Ape mane oLakhyo?" guru mahArAjAe upayoga mUkIne kahyuM ke, "hA. oLakhANa paDe che, eka vakhata amo pUjya Arya mahAgiri mahArAja sAthe kauzAMbImAM gayA hatA. tyAM sAdhuone uttama bhikSA maLatI joI, eka reke temAMthI annanI mAMgaNI karI hatI. paraMtu sAdhue "gurunI AjJA vinA te ApI zakAya nahIM." ema kahyuM. reke guru pAse AvIne mAMgaNI karI. gurue kahyuM-"tuM dIkSA laI amArA jevo thAya, to tane jarUra A khAvAnuM maLe." te rake dIkSA lIdhI. pachI tene sAdhvI pAse mokalatAM sAdhvIjIoe Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 325 tathA zeThANIoe ane tenI putrIoe tene vaMdana karyuM. A badhuM joI te raMkane manamAM ghaNI khuzI utpanna thaI. paraMtu tevA prakAranA AhArane yoge ajIrNa thavAthI tene ghaNI pIDA taI. gurue tene ArAdhanA karAvI. temaja sagRhastha thAvaka-zrAvikAoe paNa tenI ghaNI bhakti karI. tethI tenI anumodanA karatAM te maraNa pAmyo. rAjana! te raMkano jIva te tame, ane tene dIkSA ApanArA ame." A sAMbhaLI rAjAe A bhavamAM paNa temane ja potAnA guru tarIke nakakI karyA. ane temanA upadezathI jainadharma prApta karI tenuM sArI rIte ArAdhana karyuM. tenI rAjyasamRddhi ghaNI vadhI. pacAsa hajAra hAthI, eka koDa ghoDA, sAta kroDa sainiko, navakroDa ratha, tenA lazkaramAM hatA. ane ATha hajAra rAjAo tenI sevA karatA hatA, kema ke traNa khaMDamAM teNe potAnuM rAjya phelAvyuM hatuM. te ghaNI vakhata saMgha sAthe caityayAtrA karatA hatA. pharIthI zrI suhasti AcArya mahArAjA avaMtimAM AvyA, te vakhate paNa rAjAnI madadathI zrI saMghe moTI rathayAtrA kADhI, tyAre ratha zrAvako jAte kheMcatA hatA. rathayAtrAmAM bolAvAyelA potAnA upara kharI bhakti rAkhanArA e tamAma rAjAone sAdhuonA upAsako thavAnI bhalAmaNa karI. temanA A kathanathI Aye dezanA rAjAo to jainadharmanA upAsaka thayA. tyAre teNe anArya deza tarapha potAnI najara doDAvI, ne sAdhuono veSa paherAvI zrAvakone te pradezamAM sAdhuo ane tenA AcAravicArano paricaya ApavA mokalyA, ne kahyuM ke, "barAbara sAdhuonA AcAra pramANe vartaze, tene bamaNo garAsa ApIza, ne barAbara nahIM varte teno garAsa jaze." nirvAha pUratA paisA pAse rAkhIne anArya dezamAM teo gayA. saMprati rAjAnA guruo mAnIne lokoe temano upadeza sAMbhaLyo. temaja zuddha annapAnAdithI bhakti karI. ane teoe pUchayuM ke "tamArA guru koNa ?' tyAre zrAvakoe kahyuM ke, "AcArya suhasti mahArAja". A uparathI rAjAne AnaMda thayo. AcArya mahArAjanA ziSyoe paNa e dezomAM vihAra karyo kRtrima sAdhu thayelA zrAvako paNa dIkSA laI kharA sAdhuo thayA, paNa veSa choDyo nahIM. mahArAjanA upadezathI rAjAe dAnazALA maMDAvI. jinabhavana, jinabiMba, Agama ane caturvidha saMgha e sAteya kSetromAM hariSaNe cakravartInI jema dhana vAparyuM ne Thera Thera jinamaMdiro baMdhAvyAM. dAnazALAmAM vadhato khorAka rasoIyA potAne ghera laI jatA hatA. tene rAjAe kahyuM ke, "tamo je khorAka laI jAo cho, te zuddha AhAra che. mATe sAdhuone vahorAvo, to tamane paNa lAbha thaze. tamArA nirvAha mATe huM tamane joIe teTaluM ApIza." dAnazALAnA nokaro A pramANe potAne ghera laI jaI A khorAka zuddha jANIne sAdhuone vahorAvavA lAgyA. "A AhAra azuddha che." ema AcArya mahArAja suhastigiri jANatA hatA chatAM, sAdhuo uparanA rAgane lIdhe A TALI zakatA nathI." evI AryamahAgiri mahArAjane khabara paDI. Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 paMca pratikamANasUtro "A dAnazALAno AhAra doSita che, ane sAdhunena kalpe, ema jANatAM chatAM te letAM sAdhuone tamo kema aTakAvatA nathI ? temAM AdhAkarma, dezika, pUrva karma, mitha jAti, sthApanA, prAbhRtadoSa vagere doSo lAge che." ema Thapako Apyo. Arya suhasti mahArAja bolyA-"bhakitathI loko vahorAve che, ame ApavA kahela nathI, vaLI bIjA mATe thAya che, temAMthI vadheluM sAdhuo vahore che. nathI temAM muninI preraNA, nathI temAM munino uddeza nathI temAM muninI anumodanA. gRhastha karelo trikaraNa zuddha lAge che, pachI doSa zo ?" gura bolyA- "zAMta pApa" emAM doSa zo ?" ema bolatAM to adhogati thAya. jaLa paNa juduM vAparanAra sAdhuone samAcAra pramANe ja vartavAnuM kahyuM che. tethI viruddha vartavAmAM adhogati thAya !" A sAMbhaLI Arya suhastigiri namrapaNe gurunAM caraNamAM namyA ane kSamA mAgI tathA have te pramANe na vartavA jaNAvyuM. gurue kahyuM- "AmAM tamAro doSa nathI, paraMtu duHSama kALano prabhAva che." ema kahIne sArI rIte bodha Apyo. pachI te banneya avaMti nagarImAM zrI jIvaMta svAmInI pratimAne vaMnna karavA gayA. tyAMthI gajapada tIrthe gayA. tyAM anazana karI zrI mahAgiri AcArya mahArAja svargamAM gayA, tyAMthI mokSamAM jaze. zrI suhasti AcArya mahArAja paNa pratibodha ApatA keTaloka vakhata vicaryA ane pachI svargamAM gayA, tyAMthI mokSamAM jaze. 41. ArakSita sUri-AryarakSitasUrIzvarajI mahArAja mahAna zAsana prabhAvaka thayA che ane temaNe potAnA kuTuMbane paNa tAryuM che. cAra anuyoge temaNe judA karyA ane dareka nayo utAravAnuM sAmAnya rIte darekane mATe baMdha karyuM. teozrInI sAmAnya hakIkata zrI vajasvAmI mahArAjanA caritra prasaMge ApelI che, chatAM ahIM kaMIka vistArathI ApIe chIe. temanuM janma sthAna - dazapura nagara bhAI - phalyu rakSita mAtA - rusomAM dIkSA guru - tosaliputra AcArya pitA - somadeva brAhmaNa pUrvonI vidyAnA guru - zrI vajasvAmI janoI dIdhI tyAM sudhI pitA pAse abhyAsa karyo. pachI pATalipuramAM jaI vizeSa abhyAsa karyo, ne pAchA AvatAM dazapuranA rAjAe hAthI upara besArI temano praveza mahotsava karyo ne dhana ApyuM. eka divase tene vicAra Avyo ke, "are ! huM bhaNIne to Avyo. paraMtu mAtAnA caraNamAM namaskAra paNa na karyo. keTalI bhUla thaI ?" ema vicArI, jaIne mAtAnAM caraNamAM namaskAra karyo. Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 327 mAtAe "dIghayu thAo," evo AzIrvAda Apyo. paraMtu tethI kAMI putrane saMtoSa na thayo, mAtAnuM citta tene joIe tevuM prasanna na lAgyuM. pharIthI jaIne pUchayuM "mAtAjI ! huM Avo vidvAn thaIne Avyo ane rAjyamAnya thayo chatAM ApanI prasannatA kema jaNAtI nathI ?" mAtAe kahyuM - "putra, tArI A vidyA kuvidyA che. A vidyAthI heya, upAdeya, ya, tatvano bodha yathArtha thato nathI, paropakAra thato nathI. bIjAnuM duHkha harAtuM nathI. mATe AvI bhArabhUta vidyA zA kAmanI ?" "mAtAjI! huM kayA zAstrano abhyAsa karuM, to Apane harSa thAya?" putra! tuM jaina muniono ziSya thA. ane daSTivAda sUtrano abhyAsa kara. to tuM kharo bhaktivaMta putra cho, ema mAnuM." savAramAM vahelA UThIne AryarakSita jevA gharanI bahAra [pAThA-nagaranI bahAra] nIkaLyA ke, tenA pitAnA mitra parAmAM rahetA mahAddhije sADA nava zeraDInA sAMThA tene bheTa ApavA mAMDyA, te teNe lIdhA ane te mAtAne gharamAM soMpavAnI te ja brAhmaNane bhalAmaNa karIne AgaLa cAlyA. mAtAe e nimitta uparathI mAnI lIdhuM ke, "zukana pramANe putra AryarakSita sADA nava pUrva bhaNaze." have A tarapha AryarakSita Izva vanamAM AcArya mahArAjanI vasati pAse AvI pahoMcyA. teone ziSyone mAlavakI pramukha zIkhavatA sAMbhaLyA. paraMtu pote jaina muni pAse javAno vidhi na jANatA hovAthI koI AvanAranI thoDIvAra rAha joI rahyA. tevAmAM DhaDhara nAme zrAvaka AvyA, temaNe nizIhi kahI, gurune ane me sau sAdhu munirAjane vaMdana karyuM, ane pachI pramArjanA karI guru sanmukha beThA. Arya rakSite paNa badhuM te pramANe karyuM. paraMtu "guruvaMdana bAda nAnA zrAvake moTA zrAvakane praNAma karavA joIe." e vidhi temanA dhyAnamAM na hovAthI, temaNe te pramANe karyuM nahIM. guru samajI gayA ke "A yuvAna navA AgaMtuka che" eTale temano paricaya meLavavA prazna karyo. "zrAvaka! tAro guru koNa ?" he prabho ! A zrAvaka mArA guru che." kayAMthI Avo cho." "dazapuramAMthI. mAtAnI IcchAne mAna ApI, ApanI pAse daSTivAda bhaNavA Avyo chuM." Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 paMca pratikramaNa sUtro vagere hakIkata savistAra kahI. "dIkSA lIdhA vinA daSTivAda bhaNI zakAtuM nathI." "to Apo dIkSA." gurue dIkSA ApI. dIkSA laI guru mahArAja sAthe vicaratAM agiyAra aMgono to abhyAsa teNe karI lIdho. tyAre guru mahArAjAe daSTivAda bhaNavA zrI vajasvAmI pAse javA kahyuM. tyAMthI nIkaLI mahApura nagara thaI ujajyanI nagarImAM rahelA bhadraguptAcArya mahArAjane maLyA. gurumahArAja tene oLakhIne bahu khuzI thayA ne kahyuM- "tuM brAhmaNapaNuM choDI sAdhu thayo, te sAruM karyuM. huM to vRddha thayo chuM. ane anazana karavAnI IcchA rAkhuM chuM. mATe mane nirdhAmaNA (aMtima ArAdhanA) karAva. ne pachI daSTivAda zIkhavA zrI vajasvAmI pAse jaje. tyAM temanI pAse daSTivAda bhaNaje. paraMtu judI vasatimAM UtarI judI ja gocarI karaje, kema ke zrI vajasvAmI sAthe jeTalA AhAra karaze. te dareka temanI sAthe anazana vrata Adaraze. tethI zAsanamAM koI samRddha puruSa rahevA na pAme." A tarapha zrI vajasvAmI bhagavaMtane svapna AvyuM ke, "koIka mANasa AvIne mArI pAsethI badhuM dUdha pI gayo. ne thoDuM bAkI rahyuM." te svapna ane teno zAstrAnusArI artha guru mahArAje savAramAM ziSyone kahyo hato ke, "Aje koIka AvIne mArI pAsethI dazapUrvamAM kAMIka nyUna zIkhI jaze." tevAmAM ja AryarakSita AvyA ane nisIhi kahI aMdara AvI AcArya bhagavaMtane vaMdana karyuM. Agamana prayojana pUchatAM jaNAvyuM ke, "zrI bhadragupta gurumahArAje ApanI pAse daSTivAda zIkhavA mokalyo che." zrI AcArya bhagavaMte temane pUrvonI vidyA zIkhavavA mAMDI. AryarakSita muni judA upAzrayamAM UtarelA hatA ane roja zIkhI jatA hatA. navapUrva pUrA thayA. ane dazamA pUrvano kaThina yamaka zIkhatA hatA, tyAM pitAno saMdezo Avyo ke "amo tamArA vinA duHkhI chIe, mATe AvIne amane saMtoSa pamADo." eTale temaNe jaladI jaladI dazamuM pUrva zIkhavavAnI zarUAta karI. tevAmAM nAno bhAI kullurakSita teDavA Avyo, ane kahyuM ke, "have jaladI cAlo. mAtApitA tamane jevAne utsuka che, ane tamArI pAse dIkSA levAnI IcchA bIjA paNa ghaNA saMbaMdhIonI che." A uparathI teNe potAnA nAnA bhAIne to tyAM ja dIkSA ApI ane javAnI utAvaLane lIdhe AcArya bhagavaMtane pUchyuM ke, "he prabho ! have keTaluM bAkI che ?'' guru mahArAje kahyuM ke, "vatsa ! dazamuM pUrva to samudra samAna che. tenuM biMdu mAtra tuM zIkhyo che. haju to ghaNuM bAkI che." A uparathI Arya rakSita munie vicAryuM ke, "sADA nava pUrvathI vadhAre bhaNavAnuM mArA nasIbamAM nathI. kemake, sADA nava zeraDInA sAMThAnA nimitte prathamathI ja e sUcanA ApelI che." zrI vajasvAmI mahArAje temane AcAryapada ApyuM. ane tyAMthI nIkaLI dazapura AvyA. rAjAe mahotsava karyo. amRtamaya upadeza sAMbhaLI, sau AnaMdamAM AvI gayA ane kahevA lAgyA ke, "aho ! Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 329 Avo upadeza AgaLa kadI sAMbhaLyo nathI." rAjA jaina thayo. mAtA ane bahene paNa dIkSA lIdhI. somadeva pitAe vairAgya pAmI, cAritra lIdhuM paNa zarata e karI ke, "mArA paricita pradezamAM mArAthI tamArI jema rahI zakAze nahIM. mane be vastra, kuMDI, chatrI, jeDA ane janoI rAkhavAnI chUTa Apo, to dIkSA lauM." gurue dIrgha vicAra karI chUTa ApI paNa kharI. ekavakhata pote jinezvara prabhunAM darzana karavA gayA, te vakhate zrAvakonAM nAnAM bALakone zikhavADyA pramANe te bALakoe nIce pramANe karyuM : bALako vasatimAM jaI dareka munine vaMdana karI aMdara aMdara vAtacIta karavA lAgyA ke, "AvA sAdhune ApaNAthI na vaMdAya." bIje kahe, "kema ?" sAdhune lAyaka teno veSa kayAM che?" A sAMbhaLI somadeva muni bolI UThyA ke - "zuM huM sAdhu nathI ?" "tamo gRhasthane lAyakanAM upakaraNo rAkho, ne sAdhu zI rIte kahevAo ?" tethI dhotiyA sivAyanI badhI vastuo choDI dIdhI. eka tapasvI sAdhu anazana karI mRtyu pAmyA. tyAre tenuM kalevara vosirAvavA mATe AcArya mahArAje dharmopadeza Apyo ke, "mRta sAdhunuM kalevara upADIne vosirAve, tene ghaNuM puNya thAya, ane mukita pAmavA yogya gaNAya." e sAMbhaLI somadeva muni bolyA ke, "e kAma huM karIza." tyAre gurue kahyuM ke, "mRta kalevarane upADanArane vino Ave che, tethI DagavAnuM nahIM." tyAre temaNe kahyuM ke, "bilakula nahIM DaguM." mRta kalevara upADI muni cAlyA. tyAre zIkhavI rAkhelA zrAvakanAM bALakoe dhotiyuM kheMcI lIdhuM. eTale gurue kahyuM ke "are sAdhuo ! ene eka vastra paherAvo." tyAre somadeva munie kahyuM ke, "have paherAvo toye zuM ? je aMga khulluM thavAnuM hatuM te thaI cUkayuM. have huM colapaTTo paherIza." A badhuM chatAM teo zaramane lIdhe bhikSA levA jatA nahIM. tyAre guru mahArAje pharI yukti karI. pote bahAragAma jina prabhunAM darzana karavA nimitte gayA ane sAdhuone sUcanA karI ke, "tamAre temane gocarI na lAvI ApavI." be traNa divasanA kaDAkA thayA. guru AvyA ane sAdhuone Thapako Apyo ke, kema gocarI na ApI ?' munioe kahyuM ke, "te potAnI meLe kema lAvatA nathI ?" Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 paMca pratikramaNa sUtro tyAre samajAvIne gurue pAsenAM gharomAMthI gocarI levA mokalyA. zarama chatAM bhUkha ane gurunI zaramathI gayA ane pAchalI ja bArIethI peThA. sAthenA munionA samajAvavAthI Azcarya pAmelA gRhastha samajyA ke, "lakSmI pAchale bAraNethI Ave, to paNa sArI." harSa pAmI modaka vahorAvyA. te gurune batAvyA, gurue samajAvIne bIjA sAdhuone vaheMcI devarAvyA. pharIthI temane teone mokalyA tyAre khIra vahorI lAvI pAraNuM karyuM. pachI to roja gocarI javA lAgyA. ahIM vizeSa e paNa hakIkata che ke, te modaka 3ra hatA. te nimitta uparathI "somadeva munine 32 ziSyo thaze ane teno parivAra khUba phAlaze phUlaze." tyAra pachI AcArya mahArAja pATaliputra gayA ane tyAMnA caMdra rAjAne pratibodha Apyo. te jaina dharma thayo. anukrame AcArya mahArAja svarge gayA. [pATaliputrano A caMdra rAjA koNa?] 42. udayana rAjarSi: eka vakhata prabhu mahAvIra deva rAjagRhI nagarIe samavasaryA tyAM dezanA sAMbhaLavA AvelA abhaya kumAre eka utkRSTa munIzvarane joI temane viSe prabhune pUchayuM. tyAre prabhue kahyuM ke, "e chellA rAjarSi che. teo siMdhu sauvIradezanA vItabhaya nagaranA udayana rAjA che. temanA paTTarANI ceTaka rAjAnI putrI, prabhAvatI hatAM. e zaheramAM eka kumAra naMdI nAmanI strIlolupa sonI raheto hato. te ghaNI strIo paraNyo hato. chatAM be devAMganAone joI teone paraNavAnuM mana karyuM. tyAre teoe kahyuM ke, "amo to paMca zela dviIpamAM rahenArI hAsA ane prahAsA nAmanI devIo chIe, tamAre amArI jarUra hoya to tyAM AvIne amArA pati thavuM." pachI eka gharaDA anubhavI nAvike potAnAM bALako mATe Icchita dhana meLavIne tene paMca zailanI pAse laI gayo ane kahyuM ke, "kinAre eka vaDanuM jhADa Avaze tenI nIce ApaNuM vahANa jAya ke tarata tenI vaDavAI pakaDI levI. ane te vahANa jarA AgaLa jaIne bhamarImAM paDIne nAza pAmaze. pachI vRkSa upara rAtre rahelA bhAraMDa pakSIonA paga pakaDIne paMca zaila dIpe javAze." teNe te pramANe karyuM. tene hAsA prahAsA maLI paNa kharI. paNa kahyuM ke, "A zarIre nahIM, tuM agnimAM paDIne deva thaI amAro pati thA." ema kahI tene potAne ghera mUkayo. pelo agnimAM paDI maryo, ane deva thaI teno pati thayo. have nAgila nAmano teno sobatI vahANa bhAMgavAthI tarIne bahAra AvI dIkSA laI gharma pALI bAramA devaloke deva thayo. bAramA devalokanA IMdra naMdIzvara dvIpanI yAtrA mATe nIkaLyA. tyAre hAsA-prahAsAnA patine gaLe Dhola vaLagavA lAgyo teNe ghaNI vAra dUra dhakelyo; paNa te chUTyo nahIM. kemake, te e jAtino kibIpika deva thayo hato. e devo deva jAtimAM aMtyaja devo gaNAya che. tene vAdya vagADato joI pelA nAgilanA jIva deve tene oLakhyo, ane tenI sthiti pUchI, tyAre teNe "bahu duHkhI chuM" ema jaNAvyuM. Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 331 nAgilanA jIva deve kahyuM-"zrI devAdhideva mahAvIra paramAtmA atyAre je sthaLe hoya, tenI deha pramANa pratimA karAvI, tenI pUjA kare, ane cAlu pUjA karAve to A tArA karmathI tAro nitAra thAya" teNe te pramANe karIne pratimAne peTImAM peka karI koI vahANavaTI sAthe vItabhaya nagare mokalI. tyAM te peTIne prabhAvatI rANI sivAya koI ughADI zakyuM nahIM. rANI e pratimAne maMdiramAM padharAvI roja pUjA karatI hatI ane rAjA vAjiMtra vagADato hato. je raMganAM vastra maMgAvyAM hatAM te dAsI lAvI chatAM potAne te judA raMganAM lAgavAthI mRtyu najIka jANI rANIe prabhu mahAvIra deva pAse dIkSA lIdhI. ane kubaDI dAsIne pUjA bhaNAvI, dIkSA pALI, rANI devalokamAM gayAM. paNa rAjAne pratibodha ApavA AvavAnuM vacana ApyuM hatuM. te pramANe teNe prayatna karyo. tApasanuM rUpa laI tApasAthomAM rAjAne laI jaI mAranI bIka dekhADI jaina munione zaraNe laI jaI jaina dharma pamADyo. tyArathI rAjA paNa jaina dharmI thaI devAdhidevanI pUjA karatA hatA. gaMdhAra nAmanA zrAvaka yAtrA karavA nIkaLelA, te mAMdA paDavAthI kubaDI dAsIe tenI sArI sevAcAkarI karI, eTale temaNe potAnI pAsenI camatkArika goLIo khuzI thaIne ApI. temAMnI eka goLI khAvAthI kubaDI rUpavatI thaI gaI. koInA kahevAthI tene khAtarI thaI ke "mArA rUpane yogya ujajayanIno caMDapradyota rAjA che." tethI te samAcAra tyAM pahoMcADyA. analagiri hAthI para besIne rAtorAta AvI rAjA bIjI pratimAne mUkIne mULa pratimA sahita dAsIne potAne tyAM laI gayo. analagiri jevo mahAhAthI AvI javAthI rAjAnA hAthInA mada UDI gayelA hovAthI caMpradyotanA AvavAnuM anumAna karI tenA para caDAI karI. harAvIne bAMdhIne vItabhaya tarapha cAlyA. dAsI nAsI gaI ane pratimAjI tyAMthI khasyAM nahIM, tyAre prabhAvatI deve kahyuM ke, "rAjan ! tamArA mRtyu bAda vItabhaya dhULathI daTAze. mATe A pratimAjIne ahIM ja rahevA do." [jenA darzana mATe Arya mahAgiri ane Aryasuhasti mahArAja AvyA hatA tyAM sudhI jIvaMta svAmInA pratimA ujjayanImAM hatA ema samajAya che.] te parathI rAjAe te pratimAjI tyAM ja rahevA dIdhA. ane pradyotanA kapALamAM "dAsIno pati" evA akSaro DAmathI paDAvyA. mArgamAM comAsAmAM daza rAjAo sahita mALavAnA pradezamAM paDAva nAMkhyo. tyAM dazapura nagara vasyuM. pajusaNamAM rAjAne upavAsa hovAthI pradyotane pUchavA rasoIyo gayo. tyAre teNe paNa upavAsa hovAnuM jaNAvyuM. A vAtanI rAjAne khabara paDI, eTale sAdharmika samajIne teNe tene choDI mUkyo. khamata khAmaNAM karI rAjya pAchuM ApyuM ane sonAno pATo bAMdhI pelA akSaro dabAvI mAnapUrvaka vidAya ApI. eka vakhata manoratha karatAM ke, "je prabhu padhAre to turata dIkSA lau" tevAmAM prabhu savAramAM ja samosaryA. (ghaNe bhAge rAjAnA manoratha jJAnathI jANIne lAbhAlAbhane kAraNe lAMbo vihAra karIne Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 paMca pratikramaNa sUtro padhArelA hatA.) ne dezanA sAMbhaLI dIkSA lIdhI." e sAMbhaLI abhayakumAre rAjarSine vaMdana karyuM. "rAjyane narakanuM kAraNa samajI potAnA putrane rAjya na ApatAM teoe bhANejane ApyuM hatuM. teo-rogazAMti mATe bhANejanA zaheramAM AvyA, bhANeje bhakti karI paNa "pAchuM rAjya levAnI IcchAthI AvyA che," ema pradhAnonA samajAvavAthI teNe dahIMmAM viSa ApyuM. deve be vAra te saMharI lIdhuM ane dahIM khAvAnI nA pADI. chatAM roganA upadravane lIdhe dahIM choDI zakayA nahIM. eka vakhata devanI gaphalatathI bhAvi bhAvane lIdhe viSa zarIre caDyuM. viSa to khAsa asara na karI zakayuM. paraMtu dhyAnamAM lIna thaI kevaLa jJAna pAmI Ayu samApta thaye, mokSamAM gayA. prabhAvatI deva paNa mokSamAM jaze. 43. manakakumAra : eka vakhata dazavaikAlika sUtranA kartA AcArya zavyaMbhava sUrIzvarajI mahArAjA bahAra thaMDila jatA hatA. sAme eka bALake AvIne pUchayuM ke, "zagaMbhava AcArya mane kyAM maLaze ?" AcAryuM tene potAnI garbhita oLakhANa ApI ane AvavAnuM kAraNa jANI lIdhuM. paraMtu potAno saMbaMdha jAhera na karavA tene samajAvI upAzraye lAvI dIkSA ApI. sUrijIe jJAnathI jANyuM ke, "mananuM AyuSya alpa che ane teTalA vakhatamAM te bhaNe zuM ? tene bodha zI rIte thAya ? ane cAritramAM rasa zI rIte jAme ?" A vicArathI teoe pUrvamAMthI uddharIne sAMjane samaye vikALe paNa bhaNI zakAya tevuM daza adhyayanavALuM daza vaikAlika sUtra racyuM ane sArarUpe te manaphane bhaNavA ApyuM. manano vairAgya sthira thayo, ane dareka sAdhuonI bhakti karatAM tene ArAdhanA thaI cha mAsamAM mRtyu pAmI svargamAM gayo. tenA agnisaMskAra bAda saMghane upadeza ApatAM AcAryanI AMkhamAM saheja AMsu AvyAM saMghe AMsu pADavAnuM kAraNa pUchayuM. AcArya mahArAje jaNAvyuM ke, "manapha amAro saMsArI putra hato. te tevI rIte ?" te badho saMbaMdha potAno kahyo : "rAjamAnya brAhmaNa hato. moTo yajJa karato hato. saMghamAM bIjA koIne paTTadhara yogya na samajIne pUjya zrI prabhavasvAmInI kRpAdaSTi mArA para varSa. be ziSyone mane pratibodhavA mATe mokalyA hatA. teo AvIne ema bolyA ke, "aho kaSTam ! tattva na zAyate parama-kaSTa ghaNuM che paNa tattva to jaNAtuM nathI." meM pUchayuM. tyAre tattva zuM che?" teoe kahyuM ke, A yajJanA staMbhanI nIce zrI zAMtinAtha prabhunI pratimA che, te tattva che." tapAsa karatAM ane yajJanA gorane pUchatAM tyAMthI zrI zAMtinAtha prabhunA pratimAjI nIkaLyA. tethI vairAgya pAmI guru mahArAja pAse AvI meM dIkSA lIdhI. te vakhate ghera choDelAM patnI sagarbhA hatAM. loko tene pUchatA ke, "tamArA patie dIkSA lIdhI che, paraMtu tamane garbha che ke nahIM?" tyAre te saune zaramane lIdhe javAba Ape ke, "kaMIka manApha che." A manApha zabda prasiddha thaI gayo ane bALakanA janma pachI paNa tenuM nAma manApha pADavAmAM AvyuM, te rUDha thaI manakumAra tarIke prasiddha thayuM. jyAre samAna vayanAM bALako tene "nabApo' kahI pajavavA lAgyAM, tyAre teNe potAnI mAtAne pitA viSe pUchayuM, tyAre temaNe javAba Apyo ke, Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro "teoe jaina dharmanI dIkSA lIdhI che ane hAlamAM pATalIputramAM dharmopadeza Ape che.'' e uparathI bALaka amane sthaMDila bhUmi jatAM rastAmAM maLyo ane tene dIkSA ApI. TUMkuM AyuSya vicArI A daza vaikAlika sUtra racavAmAM AvyuM. A sAMbhaLI zrI yazobhadrasUri vagere munirAjAoe vijJapti karI ke, '"he prabho ! amane pahelAM A vAta kema na karI ?'' "" AcArya mahArAje khulAso karyo ke, "jo tema karavAmAM AvyuM hota, to munionI veyAvacca te karI zakata nahIM ja, kema ke, munio tene tema karavA deta nahIM. ane TUMkA vakhatamAM tene saMyamanI ArAdhanA thAta nahIM.'' 333 manak mATe racelA ''daza vaikAlika sUtranI have jarUra nathI.'' ema dhArI te sUtrane AgamomAM prakSepAvI aMtargata karavA lAgyA. tyAre zrI yazobhadra sUri vagere munioe tema na karavA vijJapti karI eTale bhAvikALanA alpa buddhivALA munio mATe te emane ema rahevA dIdhuM. 44. kAlikAcArya (1 lA) - turamaNa nagarImAM jItazatru rAjA hatA. tyAM kAlika nAme brAhmaNe dharma pAmI dIkSA lIdhI. bhadrA nAmanI tenI benano putra datta nAme hato. te ghaNo svacchaMdI hato. paraMtu tenI cAlAkIthI tene rAjamAM nokarI maLI. tyAMthI pradhAna thayo. ane pachI rAjAne kADhI mUkI pote ja rAjA thaI beTho ane moTA yajJo karavA lAgyo. kAlikAcArya vihAra karatAM te nagarImAM padhAryA. datte jaIne yajJanuM phaLa pUchyuM. AcArya mahArAje-naraka gati-rUpa phaLa jaNAvyuM. ane "tenI khAtarI e ke AjathI 7me divase tArA mukhamAM viSTA paDaze. ane tuM sAtamI narake jaIza kemake yajJa hiMsAmaya che, ane tethI naraka ja maLe.'" datta krodhe bharAyo ane mAravA taiyAra thayo. AcArya aDaga rahyA. makakamapaNe potAno abhiprAya jaNAvatA rahyA. datte vicAra karyo ke, ''atyAre AcAryane kabaje rAkhuM ane AThame divase tenI vAta che." ema vicArI pote sAta divasa mahelamAM ja bharAI rahyo. bahAra nIkaLyo ja nahIM. sAtamo ane AThamo divasa jANI, te phulAto phulAto bahAra nIkaLyo, paraMtu kharI rIte te sAtamo divasa hovAthI rAjyanA adhikArIo azuci dUra pheMkAvI rastAo sApha karAvatA hatA ane rastAmAM phUla patharAvatA hatA. tevAmAM phUlano kaMDIo lAvanAra eka mALIne maLotsarganI hAjata thaI AvI, tethI bhIDamAMthI bahAra na nIkaLatAM yukitapUrvaka rastAmAM ja maLotsarga karI, te para potAnA ja karaMDiyAnAM phUlono Dhagalo karI vALyo. datta ghoDA para besIne ThAThamAThathI pharavA nIkaLyo, tevAmAM ghoDAno paga pelI viSTA upara paDavAthI teno chAMTo dattanA moMmAM paDyo; ne AcAryanA vacananI khAtarI thaI datta mahele pAcho pharyo. paNa jitazatru rAjAnA bhakata prajAjanoe gupta veSe tyAM hAjara rAkhelA te rAjAe potAnA mANaso pAse dattane pakaDAvyo, ke eka rAjasevake tenA upara zastrano ghA karyo. te mRtyu pAmI sAtamI narake gayo. ane jitazatru rAjAe AcArya mahArAjanI sevA karI jaina dharma aMgIkAra karyo. 45. kAlikAcArya (bIjA)-zrIpuranA prajApALa rAjAne kAlika nAme putra thayo ane teNe yogya vaye dIkSA lIdhI. tene bhAnumatI nAme bahena hatI. tene bharUcanA rAjA jitAri sAthe paraNAvI hatI. Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 paMca pratikamANasUtro tenA balamitra ane bhAnumitra nAmanA be putro hato. tene baLabhAnu nAmano eka bhANeja hato. teNe tyAM padhArelA kAlikasUrino dhamapadeza sAMbhaLI dIkSA lIdhI. ane gaMgAdhara nAmanA brAhmaNane te bALa sAdhue ja harAvyo, tethI te ISya rAkhato hato. pharIthI kAlikasUri bharUcamAM padhAryA, tyAre pelA gaMgAdhara purohite-rAjAne samajAvyuM ke, "guru je raste cAle te rastA para cAlavAthI lokone pApa lAge ane teno doSa rAjAne mAthe Ave." rAjAe kahyuM ke, "zAMtithI rahe to gurune javAnuM kema kahI zakAya ?" purohite kahyuM ke, "temane mATe zaheramAM ThAma ThAma rasoI karAvo ane tamArA mATe A rasoI che, ema kahevuM. eTale anaiyAgIya AhAra maLato dhArIne teo potAnI meLe ja vihAra karI jaze." rAjAe A yuti ajamAvI. AcArya mahArAja bharUcathI vihAra karI paimAM comAsuM rahyA. tyAMnA zAlivAhana rAjAnA pUchavAthI ane pAMcamane divase IMdramahotsava hovAthI cothanI saMvatsarI pravartAvI, je gItArthanI AcaraNA hovAthI sakaLa saMghe te pramANe saMvatsarI pratikramaNa karyuM. eka vakhate AcArya ujajayinImAM hatA. ziSyono pramAda choDAvavA vahelA UThIne bIje gAma jyAM potAnA sAgaracaMdra nAmanA AcArya ziSya hatA tyAM gayA. sAdhuone gurunA javAthI phALa paDI, ane zayyAtaranA ThapakAthI pramAda choDI cAritra pALavA lAgyA. A tarapha gurane oLakhyA vinA paNa vRddha sAdhu jANI sAgaracaMdrasUrie vinaya karyo. sAgaracaMdrasUrie potAnA vyAkhyAnanI chaTA viSe abhiprAya pUchayo- gurue kahyuM, "zreSTha." tethI sAgaracaMdra AcArya bahu harSa pAmyA. tyAM dharmanI jarUriyAto upara baneye vAdavivAda karyo. kAlikAcArya mahArAje yuktithI AtmAnuM nityatva ane dharmanI jarUriyAta sAbita karI. thoDA divase AcArya pAchA AvyA. eka vakhate ziSyone bodha ApavA retInI kothaLI bharI, te ThalavIne bIjI bharI, trIja, ema karatAM retI bahu thoDI rahI. te uparathI bodha Apyo ke "zrI gaNadhara bhagavaMto pAsethI UtaratuM zrutajJAna A rIte ochuM ochuM ApaNane maLyuM che. mATe je maLyuM che, tene sAvacetIthI sAcavI rAkhavAnI jarUra che." eka vakhata AcArya mahArAja peThamAM comAsuM rahyA hatA. ane pahelAM devalokanA Indra mahAvideha kSetramAM zrI sImaMdhara svAmIne nigodanuM svarUpa pUchayuM, jinezvaradeve te samajAvyuM, tyAre inne pUchayuM ke "bhAratamAM AvuM samajAvI zake tevA koI atizaya jJAnI che ?" prabhue kAlikAcAryanuM nAma ApyuM temaja zatruMjaya tIrthano mahimA kahyo ane bhAratanI pavitratA varNavI. indra vRddha brAhmaNanuM rUpa laIne AcArya mahArAja ekalA hatA tyAre pAse AvyA, ane nigodanuM svarUpa pUchayuM. AcArya mahArAjAe kaheluM svarUpa sAMbhaLI indra cakti thayA. pharI indra kahyuM ke -"huM vRddha chuM. mArI IcchA anazana grahaNa karavAnI che. to mAruM AyuSya keTaluM bAkI haze ?" guru mahArAje kahyuM ke -"tamAruM be sAgaropama AyuSya che." eTale ke tene pahelA devalokanA Indra tarIke oLakhI kADhyA. eTale indra potAnuM mULa rUpa pragaTa karyuM ane kahyuM ke, "ApanA munio bahAra gayA che. te AvyA bAda huM jaIza jethI teo Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 335 mAruM rUpa A kALamAM paNa joI zake." guru mahArAje kahyuM ke, "tamAruM rUpa joIne koI munio tapanA ane cAritranA prabhAvathI tevuM rUpa maLavAnuM niyANuM karI bese ne virAdhaka thAya." tyAre indra pote tyAM AvyAnI pratIti mATe corAzI staMbhavALA upAzrayanuM mULa bAraNuM je dizAmAM hatuM, tyAMthI pheravIne bIjI dizAmAM karI dIdhuM ne pote gayA. munio AvyA ane indranA AgamanI vAta karI. tenI khAtarI mATe pheravAyeluM bAraNuM batAvyuM. tethI sau harSa pAmyA. 46. kAlikAcArya (3)-magadha dezamAM AvelA dhArAvAsanagaranA vajasiMhanAme rAjAnA surasuMdarI nAme patnIne kAlaka ane sarasvatI nAme be bALako hatAM. kAlaka kumAra eka vAra ghoDA para besIne rAjakumAro sAthe vanamAM AnaMda karavA nIkaLI paDelA. tevAmAM gaNadhara nAmanA sUrinI dezanA sAMbhaLI temane saMyama levAnI IcchA thaI. mAtApitAnI saMmati meLavI bahena sAthe dIkSA lIdhI ane anukrame AcAryapada pAmyA. eka vakhata guru mahArAja ujajayinInI bahAra rahyA hatA. tyAM pravartinI pada vibhUSita sarasvatI sAdhvIjI gurune vaMdana karI zaheramAM jatA hatA. tevAmAM te zaherano rAjA gardabhila te vakhate pharavA nIkaLelo, teNe rAjakumArI sAdhvInuM adbhuta rUpa joI tene potAnA aMtaHpuramAM mokalAvI dIdhA. gurue rAjAne samajAvavA saMghane tenI pAse mokalyo. saMghe rAjAnI pharaja samajAvI, sAdhvIjIne choDI devA kahyuM. rAjAe mAnyuM nahIM. gurue jAte AvIne rAjAne samajAvyuM ke, "e sAdhvI mArA saMsArIpaNAnAM bahena che ane rAjAnI tapasvIone madada karavAnI pharaja che." paNa gardabhila ekano be na thayo. AcAryazrIe saMgha sAthe vicAryuM ke, "samartha vyakti hara bhoge zAsana uparanuM vighna dUra na kare to tene pArAMcita prAyazcitta lAge che. mahAmuni pulAka labinA baLathI deva, guru ane dharma khAtara cakravartInA moTA lazkarano paNa bhUko uDAvI de che." ema kahI veza sAdhuone soMpI, saMghane keTalIka mahattvanI bhalAmaNa karI, zaka rAjAonA maleccha dezamAM gayA. tyAMnA rAjAne prasanna karI tenI pAsethI avasare madada karavAnuM vacana lIdhuM. eka divase sAdhanasiMha nAmanA zakomAMnA eka rAjAe kacoLuM ane charI sAthe mokalyA. te joI rAjAnuM moM paDI gayuM. AcAryazrIe tenuM kAraNa pUchayuM. rAjAe kahyuM ke, "amArA cha-- rAjAmAMno eka e che. amAre rAjya yogya putra thAya eTale te A pramANe kacoLuM ane charI mokale. eTale amAruM mAthuM kApI devuM paDe." AcAryazrIe kahyuM ke, "ujayinI nagarImAM dhaLuM gAma che, mArI sAthe Avo to tamane tyAMnuM rAjya apAvuM. eTale tamo A kaSTamAMthI baco." rAjAe svIkAryuM. ane AcArya sAthe cAlyA, rastAmAM varSA Rtune lIdhe soraTha dezamAM udUka parvata pAse paDAva karyo. Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 paMca pratikramaNa sUtro paraMtu khorAkI khaca khUTI. AcAryazrIne vAta karI. temaNe badhAne zAMta karyA. ane sarasvatI sAdhvIjIe AyaMbilanI tapazcaryA zarU karelI hatI. te vAta zAsana devIe AcAryane tyAM kahI. pachI AcArya mahArAje cUrNanA yogathI sonAnA lATTA banAvI rAjAone ApyA. chevaTe badhAe gujarAtamAMthI pasAra thaI ujayinIne ghero ghAlyo. gabhila gabharAyo. AcArye kahyuM-"sAdhvIjIne hajI paNa choDI de, to sAruM che. nahitara tAro nAza che." ema kahevarAvyuM. gabhilla gardabhIvidyA sAdhavA beTho. AcArya mahArAjane khabara paDI. dareka rAjAone kahI dIdhuM ke "gadaMbhI siddha thayA pachI, e gardabhI killA upara caDIne zabda karaze. te zabda je sAMbhaLaze te maraNa pAmaze. mATe zabdavedhI bANa pheMkanArA 107 mANasa mArI sAthe mUko. ame 18 mANaso te mukha ughADaze ke te bANothI bharI daIzuM ane te bolI zakaze nahIM. ane bIjAoe cAra gAu dUra jaIne paDAva nAMkhavo. gardabhInuM moTuM bharAI javAthI te ciDAIne rAjAne pATu mArI tenA mukhamAM mUtra karIne cAlI jaze ane gardabhidala maraNa pAmaze." AcAryazrInI yojanA AbAda pAra paDI, gardabhila maraNa pAmyo. sAdhvIjIne aMta:puramAMthI bahAra lAvyA. te zaka rAjAone judA judA dezo vaheMcI ApyA. AcArya prAyazcitta laI zuddha cAritra pALI svargamAM gayA ane nirmaLa ziyaLa rAkhI sarasvatI sAdhvIjI mahArAja paNa zuddha cAritra pALI svargamAM gayAM. 47-48. sAMba ane pradyumna kumAra : A be kRSaNanA putro hatA. rukmiNIthI pradyumna kumArano janma thayo hato ane jaMbUvatIthI sAMbakumArano janma thayo hato. pradyumna kumAranA janmane bIje divase janmelA satyabhAmAnA putranuM nAma bhAnukumAra hatuM. rukmiANI ane satyabhAmAne ghaNI harIphAI cAlatI hatI. eka vakhata vAdavivAdamAM banneye evuM TharAvyuM ke, "jeno dIkaro pahelo paraNe, teNIne bIjIe potAno coTalo mUMDAvIne hAthamAM Apavo." dhUmaketu nAmano pUrvabhavano vairideva janmatAM ja pradyumna kumArane laI vaitADhaya parvata upara TekazilA upara mUkIne cAlyo gayo. kAlasaMvara nAmanA vidyAdhare laI potAnI kanakamALA patnIne soMpyo ane te putravatI jAhera thaI. - kRSaNa tathA rukimaNIne putra maraNathI du:kha thayuM. paraMtu nArade zrI sImaMdhara svAmI pAsethI hakIkata jANIne bannene zAMta karyo. ane te meLavI ApavAno (yoga karavAnuM vacana ApyuM. putraviyoganuM kAraNa e jaNAvyuM ke, "te pUrva bhave moralInA IMDAne kaMkuvALuM karI soLa pahora sudhI rAkhI mUkayuM. moralI oLakhI zakI nahIM ane viyogathI taraphaDI. tethI temane soLa varSa sudhI putraviyoga raheze. ema zrI sImaMdhara prabhue kahyuM che." pradyumna kumAranI juvAnI khIlavA lAgI. tyAre tenI mAtA kanakamALA ja tenA upara Asakata thaIne "tuM amAro putra nathI, paNa zilA uparathI maLelo cho." jaNAvI prajJapti tathA gaurI nAmanI be vidyAo ApavAnuM vacana ApyuM. pradyuma kumAre vidyAo laI mAtA sAthe bhoganI cokhkhI nA Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtra 337 pADI. eTale teNe bUma pADI. tenA bIjA putro doDI AvyA. pradyumna sAthe yuddha karavA lAgyA. temAM pradyumna ja vidyAnA baLe jItyA. kALasaMvara laDavA Avyo, tene paNa bAMdhI lIdho. kALasaMvarane vinavaNIthI teNe choDyo. ane pradyune praNAma karyo. tevAmAM nArade AvI satyabhAmA ane rukmiNInA TharAvanI vAta kahI. "bhAnu have paraNavAnI taiyArImAM che. tArI mAtAe veNI kApI ApavI paDaze ne tArI mAtA maraNa pAmaze. tuM ga rukmiANIno putra che." vagere vAta sImaMdhara svAmInA kahevA pramANe kahI. tarata ja prajJapti vidyAnA baLathI vimAna vikama dvArikAnA udyAnamAM AvI pahoMcyo. pahele dhaDAke bhAnune paraNavAnI duryodhananI putrI kanyAne guptapaNe nArada pAse rAkhI dIdhI. bAga ujajaDa karyo, jaLAzaya sUkavyA. vivAha sAmagrInAM sAdhano verI nAMkhyAM. koI zeThanI dukAne brAhmaNa rUpe jaI beTho. tyAM AvelI kubaDI dAsIne muThI mArI sarakhI karI dIdhI. dAsI satyabhAmA pAse pahoMcI, satyabhAmAe brAhmaNa veSa dhArIne bolAvyo ne kahyuM, "he vipra ! mane rukmiNIthI vizeSa rUpavatI banAva. "mAthuM muMDAvI jUnAM kapaDAM paherI kuLadevI pAse mAM viraH vAda.'' evo jApa japo." satyabhAmAe tema karyuM. dAsI paNa tenI pAse gaI. eTale ahIM oraDAmAM paNa vivAha-sAmagrI cUMthI nAMkhI. tyAMthI rukmiNI pAse gayo. rAjI thaI te Asana levA gaI, eTale bhAI sAheba kRSaNanA siMhAsana upara besI gayo. rukimaNIe AvIne joyuM to tene Azcarya thayuM ne kahyuM ke "kRSaNa ke tenA saMtAna sivAya A siMhAsana upara koIne adhiSThAyaka besavA de ja nahIM. mATe UThI jAo. pradyune kahyuM ke, "mAruM tapa vadhAre che. huM soLa varSe pAraNuM karavA Avyo chuM. mATe mane pAraNuM karAvo. nahIMtara satyabhAmAne tyAM jaIza. "rukimaNIe kahyuM ke, "huM kayAM nA pADuM chuM ? mane putraviyoga bahu ja sAle che." tamAro putra kayAM gayo che ?" rukmiNIe badhI vAta kahI "soLa varSa thavA AvyA paNa haju putrasaMyoga thayo nahIM. bALa muni tArA zAstra to jo, mane kayAre putrasaMyoga thaze ?" tyAre pradhune kahyuM ke, "mane tamo pUcho cho. paNa khAlI hAthe puchAya ?" tyAre teNIe tene khIranuM bhojana karAvyuM tyAra pachI teNe kRSaNa mATe karelA lADu mAgyA, te nahIM pacI zakavAnuM kahyuM. paNa AgrahathI eka, be ema vadhAre mAgyA, tema tema te ApatI gaI. ne Azcarya pAmI ke, "aho ! muni ! tuM paNa ghaNo ja baLavAnuM che. ATalA lADuthI paNa tArI bhUkha bhAMgI nathI ?' A tarapha satyabhAmAM maMtra jApa karatI hatI, tyAM AvIne koIe bAga ane jaLAzaya tathA vivAha sAmagrInA nAzanA khabara ApyA. bIjAe AvIne kanyA guma thayAnA samAcAra ApyA. putra paraNato hovAthI A tarapha rukmiNInA vALa mUMDavA hajAmane mokalyo. hajAmane pradhune kahyuM, "eya ! kema Avyo ?" teNe kahyuM ke, "rANInuM mAthuM mUMDavA." "alyA ! tuM bora mUMDI jANe che ke nahIM ?" pelAe kahyuM ke, "bora mUMDAtuM haze ?" pradhune kahyuM-"jo mUMDI batAvuM" ema kahIne tenA mAthAnI cAmaDI avaLI karI satyabhAmA pAse mokalyo. (vasudeva hIMDImAM A pramANe che. bharatezvara vRttimAM dAsI AvelI, tene ja vALathI pAtra bharIne pAchI mokalI. jenI tene khabara nathI. paNa Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 paMca pratikamANasUtro dAsIne mUDelI joI) satyabhAmAno gabharATa vadhyo. kRSaNane bolAvyA ne kahyuM ke "pelI zarata pramANe rukimaNInA keza apAvo." tyAre kRSNa kahyuM ke, "tArA keza kayAM gayA ? e to kahe." satyabhAmAe kahyuM "mazkarI javA do." tyAre kRSaNe baLabhadrane rukmiNI pAse mokalyA. tyAM to pradyumna kRSNanuM rUpa karIne siMhAsana upara beTho hato. baLabhadra pAchA pharyA, ne kRSagane be rUpa karI potAne banAvavA mATe Thapako Apyo. kRSNane Azcarya thayuM ne rukimaNI pAse AvyA. tyAM nArada paNa AvyA. banneyane putranuM oLakhANa karAvyuM. putra mAtApitAnA caraNamAM namyo. to paNa pradyune parAkrama karyA vinA jAhera thavAnI nA pADI. rukimaNIne upADIne nATho. yAdavI senA pAchaLa paDI. saune harAvyA. kRSagAdi moTerAone paNa haMphAvyA. pachI jAhera thayo ne saunI mAphI mAMgI ne paTTahati upara zrI kRSaNe teno nagara praveza karAvyo. duryodhane AvIne kanyAnA haraNanI vAta karI. kRSaga zodha karavA lAgyA tyAre pradyune lAvI ApI. duryodhane te parAkramI pradyumnane te kanyA paraNavA kahyuM. pradyune kahyuM ke, "e mArA nAnA bhAInI vahu gaNAI cUkI che. mArAthI na paraNAya. khuzIthI tene paraNAvo." bhAnunA lagna te kanyA sAthe thayA. ane bIjA vidyAdharoe e sAhasika pradyumnane aneka kanyAo paraNAvI. eka vakhate satyabhAmAe pradyumna jevo parAkramI putra thAya tevuM karavA kRSaNa pAse haTha lIdhI. kRSaNe vacana ApyuM. hariNagamethI devanI ArAdhanA karI. deve hAra Apyo. pradyumnane khabara paDI. eTale bUvatIne satyabhAmAnA rUpamAM kRSNa pAse mokalI. kRSaNe te hAra teNIne paherAvyo, te gaI. thoDIvAre satyabhAmAM AvI. satyabhAmAne pharI Avela joI zrI kRSNane strI jAtinI viSayavAsanA upara tiraskAra thayo. chatAM kRSaNe tenI sAthe vilAsasukha bhogavyuM. tevAmAM pradyumna bhaMbhA vagADI. eTale kRSNa camakayA. ane satyabhAmAne "tAre putra thaze." evuM vacana ApyuM. satyabhAmA khuzI thaI gaI. A tarapha bUvatInI kukSimAM mahartika deva AvIne utpanna thayo. savAramAM tenA kaMThamAM hAra joIne kRSaNe pradyumnanA badhA khelanuM anumAna karI lIdhuM. vakhata pUro thaye putrano janma thayo. tenuM nAma sAMba kumAra pADavAmAM AvyuM. satyabhAmAnA putranuM nAma bhika pADyuM. tyAra pachI bhirUkanI pajavaNI tathA bIjA aneka prakAranA tophAnathI zrI kRSaNe sAMbane, ane satyabhAmAe pradyumnane bahAra kADhI mUkayA. paNa "ame pAchA kayAre AvIe?" ema jyAre pradyune pUchayuM, tyAre satyabhAmAe kahyuM ke, "huM sAMbane mAre hAthethI pakaDIne lAvuM tyAre tamAre banneye AvavuM." bhirUkane navANuM kanyA paraNAvatI vakhate e banneye evo khela macAvyo ke, satyabhAmA sAMbane kanyA samajIne hAthe pakaDIne lAvI. ane tenI sAthe navvANuM kanyA paraNAvAI gaI. A vAtanI satyabhAmAne khabara paDatAM roSano pAra na rahyo. sAMba vasudeva dAdAne praNAma karavA gayo. tyAM paNa bolyA vinA sakhaNo na rahyo. "dAdAjI ! tamo to ghaNAM varSe ghaNI kanyAo paraNyA. paNa tamAro A bahAdura pautra ekI sAthe ghaNI kanyAo paraNI beTho. koNa hoziyAra ?" Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 339 vasudeva ciDAyA. "jA, jA, bahu vAda na kara, tuM to kUvAnA deDakA jevo che." sAMbe UbhA thaI mAphI mAMgI. Ama e banneya kumAranAM aneka aTakacALAM, tophAno ane parAkramo che. eka vakhata koI rAjAe zrI kRSNane eka ghoDo bheTa Apyo. sAMba ane pAlaka nAmanA banneya kumAroe tenI mAMgaNI karI. kRSNa jAhera karyuM ke, "savAramAM vahelA UThIne je je bAvIsamA tIrthaMkara zrI neminAtha prabhune pahelAM vaMdana karaze, tene e ghoDo ApIza." sAMbe bhAvavaMdana karyuM ane pAlake dhamAdhama karI sevakone uThADI vahelA jaI bhAva vinA mAtra ghoDAnI lAlace vaMdana karyuM. prabhune pUchatAM dravyavaMdana pAlakanuM paheluM che, paNa bhAva vaMdana sAMbanuM paheluM che." ema khulAso karatAM sAMbane ghoDo bheTa Apyo. chevaTe zAMbakumAra ane pradyumnakumAre vairAgya pAmI dIkSA lIdhI. ane kamano nAza karI girinAra parvata upara (bIjA graMthane AdhAre zatruMjayagiri upara) mokSa pAmyA. 49. mULadeva rAjA: devadattA - alI mAdhavI, jeI Ava, to. aMgeaMgamAM amRta siMcana karatuM A saMgIta koNa gAI rahyuM che? mAdhavI:- hA, bAI tapAsa karI AvuM chuM. [jaIne pAchI AvI,] bAI ! o bAI ! devadattA - haMa ! kema tapAsa karI lAvI ? mAdhavI :- hA. kayAranI bolAvuM chuM toye bolatA nathI, gAna sAMbhaLavAmAM bahu tallIna thayA cho ? devadattA - e adbhuta gAnanAM saMgIta-tattvonI milAvaTano vicAra karatI hatI. mAdhavI :- ThIka. Avo, huM e e gAnAra batAvuM. [jharokhA pAse laI jaI, AMgaLIthI batAvI-] juo pelA oTalA upara beThelo pelo DhiMgujI. devadattA :- jA, tene teDI lAva. mAdhavI :- bahu sAruM. [gaI] devadanA:- [manamAM AvuM saMgIta jiMdagImAMye sAMbhaLyuM nathI. [layamAM ne layamAM DolavA mAMDI.] mAdhavIH- [pAchI AvI] bAI ! te kahe che ke, "mAre nathI AvavuM." devadattA - te zuM kahyuM? mAdhavI -meM kahyuM-"padhAro mahAzaya ! sakaLa kaLAkuzaLa mArI svAminIno paricaya Apane AnaMdarUpa nIvaDaze." devadattA :- teNe zuM kahyuM? Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 paMca pratikamANasUtro mAdhavI :- teNe kahyuM ke, "huM mArA AnaMdamAM sadA masta chuM.' devadattA :- pachI ? mAdhavI :- huM to pachI kaMTALIne pAchI vaLI, eTale UbhA thaI tene jorathI mArI pIThamAM eka dhabbo lagAvyo. devadattA :- he tane dhabbo mAryo ? mAdhavI :- paraMtu tethI mane ghaNo AnaMda thayo che. kema ke mArI khUMdha besI gaI, ane huM sarakhI soTA jevI thaI gaI, juo ne! devadattA - hA alI ! barAbara. tAro sadAno roga gayo. jA, bIjI vAra jA. ane game tema karIne cokakasa teDI lAva. e koI guNI catura puruSa jaNAya che. mAdhavI :- tame kaho cho, to jAu che. paraMtu te Avaze nahIM. [jAya che.] [pAchI AvIne.] lo. A e tamArA guNI puruSa padhAryA. devadattA - padhAro, mahAzaya ! birAjo. A Asana para. DhiMgujI :- [besIne] mahAzaye ! mane kayA prayojane bolAvyo che ? devadattA - guNIno guNAnurAga e ja prayojana, bIjuM zuM hoI zake ? kiMgujI :- anurAga mAnasika bhAva che, temAM ahIM bolAvavAnuM prayojana zuM? [rastA parathI vINAno madhura avAja Ave che.] devadattA :- [manamAM] aho vAphacAturya paNa apUrva che. [pragaTa] mAdhavI ! joI Ava to. vaLI A madhura vINAvAdana koNa karI rahyuM che? mAdhavI :- A cAlI. [manamAM] evA to kaMIka AvyA karaze. karmInI jIbha ne akarmInA TAMTiyA. [jAya che.] devadattA :- mahAzaya ! kRti, grAma, mUchanAnI jamAvaTathI kevuM dila DolAve tevuM mAdhurya jhare che ? hiMgajI :- [khaDakhaDATa hasIne] mAdhuryanuM to pUchavuM ja zuM? devadattA :- zuM Apane temAM kaMI khAmI jaNAya che ? gijI :- nA, nA, kAMI nahIM. devadattA :- nA nA, kaho kaho, je hoya, te kaho. DhiMgujI - huM jANato hato ke "ujjayanInA loko pUrA catura haze" paraMtu mAro e bhrama Aje barAbara bhAMgI gayo. devadattA :- Apane zI khAmI jaNAya che ? Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 341 gijI:- tamane kAMI jaNAya che ke nahIM ? devadattA :- nA kAMI paNa jaNAtI nathI. Apa batAvo zI khAmI che ? hiMgujI :- AvavA do tene ja. mAdhavI :- [AvIne] A padhAryA, vINAvAdaka ziromaNi. devadattA - padhAre, kharekhara Apa vINAvAdaka ziromaNi ja cho. vINAvAdaka :- tamArA jevA kalArasiko amArI kiMmata samaje che, e ghaNuM khuza thavA jevuM che. devadattA :- ApanI e vINA A mahAzayane vagADavA Apazo? vINAvAdaka:- ghaNI ja khuzIthI. [Ape che.] DhiMgujI :- [hAthamAM laI] juo, mahAzaya ! tamArI vINAmAM A kAMkarI bharAI gaI che.ane tAramAM vALa goThavAI gayo che. A be doSa A uttama vINAne tenA kharA svarUpamAM khIlavA detA nahotA. [te banneya kADhI nAMkhI vINA vagADe che.] vINAvAdaka :- vAha ! cAreya tarapha basa amRta ja varSI rahyuM che ! devadattA :- kharekhara, Apa sarasvatInA avatAra jaNAo cho ? vINAvAdaka :- [hAtha joDI, page paDI] mane zIkhavazo ? DhiMgujI - mahAzaya ! huM to haju zikhAu chuM. kharA jANakAra to mArA gurujI che. devadattA :- koNa ApanA gurujI ? kiMgujI :-pATaliputramAM birAjatAM vikramasenAcArya : teno huM mULadeva nAme ziSya chuM. devadattA :- zuM, Apa e mahAnagaranA nAgarika cho ? pachI zI khAmI hoya ? mAdhavI :- [praveza karI -] bAI ! A vizvabhUti kaLAcArya padhAryA. devadattA - [UbhI thaI praNAma karI] padhAro, puruSa bhAratI ! gurumahArAja A Asane. vizvabhUti :- [Asana para besatAM] rUpasauMdarya-kaLAdi sarvaguNoe A yugamAM satizAyinI tarIke tuM ja kAyama ho. devadattA :- [praNAma karI] anugraha Apano. [mULadevane] mahAzaya ! eochI kharekhara bhAratadevIno avatAra ja che. mULadeva :- tamArA jevA kaLAvaMtanA ustAdamAM zI khAmI hoya ? [vizvabhUti tarapha joI] bharata nAya sUtranA pAraMgata ApanI pAsethI paraspara virodhI-sthaLanA keTalAka khulAsA jANavAnI icchA che. vizvabhUti :- evI mAthAkUTa karavA amo atre AvyA nathI. koI ThekANe evo virodha che ja nahIM. Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 paMca pratikramaNa sUtro mULadeva :- juo, huM batAvuM. [virodhavALuM sthaLa batAve che.] vizvabhUti :- tame konI pAse bhaNyA cho ? tamAro guru koNa che ? mULadeva :- e prazno nakAmA che. A5 Ano khulAso karI zako cho ke nahIM ? vizvabhUti :- [krodhAvezamAM yadrA taddA bole che atyAre amAre nATyaprayogano vakhata thayo che. mULadeva :- jijJAsune praznottara na ApatAM, nATyAcAryanI strI naTI cAlate nATake roSa bhajavI batAve, te sivAya nATyAsnAyamAM roSano avakAza kadI joyo nathI, chatAM Apa roSa karo cho ? [vizvabhUti meNuM sAMbhaLI gabharATamAM cAre tarapha joI rahe che.] devadattA :- gurujI ! atyAre Apane utAvaLa che, padhAro. pachI vicArIne khulAso karajo. vizvabhUti :- huM jaIne badhuM taiyAra karuM chuM. tuM jaladI Avaje. [jAya che.] devadattA - hA, ame paNa snAnAdika karI taiyAra thaI AvIe chIe. [mAdhavIne] alI ! Aje snAna pahelAM mAre aMgamardananI jarUra paDaze. mULadeva:- nahIM maLe to ApaNuM kAma aTakaze nahIM. devadattA:- zuM Apa e kaLA paNa jANo cho ? mULadeva :- mane to saheja sAja AvaDe che. ane atyaMgajJAna tame paNa dharAvatA hazo ? jethI ApaNuM kAma aTakaze nahIM ema mAruM kahevuM che. devadattA :- mAdhavI! jA taiyArI kara. mAdhavI :- [jaIne pAchI AvI] badhuM taiyAra che, padhAro snAnAgAramAM. devadattA :- cAlo snAnAgAramAM. mULadeva :- hA. cAlo! [banne jAya che.] devadattA :- ApanI aMgamardana kaLA prathama batAvo. mULadeva :- prathama tame batAvo. devadattA :- ApanI AgaLa amArI kaLA kazA hisAbamAM nathI. mULadeva:- [kaLAvidhAna yukata mardana kare che.] devadattA :- kharekhara aMgeaMgamAM sukha ane AhalAdano saMcAra thaI rahyo che. kharekhara sarva kaLAmAM niSNAta Apa koI mahApuruSa jaNAo cho. mULadeva :- e to sahaja mahAvarAthI AvaDe che, tethI ApaNuM kAma nabhAvI lIdhuM che. devadattA - AvuM adbhuta kAma sahaja mahAvarAnuM pariNAma na hoya. kaLajJAna taraphanI ApanI namratA Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro paNa adbhuta che ! Apa koNa cho ? huM Apane page lAguM chuM. kRpA karIne ApanuM kharuM svarUpa have to jaNAvo. [ema kahI tene page paDI vInavavA lAgI.] 343 mULadeva :- [moMmAMthI vAmanI guTikA kADhIne mULa svarUpamAM Ubho rahI.] tamAro bahu Agraha che, to mAre tene vaza thayA vinA cAlatuM nathI. devadattA :- devane paNa bhulAve tevuM lAvaNyasAgaranI choLo uchALatuM AvuM adbhuta rUpa Apa zA mATe chupAvo cho ? kharekhara, mArA ahobhAgya ! suMdara puruSanI suMdaratAnI avadhi huM jovA pAmI. deva ! mArA para kRpA karo. have huM Apane snAna karAvuM ! mULadeva :- mArI paNa tamArI kaLA jANavAnI icchA to che ja. devadattA :- [vividha prakAre snAna karAve che.] mULadeva :- tamArIye pratibhAzakita adbhuta che, navanavA prakArathI snAna to ghaNI vakhata karyuM che. paraMtu tamArA hastakauzaLathI temAM je rasasaMcArano anubhava thAya che, te to adbhuta ja che. devadattA :- [devaduSya vastro lAvI] lo. have zarIra lUchI, Apa A vastro paherI vilepanAdithI sajja thai bhojanazALAmAM padhAro. huM tyAM sajja chuM. [jAya che.] mULadeva :- A Avyo samaje. [taiyAra thaIne jAya che.] mAdhavI :- padhAro A raste. [banneya jAya che.] devadattA :- padhAro: birAje A Asane. A sarva alpa rasasAmagrImAMthI Apane je rucikara hoya, teno upayoga karI kRtArtha karazo. mULarAja :- mAre tamArA Agrahane vaza thavuM paDyuM che. mane svasthAne javAne ghaNuM moDuM thayuM che. devadattA :- Apane have kayAMya paNa javAnuM nathI. javA daIza paNa nahIM. ApanA vinA mArI eka kSaNa paNa vIte tema nathI. mATe javAnuM to nAma ja na lezo. mULadeva :- paradezI ane vaLI mArA jevA nirdhana sAthe Ape ATalI badhI mAyA bAMdhavI na joIe. devadattA :- guNI puruSonA sau svadeza ja che. sarvaguNadhanasamRddha Apane nirdhana koNa kahe ? ahIMthI na javAnuM vacana Apo. ApanA paricayathI huM kRtArtha thaI chuM. mULadeva :- tamAro paricaya paNa mane eTalo ja sukhakara nIvaDyo che. paraMtu bhAgya-cakra kema phare, te to ApaNA hAthanI vAta nathI. devadattA :- e badhuM ThIka. paraMtu, ahIMthI na javAnuM vacana Apo. mULarAja :- bhale, ema karIzuM. mAdhavI :- [utAvaLathI AvIne] nATyaprayoganA AraMbhano samaya sUcavavA rAjabhavanamAMthI rAjadUta Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 Avela che, zo javAba ApuM ? devadattA :- turatamAM ja taiyAra thaIne AvI pahoMcavAno. mAdhavI :- ThIka. [jAya che.] ( 2 ) rAjA :- devadattA ! hiMgujI tabalacI navA rAkhyA ke zuM ? devadattA :- jI ! mahArAja, Apane potAnI kaLA batAvavAnI bhAvanAthI eo mArI sAthe ApanI hajUramAM hAjara thayA che. rAjA :- vAha ! bahu sAruM, amane paNa te priya che. tamAro prayoga zarU karo. devadattA :- hAjI ! sarva sAmagrI taiyAra ja che. [nRtyAraMbha kare che.] mULadeva :- [tabalacInuM kAma upADI le che.] [nRtya AgaLa vadhe che.] rAjA :- vAha ! parasparanI kaLAne parasparano kevo opa caDI rahyo che. maMtrI :- devadattAnuM AjanuM nRtya koI apUrva chaTAbharyuM jaNAya che. devadattA :- [nRtya pUrNa karI] jaya jaya mahArAja ! [kahI praNAma kare che] rAjA :- devadattA ! mAMga, khuzIthI mAMga. tAre zuM joIe ? devadattA :- Apano e prasAda hAlamAM ApanI pAse ja thApaNa tarIke rAkhI mUkavA vijJapti karuM chuM. rAjA :- jevI tArI icchA. zuM tuM bIjo prayoga AraMbhavAnI taiyArI kare che ? devadattA :- Apa zrImanta rAjAdhirAjanI AjJA hoya, to avazya. rAjA :- tArA prayogoe amArA cittane kharekhara Aje to vaza karI lIdhuM che. devadattA :- [bIjo prayoga kare che.] paMca pratikramaNasUtro mULadeva :- [vINA vagADI, sabhAne DolAvI rahe che.] devadattA :- [nRtyane aMte] jaya jaya mahArAjAdhirAja ! ujjayanI patino sadAye jaya thAo. [kahI praNAma zarU kare che.] rAjA :- [pratihArIne] le, A. amArA aMganAM sarva uttama AbhUSaNo banneya kaLAniSNAtone vaheMcI Apo. pratihArI :- jevI rAjAdhirAjAnI AjJA. [laI banneyane AbhUSaNo Ape che] eka sabhya :- [sabhAmAM AgaLa AvI, rAjAne praNAma karI] zrImAn avaMtI bhUpALa ! A sevakanI A prasaMge eka vijJapti karavAnI icchA che. rAjA :- Apa koNa cho ? ne zI vijJapti karavAnI che ? Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 345 eka sabhya :- huM pATalIputrano rAja sevaka vimaNasiMha nAme dvArapALa chuM. kAryavazAta atre AvI caDyo chuM. mArI vijJapti e che ke, A vINA vagADanAra mahAzaya amArA zaheranA bhUSaNa rUpa narapuMgava sarva kaLA vizArada dhUrta ziromaNi jagaprasiddha rAjakumAra mULadeva hovAnuM mAruM anumAna che jenI Aje bIjI jeDI nathI. rAjA :- zuM eo prasiddha mULadeva kumAra che? je tema hoya, to amArI paNa lAMbA vakhatathI temane maLavAnI utkaMThA che. [mULadeva tarapha] mahAzaya ! je Apa te puruSazreSTha ho, to AzA rAkhIe chIe ke, Apa ApanuM mULa svarUpe pragaTa karazo. mULadeva :- Apa zrImAnA Agrahane vaza thavuM paDaze. [kahI, mukhamAMthI vAmanI guTikA kADhI nAMkhI vAdaLAmAMthI caMdramAM bahAra nIkaLI Ave tema tenuM mULa svarUpa khulluM thayuM.] sabhA :- [sarvAga saMpUrNa dedIpyamAna kAntinuM sarovara ane lAvaNyano UchaLato sAgara joI cakita thaI gaI] vAha ! AvA paNa puruSo jagatamAM pAke che ? rAjA :- kumAracejha tamAre Ama chUpA rahevAnuM zuM kAraNa che ? A rAjya tamAre tamAruM ja samajavAnuM che. [kahI tAMbUlavAhinI pAsethI tAMbUla laI mULadevane ApavA hAtha laMbAvyo.] mULadeva :- ApanI chatrachAyAmAM sarva rIte sukhI chuM. [kahI tAMbUla levA hAtha lAMbo karI lIdhuM, ne praNAma karI, svocita Asane beTho.] rAjA :- devadattA ! tuM paNa AvA subhaga puruSanA saMyogathI tArI kaLA-cAturIne kRtArtha karaje. devadattA :- ApanA jevA mahAna puruSonI amI najaranuM e suphaLa che. 1 lo vaitAlika :- thAnta ravi svagRhe padhAre. 2 jo vaitAlika :- joI prasanna mukha candra, praphula hAsya nizA mukhe jhare. pratihArI :- jANI samaya saMdhyA taNo nRpa avaMtI sabhA samApta kare. [sau jAya che.] (3) devadattA - rAjakumAra ! tamArA sahavAsano AnaMda koI apUrva che. mULadeva :- tArA jevI kaLAnipuNa nArIno yoga paNa durlabha ja che to ? devadattA - evuM kAMI nathI. paraMtu eka vijJapti mATe anujJA mAMguM chuM. mULadeva :- anujJA mAgavAnI kazI jarUra nathI. khuzIthI jaNAvo. devadattA :- sarvakaLA saMpanna pUrNimAnA caMdra samAna Apane ghutarAhu grahaNa kare che, tyAre mArA hRdaya AkAzamAM anerI gherI zyAma chAyA chavAya che. Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 paMca pratikramaNa sUtro mULadeva - devadattA! karmanI gati ja nyArI che. tArA jevI kaLA-nidhAna nArInA nasIbamAM kuLavatInA kuLane badale vaizikakuLa jaDAyuM che. zuM e amArI hadayabhUmine dharatIkaMpa samAna nathI? devadattA :- mahArAja ! huM sarvathA nirupAya chuM. mArA sarva prayatno kulavatIne ucita jIvana-saubhAgya prApta karavAnA che, paNa te to Aje manoratha rUpe ja che. paraMtu Apa je dhAro to amArA hRdayane AnaMdaprakAzamAM jhIlatAM karI zako tema cho. mAdhavI :- [jaladI AvIne] bA! mA Ave che. mULadeva :- [manamAM] A zAkinInuM A vakhate atre zuM kAma hatuM? vidattAne have huM mArA nivAsa tarapha jAuM chuM. devadattA :- bhale sidhAvo. paraMtu vahelA darzana thAya tevo prayAsa karazo. mULadeva :- hA, avakAze tema karIzuM. [jAya che.] devadattA :- mAdhavIne mA kayAM che ? mAdhavI :- A AvyAM. [akakA Ave che.] devadanA :- praNAma mAjI ! akA :- AnaMdamAM chone dIkarI ! devadattA :- ApanA jevA hitaciMtaka hoya tyAM AnaMdanI avadhi zI hoya? akakA :- kayAM gayo pelo nirdhana ziromaNi paradezI rakhaDato rAma? devadattA :- mAjI ! Apa kone viSe Ama roSAgAra varSAvo cho? akA :- pelA tArA mULiyA vipe. bIjA konA viSe ? pAI ApavI nahIM, ne UlaTuM ghara khodavuM. dIkarI ! mIThA moNa acaLa zeThane badale A jhAMjhavAnA jaLathI bharelA raNamAM tuM kayAM athaDAvA lAgI ? choDI de ene, choDI de. samudramAM paththaranA vahANa sarakhA ene choDI de. devadattA - mAjI ! ApanI dhana-lolupatA Apane ema bolavA de, e svAbhAvika che. ane mArI guNalabdhatA e jhAMjhavAnA jaLa(2)nI pAchaLa mane doDAve, e paNa svAbhAvika che. akkA :- bahu doDhaDAhI thaI gaI jaNAya che. kara, tyAre banneyanI parIkSA. devadattA - parIkSA karo ke na kare. mArA abhiprAyamAM jarAye phera paDavAno nathI. mAdhavIne) mAdhavI ! jA, banneyane kahe ke, "devadattAne zeraDI khAvAnI IcchA thaI che, mATe mokalo." mAdhavI :- A cAlI (jaIne pAchI AvI) mAjI ! acaLa zeThe mokaleluM zeraDInuM A gADuM kayAM utarAvavuM che ? devadattA :- are ! paNa gADuM zeraDIne zuM karavAnI hatI ? zuM huM hAthaNI-bAthaNI chuM? kevo mUrNa ? [khUba hase che.] Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 347 akA :- [mAM caDAvI] tuM to tenA doSa ja jovAnI. tenI udAratA keTalI badhI che ? teno to jarA vicAra kara. mAdhavI ! jA, e zeraDI parasALamAM utarAvI nAMkha. tamAre parijanane paNa khAvA thaze. devadattA - hA, hA, ghaNA divasa cAlaze. [khUba hase che.] mAdhavI :- lo, bA ! mULadeva kumAra taraphathI A dAsI zeraDI laI Avela che. devadattA :- upara AvavA de. dAsI :- [upara AvIne, kapUra chATalA, gAMThA vinAnA, rasabharyA, mApasara kApelA zeraDInA mAMdaLiyAthI bharelI citravicitra bharata bharelA rUmAlathI DhAkelI cAMdInI thALI Ape che.] lo, A mULadevakumAre Apane mATe alpa bheTa mokalI che. devadattA :- [saharSa] kumArano mahAna upakAra. [kahI svIkAre che. dAsI jAya che. mAjI! lo, cAkho, A prasAdI. joyuM tenuM aucitya jJAna ? akkA :- mane evuM na bhAve. tuM tAre khAje. [UThIne cAlavA mAMDe che.] devadattA :- mA! beso, zA mATe jAo cho ? akakA :- huM tArA jevI navarI nathI. paraMtu tane kahI dauM chuM ke, tuM ene choDI de, nahIMtara, huM to choDAvIza ja. devadattA :- paNa mA !.. akkA:- paNa baNa kAMI nahi [cAlI jAya che.] mAdhavI :- bA ! mULadevakumAra padhAryA. devadattA :- sAruM thayuM. mULadeva :- [AvIne palaMga upara bese che. kema devadattA! devadattA :- [praNAma karI] Apane joIne AnaMda. mAdhavI:- [AvIne] bA, acaLa zeTha sAthe mAjI Ave che. devadanA :- zuM kAma haze ? [mULadevane Apa A palaMga nIce saMtAI jAo. khIcaDImAM Avelo kAMkaro kADhyA pachI ApaNe kalAvinoda anubhavIzuM. mULadeva :- mArI paNa e ja IcchA che. jou to kharo. zuM thAya che? [palaMga nIce saMtAya che.] [akko acaLazeTha sAthe Ave che.] devadattA :- padhAro, mAjI ! padhAro, zeTha ! Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34. acalazeTha :- [palaMga para besI] kema devadattA ! AnaMdamAM cho ne ? devadattA :- Apa AnaMdamAM cho, ame paNa AnaMdamAM chIe. acalazeTha :- devadattA ! Aje mArI kuLadevIe svapna ApyuM che ke, '"vatsa acala ! jo tuM devadattAnuM dIrgha AyuSya icchato ho, to tAre tenA palaMga para besI vidhipUrvaka snAna karavuM. mATe tArA dIrgha AyuSyanI icchA rAkhatA mane tuM vidhipUrvaka navarAva. devadattA :- are ! palaMga para besIne navAtuM haze ? A amUlya vastronuM zuM thAya ? acaLazeTha :- tuM ATalI kRpaNa kayAranI thaI ? kono saMga lAgyo ? tArA AyuSya AgaLa vasronI zI kiMmata che ? akkA :- hA, hA, zeTha ! ApanuM kahevuM barAbara che. mArI dIkarInA sarva apamaMgaLa nAza pAmo. Apa sukhethI snAna karo. ali ! mAdhavI ! jA, laI Ava badhAM snAna yogya sAdhano. mAdhavI :- laI AvuM chuM. [gaI, ne pAchI AvI.] lo, A sarva snAna-sAmagrI. acalazeTha :- hAM lAvo. [nAhavA mAMDe che. nIce saLavaLATa sAMbhaLI] are ! palaMga nIce zuM bharAyuM che ? [UbhA thaI laTakato ochADa UMco karI mULadevakumArane bahAra kheMcI kADhe che.] vAha re ! kaLAnidhAna ! ahIM zI kaLA zIkhavA peThA hatA ? vAha ! tamArA dIdAra ! [hase che.] paMca pratikramaNasUtro mULadeva :- [pIThI, AMbaLAnuM cUrNa ane melA pANIthI kharaDAyelA zarIre cAlavA mAMDe che.] akA :- are ! eya ! ahIM zI thApaNa hatI ? cAlyo jA. pharI mukha batAvato nA. acaLa :- utAvaLa mA kara. suvarNa-rUpamaya tenA mukhanuM to darzana karI le. - devadattA :- [apamAna sahana na thatAM] tamArI duSTatAnI hada thaI. basa karo, duSTo ! mahApuruSanuM apamAna ! [mULadevane] priya kumAra ! kSamA karo. e duSTone tenuM phaLa maLaze. Apa hAlamAM ahIMthI cAlyA jAo. mULadeva :- hAlamAM ahIM AvavAnI AzA na rAkhazo. A apamAna mAre mATe asahya che. [ema kahI taLAvane raste jAya che.] devadattA :- [khinna cahere joI rahe che.] [akkA ane acaLa hasatAM hasatAM cAlyA jAya che.] ( 4 ) 1 lo rAjapuruSa :- are ! paNa A maMgaLa hAthaNI Ama bagIcAmAM kayAM cAlI ? Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro 2 jo rAjapuruSa :- javA do. e maMtrelI hAthaNIno tyAM javAmAM jarUra kAMI paNa artha haze ja. cAlo, ApaNe paNa pAchaLa pAchaLa jaIe. [maMtrIne zaNagArelI hAthaNI bagIcAmAM caMpakanA jhADa tarapha cAlI jAya che. rAjyanA pradhAnapuruSo ane zaheranA AgevAno tathA anya zaherIo tenI pAchaLa pAchaLa vAjiMtro sAthe cAlyA jAya che.] hAthaNI :- [caMpaka vRkSa nIce sUtelA puruSa tarapha joI AnaMda bRhita karyuM. sUMDhamAM rahelo maMgaLa kaLaza UMco karyo ane tenA upara DhoLyo.] 349 sUtelo puruSa :- [camakI UThI] are ! A zuM ? mArA para pANI kayAMthI ? rAjamaMtrI :- [pAse jaI pramANa karI] bhAgyanidhAna ! A benAtaTa nagaranA aputra rAjAnA paMcatvathI Apa divya prayogathI rAjA tarIke pasaMda karavAmAM AvyA cho. padhAro sarva abhiSeka-sAmagrI taiyAra che. puruSa :- [UThIne] aho ! saghaLI sAmagrI ahIM hAjara ja che ? maMtrI :- hAjI. [dareka sAmagrI Ape che. puruSa rAjyane ucita sarva vibhUSaNa sAmagrIthI sajja thaI hAthaNI upara ArUDha thAya che. mAthe chatra dharAya che. bAjue cAmara DhoLAya che, hAthaNI AgaLa cAle che.] baMdIloko :- jaya ! jaya ! mahArAjAdhirAjano jaya ! [sau rAjadhAnImAM AvyA ne puruSane siMhAsanAdhiSThita karI saue praNAma karyAM. puruSe rAjavahIvaTa tapAsI lIdho ane maMtrI sAme joI.] puruSa :- eka catura dUtane hAjara karo. je ujjayinInA rAjamaMdiramAM jaladI jaI pahoMce ane iSTakArya siddha karI lAve. maMtrI :- mahArAja ! te hAjara ja che. [dUtane hAjara kare che.] puruSa :- [dUtane] tuM jA jaladI ujjayinI. tyAMnA rAjarAjezvara jitazatru mahArAjAne kaheje ke, ''benAtaTanagaranA hAla turatamAM ja rAjA thayelA ApanA prItipAtra mULadeva mahArAjA vijJapti kare che ke, "devadattAne turata ja amArA tarapha mokalo.'' dUta :- jevI AjJA. [kahIne jAya che.] AkAzavANI :- "mULadevakumAra vikramarAja jevA sarva kaLAnidhAna che, mATe havethI tene vikramarAja tarIke dareke saMbodhavA. ane je koI tenI AjJA mAnaze nahIM teno vinAza thaze.'' maMtrI vagere :- divyavANI amAre sarvathA pramANa che. pratihArI :- have rAjyAbhiSekanI sabhA samApta karavAmAM Ave che. Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 paMca pratikamaNasUtro vikamarAja :- devadattA ! mArA tyAMthI cAlyA gayA pachI zuM thayuM ? devadattA :- basa, tyArathI meM acaLIyAnuM moTuM paNa jovAnuM baMdha karyuM. ane mahArAjA pAse tamAruM apamAna karyAnI phariyAda karI. vikamarAja :- pachI ? devadattA :- pachI zuM ? tene pakaDAvI maMgAvyo, ne potAnA rAjyanAM ratnonuM apamAna karavA badala mahArAjAe bhRkuTI caDAvI dehAnta daMDanI zikSA pharamAvI. vikamarAja :- aho ! ATalo badho rAjyakopa bicArA para Utaryo ? devadattA :- pachI to huM vacce paDI. tenI dehAnta daMDanI zikSA mApha karAvI. pachI hukama karyo ke, "jA dezavideza badheya pharI vaLa ane e ratna puruSane mAnapUrvaka lAvIne mArI pAse hAjara kara." vikamarAja:- pachI ? devadattA :- pachI te bicAro rAjAjJA mAthe caDAvI ApanI zodhamAM dezAvara kheDavA nIkaLI paDyo che, pachI teno patto lAgyo ja nathI. ApanA saMdezAthI ane ujjayinI patinI AjJAthI mAre ApanI sevAmAM ahIM hAjara thavuM paDyuM. vikramarAja :- e bicAro kyAM bhaTakato haze ? devadattA - e to enA karyA bhogavato haze. paraMtu e to kaho-"Apa te vakhate mAre gherathI nIkaLI kayAM gayA? zuM karyuM? vagere." vikamarAja :- sAMbhaLa, tyAre e vItaka vAta. huM tAre gherathI nIkaLI taLAve jaI snAnazuddhi karI, dezAvara cAlyA javAnI IcchAthI nIkaLI paDyo. raste cAlatAM eka kApaDI vezamAM brAhmaNa maLyo. ame banne sAthe sAthe jaMgalamAM cAlyA. rastAmAM eka jaLAzaya pAse teNe snAna saMdhyA karI potAnuM bhAtuM vAparyuM. devadattA :- zuM teNe ekalAe khAdhuM? vikramarAja :- e bicAro brAhmaNa zuM kare? pAsenuM bhAtuM khUTI jAya, to pachI jaMgalamAM zuM kare ? pachI ema karatAM jaMgalano aMta Avyo ne te chUTo paDyo. meM pUchayuM "mahAzaya ! ApanuM nAma, ThAma, gAma, kuTuMbanI hakIkata harakata na hoya to jaNAvazo. brAhmaNa - mAruM nAma sabaDa. bApanuM nAma nirvANazarmA. ahIMthI mAro rasto judo paDe che, tethI huM to have ApanAthI judo pADIza." meM kahyuM "mAruM nAma mULadeva kumAra che. benAtaTanagara jau chuM. kAMI paNa kAma paDe to sukhethI mArI pAse Avaje." upakAra mAnI te potAne raste paDyo. Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamAgasUtro 351 devadattA :- pachI ? vikramarAja:- pachI huM AgaLa cAlyo. ujjayinIthI nirAhAra sthitimAM bhUkhe mArA upara AkramaNa karavAnI prabaLa zarUAta karI hatI. devadattA :- Apane ThekANe bIjAnA to rAma ja bolI jAya. huM pachI ? vikamarAja:- eka gAmamAM khAvAnuM zodhavA gayo. tevAmAM eka gRhastha bAkaLA koIne ApavA potAnA gharanI bahAra nIkaLyA. ne mane kahyuM. "are ! e bhAI ! tAre khAvuM hoya, to te A khA." meM tarata ja te vastramAM laI lIdhA. ane khAvA mATe bahAra jhADa taLe cAlyo gayo. jyAM khAvA beTho tevAmAM. devadanA :- vaLI tyAM zuM vighna AvyuM? vikramarAja :- nA, nA, vina kAMI paNa nahIM, paraMtu UlaTuM mahAmaMgaLakArI kAma thayuM. devadattA :- zuM thayuM? vikamarAja :- dhIraja rAkha. e to huM kahuM ja chuM. mA khamaNanuM pAraNuM karavA gayeSaNA karatA eka tapasvI munirAja AvI pahoMcyA. mArA hRdayamAM umaLako mAya nahIM. meM vinayapUrvaka nimaMtraNa ApI bharapUra bhAvabhakitathI pelA bAkaLA vahorAvI dIdhA. ane manamAM vicAravA lAgyo ke, "mane dhanya che ! A paLane dhanya che ! A sthaLane dhanya che. ane aDadanA bAkaLAnA dhaNIne paNa dhanya che." ema anumodanA karato Ubho chuM. tevAmAM AkAzavANI thaI ! devadanA :- he, zuM kaho cho ? zI vANI thaI ? vikramarAja:- "he bhadra, huM tane zuM ApuM? ardhA zlokamAM mAMgI le." devadattA :- Ape zuM mAgyuM? vikamarAja :- devadattA sAthe hajAra gAmanuM rAjya." devadattA :- mArA upara ATalo badho Apano anurAga ? vikamarAja :- pachI to mane ema thayuM ke, "aho AvA munirAjone dhanya che. kharekhara AvA mahApuruSo jagatanA dhAraka che. ApaNA jevAnI hajAro kaLAno temanI AgaLa zo hisAba ? kaLAo batAvI batAvIne kaMIka rAjAonI khuzAmata karata to paNa eka gAmaDuMye maLata ke kema ? e saMzaya, duniyA bhale ApaNane hoziyAra ane cAlAka mAnatI. paNa AvA saMto AgaLa ApaNe to nAnAM bALako karatAMya UtaratA chIe. kharekhara e jagavanya guruSAnI kRpAkaTAkSathI ja A jagatu nabhI rahyuM che." ema vicAra karI munirAjane vaMdana karI gAmamAM jaI bIjuM khAvAnuM meLavI meM bhojana karyuM. te divasathI mArA hRdayamAM eka jAtano palaTo ja AvI gayo. Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro devadattA :- kharekhara A maMgalamaya vAta sAMbhaLIne mArA hRdayamAM eka jAtanI pavitra bhAvanAno saMcAra thAya che ke, ApaNe pavitra amRta rasathI snAna karatA koI evo bhAsa thAya che. Apa kharekhara mahAbhAgyavAn puruSa cho, te ni:zaMka che. ApaNA pUrva karmanA saMjogone lIdhe ApaNe A janmamAM game te dazA bhogavavI paDI hoya, paraMtu A mahAn dAna prasaMge ApaNo ghaNo ja uddhAra karyo che. emAM jarA paNa zaMkA nathI. huM pachI ? 352 vikramarAja :- pachI huM AgaLa cAlyo ne benAtaTe AvI pahoMcyo. rAtre dharmazALAmAM ame traNa jaNa sUtA hatA, temAMnA eka kApaDIne mArA jevuM ja svapna AvyuM, tenI teNe bIjA kApaDIne vAta karI. tyAre pelAe kahyuM ke, "tane ghI goLa sAthe roTalo khAvA maLaze.'' tene savAre te phaLa maLyuM paNa meM mArA svapnanI koIne vAta na karI. devadattA :- kema ? vikramarAja :- pAtra vinA jenI tenI pAse vAta karavAnI mArI icchA nahotI, tethI huM vanapALane khuzI karI tenI pAsethI phaLaphUla laI pavitra svapnazAstrajJa brAhmaNane tyAM gayo. tene praNAma karI svapna jaNAvyuM. tyAre teNe mAro satkAra karI mane jamADyo ane pachI kahyuM ke, "tame uttama puruSa cho. mATe prathama mArI kanyAne paraNo.' mAre tema karavuM paDyuM. pachI mane kahyuM ke, 'tamane sAta divasamAM nagaranuM rAjya maLaze.'' devadattA :- basa, eTalI ja vAramAM divya vANI saphaLa thaI ? pachI ? vikramarAja :- pachI zuM ? pachI zuM, te to tuM jANe ja che. pratihArI :- [praveza karIne] [nIce namI praNAma karI] mahArAja ! eka zAha-sodAgara moTA vepArI ApanA caraNakamaLanA darzana icche che. vikramarAja :- bhale, sukhethI AvavA de. pratihArI :- jevI AjJA [jaIne vepArI sAthe pAchI AvI.] A raste, Apa padhAro, zeTha ! sAme birAje te ja rAjAdhirAja vikramadeva. vepArI :- (nIcA namI) pramANa, sakaLa vijaya guNAlaMkArAkRta rAjarAjezvarane, [pravALa bharelo thALa dhare che.] vikramarAja :- [Asana tarapha AMgaLI cIMdhI] ApanuM nAma ? [oLakhIne] Apa kayA pradezamAM padhArothI cho ? zeTha :- huM pArasI lokonA [IrAna] dezamAMthI AvuM chuM. mAruM nAma acaLazeTha che. huM ujjayanIno vatanI chuM. mArA vahANono jakAtI mAla jovA kRpA karavA vijJapti karavA Avelo chuM. vikramarAja :- hA, jAo huM pAMDaviyA vagere paMcane laIna AvuM chuM. zeTha :- jevo hukama ! [jAya che.] Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 353 devadattA :- mahArAja ! Ape Ane oLakhyo ke ? vikamarAja :- e ja acaLazeTha AvI pahoMcyo che. [jAya che.] acaLazeTha :- [kariyANA batAvato] juo mahArAja ! A majIThanA kothaLA. A sUMTha. A dhANA. A khAreka. vikramarAja :- zeTha ! Ama jUThANuM na calAvo. tamArI pAse je je kiMmatI cIja hoya, te paNa batAvI do. tame na jANatA ho to jANI lejo ke "A rAjyamAM dANacorInI zikSA ziraccheda che." mATe je hoya, te sAcesAcuM bolI jAo, ane batAvI do. acaLazeTha :- mahArAja ! huM asatya bolato nathI. je che, te badhuM ApanI sevAmAM hAjara karyuM che. vikramarAja:- basa, tame jUThuM bolo cho. kayAM gayA rAjasubhaTo ? subhaTo :- hAjara, mahArAja ! vikramarAja :- A zeThane methIpAka cakhADo. te vinA sAcuM bolaze nahIM. subhaTo :-zeTha Ama Avo. [kahI zeThane mAravA pakaDIne bAjue laI gayA.] vikramarAja :- [kAnamAM] ema karaje. [pragaTa] jAo. cakhADo barAbara methIpAka. subhaTo - [pAchA AvI] mahArAja ! khUba khokharo karyo, paNa ekano be thato nathI. acaLazeTha :- mahArAja ! mArI pAse bIjuM kAMI nathI-- vikramarAja :- zeTha. mane oLakho cho ? acaLazeTha :-mahArAjaApa mahArAjAdhirAjane koNa na oLakhe? divadattA Ave che] devadattA :- kema zeTha ! mane oLakho cho ke ? acaLazeTha-[nIce joI rahe che.] devadattA :- A mULadeva kumArane to oLakhyA ke nahIM ? acaLazeTha :- [sAme joI, pharIthI nIce joI jAya che.] devadattA :- zeTha ! nIce zuM juo cho ? tamArA jevA e nathI. A jagatumAM haju sudhI tamo jIvatA cho, te teozrInI udAratAno ja prabhAva samajo. acaLazeTha :- [rAjAnA pagamAM paDI] huM Apano dAsAnudAsa chuM. mArA aparAdha kSamA karo. ujayinI patie mane kADhI mUkayo che, Apa have davA karaze. vikramarAja :- zeTha ! jAo. mArA bhalAmaNa patrathI tamane ujjayinImAM paNa praveza maLaze. acaLazeTha :- Apano mahAna upakAra. [praNAma karIne jAya che.] [pratihArI sAthe zaheranA AgevAna Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 paMca pratikamAgasUtro gRhastho praveza kare che.] sarve:- [praNAma karI] jaya thAo mahArAjano ! vikamarAja :- Aje zA kAje prajAjano atre padhAryA che ? sarve:- hiAtha joDI] mahArAja marI gayA. amArA du:khano pAra nathI. vikamarAja :- huM zuM kaho cho. mArA rAjyamAM prajAjanone du:kha ? bolo, jaladI bolo. zuM duHkha che? sarve :- hAtha joDI] mahArAja ! eka jabbara cora amArI guptamAM gupta rAkhelI sArI vastuo corI jAya che ! te samajAtuM nathI. vikramarAja :- [maMtrIne prajAjanone AzvAsana Apo. maMtrI :- [prajAjano mahArAjAdhirAjanI IcchA che ke-"e muzkelIno TUka vakhatamAM ja rAjya aMta lAvaze.' sarve:- jaya pAmI mahArAja ! [sarve jAya che.] maMtrI :- mahArAja ! e corane pakaDavAmAM cAlAkamAM cAlaka durgapALo ane bIjA aneka prayatno niSaphaLa nIvaDyA che. vikramarAja :- ema ja kaho ne ke-"ApaNe sarve prajA upara bhAraMbhUta thaI rahyA chIe." maMtrI :- nA, maharAja, Apa mahAnubhAva rAjAdhirAjane kazuM azakaya nathI. vikramarAja:- ThIka che, tame tamArAM kAyomAM sAvadhAna raho. have pachInI e bAbatanI AgaLa tajavIja amo jAte ja karIzuM. [sa jAya che.] 1la pura:- bihArathI maMdiranuM bAraNuM khakhaDAvI.) eya ! aMdara koNa che ? ughADo. 2 jo puruSa :- (aMdarathI e to huM garIba kApaDika musAphara chuM. 1 lo puruSa :- [bahArathI jorathI khakhaDAvI] ughADa, ughADa, jaladI udhADa. kApaDika:- (aMdarathI] thAkayo pAkyo sUvA do ne bApu! mAMDa sUto che ne ? 1 lo puruSa :- UTha, UTha, tuM kApaDI cho ke koNa ? jou to kharo. kApaDika :- [ughADI] zA mATe herAna karo cho ? maherabAna ! 1 lo parapa :- alyA ! tuM ye lAge che to mArA jevI. tAre paisAdAra thavuM che ne ? cAla mArI sAthe. kApaDika :- te khAtara to deza-paradeza rakhaDI rahyo chuM. toye nasIba to be DagalAM AgaLanuM AgaLa ja che. Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 355 1 lo puruSa :- kema mArI sAthe AvavuM che ke nahIM ? kApaDika :- taiyAra chuM, saradAra! [banneya jAya che.] 1 le puruSa :- [kApaDika sAthe zeThanA gharamAM ghUsI, sAravastuono gAMsaDo bAMdhI] eya ! upADa, ne cAla, AgaLa. kApaDika :- jevo hukama, nAmadAra ! [upADIne AgaLa cAle che.] 1 lo puruSa :- [judA bagIcAmAM guphAnI aMdara jaI) utAra, ahIM. kApaDika :- utAruM, maherabAna ! [utArIne mUke che.] 1 lo puruSa :- [potAnI bahenane] rUpasuMdarI ! je, mArA sAthIdAranA hAthapaga dhoI satkAra karI sArI rIte jamADaje. huM kAme bahAra jaIne hamaNAM AvuM chuM. [jAya che.] rUpasuMdarI :- [AvIne kApaDikane] padhAro mahAzaya, kUvA para ja, tyAM ja ThIka paDaze. kApaDika :- vAru! [jaIne kUvA upara bese che.] rUpasuMdarI :- [pANI laI paga dhotAM zubha cihano joI] mahAbhAga ! kUvAmAM nAMkhI devAno mArA bhAI cora ziromaNino A saMketa che. emAM kaMIka DUbI mUA che. paraMtu tamane mahApuruSa jANI choDI dau chuM. mArA para kRpA karazo. kApaDika :- tuM ciMtA na karIza. huM tAruM priya karIza. [UThIne nAsI jAya che.] rUpasuMdarI :- o bhAI! doDo doDo pelo majUra mArA hAthamAMthI chaTakI gayo. cora :- AvIne] kayAM gayo ? rUpasuMdarI:-[batAvIne] o nAse pakaDo. cora:- [talavAra laI pAchaLa doDI] Ubho rahe, badamAsa ! kApaDika :- (doDatAM doDatAM manamAM pelA thAMbhalA pAchaLa goThavAI ghA cukAvI tene thApa ApI dauM. tema kare che.] cAra :- [mANasa samajI thAMbhalA para ghA karI] basa ! mUo pAmara. [pAcho cAlyo jAya che.] . kApaDika :- (manamAM] gayo mUrkha ! paraMtu tene barAbara oLakhI levo joIe. [oLakhI laI bIjI tarapha jAya che.] rAhaka :- (dukAna upara besIne | zeTha mane uttama vastro Apo. mAre grAmAntare javuM che. mATe jaladI Apo. Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 paMca pratikamANasUtro vepArI :- bhAI utAvaLo na thA. hamaNAM dararoja mahArAjA pote bajAranI mulAkAta levA padhAre che. tethI tenA satkArAdi mATe amAre prabaMdha karavo joIe. to paNa beso, hamaNAM ja tamane ApuM chuM. [rAjA Ave che. grAhakane joI.] vikramarAja:- aho ! bhAI ! Apa to paradezI jaNAo cho. grAhaka :- [praNAma karI] hA, mahArAja ! paradezI chuM. vikramarAja :- amArA vepArIo paradezIone chetarAtA nathI ne ? rAhaka :- nA, mahArAja ! ApanA rAjyamAM nyAya, nIti, pramANikatAnuM pAlana barAbara thatuM jovAmAM Ave che. vikramarAja :- Apa jevA atithisatkAra Aje rAjya taraphathI karavAnI amArI icchA che. Avo lAbha kadI na maLe. mATe Apa jarUra padhAro. [sevakone e mahAnubhAvane mAnasatkAra sAthe rAjamahele teDI jaje. sevako :- jevo hukama Apa rAjAdhirAjano. vikramarAja :- Apa pachI avakAze kharIda karazo to paNa ThIka raheze. [jAya che.] sevako:- [atithine teDI jaI rAjamahelamAM rAjA pAse jaI] [praNAma karI] mahArAja ! rAja mahemAna AvI pahoMcyA che. vikramarAja:- padhAro, padhAro. atithideva ! A Asana. birAje. atithi :- [Asana upara besI] kharekhara ! Apa jevA rAjarAjezvarano paNa vinaya AzcaryakAraka che. vikamarAja :- kayAM ame ? ane kayAM pUrvanA sarvaguNasaMpanna rAjarSio ! Apa kayAMnA vatanI ? ApanuM pavitra nAma zuM? zA kArya prasaMge Apa zrImAne pravAsa prayatna sevyo che ? atithi :- mahArAja ! huM devadatta nAme zrIpurano vatanI mArI bahena kamaLAnA vevizALa mATe bAjunA zaheramAM javA dhAruM chuM. vikramarAja :- bahu sAruM ! bahu sAruM ! paraMtu mahAzaya ! Apa ApanA zrImatI bahenane mATe A nagarImAM koI vara pasaMda karI zako tema nathI ? atithi :- paraMtu! ame A zaheranA ajANyA zI rIte te samajI zakIe ? vikramarAja :- tamArI potAnI ane ApanA zrImatI bahenanI IcchA hoya, to e saMbaMdha mATe khuda rAjakuTuMbanI paNa tamane huM bhalAmaNa karI zakuM. atithi :- e to "sonuM ne sugaMdha." Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 357 sevaka :- [AvIne praNAma karI.] deva ! sarva bhojanasAmagrI taiyAra che, padhAro. vikamarAja :- [atithine] hA, padhAro [banneya jAya che.] atithi :- [ jamatAM jamatAM] AzA che ke Apa mane jaladI chUTo karazo. jethI mArAM bahenane ahIM teDI lAvI ApanI sAthenAM lagnanI taiyArI veLAsara karI zakuM. vikamarAja :- Apa zrImAne kazI utAvaLa karavAnI jarUra nathI. ApanI lAyakI joI prathama mArI IcchA rAjyamAM lAyaka maMtrInI khAmI ApathI ja pUrI levAnI che. pachI nirAMte badho ghaTato baMdobasta karI zakazo. atithi :- ApanI kRpA aparaMpAra che. [jamavA mAMDe che.] (8) kamaLA:- [praNAma karI] mahArAja ! have to tyAM phUTI koDIe nathI rahI. vikramarAja:- basa khalAsa ? paraMtu te ATalo badho bedarakAra kema banyo che ? kamaLA :- Apa taraphanI roja navI navI navAjezathI te tRpta thaI gayo che. vikamarAja :- mArI icchA Aje paNa tene moTuM InAma ApavAnI che. [sevakone jA, jaladI navA maMtrIzvarane teDI lAva. sevaka :- jI ! hajUra [kahI jaIne teDI lAvI] mahArAja ! maMtrIrAja A padhAryA. vikramarAja :- padhAro, maMtrIrAja ! [AMgaLIthI batAvI] birAjo A Asane. ApanA maMtrIzvara padanI prApti pachI rAjyamAM suleha zAMti joI mArI ghaNI ciMtAno bhAra ocho thaI gayo che. kharekhara, tamArAthI rAjya magarUra che. maMtrIrAja:- e ApanI mahAkRpAnuM pariNAma che. vikramarAja :- ApanA e kAmathI khuza thaI Aje mArI IcchA dararoja karatAM moTAmAM moTuM inAma ApavAnI che. [sevakone] jAo pelA alaMkAro ane uttama vastuonA thALa hAjara karo. sevako :- jI mahArAja ! [kahI doDI jaI badhA thALo hAjara kare che.] maMtrIzvara :- [joI rahe che, ne vicAramAM paDI jAya che.] vikramarAja :- kema maMtrIzvarajI ! Apa vicAramAM paDI gayA ? A vastuo kayAMya joI che ? te parathI kAMI priya svajana yAda Ave che ? maMtrIzvara :- nA, mahArAja, evuM kazuM nathI. ApanI mArA uparanI dayAne kAMI maryAdA haze ke nahIM ? Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 paMca pratikamAgasUtro teno vicAra karuM chuM. A cIjo meM mArA janmamAMye dIThI nathI. vikamarAja :-kamaLA sAme joI rUpasuMdarI ! tArA mAnavaMtA bhAI, te A ja ke? rUpasuMdarI :- hA, mahArAja ! teo zrImAna pote ja mArA bhAI thAya che. vikramarAja :- [maMtrIzvara sAme joI bhrakuTI caDAvI| pelA kUvAmAM pheMkAvI daI keTalAka bIcArA nirdoSonA prANa lIdhA che ? bola sAcuM. cora :- [tharathara dhrUjatAM mahArAja ! kSamA karo. vikamarAja :- have kSamA ? sevakone] jAo, laI jAo ene kArAgRhamAM- pachI teno nyAya vicArIzuM. A cIjo je jenI hoya te oLakhIne laI javAnI prajAjanone khabara Apo. sevako :- jI, maharAja ! [pakaDIne laI jAya che.] eka sevaka :- prajAjanone khabara ApavA jAya che. (9). mULadeva :- putra raNasiMha ! raNasiMha:- zo Adeza che pUjyazrIno ? mULadeva:- munidAnanA prabhAvathI maLelI sarva saMpattino sAta kSetramaya dharmamArgamAM vyaya karyo. yathAzakita zrAvakadharmanI ArAdhanA karI. zrI zatruMjayAdi mahAtIrthonI zrI saMgha sAthe mahAyAtrAo karI. to paNa teTalAthI tRpti na thatAM vizeSa AtmakalyANa mATe ujajavaLa thayelo amAro AtmA guru mahArAjanA caraNakamaLamAM pravrajyA mATe taiyAra thaI gayo che. guru mahArAja ane ApaNA bhAgyayoganI sAthe ja padhAryA che. rANasiMha :- mArI IcchA A jIvana ApanA caraNanI ananya sevA karavAnI che. mULadeva :- nyAyanItithI prajApAlanamAM, yathAyogya zrAvakadharmane pAlanamAM, sAta kSetra poSaNa ane mahAtIrtha yAtrAdi uttama kAryo karI yazabhAgI thavAmAM, amArI sevA ja che. putra ! mArA karatAM savAyo thaI pote mahAAtmakalyANakArI jIvana jIvI kalyANabhAgI thaje. [javA mADe che.] rAgasiMha:- [pAchaLa pAchaLa jAya che.] rAjadUta :- [praNAma karI] jaya pAmI mahArAjAdhirAja ! raNasiMha :- bhadramukha ! pUjyazrI tAtapAdanA zA samAcAra che? rAjadUta :- mahArAja ! teozrInA tapazcaryA tathA saMyamapAlananI uccakoTinI prazaMsA khuda AcArya Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramAgasUtro mahArAjanA mukhethI ja sAMbhaLIne AvuM chuM. rAgasiMha :- pUjya AcArya bhagavaMtano zo Adeza che ? bhadramukha :- teozrIno Adeza che ke-'rAjanuM rasiMha ! jevI mULadeva muni munidAnanA prabhAvathI aneka puNyasAmagrI pAmI temaja ucca prakAranI saMyamArAdhanA prApta karI svarga pAmyA che, ane tyAMthI cyavI mokSamAM jaze. te ja pramANe tamAre paNa tamArA pitAno mArga anusaravo, jethI sarva kalyANanA bhAgI thazo.'' raNasiMha :- [maMtrIzvarane maMtrIzvarajI ! tAtapAdanA svargArohaNanA samAcArathI eka rIte amArA hRdaya zokathI gherAya che, ne bIjI taraphathI teonI kalyANaprAptinI anumodanA nimitte mahA dharmotsava karavAnI icchA thAya che. kharekhara A prasaMge zuM karavA yogya che. temAM mana saMzayamAM paDe che. maMtrI :- mahA dharmamahotsavano Apano saMkalpa sarvathA ucita che. raNasiMha :- to te ApaNA rAjyamAM pravartAvo. maMtrI :- jevI rAjarAjezvaranI AjJA. [sarva jAya che. 359 50. prabhava svAmI : A kathA jaMbusvAmInI kathAmAM lagabhaga AvI jAya che. 51. viSNukumAra : gajapura nagaramAM padmottara rAjAnI jvALAdevI rANIne viSNukumAra ane mahApA nAmanA be putro hatA. rAjAe viSNukumAra sAthe muni suvratasvAmI pAse dIkSA lIdhI. mahApA rAjA thaI cakravartI thayA. tene namuci nAme eka mithyA daSTi ane jainAcAryo upara dveSI pradhAna hato. vAta e che ke te namuci avaMtInA zrIdharma nAmanA jainadharmanA dveSI rAjAno pradhAna hato. munisuvrata svAmInA ziSya susthitAcArya tyAM eka vakhata AvyA. temanA eka ziSye namucine vAdamAM harAvyo. te rAtamAM AcAryane mAravA gayo. zAsanadeve tene emane ema thaMbhAvIne savAre lokonI AgaLa ughADo pADyo. te ghaNuM zaramAyo. lokonA kahevAthI deve tene choDI dIdho. paNa tenA manamAMthI sAdhu parano dveSa na gayo. te tyAMthI gajapura gayo. tyAM sAmaMtasiMha rAjAne jItI ApavAthI rAjAe iSTa vacana ApeluM. te teNe mAgyA vinA emane ema rAkhI mUkeluM hatuM. na --- tyAra bAda mahApadyottara rAjAe cakravartI thayA pahelAM potAnA pitAnI hayAtImAM tenI mAtAe zrI jinezvaranI rathayAtrA kaDhAvavA mAMgaNI karI ane bIjI mAtAe brahmAnI rathayAtrAnI mAMgaNI karI. te to rAjAe pUrI karI. paNa pahelo ratha kono cAle ? te bAbata vivAda thayo, ne yAtrA baMdha rahI. paraMtu mahApadyottare cakravartI thayA bAda potAnI mAtAnI e icchA pUrI karI. ? A tarapha susthitAcArya saparivAra vihAra karatAM gajapura comAsuM rahyA. namucine pUrvano dveSa Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 360 paMca pratikamANasUtro yAda Avyo. rAjA pAse prathamanuM rAkhI mUkela vacana pUruM karavA mAMgaNI karI ke - "mane sAta divasa rAjya calAvavA do." rAjAne vacana pramANe te ApavuM paDyuM. dareka darzanavALA navA rAjAne maLavA AvyA. mAtra susthitAcArya na AvyA. namucie hukama pharamAvyo ke "tamAre mArA rAjyamAMthI cAlyA javuM." gurue sAdhuonA maMDaLamAM vicAraNA karI. "have zuM karavuM?" eka sAdhu bolyA ke "cakravatanA bhAI viSNukumArane ghaNI labdhio prApta thaI che, ane aSTApada upara kAyotsargamAM rahyA che. huM tyAM javA samartha chuM. paraMtu pAcho AvavA samartha nathI. to paNa temanI labdhithI AvI zakIza." muni gayA. viSNakumAra AvyA. namucine samajAvyo. te ekano be na thayo. tyAre viSagumAre potAne mATe rahevAnI jamInanI mAMgaNI karI. te ApavAne taiyAra thayo. pUchayuM ke - "Apane keTalI joIe ?" viSNukumAra munie kahyuM ke-"traNa DagalAM" namucie kabUlAta ApI. muninuM zarIra krodhathI tapyuM ke-lAkha jojananuM vaikriya zarIra karI eka DagalAthI pUrva samudra, bIjAthI pazcima samudra ane trIjAthI jamIna mApavA namucinA mAthA para paga mUkI tene dabAvI mArI nAMkhyo. (pAThAMtare-te lAkha yojananuM zarIra joI bhaya pAmyo. viSNukumArane devoe saMgItathI tathA mahApadyottara rAjA ane AcArya tathA prajAjanoe zAMta karyA. tyArathI saMgIta prasiddha thayuM. rAjAne Thapako Apyo ane namucine dezanikAla karyo.) viSagukumAre zAMta paDI guru pAse IriyAvahI karI vaMdana karyA. lokoe khaLabhaLATathI paDI gayelAM gharo sArAM karAvyAM. tyArathI divALIe loko ghara sApha karAve che. rAjAe sAta kSetramAM dhana vAparyuM. viSNukumAra mokSamAM gayA. 52. ArdrakumAra : anArya bhUmimAM Adraka dezanA Arkaka rAjAnI ArTikA rANIthI Ardika nAme eka kumArano janma thayo hato. magadha dezanA rAjAne ane Artaka rAjAne kuLakramAgatI hatI. tethI teo eka bIjAne paraspara bhaTaNAM mokalatA hatA. A pramANe eka vakhata zreNika rAjAe bheTamAM sAthe potAnA maMtrIne Artaka rAjA pAse mokalyo. A vAtanI Aaka kumArane khabara paDI. kumArane zreNikanA kumArane bheTayuM mokalavAnI IcchA thaI. jyAre pelo maMtrI pAcho pharyo, tyAre Arkaka rAjAe bheTaNA sAthe potAno maMtrI mokalyo. tenI sAthe kumAre abhayakumArane paNa guptapaNe bheTayuM mokalyuM. pradhAno dariyAmArge bhAratamAM AvI magadha dezamAM gayA. darekane bheTanI cIjo pahoMcADI. Adraka kumAre potAnI sAthe maitrI sAMdhavA bheTachuM mokalI IcchA vyakata karI. tethI abhayakumAre te kumAranI UMcI lAyakAta vicArI ke-"jarUra A kumAre pUrva bhavamAM saMyamanI ArAdhanA karelI hovI joIe. kaMIka virAdhanA karavAthI tene anArya dezamAM utpanna thavuM paDeluM hovuM joIe. mATe tene pratibodha karavA kaMIka upAya karavo joIe." ema vicArI Ardika dezano maMtrI jyAre potAnA dezamAM pAcho pharyo tyAre tenI sAthe ArkikakumArane guptapaNe ApavI bheTanI eka peTI snehapatra sAthe ApI. te laI maMtrI dezamAM gayo. zreNika rAjAe mokalelAM bhaTaNAM rAjAne ApyAM ane pachI pelI peTI guptapaNe rAjakumArane ApI. Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 361 rAjakumAre te kholI, to temAMthI zrI AdIzvara prabhunA pratimAjI sarva pUjA sAmagrI sAthe tenA jovAmAM AvyAM. tenA AnaMdano pAra na rahyo. te joI UhApoha karatAM tene jAtismaraNa thayuM, ne teno potAno pUrvabhava jANavAmAM Avyo ke -"huM AjathI trIje bhave magadha dezanA vasaMtapuramAM sAmAyika nAmano kaNabI hato, mArI strInuM nAma badhumatI hatuM. ame zrI susthitAcArya pAse dharma sAMbhaLI zrAvaka vratanI ArAdhanAmAM tatpara thayAM. strI anazana karI mRtyu pAmI, tyAre huM paNa anazana karI svargamAM gayo. vratanI kaMIka khaMDanA karavAthI huM tyAMthI A anArya dezamAM janmyo chuM. chatAM dharmarahita chuM. kharekhara mArA para upakAra karavA abhayakumAre pratimAjI mokalI mAro uddhAra karyo che, te kharekhara mArA guru rUpa che." ema vicArI abhayakumAra pAse javA pitAnI AjJA mAgI. pitAe AjJA ApI nahIM. paraMtu pAMcaso mANaso tenI sevAmAM guptapaNe cokI rAkhavAnA irAdAthI mUkayA. kumAra phasAI gayo, chatAM je maLe, tene abhayakumAranA ja samAcAra pUche. pachI teNe eka yukita zodhI kADhI ke- ghoDA upara pharavA javAne bahAne dUra dUra jAya ne pAcho AvI jAya. eka divase samudrakinAre vahANa taiyAra rakhAvI pratimAjI tathA ratnAdika musApharInI sAmagrI sAthe haMmezanI jema ghoDA upara pharavA jaI pAMcaso sevakone thApa ApI A tarapha pravAsa laMbAvyo. vahANamAMthI UtarI lakSmIpura jaI zrI puNyanaMdajI sUrIzvarajI mahArAja pAse dhamapadeza sAMbhaLI potAnI pAsenuM dhana sAta kSetramAM vAparI dIkSA lIdhI. tyAre AkAzavANI thaI ke -"ArdrakumAra ! tAre bhogakarma bhogavavAnuM bAkI che. mATe dIkSA levAnI utAvaLa na kara." chatAM teNe pratyekabuddha muni tarIke vicaravuM zarU karyuM. tyAMthI vihAra karI vasaMtapura pATaNamAM jaI bahAra devamaMdiramAM rAtre kAussagga dhyAne rahyA. pUrvabhavanI baMdhumatI strIno jIva A ja zaheramAM dhanada zeThanI zrImatI nAme putrIpaNe janmela che. te sakhIo sAthe A ja maMdiramAM pharavA AvelI tyAre dareka sakhIo eka eka thAMbhalAne pati tarIke TharAvIne ramavA lAgI. tyAre zrImatI mATe thAMbhalo bAkI rahelo na hovAthI teNe pelA munine potAnA pati TharAvyA. tevAmAM AkAzavANI thaI ke-"barAbara che barAbara che'' ne garjanA sahita ratnavRSTi thaI. zrImatI paNa page paDI nirNayAtmaka bhAvathI bolI ke-"A bhavamAM to tame ja mArA pati cho." paraMtu muni to tyAMthI cAlyA gayA. rAjA dhana levA AvyA, tyAre pharIthI AkAzavANI, thaI ke-"A zrImatIno je pati thaze, tenuM e dhana." tethI rAjA potAne sthAnake gayA ane kanyA dhana laI gaI. kanyAe koI paNa vara sAthe lagna na karatAM bAra varSa kADhI nAMkhyAM. dareka sAdhu Ave, tenAM caraNomAM praNAma karI pachI anna levAno niyama rAkhyo hato. te anusAra bAra varSe pharatAM pharatAM Adraka muni AvyA, tene prathama vakhate karelA praNAma vakhate joyelAM caraNacihno uparathI oLakhI kADhI AgrahapUrvaka tene paraNavA vijJapti karI. munie jANyuM ke "bhogAvalI karmano udaya AvI pahoMcyo che. chUTako nahIM thAya." ema vicArI tenI sAthe lagna karyuM. tyAM tene eka putra thayo. tyAre pharIthI dIkSA levA teNe strInI sammati mAMgI. paraMtu strIe kAMI khulAso na ApatAM rUnI pUNIo lAvI reTiyo laI kAMtavA beThI. A joI putre pUchayuM ke, "bA ! A zuM AdaryuM ? ApaNe AvI majUrI Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 paMca pratimAgasUtro karavAnI hoya ke ?" zrImatIe kahyuM ke, "beTA tArA pitA dIkSA levAnA che, pachI to ApaNe ApaNA divaso Ama ja vitAvavA paDaze." A sAMbhaLI bALake kahyuM ke "huM dIkSA levA nahIM dauM." ema kahI trAka uparathI sUtarano doro laI AdrakumAra sUtA hatA, tenA paga upara vIMTI dIdhA ne kUdakA mArI mArI bolavA lAgyo ke "basa! bAMdhI dIdhA, have zI rIte jaze bA ?" A premALa vANIthI ArdrakumAranuM hRdaya pIgaLyuM ane teNe tAMtaNA gaNIne nirNaya karyo ke-"tAMtaNA bAra che. to haju huM bAra varSa sudhI dIkSA laI zakIza nahIM." bAra varSa pasAra thaI gayA bAda eka divase rAtre tene ciMtA thaI ke "pUrva bhave vratabhaMga karavAthI anArya thayo. A bhavamAM paNa vratakhaMDana karyuM che. mArI zI dazA thaze ?" vagere vicArI strI tathA putrane samajAvI pharIthI dIkSA lIdhI. rAjagRhI tarapha jatAM pelA pAMcaso nokaro corIno dhaMdho karIne gujarAna calAvatAM sAme maLyA. tene pratibodhIne ziSyo karyA. prabhu mahAvIra svAmIne vaMdana karavA mATe rAjagRhI najIka vacamAM eka udyAnamAM tApasa AzramamAM hAthIne mArIne tenuM mAMsa khAI potAne jIvadayA premI gaNAvatA. te tApasoe dalIla karI ke "annanA ghaNA dANA khAvAmAM ghaNA jIvonI hiMsA che. to amo to ghaNA vacce eka ja jIvanI hiMsA karIe chIe. mATe ame dayALu ke tame ?" A vAta cAlatI hatI, tevAmAM teoe jhADa sAthe tANI bAMdhelo eka hAthI toDAvIne AdrakumAra munine vaMdana karavA doDato Avyo. vaMdana karyuM, munie tene miSTa vacanathI anazana karAvyuM, te teNe karyuM. tApasI paNa dayA mULa jaina dharmanI khUbI joI bodha pAmI jaina thayA. (A bauddha vihAra hovo joIe.) A vAtanI rAjA zreNine khabara paDI eTale abhayakumAra sAthe tyAM AvyA, ane vaMdana karyuM. dharma dezanA pachI rAjAe pUchayuM ke, "Apane joI A hAthIe lohamaya beDIo zI rIte toDI nAMkhI ?" AdrakumAra munie kahyuM ke-"mahAnubhAva ! e beDIo toDavAmAM kazI muzkelI nathI. paraMtu sUtaranA tAMtaNA toDavA ghaNA muzkela hatA. "rAjAe te hakIkata pUchI tyAre temaNe potAno badho vRttAnta kahI saMbhaLAvyo. A sAMbhaLI banneye temane oLakhyA ane abhayakumAre paNa dIkSA levA rajA mAgI, paraMtu zreNike nA pADI ke, "tArA vinA amArA prANa Takaze nahi. mATe huM jyAre tene javAnuM kahyuM tyAre tAre dIkSA levI." pachI traNeya prabhunA samasaraNamAM saparivAra gayA. tyAM traNa pradakSiNA daI prabhune vaMdana karI sArI rIte saMyamanI ArAdhanAmAM tatpara thayA ane aMte mokSamAM gayA. 53. daDhapahArI : jIrNadatta brAhmaNano yajJadatta nAmano uddhata putra mAmAnA maraNa pachI zikAramAM hoziyAra thayo, ane cora lokonA sahavAsamAM rahI pallInA aputra bhIma pallIpatinA putra tarIke rahyo. tenA ghA ghaNA joradAra hovAthI, tenuM nAma daDhaprahArI tarIke prasiddha thayuM. eka divase kuzasthaLa gAmamAM teNe dhADa pADI. tyAM banAva evo banela ke-devazarmA brAhmaNe dUdhane tAMbUla mAMgI lAvI, potAnI strIne ApI jaMgala gayo. tevAmAM tenA ja gharamAM teoe lUMTa calAvI, vAta tenA bALake brAhmaNane kahI. brAhmaNa lAkaDI laIne sAme Avyo. tene daDhaprahArIe Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 363 mArI nAMkhyo. tevAmAM eka gAya zIMgaDuM mAravA AvI tene paNa tyAMne tyAM ja pUrI karI. pelA brAhmaNanI strI doDatI AvI. te sagarbhAne paNa tyAMne tyAM ja cIrI nAMkhI. ne teno garbha paNa taraphaDIne marI gayo. A cAra hatyA joI daDhaprahArInuM mana DagamagavA lAgyuM. "are ! A bicArAnAM bALakono AdhAra zo ? mAruM zuM ? A ghora pApathI mAro nistAra zI rIte thaze ?" tenA saMskAra jAgrata thavA lAgyA. tyAMthI doDIne jaMgalamAM jatAM eka zAMta muni maLyA, tene praNAma karI potAnI dazA gadgada kaMThe kahI saMbhaLAvI, ne dIkSA ApavA mAMgaNI karI. munirAje tene yogya jANI dIkSA ApI. teNe abhigraha karyo ke-je divase mane mAruM A pApa yAda Avaze, te divase huM upavAsa karIza." tyAMthI kuzasthala tarapha ja teNe vihAra karyo. bhikSA mATe jatA loko pelI vAta yAda karI tene tiraskAre ne mAravA Ave. tyAre A kevaLa potAnA AtmAnI ja niMdA kare. cAreya daravAje kAussagga dhyAna dharyuM ne karmanirjarA karatAM karatAM kevaLa jJAna prApta thayuM, aMte mokSamAM gayA. 54. zreyAMsakumAra : hastinAgapuramAM bAhubalInA putra somayazAnA putra zreyAMsakumArane evuM svapna AvyuM ke-"melA merune amRtathI dhoI ujjavaLa karyo." somayazA rAjAne paNa svapna AvyuM ke-"zatrathI hAra pAmatA subhaTane zreyAMsa kumAranI madadathI jaya maLyo." te nagaranA zeThane paNa svapna AvyuM ke-"sUrya maMDaLamAMthI kiraNo varSyA, te zreyAMsa kumAre tyAM ja pAchA sthira karyA. prabhAte maLIne sarvee ema vicAryuM ke-"zreyAMsa kumArane Aje kaMIka lAbha thaze," tevAmAM varasItapanuM pAraNuM karavA te nagaramAM yugAdi deva AdIzvara prabhu padhAryA. koI kanyA, koI sonuM, maNi, motI, mANeka vagere laI ApavA mAMDyA. prabhu kAMI le nahIM. zreyAMsakumAra prabhu sAme joI rahyA. tene vicAra karatAM jAtismaraNa jJAna thayuM. teNe pUrvabhava joyo. saMyamanI ArAdhanA sau sAthe karelI te sarva tene yAda AvyuM. nIce UtarI prabhune vaMdana karyuM. tevAmAM koIe AvIne zreyAMsa kumArane zeraDInA rasanA ghaDA bheTamAM ApyA. te vahorAvI prabhune pAraNuM karAvyuM. devatAoe sADA bAra karoDa sonaiyAnI vRSTi karI zreyAMsa kumAra mokSa yogya sAmagrI prApta karI, aMte mokSamAM gayA. 55. dUraghaTamuni : dharmaghoSa nAmanA AcArya mahArAja lakSmIpuramAM padhAryA tyAre temaNe dharmadezanA ApI. te sAMbhaLIne dhanada zeThanA nAnA putra krUra ghaTe dIkSA lIdhI. kSamA e teno mukhya guNa hato. AcArya mahArAja zrIpura nagare gayA. sAdhuo comAsAmAM tapazcaryA kare, tenI dUraghaTa muni gocarI lAvIne veyAvacca kare. pote tapazcaryA karI zake nahIM, eTale tene bhikSA lAvI vAparavuM paDe. eka divase veyAvacca karyA vinA ja gocarI lAvIne savAramAM ja te vAparavA beThA. tevAmAM mAsanA upavAsI sAdhu AvIne kahevA lAgyA, "meM tArI pAse thaMkavAnuM vAsaNa mAMgyuM, te ApyA vinA khAvA besI gayo ? tuM kSamAvaMta zAno ? tArA bhojanamAM A baLakho nAkhuM chuM. khA, pachI kevoka khAya che ?" ema kahI sAcesAca bhojanamAM baLakho nAMkhyo. muni bolyA, "mahAtman huM bALaka chuM, huM bhUlI gayo ! paraMtu mArA dhanabhAgya ke-ApanA jevA tapasvIno baLakho mArA bhojanamAM paDyo." ema kahI te potAnA doSono vicAra karatAM baLakhA sahita te bhojana vAparatAM kevaLajJAna pAmyA ane devoe AvIne tenA kevaLa jJAnano mahimA karyo. * Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 paMca pratikamaNasUtro 56. zayaMbhava sUri : manapha kumAranA cAritramAM TUMka hakIkta AvI gaI che, tyAMthI joI levI. 57. meghakumAra: rAjagRhInA zreNikanI dhAriNI rANInA meghakumAra nAme putra ATha rAjAonI kanyAone paraNyA hatA. eka divase prabhu mahAvIra devane vaMdana karavA gayelA, tyAM kumAra upadeza sAMbhaLI tyAM ja dIkSA lIdhI. dIkSA ApyA pachI vahANa-Asevana zikSA zIkhavavA tene prabhue sthavira munione soMpyA. sthaviro bIje gAma jaI rAta rahyA. meghakumArano saMthAro chelle bAraNA pAse Avyo. rAtamAM mAtaruM karavA jatAM AvatAM sAdhuonA paga paDavAthI ne saMthArAmAM dhULa paDavAthI, tene UMgha AvI nahIM. rAjakumAra kaMTALI gayA ne vicAra karyo ke, "ApaNe to savAre prabhune A badhuM soMpIne ghera ja jaIzuM." sthavira bhagavaMto savAramAM gAmaDethI prabhune vAMdavA AvyA. sAthe meghakumAra hatA. prabhu A vAta jANatA to hatA ja. tethI tene kahyuM "meghamuni ! tane je duHkha thayuM, te to tArA pUrva bhavanA duHkha AgaLa kAMI hisAbamAM ja nathI. sAMbhaLa-A bhavathI trIje bhave tuM vaitADhaya parvatamAM cha daMtazULavALo ane hajAra hAthaNInA parivAravALo sumerUprabha nAmano dhoLo hAthI hato. tuM tarasane lIdhe taLAvamAM pANI pIvA gayo, tyAM tuM kheMcI gayo, eTale tArA zatru hAthIoe tane ghaNI pIDA karI. tyAMthI marIne vidhyATavImAM tuM merUprabha nAmano cAra daMtazULavALo sAtaso hAthaNIno svAmI dhoLo hAthI thayo. tyAM dAvAnaLa joI tane jAtismaraNa jJAna thayuM, eTale te tArA parivArane mATe velA ghAsa vagere sUMDhathI cUMTI kADhI eka yojana pramANa cokhkhI jamInanuM mAMDaluM karyuM. pAcho dAvAnaLa saLagyo tyAre te parivAra choDIne tuM pelA mAMDalAmAM jaI bharAyo. tevAmAM aneka vana pazuo tene Azraye bharAI gayA. te paNa sAMkaDamAM Ubho rahyo. kharaja khaNavA te paga UMco karyo, te eka sasaluM tArA pagane ThekANe sAMkaDathI gabharAIne besI gayuM. jevo tuM kharaja khaNI paga mUkavA jato hato, tevAmAM te peluM sasaluM dekhyuM. tAro paga Ave, to sasaluM to cagadAI mare ja ne ? paNa dayAthI te paga adhdhara ja rAkhI lIdho. be divasa pachI dAvAnaLa zAMta thayo. janAvara cAlyA gayAM. sasaluM cAlyuM gayuM. eTale jevo tuM paga nIce mUkavA gayo, tevo ja akaDAI javAthI tuM kaDaDabhUsa karato paDyo, ne dayAnI bhAvanAmAM ne bhAvanAmAM tuM maraNa pAmyo. tyAMthI meghakumArapaNe utpanna thayo. meghakumAra ! A pavitra munionA paganI rajamAM tane vadhAre du:kha lAgyuM ke te pUrvabhave duHkha sahana karyA, temAM vadhAre duHkha hatu?" A sAMbhaLI meghakumArane jAtismaraNa jJAna thayuM. prabhu sAkSIe khamAvIne potAnA AtmAnI niMdA karatAM netro-sivAya zarIra vosirAvIne saMyamamAM daDha thayA. lAMbo vakhata dIkSA pALI vijaya vimAnamAM svarge gayA. tyAMthI mokSamAM jo. mahAsAtvika puruSonI kathAo ahIM pUrI thAya che, chatAM mULa gAthAmAM emAI zabdathI bIjAono paNa saMgraha karelo hovAthI TIkAkAra AcArya mahArAjazrIe bIjI paNa keTalIka kathAo skandakumAra, Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 365 skandakAcArya, harikezibaLa muni, dhanadeva ane dhanamitra, uttamakumAra, maMkara muni, 1lA yuvaka muni, 2 jA kSullaka muni ane sulocanA, kRpaNa, ASADhabhUtinI lakhI che. te paNa TUMkAmAM nIce ApI che. 58. skandakumAra : te nAmanA zrAvastInA rAjakumAre dIkSA lIdhelI, tyAre tenA pitAnA kahevA chatAM paNa tenA mAthA upara chatra dharAvatA hatA. vihAra karatAM kaMcanapurImAM tenI bahena sunaMdAnA jevAmAM AvyA. te potAnA bhAI jevA jANIne tene dhArI dhArI jevA lAgI. tenA pati puraNasiMha rAjAne vahema paDyo. eTale rAtre bahAra muni kAussagnamAM hatA tyAM tene marAvI nAMkhyA. tenI lohIthI kharaDAyelI muhapatti pakSIe lAvIne rAjamahelamAM nAMkhI, te uparathI rANIne ghaNo zoka thayo. tapAsa karatAM "potAnA bhAI ja hatA" ema nakakI thayuM. tenA patine paNa pachI ghaNo pastAvo thayo ne dIkSA lIdhI. jJAnI munine pUchatAM "skandrakumAra cothe devaloke gayA che. tyAMthI mokSamAM jaze." muninA maraNathI bahene utsava karAvyo. haju paNa e dezamAM bhAInA maraNathI bahene utsava karAvavAno rivAja pracalita che. 59. skanTAcArya : A paNa zrAvastinA jitazatru rAjAnI dhAriNInA putra hatA. tenI puraMdarayazA bahenane daMDakAraNyanA kuMbhakAra rAjA sAthe paraNAvI hatI. kuMbhakArano pAlaka maMtrI nAstika hato. te eka vAra zrAvastImAM Avyo, tyAM skandakumAre tene vAdamAM niruttara karyo hato. zrI munisuvrata svAmInI dezanA sAMbhaLI pAMcaso rAjakumAro sAthe skandakumAre dIkSA lIdhI, ne mahAAcArya thayA. eka vakhata teoe daMDakAraNya tarapha vihAra karyo. prabhue "tyAM upasarga thaze ne tamArA sivAya badhA ArAdhaka thaze." ema kahyuM. AcArya gayA. pAlakane khabara paDI. te jagyAe chUpAM zastro chupAvarAvI rAjAne khoTuM samajAvyuM ke, "A badhA subhaTo tamAruM rAjya sevA kapaTathI AvelA che" ne zastra batAvyAM. rAjAe hukama Apyo ke, "teone, tane phAve te, zikSA kara." te uparathI teNe guptapaNe ghANI rakhAvIne darekane pItyA. ArAdhana karI teo te ja vakhate mokSamAM gayA. chelle nAnA ziSyane pakaDIne ghANImAM nAMkhatAM AcArye nA pADI ke, "bhAI ! pahelAM mane pIla, mArAthI e bALakanuM duHkha joI zakAze nahIM." to paNa pAlake tema na karyuM. AcArye ArAdhanA karAvI, bALamuni mokSamAM gayA. chevo AcAryano vAro Avyo. tene pIlyA. paNa temaNe niyANuM karyuM ke "A duSTa rAjAne saparivAra zikSA karuM' marIne agnikumAra nikAyamAM deva thayA. tarata ja upayoga mUkayo, ne vera levA taiyAra thayA. have, A tarapha-lohIvALo rajoharaNa upADIne UDatI samaDInI cAMcamAMthI rAjamahelamAM paDyo. tenI bahene oLakhyo. rAjAne Thapako Apyo. rAjA pastAyo. tevAmAM to agnikumAradeve puraMdarayazAne upADIne prabhu pAse mUkI ane AkhuM vana bALI nAMkhyuM. tyArathI daMDakAraNaya kahevAya che. prabhue bahenano zoka zAMta karyo ne dIkSA ApI. te svarge gaI. agnikumAradevane paNa upadeza ApI zAMta karyo. 60. harikezibaLa muni : mathurAnA zaMkharAjAe dIkSA lIdhI. teNe gajapuramAM gocarI jatAM gokhamAM beThelA somadeva purohitane mArga pUchayo. teNe kautukathI agnimaya mArga batAvyo. paNa tapanA prabhAvathI munine te zItaLa thayo. tethI Azcarya pAmI pazcAttApa karI, muni pAse kSamA mAMgI dIkSA lIdhI ne saMyamanI ArAdhanA karI devalokamAM tejasvI deva thayo. tyAMthI cyavI gaMgA kinAre rahelA Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366 paMca pratikamaNasUtro baLakoTa caMDAlanI gaurI strIne peTe janmyo. munipaNAmAM ArAdhanA karelI chatAM prathama je kuLamada karelo, teno vipAka bhogavavA temane caMDAla jAtimAM utpanna thavuM paDyuM. [pazupakSImAM jema jAtibheda svayaM siddha che. te ja pramANe manuSyomAM paNa jAtibheda svayaM siddha ja che. ane dareka prajAomAM te pramANe bheda che. rAjA, raMka, UMco dhaMdho karanArA, halako dhaMdho karanArA, vagere jAtibheda kudaratI che. mAtra teno mada doSa rUpa che. ane tevo mada karI karma upArjana karanArAone utpanna thavA mATe caMDALAdi halakI jAtio paNa svayaM siddha che. te koIe kRtrima rIte calAvela nathI, paraMtu kudaratanA dhoraNe vyavasthita karI che. cAMDALa jAti na hota to harikezibaLa muni manuSyapaNAmAM e karma kayAM vedata ?] tenuM nAma harikezibaLa rAkhyuM. lokoe sarpane mArI nAMkhyo ane aLaziyuM bacAvyuM. e uparathI bodha pAmI potAnAM tophAno choDI munirAja pAse su-dharma sAMbhaLI dIkSA lIdhI. tapazcaryAthI zarIra durbaLa thayuM. vihAra karatAM vArANasInA hiMduka vanamAM dhyAnamAM rahyA. tyAMnA be yakSo tApasothI asaMtoSa pAmI tenA bhakato thayA. eka vakhata rAjakanyA bhadrA te vanamAM ramavA AvI. yakSanI pUjA karI. tevAmAM dhyAnamAM rahelA sAdhune joI tenA para dhRNA karavA lAgI. eTale yakSe tene gAMDI karI mUkI ane te ja sAdhune paraNavA pharaja pADI. rAjAe chevaTe putrIno jIva bacAvavA dhyAnamAM rahelA muni sAthe paraNAvI, tyAM mUkIne gayo. rAtre yakSe tene bahu ja herAna karI ane Thapako Apyo ke, "havethI kadI muninuM apamAna karIza, to mArI nAMkhIza." bhadrA bhaya pAmI ane munine pati tarIke svIkArI, tenI sevA karavA lAgI. muni dhyAna pUrNa karIne bolyA "bALA ! amAre strI sAthe vAtacIta paNa na hoya. A badhI ghaTanA yakSanI che. mATe temAM amAre kAMI levA devA nathI." kahI anyatra cAlyA gayA. bhadrA rAjA pAse AvI. rAjAe maMtrIone "kaSipatnInuM zuM karavuM?" ema pUchI salAha laI rudradeva brAhmaNane paraNAvI. brAhmaNe yajJa zarU karyo. pharatA pharatA e ja muni tyAM bhikSA levA AvyA. brAhmaNoe tyAMthI kADhI mUkavA mAMDyA. ane "amAro yajJa abhaDAvyo" kahI mAravA doDyA. "brAhmaNo mATenuM bIjAne ApI na zakAya." ema kahI kaMIpaNa vahorAvyuM paNa nahi. bhadrAe AvIne samajAvyA paNa brAhmaNo mAnyA nahIM. pachI yakSe badhAne jAti mada na karavA samajAvyA. chatAM jyAre te na samajyA ane jyAre pUrA herAna karyA tyAre munine zaraNe gayA. munie jAti mada na karavA samajAvyuM. brAhmaNanuM AdhyAtmika svarUpa samajAvyuM. pote samabhAvamAM rahelA hatA, te joI brAhmaNo tenA sevaka thayA. temane AhAra vahorAvyo. yajJa choDyo, chevaTe muni kevaLajJAna pAmI mokSamAM gayA. 61-62. dhanadeva ane dhanamitra : dhanapuramAM dhanaMjaya zeThanI dhanavatI patnIthI dhanadeva ane dhanamitra nAmanA be putro thayA. dhanadeve grISma RtumAM munirAjane sAkaravALuM dUdha vahorAveluM, tenA pratApathI te siMhaladvIpamAM siMhalezvara rAjAnI siMhalA rANIthI siMhalasiMha nAmano putra thayo. dhana zeThanI dhanavatI kanyAne kumAre hAthIthI bacAvI, tethI tenA pitAe tenI sAthe tene paraNAvI, rAjakumAranuM rUpa joI nagaranI nArIo moha pAmatI hovAthI prajAjanonI mAMgaNIthI tene rAjAe bahAra na javA Adeza karyo. eTale te dhanavatIne laI dezAvara cAlyo gayo. rastAmAM vahANa bhAMgavAthI banneya judA * Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 367 paDyA. pATiyAnI madadathI dhanavatI priyamaleka tIrthamAM mauna rAkhIne rAha jotI rahI ane kumAra ratnapura jaI pahoMcyo. tyAMnA ratnaprabha rAjAnI ratnAvatI kanyAnA sarpadaMzanuM nivAraNa karI tene paraNyo. paraMtu dhanavatInA viyogathI keTalAMka kaSTo sahana karI, rAjAnI prIti saMpAdana karI rudra maMtrI sAthe svavatana tarapha te pAcho pharyo. je ratnatI meLavavA tene samudramAM nAMkhI dIdho. tyAM paNa vahANa bhAMgyuM. ratnAvatI priyamelaka tIrthamAM pATiyAnI madadathI pahoMcI. kumArane samudramAMthI upADIne koIe tApasAzramamAM mUkayo. tyAM tApasoe rUpavatIkanyA paraNAvIne kanyAdAnamAM so sonaiyA ApanArI kaMthA ane AkAzagAmI khATalI ApI. khATalImAM besI dhanavatInI zodhamAM rUpavatI sAthe cAlyo. rastAmAM kusumapure khATalI utArI kUvAmAM pANI levA jatAM sarpa karaDyo ne kumAranuM rUpa kUbaDuM thaI gayuM. kUbaDAnA hAthe rUpavatIe pANI na pIdhuM ane potAnA patine zodhavA lAgI. te paNa priyamelaka tIrthe gaI. traNeya maunapaNe dhArmika jIvana gALe che. tyAMnA rAjAe paDaha vagaDAvyo ke "A traNeyane bolAve, tene kusumavatI paraNAvIza." kUbaDAe pustakanAM korAM pAnAM laI potAno vRttAMta moTethI bolIne vAMcavAno DhoMga karI temanI hakIkata kaheto gayo, tema tema strIo AgaLa AgaLa mATe "pachI zuM thayuM ?" ema pUchIne bolatI gaI. sarpadaMza pachI zuM thayuM ? teno javAba na ApatAM pustaka vIMTALI rAjAne kanyA ApavA pharaja pADI. vacananA baMdhANA rAjAne kanyA paraNAvavI paDI. hastamilana vakhate rAjAe mAgavA kahyuM tyAre mAgyuM ke, "pokAra karato sarpa Apo." rAjAe kahyuM ke "sarpa Avo." tarata ja sarpa Avyo ane kumArane karaDyo. te mUcha khAI DhaLI paDyo. pelI traNeya strIo te kUbaDAne bacAvavA prayatna karavA lAgI, tevAmAM te kumAra potAnA mULa svarUpamAM AvI gayo. sarSe khulAso karyo ke "siMhalakumAra ! munirAjane vahorAvatAM tamArA bhAva traNa vakhata tUTyA tethI tamAre Ama traNa vakhata viTaMbanA bhogavavI paDI che. bAkI to puNyodayathI dareka ThekANe tamAro Adara thayo che, ne prabhAva paDyo che, paraMtu dareka vakhate mAre tamAro bacAva karavo paDyo che. sarpa rUpe AvI tamAruM rUpa kUbaDuM karavAnI mAre jarUra e hatI ke, tamAro vairI rUdra nagaramAM hato, te tamane oLakhIne tamAruM aniSTa na kare mATe. A sAMbhaLI tene jAti smaraNa jJAna thayuM. rAjAe rUdrane dezapAra karyo. kumAra cAreya strIo sAthe khATalI para besI svavatana gayo. kaMthAnA prabhAvathI prajAne RddhivALI karI. anukrame dIkSA laI cheke devoMke gayo. 63. uttama caritra-kumAra : A kumAranuM caritra ghaNuM moTuM ane adbhuta rasathI bhareluM che. ahIM to mAtra taddana TUMkAmAM ja ApIzuM. sudatta gAmamAM dhanadatta kaNabIne cAra strIo hatI. sukhI chatAM pAchaLathI garIba thayo hato. chatAM mArgamAM coroe vastro lUMTI levAthI TADhe TharatA cAra munione cAra garama vastro pote taMgI bhogavIne ApyAM hatAM. tenA prabhAvathI marIne kAzInA makaradhvaja rAjAnI lakSmIvatI patnIthI uttama caritra kumAranA nAmano aneka guNo ane kaLAvibhUSita putra thayo. te dezAntaramAM khUba pharyo che, pharatAM pharatAM judA judA prasaMgamAM tenI pUrva bhavanI cAra strIo maLI che, ne teNe tenI sAthe lagna karyuM che. tenAM nAma madAlasA, trilocanA, anaMgasenA, sahasakaLA, pAMca divya ratno, maNi, kanaka, zIroka, ratnakaMbaLa Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro vagere divya saMpattio paNa maLI hatI. paraMtu pUrvabhavamAM eka vakhatanA malina vastravALA muninI durgaMcchA karavAthI matsyanA peTamAM dAkhala thavuM paDyuM hatuM. vaLI eka popaTane pAMjarAmAM pUryo hato, tethI popaTa thavuM paDyuM hatuM. anaMgasenAe pUrvabhavamAM potAnAM dAgInA, ghareNAM, navAM kapaDAM paherIne AvelI dAsIne ''AhA ! gaNikA AvI.' ema mazkarImAM kaheluM tethI tene vezyA kuLamAM janma levo paDyo hato. A vagere hakIkata uttama caritra kumAre potAnA jIvananA pAchalA bhAgamAM pitAnuM ane bharatakhaMDanA moTA bhAganuM rAjya maLyA bAda kevaLI bhagavantane pUchavAthI jANyuM. ane vairAgya pAmI putrane rAjya soMpI dIkSA lIdhI. tyAMthI svargamAM gayA. tyAMthI cyavI mahAvideha kSetramAM jaI mokSa pAmaze. 368 64. kSemaMkara muni : vasaMtapuranA nilayazeThanA sudarzanA patnIthI kSemaMkara ane devadatta putro tathA lakSmI nAme putrI thayAM hatAM. e ja zaheramAM tilaka zeThanI suMdarI nAme patnIthI dhanadatta nAme putra ane baMdhumatI nAme putrI hatI. kSemaMkare dIkSA lIdhI. devadattanA baMdhumatI sAthe ane dhanadattanA lakSmI sAthe lagna thayAM. dhanadatta daridra thai gayo hato ane devadatta sukhI hato. eka vakhata kSemaMkara muni bahenane tyAM ja vahoravA gayA. paraMtu lakSmIe bhAIne tyAMthI tAMdaLA ApI bhAta lAvIne vahorAvyA. muni gayA. banne puruSo ghera jamavA AvyA. tyAre ekane tAMdaLA ane bIjAne vadhelA bhAta pIrasAyA. A pheraphAra thavAthI bannee potAnI patnIone Thapako ApI mAra mAryo tyAre banneye khulAsA karyA ane dhanadatte kahyuM ke, "pArake gherathI lAvIne vahorAvavAnuM zuM prayojana ?'' A gRhakalahonI munine rAtre khabara paDI. banneyane bolAvIne upadeza Apyo ane kahyuM ke, "jemAMthI kajiyo thAya, tevA AhArAdi levAnI amane bhagavaMtanI ja manAI che. chatAM amoe ajANatAM e AhAra lIdho che. banneya zAMta thAo.' dharmopadeza sAMbhaLI vairAgya pAmI dIkSA lIdhI, ane kALakrame mokSamAM jaze. 65. be kSullaka muni : pATaliputramAM caMdragupta mauryano cANakaya nAme prasiddha pradhAna hato. te zaheramAM vRddha susthitAcArya hatA. paraMtu te dezamAM dukALa paDyo eTale AcArye samRddha nAmanA ziSyane AcArya padavI sAthe aMjanayoga ApI sarva samudAya sAthe sukALavALA pradezamAM mokalyA siddhaaMjana yoga ApatAM be bALa sAdhuo te sAMbhaLI gayelA. samRddhasUri parivAra sAthe gayA. temAMnA pelA be bALa sAdhuo pAchA AvI AcArya sAthe rahevA lAgyA. gocarImAM traNeya vaheMcIne nirvAha kare. AcAryane pUrI gocarI na maLavAthI te durbaLa thavA lAgyA. ziSyoe vicAra karyo ke, "Ama ApaNe pUjya AcArya mahArAjane harakatakartA thaIe chIe.'' ema vicAra karI pelA aMjana yogathI adazyapaNe caMdraguptanI thALImAMthI roja AhAra karI jAya; caMdraguptane durbaLa thato joI cANakaye pUchyuM. teNe kahyuM ke, "mane khorAka pUrato maLato nathI.' cANakaye buddhi calAvI 'khorAka pUrato pIrasavAmAM Ave che. mATe AmAM jarUra kAMIka bheda hovo joIe.'' teNe bhojanazALAmAM IMTano bArIka bhUko patharAvyo. AvanAranAM pagalAM paDyAM. bIje divase khUba dhumADo karAvyo. aMjana AMkhamAMthI nIkaLI paDavAthI bALa munio ughADA paDI gayA. caMdraguptano krodha bhabhUkayo ke, ''are, A sAdhuoe mane abhaDAvyo che.'' cANakaye kahyuM, '"huM huM rAjan ! e tamAro puNyodaya mAno ke e brahmacArIothI tamAro deha Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 369 pavitra thayo." ema kahI dhanyavAda Apyo. paraMtu rAtre AcArya mahArAja pAse jaI ziSyonuM vartana kahI batAvyuM ane "ApanI ane zAsananI helanA thAya." AcAryabhagavaMte ziSyone Thapako Apyo. paraMtu cANakyane kahyuM ke, "tame eTaluM samajI zakatA nathI ke, sAdhuo AhAra pANI vinA keTalA duHkhI thayA haze ? tyAre teone Ama karavuM paDyuM haze ne ? tamArA jevA jyAre saMghanA AgevAno bedarakAra raho, tyAre tema bane ne ?' vagere. cANakaye potAnI bhUla kabUla karI ane munio tathA saMghanA khorAka mATe vizeSa kALajI levAnI zarUAta karI. pelA be munioe prAyazcitta laI tapazcaryA karI, ane svarge gayA, tyAMthI mokSamAM jaze. 66. yuvaka muni ane sulocanA : giripuSpanagaramAM siMhAcArya parivAra sAthe padhAryA. te vakhate seva karI khAvAno vakhata hato. paurUSI pachI munio vAta karatA hatA. tevAmAM guNacaMdra nAmanA bALa sAdhue kahyuM ke, "Aje tamane ghI ane goLa sAthe pUratI seva lAvI ApIza." munio tene khIlavavA mAMDyA. paraMtu bALa sAdhu to pAtrA laI vahoravA nIkaLI paDyA. eka kaNabInA gharamAM peThA. ghI goLa bheLavelI seva taiyAra hatI. paNa sAdhue kahevA chatAM teNIe te vahorAvI nahIM, muni kahe "huM tArI pAsethI laIza ja." paTalANI sulocanA bolI, "jo tame laI zako, to mAre mAruM nAka kApavuM." munie gharathI bahAra nIkaLI koIne pUchayuM ke, "A konuM ghara che?" "e to viSNumitra paTelanuM." pote kayAM haze ? "te to core DAyarAmAM beThA haze." muni pahoMcyA corAmAM. "ahIM vizumitra koNa che ?" lokoe pUchayuM-"zuM kAma che ?" "mAre tenI pAse eka cIjanI mAMgaNI karavI che." loko hasIne bolavA lAgyA ke, "e to potAnI bahenane rAkhI beTho che ne mahAkRpaNa che. zuM ApavAno hato ? kadAca ame kAMIka ApIzuM." viSNamitre potAnI AbarU na javA devA eka bAjue jaI munine samajAvavA mAMDyA ne kahyuM ke, "Apa mAgo. zuM joIe ?" zullaka munie kahyuM ke, "strIne AdhIna cha puruSomAMno eka na ho, to mAguM." loko A sAMbhaLIne pUchavA lAgyA-"e cha strI AdhIna puruSo kayA?" munie vAta mAMDI : 1. zvetAMguli - eka strIvaza puruSa strI pAse khAvAnuM mAMgyuM. tyAre teNIe kahyuM ke, "cUlamAMthI rAkha kADhI paDozIne gherathI devatA lAvI rasoI karI nAMkho. pachI huM pIrasIza." te bicAro roja tema kare, eTale rAkhathI tenI AMgaLIo dhoLI thaI gaI, tethI lokoe tenuM nAma zvetAMguli pADyuM. 2. bakoDAyI - roja pANI bharavA javuM paDe. eTale rAtamAM pANI bharavA jAya tethI bagalA UDe. A vAtanI lokone khabara paDI. eTale teoe tenuM nAma bakorAthI pADyuM. 3. tIrtha snAyI - eka strIvaza puruSa strI pAse nAhavAnI sAmagrI mAgI. strIe kahyuM ke, "hA. pelo paththara laI AMbaLA vATI nAMkho. zarIre tela copaDI ghaDo laI nadI kAMThe jaI nAhI Avo, ne ghaDo bharatA Avaje. eka paMthane do kAja." A pramANe roja bIcAro kare. eTale lokoe tenuM nAma tIrtha snAyI pADyuM. 4. kiMkara - savAre UThe tyArathI strInA bhoganI lAlacamAM rahyo rahyo tene rAjI rAkhavA vAraMvAra Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370 paMca pratikamANasUtro pUche. "mahAzaye ! lyo. A kAma meM pUruM karyuM. have zuM karuM." Ama pUche. lokoe jANyuM tyAre tenuM nAma kiMkara pADyuM. 5. dharikha - thALI laIne strI pAse rasoDAmAM Ave, tyAre strI pIrase. te laIne jamavAnA ThekANe jaIne khAya, vaLI pAcho je kAMI joIe, te levA thALI laIne Ave, ane pAcho ThekANe jaI khAya. Ama vAraMvAra strInA kahevAthI gIdhanI peThe rakhato hovAthI lokoe tenuM nAma gRdharikha nAma pADyuM. . hadana-jJa - bALakanAM maLamUtra strInA kahevAthI sApha karI nAMkhato hovAthI hadanaza evuM lokoe nAma pADyuM. A cha daSTAMto sAMbhaLIne loko khaDakhaDATa hasI paDyA ane bolyA ke "mahArAja ! A bhAI sAhebamAM to e tame kahyA, te chaye guNo sArA pramANamAM che." viSamitra bolyo. "mahArAja ! A loko mazkarI kare che. huM evo nathI. tamAre joIe te mAgo." munie kahyuM. "mAre bIjuM kAMI na joIe. mane to ghI goLa sAthe pAvuM bharAya teTalI seva tAre gherathI Apa." banneya ghara tarapha gayA. munine bahAra rAkhI pele gharamAM jaI strIne rasoI viSe pUchayuM. tyAre badhuM taiyAra jANI tene vadhAre goLa levA meDA upara caDAvI, nisaraNI laI lIdhI ne sAdhune bolAvI seva vahorAvI dIdhI. pilI jyAM goLa laI UtaravA Ave, tevAmAM tyAM nisaraNI na maLe, ne UbhI UbhI "nA nA" bole ke "are ! ene na Apo, na Apo." muni vahoratA jAya, ne nAka upara AMgaLI mUkatA jaya, ne AhAra laIne cAlatA thayA. strI pAsethI nAka kApavAnI hakIkata jANI viSamitra gara pAse Avyo. gurue upadeza Apyo ne te saMyama ArAdhI svargamAM gayo, pachI te mokSamAM jaze. mulakamuni paNa ummaramAM AvatAM mAna tajI sArI rIte AcAra pALavA lAgyA. saddagati meLavIne mukti pAmaze. 67. kRpaNa : gadha samRddha nagaramAM dhanadeva nAmano bhikSuono upAsaka paNa mANasa raheto hato. te sAdhuone paNa kAMI Ape nahIM ! tyAre munioe mAhe mAMhe vAta karI ke, "koI evo samartha sAdhu che, ke je tenI pAsethI meLavI zake ?" eka munie kahyuM -"juo, huM tenI pAsethI ISTa laI zakuM chuM." ema kahI, tyAM jaI tenA gharane maMtrathI maMcuM, dhanadeve Avela sAdhune pUchayuM ke zAno khapa che ?' munie goLa, ghI, vastra vagere jeno khapa hato te jaNAvyuM. teNe te ApyuM, vidyA saMharI ke, te gharamAM jovA lAgyo. to potAnI te cIjo ochI thayelI joI kalpAMta karavA lAgyo. tyAre lokoe tene potAne hAthe ja munine ApyAnuM jaNAvyuM. tyAre te mauna thayo. pachI guru pAse jaI upadeza sAMbhaLI dIkSA lIdhI ne tapazcaryA karI, prAMte mokSamAM jaze. 68. ASADhabhUti : muni :- gharmalAbha. Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro gRhiNI :- padhAro. mahAtman ! [praNAma karyA.] muni :- bhikSA mATe pAtra gharyuM. gRhiNI :- pAtramAM eka lADu vahorAvyo. muni :- dharmalAbha [kahI cAlyA. bahAra nIkaLI manamAM] A eka lADu to AcArya mahArAjane mATe kAma Avaze. lAva bIje lAvuM. [rUpa pheravI nAMkhI] dharmalAbha [kahI pAtra dharyuM.] gRhiNI :- [bIjA muni AvelA joI praNAma karI] pAtramAM lADu vahorAvyo. muni :- dharmalAbha [kahI bahAra nIkaLI] A to upAdhyAyane Apaze. mATe bIjo mAMgI lAvuM. [rUpa badalI aMdara AvI] dharmalAbha [kahI pAtra AgaLa karyuM.] gRhiNI :- padhAro mahArAja ! [praNAma karI lADu vahorAvyo.] muni :- dharmalAbha ! [bahAra nIkaLI] A to bIjA sAdhuone apAze. [bALakanuM rUpa laI pharIthI aMdara AvI] dharmalAbha [karI pAtra AgaLa dharyuM.] gRhiNI :- padhAro mahArAja ! [praNAma karI pAtramAM lADu mUkayo.] muni :- dharmalAbha ! kahI cAlavA lAgyA. vizvakarmA naTa :- [manamAM] aho ! A to mahAkaLAkuzaLa puruSa che. mArI be dIkarIo Ane paraNe to mAruM ghara dhanathI bharAI ja jAya. ThIka che ema ja karuM. [putrIo pAse jai] pelA muni gayA, tene bolAvIne modaka vahorAvo ane roja bhikSA mAMgavA AvavA nimaMtraNa Apo. 371 putrIo :- bahu sAruM ! [kahI muninI pAchaLa doDI pAchA teDI lAvI] padhAro mahArAja ! muni :- dharmalAbha ! [kahI vaLI pAtra dharyuM.] putrIo :- [lADu laI pAkuM bharI daI] mahArAja ! Apa tapasvInI bhakitano lAbha roja Apajo. padhAro mahArAja ! avazya padhAro mahArAja ! na cUkatA mahArAja ! khAsa padhArajo ho ! muni :- vartamAna joga [kahIne gayA.] vizvakarmA :- [chokarIone] ene vaza karI tamAro pati banAvI lo. mahAkaLA kuzaLa vicakSaNa puruSa che. meDA upara beThA beThA teNe karelAM rUpaparivartanothI huM to cikata ja thaI gayo chuM. ( 2 ) ASADhabhUti :- guru mahArAja ! mane have rajA Apo. mAre gayA vinA cAle tema nathI. dharmaci AcArya :- mahAnubhAva ! tArA jevo kuLavAn, zrutavAna, kaLAvAn, buddhimAn, ne A dazA ? Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 372 paMca pratikamANasUtro vatsa ! saMyama mArgamAM sthira thA. ASADhabhUti :- he kRpALu ! ApanI vANI satya che. paNa mArA koI pApano udaya mane tyAM kheMcI gayA vinA raheze nahIM. dharmaci AcArya - tArA jevA samajune bIjuM vizeSa zuM kahI zakAya ? [ema kahI mauna rahyA.] ASADhabhUti :- [rajoharaNAdi mUkI pAche pAche page bahAra nIkaLI gayo.] (3) vizvakarmA :- [putrIone e vicakSaNa puruSa tamAro pati thaI cUkayo che. paraMtu te haju vAraMvAra gurune yAda kare che. lAge che kuLavAna, mATe tame kadI abhakSya bhakSaNa ke madyAdi apeya pIIne tene kaMTALo Apazo nahIM. nahIMtara e kSaNavAramAM cAlyo jaze. chokarIo :- bahu sAruM pitAjI ! navA navA khela karI prajA rijhAvI ApaNA gharamAM dhananA bhaMDAra bharI dIdhA ho. tamAruM kahevuM sAcuM paDyuM. vizvakarmA :- ApaNI rAjagRhI nagarInA khuda siharatha mahArAjAe artha nirmehala nATaka bhajavavAno khAsa Adeza Apyo che. te bhajavAtAM to ApaNA upara rAjAnI kRpAdaSTi keTalI Utaraze ? te to have tame jozo. ApaNI saMpattinI moTA zeThiyAone paNa IrSyA thaze. hA, paNa tame tamAre huM kahuM tema varte Avo ne dIkarIo ! chokarIo :- hA, bApA ! amo tamArA kahevAthI ja raja mAtra ADI cAlIzuM nahIM, basa. rAjA :- he naTo ! tamArI kaLA joI ame bahu ja khuza thayA chIe. ane haju naTarAja ASADhabhUtinI kaLA to bAkI ja che. paraMtu khedanI vAta che, ke amAre evuM kAma AvI paDyuM che jethI bAkInuM nATaka have koI prasaMge joIzuM, bAkInuM InAma paNa te vakhate ApIzuM. pratihArI:- sabhA barakhAsta. ASADhabhUti :- are ! kema koI dekhAtuM nathI ? mArI banneya patnIo kayAM gaI haze ? ThIka, meDA para jouM. [upara caDI manamAM sUga ane ciMtA sAthe pAcho pharI, manamAM] are ! meM guru mahArAjane choDI A pApa kayAM vaho. nIce UtarI cAlavA mAMDe che.]. vizvakarmA :- [ekadama meDA para caDI]- are eya ! durAtmikAo ! Ama zuM nirlajaja thaI navastrI Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 373 thaIne ghenamAM paDI cho ? tamAro pelo kaMTALIne cAlyo jAya che. jAo doDo doDo, tene pAcho lAvo. na mAne to chevaTe bharaNapoSaNa to mAgo ja. chokarIo :- [vastro sarakhAM paherI doDatI doDatI.] hai! zuM cAlyA gayA ? vizvakarmA:- hA. [AMgaLIthI batAvI] e jAya. tamArI [krodhathI paga pachADI] mUrkhAmInuM e pariNAma che, mUrkhAmInuM. chokarIo :- A ame tene pAchA lAvIe chIe. [doDIne] prANanAtha ! amane choDIne kayAM jAo cho ? eka bhUla mApha karo. ASADhabhUti :- mAre AvavuM nathI. basa bahu thayuM. [jAya che.] chokarIo :- [page paDI] paraMtu nAtha ! javuM hoya to sukhethI jAo. paNa amArA nirvAha mATe kAMI ? ASADhabhUti :- ThIka che. teno prabaMdha karI ApuM chuM. [kahI pAcho vaLI vizvakarmAne.] Arya! mahArAjane jaNAvo ke, "ASADhabhUti rASTrapALa nAme mahAnATaka bhajavI batAvavAnI IcchA rAkhe che." ane temAM pAMcaso rAjakumAra joIze, tenI paNa mAgaNI karI rAkhaje. vizvakarmA :- barAbara che, e pramANe goThavaNa karAvuM chuM. [jaIne pAcho AvI] mahArAjAe te pramANe hA pADI che. ASADhabhUti :- cAlo [banne strIone] mArA dAgInA ghareNAM je Utare, te tamAre AjIvikA mATe laI levAnAM che. strIo :- bahu sAruM, ame paNa ApanI sAthe ja AvIzuM. rAjA :- vAha! ASADhabhUti ! bharata cakravartInuM nATaka aGga bhajavyuM. ASADhabhUti :- juo mahArAja ! cha khaMDa sadhAI gayA-cauda ratna, nava mahAnidhAna maLI cUkayA. have arIsA bhavanano praveza bhajavavAno bAkI che. kayAM gayA pAMcaso rAjaputro ? rAjaputro :- A rahyA. hAjara ja chIe. ASADhabhUti :- juo, huM karuM, tema tamAre karavAnuM che. rAjaputro :- ema ja karIzuM. ASADhabhUti :- [arIsA sAme UbhA rahI vIMTI pADI nAkhI, eka pachI eka dAgInA kADhI nAMkhyA ne bhAvanA bhAvavA lAgyA.] Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 paMca pratikramaNa sUtro rAjakumAro:- [te pramANe karavA lAgyA] ASADhabhUti:- (kevaLajJAna thayuMne cAlavA lAgyA.] rAjakumAro kivaLI thaI cAlavA lAgyA.] rAjA :- are ! tame badhA cAlyA kayAM ! ASADhabhUti :- bharata cakravartI paNa veSa paherIne cAlyA ja gayA hatA ne? pAchA kayAM vaLyA hatA ? nATaka to kharekharuM ja bhajavavuM joIene?[pAMcaso kevaLI rAjakumAro sAthe ASADhabhUti kevaLI cAlyA jAya che.] vizvakarmA - kharekhara! A mahAtmA puruSanA saMbaMdhathI amArA manano paNa mela cAlyo gayo. mahArAja ! mArI IcchA A nATaka kusumapuramAM bhajavavAnI che ? rAjA :- bhale, bhajavo. vizvakarmA - jevI AjJA. [jAya che.] dUta :- [AvIne praNAma karI.] mahArAja kusumapuramAMthI pAMcaso kSatriya kumAra sAthe vizvakarmA naTa paNa arIsA bhavanamAM kevaLajJAna pAmI cAlI nIkaLyA che. rAjA :- basa, Ama ne Ama pRthvI kSatriyo vinAnI thaI jaze. jAo, subhaTo ! tenuM nATya pustaka lAvIne agnimAM homI do jethI tenI paraMparA ja na cAle. subhaTo:- jevo hukama [jAya che.] "jeonA nAma levAthI pApanI paraMparA nAza pAmI jAya che, evA sarva guNothI bharelA e "vagere mahA "sAtvika mahAtmAo sukha Apo. 7 mahAsatIo 6. 1. sulasA: prabhu mahAvIranA samayanA rAjagRhInA nAga rathikanA dharmapatnI A mahAthAvikAnA daDha samyakatvanI hakIkata prasiddha che. nAga rathike guru mahArAja pAse evo niyama grahaNa karyo hato ke, "mAre bIjI strI karavI nahIM." arthAt banneya paraspara anurAgI hatAM. nAga rathika rAjA zreNikanA lazkaramAM mukhya rathika hatA. paNa tene saMtAna nahotuM. bIjAnAM bALako ramatAM joI tene saMtAna mATe bahu IcchA thayA karatI hatI. zAstrakAro kahe che ke, "prANIno svabhAva ja evo che ke tene aprAptanI IcchA bahu ja rahyA kare, pachI bhale tenuM pariNAma game te Ave. paraMtu jyAM sudhI na maLe tyAM sudhI Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paca pratikramaNa sUtro 375 prANInuM mana TharI ThAma thatuM nathI." nAgane ciMtAtura joI sulasAe kAraNa pUchayuM. tyAre teNe ciMtAnuM kAraNa jaNAvyuM. satIe kahyuM, "svAmin ! ApanA jevA sujJa AvI ciMtA karo, te vAjabI che ? prabhunAM vacana pAmIne Avo vicAra karavo ucita nathI. brahmadatta, kRSaNa, dhRtarASTra, rAvaNa, sagara vagerenI putro chatAM zI dazA thaI che ? te to vicAro. ThIka che, guNavAna putro thAya, to ThIka che. na thAya to samabhAvamAM rahevuM joIe." nAge kahyuM, "sulasA ! tArI vAta sAcI che, paraMtu gRhasthanuM mana saMtati Icche e svAbhAvika che. sulasAe kahyuM, "mane saMtati thavAno saMbhava nathI. to Apa bIjI strIthI putra meLavI putravAnuM bano." nAgae kahyuM, "e to A jIvanamAM kadI bananAra che ja nahIM. putravAnuM thayuM to tArAthI ja. bIjInI vAta karavI nahIM." A sAMbhaLI satIe vicAryuM ke, "aho ! jagatamAM dharma ja sarvanuM mULa che. ajJAna jIvo evA ciMtAmaNi ratnane tajIne bIjI cIjomAM Asakata thAya che. dharma vinA kAMI paNa maLatuM nathI. mATe dharmamAM vizeSa udyama karavo." ema vicAra karI teNe vrata pAlana-brahmacaryapAlana-satpAtradAna vagere vizeSa prakAre karavAnI zarUAta karI dIdhI. A tarapha IMdranA kahelA sulasAnAM vakhANa sAMbhaLI hariNagamelI deve parIkSA karavAno prayatna karyo. be sAdhuone potAne tyAM AvelA joI sulasAe UbhA thaI teonI pratipatti karI ane vinayathI vijJapti karI ke, "mahArAja ! Apane zAno khapa che ?" munioe kahyuM ke, "sulasA ! tArA gharamAM lakSapAka tela hovAnuM sAMbhaLyuM che. amArA samudAyamAM sAdhuo hAlamAM ghaNA rogI che." sulatA-"aho ghaNI ja khuzIthI." kahI jevo zIzo bahAra lAve che, tevo te phUTI jAya che. ema eka pachI eka cAreya zIzA phUTI gayA. chatAM sulatAnA manamAM raja mAtra paNa glAni AvatI nathI te joI deva pragaTa thaI dhanyavAda Apyo. ane "i tArAM karelAM vakhANa sAcAM hatAM. sulasA ! huM hariNagamelI deva tArA para prasanna chuM. tAre joIe te mAga." sulatA- "dava ! tame IMdranA senApati cho, mAro manoratha samajI zako tema cho." deve kahyuM-"A batrIsa goLI ApuM chuM, tuM anukrame khAje, tane batrIsa putro thaze, ane jyAre koI prasaMge kAma paDe tyAre mane yAda karavo. huM tArA abhISTa karIza." sulAsAe "batrIsa putronI kayAM huM sAra saMbhALa karIza ? mane dharmakAryamAM aMtarAya thaze, mATe batrIsa lakSaNo eka ja uttama putra thAya to paNa ThIka." ema vicArI bhAvi bhAvane lIdhe teNe ekI sAthe RtukALe batrIseya goLIo khAdhI. garbha rahyo. paNa peTamAM pIDA UpaDI. devane yAda karyA. deve AvI Thapako Apyo, "A zuM karyuM? have ekanA maraNathI batrIseyanuM maraNa thaze."sulAsAe kahyuM. "je thavAnuM hatuM te thayuM. mArI pIDA tamArAthI zAMta karI zakAtI hoya, to karo. nahIMtara huM mAruM du:kha bhogavIza" deve pIDA zAMta karI. kALakrame batrIsa putro janmyA. nAge teno janmotsava karAvyo, bhaNAvyA, paraNAvyA, ane kSeNika rAjAnA aMgarakSako tarIke nokarImAM rakhAvyA. Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 paMca pratikramAgasUtro ceDA rAjAnI sujyakAnI chabI rAjagRhImAM AvelI tApavI pAse joI tene paraNavAnI zreNikane IcchA thaI. abhayakumAre vepArIne viSe vizALAmAM jaI dAsI mAraphata supeDhAne zreNikanI chabI batAvI. banneyane paraspara anurAgI karyA. pachI suraMga mAraphata zreNika sujyakAne levA. batrIsa aMgarakSako sAthe AvyA. cilANA nAnI bahene paNa sAthe AvavA IcchA batAvI. sujyukA cilANAne tyAM UbhI rAkhI potAno bhulAI gayela ratnAbharaNano dAbaDo levA pAchI gaI. tevAmAM zreNike AvI rathamAM besADI cAlavA mAMDyuM. cidalAgA cUpa rahI, paNa sujayeSThA AvI nirAza thaI, ne cillAvAnA haraNa thayA viSe bUma pADI UThI. vairasiMha vagere ceTakanA subhaTo caDyA. nAganA eka putrane mAya. dareka marI gayA. paNa kSaNika to celANA sAthe rAjagRhI pahoMcI gayA. tene sukA samajI bolAvI, tyAre teNe bheda bhAMgyo. pachI rAjAe paNa saMtoSa mAnI tenI sAthe lagna karyuM. A tarapha sulasA ane nAga rathike putrano zoka karyo. paraMtu abhayakumAre te zoka samAvyo. prathama zrAvaka thayelo aMbaDa tridaMDI parivrAjaka zatruMjayAdi tIrthanI yAtrA karI caMpAmAM prabhu mahAvIra paramAtmAne vaMdana karIne rAjagRhI AvatAM nIkaLatI vakhate kAMI AjJAnI vinaMtI karatAM prabhue sulasA zrAvikAne "dharma lAbha" kahevarAvyo. aMbaDane vicAra thayo. AvA prabhu AvA zaheramAM eka strIne dharma lAla kahevarAve, te strI kevI haze ? A kutUhalathI teNe potAnI eMdrajAlika zaktithI zaheranI cAreya dizAnA cAreya daravAje roja juduM juduM brahmA, viSNu, mahezvara ane prabhu mahAvIranuM rUpa vikuvane lokone AkarSyA. paraMtu sulatA kayAMya paNa tenA jovAmAM na AvyAM. aMbaDane khAtarI thaI ke "kharekhara daDha samyakatvavaMta zrAvikA che." pachI e badho prapaMca mUkIne pAMcame divase zrAvakanA rUpamAM aMba sulasAne ghera jaIne prabhue kahevarAvelo "dharma lAbha' kahyo. sulasAe ghaNo ja Adara Apyo ane bhakita karI. prabhunA taraphano "dharma lAbha" sAMbhaLIne to tenA romaroma khaDA thaI gayA. prabhunI dizAmAM mAnapUrvaka besI caityavaMdana karI prabhunA guNagrAmathI bharapUra anahada bhAvapUrNa stuti karI. aMbaDanI eka parama sAdharmika baMdhu tarIke ghaNI bhakti karI. tyAMnAM caityone praNAma karIne aMbaDa gayo. sulasAe dharmamAM Asakata rahIne zatruMjayAdi tIrthanI yAtrA karI. tenA pati nAga rathika paNa jaina dharmamAM Asakata thayA. aMta samaye ArAdhanA karIne sulasA svargamAM gaI, ane tyAMthI cyavIne AvatI covIsImAM nirmama nAme tIrthaMkara thaI mokSamAM jaze. e nirmama tIrthaMkara paramAtmAne namaskAra ho. - 2. caMdanabALA: (1) subhaTa :- dhAriNI! tuM zA mATe kheda kare che ? huM tane mArI patnI tarIke saMpUrNa sukhI karIza. dhAriNI :- dukha ! tArA zabdo tArA peTamAM rAkha ! zILabhama mAtAnA parastrI laMpaTa putra ! cUpa thA. subhaTa :- zAMtithI samajAvuM chuM, samajatI nathI, paNa joI le. [baLAtkAra karavA taiyAra thAya che.] dhAriNI :- duSTa ! caMpApati dadhivAhananI patnI huM dhAriNI, tArA jevAthI DarIne ziyaLa vecIza ? Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramAgasUtro 377 ema ke ? mUrNa thA mA, mUrkha. [jIbha karaDI mRtyu pAme che.] vasumatI :- [gaLe vaLagI paDI.] are ! mAtA ! mane tajIne kayAM gaI? mAruM have koNa ? huM zI rIte jIvIza ! mAruM hRdaya kema phATI jatuM nathI ? huM kevI kaThora ? pANI vinA kAdava jevI vastu paNa sukAI jAya che, ne temAM cIrA paDe che. snehI vinA mArA dilamAM kema cIrA paDatA nathI? hA ! deva ! zuM karyuM ? AMsune badale mArI AMkhamAMthI lohInI dhAra kema thatI nathI ? kharekhara, sneha zI rIte batAvuM ? mAtA ! tArA vinA mArI zI gati ? [mUcha pAme che.] subhaTa :- [gaLagaLo thaI] bALA ! zA mATe kheda kare che ? tAruM rudana have mArAthI sahana thatuM nathI. zAMta thA. bhAvibhAva AgaLa koInuM kAMI cAlatuM nathI. bahena ! tuM have zAMta rahe. huM tane herAna nahIM karuM. mArI bahena ane putrI tulya mAnIza. mArI bIka rAkhIza mA. [AMkho lUche che.] vasumatI :- [mAtAne vaLagIne] o vahAlI mAtA ! [DUsake DUsake raDe che.] subhaTa :- have tuM khasI jA. [maDaduM rathamAMthI utArI, dAgInA ghareNAM laI ratha haMkArI jAya che.] subhaTa :- jo, A bAlikAnI sarabharA barAbara rAkhaje. strI :- mane TADha caDI che. ene huM gharamAM pesavA nahIM dauM. game tyAM laI jAo. nahIMtara caMpA lUMTIne parastrI lAvyA cho, e rAjAne kahI daIza. [kakaLATa karI mUkayo.] subhaTa :- [dhrUjato dhrUjato] paraMtu, tuM zAMta to thA. e tane harakata nahIM kare. strI:- nA, mAre e kAMI sAMbhaLavuM ja nathI. subhaTa :- [vasumatIne] bahena ! cAla bajAramAM. vasumatI :- [rotI rotI] cAlo. subhaTa :- [dhImethI] koIne A kanyAratna levuM che? huM vecuM chuM. loko:- [chaka thaIne kanyA sAme joI rahe che ne aMdara aMdara vAto kare che.] 1lI vezyA :- amArI hAjarImAM ene kharIdavAnI tAkAta konI che ? game teTalA paisA thAya toye zuM? AvI rUpavatI kanyAnA karoDo paNa kurabAna che. Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 paMca pratikamANasUtro rajI vezyA:- hA, mA ! tamAruM kahevuM kharuM che. pUcho ne kiMmata ? 1lI vezyA :- alyA eya ! zuM levuM che ? subhaTa :- [dhImethI] pAMcaso sonAmahoro. rajI vezyA :- mA! Apo, ne jaladI cAlo. 1lI vezyA :- le, A pAMcaso sonAmahoro. chokarI amAre havAle karI de. subhaTa :- [gaNI laI] bahena AmanI sAthe jA. vasumatI :- are ! tame koNa cho ? tamArI nAta-jAta zI che? 1lI vezyA :- amArI nAtajAtanuM tAre kAma zuM che ? rAjarANI karatAM amAre tyAM arbaLa sukha che. cAla thA AgaLa. vasumatI:- he, oLakhI, tamArI jAta oLakhI. huM eka DagaluM paNa ahIMthI nahIM kharuM. 1lI vezyA :- cAla, cAla, DAhI thaIne cAla, have vecANa thayA pachI zekhI nakAmI che. [hAtha pakaDe che, ne kheMce che.] vasumatI :- [raDatAM raDatAM] o ! deva mAre mAthe A vIjaLIno ghA ? vezyA :- [kheMcatI kheMcatI] cAla, nahIMtara mAravI paDaze. [tenuM nAka tUTI paDe che.] hAya re bApa ! mAruM nAka kapAyuM. [nAsI jAya che.] rajI vezyA :- oya ! bApare ! bhAgo. mAnuM nAka kapAyuM ne kALA meza thaI gayA. mAruMye kapAze. [nAsI jAya che.] loko :- [khaDakhaDATa hase che.] subhaTa :- ahIM have vAta ughADI paDaze. [bIjI bajAramAM jAya che.] dhanAvahaH- [ToLAmAMthI bahAra AvI] kema bhAI ! tenuM zuM mUlya levuM che ? subhaTa :- pAMcaso sonAmahora ja Apajone zeTha! vasumatI :- UbhA raho, e badhI vAta pachI. [zeTha sAme joI bolo bhAI ! tame koNa cho ? tamAro kuLAcAra zo che? mAre zAM zAM kAma karavAM paDaze ? e jANyA vinA kAMI banaze nahIM. dhanAvaha :- jinadevanI pUjA, sAdhusevA, dharmazraddhA, jIvadayA pAlana, mahAmaMtra navakAra smaraNa, traNa vakhata pANI gaLavuM, ziyaLa sAcavavuM, tapazcaryA karavI, bhAvanA bhAvavI, sAta kSetramAM dhana vAparavuM, paropakAra karavo, satazAstrano abhyAsa karavo, kaThoLa sAthe dahIM khavAze nahIM, madha, mAkhaNa, mAMsa, madhano upayoga thaze nahIM, vagere pALavuM paDaze." Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 379 vasumatI :- basa, tyAre huM tyAM AvavA taiyAra chuM. [subhaTane khuzIthI mane ahIM veco. subhaTa :- zeTha lAvo, sonAmahoro. zeTha :-le bhAI le. [gaNI Ape che.] zeTha :- mULA ! A bALAnuM sArI rIte pAlana karaje. jo kevI caMdana jevI zItaLa bALikA che ? ene jarAye dubhavIza mA ho. ApaNe ene caMdanabALA kahI bolAvIzuM. mULA :- banatuM karIza. [manamAM] A duSTa zeTha hAlamAM dIkarI dIkarI kare che, paNa mane vRddhA thaI jANIne potAnI duSTa bhAvanA pUrI karavA A sastAmAM rAjavaMzI chokarIne bairI banAvavA pADI lAvyA che. caMpA lUMTI zatAnika rAjAe ane A chokarI mane lUMTavA AvI che. paNa ThIka che. hamaNAM to zeThane rAjI rAkhuM. pachI rAMDanuM mAthuM bhAMgI nAMkhIza, ne mArI nAMkhIza. [zeThane] Apa kazI vAte ciMtA na rAkhazo. zeTha:- mULA! pANI lAvo, mArA paga dhovA che. caMdanabALA:- bApujI ! mArI mAtA bahAra gayAM che. lo, huM dhovarAvuM. [pANI lAvI paga dhUve che.] zeTha:- are! beTA!caMdanA!tArI veNI nIce pANImAM paDaze. [kahI veNI laI potAnA khoLAmAM rAkhe che.] mULA :- [bahArathI AvI manamAM] basa ! zeThanI duSTatA have pratyakSa thavA lAgI. veNI khoLAmAM lIdhI. kAMI zarama che ? ghaDapaNa dhULamAM meLavyuM, sAThe buddhi nAThI. zokaya karatAM zULI sArI. zULIthI to eka vAra ja mota paNa zokayanuM du:kha to janmathI maraNa sudhI. zokaya bena kahevAya. paNa zatruthIye bhUMDI. basa ! A rAMDano kuTayaDo kAtye ja chUTako. [zeThane] jarA bahAra gaI, temAM ATalI utAvaLa zI AvI gaI? zeTha :- mAre utAvaLanuM kAma hatuM. paraMtu caMdanA bahena hatAM, tethI harakata na AvI. zeTha:- caMdanA! o caMdanA! kayAM gaI? kema dekhAtI nathI ? zeTha :- e to zerImAM rakhaDyA kare che. chokarIo bhegI ramatI haze. gharamAM ghaDIkeya kyAM Take che ? huM to keTalIka saMbhALa rAkhuM? hamaNAM Avaze. ATalA badhA enA vinA ghA ghAM thaIne ATaluM dhAMdhala zuM macAvo cho ? zeTha :- bahAra to jAya nahIM. tapAsa to karo, kayAM che ? mULA :- tapAsa nahIM karuM, ne kayAM jaIza ? mAre to dhana devuM paDyuM che, eTaluM vyAje mUkayuM hota Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 paMca pratikamAgasUtro to Aje bamaNuM thaI gayuM hota? [jAya che.] zeTha :- [cAre tarapha tapAsa kare che.] dharaDI dAsI :- zeTha ! o zeTha ! Ama zuM gamAranI jema phAMphAM mAro cho ? tamArI caMdanA to paraloka pahoMcI gaI haze. Aja traNa divasa thayA. pagamAM beDIo ghAlI mAthuM mUMDAvI pelA oraDAnA bhoMyarAmAM zeThANIe ghAlI che. zAnI jIvatI hoya have ? bhAI sAheba ! mAruM nAma dezo mA ho. huM garIba mANasa. meM cheTethI e badho tAla joyo che. zeThANIthI to trAsa pAmI gayA bA ! zeTha :- tAruM bhaluM thaze bahena ! [doDIne oraDo ughADI bhoMyarAmAM UtarI, dIvo karatAM karatAM] caMdanA ! o caMdanA ! beTA ! o caMdana ! beTA ! kayAM cho ? beTA ! o caMdanA ! bola tuM kayAM cho ? [dUra khUNAmAM kAMI paDeluM joI] aho beTA ! tuM ahIM beThI cho ! zI A tArI dizA? caMdanA :- pitAjI ! mane kazuM duHkha nathI. mArAthI ahIM ekAMtamAM sArI rIte prabhunuM dhyAna dharI zakAyuM. rAjaputrI, subhaTanA hAthe vecANa, ane maMDele mAthe bhoMyarAmAM e badhA pUrvakarmanA vipAkano khUba sArI rIte vicAra karI AtmAne pavitra karavAnI mane mArI mAtAe bahu ja sArI sagavaDa ApI che, teno AbhAra mAnuM chuM. zeTha :- dhanya beTA ! tArA AtmAnI pavitratAne ! tuM kharekhara koI mahApuNyavatI devI cho. paraMtu beTA ! cAla. tuM traNa divasanI bhUkhI cho. kAMI khAI le. huM luhArane bolAvI lAvI beDIo bhaMgAvuM. caMdanA :- pitAjI ! meM to amanuM paccakhANa karyuM hatuM. Aje pAraNuM che, sukhethI pAraNuM karIza. [UbhI thaIne cAlavA prayatna kare che paNa beDIne lIdhe paDI jAya che.] zeTha :- TdhImethI beDIo sahita upADIne bAraNAmAM mUke che.] dIkarI ! besa. huM kaMI khAvAnuM lAvuM. [gharamAM jAya che. dareka ThekANe tALAM joI] are mULA tALAM mArIne kayAM gaI haze ? gharaDI dAsI :- zeTha ! mArA gharamAM A bAkaLA che. kAma Ave, to lo. zeTha :- lAva, lAva. bAkaLA to bAkaLA. [sUpaDAmAM nAMkhIne beTA ! caMdanA ! A khAtI thA. tyAM huM luhArane teDI lAvuM. [ekadama doDI jAya che.] caMdanA :- [khUNAmAM bAkaLA mUkeluM sUpaDuM laIne ubarAmAM paga mUkI beThA beThA manamAM vicAra kare che.] aho ! koI tapasvI mahAtmA AvI caDe, to teone vahorAvIne pAraNuM thAya, to karelo mAro tapa saphaLa thAya !! evAM bhAgya kayAMthI ? kharekharAM bhAgya hoya to ja evo joga maLI zake che. tapasvI:- [AvIne caMdanabALA sAme joI, maunapaNe ja pAchA ja cAlyA jAya che.] Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro caMdanabALA :- [teja tejanA bhaMDArazA tapasvIne kAMI paNa lIdhA vinA pAchA jatA joI, raDI paDe che.] o ! mahAtman ! padhAro ! pAchA vaLo ! mArA bhAgye avasare AvelA pAchA na jAo. hAya ! mAruM kevuM kamabhAgya ! ciMtAmaNi ratnano lAbha na laI zakI ! [codhAra AMsuthI raDe che.] o mahAtman ! tapasvI mahAtmA :- [pAchA vaLI pAse AvI hAtha pasAre che.] 381 caMdanA :- [pelA bAkaLA vahorAve che.] [devaduMdubhino nAda thayo, AkAzamAMthI pAMca divyanI sADAbAra karoDa sonaiyA sAthe vRSTi thaI. caMdanAnI beDIo ghaDAghaDa tUTI gaI hatI tevI mAthA upara veNI patharAI gaI.] tapasvI :- [tapazcaryAnuM pAraNuM karI cAlyA jAya che.] rAjA zatAnika :- [saparivAra AvIne] zuM bahena ! paramAtmA mahAvIra vardhamAna svAmIne pAraNuM tame karAvyuM ? dhanya bahena ! dhanya ! [maMtrIne] A dhana A bahenanuM ja samajavAnuM che. temAMthI koIne eka koDI paNa levA devAnI nathI. mRgAvatI :- bahena naMdA !! meM, tame tathA zaheranA tamAma saMbhavita nAgarikoe vahorAvavAnA ghaNA prayatno karyA, paraMtu prabhue Aja sudhI kAMI paNa vahoryuM nahIM. Aje cha mAsamAM pAMca divasa ja ochA che. prabhunuM zarIra kRza thayuM hatuM. paraMtu bahena caMdanA ! tuM kharekharI mahAbhAgyavatI ! naMdA :- hA ! mahArANI. rAjamaMtrI sumitra jevA buddhizALI paNa prabhuno abhigraha samajI zakayA ja nahotA. prabhunA pAraNAnI amo roja ciMtA karatA hatA. mRgAvatI :- bahena caMdanA ! tArAM mAtApitAnAM nAma to kahe. caMdanA :- caMpAnA dadhivAhana pitA ane ceTaka rAjaputrI dhAriNI mArI mAtA thAya. mRgAvatI :- aho ! bahena ! tuM to mArI bhANeja thAya. dhAriNI mArI sagI bahena ! tArI A dazA kema thaI ? bahena ! caMdanA :- mAzIbA ! e vAta na pUcho. je thayuM te thayuM. zeTha :- [AvIne A badhuM joI AbhA banIne AMsu sAthe] beTA ! caMdanA ! tArI mAtAe tane bahu du:kha ApyuM. caMdanA :- pitAjI ! Ama kheda na karo. mArI mAtA mULAnA pratApe ja mAre sau sArA vAnA thayA. kharekhara, te mArA mahAn upakArI che. mArA manorathonI je saphLatA koIthI nathI karI zakAI, te mArI mAtA mULAthI thaI che. Apa tene kAMI paNa na kahezo. mULA :- [AvIne] beTA ! caMdanA ! mApha kara, meM tAro bahu aparAdha karyo ! Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 caMdanA :- mAtAjI ! mAtAjI ema na bolo. tamAro upakAra bhavobhava nahIM bhUluM. mULA :- bahena ! mane mAphI Apo. AjathI have huM ApanI pAse parama zrAvikono AcAra zIkhIza, ne mArA AtmAne kRtArtha karIza. ( 6 ) mRgAvatI :- svAminI ! have huM kadI evuM nahIM karuM. mAro pramAda kSamA karo. kevaLa jJAnabhAskara prabhune vaMdana karavA mULa vimAnamAMthI AvelA bhAskara nizAkaranA vyApelA tejathI saMdhyA samayane ajJAnathI huM jANI zakI. [caraNa cAMpavA lAgyA.] kSamA karo pravartanI ! e aparAdha kSamA karo. paMca pratikramaNasUtro caMdanabALA :- saMyaminI ! ApaNe saMyamIone pramAdano leza paNa na hovo joIe. game te paristhitimAM apramatta bhAve svAcAranI rakSA karavA sAvadhAna rahevuM joIe. [UMghI jAya che.] mRgAvatI :- [manamAM] aho ! pramAdane lIdhe ja A AtmA anAdikALathI janma jarA mRtyunAM anaMta du:kho veThe che, Amane Ama pramAda karIza, to tArA AtmAno kayAre nistAra thaze ? mArAM sarva pAponuM, pramAdonuM, ajJAnonuM mithyA duSkRta ho. [ekadama lokAloka jue che, ne AryA caMdanabALA mahA pravartanInA saMthArA pAsethI kALo sarpa pasAra thAya che. te joI potAnA pUjya e guruNIjIno hAtha je saMthArAnI bahAra hato te laIne saMthArAmAM mUke che.] caMdanabALA :- [jAgRta thai] kema bhadre ? mRgAvatI :- svAminI ! kALo sApa jato hato. caMdanabALA :- A gADha aMdhakAramAM zAthI jANI zakAyo ? mRgAvatI :- ApanI kRpAthI. caMdanabALA :- zuM kevaLa jJAna ? aho ! meM kevaLI bhagavaMtanI mahAAzAtanA karI ! [UThIne mithyA duSkRta de che.] A dAruNa vipAkathI kayAre chUTIza ? [dhyAnamAM lIna thAya che. ekadama lokAlokanA sarvabhAva jue che.] 3. satI manoramA : sudarzana zeThanI kathAmAMthI e kathA joI levI. 4. madanarekhA : mithilA nagarInA namirAjarSinAM mAtA, te A madanarekhA satI. namirAjarSinA Atma- jJAna ane saMyamanI daDhatA viSe zrI uttarAdhyayana sUtramAM namirAjarSi ane iMdrano saMvAda Ave che. madanarekhA satI sudarzana nagaranA maNiratha rAjAnA nAnA bhAI yugabAhunA patnI hatA. maNirathanI Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 383 dAnata mahAsatI upara bagaDelI hovAthI nAnA bhAIne mArI nAMkhavA vicAra karyo hato. zubha svapna sUcita garbhavatI madanarekhAno dohada pUrNa karavA yugabAha kumAra vasaMta RtumAM latAmaMDapamAM sUto hato. tyAM jaI maNirathe tene talavAranA jhaTakAthI mAryA. madarekhAnI cIsathI rakSako doDI AvyA. teno caMdrayazA putra paNa doDI Avyo. paraMtu yugabAhunI manAIthI koIe kAMIpaNa tene karyuM nahIM. paraMtu mahelamAM jatAM tene sarpa karaDyo, parastrInI tathA bhAInA ghAtanI buddhithI marIne te cothI narakamAM utpanna thayo. A tarapha rANI madanarekhAe potAnA patine mitra-zatru dareka upara samabhAva rAkhavAnuM kahI apUrva ArAdhanA karAvI. te maraNa pAmyo. madanarekhA maNirathathI ziyaLa bacAvavA tyAMthI nAsI chUTIne eka jaMgalamAM kadalI maMDapamAM sUtI, tyAM sAta divasa rahI, ne putrano janma thayo. tene hAthe yugabAhanA nAmanI vIMTI paherAvI ratnakaMbalamAM vIMTI jhADanA thaDa pAse mUkI taLAve kapaDAM dhovA gaI, to tyAM eka jaLahastie sUMDhamAM pakaDI AkAzamAM uchALI ke, naMdIzvaradvIpa tarapha jatA vidyAdhare potAnA vimAnamAM tene nIce paDatA jhIlI lIdhI, ne te vidyAdhara tene vaitADhaya upara laI gayo. satI rovA lAgI. kAraNa pUchatAM putrane maLavAnI IcchA batAvI. vidyAdhare kahyuM ke "prajJapti vidyAnI madadathI tArA putrane mithilAno rAjA pAratha ghoDAthI kheMcAI AvIne laI gayo che, ane potAnI puSpamAlA rANIne soMpyo che. te tyAM sukhI che. tuM mArI sAthe lagna kara. mArA pitAe dIkSA lIdhI che, tene vaMdana karavA naMdIzvara dIpe jato hato. vacamAM tuM maLI. vaitADhayanI uttara zreNimAM ratnAvaha nagarano maNirDa vidvAdharano huM maNiprabha nAme putra chuM. tuM dareka vidyAdharonI svAminI thA." rANIe ziyaLa rakSA karavA bahAnA kADhavAnA IrAdAthI kahyuM ke, "hamaNAM to mane zrI naMdIzvaradvIpanI yAtrA karAvo. pachI vAta." A uparathI vidyAdhare tema karyuM, rANIe majethI naMdIzvara dvIpanI durlabha yAtrA karI. ane pachI banneya maNicaMDa munIzvara pAse dharmopadeza sAMbhaLavA gayA. munirAje putrano bhAva jANIne evo upadeza Apyo ke, maNiprabhe UbhA thaIne potAnI bhUla kabUla karI ane madarekhAne bahena gaNIne tenI kSamA mAgI. tevAmAM AkAzamAMthI dedIpyamAna vimAna sAthe UtarIne deve madanarekhAne traNa pradakSiNA daI munirAjane vaMdana karyuM. maNiprabha vagere devanI A viparIta kriyA joIne vicAramAM paDI gayA. munirAje khulAso karyo ke, A deva yugabAhu kumArano jIva che. potAnI patnI madanarekhAe tene aMtakALe mahAArAdhanA karAvI, tethI te tene dharmAcArya mAne che, tethI potAnA upakArIne teNe pahelA praNAma karyA, te ucita che." have vidyAdhare madanarekhAne pUchayuM-"he bahena ! kaho, have tamAre zI IcchA che ?" madarekhAe putramukha jovAnI IcchA batAvI. vidyAdhara tene mithilA laI gayo. paNa prathama to teNe zaheranAM caityone vaMdana karI sAdhvIjIne vaMdana karyuM. sAdhvIjIe tene asAra saMsArano upadeza Apyo. satIne putramoha na rahyo ne tyAM ja dIkSA lIdhI. padAratha rAjAne putranA prabhAvathI aneka saMpattio maLI, tethI teNe namikumArane rAjya ApI dIkSA lIdhI. namirAjano pradhAna-hAthI thaMbha bhAMgIne nATho tene caMdrayazAe potAnA rAjyamAM rAkhyo. banneyane yuddha thayuM. sAdhvIjIe AvIne bannene bhAIo tarIke oLakhAvI yuddha zAMta karyuM ane premathI meLavyA. pachI to caMdrayazAe paNa nAnA bhAIne rAjya soMpIne dIkSA lIdhI. paraMtu cha mAsa Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384 paMca pratikramaNa sUtro thayA tevAmAM nimirAjane zarIre dAhajvara utpanna thayo. tenI rANIo caMdana ghasI ghasIne tene zarIre lepa karatI hatI. tethI caMdana ghaNuM ghasavuM paDatuM hatuM. ekIsAthe dareka rANIo caMdana ghase, eTale hAthe paherelAM kaMkaNono avAja thAya, ne rAjAthI khamAya nahIM. tyAre teNe kaMkaNo eka pachI eka kaDhAvI nAMkhyA, tyAre avAja zAMta thayo, ne rAjAne zAMti vaLI. rAjAe maMtrIone pUchayuM -"have kema avAja Avato nathI ?" pradhAnoe kahyuM ke, "have to mAtra eka ja kaMkaNa darekane hAthe che, eTale avAja zAno thAya?" namirAja vicAre caDyA ke, "vAha! ekamAM kevI majA che? ema karatAM ekavabhAvanA bhAvatAM temane jAtismaraNa jJAna thayuM. tethI teNe padAratha rAjAne potAnA pUrva bhavanA bhAI tarIke oLakhyA, ne vairAgya thavAthI putrane rAjya soMpI dIkSA lIdhI. deve veza Apyo. te laI pratyeka buddha thaI vicaravA lAgyA. tyAM che brAhmaNanuM rUpa laI tenI parIkSA karavA mAMDI :brAhmaNa - mahArAja ! Apa dayALu A strIone rotI kema choDI jAo cho ? namirAjarSi :- mAruM vrata duHkhanuM kAraNa nathI. paraMtu teone duHkha thAya che, te temanA karmane lIdhe thAya che. brAhmaNa :- Apano mahela saLage che tene olavAvatA jAo. namirAjarSi:- mAro Atma mahela saLagato hato te saMyama jaLathI olavAI gayo ja che. brAhmaNa :- A killA para yaMtro goThavAvo. lokone mahelo baMdhAvI Apo. corone dabAvo. uddhatA rAjAo tamArA putrane herAna karaze. mATe badhA upara vijaya meLavIne sukhethI dIkSA lo. namirAjarSi :- mArA saMyama nagarane samatAno koTa che, ane te surakSita che. mAre to deha e ja maMdira che, ane rAgAdi corene to meM kayAranAye haNI nAMkhyA che. zatra-mitra samAnatAvALA mAre putra zuM ne putrI zuM? mArA AtmAne jItavAne kayAranoe meM saMgrAma zarU karI dIdho che, have mAre bIjA saMgrAmanI jarUra nathI. ema kahIne AgaLa cAle che, tyAM to iMke pratyakSa thaI temanI aDagatAnI stuti karI vaMdana karI svargamAM gayA. amirAjarSi anukrame mokSamAM gayA, ane sAdhvI madanarekhA paNa mokSa pAmyAM. 5. damayaMtI : [A kathA be rIte adbhuta rasavALI che. damayaMtI ane naLanI vAta che ke lokaprasiddha che. chatAM jaina kathAmAM ghaNI vizeSatAo che. ane damayaMtI pachInA bhavamAM kanakavatI ane kRSNanA pitA jagatavallabha birudadhAraka vasudevadazAhano saMbaMdha evo ja rasika prasaMga che. chevaTe kanakAvatI gRhasthAzramamAM ja kevaLa jJAna pAmI, neminAtha prabhu pAse dIkSA laI ekAMtamAM eka mAsanuM anazana grahaNa karI mokSamAM jAya che. A abhuta kathA ghaNI moTI che. chatAM ati TUMkAmAM ahIM ApavAmAM AvI che. te banneyanA dharmaprAptinA bhAvo A pramANe che. Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 385 (1) aSTApadagiri pAsenA saMgara gAmamAM mammANa rAjA ane tenI vIramatI strI. (2) svargamAM devadevI. (3) bahalI dezanA potAnapuramAM dhanya kumAra ne dhammila AheranI reNukAthI utpanna thayelI. dhUsarA tenI strI. (4) himavaMta kSetramAM yugalapaNe puruSa-patnI. (5) svargamAM kSIraDiDira-kSIraDiDirA. (6) kozala dezamAM kozalA nagarImAM niSedha ane suMdarAnA putra naLa ane vidarbha dezanA bhImarathanI puSpavatI rANInI putrI davadaMtI athavA damayaMtI. (7) svargamAM kuberadeva ane tenI devI. (8) bharata kSetramAM peDhALapuranA harizcaMdra rAjAnI lakSmIvatI rANIthI kanakavatI putrI, je vasudeva dazAInI patnI thaI dIkSA laI mokSamAM gayela. (8) kuberadeve cyavIne manuSyapaNuM pAmI mokSa prApta karela che. A pramANe banneya AThame bhave mokSamAM jAya che. sAta bhavano saMbaMdha Ama AThame bhave chUTo paDI jAya che. tenuM kAraNa ema lAge che, ke, damayaMtIno puNya prakarSa naLa karatAM vadhAre hovAthI, temaja tene dharmaprApti vahelI ane adhika hovAthI, tathA prakAranI puNyazALI strIne lAyaka kubera na hovAthI ane te deva chatAM vasudeva vadhAre puNyazALI hovAthI tenI sAthe saMyoga thAya che. naLanA jIva tathA vasudevanA jIva karatAM paNa kanavatIno mokSa vahelo thAya che. chatAM tattva to bahu thutagamya samajavuM. mammANa ane vIramatInA bhavamAM teNe eka munirAjane bAra ghaDI sudhI duHkha ApyuM hatuM. tethI bAra varSa sudhI naLa ane damayaMtIne viyoga rahyo hato. paraMtu pAchaLathI e ja munirAjanI caraNasevAthI dharmaprApti thaI. tyArathI teono AtmavikAsa thato gayo che. vIramatie to zrI aSTApadagirinI yAtrA karI dareka tIrthaMkaranI bhakita nimitte vIsa vIsa AyaMbilano tapa karyo hato. ane dareka tIrthakara prabhunI pratimAne suvarNamaya tilaka karAvIne coDAvyA hatA. tethI damayaMtInA bhavamAM tenA kapALamAM sUrya jevuM prakAzamAna kudaratI tilaka hatuM. dhanyanA bhavamAM teNe comAsAmAM varasAdathI pIDAtA muninI sevA karI dUdha vahorAvI puNya upArjita karyuM hatuM. tathA banneye cAritra pALyuM hatuM. tethI naLanA bhavamAM paNa teno yaza khUba phelAyo hato. naLanA bhAvamAM paNa tenA pitA niSadhadevanA upadezathI baneye cAritra pALyuM hatuM. pAchaLathI naLa munine damayaMtI yAda AvavAthI tenI sAthe bhoga bhogavavAnI IcchA thaI hatI. AcArya mahArAje gaccha bahAra karyA. paraMtu pitA niSadhadevanA pratibodhathI mana vALIne aNazaNa karyuM hatuM. damayaMtIe paNa e sAMbhaLIne aNazaNa karyuM. e puNyathI banne kuberadeva-devI thayA. paraMtu damayaMtI zuddha sAdhvI hovAthI teno puNya prabhAva vadhI gayelo ane mokSa najIka hovAthI kanakavatInA bhAvamAM vasudevanI patnI tarIke bAkInA bhogakarma bhogavI mokSamAM gaI. naLanA jIvano mokSa pachI thayo. jo ke kanakavatInA bhAvamAM paNa vasudeva sAthe kanakavatIne paraNAvavAmAM kuberadeve ghaNI ja sahAya karI hatI. prathama to kanakavatIne potAnI sAthe paraNAvavA mATe mAMgaNI karavA dUta tarIke vasudevane ja mokalyA hatA. ane vasudeve paNa potAno parasparano anurAga prathamathI baMdhAyA chatAM dUta tarIke taTasthatAthI kuberane paraNavA kanakavatIne samajAvI. paraMtu "huM mAnuSI devane na paraNI zakuM. jo ke mArA pUrvabhavano prema che, chatAM" e saMdezAthI kurbare paNa potAnuM mana daDha karI vasudeva sAthe paraNAvavAmAM sahAya karI. kanakavatIno A bhavamAM mokSa thavAnI vagere vAta to iMdra sAthe mahAvidehamAM vimaLanAtha prabhune vaMdana karavA gayela tyAMthI kubera jANI hatI. chatAM pUrvanA premane lIdhe parIkSA mATe Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 vasudevane dUta tarIke mokalyA hatA.] vidyAbhyAsa pachI damayaMtInA puNyathI AkarSAIne nivRtti devIe suvarNanI zAMtinAtha prabhunI pratimA pUjA karavA mATe ApI hatI. ane kahyuM hatuM ke, "AthI tArA bhavano cheDo Avaze.'' ghara derAsaramAM tenI sthApanA karI. niSedha rAja sAthe nala ane kubara kumAre AvIne svayaMvara maMDapamAM damayaMtIne nala paraNyA, ne rAjAo sAmA thayA tene parAkrama batAvI naLe potAno prabhAva siddha karyo. tyAMthI nIkaLIne potAnA deza tarapha jatAM rastAmAM aTavImAM rAta paDavAthI UMghI gayelI damayaMtIne jagADI naLa tenA tilakanA tejathI rasto kApI AgaLa cAlyA. rastAmAM prakAzathI kAussagga dhyAne rahelA munirAjane banneye dIThA. tenA aMga sAthe hAthI aMganI khUjalI maTADavA potAnAM aMga ghasato hato. tene vaMdana karIne sau AgaLa cAlyA ane potAnA kozala dezamAM kozalA nagarIe AvI pahoMcyA. paMca pratikramaNasUtro damayaMtIe prathama to te zaheranAM dareka caityone vaMdana karyuM. pachI banneya sukhe rahevA lAgyA. niSadha rAjAe dIkSA lIdhI. nala rAjA thayA, ne rAjya vadhAryuM. kubara yuvarAja thayA. takSazilAnA kadaMbarAjAne yuddhamAM harAvyo, paraMtu teNe turata ja dIkSA lIdhI. eTale tenA putra jayazaktine pitAnI gAdIe besADyo. rAjadhAnImAM AvyA bAda banneya bhAIo jUgaTuM ramyA. temAM damayaMtI tathA maMtrIo darekanI nA chatAM naLarAjA caDasamAM ne caDasamAM ramatA gayA. tema tema sarvasva hArI beThA. kubara rAjyano adhipati thayo. banne pati-patnI vanamAM nIkaLI paDyAM. prajAe AMsu sAryAM. maMtrIo ane karmacArIo gaLagaLA thayA. zaheranI strIo AMsuthI nAhI rahI. maMtrIonA AgrahathI zaheromAMthI nIkaLatA eka rathamAM besIne nIkaLyA. damayaMtI AMsuthI rathane bhIMjave che. bajAramAMthI jatAM pAMcaso hAtha UMco thAMbhalo joIne naLe tene kheMcI kADhI pAcho besADI dIdho. A joI loko vicAravA lAgyA ke, "naLa nAnA hatA tyAre eka munie kahyuM hatuM ke, "nala bharatArdhano rAjA thaze pAMcaso hAthano thAMbhalo ukheDaze ane tenA jIvatA kozalAno bIjo rAjA thaze nahIM." paraMtu A traNa vAtamAM be to maLatI AvI. kadAca trIjI paNa maLatI Avaze. muninAM vAkaya khoTAM hoya nahIM. vanamAM jaI damayaMtInA AgrahathI ratha vidarbha tarapha haMkarAvyo. paraMtu vanamAM bhIlo sAmA thayA. tene zikSA ApavA naLe talavAra kheMcI. tema karatAM damayaMtIe aTakAvyA. paNa damayaMtInA huMkArAthI teo bhAgyA, eTale A banneya teonI pAchaLa paDyA. eTalAmAM bhIlo ratha laI gayA. pachI page rakhaDatA rakhaDatA eka jhADa nIce beThA. pagamAM kAMTA vAgelA tene paTakULa phADI pATA bAMdhyA, tyAM damayaMtI parameSThInuM smaraNa karI sUI gaI, pAMdaDAnI pathArI karI ApI, tenA upara potAnuM aradhuM vastra pAtharyuM hatuM. te aradhuM emane ema rahevA daI aradhuM kApIne cheDe kaMIka lakhIne naLarAjA tene choDIne cAlatA thayA. choDIne jatAM teno jIva cAlato nathI. vAraMvAra AvIne tenuM mukha joI jAya che. savAra paDatA sudhI dUra jatAM paNa jyAM sudhI najara pahoMcI tyAM sudhI teNe damayaMtI sAme joyA ja karyuM. sasarAnA ghera javuM temane pasaMda nahotuM. damayaMtI Agraha karIne laI jAta. damayaMtI satI hovAthI tenI rakSA mATe tene khAsa ciMtA nahotI. mAtra snehathI tene choDI zakatA nahIM. paraMtu tema karyA vinA teno upAya nahoto. eTale choDIne cAlatA thayA. Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 387 savAra paDatAM damayaMtIe naLane joyA nahIM. ghaNI zodha karI. aneka tarka-vitarka karyA. Akhare potAne AveluM svapna yAda AvyuM ane temAM "pote jhADethI paDI gaI," teno bhAvArtha ema samajI ke, "kharekhara ! huM naLa rAjAthI vikhUTI paDI, tethI have mane tenuM darzana thaze nahIM." ema karatAM viyogathI asahya vedanAe vilApa karavA lAgI paNa tyAM koNa sAMbhaLe ? vastrathI moM lUchatAM lohIthI lakheluM peluM lakhANa tenA vAMcavAmAM AvyuM-"vivekI nArI ! vaDanI bAjuno mArga eka tarapha vidarbha tarapha jAya che. bIjI tarapha kozalA jAya che. tane ThIka paDe tyAM jaje. mAre mATe bemAMthI ekeya mArga ISTa nathI." e vAMcI tene patino potAnI tarazno anurAga pUrato jaNAyo, ane gurunI AjJA hoya, te pramANe vartavAno nirNaya karI naLa rAjAnA akSara jotI jotI AgaLa cAlI. vana pazuo tenAthI dUrane dUra rahetAM hatAM. AgaLa cAlatAM eka sAtheno paDAva hato. tenA para coroe dhADa pADI. paNa damayaMtInA huMkArAthI DarIne nAsI gayA. sArthapatie tene potAnA taMbumAM lAvI badhI vAta pUchI, naLa patnIne pUjya mAnIne tenI sevA karI. cotha bhakta vagere tapazcaryA zarU karI. varasAda ghaTya sAtha choDI te ekalI AgaLa cAlI. rastAmAM eka bhayaMkara rAkSasa maLyo. "tuM ThIka mane bhUkhyAnuM bhojana maLI." damayaMtIe kahyuM-"Ahata dharmaniSa mane tArI bIka nathI. paNa naLa patnIne tuM aTakIza to mArA tejathI tArI zI dazA teno vicAra karI leje." damayaMtInI dhIrajathI te prasanna thayo ane bolyo. "huM tamArA para prasanna thayo chuM. mAMgo zuM joIe ? huM tamane tamArA pitAne ghera hamaNAM ja pahoMcADI dauM?" "mAre bIjA puruSanI madadathI pitAne ghera pahoMcavuM nathI. paNa kahe ke, mArA patino yoga ane kayAre thaze ?" "pravAsanA divasathI bAra varSe tamArA pitAne tyAM AvIne ja tamane naLa rAjA maLaze. ema huM mArA avadhijJAnathI kahuM chuM." A sAMbhaLI "pati saMyoganA samAcAra ApanAra tAruM kalyANa thAo." kahI te AgaLa cAlI ne manamAM abhigraha dhAraNa karyo ke "jyAM sudhI naLa rAjA nahIM maLe, tyAM sudhI raMgIna vastro, tAMbUla, AbhUSaNo, vilepana, ane cha vigayano tyAga rAkhIza." AgaLa cAlatAM vaLI varasAda zarU thayo eTale eka parvatanI guphAmAM zAMtinAtha prabhunI mATInI pratimA banAvI tenI pUjA karavAmAM samaya vitAvatI hatI. ane tapazcaryAne pAraNe prAsuka phaLAdithI pAraNuM karatI hatI. A tarapha sArthamAM damayaMtIne tenA AgevAne na joI, tyAre pagale pagale A guphAmAM Avyo. tyAM damayaMtIne pratimA sAme prabhudhyAnamAM lIna joI AnaMda pAmI tyAM beTho. damayaMtIe pUjA pUrI karI. tenI sAthe AnaMdathI vAtacIta zarU karI, te sAMbhaLI bAjumAMthI keTalAka tApaso tyAM AvyA. tevAmAM mUsaLadhAra varasAda zarU thayo. paraMtu damayaMtIe potAnA prabhAvathI kuMDALAmAM varasAda vinA korI jamIna rAkhI. vasaMta sArthavAhane jaina dharmano bodha Apyo. tApasI paNa bodha pAmyA. sArthavAha damayaMtInA upakAramAM ja eka zahera vasAvyuM tenuM nAma tApasapura pADyuM. temAM zAMtinAtha prabhunuM daherAsara karAvyuM. eka vakhata damayaMtIe potAnI guphAvALA parvata uparathI rAtre dUra prakAza joyo. vasaMta sArthavAha Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 paMca pratikramaNa sUtro tathA tApaso sAthe prakAzavALA parvata para caDhI to tyAM siMhakesarI munine thayelA kevaLajJAnano mahimA devo karatA hatA. muni pAse sarve beThA, tevAmAM te muninA guru yazobhadra sUri paNa AvyA ane kevaLI munine vaMdana karyuM. kevalI bhagavaMte dezanA ApI. tevAmAM eka maharbika deve AvI bhagavaMtane vaMdanA karI. damayaMtIne kahyuM-"bhadre A tapovananA kulapatino karpara nAme tApasa huM ziSya hato. huM mArA dharmamAM niSTha hato, chatAM A tApaso mane gaNakAratA nahIM. tethI huM tapovanamAMthI nIkaLI jaI bhaTakato hato, tevAmAM rAtri paDavAthI eka parvatanI khAImAM paDavAthI mArA dAMta paDI gayA, ne tenI pIDAmAM sAta rAta huM tyAM ja paDyo rahyo, mArI koIe saMbhALa lIdhI nahIM. mane krodha thayo ne huM e tApasAzramamAM ja sarpa thayo. eka vakhata huM tamane karaDavA doDyo, tevAmAM tame navakAra maMtrIthI mane thaMbhAvyo. eTale pAcho vaLI mArA bilamAM udara deDakAno AhAra karato bharAI beTho. eka divasa varasAda varasato hato tyAre A tApasone tame jIvadayAno bodha Apyo te sAMbhaLI mane thayuM ke, "are! mArI zI gati thaze ?" tethI vicAra karatAM mane jAtismaraNa thayuM. pachI meM anazana vrata manathI lIdhuM. tyAMthI marIne prathama devalokanA kusumasamRddha vimAnamAM kusumaprabha deva thayo chuM. avadhi jJAnathI tamane ahIM jANIne tamAro AbhAra mAnavA huM Avyo chuM, tApaso! tamArA para je krodha karelo, tenI mAphI mAMguM chuM." ema kahI krodhanuM phaLa batAvavA pelA sarpanuM maDaduM laIne jhADe laTakAvyuM. turata ja UThIne vimalamati nAmanA tApasanA kuLapatie dIkSAnI mAMgaNI karI. bhagavaMte potAnA guru pAse dIkSA levA AjJA karI. tyAre kulapatie bhagavaMtane temanI dIkSAnuM kAraNa pUchayuM. tyAre siMhakesarI kevaLI bhagavaMta bolyA- "huM kozalAnA kubara rAjAno putra chuM, mArI strInuM nAma baMdhumatI che. te saMgA nagarInA kesarInI putrI che. tene paraNIne AvatAM rastAmAM mArA gurune meM joyA. temane vaMdana karI upadeza sAMbhaLyo. mAruM AyuSya pUchayuM, tyAre temaNe pAMca divasanuM AyuSya jaNAvyuM. tethI huM bhaya pAmI gabharATamAM paDyo. paraMtu guru mahArAje AzvAsana ApyuM ke, "eka divasamAM paNa mANasa AtmakalyANa sAdhI zake che." tethI turata meM dIkSA lIdhI ne mane kevalajJAna thayuM." ema kahI te yoga nirodhanA dhyAnamAM caDhayA ane mokSamAM gayA. devoe temano pavitra kSetramAM agnisaMskAra karyo. vimaLapatie dIkSA dIdhI, damayaMtIe paNa dIkSA mATe prArthanA karI. sUri mahArAje "hAlamAM nahIM, kema ke tamAre bhogakarma bAkI che." sUri tApasapUramAM gayA. tyAM jaIne lokone dharmamAM daDha karyA. damayaMtI paNa te parvatanI guphAmAM garIbI avasthAmAM sAta varSa rahI. eka vakhata koI musAphare bUma mArI ke, "damayaMtI ! meM tArA patine joyo che." e sAMbhaLI damayaMtI tene zodhavA nIkaLI paDI. tevAmAM eka rAkSasI maLI. teNe tene mAravA kahyuM, tyAre damayaMtIe kahyuM ke, "huM naLa vinA bIjAne na cAhatI hou, Ahata dharma mArA hRdayamAM vaja lepa jaDAyo hoya, tyAgI guru meM pUjyA hoya, to te hatAza thaI jA." rAkSasI zAMta thaIne cAlI gaI. AgaLa cAlatAM sUkI nadI joI paga pachADI pANIthI vahetI karI dIdhI, ane tarasa chipAvI. tApasapurano mArga Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 389 pUchavA eka jhADa nIce beThI, tevAmAM sArthanA loko AvI tene dhanadevanA sArthamAM mAnapUrvaka laI gayA, ne pUchavAthI pati viyoganI vaNika putrI hovAnuM jaNAvyuM. AgaLa cAlatAM eka girikuMjamAM paDAva paDyo. tyAM rAtre sUvA jatAM navakAra maMtra gaNavAno avAja Avyo. turata camakI dhanadevane sAthe laI potAnA sAdharmikane maLavA AvI, je taMbumAMthI avAja Avato hato, tyAM jaIne jotAM kapaDAM upara tIrthaMkara paramAtmAnI mUrti cItarIne eka gRhastha caityavaMdana karatA hatA, ne damayaMtI AMkhamAM athu lAvI UbhI UbhI anumodanA karatI hatI. caityavaMdana pUruM thaye pUchayuM-"bhAI ! A kyA ahaMtu paramAtmAnuM biMba che ?" "e mallinAtha prabhunuM biMba che. kAMcInA rativallabha udyAnamAM dharmagupta jJAni muni samosaryA hatA, temaNe mane devalokamAMthI AvIne mithilAno prasannacaMdra rAjA thaI mallinAthanA tIrthamAM tuM mokSa pAmIza" ema sAMbhaLI paramAtmAnI huM dararoja bhakita karuM chuM." Ama kahI te zrAvake pUchayuM "bahena ! tame koNa cho ?" tyAre sArthavAhe pativiyogano badho vRttAMta kahyo. zrAvaka gaLagaLA thaI gayA ne AzvAsana ApyuM ke, "bahena ! ciMtA karazo nahIM. A dhanadeva zeThane pitA tulya gaNazo ane mane bhAI gaNazo. tame ahIM sukhethI raho. AgaLa cAlatAM acalapuramAM tene mUkIne sAthe AgaLa cAlyo. pANI pIvAdamayaMtI jaLadevatAnI mAphaka eka vAvamAM UtarI tyAM teno paga eka caMdana ghoe pakaDyo. paraMtu navakAra maMtranA smaraNathI te paga choDIne nAsI gaI. bahAra AvI beThI. te nagaramAM RtuparNa rAjAne caMdrayazA rANI hatI, te damayaMtInI mAzI thatI hatI. tenI dAsIo pANI bharavA AvelI teNe rANIne vAta karI, eTale teNe damayaMtIne potAnI pAse teDI maMgAvI. ane sArthavAhane kahelI potAnI vAta kahI eTale rANI caMdrAvatI kumArInI jema rAkhavAnI tene khAtarI ApI. caMdrAvatIne kahyuM, "beTA caMdrA! mArI bahenanI dIkarI damayaMtI naLarAjAne tyAM paraNAvI che. tenA jevI ja A bahena dekhAya che. paNa te to ekaso cUMvALIsa koza cheTe che. eTale ahIM kayAMthI hoya? tuM ane tArI moTI bahena jevuM ja mAna Apaje." caMdrayazA roja bahAra dAnazALAmAM dAna ApatI hatI te kAma damayaMtIe hAthamAM lIdhuM. AvanArAone pUchatI ke, "Avo Avo puruSa tame kayAMya joyo che ?" eka vakhata damayaMtI dAnazALAmAM dAna ApatI hatI, tevAmAM eka corane vadhasthAne laI jatA hatA ane maraNanA bhayathI te roto hato. tene damayaMtIe choDAvyo. tenI hakIkata pUchI tyAre teNe kahyuM ke "huM tApasanagaranA vasaMta sArthavAhano piMgaLa sevaka chuM. tyAMthI corI karIne nATho. tevAmAM rastAmAM maneye coroe lUMTI lIdho. ahIM AvI rAjasevaka tarIke rahI caMdrAvatI kumArInA ratnanA dAgInAno dAbaDo coryo. te aparAdhe pakaDI mane zikSA karavA laI jatA tame mane choDAvyo. bahena ! tApasanagarethI tamArA gayA pachI vasaMta sArthavAhe sAta divasa sudhI anna na lIdhuM. zrI yazobhadrasUri vagerene samajAvavAthI AThame divase bhojana lIdhuM. vasaMta zeTha kubararAjane bheTaNA sAthe kozalA nagarImAM maLyA, teNe tene tApasanagaranuM rAjya rAjacihano sAthe ApyuM. ane vasaMta zrIzekharanI padavI ApI, zeThe vAgha sAthe nagaramAM praveza karyo ane rAjya kare che." damayaMtIe kahyuM ke, tArA pApakarmathI chUTavA dIkSA le, tyAre teNe kahyuM ke mane yogya jANIne gurumahArAja Ape, to huM te levA taiyAra chuM. tevAmAM Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390. paMca pratikramaNa sUtro be munirAjane bhikSA mATe AvyA ane tene damayaMtIe kahyuM ke, "mahAtman ! yogya jaNAya, to Ane dIkSA Apo." munirAjoe dIkSA ApI. vidarbha dezamAM bhImaratha rAjAne naLa-damayaMtInA samAcAra maLyA. tenI ciMtA karavA lAgyA ane harimitranAmanA brAhmaNane tapAsa karavA mokalyo. pharatAM pharatAM A nagaranI dAnazALAmAM teNe damayaMtIne oLakhI kADhI. caMdrayazA mAzIne paNa oLakhANa pADI. RtupArtha rAjAne paNa oLakhANa pADI. tenuM tilaka sApha karavAmAM AvyuM ane aMdhArAmAM prakAza phelAI rahyo. damayaMtIne badho vRttAta pUchayo tyAre teNe rotAM rotAM kahyo. pachI rAjAe Ucita Asana ApyuM. tevAmAM eka deva AkAzamAM UtarI Avyo ane damayaMtIne hAtha joDI vinaMti karavA lAgyo. "bahena ! huM piMgalaka tamArA pratApathI deva thayo chuM. tApasapuranA smazAnamAM dhyAnamAM Ubho hato. tevAmAM dAvAnaLa saLagyo tethI zubhadhyAne baLI marIne deva thayo chuM. tyAMthI tamane mArA upakArI samajIne tamAro upakAra mAnavA Avyo chuM." ema kahI sAta karoDa sonaiyAno varasAda varasAvIne cAlyo gayo. AthI RtuparNa rAjA jainadharma pAmI temAM daDha thayA. harimitra Agraha karI damayaMtIne pitAne tyAM teDI gayo ne tenA pitAe naLanI zodha zarU rAkhI. te kAma mATe harimitra paNa bahAra nIkaLI paDyo. A tarapha naLa rAjAe araNyamAM bhamatAM eka ThekANe dhumADo joyo ane pAsenA kUvAmAMthI rudana saMbhaLAyuM. naLa rAjA pAse gayA, ke tene koIe bahAra kADhavA vinaMti karI. naLe pUchayuM. "tuM mAruM nAma kayAMthI jANe ?" "huM manuSya hato te abhyAsathI mAnuSI bhASA prApta thaI che. ane avadhijJAnathI tamAruM nAma jANuM chuM. mane bahAra kADho. jevo naLa kAMThe besIne vastra vIMTALIne jAya ke, te baLato sarpa tene karaDyo : tarata ja tene pachADIne jamIna para pheMkI dIdho. "are ! te A zuM karyuM !" tevAmAM to jhera caDIne zarIra tadana kUbaDuM thaI gayuM. vALa pILA-hoTha lAMbA, hAtha paga doraDI, peTa moTuM, vagere thaI gayuM. "are ! A zuM? A rIte jivAya zI rIte ?" ema vicAra kare che. tevAmAM pelo sarpa divya rUpa dhAraNa karI tene kahe che. "huM tAro pitA niSadha chuM. dIkSAnA pratApe huM deva thayo chuM. tAruM duHkha joI tAruM bhaluM karavA meM A tAruM rUpa pheravyuM che. te jItelA rAjAo manathI tArA zatruo che, tArI A dazAmAM tane herAna kare. paraMtu A rUpa karavAthI tene koI paNa harakata karI zakaze nahIM. tAre hAlamAM dIkSA paNa levAnI nathI. kemake tAre haju pharIthI tAruM rAjya bhogavavAnuM che. dIkSAno vakhata Avye huM tane sUcanA karIza. A zrIphaLa ane AbharaNano karaMDiyo le. jyAre tAre tAruM rUpa pAchuM prApta karavuM hoya, tyAre zrIphaLamAMthI be vastro ane A AbharaNa paherIza, eTale tAruM mULa rUpa prApta thaze." damayaMtInA samAcAra maLe pUchayA, eTale te paNa tenA satItvanA prabhAva sAthe kahI batAvyA. ane naLane susumAranagaranI najIka mUkI dIdho. naLe tyAMnA vanamAM siddhAyatanamAM jaI zrI neminAtha prabhunI stuti karI. zaheramAM jaI rAjAnA hAthIne vaza karyo. rAjA Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro dadhiparNa prasanna thayo ne pAse besADyo. pAMcaso gAmo tathA vastrAlaMkAro ApyAM. gAmo vinA teNe badhuM lIdhuM. rAjAe tenI gaja zikSAnI prazaMsA karI, "A sivAya bIjI koI kaLA jANe che ?" ''hA, huM sUryapAka rasoI jANuM chuM. naLa rAjAno huM huMDika rasoiyo chuM. tenI pAsethI zIkhyo chuM. naLa rAjA jugAramAM hArI javAthI strI sAthe rakhaDatA rakhaDatA marI gayA ne huM nokarI zodhato ahIM Avyo, 'paraMtu naLa sivAya bIjo koI sUryapAka jANato nathI, to tuM naLa cho ? nA, nA, tuM naLa kayAMthI ho. kemake tenuM rUpa to deva ane vidyAdharonA rUpane paNa harAve tevuM che. ThIka, tAre bIjuM kAMI joIe che.'' ''hA, tamArA rAjyamAM zikAra ane madirApAna baMdha karAvo." rAjAe tema karAvyuM. ane naLa rAjAnA maraNanA samAcArathI zoka pAmIne tenI maraNakriyA UjavI, te kUbaDe manamAM hasatAM hasatAM joyA karI. koI kAma prasaMge bhImaratha rAjA pAse dadhiparNano dUta gayelo, tenI pAsethI tenA sUryapAka rasoI karanAra kUbaDAnI vAta sAMbhaLavAmAM AvatAM damayaMtInA AgrahathI kuzala brAhmaNane tenI tapAsa karavA mokalyo. teNe susumAranagaramAM AvyA pachI badhI bAtamI meLavI. kUbaDAne maLatAM te nirAza thayo. ane naLanI niMdAnA damayaMtI herAna karavA saMbaMdhanA be zloka bolyo. naLanI AMkhamAMthI AMsunI dhAra cAlI. tenA kAraNanA javAbamAM "potAnA bhUtapUrva mAlikanI dazA yAda AvI'' jaNAvI kuzalanA mananuM samAdhAna karI teno satkAra karyo. ne inAmamAM maLelA dAgInA sonaiyA vagere damayaMtInA samAcAra lAvanAra te kuzalane ApI vidAya karyo, teNe damayaMtIne vAta karI. damayaMtIe pitAne kahyuM ke, ''pitAjI ! kaho ke na kaho. paNa te naLa rAjA ja che. tenA vinA ATalI kaLAo koI jANatuM nathI. jJAnI mahAtmAnuM vacana che ke, sUryapAka to tenA vinA koI jANatuM ja nathI. tenuM rUpa beDoLa thavAmAM koI gUDha kAraNa haze.'' bhImaratha rAjAe naLanA maraNathI damayaMtIno svayaMvara maMDapa pharI racavAnI tAtkAlika kaMkotrI kADhI. dadhiparNane te maLI. te damayaMtIne pahelAthI ja icchato hato, paNa naLane varI eTale tenuM kAMI cAleluM nahIM. have tene meLavavAnI sulabhatAthI te damayaMtIne meLavavA adhIro thayo; paNa cha pahoramAM pahoMcAya zI rIte ? A vAtanI jANa kUbaDAne thatAM teNe hiMmata ApI ne ratha joDI cAlyA. rastAmAM rAjAnuM uttarIya vastra paDyuM, te levAnI mAMgaNI karI, paraMtu kUbaDe jaNAvyuM ke "tyAMthI to ApaNe 25 koza dUra AvI gayA chIe, tevAmAM eka baheDAnA jhADanAM phaLa aDhAra hajAra hovAnuM rAjAe jaNAvyuM, kahyuM ke, "vaLatAM huM tane gaNIne khAtarI karI ApIza," kUbaDe kahyuM-'"ema zA mATe ? huM badhAM phaLa mUThIthI pADI dauM. gaNIne AgaLa cAlIe. vakhatasara pahoMcavAnI bAbatamAM ciMtA karazo nahIM. A sevaka jyAM sudhI che, tyAM sudhI tamane kazI vAte harakata AvavA daIza nahIM.'' tema karatAM barAbara aDhAra hajAra phaLa thayAM. raste cAlatA kUbaDe e saMkhyAvidyA tenI pAsethI lIdhI ane tene azvavidyA ApI. savAre kuMDinapura pahoMcI gayA. 391 bhImaratha sAmA AvyA ane pahelAM mAMgaNI sUryapAkanI karI. kUbaDe sUryapAka banAvI saune jamADyA. damayaMtI paNa thALI maMgAvI jamI ne saMtoSa pAmI, pachI potAnA pitAne kahyuM ke, "pitAjI ! e jarRra naLa rAjA ja che. tenI bIjI eka parIkSA che ke, te tilaka karavAnA bahAnAthI mane sparza Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 paMca pratikramaNa sUtro karaze, to je naLa haze, to mane romAMca thaze." bhImaratha rAjAe kahyuM ke, "beTA ! e kUbaDo kayAM ane devarUpadhArI naLa kayAM ? to paNa tArA kahevA pramANe karI joIe." tema karavAmAM AvyuM. AMgaLIno saheja sparza thatAM ja damayaMtIne advaita AnaMda thayo ne romAMca khaDA thayA ke, teno hAtha pakaDIne-"prANeza ! te vakhate mUkIne cAlyA gayA, paNa have nahIM javA dau." kahI ekAMtamAM laI gaI. kUbaDe jhoLImAM bAMdhI rAkhelA zrIphaLamAMthI vastro ane karaMDiyAmAMthI AbharaNo kADhIne paheryA ke sAkSAt naLa rAjAne damayaMtI sarvAga AliMganathI bheTI paDI. bhImaratha rAjAne khabara paDI tyAre potAnA siMhAsana upara besADI tene potAnA sarvasvanA mAlika tarIke jAhera karyA. have pelA dhanadeva sArthavAha AvyA. teno satkAra karyo pachI to RtuparNa, caMdrayazA, caMdrAvatI, vasaMta zrIzekhara badhAne teDAvI eka mahino rAkhyA ne AnaMda karyo. tevAmAM eka divase eka deve AkAzamAMthI UtarI damayaMtIne hAtha joDI kahyuM-"he pavitra ! huM vimaLamati tApasa tamArA pratApathI jaina dharma pAmI, dIkSA laI, tenI ArAdhanA karI, pahelA devalokamAM zrI kesara nAmanA vimAnamAM zrI kesara deva thayo chuM." ema kahI sAta karoDa sonA mahora varasAvIne gayo. dareka rAjAoe maLIne naLano abhiSeka karyo. pachI sau ayodhyA-kauzaLA tarapha cAlyA. kubara gabharAyo. paraMtu naLarAjAe laDAI na karatA ghutamAM tene jItI lIdho. te duSTa chatAM tenA para roSa na rAkhatA nAno bhAI jANI tene yuvarAja banAvyo, rAjAo sau saune sthAne gayA. lAMbo vakhata rAjya karyA pachI niSadha deve AvIne tene dIkSA levAnI cetavaNI ApI. banneya daMpatIe dIkSA lIdhI. paraMtu naLanuM mana eka vAra pAchuM damayaMtImAM coMTyuM. niSadhadevanA samajAvavAthI saMyamamAM sthira thaI vratamAM azakata naLe eka mAsanuM anazana karyuM. te sAMbhaLI damayaMtIe paNa tema karyuM. tyAMthI banneya kuberadevadevI thayAM ne damayaMtI kanakavatIne bhavamAM vasudevane paraNI. kuberadeve temAM ghaNI madada karI. teno vistAra vasudevanA cAritrathI jANavo. 6. narmadA suMdarI: vardhamAna nagaranA saMprati rAjAnA rAjyakALe RSabhasena zeThane vIramatI patnIthI sahadeva ane vIradAsa nAme putro ane RSidanA nAme putrI hatI. zeThanI icchA putrIne jaina dharma pALanArane ja ApavAnI hatI chatAM kuberadattA mitrane tyAM RSidattA meLavavA kapaTa zrAvaka thaI rahelA caMdra nagaranA rudradatta yuvAna vepArIne paraNAvI. banneya potAne ghera gayA. tyAM RSidanA paNa pitAno dharma bhUlI gaI. zeThe banneyanI sAthe vyavahAra baMdha karyo. RSidarAnA mahezvaradatta putre mosALamAM AvI jaina dharma kharI rIte aMgIkAra karI sahadevanI narmadA suMdarI putrIne paraNyo. narmadA suMdarInA paricayathI sAsu sasarA vagere pharIthI jaina dharmamAM daDha thayA. eka divase gokhamAM beThA beThA pAna cAvIne ghUMkavA jatAM thaMka eka munirAja para paDyuM. munirAje UMce joI kahyuM ke, "sAdhunI AzAtanA pati sAtheno tAro viyoga batAve che. narmadA suMdarIe nIce UtarI page paDI mAphI mAMge. munirAje kahyuM- "amAre rAgadveSa karavAno hoya nahIM, ane zApa paNa ApavAno hoya ja nahIM. mAtra ame to bhAvi banAvanI sUcanA karI che. ane e banAvane Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 303 anusarIne tenA bIja rUpa tArA jevI dhArmika zrAvikAthI paNa AvuM kRtya thaI gayuM che. karmanI gati vicitra che." vahANo bharI vepAra mATe videza jatA pati sAthe narmadA suMdarI paNa gaI. rastAmAM eka suMdara saMgIta sAMbhaLavAmAM AvyuM, te uparathI narmadA suMdarIe patine kahyuM ke, "A gAnAranuM zarIra zyAma, hAtha-paga ane vALa jADA, cakSu snehavALA, tenA guhya sthAna upara masA, pahoLI chAtI upara laMchana, ane umare batrIsa varSano sAtvika puruSa che." A sAMbhaLI mahezvaradattane anAcAranI zaMkA thaI, ne tene mArI nAkhavAno teNe vicAra karyo. tevAmAM rAkSasadvIpamAM AvatAM vahANa thobhAvI mAlamanI sUcanAthI pANI vagere bharI levA utAruo UtarI paDyA. temAM tyAM A daMpatI paNa UtarI eka bAjue ThaMDakamAM beThA, tevAmAM narmadA suMdarIne nidrA AvI. eTale "tene vAgha upADI gayo" kahI vahANa haMkArIne te AgaLa cAlyo gayo. narmadA suMdarIe rudana karI karIne pAMca divasa tyAM kADhyA. tevAmAM tenA kAkA vIradAsa te baMdarethI barbara deza tarapha tene laI gayA. barbara dezanI vezyAe varadAsane potAnI pAse bolAvI tenI vIMTI yuktithI kADhI laI narmadA suMdarIne batAvI dAsI mAraphata potAnI pAse bolAvI, ne aDaga zrAvaka vIradAsane jato karyo. narmadasuMdarIne bhoMyarAmAM pUrI dIdhI. vIradAsanI zodhathI te maLI nahIM. tyAre jinadAsa nAmanA aMgata mANasane mUkIne bhRgupura gayA. A tarapha narmadA suMdarIne mArIne manAvavA mahenata karatAM acAnaka te vezyA ja marI gaI. maMtrIoe vezyAnuM pada levA kahyuM, tyAre te pAlakhImAM besI rAjA pAse cAlI. tevAmAM eka gaTaranI moTI khAImAM paDI. viSTA ane durgadhathI kharaDAI gAMDI thaI DAkaNanI jema dhUNatI dhUNatI gAmamAM pharavA lAgI. lokone eTalI hada sudhI kaMTALo Apyo ke rAjAe tene zahera bahAra rahevA kahyuM. eTale jinadAsa sAthe potAnI mAtAno dohada pUro karavA narmadA nadIne kAMThe potAnA pitAe narmadAnagara vasAvyuM hatuM, tyAM piyaramAM AvI, ane jinadAsa bhRgupura gayo. Arya suhasti nAmanA AcArya mahArAjane pUchavAthI "narmadA nadInI adhiSThAyaka narmadA devIe eka kAussagga dhyAne rahelA munine ghaNA upasarga karelA. te devI te tuM narmadA suMdarI. tuM garbhamAM AvyAthI pUrvanA paricayane lIdhe tArI mAtAne narmadAmAM nAhavAnI IcchA thayelI." narmadAsuMdarIe dIkSA lIdhI ane avadhijJAna pAmI pravartinI pada prApta karyuM. vihAra karatAM caMdranagara jaI potAnA gRhasthAvasthAnA pati vagerene oLakhANa ApI, bodha ApI dharma besADyo. mahezvaradatte guru pAse ane RSidanAe pravartinI pAse dIkSA lIdhI. aMte mokSamAM gayA. 7. sItA : A kathA prasiddha che, chatAM jaina daSTie je khAsa pharaka che, te ahIM batAvyo che. mithilA nagarImAM harivaMzanA vAsuki rAjAnI vipulA rANIthI janmelA janaka rAjAnI videhA nAmanI patnIe bhAmaMDaLa putra ane sItA putrIne janma Apyo hato. piMgaLa nAmano deva bhAmaMDaLane pADI jaI dayA AvavAthI AbhUSaNAdi paherAvavI, vaitADhaya parvata para mUkI cAlyo gayo. rathanapura Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 394 paMca pratikamANasUtro nagaranA aputra caMdragati vidyAdharane hAtha AvavAthI puSpavatI rANIne soMpyo. A tarapha sItAe nAradamuninuM apamAna karela hovAthI teNe tenuM citra bhAmaMDaLane batAvyuM. te sItAne paraNavA taiyAra thayo. paraMtu dhanuSya bhaMga karavAthI sItAnuM lagna rAma sAthe thayuM. AkAzavANIthI sItAne potAnI bahena jANI bhAmaMDaLanuM mana zAMta thayuM, ne bahenanI mAphI mAMgI. A tarapha rAma vanavAsa, rAvaNa vadha, ayodhyAmAM rAjazAsana calAvavuM vagere hakIkato lagabhaga prasiddha hovAthI jANI zakAze. lokonI zaMkAthI rathamAM besADI sItAne rAme senApati bhArata vanamAM mokalAvI dIdhA. puMDarIkapurano vajakaMdha rAjA tene bahena samAna gaNI. potAne tyAM laI gayo. senApatie rAmane sItAnA vilApanI vAta karI. rAma gabharAyA ane pharI zodha karavA AvyA paNa sItA maLyAM nahIM. sItAnA putronAM nAma lava ane kuza pADyAM. vajaja lavane potAnI zazikalA ane batrIsa rAjAnI kumArIo paraNAvI. kuza paNa parAkrama batAvI pRthurAjAnI putrIne paraNyo. banneyanAM parAkramothI Azcarya pAmelA pRthurAjAne lava-kuzanA mAtApitAnI vAta kahI. pachI lava-kuze vajaaMdha sAthe AvIne rAma-lakSmaNa sAthe yuddha karyuM. lakSamaNe cakra mUkyuM, te pradakSiNA daIne pAchuM pharyuM, te uparathI kuTuMbI tarIke oLakhIne nArada pAsethI vizeSa khulAso meLavI sau maLyA. sugrIva-bibhIyANa tathA rAme sItAne nagaramAM AvavA kahyuM. sItAe pAMcadivya karI AvavA jaNAvyuM. agnithI bharelI khAI pANIthI bharAI gaI, te tarIne sItA sAme kAMThe gayAM. agni pIdho, ThaMDo thaI gayo. tapAvelA telamAMthI koDI lIdhI. tola thayo ane jIbhathI phaLa lIdhuM. tevAmAM zrIzIlacaMdra AcArya cAra jJAna dhAraka AvyA. temano upadeza sAMbhaLI sItAe potAnI uparanA kalaMkanuM kAraNa pUchyuM. "pUrva bhave bharatakSetramAM mRNAlinI nagarInA zrIbhUti purohitanI sarasvatI strInI putrI vegavatInA bhAvamAM tame tapasvI munine halakA pADavA kalaMka dIdhuM hatuM. zAsanadevIe vegavatIne zikSA karI. vegavatIe mAphI mAMgI dIkSA laI tIvra tapazcaryA karI svarge gaI, tyAMthI vI tame sItA thayAM." A sAMbhaLI sItA vagere dharmakAryamAM vizeSa sAvadhAna thayAM. pachI saMyama ArAdhI bAramA devalokamAM IdrapaNe utpanna thayA. tyAMthI AvI mane pratibodha Apyo. rAme dIkSA laI mokSa meLavyo. sItA paNa anukrame mokSa pAmaze. 8. naMdA : rAjagRhInA prasenajita rAjAnA prasiddha bhaMbhAsAra athavA zreNika nAmanA putra mAtApitAthI risAI benAtaTa nagare cAlyA gayA hatA. tyAMnA dhanapatinI sunaMdA nAmanI putrIne te paraNyA hatA. tenAthI mahAbudvinidhAna abhayakumArano janma thayo hato. zreNika tene sagarbhA mUkIne rAjagRha gopAla, dhavaLa bhIMta ghara." eTalA akSara bhAroTIe lakhIne gayA. janma pachI ummaramAM AvyuM, te akSaro parathI putre potAnA pitAnI oLakhANa karI lIdhI. mAtAne laIne rAgRha gayo. kUvAmAM nAMkhelI vIMTI teNe kAMThe UbhA UbhA paherI ane rAjAnA sarva maMtrIono mukhya maMtrI thayo. rAjAe mAtA-putrane paTTa hastI upara besADIne sanmAnathI praveza karAvyo. AvA budvinidhAna putranI mAtA parama satI ane bhAgyavatI hatI. sunaMdA te ja A naMdA. Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 35 9. bhadrA : zAlibhadrAnI kathAmAM A kathA che. 10. subhadrA: vasaMtapuranA jitazatru rAjAnA rAjyamAM jinadAsa pradhAnanI tasvamAlinI patnInI subhadrA nAmanI putrIne caMpA nagarIno bauddha dhama buddhadAsa kapaTa zrAvaka thaI paraNI svavatana gayo. savAramAM UThI subhadrA jinamaMdire jaI darzana karI AvI, ke sAsue kahyuM ke, "vahu ! tamAre tyAM na javuM. ApaNo dharma baddha che. mATe buddhadevane dahere javuM." subhadrAne potAnA patinA kapaTanI jANa thaI ane cetIne dareka kuTuMbIono aNagamo vahorIne paNa te potAnA dhArmika AcAra pALavA lAgI. tene judI rAkhI. eka divase mAsa khamaNanA upavAsI munirAja pAraNA mATe vahoravA AvyA. tenI AMkhamAM kAMIka paDeluM, te kADhavAmAM na Ave, to AMkha jAya tema lAgavAthI jIbha pheravIne subhadrAe kahyuM kADhI lIdhuM. paraMtu jIbhathI AMkhanuM kayuM kADhatAM kapALanA cAMdalAnI chApa muninA kapALamAM UThI AvI. sAsue tathA saMbaMdhIoe A joyuM. buddhadAsane bolAvI, tenI strInI rItabhAtathI sAvaceta rahevA kahyuM. buddhadAse paNa tenA parathI bhAva utArI nAMkhyo. subhadrAe kAussagga karI zAsanadevInI ArAdhanA karI ane kalaMka dUra na thAya tyAM sudhI kAussagga na pAravA pratijJA karI. zAsana devIe kahyuM : "tuM kAussagna pAra. tAruM kalaMka savAre dUra thaze. huM kahe tema karavuM." subhadrAe kAussagna pALyo. . savAramAM zaheranA daravAjA baMdha. AkAzavANI thaI ke, "je satI kAcA sutaranA tAMtaNAthI cALaNI vatI sIMcIne kUvAmAMthI pANI kADhI chAMTaze, te daravAjA udhADI zakaze." kaMIka strIo mathI, paNa koInuM kAMI na vaLyuM. rAjA gabharAyo. loko akaLAyA. zaheramAM paDaha vagaDAvyo. A tarapha subhadrAe potAnAM sAsune vijJapti karI, "mAtAjI ! jo ApanI AjJA hoya, to huM daravAjA ughADuM ?" sAsue kahyuM ke, "te kuLane kalaMka to caDAvyuM che, have badhAnI najare caDIne tAre Dhola pITavo che, emane ? basa, ughADyA daravAjA." subhadrAe kahyuM-"mAtAjI ! ApanuM kahevuM sAcuM haze. paraMtu huM AkAzane pUchuM, ane te "hA" kahe, to javA dezo ke?" sAsue kahyuM ke, "pUcha, AkAzane. AkAza tene barAbara javAba deze." subhadrAe hAtha joDI AkAza sAme joI pUchayuM. to "ughADo" evo avAja Avyo, ke turata subhadrAe jaI paDahane sparza karyo. pachI to hajAro mANaso ane strIo sAthe ziyaLa guNanI anerI prabhAthI opatAM zrImatI subhadrA satIe AvIne traNa bAraNAM ughADyAM. turata zAsanadevIe kahyuM ke, "koI satI hoya, to cothuM bAraNuM ughADe." tyAra pachI koIe e bAraNuM ughADyuM nathI. A dezamAM dareka zaheranuM eka bAraNuM kAyama baMdha rahe che, ane A rivAja haju cAlyo Avato jovAmAM Ave che. zAsanadevIe ghoSaNA karI ke, "je koI A mahAsatIthI viruddha ciMtavaze, tene zikSA thaze." rAjA vagere Azcarya Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 396 paMca pratikamANasUtro pAmyA. tenA kuTuMbIo jaina dhana thayA ane anukrame dIkSA laI mokSamAM gayA. 11. rAjImatI : bAvIsamA tIrthaMkara zrI neminAtha prabhune kRSNa vAsudevanI rANIoe lagna karavAne lalacAvyA bAda, temaNe niSedha na karavAthI kRSage mathurAnA ugrasena rAjAnI putrI satyabhAmAnI bahena rAjumatI sAthe sagapaNa karyuM. ane zrAvaNa suda chaThane divase lagna karavA jana mathurA gaI. paraMtu jAnaiyAone jamADavA mATe mAMsanI sAmagrI meLavavA rastAmAM pazuone eka vADAmAM pUrelA hatA. te joI prabhunuM mana karUNAvALuM thavAthI tyAMthI pAchA pharI AvyA. eka varSa rahI varSIdAna ApI dIkSA lIdhI. A tarapha rAjImatIe prabhune ghaNI vinavaNI karI. jyAre pAchA na vaLyA, tyAre tenI sakhIoe tene badale bIjA vara sAthe paraNAvavAnI sUcanA karI, tyAre rAjamatIe kAne hAtha daI "e sivAya bIjAne varavAnI vAta paNa sAMbhaLavA huM mAgatI nathI. mArA hAtha para teno hAtha meLApa [hathevALo] na thayo, to dIkSA prasaMge huM mArA mastaka upara temano hAtha mukAvIza." ema kahI prabhunA dhyAnamAM magna rahI. prabhune kevaLa jJAna thayA bAda prabhu pAse jaI dIkSA lIdhI. ane cAritranI ArAdhanA zarU karI. eka vakhata zrI girinagara parvata upara prabhune vAMdavA jatAM rastAmAM varasAda thavAthI eka guphAmAM jaI vastro sUkavavA jatAM tenA diyara rathanemi munino meLApa thayo. tyAM vastrarahita rAjImatIne joI potAnI sAthe paraNavAnI teNe mAMgaNI karI. rAjImatIe tene bodha Apyo. rAmatIne page paDI, prabhu pAse jaI AloyaNA laI cAritranI ArAdhanA karI. A tarapha rAjImatI paNa upAzraye gayAM. ArAdhanA karI karmono kSaya karI prabhujI pahelAM ja mokSamAM gayA. 12. zaSidanA : bharata kSetranA madhyapradezamAM rathamardana nagaramAM hemaratha rAjAnI sudazA rANIthI janmelo kanakaratha nAme putra hato. kAverI nagarImAM suMdarapANinI vAsulA patnIthI utpanna thayelI rukmiNI nAmanI putrI hatI. kanakaratha ne rukimaNIno saMbaMdha bAMdhavAmAM Avyo hato. tene paraNavA jatAM rastAmAM taddabhava mokSagAmI arimardana rAjAne jItI rAjya pAchuM ApI tenI dIkSA levAnI bhAvanAmAM kAraNabhUta thayo. AgaLa jatAM eka jaMgalamAM sarovara pAsenA zrI AdIzvara prabhunA maMdiramAM - mitrAvatI nagarInA, tApasa thayelA hariga rAjAnI, pUrvanA tApasa pAsethI meLavelA vilApahAra maMtrathI jivADelI svastimatI nagarInA priyadarzana rAjAnI vidyuwbhA rANIthI janmelI prItimatI patnIthI, banneya tApasa thayA pachI janmelI, RSidanA nAmanI, adazya aMjanathI koIkoI vAra adazya thaI rahetI putrIne tenA pitAnI IcchAthI paraNyo, tApasa agni praveza karI mRtyu pAmyo. rAjakumAra RSidanA sAthe pAcho svavatana Avyo. miAgIe, kumArane pAcho gayelo sAMbhaLI tenuM mana RSidanA uparathI potAnI tarapha AkarSavA eka sulasA nAmanI yoginIne mokalI. RSidanAne "zaheranA mANaso mArI nAMkhI mAMsabhakSaNa karatI rAkSasI TharAvI. kanakarathanI IcchA viruddha rAjAe hukama karI bahAra kaDhAvI mUkI. pachI suMdarapANi rAjA mAraphata rukmiNIne paraNavA AvavA thayelI mAMgaNIne vaza thaI kanakaratha kumAra pAcho kAverI nagarI Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 397 tarapha gayo. rastAmAM jyAM prathama RSidanAno samAgama thayo hato, tyAM AvI traSidanAne saMbhArI kumAra bahu zokAtura thayo. tevAmAM eka muni kumAra tApasa tene maLyo. tenA para tene prIti utpanna thaI. tene sAthe laI AgaLa prayANa karyuM. tyAM gayA bAda lagna thayAM. rAtre kumAranA RSidanA uparanA premanI prazaMsA karI. sulasA yoginIne mokalI kumArane pote kevI rIte paraNI zakI ? te badhI vAta karI. kumArane ekadama krodha caDyo, ane agnimAM praveza karavAnI taiyArI karI. rAjAnI bhalAmaNathI RSikumAre RSidattAne lAvI ApavAnuM vacana ApI kumArane bacAvyo. te pote paDadAmAM jaI auSadhithI thayeluM puruSa rUpa pheravI, RSidattAnA rUpamAM hAjara thayo. pelI sulasAne rAja taraphathI bhayaMkara zikSA karavAmAM AvI. RSidanAne joI kumAra temAM tanmaya banI gayo. chevaTe RSidanAnA AgrahathI rukimaNIno paNa kumAre svIkAra karyo. anukrame svanagaramAM AvI pitAe ApeluM rAjya pALyuM. ane hemaratha rAjA dIkSA laI karmo kapAvI mokSa pAmyA. saMdhyAnAM vAdaLAM verAtAM joI eka vakhata rAjAne vairAgya utpanna thayo. paraMtu RSidanA sAthe jaina dharmanI vAtothI te rAtri pasAra karI. savAramAM zrI bhadrasUri padhAryA. temanI dezanA sAMbhaLI dIkSA levA tatpara thayA. RSidanAe potAnA upara rAkSasInuM kalaMka AvavAnuM kAraNa pUchavAthI jJAnI gurumahArAjAe jaNAvyuM ke-"bharata kSetranA gaMgApuranA gaMgadatta rAjAnI gaMgA nAmanI rANInI gaMgAsenA nAmanI putrIe caMdrayazA sAthvI pAse dIkSA lIdhI hatI. teNe jinastuti-vaMdana tathA tapazcaryAmAM lIna niHsaMgA nAmanA sAdhvInI pravartinI pAse thatI stuti na sAMbhaLI zakavAthI, evI khoTI niMdA karI ke-"e to divase tapa kare che, paraMtu rAtre to rAkSasInI peThe mAMsa khAya che, emAM che zuM ?" A kalaMka te sAdhvIe sahana karyuM. paraMtu AlocyA vinA marIne tAre ghaNA bhava bhamavuM paDyuM. pachI zrI munisuvrata svAmI pAse dIkSA laI vrata pALI te gaMgasenAno jIva IzAna IMdranI IMdrANI thaI. tyAMthI cyavIne tuM RSidanA thaI cho." A vAta sAMbhaLatAM RvidattAne jAtismaraNa thayuM. ane vairAgya thavAthI dIkSA levAnI bhAvanAthI baMneye siMharatha putrane rAjya soMpI dIkSA lIdhI ane zrI zitaLanAtha prabhunI janma nagarImAM teoe tapazcaryA karI. aMte karma khapAvI mokSa pAmyA. 13. padmAvatI : A kathA karakaMDU rAjAnI kathAmAM jovI. 14. aMjanA suMdarI : Aditya nagaranA prahalAda vidyAdharanI ketumatI patnIthI utpanna thayelo pavanajaya nAmano bahu vidyAsiddha putra, mAhendrarAjAnI hRdaya suMdarI rANIthI utpanna thayelI aMjanAsuMdarI nAmanI kanyAne paraNyo hato. paraMtu te garvane lIdhe tene cAhato nahoto. varuNanI sAthe yuddha karavA mATe rAvaNe te vidyAdharanI madada mAMgI. pitAnI AjJA thavAthI kumAra AkAza mArge gayo. paraMtu patnI yAda AvavAthI eka sarovara pAse paDAva naMkhAvI tyAMthI rAtre pAcho Avyo. pati AvyAnI nizAnI mAMgavAthI potAnA nAmanI vIMTI ApI pAcho cAlyo gayo. ahIM garbha vRddhi pAmavAthI vIMTI jevA chatAM sAsu sasarAe tene piyara mokalI dIdhI. tyAMthI paNa putrIne patita samajI dAsI sAthe vanamAM mokalI, pitAe potAne ghera rAkhI nahIM. Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 398 paMca pratikamANasUtro vanamAM eka tapasvI mahAtmAe dharmopadeza ApI pUrvabhava kahyo ke kanakaratha nAmanA rAjAnI lakSmIvatI ane kanakodarI nAmanI be patnIo hatI. lakSmIvatI AhaMta pratimAnI pUjA karatI hatI, te kanakodarIe saMtADI dIdhI. "te saMtADavAthI doSa lAge" evI vAta sAdhvIjI pAsethI sAMbhaLIne teNe pAchI mUkI dIdhI. pachI dIkSA laI vrata pALI devalokamAM gaI, tyAMthI cyavIne tuM aMjanAsuMdarI thaI cho. tArAthI devalokathI cyavIne garbhamAM utpanna thayelo thoDA vakhatamAM A bhavamAM mokSagAmI putra janmaze." A sAMbhaLI aMjanAsuMdarInuM mana svastha thayuM. ane dharmamAM vadhAre citta parovavA lAgI. tyAM vanamAM parvatanI eka guphAmAM tene putra janmyo. te vakhate aMjanAsuMdarInuM rudana sAMbhaLI pratisUrya nAmano vidyAdhara tene bahena gaNI vimAnamAM besADI potAnA hanurUha nagare laI gayo. rastAmAM vaja jevo te bALaka khoLAmAMthI paDyo, te je parvata upara paDyo. jyAM paDayo, te bhAgamAM parvatanuM cUrNa karI nAMkhyuM. anukrame hanuruhanagare pahoMcI tenuM hanumAna evuM nAma pADayuM. A tarapha pavanajaya AvI aMjanA suMdarIne maLavA gayo. paraMtu teno kyAMya patto na lAgavAthI agnimAM paDIne maravAnI taiyArI karI, tenA pitAe zodha karI, paNa patto na lAgavAthI jovAmAM te agnimAM paDavA taiyAra thayo, tevAmAM pratisUrya vidyAdhara mAtA putrane laIne hAjara thayo. saune harSa thayo. tyAMthI sarva hanurUha nagare gayA. pharIthI varuNa sAthenI laDAImAM pavananuM parAkrama joI rAvaNa tenA para prasanna thayo hato. pachI sau svanagare AvyA. te vakhate sItAnuM haraNa thavAthI rAmane te meLavI ApavA hanumAna kumAre ghaNI madada karelI che, je vistArathI jaina rAmAyaNamAMthI vAMcI levI. chevaTe hanumAnane rAjya soMpI pavanajaya dIkSA laI karma khapAvI mokSamAM gayAM. aMjanA suMdarI paNa zrI caMdrasUri pAse dIkSA laI mokSamAM gayAM. ane hanumAna paNa potAnA putrane rAjya ApI zrI devasUri pAse dIkSA laI zrI zatruMjayagiri upara kevaLa jJAna pAmI mokSamAM gayA. 15. zradivI : zrIpuranA zrIdhararAjAnI zradavI rANIne potAnA pati sAthe udyAnamAM krIDA karatAM kamaLaketa vidyAdhara upADI gayo. vidyAre potAnI strI thavA tene ghaNI vInavI, paraMtu zrIdevIe pratibodha pamADI, tene zAMta karyo. eTale te upakAra mAnI zrIpura mUkI gayo. vaLI bIje deva evI rIte upADI gayo, tyAM paNa zradivIe potAnuM ziyaLa trikaraNa zuddha pALyuM. deva prasanna thaI "mahAsatI" tarIke jAhera karI svasthAnake mUkI gayA. tyAMthI mRtyu pAmI rANI pAMcame devaloke utpanna thaI. tyAMthI cyavI vIrapura nagaramAM bhadrezvara zeThano madana nAme putra thaI dharma sAMbhaLI dIkSA laI yogya rIte pALI karmakSINa thavAthI mokSa pAmyo. 19. jayeSThA : paramAtmA mahAvIra devanA moTA bhAI naMdivardhana rAjAnI ceTaka rAjAnI putrI jayeSThA patnIe prabhu pAse bAra vrata lIdhA hatAM. tenA aDaga ziyaLanI zakendra stuti karavAthI eka deve tenI ghaNI rIte kadarthanA karI parIkSA karI. paraMtu jyAre te aNizuddha pAra UtarI tyAre deva prasanna thaI "mahAsatI jAhera karI rAjAne tyAM mUkI gayo. jayeSThAe prabhu pAse dIkSA laI karma kapAvI mokSa Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 399 prApta karyo. 17. sujavekA : ceTaka rAjAnI A putrIne paraNavA Avela zreNika rAjA tenI bahena zelaNAne laI gayo ane paraNyo te vAta sulasA satInI kathAmAM AvI che. AthI sujhAe vairAgyathI zrI caMdanabALA pravartinI pAse dIkSA lIdhI. sujyujhA sAdhvI agAsImAM AtApanA laI tapazcaryA karatA hatA. tevAmAM vidyAsiddha peDhALa nAmanA vidyAdhare tene joI moha pAmI bhamarAnuM rUpa karI yoni praveza karI potAnuM zukra temAM tenA ajANatAM ja mUkavAthI garbha rahyo. lokomAM "hA..hA..kAra" vartAI gayo. paraMtu jJAnI mahAtmAe badhI hakIkata kahevAthI sujayeSThA uparanI zaMkA dUra thaI. tenA putranuM nAma satyaki pADyuM. teNe kALasaMdIpana nAmanA vidyAdharane mAryo hato. temaja pUrvabhavathI siddhi thavI adhUrI rahelI rohiNIvidyAnI A bhavamAM siddhi karI hatI. rohiNIe tenA kapALamAMthI tenA zarIramAM praveza karelo tethI tene kapALamAM tejasvI trIjuM netra thayuM. tethI te trinetrI kahevAyo. kALasaMdIpane potAnAM traNa zaheronI vacamAM rakSaNa meLavIne rahelo hato. te nagarono nAza karyo. tyAMthI samudramAM nATho to tyAMthI pakaDIne mAryo, tethI tenuM bIjuM nAma tripurAri paNa paDyuM. - satyaki eTalo badho viSayalolupa thayo ke, tApasonI patnIo ane rAjarANIone paNa choDato nahIM. AkAzamArge naMdI naMdIzvara vidyAdhara mitranI madadathI te ghaNo ja dunta thayo. je tenI sAme thAya, tene bALIne bhasma karI nAMkhe. zivA devI sivAya ujjayinInA caMpradyota rAjAnI dareka rANIone teNe ziyaLathI bhraSTa karI mUkI. AthI krodhamAM AvIne rAjAe tene mArI nAMkhanAranI zodha karavA mAMDI, paraMtu te kAma umA nAmanI vezyAe upADyuM. bArIe UbhelI umAne joI satyaki potAnA puSpaketana vimAnamAM besArIne laI gayo. ane tenI sAthe viSayasukha bhogavyuM, ne umApati tarIke jAhera thayo. umAe vizvAsamAM laI tenA maraNanuM kAraNa-"viSaya bhogavatAM vidyAne bAjumAM talavAramAM sthApana karuM chuM. te vakhate huM taddana vidyAnA baLa vagarano hou chuM." e jANI lIdhuM. rAjAne kahevAthI rAjAe patracheda kuzaLa nokarane tene mAravA mUkayo. satyakie vidyAne khagamAM mUkI umA sAthe kAmakrIDA zarU karI, ke pelAe umA na mare tema satyakine kheMcIne mArI nAMkhyo. naMdIzvare rAjAne dhamakI ApI ke, "mArA mitrane marAvI nAMkhanAra tAruM zahera zilAthI cUrNa karI nAMkhIza." rAjAe kahyuM ke, "tuM zI rIte prasanna thAya ?' tyAre teNe kahyuM ke, "mArA mitrane je sthitimAM mAravAmAM Avyo che, te ja sthitimAM gAme gAma tenI pUjA karAvo." A uparathI ujjayinIne brAhmaNa caMDapradyota rAjAe gAme gAma maMdiro baMdhAvI temAM tenI pUjA zarU karAvI, je Aje paNa cAlu che. satyaki agiyAra rudramAMno chello rudra gaNAya che. sukA tIvra tapazcaryA karI karma khapAvI mokSa pAmyAM. 18. mRgAvatI : ceTaka rAjAnI A putrI kauzAmbInA zatAnika rAjAnI patnI hatI ane ujjayinInA caMDapradyotanI vAsavadattAne paraNanAra prasiddha udayananI mAtA hatI. eka aMga uparathI sarvAga suMdara citra cItarI zakavAnI zaktinuM yakSa pAsethI varadAna pAmelA paradezI citArAe rAjAnI Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 400 paMca pratikamANasUtro citra zALAmAM, rANIno aMgUTho bArImAMthI joyelo te parathI sarvAga rANIne citrI kADhatAM, tenA sAthaLa para tala cItaravAthI rAjAne te citArA ane rANI para zaMkA gaI ane krodha utpanna thayo, tene mArI nAMkhavAnI taiyArI karI, badhA citArAonA kahevAthI yakSanuM varadAna jANavA chatAM kubbA dAsInuM moM batAvI AkhuM citra cItarI ApyuM, te jevA chatAM, tenA parathI rAjAno krodha na gayo. citArAe manamAM krodha rAkhIne herAna karavA mRgAvatInuM citra caMDapradyotane batAvyuM. caMDapradyote rANInI mAMgaNI karI. zatAnike nakArI. pradyota lazkara laI kauzAmbI para caDI Avyo. moTuM lazkara joI zatAnika apasmAranA rogathI marI gayo. rANIe kahevarAvyuM ke-"hAlamAM pAchA jAo. rAjakumAra bALaka che, te moTo thaye, tamArI IcchA pAra pADIza. ane mArA tyAM AvyA pachI bALaka kumArane zatruo herAna na kare, mATe tene eka majabUta killo baMdhAvI devAnI jarUra che. to je Apa ujjayinIthI IMTo pUrI pADe, to te kAma pAra paDe, ane pachI Apano manoratha paNa pAra paDe. caMDaudyota A samAcArathI atyanta khuza thayo. ane lazkara upADI potAne nagare gayo. mANasonI evI goThavaNa karI ke ujajayinInI IMTo hAthohAtha TheTha kauzAmbI pahoMcADI dIdhI. rANIe zAMtithI zaherane majabUta killAthI surakSita banAvI dIdhuM. tevAmAM dUte AvIne rANIne ujajayinI AvavA mAMgaNI karI. rANIe kahyuM ke, "tArA rAjAne kaheje ke huM manathI paNa tane cAhatI nathI, to kAyAnI vAta ja zI ? mAtra yukti karIne avasara TALavA pUratI ja mArI goThavaNa hatI. have mUrkha thAo mA. mArI AzA rAkhavI nahIM." A sAMbhaLI kALajALa pradyota caDI Avyo. paNa kauzAmbI nagarIne killAthI surakSita joI tenuM kAMI vaLyuM nahIM tevAmAM prabhu tyAM samosaryA. rANI daravAjA ughADI nAMkhI prabhunI dezanA sAMbhaLavA gaI. pradyota paNa tyAM Avyo. prabhunI dezanA sAMbhaLI tathA "je te-te te" nI hakIkata sAMbhaLI rANIne vairAgya thavAthI caMDaudyotano virodha zamI javAthI dIkSA lIdhI. caMDapradyote udayanane rAjya para besADI kAyama karyo. potAnA mULa vimAne prabhune vaMdana karavA bIjI paurUSIe sUrya-caMdra AvelA. tethI prakAzane lIdhe rAtri thayelI na jANavAthI sUrya-caMdragayA pachI vasatImAM jatAM AryAcaMdanabALAe Thapako ApavAthI pazcAttApa karatAM mRgAvatIne kevaLa jJAna thayAnI vAta zrI caMdanabALAnI kathAmAM AvI gayela che. anukrame mRgAvatI sAdhvI paNa sarva karma khapAvI mokSa pAmyA. 19. prabhAvatI : ceTaka mahArAjAnA putrI ane siMdhu sauvIranA udayanarAjarSinI rANI hatI. tenI kathA udayana rAjarSinI kathAthI jANavI. 20. cidANA : ceTaka rAjAnI putrI, ane zreNika rAjAnI paTTarANI hatI. te zreNika rAjAnI paTTarANI kevI rIte thaI te sulatAnA caritramAMthI jANavuM. abhayakumAranA prayAsathI baMdhAvelA eka staMbhanA rAjamahelamAM rahetI hatI. eka vakhata UMghamAM tenAthI bolAI javAyuM ke-"tene kema haze ?" te parathI zreNine tenA cAritra viSe zaMkA javAthI abhayakumArane aMta:pura saLagAvI devAno hukama Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 401 ApI mahAvIra prabhu pAse jaIne potAnA aMta:puranA satItva viSe khulAso pUchayo. prabhue kahyuM-"tArI dareka strI pavitra che. cillaNA mATe tane vahema paDyo che. tenuM kAraNa-gaI kAle teNe eka sAdhune nadI kAMThe kAyotsargamAM UbhA rahelA joyelA. rAtamAM potAno hAtha bahAra rahevAthI ThaMDImAM TharI gayo. te parathI pelA muni tene yAda AvyA. tenI tene ciMtA thaI." A uparathI "te dharmAnurAgI ane satI che." ema khAtarI thatAM zaMkA dUra thavAthI abhayakumAre yukti karI zaheranI aMdara hastizALAnA ghAsa vagere saLagAvelA, aMta:pura saLagAvyuM mAnI tenA para krodha karI "moM na batAvavA." kahyuM. abhayakumAre sIdhA jaI prabhu pAse dIkSA lIdhI. cilaNAe paNa anukrame prabhu pAse dIkSA laI mokSa prApta karyo. 21-22. brAhmI ane suMdarI : RSabhadeva prabhunI A banneya putrIo hatI. brAhmIne prabhue aDhAra lipi zIkhavI hatI. suMdarIne gaNita zIkhavyuM hatuM. prabhune kevaLajJAna thayA pachI anukrame bhAratanA pAMcaso putroe ane pautroe dIkSA lIdhI. te vakhate brAhmIe paNa dIkSA lIdhI. paraMtu bhAratanA AgrahathI suMdarIe dIkSA na lIdhI. chatAM sATha hajAra varSa sudhI AyaMbila tapa karI ghaNAM karmo khapAvI nAMkhyAM. tevAmAM prabhu te tarapha padhAryA. bharate suMdarInI kSamA mAMgI tene dIkSA levAnI sammati ApI. e banneya beno bAhubaLIjIne pratibodha ApavA gayA hatA. anukrame kevaLajJAna pAmI banne baheno aSTApada parvata upara mokSamAM gayAM. 23. rukimaNI : A miAgI kRSaNanA paTarANI na hovA joIe. kema ke tenuM nAma AgaLa 11 mI gAthAmAM Ave che. tethI A rukimaNI koI bIja hovAM joIe. paraMtu bharatezvara bAhubaLI vRttimAM te viSe judI kathA na hovAthI ame ApI zakyA nathI. 24. revatI : prabhu mahAvIra prabhu para zrAvastImAM gozALAe mUkelI tejolezyAne lIdhe, prabhu lohInA atisArathI cha mAsa sudhI pIDAyA bAda munionI vijJaptithI ane eka vaidyanI sUcanAthI siMha munie revatI zrAvikAne tyAMthI nirdoSa koLApAka lAvI prabhune vaparAvyo, ane roga zAMta thayo. revatInuM e auSadha prabhunA upayogamAM AvavAnuM hovAthI teNe eTalA badhA bhAvapUrvaka vahorAvyuM ke teNe tIrthakara nAma karma bAMdhyuM, tethI AvanI covIsImAM sattaramAM samAdhi nAmanA tIrthaMkara thaI mokSamAM jaze. 25. kuMtI : A zaurIpuranA aMdhakavRSNi rAjAnA daza dazAhe putronI bahena hatI. tene pAMDavonA pitA pAMDurAjA paraNyA hatA. anilagati vidyAdharane madada karavAthI tene pAsethI meLavelI mudrikA ane kAmuka auSadhi vaDe, pAMDurAjAnA citrathI moha pAmelI pAMDurAjA na maLavAthI gaLe phAMso khAtI kuMtIne bacAvI, sakhIonA AgrahathI gAMdharva vivAhathI rAjA paraNyA ne garbha rahyo. putrano janma thayo, tene chUpI rIte peTImAM mUkIne gaMgAmAM vahevaDAvyo. te peTI hastinApure gaI. tyAM suta nAmanA sArathie laI ghera laI jaI, kAna pAse hAtha rAkhIne sUtelA bALakane bahAra kADhI tenI patnIne ApyuM, ane tenuM nAma karNa pADyuM. pachI aMdhakavRSNie putrInI hakIkata jANIne pAMDu sAthe paraNAvI Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402 paMca pratikamANasUtro ane madraka rAjAe mAdrI putrI paNa tenI sAthe paraNAvI. subala rAjAe gAMdhArI vagere ATha kanyAo dhRtarAne paraNAvI. kuMtIne-yudhiSThira bhIma ane arjuna e traNa putro thayA. mAdrIne nakula ane sahadeva e be putro thayA. gAMdhArIne duryodhana vagere so putro thayA. kuMtIe yudhiSThira pAse nAsika pAse caMdraprabha svAmInuM caMdraratnamaya daherAsara karAvyuM. pAMDu rAjA, yudhiSThirane rAjya ApI dIkSA laI svarge gayA. yudhiSThire mAtA sahita zrI zatruMjayagirinI yAtrA karI ane A tIrthano uddhAra karyo. kuMtIe zrIne mIzvara prabhu pAse dharma zravaNa karI dharmamAM daDha thayA. pachI pAMDavono vanavAsa, kauravo sAthe yuddha vagere prasiddha hovAthI lakhatA nathI. chevaTe pAMDavoe putrone rAjya soMpI mAtA tathA patnIo sahita dIkSA lIdhI ne mokSe gayA. draupadI pAMcame devaloka gaI. 26. zivA : vizALA nagarInA ceTaka rAjAnI putrI zivAnuM lagna ujajayinInA caMDapradyota sAthe thayuM hatuM. deve ApelA kaSTathI te potAnA satItvathI leza mAtra calita thaI na hatI. ujjayinI ghaNI vakhata Aga lAgatI hatI. te zAMta karavA abhayakumAranI salAhathI zivAdevI satInA hAthe dareka ghera pANI chaMTAvyuM, ne agni lAgavo baMdha thayo. chevaTe zrIvIra paramAtmA pAse dIkSA laI tapazcaryA karI zivAdevIe mokSa prApta karyo. 27. jayaMtI : sahastrAnIka rAjAnI putrI, zatAnika rAjAnI bahena, mRgAvatI rANInI naNaMda ane udayana rAjAnI phaI, jayaMtI zrAvikA ghaNI viduSI ane prabhu mahAvIra devanI parama zrAvikA hatI. teNe prabhune ghaNA prazno pUchIne khulAsA meLavyA che. ane chevaTe dIkSA laI mokSa prApta karyo che. A prazno zrI bhagavatI sUtramAM vistArathI Ave che. 28. devakI : videzamAM pharatA kRtikAvatI nagarImAM jaI caDelA vasudeva sAthe kaMsanA pitarAI devaka rAjAe potAnI devakI putrI paraNAvI. ane naMda nAmane eka kroDa gAya sahita daza gokuLano nAyaka govALa bheTa Apyo. cAlate vivAha utsave kaMsanA bhAI atimuktaka muni pAraNA mATe AvyA. tyAre kaMsanI patnI ane jarAsaMghanI putrI jIvayazA dArU pIne madonmatta thaI munine potAnI sAthe nAcavA AmaMtraNa ApavA lAgI. munie kahyuM ke "A devakIno chokaro tArA dhaNI ane tArA bApane mAraze." e sAMbhaLatAM ja teno mada UtarI gayo ke kaMsane vAta karI. kaMse vasudeva sAthe maitrI karI, "guptapaNe bALako ucheravAmAM Ave, to pote bace, ema deve svapnamAM kahyuM che, mATe mane tamArAM bALako ApatA rahejo." vasudeva ane devakIe kabUla karyuM, paraMtu hariNagamelI deve vaccethI ja che bALako upADIne bhadilapuranA nAga zeThane tyAM mUkyAM ane tenI patnI sulasInA cha mRta putro kaMsanA hAthamAM mUkyA. te teone paththara para pachADIne mArI nAMkhe, devakInA cha putronAM nAma anIyaza, nabha, sena, varjitasena, nihAri, devayazA, zatrusena. sAtamo garbha na ApatAM tene naMdane tyAM mUko ane naMdanI patnI yazodAthI thayelo kaMsane Apyo. vAraMvAra bahAnAM kADhIne naMdane tyAM jaI devakIputrane maLI Ave. anukrame devakIe prabhu neminAtha Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 403 pAse bAra vrata lIdhAM ane zuddha ziyaLa pALI svargamAM gaI. tyAMthI manuSya bhava pAmI mokSamAM jaze. 29. dropadI : pAMcALa dezamAM kAMpilyapuranA drupadarAjAnI putrI dropadIe rAdhAvedha karI cUkelA arjunanA kaMThamAM varamALA paherAvI ke bAkInA cAreya bhAIonA gaLAmAM varamALAo jovAmAM AvI. tevAmAM tyAM cAraNa zramaNa mahAtmA AvyA. dareka rAjAoe praNAma karyA ane drupade Ama thavAnuM kAraNa pUchayuM. mahAtmAe kahyuM "caMpAmAM somadatta, somUbhati, somadeva nAmanA traNa brAhmaNa bhAIone nAgazrI, ratibhUti ane yajJathI nAme strI hatI. teo vArA pramANe rasoI karIne jamADatI hatI. eka vakhata nAgazrIe kaDavI tuMbaDInuM zAka kuTuMbIone na khavaDAvatAM dharmaghoSa muninA ziSya mAsa upavAsI dharmaruci munine muni uparanA dveSathI vahorAvyuM. munie parAThavA jatAM eka biMdu nIce paDavAthI ghaNI kIDIono nAza samajI pote te vAparI gayA ane zubha dhyAne marIne sarvArthasiddha anuttara vimAnamAM utpanna thayA. nAgazrI chaThI narake-masya. sAtamI narake-masya, narakamAM, ema sAta sAta vAra naraka gagana ane matsyanA bhava thayA. pachI caMpAmAM sAgaradana zeThanI subhadrAnI kukSie sukumArikA tarIke utpanna thaI. jinadattanA sAgara putra sAthe paraNAvI. paNa teno sparza aMgArA jevo lAgavAthI choDIne cAlyo gayo. putrI mATe bIjA paNa garIba mANasonI goThavaNI karI. paNa koI paNa teno sparza sahana na karavAthI cAlyA gayA. Akhare dIkSA lIdhI. guraNInI IcchA viruddha vanamAM jaLa tapazcaryA karavA lAgI. tevAmAM eka vezyAne pAMca puruSothI sevAtI joI pote pAMca puruSothI sevAvAnuM niyANuM karyuM, jethI te tyAMthI cyavI pahelA devalokamAMthI AvIne ahIM drapadIpaNe utpanna thaI che. niyANAnA baLe tene pAMca puruSone pati tarIke svIkAravA paDyA che." A sAMbhaLI aneka rAjAoe jaina dharma svIkAryo. pAMDavo vArA pramANe draupadIne patnI tarIke svIkArI rahevA lAgyA. eka divasa dropadI zarIra pramANa arIsAmAM potAnuM aMga jotI hatI. nArada AvyA tenI tene khabara na rahevAthI temano satkAra na karI zakI, eTale nArada dhAtakIkhaMDanI amarakaMkA nagarImAM paDyottara rAjAne dropadInA saundaryanI vAta karI. te tene harI lAvyo, ne draupadIne potAnI patnI thavA Agraha karyo. draupadI aDaga rahI navakAra maMtrano jApa karatI cha8 aThThamanI tapazcaryA karavA lAgI. pAMDavo kRSaNanI madadathI nArada pAsethI samAcAra sAMbhaLI susthita devanI ArAdhanA karI dhAtakIkhaMDamAM gayA ne pAMDavoe yuddha karyuM. temAM hAryA eTale kRSaNe pottarane harAvyo. te killAmAM pesI gayo. killA upara caDI narasiMhanuM rUpa dhAraNa karI pRthvIne kaMpAvI. rAjA gabharAI zaraNe Avyo, ane draupadIne soMpI dIdhI, ne sauno satkAra karyo. pAchA vaLe, jinezvara prabhu pAsethI tyAMno kapila vAsudeva kRSNa vAsudevanuM AvavuM sAMbhaLIne maLavA Avyo. paraMtu kRSNa ravAnA thaI cUkayA hatA. eTale banne mAtra sAmasAmA zaMkha phUMkayA. jo ke be vAsudeva kadI maLe nahi, chatAM A rIte maLavA jevuM thayuM, te eka AzcaryakAraka ghaTanA gaNAya che. pAMDavo vagere nAvamAM besI gaMgA UtaryA, ane kRSaNanuM baLa jevA nAva na mokalI. eTale te tarIne AvyA. paraMtu pAMDavone Thapako Apyo ane dakSiNa Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 404 paMca pratikamAgasUtro mathurA sivAyanuM badhuM rAjya laI lIdhuM. kRSNa dvArikAmAM AvyA. eka vakhata zrI neminAtha prabhune mathurAmAM kuMtI saparivAra vaMdana karavA gaI. tyAM pAMca pAMDavo ane sAsu-vahue bAra vrata lIdhA. chevaTe pAMDavo putrone rAjya soMpI dIkSA laI mokSamAM gayA. draupadI ane kuMtIe paNa dIkSA lIdhI. dropadI bahu tapa karI zrI zatruMjaya jaI Ayu:kSaye pAMcame devaloke gaI. tyAMthI mokSa pAmaze. 30. dhAriNI : caMdanabAlAnI kathAmAM A kathA AvI gaI che. bIjI dhAriNI : ujajayinInA caMDapradyotanA gopALa ane pAlaka e be bhAI hatA. gopALe dharmaghoSasUri pAse dIkSA lIdhI. pAlakane daMtivardhana ane rASTravardhana nAme be putra hatA. pAlake paNa daMtivardhanane rAjya ane rASTravardhanane yauvarAjya ApI dIkSA lIdhI. rASTravardhananI strInuM nAma dhAriNI hatuM. tene avaMtIsena nAmano putra thayo hato. tenA para Asakata moTA bhAIe nAnA bhAIne mArI nAkhyo. sagarbhA dhArirI nAsIne kauzAMbI gaI ane tyAM dIkSA lIdhI. garbha vadhyo. guruNIe hAka mArIne kAraNa pUchyuM. tyAre dhAriNIe "dIkSA Apo nahIM, mATe ja garbha chapAvyo hato." putrano janma thayo, tene rAjyanA AMgaNAmAM mUkI AvI. tyAMnA avaMtIsena rAjAe putra tarIke ucheryo ne nAma maNiprabha pADyuM. rAjAnA maraNa pachI te rAjA thayo. A tarapha bhAInA ghAtathI daMtavardhinane pastAvo thayo. avaMtIsenane gAdI ApI dIkSA lIdhI. avaMtIsene daMDa levA kauzAmbIne ghero ghAlyo. paNa sAdhvIe AvI banneya bhAIone oLakhAvyA. banneya ujjayinI AvyA ane upadezathI bAra vrata lIdhA. dhAriNI cAritra pALI mokSamAM gayA. 31. kalAvatI: devazALa nagaranA rAjA vijayasenanI zrImatI patnIthI utpanna thayela jayasenanI A bahena, gaja zeThanA putra datte batAvelA citra uparathI maMgaladezanA zaMkhapUranA zaMbarAne "deva koNa ? guru koNa ? tattva zuM ? satva zuM ?" e cAra praznanA sarasvatInA prabhAvathI rAjAe pUtaLI upara hAtha mUkavAthI javAba meLavI paraNI hatI. eka vakhata svapnamAM kalAvatIe amRtakuMbha joyo. te uparathI tene uttama putra thavAnI rAjAe AgAhI karI. ATha mAsa ne vIsa divasa thaye teno bhAI teDavA Avyo, paNa rAjAe mokalI nahIM. tyAre be berakhA ane vastra ApIne svadeza gayo. gokhamAM beThA beThA sakhIo sAthe berakhA mokalanAra pitAnA premanI vAta nIce cAlyA jatA rAjAe sAMbhaLI. rANInA cAritra upara vahema paDavAthI tenA hAtha kApavAno caMDALone hukama Apyo. caMDALoe vanamAM laI jaI hAtha kApI nAMkhyA. patino A hukama AnaMdathI teNe mAnya karyo. vanamAM rANIne putra prasavyo. nadInuM pUra AvyuM. ziyaLanA prabhAvathI hAtha navA UgI nIkaLyA. tyAMthI te tApasanA AzramamAM rahI. A tarapha kApelA hAtha paranA berakhA upara jayasena nAma vAMcI sakhIothI khulAso meLavI rAjA pazcAttApa karavA lAgyo, ne agnimAM paDavA taiyAra thayo. paraMtu gaja zeTha tathA amItateja munirAjAnA upadezathI vanamAM jaI jina pUjA karI mana zAMta karavA prayatna karavA lAgyo. ane kalAvatIne zodhavA dattane mokalyo. datta tApasAzramamAMthI putra sahita lAvyo ane rAjAne soMpI. rAjAe kSamA mAgI. Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 405 pachI avasare amItateja munirAjane hAtha kapAvAnuM kAraNa pUchayuM. munirAje jaNAvyuM ke, "mahAvidehamAM mahendrapuranA naravikrama rAjAnI lIlAvatI patnIthI sulocanA putrI janmI hatI. tene koIe AvIne eka vilakSaNa popaTa bheTa Apyo. popaTa sImaMdhara svAmInA maMdiramAM prabhu pratimA joIne jAtismaraNa pAmyo. "pUrvabhavamAM sAdhupaNAmAM jJAna khUba meLaveluM. paraMtu AcAranI zithilatAthI jJAna chatAM rAjapopaTa tiryaMca thayo chuM. mATe havethI prabhunAM darzana karIne ja khorAka levo, evo niyama karyo." sulocanA sAthe khorAka letAM pahelAM tene A niyama yAda AvavAthI darzana karavA UDI gayo. tyAMthI pAcho AvIne jhADa upara AvI beTho. rAjasevako sulocanAnI adhIrAIthI zodha karavA nIkaLI paDyA. popaTane pakaDyo ne rAjakumArIne soMpyo. pharIthI popaTano viyoga na thAya mATe tenI pAMkho kApI nAMkhI popaTe anazana karyuM te pahelA devalokamAM utpanna thayo. sulocanA paNa tenI devI thaI. tyAMthI popaTa zaMkha, ane sulocanA kalAvatI thaI. pAMkho kApavAthI hAtha kapAyA. karmavipAka koIne choDato nathI." munirAjanI A vAta uparathI banneya jAtismaraNa jJAna pAmyA. puNyakalaza putrane rAjya ApI dIkSA lIdhI. cAritra pALI svargamAM gayA. tyAMthI manuSyabhava pAmI mokSamAM jaze. 32. puSpacUlA : arNikAputranI kathAmAM A kathA joI levI. 33. padmAvatI : riTanagaranA rUdhira rAjAnI zrI patnInI putrI padmAvatI hatI. tenA svayaMvara maMDapa vakhate jaIne kRSaNa tenuM apaharaNa karI lAvI paraNyA hatA. pAchaLathI tenA pitAe paNa sammati ApI. dAsIo vagere mokalI ApyuM hatuM. 34. gaurI: siMdhanA vItabhava nagaranA meru rAjAnI caMdramatI rANIthI gaurI nAmanI putrI utpanna thaI hatI. tenA pitAe rAjIkhuzIthI pradhAna puruSo mokalAvI kRSNa sAthe paraNAvI hatI. 35. gAMdhArI : gaMdhara dezanI pukalAvatI nagarInA nagnati rAjAnI mamatI rANIne gAMdhArI putrI hatI. vizvasena putra hato. tenA bhAInI sammatithI balabhadra sAthe jaIne kRSaNa tene dvArakA lAvIne paraNyA hatA. 36. lakSmaNA: siMhaladvIpanA hiraNyasena rAjAnI sukumAla rANIthI lakSmaNA kanyA ane drumasena putra janmyAM hatAM. kRSNa dUta mokalIne tenI mAMgaNI karI, paraMtu teno bhAI tene dakSiNa samudra tarapha laI jaI rakSaNa karato hato. balabhadra ane kRSaNe tyAM jaI tenI sAthe yukita karI, lAvIne kRSaNa lakSmAgAne paraNyA. 37. susImA : surapurI nagarInA rASTravardhana rAjAnI vinayavatI rANIthI namuci putra ane susImA janmyAM hatAM. te bhAI-bahena prabhAsa tIrthamAM snAna karavA gayAM. tenI kRSaNane jANa thatAM namuci sAthe laDAI karI susImAne paraNyA. - 38. jaMbUvatI : gagananaMdana nagaranA jaMbUvata vidyAdhara rAjAnI zrImatI rANIthI duusaha kumAra ane jaMbUvatI kanyA jamyAM hatAM. cAraNa munie kahyuM ke, "A kanyA bharatArthanA svAmInI gRhiNI thaze." e uparathI tenA pitA gaMgA kinAre rahyA. jaMbUvatI gaMgAmAM snAna kare che. tenI kRSNane Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406 paMca pratikramaNa sUtro jANa thaI. anAbUTa sAthe AvIne laDAI karI paraMtu pachI kRSaganI oLakhANa ApavAthI tenI sAthe paraNAvI. duSNasaha paNa bahena pAse dvArakA AvIne bahenane moTo dAya ApI gayo. 39. satyabhAmA : A mathurAnA ugrasena rAjAnI putrI ane rAjulanI moTI bahena hatI. ane kRNa tene paraNyA hatA. 40. rukimaNI : vidarbha dezamAM Dinapura nagaranA bhevaka rAjAnI vidyunmatI rANIthI janmelA rukimakumAra ane rukimaNI kanyA hatAM. e vAtanI kRSNane nArade khabara ApI, ane e ja rIte rukimaNIne kRSNanA guNo saMbhaLAvyA. banneyane paraspara anurAgI karyA. paraMtu rukimaNInuM zizupAlanA damaghoSanI sAthe sagapaNa karyuM. rukimaNInI phaIe kahyuM ke, "rukmiNI ! bALapaNamAM atimuktaka munie kahyuM hatuM ke-"rukimaNI vAsudevanI mukhya paTTarANI thaze. te yAda che ke ? tuM DarIza nahIM. kRSaNa vAsudeva zizupAla ane jarAsaMdhane paNa mAraze. evI vAta cAle che ane tane paraNaze. kahe to bolAvuM?" phaIbA ! tame mArA hitasvI cho ! tamane ThIka paDe tema karo." - kRSNane kAgaLa lakhI dvArakAthI teDAvyA. ane nAgamaMdiramAM pUjA nimitte maLavAno saMketa goThavyo. kRSNa AvI nAgamaMdiramAMthI rukmiNInuM haraNa karI nA maMdiranA gabharAyelA rakSakone je rukima kumArane samAcAra ApavA mokalyA. rukti laDavA Avyo. rukimanA parAkramathI bhaya pAmatI rukmiAgIne potAnA baLanI- vaja jevo hIro capaTImAM coLIne ane sAta jhADane eka jhapATe vIMdhI nAMkhIne- kRSNa khAtarI karAvI. pote rukimaNI sahita eka bAjue rahI, baLabhadrane rukti sAme laDavA UbhA rAkhyA. rukimANInI vijJaptithI rukimane abhaya ApI laDatAM tene harAvyo, ane DAbA hAthano aMgUTho kApyo. te laDato baMdha paDyo. paraMtu bahenane pAchA lAvyA vinA zaheramAM praveza na karavAnI pratijJA karelI hovAthI bIjuM bhojakRta nAmanuM nagara vasAvyuM. rukimANIne A bAbatanI khabara karavAmAM AvI. AgaLa cAlIne dvArakAmAM jatAM pahelAM sArI bhUmimAM kRSaNa rahyA ane tyAM vivAha karavAno vicAra rAkhyo. siddhArtha sArathine AjJA ApI. paraMtu nagaravAsIonA AvyA pahelAM yakSoe AvIne vivAha-mahotsava pUro karyo. tyAM eka maMdiramAMthI lakSmIdevInI mUrtine ThekANe rukimaNInI mUrti besADI ane tene paTarANI karavAnuM vacana ApyuM, mUrtithI sau vismaya pAmyA. chevaTe dvArikAmAM jaI vaDIlonI sammati meLavI rukmiANIne potAnA bhavanathI vAyavya dizAnA mahelamAM rAkhI. evAmAM satyabhAmAe navavadhUne jovA mAMgaNI karI. eTale kRSNa "lakSmInA udyAnamAM mUkI Avyo chuM." ema kahyuM. eTale parivAra sahita satyabhAmAM tyAM gayA. ane lakSmIne badale goThavelI rukmiNIne lakSmI samajIne tene praNAma karyA, ne sarva strIo karatAM vadhAre saubhAgya mAgyuM. rukimaNIe "tathAstu" kahyuM. tevAmAM kRSNa badho bheda bhAMgyo. ane satyabhAmAne khoTuM lAgyuM. ema cAlyA karyuM. pradyumna caritramAM vizeSa hakIkata jevI. anukrame rukmiNI vagere paTTarANIoe zrI nemIzvara prabhu pAse dharma sAMbhaLI dIkSA laI mokSa prApta karyo. Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 407 41-42-43-44-45-46-47. yakSA, yakSadinnA, bhUtA, bhUtadinnA, saNA, vaNA, rANA : sthUlabhadranI sAta baheno hatI. teone anukrame eka vAra, be vAra, traNa vAra ema sAta vAra sAMbhaLavAthI je sAMbhaLe, te yAda rahI jatuM hatuM. paryuSaNa parvamAM potAnA bhAI zrIyakamunine samajAvIne upavAsanuM pratyAkhyAna karAvavAthI tenuM mRtyu thatAM kheda thavAthI kAussagna karI zAsanadevanI ArAdhanA karI. zrI sImaMdhara svAmI pAse jaI, zrIyakanA maraNano khulAso meLavI AzvAsana meLavyuM hatuM. te vakhate paramAtmAe cAra cUlikAo ApI hatI. te AvIne zrI saMghane arpaNa karI. saMghanA agraNI puruSoe be dazavaikAlikane aMte ane be AcArAMgane aMte sthApI. sthUlabhadra munine vaMdana karavA mATe te sAteya bahenoe AcArya mahArAjanI AjJA mAMgI, tyAM gayA. tevAmAM tyAM siMha jovAthI pAchA AvyA. AcAryazrIe pharIthI mokalyA tyAre mULa svarUpamAM sthUlabhadra munine vaMdana karI pAchA vaLyA. vagere hakIkata zrI sthUlabhadra svAmInA caritramAMthI joI levI. anukrame tapazcaryA karI sAteya baheno ArAdhaka thaI svargamAM gaI. - --* * *ahIM kathAo pUrI thAya che. paraMtu iccAI- ItyAdi e zabdathI TIkAkAra AcArya mahArAjazrIe zIlavatI, naMdantI, rohiNI, ratisuMdarI ane zrImatI e pAMca satIonI kathAo adhika ApI che, te nIce pramANe TUMkamAM ApIe chIe. 48. zIlavatI : jaMbUdvIpanA dakSiNa bharatakhaMDamAM naMdapura nagaranA amardana rAjAnA rAjyamAM ratnAkara nAmanA zeThanI zrI nAmanI patnIthI ajitasena nAmano putra ajitabaLA nAmanI devInI ArAdhanAthI janmyo hato. te maMgaLapurInA jinadatta zeThanI zIlavatI putrIne paraNyo hato. eka divase rAtamAM UThIne ziyALano zabda sAMbhaLI zIlavatI ghaDo laI nadIe gaI ne thoDI vAre pAchI AvI. ghaDo bAjue mUkI sUI gaI. sasaro A joI zaMkAzIla thayo. potAnI patnIne tathA putrane paNa TUMkamAM A vAta samajAvI. tenA pitAne gherathI zIlavatIne bolAvavAnA samAcAranuM bahAnuM batAvIne rathamAM besADI AgaLa cAlyA. rastAmAM nadI AvI ne pagamAMthI pagarakSaka utArIne UtaravAnuM kahyuM. A zIlavatI te sahita UtarI. zeThe vicAryuM ke-"kevI viveka vagaranI che ? AvI vahune zuM kare ?" AgaLa cAlatAM maganuM kSetra AvyuM. zeThe kahyuM "vAha! khetaravALo nyAla thaI jaze." vahue kahyuM - "koI khAI jaze nahIM to, nahIMtara nahIM." "are ! A vahu to avaLacaMDI paNa lAge che." AgaLa cAlatAM samRddha zahera AvyuM, tyAre sasarAe kahyuM-"bahu sarasa nagara." vahue kahyuM: "ujjaDa hota to vadhAre sAruM thAta." sasare vicAryuM ke "A to makarIkhora che." AgaLa cAlatAM eka zastra-prahArothI paDelA subhayane joI tenA parAkramanA sasarAe vakhANa karyAM. vahue kahyuM "e Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408 paMca pratikamANasUtro to bAyalo ne bIkaNa che." AgaLa eka vaDa Avyo. zeTha tenI nIce beThA paNa vahu to dUra jaIne beThI. AgaLa jatAM vaLI suMdara zahera AvyuM, tenA zeThe vakhANa karyA tyAre vahue kahyuM ke "e to ujajaDa gAmaDuM che." AgaLa cAlatAM eka gAmaDuM AvyuM. zeThe vicAryuM ke huM je kahIza tethI A viparIta bolaze." ema vicAre che, tevAmAM zIlavatIne tenA mAmA jamavAne notaruM daI temane potAne ghera teDI gayA. jamADyA, ne rahevA Agraha karyo, paNa zeTha na rahyA. eTale karaMbAnuM bhAtuM ApyuM. AgaLa cAlatAM eka jhADa nIce zeTha sUtA. vahu karaMbo khAvA lAgI eTale eka kAgaDo bolavA lAgyo, tyAre vahue kahyuM ke "huM tArI vAta samajuM chuM, paNa ekanA kahevAthI mAro pati viyoga thayo che, ne vaLI bIjAnuM kahyuM karuM to mAtapitAno paNa saMyoga thAya ke kema ?' A sAMbhaLI Azcarya pAmI zeThe pUchayuM, "vahu! ema kema bolo cho ?" vahu : "sAcuM kahuM to nukasAna thAya che. phaLa khAtara mANaso vanaspati khUMde che. moranI kalagI khAtara morane mAre che. huM bAlyakALamAM bhAIonA AgrahathI pazunI bhASA zIkhI, tenuM mAre Aje phaLa bhogavavuM paDe che." sasarAe kSamA mAMgI, tyAre zIlavatIe khulAso karyo ke "huM ziyALano zabda sAMbhaLI ghaDo laI nadIe gaI, tenuM kAraNa e hatuM ke, "ziyALe e sUcanA karI ke, ghareNAMthI ladabadatuM maDaduM taNAya che." e sAMbhaLI dAgInAno ghaDo huM bharI AvI." atyAre A kAgaDo karaMbo mAge che, ne kahe che ke, "arIThAnA jhADa nIce daza lAkha sonaiyA che." paNa meM kahyuM ke, "e vAta karIne huM anartha pAmuM." sasarAe khAtarI karavA khodI joyuM, sonaiyA nIkaLyA. kAgaDAne karaMbo Apyo. zeTha to vahunAM vakhANa karavA lAgyA ne dravya bharI pAchA vaLatAM vahune pUchyuM "A zaherane tame ujajaDa kema kahyuM ?" vahu - "tyAM ApaNuM koI saguM nahIM ! eTale zA kAmanuM ?" zeTha :- "ujjaDa gAmane vastIvALuM kema kahyuM?" vahu :- "tyAM mArA mAmAnuM ghara hatuM. ApaNo satkAra thayo, mATe." zeTha :- "vaDanI chAyAthI dUra kema beThA hatA ?" vaha :- "vaDa uparano kAgaDo strI upara carake to cha mAsamAM patine anartha thAya, temaja tenA thaDa pAse sarpAdikano saMbhava hoya che, mATe." zeTha :- "pelA subhaTane kAyara kema kahyo ?" vahu :- "teNe ghA pITha upara khAdhA hatA mATe." zeTha :- "maganA kSetra mATe kema viparIta bolyAM hatAM ?" Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro vahu :- leNadAro laI na jAya, to te tAlevAna thAya, nahIMtara garIba ja rahe. deNuM karI kheDUto pahelethI ja khetI khAI jAya che. zeTha :- "tame vahetI nadI mojaDI sahita kema UtaryAM ?'' vahu :- "nadImAM kAMTA kAMkarA bharyA hoya, te mArA komaLa pagamAM vAgI bese, to mAre herAna thavuM paDe, mATe.' zeThe ghera AvI, saMtoSa pAmI, tene gharanI tamAma sattA soMpI. sAsu-sasarA svargamAM gayAM, tevAmAM pAMcasomo maMtrI rAkhavA rAjAe parIkSA karavA sabhAmAM eka prazna pUchayo ke, '"mane pATu mAre tene zuM ApavuM ?'' dareke daMDa karavAnI vAta karI. paraMtu zIlavatInA sAMbhaLavAmAM AvatAM '"tene nupUra ApavA." ema ajitasene kahyuM. eTale rAjAe tene maMtrI nImyo. rAjA siMhasenane jItavA ajitasenane sAthe laI javAnA hatA, tyAre ajitasenane ekalI patnInI ciMtA thavA lAgI. tyAre zIlavatIe eka mALA gaLAmAM paherAvI ne kahyuM ke, "A mALA na karamAya tyAM sudhI mAruM ziyaLa akhaMDa samajavuM.'' rastAmAM puSpanagaranI aTavImAM A mALA tAjI joI rAjAne Azcarya thayuM, khulAso jANI lIdho. 409 A sAMbhaLI rAjAnI anumati laI tenA cAra mitro azoka, ratikeli, kAmAMkura, ane lilatAMga e cAreya zIlavatInI parIkSA karavA gayA. paraMtu te darekane bolAvI tenuM dhana laI mahinA mahinAne AMtare AvelAne eka khADAmAM pADI nAMkhyA. ane temane zarAvaLAmAM aradhuM khAvA pIvAnuM maLatuM hatuM. tyAM ja jhADo pezAba karatA, tethI nArakInA jevuM du:kha anubhavatA teo karagaravA lAgyA. tevAmAM ajitasena AvavAthI tene badhI vAta kahI, rAjAne jamavAnuM notaruM ApyuM. rAja jamavA AvyA, paNa gupta rAkhelI rasoI te joI zakayo nahIM. tyAre pUchyuM, eTale ajitasene kahyuM ke, "amArA gharamAM cAra yakSo che, te badhuM jhapATAbaMdha pUruM pADaze.'' ema kahI rAjAne jamADyA. rAjAe kahyuM ke, "e yakSo ApaNI pAse hoya, to prayANamAM muzkelI na paDe." maMtrIe kahyu '"mArI strIne pUchIne tamane apAvIza.'' zIlavatIe cAreyane kahyuM ke, "huM kahuM tema nahIM karo, to marI jazo.'' teo kabUla thayA ja hatA. peTImAM pUrI rAAne soMpyA, ane bIjA prayANa sudhI bolavuM ja nahIM evI bhalAmaNa karI. bIje prayANe rAjAe peTI ughADI rasoI mAMgI. tyAre cAre du:khiyAo bolI UThyA ke "amo ja bhUkhyA chIe, tamone rasoI kayAMthI ApIe ?'' rAjAe oLakhyA ane zIlavatIno mahimA sAMbhaLI pAchA AvI tene bahena TharAvI bahumAna karyuM. lakSmIdhara ane caMdrasena nAmanA jaina dharmamAM rAgI be putro zIlavatIne thayA. eka vakhata damaghoSa AcArya mahArAjane zIlavatIe potAno pUrva bhava pUchayo. AcArya mahArAje kahyuM ke, "kusumapuramAM sulasa zrAvakanI suyazA strInI durgilA dAsIe potAnI zeThANIne jJAnapaMcamInI Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 410. paMca pratikamANasUtro ArAdhanA karatI joI sAdhvIjI pAsethI zILavrata pALavAnI temaja AThama caudazo khAsa pALavAno niyama lIdho. te sAMbhaLI tenA patie paNa niyama rAkhyo. banneya karIne tame ajitasena ane zIlavatI thayA cho." A sAMbhaLI jAtismaraNa jJAna thayuM ane vrata laI pAMcame devaloke gayA. tyAMthI AvI manuSya thaI mokSamAM jaze. 49. naMdayaMtI : potAnapuramAM naravikamanA rAjyamAM sAgarapota zeThanI zrI nAmanI patnIthI janmelo samudradatta nAmano putra sopAnapuranA nAgadatta zeThanI naMdayaMtI putrI sAthe paraNyo hato. pitAnI AjJAthI rAtre gupta rIte paradeza jatAM samudradatta strInI rItabhAta jANavA gupta rahyo paraMtu naMdayaMtIe jAgIne pativiyogathI phAMso khAvAnI taiyArI karI. te joI samudradatta patnIne maLyo ne rajA laI samudra mArge videza cAlyo gayo. ahIM naMdayaMtIno garbha traNa mAsano thayo. sAsu-sasarAe nikaraNa nAmanA sevaka sAthe vanamAM mokalI dIdhI. rudana karatAM tyAM AvI caDelo bhRgukaccha (bharUca)ne pArAja bahena karI potAne tyAM laI gayo. tyAM tene putra janmyo. vakhata jatAM samudradatta ghera Avyo, mAtA-pitAne potAnI patnI nirdoSa hovAnI khAtarI ApI, ne sevako tathA pote bhALa mATe bahAra nIkaLI anukrame bharUcamAM pahoMcyA. dAnazALAmAM badalAvelA vezavALI strI tene naMdayaMtI jevI jaNAI. tethI parIkSA karavA tenI pAse samajAvavA bIjI strIne dUtI tarIke potAnI patnI thavA mokalI, ane te samajAvavA lAgI. naMdayaMtIe samudradatta sivAya anyanI vAta sAMbhaLavAnI spaSTa nA pADI. tethI mULavezamAM banneya maLyAM ane mAtA pitAne jaIne maLyAM. eka vakhate te nagare padhArelA kevaLajJAnI bhagavaMtane naMdayaMtIe potAnA vanavAsanuM kAraNa pUchayuM. tyAre prabhue kahyuM ke, "caMdrapuranA mukuMda brAhmaNane zrImatI nAmanI strI hatI. parvotsavamAM vahoravA padhArelA munirAjanI teNe mazkarI karelI ane tenA sAsu-sasarA paNa temAM sAmela rahelA. te mukuMdano jIva samudradatta, ane zrImatI no jIva tuM naMdayaMtI. munirAjanA upahAsathI tane pativiyoga thayo." pachI naMdayaMtI vizeSa dharmArAdhana karavA lAgI. Ayu:kSaye pahelA devalokamAM gaI ane anukrame tyAMthI cyavI mokSamAM jaze. 50. rohiNI : ApaNe tyAM rohiNIno tapa karavAno rivAja cAlu che. Aje paNa aneka zrAvikA baheno rohiNI tapa kare che. te tapa sAthe joDAyelI rohiNI satanI kathA jANavI khAsa upayogI che. te A rohiNI satInI kathAthI samajAze. pATalIputra nagaramAM naMda rAjanA rAjya kALamAM dhanAvaha zeThane rohiNI patnI hatI. zeTha paradeza gayA. bahAra jatAM rAjAe gokhamAM beThelI rohiNIne dIThI. tene meLavavA bhaTaNA sahita dUtI mokalI, Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro rohiNIe ziyaLa bacAvavAne nizcaya karI rAjAne AvavA AmaMtraNa dIdhuM. tene rasoI tathA phaLo khavarAvyAM. ane jyAre tene UMgha AvavA lAgI ane UMghe, jAge, evI sthitimAM rasoInI sarasatA ane virasatAno khulAso satIne pUchyo. eTale rAjAne strIonI sarasatA virasatA viSe bodha Apyo. rAjAe kSamA mAgI. ziyaLanI prazaMsA karI, bahena kahI svasthAne gayo. zeTha AvyA. dAsI pAsethI rAjA AvyAnI vAta sAMbhaLI. zeThane zaMkA thaI. paraMtu sAta divasa dhodhamAra varasAda varasyo ane zaheramAM pANI AvavAnI taiyArI thaI, tyAre rAjAe rohiNIne bolAvI pANI rokavA vijJapti karI. rohiNIe lAkho mANasonI medanI vacce daravAjA upara caDhI namaskAra maMtranuM smaraNa karI hAthamAM aMjali laI jevuM 'mArA ziyaLano prabhAva hoya, to pANI pAchA vaLo.' evuM bolI ke pANI AgaLa AvatuM baMdha thayuM. ziyaLano prabhAva gavAyo. zeThanI zaMkA gaI. rAjA tathA aMta:pura ane aneka lokoe jaina dharma svIkAryo. eka vakhata guru pAse dharmakathA zravaNa karavA jatAM gurue rohiNI tapano prabhAva kahyo ane rohiNInA pUchavAthI teno vidhi paNa kahyo, "zrI vAsupUjya svAmInI pratimA AgaLa rohiNI nakSatramAM sAta varSa ane sAta mahinA upavAsa karavA. e pachI ujamaNuM karI modaka pramukha vastuo ekANuM ekANuM prabhu AgaLa dharavA. tapazcaryAM sarva saMpattinuM mULa che.'' A sAMbhaLI rohiNIe mokSa prApta karAvanAra e tapa karyo. ane pahele devaloke gaI. tyAMthI cyavI mokSamAM jaze. 411 51. ratisuMdarI : sAMketapuranA kesarI rAjAnI kamalasuMdarI rANIne ratisuMdarI putrI hatI. pUjya sAdhvIjI mahArAjazrInA upadezathI samyaktva sAthe ziyaLavrata aMgIkAra karyuM. naMdana nagaranA caMdrarAjA sAthe ratisuMdarInA lagna karavAmAM AvyAM. eka vakhata kurudezanA rAjA mahendrasiMhe caMdrarAjAne dUta mokalIne kahevarAvyuM ke, "ApaNA saMbaMdhane aMge tamArI navapariNItA ratisuMdarIne amane bheTa tarIke mokalI Apajo." caMdrarAjAe jyAre potAnI patnIne na mokalI eTale banneya vacce yuddha thayuM. yuddhamAM caMdrarAjAne keda pakaDI, ratisuMdarI laI, pachI rAjAne choDI mUkI, mahendrarAjA svanagare gayo. tyAM rAjAne zabdothI anurAga batAvI cAra mAsa sudhI vAtacIta sivAya kAMI paNa saMbaMdha na rAkhavAnI mAMgaNI karI AyaMbilanI tapanI zarUAta karI. cAra mAsane aMte paNa zAsanadevane prArthanA karI gaLata koDhiyA jevuM rUpa karAvI. mahendrarAjAe ja kaMTALIne tene pati pAse mokalI ApI. eTale tyAM zAsanadevanA prabhAvathI tenuM divya rUpa thayuM. ane banneya prItithI rahevA lAgyA. ratisuMdarI anukrame Ayu:kSayane aMte svargamAM gaI. tyAMthI cyavI mokSamAM jaze. 52. zrImatI : rAjapurI nagarInA jayaratha rAjAnA rAjyamAM dhanadatta zeThane dhanazrI patnIthI sAta putro pachI zrImatI nAmanI putrI janmI hatI. zatrumardana palli patie dhADa pADavAthI tenI dhAvamAtA pAraNA sahita bALikAne laIne vanamAM gaI. tarasa lAgavAthI dhAva mAtA pANI zodhavA jatAM tyAM vaDanA jhADe bAMdhelA pAraNAmAM pakSI Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 412 paMca pratikramaNa sUtra rUpe vanadevatAne tenA hAlaraDAM gAtA joI nokaronA kahevAthI ratnapuranA ratnazekhara rAjAnA rAjyanA jinadatta nAmanA zeThe tene laI jaI potAnI-nava putrInI mAtA-patnIne e bALA soMpI potAne nagare gayo. eka vakhata zrImatInA nupUrano avAja sAMbhaLI raste jato te nagarano rAjA pAcho vaLI zeThane maLyo. ane raNakAranuM kAraNa pUchatAM zrImatInI deva sAMnidhyavALI hakIkata jANI "putrI" kahI potAnA AvAse gayo. zrImatInuM lagna sumati zeThanA madana putra sAthe karavAmAM AvyuM. "suzRMgArA' evuM zrImatInuM biruda sAMbhaLI sumatizeTha rAtamAM tenI peTI udhADI temAMnA dareka alaMkAro pANInA kuMDamAM mUkI AvyA. zrImatIe peTI khAlI joI. paraMtu macchImAre rAjAne matsyanA peTamAMthI nIkaLelA dAgInA soMpyA. rAjAe jANyuM ke, "devavANI upara azraddhA thavAthI sumatizeThe zrImatInI parIkSA mATe Ama karyuM jaNAya che." zeThane bolAvI Thapako Apyo. zrImatInA prabhAvathI madananuM khUna karavA AvelA bIjAnuM khUna karI gayA. videzayAtrAmAM vahANa bhAMgatAM pATiyuM hAtha AvatAM madana bacI gayo. zrImatIne ghaNA putro thayA, ane te dareka jIvatA rahyA hatA. tenI pelI dhAva mAtA paNa tene maLI gaI zrImatIe cAra jJAnanA dhaNI AcArya mahArAjane potAnA pUrvabhavano vRttAnta pUchayo. jJAnI bhagavaMte kahyuM ke - - "garjanA nagaranA jvalaMta brAhmaNanI revatI patnIne ATha putrIo thaI. tene muzkelIo paraNAvI, tevAmAM navamI anAmikA putrI thaI. tene paNa eka mAgavaka bhikSuka sAthe paraNAvI. mAgavaka dezAMtaramAM bhamIne vahu sahita mAtA pAse Avyo. mAtAnA maraNa bAda mRtakArya karavAthI te pAcho taddana daridra thaI gayo, ne eka ghAsanI jhUMpaDImAM raheto hato. anAmikA vimalazrI sAdhvIjIne maLIne tapa viSe upadeza sAMbhaLI adu:kha darzana tapa karavA lAgI. teno vidhi sAdhvIjIe A pramANe kahyo-"udyApanamAM rUpAnuM pAlaNuM karAvavuM, sonAnI pUtaLI karAvavI, tenI AgaLa sAkara ane moTA lADuno thALa dharavo. te sarva AhAra munirAjane vahorAvavo." A sAMbhaLI anAmikAe tapa karI ujamaNuM karyuM. tyAMthI mArIne anAmikA zrImatI thaI che." A vAta sAMbhaLI zrImatIne jAtismaraNa thayuM, ne vizeSa tapazcaryA karavA lAgI. udyApana karyuM. saMyama laI aMte AyukSaye devalokamAM gaI. tyAMthI AvI rAjaputrI thaI mokSamAM gaI. jaina zAstrokta kathAo vize amoe bharatezvara bAhubali vRttine AdhAre saMkSepIne A kathAo lakhI che. temaja naLa damayaMtInI kathA zalAkA puruSa caritranA navamA parvamAM ane zrI kRSaganI mahiSIonI kathAo vasudeva hiMDImAMthI Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtra saMkSipta levAmAM Avela che. A kathAomAM kAlakramanI asarathI thayela koI koI pAThabheda sivAya lagabhaga dareka kathAo prAmANika jaina graMthokta kathAo che. temAMnI keTalIka to sarvamAnya aitihAsika kathAo che. jaina zAstromAM kathAnuyoganuM bIjA traNa yoga pramANe mahatvanuM sthAna che. mokSanI siddhi mATe carANAnuyoga pradhAna yoga che. paraMtu caraNAnuyoganuM AcaraNa karanArAM pAtronI jijJAsA-zAMti ane vairAgyamAM sthiratA mATe tatvajJAnano bodha dravyAnuyoga mAraphata karAvI zakAya che. dravyAnuyoganA vicAramAM gaNita vinA cokakasAI saMbhave ja nahIM. eTale gaNitAnuyoga jainazAstronuM paNa pradhAna aMga che. eTale jainono dravyAnuyoga kalpita nathI, paNa gaNitanA hisAba pramANe gaNitanA siddhAMtothI cokakasa svarUpamAM ApavAmAM Avelo che. ane tevA dravyAnuyogamAMthI phalita thato caraNAnuyoga mokSanuM parama aMga che ema batAvela che. carAgAnuyogamAM sthira rAkhavA mATe-mArgamAM cAlavAthI lAbha darzAvanArI, ane tethI viparIta cAlavAthI nukasAna darzAvanArI kathAo khAsa upayogI hovAthI aneka prakAranI kathAo jaina zAstromAM kahevAmAM AvI che. eTale kathAnuyoga paNa jaina zAstronuM eka pradhAna aMga che. cAreya anuyoganuM phaLa mokSa che. mokSa mArgamAM jIvone pravartAvavAnA uddezathI cAreya anuyogamaya jaina zAstronI racanA karavAmAM AvI che. kathAo ghaNI kharI Agamokta che. vartamAna kALe vidyamAna AgamomAM je kathAo nathI maLatI, te kathAonA Agamika bhAgo lupta thayA che. bIjA kathAgraMthomAM je kathAo maLe che, tenuM paNa mULa to thI Agama ja che. jaina zAstrono itihAsa jotAM bAramA daSTivAdamAM aMtargata paDhamAnuyogamAMthI ghaNI kathAo uddhata karavAmAM AvI che. zrI haribhadra sUrikRta Avazyaka ziSyahitAvRtti vagere graMthomAM paDhamAnuyoganA keTalAka phakarA uddhata karelA ApaNe joI zakIe chIe. pUrva janma viSe ni:saMdeha abhiprAya dharAvanArAone A kathAmAM kazuM asaMbhavita jaNAtuM nathI. A kathAomAM pUrva janmanI asaronuM pariNAma ghaNI suMdara rIte jANI zakAya che. ApaNuM A cAlu jIvana ekasmAtuM rUpa na hoya, paraMtu koI paNa kAraNanuM kArya hoya, to punarjanma siddha thaI jAya che, ane punarjanma siddha thaI jAya, to karmanI vicitra asara viSe zaMkA rAkhavAne kazuM kAraNa ja rahetuM nathI. A kathAomAM ghaNI cokakasAI hoya che. temaja pUrvAparanA saMbaMdho viSe paNa spaSTIkaraNa karavAmAM AvyuM hoya che. naLa-damayaMtI, vasudeva ane kanakavatInA saMbaMdho kevI khUbIthI kALakramanA banAvo sAthe maLI jAya che ? te tarapha khAsa dhyAna ApavA jevuM che. keTalAka jainetara lekhako anya sAhitya sAthe maLatI AvatI ApaNI kathAo joI jaina kathAone vaidika sAhityamAMthI utArelI kahI, te kathAonA jainapaNAmAM saMdeha utpanna kare che. paraMtu e mAnyatA bhUlabharelI che. rAmAyaNa, mahAbhAratane maLatI keTalIka kathAo keTalIka bAbatamAM maLatI Ave che, tema ghaNI rIte judI paNa paDe che, eTaluM ja nahIM paraMtu vaidika sAhityamAM ApelI hakIkato karatAM vizeSa hakIkato vistRta rUpamAM ApaNane jaina sAhityamAM maLe che. draupadI haraNa, Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414 paMca pratikamANasUtro sItAnA bhAI bhAmaMDaLa vagerenA saMbaMdhamAM ja vizeSa hakIkato jaina kathAomAM maLe che, te vaidika sAhityamAM jovAmAM AvatI nathI. vaLI kathAo je kalpIne pAchaLathI koIe banAvI hoya, to jJAtAdharma kathA jevA AgamomAM te ApavAmAM AvelI che. tene kalpita kema gaNI zakAya? alabatta, kathAo koI ThekANe saMkSepamAM, to koI ThekANe vistArathI hoya che, eTale temAMnI keTalIka hakIkata choDI devAmAM AvI hoya, keTalIka upadezaka bhAga pUratI laMbAvavAmAM AvI hoya, keTaloka bhAga jANavA jevI hakIkatanA kAraNe laMbAyo hoya vagere aneka kAraNothI ekasarakhA svarUpamAM jovAmAM na Ave, e svAbhAvika che. upadeza mATe keTalIka kalpita kathAo paNa hoya che. paraMtu dareka kathAo kalpita hotI nathI, kalpita kathAnuM paNa svarUpa nakakI karavAmAM AvyuM hoya che. te svarUpa pramANe na hoya, tevI ghaNI banelI kathAone paNa kalpita kahevAnI hiMmata karavI te ajJAnatA athavA eka jAtano ghamaMDa che. ane UcharatI prajAnA mAnasane potapotAnA dharma uparanI zraddhAmAMthI calita karavAno paNa rASTrIya hetu hovAnuM jaNAI Ave che. evA lekhakonI vAta tarapha lakSya na ApatAM upekSA ja karavI joIe. tIrthakaro jevAonI kathAone taddana kalpita kahevAmAM e loko evI dalIlo AgaLa kare che ke, "te kathAo mATe aitihAsika purAvA maLI ja zake, e saMbhavita nathI." chatAM aitihAsika purAvA vinAnA paNa ghaNA banAvo sAcA hovAnA mAnavA paDe ja che. aitihAsika purAvA kALakramathI nAbUda thayA hoya, eTalA uparathI amuka banAva banyo ja nathI, ema mAnavuM bhUlabhareluM che. vaLI paradezI lekhako buddhinA tevA prakAranA valaNane lIdhe ane svArthane lIdhe evuM valaNa dharAve te upekSya che. paraMtu A dezanA loko evuM valaNa dharAve, te kevaLa mUrkhAI ja che. dAkhalA tarIke - pAMca peDhIthI A gharamAM mAruM kuTuMba rahe che, te vAta huM jANuM chuM, AjubAjunA mANaso jANe che. teno lekha khovAyo che. bahArano sattAdhIza mANasa ema kahI zake ke, "lekha batAvo, to tamAruM ghara mAnuM, nahitara khAlI karo." te vakhate gharadhaNI paNa ema mAne ke, "mArI pAse lekha nathI, mATe rakhe ne A ghara mAruM na hoya." to te tenI bhUla ja gaNAya. bahArano AgaMtuka jo svArtha hoya, to AvA bahAnAthI lekha vagaranAonI mAlikI choDAvIne jyAre teno koI mAlika na rahe, eTale pote mAlika banI bese. paraMtu e vAta gharadhaNI kabUla kare, e tenI keTalI bhUla gaNAya ? Ama aitihAsika satyane bahAne ghaNI kharI sAcI hakIkatone paNa kabUla karavAmAM AvatI nathI. ane potAne jarUra jaNAya to, game tevI UDatI daMtakathA TAMkIne paNa hakIkatonA mahela caNavAmAM Ave che. aitihAsika purAvA vinA paNa ApaNA jIvana, ApaNA jIvanano aitihAsika pravAha, ApaNAM zAstronI noMdho ane ApaNI paraMparAnI vAto e sarva paNa eka jAtanA aitihAsika purAvA barAbara ja hoya che. saMskArasaMpanna A prAcIna kALanI mahAnuM prajAnuM ghaDatara ja potAnA mahApuruSonuM astitva kabUla karAvavAne basa che. eTale ApaNA hitanI kharI vAta to e che ke, ApaNAM zAstromAM kahelI kathAonA saMbaMdhamAM zaMkAzIlana thatAM, temAMthI meLavavI joItI jIvanavikAsanI preraNA avazya meLavavI. Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ piMga pratikamANasUtro 415 51. sakala tIrtha vaMdanA sakala tIrtha vaMduM kara joDa, jinavara nAme maMgala koDA pahele svarge lAkha batrIza, jinavara caitya namuM nizadina 15 bIje lAkha aThThAvIza kahyAM, trIje bAra lAkha sahyAM cothe svarge aDa lakha dhAra, pAMcame vaMduM lAkha ja cAra mArA che svarge sahasa pacAsa, sAtame cALIsa sahasa prAsAdA AThame svarga cha hajAra, nava dazame vaMduM zata cAra 3 agiyAra bArame vaNaseM sAra, navaraiveyake traNaseM aDhArA pAMca anuttara sarve malI, lAkha corAzI adhikAM valI jA sahasa sattANuM vevIza sAra, jinavara bhavana taNo adhikAra lAMbA so jojana vistAra, pacAsa UMcA bahotera dhAra para ekaso eMsI biMba pramANa, sabhA sahita eka caitye jANI so koDa bAvana koDa saMbhAla, lAkha corANuM sahasa cauMAla dI sAtameM upara sATha vizAla, savi biMba praNamuM raNa kalA sAta koDa ne bahotera lAkha, bhavanapatimAM devala bhAkha gALA ekaso eMzI biMba pramANa, eka eka catye saMkhyA jANo teraseM koDanevyAsI koDa, sATha lAkha vaMduM kara joDAyA batrIseM ne ogaNasATha, tIrtho lokamAM caityano pATha.. traNa lAkha ekANuM hajAra, traNaseM vIza te biMba juhAra lA vyaMtara jyotiSImAM vaLI jeha, zAyatA jina vaMduM tehA Sabha caMdrAnana vAriNa, viddhamAna nAme guNasaNa 1che. Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 416 paMca pratikramaNa sUtro sametazikhara vaMduM jina viza, aSTApada vaMduM covIzA vimalAcala ne gaDha giranAra, Abu upara jinavara juhAra 15 zaMkhesara kesariyo sAra, tAraMge zrI ajita juhAra aMtarIkSa vakANo pAsa, jIrAvalo ne thaMbhaNa pAsa /1rA gAma nagara pura pATaNa jeha, jinavara caitya namuM guNagehA viharamAna vaMduM jina vIza, siddha anaMta namuM nizadina 13 aDhI dviIpamAM je aNagAra, aDhAra sAhasa zIlAMganA dhArA paMca mahAvrata samiti sAra, pALe paLAve paMcAcAra 14 bAhya atyaMtara tapa ujamAla, te muni vaMduM guNamaNimAlA nita nita uThI kIrti karuM, "jIva" kahe bhavasAyara taru upAya gAthArtha :- sarva tIrthone hAtha joDIne vaMdana karuM chuM. kimake] zrI jinezvara prabhunA nAma mAtrathI karoDo maMgaLa pravarte che. pahele devaloke batrIza lAkha jina cetyone haMmezAM vaMdana karuM chuM. 1. bIje devaloka aThThAvIza lAkha, trIje devaloke bAra lAkha, cothe devaloke ATha lAkha ane pAMcame cAra lAkha zAstramAM kahyA che, te zraddhApUrvaka hRdayamAM dhArIne te sarvane vaMdana karavuM. 2. cheke svarge pacAsa hajAra, sAtame devaloke cALIsa hajAra, AThame svarga cha hajAra ane navame tathA dazame devaloke cAraso cAraso jina cetyone vaMdana karuM chuM. 3. bArame tathA agiyArame devaloka trANasuM, nava paiveyake trANase aDhAra, ane pAMca anuttaramAM uttama cetyo che, te sarva maLI corAzI lAkha sattANuM hajAra trevIza [8497023] jinezvaronA caityono uttama adhikAra che. te dareka so jojana lAMbA, pacAsa jojana UMcA, ane 72 jojana pahoLA samajavA. 4-5. eka eka caityamAM sabhA sahita 180 jina biMbonuM pramANa samajavuM. sarva maLIne-so karoDa, bAvana karoDa, corANuM lAkha, cuMmALIsa hajAra sAtaso ane sATha [eTale ke- 1529444760]. vizALa jinapratimAone saMbhArIne traNeya kALa pramANa karuM chuM. tathA bhavanapatimAM sAta karoDa ne botera lAkha 77200000 jina cetyo kahyA che. 6-7. temAM paNa eke eka cele biMbonI saMkhyAnuM pramANa 180 ekaso eMzInuM samajavuM. eTale teraseM nevyAzI karoDa, sATha lAkha[13896000000] jinapratimAone hAtha joDIne vaMdana karuM chuM. 8. Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 417 ticha lokamAM traNa hajAra baso ogaNasATha. [3259] daityonuM varNana Ave che, ane temAMnA traNa lAkha ekANuM hajAra, traNaseM viza [391320] jinapratimAone juhAruM chuM. 9. te uparAMta, vyaMtara tathA jyotiSiomAM paNa je je zAzvatA jinabiMbo che, tene vaMdana karuM chuM. guNothI bharelA teonAM zubha nAma-RSabha, caMdrAnana, vAriNI ane vardhamAna che. 10. sametazikhara upara vIsa ane aSTApada upara covIsa : zatruMjaya, giranAragaDha, Abu, zaMkhezvara, kezarIyAjI vagere tIrthamAM birAjamAna tIrthakara paramAtmAone tathA tAraMgAjIe ajitanAtha, aMtarikSa pArzvanAtha, vakANA pArzvanAtha, jIrAvalA pArzvanAtha ane staMbhana pArzvanAtha prabhune vaMdana karuM chuM. 11-12. te uparAMta, dareka gAmo, nagaro, puro, ane pATaNamAM guNanA maMdira rUpa je je jinezvara prabhunAM cetyo che, tene namaskAra karuM chuM. viharamAna vIsa tIrthaMkara paramAtmAo ane anaMta siddha bhagavaMtone dararoja vaMdana karuM chuM. 13. aDhAra hajAra zilAMga rathane dhAraNa kare, uttama-pAMca mahAvrata samiti, ane paMcAcAra pALe tathA paLAve ane bAhya-atyaMtara tapamAM ujamALa evA je munirAjo aDhI dvipamAM che, guNonI mALA sarakhA te sarvane vaMdana karuM chuM. 14. ane skuitikArI zrI jIvavijayajI mahArAja paNa kahe che ke, "dararoja savAramAM UThIne A pramANe stuti karavAthI huM paNa bhavasAgarane tarI jaIza." 15. divasanAM paccakhANo savAramAM namukakAra sahiaM-porisI-sADha parisI-purimaDha-avaDha-ekAchANa-besaNaAyaMbila-nIvi-tivihAra-cauvihAra-upavAsa [cothabhakta] saTTa-aTTama vagerenAM pratyAkhyAno levAno . saMbhava hoya che. namukakAra sahia : sUryodaya pachI be ghaDI sudhI moDhAmAM kAMI na nAMkhavAno niyama rAkhI vakhata pUro thaye muThI vALI navakAra gaNIne paccakkhANa pAravAmAM Ave che, te namukkArasahiaMnuM paccakhANa kahevAya che. sAmAnya rIte koI paNa dhArmika yogano jaghanya kALa be ghaDIno kudaratI rIte TharAvelo che. sAmAyika, dhyAna vagereno eka muhUrta be ghaDI vakhata gaNavAmAM Avyo che. kharI rIte ema che ke, paccakhANa pUruM thavAnI sAthe ja barAbara te ja kSaNe paccakakhANa pAravuM joIe. jo tema karavAmAM na Ave, to aNopayoga doSa gaNAya che. saheja paNa vaheluM parAya, ke saheja paNa moDuM parAya, to banneyamAM doSa lAge che. vahelA pAravAmAM paccakhANa bhaMga ane anoupayoga doSa lAge che. moDA pAravAmAM anoupayogane lagatA doSo lAge che. Ama chatAM kadAca Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro kAmakAjamAM vyagratAne lIdhe paccakkhANa pAravAmAM DhIla thAya, to doSathI bacavA mATe muoisahiaM uccAra karavAmAM Ave che, teno artha e che ke-''paccakkhANano vakhata pUro thavA chatAM-jyAM sudhI muThThI vALI navakAra gaNI paccakkhANa na pADuM tyAM sudhI huM paccakkhANamAM chuM.'' ema dareka paccakkhANamAM samajavAnuM che. 418 pauruSI : puruSa pramANa chAyA thAya tyAM sudhI paccakkhANa rAkhavuM. kayA kayA mAsamAM puruSa pramANa chAyA kayAre hoya ? te gurugamathI tathA zAstramAMthI samajI levuM. porasI. te sADha-porasI : sUryodaya pachIno doDha pauruSI jeTalo vakhata, te sAddha porasI. sArdha pauruSI. purimaa-purimArka : divasano pUrvArdha. eTale je vakhate jevaDo divasa hoya, tenA sarakhA be bhAga pADavA. temAMno pahelo bhAga pUro thAya, tyAM sudhI purimaDhanuM paccakkhANa rAkhavAnuM hoya che. purima - artha purimArka. avaDha-apArka : divasanA pAchalA aradhA bhAganA aradhA vakhata sudhI eTale ke sUryodayathI mAMDIne poNA divasa sudhInA paccakkhANane avarDsanuM paccakkhANa kahevAya che. RRtu ane mahinA pramANe divasa nAnA moTA hovAthI upara jaNAvelAM pratyAkhyAnonA judA judA vakhata hoya che, te tenA koThAmAMthI jANI levA. eka vakhata khAvuM te ekAsaNuM, be vakhata khAvuM te beAsaNuM. AyaMbimAM ekAsaNuM ja karavAnuM hoya che. paraMtu temAM chavigaIno tathA maracAM vagereno tyAga hoya che. AyaMbilamAM levAnA khorAka utkRSTa, madhyama ane jaghanya ema traNa prakAre zAstramAM batAvyA che. ane te traNamAM paNa aneka prakAro batAvyA che. eka dhAnya, eka raMga vagere. amuka eka khorAka amuka pramANamAM laI temAM DUbaDUbA pANI nAMkhI te khAI javo, te utkRSTa AcAmya kahevAya che. ane khorAkanuM pANInI jema Acamana karavAnuM hovAthI tenuM nAma AcAmanaka-AcAmla AyaMbila rAkhavAmAM Avela che. AyaMbilano tapa mAMgaLika tarIke prasiddha che. ane vigaI janya rogonI zAMtimAM te jaladI asara kare che. - nIvi nA paNa gRhastho ane sAdhuone mATe keTalAka prakAro hoya che. tathA upAdhAna, yogavahana vagere kriyAone uddezIne nIvinA khorAkanA judA judA prakAro hoya che. nIvi paNa lagabhaga AyaMbilano prakAra hoya che, paraMtu sAdI nIvimAM sAmAnya rIte chAza, maracAM vagere vaparAya che. nirvikRti. cotha bhaktAdi - Agale divase ekAsaNuM, pAraNAnA divase ekAsaNuM ane vacce upavAsa. ema cAra vakhata khorAkanA tyAgane cotha bhakta pratyAkhyAna kahe che. upavAsa karavAno mukhya vidhi e che, paraMtu pracAramAM bALa jIvo mATe Agale divase sAMje ane pAraNAnA divase savAre khorAka le, tene paNa upavAsa gaNavAmAM Avela che, teno pracAra hAlamAM vizeSa che. namukkArasahiaMthI avaDha sudhInAM paccakkhANonI maryAdAmAM cAreya AhArano tyAga hoya che. paraMtu ekAsaNa, beyAsaNa, nIvi, AyaMbila vageremAM avidha pUro thAya pachI te te vakhate cAreya Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro prakAranA AhAro TharAvelA prakAre levAya che, paraMtu pachI tivihAranuM ane pachI pANAhAranuM paccakkhANa karavAnuM hoya che. athavA ThAma covihAra paNa karI zakAya che. upavAsamAM tivihAranuM covihAranuM ema banneya paccakkhANa karI zakAya che. tivihAra vALAne sAMje pANahAranuM paccakkhANa levAnuM hoya che. ane covihAravALAne sAMje puna:smaraNa karavAnuM hoya che. paccakkhANa svarUpa jaina dharma paccakkhANano artha tyAga che, te paNa sAmAyikanuM eka svarUpa che, sAmAyika rUpa paNa te hoya che ane sAmAyikanuM aMga paNa che. cha AvazyakamAMnuM eka Avazyaka che athavA jaina dharmanuM eka prakAranuM e paNa eka svarUpa che. vizeSa hakIkata paccakkhANa bhASya vagere graMthomAMthI jANI levA prayatna karavo. 419 paccakkhANanA vivecananI mukhyatAe vivecana karatAM paNa samagra jaina dharmanuM vivecana temAM AvI jAya che, ane e dRSTithI paccakkhANanuM paddhatisara vivecana zAstromAM karavAmAM AvyuM che. mULa paccakkhANa-uttara paccakkhANa. mULanA be bheda-sarvathI ane dezathI, sarvathI munine paMcamahAvrata rUpa ane dezathI zrAvakane pAMca aNuvrata rUpa. uttara guNa paccakkhANanA be bheda - sarvathI ane dezathI. sarvathI-piMDavizuddhi, pAMca samiti, traNa gupti, bAra bhAvanA, bAra prakAranAM tapa, bAra pratimA ane abhigraha e munione sarvethI hoya che. ane cAra zikSAvrata, traNa guNavrata vagere zrAvakone dezathI uttara guNa paccakkhANa hoya che. tathA sAdhu tathA zrAvakane anAgatAdi daza prakAranuM dezathI uttaraguNa paccakkhANa hoya che. anAgata, atikAnta, koTisahita; niyaMtrita, sAkAra, anAkAra, parimANakRta, niravazeSa sAMketika, abrA e daza dezathI uttara guNa paccakkhANa thAya che. sAMketikanA ATha bheda-aMguThThasahia, muThThisahia, gaMDa sahia, gharasahia, prasvedasahia, ussAsasahia, cibukasahia, joIsasahia. sAMketika pratyAkhyAno namukkAra sahia vagerenI sAthe paNa laI zakAya che. kema ke tethI vakhata pUro thavA chatAM paccakkhANa cAlu rahI zake che. ane abhigraha paccakkhANa tarIke chUTA paNa laI zakAya che jethI viratino abhyAsa cAlu rAkhI zakAya che. sAMketika vinA paNa namukkAra sahia vagere levAya, tyAre mahattarA ane savvasamAhi0 e be AgAra letA nathI. addhA paccakkhANanA 10 bheda - namukakAra sahia, porisI, purimaDja, ekAsaNa, ekalaThANa, AyaMbila-nIvi, abhakatArtha [upavAsa], carima, abhigraha, vigaI. Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro A pramANe paccakakhANanI dRSTithI paNa jaina dharmanuM samagra svarUpa vicArI zakAya tema che. zrAvakanAM vrato vagere paNa pratyAkhyAnanAM aMgo kevI rIte che ? te A upara jaNAvelI vicArasaraNithI barAbara samajAya tema che. Avazyaka sUtramAM paNa pratyAkhyAna AvazyakamAM vrata ane aticAra ApyAM che. tethI sAMje tathA savAre levAnAM paccakakhANonuM sthAna jaina AcAramAM kayAM che ? te paNa barAbara samajAze. cauda pUrvamAM paccakakhANa pravAda nAmanuM parva Ave che, jemAMthI - jenuM AThamuM adhyayana paryuSaNA kalpasUtra che, - te dazAzruta skaMdha nAmano chedagraMtha zrI bhadrabAhu svAmIe racelo che. paccakhANomAM AvatAM mahAvrato aNuvrato, piMDa vizuddhi, vagere AcAro, tenAM prAyazcitto, svarUpo tenuM dravyAnuyoga daSTithI vyAkhyAna, sarva dravya, kSetra, kALa ane bhAvamAM baMdha besatA kevI rIte thAya ? te sarva prakAronuM vivecanA karavA jatAM pratyAkhyAna pravAda jevuM mahAna parva racAya, temAM Azcarya zuM ? ane temAMthI uThThata piMDa vizuddhi vagere graMtho Aje paNa pUrvanA jJAnanI vAnagI rUpa hovAthI temanA tarapha bhakti bahumAna rAkhI je bodha maLe te levA jevo che, ane evA bIjA ghaNA graMtho che. te sarvanuM mULa daSTivAda graMtha che. mATe te sarvamAMnA viSayo pramANabhUta mAnavAne harakata nathI. paccakhANa-sAvadya yoganA sAmAnya tathA te te vizeSa sAvaghayoganA tyAga mATe laI zakAya che. mAnava aneka prakAranA bIjA sAvadya yogono tyAga karIne kadAca besI zake, paraMtu zarIra mAtra TakAvavA mATe chevaTe khAnapAnanI to jarUra paDe ja che. game tevA tyAgI munine paNa zarIramAtra TakAvavA vahelA moDo AhAra levo ja paDe che. vaLI sarva pravRtti ane samAraMbhanuM mULa to mukhya bhAge prANInI AhAra pravRtti hoya che. tenA tyAgamAM ghaNI pravRttino tyAga thaI jAya che. tyAganA Icchuka sauthI pahelAM tenA upara aMkuza mUke che. eTale lagabhaga pravRttio upara aMkuza AvI jAya che. AthI AhArane lagatAM pratyAkhyAnomAM vadhAre bhAga bhajave che. pratyAkhyAna guru mahArAja pAse bhAvapUrvaka spaSTa pAThoccAra ane samAja sAthe jAheramAM levAnuM hoya che. eTaluM ja nahIM, paraMtu tenA pAlanamAM saMpUrNa kALajI ane tatparatA dAkhavavAnAM hoya che. tene bhArapUrvaka saMpUrNa karIne zobhAvavAnuM hoya che. ughApanAdikathI tenI kIrtana karavAnI hoya che jethI bIjA jIvo paNa anumodanA kare ane tenI AcaraNA karavA doravAya. pratyAkhyAna AvazyakanI AcaraNAthI je kAMI ArAdhanAno lAbha meLavavo joIe, te maLavo joIe. ane temAM khAmI rahI hoya, to tenuM micchAmi dukkaDaMthI mAMDIne ghaTatuM prAyazcitta laI pratikramaNa karavuM joIe. arthAt pratyAkhyAnanI sparzanA, pAlana, zobhanA, tIrANA, kIrtanA, ArAdhanA karavAnAM hoya che. ane je kAMI ArAdhanAmAM khAmI rahI hoya, tenuM micchAmi dukkaDaM devAnuM hoya che. kayA pratyAkhyAnanI sparzanA, kIrtanA vagere kema karAya ? tene mATe paNa zAstromAM aneka cokakasa prakAro batAvyA hoya che. A paccakhANamAM AvatA AgAronI samaja 1. ANAbhoga=anAbhoga : vismaraNa, bhUlI javuM. Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 421 2. sahasAgAra sahasAkAra : ajANatAM moMmAM pesI javuM. 3. pacchannakAla=pracchannakAla : vAdaLAM vagerethI vakhatanI samaja na paDavI. 4. disAmoha-digyoha : dizA jovAnI bhUlathI khoTo vakhata samajAya. 5. sAhavayAga=sAdhuvacana: 'ugdhADA porasI" evo munino zabda sAMbhaLI "porasInuM paccakhANa pUruM thayuM' evo bhAsa thavo. 6. savva samAhi vattiyAgAra:= sarvasamAdhi-pratyayAkAra : cintA ke rogAdika kAraNe sarva prakAranI samAdhi nimittaka paccakhANamAM je kaMI pheraphAra thAya, te rUpa AgAra. eTale asamAdhimAM vaheluM moDuM paccakhANa parAya, teno doSa na lAge. 7. mahattarAgAra=mahattarAkAra : saMgha, AcAryAdi moTAnA hukamathI paccakakhANa vaheluM pAravuM paDe, ke temAM pheraphAra karavo paDe. 8. sAgAriyAgAra-sAgarikAkAra : gRhastha ke evI koI gharabArI vyakti Ave, to UThIne ekAsaNuM vagere bIje karavA besatAM sAdhune paccakakhANa na bhAMge. 9. AuTaNapasAra AkuMcanaprasAra : zarIranAM aMgopAMga halAvatAM calAvatAM doSa na lAge. 10. guru-abhuThThANa-guru-abhutthAna: guru ke vaDIla muni Ave ane UbhA thavuM paDe, to paNa paccakakhANa na bhAMge. 11. pAriThAvaNiyAgAra pArikApanikAkAra : vidhipUrvaka paraSThavavuM paDe. 12. colapaTTAgAra-cola-paTTAkAra : koI adhikArI muni nagna besIne AhAra vAparatA hoya, ane gRhastha AvI jAya, ane UThIne coLapaTTo paheravo paDe, to paNa paccakakhANa na bhAMge. 13. levAleva=lepAlepa : lepa, ane luchI nAMkhyAthI alepa. 14. gihatyasaMsiddha-gRhasthasaMcuMTa : gRhasthathI mizraNa thavA pAmela hoya. 15. ukikhattavivega UMkSiptaviga: piMDa vigaIvagere mUkIne upADI lIdhela hoya, tethI saheja vigaIno saMsarga thayo hoya, to paNa munine paccakhANano bhaMga na thAya. 16. pazcamakikhA=pratIkSita : saheja ghI vagerethI copaDAyela. 17. levalepa : osAmaNa ke dhovaNanuM pANI lepakRta kahevAya che. 18. alava alepa : kAMjI-chAzanI parAza vagerenuM pANI-apakRta: 19. accha=accha : svaccha = traNa ukALAnuM pANI. 20. bahula bahula : tala ke cokhA vagerenuM dhovANa bahula pANI kahevAya che. 21. sasiF=sasitha : kAMjI ke osAmaNa vageremAM koI dANo rahI gayo hoya. Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 422 22. asitya asikstha : gaLavAthI evo dANo na rahI zakayo hoya. sAmAnya rIte dareka prakAranA paccakkhANamAM judA judA AgAro hoya che. paraMtu A daza addhA paccakkhANamAM upara jaNAvelA mukhya bAvIsa AgAro hoya che. AgAro-AkAra eTale chUTa evo artha samajavAno che. paraMtu chUTono upayoga na chUTake karavAno hoya che, jANI joIne karavAthI paccakkhANa bhAMge che. jema bane tema teno upayoga na karavo paDe, tevI kALajI rAkhavI joIe. upara jaNAvelA 22 AgAro kyA kyA paccakkhANamAM, kone kone levAnA hoya che ? tenI samajamahattarA savvasamAhi 2 = 4 namukkArasahia=muThisahiaM sAthe= porisI sADhaporasI ------ vigaI - nIvi pAri maha santra-9 -- purimaa - avaDha ekAsaNa - beAsaNa * ekalaThANuM= aNA sahasA *sAgAri -------- aNA sahasA 2 aNA sahasA paccha dizA sAhu maha savva -7 uparanA 7 [uggae sUre ne badale sUre uggae] * aNA saha sAgAri AuTaNa guru *pAri maha. savvasamA 8 *pAri maha savvasa-7 nIvi - vigaI AyaMbila upavAsa pANahAra prAvaraNa abhigraha - carima - bhavacarima - + desAvagAsia ukikhattha vinA upara pramANe-8 gurua piMDa vigaInA-aNA sahasA *levA. *gihattha *ukikhattha *paDucca - paDucca vinA upara pramANe-8 * aNA sahasA *pAri maha savvasamA-5 paMca pratikramaNasUtro *leve *aleve acche. *bahule *sasi *asi~6 aNA sahasA *colapaTTAgAra *maha savvasa N aNA sahasA macchu savvasa 4 paccakkhANonA arthamAM-annatya pachI aNAbhogeNaM vagere AgAranA zabdo trIjI vibhakitamAM ApelA che. paraMtu te pAMcamI vibhakitanA arthamAM trIjI vibhakita vaparAyela che. eTale annatya sAthe aNAbhogeNaM -sAmaTo artha-bhUlI javA sivAya" evo thAya che. eTale ke annatya pachI trIjI vibhakitavALA AgAronA jeTalA zabdo Ave, te badhAno artha ApyA pachI-sivAya zabda joDavo. * A nizAnIvALA AgAro munione ja hoya paraMtu paccakhANa sUtranI akhaMDatA mATe darekne mATe bolAya che. * A nizAnIvALA AgAra muniomAM paNa sAdhvIjI mATe nathI hotA. + A zrAvaka - zrAvikAone ja hoya. Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 423 eTale ke, te AgAro sivAya namukkArasI porisI vagere paccakakhANonI zarato pramANe cAra AhAra paikI jemAM jeTalAno tyAga karI paccakakhANa karavAnuM hoya, teTalAnA tyAganI pratijJA thAya che. tathA te pratijJA mana, vacana, kAyAthI pALavA mATe khAsa bhAra mUkavA, temAM khAmI na Ave, zithilatA na Ave, tathA bIjI tarapha mana vacana kAyAne rokAtAM aTakAvavA, vosire pada cheDe ApavAmAM Ave che, vosirAmi kahI ziSya paccakhANa mATe potAnI saMpUrNa tatparatA batAve che, eTale ke tenI sparzanA, pAlana, zobhanA, tiranA, kIrtanA, ArAdhanA ane virAdhanAno tyAga vagere mATenI kabUlAta Ape che. paccakhANa sUryodaya pahelAM rAia pratikamaNa vakhate pratyAkhyAna Avazyakane prasaMge dharavAno ane jAte levAno vidhi che. pachIthI jinamaMdire jaI prabhu samakSa pharI levAno vidhi che, ane pachI guruvaMdana vakhate guru mahArAja pAse pratyAkhyAna levAno vidhi che, temAM je vakhate guru mahArAja paccakakhAI eTale pratyAkhyAna karavuM = tyAga karavo, evo zabda bole, tyAre paccakkhAmi = pratyAkhyAna karuM chuM - tyAga karuM chuM e pramANe pratyAkhyAna svIkAranuM vacana pratyAkhyAna lenAre bolavuM joIe. te ja pramANe guru mahArAja "cAra AhArano mana vacana kAyAnA baLapUrvaka tyAga karavo, baLapUrvaka temAM makakama rahevuM, ane temAM khAmI pADanArI mana vacana kAyAnI pravRttithI baLapUrvaka pAchA haThavuM, sAvaceta rahevuM." vagere bhalAmaNa sUcaka vosire - vyasRje pada kahe, tyAre te AjJA svIkAravA ane pratyAkhyAnanI ArAdhanAmAM potAnA taraphanI sAvacetI sUcaka sirAmi = vyasRjAmi e pada kahevuM. A sAmAnya vidhi paccakakhANa letI vakhate dhyAnamAM khAsa rAkhavo joIe. paccakakhANa dhAravA viSe rAia pratikramaNa na karyuM hoya, to paNa je kAMI paNa paccakakhANa karavuM hoya, te sUryodaya pahelAM ja dhAravuM joIe. kema ke sUryodayathI to pratyAkhyAnanuM pAlana zarU ja thaI jAya che. have, je pratyAkhyAna dhAryuM hoya, tenA pAravAnA vakhata pahelAM tethI UMcA prakAranuM pratyAkhyAna karavuM hoya, to thaI zake che, paraMtu UtaratA prakAranuM pratyAkhyAna na thaI zake. sUryodaya pahelAM paccakhANa na dhAryuM hoya te yogya na gaNAya. ekAsaNuM dhAryuM hoya, to AyaMbila, upavAsa vadhArI zakAya. paraMtu "mAre Aje zuM paccakakhANa karavuM? teno vicAra karuM chuM. savAre ekAsaNuM dhAryuM che. paNa haju paccakhANa lIdhuM nathI. paNa te thaze ke kema ? teno vicAra karuM chuM. je thaze ema lAgaze, to karIza. nahIMtara kAMI nahIM. athavA besaNuM karIza." e rIte thaI na zake. amArI samaja pramANe ekAsANAnA pratyAkhyAnano bhaMga gaNAya. paraMtu ekAsaNAno vicAra hoya, chatAM savAramAM pahelethI pratyAkhyAna beAsANAnuM lIdhuM ke dhAryuM hoya, to harakata na Ave. Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 paMca pratikamANasUtro atha prabhAtanAM paccakkhANa para, namukakArasahiaM-musihanuM-1 (guru) uggae sUre-mukakArasahie. muddhisahie paccakkhAI (ziSya-paccakhAmi) (gu-)cauvvilaMpi AhAra- asaNaM pANa khAIma sAIma annatthasNAbhogeNaM, sahasAgAreNaM, mahattarAgAreNaM savva-samAhi-vattiyAgAreNaM vosiraI. (zi.- vosirAmi) 53. porisI-sADhaporisInuM-2 (gu.-) uggae sUre- namukkArasahie porisI, sADhaporisI, muddhisahiaM, paccakhAI- (zi.- paccakhAmi.) (gu.-) uggae sUre- cauvvilaMpi AhAra- asaNaM, pANaM, khAimaM, sAimaM, annatthaDaNAbhogeNaM, sahasAgAreNaM pacchakAleNa disAmoheNuM sAvayaNeNaM mahattarAgAreNa savvasamAhi-vattiyAgAreNaM vosiraI, (zi.- vosirAmi.) pa4. parimaDha-avaDhanuM-3 (gu.-) sUre uggae- purimaDha, avaDha, muThisahie paccakhAI- (zi. paccakhAmi.) (gu.-) cauvhiha pi AhAra-asaNaM, pANuM, khAIma, sAIma, annatthaSNAbhogeNaM, sahasAgAreNaM, pachanna-kAleNaM, disAmoheNaM, sAhu-vayaNeNaM, mahattarAgAreNaM, savvasamAhi-vattiyAgAreNaM, vosiraI, Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 425 (zi.- vosirAmi.) papa. beAsANA-ekAsaNAnuM-4 (gu) (1) uggae sUre- namukkArasahie porisI, sArDsaporisI, muThisahiaM, paccakhAI (zi.- paccakhAmi.) (gu-) (2) uggae sUra-cauvyipaMpi AhAraM- asaNaM, pA, khAIma, sAIma, annatthaNAbhogeNaM, sahasAgAreNaM, pacchannakAleNaM, disAmoheNaM, sAhuvayaNeNaM, mahattarAgAreNaM, savvasamAhivattiyAgAreNaM, (3) vigaIo paccakhAI (zi.- paccakhAmi.) (gu-) annatthaDaNAbhogeNaM, sahasAgAreNaM, levAleveNaM, gihatyasaMsaTheNaM, ukipattavivegeNaM, pahuccamakikhaeNaM, pArivaNiyAgAreNaM, mahattarAgAreNaM, savvasamAhi-vattiyAgAreNaM, (4) biyAsaNa paccakhAI- (zi.- paccakhAmi.) (gu-) tivihaMpi AhAra- asaNaM, khAIma, sAIma, annatthaDaNAbhogeNaM, sahasAgAreNaM, sAgAriyAgAreNaM, AuTaMNapasAreNaM. guru-abhuThANeNaM, pAriThAvaNiyAgAreNaM, mahattarAgAreNaM, satva-samAhi-vattiyAgAreNaM. (5) pANassa-leveNa vA aleveNa vA, accheNa vA bahuleveNa vA, sasitthaNa vA asitthaNa vA vosirAI, (zi.- vosirAmi.). jo ekAsaNAnuM paccakhANa karavuM hoya, to biyAsaNAne ThekANe egAsANaMno pATha kahevo, ekalaThANAnuM paccakakhANa karavuM hoya, to egalaThANuM bolavuM, tyAre AuTaNapasAreNaMe AgAra na bolavo. Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 426 paMca pratikamANasUtro pa6. AyaMbilanuM-5 (gu-) uggae sUre- namukakArasahiaM, porisI, sADha-porisa, muTisahie paccakhAI, (zi- paccakhAmi.) (gu-) uggae sUre, cauvyihiMpi AhAraM-asaNaM, pANaM, khAIe, sAIma, annatthasNAbhogeNaM, sahasAgAreNaM, pacchakAleNaM, disAmoheNaM, sAhuvayaNeNaM, mahattarAgAreNaM, savvasamAhi-vattiyAgAreNaM, AyaMbila paccakhAI, (zi.- paccakhAmi.) (gu-) annatthaDaNAbhogeNaM, sahasAgAreNaM, levAleveNaM, gihatyasaMsaTheNaM, ukikhattavivegeNaM, pAriThAvaNiyAgAreNaM, mahattarAgAreNuM savvasamAhi-vattiyAgAreNaM, egAsaNa paccakhAI- (zi. paccakakhAmi.). (gu-) tivipi AhAra-asaNaM, khAimaM, sAIbaM, annatthaDaNAbhogeNaM sahagAreNe sAgAriAgAreNe AuTaNa-pasAreNaM, gurUabhuThANe, pAriThAvaNiyAgAreNaM, mahattarAgAreNa savvasamAhittiyAgAreNaM, pANasa- leveNa vA aleveNa vA, accheNa vA bahuleveNa vA, sasitthaNa vA, asitthaNa vA vosiraI, (zi.- vosirAmi.) pa7. sivihAra upavAsanuM-6 sUre uggae-alpatta paccakhAI, (zi. paccakhAmi.) (gu-) tivilaMpi AhAraM- asaNaM, khAIma, sAIe, annatthaDaNAbhogeNaM, sahasAgAreNaM, pAriThAvaNiyAgAreNaM, mahattarAgAreNaM, Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 427 savvasamAhittiyAgAreNaM pANahAra- porisI sADhaporisa muTisahiaM paccakhAI, (zi.- paccakhAmi.) (gu.) annatya- DaNAbhogeNaM sahasAgAreNaM pacchanna-kAleNaM, sidAmoheNaM, sAhuvayaNeNaM, mahattarAgAreNaM, savvasamAhittiyAgAreNaM, pANassaleveNa vA aleveNa vA, accheNa vA bahuleveNa vA, sasitthaNa vA asityeNa vA, vosiraI. (zi- vosirAmi.) paccakhANonA saLaMga atha [kayA paccakhANamAM kayA kayA AgAro hoya che, tenA sAmAnya artho pahelAM ApelA che, * te pramANe abhyAsIoe yAda rAkhI nIce pramANe anukrame artho samajavA. keTalAMka paccakakhANonA artha ApavAmAM AvelA che te jovA.] para. namukkAra sahia paccaphakhANano artha-1 gura0 (1) ajANatAM-bhUlathI moMmAM naMkhAI jAya ke ekAeka moMmAM kAMIpaNa AvI paDe, te prasaMga sivAya- (2) sUryodayathI mAMDIne be ghaDI pachI turata ja navakAra gaNIne paccakakhANa na pAra, tyAM sudhI- (3) khorAka, pANI, mevo vagere khAdima tathA pAna, sopArI vagere mukhavAsa rUpa svAdima e cAreya prakAranA AhArano tyAga karavo. (ziSya - huM e cAra prakAranA AhArano te rIte tyAga guruva- (4) e tyAganA pAlana mATe tamAre sarva prakAre tatparatA batAvavI. (ziSya - huM e prakAre tatpara kahevAno chuM.) 53. namukakAra sahia muddhisahienA paccakakhANano artha-ra guruH- (1) ajANatAM bhUlathI moMmAM naMkhAI jAya, ekAeka AvIne paDe: saMgha, guru, vagere vaDIlonI AjJA thAya ke asamAdhinA nimitta sivAya:- (2) sUryodayathI mAMDI be ghaDI pachI muThThI vALI navakAra gaNI paccakakhANa na pAre, tyAM sudhI- (3) upara jaNAvelA cAreya AhArano sAra karavo. (ziSya - e cAreya AhArano e pramANe tyAga karuM chuM.) Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428 paMca pratikramaNa sUtro guru - (4) e tyAga khAtara tamAre tatparatA rAkhavI. (ziSya - huM e prakAre tatpara rahevAno 54. porasI-sA porasI paccakakhANanA artha-3 guruH- (1) bhUlathI moMmAM naMkhAI jAya, ekadama moMmAM AvI paDe, vakhatanI samaja na paDe, dizA bhulAI jAya, muninuM "ughADA porisI" vacana saMbhaLAya, saMgha ke gurunI AjJA thAya ane asamAdhinA nimitta sivAya- (2) sUryodaya pachI eka paurUSI chAyA pramANa vakhata thAya tyAra pachI athavA e vakhatathI doDhA vakhata doDha pauruSI-pachI. muThI vALI navakAra gaNI-vagere upara pramANe. 55. purima-avanA paccakhANanA artha-4 guru - bIjA vibhAgamAM nIce pramANe vizeSatA samajavI kemake- uggae sUra pAkane badale sUra uggae pATha bolAya che. teno artha mAtra amArI samaja pramANe A pramANe karyo che. pheraphAra hoya to-guru gamathI barAbara dhArI levo: "divasanA pUrvArdha pachI paNa pratyAkhyAna cAlu che" eTale ke-ute sUrya ane sUrya ugate zabdo enA e che, chatAM bapora pahelAMnA vakhatamAM pAravAnA paccakakhANomAM uddagate sUrye vaparAya che. ane bapora pachI paNa je paccaphakhANa cAlu rAkhavAnA hoya che, temAM sUrya uddagate zabda Ave che. ahIM unnata zabdanA be artha karavAmAM Ave, 1. sUryano udaya ane bIjo namato sUrya ema be prakAranA e pATha bhedanuM kAraNa samajAya che. divasanA pUrvArdha athavA apAI eTale divasanA uttarArdhanA aradhA vakhata pachI maDhI vALI navakAra gaNI paccakakhANa na pAro tyAM sudhI :- bAkInA 1-3-4 vibhAga upara pramANe samajavA. 56. ekAsaNA, besaNA ane egalaThANa, paccakakhANanA artha-5 tamAre be vakhata athavA eka ja vakhata khorAka levo - azana karavuM. te sivAya - azana pahelAM sUrya UgyA pachI paurUSI, athA sArdha pauruSI; thayA pachI- muddIvALI navakAra gaNI paccakakhANa na pAro, tyAM sudhI ane yathAzakti ekAda vigaInA tyAga sAthe ane pANI prAsuka pIvA sAthe be azana ke eka azana karyA bAda traNa AhArano tyAga karavAnuM paccakakhANa nIce pramANe ArAdhavuM] guru - (1) anAbhoga, sahasAkAra, pracchannakALa, dizAno mohANAM sAdhuvacana, vaDIla-pUjyanI AjJA, sarva prakAranI asamAdhinA nimitta sivAya- (2) sUryano udaya thayA pachI pauruSI, sArdha pauruSI pachI muThThIvALI pratyAkhyAna na pAro tyAM sudhI- azana, pAna, khAdima ane svAdima e cAraya AhAranuM Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro 429 pratyAkhyAna karavuM. (ziSya - huM te pramANe pratyAkhyAna karuM chuM.) gu- (3) anAbhoga, sahasAkAra, lepa-alepa, gRhastha saMsUTa, uslipta-viveka, pratIya prakSaNa, paraThavavA yogya ne paraThavavuM paDe, vaDIla-pUjyonI AjJA ane sarva prakAranA asamAdhi nimitta sivAya(4) vigaIno tyAga karavo joIe. (ziSya - huM te pramANe vigaIno tyAga karuM chuM.) guru - (5) be vakhata azana ke eka vakhata azana karavAno niyama tamAre evI rIte rAkhavo joIe, ke-te sivAya anAbhoga, sahasAkAra, sAgariyAgAra, AkuMcana-prasAraNa, guru-abhyathAna, pAThavavA yogya paraThavavuM paDe, pUjya vaDIlonI AjJA ane sarva prakAranA asamAdhi nimittosivAya-azana, khAdima, ane svAdima e traNa prakAranA AhArano tyAga karavo joIe. (ziSya - huM te pramANe traNa AhArano tyAga rAkhIza.) guru- (6)[paraMtu pANInI bAbatamAM-lepakRta ke apakRta, svaccha ke bahula, sasithake asiphatha, pANI sivAyanA pANIno tyAga samajavAno che. (7) A pratyAkhyAna khAtara tamAre tatpara kahevuM. (ziSya - huM sarva prakAre tatpara rahevAno chuM.) samaja-ekalaThANAnA paccakhANamAM-aMgopAMga sthira hovAM joIe. eTale mAtra AhAra karatAM jamaNo hAtha ane mukha sivAya bIjuM koI paNa aMga cAlavuM na joIe. eTale AkuMcana-prasaraNa e AgAra temAM levAno nathI. 57. AyaMbilanA paccakakhANanA artha-6 A paccakakhANanA artha upara pramANe ja che. mAtra vigaIone badale AyaMbila e pATha bolavAno che. ane temAM besaNuM na thAya, vigaIo paccakhAIno e artha che ke-eka ke tethI vadhAre koI paNa vigaIonI icchA pramANe tyAga karavuM. ane AyaMbilano artha e thAya che ke-eka paNa vigaI na letAM mAtra pANImAM bheLavelA ja khorAkanuM Acamana karI javuM joIe. arthAta Acamana karavAnuM, eTale te sivAyanA tyAgarUpa pratyAkhyAna levAnuM hoya che. madha, mAMsa, mAkhaNa ane madirA e cAra mahAvigaIono zrAvakone tyAga hoya ke hovo joIe, eTale ghI, tela, dUdha, dahIM, goLa, kaDAImAM taLelI e chayeya vigaIno tyAga AyaMbilamAM vadhArAno hoya che. 58. tivihAra upavAsanA paccakakhANanA artha-7 guruH- (1) anAbhoga, sahasAtkAra, paraThavavuM paDe, pUjyavaDIlonI AjJA thAya, sarva prakAranI asamAdhino prasaMga hoya, te sivAya sUrya udayathI mAMDIne na khAvA mATe- (2) azana, khAdima ane Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 430 paMca pratikramaNa sUtro svAdima rUpa traNa prakAranA AhArano tyAga karavo. (ziSya - te pramANe tyAga karuM chuM.) guru - paraMtu- (3) anAbhoga, sahasAtkAra, pracchannakAla, digmoha, sAdhu vacana, pUjyavaDIlonI AjJA ane sarva prakAranI asamAdhinA prasaMga sivAya- (4) porasI, ArUDha porasInA vakhata pachI muThThIvALI navakAra gaNI paccakakhANa ne pAro tyAM sudhI- (5) pANI rUpa AhAranuM paNa paccakakhANa rAkhavuM. ziSya - e pramANe paccakakhANa karuM chuM. guruH- (6) pANInI bAbatamAM lepakRta ke apakRta, svaccha ke bahula, sitha ke asitha pANI sivAya, pANIno tyAga samajavo. (7) pratyAkhyAnanA pAlana khAtara dareka rIte tatpara raho. (ziSya - huM pratyAkhyAnanA pAlana khAtara dareka rIte tatpara rahevAno chuM.) paccakhANa vize vadhu samAja pratyAkhyAna barAbara vakhatasara ane vidhipUrvaka levuM joIe, ane barAbara saMpUrNa vakhata sudhI te pALavuM joIe. vaLI 1 paccakakhANa lenAra ane ApanAra banneya vidhinA jANakAra hovA joIe. ane e rIte levAyeluM pratyAkhyAna uttama pratyAkhyAna gaNAya che. banneya ajANa hoya, to te paccakakhANa paccakakhANa gaNAya nahIM. paraMtu bemAMthI eka jANakAra hoya ane eka jANakAra na hoya, to te banneya prakAro madhyama paNa AdaraNIya to che ja, paraMtu bemAMthI eka ajANa hoya ane eka jANakAra hoya, to paNa paccaphakhANa na karavuM. e vicAra virAdhaka ane pratyAkhyAna dharmano lopa karavA rUpa che. mATe ema kadI nahIM bolavuM. paccakakhANa aneka rIte thaI zake che. eTale jagatmAM traNeya kALanA judA judA jIvone eka ja paccakhANa 147 prakAre saMbhavI zake che. trANa yoganA 7 vikalpa karaNAdi traNanA 7 vikalpa 1. manathI. 1. karavuM 2. vacanathI. 2. karAvavuM. 3. kAyAthI 3. anumodavuM. 4. manathI vacanathI. 4. karavuM, karAvavuM. 5. manathI kAyAthI. 5. karavuM, anumodavuM. 6. vacanathI kAyAthI. 6. karATa anumodavuM. 7. mana vacana kAyAthI. 7. karavuM, karAvavuM, anumodavuM. 9 x 9 = 49 43 traNa kAlathI guNatAM = 147. kula 147 bhAge eka paccakakhANa saMbhavI zake. vartamAnakAlanA doSathI dUra rahevuM. bhUtakALanA doSonI niMdA karavI ane bhaviSyakALamAM doSa Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamaNasUtro 431 na thavA devAnI pratijJA karavI. ema pratyAkhyAnamAM traNa kALa samAya che. eTale traNa kALanuM pratyAkhyAna thAya che. 1. judA judA adhikArIne uddezIne zAstramAM kahelAM dareka pratyAkhyAno mokSamArganAM sAdhanabhUta che, evI daDha zraddhA rAkhavI. 2. paccakhANa viSeno UMDo anubhava meLavavo. pratyAkhyAna karavA lAyaka vastuo, pratyAkhyAnamAM tyAga karavA lAyakanI vastuo tathA vAparavA lAyaka padArtho paccakakhANa levA vAparavAnI vidhi vagerenA jANakAra thavuM. 3. guruvaMdana. gurunA vinaya vagere pUrvaka pratyAkhyAna ArAdhavuM joIe. 4. pratyAkhyAna letI vakhate barAbara upayoga rAkhI, guru mahArAja paccakakhAI, vosire vagere bole tyAre paccakakhAmi, sirAmi vagere bolavuM. 5. game tevI muzkelImAM paNa paccakakhANano bhaMga na karatAM saMpUrNa khabaradArIthI pALavuM. 6. mAyA zalya, mithyAtva zalya ane nidAnazalya vinA kharA bhAvathI sakAma nirjarA thAya tevI rIte paccakakhANa pALavA tatpara rahevuM. eTale zraddhA, jJAna, vinaya, anubhASaNa, anupAlana ane bhAva - e che zuddhi pratyAkhyAnanI jALavavI. 58. vizAla-locana-zrI vIraprabhunI prAtaHstuti. zabdArtha :- vizAla-locana-kalama moTAM cakSuo rUpI pAMdaDAvALuM. praghadattAMzu kesarama phelAtA dAMtanAM kiraNo rUpI kesaranA tAMtaNAMovALuM. prAtara savAramAM. vIra-jinendraya vIra paramAtmAnuM. mukha-pA moM rUpI kamaLa. punAtu pavitra karo. va=tamane. vizAla-locana-dala proghadrattAMzu-kesaram prAta:vara-jinendrasya mukha-parva punAtuva: 1 (anurupa) gAthArtha :- vizALa AMkho rUpI pAMdaDAvALuM ane phelAtA dAMtonAM kiraNorUpI kesaranAM tAMtaNAovALuM zrI mahAvIra paramAtmAnuM moM rUpI padma-poyaNuM prAta:kALamAM tamane pavitra karo. vizeSArtha :- rAtre caMdravikAsI kumuda khIle che ane savAre sUryavikAsI pabrokamaLa khIle che. tethI prAta:kAlamAM khIlatA padmanI upamAthI zrI mahAvIra svAmInA mukhadarzanathI pavitratA prApta karavAnI stuti karavAmAM AvI che. Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 432 paMca pratikramaNa sUtro zabdArtha :- abhiSeka karma janmAbhiSeka-jaLasiMcananuM kAma. kRtvA karIne, samApta karIne. mattA AnaMda madamAM AvI gayelA. harSa-bharAtaharakhanA bhArathI, atyanta UbharAtA ghaNA harakhathI. sukhasukhapUrvaka. surendrA: devatAonA Idro. DrANa taNakhalA jevuM. gaNayatti=gaNavuM, mAnavuM gaNe che, mAne che. nAkama-svarga lokane. santaho. zivAya kalyANane mATe te teo. jinendrA: jinezvara bhagavaMto. eSAmabhiSeka-karma kRtvA mattA harSa" bharAphukha surendrA: tRNamapi' | gaNayatti"neva nAkaM, 'prAta:*satu zivAyate" jinendrA: parA gAthArtha :- 'jeonA janmAbhiSekanuM kAma karIne *harSanA UbharAthI sukhapUrvaka "AnaMda-madamAM AvI gayelA-harSaghelA thayelA indro svargane taNakhalA jevuM paNa" "gaNatAM ja nathI. te jinezvaradevoja savAramAM* kalyANane mATe ho. vizeSArtha :- rajI gAthAmAM bIjA sarva tIrthakara bhagavaMtonI stuti karavAmAM AvI che. jagatamAM lokone mana svarga e sukhanuM moTuM sthAna che. ane temAM indrone to sauthI vadhAre sukha hoya che. paraMtu Indro jevA paNa bALaka svarUpe rahelA tIrthaMkara paramAtmAno janmAbhiSeka karI lIdhA bAda Avo lahAvo levAno prasaMga maLavAthI pote potAne eTalA badhA kRtakRtya mAne che, ke A kAma karavA mATe temane atyanta harSa thAya che. ane te eTalo badho ke tethI teo harSaghelA thaI jAya che. arthAt IndranA sukha karatAM A harSanA AnaMdanuM sukha teone eTaluM badhuM thAya che ke temane gAMDA banAvI mUke che, to pachI bAlyAvasthA vaTAvyA pachI dIkSA lIdhA bAda ane kevaLajJAna prApta karyA pachI tIrthaMkara tarIke janasamAjamAM kalyANakara pavitra dharmopadeza ApyA bAda tIrthakaronI pavitratAnI avadhi vadhI cUkelI hoya, temAM to pUchavuM ja zuM? AvA pavitrataratama tIrthaMkara paramAtmAo prAta:kAlamAM sukharUpa thAo ! Avo AzIrvAda sarvotkaTa jaNAya che. AthI UMco AzIrvAda bIjo koI paNa jagatamAM maLaze ja nahIM. utkRSTa atizayokita alaMkAra pradhAna chatAM vastusthiti suMdara rIte rajU karatuM kAvya camatkAravALuM A kAvya che. 2 zabdArtha:- kalazka-nirmuktama kalaMka vagaranuM, niSkalaMka a-mukta-pUrNatama pUrNatA choDayA vagaranI pUrNatAvALI, saMpUrNa. kutarka-rAhu-gasanama khoTA taka rUpI rAhuone gaLI janArI. sadodaya haMmezA udayavALI, udaya pAmatI, sadA jAgatI. apUrva-candramanavIna candramA jevuM. jina-candra-bhASitama=jinezvara paramAtmAe kahelI. dinA- game divasanI zarUAtamAM, savAramAM, prAta:kALe. naumi=stuti karuM chuM, stavuM chuM, vakhANuM chuM. budha: vidvAnoe, sAcA paMDitoe. namaskRtama namaskAra karAyelI. Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 433 kalaDaka-nirmuktama-mukta-pUrNa ku-ta-rAhu-grasane sadodayam a-pUrva-candra jina-candra-bhASitaM6, dinA-DaDagame naumi budhernamaskRtamlia gAthArtha:- niSkalaMka, 'saMpUrNa, kutarka rUpI rAhuone gaLI janArI, sadA jAgatI,*navA candramAM jevI ane sAcA paMDitoe namaskAra karAyelI "zrI jinezvara prabhunI vANInI savAramAM huM stuti karuM chuM. vizeSArtha :- rAtrinA pAchaLanA bhAgamAM caMdra phIko paDI jAya che. caMdramAM. kalaMka hoya che. caMdra haMmezAM pUrNa nathI hoto. caMdra rAhuthI gaLAya che. caMdra savAre asta thAya che, ne sAMje pharIthI udaya pAme che. mATe caMdra karatAMye judI ja jAtanA caMdra jevI jinezvara paramAtmAnI vANInI prAta:kALamAM stuti bahu ja ucita zabdomAM karavAmAM AvI che. jinAgama rUpI candramAM kalaMka-doSa nathI. temAM kayAMye apUrNatA nathI. tene rAhu gaLI zakato nathI paNa UlaTI te vANI ja kutakarUpI rAhuone gaLI jAya che. sAMje Athame ane savAre Uge ema paNa nathI. paraMtu kAyama UgelI ja rahe che. mATe te koI judo ja caMdramA che. caMdrane loko name che. paraMtu Ane to budha lokotattvajJa loko paNa name che. AvA pavitra AgamanI prAta:kALanI stuti karuM chuM. A paNa kAvya camatkAravALuM kAvya che. prAta:kALanI stuti tarIke tatsamakAlika sthitinuM varNana paNa ghaNuM ja sarasa karavAmAM Avela che. vizeSArtha :- A stuti paNa pUrvAntargata hovAthI strIo bolatI nathI. prAta:kALane ucita zabdothI varNanavALAmAM traNeya zloko kharekhara kAvya camatkAravALA che. atha zrI rAIe pratikramaNa vidhi 1. prathama-pUrvanI rIte sAmAyika levuM. 2. pachI-khamAsamaNa daI icchA saMdi kusumiNa dumiNa uDAvaNI rAiapAyacchinna-visAhatya kAussagna karuM? iccha. kusumiNa dusumiNauDAvaNI rAIapAyacchinna-visohANathaMkaremikAussagga annattha, kahI cAra longassano kAusagga karI, pArI pragaTa logassa kahevo. 3. pachI-khamAsamaNa daI icchA, caityavaMdana karuM ? gira-karehavuM icchuM kahI, jagaciMtAmaNinuM caityavaMdana jaya viyarAya sudhI kahevuM. 4. pachI-cAra khamAsamaNa devA pUrvaka bhagavAna AcArya, upAdhyAya ane sarva sAdhuone vAMdavA. 5. pachI-khamAsamaNa be daI, sajhAyanA be Adeza mAgI, eka navakAra gaNIne bharakhesaranI sajajhAya kahI, pharI eka navakAra gaNavo. 6. pachI-icchAkAra sudharAI pATha kahevo. Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 434 paMca pratikramaNa sUtro 7. pachI-icchAkAra "rAiapaDikamANe ThAu?" gira-ThAeha , kahIne jamaNo hAtha upAdhi upara sthApIne sabastavi rAIa duciMtia) kahevuM. 8. pachI namulyANa tathA karemi bhaMte ! kahI, IcchAmi kAmi kAussaggata tassa uttarI. annatya kahI, eka logassano kAussagna na AvaDe to cAra navakAra gaNavA pArIne pragaTa logassa kahI, savvaloe arihaMta, annatya kahI eka logassano kAussagna na AvaDe to cAra navakAra gaNavA, te pArI, puphakharavaradI, sualsara annatya kahI, aticAranI ATha gAthAno kAussagga athavA te na AvaDe, to ATha navakAra gaNavA. te pArI siddhANaM buddhANaM sUtra kahevuM. 9. pachI-trIjI AvazyakanI muhapatti paDilehIne vAMdaNAM be devAM. 10. pachI-TheTha abhuTio khAmI vAMdaNAM be devA sudhI devasianI rIte jANavuM. paNa je ThekANe devasi Ave, te ThekANe rAIe kahevuM. 11. pachI-Ayaria uvajajhAe karemi bhaMte IcchAmi kAmi tassa uttarI, annatya kahI tapaciMtavANI kAussagna karavo te karatAM na AvaDe, to soLa navakAra gaNavA te pANIne pragaTa logassa kahI, chaThThA AvazyakanI muhapatti paDilehIne vAMdarAM be devAM. 12. pachI-sakala tIrthavaMdana kahevuM, pachI IcchakArI bhagavana pasAya karI paccakakhANano Adeza dezojI, kahI yathAzaktie paccakhANa karavuM. 13. pachI-sAmAyika, cauvyisantho, vaMdANa, paDikamaNuM, kAussagga, paccakakhANa karyuM che " ema kahI che Avazyaka saMbhAravAM. temAM-paccaphakhANa guru mahArAja pAse karyuM hoya, to "karyuM che ' kahevuM, ane svayaM dhAryuM hoya to dhAryuM che jI' ema kahevuM 14. pachI-icchA aNusaddhi no khamAsamaNANe namoSTha kahIne vizAlalocana kahevuM. 15. pachI-namutyughaMTa arihaMtaceiyANaM annatya kahI, eka navakArano kAussagna karI, pArI, namohaka kahI kallAkaMdanI prathama thAya kahevI, pachI logassapukharavaradIsiddhANaM buddhANaM kahI anukrame cAra thayo kahIe chIe, tihAM sudhI sarva kahevuM. 16. pachI- namutthaNa kahI bhagavAna Adi cArane cAra khamAsamaNe vAMdavA. pachI jamaNo hAtha caravaLA upara sthApI, aDhAIjajesu kahevuM 18. pachI-khamAsamaNa daI, zrI sImaMdharasvAmInuM caityavaMdana stavana, jaya viyarAya, kAussagga, thAya paryanta kahIe chIe, tihAM sudhI kahevuM. 19. pachI-khamAsamaNa devA pUrvaka zrI siddhAcaLanuM caityavaMdana, stavana, jayavIrAya, kAussagna ane thAya kahIe chIe, tyAM sudhI kahevuM. 20. pachI sAmAyika pAravAnA vidhinI rIte sAmAyika pAravA sudhI prathama pramANe kahevuM. Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro rAia pratikramaNa vidhinA hetuo. rAia pratikramaNa SaDtavazyakanI zarUAta- rAia paDikamaNe ThAuthI thAya che. te pahelAM1. sAmAyika levAya che. 2. kusumaNa dumiNa rAiapAyacchittano kAussagga thAya che. 3. caityavaMdana thAya che. 4. bhagavA N- Adine vaMdana thAya che. 5. sajjhAya karavAmAM Ave che. 6. ane icchakAranA pAThathI guru mahArAjane sukhazAtA pUchavAmAM Ave che. divasa carimanuM lIdheluM paccakkhANa cAlu che, te gaNIe, to A bhAgamAM paNa cha Avazyako AvI jAya che. 435 ahIM eTaluM vizeSa paNa che ke, bhagavAnheM Adi cAra khamAsamaNa sajjhAya pachI paNa bolavAno sAmAcArI bhede vidhi jovAmAM Ave che. paraMtu te sthaLe icchakArano pATha bolavAnuM jaNAtuM nathI. chatAM pratikramaNa ThAyA pahelAM eka khamAsamaNa devAno vidhi che. sAmAnya rIte zrAvakane pAchalo pahora ke chevaTa pAchaLanI 4 ghaDI bAkI rahe, tyAre UThIne dehazuddhi karIne dharmakaraNImAM lAgavAnuM che. pratikramaNa to lagabhaga sUryodaya pahelAM-eTale pratikramaNa karI daza paDilehaNa karI letAM sUryodaya thAya, teTaluM vaheluM pratikramaNa karavuM joIe. e utsarga vakhata nakakI karavAmAM Avyo che. ane apavAda vakhata- trIjA pahorathI ardharAtri sudhI. athavA madhyAhnathI ardharAtri sudhI devasia ane ardharAtrithI divasanA pahelA pahora sudhI athavA ardharAtrithI divasanA madhyAhna sudhI rAia pratikramaNano vakhata batAvavAmAM Avelo che. chatAM utsarga mArgane anusarIne pratikramaNa zarU karavAno vakhata na thAya tya. sudhI je je dharmakriyAo karavAnI che, te uparanA cha vibhAgamAM batAvI che. te ema chUTaka karavAmAM paNa harakata nathI. muni mahArAjAo tema kare paNa kharA. paraMtu dareka bALajIvone mATe e dareka vidhio pratikramaNanA vidhi sAthe ja ApavAmAM Avela hovAthI darekane e vidhio thaI ja jAya, bALajIvo 'kevA saMjogomAM amuka vidhi karavo ? ane kevA saMjogomAM amuka vidhi na karavo'' te jAtanA svIkAra-parihAranA vikalpo na samajI zake. mATe dareka vidhio eka saLaMga vidhimAM ja batAvavAmAM AvyA che. A hetuthI - UThIne turata ja iriyAvahiyaM pratikramI kusumiNa dusumiNano kAussagga karI, caturvizati stavarUpa logassa kahevo. sAta caitya vaMdanamAMnuM paheluM caityavaMdana tathA-prAta:kALanuM svAdhyAya dhyAna karavAnuM hoya che. pachI gurunI sukhazAtA pUchI zrAvako vakhata thatAM rAia pratikramaNa zarU kare. paraMtu bALajIvone mATe prathamathI ja te sAmAyika levAno vidhi batAvI sarva kriyAo sAmAyikamAM ja thaI jAya to vizeSa zuddha thAya, eTale pachI vAraMvAra iriyAvahiyaM pratikramavAnI paNa jarUra na paDe, eTale sAmAyika, kusumiNano kAussagga, prAta:kALanuM paheluM caityavaMdana, svAdhyAya dhyAna ane guruvaMdana tathA gurusukha zAtApRcchA vagere vidhio batAvela che. ane lagolaga pratimaNa paNa zarU karavAthI vacce iriyAvahiyaM ke Adeza mAgavAnuM khamAsamaNa vagere ApavAmAM Avela nathI. paraMtu muni mahArAjAo Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 436 paMca pratikramaNa sUtro tema kare paNa kharA. paraMtu dareka bALajIvone mATe e dareka vidhio pratikramaNanA vidhi sAthe ja ApavAmAM Avela hovAthI darekane e vidhio thaI ja jAya, bALajIvo "kevA saMjogomAM amuka vidhi karavo ? ane kevA saMjogomAM amuka vidhi na karavo" te jAtanA svIkAra-parihAranA vikalpo na samajI zake. mATe dareka vidhio eka saLaMga vidhimAM ja batAvavAmAM AvyA che. A hetuthI - UThIne turata ja IriyAvahiyaM pratikramI kusumiNa dusumiNano kAussagna karI, caturvizati tavarUpa logassa kahevo. sAta caitya vaMdanamAMnuM paheluM cayavaMdana tathA prAta:kALanuM svAdhyAya dhyAna karavAnuM hoya che. pachI gurunI sukhazAtA pUchI zrAvako vakhata thatAM rAInA pratikramaNa zarU kare. paraMtu bALajIvone mATe prathamathI ja te sAmAyika levAnI vidhi batAvI sarva kriyAo sAmAyikamAM ja thaI jAya to vizeSa zuddha thAya, eTale pachI vAraMvAra IriyAvahiyaM pratikramavAnI paNa jarUra na paDe, eTale sAmAyika, kusumiNano kAussagna, prAta:kALanuM paheluM caityavaMdana, svAdhyAya dhyAna ane guruvaMdana tathA gurusukha zAtApRcchA vagere vidhio batAvela che. ane lagolaga pratikramaNa paNa zarU karavAthI vacce iriyAvahiyaM ke Adeza mAgavAnuM khamAsamAga vagere ApavAmAM Avela nathI. paraMtu muni mahArAjAo svAdhyAya dhyAnathI paravArI vacce mAtrAdi mATe gayA hoya, ke vadhAre vakhata thayo hoya, ke bIjI kriyAnuM aMtara paDyuM hoya, to iriyAvahiyaM pratikramIne khamAsamaNa daI rAi pratikramaNa ThAvAnI zarUAta kare. paraMtu zrAvaka to pahelethI ja sAmAyikamAM sthita hovAthI vidhimAM batAvyA pramANe pratikramaNa karavA AgaLa vadhe. rAgamaya svapna te kusvapna : te mATe 1O), ane dveSamaya svapna te du:svapna : te mATe 18, tathA svapnamAM strIne jevAthI thayelA daSTi viparyAsa doSa mATe 10, ane svapnamAM abrahmacaryanuM sevana thayuM hoya, to strI viparyAya doSa mATe 18 zvAsocchavAsano kAussagna karavAno che. ekaMdara A kAusagna-sAgara-vara-gaMbhIrA sudhI ra7 zvAsocchavAsa gaNavAthI cAra logassanA 18 zvAsocchavAsa thaze. A kAyotsarga rAtrimAM bIjA paNa je kAMI doSa lAgyA hoya tene mATe je je prAyazcitta karavAnA hoya, te sarvanI zuddhi mATe paNa karavAno che. caityavaMdana mAraphata devavaMdana karyA bAda, svAdhyAya dhyAnamAM lIna thavA sajhAya karavAnI che. jo ke pUrvanA pUrvadhara mahAtmAo A vakhate daSTivAdanuM punarAvartana kare, paraMtu zrAvakone tathA bIjuM kAMI paNa svAdhyAya jene na AvaDatuM hoya, to teo mATe sarva sAmAnya rIte pUrvanA saMto ane satIonA nAmasmaraNamaya bharaphesaranI sajhAya bolAya che. ane caityavaMdana pachI zAsanapati, dharmAcArya, upAdhyAyajI mahArAja tathA vartamAna muni mahArAjAone vaMdana karI guruvaMdana sAcavI svAdhyAyamAM lIna thavAno vidhi che. ane svAdhyAya pachI gurumahArAjanI sukhazAtA pUchI rAia pratikramaNanI zarUAta karavAno vidhi batAvyo che. sArAMza ke, upara jaNAvelA A vidhio rAia pratikramaNanA khAsa aMgabhUta vidhio nathI. paraMtu jAgyA pachInAM rAtrikRtyo che. bALajIvone te rahI na jAya, mATe ahIM pUrvAcAryoe e sAthe sAthe sAmela Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 437 karyA che. rAIe pratikramaNanA cha Avazyako 55 che rAIe pratikramaNa ThAtAM saMkSepamAM bIjaka rUpa savyastavi pratikramaNa sUtra bolIne saMkSepamAM rAIe pratikramaNa karIne vistArathI rAia pratikamaNa karatAM aDhAijesu sudhImAM 6 Avazyako pUrAM thAya che. - rAIa pratikramaNa vidhimAMnA cha Avazyako nakakI karavA muzkela jaNAya che. cha eya Avazyaka spaSTatAthI nakakI karIne lakhelA vAMcavAmAM AvyA nathI. eTale sAmAnya rIte vicAra karIne nIce pramANe TharAvI zakAya: devasia pratikamaNanA cha AvazyakanA kramamAM ane rAia pratikamaNanA kramamAM keTalAka pheraphAra che. mAtra trIjA AvazyakanI muhapattithI mAMDIne Ayariya uvajajhAe ane tapa ciMtavANIno kAusagga karavAnI pahelA sudhI sarakhuM che. devasiamAM kAussagga AvazyakamAM AvatAM sUtro ane kAussaggo, trIjA AvazyakanI pahelAM AvI jAya che. to kAyotsarga Avazyaka kone gaNavuM? zarUAtanA- cAritra, darzana ane jJAnanA kAussagnane kAyotsarga Avazyaka gaNavuM ? ke tapa, ciMtavANInA kAyotsargane Avazyaka gaNavuM ? e prazna thAya che. te ja pramANe caturvizati stavAvazyaka kone gaNavuM ? namulyANaMne gaNavuM ? ke logassane ? e prazna thAya che. tevI ja rIte - sAmAyika Avazyaka kayA bhAgane TharAvavuM? tapaciMtavANInA kAusaggane kAyotsarga Avazyaka kahIe, to prathamanA traNa kAussagganA bhAgane kyA AvazyakamAM gaNavo ? A prazno sahaja rIte ja thAya tema che. vizALa locana pachInA kriyA prabhAvanAmaya cUlikA rUpa bhAgamAM jema devasiamAM stavana Ave che, tema ahIM cAra thoyanA devavaMdana Ave che. eTale e to eka rIte cha Avazyaka pachInA AnaMdanuM aDhAijesa sudhIno bhAga aMtima devaguru vaMdana che. devasiamAM savyasavithI DAyA pachI turata ja karemi bhaMte! zarU thAya che. tyAre rAIsamAM namuONa pachI karemi "te ! zarU thAya che. mRtadevatA ane kSetradevatAnI stutio rAIamAM AvatI nathI. paraMtu chaThThI AvazyakanI muhapatti pachI vAMdaNA daIneya turata paccakkhANa levAmAM AvatuM nathI. paraMtu vacce sakalatIrtha vaDe prabhunAM sarva caityo ane pratimAone cha AvazyakanI aMdara ja vaMdana karavAmAM Ave che. temAM evo bhAva jaNAya che ke-pratyAkhyAna deva ane guru sanmukha levAnuM hovAthI vAMdaNAthI guruvaMdana karyA bAda bhAvathI sarva tIrthonI prAta:kALamAM manathI yAtrA karI jinezvara prabhunuM e rIte vistArathI ciMtavana karI pratyAkhyAna levAmAM Ave che. arthAta e sakalatIrthanI caitya ane pratimAonI stuti pratyAkhyAnanA aMga tarIke hoya ema lAge che. kemake - cha AvazyakanI saMpUrNatAnA AnaMdanI stuti vagere to vizAla locanathI Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43. aDvAIjesu sudhInI, pachI AvanAra che. rAia ThAvyA pachInuM paheluM namunthuNaM to cha Avazyakamaya pratikramaNanI zarUAtanA maMgaLAcaraNa tarIke che. jema devisaamAM namostu vardhamAnAya pachI Ave che. zrI AgamomAM ThAma ThAma devendrAdika namunthuNaM sUtrathI prabhunI stuti karatA jaNAya che. tIrthaMkara paramAtmAonA bhavya guNonuM saMkIrtana namrutyugaMmAM samAya che. eTale caturvizati stavAvazyaka-devavaMdana-caityavaMdana-prabhu darzana vakhate vaMdanavageremAM namunthuNaM mukhya hoya che. e zakrastava daMDaka caturvizati stavAvazyakanuM mukhya sUtra che. ane nAmapUrvaka covIsa tIrthaMkara paramAtmAonI stuti mATe logassu mukhya sUtra che. chatAM paNa caityavaMdana vageremAM namRtyuANano pracAra savizeSa che. tenuM kAraNa upara pramANe barAbara samajAze. paMca pratikramaNasUtro tyAra pachI karemi bhaMte ! thI sAmAyika AvazyakanI zarUAta thAya che. eTale karemibhaMte- sUtra sAkSAt sAmAyika Avazyakamaya che, e to spaSTa ja che. ane bIjI rIte anukrame cAritrAcAra-darzanAcAra ane jJAnAcAranI ArAdhanAnA kAussaggo paNa eka prakAre sAmAyika AvazyakamAM gaNI zakAya. temaja logassa darzanAcAranI ArAdhanAnA kAussaggamAM vistArathI caturvizati stava paNa garbhita rIte aMdara AvI jAya che. temaja sAthe sAthe garbhita rIte tapa:AcAra ane vIryAcAra paNa samAyelA ja hoya che. ema paMcAcAra rUpa paNa sAmAyika AvazyakanI ArAdhanA thAya che. ane trIjA kAussaggamAM pAMceya AcAronA aticAro ciMtavIne AcAronI zuddhi karI laI AcAromaya sAmAyikamAM sthira thavAmAM Ave che. e rIte sAmAyika pachI siddhANaM buddhANaM sUtrane paNa caturvizati stava kahI zakIe. jo ke paMcAcAranI zuddhinA AnaMda tarIke te bolavAmAM Ave che. vaLI prathamanA be kAussaggamAM paNa logassanuM ciMtavana thAya che. e rIte prathamanA be Avazyako cattAri ardha sudhImAM pUrA thAya che. ahIM cAritrAcArano devasia pratimAM be logassano kAussagga che, tene badale ahIM eka logassanA be kAussagga eTalA mATe che, ke divasa karatAM rAtrimAM alpa vyApArane aMge alpa aticAra lAgavAno saMbhava gaNIne eka logassano kAu rAkhavAmAM Avela che. ane aticAronuM ciMtana paMcAcAra mATe vikAsa pAmatI dravya-bhAva jAgRtinA kramane uddezIne trIjA kAussaggamAM rAkhavAmAM Avela che. paraMtu ahIM e paNa vicAravAnuM che ke-suassa bhagavao karemi kAussagga e rIte pukharavaradI pachI Adeza mAMgIne karAyelA kAussaggamAM paMcAcAranA aticAranI gAthAo ciMtavavAnuM kema yogya gaNAya ? e prazna thAya. tenA javAbamAM eTaluM ja kahI zakAya, ke kAyotsargathI zrutajJAnanI ArAdhanA paNa thAya che. ane temAM logassanA ciMtavanane badale aticAronA ciMtavana thAya che. pAMca AcAronI e paNa ArAdhanA ja che. bIjuM kAraNa e paNa jaNAya che ke, paMcAcAronAM nAmonAM pratIkonI gAthAo uparathI sayaNAsaNa-gAthAnI jema temAM divasamAM ke rAtamAM lAgelA aticAro ciMtavavAnA hoya che, ema ciMtavIne paMcAcAranI zuddhi rUpa sAmAyikamAM sthira thavAnuM hoya che. e rIte karemi bhaMtethI zarU karelI Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro samagra kriyA eka prakAranA sAmAyika athavA jJAnAcAranA aticAro ciMtavavAnI pahelI gAthAmAM zrutajJAnanI ArAdhanAno spaSTa ullekha che ja. ane siddhANaM buddhANaM tathA cattAri aTThadazadoSa gAthA paNa caturviMzati stuti rUpa banIne bIjA AvazyakamAM pUrti kare che. pachI turata ja trIjA AvazyakanI muhapatti ane vAMdaNAthI guruvaMdana rUpa trIjuM Avazyaka pUrNa thAya che, ke turata prAyazcitto zarU thAya che. prAyazcitto daza che : Alocana, pratikramaNa, mizra, viveka, kAussagga, tapa, cheda, mULa, anavasthApya ane pArAMcita. A dazamAMnA chellA cArano amuka khAsa prasaMge saMbhava hovAthI bAkInA cha prAyazcittonuM pAlana tapa, ciMtavaNInA kAussagga sudhImAM thaI jatuM jovAmAM Ave che. pratikramaNa AvazyakamAM garbhita rIte 439 sAta lAkha-prANAtipAtanA Alocana sUtrothI AlocanA prAyazcitta pachI savvassavithI Alocana sAthe pratikramaNa prAyazcitta zarU thAya che. ane te karavAnI gurumahArAja AjJA Ape che. savvasUvi rAia duciMtia dumbhAsia duccihnia icchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! guru mahArAja kahe ke- paDikkameha. ziSya kahe- icchuM. tassa micchAmi dukkaDaM kahI, taddana TUMkAmAM pratikramaNa kare che. pachI navakAra gaNIne karemi icchAmi paDakamiu vaMdittu kahevAthI pratikramaNa prAyazcitta zarU thAya che. ane amArI samaja pramANe guru mahArAjanA rAia aparAdhanI kSamApanA rUpa abhruTThio sUtramAM mizra ane viveka prAyazcitta samAtA jaNAya che. pachI tapaciMtananA kAussaggamAM kAyotsarga Avazyaka, kAyotsarga tapa ane kAyotsarga prAyazcitta thAya che. pachI pratyAkhyAnamAM tapa prAyazcitta ane pratyAkhyAna Avazyaka thAya che. cha Avazyaka pUrA thayA pachI vizALa locanathI aDvAiz2esu sudhI cha AvazyakanI pUrtirUpe kriyAprabhAvanA thAya che. temAM devavaMdana cAra stutithI-cha Avazyaka pachInA devisa devavaMdana-karatAM kaMika vistArathI thAya che, devasiamAM e kriyA pratikramaNa ThAyA pahelAM karAya che, teno artha ema samajAya che ke-''divasanA aMtima devavaMdana pachI devasia pratikramaNa zarU thAya che. tyAre savAre rAia pratikramaNa (cha Avazyaka) pachI zarUAtanuM prAta: devavaMdana A rIte thAya che.''- e rIte cha Avazyaka pUrA thAya che. pachI sImaMdhara svAmInuM caityavaMdana ane zrI zatruMjaya tIrthanuM caityavaMdana prAta:smaraNa tarIke ane e be tarapha darekanuM smaraNa tAjuM rahe, mATe che. kemake, vartamAnakALe vicaratA tIrthaMkara paramAtmAono bharatamAM viraha chatAM bIjA kSetramAM vicaratA vidyamAna tIrthaMkara paramAtmA ane A bharatamAM A kALe paNa tIrthaMkara paramAtmAnI mAphka kalpavRkSa samAna zatruMjaya tIrtha che, mATe eonA mukhyapaNe smaraNa, vaMdana, namaskAra, stavana, stuti mAraphata bhakti batAvI smRti tAjI rakhAve che. Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 440 paMca pratikamANasUtro rAIe pratikramaNanA vizeSa hetuo. madhya rAtri pachI madhyAhana sudhI rAtri saMbaMdhI AcAronuM anuSThAna karI zakAya che. rAtri saMbaMdhI AcAromAM cha Avazyakono paNa samAveza thAya che. 1. gRhasthoe tIrthaMkara paramAtmAnA mahAcAritranA anukaraNa rUpe namUnArUpe be ghaDInuM paNa sAmAyika ochAmAM ochuM eka to karavuM ja joIe. 2. tIrthaMkara paramAtmAnAM pUjA, caityavaMdana vagere paNa avazya karavAM joIe. prAta:kALe UThIne darzana karavA gayA pachI vyAkhyAna zravaNa bAda pUjA karIne paNa caityavaMdana kare vagere. 3. guruvaMdana paNa karavuM joIe. upAzraye jaI guru mahArAjane vaMdana karI sukhazAtA pUchI aparAdha khamAvI pratyAkhyAna levuM joIe. 4. AcAromAM thatI bhUlo mATe sAvaceta rahI micchAmi dukakaDuM devA joIe. temaja pratikramaNa paNa karavuM joIe. 5. kharAba svapna ke rAtrinA prAyazcittonI zuddhi mATe paMcAcAronA aticAronI zuddhi mATe ane tapa prAyazcitta AcaravA mATe paNa kAyotsarga karavo joIe. 6. ane kaMIpaNa yathAzakita pratyAkhyAna paNa thavuM joIe. A cha Avazyako sAcavavAnA vakhata sivAya vakhata maLe, to te svAdhyAya dhyAnamAM gALavo joIe. A chae ya rAtri saMbaMdhI Avazyako rAIe pratikamaNa vidhimAM paNa saMkSepathI sAthe joDAyelAM che. 1. sAmAyika prathama levAya ja che. 2. caityavaMdana paNa karavAmAM Ave che. zrI sImaMdhara svAmI tathA zatrujya girinuM caityavaMdana thAya che. 3. cAra vaMdana ane IcchakArano pATha bolAya che. 4. rAIe kAuthI aThThAIjesu sudhI pratikramaNa thAya che. 5. ane kusimiNa dumimiNa rAIa prAyazcittano svataMtra kAussagna karavAno hoya che, te paNa joDAyela che. 6. guru mahArAja pAse paccakakhANa levAya che. te pUrve jinamaMdiramAM svayaM uccare che ke je pratikramaNa vakhate dhAreluM hoya che. Ama AjubAjunA chUTAM chUTAM cha Avazyako zrAvakane karavAnAM hoya che. te pramAdathI rahI na jAya mATe pratikramaNanA sAmAyika kALamAM paNa sAthe karI zakAya tevI yojanA karavAmAM AvI che. vyAkhyAna zravaNa rUpa svAdhyAya rahI jAya, to bharaphesaranI sakjhAya paNa karavAmAM Ave che. rAIe pratikramaNa pahelAMno kALa paNa svAdhyAya mATeno kALa che. ane prathama paurUSInI AjubAjuno koIpaNa vakhata svAdhyAya-vyAkhyAna zravaNa mATe che. te kadAca na banI zake, to pratikramaNamAM rAtrika svAdhyAya e rIte sacavAI jAya che. A rIte rAtri saMbaMdhI chUTAM chUTAM karavAnAM cha Avazyako paNa upara jaNAvelA rAIe pratikramaNa Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramAgasUtro 441 vidhimAM sacavAya che. jethI kAryAntarane lIdhe, pramAdane lIdhe ke tathAvidha paristhitine lIdhe ke tathA prakAranA bAlapaNAne lIdhe, cha Avazyaka na sAcavI zakAyA hoya, to pratikramaNa vidhimAM joDI daI ArAdhanA goThavI ApI che. ane rAia ThAuthI aDhAijesu sudhInA pratikramaNa AvazyakamAM ja Avazyaka AvI jAya che. te saMbhArIne tenI khuzAlImAM vizALa locanathI kaMIka vistRta caityavaMdana-devavaMdana zarU karI guruvaMdana thAya che. bIjI vizeSatAo devasia vidhimAMthI jovI. 13. posaha vratavidhinAM sUtro 59. posaha-paccakhANa sUtra-1 karemi bhane posahaM. "AhAra-posaI desao, savvao, sarIra-sakkAra-posahaM 'savao, baMbharcara-posahaM "savvao, avvAvAra-"posahaMsavvao.cauvihaM *posahaM kAmi ajAva divasa [ahoraraM] pajuvAsAmi. duvihaM- "tiviheNaM='maNeNaM, vAyAe, "kANuM-na karemi, na akAravemi; "tassa-bhaMte 7 29 DikakamAmi degniMdAmigariphAmi apANe vosirAmi. zabdArtha :- posahaM pauSadha AhAra-posahaM AhAra pauSadha. dezadezathI. savvao sarvathI. sarIra-sakAra-posahaM=zarIra satkAra pauSadha. baMbhara-posahaM=brahmacarya pauSadha. avvAvAra-posahaM vyApAra pauSadha. ahotaMtra divasa ane rAta. gAthArtha :- he prabho! huM pauSadha-eTale-dezathI ke sarvathI-AhAra pauSadha: sarvathI zarIra satkAra pauSadha: "sarvathI-brahmacarya pauSadha: sarvathI "avyApAra pauSadha: karuM chuM : e cAreya prakAranA pauSadha' vratamAM-traNa prakAre 5 mana, vacana, kAyAe karI- be prakAre eTale na karavuM ane na karAvavuM : karI- Akho divasa ke divasa ane rAta sudhI-sthira thAuM chuM. ane tyAM sudhI ApanI uparhapAsanAmAM sevAmAM chuM. he guru mahArAja! temAMnA koIpaNa posahamAM kAMI paNa doSa lAge, to tenuM "pratikramaNa karuM chuM, tenI niMdA karuM chuM. ane tenI "gaha karuM chuM. ane te [pauSadha khAtara-mArA bahirAtma bhAvano tyAga karuM chuM. vizeSArtha :- A sUtra karemi bhaMte sUtra ja che. temAM amuka amuka pheraphAra karavAthI te posaha vrata-ane pratyAkhyAna sUtra banI gayuM che. e spaSTa jANI zakAya che. paraMtu eTaluM dhyAnamAM rAkhavAnuM Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro pAlana che ke posahamAM AhAra, zarIra satkAra ane vyApAra, sAMsArika pravRttiono tyAga ane brahmacaryanuM e cAra sAcavavAnAM hoya che. ane sAmAyikamAM to mana vacana ane kAyAthI karavA ane karAvavAthI sAvadya yogo mAtrano tyAga karavAno hoya che. eTale posaha karatAM sAmAyika sUkSma che. eTale sarvathI-posahamAM sAmAyika paNa uccAravAmAM Ave che. posahamAM A sUtra mukhya che. eTale posaha paNa sAmAyikamaya che. ane temAM paNa cha Avazyako Ave che. 442 - traNanA tyAgamAM pratyAkhyAna ane ekanA pAlanamAM sAmAyika - ema tyAga ane pAlana rUpa sAmAyikamaya posaha ahIM akhaMDa cAra ke ATha pahoranuM sAmAyika che. traNa vakhatanuM devavaMdana posahanuM khAsa caturvizati stava che. ane 7 caityavaMdano to zrAvakanA haMmezanAM caturviMzati stavo paNa AmAM sacavAya che. rAiamuhapattimAM - posahanuM khAsa guruvaMdana che. gamaNA-gamaNe ane iriyAvahiya pratikramavA e pratikramaNa che. ane apramAdapaNe-Teko lIdhA vinA Asana, mudrAo, UbhA UbhA kriyA karavI, paMcAMga praNipAto, 25 caMdananA Avazyako, saMDAsA vagere sAcavIne apramattapaNe dharmadhyAna karavuM, navakAravALI gaNavI, svAdhyAya karavo, vyAkhyAna sAMbhaLavuM, rAtre dharma jAgaraNa karavuM tathA tamAma tapazcaryAM sAcavavI te kAyotsarga che. Ama posahamAM cha Avazyako-A sUtramAM je sUcavAyelA che-te sacavAya che. A sUtra bIjarUpe che. posahamAMnI bIjI sarva vidhio ane pravRttio A sUtranA vistArarUpa che. saMyama sthAnakamAM vRddhi tenuM anaMtara uttama phaLa che. 60. gamaNA-gamaNe-sUtra IryA-samiti bhASA-samiti eSaNA-samiti AdAna-bhaMDa-mattanikSmavaNA-samiti, pAriSThApanikA-samiti, mana-gupti, vacana-gupti, kAya-gupti, e-pAMca samiti, traNa gupti, e ATha pravacana mAtA, zrAvaktaNe dharma-sAmAyika posaha lIdhe rUDI pere pALI nahIM, khaMDaNA-virAdhanA huI hoya, te savi hu-mana, vacana, kAyAe karI micchAmi dukkaDaM, vizeSArtha :- artha saraLa che. paraMtu A sUtra bahu gaMbhIra ane mahattvanuM che. tyAgabhAvanA rAkhavA chatAM, khAvuM, pIvuM, UThavuM, besavuM, bolavuM, cAlavuM, vicAra karavo, vAtacIta karavI, tathA jIvananI zArIrika vagere aneka prakAranI anivArya jarUriyAto karyAM vinA cAle ja nahIM. paraMtu te dareka pravRttio karavA chatAM A pravacanamAtA sAcavavAthI ochAmAM ochI ane khAsa jarUra pUratI ja pravRtti thAya. eTale teTalA ja karma lAge. sivAya saMyamamAM ja vakhata pasAra thAya. eTale ke-A ATha mukhya muddAo sAcavI levAthI sArI rIte saMyamadharmanuM pAlana thai zake tema che. saMyamI jIvananI vizALa yojanAnI saMkSepamAM goThavaNa A ATha muddAomAM samAvela che. mATe tene aSTa pravacanamAtA kahevAmAM Avela Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro che. pravacana eTale prabhuno upadeza. ane teno mukhya uddeza sAmAyika dharma che. tenA pAlana mATe A ATha muddAo khAsa sAra rUpa che. bALakanuM pAlana jema mAtA ghaNI ja saMbhALa-hArdika prema ane sarvasvane bhoge kare che. te ja pramANe saMyama dharmanuM-sAmAyika dharmanuM pAlana karavAmAM A ATha bAbato mAtA tarIke sarva prakAre upakArI thAya che. dareka kSaNe, dareka prasaMge, dareka kriyAmAM, dareka zArIrika mAnasika vAcika ane jIvananI bIjI jarUriyAtomAM A ATha bAbatone dhyAnamAM rAkhI tenA aMkuzamAM rahIne vartavAthI sArAmAM sArI rIte dharmArAdhana thaI zake tema che. eTaluM ja nahIM paNa vyAvahArika daSTithI paNa jagatanA koIpaNa mANasa yA to samagra mAnavajAta mAtra A pramANe varte, to tenuM jIvana paNa ghaNuM ja sukhI, ArAmI, AnaMdI, nItimaya, sagRhasthanA bhUSaNarUpa bane ja, dIrghAyuSI thAya. ane saMpUrNa sAvacetImaya, vivekamaya, vizALa dRSTimaya, tenuM jIvana banyA vinA rahe ja nahIM. AkhA jagatnA mAnava samAjane, sarva dharma pALanArAone, sarva dezanA lokone, mAtra A ATha bAbatonuM ja zikSaNa ApavAmAM Ave, to jagatmAM zAMti sthapAyA vinA na rahe. sarvamAnya zikSaNa tarIke, sarva sAmAnya vyAvahArika ane pAramArthika dharma tarIke, A aSTapravacanamAtAno upayoga jagat karI zake che. samiti ane gupti e be ja zabdo jagat pakaDe, ane teno dareka kAryamAM amala kare, to jagat svarga bane. rAjadvArI puruSo paNa prajAnI unnati mATenA rAjadvArI taMtramAM paNa samiti ane guptino kharA hRdayathI upayoga kare, to kayAMya paNa arAjakatA rahevA pAme nahIM. eTaluM ja nahIM, paraMtu jagamAM parama zAMti sthapAya. ane dharma, artha, kAma ane mokSa puruSArtha e cAreyanI viSamatA maTI jaI yathArthatA sthapAya, mAnavajIvana sukhI thAya, eTaluM ja nahIM, paraMtu tenI asara pazujIvana ane prANImAtra para paNa paDyA vinA na rahe. teo paNa keTaleka aMze sukha, cena, ane zAMtino anubhava kare. 443 A pravacanamAtAnuM pAlana azakaya che ema mAnavAnI lezamAtra jarUra nathI. dareka potapotAnA jIvananA saMjogo anusAra tenuM pAlana karI zakaze. mAtra tenuM pAlana karavAnI icchAthI mAnava jAgRtipUrvaka vicAra karIne potAnI paristhiti sAthe ghaTAvI AcaraNa karI zake che. 61. maha-jiNANuM-zrAvaka-kRtyonI-sajjhAya-3 zabdArtha :- maha=mAne. jiNANuM=jinezvara bhagavaMtonI. ANaM=AjJA. micchamithyAtva. parihara choDI do. dharaha dhAraNa karo. sammanuM samyaktva. chabiha-AvasayaMmmi cha prakAranA AvazyakomAM. unnutto udyukata-taiyAra. hoI hovuM, thavuM, rahevuM. pai-divasaM-prati divasa, dararoja. panthesukSmaparva divasomAM. posahavayaM-pauSadha vrata. dANuM-dAna. sI-ziyaLa. tavo-tapa. bhAvo bhAva, bhAvanA. saMjjhAya-svAdhyAya, jJAnAbhyAsa. namukkAro namaskAra maMtranA smaraNa jApa. parovayAro-paropakAra. jayaNAyatanA. jinapUjA=jinapUjA. jiNa-ghugaNuM jina stavana. guruthuaguru stuti. sAhampiANava7i=sAdharmikonuM vAtsalya. vavahArasya-vyavahAranI. Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 444 paMca pratikramaNa sUtro suddha=zuddhi. rahajatA rathayAtrA. tithajanA tIrthayAtrA. | uvasama-upazama, zAMti. vivega-viveka, saMvara=saMvara, ka rokanArI dharma kriyAo. bhAsAsamiI bhASA samiti. cha juvakaruNA cha kAyanA jIva upara dayA. dhammiA -jaNa-saMsaggo dhama mANasono saMsarga. karaNa-damo=Idriyo upara kAbU caraNa-pariNAmo cAritranI bhAvanA. saMghovari saMghanI upara. bahu-mANo bahu mAna. putyaya-lihANuM=pustaka lakhavuM, lakhAvavuM pabhAvANA-tirthe tIrthamAM-zAsanamAM zAsananI prabhAvanA. saDhANa =zrAvakonA. kieM kRtya eeA. nicce hamezAM. suguraesaNa sugurunA upadeza vaDe. maha 'jigANuM ApyuM, 'miccha pariharahadharaha sammatta chabriha-AssayaMmi, ujjutto hoI paI-divasanA panvesu posaha-vayaM, dANuM sIla tavo abhAvo A sajajhAya namukkAro, "parovarAyo ajayaNA A tArA 'jiNa-pUA jiMNa-yurNa, guru-zua sAhamiANa " vallI 'vavahArassayasuddhI, "raha-jattA 'hitya-jarA yADA 'uvasama vivega saMvara, bhAsA-samiI cha-jIva-karUNA cA "dhampia-jaNa-saMso , karaNa-damo-caraNa-pariNAmo jA 'saMghovari bahu-mANo, putyaya-lihaNe 'pabhAvaNA tityA saDhANa degzcimeNaM, nicce 'su-guruvaeseNe pA gAthArtha - jinezvara prabhunI AjJA mAne, 'mithyAtvano tyAga karo, samyakatva dhAraNa karo, cha prakAranAM AvazyakomAM dararoja taiyAra rahevuM 1. parva divasomAM posaha vata: dAna, ziyaLa, tapa", bhAvanA, svAdhyAya, 'namaskAra maMtrano jApa, paropakAra, yatanA. 2. "jinapUjA, ji-stuti, gurUstuti, sAdharmikonuM "vAtsalya, vyavahAranI zuddhi, rathayAtrA, tIrthayAtrA. 3. *upazama, viveka, saMvara, *bhASA samiti, chakAyanA jIvo para dayA, dhArmika puruSone saMsarga, iMdriyo upara kAbu, cAritra levAnI icchA. 4. Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 445 zrAvakanAM kartavyo: zrI saMgha upara bahumAna, pustako lakhavAM lakhAvavAM, 'zAsanamAM prabhAvanA pravartAvavI, zrAvakonA-hamezAM 'guru mahArAjanA upadeza anusAra A kRtya karavAnAM che. 5. 1. jinezvaranI AjJA mAnavI : bAhya daSTithI kayAMka paraspara viruddha jaNAtI hoya chatAM utsarga, apavAda ane dravya, kSetra, kALa ane bhAva tathA bALa, madhyama, vRddha tathA tyAgI ane saMsArI, sAdhaka vagere daSTibiMduothI saMgata hoya che. mATe tIrthaMkara paramAtmAnI AjJA pramANe vartavAne zrAvake Agraha rAkhavo ja joIe. kAraNa ke dharmanA mULa siddhAMto amuka cokakasa svarUpamAM hoya che. paraMtu teno kaI vakhate kayA mANase kayo upayoga karavo, tene mATe aneka dhoraNo hoya che. tethI dharmanA mULa siddhAMtane vaLagIne dareka jIvo dareka kALe AcaraNa karI zake ja nahIM. tethI te siddhAMtone amalamAM mUkavAnA saMjogo pramANe amalamAM mUkavAnA vyavahAru prayogo e prabhunI AjJA. te pramANe vartavAthI ja sAdhaka dharmanuM ArAdhana karI zake. mATe AjJA upara khAsa bhAra mUkavAmAM Avela che. AjJA pramANe je na varte, te jaina ja na kahevAya. jainanuM sAmAnya lakSaNa ja jinezvaranI AjJA pramANe varte te jaina. eTale AjJA vinA jaina ja na gaNAya. mATe te kRtya sauthI paheluM karyuM che. nIcenAM be kRtyo A kRtyanI tarapheNanA ane viruddhanA tyAga rUpa - e rIte be bAjuomAM vaheMcAyela che. AjJApAlana karavAnA mULabhUta banneya che. 2-3. mithyAtvano tyAga ane samyakatvano Adara: AjJA pAlana te ja karI zake, ke unmArgapoSaka mAnasika, vAcika, kAyika, sAmudAyika ke vyakitagata jAhera ke khAnagI - koI paNa pravRttino tyAga ja karyo hoya, ane sanmArga poSaka mAnasika, vAcika, kAyika, sAmudAyika ke vyakitagata, jAhera ke khAnagI - koIpaNa pravRttino parama Adara karavAmAM Avato hoya. unmArgapoSaka pravRtti te mithyAtva, ane sanmArgapoSaka pravRtti te samyakatva. mithyAtvane parivAra ane samyakatvano svIkAra, e AjJApAlananA be dhorI rastA che. ane e banneyanA pAlanamAM daDha AgrahI rahevuM joIe. te khAtara je kAMI bhoga ApavA paDe te ApavA tatpara rahevuM joIe. 4. cha AvazyakomAM roja lIna rahevuM : cha Avazyakomaya koI paNa jaina zAsananI vidhimAM dararoja tatpara rahevAnuM khAsa bhAra mUkIne jaNAvyuM che. AjJApAlananA vistAra rUpa bIjuM ane trIjuM kRtya gaNAvI dharmArAdhanAnI tarapha vaLatAM tarata ja AvazyakomAM tatpara rahevAnuM sauthI paheluM sUcavyuM che. have pachInAM kRtyo A cothA kRtyanA vistAra rUpa samajavAne harakata nathI, kema ke - teo tenA mukhya bhedomAM mukhya kRtyo tarIke ke peTA kRtyo tarIke samAya che. dezathI ane sarvathI ja Avazyakamaya zrAvaka ane muni mahArAjAonA jIvana hoya che. paraMtu vizeSa na banI zake to zrAvake pAMca pratikramaNa rUpa prasiddha che Avazyaka to rAtri, divasa, pAkSika, comAsI tathA sAMvatsarikamAM avazya karavA ja joIe. 5. parvomAM pauSadha : 59 divasamAM vizeSa pauSadha karavo. 6-7-8-9. dAna, ziyaLa, tapa ane bhAva : A paNa dharmAcaraNanA vyavahAru ane bALajIvo Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro samajI zake tevA dharmAcaraNanA sarva sAmAnya prakAro che. A cAranI aMdara dharmAcaraNanA bIjA dareka prakAro paNa samAvI zakAya che. ane dharmAcaraNanA bIjA prakAranA sevanamAM A cAranuM paNa sevana thAya che. sAmAnya rIte gRhastha jIvanamAM rahelA sAdhakane ziyaLa, tapa ane bhAvanA keTaleka aMze durlabha hoya che. paraMtu sAta kSetramAM dAna karIne te dharmArAdhana vadhAre sahelAIthI karI zake che. tethI te guNa 4mAM pahelo mUkavAmAM Avyo che. dharmanAM sAdhaka sAdhano, yojanAo, zAsananA pAyArUpa dhArmika pratIkone poSaNa ApavA dAna mAraphata dhanano vyaya karanAra zrAvakanuM samakita nirmaLa thAya che, kema ke- e dhana mAraphata e dareka pravRttio, dareka dharmasthAno sArI rIte AkarSaNa svarUpamAM cAle, eTale bIjA ghaNA jIvo te mAraphata dharma pAmI AtmakalyANa kare. tenA bhAgIdAra dAnezvarI zrAvaka thAya che. dAna guNa uparAMta ziyaLa, tapa, ane bhAvanAmAM paNa AgaLa vadhelA ghaNA zrAvaka mahAnubhAvo hoya che. nAnI umaramAM caturthavrata athavA te viSenA amuka prakAranA vividha niyamo dhAraNa karIne AjIvana brahmacarya upara kAbU rAkhanArA ghaNA zrAvaka baMdhuo hoya che temaja tapasvI paNa hoya che. ane uttama prakAranI Atma pariNati-bhAvanAvALA paNa ghaNA jovAmAM Ave che. A cAra guNo upara manovRtti kendra karIne zrAvaka potAnuM jIvana jIve toya zobhAbharyuM jIvana jIvI zake che, ane bIjA dharmAcaraNomAM paNa ujajvaLatA lAvI zake che. dAnane pratyAkhyAnamAM mUkI zakAya. ziyaLa ane bhAvanAne sAmAyika gaNI zakAya tathA tapane kAyotsargamAM mUkI zakAya. devanI AjJA ane gurunA upadeza ane niyamana vinA to eka DagaluM paNa AgaLa cAlI zakAya ja nahIM. ane kaMIpaNa skUlanA paNa thayA vinA rahe nahIM. eTale te khalanAno upAya karavo joIe temaja bhaviSyamAM bhUla na thAya, tene mATe sAvaceta paNa rahevuM joIe. ema A cAramAM cha Avazyako samAya che. 10. svAdhyAya : zrAvake dharmamAM sthira rahevA, AgaLa vadhavA, tathA zuddha Atma pariNati TakAvI rAkhavA, avazya sAstrono abhyAsa karavo joIe, punarAvartana karavuM joIe; tevA prakAranA vAraMvAra keTalAka nityapATha karavA joIe, tatvArthIdika dravyAnuyoganA abhyAsathI buddhimAM vikAsa thAya che, ane vizvasvarUpa samajAya che. Avazyaka, tatvArthasUtra vagerenA abhyAsathI AtmapariNati vadhe che. paMcasUtra, catudazaraNa vagerenA nityapAThathI AtmapariNati ArTa ane tAjI ne tAjI TakI rahe che. tathA karmagraMthAdikanI gAthAo bhUlI na javAya, mATe tenuM roja punarAvartana karavuM joIe, kema ke temAMno viSaya kaThaNa hovAthI mULa gAthAo mAraphata sArI rIte yAda rAkhI zakAya che. mATe tenuM punarAvartana karavuM joIe. temaja bhinna bhinna dhArmika AcAromAM upayogI, stavana, caityavaMdano sajhAyo, thayo vagere mukha pATha karavA, bhAvapUrvaka bolavA, temaja temAMnA bhAvArtha samajavA, paddhatisara gAvA, tathA keTalAka tAtvika stavano ke sakjhAyo uparathI tattvajJAna meLavI AgamArthano paramArtha samajavo, hameza vyAkhyAna zravaNa karavuM. ciMtavavuM, carcavuM, bIjAne samajAvavuM, e vagere aneka prakAre svAdhyAya Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 447 kRtya sAcavI zakAya che. bIjAnA svAdhyAyamAMthI aMtarAya dUra karavA, tene sAnukULa sAdhano ApI svAdhyAyamAM madada karavI. tethI paNa svAdhyAya kRtya sacavAya che. paraMtu hAlamAM yunivarsiTInA zikSaNane madada karatI borDiMga, skUlo, bALAzramo, bhavano vageremAM svAdhyAya nathI. paNa dhaMdhAnI daSTithI tathA Arya saMskRti viruddha saMskRtine phelAvavA mATe levAtI ane devAtI tAlImanAM e sthAno che. mATe e zrAvakanA svAdhyAya kRtyamAM samAI zakaze nahIM. paraMtu sUkSma rIte tapAsI jotAM te asvAdhyAya athavA svAdhyAya virodhI athavA viparIta svAdhyAya che. tene svAdhyAyanuM nAma ApavuM ja ucita nathI, to pachI eka kheDUtano chokare potAnA bApa pAse haLa hAMkatAM zIkhe, tene paNa svAdhyAya gaNavo joIe. paraMtu te jema svAdhyAya gaNAto nathI, tema A paNa svAdhyAya gaNI zakAya nahIM. tyAM apAtuM dhArmika zikSaNa paNa gauNa ane prajAne bhulAvAmAM nAMkhanAra hovAthI gauNa ane dravya dharmajJAna che. bhAva dharmazAna nathI. 11. namaskAra maMtrano jApa : namaskAra maMtra viSe samajAvatAM eka pustaka thAya. paraMtu ahIM saMkSiptamAM eTaluM to kahI zakAya ke, namaskAra maMtra dharmanI sarva ArAdhanAonA kendrarUpa che, sarva jainAgamanA kendrarUpa che. deva, guru, dharmarUpa che. vizvamAM sArarUpa che. mATe bIjuM kAMI paNa na AvaDatuM ke AvaDatuM hoya, chatAM jyAre bIjuM dharmAcaraNa na AcaratA hoIe tyAre namaskAra maMtrano jApa : smaraNa : cAlu ja rahevuM joIe, ane tethI zrAvakanI eka kSaNa paNa dhArmika jIvana vinAnI rahI zakatI nathI. nava lAkha maMtranA jApathI siddhi maLe che. e vAtamAM jarA paNa atizayokti mAnavAne kAraNa nathI. eTalA badhA vakhata sudhI eka dhAro jApa karavAno Agraha TakI rahevA pAchaLa keTalI AtmapariNati vikasI hovAnuM anumAna karI zakAya? ane e jApa daramyAna bIjI pravRttimAMthI jeTalA sahaja rIte mana vacana kAyA rokAI jAya, ane jeTalAM ekAgra TakI rahe, teTalAthI AdhyAtmika vijJAnanI daSTithI vicAratAM te AtmAmAM ghaNI Atmika pragati thaI hovAnuM mAnavAmAM harakata nathI. ane evA majabUta bIjamAMthI dhIre dhIre bhavAntaromAM vadhIne aMtima pariNAma TheTha mokSa sudhI laI jAya, temAM zI navAI ? AdhyAtmika vikAsa evI vastu che ke, AvA dhArmika AcaraNathI te jIvamAM te ja bhavamAM kAMI paNa bAhya raheNIkaraNImAM, svabhAvamAM pheraphAra na jaNAya, chatAM tenA AtmA upara evI asara paDI hoya che ke, bhavAntaramAM jarUra tenI asara jaNAya che. keTalIka vakhata A janmamAM prANInA jIvananuM baMdhAraNa pUrvanI tathA prakAranI sAmagrIne lIdhe baMdhAyuM hovAthI leyA kaSAya, pariNati, bAhya vyavahAra vageremAM khAsa pheraphAra thato dekhAto nathI hoto. eTalA uparathI tenA dhArmika AcArothI AtmAnA UMDANamAM kAMI paNa asara nathI thatI, ema mAnavAne kAraNa nathI. ane e asara kALAntare bahAra AvyA vinA paNa nathI rahetI, koIne A janmamAM to koIne janmAntaramAM paNa jaNAya che. tethI nava lAkha navakAra maMtranA jApathI mokSa jaladI maLe che. e upadezamAM atizayokita mAnavAne leza paNa kAraNa nathI. japa vidhi vagere gurumahArAjanA upadezathI jANavA. Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro 12. paropakAra : potAnA karatAM nyUna vyakita ke samudAyanA mahAjIvananA vikAsamAM madada thAya tevI rIte cAlu jIvanamAM madada karavI ane temAM aMtarAya hoya, te dUra karavA. tevI paropakAranI vyAkhyA sarvamAnya thaI zake tevI che. jo ke bIjA taraphthI madadanI AzA rAkhavI e durguNa che. paraMtu AzA na rAkhanAra ke AzA rAkhanArane madada ApavA potAnA vadhArAnAM sAdhanono upayoga karavA devo; athavA potAnI jarUriyAtomAM saMyama rAkhIne tathAprakAranuM baLa ane puruSArtha vAparIne paNa madada karavI, e sadguNa che. keTalAkane madadanI jarUra hoya che, tethI jo jagatmAM paropakAra vRtti na hoya, to temane madada maLI zake nahIM. tIrthaMkara paramAtmAo ane mahAmunionA bhAva ane pAramArthika paropakAra hoya che. tyAre bIjAonA dravya paropakAra hoya che. te ja pramANe keTalAka paropakAra pAramArthika hoya che, ane keTalAka dunyavI paropakAra hoya che. 448 paropakAra karavAmAM eka zarata hovAnuM anivArya jaNAya che. paropakAramAM potAnuM sarvasva tajavAmAM harakata nathI. paraMtu pavitratA tajavI jarUranI nathI. paraMtu te na tajavI e khAsa anivArya zarata che. kAraNa ke, paropakAranuM AcaraNa paNa AtmAnI pavitratA vadhAravA mATe che. to paropakAra karavA jatAM je pavitratA khoI besAya, to pachI meLavyuM zuM ? satI strI kAmI puruSanA kAmanI zAMti mATe ziyaLa bhaMga karIne paropakAra na karI zake. te ja pramANe muni, brAhmaNa, ucca kuLavAno, potAnA vArasAgata ke saMjogagata saMpAdana karelI, naitika guNa rUpa ke jAtigata je pavitra hoya, tene bhoge paropakAra na karI zake. sArAMza ke pavitratA jALavIne, jIvana siddhAMta jALavIne, je paropakAra karavAmAM Ave, te ja kharo paropakAra che. sivAyanA paropakAranI kiMmata paNa nathI ane te nAma mAtra paropakAra che. AnI sAme ghaNA paropakArI puruSoe khoTA kalaMka potAne mAthe oDhI lIdhAnA, apayazanA bhAgI thavAnA, tathA paropakAranI lAgaNIne vaza thaIne game tevI hIna sthitimAM pravezyAnA dAkhalA rajU karaze. paraMtu temAM e paropakArI puruSoe potAnI jAtane apavitra karI nahIM hoya, athavA kayAMka apavitratA svIkArI haze, to temAM mAtra paropakArano bhAsa haze. hAlamAM dArUniSedhanI pravRtti paropakArAbhAsa pravRtti che. madyaniSedha e sapta vyasanamAMnA eka vyasanane nAbUda karavA rUpa sAro paropakAra che. paraMtu hAlano dArUniSedha kRtrima che. kema ke, A dArUniSedhanuM pariNAma dezI dArU je hAthathI gALavAmAM Ave che, tenA dhaMdhA upara jarUra kAbU mUkanAra che. paraMtu teTalethI madyapAnano niSedha thaze, ema mAnavAne kAraNa nathI. e sarvathA jagatamAMthI kadI baMdha thaI zake tema che ja nahIM. alabatta zarUAtamAM tenA para ghaNo aMkuza AvavAno ane madyapAna ochuM thayeluM jaNAze; paraMtu taddana nAbUda na thatAM kendramAM amuka pramANamAM to rahI ja jaze. eTale kAyadAmAM paNa eTalI apavAda tarIke chUTa mUkavI paDaze, e chUTano upayoga dhIre dhIre mazInathI banatA ane A dezamAM rItasaranAM kArakhAnAMo mAraphata aneka vividha prakAranA maMda, maMdatara, ugra, ugratara asara karanArA dArUo vividha nAme ane prakAre prasaraze. te rokI zakAze nahIM. navA prakArane sthAna ApavA ane jUnA prakArano nAza karavA A hilacAla che. Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 449 sArAMza ke, sarvathA maghaniSedha nathI. paNa madya prakAra niSedha che jethI vAstavika rIte maghaniSedha nathI ja. bAkI dekhAva mAtra ja che. kema ke, mAnava jAtamAM Aje Adarza Arogya nathI. Adarza ArogyavALAne AvA pINAnI jarUra hotI ja nathI. Adarza Arogya na hoya chatAM prajAne Adarza ArogyavALI karI zakAya tevA sAtvika khorAko ane prayogo Aryavaidyaka vijJAnamAM puSkaLa che. paraMtu tenI ajamAyazanI AmnAyano lagabhaga lopa che. ane kadAca teno uddhAra thAya to te kharcALa che. jene hAlanI A dezanI prajA pahoMcI zake tema nathI, ane bIjo prakAra uttejaka Sadho-upacAronI madadathI ArogyavALA dekhAIne jIvananirvAha karavo, e che. temAM uttejaka ane mAdaka dravyo pradhAna che. koI dArUDiyA dArU pIvAnuM baMdha kare, to te vadhAre ugra cA pIve. zarabato vageremAM tevA uttejaka bIje nAme thoDAM TIpAM pIvAno pracAra thAya, ane ema karatAM lAMbe kALe eka yA bIjA svarUpe madyapAna vadhu ne vadhu phelAvAnuM. sarvathA maghaniSedhanI paristhiti nathI. kema ke, tenI sAme ya virodhI hilacAla che ane nona eziyATika mATe chUTa che. eTalI kAyadAmAM chUTa rAkhI che, e bhaviSyamAM bIjA svarUpe vadhavAnuM bIja che. yuropa, amerikAmAM maghaniSedhanA hevAlo Ave che, te paNa dekhAva mAtra che. ane keTalIka hAlanA mutsaddIonI evI rIta che ke, ahIM je pravRtti karAvavI hoya, tenI hilacAla prathama yuropa amerikAmAM calAve che. ahIM pharajiyAta lazkarI zikSaNa karavAne yuropamAM yuddhanuM vAtAvaraNa karavAmAM AvyuM che. bIjI prajAone ahIM vasavATanA hakaka ApavAne jarmanI bhArata yurope judAM judAM bahAnAM nIce yahUdIone tyAMthI kADhI mukAvyA ane pachI duniyAnI sahAnubhUti meLavI ahIM goThavavAnI zarUAta karI. bhaviSyamAM bIjI gorI prajAone vasAvavAno mArga khullo karyo che. A rIte hAlanI maghaniSedha pravRtti kRtrima che. te choDAvavA pikeTiMga vakhate dArUDiyA dArU choDe to strIone potAnI pavitratA jokhamamAM mUkavA sudhI lAgaNIvaza karavAmAM A pravRttine jAheramAM vadhu vega ApavAnI yojanA sivAya bIjuM kAMIpaNa nathI. evI rIte strIoe potAnI pavitratAne jokhamamAM mUkavI e paropakArAbhAsa che. eTaluM ja nahIM paNa svapara vinAza che, svapara apakAra che. jagatanI aMdara loko paropakAra karI zake che, tenuM kAraNa bIjA karatAM je loko pAse buddhi, saMskAra, dhana tathA bIjI sAmagrI vadhAre hoya che, te paropakAra karI zake che. jenI pAse kAMI na hoya ke nyUna hoya te paropakAra zo karI zake? bAhya sAdhana na hoya, paNa AMtarika baLa jenI pAse vadhu hoya te paropakAra karI zake. paNa jenI pAse bAhya ke AMtara baLa ochuM hoya, te zI rIte paropakAra karI zake? ane e AMtara ke bAhya sAmagrI prajA pAse hovAnuM mULa jIvananI pavitratAmAM che. jIvananI pavitratA gumAvyAthI paropakAranI sAmagrIno lopa thAya. mATe tenI rakSA rAkhavI joIe. eTale dArUDiyAnA cApalyane vaza thaIne tene dArU choDAvavAnI lAgaNI Arya strIomAM utpanna karavI. e pavitratAno nAza karavA rUpa hovAthI paropakArane ja dhakako mAranAra che. je tevA paropakArIne ke dArUDiyAne paNa pariNAme hitAvaha nathI. evA ja hAlanA zikSaNa, aspRzyanivAraNa, anAthAzramo, udhogazALAo, jAtibheda nivAraNa vagere pravRttio paropakArabhAsa che. Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 450 paMca pratikramaNa sUtro 13. jayaNAvatanA : yatanA eTale kaMIpaNa kAma karatAM jALavaNI rAkhavI, e sAdo artha karIe to paNa dareka mANasanA jIvanamAM e upayogI guNa che. utAvaLathI ke bephAma rIte kAma karatAM ghaNI vakhata kAma bagaDe che. athavA kAma karanArane nukasAna thAya che, vakhate vAgI bese che ke koI evI harakata AvI paDe che. mATe yatanA-jALavaNIpUrvaka koIpaNa kAma karavuM joIe. levuM, mUkavuM, UThavuM, besavuM, javuM, AvavuM te darekamAM yatanA rAkhavAnI dareka mANasanI sAmAnya pharaja che. keTalIka cIjone yatanApUrvaka - saMbhALapUrvaka - jALavaNIpUrvaka sAcavI mUkavAthI te TakI zake che, sacavAya che. sAcavIne upayogamAM levAnI paNa teTalI ja jarUra hoya che. A to sAmAnya rIta yatanA zabdano zabdArtha thayo, paNa tenuM dIrghatAtparya ahiMsaka bhAvamAM che. sArAMza ke, jALavaNIthI bIjA chavo paNa vinA kAraNa na maratAM bacI jAya che. eTaluM ja nahIM, paNa bIjA jIvone bacAvavA khAtara paNa dareka kAma yatanApUrvaka karavuM joIe. yetanA jALavavAnA jaina jIvanamAM aneka prakAro pracalita che. pramArjano ane pratilekhano vagerethI joI pramAIne koIpaNa cIja vAparavI. agnino, pANIno upayoga bIjA jIvone harakata na thAya tema kevI rIte karavo ? agni tathA pANInA jIvone harakata na Ave tema kaI rIte bIjI vastuono upayoga karavo ? are yatanAthI ghaNI cIjonI evI saMbhALa levAya che ke te saDatI, bagaDatI bace che. eTaluM ja nahIM paraMtu tenAthI keTalIka cIjomAM jaMtu utpanna na thatAM te sArI rIte jaLavAI rahe che. yatanAthI jema jaMtuono bacAva thAya che, temaja potAno paNa bacAva thAya che, ane svacchatAne sArI madada maLe che. yatanA daSTithI jaina khAnapAna tathA raheNIkaraNIno khAsa abhyAsa karavA jevo che. brAhmaNo jeTaluM zuddhi upara dhyAna Ape che tenA karatAM vizeSa jaino yatanA para dhyAna Ape che. yatanAmAM paNa Avazyaka svacchatA ane zuddhi samAya ja che. savArathI mAMDIne bIjA divasanA savAra sudhI ane janma prasaMgathI mAMDIne maraNa prasaMga sudhInA samagra jIvananA darekedareka prasaMgomAM yatanA kema ane kevI rIte rAkhavI ? tenA sUkSma prakAro ghaNAM jaina kuTuMbomAM pracalita che. ane gujarAtanA agragaNya jena vastIvALAM zaheromAM khAsa karIne jANI zakAya che. A zaheromAMnAM khAsa kuTuMbomAM vaparAtA yatanAnA niyamo viSe anya pradezanA keTalAka jaino paNa ajJAta hoya che. tethI ghaNI vakhata vagara samaye jaina AcAravicAra saMbaMdhamAM jaina-jainetara TIkAkAre kAcuM kApI bese che. 14-15-16 : jinapUjA-jina stuti ane guru guNa stuti- A traNa kRtyo hameza thavAM joIe. te kRtajJanI, upakArInuM bahumAna ane mukitamArganI pragatinuM kAraNa che. prajAnA sadAcArI, naitika ane dhArmika jIvanano mukhya AdhAra tenA upara ja che. 17. sAdharmika vAtsalya : A kRtyanA saMbaMdhamAM A samayamAM spaSTa vivecana karavuM ghaNuM ja jarUrI che. sAdharmika vAtsalyanI vyAkhyA bAbata hAlamAM ghaNI arAjakatA ane avyavasthA cAle che. sAdharmika vAtsalya kRtya ghaNA mahatvanuM che, kAraNa ke A vizvamAM prANI mAtra paraspara baMdhubhAva Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 451 rAkhavo joIe. ane jeTalo jeTalo baMdhubhAva rahe teTalo teTalo te prANIno AtmavikAsa samajavo joIe. sAMsArika jIvone kaSAyo ane rAga-dveSanI pariNati gherI vaLela hoya che. chatAM anaMtagaNI AtmA kaMIka ne kaMIka jAgato hoya che. anaMtabhAvonI paraMparA pasAra thatAM jema jema suddha jaMtupaNAnI sthitimAMthI prANI AgaLa vadhe che, tema tema UMDe UMDe AtmavikAsa paNa sAmAnya rIte AgaLa. vadhe che. jaMgalI ane hiMsaka pazuomAM paNa baMdhubhAvanAnI mAtrA dekhAyA vinA nahIM rahe. jo ke ghaNAmAM ghaNI ja avyakata ane na samajI zakAya tevI paNa hoya che. eTalA uparathI teomAM baMdhubhAvanI asara nathI hotI, ema mAnavAnuM kAraNa nathI. paraMtu e vikAsa ghaNo ja alpa che. samyakatva vagere, mArga prApti, e ghaNI ja ucca koTinI AtmapariNati che, te to koIkane ja prApta thAya che. anaMta prANI rAzinA bahu ja nAnA bhAgane e lAbha maLI zake che. paramAtmA tIrthaMkara devanI kalyANonI ananta paraMparAmaya amogha dharmadezanAnI asarathI jeonI daSTi khUlI jAya che tevAM prANIonI saMkhyA ghaNI ja ochI hoya che. eTaluM ja nahIM, paraMtu tIrthaMkara paramAtmAnA jIvana eTalA badhA ucca hoya che, ke teno paricaya, temanuM nAma zravaNa, temanA caritranuM zravaNa, temanA guNonI samaja, bhAgye ja bahu ja thoDAM prANIone hoya che. kAraNa ke prANIo potAnI khAnapAna ane viSayI lAgaNInI gaDamathalamAM evA paDyAM hoya che, ke tIrthaMkara paramAtmAo ane teonA upadeza jagajAhera chatAM ghaNA ja ochA jIvo temanI asara taLe Ave che. sArAMza ke, jeno AtmavikAsa sAmAnya prANIo karatAM ghaNI ja ucca hade pahoMcyo hoya, tene ja kAne tIrthaMkara paramAtmAnA nAmano zabda paNa paDe che. to pachI temano, temanA dharmano, temanA upadezano vizeSa paricaya jemane hoya, temanI uccatAnI to vAta ja zI karavI ? pUrvadoSathI sAteya vyasanathI bharapUra chatAM tIrthaMkara paramAtmA tarapha bhakitabhAva dharAvanAra, temanA nAma tarapha paNa Adara rAkhanAra vyakitanI paNa jevI tevI ucca sthiti samajavAnI nathI. jeono tevA kuTuMbamAM janma mAtra thAya che, temanA paNa puNyaprakarSano pAra nathI hoto, kemake, jaina kuTuMbamAM janma mAtra paNa ananta puNya rAzinuM pariNAma hoya che. AvAM pavitra prANIo paraspara jyAM maLe te prasaMga, te kALa, ane te saMjogo, mahatvanA ja gaNAya e svAbhAvika che. AvI vyaktio maLavI ja A jagatamAM muzkela che. Aje jagatanI doDhathI poNA be abajanI vasatimAM tIrthaMkara paramAtmAonA sAdara nAmasmaraNa ke temanA upadeza pramANenA ochAvattA saMskArI kuTuMbamAM janma bahu ja thoDA mAnavanA nasIbamAM che. dUra dUranA gAmaDAmAM taddana garIba ane hAlanI duniyAthI ajJAta hAlatamAM rahetA jaina kuTuMbamAM janmelA mANasanA bIjA saMsakAra ochA hovAnI kalpanA na ja karavI joIe. kema ke temanAmAM kAMI ne kAMI jainatvanI asara vArasAthI paNa cAlI AvI hoya che. tyAre bIjA pradezomAM jaina zAstro ane graMtho vAMcavA chatAM jaina jIvananI chApa jemanA upara paDI nathI hotI, temane jaina gaNI zakAya nahIM. eTaluM ja nahi paraMtu samahatvanI bhUmikA upara AvyA vinA vrato laI beThela hoya, to paNa temane sAdharmika gaNI zakAya nahIM. udAyi rAjAnuM khUna karavA 12 varSa sAdhupaNuM pALanArane paNa jema jaina gaNI zakatA nathI, tema ahIM paNa keTaleka aMze samajavAnuM che. paraMtu jaina kuTuMbamAM janmelA Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 452 paMca pratikamANasUtro hoya, ane temaNe viparIta prarUpaNI na karI hoya, tyAM sudhI tene jaina sAdharmika mAnavAne harakata nathI, to pachI bIjA AcAro, vrato vagere AcaranArane parama sAdharmika, ane saMghanAM mahAna kAmo sAcavanArA, calAvanArAone vaDIla sAdharmika, tathA munio, sAdhvIjIo AcAryo, upAdhyAyone pUjya sAdharmiko mAnavA ja joIe. jaina kuLamAM AvyA chatAM vItarAganI AjJA viruddha pratipAdana na kare tyAM sudhI tene sAdharmika mAnavAne harakata nathI. tenuM AcaraNa kevuM che ? te gauNa bAbata che. mAtra viparIta pratipAdana na joIe, deva guru dharmanuM pratyanikapaNuM na joIe. e mukhya zarata che. jagatamAM jaina vasativALo pradeza ghaNo thoDo che. chatAM tenI prasiddhi jagatumAM pahele naMbare che. eTaluM ja nahIM, paraMtu temanA valaNa pramANe AkhI duniyAne thoDe ghaNe aMze cAlavuM paDe che. chatAM thoDA pradezamAM paNa kaMIka vadhAre paricaya hovAne aMge keTalIka je paraspara athaDAmaNa jovAmAM Ave che, temAM bIjA keTalAka bAhya saMjogo bhaLyA hoya che. tathA matabhedo, vicArabhedo, siddhAMtabhedo, sahaja rIte rahe che, ane tenI khAtara makakamatA rAkhavAnI zakti paNa eka jAtanA sAmarthyano purAvo to che ja. jene kazo siddhAMta nathI, siddhAMta khAtara makakama rahevAnI vRtti nathI, tevA mAnavonI khAsa kiMmata gaNAtI nathI. tevI athaDAmaNIo to keTalIka vAra vikAsanI sAdhaka hovAthI AdarapAtra hoya che. AjanI ApaNI athaDAmaNIo moTe bhAge hAlanI koTa ane hAlanA vartamAnapatrone AbhArI che. Ama chatAM anya pradezamAM sAdharmika dhaNI durlabhatA che. jeTalI bAbatamAM matabheda ke siddhAMtabheda hoya ane tene lIdhe je athaDAmaNa ke gharSaNa jaNAtA hoya, tene bAda karatAM jIvananI jeTalI samAnatA paraspara sAdharmikomAM che, teTalI bIjA koI sAthe maLI zakaze nahIM. mATe sAdharmikano saMjoga durghaTa che. mATe jema bane tema paraspara vAtsalya rAkhavAno zAstrakArono upadeza che. prema nahIM. dayA nahIM paraMtu vAtsalya rAkhavuM. vAtsalya zabda khAsa dhyAna kheMce tevo che. hArdika bhaktibhAva, saviveka hRdayano umaLako ane temanA taraphanA mananI parama AdratApUrvaka ghaTatA bAhya upacAromAM vAtsalya zabda parisamApta thAya che. zuddhadeva-guru-ane dharmanI yatkiMcit prApti paNa sAdharmika vAtsalyanuM prayojaka tattva che. e sivAya bIju koIpaNa prayojaka tattva nathI. "ahA ! mahAmuzkelI e maLe tevI zuddha deva guru dharma taraphanI sahaja paNa hArdika prApti A mahAnubhAvone prApta thaI che. dhanya che. temanA jIvanane dhanya che." AvI samajamAMthI je vAtsalya bhAva chUTe, tene ja ahIM sAdharmika vAtsalya gaNavAmAM Ave che. ane vyakatAvyakata te vAtsalya-bhAvanAnA baLathI bAhya upacAra tarIke je je pravRttio karavAmAM Ave, te sarva paNa sAdharmika vAtsalya gaNavAmAM Ave che. e sarva pravRttiomAM bhojana e mukhya ane mahattvano satkAra prakAra che. te parathI e sivAya bIjA sAdharmika vAtsalyanA prakAra zAstrasammata nathI ke zAstrasUcita nathI ema mAnavAne kAraNa nathI. mArga-prApti, mArgamAM dhairya tathA dharmamArgamAM uttejanAnA jeTalA prakAra hoya, te sarva paNa sAdharmika vAtsalyamAM samAya che. Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 453 sAdharmika vAtsalyamAM nAnA moTA sAdharmika tarIkeno viveka jarUra hoya, paNa je sAdharmiko je vargamAM Ave, temAM sarva pratye samAnatA hovI joIe. temAM garIba ke tavaMgara, budha ke alpajJa vagere bhedo jovAnA nathI hotA. jema sAmAyika-pauSadha-pratikramaNa-jinamaMdira baMdhAvavuM-jinapratimAjI padharAvavA guru bhakti-brahmacaryAdi vrata pAlana - bAra vrata pALavAM - upadhAna-udyApana-AyaMbilanI oLIparyuSaNAdi parvArAdhana-vagere dhArmika kriyAo che. te ja prakAre sAdharmika vAtsalya paNa dhArmika kriyA che. temAM je AraMbha samAraMbha thAya che, te paNa dharma sAdhaka hovAthI sapravRttipoSaka che. te bhojana mAtra ja samajavAnuM nathI. sarva bhojana mAtrane eka sarakhA mAnIe, to ApaNA ghara pAsethI ghera ghera bhIkha mAMgato bhikSuka pasAra thAya, tene vadheluM miSTatama bhojana ApIe. ane ApaNe ghera vahAlAmAM vahAlA sagAM Ave ke ISTa mitra Ave, tene je vakhate je hAjara hoya te jamADIe. to te bemAM pharaka kharo ke nahIM ? ghaNo ja pharaka kahevo paDaze. te rIte bhojana bhojanamAM paNa pharaka hoya che. keTalAka bhojana vyakitagata, keTalAka kuTuMbanata. keTalAka sagAMvahAlAMne lagatA, keTalAka ISTa mitrone lagatA, keTalAka jAhera bhojana, keTalAka prajAkIya, keTalAka sAmAjika, keTalAka maraNa lagnAdinA prAsaMgika, keTalAka utsava nimittaka, ane keTalAka dhArmika bhojana hoya che. te darekamAM paNa ghaNA peTA bhedo hoya che. dhArmikamAM paNa sarva sAmAnya sAdharmikone, vratadhArIone, munione, padavIdharone, ghera AvelAne vyakitagata-sAmudAyika, sAdharmikone, utsava nimittaka, saMgha, upadhAna, pAraNA-ataravAraNA vagerenAM bhojano judAM judAM hoya che, tethI te dareka vividha prakAranA sAdharmika vAtsalyo hovA uparAMta bhakita phaLavALA paNa hoya che, tethI-A bhojana viSe "e kaTako lADu khAdho toya zuM ? ane na khAdho toya zuM?evA vicAro jainatvano abhAva nahIM to nyUnatA to sUcave ja che. e khAvA maLe. te paNa puNya rAzino saMga sUcave che. ane khavarAvAya te paNa puNya rAzino saMjoga sUcave che. AdhyAtmika zAstranI dRSTithI tenI jevI tevI kiMmata aMkAtI nathI. sAdharmika zuM jamADe che ? te jovA karatAM kevI bhakitathI jamADe che ? te jovuM joIe. pachI sUkI khAkharo hoya to paNa divya pakavAna samajavA joIe. jaina zAsanamAM ATalA kAraNe AvuM sAdharmika vAtsalyanuM mahattva che. kemake, te bIjI dhArmika kriyAo jevI eka mahattvanI dhArmika kriyA ja che. bIjI koI dhArmika kriyA na kare, ane mAtra sAdharmika vAtsalya kare, to paNa tene teTale aMze nirjarA paNa thAya, dharmArAdhana thAya, dareka jIvo dareka dhArmika kriyA karI zake, evuM banatuM nathI. koIne mATe koInI yogyatA ane koIne mATe koInI yogyatA hoya che. mAtra bIjA tarapha upekSA ke niSedha na hovo joIe. sAdharmika vAtsalya karavuM ke teno svIkAra karavo, te paNa eka prakAranI mokSanI aMgabhUta prakriyA che, e jarA paNa bhUlavA jevuM nathI. Aje ApaNA sAdharmikonI saMkhyA ghaTatI jAya che. tenA karatAM je sAdharmiko che, temAMnA paNa mArgathI viparIta mArge caDI jatA jAya che, e khAsa ciMtAno viSaya che. hajAro varSathI mArgamAM cAlyA AvatA pravAhamAMthI eka paNa sAdharmika ocho na thAya ke viparIta na thAya e ghaNuM ja Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 454 paMca pratikramaNa sUtro saMbhALavA jevuM che. teone sthira karavA e paNa parama vAtsalya jaNAya che. divase divase viparIta mArga tarapha dorAI javAnA saMjogo vadhatA jAya che. paraMtu sAdharmika baMdhu anukaMpA pAtra thAya, ke tenA upara anukaMpA karavI paDe, e sthiti viSama che. te vAtsalya nathI. te to nevAnA pANI mobhe javA jevuM che. hAlamAM borDiMga, skUlo, davAkhAnAM, zrAvikAzramo vageremAM sAdharmiko vAtsalya manAvavAmAM Ave che, te kevaLa moTAmAM moTuM jUThANuM che. tene jarA paNa uttejana ApavA jevuM nathI. kema ke temAM to arajI levAnI hoya che. dayA dAna jevI sthiti hoya che. tenA upara sattA ane adhikAranI racanA hoya che. temAM sAdharmika vAtsalyano aMza mAtra nathI hoto. parIkSAmAM beThelA sAdharmikane dAkhalAnI ciThThI ApIne pAsa karAvI sAdharmika bhakita karavA barAbara che. paradezI dhaMdhAnI harIphAImAM bekAra paDelAone keLavIne pharIthI navA dhaMdhAomAM madadagAra kAma karanArA tarIke komI saMsthAonI racanA mAraphata taiyAra karAvI levAnI yojanA mAtra che. jemAM paradezIone kharca na karavo paDe ane potapotAnI komanA mANasonI unnati mATenA prayAso karavAnI bhAvanA utpanna karAvI kharca ane mahenata bacAvI joItA mANaso utpanna karI levAnI, temaja Arya saMskRtinA ke vArasAnA saMskArothI vaMcita rAkhI sIvIlAIjhanI saMskRtimAM madada na kare to ADe to na Ave evI ghaTanAne vega ApavAnI yukita prayukita che. ApaNAmAM eka bIjAne sAdharmika tarIke madada karavAnI svAbhAvika pravRtti che, keTalAkamAM jJAtibhAvanAthI madada karavAnI manovRtti hoya che, te manovRttine pracArakAryathI yukitapUrvaka Adhunika keLavaNI vagere tarapha dhIme dhIme vALI dIdhI che. tyAre sAdharmika vAtsalyamAM arajI levAnI nathI hotI, upakAra mAnavAno nathI hoto. UlaTI bhakita karavAnI hoya che, ane bhakitanI dhArmika kriyA karanArA tarIke anumodanA karavAnI hoya che. temAM adhikAra, sattA ke evAM vahIvaTI dhoraNono saMbaMdha hoto ja nathI. saune eka sarakhuM nimaMtraNa AmaMtraNa hoya che ane eka sarakhI rIte bhakita karavAnI hoya che. kayAM A rItanuM vAtsalya ? ane kayAM vyavahAru sodAne vAtsalyanuM nAma ApavuM te? AkAza pAtALanuM aMtara che, phaMDo ugharAvavAnA e eka jamAnAnA mArga che. kharI rIte, jaina jevI vyApArI koma je dhaMdhArthI koma che ane tevI ja kheDUta koma je dhaMdhArthI koma che, temaja kSatriya ke je prajAkIya vyavasthApaka koma che, te svapuruSArthathI upArjana karyA vinA moDhAmAM paNa na nAMkhe. tevI khumArI jo tenAmAM na hoya, to prajAkIya adha:pAta thAya, svAzrayanA tatvano prajAmAMthI nAza thAya, te komo phaMDothI bhojana kare, te unnati nahIM, paNa prajAkIya avanati che. alabatta brAhmaNo vagere bhikSuka komo ke jenA vyavasAya utpAdaka prajAonA bhalA mATe che, paNa tene Azraye cAle che, temaja tyAgI varga bhikSAvI chatAM tyAgathI jagatanI rakSA kare che. ane vasavAyA ke evA bIjA vargo parAzita anna khAya, e ayogya nathI. paNa AvA pradhAna prajAjana tarIke gaNAI cUkelA vargo svakamANI vinA jeTalo parAzraya zodhe, teTalI prajAnI ke dezanI Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro avanati samajavAnI che. paradezIone to tema karavA devAmAM vAMdho nathI. dhaMdhAnI lUMTathI bekArI phelAvavA ane bekAra vargane potAnA upayogamAM levA potAnAM kharca ane mahenata vinA jeTalo taiyAra thAya, teTalo je rIte thAya te rIte karavAmAM bane teTaluM pracArakArya karyA kare, e svAbhAvika che. ane tene mATe te komono ane samAjono abhyAsa karIne je pANIe maga caDe te pANIe caDAve temAM navAI zI ? ane tevA kAmamAM je dezIo madada kare tene moTaro doDAvavA ApavAmAM vAMdho zo ? TAiTalo ApavAmAM vAMdho zo ? lekhaka ane vakatA tarIke, vicAraka ane samAjasevaka tarIke pratiSThA ApavAmAM vAMdho zo ? potapotAnI komamAMthI pratiSThita thaI sAdharmika vAtsalyanA nAme teomAMthI aneka khAtAMomAM paisA kaDhAvIne paradezIone madada kare tevA mANaso taiyAra karAvI Ape tenA badalAmAM evuM je kAMi paradezIo Ape, tethI ApaNe aMjAvAnuM nathI. sArAMza ke, e bilakula sAdharmika vAtsalya nathI, paNa vinAzanA mArgamAM phasAtAne ajANamAM rAkhavAnI kaLA che. eTalethI ja na aTakatAM Aje to temAM ghaNI rIte vadhAre AgaLa vadhavAnA prayatno cAlI rahyA che. 455 vepArInI skImo paradezIonA hAthamAM cAlI javAthI ApaNA vargamAM amuka aMze bekArI phelAI cUkI che, te to sarvasammata vAta che. paNa have vakIla baeNrisTara tarIke prasiddhi pAmelA, bhASaNothI prajAjanone uzkerI zake tevA keLavAyelA gaNAtA keTalAka dezI lokone dezanetA banAvI teo mAraphata kheDUtone uzkerI, tAtkAlIna anekavidha lAlaco ApI, moTA pAyA upara yAMtrika khetI khIlavI hAtha karavAnI hilacAla hAlamAM cAlI rahI che. eTale dezI lokonA hAthamAMthI khetI jatAM moTA pAyA upara bekArI ApaNAmAM paNa phelAze. vepAra khIlyo paNa vepArIo bekAra thayA, temaja khetI khIlaze paNa ahIMnA mULa kheDUto vakhata jatAM khetIrahita thaze. dezI vepArIo sAme kheDUtone uzkeravA temaja dhIradhAranA kSetramAM zAhukArone kADhI nAMkhI pote dhIradhAra karavA, zAhukAronI cUsaNanItino dezanAyako mAraphata moTo pracAra karavAmAM Ave che jethI kheDUto teonA vizvAsathI sahakArI maMDaLIo mAraphata nANAMno upADa kare, ane aMte paradezIonI mUDInI moTI dhIradhAra thaI zake. zaheromAM ApaNI amuka saMkhyA navA dhaMdhAomAM madadagAra thaze, ne kadAca karoDAdhipatio paNa banaze. paraMtu zahero sivAya ThAmaThAma judA judA dhaMdhAthI prajA sAthe gUMthAyelA ApaNA bhAIonA dhaMdhAne dareka ThekANe moTo phaTako paDaze. jyAM seMkaDonI saMkhyAmAM gharo haze, temAMthI thoDA sarakArI nokara ke bahAra gAma jaIne ke evA koI koI dhaMdhA calAvIne gujarAna calAvaze. paraMtu moTo bhAga bekAra paDaze. tyAre e bekArIne pahoMcI vaLavA mATe teoe navA navA dhaMdhAmAM dAkhala thavuM joIe. mULa dhaMdhA na tUTe te mATe prajAkIya hilacAla moTA pAyA para calAvavI joIe. prajA sAthe sahakAra sAdhIne, vepArIonA vepAra na tUTe ane kheDUtonI khetI na tUTe tevA sakriya ane asarakAraka prayatno karavA joIe. temAMnuM kAMI paNa na karatAM keLavaNI levA doDaze ane jude ja pATe caDI jaze. tene mATe Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro dhananI madada paNa bahArathI nahIM maLe. paNa aMdaranA potapotAnA lokomAMthI meLavavAnI hilacAla cAle che, te vadhu pramANamAM cAlaze. ane gRhasthone potapotAnA paisA bIjA dhArmika kAryomAM kharcavAne badale sAdharmika baMdhuonA vAtsalyanA bAnA nIce AvAM khAtAMomAM kheMcI javA prayatno thaze. tevA prayatno to hAlamAM paNa cAlI rahyA che. paraMtu devadravya vagere dhArmika dravyo paNa tevAM khAtAMomAM kheMcI javA prayatno thaI rahyA che. lokonI saMpatti ane dhana paradezIoe svAdhIna karI lIdhela che. paraMtu devadravya vagere dhArmika dravyo ekadama sIdhI rIte svAyatta karI zakAtAM nathI. 456 eTale te dhana bekAra lokonA upayogamAM levarAvavAnI lAlaca ApavAthI te dhana te lokone AdhIna thatAM temanI pAsethI svAyatta karavAmAM kazI harakata na Ave. mATe prathama devadravyanI rakSA ane hisAba cokhkhA rAkhavAnI priya vAta karIne, pachI tene emane ema paDI rahevA devA karatAM deza kALa vicArI samAjanA bhAione rAhata maLe tevAM upayogI kAmomAM kharcavAnA prathama prazno ane pachI TharAvo karI, potAnI paristhitithI ajANa bhAvi bALa prajAne uzkerI teno lokamata meLavI e dhanane kheMcI javA mATe prathama kabajo meLavavA hisAba cokhkhA rAkhavAnI vAto karavAmAM Ave che. ane tenA TekAmAM dhArmika-dharmAdA TrasTa rajisTrezana eNkaTa karI ApavAmAM Avela che. jo ke devadravya khAvuM paDe te e sAbita kare che ke, '"prajA pAse jAta mahenatathI meLaveluM nANuM khUTyuM che. te meLavavAnA mArga baMdha thatA jAya che, ane meLavavAnI zita paNa ghaTatI jAya che. sAdharmiko paNa sahAyatA karI zake tevI zatirahita thatA jAya che, eTale chevaTe dhArmika dhana tarapha dRSTi jAya che.'' A prajAkIya patana to spaSTa che ja. ane te dhana paNa loko potAnA upabhogamAM evI rIte vApare ke jethI karIne dhIme dhIme te paNa paradezIone svAdhIna thatuM jAya, kAraNa ke, pUrvanuM dhana paradezIone svAdhIna thayuM. tenAM kANo cAlu ja che, te baMdha paDyAM ja nathI, ane hAla paDe tema paNa nathI. eTale devadravya vagere dravya paNa bekAro para pasAra thaIne kheMcAI jAya ja. A dezanI prajA kevI bhayaMkara hAlamAM AvI paDaze ? tenI kalpanA karI jovA jevI che. dezamAM dhananI choLo UchaLaze, e udyogo ane khetInI khilavaNInI hilacAlathI kalpavuM muzkela nathI. paNa teno upabhoga to hAlanI yAhudI, jarmano, aMgrejo, amerikano vagere yuropavAsI laghumatI gaNAtI komo bahumatI svarUpa prApta karIne karavAnI paNa sAthe ja taiyArI cAlI rahI che. A sthitimAM devadravya AjIvikAmAM upayogamAM levuM ene Adarza mAnIne tenA TharAva karavA, e keTaluM bhayaMkara ane satya viruddha che. koI mANasa bhUlathI vAparI bese tene bhUla gaNavAne badale tene jAheramAM TharAva rUpe lAvavAthI AdhyAtmika ke dhArmika dRSTine bAjue rAkhIe to paNa prajAnA hitanI vyavahAru dRSTithI paNa keTaluM bhayaMkara che ? ane ema prajAnI bekArI ane lAcArIne uttejana ApavuM ane tene sAdharmika vAtsalya gaNavuM. keTaluM asatya, pApamaya, bhayaMkara, ane prajAvinAzaka tattva che ? te zAMta citte vicArI jovA sahRdaya vAcakone vinaMti karuM chuM. jyAre koIpaNa jAtanuM dhana mANasa jAta pAse na rahe tyAre AvA dhana tarapha tenI najara jAya. Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 457 AvA dhana tarapha najara jAya e sAbita kare che ke prajAnI zakti haNAtI jAya che. kALakrame game te bane, paNa tene mATe jAhera TharAva karIne ApaNe paradezIone dhananuM AkarSaNa karavAno mArga mokaLo karI ApIe chIe. e pariNAma sudhI vicArazreNI pahoMcatAM A vicAraNAnuM tathya samajAze. chatAM bUmo-"prajA AgaLa vadhe che" evI pADavAmAM Ave che. ApaNA lokono TharAva thayo eTale pachI teTalA bIja upara to teo anekagaNuM maMDANa mAMDI zake tema che. kAyadAnA baLathI hisAba cokhkhA rAkhavAnA bahAnA nIce dhArmika milakato upara chevaTano aMkuza dezI pradhAno mAraphata paNa paradezI sattA potAnA hAthamAM rAkhe. A tarapha devadravyano upayoga samAjopayogI kAmamAM levA mATe TharAvo bhArata lokamata keLavAto jAya, pariNAme "samAjanA AgevAnonI IcchAthI ane temAMnA ja TrasTIonI IcchAthI dhArmika milakato kevaLa dhArmika kAmomAM ja na kharcatAM, temaja tenI jarUra na hovAthI temaja samAjopayogamAM kharcavAnI jarUra hovAthI, temaja jAhera lokamata paNa tevo hovAthI, temaja temAM prajAnI unnati hovAthI, dhArmika saMsthAo upara aMkuza rAkhatuM khAtuM havethI samAjopayogI kAryomAM dhArmika dhana kharcavA chUTa Ape che." basa pUruM thayuM. A tenuM bhAvi che. Ama dhana lUMTAya che, prajAnI utpAdaka zakita mArI jAya che, vagere aneka prakAranAM nukasAna saMkaLAyelAM che. A bhayaMkara tattva to e che ke, paDelo varga duniyAne game te kSetramAM paDIne roTalA kamAvA na jatAM potAnA jAta bhAIo upara AdhAra rAkhato thaI jAya. eTale e paNa samAja para bo vadhI paDe ane bIjA dhaMdhAnA kSetramAMthI jaina jevI buddhimAna komanA loko bAtala rahe, eTalo bIjA lokone ane paradezIone te dhaMdhAo upara AkramaNa karavAnI chUTa rahe ja. dharmane, samAjane ane vatanane bhUlyA vinA tenA taraphanI pharaja ane temAMthI maLatA lAbhanA badalAmAM temanA taraphanI vaphAdArI jALavIne dhaMdhA khAtara game te pradezamAM paradezI tarIke jaIne-nahIM ke tyAMnA vatanI tarIke, ane game te dhaMdho karavo paDe tene mATe chevaTe zAstrakAranI manAI nathI. alabatta jema bane tema vatanathI dUra na javuM paDe ane uttama dhaMdhA hAthamAM rahe, te Adarza prajAkIya sthiti gaNAya, chatAM nirUpAye temAMthI khasavuM paDe to te sAme zAstrakArone vAMdho nathI, paraMtu te nirUpAya sthiti gaNAvI joIe. tene Adarza mAnIne tenA pratiSThita TharAvo ke jAherAta ke pracAra na thavo joIe. ane jema bane tema vArasAnA dhaMdhA TakI rahe, tyAM sudhI prajAnuM teTaluM patana haju ochuM thayuM che, ema samajavuM joIe. "aradho maLe tyAM sudhI vatana choDIne Akho levA na doDavuM." e kahevata vicAravA jevI che. kemake, vatana choDIne bahAra jatA loko navo dhaMdho hAtha karI lAvatA nathI, paNa paradezIoe pAtharelA dhaMdhAmAM madadagAra thavA jAya che, ane jema jema te dhaMdho vadhe che, tema tema bIjA dhaMdhAdArI dezIonA hAthamAMthI dhaMdhA tUTatA jaIne paradezIo mATe mArga mokaLA thatA jAya che. koIka kaheze ke, "have koMgresanA rAjyamAM paradezIo eka pAI paNa laI jaze nahIM," ema Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 458 paMca pratikamANasUtro kahe che. ane paradezIo kahe che ke, "amArI paNa IcchA have eka pAI paNa laI javAnI nathI. hiMdanuM dhana hiMdamAM ja rahe ema ame paNa IcchIe chIe. paraMtu A zabdo paNa eka koyaDArUpa che. kema ke, laghumatI komo tarapha sahAnubhUti utpanna karI paradezIone ahIMnA vatanI tarIkeno hakaka koMgresa mAraphata apAvI, mUDI, hAlanI keLavaNI, lAgavaga vagerethI ahIMnA vatanI thaI ahIM ja dhana bheguM karI lAMbe kALe hiMdane potAnuM vasAhata banAvI de. pachI bhalene ahIMthI dhana na laI jAya, tethI ahIMnA mULa vatanIonAM saMtAnonuM daLadaLa zuM phiTa ? AphrikAnA kenyA pradeza vageremAM ghaNA vakhatathI gayelA ApaNA hiMdI bhAIone tyAMnA vatanI tarIke na gaNI ADakatarI rIte tenA upara dabANa lAvavAno kAyado kare, eTale sahaja rIte ja teone sAmano karavAnuM mana thAya, ane tyAMno vatanahakaka kabUla karAve, eTale teno pariNAme e artha thAya ke hiMdIoe hiMdamAM paNa paradezIono vatanahakaka anAyAse kabUla karelo gaNAya ja. ane rAjakoTanI laDatanA tA.26-12-4nI jAherAtamAM keDala sAhebanA vakhatamAM rAjA pAse ane prajA pAse raiyatanI vyAkhyAnI TIpa umerAvI paradezIone dezI rAjyomAM vatana hakaka apAvavAnuM bIja goThavAI gayuM che. ApaNA bhAIone Azrita banAvI devAne badale duniyAnA kSetramAM dhaMdhA hAtha karavA chUTA rahevA devA joIe, temAM sAdharmika vAtsalya che. temAM prajAkIya baLa che. harIphAImAM UbhA rahevA devA joIe-paraMtu keLavaNIthI paradezI dhaMdhAne lAyaka palaTo ApyA vinA. palaTo ApyA pachI tenA kuMDALAmAM ja ApaNA bhAIo eka yA bIjI rIte AvI jAya che. kema ke, potAnA dhaMdhA mATe taiyAra karavA mATe ja prajAkIya ke rAjakIya saMsthAo mAraphata keLave che. have pachI e loko ahIM moTAM moTAM kArakhAnAM UbhAM karavAnAM che. temAM keLavAyelA majUro ane kAryakaro maLe mATe jUnI keLavaNInI skIma rada karIne vadha keLavaNI skIma nAma nIce navI skIma zarU karI che, ane loko temAM vizvAsathI doravAya, mATe gAMdhIjI jevA dezanAyakanI sammatinI tenA upara chApa mAravAmAM AvI che. je keLavaNIe Aja sudhI sarakArI ane videzI vepArI kaMpanIonA kArakuno utpanna karyA. have pachInI vadhu skIma audyogika keLavaNI tarIke pratiSThA pAmI keLavAyelA majUro utpanna karI Apaze, ane strIonA Arthika svataMtratAno prazna Ubho karI purUSo sAthe strIonI paNa majUro tarIke moTI saMkhyA te kArakhAnAMomAM have pachI maLI raheze. ane tenA pratIka tarIke dezI lokone AkarSavA mATe reTiyAne kendramAM rAkhavAmAM Avyo. reMTiyo potAnA kharA arthamAM phAvaze nahIM. paraMtu te audyogika krAMtinI jAherAta mATe ghaNo ja saphaLa thaze ane thaI rahyo che. e A jamAnAmAM reTiyAnuM bhAre mahattva che, sivAya nathI. eTale A krAMtithI phelAtI bekArI TALavAno bojo ApaNA upara nAMkhavAmAM paradezIone bevaDo lAbha che. eka to ApaNA zrImaMto nabaLA paDe, ane bIjuM roTalA mATe duniyAnA dhaMdhAnA kSetramAM na paDatAM potAnA jAta bhAIo ane phaMDo upara AdhAra rAkhatA thaI dhaMdhAnAM kSetro paradezIo mATe mokaLAM rahe, vagere temane ghaNA phAyadA thAya che. arthazAstranAM mArmika tattvo na samajanArA ane Arthika krAMtio paradezIo kaI khUbIthI kare che ? te na samajavA chatAM keLavAyelA gaNAtA bhAIo Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro amArI vAtano virodha karaze. ane je virodha karaze teno upayoga potAnA hetuone pracAraka tarIke, prajAnA AgevAna tarIke, dezanetA tarIke karAvIne paradezIo kare che ane karaze. ane bahArathI evuM banAvarAve che ke, "ame to paradezIothI viruddha chIe, teonI yukita prayukita samajIe chIe, ane dezIonA bhalA mATe prayatna karIe chIe." ane paradezIo paNa bahArathI tevAonI sAthe virodha batAve che, paraMtu skImomAM evI khUbIthI teono upayoga karI le che ke teonA kAryanI je siddhi AbAda thAya che. A AMTIghUMTI na samajI prajAne krAMtimAM dorave tene netA banAvavAmAM Ave che. ane te AjanA dezanAyako. muMbaImAM jaina yaMga mensa sosAyaTInA saMmelana vakhate bekAra jaina bhAIo mATe zrAvaka kSetranA uddhAra mATe phaMDa karavAno TharAva na karavA viSe meM prasaMge sUcanA ApI hatI. kema ke e kSetra eTaluM badhuM vizALa thavAnuM che, ke temAM sAteya kSetronuM dhana reDI devAmAM Avaze, to paNa te pUruM thaze nahIM. arthAt atyAre karavAmAM AvatuM nAnuM phaMDa paNa AgaLa upara moTA phaMDanA rUpamAM pheravAI jaze, ane te sAteya kSetrane saMkocI nAMkhaze. A jAtano TharAva dharmiSTha gaNAtA vargane hAthe thAya, tenA jevuM paradezIone maMgaLarUpa bIjuM hoI zake ? Aja to mAtra "AvA phaMDamAM custa gaNAtAonI paNa saMmati che." eTalo dAkhalo ja bhaviSyamAM basa che. tAtvika daSTithI vizeSa bekArIne vadhu vega ApavAnuM phaMDa lAgavAthI, e TharAva na thavA devAmAM meM sAdharmika vAtsalya ja karyuM che, ema mAro aMtarAtmA saMtoSa anubhave che. A graMthamAM A viSaya ATalo TUMkamAM vicAryo, to paNa ghaNo ja laMbAI gayo che. chatAM eka judA pustakamAM vadhAre spaSTatAthI A viSaya carcAya tyAre ja darekane AnI dareka bAjunI satyatA samajAvI zakAya tema che. ahIM to mAtra keTalAka mukhya mukhya muddAono ja mAtra nirdeza karavAmAM Avyo che. arthazAstranI gUMco ane vadhAre sacoTa purAvA tathA bIjA hajAro A vidhAna sAmenA virodhI praznonA javAbo bAkI ja rAkhavAmAM AvyA che. avakAzane abhAve haja e mahatvanI hitakArI vAta huM prasiddhimAM mUkI zakyo nathI. e TharAvana karavAnI mArI sUcanA sAthe ghaNI vyakitaoe e vakhate aNagamo batAvyo hato. ane teno khulAso vistArathI karavAnI te ja vakhate IcchA chatAM tathA prakAranA samaya-saMjogone abhAve karI zakyo na hato. eTale ahIM TUMkamAM teno nirdeza karyo che. teTalAthI vicArako hAlamAM saMtoSa mAnaze eTalI AzA sAthe have A bAbatano upasaMhAra karatAM jaNAvuM chuM ke, dIna-duHkhI thAvakabhAIone sahAya karavAnI mahAzAvakonI pharaja zAstrakAroe varNavI che. paraMtu AjanI bekArImAMthI bacAvavAnA je je upAyo sUcavavAmAM Ave che, te UlaTA bekArImAM vadhAre karanArA ane pariNAme ahita karanArA che. mATe zAzvasaMmata temaja AjakAlanA dezakALamAM paNa sAcuM sAdharmika vAtsalya kayuM hoI zake? te vAcakonA khyAlamAM Avaze. AjakAla sAdharmika vAtsalyane nAme judAM judAM saMDo mAMgavAnI je rItabhAta cAle che, temAM sAdharmika vAtsalya nathI. paNa pariNAme sAdharmikone pariNAme hAni pahoMcavAnI che te spaSTa samajAze, ema vicArako avazya vicArI jeze. 18. vyavahArazuddhi : A kRtya sAmAnya rIte dhArmika na gaNI zakAya, paraMtu sAMsArika gaNI Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 460 paMca pratikamANasUtro zakAya. chatAM tenI asara dhArmika jIvana para avazya thAya che. kema ke vyavahAramAM garabaDa naitika chApa barAbara paDatI nathI. vyavahAranA goTALA mANasanA dhArmika jIvanamAM paNa naDe che, vahIvaTa ane vyavahAra jeTalo cokhkho, teTalo mANasa ane mANasanuM mana chUTAM rahe che. dAkhalA tarIke vyavasthita oNphrikAma pUruM karyA pachI tenI dareka javAbadArIthI mANasa chUTo rahe che ane bIjAM kAmomAM saraLatAthI mAthuM mArI zake che. dareka javAbadArIthI chUTA rahyA vinA mAthe boje rahyA kare, te mANasane gUMcavI nAMkhe che. mATe vyavahAromAM dareka Avazyaka cokhavaTo e kRtya khAsa mANasanA jIvananA vikAsanuM aMga che. tathA prakAranI zakita, tAlIma ane buddhinA sAmarthya vinA dhaMdhAnA, samAjanA, dezanA, dharmanA, sagAMsaMbaMdhInA, kuTuMbanA, ke evA koIpaNa dunyavI vyavahAromAM cokhavaTa rAkhI zakAtI nathI. eTale vyavahAramAM zuddhi rAkhavAnI zaktimAM prajAkIya zakitano paNa purAvo che. jema jema prajAkIya baLa ghaTatuM jAya, tema tema vyavahAramAM goTALA vadhatA jAya, tema tema vyavahAronuM kSetra saMkocAtuM jAya ane bahu ja ochA vyavahArone pahoMcI vaLI zake. eTale surivAjone paNa kurUDhi ane kurivAje gaNI laI tenA tyAga karavAnI hilacAlamAM bhaLe che. samAjanA cakakI, sitamanI bhaThThI, vagere uttejaka zabdo mAraphata mAnavajIvanamAM upayogI anekavidha vyavahAro sAme dAMtiyAM karAya che. paraMtu e mAnavavikAsa mATe nukasAnakAraka che. 18-20. rathayAtrA-tIrthayAtrA : tIrthaMkara paramAtmAnI vistRta bhakita karavAno A prakAra che. temaja bALa jIvone tIrthaMkara paramAtmAnI abhimukha karavAno A uttama upAya che. ane zuphala pAkSika jIvone dharma tarapha abhimukha karavAne dhArmika zikSaNanI A jAhera yojanA che. dhArmika jIvana jIvanArAM pAtro paNa vividha zakitanA hoya che. koI ekAMtamAM dhArmika jIvana jIve che. koI guru sAthe, koI dharma sthAnamAM, koI uttejaka vAtAvaraNathI, koI moTA parva divasomAM dhArmika jIvana jIvI zake che. tyAre koI AvA utsavothI dhArmika jIvana jIvI zake che. tyAre koI AvI jAhera pravRttiothI paNa thoDA ghaNA doravAya che. mATe e dareka dhArmika jIvana jIvavAnA ane lokone dharmamAM keLavavAnA tathA dharmanI abhimukha karavAnAM prakAro ane aMgo che. mATe koInoye niSedha karI zakAya nahIM. mAtra ApaNA jIvanavikAsanA vyavahArone saMkocI nAMkhavA kurUDhio gaNAvI pracAra karanArAonA pracAramAM vizvAsa mUkI jeo AvI pravRttiono virodha kare che, te vAjabI nathI, e virodha tAjya che. prajAnI zakti nahIM hoya, tene koI parANe karAvatuM nathI. jyAM sudhI A kAryo cAle, temAM prajAnI zakita hovAne purAvo che, mATe temAM prajAnuM hita ja samAyeluM che. temaja dhArmika AcAra tarIke Atma-hitakara paNa che. "vaiSNavo vagerenuM anukaraNa che" evI vAto vagara vicAranI ane ajJAnathI janmI che. AvI pravRttio jaina dharmazAstrasaMmata ane dhArmika vijJAnasiddha che. ajJAna jIvo svArthathI ke ajJAnathI game tema kahe paraMtu te dhyAnamAM laI zakAya nahIM. rathayAtrA zaheramAM kADhavAmAM Ave che ane tIrthayAtrA tIrthamAM javA mATe kADhavAmAM Ave che. temAM prajAmAM apUrva svAzraya keLavAya che. aneka svadezI rivAjo tathA dhaMdhAne poSaNa maLe che. dhArmika vAtAvaraNa UchaLe che ane aneka jIvo aneka rIte lAbha uThAve che. garIbone, garIba dhaMdhArthIone ane sIdAtA kSetrone paNa ghaNA lAbha maLe che. mAnasazAstra Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro tathA AdhyAtmika zAstranI dRSTithI kADhanArane paNa lAbha thAya che. temaja bIjA sahakArIone je anaMta lAbha thAya che, te to sUkSma vicArathI ja samajI zakAya tema che. 21-22-23. upazama-viveka-saMvara : A traNa guNo dAna zIla tapa, bhAvanI mAphaka AtmavikAsanAM svataMtra paNa sAdhano che. kaSAyono upathama, pravRttiomAM sArAsAranI vaheMcaNI, svapara-kartavyanI vaheMcaNI, AtmabhAva ane anAtmabhAvanI vaheMcaNa vagere viveka ane AtmAne ahitakara pravRttiothI bhAvi kALe viparIta pariNAma ApanAra je bIjako te pravRtti kALe ropAya che - karma baMdha thAya che, te na thavA detAM, Atmahitakara pravRttithI tevA bIjakono saMbhava ja nAbUda karavo, te saMvara kahevAya che. [prathama guNasthAnakathI uparanAM guNa sthAnakomAM jema jema saMvara vadhato jAya che, tema tema ochI ochI karmaprakRtio baMdhAtI jAya che.] A traNamAM paNa mokSamArga rUpa dharmanAM sarva aMgo samAya che. upazama=samyakatva : viveka=samyajJAna : saMvara=samyaphacAritra : temaja sarva dharmAcaraNamAM A traNa khAsa AtmA rUpe parovAyelA hovA ja joIe. to ja dharmAcaraNo paNa yathArtha saphaLa thaI zake che. 24. bhASA samiti : bhASA samiti. pAMca samitimAMthI bhASA samiti judI pADIne tenA upara khAsa bhAra mUkavAnuM kAraNa e jaNAya che ke, vyavahAramAM temaja dhArmika jIvanamAM ghaNIvAra bolatA AvaDavAnI khAmIne lIdhe bAjI kathaLI bese che. jIbhanuM jora ghaNI vakhata raMgamAM bhaMga pADI de che. hRdaya sAcuM chatAM bhASAmAM yathAyogyatA na hoya to ghaNI vakhata moTAM nukasAna thaI bese che. sArAMza ke, bhASA samiti paNa jIvananuM pradhAna aMga che. 25. cha kAyanA jIvo upara dayA : vaidyaka zAstramAM paNa vinA prayojane pAMdaDuM halAvavAnI paNa manAI hovAnuM sAMbhaLIe chIe, eTale vinA kAraNa ke alpa kAraNe ke, nabhI zake tyAM sudhI ke thoDuM duHkha veThavA chatAM, bIjA jIvone du:khI na karavA-tenA tarapha dayAbhAva rAkhavo. tenI jIvavAnI icchAnI ADe AvavAnI bAbatamAM jagatano dareka sabhya ane vicAraka mAnava saMmata hovA viSe be mata nathI. mANasa jAtanA koI vyavahAramAM hiMsA to thaI jAya che, paNa te karavAnI vRtti na joIe. temaja jema bane tema te ochI thAya, tene mATe mANasa potAnA manamAM ahiMsA vRtti, duHkha sahana karavAnI Teva ane saMyamathI jIvavAnI Teva keLave, to jagatamAM ochAmAM ochI hiMsAthI te jIvI zake. jainonI ahiMsAnI A vyAkhyA che. eTale ahiMsA, tapa, saMyama e jene ahiMsAne amalamAM lAvavAnI mAnasika temaja vyavahAru bhUmikA che, cAvI che, upAya che. cha lazyAnA daSTAMtanI pAchaLa sUkSma vicAra zAstrakAroe ema mUkayo che ke, jagatanA jIvo potAno jIvanavyavahAra calAve che. tenA cha prakAra pADI batAvyA che. keTalAka bIjAne raMjADIne potAno jIvanavyavahAra calAve che. te kRSNa lezyAvALA gaNAya che. ane keTalAka-ahiMsA-saMyama ane tapamAM rahIne ochAmAM ochI jarUriyAtathI ane ochAmAM ochI raMjADathI jIvanavyavahAra calAvI zake che. te zuphalalezyAvALA gaNAya che. bAkInI cAra lezyA vaccenA madhyama prakAromAM samAya che-kRSNa-nIla Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro kApota-tejo-padma ane zukala A cha lezyAonAM nAma che. pahelI be caDatA UtaratA darajjAnI halakI ane hiMsaka manovRttinI sUcaka che, chellI be UtaratA ane caDhatA darajjAnI ucca tathA ahiMsaka manovRttinI sUcaka che. ane vaccenI kAMIka melI ane kAMIka zuddha ema madhyama manovRttinI najIkanI manovRttinI sUcaka banneya che. arthAt bALajIvonI kaSAya pariNati samajI zakAya tevI saraLa paribhASAthI cha lezyAnAM dRSTAMta ane svarUpathI prANIonA svabhAvonA baMdhAraNanuM pRthakakaraNa karI batAvyuM che. 42 AthI mANasone phADI khAnArA jaMgalI mANasomAM paNa amuka aMze ahiMsaka mANaso saMbhavI zake ane sabhya mAnava samAjamAM paNa hiMsaka mAnavo apekSAe saMbhavI zake. mANasakhAumAM paNa keTalAka vagara jarUriyAte ghaNAnI hiMsAnI vRttivALA hoya, tyAre temAMno koI nirvAha pUratI ja hiMsA karavAnI vRttivALo hoya, to teTale aMze tene ahiMsaka mAnavAne kAraNa nathI ? ema jaina ahiMsA zula lezyAnI najIkanI hoya, ane bIjAnI ahiMsA tethI UtaratI hoya, teTalA pUratI jaina ahiMsA jagatamAM vadhAre prazaMsanIya banI che. chamAMnI pratyeka lezyAmAM paNa asaMkhya taratamatAo hoya che. Adhunika ahiMsAmAM to bhayaMkara hiMsA ja bharI che. tAtkAlIna ane pariNAme paNa khAsa hiMsA ja che. eTale jaina ahiMsA sAthe tenI tulanA karI na zakAya. hAlanI pAMjarApoLa sivAyanI keTalIka jIvadayA pracAraka saMsthAo paNa pariNAme hiMsAmAM pariName tevo saMbhava jANavAmAM Avato jAya che. tethI ahiMsA zabdathI na bhoLavAtA vivekapUrvaka vaheMcaNa karIne satya samajIne pravRtti-nivRtti karavI hitAvaha che. ahiMsA dharmanI mAtA che. ahiMsA vinA dharma saMbhave ja nahIM. jeTale aMze jemAM ahiMsA teTale aMze te dharma gaNavo. cha jIva karuNAmAM cha saMkhyA lakhavAno hetu e che ke, duniyAnA dareka vicArakoe jIvasRSTinuM pRthakakaraNa potAnI zakita pramANe karyuM che. paNa temAM paNa amuka hada sudhI ja pahoMcI zakAyuM che. paraMtu pRthvI agni, pANI, vAyu, vanaspati paNa jIvo che. eTalI hada sudhI bIjA loko pahoMcyA nahotA. eTale te cIjonA vaparAzamAM teo hiMsA mAnatA nahotA, ane mAnatA nathI. eTale te paNa jIvo che, ane tenA upara paNa dayA rAkhavI joIe, e jainono viziSTa, svataMtra ane badhA karatAM judo paDato upadeza che. eTale paNa jainonI ahiMsA ghaNI vyApaka jaNAya che. temaja ahiMsAnA-saMbaMdha, bheda-prabheda, apekSA bhedo vagerethI eTaluM badhuM sUkSma vivecana jeTaluM paddhatisara ane vistRta temaja vyavasthita jaina zAstromAM che, teTaluM anyatra jovAmAM AvatuM nathI. e kAraNe paNa jainonI ahiMsAnI bAbatamAM viziSTa pratiSThA che. te dareka prakAre tenAM saMtAno jALave, to temAM hita ane gaurava che. 26. dharmijana saMsarga : A kRtyano bhAva taddana saraLatAthI samAya tevo che. sobata tevI asara e kahevatanuM svarUpa A kRtyamAM spaSTa dekhAya che. dhArmika puruSonI sobatathI game tevA patita AtmAne paNa zarama ane dekhAdekhIthI paNa pApa karatAM saMkocAvuM paDe che, ane pApathI bacI javAya Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamAgasUtro 463 che. mATe dhArmika lokono pADoza, tenI sAthe dhaMdho, beThaka, tenI sAthe vAtacIta tenI sAthenA sahavAsathI aneka phAyadA thAya e dekhItI rIte ja lAbhanI vAta che. Aje svataMtratAne nAme tevA saMsargathI UcharatI prajAne chUTI pADavAmAM Ave che. ane dhArmikone daMbhI : rUDhicusta-praNAlikA vAdI vagere niMdAnA zabdono prayoga karI temaja bIjI rIte, mazkarI karI UcharatI prajAne temanAthI bhaDakAvI dUra rakhAvavA prayatna karavAmAM Ave che, je prajAne bhayAvaha che. 27. IMdriyo upara kAbU rAkhavo ane, 28. dIkSA levAnuM pariNAma : IMdriyo upara kAbU rAkhavo ane caritranA pariNAma rAkhavA : e dhArmika jIvanamAM AgaLa vadhavAne khAsa upayogI hovA viSe be mata hoI zake nahIM. eTale tenuM vizeSa vivecana ahIM karavAmAM AvatuM nathI. paraMtu Aje vilAsapriyatAne eTalI badhI vadhArI mUkI che, ane haju sudhI vadhI rahI che ne vadhaze. e jotAM prajAnuM zuM thaze ? te bhAre ciMtAno viSaya che. vilAsapriyatA, jarUriyAtonI gulAmI, IMdriyono asaMyama e vagere prajAnA nAzanAM moTAmAM moTAM hathiyAro che, koI paNa prajAno nAza karavo hoya, to tenI iMdriyone jema vadhu ne vadhu chUTamAM doDAve tema tema te prajAno vahelAmAM vahelo nAza thAya. parama saMyamI dezanI prajA Aje iMdriyonA kAbU vagaranI thatI jAya che. ane yuropanA lokone tyAMnA AgevAno saMyamanuM zikSaNa ApatA jAya che. cAritra levAnI vAta karavAne paNa Aje eka varga hAMsImAM uDAve che ane cAritra levA sAme avarodho mUke che. e prajAnA nAzanAM kAraNomAM vadhArArUpa che. cAritrIyAonI saMsthAne vyavasthita karavAnI vAta paNa avarodha karavAnI taka levAnI prAthamika bhUmikA rUpe ja hatI. eTale vyavasthAnI vAtamAM paNa vizvAsa Avavo muzkela che. samajadAro svayaMvRttithI vyavasthA lAvavA mahenata kare e iSTa che. 29. saMgha upara bahumAna : A jagatamAM jaina saMgha jevI baMdhAraNavALI ane vyavasthita ane sarva kalyANakara koI paNa saMsthA bhUtakALamAM hatI nahIM, vartamAnamAM nathI, temaja bhaviSyakALamAM paNa saMbhavavI muzkela che. hiMdanI bIjI baMdhAraNavALI sAmAjika, dhArmika, ane prajAkIya saMsthAo upara paNa tenI ja asara che. AjanI pArlamenTonI vyavasthA, baMdhAraNa ane lokakalyANanI bhAvanA vyApaka thatI jAya che. paraMtu tenI pAchaLa bhayaMkara prajAkIya svArtho goThavAyelA che. vakIla-baeNrisTaro pArlamenTanI lAgavagane poSaka kAyadAo bhaNyA che, ane teone hiMdanA kAyadA tathA baMdhAraNanI vadhAre mAhitI nathI, teo te baMdhAraNanI prazaMsA kare che, tenA badalAmAM teone dhana ane pratiSThA maLe che. ane pArlamenTanA sattAdhIzo paNa sattAno upayoga karI tenI saraLatA, tenI lokapriyatA, tenA phAyadA evA banAvI Ape che ke, janasamAja lAlacathI temAM doravAto jAya che. paNa pariNAme te ApaNane hitAvaha nathI. kaoNMgresa, komI kaoNnpharanso, lIga, hAlanI sabhAo-sosAyaTIo, dhArAsabhAo, prajA pratinidhi sabhAo, prajA pariSado, vepArI esosiyezano, svayaMsevaka maMDaLo, myunisipAliTIo, lokalaborDo, Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro gAma paMcAyato vagere chellA amuka dazakAomAM thayelI khAsa saMsthAo pArlamenTane madada karanArI ane tenI paddhati pramANe racAyelI saMsthAo sthapAya che, te prAcIna saMsthAomAMthI lokone chUTA pADI judAM judAM nAma nIce pArlamenTanI sattA nIce lAvavAnI eka jAtanI yojanA che, je bhAratanI mULa saMsthAone nukasAnakAraka hovAthI pariNAme prajAne nukasAnakAraka che. navI saMsthAothI kAmanI saraLatA ane lAbha dekhAya che, te kSaNika ane prAthamika lAbha rUpa che. mATe ja temAM dIrghadRSTivALA nipuNa mANaso bhoLavAtA nathI. saMgha, mahAjana, jJAtio e ApaNI mukhya saMsthAo che, tene toDavA navI navI saMsthAono pracAra vadhato jAya che. eka vadhe tema tema bIjuM ghaTe ja. 464 A dRSTithI saMgha e kevI pavitra saMsthA che ? te samajAze, ane tenA upara bahumAnanI bhalAmaNa keTalI uttama che ? te ya samajAze. jo ke saMghanA baMdhAraNamAM paNa ANaMdajI kalyANajI jevI saMsthAmAM paNa vakhata jatAM dhIme dhIme pArlamenTarI tattvo ghUsI gayAM che ane ghUsatA jAya che tethI sAvaceta rahevAnI khAsa jarUra che. ema mAro khAsa aMgata abhiprAya che. kRtrima dravya, kSetrakALa, bhAvane nAme A badhuM ApaNAmAM ghusADI zakAya che. 30. pustako lakhavAM-lakhAvavAM : AgamajJAna TakAvavA mATe te, ane tenAM vivecanAtmaka niryukitao, bhASyo, cUrNio, TIkAo, avasUrio, TabAo, sArAMzo, caritro, carcA graMtho, stavano, sajjhAyo, caityavaMdano, thoyo, rAso, zilAlekho vagere tamAma lITIe lITI je kAMI jyAM vidyamAna hoya tyAMthI meLavIne lakhAvavuM joIe. kema ke koIpaNa buddhizALIoe je kAMI bAjumAM TippaNarUpe paNa lakhyuM hoya, te AgamArthane samajAvavArUpa hovAthI teno saMgraha TakI rahevo joie. chapAvavAthI sAcuM jJAna vadhyuM nathI, paraMtu mithyAjJAna, anyathA jJAnAbhyAsa prakAra ane anyathA yojana vagere vadhyAM che. presa ane kAgaLonA vakarAthI paradezIo samRddha thayA che. ane tethI teonI sattA majabUta thaI che. khoTA sAhityanA kabATamAM A samyajJAnanA graMtho paNa sAhitya tarIke goThavAIne apamAna pAmyA che. anadhikArIoe tenA para carcA karIne anarthanAM bIja nAMkhyAM che. ane sAcavavAnI paddhatine dhakako lagADI hajAro varSanA have pachInA TakAvane dhakako pahoMcADyo che. mATe haju paNa jainazAstrone bIjA hajAro varSa TakAvavA, tene uttama sAdhanothI lakhAvavAM ane tene uttama sAdhanothI surakSita rAkhavAnA kartavyanI javAbadArI jainone mAthe vadhu ne vadhu gaMbhIra banatI gaI che. 31. tIrthamAM prabhAvanA : tIrtha eTale jaina zAsana, tenI pratiSThA ane teja vadhe tevAM kAmo cAlu rahevAM ja joIe. jaina zAsana pAparUpa haraNa sAme siMhanAda che. jeTalI zAsananI prabhAvanA phelAze teTalo bIjA upara julama ocho thaze. prajAkIya gharSaNo ochAM thaze, yuropanI svArthI prajAonA gulma paNa zAsana prabhAvanAthI pAchA paDe che. jagatamAM teo koIthIye dabAtA hoya, to jaina zAsanathI dabAya che. mATe sarva sAmarthyathI zAsananI prabhAvanAnAM cAlu rAkhavI ja joIe. A ati sUkSma vicAraNAgamya vastu che. zAsanaprabhAvanA toDavA ja zAsana prabhAvanAnAM kAryone badale bIjAM kAryo Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro karavAnI salAha sahAnubhUtipUrvaka ApavAmAM Ave che. te paradezI arthazAstrIonuM svArthI pracArakArya che. tenA ApaNA bhAIo ejanTa tarIke kAma karatA thaI gayA che, jeno te ApaNA bhAIone paNa khyAla nathI. cha Avazyakone 1 ne badale cha gaNavAthI kula 36 kRtyo A sajhAyamAM batAvyAM che. paraMtu ATalAM ja kRtyo che, ema samajavAnuM nathI. temaja eka bIjAmAM eka bIjAno samAveza thAya che, tyAre keTalAka mukhya gaNAvyA che, ne gauNa gaNAvyA nathI. tyAre keTalAka eka bIjAne vivecana rUpa che. chatAM ghaNA kharA mukhya mukhyano saMgraha A sakjhAyamAM sArI rIte karavAmAM Avyo che. A sajajhAya-posahamAM temaja pAkSika comAsI ane sAMvatsarikanA AgalA divase pratikramaNamAM zrAvako bole che. jyAM eka khamAsamaNathI sajhAyano Adeza maMgAya, tyAM pahelAM ja eka navakAra ane jyAM be khamAsamaNathI Adeza maMgAya, tyAM sajhAya pachI paNa eka navakAra, ema be navakAra bolAya che. 62. tivihAra upavAsanuM payyAza pAravAnuM sUtra-4 sUre uggae- upavAsa karyo tivihAra parisI, sADha porisI, purimaDaDha, muTisahie paccakhANa karyuM. pANAhAra. paccakhANa-sie, pAli, sohie, tirie, kiTTie, ArAhiaM, je ca-na ArAhiaM, tasma-micchA mi dukakaDa. 63. ekAsaNA-AyaMbilanuM paccaphakhANa pAravAnuM sUtra-pa uggae sUre-namukkAra sahiaM, porisI, sADaDhaporisI-sUre uggaepurimaDaDha, muTisahiaM-paccakhANa karyuM-covihAra. AyaMbila ekAsaNuM karyuM tivihAra. paccakhANa-phAsie. pAlie, sohie, tirieN, kiTTi, ArAhiaM, jaMca-na ArAhie. tassa- micchA mi dukkaDaM. Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro bhAvArtha:- "meM mAtra traNa AhArano tyAga karI tivihAra upavAsa karyo che. eTale pANI pIvAnI chUTa rAkhI che. paraMtu porasI ke sApha porasI purima sudhI pANI paNa na pIvAnuM pratyAkhyAna rAkhyuM hatuM. te pUrNa thayuM che. te pAruM chuM. te pratyAkhyAna meM jAte dhAryuM che, uccaryuM che, ane zrI gurumahArAja pAse paNa vinayapUrvaka uccaryuM che, ane e rIte pratyAkhyAnane sparzanA karI che. niraticArapaNe, sAvadhAnapaNe, upayogapUrvaka, sAgArapaNe, ke amuka aticAra lAgavA chatAM paNa banatI rIte atyAra sudhI pAlana karyuM che. meM AvuM uttama pratyAkhyAna lIdhuM che, tenI zobhA vadhe ane bIjA jIvo te karavA AkarSAya tevI rIte tene zobhAvyuM che. dareka tapa ane mahApratyAkhyAnonI pachI ujamaNA-udyApana karavAno je zAsanamAM pracAra che te pratyAkhyAnanI A zobhanA che. jevuM pratyAkhyAna tevI tenI zobhanA-udyApana hoya che. A zabda paNa udyApana pravRttinuM bIja che. tIraNA paccakakhANa pUruM thayA pachI paNa thoDo vakhata javA daIne pAravAthI saMpUrNatAe pahoMcADavuM, eTale pratyAkhyAnanI pAra pahoMcavuM. eTale zAMti ane AdarapUrvaka tene aMta sudhI pahoMcADyuM che. arthAt pratyAkhyAnarUpI samudrane huM tArI gayo chuM. kIrtanA pratyAkhyAna pAlananA vakhata daramyAna tenI ghaNI ghaNI anumodanA karato rahyo chuM. tenA guNa ane phAyadAnI stuti karato rahyo chuM temaja tenI prazaMsA thAya tevA prayAso karI rahyo chuM, ne bhojana kALe paNa "kayuM pratyAkhyAna che?" te smaraNa karato rahyo chuM. ane ekaMdara pratyAkhyAnanI sarva prakAranI ArAdhanA karI che. chatAM ArAdhanAmAM kAMI paNa khAmI paDI hoya, eTale kAMI paNa virAdhanA thaI hoya, to te duSkRta mithyA ho ema IcchuM chuM. A kAsimaM vagere bhAvanAono artha vosirAmi padamAMthI sUcita thatA jAya che. vizeSArtha :- pratyAkhyAna pAratI vakhate "pratyAkhyAna kayuM karyuM che ?" tenuM smaraNa karavuM ja joIe. pote karyuM pratyAkhyAna karyuM che? te sAmAnya rIte to yAda hoya che. paraMtu koIneya vismaraNa na ja thAya, ema na bane. koIkane paNa vismaraNano saMbhava mAnIne, pAratI vakhate bhAvanA jAgrata rAkhavA, tathA pAratI vakhate "pote kayuM paccakhANa pAre che ?" dareka judA judA paccakhANavALA hoya, te dareka potapotAnuM paccakhANa yAda karIne pAre. mATe smaraNa ghaNuM ja agatyanuM che. te vibhAga pUrvArdhamAM pUrNa thAya che. ane uttarArdha vibhAgamAM pratyAkhyAnanuM pAlana kevI rIte karavAnuM che ? tenI bhavya bhAvanA ghaNA ja mahattvanA zabdomAM mUkavAmAM AvI che, te uparano bhAvArtha vAMcavAthI samajAze. ahIM paNa-karemi bhaMte ! sUtragata tassa zabda che. teno bhAvArtha eTalo ja samajavAno che ke, pratyAkhyAnanI sparzanA, pAlanA, zobhanA, tIraNA, kIrtana, ArAdhanA mATe karavAnI che. temAM je khAmI rahI hoya, to te saMbaMdhI mAruM duSkRtya mithyA thAo; arthAt A sUtrano amuka bhAga pratyAkhyAna smaraNa rUpa sAmAyikamAya che ane amuka pAchalo bhAga pratyAkhyAnanA pratikramaNa svarUpe paNa che. pratyAkhyAna pAratAM guru mahArAjanI AjJAo levAnI che. tethI guru vaMdana karavuM ja paDe che, Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamaNasUtro ane te pahelAM caityavaMdana karAya che. tethI caturvizati stava paNa thAya che. pratyAkhyAna svayaM to pratyAkhyAna rUpa che ja. ane kAyotsarga to apramatta bhAve pratyAkhyAnanA pAlanamAM che. temaja tenI zobhanA, kIrtanA, ArAdhanA vageremAM mana, vacana, kAyAnI tatparatA rAkhavAmAM kAyotsarga samAya che. Ama paNa pratyAkhyAna mAratI vakhate cha Avazyaka sacavAya che. A pAravAnuM sUtra paNa pratyAkhyAna AvazyanuM aMga hovAthI pratyAkhyAna sUtra ane pAravAnuM sUtra - e banneya maLIne cha Avazyakamaya banI rahe che. e svAbhAvika che. pratyAkhyAna paNa chamAMnuM eka Avazyaka hovAthI keTalI mahAdiyA che? e have barAbara samajAze. 64. covIsa mAMDalA-6 saMthArA pAsenI jagyAe karavAnA cha mAMDalA Asane uccAre pAsavaNe AgADha aNahiyAse majhe upAzrayanA bAraNAnI aMdaranA 6 ahiyAse upAzrayanA bAraNAnI bahAranA 6 Asane uccAre pAsavaNe aNAgADha aNahiyAse majhe - na - Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 468 paMca pratikamANasUtro upAzrayathI 100 DagalAM dUranA 6 ahiyAse majhe bhAvArtha:- A mAMDalAno artha barAbara cokakasa samajAto nathI. paraMtu teno bhAvArtha A pramANe samajAya che. zarIranI paristhiti anivArya rahe che. dhArmika puruSone paNa koI vakhate kAMIne kAMI zArIrika vyAdhi utpanna na ja thAya ema na ja kahI zakAya, ane tethI maLa-mUtranA asvAbhAvika vego paNa uzkerAya ane je te rokavAmAM Ave to bIjA koI rogo thaI Ave, ane dharmArAdhanamAM vadhAre vidana AvI paDe. mATe koI paNa jAtanA vego na rokavAnI vaidyaka zAstramAM khAsa bhalAmaNa karI che. *verAna thAddhImAnItAbUtra-purIyo phatyAdri. carakasaMhitA. vego rokavAnI udAvarta jAtanA tathA bIjA paNa vividha rogo thaI Ave che. ane vaLI nIcenA vego rokavAnI ye tyAM ja khAsa bhalAmaNa karI che : "A janmamAM ane paralokamAM hita IcchanArA puruSe A vegone rokavA joIe. (1) sAhasa : (2 thI 4) mana, vacana, ane kAyAnI ayogya pravRtti. (5 thI 9) lobha, zoka, bhaya, krodha, ane mAnano Aveza. (10 thI 13)nirlajajatA, ISya, atirAga, ane parapIDAnI vicAraNAno Adeza. (14 thI 17) atyaMta kaThoratA, cADiyApaNuM, jUTha, ane binajarUrI bolavAno vega. (18) bIjAne herAna karavAne je zArIrika pravRtti karavAmAM Ave te. 19) viSayasevananI IcchA. (20) corInI IcchA. (21) hiMsAnI IcchA. eTalA vego rokavA joIe." eTale anivArya saMjogomAM jhADA pezAba mATe javuM paDe, tyAre posahamAM rahela zrAvaka pramArjanA-pratilekhana vinA na jaI zake. eTale sUryAsta thayA pahelAM maLa ane mUtra paraThavavAnAM sthAnonuM pratilekhana-pramArjana karI levuM joIe. eTale te nirjIva ane sAnukULa che ke nahIM ? te tapAsI levuM. temaja A mAMDalAnA vidhithI tenI pramArjanA karI levI joIe, temaja 100 DagalAMthI bahAra na * buddhimAna puruSe pezAba, jhADAno vega na rokavo. vIrya, vAyu, UlaTI, chIMka, oDakAra, bagAsuM, sudhA, tarasa, AMsu, nidrA ane mahenatapUrvaka zvAsa - eTalAnA vega na rokavA, ema bhalAmaNa karI che. Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro javAno avagraha nakakI karI levAmAM Ave che. prathama saMthArAnI AjubAju najIka, madhyamAM ane dUra ema pezAba sAthe jhADAne mATe traNa pramArjanA, ane evI ja kevaLa pezAbane mATe traNa pramArjanA thAya che. ema 6. tathA e ja pramANe upAzrayanA bAraNA pAse aMdaranA bhAgamAM 6, ane 6 bahAranA bhAgamAM, ane 6 upAzrayathI 100 so DagalAM dUra, ema 24 mAMDalA thAya che. bhAvArtha ema samajAya che ke, koI ugra zArIrika roga thaI Ave, to saMthArAnI bAjumAM, upAzrayanA bAraNAnI aMdara, ke bahAra najIkamAM ja jhADA, pezAba thaI jAya, ke karavA paDe, athavA koI bahAra nIkaLavAne bhayAdikAraNa hoya, teve prasaMge saMthArA vagere traNeyanI pramArjanA pratilekhanA thavI joIe. ane kAMI paNa evuM kAraNa na hoya, to paNa so DagalAMnI aMdara ja jaI zakAya, tethI bahAra to javAya ja nahIM. mATe chellAmAM chelluM mAMDaluM 100 DagalAM karavAmAM Ave che. 469 ahIM mAMDAlAM-eTale maMDalo. maMDala zabda uparathI ema samajavAnuM che ke, cAreya dizAe pharato goLAkAra levAthI koI paNa dizA mATe samajavAnA che. tethI mAMDalAmAM dizAnuM spaSTIkaraNa karavAnI jarUra rahetI nathI. Asanna - eTale najIkamAM, madhya ane dUra eTale vacamAM ane cheTe, e artha to spaSTa che. uccAra eTale vaDInIti-jhADo. ane pAsavaNa eTale prasavaNa-laghunIti-pezAba. e artha paNa spaSTa che. pahelAM be mAMDalamAM Aje zabdo che. teno artha agADha kAraNe kharI muzkelI vakhate saMthArAnI bAjumAM paNa jhADA pezAba karavA paDe, to paNa pratilekhanA pramArjanA karI lauM chuM. mATe 12 mAMDalamAM AgADha zabda vaparAyo che. eTale saMthArAnI bAjumAM ke upAzrayanA bAraNAnI aMdara ja jhADA pezAba karI levA paDe. ane evuM agADha kAraNa na hoya to, bAkInA bahAranA bAra mAMDalA samajavA e arthamAM ANAgADha zabda jaNAya che. ahiyAse ane aNahiyAse - e be zabdono bhAvArtha e jaNAya che ke, agADha kAraNe paNa upAzrayanI bahAra na nIkaLI zakAya tema hoya, tyAre-sahana na thaI zake-rukAvaTa na karI zakAya, to saMthArAnI bAjumAM ja jhADA pezAba karavA paDe. ane sahana thaI zake to saMthArAthI dUra jaI bAraNAnI aMdara karavA. e ja rIte agADha kAraNa na hoya, ane upAzrayanI bahAra nIkaLavAmAM harakata na hoya to bahAra nIkaLIne paNa sahana na thaI zake tema hoya to bAraNAnI bAjumAM ja jhADo pezAba karavo paDe, ane sahana na thaI zake, to so DagalAM dUra javuM. A mATe e be zabdomAMnA agahiyAse zabdo 1lA ane trIjA mAMDalamAM vaparAyela che. ane bIjA tathA cothA mATe ahiyAse zabda vaparAyela che. ahiyAseno zabda abhyAse athavA adhyAse saMbhave. ane aNahiyAseno anabhyAse athavA athavA anaghyAse. mukhya to abhyAsa eTale najIka. e artha besato nathI. ane adhyAsa eTale Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamaNa sUtro sahana thaI zake- sahana karI zakavAne mana majabUta karI zakAya. evo artha thato hovo joIe. kema ke, dareka ThekANe e pramANe artha karavAmAM Avela che. AvI rIte saMthArAnI najIka vagere cAra prakAranAM mAMDalAM karavAnI AjJA ApavAmAM zAstrakAronI gaNI ja dIrgha dRSTi spaSTa jovAmAM Ave che. kAraNa ke, muni mahArAjAone paNa A mAMDalA karavAnA hoya che. eTale temane koI vakhate kayAMya UtaravuM paDyuM hoya, koI vakhate kayAMya jaMgalamAM, jhADIvALA pradezamAM, pahADo upara, khINomAM ke evA game te pradezamAM rAtavAso rahevuM paDyuM hoya, vRddha, juvAna, rogI, tapasvI, bALa ema aneka prakAranA muni mahArAjAo hoya. e sthitimAM A 24 mAMDalamAMnA koI paNa eka prakArano upayoga karI zakAya. ane upayoga karavAnI jarUra paDe che. ane tyAga tathA saMyamadharmanI maryAdA paNa sacavAya. e ja pramANe zrAvaka mATe paNa samajavAnuM che. 6pa. posaha pAravAnI bhAvanA gAthA-7 zabdArtha:- sAgaracaMdo sAgara caMdra. kAmo kAmadeva. caMdaDisocaMdrAvataMsa. sudaMsaNosudarzana. dhanno dhanya. posaha-paDimApauSadha-pratimA-vrata. akhaMDiA akhaMDita. jIvietanmaraNAne. dhannA dhanya. salAhaNijjA=zlAghanIya-vakhANavA lAyaka. sulasAsulAsA. ANaMda-kAmadeva AnaMda ane kAmadeva. jAsajeonI. pasaMsaI-prazaMsA kare. daDha-vyayanaMdakavratatva-daDhavratapaNuM. mahAvIra=mahAvIra prabhu. sAgaracaMdo kAmo, caMdavaDiMso sudaMsaNo dhano. jesiM posaha-paDimA, akhaMDiyA viaMtevi 15 dhannA salAhaNijajA, sulasA ANaMda-kAmadevA thI jAsa pasaMsaI bhayavaM, daDhavyayatta mahAvIro mArA posaha vidhi lIdho. vidhiye pAya, vidhi karatAM je koI avidhi huo hoya, te savi humana, vacana, kAyAe karI micchAmi dukaoNM. posahanA aDhAra doSamAMhi je koI doSa lAgyo hoya, te savi hu mana, vacana, kAyAe karI micchAmi dukakarDa chapA gAthArtha :- sAgara caMdra, kAmadeva, caMdrAvatesa, sudarzana ane dhana ke jeonuM posaha vrata maraNAMte paNa akhaMDita rahyuM hatuM. 1 Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamaNasUtro 471 jeonA dAvratanI prabhu mahAvIra paramAtmAe prazaMsA karI hatI, te sulasA, ANaMda ane kAmadeva zrAvaka paNa dhanya ane vakhANavAlAyaka che. 2 vizeSArtha :- A gAthAomAM bhAvanA vRddhi mATe akhaMDapaNe posaha vrata pALanArA AdarzabhUta mahAthAvaka-zrAvikAonA nAmanuM smaraNa karavAmAM Ave che. posaha pAravAnI IcchA chatAM temAM TakI rahevA tathA pharIthI karavAnI tatparatA mATe A gAthAonuM ekAgratApUrvaka ciMtana karavAnI goThavaNa ghaNA ja mahattvanI che. je je mahAtmAonAM nAmo ApavAmAM AvyAM che, teonI kathAo graMthAntaramAMthI jANavI. 66. saMthArA parisI-8 zabdArtha:- goyamAIzaM-gautamAdi. mahAmuNaNa-mahAmunione. aNuNaha AjJA Apo. ji&iA !-moTA Aryo, pUjyo. paramaguru-moTA guru. gura-guNa-rANehiMmoTA guNo rUpI ratno vaDe karIne. maMDiya-sarIrAzobhitA zarIravALA. bahu-paDipunnA bahu prakAre paripUrNa thaI. parisI paurUSI. rAIa-saMthArae rAtri saMbaMdhI saMthArAmAM. ThAmi sthira thAuM? 1 saMghAra-saMthArAnI. bahuvahANeNaM hAthanA ozIkA vaDe. vAma-pANa DAbA paDakhe. kulahuDI-pAya-pasArANa-ataraMta kukaDInI peThe (UMce) paga pasAravAne asamartha. pamasjia-pramAIne. bhUmibhUmine. 2 saMkoIasaMkocIne. saMDAsA saMdaMzako-sANasInI jema DhIMcaNa vagere je avayavo vaLe che, te. uvo-udvartAnta-paDakhuM pheravatA. kApaDilehA zarIra paDilehavuM. davAI-uvaogaMdravyAdino upayoga. UsAsa-niraMbhANA zvAsa rokavo. Aloe prakAza jaNAya te tarapha (dvAra tarapha) 3. jaI je. pamAo pramAda. imasyaA. dehassa zarIrano. ImAI=A. rANIe rAtrimAM. AhAra AhAra. uvahi-deha upAdhi ane zarIra. sirie vyutkRSTa-taryuM che. 4 kevali pannano kevaLibhagavaMtoe upadezelo. 5 lAguttamA lokamAM uttama. 6 pavAmi=paghAmi-svIkAruM chuM. 7 pANAIvAya prANAtipAta-hiMsA. aliaMalIka-jUTha. corika caurya, corI. mehurga-maithuna. daviNa muccha dravyanI mUcha-parigraha. pijaja prema. doSa. 8 kalaha-kajiyA-kaMkAsa. abhakakhANa abhyAkhyAna-ALa devuM. pesanna-vaizunya-cADI. raIAraI-samAyuttarati-AnaMda, ane arati zoka vaDe yukata. para-parivAyaM parano parivAda, pArakI niMdA. mAyA-mosaMbhAyA mRSAvAda-kapaTapUrvaka jUThANuM micchana-sadAMmithyAtvazalya. 9 Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamAgasUtro vosirisutratyAga karavo, tajavAM. imAI=A. mukha-magna-saMsagna-viDya-bhUyAI mokSamArganA saMjogomAM vidanabhUta. duggaI-nibaMdhaNaThANAi=durgatimAM kAraNabhUta sthAno. aThArasa aDhAra pAva-ThANAI=pApasthAnako. 10 ego ekalo. hare huM natyi nathI. me mAruM. koI koI kassaI koIno. adaNa-mANaso mananI dInatA vinA. appAgaM AtmAne. aNusAsaI anuzAsana ApavuM, zikhAmaNa ApavI, niyamamAM rAkhavo. 11 sAsao zAzvata-nitya. appA AtmA. nANa-daMsaNa-saMjuo jJAna ane darzana yukta. sesA bAkInA. bAhirA bAhya. bhAvA=svabhAvo, saMbaMdho-padArtho-svarUpo vagere. saMjoga-lakhANa saMyoga lakSaNavALA, saMjogathI utpanna thayelA. 12 saMjogamUlA-saMjoganA kAraNathI utpanna thayelA. pattA prApta karela che, pAmyo che. dukha-paraMparA-du:kha paraMparA, du:khanI pachI du:kha. talhA mATe. saMjoga-saMbaMdha saMyoga saMbaMdhano. 13 jAvajIvaMcAvatuM jIva, maraNa sudhI. susAhuNasusAdhu, uttama sAdhuo. jiga-pannataMtrajinezvara bhagavaMtoe upadezela. tatta tattva. sammatta=samyakatva. mae=meM.gahiaMgrahaNa karyuM che, svIkAryuM che. 14. khamia kSamA ApIne. khamAviyA kSamA mAMgIne, maIka mArA upara. khamaha kSamA karo. savaha=sarve. jIvanikAya= jIvanI nikAyo, jIvanA vargo, samUho. siddhaha siddha bhagavaMtonI. sAkha sAkSIe. AlIyANaha=mArA aparAdho jAhera karuM chuM. mujahamAre. vaIra-vera, bhAva abhiprAya, vicAra, bhAvanA. 15 kampa-vasa=kane vaza, karmone AdhIna. caudaharAja cauda rajaju lokamAM. bhamaMta bhame che. khamAviAkhamAvyA muja=mane. teha teo. khamaMtaHkhamAvo. 16 baddha bAMdhavuM. vANakavacana vaDe. bhAsie=bolavuM. pArva=pApa. 17 nisahi, nizIhi, nizIhi, namo khamAsamaNANuM goyamAIe mahAmuNiyuM [A pATha tathA navakAra karemi bhaMte!no traNa vAra uccAra] aNajANaha jijijA !, aNajANaha paramaguru, guru-guNa-caNahiM maMDiya-sarIrA bahu-paDipunA, porisI, rAIa-saMthArae kAmi /1 Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro aNujANaha saMghAra bAhuvahANeNa vAmapAseNuM | kukuDIpAya-pasAraNa-aMtaraMta 5majajae bhUmi // 2 // saMkoIa-saMDAsA, uvadaMte ya kAya-paDilehA / davyAI-uvaogaM, UsAsa-nikuMbhaNA loe / / aa jaIe huja pamAo, Imarsa dehaslimAI rayaNIe AhAramuvahi-dehaM, savva tiviheNa vosiraaM // 4 // cattAri maMgala-arihaMtA maMgala, siddhA maMgala sAhu maMgala kavalipaNatto dhammo maMgala // 5 // cattAri loguttamA-arihaMtA loguttamA, siddhA loguttamA / sAhU loguttamA, kevalipaNatto dhammo loguttamo // 6 // cattAri saraNe pavajAmi-arihaMte saraNa payajajAmi, siddhe saraNaM pavajajAmi / sAhU saraNaM pavajajAmi, vali-paNAM dhamma saraNai pavAmi ||NA pANAivAyamaliyaM, corikaka meNaM daviNa-muccha kohaM mANa mAryAM, lobhaM pijyuM tahA dosaM dA lahuM abmakhANuM, pesunna rai-arai-samAurjA / para-parivArya mAyA-morsa micchatta-sahyaM ca // 9 // vosirisu ImAi mukSma-margI-saMsagga-vigdha bhUAI / durgAI-nibaMdhaNAIM, adghArasa pAva-ThANAI / / 10 / 373 Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 paMca pratikramaNa sUtro egohaM natyi me koI, nAhamanasa kasaI! evaM adaNa-maNaso, akhANamANasAsaI 115 ego me sAsao apA, nANa-daMsaNa-saMjuo sesA me bAhirA bhAvA, salve saMjoga-lakhaNA rA saMjoga-mUlA javeNa, pattA duphakha-paraMparA tahA saMjoga-saMbaMdha, savaeN tiviheNa vosiriye 13 arihaMto maha devo, jAvajIvaM susAhuNa guruNA jiNa-pannata tatta, Iya sammata mae gahiyaM 14 A caudamI gAthA traNa vAra kahevI, pachI sAta navakAra gaNavA, pachI nIcenI traNa gAthA kahevI. khamiA khamAvi, maI khami savya jIvanikAyA siddhaha sAkha AloyaNaha, mujjapha vaIra na bhAva 1paNA savaeN javA kamyavasa, caudaha rAja bhamatA te savva khamAviA, muja viteha khamaMta 16 je jemaNeNa baddha, jaM jevAe bhAsiyaM pAvA je je kAeNe karya, micchA mi dukkaDaM tasa 1LA gAthArtha :- niSedha, niSedha, niSedha, gautamAdi mahA kSamAzramaNa munione namaskAra ho. he jyeSTha Aya ! anujJA Apo- he moTA guNo rUpI ratno vaDe zobhAyamAna zarIravALA! parama guruo ! anujJA Apo- pauruSI bahu prakAre pUrI thayela che. rAtri saMbaMdhI saMthArAmAM sthira thAu1 1 hAthane ozIke-DAbe paDakhe ane kUkaDInI mAphaka paga UMcA pasArIne sUI na zakAya, to bhUmi pramAIne saMthAro pAtharI sUvAnI anujJA Apo. 2 saMdezaka sthAno saMkocavAM, paDakhuM pharatAM zarIra paDilehavuM. [jAgatAM] dravyAdino vicAra karavo, zvAsa rokavo, ane [bAraNA sAme] prakAza tarapha jovuM. 3 Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro A rAtamAM A deha saMbaMdhI mAro pramAda thAya. to AhAra-upadhi ane zarIra e sarvano traNa prakAre tyAga karuM chuM. 4 tathA arihaMta bhagavan maMgaLa rUpa che. siddha bhagavaMto maMgaLa rUpa che, sAdhu bhagavaMto maMgaLa rUpa che. ane kevaLI bhagavaMtoe upadezelo dharma maMgaLa rUpa che. A cAra maMgaLo [svIkAruM] chuM. 5 475 arihaMta bhagavaMto lokamAM uttama che. siddha bhagavaMto lokamAM uttama che, sAdhu bhagavaMto lokamAM uttama che, ane kevalI bhagavaMtoe upadezelo dharma lokamAM uttama che, ema cAra lokamAM ananya uttamone [svIkAruM chuM.] arihaMta bhagavaMtonuM zaraNa svIkAruM chuM. siddha bhagavaMtonuM zaraNa svIkAruM chuM. sAdhu bhagavaMtonuM zaraNa svIkAruM chuM, kevaLI bhagavaMtoe upadezelA dharmanuM zaraNa svIkAruM chuM. ema cAra zaraNo svIkAruM chuM. 7 prANAtipAta, jUTha, corI, maithuna, parigraha, krodha, mAna, mAyA, lobha, rAga, dveSa. 8 kalaha, abhyAkhyAna, vaizunya, rati ane arati sahita, paraniMdA, mAyAmRSAvAda ane mithyAtva zalya. 9 mokSa mArganA saMjogomAM vighnabhUta ane durgatinA kAraNabhUta-A aDhAra pApa sthAnakono tyAga karuM chuM. 10 ''huM eka ja chuM, mAruM koI nathI, huM paNa koIno nathI." e prakAre dInatA vinA-utsAhavALA manavALA thaIne AtmAne samAvavo. 11 ja jJAna ane darzana yukata mAro AtmA zAzvata ane ekalo ja che. te sivAyanA mAtra saMjogathI utpanna thayelA mArA-gaNAtA sarva bhAvo-saMbaMdho padArtho vagerere-bAhya che. 12 saMjogomAMthI utpanna thayelAM uparAuparI du:kho jIva pAmyo che. mATe mana, vacana, kAyAthI sarva saMjoga saMbaMdhano tyAga karuM chuM. 13 arihaMta bhagavAna mArA deva che, uttama sAdhuo mArA guruo che ane jinezvara bhagavaMtoe upadezeluM tattva che. e pramANe samyaktva (meM yAvat jIva sudhI) svIkAryuM che. 14 kSamA ApavI ane kSamA mAMgavI. 1. sarva jIva nikAyo mArA upara kSamA karo. 2. ane siddha bhagavaMtonI sAkSIe huM mArA aparAdho jAhera karuM chuM. ane mAre koInIye sAthe vera-bhAva nathI. 15 karmane vaza thaIne sarva jIvo cauda rajju lokamAM rakhaDe che. te sarvane huM kSamA ApuM chuM, ane teo paNa mArA upara kSamA kare. 16 meM je je pApa-karma mana vaDe bAMdhyuM hoya, vacane uccAryuM hoya, ane kAyAe karIne karyuM hoya, te sarva saMbaMdhI mAruM duSkRtya mithyA ho. 17 Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 476 paMca pratikamANasUtro vizeSArtha :- rAtre sUtI vakhate muni mahArAjAo roja ane zrAvako posahamAM - A sUtrano uccAra kare che. ane posahamAM na hoya, to paNa avakAza saMthArA porisI bhaNAtI hoya, te zrAvako sAMbhaLe che. A pauruSI sUtramAM jaina jIvananuM rahasya mUkavAmAM AveluM jovAmAM Ave che. keTalAka kahe che ke -"jeno kaMda mULa ane abhaNyono tyAga karAve che, paraMtu rAgadveSanI pariNatino tyAga karAvatA nathI, temaja Atma-bhAvanAnA vikAsa mATe kazo uttejana kAryakrama batAvatA nathI. paraMtu A gaMbhIra gerasamaja che, jeno adhikArI jIvone asata pravRttimAMthI sat pravRttimAM laI jAya che, samAMthI zuddhamAM laI jAya che. zuddhamAM paNa vyavahAramAMthI nizcayamAM laI jAya che. ane te khAtara sAmAnya tyAgamAMthI viziSTa tyAgamAM laI jAya che, ane temAMthI ye paNa vizeSa viziSTa tyAgamAM laI jaIne zuddha Atma-jAgRtinA darajajA upara laI jAya che. alabatta, A badhuM adhikArabhede, pAtrabhede batAve che, sarvane mATe eka ja mArga batAvIne potAnuM kartavya pUruM nathI karatA. paNa pAtrabhede krama vikAsane anusarIne judA judA mArgo batAve che. dAkhalA tarIke :- posaha karavA AvanArane AhAra, zarIra-satkAra ane vyApArano tyAga tathA brahmacaryanuM pAlana batAve che, eTale viSayavAsanAnAM sAdhanono tyAga, gharanA tathA kAmadhaMdhAnI pravRttino tyAga, dAgInA-ghareNAM, mALA-attara, phUla, tela, TApaTIpa vagereno tyAga karAve che ane yathAzakti AhArano tyAga karAve che. AhAramAMthI paNa sacitta tathA bIjI vakhata levAnA AhArano paNa tyAga karAvI, amuka maryAdAmAM ja levAnuM niyamana kare che. Ama badho bAhya tyAga karAvIne posAtI pAse sAmAyika karAvIne sAvadya yogane lagatI mana, vacana, kAyAnI karavA, karAvavA rUpa sarva pravRttiono tyAga karAvIne ghaNA ja saMyamamAM lAvI mUke che. ATalI rIte tyAgamAM ane AtmajAgRti tarapha dorI javA chatAM vadhu AgaLa vadhAravAne rAtre saMthArA paurUSImAM chevaTanI hada sudhI laI jAya che. jo ke atyAra sudhI zarIra, upadhi-dhArmika upakaraNo vagere rAkhavAne avakAza Apyo hoya che, te avakAza paNa rAtre baMdha karAve che. sUtAM pahelAM cha Avazyakamaya saMthArA pauruSI bhaNAvatAM jaina jIvananI vyavasthA pUrI khIlI UThe che. sUvAno vakhata thatAM pratikramaNa karyA pachI svAdhyAyamAM vakhata gALavAmAM Ave che. ema aneka rIte e svAdhyAya paurupI pUrI thayA pachI-sUvAnI IcchA thAya ane samaya thAya tyAre "bahu paviputrA porisIono uccAra karIne ziSyo gurumahArAjane vInave che- "amoe pauruSIno ghaNo ja vyavasthita upayoga karIne tene pUrI karI che." pachI IriyAvahIyA pratikramIne gamANAgamANe AlocI taiyAra thaI jAya che. ane saMthArAmAM sUvAnI rajA mAMge che. chelluM sAtamuM caityavaMdana karI devavaMdana kare che. posaha vagaranA zrAvakone pratikramaNane aMte sAtamuM caityavaMdana thAya che. posAtI ane munirAjane te caityavaMdana ahIM thAya che. temaja sUtA pahelAM maMgaLa rUpa chelluM caturvizati stava rUpa caityavaMdana karI tIrthaMkara paramAtmAo pratye bhakita batAvavA levAmAM Ave che. Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro pachI khAsa kriyAnI sUcaka muhapatti paDilehI sUvAnI taiyArInI kriyAnI bhUmikA nAMkhe che, ane zuddha bhAvanAnI vRddhi mATe saMthArA pauruSI bhaNe che. pahelAM to nisIha-nisIhi-nisIhi traNa vAra bolIne svAdhyAyAdi vagere bIjI samagra pravRttio vegapUrvaka baMdha karI devAmAM Ave che ane ekAeka AtmabhAvamAM ja lIna thavA sau taiyAra thaI jAya che. 477 ane gautama svAmI vagere pUrvakALanA sarva muni mahArAjAone namaskAra karIne saMthArAmAM sUvAnI rajA parama vinayapUrvaka mAMge che. tyAre navakAra maMtranA traNa vakhata uccArapUrvaka traNa vAra karemi bhaMte sUtra uccarIne majabUtapaNe pharIthI sAmAyikamAM sthira thAya che. divasamAM-vismaraNa-aticAra lAgavA, tathA bIjAM aneka kAraNe jANatAM ajANatAM sAvadya yogo sevAyA hoya, tenA tyAga sAthe-bhaviSyamAM majabUta rIte sAmAyikamAM sthira thavA nisIhithI mAMDIne tamAma pravRttino niSedha karI mahAmunione vaMdana ane namaskAra smaraNa sAthe sAmAyika mahAdaMDakano uccAra traNa vAra karAvavAmAM Ave che. A sUcaka che ke-have duniyAne taddana bhUlIne parama sAmAyikamAM lIna thavAne tatpara thavuM joIe." A pachI 1. saMthArAnI AjJA, 2. saMthArAmAM kema sUvuM ? te vidhi, 3. jAgavuM paDe to kema jAgavuM ? 4. rAtrimAM maraNa nIpaje, to tene mATe taiyArI, 5. AtmAnuzAsana, 6. sarva du:khanA mULabhUta saMbaMdhono tyAga, 7. samyaktvano puna: majabUta svIkAra, 8. maMgaLabhUta namaskAra maMtranuM smaraNa, 9. sarva jIvo sAthe kSamApanA, 10. ane ekaMdara sarva pAponuM mithyA-duSkRta A daza mukhya viSayo saMthArA porasImAM vyavasthApUrvaka ane TUMkamAM samAvelA che. 1. AjJA mAgavAmAM upara jaNAvelA keTalAka vidhinI sUcanA che. te uparathI ja prathama to te vidhi sacavAya che. 2. hAthanuM ozIkuM karavuM ane DAbe paDakhe sUvuM. kemake, DAbuM AMtaraDuM roganuM mULa hoya che. temaja maLAzaya paNa DAbI tarapha che. temaja lohInI prasAraNAnuM kendra hRdaya, ane AhAra pAcananuM AmAzaya-hojarI-jaThara paNa lagabhaga DAbI tarapha ja che. zarIranAM rakSaNa karavA lAyaka marmasthAno DAbI tarapha hovAthI, tenI rakSA mATe DAbuM paDakhuM dabAvIne sUvAnI sUcanA jaNAya che. temaja zarIranAM je je avayavo sANasInAM pAMkhaDAnI jema vaLe che, temAM jIvajaMtu bharAI rahevAno saMbhava hovAthI virAdhanAno saMbhava gaNAya. eTale prathama tenI pramArjanA karIne saMkocI rAkhavA jethI karIne temAM jIva jaMtu na bharAya ane tenI virAdhanA thAya nahIM tathA paDakhuM pheravavAnI jarUra paDe, to rajoharaNa ke caravaLAthI pramArjanA karIne ja paDakhuM badalavuM joIe. A uparathI ema spaSTa samajI zakAze ke, 'UMghamAM ghoravuM nahIM joIe, paNa jAgrata jevI nidrA hovI joIe. UMghamAM ghore to pote ALoTe che ke paDakhuM phare che, tenuM bhAna na rahe. to pachI paDakhuM pharatAM pramArjanAnI to vAta ja zI ? mATe alpa nidrAvALA, zvAna jevI nidrAvALA rahevuM joIe. makAna upara page gAdI jevI mAMsala pagavALI bilADI cAle to paNa nidrA UDI jAya, tevI nidrA hovI joIe.' A rIte sUvAnI rajA Ape Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 478 che, paNa azakata mATe utsarga niyamanathI to kUkaDInI jema peTa upara adhdhara paga rAkhIne sUvAno vidhi che. paraMtu tema je na sUI zake, tene ja bhUmi pramAI saMthAro lAMbo karI, te upara paga lAMbA karavAnI chUTa ApavAmAM Ave che nahIMtara, kharI rIte e chUTa na levI joIe. paMca pratikramaNasUtro 3. have kadAca mAthuM vagere karavA mATe, ke pAchalI rAtre dharmadhyAna mATe jAgavuM paDe, tyAre paNa turata ja dravya, kSetra, kALa, bhAvanI vicAraNA karavA mAMDavuM joIe jethI tarata ja nidrA uDI jAya. "huM koNa ? mArI AjubAju koNa ? ane kayAM dravyo che ? kayAM chuM ? kayA makAnamAM chuM ? saMthArAmAM ke bahAra ? vratamAM ke vrata vinA ? makAnamAM ke bahAra ? gAmamAM ke bahAra ? vagere. keTalo vakhata thayo haze ? keTaluM UMghyo ? UThavA veLA thaI che ke nahIM ? keTalI rAta bAkI haze ? vagere. huM kaI paristhitimAM chuM ? mAtrA vagerenI zaMkAvALo chuM ? ke jAgrata chuM ke UMghamAM ? pUjyAdino vinaya sacavAya che ke nahIM ? vagere.'' tema chatAM nidrA na UDe, to nAka dabAvIne UMgha UDe tevI rIte zvAsa ruMdhavAthI nidrA UDaze. bAraNuM UghaDeluM hoya, to te tarapha prakAza tarapha jovuM. temaja bAraNAmAM jatA AvatAne oLakhavA najara nAMkhavI, ane AMkho ughADI cAre tarapha najara karavI. A pramANe saMthArAmAM sUvA tathA UThavAno upadeza grahaNa karI, AgaLa bhAvanAmAM caDe che. 4. kALano bharoMso nathI. maraNa anivArya che. te kayAre Ave, te kahI zakAtuM nathI. hArTapheIla vagere kAraNothI ghaNI vAra rAtre sUtA ne sUtA ane savAramAM UThatAM ja paMcatva pAmelA jANyAnA samAcAra sAMbhaLIe chIe, are ! koI jherI jaMtu, Aga, makAna paDavA vagerenA upadrava, vIjaLI paDavI, dharatIkaMpa vagerethI paNa maraNano saMbhava che. kaI vakhate maraNa utpanna karanAra ko saMjoga AvI paDaze te koI cokakasa kahI zakatuM ja nathI. kemake, maraNa eka evo banAva che ke, kaI vakhate ane kyA nimittathI acAnaka AvI paDe, tene mATe kAMI paNa cokakasa kahI zakAtuM ja nathI, eTale rAtrimAM kadAca maraNa AvI paDe, to paNa ArAdhakane ciMtA na rahe, mATe te khAtara tatpara thaIne taiyAra thaI jAya che. ahIM maraNa eTale dehano eka jAtano pramAda-mahApramAda gaNyo che, ane tethI AhAra, upadhi tathA zarIrano paNa tyAga karI de che. zarIrasatkAranA tyAgamAM kapaDAM, dAgInA, bAhya upabhogono tyAga karAvyo hato. ahIM AgaLa vadhIne upadhi ane zarIrano paNa tyAga karAve che. paraMtu e sarvano A rAtri pUrato ja tyAga kare che. maraNa na Ave, to tyAga thato nathI. jo sarvathA kAyamano tyAga hoya, to pachI te cIjono upayoga karI zakAya nahIM; evo tyAga nathI paraMtu e zaratI tyAga che. ''A rAtrimAM jo maraNa Ave, to ja tyAga che.'' A yojanAmAM jainAcAryo keTalA dIrghadRSTivALA ane vyavahAru che te samajAze. A pramANe A rAtrimAM maraNa AvI jAya to-1. AhArAdino tyAga, 2. cAra maMgaLa- cAra lokottamono svIkAra ane cAra zaraNAnuM smaraNa-ekarAra, ane zaraNa grahaNa karavAmAM Ave che. 3. tathA aDhAra pApasthAnakono tyAga karavAmAM Ave che. AthI AtmA taddana nirmaLa thaI jAya che. Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro mRtyu Ave to paNa ArAdhanA thAya che. 5. tyAra pachI, deha tathA bIjA sarva saMbaMdhomAM-jyAM jyAM "huM" ane "mArApaNAnI buddhi hoya che, te darekamAMthI e buddhi kheMcI laIne-kevaLa potAno AtmA pote ja che, e ja potAno che-temAM ja pote che, bIjuM badhuM kAMI paNa potAnuM nathI, temaja pote paNa koIno nathI" A vicAra saMsArAsakata zuddha prANIne kSaNabhara dayAmaNo, pAmara ane DhIlo banAvI de che. "arere ! mAruM koI nathI, huM koIno nathI, mAruM ahIM koI nathI, mane koI madada karaze ? ke nahIM ? mAruM zuM thaze ?" A vicArathI game tevo mANasa, ane tenuM mana rAMka banI jAya che. paraMtu adhyAtmIone evuM rAMkaDApaNuM hovAno saMbhava nathI. te adIna manathI-utsAhavALA manathI potAnA AtmAnI A vAstavika sthitinuM hoziyArIthI bhAna jAgrata kare che-ane potAnA AtmAne paNa A vAstavika sthitimAM jAgrata kare che, eTaluM ja nahIM, paraMtu potAno AtmA ekalo che, ane tenuM koI nathI, ke te koIno nathI. eTalA uparathI haju utsAhamAM nyUnatA rahe che. tenI pUrtimAM ullAsathI e bolI UThe che ke, "mAro AtmA jJAna-darzana rUpa divya lakSmIno dhaNI che ane zAzvata tathA nitya che, akhaMDa, abhedya ane sadA jAgrata che." - jyAre kevaLa Atma bhAvAta potAne viSe te anubhave che, tyAre "huM, ane mArA" e jAtanI lAgaNI jenA jenA upara utpanna thayelI hatI, "te saghaLA zuM che ?" A praznano paNa nikAla karIne teno tyAga kare che. eTale ke, "e lAgaNI jenA upara thatI hatI, temAMnuM kAMI paNa mAruM nathI, mAtra te badhA bAhya padArtho che, saMjogone lIdhe mArA gaNAyA che, paNa vAstavika rIte temAMnuM kaMI paNa mAruM nathI, ane temAMnA koI rUpe huM nathI. mAtA-pitA- putra-strI-ghara-dhanadhAnya-AbarU-zarIra- kapaDAM-sagAM-saMbaMdhI-deza-samAja- kuTuMba-dAgInA-ghareNAM, nokara-cAkara, Dhora-DhAMkhara, bAga-bagIcA, ghoDA-gADI, hAthI, dukAno-kArakhAnA vagere kAMI paNa mAruM nathI, e badhAM mAtra saMgathI AvI maLelAM che." 6. ane e badhA saMjogonuM mULa paNa-karmano ane AtmAno saMjoga kAraNabhUta che mATe e saMjogono ja mana, vacana, kAyAe karIne tyAga karuM chuM. sarva duHkhonI paraMparAonuM mULa paNa e ja saMjoga che. mATe teno ja tyAga karuM chuM." upara upadhi ane zarIrano tyAga karAvyo, paraMtu tethI AgaLa vadhIne sarva saMjogo ane tenA kAraNabhUta AtmA ane karmanA saMjogono paNa A rIte tyAga karAvyo che. AtmabhAna karAvIne A rIte kevaLa sacidAnaMdamaya jaLahaLatA zAzvata ane jJAnAdi anaMta guNomaya AtmAne ja tenA dhyAnamAM dhyeya tarIke, sAdhana tarIke, Adarza tarIke, ane sarvasva tarIke sthApana kare che. bIjuM badhuM sajAvI de che, bhulAvI de che." AtmA na hoya, to badhI ArAdhanA nakAmI che. teno vikAsa na thato hoya toye sarva sAdhanA nakAmI che. tethI AtmA ane teno vikAsa e suprasiddha bAbata che. mATe te khAtara ArAdhanA-sAdhanA Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 480 : paMca pratikramaNa sUtro jarUrI che. ema ThasAvavA AtmAnuM zAzvatapaNuM jJAna-darzana sahitapaNuM ane saMjoga-saMbaMdha chUTI jatAM, du:khanI paraMparA nAza pAmatAM sukhanI paraMparAnuM uttama pariNAma - siddhAvasthAnuM anaMta sukha - eTalAM vAnAM ArAdhakane ArAdhanA karavAnI preraNA mATe pUratAM che. - A rIte rAtre parama guruo tamAma bhulAvIne kevI rIte AtmAnI abhimukha kramasara, paddhatisara sAdhakane khaDo kare che ane keTalo jAgrata kare che ? te samajavAthI ApaNA dilamAM e parama guruo pratye mahAna pUjya buti utpanna thAya che. ane kSaNe kSaNe teone vaMdana karI, temane samarpita thavAnuM mana thaI Ave che. 7. upara pramANe AtmAbhimukha thaI, jAgrata thaI, pharIthI Avo sAco mArga batAvanAra deva, guru ane dharma tarapha ananya bhaktibhAva utpanna thavAthI e traNa tattvonA svIkAra rUpa samyakatvano pharI pharIthI svIkAra kare che, ne te svIkArIne ati daDha banAvavA e gAthA pharI pharIne traNa vAra bole che. traNa vAra to upalakSaNa rUpa che, paraMtu dareka kSaNe hRdayamAM e svIkArano TaMkAra vagADe che, tenA pratIka tarIke traNa vakhatanI mAtra maryAdA bAMdhI che. sArAMza ke, atyanta daDhapaNe samatvano svecchAthI svasamajathI svayaM svIkAra kare che. 8. tyAra pachI maMgaLa mATe bIjuM koI sUtra ahIM gaNavAnuM haze ? tenA sthAna tarIke sAta navakAra gaNe che. 9. chevaTe, sarva jIvone kSamA Ape che, ane pote kSamA mAMge che. sarva jIvo sAtheno vairabhAgano dAvAnaLa zAMta karI nAMkhe che. vairabhAva paNa karmavaza thayo hoya che eTale saMjoga saMbaMdhanA tyAga sAthe teno paNa parityAga kare che. pote kSamA Ape, paNa bIjA jIvo kSamA ekAeka zI rIte Ape ? paraMtu tene mATe paNa kAkalUdI bharI mAMgaNI karIne kSamA mAgI le che. 10. A rIte taddana zAMta, zuddha, jAgrata, AtmA, mana, vacana kAyAnAM saghaLAM karmono tyAga karI, pratikramaNa, AlocanA karI, tene mithyA karI, parama nirmaLa thaI, alpanidrAne AdhIna thAya che. posaha vidhi posaha levAno vidhi 1. posaha levAno vidhi. 1. sarva upakaraNa sAthe posaha zALAe, ke jyAM posaha karavAno joga hoya, tyAM jaIne gura samIpe, athavA navakAra paMcindiyathI sthApanAcArya sthApIne posaha levAnI zarUAta karavI. posaha lIdhA pahelAM jina pUjA karI zakAya, to karI levI. Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 481 paMca pratikamANasUtra 2. posahamAM upayogI upakaraNo. 1. divasanA posahavALAne : 1. muhapatti, 2. kaTAsaNuM, 3. caravaLo, 4. zuddha dhotiyuM, 5. mAtariyuM-dhotiyuM, 6. khesa, 7. kaMdoro, 8. jarUra hoya to kheLiyuM, 9. paMjaNI, 10. mAtrA mATe kuMDI, 11. jhADApezAba mATenI spaMDila zuddha bhUmi, 12. zuddhi mATe pANI, 13. kAmaLI. 2. rAtri pasahavALAne vadhAre : 1. oDhavA mATe kAmagIo unALAmAM 1, ziyALAmAM 2, 2. saMthAriyuMUnanuM aDhI hAtha lAMbu, 3. uttarapaTo[sUtrano] sUtarano, 4. rUnAM be kuMDaLa, 5. ThaMDAsaNa, 6. cUno nAMkhelu zuddhi mATe pANI. 7. vaDI nIti-dizA jaMgala spaMDila bhUmie javuM paDe, to loTo. AthI vizeSa koI khAsa upakaraNanI jarUra paDe, to guru mahArAjanI AjJA pramANe kAcI laI iriyAvahiyA pratikramI prati lekhI, pramAI, vAparI zakAya. 3. prathama gura samakSa : sthApanAcArya samakSa khamAsamaNa daI IriyAvahiyaM pratikramI kAyotsarga, pragaTa logassa sudhI karI "icchAkAreNa saMdisaha bhagavan! posaha muhapatti paDilehuM?" guru paDileheha. Icche. kahI besIne muhapatti paDilehavI. khamAsamaNa daI "icchAkAreNa saMdisaha bha. posaha saMdisAhuM ? guru kahe-saMdisAvaha. iccha. kahI khamAsamaNa daI icchA saMdira bhaga, posaha ThAu ? guruha kahe- ThAeha. iccha. kahI UbhA UbhA eka navakAra gaNI IcchakAri-bhagavAna pasAya karI pasaha daMDaka uccarAvajI, kahI guru mahArAja pAse, vaDIla pAse, athavA na hoya, to jAte-posaha daMDaka sUtra uccaravuM. pachI, sAmAyika muhapatti paDilehaNanA AdezathI mAMDIne traNa navakAra gaNIne sajhAya karavA sudhI dareka sAmAyika levAnI vidhi karavo. posahamAM pratikramaNa 4. tyAra pachI rAIe pratikramaNa bAkI hoya, to chevaTe deva vAMdhA pahelAM te karavuM. paraMtu, [no savAramAM UThIne posahalIdhA pahelAM pratikramaNa karI lIdhuM hoya, to pratikramaNa karavAnI jarUra nahIM.] pratikramaNa karatAM5. khamAra iriyA, IcchA. kusumiNa vagerethI zarU karavuM. temAM sAta lAkha ane aDhAra pApa sthAnakane badale gamaNA-gamaNe AlovavuM. jAva niyamane badale jAva posahaM bolavuM ane aDhAijesu pahelAM6. khamAra icchA. bahuvela saMdisAu? gara- saMdisAha. icche. kahI, bIju khamAsamaNa. icchA bahuvela karazuM? guDa- karajo. Icche. kahe pachI cAra khamAsamANa pUrvaka bhagavAnAdine vaMdana-pachI aDhAIjesu : pratikramaNa pUruM karyA pachI paDilehaNanI zarUAta karavI. rAtri posahamAM paNa Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 482 paMca pratikramaNa sUtro bIje divase savAranA pratikramaNamAM paNa A pramANe vidhi karavo. 7. posaha lIdhA pahelAM rAia pratikramaNa vaheluM kareluM hoya to, sAmAyikamAM sajhAya pachI havela saMdisAhunA banneya Adezo pachI, paDilehaNanI zarUAta karavI. 8. paDilehaNano vidhi- khamA IcchA paDilehaNa karuM? guraha kareha. Icche kahI muhapatti 50 bolathI, caravaLo 10 bolathI, kaTAsaNuM 25 bolathI, sUtarano kaMdoro 10 bolathI, ane dhotiyuM 25 bolathI paDilehavA. pachI dhotiyuM paherI, kaMdoro bAMdhI IriyAvahiyA paDikakamI khamA. IcchA. paDilehaNA paDilevaDAvojI! guru- paDileha-icche. kahI sthApanAcArya paDilehI-sthApelA hoya, to-pharIthI sthApI athavA vaDIlanuM uttarIya pahilehI khamA icchA upadhi muhapatti pahileu?gura-paDileha. Icche. muhapati paDilehavI amArI icchA upadhi saMdisAu? guruha- suMdIsAha. Icche, khamAtra IcchA, upAdhi paDileu? guru- paDileheha. icche. muhapatti paDilehavI khamAra IcchA, upAdhi saMdisAu ? gu-saMdisAha. i. khamAra icchA upadhi paDileu ? guru- paDileheha. Icche. kahI bAkInAM vastro vagere paDilehavA. pachI-kAje laI posaha zALAnI prArthanA karavI. 9. kAje levAno vidhi - vAsaNa yAcI, paDilehI, iriyAvahiyaM pakimI kAje levo. tene zuddha karI-jIvajaMtu jIvatuM ke mArela hoya, te tapAsI-tyAM ja sthApanAcArya sanmukha UbhA rahI, IriyAvahiyA pahikakamI logassa sudhI kahI, pramArjatAM pramArjatAM jaI ANujANaha jalsagna kahI kAje paraThavavo. ne vosire vozire traNa vAra kahevuM. pachI pAchA AvIne saunI sAthe deva vAMdarA ane sajhAya karavI. 10. deva vAMdavAno vidhi - IriyAvahiyaM paDikakamI uttarAsaMga karI, khamAsamaNa icchAkaraNa saMdisaha bhagavana tyavaMdana karuM? guru - kareha. Icche. caityavaMdana kari namutthA AbhavamakheDA sudhI jaya viyarAya. khamAya icchA. catya karuM? guru- karaha. icche. atyavaMdana namugaM. UbhA thaI, arihaMta, annatya eka navakArano kAusagga karI-pArI namo arihaMtANaM, kahI namohata.. kahIne-thoya. logassa sabaloe arihaMta-ceIANaMTa karemi kAussagga, vaMdANa vani. annatya eka navakArano kAusagga 2 bIjI thAya. pukharavara - suasa bhagavao karemi vaMdaNavRtti annatya eka navakArano kAu. trIjI thAya. siddhAveyAvacca. annatya eka navakArano kAu. namohaMta 4thI thoya. namulyAM.-arihaMta vagere upara pramANe bIjI vakhata cAra thayo kahevI. pachI yogamudrAe Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 483 namuONaM jAvaMti, khamAsamaNaMda jAvaMta ke vi. namohana stavana. AbhavamakheDA sudhI jaya viyarAya, khamA paityavaMdanano guru mahArAja pAse Adeza mAgI, maLavAthI izke kahI, caityavaMdana-kici-namutyAgaM. jayaviyarAya pUrA. 11. sajhAya karavAno vidhi - khamA IcchAsajhAya karuM? guru-kare. icche. eka navakAra. maha jigANuM0 nI sajajhAya karI12. khamAsamAga - caravaLA upara hAtha sthApana karI, vidhi karatAM je kAMI avidhi hao hoya, te savi hu mana, vacana, kAyAe micchAmi dukkaDa. 13. pratikramaNa karyA pachI posaha letAM pahelAM paNa-ghera - khamA IriyA logassa sudhI kahI khamAsamaNa icchAkApaDilehaNa karuM? ema Adeza mAMgIne muhapatti tathA dareka upAdhi ane vastro vagere paDilehI, kAje levAnI vidhi pramANe kAjo laI, paraThavI, upara pramANe devavAdI, pachI posahazALAe posaha, sAmAyika laI bahulanA banneya Adeza mAtra upara jaNAvyA pramANe mAMgI, tathA mAtra paDilehaNanA Adeza ja mAMgavA, mAtra vacce be vakhata muhapatti paDilehavI. sajhAyanA vidhi pramANe sajhAya karavo. 14. pachI-svAdhyAya dhyAnamAM lIna thavuM. vyAkhyAna sAMbhaLavuM. ane cha ghaDI divasa caDavA rUpa paurupI thAya, tyAre paurUSI bhaNAvavI. 15. paurUSI bhaNAvavAnI vidhi - khamA IcchAbahu paDipunnA porisI ? guru- tahari. Icche. khamA, icchA, IriyA. paDikayuM? guru-pakkimeha. icche thI te kAussagna, logassa sudhI kahI, khamAicchApaDilehaNa karuM ? guDa kareha. Iccha: muhapatti paDIlehI, pharIthI svAdhyAya-maMDaLImAM lIna thAya. pustaka vAMce, athavA AgaLa vyAkhyAna sAMbhaLe vagere. 16. pratikramaNa jo guru sAthe na karyuM hoya, to saMkSepamAM pratikramaNa karavA cha Avazyakamaya rAiyamuhapattinI kriyA zarU karavI. 17. rAiamuhapattino vidhi - khamA IriyAvahiyAta logassa sudhI. khamA IcchA rAIamuhapatti paDileu?guru - paDileheha. iccha. muhapatti paDilehavI. bevAMdANAdevA. IcchA rAisa Alou ? guru Aloeha. iccha. Aloemi. be me rAio aIAro savyasavi rAia icchA guru parikameha. Icche. tassa micchAmi dukkaDa pachI, padastha hoya, to be vAMdaNA, nahItara eka khamAsamaNa daI, icchakAra abhuTio. be vAMdaNA-IcchakAri bhagavana pasAya karI paccakakhANano Adeza dezojI. pachI covihAra ke tivihAra upavAsa-ke purima, AyaMbilake ekAsaNAnuM paccakakhANa karavuM joIe. khAsa kAraNa hoya, temaja guru mahArAjanI AjJAthI purimajhathI ochuM- sAporasI, porasI paNa paccakakhANa karI zakAya. kALa vakhate deva vaMdAyA pachI AhAra vAparavAnA dhoraNane Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtra anusarIne vAparavA IcchanAre posahamAM purimajhanuM paccakakhANa karavAnuM mukhya vidhi che. 18. pachI muni mahArAjAone guruvaMdana vidhithI vaMdana karavuM. 19. pachI, posaha lIdhA pachI dahere darzana karavA na gayA hoIe, to dahere darzana karavA javuM. comAsAmAM dahere deva vAMdavA hoya, to kAMjo laIne javuM. posaha lIdhA pachI dahere jaI IriyAvahiyA pratikamaNa pachI so DagalAM uparAMta cheTe gayA hoIe, to gamaNAgamANe AlovI, caityavaMdana karI, pharIthI paccakakhANa uccaravuM. ane madhyAhananA deva vAMdavAne vakhate dahere gayA hoIe, ane daherAmAM deva vAMdavA hoya to upara pramANe vidhi karI, caityavaMdana karI, deva vAMdI, pachI paccakakhANa uccaravuM. 20. posahazALAe AvIne deva vAMdavA hoya, to tyAM AvIne paNa IriTa gamANA gamaNe karIne deva vaMdAya, paraMtu, comAsAmAM madhyAhanano paNa kAjo levAnA vidhi pramANe laI paraThavavo, paraMtu pachI IriyAvahiyaM paDikamavA nahIM. pachI devavaMdana karavuM. 21. pachI-tivihAra upavAsanuM ke-AyaMbilake ekAsaNAnuM paccakakhANa karyuM hoya, teNe pANI pIvA ke AhAra levA nIcenI vidhithI paccakhANa karavuM. 23. paccakakhANa pAravAno vidhi - khamA dariyA logasa sudhI kahI, jagaciMtAmaNinuM caityavaMdana kahI, jayavIyarAya ! sudhI caityavaMdananI vidhi pramANe karI, prathama pramANe sajhAyano Adeza mAMgI, navakAra gaNI, maha jigANaMnI sajhAya kahevI. pachI, khamA icchA muhapatti paDileu? guruTa paDileheha. icchuM kahI muha paDilehavI. khamAtra icchA paccakakhANa pArUM? guru puNo vi kAyavU ziSya- yathAzakti, khamAra IcchA paccakakhANa pArUM ? guru AyAro na moto. ziSya-tahatti: kahI besIne muThIvALI caravaLA upara hAtha sthApIne eka navakAra gaNI, yathAyogya paccakakhANa pAravAnuM sUtra bolavuM ne pachI eka navakAra gaNavo. 24. pachI guru mahArAjanI AjJA meLavI, AhAra vAparavAnI taiyArI karavI. 25. gherathI maMgAvI rAkhela hoya, to posahazALAmAM AhAra karI zakAya athavA AhAra karavA ghera paNa jaI zakAya. 26. AhAra vidhi - traNa vAra Avasahi kahI posahazALAmAMthI nIkaLavuM, sAthe kriyAmAM vAparavA sivAyanuM bIjuM dhotiyuM hoya, te laI iriyAsamiti zodhatAM javuM. gharamAM praveza karatAM jayANA maMgaLa bolavuM, sthApanAcArya sthApI iriyAvahiyA paDikakamI so hAtha upara hoya, to gamaNAkahI pATalA-vAsaNa bhUmi vagerenI pratilekhanA tathA prArthanA karavI, vastra badalI, kaTAsaNA upara besI, muhapattithI mukha pramAI, caravaLI bAjue mUkI, muhapatti keDe rAkhI, navakAra gaNIne AhAra karavo, paraMtu joga hoya, to temAMthI atithi saMvibhAga karavo. * Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 485 AhAra karatAM mauna jALavavuM, jarA paNa bAkI mUkavuM nahIM, jamatAM pANI pIdhA vinA bolavuM nahIM, kema ke, tethI jJAnanI AzAtanA thAya, je cIjo pIrasI hoya, te mATe vAparo ema kahe, pachI vaparAya. koI paNa sacitta ke pApaDa vagere avAja thAya tevI cIja ja vAparavI, bacakArA na bolAvAya, sUrasUra avAja na karAya, jamatAM utAvaLa na karAya, atyanta vAra paNa na karAya. AhAramAMthI kAMI paNa na choDavuM, thALI vagere dhoIne pI javuM, ane thAlI, vATakA vagere lUchIne sApha karI nAMkhavA, jethI pAchaLathI UTakavA vagerethI kriyA na lAge, A vidhi che. UThatAM tivihAranuM pratyAkhyAna karavuM, ne navakAra gaNIne UThavuM. pachI kAjo laI paraThavI, posaha zALAe javuM, ne nizIhi traNa vAra kahI, praveza karavo. 27. tivihAra upavAsavALAne pANI pIvuM hoya, ke AhAra pachI jyAre AyaMbila ekAsaNAvALAne pANI pIvuM hoya, tyAre yAcIne lavAyeluM acitta pANI kaTAsaNA upara besIne pIvuM. ane pIdheluM vAsaNa lUchIne mUkavuM, pANInAM vAsaNa udhADAM na rAkhavAM, pANInA kALano khyAla rAkhavo. 28. AhAra pachI - AhAra karIne posaha zALAe AvyA pachI, iriyAvahiyA pratikramI so DagalAMthI upara hoya to gamaNAgamaNe AlovI, jagaciMtAmaNinuM jayaviyarAya pUrA sudhI caityavaMdana karavuM. 29. svAdhyAya - tyAra pachI paThana-pAThana-vAcana, svAdhyAya, prazna, pratiprazna, ciMtana, manana, namaskAra maMtra jApa, dhyAna, upadeza zravaNa-grahaNa, punarAvartana vageremAM lIna thavuM. jJAnapaMcamIe jJAnanA, mauna ekAdazIe doDhaso kalyANakanA, ane comAsI caudaze covIsa tIrthaMkara paramAtmAonA vistArathI vidhipUrvaka deva vAMdavA. pasahamAM sUvAno Adeza nathI. apramAdane posahavrata AcaravAnuM che. tethI bhIMtane ke evI vastune Teko daIne besavAne badale TaTTAra besI sAvadhAnapaNe svAdhyAyAdi karavAnA hoya che. to pachI khAsa kAraNe guru mahArAjanI AjJA vinA sUvAnI ke pramAda karavAnI vAta ja zI ? 30. mAruM karavA tathA spaMDita javAno vidhi - mAtaruM karavA javAnuM vastra badalavuM, kALa vakhata hoya, to mAthe kAmaLI rAkhI, pUMjaNI [pramArjanI]thI korI kuMDI joIne pramArjivI, temAM mAnuM karI, traNa vAra AvarUhI kahI, paraThavavAnI jagyAe jaI, kuMDI nIce mUkI yogya bhUmi joI aNajANaha jasugraho kahI mAtra paraThavavuM. kuMDI nIce mUkI, vosire vosire traNa vAra kahI, nizIhi traNa vAra kahI, vasatImAM pravezI kuMDI mULa jagyAe mUkI, acitta pANIthI hAtha dhoI, vastra badalI, sthApanAcArya sanmukha iriyAvahiyA paDikkamavA. A pramANe spaMDita javAno vidhi samajavo. loTo vagere jaLapAtra laIne javuM ane besatAM aNajANaha jasugaho, ne UThyA pachI vosire vozire traNa vAra kahevuM. pachI Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro posahazALAe hAthapaganuM prakSAlana karI vastra badalI sthApanAcArya sAme IriyAvahiyA karI, gamaNAgamaNe ALovavA. 31. trIjI pahora pachI sUcanA - divasano posaha uccarelA-rAtri ane divasano posaha uccarelA-have pachI rAtriposaha karavAnI icchAvALA, covihAra upavAsavALA, tivihAra upavAsavALA, AyaMbila ekAsaNAvALA ane paDilehaNa pachI paNa pANI pIvAnI IcchAvALA mATe vidhimAM je je pheraphAra che, te sAthe ja batAvatA jaIzuM, te pramANe khAsa upayoga rAkhIne vidhi barAbara samajavo. 32. guru mahArAjAe sthApanAcAryanuM paDilehaNa karyA pachI ja zrAvakoe paDilehaNanI zarUAta karavI. khamA, icchA, bahu paviputrA parisI?gu tahatti Icche. khabhAicchAIriyAda logasa sudhI. khamAra icchA gamaNAgamaNe AlAu ? guDa-Alayeha. icche. gamaNA rAtri posaha navo uccaravo hoya teNe posaha tathA sAmAyika levAno sarva vidhi bahavela karazuM sudhI karIne, ahIMthI sAthe bhaLI javuM. paraMtu savAre cAra pahorano uccaryo hoya, tene rAtriposaha uccaravo hoya, to sajhAya karuMne badale sajhAyamAM chuM, ema kahevuM. khamA IcchA paDilehaNa karuM? guDa- kareha. Icche. amATe icchA posahazALA pramANuM ? guru-pamamha. Icche. kahI upavAsavALAe muhapatti, kaTAsaNuM, caravo e traNa, ne AyaMbila ekAsaNAvALAe kaMdoro, dhotiyuM e be sahita pAMca paDilehavA. kaMdoro choDI bAMdhanArane khamA IcchAkahI iriyAvahiyA paDikakamavA. pachI khamA IcchakArI bhagavAna pasAya karI paDilehaNA paDilevaDAvojI. ema kahI vaDIlanuM uttarIya-khesa [vagere) vastra paDilehavuM, khamA IcchAkAreNa upadhi muhapatti paDileu ? guru- paDileheha. Iccha. kahI upAdhi muhapatti paDilehavI. pachI khamA IcchA sajhAya karuM? guru- kare. iccha. kahI ubhaDaka besI eka navakAra gaNI mahajigANaMnI sajhAya karavI. pachI-khAdhuM hoya, teNe be vAMdaNA daI pANahAranuM paccakakhANa karavuM. tivihAra upavAsavALAe khamAsamaNa daI pANahAranuM paccakakhANa karavuM. ane covihAra upavAsavALAe emane ema besavAnuM che. paraMtu puna: smaraNa mATe covihAra upavAsanuM paccakakhANa karavuM. tathA savAre tivihAra upavAsanuM paccakhANa karyuM hoya, paraMtu pANI pIdhuM na hoya, ke pIvuM na hoya, to covihAranuM paccakhANa karavuM. ane sakAraNa jenI IcchA have pachI paNa pANI pIvAnI hoya, to guru mahArAjanI AjJA meLavI mukisahiaMnuM paccakhANa karavuM khamAicchA, upAdhi saMdisAu? gu-saMdisAha Icche. khamA, icchAupAdhi paDileka? guruda- paDileheha. Icche prathama paDilehatAM je kAMI bAkI Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para pratikramaNa sUtro 487 rahela hoya, te dareka upakaraNo paDilehavA. rAtriposahavALAe-pahelAM kAmaLI pachI bAkInA paDilehavA. ne paDilehaNa bAda sarva upadhi laI UbhA thaI javuM. pachI ThaMDAsaNa yAcI kAje levAnA vidhi pramANe kAje levo. 33. rAtriposahanI icchAvALAe - rAtriposaha karavAnI IcchAvALAe ochAmAM ochuM ekAsaNuM to kareluM hovuM ja joIe. posaha lIdhA pahelAM paDilehaNa devavaMdana karela hoya, to pachI posaha levAnA vidhi pramANe posaha tathA sAmAyika laI badhA Adezo mAgavA ane te vakhate mAtra muhapattinuM ja pratilekhana karavuM. paraMtu posaha uccaryA bAda paDilehaNa tathA devavaMdana karAya te vadhAre yogya che. 34. devavaMdana pahelAM - paDilehaNA pachI kAjo paraThavyA sudhI nIce besavuM nahIM. paraMtu parAThavyA bAda deva vAMdavAnI zarUAta karavI. paraMtu mukisahiaMnA paccakakhANavALAe te pahelAM pANI pI levuM joIe. ane pratikramaNa pahelAM pANAhAranuM paccakakhANa karI levuM. paraMtu devavaMdana bAda pANI pI zakAya nahIM. prathama jaNAvyA pramANenA vidhi pramANe devavaMdana karavuM. 35. mAMDala-sthaDilanI paDilehaNA - jeNe savAre ATha pahoranI posaha uccaryo hoya, athavA jemaNe sAMje rAtri posaha uccAryA hoya, temaNe-sAMjanA deva vaMdana pachI ane pratikramaNa karatAM pahelAM-"kuMDaLa na lIdhA hoya, to laIne kAne bharAvI sAcavI rAkhavA, tathA ThaMDAsaNa, rAtrimAM upayogamAM Ave mATe cUnAvALuM acitta pANI, kUMDI, pUMjaNI, ane jarUra paDe tema hoya to loTo, vagere yAcI rAkhavA. pachI khamA IriyAvahiyaM pahikamI logassa sudhI kahevuM. pachI khamAra IcchAcaMDila paDilehau ? gara- paDileheha. icche. kahI covIza mAMDalA karavA. mAMDalA karatI vakhate saMthArAnI bAju manamAM kalpI, te tarapha caravaLo kaMpAvatAM, pahelAM ja mAMDalA karavA, upAzrayanA bAraNAnI aMdara kalpI, bIjA cha mAMDalA karavA. e ja pramANe bAraNAMnI bahAra trIjA ane cothA upAzraya-posaha zALAthI 10 DagalAM dUra kalpI, cha cha mAMDalA karavA. pachI pratikramaNa. 36. pachI devasisa, pAkSika, caumAsika ke sAMvatsarika pratikramaNamAMnuM yathAyogya pratikramaNa zarU karavuM. zarUAtamAM iriyAtiya paDikakamIne mukisahiane paccakakhANavALAoe pANAhAranuM paccakakhANa karavuM. tyavaMdana zarU karavuM. sAta lAkha ane aDhAra pApa sthAnakane badale gamANAgamANeno uccAra karavo. ane karemi bhaMte! mAM jyAM jAva niyamaM Ave, tyAM jAva posahaM bolavuM. 37. rAtri posahavALAe zAMti pachInA logassathI judA paDI javuM. ane divasanA posahavALAoe posaha pAravAnI nIce pramANe zarUAta karavI khamA, IriyAvahiyaM-logassa sudhI. caukasAya-namutyu jAvaMti, khamA jAvaMta. namoDarvata Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 488 paMca pratikamANasUtro uvasagna jaya viyarAya pUrA. pachI yAcelA DaMDAsaNa, kUMDI, pANI vagere sAmAyika vagaranA chUTA gRhasthane bhaLAvI devA. - khamAra IcchA muhapatti) khamA IcchA. posaha pAruM? guru-puNovi kAyavyo. yathAzakti. khamAI IcchA posahapAryo? guru- AyAro na moravyo, tahani, caravaLA upara hAtha sthApI-eka navakAra- sAgaracaMdo kahI, posaha vidhe lIdho, vidha pAryo. vidhi karatAM je koI avidhi juo hoya, te savi hu mana, vacana, kAyAe karI micchAmi dukkaDa posahanA aDhAra pachI-sAmAyika pAravAnA vidhi pramANe sAmAyika pAravuM. ane pachI, sthApanAcArya sthAyelA hoya, to hAtha sthApanAcArya sAme avaLo rAkhI, eka navakAra gaNavo. 38. rAtri posahavALAo mATe AgaLa vidhi - pratikramaNa karyA pachI, pahora rAtri sudhI, svAdhyAya dhyAna ryA pachI, sUvA mATe saMthArA porisI bhaNAvavAnI zarUAta karavI. khamAra IcchAbahu paDipunnA porisI ? guru - tahari-khamAtra IriyAvahiyaM paDikkamI logassa sudhI kahevuM. pachI khamA, icchA, bahu paDipunnA porisI, rAiya saMthArae kAu? guru- ThAeha. icche. rAtre maMgaLa mATe pArzvanAtha prabhunuM caityavaMdana-caukasAya. namutyughaMTa thI ja vIyarAyapUrA sudhI kahI, kamAtra icchA saMthArA porisI bhaNavA muhapatti paDilehIM? guru- paDileheha. icche. kahI muhapatti paDilehavI. nisIhi nisIha nisIhi nama khamAsamaNANa goyamAINa mahAmuNiNa. A pATha navakAra ane karemi bhaMte ! e badhuM traNa vAra bolavuM, pachI aNajANaha jiTiThaja-thI saMthArA porisIno pATha ekAgra cittathI, zAMta citte, sAvadhAnapaNe, pUrNa gAMbhIrya sAthe bolavo. arihaMto mahadevo- e gAthA traNa vAra kahevI. ane pachI sAta navakAra gaNI bAkInI traNa gAthA kahevI. dharmasaMgrahamAM- A pramANe vidhi che. "pachI deva (caitya) vaMdana karI zarIranI ciMtA zodhIne sarva bAhya upadhi joIne saMbhALIne) jAnu upara saMthAro ane uttara paTTo mUkIne saMthArAnI bhUmi pramAIne dhImethI saMthAro pAtharavo. pachI DAbA page saMthArAne saMghaTTIne mupatti paDilehIne nizIhi traNa vAra kahI, namo khamAsamAgANaMda thI kahI saMthArAmAM besIne traNa navakAra kahI ane traNa vAra karemi bhaMte ! kahIne ajANaha paramagurathI saMthArA porisIno pATha bolavAnI zarUAta karavI. pachI,- navakAranuM smaraNa karI zarIrano ane saMthArAnA uparanA bhAganuM pramArjana karI-DAbe paDakhe, hAthane ozIke sUvuM. Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamaNasUtro jo mAthuM karavA vagere mATe UThavuM paDe, to saMthArAne bIjA pAse saMghaTTAvIne AvasahI kahI mAthuM vagere patAvI prathama pramANe vosirAvI iriyAvahiyuM. gamaNA gamaNe kahI, jaghanyathI traNa gAthAno svAdhyAya karI, namaskAra maMtranuM smaraNa karatAM pUrva pramANe sUvuM.' 39. saMthAro pAtharavAno vidhi - prathama kAmaLI vagere UnanuM saMthAriyuM pAtharavuM. tenA upara sUtarano uttara paTTa pAtharavo, muhapatti keDe bharAvavI. kaTAsaNuM, caravaLo paDakhe mUkavA. mAtaruM karavAnuM dhotiyuM-mAtariyuM paheravuM. 40. sAMjanA pratikramaNa pachI - cAlavuM paDe, to DaMDAsaNa vinA cAlavuM ja nahIM. paraMtu dhULavALA rastA upara DaMDAsaNano upayoga karavo nahIM. sUtA pachI paDakhuM pharavuM paDe to caravaLAthI pramArjIne pharavuM. kAnamAM rUnAM kuMDaLa nAMkhavAM, tethI temAM koI paNa jaMtu pesI virAdhAya nahIM. DAbuM paDakhuM dabAvIne hAthanuM ozIkuM karIne banI zake to aMga saMkocIne sUvuM. kuMDaLa khovAya to prAyazcitta Ave che. 41. prAta:kriyA - eka pahora bAkI rahe, athavA cAra ghaDI sUryodayane vAra hoya, tyAre navakAranA smaraNa pUrvaka jAgavuM, bhAvanA bhAvavI. potAnAM dravya, kSetra, kALa, bhAva, vicAravA, mAtrAnI bAdhA TALavI. pachI 489 iriyAvahiyaM paDikakamI, kusumiNa dusumiNano kAussagga karavo-pachI caityavaMdana, sajjhAya karavI. ane cAra thobha vaMdana karI, guru mahArAjane sukhasAtA pUchavI. 42. pachI rAia pratikramaNano samaya thAya, ane vacce AMtarUM paDyuM hoya, to iriyAvahiyaM paDikakamI rAia pratikramaNa karavuM. temAM kahyANa kaMdanI stuti bAda namunthuNaM pachI bahuvela saMdisAhu ane bahuvela karazuMnA Adeza mAMgI cAra vaMdana karI ar3hAIjesu kahevuM ne pratikramaNa pUruM karavuM. 43. sthApanAcAryanuM paDilehaNa guru mahArAje karyA pachI, paDilehaNa zarU karavuM. savAranA bahuvela karazuM pachInA paDilehaNanA vidhi pramANe badhuM karavuM. ne vidhi pramANe AgaLanA ane pAchaLanA iriyAvahiyaM paDikakamI kAo levo tathA paraThavavo. 44. pachI devavaMdana karI sajjhAya karavI. ane DaMDAsaNa vagere dareka vastu bhaLAvI devI. 45. pachI khamA0 icchA muhapatti paDilehavAthI mAMDIne posaha, sAmAyika pAravAnA vidhi sudhI karavuM. paraMtu posaha pAravo na hoya, to vastuo bhaLAvavI nahIM, ane sajjhAya pachI jJAna dhyAnamAM lIna thavuM. 46. dareka pravRtti tathA kriyA guru AjJA mujaba karavI. ' posaha vidhi saMpUrNa. Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 490 paMca pratikamANasUtro posahamAM upayogI bIjI paracUraNa hakIkato 1. cAra prakAranA posahanA dezathI ane sarvathInA eka saMyogI, dvisaMyogI, trisaMyogI ane catuHsaMyogI vikalpo karatAM posahanA 80 bhAMgA thAya che. 2. paraMtu mAtra 1 AhAra posaha dezathI ane bAkInA traNa sarvathI. athavA AhAra posaha paNa sarvathI ane bAkInA traNa paNa sarvathI. e be vikalpo hAla pUrvAcAryanI paraMparAe posaha karavAnI pravRtti pravartamAna che. 3. aSTamI, caudaza tathA bIjI parvatithie tathA moTA parva divasomAM tathA jyAre bhAvanA thAya tyAre posaha karI zakAya che. paraMtu parva divasomAM khAsa karavo joIe. 4. jinamaMdirano joga hoya, to jinapUjA karIne paNa posaha laI zakAya che. 5. divasano posaha karanAre, jAva divase, rAtano posaha karanAre jAva zeSa divasa rad, rAtadivasano posaha karanAre jAva ahorAM, e pramANe karemi bhaMte ! posahamAM bolavuM. 6. cauvihAra upavAsa karanAre AhAra posahaM sabao bolavuM. ane tethI UtaratuM tivihAra upavAsa AyaMbila ane ekAsaNuM karanAre AhAra posaI desao bolavuM. che. caravaLA vagerenA paDilehaNanA bolo muhapattinA zarUAtanA bolo jemAM jeTalA kahyA hoya, teTalA levA. 8. strIoe te muhapatti paDilehaNamAM-kapALanA 3-hRdayanA 3 ane be hAthanA baLe 4 ema 10 bola varjIne 40 thI muhapattinI paDilehaNA karavI. 9. posahamAM koI paNa jAtanA dAgInA ghareNAM paheravAM nahIM joIe. 10. kaMdoro paNa sUtarano paheravo ane te be paDilehaNAmAM choDIne bAMdhyA pachI IriyAvahiyaM paDikakamavA. 11. koI paNa vakhate caravaLo paDI jAya ke DAMDI khakhaDe, ke ADa paDe, ke kayAMya gayA AvyA hoIe, ke koI paNa kriyAnI zarUAta karatAM pahelAM iriyAvahiyanuM pratikramaNa karavuM. 12. ane so DagalAM uparAMta javuM AvavuM thayuM hoya, tyAM gamaNAgamANe AlovavA. 13. kayAMya paNa upAzraya ke posaha zALAthI bahAra javuM hoya, tyAre ke-daherAsaramAMthI bahAra nIkaLavuM hoya tyAre traNa vakhata AvassahI kahevuM, ane daherAmAM ke upAzrayamAM pravezatAM nizIhi traNa vAra kahevuM. 14. tyAga karavA lAyaka koI paNa vastu paraThavatAM ANujANaha jasugraho kahevuM ane te pAThavyA bAda vosire vosire traNa vAra kahevuM. 15. paDilehaNA paDilehaNAno Adeza mukhyapaNe sthApanAcArya paDilehavA bAbatano che. guru mahArAje Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamaNasUtro 491 prathama sthApanAcAryanuM paDilehaNa na karyuM hoya, to A Adeza vakhate karI levAya, athavA guru mahArAja na hoya to zrAvaka paNa paDilehI zake che. ane paDilehaNa thayuM hoya, to vaDIla sAdharmika (brahmacArI ke vizeSa vratadhArI)nuM vastra (khesa jevuM) paDilehavuM. paraMtu sthApanAcArya ane vaDIlanuM vastra baneya paDilehavA nahIM. 16. kAjAmAM ekendriya jIva-anAja, lIlI vanaspati vagere kAMI paNa nIkaLe to AloyaNa levI ane trasa jIva nIkaLe to yatanA karavI. paraMtu trasa jIvanuM mRta kalevara nIkaLe, to jeTalAno kAje hoya, te darekane AloyaNa sarakhe bhAge vaheMcI levI joIe. 17. koI paNa nAnI moTI kriyA guru mahArAjanI AjJA vinA karavAnI nathI hotI. keTalIka jarUrI bAbatamAM to Adezo maMgAya che. chatAM ghaNI sUkSma bAbato rahI jatI hoya, tene mATe bahuvelanA Adeza mAgavAthI Adeza mAgI levAya che. 18. sajhAyanI kriyA keTalAka yogamudrAe karavAnI kahe che. paraMtu ubhaDaka besI be hAtha be DhIMcaNanI vacce rAkhIne sajhAya karavAno pracAra che. ane dharma saMgrahamAM e rIte batAvela che. 19. guru na hoya tyAre ke guru sAthe rAIe pratikramaNa karyuM hoya, to rAA muhapatti paDilehavAnI nathI. 20. comAsAnI vyAkhyA-aSADa sudi 15 thI kArataka sudi 14 sudhI. 21. madhyAhananA deva vAMdhA agAu paccakhANa pArI zakAya nahIM, chatAM kAraNe sADhaporasInuM paccakhANa karyuM hoya, to deva vAMcIne paccakakhANa pAravA harakata nathI. 22. potAne uddezIne rAMdhyuM hoya, te vAparavAne posAtIne harakata nathI, paraMtu zrAvake bhikSA mAMgavA javAnuM nathI. 23. yAcyA sivAya ke vAparavA ApIne-"vAparo" ema spaSTa na kahe, tyAM sudhI upayogamAM na levAya. 24. kAmaLIno kALa 25. acina pANIno kALacomAsAmAM savAre sAMje cha cha ghaDI comAsAmAM cUlethI UtaryA pachI traNa pahorano ziyALAmAM savAre sAMje cAra cAra ghaDI ziyALAmAM cUlethI UtaryA pachI cAra pahorano unALAmAM savAre sAMje babbe ghaDI unALAmAM cUlethI UtaryA pachI pAMca pahorano 26. comAsuM eTale aSADha suda 15 thI kArataka suda 14 sudhI ziyALo kArataka suda 15 thI phAgaNa suda 14 sudhI unALo phAgaNa suda 15 thI aSADha suda 14 sudhI. ra7. tethI uparAMta, acitta pANI pAchuM sacitta thaI jAya che. tethI ukALeluM pANI kALa uparAMta rAkhavuM nahIM. chatAM jarUra hoya, to sacitta thatAM pahelAM temAM kaLI cUno nAMkhavAthI 24 pahora Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro sudhI acitta rahe che. paraMtu cUno nAMkhatAM bhUlI javAya, to daza upavAsanI AloyaNA Ave, che mATe upayoga rAkhavo. 28. posahamAM sacitta vastune aDavuM nahIM. temaja strI jAtyAdikane puruSa ane puruSa jAtyAdikane strIe aDavuM nahIM. 29. IriyAvahimAM cadesu nimmalayarA sudhI kAussagna karavo. 30. moDuM thavAnI bIke posaha potAnI meLe uccaravo hoya, to upadhi paDilehuM? sudhInA Adeza mAgI pharIthI guru mahArAja samakSa rAIamuhapatti pahelAM posaha uccaravo. 31. paDilehaNA uttarAsaMga vinA khullA zarIre ubhaDaka besIne jIvajaMtu tapAsIne karavuM. 32. vastranA banne pAsA anukrame pratilekhavA. pachI banne bAjunA vaccethI hAthanA kAMDA upara caDAvavA ane pachI eka ghaDI vALela hoya, te pramANe ekaMdara muhapattinI jema prathamanA 25 bolathI paDilehavA. 33. kAje lenArane AyaMbila tapanuM phaLa vizeSa maLe che. mATe kAjo upayogapUrvaka levo. banatAM sudhI upadhAna vahana karI mALa paherela kAjo le, te utsarga vidhi jovAmAM Ave che. 34. posahamAM 18 doSa nIce pramANe varjavA. (1) virati vinAnA (posahamAM na hoya teNe) e ANelA AhAra pANI vaparAya nahIM. (2) posaha nimitte sarasa AhAranI goThavaNa karavI ke vAparavo nahIM. (3) posahanA Agale divase paNa vividha sAmagrIvALo AhAra karavA prayatno na karavA. (4) posahamAM ke AgaLane divase posahane uddezIne vadhAre zarIra zobhA karavI nahIM. (5) posaha nimitte vastra dhovarAvavA nahIM. (6) posaha nimitte AbhUSaNAdika ghaDAvavA ke taiyAra karAvavA nahIM. (7) posaha nimitte vastra raMgAvavA nahIM. (8) posahamAM zarIra parathI mela utAravo nahIM. (9) rAtrinA bIjA pahore saMthArA porasI bhaNAvyA sivAya nidrA levI nahIM. (10) strIne lagatI vAta ja na karavI. (11) AhArane sAro ke khoTo na kahevo. (12) rAjyadvArI ke rAjA saMbaMdhI ke laDAIne lagatI vAta na karavI. (13) dezane lagatI vAta na karavI. (14) pratilekhyA pramAryA vinA vaDInIti laghunIti vagere kAMI paNa paraThavavuM na joIe. (15) koInI paNa niMdA na karavI. (16) posahana lIdhela hoya tevAM mAtA, pitA, putra, patnI vagere koI paNa saMbaMdhI sAthe vAta na karavI. (17) cora ke corI saMbaMdhI vAta na karavI. (18) strInAM aMgopAMgAdi nIrakhIne jovA nahIM. 35. posahamAM varjavA yogya pAMca aticAra : (1) apratilekhita-duSpatilekhita-zayA-saMsmAraka- zayyA saMthArAnI jagyAnuM barAbara pratilekhana na karavuM - barAbara na jovI jema tema levI. (2) apramArjita-duSpamArjitazayA-saMsmAraka- zayyA saMthArAnI jagyAne barAbara pramAje nahIM. jema tema pramA. (3) Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 493 apratilekhita-duSpatilekhita-uccAra-prastravANa bhUmi- laghunIti vaDI nItinI bhUmi barAbara prati lekhe - juve nahIM. prati lekhe to jema tema prati lekhe. (4) apamArjina-duSpamArjitauccAra-prasavaNa bhUmi- laghunIti vaDI nItinI bhUmi barAbara pramArja nahIM, pramAje to jema tema pramArce. (5) pauSadhopavAsavratAnanukAna- posahanI dareka kriyA saMpUrNa vidhi pramANe na kare, pAraNAnI ciMtA kare, ghera jaI gharanA sAvadya kAma kAjanI vicAraNA-goThavaNo kare, ane 18 doSa TALe nahIM. dharmasaMgrahamAM nIce pramANe aticAro batAvyA che (1) apratyupekSita- dupratyupekSita - apramArjita- duSpamArjita pyA- saMstAraka vasatyAdika. (2) apratyupekSita - dupratyupekSita-apramArjita-duSpamArjita AdAna-nikSepa. (3) apratyupekSitadupratyupekSita-apramArjita-pramArjita-uccArarUpaastravaNa vi. tyAga. (4) pauSadhavratapauSadhavratavidhi anAdara. (5) asmaraNa-posaha karavAnAM divasanuM, vidhionuM, temAM karavAnAM vratonuM tenA levA-pAravAnA vakhatanuM vismaraNa thavuM te. zrAvikAo mATe vizeSatA 36. zrAvikAoe zrAvako pramANe ja badhuM karavAnuM hoya che. paraMtu zrAvikAoe zrAvako karatAM judI ja pauSadha zALAmAM ke sAdhvIjI mahArAja pAse badhI kriyA karavAnI hoya che. guru mahArAja pAse posaha uccaravA Ave, to paDilehaNa ghera ke zrAvikAonI posaha zALAmAM ke sAdhvIjI mahArAja pAse kareluM hovuM joIe. posaha uccaravA, vaMdana mATe, vyAkhyAna zravaNa karavA, zrAvikAo puruSonI vastI upAzrayamAM AvI zake che. ane guru mahArAjano yoga hoya, to rAia muhapatti paDilehavA paNa guru mahArAja pAse avazya AvavuM joIe. muhapatti paDilehaNamAM jaNAvyA pramANe daza bola sivAya cALIsa bolathI zrAvikAe muhapatti ane zarIranI paDilehaNA karavAnI hoya che. zrAvikAoe paDilehaNamAM muhapatti kaTAsaNuM - sADI - uttarIya kaMcuka ane sATaka-caNiyo paDilehavAnA hoya che. ane vaDIlanI sADI uttarIya paDilehaNA paDilehavAvojInA Adeza vakhate paDilehavI ane upadhi paDilehaunA Adeza vakhate bAkInAM vastra paDilehavAnAM hoya che. zrAvikA sAMje - muhapatti, kaTAsaNuM sADiya, kaMcuka ne uttarIya e kramathI paDilehaNA kare. kaTAsaNA pachI caravaLo paDilehAya ane zrAvikAne kaMdoro rAkhavAno nathI, kema ke caNiyAnuM nADuM temane kaMdorA sthAne gaNI levAmAM AvyuM haze. ane upavAsavALA zrAvakone jema kaMdoro, dhotiyuM, prathama paDilehaNAmAM paDilehavAnA na hoya te pramANe zrAvikAone paNa. Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratimAgasUtro 37. sAmAnya rIte posaha AThama caudaza vagere moTI tithie parvadivase khAsa karavAnI zAstramAM bhalAmaNa che. paraMtu pAMceya moTI tithie ke bAratithie ke roja koI kare, to te mATe zAstramAM niSedha nathI. paNa jeTalo kALa posahamAM jAya teTalo sAro gaNela che. posaha vrata pAlana tIrthaMkara paramAtmAoe mahAsAmAyikamaya jIvana jIvI mokSa prApta karela che. te rIte aneka mumukSa chavoe sarva saMyamarUpa mahAsAmAyika svIkArI mokSa, ane te na meLavI zakAyela hoya, to vacce uccagatio prApta karela che. ane vyAvahArika jIvana na choDI zakavA chatAM saMyamI jIvananA khapI zrAvaka avasthAmAM rahevAnI IcchAvALA jIvoe vyAvahArika jIvanamAM rahIne AcarI zakAya, tevA sAmAyikamaya gRhasthadharmano yathAzakita lAbha levA aneka zrAvaka-zrAvikAoe mahAsAmAyikanI lagabhaga vAnagI rUpa madhyama sAmAyika karyA che ane kare che. bAravrata paNa eka jAtanuM sAmAyika che. traNa guNavrata paNa eka jAtanuM sAmAyika che. chatAM cAra zikSA vrato-te khAsa mahAsAmAyika zIkhavAne mATenA khAsa sAmAyiko che. kema ke, tethI mahAsAmAyikanI najIka vadhAre pahoMcI javAya che. mATe ja mahAsAmAyikanuM zikSaNa ApatA hovAthI tene zikSAvrato kahyAM che. sAmAyikamAM AtmAnuM anusaMdhAna ane tyAga mukhya che. bAla jIvone AtmAnusaMdhAna ekAeka muzkela hoya che. eTale AtmAnusaMdhAna e mukhya sAmAyika chatAM bALa jIvo mATe tyAga aMgane prathama vadhAre pradhAnatA ApavI paDe che. jema jema tyAga utkaTa thato jAya, aMdhakAra baLAtkArapUrvaka dUra karAto jAya, tema tema AtmaprakAzane vadhu ne vadhu avakAza maLato jAya. ane saMpUrNa tyAga siddha thatAM AtmaprakAzano paNa khUba sArI rIte daDha pAyo ropI zakAya che. ane pachI AtmaramaMNatAmAM ja vadhu ne vadhu AgaLa vadhavAnuM thAya che. "jaina dharmamAM ekalo tyAga ja che. paraMtu, AtmajJAna-AtmavikAsa mATe kAMI sAdhana ja nathI." ema koI kahe to te yogya nathI. paraMtu bALa jIvone AdhyAtmika pragatimAM mUkavA prathama tyAgathI ja tenI zarUAta karI zakAya che. ane pachI sadavalaMbana, samyakatva, saMyamasthAno, dezavirati, pramatta saMyama, apramatta saMyama, upazama ane kSApaka zreNi kaivalya, zailezI avasthA vagere AtmavikAsanAM ja pagathiyAM che. bALa jIvane zikSaNa ApavA mATe gherathI nizALe laI javo paDe che ane tethI vizeSa vidvAna banAvavo hoya to, gAma choDAvIne vidyAnA saMgIna vAtAvaraNavALA kSetramAM laI javo paDe che. gharathI, gAmathI ke sagAMvahAlAMthI chUTo na pADIe, to game teTalI mahenata karavA chatAM te vidvAna thaI zake ja nahIM, kema ke tenI IcchA chatAM AjubAjunA saMjogo teno vakhata le. mana kheMcAI jAya tathA bIjA kAryamAM rokI rAkhe. ane abhyAsa mATe avakAza rahevA de nahIM. eTale pahelAM e sarva vastune choDAvavI paDe ja-tyAga karAvavo paDe ja. Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 45 te rIte sAmAyikanA sarve aMkomAM prathama tyAga Ave che. ane sAthe ja saMvara ane nirjarAtmaka AtmavikAsa karavAnAM sAdhanonI yojanA hoya che. mATe tyAga e AtmavikAsanuM dvAra che. paraMtu jeo ekadama sarvano tyAga karI zakatA nathI temane kramasara tyAga karAvavo joIe. e dRSTithI AtmavikAsa mATe tyAga karAvavAnA paNa caDatA UtaratA daranA aneka prakAro goThavI jainazAsakAroe potAnI vyavahAru yojanA zaktino jagamAM apUrva dAkhalo pUro pADyo che. pahelAM pAMca aNuvratathI binajarUrI sarvavastuono tyAga thAya che. ane traNa guNa vratathI-jIvanamAM khAsa jarUrI lAgatI vastuonI chUTa rAkhI hoya, teno paNa judAM judAM dravya, kSetra, kALa, bhAvanA saMjogomAM tyAganI yojanA goThavI che. ane cAra zikSAvratomAM to temAMthIe amukanI ja mAtra sakAraNa chUTa rakhAvI, lagabhaga sarvasaMyamanI bhUmikA sudhI laI jaIne ghaNA tyAga sAthe AtmasAdhanAnA kSetramAM keTaleka aMze-saMgIna aMze praveza karAve che. AtmasAdhanAnA kSetramAM saMgIna rIte praveza karavAnI tAlIma levA mATe goThavAyelA hovAthI e cAra zikSAvrata kahevAya che. eTale sAmAyika, dezAvagAzika, pauSadha ane atithi saMvibhAga to jyAre Acare tyAre tenuM pAlana thAya che. paraMtu jiMdagImAM, varSamAM ke dararoja te cAra kevI rIte ane keTalA karavA ? teno pote niyama kare che, te pramANe guru mahArAja AgaLa kabUlAta ApI, pratijJA laI, te rIte te cAra vrata uccarAya che. ane tene bAra vratamAM sthAna che. jema ke "bAra mahinAmAM 50 ke mahinAmAM 10 ke divasamAM 5 ke tethI ochA sAmAyika karIza." evuM vrata levuM te sAmAyika vrata. e ja pramANe "dizAvagAzika, posaha ane atithisaMvibhAga ATalA karIza." eTale vidhipUrvaka atithisaMvibhAga karavAnI pratijJAno ja 12 mA vratamAM samAveza thAya che. paraMtu hameza supAtra dAna devAnI gRhasthanI sAmAnya pharaja che. nahIMtara tene dhana-saMpatti rAkhavAno adhikAra raheto nathI. [hAlamAM jainone keTalAka pAMcamA parigraha vratanuM smaraNa karAvI "jainoe parigraha ocho rAkhavo joIe." ema je kahevAno cAla zarU thayo che, te paradezIonA svArthamAMthI zarU thayela che. A dezamAM teoe vasavATa karI tamAma dhaMdhA hAtha karavAnA che, temAM jeo pAse paisA hoya teo dhaMdhAmAM ADe na naDe. mATe A dezanI prajAne haja vadhu garIba karavA mATe e kRtrima upadeza che. AvI koI paNa svAInI vAta phelAvatAM teo lokone mAnya thAya tevI zAstranI vAta zodhI kADhe che. keLavaNInA pracAra vakhate paNa zAstromAM jJAnAbhyAsa mATenAM jeTalAM preraka vAkayo hatAM te sarvano upayoga Adhunika keLavaNInA pracAramAM karyo hato. ema dareka pravRttimAM samajavAnuM che. vidhavAvivAha, chUTAcheDA, marInathI khetI, ekapatnIpaNuM vagere kAyadAo mATe paNa prAcIna zAstromAMthI-judA AzayathI hovA chatAM-vAkayo, loko zodhI kADhyAM che. kema ke, te vinA ahIMnI prajA kabUla rAkhe nahIM. ane sudhAraka gaNAtA-eTale teonA hetuonA pracAra karanAra-dezI loko e vAto prajAmAM AgaLa ghare. tethI keTalAka to temAM phasAya. ema anukrame pracArakArya AgaLa vadhe che. eTale zAstrakAro tyAgabuddhi ane AtmavikAsanI khIlavaTa mATe darekane upadeza Ape che. jyAre hAlano jaDavAda ane paradezI dhaMdhArthIo ane svArthI loko potAnA svArthamAM te darekano artha kheMcI laI jaI prajAmAM phelAve che. sAdharmika vAtsalya, dAna potAnA sAdharmikonA-dezabAMdhavonA uddhAra mATe mahAzrAvakone dhana kharcavAno sacoTa zabdomAM upadeza zAsakAroe Apela che. teno upayoga Aje davAkhAnAo, borDiMgo, anAthAzramo vageremAM kheMcI javAno ane potAnA Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 496 paMca pratikamANasUtro svArthamAM karavAne moTA pramANamAM pracArakArya cAle che. mATe zAstrakAronAM vAkayono kayA udezathI upadeza ApavAmAM Ave che, te vivekapUrvaka samajIne temAM pravRtti karavI. sAmAnya rIte nyAyane dhoraNe meLavelI, saMpatti vaDe prajA saMpUrNa samRddha hovI joIe. te ja saMskRtivALI prajA banI zake ane temAMthI tyAga karanArA aparigrahadhArI nIkaLI Ave. te vAjabI gaNAya. tyAre prajAne vizeSa garIba karavAne Aje garIbI jIvananI tAlIma ApavAmAM Ave che, ane custa sukhI jainone parigraha parimANano upadeza ApavAmAM Ave che. chatAM jeo e upadeza tarapha lakSya na Ape, temanA tarapha sAmAnya prajAne uzkerI mUkI zakAya che. ane uzkerAyelI prajA vyavasthita rIte potAnA dezanA jAtabhAIo sAme laDI zake, mATe vyavasthita rIte majUra mahAjana vagere saMsthAo khIlavAtI jAya che. A aMdaroaMdara bhaviSyamAM prAe prajAe laDI levA mATenAM jayaMtro dhIme dhIme goThavAya che, jemAM vaccethI paradezIone potAno svArtha sAdhavAnI suMdara taka goThavAtI jAya che. pariNAme nathI dezI majUrone phAyado, nathI dezI mAlikone phAyado. paraMtu A satyanuM rahasya haju thoDA dazakA bAda jyAre tenAM pratyakSa pariNAmo jovAmAM Avaze, tyAre ja sau kabUla karaze.] mATe bAra vratomAM A zikSAvrata upara pramANe zrAvaka zrAvikAone uccarAvAya che. te ja pramANe darzanAcAra nAmanA bIjA AcArano zrAvako mATe saMkSepa karIne cokakasa svarUpamAM samyakatva vrata rUpe uccArAvAya che. sAmAyika - mana vacana kAyAthI na karavuM na karAvavuM ema cha koTithI sarva sAvadhano tyAga hoya che. paraMtu anumodanAnI pratijJA na hovAthI karemi bhaMtemAM savaeN sAvaje joga paccakakhAmi e bhAgamAM saLaM zabda bolAto nathI. posahamAM - to mAtra AhAra, zarIra satkAra, sAMsArika kAmakAja e traNano tyAga ane brahmacaryavratanuM pAlana - e cAra ja karavAnA hoya che. eTale potahavratamAM sthUla tyAga che, ane sAmAyika vratamAM sUkSma-vadhAre paDato tyAga che. AthI posaha karatAM sAmAyikamAM tyAga vadhAre che. paraMtu posahamAM sthUla tyAga cAra ke ATha pahora sudhI TakAvavo paDe, tyAre sAmAyikamAM mAtra be ghaDI sudhI sUkSma tyAga TakAvavo paDe che, ane dezAvaLAzikamAM posaha karatAM paNa sthUla che. kema ke, temAM to mAtra amuka jagyAmAM ja rahevA pratibaMdha hoya che. vadhAre pratibaMdha nathI hoto. atithisaMvibhAgamAM saMpattinuM ochuM-vatuM dAna hovAthI saMpattino tyAga thAya che, temAM anna-pAnathI mAMDIne sarvasvano traNa ratnanA mArgamAM kharcavA sudhIno tyAga thaI zake che. chatAM sAmAyika ane posaha karatAM te sthUla tyAga che. hAlamAM posaha pAryA pachI muni mahArAja je cIja vahore te ja vAparIne atithi saMvibhAga vratanuM pAlana karavAmAM Ave che. paraMtu posahamAM paNa atithi saMvibhAga karI zakAya che. te vAta posaha vratanI vidhimAM jaNAvela che, e rIte pratimApArI zrAvako paNa lAMbo vakhata posahamAM hoya tyAre potAnA AhAra pANImAMthI atithi saMvibhAga karI zake che. are muni mahAtmAo paNa atithi saMvibhAga muniomAM karI zake che. vRddha munivaryo pAsethI sAMbhaLyuM che ke, "amadAvAdamAM thoDAM varSo pahelAM amuka amuka muni mahArAjAo gocarI vahorI lAvI, khAsa khAsa upAzraye pharIne AhAramAMthI je munimahArAjAone Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 497 je kathya jarUrI hoya, te ApIne pachI pote AhAra karatA hatA." jema chUTA rahIne atithi saMvibhAga thaI zake che tema posahamAM paNa tyAgarUpamAM sAmAyika uccaravA chatAM paNa atithi saMvibhAga thaI zake. mAtra be ghaDInA sAmAyikamAM TUMko vakhata hovAthI temAM atithi saMvibhAga karavAnuM banI zake nahIM. kema ke, te vakhate potAne paNa AhArano tyAga che. tethI atithi saMvibhAga na banI zake. paraMtu posaha, upadhAna vageremAM sAmAyika sAthe hoya, to paNa temAM atithi saMvibhAga banI zake che. have dezAva, posaha ane atithi saMvibhAga e traNeya sAmAyika sAthe joDAya che, tyAre teo utkRSTa hade pahoMcI jAya che. sAmAnya rIte dareka dhArmika kriyAnI jAhera pravRtti to utkRSTa hade ja zarU rahevI joIe. pachI jIva vizeSane dhyAnamAM laIne temAM je bhAga madhyama hadanA darajajA upara hoya, tene saMjoga vizeSamAM te pramANe amala karavA devo paDe. eTale zAstrakAra bhagavaMtoe te darekane mATe mArga batAvavA paDe che, je posahanA 80 bhAgamAMthI samajAze. tethI koIpaNa potAnI meLe 80 bhAMgAmAMnA koIpaNa madhyama bhAMge paNa AcaraNa karI zake nahIM. eTale posahanI pravRtti to mULathI ja utkRSTa bhAMge sarvathI ja jAheramAM amala rUpe zarU ja che. ane hAla paNa te pramANe sAmAyika sAthe khAsa koI jIvane uddezIne dezathI AhAra sivAya sarvathI ja pravarte che. sAmAnya rIte posaha zabda zrAvakanA A rItanA agiyAramAM vrata tarIke rUDha che. posahamAM AvazyakanAM kartavyo 1. posahavidhi ane posahanuM svarUpa vAMcatAM-posahamAM kevaLa tyAga ane sAmAyika padathI AtmavikAsamAM lIna thavAnuM hoya che. sAmAyika. 1 , 2. tamAma prakAre eTale zvAsa levA jevI kriyA sudhImAM paNa guru AjJAne parataMtra rahevAnuM hoya che. guruvaMdana-2. 3. tIrthaMkara paramAtmAnuM sAMnidhya-traNa vakhatanA deva vaMdana, sAta caityavaMdana ane pratikramaNa AdimAM AvatAM devavaMdano, stutio, namutthaNa vagerethI samajavAnuM che. temaja dareka iriyAvahiyaMmAM logassathI to caturvizati jinanuM sAMnidhya akhaMDa jaLavAya che. caturvizatistava-3. 4. chUTA vakhatamAM pAMca prakArano svAdhyAya-AtmaciMtana-jApa vagere karavAnuM hoya che. kAyotsarga-4. 5. jarUrI kAma vinA bahAra javAnuM baMdha hoya che. kema ke, nizIhi kahIne aMdara praveza karAya che ane jarUrI kAma mATe nIkaLatI vakhate AvassahI kahIne ja nIkaLAya che eTale daherA ke posahazALAmAM Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 498 paMca pratikamANasUtro nizIhi kahIne pravezyA pachI kAMI paNa sAvadya kAma mana vacana kAyAthI karI zakAtuM nathI. tathA savAra sAMjanAM pratyAkhyAno khAsa hoya ja che. pratyAkhyAna. 5. 6. laghu nIti, vaDInIti, AhAra, pANI vagere mATe pravRtti karavI paDe. to te paNa jarUra pUratI ja, ane IriyAvahiyA pratikramaNapUrvaka ane so hAthathI dUra gayA hoya, to gamagAgamANe pUrvaka doSanI zuddhi karI nAMkhavI paDe che. pratikamANa-6. 7. rAtre paNa javuM AvavuM paDe, to DaMDAsaNa sivAya jaI zakAtuM nathI. 8. ghaNuM ane binakALajIthI rAtre paNa UMghavAnuM nathI hotuM. 9. rAtre to paramAtmAno mahAna upadeza AtmAne evo vizuddha karI ne sAvaceta kare che ke, karmonA paNa saMjoga saMbaMdhano tyAga karAvI AtmAne nirmaLa banAve che. 10. zrAvakane chAjatAM bAra vrato ane sAmAyika vrato uparAMta sarva viratino Adarza sAme rAkhIne jema bane tema tenI Teva keLavavA mATe posahamAM tatpara rahevAnuM hoya che. 11. posahanA 18 doSa, sAmAyikanA 3ra doSa, sAmAyikanA tathA pasahanA pAMca pAMca aticAra, guruvaMdananA doSo, guru tathA jina maMdiranI 33 tathA 84 AzAtanAo kAussagnanA 18 doSo, vaMdananA 3ra doSa vagereno tyAga karavo. pramAda ane sukhazelIyApaNA vagereno paNa tyAga karavo. 17 saMDAsA, vAMdaNAnA 25 Avazyaka, paMcAga praNipAta, mudrAo, Asano vagere jALavavAnuM sUtrono zuddha uccAra karavo, ane te pramANe vaMdanAdi zarIra ceSTAo paNa barAbara karavI, guru AjJAmAM sAvadhAnapaNe sarva pravRtti karavI, cittanI prazAMti, prasannatA, svacchatA, bhAvanA, barAbara jALavavA. A viSe vizeSa-saMthAruccAra0 vaMdinu sUtranI gAthAnA vivecanamAM ApavAmAM Avela che. vizeSa hakIkta haju ghaNI bAkI rahe che. te gurUgama temaja pUrvAcArya viracita bIjAM zAstrothI jANIne mAhitagAra thavuM. 15. pAkSikadi pratikramaNa vidhinAM sUtro. 67. sakalAI-caityavaMdana. 1. 1. vItarAgadarzananA kendabhUta zrI AhattvanuM dhyAna. zabdArtha :- sakalAutpatikAnamasarva arihaMtomAM pratiSThita [raheluM]. adhikAnama-kAraNa. ziva-triya mokSa lakSmInuM. bhUrbhuva: svasayIzAna mAdholoka, tiryaloka ane Urdhvaloka-pAtALa, matsyaloka ane svargalokanuM svAmI. AInsama-arihaMtapaNuM. praNidaLhe ame dhyAna dharIe chIe. 1 Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 49 'saklAImpratiSThAna-madhiSThAna ziva-thiya: *bhUrbhuva:svastrayIzAna-mAhitya praNibahenapA "sarva arihaMta bhagavaMtomAM rahelA, mokSa-lakSmInA kAraNabhUta, tithA] pAtALa, maryaloka tathA svargalokanA svAmIbhUta evA "arihaMtapaNA nuM ame dhyAna dharIe chIe. 2. sarva arihaMta bhagavaMtonI upAsanA zabdArtha:- nAma-skRti-dravya-bhAvanAma-AkRti-dravya ane bhAvavaDe. puna:-pavitra karatA. tri-jagajajanama-traNa jagannA janone-eTale prANIone. ahaMta:arihaMta bhagavaMtonI. samupAsmahe upAsanA karIe chIe, sevA karIe chIe, bhajIe chIe. 2 'nAmA-DajhakRti-dravya-bhAvai.punitastri-jaganjanam kSetre kAle ca sarvasminahata:samupAsmaherA nAma-sthApanA-dravya-ane bhAva--e cAreya nikSepAe karIne traNeya lokamAM ane traNeya "kALamAM traNeya jagatanAM prANIone pavitra karanArA "arihaMta bhagavaMtonI "ame upAsanA karIe chIe. 3. covIseya tIrthaMkara paramAtmAonI anukrame stutio 1. zrI RSabhadeva svAmI zabdArtha:- Adima pahelA. pRthivI-nAthamapRthvI nAtha, rAjA. niSparirahamaparigraha vagaranA, sAdhu, muni. tIrtha-nAtha tIrthaMkara prabhu. sumastuti karIe chIe. 3 'Adima pRthivI-nAtha-mAdima niSparigraha 'Adima tIrtha-nAthaM ca 'RSabha-svAminuM "tuma: sauthI pahelA rAjA, sauthI pahelA munirAja, ane sauthI pahelA tIrthaMkara paramAtmA zrI "RSabhadeva svAmInI stuti karIe chIe. 3 Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 500 ra. zrI ajitanAtha svAmI arhanta=arihaMta prabhu. atik=ajita nAtha. zabdArtha :vizva-kamalADaDakarabhAskaram=vizvarUpI kamaLonA vanane (khIlavavAne) sUrya samAna. amlAna-kevalAGadarzasaMkrAnta-jagatam=saMpUrNa camakatA jenA kevaLa jJAnarUpI arIsAmAM AkhA jagatanuM pratibimba paDI raheluM che, evA. stuve=huM stuti karuM chuM. 4 4arhantamajita 'vizva-kamalA-DaDakara-bhAskaram| Ma-mlAna-kevalA-Da'darza-saMkrAnta-jagata stuve / / 4 / / 'vizvarUpI kamaLonA vanane khIlavavAne sUryasamAna ane 'saMpUrNa camakatA jenA kevaLa jJAna rUpI arIsAmAM AkhA jagatanuM pratibiMba paDeluM che, evA zrI 'ajitanAtha 'arihaMta bhagavaMtanI "stuti karuM chuM. 4 paMca pratikramaNasUtro 3. zrI saMbhavanAtha svAmI zabdArtha : vizva-bhavya-janA-Da'rAma-kulyA-tulyA:-jagatanA saghaLA-bhavya-jIvo-rUpI bagIcAmAM-pANInI nIka-jevI. jayanti=vijaya pAme che. tA:=te. dezanA-samaye-dharmopadeza vakhate. vAca:-vANI. zrI-saMbhava-jagatpate:=zrI saMbhavanAtha prabhunI. 5 vizva-bhavya-janA-DaDarAma-phulyA-tulyA jayanti tA:| dezanA-samaye vAca: 'zrI-saMbhava-jagatpate: rUpA zrI `saMbhavanAtha prabhunI "dharmopadeza vakhate "jagatnA saghaLA bhavya jIvo rUpI bagIcAmAM pANInI nIka jevI te vANI vijaya* pAme che. 5 4. zrI abhinaMdana svAmI zabdArtha :- anekAnta-matA-Dambhodhi-samullAsana-candramA:=anekAnta vyavasthA rUpI samudramAM bharatI lAvavAne candramA jevA. daghAApo. amanda=ghaNo. Anandam=AnaMda. bhagavAn=pUjya. abhinandana:=abhinandana prabhu. 6 anekAnta-matA-Dambodhi-samullAsana-candramA:| 5 2 hRdyAd- manda-mAna bhagavAna-bhinandana:||6|| `anekAnta vyavasthA rUpI samudramAM bharatI lAvavAne candramA samAna raipUjya zrI abhinandana Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 501 prabhu ghaNo AnaMda Ape. 6 5. zrI sumati svAmI zabdArtha :- ghu-sana kirITa-zANA-gnottejitA-DasthinakhA-valiH devatAonA mukuTa rUpI sarANa para jenA caraNanA nakhonI paMkitao ghasAIne cakacakita thayelI che. tanotu vistAro, Apo, pUro. abhimatAni=Icchita. va. tamArA. 7 'dhu-sakirITa-zANA-DagrottejitA-Digha-nakhA-Dazavali.. bhagavAn sumati-svAmI tanotva-abhimatAni va: ILA devatAonA mukuTa rUpI sarANa upara jenAM caraNonA nakhonI paMktio ghasAIne cakacakita thayelI che, ti] sumatinAtha bhagavAna tamArA "manovAMcchita pUro. 7 6. zrI padmaprabha svAmI zabdArtha :- padma-prabha-prabho =pama prabha-prabhunA deha-bhAsada=zarIranuM teja. puSagaju puSTa karo. zriyama lakSmIne. antaragA-vari-mathane aMdaranA zatruono nAza karavAmAM. kopADyopAtIvra krodhathI. Iva kema jANe. aruNA: lAla. 8 padya-prabha-prabhodeha-bhAsa:puSNastu va:zriyam 'antarajJA-Dari-mathane kopA-DaTopAdivA-DaruNA: dA. aMdaranA zatruono nAza karavA mATe tIvra krodha karavAthI kema jANe-lAla thaI gayeluM hoya nI ! evuM zrI "padmaprabha svAmIne zarIranuM teja tamArI kalyANa rUpI "lakSmI vadhArI mUko. 8 7. zrI supArzvanAtha svAmI zabdArtha :- zrI supArtha-jinenAyakazrI supArzvanAtha jinezvara prabhune. mahendra-mahitA-gha-moTA moTA indroe paNa jenAM caraNonI sevA karelI che. nama:=namaskAra ho. caturvarNa-saMgha-gaganA-bhoga-bhAsvate cAra prakAranA saMgha rUpI AkAza maMDaLamAM sUrya samAna. 9 zrI-su-pArtha-jinendrAya mahendra-mahitA-DaDathrayA 'namathaturvarNa-saMgha-gaganA-DaDabhoga-bhAsvate lA moTA moTA iMkoe paNa jenAM caraNa kamaLonI sevA karelI che tathA cAra prakAranA saMgha rUpI AkAza maMDaLamAM sUrya samAna zrI supArzvanAtha jinezvara prabhune namaskAra ho. 9 * Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 502 8. zrI caMdraprabha svAmI zabdArtha :- zrI candra-prabha:-prabho caMdra prabhunI. candra-marIci-niyojvalA-caMdranA DhagalAbaMdha kiraNa jevI UjaLI. mUrti-zarIranI AkRti. mUrta-sita-dhyAna-nirmita-sAkSAt zula dhyAnamAMthI ja banAvI kADhI hoya nahi ! kSiyalakSmI mATe. 10. paMca pratikramaNasUtro candra-prabha-prabho dhandra-marIci-nicayojvalA / "mUrtimUrta-sita-dhyAna-nirmitava `thiye'stu va: // 10 // kema jANe sAkSAt zukla dhyAnamAMthI ja korI kADhI hoya nahi ! evI 'candranA DhagalAbaMdha kiraNo jevI UjaLI "zrI caMdraprabha svAmInA "zarIranI AkRti 'tamArI kalyANa rUpI "lakSmI mATe 'thAo. 10. 9. zrI suvidhinAtha svAmI zabdArtha :- karA-'malakava"hAthamAM rahelA AmaLAnI mAphaka. vizvam jagane. kalayan=joI rahelA. kevala-zriyA kevaLa jJAnarUpI saddhi vaDe. a-cittva-mAhAtmya-nidhi-kalpanAnIye pele pAra mAhAtmyanA bhaMDAravALA. su-vidhi: suvidhinAtha. bodhaye bodhi mATe, samakita mATe. 11 *karA-'malakvad` vizrva klayanTM vala-zriyA / acintya-mAhAtmya -nidhi: 'suvidhi-'boMdhaye'stu va:deg ||11| 'hAthamAM rahelA AMbaLAnI mAphaka je AkhA jagatane kevaLa jJAna rUpI RRddhi vaDe karIne joI jazake che, evA prakalpanAnIye pele pAra mAhAtmyanA bhaMDAravALA zrI 'suvidhinAtha prabhu tamArA samakitane mATe ho . 11. 10. zrI zItaLanAtha prabhu zabdArtha :- sattvAnAm=prANIone. paramA-GaGananda-kandodveda-navA-mbu-da:=parama AnandanA kandane khIlavavA mATe dhodhamAra varasAda jevA. syAd-vAdA-'mRta-nisyandI syAdvAda rUpI amRtane varasAvanArA. pAtu=rakSaNa karo. 12. 'sattvAnAM paramA-SSnanda-ddobheda-navA-Damba-6: / kaisyAdvAdA-mRta-nisyandI 'zItala: pAtu 'vo "jina: / / 12 / `prANIonA "parama AnaMdanA kandane khIlavavA mATe dhodhamAra navA varasAda jevA ane gaisyAdvAda Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 503 rUpI amRta varasAvanArA zrI zItalanAtha "jinezvara tamAruM rakSaNa kare. 12. 11. zrI zreyAMsanAtha svAmI zabdArtha:- bhava-rogA-DaDa-jejUnAmasaMsArarUpI rogathI pIDAtAM prANIone. agadarakAradarzanaH jenuM darzana auSadha rUpa che. niyasa-trI-ramaNa mokSarUpI lakSmInA AnaMda ApanAra pati. zreyAMsada zreyAMsanAtha prabhu. zreyase-kalyANa mATe. 13 bhava-rogA-Darta-janUnA-magadakAra-darzana: ni:zreyasa-thI-ramaNa: zreyAMsa: zreyasetu va: 13 saMsAra rogathI pIDAtAM prANIone auSadharUpa darzanavALA ane mokSarUpI lakSmInA AnaMdadAyaka pati zrI zreyAMsanAtha prabhu "tamArA kalyANane mATe ho. 13. 12. zrI vAsupUjya svAmI zabdArtha - vizvopakArakIbhUta-tIrtha-kRta-karma-nirmitiH samagra jagatanuM kalyANa karanAra tIrthaMkara nAma karmanI racanA maya. surA-sura-nareDadevo, bhavanapatio ane manuSyone. pUjya-pUjavA yogya. punAtu pavitra kare. 14. 'vizvopakArakI-bhUta-tIrtha-kRtkarma-nirmiti: surA-sura-nareHpUjyo vAsupUjya:''punAtu va: I14o samagra jagatanuM kalyANa karanArA tIrthaMkara nAma karmanI racanAmaya tathA devo, bhavanapatio ane manuSyone pUjya zrI vAsupUjya svAmI tamane pavitra karo. 14. 13. zrI vimalanAtha svAmI zabdArtha :- vimala-svAminA=vimalanAtha prabhunI. vAca: vANI. kAkakSAda- sodarA:kataka-nirmaLInA cUrNa jevI. jayatti vijaya pAme che. tri-jagata-ceto-jala- malya-hetavatraNa jagatanAM prANIonA aMta:karaNa rUpI jIvane nirmaLa karavAnA kAraNabhUta. 15. vimala-svAmino vAca: taka-zoda-sodarA: jayanti tri-jagaceto-jala-nairmalya-hetavaH1pA traNa jagatanAM prANIonA anaHkaraNa rUpI pANInI nirmaLatA karavAnA kAraNabhUta Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 504 nirmaLInA cUrNa jevI vimalanAtha svAmInI vANI vijaya pAme che. 15. 14. zrI anaMtanAtha svAmI zabdArtha :- svayaMbhU-ramaNa-spardhvi karuNA-rasa-vAriNA=svayaMbhU-ramaNa samudranI sAthe harIphAI . karuNA / rasa rUpI pANI vaDe. anantAm=anaMta. 1:-tamane. prayacchatu Apo. sukha-zriyam=sukhanI karatAM saMpatti. 16. svayaMbhU-ramaNa-pa-ikaruNA-rasa-vAriNA | 'anaMta-jidanantAM' va: pracacchatu' sukha-zriyam // 16 // zrI ananta jit prabhu [anaMtanAtha prabhu] svayaMbhU ramaNa "samudra sAthe spardhA karatAM karuNArasa rUpI pANI vaDe caitamane "anaMta "saMpatti Apo. 16. 15. zrI dharmanAtha svAmI ApanAra. zabdArtha :- kalpa-druma-sadharmANaM=kalpavRkSa jevA. iSTa-prAptau icchita phaLa meLavavAmAM. zarIriNAM=prANIone. caturdha-cAra prakAre. dharma-dezAram=dharmano upadeza dharmanAtham=dharmanAtha svAmInI. upAsmahe=sevA karIe chIe. 17. 5-druma- sa-dharmANa-miSTa-prAptau zarIriNAma / rcatuddhAM dharma-dedAra dharma-'nAtha-mupAjhmahe / / 17 / 7 paMca pratikramaNasUtro "prANIone "iSTa phaLa meLavI ApavAne kalpavRkSa jevA cAra prakAranA "dharmano upadeza ApanArA dharmanAtha' svAmInI ame sevA karIe chIe. 17. 16. zrI zAntinAtha svAmI zabdArtha :- sudhA-sodara-vAg-jyotsnA-nirmalIkRta-dimukha:=amRta ane kaLIcUnA jevI madhura vANI rUpI sapheda caMdrikA vaDe dizAone nirmaLa karI denArA. mRga-lakSmA=haraNanI nizAnIvALA, ane caMdra. tama:-zAyai ajJAnanI ane aMdhakAranI zAMti-nAza mATe. zAntinAtha-jina:-zAntinAtha prabhu. 18. 'sudhA-sodara-vAg-yotsnA-nirmalIkRta-di-mukha: / mRga-lakSmA tama:-zAntya zAnti-nAya -jinostu 'va: / / 18 / / `amRta jevI madhura vANI rUpI kaLIcUnA jevI sapheda candrikA vaDe dizAonAM mukhone [cAreya 3 Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro pa05 tarapha nirmaLa karanArA, mRganA laMchanavALA zrI zAntinAtha jinezvara rUpI caMdra tamArA ajJAna rUpI aMdhakAranA nAza mATe 'ho. 18. jema cUnA sarakhI dhoLI vANI jevI caMdrikA vaDe dizAone UjaLI karanArA, haraNanI nizAnI vALo caMdra aMdhakAranA nAza mATe thAya che, tema amRta jevI vANI rUpI caMdrikA vaDe cAreya tarapha nirmaLa karI mUkanArA haraNanA lAMchanavALA zrI zAMtinAtha prabhu tamArA ajJAnanA nAzane mATe ho.] 17. zrI kuMthunAtha svAmI zabdArtha :- bhagavAna=pUjya. sanAtha sahita. atizayaddhibhi=atizaya rUpI addhi vaDe. surA-~sura-nR-nAthAnA devo bhavanapatio ane manuSyonA rAjAonA. ekanAtha:- apUrvaekalA-ajoDa svAmI. astu ho. zriye saMpatti mATe. 19. *zrI-kuMthunAtho bhagavAsa-nAthoDatizayatkiMbhi:// surA-Dasura-nR-nAthAnA-meka-nAthoDastu va: zriye 1lA 34 atizaya rUpI Rddhi vaDe sahita-arthAta zobhatA devo bhavanapatio ane manuSyonA rAjAonA apUrva svAmI zrI kuMthunAtha "bhagavAna tamArI saMpatti mATe "ho. 19. 18. zrI aranAtha bhagavAna zabdArtha :- caturthI-2-na-ravi cothA ArArUpI AkAzamAM sUrya samAna. caturthapuruSArtha-thI-vilAsaMmokSa puruSArthanI lakSmIno vilAsa. vitanotu=khUba Apo. 20 "ara-nAthastu bhagavA~thaturtha-Dara-nabho-ravi: 'caturtha-puruSA-Dartha-zrI-vilAsaM vitanotu va: pAragI "ane cothA ArA rUpI AkAzamAM sUrya samAna aranAtha bhagavAna tamane mokSa rUpI lakSmIno vilAsa khUba Apo. 20 19. zrI mallinAtha svAmI zabdArtha :- surA-sura-nara-DadhIza-mayUra-nava-vAridama devo, bhavanapatio ane manuSyonA rAjAo rUpI morone AnaMda pamADavAne navA megha jevA. karmabhUlane karma rUpI jhADane ukheDIne pheMkI devAmAM. hasti-mAMhAthI-airAvata hAthI jevA. abhiTTama: stuti karIe chIe. 21. Page #579 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 506 paMca pratikamANasUtro 'surA-Dasura-narA-DadhIza-mayUra-nava vAri-dA karma-drumUlane hasti-mallu malli-mabhidu: rapA "deva, bhavanapatio ane manuSyonA rAjAo rUpI morone AnaMda pamADavAne navA megha jevA ane karma rUpI jhADone ukheDIne pheMkI devAmAM airAvata hAthI jevA zrI mahinAtha prabhunI ame stuti karIe chIe. 21. 20. zrI munisuvrata svAmI zabdArtha:- jaganmahA-moha-nidrA-pratyuSa-samayopama jagatanI mahA moharUpI nidrA uDADavAne prAta:kALa samAna. munisuvrata-nAthasya zrI munisuvrata svAmInA. dezanA-vacanama-upadeza rUpI vacananI. suma: stuti karIe chIe. 22 'jaganmahA-moha-nidrA-pratyuSa-samayopamam 'muni-su-vrata-nAthasya dezanA-vacana stuma: rara "jagatanI mahAmoha rUpI nidrA uDADavAne prAta:kALa samAna zrI munisuvrata svAmInA upadeza vacananI ame stuti karIe chIe. 22 21. zrI naminAtha svAmI zabdArtha :- luinto ALoTatAM. namatAM namaskAra karanArAonA. mUrti mastaka upara. nirmalIkAra-kAraNe nirmaLa karavAnA kAraNabhUta. vAri-plavADa pANInA pravAha. iva=jevA. na =naminAtha prabhunA. pAnu rakSA karo. pAda-khAMzava: paganA nakhonAM kiraNo. 23. luinto namatAM mUrti nirmalIkAra-kAraNam vAri-plavA iva' nAme pAtpAda-nakhAMzavArA namaskAra karanArAonAM mastaka upara pharakatA ane pANInA pravAhanI peThe nirmaLa karanArA zrI naminAtha prabhunAM caraNanA nakhonAM kiraNo "rakSaNa karo. 23. 22. zrI neminAtha svAmI | zabdArtha :- yaduvaMza-samudra yAdava vaMza rUpI samudramAM caMdramAM sarakhA karma-kakSa-hutAzana: karma rUpI vanane bALavAmAM agni jevA. ariSTanemi: ariSTa neminAtha prabhu. bhUyAta ho. va=tamArA. ariSTa-nAzana: apamaMgaLano nAza karanAra. 24. Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro 'yadu-vaMza-samudrandu: 'karma-kSa-hutA-Dakzana:| ariSTa-nemi-bhaMgavAn bhUyA- kroDariSTa'-nAzana: / / 24 / / * `yAghravaMza rUpI samudramAM caMdra samAna ane karma rUpI vanane bALI nAMkhavAne agni samAna zrI ariSTanemi 'bhagavAn "tamArA sarva 'apamaMgaLane dUra karanAra ho. 24. 23. zrI pArzvanAtha svAmI zabdArtha :- kamaThekamaTha upara. dharaNendre dharaNendra para. ca=ane. svocita-potapotAnI lAyakAta pramANenuM. karma=kAma. kurvati-karavA chatAM. prabhu:=svAmI. tulya-manovRtti:-sarakhI manovRttivALA, samabhAvavALA. pArzva-nAtha:"pArzvanAtha prabhu. zriya-saMpatti mATe. 25 4kamaThe 'dharaNendra ca`svocitaM`karma kurvati "prabhustulya-manovRtti:" pArzva-nAtha: 'degthiye'stu``va:`*||25|| 8 potapotAnI lAyakAta pramANe kAma karatA kamaTha ane dharaNendra deva para sarakhI manovRttivALA-samabhAvavALA-zrI pArzvanAtha "prabhu tamArI ``saMpatti mATe ho. 25. 24. zrI mahAvIra svAmI 507 zabdArtha :- zrImate=zrImAn. vIra-nAthAya=vIra prabhune. sa-nAthAya=sahita. adbhuta-zriyA= adbhuta saMpatti vaDe karIne. mahA-GaGananda-saro-rAja-marAlAya=mahA AnaMdanA taLAvamAM rAjahaMsa jevA. arhata=pUjya. nama:=namaskAra ho. 26. 1 'zrImate vIra-nAthAya sa-nAthAya-dbhuta -zriyA mahA-nanda-sarorAja-marAlAyA-haMte nama: / / 26 / / ma adbhuta `saMpatti vaDe karIne naisahita-adbhuta saMpattinA svAmI ane mahAAnaMdanA sarovaramAM rAjahaMsa jevA zrImAn "pUjya zrI mahAvIra svAmIne namaskAra ho. 26. vIra prabhunI karuNA : zabdArtha :- kRtA-parAdhe-aparAdha karanAra, gunegAra, aparAdhI. kRpA-manthara-tArayo:=dayA vaDe caMcaLa kIkIovALI. iSadbASpAyo: saheja AMsuthI bhIMjAyelI. bhadra-kalyANa. zrI-vIra-jina netrayo:-zrI mahAvIra svAmInI AMkhonuM. 27. kRtA-DaparAdhepi` jane kRpA-manthara-tArayo: / iSadbASpA "Darnayorbhadra' zrI-vIra-jina-netrayo:'||2NA Page #581 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 508 paMca pratikamANasUtro 'aparAdhI jana upara paNa dayAthI caMcaLa kIkIvALI ane saheja' AMsuthI bhIMjAyelI zrI mahAvIra svAmInI banneya AMkhonuM kalyANa thAo. 27. zabdArtha :- jayati vijaya pAme che. vijitADavatejAbI tejene harAvanArA. surA-surA-DadhIza-sevita: devo ane bhavanapationA InToe sevA karAyelA. zrImAna-saMpattizALI. vimala =pavitra. trAsa-virahitIetrAsa vagaranA. tribhuvana-cUDA-maNi =traNa bhuvananAM mugaTa samAna. 28 jayati vijitA-Danya-tejA:, surA-DasurA-DadhIza-sevita: zrImAnA *vimalastrAsa-virahita-dvi-bhuvana-cUDA-maNirbhagavAna"ArA bIjAM tejene harAvanArA devo ane bhavanapationA IMdroe pUjelA, saMpattizALI, pavitra, trAsa "vagaranA ane traNa bhuvananA mugaTa samAna prabhu vijaya pAme che. 28 zabdArtha:- vIra: =mahAvIra svAmI. sarva-surA-surendra-mahita=sarva devo ane bhavanapationA Indroe pUjelA. vIraM mahAvIra svAmIne. budhA =buddhimAno-mahAtmAo. saMzritA =Azraye AvelA. varaNa mahAvIra svAmIe. ahita nAza karyo che. sva-karma-nicaya: potAnAM karmono samUha. vIrAya mahAvIra svAmIne. vIrAta-mahAvIra svAmIthI. tIrthazAsana. pravRtta pravatyuM. atulAmamoTuM. vIrasya mahAvIra svAmInuM. gharamaAkaruM. tapa-tapa. virathI vIra prabhumAM. zrIdhRti-kIrtikAnti-nicaya: lakSmI, dhIraja, kIrti, ane tejano samUha. diza=batAvo. 29 'vIra: sarva-surA-Dasurendra-mahito, vIra budhA: saMzritA*vareNA-Dabhivata:-karma-nicayo, vIrAyanitya nama: "vIrA-anIrthamide pravRttamatula, vIrasyaghora tapo- vIrezrIdhRti-kIrti-kAnti-nicaya:, zrI-vIra! bhadra diza. pAralA [zArdUla.] vIra prabhu sarva devo ane bhavanapatiothI pUjAyelA che. buddhi saMta mahAtmAoe vIra "prabhuno Azraya lIdho che. vIra paramAtmAe potAnAM sarvakarmono nAza karyo che. mATe evA vIra paramAtmAne hamezAM "namaskAra ho. "ajoDa apUrva A vartamAna- 'tIrtha jaina zAsana-zrI "vIra prabhuthI zarU thayuM che. vIra paramAtmAnuM tapa ghaNuM ugra hatuM. zrI vIra paramAtmAmAM "saMpatti dhIraja-kIrti-tejasvitA bharapUra che. evA hevIra prabho!kalyANano mArga batAvo. 29 sarva daitya stuti :: zabdArtha :- avani-tala-gatAnAma=pRthvInA paDa para rahelA. kRtrimAkRtrimAnAM=zAzvata ane azAzvata. vara-bhavana-gatAnAma-uttama bhavanomAM rahelA. divya Page #582 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro 509 vaimAnikAnA divya vimAnomAM rahelA. Iha ahIM. manuja-kRtAnAma-manuSyoe baMdhAvelA. devarAjA-karcitAnAmadevendroe pUjelA. jina-vara-bhavanAnAma=jinezvara prabhuonAM maMdiro. bhAvata:bhAvapUrvaka. namAmi namaskAra karuM chuM. 30 avani-tala-gatAnAM kRtrimA-DakRtrimAnAM - vara-bhavana -gatAnAM divya vaimAnikAnA "ahamanu-ja-kRtAnAM deva-rAjA-karcitAnAM jina-vara-bhavanAnAM bhAvato DahaM namAmi 3LA mAlinI] zAzvata tathA azAzvata pRthvInA paDa upara rahelA, uttama bhavanapationAM bhavanamAM rahelA, 'divya vimAnamAM rahelA ahIM kSetromAM manuSyoe baMdhAvelA, devoe ane rAjAoe athavAdevendroe pUjelA zrI 'jinezvara bhagavaMtonAM uttama bhavanone huM bhAvapUrvaka namaskAra karuM chuM. 30 zabdArtha :- sarvesarve. vedhasAma jJAtAomAM. Aghama=prathama. Adimamamukhya. parameSThinAma pAMca parameSThIomAM. devA-Dadhideva devonA paNa deva. sarvajJama=sarvajJa. praNidaSmahenmana, vacana ane kAyAnI ekAgratAthI dhyAna karIe chIe. 31 'sarveSAM vedhasAmAgha-mAdima parameSThinAma *devA-Dadhideva sarvajJa "zrI-vIraM prasidadhya315 "sarva jJAtAomAM mukha, pAMca parameSThIomAM mukhya ane devAdhideva, sarvajJa zrI vIra paramAtmAnuM mana, vacana, kAyAnI ekAgratAthI ame dhyAna dharIe chIe. 31 zrI vItarAgajinanI stuti : zabdArtha :- devaDa-deva. aneka-bhavA-rjitorjita-mahA-pApapradIpA-nala:=aneka bhavothI ekaThAM karelAM mahA moTAM pApone saLagAvI mUkavAne saLagatA dAvAnaLa samAna. siddhi-vadhU-vizAla-hRdayA-DalakAra-hAropama =mukitarUpI vahunA vizALa hRdayane zobhAvanAra hAra samAna. aSTAdaza-doSa-sinvara-ghaTA-nirbheda-pannA-nana-aDhAra doSo rUpI hAthIonA ToLAno nAza karavAne siMha samAna. bhavyAnAma=bhavya jIvone. vidadhAtu Apo. vAcchita-phalama ISTa phaLa. 32 'devoDaneka-bhavA-rjitorjita-mahA-pApa-pradIpA-Dabalo, deva: siddhi-vadhU-vizAla-hRdayA-DalaMkAra-hAropama: Page #583 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 510 paMca pratikramaNa sUtro doDA-daza-doSa-sindura-ghaTA-nirbheda-paccA-DaDanano, bhavyAnAM "vidadhAtu vAchita-phlezrI-vItarAgo jina: 3rA je deva aneka bhavothI ekaThAM karelAM moTAM moTAM pApone saLagAvI mUkavAne dAvAnaLa samAna che, je deva mukti rUpI vahunA "vizALa hRdayane zobhAvanAra hAra samAna che, je deva aDhAra doSo rUpI hAthIonA ToLAno nAza karavAne siMha samAna che, evA te zrI vItarAga 'jinezvara prabhu bhavya jIvone vAMcchita phaLa Apo. 32 tIrtha-stuti : zabdArtha:- khAta:=prasiddha. aSTApada-parvata: aSTApada parvata. gajapada = gajapada. sammata-zailA-RbhidhA=sameta zaila nAmano. revataka: giranAra. prasiddha-mahimA prasiddha mahimAvALo. zatrujya: zrI zatruMjaya. mahuDapa:mAMDavagaDha. vaibhAra: vaibhAra. kanakA-Dazala:=kanakAcaLa parvata. arbudagiri =Abugiri. zrI citrakUTA-Dadaya: zrI citrakUTa vagere. tatra tyAM. zrI-RSabhA-daya: zrI RSabhadeva vagere. jina-varA:=jinavaro. kurvaju karo. va: tamAruM. magalamamaMgaLa. 33 'khyAtoDA-pada-parvato gaja-pada-sammata-zailA-RbhidhA, "zrImAna raivataka prasiddha-mahimA zatrujayo "manDapa: "vaibhAra: "kanakA-DacaloDabuMda-"giri zrI-citra-chUTA-DaDadaya"tatra zrI-RSabhA"-dayo jina-varA:kurvatvo "maMgalam 33 "prasiddha-aSTApada parvata, gajapada tIrtha, sametazikhara" nAmano parvata, "zrImAna giranAra, prasiddha mahimAvALo "zrI zatruMjayagiri, "mAMDavagaDha, vaibhAragiri, suvarNagiri, Abugiri ane zrI citrakUTa citoDa vagere tIrtho che.] "tyAM virAjatA zrI RSabhadeva prabhu vagere zrI "jinezvara prabhu tamAruM "maMgaLa karo. 33 vizeSArtha :- devasia pratikramaNamAM sAmAnya rIte koIpaNa tIrthaMkara paramAtmA tathA koIpaNa tIrtha vagerenuM caityavaMdana karAya che, ane 12 parvatithio ke moTI parvatithiomAM te te tithi ke parvatithine lagatuM caityavaMdana karAya che. ane zrI tIrthaMkara paramAtmAnA te te kalyANaka divase te te tIrthaMkara paramAtmAnuM caityavaMdana karAya che. ane pAkSika, caumAsI ane sAMvatsarIe caityaparipATI vagerethI vizeSa prakAre sarva jinezvaronI bhakti karAya. tema caityavaMdana paNa covIsa tIrthaMkara paramAtmAonuM karavuM joIe. te pramANe pUrvakALamAM kayuM caityavaMdana karAtuM hatuM? te ApaNI jANamAM nathI. paraMtu caityavaMdana vagere aicchika hovAthI koI paNa pUrvAcAryonA banAvelA covIsa tIrthakaronI stutyAtmaka koI paNa caityavaMdana bolAtuM haze. paraMtu AcArya mahArAjazrI kalikAla sarvajJa zrI hemacandrAcAryanA triSaSTizalAkA puruSacaritra granthanA maMgaLAcaraNa rUpa sakalArvata stuti saMkSiptamAM covIsa tIrthakaronI stutirUpa che, artha gaMbhIra Page #584 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 511 che, prasAda guNayukata che. mATe teno niyata upayoga zarU thayo che. munimahArAjAo sarvemAM pachInA be zloko na bolatAM, tene ThekANe kalyANapAdapArAma, vagere zloko teozrInI ja kRtinA bole che. kRtAparAdhe. temanA yogazAstrano zloka che. sarvevAM. ghaNe bhAge temanA ja koI pariziSTAdi graMthanA maMgaLAcaraNa rUpa che. bAkI rahelA dareka anya AcArya mahArAjAonI kRti jaNAya che. jayativijitAna, ezloka zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjanA anekAntavAda jayapatAkA nAmanA graMthanA maMgaLAcaraNano zloka che. 68. snAtasyAnI stuti-2 1. mahAvIra svAmInI stuti zabdArtha :- snAtakanAhelA. apratimasya=apUrva, anupama. meru-zikhare meru parvatanA zikhara upara. za=IndrANIe. vibho: prabhunuM. zaizave bAlyAvasthAmAM. rUpA-Dalokana-vismayA-haDatarasa-brAnsArUpa jotAM ja vismaya thavAthI UbharAI AvelI rasikatAthI utpanna thayelA bhramane lIdhe. bhramaccakSuSA=bhamatA cakSuvALI. utkRSTa luccheluM. nayana-prabhA-dhavalita AMkhanA prakAzathI dhoLuM dekhAtuM. hIrodakA-zakayA-kSIra samudranA pANInI zaMkAthI. vaphanna=mo. yasya jenuM puna:puna: vAraMvAra. sakate. jayati vijayavaMta che. 1 snAtasyA-pratimasya'meru-zikhare, zayyA'vibho: zaizave, rUpA-Davalokana-vismayA -DaDahata-rasa-bhrAntA bramaccakSuSA "ucUrNanayana-prabhA-dhavalita, kSIrodakA-DaDazakyA, vaa 'yasya puna:punaHsa"jayati6, zrI-vardhamAno "jina:/1 "bAlyAvasthAmAM "meru parvata para nAkhela tyAre apratima zobhA dhAraNa karatA ane prabhunuM, AMkhonA prakAzathI dhoLuM thayeluM moM, rUpa jotAM ja vismaya thavAthI UbharAI AvelI rasikatAthI utpanna thayela "bhrAMtine lIdhe bhamatA cakSuvALI idrANIe zrIra sAgaranA pANInI zaMkAthI vAraMvAra lUchayuM hatuM, te" zrI vardhamAna jinezvara "vijayavaMta che. 1 2. sarva jina stuti zabdArtha :- haMsAM sA-DaDahata-pA-reNu-kapiza-zrIrA-varNavA-Da-bhUti =haMsonA khaMbhAo sAthe athaDAyelA-parmanA phUlanA-parAgathI raMgAIne kAbaracItarA thayelA kSIra samudranA pANIthI bharelA. Page #585 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 512 paMca pratikramaNa sUtro kurbha: kaLazo vaDe. apsarasAM apsarAonA. payodhara-bhara-praspardhibhi=moTAM stano sAthe spardhA karatA. kAzane sonAnA. evAM jeonA. madara-ratna-zaila-zikhare parvatomAM ratnabhUta meru nAmanA parvatanA zikhara upara. janmA-bhiSeka: janma vakhatano jaLAbhiSeka. kRta karelo che. sarva-surA surezvara-gaNe:sarva devo ane bhavanapationA IMdronA samUhoe. teSAM teonA. nato namyo chuM. kamAna caraNone. 2 haMsAM sA-DaDahata-pa-reNu-kapila-kSIrA-DarNavA-Do -bhutai:, kubairasaramAM payodhara-bhara-praspardhibhi: "kAvyane: yeSAM mandara-ratna-zaila-zikhare, janmA-DabhiSeka kRta:, sarveH sarva surA-surezvara-gauteSAM" "natoDa kamAnArA "mera parvatanA zikhara upara jeono janmAbhiSeka sarva devo ane dAnavonA Ikoe, haMsone khaMbhAothI athaDAyelAM pavapuSponA parAgathI raMgAIne kAbaracItarA thayelA kSIra samudranA pANIthI bharelA ane apsarAonA moTAM stano sAthe spardhA karatA 'sonAnA kaLazo vaDe karyo che. te sarva jinezvaronA caraNakamaLane huM namuM chuM. 2 3. jJAnanI stuti zabdArtha :- ahaMvatra-prasUtaarihaMta-bhagavaMtanA mukhathI utpanna thayeluM. gaNa-dhara-racitaM gaNadhara prabhue banAveluM. dvAdazA-Da-bAra aMgavALuM. vizAla vizALa. citraM vicitra. bahuvarNayukta ghaNA arthothI bhareluM. muni-gaNa-vRSabhe: munionA samUha rUpI vRSabhoe. dhArita dhAraNa kareluM. buddhimaddhi: buddhimAnoe. mokSA-Dara-dvAra-bhUta mokSanA mukhya daravAjA rUpa. vrata-caraNa- phavrato ane cAritra-phaLavALuM. zeya-bhAva-pradIpaM=zeya-padArtho jaNAvavAne dIvA samAna. bhakatsA=bhakti vaDe. nitya haMmezAM. prapadya svIkAruM chuM. vyutamathutajJAna. ahama huM. akhilaM AkhuM. sarva loka-sAra AkhA vizvanA sapUrva sAra-saMgraha rUpa. 3. ahevapha-prasUtaM gaNa-dhara*-racita, dvAdazA-DaDagaMvizAla, citra "bavartha-yukta muni-gaNa-vRSabhairdhArita buddhimadibha: mosA-Dagra-dvAra-bhUta vrata-caraNa -uM, joya-bhAva-pradIpa, bhaphatyA nityaM "prapadya "zrutamahamakhila", "sarva-loka-sAravA "arihaMta paramAtmAonA mukhathI utpanna thayeluM, 'gaNadhara mahAtmAoe raceluM, vicitra, Page #586 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 513 ghaNA" arthothI bhareluM, "buddhizALI munio rUpI vRSabhoe dhAraNa kareluM, "mokSanA mukhya daravAjA rUpa, vrata ane cAritra rUpa phaLa ApanAruM, sirva. "ya padArtho jANAvavAne dIvA samAna, AkhA vizvanA apUrva sAra saMgraha rUpa, samagra ane vizALa bAra aMga rUpa "zrutano Azraya huM hamezAM bhaktipUrvaka svIkAruM chuM. 3 4. sarvAnubhUtiyakSanI stuti zabdArtha - niSpaka-vyoma-nIla-ghuti-mala-sadazamasvaccha AkAzanA AsamAnI raMganI kAMtinA mala jevA gherA. bAla-candrA-DaDabha-da=bIjanA caMdramA jevI dADhavALA. matta madonmatta. ghaTA-Daraga ghaMTanA avAjathI. prakRta-mada-jalejharatA madarUpI pANIvALA. pUrayanta phelAvatA. samantAcAreya tarapha. ArUDho caDelo. divya-nAgaMtradivya hAthI upara. vicarati phare che. gagane AkAzamAM. kAmada:=Icchita ApanAra. kAma-rUpI kAmadeva jevA rUpavALA. yakSa- yakSadeva. sarvAnubhUti =sarvAnubhUti nAmanA. dizatu Apo. mama=mane. sadA hamezAM. sarva-kApu dareka kAmomAM. siddhi...saphaLatA. 4 niSpakkavyoma-nIla-ghuti-mala-sadarza bAla-candrA -5-bhadaMSTra, matta ghaNA-DaDaraveNa prasRta-mada-jala, pUrayanta samantAt | ArUDho divya-nAga "vicarati "gagane, kAma-da: "kAma-rUpI, yakSa:sarvA-DanubhUtirdizatma masadA, sarva-"karyapusiddhiAjA "svaccha AkAzanA raMganI kAMtinA mela jevA gherA, bIjanA candramA jevI dADhavALA, gheTAnA zabdothImadonmatta, jharatA madarUpI pANIne cAreya tarapha phelAvatA, divya hAthI upara caDelAicchita ApanArA ane kAmadeva jevA sarvAnubhUti nAmanA yakSadeva "AkAzamAM "vicare che. (te). "hamezAM mArA dareka kAmamAM saphaLatA Apa. 4 vizeSArtha :- zrI kalikAlasarvajJa zrImad hemacaMdrAcAryanA ziSya bALacaMdramuninI banAvelI A stuti, temanA vyaMtara thayA bAda zrI saMghane upadrava karavAthI, pAkSikAdikamAM bolavAno zrI saMghe svIkAra karelo che. A eka ja kRti nirdoSa jANIne temaja stutyAdika aicchika hoI zake che, mATe zrI zramaNa saMghe saMyogono vicAra karIne svIkAryo hoya ema jaNAya che. vizeSa hakIkata temanA caritrAdikathI jANavI. Page #587 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 514 paMca pratikamANaso 69. zrI pAkSikadi aticAra-3 nANami daMsaNammi a caraNami tavami taha ya vIriyami. Ayara AyAro isa eso paMcahA bhaNio 15. jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra, vIryAcAra e paMcavidha AcAramAMhi anero je koI aticAra pakSa divasamAMhi sUkSma, bAdara, jANatAM, ajANatAM, huo hoya, te savihu mane, vacana, kAyAe karI micchAmi dukkaDaM 1 zabdArtho:- paMcAcAra-anero teomAMno koI paNa. sUkSma nAnAmAM nAno. bAdaramoTo. tatra-jJAnAcAre ATha aticAra kAle viNae bahu-mANe uvahANe taha a-nihavarSe | vaMjaNa-atya-tadubhae aTha-viho nANamAyAro jJAna :-kAla velAe bhayo-gaNyo nahIM. akAle bhayo, vinayahIna. bahumAnahIna, yogaupadhAnahIne. "anerA kanDe bhaNI anero guru kahyo. deva-gura vAMdANe, paDikamANe, sakjhAya karatAM, bhANatAM-gaNatAM, phUDa akSara, kAne, mAtrAe, adhiko-ocho, bhaNyo. sUtra kUDuM kahyuM. "artha phUDo kahyo, 'tabhayahAM kahyAM. bhANIne vicAryA. sAdhutaNe dharme-kAjo aNauddharyo, dAMDo sagapaDilehyuM, vasati aNazothe, aNapavese, asajajhAya, ANojjAya mAM zrI dazavaikAlikapramukha siddhAMta bhaNyo, gayo, zrAvakataNe dharma-virAvali, paDikaNAM, upadezamAlA, pramukha siddhAMta bhayo-gayo. kAlavelA-kAjo aNauddharSe paDhayo. jJAnopagaraNa-pATI, pothI, vANI, kavalI, navakAravAlI sApaDA, sApaDI, dastarI, vahI, oliyA, pramukha pratye paga lAgyo. thuMka lAgyuM, ghUMke karI akSara mAM, ozIse dharyo kare chatAM AhAra-vihAra kIdho. jJAnadravya bhakSatAM upekSA kIdhI. prajJAparAdhe viNAzyo, viNasatAM uvekhyo, chatI zaktie sAra Page #588 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro saMbhAla na kIdhI. jJAnavaMta pratye dveSa, matsara, ciMtavyo. avajJA, AzAtanA kIdhI. koI pratye bhaNatAM-gaNatAM aMtarAya kIdho. ApaNA jANapaNAtaNo garva ciMtavyo. matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryavajJAna, kevalajJAna e paMcavidha jJAnataNI asaddahaNA kIdhI. koI-totaDo, bobaDo, hasyo, vitaryoM. anyathA prarUpaNA kIdhI. jJAnAcAravrata viSaio anero je koI aticAra pakSa divasa // 1 // 1. jJAnAcAra :- yoga-yogavahana karavA. upadhAna=upadhAna vahana karavA. vasati upAzraya ane tenI AjubAjunI jagyA. asajjhAya=bhaNavA mATe ayogya saMjogo. aNoAya bhaNavAne ayogya divaso. kALaveLA-traNa saMdhyA. kavaLI=vAMsanI saLIonuM pothIo para vIMTavAnuM sAdhana. dastarI= ? (daphtara, pothI) (daphtara, paNa baMdhabesato lAgato nathI). vahI-copaDo. oLiAlITI doravAnI paTTI. ozIse=ozIke. nihAra=maLa. prajJAparAdhe=buddhinI bhUlane lIdhe. viNAsyo=nAza karyo. uvekhyo=bedarakArI rAkhI. matsara=adekhAI. asahaNA-azraddhA. vitakaryo-khoTA tarka kIdhA. anyathA prarUpaNA kIdhI-khoTI rIte samajavyuM. darzanAcAre ATha aticAra nisyaMyi nikakaMkhiya, nivvitigicchA a-mUDha-diThThI a / 515 uvayUha-cirIkaraNe, vacchalla-pabhAvaNe aTjha IIII deva, guru, dharma taNe viSe- 'ni:zaMkapaNe na kIdhuM, tathA- ekAMta nizcaya na kIdho. dharma saMbaMdhIyA phalataNe viSe ni:saMdeha buddhi dharI nahIM. sAdhu-sAdhvInAM mala-malina gAtra dekhI durgaMchA nipajAvI. kucAritrIyA dekhI cAritrIyA para abhAva huo. 'mithyAtvI taNI pUjA-prabhAvanA dekhI mUDhadaSTipaNuM kIdhuM. tathA-prasaMghamAMhe guNavaMtataNI anupabRhaNA kIdhI. 'asthirI karaNa, avAtsalya, aprIti, 'abhakti, nipajAvI, abahumAna kIdhuM.tathA-devadravya, gurudravya, jJAnadravya, sAdhAraNadravya, bhakSita, upekSita, prajJAparAdhe, viNANyAM, viNasatAM uvekhyAM, chatI zaktie sAra saMbhAla na kIdhI. tathA sAdharmika sAthe kalaha, karmabaMdha, kIdho. adhotI, aSTapaDa-mukhakoza, pAkhe deva-pUjA kIdhI. biMba pratye vAsa-kuMpI, dhUpa-dhANuM, kalaza taNo Thabako lAgyo. biMba hAtha thakI pADayuM. UsAsa-ni:sAsa lAgyo. dehare, upAzraye, mala, zleSmAdika, lohyuM. deharAmAMhe-hAsya, khela, keli, kutUhala, AhAra, nihAra kIdhAM, pAna, sopArI, nivedIA khAdhAM. ThavaNAyariya hAtha thakI pADayA, paDilehavA visAryA. jinabhavane corAzI AzAtanAnA, guru-guruNI pratye tetrIsa AzAtanA, kIdhI hoya. guruvacana '"tatti'" Page #589 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 516 paMca pratikramAgasUtro karI pavinyuM nahIM. darzanAcAravrata viSaie ane je koI aticAra pa8 divasa rA. 2. darzanAcAra :- mUDhadaSTipaNuM aMjAI, bhoLavAI javuM. anupabRhaNA bahumAna na karyuM. asthirIkaraNa- dharmathI paDatAne sthira karavAno prayatna na karavo. avAtsalyapUjya tathA sAdharmiko tarapha hRdayano umaLako na rAkhavo. adhotI-(1) dhotIyA vinA. aSTa-paDakaATha paDa vALela. mukhakoza-pUjA vakhate moTuM ane nAka bAMdhavuM. pAkhe vinA. vAsakuMpI=sugaMdhI dravyonI zIzI, keli=2mata. nivedIA niveda. ThavaNAyariyA sthApanAcArya. paDivanyuM svIkAryuM. cAritrAcAre ATha aticAra - paNihANa-joga-jutto, paMcahiM samiIhiM guttIhiM esa carittAyAro, aThaviho hoInAyavyo che "irSA samiti, te-Agajoe hiMDyA. bhASA samiti, te sAvadya vacana bolyAM. evANA samiti, te-tRNa, Dagala, anna-pANI, asUjhatuM lIdhuM. *AdAna-bhaMDa-matta-nikakhevANA samiti, te-Asana, zayana, upakaraNa, mAtaruM, ApuMjI jIvA-kula bhUmikA mUkayuM-lIdhuM. "pArijhApanikA samiti, te-mala, mUtra, zleSmAdika, ANapuMjI javAkula-bhUmikA paraThavyuM. 'manogupti :- manamAM Arna, raudra, dhyAna dhAyAM. vacanagupti -sAvadya vacana bolyAM. "kAlagupti:- zarIra aNapaDilehyuM halAvyuM, ANapuMje beThA. e aSTa pravacanamAtA sAdhutaNe dharme-sadeva, ane zrAvakataNe dharme-sAmAyika, posaha, lIdhe, raDI pere pALyA nahIM, khaMDaNA-virAdhanA huI. cAritrAcAravrataviSaIo anero je koI aticAra pakSa divasamAMhi sUkSma, bAdara, jANatAM, ajANatAM, huo hoya, te savi hu mana, vacana, kAyAe karI micchAmi dukakaDa rUA 3. cAritrAcAra :- Dagala-mATInAM DhephAM. asujatuM na kalpe tevuM. ArtadhyAnadu:khanuM dhyAna. raudradhyAna=bhayaMkara vicAraNA. vizeSata: zrAvataNe dharma-zrI samyatvamUla bAravrata Page #590 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 517 samyakatvataNA pAMca aticAra - saMkA kaMkha vigicchA. bhazaMkA :- zrI arihaMtatANAM bala, atizaya, jJAna-lakSmI, gAMbhIryAdika guNa, zAzvatI pratimA, cAritrIyAnAM cAritra, zrI jinavacana taNo saMdeha kIdho. AkAMkSA :- brahmA, viSaNu, mahezvara, kSetrapAla, gogo, AsapAla, pAdaredevatA, gotra-devatA, graha-pUjA, vinAyaka, hanumaMta, sugrIva, vAlI, nAha, ityevamAdika-deza, nagara, gAma, gotra, nagarI, jUjAA deva-deharAnA prabhAva dekhI, roga, AtaMka, kaSTa, Abe ihaloka-paralokArpe pUjyA-mAnyA. siddha, vinAyaka, jIrAulA, ne mAnyuM icchayuM. bauddha-sAMkhyAdika-saMnyAsI, bharaDA, bhagata, liMgiyA, jogIyA, jogI, daraveza, anerA darzanIyA taNo kaSTa, manTacamatkAra, dekhI paramArtha jANyA vinA bhulAvyA-mohyA. kuzAstra zIkhyAM, sAMbhaLyAM, zrAddha, saMvaccharI, holi, balava, mAhipUnama, ajApaDavo, preta-bIja, gaurI trIja, vinAyaka-cotha, -nAgapaMcamI, jhIlaNAM-chaThI, zIla-sAtamI, dhuva-AThamI, naulI-navamI, ahavA-dazamI, vrata-agyArazI, vacche-bArazI, dhanaterasI, anansa-caudazI, amAvAsyA, AdityavAra, uttarAyaNa, naivedya, kIdhAM. navodaka, yAga, bhoga, utAraNAM, kIdhAM, karAvyAM, anumodyo. pIMpale pANI ghAlyAM, ghalAvyAM. ghara bAhira, kSetra, khale, kUve, talAve, nadIe, kahe, vAvie, samudra, kuMDa, puyahetu snAna kIdhAM, karAvyAM, anumoghAM, dAna dIdhAM, rahaNa, zanizcara, mAhabhAse, navarAtri. hAhyAM. ajANanAM thApyAM-anerAI vrata-vratolAM kIdhAM-karAvyAM. vitinicchA-dharmasaMbaMdhI phalANe viSe saMdeha kIdho. jina, arihaMta, dharmanA AgAra, vizvopakAra-sAgara, mokSamArganA dAtAra, isyA guNa bhaNI na mAnyA-na pUjyA. mahAsatI, mahAtmAnI Ihaloka-paraloka saMbaMdhIyA bhoga-vAMcchita pUjA kIdhI. roga, AtaMka, kaSTa, Abhe khINa vacana, bhoga mAnyA. mahAtmAnA bhAta, pANI, mala, zobhA taNI niMdA kIdhI. kucAritriyA dekhI cAritriyA para kubhAva huvo. *mithyAtvataNI pUjA, prabhAvanA, dekhI prazaMsA kIdhI, prIti mAMDI. "dAkSiNya lAge tehano dharma mAnyo, kIdho. zrI maphatvavrata viSaIo anero je koI aticAra pakSa divasamAMhi 1 3-1. zrAvakAcAra :- samyakatva. zaMkA vizvAsa-azraddhA. atizaya sarvathI caDhiyAtApaNuM. zAzvatI kAyama rahenAra. AkAMkSA anya dharmo tarapha valaNa. gogo ghogho-nAgadevatA. AsapAla (1) dizAono deva. pAdara-devatA gAmanA pAdaranA deva. gotradevatA kuladeva. vinAyaka gaNapati. nAhakanAtha, devatA. jujuA judA judA. AtaMka= (1) moTo roga. jIrAvalA (nAmanA deva. mAnyu=mAnatA mAnI. jIrAvalA-mAnyuathavA jIrAvalA pArzvanAthanI sAMsArika hetue mAnatA mAnavI. bharaDA=bhaTTa jAtanA brAhmaNo. liMgIAvezadhArI. jogIA=jogaTA. yogI yogI, daraveza=kIra. Page #591 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 518 paMca pratikramaNa sUtro bholAvyA=bhoLavANA. mohyA Asakta thayA. zrAddhapretadravya. saMvatsarI maraNatithie vidhi karavI. mAhipunama mahAmAsanI punama. ajA5Davo=Aso sudI 1. pretabIja=mRtaka kArya karavAnI bIja. gaurI trIja=pArvatI trIja. vinAyaka cotha gaNeza cotha. nAga paMcamI nAganI pUjA karAya che, te zrAvaNa vadI 5. jhIlaNA chaThI nAhavAnI cha8. zIla sAtama zrAvaNa vadI sAtama. dhuva AThamI bhAdaravA sudI AThama. nauli navamI=nakulA navamI. ahavA dazamI=adhavA dazamI. vrata-agyArasa=vrata karavAnI agiyArasa. vacha-bAraza vAcharaDAnI bArasa. dhanaterasa=AsovadI terasa. anaMta caudazIe vaiSNavonI caudasa. amAvAsyA=amAsa. AdityavAra ravivAra. uttarAyaNa makara saMkrAMta. navodaka=navuM pANI. yAga yajJa. bhoga bhoga dharavA. uttArANA-kIdhAjhoDa-jhapaTa kADhavA, utAra utAravA. mahA-mAsa adhika mAsa. navarAtrI noratAM. ajAganAM thApyA ajANyA mANasoe zarU karelA. litigicchA=vicikitsA, jaina dharma tarapha aprema. sadeha=avizvAsa. dharmanA Agara=dharmanA sthAnabhUta. IsyA=e. bhaNI=mATe. bhoga-vAMcchita=bhoganI IcchAthI, khINa-dIna. bhoga mAnyA=bhoga maLyA tema bolavuM athavA bhoga dharavAnI mAnatA karavI. maLa=maLanI. zobhA=zobhAnI. pabhAvanA jAhojalAlI. dAkSiNya lage zaramathI. pahele zUlaprANAtipAta-viramaNavrate pAMca aticAra vaha baMdha kavi-2che. - kripada, catuSpada, pratye-rIsavaze gADho ghAva ghAlyo, gADha baMdhane bAMdhyo, 'adhika bhAra ghAlyo, nirlAchana karma kIdhAM, "cAra-pANI tANI velAe sAra-saMbhAla na kIdhI, lehaNe dehaNe kigati pratye laMghAvyo. teNe bhUkhe ApaNe jamyA, kanDe rahI marAvyo, baMdIkhAne ghalAvyo. saLyAM dhAnya tAvaDe nAkhyAM, dalAvyAM, bharaDAvyAM, zodhI na vAvaNya, IdhaNa chANAM, ANazodhyAM bAvyAM. temAMhi-sApa, viMchI, khajurA, saravaDA, mAMkaDa, juA, ziMgoDA, sAhatA muA, duhavyA, rUDe sthAnake na mUkyA. kIDI, maMkoDInAM IMDAM vichohyAM. lIkha phoDI. udehI, kIDI, maMkoDI, ghImela, kAtarA, cUDela, pataMgiyA, deDakAM, alasIyAM, Iala, kuMtA, DAMsa, masA, bagasarA, mAkhI, tIDa, pramukha jIva viSNuThA, mALA halAvatAM-calAvatAM paMkhI, cakalAM, kAga, taNAM IMDAM phoDyAM. anerA ekaeNkriyAdika jIva vicAcA, cAMkhA, duhavyA. kAMI halAvatAM-calAvatAM, pANi chAMTatAM, anerA kAMI kAma-kAja karatAM. nirdhasapaNuM kIdhuM, jIvarakSA rUDI na kIdhI. saMkhAro sUkavyo. rUDuM galANuM na kIdhuM. ANagaLa pANI vAvaryuM. rUDI yAgA na kIdhI. aNagaLa pANIe-jhIlyA lUgaDAM dhoyAM. khATalA tAvaDe nAMkhyA. jhATakyA. jIvAkulabhUmi lIpI. vAzI gAra rAkhI. dalAge, khAMDa, lIMpaNe, rUDI jayANA na kIdhI. AThama, caudazanA niyama bhAMgyA. dhaNI karAvI. Page #592 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 519 pahele skUlaprANAtipAtaviramaNavrata-viSaIo anero je koI atyAcAra pakSa divasamAhi1 3-1 zrAvakAcAra prathamavata :- rIsavaze rasane lIdhe. gADho ghAva ghAlyojorathI ghA mAryo. nilacchana-khasI vagere. zodhI jayaNApUrvaka joI. saravALAeka jAtanAM jaMtuo. sAhatAM pakaDatAM (savA). vichohamAM chUTAM pADayAM, sparyA. baLatarA eka jAtanAM jaMtuo. viNaThThAkanAza karyo. nirdhasapaNuM-nirdayapaNuM. jhIlyAnAhyA. tAvaDe taDake. dhUNI karAvI dhumADo karavA agni saLagAvyo. bIje sthUla mRSAvAda-viramaNavrate pAMca aticAra sahasA rahassa dAre. sahasAkAra-kuNaha pratye ajugatuM ALa-abhyAkhyAna dIdhuM. svadArA maMtra bheda kIdho. anerA kuNahano maMtra, Aloca, marma, prakAzyo. 'kuNahane anartha pADavA kUDI buddhi dIdhI. "Do lekha lakhyo. kUDI sAkha bharI. thApaNa moso kIdho. kanyA, gI, Dhora, bhUmi, saMbaMdhI lahANe, dehANe, vyavasAya, vAda-vaDhavADa karatAM, moTakuM jUThuM bolyA. hAtha, paga, taNI gALa dIdhI. kaDakaDA moDavA. marma vacana bolyA. bIje sthUla mRSAvAda-viramaNavrata-viSaIo anero je koI aticAra pakSa pArA 3-2.zrAvakAcAra dvitIyavrata:- sahasatkAre utAvaLathI. svadArA potAnI strI maMtra-bheda gupta saMketa jAhera karI devo. Alocagupta vicAraNA. marma=mUDha banAva. anartha pADavA=jokhamamAM utAravA. mosALavavAno prayatna. kaDakaDA moDhA=tiraskArapUrvaka TacAkaDA phoDavA. trIje sthUlaadattAdAna-viramaNavrate pAMca aticAra tenAhaDaoge. ghara bAhira, kSetra, khaLe, parAI vastu AgamokalI lIdhI, vAvaDI, corAIvasu vahorI. cora, dhADa, pratye saMketa kIdho, tehane saMbaladIdhuM, tehanI vastu lIdhI, 'viruddha-rAjyAtima kIdho. navA-purANA, sarasa-virasa, sajIva-nirjIva, vastunA bhela-saMbhela kIdhA. "hekATale, tole, mAne, pAme, vahAryA. dANacorI kIdhI. kuNahane lekhe varasyo. sATe lAMca lIdhI. kaho karato kADhayo. vizvAsaghAta kIdho. paravacanA kIdhI. pAsiMga kuDA kIdhA. dAMDI caDhAvI, lake-trahake, kUDo-kATalA, mAna, mApAM, kIdhAM. mAtA, pitA, putra, mitra, kalatra, vaMcI kuNahine dIdhuM. judI gAMTha kIdhI. thApaNa oLavI. kuNahine lekhe-palekhe bhulAvyuM. paDI vastu oLavI lIdhI. trIje sthUla adattAdAnaviramaNavrata-viSaIo anero je koI aticAra pakSa divasa. 3 Page #593 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 520 paMca pratikramaNa sUtro 3-3. tRtIyavata :- harI-kharIdI. saMketagupta goThavaNa. saMbalakhAnapAnanI sAmagrI. viruddharAjyAtikama rAjyanA dhoraNa viruddha cAlavuM. varasyo chetaryo. sATe kharIdavAmAM. karaho kara. pAsiMga banneya chAbaDAnI dorIo. lake trahake sahejasAja. judI gAMTha kIdhI judI milakata jamAvI. lekhe-palekhe hisAba-kitAbamAM. cothe svadArAsaMtoSa-parastrIgamanaviramaNavrate pAMca aticAra aparigrahiyAittara "aparigRhItAgamana, itara parigRhItAgamana, kIdhuM. vidhavA, vezyA, parI, kulAMganA, svadArA-zoka, tANe viSe daSTi viparyAsa kIdho, sarAga vacana bolyA, AThama, caudaza, anerI parvatithinA niyama laI bhAMgyA. ghara-gharaNAM kIdhAM-karAvyAM, vara-vahu vakhANyAM, strInAM aMgopAMga nirakhyAM, 'parAyA vivAha joDayA, DhIMgalA-DhIMgalI paraNAvyA. "kAmabhogataNe viSe tIvra abhilASa kIdho. atikrama, vyatikrama, aticAra, anAcAra, suhANe-svapnAMtare huA, masvipna lAdhyAM. naTa, viTa, strI zuM hAMsuM kIdhuM. cothe svadArAsaMtoSa-parastrIgamanaviramaNavrata viSaio ane je koI aticAra pakSa 4 3-4. caturthavrata:- aparigRhIta-gamana=koIe nahIM svIkArela vezyA vagere. ItaraparigRhItA gamana bIjAe thoDA vakhata mATe bhADe rAkhelI vezyA. svadArAzaka= potAnI bIjI strI. daSTi viparyAsa-vikAravALI daSTi. anaMga kIDAkAmaceSTA. atikrama vrata bhaMgano vicAra vyatikrama vrata bhaMganI taiyArI. aticAra lagabhaga bhaMga tarapha pravRtti. anArapAra vrata bhaMga. suhANe sUvAmAM. svapnA jore judA judA svapnAmAM. lAdhyA AvyA. naTakhela karanAra. viTa=vAMDhA. pAMcame parigraha parimANavrate pAMca aticAra dhaNa-dhana khitta-vadhU dhana, dhAnya, kSetra, vAstu, rukha, suvarNa, kukha, dvipada, "catuSpada, e navavidha parivahatANA niyama uparAMta vRddhi dekhI-mUccha lage saMkSepa na kIdho, mAtA, pitA, putra; strI, taNe lekhe kIdho. parigraha pramANa lIdhuM nahIM, laIne paDhiu nahIM, paDhavuM vicAryuM, alIdhuM maLyuM. niyama visAryA. pAMcame parigraha parimANavrata viSaIo anero je koI aticAra pakSa divasamAMhi pA. 3-5. paMcamavata :- vAstu-makAna vagere rahevAnAM sthaLo. kukhatAMbA pittaLanAM vAsaNa tathA rAcaracIlAM. dvipada dAsa-dAsI. catuSpada=cAra pagavALA-gAyo vagere. mUccha lagemamatvane lIdhe. Page #594 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro lekhe kIdhuM=nAme caDAvyuM. paDhIyuM nahIM=saMbhAryuM nahIM. paDhavuM visAryuM=smaraNa karavAnuM bhUlI gayA. alIdhuM-melyuM=parigrahanuM parimANa na lIdhuM hoya, te padArtha parigrahamAM meLavavo. cha digparimANavrate pAMca aticAra gamaNassa u parimANe. `Urdhvadizi, adhodizi, keMtiyeMgdizi,e jAvA-AvavA taNA niyama laI bhAMgyA. *anAbhoge, vistRta lage, adhika bhUmi gayA. pAThavaNI AghI pAchI mokalI. vahANa vyavasAya kIdho. varSAkALe gAmataruM kIdhuM. "bhUmikA ekagamA saMkhepI, bIjI gamA vadhArI. channe digparimANavrata viSaIo anero je koI aticAra pakSa divasamAMhi // 6 // 3-6 chaThuM vrata :- anAbhoga ajANatAM. vismRta lage=bhUlathI. pAThavaNI=pastAnuM karavAnI vastu. mokalavAnI vastu. vahANa-vyavasAya-vahANavaTAno dhaMdho athavA musApharI. sAtame bhogopabhoga viramaNa vrate-bhojana AzrayI pAMca aticAra ane karmaThuMtI-paMdara aticAra : evaM-vIsa aticArasacitte paDiba 521 'sacitta niyama lIdhe adhika sacitta lIdhuM. "apAhAra, dupAhAra, tucchaauSadhi taNuM bhakSaNa kIdhuM. oLA, ubI, poMka, pApaDI khAdhAM. 3-7-1, sAtamuM vrata :- lIdhe-levAthI. apAhAra-kAco AhAra. 6pa-AhAra-kharAba rIte pakavela AhAra. tuauSadhi thoDuM vaparAya ane ghaNuM kADhI nAMkhavuM paDe tevI auSadhi-vanaspati. / sacitta-davya-vigaI-vANaha-taMbola-vattha-kusumesu vAhaNa-sayaNa-vilevaNa-baMbha-disi-hANa-bhattesu // 1 // e cauda niyama dinagata, rAtrigata, lIdhA nahIM, laIne bhAMgyA. bAvIza abhakSya, batrIza anaMtakAya :mAMhi Adu, mULA, gAjara, piMDa, piMDAlu. kacaro, sUraNa, kuMNI AMbalI, galo, vAgharaDAM, khAdhAM. vAzI-kaThola, polI, roTalI, traNa divasanuM odana, lIdhuM. madhu, mahuDAM, mAMkhaNa, mATI, veMgaNa, pIlu, pIca, paMpoTA, viSa, hima, karahA, gholavaDA, ajANyAM phala, TiMbaru, guMdA, mahora, athANuM, Ambalabora, kAcuM mIThuM, tala, kharakhasa, koThiMbaDAM khAdhAM. Page #595 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 522 paMca pratikramaNa sUtro rAtribhojana kIdhAM. lagabhaga veLAe vALuM kIdhuM. divasa viNa uge zirAvyA. 3-7-2. cauda niyama :- vAgharaDAM taddana kUNAM cIbhaDAM. piMDa-bhAtano goLo. piMDAluM-DuMgaLI. kuNI kuNI. odana- dahIMthI mizrita bhAta. pIca pIcanAM phaLa. paMpoTA-pepIo. karatA-karA. gholavaDA=dahIMvaDA. TIMbaDuM- TIMbarU. mahoraAMbA vagereno mora. AMbalaboramoTA bora. tilAla. khasakhasa aphINanAM bI. koThiMbaDA nAnAM cIbhaDAM. zirAvyA savAramAM vaheluM khAdhuM. tathA karmata:, pannara karmAdAna'aMgAla-kame, vaNa-kame, sADI-kame, 'bhADI-kame, phoDI-kame, e pAMcakarma 'daMta-vANije, "lakha-vANijja, rasa-vANije, kesa-vANije, visa-vANije, e pAMca vANijya. jaMta-pillaNa-kamma, nilUMchaNa-kame, davagi-dAvaNayA, saradahatalAya-sosaNayA, asaI-posaNayA- e pAMca sAmAnya. e-pAMca karma, pAMca vANijya, pAMca sAmAnya, eva-pannara karmAdAna, bahu sAvagha, mahAraMbha, rAMgANa, lIhAlA, karAvyA. IMTa-niMbhADA pacAvyA, dhANI, caNA, pakavAna, karI A. vAzI mAkhaNa tavAvyAM. tala vahoryA, phAgaNa mAsa uparAMta rAkhyA. dalIdo kIdho. aMgIThA karAvyA. zvAna, bilADA, sUDA, sAlahi, poSA. anerAM je kAMI bahu-sAvadya, khara, karmAdika samAcaryA. vAzI gAra rAkhI. lIMpaNe-gUMpaNe mahAraMbha kIdho. ANazodhyA cUlA saMdhUkayA. ghI, tela, goLa, chAza, tArAM bhAjana ughADAM mUkayAM. temAMhi mAMkhI, kuMti, udara, gIrolI, paDI, kIDI caDI, tenI jayaNA na kIdhI. sAtame bhogapabhoga viramaNavrata viSaIo anero je koI aticAra pakSa divasa mAMhi chA 3-7-3. 15 karmAdAna:- rAMgaNa raMgATa kAma. lIhAlA koyalA. niMbhADA vAsaNa vagere pakavavA mATe kuMbhAre karela bhaThThI. dalido kIdho kuTo karyo. aMgIThAsagaDIo. sAlahI eka jAtanuM pakSI. kharakarmAdika= bhayaMkara hiMsA thAya tevAM kAmo. samAcaryA karyA. vAsI AkhI rAta paDatara. lIMpaNe guMpaNe lIMpavA gUMpavAnA kAmamAM. saMyukayA salagAvyA. kaMdarpa kAmavAsanA. lage lIdhe. AThame anarthadaMDa viramaNavrate pAMca aticAra kaMdakhe kukuIe. Page #596 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 523 kaMdarpa lage-viTa-ceSTA, hAsya, khela, kutUhala, kIdhAM. puruSa-strInA hAva, bhAva, rUpa, zRMgAra, viSayarasa, vakhAyAM. rAjakathA, bhakattakathA, dazakathA, kathA, kIdhI. parAItAMta kIdhI, tathA pazunyapaNuM kIdhuM. Arna, rauddha, dhyAna dhyAyAM. 'khAMDA, kaTAra, koza, kuhADA, ratha, ubala, muzala, agni, gharaMTI, nisAhe, dAtaraDAM, pramukha adhikaraNa melI dAkSiNaya lage mAgyA ApyA. pApopadeza dIdho. aSTamI; caturdazIe khAMDavA, dalavA tANA niyama bhAMgyA. mUkharapaNA lAge asaMbaddha vAkya bolyA. pramAdAcaraNa sevyAM. "aMghole, nAhaNe, dAtA, pagadhoANe, khela, pANI, tela, chAMyA. jhIlaNa jhIlyA. jugaTe ramyA. hiMcole hiMA. nATaka-pekSaNaka joyAM. kaNa, kuvastu, Dhora, levarAvyA. karkaza vacana bolyA. AkAza kIdhA. abolA lIdhA. kakaDA mAMDyA. zrApa dIdhA. bheMsA, sAMDha, huDu, kUkaDA, thAnAdika, jhujhAryA. gujhatA joyA. khAdi lage adekhAI ciMtavI. mATI, mIThuM, kANa, kapAzIyA, kAja viNa, cAMpyA, te upara beThA. AlI vanaspati khuMdI, sUI, zAstrAdika, nipajAvyA. ghaNI nidrA kIdhI. rAgadveSa lage-ekane Rddhi parivAra vAMchI, ekane mRtyu hAni vAMchI. AThame anartha daMDa viramaNavrata viSaIo anero je koI aticAra pakSa divasamAhita ThA 38. AThamuM vrata - viTa-ceSTA chAgaTA mANasanA cALA. hAvabhAva zRMgArika ceSTA ane lAgaNI. bhaktakathA khAvAnI vAta. parAItAMta=pArakI lAMbI lAMbI paMcAta. paizUnyapaNe cADiyApaNuM. khAMDa =talavAra. ukhala khAMDaNIo. musala sAMbeluM. nisAhanvATavAnI chIpara (zilAtala). melI ekaThA karI. dAkSiNya lage zaramathI. mukharapaNuM vAcApaNuM. pramAdAcaraNa ALasa athavA ayogya kAmakAja. aMghoLe nAhavAmAM. khela zleSma. jhIlANe-jhIlyA jaLAzayamAM nAhyA. jugaTuM jugAra. premaNaka=tamAso. kuvastuhalakI vastu. karkaza kaThora. Akroza-krodha. abolA na bolavAnI makakamatA. matsara adekhAI. saMbheDA kajiyo karAvyo. huDubokaDA. gujhAryA=laDAvyA. khAdiISya. kAja viNakAma vinA. Ali-lIlI. Rddhi saMpatti. parivAra putrapautrAdika. hAni-khoTa, nukasAnI. navame sAmAyikavrate pAMca aticAra tivihe duppaNihANe. "sAmAyika lIdhe-mane AhaTTa, dohaTTa, ciMtavyuM, sAvadya vacana bolyA. zarIra ANapaDilehyuM halAvyuM. *chatI veLAe sAmAyika na lIdhuM. sAmAyika laI-ughADe mukha bolyA, UMgha AvI, vAta, visthA, gharataNI ciMtA, kIdhI. vIja, dIvA, taNI umhI huI. kANa, kapAzIyA, mATI, mIThuM, khaDI, dhAvaDI, Page #597 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 524 paMca pratikramaNa sUtro arageDro pASANa, pramukha cAMpyA. pANI, nIla, kula, sevAla, hariyakAya, bIyakAya, ityAdika AbhaDyA. strI, tiryaMca, - taNA niraMtara-paraspara saMghaTTa huA. muhapattio saMghaThThI. "sAmAyika-ANapUgyuM pAyuM. pAravuMvisAvuM. navame sAmAyikavRta viSayao anero je koI aticAra pakSa divasa havA 39. navamuM vrata :- AhaTTa ArtadhyAna. dohaTTa du:khanI pIDA. vikathA=nakAmI vAta. vIja vIjaLI. ujeNI prakAza, hariyAkAya lIlI vanaspati. bIyakAya bIja. AbhaDyA=sparza karyo. saMghasparza. muhapanI saMghaTTI muhapattio bheLaseLa karI. ANapugya vakhata thayA pahelAM. vicAryuM bhUlI gaMyA. dazame dezAvagAzika vrate pAMca aticAra ANavaNe pesavaNe. ANavaNappAoge, sivaNappAoge, sadAkuvAI, ravANuvAI, bahiyApuggala-pakhave. "niyamita bhUmikAmAMhi bAhirathI kAI ANAvyuM. ApA kahe thakI bAhara kAMI mokalyuM, athavA-rUpadekhADI, "kAMkaro nAMkhI, sAda karI, ApaNapaNuM chatuM jaNAvyuM. dazame dezAvagAzikavRta viSaIo anero je koI aticAra pakSa divasamAMhi . 15 3-10. dazamuM vrata:- rUpa dekhADI pote potAnuM rUpa-pote hovAnuM-dekhADI. sAdaavAja zabda. agiyArameM pauSadhopavAsavate pAMca aticAra saMthAruccAra vihI. apaDilehiya, duppaDihiya, sijjAsaMthAe, apaDilehiya, duppaDilehiya, uccAra-pAsavANa-bhUmi. *posaha lIdhe saMthArAtaNI bhUmi na puMjI. bAhiralAM lahuDo, vaDa, spaMDila, divase zodhyAM nahIM, paDilehyA nahIM. mAtaruM ApuMjyuM halAvyuM, aNapuMjI bhUmikAe parAvyuM. paraThavatAM "aNajANaha jammugraho" na kahyo. paraThavyA peThe vAra traNa "vosire vosire" na kahyo. posahazAlAmAMhi pesatAM-nizIhi' nisaratAM-AvarsIhi', vAra traNa bhAgI nahIM. puDhavI, apa, teu, vAu, vanaspati, trasakAya taNA saMghaTTa, paritApa, upadrava, huA, saMthArAporisataNo vidhi bhANavo visaryo. porisImAM UMbA. avidha saMthAro pAtharyo. pAraNAdika taNI ciMtA kIdhI. "kALaveLAe deva nA vAMghA. paDikamaNuM na kIdhuM. posaha asUro Page #598 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 525 lIdho, savero pAryo. parvatithe posaha lIdho nahIM. agyArame pauSadhopavAsavata viSaIo anero je koI aticAra pakSa. 11 3-11. agiyAramuM vata : bahiralAM bahAranA. lahuDa spaMDila-pezAba mATenI zuddha bhUmi. vaDAM aMDilakamaLa karavA mATenI zuddha bhUmi. aNajANaha jasugaho jeno avagraha-jagyA para havAlo hoya, te anujJA ApanAra ho, jenA havAlAmAM A jagyA hoya, te anujJA ApatA rahe. vosira tyAga karuM chuM. nizIhi niSedhuM chuM, tajuM chuM. Avasyahi Avazyaka mATe. saMghaTTa, paritApa, upadrava =IriyAvahiyaMmAMthI artha joI levA. asUromoDo. savero vahelAsara. bArame atithisaMvibhAgavate pAMca aticAra saccitte nikikhavaze. sacitta vastu "heTha-upara, chatAM mahAtmA, mahAsatI pratye asUjhatuM dAna dIdhuM. devAnI buddha-asUjhatuM keDI sUjhatuM kIdhuM, parAyuM pheDI ApaNuM kIdhuM. ANadevAnI buddha-sUjhatuM keDI asUjhatuM kIdhuM, ApaNuM keDI parAyu kIdhuM. vahoravA veLA TaLI rahyA. asura karI mahAtmA teDyA. macchara dharI dAna dIdhuM. guNavaMta AvyuM bhakti na sAcavI. chatI zakateM sAhasmi vAtsalya na kIdhuM anerAM dharma-kSetra sIdAtAM chatI zaktie uddharyA nahIM. dIna, kSINa pratye anukaMpAdAna na dIdhuM. bArame atithi-saMvibhAgavataviSaIo anero je koI aticAra pakSa divasamAMhi1rA 3-12. cAritrAcAra-zrAvaka bAramuM vrata:- asUjhatuM akathya. keDI maTADI. TaLI rahyA hAjara na rahyA, bahAra cAlyA gayA hoIe. macchara IrSA, adekhAI, abhimAna khAra. sIdAtAM nabaLA paDatAM-bagaDatAM. uddharyAnsateja karyA, bagaDatA aTakAvyAM. dIna-garIba, duHkhI. kSINasghasAI gayela, nabaLo paDI gayela. anukaMpA=pAtrApAtranA vicAra vinA mAtra dayA bhAvanAthI apAtuM dAna, dayAdAna. saMleSaNAtaNA pAMca aticAra Iha-loe para-loe. "IhalogAsaMsapaoge, parAlAgAsaMsappaoge, jIviyAsaMsappaoge, *maraNAsaMsapaoge, "kAmabhogAsaMsappaoge. iha loke dharmanA prabhAva lage-rAja Rddhi, sukha, saubhAgya, parivAra, vAMchayA. paraloke deva, deveMdra, vidyAdhara, cakravartI, taNI padavI vAMchI sukha Avya, jIvitavya vAMchayuM. 'du:kha Avya, maraNa Page #599 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 526 paMca pratikamANasUtro vALyuM. "kAmabhogatANI vAMchA kIdhI. saMleSaNAtrata viSaio anero je koI aticAra pakSa divasamAMhi13 4. saMlekhanA :- saMleSAgAmaraNa vakhatanI ArAdhanA. prabhAva lage prabhAvane lIdhe. tapAcAra bAra bheda : cha bAhya cha atyaMtara : aNasaNamUNoariA. aNasaNa bhANI, upavAsa-vizeSa parvatithe chatI zaktie kIdho nahIM. *UNodarIvrata, te-koLIyA pAMca sAta UbhA rahyA nahIM. vRttisaMpa, te-dravya bhANI sarva vastuno saMkSepa kIdho nahIM. "satyAga, te-viyatyAga na kIdho. kAyaphaleza locAdika kaSTa sahana karyA nahIM. "saMlInatA, aMgopAMga saMkocI rAkhyAM nahIM. paccakakhANa bhAMgyAM. pATale Dagata keDyo nahIM. gaMThasI, parisI, sADhaporisI, purimaDuDha, ekAsaNuM, besaNuM, nIvi, abila, pramukha paccakakhANa pAravuM visaryuM. besatAM navakAra na bhaNyo. UThatAM paccakakhANa karavuM vicAryuM. gaMThasIuM bhAMgyuM. nIti, AMbila, upavAsAdika, tapa karI kAcuM pANI pIdhuM. vamana huo. bAhAta5 viSaIo anero je koI aticAra pakSa0 14 4-1. taSAcAra bAhyatapa :-vizeSa parva timoTA parvane divase. saMkSepa ghaTADo. rasa-tyAga vigaIono athavA lolupatAno tyAga. locanmAthA vagerenA vALa cUMTI kADhavA. Dagato cAlato, kaMpato. gaMThasI gAMThavALI rAkhI hoya, tyAM sudhI amuka prakAranuM abhigraha paccakakhANa. atyaMtara tapa pAyachitta viNao. "manazuddha-gurukaDe AloaNa lIdhI nahIM. gurudattaprAyazcitta-tapa lekhA-zuddha pahuMcADyo nahIM. deva, guru, saMgha, sAhasmiya, pratye vinaya sAcavyo nahIM. bALa, vRddha, glAna, tapasvI, pramukhanuM vaiyAvacca na kIdhuM. vAcanA, pRcchanA, parAvartanA, anuprekSA, dharmakathA, paMcavidhi svAdhyAya na kIdho. Page #600 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 527. dharmadhyAna, phaladhyAna, na dhAyAM. ArtadhyAna, raudradhyAna dhyAyAM. karmayanimitte logassa daza-vazano kAussagna na kIdho. atyaMtara tapa viyio anero je koI aticAra pakSa divasamAMhi15 4-2. tapAcAra atyaMtara tapa :- gurudana gurue Apela. lekhA zu khAtarIbaMdha pUrI gaNatarIpUrvaka. glAna narama paDI gayelA. vAcanA vAMcavuM, sUtrapATha. pRcchanA pUchavuM parAvartanA=pAchaluM bolI javuM vicArI javuM. anuprekSA UMDuM manana. dharma-kathA dharmopadeza. lakSmaNasvarUpa. svAdhyAya zAstrAbhyAsa-tattvAbhyAsa. dharmadhyAna=cAra prakAranuM dharmabhAvanA vadhAranAruM dhyAna. zukaladhyAna AtmAne ujajavaLa karanAruM cAra prakAranuM dhyAna. ArtadhyAna pIDA thavAthI thatI cAra prakAranI ciMtA. rIndradhyAna bIjAne ke potAnA AtmAne pIDA thAya tevA cAra prakAranA vicAro karavA. viryAcAranA traNa aticAra aNimUhia-balavIrio. paDhave-guNave, vinaya-vaiyAvacca, deva-pUjA, sAmAyika, posaha, dAna, zIla, tapa, bhAvanAdika, dharma-kRtyane viSe mana, vacana, kAyA, taNuM chatuM bala-vIrya gopacuM rUDAM paMcAMga khamAsamaNa na dIdhAM. vAMdaNAM taNA Avarta-vidhi sAcavyA nahIM. anyacitta, nirAdara,paNe beThA. utAvaLuM-devavaMdana, pablikamANuM, kIdhuM. viryAcAra viSadhio anero je koI aticAra pakSa 1dA 5. vIryAcAra :- paDhavabhaNavAmAM. guNa-punarAvartana karavAmAM, gaNavAmAM. anyacitta bIjI bAbatamAM mana parovIne. nirAdarapaNe beThA dharma upara tathA te karAvanAra vagere tarapha Adara vinA te karavA beThA. nANAiaTha, paivaya samma saMlehaNa paNa, panara kammasu, . bArasa tapa, vIria-tirga, cauvvIsa-sayaM aIyArA I/1 paDisiddhANaM karaNe. pratidha: 'abhaya, anaMtakAya, bahubIja, bhakSaNa, mahAraMbha, parivahAdika, kIdhAM. jIvAjIvAdika Page #601 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa28 paMca pratikamaNasUtro sUma vicAra sahyAM nahIM ApaNI kumati lage usUtra prarUpaNA kIdhI, tathA "prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, maithuna, parigraha, kaudha, mAna, mAyA, lobha, rAga, dveSa, kalaha, abhyAkhyAna, vaizunya, rati, arati, para-parivAda, mAyA-mRSAvAda, mithyAtva-zalya, e aDhAra pApasthAna kIdhAM, karAvyAM, anumoghAM, hoya. 'dinakRtya : pratikamaNa, vinaya, vaiyAvacca, na kIdhAM. aneruM je kAMI vItarAganI AjJA-viruddha kIdhuM, karAvyuM, anumoghuM hoya. e cihuM prakAramAM anero je koI aticAra pakSa divasamAMhi sUkSma, bAdara, jAgatAM, ajANatAM, huo hoya. te savihu mana, vacana, kAyA e karI micchAmi dukakaDuM 17 evaMkAre zrAvaka taNe dharme samyakatva mULa-bAra vata, ane ekaso covIsa aticAra mAMhI je koI aticAra pakSa divasamAMhI. upasaMhAra :- nANAi=jJAnAdika. aTha-ATha. paivaya dareka vrate. sama=samyakatva. saMlehagA=saMlekhanA. pAgapAMca. pannara=paMdara. kammasu karmAdAnomAM. bArasa-bAra. tapa tapamAM. variatIgaM vIryAcAramAM traNa. cauvvIsa-sayaM ekaso covIsa. AIArA=aticAro. pratiSedha jinezvara paramAtmAe niSedha kareluM. kumati=kubuddhi. usUtra-prarUpaNA sUtrasiddhAnta viruddha pratipAdana , samajAvaTa , viruddha pracAra. dinakRtya divasanuM dharmakRtya-kAma. elaMkAre e prakAre. vizeSArtha : atiyAronI vyavasthA jema devasia, rAIe pratikramaNamAM-pratikamANa prAyazcitta pahelAM Alocana prAyazcitta tarIke sAta lAkha ane aDhAra pApa sthAnako bolAya che. te ja pramANe aticAro e-pAkSika pratikramaNa prAyazcitta tarIke bolatA pAkSika sUtra pahelAM AlocanA prAyazcittarUpe che. vidhiono keTaloka bhAga zAstrIya sUtrothI gUMthAyelo hoya che. tyAre caityavaMdana, stavana, thAya, sajhAya, zAMtipATha vagerene vyakitagata bhAvanA sAthe uccAravA mATe paNa chUTa ApelI hoya che. ane tethI te bhASAmAM paNa saMbhavI zake che. ane te viziSTa bolanAra vyakita potAnI jAte banAvIne paNa upayoga karI zake, teTale sudhI jo ke chUTa saMbhave che. kAraNa ke, vyaktinA manobhAva tathA ullAsane avakAza ApavAnA hetuthI e chUTa ApelI che. chatAM dareka jIvonI samAna zakita hotI nathI. temaja manamAM bhAva chatAM te pramANe teo ucita zabdomAM utArI zake nahIM. mATe pUrvAcAryoe racelA ke racIne vidhiomAM-amuka amuka ucita sthaLe goThavelAno upayoga kare che. ane te sarva sAmAnya bALa jIvone mATe ucita paNa che. e ja pramANe sAta lAkha aDhAra pApa sthAnaka ane aticAra viSe paNa samajavAnuM che. zrAvakanAM samyakatva sahita bAra vrato ane saMleSaNA sahita cAritrAcAra uparAMta, bIjA cAra Page #602 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 529 AcAronA maLIne ekaso covIsa aticAro tathA te AlovavAnuM prayojana vagere Agamo ane niryuktiomAM batAvela che. eTale aticAronI racanA nirmULa nathI. paraMtu tenuM mULa TheTha Agamo sudhI pahoMceluM che. mATe tene anusarIne bhASAmAM racAyelA chatAM aticArone pramANabhUta mAnavAne harakata nathI. eTaluM ja nahIM, paraMtu pramANabhUta ja che. jo ke sAmAcArI bhedathI ke-saMkSepa vistAranI vivakSAe temAM mULa zAstrokata aticAra uparAMta tenI sAthe saMbaMdha dharAvatI bIjI hakIkato ochI vadhatI hoya, ke bhASAphera ke koI hakIkata AgaLa pAchaLa hoya, teTaluM ja judI judI racanAomAM paraspara judApaNuM jovAmAM Ave. dareka vrata ane AcAranuM vidhi sAcavIne pAlana na karavAmAM-AzayadoSa, gerasamaja, azakita, dravya, kALa, bhAvanA saMjogonA pheraphAra, ajJAna tathA bIjA aneka saMjogo vagerethI ghaNI-bhUlo thavAno saMbhava che. paraMtu e badhI bhUlo ekI sAthe yAda Ave nahIM, eTale amuka amuka bhUlono samAveza thaI jAya tevI pratIka rUpa upara mujaba-bhUlonA samUhone yAda karAvanAra-mukhya mukhya aticAro goThavI bALajIvonI sagavaDa mATe dareka vratonA aticAronI saMkhyA nakakI karI ApI che. e uparathI ema nathI samajavAnuM ke, "ATalA ja aticAro che." paraMtu ekeekanA peTAmAM upalakSaNathI bIjA anekano samAveza thato hoya che. ane bALajIvone barAbara samaja paDe, mATe konA peTAmAM bIjA kayA kayA aticAro samAyelA che ? te spaSTa karIne aticAra pAThamAM batAvelA hovAthI aticAranA laMbANathI pATha pracalita che. tathA je vistAra thayela che, te paNa "racanAre potAnI mati kalpanAe karela che." ema samajavAnuM nathI. kAraNa ke, e vistAra paNa zAstrane anusAre che. Agama ane tenI TIkAo, niryuktio-cUrNio-Avazyaka sUtranI niryukti, bhAkhyAdika vageremAM-tathA zrI haribhadra sUrikata paMcAzakanI zrI abhayadeva sUri viracita vRtti, dharmabiMdu vRtti, zrAvaka prajJapti, vaMdittAsUtranI vRttio, dharmasaMgraha, yogazAstra vageremAM je hakIkato vistArathI ApI hoya, ke sUcavI hoya, te ja A aticAramAM jema bane tema saMkSepamAM ane samajAya tevI rIte tatkAlIna bhASAmAM ApavAmAM Avela che. A uparathI navA aticAra racavA, temAM sudhArovadhAro karavo, ghaTADo ke umero karavo, e keTaluM durghaTa ane jokhamI kAma che te barAbara samajAze. AgamothI mAMDIne pUrvAcAryo viracita vivecana graMthonoye sAro abhyAsa hoya, jaina zailIno anubhava hoya, ane sarva sAmAnya thaI zake tevuM racanAkauzala tathA prabhAvazALIpaNuM hoya, tevA koI viziSTa jainAcArya jevA tyAgI ja te jaina zailI anusAra racI zake. bIjAnI te racavAnI zakita na gaNAya, ane te mAnya paNa na thAya. mATe evI khapa vagaranI vAta tarapha dhyAna paNa ApavuM na joIe. alabatta-cAlu aticAra pATho upara pUrvAcAryonA graMthone anusAra vivecana, spaSTIkaraNa, zabdArtha, TUMka ke vistArathI samaja lakhIne bALajIvone tenuM rahasya samajavAmAM madadagAra thaI zakAya, tema karavAmAM sevA che. tene koI rokI na zake. Page #603 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro keTalIka racanAmAM amuka bAbato choDI dIdhI hoya che, te paNa sahetuka hoya che. ane amuka bAbato khAsa bhAra mUkIne levAmAM AvI hoya che, te paNa sahetuka hoya che, eTale vistAra karavAmAM, saMkSepa karavAmAM, temaja upekSita karavAmAM paNa sahetukatA ja hoya che. 530 mATe koIpaNa navI racanA karavI, e ghaNuM durghaTa kArya che. e uparathI amane eTaluM to cokakasa jaNAya che ke, "nAmanirdeza na chatAM aticAranA racanArA sArA vidvAn, anubhavI ane racanAkauzalya dharAvanArA jaNAya che.'' alabatta temanA bhASA keTaleka aMze ApaNane atyAre aparicita jevI lAge che. chatAM saMkSepa bhASAmAM samayanI je saraLatA, sacoTatA, viSayanirdeza ane zAstrIyatA, dezAcAra, rItarivAja tathA jIvanasparzitA para pUratuM lakSya vagere tattvo jALavelAM che, te jotAM racanA apUrva, manohara, jarUriyAta pUratI sAMgopAMga ane pramANabhUta jaNAya che. pAMca aticAronA aticAronI yAdI mATe-aticAranI ATha gAthAomAMnI gAthAo dareka AcAronA aticAronI zarUAtamAM Apela che. ane samyaktva sahita bAra vrata tathA saMleSaNAnA aticAronI yAdI, mATe vaMdittu sUtramAMthI te te gAthAo mUkI che. ane chelle paDisiddhANaM karaNe gAthA mUkIne pratikramaNanA mukhya hetuo jALavavAmAM rahelI khAmIonuM ye chevaTe Alocana karavAmAM Avela che. prazna :- jyAre pratikramaNasUtramAM je gAthAo che, tenA ja bhAvArtha aticAra AlocanAmAM Ave che, to pachI AlocanA ane pratikramaNamAM pharaka zo che ? u :- jema keTaloka phera che, tema keTalIka samAnatA paNa che. AlocanAmAM potAne je aticAra lAgelA hoya, te guru mahArAjanI sAkSIe kahI javA, ane tenuM prAyazcitta mAMgavuM. te ane pratikramaNa e gurumahArAjAe pharamAveluM prAyazcitta che. eTale prAyazcittamAM Alocita doSonA micchAmi dukakaDa devAnA hoya che, pazcAttApa karI pharIthI na karavAnI sAvacetI rAkhavAnI hoya che tathA doSanA pramANamAM tapa, dharma-dhyAna, AcAra vagere karavAnAM hoya che. ane e ja tattvanI yojanA-AlocanA pachI savvassavi kahIne gurumahArAja pAse prAyazcitta mAMgavAmAM Ave che. tyAre gurumahArAja paDikkameha kahIne pratikramaNa karavAno Adeza Ape che. tyAre ziSya icchuM kahIne-tassa micchAmi dukkaDaM kahe che. te micchAmi dukkaDaMno vistAra ja-munimahArAjAo mATe pikasUtra pATha pachI bIjI vAra pagAmasajjhAya sudhI ane zrAvako mATe tene badale vaMdittusUtra pachI trIjA vaMdittusUtra sudhI bolavAnuM hoya che. ane prAyazcitta tarIke tapa karavAnI ziSya icchA batAve che, te pAkSikanA prAyazcitta rUpe sAmAnya rIte keTalo karavo joIe ? vagere pUche che. tyAre gurumahArAja-cautthagaM-eka upavAsa vagere tapa pharamAve che. prazna :- jo micchAmi dukkaDaM e-pratikramaNa rUpa che, to pachI dareka aticArane aMte micchAmi dukkaDaM devAya che. to te zA mATe ? uttara :- e sAmAnya rIte micchAmi dukkaDaM devAya che. ane pratikramaNamAM khAsa bhArapUrvaka Page #604 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 531 micchAmi dukkaDaM devAya che. te evI rIte ke, doSa dUra thaI jAya, tevI rIte pUrA pazcAttApa sAthe pratikramaNa saMbaMdhI micchAmI dukaka evI rIte devA joIe, ke jethI doSa dUra thaI jAya. eTale-aticAronI AlocanAne aMte AvatA micchAmi dukaka AlocanA rUpa che. ane vaMdinu sUtramAM AvatAM pratikramaNa, niMdA, gaha vagere pratikramaNa rUpa che. jJAnAcAranA aticAro 1. jJAnAcAranA ATha aticArono anukrama nIce pramANe samajAya che. bhANIne vicAryA sudhImAM ATha aticAro saMkSepamAM AvI jAya che. chatAM pharIthI akALa aticAra sAdhutANe dharmethI zarU thAya che. jJAnopagaraNa pATI-pothIthI-avinayAticAra zarU thAya che. ozIse dharyothI abahumAnAticAra batAvela che. zAnadravya bhakSaNopekSA vagere anupadhAnAticAra jaNAya che. jJAnavaMta tarapha dveSa, aMtarAya vagere nihanavAticAra jaNAya che. ema jJAnI tarapha ane jaina zAstromAM pratipAdita mati kRtAdi pAMca jJAna tarapha azraddhA, abhakita tathA satya jJAnanI khAmI e paNa eka jAtano nihanavAticAra ja jaNAya che. totaDA bobaDAnI mazkarI karavAmAM ke anyathA prarUpANA eTale sUtrathI ke arthathI viruddha-sUtra ke artha karelA hoya ke te banneyamAM paNa viruddhatA karela hoya ema sUtra, artha ane tadubhaya aticAra lAgatA hoya, tema jaNAvela jaNAya che. anyathA yojanAmAM jJAnanA aticAro cAra anuyogamAM vibhakta jaina Agama paddhatisara ane vyavasthita che. ni:svArthapaNe vizvakalyANanA upAyonI mArgadarzaka apUrva ane sadAkALa binaharIpha nakazo che. temanI kalyANakatA AgaLa AjanA vijJAnano kazo hisAba ja nathI, te to kevaLa svArthanI bAjI ane pariNAme nukasAnakAraka che. tenI taraphathI nukasAnane badale lezamAtra paNa kalyANanI AzA rAkhavI nakAmI che. eTale tene paNa keTalIka mudra anukULatAo uparathI harIpha tarIke siddha karI zakAya tema nathI. mATe te binaharIpha, vyavasthita, kalyANa sAdhana hovAthI temAM kAMI paNa ADuMavaLuM cAlI zakatuM nathI. kALakrame moTI UthalapAthalane aMge pAThabhedo ane keTalAka paraspara viraddha lAgatI bAbato viSe pUrvAcAryoe saMpUrNa vicAra karyo che, pAThAntaro noMdhyA che ane virodhonI tathA matAntaronI saMgati karI che. tathA jyAM kAMIpaNa upAya nathI cAlyo tyAM "tatva kevaLIgamya" kahIne vAta choDI dIdhI che. paraMtu koIe potAnuM svataMtra DahApaNa DahoLyuM nathI. vicAraNA karI haze, potAno abhiprAya batAvyo haze tathA zuM hovuM joIe, tenI kalpanA paNa karI haze. te dareka eka abhyAsI tarIke, eka vicAraka tarIke paraMtu AgamArthane potAnI buddhi pramANe ThokI besADavA prayatno koIe karela nathI. ane kadAca koIe ema kahela haze, to tenuM lakhANa prAmANika mAnavAmAM Avela nathI. eTale teno pravAha AgaLa na vadhatAM lagabhaga pramANabhUta AgamAnusArI tattvano ja pravAha AgaLa vadhato vadhato cAlyo Avyo Page #605 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 532 paMca pratikramaNa sUtro che. AthI karIne jema bane tema bheLaseLathI bacAvIne yathAsaMga pramANe prabhunA upadeza rUpa Agamo ane tenA artho jALavI rAkhyA che. jagata upara pUrvAcAryoe e moTAmAM moTo upakAra karyo che. je tevI khabaradArI rAkhI na hota to Aje ApaNane jeTalA paNa zuddha svarUpamAM Agamo ane tadartha maLI zake che, te maLI zakata ja nahIM. Aje paNa ApaNI e ja pharaja che ke, jema bane tema zuddha svarUpamAM Agamo ane tadartha AgaLa laMbAya tevo prayatna karavo joIe. temAM bheLaseLa thaI jAya, jamAnAnA nAme kRtrima dravya, kSetra, kALa, bhAvane nAme temAM pheraphAro ghUsI jAya, zodhakhoLane nAme, pakSApakSIne lIdhe ghUsI jAya, te kadAca ApAtata: ramaNIya lAgaze paraMtu pariNAme bhayAvaha ane aprAmANika prayatna gaNAze. aitihAsika samyagRSTi aitihAsika sAcAM vidhAno satyanuM eka aMga avazya che. paraMtu te saMpUrNa satya nathI. aitihAsika satyo paNa jIvananA eka aMga banI zake che, paraMtu te ja jIvananuM sarvasva nathI. jyAre Aje aitihAsika zodhakhoLone eTaluM badhuM moTuM svarUpa ApavAmAM Ave che ke, kema jANe, "te saMpUrNa satya hoya, jIvananuM sarvasva hoya. tenI kasoTImAMthI je pasAra thayuM na hoya, te kazA upayoganuM ja nathI. pheMkI devA jevuM-upekSA karavA jevuM che." A jAtano hAlamAM eka moTo bhrama phelAyelo che je taddana nakAmo, asatya, aprAmANika, jIvanane harakata karanAro, ane bhayAvaha che, tathA janasamAjane unmArge dorI janAro che, e spaSTa ja che. aitihAsika gaSaNAone satyanA eka aMga tarIke svIkAravAmAM koI paNa AnAkAnI karI zake tema che ja nahIM. paraMtu te gaveSaNAno uddeza, te gaveSaNanAM sAdhakabAdhaka sAdhano ane paddhatio paNa zuddha uddezane anusarIne ane zuddha sAdhano tathA paddhationA AzrayathI thayelA hovA joIe. temAM doSa hoya, to te doSa ja paraMparAe paNa prajAnA jIvana upara asara karI tenA jIvanane veDaphI nAMkhe che. bagADI mUke ane mArga uparathI bhraSTa karI de, e paNa svAbhAvika ja che. AjanI aitihAsika gaSaNAno uddeza svArthI che. paradezIoe potAnA rASTrIya hetuone dhyAnamAM rAkhIne A dezamAM ane anyatra sarvatra A jAtanI gaveSaNAo calAvI che. A dezamAMthIye teo thoDA ghaNA je potAnA anuyAyIo meLavI zakayA che, teone teo potAnuM pRSTha poSaNa Ape che. temAM AgaLa vadhavA teone sarva anukULatAo karI ApavA sarva prakAranA prayAso kare che. tenA badalAmAM te anuyAyIo teno pracAra kare che. pariNAme prajAmAM buddhibheda thAya che, saMzaya utpanna thAya che, prajA siddha sAdhana doSamAM paDe che, mana DAmADoLa thAya che, mahApuruSonA kalyANa mArgamAM azraddhA utpanna thAya che, ane vakhate durbhAva pAmIne avaLe mArge caDI jaI mArgabhraSTa thAya che, ne unmArgagAmI thAya che. tenI paraMparA potAnAM saMtAno ane vaMza vArasAmAM cAle, eTale keTalAMka kuTuMbo lagabhaga sadAne mATe mahAmuzkelImAM maLelA sanmArgathI avaLe mArge UtarI jAya che. A eka mahAna aniSTa prApta thaI rahyuM che. Page #606 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro paradezIoe ahIM AvIne dareka bAbatanuM pramANa mAgyuM. pramANo maLyAM. paraMtu te vakhate jeTalAM pramANo svIkAravAthI potAne lAbha hato, teTalAM svIkAryAM. ane jene jene pote pramANabhUta na svIkAryAM te sutattvoneya tyAjya gaNI prajA pAse tyAga karAvyo, karAvavA mahenata karI. pAchaLathI jema jema potAnuM baLa vadhatuM gayuM, tema tema bIjA muddAone pramANabhUta mAnatA gayA, paraMtu prathama apramANabhUta manAyelI bAbatothI prajAne je nukasAna thayuM hoya, ane paradezIone je phAyado thayo hoya, te to kAyama rahI jAya ja. dAkhalA tarIke : ''jainadharma bauddha dharmano phAMTo che." ema vAta karI. eTale ahIMnA dezavALA ane koI koI te matanA jaino paNa tema mAnatA thayA. pachI '"jainadharma svataMtra dharma che. paraMtu te mahAvIra svAmIthI zarU thayo che.'' eTale bIjA tIrthaM nathI thayA. evo keTalAkanA manamAM bhAsa thayo hoya, ane tenI sevA mUkI dIdhI hoya, tenuM tene nukasAna thAya, pachI "pArzvanAtha to thayA che.' paNa bAkInA bAvIsa nathI thayA. evo bhAsa Ubho karyo eTale 22nI sevAthI vaMcita ghaNA jIvo rahe. 533 kALAntare dareka vastuo mATe lekhita ane kasoTImAMthI pasAra karI zakAya tevAM pramANo maLI zake nahIM. keTalAkanA purAvA naSTa thayA hoya, chatAM hakIkata sAcI hoya, tene purAvAnA abhAvamAM khoTI mAnI zakAya nahIM. keTalAka purAvA lokokitamAM hoya che, paraMparAnI janazrutimAM paNa gUMthAyA hoya che. lokonA mAnasika vizvAsa, zraddhA tathA bhaktimAM saMgrahAyA hoya che, AcAramAM, rivAjamAM gUMthAyA hoya che, jIvanamAM gUMthAyelI rUDhimAM kAyama thaI gayA hoya che, jIvanavyavasthAmAM paNa otaprota thAya hoya che, athavA amuka prakAranuM jIvana ja amuka pUrva paraMparAnuM pariNAma hoya che. ane te sarva pUrvaparaMparAnI hayAtI hovAnA purAvArUpe hoya che. mAtra ''zilAlekho, tAmrapatro, sikakAo, pALiyAo, graMthonAM lakhANo ja purAvA hoI zake, bIjuM koI purAvArUpe na hoI zake." ema kahI zakAya ja nahIM. ane dhAro ke, AjanA aitihAsikomAMnA mukhya vidvAno e sarvano ya Aje aitihAsika purAvAnA sAdhano tarIke svIkAra kare, to paNa AjasudhInA asvIkArathI A dezanI prajAne je naitika, Arthika, zArIrika, prajAkIya, rAjya, nukasAna thayuM hoya, tenA javAbadAra koNa ? ane sAthe A dezanA taddanuyAyIoe paNa potAnA dezane, potAnA bAMdhavone, potAnI prajAne, nukasAna karavAmAM bhAga bhajavyo gaNAya ? ke na gaNAya ? vAstavika rIte to gaNAya je. dAkhalA tarIke - mArI pAMca peDhIthI kuLaparaMparAthI huM eka ghara vAparuM che, teno dastAveja khovAI gayo che athavA thayo ja nathI. paradezIoe AvIne kahyuM ke, "jenuM je hoya, te rajisTara karAvI pAkuM karAvI lo.' teno artha e thAya ke, "rajisTara pAkuM na thayuM hoya, teno A dezano mAlika koI gaNAya nahIM tyAre te konuM ? te sattAnuM. paNa sattA pAsethI to koI rajisTara dastAveja mAMgI zake nahIM. A sthitimAM kharI rIte zAzvatuM mAruM ghara chatAM dastAveja rajU karI na zakavAne lIdhe mAre Page #607 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa34 paMca pratikamANasUtro choDI devuM paDe ane AjubAjunA pADozIo sagAMsaMbaMdhIo hakIkatarUpe ghara mAruM hovAnuM jANatA hoya che, chatAM temanA kathanane purAvAmAM na levAthI mAre ghara choDI ja devuM paDe. e ughADuM ja che. alabatta, AmAM ApaNe paradezIono doSa na kADhIe paraMtu huM pote ja mArA snehI saMbaMdhIo ema mAnatA thaIe ke "dastAveja vinAnuM ghara tenA mAlikanuM hoI ja na zake. dastAveja sivAya bIjI koIpaNa bAbata purAvAmAM levAnI jarUrI nahIM." ema mAnatA thAya, e vadhumAM vadhu bhayaMkara mane ane mArA bIjA snehI saMbaMdhIone nukasAna kare, e svAbhAvika che. ane kALAntare kadAca dastAveja sivAyanA purAvA paNa grAhya gaNavAmAM Ave, tethI mAruM zuM vaLe ? ghara choDI devAthI mane, mArA kuTuMbane, pratiSThAne, mobhAne je nukasAna pahoMcyuM hoya, te zI rIte bharapAI thAya ? A dAkhalo che. paNa AkhA dezamAM eka apUrNa ane asatya dhoraNa lAgu paDavAthI keTalAkane nukasAna thAya ja, e svAbhAvika che. ane e badhAno phAyado bahAranAone maLavAthI temanuM jora baLavAna thAya, ne te baLanI asara pachI uttarottara prajA upara jIvananAM bIjAM kSetromAM paDyA kare, ema uttarottara prajAne keTaluM nukasAna thAya? mATe AjanI AkhI aitihAsika zodhakhoLanI ImArata tarata na samajI zakAya evA jUThANA upara khaDI thayelI hovAthI tene mithyAdaSTipoSaka kahevAne zI harakata che ? alabatta, khoTe raste chatAM AjanI aitihAsika zodhakhoLanI paddhatine Teko ApanArane pratiSThA ane Arthika lAbho sArA maLe che. paraMtu te satyathI dUra keTalA che ? te ApaNe joI zakayA. A dezanI prajAne potAnA dharmathI, sAmAjika rivAjo uparathI, kauTuMbika vyavasthA uparathI, buddhipUrvaka khaseDavAne A aitihAsika gaveSaNAoe paradezIone bhAre madada karI che. "tamArA zAstramAM amuka vAta che, paraMtu ItihAsathI amuka bIjI rIte kare che. mATe te kalpita ne khoTI che." Ama zikSaNamAM bacapaNathI sAMbhaLavAmAM AvatAM temAM "bIjI rIte e vAta zI rIte sAcI che ?" teno nirNaya karavAno avakAza na rahevAthI bALakonI zraddhA calita thayA vinA rahetI nathI. kaoNlejamAMthI pasAra thayA pachI paNa teo evA nokarI-dhaMdhAmAM goThavAya ke, pelI aneka sAMbhaLelI viparIta vAtono nirNaya karavAno tene avakAza ja maLe nahIM. kadAca koIne avakAza maLe, to tene mATe sAdhano na hoya, ane kadAca koI evI vAta bahAra pADe to paNa tenI kAMI asara na thAya, kema ke, tyAM sudhImAM to evA kaMIka vicAro bahAra paDI gayA hoya, ke prajAnA aneka mULa vicAro upara azraddhA utpanna karanArAM vidhAno aitihAsika vidhAnone nAme phelAI cUkayAM hoya. e jAtanI paraMparA paradezI aitihAsika vidvAno UbhI rAkhe ja jAya che. "rAma aitihAsika nathI," ane kadAca jyAM te aitihAsika siddha thAya, tevAmAM "kaMga aitihAsika nathI." evI bUma paDI cUkI ja hoya che. eTale eka vAtathI jeTalA loko mULa vicArathI khasyA teTalA kharA. pachI bIjA vicArathI bIjA cUke. ema dareka dharmo ane dareka samajenAM maMtavyo upara cAreya taraphathI ghA paDyuM jAya che. Ama A prajAne hAla je ayogya uddezathI cAlatI apUrNa aitihAsika zodhakhoLothI nukasAna thaI rahyuM che, tenI sUkSma vicAraNA karyA bAda koIthI ye nA pADI zakAya tema nathI. Page #608 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 535 A uparathI ema samajavAnuM nathI ke, "ApaNe aitihAsika zodhakhoLanI jarUra nathI." ApaNe aitihAsika zodhakhoLanI jarUra che ja. ApaNA jIvananuM te paNa eka aMga che. teTalo satyane te eka aMza jarUra che. paraMtu te prajA-jIvananA AdhyAtmika vikAsanA uddezathI, kharekharu satya mAryuM na jAya, tevI rIte mArgano lopa na thAya, tathA prajA unmArge na caDe, tevI rIte ane jeTalAM sAdhano purAvAmAM levA yogya hoya, te saMpUrNa sAdhano purAvAmAM laIne, saMpUrNa paddhatisaranI gaveSaNApUrvakanI aitihAsika zodhakhoLo karavAmAM Ave to ja te samyaguM aitihAsika gaSaNA gaNAya. eTale hAlamAM hiMdamAM upara jaNAvyA pramANe apUrNa, lagabhaga mithyA daSTinA pAyA upara cAlatI, aitihAsika zodhakhoLanI paraMparA cAlu thayelI che, tene badale samyagu daSTinA pAyA upara cAlatI AvelI paraMparAne khIlavavI joIe. hAlanI paradezI paraMparAnuM sAhitya baso varSamAM ApaNI IcchAe anicchAe eTaluM badhuM lakhAI gayuM che, ane temAM anumAnonA keTalAka to evA vicitra ghoDA doDAvavAmAM AvyA che, ke vAMcatAM ja hasavuM Ave. chatAM badhAmAMthI sAra kADhIe to ghaNo ja sAra nIkaLe che. graMtho moTA mATA, kiMmata ghaNI, rAjA mahArAjAo mAraphata dezanAM nANAM paNa temAM ghaNAM ghasaDAI gayAM. sArAMza ke, sAra thoDo ane te paNa lagabhaga khoTe raste. eTale teNe prajAnA Arthika vagere cAlu jIvana upara ghaNuM ja nukasAna karyuM che. jo ke, etadezIya tadanuyAyI vidvAnone keTalAka bAhya lAbho thayo che. te to dezanI Arya prajAne thayelA moTA nukasAnano alpa badalo che. A dezanI prajAne prathama, potAnA svadharma uparathI ane jIvana uparathI calita karavAne aitihAsika gaveSaNAothI buddhibheda karavA sivAya, taTasthatA batAvavA sAthe ADakataruM sacoTa sAdhana bIjuM koI paNa nahotuM. temaja A dezanI saMskRtino abhyAsa karavA mATe paNa e ja sAdhana hatuM. eTale saMskRtino abhyAsa karyA bAda prajAjIvanamAM navI sattA ane saMskRti UMDe laI javAne avakAza ane upAyo maLI zake. mATe moTe kharce saMzodhaka saMsthAo ane khAtAMo kADhavAmAM potAnA rASTrIya hitano te lokoe pUrepUro vicAra karyo che. kevaLa A dezanA ItihAsa upara ja phIdA thayA che, ema samajavAnuM nathI. alabatta, A dezanA lokone AkarSavA ane temanI pAsenAM sAdhano bahAra lAvavA mATe tenI prazaMsA jeTalI ochI karAya teTalo ocho lAbha maLe. eTale jeTalI vadhu prazaMsA karAya, ane A dezanA lokomAM te paraMparAnI pratiSThA vadhu jAme tema vadhu lAbha. mATe tevA lalacAmaNA AkarSaka prayAso paNa karyA che, temaja thAya che, e dekhItuM ja che. mATe ApaNane jema samyagRSTinA yogya pAyA upara racAyelI aitihAsika zodhakhoLa upayogI che, teTalI ja mithyAdaSTinA biMduvALA pAyA upara racAyelI ApaNane nukasAnakAraka che, temaja samyagudaSTinA pAyA para racAyelI chatAM paNa aitihAsika zodhane ja jIvananuM saMpUrNa satya banI laIe to paNa te ghaNI rIte nukasAnakAraka ja che. kAraNa ke, te to mAtra jIvananuM aMga che. dAkhalA tarIka - paramAtmA mahAvIra devanuM jIvana ApaNe zA mATe sAMbhaLIe chIe ? temanA Page #609 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 536 paMca pratikramaNa sUtro mahAna jIvanamAMthI yathAzakita mahAna tattvonI chAyA ApaNA jIvanamAM meLavavAno ApaNo uddeza hoya che. zrI mahAvIra paramAtmAnuM jIvana ApaNA jIvanane jeTaluM upayogI che, teTalA temanA janmavAnI ke nirvANanI tArIkho upayogI nathI. alabatta, temanA janma ke nirvANa ane bIjI ghaTanAonI aitihAsika sAcI noMdho temanA jIvananuM eka aMga cokakasa che. te vinA temanuM jIvanacaritra apUrNa gaNAya, paraMtu temanA jIvananI e tArIkho ane cokakasa tithio ApaNane na maLe, eTalA uparathI ApaNe temanA jIvanamAMthI preraNA meLavatA aTakavuM, ke temanA tarapha Adara na batAvavo ke temanI ArAdhanA tathA sevAbhakita na karavI, e kema bane ? tyAre Aje etadezIya tadanuyAyI loko e tArIkho nakakI karavAnI upAdhimAM eTalA badhA paDyA che, ane tenA upara eTaluM badhuM carce che ke, jIvananAM kiMmatI varSo gumAvI muzkelIthI maLela manuSya janma e paramAtmAnI sevAbhakita vinA gumAve che. eTaluM ja nahIM, paNa mAnasika rIte tenI sanmukha paNa rahI zakatA nathI. sAthe sAthe aneka saMzayonA bhoga banI ArAdhanAthI vaMcita rahe che. saMzayAtmA vinazyati. thoDA divasa AgaLa pAchaLa tArIkho sAbita thAya eTalA uparathI zrI mahAvIra svAmInA jIvananI mahattAmAM phera paDI jato nathI. temanA jIvanamAMthI levo joIto bodha ane temanA tarapha batAvavI joItI bhakita mulatavI rAkhavAnI jarUra nathI hotI, chatAM Ama ADe raste caDI gayelA jaina gaNAtA vidvAno paNa A bhavamAM paramAtmAnI pUjA, sevA, bhakti ane temanA jIvanamAMthI temanA AgamomAMthI levA joItA bodhathI vaMcita rahI bhava hArI jAya che. pUrvAcAryo ane hAlanA paNa anuyAyIo aitihAsika gaSaNA ane ciMtana karatA ane kare che. paraMtu temanA jIvanamAM prabhu taraphanI kRtajJatA batAvavAnAM tattvo vaNAyelAM hoya che, ne sAthe sAthe gaSaNA cAlatI hoya che. tyAre etadezIya tadanuyAyI jaina vidvAno paNa aitihAsika gaveSaNAnA cUMthaNAmAM eTalA badhA aTavAI paDyA che ke, prabhunA saMsargano lAbha laI zakatA nathI, ne vadhumAM bIjAonI TIkA kare che. kAraNa mAtra eka ja che ke, prabhunA jIvananA mahattva karatAM temanI tavArIkhonuM vadhu mahattva mAnyuM che. A zuM teono unmArga nathI ? ane jo tema hoya, to A aitihAsika mithyAdaSTi spaSTa ja che. A pramANe A daSTinA cakakaramAM paDelA bIjA aneka jIvo viSe samajI levuM. Adhunika aitihAsika gaveSaNAnI paraMparAnA uddezamAM, tenAM sAdhanomAM, tenI paddhatimAM, kyA kyA vAstavika doSo che ane tethI zuM nukasAna thayuM che ? te vistArathI vicAravAnuM A sthaLa na hovAthI vadhu laMbANa na karatAM koI prasaMga upara rAkhI jJAnAcAranA aticAranA prasaMgamAM anyathA yojana doSa viSe amAre je kahevuM che, te mULa viSaya upara AgaLa vadhIe chIe. jema bane tema Agama paraMparA potAnA kharA svarUpamAM vadhu vakhata TakI rahe, temAM kSati na Ave, tevA saghaLA prayatno karavA, e jJAnAcAra che. temAM paThana pAThananA pAMca prakAranA svAdhyAya, ekaMdara AkhA gurukuLavAsa ane tene lagatA munijIvananA ATha prakAranA aticArano tyAga vagere Page #610 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 537 yojanA samAya che. koI sUtra pheravI nAMkhe, sUtra kAyama rAkhe, ne artha khoTo kare, koI artha sAcA kare ane sUtrapATha pheravI nAMkhe, tyAre koI banneya pheravI nAkhe. te ajANatAM vagerethI thAya, to aticAra. ane jANIbUjIne karela hoya to anAcAra kahevAmAM harakata nathI. A aticAra goThavavAthI lAgaNIvALA zAsananA javAbadAra bhakato para je javAbadArI nAMkhI che, tethI anAbhoga, kALakrama ke lahiyAonI asara sivAya pAThabheda paNa thavA pAmyA nathI. ane eTale sudhI ke jema bane tema sUtronA akSaronuM paNa rakSaNa karavA akSaronI cokakasa gaNatarI karIne paNa kALajI levAI che. arthamAM paNa jene jema phAvyuM tema lakhI zakAya tema nathI, kema ke, vaijJAnika ane tAtvika evI arthasaraNi goThavavAmAM AvI che ke, temAM bIjI vAta ghUsavA pAme ja nahIM. badhuM mApasara ane cokakasa ApavAmAM AvyuM che kema ke, jainadarzana kevaLa vArtAno saMgraha nathI, caraNAnuyoga, gaNitAnuyoga ane dravyAnuyoga. kudaratanA cokakasa abAdhita niyamo upara vyavasthita gUMthavAmAM Avela che. ane tenA anusaMdhAnamAM kathAnuyoga che. alabatta, temAM anAbhoga janya, chAghasthika bhUlo thAya, koI vAta koI kALe na samajAya, tyAre koI bIje kALe amuka ja vAto samajAya, ane bIjI vAto na paNa samajAya, tethI temAM ghaNA pheraphAra thaI gayA che" ema kahI paNa na zakAya. Aje aitihAsika zodhakhoLane nAme, vijJAnane nAme, dravya, kSetra, kALa, bhAvane nAme, jamAnAne nAme, dezakALane nAme dareka bAbatamAM parivartananI vAto karanArAo tene palaTavAno mArga kADhIne pariNAme uttarottara taddana nirupayogI ane nAbUda karavAnA rastA upara laI javAnA prayatnone Teko ApI rahyA che. paraMtu temAM dIrgha vicArano abhAva dekhAya che. aitihAsika satya zodho tattvajJAnarUpa satyanuM eka aMga che. ane AjanA mithyAdhyeyanI zodho to satyanuM aMga paNa nathI chatAM tatvajJAnanA khajAnArUpa Agamone Adhunika aitihAsika zodhanarUpa cakravartInA karada mAMDalika kahevAmAM bAlizatA sivAya zuM jaNAya che ? paraMtu ajJAna ane pAmara jIvo upekSya ane dayApAtra hoya che. temane paNa sAcuM jJAna maLe, evA ApaNA prayAso hovA joIe. AgamonI parama kalyANakatA ane AjanAM lokopayogI kAryonI kRtrimatA jaina Agamano viSaya ane dhyeya sarva jIvo mATenI, sarvakSetra, sarvakALa ane sarvaprakAranI Page #611 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa38 paMca pratikramaNa sUtro paristhitimAM utkRSTamAM utkRSTa ane ochAmAM ochA AdhyAtmika jIvananI sarva dizAo batAvI prANImAtranuM kalyANa karavuM e che. tyAre bhAratanAM bIjA darzanono paNa lagabhaga e ja uddeza che, paraMtu teonI darzana-vyavasthA sarvadezIya tathA sAMgopAMga jovAmAM AvatI nathI. ane bhArata bahAra paNa loka-kalyANa karavAnI IcchAthI jAheramAM AvelA upadezakonA AdezomAM temanA prayatnono ekaMdara uddeza loka-kalyANanI bhAvanA sivAya jovAmAM Avato nathI. jo ke te sAMgopAMga, zuddha ane kasoTIe caDAvI zakAya tevo vyavasthita ane saMpUrNa nathI chatAM temAM bhaluM karavAnI bhAvanA to jovAmAM Ave che. paraMtu AjanI loka-kalyANanI vAtono pracAra kevaLa kRtrima ane yuropIya prajAonA vyApArI ane rASTrIya svAthamAMthI utpanna thayela che. to pachI, vItarAga dazAmAMthI utpanna thavAnI vAta to dUra rahI, paraMtu tene nikhAlasa bhAvanI loka-kalyANanI bhAvanA paNa kema ja kahI zakAya? eka vepArIne tyAMthI mAla letAM bIjo vepArI ApaNane tenA karatAM sasto ane TakAu mAla ApIne ApaNane moMghA ane nabaLA mAla levAI javAnI muzkelImAMthI bacAve che, paraMtu tema karavAmAM teno paropakAra nathI hoto. ema karIne te potAnA mAlanA vakarA mATe kAyamI gharAka tarIke ApaNane bAMdhI le che, ne potAno svArtha sAdhe che. tevI ja sthiti AjanI loka-kalyANanI bhAvanAnI che. naLanuM sastuM pANI pUruM pADavAmAM ke mata davA pUrI pADavAmAM, tyAMnAM kArakhAnAonA naLono ane davAono vakaro to teo pote TharAvelI kiMmate ja kare che. ahIMthI koIne koInA paisA e loka-kalyANa pAchaLa paradeza jAya ja che. ane tyAMnA vepArIone vakaro maLe ja che. teonI sarakAro ochAmAM ochI kiMmate kharIdIne ahIM mata mokalata, to haju kadAca ApaNe temAM kAMIka paropakAra gaNI zakata. A daSTAnta uparathI AjanI sarva pravRttinI pAchaLa paradezIonA rASTrIya vagere svArtho sivAya kAMI paNa levAmAM AvatuM nathI. dezanetAo ane lokanAyako ApaNane ni:svArthabhAve kAma karatA jaNAya che, te paNa upara uparathI ja che. temAM evI khUbIthI goThavaNa goThavAyelI che ke, loko dezanetAone paropakArI ane tyAgI samaje to temanA vacana upara joIe tevo vizvAsa na kare. paraMtu A sthitimAM vizvAsa karI zake che, bAkI teonA jIvananI koI paNa jarUriyAta sAmAnya zrImaMta karatAM to ochI hotI ja nathI. ane te sArI rIte pUrI paDyA vinA rahetI nathI. hiMdanA tyAgInA jIvananA AdarzanI thoDA divasa nakala karavAno pharajiyAta prasaMga prApta thAya, to eka paNa dezanetA tamane jAheramAM harato pharato dekhAze nahIM. Aje dezanetAo te ja che ke, jemanuM mAnasa keLavaNI vagerethI badalIne bhaviSyamAM sAdhavA dhArelA yuropIya rASTrIya svArthane anukULa goThavAyela rIte ghaDAyelA che. eTale evA dezanetAo mAraphata paradezIo potAnA hetuono prajAmAM pracAra sArI rIte karI zake che. paradezIo taraphano ekataraphI virodha dezanetAo sAme paradezIo batAve che, jethI prajA netAonA vizvAsamAM paDe che. eTale amuka vicAro ane valaNamAM paradezIo ane dezanetAo samAna che, tethI teono sArI rIte lAbha le che. pradhAno paNa teone ja banAvavAmAM Avela che ke, jeo bhAratIya saMskRtine badale hAlanA jamAnAnI saMskRtine sIdhI ke ADakatarI rIte pasaMda karanArA Page #612 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 539 che, ane temAM rAcanArA che, potAnI AjubAju e ja vAtAvaraNavALA che. A sthitimAM te jAtanA dezanetAo paradezIone AzIrvAda samAna che. ane e netAono dezamAM kAMIne kAMI ghoMghATa cAlato rAkhavAmAM Ave che, eTale prajAnA bIjA kharA AgevAno potAno sUra kADhI ja zake nahi. paTelo ane nagarazeThothI goThavAyelI mahAjananI mahAsaMsthA je hiMdanI saMskRti pramANe goThavAyelI hajAro varSathI cAlI AvatI pratinidhitvavALI saMsthA che, ane sarakAre paNa Aja sudhI jene kabUla rAkhavI paDI che. tathA temanA valaNane anusarIne rAjataMtrane paNa valaNa ApavuM paDe che. tene eka bAjue rAkhIne yuropIya prajAoe potAnA svArthane mATe UbhA karelA, A jamAnAne anusaratA ane pote keLavelA lokonuM maMDaLa dezamAM banAvI, tene prajAnI pratinidhi saMsthA banAvI te mAraphata prajAkIya kAma levA mATe paradezanA vicAro ane AgevAnoe koMgresa sthApI. ane tene dhIme dhIme dezamAM lokapriya thavA dIdhI. te saMsthA sAthe IravIna gAMdhI nAmanI saMdhi karI laI, hiMdamAM navA mahAjanano pAyo nAMkhyo. teo hiMdanI hAlanI prajAnA hita vadhAre samaje che, evuM nathI paraMtu evo DoLa thavA dIdho che. eTale A navuM gaNAtuM mahAjana, jUnA rItasaranA mahAjananI paravA karyA vinA potAnA paricita thoDA sabhyo hovA chatAM AkhA dezanA nAme, AkhI prajAnA nAme TharAvo kare che, ane paradezamAM paNa asara pahoMcADe che, ane evo bhAsa utpanna karavAmAM Ave che ke, hiMdanI AkhI prajAno A avAja che." paradezI mutsaddIo tenoye bahArathI virodha karI prajAnA amuka bhAga taraphathI "e avAja AkhI prajAno che," evo vadhu ne vadhu majabUta Teko prajA pAsethI ja meLavAve che. je Teko rItasara ane prajAnuM kharuM pratinidhi ane hitasvI jUnA mahAjananI sattA dabAvavAne paradezIone upayogI thAya che, jenI koMgresa netAone mAlUma sarakhI paNa nathI. dezamAM ane prajAmAM bheda pADIne kusaMpanuM bIja moTA pAyA upara ropAyuM che. pariNAme bIjA lAbhahAni to je thAya te kharA, paraMtu kusaMpanuM bIja ropAyuM che, te to cokakasa. e ja dhoraNe rAjakoTanI laData upaDAvIne zrI keDala jevA mutsaddI mAraphata dezI prajAnA mahAjanonI ADe koMgresanuM anuyAyI prajA pariSada nAmanuM navuM mahAjana UbhuM karavAno pAyo briTiza pArlamenTa khUbIthI nAMkhI dIdho jaNAya che, jeno pracAra dareka dezI rAjyomAM phelAvA saMbhava che. kema ke keTalAka patrakAroe e banAvane TesTakesa tarIke jaNAvyo paNa che. sArAMza ke, A svArthamaya bAjInA aMga tarIke chellA keTalAka dazakAthI A dezamAM UbhI thayelI saMsthAo mAraphata je je kArya thaI rahyuM che, temAM paramArthanI kalpanA paNa karavI muzkela che. paraMtu dararoja tenI AjubAju ghoMghATa eTalo badho goThavAya che ke, A vAtanI koIne samaja paDe tema nathI. eka ghoMghATa zAMta thAya, ke bIjA netA mAraphata bIje goThavAya ja che, koIne zAMtithI vicAra karavAnI taka ja rahetI nathI ane vegamAM ne vegamAM hAlanI saMskRtinAM aMgabhUta kAryonAM bIja ropAye jAya che. eTale pustaka prasiddha karanArI saMsthAo, chApakaLAno bahoLo pracAra, saMzodhana khAtAMo vagere Page #613 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro dezI rAjyonA ke sarakArI ke prajAnI dekharekha nIce cAlatA gaNAtA khAtAMo mAraphata je je ApaNA jaina pustaka-prakAzano thAya che, temAM nIce pramANe anyathA yojanA jaNAya che. 540 lakhavAne badale chApavuM, chUTA pAnAne badale pustaka bAMdhavuM, dezI kAzmIrI kAgaLone badale paradezI kAgaLono vaparAza, kAyastha ane bIjI lakhanArI jAtio pAse na lakhAvavAne badale chapAvavA vagere anyathA yojanarUpa mithyAtvano aMza Ave che ke nahIM ? bhale te ApaNA dharmanA mAnya pustako hoya, chatAM paNa tevAM pustakonI kharIdI, vAcana vagerethI samyaktvavaMtane aticAra lAge ke anAcAra lAge ? teno nirNaya pUjya AcArya mahArAjAo pAsethI ApaNe jANI levo joIe. alabatta, ApaNA prAcIna ane ApaNane mAnya pustako hovA chatAM paNa tenuM upara pramANe anyathA yojana thAya che. ane tenI prastAvanAo to Adhunika raMge ja raMgAyelI hoya che, te TUMkI ke lAMbI game tevI hoya, paraMtu e prastAvanA e mULa graMthane paNa Adhunika upayoganuM sAdhana banAvIne teno uddeza ane svarUpa badalI nAMkhe che. mekSamulare vedo chapAvyA, te brAhmaNonI paraMparA mATenA upayoga mATe nahIM, paraMtu teonA Adhunika rASTrIya hitamAM A dezanI prajAno prAthamika cAha ane sahakAra levA tathA te dRSTithI saMzodhana khAtAMomAM kAma karatA vidvAnone sagavaDa ApavA temaNe prasiddha karelA che, nahIM ke vaidika anuyAyIonI mAphaka vedo taraphanI Izvaraprophtatva bhakitathI prasiddha karelA che. eTale graMtha game teno ane game tevo prAcIna hoya, paNa tenI prastAvanAo tene Adhunika saMskRtinA upayoganA banAvI de che. ane tenA uparanA saMzodhanano paNa Adhunika saMzodhananI dRSTithI thAya che, nahIM ke paraMparAnI dRSTithI. hAlanAM saMzodhanothI game teTalI kharAba asara paraMparA upara thAya, tenI paravA teone hotI ja nathI paraMtu, jarA vadhAre UMDA UtarIne kahIe to e paraMparAnA vicAro, paraMparAnI jIvanasaraNi upara jema vadhAre phaTako paDe, tema saMzodhana vadhAre sacoTa ane mAnapAtra gaNavAmAM Ave che. AjanA evA saMzodhananI pratiSThA vadhu mahattvanI gaNAva che, eTale saMzodhano, samalocanAo, TippaNo, TIkAo vagere A dRSTibiMduothI thAya che. te zAstromAM AtmA, punarjanma, sarvajJa, paraloka, devasRSTi vagere vidhAnone prAcInonI mAnyatArUpe mAtra ema ne ema bAjue rahevA daI, tenA upara kadAca kAMIpaNa TIkA karyA vinA ja Adhunika saMskRtine baMdhabesatuM hoya, te upara vadhAre lakhANa karIne vAcakonuM dhyAna te upara vadhAre kendrita kare che, ane pelI badhI mahattvanI vastuone taddana gauNa banAvI devAmAM AvI hoya che ke, jema jema saMzodhaka khAtAMo pracAramAM AvatAM jAya che, tema tema vadhu ne vadhu e paraMparAnI vastuo pAchaLa paDatI jAya che. UcharatI prajA tenAthI dUra ne dUra khasatI jAya che. kema ke, nizALomAM paNa ene ja anusaratAM pAThyapustako zIkhavavAmAM AvatAM hoya che. prauDha mANaso potAnA zAstragraMthanuM nAma sAMbhaLIne temAM doravAya che. aMdaranI vastusthitinI teone mAlUma hotI nathI. kalakattAthI nIkaLatI siMghI jaina graMthamALAmAM jaina dharmanA prANabhUta sarvajJatva upara ja azraddhAnuM Page #614 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 541 vighana ke je graMthamALAnA custa jaina AzrayadAtA gRhasthone ISTa na hoya, teo to "tIrthakaronI sarvajJatAno duniyAne paricaya thAya to sAruM." evI bhaktithI ja moTo kharca karatA hoya che, chatAM bAhya suMdaratA bhArobhAra hovAthI ane udAratAnI khuzAmatI prazaMsAthI kulAIne AvA mukhya nukasAna Ama ne Ama ajJAnatAthI nabhe jAya che. ane dareka dharmomAM, samAjomAM, saMpradAyomAM, amuka yogya paraMparAo kALakrame rUDha thaI hoya che, te tUTe eTalA aMze e dhama, samAja, saMpradAyo paNa prajA jIvanamAMthI tUTe ja. vaLI, navI paraMparA to mAtra prathama vicArarUpe ja hoya eTale te prajAnA jIvanamAM to prathama hoya nahIM. AgaLa jatAM hAla bahAra paDatAM saMskaraNo, Ama ADakatarI rIte prajAnAM-hajAro varSathI cAlyA AvatA-svataMtra cAlu jIvananAM aMgo upara ghA kare tyAre navA jIvanamAM tAjagI, svataMtratA upara uparathI to dekhAya, paraMtu tenI pAchaLa paradezIonI buddhi vageremAM A dezanI prajAne parataMtra thavuM paDe, tevI AbAda goThavaNa paDelI jaNAya che. e paNa ThIka che, prajAjIvanamAM paraMparAthI UtarI AvelI ane zAstramAM darzAvelI zAstra-mAnyatAo upara paDado paDe ane hAlanI mAnyatAone pradhAnatA maLe tevI prastAvanA, saMzodhano, TippaNa vagere thAya che. paraMtu tethI AgaLa vadhIne, te te dharmanA anuyAyIo ja potAnA zAstrakAronI mAnyatAono upahAsa karatA hoya, zAstrakAronuM ajJAna gaNatA hoya ane Adhunika zailIne sarvoparI gaNatA hoya te raste cAle ane te raste cAlavAthI zAstrIya vidhAnone game teTalo dhakako pahoMce tevAM vidhAno svayaM kare. "ane sAMpradAyikatA, saMkocitA" vagere kahIne halakA pADe tathA paraMparAne anusarI dharmazAstronI mAnyatAone TakAvI rAkhanArA tathA prajAmAM jIvaMta rAkhanArAonI abhimAnathI jemAM mazkarI hoya tevAM chapAvela saMskaraNo game teTalA UMcA kAgaLo ane TAIponA bhabhakAmAM hoya, sagRhasthonI UMcA prakAranI madadathI bahAra pADyA hoya chatAM tevA graMtho kharIdavAmAM, vAMcavAmAM, prazaMsavAmAM mithyAtva lAge ke nahIM ? tethI aticAra lAge ke anAcAra lAge ? ane pavitra jJAnanI AzatanA gaNAya ke nahIM? ane gaNAya to te keTalI gaNAya ? te bAbatano pUjya AcArya mahArAjAo pAsethI khulAso meLavIne yathAyogya rIte vartavuM hitAvaha jaNAya che. jemAM pUrvAcAryone mATe mAnabharyA zabdo lakhavAne badale sAmAnya mANasonI jema teone saMbodhavAmAM lekhakoe potAnI taTasthatA ane hoziyArI mAnI hoya, jema bane tema taTasthatA jALavavAno DoLa karavA jatAM game teTalo vAstavika bAbatane anya pahoMcADyo hoya vagere tattvovALA prAcIna ApaNA graMthonAM Adhunika saMskaraNonA upayogathI bacavA ApaNI jaina prajAne kaI jAtanI salAha ApI zakAya? temAM paNa jainetaranA hAthanAM saMskaraNa mATe kadAca prajAsvayaM ja tenAM vidhAno tarapha vizvAsa na rAkhI doravAya nahIM. paraMtu jaina saMzodhako ane saMskArakonA nAma nIce prasiddha thayelAonA bhayaMkara tattvathI prajAne bacavAno upAya ja durghaTa bane che. vaLI, zrIsaMghane kAyadesara je jAtanA hakaka hoya, jenA upara mAlikIhakaka hoya vagere bAbatamAM Page #615 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 542 paMca pratikramaNa sUtro saMzodhako kadAca evI sthitimAM mUkI de ke saMghane muzkelI paDe. dAkhalA tarIke - keTalAka saMzodhako kahe che, "jeno gujarAtamAM hajAra-paMdaraso varSathI AvyA." tyAre eka jaina gaNAto saMzodhaka jainetaronI sabhAmAM evuM sAbita kare ke, "jaino gujarAtamAM sattaraso varSathI AvyA che." tyAre jarUra teNe samaya laMbAvyo. e saMzodhana mATe hAlanA saMzodhako tene mAna Ape tenuM kAraNa e ke teNe baso varSa vadhAryA e samajavAnuM nathI. paNa 'paMdaraso varSa pahelAM AvyA.' A bhramaNA utpanna karanAranA matane Teko Apyo, tenuM temane mAna maLe che. kema ke, eka jaina gaNAto mANasa "sattaraso varSa pahelAM jeno AvelA che." ema kahe, eTale ADakatarI rIte ja "tenI pahelAM gujarAtamAM jaino nahotA." evI kabUlAta eka jaina ja gaNAto mANasa mahAna saMzodhaka tarIke Ape che, "e saMzodhakonI duniyAmAM mahattvanuM eTalA mATe gaNAya ke, "te pahelAM jeno gujarAtamAM AvyA nathI." ema eka jaina gaNAtA mANasa pAse kabUla karAvyuM." mATe te bhASaNanI prazaMsA karIne khUba sAro pracAra paNa thavA de. paraMtu muzkelI e UbhI thAya ke, "zatruMjaya, giranAra vagere ghaNAM jaina tIrtho vAstavika rIte jainonAM nathI." evA valaNa upara hAlanI korTe saheje cAlI jAya ane zrI saMghane muzkelI paDe. zrI saMgha zAstronA game teTalA purAvA Ape paNa korTa te hArdika rIte kabUla kare nahIM. mAtra jainonA prajAkIya baLanA pramANamAM che ke jainonuM mana kocave nahIM paraMtu, jeTaluM mAna pelA jaina saMzodhakane ane tenI prasiddhine Ape teTale aMze zAstrIya purAvAone manathI kabUla na rAkhe. A dAkhalA uparathI hAlanA yuropiyana saMzodhakonA A dezanA anuyAyIo A dezane, dharmane, prajAne keTalAM bhayaMkara nukasAna karI rahyA che te spaSTa samajaze. AvA ghaNA dAkhalA che. saMzodhakonA anuyAyIo A dezane, prajAne, dharmone bhayaMkara nukasAno karI rahyA che. tenI temane khabara nathI, prajAne khabara nathI. AvI seMkaDo, hajAro bAbato che. A vAtanI paradezIone khabara che mATe potAnA anuyAyIo ane netA gaNAtAone eka taraphathI sAruM mAna Ape che. prajAmAMnA paNa keTalAka loko e raste dorAya che. mATe AjakAlanA saMskaraNa tarapha zrI saMghanI zI nIti hovI joIe ? e gurugamathI jANI te pramANe ApaNe vartavuM joIe. A pustakamAM deza eTale "bhArata bhUmi sAthe ApaNo AryaprajAno pUrvAparano saMbaMdha" evo artha karavo. chApakhAnAMo ye jaDavAdanuM pradhAna aMga che. chApavAnI kaLAnI khilavaNImAMthI chApakhAnAonI sagavaDa maLavAthI teno sahaja rIte upayoga karavAmAM anyathA-yojanA zI rIte ? zrI vizeSAvazyaka-naMdIsUtra vagere" jaina zAstromAM je ke "samyaphathuta paNa anyathA-yojanAthI mithyAthuta thAya che." ema kahyuM che paraMtu, svAbhAvika khIlatI AvatI chApakhAnAnI kaLAthI Aje ApaNe saMkhyAbaMdha nakalo meLavI Page #616 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamaNa sUtro 543 zakayA chIe ane sArI rIte paThana-pAThana, vAcana-manana vadhavAnuM ApaNe joI zakIe chIe. bhaMDAromAMthI pustako maLavAnI 50 varSa pahelAM keTalI muzkelI hatI ? tenI to muzkelI jeNe veThI hoya, te ja jANe. vaLI, lakhelAM pustako maLavA muzkela hatAM tema ja te vAMcavA paNa eTalA ja muzkela hatA. e sthitimAM hAla sahaja rIte je jJAnanAM sAdhano meLavavAnI sagavaDa thaI che, teno upayoga karavAmAM samyagRSTine doSano saMbhava zI rIte gaNI zakAya ?" A prazna khAsa vicAraNIya che. jo ke, samyaphadaSTine chApelAM pustakono upayoga karavAmAM ke chapAvavAmAM keTalo doSa lAge ? te to jJAnIgamya vAta che, athavA gItArtha puruSo kahI zake. kAraNa ke, doSa lAgavAno AdhAra vyakitanI manovRtti, pariNati upara paNa hoya che, ane saMjogo upara paNa AdhAra rAkhe che. samyakatvane dUSaNa lagADIne paNa koI kriyA khAsa saMjogavizeSamAM karavI paDe, to rasapUrvaka karanAra karatAM mananI taTasthatA jALavIne ke nIrasapaNe "karavuM paDe che, mATe karIe chIe" ema samajIne karanArane alpa doSa lAge che, ema ApaNe jaina zAsana zailI uparathI samajI zakIe chIe. paraMtu "A chApavAnI kaLA sahaja rIte khIlI che, ane AzIrvAda samAna ApaNane vAstavika rIte nIvaDI che." e vAta ekaMdara rIte kabUla karavA jevI nathI. kema ke, tethI lAbhane badale vadhu nukasAna thayAM che, ane haju vadhu nukasAna thaze, emAM saMzaya nathI. temAMthI ApaNe keTalA dUra rahI zakIe chIe, ke keTalA dUra rahI zakIzuM te prazna judo che. koI vakhate saMjogamAM phasAI gayA pachI tenuM aniSTa jANavA chatAM paNa temAMthI chUTI zakAtuM nathI. paraMtu te lAbhakAraka che ke hAnikAraka ? lAbha karaze ke hAni karaze ? te samajI vicArI zakAya che, eTaluM ja nahIM, paNa jema bane tema tenA nukasAnathI bacavA paNa prayatna karI zakAya che. eTale chApakhAnAMoe ApaNane, ApaNI saMskRtine nukasAna karyuM che ke nahIM, tenA vicAra ApaNe karI zakIe chIe. chApakhAnAM nahotAM eTale ApaNuM kAma aTakayuM nahotuM ane chApakhAnAM thavA chatAM ApaNAmAM zAstrajJAnanI mAtrA vadhI nathI. bhaNanArA ghaNA pAkayA dekhAya che, paraMtu moTo bhAga phaTakIyA motI jevo dekhAya che. dAkhalA tarIke - zrI hIrasUrIzvarajI mahArAja ane zrImadda yazovijayajI mahArAjanA jamAnAmAM chApakhAnAnuM nAma-nizAna nahotuM. kevaLa lakhelAM pustako uparathI ja jJAna meLavAtuM hatuM. te vakhatanA vidvAnonI kRtio juo. nAgezabhaTTa jevA, gadAdhara paMDita jevA - ane A tarapha zrImad yazovijayajI upAdhyAyajI mahArAja jevA prakhara vidvAno utpanna thayA che. e prasiddha puruSo uparAMta bIjA ghaNA vidvAna munirAje te vakhate vidyamAna hovAnA pUratAM pramANa maLI zake che. ApaNA jaina saMghamAM ja vicAra karo ke, Aje ATalA prayatnane pariNAme paNa zrImadda hemacaMdrAcArya, zrImad haribhadra sUrIzvarajI mahArAja, zrImad upAdhyAyajI mahArAjanI tulanAmAM Ave evI paNa lITI-eka paNa zloka-eka paNa prakaraNa, eka paNa tyAgI ke gRhastha vidvAna lakhI ke tema che ke? Idhara udharanI milAvaTarUpa saMgraha karIne, saMzodhananA nAma nIce zuddha nakala sivAya koI paNa vyakita kAMI paNa jIvaMta jevuM kAma karI zakela che ? upara gaNAvela mahAna vidvAno sivAya te vakhate Page #617 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 544 paMca pratikamANasUtra bIjA paNa nAnA moTA saMkhyAbaMdha vidvAnonI katAra ne katAra hovAnuM judA judA graMtho ane purAvAo uparathI samajI zakIe chIe. rAsa TabA ane avasUrio vagere paracUraNa ane madhyamakoTinuM sAhitya paNa saMgIna ane svataMtra abhyAsanA pariNAmarUpa jevuM lakhanAra vidvAno jevA paNa atyAre koI dekhAya che ? koI lakhe che ? pramANabhUta ane svataMtra racanAnuM kema jANe hiMdamAMthI jharaNuM ja baMdha paDI gayuM hoya, evo bhAsa nathI thato ? Idhara IdharanI prato ane graMtho uparathI saMgraha karIne chapAvI phalAI janArA keTalAka paMDitamanyo mULa granthakAro karatAM paNa potAnI baDAI hAMkavAnI bezaramAI karatAMye kavacit lezamAtra saMkocAtA nathI. e vaLI ethI paNa mahad Azcarya nathI zuM? eTale eka tarapha A sthiti che. bIjI tarapha ApaNA saMghamAM game teTalA matabhedo, gacchabhedo hatA, chatAM nihanavo sivAya dharmanA siddhAMto viruddha ke zAsananA baMdhAraNa viruddha zAsananA sabhyomAMno koI paNa varga nahoto. tyAre Aje zAstroviruddha, devaguru dharmaviruddha, dharmanA siddhAMto viruddha bolavuM, lakhavuM ke pratipAdana karavuM te to eka ramata ja eka vargane thatI jAya che. je varga kadI jaina zAsanamAM nahoto. AvA varganuM astitva chApakhAnAne AbhArI che athavA chApakhAnA jene AbhArI che, tene AbhArI che. ane haju AgamonAM bhASAntare bahAra paDI gayA pachI ane vakhata jatAM tenA paNa sArAMzo bahAra paDI gayA pachI kevI paristhiti eka tarapha anuyAyI vargamAM phelAze, tenI kalpanA ghaNI bhayAvaha che. alabatta, TakAva karanAra varga paNa haze ja chatAM temanA mArgamAM muzkelIo divase divase vadhatI jAya che. eTaluM to spaSTa ja che. bIjuM chApakhAnAthI bahAra paDatuM A dezanuM sAhitya vakhata jatAM gauNa paDatuM jAya che. paradezI vidvAnoe prasiddha kareluM sAhitya Aje duniyAmAM mukhya sthAna upara goThavAtuM jAya che, ane bAkInuM bIjuM badhuM jAheramAM tenA pachInA sthAnamAM AvatuM jAya che. jema jema vakhata jato jAya che, tema tema e sAhitya mukhya gaNAtuM jAya che. AkhA jagatanI UcharatI prajAnI sAme te ja jagatanuM viziSTa sAhitya gaNAI rahyuM che. evI chAyA utpanna thatI jAya che. je vAstavika rIte asatya che. tenAM ghaNAM kAraNo che. UcharatI prajAno moTo bhAga paradezI vidvAnonI chAyAne anusaratuM A dezamAM lakhAtuM chapAtuM sAhitya Aje moTA pramANamAM vAMce che. prAcIna mATe to pramANamAM bahu ja ochI saMkhyAne rasa che. kathAo ane vArtAo paNa navI saMskRtine anusaratuM ja vaMcAya che ane prAcIno e tenuM anukaraNa koI vakhata karavuM paDe che, chatAM "jamAnAne anusaratuM nathI" evuM sarTiphikeTa maLe che. eTale te te dharmanA anuyAyIomAM ja Adara ghaTavArUpa nukasAna ghaNuM thayuM che, ane haju thavAnAM spaSTa cihano jaNAI rahyAM che. eTale e rIte paNa chApakhAnAothI phAyado thayo nathI. dezanA lahiyAnA dhaMdhAne ane te ja sAthe kAgaLo, zAhI vagere joDAyelA bIjA dhaMdhAone Page #618 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 545 nukasAna thayuM che, tathA paradezI mAlanA vakarAthI te prajAnA hAtha majabUta thayA che ane tenuM pariNAma ApaNe keTaluM zoSavuM paDaze ? te bAjue rAkhIe, to paNa keTaluM Arthika nukasAna thayuM, ne thAya che? te paNa samajavA jevuM. bhaMDAromAMthI bhaMDAronA saMrakSako pAsethI abhyAsIone paNa pustako maLavAnI muzkelI moTAmAM moTI hatI. balka maLatA ja nahIM. e vAtamAM satyAMza jarUrI che. paraMtu vicAra karatAM ya temAM vastusthiti judI ja che. bhaMDAromAMnAM pustako taiyAra karanAra moTe bhAge athavA ghaNe bhAge munimahArAjAo hatA, ane temane mATe ja hatA. eTale temanI mahenatanuM ja e phaLa hatuM. paraMtu vacalo aitihAsika kALa evo gayo ke, vidharmIo taraphathI pustakono nAza karavAmAM Avyo eTale saMrakSako vadhu sAvaceta banyA ane teonAM mana vadhAre TUMkA thayAM, khAsa khAtarI karyA vinA bhaMDAranA astitvanI vAta sarakhI paNa koInA moDhe na kare, vAta paNa na jAya tenI kALajI rAkhatA hatA. A sthiti hatI. yationI uttama sevA hatI. bIjuM e paNa kAraNa hatuM ke, pustako kone ApavA ane kone na ApavAM ? e bAbatanI jaina zAstrakAronI, bIjA zAstrakAronI ke, jagata AkhAyenI pAtrApAtra vyavasthA to cAlu hatI ja. pAtrane ApavuM, apAtrane nahi. Aje paNa amuka kalAsanA vidyArthIone ja amuka graMtho bhaNAvAya che. te paNa pAtratA pAtranI eka jAtanI vyavasthA che. eTale e vyavasthAnI daSTithI paNa "rakhene apAtranA hAthamAM pustaka jaI caDe, ane anartha thAya." tenIye khAsa sAvacetI rAkhatA hatA. A sthitimAM temanI sAme be saMjogo goThavAyA. eka to navI keLavaNI, navuM rAjyataMtra tenI navI dizA. navI racanA, navA kAyadA, navA baMdhAraNa, navuM jIvana, navA Adarza, navuM vartana ane tethI paloTAyelA navA yuvako. teomAM Arya saMskRtinI daSTithI pAtratAnI khAmI ane vadhumAM apAtratAnI zaMkA. pachI tyAgI hoya, ke te gRhastha hoya. banneyamAM A jAtano varga thoDe ghaNe aMze paNa astitvamAM Avato gayo hato ane prasaMga maLatAM paraspara athaDAmaNo paNa evI vadhatI gaI ke pariNAme paraspara zaMkA ane vahema vadhatAM gayAM. ane bIjuM paradezI saMzodhako cAreya taraphathI pustako ekaThA karavAne bhUkhyA varunI mAphaka tUTI paDelA hatA, paraMtu temane saraLatAthI pustako maLI zakatA nahIM. chatAM jyAMthI maLyuM, tyAMthI ekaThA karyo ja gayA. pustako na maLyAM to tenA lisTo meLavyAM, tema na banyuM, to sarakArane riporTa karI jyAM tyAMnAM pustakonuM astitva sarakArI daphatare jAhera karyuM. chatAM keTaleka sthaLe temanAthI jaI zakAya tema nahotuM. keTalAka rAjadvArI kolakarAra, saMdhi ane prajA tarapha amuka jAtanuM valaNa TakAvI rAkhavAnI paoNlisIthI temAM koI paNa vizeSa hilacAla karI zakAya tevI nahotI. te saMjogomAM teo pustako to meLavI zakayA nahIM, paraMtu pustaka bhaMDAranA saMrakSakonI niMdA te vargamAM ja zarU karI, pustakonI du:khI dazA varNavI vagerethI dhImuM dhImuM pracArakArya eTalI hade pahoMcyuM Page #619 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 546 paMca pratikramaNa sUtro ke, ApaNA loko paNa A ja vAta chaDe coka bolavA mAMDyA. A vAtAvaraNa vacce bhaMDAranA saMcAlako pAse koI levA jAya to, "zAsanane lAbha karatA raste upayoga karaze ? ke bIjI rIte upayoga karaze ? paradeza mokalI deze? ke durupayoga karaze? levA AvanAra kevA vicAranI vyakita che?" vagere zaMkAothI jaina bhaMDAranuM pustaka jainane ane munine paNa ApavAmAM saMkoca dAkhave. jo ke ghaNAM pustako DipaoNjhiTo ApIne paradezIo laI gayA che, DipaoNjhiTa pAchI lIdhI nathI, ne pustako ya pAchA ApyAM nathI evA dAkhalA sAMbhaLyA che. pustaka na chApavAnA AdarzavALA kAryavAhakoe ApelAM pustako chapAyAM ane temanI prastAvanAmAM potAnA dharmaviruddha, pUjya puruSoviruddha lakhANo sAMbhaLIne teo vadhAre camakayA. paradezIono sAhitya bahAra pADavAno hetu lokapriyatA meLavavAno saMskRti ane dezanI paristhitino abhyAsa karIne navI saMskRti, navI sattA ane navA dhaMdhA mATe bahoLA kSetra vistAravAnA mArgo zodhavAno hato ane che. A kAma mATe temane chApakhAnAMonI jarUra hatI. evI vividha jarUriyAtone aMge UbhA thayelA yaMtravAdanuM eka aMga AjanAM chApakhAnAM che ane evA ja hetu mATe te zarU karavAmAM AvelAM hatAM. nahIM ke A dezanI prajAnI koI anivArya jarUriyAta mATe hatAM. paraMtu te vakhatanA A dezanA keTalAka nava yuvako ke jeo Aje vRddha thayA che teo lalacAyA ane pracAranA bhoga banyA. bhaMDAromAMthI pustako meLavavA mATe, saMcAlako ane te vakhatanA AgevAna munio vagerenI sahAnubhUti potAnI tarapha kheMcavAnA vAstavika prayatno karavAne badale, bahAranA pracArakAryanI ADakatarI asarane lIdhe, UlaTI vyavasthApako upara rIsa karI ane chApakhAnAne uttejana ApavA tarapha kSaNika lAbho joI doravAI gayA. Aje to tyAM sudhI pariNAma AvI lAgyuM che ke, have to navo varga AgaLa paDato thaI rAjyanI lAgavagathI ke bIjI rIte, sIdhA yA ADakatarA zrI saMgha karatAM judA ja taMtra nIce potAnA bhaMDAro mUkavAnI bhUla karI rahyo che, athavA paradezI saMzodhako e jAtanA vargane AgaLa karI potAne saraLatAthI pustako maLe tevI, potAnI saMskRti khIlavavAnA upayogamAM Ave tevI, goThavaNamAM bhaMDArone lAvavA goThavaNa karI karAvI rahyA che. paraMtu temanA havAlAmAM dhIme dhIme AvI jatAM bhaMDAromAMnuM tamAma sAhitya bahAra paDI gayA pachI, jema tema rasa cUsI levAyA pachI ane Adhunika paradezI vidvAnonuM sAhitya vadhAre mahattvanuM gaNAyA pachI hAlanAM pustakone mATe asAdhAraNa bedarakArIbharyuM valaNa nahIM dAkhave, tenI zI khAtarI che ? lakhelAM pustako vAMcavAnI sAmAnya prajAnI anAvaDatamAM to vadhAro thato jAya che. e jAtano lokamata paNa lakhelAM pustakonI upayogItAnI viruddhamAM temane divase divase maLato jAya che. je ke hAlamAM haju lakhelAM pustako upara teono Adara dekhAya che, tenuM kAraNa e nathI ke pustako upara nitAnta Adara che, paraMtu tenuM kharuM kAraNa e che ke, haju teonA hAthamAM pustakonA bhaMDAro pAke pAye AvyA nathI, AvI zakayA nathI tyAM sudhInI e sthiti che. chApakhAnAM nahotAM eTale ApaNA loko ApaNo dharma nahotA samajatA, nahotA pALatA ema nahotuM, paraMtu AjanA karatAM vadhu sacoTa rIte pALatA hatA ane samajatA hatA. tene sAcA purAvA aneka che. Page #620 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 547 sArAMza ke, ApaNane chApakhAnAthI lAbha thayo nathI, paNa vAstavika rIte nukasAna thayuM che. ahIM koI kaheze ke, "saMga pramANe vartavAmAM saMghane doSa nathI ane aticAra ke anAcAreya nathI paNa zruta bhakti che. kema ke, AgAmI mukhe bhaNAtA hatA. tene badale paDato kALa joI zrI devardhigaNi kSamAzramaNa bhagavate Agamone pustakArUDha karyA tema karIne teozrIe zrutabhakti karI che. je ke mULa AdarzathI teo UtaratA AdarzamAM AvyA che, chatAM saMjogo vizeSamAM e ja kArya parama yutabhakitanuM kAraNa banyuM che. te pramANe, evI paristhiti thaI gaI hatI ke, chApakhAnAthI saMkhyAbaMdha pustako lokone pahoMcADavAthI ekAeka jJAnano prakAza phelAya tema hatuM." alabatta, zrI kSamAzramaNa prabhue zrutanI bhakita nahIM paraMtu paramabhakti karI che, e barAbara che : kema ke, te vakhate kALakramanA kudaratI saMjogo ja evA thayelA che, jemAM teozrIne e pramANe karavuM anivArya hatuM tyAre chApakhAnAM nahotAM to paNa ApaNA bhRtanI evI sthiti nahotI thaI gaI ke, ApaNI prajA bhRtathI taddana vaMcita thaI jAta. mAtra rAjakIya Uthala-pAthalanI azAMtimAM paNa lakhavA lakhAvavAnuM kAma aTakayuM ja nahotuM. lakhavAno dhaMdho e prAcIna kALathI karanArA Aje jeTalA bekAra thayA che, ke bIjA dhaMdhAmAM paDyA che, tevuM thoDA dazakA pahelAM nahotuM. sArAMza ke, lekhanakArya ochevatte aMze avirata cAlu hatuM ane zAMtinA samayamAM temAM vadhu sAro vega Ave, e svAbhAvika hatuM. eTale chApakhAnA vinA ApaNe nirAdhAra thaI paDIe tevA saMjogo hatA ja nahIM mATe chApakhAnAnI ApaNane anivArya jarUriyAta nahotI ja, mATe pustakArUDhanA saMjogo sAthe chApakhAnAnA saMjogone ghaTAvI zakAya tema nathI. vAstavika rIte chApakhAnAnI utpatti jaDavAdanA aneka sAdhano ane phaLomAMnuM eka sAdhana ane phaLa che, tene ApaNAmAMnAoe bhAMtithI anivArya, kudaratI, khAsa upayogI mAnI lIdheluM hatuM ane che. ane jo chApakhAnAMone anivArya ane kudaratI mAnIe to ApaNe AdhyAtmikoe Ajano Akhoye jaDavAda kudaratI ane anivArya mAnavo joIe. ane tene anivArya gaNIne teno virodha na karatAM tene apanAvavo joIe. paNa tema ApaNe mAnatA nathI, ane apanAvatA paNa nathI. anivArya AMzika upayoga e svecchAno svIkAra na gaNAya. sAcuM bahAra AvavAne badale khoTuM moTA pramANamAM bahAra AvyuM che, te chApakhAnAone AbhArI che. mATe putyaya-lihANuM e ApaNo Adarza haju jhAMkho paDavA na devo joIe. chapAyelA Agamo vagere game tenA hAthamAM javAthI tene nAme anekavidha anarthonI paraMparAonuM astitva A kALe saraLa banyuM che. A badhA saMjogo jotAM ApaNe chApakhAnAnA yugamAM meLavyA karatAM gumAvyuM che vadhAre. ane uttarottara gumAvyuM che tenAM karatAM anekagaNuM gumAvavAnAM bIja haju ropAI cUkayAM che. ema sUkSma vicAra karatAM spaSTa samajI zakAya tema che. mATe suvihita puruSonI dekharekha nIce dharmagraMtho lakhAya, zAstrokata zailIthI bhaNAya, samajAya, saMbhaLAya ane te ja rIte sacavAya, pUjAya, Adarabhakita karAya vagerethI jeTalA ApaNe dUra gayA chIe, chapAvavuM - tene mATe phaMDo, game teNe game te rIte Page #621 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 548 paMca pratikamaNasUtra vidhi vinA vAMcavuM vagere je kAMI zailI viruddha AcaraNa tathA pravRttio vagerethI anyathAyojana thaI rahyuM che, temAM aticAra ke anAcAra kevA saMjogomAM lAge che ? te gItArtha guruo pAse khapI jIvoe nakakI karI levuM joIe. kaMIka aticAra ke anAcAra lAge che to jarUra. e paNa samyak daSTijIvonuM kartavya che ane jJAnanA aticArothI bacI jJAnAcAranA pAlanano e ya rasto che. hAlanI keLavaNIno unmArga AjanI keLavaNI jainadharmathI dUra che, Arya saMskRtithI dUra che ane ekaMdara AkhA jagatanI prAcIna saMskRtithI dUra che. mAtra sIvIlAIjhezananI saMskRtine anukULa te racavAmAM Avela che. eTale 1. te keLavaNI prajAne Adhunika saMskRtinI tAlIma Ape che, sAthe ja 2. Adhunika sivAyanI saMskRti viruddha pracArakArya kare che. ane 3. jyAM banneyamAMnuM kAMI paNa haju sudhI karI zakAtuM nathI tyAM jema hoya tema madhyastha rIte nibhAve che. Adhunika keLavaNInI A traNa gati che ane tenuM dhyeya. jagatanI gaurAMga prajAonA rASTrIya, Arthika, naitika vageremAM pragati ane unnati che. ane bIjAnuM adha:patana arthAt svAbhAvika rIte ja saMkaLAyeluM ja rahela che. tenI sAthe Aje sIdho yA ADakataro saMbaMdha dharAvatI koI paNa baoNrDiMgo, hosTelo, bALa zikSaNa zALAo ke kevaLa saMskRta zALAo paNa temanA ja dhyeyanI siddhi kare che. eTale zuddha samyaga daSTi jaina darzana karatAM phIrakAomAM ane tethI vizeSa bhAratIya Arya darzanomAM aMzataH mithyAtva Ave che. tethI vizeSa bhAratIyetara IslAma, jarathostatha, ziMtotAo, konphayuzasa, khristI vagere dharmo ane darzanomAM kaMIka vizeSa mithyAtvano aMza vadhAre pramANamAM dekhAya che. tethI hAlanI jaDavAdanI saMskRtimAM vizeSa aMzo che. athavA mithyAtmaya che kemake, te kevaLa jaDavAda pradhAna che, svArtha pradhAna che ane vizeSa to bhayaMkara tyAre che ke, jyAre teno upayoga ApaNe ApaNI unnatimAM karavA lalacAIe tevI khUbIthI ApaNI sAme te goThavAyela che. ratnatrayI sanmArga che. tene anusaratuM jJAnasanmArga poSaka jJAna ane mArgAnusArI vyAvahArika zikSaNa paNa sanmArga poSaka gaNAya che. ane mArgane bAdhAkArI vyAvahArika jJAna jaina zailInI apekSAe unmArga poSaka gaNAya ja. Arya saMskRti anusAra jIvana te mArganusAritA. tethI viruddha jIvana te unmArgagAmitA e spaSTatA ja che. AjanI keLavaNI taddana Arya saMskRtithI viruddha ja zikSaNa ApavAnuM dhyeya mULathI ja dharAve che, ane bhaviSyamAM paNa e ja dhyeya che e spaSTa ja che. judI judI yojanAo to judA judA vakhatanA mAtra kAryakramo ja hoya che. zarUAtamAM A dezanI prajAmAM pracAra karavA mATe A dezamAM cAlatAM ja pAThyapustako, cAlatA abhyAsakramo ane bhaNAvatA paMDyA ane tenI dhULI nizALo upara mAtra aMkuza rAkhI, parIkSA levI ane InAmo ApavA vagerethI lokapriya rUpe zarUAta karI. paMDyAo mATe "teo eka dezI jJAna Ape che." vagere Page #622 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 549 niMdA karIne amuka lokamatanI sahAyathI yunivarsiTImAM mAtra uparanA traNa hetune anusarI yuropanA vidvAno ane saMskRti tarapha AkarSaNa thAya, hiMdanA cAlu jIvanamAM doSa dekhAya ane bAkI paracUraNa jJAna maLe, evA kramathI jJAna ApavA navI nizALo, navA mAstara rAkhyA ane pAThyapustako taiyAra karI calAvyA tathA nokarIdhaMdhA ApI navI keLavaNInI pratiSThA utpanna karI temaja hAlanI saMskRtinA daSTikoNathI mAtra sAmAnya vicAra karanAra ane kharI kartavyazakti gumAvanAra varga Ubho karavAmAM Avyo. have e krama pUro thatAM, A dezamAM moTAM moTAM kArakhAnAM teone nAMkhavAnAM che, temAM keLavAyelo majUra varga joIe. te utpanna karavA vadhu skImane nAme have pachInAM 50 varSa mATe pracAramAM lAvavAnI goThavaNa dezanA amuka varganI sahAnubhUti meLavIne cAlI rahI che. ane e navI goThavaNane amalamAM lAvavA jUnI keLavaNInI paddhatinI TIkA thavI ja joIe, karavI ja joIe, karavA devI joIe, karAvavI joIe ja, to ja navI skIma mATe lokonI utsukatA vadhe, tenI tarapha lokamata vadhe ane to ja te jaladI ane ochI mahenate amalamAM lAvI zakAya. tene dezanetAo ane pradhAno mAraphata navI keLavaNInI yojanA tarapha prajAno cAha meLavavA goThavaNa karavAnA prayAso thayA che. temAM dezanetAo prathama AryasaMskRtinI khilavaNInI vAto karavAnA ja ane karavA devAnI paNa kharI. kAraNa ke, evI vAto vinA sAcA khoTA baMdhabesatA aNabaMdhabesatAM zAstravAjyonA purAvA vinA, ahIMnI prajA koIneya kabUla karatI nathI. eTale evuM paNa pracAranA aMga tarIke rahyA kare che. ane sAthe strIo, kheDUto ane garIbonA bhalA mATenI paNa vAto gUMthavAnI ja. kema ke, tethI lokamata ThIka meLavI zakAya che. A dezanA prAcIna graMthone pAThyapustakamAM sthAna ApavAnA to bIjAMye ghaNAM kAraNo che. lokamatane tarapheNamAM laI zakAya ane e viSayone paNa bane teTaluM Adhunika svarUpa ApIne teno lAbha laI zakAya. e pAThyapustako rAkhIne temAMnuM tatva svataMtra rIte pracAra karavA mATe nathI paNa hAlanI keLavaNInA aMga tarIke teno lAbha levAnI dRSTithI goThavavAmAM Ave che. vAstavika rIte te prAcIna sAhitya upara ane tenA vidhAna upara kaTAkSo karavAmAM Ave che ane bIjI daSTiothI bhUlo kADhavAmAM Ave che. Adhunika keLavaNInI TUMkamAM asara ane pariNAmo 1. prajAjIvanamAM saMskRtino palaTo lAvI zakAya. pariNAme AryaprajAmAMthI AryasaMskAra ghaTatA jAya. 2. AjanI saMskRtinA aMgabhUta rAjya saMsthA-dhaMdhA, samAjajIvana vagerenA dhImedhIme majabUta banatA baMdhAraNIya cokaThAomAM upayogI varga jema jema maLato jAya tema tema prajAkIya cAlu jIvananA baMdhAraNIya cokaThAo nabaLA paDatA jAya ane svataMtra prajA jIvananA dareka aMgo bIjI prajAnI parataMtratAmAM goThavAtA jAya. 3. koI paNa khAtAomAM upayogI thAya tevo varga na maLe, to paNa ahIMnI saMskRtimAM madada karato Page #623 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papa0 paMca pratikramA sUtro maTe evo adhakacaro varga taiyAra thAya to paNa tevA vargathI navI saMskRtine madada maLe che. jethI jema vadhAre saMkhyA keLavaNI lenArI tema mULa jIvanathI vadhAre vyuta thAya ane pharajiyAta keLavaNIno paNa e artha che. akSara zikSaNa yojanA ane tenI pAchaLa bejhIka aMgrejInI saraLa paddhati mAraphata iMgliza bhASAno vadhu saMgIna ane vyApaka pracArakArya vagere goThavAyelA che. hiMdIno dezamAM mukhya pracAra prAMtika bhASAo toDe ane bejhIka mArakta saraLa aMgrejI phelAtAM te eka ja AMtararASTrIya mukhya bhASA banatAM so varSa pachIno gujarAtI bALaka jeTalI saraLatAthI aMgrejImAM vyavahAra karI zakaze. tenA pramANamAM gujarAtInA zabdoye tene yAda haze ke kema e prazna che. 4. jema jema navA cokaThAnA dhaMdhA vadhatA jAya ane te dhaMdhAdArI varga sattAmAM Avato jAya tema tema jUnA dhaMdhA tUTatA jAya ane bekArI phelAtI jAya tema tema tenAM saMtAno dhaMdhA mATe keLavaNInI-bhaNavAnI saMsthAonI khojamAM nIkaLyuM ja jAya. te bhaNIne taiyAra thAya ane navA dhaMdhAmAM ke koI paNa navA kAmamAM goThavAya tema tema tene vega maLe. tema tema vadhu ne vadhu jUnA dhaMdhA tUTe ane moTI saMkhyA keLavaNI levA bahAra AvatI jAya. AnA upara borDiMgo, anAthAzramo, hosTelo, nizALo, madaresAo ane pAThazALAo bALAzramo vageremAM goThavAyelA che. bekArI utpanna karanAra ane bekArInA pAyA para Adhunika keLavaNIno pAyo racAyelo che. 5. sukhI kuTuMbanA mANasonAM bALakonA bIjuM kAMI nahIM to chevaTe saMskAra badalAya che. potAnA dezabhAIo karatAM juduM ja jIvana jIve che, ane dareka bAbatomAM judA paDe che. 6. saMskRtinAM sAdhanorUpa prAcIna zAstro, tyAgIo, maMdiro, mahAjano, jJAti, brAhmaNo, bhinna bhinna dhaMdhAdArIo vagere sAdhano, tenI pAchaLanAM vijJAno vagere jhAMkhA paDatA jAya, tUTI paDatA jAya tema tema navAM sAdhanonI jarUra prajAne UbhI thAya ane teTalo paradezamAM vakaro vadhe teTalI navI saMskRti vadhu majabUta thAya. 7. zarIra, dharmazraddhA, vatanamAM vAsa, saMyukata kuMTuMbavyavasthA, AdhyAtmika saMskRtipradhAna jIvana vagere tattvothI prajA dUra dUra jatI jAya. 8. vicAra bheda thavAthI jUnA navA vicAronI athaDAmaNothI prajAmAM kAyama kusaMpa rahe. 9. prajAjIvanamAM sahaja rIte jIvana jIvavAthI ja ApaNI prajAne jIvananI tamAma dizAonI jarUra pUratI ane saMgIne tAlIma maLatI hatI. ane lAyaka prajA tarIke taiyAra thatI hatI. te aTakayuM ane mAtra pustakIya ane jIvananA eka dezI jJAnane lIdhe puruSArtha zakita prajAnI ghaTatI jAya che. ghaNI bAbatonuM ajJAna vadhAre vadhatuM jAya che. puruSArtha zakti ja haNAI jAya che. pariNAme paradezI mUDI, paradezI baLa, paradezI dhaMdhA, saMskRti ane paradezI jIvananA ghaNA bhAga upara paradezI sattA vagerenI parataMtratA svIkAravI paDe che. 10. A hisAbe eka grejyueTa karatAM dUranA gAmaDAno eka kheDUta vadhu svataMtra che ane ochAmAM ocho gulAma che. kema ke, grejyueTa ane temAMthI banelA dezanetAnuM jIvana, raheNIkaraNI, dhaMdho Page #624 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 551 ane mAnasa lagabhaga paradezI saMskRtine ghaNI rIte AdhIna ja hoya che. tyAre kheDUtane amuka kara ApavAmAM parataMtratA hoya che, bAkI badhI bAbatamAM svataMtra hoya che. te grejyueTanAM mana, vacana, kAyA, gulAma hoya che. 11. eTale jema jema A dezamAM Adhunika keLavaNIno Azraya zodhanArAonI saMkhyA vadhatI jAya, tema tema prajAnI parataMtratA vadhatI jAya e A hisAbe barAbara samajAze. 12. prajAne jJAnanI, anubhavanI, tAlImanI jarUra che paraMtu, te Arya saMskRtine anusaratI rIte karavAne, prajAjIvana ane khamIra TakAvavAne taddana svataMtra zikSaNanI jarUra che. eTale ke, prajAne anAyAse je anubhava maLe che, temAM umero karavA pUratuM zikSaNa maLavuM joIe. 13. dA. ta. kArIgaranA chokarA kArIgara pitA ke nAtIlA pAse kArIgarI zIkhI zake che, temAM umero. karavo jarUrI hoya to te zikSaNa saMsthA mAraphata karavo. paraMtu pahelethI nizALamAM badhuM bhaNe ane moTI umare je IjanerI lAIna le to kArIgara thAya, nahIMtara kArIgara gumAvavo paDe ema ja kheDUta mATe che. 14. A dezamAM vidvAno ghaNA hatA ane zikSaNanAM sAdhano ghaNAM ane vividha hatAM ne che, paraMtu ItihAsa uparathI jotAM te baMdha thAya tevI paristhiti thaI hatI, ane navAM sAdhano ughADavAmAM AvyAM che. tene anusarIne bhaNelA ane tene prajAnA hitakAraka mAnavAnI bhramaNAmAM paDelA ja lokone ja keLavAyelA gaNavAmAM Ave che, ane prajAmAM AgaLa rAkhavAmAM Ave che. eTale uttarottara e keLavaNIno phelAvo vadhato jAya che. temAM vadhAre raMgAyelA ane prajAnA amuka bhAgano cAha paNa meLavI zakelA hoya, evI vyakitao moTA amaladAra tathA kAunsilomAM khAsa goThavavAmAM AvelA hoya che, ane temane pagAra, padavI vagereno badalo paNa sAro maLato hoya che. eTalA uparathI teo A keLavaNInI tarapheNa karatA hoya che, paraMtu vidvattAthI saMpUrNa vicAra karIne, pUrvAparano lAbhAlAbhano vicAra karIne kare che, ema mAnavAnuM nathI. teo bAhya lAbho ane gatAnugatikatAthI tarapheNa kare che, teno tene khAnapAna ke pagAranA rUpamAM badalo maLato hoya che. ahIM ghaNuM vicAravA jevuM che paraMtu, jJAnAcAramAM Adhunika keTalAM jJAnasAdhanono samAveza karavo ? ane kono tenA aticAramAM ane anAcAramAM samAveza karavo ? e vicAranuM sulabha thAya, mATe ahIM saMkSepamAM dizAsUcana karavAmAM Avela che. 2. darzanAcAra : deva, guru, dharma tarapha hArdika prema, bhakti, bahumAna te sarvanI sevA, cAkarI, zobhA, mahattA, jAhera karavI te sarvano prabhAva phelAvo vagere darzanAcAra kahevAya che. deva, guru, dharmamAM deva sAthe-devanAM maMdiro tIrthasthAno, devanA jIvana sAthe saMbaMdha dharAvatAM sthaLo, vakhata, padArtho ane bhAvanAo ane pratimAo, pUjA, milakato, dravyo-milakato, dhana vagereno samAveza thAya che. guru sAthe sthApanAcArya, gurunI sevA mATenI milakato, gurunI pUjAnuM dravya-dhana, samyaphadarzana jJAna ane cAritranI vRddhimAM sahAyaka sAdhano tathA upakaraNAdikano paNa samAveza thAya che. dharmamAM dharmanAM Page #625 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 552 paMca pratikramaNa sUtro sAdhano, dharmanA AcAra, dharmanAM phaLa, dharmano prabhAva, dharmIo tarapha Adara, temanA tarapha bhakti bahumAna, dharmIone dharmamAM sthira karavA, daDha dharmIo tarapha saMpUrNa mAnabuddhi, dharmanI jJAnapUrvaka saccAI svIkAravI, dharmanAM vighno dUra karavAM, niMdA thAya tevA kAmathI dUra rahevuM, niMdA thAya tevuM koI vyakitanuM kArya jAhera na thavA devuM vagereno samAveza thAya che. sadeva, guru, dharma ja zaraNarUpa che, hitAvaha che, satya mArge doravanAra che, rakSaka che, vizvano sAco zaNagAra che vagere prakArano daDha vizvAsa ane tene lagatuM AcaraNa e darzanAcAra che. - jyAre e darzanAcAra che, tyAre deva, guru, dharmathI viruddha vartavuM te darzana virodha che. temAM paNa te pravRtti khAsa IrAdApUrvaka ja hoya to te darzana anAcAra che, nahitara aticAra gaNAya che. athavA deva, guru, dharma sivAyanAone deva, guru, dharma mAnavA, temAM Asakti thavI vagere eTale svarasathI hoya te anAcAra che ane bhUla ke darzanAcAra sApekSa hoya, to aticAra che. vaLI darzanAcAra darzanarUpa, jJAnarUpa ane AcArarUpa paNa hoya che, te darekamAM khAmI na rAkhavI. te paNa darzanAcAra che. dAkhalA tarIke - 1. arihaMta deva, paMca mahAvratadhArI guru, ratnAtrayAtmaka dharma tarapha daDha vizvAsa, deva ane gurunI jAhera pratiSThA prabhAvakapaNu, arihaMta, gaNadhara, AcAryAdikanI prAtihArya Rddhi vagere darzanarUpa darzanAcAra che. 2. tattvArtha zraddhA, vAdIpaNuM, dharma kathIpaNuM vagere jJAnarUpa darzanAcAra che. 3. devaguranI bhakita, zAsana sevA karavI, zAsananI helanA dUra karavI, utsavo vagere UjavavA, varaghoDA-udyAno vagere jAheramAM karavA. mahApUjA vagerenuM AcaraNa, saMgha kADhavA, trikAla pUjA, devaguru vaMdana, caitya paripATI vagere AcArarUpa-caritrarUpa darzanAcAra che. tethI viparIta - 1. Itara dharmanA devo, guruo, dharmanA AcaraNa ke bIjA mahAtmA tyAgI gaNAtA tarapha AdarabhAva thavo vagere viruddha-zraddhArUpa doSa gaNAya che. 2. jaina tattva vyavasthA upara avizvAsa ane Itara tattvo tarapha mananuM valaNa, te jANavAnI jijJAsA, temAM mananI zAMti meLavavI, tethI saMtoSa pAmavo, temAM vizeSa rasa Apavo vagere jJAnarUpa darzananA doSa che athavA, viparIta jJAnarUpa darzana che. 3. e ja pramANe anya darzananA athavA sAMsArika lAbhAlAbhane uddezIne pravartatA vividha jAhera tahevAro ke je ghaNe bhAge AdhyAtmika svarUpanA nathI te, tathA AdhyAtmika svarUpanA hoya chatAM jaina zailIne anusaratA na hoya ane jaina zailIne anusaratA dekhAtA hovA chatAM paraMparAthI cAlI AvatI zAsana zailIne anusaratA na hoya, tevA (mahAvIra jayaMtI vagere) tahevAro pALavA-mAnavA. itara deva guruonI bhakti, jaina chatAM para svarUpamAM bhaLelA, paranA aMgabhUta banelA devanI pratimA Page #626 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 553 vagere, guru ke dharmAcaraNa paNa mAnavA te darzanAcArano doSa che. sAMsArika hetuothI jaina deva, guru, dharmanI sevAbhakita paNa amuka aMze viparIta AcaraNarUpa darzanAcArano doSa che. jaina dharmanA anuyAyI bALajIvo ADe raste na doravAya, tenI saMpUrNa kALajI rAkhavI. te khAtara paNa jaina zailI viruddhanA ke jaina tatva jJAnanA viruddhanuM pratipAdana ke deva, guru, dharmanI sIdhI yA ADakatarI niMdA hoya, jaina dharmAcaraNanI niMdA-TIkA hoya, saMzaya utpanna thAya tevuM lakhANa hoya ke bIjAnI prazaMsAmAM ADakatarI niMdA chupAI hoya tevAM pustako vAMcavAM, hAthamAM levAM, tevAM vyAkhyAno sAMbhaLavAM, tevA mANasono paricaya karavo, tevAM sthAnomAM javuM, tevA utsavamAM bhAga levo, temAM sahAnubhUti ApavI, dharmanA prabhAvane jhAMkho thavAmAM madada karavI, dharmanI niMdA thAya tevAM jAhera kAryo karavAM ke evI koI pravRtti jAheramAM mUkavI vagere AcaraNarUpa darzanAcAranA doSo che. Adhunika jaDavAdanI saMskRti kadAca bhaviSyamAM AtmavAdasvIkAre ane potAnA uparanuM jaDavAdI tarIkenuM kalaMka dUra kare, jo ke e asaMbhavita che chatAM kadAca mAnI laIe ke, bhaviSyamAM te saMbhavita thAya ane teo AtmavAdI thAya, paraMtu AtmavAdI thayA pachI, teonA AtmavAdanI teone hisAbe bAlyAvasthA zarU thAya tyAM sudhImAM bhAratamAM kaMIka kALa jUnA prakhara AtmavAdanA ropAyelA UMDA pAyA upara daDha thayelA AtmavAda upara racAyelA ane otaprota vaNAIne rUDha thayelA jIvanane toDI nAMkhavA mATe Ajano jaDavAda tanatoDa mahenata karI rahyo che, ane tethI prANI samAjane nukasAna thayuM che, thAya che ane thaze. te zI rIte bharapAI thaI zakaze ? jaDavAdanuM jIvana jeTaluM saheluM ane jeTaluM vizeSa pracAramAM AvI zake che teTaluM saheluM AtmavAdanuM jIvana nathI. tene jIvanamAM pracAramAM AvatAM yugonA yugo cAlyA jAya, eTale e kaparuM che. paraMtu AjanI sIvIlAIjhanI saMskRti jaDavAdanA pAyA para ja paDI che. te parabhavamAM nathI mAnatI, janmAntara nathI mAnatI, AtmAne tenuM nityatva nathI mAnatI, sarvajJatva nathI mAnatI, AdhyAtmika jIvana sarvathI ucca jIvana hovAnuM nathI mAnatI, mAtra naitika jIvana mAne che, te paNa mAtra A jIvananI sagavaDa pUratuM ja, A jIvana pUratA AnaMda pUratuM ja jIvavAnuM mAne che. nyAyane paNa nIti pUrato ja baMdhAyelo mAnavAmAM Ave che. nIti, vyavasthA, pragati vagere koI paNa ujajvaLa nAma nIce hAlanI saMskRtine hArdika Teko Apavo e AtmavAdanI saMskRtine harakata karavA barAbara hovAthI te darzanAcArano doSa che. ane jaDavAdanI saMskRtinAM sAdhanonI madadathI AtmavAdanI saMskRtie nabhavuM te paNa doSa ja che. je ke anivArya saMjogomAM te aticAra banaze paraMtu, tenA uparanA mamatvane lIdhe tene sthAna ApavAmAM te ja pravRtti darzanAcArane anAcAra gaNAze. e darekane samajAya tevuM ja che. nyAya ane nItinuM spaSTIkaraNa karavuM atre jarUranuM che. dAkhalA tarIke - eka mANase bIjA mANasa pAsethI 50= rUpiyA karaje lIdhA. lenAra ane ApanAra banneya evA saMjogomAM AvI gayA ke, na eka ApavA prayatna karI zakyo ke na eka levA prayatna karI zakyo. pariNAme kAyadAe TharAvelI mudata vItI gaI. dhIradhArano nANAM mAMgavAno adhikAra gayo. lenAranI ApavAnI javAbadArI Page #627 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papa4 paMca pratikamANasUtro na rahI. sArAMza ke, "nItithI dRSTithI rUA. 50/levAno pachI hakaka leNadArano nathI ane deNadAra upara ApavAnI pharaja nathI." vAstavika rIte te lenAre rUpiyA lIdhA che, ApanAre ApyA che. e vAta sAcI che. tyAre nyAyanI dRSTithI game tyAre leNadAra levA hakakadAra che ane deNadAra devA baMdhAyela che. nyAya ane nItinA pharakanuM A eka daSTAnta che. mANasa jAta pote jagatamAMthI khAnapAna, raheThANa vagere jIvana upayogI bIjI sAmagrI duniyAmAMthI meLave che, tenA pramANamAM teNe potAnA dhaMdhAmAM mahenata evI rIte karavI joIe ke jethI karIne teno badalo vaLI rahe. te kAma dhaMdho evI rIte karavo joIe ke kAyadesara TharelA nItine dhoraNe karavo joIe ane te badhAnI asara potAnA vArasadAramAM evI rIte mUkavAnI tenI pharaja che ke, tenA vArasadAro evI ja rIte nItine dhoraNe kAyadesara kAmakAja kare, AjIvikA calAve ane uttarottara potAnA vArasadAromAM e paraMparA calAve ema kAyadesara vartana karavAmAM temanA jIvananuM kartavya pUruM thAya che. tethI AgaLa kAMI paNa tene karavApaNuM rahetuM nathI, tethI kAMI paNa vizeSa karavAnI jarUra paNa tene nathI. kAyadesara cAlatAM kadAca potAnA vartanathI bIjAne koI paNa jAtanI nAnI moTI hAni thAya tenI javAbadArI te potAne mAthe rAkhI zakato nathI, paNa te javAbadArI, hAni bhogavavAnArane ja zire rahe che, ema te samaje che. kema ke, hAni bhogavanArane hAni bhogavavI paDe che, te kevaLa tenI nabaLAInuM ja pariNAma che." ema te mAne che. A uparAMta, moTA moTA sAyanTIsTa sAyansanI apUrva zodho kare ce, ane tenI pAchaLa bhoga Ape che ne keTalAka akhatarA karatA karatA marI paNa jAya che. Ama teoe zA mATe karavuM? Ama karavAthI temane AjIvanamAM to phAyado maLato nathI. UlaTuM maraNa jevuM sarvathI moTAmAM moTuM du:kha utpanna thAya che. jo tethI bhavAntaramAM kAMI paNa lAbha maLavAno hoya, to to atyAre maraNAdika du:kha bhogavavuM vAjabI paNa che. paraMtu "A jIvanamAM du:kha bhogavavuM ane parabhavamAM tenuM sukha meLavavA mathavuM." te banneya siddhAnto AjanI sIvIlAIjhanI saMskRtinA siddhAntathI viruddha che. alabatta, teo ema javAba Apaze ke, "mAnavajAtanI sevA mATe teo Ama du:kha veThe che." paraMtu duHkha veThIneya mAnava jAtanI sevA zA mATe karavI ? [mAnava jAtanI sevAnI bhAvanA paNa kharI rIte to, naitika jIvana karatAM para evA AdhyAtmika jIvananuM ja aMga che. paraMtu e vAtane atyAre ApaNe javA daIe, AjanI mAnavajAtanI sevA gorI prajA pUratI ja che.] athavA "potAnA dezanA abhyadaya mATe teo e jokhama kheDe che." ema kahevAmAM Ave, chatAM temAM bIjA dezone hAni karavAnI garbhita buddhi samAyelI che ja, eTale e samAdhAna te naitika maryAdAthI paNa nIce UtarI jAya che. have jarA tethI AgaLa vadhIe. kuTuMbamAM daza mANaso che, zAka, dUdha, mIThAI vagere khorAkanI cIjo gharamAM amuka pramANamAM Ave che. dareka mAnavIne potAnA bhAge paDatuM Ave teTaluM vAparavAno Page #628 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 555 adhikAra che. chatAM amuka cIja mAbApa bALako mATe vadhAre rAkhI pote te vinA calAve che. moTAbhAIo nAnAbhAIo mATe tema kare che, mAtA nAnA bALaka mATe keTaloka tyAga, kaSTa seve che. A badhuM nItinA kayA dhoraNe ? mAtAnI pharaja nItinA dhoraNe, ema mAnI e ke bALakanuM pAlana karavAnI che, paraMtu bALakanuM pAlana karavAnI jarUrI sagavaDo tene samAjamAMthI maLavI joIe ane maLyA pachI teno sadupayoga karavAnI naitika pharaja mAtAnI che. paraMtu potAnA bhAgano bALaka mATe upayoga karavAnI pharaja nIti tenA upara nAMkhI zakatI nathI. chatAM mAtA khuzIthI vagara kahyuM bALaka mATe potAnuM sarvasva homavA taiyAra thaI jAya che, te bhAvanA nItithI para che, ane te mAnasika ke AdhyAtmika baLanuM koI anivArya pariNAma che. e sthiti kevaLa mAnavomAM ja hoya che, tema nathI, paraMtu pazu, pakSIomAM paNa tenA ghaNAM sacoTa daSTAMto sAthe jovAmAM Ave che. sArAMza ke, kudarata ja nIti sudhI maryAdita nathI. nItithI uparAMta kaMIka che ja. have jarA tethI vadhAre AgaLa vadhIe. keTalAka mANaso ja evA hoya che ke temane cAlu jIvanamAM kazuM duHkha nathI hotuM. kazuM du:kha paDe tema paNa nathI hotuM. koI tenA upara pharaja pADatuM paNa nathI, ane pADI zakatuM paNa nathI. chatAM paropakArI jIvana gALanArA maLI Ave che ane te eTale sudhI ke, potAno apakAra karanArA upara vera to letA nathI, paNa UlaTo upakAra kare che. eTaluM ja nahIM, paraMtu tema karatAM AkhI jiMdagI kaSTa veThe che, du:kha sahana kare che, sAdI ane ochI jarUriyAtavALI jiMdagI gALe che. e badhuM nItizAstranA kayA dhoraNe ? kahevuM ja paDaze ke, evuM mAnasika valaNa nItizAstranA niyamothI para che. Ama karavAnI teone kudaratI preraNA thAya che. temAM kAMI paNa bAhya kAraNa hotAM nathI paraMtu, aMdaranAM ja khAsa tattvo temAM kAma karI rahyAM hoya che. jyAre keTalAka evA paNa mANaso hoya che ke, saheja vAta vAtamAM ghaNo vairabhAva rAkhe che. ane nItiniyamonuM vinAkAraNa ullaMghana kare che. tethI AgaLa vadhIne keTalAka evA paNa mANaso hoya che ke, jeo parama saMta puruSonI koTImAM rahIne prANI upara dayA, satya, saMyamI jIvana vagerene uddezIne potAnuM parama vizuddha jIvana banAve che, ane taddana nirALI rIte rahe che. jenuM jIvana duniyAdArInI daSTithI sukhI gaNAvAne badale duHkhI ja gaNAya. AvI prakRtinA mANaso mAtra hiMdamAM ja hoya che, ema nathI. paraMtu AkhI duniyAmAM maLI AvavAno saMbhava che. A badhuM teo kudaratanA kayA pAyA upara kare che ? kahevuM ja paDaze ke, "teo naitika jIvanathI para koIka evuM jIvana jIve che, ke jenI suMdaratA mATe be mata hoI na zake." ochAmAM ochI jarUriAtathI sArI rIte jIvavuM. ane "potAnI sukhasagavaDo bIjAne maLe ane teo teno sadupayoga kare to ThIka evI manovRtti paNa naitika niyamothI para che. basa, te jIvanane mAnasika vizuddhi upara ke AdhyAtmika vizuddhi para khaDuM thayeluM jIvana mAnavuM ja paDaze. - mAnasika ke AdhyAtmika ucca jIvanane ApaNe tyAthI jIvana evI saMjJAthI bolAvIzuM ane te sivAyanuM duniyAdArInI daSTithI lAyaka gaNAtA jIvane naitika jIvana nAma ApIzuM. (cAya eTale dharma, evo paNa artha thAya che.) Page #629 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papa6 paMca pratikamANasUtro A pramANe AjanI saMskRtino pAyo naitika jIvana upara che, (ema bahArathI kahevAmAM Ave che. kema ke, amane to nItimAMye hAlanI saMskRti zithila lAge che.) tyAre bhAratIya saMskRtino pAyo nyAyI jIvana upara che, jethI eka bIjAnI tulanA azakya che. chatAM paraspara ekabIjAnI niMdA kare che. nyAyI jIvanano Adarza pALatI bhAratIya prajA jyAM nyAyanI rakSA karavAnI pharaja AvI paDe, tyAM nItiniyamanA bhaMganI paravA karatI nathI. moTA tatvanI rakSA mATe nAnA tattvano bhoga Apavo nyAyasara che, tyAre Adhunika saMskRtino himAyatI tevI bhAratIya valaNanI peTa bharIne niMdA karaze. te ja pramANe AjanI nItiniyama upara nirbhara rahelI saMskRtino himAyatI nItinuM rakSaNa karIne besI rahevAmAM nyAyanA keTalAye tattvonuM khUna thaI jatuM jaze ja nahIM, tenI paravA paNa nahIM kare. tyAre bhAratIya saMskRtino himAyatI tenI TIkA ane niMdA karaze ja. Ama A be saMskRtio vacce bheda ane athaDAmaNI che. UMDe UtarIne tapAsa karatAM kahevuM ja paDaze ke, "nyAya upara jIvanano pAyo racavo e ucca koTi che." vaLI, saMtajIvana saphaLa ke niSphaLa? ane saphaLa, to tenI A janmamAM zI saphaLatA ? yaza, mAna, pUjA vagere maLe te saphaLatA. paraMtu je te du:kha veThIne maLatI hoya to tene nAtimAM sthAna nathI. saMtajIvana jIvanArAne kudaratI rIte ja maLI Ave che. to zuM teone bahiSkRta gaNavA? nakAmA gaNavA ? rAjAe sArA thavuM joIe, e barAbara paraMtu bahu ja sArA zA mATe thavuM ? kAyadAthI ke nItithI pakaDI na zakAya tevA chUpA mAnasika ke kAyika pApano badalo to A jIvanamAM bhogavyA vinA paNa mAnava rAkSasa chUTI jaI zake ke ? paraMtu, parama saMtonA jIvananAM ane mAnava rAkSasanA jIvananAM kAryonI saphaLatA janmAntara mAnavAthI ja siddha thaze. koTa, kacerIo na pakaDI zake athavA kAyadAnI maryAdA bahAra hoya tevA mAnasika nyAyanA niyamabhaMganA ke chUpA naitika gunAo karanAra tevA gunegAronuM saMto dila halAvIne kabUla karAve ane tenAM prAyazcito levaDAvI mAnasika sajAo svayaM bhogavavA taiyAra thaIne zuddhi karI levA sudhI prayatnazIla banAvI mUke che. e badhuM jIvanamAM kayA naitika dhoraNathI bane che? Ama kudaratI rIte bane che tenA ghaNA dAkhalA che. sArAMza ke, Adhunika saMskRti apUrNa ane mAtra kAmacalAu che. jIvananA dareka aMgono ane tatvono ukela tenI pAse nathI. tyAre bhAratIya saMskRtimAM dareka prakArano ukela che. A vAta teonA saMcAlako keTaleka aMze jANe paNa che, chatAM naitika jIvananI himAyata kare che, ane te eTalI hada sudhI himAyata kare che ke, nyAyanI saMskRtino game teTalo kaccaraghANa nIkaLI jAya, tenI lezamAtra paNa paravA hAlamAM A dezamAM to karavAmAM AvatI nathI, kema jANe teno nAza karavAnI ja daDha pratijJA nA lIdhI hoya ? Page #630 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro papa7 alabatta, tema karavAnuM teone eka kAraNa paNa hoya tema jaNAya che ane te e ke, temAM teonI hAlamAM unnati che. nyAyanI saMskRtine vaLagavA jAya to teonI saMskRtine bhAratIyone ja AdhIna rahevuM paDe paraMtu, pote judI ja naitika saMskRti potAnI zakti pramANenI utpanna karIne tenA pAyA para pracAra karavAthI dhIme dhIme navI bAla UcharatI prajAne te raste caDAvye jAya ane tenI madadathI tathA prajAnA potAnA uparanA bIjI bAbatanA vizvAsanI madadathI jema bane tema nyAyanI saMskRtino bhUko karye jAya. pariNAme teo bhautika unnatimAM to AgaLa Avye ja jAya che. paraMtu, A dezanI prajAne ane A dezanI saMskRtinI anuyAyI bIjI prajAone ghaNuM ja nukasAna thaI rahyuM che. kema ke, potAnAM bhAvi saMtAno bAlyAvasthAthI navA saMjogomAM evA phasAI jAya che ke, temane potAnI saMskRtino leza mAtra khyAla nathI hoto ane teno khyAla Ave tevAM sAdhano paNa tenI sAme nathI hotAM. eTaluM ja nahIM, paraMtu tevAM sAdhano tenI pAsethI IrAdApUrvaka ane teone "te ayogya che." samajAvIne kheMcI levAmAM Ave che. ane UlaTAmAM jema bane tema janmathI mAMDI viruddha saMskRtinA vAtAvaraNamAM kema Uchare tene mATe moTI yojanAo amalamAM lAvavAmAM AvelI che, eTale pachI bALakonuM gajuM ja zuM? kema ke, Adhunika keLavaNIno eka e hetu mukhyapaNe jovAmAM Ave che ke, eka bhAratIya bALaka keLavaNI lIdhA bAda hAlanI paradezIone madadagAra khAtAnI nokarIo ke saMskRtine lagatA dhaMdhAmAM kAmamAM Ave ke na Ave, paraMtu bhAratIya saMskRtithI thoDo ghaNo dUra thato jAya, to paNa Adhunika saMskRtine evAM aneka bALako dUra thavAthI ghaNo phAyado maLavAnuM teo joI zake che. keLavaNI ApavAno teone moTAmAM moTo phAyado A paNa che. jyAre bhAratanI prajAne Adhunika keLavaNIthI te moTAmAM moTA phaTako che. taiyAra thayelA mANaso te taMtramAM goThavAIne tene madadagAra thAya che, e vagere nukasAno judAM ja che. alabatta, bALapaNathI kheMcI gayA sivAyanA prauDha umaranA prajAjanone nyAyanI saMskRti karatAM nItinI saMskRtinI bhavyatA teothI samajAvI zakAtI nathI, to gaLe utarAvI to zI rIte ja zakAya ? eTale temane choDIne UcharatI prajAne jhaDapavAnI aneka goThavaNo goThavAI gaI che, goThavAya che, ane goThavAze. paraMtu, prauDha prajAne potAnA e ja vicAramAM rahevA daIne temanA hakakonuM bahArathI rakSaNa kare che, tevA kAyadA kAnUno amalamAM lAve che, temano vizvAsa saMpAdana kare che, ne dhIme dhIme UcharatI prajAmAM moTApAyA upara ane majabUta hAthe uparanA vicArono pracAra karavAmAM Ave che. A dezanI prauDha vicAranI cAlu prajAno saMpAdana karelo vizvAsa, UcharatI prajA pAse bahArathI potAnI sAme virodha karAvavAmAM ane aMdarathI potAnA vicAro pramANe taiyAra karavAmAM ghaNo ja madadagAra thAya che. mATe ja e vizvAsa paNa TakAvI rAkhavAmAM Ave che. UcharatI prajA jema jema prauDha umaranI thatI jAya tema tema potAnA dezanA Arya saMskRtinA rakSaka AgevAno karatAM dhIme dhIme judA vicAro dharAvatI thatI jAya, tema tema UcharatI prajAno potAnI sAme virodha karAvIne, te vargane vadhAre uzkerI, "lokamatane mAna ApyA vinA have nahIM cAle" evo bhAsa utpanna karI, lokamatane mAna ApavAne bahAne, A dezanI saMskRtithI viruddhanA, tene hAni kare tevA ja nahIM, paraMtu nAza kare tevAke kAyadAo pasAra karAvI kAyadApothIomAM dAkhala Page #631 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 558 paMca pratikramaNa sUtro karyuM jAya che. bhale teno amala game tyAre karavAno hoya. AjanA kAyadAonuM valaNa ekaMdare traNadhAruM kAma bajAve che : 1. jUnI saMskRti toDavAnuM, 2. navI saMskRtine sthAna apAvavAnuM, 3. jyAM e banneyamAMnuM ekeya banI zake ema na hoya, temAM cAlatI sthiti upara kAbU meLavI nabhAvye javAnuM pachI temAM keLavaNI, dezanetAo, dhArAsabhAo mAraphata prathamanI be kriyAo prasaMga maLe ajamAvavAnI hoya che. A kriyAne gatimAM rAkhavA mATe UcharatI prajAne "dezano udaya" "svarAjyanI taiyArI" vagere mohaka zabdothI bhaviSyamAM karavAnA dezodaya tathA sAMsthAnika svarAjya sthApavAnAM cihano batAvIne lalacAvI zakela che. A dezanA saMskRtivAhako karatAM judI ja bhAvanAo ane mahattvAkAMkSAo te UcharatI prajAnA manamAM daDha jamAvI, te jAtanA judA ja vargo ane samUho racI judI judI saMsthAo, maMDaLIonA nAma nIce teo mAraphata kAma laI rahela che. tyAre prajAno, prajAnI zaktino nAza thato jAya che. ane prajAnuM pUrvAparanuM svAtaMtrya ghavAtuM jAya che, prajA nabaLI paDatI jAya che, bekAra banatI jAya che. jema Arya saMskRtino vadhu bhakata tema vadhu TIkApAtra banato jAya che. A rIte A dezamAM svAbhAvika rIte ja be daLa bAMdhI rUDha karI dIdhA che. jenA nAma; jUnuM daLa ane navuM daLa. navA daLano upayoga jUnAnI sattA, saMskRti toDavAnA kAma Ave che, ane navA daLano upayoga navI saMskRtino amala karavAmAM ane pracAra karavAmAM thAya che. navuM daLa dezodaya cAhe che, jUnuM daLa prajAno udaya cAhe che. athavA prajAnuM svatva TakAvavA mathe che. A be judA judA AdazoM goThavAyA hovAthI banne vacce athaDAmaNI cAlu rahyA kare che. eka, ekane dezadrohI kahe che ane bIjA, bIjAne prajAdrohI, dharmadrohI kahe che. navA daLanA netAo te dezanetA, dezanAyaka vagere gaNAya che. ane temAMnAne paNa paradezIoe mahAtmAo tarIke jAhera karIne mukhya AgevAno pUrA pADavAmAM AvyA che. tyAre jUnA daLanA AgevAno paraMparAnA sthApita hakakovALA agresara che. navA daLanI saMsthA-koMgresa, kaoNnpharanso, prajAmaMDaLo, svayaMsevaka maMDaLo, yuvaka maMDaLo, eNsosiyezano vagere che. tyAre mULadaLanI saMsthAomAM mahAjana, saMgha, nyAto, paMco, grAmyapaMcAyato vagere che. tenA agresaro paTelo, nagarazeTho ane jagata zeTho che. ane temanA AgevAnomAM dharmaguruo khAsa agresara che. AjanA keTalAka yuvAno dharmaguruothI viruddha kema jaNAya che ? tenuM kAraNa samajAze. kema ke, khAsa prakAranA dharmaguruo navI saMsthAone madada karatA nathI. navA dhoraNe cAlatI dhArAsabhAo, esembalIo, sTeTakAunsilo, myunisipAliTIo, lokalaborDo vagere mAraphata navA daLanuM baLa saphaLatA prApta karI rahyuM che. sarvanI pAchaLa TUMkAmAM TUMkA thoDAMka ja evAM sacoTa vAkyo prajAmAM pracalita karavAmAM AvyAM che ke, sAmAnya chatAM vyApaka thatA jatA zabdo paNa ghaNo ja pracAra kare che. "keLavaNI levI, parivartana karavuM, jamAnA pramANe cAlavuM, garIbane dhaMdho Apavo, kacaDAyelAone svataMtra karavA, svarAjya, dezodaya" vagere dviarthI zabdo phelAvavAmAM AvelA che. A dareka zabdo koyaDArUpa che, prajAno keTaloka bhAga potAnA lAbhanA bhaLatA arthamAM samaje che. ane Adhunika saMskRtinA mULa saMcAlaka, videzI vidvAno tene judA arthamAM pracAra Page #632 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro che. prathama prajAnA mAnasa upara tenI sacoTa jarUriyAta aneka rItanAM pracAraka sAdhanothI ThasAvavAmAM Ave che. jyAre prajA te tarapha lalacAIne te levA doDe che, ane tene vaza thaI jAya che, eTale evI goThavaNa karavAmAM AvelI che ke, dhIme dhIme ghasaDAIne AvIne te badhuM navI saMskRtinA koI ne koI aMgamAM dAkhala thaI jAya ane jUnuM pAchaLa paDye jAya. 'kAgaLa patra vAMcavA pUratuM paNa bairAMoe zikSaNa levuM joIe." '"keLavAyelI mAtA so zikSaka jevI gaNAya, mATe chokarIone UMcI keLavaNI ApavI joIe'' paraMtu A vAkayo sAMbhaLI jyAre e vicAronI asara thayA bAda keLavaNI ApavA mA-bApo vicAra kare ane tenAM sAdhanonI zodhamAM nIkaLe eTale turata ja tenI sAme Adhunika kanyAzALA khaDI ja che. 'temAM barAbara jJAna nathI maLatuM, mATe UMcuM zikSaNa maLe tevI saMsthAo joIe.'' eTale strIonI kaoNlejo ane hAIskUlo te ja rItanI khaDI thatI ja jAya. Aje te strI-keLavaNInuM pariNAma kayAM pahoMcyuM che ane kayAM pahoMcaze te cothA vratanA aticAranA vivecanamAM batAvIzuM. 559 prajAne koI paNa raste doravatAM pahelAM navI yojanA pramANenAM sAdhano evAM goThavI dIdhAM hoya che ke, sAmAnya zabdothI karavAmAM AvelA pracArane lIdhe prajA jyAre teno upayoga karavA icche tyAre te sAdhanomAM'ja tene AvavuM paDe. bIjAM navAM sAdhano prajA taraphthI goThavAya, te paNa tenA dhyeyane anusaratAM ja hoya che. dA. ta. -- ''vepAra khIlyo'', ''vepAra sArI rIte karavo joie.'' gAmaDAM choDI zahera tarapha doDelA vepArI thayA, paNa kaMpanIonI chAyAmAM rahIne. mAtra kaMpanIone zarUAtamAM A dezanA mANasonI jarUra hatI eTale vepAranI tamAma sattA je A dezanA lokonA hAthamAM hatI, te paradezI kaMpanIonA hAthamAM jai caDI ane have dezI vepArIonI khAsa jarUra nathI ane badhAya hAtha ghasatA rahI gayA. eTale vepAra khIlyo, paNa kono ? 'paradezIono A dezamAM khIlyo ane A dezanA lokonA hAthamAMthI gayo, te gayo ja.'' chatAM koI koI potAnA hAthamAM potAnI hoziyArIthI koi koi dhaMdhA rAkhI rahyA che, potAnA dezanA dhaMdhA potAnA hAthamAM rAkhyA, tema karavuM temane mATe nyAyasaranuM che. temAM muzkelIo eTalI badhI mUkavAmAM AvI che ke eka paNa svataMtra dhaMdho dezInA hAthamAM rahevA ja na pAme, paraMtu keTalAka rahyA che, ane TakI rahevA mAMge che paraMtu, A muzkelImAM nIti tarapha joIe tevo khyAla na rahe e svAbhAvika che. eTale temane utArI pADavAmAM Ave che ke, 'dezI vepArIo anIti kare che.'' ''teo prAmANika nathI.'' ''teo zAkha gumAvatA jAya che.'' ''zAkha vagaranA che.'' A bUma-barADAthI prajA potAnA dezabhAIothI bhaDake che, ane navA daLonA AgevAnonA TekAthI mULa dhaMdhAvALAone dabAvavAnA kAyadA paNa pasAra karAvI zake che. pariNAme dezIone TakI rahevAmAM ghaNI muzkelIo paDe che, ane Akhare vepAranA kSetramAMthI khasI javuM paDe evI paristhiti upasthita thAya che. kharo nyAya to e hato ke, A dezanA dhaMdhA A dezanA lokonA hAthamAM rahevA devA joIe, ane temAMnI muzkelIo Page #633 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa60 paMca pratikamANasUtro dUra karavI joIe. tene badale teonA mArgamAM muzkelIo mUkIne teonA dhaMdhA paDAvI levA ane temane vagovavA e anyAyanI je ke parAkASThA che, paraMtu A sAMbhaLe koNa ? chatAM AmAM koIno doSa kADhavAno nathI. paradezIo svArthane aMge tema kare, temane ThekANe ApaNe hoIe to tema na ja karIe ema kahevuM muzkela che. jo ke ApaNI prajAnuM mAnasa eTalI hada sudhI UtaratuM nathI. kema ke, ApaNe jyAM jyAM gayA chIe, te te koI paNa TApumAM svataMtra rIte ke ApaNA dezamAM ApaNe koIne nukasAna karyuM ja nathI ane koI koI dAkhalA maLe te to kavacit ja gaNAya, athavA tenuM mULa svarUpa juduM hovA chatAM tene pheravIne judI ja jAtane goThavIne pracAramAM mUkela che. anAryone dabAvIne Aryo A dezamAM vasyA e vAta paNa paradezIoe phelAvI che. temAM asatyAMza vadhAre che. sArAMza ke, prajAne cAlu saMjogomAM rahevA daIne, temAM temane sAro saMtoSa ApIne navA saMjogomAM ghasaDavAnAM sAdhano goThavAya tevo pracAra karavAmAM Ave che ane jUnAmAMthI prajA nIkaLatI jAya ne navAmAM dAkhala thavA lalacAya, tevA kAyadAo paNa khAsa pasAra karavAmAM Ave che. A vastusthiti che, te ja pramANe A dezamAM teone potAno udaya karavAno che. e kriyA mATe puSkaLa prayatno cAle che. temAM UcharatI prajAne sahakAra meLavavA mATe "dezanA udaya' mATe dareka prayatna karavo joIe." e bhAvanAne sArI rIte poSavAmAM Ave che. te ja pramANe, svarAjya zabda paNa eka jAtanA koyaDArUpa che. paradezIo Aja sudhI rAjakartA tarIke rAjya karatA AvyA che, paraMtu have prajAnA hAthamAM ja rAjyataMtra mUkavA mAMge che. paraMtu saMpUrNa svarAja prajAnA hAthamAM Ave, tyAM sudhImAM to A dezamAM A dezanI vatanI koI bIjI ja prajA thaI cUkI hoya, ane te svarAjya bhogave chatAM tenI mahenata kare hAlanI prajA. e ja pramANe svadezI mAlanA vaparAza karavAnI bhAvanA. zuddha svadezI te mAtra zAbdika pracAra pUratuM ja che. paraMtu paradezI yaMtravAdanA dezI ke paradezI mAlikothI cAlatAM yaMtrothI banatA mAlanA vakarAnAM kSetro taiyAra karavA ja teno pracAra hato. kema ke, paradezI loko A dezamAM moTAM moTAM kArakhAnAM khaDAM karavAnAM che ane temAM jaththAbaMdha mAla banaze, tene svadezI gaNAvIne svadezInI hilacAla mAraphata tenA vakarAnAM kSetro taiyAra karavAmAM AvyAM che. A dezanI saMskRti hastodyoganI che, ane teno lagabhaga nAza thavA Avyo che. chatAM haju seMkaDe 50 TakA A dezanA loko hAthathI kAma kare che. te dareka cIjo lokone yaMtrothI banelI maLaze. eTale ApoApa temanA hAthamAMthI e dhaMdhA chUTI paDyA che. ne bAkI haze te chUTI paDaze. jo ke dezamAM hasyodyoga khIlavavAnI vAta cAle che, te paNa dviarthI che. moTAM yaMtrone madada karatA thAya ane prathama sAmAnya prajAnAM mana yaMtro tarapha doravAya tevAM nAnAM yaMtro taiyAra karI pracAramAM lAvavAmAM AvatA jAya che. A vAtanI sAbitI lakhanaunuM pradarzana jonArAo pUre che. hastodyoga zabda sAdo ane ApaNane paricita lAge che. paraMtu te nAnA hAtha-mazInonA pracAra mATe hAlamAM yojavAmAM Avela che, pachI te ja moTAM yaMtronA rUpamAM pheravAze. kema ke, nAnAM yaMtro Page #634 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 561 Akhara moTAM yaMtronI harIphAImAM TakI zake ja nahIM, e svAbhAvika che. paraMtu lokonA hAthanA zuddha dhaMdhA choDAvavA mATe hAlamAM navAM yaMtro khAsa upayogI che, je yurope sArI saMkhyAmAM taiyAra karyA che. reMTiyAnI vAta to mAtra purANapriya A prajAnA mAnasane saMtoSavA ane Adhunika udyogo mATe prajAne doravA mATe, pahelAM temanA mAnasane udyogechu karavA mATe ja che. reMTiyAnI vAtanuM ATaluM ja mahattva che. alabatta, "Arya saMskRti yaMtrothI viruddha che." ema mAnavAne kAraNa nathI. kema ke, ghaNAM kAmomAM sAdA chatAM yAMtrika goThavaNavALAM sAdhanothI bhAratIya Aryo potAno jIvanavyavahAra calAve che, gADuM, carakho, reMTiyo, ghaMTI, ghANI, sAyaDI vagere zAstrIya siddhAMta upara racAyelAM AbAda yaMtro che. prAcInakALamAM AzcaryakAraka yaMtro paNa banatAM hatAM. evA ghoDA banAvavAmAM AvatA hatA ke, jeo amuka cAMpa dAbavAthI AkAzamAM UDe ane amuka dabAvavAthI jamIna para cAle, ane amuka cAMpa dabAvavAthI pANImAM vahANanI mAphaka taravA lAge. lagabhaga IsvIsananA cothA saikAnI AsapAsa racAyelA vasudeva hiMDI graMthamAM kokAsanI vAtamAM AvA ghoDA, yAMtrika pArevA, je cokhA caNI lAve che ane yAMtrika UDatA mahelanI vAta jANavA maLe che. pratyeka buddhanI vAtamAM paNa AkAzamAM UDatA lAkaDAnA ghoDAnI vAta vAMcavAmAM Ave che. A to mAtra vArtAonI hakIkata thaI. paraMtu rAjA bhojanA banAvelA samarAMgaNa nAmanA zilpa graMthamAM doDhaso zlokano Akho yaMtra vizeno eka adhyAya che. temAM doDato hAthI, pANI bharatI pUtaLI, pArevAM, tijorIno rakSaka, cora pakaDI lenAra yAMtrika sipAhI vagere yaMtro banAvavAnI vAta che. te uparAMta temaNe yaMtro banAvavAmAM pRthvI, pANI, vAyu, agni vagereno upayoga kevI rIte ane kevA mApathI karavo, te paNa batAvela che. tethI AgaLa vadhIne te kahe che ke, "A zAstranAM tattvo jANanAra buddhizALI kArIgara aneka yaMtro banAvI zakaze. huM paNa ghaNAM yaMtro jANuM chuM. paraMtu koI koI loko teno durupayoga karI nAMkhe, mATe dizA ja batAvuM chuM. yaMtronI vigatavAra racanA batAvato nathI. buddhizALI mArI dizAsUcana pramANe prayatna karaze, to yaMtro banAvI zakaze, paraMtu huM nathI jANato ema koI mAnazo nahIM." ApaNA prAcIna jaina zAstromAM evI vAta Ave che ke, "zrI aSTApada parvata upara zrI bharata cakIe siMhaniSadyA prAsAda karAvIne temAM ra4 tIrthakaronA mApa ane racanA pramANenI AbehUba pratimAo bharAvI tenI rakSA karavA tathA AzAtanA nivAravA, loDhAnA yAMtrika puruSo goThavyA." eTale yaMtrathI viruddha bhArata saMskRti nathI. paraMtu te jarUra pUratAM ja hovAM joIe. teno durupayoga na thavo joIe, tenAthI koIne vinA kAraNe nukasAna na thavuM joIe. ane tatvArthAdhigama sUtramAM "ajIva-adhikaraNa AthavarUpa hovAthI jema bane tema teno upayoga ocho thAya tema kALajI rAkhavI". tyAre Aje to AjanI saMskRtine TakAvavA Akho yaMtravAda Ubho thayo che, yaMtro sAme nahIM. paraMtu yaMtravAda sAme bhAratanI saMskRti che ja ane yaMtravAda sAthe bIjA seMkaDo vAdo tenI AjubAju navA utpanna thaI satyathI rUpAntara pAmIne goThavAyA che. mATe yaMtravAdanA mAlanA vakarA mATe svadezInI Page #635 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 562 paMca pratikamANasUtro hilacAla che. kaoNMgresanI khAdI tenI jAherAtanuM mAtra sAdhana che. tethI te Dabala vilAyatI che. mAtra jene haju paheravAmAMthI kadI choDI nathI ane teo je khAdI kAMtIne vaNAvIne pahere che, teTalI ja zuddha svadezI khAdI che. ane te kharI khAdI che, bAkI koMgresanI khAdI Dabala vilAyatI kApaDa che. ane dezI milanuM doDha vilAyatI che. kema ke, tethI yaMtravAda hiMdanI chAtI upara goThavAya che. tyAre yuropanuM ke jApAnanuM ekavaDuM vilAyatI che. kema ke, yaMtravAda hiMdathI teTalo dUra che. A sUkSma Arthika vicAraNAthI samajAya tema che. paraMtu svadezI hilacAla keTalI nukasAnakAraka che, te ane mithyA ane asatya che te samajAze. have svarAjya ane dezanI unnati e be zabdo kevI rIte koyaDArUpa che. te samajAvI ApaNe mULa viSaya upara AvIzuM. bhAratIya Arya mahAna puruSoe dorI Apela jIvanamArga vyAvahArika ane pAramArthika tathA tatkAlIna ke paraMparAe sAco ane hitakAraka che? ke hAlanA jamAnAno - navayugano - navA jamAnAnA anusarato jIvanamArga vyAvahArika ane paramArthika tathA tatkAlIna ane paraMparAe sAco ane hitakAraka che ? A praznano ukela ghaNo ja gUMcavaNabharelI ane jaTila thaI paDyo che. ApaNA keTalAka bhAratIya bhAIo jIvanamArgane sAco gaNe che, tyAre sAco mArga gaNe che. banneyamAM bheda jarUra che. kema ke, banneyanAM sAdhano ane pariNAmo tathA dhyeyo judAM judAM che. je bhAratIya saMskRtine anusarato jIvanamArga hitAvaha hoya to navayuganI saMskRtino mArga nukasAnakAraka gaNAya ja. paraMtu sAmAnya buddhithI vicAratAM pUrvAparanA dezanA vatanI bhAratavAsIonuM to potAnI saMskRtimAM ja ekaMdara hita samAyeluM hoya, ema ekadama ja darekane lAgyA vinA nahIM rahe. navayugamAM tatkAla hita dekhAya che, paraMtu pariNAme tethI hita thaze ke ahita ? tathA vyAvahArika ane tatkAlIna hita thAya, paraMtu pAramArthika hita thaze ke kema e prazno che. kema ke, Adhunika navayuganI AkhI ghaTanAnA mULa utpAdako yuropanA Adhunika vidvAno che. ane tene Teko ApanAra ja te te dezanI rASTrIya sattAo che eTaluM ja nahIM, paraMtu bhArata vagere bIjA dezonI prajAmAM paNa lAgavaga yukti prayuti vagerethI teno pracAra karavA saMpUrNa mahenata thAya che. A jamAnAnI dareka pravRttinI chevaTanI yojanA tyAMthI ja pracAramAM Ave che. dunyavI anukULatAo sivAya pAramArthika hitano haju teoe vicAra ja karyo nathI. dunyavI hitamAM paNa tatkAlIna lAbha kadAca maLe paraMtu pariNAme bhAratIya Arya prajAne lAbha rahe ke kema e saMzaya che. kema ke, Akho mArga yuropavAsIoe potAnA bhalA mATe ja utpanna karelo che. temAM bIjAnA bhalAnI AzA zI rIte rakhAya ? Adhunika vijJAna paNa A svArthanI kaDIthI joDAyela che. mATe ja te te rASTro tene sIdhI ke ADakatarI rIte khIlave che. vijJAna sahaja rIte khIlyuM che, e kevaLa banAvaTI ane khoTI vAta che. yuropIya rASTroe khAsa irAdApUrvaka khIlavyuM che, khIlave che, ane khIlavaze. tenA ghaNA Page #636 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro 563 purAvA che. jo ke bhaviSyamAM kALI prajAone amuka hada sudhI kAbUmAM lIdhA bAda vijJAna ane yaMtravAdane baMdha karavo paDaze ja. nahIMtara te kALInI mAphaka gorIno paNa vinAza lAvI mUke, mATe baMdha karavo ja paDaze. - bhAratIya Arya prajAjanone bhAratIya Arya saMskRtine anusarato mArga tatkAlIna ane pariNAme paNa ekaMdara hita karanAra ja che. temaja paraMparAe pAramArthika paNa hita karanAra che. tyAre navayuganI saMskRtino jIvanamArga - keTalAka apavAdomAM tatkAlIna vyAvahArika hito sivAya paraMparAe vyAvahArika ane pAramArthika, ema banne ya prakAre ahitakAraka ja che. alabatta, tethI yuropavAsIone tatkAlIna ane paraMparAe paNa vyAvahArika lAbha to che ja. pAramArthika lAbhanI to teone hAlamAM apekSA ja nathI. chatAM kadAca bhaviSyamAM temAMthI te lAbha tyAre ja maLe ke te prajA AdhyAtmika jIvana tarapha vaLe, hAla to te prajAnA lohInuM khamIra AdhyAtmika jIvanane anukULa eTaluM badhuM nathI, ke jeTaluM bhAratIya AryaprajAnA lohI vagere tathA mAnasika tattvo anukULa che. A vastu ApaNe eTalA mATe ja vicAravI paDe che ke, samyagdaSTie satya samajavuM joIe ane satya samajIne tene vaLagI rahevuM joIe. temaja bIjA tathA prakAranA yogya jIvone te samajAvavuM joIe ane teone ekaMdara yogya mArge doravavA joIe. AjanA loko dareka dhArmika bAbatomAMye jamAnAne anusaravAnuM kahyA kare che, jamAnAne anusaratAM dhArmika samAdhAno mAMge che, dhArmika tathA ApaNA jIvananI sAmAjika vagere aneka ghaTanAone jamAnA sAthe ghaTAvavA mAMge che, tema ghaTAvavAthI ja tene saMtoSa thAya che. to jamAno ane tenI IdrajALa kevI che te vicAravAnI pharaja paDe che. prathama ApaNe navayuganI utpatti viSe vicAra karI pachI tenuM pariNAma, tathA tethI bhAratIya Aryone lAbhAlAbha vicArIzuM ane AvA saMjogomAM bhaviSyanA samyagdaSTi mahAna jainanuM kartavya zuM haze ? ane navayugamAM phasAtA navayuganA gaNAtA jaina baMdhuo tarapha, Itara prajAjano tarapha ane ekaMdara mAnava jAtione samasta prANI tarapha tenI pharaja zI haze ? ane te, te pharaja kevI rIte bajAvavA tatpara rahI zakAze? e vagere sAmaTuM vicArIzuM. A AkhA navayuganI bhAvanAnI utpatti yuropanA Adhunika Adarza ane mahattvAkAMkSAmAMthI utpanna thayela che. tene ApaNe khristI saMskRti nahIM kahI zakIe. kema ke, khristI, yahUdI, arabastAnI vagere dharmo pALanArAonI saMskRtio to bhAratIya saMskRtinI lagabhaga anuyAyI jevI ja che. kema ke, temAM aMzata: paNa AdhyAtmika Adarza che. paraMtu hAlanI navI saMskRti to taddana navIna ja UbhI thaI che. je "sAdhAro" "sIvIlAIjha" vagere nAme kahevAya che ane te taddana judA ja prakAranI che. kema ke, te jaDavAda upara nirbhara che. Page #637 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 564 paMca pratikramaNa sUtro navAM navAM saMsthAno ane vasAhato sthApavAnA lobhamAMthI yuropanI paraspara ekasaMpI, yaMtravAda, Adhunika vijJAna tathA Adhunika saMskRtino janma thayo che. jenA baLathI nabaLI saMskRtivALI prajAonA pradezomAM vasAhato, saMsthAnI sthApI dIdhAM che, ane tyAM yuropIya vastI vasavA mAMDI che, te eTalI sattAthI tyAM rahe che, ke temane sAMsthAnika svarAjya paNa ApavAmAM Avela che. yuropanAM ghaNAM kharAM rASTroe duniyAnA ghaNA bhAgomAM potapotAnI zakita pramANe jyAM jyAM aneka saMsthAno ane vasAhato sthApela che, tyAM tyAM pariNAme te te sthaLonI mULa vatanI prajAo kayAMka sarvathA, kayAMka ghaNo kharo ane kayAMka thoDo ghaNo, nAza thaI cUkela che. jyAM sarvanAza nathI thayo, tyAM na thavAnAM be kAraNo jovAmAM AvyAM che :1. saMsthAno ane vasAhato sthApanArAo haju te sthaLanI prajAono sarvanAza karavA jeTalI zakitamAM AvyA na hoya paNa AvavAnI taiyArI karI rahyA hoya. 2. athavA e saMsthAna tarIkenuM svarUpa ApavAnI taiyArI karavAnA kAryakramono amala karatAM pahelAM prathama, dareke dareka bAbato upara kabaje karavA mATe te te dezavAsIonI madada laIne kabajo karavAno hoya tyAM sudhI te te dezavAsIone kAma lAyaka meLavIne navayuganI sukha-saMpattino bhAga Ape che. tethI keLavAyelA sivAyanA bIjA dezavAsIone paNa potAnA mULa jIvanathI mukata karIne navayuganA jIvana tarapha lalacAvI zakAya che. svArtha hoya tyAM sudhI navayuganI sarva prakAranI sAmagrI, moTA adhikAro ane hoddAo mAraphata tathA dhaMdhAmAM lAgavaga mAraphata bhogavavA devAmAM Ave che. pachI to harIphAImAM pachaDAIne teo pAchaLa paDI jAya che, ne hAtha ghasatA thAya che. pachI teo nathI mULa vatanIo sAthe bhaLI zakatA ke nathI navayuganA agresaro sAthe spardhAmAM TakI zakatA. Ama teonI ubhayabhraSTatA thAya che. arthAta vasAhata sthApanArAone potAnI vasAhata sthApavAmAM amuka hada sudhI mULa vatanIonI madadanI jarUra hoya tyAM sudhI tene keTaleka aMze TakAvavAmAM Ave che. eTaluM ja nahIM paNa temane sArI rIte paMpALavAmAM paNa Ave che. vasAhato sthApanArA mULa vatanIono nAza karavA zuM zuM kare che ? te aneka TApuonI prasiddha hakIkato uparathI ApaNe ghaNuM samajI zakIe tema chIe. te, te sAhitya vAMcavAthI samajI zakAze. eTale te viSe vizeSa lakhatA nathI. prazna mAtra bhArata varSa mATe hato. ahIM paNa yuropavAsIono pagadaMDo to che ja. te zA mATe che ? vepArane mATe che ? rAjya karavA mATe che ke bhAratavarSane vasAhata banAvavA mATe che? A prazno vicAravA ApaNe mATe gaNA ja agatyanA che. vasAhatano artha ane samajI levo jarUrI che. vasAhatano artha hAlamAM e ja jANavAmAM che ke, "mULa vatanIono zakayatA pramANe dhIme dhIme ke jaladI nAza karI yuropavAsIoe temAM vasavATa karI, te deza potAno banAvavo ane potAnA yuropIya mukhya rASTranI chAyAmAM rahIne tyAM saMpUrNa prajAkIya sAMsthAnika svarAjya bhogavavuM. AnuM nAma lokazAsana : AnuM nAma saMpUrNa svataMtratA. A zabdone yurApIya mutsaddIo potAnA pAribhASika ISTa artha pramANe vApare che. Page #638 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro ane ahIMnA dezanAyako ane keLavAyela gaNAto varga te zabdone potAnA lAbhamAM zuddha arthamAM samaje che. to have bhAratamAM yuropavAsIono zo uddeza che ? itihAsa ane Adhunika saMjogo jotAM bhAratane paNa yuropIya vasAhata banAvavo ane temAM vasI jatI bhaviSyanI yuropIya prajAne saMpUrNa sAMsthAnika svarAjya ApavuM, tevo jaNAya che. temAM yuropIya prajA zI rIte vasI zake tema che e vicArIe. 565 rANI elIjhAbethanA samayathI iMgleMDanI mahattvAkAMkSAne pariNAme teoe tyArathI potAnI vasAhato sthApavAnI zarUAta ghaNA vakhatathI karI dIdhI che. ane lagabhaga tenuM anukaraNa yuropiyana bIjAM aneka rASTroe kareluM che, e to dekhItI ja vAta che. paraMtu cIna ane khAsa karIne bhAratavarSa eTalA saMgaThita ane saMskRtivALI prajAothI khIcokhIca bharelA che ke temAM ekAeka e vasAhata sthApavAno uddeza zI rIte siddha thAya ? paraMtu eTaluM cokakasa che ke, teonuM mULa dhyeya vasAhato sthApavAnuM mULathI ja che. vaoNrana haeNsTiMganA vakhatathI tenI carcA teo karatA AvyA che, tenA ApaNane itihAsamAMthI ghaNA muddAo maLe che. paraMtu, bhAratamAM vasAhata sthApavAnuM kAma ati vikaTa ane ghaNuM durghaTa hovAthI e dhyeyanI siddhi anukrame karavI joie, ane tene mATe teoe A anukrama goThavyo jaNAya che. ( 1 ) prathama mAhitI meLavavAno-elacIo ane vidvAna musApharono samaya. ( 2 ) vyApArI thANAM nAMkhavAM, IsTa IMDiyA kaMpanIno samaya. ( 3 ) rAjyo jItavAM ne rAjya karavuM. 17pa7 thI 1857. ( 4 ) racanAtmaka rIte lagabhaga prajAnI rIte prajAne saMtoSa Upaje tevuM rAjya karavuM, ne navI racanAnI taiyArI karavI. 1857 thI 1919. ( 5 ) vasAhatone anukULa vAtAvaraNa utpanna karavuM. ane prAthamika yojanA amalamAM mUkavI. pheDarala yojanAnAM aMgo--1919 pachI je cAlu che. ( 6 ) saMpUrNa svarAjya ApavuM ane vasAhata jAhera karavI. have pachInA samayamAM. sthUla rIte A cha pagathiyAM jovAmAM AvyAM che. tenAM peTAM pagathiyAM bIjAM ghaNAM che. paraMtu ahIM mukhya sivAya te badhAMno vicAra karavo asthAne che. ( 1 ) A dezamAM mogala bAdazAhonA rAjyamAM TheTha akabarathI elacIo zarU thayA. ane jahAMgIranA vakhatamAM khAsa karIne sara Tomasaro prasiddha elacI Avyo. tyAre paNa aneka musApharo bAdazAhInI lAgavaga meLavIne AkhA dezamAM pharatA hatA. ane aneka jAtanI bhaugolika, dhaMdhAdArI, aitihAsika vagere mAhitIo ekaThI karatA hatA. te badhuM lakhI lakhIne potapotAnA dezane pUruM pADatA hatA. ane pachI tenA vyavasthita ghaNAM pustako taiyAra karavAmAM AvyAM, je Aje paNa maLe che. [jo ke mAhitI meLavavAnuM kArya Aje paNa ekadhAruM dhamadhokAra cAlu che. khUbI to e che ke, te Page #639 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 566 paMca pratikamANasUtro te sAhitya bahAra pADanArI Adhunika dezI saMsthAo paNa lagabhaga teo mATe mAhitI ekatra karavAnA aMga tarIke ja kAma kare che. sarakArI tathA binasarakArI zodhakhoLanAM prAcIna zodhakhoLanAM aneka khAtAMo cAlu che. te dareka mAhitI meLavavAnAM sAdhano tarIke ja goThavAyAM che. koI paNa chapAtuM pustaka temanI pAse jAya ja che. je mAraphata A dezanA deza, kALa, jIvana, khAsiyata, raheNIkaraNI, dhaMdhA, samAjajIvana, dhArmika jIvana, Adarza, kaLA, saMskRti, kaLA, saMskRti, dharmo vagereno yuropavAsIo abhyAsa kare che ane vasAhata sthApavAnA mULa hetumAM teno upayoga kare che, ane pachI te darekanAM sArabhUta pustako paNa bahAra pADIne te mAraphata potAnI UcharatI prajAne daSTibindu tathA mAhitI pUrI pADIne lAbha uThAve che.] ( 2 ) tyAra pachI vyApArI koThIo nAMkhavAnA paravAnA meLave che, ane vyApArI koThIo cAle che tathA jakAta vageremAM tathA javA AvavAnA hakakomAM chUTachATa tathA mAphIo meLavIne sArI rIte vyApAra kheDe che. ane jyAM lokone kAmanA badalAmAM eka Ano ApavAnI jarUra hoya tyAM eka rUpiyo ApI bese che. ahIMnA vatanIone bhabhakA tathA udAratAthI AMjavAno prayatna kare che. ne ATalo badho vyApAra kheDAyo ke AkhA yuropa, amerikA ane iMgleMDanI AjanI saMpatti lagabhaga tenuM pariNAma che. tyAMnA sAmAnya loko para Aje koThAdhipati ane abajopatio thaI gayA che ane sAmAnya mANaso paNa mAtabara thayA che. [vyApAra paNa Aje cAlu ja che. Aje to e dezanA lokonI kaMpanIo eTalI badhI thaI gaI che ane thaze ke, Aja sudhImAM dezIonA hAthamAMthI vepAra cAlyo gayo che, ane have raDyAkhaDyo che te ane khetI tathA pazuuchera jevA masta moTA dhaMdhAo paNa DerI kaMpanIo ane mazInarI khetInI khilavaNI zarU thatAM javA ja beThA che ane jaze. pachI bIjA dhaMdhAnI vAta ja zI ? kheDUtomAM jAgRtinuM vAtAvaraNa A navIna yojanAno pAyo nAMkhavA mATe che. jAgRti thayA vinA khetI mATenI navI yojanA amalamAM na lAvI zakAya. yojanAo taiyAra thaI gaI che, amala zarU thayo che. kheDUta prajAne potAnA cAlu dhaMdhAmAMthI calita karavA mATe ja kheDUta jAtanA dezanetAono upayoga karavAmAM Avela che. AjanI dezI kaMpanIonI mUDI paNa paradezIonI ja che. teo pAsenI paradezI mUDI mAraphata navI kaMpanIo nIkaLIne paNa vyaktigata dezI vepArIonA dhaMdhA tUTe che. rAjyanA kAyadAno Teko limiTeDa kaMpanIone hoya che. vyakitagata vepArIne nathI hoto. tethI dezI vepArIo tUTe che ane dezI videzI kaMpanInA vepArI jeramAM Ave che. eTale vyakitagata vepArIonA hAthamAM vepAra choDAvavA dezI kaMpanIone paNa zarUAtamAM dhanavAna ane lAgavagavALA banAvavAmAM Ave che. te AjanAM vepArImaMDaLo mAtra lalacAmaNAM sAdhana mAtra che. ane lAbha paNa pariNAme dezIone maLe tema nathI.] (3)pachI vepAra karatAM karatAM dezo jItavA ane rAjakAjamAM saMdhivigrahomAM mAthuM mAravA mAMDe che ane dhIme dhIme jamIno meLavI tenuM rAjya karavAnI zarUAta kare che, ane kalAiva raoNbarTasana rAjyasattAno UMDo pAyo nAMkhe che. Page #640 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro A vakhate jagata zeTha ane bIjA vepArIo mAraphata vyApArI tarIke vepArI vargano ane sAmAnya prajAno prathama vizvAsa sAro meLavelo hovAthI AkhA dezamAM sAmAnya rIte lAgavaga vadhI gayelI hovAthI keTalIka sahAnubhUti dhIme dhIme maLyA karI che. te vakhate A dezanI AgevAna prajA khAsa vepArI prajA hatI. teno sahakAra khUba temanI madadamAM Avyo che. eTale prajAno cAha dezI rAjyonI viruddhamAM upayogamAM levAnA kAmamAM Avyo hato. ane prajAnI aprIti AgaLa karIne dezI rAjAo pAse potAnA lAbhanI saMdhio karAvI zakAI che. ane rAjAonI pAchaLa potAnI uparI sattA goThavI zakAI che. A arasAmAM nAnAmoTI laDAIothI laoNrDa kalAive keTalAka pradezo hAtha karyA pachI te iMgleMDa jAya che, ane A dezanI prabaLa sattA pezvA ane musalamAnonI komI laDAI jevI 1757 AsapAsa pANIpatamAM thAya che, ahammada durAnI musalamAnono AgevAna che, tenI jIta thAya che ne pezvA hAre che. 567 basa, turata ja pharIthI lorDa kalAiva AvIne briTiza rAjyanA vahIvaTanI lagAma hAtha dharIne briTiza perameMTa pAvara (sarvoparI sattA) sthApita thayela mAnIne pahelA gavarnara janarala banIne Ave che. ahIM prazna thAya che ke, pezvA hAryA. to musalamAnonI sarvoparI sattA thavI joIe ane musalamAno jItavA chatAM cAlyA gayA to pezvAonI sarvoparI sattA rahevI joIe. tene badale trIjI sattA je mAtra zarUAtamAM nAmanI ja hatI. tenI ekAeka sarvoparI sattA kayAMthI thaI gaI ? te vakhate kayAM pezvAono kAbU, sattA, saMpatti ane rAjyavistAra ? ane kayAM kalakattA ane madrAsanI AjubAjuno thoDo thoDo briTiza pradeza ? paraMtu keTalAkanuM mAnavuM che ke, A pezvA ane musalamAnonI laDAI banneya sattAone nabaLI pADavAne yuktipUrvaka UbhI karavAmAM AvelI ane pezvAone paTakavA mATe tenI nabaLAInI keTalIka mAhitI keTalAka paradezIone banneya ThekANe vizvAsa ApIne aMdara bharAI jaIne ApelI hovI joIe, jethI pezvAonI sattAne phaTako paDyo hoya. kema ke, musalamAnonI sattA nAmanI ja hatI. pezvAonI sattA ghaNI vyApaka hatI. te vakhate paradezIo vizvAsu tarIke goThavAI javAmAM ghaNA ja kuzaLa hatA. ane potAnA rASTrIya hetune siddha karavA mATe jAnanI paNa paravA karyAM vinA ahIMnA vatanIono apUrva vizvAsa meLavI letA hatA. jeno upayoga te potAnA rASTranA hitamAM vakhata Avye acUka rIte karavAnuM cUkatA nahIM. tenA itihAsamAM saMkhyAbaMdha purAvA che. A ghaTanA laoNrDa kalAive iMgleMDa beThA beThA karI hoya ke bIjAoe karI hoya. paraMtu yuddha vakhate paradezIo taddana cUpa besI rahyA hoya, e saMbhavita lAgatuM nathI. kema ke, teonA ane ApaNA itihAsakAro "1757 thI teonA rAjyano majabUta pAyo naMkhAyo.'' ema mAne ja che. sane 1857thI racanAtmaka rAjyavyavasthAno pAyo naMkhAyo ane Page #641 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 568 paMca pratikramaNa sUtro 1919thI saMpUrNa svarAjyanuM bIja ropAyuM je 157mAM kadAca aMkurita thavAnI taiyArImAM hoya ane 2017 sudhImAM kadAca A dezamAM AvIne vaselA yuropIya prajAone mATe saMpUrNa saMsthAnika svarAjyano amala saphaLatAe pahoMcI paNa jAya. 1757thI 1857 saMdhivigraho, kolakarAro, laDAIo ane lazkarI dorathI rAjyo jItavA ane meLavavAno kAryakrama cAlyA kare che, je keTaleka aMze Aje lagabhaga sarahadomAM paNa cAlu hovAnuM manAtuM. ane te daramiyAna saMpUrNa svarAjyane anukULa keLavaNI ApI, racanAtmaka navIna jAtanI rAjyavyavasthA amalamAM lAvavAnI taiyArI paNa thAya che, ane e AkhA lokhaMDI cokaThAmAM meLavIne taiyAra karelA vargono judI judI rIte upayoga karavAmAM Ave che. racanAtmaka rAjyavyavasthAnI zarUAta je ke 1857 pachI mahArANIthInA DhaDherA nAmanI skImathI zarU thAya che, paraMtu tenI taiyArI ghaNAM varSo pUrvethI thaI cUkelI hatI. jo ke 1857 sudhI ahIM kaMpanInuM rAjya gaNAtuM hatuM. paraMtu tenI pAchaLa badhI lagAma IMgleMDanI pArlamenTanA ja hAthamAM hatI. paraMtu, pagathiye pagathiye caDavAnuM hovAthI pArlamenTa 1858 sudhI kaMpanInA kAmamAM taTastha jevo dekhAva karIne aMdarakhAnethI rAjya calAvavA mATe keLavaNI, kAyado, rastA, relave, tAra, TapAla, milo, korTo vagere kevA calAvavA ? tenI taiyArI karye jatI hatI. e racanAtmaka rAjyataMtramAM prajAne ekadama paloTI levA mATe jUnI racanA rada karavI joIe ane amuka vargamAM navIna jijJAsA utpanna karavI joIe. te mATe 1857no baLavo, e mutsaddIone mana Avazyaka aMga hoya, e svAbhAvika che. je te temane jarUrI na hota to saMdhio karIne bedila AgevAnone saMtoSIne patAvaTa karI nAMkhatAM mutsaddIone vAra na lAgata. ema anumAna karavAne kAraNa maLe che. alabatta, 1. potAnI dhanasaMpattinuM baLa, 2. saMdhiothI rAjAo ane prajAjanono pakSa. ane 3. potAnuM svataMtra lazkarI baLa, e traNeya zakitanuM kharuM mApa kADhyA pachI ja baLavAne AgaLa vadhavA dIdhAnuM jaNAya che. nahIM to vadhavA de ja nahIM. tathA zAMta racanAtmaka rAjyavahIvaTa calAvavAne zAMti joIe. ane zAMti mATe laDAIo baMdha thavI joIe. laDAIo baMdha hoya tyAre lazkarI mANasone kamI karavA joIe. ekAeka kamI zI rIte karAya? mATe kAMIka hilacAla thavAnI mutsadIo svIkAratA hoya, e svAbhAvika che. tethI lazkara chUTuM paDI jAya, sAme thAya, tenI milakatone khAlasA karI zakAya. vaLI lazkaramAM majabUta ane cunaMdA mANasonI saMkhyA hoya, tenA moTA bhAgano nAza thavAthI prajA ghaNI ghaTe temaja navI prajA paNa ghaNI ochI janma pAmI zake. te daramyAna aneka pradezo khAlasA karavAthI rAjyamAM jamInano paNa vistAra vadhe tathA "koNa zatru che? koNa mitra che ? ane ekaMdara ApaNI sattA keTalI che ? te jovAnuM baLavA vinA zuM sAdhana hatuM ? loko samaje ke, "ApaNA hakaka mATe laDIe chIe" ane temanA manamAM tema ThasyA vinA teo laDe paNa nahIM. mATe teonA manamAM e hetu besADavo ja joIe. pariNAme ekaMdara thoDI mahenate zAMtipUrvaka rAjya karavAnI sagavaDa AvA moTA dezamAM 50 varSa sudhI maLI jAya, tenA hisAbamAM je nukasAna dhana, mANaso vagerenuM paradezIone thayeluM te ghaNuM ja najIvuM gaNAya. eTaluM karavA mATe ghaNI moTI laDAI laDavI paDe, temAMthI Page #642 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 569 bacI javAyuM ne baLavAthI ja saryuM. 1857nA baLavAmAM vaLI je katala cAlI che, tevI vyApaka jevI katala kadAca duniyAmAM kadI nahIM thaI hoya. 1857nA baLavA pachI paNa kaMpanIno pAchalo vahIvaTa to svIkArya gaNAya che. pachI AgaLa vadhavA mATe navA niyamo, kAyadA thAya che, te judA. temAMthI koI mitrane ya chUTa maLatI nathI ane zatruonuM laI levAya che. temAM kaMpanInA jUnA kolakarAro para evuM dhyAna ApavAmAM AvatuM nathI. (4) baLavA pachI racanAtmaka rAjyavahIvaTano amala zarU thAya che. tethI keLavaNI, korTo, dhArAsabhAo, myunisipAliTIo, lokala boDa, vepArI kaMpanIo vagerene ghaNo ja vega maLe che. sAthe sAthe prajAkIya maMDaLo, sosAyaTIo ane tenA kendra tarIke koMgresa vagere astitvamAM Ave che. prajAmAM phezana, nATako navAM navAM pustako, vartamAnapatro vagere khUba phelAya che. ane zAMtino samaya pasAra thAya che, te daramyAna lagabhaga AkhI duniyAmAM zAMti rahI che. pachI 1914mAM laDAI zarU thAya che ane 1919mAM pUrI thAya che. ane monTa-cemsapharDa yojanAne bahAne hAlanI pheDarala sarakAranI yojanAnA bIja ropAya che. ane asahakAra mAraphata rANIthInA DhaMDherAnI skImanI sarakAra rada karavA karAvavAnI hilacAla zarU thAya che. ane navI sarakAranI - rAjyataMtranI mAgaNI zarU karAvAya che. racanAtmaka rAjyataMtra mATe hega kaoNnpharansamAM dareka yuropIya rASTronI ekasaMpInI zarato kALI prajAmAM svAmitva jamAvavA zarU thaI hatI, pachI tenA navA phaNagArUpe nezana oNpha dhI varDa UbhI thayelI che. yuropIya sattA vadhI, tema teonI ekatAsUcaka saMsthA paNa moTI racavI ja paDe.] yaMtravAda ane vijJAna AgaLa vadhe che. tathA sarahadanA rAjyo ane pradezomAM vyApAra, mitratA ane saMdhivigraho to Aje paNa cAlyA kare che. [1914nI laDAIne hAlanI saMskRtinI dRSTiethI mahattvanuM sthAna che. ane temAM dareka gorI prajAne lAbha thayo che. tathA lAbha thAya che.] AgaLa vadhelAM vijJAno je yuropavAsIone dezo jItavAnA upayogamAM na Ave to te zA kAmanA ? eTale vijJAnano moTo upayoga to lazkarI zakti vadhAravA mATe ja hato, paNa vijJAnanI lokapriyatA mATe tAra, Teliphona, phonogrApha, reDiyo vageremAM paNa karavo jarUrI hovAthI temAM ane bIjI vividha bAbatomAM teno upayoga karavAmAM Avyo che. paraMtu teno kharo upayoga laDAI mATe ja che. eTale laDAI thayA vinA vijJAnanI prekiTakala paristhiti barAbara samajAya nahIM. eTale 1914nI laDAI UbhI thaI. haMmezA laDAI, ramata, vepAra, korTano kesa, be majabUta pakSakAro vinA raMgamAM cage nahIM. be pakSo sarakhesarakhA joIe ja. eTale 50-55 varSanI ekAeka AkhA yuropanI zAMti ekadama bhAMgI paDatI jovAmAM AvI. ane duniyAmAM pahelI vaijJAnika laDAI moTA pAyA upara maMDAI, je te laDAI Page #643 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 570 paMca pratikramaNa sUtra na maMDAI hota to te vakhatanI vaijJAnika laDAI karatAM aneka rIte caDiyAtA AjanA vaijJAnika sAdhanovALI cAlu laDAI thaI zakata ja nahIM. eTale ja A cAlu laDAI gorI prajAoe be pakSomAM vaheMcAIne vadhu sattA jamAvavAne banAvaTI UbhI karI hoya evo bhAsa keTaleka aMze thAya che. kema ke, jo AvI rIte vaijJAnika sAdhanonI laDAI laDIne jagatane AvAM sAdhano batAvavAmAM na Ave to thatharAvI mUkIne kALI prajAone hatAza zI rIte karI zakAya ? kALI prajA to have ema ja samajI le ke, "have laDAImAM koI paNa gorA loko sAme ApaNe mAthuM UMcakavuM azakaya ja che ane laDAI karavI paDe, to paNa koI paNa gorI prajAnA rASTranI madada vinA calAvI zakAya ja nahIM. ane kadAca vaijJAnika sAdhano vasAvIne laDAI laDavAno vicAra rAkhe to paNa temAMya gorI prajAnuM ziSyatva svIkAravuM paDe. je jApAnane paNa ITAlI ane jarmanInuM pIThabaLa meLavavuM paDyuM che ane cInane IgleMDanuM. bIjI prajAonI to vAta zI? duniyAnI kALI prajAne zAMtinA vakhatamAM evI suMvALI banAvavAnI che, ane gorI prajAoe potAnI taiyArIo evA jabbara pAyA upara karI che ke, kALI prajAnuM koI paNa rAjya koI paNa gorI prajAnI madada sivAya Aje laDAI laDI zake ja nahIM. AvI pAmara sthiti thaI che ne thatI jAya che. AvI laDAIo sivAya jUnA kolakarAramAM pheraphAra thaI zake nahIM ane navI zarato karAvI sattA majabUta karI zakAya nahIM. kolakarArathI baMdhAyela eka bhAI, potAnA bIjA bhAInI uddhatAIthI lAcAra banavAno dekhAva karIne potAnA AzritonI pAsethI navA kolakarAro karAvI zake ne pachI madada Ape, athavA uddhata gaNAtA potAnA bhAInA tAbAmAM jAya, to paNa Akhare temanI sAthe meLa thAya tyAre paNa potAnA ja tAbAmAM ja AvyA gaNAya. pariNAme potAnI ke potAnA bhAInI sattA vadhAre jAmI gaNAya. gorA rASTro aMdara aMdara A kAme bhAI tarIke joDAyelAM che. A kRtrima laDAIo ke vAdavivAda ApaNA prAcIna rAjyanItijJoe paNa prajAnA bhalA mATe karela hovAnA dAkhalA judA graMthomAMthI maLe che. cIna jApAnanI hAlanI laDAImAM paNa eka tarapha IgleMDano pakSa che ane bIjI tarapha jarmanI, ITAlIno che. ane banne ya eziyAvAsIo khokharA thAya che. ane jema jema vakhata jato jaze, tema tema dareka gorA rASTro khaLabhaLaze ane Akhare AjubAjunI kALI prajAone khokharI karavAnA kAmamAM lAgaze. amuka hadanuM pariNAma AvyA pachI zAMti thaze. vaLI pharI Avo prayoga zarU thaze.] A tarapha racanAtmaka kAma mATe taiyArI karavAnA vakhata pachI thoDAM ja varSo bAda bhAratanI mULa keLavaNInI saMsthAo baMdha karAvIne navI vasAhatane lAyakanA kAryakramamAM upayogI thAya tevA vicAra vAtAvaraNavALuM zikSaNa zarU karAvyuM. eka baMgALamAM ja 80,000 pAThazALAo hatI. te 1857 sudhImAM baMdha thaIne taddana jUja rahela hatI. prajAmAMthI dhaMdhAo gUMTAvAne kAraNe garIbI phelAya eTale dhaMdhA mATe lokone bahAra nIkaLavuM paDe ja tyAre vacce keLavaNInuM bAraNuM goThavyuM, temAM taiyAra thayelAone Page #644 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 571 potAnA lAbhanA dhaMdhA-nokarI ApavAnI zarUAta karI. ane e rIte keLavAyelA baMgALI yuvakone svataMtratAno upadeza ApIne mi. hyuma sAheba, navI keLavaNIthI keLavAyelAonI AgevAnI nIce tenA anuyAyIone eka jUthamAM saMgaThita thavA kauresa nAmanI saMsthA sthApI ApI. ane tene lokapriya banAvavA aMdarathI saMpUrNa madada ane bahArathI tenI sAme aneka rIte virodha rAkhI pratiSThA meLavavA devAmAM AvI che. je hiMdanA mULa prajAkIya saMgaThane badale navuM pArlamenTanA baMdhAraNane anukULa baMdhAraNa (bahumatInuM) prajAmAM vyApaka kare teno pracAra kare ane navuM saMgaThana baLamAM lAvye javAya. tene potAnI sAme uzkeraNImAM rAkhe javAthI te lokapriya banyuM jAya ane "sarakArano koMgresa sAme virodha che mATe sarakAra ja tene AgaLa vadhavA deze nahIM." evA khyAlathI jUnA loko paNa sarakAra pAse koMgresanI hilacAlathI thatAM kharA nukasAna sAme dAda mAMgavA jaI zake nahIM. eTale baMgALamAM murzidAbAdamAM AvelA jagatazeThe je AkhI bhAratIya prajAnA pramukha che. tenI sAme vasAhatone yogya prajAkIya daSTibiMduo vALI prajA saMgaThita rIte utpanna karavA e saMsthAno pAyo nAMkhyo. tenI dara varSe beThako bharavAnI zarUAta thaI. tene mAna ApavAnA moTA prakAro 50 toponA mAna, para hAthI rathane joDavA vagerethI jema te lokapriya thAya, tema tema navI prajA mULa baMdhAraNane bhUle ema taTastha rahIne sarakAre ja pratiSThA vadhArI. te eTale sudhI ke lAThIo mArIne kema jANe zatru hoya evo bhAsa karAvIne prajAno jema bane tema te saMsthA upara vizvAsa utpanna thaye ja jAya, tevI goThavaNo karI. jema jema mahAsabhA joramAM AvatI jAya, tema prAcIna mahAjananI prajAkIya saMsthA DhIlI paDatI jAya e svAbhAvika che. jAheramAM "te saMsthAmAM kAMI nathI rahyuM." vagere vAtAvaraNathI tenA upara aNagamo thato jAya, jemAM saunuM hita vAstavika rIte chupAyeluM che. je prajAzAhI taMtranI Adarza saMsthA che, chatAM navIna rIte prajAzAhI taMtranA AdarzanI vAta tarapha koMgresane ghasaDIne dezI rAjyo upara aNagamo utpanna karI zakAya. sAthe have pachI ahIM gorI prajAne vasAvIne temane mATe prajAzAhI taMtranI khilavaNInI taiyArI kaoNMgresa mAraphata zarU karI dIdhI. loko samaje che ke, "dezanetAo sarakArane dhrujAve che. paraMtu kharI rIte dezanetAo mi. hyume dIrdhadaSTithI dorelA vartuLanA eka ArA tarIke potAnI pharaja bajAve che. ane sarakAra paNa tene ja dareka kAmamAM AgaLa rAkhe che." dA. ta. samasta bhAratIya prajAnA kAyadesaranA pratinidhitvavALI mahAjana saMsthA sAthe nahIM ne prajAkIya saMsthA tarIke koMgresane gaNIne tenI sAthe IravIna-gAMdhI saMdhipatra thAya che. koMgresa pAse triraMgI vAvaTA mAraphata laghumatI komone dhoLA raMgamAM sthAna apAvI tenA hakako mATe pUratI kALajIbharI goThavaNo karAvI le che. sababake, koMgresa paradezIone vatana hakaka ApavAnI jANye ajANye tarapheNa kare che, je vicArathI mULa hiMduo ane musalamAno viruddha che. paraMtu koMgresa AgaLa jAheramAM koInuM kAMI cAlatuM nathI ane koMgresa bahArathI game tevI virodhI chatAM yuropIya rASTronI bhAvanAone ane svArthone A dezamAM siddha karI Ape che. eTale sarakAra bahArathI virodha dekhADIne paNa teno aMdarathI pakSa kare che, tenI pratiSThA vadhAre che, temanA netAo sAme koIthI cuM ke cA thaI zakatuM nathI. evI khUbIthI kAma cAle che. ane jyAre jyAre navI navI goThavaNo karavI Page #645 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 572 paMca pratikramaNa sUtro hoya tyAre koMgresane ekavAra saMto bIjIvAra asaMtoSa ema AMcakA ApIne vAtAvaraNa garamAgarama rAkhIne mutsaddIo kAma lIdhe jAya che. temaja koMgresanI beThaka maLavAnI hoya te agAu ekAda evo garamAgarama prasaMga mUkI de che ke, Akho deza vicAramAM paDI jAya ke, "have dezanAyako zuM kare che ?" ema badhAnuM dhyAna koMgresanI beThakamAM kendrita thAya che. A rIte laghumatI komonA praznamAM yuropIya lokone A dezamAM vasAvavAne ane vatanahakaka apAvavAne koMgresa mAraphata prajA pAse ane laDAIno prasaMga Ubho rAkhIne dezI rAjAo pAse kabUla karAvavAnI goThavaNa cAlI rahI che. A ghaTanAmAM avAntara aneka kriyAo cAlu che, paraMtu vistAra thavAthI teno ullekha karatA nathI ane jarUra paNa nathI. yuddha pachI - je jyAMno te tyAMno vatanI" e mahAjanano kAyado che. musalamAnone paNa paradezI mAnavAmAM Ave che, tene badale yuropiyanone paNa have ahIMnA vatanI gaNavA koMgresa taiyAra thaI che. A badhI paristhiti utpanna karavAnA bIja asahakAranI hilacAla vakhate ja goThavI devAmAM AvyAM che. 1857no baLavo eTale kaMpanInuM muddala taMtra baMdha karIne DhaDherA nAmanuM taMtra zarU karavA mATenI taiyArI mATe garama, khaMDanAtmaka ane racanAtmaka kAryakrama. te pramANe 1919o asahakAra eTale DhaDherAnI sarakAra baMdha karAvI pheDarala sarakAranI svarAjya nAma nIce mAgaNI karAvavA mATeno garama kAryakrama. IravIna-gAMdhI saMdhi pachI - dezI rAjyomAM "te te rAjyano te te vatanI gaNAto hato." bIjA bahAranA gaNAtA hatA paraMtu pArlamenTa mi. keDalane mokalIne evI pravRtti karAvI ke jene pariNAme eka evuM lakhata thayuM ke, jemAM dezI rAjyomAM paNa paradezIone vatana hakaka maLI zake, tevI ramatanI vyAkhyA umerANI ane mi. brAuna sAheba pAse tenI tapAsa calAvarAvI e vAtane sthAyI kAyadesaranuM svarUpa ApavAmAM AvyuM. tenuM anukaraNa have dhIme dhIme badhe ya thaze. jo ke, paradezIone A dezamAM vasAhata sthApavAnI IcchA ghaNA vakhatathI che, paraMtu paristhiti ekadama tene anukULa nahotI. tethI prajAno vizvAsa meLavavA evo kAyado paNa karelo ane evI vAta paNa pracAramAM e vakhate mUkelI ke, "amerikAmAM vatanahakaka ApavAthI ApaNane zoSavuM paDyuM che. mATe koI gorAone hiMdamAM vasavA mATe kAyamI jamIna na ApavI ane teno ahIM hakaka kabUla na karavo." A vicAro phelAvIne te jAtano kAyado paNa karavAmAM Avyo hato. eTale tatkAlIna sAmAnya samAjanA hiMdanA te vakhatanA AgevAno ane rAjAo sarakAranI niSThA viSe khAtarIbaMdha thayA ane hiMdamAM je kAMI karavAmAM Ave che te badhuM hiMdanA vatanIone bhalA mATe ja che, ema vizvAsapUrvaka mAnavA lAgyA. paraMtu kayA vatanIo ? yuropIya mutsaddIonI khUbI e che ke, prathama koI paNa pravRtti lAbhakAraka rIte zarU karIne khUba pracAramAM AvavA de, pachI temAM bIjA pakSane eTale ke duniyAnI gorI prajAnA hitanuM eka tattva dhImethI, zAMtithI TUMkAmAM evuM umerI de che ane pachI tene kAyadesaranuM evuM rItasaranuM majabUtarUpa ApI khIlavA de che ke, teno AkharI phAyado te prajAne ja maLavAno hoya. Page #646 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro A rIte hiMdanA ghaNA mANaso "hiMdamAM gorAonI vasAhatathI briTiza sarakAra viruddha che.'' evI bhramaNA sevyA kare che paraMtu, tevA keTalAye to kAmacalAu kAyadA hoya che. sthiti badalAtAM tene pheravIne bIjA kAyadAo karI zakAya che, ane te rAjadvArI ramatamAM eka nAnIsUnI vAta hoya che. tevuM to sudhArA-vadhArAne nAme kaMI cAlatuM ja hoya che. are, khUbI to e che ke, kAyado karavo hoya chatAM bahAra nA pADavAmAM Ave, kAyadAnI vAta karanAne pakaDavAmAM Ave, tenA upara kaDaka niyamano mUkavAmAM Ave. bIjI tarapha prajAmAM te kAyadAno kAco kharaDo koIne koI sthaLe, chevaTe koIne koI dezI rAjyamAM lokamata meLavavA jAhera karavAmAM Ave, kAyado na karavAnI tarapheNanA lokonA matane anukULa bhASaNa pArlamenTamAM ye thAya. moTA amaladAro tevAM bhASaNono pakSa kare vagere aneka prakAranI hilacAla ghaNAM varSo sudhI cAle. paraMtu, jeTalAmAM kAyadAno virodha prasare teTalAM badhAM loko 'amuka amuka kalamono pheraphAra karAvIne kAyadAno virodha karanArA vakIla varganA AgevAno jyAre kAyadAmAM saMmata thAya tyAre jeTalAoe virodha karyo hoya, te dareka Akhare saMmata gaNAya. Ama kAyado thatAM pahelAM tene khAsI mAnI vyApaka jAherAta maLI jAya che, tenI jAherAta karavIye na paDe, ane kAyado thatAM ja deza AkhAmAM tenA samAcAra pahelethI ja pahoMcI jAya. virodhane bahAne loko potAnI saMsthAne kharce jAherAta kare. A jamAnAnuM jAgavuM, UThavuM te A. keTalAka kAyadAnI jarUra na hoya chatAM virodha karAvIne tene eTalo haLavo ane nAmano ja karI mUkavAmAM Ave jethI kAMI artha na sare, chatAM kAyadApothImAM te jAherAta sAthe dAkhala thavA pUratI paNa zarUAta to karavAmAM Ave che. kAyadAnI jarUriyAta svIkAravA pUratuM paNa tevA dhArmika, sAmAjika ane khetImAM mAthuM mAranArA pheDarala yojanAne AgaLa vadhAravA 300 uparAMta kAyadAo hamaNAM ja kaoNMgresI pradhAno mAraphata karAvI levAmAM AvyA che tevI ja rIte pheDarala sarakAranI yojanA saMpUrNa svarAjyane raste AgaLa vadhAravA mATe che. saMpUrNa svarAjano artha yuropIya vasAhato ane te yuropiyanone chevaTe saMpUrNa prajAkIya dhoraNe briTiza pArlamenTanI chAyAmAM pUrI sattA ApavI te che. pheDaralano artha aneka pakSonuM saMyukata taMtra evo thAya che. eTale hAlanA taMtramAM hiMduo, musalamAno, dezI rAjAo, briTiza amaladAro, jUnA vicAranA prajAjano, kaoNMgresavAdI prajAjano ane paradezI vepArIo tathA have pachI paradezathI vasavA mATe AvelA yahUdIo, amerikano, jarmano, dezI rAjyano prajA-pratinidhi vagerenA saMyukata meLavALuM rAjyataMtra e dekhIto ja artha thayo che. tethI sau bhAgIdAra banyA. hiMduo ekalA na rahyA ane je je bAbatomAM hiMduonuM jora che, te toDavA musalamAnone sAme goThavavA kaoNMgresanA hiMdu AgevAnone namatuM ApyuM ja jAya eTale hiMduo dabAya, ane musalamAno joramAM Ave. tenI pAchaLa paNa phAyado to gorI prajA ja uThAvavAnI che. musalamAnone paNa chevaTe phAyado to maLavAno nathI ja. hidumahAsabhA hiMduone ja TaTTAra rAkhe, paNa te paNa hiMduonI vAstavika saMsthA nathI. paNa gorI prajAonA je te vakhate hiMduone judA judA valaNa tarapha vALI javAnI yukitaone amalamAM mukAvavA mATe saMsthA thavA dIdhI che. eTale hiMduoe tenA upara paNa vizvAsa mUkavA jevo nathI. varNAzrama saMgha saMsthA bIjI rIte paNa e ja cIle kAma karI rahI che. sArAMza 573 Page #647 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 574. paMca pratikamAgasUtro ke, navI koI paNa saMsthA vizvAsapAtra nathI. jUnI saMsthAone pheDaralamAM IrAdApUrvaka ja nAmanuM sthAna haze. jema jema ahIMnA paradezI vatanIo baLamAM AvatA jAya ane sthAnika vatanIo nirbaLa banatA jAya, tema tema saMpUrNa svarAjya najIka AvatuM jAya. A saMpUrNa svarAjyanA rastA upara jaladI pahoMcADavA mATenI pheDarala yojanA samAya che. A yojanAnI koI paNa zabdomAM mAgaNI karAvavI ane baLavA pachInI yojanA rada karAvavA mATe asahakAranI hilacAla hatI. anivArya saMjogomAM TukaDe TukaDe saMtoSa manAvavAnI pravRttinA aMga tarIke hAla turaMta samavAyataMtra-saMyukata yojanA-pheDarala vagere svIkArI levAnI ekaMdara tarapheNa chatAM virodha karavAmAM Ave che, temAM paNa amuka amuka kalamono pheraphAra pachI garbhita svIkAra ja hoya che. "kaI kalamamAM zo pheraphAra karyo ? tethI yojanAnA svarUpamAM zo phera paDyo ?" te sAmAnya janatA samajatI nathI hotI eTale prathama virodha kare che. pachI kalamono pheraphAra karIne AgevAno svIkArI le che, eTale pachI prajA paNa saMmata thaI jAya che. "kaMIka pheraphAra karyo, amArA AgevAnonI vAta sarakArane kabUlavI paDI ane kabUlI eTale te yojanA svIkAravA mATe have vAMdho nathI" ema sAmAnya prajA samajIne tene vaLagI rahe che. kAyado ghaDanAra paNa amuka amuka kalamo evI goThave che ke, jenI sAme virodha UThe ja. sAthe bIjI anukULa paNa kalamo hoya che, jene lIdhe "kAyado to ThIka che" evuM mana paNa amuka pakSone thAya. viruddha kalamo kADhI nAMkhavA chatAM jarUrI hoya to bhaviSyanI dhArAsabhAnA hAthamAM sudhArA-vadhArAnA nAme ghusADavAnI yojanA khyAlamAM rAkhIne yojanA lokone gaLe vaLagADI devAya che. A paradezIone vatanI tarIke laghumatI komanA hakaka rakSaNa nIce koMgresa Teko Ape eTale vagara kahyuM paradezIone vatana hakaka maLe ane te hiMdanA lokonI mAgaNIthI Apela gaNAya, eTale "gorAone ahIM vatanahakaka na Apavo" e kAyado kayAM rahyo? sarakArane nachUTake prajAnI mAgaNIthI ja tene rada karavo ke rada karyA jevo gaNavo paDe. prajA svAtaMtryavAda ja A mATe Ubho karavAmAM Avyo che, prajAnI to game te dazA thAya paraMtu zikSitavargane tALave svAtaMtryanI vAtono goLa kaoNlejamAMthI coMTADI rAkhyo hoya che, ane tene lAyakanI mAgaNIo temanI pAsethI karAve, teno virodha kare eTale teo vadhAre majabUtIthI mAgaNI kare ane sAthe sAthe hiMdu-musalamAnonA hakako upara, dezI rAjAonA aMgata hakaka upara ane A dezanI mULa vatanI prajAo ane temanA sthApita hakako para tarApa pakSe jAya tevA kAyadA ane chUTachATo nachUTake kacavAte mane teone Ape. sarva prajAjanonI mATe A dezamAM samAnatAnI bhAvanAnA nIce laghumatI komonA bahAnA nIce paradezIo mATe jeTalI sagavaDa mAMgavAmAM Ave teTalI e zikSita vargane Aye jAya. te varganI dezanAyako tarIke pratiSThA utpanna karelI che, teone jelamAM laI jaIne lokapriya banAvela che. eTale koI paNa kAMI bolI zake tema che ja nahIM. Aje paradezI mUDIthI dezano eka bhAga AnaMda bhogave che, tyAre mULa dhaMdhA para nabhelo varga tUTato jAya che. moTAM zahero vase che. bAgabagIcA, baMgalA, kArakhAnAM thAya che. AnaMdapramodanAM sAdhano eka Page #648 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro tarapha vadhatA jAya che, e dezano udaya. eTale A dezamAM paradezIono udaya ane teone bhaviSyamAM saMpUrNa svarAjya. e dezodaya ane svarAjyano artha che. '"bhalo deza mAro", '"ayi mAtRbhUmi' vagere gItono mULa sArAMza A bhAvanAone vyApaka svarUpa ApavA lokamata keLavavA pUrato ja che. dezano udaya ane mULa vatanI prajAno udaya e banneya alaga alaga vastu che. bhaviSyanA saMpUrNa svarAjyane ADe na Ave tathA ahIMnA dhArmika sAmAjika rItarivAja toDavA mATe ane tene anukULa kAyadA karI levA mATe pheDarala sarakAra daramyAna jarUra hovAthI kaoNMgresanA AgevAnone pradhAnapadAM ApIne tevA kAyadA karAvI lIdhA che. dezI rAjyamAM rAjakoTI hilacAlamAM keDalane pArlamenTe ke tenI koI zAkhAe mokalIne paradezIone mATe dezI rAjyomAM raiyatanA hakaka apAvavA tA. 26-11-'38nuM noTiphikezana rAjAnI sahIthI bahAra pADI dIdhuM che, jemAM hiMdanA mULa prAcIna vatana hakakanA rivAjarUpa kAyadAnI vyAkhyA karatAM raiyatanI judI ja vyAkhyA dAkhala karavAmAM AvI che. have e dhoraNe dareka rAjyomAM raiyatanI vyAkhyA ya prasaraze, je dezI dIvAno vagere amaladAro te prasarAvaze te kadAca mAnacAMda bhogavI zakaze. paradezIone ahIM vatanahakaka maLaze emAM AvelI vyAkhyAmAM je dezI nahIM AvI zake te paradeza gayelA dezInA A dezanA vatana hakaka ahIMthI nAbUda thaze. jo ke, temane bahAra vatanahakaka maLaze paNa ahIMthI jaze, bekArI vagere kAraNothI hiMdanA loko bahAranA pradezomAM dhaMdhA mATe vaheMcAI jAya ane A dezamAM paradezIo vasI ja jAya eTale dezIonuM kALa-jUnuM ane ajoDa eka prajA tarIkenuM saMgaThana bhAMgI paDe e svAbhAvika ja che ne ? ane hiMdanA cAra TukaDA kalpI rAkhavAmAM AvyA che. dAkhalA tarIke pUrva, pazcima, uttara, dakSiNa, pazcimano bhAga muMbaI ilAkAnI prajA ekaThI thAya, to temAM morizyasa, eDana vagereno samAveza thAya. madrAsa ilAkAnI prajA bhegI thAya to temAM malAyAnA TApuo bhaLe. paMjAba taraphamAM irAka ane baMgALa taraphamAM brahmadeza vagere bhaLe ane prAMtika svataMtratA eTale prAMtomAM bIja bhAga laI zake nahIM. Ama hiMdanI hiMdu prajA taddana alaga cAra bhAgomAM vaheMcAtI jAya. cAra bhAganA alaga pratinidhionI kendra saMsthA kaoNMgresa ane vaDI dhArAsabhA rahe. jemAM hiMdanI bahAranAno paNa samAveza thAya paNa ekaluM hiMda na hoya, AkhI hiMdu prajAne prajAkIya hakaka mATe ekatra thavAno prasaMga Ama dUra thato jAya ne saMgaThana tUTatuM jAya. A vAtanA bIjako maoNnTa, cemsapharDa yojanAmAM che. paraMtu have te bIjone ya aMkurA phUTI cUkayA che. 575 A badhuM ghaNuM ja TUMkAmAM lakhavAmAM Avela che. kema ke, ahIM lAMbuM lakhavAthI viSayAntara thAya paraMtu dareka banAva kaDIbaMdha banela hoya che, ane te pramANe pramANo sahita ApavA jatA moTuM pustaka thAya. eTale jo ke pheDarala yojanA to amalamAM ghaNAM varSothI AvI gayela che. dezanAyako pAse virodha to mAtra jAherAta karAvA pUrato ja karAvavAmAM Ave che. pheDarala korTa pAse tenAthI viruddha evA dezI rAjAe ane dezanetAe rAjakoTano cukAdo lIdho eTale te jAheramAM amalamAM zarU thaI javAno moTo purAvo che, tyAre tenI goThavaNa to tenI pUrve thaI cUkelI hovI ja joIe ne? Page #649 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro khetI ane pazuuchera hAthamAM levA mATe kheDUtonI uzkeraNI ane pazusaMrakSaNanA kAyadA tathA tevA loko mATe te dhaMdhAmAMthI dhIme dhIme kADhI nAMkhavA pharajiyAta keLavaNI vagere zarU thaI gayAM che. 576 have mAtra paradezIone dhIme dhIme paNa makakamapaNe vasAvavA mATe pahela karavA mATe laghumatInA saMpUrNa hakako goThavAya ane temAM dezI rAjAo tathA prajA sAme saMpUrNa paradezI kAyamI vasAvaTanI sAmenA virodha sAme eka pakSa rAkhI kaoNMgresano sAtha levA athavA A dezamAM paradezIonA vasavATano virodha karanArI zakita bhAMgI nAMkhavA mArI samaja pramANe A hAlanI laDAI che, A hAlanI laDAI vinA jarmano vagerenA vasAhatI hakako hiMdamAM ughADI rIte svIkArI zakAya nahIM. paraMtu laDAInA saMjogo ja evA sAme AvIne UbhA rahe, ke dareka dezI rAjAone paNa saMmata rahevuM ja paDe. ane IMgleMDanA mutsaddIo 'na chUTake vepArI hakaka ke vasAhatanA hakaka ApavA paDyA che'' ema jAhera karIne potAno virodha bahAra batAve ane laghumatInA hakakonuM rakSaNa kaoNMgresa tathA dezI rAjAo ane tenI prajAo mAraphata rItasara goThavavAthI pachI e vasAhatano hakaka jo ke nachUTake ApavAno dekhAva kare, parantu potAnA rASTranA pIThabaLathI dezIo karatAM jarmano vagere A dezamAM vadhAre AgaLa vadhe e svAbhAvika che. kema ke, salAmatIomAM 'A dezamAM paradezIo lAgavagathI, buddhithI, dhanathI AgaLa vadhe, tene sattA rokI zake nahIM'' evI goThavaNa rAkhavAmAM AvI che. skoTaleMDanA phrAnsanA ane amerikA vagerenA bekArone ye thoDA thoDA ahIM vasAve. ahIMnA lokone bahAra sArA dhaMdhA ApavAmAM Ave, maMdiro ane masjido bahAra baMdhAvI ApavAmAM Ave eTale pachI lAMbe vakhate A dezamAM yuropiyana prajAo uttarottara saMtAnathI paNa vadhatI jAya ane dhIme dhIme teone ahIMnI kudarata paNa phAvatI jAya. jo ke, sAmAnya lokA samajI zake tevA rUpamAM vasavATa thatAM hajI thoDA dasakA javAno saMbhava mAnavo paDaze. vaLI jUnA kolakarAro paNa nabaLA paDavA mATe laDAI eka sarasa taka hoya che. iMgleMDa eka tarapha potAnA saMpUrNa baLanI baDAI hAMkatuM jAya ane bIjI tarapha jarmananI asAdhAraNa zakita jAheramAM batAvatuM jAya. ne reDiyo vagerethI ye laDAInA samAcAra gharagaththu thavA de ane bIjI tarapha potAnI nabaLAI batAvatuM jAya. eTale Azrita rAjyo ane prajAono Teko pAtAnI tarapheNamAM vadhAre meLavI zakAya temaja temanuM rakSaNa karavAnuM potAne keTaluM azakaya che te batAvI zakAya. tema tema teonA gabharATano lAbha laI manamAnI zarato karAvI zakAya. 'gorI prajAonI vasAhato amAre nachUTake svIkAravI paDI che.'" ema bahAra batAvI paNa zakAya vagere aneka kAraNe hAlanI laDAI IMgleMDa; nezana oNpha dhI varDa ane zatru tarIke bahAra gaNAtAM rAjyo paNa nabhAve che. ema mAnavAne ghaNA saMjogo jaNAya che, temaja gorAonuM divya laDAyaka baLa joIne kALI prajAo to havenA samayamAM lAMbA kALa mATe potAnA utthAnanI ja mUkI de. tevI tenA mana upara chApa paDI jAya. 1857nA baLavA sudhI haju laDAyaka khamIra hatuM. tyAra pachI paNa kaMIka hatuM, paraMtu have to vaijJAnika laDAImAM to nAma levuM ja bhAre paDI jAya. ane A deza vaijJAnika laDAI zIkhe. tene te samaya lAge, tyAM sudhI 'UMTano hoTha paDe nahIM Page #650 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 577 ne ziyALanI bhUkha bhAge nahIM" te nyAye vakhata pasAra thAya, temAM to AjanI gorI prajAo keTalIye hada sudhI AgaLa vadhI gaI hoya. pachI je phaTako chello mAre te to A prajAne asahya thaI paDe. Ama aneka rIte A laDAIthI ApaNane hAni jevAmAM Ave che. ane kadAca jarmano ke bIjA A deza jIte, to paNa teo Aja sudhI paradezIoe laI lIdheluM pAchuM Ape ja nahIM. navuM kadAca dhIme dhIme te paNa Akhara to gorI prajAnA hAthamAM rahevAnuM. olAmAMthI cUlAmAM. vaLI te prajA hiMdanI saMskRtinI abhyAsI hovAthI ApaNI prajAmAM bhaLIne prajA bhoLavavAnuM kAma yuropane vadhAre sahelAIthI karI Ape eTale ema paNa Akhare gorI prajAone ane temAM IMgleMDane ya lAbha maLe ja. pradhAnonAM rAjInAmAM svIkAranAM be pariNAmo upajAvI zakAya che. 1. koMgresanA pradhAno vinA paNa rAjya calAvavAnI saMpUrNa zakti briTiza sarakAra dharAve che, te prajA ane pradhAno paNa joI zake ane koMgresanA pradhAno chUTA thaIne prajAmAM hilacAla karavAnA ja. ane laghumatI komonA lAbho koMgresa svIkAre che, ane pradhAno paNa svIkAre che. ema jAhera sabhAmAM bolAya ane lokomAM e vAta phelAvI lokone paNa temAM saMmata karIne jAhera lokamata meLavI zakAya. jAhera prajA paNa laghumatInA hakakomAM sahAnubhUti umere. koMgresanA laghumatI komonA hakaka rakSavAnA valaNane prajAno paNa saMpUrNa Teko che. ema jAhera thAya eTale ke, "laghumatI komonA hakakanuM rakSaNa karavAno sarakAre je kAyado karyo, te prajAnI IcchA ane mAgaNIne mAna ApIne karyo che," ema dAkhalo rAkhI zakAya. kAyado kevA svarUpamAM taiyAra karavo ? te taiyAra ja che. A jAtanuM vAtAvaraNa pradhAnone chUTA karavAthI ja utpanna karI zakAya ane bhaviSyamAM vasAvavAnA paradezIone laghumatI komonA rakSaNanA bahAnA nIce je hakako apAya, ane tethI ahIMnI vatanI prajAne nukasAna kadAca thAya, paNa teno doSa kAyadA ghaDanAra upara nAMkhI zakAya nahIM. paraMtu "tamArI dareka prajAonI mAgaNIthI amAre ema karavuM paDyuM hatuM ane temAM amArA dezanA netAo paNa sAmela hatA." ema kahI zakAya. Ama chatAM bhAratanI mULa prajAnI saMkhyA moTI che ane navA vicAramAM paNa haju jUja ja saMkhyA bhaLelI che. paraMtu bahArathI jUnI prajAno pakSa karIne AvanArI mATe paNa navI keLavAyelIne uzkerIne tenI pAse mAgaNIo karAvI ane te mAgaNIo nachUTake svIkAravAno DoLa karIne bhaviSyamAM vasavA AvanArI videzI prajAone anukULa yojanAo pasAra karAvye jAya che. bhaviSyamAM paNa saMpUrNa svarAjya jAhera karatAM pahelAM eka laDAI joIze ja. tenuM vAtAvaraNa koMgresa sukAna pheravIne bIjI nIti upara laI javAnI zarUAta subhASa bojhanA pakSa mAraphata karAvavAnI thaI gaI che. te pakSa baLamAM AvI jaze ane asahakAra pakSa dhImo dhImo nabaLo paDaze, baLamAM Avelo navo pakSa dhIme dhIme laDAInI taiyArI karaze. kema ke, saMpUrNa svarAjyanI yojanA amalamAM mUkatA pahelAM pheDarala yojanAne rada karavA vAtAvaraNa keLavavA laDAyaka vAtAvaraNa joIe ja. tenAM bIja Page #651 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 578 paMca pratikramaNa sUtro A rIte naMkhAI gayAM che. vaLI, laDAI vakhate banne pakSone potapotAnuM baLa saMpUrNa ajamAvavAno hakaka rahe che. eTale te vakhate paradezIo laDAyaka vAtAvaraNanA bahAnA nIce potAnuM jeTaluM baLa ajamAvavuM haze, ajamAvI zakAya teTaluM haze, teTaluM kula ajamAvIne "A dezamAM pote keTalA sthira che te ahIMnA vatanIone batAvI Apaze ane dareka mukhya saMsthAomAM lAgavaga, mUDI, keLavaNI vagerethI cUMTaNImAM paNa AgevAno ya te thaI cUkyA haze. cUMTaNIthI teo AgevAno thaI zake." mATe ja sthApita hakakavALA AgevAnone dhIme dhIme khaseDavAnI yukti pheDarala yojanAmAM goThavAyelI che ja. dezI rAjyomAM mahAjananI prajAkIya vyApaka saMsthAne badale cUMTaNInA dhoraNe AgevAno cUMTAyA e goThavaNa rAjakoTanA noTiphikezana ane baMdhAraNamAM goThavAyela jovAya che. myunisipAliTInA membarone ja nagarazeTho banAvI devAya ane grAmapaMcAyatonA pramukhone gAmaDAnA paTelo goThavI devAya eTale jUnI racanA ApoApa baMdha paDI jAya ane A badhuM koMgresa mAraphata thAya. eTale prajA ja potAne hAthe potAnA pagamAM kuhADo mAre. koMgresanA pramukha samasta prajAnA pramukha eTale pachI jagata zeThanI paNa sattA vagara kahyuM ja gaI gaNAya. (pUnAmAM myunA pramukhane meyara banAvavAnI yojanAmAM te pada jainane maLela hovAthI tenI jAherAta ane tene abhinaMdanano maLe, te jyAM jyAM jaina nagarazeTho hoya tyAM bIjAone meyara banAvAya, ane tenI komavALA tenI prazaMsA kare. ane jAherAta Ape teno koIthI virodha thAya nahIM. evA membara mAraphata nagarazeThone khaseDavAnI yukita goThavAI che. eTale pUnAmAM membarone abhinaMdanamAM anyatra nagarazeThonI sattA toDavAmAM sahAnubhUti garbhita rIte goThavAyelI che. e bahu ja sUkSma vicArathI samajAya tema che. dara traNa varSe meyaro badalAya. bhaviSyamAM dhanavAna ane lAgavagavALA paradezIo ja membaro thaI zake.) A uparathI dezodaya ane svarAjyano zo artha che te vAMcakone samajAyo haze. A dezamAM te prajAono udaya, A dezamAM te prajAonuM saMsthAna, vasAhata sthApavAnI zarUAta karyA bAda svarAjya ApavuM. tenI taiyArI koMgresa ane Adhunika keLavAyelA dezanetAo mAraphata karavI. te karAvavAnI lAlacarUpe e zabdo che. dezanetAo yadyapi sarakArano virodha kare che, paraMtu tenAM pariNAma vicitra vicitra Ave che, je virodha ApaNane nukasAnakAraka ane nakAmo che. sarakArano virodha karavAnI jarUra nathI. kema ke, te virodha tenI sattAne vadhu AgaLa vadhAre che. 1. A dezanI prajAmAM paradezI sattAne AgaLa vadhAravA je koI eka yojanA mAtra kAmacalAu ke sAdA svarUpamAM goThavI hoya tenA kAmacalAu ke sAdApaNAno virodha karIne tene vadhu majabUta banAvarAve. eTale te khAtuM sAruM cAlatuM dekhAya. paraMtu A dezanI prajAne nukasAna thAya, te dezanetA joI zake nahIM. dA.ta. tharDa kalAsanA relavenA DabbAmAM sagavaDa nathI mATe tenI sAme jhuMbeza uThAvavI eTale temAM khUba sagavaDa vadhe. sArAMza ke, relavenuM lUlApaNuM maTIne vadhu pagabhara thAya tevI mAgaNI garbhita gaNAya. loko tene virodha samaje paNa vastuta: te tarapheNanI hilacAla gaNAya. relave, Page #652 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 579 moTarono TrAphika vadhe tema gADAM, UMTa, baLada, ghoDAno vaparAza ghaTe. te jAya katalakhAne ane tenA calAvanArA bekAra thAya ne e milamAM majUro thavA jAya. dezanAyaka tharDa kalAsanA utAruonA AzIrvAda le ane chApAMomAM vividha mAna pAme. jo ke tema kahevAya ke, "teone sAro dhaMdho maLyo ane ghoDAo vagerene cAbuka khAvA maTyA." paNa milanI zakita vadhI jAya ane majUronI jarUra na hoya tyAre zuM ? karoDo varSono kAyamI dhaMdho gayo ane ghoDo baLadanuM cAbukane badale kAyamI maraNa thayuM. keTalAka kahe che ke, "ajJAna prajAno nAza thayo joIe mATe ema nAza bhale thAya, dezano kacaro jAya che." to pachI dezanetAo zA mATe karAMjI karAMjIne garIbo mATe bhASaNa kare che, ane doDadhAma karIne dUbaLA banI rahyA che ? e prazna sahaja Ubho thAya che. 2. ahIMnI prajAnA jIvananAM aMgo dhAro ke, 10/- che. temAMnA Aja sudhI paradezI sattAe 50 kabaje karyA hoya, eTale 50 aMgo mATe prajAne temanA upara AdhAra rAkhavo paDato hoya, bAkInA 50 hAtha karI zakAyA na hoya, tyAre dezanAyako sattA hAthamAM levAnI jhuMbeza calAve, pariNAme je 50nI sattA paradezIonA hAthamAM hatI, temAMnI ghaNIkharI saMsthAonI sattAo amuka zarato sAthe ane te saMsthAo paradezIonA Adarza pramANe kema calAvavI? te calAvatA AvaDe tevI keLavaNI pAmelA pradhAno ane bIjA dezasevako gaNAtAnA hAthamAM mUkI de. ane temanI sAthe zarata kare ke, "tamAre bIjI bAbatamAM na paDavuM. jema jema soMpelAM khAtAM barAbara calAvazo tema tema navAM khAtAM soMpIzuM. sarakArI rijharva khAtAMomAM hAtha nAMkhI zakAze nahIM." kabUlAtamAM je bIjI 50 bAbatomAM sarakArano hAtha nahoto, temAM hAtha nAMkhavAno sarakArano hakaka garbhita rIte te dezanetAoe kabUla karyo gaNAya che ane prathamanAM 50 khAtAM je sarakAra hastaka hatAM, te vadhAre sArI rIte sarakArane madada kare tevI rIte lAgaNIpUrvaka calAvavAne Ama TUMka pagAre javAbadArI pADanArA mANaso temane maLI rahe che. ane prajA rAjI thAya che tathA dezanI sevAno lahAvo levAnuM mAnI zakAya che, mATe ja nAmadAra vAIsaraoNya ane nAmadAra garvanara sAheba pradhAnonI prazaMsAnAM puSpa veratA hatA. ema chApAmAM vAMcelA che ane have temaNe ja temane chUTA karyA, eTale rAjadvArI kAmomAM niMdA prazaMsA lAgaNIne sparzatI hotI nathI paNa kAma puratI ja zatrutA mitratA hoya che ema Arya cANakaye paNa kahyuM che. eTale dezanetAono vAstavika rIte virodha paradezI sattA sAme nathI pariNamato, paraMtu prajA sAme ja pariName che. A sUkSma koyaDo che. 3. trIje dAkhala - prajAnA jIvananA dhArmika sAmAjika je rivAjo paradezI sattA, vyApAra ane saMskRtinA phelAvAne ADe AvatA hoya tene kurivAja, kurUDhi, binajarUrI niMdA vagere sAthe prauDha umaranA thayelA keLavAyelA dezanetAone ja prajAnI sAme goThavIne te toDavAno lAbha laI zakAya ane te jAtanA kAyadA karavAmAM teonI madada paNa laI zakAya. A badhuM lakhIne amo amArA sAdharmika baMdhuone AjanI paristhitinI AMTIghUMTI Page #653 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 580 paMca pratikramaNa sUtro samajAvIne teno paDado bhedIne pAchaLa rahelI zuddha samyagdaSTi khIlavavAnI saraLatA karI ApIe chIe. rAjyanI viruddha thavAnI ApaNane jarUra nathI. kema ke, ApaNA vaDavAone je vacana apAyelAM hoya te vacano pALavA rAjya prayatna karatuM AvatuM hoya, tyAM sudhI ApaNe kAMI bolavAnuM rahetuM nathI. paNa judA judA bhejAnA judA judA amaladAro ApaNI bIjI bhoLI Arya komone potAnI rIte keLavIne temanI pAse prajAnA hitathI virodhI mAMgaNIo karAvIne A dezanI prajAne nukasAna pahoMcADavAnA pracAro thatA hoya to te ApaNe jANavA joIe. ane kAyadesaranAM yogya pagalAM laI tema na thAya tevo prayatna karavAnI prajAnA AgevAna mahAjananA kAryakartA tarIkenI ApaNI pharaja to che ja. AvI prajAnI gaNAtI vicitra saMsthAomAM ke evI hilacAlamAM bhAga laIne atIbhraSTa tatabhraSTa thavAne badale mULabhUta potAnuM prakRti kArya karavuM ane mahApuruSonA mArgane vaLagI rahevuM temAM ja parama hita che. tethI unmArge caDAtuM nathI ane paradezIonI yojanAone Teko ya maLato nathI, jethI ApaNI unnati thatI nathI, paraMtu avanati to laMbAya che. jyAre koMgresa vagere avanati tarapha ghasaDI rahela che, temAMthI bacAya che, hiMdanI dareka komo A ja nIti akhatyAra kare to temAM saunuM maMgaLa che, zAMti zAMti che paNa hilacAlo ghaNAne khare cIlethI kheMcI jaIne prajAnA keTalAka bhAgane calita kare tevA pAyA upara cAle che. jagatamAM kayAMya paNa anyAyanAM bIja naMkhAya te jovA jANavA ane tenI asara jagatanA kalyANamArgane na pahoMce tevI khabaradArI rAkhavAnI ApaNI sauthI vizeSa pharaja che. haju paNa ApaNuM sAmarthya ghaNuM che. ApaNA mahAtmA tIrthaMkara paramAtmAonuM preraka baLa ApaNI pAchaLa ghaNuM che. mATe haju ghaNI AzAne avakAza che. A pramANe paradezIonI sattA upara jaNAvelA vasAhata sthApavAnA 6 hapatAmAMnA Aje pAMcamA hapatA upara kAma karI rahI che. vasAhatonI vaheMcaNI, vArSika utpAdano vagere mATe paradezIo paraspara game tema laDatA hoya chatAM gorI prajAonI vasAhato vadhAravAnA vicAranA dareka gorA rASTro che. gorI prajAonI vasAhato kayAre vadhe ? kALI prajAo te te pradezomAM ochI thAya to ja te vadhI zake, e dekhItuM ja che. ema vasAhato mATenI racanAtmaka taiyArI te ja prajAzAsana, te ja navo yuga, te ja navo jamAno, te ja samayAnusAra temAM madadagAra te keLavAyelA yuvaka, te ja navayugane samajanAra, te ja bhaviSyano uttama zaherI ane te vargamAM jainadharma pALanArAomAMthI rAjacaMdra vagere jeo doravAvAnI zarUAtathI ane bhaviSyamAM doravAI jaze tathA bhUtakALamAM doravAyA che, te ja navayuganA jaino. je dharmazAstronA bhaLatA artha karavA prerAya che. sAmAjika, dhArmika baMdhanonAM kurUDhi, khoTAM baMdhano kahIne toDavAnI taiyArI karI rahyA che ane temAMno strIvarga te ja navayuganAM nArIratno. pachI jyoti, strIzakita vagere game te nAma nIce e vastu goThavAtI cAlI che. Page #654 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 581 bhaviSyano samyagdaSTijene vAtsalyabhAve darekane satya samajAvavA mathaze. maMdiro, tIrtho, upAzrayo, pavitra Agamo, jaina sAdhu saMsthA, saMgha ane tenAM baMdhAraNo, strIonA ane puruSonA cAritranI pavitratA, jaina bhakSyAbhaDhya viveka, mahAjananI sattA, saMghanI sattA, jJAtionI vyavasthA ane dareka dharmavALAone potapotAnA dharmamAM TakavA devA mATe vizvamAM eka dharma karavAnA bahAnA nIce bIjA dharmone nAbUda karavAnA prayatnothI bacAvavAnA rakSaka upAyo levA pUratuM dhyAna ApI maMthana karaze. alabatta, temanA mArgamAM ghaNI muzkelIo haze. tenA ja bhAIo, tenA ja putro, tenAM ja sagAMsnehIo sAmI pATImAM haze paNa te sarva tarapha te vAtsalyabhAva rAkhIne potAnuM kartavya bajAvaze. tema karIne bIjA dharmovALAnA dharmo, bIjI jJAtinAM baMdhAraNo, bIjI prajAo, bIjuM prANIonI rakSAnI paNa moTAmAM moTI yojanA pAra pADaze. sarvanI rakSAnuM kendra jainadharma ane zAsana che. tenA anuyAyIo cAlatA AvatA tenA mULa pravAhathI jeTalA dUra jaze teTaluM AkhI duniyAne nukasAna thaze. jeTalA tenI najIka raheze teTaluM ochuM nukasAna thaze. paraMtu pUrvanA mahAtmAonI tapazcaryA agAdha che. pazcimanA loko game tema teTalI yojanAo kare paNa jyAM sudhI jaina maMdironA ghaMTanAda thoDA ghaNA paNa bhAratIya Arya pavitra lohInAM bALakone hAthe jeTalA pramANamAM vagaDAtA raheze, samavasaraNamaya racanAyukata vyAkhyAna pITha uparathI jaina sAdhu saMto vItarAga darzanano bodha jeTalA pramANamAM ApatA haze, paryuSaNa parvanI ujavaNI pUrvAparathI cAlyA AvatAM dhoraNo jeTalA pramANamAM zobhI raheze ane saMvatsarI pratikramaNa thaze. zatruMjaya girirAjanI yAtrA jeTalA pramANamAM cAlu haze. navakAra maMtranuM smaraNa jeTalA pramANamAM thatuM haze ane vItarAga paramAtmAo para jeTalI ananya zraddhAnuM baLa jagatamAM TakayuM haze tyAM sudhI teTalA pramANamAM sarva prajAo, sarva prANIo bacelAM raheze e nirvivAda satya che. koI yugapradhAna mahAtmA hiMsaka raste caDelI paradezI prajAonuM dila halAvaze tyAre ja jagatamAM nirupAya zAMti phelAze. evA mahAtmAnI haju apekSA che, nahIM ke thiosophisTonA AvanAra kRtrima mahAtmAnI jarUra che. A badhI kRtrima mahA IndrajALa nIce jagata potAnA mULa svarUpamAM kevI rIte cAle che, te samyagdaSTi jIvoe samajavuM joIe ja. alabatta, AjanI IdrajALa eTalI badhI vizALa rUpamAM ane lAMbA kALathI cAlI Ave che, temaja lAMbA kALane mATe goThavAyelI che ke, tenI ArapAra dRSTi pahoMcavI ghaNI muzkela che. paraMtu lAgaNI, buddhi ane kudaratane koI asara karI zakatuM nathI. kema ke, game tenI pAra pahoMcavAnuM baLa temAM hoya che. A vAMcIne keTalAka bolI UThaze ke, to pachI A jamAnAnAM sAdhanono upayoga kema karo cho ? teno javAba e che ke, anivArya saMjogomAM teno upayoga karavo paDe tethI te kartavya siddhAMta Tharato nathI. AjanA navayuganA vicAranA loko AjanA navayuganAM sAdhanono upayoga kartavya tarIke Page #655 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 paMca pratikramaNa sUtra hitakartA tarIke siddhAMta tarIke karavAnuM kahe che tyAre samyagdaSTio tene siddhAMta tarIke tyAjya kahe che, paraMtu anivArya saMjogomAM teno upayoga karavo paDe che, mATe kare che. athavA keTalAka ajJAnatAthI paNa kare che chatAM bannenI samajamAM AkAza-pAtALanuM aMtara che. moTaramAM besavuM joIe, temAM vadhAre anukULatA che. tevI jAherAta Ajano navayuga sarjaka mAnava karavAno ja. te bese ke na bese ane tenI sAmenA vicArano mAnava siddhAMta tarIke tene nahIM svIkAre, paraMtu temAM besaze kharo, besavAnAM bIjAM aneka kAraNo haze. mATe samyagdaSTi athavA navA vicAranAonI sAmenA mAnavo amuka navA jamAnAnI vastuono upayoga kare che, mATe teno teoe svIkAra karyo che ema nathI, kolejomAM vedo bhaNAvAya che, sarakAra saMskRta kaoNleja calAve che, mATe vaido temane mAnya che ane saMskRta bhASAnI unnati mATe kolejo calAvAya che, ema che ja nahIM. e to vedone cAhanArAone dhIre dhIre aMgrejI paddhati upara kheMcavA mATe che ane "vedo vagere jJAnanA khajAnA che." evI zuddha mAnyatA UcharatI prajAmAM have AjanuM vijJAna ane AjanuM sAhitya joIne vedomAM Izvara jevI zraddhA TakavA ja zI rIte pAme ? mATe AvI rIte eka vastunA svIkAramAM racanAtmakatA ja hoya che. ema mAnavuM e duniyAnI AjanI paristhitinuM ajJAna sUcave che. temAM garbhita rIte khaMDanAtmakatA paNa hoya che, ane khaMDanamAM garbhita rIte racanA paNa hoya che, te anubhavIo ja kahI zake che. amAruM aMta:karaNa Icche che ke, jainaM jayatu zAsanam ane tethI - zivamastu sarva jagata: parahita-niratA bhavantu bhUta-gaNAH / doSAH prayAntu nAzaM sarvatra sukhI bhavantu lokA: // 1 // A zAsana ja jagatamAM acijya cintAmaNi che, kalpavRkSa che, taraNatAraNa che. Adhunika saMskRtinA dareka ghA jo ke tenA upara che. mATe ja Adhunika saMskRtinA pakSapAtI navayuganA jainonI pachavADe Adhunika saMskRtinA saMcAlakono Teko che. temane moTA banAve che, temane lAgavaga Ape che, ane dezamAMnA bIjI komonA tevA varganI sAthe sahakAra baMdhAve che. te sarva bhArata zAsana ane tenA aMga para ADakatarA ghA paDe che, ApaNA eka jaina bhAIe navayugano jaina lakhIne ApaNA saMghamAM Adhunika saMskRtino pracAra karavA mATe bhAre prayAsa karyo che ane narmadanI laDAyakanIti pakaDIne baLajabarAIthI Arya saMskRtinAM mathako toDI pADI Adhunika saMskRtine kunehapUrvaka sthAna apAvavAne paDakAra karyo che ane temAM ApaNuM hita mAnyuM che. paraMtu te bhAI kevI bhIMta bhUlyA che ? te darzanAcAranuM khAsa prakaraNa vAMcatAM kharo khyAla Avaze. AjanuM Page #656 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 583 vijJAna, zodhakhoLo, laDAIo vagerenI mULa asara A abhedya killo toDavA mATe che. navI ane prAcIna saMskRtinI laDAI che. navInuM mukhya kendra briTiza pArlamenTanI buddhino khajAno che ane prAcInonuM kendra jainazAsana che. A be bhAva padArthonI mukhya athaDAmaNI che. A vAta ati sUkSma vicAraNA vinA samajI zakAze nahIM ja. mATe jainazAsananA sAcA bhakatoe jema bane tema mana, vacana, kAyAthI Adhunika saMskRtinAM koI paNa tattvothI dUra rahevuM ane bhAratIya saMskRtinAM je kAMI tattvo bacyAM hoya, zakaya hoya, tenA aMgeaMganI rakSA karavI, tene vaLagI rahevuM. A sivAya bacavAno bIjo koI paNa mArga ja nathI. unnati, pragati, udaya vagere mAtra lalacAmaNA zabdo ja che. avanati aTake, nukasAna aTake, TakI rahevAnuM thAya to paNa basa che. chatAM A AkhI vicAraNAmAM kayAM bhUla thAya che ? kayAM unmArgAnusAra vicAra che ? te samajavA mATe taiyAra chIe, samajAya to satya svIkAravAmAM harakata nathI. koI vigata samajavAmAM bhUla thaI haze paraMtu ekaMdara samyagdaSTine darzanAcAranI rakSA mATenI je vicAraNA atre mUkavAmAM AvI che te saMgata ane satya lAge che. mATe nyAya ane dharmano sadA vijaya che. keTalAka loko kahe che ke, pratikramaNa karavA jatAM vacamAM rastAmAM eka garIba maravA paDelo hoya to tene bacAvavA rokAvAnuM ke upekSA karIne pratikramaNa karavA javuM? AvA prazna to bALakone ja hoya, A bAbata paraspara virodhI nathI hotI. kema ke, garIbane bacAvavAnI bhAvanA pratikramaNa-dhArmika vicAravALAne ja thAya che. eTale bacAvavAnI vyavasthA kare ane pratikramaNa karI zake che, paraMtu A praznanuM mULa dezano udaya pahelo karavo ke dharmano udaya karavo ? AmAMthI che. dezanA kAryamAM dharmane hAlamAM bAjue rAkho" e phalitArtha lAvavA uparano prazna puchAya che. to vyakitano udaya pahelAM ke dezano ? e hisAbe vyakitano pahelo Avaze. paraMtu, dezanA udayamAM vyaktino udaya samAyelo che ane dharmanA udayamAM dezano, vyakitano, samAjano to sarvano udaya samAyelA che. eTale te dareka udayanAM mukhya-gauNa aMgo ja che. ane sauno dharma sAcavIne udaya karavA mahenata karavI, e satya javAba che. paraMtu AjanI dezano udaya karavAnI hilacAla, dezano eTale ApaNo-ApaNI prajAno udaya karanAra nathI, avanati karanAra che. mATe prajAno moTo bhAga temAM bhAga leto nathI. tethI temane dezanI ke prajAnI lAgaNI nathI, ema mAnavAnuM nathI paNa temAM lAbha jovAmAM Avato ja nathI mATe temAM bhAga letA nathI. dezanA udayanI vAta karIne dharmathI dUra rahevAno upadeza ApanArA paradezIonA ejanTa tarIke dezanA ane dharmanA ahita tarapha doravavAnI yukita kare che, sivAya temAM bIjo artha jaNAto nathI. bhAratamAM AryaprajAnuM jJAtio, mahAjana vagere saMsthAo mAraphata rItasara saMgaThana che, paraMtu temAM musalamAna vagere bahAranI prajAono samAveza thato nathI. chatAM khAsa praznomAM jarUra paDe to mahAjanamAM temanA AgevAnone bolAvavAmAM Ave che. e saMgaThana toDIne bahAranI prajAone paNa ahIMnAM prajAjana tarIkeno hakaka apAvA mi. hyuma WWW.jainelibrary.org Page #657 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro mAraphata mahAsabhA nAmanI saMsthA sthApIne tene caDatIpaDatI sthitimAM mUkIne AgaLa lAvavAmAM AvI che. Aja sudhI karoDo rUpiyA keLavaNI pAchaLa khacI~ne dezamAM je eka varga utpanna karela che, tene temAM sAMkaLI lIdho che. ane temAMnA AgevAnone dezanetA tarIke UMcAmAM UMcI pratiSThA ApavAmAM AvI che. AjanA dezanetAo A dezanI kharI prajAnA netA nathI ja. dezanetAonuM kRtya dezamAM navI saMskRtine AgaLa vadhAre che. e rIte deza AgaLa vadhe che paraMtu mULa prajAnuM baLa tUTatuM jAya che. 584 paradezI saMskRtinA utpAdako vakhatovakhata evA saMjogo utpanna karye jAya che ke, dezanetAo tenA vartuLathI bahAra nIkaLI zakatA ja nathI. dezanetAone potAnI viruddhamAM rAkhe che. paraMtu bhaviSyamAM je kAma karavAnuM hoya che, tenA lAbhano pracAra teo dvArA karAvI le che, dezanetA tenI mAMgaNI kare che, sattAno virodha kare che. amuka prajA dezanetAnI tarapheNa kare che. prajA mAne che ke sarakAra pAko virodha kare che. Akhare dezanetAnI mAMgaNIno svIkAra ghaNI kheMcatANa bAda karavAmAM Ave che. prajAnA moTA bhAgane ema lAge che ke, 'sarakAra to ApaNA mULa rivAjo ane hakakonuM rakSaNa karavA tatpara che, paNa ApaNA dezanA loko ja ghaNI hilacAla karIne amuka hakako mAMge che. tethI sarakArane ApavA paDe che.'' sarakAra batAvI zake che ke, "amo to kabUlAto, saMdhio ane prajAnI icchAne mAna ApIne cAlIe chIe. paraMtu tamArA dezanA netAo amArI pAse mAMgaNI kare, tyAre amo tenA tarapha dhyAna ApatA nathI paraMtu, jyAre tenI pAchaLa prajAno Teko amane jovAmAM Ave che, tyAre amAre hakako ApyA vinA chUTako nathI thato. kema ke, prajAnI icchA ane valaNane mAna ApIne cAlavuM e amArI rAjyapaddhatino prANa che.'' vAta barAbara che. dezanetAo yuropa vagere sudharelA dezomAM Arthika vagerenI vRddhinA prayatno joIne tevI sthiti ahIM AvavA lalacAya e paNa svAbhAvika che. ''yuropa vagerenI pragatinAM tattvo pracArathI hiMdamAM paNa prajA mATe pragatikAraka thaze.'' ema dazakAothI dalapatarAma, narmada vagere mAraphata ThasAvavAmAM AvyuM che. thoDA lAbho paNa batAvavAmAM Ave che ane e pramANe dezanAyakonI mAMgaNIthI navI navI skImo amalamAM AvatI jAya che. mAMgaNI vadhu pramANamAM karAvavAmAM Ave ane e bAbatathI prajA paNa sAthe joDAya. paraMtu chevaTe vacale mArge ja aTakAvavAmAM Ave che, ema dhIme dhIme AgaLa vadhavAmAM Ave che. eTale ke A dezamAM gorI prajAnuM saMsthAna sthApavAnA bhAvi kAryakramane mATe je jAtanI taiyArInI jarUra che, te taiyArI judA judA vibhAgo pADIne tene lagatA kAyadA sudhArAnA nAmathI pasAra karAvIne karye javAya che. tenuM jJAna pahelethI ja kaoNleja, peparo vagere dvArA dezanetAne apAyeluM hoya che. vaLI dezanetAonI saMkhyA paNa moTA pramANamAM hoya che, koInI madada amukamAM to koInI madada amukamAM. ema judI judI rIte judAM judAM kAryomAM madada levAya tevI goThavaNa che. temaja dezanetAomAM paNa keTalAka dhArAsabhAmAM kAyado rajU karanArA, keTalAka prajAmAM bhASaNo karanArA, keTalAka jAhera prajAmAM Page #658 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 585 vAtAvaraNa TakAvanArA ane keTalAka chevaTanI UMcI hade beThelA mahAna puruSo tarIke gaNAtA sudhInA goThavAyA hoya che. kAyadAnA traNa svarUpa che, je prathama paNa batAvela che. (1) jUnI praNAlikAne saMtoSatA ane TakAvatA kAyadAomAM dhIre dhIre sudhArA-vadhArA karIne sAMsthAnika svarAjyanI taiyArIne anukULa karavA. (2) sAMsthAnika svarAjyane mATe jUnuM toDavuM, sudhArAne nAme navA navA anukULa kAyadA ane skImo amalamAM lAvavI. (3) e bemAMnuM na banI zake tevI sthitimAM cAlu saMjogono zAMta vahIvaTa karI rakSAne bahAne hAthamAM rAkhavA ane prasaMga AvyA sudhI rAha joI jUnuM tattva toDavA ane navuM dAkhala karavA bhAvi upara rAkhI hAla cAlu vahIvaTa karavo. cAlu karatAM vadhu sArI vyavasthA upara mUkI tenA upara vadhu kAbU jamAvavo. A traNa kAmamAM koMgresa ane dezanetAono upayoga karavAmAM Ave che. jUnA julmonuM sAhitya amuka vakhata japta karIne pachI tene jAheramAM AvavA devAmAM Ave che. temAM paradezI prajAnA pAchalA julmo sArI rIte varNavyA hoya che, eTaluM ja nahIM, paNa paradezIonA ja ane temAMnA moTA mANasonA zabdonA pramANathI tene barAbara sAbita karavAmAM AvyA hoya che. temaja atyAre paNa vartamAnamAM je je asaMtoSa hoya, tenuM paNa sAhitya bahAra paDatuM hoya che. A badhA upara vAMcanArI prajAnA amuka bhAganA ane dezanetAonA magaja paradezI sattA sAme uzkerAyelA rahyA ja kare che. ane paradezIone paNa tema karavAmAM lAbha e hoya che ke, ema uzkerAyelA dezanetA prajAne uzkerATamAM rAkhe jAya che. prajA uzkerAyA pachI tene kaye mArge vALavI? te paNa mutsaddIonI yuktithI bahAra nathI hotuM. uzkerAyA vinA prajAne bhaLate raste doravI na zakAya. jAgo, UTho, kartavya karo. A jAtanAM bhASaNo ane gAyano prajAne potAnA mULa jIvanathI calita karavA mATe hoya che. jAgyA pachI javuM kayAM ? tene mATe mArga goThavI rAkhyo hoya che. tyAM temane doravI javAmAM Ave che. Ama jAgRti avanatimAM pariName che. kema ke, ema bhaLate raste doravavAnuM kAma karI zake, te ja Aje rAjyanA moTA amaladAro banI zake che. gulAmImAMthI chUTavAnA upAya tarIke dezanetAoe je sAhitya vAMceluM ane yuropa vageremAM prayogarUpe joyeluM hoya te rajU kare che ane temAM prajAmata keLave che. paradezI yojanA paNa e jovAmAM Ave che ke, "atyAre tatkALa je karavAnuM hoya che, te ane tenA pachI uttarottara bhaviSyamAM je karavAnuM hoya che, te ane tenA kharA hetuo mAtra koInA dhyAnamAM na AvavA joIe. pAchaLanA game teTalA dhyAnamAM Ave, tenA upara game tevI TIkA kare, game tevA Page #659 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro baLApA loko kADhe, teno vAMdho hoto ja nathI. balake uzkeravAmAM te upayogI thAya che. eTaluM ja nahIM paNa paradezIono eka pakSa ja tevuM TIkA karanAruM valaNa pahelethI ja dharAvI cUkayo hoya che, eTale dezanetAne pachI TIkA karavAmAM vAMdho raheto nathI. 586 caLavaLo, saLasaLATa ane uzkerATa vagara prajAne juduM valaNa ApI zakAya nahIM. ''eTale jAgo, UTho, ceto, taiyAra thAo, karmayuga AvI pahoMcyo che.'' vagere prajAne vALavAno prayoga che. ane saLavaLyA bAda ja tene ghaTatuM valaNa ApI zakAya. na saLavaLatI prajAne '"ajJAna, jaDa'' kahIne hasI kaDhAya. cAlu raste cAlye janArI prajAne navuM samajAvI javuM muzkela hoya che. eTale dezanetAono tenA upara kaTAkSa rahyA ja kare che. "bApanA kUvAmAM DUbI maravuM te sAruM nathI samajIne AgaLa vadho.'' A badhA zabdo prajAne uzkeravA mATenA che, je sattAno eka jAtano rAjyadvArI kAryakrama che. sArAMza ke, ajJAnathI dezanetA ane temanI saMsthA paradezIo mATe ja bhAvi taiyArInuM ghaDatara kare che. paradezIo aMdaroaMdara laDavAnA dekhAvo kare che. hakakonI mArAmArI kare che, e badhuM keTaluMka dekhAva pUratuM hoya che. alabatta, moTA prayojana vinA teo ema karatA nathI. ane tethI thatAM dekhAtAM moTAM nukasAno paNa sahana kare che paraMtu, temAM bhAvi jabarA lAbho chupAyelA hoya che. A dezamAM be varga UbhA rAkhe che. potAnI pArlamenTo ane saMsthAomAM paNa dareka pakSanA saMbaMdhamAM tarapheNa karanAra ane virodhI be varga UbhA rAkhe che. eTaluM nahIM paNa yuropanAM tamAma rASTro vacce paNa be varga UbhA rAkhe che. banneya vargone potapotAnA pakSomAM chelle pATale besavA de che. ema karIne tenA tenA pakSanuM baLa keTaluM che te joI zakAya che. ane sattAo te te hilacAlanA sUtradhAronA vacalA mArgethI pasAra thaI potAnI dhAraNA pAra pADye jAya che. be varga vinA teonA kAryanI saphaLatA na thAya. eTale mULa TakAvI rAkhanArane thoDuM choDavuM paDe che, ane navuM karanArane paNa badhuM navuM nathI maLatuM. ema banneya potAno asaMtoSa bahArathI batAve che. paraMtu aMdarathI banneya pakSo potapotAnA anuyAyIone samajAvI zake che ke, "ApaNuM jUnuM badhuM tUTyuM nathI, hajI ghaNuM bacavA pAmyuM che. hilacAla na upADI hota to badhuM jAta.'' navAvALA samajAvI zake che ke, ''ApaNe pUrI saphaLatA meLavI zakayA nathI, paNa hAlamAM jeTaluM maLyuM teTalAthI saMtoSa mAnI AgaLa prayAsa cAlu rAkhIe.' Ama banneyanI vacce thaIne sattA potAnI pragati karye jAya che. eTale jUnA vicAra ja prajAo ane temanA hakakonI tarapheNa karanArA paradezIono ja eka varga pahelethI ja goThavavAmAM Avelo che. ane te ja rIte navA pakSanI tarapheNa karanAro paNa eka varga goThavavAmAM Avyo che. Page #660 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 587 barka jevA paNa A nItinA ja eka aMgabhUta che. laoNrDa hesTiMganI sAmenA keso paNa lagabhaga Aja nItimAM samAya che. teno eka tAjo dAkhalo paNa samajyA jevo che - jo ke, hAlanA jarmana, briTana laDAInuM tatkAlIna pariNAma bannayanA ochA vadhatA nukasAnamAM dekhAya che. paraMtu, tenI ekaMdara bhAvi kharAba asara jagatanI kALI prajA upara ja thavAnI che, ane gorI prajAnA lAbhamAM javAnI che. kALI prajAnI AgevAna gaNAtI bhAratanI AryaprajA che. ane tenA para asarakAraka pariNAma lAvyA vinA AgaLa vadhI zakAya nahIM. A mATe ane gorI prajAne potAnA hetuomAM AgaLa vadhavA jUnAM sAdhano rada karI navI pragatinI taiyArI karavA yuddhanI anivArya jarUriyAta hoya che. bhAratamAM Aja sudhInI tamAma racanA toDI nAMkhI, navI racanA karavA mATe laDAyaka vAtAvaraNa vinA ekadama moTA pheraphAra karI zakAya ja nahIM. 1857nA baLavA pachI je racanA karavAmAM AvI hatI, temAM rokavAmAM AvelA mANaso ane sAdhano pAchA kheMcI levA ane navAM sAdhano tathA navA mANasone navI skIma mATe AgaLa lAvavA joIe. emane ema zAMtithI jUnA cITakI beThalA ane sAdhanasaMpanna mANaso ekAeka khase nahIM. eTale dhIme dhIme teone ghaNI rIte khaseDI dIdhA che, chatAM haju moTo bhAga temAM goThavAyelo paDyo che. te darekane temAMthI kADhI nAMkhI navI rIte taiyAra karelA navA vargane bhaviSyanA svarAjyanI taiyArI karavA goThavavo ja joIe, eTale vepArI navA, kheDUto navA, amaladAra navA, zerabajAranA vepArI navA, kArakhAnAM navAM, zikSaNa navuM, zikSako navA, mUDI navI, beMka navI, rivAja navA, relave navI, dhArAsabhA navI, myunisipAliTI navI vagere joIe; tene mATe keTalI taiyArI joIe ? ane e taiyArI pachI paNa jUno varga hoya tyAM sudhI navAne kema goThavAya ? eTale te bAbata kAyadA kAnUno thAya, bhAvanA badalAya to paNa vakhata lAge. paraMtu, laDAI jevA prasaMgamAM koInIye darakAra rAkhavAnI pharaja na gaNAya. e mukhya hilacAla saunA manamAM kendra karyA bAda tene anusarIne game te pheraphAra karavAnI sattAne chUTa rahe ane prajAe paNa e pheraphArane anukULa thavuM ja joIe. pariNAme amuka varSomAM ghaTato pheraphAra thaI jAya. 1857nA baLavA pachI moTAM moTAM sarakArI dezI lokonA lazkaranI jarUra nahotI, eTale baLavAthI teono lagabhaga moTA pramANamAM saMyoga chUTI ja gayo ane tenA ADakatarAM ghaNAM pariNAmo AvyAM. tema A vakhate paNa AvI rahyAM che. paraMtu te ja vakhate DhaMDherAnI skImane lAyakano navo varga taiyAra karI rAkhelo hato, ke jenA hAthamAM TapoTapa khAtAMo mUkIne chellAM 50 varSa racanAtmaka taMtra calAvyuM eTale ke koI vakhate ane koI ThekANe sazastra ke koI vakhate ane koI ThekANe azastra laDAI hAlanI saMskRtinI pragatinuM aMga che. te vinA dezI rAjAo tathA jUnI moTI saMkhyAnI prajA para amuka pheraphAra na mUkI zakAya. Page #661 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 588 paMca pratikramaNa sUtro A laDAIthI bhAratamAM moTI UthalapAthala taratamAM thaI jaze ane koMgresa dvArA laghumatI komonA hakaka rakSaNano ane paradezI gorAo bhaviSyamAM moTI saMkhyAmAM AvavAnA che, teo mATenI prajA tathA dezI rAjAo pAse kAyadAonI chUTachATa ane hakakanAM cAlu rakSaNo goThavI zakAya. tene mATe prajAne sattA ApavAnI lAlaca goThavI rAkhI che ane dezanetAonA mAnasa keLavI rAkhyA che. je prajAne chUTachATa ApavI hoya to game te rIte ApI zakAya che, paNa prajA sattAnA nAma nIce sattA ApavAthI zI vizeSatA ? paraMtu bhaviSyamAM gorI prajAnI ahIM prajA tarIke sattA sthApavAnI che. tenI taiyArIo A nAma nIce ja barAbara thaI zake ane raste raste jema jema hakako maMgAtA jAya, tema tema temAM vadhAro thato jAya. laghumatI komone mATenA spezyala rakSaNanA kAyadAo dezanetAoe, jUnA ane navA vicAranI prajAoe kabUla karyA bAda dhIme dhIme te prajAo ahIM dAkhala thatI jAya. ahIMnI prajAo bekArI vagerethI bahAra jatI jAya. tyAM temane dhaMdhA vagerenI sArI sagavaDa maLatI jAya, tema tema ahIMnuM prajAsattAka taMtra paNa vikasatuM jAya. A laghumatI komomAM hAla to ahIM vasatI keTalIkane AgaLa lAvavAmAM Ave che, keTalAka paradezI loko ahIM rahetA thayA che, teonA hakakonuM rakSaNa karavAno prazna sahaja rIte Ubho thayelo gaNAya. yahUdIo AvavAnI zarUAta thaI cUkI che. bIjA anekane bekArInA bahAne ahIM vasAvavAnI taiyArI karI mUkI che. paraMtu sauthI pahelAM jarmanone ahIM AgevAna tarIke bolavAnuM jaNAya che. kema ke, teo vijJAnamAM, vidvattAmAM AgaLa che. bhAratIya saMskRtinA khAsa abhyAsI, eTaluM ja nahIM paraMtu have to hindanA rItarivAja pramANe teo vartI zake tevI keLavaNI paNa ghaNe bhAge laI cUkayA che. eTale ahIMnI prajA sAthe aneka rIte bhaLatAM ene vAra lAge tema nathI. ahIMnI AgaLa paDatI komo sAthe saMbaMdhamAM AvI zake, asara pADI zake ane kanyA levaDa-devaDa sudhI sAmAjika saMbaMdho paNa bAMdhI zake. ahIMnI prajA sAthe mizra thaI zake tema che. jo ke paradezIo ahIM AvyA bAda prathama to ahIMnI prajA sAthe dhIme dhIme saMbaMdhamAM Avaze. baMgalAone badale gAmamAM raheze, pachI mizra thaze. pachI teonI saMtati, lAgavaga, saMpatti vadhatAM ane ahIMnI prajAne phaTako paDatAM teo ja A dezanA mukhya vatanI thAya, tyAM sudhImAM prajAsattAka taMtrane lAyakanA AjanA bIjarUpa kAyadAo phaLarUpa dhAraNa karI zakayA hoya, teno lAbha teo chUTathI laI zake, A bhAvi che. tenI ja siddhi mATe dezanetAo mAraphata amuka amuka mAgaNIo karAvIne sagavaDo goThave che, tevI kalpanA paNa Aje na AvI zake e svAbhAvika che. eTale, Ajano nAjhIpakSa strIone hiMdanI strIo pramANe saMskArI banAvavA cAhe che. svastikanuM cihana rAkhI beThela che. hiMdane saMpUrNa svarAja ApavAnI himAyata kare che. tA. 23-11-'39nA muMbaI samAcAranA aMkamAM bahAra pADelI zaratomAM hiMdanuM nAma paheluM ja che, e uparathI cokakasa A laDAInuM Page #662 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro mukhya pariNAma hiMda mATe ja che. jo ke saMpUrNa svataMtratAnI zarata mUkI che, eTale mAMgaNI vadhu paDatI che. paraMtu briTiza sattA thoDI svataMtratA Ape ane laDAInI zaratamAM chevaTe jarmanone A dezamAM mAtra vepAranI chUTa Ape, e bahu nAnI chUTa kahevAya. vasavATanI chUTane mATe dekhIto vAMdho Ubho paNa rAkhe, jo ke jarmanI vasAhata mAMge che. paNa ahIM vepAra karavA AvelA ahIMnA vatanI gaNAya e svAbhAvika che. kema ke, ahIM laghumatI komo mATe je hakako ane rakSAo teonA AvatAM pahelAM goThavAI raheze. eTale to svAbhAvika rIte ja teno lAbha teone maLaze ja. eTale e vAta beyamAMthI ekeya carcaze nahIM ane bahAra evuM batAvI zakAze ke, "jarmanI vasAhato mAMge che, paNa e kAMI atyAre ApI zakAya nahIM, hAla to vepArI chUTa ApavAmAM AvI che." ema duniyA jarmanIno vijaya paNa keTaleka aMze joI zake ane briTiza paNa vasAhata na ApavAnI potAnI dhAraNAmAM makakama rahevAnuM batAvI zakaze, ane ahIMnI prajAne UMcA nIcA thavA mATenuM dekhItuM kAraNa na maLe, nahitara AvA AvA judA judA paradezIone vasAvIne sarakAra haju amane keTalA bekAra karavA mAMge che evI bUma UThe. jo ke hiMdu sAthe ja bIjI vasAhatomAM paNa vepArI hakako kadAca Apaze. temaja jarmanInA prathamanAM saMsthAno laDAInA vAtAvaraNa nIce tene kabaje thatA jaze. yahUdIo mATe paNa pahelAM to bIjAM saMsthAnomAM vasAvavAnI vAto ja karI hatI. hiMdamAM vasAvavA mATe muddAnA AgevAno sAthe vAtacIta thaI gayA pachI e prazna jAheramAM carco hato. temAM hiMdanuM nAma paNa levAmAM nahotuM AvyuM. paNa e hilacAlanuM mULa lakSya hiMdu ja hatuM. te vakhate amerikAnA agresara netA rujhavelTe paNa yahUdIonI dayA ciMtavI hatI ane lAgaNI batAvI hatI. teo uparanA ATalA julamathI potAnI ajANyAvasthA batAvI hatI. ahIMnA dezanetA naherujIne iMgleMDa bolAvavAmAM AvyA hatA. hiMdI pradhAne sattAvAda uparathI temanI kaDakamAM kaDaka TIkAo zAMta magajathI sAMbhaLI lIdhI hatI ane jarmanInA zAhIvAde yahUdIone kacaDI nAkhyA e vAta temanA dhyAna upara AvavA daIne, yahUdIo tarapha sahAnubhUti utpanna karAvI hiMdamAM AmaMtraNa apAvarAvI dIdhuM ke, zrI naherujI hiMdamAM vijaya sAthe AvI pahoMcyA ane spenanA garIbone annavastra mokalAvarAvyuM. te bahAnA nIce gorI prajAoe jAhera divasa amerikAmAM paNa Ujavyo. 589 sArAMza ke, Aje ahIMnAM khetI, dharma, sAmAjika saMgaThana toDavA yuropIya prajAone ahIM vasAvavI, ahIMnI prajAne bahAra dhaMdhA mATe laI javI. A vagere havenA kAryakramo che. tenI prAthamika bhUmikA nAMkhavA mATe AjanI laDAI che. jo ke A laDAI bAda paNa jarmana loko ane tenA pakSakAro, iMgleMDa ane temanA pakSakAro sAme virodhI valaNa TakAvI rAkhatA mAlUma paDaze ja. kema ke, evA valaNathI potapotAnI taiyArI kaDaka rIte karI zakAya che. virodhI vAtAvaraNa vinA lohI garama nathI rahetuM ane mANasa ThaMDo paDyo rahyo che eTale virodhI vAtAvaraNathI AgaLa vadhye ja jaze. ahIMnI sattA temano sAmano karye jaze ane pachI DhIluM mUkaye jaze. dekhAva evo karaze ke, "baLIyAnA be bhAga. zuM karIe ? jarmanInI Page #663 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 590 paMca pratikramaNasUtro uddhatAIne hAlamAM nabhAvI levI paDe che. AgaLa upara lAga Avye joI laIzuM." evI sthitimAM rAkhe jAya. tenuM svAbhAvika pariNAma e Ave ke, "A dezanA rAjA dharmaguruo ane prajAno amuka bhAga sarakArane potAnA rakSaka ane hareka rIte hitasvI mAne che. sarakAra pote ja jarmanInA svArtha AgaLa namatuM Ape eTale bIjAo to bolI ja zI rIte zake ? emane ema vakhata jato jAya, tema tema jarmano vagere ahIM vadhAre ne vadhAre sattAmAM AvatA jAya. tenI pAchaLa bIjA moracA paNa potAnI majabUtI karatA jAya. ema ahIMnI prajA divase divase nirbaLa paDatI jAya ane jyAre "gorI prajAnA sthira sthAyI TakAvanI jaDa jAmI gaI che," ema jaNAya tyAre kadAca thoDI athaDAmaNa pachI saMpUrNa svarAjya sthapAyA bAda samAdhAna karavAmAM Ave, ane yuropamAM paNa jarmanI sAthe maitrIbharI zAMtinI saMdhi karI levAmAM Ave, ane nezana oNpha dhI varDanA hetuo amalamAM pratyakSa AvatA dekhAya paNa kharA. ane jarmanamAM ne duniyAmAM zAMtinuM vAtAvaraNa e vakhate phelAya. paraMtu teTalA vakhatamAM ahIMnI prajAne bIjA pradezonI kALI prajAone nukasAna thayuM hoya, to te ApI zakAya nahIM ane tyAMnI gorI prajAone sarvatra lAbha thayA hoya te to koIthI laI zakAya nahIM. mATe AjanI azAMtinuM mULa hiMdamAM Arya prajAnI thoDI ghaNI sattA ane Arya saMskRti anusAra ahIMnI prajAnuM keTaluM jIvana khAsa karIne che. temAM palaTo Avye ja jagatamAM zAMti thaze. keTalAka aMgreja ane paradezI bhASaNakAro kahe che ke, "jagatanI zAMtinuM mULa hiMdamAM che. e vAta uparanI rIte kharI che, mAtra teo racanAtmaka-khaMDanAtmaka zabdomAM e hakIkata bole che. Aje che ke jarmananA AgevAno briTana viruddha ane hiMdanI tarapheNamAM lazkarI bhASAmAM bole che, paraMtu banneyano aMtima hetu ekasarakho che. tethI teo bahArathI game tevA laDavA chatAM aMdarakhAnethI teono hetu eka ja che. temAM saMzaya rAkhavAnuM kAraNa nathI. banne eka ja saMskRtinI pragati mATe mathanArA che, eTale eka ja DhAlanI be bAjuo rUpa che. ane te hetuonI siddhimAM teoe dezadezamAM potAnA hetuomAM madadagAra thAya tevA navA dezanetAo goThavI lIdhA che. mULa AgevAnone bAjue rAkhI teone pakSa bIjI muddA para hAthamAM rAkhyA che. eTale navA dezanetAnI valaNa jUnAone potAnA mULa sthAna ane AdarzathI calita karI nIce utAravAnA kAmamAM paNa Ave che, eTale teone paNa dezamAM utpanna thayelA ane jenA upara potAno kAbU nathI, tevA vargane lIdhe dezamAM matabheda thatAM namatuM ApavuM paDe ja che. dezanetAonA pakSanI saMkhyA vadhatI jAya, mAMjara senAne nAme bAlikAono samUha ane vAMdara senAne nAme nAnAM bALakono samUha paNa Aje yuvAna ane prauDha thaIne tenA ja vAtAvaraNamAM sAmela rahe, emanI saMkhyA vadhatI jAya che, eTale tene bhaviSyamAM bahumatI paNa maLatI jAya tevI goThavaNa karI ApI che. Page #664 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro pa91 Aje koI paNa kAmamAM bahumatI che ja nahIM. khoTI rIte binakAyadesara bahumatI gaNIne kAma levAmAM AvyuM che. A rIte bALakothI mAMDIne dezanAyako sudhI ane posTa oNphisathI mAMDIne dhArAsabhA sudhI, pAna bIDInI dukAnathI mAMDIne zera bajAra sudhI, Adhunika reTiyAthI mAMDIne tAtAnAM kArakhAnAMo sudhI, polIsathI mAMDIne hAIkorTa sudhI, rAvaNIyAthI mAMDIne vAIsaroya sAheba sudhI, svayaMsevakathI mAMDIne koMgresa sudhI, aMtyaja sparzanI hilacAlathI mAMDIne chUTAcheDA ane paDadAtyAganI hilacAla sudhI, patra mitrathI mAMDIne vasAhata sudhI, thiosophisTathI mAMDIne vizvadharma pariSad sudhI, saMskRta pAThazALAthI mAMDIne yunivarsiTI sudhI, majUrathI mAMDIne mahAyoddhA sudhI navayuganI taiyArI thatI cAlI rahI che. temAM saMDovAyelA ApaNA je je keTalAka bhAIo hoya teo Aje navayuganA jaino gaNAya che. A jabarajasta paidrajALanA teo paNa pAtra banI cUkayA che. teo potAnuM saMgaThana karIne taiyArI karI rahyA che. tenI pAchaLa AjanI sudharelI duniyA che. e taiyArI junavANI (Arya saMskRti)ne nukasAna pahoMcADyA vinA thAya nahIM, paraMtu mizraNa evuM vicitra che ke, temAMthI pRthakakaraNa karavuM e bhalabhalA mATe paNa ghaNuM ja muzkela che. have navayuga jo samyagdarzana jJAna caritrane mArge hoya, to junavANI mithyA che ane junavANI yogya mArge hoya to navayuga mithyA che. A to sIdho ja hisAba thayo : A sthitimAM samyagdaSTi jIvane-A badhuM cAlI rahyuM che, te samyagu che ? ke tenI pAchaLa kAMI asamyagu che ? e nakakI karavAmAM amAruM A lakhANa madada kare, e AzayathI amoe A vicAraNA ahIM A kALe khAsa jarUrI jaNAyAthI mUkI che. je bhAratanI Arya saMskRti ane tenA phaLarUpa jaina saMskRti ane tene anusaravAnI bhUmikA samyagdarzana hoya, to navayuga mithyA che, eTaluM ja nahIM paraMtu jaina daSTi sivAyanI bIjI daSTione zAstrakAroe mithyA daSTio kahI che. je vAta buddhipUrvaka samajAvI zakAya tema che. kema ke, tenAM svarUpo parathI ja oLakhI zakAya tema che. sArAMza ke, jainadaSTi sivAyanI judI judI bIjI daSTio ochevatte aMze mithyAtvamAM samAveza pAme che, chatAM te sarva navayuganI daSTithI taddana alaga che. vedAMtathI mAMDIne khristI dharma ke yahUdI dharma ke bIjA jaMgalIonI dhArmika mAnyatAo paNa ekaMdara potapotAnA kuMDALAmAM ja samAI rahela che. ane te parasparane vadhu bAdhaka nathI paraMtu keTaleka aMze parasparane madadagAra che ane ekaMdara samyagdaSTinI abhimukha thoDe ghaNe aMze kahI zakAya. tyAre navayuganI daSTi samasta jagatane potAnAmAM ja samAvIne jude ja raste laI javA mAMge che. samyagdaSTithI taddana jude ja mArge javA mAMge che. mATe tene amuka apekSAe mithyAtara kahevAmAM harakata jaNAtI nathI. dharmonI saMskRti AtmavAdanI abhimukha che, tyAre AjanI saMskRti jaDavAdanI abhimukha che. mATe vizeSa mithyAtara che. navayuganI asara taLe jema keTalAka jaina bhAIo AvyA che, tema dareka dharmavALA ane prajAomAMnA Page #665 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa92 paMca pratikramaNa sUtro vargo AvyA che. khristIomAM paNa tevo varga utpanna thayo che. paraMtu te navayugane ghaNI madada kare che. kema ke, temAM teno svArtha che. bhAratamAM khristI dharmanA pAdarIonAM maraNasthAnone tItho tarIke jAhera karavAnI zarUAta thaI gaI che, jemAM jarmanI amerikano vagere paNa sammata ja che. bhaviSyanA sAcA jainone potAnA baMdhuo chatAM potAne, dharmane ane prajAne nukasAna karatAM navayuganA jainone aTakAvavA paDaze, eTaluM ja nahIM paNa tene sAco mArga batAvavo paDaze. uparAMta, AkhA jagatane navayuganI asaramAMthI bacAvavA prayatno karavA paDaze ane navayuge jyAM jyAM vyavahAru rIte potAnuM sthAna jamAvyuM haze tyAMthI tyAMthI tenI jALamAMthI bacAvIne rakSaNAtmaka prayatnothI jagatamAM sanmArganuM rakSaNa karavA tatpara banavuM paDaze. jagatamAM vadhatuM jatuM pApa rokavA te prayatna karI rakSaka banavA mahenata karaze. kema ke, A pharaja temanI khAsa che. alabatta, temanA mArganAM vidanonI to kalpanA karavAthI ke sAmAnya vyakita gabharAI jAya tema che. chatAM A badhI AjanI svArthamaya bAjI bahAra paDI jaze ane pUrvanA taddana ni:svArthI mahAtmAonI A puNyabhUmimAM patharAyelA pavitra vAtAvaraNa te sAcA jainane madadagAra thaI rahela che, ane thaze ane potAnuM kartavya bajAvavAnI taka sAMpaDaze. aticAramAM batAvelA prakAromAM o idrajALanA vyAmohamAM phasAvavuM e vyAmUDhAticAra che. A aticAramAM batAvela rIte zrI arihaMta bhagavato, guruo ane jaina dharma tarapha aticAra sudhdhAM paNa na lAge tevI kALajI rAkhavI. e cAreya tarapha phelAyelA bhulabhulAmaNI bharelA vyAmohanAM sAdhanomAMthI bacavAnuM A parama auSadha che. are ! navayuge dareka dharmomAMthI bhUlo kADhIne teno pracAra te te dharmovALAomAM calAvyo che. te bhUlo bhUlo nathI paNa kharI hakIkata che." evA khulAsAvAra hakIkato mULa dharmavALA taraphathI bahAra paDe tevAmAM to bIjA navA prazno UbhA karI ja rAkhyA hoya che. ema uttarottara cAlyA ja kare che ane keLavaNI vagere pracAraka sAdhanothI UcharatI prajAne dhIme dhIme potAnA dharmomAM azraddhALu karavAnA aneka prayAso thaI rahyA che. Aje navA paNa ghaNA prayAso thaI rahyAnuM amArI dhyAnamAM che. paraMtu vistAra bhayathI ahIM teno ullekha karatA nathI. mAtra eka ja vastu tarapha dhyAna kheMcIe chIe ke - dareke potapotAnA dharmamAM daDha rahevuM ane temAM bhulAvo na thAya tenI khabaradArI rAkhavI. dharmane nAme ya aneka sudhArAnI yojanAo phelAvavAmAM Ave che. temAM saheje ja bhaLI javAya tema hoya che. ApaNA AgevAno ane hitaciMtako ja temAM doravavAne ApaNane Ave eTalI hada sudhInI goThavaNa jovAmAM Ave che. mATe zraddhA, samaja ane kriyA AcAra-caritra-vartana vagere dareka - Arya saMskRti, jaina saMskRti ane traNa ratna athavA zuddha deva, guru, dharmane anusaratA rAkhavAthI bhaviSyamAM phAyado che. jagatanuM e ja kharuM rakSaNa. temAM ja ahiMsAno vijaya che. te ja anAdikALanI Page #666 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 593 hiMsA tarapha kaTAkSa karI rahI che ane anaMtakALa sudhI karyA karaze. kAma, krodha, lobha, moha, laDAIo e sarva hiMsAnAM aMgo che. traNa ratna anusAra saMvara nirjarAnI kriyAo ahiMsA che. te jyAM sudhI jeTale aMze jagatamAM gupta rIte ke jAhera rIte rahela haze, tyAM sudhI ahiMsAno vijaya ja che. mATe ahiMsAthI koI paNa rIte koIe nirAza thavAnuM che ja nahIM. tenA pratIka tarIke jina maMdiro, upAzrayo, munisaMsthA, jaina Agamo, jaina AcAro ane Itara dharma saMsthAo vagere temAM sAdhaka che, mATe te sarvane Teko Apavo, e ahiMsAno ja vijaya che. mahAvIra jayaMtI parva navA jamAnA mATenA svAdhIna parva tarIke upayoga karavA mATe che. bIjA pavitra parvo DhIlA pADavA mATe che. AkhA hiMdamAM tenI jayaMtI UjavI tene hiMdanA mahApuruSa jAhera karavA mATe che. pachI AkhA eziyAmAM buddhanI UjavavAnI, lAITa oNpha eziyAnI bhAvanAthI saphaLa karavA mATe che. pachI AkhA jagatamAM Isu khristanI jayaMtI UjavI AkhA jagatanA mahApuruSa tarIke AkhA jagata pAse kabUla karAvavAno prayatna goThavAI rahyo che. je mahAvIra paramAtmA jagatamAM zreSTha che, teno Ama trIjo naMbara goThavAI jAya. mahAvIra svAmIne AkhA hiMdanA mahApuruSa jAhera karavAmAM jyAre bIjI prajAo sahakAra Ape eTale pachI, pachInAone eziyAmAM ane jagatanA mahApuruSa TharAvavAmAM jainoe sahakAra Apavo ja paDe ne ? sara Aranolve lAiTa oNpha eziyAmAM buddhanuM caritra gAyuM che ane lAiTa oNpha varDamAM IzunuM caritra gAyuM che. vizva dharma pariSada jagatamAM eka dharma karavA mATe che. eTale ke bIjA dharmo tUTe to ja eka dharma thAya. eTale te saMsthAne Teko ApatAM potapotAnA dharmane AgaLa vadhAravAnI lAlacamAM tene toDavAmAM ja vAstavika Teko Apyo gaNAya ane vizvadharmanI yojanAmAM sahakAra levA ja hiMdamAM sarvadharma pariSado ane sAMpradAyika ekatAnI vAto cAle che. pahelA saMpradAya tUTe pachI sarva dharma tUTe ane eka dharma thAya. A saMpradAyo toDavA e eka dharma karavAnuM vyAvahArika prAthamika pagathiyuM che. mATe sudhArako mAraphata Aje sAMpradAyikatA upara TIkAo thAya che. pachI judA judA dharma upara thaze. thiosophisTa poMDicerInA saMta, mukitaphojano upayoga, hera hiTalarano navo paMtha ane evA bIjA paracUraNa prayatno A kAryanA aMga tarIke goThavAyela che. koMgresa mahAjananI saMsthAne toDI navA mahAjananI saMsthA sthApavA mATe che. kheDUtonI jAgRti, mazInarI khetI mATe ane A dezanI hAlanI prajAnA hAthamAMthI jamIna laI levA mATe che. dUdhALA DhoranI hilacAla moTA pAyA para katalakhAnAM janmAvaze ane Dhora ucheranAra prajAnA hAthamAM te dhaMdhA raheze nahIM. paradezIo moTI DerIo calAvaze. svarAjyanI hilacAla paradezIonA lAbha mATe che, ane svadezInI hilacAla ahIM nAMkhavAnA vadhu paradezI kArakhAnAMonA vakarAnA kSetra ughADavA mATe ja che. zikSaNa saMsthAo prajAne svarAjya mATe ane navI saMskRtinI taiyArI mATe, taiyAra karavA mATe che, je jUnI prajAnuM svarAjya ane saMskRti toDe ja vagere navayuganAM cakro che. Page #667 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 584 paMca pratikamANasUtro eTale ApaNe aMdara aMdara ApaNA dharmamAM custa rahevuM joIe. dharmapalaTo karavA ke karAvavA mahenata karavAnI jarUra nathI. dareka potapotAnA dharmo ane rItarivAjomAM custa rahe te ja hitAvaha upAya che. tema thavAthI mULa saMskRti toDavI muzkela paDaze. tene tUTavAmAM moDuM thaze tevAmAM koI yugapradhAna puruSa kadAca te prajanuM hRdaya jItIne A saMhAraka kriyAmAMthI tene aTakAvavAnI taka laI zake, hiMdanA koI AvA mahAtmAnI Aje jagatamAM AvazyakatA che ke je khare raste prajAne dorave. Aje ApaNe te prajAonI sAme thavAnI jarUra nathI paraMtu ApaNAmAM daDha rahevuM e temanI sAme thavA barAbara asarakAraka yojanA che. paraMtu jeo Aje sAme thaI rahyA che, te to bahArano dekhAya che paNa teo to paradezIone vAstavika rIte vadhu majabUta banAve che. mATe te kriyAmAM madadagAra thatAM khasI javuM joIe. tIrthakaro tarapha azraddhAnI hilacAla cAlu che. deva ane dharma tattva samajAvanAra gurutattva upara ghA cAlu che. hiMdue hiMduomAM ane hiMdu musalamAnomAM virodhanA prayatno cAlu che. ekatAno upadeza potapotAnA siddhAMtone vaLagI rahIne ekasaMpI karavA mATe nathI, paraMtu potapotAnA siddhAMtone vaLagI rahIne ekasaMpI karavA mATe nathI paraMtu, potapotAnA siddhAMta jema jema choDI daIne navI saMskRtimAM bhaLavAmAM Ave, tema tema ekasapI rAkhavAnA AzayathI che. eTale hiMdu hiMdupaNuM choDe ane musalamAna musalamAnapaNuM choDe, ne navI saMskRtimAM saMpIne rahe te artha che. tyAre ApaNo artha banneya potapotAnAmAM daDha rahe ane ekasaMpa kare e che. 3. cAritrAcAra-aSTa pravacana mAtA muni mahArAjAo mATe dararoja ane zrAvako mATe sAmAyika tathA posahamAM khAsa pALavAnA hoya che. chatAM vigatavAra Alocana mATe-muni mahArAjAo mATe vizeSata: kahIne aticArono judo bhAga-sAdhu kriyAomAM Apela hoya che ane A pustakamAM vizeSata: zrAvako mATe ApavAmAM Avela che. eTale ke vizeSata:thI mAMDIne saMleSaNAnA pAMca aticAra sudhInA tamAma aticAro cAritrAcAranA ja samajavAnA che. tethI AkhA aticAra pAThamAM muni mahArAjAonA aticArono paNa amuka rIte samAveza che ane tenuM pramANa-upasaMhAramAM-evaMkAre sAtaNe ekavIsa saMyama ane zrAvakataNe dharme samajja mULa bAra vrata: ekaso covIsa aticAra vagere, pAchaLathI muni mahArAjAo bole che, te che. eTale pahelA be ane chellA be AcAronA aticAro lagabhaga muni mahArAjAo ane zrAvakone sarakhA che. paraMtu vacalA cAritrAcAra mATe je bheda che, te banneyano vizeSata: pachI vistArathI batAvela che. eTale teno atre vistAra karatA nathI. Page #668 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamAgasUtro 595 3-1-1 samyakatva-mULa bAravrata: muninA ke zrAvakanA paMca mahAvrata ke aNuvratAdika samyaktva sahita hoya, to ja jaina darzana sammata gaNAya, sivAya game tevI ahiMsA, satya, adattAdAna, brahmacarya, parigraha tyAga vagerenI gaNanA karI zakAtI nathI. UlaTuM mithyAtvanuM poSaka thAya ane samyakatvanA vighAtaka thAya tathA samyatvano virodha kare, to te ahiMsAdika paNa tyAjya ane bhayaMkara hoya che. te yathAsthAna saMkSiptamAM samajAvIzuM. samyakatvanA aticAramAM mithyAtvarUpa laukika ane lokottara deva, guru ane dharma tathA parvo viSenA aticAro gaNAvyA che. jema ke, tIrthaMkara paramAtmA upara azraddhA athavA laukika sukha khAtara ja temanI sevA paNa mithyAtva che. temaja laukika devo upara zraddhA ke mokSa mATe temanI sevA mithyAtva che tevuM ja guru, dharmAcaraNa, parvo vagere viSe samajavuM. hAlanA vakhatamAM jJAnAbhyAsa ane dhArmika anuSThAnanI sAmagrI jeTalI saraLa che, tenA karatAM samyakatva vadhAre kaThina jaNAya che ane samyakatva sahita jJAna ane cAritra alpa hoya to paNa tenI kiMmata karoDogaNI che. Aje A jamAnAe utpanna karelI che jALamAM vyAmoha thavAno ghaNo saMbhava che. tenA paDadAne bhedIne kudaratI khoTAM dravya, kSetra, kALa ane bhAvanuM svarUpa pArakhI laIne ghaTatAM dravya, kSetra, kALa, bhAva pramANe dareka pravRttine nirNayAtmaka rIte saphaLatA prApta thAya tevI rIte amalamAM mUkavAnI zakita te A cAlu kALe zuddha samyaktva gaNAya che. ekadama UMcA AcAro amalamAM mUke te paNa ThIka nahIM. vyAmUDha banI javAya te paNa ThIka nahIM temaja vadhAre paDatA nIcA UtarI javuM te paNa ThIka nahIM. vyakti ane samudAyane ghaTatA samatolapaNAmAM rAkhavAmAM ja samyakatvanI khUbI che. zrIsaMghanI pUrvAparanI paoNlisIne anusarIne dareka maryAdAsara cAlavuM joIe tene badale Aje eka gRhastha pAse paisA thAya eTale potAnI IcchA pramANe sakhAvatI ke dhArmika khAtuM ke saMsthA kADhe ane bIjAoe tene anusaravuM paDe. A eka jAtano svachaMda che. paradezI kAyadAonI dhaniko upara paDelI mAThI asaranuM A pariNAma che. zrI saMghanA niyamone anusaratA nathI, temaja AgevAno tathA saMghanI mAnya vyaktionI salAha sammati ke paravAnagI paNa levAmAM nAnama samaje che. vaLI eka bIjA navA gRhastha paisAdAra thAya eTale te potAne phAve tema paisA jaina nAma nIce kharce. Ama rasaMghamAM arAjakatAnAM tattvo vadhI gayAM che. pAMcaso subhaTanI peThe sau AgaLa AvavAnI lAlacamAM game tema varte che. je moTAmAM moTuM saMghane nukasAna pahoMcADe che. keTalAka to saMghanI sattA ja kayAM che ema bole che. paraMtu jyAre dhArmika AgevAno jevA gaNAtA gRhastho paNa dhArmika saMsthAomAM saMghane dUra rAkhavAnA vicAro dharAve tevuM sAMbhaLavAmAM Ave, tyAre to Azcaryano pAra raheto nathI. saMghanA vahIvaTamAM na jANavAmAM AvelAM ghaNA ja mahattvanAM gUDha ane saMgIna tattvo che, jenI joDI jagatamAM nathI. Page #669 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 596 paMca pratikramaNa sUtro 3-2-1 zUlaprANAtipAta viramaNavrata-ahiMsAnuM pAlana :1. muni mahArAjAone ahiMsA sarvathA pALavAnI hoya che ane saMyama tathA tapa tenA pradhAna aMga hoya che. 2. tyAre gRhasthone e ahiMsA sthUlathI pALavAnI hoya che, eTale gRhasthanA jIvananA be vibhAga che : 1. mArgAnusArI sAMsArika jIvana. 2. mokSAnusArI dhArmika jIvana. e pramANe tenI dayAnA paNa be bhAga paDe che. 1. kevaLa dayA-mokSAnusArI dhArmika jIvanamAM dayAnI pradhAnatA hoya che. 2. sApekSa dayA-mArgAnusArI sAMsArika jIvanamAM yathAzakti dayA hoya che. ekaMdara 15 vasAnI dayA thAya che. Aja pramANe dareka vratonA viSayabhUta guNonA saMbaMdhamAM paNa babbe vibhAga pADI zakAya che. 1. mokSAnusArI dhArmika jIvanamAM samyatva sahita bAra vrato tathA paMcAcAra vagere samaya che. te jainazAstromAM gRhastha dharma gaNAya che. A jaina gRhastha dharmanI vyAkhyA che. 2. ane mArgAnusArI sAMsArika jIvanamAM bAkInA sAMsArika jIvanano samAveza thAya che ane te gRhasthanuM mArgAnusArI sAMsArika jIvana gaNAya che. A jaine gRhasthanA sAMsArika jIvananI vyAkhyA che. (Ane keTalAka jaina gRhastha dharma kahe che paraMtu te gerasamaja che. anya lokone hisAbe barAbara che, paraMtu jainadharmane hisAbe e barAbara nathI.) 1. gRhasthanA dhArmika jIvanamAM jema bane tema muni jIvanane lagatI ahiMsA pALavA sudhI Avaka prayatna karI zake che ane mukhya mukhya sthUla ahiMsA to khAsa pALavAnI hoya che. A jaina gRhasthanA dhArmika jIvananI ahiMsAnI vyAkhyA che. 2. gRhasthanI mArthAnusArI sAMsArika jIvanamAM sAMsArika kAmomAM sAMsArika lagnAdi vyavahAro, saMtati taraphanI pharaja, khAnapAna, AjIvikA, raheThANa, Arogya, pratiSThA, sAmAjika pharajo, dhArmika pharajo, deza ane prajA taraphanI pharajo vagere banAvavA jatAM anivArya saMjogomAM thatI hiMsAmAMthI jema bane tema bacavuM, jema bane tema alpa hiMsAthI jIvananirvAha calAvavo e pharaja rahe che. A jaina sAMsArika mArgAnusArI jIvananI ahiMsAnI IcchA chatAM anivArya hiMsA ane bAkInI ahiMsAnI vyAkhyA che. jAMbu khAnArA cha mANasonA daSTAMtathI anyane ochAmAM ochuM nukasAna karavAnI vRtti rAkhIne je jIvana calAve, te A jagatamAM vadhumAM vadhu ahiMsaka sAMsArika gRhastha gaNAya. (ane samyaphadRSTi jIvana hoya te jaina sAMsArika gRhastha gaNAya.) AvI ahiMsA sAmAnya mANaso ane sAmAnya kUra prANI jAtiomAM paNa saMbhavI zake ane tethI koInoye koI paNa prakArano jIvananirvAha na aTake. Page #670 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 157 jema bane tema parane duHkha ochAmAM ochuM apAya ane kaSTa veThIne tathA saMyama jALavIne jIvanano nirvAha karavo. e jenI ahiMsAnI sAmAnya vyAkhyA che. ane A vyavahArumAM vyavahAru vyAkhyA che. jema bane tema vadhumAM vadhu ahiMsA jALave ane te khAtara tapa tathA Adarza saMyama jALave tema tema te ahiMsaka jaina muni eTale samyakRtva sahita ke dharmamArga poSaka jIvananAM ane saMskRtinAM tattvone sAdhaka thAya tevI rIte ahiMsA pALavI, te sAcI ahiMsA che. paraMtu dharmapoSaka mArgano lopa kare, tevI ahiMsA game tevI hoya to paNa hiMsA ja che, te khoTI ahiMsA che. mArgAnusArI hiMsA karatAM unmArgAnusArI ahiMsA vadhu bhayaMkara che. te mAtra svarUpata: ahiMsA dekhAya che, paNa vAstavika rIte te hiMsAnI poSaka hoya che ane jagatamAM pariNAme vadhu ahiMsA phelAve che. eTale jaina ahiMsAmAM ane Adhunika ahiMsAmAM A moTo khAsa bheda che. AjanI ahiMsA dUrathI paNa hiMsAnA pazubaLa ane asatyanA pAyA para racAyelI che, ane prajA vinAzarUpa hiMsAmAM pariNAma utpanna karanAra che, tyAre jagata hiMsA-pradhAna jIvana jIve che. temAM mAtra jainoe ja zuddha-ni:svAtha ahiMsAne khAsa pagabhara rAkhI che. jagatamAM jIvadayAnuM je kAMI jharaNuM vahe che, tenA khAsa mULa utpAdaka ane TakAvanAra mukhyapaNe jaino ja che. temAM koInoye be mata che ja nahIM. alabatta, sAmAnya rIte lAgaNIpradhAna manuSyomAM ochevatte aMze svAbhAvika dayA hoya che ane teno paNa jagatamAM cAlatI dayAmAM amuka aMze bhAga gaNI zakAya. chatAM Aje jagatamAM je dayAnI moTAmAM moTI asara saMgIna pAyA para cAlI Ave che, te jainone ja AbhArI che. temanI dayAnI vyAkhyA, pAlana, dayA pALavAnA bArIka niyamo, dayA pALavAnI makakamatA jIvananA dareka aMzamAM tenI vyApaka asara, jaina munionI ra0 vasAnI dayA, tenI jeno upara ane Itarajana samAje upara asAdhAraNa asara vagere ghaNA ja saMgIna che. bhale te pramANamAM ochI dekhAya, chatAM te saMgIna, sAcI ane vAstavika che. "yad alpamati taddhahu' e nyAyathI te kharekharI ahiMsA che. tenA upara jeTaluM dabANa teTalI jagatamAM hiMsAnI vRddhi samajavI. sAcI ahiMsA upara bIjI rIte to dabANa lAvI zakAya nahIM, tyAre ahiMsAne nAme ja jAhera prajAne AkarSIne kharI ahiMsA upara dabANa svArthI loko lAvI zake che. AjanI ahiMsAnuM hiMsAmAM vRddhi sivAya bIjuM zuM pariNAma AvyuM ? te kAMI samajAtuM ja nathI. yuropIya prajAo potAnA vyApArI ane rASTrIya svArtha mATe aneka prayatno karI rahyA che, temAM teone jainonI jagata uparanI ahiMsAnI asara paNa ghaNI naDe che tene dUra karavA ahiMsAnI judI ja vyAkhyA pracAramAM levaDAvIne kharI ahiMsA upara dabANa lAvavAno lokamata keLavAto jovAya che. e mATe teonA prayAso ghaNAM varSothI cAlu che, ane jaino nAnA jIvone bacAve che, ane moTAonI darakAra rAkhatA nathI" A vAta keTalAMka varSothI mAtra pracAra khAtara ja zarU karI che. teno paDagho zabdathI pADavAmAM Avyo hato. zikAgonI bIjI sarva dharma pariSadamAM have khule khulluM khAsa bhAra daIne bolavAmAM AvyuM hatuM ke, "bhAratavAsIone potAnI ahiMsAno artha badalavo paDaze." "jeno kasAIkhAnethI jIvo choDAve paraMtu te ahiMsAnA pracArano sAco rasto nathI. paraMtu lokomAM jIvadayAnA jJAnano pracAra Page #671 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 598 paMca pratikramaNa sUtro karIne hiMsA ane mAMsAhAra choDAvI zakAya to kharekharI jIvadayA pALI zake." A uddeza AgaLa karIne muMbaInI jIvadayA maMDaLI sthApavAmAM AvI, jemAM jIvadayAnA nAmathI prathama koI koI ajJAta jeno paNa dorAyA ane temAM jainetarone paNa membara tarIke dAkhala karIne te saMsthAne ane tenA jIvadayAnA uddezane sArvajanika banAvavAmAM Avela che. kema ke, tethI AgaLa upara kharI ahiMsAthI viruddha jatI maMDaLInI pravRttine ekalA jaino to aTakAvI zake ja nahIM. jenI asarane lIdhe ja pAMjarApoLo paNa sArvajanika banAvavAno kAyado amalamAM lAvI zakAyo. have AgaLa jatAM te pAMjarApoLa dUdhALAM Dhora ucheratI DerIo ane mAtra dUdhALAM ane pazuonA davAkhAnArUpa banI jaI eka vepArI saMsthAo banI jatAM zuddha jIvadayAnA uddeza uparathI khasI paDavAne raste caDI gaI che. jema jema maMDaLInuM jora vadhatuM jAya tema tema ane jema jema jaina ahiMsAnI niMdA phelAtI jAya, tema tema tenA upara te saMsthA mAraphata jainetara membaronA jorathI jAheramAM dabANa lAvI zakAya. mATe te saMsthAne khAsa poSavAmAM AvI che. jo ke, prathama to saMsthA paNa jainonI jema ja jIvo choDAvavAnuM kAma karatI rahI che. eTale jenonI sahAnubhUti zarUAtamAM tenA tarapha rahI zakI che. muMbaInI jIvadayA maMDaLI tathA tenA anukaraNarUpa bIjI saMsthAonI jIvadayA Adhunika ahiMsAnA tattva upara racAyelI che, jethI te svarUpata: ahiMsArUpa dekhAya che, paraMtu vAstavika rIte tenuM pariNAma hiMsAmAM pariName game te saMsthAnI goThavaNa che. sArAMza ke, te unmArganuM prajAne nukasAnakAraka tattvonuM poSaNa karanAra che. mATe kharA svarUpamAM temAM hiMsA samAyelI che. A bahu ja sUkSma tattva che. te sUkSma vicAraNA vinA samajI zakAya tema nathI. zuddha jaina ahiMsAne-poSavAnI IcchAvALA jaino jIvadayA maMDaLIne poSe to temAM temanI IcchA viruddha paNa hiMsArUpa pariNAma AvavAnuM hovAthI amuka rIte hiMsAnA teo bhAgIdAra thavAno prasaMga prApta thAya che. pachI rAjadvArI ahiMsAno krama Ave che, jene koMgresanI ane gAMdhIjInI ahiMsA kahevAmAM-gaNavAmAM Ave che. kharI rIte zikAgo sarvadharma-pariSadamAM ahiMsAnI vyAkhyA badalAvavAnI vAta thaI ane je vyAkhyA badalAvavAnI che, te vyAkhyA, jIvadayA maMDaLInI ahiMsA ane koMgresa tathA gAMdhIjInI ahiMsA e cAreya eka sIdhI lITImAM che. arthAt e darekanuM mULa tattva eka ja che. mAtra e mULa tattvane amalamAM lAvavAnA te dareka judAM judAM sAdhano che. paraMtu te darekamAM vAstavika kAMIpaNa mULatatvathI judApaNuM nathI. ane te mULatattva e ja che ke, "jaDavAdanI saMskRtine amalamAM lAvavAne jyAM jyAM AdhyAtmika ahiMsA naDatI hoya, tene pAchI haThAvI devI ane banI zake to tene jAheramAMthI nAbUda karI devI athavA vyaktigata banAvI devI eTale jAheramAM to tenuM sthAna rahevA na pAme. ane jaDavAdanI vRddhimAM jeTalI ahiMsA upayogI hoya, tenI zarUAta karavI, ne te maMDaLI mAraphata poSavI ane temAM vadhAro karavo te ahiMsAnuM aMtima dhyeya. jagatanI gorI prajAnI sukhasagavaDo vadhe ane mahattvAkAMkSAonuM Page #672 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 599 poSaNa thAya, sattA ane jagata upara Adhipatya vadhe, tevuM pariNAma lAvavuM te che. te teonI ahiMsA. temAM AvatI koI paNa cIjano nAza karavo te paNa hiMsA. A navI ahiMsA khAtara ja gaNavI. ane tenA pariNAmarUpa nAnAM moTAM prANIo ke pazuono nAza thAya ane manuSyono paNa saMhAra thAya, to paNa harakata na gaNAya. alabatta je manuSyo e ahiMsAmAM tatkAlIna madada karatA hoya temane sukhasagavaDa maLe ane temAMya bIjAM jaMtuo ke manuSyonI hiMsA thAya tenI harakata nahIM." ane e rIte gorI prajAnA vikAsanI dRSTithI ane temAM madada karatA bIjA mANasonI dRSTithI mAnavadayA e ja temanI dayAno mukhya viSaya che. je sarva sAmAnya mAnava dayA ja temano viSaya hota to eTale aMze paNa tene hiMsA na kaheta. paraMtu keTaleka aMze ApaNe temane AryasaMskRtinI ane jainadaSTinI ahiMsA kaheta paraMtu zuddha mAnavadaSTinI paNa ahiMsA temanI vyAkhyAmAM samAyelI nathI. paraMtu temanI vyAkhyAmAM mAnavAmAM paNa lakSya to gorI prajA ja che. eTale svArthI ahiMsA che. jema e ahiMsA vadhe te e prajAnI sattA sukhasagavaDa vadhe, tema kharI ahiMsA ane bIjuM prANIo tathA bIjA mAnavonI hiMsA thAya ja. e cokhkho hisAba samajAya tevo che ane e svArthI ahiMsAne jagatamAM pratiSThA apAvavA ja hAla to jIvadayA maMDaLI mAraphata mAnavI ahiMsAno pracAra karAvavA, ApaghAta karatA ke evI rIte akALe maraNa pAmatA mAnavone bacAvavAnI zarUAta karavAmAM AvelI che. paNa te to kAmacalAu ane jeno vagerenI AdhyAtmika ahiMsA viraddha lokamata keLavavA mATe che. kema ke, gorI prajAnAM rASTroe aMdarakhAnethI ekamata thaIne AkhI duniyA upara potAnI sattA ane mAlikI sthApavA sAthe, potAnI saMtatimAM vadhAro karI AkhI duniyAmAM vasavATa sthApavA mATe - kALI prajAone ochI karavA - tenAM vepAra, sattA, dhaMdhA, khetI vagere sIdhA yA to ADakatarA hAtha karavA mAMDyAM che, ane tene pariNAme prajAno keTalo badho saMhAra bhaviSyamAM kalpI zakAya che ? ane keTalI bhayaMkara hiMsA thaze ? have teono A kAryakrama zarU che, tene pariNAme prajAno moTo bhAga dhIme dhIme beAbarU, bekAra, rogI, gAMDo, mUrNa thato jAya ane keTaloka to jAheranI jANa vinA ja nAza pAmI jAya. A badhI ghaTanA cAlu che, cAlu rahevAnI che, roja roja tene mATe navI navI yojanAo ane skImo amalamAM AvatI jAya che, chatAM tenA upara kRtrima ahiMsAne nAme paDado paDyo rahe che. prajAnA dhyAnamAM e vastusthiti Ave ja nahi. mATe maphata davAkhAnAM, anAthAzramo, jIvadayA ane khAsa karIne mAnavadayA mATenAM khAtAM, anAtha bALakonI rakSAnAM khAtAM vagere ughaDAvavAmAM Ave che. Adhunika jIvadayAnA khAtAMonuM have pachInA kALamAM A prakAranuM sthAna che. arthAt hAlanI saMskRtine AgaLa vadhAranArI saMsthAonA kAmamAM ane vahIvaTamAM jyAM jyAM jenonI kaho ke bhAratIya AdhyAtmika ahiMsA ADe Ave che, tene garIbo ane strIonI dayAne nAme, sIdhI ke ADakatarA kAyadAothI, myunisipAliTIo mAraphata, dezanetAo mAraphata ke AvI maMDaLIo mAraphata pheravAyelA arthavALI ahiMsAno pracAra karAvIne tevA kAyadAo ane TharAvo karAvIne niMdavAmAM Ave che, dakhala karavAmAM Ave che. eTale gAMdhIjInI AkhI ahiMsAno artha paNa A uparathI samajAze. vAcharaDAne jhera devAno Page #673 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 600 paMca pratikramaNa sUtro prasaMga, vAMdarAne mAravAno prasaMga, sarpane mAravAnI vAta, magarone mAravAno prasaMga, hisAranI gAyone bacAvavAno prasaMga, gaMdakI rAkhavA mAMkaDamacchara mAravAnI vAta prasaMga, zaheranI svacchatAne bahAne myunisipAliTInA hAtha majabUta karavAno prasaMga vagereno artha barAbara samajAze. e sarva kRtrima ahiMsAne vega ApavA mATenA kAryamAM dezanetAnI sahAnubhUti meLavI levAnA kAryanA aMga tarIke che. jainonI viruddhanA kAyadA karavA mATe jyAM sudhI A dezanA ahiMsAvAdI mANaso na maLe tyAM sudhI sIdhI rIte sattA kAMI paNa karI zake tema nahotuM, eTale ahiMsAnI sAme nAmanI ahiMsAnA vAtAvaraNathI ja tene pAchI pADI zakAya. sArAMza ke, Adhunika ahiMsAmAM prANIonI temaja mAnavonI paNa hiMsA samAyelI che. mATe Adhunika ahiMsAne "pariNAme hiMsAmaya" kahevAmAM Ave che, athavA mahAhiMsA kahevAmAM Ave che, tenuM rahasya barAbara samajAze. gAMdhIjInI ahiMsAnI jagata upara zI hiMsA thaI ? te koI paNa jaNAvI zake tema che ? upara pramANenI bhAvI mahAhiMsAmAM pariNamavAnI asara sivAya bIjI koI paNa asara jovAmAM AvatI nathI. ahiMsAno svAMga dharAvIne sAcI ahiMsAne nukasAna karavAmAM teno upayoga thayo che. zuM duniyAmAMthI mAMsAhAra ocho thayo che ? nA, ocho thayo nathI paNa vadhyo che. eTaluM ja nahIM paNa amAMsAhArI prajAomAMnA keTalAkanIye mAMsa taraphanI dhRNA ochI thavAno prasaMga Avyo che, eTaluM ja nahIM, paraMtu mAMsAhArI loko upara binamAMsAhArI prajAono je aMkuza hato te zithila thayo che ane keTalIka bAbatomAM mAMsAhArInI garIbInA bahAnA nIce sIdhI yA ADakatarI mAMsAhAranI tarapheNa paNa e ja dezanetAo taraphathI karavAmAM AvI che. e baLa upara ja jaina vastIvALA pradezomAM paNa jAhera zikAranA kAryakramo goThavavAnI hiMmata karI zakAya che. zuM jagatamAMthI sazastra laDAInI hiMsA kamI thaI che ? te paNa vadhI che. hAlanI laDAI teno purAvo che. zuM lokonuM jIvana saMyamI ane sAduM thayuM che ? temAM kAMI paNa sudhAro nathI paNa UlaTo bagADo thayo che. keTalAka khAdIdhArIonI bIjI jarUriyAto jotAM temAM paNa asaMtoSa ja jovAmAM Ave che. are ! keTalAkoe to jelamAM beThA beThAye lahera karyAnA dAkhalA che, ane 'e' tathA 'bI' naMbaravALAone to kazI kamInA na hovAnuM sAMbhaLyuM che. bIjuM nAnAM jIvo ane jaMtuono saMhAra aTakayo che? tenI hiMsAnI to teoe janasukhAkArInA bahAnA nIce chUTa ApI che ? lokonI hAITIlITI ghaTADavAnA aneka saMjogo vadhAravAthI lokonuM Arogya bagaDyuM, teno mArAM bicArAM bIjAM prANIo upara paDyo. tema chatAMye Arogya sudharavAnuM nathI. kema ke, tene mATenA nizciMtatA, yogya poSaka sAtvika khAnapAna, zAMtajIvana, dhaMdhA sAthe jAtamahenata vagere bIjuM sAdhano nathI. lokonI ciMtA vadhI che. ghI, dUdha bahu ja thoDAM ne cokhkhAM ne pUratAM maLe che, garIbo te khAI zakatAM nathI. zrImaMtone cokhkhAM maLatAM nathI, dhamAliyuM jIvana che. kAM to besI rahevAnA ane kAM to kALI majUrInA dhaMdhA che. paraMtu, bhaviSyamAM paradezI vasavATa mATeno jaMtu vagarano deza thAya, mATe jaMtuono nAza Avazyaka gaNavAmAM Avyo che. je eka jAtano vahema che. Page #674 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamaNasUtro 601 tyAre AjanI ahiMsAnuM pariNAma zuM AvyuM che ? te koI samajAvI zake tema che ? athavA zuM pariNAma AvavA vakI che ? te paNa muddAsara kharekharA arthamAM zAMtipUrvaka koI samajAvI zake tema che ? "asahakAranI laDAImAM sAme thayA vinA laDavAnI AvaData ane hiMmata prajAmAM cAlu ahiMsAthI Avela che." ema koI kahe to te to kevaLa hasavA jevI ja vAta che. e beThA baLavA jevI laDAI to DhaDherAnI skImane amalamAMthI kADhI nAMkhIne pheDarala skImano amala karAvavA vAtAvaraNa garama karavA mATe briTiza mutsaddIone jarUranI hatI. temaja ja sudhI keLavAyelAone paMpALyA hatA tene badale navA keLavAyelAone AgaLa lAvavA tathA jUnAone kasoTImAM mUkavAnI teone jarUra hatI. mATe laDAI cAlavA devA mATe e cAlavA dIdhI hatI. laoNrDa IravIna sAhebanA kahevA pramANe "A buddhinI laDAI" hatI, ane A dezanA banAvaTI AgevAno mAraphata A dezanI prajAne buddhimAM mahAta karavAne hatI. A laDAI kAMI zastradhArI ke zastrAstra vAparI zake tevA loko sAthe nahotI. tevI laDAI sarahadomAM hatI ane tyAM zastrAstrano upayoga thayo ja che. paraMtu buddhijIvI lokonI sAthe zatrAsanI laDAInuM kAma ja zuM hoya ? kema ke temane uzkeraNI pUratuM kaMIka joIe ane uzkerAyA pachI dezanI unnatinI hilacAlamAM teno upayoga karavAno hato, je thaI rahyo che. eTale temAM paNa zAstranI laDAInI jarUra ja nahotI, jethI temAM paNa kAMI pariNAma AvyuM nathI. kema ke, e hilacAlane dara vakhate dAbI devAmAM AvI che ane te te vakhate dareka dezanetAo pANImAM beThA che. paraMtu jeTalI uzkeraNI karAvIne judI judI yojanAmAM temane rokavAnI jarUra hatI temAM rokayA che. prajAno prema temane meLavI Apela che. ane mi. hyume dIrdhadaSTi vAparIne sthApelI briTiza pArlamenTanA dUranA aMgabhUta koMgresanA vartuLamAM temane goThavIne teono je lAbha levAno hato te lIdho che. navI navI cImakIo bharIne uzkerI ane teno lAbha laIne vaLI zAMta thavA de, vaLI uzkere, vaLI zAMta thavA de ema mutsadIo prathamathI ja calAvye jAya che. ane A dezamAM vasAhatI saMsthAnonA svarAjyane lAyakanA kArya mATenI taiyArI karye jAya che. tathA khAdI mAraphata, yAMtrika udyogo hiMdamAM khIlavavA mATe AphrikAmAM jyAre gAMdhIjI hatA tyArathI mi. enDrUjha vageree temanA magajamAM AvI vAtonI gati mUkelI, jenI ajamAyaza ahIM AvyA bAda karAvIne tene pUrato lAbha briTiza mutsaddIoe lIdho che, le che ane leze. eTale e bAbatamAM paNa ahiMsAno vijaya gaNI zakAya tema nathI. paraMtu UlaTI yuvakone mA-bApa, dharma, dharmaguru, jJAti, jAti vagerenI sAme svataMtratAne nAme uddhata banAvyA che, ane asahakAra ane satyAgrahane nAme dareka bAbatamAM khoTA haThIlAM thatA karyA che. alabatta, dAMDInI kUca vakhate yuropIya samAcAra patronA khAsa pratinidhioe tenA moTA moTA hevAlo ApIne rAjyadvArI daSTithI teno upayoga karyo che. ane duniyAmAM mAna pratiSThA apAvarAvyAM che. tenuM kAraNa "koMgresanI badhI hilacAlano lAbha pariNAme gorI prajAne maLavAno che. ane tenA mukhya netA tarIke gAMdhIjI hovAthI potAnA lAbhanA e kAryanI daSTithI temanAM vakhANa AMtararASTrIya Page #675 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 602 . paMca pratikamANasUtro pradezomAM karavAmAM AvyA che. temAM ke svArthanI bAjI ja che. sArAMza ke, temAM ahiMsAne kazo vijaya nathI. kema ke, te kharI ahiMsA ja nathI. sarahadI prAMtonA pradezanA laDAyaka lokone ahiMsAno upadeza ApavA sarakAre temane javA dIdhA hoya, teTalA uparathI ane teone kaMIka asara thaI hoya, temAM paNa ahiMsAno vijaya nathI. kema ke, laDAyaka baLathI teone hatAza karyA bAda athavA gabharATamAM nAMkhyA bAda ahiMsAnA upadezathI temanA ghavAyelA khamIrane ThaMDuM karavAnI e tarakIba kema na hoya ? ane temAM mutsaddIoe teozrIno upayoga kema karyo na hoya ? kharI rIte temaja jaNAya che. eTale ke, gAMdhIjInI ahiMsAno kaI bAbatamAM kharI ahiMsAnA rUpamAM vijaya thayo che ? te koI paNa samajAvI zake to samajavA taiyAra chIe. je ahiMsAmAM pariNAme mahAhiMsA hoya, te hiMsA ja che. ane je hiMsAmAM tatkAlIna hiMsA hoya, ane pariNAme ahiMsA hoya te paNa ahiMsA che. paraMtu turatamAMye ahiMsA ane pariNAmeya ahiMsA, te zuddha ahiMsA che. jaina zAstromAM ahiMsA aTaka vageremAM hiMsAnA, ahiMsAnA aneka bheda vicArapUrvaka samajAvavAmAM AvelA che. teno khUba vicAra karI jevAthI ahiMsAnuM vAstavika tattvajJAna samajI zakAya tema che. anukaMpA, pariNAme ahiMsA, hetu ahiMsA, dravya ahiMsA, bhAva ahiMsA, tahetu ahiMsA vagere aneka prakAro pADavAmAM AvelA che. bhAva ahiMsAmAM mAnasika ahiMsA, Atmika ahiMsA, mArga ahiMsA vagereno samAveza thAya che. arthAta jaina darzanamAM batAvela pAMca AcAra, traNa ratno, sAmAyika dharma, saMyamanA 17 prakAra, tapanA 12 prakAra e paNa sarva eka rIte kharI ahiMsAnA ja prakAro che. keTalIka vAra nAnI hiMsA moTI ahiMsAnuM kAraNa hoya, to te hiMsA paNa ahiMsA gaNAya che. ane mArgano lopa, unmArgano upadeza, AdhyAtmika saMskRtino lopa, kharA mahAtmAonI niMdA, kharA mahAtmAonA upadezamAM zaMkA, vahema, azraddhA, bIjI tarapha jaDavAdanI pratiSThA, jaDavAdane ADakatarI rIte paNa madada, jaDavAdanI saMskRtinAM aMgapratyaMgone madada vagere paNa hiMsA ja che. rAjya sAme thanAra karatAM rAjya sAme thavAno upadeza ApanAra vadhAre gunegAra gaNAya che, ne tene moTI sajA thAya che. corI karanAra karatAM "corI karavAmAM koI paNa rIte pApa nathI, paNa puNya ja che." ema jAhera upadeza ApanAra adatta vratadhArI chatAM paNa vadhAre gunegAra gaNAya che. te ja pramANe prANI hiMsA karanAra karatAMye ahiMsaka dharma-mArgano lopa karanAra, tene harakata karanAra vadhAre hiMsaka che. te ja pramANe koMgresa ane tenA netAo tathA jIvadayA maMDaLI tathA keTalAka paradezIo AdhyAtmika saMskRtine dhakako lagADe che ane jaDavAdanI saMskRtine sIdho yA ADakataro majabUta Teko Ape che, mATe te vadhumAM vadhu hiMsA che. mATe te game tevI hoya to ya ahiMsA tAjya che. tethI ahiMsA ane hiMsAnI vyAkhyA haMmezAM sApekSa hoya che. tenI sAmAnya vyAkhyAo judI hoya che. vizeSa ane sUkSma vyAkhyAo judI hoya che ane dareka sApekSa hoya che. hiMsA paNa ahiMsA gaNAya che ane ahiMsA paNa koI vakhate hiMsA gaNAya che. mATe AjanI ahiMsA hiMsA che, tyAre bhAratanI Arya saMskRtinI sApekSa hiMsA paNa ahiMsA hoI zake che ane temanI zuddha ahiMsA te zuddha ahiMsA ja che. Page #676 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 603 mATe jIvo choDAvavA vagere ahiMsAnA eka aMga tarIke che, mATe tenA upara rA. nAgakumAra makAtI jenA jaina bhAI vagara samaye kaTAkSa kare che. ane bhAratIya AryasaMskRti ane tenI pavitra prajAnA rakSaNa mATe koI nAnI moTI hiMsA anivArya saMjogomAM karavI paDe to te paNa eka jAtanI ahiMsA che. kema ke, mArgarakSAmAM traNeya kALa ahiMsA pravartI zake che. sanmArge cAlu hoya to sAcI ahiMsAno upadeza ane vAtAvaraNa kAyama rahe che ane teno lopa thAya to hiMsA ja bAkI rahe che. alabatta, ahiMsA e jagatanI taraNatAraNa vastu che, chatAM Adhunika ahiMsA (daza nAyakoe paradezI prajAoe ane tenA anuyAyIoe svIkArela, pracArela) ne AgaLa lAvavAne prathama ahiMsAnI sAmAnya rIte stuti karavAmAM AvI che. eTale ahiMsA sarvamAnya thaI pachI "ahiMsA jarUrI che." ema sau kabUla kare. eTale pachI "jene ahiMsA avyavahAru che. mahAvIra svAmIe ahiMsAno je upadeza Apyo che, te pramANe hAlanA jaino vartI zakatA nathI, ahiMsAno khoTo artha jato kare che. jainoe ahiMsA bagADI mUkI che. nAnAM jaMtuone bacAve che, ane moTAMone raheNI nAMkhe che. jeno bahArathI ahiMsA pALe che, paraMtu mAnasika rIte hiMsA ja kare che. potAnA leNadArane cUse che, ne bhayaMkara gupta hiMsA kare che. kasAI karatAM ye bhUMDA che. pAMjaLApoLomAM pazuo ekaThAM kare che, paNa barAbara sAcavI zakatAM nathI, ane pazuo ribAIne marI jAya che. eTale kasAIkhAnA karatAMye kharAba dazA pAMjarApoLomAM thAya che. khAvA pIvAmAM jhINA jhINA vidhiniSedho pALe che, ne prajAne namAlI banAvI mUkI che, jethI prajA paradezIonI gulAma rahe che. binajarUrI kUtarA vagerene mAravA detA nathI. duHkhI prANIone ribAI ribAIne maravA de che. teno turata chUTako karI nAMkhatA nathI. khetIne ane Arogyane nukasAna karanArAM jaMtuo ane pazuone paNa mAravAmAM AnAkAnI kare che. nakAyAM Dhora je prajAne bojArUpa hoya, tene paNa khavaDAvavAnI ane kharcano bojo upADavAnI himAyata kare che. bekArInA jamAnAmAM manuSyone paNa pUruM khAvA nathI maLatuM tevA saMjogomAM pazuo pALe che. garIba manuSyonI dayA ja nathI. paisA ApI kasAIvADethI pazuone choDAve che ane bIjA vadhunI hiMsA mATe sagavaDa karI Ape che." vagere prakAranI dalIlo karIne jenonI ahiMsAnI to peTa bharIne niMdA karavAmAM Ave che. ane jAhera janatAmAM tene utArI pADavAnA banatA prayAso thAya che. ane tene pariNAme ghaNA mANaso upara pramANe bolatA paNa thayA che. ane te bAbata sakriya pagalAM paNa levAya che ke, jene teo ahiMsA mAne che. AthI A banneya ahiMsAno spaSTa bheda vAcako samajI zakaze. zarUAtamAM jainonI sahAnubhUti vinA te maMDaLI pagabhara thaI zake tema hatI ja nahIM, eTale te vakhate tene mATe e paoNlisI hatI. kAryavAhako paNa jenone ja rAkhavAmAM AvyA hatA paraMtu have te sArvajanika svarUpa prApta karI zakI che. eTale have te maMDaLI dhIme dhIme Adhunika ahiMsAne khullI rIte caDavA mAMDI che. ahiMsAnI asara prajAnA dareka jIvana upara hatI ane rAjyo upara paNa tenI, mahAjananI sArAmAM sArI asara hatI eTaluM ja nahIM, paNa rAjyothI mahAjana viruddha thaIne kAyadA karI zakAtA nahIM. eTaluM ja nahIM paraMtu hiMsaka kAyadAomAM mahAjana paNa karAvI zakatuM hatuM. mALavA, mevADa Page #677 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 604 paMca pratikramaNa sUtro ane mAravADamAM Aje paNa rAjyo taraphathI pajusaNanI AjubAju mahino mahino ahiMsA paLAtI hovAnA rivAjo ane kAyadA che. ane bIjI paNa ghaNI rIte ahiMsAne Teko maLe che, jenonI asara vagaranA pradezomAM AjanI ahiMsAnA paDadA pAchaLanI hiMsA jeTalI ne jevI hiMsA thatI nathI. tyAre A jIvadayA maMDaLIo potAnA udezamAM ja lagabhaga evA AzayanI zarata goThavI che ke, "rAjyanA kAyadAne asara na pahoMce tevI rIte jIvadayAnuM kAma karavuM." * eTale eka rIte hAlanuM rAjyataMtra potAnA kAyadA mATe game tevuM hiMsaka kArya upADe to prajAjana tarIke tene rokavAno hakaka na hovAnuM kabUla karyuM, je hiMdamAM na chAje ane "vinaMtIthI rAjya mAne to bhale, nahIMtara mUMgAM rahevuM." A jAtanI temAM garbhita kabUlAta thaI. (A badhI paristhitine pariNAme ja amadAvAda jevI jainapurInI bAjumAM dezamAM jAhera zikArano kAryakrama pAra pADI zakAyo. gAmaDAvALA mAMsAhArI loko mAMsa meLavavA jIvahiMsA kare, paNa te eka jAhera kAryakramarUpe nathI hotuM ane tenA upara prajAno amuka aMza sudhI aMkuza paNa hoya che, tyAre A to jAhera kAryakrama hato tenI sAme virodha hato. vaLI nAmadAra gavarnara sAhebane khorAka mATe amadAvAdamAM mAMsAhAranI cIjono toTo nahoto. paraMtu "mAMsAhArI tarIke zikAra karavAnI jarUriyAta sAme vAMdho na levAvo joIe, to have mAMsAhArIone jAhera zikAranI chUTa sAme mahAjana keTalA baLathI vAMdho laI zake che ?" te jANavAne A kAryakrama khAsa jaNAya che. kema ke, A dezamAM bhAvikALe moTA pramANamAM mAMsAhArano pracAra karavAno che, tenI bhUmikA A rIte nAMkhI zakAya. maMDaLI je lAgavagavALI hota to baMdha karAvI zakata. ahIM e dalIla cAlI zake ja nahIM ke, "rAjyasattA potAnI baLabajarIthI game tema kare, temAM maMDaLI zuM karI zake ?" kema ke, rAjya kAyadesara ja cAle che, mATe ja rAjyanA kAyadAne mAna ApIne ahiMsAnI pravRtti karavAno uddeza maMDaLI rAkhI zake che. je rAjya kAyadesara calAvavAne badale johukamIthI calAvAtuM hoya, to pachI kAyadAmAM rahIne ahiMsAnI pravRtti calAvavAnI zarata rAkhavAno artha paNa zo ? ema banneya rIte maMDaLI jUThI Tharaze.) jeno sarva prANInI dayA pALe che, temAM manuSya dayA AvI jAya che. mAtra manuSyo zaktizALI hovAthI ane "prajAmAM svAzrayI guNo hovA joIe." tathAdezanI eTalI Arthika sthiti kharAba na hovAne lIdhe, bekArI vagereno saMbhava nahoto. eTale manuSyadayA mATe A dezamAM pahelAM AjanA jeTaluM kAryakSetra bahoLuM nahotuM. temaja kuTuMbIo lagabhaga nabaLAonuM pAlanapoSaNa karI letA hatA ane kuTuMbo tevI zakti dharAvatAM hatAM. tema na kare to kuTuMbanI AbarU javAnuM gaNAtuM hatuM. rogo paNa bahu nahotA. anAthanI saMkhyA paNa ATalI jAhera ja nahotI. eTale e kSetramAM ghaNuM karavA jevuM nahotuM, paraMtu "jainonA dayAnA kSetranI bahAra manuSyonI dayA hatI." ema hatuM ja nahIM. Aje eka hAtha upara manuSyane duHkhamAM mUkIne bIjA upara dayAnAM khAtAM ughADavAmAM Ave che, temAM ahiMsA zI rIte saMbhavI zake ? tyAre manuSyonI dayA mATe judo vibhAga pADIne ane tene mATe sarakAra mAraphata amerikana * * jA.) Page #678 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 605 bAInI InAma mATenI rakama meLavIne "pahelAM jeno manuSya dayA nahotA pALatA." evo bhAsa utpanna karavAmAM Avyo jaNAya che. paradezIone mazInarI khetI khIlavavI che. eTale temAM vAhananAM ane khetInAM pazuono upayoga na rahe e svAbhAvika che. eTale te to katalakhAne jAya che. pachI tene mATe IspitAlo sthApavAmAM zI ahiMsA ? ane mAtra dUdha pUruM pADanArAM pazuo joIe. kema ke, te jarUriyAtanI pUratI haju vijJAna karI zake tema nathI tathA bahArathI dUdha lAvavA karatAM ahIM ja dUdha utpanna karavuM vadhAre sastuM paDe tema che, temaja AvaDA moTA dezano AvaDo moTo dhaMdho hAtha lAge che. je karoDo varSothI rabArI, bharavADa vagere komonA hAthamAM che te komo bIjI rIte ajJAna chatAM potAnA viSayamAM saMpUrNa anubhavI ane niSNAta che. chatAM mAtra ajJAnanuM bahAnuM ApI te garIbonI pharajiyAta keLavaNI levA doravavAthI temanA hAthamAMthI A dhaMdho kAyamI luMTAI javAnI taiyArI cAlI rahI che. jo ke, jyAM niSNAto hastaka paNa DerIo cAle che, tyAM kAmakAja karavA A vargane ja rokavo paDe che. A lokone keLavaNI mata apAya to paNa temAM ahiMsA ke bhayaMkara hiMsA ? A yojanA pAra pADavAmAM dUdhALAM Dhorone bacAvavAnI jAhera prajA pAse mAMgaNI karAvavI, AbunI prANI IspitAla, belagAmanuM-muMbaInuM gAya uchera khAtuM, sastA darathI relave dUdhALAM pazuone laI jAya. vaLI vAIsaroya sAheba laoNrDa viliMgTananI gAyanA dUdhanuM vaijJAnika saMrakSaNa zodhavAnI pravRtti viSe aMtima bhASaNamAM sUcanA, sArA AkhalA ane gAyonA InAmo, olAda sudhAranI hilacAla, kheDA jillA vagerenAM DerI phArmo, rabArI vagerene pharajiyAta keLavaNI ApIne bIje uttama dhaMdhe caDAvavAnI lAgaNIbharI yojanA, pU. AcArya mahArAja zrIvijayazAMtisUrijI mahArAja zrI jevI vyakitano temAM upayoga, nAmadAra vAIsaroya sAhebanI patnInuM gAyo pAsethI kRtrima rIte dUdha dohavAnI ghAtakI rItanuM varNana karanAruM nivedana, pazudhananA (ekataraphI ja) Arthika dRSTie vicAraNA karatA lekho, kaoNlejomAM bhaNavA vidyArthIo pAse ahiMsAnA bahAnA nIce A jAtanA inAmI lekho lakhAvavA, dezanetAonI A hilacAlamAM sahAnubhUti levI vagere A kRtrima ahiMsAnA pracAranI hilacAlanAM aMgo che. ane tenA mATenI hilacAlomAM upayogI hovAnI saMsthAe hathiyAra banI te ahiMsAno ADakataro moTo pracAra kare che. kema ke, "bIjAM pazuone bacAvavAnI eTalI AvazyakatA nathI." e dUdhALAM DhoronI rakSAnI hilacAlano bIjo artha thAya che. eTale te katalakhAne javAM ja joIe, e phalitArtha ja maMDaLInA prayAsano nIkaLe che. paradezI loko dUdhALAM Dhorone bacAve che, te koI jIvadayAnA hetuthI nathI bacAvatA. paraMtu, teone dUdhano vepAra A dezano hAthamAM levo che ane tene mATe moTI moTI dezI-paradezI mUDIdAronI DerI kaMpanIo kADhavAnI che. eTale dUdhALAM Dhorano sAro uchera thavo joIe, nakAmAno nAza karavo joIe. A hetumAM dUdhALAnI olAda sudhAravA mATenuM pracArakArya AvI bIjI maMDaLIoe paNa Page #679 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 606 paMca pratikramaNa sUtro upADI lIdhuM ane pAMjarApoLonI TIkA karI tene paNa A raste kAma karatI karI devA mATenI paNa taiyArIo goThavAI gaI che. pAMjarApoLonuM kAma mAtra dayA pUratuM che, upayoganI dRSTithI pazuuchera to AkhA dezanuM kArya che. jyAre sArI olAdane Teko ApavAmAM Ave ane jIvadayA maMDaLI paNa te kAmamAM joDAya eTale nabaLI olAdano nAza garbhita rIte kabUla karela gaNAya ja. ane sarakAra paNa je A nIti akhatyAra kare to pachI jIvadayAnI saMsthAo keTalAka jIvone bacAvI zake ? pariNAme tene paNa AMkha ADA kAna karavA paDe. tene mATe prathama sArAM pazuo, pAlakonI garIbIne lIdhe rakhaDatAM thAya, tene paNa sAcavI na zakAya, tevI paristhiti thAya, eTale nabaLAne to koNa sAcavI ja zake ? pachI bojArUpa pazuonI bUma paDavAthI Arthika dRSTithI tathA dezanAyaka gaNAtA keTalAka Adhunika vidvAna gaNAtAnI sahAnubhUtithI tene mATe katalakhAne laI javAnA pharajiyAta kAyadA karI zakAya. kheDUto ane rabArI lokonAM bALakone keLavaNI :- teone pharajiyAta jJAna ApI sudhAravAnI jIvadayA karavAnA kAmamAM jIvadayA maMDaLI Teko Ape eTale teo paNa bhaNavA Ave. eTale khetI ane Dhora ucheranuM jJAna paraMparAnuM bhUle, pariNAme teonA hAthamAMthI e sarva juga jUnA dhaMdhA chUTI jAya ne nave dhaMdhe caDe, tema tema pazuonI saMkhyA chUTI paDatI jAya, tethI yAMtrika katalakhAnAMo yAMtrika carmAlayo ne navI DerIone anivArya banyuM jAya ja. - tathA myunisipAliTInI svacchatA, khetI, myunisipAliTInA sArvajanika davAkhAnA zrI mahAvIra jayaMtIno divasa te ja divasa dayA dina. vagere bIjI ghaNI rIte navI ahiMsA vadhAravAnI yojanAo che. tene jIvadayA maMDaLI dayA, khAtara Teko Ape eTale te yojanAo joramAM Ave, tema bahArathI ahiMsA vadhe ane ahIMnI prajA mULa dhaMdhArahita thAya, paradezIonA hAthamAM dhaMdhA jAya, prajA vinAzanA moMmAM paDe, e ja pariNAme moTI hiMsA. deva-devI pAse dharAtA bhoga ane yajJomAM thatI hiMsA A maMDaLI aTakAve che. ahiMsAnuM te aMga dekhAya che. chatAM dhArmika mAnyatAmAM rAjyasattAne notarIne pagamAM kuhADo mAre che. AvatI kAle varaghoDA, pratiSThA vageremAM paNa koIne kharca lAgavAthI garIbone nukasAna thavAnI bhramaNA thAya, tyAre hiMsaka ane nirdoSa pravRttimAM paNa rAjyasattAne pesavAno mArga karI Ape che, je dIkSA ane dhArmika milakatonA rakSaNamAM banyuM che. dIkSA ane dhArmika sthAnonI vyavasthA e dharmaguruonuM kAma che. "badhA ja dharmaguruo beparavA che," ema mAnavAne kAraNa nathI. chatAM dharmaguruo beparavA hoya, ema mAnI laIe to rAjyasattAnI pharaja kadAca rakSaNa karavAnI mAnI laIe paNa te dharmaguruonI vatInI che ke rAjyasattAnI potAnI sattAnI rUe che e mahattvano prazna che. dharmagurunI vatInI rakSA rAjya saMsthA karavA mAMgatI hoya to dharmaguruo potAnuM kAma jyAre upADI letA hoya ke le, tyAM ane tyAre temaNe khasI javuM joIe. paNa kAyadAno e artha kabUla karavAmAM Avyo hoya ema jaNAtuM nathI. eTale A dezanI prajAnA jIvananA tamAma vibhAgomAM dezI-videzI rAjyasattA mAraphata AjanI Page #680 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 607 paradezI sattAno yenakena prakAre praveza karAvavAno ja hetuM hoya tevuM jovAmAM Ave che. pariNAme bhaviSyamAM sattAne vadhAre paDato dharmakSetramAM hAtha ghAlavAno prasaMga maLe, tevo mArga A maMDaLI A rIte ughADo karI Ape che. arthAt A dezanI prajAnA jIvanamAM hastaprakSepa karavA hAlanA vakhatamAM judA judA nAma nIce aneka saMsthAo kholavAmAM AvI che. prajAkIya, rAjakIya, sAmAjika sudhArA vagere nAme te pramANe A jIvadayAne nAme kholavAmAM AvelI saMsthA che. je judA judA jIvadayAnA bahAnA nIce prajAnA jIvanamAM rAjyanI lAgavagathI paNa praveza kare che ane rAjyasattAno praveza karAve che. eTale devInI sAmenA bhoganA nAme game teTalI bhayaMkara hiMsA cAlatI hoya, te aTakAvavAnI jarUra che, paraMtu dharma mAnyatAmAM sattAno praveza karAvavAnI rItathI aTakAvavAno upAya tethI paNa vadhu bhayaMkara che. tenuM pariNAma bhaviSyamAM prajAne vadhu khamavuM paDaze. yajJAdi ke bhogone bahAne mAMsAhAra karatI prajAne aTakAvavAthI teno mAMsAhAra to aTakaze nahIM paraMtu te je kavacit Ave kAraNe mAMsAhAra kare che, te myunisipAliTInA katalakhAnAnA grAhako bane, e mukhya dhyeya aTakAvavAnuM che. katalakhAnAM khAnagI rIte cAlatAM hatAM, te myunisipAliTInA banavAthI tene eka jAtanuM jAhera sthAna ane dareka matadArono temAM jAhera Teko garbhita rIte paNa tene sIdho maLe che. A sthitimAM jaina membaroe vicAravA jevuM che. je hiMdamAM azakya hatuM. zaheromAM, kasabAomAM ane moTAM gAmaDAMomAM e rIte myunisipAliTIo thaI jAya ane tenAM katalakhAnAM UghaDatAM jAya e eka jAhera kAma thayuM. te mahAvIra jayaMtInA divase ke evA ekAda divase baMdha rahe, tethI ApaNe rAjI thaIe, e to samajI zakAya tema che. paraMtu tenI UlaTamAM jAhera katalakhAnAMone A rIte jaina membarono garbhita Teko bAkInA divaso mATe maLI jAya che. e kharI vastu aMdhArAmAM rahI jAya che ane A maMDaLInuM pracArakArya eTalI rIte thAya che ke, prajA tenA paranA vizvAsane lIdhe AvI bAbatamAM aMdhArAmAM rahe ja. kema ke, ekAda be divasa myunisipAliTInAM katalakhAnAMmAM rajA paLAya tenI jAhera khuzAlImAM ja hiMsAne garbhita Teko che, te vAta UjavanArAone dhyAnamAM kayAMthI Ave ? arthAta jIvadayAmaMDaLI bhUlathI ke ajJAnathI ke potAnI kAryanItine aMge mAMsAhAranI bIjI dizAo baMdha karI karAvIne myuni.nI mAMsanI dukAnone niyamita vakarAnuM kSetra utpanna karI, karAvI Ape che ane tenA rajAnA ekAda be divasanI khuzAlI UjavIne tenA kAryane garbhita rIte jAherano Teko meLavI Ape che. e temanA dhyAna bahAra rahI jAya che, athavA temanI paoNlisImAM bahu ja garbhita rIte kadAca te kAryakrama samAto ye hoya. A tarapha prajAnA hitane nAme rAjyasattAo, vagaDAnAM pazuo, khetIne nukasAna karatAM pazuo, jaMtuo, kUtarAM, ribAtAM pazuo vagerene navI ahiMsAnA artha pramANe mArI nAMkhavAnA prayAso kare. deza nAyako tevI vAta kare, tene maMDaLI prajAnA baLathI rokI zake nahIM. sivAya vinavaNI. kema ke, rAjyanA kAyadAmAM rahIne jIvadayA phelAvavAno teNe uddeza rAkhelo che. eTale "prajAnA valaNane rAjya mAna ApavuM joIe." e uddeza pote ja bAjue rAkhyo che. rAjyasattA na mAne tenI harakata nahIM. Page #681 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 608 paMca pratikramaNa sUtro kema ke, sattA AgaLa zANapaNa na cAle paraMtu udezamAM e rAkhavAnI jarUra nahotI. temaja rAjya keTalIka bahArathI ahiMsA dekhAya ane pariNAme hiMsA hoya tevA kAryamAM maMDaLIno Teko laI le che. te khyAlamAM rAkhIne tevI vAtamAM sahakAra na Apavo joIe, e maMDaLI bhUlI jAya che athavA "e mATe ja maMDaLI che" ema hoya, to tenAthI te dUra kema rahI ja zake? Aje manuSyanI sukhasagavaDa mATe bIjAM jaMtuone kUtarAM vagere nakAmAM pazuone mArI nAMkhavA vyavahAru gaNAya che ane maMDaLI paNa evI bAbatamAM bahu hiMmata batAvI zakatI nathI. paraMtu AgaLa jatAM jema jema ahIM bekArI phelAze ane yAMtrika baLanI zakita vadhaze, temaja paradezIono vasavATa vadhaze, tema tema nakAmA thatA A dezanA mAnavA prANIonI hiMsA moTA pAyA upara ApoApa cAlaze. tyAre maMDaLIe zarU karela mAnava dayAnA vibhAgamAM teo kadAca mAnavadayA batAvI zakaze. paraMtu maMDaLI e bhUlI jAya che ke, "have pachI AvI paDavAnI Arthika ane jIvananI saMkaDAmaNovALuM jIvana goThavAI rahyuM che, ane temAM paradezI svAtha gUMthAyelA che. e goThavaNane pariNAme mAnava saMhAra zarU thaze. tenA para DhAMkapichoDo karavA A mAnavadayAnI khAsa spezyala zarUAta karavAmAM AvI che, ke jenA garbhamAM mAnavasaMhAranI kabUlAta paDelI che, bahArathI mAnavadayA paLatI dekhAze, ane aMdarathI aneka mAnavono saMhAra thaI jaze, je jovAmAMye Avaze nahIM." je sthiti Aje AbunI pAMjarApoLa sthApavA chatAM, pazu dhana prajAnA havAlAmAMthI chUTuM paDatuM jAya che ane dayAnI saMsthAo nirUpAya banatAM anivArya rIte kasAIkhAnA tarapha ghasaDAI rahela che ane anivArya rIte kasAIkhAnAnI jarUriyAta vadhArI rahela che. kema ke, khetI ane vAhanomAMthI nirupayogI paDatAM pazuone nAMkhavA kayAM ? pAMjarApoLo vagere keTalAkane sAcavI zake? temaja garIba thatI prajA rAjyanA TekA vinA pazudhana zI rIte sAcavI zake ? dUdhavALAM sArAM Dhora sastAmAM DerIvALA laI jAya paNa te sivAyanAonuM zuM? tevI ja rIte yAMtrika dhaMdhAonA vadhArAthI dhaMdhA rahita thaI bekAra paDelA mAnavono saMhAra jIvadayA maMDaLI zI rIte rokI zakaze ? kArakhAnAM nIkaLe, temAM majUro goThavAya paNa keTalAkane goThavavA? vaLI yAMtrika zakita vadhe, tema tema vaLI majUro chUTA paDe. tene kayAM nAMkhavA ? Ama bekArI, tene aMge rogo, tene aMge ApaghAta vagere mATenA saMbhavanI moTA pAyA para goThavaNa thAya, tyAre tenA upara paDado pADavA AvI saMsthAo upayogI thAya che. paNa tethI vAstavika dayA paLAtI nathI, paNa maMDaLI yAMtrika kArakhAnA kADhavAnuM aTakAvI AkhA jagatanA prANIsamAjano AzIrvAda laI zake tema che ? nahIM ja. kema ke, te baMdhAI gayela che, ke tevI hilacAla ke vicAraNA paNa te na phelAvI zake. je ke jJAna ApIne teNe jagatamAM jIvahiMsA ochI karavAnuM paheluM bIDuM jhaDapyuM hatuM, paraMtu vAstavika rIte to te mAtra jainI ahiMsAnA pracAranI vaccethI potAno mArga kADhavAnI polisI mAtra hatI. tyAre jainonI ahiMsA, sAdA jIvanane ane cAlu dhaMdhAone Teko ApanArI hovAthI tene "judA jamAnAnI ane avyavahAru" kahIne A maMDaLI paNa tenI viruddhamAM bahu ja sUkSma rIte ADakataruM Page #682 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 609 pracArakArya kare che, athavA tevI hilacAlone aviruddha rahIne Teko Ape che, jenI kadAca tenA kAryavAhakone mAlUma paNa nahIM hoya. Aja rIte kheDUto mATenI sastA mAlathI yojanAne Teko, AjanA kRtrima dArUniSedhane Teko, dUdhALA DhoranA ucherane Teko, vadhu dUdha utpanna karanArI saMsthAone Tako vagere ADakatarI rIte A dezamAM vadhu hiMsA phelAvavAnA kAraNa tarIke Aje che. kema ke, te darekanAM pariNAmo ane dhyeyo judAM ja goThavavAmAM AvyAM che. jeno paisA ApIne lAgavagathI, zaramathI pazuo choDAve che. tenI jAhera niMdA karavAmAM Ave che. je e rIta jeno baMdha kare, to jainoe zI rIte dayA batAvavI ? yathAzakita sAcI dayA batAvavAno atyAre bIjo mArga ja kyo? bace ke na bace paNa eTaluM paNa lAgaNI batAvavAnuM Aje e ja sAdhana che, te baMdha karavAnuM ' kahevAmAM Ave che, te keTaluM bhayaMkara che ? samajAvaTathI to koIka ja mAne tathA darekanI jAti bhoga ApavAnI, vakhata ApavAnI zakti na hoya e svAbhAvika che. "kharo dayApAlaka e gaNAya, ke jAtano bhoga Ape." e vAta sarvane mATe vyavahAra na gaNAya, mAtra evI vAto jainI ahiMsAnI viruddhamAM vAtAvaraNa UbhuM karavAmAM teone upayogI thAya che. bAkI te vAta nirarthaka jevI che. eka saMnyAsI upavAso karatA saMbhaLAya che. paraMtu te to mAtra ajJAnajanya hovAthI maMDaLInA saMdezAne vega ApavAmAM pariNAme che. Aje eka samaje, tyAM to daza navA mAMsAhArI vadhatA jAya che. "jJAnathI mAMsAhAra aTakAvIzuM" e dalIla to jenonI jIvadayAnI ADe AvavA pUratI ja hatI. Aje jagatamAM mAMsAhAra vadhyo che, ane vadhato jAya che. temaja te vadhAravAne mATe pUratI hilacAla cAlI rahelI che. lokala borDa taraphathI viTAmInanA khorAkonA lisTanAM moTAM moTAM posTaro ghera ghera rAkhavAnI bhalAmaNo thAya che, viTAmInanA khorAkanAM tattvonI vicAraNA upara prajA vadhu pramANamAM caDI gayA pachI ane UcharatI Arya prajAno amuka bhAga Arya mAnavInI bhaThyAbhaThyatA bhUlI gayA pachI te koThAmAM mAMsAhAranA khorAko dAkhala thavAno bhaviSyamAM saMbhava che. jo ke Aje e padArtho e koThAmAM dAkhala karavAmAM Avela nathI. paraMtu tenuM kAraNa to Aje mAtra jaino vagere amAMsAhArI ucca komomAM koThAnA prAthamika pracAranI lokapriyatA TakAvI rAkhavA mATe ja che. DaoN. muMjo vagere paradezI sarakArane laDAImAM moTI saMkhyAmAM keLavAyelA sipAIo maLI rahe te mATe ADakatarI rIte lazkarI tAlIma pharajiyAta karavAnA prAthamika prayAsa tarIke "hiMduone lazkarI tAlImanI jarUrata che." evA vAtAvaraNanI asara taLe AvIne lazkarI goThavaNI kare che ane prajA azakata hovAne bahAne mAMsAhAranI himAyata kare che. gujarAta upara temano vadhu kaTAkSa che. kema ke, nAmadAra gAyakavADa sarakAranA dIvAna sAhebanA pramukhapaNA nIce temaNe evI ja matalabanuM bhASaNa ApyuM hatuM. bahAranA paradezI pracArako paNa evuM ja pracArakArya phelAvatA jovAmAM Ave che. "mAMsAhAra Page #683 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro na karI nirbaLa rahelI prajAne A jagatamAM jIvavAno adhikAra nathI ane rahevAne lAyaka paNa nahi.'' vagere. 610 grAmya udyoganI khilavaNImAM, pradarzanomAM, keTalIka haoNspiTalomAM paNa AjanA prANIjanya khorAkanA ADakatarA pracAra mATe moTo kharca karavAmAM Ave che. alabatta, ethI lazkaramAM kadAca majabUta mANaso meLavI zakAze paNa te moTo bhAga jaDabharata ane tAmasa prakRtino haze, je lazkarI nokarIo sArI rIte kadAca bajAvaze. paraMtu Arya sAttvika buddhimAna prajAjano gumAvavAnuM to temAM paDyuM ja che. hiMdu mahAsabhA mAraphata DaoN. muMje vagere potAnA kAryanI saphaLatA pAra paDatI mAnaze. paNa temAM ADakataro Teko sarakArano paNa rahe che ane raheze ja. hiMdu mahAsabhA vagere vAstavika rIte lodhIyana sAheba vagere mutsaddIonA hastakanA mANasonA hAtha nIce cAlavAvALAM pUtaLAM ja che. AjanI ahiMsAnI vRttimAM ApaNI prajAnI gulAmI vizeSa che. dUdhALA DhoranA bacAvamAM bIjA DhoranI katalanI chUTa rahI jAya che. ribAI maranArane turata mArI nAMkhavAmAM, maraNonmukha moTI saMkhyAne bacAvavAnA dayAnA prakAramAM DhoranA davAkhAnAno khoTo kharca upADavo nA paDe, te che. mazInarI khetI ane DerI kaMpanIo thatAM AjanA kheDUtonI trIjI peDhInA hAthamAMthI khetI ane jamIno tathA pazupAlaka prajAnA hAthamAMthI pazuo ane teno dhaMdho chUTI javAnA saMbhavathI e komone ekaMdara kSayano roga lAgu paDI ja jAya, e svAbhAvika che. dayAnI kharI lAgaNI marI jAya. jaina ahiMsAnI kharI dayAne phaTako paDe. te dayAnI asarathI jeTalo mAMsAhAra A dezamAM ocho thAya che, te aTakIne mAMsAhAra vadhI paDe, tene mATe moTAM moTAM athavA nAnAM paNa yAMtrika katalakhAnAM vadhI javAnAM. myuni.nAM jyAM nathI tyAM paNa te thaIne katalakhAnAM zarU thavAnAM. tethI dukAnomAM mAMsanA vakarA vadhI javAnA. gaLakaTTAonI ribAmaNInAM varNano, yAMtrika katalakhAnAnI AvazyakatA buddhimAM besADaze, je moTI saMkhyAmAM katala karaze. pAMjarApoLa zuddha dayAnI lAgaNInA sthAnane badale upara pramANenI ispitAlo ke Arthika vicAraNA upara dhaMdhAdArI saMsthAo banI javA saMbhava athavA dhaMdhAdArI skImanA pracAramAM prAthamika upayogI banI javA saMbhava. A badhA taMtranuM sukAna jIvadayA maMDaLInA hAthamAM che. te jema dorave tema badhAe dorAvuM paDaze. prajA upara teno kAbU vadhAravA jIvadayA dina ane bIjI jAhera pravRttio che mATe pariNAme pazuo, jaMtuo, mAnavI vagerenA moTA saMhArarUpa hiMsAnI bhAvimAM AgAhI thAya che. ''musalamAnoe gAyanI kurabAnI na karavI.'" ane ''hiMduoe masjida AgaLa vAjAM na vagADavAM' A lagabhaga AkhA hiMdanI prajAkIya mahAjana mAraphatanI saMdhi cAlI Ave che, paraMtu temAM keTalAka jhanUnI musalamAno ane AryasamAjI vagere dezanI sthitinA ajJAna hiMduoe uzkerAIne jyAM jyAM e saMdhino bhaMga karyo tyAM tyAM moTAM moTAM hullaDo thayAM. dilhImAM polIsa paherA nIce gAyane katala karavA laI javA devAmAM AvI, tethI hiMduo uzkerAyA ane vaDhavANa vageremAM masjida AgaLa vAAM vagADavAmAM AvyAM tethI musalamAno uzkerAyelA rahyA. basa. je komI prazna saMdhirUpe hato, te navo Page #684 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 611 Ubho thayo ane te mi. hyuma sAhebe sthApelI koMgrese hAthamAM lIdho. eTale sarakAre sIdhI rIte A prazna potAnA hAthamAM na rAkhatAM koMgresanA hAthamAM javA dIdho. gAMdhIjI vagere netAo samAdhAnanI khAtara namatuM Akhe ja jAya ane sAMbhaLavA pramANe tyAM sudhInI vAto bahAra AvI ke, "gAyonI katalanI bAbatamAM hiMduo sahamata nahIM thAya, paraMtu virodha karaze nahIM." hiMduo gAyanI bAbatamAM virodha na karavAnI jAhera kabUlAta Ape, eTale hiMduonI gAya viSenI lAgaNI lagabhaga mavA paDI gaNAya. hiMduo Ama nathI bolatA paNa tenA kRtrima banI beThelA AgevAno Ama bole, e A jamAnAnA raMganuM pariNAma che. kema ke, teo aradhA paradezI-yuropIya vicAranA banI gayelA che ane "vAnI bAbatane yogya baMdobasta karavA prayAsa karaze." Ama thAya to mahAjananI saMdhimAM je pezvAI vagerenI sattA vakhate je sthiti goThavAyelI temaja hiMduonI lAgaNI sacavAyelI, te AmAM na sacavAya te banavA joga che. jo ke, koMgresanA netAomAM moTo bhAga hiMduono che. paNa te vAstavika rIte hiMduonA rItasaranA netAo nathI. chatAM netAo banIne hiMduonI vatI game tevI saMdhi kare, te prajAne kabUla rAkhavI paDe. kema ke, temane paradezI sattAoe netA-moTAmAM moTA netA banAvavAthI prajA kAMI paNa bolavA na pAme, evA ghaNA hetuo garbhita rAkhyA hoya che. chatAM IcchAe anicchAe svarAjyano goLa tALa lAgela hovAthI netAo gaNAtA kabUle ne prajAne kabUla karavuM paDe. A hiMduonI musalamAno sAmenI pahelI muzkelI. bIjuM, vasAhatonA praznamAM paradezIone vasAvavA mATe A dezanI mULa prajAne ochI karavI paDe. temAM sIdhA paradezIone hiMduonI sAme goThavavA karatAM musalamAnone goThavavA vadhAre ThIka gaNAya. eTale judAM judAM kAraNo ane bahAnA nIce teone dhaMdhAomAM tathA sarvatra vadhu hakako ApavAmAM Ave ane tenI kabUlAta to koMgresa netAo mAraphata ja apAvAnI, eTale A dezamAM moTI saMkhyAnA hiMduonI sattA, jAgIro, jamIno, dhaMdhA vagere moTA pramANamAM je tenA hAthamAM che, temAM mulasamAnone bhAgIdAra tarIke goThavI devAthI temanI pAsethI kamI thaye jAya. pachI musalamAnonA hAthamAMthI laI letAM keTalI vAra ? kema ke, eka cAvI dabAvavAthI te temane maLela hoya che, tyAre bIjI cAvI dabAvavAthI laI letAM zI vAra? kema ke musalamAna bhAIone maLela te koI svapuruSArthanuM pariNAma nathI, ke je letAM vAra lAge. A bIjI muzkelI. - have trIjuM, gAyonI katalamAM hiMduoe AMkha ADA kAna jevuM rAkhavAnuM kare, to musalamAnoe hiMduonI lAgaNI jALavavI na jALavavI e temanI marajInI vAta jevuM banI rahe. A sthitimAM upara jaNAvyA pramANe pazuono saMhAra cAle. hiMduo lAcAra mane nabhAvye jAya. garIba musalamAnonA sastA mAMsAhArano prazna AgaLa Ave, ane saMhAra vadhu pramANamAM cAlu rahe, tenuM pariNAma zuM? je ke Ano lAbha musalamAno paNa bhAgye ja laI zakavA saMbhava che. paraMtu ahIM paradezIonI lAgavaga thatAM teone keTalAka dezI rAjyomAM jyAM gauvadha baMdha che, keTalAka hiMduonI asaravALAM Page #685 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 612 paMca pratikamANasUtro zahero ane dezomAM gauvadha baMdha che tyAM teo vase, te vakhate temane e kAMI ADe na Ave. tethI musalamAnone AgaLa karIne bhaviSyamAM chUTa mATenuM vAtAvaraNa ghaDI levAmAM Ave che. kema ke, hiMdu prajAmAM have evI kaMIka nabaLAI temaNe joI che. A badhI bhaviSyanI yojanAonAM bIja tarIke saradhAranA ane sANaMdanI pAsenA zikAronI goThavaNo mAnavAne kAraNa maLe che. A vastuo abhyAsI sivAya samajI zakAze nahIM. A trIjI muzkelI, ityAdi. jIvadayAno athavA ahiMsAno prazna eTalo badho vyApaka che ane Aje tenA upara sIdhA ADakatarA eTalA badhA ghA AvI rahyA che ke, jenuM varNana karatAM moTuM pustaka thAya tema che, je ahIM ApI zakAya nahIM. A bAbata 200-30 pAnAMno nibaMdha lakhI zakAya che. temAMthI saMkSipta sUcana ja ahIM mUkavAmAM Avela che. amAre ATaluM paNa ahIM eTalA mATe lakhavuM paDyuM che ke, Aje ahiMsA, satya, unnati ane pragati vagere nAma nIce evI racanAtmaka pravRtti cAle che ke, jemAM hiMsA, asatya, avanati chupAyelAM che. evI gUDha bAbato jagatamAM phelAI rahI che ane te IDiyA oNphisa vagere bhArata moTA kharce phelAvAtI hoya, ema anumAna karavAne kAraNa maLe che. tethI bhUlathI prajA na doravAya ane jANavAnuM maLe mATe amAre ATaluM lakhavAnI jarUra paDI che. AjanA jamAnAmAM eka pravRtti aneka dizAothI cAlu thAya che. TukaDe TukaDe zarU thAya che, vakhata jatAM badhI pravRttio ekIsAthe maLI jAya che ane chevaTe vyApaka kAyadAnuM svarUpa laI zake che. tenA dAkhalA tarIke nIceno eka ja muddo basa thaze. te pramANe seMkaDo bAbatomAM samajavAnuM che. saMtatiniyamana :1. dezanA hitaciMtakoe aMgrejImAM aMgreja lekhakoe lakhyuM ke, "A dezamAM bekArI ghaNI che. ane saMtatinuM pramANa vadhatuM jAya che, vagere." dezI lekhakoe lakhyuM ke, "khAdya khorAkI utpanna thAya che, tenA pramANamAM mAnava saMkhyA vadhatI jAya che. mATe tenA upara aMkuza Avavo joIe. rogo, laDAIo vagere kAraNo to che, paNa teTalAM pUratAM nathI. 2. gAMdhIjIe svIkAryuM ke, saMtatiniyamana e teno upAya che, paraMtu tenuM sAdhana brahmacarya hovuM joIe. 3. madrAsa ilAkAmAM te jAtanI saMsthAomAM moTA moTA amaladAro ane keLavAyelA loko joDAyA ane dhArAsabhAmAM e vAta gaI. 4. vaDI dhArAsabhAmAM paNa e vAta gaI, paNa vicAraNA mATe paDI che. 5. eka bAIe yuropathI AvIne tenA pracArane Teko Apyo ane suvAvaDanA du:khathI bacavA strIonI sabhAmAM upadeza Apyo. te pahelAM teNe thI gAMdhIjIne maLIne e paropakAranA kAryamAM AzIrvAda pahelo meLavyo ane eTaluM ja sUtra temAMthI pakaDyuM ke, "mahAtmAjI paNa saMtatiniyamanamAM mAne che." basa eTalI ja vastu pracAra ane jAherAtane mATe pUratI hatI. bhale tenA upAyamAM matabheda hoya. Page #686 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 613 6. brahmacaryanA upAyano asvIkAra to temane karavAno che ja nahIM. kema ke, e rIte paNa saMtatiniyamana thAya to paNa ThIka che, paraMtu sarvane mATe e upAya avyavahAru hovAthI teNe vaijJAnika sAdhanonI himAyata karI. che. jene mATenAM sAdhano ane sAhityanAM pustako yuropamAM taiyAra thayelAM hatAM, teno moTo vakaro zarU thaI gayo. 8. te pahelAM koI koI sudhAraka vicAranA dezI rAjAe ane moTA mANasoe strIonA svAthyanI rakSAnA bahAnA nIce gupta rIte tevAM sAdhanonI strIone bhalAmaNa karavA mATe DaoNkaTarone sUcanAo paNa karAvelI. 9. DaoNkaTaromAM te jAtano dhIme gupta pracAra jotAM chUTaka dhaMdho karanArA vaidyo, DaoNkaTaro ane hakImoe paNa viphaLa, aphaLa, saMtatiniyamana, barthakaMTrola vagere nAma nIce aneka davAo ane sAdhanonI chUTathI jAherAto ApavA mAMDI ane dukAno nIkaLI che. 10. bALalagna ane vRddhalagna upara aMkuzanI hilacAla paNa saMtAnonI utpattinI saMkhyAmAM ghaTADo kare, e svAbhAvika che. 11. jelamAM moTI saMkhyA rahe, lazkaramAM moTI saMkhyA rahe, umaralAyaka chatAM kaoNlejamAM, dezAvaranI nokarImAM, dhaMdhA khAtara puruSo strIothI dUra paradeza rahe. A badhAM saMtatinI ochI utpattimAM madada karanAra kAraNo che, te kayAranA zarU thaI gayAM che. 12. bekArI, rogo, anArogyakara zaherI jIvana vagere paNa eTalA ja pramANamAM kAraNosara che. 1757 thI 1857 sudhInI satata laDAIomAM khamIravALA aneka puruSo kAma AvI gayelA. khamIravALA mera, bhaiyA vagere jAtiomAM bekArI, A vagere saMtatiniyamanamAM madadagAra kAraNo to ghaNAM varSothI cAlu ja che. 13. garIba bALakone rakhaDatAM mUke che, mATe bALa rakSaNanA kAyadAno phalitArtha e ja ke, sArAM bALako utpanna karI zakAya. sArAM bALako utpanna karI tene sArI rIte ucherI keLavaNI ApI zake. tene ja saMtati utpanna karavAno hakaka rahevo joIe. e kAyadAne mATe lokamata keLavavA bALasaptAho, bALakone rotA rAkhIne dhaMdho calAvanArAonAM kukRtyo ughADA pADI bALa rakSaNanA kAyadA mATe lokamatanI sahAnubhUti meLavavA jevI aneka bAbatamAM ka. mA. munazI jevAe agresara thavuM ane tene te kAmane nAmadAra muMbaInA gavarnara sAhebe anumodana ApI khuzAlI jAhera karavI. 14. muMbaI ilAkAmAM paNa saMtatiniyamana mATe kAyado dhArAsabhAmAM lAvavAnI taiyArI. "kAyado jarUrI nathI" tema aMgreja amaladAronuM kahevuM ane tethI pradhAnonA pagamAM te karAvavA vadhu jora AvavuM. 15. A badhA uparAMta eTalethI adhUrA jaNAtA dInabaMdhu, kRpAnA avatAra samA gaNAtA evjha Page #687 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 614 paMca pratikramaNa sUtro sAheba nivedana kare che ke, brahmacarya, vaijJAnika sAdhano ane bIjA prayAsothI saMtati niyamana para pUrato aMkuza lAvI zakAze nahIM. kema ke, tetrIsa karoDanuM normala poInTa saMkhyAnuM tethI jALavI zakAze nahIM. mATe kanyAone ucca zikSaNa to ApavuM paDaze. paraMtu, te zikSaNamAM evI paNa goThavaNa rAkhavI paDaze ke, jethI tevI bALAo samajaNapUrvaka garbha dhAraNa karavAne taiyAra ja na thAya, to keTaleka aMze normala poInTa jALavI zakAya." evI matalabanuM jAhera karyuM hatuM. 16. vArasAhakakanA kAyadAomAM pheraphAra. 17. AMkaDAomAM keTalIka komomAM maraNapramANa vadhu ane janma pramANa ochuM Ave che. A badhAnuM pariNAma hiMduonI saMtati pramANamAM 10 varSa pachI bahu ja nAmanI rahe, e samajI zakAya tema che. 18. Ama karavAnuM kAraNa paradezI loko A dezamAM vasavA mATe Ave, to ahIMnI prajA ghaTI hoya ane temanI saMtati vadhe to ja teone ahIMnA pradezanI dareka jamIna, dhaMdhA vagere hAthamAM AvI zake. tene mATenI taiyArInI bhUmikA A rIte goThavAtI hoya tema jaNAya che. 19. A kAmane mATe dezanetAo ane keLavAyelAonA manamAM ThasAvyuM eTale basa che. kema ke, dezanetAono moTo bhAga vakIla vargamAMno hoya che. te varga je pavana cAle tenA upara sajajaDa ekataraphI dalIlo karIne lokonI hA bhaNAvI zake che. eka pavana baMdha paDyo ke bIje UpaDe. eTale tenA upara vAgdhArA choDI mUke. DaoN. vagere je ke dezanetA tarIke koI koI che paNa teonuM vAmbaLa eTaluM nathI hotuM, eTale vakIlono upayoga karavAmAM Avyo che. DaoN. vagere tenA TekAmAM kAma Ave che. vakIlo kAyado jANe e kharuM che. paNa rAjadvArI dAvapecamAM to teo bALaka ja hoya che, e juduM ja sAyansa che. je vakIlonA dhyAnamAM paNa Ave tevuM nathI hotuM. tenA hetuo ane peTA hetuo judA ja hoya che. te garbhita rAkhIne bhaviSyakALane mATe keTaloka bhAga bAkI rAkhIne kAyadAo karavAmAM AvatA hoya che, je teonA dhyAnamAM ja AvI zake tema nathI hotuM ane eka kAyado dhArApothImAM vadhe eTale dhaMdhAthI vakIlo mATe vakarAnI dukAna vadhu UghaDatI. hoya che. tenI lAlaca bIjA vakIlo choDI zake nahIM. Ama dezanetAo vakIlo hoya, ane teo mAraphata khUba pracAra thAya che. ahIM e prazna thaze ke - je saMtatiniyamanano kAyado thAya to te paradezIone paNa lAgu paDe ke nahIM ? ane tethI tenI paNa saMtatinuM niyamana thAya ja." e samajavuM bhUlabhareluM che. kema ke, paradezIo mATe to saMtati vadhAravAnA kAyadA teonAM rASTroe karelA che. cAra bALakonI mAtAne amuka cAMda, pAMcanI mAtAne amuka cAMda, ema ATha Page #688 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamaNa sUtro 615 bALakonI mAtAne sonAno meDala ane lazkarI saradAra jeTaluM sanmAna. e badhuM saMtativRddhine ughADI rIte uttejaka che ja. have teo ahIM vasavA Ave tene gorI cAmaDIne lIdhe tyAMnA rAjyanA keTalAka kAyadA lAgu paDe, temanuM rASTra temane evI madado Ape. ane laghumatInA hakakonuM rakSaNane bahAne ahIM paNa evI chUTa rAkhavAmAM Ave, eTale temane harakata na Ave. Aje nAnI saMkhyA dekhAvamAM hovAthI dezanAyako paNa evI chUTachATa ApavAmAM AnAkAnI kare nahIM. evI muddAnI chUTachATo laghumatI komone nAme thoDI paNa rAkhI laIne bAkInA kAyadA darekane samAna tarIke lAgu kare. eTale dezanAyako kahI zake ke, "bhale pahelIo ahIM vasavA Ave, paNa temaNe ApaNI rIte rahevuM paDaze." paradezIo paNa hA ja pADe ke, "hA, amo tamArI sAthe tamArI rIte ja rahIzuM." paraMtu rijharva rAkhelI salAmatIonuM lAMbe kALe je pariNAma mutsaddIoe joyuM hoya, te AvyA vinA rahe nahIM. eTale temanI saMtati vadhe ane ahIMvALAnI saMtati ghaTe, eTale normala poInTa. mi. enDragsa kahe che, te jaLavAya e barAbara che, mATe normala poInTa rAkhavA dezIonuM saMtatiniyamana thavuM joIe. e temanuM kahevuM temanA sAMsthAnika svarAjyanI dRSTithI barAbara che, ema jaNAze. 20. A badhAM DALADAMkhaLAM phelAI gayA bAda ja vaDIdhArAsabhA kadAca saMtatiniyamanano vyApaka kAyado hiMdu-musalamAna vagerene lAgu paDato pasAra kare, to temAM Azcarya pAmavA jevuM lAgatuM nathI. A rIte eka ja saMtati niyamanano muddo khIlavavAne keTalI rIte ane keTalI bAjuothI tene TekA goThavavAmAM AvyA che te samajAze. 21. ahIM e zaMkA thaze ke, "ayogya saMtAno karatAM yogya saMtAno thAya, to ja prajA lAyaka gaNAya. ayogya saMtAnonuM niyamana karavuM ja joIe." paNa e zaMkA ghaNI khoTI che. kema ke, "ahIMnI Arya prajAnuM mAnasa ane lohI zuddha che. tenI saMkhyA vadhavAne uttejana hovuM joIe. ane anAryone vadhavAne uttejana na hovuM joIe." A vaijJAnika nyAyasaranA siddhAMtane tyAMnA yuropanA vaijJAniko ane vidvAno paNa kabUla kare che, ane te vicArano pracAra karIne uttama lohIvALI ane saMskAravALI prajAnI vRddhi karavA prayAso kare che. jarmanImAM kanyAvyavahArano zuddha lohI sAtheno kAyado A tatva uparano che. ane tenuM tatkAlIna pariNAma bhAratanA pavitra lohIvALA sAthe kanyAvyavahAra bAMdhavAmAM che, paNa hiMduone vaTalAvAnuM nukasAna che. paraMtu yuropanI prajAnuM lohI zuddha mAnI levAmAM Ave ane ahIMnI prajAnuM azuddha mAnavAmAM Ave, eTale vaijJAnikonI e sarva sAmAnya sAcI zodha ahIM saMtatiniyamanane vadhArI mUke, ane tyAM saMtatine vadhArI mUkI zake. eTalI ja bAbatamAM amalanA pharakathI A moTuM UlaTuM pariNAma AvavAno saMbhava Ubho thAya che. 22. sArAMza ke, ApaNe saMtatiniyamanane Teko Apavo na joIe, jema bane tema uttama kuLamAM bALakonI saMkhyA vadhu utpanna thavI joIe tema IcchavuM mArgAnusArI che. ahIMnA AryanA mAyakAMgalA chokarAnuM paNa lohI zuddha che, tenA AtmAmAM, tenA zarIranAM tattvomAM pavitratAnAM tattvo vadhAre Page #689 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 616 paMca pratikramaNa sUtro che, AdhyAtmika jIvanane lAyaka vadhu tattvo che. pUrvanA mahAtmAonI mAnasika, zArIrika, vAcika, pavitratAonI paNa asaro karoDo varSathI temAM UtarI AvelI hoya che. satya AvuM chatAM amArA pATaNanA jaina yuvaka saMghe ke maMDaLe saMtatiniyamanane Teko ApanArI patrikA chapAvI hatI. keTaluM ajJAna? gAyakavADa sarakAra vagere dezI rAjyo paNa kAyadAnuM anukaraNa karavA lalacAya e svAbhAvika che. kema ke, lagabhaga ghaNA kharA kAyadA briTiza dhArA ghaDanArAoe ghaDelA dhArAonuM ja anukaraNa hoya che. prajAnI paristhitino abhyAsa karIne kAyadA thatA nathI. Ama cAreya tarapha phelAtA so varSe hiMduonI zI dazA kalpI zakAya che ? zuM kharekhara Ama bane to bhAvi kALamAM hiMduo mATenuM ciMtAnuM kAraNa nathI ? saMtatiniyamana pramANe dareka hilacAlanA saMbaMdhamAM samajavuM. A rIte AjanI ahiMsAmAM svArthamaya kevI hiMsA samAyelI che, teno kaMIka khyAla Avaze. ahiMsAne nAme je keTalAMka kAmo thaI rahyAM che temAM to pariNAme mahahiMsAo che. e ApaNe upara keTalAka dAkhalAothI batAvI gayA. mATe choDAvavAthI, pAMjarApoLathI ke evI jaina ke Arya paraMparAnI ApaNI jIvadayAnI lAgaNIthI, nANAMthI, lAgavagathI, zaramathI, saMbaMdhathI jIvonI dayA pALavAnI pravRttio cAle che tene cAlu rAkhavI. 3-2-2 satyanI paNa vyAkhyA vyApaka judI ja che. satyamAM sApekSa satya hoya che. mahAna nukasAna bacAvavA nAnuM jUThuM satya gaNAya che. vinA kAraNa saheja paNa jUThuM asatya gaNAya che. AdhyAtmika mArga, dharma pradhAna saMskRtinA rakSaNa mATenuM jUThuM paNa satya bane che. ane tene toDanAruM satya paNa jUThuM gaNAya che. evI ja rIte jaDavAdano mArga, tenI saMskRti ane tevI prajAnA bacAvanuM satya paNa jUTha che ane jUTha paNa jUTha ja che. zAstramAMnA aticAra pAThamAMnI aticAronI niyamita saMkhyA sUcavanArA AMkaDA dareka upara ApavAmAM AvelA che. te uparathI gAthA sUcita aticAro ane tenI sAthe joDAyelA aticAronI samaja paDI zakaze. e pramANe dareka sthaLe samajI levuM. 3-2-3 Aje kheDUto ane vepArIomAM bheda pADIne A dezanI AkhI prajAne Arthika muzkelImAM mUkIne khetI ane vepAra hAtha karavAmAM paradezIonuM anyAya bhareluM mahA adatta che. temAMthI bacavA ane Arya jIvana ke Arya saMskRtimAM TakavA je nAnuM moTuM adatta sevavuM paDe, te zI rIte adatta gaNAya ? rAjya viruddha ApaNe vartavAnuM nathI ja. paraMtu bahAranI prajAono hetu ahIMnI prajAone ukheDI nAMkhavAno hoya to teno vicAra karavo. ane teno yogya upAya levA prayatno karavA, tene rAjya Page #690 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro viruddha zI rIte kahevAya te samajI levuM joIe. paradezI rAjya kare, vepAra kare, dhaMdhA kare, ahIM rahe, tenI sAme thavuM paNa jarUratuM nathI, paraMtu ahIMnI prajAno uccheda thAya tevAM pagalAM bhare to cetavuM joIe. dezanAyako sarakArano virodha kare che, te khoTo che. kema ke, teo to ahIMnI prajAnA ucchedanA mArganA pAyA majabUta karI Ape che. mATe tene Teko Apavo to nakAmo ja che. AjanAM prajAmaMDaLo, vepArI sabhAo, kheDUtamaMDaLo paNa dezanetAonI nItinAM ja cakro che, temAMnAM ja che. 3-2-4 "sva rastrImAM saMtoSa rAkhavo." evA vratavALo zrAvaka zokaya ke bIjAe na svIkArelI kanyA-vezyA vagereno upabhoga kare, to anAcAra gaNAya. paraMtu, mAtra parastrI viramaNa vratavALA zrAvakane te aticAra gaNAya. kema ke, temAM evuM sApekSapaNuM rAkhyuM hoya ke pare svIkArelI, paranI thaI cUkelI, paranI gaNAyelI strIno tyAga. paraMtu, je haju koInI nathI thaI ke sarva sAmAnya hoya, te paranI strI na gaNAya. eTale tevI strInA upabhogamAM anAcAra na gaNAya. paraMtu sva sivAyanI strI hovA chatAM ane nirapekSapaNe upabhoga kare to anAcAra. paraMtu vrata sApekSapaNe upabhoga kare to aticAra lAge. svadArA saMtoSIne paNa jyAre tIvra kAmAsakita aticAra gaNAvelo che. to paranI gaNAI cUkelInA bhogamAM to anAcAra ja. sva sivAyanI hoya te paranI evo artha vratamAM sApekSa hoya te kanyA, vezyA, vidhavA, punarbha vagerenA bhogamAM paNa anAcAra lAge. svadArA saMtoSa e gRhasthanuM Adarza vrata che. judAM judAM dravya, kSetra, kALa, bhAvanA saMjogavALA pAtra jIvonI apekSAe vrato ane tenA aticAronI zAstramAM vividha vicAraNAo che. aparigRhItAgamana - koIe na svIkArelI kanyA vezyA vagere paraMtu kanyA haju para parigRhIta upacArathI gaNAvI joIe; kema ke, te parane ApavAnI che. vezyA vagere para parigRhIta nathI paraMtu kanyAne upacArathI para parigRhIta gaNavAmAM harakata jaNAtI nathI. pare na svIkArelI hoya tenuM gamana vrata sApekSapaNe aticAra gaNAya, anyathA anAcAra. Ivara parigRhItA - vArA sivAya zokamano upabhoga paNa Ivara parigRhItA aticAra gaNAya. tathA bIjAoe amuka vakhata bhADuM TharAvI rAkhelI vezyA vagere paNa Itvara parigRhitA gaNAya. teno upabhoga aticAra gaNAya. (ahIM granthAntarothI ghaNuM samajavA jevuM che.) vidhavA - parigRhItA che, tenuM gamana anAcArarUpa che, paraMtu ahIM daSTi viparyAsa ane sarAga vacana vagerene paNa aticArarUpe gaNAvyA che. paNa punarlagna to anAcAra siddha ja che athavA vidhavA sAthe punarlagna e ziSTa prajAnA zIlAcAranA bhaMgarUpa che. bhAratamAM bahu ja uccakomanA jUja lokonI strIo punarvivAha karatI nathI. A kAraNe jagatamAM ucca hiMduonI strIonA saMskAra zreSTha gaNAya che, jenI joDa jagatamAM bIje nathI. "jagatamAM bIje nathI mATe te khoTuM che." ema mAnIne je punarvivAha na karavo e hiMduonI bhUla che," ema gaNavAmAM Ave to jagatanI bIjI prajAo Page #691 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro karatAM ghaNI bAbatomAM ahIMnI prajA AgaLa vadhelI che, tethI ghaNI bAbatamAM judI paDe che. mATe judA paDavuM doSa mAnavo e to narI ajJAnatA ja che. 612 A zreSThatA pote prApta karavA yuropIya pracArakoe ahIM dalapatarAma kavi vagerene sAro pagAra ApIne paNa vidhavAvivAhane ghaNuM jora ApyuM che. A dezanA teonA anuyAyIoe e vicArane upADI lIdho che ane teno pracAra kare che. tene paradezIono paNa pAchaLathI majabUta Teko che. koI sagRhastha, rAjA ke bIjA moTA mANaso te vicAramAM bhaLe, to temane moTI pratiSThAo ane mAnacAMda paNa ApavAmAM AvelA mAlUma paDyA che. jema jema A ucca komonI strIonuM cAritra zithila thAya, tema tema prajAno vahelo nAza thAya che. tyAre bIjI tarapha potAnA dezamAM strIonA cAritrane khIlavavA teoe aneka prayatno zarU karyA che. tenI sAme ApaNane vAMdho nathI paraMtu bhaviSyamAM paNa game teTalI pavitratA teo keLave to paNa vAraso malina gaNAya, eTale ahIMnI strIo karatAM zreSTha siddha karI zakAya nahIM. mATe ahIMnA strIvargamAM apavitratA pravezAvavI ja joIe. punarvivAhamAM vyakitanI sagavaDa thoDAM varSo kadAca jaLavAze, paraMtu prajAkIya adha:patananuM te paNa eka moTuM kAraNa che. strIone milakatamAM sarakhI bhAgIdArI karIne ucca kuTuMbanA hiMduonI milakatone vaheMcI nAMkhavAthI tenI Arthika sthiti cUMthAI jAya ane vepAra dhaMdhAmAM harIphAImAM UbhA rahI zake nahIM, temaja rAjyo vageremAM paNa e niyamanI asara thAya, to yuropIya loko koI tevA vicAravaMtonI kanyAo paraNe, teone sarakhe bhAge te milakatonA hissA maLe. strIone piyaramAMthI bhAIonI sAthe bhAga maLe. sAsarAmAMthI paNa bhAga maLe ane punarlagna kare ke chUTAcheDA le to paNa te potAnI milakata sAthe laI jaI zake ane potAnA dhaMdhAnI kamAI hoya, tenA upara paNa potA sivAya bIjAno hakaka nahIM. AmAM strIo upara puSkaLa udAratA vAparI gaNAya. paraMtu dhanotpAdaka ane prajAnA pradhAna aMgabhUta puruSono to maro ja. A puruSono vinAza notarIne strIo zuM sabhyatA bhareluM sukha bhogavI zakaze ? kharI rIte to strIonA hakakane nAme ahIMnI prajAne dabAvI mAravAnA aneka upAyomAMno A paNa eka upAya ja jaNAya che. jo ke hiMdu puruSa nirupAye ja strIone du:kha paDavA de che. prajA AkhI gulAma gaNAtI hoya temAM puruSo sAthe strIono paNa gulAmImAM bhAga gaNAya. strIone kadAca vadhAre sosavuM paDatuM dekhAtuM hoya, tema chatAM ghaNuM samatolapaNuM jaLavAi rahe che. paraMtu strIone mATe jyAre saMpUrNa chUTa ane milakatomAM paNa saMpUrNa hakako vagerethI jyAre tene chellI hada sudhI chUTa apAya ane puruSo jyAre chellI hada sudhI kacaDAyelI sthitimAM Ave, tyAre AkhI prajAnI sthiti zI ? jyAre AkhI prajAnI sthiti pAyamAla thavAno prasaMga Ave, tyAre temAM ye strIo bacI jaze, ema zI rIte mAnI zakAya ? vaLI Aje svataMtratAno kharo artha to svacchaMdatAmAM ja che. jyAre saMyama, maryAdA vagere tattvone toDIne game tema vartavAnI chUTa srIone ApavAmAM Ave tevI keLavaNI, tevAM bAhya sAdhano, tevA Page #692 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamaNasUtro 619 vAtAvaraNamAM uchera ane sahavAsa vagerethI je sthiti thAya, temaja pUrvAparanI kuTuMbamaryAdA, tapasvI, brahmacArINI ane sadAcArI sAdhvIo vagereno sahavAsa, saMyamanA dararojanA upadeza, vrato, pratyAkhAno, saMyamapradhAna zAstra ane daSTAntonA zravaNa vagerethI AjanI keLavAyelI strIo dUra thatI jAya, tyAre dhananA prasaMgathI temanI bAhya svataMtratA bhale game teTalI jovAmAM Ave. paraMtu, cAritrazithilatA ke AjanA karatAM Utarato saMyama Ave ane mAnasika nabaLAIo vadhI paDe to, pachI te keTalI adhama sthiti gaNAya ? ane temAM unnati zI ? ema to viSayavAsanAnI amaryAda chUTa pazuomAM paNa vadhu pramANamAM dekhAya, eTale zuM koI tene vadhu unnata kahI zakaze ? mAnasika unnati e ja prajAnI kharI unnati che. Arthika, rAjakIya, prajAkIya, zArIrika, sAMskArika vagere koI paNa unnatinuM kendra mAnasika unnati ja che. Aje je kAMI mAnasika unnatino darajajo ApaNAM ucca kuTuMbonI strIomAM Takelo che, tenA karatAM je upara jaNAvelI svataMtratAone lIdhe UtarI paDAya to temAM unnati zI ? te pUrepUrI avanati ja gaNAya. ane purUSonI to mAnasika Arthika tathA bIjI aneka jAtanI avanati uparanA kAyadAne lIdhe thAya, to pachI AkhIye prajAno aMta vahelo ja AvI jAya, temAM ApaNI strI-jAtine zuM vadhAre meLavavAnuM che. koI kaheze ke, strIomAM svataMtratAne aMge saMskAra ane zakti TakelI haze to bIjI sudharelI prajAnA puruSono lAbha laI zakaze athavA te prajAne A strIono lAbha maLaze ane koI vadhu suMdara prajA thaze, paraMtu A pariNAma to atyanta bhayaMkara ja gaNAya. karoDo varSanI saMskArI prajAnuM vyabhicAramaya saMkarajIvana jevuM bIjuM adha:patana gaNAya ja nahi. koI kaheze ke, tamo ATalI badhI chevaTanI kalpanA sudhI kema pahoMco cho ? tenA javAbamAM kahevAnuM ke, A kalpanA nathI. bhaviSyamAM sArI prajA utpanna karavAnA bahAnA nIce Aje anya prajAnA sazakta puruSonA saMyoganI vAtonI havA majabUta rIte cAlI rahI che. Aje UcharatI bALAonI sAme je jAtanuM vAtAvaraNa, saMskAra, zikSaNa goThavavAmAM Ave che, tenI pAchaLa kAyadAonI je pITha goThavavAmAM Ave che, tenA bhAvi pariNAmanI kalpanA karatAM e pariNAma asaMbhavita mAnI zakAtuM nathI. ane eka pagaluM cUkayA pachI, muddAnI bAjI hAthamAMthI chaTakI gayA pachI, keTalI hada sudhI patana thAya ? te kahI zakAya ja nahIM, kayAM sudhI gabaDI paDAya ? te koI cokakasa kahI zake nahIM ke, amuka hadathI AgaLa patana nahi thAya, ema maryAdA na bAMdhI zakAya. bIjI tarapha ahIMnA puruSono upayoga paradezanI strIo mATe khullo thato jAya che. tyAM abhyAsa vagere mATe jatA lokonI sAme je je lAlaco mUkavAmAM Ave che, te chApAmAM vAMcatAM ApaNane cAritramAM je bhAvi adha:patanano bhAsa thAya che; te kamakamATI upajAve tevo jaNAya che. game tevI paNa AjanI hiMdu kuTuMbomAM cAlatI maryAdAonA killA tUTI gayA pachI zuM pariNAma prajA mATe Page #693 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 620. paMca pratikramaNa sUtra Avaze te kahI zakAtuM nathI. ucca hiMdu prajAnA strI-puruSonA banneya vargano A kAyadAo ane AjanA vAtAvaraNathI kayAre keTalA pramANamAM adha:patana thaze te kahI zakAtuM nathI. AkhI Arya prajAnA astitva upara moTA phaTakArUpa AjanI zarUAta bhAse che. chUTAcheDA e to ucca komanI hiMdu strIo mATe patanano chello ja pATalo gaNAya. prathama to mAtra vidhavAonA lagnanI vAta karI dayAmaNI lAgaNIthI pracAra karIne vidyamAna pativALI strI mATe paNa chUTAcheDAnI hada sudhI pracArakArya pahoMcADI dIdhuM che. 15 varSanI vidhavA mATe maryAdita TharAvanI himAyata karanAra dezanetA paNa e kAyadA sAme lagabhaga cUpa che. eTale e maryAdA to mAtra mahAtmA tarIke potAnAmAM prajAno vizvAsa kheMcavA pUratI ja hatI. hadaya to je hatuM, te have khulluM thayuM che. * keLavaNI, saMskAra ane AjubAjunA vAtAvaraNathI strIone ke puruSone ziyaLa saMpana taiyAra karI zakAya che. AdhyAtmika ane mAnasika keLavaNInA saMskArathI avikArI strI-puruSo utpanna karI zakAya che. ane teno vAraso paNa calAvI zakAya che. AjathI 50 varSa pahelAMno strIvarga jeTalo ziyaLa mATe kALajIvALo jaNAya che, teTalo A dezano AjakAlano strIvarga jaNAto nathI. tenuM kAraNa teono saMskArI vAraso hato, tyAre Aje patananuM vAtAvaraNa che. hAlanA strIvarga sAme ziyaLanI zithilatAnA aneka saMjogo dharavAmAM Ave che. nATako, sinemA, tevA prakAranI vArtAo, mAsiko, vartamAnapatro, phoTAo, bhASaNo, kAyadAo, pracAra karanArAo, sahazikSaNa, maryAdAno abhAva, AchakalA veza, punarvivAha vagerenI carcA, tevA prakAranI koI koI zikSikAo, dhArmika vAtAvaraNano abhAva, evA dhArmika vAtAvaraNamAMthI jema bane tema chUTA paDavAno prayatna, paradezomAM javuM-AvavuM, kuTuMbAdika maryAdAono abhAva, svAtaMtryanI khoTI havA, punarvivAha ane chUTAcheDAne pragati gaNavI, strI-puruSonA ati saMsarga, kArakhAnAmAM kAmakAjamAM bheLaseLa, TrAma-basa-relavemAM aDoaDa besavuM vagere. ane A badhA vAtAvaraNanI asara puruSo upara paNa thaIne puruSo paNa zithila caritravALA thayA che. strIomAM paNa mAnasika zaithilya pahelAMnA karatAM pramANamAM vadhatuM jAya che. zithila ziyaLavALI mAtAonAM saMtAnone vAraso ja tevo maLaze, ema uttarottara prajA bhraSTa cAritravALI banatI jAya e svAbhAvika che. jo ke A dezanA puruSo eka upara vadhAre strIo, saMtAnanI apekSA karatA hatA, paraMtu AjanA jeTaluM zithila cAritra nahotuM. kema ke, te puSkaLa maryAdAo vacce thatuM hatuM. parastrIgamana, vezyAgamana, saMtAna vinA viSayavAsanA mATe eka karatAM vadhu strIonA dAkhalA paNa ghaNA maLe tema che. chatAM ziSTa lokono aMkuza hovAthI ghaNAM kuTuMbomAM cAritramAM kaMIka daDhatA hatI. puruSonA vArasAnI javAbadArI mATe paNa bIjI strIne mATe apAyelI mULa chUTano ghaNe aMze durupayoga thayelAnA dAkhalA che. chatAM AjanA jeTalo puruSa varga tyAre zithila nahoto, AjanI zithilatA ajaba che. khUbI to e che ke, Ane zithilatA gaNavAmAM AvatI nathI, paNa sahaja Page #694 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamAgasUtro 621 gaNavAmAM Ave che, je vinAzaka che. yuropamAM eka patnIvrata to mAtra nAmanuM ja jovAmAM Avela che. kema ke, sAMbhaLavA pramANe vyabhicAra vadhAre hato ane game teTalI vAra lagna karavAnI chUTamAM cAritrano vicAra zo karavAno hoya ? temaja te prajA eTalI sAtvika ane vIryavALI paNa jaNAI nathI. tyAre ahIMnI prajA sAtvika ane vIryavALI mAnavAmAM AvI che. vaLI puruSa ekI divase eka karatAM vadhu strIone garbha dhAraNa karAvI zake paraMtu strI eka divase ekathI vadhu garbhadhAraNa karI na zake. A kudaratI niyamanA saMketane dhyAnamAM laIne lazkara vageremAM eka ja vaMzanAM saMtAnonI daSTithI puruSo aneka strIo paraNatA hatA. tema chatAM te badhuM maryAdAmAM hatuM ja. paraNyA vinA strIno upabhoga na karI zakAya. vezyAonA upabhogomAM paNa amuka rIte svIkArAyelI vagere maryAdAo hatI. tyAre Aje temAMnI maryAdAono lopa thato jAya che, ane bIjI rIte puruSonI zArIrika nabaLAI chellAM 50 varSamAM ghaNI vadhI gaI che. tethI eka patnInuM paNa pUratI rIte pAlana na karI zake, te ekapatnIvrata rAkhe tenI kiMmata zI ? nabaLA paDIne eka patnIpaNuM svIkAravAthI ke brahmacArI thavAthI prajAnI unnati zI ? tenA karatAM to vIryavaMta prajA tarIke aneka patnI karavAmAM alpa avanati che. tyAre atyAre vyabhicAra sUganI vastu ja rahI nathI. jo ke have kadAca tene mATe paNa kAyadA-aMkuzo karavAmAM Avaze, paNa tenuM pariNAma saMtati niyamana vagerethI uttama prajAnA nAzamAM Avaze. temaja strI-puruSonA vadhu zithila cAritranI paraMparA cAlaze, je prajAne zocanIya sthitimAM mUkI deze. paDI rahelA vidhavA kSetromAM saMtAnotpatti karavAmAM prajAnI unnati mAnavAnI dalIla keTalI hAsyAspada che ? kema ke, AkhI prajAnA nAzanA upAyonA aMgabhUta prayatnamAMthI Adarzane siddhAntane tathA naitika tattvane nukasAna karanAra kalpita lAbha meLavavAno vicAra bAlizatA gaNAya. eTale ke ekapatnItvano kAyado, bALavivAha ane vRddha vivAhano aTakAva, strInA samAna vArasAhakaka, chUTAcheDA, punarvivAha, strI-svAtaMtrya, sivila maeNreja, lagnanA mudatI karAra, saMtatiniyamana, jJAti trAsa nivAraNa vagere bhAratIya ucca kuTuMbanI strIone kevI bhayaMkara sthitimAM mUkaze e vicAravA jevuM che. tenI kalpanA 50 varSe zuM pariNAma Avaze te karavAthI samajAze. puruSo dabAze, prajAnuM zithila cAritra thaze, AMtarajAtiya ane AMtararASTrIya lagnothI je eka vicitra paristhiti utpanna thaze, temAM ucca hiMduonA vyaktitvano to lagabhaga nAza ja kalpI zakAya che. ucca hiMduonA saMskAra yuropavAsIo svIkAraze. teo bhale svIkAre, paNa ahIMnA saMskAra toDavAne je yukti prayuktio goThavAya to te mahAanyAya che. emAM koI paNane lAgyA vinA raheze nahIM. ane A dezamAM keLavIne taiyAra karela eka sudhAraka vargane ADe rAkhIne A badhI hilacAla yuropavAsIo taraphathI cAle che. kema ke, sIdhI hilacAla haju karI zakAya tema nathI, evuM haju prajAmAM baLa che. paraMtu e baLane thoDuM tUTeluM gaNIne temaja Teko ApanAra vargane adhikArIo tarIke ane Page #695 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 622 paMca pratikramaNa sUtro AgevAno tarIke goThavIne prathama carcAothI vAtAvaraNamAM phelAyelA vicArone have kAyadAnuM svarUpa ApavA mAMDyuM che. hiMdu strI-puruSonA cAritra temaja tenI prajAnA rakSaNanA eka paNa saMskAra bacavA na pAme, tevI jAtanA kAyadA jude jude vakhate judA judA prAMtamAM judI judI dhArAsabhAmAM judA judA mANasone hAthe judA judA bahAnA nIce thayA che, thAya che, ane thayA karaze ema lAge che. ekIsAthe na karatAM dhIme dhIme ane vaheMcAyelI rIte thAya, tethI prajAne ekadama uzkerAvAnuM kAraNa na maLe, hAlamAM to te kAyadAo dhArApothImAM dAkhala thAya, pachI prasaMge teno amala thAya. AjanA kAyadAono itihAsa tapAsatAM A tattvo ApaNane maLI Avaze. vacalA vakhatamAM vadhAre paDatI chUTa levA daIne tenAthI nukasAna thayA hoya, te bahAra lAvIne kAyadAnI AvazyakatAnuM vAtAvaraNa taiyAra karI zakAya che. Ama chatAM paNa vyakitagata rIte ghaNAM strI-puruSo, kuTuMbo, jAtio potAnI pavitratA jALavavAno prayatna kare che ne karaze. ane AvA kaTokaTInA samayamAM paNa ghaNe aMze jaLavAze temAM saMzaya nathI. chatAM sujJa puruSoe jema bane tema sAvaceta rahI prajAnA, dharmanA, bhAvi saMtAnonA bhalA mATe prajAnAM cAritrya zithila karanArA ane sAmarthya haNanArA saMjogothI dUra rahevAya tevA prayatno avazya karavA joIe. chatAM akSarajJAnanI yojanA, reDiyo vagerenI hAlanI jAherAtonAM sAdhano vadhatAM prajAnA manamAM saMzayo, duHkhIpaNAnA AbhAsa utpanna karI sukhasagavaDanI lAlaco ApI, prathamanI sthiti ane maryAdAo tarapha aNagamo utpanna karI kheMcavAnI goThavaNo thaI rahI che. akSarajJAnathI chApAM ane peparonuM vAtAvaraNa asara karaze ane reDiyo, sinemA, menTIka seMTarnanI yojanAo tathA tevA pracArako prajAno aneka rIte buddhibheda karI kaI sthitimAM mUkaze te kahI zakAtuM nathI. akSarajJAnanI yojanAthI bhaNyA pachI uttama preraka sAhitya tenA hAthamAM bhAgye ja AvavAnuM che. AjanuM halakaTa sAhitya e sAmAnya bhaNelA lokonA hAthamAM Ave e svAbhAvika che. eTale bodha mATe dharmaguruonA sahavAsane badale evAM pustakothI saMtoSa manAze ne kharA jJAnamArgano aMkuza chaTakI jaze. bhaNavuM jeTaluM sAruM che teTaluM ja halakaTa sAhitya vAMcatAM AvaDavuM kharAbamAM kharAba che. kharI rIte saMskArI ane lAyaka prajA vadhavI joIe. tenA ja upara UlaTA aMkuza mukAze ane bahAranI prajAonI InAmo dvArA saMtati vadhArAze. pariNAme jagatamAM anyAya ane adharmanuM vAtAvaraNa vadhaze paraMtu Aja yuropanI svArtha mazagUla prajAo ane tenA AgevAno A mAne tema nathI. teonI lAgavaga ane sattA ghaNAM vadhatAM jAya che ane vadhI rahyAM che, ke jene AjanA yuvako pragati kahe che. sArAMza ke, AjanA pracArakAryamAM ApaNuM hita jaNAtuM nathI, tethI tenA upara vizvAsa keTalo - rAkhavo te dareka sadagRhasthoe vicArI rAkhavA jevuM che. kulAMganA - eTale ApaNA hAlanA saMjoga pramANe kulavatI umaralAyaka kanyA. e artha ahIM Page #696 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 6 23 samajAya che. kuLavatI pavitra vadhU e artha to prasiddha che. daSTi-vipardhAsa - kAmavAsanAthI sAme jovuM. sabhyatApUrvaka sAme jovAmAM harakata nahIM paNa sabhyatAne bahAne bIjI rIte jovAnI sagavaDa levI, te dUSaNa che. ghara-gharaNAM - punarvivAha karAvavAmAM paNa aticAra to karavAmAM anAcAra hoya temAM pUchavuM ja zuM? strI ane puruSa banneyane mATe saragavacana - sAmAnya vAtacIta paNa kAmavAsanAnI asarathI mizraNa bhAvathI karavAmAM aticAra. DhIMgalA-DhIMgalI paraNAvavA - e paNa kAmavAsanA saMbaMdhI boLaceSTA che. (A kriyAno saMbhava bALAomAM eTale strI jAtimAM che. tethI AmAM zrAvikAonA aticAro paNa sAthe ja AvelA jaNAze. tethI zrAvikAo mATe je vicAra judA aticAra-pAThanI jarUra nathI. judo aticAra pATha ApavAthI pUrvapuruSonI racanAmAM nyUnatA batAvavA barAbara gaNAya che, je dhAraNA aticAra pATha racanAra mATe saMbhavita nathI. judo pATha racavAthI sAdhvIjI ane zrAvikAo mATe ghaNA pheraphAra sAmAnya kriyAomAM paNa karavA paDe. vaMditta sUtranI gAthAomAM paNa umerA karavA paDe vagere doSo jaNAya che.) strI ke puruSanI jananendriyo yogya saMtAno mATe kudarate utpanna karelI hovAthI, te prayojana vinA, yathAyogya rIte uzkeravAnA niyamo sivAya athavA svata: yathAyogya rIte uzkerAyA vinA kRtrima prayatno, bALaceSTAo, ramatagamatamAM ke saMyamane abhAve uzkeravAthI, uzkerI devAthI paNa temAM zithilatAno saMcAra thAya che, ane krame krame strIone ane puruSone paNa phalIbanA eka jAtanI napuMsakatA prApta thavAno saMbhava thAya che. e avayavo game tyAre ramavAnAM ramakaDAM nathI ke teno game tema upayoga karI zakAya. e ghaNAM ja mahattvanA ane rakSaNa karavA lAyaka avayavo che, ane marmasthAno che mATe ja tene gupta rAkhavAmAM Ave che. brahmacarya pALavAnI icchAvALAoe paNa janana avayavonI zithilatA thavA devI joIe nahIM. kema ke, tema thavAthI svapnadoSAdi thavAno saMbhava thAya che. temaja bIjA aneka rogo utpanna thAya che, ke jethI koI vakhata bhayaMkara sthitimAM mukAvuM paDe che. janana avayavo saumya dhAtuo pradhAna Azayo che, tenuM kAraNa paNa e che. tethI jema bane tema zuddha saumya dhAtuono bharAvo khUba thAya tevA AhAravihAra, khAnapAna, saMsarga, maitrI, manobhAvanA vagere rAkhavAM joIe. tene mATe brahmacaryavratanI pAMca bhAvanA ane navanADonI khAsa bhalAmaNa karavAmAM AvI che. te sAcavavAthI iMdriyo uzkerAya to nahIM paNa vadhu zAMta thAya e camatkArika mAnasika jaDIbuTTIo che. mahAtmAonI kRpAnI prasAdI che. koI paNa saMjogomAM Idriyo jarA paNa na uzkerAya, teno khAsa khyAla rAkhavo joIe. kema ke temAMthI sarva anartha paraMparA zarU thAya che. te ja pramANe sAMsArika svadAra saMtoSI gRhasthoe paNa khAsa AtyaMtika kAraNa vinA lezamAtra IMdriyone uzkerATa maLe tevA saMjogothI IrAdApUrvaka dUra rahevuM. bacapaNathI ja A niyama jALavavo joIe. tethI strI-puruSano paraspara sneha ane vaphAdArI TakI rahe che. dIrdhAyuSa thAya che, saMtati sArI, dIghayuSI thAya che ane gRhasthAzrama paNa svargamaya bane che. A ja dRSTithI strIone maryAdAmAM rAkhavAmAM Ave che. kulaputrone paNa maryAdAmAM ane sArI sobatamAM tathA sArA vAtAvaraNamAM rAkhavAmAM AvatA hatA, ne Ave che. Page #697 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 624 paMca pratikramaNa sUtro Aje nATaka, sinemA, naoNvelo, hoTalonAM khANAM, saMsthAomAM cAritrahIne bALakonA saMsarga, nizALomAM bALako ane bALAonA saMsarga, relave, TrAma, moTaro vageremAM vicitra saMsargo vagere brahmacaryabhaMganA aneka saMjogo UbhA thaI cUkayA che, to pachI Idriyone uzkerATa viSe to pUchavuM ja zuM? jema bane tema tethI bacavAmAM kalyANa che. suhANe-svapnAntare svapnamAM brahmacarya bhaMganI IcchA te atikrama, te tarapha prayAsa te vyatikrama. bhaMganI keTalIka hada sudhI jaI pahoMcavAnI sAmagrI meLavAya te aticAra, ane bhaMga thaI jAya te anAcAra. mAtra svapnanA anAcAra hovAthI vAstavika rIte anAcArarUpa che. keTalIka vakhata brahmacaryanA bhaMgane lAyaka mAnasika temaja tevA prakAranA bAhya saMsarga na hoya, vyakitanI IcchA sArI rIte brahmacarya pALavAnI hoya, vArasAmAM ziyaLane lAyaka manobaLa tathA saMskAra maLyAM hoya, chatAM rAtridoSa-svapnadoSa vagere ghaNAne thaI Ave che tyAre teo gabharAya che, ane tenA upAyo aneka ajamAve che paNa saphaLatA maLatI nathI. tyAre keTalAka vAraMvAra thaI AvatI vAsanAno nAza karavA vIryano nAza karanArI ane vIrya sUkavI denArI kSArAtmaka davAono prayoga kare che. paraMtu banneya ThIka nathI. keTalIka AhAranI viSamatA, tapazcaryAnA avidhipUrvakanA AdinA aMtara pAraNA ane pachInA uttara pAraNAnI viSamatA kAraNabhUta banI gayela hoya che. tapazcaryA pote brahmacaryamAM madadagAra che eTaluM ja nahIM paNa zarIrane kAntimAna banAvI zake che. paraMtu tenI AgaLa pAchaLanI avidhio temAM harata kare che temaja rojanA ajIrNa, maLanI zuSkatA, dIrgha ajIrNathI zarIramAM lAgu thayelo tapAro vagere rAtridoSa vagerenA paNa kAraNa hoya che. yogya AhAra, ArAma ane bahAcarya, e traNeya ArogyanA mULa thAMbhalA che. paraMtu, temAM AhAra pada paheluM hovAthI mukhya AdhAra tenA upara ja che. AhAranI viSamatA maTIne samatA thAya to badhuM pAchuM vyavasthAmAM AvI jAya che. khorAkamAMthI pUratuM vIrya banIne teno khUba sAro bharAvo thAya che. ochAza ane azuddhi paNa uzkerATanuM kAraNa bane che. khorAka barAbara pAcana thaIne joIe te pramANamAM virya na bane athavA viSama AhArathI garamI utpanna thaI vIrya bahAra nIkaLI jaIne tenI jarUrI pramANamAM ochAza thaI jAya tathA tIkhAM, garama, ugra, jherI padArthonA davA tarIke ke bIjI rIte sevanathI vIryamAM paNa garamatattvo dAkhala thAya. AhAramAMthI utpanna thayelI sAta dhAtuo cokhkhI utpanna na thatAM malina thAya, to temAMthI utpanna thayeluM vIrya paNa uzkerAya che, mATe te azuddha gaNAya che. strIo ane puruSoe banneye vIryano pUrato bharAvo ane zuddhi jALavavAnI jarUra hoya che. to brahmacarya sArI rIte pALI zakAya che. vIryanAzanI ke sukAvavAnI davAo karatAM vIryanI zuddhi ane bharAvA mATe prayatna karavo joIe. zuddhi vinAno bharAvo paNa TakI zakaze nahIM, mATe zAMta, sthira, ThaMDuM, ghaTTa ane nirdoSa vIryano bharAvo roja thato rahe tevI AhAravihAramAM saMpUrNa kALajI rAkhavI joIe. e ja vIryarakSA ane brahmacarya Page #698 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 625 pAlanano uttama upAya che. te mATe potAne jarUrI mAtrA karatAM vadhAre ke ocho AhAra na levo. bhUkhyA na rahevuM. eka vakhata khAdheluM pacyA vinA uparAupara khAvuM nahIM, mATe yogya aMtara paDavA devuM. prakRtine pratikULa khorAka na levo. jema bane tema sAttvika ane sAmya dhAtuvardhaka khorAka levo. navAvADamAM temaja brahmacaryanI pAMca bhAvanAmAM paNa khorAka ane uttama saMsarga sevana upara khAsa bhAra mUkavAmAM Avela che. adhyazana prathamanuM pacyA vinA, khAvA upara khAvuM. atyazana vadhAre khAvuM. anazana na khAvuM. viSamAzana=binavakhate, pAcana thayA vinA ke kAcuM koruM, ayogya khAvuM. alpAzana =jarUrI karatAM ochuM khAvuM. ayogyAzana potAnI prakRtine mAphaka na hoya te athavA khorAkane lAyaka na hoya tevA padArtho khAvA. ativyavAya ati maithuna parizrama. ativyAyAma ghaNI ane ayogya kasarata. atinidrA ane alpanidrA khAsa kAraNa vinA divase nidrA vagere roganAM kAraNo che, ane brahmacaryane harakata karanArAM che. samAzana, samavyAyAma, samanidrA viSama vyavAne badale samavAya ane brahmacarya, e sarva rogamAMthI bacAvIne Arogya ApanArA che. Arogyamaya jIvananI A apUrva cAvI che. agAunA vakhatanI kathAomAM sAMbhaLavAmAM Ave che ke, rAjakumArone sAtvika, saumya khorAka ApavAmAM AvatA hatA. ane evA kachoTAo paherAvavAmAM AvatA hatA ke, jethI karIne maLasUtranA pracArane aDacaNa AvatI nahotI ane brahmacaryabhaMgane mATe Idriyo uzkerAvA sudhdhAM prasaMga maLato nahIM. pUrva dezamAM Aje paNa goLa, tela jevI garama cIja khAvAno rivAja nathI. tenuM kAraNa paNa A ja jaNAya che. jo ke, pAchaLathI bIjI prajAonA saMsargane lIdhe A dezamAM lAla maracAM svAdanI lolupatAthI vadhAre khAvAno rivAja paDI gayo che. lAla maracAM pAcaka chatAM brahmacaryanA kaTTA zatru che. kema ke, tenI garamI TheTha vIryamAM pahoMcIne tene uSNa banAvI de che. ApaNA pUrvapuruSonI mULa yojanA saumya tattvo khorAkamAM kAyama karavAnI jaNAya che, jethI virya azuddha paNa na thAya ane zuddha vIryano pUrato bharAvo hovAthI jJAnataMtuo (narvasa) paNa majabUta ane TakAu bane che. je zarIrabaMdhAraNanuM mahattvanuM tattva che ane je dIrdhAyuSamAM kAraNabhUta che. mANaso emane ema jIvana pUruM kare che paraMtu, yogya Arogyano AnaMda bhAgye koIka ja laI zakatA haze. kharekhara, pUrvanA mahAtmAoe AvAM vrato goThavI ApIne prajAmAM aneka prakAranI ucca tAlIma ane bodha sAthe saMskAranI vRddhi karI prajAnI pavitratAnI khUba rakSA karI mahAnamAM mahAna upakAro karelA che. aneka upadezo ane copaDIo kAMIpaNa asara karavAne UlaTI avanati vadhArI rahela che tene badale AvAM vratonA pAlana mATe pratijJAo levaDAvIne teonI aneka muzkelIo dUra karI suMdara tAlIma ApavAmAM AvatI hatI, jemAM badhAM kartavyono samAveza thaI jAya. copaDI vAMcavA chatAM amala dUra rahe che, tyAre vrato ApavAthI amalanI zarUAta ja thaI jAya che. Aje strI-svAtaMtryane nAme AryastrI vargane sthAnabhraSTa ane naitika adha:pAtamAM laI javAnI Page #699 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 626 paMca pratikamANasUtro peravI jaNAya che. AkhI prajA ja gulAma banatI jAya che. svAtaMtrya zabda mAtrathI svAtaMtrya prApta thatuM ja nathI. prajA ja svataMtra nathI to strIone svAtaMtrya prApta kayAMthI thAya? strIone puruSonI gulAmImAMthI chUTA karavAnI vAta paNa aMdaroaMdara laDAvI mAravAnI vAta jevI jaNAya che. svAtaMtryanA zabda nIce strIo gharamAM puruSo joDe laDavAne taiyAra rahyA kare, tevuM tenuM Aje mAnasa ghaDAya che. svataMtra prajAmAM strIo ane puruSo ane svataMtra hoya che paraMtu, adhikAra pramANe javAbadArI upADI svecchAe aMkuza svIkAravo, e svataMtra prajAnuM bhUSaNa che. e daSTithI A dezanI strIoe ane puruSoe potapotAnA adhikAra pramANe je maryAdAo svIkArelI hatI temAM kALakrame ekaMdara prajAmAM je sAtvikatAno nAza thato gayo hoya tene pariNAme AkhI prajAne kAMI sosavuM paDe tenA pramANamAM strIone paNa sosavuM paDe e svAbhAvika che ane e vAstavika paNa che ke, samagra prajAnA sukhadu:khamAM strIoe ane puruSoe bhAga levo ja joIe. to ja prajAkIya samatolapaNuM jaLavAya. chatAM e sAtvikatAno nAza ane hAlanA Arthika zoSaNathI thayelI prajAnI Arthika nabaLAIne lIdhe utpanna thayelI keTalIka vadhu naitika viSama paristhiti. e banneyanAM pariNAmone AgaLa karI, strIvarganAM duHkho moTA svarUpamAM AgaLa karI, strIsvAtaMtryane nAme AryaprajAnA strIvargane uzkerI tenI saMyama ane sahanazakitane uzkerI Utarate raste vahI javA devAnA prayatno thatA jaNAya che. jo ke dareka strIo ekAeka evI rIte doravAI na jAya paraMtu dareka samajuM na hoI zake. thoDo thoDo ajJAna varga hoya temAM anukrame asara thatI jAya, tema tema uttarottara UcharatI prajA upara e saMskAronI asara moTA pramANamAM sArA saMskArI gharanA bALavargamAM paNa vadhatI jAya. ane AjanuM pracArakArya svAtaMtryane nAme svacchaMdatAne Teko ApavAnuM jAhera vAtAvaraNa tathA tene poSanAruM rAjyanA kAyadAnuM valaNa. A badhI paristhitithI pariNAme Arya strI jAtinuM keTaluM adha:patana thAya te kalpanA karavAthI ke kaMpAvanAruM che. Aje ApaNe ApaNA gharane badale bhAvi prajAnA ghaDatarano AdhAra nizALo upara mUkatA jaIe chIe. ane nizALo e paradezIonA-svArthasiddhi karanArI tAlImanAM-mukhya kendro che, temAMthI AryasaMskRti ane saMskArane vaLagI rahenArAM bALakonI AzA zI rIte rAkhI zakAya, te samajI zakAtuM nathI. e nizALonA taMtranI goThavaNa ja evI che ke, temAMthI kazI sArI AzA rAkhavI nakAmI che. kodarAmAMthI cokhAnI AzA rAkhIe tenA jevI vAta che. - strIonI Arthika svataMtratA e paNa eka ajaba koyaDo che. Arthika svataMtratA kayAMthI AvI paDaze ? dezamAM dezI paradezI loko moTAM moTAM kArakhAnAM nAMkhavAnAM che. temAM puruSa-majUro sAthe moTI saMkhyAmAM strI-majUro paNa sastAmAM maLI zake e mukhya dhyeya strIonI Arthika svAtaMtryanI hilacAla pAchaLa rahela che. ane hAthamAM paisA AvyA bAda strI-svAtaMtryanI bhAvanA strIone kaI koTI upara laI jAya e vicAravA jevuM che. sArAMza ke, zabdo suMdara ane mIThA che. paraMtu tenI pAchaLanI yojanAo bhAratIya Arya strIone AjanI naitika sthiti karatAM UtaratA pagathiye uttarottara laI javA mATe pUratA che. Page #700 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 627 strIonA ke puruSonA yathAdhikAre svAtaMtrya sAme koInoye virodha hoya nahIM, nathI ane hato paNa nahIM. A dezamAM kArIgaro, kheDUto, majUro vagerenI strIo kArIgara, kheDUta ane majUranI sAthe kAma karatI AvI che. ane kuTuMbanI Arthika utpamAM gauNapaNe phALo ApatI Avela che. strIo bALauchera, ghara-kAmakAjamAM rokAvA uparAMta dhaMdhAmAM madadagAra thatI hatI. eTale dhaMdhAmAM teno phALo che ke keTaleka aMze gauNa hato, paraMtu bALauchera ane ghara-kAmakAjamAM jAtamahenata, kALajI, khaMtapUrvakanAM sAdhano jALavI rAkhavAM, navAM utpanna karavAM, vaparAzanI dareka cIje vagara paise jAtamahenatathI karavI tathA bALauchera karIne vagara nizALe, vagara akhADe, vagara davAkhAnAe, nIrogI, zarIre majabUta ane nAtamAM sanmAnapAtra, saMskArI, kArIgara, kheDUta ane majUro prajAmAMthI dezane pUrA pADatI hatI. A badho kharca je bacato hato te paNa eka jAtano majabUta Arthika phALo ja hato. jenA somA aMzanuM ye pariNAma AjanI kharcALa nizALo paNa ApI zakatI ja nathI. ane ucca komanI strIo paNa A ja rIte bALauchera tathA gharakAmakAjamAM kaLApUrvaka, svacchatApUrvaka, jarUriyAta pUrvaka potAno zArIrika ane bauddhika zrama cAlu rAkhatI hatI ane dezane lAyaka, laDAyaka yoddhA, rAjya calAvanAra, vyApArI, mahAtmAo, kaLAdhara, vidvAna vagere putro pUrA pADatI hatI ane jeomAMnA ghaNA nAmAMkita thaI gayA che, ke jenI joDI bhaviSyamAM paNa AjanI duniyA joI zakaze nahIM. gharakAmamAM karakasara, navI navI banAvaTo vagerethI ghaNI karakasara thatI hatI. pApaDa, seva, athANAM karavAM, daLavuM, khAMDavuM, dhovuM sAphasUpha karavuM, navI navI khAdya sAmagrIo ane tenI aMgabhUta cIjo jAte taiyAra karavI vagere. Aje to hIMga ke haLadara vagere paNa bajAramAM khaMDAyelA ja vaparAya che. AvI rIte strIo paNa paisA bacAvarAvI Arthika phALo pUro pADatI hatI. uparAMta, zrImaMta gharanI strIo kaLAne poSaNa ApatI hatI. sIvaNa, bharatagUMthaNa, citraNa tathA bIjI aneka jAtanI kaLAo ane te kaLAvALI cIjo jAte utpanna karIne teno gharamAM ja vaparAza karavAmAM bevaDI tevaDI Arthika bacatanI sagavaDa karatI hatI. ghaNI kharI kaLAono upayoga te sArvajanika saMsthAo rUpa dhArmika saMsthAomAM ja karatI hatI. jaina zrImaMtanI strIo prAcInakALamAM jJAnabhaMDAronAM pustako lakhyAnA dAkhalA che. ujamaNAno tamAma sAmAna, lagnanI tamAma sAmAna, sAdharmika vAtsalyano tamAma sAmAna vagere ghare ja hAthe banAvavAmAM Avato hato. uparAMta muni mahArAjAo ane sAdhvIjIone upayogI pustakanAM pUMThAM, gUMthelI dorIo, nokAravALI, ThaMDAsaNa, caravaLA vagere paracUraNa cIjo paNa hAthe ja banAvI ApavAmAM AvatI hatI ane pUMThAo vagere upara bharata paNa bhakitabhara hRdayathI, zAstrokata zailI anusAra bharI ApavAmAM AvatA hatA. zuM A Arthika madada nahIM gaNAya ke? koI paNa beThA beThA khAtuM nahIM, kuTuMbanA vRddha, azakata, AMdhaLA, bobaDA, mUMgA, TUMThA, lUlA, baherA vagerene paNa kayAMya anAthAzramamAM mokalavA paDatA nahIM, evAM sthAnoye hatAM ja nahIM. kema ke, AjanA jeTalI prajAnI Arthika sthiti kharAba paNa nahotI. tema karavAmAM nAnama Page #701 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 628 paMca pratikamaNasUtro gaNavAmAM AvatI hatI. "kuTuMbamAM tenuM bharaNapoSaNa thavuM ja joIe" A bhAvanA hatI. kuTuMbonI sthiti sadhdhara hatI. Ama chatAM "strIone sAmAjika ke jAhera jIvana nahotuM" ema hatuM ja nahIM. meLA, yAtrA, lagnAdika utsavo, dhArmika utsavo, nAtanA paMcanA cokhaMDA maMtraNa vageremAM sahadharmacAriNI sAthe ja hoya, maraNa prasaMganA gAma kharca, tAlukA kharca ke paragaNA ke AkhI rAta ke evA moTA prasaMgomAM strIo sAthe hoya ja. AthI parasparanI oLakhANa, sthitinuM mApa, lAyakAta vagere darekedareka paraspara jaNI zakatA hatA. guruonA vyAkhyAnamAM tathA bIjA prasaMgomAM strIonI sagavaDa pUrepUrI jaLavAtI hatI. jJAtio vageremAM strI sanmAna ane tenA hakaka mATe saMpUrNa dhyAna ApavAmAM AvatuM hatuM. khAsa bhAra mUkIne kahIe to strIo mATe ja vadhAremAM vadhAre dhyAna ApavAmAM AvatuM hatuM, ane Aje paNa jJAtionA kAmakAjamAM strI prazna-kanyA vyavahAra vagereno prazna mukhyapaNe hoya che. alabatta, jJAtio potAnA pUrvAparanA Adarza pramANe vahIvaTa kare che, tenI sAme navA jamAnAvALA virodha kare che. tenuM kAraNa Adarza-bhinnatA ane tene aMge utpanna thayela matabheda che. jJAtiovALA anyAya ja kare che, mATe A kolAhala che, ema nathI. paNa tene halakI pADavA ja anyAyanI bUmo mAravAmAM Ave che, ane vakIlo evI bUmo nIce jJAtionA vAMdhAvALA kesone korTa ghasaDI jaI zake che. kharuM kAraNa bhAratIya sAmAjika saMgaThana toDavAnI manovRttimAMthI e aNagamAne janma che ane keso vagere virodhI vAtAvaraNane tAjuM rAkhyuM jAya che. gujarAta vagere pradezamAM ghaNI vakhata jovAmAM Avela che ke, patinI gerahAjarImAM vidhavA patnI saMpUrNa gharanI mAlikanI jema tamAma vahIvaTa calAve che, saMgho kADhe che. ane dareka dharmakAryamAM svataMtrapaNe varte che. ane patinI hAjarImAM paNa eka khAnadAna kuTuMbanI pavitra saMskAravALI Arya nArIratnanuM sanmAna ane tenI manovRtti tathA salAhane tathA valaNane bahu UMcA prakAranuM mAna ApavAmAM Ave che. kuTuMbanI AvakomAMthI temane dharmakAryamAM kharca karavA mATe amuka sArA pramANamAM chUTa rahe che. ane strIo paNa jagatanI sabhya mAnava vyakita tarIke potAnuM vyakti svAtaMtrya jALavIne potAno saMpUrNa mobho temaja khAnadAnIpUrvaka jAhera jIvana jIvI zake che. temAM pati ADe AvatA nathI balka tenI temAM sahAnubhUti hoya che. zeThANI tarIke teno mobho ane kaDapa zeTha karatAM jarAye Utarato na hoya tema jaNAya che. ane te nArIratno paNa puruSajAtanuM rAkhavuM joItuM sanmAna, vinaya, maryAdA vagere sabhyatAnA siddhAMtane barAbara anusarIne AzcaryakAraka rIte jALave che. te potAnA abhiprAyane dabAvI gUMgaLAvIne nahIM ja. chatAM kuTuMbanI AbarU, mobho, pratiSThA vagere moTInI puruSa jeTalI ja kALajI dharAve che, ane jarUra paDye puruSanI sAthe Atmabhoga paNa Ape che. eTaluM ja nahi paNa viSama sthitimAM sahana karavA jeTaluM sahana karavAmAM puruSa jeTaluM ja sahana kare che. ane te jarAye du:kha lagADyA vinA ke uddhatAI karyA vinA, sahaja samajazakitathI vagara kahyuM vagara sUcanAe IgitAkAra Page #702 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 629 uparathI paristhiti nabhAvI le che. AnI joDI jagatamAM nahIM ja maLe. AvA Adarza strIvargavALA jJAtionA samudAyonA samudAyo A dezamAM che. mAtra koI koI apavAdika vyakitao sivAya tyAre yuropa vageremAM AvI vyaktio mAtra ApavAdika hoya che. paraMtu AjanA jAhera vAtAvaraNanuM dhyeya bhAratanA jIvanamAM doSo jovAnuM ja che, eTale guNo jAheramAM AvatA nathI. A badhuM praNAlikAvAda toDavAnA, navacetana pragaTAvavAnA, junavANIne bhUko karavAnA samAjanI sitamanI bhaThThI toDI pADavAnA bahAnA nIce AjanA ajJAna navayuvako keTalAka thoDA ghaNA dAkhalA uparathI toDavA prayAsa karI rahyA che. te kharekhara pagamAM ja kuhADo mAre che, bhAMgavuM saheluM che, paNa lAkho mahAtmAonI mahenatathI utpanna thayeluM AvuM racanAtmaka prajA poSaka tatva utpanna karavuM taddana azakaya ja che. paraMtu dezanA dhaMdhAo jyAre paradezIonA hastaka cAlyA jatA jAya che, ane puruSone temAM mAtra dalAlI, nokarI ke sanadI dhaMdhA karavA paDe che, to pachI strIo bAda kema rahI jAya ? Aja sudhI puruSone paradezI Arthika taMtranA gulAma banAvI rAkhavAmAM AvyA hatA. paraMtu eTalethI bhAvi kALamAM nabhI zake tema nathI. eTale vadhu majUronI saMkhyA meLavavA puruSo ane strIo banneyane bheLavavA mATe A jAtano Arthika svataMtratAno pracAra karavAmAM Avyo che. strIo svataMtra hatI, have te paNa gulAma banaze. eTale ke eka paiDuM je rIte gulAmImAM cAlatuM hatuM, tenI sAthe bIjuM paDuM nahotuM cAlatuM. eTale have banneya paiDAM eka ja sAthe cAlaze, ane keLavaNInI saMsthAo vardhA skIma mAraphata temane joIe tevA mAphakasaranA ghaDIne taiyAra karI leze. AjanI strI udyogazALAonuM paNa bhAvi A ja che. ane tenI sAthe strIonA jUnA sArA saMskAra toDIne navA dAkhala karavAnAM sAdhano tarIke paNa teno keTaleka aMze upayoga thaze. kema ke te mukhya dhyeya che. A Arthika svataMtratAnuM AkharI pariNAma. dhArmika, pavitra, kAyamI lagnane badale raziyAnA samAjavAdanI jema amuka vakhata pUratA lagnanA karArane raste strIo ane puruSo caDI jaze ane pavitra bhAvanAonuM khedAnamedAna nIkaLI jaze. raziyAnA AjanA samAjavAda karatAM bhAratIya vyavasthAmAM saMpattinI utpatti, vaheMcaNI ane vinimayatA vadhAre samatola che, ane te vyavasthAnAM mULa tattvomAM pravikAsa ane zarIranAM sutattvo vadhAre pramANamAM che. AvI eka AgaLa vadhelI prajAnI sAme evA UtaratA Adarzo mohaka zabdomAM dharIne prajAne mULa sthAna uparathI utAravAthI te prajA vahelI avanatine raste caDI jaze. A bhAvi ApaNe mATe AjanA samAjavAdanuM che, te paNa yuropIya svArthanI jALano eka aMkoDo che. tethI ahIMnI prajAne nukasAna che. raziyAnI prajAne phAyado thayo hoya te svAbhAvika che. kema ke, te prajA sudharelI nahotI, have sudharatA sudharatA A samAjavAdane daraje AvI che te AgaLa vadhIne hiMdanI pUrvanI pUrNavyavasthAnI Toce javA mahenata karaze. ane hiMdIone ke jeo raDIkhaDI paNa sArA rUpamAM Adarza vyavasthA upara che, tene samAjavAdanI vyavasthA upara utAravAthI ja te prajA kaMIka nIcI ja paDe. alabatta, bekArI pachI navA dhaMdhAmAM goThavAyelA nokaro ke mila majUro vagere sivAyanI prajA haju bhAratIya vyavasthA upara che, te sarvane mila majUronI pragatine nAme zarU Page #703 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 630 paMca pratikamANasUtro karela sAmyavAdanA dhoraNane vyApaka karIne te bhUmikA upara lAvavA mATe sAmyavAdano pracAra yuropavAsIo taraphathI IrAdApUrvaka karavAmAM Ave che. A vAta sUkSma abhyAsa ane tulanA vinA tathA ItihAsanA jJAna tathA bhAvi sthitinI kalpanA vinA samajAya tema nathI. sArAMzake, 1857nA baLavAthI, asahakArathI ke samAjavAdathI evA ekeyathI ApaNI prajAne lAbha nathI. e cokakasa sAcI samajathI mAnavA jevI vAta che, vicArako vicAra karaze. vaLI strI-svAtaMtryathI parANe ke khoTI rIte strIone dareka kAmamAM AgaLa pADavAthI puruSone dareka kAmamAM pAchaLa paDavAnuM rahe. A dezanA puruSonAM magaja hajAro-lAkho varSothI anubhava ane kuzaLatAthI ghaDAyelAM che. tethI sAmAjika, tAtvika, rAjakIya, prajAkIya, sAMskRtika, zArIrika vagere praznomAM temanA hAthamAM ghaNI bAbato che. e darekamAM strIone AgaLa rAkhavAmAM Ave eTale puruSo pAchaLa paDatA jAya ane jema jema puruSa pAchaLa paDe, strIo bina anubhavane lIdhe, pUrvAparanI sthitinI ajJAta avasthAne lIdhe athavA khoTA zikSaNane lIdhe, avaLA khyAlane lIdhe, ADe raste doravAI jAya eTale A dezanI ane saMskAranI anubhavI thayelI trIjI prajA darekamAM potAnuM sthAna meLavI sArI rIte svArtha siddha karI zake. e pariNAma sivAya strIone AgaLa lAvavAnuM vAstavika rIte bIjuM kazuM ye pariNAma jaNAtuM nathI. vakhata gayA pachI kadAca ahInAM strIo ane puruSone A vastusthiti samajAze tyAM sudhImAM to ghaNI paristhiti cUMthAI cUkI haze ane eka vakhata bhUla zarU thayA pachI temAMthI paraMparA vadhe che. eTale eka varga cete, tyAM sudhImAM bIjo ajJAna varga evI ja rIte AgaLa AvavA taiyAra karI rAkhyo hoya ke tene AgaLa rAkhe jAya ane dhAryuM pariNAma lAvye jAya. je pariNAma thoDe dUranA bhaviSyamAM acUka UbhuM ja che. A strI-svAtaMtryanI jALamAM thoDI ghaNI phasAyelI atyAranI keTalIka strIone AgaLa rAkhIne sinemA naTIo jevIone paNa) devIo tarIke saMbodhavAmAM Ave che ane amuka sAmAnya samajanI prajAmAM temane AgaLa karI pratiSThita karavAmAM Avela hoya che. eTale, tevA bhAganA matane jAhera prajAmatano Teko gaNIne tevI strIo mAraphata aneka jAtanA kAyadAonA kharaDA rajU karAvavAmAM Ave che. bhAratanI te strIo paNa upara jaNAveluM bhAvi na samajavAne lIdhe, temAM prajAnI unnati samajIne, ajJAnabhAve evA kAyadAo pasAra karavA temaja potAnI Arya saMskArathI badalAyelA saMskArane aMge badalAyelI manovRttionA dAkhalAthI bIjI Arya strIo mATe tevI kalpanA karIne strI jAtinI unnati samajIne, evA kAyadA pasAra karAvavAnA kAmamAM hathiyAra tarIke khuzIthI goThavAya che. ethI strIone paNa kAMI paNa ekaMdara phAyado thavAno saMbhava jaNAto nathI. A prazno sAthe bIjA paNa ghaNA AjanA praznone saMbaMdha che, paraMtu teno vicAra vistArabhayathI atre karatA nathI. paraMtu mukhya mukhya muddAono vicAra karavAmAM Avyo che ke, je AryaprajAnA nAzamAM moTo phALo ApavAne tIvrazakita dharAve che. A sthaLe gItAno eka zloka khAsa noMdhavA jevo che - adharmA-DabhibhAvAtkRSNa! praduSatti kulasiya: strIpu dukAsu vASarrIya! jAyate varNasaMkara: 1-41 Page #704 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 631 artha :- adharmanA humalAthI kuLa strIomAM dUSaNa praveze che. ane strIomAM dUSaNa peThA pachI varNasaMkaratA utpanna thAya che. (arthAta prajAno krame krame vinipAta thAya che.) kula strIonI pavitratA jeTale aMze hoya, teTale aMze te prajAnI unnati tathA avanatinuM tharmomITara che. bAhya-nAmanI dekhAvanI unnati prajAnI utpattinuM mApa nathI ja, have muddAno eka ja prazna vicArIne A viSaya ApaNe pUro karIzuM. "nArI nAgAgano nahIM paricaya" A zrI cidAnaMdajI mahArAjanA sAmAyika niSTha puruSanI stutinA padamAM tevA puruSanA brahmacaryanI stutine lagatuM AvuM eka kavitAnuM caraNa che. ane AvAM vAkayo ke A arthanAM vAkayo bhAratIya AryasAhityamAM ThAmaThAma najare paDe che. e uparathI paradezI lokoe aNasamajathI ke svArthathI ahIMnI UcharatI prajAne evuM samajAvavAno prayAsa karyo jaNAya che ke, "bhAratanA Arya zAstrakAro moTe bhAge puruSo ja che. ane puruSa prAdhAnyanI potAnI ahaMtAnA baLe nArI upara eka jAtano anyAya karIne ThAmaThAma tenI niMdA karI che, ane vedakALathI ke tenA pahelAMthI AvI rIte puruSothI nArI kacaDAtI AvI che. rAma jevA ekapatnIvrata pALanArAe paNa sItAjIne kADhI mUkIne keTalAM herAna karyA hatAM vagere daSTAnto ApIne e vAtanI puSTi kare che. paraMtu e kevaLa gerasamaja che, jyAM jyAM strInA nAma nIce A rIte niMdA karavAmAM AvI che, tyAM tyAM viSayavAsanAnI ja niMdA che. te vAsanA AdhyAtmika pragatimAM vidanarUpa che, mATe te niMdA karavAmAM AvI che. ane viSayavAsanAne nArI vAcaka zabdonA upacArathI sUcavavAmAM Avela che. e upacAra paNa bhASAnA baMdhAraNanuM eka aMga che. "je viSayavAsanAnI niMdA ja karavI che, to tenI sIdhI niMdA na karatAM nArI-strI bodhakazabdo vAparIne kema karavAmAM Ave che ane je viSayavAsanAnI niMdA mULa zabdane badale bIjA zabdothI karavAnI hoya to nara-puruSo paNa kayAM viSayavAsanAthI para che ? to pachI tenA zabdo mAraphata paNa niMdA karI hota to mAnI zakAta ke zAstrakAro binapakSapAtI che." A prazna thAya che. paraMtu kharI rIte viSayavAsanAno nArI zabdamAM upacAralakSaNA karavAmAM Avela che, ane lakSaNA prayojana vinA thaI zakatI nathI. "lAlA lajapatarAya paMjAbanA siMha che. badhI khurazIo hasI paDI. kAgaDAthI dahIM jALavaje. ghI e dIghayuSa che. A chokaro to moTo baLadiyo che. A bAI to jherI nAgaNa che. amuka amaladAra kALo nAga che. kALo pahADa nAmanI aitihAsika navalakathA" vageremAM lakSaNA-upacAra thayela hoya che. ane AvAM seMkaDo vAkayo bhASAmAM hoya che. gaMgAmAM (gaMgAne kATha) gAyano vADo che. gaMgAmAM-pravAharUpa gaMgAmAM gAyano vADo saMbhave nahIM, paraMtu "gaMgAne kAMThe gAyano vADo che", ema kahetAM zuM jera paDatuM hatuM? jora nahotuM paDatuM, paNa tema bolavAmAM je prayojana jaLavAya che, te kAMTho zabda bolavAmAM joIe tevuM jaLavAtuM nathI. gaMgAmAM vADo kahevAthI sAMbhaLanArane gaMgAmAM e zabda uparathI gaMgAnI zItaLatA ane pavitratAno vADAmAM bhAsa thAya che. kAMTho kahevAthI to Page #705 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 632 paMca pratikramaNa sUtro mAtra "kAThe vADA che." eTaluM svarUpajJAna thAya. paNa kAMTho zabda na bolatAM gaMgA upara bhAra devA mATe ja gaMgA zabda vAparyo hoya che. tethI zrotAne A bhAsa uparathI zItaLatA ane pavitratAno vADAomAM bhAsa thAya che. evo bhAsa utpanna karavAno vakatAono hetu che. "bhAI ! amArA vADA to gaMgAjImAM che." ema gaMgA taraphanI bhakti paNa darzAvavAnuM prayojana che. te ja pramANe AdhyAtmika puruSone viSayavAsanAnI niMdA karavAnuM dhyeya jeTaluM nArI zabdamAM lakSaNA karIne sacavAya che, teTaluM naravAcaka zabdamAM lakSaNA karavAthI nathI sacavAtuM. paNa krUratA, zUravIratA vagere arthanI lakSaNA puruSavAcaka zabdamAM karavAthI vadhAre sacavAya che. A viSaya zabdazakitanA abhyAsIo sArI rIte samajI zakaze. to pachI "nArI vAcaka zabdomAM lakSaNA karavAnuM prayojana zuM che?" e prazna thaze. teno khulAso e che ke, gauNa pradhAna nyAyamAM pradhAnanI mukhya vivakSA thAya che. eTale viSayavAsanAnuM pradhAna pratIka nArI che. ane tenA kudaratI athavA vaijJAnika aneka kAraNo che. ane te e ke jananavidyAnI dRSTithI jananakriyAmAM puruSa karatAM nArInI vadhu javAbadArI jaNAya che, bIjAropaNa sivAyanI tamAma ghaTanA nArI hastaka ja hoya che. bIja jo ke puruSa AdhIna che, paraMtu te grahaNa karavuM, te grahaNa karavA mUMgI rIte bIjAne AkarSavuM, bIja poSavuM, pALavuM vageremAM kSetra tarIkenuM nArI pratIka vadhu bhAga bhajave che. puruSa karatAM nArI A jagatamAM komaLa che, zAMta che, sthira che chatAM te potAnA kAryane mATe bahu ja sArI rIte kAryakSetra che. kema ke, tenI pAse prIti, sneha, heta vagere gupta milakatano kudaratI khajAno che. kAraNa ke, AkhA jananakAryamAM te akhUTa milakata vinA TheTha sudhI tenAthI aDaga rahI pahoMcI vaLI zakAya nahi. mATe kudarate tene e bakSisa vadhu Apela che. Ama prema mAtrA nArInA adhikAramAM vadhAre hovAthI te janana kriyAnI adhiSThAtrI che. jananakriyA eTalI badhI kaDAkUTavALI che ke, temAM AdhyAtmika jIvanane alpa avakAza maLe che ane ekaMdara AdhyAtmika jIvanamAM bIjI koI paNa pravRtti karatAM ATalI badhI kaTAkUTavALI A AkhI pravRtti keTalI vighAtaka gaNAya ? bIjI rIte vicArIe to janana sAthe AkhA saMsAranI, vArasAnI, vadhu kamAvAnI, lAja AbarU khAtara laDavAnI vagere aneka kaDAkUTo joDAyelI che. bIjAropaNa pachI puruSa jeTalo taTastha rahI zake che, teTalI nArI jAti taTastha rahI zakatI nathI. tene te jananakriyA sAMgopAMga pahoMcADavI paDe che. eTalA ja mATe kudarate paNa khUbI to e mUkI che ke, eka puruSa aneka nArImAM eka divase bIjAdhAna karI zake che, paraMtu eka nArI eka sAthe aneka puruSo taraphathI bIjenuM AdhAna meLavI zakatI nathI. kema ke, jananano bhAra amuka hadamAM ja tenAthI upADI zakAya ne ? ATalA ja mATe puruSane aneka strIo karavAnI chUTa rAkhavAmAM harakata nathI AvatI. paraMtu, eka nArIne aneka puruSo eka sAthe rAkhI zakAya nahIM. e rivAjamAM A kudaratI taththAMza paNa dekhAya che. sArAMza ke, puruSapaNe ane nArIpaNe svataMtrapaNe bannene mokSanA adhikArI gayA che. bIjI ghaNI zakitao samAna TharAvI che. chatAM jyAM jyAM kudaratI viSamatA che, temAM bheda paNa svIkAryo Page #706 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 633 che. jemAM koI paNa kALe koInoye matabheda paDe tema nathI. je kRtrima kAraNothI bheda ke abheda gaNavAmAM Ave to janasamAjane kAMIne kAMI nukasAna thAya te anivArya che. chatAM jananakriyAmAM strInuM puruSa karatAM vizeSa prAdhAnya hoya che." ahIM koI kaheze ke, "keTalIkavAra jananamAM preraka puruSa paNa vizeSa rIte pradhAna hoya che. paraMtu temAM paNa vicAravA jevuM che. jananamAM puruSa bAhyathI kavacit vizeSa preraka gaNAya, kAraNa ke, bahArathI tema dekhAya che paraMtu vAstavika rIte nArI vizeSa preraka che. kema ke, jananamAM nArI mULa preraka jaNAya che. puruSa karatAM avyakata rIte tenI preraNA vadhAre tIvra hoya che. vRkSomAM, pakSIomAM tathA pazuomAM paNa mAdA zAMta ane akriya jaNAya che. jamIna akriya jaNAya che paraMtu tenI eTalI badhI tIvra kriyA hoya che ke, narane te ja mukhya bhAge preraka bane che. te eTale sudhI ke potAnA sudhI AkarSI lAvIne mAdA tene potAnI abhimukha eTalo badho banAve che ke, bIja grahaNa karAvyA bAda ja te saMtuSTa thaI ukekSA kare che. chatAM nArI to bIja grahaNa karyA bAda paNa te janananI kAryasiddhimAM eTalI badhI parovAya che ke, narane tenI kalpanAe na Ave. zAMta mAdA potAne bIja grahaNa karavAnI IcchApUrti mATe narane preraNA na kare to bIja grahaNa lAyakanI pUrva bhUmikA naramAM utpanna na thAya, to barAbara bIja grahaNa thAya paNa nahIM, mATe mAdA pradhAnapaNe preraka hoya che. jo ke A viSaya sUkSma vicAraNAgamya che, ne vAstavika che. mATe A dRSTithI AdhyAtmika jIvanamAM viSayavAsanAne pradhAna virodhI bhUta mAnIne tenA pradhAna pratIka tarIke nArIne nAgaNI vagere zabdo lAgu karavAmAM zAstrakAronI yathArthatA che. strI jAtinI niMdAno uddeza nathI ja. bIjA dezomAM A deza jeTalI AdhyAtmika dazA mATe vicAraNA paNa thaI nathI eTale je prakAranuM sAhitya ane tenA dhvani ahIM jovAmAM Ave te bIje jovAmAM na Ave, e svAbhAvika che. have AdhyAtmika draSTithI vicAra karavAnI bAbatane bAda karIe to sAMsArika daSTithI A dezanI kavitAomAM nArIne je sthAna che, teTaluM bIjA kayA dezanA sAhityamAM che? mAtra ekadezIya vicAraNAthI bhAratIya vItarAga mahAtmAonA nirUpaNamAM paradezIonI doravaNIthI doSa kADhavo, e bhAratanAM saMtAnone zobhArUpa nathI. paradezIo, nArIo ane pAchalI komone AgaLa lAvIne. puruSone ane AgalI komone pAchaLa kADhIne, dezamAM sarvoparI prabhutva sthApavA mATe eka yukti karI rahyA che. kema ke, lAkho varSathI A dezanA AgaLa paDatI komonA puruSoe kAMI paNa sAcavyuM che. temanAmAM anubhavazakita vagere che. temane aMdaroaMdara laDAvIne pAchaLa pADIne pachI AgaLa paDelA azaktonA hAthamAMthI badhuM paDAvI levAnI eka yukita mAtra ja che, je haju koI samajI zakayA nathI. zastranI laDAI vinA ghera ghera strI-puruSanI ane gAmegAma AgalI ane pAchalI komonI A eka zAMta laDAI goThavAI gaI che. A bhedaka vicAranAM keTalAMka bIja teoe ghaNAM varSo pahelAM - strIkeLavaNI, svAtaMtrya vagere nAmo nIce ApaNA janmathIye pahelAM - vicArarUpe A dezamAM goThavyo che ane tenI pAchaLa potAnI lAgavagano upayoga karIne tene poSaNa ApatA AvyA che, je barAbara vicAravA jevuM che. Page #707 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 634 paMca pratikramaNa sUtra sArAMza ke, AvAM varNanomAM strI jatinI niMdA nathI ja, paraMtu strI-svAtaMtryanA uchInA vicAra vAtAvaraNa pachI AvA zabdo upara AjanA yuvakone sUga thAya che, te jo ke AryazAstranI paribhASA ane Azayo na samajavAne lIdhe che. evuM ghaNuM ghaNuM AjakAla cAlI rahyuM che. kone keTaluMka samajAvI zakAya? kadAca pahelAnA vakhatamAM TAImsa jevAoe ke bIjAe strI-svAtaMtrya tarapha lakSya kheMcavA ekAda vakhata lekha lakhelo hoya, ane temAM AvAM koI vAkyo para TIkA karI bhAratIya zAstrakAro upara TIkA karI hoya ane tenI te vakhatanA dezI chApAmAM, tenI pachI uttarottara kaoNlejamAM prophesaronAM bhASaNomAM, sAkSaronAM pustakomAM, lAIbrerInAM vartamAnapatromAM uttarottara punarAvartana pAmyA ja kare che. jema jema e hilacAla vadhatI jAya tema tema tenA upara madAra bAMdhIne sarakArI khAtAMo pachI majethI strI-svAtaMtrya mATenA kAyadA karIne dhArAsabhAmAM pasAra karavA mukAve, ne chevaTe evI bhAvanA utpanna karI de che ke, "hiMduo strIonA kaTTara virodhI che, mATe kAyadAnI jarUra che." evo bhAsa utpanna karIne keTalAka tarapheNa karanArAonI madadathI kAyadA karI prajAnA aMgata jIvanamAM hasta-prakSepa karavAnI taka laI le che. ane tyAM sudhI pelA bhrama cAlavA de che. tene dUra karavA prayatna kare nahi, koI kare to tene sAMbhaLe nahIM. jo ke hiMduoe strIone jeTaluM sthAna hovuM joIe teTaluM mAtA tarIke, bahena, patnI, putrI, zrAvikA, sAdharmiNI, sAdhvIjI, gRhiNI vagere tarIke saMpUrNa sthAna adhikAra paratve ApyuM che. mAtA tarIke ucca ane sAdhvI tarIke asucca pUjAsthAna paNa niyata karyuM che. hiMduonI saMskRti mAtA, bahena, putrI ane patnI tarapha utkRSTatAthI vartavAnI jeTalI bhalAmaNa kare che, teTalI koI karatuM nathI, karela nathI, ane e vartananuM pariNAma sUkSma dRSTithI jotAM bIjI prajAo karatAM hiMduomAM Aje paNa suMdara amalamAM che. alabatta, strI-svAtaMtryanA pavana pachI kRtrima svAtaMtrya vacce jAya che. paraMtu strI jAtinI unnata bhAvanAo ane jIvananA ucca tattvathI A dezanI strI jAti UtaratI jAya che ane tene IrAdApUrvaka utArI devAmAM Ave che. amuka kanyAnuM amukanA putra sAthe sagapaNa karavAnuM che. evo zAbdika vyavahAra bahAra paDatAM "pote janasamAjamAM amukanI patnI kahevAI cUkI hovAthI patnI ja che." ema mAnIne saMjoga vizeSathI te puruSa sAthe lagna na thAya, to paNa tenA taraphanI vaphAdArI jALavI rAkhavAnI AjanA jamAnAmAM paNa Arya strIonI pavitratAnA dAkhalA kayAM? AvI manovRttinA zikSaNanA vAtAvaraNamAM punarvivAha paNa azakaya hoya tyAM chUTAcheDAnI vAta ja kema AgaLa AvI zake? ane bIjI tarapha strIonAM bAhya duHkho gAIne vidhavAvivAhanI tarapheNa karatAM karatAM asahya kAmavAsanAnI zAMti mATe chUTAcheDAno kAyado karAvarAvI strI-puruSonA saMyama tUTe tevA vAtAvaraNane vadhu vega maLe tevI majabUta sagavaDa utpanna karavI. banneya mAnasika sthiti vacce keTaluM aMtara che ? unnati kaI sthitine gaNavI che te spaSTa vicArI zakAze. AvA kAyadAo karavAmAM paNa koI koI vakhate ApaNA samAjamAM jenI lezamAtra pratiSThA na hoya tevI strIo AgaLa thAya che ane tene rAjyasasA lAyaka gaNIne vajana Ape che. A eka kaLikALanI khUbI ja nathI jaNAtI ? AvA Page #708 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 635 saMjogothI bhAratanI AryaprajAne jema bane tema bace, tevI hArdika bhAvanA dareke rAkhavI joIe ane banatuM karavA prayAsa karavA joIe. eka strI ke puruSa saMyama rAkhe tene mAnasika unnati gaNI ahIM prazAMsavAmAM Ave che, tyAre mAnasika saMyama choDI punarvivAha kare tene Aje unnatinuM cihana mAnavAmAM Ave che. te zI rIte haze? zAstrakAroe strIono mokSano adhikAra kabUla karyo che. pavitra nArIratnonuM nAmasmaraNa moTA moTA saMto paNa kare che, pUje che. ApaNe jeno mallinAtha nAme strItIrthakaranI sarva tIrthakaronI sAthe ja parama bhakitathI pUjA karIe chIe. mahAnamAM mahAna nArIratnonI aneka ThekANe stuti karelI che. saMghamAM sAdhvIjI ane zrAvikAone paNa sabhya tarIkenuM sthAna che, mATe "nArIjAtinI niMdA karavI, zAstrakArone ISTa che," evI kalpanA karavI te paNa ApaNA sarvajJa sarvadarzI, samadarzI ane ekAMta sarva jIvanuM kalyANa karavAnI IcchAvALAo mATe sarvathA nakAmI che. temanuM apamAna karavA barAbara che. alabatta, puruSa ane strIno kAryakSetra bheda, zarIra racanAbheda, guNasvabhAva tathA bIjA je je vAstavika bhedo che, tenuM yathArtha nirUpaNa karIne jene jeTaluM ghaTe teTaluM sthAna ApyuM che. tevA bhedanA varNana uparathI paNa zAstrakAro upara pakSapAtano AkSepa karI zakAya tema nathI. AvA ghaNA zabdonA tathA ApaNI ghaNI mAnyatAo ane bhAvanAonA kharA artha na samajatAM potAnA vicAronA pracAra mATe UcharatI prajAne bhaLate raste samajAvIne doravavA mATe ghaNI vastuono khoTI rIte upayoga karyo che. mATe strIoe svAtaMtryane nAme A jALamAM dorAvAnI jarUra nathI. AvI vAto vAMcavI, sAMbhaLavI ke potAne tyAM thavA paNa na devI joIe. tethI paNa ghaNuM nukasAna che. puruSoe strIonuM ghaTatuM sthAna kabUla karavuM joIe. ane sAthe ja AvA gulabAMgone sthAna ApI ApaNI prajAne nukasAnakAraka mArgone uttejavAnI paNa jarUra nathI. bAkI strIo TAIparAITara calAve ke posTaoNphiso ke relave vageremAM kAma kare, vakIla berisTara ke dhArAsabhAnI membara thAya, temAM kAMI vizeSatA ke navInatA nathI. te to badalAyelI saMskRtinA badalAyelA dhaMdhA che. astu. eTale navA jamAnAno eka paNa vicAra ApaNane hitakAraka jaNAyela nathI. tatkALa hita jaNAtuM haze to paNa pariNAme tenI pAchaLa bIjI judI ja ghaTanA nIkaLI AvatAM nukasAnamAM pariNamavAno saMbhava che, mATe kudaratI cAlatA AvatA ApaNI prajAnAM kharAM dravya, kSetra, kALa, bhAvane anusarIne pUrvanA mahApuruSonA upadezane vaLagIne cAlavuM, emAM ja paramadhyeya che. e A sarva lakhANano sAra che. navA vicAra ke jUnA vicAramAMthI hitakAraka mArga levo joIe, e kharo siddhAMta che. 3-2-6 chaThuM vrata lenArI vratanI amuka maryAdA bahAra kAgaLa paNa na lakhI zakAya tethI vrata letAM te vAtano khyAla rAkhI ghaTatI chUTa rAkhavA na rAkhavA vicAravuM. 3-2-7 sAtamA vratamAM majammiA masasmia gAthAmAMnA te zabdo, bhoga ane upabhoganI cIjenA te te varganA upalakSaNarUpa che. dharma saMsthAmAM-saMghamAM dareka prakAranA loko mahApuruSoe TharAvelI potapotAnI maryAdA pramANe dAkhala hoya, te darekane uddezIne haMmezAM dharmanuM baMdhAraNa hoya che, keTalIka Page #709 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro cIjo dharmamAM tAjya hoya che, chatAM koIe bhUlathI ke ajJAnathI ke kharAba sobatathI teno upayoga karyo hoya athavA jaina dharma pAmyA pahelAM athavA pAchaLanA bhavomAM upayoga karyo hoya ane pAchaLathI tene pastAvo thAya to teone aticAranI AlocanAno saMbhava che. evA saMbhavone lIdhe mUkavAmAM AvelA zabdo uparathI evo artha kADhavo ke '"agAunA zrAvako mAMsAhAra karatA hatA ane tenA pramANa tarIke aticAranI AlocanA mATe vaMdittusUtranI gAthAmAM AvA zabdo mUkavAmAM AvelA che.'' paraMtu te vAta kevaLa bAlizatA ane mUrkhatAbharelI che. 636 kema ke, jo vratadhArI zrAvaka AvA chellI koTinA niMdya khorAkanI chUTa rAkhe, to te anAcAra gaNAya. vratamAM tevI chUTa to hoya ja nahi paraMtu ajANatAM ke dharmaprAptinI pUrvAvasthAmAM saMbhavita che, teno pastAvo thavAthI aticArarUpa Thare che. vaLI AlocanAomAM A ane pUrvabhavanI paNa bhUlono samAveza thato hoya che. eTale upalakSaNA mATe te aMtima cIjo ja rAkhavAthI sarvano saMgraha thAya. mAMsa zabda sarva ayogya khorAkanAM upalakSaNo mATe, magha zabda sarva apeyanA upalakSaNa mATe che. puSpa phaLa ane gaMdhamAlya paNa vanaspatinI vividha upayoganI vastuonA upalakSaNa tarIke che. tathA gaMdhamAlya ane puSpa zabda keTaleka aMze bAhya upabhoganI vastunA upalakSaNa tarIke ya hoI zake che. e zabdone badale e vratanuM svarUpa jotAM bIjA koI zabdo upalakSaNa mATe baMdhabesatA thatA ja nathI. vAstavika rIte cAra mahAvigaya to sAmAnya rIte vratamAMnA ja tyAganI vastu nathI, paNa samyaktvanA vratamAM teno tyAga zAstrothI sUcita thAya che. eTale vratadhArI na hovA chatAM mAtra jaina ja hovAnI e cAra mahAvigaino tyAga anivArya zaratarUpa che. ane saMghanA sarvasAmAnya TharAvomAMno TharAva hovAthI paNa te mULathI ja tAjya hoya che. '"avirati samyagdaSTine koI paNa jAtanI virati na ja hoya.'' evI vyAkhyA karavAnI nathI. kema ke, mithyAtvanI ane tatsahacarita ghaNI vastuonI to tene virati hoya ja che. deva, guru ane dharmanI sevA, vaiyAvRtyanA niyamonuM pAlana karavAnuM paNa tene hoya ja che. te ja rIte samyaktva vrata dhAraNa karanAra thAya, tyAre ke vrata uccaryA vinA paNa jaina tarIkenI sAmAnya pharaja bajAvavAnA niyamo samyaktvamAM tathA tenA vratagrahaNamAM ja gRhIta thaI jAya che. temAM sAthe garbhita rIte svIkArAya che ke, "vrata svIkAratI vakhate zrI saMghanA sarva sAmAnya je je niyamo hoya ane bhaviSyamAM karavAmAM Ave pALavAnI paNa kabUlAta garbhita rIte apAI jAya che.'' eTale cAra mahAvigai ane khAsa karIne mAMsa-madya jevI atinidgha vastu zrAvaka phulotpannane pravezaka zarata tarIke sarvathA tyAjya ja hoya che. evA saMghanA sarva sAmAnya niyama darekane kabUla hoya che, ne hovA ja joIe. to vratadhArI mATe to saMbhava ja zo hoI zake ? ane koI vyakitavizeSanI bhUla hoya, te dhoraNa TharatuM nathI. A hakIkata jaina zAstra saMdarbhanI AjubAjunI asararUpa zailI uparathI paNa samajI zakAya tema che. chatAM Avo artha karavo e bhAvane na samajatAM ekataraphI mAtra zAbdika samajanuM pariNAma che. e ja pramANe dareka vratomAM koI koI anAcArarUpa padArtho paNa aticArarUpa gaNAvelA che, Page #710 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 637 paNa e vicAra pramANe dareka "zrAvakane mATe atyaMta tyAjya nathI" ema gaNAze. "pIpaLe pANI reDavA", "mAnatAo mAnavI" e vagere aticArarUpa gaNAvyA che tyAre zuM te anAcAra rUpa na ja hoI zake ke vrata sApekSapaNe aticArarUpa che, ane vratane nirapekSapaNe e ja anAcArarUpa che. e ja pramANe vrata sApekSa ane koI jIva vizeSane madha, mAMsa aticArarUpa thaI zake che. anyathA anAcAra rUpa paNa hoI zake che. tethI te vidheya ke alpaniSiddha sarvathA TharI zakatuM nathI paraMtu, avidheya ane saMpUrNa niSiddha sAbita paNa thAya che. mATe AvA jaAivArA jevA pAThanI jema bhaLatA arthanI vAta zAstraviruddha AgaLa karIne hAlanA jamAnAne Teko ApanArI koI paNa vAta koI ThasAvavA mAMge to vivekathI vicAra karavo, ane banatA sudhI to evI vAta sAMbhaLavI paNa nahIM joIe. keTalAka mANaso AvAM kRtrima chidro kADhIne dharmanI niMdA karAvavAmAM tatpara hoya che. tathA dharmamAM zI satyatA, racanAtmakatA, kalyANakAritA ane khUbI che te na samajAvatAM hAlamAM chellAM keTalAMka varSothI yenakena prakAre achatI bhUlo kADhIne dharmanI niMdAnA-paradezIonA pracAranA paricayane lIdhe keTalAka bhAIo vyAmohane lIdhe-hathiyArarUpa banelA jovAmAM Ave che. kema ke, je badalAyelI dRSTithI potAnI yukti tarapha zAstra vAkayo vagara samaye ghasaDI janArA ghaNA che. mATe bALa jIvo sahaja rIte tevI UDatI vAtomAM gUMcavAya nahIM, mATe amoe ATalo khulAso karyo che. 3-2-8 AjanI AkhI jaDavAdanI saMskRti jaina zailIthI vicAratAM anarthadaMDamaya che. pachI tenAM nyAyakhAtAM, nizALo, myunisipAliTIo, reDiyo, milo, vIjaLI, kaoNlejo, dhArAsabhAo, nATako, sinemA, tAra-Teliphona, davAkhAnAo, anAthAzramo, baoNrDiMgo, hosTelo, saMsthAo, maMDaLa, purAtatva khAtAMo, lokasevAnAM khAtAMo, chApakhAnAM, sAhitya prasiddhinI saMsthAo, lAIbrerIo vagere vagere game te hoya. eTaluM ja saMkSepamAM ahIM jaNAvIe chIe. aticAronI dareka vigata upara ghaNuM lakhavA jevuM paDe che paraMtu, pustaka ghaNuM moTuM thavAnA bhayathI amAre temAM saMyama rAkhavo paDe che. upasaMhAra : pAMca AcAranA aticAra pUrA thayA bAda paNa upasaMhAramAM paDisiddhAra karANe-ne lagatA cAra mahatvanA jainatva sAthe saMbaMdha dharAvatA aticAro ApavAmAM AvelA che. ( 1 ) jinezvara paramAtmAe manAI karelAM kAryo na karavAM joIe chatAM koI saMjogomAM ke nabaLAIthI karavAM paDe to saMkoca sAthe ja karAya. ane teno pUro pazcAttApa thavo joIe. to te aticArarUpa che, anyathA anAcArarUpa che. ( 2 ) e ja pramANe jinezvara paramAtmAe pharamAvelAM kRtyo avazya karavAM ja joIe. chatAM Page #711 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 638 paMca pratikramaNa sUtro temAM khAmI rahI jAya to teno paNa pazcAttApa thAya, to na karI zakanArane aticAra lAge che. anyathA anAcAra lAge che. tathA jinezvara paramAtmAonA upadeza upara azraddhA jANatAM ajANatAM thaI jAya to te aticAra che. anyathA jANIbUjIne temanA upadezanI darakAra vagere anAdarapaNe anAcAra che. kSAyopathamika samyakatvIne taratamatAe zaMkA, AkAMkSA vagere svarUpamAM dezathI azraddhA thavAno saMbhava che. te aticArarUpa che, paraMtu sarvathA azraddhA to anAcArarUpa che. viparIta prarUpaNA - jinezvara paramAtmAnA upadezanI zraddhA to dUra rahI, paraMtu tenA upadeza karatAM viparIta upadeza Apavo athavA temanA nAme viparIta upadeza Apavo e kevaLa anAcArarUpa che. chatAM ajANatAM ke utAvaLamAM ke koI paristhiti vizeSane AdhIna thavAthI ke bhUlathI tema thaI jAya to aticAra che. A cAreyanuM pratikramaNa e sarva pratikramaNano sAra che, upasaMhAra che. kadAca sarvathA - pratiSedha kRtyo Acaryo hoya, upadezelAM kartavyo na karyA hoya, IrAdApUrvaka sarvathA athaddhA karI hoya ke bedhaDaka thaIne viparIta prarUpaNA karI hoya chatAM pAchaLathI pastAvo thAya to tenI e kriyAo aticArarUpa banatI hovAthI AlocanA, pratikramaNa vagere prAyazcittane lAyaka bane che paraMtu, pastAvoye na hoya ane tevAM ayogya kAryomAM vadhu rasa Avato hoya to te anAcAra che, ane te prAyazcittanI maryAdAthI ye bahAra che ane tevI vyakti jene paNa gaNAya nahIM. eTale ekaMdara ArAjuno dhamo e paNa jaina dharmanA pAlana karanAra mATe mukhya zaratarUpa mUlatattva A uparathI spaSTa samajAze. tIrthaMkara paramAtmAnI utsarga ane apavAdamaya, bhinna bhinna dravya, kSetra, kALa ane bhAvane anusaratI AzAo rUpa jainadharma tenA anuyAyInA kartavya tarIke Thare che. eTale hAlanA jaDavAdanA jamAnAnI dRSTithI racanAtmaka ke khaMDanAtmaka hoya ane tethI AtmavAdarUpa jainadharmane bahArathI phAyadA ke nukasAna mATe dekhAtA hoya chatAM koI paNa kArya AjJA bahAra che, ane anAcArarUpa che. jaDavAdanuM prAdhAnya ja niSiddha akRtya, azraddheya ane viparIta prarUpaNArUpa che. tene poSaka saMsthAo mAraphata koI paNa jAtano lAbha uThAvavo ane tene sAro mAnavo tene pragati mAnavI e mithyAtva, AjJAviruddha, anAcAra svarUpa ke tIvra aticAra svarUpa kema na gaNAya ? eTale hAlanA jamAnAne anusarIne je je sagavaDo, anukULatAo, saMsthAo, bhAvanAo vagere goThavAyA hoya ane lAbha ApatA bahArathI jaNAtA hoya, te paNa vAstavika rIte pariNAme nukasAnakAraka hoya che e spaSTa ja che. maraNa pAchaLa zoka ke jamaNa, kanyAvikraya vagere kurUDhio ane kurivAjo kADhI nAkhavA mATe gujarAta varnAkayulara sosAyaTI mArata phArbasa sAhebe pracArakArya zarU karyAnI hakIkata ItihAsamAMthI ApaNe jANI zakIe chIe. Page #712 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 639 1. maraNa pAchaLa raDavA kUTavAnuM yogya che ke ayogya te vicAravA jevuM che. AdhyAtmika daSTithI ayogya che, paraMtu sAMsArika dRSTithI mArgAnusArI jaNAya che. 2. sudhArAvALA raDavA-phUTavAno tathA maraNa pAchaLano niSedha kare che, te AdhyAtmika dRSTithI karatA nathI paraMtu teo to mAtra ApaNA jIvanamAM palaTo lAvavA mATe ApaNA jIvananI tamAma bAjuo pheravI nAMkhavA mAge che. paraMtu ekadama e badhI bAbato hAthamAM na letAM zarUAtamAM maraNa pAchaLanI keTalIka rItabhAto, kanyAvikraya vagere jevI AgaLa tarI AvatI vastuo pakaDIne "hiMduonA saMsAramAM sudhArA vadhArA karavAnI jarUra che." evuM vAtAvaraNa UbhuM karI zakayA che. ane je thoDA ghaNA te vakhate pote keLavelA ane pagAra vagerethI ke sarakArI nokarI dhaMdhA ke lAgavagathI Azrita vagere mANaso maLyA temanAthI eka saMsthA sthApIne kAyamane mATe pracAraka khAtuM kholyuM che. corAnuM nakhkhoda na jAya, tethI koIne koI hilacAla karanAra maLyA kare jema jema vakhata jato jAya, tema tema ane jema jema Arya saMskRtinI tAlIma maLyA vagaranI UcharatI prajAne e vicArothI keLavatA jAya, tema tema koIne koI kurivAja jevuM lAge, ane bIjAone bIjuM kaMI kurivAjarUpa lAge. eTale hiMduonAM khAnapAna, lagnavyavahAra, gharasaMsAra, dhaMdhArojagAra, dhArmika vidhio ema jIvananA dareke dareka aMgamAM kurUDhi ane kurivAjapaNuM lAgatuM jAya, te dareka toDavA judA judA prayatno aMdaroaMdara cAle. have to AjanA zikSitone to eTalA badhA kurivAje lAge che ke, teno cheDo ja nathI rahyo. Aje raDavA kUTavA ane kanyAvikraya pUratA ja sudhArA-vadhArA karavAnA rahyA nathI, paraMtu evI seMkaDo bAbato UbhI karI che ane e badhA prathamanA rivAjo kADhI nAMkhIne zuM karavuM e praznanA javAbamAM, te mULa bAbatamAM ja sudhAro-vadhAro thato nathI, paraMtu bIjI bAju keLavAyelA vargamAM tene sthAne bIjI vastuo pracAramAM mUkI hoya che, te AgaLa vadhAravA AMgaLI cIMdhavAmAM Ave che. AjanA "AgaLa dhaso, AgaLa vadho" zabdono A artha che. eTale jema jUnuM khase tema navuM patharAtuM jAya tevI goThavaNa karavAmAM AvelI che. te vadhu kurUDhirUpa, vadhu vahemarUpa, vadhu kharAba chatAM paNa te badhuM ye jamAnAne nAme poSaNa pAme ja jAya che. dAkhalA tarIke, hokAnI niMdA karI paNa tene ThekANe bIDI sigAreTa goThavAyA, jamaNavAranI niMdA karI tene ThekANe TI-pArTI, gArDana pArTI vagere goThavAyA. chAzane badale cA, aphINane badale dArU, Dhola-zaraNAIne badale beMDa vagere, rAjAonA hajUriyAonA badale vakIlo goThavAyA, cAraNone badale chApAM, khesane badale nekaTAI, nAtajAtane badale saMsthAo, kalabo ane esosiyezano goThavAyAM, uThamaNAne badale zokasabhAo vagere goThavAyAM che. eTale prajAnA cAlu rItarivAjane kurUDhi, vahema ke kurivAjane nAme niMdavA sAthe ja, keLavIne ghaDelA bIjA vargamAM te te pravRttine sthAne bIjI vastuo barAbara goThavI dIdhI hoya che, ke je eka eka dhIme dhIme pracAra pAmatI jAya che ane ApaNane naDI rahI che. arthAta, kanyAvikraya ke raDavA kUTavAnA rivAja viruddha pracAra karanArano hetu mAtra kurivAja dUra karavA pUrato ja nahoto paraMtu, ApaNA AkhA jIvanamAM palaTo ANavA pUrato hato, eTale Page #713 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 640 paMca pratikramaNa sUtro temane to vAstavika rIte ApaNo ane ApaNe svAdhIna hoya tevo koI paNa rivAja ISTa ke TakavA devA jevo ja nathI. bhale ApaNo koI rivAja game teTalo sAro hoya, to paNa te ApaNe temanI chAyAmAM rahIne ke temanI mAraphata karavo joIe, eTale ke, purohitanuM kAma ke evA ApaNane svAdhIna kAryo paNa temanA sarTiphikeTa vinA na ja thaI zake. tene mATe viruddha pracArakArya karavA mATe ajJAnatA vagere bhUlo kADhI rAkhI hoya che. ochuM vadhatuM ajJAna to darekamAM hoya che. Aje duniyAmAM saMpUrNa jJAnI ke keLavAyela koNa che ? chatAM amuka prajAne keLavAyelI gaNI levAmAM Ave che, ane amuka prajAne keLavaNI levAnI jarUra che mATe te binakeLavAyelI ane ajJAna che ema karAvI devAmAM Avela che. - sArAMza ke, teoe kurUDhi gaNAvI mATe ApaNe paNa vagara vicAryuM kurUDhi gaNIne tene choDavI na joIe-vicAra karavo joIe. ane mAno ke koI kurUDhio hoya to paNa temanI mAraphata ke temanI saMsthA mAraphata ke temanI hilacAlanA pariNAmarUpa to te choDAvI na joIe. kema ke, tema karavAmAM temane-ApaNuM AkhuM jIvana palaTAvIne potAnA svArthamAM pheravI nAMkhavAnI yojanAne Teko ApavA barAbara thAya che. je ApaNane khAsa hAnikAraka che ane evI koI bAbatamAM kadAca tene sthAna ApIe, to paNa teTalAthI teno cheDo Ave tema nathI, tenuM dhyeya to ghaNuM ja dUra hoya che, jemAM ApaNane kevaLa nukasAna ja hoya che. alabatta, maraNa pAchaLanI ApaNI badhI vidhiono virodha paradezIoe potAnA lAbhane mATe samajIne karAvela che. ane teo te virodha kharA kayA kAraNe karAvatA hatA, te teo samajatA paNa hatA. paraMtu ApaNA dezanA tenA anuyAyIo che, teo Aje paNa te samajatA nathI. eTale ke, AvA rivAjo viruddha pracArakArya zA mATe karavAmAM AvyuM che ? ane AvA rivAje kema karavAmAM AvyA che ? te banneyanAM kharAM kAraNo paradezIonA AjanA anuyAyIo A dezanA dezanetA vagere gaNAtA loko paNa samajI zakatA nathI. te ja pramANe AvA rivAjo hiMdamAM ziSTa komomAM cAlu hovAnA paNa kharAM ane vAjabI kAraNo khAsa haze te paNa Aje koI bhAgye ja samajI zake che. eTale AvA rivAjo sAme sudhArako sivAya dharmacustomAMno paNa amuka varga gatAnugatikatAthI aNagamo batAve che, te ThIka nathI. AdhyAtmika dRSTithI zoka karavo e tAjya vastu che. paraMtu te pramANe to harSa vagere paNa tyAjya Thare che. ane tethI vivAha vagere paNa tyAjya Thare che. te loko ApaNA vivAhanI niMdA kharcALa tarIke gaNIne kare che. temAM teone ApaNA kharcanI ciMtA nathI paNa sivila merejanA raste vivAhane caDAvI devAno hetu che. nahIMtara AjanuM jIvana ja kayAM ochuM kharcALa che. e vakhate to mAtra vivAha vagere prasaMge ja kharcALapaNuM jaNAtuM hatuM. tyAre Aje to AkhuM jIvana ja kharcALa banI gayuM che. ochA kharca karAvavAnI lAlace pahelAM ahIMnI lagnapaddhatino virodha karAvIne navI ochA kharcanI paddhatine raste caDAvavAthI temAM Aje thoDo paNa je kharca thAya, Page #714 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 641 te lagabhaga vIjaLIne dIvA ke evI bAbatamAM paradezI saMskRtine phAyado thAya, ane purohitane dakSiNA ApavAne badale rajisTara karAvavAnI phI vagere maLe. ane AkhI prajA ane moTA mANasoe raste caDI gayA pachI kharcanuM pramANa rahevAnuM ja nathI. koI paNa navI paddhati pariNAme ekaMdara kharcALa ja jovAmAM AvI che. gArDana pArTInI eka eka DIza 300-300 rUpiyAnI thAya che, tyAre amArI nAtanA jamaNamAM mANasadITha 4 ke 5 AnA kharca Ave che. eTale temAM AdhyAtmika dRSTithI ke lokone muzkelImAMthI bacAvavAnI daSTi nathI hotI, tevA vicArono mAtra pracAraka kAryanA aMga tarIke upayoga karavAmAM Ave che. bAkI koI paNa jUnuM toDIne tene badale potAnA AdhIna hoya ke AdhIna rahe tevuM navuM pracAramAM lAvavuM e mukhya hetu hoya che. sArAMza ke, temAM AdhyAtmika ke prajAnA hitano hetu nathI hoto tyAre e rivAja pAchaLa ahIM zA hetuo hatA ? te samajI levuM joIe. 1. raDavuM kUTavuM e zokanI lAgaNI batAvavAnI nizAnI che. zoka sthAyI bhAvavALo karuNa rasa e nava rasamAMno eka rasa che, eTale te kudaratI che. eTale zokamAM kRtrimatA nathI, e sau kabUla karaze. navarasanAM nAma : zRMgAra, hAsya, karuNa, vIra, bIbhatsa, bhayAnaka, adbhuta, raudra ane zAMta. A navarasa prANImAtramAM hoya che. nimitta maLatAM te jAgrata thAya che. zokanI tIvra lAgaNI utpanna thAya tyAre tene bahAra vahI javA devA mATe rudana, kUTana, paDavuM vagere sAdhano che. nahIMtara te lAgaNI zarIramAM raMdhAI rahetAM kAMIne kAMI nukasAna karI bese che. ghaNIvAra zoka bahAra na kADhI nAkhavAmAM Ave, to ghaNA roga thavAnA dAkhalA che. bhayanI lAgaNI vakhate nAsabhAga, ghUjavuM, cIso vagere tene vahI javA devAnAM sAdhano che. vIra rasanI lAgaNImAM paNa hAtha pachADavA, paga pachADavA, tiraskAranA zabdo bolavA, hoTha pIsavA vagerethI tene vahevA devI paDe che. tema AmAM paNa samajavuM. jo snehI saMbaMdhIomAM lAgaNInuM tattva ochuM hoya to zoka ocho thAya che, ane tethI raDavuM, kUTavuM ochuM bane che. te pramANe ja dareka rasane mATe samajavuM. 4. Arya prajAnA jIvananA dareka aMgo sArI rIte khIlelAM hovAthI tenAmAM lAgaNIpradhAnatA paNa sArA pramANamAM hoya e svAbhAvika che. jyAre eka komano mANasa corI karatAM khacakAto nathI, paraMtu tyAre bIjI komano mANasa potAne mAthe khoTuM ALa na Ave, tene mATe AkAza pAtALa eka karatAM hoya che. eka strI babbe traNa-traNa dhaNI karavAmAM na saMkocAya, tyAre eka strIne patinuM mAthuM du:khe to paNa ghaNA du:khanuM kAraNa thaI paDe, ane bIjA puruSanA chAMyAthI paNa dUra nAse. A sthitine lIdhe ucca lAgaNIvALA paNa mANasono A dezamAM ghaNo saMbhava che. tevA lokone priyanA viyogathI sahaja zoka thAya, ane tene vahI javA devAnAM sAdhano paNa goThavavAM joIe. A dezanI prajA bIjI dareka bAbatamAM AgaLa vadhelI hovAthI tenI zokanI lAgaNI paNa tIvra hatI. jaMgalI prajAmAM lAgaNI kharI, paNa ahIMnI saMskArI prajA Page #715 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro jeTalI na ja hoya e svAbhAvika che. ahIMnA kuTuMbaprema judI ja jAtanA che. khAsa abhyAsI vinA na samajAya tevA che. 5. te ja pramANe raDavuM kema ane raDAvavuM kema tenI kaLA paNa ahIM khIlI che. raDAvanArI komanA dhaMdhArthI mANaso paNa ahIM hoya che. 6. te ja pramANe vairAgyanA bodhathI zokane taddana kema ThArI nAMkhavo ? tenI kaLAnA jANanAra AdhyAtmika dharmaguruo paNa ahIM evA ja hoya che. AthI A deza tenI prajA ane tenI saMskRti ghaNI ja vilakSaNa ane advitIya che. che. samAjamAM rahela mAnavanA sukhaduHkhamAM samAjanA bIjA lokono paNa sahakAra hovo joIe, e dhoraNe kuTuMbanA dareka jAhera kAmamAM samAja, snehIo, sagAMo bhAga letAM hoya ja che. tethI lagnanA harSamAM ane maraNanA zokamAMye bhegA bhAga levA Ave che ane te goThavaNa samAjazAstranI dRSTithI barAbara jaNAya che. AryakuLamAM janmavuM te jema AnaMdano viSaya che, ane tene sAmAjika jAherAta ApIne sAkara vaheMcIne ke jJAtine jamADIne janmamAM ane lAyaka kuTuMbanA janmelA lAyaka jIva mATe sAmAjika sammati meLavI levAmAM Ave che. kema ke, tene samAjamAM kAyadesara janma tarIke paNa svIkArAvavAnI yojanA te janmanAranA janma mahotsavamAM kAyadethI gUMthAyelI paDI che. te ja pramANe samAjamAMthI samAjanA mAnya (rajisTara thayela) kuTuMbanI maraNa pAmela sabhya vyakitanA maraNane samAjamAM kAyadesara maraNa tarIke svIkArAvavuM, temaja samAja taraphanuM mAna ane sanmAna maranArane apAvavuM, tathA mAna ApanArAonI sevA, temanI bhakita karavA, sAmAjika meLAvaDA e ja maraNa prasaMganA jamaNavAro che. sarva saMskAronI peThe e maraNasaMskAranI jAhera ujavaNI che. jAhera meLAvaDAmAM dareka sagA saMbaMdhIo ke aMgata snehIo ja hoya che tema nathI hotuM. temAM to samAjanA dareka prakAranA mANaso hoya te darekane bhojana pahoMcI vaLe tevuM hovuM joIe. ane AgaLa to mIThAI paNa bahu sAdAIthI thatI hatI. goLanA pakavAna ke caNA jevI be ja cIjo thatI hatI. khAMDanA pracAra pachI vividha cIne hAlamAM vadhI gaI che. roTalA roTalI badhAne pahoMcI zake ja nahi chatAM snehIone mATe to tevI gaLapaNa vagaranI paNa vyavasthA karavAmAM Ave che. AnI koI paNa pravRttimAM bhojana to mukhya hoya che. tyAre hAlanI koI paNa pravRttimAM bhASaNa moDhe bolavAnuM ja mukhya hoya che. have temAM alpAhAra umerAto jAya che. 10. maranAranI jevI lAyakAta, tenA pramANamAM jAhera ujavaNI thatI hatI. tenA aneka prakAro-gAma kharca, paragaNAkharca, tAlukAkharca, AkhI nAta bolAvavI vagere ghaNA prakAra che. Page #716 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 11. dhanadhAnya ane sAdA jIvanathI rahetA prajAnA jIvanamAM AvA kharcAo kAMI hisAba vinAnI bAbata hatI. Aje te kharcALa gaNAya che. 12. temAMnuM kAMI paNa pharajiyAta hatuM ja nahi paraMtu samAjamAM mobhAnuM dhoraNa tevA prasaMgo upara hovAthI loko potapotAnA pUrvAparanA mobhA anusAra karatA hatA. ema to Aje myunisipAliTI vagerenI cUMTaNIomAM hajAronA kharce rasAkasImAM karI naMkhAya che ne zo phAyado maLe che? 13. sAmAnya sthitinA loko na kare, to tene koI dabANa karatuM nathI, chatAM amuka mobhAdAra kuTuMbo prasaMge devuM karIne kare, teno artha to e thato hato ke, karaje lenAra paNa zAkhavALuM kuTuMba gaNAya ja. nANAM bharapAI karavA zakti vagaranAne dhIre paNa koNa ? karaje nANAM maLavAM te paNa prajAzaktino purAvo che. emAM kuTuMbanI pratiSThA paNa hatI ane hiMdamAM evo vyavahAra ja cAlato hato. karaje levAmAM pratiSThA hatI. pratiSThitane ja karaje maLatA hatA. 14. ane tenuM phaLa sAmAjika mobho TakAvavAmAM AvatuM hatuM ane tethI samAjanA maLavA joItA lAbho tene sArI rIte maLyA vinA rahetA nahi. samAjamAM vIMTAyelAM kuTuMbo game tevI UthalapAthalo chatAM AryaprajA jagatamAM saMgaThita rIte TakI rahI zakI che, je jaLavAyelA mobhAthI samAja taraphathI jANavAmAM ke ajANamAM vyakitane ghaNuM rakSaNa maLe che. 15 jema jema lAgaNI bUThI thaze, jema jema garIbI phelAze, tema tema raDavuM kUTavuM ochuM thaze ane tema tema temAM kharca baMdha ke ochA paNa kadAca thaze, te e sAbita paNa karaze ke prajAnI lAgaNI eTalI bUThI thaI che ane Arthika sthiti nirbaLa thaI che. eTaluM prajAnuM patana gaNAze, paraMtu unnati nahi gaNAya. sArAMza ke, AvA rivAjonI pAchaLa cAlu karavAnI mUrkhatA nathI hotI paraMtu, UlaTA sArA hetuoye hoya che ane te ziSTa puruSoe ja samajapUrvaka pracalita karyA hatA. arthAt tene anusaravAmAM mArgAnusAritA che. te choDavAmAM ApaNA sAMsArika ziSTa vyavahAradaSTithI unmArgagAmitA che. ane Aje to paradezI pracArako choDAvIne ApaNI AkhI prajAnA jIvana ja palaTAvIne eke eka bAbatamAM potAne svAdhIna levA mAge che. eTale tenA pracArakAryanA eka aMga tarIke choDavAmAM to nukasAno che ja. 16. eka ja muddo che ke, zoka vagere lAgaNIo paNa mohasvarUpa hovAthI jema bane tema ochA thAya tema AdhyAtmika dRSTithI sAruM gaNAya ane AdhyAtmika dRSTithI vratadhArIo vagere te choDe te ISTa paNa che. paraMtu Aje to te daSTithI choDavavAmAM AvatuM ja nathI, mATe AjanI daSTithI na choDavuM joIe kAraNa ke, te nukasAnakAraka che. prajAmAM garIbI Ave, lAgaNI sukAtI jAya, prajA nirbaLa banatI jAya ne AdhyAtmika tyAganI bhAvanA thAya tethI, te rivAjo ke tevA bIjA koI paNa rivAjo baMdha thAya, te judI vAta che, paraMtu bIjI saMskRtinA pracArane pariNAme, ajJAna bhAve, koI paNa sahetuka rivAja na chUTI javAmAM ApaNuM zreya che. Page #717 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 644 paMca pratikramaNa sUtro chellA keTalAka dazakAmAM AdhyAtmika upadezakoe paNa A cAlu jamAnAnI asaramAM jeTale aMze AvIne tevA rivAja upara kaTAkSo karIne upadeza ApyA haze, teTaluM prajAne bIjA hAtha para nukasAna thayuM che. AdhyAtmika daSTi barAbara hatI, paraMtu tenI pAchaLanI sudhAraka daSTi barAbara na hatI. e rIte paNa sudhArakone te vakhate ApaNA jIvanamAM ghUsavAno ane tenA upara TIkA karavAno te vakhate prasaMga maLI gayo, eTale ja Aje teo ApaNA jIvananA dareka bhAgamAM ane zuddha dhArmika kriyAo ane bIjA sArA rivAjo para TIkA karatA thayA che. te eka moTuM nukasAna thayuM che. teoe e vakhate joyuM ke, "bhalene AdhyAtmika dRSTithI ke jene je rIte ThIka paDe, te dRSTithI upadeza Ape paNa Aje e rIte paNa ApaNI vAta prajA pAse upadezako svIkarAvarAve che. ane tevA rivAjonI pratijJAo Ape che, mATe ApaNuM kAma thAya che." ema samajIne teoe paNa te vakhate temAM sahakAra karelo. A uparathI keTalAkane e Azcarya thaze ke, AvI raDavA kUTavA jevI kurUDhio, lohInA lADu jevI vAtane Teko apAya che, te jaina dharmanI dRSTithI paNa kaI rIte saMgata che ? paraMtu A vAta amoe jaina dharmanA tyAgamaya siddhAMtanI daSTithI nathI lakhI, paraMtu mArgAnusArI vyavahAradaSTi para khyAla rAkhIne lakhI che. ane te baneyanuM ApaNA jIvanamAM kevI rIte sthAna che tenA spaSTIkaraNa sAthe lakhI che. eTale gerasamaja thavAno saMbhava nathI ane hAlanA pracArakonI daSTi to nathI AdhyAtmika ke nathI mArgAnusArI. mAtra paradezI svArthanI dRSTinuM anukaraNa che. eTale teonI game tevI niMdA kare tethI bIvAnuM na hoya, lohInA kahe ke parunA kahe te sarva zabdo upekSya ja che. kema ke, temanI vAta dhyAna ApavA lAyaka ja na gaNAya. vaLI dezanAyakoe paradezI saMskRti ane pracAranA moTAmAM moTA gulAmo ke hathiyAro che, te to AgaLa aneka rIte sAbita karavAmAM Avela che. kanyAvikrayanI niMdA paNa AvA ja lakSyathI zarU thayelI che. yadyapi kanyAnuM zulka levuM te hiMdanI ziSTa prajAmAM mULathI ja niMdya gaNAtuM AvyuM che. AvaDI moTI AkhI prajAmAM bIjI rIte sAmAjika darajjo TakAvI rAkhavA koI evI bhUla karI paNa bese. eTale tene sAmAjika apratiSThA ApavA tevAM niMdAnAM vAkyo zAstromAM maLe paNa kharAM paraMtu AjanA sudhArakone nathI paDI kanyAvikrayanI, nathI paDI haravijyanI. temane to AvA bahAnA mAraphata ApaNI lagnavyavasthA pheravI nAMkhavA temAM ghUsavAnuM chidra joItuM hatuM, te A rIte maLI gayuM eTale tene uzkerIne moTuM karavAmAM AvyuM. teono hetu, AMtarajAtIya, AMtararASTrIya, varNAntara, lagno tarapha prajAne doravA, vidhavA vivAha karAvavA, chUTAcheDA levarAvavA evI ekAda prAthamika hilacAlanI jarUra hatI. hajAro varSanA saMjogone lIdhe amuka amuka kuTuMbomAM evI paristhiti goThavAI hoya, tethI ekAeka nAtanA AgevAno kanyAvikraya karanAra upara vadhAre paDatuM dabANa na lAvI zake. e sthitimAM kanyAvikraya jevA rivAjanA nAme paNa thoDA ghaNAne uzkerI rAkhyA hoya, teo baLa karIne paNa kaMIka paNa svarUpamAM tevA rivAja viruddha TharAva karAvI zake, tema Page #718 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro AgaLa jatAM navA UcharatA yuvAnomAM bIjA paNa vicAro pracAramAM mUkayA hoya, tenI asarathI pachI bIjA paNa rivAjomAM pheraphAra karAvI zakAya. ema pheraphAra karAvatA karAvatA upara jaNAvelAM dhyeyo tarapha laI javAne nAtAtamAM laDAI karanAro eka varga Ubho rahe. A mULa hetune dhyAnamAM rAkhI, kanyAvikrayanA rivAjane AgaLa dharavAmAM te vakhate Avelo hato. Aje paradezanA paisAone lIdhe temAM vadhAre uchALo Ave, tema tenI niMdA karavAne vadhAre ThIka paDe, ane te mAraphata bIjA nAtanA taMtramAM paNa yuvako mAraphata mAthuM mAravAnI sagavaDa rahyA kare, e hetu sivAya bIjuM kAMI kAraNa jaNAtuM nathI. bekArI ane madada AjanI saMsthAo paNa prajAmAM phelAtI bekArInA purAvArUpa che. AgaLa AvI bekArI ja na hotI ke jethI AvI saMsthAonI jarUra paDatI hatI, AgaLa oche vyAje nANAM levAmAM, vakhatasara devuM na cUkavavAmAM nAnama samajAtI hatI. vadhu vyAja ApIne nANAM levAmAM paNa nAnama gaNAtI hatI. are devALuM kADhavAnA prasaMgo bhAgye ja banatA. ane kadAca koIne nachUTake kADhavuM paDyuM hoya to 1 / / gaNuM devuM cUkavyA pachI ja nokArasI vagere prasaMgo karI zake. ATaluM dabANa hovAthI bhAgye ja tevA prasaMgo AvatA hatA. dareka khabaradAra rahetA hatA. jJAtimAMthI koI bhAgye ja bekAra paDe ane bekAra paDe to jJAtivALA tenuM poSaNa kare, to te jJAtinA sabhya tarIke na rahe. eTale temane samAjamAMthI kanyA na maLe arthAt kamAvAnI azakitane lIdhe teno samAjika mobho jAya. jo ke Ama kavacit banatuM hatuM. 645 sArAMza ke, dareka potAno sAmAjika mobho kAyama TakAvI rAkhavA saMpUrNa puruSArtha karatA hatA, ane tevo avakAza paNa raheto hato. ema prajA TakI rahe, prajAnuM khamIra TakI rahe, haju AvA prasaMgo khamIravALI prajAne mana maravA barAbara gaNAya che. kuTuMbanI milakatamAMthI kharca na karavAmAM lobha nahoto paraMtu, kuTuMbanA vArasAmAMthI maLelI sthAvara-jaMgama milakata dhaMdho, dharma, lAja, AbarU, saMskAra, pratiSThA, mobho vagere uttarottara vArasAmAM javA joIe. pote navuM meLave to ThIka, nahIMtara vArasAmAM maLelAmAMthI ochuM karI zakAya ja nahIM. kema ke, maLeluM potAnuM nathI paNa kuTuMbanuM che. mATe te hajAro varSa sudhI kuTuMbane maLavuM joIe. je tattva prajAnA TakAvanuM ghaNuM ja mahattvanuM che, tyAre Aje chUTAcheDA lenArI hoya tevI strI paNa potAno bhAga laI jAya che. prajA kevI rIte TakI zake ? Aje baoNrDiMgo, anAthAzramo tathA bIjI maphata sagavaDa ApatI saMsthAo mAraphata prajA jeTalo mata lAbha le che. ane tevo varga vadhato jAya che, teTaluM prajAnuM khamIra tUTatuM jAya che ane prajA nabaLI paDatI jAya che e samajavAnuM che. vaLI ghaNA du:khI ane garIba hovA chatAM khAnadAna loko AjanA jamAnAnI saMsthAo, temAM nokarIono ke tevAM khAtAMono Azraya nathI letA te sahetuka che ane prajAnA vyakitatvanI dRSTithI upayogI paNa che. "te ja jaDatA, jUnI rUDhine vaLagI rahevuM, Page #719 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro bApanA kUvAmAM DUbavuM" vagerethI niMdavAmAM Ave che. paNa tevI niMdA paNa AjanA pracAranuM eka aMga che, mATe komI vAda toDavA ke kurUDhio toDavA ke vahemo kADhavA je je A jamAnAnI hilacAlo che, te spaSTa rIte ApaNane koI ne kAMI nukasAnakAraka che ja. te AdhyAtmika dRSTithI ke nathI ane mArgAnusArI paNa nathI. Ama samajIne mArgAnusArI ane prabhunI AjJAmAM rahevAthI ja lAbha che. temAMthI cUkavAthI nukasAna che. bhAratanA rItarivAjanAM tattvo ane tenI pAchaLanA sAyansa ane vijJAnane samajIne tyAga karavA lAyaka hoya to teno samajIne tyAga karavo joIe. paraMtu bahAranA mANasonI niMdAthI ke stutithI gabharAIne ke dekhAdekhIthI tema karavuM na joIe ke phulAvuM na joIe. A bAbata paMcataMtramAMnI ghaNI kathAomAMthI zIkhavA jevuM che. AvI hAlanA jamAnAnI sAthe tulanA karIne vizeSa vicAraNAo judA judA prasaMgoe A graMthanA lekhake karela che. temAMthI vizeSArthIoe joI levuM. tenAM nAmo atre lakhIe chIe. (1) karemi bhaMte! sUtra ane prabhu mahAvIra svAmInI mahApratijJA. (2) vizvAvalokana ane jIvanavikAsa. (3) prAkRta pravezikAnI prastAvanA. (4) A saMsthA taraphathI bahAra paDela : 1. snAtrapUjA saMgrahanI prastAvanA. 2. jIvavicAranI prastAvanA. 3. navatatvanI prastAvanA. 4. daMDakanI prastAvanA. 5. bALapravezikAnI prastAvanA. 6. dravyaguNa paryAyanA rAsamAMnA ane 7. zrImadda u. mahArAjanA gurjara sAhitya saMgraha bhAga bIjAmAMnA traNa lekho ane prastAvanA. 8. zeTha veNIcaMda suracaMdanA jIvanacaritranI prastAvanA. (5) pATaNa kezarabhAI jJAnamaMdira taraphathI bahAra paDela tatvArtha sUtramAMnuM rahasya parimala ane prastAvanA. (6) tathA chUTAM chUTAM prasiddha - aprasiddha lekho, patra vyavahAro vagere. jemAM prasaMge prasaMge hAlanA jamAnAnI bhAvanA sAthe jaina dharmanAM rahasyo ghaTAvIne tenI pokaLatA ane jaina dharmanAM rahasyonI khUbI samajAvI che. ane jaDavAdanA aMtima pariNAma sudhI pahoMcIne talasparzI vicAro karavAmAM AvelA che, jemAMthI khapI jIvone saMbhava che, ke kadAca A dizAnA upayogI ghaNA vicAro jANavA maLe. muddo eka ja che ke, Aje prAcIna dharmano abhyAsa A jamAno khaMDanAtmaka dRSTithI ja kare Page #720 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro che. tene badale racanAtmaka ane tenA uparanA premanI daSTithI karavo joIe to ja tenuM rahasya barAbara samajavAmAM Ave. pachI khaMDanAtmaka dRSTithI paNa abhyAsa karI jovAmAM harakata nahIM. kema ke, tethI tenI kasoTI karI zakAya. te ja pramANe AjanA jamAnAnI vastuono racanAtmaka daSTithI pracAra karavAmAM Ave che, ane te ja daSTithI darekanI sAme rajU karavAmAM Ave che. eTale loko teno te ja dRSTithI abhyAsa kare che. paraMtu teno khaMDanAtmaka daSTithI abhyAsa karI jovA joIe ane pachI khaMDanAtmaka dRSTithI karavAthI tenI kasoTI thaI zakaze. eTale dharmono vicAra prathama khaMDanAtmaka dRSTithI ane AjanI jaDavAdanI saMskRtino vicAra prathama khaMDanAtmaka daSTithI karavo joIe. kema ke, prathamano abhyAsa vAstavika rIte upAdeya ane niHsvArtha vItarAgopadiSTa che, ane pachIno vAstavika rIte heya che. pachI bannenI kasoTI karavA ulaTAvIne vicAravA. jethI satya zuM, upAdeya zuM, tatva zuM, AdaraNIya zuM te barAbara dhyAnamAM Avaze. Aje prajAno buddhibheda thayo che tethI zraddhA tUTatI jAya che. tenuM mULa kAraNa upara pramANe khoTI rIte ane ekadezI rIte banneyano abhyAsa thAya che te che. dAkhalA tarIke aitihAsika satya daSTi viSe amoe jJAnAcAramAM lakhyuM che. te ja pramANe bhUgoLa, arthazAstra, samAjazAstra, rAjyanIti zAstra, nyAyazAsa, kAyadA, vijJAna, tattvajJAna vagere zAstro viSe paNa che, tyAre game tenA lakhelA AjanA te zAstrIya graMthone sAmAnya samajanA vidvAno gaNAtA mANaso ane sAmAnya loko sAcA ane rItasaranA mAnI le che. paraMtu temAM ThAma ThAma apasiddhAMto jovAmAM Ave che. dAkhalA tarIke, bhUgoLamAM paNa temane AvI bhramotpAdaka racanA dekhAze. A dezanAM sthaLomAM A dezanI prajA mATenA racanAtmaka ane saMrakSaka sAdhano kyAM kayAM ane kayA kayA dezamAM kayA kayA zaheramAM ke gAmamAM che tenI vAta ja AvatI nathI. mAtra - koI paNa vAta Ave to te kevaLa prAcIna zodhakhoLanA khAtAne upayogI mAhitI ja mAtra hoya jethI prajA saMtoSa mAne ane bAkInI baso varSamAM je navI racanA thaI hoya tenI vAta hoya. relave sTezana, kalekaTaranI ke evI kacerInuM mathaka, nizALo, kaoNlejo ke paradeza nikAsa karavA lAyaka mAlanAM nAmo ke kaI cIje paradezathI e dezamAM ke paradezamAM AyAta karI zakAya? tevI vAto hoya che. temAM prajAnI racanAtmakatA hotI ja nathI. dAkhalA tarIke, "amadAvAda milonuM mathaka che." ema hoya, paraMtu jainonuM kendra che ke jagatabharanA buddhimAnamAM buddhimAna vepArIonI buddhine ATe tevA jaina vepArIo che ane temanI amuka rItanI racanA temane TakAvI rAkhe tevI goThavAyelI che. temaja kAzI ke ajamera ke koI paNa dezanI vAta laIe, to paNa temAM zahera ke deza prajAnI racanAtmaka te vAta tamane maLaze ja nahIM. dera, upAzraya Page #721 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 648 paMca pratikamAgasUtro ke jJAnabhaMDAro ke sAdhuonI asara ane mAna-sanmAna, bhakitanI ananyatAnI vAta ja nahIM hoya, mAtra haThIsiMganuM deruM ke evI prAcIna zodhakhoLanI dRSTithI ke rAjI rAkhavAnI dRSTithI evuM ekAda nAma ApIne saMtoSa mAnyo hoya che. te ja pramANe te te dezomAM te yuropa vagere dezanI bhUgoLomAM prajAnuM khamIra khIle tevI vAto ane saMjogo varNavyA haze. ahIMnI koI bAbata upara TIkA karI khaMDana karavAmAM kadAca nahIM AvyuM hoya, chatAM guNonI upekSAno pracAra karavo e paNa moTAmAM moTI yojanA halakA pADavAnI che, tathA e paNa moTAmAM moTuM khaMDana ja gaNAya. prajAnAM tattvo kevI rIte te te sthaLe tUTe che, ane navAM tattvo kevI rIte goThavAya che te vAta to tamane hAlanI bhUgoLamAMthI jANavA ja maLe ja nahIM. vyApArI bhUgoLa ke ItihAsomAMthI paNa yuropa dezanA lokonA vyApAranI dRSTithI ja lakhANa hoya ane ahIMnA bhaNelA temanA sArA kalArka tarIke kAma Ave, e sivAya bIjuM sattva tenAmAM Ave ja nahIM. arthazAstranA AjanA dhanotpAdaka siddhAMto ApaNAmAM bekArI phelAve. A dAkhalA parathI AjanAM badhAM zAstro mATe samajI levuM. pAkSika aticAranI AlocanA pachI aticAra pachI pratikramaNa prAyazcittanA aMga tarIke prAyazcitta tapa guru saMbhaLAve che, ane pachI vratanA racanAtmaka svarUpanA jJAna mATe paphakhI sUtrAdi ane tene sthAne zrAvako mATe vaMditu sUtra Ave che, pachI tarata ja zuddha pratikramaNa prAyazcitta rUpe munione pagAma sajajhAya ane zrAvakone vaMdinu sUtra bolavAnuM hoya che, pachI baLavAna prAyazcitta kriyA tarIke 12, 20, 40 vagere logassanA kAyotsarga Ave che. aMtima pAkSikAdi vaMdana karI abhuThIo guru mahArAjane ziSya khAmI le che, ane pAkSika pratikramaNanI saMpUrNatA sudhI pahoMcI jAya che. pAkSika tapa uparathI A pratikramaNa bhale pAkhIne divase sAMje thAya che. paNa teno saMbaMdha 15 divaso sAthe che. e barAbara samajAze. Alocana pratikramaNa-tapa, kAyotsarga vagere prAyazcitto 10 prAyazcittomAM Ave che, te A rIte A vidhimAM upara pramANe sacavAya che. 12 logassanA kAussagna pachI, pragaTa logassa kahI pAkSika pratikramaNanI samAptisUcaka muhapatti paDilehi be vAMdANA daI samAptino abhukio khAmI guru-ziSyanA aMgata saMbaMdhane lagatA cAra khAmaNAM khamAsamaNa daIne Adeza mAMgIne khamAvavAnI zarUAta kare che. A khAmaNAMno pATha je ke mukhya rIte muni mahArAjAone ja bolavAno che. chatAM vidhimAM khAmaNAMnA hetuo zrAvakone paNa barAbara samajAya, mATe amoe paNa e artha sAthe Apela che: dareka khAmaNAMnI zarUAtamAM-khamAsamaNa daI, saMDAsA pramAI, avagrahamAM praveza karI, paMcAMga praNipAta karI ziSya gurUne caraNe hAtha sthApe che, ane guru vAtsalyabhAvathI te hAtha upara hAtha mUkI rAkhI "pote zaraNe svIkArela che," evo bhAva batAve che. pachI ziSya nIce pramANe anukrame Page #722 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro cAra khAmaNAM bole che. 70. cAra pAkSika khAmaNAM-4. ( 1 ) zabdArtha :- piyaM= game che. jaM ke. bhe=ApanA, tamArA. haTyANaM=harSamAM rahelA. tuTThANuM=saMtoSamAM rahelA. appAyakAmAMM ochAmAM ochA rogAdivALA athavA nIrogI. abhaggajogANuM akhaMDa saMyama yoganI ArAdhanA karatA. suzIlANaM sArA zIlavALA. suvvayANaM=niraticAra vratavALA. sAyariya-uvajjhAyANaM AcAryo ane upAdhyAyonI parSadAsameta. bhAvemANArNavAsita karatAM. bahusubheS=aneka zubha kRtyo vaDe, athavA taddana sukhe samAdhe. posaho parva. padmo pAkSika. kalANeNaM kalyANapUrvaka. pajuvaSThio=AvI pahoMcyo che. tujmehi-tamArI. sama=sAthe. 649 ( 1 ) zi- 'icchAmi khamA-samaNo vaMdi u-" (guru, ''chaMdeNa'" martya-eNa vaMdAmi ziicchAmi 'khamA-samaNo ! "piyaM ca me 'jaM bhe-haTThANuM "tukSaNaM aghyAyaMkANuM ``abhaga-jogANuM "su-sIlANaM 17su-yANaM *sAyariya-uvajjhAyANaM "nANeNaM, 'daMsaNeNaM, caritteNaM, tavasA, "appANaM bhAvemANANuM, "bahu-subheNa bhe *divaso, dposaho, pakSo, vaIkkato. anno ma- bhe kalyANeNaM 15'vaThThio. 3'sirasA maNasA "matthaeNa vaMdAmi (guru- "tubsehi 'samaM") 18 (835 ( 1 ) gAthArtha : zi he kSamA-kSamaNa prabho ! naiSedhikIe ane yApanikAe karIne Apane vaMdanA karavA icchuM chuM. (guru- "jevI tamArI icchA.") zi ''vaMdana karuM chuM. he kSamA-kSamaNa` prabho ! huM icchuM chuM, Mane 'mane game che- ke' he degbhagavaMta ! harSa pAmelA, saMtoSamAM rahelA, nIrogI, akhaMDa, 'saMyamI, sArA ``zILavALA sArA vratavALA, AcAryo ane' upAdhyAyo sAthe rahelA, pajJAna, darzana, cAritra ane tape karIne AtmAne vAsita karatA `Apano-pAkSika2 parva divasa ghaNA sukhe karIne pasAra thayo che. ane bIjo pakSa paNa "Apane-kalyANapUrvaka AvI pahoMcyo` che. mastaka ane mane karIne Apane "vaMdana karuM chuM. (guru- "tamArI"sAthe ja" e badhuM barAbara thayuM che.) 23. 24 30 ( 2 ) pubiM=prathama. vaMdittA-stuti vagerethI vaMdana karIne. namaMsittA=praNAmAdika vaDe namaskAra karIne. Page #723 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 650 paMca pratikramaNa sUtro tumbhaPhuM ApanA. pAya-mUle caraNakamalamAM. viharamANeNaM vicaratA. bahu-devasiAghaNA divasanA-lAMbA dIkSA paryAyavALA. sAhuNo sAdhuo. diThA=joyA. samANA vRddhAvasthAdika kAraNe sthira vAsa karI rahelA. vasamANAkamAsa kalpAdike karIne rahelA. gAmANugAme gAmegAma. dUIjajamaNA=vihAra karatA. rAyaNiyA=rAtnikA, dIkSA paryAyamAM moTA, zAsanamAM ratnabhUta AcAryo vagere. saMpuSkRti prazna kare che, sukhasAtA ke saMyamAdika viSenA samAcAra pUche che. omarANiyA-avama rAtvikA=laghu ratno, ApanAthI dIkSA paryAya vagerethI nAnA, ratnabhUta AcAryAdika. ajayA Aryo, munio. ajiAogasAdhvIo. nissallokamAyA, nidAna, mithyAtva zalya vinAno, eTale ApanI pratye koI paNa jAtanA mananA mela vagarano chuM : eTale taddana sApha hRdayathI badhI vAtacIta karuM chuM. nikAo=krodhAdika kaSAya vagarano, eTale taddana krodhAdika vinAno nathI, paraMtu ApanI sAthe koI paNa jAtano mAre kaSAya nathI, ane taddana kaSAya vagarano thavA prayAsa karuM chuM ApanI pratye mAruM dila taddana zAMta ane bhakitabhAvabharyuM che. vaMdAmi vaMdana karavAne kahuM chuM, eTale tame paNa vaMdana kare. tesiMte maMdiro ane pratimAone. (2) zi- "icchAmi khamAsamaNI" (gu-"chaMdeha') zi-mathae vaMdAmi" icchAmi khamAsamaNo ! puliMceiAi vaMdittA "namaMsittA subbatuM apAya mUle "viharamANe je kaI bahu-devasiA sahuNo diThA "samANa "vA "vasamANa thavA gAmaNagAma dUIksamANA "vA rAiNiyA saMpucchati omarANiyAvadaMti "apAzvadaMti"ajiyAvadaMtisAvayA"vadaMti sAviyAoevadaMtiahe "vi-"nisa nikakasAo""tti "Ta sirasA "mANasAmatyaega vaMdAmi" (gara- "ahamavija vaMdAmi "iAi) ziSya - maFNa vaMdAmina ahe pikasi ti (2) gAthArtha:zi. "he kSamAthamaNa !'- (gu, "tamArI IcchA") zi, vaMdana karuM chuM." he kSamAthamaNa prabho ! huM IcchuM chuM ke, prathama ApanA caraNa kamaLamAM rahIne- arihaMta prabhunAM caityone vaMdana karIne, namaskAra karIne, ApanI AjJAnusAra gAmegAma vicarato hato, tyAre meM je koI ghaNA dikSA paryAyavALA sAdhu-mahAtmAone athavA vRddhAvasthAe karIne sthira rahelA munione athavA mAsikalpAdike rahelA athavA gAme gAma vicaratA ratnAdhika puruSone meM joyA [te sarvee mane Apane viSe sukha-sAtAdika-sukhasaMyamAdika] pUchayuM che, ane [Apane] nAnA ratnAdhika AcAryAdika vaMdana kare che, Arya-munio vaMdana* kare che. AryA sAdhvIjIo vaMdana kare che. zrAvako vaMdana kare che. zrAvikAo" vaMdana kare che. huM paNa- zalya vagarano chuM, kaSAyo vagarano chuM, "e mATe- mastaka ane mane "karIne vaMdana karuM chuM." (guru "huM paNa" [meM Page #724 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro 50 vAMdelAM] caityone` vaMdana' karavAnuM tamane kahuM chuM.'') zi 'huM paNa teone vaMdana karuM chuM." ( 3 ) tumbhauApanA. saMtiyaM=tAbAnuM. ahA-kau=AcAra anusAra kalpatuM. paDiggahaM pAtra. pAya-puMchaNaM=pAda probjhana-Asana. rayaharaNaM rajoharaNa-ogho. akSarazAstrano akSara. pada-ghaNA akSarono samUha, vibhakatyanta ke gAthAnuM pAda athavA arthAdhikAra pUrNa thAya teTalo Agamano amuka bhAga. gADhuM-gAthA. silogaM-zloka. silogaddha aradho zloka. atyaM=artha. hetu hetu. pasiNuM prazna. vAgaraNuM-vyAkaraNa. tulbhahiM Ape. ciyatteNaM vAtsalyapUrvaka. dinna ApyuM. mae meM. aviNayeNa avinayathI. paDicchio=lIdhuM, svIkAryuM. Ayariya-saMtiyaM AcArya paraMparAnA tAbAnuM che. (3) 651 zi- 'icchAmi khamAsamaNo.'' (gu- "chaMdeNa'") zi- "mathaeNa vaMdAmi icchAmi khamA-samaNo ! adbhuThThiomi [uvaThThiomi] "tumbhahuM 'saMtiyaM ahAkau vA vattha vA paDiggahuM `vA `'kaMbalaM vA 'pAya-puMchaNuM ``vA raya-degharaNaM 18vA akSare `lavA 225 ravA jaMgArUM vA 'siloga pavA 2-silogaddha vA a %0vA caheu "vA "pisaNuM vA 'vAgaraNa `vA tubbhahiM ciyatteNaM "dinna,mae* aviNaeNa``paDicchiyuM, "tassa 'micchA rimi "dukkaDaM,'" (guru- "Ayariya- 4'saMtiyaM') 37 36 42 ( 3 ) gAthArtha : 18 19 ziSya :- '"huM kSamAzramaNa prabho ! naiSadhikI ane zarIrAdinI sarva zakita vaDe tamane vaMdana karavA icchuM chuM." (guru - 'jevI tamArI icchA'') zi '"huM vaMdana karuM chuM.'' 'he kSamAzramaNa prabho ! huM` icchuM chuM ane huM sAvaceta thayo chuM ke, Ape ApanA tAbAnuM - athavA ka2e tevuM - athavA vastra athavA pAtra athavA kAMmalI" athavA "Asana athavA" rajoharaNa athavA akSara. athavA paMdara athavA gAthA" athavA "zloka " athavA aradho zloka athavA artha athavA hetu athavA prazna athavA` javAba* vAtsalyapUrvaka Apela che, te meM" avinayathI grahaNa karela hoya, to te saMbaMdhI-mAruM duSkRtya" mithyA thAo". (guru- "e to badhuM 'AcArya mahArAjanA tAbAnuM che.) 28 29 31 34 37 41 ( 4 ) apuththAi apUrva, have pachI. kayAdkarela. kiI-kammAdkRtikarmI, vaMdanAdika sAmAcArI. AyAramaMtare AcAra vinA. viNayamaMtare vinaya vinA. sehio-zikhAmaNa ApI. sehAvio-zikhAmaNa apAvI. saMgahio=saMgharyo, svIkAryo. uvagRhio=uvagrahita karyo, vastrAdi ApIne upakArI karyo. sAriyo-preryo. vAriyo-rokayo, nivAryo. coio-preraNA karI, prazna karyo, khulAsA mAMgyA. paDicoio-vAraMvAra dabANa karyuM. ciyattA gamI che. me=ane. paDicoyaNA vAraMvAranuM Page #725 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 652 paMca pratikramaNa sUtro dabANa-preraNA. tava-ya-sirIe tapanA tejanI lakSmI vaDe. ImAo A. cAuraMta-saMsArakAnArAo cAre dizAomAM phelAyelA saMsArarUpI aTavIthI. sAhaDha-saMsAra vAsanAothI saMkocAIne. nicarissAmimokSa pAmIza. nityAra-pAragA=saMsArasamudrane tarIne pAra janArA-mokSe pahoMcanAra. hohasthAo. (4) zi. "IcchAmi khamA-samANo-" (garaH- chaMdeNa") zikha - "mathae vaMdAmi" icchAmi khamAsamaNo ! ahamaputrA "i kayAI cate kiI-kamAI "AyAramaMtare viNayamaMtare sehio SasehAvio; "saMgatio, "uvagrahi; "sArio, vAri "coIo, paDi-coi; jaiciyattA meDi -coyANA.abhuddhio "haM"tanmahuM tava-a-sirIe- imAo cAuti-saMsAra-katArAo-sAhaTa 'nityasliAmi"20 sainikaTu, sirasA jamANasA mathae vaMdAmi' (gareTa "nityAra-pAraga "hoha") (4) gAthArtha :zi, "he kSamAzramaNa prabho! (gu"jevI tamArI IcchA") ziSya-"huM vaMdana karuM chuM."he kSamAzramaNa 'prabho! huM apUrva vaMdanA karavA IcchuM chuM. ane meM-AcAre vinA ke vinaya vinA-pUrva vaMdanAdi [gurupratipratti] kayAM "hoya, [ane mane] [Ape] zikhAmaNa ApI hoya, bIjA pAse apAvI hoya, mAro svIkAra karyo hoya, mArA upara maherabAnI karI hoya, mane yogya pravRttimAM doryo hoya, ayogya pravRttithI rokayo hoya, mane TokIne yogya pravRttiomAM preryo hoya, te pramANe yogya pravRttimAM vAraMvAra praya hoya, e badhI preraNA mane bahu game che. kemake, "A cAra cheDAvALI saMsAra" rUpI aTavIthI A saMsArane saMkelIne huM pAra UtarIza" ema samajIne "ApanI A tapa rUpI tejasvI lakSmI vaDe kheMcAIne ApanI pAse huM Avelo chuM. mATe Apane mastake ane manobhAvathI vaMdana karuM chuM." (gu- "tame saMsArasamudrane" tarIne pAra pahoMcI jazo.") vizeSArtha : A khAmaNAM jANe guru ane ziSyanI, pAkSika pratikramaNathI saMpUrNa zuddhi karyA bAda, sApha aMta:karaNanI pAkSika milana rUpa muddAnI vAtacItanA svarUpamAM hoya tema lAge che. ziSya sarvathA mana vacana kAyAthI gurune samarpita thaIne AgaLa vizeSa saMyamamArga ArAdhavA mATe guranA zubhAzIrvAda meLave che, gurunuM vizeSa sAMnidhya meLave che, gurunA aMta:karaNamAM praveze che, guru tarapha khUba bhakitabhAva batAve che, saMyama mATe potAnI ananya tatparatA batAve che, potAnI bhUlo sudhAravA mATe guru mahArAjanA prayAsone anumode che, saMyamathI kaMTALato nathI paraMtu kahe che ke, "e to mane priya che." vagere atyanta Page #726 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 653 bhAvavAhI zabdomAM khAmaNAthI guru-ziSya bhAvanuM asAdhAraNa ucca vAtAvaraNa jAme che. guru mahArAjanI gaMbhIratA paNa sAgarathIye caDI jAya che. ziSya vinaya-namratAthI ocho ocho thaI jaIne gurumAM lIna thaI javA prayAsa kare che, tyAre guru taddana taTastha bhAva batAve che ne potAnI ye namratA TakAvI rAkhe che, ane ziSya upara thoDA zabdothI paNa parama vAtsalya vahevaDAvatA hoya tevo bhAsa utpanna kare che. gurunI nirabhimAna sthiti saMpUrNa jaLavAI rahe che, guru jarA paNa abhimAna jaNAvatA nathI. TUMkA paNa sacoTa ane baMdhabesatA javAba gurunI parama mahattA sthApita karavAne basa thaI paDe che. ATalI ane AvI aMtaranI vAtacIta bahu ucca koTinA sAdhako vacce ja saMbhave che. kharekhara, mahAvIra deva jevA guru ane gautama svAmInI koTinA ziSya tathA sudharmAsvAmI jevA guru ane bUsvAmI jevA ziSyo A khAmaNAM bolatA haze, tyAre sAkSAt AtmAnI pavitratAnI jAhera gaMgA vahetI haze !! gItAmAM-ziSyaoNDa zAI mAM tyAM pra. gaNo modaH tirtavya - vageremAM kAMIka Avo raNakAra saMbhaLAya che. paraMtu A khAmaNAMmAM to ziSyanA cittanI ArdratA parAkASThAe pahoMcADelI jaNAya che. bApa-beTA vacce, mA-dIkarA vacce, pati-patnI vacce, daradI ne vaidya vacce, asIla ne vakIla vacce, gunegAra ne sAcA nyAyAdhIza vacce je aikayanuM vAtAvaraNa jAme che, tenA karatAM kaMIka ghaNI caDiyAtI koTie jAmatuM vAtAvaraNa A khAmaNAmAM jovAmAM Ave che. kema ke, parama vairAgyavAnuM AdhyAtmika jIvananI parAkASThAe pahoMcelA parama tyAgI gItArthI jJAnI guru ane tevA thavA mathatA AdhyAtmika mArgamAM prayANa karavAnA ISNu ziSya che. jyAM duniyAdArInA jIvananA ucca darajjA pUrA thAya che, tyAMthI jaina muni-jIvananI zarUAta thAya che. eTale temanI vaccenI thoDI paNa vAtacIta atyanta bhavya hoya, temAM navAI zI ? kharekhara, jagatamAM jaina zAsana paramArtha rUpa ane sArarUpa che. tenA AvI jAtanA saMkhyAbaMdha purAvA ApaNane Dagale ne pagale maLyA kare che. pahelA khAmAnAmAM: pAkSika parva divasa guru mahArAjano sukhe samAdhie pasAra thayo. tethI ziSya bahu ja khuzI thAya che, ane bIjo pakSa zarU thavAnI taiyArI sUcavI "te paNa AvI ja rIte pasAra thaze." ema khuzAlI jAhera karI IcchA pUrvaka vaMdana kare che. ahIM guru javAba Ape che ke, "amAre jema dharma-dhyAnamAM nimagna rahIne AnaMdapUrvaka pAkSika parva divasa vItela che, tema tamAro paNa vItyo che athavA tamArA sahakArathI vItyo che." ema kahIne ziSyane utsAhita kare che ane gaMbhIra rIte tenI lAyakAta kabUle che. evI ja rIte ziSyane e pramANe sukhapUrvaka pAkSika parva divasa vyatIta thayela che. te potAne ya priya che. guru paNa tema thAya tema Icche paNa che. Page #727 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 654 paMca pratikramaNa sUtro ziSyane paNa hakANaMthI-bhAmANeNaM sudhInAM vizeSaNo lAgu thAya ema paNa Icche che. ane te gurune priya paNa che.' e sarva samaM zabdamAM guMjatuM sAMbhaLI zakIe chIe. bIjA khAmaNAmAM: "caityone vaMdana karIne gurunI AjJAthI bIja caityone vaMdana karavA mATe gAmegAma kalpa pramANe vihAra karatA bIjA moTA vRddha munio athavA kalpa-AcAramaryAdA pramANe vAsa karI rahelA munioe ane jJAna tathA bIjI rIte Atmika guNothI samRddhivALA AcAryo vageree ApanA sukha sAtAnA samAcAra pUchayA che. ane ApanAthI nAnAoe Apane tyAM rahyA rahyA bhAvathI vAMdyA che. ane huM paNa zuddha aMta:karaNathI Apane vAMduM chuM" juo, muni-saMsthAmAM prAcInakALamAM paraspara kevA saMbaMdho hatA ? nAnA ane moTAo ekabIjAnI pratye kevuM bhAvabhInuM vartana rAkhatA hatA ? kevuM majAnuM vAtAvaraNa ! kSaNabhara ApaNane sAMbhaLatAM ja mugdha banAvI de che. eka bIjA pratye ucita jALavavAmAM koIpaNa jarA paNa bhUla karatA ja nathI ke galatamAM rahetA nathI. e lokonA manorAjya keTalA badhA nirmaLa haze? A badhuM sAMbhaLIne gurUmAtra pote vihAramAM vAMdelAM caityone vaMdana karavAnI bhalAmaNa kare che, ane garbhita rIte ziSya kahelI badhI ucita vAta sAMbhaLI le che, ne svIkArI le che. sAtA pUchanArA moTAo tarapha vaDIlo tarIkenI bhakti rAkhe che ane potAne vaMdana karanAra pratye vAtsalyabhAva rAkhe che. paraMtu te badhI vAta gauNapaNe samAvIne, mAtra pote vAMdelAM caityone vaMdana karavAnuM ja ziSyane kahe che. potAnA ziSyane mATe, gurune sukhasAtA pUchanArA maLyA hoya, ke tenAthI nAnAoe tene vaMdanA karI hoya, te ziSyane kahevuM ucita nathI. ziSyanI pratiSThA, kIrti gaurava, guru mATe jANavAnuM hoya, te kahevAnI ziSyane jarUra nahIM. eTale te badhuM gauNa rAkhIne mAtra caityone vaMdana karavAnuM ja kahe che. ane ziSya paNa guru AjJA pramANe te sarva caityone tarata ja tyAM rahyA rahyA vaMdana kare che. saMdarbha uparathI chellAM be vAkayonA anukrame gunA ane ziSyanA samajIne amoe A artha karela che, chatAM temAM khalanA thaI hoya, to gurugamathI samajI levuM trIjA khAmaNAmAM: gurUe vAtsalyathI je kAMI ApyuM hoya, te levAmAMya ziSya avinaya batAvyo hoya, tenuM ziSya pratikramaNa kare che, micchAmi dukakaI de che. saMbhava che ke, joIe te karatAM ochuM maLavAthI khoTuM lAge che. na joIe te karatAM guru baLAtkAre vadhAre Ape ane bojArUpa ke kaMTALArUpa thAya, Page #728 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 655 bIjAne vadhAre Ape, ke potAne na ApatAM bIjAne Ape, to ISya paNa thAya, guru pAse na hoya, ane na Ape, to paNa potAne mATe gurunI bedarakArIthI khoTuM lAge vagere aneka prakArano avinaya thavAno saMbhava che. roja sAthe rahevuM, sAthe vicaravuM, ane parama saMyamI jIvana pALavuM, e ghaNA ja sAMkaDA mArgamAMthI pasAra thavAnuM hovAthI sAmAnya mANasone mananA kSobho thavAno aneka vakhata avakAza rahe che. pariNata AtmAo vinA zAMti ane samatolapaNuM rAkhavuM ghaNuM ja kaThaNa che. eTale e sthitimAM kSamA mAMgavI Avazyaka che. ziSya tatpara thaIne, jAgrata thaIne, svecchAthI kSamA mAMge che. e khUbI che. guranA kahevAthI nahi, AcAra mAtrathI nahi, dekhAdekhIthI nahi paNa tene mATe jAte pote khaDo thAya che, abhuThiochuM kahIne jAgrata thAya che, ane kartavya bajAvavAnI dRSTithI kSamA mAge che. zarama, lAlaca, dabANa, dekhAdekhI ke AcAra tarIke nahIM, paNa kartavya samajIne kSamA mAge che. "potAno ja temAM svArtha che, potAnI ja temAM Atmapragati che." ema samajIne avinaya thayo hoya, tenI kSamA mAge che. paraMtu AcArya javAba ApIne gajaba kare che, "mahAnubhAva ! ame je kAMI tamane ApIe chIe, temAM amAruM zuM che? amane AcArya paraMparAe zAsanAdhipati bhaTTArka AcArya mahArAja taraphathI maLeluM che. e ApIe chIe. ame amAruM kAMI ApI zakatA nathI. amo to mAtra dalAla chIe. ane AcArya taraphathI amane maLeluM che, te tamane ApavAnI amArI pharaja che, te ja bajAvIe chIe. na ApIe to amo amArI pharajamAMthI cUkIe chIe. tamAre kevI rIte levuM, te tamArI sthiti upara AdhAra rAkhe che. te amAre jovAnuM nathI, paraMtu pAtra samajIne amAre ApavuM joIe. te amArI pharaja che. te pharaja bajAvavAthI vizeSa amoe kAMI karyuM nathI." vAha! nirabhimAnatA ! kevo ucita javAba che ? eka to prajAmAM AvI bhAvanA utpanna thatAM yuganA yugo jAya. ane yuganA yugo gayA pachI AvI bhAvanAthI vAsita vyakitao pAke. ane pachI ja A bhAvo zabdomAM goThavAya. Aje goThavAyelA A zabdo ApaNI pAse che. tethI ApaNane tenuM Azcarya lAgatuM nathI. paraMtu jeNe prathama goThavyA haze tenI manodazAnI uccatA kalpatAM AvAM vAkyonuM jagatamAM astitva e sAmAnya vastu nathI, paNa amArI samaja pramANe adbhuta vastu che. cothA khAmaNAmAM : AcAra ane vinayanI bhUlo karI hoya, je je prasaMge guru AjJA ane vaMdana karavAM joIe temAM skUlanAo karI hoya, gurue Thapako Apyo hoya, zikhAmaNa ApI hoya, ToMkaNI karI hoya, dabANa karyuM hoya, vAraMvAra ToMkaNI karI hoya, temAM dareka vakhate mananuM samatolapaNuM rahevuM kaThaNa che. ane mananuM samatolapaNuM ziSya gumAve tema jaNAya, to guru kahetA, zikhAmaNa ApatA aTakI paNa Page #729 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 656 paMca pratikramaNa sUtro jAya. ziSya mananuM samatolapaNuM gumAvatA nathI. gurune potAne TokavA mATe rokatA nathI, rokavA mATe haLavI paNa sUcanA karatA nathI, guru manathI samajIne TokatA aTakI jAya tevI ceSTA karatA nathI, athavA guru ziSyanuM valaNa joIne aTakI jAya, te paNa IcchatA nathI, ane UlaTuM vadhArAmAM kahe che ke "he gurudeva ! e badhuM mane priya che, mane hitakara che, Apa mArA upakArI cho. temAM jarA paNa saMkoca rAkhazo nahi. kema ke, mAruM Apane zaraNe AvavAnuM prayojana paNa e che ane mane manamAM thayA kare ke, ApanA tapobaLanA pratApathI huM jema bane tema A bhayaMkara saMsAra aTavIne pArane vahelo pahoMcI jAu. ApanA uparanI e zraddhAne lIdhe ja huM ApanA caraNakamaLamAM hAjara thayo chuM. mane pAkI zraddhA che ke, ApathI mAro vistAra thaze, mATe Apane ananya bhAve mArA upakArI mAnIne mana vacana kAyAthI ApanA caraNamAM mAruM mastaka mUkuM chuM. eTale sarvasvapaNe samarpita thAuM chuM." basa. have kAMI bAkI na ja rahyuM. AthI vizeSa ziSya zuM karI zake ? ane jagamAM karavA jevuM bAkI rahe che paNa zuM ? gurunA UbharAtA vAtsalyathI bharelI hRdayanI guphAmAMthI ekAeka uddagAra nIkaLI ja paDe che. gurathI ye A sthitimAM potAnI bhAvanA zI rIte dabAvI zakAya ? ane kahe che ke, nistAraka pAraga thAo. saMsArasAgara tarI jaIne mokSa meLavo !" ema icchuM chuM. basa, aMtima AziSa zire caDhAvIne ja ziSya zAMta thAya che. guru sahaja rIte ja e udgAra kADhe che, evI prabaLa ziSyanI AjIjIo upara AjIjIo rajU thAya che. pachI bAkI zuM rahe ? gurune pachI zo upAya cAle? hRdaya drave ja. Ama A aMtaranI vAtacItamAM cAra khAmaNAM pUrAM thAya che, ane bhAvi jIvana mATe banneya ghaNA ja nikaTamAM AvIne haiyehaiyuM meLavIne AgaLa vadhe che. Arya saMskRtinAM AvAM bhavya saMsmaraNo tenI ujavaLatA puravAra karavAne basa che. 71. bhuvanadevatAnI stuti-pa. zabdArtha :- bhuvaNadevayAe karemi kAussagga bhuvanadevatAnI zAMti nimitte kAyotsarga karuM chuM. jJAnAdi-guga-yutAnA jJAna vagere guNovALA. nityaM hamezAM. svAdhyAya-saMyama-ratAnAma-jJAnAbhyAsa ane saMyamamAM lIna rahelA. vidadhAtu karo. bhuvana-devI bhuvananI devI. ziva zAMti, kalyANa. Page #730 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro sarva-sAdhUnAm=sarva sAdhu mahAtmAonuM. bhuvaNa devayAe karemi kAussagga annattha `jJAnAdi-guNa-yutAnAM, nityaM svAdhyAya-saMyama-ratAnAm / "vidhAtu "bhuvana-devI, zivaM 'sadA sarva-sAdhUnAm ||1|| `jJAnAdiguNovALA ane 'hammezAM 'svAdhyAya tathA saMyamamAM lIna rahelA *sarva sAdhu mahAtmAone bhuvanadevI 'haMmezAM zAMti Apo / / 1 / / 72. kSetradevatAnI stuti-6. zabdArtha :- yasyA:jenA. kSetra-kSetrano. samAzritya-Azaro laIne. sAdhubhi: sAdhuo vaDe. sAdhyate=sadhAya che. kriyA:-dhArmika AcAra-anuSThAna. bhUyA=ho. na:-amane. sukha-dAyinIsukha ApanArI. 657 khittadevayAe karemi kAussagga annatya-kSetradevatAnI zAMti nimitte kAyotsarga karuM chuM. annatya sUtra bolavuM. `yasyA: 'kSetra dsamAzritya, 'sAdhubhi: 'sAdhyate kriyA: / jaisA kSetra- devatA "nityuM, ``bhUyAnna:'' sukha-``dAyinI / / 1 / / 'jenA kSetrano Azraya laIne sAdhumahAtmAo dhArmika AcAra-anuSThAna 'sAdhatA hoya, te "kSetra devatA "haMmezAM 'ApaNane ``sukha ``ApanArA ho. 1 cha Avazyaka pachI anya maGaLa cha Avazyakamaya-pAkSika ane devasiya e banneya madhya pratikramaNa pUrA thayA bAda cha Avazyako yAda karI, guru mahArAjane jaNAve che, ane AgaLa zuM karavuM ? te mATe anuzAsananI-hukamanI icchAmo aNusahi~ kahIne icchA batAve che ne guru mahArAjane namo khamAsamaNANuM kahI vaMdana kare che. guru mahArAja nitthAra-pAraga thavAnI AziSa Ape che. pachI harSAvezamAM prabhu mahAvIra svAmInI ja stuti rUpa caityaMvadana karI namunthuNaM ane stavanathI aMtima maMgaLa karIne zrAvako ar3hAiz2esu sUtrathI Page #731 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 658 paMca pratikSaNasUtro sarva munione vaMdana karIne madhya pratikramaNa pUruM kare che. stavana uparAMta varakanaka ane cAra thobhavaMdanathI sarva 170 tIrthakaro ane saMghanA agresaramunio vagerene vaMdana karAya che. te prasaMgamAM-pAkSikAdimAM ajitazAMti jevuM viziSTa stotra stavana tarIke bolAya che. 73. ajita-zAnti-stavana-7. maMgaLA-DaDacaraNa. ajitanAtha ane zAMtinAtha prabhunI stuti. aji-ajitanAtha prabhune. jia-saba-bhaya-sarva bhayone jItI gayelA. saMti zAMtinAtha prabhune. paraMta-sava-ga-pArvasarva rogo ane pApone zAMta karanAra. jya-guajagadaguru. saMtiguNakare zAMti rUpa guNanA karanArA. do bane. viya. jina-varejinezvarone. pazivayAmi praNAma karuM chuM. 1 gAhAgAthA. ajiAM jia-savya-bhaya, saMkiMca pasaMta-savya-ga-pAvo jaya-guru saMti-guNa-kare, dovi ujiNa-vare "parivayAmi. gAhA sarva bhayone jItI gayelA, sarva rogo ane pApono nAza karanAra,jagatanA guru ane zAMti rUpa" guNanA karanArA zrI "ajitanAtha prabhu ane zrI zAMtinAtha prabhu e banneya jinezvarone praNAma karuM chuM. 1. gAthA. stotrano viSaya vavagaya-maMgala-bhAve apamaMgaLanI sthiti vagaranA. te te banneya. huM huM.. viula-tava-nimpala sahAmoTA tape karIne nirmaLa svabhAvavALA. niruvama-maha-5bhAve apUrva mahAprabhAvavALI. thosAmistuti karIza. su-diTha-sanmAve vidyamAna padArthone sArI rIte jANanAra. Avavaya-maMgula-bhAve, "te huM viula-tava-nimmala-sahAveza niruvama-mahampabhAve, "thosAmi su-di-sanmAverA gAhA "apamaMgaLanI sthiti vagaranA, mahAtapoe karIne nirmaLa svabhAvavALA, apUrva mahA-prabhAvavALA ane vidyamAna padArthone sArI rIte jANanArA te banneyanI "stuti karuM chuM. 2. gAthA. Page #732 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 659 banneyanI sAthe stutionI zarUAta sava-duphakha-pUsaMtIbaMsarva duHkhone zAMta karanAra saLa-pAva-mpasaMtibaMsarva pApo zAMti karanAra. sayA=hamezAM. a-jia-saMtIbaM=na jitAyelA ane zAMta thayelA. namo namaskAra ho. ajia-saMkSiNa ajitanAtha prabhu ane zAMtinAtha prabhune. 3. silogo bloka. 'savya-duphakha-usaMtIbaM, savya-pAva-mpasaMtibaM sayA ajiya-saMtIbaM, namo ajia-saMtiraMgA silogo sarva duHkho zAMta karanArA, sarva pAponI zAMti karanArA, hamezAM nahIM jitAyelA ane zAMta thayela zrI ajitanAtha prabhu ane zrI zAMtinAtha prabhune namaskAra ho. 3. zloka stutinuM mAhAbhya ajia- jinha ajitanAtha jinezvara prabhu ! suha-ppavarNa sukha ApanAra. tava=tamArA. purisuttama = puruSottama ! nAma-kinaNaM=nAmanI stuti. taha tathA. yajvaLI. dhiI-maIpavaraNaM dhIraja ane buddhi ApanAra. tava=tamAruM. ane. jiguttama ! he jinezvara ! saMti != zAMtinAtha ! kinaNaM stuti. 4. mAhiAmAgadhikA. ajiya-jiNa suha-pravattAM, tava purisuttama! nAma-kiraNa 'tahacadhiI-maIpavattAM, tava"yajimuttama! saMti kiraNa jA mAgahinI he puruSottama ! ajitanAtha prabhu! tamArA nAmanI stuti sukha ApanAra che, ane te "jinezvara 'zAMtinAtha prabhu!"tamArI stuti paNa "dhIraja ane buddhi ApanAra che. 4. mAgadhikA chaMda. baneyanI namaskAranI yogyatAnAM kAraNo kiriA-vihi-saMcia-kampa-kilesa-vimukha =25 kriyAonA-AcaraNa karavAthI-ekaThA thayelA - karma phalezothI-taddana rahita. ajiaM=ajitanAtha. niziaMkabharelA. ane. gugehiMga guNoe. mahA-muNi-siddhi-gamaM mahAmunionI siddhine pAmelA. ajiassana jitAyelA. Page #733 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 660 paMca pratikramaNa sUtro yara ane. saMta-mahA-muNiNo zAMtinAtha mahAmunine. saMti-karaM=zAMti karanAra. sayaMmezAM. mama=mAruM. nilUI-kAraNeyaM mokSanA kAraNabhUta. namasaNaya namaskAra karavA yogya che. 5. AliMgAye=AliMganaka chaMda: 'kiriA-vihi-saMcia-kamma-kilesa-vimukhayara, *ajie "nicie caguNahiM mahA-muNi-siddhi-gayA ajisa ca saMti-mahA muNiNo visaMti-kara, '"samaya"mama niOI-kAraNathaM ca namaM saNayaupA AliMgaNayo [25] kriyAvidhiothI ekaThAM thayelAM taddana karmonA phalezo vinAno, ajeya ane guNothI *bharapUra tathA mahAmunionI aNimAdika siddhione lagato, zAMti karanAro ane mokSanA kAraNabhUta evo- ajitanAtha bhagavaMta "ane zAMtinAtha mahAmunine paNa "mAre "hamezAM-"namaskAra karavo yogya che. 5 AliMganaka chaMda. e banneyanI stuti karavAnI khAsa bhalAmaNa purisAI he puruSo ! jai=je. duphakha-vArANuM duHkhanuM nivAraNa. jaI=o. ane. vigraha zodhatA ho. sukha-kAraNuM=sukhanuM kAraNa. bhAvao bhAvathI. a-bhaya-kare nirbhaya karanArA. saragaM=zaraNuM. pavanajahA=prApta karo, svIkAro, jAo. 6. mAhiA mAgadhikA chaMda. 'purisA ! "jaI dukha-vAraNuM, "jaI avimaggaha sukha-kAraNa ajisaMti "ca abhAva, abhaya-kare "saraNa pavajahA dA mAhitya he 'puruSa ! du:khanuM nivAraNa ane sukhanuM kAraNa jo tame zodhatA ho, to nirbhaya karanArA zrI ajitanAtha prabhu ane zrI zAMtinAtha prabhunuM bhAvathI" zaraNa svIkAro. 6. mAgadhikA chaMda. ajitanAtha bhagavAnanI stuti araI-raI-timiravirahiaM=nAkhuzI ane khuzI rUpa aMdhakAra vagaranA. uvaraya-jaramaraNaM vRddhAvasthA ane maraNa vagaranA. sura-asura-garula-bhayaga-va-pacaya-paNivaiyaM devo, Page #734 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro bhavanapatio, garula-jyotiSka ane bhujaMga-vyaMtarone indroe prayatnapUrvaka namaskAra karAyelA. ajiama-zrI ajitanAtha svAmIne. ahamavi huM paNa. a=ane. sunaya-naya-nigama-su-nayonAM jJAnamAM nipuNa. a-bhaya-kara abhayadAna ApanArA. saragaM=zaraNe. uvasaria=jaIne. bhuvi-divi-ja-mahiyaM pRthvImAM utpanna thayela manuSyo ane devalokamAM utpanna thayela-devo vaDe pUjAyelA. sayAM haMmezAM. uvaName= praNAma karuM chuM. 7. saMgarya saMgataka chaMda. araI-'raI-timira-virahiamuvaya-jara-maraNa, sura-asura-garla-bhuyaga-va-pacaya-paNivaIeT ajiamadeghamavi"asu-naya-naya-niuNama-bhaya-karaMja, saraNamuva sarie bhavi-divi-ja-mahie samayamuvaName IILA saMgayayA nAkhuzI ane khuzI rU5 mAnasika aMdhakAra vagaranA, vRddhAvasthA ane maraNa vagaranA, devo, bhavanapatio, garula-jyotiSka ane bhujaga-vyaMtaronA Idroe prayatnapUrvaka namaskAra karAyelA, sunayonAM jJAnamAM nipuNa, abhayadAna ApanArA, pRthvImAM utpanna thayelA manuSyo ane devalokamAM utpanna thayelA devo vaDe pUjAyelA zrI ajitanAtha svAmIne "zaraNe jaIne huM paNa [teone] "hamezAM praNAma karuM chuM. 7. saMgataka chaMda.. zrI zAMtinAtha prabhunI stuti taMte. ca=ane. jiguttamaM jinomAM uttama. uttama-nittama-satta-dharaM uttama ane ajJAna rahita, nirmaLa sattvane dhAraNa karanArA. ajava-maddava-khaMti-vimutti-samAhi-nihiM=saraLatA, komaLatA, kSamA, nirmamatva ane zuddha cAritranA bhaMDArarUpa. saMti-karaM=zAMti karanArA. paNamAmi namaskAra karuM chuM. damuttama-tithi-yara IndriyonuM damana karavAmAM uttama sAdhana rUpa. dharmatIrtha sthApanAra. saMti-muNI zAMtinAtha muni. mama mane. saMti-samAhi-va-uttama zAMti ane samAdhi. disau Apo. 8. savANamaM sopAnaka chaMda. te 'ca'jiSNuttamamuttama-nittama-satta-dhare, ajava-ma-khaMti-vimutti-samAhi-nihiM Page #735 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 662 paMca pratikramaNa sUtro *saMti-kara paNamAmi damuttama-hitya-cAM, saMti-muNI "mama "saMti-samAhi-varaM disaphATA sovANayA ane uttama ane ajJAna rahita, nirmaLa sattvane dhAraNa karanAra, saraLatA, komaLatA, kSamA, nirmamatva ane zuddhacAritranA bhaMDAra rUpa, 'zAMti karanArA, iMdriyonuM damana karavAmAM uttama sAdhana rUpa dharma tIrtha sthApanArA, jinomAM uttama te prabhune namaskAra karuM chuM. te zAMtinAtha munimane uttama zAMti ane samAdhi Apo". 8. sopAnaka chaMda: zrI ajitanAtha prabhunI stuti [nivAsanI nagarI tathA zarIranI racanAnuM varNana:] sAvatyi-putra-pasthiva=pahelAM. zrAvastI nagarInA rAjA. ca=ane. vara-hatyi-atyayapasantha-vicchinna-saMthiaM=suMdara hAthInA mAthA jevA uttama ane vistAravALA zarIranI racanAvALA. thira-sariccha-vaccha sthira ane sarakhA zrIvatsavALA, athavA sthira ane sapATa chAtIvALA. maya-gala-lIlAyamAga-vara-gaMdha-hatyi-pathANa-pasthiya mada jharatA ane ramatiyALa suMdara gaMdhahastinI cAla jevI cAlavALA. saMthavArihaM=stuti karavA lAyaka hatyi-hatya-bAhuM =hAthInI sUMDha jevA hAthavALA. dhaMta-kaNaga-rUaga-nirvahaya-piMjara dhamelA sonAnA rucaka jevA mela vagaranA deha piMjaravALA, eTale pILA raMganA. pavara-lakhANociya-soma-cArurUvaM uttama lakSaNothI ekatra thayelA zAMta ane suMdara rUpavALA. suI-suha-mAgADabhirAma-para-ramaNija-vara-deva-duMduhi-ninAya-mahurayara-suha-gira= kAnane priya lAge tevI, manane game tevI, bahu ja suMdara UMcA prakAranA devadUdUminA zabda jevI, mIThAmAM mIThI, zubha karanArI vANIvALA. 9. veDhaoveSTaka chaMda. 'sAvasthi-putra-patyivaM ca vara-hatyi-ma tyaya-pasatya-vicchinna-saMthie, thira-sariccha-vacchamaya-gala-lIlAyamANa vara-gaMdha-hatyi-patthANa-pasthiya "saMthArihA 'hatyi-hatya-bAhuM dhaMta-kaNaga-aga-niruvahaya piMjara "pavara-lakhaNovacia-soma-cAru-rava, Page #736 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro "suI-suha-maNA-'bhirAma-parama-ramaNijya-vara-devaduMdubhi-ninAya-mahucara-suha-giruM / / 9 / / veDhao pahelA` zrAvastI nagarInA rAjA, suMdara hAthInA mAthA jevA uttama ane vistAravALA zarIranI racanAvALA, sthira ane sarakhA zrIvatsavALA [athavA sthira ane sapATa chAtIvALA] 'madabharelA ane ramatiyALa suMdara gaMdha hAthInI cAla jevI cAlavALA, stuti karavA lAyaka, 'hAthInI sUMDha jevA bAhuvALA, dhamelA sonAnA rucaka-teja jevA, mela vagaranA deha-piMjaravALA [athavA pILA raMganA], uttama+ lakSaNothI ekatra thayelA zAMta ane suMdara rUpavALA, kAnane priya lAge tevI, manane game tevI, bahu ja suMdara, UMcA prakAranA devaduMdubhinA zabda jevI, mIThAmAM mIThI, zubha karanArI vANIvALA.-9 vejIka chaMda. 663 ajiaM=ajitanAtha prabhune. jiArigaNuM-zatruonA samUhane jItI cUkelA. jia-savya-bhayaM=sarva bhayane jItI cUkelA. bhavoha-riu saMsAra samUhanA zatru. paNamAmi=namaskAra karuM chuM. ahaM huM. payao=khAsa prayatnapUrvaka. pArva=pApane. pasameu=zAMta karo. me mArA. bhayavaM=bhagavAna. 10 rAsAluddhao-rAsAlubdhaka chaMda. `aajiaM ``jiA'ri-gaNaM, ``jia-savva-bhayaM ``bhavoha-ri: 'kapaNamAmi ''ahaM ``pacao, pAvuM degpasameu ''me 'bhacavuM |10|| rAsAluddhao.|| 16 zatruonA samUhane jItI cUkelA, ``sarva bhayane jItI cUkelA, ``saMsArasamUhanA zatru evA `ajitanAtha prabhune huM* khAsa ``prayatnapUrvaka 'namaskAra karuM chuM. ane te ''bhagavAna mArAM pApa zAMta karo. 10. rAsAlubdhaka chaMda. zrI zAMtinAtha bhagavAnanI stuti (nivAsasthAna, nagarI, parivAra, Rddhi vagerenuM varNana) kuru-jaNa-vaya-hatthiNA-ura-narIsaro kurudezamAM AvelA. hastinApura nagaranI rAjadhAnIvALA dezanA rAjA. paDhamaM=pahelAM; agAu. tao=tyAra pachI. mahA-caka-vaTTi-bhoe mahA cakravartInA bhogomAM. maha-pabhAvo=mahAprabhAvavALA (hatA). jo=je. bAva-ttari-pura-vara-sahasya-varanagara-nigama-jaNa-vaya-vaI=botera hajAra moTAM zahero-nagaro-vepArInAM gAmo-ane dezanA rAjA. battIsA-rAya-vara-sahassA-chuyAya-maggobatrIsa hajAra moTA rAjAo mArgamAM jenI pAchaLa pAchaLa Page #737 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro cAlatA hatA. caudasa-vara-rayAga-nava-mahAnihi-casiddhi-sahassa-5vara-juvaINa cauda uttama ratna, nava mahAnidhi, cosaTha hajAra suMdara yuvatIonA. suMdara-vadhu suMdara pati. culasI-hayagaya-raha-saya-sahassa-sAmI corAsI lAkha ghoDA, hAthI ane rathonA svAmI. chatravaI-gAma-koDisAmI cha-- kroDa gAmonA svAmI. AsI hatA. jo=je. bhArahasmi=bhArata varSamAM. bhayava bhagavAna 11. veDhao veSTaka chaMda. kura-jaNavaya-hatthiNA-ura-narIsaro, paDhamaM tao 'mahA-cakaka-vanibhoe mahampabhAvo, "jo bAvattari-pura-vara-sahassa-vara-nagara-ni gama-jaNavaya-vaI-battIsA-rAya vara-sahasANuyAya-maggo. caudasa-vara-rayaNa-nava-mahA-nihi-casiddhi sahassa-vara-javaUNa suMdara-vaI", "culasI-haya-ga-raha-saya-sahassa-sAmI, "channaI-gAma koDi-sAmI AsI jo bhArahami bhayanaM 15 veDhA pahelAM kuru dezamAM AvelA hastinApura nagaranI rAjadhAnIvALA dezanA rAjA, tyAra pachI *moTA cakravartInA bhogomAM mahAprabhAvavALA hatA. je botera hajAra moTAM zahero, nagaro, vepArI-gAmo ane dezanA rAjA-batrIsa hajAra moTA moTA rAjAo mArgamAM jenI pAchaLa pAchaLa cAlatA hatA. "cauda uttama ratna, nava mahAnidhi, cosaTha hajAra suMdara yuvatIonA suMdara pati, "corAzI lAkha ghoDA, hAthI ane rathonA svAmI ane je bhagavAna "bhArata varSamAM cha- karoDa gAmonA svAmI *hatA. 11. veSTaka chaMda. taMte. saMti zAnti rU5. saMti-karaM=zAntinA karanArA. saMtiNazaMkatarI gayelA. sava-bhayA=sarva bhayane. saMti zAMtinAtha bhagavAnanI. tharAmi=stuti karuM chuM. jirNa jinezvarane. saMti zAMti. viheu karavA athavA karo. =mane. 12. rAsAnaMdiayaM rAsAnaMdika chaMda: saM saMti "saMti-karaM, saMtiSNa "savya-bhayAA 'saMti puNAmi jirNa, asaMti viheu me 12 rAsAnaMdiayo Page #738 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro zAntirUpa, "zAMti karanArA, sarva bhayone tarI gayelA, te zAntinAtha jinezvaranI mArI zAMti mATe "stuti karuM chuM, athavA mane zAMti karo. 12. rAmAnaMdika chaMda. vividha saMbaMdhothI ajitanAtha prabhunI stuti IkabAga ! he IkvAku vaMzamAM utpanna thayela ! videha-narIsara ! he videha dezanA rAjA ! nara-vasahA != he manuSyomAM RSabha samAna ! muNi-vasahA != he muniomAM vRSabha samAna ! nava-sAra-sasi-sakalANaNa != he zarada RtunA navIna ugelA caMdramAnA jevA mukhavALA ! vigatamAM ! he ajJAna rUpa mela vagaranA ! vihua-rayA ! he karma rUpa mela vagaranA ! uttama-tea!= he uttama tejavALA ! gugehiM guNo vaDe. mahA-muNi ! mahAmuni ! amia-balAhe amApa baLavALA ! viula-kulA ! he moTA kuLavALA. paNamAmi huM praNAma karuM chuM. te tamane. bhava-bhaya-mUraNa!= he saMsArano bhaya nAza karanArA ! jaga-saraNA !=he jaganA zaraNarUpa! mama mane. saragaM=zaraNa rUpa thAo. 13. cittalehA citralekhA chaMda. 'iphakhAga. *videha-narasara ! nara vasahA! muNi-vasahA!, nava-sAya-sasi-saklAsaNa! vigaya-tamA ! vihuarayA | "ajiuttama-tea! guNahiM "mahA-muNi"amia-balA vili kulA !, paNamAmi bhava bhaya-mUraNa ! jaga-saraNA! mama saraNa 13 cittalehatA he IzvAku vaMzamAM utpanna thayela ! he videha dezanA rAjA ! he manuSyomAM RSabha samAna ! he muniomAM vRSabha samAna ! hema zarada RtunA navIna ugelA pUrNacaMdramAnA jevA mukhavALA ! he ajJAna rUpI mela vagaranA ! he karma rUpI melano nAza karanArA ! he uttama tejavALA ! he guNo vaDe mahAmuni ! he" amApa baLavALA ! he moTA kuLavALA ! ane "he saMsArano bhaya nAza karanArA ! he" ajitanAtha prabhu! "tamane praNAma karuM chuM. ane te jagatane zaraNarUpa ! "mane "zaraNa rUpa thAo. 13. citralekhA chanda. vividha saMbaMdhothI zAMtinAtha prabhunI stuti. deva-dANaviMda-caMda-sUra-vaMda ! he devonA ane bhavanapationA Indrone tathA caMdra ane sUryane vaMdana karavA lAyaka ! haTha-tuTha-jiTha-parama-laThava!=he harSa yukta-saMtoSa yukata-ane puSTi yukta Page #739 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro bahu-suMdara ! rUpavALA ! dhaMta-ruSpa-paTTa-sea! he imelI-tapAvelI rUpAnI pATanI zuddha dhoLAza jevI dhoLAzavALA ! suddha-ni-dhavala-daMta-pati ! he zuddha cIkaNA cakacakita sapheda dAMtanI paMkitavALA! saMti ! he zAMtinAtha ! satti-kirUi-muni-jutti-gutti-5vara ! he uttama zakita-kIrti-mukita-ane guNovALA ! dina-tea! he dedIpyamAna tejavALA. vaMda! vaMdya-vaMdana karavA yogya ! dhea he dhyAna dharavA yogya! saba-loa-bhAvia-pabhAva! he sarvaloka vaDe AzcaryapUrvaka vicArAyelA prabhAvavALA! Ne ! he jANavA yogya ! paisa Apo. me mane. samAhiM samAdhi-zuddha cAritra. 14. nArAyao=nArAcaka chaMda. deva-dANaviMda-caMda-sUra-vaMdA haTha-tuTha-jiTha-parama laTha-rava ! dhaMta-ruSpa-paTTa-se ! suddha-niddha-dhavala daMta-pati!"saMti! "satti-kitti-mutti-jutti-gutti-pavara ! ditta-tea! vaMda! dhea! savya-loa-bhAvia-pabhAva! Ne! Isame samAhi14 nArAyao. ! devonA ane bhavanapationA IMdrone tathA caMdra ane sUryane vaMdana karavA yogya ! he harSayukta-saMtoSayukata-puSTiyukata ane bahu suMdara rUpavALA ! he dhamelI-tapAvelI-rUpAnI pATanI jevI zuddha dhoLAzavALA ! he zuddha, cIkaNA ane cakacakita dhoLA dAMtanI paMkitavALA ! he uttama zakita-kIrti-nimarmatva-yukti-ane guptivALA ! he dedIpyamAna tejavALA ! he vaMdana karavA yogya ! he dhyAna dharavA yogya ! he sarva loko vaDe AzcaryapUrvaka vicArAyelA prabhAvavALA ! ane huM jANavA yogya ! zAMtinAtha prabho!*mane samAdhi-zuddha cAritra "Apo. 14. ajitanAtha prabhunI stuti. (UMcA prakAranAM zAMti, teja, rUpa, parAkrama, satva, zArIrika baLa, tapa ane saMyamamAM ajeyapaNuM) vimala-sasi-kalA-Iraa-soma=cokhkhA caMdramAnI kaLA karatAMye vadhAre zAMta. vi-timirasura-karA-sI-reaneteaMbilakula aMdhakAra na rahevA de tevA madhyAhunanA sUrya karatAMye vadhAre tejavALA. tiasa-vaI- gaNA-Iraa-rUvaM ghaNA Indro karatAM ye vadhAre rUpavALA. dharaNidhara-ppavarA-IrAsAre moTAmAM moTA dharaNidhara-cakravartI rAja karatAM ye vadhAre parAkramavALA. 15. kusumalayA-kusumalatA chaMda. Page #740 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamAgasUtro 'vimala-sasi-kalA-DaIrea-soma, *vi-timira-sUra-karA-DaIreaneteaM ti-asa-vaI-gaNa-sIrearavuM., dharaNi-dhara-ppavarADa-IrA-sAraM 1po kusumalayANA 'cokhkhA caMdramAnI kaLA karatAMye vadhAre zAMta, bilakula aMdhakAra na rahevA de tevA madhyAhananA sUrya karatAMye vadhAre tejavALA, ghaNA Idro karatAM vadhAre rUpavALA ane moTAmAM moTA dharaNIdhara-cakravartI rAjA karatAMye vadhAre parAkramavALA: 15. kusumAtA chaMda: sane parAkramamAM. sayA=haMmezAM. ajiaM=na jitAya tevA. sArIra zarIranAM. a=paNa. bale baLamAM. ajiena jitAya tevA. tava-saMjame tapamAM ane saMyamamAM. apaNa. ajina jitAya tevA. esaA []. thANAmi stuti karuM chuM. jigaMjinezvara prabhunI. ajiajitanAtha. 16. bhuaga-pariririe=bhujaMga-pari-riMgita chaMda: satte a sayA ajie, 'sArIre abale 'aji *tava saMjaye 'a'ajie, esa dhuNAmi "jirNa ajisaM 16 bhAga-pari-riMgiaM | parAkramamAM haMmezAM na jitAya tevA, zarIranA baLamAM ye haMmezAM "jitAya tevA tapamAM ane saMyamamAM paNa na jitAya tevA, "ajitanAtha jinezvara" prabhunI A huM stuti karuM chuM. 16. bhujaMgapariricita chaMda: upara pramANenA guNothI ja zrI zAMtinAtha prabhunI stuti soma-gohizAnta guNe karIne. pAvai pahoMcI zakato. na=nathI. te temane. nava-sarayasasI-zaradaRtuno caMdramA. tea-guPhiMntajanA guNe karIne. pAvaI pahoMcI zakato. na nathI. taMtene. nava-saraya-ravI zarada Rtuno sUrya paNa. rUva-guPhiM rUpanA guNe karIne. ti-asa-gaNavaI devonA IMdra paNa. sAra-guNehiM= parAkramanA guNe karIne. dharaNi-dharavaI cakravartI rAjA paNa. 17. khijijaayaMkhidhataka chaMda: Page #741 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 'somaguNahiM pAvaI nata, nava-saraya-sasI, a-guNehiM pAvaI ne "ta, nava-saca-ravI "rUva-guNehi apAIpa , atiasa-gaNa-vaI, sAra-guNahiM "pAvaIna "ta, dharaNi-dhara-vaI 1NA khijjiyo 'zAntinA guNe karIne zarada Rtuno caMdramA paNa temane pahoMcI zakato nathI, tejanA guNe karIne zarada Rtuno sUrya paNa temane pahoMcI zakato nathI. parUpanA guNe karIne devono Indra paNa temane pahoMcI zakato nathI. parAkramanA*guNe karIne cakravartI rAjA paNa temane pahoMcI zakato nathI. 17. khidhataka chaMda: vizeSArtha :- 15mI ane 17mI gAthA arthathI samAna chatAM zabdaracanAthI judI paDI jAya che. - titha-vara-pavattAM uttama tIrthane pravartAvanArA. tama-ra-rahie ajJAna ane karma melathI rahita. dhIra-jANa thaasthibhaMgadhIra puruSoe stuti karAyelA ane pUjAyelA. cua-kavi-kalusaMkajiyA ane pApa vagaranA. saMti-suta-pavayaM zAMti ane sukha phelAvanArA. ti-garaNa-payaokatrikaraNa-mana, vacana ane kAyAnI ekAgratApUrvaka saMti zAMtinAtha prabhune. ahaMkahuM. mahAmuNi mahAmunine. saraNazaraNe. uvAgame=jAu . 18. laliaya lalitaka chaMda. 'titya-vara-pavAya tama-ya-rahiaM, dhIra-jaNa-yuazcimaM cua-kali-kalusa "saMti-suta-pattayaM "ti-garaNa-payao, saMtimahaM mahA-murNi "saraNamuvaName"n18 laliayo 'uttama tIrthane pravartAvanArA, ajJAna ane karma melathI rahita, dhIra puruSoe stuti karAyelA ane pUjelA, kajiyA ane pApa vagaranA, "zAMti ane sukha phelAvanArA zAMtinAtha prabhu mahAmunine zaraNe "trikaraNa-mana, vacana ane kAyAnI ekAgratApUrvaka, huM jAuM chuM. lalitaka chaMda. devakRta bhakti varNanathI ajitanAtha jina stuti viNaNaya-sira-IaMjali-risi-gaNa-saMthaaMgavinayapUrvaka namAvelA mastaka upara hAthanI aMjalI joDIne RSionAM maMDaLo vaDe stuti karAyelA. thimiaM sthira UbhA rahelA. vibuhA-jhahiva-dhANa Page #742 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro vai-nara-vai-thua-mahiarciaM-devonA indro, kubera, cakravartIoe stuti karAyelA-namana karAyelA-ane pUjA karAyelA. bahuso-ghaNI vAra. airurgAya-saraya-divA-yara-samahia-sappabhraM-UgIne UMce caDhelA zaradaRtunA sUrya karatAMye vadhAre tejavALA. tavasA-tape karIne. gayaNuM-gaNaviyaraNa-samuia-cAraNa-odiaM-AkAza rUpI AMgaNAmAM vicaratA vicaratA ekaThA thaI gayelA cAraNa munio vaDe vaMdana karAyelA. sirasA=mastaka namAvIne. 19. kisalayamAlA=kisalaya mAlA chaMda : raviNaoNaya-sira-raiaMjali-risi-gaNa `saMthua thimiaM, jaivibuhA-'hiva-dhaNa-vai-nara-vai- yua-mahi-asthimaM *bahuso / airuggaya-saraya-divA-yara-samahia-sarpabhaM 'tavasA, 'gayaNaMgaNa-vicaraNa-samuia-cAraNa-vaMdiaM sirasA. / / 19 / kisalaya-mAlA|| `sthira UbhA rahelA, 'vinayapUrvaka namAvelA mastaka upara hAthanI aMjali joDIne RSionAM maMDaLo vaDe stuti karAyelA, devonA iMdro, kubero, ane cakravartIoe *ghaNIvAra stuti karAyelA, namana karAyelA ane pUjA karAyelA, 'tape karIne-UgInedeg UMce caDelA zarada RtunA sUrya karatAMye ghaNA vadhAre tejavALA, AkAza rUpI AMgaNAmAM vicaratAM vicaratAM ekaThA thaI gayelA cAraNamunioe "mastaka namAvIne vaMdana karAyelA. 19. kisalaya-mAlA chaMda : 669 asura-garula-pari-vaMdiaM=bhavana patio, suvarNa kumAro vaDe vaMdana karAyelA. kinnara-uraganamaMsiaM=kinnaro ane mahoraga nAmanA vyaMtaro vaDe namaskAra karAyelA. deva-koDi-saya-saMghuakaroDo devoe stuti karAyelA. samaNa-saMgha-parivaMdiaM=zramaNa saMghoe sArI rIte vaMdana karAyelA. 20. sumuhaM=sumukha chaMda : 'degasura-garula-pari-maMdiaM, ``kinnaroraga-namaMsiaM deva-koDi-saya-saMyuaM, 'kaisamaNa-saMgha-parivadi // 20 // sumuha|| `bhavanapatio ane suvarNakumAro vaDe vaMdana karAyelA, ``kinnara ane mahoraga jAtanA vyaMtaro vaDe namaskAra karAyelA, 'karoDo devoe stuti karAyelA ane zrI zramaNa saMghoe sArI rIte vaMdana karAyelA. ra0. sumukha chaMda. abhayaM=nirbhaya. aNahaM=niSpApI. arayaM=nirapekSa. anIrogI. ajiaM=na jitAyelA. ajiaM"ajitanAtha bhagavaMtane. payao-prayatnapUrvaka. paName praNAma karuM chuM. 21 vi'vilasio-vidyut vilasita chaMda: Page #743 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pos 14abhayaM ``aNahuM, `'arayaM ''anuSaM -ajiaM %0ajiaM, 2.payao `paName // 21 // vi-vilasi nirbhaya, "niSpApI, 'nirapekSa, nIrogI ane na jitAyelA "ajitanAtha bhagavaMtane prayatnapUrvaka `praNAma karuM chuM. 21. deva kRta bhakita varNanathI zAMtinAtha jina stuti paMca pratikramaNasUtro AgayA=AvI pahoMcelA. vara-vimANa-divya-kaNaga-raha-turaya-pahakara-saehiM-uttama vimAna, divya sonAno ratha ane ghoDAonA seMkaDo samUhe karIne.huliaM-jaladI-jaladI. sasaMbhamoaraNa-khubhiya-luliya-cala-kuMDalaMgaya-tirIDa-sohaMta-mauli-mAlA-ekadama utAvaLathI UtarI AvavAne lIdhe khasI-paDatA-laTakI paDatA ane kaMpatAM kuMDaLo-bAjubaMdha-mukuTa ane zobhatI mukuTanI mALAo vALA. 22. veDyuo-veSTaka chaMda: AgayA 'vara-vimANa-divya-kaNaga-raha tuya-pahakara-saehiM `huliaM / 4sasaMbhamoaraNa-prubhia-lulia-cala-kuMDalaMgaya tirIDa-sohaMta-mauli-mAlA / / 22 / / veDhaoII 'uttama vimAna, divya sonAnA ratha, ane ghoDAonA seMkaDo samUhoe karIne jaladI jaladI AvI pahoMcelA, 'ekadama utAvaLathI UtarI AvavAne lIdhe khasI paDatA laTakI paDatA, ane kaMpatAM kuMDaLo, bAjubaMdho, mukuTo, ane zobhita mukuTanI mALAovALA. 22 veSTaka chaMda: jaMje. surasaMghA devonA saMgho. sA-sura-saMghA=bhavana pationA saMgho sAthe. vera-viuttA vairabhAva vagaranA. bhatti-su-juttA bhakitabhAvathI bharelA. Ayara-bhUsia-saMbhamapiMDia-suTTha-suvidmia-savva- baloghA-Adarane lIdhe zobhatA-utAvaLA utAvaLA ToLe vaLI For Private & Perscohal Use Only Page #744 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro jatAM-khUba sArI rIte AzcaryamAM paDelA-sarva prakAranA lazkaranA samUhavALA. uttama-kaMcaNarayANa-paruliya-bhAsura-bhesANa-bhAcuriaMgA=UMcA prakAranA sonAnA ane ratnanA opelA opelA cakacaka thatA dAgInAo vaDe jhagamagatA zarIravALA, gAya-samAgayabhani-vasA-jJayapaMjali-pesiyasIsa-paNAmA=zarIranA avayavo namAvIne-bhaktine lIdhe AvI pahoMcatAM ja hAtha joDIne mastaka namAvIne praNAma karanArA. 23 raNa-mAlA ratnamAlA chaMda. jaM"sura-saMghA"sAsura-saMghA, "vera-viuttA 'bhatti-su-juttA, Ayara-bhUsia-saMbhama-piMDia suddha-su-vidhia-salva-bapoghA 'uttama-kaMcaNa-caNa-pavi bhAsura-bhUsaNa bhAsuriaMgA, gAya-samoNaya-bhatti-vasA gaDagaya-paMjali-pesiyasIsa-paNAmA ramA rayaNa-mAlA | paribhAva vagaranA, bhaktibhAvathI bharelA, Adarane lIdhe zobhatA utAvaLA utAvaLA ToLe vaLI jatAM ane khUba sArI rIte AzcaryamAM paDelA sarva prakAranA lazkaranA samUhovALA, "UMcA prakAranA sonAnA ane ratnanA opelA cakacaka thatA dAgInAo vaDe jhagamagatA zarIravALA, zarIranA avayavo namAvIne, bhaktine lIdhe AvI pahoMcatAM ja hAtha joDIne mastaka namAvIne praNAma karanArA, bhavanapationA saMgho sAthenA devonA saMgho. 23 ratnamAlA chaMda. Page #745 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro vaMdiUNa vaMdana karIne. thoUNastuti karIne. to pachI. jirNa jinezvara prabhune ti-guNaM traNa vAra. ane puNo pharIthI paNa. pAhiNaM pradakSiNA devAyelA. paNamiuNapraNAma karIne. ya ane. jigaMgajinezvara prabhune. surA-surA devo ane bhavanapatio. pamuiAkhuzakhuza thatAM. sa-bhavaNAI potapotAne ghera. to pachI. gayA gayA. 24. khiyaMkSiptaka chaMda. vaMdiUNapokaNa ''to jirNa, ti-guNameva ca puNo upayohiNI paNamiuNaya jirNa asurA-DasurA, muiA "sa-bhavAI to gayA 24 khittayaM | je jinezvara prabhune "vaMdana karIne stuti karIne pachI ane traNa vAra pradakSiNA devAyelA jinezvara prabhune pharIthI paNa praNAma karIne khuzakhuza thatA te devo ane bhuvanapatio pachI potapotAne ghera gayA. 24 kSiptaka chaMda: taMte. mahA-murNimahAmunine. ahaMkahuM. pi paNa. paMjalI hAtha joDIne. rAga-dosabhaya-moha-vajiye rAga, dveSa, bhaya, moha vagaranA. deva-dANava-narida-vaMdie devonA, dAnavonA ane manuSyonA rAjAoe vaMdana karAyelA. saMtima zAMtinAtha prabhune. uttama uttama. mahA-tavaM mahA tapasvIne. name namaskAra karuM chuM. 25. khiyaMkSiptaka chaMda. 'ta mahA-muNi-mahaMpika aMjalI9, rAga-dosa-bhaya-moha-vaji . deva-dANava-nariMda-vaMdityaM, saMti "muttama-"mahA-tavaM "name 2pA khittayaM | te, "rAga-dveSa-bhaya-moha vagaranA devonA, dAnavonA ane manuSyonA rAjAoe vaMdana karAyelA, mahA mRtapasvI ane "uttama, mahA muni zrI zAMtinAtha bhagavaMtane huM paNa hAtha choDIne namaskAra karuM chuM. 25 kSiptaka chaMda: devAMganAonI bhaktinA varNana sAthe ajitanAtha jina stuti aMbaraMtara viAraNiAhiM AkAzanI vacce vicaratI. lalia-hasa-vahu-gAmiNi-AhiMga laTakALI haMsaNInI jevI cAlavALI. pINa-soNi-thANa-sAliNiAhiM moTAM peDu ane stano vaDe Page #746 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro 673 zobhatI. sakala-kamala-dala-loagiAhiM AkhA kamaLanA pAMdaDA jevI AMkhovALI. 26. dIvayaM dIpaka chaMda : "aMbaraMtara-viAraNiAhiM, lalie-haMsa-vahu-gAmiNiahiM pINa-soNi-thaNa-sAliNiAhiM. *sakla-mala-dala-loaNiAhiM rajA dIvayaM "AkAza vacce vicaratI, laTakALI haMsaNInI jevI cAlavALI, moTAM peDu ane stano vaDe zobhatI, *AkhA kamaLanA pAMdaDA jevI AMkhovALI. 26. dIpaka chaMda: pINa-niraMtara-thANa-bhara-viNamia-gAya-layA hiMmoTAM ane pAse pAse AvI gayelAM stanonA bhAre karIne namI gayela zarIra-velaDIvALI. maNi-kaMcaNa-pasiDhila-mehala-sohie-soNitaDAhiM maNi ane sonAnA laTakatA kaMdorA vaDe zobhatI keDonA kaMdorAvALI. vara-khiMkhiNi-neurasatilaya-valaya- vibhUsariAhiM=sarasa ghUgharIvALA jhAMjhara ane TIlaDIovALI cUDalIothI zaNagArAyelI. raI-kara-caura-mArohara-suMdara-daMsaNi-ahiM prema upajAvanAra caturAI vALA-managamatAM-ane suMdara dekhAvavALI. 27. cittakharA citrAkSarA chaMda. "pINa-niraMtara-thaNa-bhara-viNamiya-gAya-layAhiM, maNi-caNa-pasiDhila-mehala-sohie-soNi-taDAhiM vara-khikhiNi-neura-sa-tilaya-valaya-vibhUsaNiAhiM. 'raI-kara-cari-mohara-suMdara-dasaNiAhiM raNA cittakharA | moTAM ane pAse pAse AvI gayelAM stanonA bhAra vaDe karIne namI gayela zarIra velaDIvALI, "maNie jaDelA sonAnA DhIlA laTakatA kaMdorA vaDe zobhatA keDanA kaMdorAvALI, "sarasa ghUgharIovALA jhAMjhara ane TIlaDIovALI caMDalIothI zaNagArAyelI, 'prema upajAvanAra-caturAIvALA managamatA ane suMdara-dekhAvavALI. 27 citrAkSarA chaMda: deva-suMdarIhiM devAMganA vaDe. pAya-vaMdiAhiM page lAgelI. vaMdiA vaMdana karAyelA che. jassa= jenAM. su-vikkamAsArA parAkramavALA. kama=caraNo. appaNo potAnA ja. niDAlaehiM=lalATekarIne. maMDANoNa-pagAraehiM vividha zaNagAro dekhADavApUrvaka. kehi kevA. kehiM kevA. vIye. avaMga tilaya-pattaleha-nAmaahiM AMkhanA khUNA tarapha karelI TIlaDIo ane patralekhA nAmanI vela vaDe. Page #747 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 674 paMca pratikramaNa sUtro cilaehiMjhagamagatA. saMgaryA gayA hiMgaToLe maLelI. bhatti-saMniviTha- vaMdaNAgamAhiM bhaktipUrvaka vaMdana karavA mATe ja AvelI. huMti che. te te banne caraNo. vaMdiA vaMdana karAyelAM. puNopuNo vAraMvAra. 28. nArAyao=nArAcaka chaMda. dava-suMdarI hiMpAya-vaMdiAhiM javaMdiAyajasmate su-vikakamAikamA, "appaNo niDAlaehiMmaMDaNoNa-pagAraehiM kahiM kahiM javI | "avaMga-tilaya-patta-leha-nAmaehiM "cillaehiM "saMgacaMgAhiM, "bhatti-saniviTha-vaMdaNA-DaDagayAhiM, "huti te vaMdiA puNo puNo 28aaaa nAsayao . evI bhakitapUrvaka vaMdana karavA mATe ja AvelI, "ToLe maLelI, "AMkhanA khUNA tarapha karelI TIlaDIo ane patralekhA nAmanI velovALI, kevAM kevAM ke jhagamagatA vividha zaNagAro" vaDe oLakhAtI, page paDelI davAMganAo vaDe jenAM sArAM parAkramI "caraNo potAnA lalATa vaDe vaMdana karAyelAM che, te caraNo vAraMvAra vaMdana karAyelAM che. 28. vedaka chaMda: taMtrate. ahaM huM. jiANa-caMda jina-caMdrane ajie ajitanAthane. jia-mohaMmoha jItanAra. dhu-saba-kilesaM=sarva phalezono nAza karanAra. payao=prayatnapUrvaka. paNamAmi namaskAra karuM chuM. 29. naMdiayaMtranaMditaka chaMda. tamaha4 jiNa-caMda, ajie, jia-mohI "dhuya-savya-kilesa payao *paNamAmiArA naMdIayo. te moha jItanArA, sarvaphalezono nAza karanArA zrI ajitanAtha jinacaMdrane "huM *prayatnapUrvaka praNAma* karuM chuM. 29. naMditaka chaMda. yua-vaMdiayassA stuti karAyelA ane vaMdana karAyelA. risi-gaNa-deva-gaNehiMRSionA saMgho ane devonA saMgho vaDe. to ane pachI. deva-vahuhiM devAMganAoe. payao AdarapUrvaka. pANamiassA=praNAma karAyelA. jassa-jagatama-sAsaNaassAjAsya-mokSa ApavAmAM samartha ane jagatamAM uttama dharmazAsanavALA. bhatti-vasA-Rgaya-hiMDiyaAhiM kevaLa bhaktine lIdhe ja ekaThI thayelI. deva-vara-ccharasA-bahaAhiM devonI ghaNI ane uttama-apsarAo rU5. sura-vara-raI-gaNa-paMDiayA hiMsuttama devone lAyaka suMdara prakAranA rati guNamAM pAraMgata thayelI, catura. 30. bhAsuraya bhAsuraka chaMda. Page #748 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 675 "pua-vaMdiayassA 'risi-gaNa-deva-gaNehiM, to deva-vahuhi "payao paNamiasA. jassa-jaguttama-sAsaNaassA, bhatti-vasA-DaDagaya-piMDiayAhiM. deva-vaccharasA-bahuAhiM, sura-javara-raI-guNa-paMDiayAhiM 30mI bhAsurarya zrI zAMtinAtha prabhunI devAMganAoe karelI stuti vaMsa-sada-naMti-tAla-melie vAMsaLInA zabdanI ane vINA tathA tAlanI milAvaTa thaye. tiuphakhara-abhirAma-sada-misae tripuSkara nAmanA vAjiMtrane suMdara zabdanuM mizraNa. kae karyuM. a ane. sui-samANa-gema-suddha-saja-gIa-pAyajAla ghaMTiAhiM svaronI yutionI jema barAbara oLakhI zakAya tevuM zuddha pa4 [grAmanuM gIta ane paganI jALIvALI ghUgharIo sAthe. valaya-mehalA- kalAva-neura-abhirAma-sa-mIsaecUDIo kaMdorAonA samUha tathA jhAMjharanA suMdara raNakAranuM mizraNa. kae karyuM. devanaDhiAhiM devanartakIoe. hAva-bhAva-vikyuma-pagAraehiM vividha prakAranA hAva, bhAva ane zRMgArika ceSTAovALA. nacciuNanAcIne. aMga-hAraehiM aMgamaroDapUrvaka. vaMdityavaMdana kareluM che. jassajenA. te te. su-vikakamA=sArA parAkramavALA. kamA=be caraNone. tayaMte. ti-loya-saba-satta-saMti-kArayaMtraNa lokanAM sarva prANIone zAMti karanArA. paraMta satra-pAva-dosaMsarva pApa ane doSone zAMta karanArA. esaA. haM huM. namAmi namaskAra karuM chuM. saMti zrI zAMtinAthane. uttama uttama evA. jirNajinezvarane. 31. nArAyaonArAcaka chanda. *vaMsa-sa6-taMti-tAla-melie, tiukharA-DabhirAma-se-misae "kae "a, "suI-samANa-Nea-suddha-sajaja gIya-pAyajAla-ghaMTiAhiM, valaya-mehalA-kalAva-neurA-DabhirAma sad-misae kae A devanaSkriAhiM Page #749 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro "hAva-bhAva-viSNama-pagAraehiM, nazci9Na aMga-hAra-ehiM, avaMdiA ya jarsa te su-vikamA-"kamAM tayaMti -loya-savya-satta-saMti-kArayuM, pasaMta-sava-pAva-dosaesa huM, namAmi saMtimuttama jirNa* 135 nArAyao . ''RSionA saMgho ane devonA saMghoe stuti karAyelA ane vaMdana karAyelA, pachI devAMganAo vaDe AdarapUrvaka praNAma karAyelA, mokSa pamADavAne samartha evA, jagamAM uttama dharma-zAsanavALA, je [tIrthaMkara paramAtmA]nA-sArA parAkramI te "caraNakamaLo vAMsaLInA zabdanI sAthe vINA tathA tAlanI milAvaTa thaI tyAre tripuSkara nAmanA vAjiMtranA suMdara zabdanuM mizraNa karyuM ane svaronI kRtionI jema barAbara oLakhI zakAya tevuM zuddha pa4 [grAmanuM] gIta ane paganI jALIvALI ghUgharIo sAthe cUDalIo ane kaMdorAnA samUhanA tathA jhAMjharanA suMdara raNakAranuM mizraNa karyuM tyAre hAvabhAva ane vizvamanA judA judA prakArovALA aMgamaroDapUrvaka bhaktine lIdhe ja AvIne ToLe maLelI, uttama devone lAyaka ratiguNa utpanna karavAmAM catura, suMdara ane ghaNI apsarAo rUpa deva AnartakIo vaDe nAca karIne vaMdana karAyelA che. te, traNa lokanAM sarva prANIone zAMti karanArA, "sarva pApa ane doSone zAMta karanArA ane "uttama zrI zAMtinAtha jinezvarane A huM pote paNa "namaskAra karuM chuM. 30-31. bhAsuraka ane nArAcaka chaMdo. ajitanAtha prabhu tathA zAMtinAtha prabhunI stutio chatta-cAmara-paDAga jUo-java-maMDiA chatra, cAmara, patAkA, yUpa-thAMbhalo, java vaDe zobhatA. jhayavara-magara-turaya-sirivaccha-su-laMchaNAmoTo dhvaja, magara, ghoDA, zrIvatsa vagere sArAM lakSaNavALA. dIva samudra-maMdara-dimAgaya-sohiAnnAdvIpa, samudra, meru parvata, diggaja-hAthI vaDe zobhatA. saWia-vasaha-sIha raha-cakka-vara-aMkiyA svastika, RSabha, siMha, ratha, suMdara cakra vaDe zobhatA. 32. laliayaM=lalitaka chanda: 'chatta-cAmara-paDAga-jUo-java-maMDiA, *jhaya-vara-magara-turaya-siri-vaccha-su-laMkaNA Page #750 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro jaidIva-samud-maMdara-disA-gaya-sohiA, TMsatyia-vasaha-sIha-raha-caka-vaDiyA / / 32 / / laliayaM 1 'chatra, 7 magara, 13 diggajo vaDe zobhatA, 2 cAmara, 3 patAkA, 4 dhUpathAMbhalo ane 5 java vaDe zobhatA, 6 moTo dhvaja, 8 ghoDo, 9 zrI vatsa vagere sArAM lakSaNavALA, 10 dvIpa, 11 samudra, 12 meruparvata, 14 'svastika, 15 vRSabha, 16 siMha, 17 ratha ane 18 suMdara cakra vaDe zobhatA: 32 lalitakuM chaMda: 677 sahAva-laThThA=svabhAve karIne zobhAyamAna. sama-paiTTA-sarakhI pratiSThAvALA, athavA zAMtimAM rahelA athavA samabhAvamAM rahelA. a-dosa-duThThA-doSa vaDe karIne duSTa nahIM thayela. gugehiMguNoe karIne. jiTTA=zreSTha moTA. pasAya-siTThA=kRpA vaDe zreSTha. taveNa tape karIne. puThThA-puSTa. ghaNuM tapa karanArA. sirIhiM=lakSmIe. juThThA-icchAyelA. 33. vANavAsiA=vAnavAsikA chanda: "sahAya-laThThA 'sama-paiTyA, "adosa-duThThA, guNehiM "jiTsA| `degpasAya-siTnA ``taveNa ``puThThA, sirIhiM ``iTnA``risIhiM `'juTThA||33|| vANa-vAsiA 13 svabhAve karIne zobhAyamAna, 'sarakhI pratiSThAvALA, doSa vaDe karIne duSTa nahIM thayelA, guNoe karIne vaDIla, kRpA vaDe zreSTha, ``ghaNuM tapa ``karanArA, lakSmIe icchAyelA, ``RSio vaDe ''sevAyelA:- 33. vAnavAsikA chaMda. te-te. taveNa tape karIne. dhua-savya-pAvayA=sarva pApono nAza karanAra. savva-loa-hia-bhUla-pAvayA=sarva lokanA hitanA mULamAM pahoMcADanArA. saMthuA=stuti karI che. ajia-saMti-pAyayA--pUjya zrI ajitanAtha prabhu ane zAMtinAtha prabhunAM caraNonI. huMtu=thAo. memane. siva-suhANa-mokSanuM sukha. dAyayA ApanArA. 34. aparAMtikA-aparAntikA chanda: 25 karate ''taveNa 'dhua-savva-pAvayA, savva-loa-hia-mUla-pAvacA 'saMthuA "ajia-saMti-pAyacA, ''huM tu 17me TMsiva-suhANa "dAyayA // 34 // aparAMtikA || 19 tape karIne sarva pApono nAza karanArA, sarva lokonAM hitanA mULamAM pahoMcADanArA, pUjya zrI ajitanAtha ane zrI zAMtinAtha prabhunAM caraNonI `stuti karI che. te mane "mokSanuM sukha Page #751 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 678 paMca pratikamANasUtro "ApanArA thAo. 34. uparAMtikA chaMda: upasaMhAra evaM e prakAre. tava-bala-viulaMghaNA tapobaLavALA. thaaM-stuti karI che. mae meM. ajia-saMti-ji-jualaM=zrI ajitanAtha ane zrI zAMtinAtha bhagavAnanI ekIsAthe. vavanaya kampa-ra-male kamarUpI raja ane mela vagaranA. gaImokSa gatimAM. gaye pahoMcI cUkelA. sAsayazAzvata. viulamoTI. 35. gAhAgAthA chanda. 'evaM tava-bala-vili, yuemae "ajia-saMti-jiNa-jualA vaDagaya-kammaraya-mala, gaI gayaM sAsaya vili rUpA gAhA.. 'e prakAre- ghaNAM tapa baLavALA, karma rUpI raja ane mela vagaranA, moTI evI "zAzvatI'-mokSagatimAM pahoMcI cUkelA 'zrI ajitanAtha ane zAMtinAtha bhagavAnanI ekIsAthe meM stuti karI che. 35. gAthA chaMda. stuti karavAnuM phaLa te baneya. bahuguNa-pasAyaM aneka guNI kRpAvALA. mukukha-suhaNa mokSanA sukhe karIne. parameNa uttama. avisAyaMsadA AnaMdamAM rahelA. nAseu=nAza karo. me mAro. visAya kheda. kuu karo. a ane. parisAkasabhA upara. vi=paNa. pasAya kRpA. 36. gAhAgAthA chanda. bahu-guNa-pasAya, mukha-suheNa parameNa avisAya. 'nAseume visAyaM, kuNau"aparisAvi akhasAya36 gAhA. aneka ghaNI kRpAvALAM ane uttama mokSanA sukhe karIne sadA AnaMdamAM rahelA te banneya, *mAro khedanAza karo, ane sabhA upara "paNa kRpA karo. 36. gAthA. aMtima AzIrvAda taMte baneya. moeu AnaMda Apo. naMdi maMgaLa. pAveuApo. aane. naMdisegamanaMdiSeNa munine. abhinaMdikhUba-AnaMda. pariNAsabhA. vi-paNa. suha-naMdisukha ane Page #752 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 679 AnaMda, mama mane. ya= paNa. disau Apo. saMjame saMyamamAM. naMdi AnaMda. 37. gAthA. 'tamoe anaMdi, pAve a"naMdiseNamabhinaMdi, parisAvi a suha-naMdi, "mamaya disausaMjame naMdi 3LA gAhA. te banneya AnaMda Apo. maMgaLa *Apo ane maMdira munine paNa khUba AnaMda Apo. sabhA paNa AnaMda pAmo. ane mane paNa saMyamamAM AnaMda Ape. 37. gAthA A stotra bolavAnA khAsa prasaMgo pabia-cAummAsia-saMvaccharie pAkSika, caumAsI, ane sAMvatsarika [pratikramaNa]mAM. avasTa avazya. bhaNiavyo bolavuM. soavyo sAMbhaLavuM. salaeNhiM bIjAoe. uvasagnanivAraNa kaSTono nAza karanAra. eso=A. 38. pakikhA-cAummAsia-saMvaccharie avasabhaNiavyo soavyo salaeNhiM, uvasagna-nivAraNo eso 38aaaa pAkSika-caumAsI-ane sAMvatsarika [pratikramaNa]mAM [A stotra] avazya bolavuM. *bIjAoe sArI rIte sAMbhaLavuM, kemake, "A konuM nAza karanAra che. 38. roja baneya vakhata A stotra gaNavAthI thatA lAbha bena je. paDhaI bhaNe che. jo je. aane. nisuNaI sAMbhaLe. ubhao banneya. kAle vakhata. pipaNa. ajia-saMti-thae ajitanAtha prabhu ane zAntinAtha prabhunuM A stavana. na=nahIM. huto. hati thAya. tassa tene rogAvogo. pulvapannA prathama utpanna thayelA hoya, te. vi=paraMtu. nAsaMti nAza pAmI jAya che. 39 jo paDhaI jo aniruNaI ubhao-kAlaMpi" ajia saMti-thayA huhuti tassa rogA putrupanA vinAsaMti pArUlA ajitanAtha prabhu ane zAMtinAtha prabhunuM A stavana je banneya vakhata "bhaNe ane je sAMbhaLe, "tene rogo thAya to nahIM, paraMtu "prathama utpanna thayelA hoya, te paNa nAza pAmI Page #753 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro jAya che. 39. aMtima upadeza jai=je. icchaha tame IcchatA ho, IcchA rAkhatA ho. parama-5ya mokSa. ahavA athavA. kitti kIrtinI suvitha vizALa. bhuvANe A jagatamAM. tAto. te-lukaddharaNe traNa lokano uddhAra karavAne samartha. jiga-viyaNe jinezvara prabhunA upadezamAM. Ayara Adara. kuNaha rAkho. 40 jaI icchaha parama-paya, 'ahavA kitti su-vitthabhuvaNI 'tA te-luphaddharaNe, 'jiNa-vayaNe AyaraMkuNahAsanA 'je tame mokSa IcchatA ho, athavA to A jagatamAM vizALa kIrtinI IcchA rAkhatA ho, to traNa lokano uddhAra karavAne samartha zrI "jinezvara prabhunA upadezamAM "Adara rAkho. 40 vize SArtha prAkRta bhASAmAM vividha chaMdonI suMdara gUMthaNIvALuM A rasika stotra che. A stotra navasmaraNamAMnuM eka smaraNa che. temAM be gAthAo vadhArAnI jovAmAM Ave che. paraMtu te prakSipta manAtI hovAthI cAlu pAThamAM na ApatAM ahIM ApavAmAM AvelI che, vaDagaya-kali-lusANaM vavaya-niddhata-rAga-doSANa vavagaya-puNa-bhavANaM namoju te devA-DAhidevANaM III savuM pasamAM pAvaM purNa vaDhai namasamANasmA saMpuNa-caMdavayaNassa kiraNe ajiya-saMtisa rA nAza pAmyAM che kaleza ane malinatA jenAM evA, nimaeNLapaNe nAza pAmyA che rAgadveSa jenA evA, gayA che punarjanma jenA evA te devAdhidevone namaskAra ho. 1 saMpUrNa caMdranA jevA mukhavALA zrI ajitanAtha ane zAMtinAtha jinanuM kIrtana karavAthI vaMdana karanAranAM sarvapApa vizeSa zAMta thAya che ane puNya vadhe che. 2 A stotranA racanAra zrI naMdiNa muni, 37mI gAthAmAM AvatA naMdiNa zabda uparathI Page #754 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 681 mAnavAmAM Ave che. te naMdi muni kyA? te praznano spaSTa nikAla Avela nathI. tethI zrI neminAtha prabhunA zAsanamAM eka maMdira muni thayA che. teo A stotranA karyA che, ema keTalAka ullekho uparathI jaNAya che. ane koI ullekha zrI mahAvIra svAmInA zAsanamAM thayelA naMdiNa munine Teko Ape che. zrI zatruMjayagirinI 6 gAunI pradakSiNAe jatAM cillANA talAvaDInI pAse zrI zAMtinAtha prabhu ane zrI ajitanAtha prabhunI be derIo che. te prathama sAmasAmI hatI, tyAre ekanuM caityavaMdana karavA besavA jatAM bIjAne pUMTha paDe, ne AzAtanA thAya tevI sthiti hatI, tyAre A stotrakAre A stotra evI bhakitabhAvathI gAyuM ke banneya derIo pAse pAse joDAI gaI jethI caityavaMdana karavAne harakata AvI nahIM. ATalo hevAla A stotra viSe paraMparAthI cAlyo Ave che, tethI vizeSa kAMI paNa jANavAmAM nathI. A stotranI kaI gAthAmAM bemAMnA kayA bhagavaMtanI stuti che te dareka sthaLe batAvela che, te uparathI banneyanI sAthe stuti hoya, te ane eka ekanI judI stutio hoya, te sarva ekasAthe vAMcavAthI banneyanI stutionA svarUpano khyAla Avaze. prathamanI gAthA maMgaLAcaraNa rUpa che. bIjI gAthA viSaya nirdezarUpa che, ane trIjIthI mAMDIne chaThThI sudhI bannene lAgu paDe tevuM baneyanuM mAhAbhya batAvyuM che. pachI 2. eka ekathI, pachI-4. babbethI, pachI2. eka ekathI, pachI-4. babbethI, pachI7. traNathI ane cArathI stuti karelI che. pachI6. cArathI ane bethI, pachI 3. 3ra gAthAthI 34 sudhI bannenI sAthe stuti che. pachI upasaMhAra, AzIrvAda, kartAnuM nAma, stotra bhaNavAnA khAsa prasaMgo, anukULa vakhata tathA aMtima upadezane lagatI 6 gAthAo che. ema mULa 40 gAthAmAM rasika rIte prabhustuti karavAmAM Avela che. ajitanAtha prabhunA deza, zahera, zArIrika guNo, mAnasika guNo, naitika guNo, sAmarthya, prabhAva, tIrthaMkarapaNuM, RSi-pUjyatA vagere varNana karyuM che. ane e ja pramANe zAMtinAtha prabhunA paNa guNo e ja rIte varNavyA che. vizeSatA mAtra cakravartI tarIkenA varNana pUratI che. banneyanA judI judI gAthAomAM rAga ane zabdaracanA judI judI chatAM ghaNe sthaLe eka ja muddAnuM varNana karavAmAM Avela che. (juo 15 ane 17mI gAthA). tathA AgaLa paNa devo kevI rIte vaMdana karavA AvelA ? te 19 thI 21 gAthA sudhImAM ajitanAtha prabhunI stuti batAvI che. ane 22 thI 25 sudhImAM ajitanAtha prabhune vaMdana karavA AvelA devonuM Page #755 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro varNana che, te banne prasaMganuM citra bahu ja suMdara ApyuM che. e kuzaLa citrakAra citramAM jhIlI le, to tenA citra paNa bahu ja AkarSaka banavA saMbhava che. e ja pramANe 26 thI 29 sudhI, ane 30 thI 31 sudhI, devAMganAoe kahelI vaMdanAnA varNananuM citra paNa evuM ja AbehUba AkarSaka thAya tevuM cItarI zakAya tema che. varNananuM svarUpa lagabhaga sarakhuM chatAM chaMdabheda ane zabdabheda tathA racanAbhedathI ghaNI ja suMdaratA utpanna karI che. asAdhAraNa kuzaLatAthI bhakitarasanuM svarUpa bahu ja suMdara rajU karyuM che. AmAMnA chaMdo, prAkRta chaMda zAstrane anusAre che, temAM keTalAka eka ja jAtanA chatAM racanAmAM pharaka Ave che, jema ke, veSTaka nArAcaka, kSiptaka ane lalitaka. te judI judI jAtanA paNa ApyA che. suMdara kaMThavALA gAnArA pratikramaNa vakhate suMdara rAgamAM gAIne zrotAone AnaMda Ape che. banatAM sudhI prAcIna paddhati pramANe A stotranA chaMdo gAvAthI tenI gaMbhIratA vadhAre sArI rIte jaLavAya che, ane te jALavavA prayatna karavo. koI koI chaMda Aje nATakI rAgamAM gAvAthI joIe tevI gaMbhIratA jaLavAtI nathI. A stotramAM vaparAyelA chaMdo prAkRta chaMda zAstra anusAra nIce pramANe ApavAmAM AvelA che. chaMdamAM - guru ane laghu akSaronI khAsa jarUra paDe che, guru - dIrdhasvara ke te sAtheno koIpaNa vyaMjana, tathA anusvAra, visarga ke joDAyelo akSara jenI pachI Avelo hoya, tevA hasva svara ke te sAtheno vyaMjana-guru akSara kahevAya che. (Da) gurunI nizAnI che. gurunI mAtrA che. laghu - hasva svara ke te sAtheno vyaMjana laghu akSara kahevAya che. [1] laghunI nizAnI che, laghunI mAtrA eka. pUrvArdha - kavitAno Agalo ardho bhAga pUrvArdha uttarArdha - pAchalo ardho bhAga uttarArdha pAda - kavitAnA eka bhAgane pAda kahe che. pati - kavitAmAM je ThekANe visAmo levAno hoya, tene pati kahe che, gaNa - kavitAmAM traNa traNa akSarone gANa hoya che. guru ane laghu akSaronI meLavaNIthI gaNo thAya che. Page #756 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 683 sa bhA ja mAtA-rA-ja-bhA-na-sava tArAja tagaNa jabhAna bhAnasa DA nasaya sayamAM A sUtrane moDhe karavuM, ne te A pramANe vAMcavAthI gaNonA akSaronuM svarUpa samajAze. mAtArA SSS magaNa SS1 rAjabhA SIS ragaNa ISI jIgaNa bhagaNa nagaNa IIS sagaNa yamAtA ISS vagaNa laghu guru khulAso - A gaNo akSara meLanA chaMdomAM vaparAya che. koI paNa eka akSara laI tenI sAthe pachInA be akSaro vAMcavAthI traNa akSarano gaNa thaze. pelA akSara sAthe gaNa zabda joDavAthI te gaNanuM nAma maLaze. ane te gaNanA traNa akSaramAM guru ane laghu kayA kayA levA? te paNa samajAze. - ka-ca-ra-ta-5- gaNo-e pAMca paNa be-traNa-cAra-pAMca ane cha mAtrAnA bIjA pAMca gaNo paNa vaparAya che, te darekanA anukrame laghu ane gurunI meLavaNIthI 2-3-5-8-13 vikalpo thAya che. te A pramANe :kagaNa - cagaNa Di-DA gA Page #757 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 684 paMca pratikramaNa sUtro TagaNa DaDa-Da-DA-DA-ltagaNa DiDa-DADa-liDa-DaDA-liDA-DA-sill-|| | | pagaNa DaDaDaDaDa-DADa-DADa-II IIS-ISSI-DADA-II DA-DaDA-liDalA-Di-DA-u. khulAso - A gaNI mAtrA meLanA chaMdomAM khAsa vaparAya che. gAthAkrama chaMdanuM nAma chaMdanuM lakSaNa (1) gAthA-pUrvArdha ane uttarArdha- 7 TagaNa ane 1 guru 30 mAtrA. pUrvArdha-1-3-5-7mAM TagAramAM jagANa na hovo joIe. 6 kI TagaNa madhyamAM kagaNavALo joIe. uttarArdha-5 TagaNa, 6 ho laghu TagaNa, 7mo TagaNa-gu. pUrvArdha-6 zrI TagAramAM bIjA laghunI pahelAM yati. cha mA TagaramAM pahelA laghunI pahelAM yati. uttarArdha-pamA TagaramAM pahelA laghunI pahelAM yati. (2) gAthA-pUrvAdha ane uttarArdha- 7 TagaNa ane 1 guru. 30 mAtrA. pUrvArdha-1-3-5-7mAM TagANamAM jagANa na hovo joIe. 6 ko TagANa madhyamAM kagaNavALo joIe. uttarArdha-pa TagaNa, 6 ko laghu TagaNa, 7 mo TagaNa-gura pUrvArdha-6 kA TagaNamAM bIjA laghunI pahelAM yati. 7 mA TagaNamAM pahelA laghunI pahelAM yati. uttarArdha-pamA TagaramAM pahelA laghunI pahelAM yati. (3) zloka - 4 pAda. 8 akSara. darekamAM 5 mo akSara laghu, 2-4 mAM sAtamo laghu ane 6 ko guru. (4) mAgadhikA - 4 pAda. 14-16 mAtrA. 1-3 mAM 2- TagaNa. laghu kagaNa laghu kagaNa=14. 2-4 mAM-1 pagaNa, 1 TagaNa, laghu kagaNa laghu kagaNa=16. (5) AliMganaka - 4 pAda, 24, 24, 24, 24. dareka padamAM 2 laghu ane 1 guruvALA 6 TagaNa, eTaluM vizeSa ke 1 lA ane 3 jAno, tathA 2 jA ane 4 thAno yamaka (aMtya vyaMjanono meLo hovo joIe. (6) mAgadhikA - gAthA 4 thI pramANe lakSaNo joI levAM. (7) saMgataka-4 pAda. 22, 22, 22, 25. anuprAsa sahita. 1-2-3mAM 4 laghutagaNa, guru-22-22-22. - 4 mAM 2 laghu tagaNa, 2 TagaNa, 1 laghu tagaNa, 1 guru-25. (8) sopAnaka - 4 pAda. 16 dareka padamAM. dareka padamAM 2-laghuvALA TabaNa-5 ane 1 guru. (9) veSTaka - (1) 177-mAtrA-1 tagaNa, 1 cagaNa, 1 pagaNa, 1 tagaNa, 2 TagaNa, 2 nagaNa, 1 pagaNa, 4 TagaNa, 1 tagaNa, 1 cagaNa, 3 tagaNa, 1 guru, 1 laghu, 2 cagaNa, 1 TagaNa, 4 cagaNa, 1 TagaNa, 2 cagaNa, 1 tagaNa, 3 cagaNa, 11 TagaNa, 1 guru, Page #758 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 685, (10) rAsAlubdhaka - 4 pAda. 11, 15, 12, 15, mAtrA. 1-2 TagaNa, 1 laghu, 1 laghu, 1 guru, 11 2-3 TagaNa, 1 laghu, 1 guru- 15. 3-3 gaNa-12 4-3 gaNa 1 ladhu, 1 guru-15. (11) veka 2-189 mAtrA 1 pagaNa, 2 tagaNa, 1 laghu, 1 guru, 6 TagaNa, 2 gura, 7 TagaNa, 1 laghu, 1 guru, 1 pagaNa, 2 TagaNa, 1 tagaNa, 2 cagaNa, 1 guru, 9 TagaNa, 2 laghu, 1 guru, 4 TagaNa, 2 guru, 2 TagaNa1 cagaNa, 3 guruvALA TagaNa 2 laghu, 1 guru, (12) rAsAnaMditaka - 4 pAda. 12, 12, 11, 10 mAtrA. 1-2-2 TagaNa, 2 laghu, 1 guru, 3-2 TigaNa, 1 laghu, 1 guru, 4-2 TagaNa, 1 guru(13) citra-lekhA - 4 pAda. 16 akSara, 26-26-30-27 mAtrA 1-2. 1 tagaNa, 1 TagaNa, 1 tagaNa, 2 TagaNa, 2 laghu, 1 guru, 26-26. mAtrA. 3-1 tagaNa, 1 TagaNa, 1 tagaNa, 3 TagaNa, 2 laghu, 1 guru. 30 mAtrA. 4-1 tagaNa, 1 TagaNa, 1 tagaNa, 2 TagaNa. 1 cagaNa, 1 guru. ra7 mAtrA. (14) 1 nArAcaka - 30-7-ra7-40 mAtrA kula 124. 1-9 guru laghurUpa cagaNa, 1 nagaNa, 2-8 cagaNa, 1 nagaNa, 3-8 cagaNa, 1 nagaNa, 4-10 cagaNa, 1 nagaNa, 1 cagaNa, 2 guru. 4 pAda, 16-18-16-18. mAtrA. (15) kusuma-latA-1-3. 6 laghumAtrA [1, gaNane 8 laghumAM ekAda guru, ra-4. 8 laghu mAtrA 11, ya gaNa hoya to paNa cAlaze. [4 laghu, 1 guru, 2 laghu,] Ane aupa chaMda-sika chaMda paNa kahe che. (16) bhujaMge paririgita - 4 pAda 12-14, 12-14. mAtrA 1-3. 1 tagaNa, 1 TagaNa, 1 laghu 1 guru 12-12 2-4. 1 pagaNa 1 TagaNa 1 laghu 1 guru-14-14. (17) khidataka - 4 pAda. 17 akSara, 10 me yati. aMtya akSaramAM yamaka. 1 bhagANa, 1 ragaNa, 1 nagaNa, 1 bhagaNa, 1 nagaNa, 1 laghu. 1 gura, Ane vaMzapatrapatita paNa kahe che. (18) 1 lalitaka - 4 pAda, 19, 19, 19, 17. mAtrA 1-2-3 4 TagaNa, 1 laghu, 1 guru=19. 4-1 TagaNa, 2 tagaNa, 1 laghu, 1 guru, 17. (19) kisalaya mAlA - 4 pAda. 27, 27, 27, 27. mAtrA. 5 TagaNa, 1 jagaNa, 1 laghu, 1 guru, ra7. (20) sumukha - 4 pAda. 13, 13, 13, 13. mAtrA, 1-2 laghuvALA cagaNa, 1 TagaNa, 1 laghu, 1 guru, 13-2-2 tagaNa, 1 ladhu, 1 guru, 13-3-1 pagaNa. 2 TagaNa, 1 laghu, 1 guru, 13-4-2 cagaNa, 1 TagaNa, 1 laghu, 1 guru, 13. (21) vizuddhilasita - 4 pAda. 8, 8, 8, 8, mAtrA 2 ladhu, 1 guru, 2 laghu; 1 guru=8. Page #759 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro (22) 3-jo veSTaka - 76 mAtrA 35, 41, 2 tagaNa, 4 TagaNa, 1 tagaNa, 1 TagaNa, 4 tagaNa, 1 laghu, 1 guru, 1 pagaNa, 2 TagaNa, 2 guru. (23) ratna-mAlA - 4 pAda. 32, 32, 32, 3ra mAtrA. 1. 1 TagaNa, 2 guru, cAra vakhata 32. 2-3-4. 7 TagaNa, 2 guru-32. (24) 1-kSiptaka - 4 pAda. 16, 16, 16, 16, 1 pagaNa, 2 TagaNa, 1 guru, (25) 2-ja kSiptaka - 4 pAda, 16, 16, 16, 16, mAtrA. (rathoddhatA) 1 ragaNa, 1 nagaNa, 1 ragaNa, 1 ladhu, 1 guru. (26) dIpaka - 4 pAda. 16, 16, 16, 16, mAtrA yamaka maya pahelo kSiptaka teja dIpaka maMDala paNa nAma che. (27) citrAkSarA - 4 pAda. yamakavALA, 24, 26, 26, 24 mAtrA 1-4. 5 TagaNa, 2 guru. 2-3 6 TagaNa, 1 guru (28) 2 jo nArAcaka - 11 cagaNa, 1 guru, 14 cagaNa, 1 nagaNa, 16 cagaNa, 1 TagaNa, 3 cagaNa. (29) nanditaka - 4 pAda. 10, 10, 10, 10, mAtrA 2 laghu, 1 guru, 2 laghu, 1 guru, 1 guru, dareka pAdamAM Ave che. (30) bhAsuraka - sArA yati, ane anuprAsavALo chaMda-104 mAtrA. 1 tagaNa, 1 pagaNa, 1 tagaNa, 1 TagaNa, 1 tagaNa, 1 TagaNa, 1 tagaNa, 1 TagaNa, 1 guru, 1 pagaNa, 2 TagaNa, 1 guru, 12 TagaNa. (31) 3 jo nArAcaka - 218 mAtrA. 13 cagaNa, 1 nagaNa, 9 cagaNa, 1 nagaNa, 30 cagaNa, 1 guru, 18 cagaNa. (32) lalitaka - 4 pAda. ra1, 21, 21, 21 mAtrA. 1 cagaNa, 4 TagaNa, 1 guru, dareka padamAM hoya. (33) vAna-vAsikA - 4 pAda. 16, 16, 16, 16, mAtrA. 4 TagaNa 9mI 12 mI laghu darekamAM. (34) aparAntikA - 4 pAda. 16, 16, 16, 16 mAtrA. 8 mAtrA, 1 ragaNa, 1 laghu, 1 guru. (35) gAthA 1 lI pramANe. vizeSArthIoe prAkRta piMgaLa lakSaNa jovuM. pAkSikAdi prati mAM devasika kAyotsargAvazyakanI zarUAta aDhAIjesu sudhImAM cha Avazyakamaya pratikramaNa bAda divasamAM karavAnA kAyotsarga Avazyaka be rIte A chelle devasika kAyotsargamAM jovAmAM Ave che. 1. devasika prAyazcittanI vizuddhi nimitte ane 2. bIjo zrI sakaLasaMghamAM zAMti puSTi mATe du:kha kSaya karmakSaya nimitte kAyotsarga Ave che. Page #760 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 687 e bannenI vacce devasika svAdhyAya dhyAnamAM pAkSikAdine divase uvasaggaharane saMsAradAvA bolAya che. pachI duHkha kSayAdinA kAyotsarga pachI zAntistotra tarIke brahacchAti stotra bolAya che. AthI ajitazAMtistavanuM stavana, sakjhAyamAM uvasaggahara ane saMsAradAvA zAMtipAThamAM bRhacchAti bolavAthI pAchalI badhI kriyAnuM pAkSikAdi pratikramaNa mATenuM svarUpa banI jAya che. 74-zrI gRhaychAntiH 8 1. AhatomAM zAMti ho - bho bho! he. bhavyA=bhavya loko!kRNata=sAMbhaLo. vacana-vAta. prastutama prasaMgane anusaratuM. sarvamabadhI. ena. pe=je. yAtrAmAM yAtrAmAM. tribhuvanaguro traNa bhuvananA guru - tIrthaMkara paramAtmAnA. AhatA: arihaMta bhagavaMtanA bhakato. bhakti-bhAja: bhakita dharAvanArA. teSAMteonuM. zAntirazAnti. bhavatu thAo. bhavatAmaApane. ahadAdi-prabhAvAta arihaMta prabhu vagerenI kRpAthI Arogya - zrI - dhRti mati - karI Arogya - mokSa, lakSmI, dhIraja, ane mati karanAra. kaleza vidhvaMsa hetu karmAdikano phaleza nAza karanAra. 1. bho ubho bhavyA: ! kRNuta vacane prastuta sarvameta, ye "yAtrAmAM "tri - bhuvana - gurorAhatA! bhakti -bhAja: ! teSAM "zAnirbhavatubhavatAmahadAdi - prabhAvA - "Arogya - zrIdhRti-mati - karI phaleza -vidhvaMsa - hetu: pA (madAkrAntA) 'gAthArtha : he bhavya loko ! [mArI] A badhI - "prasaMgane anusaratI - "vAta sAMbhaLo. arihaMta prabhunA je bhakato, traNa bhuvananA svAmI tIrthaMkara paramAtmAnI yAtrAmAM bhakti dharAvo cho, te Apa sarvane, arihaMta "prabhu vagerenI kRpAthI Arogya, saMpatti, dhIraja ane buddhi ApanArI tathA kalezono nAza karanArI "zAnti thAo." 2. zAntinI uddaghoSaNA sAMbhaLo bho bhogahe! bhavya lokA=bhavya loko ! Iha ahIM. hi ja. bharata rAvata - videha-saMbhavAnAMbharatakSetra - airAvatakSetra ane mahAvidehakSetramAM janma pAmelA. samasta - tIrtha - kRtAM saghaLA tIrthaMkara Page #761 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 688 paMca pratikamANasUtro bhagavaMtonA. janmaniHjanmamAM. Asana - prakampADanattarama Asana dhUjyA pachI. avadhinA=avadhi jJAna vaDe. vijJAya jANIne. saudharmA-dhipati =saudharmadiva lokanA Indra, sughoSAghaTA cAlanA-DAntara sughoSA ghaMTA vagaDAvyA pachI. sakala-surA-surendradareka devendro ane bhavanapationA IndronI. saha sAthe. samAga AvIne. savinayama vinayapUrvaka. ahaMdu-bhaTTAra pUjya arihaMta bhagavaMtane. gRhIvAleI, laIne. gatvA=jaIne. kanakA-drithage meru parvatanA zikhara upara. vihita-janmA-DabhiSeka: janmAbhiSeka karI cUkelA, te Indra. zAntiH zAnti. ughoSathati uddaghoSaNA kare che. yathA=jema. tato tethI. ahama huM kRtA-nukAra karyAnuM anukaraNa. Iti-kRtvA ema vicArIne. mahAjano moTA loko yena je. gata: gayela hoya. sa: te. patthA: mArga che. iti ema vicArIne). bhavya-jane bhavya lokonI. saha sAthe. samaya maLIne. snAtrapIThasnAna karavAnA pATalA upara. snAtra snAtra-snAna. vidhAya karIne. zAntima zAnti karanAra zAnta pAThanI. ughoSayAmi uddaghoSaNA karuM chuM. tatate mATe. pUjA-yAtrA-snAtrA-DadimahotsavA-DAntara-pUjA, yAtrA, snAtra vagere mahotsavo pUrA thayA hoya tyAra pachI. iti-kRtvA ema samajIne. karNa kAna. davA daIne. nizamatAM sAMbhaLo. svAhAmantrazAstra prasiddha maMgaLamaya avyaya che. bho 'bho bhavya ? lokA: ? iha ahi - "bharatairAvata - videha - saMbhavAnAM samastatIrtha - kRtAM janma 'cAsana - prakammA - DanaramavadhinA "vijJAya, "saudharmAdhipati: "sughoSA - ghaTA - cAlanA - DanattaraM sakala surA - Dasurendra: "saha "samAgaTya, savinayamahad bhaTTAra gRhItyA, *gatvA kanakA - sdrikRDage vihita - janmA - DabhiSeka: zAntimuddoSayati yathA tatoDa'hampa "katAnukAra umiti "kuvA. mahA - jano "yena gata:, sapanyA"ati bhavya - jana: saha sametya "snAtra-pIThe snAtravidhAya, zAntimu-ghoSayAmi-tat "pUjA yAtrA snAtrAdi-mahotsavA-DAntara'miti kRtvAkarNa "dattA - "nizamyatAM "nizamyatAM svAhA. "he bhavya - loko ! ahIM ja "bharatakSetra, airAvatakSetra ane mahA-videha kSetramAM janma letA saghaLA tIrthaMkara paramAtmAonA janma vakhate Asana kaMpyA bAda, avadhi "jJAnathI jANa thatAM ja - sughoSA nAmanI divya ghaMTA vagaDAvyA pachI, "saudharma devalokanA IMdra - sarva devendro, ane bhavanapatio vagerenA IMdronI sAthe AvI, vinayapUrvaka pUjya arihaMta devone "teDIne Page #762 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 689 "meru parvatanA zikhara upara jaI 'janmAbhiSeka - snAtra mahotsava - samApta karyA pachI, je pramANe zAMtinI udghoSaNA kare che, te pramANe - "karyAnuM anukaraNa karavuM joIe. ema, ene - mahApuruSo je raste jAya, te raste javuM joIe." ema vicArIne, "paNa - bhavya *lokonI sAthe ekatra "thaIne snAtra pITha upara snAtra karIne zAMtinI ughoSaNA karuM chuM." mATe - ""pUjAno, yAtrAno ane snAnAdino mahotsava pUro thayo che, ema dhyAnamAM laIne, "kAna "Ine [eka citta] sAMbhaLo, sAMbhaLo. svAhA. 3-4. zAntinI ughoSaNAno prAraMbha : jagatanI vyavasthA ane pavitratAno mukhya AdhAra tIrthaMkara paramAtmAo upara che =maMtrAkSara che. puNyA-DAMka pavitra divasa. prayattAM khuza thAo. bhagavanta =bhagavAno. anta: arihanta:. sarvajJA=sarva jANanArA. sarva-darzina: sarva jonArA. tri-loka-nAthA:=traNa lokanA nAtha. tri-loka-mahitA traNa loka vaDe pUjAyelA. tri-loka-pUjyA:= traNa lokamAM pUjya. tri-lakezvarA =traNa lokanA svAmI. trilokodyota-karA:=traNa lokamAM udyota karanArA. 'puNyA-DahaM puNyA -Daham. prIyantAM prIyantA. 'bhagavanto - SInta: 'sarva - jJA: sarva-darzinastri "loka-nAthAtriloka - mahitAstri - lokapUjyAstri - lokezvarAtrI* - lokodyota - karA:. " Ajano dahADo pavitra che! Ajano dahADo pavitra che !! khuza thAo ! khuza thAo ! 'sarvajJa ane sarva daza arihaMta, *bhagavaMto - traNeya lokanA nAtha che, "traNeya lokoe pUjelA che, traNeya lokone pUjya che, "traNeya lokanA svAmI, ane traNa lokamAM prakAza karanArA che. 5. zAntinA bhaMDAra covIsa tIrthaMkara paramAtmAo RSabha - ajita - sambhava - abhinandana - sumati - padmaprabha - supArtha - candraprabha - suvidhi - zItala - zreyAMsa - vAsupUjya - vimala - ananta - dharma - zAnti - kuntha - ara - mali munisuvrata - nami - nemi - pArtha - vardhamAnAntA = kaSabhadeva, ajitanAtha, saMbhavanAtha, abhinandana, sumatinAtha, padmaprabhusvAmI, supArzvanAtha prabhu, candraprabha svAmI, suvidhinAtha, zItaLanAtha, zreyAMsanAtha, vAsupUjya svAmI, vimaLanAtha, anantanAtha, dharmanAtha, zAntinAtha, kunthanAtha, aranAtha, mallinAtha, munisuvrata svAmI, naminAtha, neminAtha, pArzvanAtha, vardhamAna svAmI Page #763 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 690 paMca pratikamANasUtro sudhInA. zAntA:kazAnta. zAnti-karA:=zAMti karanArA. bhavanuaho. ' aSabha - ajita - saMbhava - abhinandana - sumati - padmaprabha - supArtha - candraprabha - suvidhi - zItala - zreyAMsa - vAsupUjya - vimala - ananta - dharma - zAnti- kunya - ara - malli munisuvrata - nami -- nemipArtha - vardhamAnA - SttA jinA: zAntA: "zAni karA bhavantu svAhA. ' aSabhadeva - ajitanAtha - saMbhavanAtha - abhinandana - sumatinAtha - padmaprabhusvAmI - supArzvanAtha - candraprabha svAmI - suvidhinAtha - zItaLanAtha - zreyAMsanAtha - vAsupUjya svAmI - vimaLanAtha - anantanAtha - dharmanAtha - zAntinAtha - kuMthunAtha - aranAtha - mallinAtha - munisuvratasvAmI - naminAtha - neminAtha - pArzvanAtha - vardhamAna svAmI sudhInA zAnta tIrthakara *paramAtmAo zAnti karanArA ho. svAhA. 6. bhAvanA baLathI - sadAnA rakSaka muni mahAtmAo munayo muni mahArAjAo. muni-pravarA =muniomAM zreSTha. ripu - vijaya - durmikSa - kAttAputrazatru uparanI jIta, dukALa ane bhayaMkara jaMgalomAM. durga-mArgIpu bhayaMkara bhAgamAM. rAju rakSaNa karo. tamAruM. nitya hamezAM. ' munayo muni - pravarA ripu - vijaya - durbhikSa - kAntApu durga-mArgIpu rakSatu vo nitya "svAhA. ' munionA agresara munimahAtmAo - "zatruo upara vijaya meLavavAmAM, duSkALamAM ane bhayaMkara araNyomAM tathA "vikaTa rastAomAM hamezAM tamAruM rakSaNa karo. "svAhA. 7. jinezvara paramAtmAonA nAma mAtrathI ja vividha kAryomAM siddhionI prApti thAya che. hIM mAyA bIja maMtrAkSara che. zrI lakSmI bIja maMtrAkSara che. dhRti - mati - kIrti - kAnti - buddhi lakSmI - medhA - vidyA - sAdhana - praveza - niveza - meSa dhIraja, vicArazakita, kIrti, teja, buddhi, dhanasaMpatti, sUkSma vicAranI zakti, zAstrajJAnanAM sAdhanomAM praveza karavAmAM ane temAMthI nIkaLavAmAM. sU- gRhIta - nAmAna: sArI rIte nAma levAtA. jayanta vijaya pAmo. te teo. Page #764 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamAgasUtro 691 'o ha zrI vRti'- mati - kIrti - kAnti-buddhi - lakSmI- medhA - vidyA - sAdhana - praveza - nivezaneSu su - gRhIta - nAmAno jayanta te jinendrA. ' hIM zrI dhIraja, vicAraNA, kIrti, teja, saphaLa pariNAma lAvanArI buddhi, dhana-saMpatti, sUkSma buddhi ane zAstrajJAna meLavavAnAM sAdhanomAM praveza karavAmAM tathA te pUruM thaye temAMthI pasAra thaIne nIkaLavAmAM sArI rIte nAmasmaraNa karAyelA te jinezvara paramAtmAo vijaya pAme che - paramAtmAonuM nAma laIne karavAthI te kAmo saphaLa thAya ja che.] 8. soLa vidyA devIo taraphanuM rakSaNa rohiNI - prajJapti -vajazUkhalA - vajAlkazI - apraticakA -puruSadattA - kAlI - mahAkAlI - gaurI - gAdhArI sarvAcyA - mahA - jvAlA - mAnavI - vairoTayA - acchatA - mAnasI - mahAmAnasI - poDaza - vidyA - deva:=ohiNI, prajJapti, vajazRMkhalA, vRjADakuzI, apraticakrA, puruSa - dattA, kAlI, mahAkAlI, gaurI, gAMdhArI, sarvAtrA - mahAvAlA, mAnavI, vairoTayA, achuptA, mAnasI, mahAmAnasI e soLa vidyAdevIo. 'o rohiNI - prajJapti - vajazUkhalA - vajakuzI - apraticakA - puruSadattA - kAlI - mahAkAlI - gaurI - gAdhArI sarvAtrA - mahA - javAlA - mAnavI - vairoTayA - acchakhA - mAnasI - mahAmAnasI -poDaza - vidyA - devyo rakSatu vo "nityaM "svAhA. >> rohiNI, prajJapti, vajakhalA, vrajAkuzI, apraticaka, puruSa-dattA, kAlI, mahAkAlI, gaurI, gAMdhArI, sarvAnnA - mahAjavAlA, mAnavI, vairuTyA, aSNuptA, mAnasI, mahAmAnasI e soLa vidyAdevIo hamezAM tamAruM rakSaNa karo. 'svAhA. 9. zrI saMghamAM zAMti tuSTi puSTi ho. AcAryopAdhyAya - prabhUti - cAturvarya AcArya, upAdhyAya vagere caturvarNa rUpa. zrI-zramaNasaMghasya zrI zramaNa pradhAna saMghane. Page #765 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 692 paMca pratikamANasUtro 'o AcAryopAdhyAya - prabhUti - cAturvaryasya zrI - zramaNa - saddasya zAnirbhavatu tuSTirbhavatu "puSTirbhavatu. ' '>> 'AcArya bhagavaMto, upAdhyAya bhagavaMto vagere cAra varNanA thI zramaNa mahAtmAonI pradhAnatAvALA zrI saMghamAM zAnti ho, saMtoSa ho, "vRddhi ho. 10. vividha prakAranA devonI prasannatA graho:=graho. candra-sUryAgAraka budha - bRhaspati - zukra - zanaizcara - rAhu- ketu - sahitA: candra, sUrya, maMgaLa, budha, guru, zukra, zani, rAhu, ketu sahita. sa - lokapAlA: lokapALa devo sahita, soma - yama - varuNa - kubera - vAsavA - ditya - skanda - vinAyakonDapetA: soma, yama, varuNa, kubera, vAsava, Aditya, skanda ane vinAyaka yukata. gAma - nagara - kSetra - devatA - daya:=gAma, nagara ane kSetranA devo vagere. akSaNa - koza - kokA - gArA:=bharapUra bhaMDAro ane koThAro dharAvanArA. nara-pataya:=rAjAo. " grahAthandra - sUryA - dgAraka - budha - bRhaspati - zuka - zanaizcara - rAhu - ketu - sahitA: - "sa - loka - pAlA: soma - yama - varuNa - kubera - vAsavA - Daditya - skanda- vinAyakopetA: 'ye cADaceDapi 'grAma - nagara - kSetra - devatA - DaDadayate'' ''sarve prayatno prayantA, a - kSINa - koza - koSThA - DagArA "nara - pataya bhavatu"svAhA. '3. caMdra, sUrya, maMgaLa, budha, bRhaspati, zukra, zanaizcara, rAhu ane ketu - graho 'lokapALo - soma, yama, varuNa, kubera - vAsava, Aditya, skanda ane vinAyaka e sarve ane bIjA -"gAmaDAnA - zaheranA - ane kSetranA - devo vagere je hoya, te sarve prasanna thAo ! prasanna thAo !! "ane "rAjAo bharapUra bhaMDAro ane koThArovALA ho."svAhA. 11. kuTuMbomAM AnaMda ane pramoda oM putra - mitra - bhrAtR - kalatra - suhad - sva - jana - saMbandhI - badhu - varga - sahitA:, nityaM cA - Amoda - pramoda - kAriNa: ; Page #766 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 693 asmitha bhU - maNDala Ayatana - nivAsi - sAdhu-sAdhvI - zrAvaka - zrAvikANAM rogopasarga - vyAdhi - duHkha - durbhikSa - daurmanasyopazamanAya ''zAntirbhavatu. che' putra, mitra, bhAI, patnI, sumitra, potAnA kuTuMbIjano, sagAM-saMbaMdhIo ane bhAyAta varga hamezAM AnaMdapramoda karo. ane A pRthvI maMDaLamAM AvelAM Ayatano[dharmasthAnomAM rahelA sAdhu, sAdhvIo, zrAvaka, ane zrAvikAonA rogo, muzkelIo, vyAdhio, duHkho, duSkALa ke bhikSA maLavAnI agavaDo, manano kaMTALo dUra thavA mATe "zAMti sthapAo. 12. ekaMdara Rddhi, vRddhi vadho ane kaSTo, pApo ane zatruo na ho tuSTi - puSTi - addhi - vRddhi mArgotsavAda=saMtoSa, poSaNa, AbAdI, vadhAro, maMgaLa ane utsavo. sadA hamezAM. prAdurbhutAni=pragaTa thayelAM. pApAni=pApo:. zAstu zAnta thAo. duritAni=kaSTo. zatrava: zatruo. parAkkhA : avaLA moDhAvALA, nAsI gayelA. " tuSTi - puSTi-ddhi - vRddhi-mAlyotsava:sadA, prAdubhUtAni pApAni zAmyanta duritAni; "zatrava: "parambhakhAbhavanta 'svAhA. che' saMtoSa, poSaNa, addhi, vRddhi, mAMgalika kAmo ane utsavo hamezAM pravartI utpanna "thayelAM pApo ane kaSTo zAMta thAo. zatruo moDhuM pheravI lo"[cAlyA jAo], "svAhA. 13. zAMti karanAra zrI zAMtinAtha prabhunuM smaraNa zrImate lakSmIvALA. zAnti - nAthAyathI zAtinAthane. nama:=namaskAra ho. zAnti - vidhAyine zAnti karanArA. 2 - layasva=traNa lokanA. amarAdhIza - mukuTA - mrcitA - gha=IndronA mukuTo vaDe pUjAyelA caraNa kamaLavALA. zAntiH zAntinAtha prabhu. zAni kara =zAnti karanAra. dizatu Apo. utkRSTa - riTa - duSTa - graha gati - du:svapna - durnimittAdi =kaSTa, duSTa, graha, duSTa, gati, kharAba svapna ane kharAba nimitto vagereno nAza karanAra. sampAdita - hita - sampata hita ane saMpatti karanAra. nAma - grahaNaM nAma levuM te. Page #767 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro "zrImate - zAnti - nAthAya, nama: zAnti - vidhAyine - lorcasyA -DamarA - SdhIza - mukuTA - DabhUciMtA - Daghaye 1 zAnti: zAnti - kara: 'zrImAna, zAnti dizatu me guru zAntideva" sadA teSAM, eSAMzAntigRhedeggRherA *ucUTa - riSTa - dura - graha - gati - du:svapna - durnimittAdi saMpAdita - hita - saMpannAma* - grahaNa 'jayati zAnta: Ra 'traNeya lokanA devendronA mukuTo vaDe pUjAyelA caraNakamaLavALA ane zAMti karanAra zrImAna ! zAMtinAtha prabhune namaskAra ho - 1 zAnti karanArA mArA guru zrI zAMtinAtha prabhu zAMti Apo. ane "jeone ghera ghera "zAMtinAtha prabhu birAje che, temane hamezAM "zAnti ja ho. 2 "zrI zAMtinAtha bhagavAnano - kaSTa ApanAra ane duSTa grahonI gati, kharAba svapnAMo ane kharAba nimittono nAza karanAra ane hitakAraka saMpattiono ApanAra 'nAmoccAra - vijaya'pAme che. 14. zAMtino judAM judAM nAmo laI uccAra karavo zrI saMgha - jagajanapada - rAjA - dhi5 - rAja - sannivezanAma zrI saMgha, jagadeza rAjAnA rAjA, rAjAonA raheThANo. goSTika - pura - mukhyAmAM gAyonA vADA athavA goSThI karanArA, zaheranA AgevAno. vyAharaA: bolavA vaDe.bAharata bolavI. zrIsadgha' - jagajjana - pada - rAjA - Dadhipa - rAja - sanizAnAm | *goSThika - pura - mukhyANAM, vyAharauvyahare' - cchAnti4 zrI saMgha, jagat janapada - deza, rAjAonA rAjA, rAjAonA raheThANa, gokasabhAnA (athavA gAyonA vADAonA) adhiSThAtAo, zaheranA agresaronAM nAmo laI laIne zAMtino uccAra karavo. 4 15. nAmo laIne zAMtino uccAra zrI - zramANa saMghasya zramaNa pradhAna saMghane. zrI - jana - padAnAM dezone. zrI - rAjA - dhipAnAM rAjAonA rAjAne. zrI rAja - sannivezAna=rAjanAM raheThANone. zrI-goSThikA nAma gAyonA Page #768 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro vADAne athavA goSThi karanArAone. zrI-pAra- mukhyANAM=zaheranA AgevAnone. thrI-paura-janasya-zaheravAsI lokone. zrI-bahmalokasya-brahma-jJAnI-AtmArthI lokone; sakala vizvane. zrI - 'zramaNa - - saDvasya - "zAntirbhavatu N zrI - 'jana padAnAM 'zAntiEvatu' zrI - 'rAjA - 'dhipAnAM zAntirNavatu, zrI - 'rAja - sannivezAnAM zAnti rbhavatu, zrI 'goSThikAnAM zAntirNavatu, zrI `paura mukhyANAM "zAntirNavatu, zrI `paura - janasya 'zAntiirbhavatu, zrI - 'brahma lokasya zAnti rbhavatu. oM svAhA auM svAhA - A~ patrI - pArzva+ - nAthAya svAhA. zrI 'zramaNa saMghane zAMti ho. thI 'janapado - dezomAM zAMti ho.' zrI rAjAonA rAjAone raMzAnti ho, zrI rAjAonAM raheThANomAM zAMti ho. zrI goSThIsabhAnA (athavA zrI gAyonA vADAonA) adhiSThAtAo athavA dharmasabhAnA sabhyone zAMti ho. thI zaheranA agresarone zAMti ho. zrI zaheravAsIone 'zAMti ho. zrI brahma [samasta jIva loka] 'lokane zAnti ho. 'OM 'svAhA: OM 'svAhA - OMo zrI 'pArzvanAtha prabhune "svAhA. 19. zAMtinI udghoSaNA kayAre ? ane koNe karavI ? - eSA-A. zAnti:-zAntipATha. pratiSThA - yAtrA - snAtrAghavasAneSu=pratiSThA, yAtrA ane snAtra vagere pUrA thayA pachI. zAnti-kalazaM=zAnti kaLaza. gRhItvA-laIne. kuMkama caMdana - karpUrA gar - dhUpa vAsa - kusumADAli - sameta:-kesara, caMdana, kapUra, agarano dhUpa, attara, phUlanI aMjali sahita. snAtra catuSTikAyAM=snAtranI cokI, mAMDavI. zrI - saMgha - sameta:=saMgha sAthe. zuci - zuci - vapu:=pavitramAM pavitra zarIravALo. puSpa-vastra-candanA-bharaNA-lakRta:-phUla, vastra, caMdana, dAgInAthI zobhAyamAna. puSpamAlAM=phUlanI mALA. kaThe=gaLAmAM. kRtvA=paherIne. udghoSayitvA=udghoSaNA karIne, UMcethI bolIne. zAntipAnIyuM=zAMtijaLa. mastake mAthA upara. dAtavyas=caDAvavuM, chAMTavuM. iti=basa. " 695 - eSA zAnti: pratiSThA yAtrA snAtrA ghavasAnepu razAnti lazeM ``gRhItvA ``Dukuma - candana - karpUrA - Dagaru - dhUpa-vAsa - - - - Page #769 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 kusumA njali sameta: 1degsnAtra w rcici - vapu: puSpa - vastra - candanA mAlAM The kRtvA, ``zAntimuddoSayitvA` dAtavyamiti. - - - - paMca pratikramaNasUtro catuSTikAyAM zrI-saMgha-sameta: DaDabharaNA - lakrRta: 'puSpa zAnti - pAnIyuM `mastake 17 'A 'zAMti pATha [nI udghoSaNA] - pratiSThA, yAtrA, mahotsava vagere pUrA thayA pachI, atyanta pavitramAM pavitra zarIravALA', puSpo, vastro, caMdana ane dAgInAothI zobhatA, phUlanI mALA gaLAmAM paherelA ane zrI saMgha sAthe snAtra 'bhaNAvavAnA maMDapamAM ``kesara, caMdana, kapUra - barAsa, agaruno dhUpa, vAsacUrNa ane phUlanI aMjali bharI ane zAMti kaLaza *laIne [UbhA rahelA] e udghoSavo. zAMtinI ''udghoSaNA karIne zAnti jaLa mastake `caDAvavuM. basa. 17 17. abhiSeka vakhate jinezvaranA bhakatonI bhakitanA prakAro nRtyanti=nAce che. nRtyaM=nAca. maNi - puSpa - varSa=ratno ane phUlo varasAvatAM varasAvatAM. sRjanti-race che. gAyanti gAya che. maGgalAni-maMgaLa gIto. stotrANi=stutio. gotrANi jIvanacaritro. paThanti-bhaNe che. mantrAn=maMtrone. kalyANa-bhAja=bhAgyazALIo. hi=ja. jinA'bhiSeke=jinezvara prabhuno abhiSeka karatI vakhate. 'nRtyanti nRtya maNi - 4puSpa - varSa, (sRjanti "gAyanti ca "maGgalAni / 1degstotrANi ''gotrANi `paThanti ``mantrAn, - kalyANa - bhAjo hi jinA - 'bhiSeke ||1|| bhAgyazALI `jIvo khare kharekhara, Mjinezvara prabhunA snAtra abhiSeka vakhate keMratno ane phUlonI vRSTi karatAM karatAM nAca nAce che, maMgaLo Alekhe che, maMgaLa gIto gAya che ane stotro, caritro tathA ``maMtronA pATha kare che. 18. upasaMhAra zivam=kalyANa. astu=ho. sarva - jagata:=AkhI duniyAnuM. para - hita - niratA:=paropakAramAM lAgelA. bhavantu-ho. bhUta-gaNA:-prANIo. doSA: du:kho, pApo. prayAnjI=nAsI jAo. Page #770 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 697 loka =loko; jagatu. ahaM huM. nitya - yara - mAyA tIrthaMkaranI mAtA. zivA - devI-zivAdevI - kalyANa devI nAmanI. tu tamArA. nayara-nivAsinI nagaramAM rahenArI. astu amAruM, tumhatamAruM. asivosamaM duHkha dUra thavA pUrvaka. zivamastu sarva- "jagata:, para- hita - niratA bhavantu bhUta-gaNA: | doSA: "prayAnta nAza, "sarvatra sukhI bhavantu""lokA: rA ahaM titya - yara - mAyA, 'sivA - devI sunayara - nivAsinI aha"sivaM tuha sivuM, e -''sivosamaFsivaMbhavatu"svAhA . AkhA jagatanuM kalyANa thAo, sarva prANI mAtra 'paropakAramAM tatpara raho, doSo nAza pAmo, jagatanA jIvamAtra paMdareka ThekANe sukhI "ho. 2 [bAvIsamA tIrthaMkara paramAtmAzrIneminAtha prabhunI mAtA huM zivAdevI "tamArA zaheramAM ja rahenArI chuM. amAruM kalyANa thAo, tamAruM kalyANa thAo !"kaSTonA nAza thavA pUrvaka kalyANa thAo !! "svAhA. 3 upasargo: kSaya yAnti, chidyanta viba-vallaya: mana: prasannatAmeti, pUjyamAne jinezvare mArA sarva -mala - mAlya, sarba - kalyANa - kAraNam pradhAna sargha - dharmANAM, jaina jayati zAsanam //pA. | iti bRhacchAnti che [chellI be gAthAonA artha laghuzAMtinA arthamAMthI joI levA] vize SArtha A moTI zAMtinA prAcIna pratiomAM koI koI pAThabheda jovAmAM Ave che. A zAMtinA kartA koNa hatA te jANavAmAM Avela nathI temaja AnI TIkA paNa jovAmAM Page #771 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 69. AvI nathI. betraNa ThekANe zabdo pramANe artha karavo muzkela paDe che. chatAM bahu-zruto pAsethI te samajI levo. paMca pratikramaNasUtro nAnapaNamAM eka daMtakathA nIce pramANe sAMbhaLavAmAM AvI che, te koNe kahI ? kayAre kahI ? te yAda nathI. temAM kAMI tathyAMza hoya ke nahi. to paNa eka jUnI vAta tarIke teno saMgraha karI levo atre ucita lAgavAthI te karI levAmAM Ave che. ''1444 graMthanA nirmAtA zrI haribhadrasUrIzvaranA saMsArI avasthAnA bhANejo ane pachIthI temanA ziSyo thayelA haMsa ane paramahaMsa ke jeo baudvazALAmAM bhaNavA gayelA. paraMtu pachIthI jaina jANIne teone mArI nAMkhavAnI goThavaNa karavAmAM AvI. teo tyAMthI nAThA, rastAmAM ekane mArI nAMkhavAmAM AvyA ane bIjA bahAdurI sAthe TheTha upAzraya pAse AvI pahoMcatAM temanI pAsenuM pustaka upAzrayamAM pheMkI dIdhuM. ne bauddha bhikSuoe temaneye mArI nAMkhyA. pachI to haribhadrasUrinI bIkathI nAThA. [pachInI badhI vAto jAhera che] te pustakamAMthI A bRhacchAnti stotra maLI Avela hatuM." A stotra zAnti-snAtra, bRhad snAtra, zAnti snAtra vagerene aMte bolAya che. zAnti kalaza karatI vakhate bolAya che, temaja nava smaraNa tathA sAta smaraNa gaNavAnA pratiSThA jaLayAtrAmAM vagere prasaMge bolAya che. temaja pAkSika, caumAsI ane sAMvatsarika e traNa pratikramaNane aMte du:kha kSaya karma kSaya nimittanA kAyotsarga pachI temaja comAsI devavaMdana pachI paNa, tathA evA bIjA prasaMgamAM saMghamAM zAMti karavAne nimitte zAntipATha bolavAmAM A bRhacchAnti bolAya che. laghuzAnti karatAM racanA vistRta temaja Ahera janatAmAM bolavA lAyaka prauDha ane bhavya chApa pADe tevI racanA zailInI saMgrAhikA hovAthI bRhacchAnti kahevAya che, tenuM gadya eTaluM badhuM manohara che ke AvuM suMdara jAheramAM bolavA lAyaka gadya saMskRta sAMbhaLavAmAM AvyuM nathI. temAM vacce vacce je zloko mUkavAmAM AvelA che, te saMbhava che ke prakSipta hoya. pahelo zloka to stotranA saMdarbhanI sAthe saMbaMdha dharAvato ja che. paraMtu zAntinAtha prabhunI stutinA zloko joke baMdhabesatA che chatAM saMbhava che ke bIjA koI saMdarbhanA haze. paraMtu zrI zramaNa saMghAdikanA nAma vyAharaNa pUrvaka zAMti uccAra karavAnI zlokamAMnI bhalAmaNa ane pachI te nAma laIne zAMtino uccAra, e badhuM to A mULa sandarbhanuM lAge che. athavA prAcInakALamAM bIjA koI zAnti pATha hoya ke zrI zAntinAthaprabhunA stotra hoya, temAMthI e zloko baMdhabesatA hovAthI mUkayA hoya, athavA padyamAMthI cAlu A stotra gadyamAM banAvyuM hoya. jema laghuzAnti gadyamAM pUrvemAM hatuM, je hAla zrI pAdaliptasUrIzvarajInI nirvANakalikAmAM maLe che, je zrI mAnadevasUrIzvarajIe padyamAM banAvI ApyuM che, tema AmAM kadAca banyuM hoya. te vakhate amuka bhAga zlokomAM kAyama rAkhyo hoya. zivamastu sarva jagata: A zloka kayAMno haze ? te cokakasa kahI zakAtuM nathI. A zloka bhavabhUtikavi kRta mAlatI-mAdhava nATakanA aMtamAM bharatavAkayanA aMtima AzIrvAdamAM A ja zloka lagabhaga jemano Page #772 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamAgasUtro 699 temaja che. A AkhA stotramAM mAtra eka ja gAthA ghaNuM ja Azcarya utpanna kare che. A gAthA kayAMnI haze ? ahIM kema mukAI haze ? tenI pAchaLa zo ItihAsa haze ? te kAMI kalpanA karI zakAtI nathI. gAthAnA saMdarbha uparathI mAtra eTaluM ja samajAya che ke A zAMti stotranA racanArA koI paNa AcArya mahArAjAe A stotra uddharIne jyAre jAheramAM mUkyuM haze tyAre te sAMbhaLIne, bAvIsamA tIrthaMkara paramAtmA zrI ariSTanemi bhagavaMtanAM mAtA zivAdevI devI rUpe e zaheramAM hAjara haze, te bahu ja khuzI thayA haze, ne zrI saMghane AzIrvAda ApIne gayAM haze. te vakhatanI A gAthA ahIM udvarI lIdhI haze. athavA koI bIjA saMdarbhamAM e gAthA haze. paraMtu zivAdevI zabda, ziva thavAno AzIrvAda, azivanI zAMti vagere zabdo A zAMtipAThanA uddezane baMdhabesatA joIne zivamastu zlokanI peThe paNa teno ahIM saMgraha karyo hoya. evo paNa abhiprAya che ke tIrthaMkara pada savijIva karuM zAsanarasI bhAvanAthI baMdhAya che ane e bhAvanA tIrthaMkaranI mAtA che ane amAruM tamAruM ziva thAya, aziva jAya tema kahI ahIM A bhAvanA mUkI hoya athavA keTalAkanuM kahevuM evuM che ke, "A stotra ja e devIe banAvIne zrI saMghane arpaNa karyuM, ane A pramANe AzIrvAda ApIne gayAM." kharekhara mAnavAne kAraNa paNa maLe che ke, A stotramAM koIpaNa ThekANe stotrakartAnuM nAmanizAna nathI. ane koInuM nAma maLatuM hoya, to mAtra A zivAdevInuM ja maLe che. paraMtu prazna e thAya che ke, AkhuM stotra saMskRtamAM ane mAtra kartAnI gAthA ja prAkRtamAM kema ? tethI e saMbhava che ke, bIjI koI saMkalanAnI e gAthA hoya. chellI be gAthAo laghuzAMtine aMte paNa che, te ahIMthI tyAM gaI haze ke tyAMthI ahIM AvI haze e prazna rahe che. laghuzAnti ane bRhacchAnti pahelAM zrI saMghe mAnya karelA koIpaNa bIjA zAnti pATho bolAtA haze, kema ke stavana, stotra-sajhAya, stuti-thoya, Alocana pATha, caityavaMdana vagerenI mAphaka zAnti pATha aicchika che. 75-atha saMti-kara stavanama-9 1. maMgaLAcaraNa ane viSayanirdeza saMti kare = zAnti karanAra. saMti-jigaM=zAtijinezvara. jaga-saragaM=jagatane zaraNa rUpa. jaya-sirII vijayalakSmIne. dAyA ApanAra. samarAmi=smaraNa karuM chuM. bhatta-pAlaga-nivANI-garuDa-kaya sevaM = bhakatonuM pAlana karanAra. nirvANI devI ane garuDayakSa vaDe sevAyelA. 1 Page #773 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 700 paMca pratikramaNa sUtro saMti-kara saMti- jirNa, jaga-saraNa jaya sirii dAyArI samarAmi-bhatta-pAlaga-nivvANI-garuDa-kya-sevAnA zAMti karanArA, jagatane zaraNa rUpa, vijaya lakSmI apAvanAra ane bhaktonuM pAlana karanArA nivRtti devI ane garuDa yakSa vaDe sevA karAyelA zrI zAMtinAtha prabhunuM huM smaraNa karuM chuM. 1. 2. sUrima--gatama-AkSaropUrvaka zrI zAntinAthaprabhunI stuti sa-namo namaskAra sahita. viSposahi-pattAsaMvipuDauSadhipaNuM pAmelA - ghUMka ja auSadhi rUpe banAvI cUkelA. saMti-sAmi pAyANaM zAMtinAthanAM caraNo. gau-svAhA-aMtegaM= svAhA e maMtra vaDe. savA-Dasiva-duria-haraNAsaMsarva prakAranAM apamaMgaLo ane kaSTo dUra karanAra, 2 saMti namukkAro zAntinAtha prabhune namaskAra, khelosahimAi-laddhi-pANa- khelauSadhi vagere labdhi meLavI cUkelA. sau hIM nama: ane hIM sAthe namaskAra, savyosahi-parANe= sarvopadhi labdhi pAmelA. deI Ape che. siri jJAnAdi lakSmI. 3 "sa-namo 'viposahi-pattAra 'saMti-sAmi-pAyANI *jha svAhA-maMteNaM, savvA-Dasiva-duria-haraNArNa rA . 'saMti-namukkAro, khelosahimAI-laddhi-pattANA sau ha"namo savyo sahi-pattANaM ca deI siri zA 'vipuDaSadhipaNuM ghUMka ja auSadha] pAmelA ane svAhA mane karIne sarva prakAranAM apamaMgaLo ane kaSTo dUra karanAra zrI zAntinAtha prabhunAM caraNakamaLone "nama: svAhA'. 2. sahita zrI zAntinAtha prabhune karelo namaskAra - lema vagere auSadhi-paNe pariNAvI cUkelAone ane chaha sahita karelo namaskAra - sarva prakAranI auSadhipaNe pariNamAvI cUkelAone, "lakSmI Apo. 3 Uo viSNoda-tti svAhA. maMtrAkSara OM hrIM namo khelosahi-pattANaM. OM hIM namo savvosahi-pattANaM be gAthAmAM sUri maMtranAM A pado che. Page #774 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro 3. ekaMdara jainazAsananA sarva rakSako taraphthI rakSA. vANI zrutadevI. ti-huaNa-sAmiNI-tribhuvanasvAminI devI. siridevI lakSmIdevI. jakSma-rAya-yakSarAja. iiNa-piDagA-gaNipiTaka-dvAdazAMgI ke tenAM adhiSThAyaka yakSa. gRha-disipAla-suridA=graho, digpAlo ane devendro. jiNa-bhatte-jinabhakatone. 4 `vANI tihuaNa -sAmiNI, siri-devI- jakSma-rAya gaNi-`piDagA / 'gaha-disi-pAla-suriMdA, "sayA ``vi ``rakhaMtu jiNa- bhatte // 4 // 'zrutadevI, 'tribhuvana svAminI devI, lakSmI devI, yakSarAja, gaNipaTika, 'graho, dikpAlo ane devendro, jinezvaronA 'bhakatonI hammezAM 'ce rakSA ``karo. 4 701 4. soLa vidyAdevIonuM rakSaNa rakhaMtu-rakSaNa karo. mama-mAruM. rohiNI-rohiNI devI. pannatti=prajJapti devI. vajrasiMkhalA=vajrazRMqhalA devI. vajjAMsi-vajrAMkuzI. cakkesarI-cakrezvarI devI. naradattA-naradattA devI. kAlI=kAlI devI. mahAkAlI mahAkAlI devI. gorI gaurI devI. taha-tathA. gaMdhArI-gAMdhArI devI. maha-jAlA-mahA jvAlA devI. mANavI=mAnavI devI. vaiTTAvairoTyA devI. acchattA=acchuptA devI. mAsiA=mAnasI devI. mahA-mANasiAo-mahAmAnasI devI. 5-6 OMdegrakSaMtu 'mama 'rohiNI, pannattI vaja-siMkhalA ya `sayA / "vAMsi "cakkesarI, 'nara-dattA kAlI mahA-kAlI // 5 // gorI taha 'deggaMdhArI, ''maha-jAlA ``mANavI e `jaivairuTTA / ``acchuttA ``mANasiA, ''mahA-mANasiAo `devIo / 6 / / rohiNI, prajJapti, vajrazRMkhalA, vajrAMkuzI, 'cakrezvarI, 'naradattA, kAlI, mahAkAlI, gaurI, 'gAMdhArI, ''mahAjvAlA, ``mAnavI, vairoTyA, 'acchuptA, ``mAnasI, ''mahA-mAnasI e ``devIo mAruM "hammezAM rakSaNa karo. 5-6 Page #775 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamaNasUtro 5. covIsa tIrthaMkara paramAtmAonA zAsananA adhiSThAyaka yakSo ane devIo taraphanuM rakSaNa jakSA=yakSo. gomuhagomukha. maha-jaDmahAyakSa. timuha=trimukha. jakhesa=yakSeza. tuMbarU=tuMbaru. kusumo kusuma. mAyaMga-vijaya- ajiA#mAtaMga, vijaya ane ajita. baMbho-brahma. maNuo=manuja. sura-kumAro=surakumAra. chammuha=cha mukha, Sabhukha. payAla=pAtAla. kinnara=kinnara. gajhlogaruDa. gaMdhava-gaMdharva. jampiMdo yakSendra. kubara kubera. varuNo-varuNa. bhiuDI=bhrUkuTI. gomeho-gomedha. pAsa=pArzva. mAyago=mAtaMga. 7-8 702 'jakkhA- `gomuha- maha-ja'' timuha- jakhmesa- 'tuMbaru-'kusumo / mAyaMga - 'vijaya - "ajiA, ``khaMbho- ``maNuo ``sukumAro IIII %0chammuha 'paMcAla ``kinnara, ``garUlo 'gaMdhavya taha ca24 19jakhiMdo / 'kubara "varUNo ``bhiuDI, gomeho pAsa ``mAyaMgo / / 8 / / gomukha, mahAyakSa, trimukha, 'yajJeza, tuMbaru, 'kusuma, "mAtaMga, 'vijaya, "ajita, brahma, ''manuja, ``surakumAra, vaiSammukha-cha mukha, japAtAla, ``kinnara, garuDa, gaMdharva, yakSendra, "kubara, varuNa, ``bhrakuTI, ''gomedha, pArzva -ane "mAtaMga e yakSo : devIo devIo. cakkesari=cakrezvarI. ajiA#ajitA. duriAri=duritAri. kAli=kALI. mahAkAlI=mahAkALI. acyua=acyutA. saMtA=zAntA. jalA=javAlA. sutArayA=sutArA. asoya-azokA. sirivacchA zrIvatsA. caMDA-caMDA. vijayA=vijayA. aMkusI aMkuzI. pannaitti-prajJapti. nivvANI-nirvANI. acchuA-acyutA. dharaNI-dhAraNI. vaiTTa=vairoyA. achutta=acchuptA. gaMdhAri=gAMdhArI, aMba=aMbA. paumAvaI=padmAvatI. siddhA=siddhAyikA. 9-10, devIo 'cakkesarI, ajiA duriArI kAlI mahA-kAlI 'acyua 'saMtA jAlA, "sutArayA- `degsoa- siri- ``vacchA / / ``caMDA `vijayaM ``kusi- ``pannaitti ''nivvANI `azruA `dharaNI / 'vaIruTTachutta. 'gaMdhArI, 'aMba 75umAvaI 24siddhA ||10|| cakrezvarI, 'ajitA, duritArI, 'kALI, mahAkALI, 'acyutA, zAntA, jvAlA, sutArakA, 1degazokA, ''zrIvatsA, caMDA, vijayA, aMkuzA, ``prajJapti, 'nirvANI, 'acyutA, dhAriNI, vairoTyA, "acchuptA, ``gAMdhArI, "aMbA, padmAvatI, "siddhAyikA devIo :- 9-10 Page #776 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramAgasUtro 703 iae pramANe. titha-raphakhANa rayA=zAsananI rakSA karavAmAM taiyAra. anne bIjA. surA devo. surI- devIo. cauhA cAra prakAra. vaMtara-joINI-pamuhAvyaMtara, yoginI vagere. kuNaMtu karo. amakhuM amAruM. 11 Ia titya' rakhaNa-rayA, anevi surAsurI "cauhAvi vaMtara-joiNI pamuhA, kurNataraphakhasayA 'ahaM 11 'prabhunA zAsananuM rakSaNa karavAmAM taiyAra rahelA e [upara kahelA tathA bIjA paNa cAreya *prakAranA devo ane devIo tathA vyaMtaro, yoginIo vagere haMmezAM amAruM rakSaNa karo. 11 - 6. upasaMhAra evaM e prakAre su-diThi-sura-gaNa-sahio samyagraSTi devothI vIMTAyelA saMghassathI saMghanuM saMti-jiNa-caMdothI zAMtinAtha jinezvara. majha mAruM. kareu karo. raphakhaMrakSaNa. muNi-suMdarasUri-yuo-mahimA zrI municaMdrasUrie vakhaNAyelA mahimAvALA. 12 'evaM sudiThi-sura-gaNa-sahio saMghamsa saMti-jiNa-caMdo! majhavikareu "raphakhaM, muNi-suMdarasUri yua-mahimA 12aa 'e prakAre samyagRSTi devothI vIMTAyelA ane zrI municaMdrasUrithI vakhaNAyelA mahimAvALA thI zAntinAtha" jinezvara prabhu zrI saMghanuM ane mAruM ke "rakSaNa karo. 12 che. A stotra gaNavAnuM phaLa iae pramANe. saMtinAha-sanma-diriphakhaM=zrI zAMtinAtha prabhunI samyagdaSTi-jIvonI rakSA karanArI-stuti. saraI smaraNa kare. ti kAla traNeya vakhata. jo je. savavadava rahio dareka prakAranAM duHkha vinAno. lahaI=pAme che. suha-saMpakaeN sukha ane saMpatti, parama sArAmAM sArA. 13. 'ia saMti-nAha-sanma-diddhi-raphakhaM saraI ti-kAla jo 'savyovava-rahio "sa lahaI suha-saMpAyaM parama 13 e pramANe zrI zAntinAtha prabhunI samyagdaSTi jIvonI rakSA karanArI stutinuM je traNeya Page #777 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro vakhata smaraNa kare che, te dareka prakAranAM du:kha rahita thaIne sArAmAM sArA 'sukha ane saMpattio pAme che. 13. 704 8. prazasti tava-gaccha-gayaNa diNa-yara-juga-vara-siri-soma-suMdara-gururNa tapAgaccha rUpI AkAzamAM sUryasamAna yugapradhAna zrI somasuMdara gurumahArAjanI. su-pasAya-ladra-gaNa-hara-vijjA-siddhI=uttama kRpAthI gaNadhara vidyAnI siddhi pAmelA. bhANai-kahe che. sIso-ziSyo. 14. 'tava-gaccha gaNaya-diNa-yara-juga vara-siri-soma-suMdara-gururNa / 'su-pasAya-la-gaNa-hara-vijajA-siddhA 'bhaNai kaisIso ||14||ja 'tapAgaccha rUpI AkAzamAM sUryasamAna yugapradhAna zrI somasuMdara sUrIzvara guru mahArAjanI 'uttama kRpAthI gaNadhara vidyAnI siddhi pAmelA ziSye 'racyuM che. 14 vizeSArtha A stotra zrI somasuMdara sUrIzvaranA ziSya zrI munisuMdara sUrIzvarajI mahArAjAe mevADamAM AvelA udepuramAM udepura pAsenA delavADAnA saMghamAM marakIno upadrava zAMta karavA mATe raceluM che. teo sahasrAvadhAnI hatA. ane adhyAtma kalpadruma vagere graMtho temaNe racelA che. A stotramAM zrI zAMtinAtha prabhunI khAsa stuti karavAmAM AvI che. zAMti mATenAM stotromAM zrI zAMtinAtha prabhunI stuti vadhAre jovAmAM Ave che. saMtikara stotra - laghuzAMti - bRhacchAnti ane ajita zAMti e cAramAM zrI zAMtinAtha prabhunI stuti che. ane uvasaggaharaM, kalyANa-maMdira ane namiNamAM zrI pArzvanAtha prabhunI stuti che. tijya-pahutta-mAM 170 jinezvara prabhunI stuti che. ane bhaktAmara stotramAM zrI AdIzvara prabhunI stuti che. mAtra navakAra maMtra parama maMgaLa smaraNa rUpa che. A stotramAM je maMtrAkSaro levAmAM AvyA che te sUrimantrAmhAyamAMthI levAmAM AvyA che. OM namo vipposahi pattANaM jhI~ svAhA OM hrIM namo khelosahi pattANaM OM hrIM namo sabyohi-vattAmAMM e khAsa maMtrAkSaro che. tathA sUrimaMtranA judA judA vibhAgonA adhiSThAyaka devo tathA vidyAdevIo tathA covIseya Page #778 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro tIrthaMkara paramAtmAonA-zAsanAdhiSThAyaka devo ane devIo tathA anya samyagdaSTa devadevIonI zAMtikAryamAM anukULatA kheMcavAmAM AvI che. A stotranI 12mI gAthAmAM kartAnuM nAma AvI jAya che jethI 14mI gAthA bolAtI nathI tene prakSipta gaNavAmAM Ave che. keTaleka ThekANe A stotra-pAkSika-cAturmAsika ane sAMvatsarika pratikramaNane aMte bolAya che. A stotranI asara ghaNI ja tvarAthI thAya che. eTale tenI siddhi bahu ja saraLatAthI thAya, tevA maMtrAkSaro A stotramAM goThavelA che. temAM bIjI ane trIjI gAthA khAsa mahattvanI che. vizeSa vistAra samajavA jevo che, te TIkAmAMthI samajI levo. 705 zrI pAkSika pratikramaNano vidhi 1. prathama, daivasika pratikramaNamAM "vaMdittu" kahI rahie, tihAM sudhI sarva kahevuM. paNa caityavaMdana ''sakalArhat''nuM kahevuM, ane thoyo ''snAtasyA''nI kahevI. 2. pachI khamA-samaNa daIne devisaa Aloia paDikaMtA, icchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! pakhimuhapatti paDilehu ?'' [guru- "paDileheha.'"] "icchuM,'' ema kahI muhapatti paDilehavI. 3. pachI "vAMdaNAM" be devAM. 4. pachI 'icchAkAreNa- saMdi bhaga- abhuTThiohaM saMbuddhA-khAmaNeNaM abhiMtara pakhieM khAme ? [guru- - '"khAmeha."] ''icchuM khAmemi pakhiaM, eka pakkhassu panarasa divasANuM, panarasa rAiANaM, jaMkiMci apattiaMda'' 5. 'icchAkAreNa. saM. bhaga- kikharuM Alou ? [guru- "Alo eha.''] "icchuM. Aloemi. jo me kio aiyAro kao." kahI. "icchAkAraNa. saM. bha. pakhi aticAra AlouM ?'' [guru '"Aloeha."] ''icchuM'' ema kahI aticAra kahevA. muni mahArAja hoya to vizeSata:thI kahevA. pachI "evaMkAre zrAvakataNe dharme zrIsamakita mUla bAra vrata ekaso covIsa aticAra mAMhe je koI aticAra pakSa divasamAMhi sUkSma, bAdara, jANatAM, ajANatAM huo hoya, te sava hu mane vacane kAyAe karI micchAmi dukkaDaM'' kahevuM. 6. ''savvavi paqhia duScitia, dumbhAsia, ducciTThia, icchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! [guru--'"paDikkameha.''] '"icche. tassa micchAmi dukkaDaM'' 7. 'icchAkArI bhagavan ! pasAya karI khi tapa prasAda karazojI,' ema uccAra karIne, AvI rIte gurue ke vaDIle kahevuM, ''cautthagaM-eka upavAsa, be AyaMbila, traNa nIvi, cAra ekAsaNAM, ATha beAsaNAM, be hajAra sajjhAya yathAzakti tapa karI pahoMcADavo.'' pachI jo praveza karyo Page #779 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 706 paMca pratikramaNa sUtro hoya, to paiThio' kahevuM. ane karavAno hoya, to-tahatti' kahevuM. tathA na karavAnA hoIe to aNabolyA rahevuM. 8. pachI "vAMdaNAM" be devAM. 9. pachI "icchAkAra abhuTio hepaa-khAmANeNaM abhiMtara-pakhie khAmeu?"icche[guru khAmaha."] khAmemi pakhie eka pakhassa panarasa divasANaM panarasa rAIANa kiMci apatti" kahI, sakala saMghane "micchAmi dukkakahevuM. 10. "vAMdaNAM" be devAM. 11. pachI, "devasia Aloie paDikaMtA icchAkAra saMdira bhagavana pakhie paDikazuM ? guiru paDikameha."] "samma paDikanamAmi." ema kahI, "karemi bhaMte! sAmAiaM "icchAmi paDikamiu jo me pakhio." kahevuM. 12. pachI "khamAsamaNa daI, icchAkAreNa saMdira bhaTa pakhisUtra kayuM?" [guru "kaheha."] "icche" [guru kahevAnA hoya, to-ziSya- "sAMbhaLuM?' kahI, sAMbhaLavAno Adeza mAMge.] kahI-traNa navakAra gaNI sAdhu hoya, to pakhisUtra kahe, ane sAdhu na hoya, to traNa navakAra gaNIne zrAvake "vaMdig" sUtra kahevuM. pachI suadevayAnI thoya kahevI. 13. pachI heThA besI jamaNo DhIMcaNa Ubho rAkhI, eka "navakAra" gaNI, "karemi bhaMte! IcchAmi paDi." kahI "vaMdinuM sUtra kahevuM. 14. pachI "karemi bhaMte icchAmi kAmi kAussagga me pakhio. tassa uttarI. annatya kahIne bAra logassano kAussagna karavo. te logassa "casu nimmalayarA" sudhI kahevA. athavA aDatALIsa navakAra no kAusagga karI pAravo, pArIne pragaTa "logassa" kahevo. 16. muhapatti paDilehIne "vAMdaNAM be devAM. 17. pachI "icchAkA. saM. bha. abhuThioha samarakhAmaNeNaM abhiMtara pakhie khAmeu ? giraH khAha"] "icche' khAmemi pakikha, eka pakhassa, panarasa divasANaM, panarasa rAIANaM, jekaci apatti." 18. pachI "khamAsamaNa" daIne "icchAkAra saM bhaka pakhi khAmaNAM khANuM?" [guruH- "khAmaha"] icche" kahI "khAmaNAM" cAra khAmavA. 19. muni mahArAja "khAmaNA" kahe. ane munirAja na hoya, to "khamAsamaNa " daI "icchAmi khamA-samaNo !" kahI jamaNo hAtha upadhi upara sthApI, eka "navakAra" kahI, "sirasA mANasA maFNa vaMdAmi" kahevuM. mAtra trIjA "khAmaNAne aMte "tassa micchAmi dukkaDa" kahevuM. pachI icchAma ! AgusaTikaM kahI "paki sammana" devasiaM paDikkamAmi" kahevuM. Page #780 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 707 20. pachI devasia pratikramaNamAM "dinuM sUtra kahyA pachI, be "vAMdaNAM" daIe tihAMthI te sAmAyika pArIe tyAM sudhI sarva devasia pratikamaNanA vidhi pramANe jANavuM. paraMtu - sudevayAnI thoyane ThekANe "jJAnAdi."nI thoya, ane "jigne khijo." nI thoyane ThekANe "yasyA: kSetra" nI thoya kahevI. stavana "ajitazAMtinuM kahevuM. sajajhAyane ThekANe "uvasaggahara" tathA "saMsAradAvA"nI stuti cAra kahevI. temAM cothI stutinAM chellAM traNa pAdo sakaLa saMghe ekIsAthe ucca svare kahevAM. ane "laghuzAMtine ThekANe "moTI zAMti" kahevI. pachI keTaleka ThekANe saMtikara bolavAno rivAja jovAmAM Ave che. guru mahArAja hoya, tyAre jema teo sthApanAcArya bhagavaMtane vaMdana karI Adeza mAge che, teo kAussagga pAre tyAre ApaNe pArIe chIe, kaMI sUtra kahevuM hoya tyAre, teonI pAse te kahevAno Adeza mAgIe chIe, te ja prakAre temanA abhAve karemi bhaMte !' uccarAvanAra jJAna-cAritrAdi vaDe vRddha sAdharmika pratye paNa pratikramaNa karatI vakhate vinayathI vartavuM yogya che. zrI caumAsI pratikramaNano vidhi emAM upara kahyA mujaba pakikhanA vidhi pramANe karavuM, paraMtu eTaluM vizeSa che ke, bAra logassanA kAussagnane ThekANe vIsa logassano kAussagna karavo. ane pakikha zabdane ThekANe caumAsI zabda kahevo. tathA tapane ThekANe "chaTheNaM, be upavAsa, cAra AMbila, cha nIvi, ATha ekAsaNAM, sola beAsaNAM, cAra hajAra sajajhAya." e rIte kahevuM. zrI saMvatsarI pratikramaNano vidhi emAM paNa upara lakhyA mujaba pakhinA vidhi pramANe karavuM, paNa eTaluM vizeSa che ke, bAra logassano kAussagnane ThekANe cALIsa logassa ane eka navakAra, athavA ekasone sATha navakArano kAussagna karavo ane tapane ThekANe "aThamabhatta, traNa upavAsa, cha AMbila, nava nIvi, bAra ekAsAmAM, covIsa beAsaNAM, agara cha hajAra sajhAya." e rIte kahevuM ane pakikhanA zabdane TekANe saMvaccharIno zabda kahevo. chIMka Ave to pakhi-umAsI ane saMvarcyurI pratikramaNamAM jo chIMka aticAra pahelAM Ave, to caityavaMdanathI Page #781 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 708 paMca pratikramaNa sUtro pharIthI zarUAta karavI joIe. ane daphakha-phakhaya kammakhiyanA kAussagna pahelAM chIMkano kAussagna karavo, ane mAMgalika mATe zrI sakalacaMda upAdhyAyanI racelI sattara bhedI pUjA bhaNAvavI. aticAra pachI chIMka Ave, to mAtra chIMkano kAussagna karavo, ane sattara bhedI pUjA bhaNAvavI. chIMkanA kAussagnanI vidhi iriyAvahiyAthI kAussagna karI logara icchA saMdisaha bha. zudropadrava harAvaNahyuM kAussagna karuM ? "icche" [guruda- "kareha"] zudropadrava annatya kahI, cAra logassano kAussagna sAgaravaragaMbhIra sudhIno logassa na AvaDe to soLa navakAra gaNavA ne pachI nIcenI thAya kahevI. sarve yakSAambikAdyA, ye vaiyAvRtya-karA jine ! zudropadrava-saMghAta, te drutaM drAvayanta na: 15 pachI "logassa" kahI, pratikramaNano duHkha-phakhayano AgaLano vidhi karavo. pAkSika, cAturmAsika ane sAMvatsarika pratikramaNanA vidhinA hetuo. 1. zrAvakane lagatA-pAkSika, comAsI ane sAMvatsarika, cha Avazyako ane te traNeyanA-pratikramaNa AvazyakanA-peTA-cha Avazyako, traNa gama, Alocana - pratikramaNa - tapa - kAyotsarga - vagere prAyazcitto. pAMca AcAra, munionAM pAMca mahAvrata, zrAvakonAM bAra vrata, bannayanA aticAro, vividha guruvaMdano, mahA kSamApanA vagereno vicAra A prasaMge karavo paDaze. 2. have pachI AgaLa batAvyA anusAra, zrAvakane tathA munine pAkSika, comAsI ane sAMvatsarika cha Avazyako karavAnAM hoya che. te, jemaNe te te prasaMge kadAca na karyA hoya, to paNa te pAkSika, comAsI ane sAMvatsarika pratikramaNamAM thaI jAya, tevI goThavaNavALA A vidhio che. tathA te ja divase divasanuM devasiapratikramaNa karavAnuM hoya, teno paNa vidhi sAthe ja thAya che. e moTA traNa pratikramaNanA peTA ja Avazyako paNa te traNeyanA mukhya vidhiomAM ja goThavAyelA che, te nIce samajAvIe chIe : 3. devasisa pramANe mukhya cha Avazyako nIce pramANe che : 1. sAmAyika levuM tethI sAmAyikAvazyaka sacavAya che. 2. be vAMdaNA devA, tethI guruvaMdanAvazyaka sacavAya che. 3. ane paccakhANa levuM. pachI ochAmAM ochuM ke eka upavAsa, chaThTha ane amane Page #782 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 709 levAthI pratyAkhAnAvazyaka sacavAya che. 4. salAha bolIne covIsa tIrthaMkaro tathA tIrthonA caityavaMdanathI caturvizati stavAvazyaka sacavAya che, 5. "devasia pratikramaNe ThAu ?" thI aDhAijesu sudhI pratikramaNAvazyaka sacavAya che. 6. pachI - devasia prAyazcitta ane dukhaphakhaya kammaphakhayanA ema be kAussaggothI kAyotsargAvazyaka sacavAya che. trIjAmAM pratyAkhyAna - pAkSika - comAsI ke sAMvatsarika tapanuM levAnuM hoya che. cothA caturvizati stavamAM - sakalArvata bolIne covIsa tIrthakaronuM caityavaMdana thAya che ane snAtasyAnI ja stuti bolAya che, kemake, zrI saMghe tevo nirNaya karelo che. pAMcamAM pratikramaNa AvazyakamAM traNa vizeSatAo che. 1. devasia-vaMditta pachI pAkSika pratikramaNamAM pravezano Akho pUro vidhi ane sUtro. 2. devasianI zrutadevatA ane kSetradevatAnI stutine badale pAkSikanI be bhuvanadevatA ane kSetradevatAnI judI stutio bolAya che. 3. stavanamAM ajitazAMti stava bolAya che. chaThThAmAM 1 sajjAya tarIke ussaggahara ane saMsAra-dAvAnala bolAya che. 2. ane karmakSaya ane zrI saMghamAM zAMti tuSTi puSTi mATe laghuzAMtine badale bRhazAMti stotra bolAya che. ja. eTale pAkSikAdi pratikramaNanAM kharA ja Avazyako-devasia vaMdinuM sUtra pachIthI, te TheTha devasie adbhuTio khAmavA pahelA sudhImAM sacavAya che. te nIce pramANe : 1. pAkSika pratikramaNamAM praveza karavA AjJA meLavavA mATe prathama guruvaMdana. 2. pAkSika pratikramaNamAM praveza nIce pramANe thAya che : 1. pratikramaNamAM Alocana, pratikramaNa ane tapa e traNeya prAyazcitto hoya che. 1. Alocana prAyazcitta-aticAra bolavAthI. 2. tapa prAyazcitta-tapano uccAra ane vaMdana karavAthI. 3. pratikramaNa - sabastavi ane zrI sakaLa saMghane khamatakhAmaNA karavAthI. 1. AcAronI samaja rUpa pAkSika sAmAyika rUpe pakhisUtra bolavA chatAM garbhita rIte pAMca AcAromAM jAgRti rAkhavA ane tenA aticArothI dUra rahevAthI. ra, aticAronI AlocanA karI micchAmi dukkaDaMdevArUpa pAkSika pagAma sajhAya ne vadinu kahevAthI pratikramaNa. 2-3. pakhisUtra ane karemi bhaMte ! sUtro sAmAyika ane pratyAkhyAna rUpe hoya che. 4. bAra logassano kAyotsarga te kAyotsargAvazyaka. 5. pachIno pragaTa logassa rUpa caturvizati stava. 6. traNeya abhuThiA cAra vAMdaNAMo tathA khAmaNAM vagere sapratikramaNa guruvaMdana. e pramANe madhyama pAkSika pratikramaNa rUpa AvazyakamAye peTA che Avazyako samAya che. te pramANe vistArathI vicArIe : (1) devasisa Alocana ane vaMdinusUtrathI devasia pratikramaNa zarU karyA pachI vacce pAkSika pratikramaNAvazyaka karI levA mATe - pAkSika mukha vastrikAnA pratilekhanano Adeza mAMgavAmAM Page #783 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 710 paMca pratikramaNa sUtro Ave che. ApaNe eka vakhata nakakI karI gayA chIe ke muhapattinuM pratilekhana cAlu kriyA karatAM bIjI mahattvanI kriyAmAM praveza karavAnI prArthanA ane pratilekhanAnI sUcanA karavA mATe hoya che. je kriyAne lagatuM muhapatti pratilekhana karyuM eTale te kriyAmAM praveza karavAnI rItasara sahI karI ApyA barAbara te samajavAnuM che. kemake je vyaktie muhapatti paDilehavI hoya, te vyakti te kriyAnI mAMDalImAM gaNAya che, bIjI gaNAtI nathI. Aja uddezathI-muhapatti na paDilehI hoya. te vyakitane chIMka Ave, to teno bAdha gaNavAmAM Avato nathI. (2) tyAra pachI be vAMdarAM - pAkSika pratikramaNamAM praveza karavA mATe gurunI AjJA meLavavA, tathA guruno vinaya karI temAM sahAnubhUti meLavavA mATe devAya che. ahIMthI devasiane badale dareka ThekANe pakhiA zabda vAparavAnI zarUAta thAya che. (3) pachI saMbuddhA khAmaNAM pAkSika abhuTika khAmavAmAM Ave che. ahIM saMbuddha eTale jJAna ane cAritramAM samRddha AcAryAdika zAsananA ke samudAyanA traNa mahaMta puruSone - ane je pachI be ja bAkI rahetA hoya, to pAMceyane - prathama abhuThio khAmIne pAkSika pratikramaNa jevA mahatvakAryamAM praveza karavAmAM Ave che. (4) AlocanA e pratikramaNanuM eka anivArya aMga che. e vAta AgaLa jaNAvI che. tethI prathama pAkSika AlocanA zarU kare che. ane saMkSepamAM prathama Icche Aloemi. thI AlocanA sUtra bolI guru mahArAjano Adeza meLavI pAkSika aticAra bole che. ane chevaTe guru AjJAthI 124 aticAra AlocIne micchAmi dukakaDa devAmAM Ave che. pAMca AcAranA, ane temAMnA cAritrAcAramAM aMtargata zrAvakane lagatA - samyakatvanA tathA 12 vratanA ane saMlekhanAnA, aticAra pachI ekaMdara 1. jinezvara paramAtmAoe pratiSiddha karyuM hoya, tenuM AcaraNa karyuM hoya. 2. jinezvara paramAtmAnI AjJA mujaba vihitakartavyanuM anAcaraNa karyuM hoya. 3. jaina dharma upara azraddhA rAkhI hoya, ane 4. jinopadezathI viparIta prarUpaNA karI hoya. e cAra vyApaka AlocanAnA tathA ekaMdara mukhya muddAonA aticAronuM upasaMhAramAM micchAmi dukAM devAthI saMpUrNa prakAranuM micchAmi dukakaDuM devAya che. caityavaMdana, stavana, sajajhAya, stuti, AlocanA pATha ane zAMti pATha e cha aicchika hovAthI aticAra bhASAmAM che. sAta lAkha, aDhAra pApasthAnika bhASAmAM che ane te koI vyakti ADA avaLA na bole' mATe bALa jIvonI sagavaDa mATe pUrvAcAryoe zAstrAnusAra je racI ApyA che, te ja bolAya che. AlocanA eTale gurumahArAja samakSa doSo khullA karavA. pakSa daramyAna je je bhUlo thaI hoya, te te yAda karIne zrI gurumahArAja AgaLa pragaTa karatA hoIe, tevI Dhabe ane bhAvavAhI bhASAmAM te bolavA joIe. 5. A pramANe guru AgaLa doSonuM Alocana karyA pachI, tenuM prAyazcita karavuM, te pratikramaNa. te karavAnI savyassa vi- sUtrathI taiyArI batAvAya che, ane guru pAse pAkSika prAyazcitta maMgAya Page #784 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtra 711 che, tenA javAbamAM garamahArAja pratikramaNa prAyazcitta karavAnI paDikakameha kahIne AjJA Ape che. ziSya iccha-tassa micchAmi dukakaDuM kahIne te svIkArI saMkSepamAM pratikramaNa kare che. chatAM doSonuM nivAraNa karavAnI vizeSa tAkAta tapamAM che. eTale tapa sAthe pratikramaNa thAya to ja baLavAna prAyazcitta thAya, ane to ja doSonI saMgIna zuddhi thAya. A dRSTithI pAkSika, caumAsI ane sAMvatsarika tapanI mAMgaNI guru pAse ziSya kare che. gurumahArAja eka upavAsa, be upavAsa ane traNa upavAsa anukrame tapa jaNAve che. ane te na banI zake tene mATe pAtranI zakita pramANe judA judA vikalpo batAvIne ema kahevA mAMge che ke, "jaina tarIkenI ochAmAM ochI pharaja bajAvanAra tarIke dareka jaine emAMnA koIpaNa prakAre eTaluM tapa avazya karavuM ja joIe." pakSAdimAM koIpaNa divase pakSAdine uddezIne tapa karyo hoya, ke pakikha comAsI ke saMvaccharIne divase karyo hoya, to te paNa cAlI zake che. athavA bhaviSyamAM karI ApavAno hoya, to paNa cAlI zake, ATalI badhI sagavaDo ApavAthI jaNAya che ke, "e tapa avazya karavA joIe ja." vaLI ekalI mAphI mAMgavI, micchAmi dukaka devA vagere kevaLa zAbdika paNa gaNAya. eTale sAthe tapa hoya, to ekadama vegathI zuddhi thAya che, ane "Alocaka kharekhara AlocanA mATe prayatnazIla paNa che." e paNa spaSTa ja thAya. tapa tIvramAM tIvra zIdhra zuddhi karavAnuM sAdhana che, e prasiddha ja che. A uparathI "dareka jaina kriyAo sahetuka, AbAda pariNAmajanaka ane susaMgata hoya che, vyavahAru hoya che, kevaLa bhAvanA-pradhAna ke zAbdika nathI hotI" e spaSTa thAya che. 6. A pramANe AlocanAthI zuddhinI zarUAtamAM pharI guru-vaMdana ane dareka pUjyone abhuTikAo khAmavAnI jarUriyAta eTalA mATe che ke, saMghanI pratyeka vyakita sAthe paNa mana duHkhanA banelA prasaMgo yAda karIne AlocanA karI, paraspara khamatakhAmaNAM karavAM, [pratyekanA] darekanA parasparanA doSanA micchAmi dukaka devAno prasaMga AvI lAgyo che, eTale te khamAvI, sakaLa saMghane micchAmi dukkaDa devAmAM Ave che. eTale ja guru mahArAja paNa dareka muni mahArAjAonAM nAma laI laI khamAve che jethI bIjA sAdhuo paNa darekane bhedabhAva vinA ja aMta:karaNanA aparAdha khAsa khamAve. sakala saMghane micchAmi dukaka daI khamAvAya che. [sAMvatsarikamAM sakala jIvone khamAvAya che (?)] 7. tyAra pachI vistArathI pAkSika pratikramaNa prAyazcittamAM praveza karavA mATe guru mahArAjane be vAMdaNAM devAmAM Ave che. 8. have pachIthI vistArapUrvaka pratikramaNa prAyazcittamAM praveza karavAmAM Ave che, tenAM be mukhya aMgo che. 1. pAkSika sAmAyika ane pAkSika pratyAkhyAnanuM smaraNa. 2. pachI pAkSika pratikramaNathI doSonI niMdA, gaha ane micchAmi dukkaDaM. pahelA vibhAgamAM pakhisUtra Ave che, je munimahArAjAo na hoya, to pakhisUtrane Page #785 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro badale zrAvako vaMdittu sUtra bole che.] ane bIjAmAM munione bolavAnuM zramaNasUtra ane zrAvakone bolavAnuM vaMdittu sUtra Ave che. 712 pakikhasUtra bolatAM pahelAM khAsa prakAranA pakkhi pratikramaNamAM [zarU karelA pakhi pratikramaNAvazyakanA peTA pratikramaNa AvazyakamAM] pravezavA pharIthI spaSTa AjJA mAMge che. ane sArI rIte sanaM pratikramaNa karavAnI icchA batAve che. pachI sAmAyikamAM niSThA mATe karemi bhaMte ! sUtra bolavAmAM Ave che. ne saMkSipta pratikramaNa tarIke icchAmi paDikamiuM sUtra bolIne pakhisUtra kahevAnI zarUAta kare che. 9. sUitramAM muni mahArAjAonAM pAMca mahAvratonA pAlananuM ane chaThThA rAtribhojananA tyAganuM varNana Ave che. jo ke pAMca mahAvrato pratyAkhyAnAvazyaka svarUpa che, chatAM dareka Avazyako itara Avazyakomaya paNa hoya che, e nyAye pAMca mahAvrato ane chaThThA rAtribhojana tyAgane evI khUbIthI AcAra svarUpe ane anekavidha bhAvanAothI vAsita thaIne pALavAnI bhalAmaNa rUpe khyAla ApavA AjubAju je vAkayo mUkayAM che, tethI te sUtra eka pAkSikAdi sAmAyika sUtra ane pAkSikAdi pratyAkhyAna sUtra ema garbhita be svarUpe e sthaLe potAnuM sthAna laI zake che. sAthe tene munijIvananI anekavidha bhAvanAothI vAsita karavAmAM Avela che. AgamAdi jaina zrutanI bhakita vagerethI munijIvanano Adarza bahu ja uttama rIte temAM batAvavAmAM Avelo che, tethI tene sAmAyikamaya paNa kahevAne harakata nathI. tyAra pachI zrutadevatAnI stuti - suyadevaA - bolIne te sUtra pUruM karavAmAM Ave che. sAmAnya rIte kAryotsarga mudrAe UbhA rahIne, parama bhAvanAothI vAsita aMta:karaNe vItarAga dharmanA parama pratIka jevA A sUtra sAMbhaLavAno vidhi che, te vAjabI che. kemake, pratikramaNa karatAM pahelAM zAnuM pratikramaNa karavAmAM Ave che ? te vastu samajAvavA ane pakSe, cAra mAse ke varSamAM sAdhujIvananI - vItarAgadharmanI vAsanA jAgrata rAkhavA, vairAgya sateja karavA, potAnA jIvananI pratijJAnuM vAraMvAra smaraNa karAvavA A sUtra bolavAnI goThavaNa A prasaMge ghaNI ja yathArtha lAge che. A pramANe sAmAyika ane pratyAkhyAnathI vAsita thaIne temAM lAgelA doSonA pratikramaNa mATe turata ja lagolaga munio pAkSika kSamaNasUtra - pagAma sajjhAya ane zrAvaka zrAvikAo pAkSika vaMdittu sUtra bolIne micchAmi dukkaDaM deI pAkSikAdi pratikramaNa kare che. - paoi sUtrane badale zrAvako vaMdittu kahe che, temAM jo ke vaMdittu sUtra pratikramaNa sUtra rUpa che, chatAM temAMye evI khUbI goThavelI che ke pratikramaNa to temAM Ave che, paraMtu sAthe vrato temaja zrAvakane lagatA tamAma dhArmika kRtyo, AcAro ane pharajonuM paNa racanAtmaka varNana temAM che. eTale paoisUtrane sthAne te bolatI vakhate - tenA ye sAmAyika ane pratyAkhyAna svarUpanI mukhyatAe - te te pharajonuM smaraNa karIne UbhA UbhA te bolavAnuM che. ane pachI temAMnI skhalanAonuM Page #786 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtra 713 pratikramaNa karavA mATe niMdA, gaha ane zuddhi karavAnI dRSTithI vIrAsane besIne te vaMditu bolavAnuM che. bhAvanAmaya saMgIta paNa vIrAsane bolAya che. AsananI sthiratA paNa eka jAtanuM kAya-praNidhAna che. ane te kAyotsarga paNa gaNAya che. mATe tathAvidha bhAvanAnI siddhimAM madadagAra thAya tevI beThaka Asana e paNa ArAdhanAnuM parama aMga che. Ama pabi sUtra ane vaMditu sUtra sAmAyika ane pratyAkhyAna rUpa hovAthI tenI pUrve maMgaLAcaraNa tarIke traNa navakAra bolavAmAM Ave che. jo ke A banneya sUtro pAkSikAdi pratikramaNanAM aMgo ja che, chatAM A kAraNe te sAmAyika ane pratyAkhyAna svarUpa bane che. pachInuM vaMditu ane zramaNa sUtra sAkSAtu pratikramaNa bane che. ahIM eka zaMkA thaze ke, "aticAramAM A ja rIte micchAmi dukAM dIdhA che, to pharIthI pratikramaNamAM micchAmi dukakaDuM devAnI zI jarUra che ?" teno khulAso ema karI zakAya che, ke ahIM gauNa mukhya nyAya che. 1. aticAramAM AlocanAnI mukhyatA che. ane pratikramaNanI - micchAmi dukakarDa - nI gauNatA che. 2. tyAre vaMdinu bolIne pratikramaNa karatI vakhate pratikramaNa - prAyazcittamAM mukhya che ane AlocanA gauNa che. eTale ke aticAramAM gurumahArAja AgaLa yAda AvelA doSonuM mAtra ughATana mukhyapaNe thAya che. ane pratikramaNamAM te doSonI zuddhi mATe pazcAttApa, prAyazcitta, niMdA, gaha, zuddhi, tapa pharI na karavAno nizcaya, zuddhinI tIvratA vagere tattvo mukhya hoya che. vizeSa devasianA vidhinA hetuomAMthI jANavuM. 10. A rIte pratikramaNa karavA chatAM tenI uttara kriyA tarIke vizeSa zuddhi mATe kAyotsarga jarUrano hoya che. pratikramaNa pachI kAyotsarga sAthe joDAyelo ja hoya che, tethI pAkSikAdi kAyotsarga karavAnI zarUAta karIne 12-20-40 logassano kAussagna karavAmAM Ave che ane pachI pragaTa logassa kahIne pratikramaNanA pAkSikAdika aMtya maMgaLarUpa caturvizati stavAvazyaka sAcavavAmAM Ave che. ahIM sudhImAM pAkSika, cAra mAsanA ke sAMvatsarika cha Avazyaka pUrAM thAya che, 1. pAkSikAdi pratikramaNanAM mukhya cha Avazyako - 1-2. sAmAyika ane pratyAkhyAna - pakikha sUtra. 2. aticAronI AlocanA, tapa: zramaNa sUtra vaMditta sUtra pratikramaNAvazyaka 4. 12-20-40 logassano kAussagna-kAyotsargAvazyaka 5. ane pachIno logassa - Page #787 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 714 paMca pratikramaNa sUtro caturvizatistavAvazyaka. 6. vAMdarAMo tathA abhuTijhaAo vaMdanAvazyaka spaSTa ja che. aticAro ane tapa pratikramaNa - AvazyakanAM aMgo che. Ama cha Avazyako pUrA thayAM. 11. ane tenI aMtargata - traNa gama paNa pUrA thAya che. gAmano artha ema samajAya che ke judA judA prasaMgane uddezIne eka ja mahAdaMDaka sUtrapATha vAraMvAra bolavo, te gama. ahIM paNa devasisa ane rAInA pratikramaNanI jema karemi bhaMte ! mahAdaMDaka sUtra traNa vAra bolAya che.- 1. paNi sUtranI pahelAM sAmAyika ane pratyAkhyAna svarUpe. 2. vaMditta sUtranI pahelAM pratikramaNanA aMga tarIke. 3. moTo kAussagga karatAM pahelAM kAyotsargAvazyakanA aMga tarIke. amArI samaja pramANe devavaMdana ane guruvaMdanamAM e sUtranI jarUra jaNAtI nathI. je ke baMneya bhaMte ! thI tenI sUcanA to te sUtramAM che. paraMtu vigatavAra caturvizati stava ane vigatavAra vAMdaNAmAM tenI jarUra jaNAtI nathI, kema ke te be Avazyaka sAkSAt sUtrothI karavAmAM Ave che. eTale mAtra traNa ja vakhata te karemi bhaMte ! sUtra bolAya che. devasiamAM paNa pratikramaNa ThAyA pachI vaMdittanI pahelAM ane AyariauvajhAya pachI Ave che. e ja rIte rAiapratikamANamAM paNa DAyA pachI namutthANa bAda vaMditta pahelAM ane Ayariya uvajhAya pachI tapaciMtavANInA kAussagna pahelAM ema traNa karemi bhaMte bolI traNa gama sacavAya che. A pramANe logassa sudhImAM traNa gama ane Avazyaka ahIM pAkSikAdi traNeya pratikramaNamAM pUrAM thAya che. sAmAyika levAthI mAMDIne aDhAIjesu sudhImAM pAkSikAdi prati mAM 7 karemi bhaMte thAya che :- 1. sAmAyikanuM + 3. devasia prati nA + 3. pAkSikAdika prati nA. = 0 12. jJAnAdi guNavAna ane saMbudrone abhuTio khAmavAmAM jJAnAcAra covIsa tIrthakaronI stutio rUpa logassa kAyotsargomAM ane pachI pragaTa bolAya tethI darzanAcAra, aticAra, pAkSikasUtra, pagAmasajhAya sUtra, vaMditta vagerethI cAritrAcAra cautthaNa vagerethI tapAcAra ane apramattabhAva-Asana, mudrA vagere sAcavIne sAvacetapaNe pAkSika ArAdhanA, te vIryAcAra ema pAMca AcAranuM pAlana A vidhimAM samAya che. 13. jema pravezanI muhapatti paDilehI hatI temAM samApti mATe muhapatti paDilehI gurUvaMdana karI be vAMdaNA dIdhA ane samAptino pAkSika abhuThio gurumahArAjane khamAvyo. A daSTAntathI ema paNa samajavAnuM che ke, abhuddhio pratikramaNanuM aMga hoya che, tethI tyAM sudhI avAktara pratikramaNAvazyaka laMbAyeluM hoya che. 14. pAkSikAdikamAM traNa vAra abhuThio sUtra Ave che. temAM pahelo abhuddhio pAkSika pratikramaNamAM Page #788 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro praveza karavA vaDIlone khAmavA mATe che. bIjo dareke potapotAnAM aMta:karaNomAM sarva jIvo pratye khamAvavA mATeno che, ane trIjo cAlatA pAkSikAdi pratikramaNa karavAmAM ke Akho pakSa samApta thavAmAM thayelA aparAdhonI kSamApanA mATe che. 15. ahIM cAra khAmaNA khAmavAmAM Ave che. teno bhAva e jaNAya che ke, paMdare divase, cAra mAse ke varSe guru-ziSyanA hammezanA aMgata saMbaMdhanI ane temAM banatA prasaMgonI ahIM pharI smRti karavAmAM Ave che. te viSe te banneya pharI carcA kare che. "havethI huM kema vartIza ?'' tenI guru mahArAjane khAtarI Ape che, ne vAraMvAra vaMdana kare che. bhUlonI mAphI mAMge che. guru AzIrvAdo Ape che. 715 A khAmaNA guru-ziSya pUratA ja che. eTale zrAvako tene sthAne navakAra maMtra bolI vidhi sAcave che. prAyazcittAdithI zuddha thayela ziSya vizeSa AgaLa vadhavA tatpara thAya che, ane AvA zuddha ziSya tarapha gurunI anumodanA vadhatAM saharSe tene AgaLa vadhAravA guru mahArAja nimnAra pAraga thavAnI zubhAziSothI prere che. basa, pratikramaNanuM cha Avazyakamaya pAkSika pratikramaNa aMga pUruM thAya che, ne pachI bAkInA devasia pratikramaNanI zarUAta thAya che. 16. ahIM pAkSikane uddezIne je lakheluM hoya, te comAsI ane sAMvatsarika mATe paNa samajavuM. pAkSikAdika eTale paNa A traNa ja samajavAM. 1. devasiya ajjuTThio sudhI devasia pratikramaNanuM peTA pratikramaNa Avazyaka pahoMce che. tethI vaMdittu pahelAnA navakArathI A adbhudghio sudhI devasiJa pratikramaNAvazyaka cAlu che, ema samajavuM. 2. devasia kAyotsarga prasaMge paNa kSetra devatA ane bhuvana devatAnA kAyotsargo pAkSikAdine uddezIne zAMti tuSTipuSTi mATe hoya che. sudevayAnI stuti paoisUtrane aMte bolAI jAya che ane kSetradevatAnI stuti roja pramANe bolAya che. bhuvana devatA jo ke kSetradevatAmAM samAya, chatAM bhuvana devatAnI stutiparva divasa nimitte khAsa te sthAnanA bhuvananA devatAnI tuSTi puSTi mATe stuti bolAya che. 3. namostu vardhamAnAya guru mahArAjane pUruM bolavA devAmAM Ave che, tenuM kAraNa parama vinaya batAvavA mATe che. 4. stavana ajitazAMtinuM bolavAnI stotrakAre ja bhalAmaNa karI che. madhura, kAvyamaya ane adbhuta bhakitarasathI bhareluM A stotra mIThI ane prAsAdika prAkRta racanAmAM antima maMgaLa tarIke ane stavana tarIke yogya ja che. varakanakathI samasta tIrthaMkara bhagavaMtonuM saMkSipta stavana sacavAya che. e vAta to AgaLa AvI gaI che. 5. aDhAijesuthI munivaMdana karyAM sudhImAM, devasia pratikramaNa ThAuthI zarU karela devasaamAM Page #789 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 716 paMca pratikramaNa sUtro garbhita pAkSikAdi cha Avazyakamaya pratikramaNa Avazyaka pUruM thAya che. 6. sakjhAyamAM uvasaggahara ane saMsAradAvA zA mATe bolAya che ? tenI samaja amone barAbara nathI. guragamathI jANI levuM. jhaMkArAthI ucca svare kema bolAya che ? tenuM kAraNa saMsAradAvAnA arthamAM amoe vicArela che, tyAMthI joI levuM. che. bRhasthati - saMghamAM pAkSikAdi zAMti tuSTi puSTi khAsa majabUta rUpamAM karavA mATe bolAya che. tyAra pachI logassa aMtima maMgaLa tarIke bolAya che. 8. pachI saMtika khAsa vizeSa dravya, kSetra, kALa, bhAvane uddezIne upadravonI zAMti mATe koI ThekANe niyamita roja, koI ThekANe pAkSikAdi pratikramaNa pachI, ane koI ThekANe prasaMga paDaye traNa ke sAta vAra paNa bolavAnI paripATI che. tenAM kAraNo gurugamathI jANavAM. paraMtu e pratikramaNanuM aMga nathI. 9. sAMvatsarikamAM 40 logassa pachI 1 navakAra gaNavAmAM Ave che, tenuM kAraNa "maMgaLa mATe che." ema jaNAvela che. paraMtu amArI samaja pramANe zvAsocchavAsonI gaNatarI pUrI karavA mATe paNa kadAca hoya chatAM gurugamathI samajavuM. 10. keTalAkane chIMkanA kAyotsarga mATe ghaNuM ja Azcarya thAya che. paraMtu temAM Azcarya pAmavA jevuM nathI, kema ke, nimittazAstranI dRSTithI vijJAnasiddha bhalAmaNa che. aSTAMga nimittazAstramAM aneka maMgaLa tathA amaMgaLanAM nimitto gaNAvyAM che. temAM chIMkane amaMgaLanuM nimitta paNa batAvyuM che, eTale te dUra karavA tapazcaryA, kAyotsarga vagere baLavAna sAdhano che. eTale nimittazAstranuM vijJAna taddana khoTuM hoya, to chIMkano kAyotsarga vagere khoTA gaNAya. paraMtu nimittazAstrane khoTuM TharAvavuM e retamAMthI tela kADhavA barAbara che. sAMgopAMgazAstrane vaijJAnika kasoTI upara vaidakazAstranI mAphaka kasI jevuM joIe, ane je kasoTImAM pAra Utare, to pachI chIMkanA kAyotsargane mATe Azcarya pAmavA jevuM nathI. chIMkano kAyotsarga nimittazAstrane AdhIna che. mATe jyAM sudhI nimittazAstranuM vijJAna khoTuM kare nahIM, tyAM sudhI chIMkanA kAyotsarga sAme carcA nakAmI che. ane bALa jIvoe tevI carcA na karatAM mahApuruSonI AjJAne anusaravuM joIe. du:khakSaya karmakSayanA mAtra zAMti tuSTi puSTinA kAyotsarga pahelAM chIMkano kAussagna karI levAya che. te uparathI te paDAvazyakanuM aMga nathI, paNa te chellA zAMtinA kAyotsarganuM aMga banI zake che, ema jaNAze. chIMkanA nivAraNa mATe IriyAvahiyA pratikramaNa, khamAsamaNa, sattarabhedI pUjA ane chevaTe kAyotsarga, bhAvazuddhi rUpa sAmAyika ane apamaMgalanuM pratyAkhyAna ema cha Avazyako sacavAya che. sattarabhedI pUjA mAMgalika che. ane sakaLa saMghe karelo kAyotsarga paNa doSanuM mahAnivAraNa che. 11. have pAkSika - comAsI ane sAMvatsarika pratikramaNanA AgalA divase, temaja munimahArAjAo vihAra karIne Ave te divase, caityavaMdana - hIM pArzvanAthane kare che, stuti kallAkaMdanI bole che, stavana saMtikaranuM ane sakjhAya - munimahArAjAo - dhomaMgala ane zrAvako mahajigANuM Page #790 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 17 bole che. tenAM kAraNa Adi maMgaLa tarIke bolavA mATenuM hoya, tema jaNAya che. ane sajhAya sAmAnya bolavAne badale khAsa zAstrIya - sAdhu ke zrAvakanAM - kartavyonI bhAvanA jagADanAra bolAya che, ema samajAya che. 12. AThamane divase saMsAra dAvAnalanI ja thAya bolAya che, tenuM kAraNa barAbara samajavAmAM nathI. 13. A parathI vizeSa sUkSma hetuo paNa hoya che. te gurugamathI tathA zAstrAbhyAsathI tathA sAmAcArI vizeSathI jANavA. 14. trIjA vaidyanA auSadha samAna A pAkSikAdi pratikramaNonuM Avazyaka ArAdhana karavuM. 15. roja kacaro vALanArane paNa moTA divase ane divALIne divase AkhuM ghara sAphasUpha karIne lIMpavuM gUMpavuM paDe che, tema roja devasia vagere pratikramaNa karanArane paNa vizeSa - vizeSa zuddhi mATe pAkSika - cAturmAsika ane sAMvatsarika pratikramaNa karavAnI jarUra che. devasianA, rAInA, pAkSikanA, cAturmAsikanA ane sAMvatsarikanA AcAro ane tenA doSonAM pratikramaNo sAmAyika dharmanI ArAdhanA e mokSamArga che. samagadarzana jJAna cAritra temAM samAya che. sAmAyikanA cAra prakAro pADavAmAM AvyA che. 1. samyakatva sAmAyika. 2. zruta sAmAyika. 3. dezavirati sAmAyika ane sarvavirati sAmAyika: te darekanA divasanA, rAtrinA, pAkSika, cAturmAsika ane sAMvatsarika tathA kSaNekSaNanA, jIvanabharanA ane bhavAnsaranA evA bheda paDe che. temAMnA pAMca sAmudAyika ane bAkInA traNa vyakitagata che. te darekanA bALa madhyama ane budha pAtrane uddezIne traNa traNa bheda paDe che. te darekanA jaghanya, madhyama ane utkRSTa evA traNa traNa bheda paDe che. ane temAM paNa sAmudAyika sakaLa saMgha sAthenA ane vyaktigata bhedo paDe che. ane te dareka ja Avazyakamaya hoya che eTale dravya, kSetra, kALa ane bhAva pramANe darekanA aneka bhedo paDe che. pratyeka Avazyaka paNa bAkInA pAMca Avazyakamaya paNa hoya che, eTale ke pratyeka Avazyaka paNa cha cha Avazyakamaya hoya che. upara pramANenAM dareka daSTibiMduono samAveza thAya, te prakAre aneka vidhio, anuSThAno ane kartavyo jaina zAstromAM batAvyAM che. ane te darekano saMkSepamAM pAMceya pratikramaNanA vidhiomAM yathAyogya samAveza karelo hoya che. 1. zAstrAbhyAsa ke deza ke sarvavirati vinAnA chatAM jaina dharmanA rANI ane zrI saMghanA sabhyo samyakatva sAmAyikavALA gaNAya che. 2. teo jo zAstrAbhyAsa karatA hoya, to teo- zrata sAmAyikavALA Page #791 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 718 paMca pratikamANasUtro gaNAya che. 3. zrAvanAM ekathI mAMDIne sarva vrato sudhInAM vrato uccarela hoya, to teo dezavirati sAmAyikavALA kahevAya che. 4. ane muni mahArAjAo sarva virati sAmAyikavALA gaNAya che. 1. samyakatvavALAne paNa cha Avazyaka roja divasamAM, rAtrimAM ane pAkSikAdimAM sAcavavAnAM hoya che. ane temAM zama, saMvega, nirveda, Astikaya ane anukaMpA rAkhe, te ane tevI bIjI bhAvanAo, tenuM sAmAyika Avazyaka gaNAze, devaguru dharmanI zraddhA, tatvArtha zraddhAna "tameva sarca nisarsake je jigehiM paiya' vagere prakAranI zraddhA. "jIvAI navapayabhe jo jAgaI tassa hoI sammatta ayANamANe vi- 2. roja traNa kALa jinadarzana, pUjA, mahotsavo vagere tenA caturvizati stava Avazyaka gaNAze. 3. traNeya vakhata guruvaMdana, guru mahArAjane comAsAmAM lAvavA vagere utkRSTa guruvaMdana Avazyaka. 4. mithyAtvano tyAga, tevI pravRttiono tyAga vagere pratyAkhyAna Avazyaka. 5. bhUlano pazcAttApa vagere pratikramaNa Avazyaka. 6. deva, guru, dharma khAtara bhoga Apavo, tenA vahIvaTa calAvavA, ujamaNAM karavAM, zAsananI jAhojalAlI vadhe tevA prayAso karavA, zAsana khAtara kaSTa sahana karavuM vagere kAyotsarga Avazyaka gaNAze. samyakatva sAmAyikavALAne - deva guru dharma upara daDha zraddhA [laukika vyavahAra dRSTithI prazastakaSAya] te samagadarzana, jJAna ane jJAnIonI bhakita te samagajJAna cAritra ane cAritrapAtronI, tIrthaMkara paramAtmAnI, zAsananI bhakitanA kAmamAM jAte bhaLavuM te samyaphacAritra. A pramANe zruta sAmAyikavALA mATe 1. zAstrAbhyAsamAM lAgyA rahevuM, roja bhaNavuM, vAMcavuM vicAravuM vagere prakAre paMcavidha svAdhyAya. jJAnArAdhananI tapazcaryA, jJAnanI bhakti, lakhavuM, lakhAvavuM, bhaNavA-bhaNAvavAnAM sAdhano pUrA pADavAM, meLavavA vagere, sAmAyika Avazyaka. 2. temAM gurunI parataMtratA - guruvaMdana. 3. covIsa tIrthaMkara paramAtmAnI AjJAnusAranA zAstrane mAnavuM, te caturvizati stava, jJAnapaMcamI vagere jJAnane uddezIne deva vAMdavA vagere. 4. kSayopazama khIle tevA prayAsa karavA, avajJA AzAtanA nivAravA vagere pratyAkhyAna. 5. jJAnAcAranA ATha aticAro AlovavA. tenAM prAyazcitto levAM vagere pratikramaNa. 6. ane jJAnAbhyAsa, tenI sAra-saMbhALa, lakhavuM-lakhAvavuM, jAte racanA karavI. te sarvamAM ekAgratA, paricaya, cinAna, mahenata vagere kAyotsarga. zrutasAmAyikavALAne - zAstro para zuddha zraddhAna, te samyagadarzana, zAstrAbhyAsa, te samagajJAna, te pramANe vartavA prAthamika prayAsa, te upadhAna vagere samyagacAritra, e pramANe pAMca AcAra paNa ghaTAvI zakAya. te pramANe dezavirati ane sarvavirati mATe paNa cha Avazyaka traNa ratna, pAMca AcAra vagere ghaTAvI zakAya. teno ghaNo vistAra hovAthI atre ApatA nathI. lagabhaga ra75 pRSTha jeTalI hAthanoTa Page #792 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 719 tene mATe lekhaka taraphathI karAvAyelI che. prasaMge te bahAra pADaze, to vidhione hetuonA khapI jIvone upayogI thaze. A uparathI jaina saMghamAM pracalita dareka AcAro, kriyAo, dhArmika rUDhio, udyApano saMgho kADhavA, utsavo, tapazcaryAo, vividha vrato vagere upara jaNAvela dhoraNone anusarIne vividha prakAranAM cha Avazyako ja hoya che. te te mAtra jIvone te te prasaMge vyakitagata ke sAmudAyika rUpe karavAnAM hoya che. comAsI devavaMdana, comAzI caturvizati tava che. saMgha kADhavo e jAhera caturvizati stava che. udyAno karavA e darzanazuddhi che. cokhkhA vahIvaTo karavAmAM pUratI kALajI ane binasvAtha sevAbhAva rAkhavA, e vIryAcAra che, kAyotsarga vagere che. aneka prakAranAM vijJAnone lagatA prAmANika siddhAMtonI zAstrIya paddhati upara racAyelI goThavaNI rUpa zAstro, ane tenA sAmudAyAtmaka tattvajJAna zAstra ane teno mokSaprAptimAM upayoga thAya tevI goThavaNa, te yuta sAmAyikano viSaya che. tenI ArAdhanA te samyagRjJAna che, jJAnAcAra che. mATe yuta paNa sAmAyika bane che. sarvavirati cAritranuM jaghanyaadhyavasAyasthAnaka jaghanya sarvavirati sAmAyika ane zailezIkaraNanA adhyavasAya sthAnaka utkRSTa sarvavirati sAmAyika, A pramANe pakSamAM, comAsAmAM ane varSamAM ja Avazyako karavAnAM hoya che. cAreya sAmAyikavALAomAM :- bALa madhyama, budha lokone mATe jaghanya, madhyama ane utkRSTa kayA kayA AcAra divasamAM, pakSamAM, varSamAM, jIvanamAM cha cha Avazyako rUpe karavAnAM hoya ? hAla jaina saMghamAM kayAM kayAM pracAramAM che ? prAcInakALamAM kayAM kayAM hatAM ? ane hAla paNa zAstrAnusAra kayA kayA karI zakAya ? vagerene lagato eka svataMtra graMtha thAya che. je prasaMge bahAra pADavAthI janasamAjane A viSe ghaNuM jANavAnuM maLI zake tema che. atre mAtra teno saMkSepathI nirdeza mAtra karavAmAM Avela che. "pAMca pratikramaNo karavA mAtrathI kartavya pUruM thAya che," ema nathI, paraMtu e pramANe divasamAM, rAtamAM, pakSamAM, cAra mAsamAM ane saMvatsaramAM, jaghanya madhyama ane utkRSTapaNe jina AjJA pramANe kAyama cha Avazyakamaya dharmArAdhana karavuM ja joIe, ane temAM khAmI Ave, to te sudhAravA mATe pratikramaNa karIne prAyazcitta karI zuddha thavuM joIe. chatAM koI anivArya kAraNothI te pramANe ArAdhanA na thaI zakI hoya, to paNa chevaTe A pratikramaNo karIne paNa sAthe yathAzakita ArAdhanA karI levI joIe. eTale paNa paMca pratikramaNa to cAreya prakAranA sAmAyikavALAo mATe avazya kartavya tarIke Thare che. (1) ThAuthI aDhAijesu sudhImAM cha Avazyakamaya mukhya pratikramaNAvazyaka thAya che. (2) ane pAkSikAdi muhapatti paDilehaNathI mAMDIne khAmaNA sudhI vacce ja cha Avazyakamaya Page #793 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 720 paMca pratikamANasUtro pAlikAdi pratikramaNa thAya che. (3) te banneya sivAyano vidhi divasamAM ke rAtrimAM ke pakSamAM ja AvazyakonI ArAdhanA karI hoya, to te saMkSepamAM karI levA mATeno che. te spaSTa samajAze. A rIte vicAra karatAM vidhionA ghaNA sUkSma hetuo paNa vicArI zakAze. pratikramaNa saMbaMdhI upayogI viSayo (1) mudrA: mudrA traNa vaparAya che : "yogamudrA, jinamudrA, ane muktAzuktimudrA". be hAthanI daza aMguli mAMhomAMhe aMtarita karIne kamaLanA DoDAne AkAre hAtha joDI peTanI upara koNI sthApavI te "yogamudrA". A mudrA vaDe caityavaMdana, zakrastava-namutthaNaM, stavana Adi kahevAya che. AgaLanA bhAgamAM cAra AMgaLa aMtara rAkhavuM, paganA tathA pAchaLanA bhAgamAM tethI kaMIka ochuM rAkhavuM, te "jinamudrA' kAussagna vagere, UbhA UbhA karavAnI sarva kriyA A mudrAe karavAmAM Ave che. tathA temAM yathAsaMbhava yogamudrAno paNa upayoga karavAmAM Ave che. be hAtha kamaLanA DoDAnI pere polA joDI rAkhIne lalATe lagADavA, te "muktAzukti' mudrA. A mudrAe "jAvaMti ceiAI "jAvaMti kavi sAhu' ane "jayavIyarAya" kahevA. temAM lalATe hAtha rAkhIne to phakata "AbhavamakhaMDA" paryata "jaya viyarAya" kahevA. vaMditu bolatAM dhanuSyabANa kheMcanAranI jema varamudrA karavAnI hoya che. (2) sthApanA : AcArya mahArAjanA 36 guNe karIne sahita evA gurumahArAjanI samIpe kriyA karavI. temane abhAve akSAdikanI sthApanA karavI. te na hoya to jJAna, darzana, cAritranAM upakaraNonI sthApanA karavI. akSa [gurumahArAja sthApanAmAM rAkhe che te]. varATaka [koDA] kAI, DAMDA, pATI vagere kASThanAM upakaraNo, pustaka, citrakarma [civelI gurunI mUrti vA jinamUrti athavA gurunI pratimA ke jinapratimA] eTalA prakAre sthApanA karavI. jJAnanAM upakaraNo, pustaka, navakAravALI, jinapratimA vagere, darzananAM upakaraNo tathA cAritranAM upakaraNo pAtra, kaMbaLa, rajoharaNa, muhapatti Adi jANavA vaLI sadbhAva sthApanA [gurunI mUrti tathA pratimAdikanI] tathA asadbhAva sthApanA [AkAra rahita akSAdikanI ema be bhede sthApanA jANavI. vaLI I-rika [thoDo kALa rahe te pustaka tathA navakAravALInI) ane yAtkathika [ghaNo kALa paryata rahe te pratimA tathA akSAdikanI] ema paNa be bhede sthApanA jANavI. (3) vAMdaNAthI pragaTa thatA cha guNa : (1) gurumahArAjano vinaya, (2) abhimAnano nAza, (3) jinAjJAnuM pratipAlana, (4)zruta-dharmanuM ArAdhana. (5) pUjya gurnAdikanI pUjA ane (6) akriyapaNuM (siddhatva) ema cha guNa pragaTa thAya che. (4) pratikamANane viSe kiyA, kartAne karmanuM varNana kartA- pratikramaNa karanAra. kiyA - pApazuddhine anukULa mana, vacana ane kAyAne pravartAvavArUpa. karma - mithyAtva, kaSAyAdi athavA pApa - rajarUpano Page #794 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamaNasUtro 721 nAza. (5) rAI pratikramaNa : maMda svare karavuM, kAraNa ke ucca svare bolavAthI garoLI Adi hiMsaka jo hiMsA karavA mAMDe che. mithyAtvI tathA hiMsaka Adi pADozI hoya to koI mAchalAMnI jALa laIne nadIe jAya, koI daLavA mAMDe, koI khAMDavA bharaDavA tathA lIMpavA mAMDe, koI cUlo saLagAve, ItyAdi ghaNA anartha thAya che, mATe maMda svare karavAno upayoga rAkhavo. (6) pratikramaNa saMbaMdhI sakaLa kriyA pramAda rahita karavAnI che mATe temAM jarUra sivAya kaTAsaNA upara besI javuM nahi. banatAM sudhI kAussagna vaMdanAdi sarva AvazyakayatanApUrvaka UbhA UbhA sAcavavA. zarIre becenI hoya to te vAta judI che. pratikramaNa DAyA pachI ja Avazyaka sudhI UbhA UbhA kriyA karavAnI hoya che mATe kaTAsaNuM kADhI nAMkhavuM. phakta vaMditu tathA cha Avazyaka pahelAMnI ane pachInI kriyAo kaTAsaNA para rahIne karavI. (7) guruthI ziSya ane zrAvaka 3 hAtha dUra rahI kriyA kare, te gurunA bahumAnArthe samajavuM ane sAdhvI ke zrAvikA tera hAtha dUra rahe, te mohaprasaMga dUra rAkhavA arthe paNa jANavuM. te ja pramANe sAdhvIthI anya sAdhvI-zrAvikAomAM bahumAnArthe 3 hAthanuM ane sAdhvIthI sAdhu-zrAvakane mohaprasaMga nivAraNArthe tera hAtha dUra rahevAnuM samajavuM. A utkRSTa avagraha jANavo. (8) muhapatti : eka veMta ane cAra aMgula lAMbI, pahoLI, tema ja caravaLo batrIsa aMgula lAMbo - 24 aMgula DAMDI lAMbI tathA ATha aMgula dazIno guccho lAMbo hovo joIe. (9) pratikramaNa kema karavuM? : koI paNa sAdhu athavA sAdhvI ane zrAvaka athavA zrAvikAe tadrupa cittavALA thaIne, tanmaya thaIne tadrupa tIvra adhyavasAyavaMta thaIne, tadartha upayukata thaIne, tene ja priya mAnIne, tadbhAvanA bhAvita thaIne, anyatra koI paNa sthAnake manane nahi pheravatAM eka manavALA thaIne, vimanapaNA-rahita thaIne, jinavacana ane dharmamArgane viSe rakata manavALAM thaIne ubhaya kALa Avazyaka karavuM. A pramANe Avazyaka karatAM chatAM bhavya prANI saMsArasamudrano pAra pAme, e ni:saMdeha jANavuM. (10) tamaskAya : pauSadha ke pratikramaNamAM laghuzaMkA ke vaDIlaMkA nivAravA janArano ghaNokharo bhAga AjakAla kaTAsaNuM mAthe nAkhI bahAra nIkaLe che. A mAthe nAMkhavAnuM kAraNa uparathI apakAyanA jIvo varase che, tenI rakSA arthe che. ApaNA aMganA sparzathI te jIvo haNAya che, paNa aMga upara UnanuM vastra hoya to tethI teno bacAva thAya che. mATe kaTAsaNuM mAthe nAMkhavAthI bAkInuM badhuM aMga khulluM rahe tethI temAM pUrato bacAva thato nathI, eTaluM ja nahi paNa kaTAsaNA para je jIvo paDe che temAMnA bacyA hoya te jIvo paNa mAtaruM karIne svasthAne janAra jyAre kaTAsaNuM pAtharIne upara bese che, tyAre vinAza pAme che. mATe Ave kAraNe UnanI kAmaLa Akhe zarIre oDhIne bahAra nIkaLavAnuM jarUranuM che. A agatyanI bAbata upara khAsa lakSya ApavuM ane pAchA AvIne te kAmaLa uparanA jIvone kilAmaNA na thAya tema tene upayogapUrvaka eka bAju UMce mUkavI. Page #795 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 722 paMca pratikramaNa sUtro (11) cAra prakAranAM pApakarma : (1) spaSTa pApakarma - soyanA DhagalAne hAtha vagere lAgavAthI verAI jAya che tema niMdA gIMthI je pApa nAza pAme te, (2) baddha pApakarma - dorA vaDe bAMdhelI soyo doro choDIe tyAre chUTI chUTI thaI jAya che, tema Alocana - pratikramaNathI je pApa kSaya thAya te, (3) nidhana pApakarma - dore bAMdhelI soyo kaTAI gaI hoya tene tela lagADIne tApa devAthI tathA anya loDhA sAthe ghasavAthI mahAmahenate judI thAya, tema je pApa tIvra gaha tathA AkarA tapathI kSaya thAya che te. (4) nikAcita pApakarma - teja soyanA samUhane agnimAM mUkIne dhamavAthI (TIpI nAkhavAthI) ekAkAra thaI jAya che, pachI te judI paDe ja nahIM, tema je pApa atyaMta AkarAmAM AkarA tapa vaDe paNa muzkelIthI kadAca kSaya pAme, paNa rasa - vipAka vaDe avazya vedavuM - bhogavavuM - anubhavavuM paDe ja che te. A cAra prakAranAM pApakarmamAMthI pratikramaNa karatAM be prakAranAM pApakarmono kSaya thAya che. (12) tapaciMtavANInA kAussagnamAM tapanuM ciMtana ja karavuM joIe, tenI vidhi A pramANe - zrI vIra bhagavaMte cha mAsI tapa karyo, te cetana ! tuM te karI zakIza ? (atre uttara manamAM ciMtavavo ke) zakita nathI, pariNAma nathI. to eka upavAsa ocho kara ! zakti nathI. pariNAma nathI. to be upavAsa ochA kara, ema yAvatu ra9 upavAsa ochA karavA paryata ciMtavavuM. ane dareka vakhate zakita nathI, praNAma nathI, ema manamAM bolavuM. pachI paMcamAsI kara, caumAsI kara, trimAsI kara, dvimAsI kara, mAsakSamaNa kara. ahIM paNa dareka vakhate uttara ciMtavatA javuM. pachI eka divasa nyUna, be divasa nyUna, ema tera divasa nyUna (17 upavAsa) sudhI vicAravuM. pachI 34 bhakata (16 upavAsa) karI zakIza ? 3ra bhakata kara, 30 bhakata kara, ema babbe bhakata ochA karatAM yAvatu cothA bhakata sudhI kahevuM. pachI eka upavAsa kara. AyaMbila kara, nivi kara, ekAsaNuM kara, beAsaNuM kara, avarRdra kara, purimaDha kara, sADhaporisi kara, porisi kara, namakakArasI muTikasahie kara. ahIM sarva sthAnake zakita nathI, pariNAma nathI, ema ciMtavavuM, paNa je tapa karyo hoya paNa atyAre karavo na hoya, tyAMthI kahevuM ke "zakita che, paNa pariNAma nathI, ane chelle je tapa karavo hoya tyAM zakti paNa che ane pariNAma paNa che,' eka kahI kAyotsarga pArIne logassa kahevo. drA ane bhAva Avazyaka. 1. dravya Avazyaka. dravya Avazyaka - Avazyaka sUtranA pATho zuddha uccArathI bolavA. athavA sUtrapATha vinA pApa AlovavA vagere. AvazyakAdikanAM sUtro spaSTa ane anyUnAdhika akSare bolavA joIe. jUnAdhika bolavAthI thatA anarthanuM bhAna karAvavA mATe thoDAMka zAstraprasiddha daSTAMto : Page #796 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro 1. pATalIputra nagaramAM maurya vaMzanA azokazrI nAme rAjAne eka rANIthI kuNAla nAme putra thayo. rAjAe ujjayinI nagarI khacI~ mATe ApI. jyAre te ATheka varSa uparano thayo, tyAre dUte AvI azokazrI rAjAne nivedana karyuM ke, "Apano putra have ATheka varSano thayo che.'' e vAta sAMbhaLI aMteuramAM beThelA rAjAe svahastathI potAne hAthe putra upara eka kAgaLa lakhI temAM jaNAvyuM ke, 'phAnImadhIvatAM vukSma:' ''have yogya ummara thavAthI kumArane abhyAsa karAvo." te kAgaLa bIDayA vagara zarIraciMtA TALavA rAjA gayo. tevAmAM eka rANIe te kAgaLa laIne vAMcI lIdho, ane manamAM ciMtavyuM ke, "mAre paNa putra che, paraMtu te haju nAno che. kuNAla moTo che. jo kuNAla rAjya yogya thaI jaze to mArA putrane rAjyaprApti thaI zakaze nahIM. tethI ema karuM ke jethI kuNAla rAjyane ayogya thAya. A vakhata paNa anukULa Avyo che.'' ema vicArI hAthamAM rahelI aMjananI saLIne thUMka vaDe bhInI karI akAranI upara biMdu karI dIdhuM. eTale -'gaMdhIvatAM mAra: .' ema thayuM. paNa te kAgaLa rANIe jyAM hato tyAM rAkhI dIdho. rAjAe paNa e kAgaLa pharIne vAMcyA vagara ja bIDI dIdho. 723 have pahoMcyA pachI koI eka adhikArIe te kAgaLa vAMcI joyo. paraMtu jokhamakAraka jANIne kumArane vaMcAvyo nahIM. chevaTe ati AgrahathI te kumAre vAMcyo. kumAre vicAryuM ke, "mauryavaMzanA rAjAonI AjJA karyAMya koI paNa khaMDana karatA nathI, to huM jAte ja pitAzrInI AjJA khaMDita karuM ? ema bane ja nahi.'' eka kahIne tatkALa dhagAvelI loDhAnI saLI laIne hAhArava karatAM sahu janoe vAryA chatAM teNe potAnI banneya cakSuone DAMbhI dIdhI ane aMdha thayo. e badhI hakIkata sAMbhaLIne rAjA kheda pAmyo. eka biMdu vadhavAthI keTalo anartha thayo ? mATe sUtramAM adhika paNa akSara na bolavo. 2. koI eka aTavImAM eka sarovara hatuM. tene loko kAmikA tIrthaM kahe che. te sarovaranA tIre eka vaMjula nAme vRkSa hatuM, tenI "zAkhA upara caDhI koI tiryaMca e sarovaranA jaLamAM paDe, to te tIrthanA mahimAthI mAnava thaI jAya ane jo manuSya paDe to te deva rUpa thaI jAya. paraMtu jo adhika vAnarInA lobhathI temAM koI bIjI vAra paDe, to te mULarUpa pAchuM pAme" eka divasa eka vAnara zvetAM jotAM eka manuSya ane manuSyaNI te vRkSanI zAkhA upara caDhyAM; tyAMthI te sarovaranAM jaLamAM paDyAM ane dedIpyamAna kAMtivALAM devadevI thayAM. te joI te vAnara-vAnarI paNa tevI ja rIte te jaLamAM paDyAM. te zreSTha rUpavALAM nara-nArI thayAM. pachI pelA vAnare kahyuM ke, ApaNe pharI paDIe to devarUpa thaIe. te vakhate tenI srIe tene bahu samajAvyo chatAM te to paDyo ja ane potAnA mULarUpe vAnara thayo. - Page #797 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 724 paMca pratikamANasUtro have tyAM AvI caDelA koIka rAjAe te zreSTha rUpavALI nArIne potAnI sAthe laI lIdhI; te tenI mAnItI rANI thaI. pelA vAnarane koI madArI lokoe pakaDI lIdho ane tene nAcatAM zIkhavyuM. pachI tene aMteura sahita beThelA rAjA pAse laI javAmAM Avyo. te vAnare rANIne oLakhI lIdhI. temaja rANIe paNa vAnarane oLakhyo. vAraMvAra vAryA chatAM paNa te vAnara rANInI sanmukha tene levA jAya che, tyAre rANIe tene kahyuM ke, he vAnara ! jevo avasara tevuM cAlavuM joIe. tArI bhUla tane ja naDI che, te tuM yAda kara !" mATe akSara mAtrAdika adhika umerIne bolavAthI sUtra paNa nukasAna mATe thAya, ema buddhimAna janoe jAte vicArI jUnAdhika na thAya tema zuddha sUtroccAra karavo. have akSara mAtrAdika nyUna sUtrapATha bolatAM hAni thAya, te batAvavA mATe udAharaNa Ape che: 3. rAjagRha nagaramAM bhagavAna mahAvIra samavasaryA. temanI pAse dharmadezanA sAMbhaLI sabhA visarjana thayA bAda svagRha prati jatAM zreNika rAjAe pAMkha vagaranA thaI paDelA paMkhInI pere AkAzamAM UMcA caDhatA ane nIcA paDatA eka vidyAdharane dUrathI joyo. tenuM kAraNa jANavAnI IcchAthI rAjA tyAMthI pAchA pharI samavasaraNamAM AvI prabhune te vyatikara pUchavA lAgyA. tyAre prabhue kahyuM ke, "e vidyAdhara AkAzagAminI vidyAno eka akSara bhUlI gayo che, tethI te vidyA tene barAbara saMkuratI nathI ane ethI ja e caDhe-paDe che." e vAta abhayakumAra sAMbhaLI ane te vidyAdhara pAse AvI kahevA lAgyA ke, "tame akSara bhUlI gayA cho. jo tame mane e vidyA ApavI kabUla karo, to huM tamane e akSara batAvuM.' vidyAdhare tema karavA kabUlAta ApI. abhayakumAre padAnusAriNI labdhi vaDe te akSara tene kahI batAvyo. pachI vidyAdhare tene vidyA ApI ane pote kSemakuzaLa ISTa sthAne jaI pahoMcyo. jUnAdhika akSara bhaNava bhaNAvavAmAM Ave to te AzrayI paNa tevuM ja pariNAma jANavuM. hIna temaja adhika akSara ubhaya prakAranI bhUla AzrayI udAharaNa Ape che. 4-5. rogI mANasane tenAM pitAmAtA ke vaidya pramukha je tenI dayA ciMtavIne tIkhAM, kaDavAM, kaSAyelAM auSadha ochA pramANamAM Ape, to te jaladI sAjo thaI zake nahi. ane je svecchAthI tene adhika pramANamAM ApavA mAMDe to te marI jAya. eTale jema rogI mANasane anyUnAdhika auSadha ane AhAra vaDe ja sukha zAnti rahe che, tema sUtra AthamI paNa samajavuM. kAraNa - "akSara mAtrAdika hInAdhika karatAM sUtrano bheda thAya che, sUtranA bhedathI arthano bheda phiraphAro thAya che (arthamAM virodha Ave che), arthabhedathI kriyA rUpa cAritrano bheda-viparyaya thAya che, cAritrano bheda thavAthI mokSano abhAva (geralAbha) thAya che, ane mokSano abhAva thavAthI dIkSAnuM niSphaLapaNuM siddha thAya che." Page #798 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 725 te lakSamAM laI bhavya janoe AgamathI zuddha sUtrapATha kaMThe karavA adhika prayatna sevavo. 2. bhAva Avazyaka bhAva Avazyaka : sUtrapATha sAthe dareka kriyA karIne phaLa Ape tevI Avazyaka kriyA karavI te. bhAva Avazyaka AgamathI (AvazyakanA arthamAM upayoga) noAgamathI (jJAna ane kriyAmAM upayoga) 'kupAvacanika (maMtrAdipUrvaka homAdi kriyA.) laukika lokottara (madhyAhana pahelAM bhArata ane (upayogavaMta thaIne muhapatti pachI rAmAyaNa vAMcavuM.) paDilehI vAMdaNA dvAdazAvarta vagere sAcavI te te Tharela vakhate zrAvake ke zramaNe barAbara pratikramaNAdi Avazyaka kriyA karavI, te mokSa sAdhaka hovAthI zreSTha che.) AvazyakanAM 10 anvartha nAmo 1. Avazyaka : pAMceya vakhate avazya karavA yogya. Avasya - guNono AdhAra. guNono AvAsa. guNothI AtmAne AcchAdaka. 2. avazyakaraNIya : avazya karavA yogya. 3. dhuva : zAzvata hovAthI. 4. niraha : bhAvazatruone sajA karanAra che. athavA anya AcAryanA mate - anAdi dhruva kamano nigraha kare che, mATe dhruva - nigaha evuM bIjuM nAma che. 5. vizodhi : karma zodhanAra hovAthI. 6. adhyayana paka: sAmAyikAdi cha adhyayanomaya hovAthI. 7. varga : rAgAdi doSonuM dUrathI varjana thAya che, tethI. Page #799 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 726 paMca pratikramaNa sUtro 8. nyAya : mokSAdi ISTa siddhino yogya mArga hovAthI ane jIva ane karmano AthayAthI bhAva saMbaMdha toDanAra hovAthI paNa nyAya. 9. ArAdhanA: mokSamArga meLavavAnI ArAdhanA svarUpa hovAthI. 10. mArga : jagamAM mokSa meLavavAno dhorI mArga hovAthI. paNI Page #800 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nava smaraNo sU trA nuM ja ma. kama smaraNa nAma X 1 namaskAra maMtra mahAmaMgala sUtra X 2 uvasaggahara stotra saMtikara stotra tijayapahatta stotra 5 naUiNa ajitazAMti stotra 7 bhaktAmara stotra 8 kalyANa maMdira stotra x9 bRhacchAnti stotra upara pramANeno nava smaraNono anukama che. temAM X A nizAnIvALAM pAMca smaraNonA artha bAjumAM jaNAvelA sUvAnukrama pramANe pUrve ApavAmAM AvelA che, te tyAMthI joI levA. bAkInAM 4 smaraNonA artha have ApavAmAM Ave che. Page #801 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 728 paMca pratikamANasUtro 76. tijaya-padutta-smaraNa. 4 zabdArtha :- ti-jaya-pahatta-payAsaya-aTha-mahA-pADihera-juttANaM traNa jagatanuM svAmIpaNuM jAhera karanAra ATha mahAprAtihAyathI yukata - zobhatA. samaya-pitta-AiNaM=aDhIdviIpamAM rahelA. sarami=smaraNa karuM chuM. cakka=cakra-samUha. jigiMdANaM jinezvara bhagavaMtonAM. 1 ti-jaya-pahatta'- payAsaya-aTha-mahA-pADihera-juttANA samaya-khittaSThiANaM, "saremicaka jibiMdANaM nA gAthArtha :- traNa jagatanuM svAmIpaNuM jAhera karanAra ATha mahApratihAryothI yukata - zobhatA, "aDhIdvIpamAM rahelA zrI jinezvara bhagavaMtonA samUha(yaMtra)nuM smaraNa karuM chuM. 1 zabdArtha :- pANavIsA=25. ya=ane. asIA 80. panarasa 15. pannAsa50. jiNa-varasamUhojinezvarono samUha. nAseu=nAza karo. sayala-duriaMtamAma pApono. bhaviANaM= bhakatonAM. bhatti-juttANaM bhakitavALA. 2 paNavIsA ya asIA, panarasa pannAsa jiNa-vara-samUho nAseu'sayala-duria, bhaviANuM bhatti-juttANArA gAthArtha :- 25, 80, 115, ane pa0 jinezvarono samUha bhaktivALA bhakatonAM tamAma "pApono nAza karo. 2 zabdArtha :- vIsA=20. pAyAlA=45. ya=ane. tIsA-30. pannattarI u5. jiga-varidA= jinezvaro. gaha-bhUa-rakha-sAINi-ghoruvasagnagraha, bhUta, rAkSasa, zAkinInAM ghora kaSTono. pANAsaMtunAza karo. 3 'vIsA paNayAlA 'vi ya, tIsA pannattarI jiNa-variMdA gaha-bhU-rakha-sAINi-ghoruvasagga paNAsaMtuvA gAthArtha :- '20, 45, 30 ane 75 jinezvarI-graha, bhUta, rAkSasa, zAkinInAM ghora kaSTono nAza karo. 3 zabdArtha :- sattari 70. pANatIsA-35. ya=ane. saThI=60. paMceva=pa. jiya-gAgA= jinezvarono samUha. eso=A. vAhi-jala-javAba-hari-kari-corAri-mahA-bhaya vyAdhi, pANI, Page #802 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 729 agni, siMha, hAthI, cora, zatruno mahAbhaya. harau dUra karo4 'sattarI paNa-tIsA viya, saThI paMceva jiNa-gaNoeso vAhi-jala-jalaNa-hari-kari-corAri-mahA-bhayaM-haraudeg 4 gAthArtha :- '70, 35, 40 ane 5, jinezvarono A samUha vyAdhi, upANI, agni, siMha, hAthI, cora, zatruno mahAbhaya dUra karo. 4 zabdArtha:- paNa-pannA=55. daseva 10. pannaThI=65. ane. cAlIsA 40. ramukhatu rakSaNa karo. me mArA. sarIra zarIranuM. devA-Dasura paNamiA devoe ane bhavanapatioe praNAma karAyela. siddhAmokSamAM gayelA (jinezvaro). 5 paNa-panA yazasevaya, pannaThI rahaya'ceva "cAlIsA "raphakhaMtu me sarIraM, devA-Dasura-paNamiA siddhApA gAthArtha :- 55, 10, 165 ane 40 devo ane 'bhavanapatio e praNAma karAyelA ane "mokSamAM gayelA (jinero) "mArA zarIranuM rakSaNa karo. 5 zabdArtha :- hara-huM-ha harahuMha. sa-ra-su-sasarassa. Alihiya-nAma-garbhavacce nAma goThavIne - Alekhela. kira kharekhara, ja. caka cakra. sabao-bhadde sarvatobhadra kahevAya che. 6 '3-7-ra-huM-hasa-ra-su-sa: hara-haM-hu tahaya "cevasa-rassa : Alihiya - nAma-garbha, karka kira savao-bhADA gAthArtha :- 'hara ha: sarassa : hara huM haka ane sa ra 'suM sa- A pramANe-vacce nAma goThavIne-Alekhela ca"sarvatobhadra ja kahevAya che. 6 zabdArtha :- rohiNigohiNI. pannatI prajJapti. vajaja-siMkhalAvajazUkhalA. vajaakusiA= vajakuzikA. caphakesari cakrezvarI. nAradanA naradatA. kAlikAlI. mahAkAlimahAkAlI. gorI gaurI. 7 gaMdhArI gAndhArI. mahAlA mahattvAlA. mANavi=mAnavI. vai vairocyA. ane. acchanA achuptA. mANasimAnasI. maha-mANasiAtmahAmAnasI. vijA-devIo-devIdevIo. raphakhatu rakSaNa karo. 8 Page #803 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 730 paMca pratikamAgasUtro '>> rohiNI pannatti vaja-siMkhalA tahaya vajja-aMkusiAnA cakesarinaradattA, "kAli "mahAkAli tahagaurI IINA ''gaMdhArI mahAlA, mANavi"vaIruTa taha "acchattA ''mANasi maha-mANasiA, vijyA-devIo raphakhaMtapADA gAthArtha:- ''rohiNI, prajJapti, *vajazRMkhalA, vajADakazikA, 'cakrezvarI, naradattA, "kAlI, mahAkAlI, gaurI, gAMdhArI, "mahAvAlA, mAnavI, "rAdhyA, "achuptA, "mAnasI ane "mahAmAnasI, vidyAdevIo rakSaNa karo. 7-8. zabdArtha - paMca-dasa-kama-bhUmisa-paMdara karmabhUmiomAM. upanna utpanna thayelA. sattarI=00. jigANa-jinezvara bhagavaMto. sayaMso. viviharayANAi-vova-sohie judAM judAM ratno vagerenA raMga jevA zobhatA. hara=dUra karo. duriAI=pApo. 9 'paMca-dasa-kasma-bhUmisa, uSpanna "sattarI jiNANa sayA viviha-yaNAI-vano, va sohi harauduriAI lA. gAthArtha :- paMdara karmabhUmiomAM utpanna thayelAM, judAM judAM ratno vagerenA raMga jevA zobhatA "ekaso sittera jinezvara bhagavaMto pApo dUra karo.9 zabdArtha :- cautIsa-aisaya-juA 34 atizayo sahita. aTha-mahA-pADiherakya-sohA aSTa mahAprAtihAryathI zobhatA. tisthayarAtIrthaMkara bhagavaMtonuM. gaya-mahAnirmohI. jhAethavA dhyAna dharavuM joIe. payagaM=khAsa prayatnapUrvaka. 10 'cautIsa-asaya-juA,- "a-mahA- pADihera-kaya-sohA *hitya-carA gaya-mohA,- "jhAeAvyA payatteNaM 1 gAthArtha :- 34 'atizaya sahita ane aSTa mahApratihAryathI zobhatA nirmohI 'tIrthaMkara bhagavaMtonuM khAsa prayatnapUrvaka dhyAna dharavuM joIe. 10 zabdArtha :- vara-kaya-saMkha-vidyuma-maraNaya-ghaNa-saMnihaauttama-sonuM, paravAlA, nIlama ane varasAda jevA raMgavALA. vigaya-moha moha vagaranA. sattari-ya=ekaso sittera, jigANa =jinezvara bhagavaMtone. savAmara-pUiaM sarva devoe pUjelA. vade vaMdana karuM chuM. 11 Page #804 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 731 vara-kaNaya-saMkha-viduma-maragaya ghaNa-sanihaMgiya-moha. "sattarI-sayaM-jiNANaM, savvAmara-pUIe vaMde svAhA 11 gAthArtha :- ' uttama-sonuM, zaMkha, paravALA, nIlama ane varasAda jevA raMgavALA, moha vagaranA ane sarva devoe pUjelA ekaso sittera "jinezvara bhagavantone vaMdana karuM chuM. "svAhA. 11 zabdArtha:-bhAvaNa-va-vANamaMtara-joisa-vAsI bhavanapati, vANavyaMtara, jyotiSka. vibhAgavAsI vaimAnika. aane. je=je. ke koI. vihoya. dura-devA duSTa devo. te te. sarvesarve. uvasagaMtu= zAMta thAo. mama=mArA upara. 13 13 bhavaNa-va-vANamaMtara-joIsa-vAsI vibhANa-vAsI a "je kevi du-devA te sabbeuvasaMmatumama"svAhA1rA gAthArtha :- 4 bhavanapati, vANavyaMtara, jyotiSka, mAnika ane [bIja] je koI paNa "duSTa devo hoya, te sarve mArA upara zAMta thAo. svAhA. 12 zabdArtha:- caMdaNa-kapUrNa caMdana ane kapUre karI. phalae-pATiyA upara vihiUNaAlekhIne. khAli dhoIne, pIe=pIdhela. enaMtarAI-gaNa-bhUa-sAINimaekAntarIyo tAva, graha, bhUta, zAkinIno. uge bhayaMkarapANAsaI nAza kare che. 12. "caMdaNa-kapUreNaM, phalae lihiUNakhAlie pIe * enaMtarAI-gaha -bhua-sAINi-muJa paNAseII13 gAthArtha :- caMdana ane kapUre karI pATiyA upara AlekhI dhoIne pIdhela [maMtra] bhayaMkara ekAntarIo tAva, graha, bhUta, zAkinIno nAza kare che. 13 zabdArtha - iae pramANe. sattari-ya-jAM ekaso sitterano yaMtra. samaM uttama. maMtamaMtravALo. duvAribAraNA para. paDilihiaM AlekhIne. duriAri vijayavaMtaM pApo ane zatruo upara vijaya meLavanAra. nirbhata ni:zaMkapaNe. nizcamadararoja. aha=pUjo. 14 *ia sattari-saryajaMta, samma mataduvAri paDilihi "duriAri- vijayavaMta, nirbhatanizcamaccehai14 Page #805 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro gAthArtha :- pApo ane zatruo `upara vijaya meLavanAra 'uttama maMtravALo ekaso sitterano `yaMtra e 'pramANe bAraNAmAM AlekhIne ni:zaMkapaNe tenI .dararoja ``pUjA karo. 14. vizeSArtha :- A sAthe A smaraNamAM batAvelo sarvatobhadra yaMtra ApavAmAM Avela che. AmAMnA maMtrAkSaro maMtrazAstranA niyama pramANe judA judA saMketo che. maMtrazAstra eTale judA judA akSaro sAthe kudaratanI judI judI zakita ane devonA kAryasAdhaka ane paddhatisara saMketo. maMtrazAstramAMthI tenA artho jANI levA. A stotra uparathI bIjA ghaNA maMtro thAya che. te TIkA vagere yaMtrovALA graMthathI jANavA. ajitanAtha bhagavAnanA vakhatamAM vadhAremAM vadhAre saMbhavatAM 170 tIrthaMkara bhagavaMto vidyamAna hatA. pAMca bharatamAM, pAMca airavatamAM ane pAMca mahAvidehanI 160 vijayomAM ema 170 kula ekIsAthe vidyamAna hatA. 732 A yaMtra gorocaMdana, kapUra, caMdana, kastUrIno sAta vAra kAMsAnI thALImAM lepa karIne chAyAmAM sUkavI temAM sonAnI saLIthI A yaMtra lakhI dhUpa, dIpa, puSpathI pUjA karI te dhoIne pIvAthI roga nAza pAme che. tAMbA athavA cAMdInA patarA upara lakhIne ke kotarAvIne pUjA karavI ane jarUra paDe to te dhoIne pIvAthI kAryasiddha thAya che. Page #806 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 733 170no sarvatobhadra yatra 80 OM hrIM zrIM rohiye 4 zrI | |i ja | jha zra prajJatve vajAgRkhalAye vajADakuMzikArya nama: nama: nama: nama: ou 9 | OM hrIM zrIM cakrezvarya nama: che I 8 | naradattArya nama: * I zrI kAlya nama: OM hrIM zrIM mahAkAlya nama: gI nama: OM hrIM zrIM gAndhAryuM nama: OM hrIM zrIM mahAjavAlAye nama: mAnarthe nama: : | OM hrIM zrIM vairAdhyAya 10 huM zra achuptA nama: OM hrIM zrIM | OM hrIM zrIM mAnasikArya mahAmAnasikArya nama: | nama: nama: A yaMtra A uparAMta paNa ghaNI rIte pUrvAcAryoe karelo che, te chapAyelA tathA hastalikhita navasmaraNanA TIkAgraMthomAMthI jANI zakAze. vistAra bhayathI ame ahIM ApatA nathI. Page #807 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 734 paMca pratikamANasUtro 77. namiNa stotra. 5. zabdArtha :- namiUNanamaskAra karI. pANaya-sura-gaNa-cuDAmaNi-kiraNa-raMjiaM=namelA devatAonA mugaTonAM kiraNothI raMgAyelA. muNimuninA pArzvanAtha prabhunAM]. calaNa-jualaMbe caraNone. mahAbhaya-pagAsANaM mahAbhayono nAza karanAra. saMvaM stotra. vuDjha kahuM chuM. 1 'namiNa paNaya-sura-gaNa-cUDAmaNi-kiraNa-raMjie muNiNo calaNa-juala 'mahA-bhaya-paNAsaNa saMtharvavuccho. gAthArtha :- namelA devatAonA mugaTonAM kiraNothI raMgAyelA muninA [zrI pArzvanAtha prabhunAM] be caraNone namaskAra karI, "mahAbhayono nAza karanAra stotra kahuM chuM. 1 1. roganA bhayano nAza. zabdArtha :- saDiya-karaNa-caraNa-naha-muha-nibu-nAsA saDI gayelA hAtha, paga, nakha, moDhAvALA, besI gayelA nAkavALA. viva-lAyannA nAza pAmelA lAvaNya (zobhA) vALA. kuTha-mahA-rogA- Danala-kuliMga-nidiDha-sabaMgA-koDha mahArogarUpI agninA taNakhA vaDe AkhA aMge dAjhI gayelA. te teo. tuhattamArA. calANA-cha-rAhaNa salilaMjali-seya-vuDhiya-cchAyA caraNonI ArAdhanArUpI pANInI aMjalI chAMTavAthI vadhatI kAntivALA. vaNa-dava-daDhAvananA dAvAnaLathI baLelA. giri-pAyava-parvata uparanAM jhADonI paDe. pattAkapAme che, thAya che. puNo pharIthI. lacchei zobhA, navapallava. 2-3 *saDiya-kara-caraNa-naha-muha-nibu-nAsA vivana-lAyanA *kuTha-mahA-rogADazanala-kuliMga-nidraDha-sarvAMgArA te tuha calaNA-DaDarAhaNa-salilaMjali-seya-vuDhiya-chAyA vaNa-dava-daDhA 'giri-pAyava-vyapattA 'puNo "lacchi3 gAthArtha :- "saDI gayelA hAtha, paga, nakha ane moDhAvALA, besI gayelA nAkavALA, nAza pAmelA lAvaNya [zobhA]vALA, koDha, mahArogarUpI agninA taNakhA vaDe AkhA aMge dAjhI gayelA 'teo, tamArAM caraNonI ArAdhanA karI pANInI aMjalI chAMTavAthI vadhatI kAntivALA thaIne vananA dAvAnaLathI baLelA "parvata uparanAM jhADonI peThe pharIthI zobhA pAme che - navapallavita thAya Page #808 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 735 che. -3 2. pANInA bhayano nAza zabdArtha :- duvyAya-bubhiya vaMToLiyAthI khaLabhaLelAM. jalanihi- samudramAM. ubhaDakallolabhIsaNA-rAve moTA moTA taraMgonA bhayaMkara avAjavALA. saMbhaMta-bhaya-visaMhula-nijhAmayamuka-vAvAre gabharAyelA ane bhayathI vyAkula khalAsIoe mahenata choDI dIdhI che evA. 4 a-vidalie-jAgavattA akhaMDa vahANa sAthe. khANa kSaNa vAramAM. pAvaMti pahoMcI jAya che. icchiaMdhArelA. kula sthaLe, kaThi. pAsa-jiga-calaNa-juala pArzvanAtha prabhunA caraNakamalane. nicce haMmezAM. ciapaNa. je=je. namaMti name che. narA mANaso. 5 'duvvAya-bubhiya-jala-nihi-ubhaDa-kallola-bhIsaNA-DaDarAve saMbhUta-bhaya-visaMkula-nijhAmaya-muka-vAvAre jA "a-vidalie-jANavattA, khaPNa apAvaMti icchikulA 'pAsa-jiNa-calaNa-juala, nirca cie jenamaMtinarA pA gAthArtha :- 'vaMToLiyAthI - khaLabhaLelA, moTA moTA taraMgonA bhayaMkara avAvALA ane jemAM gabharATa ane bhayathI bebAkaLA nirAza khalAsIo besI rahyA che, evA samudramAM paNa 'je mANaso zrI pArzvanAtha prabhunAM caraNakamalane haMmezAM name che, [teo] akhaMDa "vahANa sAthe "kSaNavAramAM dhArelA "sthaLe-kAMThe pahoMcI jAya che. 4-5 3. agni bhayano nAza zabdArtha :- khara-5vaNacya-vANa-dava-jAlAvali-miliya-sayala-duma-gaNe AkarA pavanathI camaktA vanadAvAnaLanI jvAlAothI ekAkAra thaI gayela jaNAtA jhADanI jhuMDovALA. DajhaMta-muddhamaya-vahu-bhIsAga-rava bhISAgamitrabaLatI bhoLI mRgalIonI cIsothI bhayaMkara banelA. vAge vanamAM. 6. jaga-guraNo =jagadguru [zrI pArzvanAthanA]. kama-jualaMbe caraNone. nivyAviasayala-ti-ANA-bhAaM traNeya lokane zAMti ApanAra. je=je. saMbhatiyAda kare che. mANaA= mANaso. na=nathI. kuNaI karI zakato. jalANo agni. bhayaMkabhaya. tesiMgateone. 7 Page #809 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 736 paMca pratikramaNa sUtro 'khara-pAvazuddhaa-vaNa-dava-jAlA-Davali-miliya-sayala-duma-gaNeT jhaMta-muddha-maya-vahu-bhIsaNa-va-bhISaNami vaNe do jaga-guruNo-kama-juala nivyAvia-sayala-ti-huaNA-DaDabho jesaMbhati maNuA, nakuNaI"jalaNo bhayaMsesiMgA gAthArtha:- AkarA pavanathI bhabhakatA vana dAvAnaLanI javALAo upara jvALAothI ekAkAra thaI gayelA jaNAtA jhADanAM jhuMDovALA ane baLatI bhoLI mRgalIonI cIsothI bhayaMkara banelA vanamAM, traNeya lokane zAMti ApanAra jagadguru(zrI pArzvanAtha prabhu)nAM be caraNone je "mANaso yAda kare che, teone "agni kAMIpaNa "bhaya karI zakato "nathI. 6-7 4. viSanA bhayano nAza zabdArtha :- vilasaMta-bhoga-bhIsaNa-kuriA-ga-nayaNa-tarala-jihAla camakatA zarIra vaDe bhayaMkara tagatagatAM lAla netrovALA ane lapalapatI jIbhavALA. ugna-bhujaMgajherI nAgane. nava-jalaya-satyoM navA megha jevo kALo. bhIsaNA-kyAraM bhayaMkara AkArano. 7. mannatigaNe che. kIDa-sarisaM-nAnA kIDA jevo. dUra-pariSkRDha-visama-visa vegAgame tevuM bhayaMkara jhera caDyuM hoya, to paNa tene utArI nAMkhe che. tuhatamArA. nAma-phakhara-phuDa-siddhamata-guA nAmAkSara rUpI cokhkhA siddha maMtra vaDe jabarA. narA mANaso. loe lokamAM. 8 vilasaMta-bhoga-bhIsaNa-kuriA-varuNa-nayaNa-tarala-jihAlA "uSNa-bhUjaMga nava-jalaya-satyaha bhIsaNA-DaDayArA "manaMti "kIDa sarisa, dUra-pariSkRDha-visama-visa-vegA 'tuhanAmaphakhara phuDa-siddha-mata-guruA narA loe lA gAthArtha :- 'tamArA nAmAkSara rUpI cokhkhA siddhayaMtra vaDe lokamAM jabarA thayelA mANaso, camakatA zarIra vaDe bhayaMkara, 'tagatagatA lAla netrovALA ane lapalapatI jIbhavALA, navA megha jevA kALA ane bhayaMkara "AkAranA jherI nAgane eka nAnA kIDA jevo "gaNIne game tevuM bhayaMkara jhera caDyuM hoya to paNa tene utArI nAMkhe che. 8-9 Page #810 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamAgasUtro 737 5. coranA bhayano nAza zabdArtha :- aDavIsu gADha jaMgalamAM. bhila takara-puliMda-sala-sada-bhImAsu bhIlo, cora, zikArIo ane siMhonI ciciyArI ane garjanAthI bhayaMkara. bhaya-vihura-cunna-kAyara-ulUriya-pahiane satyAsu bIkathI gabharAyelA ane kaMTALelA, bApaDA musApharo tathA kAphalAo jemAM lUMTAI jAya che. 10 a-vidyutta-vihava-sArA=kiMmatI vastuo lUMTAvyA vinA. tuha tamane. nAha! he nAtha! paNAma-mana-vAvArA mAtra praNAma ja karanArA. vavagaya-vizthA=nirvighna. sighaM jaladIthI. pattA pahoMcI gayA che. hia-icchiaMdhArelA. ThANaM=ThekANe. 11 "aDavIsu bhilla-taphakara-puliMda-sadUla-sad-bhImAsu *bhaya-vihu-luna-kAyara-uluria-pati-satyAsuI1 "a-vilura-vihava-sArA, "tuha*nAhApaNAma-matta-vAvArA 'vavagaya-vighAsigdha, pattA 'hiAIcchiyaMThANa 115 gAthArtha :- 'bhIlo, coro, zikArIo ane siMhonI ciciyArI ane garjanAthI bhayaMkara ane bIkathI gabharAyelA, ane kaMTALelA bApaDA musApharo tathA kAphalAo jemAM lUMTAI jAya che tevA gADha jaMgalamAM-he! *nAtha ! mAtra tamane praNAma ja karanArA kiMmatI vastuo lUMTAvyA vinA ja 'nirvidane dhArele ThekANe "jaladI pahoMcI gayA che. 10-11 6. siMhanA bhayano nAza zabdArtha:- 5jajaliAnala-nayANaM saLagatA agni jevI AMkhovALA. dUra-viSAriya muhaM=khUba phADelA moDhAvALA. mahAkAya moTA moTA. naha-kulisa-ghAya-vialia-gaIdakuMbhaWlAbho-nakharUpI vajanA ghAthI moTA moTA hAthIonAM moTAM moTAM kuMbhasthaLone. paNaya-saraMbhama-pasthiva-naha-maNi-mANika-paDia-paDimassajenA nakharUpI maNi ane mANekamAM ekadama AvIne praNAma karatA rAjAonAM pratibiMbo paDe che. tuha=ApanA. vayANa-paharaNa-dharA vacana rUpI hathiyAro dhAraNa karanArA. sIhaM siMhane. kuddha=khijAyelA. piya. , na=nathI. gaNaMtigaNakAratA. 13 *pajjali-Dabala-nayaNuM, dUra-viyAriya-muha 'mahA-kAyA 'naha-kulisa-ghAya-vialia-gaIda-kuMbhaOlA-DabholerA Page #811 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 738 paMca pratikramaNasUtro 'paNaya-sasaMbhama-pathiva-naha-maNi-mANika-paDia-paDimassa | "tuha vayaNa-paharaNa-dharA, "sIhaM yuddha `degpi ``na ``gati / / 13 / / gAthArtha :- jenA nakha rUpI maNi ane `mANekamAM ekadama AvIne praNAma karatA rAjAonAM pratibiMbo paDe che, evA ApanA vacana rUpI hathiyArane dhAraNa karanAra loko saLagatA agni 'jevI AMkhovALA khUba phADelA moDhAvALA, nakharUpI 'vajranA ghAthI moTA moTA hAthIonA moTAM moTAM kuMbhasthaLone cIrI nAMkhanArA ane "khijAyelA moTA siMhane ya ''gaNakAratA `nathI. 12-13 7. hAthInA bhayano nAza zabdArtha :- si-dhavala-daMta-musala-caMdra jevA dhoLA ane musaLa jevA jADA dAMtavALA. dIhakarulAla vuddhi-ucchAha=lAMbI sUMDha uchALavAmAM utsAhI. mahu-piMga-nayaNa-jualaM=madha jevI piMgaLI AMkhovALA. salila-navajala-harA-DaDarAva=pANIthI bharelA zarUAtanAM meghanI jema garjanA karatA. 14 bhIma=bhayaMkara. mahA-gaidaM=moTA hAthIne. accAsatraM-taddana najIka AvI pahoMcela hoya tevA. te teo. na=nathI. gAMti gaNakAratA. je jeo. tumha-tamArA. calaNa-jualaMbe caraNomAM. muNi-vai !=he munipati ! tuMgaM=mahAn. samalINA-lapAya che. 15 sasi-dhavala-daMta-musalaM, "dIha karullAla-vuDhiucchAha| `degmahu-piMga-nayaNa-juala, ``sa-salila-navajala-harA-DarAvaM||14|| bhIma mahA-14gaiMduM, accAsanaM pi te `na vi gaNaMti / raje tumhe "calaNa-juala, muNi- vaI ! 'tuMgaM 'samallINA / / 15 / / gAthArtha :- he `munipati ! jeo caitamArAM mahAna be caraNomAM lapAya che, teo caMdra jevA dhoLA ane musaLa jevA jADA dAMtavALA, lAMbI sUMDha uchALavAmAM utsAhI, madha jevI piMgaLI AMkhovALo, pANIthI ``bharelA zarUAtanA meghanI jema garjanA karatA, ``bhayaMkara ane najIka AvI pahoMcelA, moTA `hAthIne ya gaNakAratA ja nathI. 14-15 8. yuddhanA bhayano nAza zabdArtha :- samarammilaDAIomAM. tikSma-khaggA-'bhigyAya-paviddha-uddhaya-kabaMdhe-tIkSNa Page #812 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro talavAronA ghAthI uchALA mAratA mAthA vagaranAM ghaDovALI. kuMta-viNibhinna-kari-kalaha-mukka-sikkArapaurammi=bhAlAMonI aNIothI gherAyelA hAthIonAM baccAMonI aneka ciciyArIovALI. niz2ia-dappu-mbura-riu-nariMda-nivahA-garviSThamAM garviSTha zatru rAjAone jItI laIne. bhaDA=subhaTo. jasaM-yaza. dhavalaM=nirmala. pAvaMti meLave che. pAva-patimaNa !=he pApono nAza karanArA ! pAsa-jiNa-pArzvanAtha prabho ! tuha"tamArA. pabhAveNa=prabhAvathI. 16-17 OMsamarammi 'tikSma-khaggA-'bhigyAya-paviddha-uya-baMdhe kuMta-viNibhinna-kari-kalaha-muka-sikakAra-paurammi ||1 6|| 'nijiya-dapunnura-riu-nariMda-nivahA "bhaDA ``jasaM `degdhavala | pAvaMti pAva-4 pasamiNa ! pAsa-`jiNa ! 'tuha pabhAveNa ||1LA gAthArtha :- tIkSNa talavAronA ghAthI uchALA mAratA mAthA vagaranA dhaDovALI, bhAlAonI aNIothI ghoMcAyelA hAthInAM baccAonI ciciyArIovALI laDAiomAM pApononAzakaranArA ! he "pArzvanAtha prabhu ! 'ApanA prabhAvathI garviSThamAM garviSTha zatrurAjAone jItI laIne "subhaTo nirmaLa yaza meLave che. 16-17 9. rogAdi ATheya mahAbhayono nAza zabdArtha :- roga-jala-jalaNa-visa-hara-corAri-maeda-gaya-raNa-bhayAU=roga, pANI, agni, sarpa, cora, zatru, siMha, hAthI, laDAinA bhayo. pAsa-jiNa-nAma-saMkittaNeNa-pArzvanAtha prabhunuM nAma levA mAtrathI ja. savvAi=sarva. pasamaMti zAMta thaI jAya che. 18. roga-jala-jalaNa-visa-hara-corAri-mada-gaya-raNa-bhacAI | pAsa-jiNa-nAma-saMkittaNeNa pasamaMti savvAI / / 18 / gAthArtha :- `roga, pANI, agni, sarpa, cora, siMha, hAthI ane laDAInAM sarva bhayo pArzvanAtha bhagavaMtanuM nAma levAthI ja 'zAMta thaI jAya che. 18 739 10. A stotranuM mAhAtmya. zabdArtha :- evuM-e prakAre. mahA-bhaya-harra=mahA bhayono nAza karanAra. pAsa jiNiMdamsa pArzvanAtha bhagavaMtanuM. saMghavaTMstavana. uAra-udAra. bhavia-jaNA-Da'NaMda-paraM= Page #813 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 740 paMca pratikramaNa sUtro bhAvika lokone AnaMda ApanAra. kalANa-paraMpara-nihALaM kalyANa paraMparAno bhaMDAra. 19 rAya-bhaya-jakha-rakhasa-kusumiga-dulsaga-rikakha-pIDAsurarAjAno bhaya, yakSa, rAkSasa, kusvapna, kharAba zakuna ane grahanI pIDA vakhate. saMjhAsusaMdhyAoe. dosu be paMthe rastAmAM. uvasage kaSTa vakhate. ya=ane. rayANIsu=rAtriomAM. 20 joje. paDhai-bhaNe. jo je. aane. nisuNaI sAMbhaLe. tANaM teone. kAMNo kavi. mANatuMgalsamAnatuMgasUrinA. pAso-pArzvanAtha prabhu. pAva pApone. pasameu nAza karo. sayala-bhuvANa-cciya-calaNo traNa bhuvanamAM pUjAtAM caraNovALA. 21 'evuM mahA-bhaya-hara pAsa-jiNiMdasa saMghavamuAraM bhaviya-jaNA-DaDaNaMda-para 'kalyANa-paraMpara-nihANa InlA 'rAya-bhaya-jakha-raphakhasa-kusumiNa-dussauNa-riphakha-pIDAsA "saMjhAsu dosu"paMthe, "uvasaggatahAya jayaNAsuranI jo "paDhaI "jo anisuNaI, tANa kaiNo "mANa tuMgarsa upAso apAve sameu, "sayala-bhuvaNazcia-calaNo 21 gAthArtha - 'A prakAre mahAbhayono nAza karanAra, bhAvika lokone AnaMda ApanAra ane kalyANanI paraMparAno bhaMDAra, "pArzvanAtha bhagavaMtanuM udAra stavana, rAjAno bhaya, 'yakSa, rAkSasa, kusvapna, apazukana ane grahanI pIDA vakhate, be saMdhyAoe, rastAmAM, kaSTa vakhate ane "rAtriomAM "bhaNe, ane "jesAMbhaLe, teonA anekavimAna,garinAM pApono traNeya bhuvanamAM pUjAyelA caraNavALA zrI pArzvanAtha prabhu nAza karo. 19-20-21 zabdArtha :- uvasaggata upasarga pachI. kamaThA-suramitrakamaTha asuranA. jhANAu dhyAnathI. jo=je. na=nathI. saMcalio=calAyamAna thayA. sura-nara-kinnara-juvaIhiM devo, manuSyo ane kinnaronI juvAna strIo vaDe. saMo stuti karAyela. jayau=jaya pAmo. pAsa-jiNo pArzvanAtha bhagavAna. 22 uvasagmate kamaThAnDarazmi 'jhANAujo na saMcalio sura-nara-kinnara-juvaIhiM saMyuo"jayaupAsa-jiNo mArA gAthArtha :- kamaTha asuranA upasarga pachI paNa jeo dhyAnathI calAyamAna thayA nathI, Page #814 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 741 te-devo, manuSya ane kinnaronI juvAna strIo vaDe 'stuti karAyelA zrI pArzvanAtha bhagavaMta jaya pAmo. 22 zabdArtha :- eassa=. majhayAyarekamAM, madhyamAM. aDhArasa-aphakharehiM aDhAra akSarano. joje. maMtomaMtra. jo je. jANai=jANe che. sonate. jhAyai dhyAna kare che. parama-5yayaMtra paramapada-mokSamAM rahela. phuDa spaSTa. pAse pArzvanAtha bhagavaMtanuM. 23 'ebassa majajhayAre, aThArasa-akharehiM jo saMto "jo jANaI so jhAyaI, parama-"payatve "phaDa pAsArA gAthArtha :- AmAM aDhAra akSarano maMtra che, te, je jANe che, te-parama-pada "mokSamAM birAjamAna pArzvanAtha bhagavAnanuM spaSTa dhyAna dharI zake che. ra3 zabdArtha :- pAsaNa=pArzvanAtha prabhunuM. samarANaM smaraNa. je=je. kuNaI kare che. saMtu hiyaNa prasanna hRdayathI. adyuttara-saya-vAhi-bhaya-18 rogonI bIke. nAsaI nAsI jAya che. tasya tenA. dUraNa dUra. 24 "pAsaha samaraNaM jo, "kuNaI saMtuSTha-hiyaeNo adyuttara-saya-vAhi-bhaya "nAsaI tassa dUraNa rajA gAthArtha :- je pArzvanAtha prabhunuM prasanna hRdayathI smaraNa kare che, tenI 18 rogonI bIka dUra nAsI jAya che. vizeSArtha :- nami paNa visara varapurti A aDhAra akSaranA ciMtAmaNi maMtrano jApa aneka prakAre thAya che, tathA A stotramAM aneka prakAre maMtrAsnAyo batAvela che. te TIkA graMtho vagerethI vizeSArthIe jANI levuM. 78. laztAbhara-stotra-7 maMgalAcaraNa zabdArtha :- bhaktAmara-praNata-mauli-maNi-prabhAgAma [praNAma mATe] bhakatadevonA DhaLelA mugaTomAM maNionI kAntimAM. udyotaka vadhAre prakAza umero karatA. dalita-pApa-to Page #815 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 742 paMca pratikamaNasUtro vitAnama pAparUpI aMdhakAranA samUhano nAza karanAra. samyapha barAbara, praNamya praNAma karIne. jina-pAda-yuga jinezvara prabhunAM be caraNone. yugAdau yuganI zarUAtamAM. Alaana TekA rUpa. bhava-jale saMsAra samudramAM. patatA DUbatAM. janAnA lokone. 1 ya:=je. saMstuta:stuti karI che. sakala-vAlma-tattvabodhAta=sakala zAstronA tatvabodhathI. uddabhUta-buddhi-paTubhiH utpanna thayela buddhithI catura. sura-loka-nApai: devendroe. stotra stotroe karIne. jagata-tritaya-citta-hara: traNa jagatane game tevA. udare udAra AzayavALA. stoLe stuti karIza. ahama huM. api =paNa. taMte. prathama pahelAM. jinendrama tIrthaMkara paramAtmA [AdIzvara prabhune. 2 bhaktA-Damara-praNata-mauli-maNi-prabhANA mudyotakaM dalita-pApa-tamo-vitAnam "samyapha praNamya jina-pAda-yuge yugAdA - "vAlambanuM bhava-jale patatAM janAnAm nA : saMstuta:"sakala-vADmaya-tattva-bodhA dubhUta-buddhi-paTubhiH sura-loka-nA: I stotra Urjagatritaya-citta -haradAre stoSe "kilAmapi te prathama "jinendram rA. gAthArtha :- [praNAma mATe] bhakatadevonA DhaLelA mugaTomAM [jhagamagatA] maNionI kAMtimAM vadhAre prakAza umeranAra, pAparUpa aMdhakAranA samUhono nAza karanAra, saMsAra samudramAM DUbatA lokone yuganI zarUAtamAM TekA "rUpa, jinezvaraprabhunAM be caraNone barAbara-zraddhA, samaja ane mastakAdi namAvavA[praNidhAna]pUrvaka praNAma karIne, pahelAM te tIrthaMkara paramAtmAzrI AdinAtha prabhunI "huM paNa "stuti karI zake, je [paramAtmA]nI "sakaLazAstronA tatvabodhathI utpanna thayelI buddhithI catura davendroe paNa jagatane gamI jAya tevA udAra AzayavALA stotroe stuti karI che. 1-2 stuti karavAmAM mArI azakti zabdArtha :- buddhayA=buddhi. vinA vagarano. api = chatAM. vibudhA-karcita-pAda-pITha != devoe ke vidvAnoe sevAyelA caraNa mUkavAnA pATalAvALA. stotuM=stuti karavA. samudata-mati: IcchuM chuM. Page #816 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamaNasUtro 743 vigata-trapa: bezarama, bAla-bAlaka. vihAya vinA, choDIne. jala-saMsthitama pANImAM paDatuM. indu bilba caMdranuM pratibimba. anya =bIje. kakakayo. icchati Icche che. jana:=mANasa. sahasA=ekadama. cahItama=pakaDavAne. 3 "buddhayA vinA-nDapi vibudhA-karcita-pAda-pITha! stotuM samudyata-matirvigata-poham 'bAlaM vihAya jala-saMsthitami"-bimba "manya: ", 'icchati 'jana: sahasA graha tuma? tevA gAthArtha:- devoe - ke vidvAnoe sevAyelA caraNa mUkavAnA pATalAvALA ! he prabhu ! buddhi vagarano chatAM 'bezarama "huM (ApanI) stuti karavA icchuM chuM. kharekhara ! nAnAM baccAM 'vinA pANImAM paDatuM caMdranuM pratibimba "ekadama pakaDavAne bIje kyo "mANasa Icche? 3 ApanA agAdha guNo varNavavAnI koInI ye zakti nathI zabdArtha:- vajuM varNana karavAne. guNAnu guNonuM. guNa-samudra he guNonA sAgara prabhu! zazAkakAnA caMdra jevA camakatA. kA koNa. te ApanA. kSamA samartha che. sura-guru-pratimA bRhaspati jevo. kalpA- kanta-kAla-pavanoddhata-na-ca kalpAntakALanA pavanathI uchALA mAratA magaramacchonAM ToLAvALA. ka koNa. taratuma tarI zake. abu-nidhiM samudrane. bhujAbhyAma be hAthathI. 4 "vatuM guNAnuM guNa-samudrA!'zazAka-kAntAna "kasta" "kSama: sura-guru-pratimoDapi buddhayA? . ''kalpA-DaH-kAla-pavanoddhata-naka-cakra "ko vA "tarItamalamabu" - "nidhiM bhujAbhyAm ? jo gAthArtha :- buddhi vaDe bRhaspati jevA chatAM paNa, caMdra jevA camakatA ApanA guNonuM varNana karavAne he guNasAgara ! prabho! koNa samartha che? kalpAntakALanA 'pavanathI uchALA mAratA magaramacchonAM ToLAvALA samudrane be hAthathI koNa "tarI zake che ? 4. mAtra bhaktine lIdhe ja huM taiyAra thaI zakyo chuM zabdArtha :- sakate. tathApito paNa. tavatamArA uparanI. bhaktivazAta=bhakitane lIdhe. Page #817 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 744 paMca pratikramaNa sUtro munIza!= he munionA svAmI!katuM karavA. stavaM stuti. vigata-zakti =zakti vagarano. api chatAM. pravRtta taiyAra thayo chuM. prIyA-prItithI, Atma-vIrya potAnI zaktino. avicAryavicAra karyA vagara. mRga: mRga. mRgendra siMhanI. abheti humalo laI jAya che. kiM=zuM ? nijazizo potAnAM bALakanAM. paripAlanArtha rakSaNa mATe. 5 soDahaM tathApi tava bhakti-vazAnunIza! "katuM stavaM vigata-zaktirapi''pravRtta: | "prItyAtma- vIryamavicArya'mRgo mRgendra anA-Dabheti "ka nija-zizo: aparipAlanArtham ? pA gAthArtha :- to paNa tevoye huM zakti vagarano chatAM he munionA svAmI ! tamArA uparanI bhaktine lIdhe ja stuti karavA taiyAra thaI zakayo chuM. prItithI potAnA bALakanA rakSaNa mATe potAnI zaktino vicAra karyA vinA ja "siMhanI sAme "zuM haraNa humalo nathI laI jato ? 5 mArAmAM bolavAnI zakti paNa ApanA prabhAve ja AvI che zabdArtha:- alpa-zrutaM thoDA jJAnavALA. vyutavatAM jJAnIonI. parihAsa-dhAma mazkarIne pAtra. vadbha kti tamArA uparanI bhakita ja. mukharI-kurute bolAve che. mAma=mane. yata =je. kokila: koyala. madhacaitra mahinAmAM. madhura mIThAM, viroti TahukA kare che. taddate. cAru-cUta-kalikA-nikereka-hetu: suMdara AMbAnA ghaNA mahorane lIdhe. 6 alpa-zrutaM zrutavatAM parihAsa-dhAma "svabhaktireva mukharIte balAtmAm . "yatno kila: kila madhI "madhuvirauti tathyA- "cUta-kalikA-nikaraeNka-hetu: dA gAthArtha :- 'jJAnIonI mazkarIne pAtra ane thoDA jJAnavALA mane, tamArA uparanI bhakita ja harSathI bolAve che. caitra mahinAmAM koyala je "mIThAM TahukA kare che, te kharekhara suMdara "AMbAnA ghaNA mahorane lIdhe ja hoya che. 6 Page #818 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 745 ApanI stutino prabhAva zabdArtha :- saMstavana stutithI. bhava-saMtati-sannibaddha aneka janmonI paraMparAthI baMdhAyeluM. pApaM pApa. kSaNAta kSaNavAramAM. kSaya-nAza. upaiti pAmI jAya che. zarIra-bhAjA prANIonuM. AkAnta-lokama=vizvamAM phelAI cUkeluM. ali-nIlama=bhamarA jevuM kALuM. azeSama AkhA. Azu ekadama. sUryAsu-bhinnamasUryanAM kiraNathI bhedAyeluM. iva=jema. zArvarama rAtrinuM. andhakArama=aMdhAruM. 6 "vatsastavena"bhava-santati- sanibaddha pApaM "kSaNAtsaya mupaiti ''zarIra-bhAjAm AkrAnta-lokamali-'nIlamaNe upamA sUryAsu-bhinnamiva zArvaramanta-bhakAram gA gAthArtha :- bhamarA jevuM kALuM, AkhA vizvamAM phelAI cUkeluM chatAM badhuMye rAtrinuM aMdhAruM jema sUryanAM kiraNothI bhukako thaI jaI 'ekadama nAza pAme che, tema tamArI stutithI aneka janmonI paraMparAthI baMdhAyeluM prANIonuM pApa kSaNavAramAM nAza pAmI jAya che. 7 e badhuM vicArIne paNa ApanI stuti karI rahyo chuM. zabdArtha - mA-vicArIne. itiema. nAtha ! he nAtha ! saMstavanaM-stuti. mayA=huM. Ida-e. Arabhyate zarU karuM chuM. tanudhiyA thoDI buddhivALo. prabhAvAtaprabhAvathI. ceta: mana. hariSyati gamaze. satA sajjanone. nalinI-daleSakamaLanAM pAMdaDA upara paDeluM. muktAphala-ghutima=motInI kAnti jevuM. upati camake che. uda-bindu=pANInuM TIpuM. 8 matkRtinAtha! tava saMstavane mada "mArabhyate tanu- 'dhiyADapi tava prabhAvAt ceto hariSyati "satAM analinI- "daleSa "muktA-phala-ghutimupaiti nanda-"bindu: 8 gAthArtha :- ema vicArIne, he nAtha ! thoDI buddhino chatAM paNa huM ApanI A stuti Page #819 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 746 paMca pratikramaNa sUtro ApanA prabhAvathI ja zarU karuM chuM. te sajajanone gamaze ja. kamaLanAM pAMdaDA upara paDeluM[kamaLanA prabhAvathI] "motI jevuM camatuM pANInuM TIpuM "game che ne ? 8 stutine badale ApanuM nAmasmaraNa paNa pApano nAza kare che zabdArtha:- AstAM dUra raho: asta-samasta-doSa taddana nidoMSa. vasaMkathA tamArI vAta, nAma. jagatAM jagatanuM. duritAni=pApa. hanti nAza kare che. dUra-dUra. saha-kirANa: sUrya. kurute kare che. prabhA=prabhA. eva=ja. padmA-Dakarepu=padmanAM vanomAM. jala-jAni=pone. vikAzabhAbri vikasita. 9 *AstAM tava stavanamasta-smasta-doSa tyasaMkvADapi jagatAM duritAni hantiA "dUre "sahasra-kiraNa:"kurute prazaiva pavA-Dakarechu jala- "jAni vikAza- "bhAjji II gAthArtha :- tamArI taddana nirdoSa stuti to dUra raho, paraMtu tamAruM nAma paNa jagatanuM pApa nAza kare che. sUrya to dUra rahyo, [ paraMtu tenI] prabhAve padmanAM vanomAMnAM "padmone vikasita "kare ja che. ApanA guNonI stutithI ApanA jevA thavAya che. zabdArtha :- atyabhutaM bahu Azcarya. bhuvana-bhUSaNa-bhUta-nAtha !=vizvanA zaNagAra rUpa prANIonA svAmI !. bhuta:sArA. guNe: guNothI. bhuvi jagatamAM. bhavanama ApanI. abhipruvanta:stuti karanArA. tulyA: Apa jevA. bhavanti thAya che. bhavata: ApanA. tena=te vaDe. bhUlyA AbAdI vaDe. Azrita=Azraye rahelAne. ya=je. iha A duniyAmAM ja. Atma-samaM potAnA jevo. karoti banAve. 10 nA-Datyadbhuta bhuvana-bhUSaNa-bhUta-nAtha! bhUrtaguNa bhuvi bhavantamabhidurvA: "tulyA bhavanti bhavato"nanutana kivA ? "bhUlyA-zrita thaIhanAtma-samaM karoti 1 Page #820 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 747 gAthArtha :- vizvanA zaNagAra rUpa he nAtha ! ApanA sAcA guNo dvArA 'ApanI stuti karanArA jagatamAM "ApanA jevA thAya che, temAM kAMI "bahu Azcarya nathI. athavA, A "duniyAmAM ja Athame "rahelAne "AbAdI vaDe je potAnA jevo ja banAve, "are ! te vaDe karIne zuM [te svAmI zuM kAmano]? 10 ApanuM darzana karyA pachI bIjuM kAMI paNa jovAnuM mana thatuM ja nathI , zabdArtha :- daphavA joyA pachI. bhavantama-Apane. animeSa-vilokanIyama ekI najare darzana karavA lAyaka. na=nathI. anyatra=bIje. topama=saMtoSa. upayAti pAmatI. janasva=mANasanI. cakSu AMkha. pItA pIdhA pachI. paya:= pANI. zazi-kara-ghuti-dugdha-sinho: caMdranAM kiraNa jevI kAntivALA kSIrasamudranuM. kSAra khAruM. jalama-pANI. jala-nidhe dariyAnuM. azi,pIvAnI. icchata=IcchA kare. 11 davA bhavantama-nimeSa-vilokanIyA nA-'snyatra toSamu payAti janasya "cahyuM: pItyA paya: 'zazi-kara-ghuti-dugdha-sindho: "sAraM jala jala- nidherazituM kaiche? 11 gAthArtha :- ekI najare darzana karavA lAyaka "Apane joyA pachI mANasanI AMkha "bIje kayAMya saMtoSa pAmatI ja nathI. caMdranAM kiraNa jevI kAntivALA kSIra samudranuM pANI pIdhA pachI, dariyAnuM khAruM pANI pIvAnI IcchA [4] koNa kare ? 11 ApanI apUrva zAntinuM kAraNa zabdArtha:-: je. zAnta-rAga-rucibhiH zAnta rasathI camakatA. paramANubhiH=paramANuo vaDe. tamatamArI. nirmApita racanA thaI che. tribhuvaneka-lalAma-bhUta =he traNa bhuvanamAM apUrva tilaka samAna !. tAvaMta: teTalAM ja. te teo. ANava:= paramANuo. pRthivyAM pRthvImAM. vata kemake. samAna jevuM. aparaM bIjuM rUpa rUpa. asti che. na=nahIM. hija. 12 : zAnta-rAga-rucibhiH 'paramANubhivaM nimapitastribhuvaneka-lalAma-bhUta !! WWW.jainelibrary.org Page #821 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 748 ''tAvanta ``eva khalu te' khaNava: pRthivyAM 17catte4 ''samAnamapara'' na hi. 'rUpamasti` / / 12 / 19 gAthArtha :- he traNa `bhuvananA apUrva tilaka samAna ! prabho ! 'zAMtarasathI camakatA je paramANuo vaDe tamArI 'racanA thaI che, te paramANuo paNa 'jagatamAM ``teTalA ja`` che, kema ke, ``tamArA ``jevuM[pRthvImAM] 'bIjuM rUpa nathI ja. 12 19 20 vastra kava te sura- naroraga-netra-hAri caMdra karatAMye ApanA mukhanI zobhA avarNanIya che zabdArtha :- vaktra=moM. kava=kayAM. sura-naroraga-netra-hAri=devo, manuSyo tathA nAga lokonI AMkhone gamatuM. ni:zeSa-nirjita-jagat-tri-tayopamAna-traNeya jagatamAM dareke dareka upamAnone jItI lenAra. bimbaM=bimba. kalaMka-malinaM-DAghathI meluM. nizA-karasya-caMdranuM. ya=je. vAsare-divase. bhavati=hoya che. pANDa-palAza-kalpa-khAkharAnA pAMdaDA jevuM phikakuM. 13 .. bimba 'laMka-malina va nizA-karasya ? paMca pratikramaNasUtro ni:zeSa-nirjita-jagattritayopamAnam ? / 'degcakrAsare'' 'vaibhavita` pADu-palAza-lpam // 13 // gAthArtha :- traNeya `jagatanAM dareke dareka upamAnone jItI lenAruM ane devo, manuSyo tathA nAgalokonI AMkhone gameluM 'ApanuM 'moM `kayAM ? ane 'DAghAthI meluM jaNAtuM "caMdranuM bimba kayAM ? kema ke, divase'' te khAkharAnAM pAMdaDAM ``jevuM [phikakuM] `hoya che. 13. Apa sarvottama guNI cho zabdArtha :- sampUrNa-maNDala-zazAka-kalA-kalApa-zubhrA:=saMpUrNa goLa khIlelA caMdranI dareka kaLAo jevA svaccha. guNA:-guNo. tri-bhuvanaM-traNa bhuvanane, laghayanti-TapI jAya che. ye=jeo. saMzritA:othe rahyA hoya. tri-jagadIzvara-nAtha=traNa jagatanA nAthane. ekaM=eka ja. tAn--tene. nivArayati-rokI zake. saMcarata:=pharatAM. yathenna=manamAM phAve tema. 14. Page #822 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 749 'saMpUrNa-maNDala-zAzka-kalA-kalApa zubhrA guNAstribhuvanaM tava laghayantiA "ye saMzritAstri-jagadIzvara-nAthane kastAdeg nivArayati saMcarato 'yatheSTama ? 14 gAthArtha :- saMpUrNa goLa khIlelA caMdranI 'sarva kaLAo jevA svaccha tamArA guNo traNa bhuvanane TapI jAya che, jeo traNa jagatanA 'eka ja nAthane othe rahyA hoya, tene manamAM "phAve tema pharatAM koNa "rokI zake che? 14. ApanA mananI aDagatA meru jevI ja che zabdArtha:- citre=Azcarya. kizuM ? tri-dazAhanAbhiapsarAo. nItaM laI javuM. manAgajarA paNa. mana =cittane. vikAra-mArgama=vikArane raste. kalpA-Dansa-kAla-marutA kalpAntakALanA pavana vaDe karIne. calitA-Dacelena=pahADone dhrujAvatA. maMdArA-ddhi-zikharaM merunuM zikhara. calitaMga kaMpyuM che. kadAcikoI divasa. 15. citra"mitra yadi te tri-dazA-DakzanAbhi "nata "manAgapifmano 'na vikAra-mArgam ? jalpA-DA- *kAla-marutA calitA-Dacalena" "6i maMdArA-Daddhi-zikhara "calita "kadAcit ? 1paNA gAthArtha :-apsarAo paNa je tamArA cittane jarA paNa vikArane raste na laI jaI zakI, to emAM "zuM Azcarya che ? pahADone kaMpAvatA "pralayakALanA pavana vaDe karIne paNa zuM koI paNa divasa merunuM zikhara DolyuM che ke ? 15. Apa navIna ja jAtanA dIvA cho. zabdArtha:- nidhUma-varti: dhumADA ane diveTa vagarano. apavarjita-taila-pura: tela pUryA vagarano. kRmna=AkhAye. jaganjhayama-traNa jagatuM. idaM A. prakaTIkaroSi batAvI Apo cho. gama: Avato. jAtu koI divasa. marutAM= pavananA. calitA-DacalAnAM pahADa kaMpAvanAra. dIpa:=dIvo. apara: koI judI ja jAtano. jagata-prakAza=jagata AkhAmAM prakAza karanAro. 16. Page #823 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 750 paMca pratikramAgasutro 'nidhUma-varnirapavarjita tela-pUra; "kRtma "jagatrayamidaM prakaTIkaroSiA "gamyo na jAtu marutAM calitA-DalAnAM dIpo paratvamasi nAtha ! jagatrakAza: I1dA gAthArtha :- 'dhumADA ane diveTa vagaranA tela pUryA vagaranA ane jagata AkhAmAM prakAza karatA, he nAtha! "tame koI judI ja jAtanA dIvA 'cho. 'A traNa jagata AkhAne batAvI ApI che, chatAM pahADo kaMpAvanArA pavananA jhapATAmAM koI paNa divasa "AvatA nathI. 16 Apa navIna ja jAtanA sUrya cho zabdArtha:- asta-asta. kadAcita koI divasa. upayAsi pAme che. na=nathI. rAhu-gamya =rAhuthI pakaDAvuM. spaSTI-karoSi spaSTa kare che. sahasA=ekadama. yugapata=ekIsAthe. jagattitraNa jagatane. abhbho- dharodara-niruddha-mahA-prabhAva: vAdaLAMonI vacce AvI jaIne jeno prabhAva rokAto nathI. sUryA-vatizAyi-mahimA sUrya karatAM caDhiyAtA prabhAvavALA. muna != he munionA svAmI ! loke lokamAM. 17. 1nA-DataM kadA-cidupayAsi' na rAhu-gamya: spaTI karoSi sahasA yugapajagani. ''nA-bhyo-dharodara-niruddha-mahA-prabhAva: sUryA-gatizAyi-mahimA-'"ssi munIndra": "loke 1LA gAthArtha :- koI divasa asta pAmatA nathI, rAhu apakaDI zakato nathI, ekI sAthe ane ekadama joI zakAya tevI rIte traNeya jagatane batAvI Apo cho, vAdaLAMnI vacce AvI jaIne Apano prabhAva rokAto nathI. mATe he munionA svAmI ! sUrya karatAMye tame lokamAM caDiyAtA prabhAvavALA "cho. 17. Apa navIna ja jAtanA caMdra cho zabdArtha :- nityodaya haMmezAM UgatuM. dalita-moha-mahAtvakAra moha rUpI mahA andhakArano Page #824 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro nAza karI cUkeluM. gamyuM=samAtuM, gherAtuM. rAhu-vadanasya-rAhunA moMmAM. vAridAnAm-vAdaLAMthI. vibhrAjate zobhI UThe che. mukhA-jaM=mukhakamaLa. analpa-kAnti-atyaMta tejathI dIpatuM. vidyotaya-udyota karatuM. jagat-jagatamAM. apUrva-zazARs-bimba=judI ja jAtanA caMdranAM bimba jevuM. 18. 'nityodaya dalita-moha-mahA-'ndhakAra pagamAM na rAhu- vadanasya na vAri-'dAnAm / ``vibhrAjate ``tava mukhA--mana5-kAnti degvidyotayA~ jagada-pUrva-zazAka-bimbam`` / / 18 / gAthArtha :- hammezAM 'UgatuM, moha rUpI mahA aMdhakArano nAza karI cUkeluM, rAhunA moMmAM 'na 'samAtuM, 'vAdaLAMthI na gherAtuM, atyaMta tejathI dIpatuM ane jagatamAM udyota karatuM judI ja ``jAtanA caMdranA biMba jevuM ``tamAruM mukhakamaLa 'zobhI UThe che. 18 ApanA darzanathI ja pApa ane ajJAna nAza pAme che zabdArtha :- zarvarI-rAtrimAM. zazinA-caMdrathI. ani=divase. vivasvatA=sUryathI. yuSmanmukhendu-daliteSu=tamArA mukha rUpI caMdrathI haThI jato hoya. tamastu=aMdhakAra. niSpanna-zAlivana-zAlini=pAkelA cokhAthI lacI paDatA vanovALI hoya to. jIva-loke duniyAmAM. kArye=jarUra. kiya=zI ? jala-dhare:-varasAdanI. jala-bhAra-namra:=pANInA bhArathI nIce AvatA. 19 'kiM `zarvarIyu 'zazinA-ni "vivasvatA "vA ? yuSmanma khendu-'daliteSu 'tamastu 'nAtha ! | niSpanna-zAli-vana-zAlini jIva-degloke 751 pakArya 14kriyajala' -dharairjala-bhAra-namai: / 19 / / gAthArtha :- he nAtha ! jo tamArA 'mukha rUpI caMdrathI "aMdhakAra haThI jAya che, to pachI `rAtrimAM 'caMdranuM "zuM kAma che ? ane divase "sUryanuM zuM kAma che ? 'duniyAmAM ''pAkelA cokhAthI lacI paDatAM vano hoya, to pANInA ``bhArathI nIce UtarI AvatA varasAdanI "jarUra ja zI che ? 19 Page #825 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 752 tame ja sarvajJa cho zabdArtha :- jJAnaM-jJAna. yathA=jevuM. tvayi-tamArAmAM. vibhAti-zobhe che. kRtA-vakAza-sthAna meLavIne. tathA"tevuM. hari-harA-'di=viSNu ane zaMkara vagere. nAyakepu=agresara devomAM. teja:=teja. sphurat-maNipu=ratnomAM camakatuM. yAti=pAme che. mahattva mahattva. kAca-zakale=kAcanA TukaDAmAM. kiraNA-kule=kiraNothI cakacakatA. 20 'jJAnaM yathA tvayi vibhAti tA-DavakAza navaM 'tathA hari-harAdiSu 'nAyakepu / ''teja: 'degsphuranmaNipu````cAti 'yathA `mahattva paMca pratikramaNasUtro 16 18 navala tu kAca-zale. kiraNA-Daphule'pi // 20 // gAthArtha :- `jJAna tamArAmAM sthAna meLavIne jevuM zobhe che, tevuM viSNu ane zaMkara vagere 'agresara devomAM ye zobhatuM nathI. `camakatuM ``teja ``ratnomAM `jeTalI rIte mahattva pAme che, ''paraMtu teTalI rIte kiraNothI 'caLakatA kAcanA TukaDAmAM pAmatuM ja nathI. 20 19 hariharAdikane jovAthI ane ApanuM darzana karavAthI lAbha. zabdArtha :- manye=huM mAnuM chuM. varaM=sAruM. hari-harAdaya:=viSNu ane mahAdeva vagerene. dRSTA:=joI lIdhA. che!=joyA tyArathI. yeSu=jeone. hRdaya-dila. yi=tamArAmAM. vIkSitena=jovAmAM AvelA. bhavatA=Apa vaDe. bhuvi=jagamAM. yena=jethI karIne. anya:=bIjo. kazci=koI paNa. mana:=mana. harita-lalacAvI zake che. bhavAntare bIjA janmamAM. 21. 'manye 'vara hari-harAdaya "eva daSTA dazeSu 'cepu hRdaya tvayi 'degtoSa''meti / 20 ``DiM ``vIkSitena `bhavatA `ibhuvi ``cena nAnya: -thinmano2 24harati nAtha ! "bhavAntareDapi // 21 // 21 17 gAthArtha :- huM `mAnuM chuM ke, viSNu ane mahAdeva vagerene [meM] joI lIdhA, te sAruM ja thayuM. kema ke, 'teone "joyA tyArathI dila "tamArAmAM `coMTI gayuM che. ane ``tamane A ``jagatamAM 19 Page #826 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 753 "ovAthI zuM [phaLa]? jethI karIne he nAtha ! "bIjA janmomAM paNa bIjo koI paNa mAruM mana na ja jalalacAvI zake. [e phaLa che.] 21 [hariharAdikane jovAthI tamArAmAM mana daDha thayuM che, ane tamane jevAthI janmAntaramAM bIjAne jovAnuM mana thaze nahIM.] tamArI ja janetAne dhanya che ! zabdArtha :- strImAM strIo. zatAniseMkaDo. zatazo seMkaDo. janayatti janma Ape che. putrA putrone. anyA=bIjI. sutaM putrane. tadupamaM=tamArA jevA. jananI=mA. prasUtA=janma ApanArI sarvA: dareka diza: dizAo dadhati dhAraNa kare che. bhAni=nakSatro. saharA-razmi-sUryane. prAcI pUrva. digadizA. jayati janma Ape che. phuradaMzu jAlamaskurAyamAna kiraNovALA. 22 "INAM zatAni zatazo jayanti 'putrAnuM "nAnyA suta tvadupama "jananI prasUtA. sarvA diza31"dadhati bhAni sahastra- razmi "prAcceva dizvanayatideg phuradaMzu" - jAlam rirA gAthArtha :- seMkaDo strIo seMkaDo putrone janma Ape che, [paraMtu] tamArA jevA putrane janma 'ApanArI bIjI koI mA nathI ja. dareka dizAo nakSatro dhAraNa kare che, paraMtu skurAyamAna kiraNonA samUhavALA hajAra kiraNonA svAmI sUryane to mAtra "pUrva "dizA ja janma Ape che. 22 paramapuruSa, AdityavarNa, tamasa: parastAta, mRtyuMjaya vagere tarIke yogIo jene oLakhe che, te Apa ja cho zabdArtha :- Amanani mAne che. muna: munio. parama=parama. pumAMsamapuruSa. AdityavarNa sUryanA jevA tejavALA. amalaM nirmaLa, tamasa =aMdhakArathI - ajJAnathI. parastA-para. samyagasArI rIte. upalabhya meLavIne. jayatti jIte che. mRtyu mRtyune. ziva =kalyANakArI. ziva-padasya mokSano. munIndra he munIndra! patthA=rasta. 23 Page #827 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 754 paMca pratikamANasUtro 'tAmA manakti 'muna: parama pumAMsa mAditya- "varNamamalaM tamasa: 'parastA "tyAmeva"samyagupalabhya jayanti mRtyu "nAnya: 'ziva: paziva-padasya munIndra "panyA: mAravA gAthArtha :- 'munijano Apane paramapuruSa "aMdhakArathI - ajJAnathI para, sUryanA jevA tejasvI ane nirmaLa mAne che. "ApanI ja sevA meLavIne mRtyune jIte che, kema ke, he munIndra![Apa sivAya] "mokSano "kalyANakArI chabIjo "rasto ja nathI. 23 parabrahma ane IzvaranAM je guNo ane nAmo levAya che, te badhA Apane ja lAgu paDe che, mATe Apa ja Izvara cho zabdArtha :- avyayaM=na nAza pAme tevA. vibhumasarva vyApI jJAnavALA. acittama addabhuta. asaMkhya saMkhyArahita. AghaM sauthI pahelAM. brahmAgama brahmA. Izvarama=samartha. anaphTa-ketumakAmadevano nAza karanAra. yogIzvara yogIonA uparI. vidita-yogamayoganA jJAtA. anekama aneka. eka-eka, jJAna-va-rUpajJAnamaya. a-malaM svaccha, nirmaLa. pravadanti kahe che. santa: saMta puruSo. 24. *vAma-vyaya vibhuma-'cityama-saMkhyamA-DaDaDyuM brahmANI "zvaramana tamanaphTa-katuma yogIzvaraM vidita-yogama'nekamekapa jJAna-sva-rUpama-male "pravadanti 'santa: 24 gAthArtha :- 'saMta puruSo, 'Apane ja avyaya, vibhu, acinya, asaMkhya, "Agha, "brahmA, 'Izvara, ananta, 'anaMgaketu, yogIzvara, yoganA jJAtA, aneka, eka "jJAnamaya", ane nirmaLa kahe "che. 24. buddha, zaMkara, brahmA ane puruSottama-viSNu paNa Apa ja cho. zabdArtha :- buddha =buddha. vibudhA-varcita-buddhi-bodhAta vidvAnoe ApanI buddhinuM jJAna satkAryuM Page #828 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 755 che. zaMkarada=zaMkara. bhuvana-traya zaMkaravA traNa bhuvanamAM sukha phelAvo cho mATe. dhAtA=vidhAtA. dhIra!= he dhIra puruSa ! ziva-mArga-vidhe: mokSano mArga. vidhAnA sthApana karanAra hovAthI. vyakta jagajAhera. puruSottama:=puruSottama. 25 buddhatvameva vibudhA-Darcita-buddhi-bodhAta "vaM zakaroDasi bhuvana-traya-zakkaratyAt "dhAtA-Dasi "dhIra! ziva-mArga- vidheviMdhAnA vyaktitvameva bhagavan! puruSottamoDasi" iArapA gAthArtha :- vidvAnoe ApanuM buddhipUrvakanuM jJAna satkAryuM che, mATe Apa ja buddha cho. traNa bhuvanamAM sukha phelAvo cho, mATe Apa ja "zaMkara cho. he dhIra puruSa ! mokSano mArga sthApana karanArA hovAthI, "Apa ja vidhAtA cho. ane he bhagavAna! "Apa "puruSottama ucho, te to jagajAhera che. 25 eTale have huM phakata Apane ja namaskAra karuM chuM. zabdArtha :- tulya=Apane. nama:=namaskAra ho. tribhuvanArti-harAya-traNa bhuvananAM duHkhano nAza karanAra. kSiti-talA-3mala-bhUSaNAya=pRthvInAM nirmaLa AbhUSaNa rU5. tri-jagata:=traNa jagatanAM. paramezvarAya paramezvarane. bhavodadhi-zoSaNAya=saMsAra rUpI samudrane zoSI janAra. 26 tulya 'namastribhuvana-Darti-harAya 'nAtha ! "tulya nama: kSiti-talA-"Damala-bhUSaNAyA. "tulya'namanni-jagata: paramezvarAya "tulya "namo jina ! bhavodadhi-zoSaNAyarA gAthArtha :- 'he nAtha ! traNa bhuvananA duHkhano nAza karanArA Apane namaskAra ho. pRthvI paranA nirmaLa AbhUSaNa rUpa Apane namaskAra ho. traNa "jagatanA "paramezvara Apane "namaskAra ho. ane te jinezvara prabhu! saMsAra rUpI samudrane zoSI janAra "Apane "namaskAra ho. 26 Page #829 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 756 paMca pratikamANasUtro sakaLa guNonA bhaMDAra ane taddana nirdoSa to Apa ja cho. zabdArtha :- vismaya: Azcarya. gau =guNoe. a-ze: tamAma. saMzrita Azraya karyo che. niravakAzayA=jagyA na maLavAthI. munIza =he munionA svAmI ! do.=doSoe. upAra-vividhA-thvazraya- jAta-garve judAM judAM sthAnomAM rahevAthI garviSTha thayelA.svapnAMtare= svapnamAM. kadAcita kadIka. ikSita: joI zakayA. 27 kodegvismayoDatrayadinAmaguaura-zarSa saMzrito niravakAzatayA 'munIza ! dobairupAra-vividhA-'ss-jAta-garve. svapnAntare' pina kadAcidapIkSi' toDasi pAraNA gAthArtha :- he munIza ! munionA svAmI ! bIje kayAMya jagyA na maLavAthI tamAma guNoe "Apano ja Azraya lIdho che. kharekhara temAM zuM Azcarya che ? kema ke, judAM judAM sthAnomAM phelAIne rahI javAthI garviSTha "doSo Apane svapnamAM "paNa kadI joI zakaya ja nathI. 27 azokavRkSa prAtihArya vaDe ApanI zobhA zabdArtha :- ucca =UMcA. azoka-taru-saMzrita azoka vRkSanI nIce raheluM. unmabhUkha UMce che - kiraNo jenAM. AbhAti phelAya che. rUpama rUpa. amai=nirmaLa. bhavata: ApanuM. nitAnta =je. spaSTollasata-kiraNa jenAM kiraNo cAre tarapha phelAya che. asta-tamo-vitAnaM=aMdhakAranA samUhane dUra karanAra. bilba bimba ra =sUryanA. iva jevuM ja. payodhara-pArtha-varti-vAdaLAnI bAjumAM rahela. 28 uccerazoka - taru-saMzritamunmayUkha mAbhAti "rUpama - "male bhavato nitAntam spaSTollasaskiraNamasta - tamo-"vitAnuM bimbe verivuM payodhara-' pArtha-varti 28 gAthArtha :- vAdaLAMnI bAjumAM rahelA, aMdhakAranA samUhane dUra karanAra ane jenAM kiraNo cAre tarapha phelAyelA che tevA sUryanA "biMba jevuM ja UMcA "azokavRkSanI nIce raheluM ane jenAM "kiraNo Page #830 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 757 UMce phelAya che, evuM ApanuM "nirmaLarUpa zobhe che. 28 siMhAsana prAtihArya vaDe ApanI zobhA zabdArtha :- siMhAnsane siMhAsana upara. maNi-mayUkha-zikhA-vicitre maNionAM kiraNonI aNIothI vicitra lAgatA. vibhAjate zobhe che. vadhu zarIra. kanakA-DavadAta=sonerI. bimba bimba viya-vilasadaMzu-latA-vitAnuM AkAzamAM kiraNo, velaDIonA caMdaravAne phelAvatA. tuphyodayA-ddhi-zirasi UMcA udayAcaLa parvatanA zikhara upara. iva=je. sahasara: sUryanAM. 29 'siMhA-Dasane 'maNi-mayUkha-zikhA-vicitra "vibhAjate tava "vapu: kanakA-DavadAtamAM *bimba viyadvilasadaMzu- latA-vitAnuM tudayA-Dadri-zirasIva-sahasra-rame: 29 gAthArtha :- AkAzamAM kiraNo rUpI velaDIonA caMdaravAne phelAvatA ane UMcA udayAcaLa parvatanA zikhara upara rahelA, sUryanA bimbanI mAphaka, maNionAM kiraNonI aNIothI vicitra lAgatA 'siMhAsana upara tamAruM sonerI zarIra zobhe che. 29 cAmara prAtihArya vaDe ApanI zobhA zabdArtha:- kundA-gdhadAta-cala-cAmara-cAru-zobhaM=sonA jevA nirmaLa UchaLatAM cAmarothI sArI rIte zobhatuM. kala-dhauta-kAntama=sonerI. udyacchazAka-zuci-nirjhara-vAri-dhAramacaMdra jevI svaccha jharaNAMnI pANInI dhArAo jemAMthI nIkaLI rahela che. ucca =UMcA. tarataTanI. suragi:= merunA. zAta-kaulmama=sonerI. 30 kudA-DavadAta-cala-cAmara-cAru-zobhe "vizvAjate tava vapu: kala-dhauta-kAntam udyacchazAzka-'zuci-nijhara-vAri-dhAra muccastaTe asura-gireriva-zAta-kaubhyam 3LA Page #831 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 758 paMca pratikramAgasUtro gAthArtha :- caMdra jevI'svaccha jharaNAMnA pANInI dhArAo jemAMthI nIkaLI rahe che, evA sonerI ane UMcA meru parvatanA zikharanI mAphaka, nirmaLa-UchaLatAM sonerI cAmarothI sArI rIte zobhatuM 'ApanuM sonerI "zarIra zobhe che. 30 traNa chatra pratihArya vaDe ApanI zobhA zabdArtha:- chatra-trayaMtraNa chatro. vibhAti=zobhe che. zazArka-kAntamacaMdra jevA, khUba manohara, sthita=rahelA. sthagita-bhAnu-kara-pratApa sUryanAM kiraNono pratApa rokatuM. muktA-phala-prakara-jAlavivRddha-zobhama=motInI jALIthI khUba zobhI uThelAM. prakhyAyitra jAherAta karatA. tri-gata: traNa bhuvananA. paramezvaratvama=svAmIpaNAne. 31 1chatra-trayaM tava 'vibhAti zazAka-kAnta 'musai: 'sthita sthagita-bhAnu-kara-pratApam | muktA-la-prakara-jAla-vivRddha-zobhe prakhyApatri-jagata: paramezvaratvam 31 gAthArtha :- sUryanAM kiraNono pratApa rokatAM, caMdra jevA manohara, ghaNAM motIonI jALIthI khUba zobhI UThelAM ane [*ApanuM traNa bhuvananuM svAmIpaNuM jAherAta karatAM, "UMce rahelAM traNa chatro khUba zobhe che. 31 devo ApanAM caraNa nIce kamaLa dhare che zabdArtha :- utridra-hema-nava-paMkaja-punnakAnti-paryulasana-nakha-mayUkha-zikhA-DabhirAmau= khIlelA sonerI tAjAM kamaLa jevI kAntivALA camakatA nakhanAM kiraNonI aNIothI zobhI UThelAM. pAdIbe caraNo. padAni=pagalAM. yatra=jyAM. jinendra !=he jinezvara prabhu ! dhaDakamAMDe che. padmAni=kamaLo. tatra=nyAM. vibudhA: devo. parikalpatti mUkI de che. 32 unnidra-hema-nava-paja-puja-kAnti paryullasanakha-mayUkha-zikhA-bhirAma | pAdI' padAni tava yatra"jinendra ! dhara: pavAni tatra vibudhA:parikalpayakti" IN3rA Page #832 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 759 gAthArtha :- he jinezvara prabhu! khIlelAM sonerI tAjAM kamaLa jevI kAntivALAM, camakatA nakhanAM kiraNonI aNIothI zobhI UThelAM ApanAM be caraNo "jyAM pagalAM mAMDe che, "tyAM devo kamaLo "dharI ja de che. 32 AvI ApanA jevI vibhUti bIjAne che ja nahIM zabdArtha :- Ince A rIte. vibhUti: vibhUti. abhUta hoya che. jinendra ! he jinendra deva ! dharmopadezana-vidhI dharmopadeza ApavAmAM. paraca=bIjAnI. yAdapha jevI. prabhA kAnti. dinakRta:sUryanI. prahatAMdhakArA aMdhakArano nAza karavAmAM. tAka=tevI. kuta: zI rIte. caha-gaNamya= grahonI. vikAzina: camakatAM hoya. 33 'ityaM yathAta "vibhUtira bhUjinendra! udhamapadezana-vidhI na tathA parasyA yAdapha "prabhA dina-kRta:' prahatA-Dadha-kAra" tAdaphato graha-gaNarya* *vikAzinoDapi 52 33yA gAthArtha :- 'A rIte he jinendra deva ! dharmopadeza ApavAmAM tamArI je "vibhUti hoya che, tevI "bIjAnI hotI ja nathI. aMdhakArano nAza karavAmAM sUryanI pakAMti jevI camakatA '"hovA chatAM grahonI kAnti zI rIte hoI zake ? 33 ApanA bhakatone hAthIno bhaya raheto nathI zabdArtha :- ota-madA-nDavila-vilela-kapola-mUla-matta-bhramabhramara-nAda-vivRddhakopa TapakatA madathI kharaDAyelA capaLa lamaNAnA mULamAM gAMDuMtUra banIne ghUmatA bhamarAonA ghoMghATathI vadhu ne vadhu khijAyelA. airAvatA-Dabhama airAvata hAthI jevA. ibhama hAthIuddhata uddhata. ApatantasAme Avato. davA=joIne. bhayaMka bIka. bhavati thatI, lAgatI. no nathI. bhavadA...zritAnA tamArA zaraNAgatone. 34 cyotanmadA-Davila-vilola-kapola-mUla matta-bhramabhramara-nAda-vivRddha-kopam Page #833 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 760 paMca pratikramaNa sUtro airAvatA-'Sbhamibhamuddhata-mApatanta' davA bhaya bhavati no bhavadA-'sSatiAnAm 34 gAthArtha :- 'tamArA zaraNAgatone, TapakatA madathI kharaDAyelA, capaLa, lamaNAnA mULamAM gAMDuMtUra banIne ghUmatA bhamarAonA ghoMghATathI vadhu ne vadhu khiAyelA, airAvata hAthI jevA, sAme AvatA "uddhata "hAthIne paNa joIne lagAreya bIka lAgatI ja nathI. 34 ApanA bhaktone siMhano bhaya hoto nathI zabdArtha:- bhinnabha-kumbha-galadurvala-zoNitA-Dakta-muktA-phala-prakara-bhUSita-bhUmi-bhAga:= cIrI nAMkhelA hAthInA kuMbhasthaLamAMthI niMgaLatA cokhkhA lohIthI kharaDAyelAM motIonA DhagalAthI jamIna zaNagAranAro. baddha-kama: phALa bharato. krama-gataM paMjAmAM Avela chatAM. hariNA-Dadhipa:= siMha. AkAmati= humalo karI zakato. kama-yugA-Dacala-saMzritaM caraNarUpa aDaga parvatane othe rahelA upara. teetamArA. 35 bhinnabha-kumbha-galadujjavala-zoNitA-Dakta muktA-phala-prakara-bhUSita-bhUmi-bhAga: I baddha-krama: kama-gad hariNA-Dadhipokapi " nADakAmatima-yugA-cala-saMzrita te rUpA gAthArtha :- cIrI nAMkhelA hAthInA kuMbhasthaLamAMthI niMgaLatA cokhkhA lohIthI kharaDAyelAM motIonA DhagalAthI jamIna zaNagAranAro, phALa bharato siMha paMjAmAM Avela "chatAM tamArA caraNa rUpa aDaga parvatane othe rahelA upara humalo karI ja zakato nathI. 35 ApanA bhakatone agnino bhaya hoto nathI zabdArtha :- kalpA-Dansa-kAla-pavanadrata-vani-kalpa kalpAnta kALa(duniyAno vinAzakALa)nA pavananA sapATAthI uddhata thaI gayelA agni jevo. dAvA-DalaM dAvAnalane. javalitaM jhagajhaga saLagato. utsuliphsa=kaNione uchALato. vizva AkhI duniyAne. jighansama khAvA mathato. sanmukha sAme. Apatantadhacce Avato hoya tevA. vannAma-kIrtana-jale ApanA nAmanuM kIrtanarUpI pANI. zamati=ThArI nAMkhe che. azeSamatamAma. 36 Page #834 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro kalpA-nta-kAla pavanoddhata-vani-kalpa *dAvA-Danala javalitamuvela pulignamA vizva jighanyumiva saMmukhamApatanta" 'tvanAma-kirtana-jala zamayatya-zeSam' 36 gAthArtha :- ApanA nAmanuM 'kIrtanarUpI pANI, kalpAntakALa[duniyAnA vinAzaka]nA pavananA sapATAthI uddhata thaI gayelA agni jevA ane kaNione uchALatA, 'jhagamaga saLagatA kema jANe "AkhI duniyAne khAvA mathatA sAme vacce AvatA hoya, tevA tamAma dAvAnaLane ThArI nAMkhe ApanA bhakatone sApano bhaya hoto nathI | zabdArtha:- raktakSaNaM lAla AMkhovALA. sa-mada-kokila-kapTha-nIlakamadathI bharelA koyalanA gaLA jevo kALo. kodhoddhAM krodhathI uddhata thayela. phaNina sApane. utkrAgama pheNa mAMDIne. Apatanta sAme doDyA AvatA. AkAmati Thokara mArI zake che. kama-yugena banne pagathI. nirasta-za=nirbhaya thaIne. vannAma-nAga damanI ApanuM nAma rUpI nAgadamanI (vidyA). hRdimanamAM. yasya =je. puMsa:= puruSanAM. 37 rakatekSaNa sa-mada-koliM-kaTha-nIla phodhoddhata "phaNinamunhaNa mApatantama AkAmati kama-yugena nirasta-zakka: nAma- nAga-damanI hadi 'yasya puMsa://3LA gAthArtha :- je puruSanA manamAM ApanA nAmarUpI nAga damanI [vidyA] hoya, te puruSa lAla AMkhovALA, madathI bharelA koyalanA gaLA jevA kALA, krodhathI uddhata thayela ane pheNa mAMDIne sAme "doDyA AvatA sApane "nirbhaya thaIne banneya pagathI Thokara mArI zake che. 37 ApanA bhaktone laDAIno bhaya nathI hoto zabdArtha :- valthanurajJa-gaja-garjita-bhIma-nAdama UchaLatA ghoDA ane hAthInA garjaravathI Page #835 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro bhayaMkara gAjatuM. Aja-raNasaMgrAmamAM. balaM-lazkara. balavatAm-balavAna. bhU-patInAk=rAjAonuM. udAt-divA- kara-mayUkha-zikhA paviddham=UgatA sUryanAM kiraNonI aNIothI vIMdhAIne. Rt-kIrtanAt ApanI stutithI. tama: aMdhakAra. Azu=jaladI. bhidA=nAza. upati=pAme che. 38 762 valga-``turaDga-gaja-garjita-bhIma-nAda mArjo 'bala balavatAmipa`` bhU-patInAm./ udyaddivA-kara kaimayUkha-zikhA-pavio tvatkIrtanA ttama `ivA-Da'zu` `bhidAmupaiti+ / / 38 / / gAthArtha :- jema` UgatA `sUryanAM kiraNonI aNIothI vIMdhAIne aMdhakAra "jaladI nAza *pAme che, tema ApanI stutithI raNasaMgrAmamAM baLavAna rAjAonuM ``paNa UchaLatA ``ghoDA ane hAthInA gajjairavathI bhayaMkara gAjatuM lazkara jaladI nAza pAme che. 38 ApanA bhakatone vijaya ja maLe che zabdArtha : kuntA-gra-bhinna-gaja-zoNita-vAri-vAha-vegA-vatAra-taraNA-tura-yodha bhIme=bhAlAonI aNIo ghoMcAvAthI cirAI paDelA hAthInAM lohI rUpI pANInA pUranA vegamAM UtarIne tarI javAne taiyAra thayelA yoddhAothI bhayaMkara banelI. yuddhe laDAImAM. jayaM=jIta ja. vijita-durjoya- jeya-pakSA:=na jItI zakAya tevA zatruone jItI laIne paNa. svatpAda-paMkaja-vanA-'yiNo=tamArA caraNa kamaLanA vanamAM chupAyelAo. labhantemeLave che. 39 'kuntA-gra-bhinna-gaja-zoNita-vAri-vAhavegA-DavatAra-taraNA-Da'tura-yodha-bhIme / yuddhe "jayaM vijita-durgaMca-jeya-pakSA *svatpAda-paoja-vanA-'thayiNo 'labhante ||39lA gAthArtha :- bhAlAonI aNIo ghoMcAvAthI `cirAI paDelA hAthInA lohI rUpI pANInA pUranA vegamAM UtarIne, te tarI javAne taiyAra thayelA yoddhAothI bhayaMkara banelI laDAimAM na jItI zakAya tevA zatruone jItI laIne paNa tamArA caraNakamaLanA vanamAM chupAyelAo jIta ja 'meLave che. 39 Page #836 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro 763 ApanA bhakatone dariyAmAM paNa bhaya lAgato nathI zabdArtha - akhkho-nidhI samudramAM. zruti-bhISaNa-naka-cakra-pAThIna-pITha-bhaya-dobaNavADavA-Dagnau=bhayaMkara magaramacchonAM ToLAM, pAThIne ane pITha nAmanA mAchalAMvALA ane bhayaMkara AkarA vaDavAnaLa agnivALA tathA khaLabhaLelA. radghattara-zikhara-sthita-yAna-pAtrA =UchaLatAM kallolanAM zikhare caDhI jatAM vahANavALA loko. trAsaM trAsa. vihAya vinA, choDIne. bhavata: ApanAM. smaraNAta=smaraNathI. vrajanti cAlyA jAya che. 40 'abhbho-nidhau subhita-bhISaNa-naka-cakra pAThIna-pITha-bhayadobaNa-vADavA-nau rajJattaraDya-zikhara-sthita-yAna-pAvA trAsa vihAya *bhavata: smaraNAd vrajantiAbA gAthArtha :- 'bhayaMkara magaramacchonAM ToLAM tathA pAThIna ane pITha nAmanA mAchalAMvALA ane bhayaMkara AkarA vaDavAnaLa agnivALA tathA khaLabhaLelA samudramAM, UchaLatA kallolanA zikhare caDI jatA vahANavALAye loko ApanA 'smaraNathI [koI paNa prakAranA] trAsa vinA "cAlyA jAya che. 40 ApanA bhakatone roga herAna karI zakatA nathI zabdArtha:- udbhUta-bhISaNa-jalodara-bhAra-bhugrA:= pragaTelA bhayaMkara jalodara roganA bhArathI vaLI gayelA. zo dayA Upaje evI. dazAmadazAne. upagatA =pAmelA. ata-jIvitA- zA: jIvavAnI AzA vagaranAM. tapAda-paMkaja-ro-mRta-digdha-dehA =ApanAM caraNakamaLanI dhULa rUpI amRtathI lepAyelA zarIravALA. matsa: loko. bhavatti thaI jAya che. makaradhvaja-tulya-rUpA: kAmadeva jevA rUpALA. 41 ubhUta-bhISaNa-jalodara-bhAra-bhumA: zoccAM dazAmupagatA zruta-vitA-DazA: taMtpAda-pakkaja-rajo-DamRta-digdha-dehA maryA bhavantimakara-dhvaja-tulya-rUpA: 41 gAthArtha:- 'pragaTelA bhayaMkara jalodara roganA bhArathI vaLI gayelA, dayA Upaje evI dazAne Page #837 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 764 paMca pratikamANasUtro *pAmelA ane jIvavAnI AzA vagaranA loko, ApanAM caraNakamaLonI dhULa rUpI amRtathI lepAyelA zarIravALA thAya che, tyAre kAmadeva jevA rUpALA thaI jAya che. 41 ApanA bhaktone kedakhAnAnAM baMdhano jaladI tUTI jAya che zabdArtha :- A-pAda-kAThama=pagathI mAMDIne gaLA sudhI. u khala-veTitA-jJA =moTI sAMkaLothI AkhA zarIre baMdhAyelA. gADha majabUta. bRhatrigaDa-koTi-nivRTa-phaghA =moTI heDanA kAMThe jAMgha ghasAtI hoya chatAM. nAma-mantrama-nAma rUpI manTano ja. anizaMkarAtadivasa. manujA manuSyo. smaratta =jApa jape che. sadya: tarata ja. svayaM potAnI meLe. vigata-bI bhayA=baMdIkhAnAnI bIkathI chUTA. bhavanti thaI jAya che. 42 A-"pAda-kacchamuru-zRMkhala'-veTitA-DagA gADha bRhanigaDa-koTi-nivRSTa-jaDyA: 'tvanAma- mannamaniza manujA:smarA: 'sadya: "svayaM "vigata-bandha-bhayA *bhavanti 4rA. gAthArtha :- ApanA nAma rUpa maMtrano ja rAta divasa jApa japatA manuSyo, pagathI mAMDIne gaLA sudhI moTI sAMkaLathI Akhe zarIre majabUta vIMTAyelA hoya, ane teonI jAMgha moTI heDane kAThe ghasAtI hoya, chatAM tarata ja potAnI meLe baMdIkhAnAnI bIkathI chUTA thaI jAya che. 42. A stotrathI ApanI barAbara stuti karanArane koIpaNa jAtano bhaya raheto nathI zabdArtha :- manadipendra-mRgarAja-davAlA -Rhi-saMgrAma-mahodara-baMdhanothaM madonmatta hAthI, siMha, dAvAnala, sarpa, laDAI, samudra, moTuM peTa thavAno jaLodara - rogo ane baMdIkhAnAM taraphathI thayela. nAza nAza pAmI. upayAti jAya che. bhayaM bhaya. bhiyA=bhaya pAmyA hoya. tAvarka=ApanuM. stava stavana. matimAbuddhizALI. adhIte=bhaNe che. 43 'matta-dvipendra-mRga-rAja-davADanalA-Rhi saMgrAma-vAridhi-mahodara-bandhanotyam tasyA... zu nAmupayAti"bhaya "bhiyeva" 'yastAva "stavamima matimAnadhIta' I43 Page #838 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 765 gAthArtha :- je buddhizALI ApanuM A stavana bhaNe che, tenA-madonmatta hAthI, 'siMha, dAvAnaLa, sarpa, laDAI, samudra, moTuM peTa thavAno jalodara roga ane baMdIkhAnA taraphathI Avela bhayo kema jANe bhaya pAmyA hoya, tema ekadama nAza pAmI jAya che. 43 A stutithI Akhara mokSa lakSmI prApta thAya che zabdArtha :- stotra-sarja=stuti rUpa mALAne. guNe: guNo rUpI dorIthI. nibaddhAM bAMdhelI. bhaphatyA=bhakita- pUrvaka. mayA meM. rucira-vArTa-vicitra-puSpAmasuMdara akSara rUpa-raMgovALA vicitra phUloe karIne. ghare paherI rAkhe che. kaccha-gAma potAnA gaLAmAM. ajAM kAyama. mAnatakSNa mAna-sanmAna vaDe unnati pAmela puruSane. (mAnatuMga sUrine). avazA potAnI meLe. samupaitiprApta thAya che. lakSmI: lakSmI. 44 'stotra-strajaMtava 'jinendrA guNanibaddha bhaDhyA mayA rucira-varNa-vicitra-puSpA dhare "jano "ya Iha kaTha-gatAmaja "te mAna-tughramavazALa samupaiti lakSmI:"jA gAthArtha :- e 'jinezvara deva ! suMdara akSara rUpI raMgIna vicitra phUloe karIne bhaktipUrvaka "ApanAguNorUpI dorAthI gUMthelI stutirUpamALAne AlokamAM jemANasa kAyama potAnA gaLAmAM paherI rAkhe che - yAda kare che, te mAna-sanmAna vaDe"unnati pAmelA puruSane [mAnatuMga sUrine] potAnI meLe "lakSmI prApta thAya" che. 44 vize SArtha bRhadgacchIya mAnadevasUrinA ziSya zrIvIraprabhunI 20mI pATe thayelA pahelA mAnatuMgasUrie A stotra ujajayanImAM thaI gayelA vRddha bhojanI sabhAmAM, sUrizrIne, jaina maMtrazaktinI aneka vividha zakitano prabhAva jovA loDhAnI sAMkaLothI bAMdhI pUryA, tyAre A stotra racI, teo toDIne bahAra AvyA ane jaina dharmanI prabhAvanA thaI. A stotranI kAvyaracanA bahu manohara che. amoe tenA bhAvArtha khAsa samajAya tevI rIte Apela che, tethI zabdonA arthone khAsa vaLagI rahevAmAM Avela nathI. A stotranA dareka zloka sAthe saMkaLAyela maMtra ane vidyAo tathA kathAo vagere viSe TIkA graMtho vageremAMthI jANI levuM. vistAra bhayathI te ahIM ApavAmAM Avela nathI. Page #839 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro A stotranI TIkA bANabhaTTanI kAdaMbarI kathAnA TIkAkAra zrI bhAnacaMdra gaNinA ziSya-ke jeoe e ja kAdaMbarInA pAchaLanA bhAganA TIkAkAra che, teozrI siddhacaMdragaNie vidvattApUrNa lakhI che, te zrAvaka bhImasiMha mANeka taraphathI gujarAtI artha, bhASA kAvyo tathA saMgItamAM gavAyelAM kAvyo sAthe chapAyela che. 79. kalyaEA mandira stotrama-8 (vasanta-tilakA-vRtta) maMgalAcaraNa zabdArtha :- kalyANa-mandiraM maMgaLa ghara jevA. udAra udAra. avadyabhedikapApano nAza karanAra, bhItA-Dabhaya-pradaM bhaya pAmelAne nirbhaya karanAra. aniti pavitra. aghi-paddamaM be caraNone. saMsAra-sAgara-nimajajazeSa-jaMtu-potAyamAnaM=saMsAra samudramAM DUbatAM tamAma prANIone vahANa jevA. abhinaya = praNAma karIne. jinezvarasya jinezvara prabhunAM. 1 'kalyANa- mandiramudAramavadya-bhedi bhItA-bhaya-pradamanizvitamaDigha-pavI saMsAra-sAgara-nimajjadazeSa-jantu 'potAyamAnamanimya jinezvarasya 1 gAthArtha - maMgaLadhara jevA, udAra, pApano nAza karanAra, bhaya pAmelAne nirbhaya karanAra, pavitra, samudramAM DUbatAM tamAma prANIone vahANa jevA jinezvaraprabhunAM be caraNone praNAma karIne.1 zabdArtha :- yasya =jemanI. svayaM pote. sura-guru devono guru bRhaspati. garimA-DaburAze: gauravanA sAgara jevA. stotra-stuti. suvistRta-mati:kavizALa buddhino ghaNI. na=nathI. vibhu samartha. vidhAtuM karavAnuM. tIrthezvarasya tIrthaMkara paramAtmAnI. kamaTha-smaya-dhUmaketo:=kamaThanA AnaMdane nAza karavAne dhUmaketu sarakhA. tasyate. ahaMkahuM. eSa A. saMstavana stuti. karibe karavAne. kila=ja. 2 yasya svayaM"sura-gururgarimA- bu-rAze: stotra su- "vistRta-"matine vibhurvidhAtuma Page #840 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro tIrthezvarasya kamaTha- smaya-dhUma-keto stasyA- DahameSa2 kilajasaMstavana kariSya yugyam ArA gAthArtha :- vizALa buddhino dhaNI devono guru bRhaspati pote, gauravanA sAgara jevA jemanI stuti karavAne samartha nathI, te kamaThanA AnaMdano nAza karavAne dhUmaketu sarakhA (pArzvanAtha] "tIrthaMkara paramAtmAnI A huM to stuti karavAno ja. 2 ApanI stuti karavAmAM muzkelI zabdArtha :- sAmAnyata: sAmAnyathI. api = paNa. tava=tamAruM. vargayituM varNavavAne. svarUpa svarUpa. asmAdazA=amArA jevA. kartha zI rIte ? adhIza ! he svAmI ! adhIzA zakti dharAvI zake. dhRSTa =cAlAka. api chatAM. kauzika-zizuM ghuvaDanuM baccuM. yadi-vAathavA. divAdho divase AMdhaLuM. rUpaM svarUpa. prarUpathati samajAvI zake. kizuM. gharma-ra: sUryanuM. 3 sAmAnyatogapi tava varNayituM sva-rUpa masmA-dazA: kathamadhIza'! bhavanyadhIzA ? chUTopikauzika-zizuryadivA divA-kheDabdho rUpa "prarUpati "ki kila gharma- rame ? | gAthArtha :- he svAmI ! sAmAnyathI paNa 'tamAruM svarUpa "varNavavAne mArA jevA 'zI rIte zakitamAna thAya ? athavA "cAlAka chatAM "divase AMdhaLuM "ghuvaDanuM baccuM "sUryanuM svarUpa "zuM samajAvI zake? 3 kevaLa jJAnI paNa ApanA guNonuM varNana karI zakatA nathI zabdArtha:- moha-kSayAta mohano kSaya thayA pachI. anubhavanaanubhavI thavA chatAM. api =paNa. nAtha !=he nAtha ! maryo mANasa. guNAna-guNo. gaNayituM gaNAvI. na=nathI. tavatamArA. kSamata=zakato. kalpA-Datta-vAjo- yasa: kalpakALane aMte bahAra nIkaLI gayela pANIvALA. prakaTa:=khullo thayelo. yasmAtRkemake. mIyata mApI zake. kena=koNa. jaladhe samudrano. ratna-rAzi:=ratnano Dhagalo. 4 Page #841 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 768 paMca pratikramaNa sUtro moha-yAdanubhavane pi nAtha! 'satya "nUnaM guNAna gaNayituM" tava kSamatA kalpA-Danta-vAnta-payasa:"prakaToDapi jayasmAna amIta kana "jala-dhernanuM ratna-rAzi: ? majA gAthArtha :- he nAtha ! mohano kSaya thayA pachI anubhavI [saMpUrNa-kevaLa jJAnI] thavA chatAM *paNa mANasa tamArA guNo gaNAvI zakato ja nathI. kemake kalpakALane anne bahAra nIkaLI gayelA pANIvALA "samudrano khullo thayelo chatAM paNa "ratnano Dhagalo "koNa mApIzake che ? 4 chatAM huM ApanI stuti karavAne ghaNo utsuka chuM zabdArtha :- abhyaghata:=taiyAra thayo. asmi chuM. tavatamArA. nAtha !=he nAtha jaDADazayo jaDabuddhivALo. api chatAM. katuM karavAne. stavaM stuti. lasadasaMkhya-guNA karasya camakatAM asaMkhya guNonI khANa sarakhA. bAlo bALaka. api paNa. kiM=zuM. na=nathI. nija-bAhu-yuga potAnA be hAtha. vitata pahoLA karIne. vistIrNatAM vistAra. kathati batAvato. sva-dhiyA potAnI buddhi anusAra. abu-rAze: samudrano. 5 'abhyaghatoDasmitava'nAtha ! jaDA-'jhazayokapi *kanuM stavaM lasadasaMkhya-guNA-DakarasyA bAlokapi"'" dina nija-bAhu-yuga 5vitatya vistIrNatAM kathati "sva-dhiyA bu" -rAze: 1 pA. gAthArtha :- he nAtha ! camakatA asaMkhya guNonI khANa sarakhA ApanI stuti karavAne jaDa buddhivALo chatAM paNa huM taiyAra thaI gayo chuM. bALaka paNa potAnI buddhi anusAra potAnA be "hAtha pahoLA karIne zuM samudrano vistAra nathI batAvato ? 5 stuti karavAno mAro yathAzakita prayAsa che zabdArtha :- ye=je. yoginAma=maharSionA. api paNa. na=nathI. yAtti AvI zakavuM. Page #842 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 769 guNA: guNo. tava=tamArA. Iza ! he nAtha ! vaktavarNavI. kartha zI rIte. bhavati Ave, thAya. tevu teomAM. mama=mAro. avakAza lAga. jAtA kAma thayuM. ta=eTale. evaM e rIte. asamIkSita-kAritA=vagara vicAryuM ja. iyaM-A. jalpatti bole che. nija-girA=potAnI ja bhASAmAM. nanu kharekhara. pakSiNo paMkhIDAM. api paNa. 6 ye "yoginAmapi'na yAnti guNAstaveza'! "vaphatuM kartha "bhavati tevu"mamA-DavakAza: ? jAtA mRtadevama-samIkSita-kAriteya' jajalpatti nija-girA nanuM pakSiNo pikA gAthArtha :- he svAmI ! tamArA je *guNo "maharSio paNa varNavI zakatA nathI, to teomAM mAro to "lAga ja zI rIte phAve ? eTale "A rIte to mAruM] A kAma vagara vicAryuM ja "thayuM. paraMtu, are! paMkhIDAM paNa potAnI bhASAmAM to "bole che ne ? 6 ApanA nAmano paNa atyanta prabhAva che zabdArtha :- AsAma dUra raho. acinta-mahimA acinha mahimAvALI. jina kahe jinezvaradeva. te tamArI saMstava stuti. nAma=nAma. api paNa. pAti rakSaNa kare che. bhavata: ApanuM. bhavata: saMsArathI. jagatti traNa jagatanuM. tIvrA-tapapahata-pAntha-janAnakharA tApathI gabharAyelA musApharone.nidAthe unALAmAM. praNAti AnaMda Ape che. pA-sarasa: padma sarovarano. sarasoDanila:sarasa pavana. apipaNa. 7 AstAma-cinya-mahimA 'jina! *saMstavastu nAnA-Dapi apAti bhavato bhavato jagantiA tIvrA-Dato-Dapahata-pAntha-janAnidAghera praNAti padya-sarasa: "sarasoDaniloDapiILA gAthArtha :- he jinezvara deva ! acinya mahimAvALI tamArI stuti to dUra raho, paraMtu *ApanuM nAma paNa traNa jagatanuM saMsArathI rakSaNa kare che. "unALAmAM kharA tApathI gabharAyelA musApharone padma- "sarovarano sarasa "pavana paNa AnaMda "Ape ja che ne. 7 Page #843 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 770 paMca pratikamANasUtro prabhunA dhyAnano prabhAva zabdArtha:- hartinigahRdayamAM vaso cho tyAre. vayi=Apa. vibhorahe vibho!, prabho! zithilIbhavanti vachUTI jAya che. janto:=prANIonA. kSaNe kSaNavAramAM. nibiDAgADha. api paNa. karmabandhAsa=karmabaMdhano. sadya =jaladIthI. bhujadgamayA=samiya. iva=jema. madhya-bhAgavacce. abhyAgate Ave tyAre. vana-zikhacchini=jaMgalano mora. candanamya sukhaDanA jhADanA. 8 hartini vayi 'vibho zithilIbhavantila ajanto: "kSaNena nibiDA" api'karmabandhA: so bhujadgamayA 'iva madhya-bhAga - *mabhyAgate vana-zikhaNDini "candanasya dA gAthArtha :-jema jaMgalano mora vananI aMdara Ave, 'sukhaDanA jhADanAM sarSamaya gADha baMdhano tarata javachUTI jAya che, tema che "vibho! "Apa jyAre hadayamAM vaso cho, tyAre prANInAM gADha "paNa [nikAcita "karmabaMdhano kSaNavAramAM vachUTI jAya che. 8 prabhudarzanano prabhAva zabdArtha :- munne choDI devAya che, choDI de che. eva=ja. manujA = manuSyo, manuSyone. sahasA=ekadama. jinendra !=he jinendra ! rauda bhayaMkara. upadrava-zatai: seMkaDo pIDAothI. vayi=ApanA. vIkSite pi=darzana thatAM ja. go-svAmini sUrya. phurita-tejasirajhaLahaLato. daramAtra darzana thatAM ja. caura: coro. ivajema. Azu jaladI. pazava: pazuone. prapalAyamAnaM:nAsatAM. 9 "muccatta"eva"manujA: sahasA "jinendrA "rIarupadrava -zausvayi" vIkSite pi. go-svAmini phurita-tejasidara-mATe caurerivAra -DaDazu pazava: prapalAyamAna lA gAthArtha :- 'jhaLahaLato sUrya jotAMnI sAthe ja nAsatA coro jema pazuone "jaladI Page #844 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 771 "choDI de che, temaNe"jinendrA ApanA darzana thatAM ekadama "choDI ja de che. 9 bhayaMkara evI seMkaDo pIDAo "manuSyone prabhunA dhyAnano prabhAva zabdArtha:- tamatame. tAraka:=tAranArA. jina !=he jinezvara deva. kathaM=zI rIte. bhavinAM bhavya prANIone. te teo. eva=ja. vAma Apane. udvahanti upADI le che. hRdayana chAtIe. yata kemake. uttarantaH=taratI vakhate. yA=athavA. dati =masaka taratietare che. yata ke. jalaM pANI upara. eSa=e. nUnama ja. antargatamya aMdara rahelA. maruta:=vAyarAno ja. sa: te. kila kharekhara. anubhAva:= pratApa. 10. vaM'tArako jina kartha bhavinAM? ta eva "tyAmudrahanti hRdayana'yaduttaranta: jayadrA "datistarati jjalameSanUna* mantargatamya maruta: "sa akilA-DanubhAva: 1. gAthArtha :- he jinezvara deva ! bhavya prANIone tame ja 'tAranAra zI rIte gaNAo ? kema ke, teo ja taratI vakhate Apane ja potAnI chAtIe "upADe che. athavA barAbara che ke, masaka pANI upara tare che kharI, paNa te e pratApa kharekhara aMdara rahelA vAyarAno ja hoya che ne ? 10 prabhue kAmadeva upara meLavela vijaya zabdArtha :- vasmina jenA upara. hara-prabhUtaya:= mahAdeva vagere. api paNa. hataprabhAvA=pachaDAI bhUvA. sakate. api =ja. vayA Ape. rati-pati: kAmadevane. kSapita:= pachADI nAMkhyo. kSAna=capaTI mAtramAM. vidhyApitA:kaThArI nAkhyA. huta-bhuja.=agnine. payasA=pANIe. pena je. pIte pI javuM. na=nathI. kiM=zuM. taddate, pANIne. durbara-vADavena vaDavAnaLa. 11 pasmin hara-prabhUtayoDapi hata-prabhAvA: "soDapi' tvayA rati-pati:pita: kSaNenA Page #845 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 772 paMca pratikramaNa sUtro "vidhyApitA huta - "bhuja: payasADatha"ena" pIta na "ki tadapi dura-vADavena? 11 gAthArtha :- jenA para mahAdeva vagere paNa pachaDAI bhUvA, "te ja kAmadevaneya "Ape capaTI mAtramAM pachADI nAMkhyo," athavA, je pANIe agnine ThArI nAMkhyA, te* pANIne ya zuM bhayaMkara vaDavAnaLa nathI ApI jato ? 11 prabhu ja saMsAra-samudrathI jaladI tAre che zabdArtha :- svAmina ! he svAmI ! analpa-garimANamaeghaNA bhAre. prapannA=zaraNAgata. vAM Apane. jantava=prANIo. kathama kema. aho !=are ! hRdaye chAtIe. davAnA upADIne. janmodadhi bhavasAgara. laghukajaladI. taranti tarI jatA haze. ati-lAghavena halakA phUla thaI gayelA. cinta:=zI rIte samajAya. mahatAM moTAnI. yadi to. vA athavA. prabhAva: moTAI. 12 svAminaralpa-garimANamapiprapannA 'vAM jantava: kAmo hRdaye dadhAnA: janmordhilaghutaratyaMtilAghavena cinyo na hanta mahetAM yadi javA "prabhAva: varA gAthArtha :- he 'svAmI ! ghaNA bhAre chatAM Apane pachAtIe upADIne ahA halakA phala jevA thaI gayelAM "zaraNAgata prANIo jaladI jaladI "bhavasAgara kema tarI jatA haze ? athavA to " moTAonI "moTAI kharekhara samajI zakAtI ja nathI. 12 krodha upara prabhue meLavela vijaya zabdArtha :- krodha: krodhano. vayA Ape. vibho ! he vibhu ! prathama pahelAM. nirasta =nAza karI nAkhyo. dhvastA=mArI zakayA. tadA to pachI. bataasaMbhava batAve che. kartha zI rIte ? karma-cIrA: karma rUpI corone. plopati bALI nAkhato - nAMkhe che. amutra-A. zizirA ThaMDo. loke duniyAmAM. nIla-dramANilIlAMchama jhADonAM vipinAni vanone. na=nathI. himAnI hima. 13 Page #846 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro 3 krodhastvayA yadi vibho ! 'prathama 'nirasto 12 10dhvastAstadA bata kae 1li karma- caurA: ? / ploSatyamutra payadi vA 'zizirA'pi'loke 20 22 nIla drumANi ``vipinAni na kiMY himAnI ? // 13 // gAthArtha :- he 'vibhu ! jo ke Ape pahelAM krodhano to 'nAza karI nAMkhyo, pachI Azcarya che ke, karmarUpI corone mAravAnuM ''kharekhara `kema banI ja zake ? `OathavA, ``zuM ``A `'duniyAmAM ThaMDo chatAM paNa hima lIlAM jhADonAM vanone "nathI bALI nAMkhato ? 13 74 yogIo ApanuM ja dhyAna potAnA hRdayamAM dhare che zabdArtha :- tyAM Apane. yogina: yogIo. jina !=he jinezvara ! prabho. sadA=haMmezAM. paramA-ga'tma-rUpa-paramAtma svarUpa. anvaSayanti zodhyA kare che. hRdayA-mbuja-koza-deze-potAnA hradaya rUpI kamaLa nALamAM. pUtasya pavitra. nirmala-ruce:=cakacakatA. vA=athavA. kam=karyuM. anya-vinA, bIjuM. akSasya=kamaLanAM bIjanuM. saMbhavi=saMbhave che. padma ThekANuM. karNikAyA:-karNikA. 14 tyAM yogino `jina ! `sadA paramA- Da'tma-rUpa manyeSayanti hRdayA-'Dambuja - koza-deze / `degpUtasya "nirmala-'ruceryadivA `Ykrimanya 13 773 12 ``dakSasya ''saMbhavi padaM ``nanu vaikarNikAyA: 2 // 14 // gAthArtha :- he `jinezvara prabho ! 'paramAtma svarUpa Apane yogIo hammezAM potAnA 'hRdayakamaLanA DoDAmAM ja zodhyA kare che, athavA cakacakatA pavitra ``kamaLanA bIjanuM `karNikA vinA bIjuM 'kayuM `ThekANuM ''saMbhave che ? 14 ApanA dhyAnathI jaladI mokSa maLe che zabdArtha :- dhyAnAtdhyAnathI. jineza !=he jinezvara prabho ! bhavata:=ApanA. bhavina:-bhavya prANIo. kSaNena=kSaNa vAramAM. dehaMzarIrano. vihAya-tyAga karIne. paramA-'tma-dAM-paramAtma Page #847 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 774 paMca pratikramaNa sUtro svarUpa. anvaSayatti zodhyA kare che. hRdayA-Dabuja-koza-deze potAnA hRdaya rUpI kamaLa nALamAM pUta pavitra. nirmala-rUca =cakacakatA. vA=athavA. kima karyuM. anya =vinA, bIjuM. akSamya kamaLanAM bIjanuM. saMbhavi=saMbhave che. padma-ThekANuM. karNikAyA: karNikA. 14 tyAM yogino 'jina! "sadA paramAnDa nma-rUpa ' manveSayanti hRdayA-Dabuja - koza-deze ! "pUtasya "nirmala- ruceryadivA "kimanya 'dakSasya saMbhavi padaM "nanu karNikAyA: ? 14 gAthArtha :- he 'jinezvara prabho ! paramAtma svarUpa Apane yogIo hamezAM potAnA "hRdayakamaLanA DoDAmAM ja zodhyA kare che, athavA 'cakacakatA pavitra "kamaLanA bIjanuM "karNikA vinA bIjuM kayuM kANuM "saMbhave che? 14 ApanA dhyAnathI jaladI mokSa maLe che zabdArtha :- dhyAnA dhyAnathI. jineza ! he jinezvara prabho ! bhavata: ApanA. bhavina:=bhavya prANIo. kSaNena=kSaNa vAramAM. dehaM=zarIrano. vihAyatratyAga karIne. paramA-haDatma-dazAM= paramAtma svarUpa. vrajantiHprApta karI le che. tIvA-navA AkarA agninI AMcathI. upala-bhAvama=paththarapaNuM. apAchoDIne. loke duniyAmAM. cAmI-karataM sonApaNuM. acirAta tarata ja. iva=jema. dhAtubhedA:=khANanI eka jAtanI dhAtuo. 15 dhyAnAjineza 'bhavato bhavina: sarNana hiM vihAya paramA-DaDatma-dazAM vrajantiA 'tIvrA-DabalAdupala-bhAvamapAsya loke' 'cAmI-karatvama cirAdi dhAtu-bhedA: 1 pA. gAthArtha :- 'duniyAmAM paNa jema khANamAMthI nIkaLelI eka jAtanI dhAtuo AkarA agninI AMcathI paththarapaNuM choDIne tarata ja "sonApaNuM pAme che, tema he jinezvara prabhu! bhavya prANIo ApanA dhyAnathI kSaNavAramAM zarIrano tyAga karIne paramAtma svarUpa prApta karI le che. 15 Page #848 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 775 ApanA dhyAnathI zarIranAM baMdhana chUTI jaI mokSa maLe che zabdArtha :- anta =aMdara. sadeva hamezAM. jina !=he jinezvara deva !. yasya =jemAMthI. vibhAvyase=zodhI kADhe che. taMApane. bhavya =bhavya jIvo. tataete. apiya. nAzayase nAza karI nAMkho cho. zarIrama=zarIrano. etata evo. svarUpa svabhAva ja. atha=athavA. madhya-vivartina:=vacce paDelAono. hinake. je. viraha=1. zarIra ane 2. laDAI. prazamani zAMta ja kare che. mahAnubhAvA: prabhAvazALI puruSo. 16 'anta:sadaiva 'jina! "yasya vibhAvyase 'vaMdeg bhavyuM: ''kartha 'tadapi nAzayase zarIram | etasva-rUpamatha"madhya-vivartino hi" "cadvigraha prazamayanti mahA-DanubhAvA:16 gAthArtha :- he jinezvara deva ! bhavya jIvo hamezAM ja ApanuM jenI aMdara ciMtana kare che, "te zarIranoya Apa kema nAza karI nAkho cho ? athavA vacce paDelAono svabhAva ja' evo hoya che, ke "prabhAvazALI puruSa laDAI zAMta ja kare che. 16 [madhyastha puraSa laDAI maTADe che, ane ApanA jevA siddha paramAtmAo zarIrano nAza ja kare che. viraha =zarIra ane laDAI.] ApanuM dhyAna dharanAra ApanA jevA ja prabhAvavALo thAya che zabdArtha :- AtmA AtmA. manISibhiH=maharSioe. ayaM A. vadabheda-buddhayA tamArI sAthe abhedabuddhi rAkhIne. dhyAta:=dhyAnamAM dhyApela. jinendra ! he jinendra ! bhavati thaI jAya che. Iha ahIM. bhavaprabhAva:=ApanA jevo. pAnIyama=pANI. api =paNa. amRtama =A amRta che. iti=evI. anucittamAna bhAvanAthI vAsita. kinAma zuM? no nathI. viSa-vikArajheranI asara. apAkaroti dUra kare che. 17 AtmA manISibhirayaM tvadabheda-buddhayA adhyAto 'jinendra ! "bhavatI bhava-bhAva: Page #849 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro pAnIyamapya"mRta" mityanu cintamAna kipanAma "no viSa-vikAramapAkarotii1LA gAthArtha :- he 'jinendra ! tamArI sAthe abhedabuddhi rAkhIne ahIM *maharSioe dhyAnamAM dhyAyela tiono ja] "e AtmA ApanA jevo ja thaI jAya che. "A amRta che evI *bhAvanAthI vAsita karavAmAM AveluM pANI paNa "zuM jheranI asara dUra karatuM nathI ke? 17 paravAdIo hari harAdikanI buddhie paNa ApanI ja sevA kare che zabdArtha :- vAma Apa. vIta-tamasaM vItarAga paramAtmAne. para-vAdina: bIjA vAdIo. api= paNa. vibho != paramAtmA ! hari harA-di-dhiyA=viSNu ane mahAdevanI buddhithI, prapannA:=zaraNe AvyA che. kAca-kAmalibhi kamaLAnA rogavALo. Iza !=he nAtha ! sita: dhoLA, sapheda. apiya. zakha:=AMkhane. no nathI. gRhyate=joto. vividha-varNa-viparyayaNa ADA avaLA judA judA raMge. 18 'tyAmeva vIta-tamasaMpara-vAdinokapi *nUna vibho. "hari-harA-DaDadi-thiyA "prapanA: 'kikAca-kAmalibhirIza! "sitoDapi"zo "no gRhmate vividha-varNa-viparyayaNa ? 18 gAthArtha :- o 'paramAtmA ! pelA bIjA vAdIo paNa cokakasa "viSNu ane mahAdevanI buddhithI Apa vItarAga paramAtmAne ja zaraNe AvyA che. he nAtha ! kamaLAnA rogavALo dhoLA sapheda "zaMkhane ya ADA "avaLA judA judA raMge zuM "nathI joto ? 18 prabhunA upadezanA prabhAvapUrvaka azoka prAtihAryanuM varNana zabdArtha :- dharmopadeza samaye dharmanA upadeza vakhate. sa-vidhA-3nubhAvA=sobatanI asarane lIdhe. AstAM te zuM paNa. jana: mANaso. bhavati thAya che. te tamArA. taru =jhADavuM. api=paNa. azoka =zoka vagaranuM. abhyajJate Uge tyAre. dina-patausUrya. sa-mahI-raha: jhADapAna sAthe ja. vibodhajAgrata. upayAti thavuM. jIva-lokasarva jIva loka. 19 Page #850 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 777 "dharmopadeza-samaye sa-vidhA-nDanubhAvA "dAstAM 'jano bhavati te tarura azoka abhyajJate dina- "patI sa- mahI-hoDapi* kiM vA vibodhamupayAtinava-loka: ? 19 gAthArtha :- 'ApanA dharmanA upadeza vakhate ApanI sobatanI asarane lIdhe mANaso to zuM ? paNa jhADavuM paNa "zoka vagaranuM 'thAya che. [te vakhate azokanuM jhADa pAse ja hoya che, ne azoka= zoka vagaranuM nAma dhAraNa kare che.] "athavA "sUrya "Uge tyAre jhADapAna sAthe ja sarva jIvaloka "zuM "jAgrata thato nathI ? 19 prabhunA paricayanA prabhAvanA varNanapUraka sura-puSpavRSTi prAtihAryanuM varNana zabdArtha :- cinne Azcarya. vibho != prabho. avApha mukha-vRtta nIce DiTiyAvALA (cattA) thaIna. vizvapha cAre tarapha. patati patharAI jAya che. a-viralA=khUba. sura-puSpavRSTi =devoe verelA phUlano varasAda. vagocare tamArI hAjarImAM. sumanasAM=sumanaso(phUlo ane sArA manavALA)nA. munIza!-he munivara. gacchatti cAlyA jAya che. adha: nIce banyanAnibaMdhano. 20 citra 'vibho! kathamavAmukha-vRnsameva 'viSyapha patatyaviralA "sura-puSpavRSTi: ? "vadgocare su- manasAM yadi "vA "munIza! gacchani anUnamadha" eva"hi bandhanAni rabA gAthArtha :- "prabho ! A te kevuM Azcarya ! ke devoe varSAvelAM phUlo nIce DATiyAvALA [cattA thaIne cAre tarapha khUba "patharAI jAya che, athavA, he munivara ! tamArI hAjarImAM "sumanaso[phUlo ane sArA manavALA)nAM baMdhano "kharekhara "nIce ja* cAlyAM jAya che. 20 prabhunA upadezanuM mahattva zabdArtha:- sthAne yogya ja che. gabhIra-hRdayodadhi-saMbhavAyA: hRdayarUpI UMDA samudramAMthI bahAra AvatI. pIyUSatAM amRta. tava=ApanI. gira:=vANIne. samudIrayatti kahe che. pItA pIne. yata: kAraNa ke. parama-saMmada-sadga-bhAjI=parama AnaMdanA saMgane bhogavanAra. bhavyA=bhavya jIvo. Page #851 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 778 vrajanti=pAmI jAya che. tarasA=ekadama. ajarA-'maratvam=ajarAmarapaNuM. 21 isthAne gabhIra-hRdayodadhi-saMbhavAyA: *pIyUSatAM 'tava gira: "samudIrayanti / pItvA yata: parama-saMmada-saphLa-bhAjo 11 10 bhavyA vrajanti 'tarasA-DapyajarA-maratvam // 21 // paMca pratikramaNasUtro gAthArtha :- hRdaya rUpI UMDA `samudramAMthI bahAra AvatI 'ApanI vANIne amRta kahe che, te yogya 'ja che, kema ke-te pIne parama AnaMdanA saMgane bhogavanAra bhavya jIvo ''ekadama ja `ajarAmarapaNuM [1. devapaNuM, 2. mokSa] pAmI jAya che. 21 [amaro-devo vRddhAvasthA vagaranA hoya che, kema ke teo amRta pIe che. te ja pramANe bhavya prANIo ApanI vANI rUpa amRta pIne vRddhAvasthA vagaranuM ane maraNa vagaranuM mokSa meLave che.] 'svAmin ! 'su-dUramavanamya samutkRtanno' 'manye vadanti 'zucaya: 'sura-cAmaraughA: / "ceDaai'' nahiM` vidhate` ``munipuGgavAya 12 prabhune karavAmAM AvatA namaskAranA mahattvapUrvaka cAmara prAtihAryanuM varNana zabdArtha :- svAmin !=he svAmI !. su-dUra-khUba. avanamya=namIne. samutpatA:-UMce UchaLe che. manyu=mane lAge che. vadanti kahetA hoya. zucaya:=pavitra. sura cAmaraughA: devoe uchALelA cAmaro. ye=je. asmai A. nahiM=namaskAra. muni-puSNavAya=munipatione. te-teo. Urdhvagataya:=UMcI gati pAme ja che. zuddha-bhAvA:-zuddha aMta:karaNavALA. 22 "te ''nUnamUrchA-gataya:'. khalu '.zuddha-bhAvA:' / / 22 / / gAthArtha :- he `svAmI ! devoe uchALelA pavitra cAmaro' khUba namIne pachI UMce 'UchaLe che, te uparathI teo ema kahetA hoya ema mane lAge che ke, "je zuddha aMta:karaNavALAo'' A munipatine namaskAra "kare che, ``teo cokakasa UMcI gati pAme ja che.'' 22 Page #852 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro prabhunA darzanathI bhavyone thatA AnaMda sAthenuM siMhAsana prAtihAryanuM varNana zabdArtha :- zyAmaM=zAmaLIA prabhune. gabhIra-gira=gaMbhIra vANIvALA. ujvala-hema-ratnasiMhA-'sana-stha cokhA sonAnA ratnajaDita siMhAsana para beThelA. bhavya-zikhaRsina:= bhavya jIvo rUpI moralA. tyA=Apane. Alokayanti=oLakhI kADhe che. rabhasena jaladI. nadanta=garjanA karatAM. ucca:- UMcI. cAmI-karA-'ddhi-zirasi"meru zikhara upara rahelA. iva=tarIke. navAmbu-vAha=navAM vAdaLAM. 23 TMzyAma raMgabhIra-giramujavala-hema-ratna' - siMhA-SSsana-sthamiha "bhavya-zikhaIinatsvAm / 12Aloyanti ''rabhasena nadantamuccuM" - thAmI-karA-'dri-zirasIva navA-Dambhu-vAham // 23 // 10 9 gAthArtha :- cokhA sonAnA ratnajaDita siMhAsana upara beThelA gaMbhIra vANIvALA Apa *zAmaLIyA prabhujIne `bhavya jIvo rUpI moralA meru 'zikhara upara rahelA `UMcI 'garjanA karatAM navAM vAdaLAM 'tarIke jaladI ``oLakhI kADhe che. [tarata ja nAcavA mAMDe che - khuza thAya che.] 23 779 prabhunI vItarAgatAnA varNanapUrvaka bhAmaNDala prAtihAryanuM varNana zabdArtha :- udgacchatA phelAtA. tava=tamArI. ziti-zruti-maNDalena-ThaMDA [zyAma] prakAzanA maMDaLa vaDe. lupta-cchada-cchavi:-pAMdaDA vinAnuM ja hoya evuM. azoka-taru:-azokanuM [zyAma] jhADa. babhUvathaI gayuM. sAMnidhyata:=sobatathI. nIrAgatAMvItarAgapaNuM-raMga-rahitapaNuM. vrajati pAmavuM. sa-cetana=sacetana prANI. 24 OMudgacchatA `tava `ziti-vruti-maNDalenaTM 'lupta-cchada-virazoka -tarurbabhUva| 'degsAMnidhyato'pi yadi vA tava 'vIta-rAga ! 13 nIrAgatAM 'vrajati ``ko na`5 rasa-cetanopi ? // 24 // gAthArtha :- 'tamArA 'ThaMDA [zyAma] prakAzanA phelAtA 'maMDaLa vaDe azokanuM [zyAma] jhADa jANe pAMdaDA 'vinAnuM ja hoya evuM thaI gayuM. he vItarAga paramAtmA ! tamArI sobatathI ''kayo Page #853 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 780 paMca pratikramaNasUtro "sacetana prANI vItarAgapaNuM pAmato"nathI ? 24 [13-1. raMgarahitapaNuM. 2.rAgadveSarahitapaNuM] bhagavAnane mokSanagarInA sArthavAha jaNAvI deva-dundubhi prAtihAryanuM varNana zabdArtha :- pramAdamaALasa. avadhUya choDIne. bhajavvama=sevA karo. enama enI. Agatya AvIne. nivRti-purI=mokSa nagarInAM. sArtha-vAhama sArthavAha samAna prabhu!. prati taraphanA. etae pramANe. nivedayati dAMDI paTi che, jAherAta kare che. deva !=he prabho ! jagatrayAyatraNa jagatamAM. manekamane lAge che. nadata vagADato. abhi-nabha: AkAzamAM. sura-dundubhi deva duMdubhi. te=Apano. 25 bho bho: 'pramAdamavadhUyabhajathvamena - "mAgatya nivRti-purI' prati sArtha-vAhama"! "etanivedayati' deva! jagatrayAya maje nadannabhi-nabha: sura-dubhiste rapA gAthArtha :- he prabho! mane lAge che ke, AkAzamAM vagADAto deva-dUbhi are ! "eya ! loko ! "ALasa choDIne mokSa "nagarI "taraphanA sArthavAha samAna A "prabhune AvIne enI sevA karo." traNa jagatamAM e "pramANe dAMDI pITa che. [jAherAta kare che.] 25 prabhunA divya prakAza sAthe chatra-traya prAtihAryanuM varNana zabdArtha:- udyotiSa prakAzita karI dIdhA. bhavatA Ape. bhuvaneSu (traNa) bhuvanone. nAtha!= he nAtha ?. tArA-nvita: tArAo sAthe. vidhu caMdra. ayaM A. vihatA-DadhikArI adhikArathI bhraSTa thaI cUkelo. muktA-kalApa-kalitoSNavasitA-patra-vyAjata-motInAM gucchAothI zobhatA UMcA khullAM traNa chatrane bahAne. tridhA==Na. dhRta-tanu =zarIra dhAraNa karIne abhyapetA=hAjara thayelo che. 26 udyotitepubhavatA bhuvaneSu nAtha! "tArA-Danvito vidhurayaM "vihatA-DadhikAra: "muktA-kalApa-kalito vasitA-DaDatapatra vyApAtridhA dhRta-tanuEvamabhupeta: pArakA Page #854 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtra 781 gAthArtha:- he nAtha! Ape [traNa] bhuvanone prakAzita karI dIdhA hovAthI potAnA adhikArathI bhraSTa thaI cUkelo A "caMdra ja "tArAo sAthe, motInA gucchAothI zobhatAM, UMce rahelAM, khullAM, traNa chatrone bahAne traNa zarIra dhAraNa karIne ApanI sevAmAM] hAjara thayelo che. 26 prabhunAM kAnti, pratApa ane yazanAM varNana sAthe samavasaraNanA traNa gaDhanuM varNana zabdArtha :- vena=ApanA ja. apUrita-jagatraya-piMDitena==Na jagata bharI dIdhA pachI bAkI rahelA paDA rUpa. kAnti-pratApa-yazasAma-kAnti, pratApa ane yaza. sana=DhagalAbaMdha. mANikya-hema-rajata- pravinimitena=mANeka, sonA ane rUpAnA banAvelA. sAla-traNa traNa gaDha vaDe. bhagavan!=he bhagavAna! abhita: AjubAju. vibhAsi=zobho cho. 27 'svena prapUrita-jagatraya-piSThitena kAnti-pratApa-yazasAmiva sabhyayenA "mANikya-hema-rajata-pravinirmitina sAla-traNa bhagavannabhito-vibhAsideg iAraNA gAthArtha :- 'ApanA DhagalAbaMdha kAnti, pratApa ane yaza vaDe karIne traNa jagata to *bharAI gayA, chatAM bAkI rahelA teo ja, pIMDArUpa banI jaI mANeka, sonA ane rUpAnA banAvelA traNa gaDha rUpe goThavAyela he bhagavanApanI ja 'AjubAju zobhe che. 27 indronAM mastakonA mukuTo karatAM prabhunAM caraNonI vizeSatA zabdArtha :- divya-sajA phalanI mALAo. namastri-dazA-DadhipAnAma namaskAra karatA IndronAM. ujUjya choDI daIne. ratna-racitAna ratnajaDita. mauli-banyA mukuTone. pAdau-pagamAM. zrayatti AvIne paDe che. bhavata:=ApanAM. paratra bIje. vasaMgame tamAro saMga thayA pachI. sumanasAsumanaso [1. phUla, 2. pavitra manavALAM, 3. devo]. ramatte rame che. 28 'divya-gnaje 'jina! namatri-dazA-DadhipAnA "musUjya ratna-racitAnapi mauli-bandhAnuM Page #855 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 782 paMca pratikramAgasUtra pAThI "zrayanti bhavato, yadi vAparatra "vasaMgame su-manaso na aramanta eva zAradA gAthArtha:- he jinezvara deva ! Apane namaskAra karavA AvelA IdronA ratnajaDita mukuToneya "choDI daIne klanI mALAo "ApanA ja pagamAM AvIne paDe che. athavA ThIka che kema ke, "tamAro saMga thayA pachI "sumanaso phUla, pavitra manavALA ane devo.] ne bIje "gamatuM ja nathI. 28 vItarAga chatAM bhakatone tAravAnuM tamAruM sAmarthya zabdArtha :- vaMApa. nAtha !=he nAtha janma-jala =janmonA samudra saMsAra samudrathI. viparAkSukha:- moDhuM pheravI lIdhuM che. tArayasitAro cho. asumita=prANIone. nija-pRSTha-lagnAna=ApanI pAchaLa lAgelA. yukta yogya. pArthiva-nipasya =1. mATIno ghaDo ane 2. rAjAonA svAmI. karma-vipAka-zUnya =1. banAvavAnI kriyA ane pAka vinAnAM. 2. karma vipAkathI zUnya. 29 tvanAtha janma-jaladharviparAmakhoDapi" "yattAya "svasu mato nija-pRSTha-lagnAnuM yukta hipArthiva-nipasya ''satastavaiva "citra "vibho! "padasi karma-vipAka-zUnya: sArA gAthArtha :- he nAtha ! [ghaDo bicAro samudra sanmukha moTuM rAkhIne, ane] "Apa, janmonA samudra [saMsAra]thI moTuM pheravI lIdhuM che, chatAM paNa ApanI pAchaLa vaLagelAM prANIone [ghaDo ya tAre che.] "tAro cho. kema ke, pArthivanipa mATInA ghaDAne ane rAjAonA svAmI Apane [pa lAgelAne tAravA] to yogya ja che. paraMtu he "vibho ! eTaluM to "Azcarya jarUra che ke - "Apa kriyA ane pAka vinAnA cho eTale karmanA vipAka vinAnA cho. [tyAre ghaDA upara banAvavAnI kriyA thAya che, ane tene pakavavo paNa paDe che.] [be Azcarya thayAM. Apa parIkha rahIne tArI cho, ane kriyA tathA pAka rahita cho. ghaDAne sanmukha rahevuM paDe che ane tenA upara kriyA ane pAka karavo paDe che.] Page #856 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro prabhunuM vizvezvarapaNuM, nirlepa paNuM ane sarvazapaNuM zabdArtha:- vizvezvara: vizvanA Izvara. api chatAM. jana-pAlaka! he lokonA rakSaka! svAmI ! durgata: durgata-garIba cho. vaMA5. akSaraprakRti:= akSara svarUpavALA, avinAzI svarUpavALA. Apa=chatAM. analipi =lipi vinAnA, lepa vinAnA. ajJAnapati-ajJAnavALA, ajJonuM rakSaNa karo cho. kathaMcita koIka rIte. jJAna-jJAna. tvayi Apane vize. phurati che. vizva-vikAza-hetu vizva prakAzaka. 30 "vizvezvaroDa"pi jana-pAlakA durgatatva kiM vADekSara- prakRtiramya - "lipisvamIza ! 'ajJAnavatyapisadaiva kazcideva* "jJAnaM tvayi phurati" vizva-vikAza-hetu: 3. gAthArtha :- he! lokonA rakSaka svAmI ! Apa 'vizvanA Izvara chatAM durgata cho - duHkhI cho Apa vizvanA Izvara che ane muzkelIthI jANI zakAya, tevA cho], "akSara svabhAvanA chatAM lipi 'vinAnA cho, [nAza na pAmavAnA svabhAvavALA cho, ane karmanA lepa vagaranA cho.] hamezAM "ajJAnavALA "chatAM paNa Apane viSe vizva prakAzaka "jJAna koIka rIte ja camake che. Apa skurAyamAna thaye ajJAnIomAM koI paNa rIte raheluM alpa jJAna paNa vizva prakAzaka thAya che, eTale ApanA upadezathI ghaNA kevaLajJAna pAme che. athavA koIne koI rIte ajJAnIonuM rakSaNa karanArA Apane viSe haMmezAM vizvaprakAzaka - kevaLajJAna prakAze che.] 30 kamaThanA upasagonI niSphaLatA zabdArtha :- prAbhAra-saMbhUta-nabhasi=AkAzamAM khUba phelAI gayelI. rannasikadhULa. roSAta khijAIne. usthApitAni uDADI hatI. kamaThana kamaThe. zahena luccA. yAni je. chAyA-chAMyaDo. api =paNa. te te. tava Apano. na=nahIM. nAtha! he nAtha!. hatA nAza karI zakavo. hatAzA-nirAza thayelA. rasta: gherI lIdho. amIbhi=eNe. paraM=paraMtu. durAtmA duSTane. 31. *praznAra-saMbhUta-nabhAMsi "rajAMsi roSA - dusthApitAni' kamaThana zahena yAni Page #857 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 784 paMca pratikamAgasUtro "chAyADapi' taistavana nAtha! uhatA, hatAzo prastatvamI bhirayamevapa upara durAtmA i315 gAthArtha :- luccA 'kamaThe khijAIne, AkAzamAM khUba phelAI rahe tema je dhULa uDADI hatI, he nAtha ! te "dhULa ApanA chAMyaDAnoye leza mAtra "nAza karI zakI nahIM, paraMtu nirAza "thayelA e "duSTane ja eNe rije] gherI lIdho. [pApa bAMdhIne saMsAramAM rakhaDyo.] 31 kamaThano bIjo prayatna paNa niSphaLa thayo, ane tene ja tenuM nukasAna thayuM zabdArtha :- garjata garjanA karatA. Urjite-ghanaghama=moTAM moTAM vAdaLAMvALuM. adabha-bhIma ghaNuM ja bhayaMkara. bhrazyattaDita paDatI vIjaLIovALuM. musala-mAMsala-ghora-dhArama=mUsaLadhAra (sAMbelA jevI bhayaMkara jADI dhAravALuM). daityenadarbhe. mukta varasAvyuM. dustara-vAri=na tarI zakAya tevuM pANI. dadhe karyuM. teno. eva=ja. tasya tene mATe dusara-vAri-kRtyana tarI zakAya tevA pANInuM kArya, athavA dustaravAri-kRtya kharAba taravAnuM kArya. 32 caMdda 'garbhadUrjita ghanaughamadabhra-bhIma bhazyattaDimmusala-mAMsala-ghora-dhArA datyena muktamathadustara-vAri ghe" tenaivatasya jinadeg!dustaravAri-kRtyam 3rA gAthArtha:- 'garjanA karatAM moTAM moTAM vAdaLAMovALuM, ghaNuM ja bhayaMkara, paDatI 'vIjaLIovALuM, sAMbelA jevI bhayaMkara jADI dhAravALuM - 'musaLadhAra ane 'na tarI zakAya tevuM pANI kamaTha detye varasAvyuM "kharuM, paraMtu, he "jinezvara prabho ! te ja "pANIe tenA mATe na karI zakAya evA pANInuM kArya bajAvyuM. [saMsArarUpI pANI na tarI zake, tevI tenI sthiti thaI, athavA kharAba taravAranuM kArya bajAvyuM, tene saMsAramAM rakhaDAvI tenA AtmAnuM bhAva maraNa karanAra taravAra tarIkenuM kAma bajAvyuM. upayoga karanArane ja mAre te kharAba taravAra gaNAya.] 32 kamaThano trIjo prayatna paNa niSphaLa ane tene ja duHkhadAyaka thayo zabdArtha:- dhvastortha-keza-vikRtA-ti-ma-muNDa-prAlamba-bhUta-vikharAyelA UMcA vALathI Page #858 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 785 bhayaMkara lAgatI AkRtivALI mANasanI khoparIonI laTakatI mALA dhAraNa karanAra bhaya-da-vatra-vinirmadagni:=bihAmaNAM moDhAMmAMthI agni kADhatA. preta-braja:=bhUtonuM ToLuM. prati upara. bhavantamaApanA. Irita: choDyuM. aca=ekamaTha)ne. abhavathaI paDyuM. pratibhavaM dareka bhavamAM. bhava-duHkha-hetu: saMsAranAM du:khanuM kAraNa. 33 'dhvastortha-keza-vikRtA-DakRti-marya-munDa prAlamba-bhUbhaya-da-vadya-vinirmadagni: preta-braja: "prati bhavantamapIrito ya: "soDa myADa bhavabhratibhavaM bhava-duHkha-hetu: 33 gAthArtha :- vikharAyelA UMcA vALathI bhayaMkara lAgatI AkRtivALI mANasanI khoparIonI laTakatI mALA dhAraNa karanAra ane bihAmaNA moDhAmAMthI agni kADhatAM bhUtonuM ToLuM, 'ApanA "upara 'choDyuM, te[2. paMcabhUtonuM ToLuM ja e['kamaTha ne dareka bhavamAM"saMsAranA du:khanuM kAraNa thaI paDyuM. 33 prabhunA bhakatonI dhanyatA zabdArtha :- dhanyA: dhanya che. bhavanA-dhipa ! he bhuvananA svAmI ! prabhu! tri-sabhya traNeya saMdhyAe. ArAdhayanti ArAdhanA kare che. vidhivata vidhipUrvaka. vidhutA-nya-kRtyA:=bIjAM badhAM kAmakAja choDIne. ulasa pulaka-pakjhala-deha-dezo: khaDAM thayelA romAMcarUpI pAMkhovALA zarIranA bhAgo dhAraNa karatA. pAda-dvayaM be caraNakamaLanI. bhuvi =jagatamAM. janma-bhAja:=prANIo. 34 "dhanyAsta "eva bhuvanA-'sdhipa! "e tri-sadhya mArAdhayanti vidhivadvidhutA-nDanya-kalyA: bhatsollasatpalaka-pakSmala-deha-dezA: pAda-dvayaM tava* *vibho! bhuvi janma bhAja:* 34 gAthArtha :- he bhuvananA svAmI prabhu ! bhakita vaDe kheDA thayelA romAMca rUpI pAMkhovALA zarIranA bhAgo dhAraNa karatA je "prANIo A jagatmAM bIjAM badhAM kAmakAja choDIne "ApanAM caraNakamaLanI traNeya saMdhyAe vidhipUrvaka ArAdhanA kare che, te ja "dhanya che. 34 Page #859 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 786 paMca pratikramaNa sUtro prabhunA nAmasmaraNathI paNa vipattiono nAza thAya che zabdArtha :- asmina. apAra-bhava-vAri-nidhau=apAra saMsAra samudramAM. munIza !=he munionA svAmI ! mane mane lAge che. zravANa-gocaratAM sAMbhaLavAmAM. AkarNita sAMbhaLyA pachI. gotra-pavitra-mantra nAmarUpa pavitra manca.vipadriSa-dharI du:kharUpI sApaNa. savirdhananajIkasameti? = AvI zake ? 35 asminnapAra-bhava-vAri-nidhaumunIza'! mance 'na me"zravaNa-gocaratAM gato'Dasi | AkarNita tu tava ''gotra-pavitra-manve kiM vA vipadriSa-dharI savidha sameti 1 3pA gAthArtha :- he munionA svAmI ! mane lAge che ke- A apAra "saMsArasamudramAM kadI paNa Apa mArA sAMbhaLavAmAM AvyA nathI, kAraNa ke - "ApanA "nAmarUpI pavitra maMtra sAMbhaLyA pachI, "zuM du:kharUpI "sApaNa najIka paNa AvI zake kharI ke ? 35 prabhunAM caraNanI sevAthI samasta duHkhono nAza thAya che zabdArtha:- janmA-Dajore bIjA bhavamAM. tava=ApanA. pAda yuga be caraNanI. mane= mane lAge che. mahitamapUjA karavI. Ihita-dAna-dakSaIcchita ApavAmAM samartha. janmaniHjanmamAM. parAbhavAnA kaSTone. jAta: thayo . niketana pAtra. mathitA-nDazayAnAma-du:khanI lAgaNIo jagADe evo. 36 janmA-DAre pitavAda-yugana deva ! "manya mayA mahitamIhita-dAna-dakSama "tenehajanmanimunIza! parAbhavAnIpa jAto niketanamahemathitA-DaDazayAnAm 36 gAthArtha :- he deva ! Icchita ApavAmAM samartha ApanA be caraNanI pUjA bIjA [pAchalA] "bhavomAM meM karI nathI, ema mane lAge che, tethI ja he munirAja ! A janmamAM duHkhanI "lAgaNIo jagADe evAM "kaSTonuM pAtra huM thayo "chuM. 36 Page #860 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamAgasUtro 787 prabhunAM darzana mAtrathI sakaLa anarthono nAza thAya che zabdArtha :- moha-timirA-DavRta-locana=moha rUpI aMdhakArathI gherAyelI AMkhone lIdhe. zakRta eka vAra. pravilokita joI zakyo. marmA-Rvidha: marmamAM ghA karanArA. vidhurayanti =herAna karI zake. mA mane. anartho: anartho. prodyatmabandha-ga:=udaya pAmatI paraMparAnI sthitivALA. anyathA nahIMtara. 37 nUna 'na moha-timirA-DaDavRta-locana pUrva vibho! sadapi pravilokitogasiT mama-DaDavidhavidhurayanti himAmanAtha:13 'prosnabandha-gataya: kaminyathate gAthArtha :- he vibhu! moha rUpI aMdhakArathI gherAyelI AMkhone lIdhe Apa eka vAra paNa "pahelAM mArA jevAmAM AvyA nathI ja, nahIMtara, marmamAM ghA karanArA ane vadhatI jatI paraMparAnI sthitivALA [rojaroja vadhatA jatA] "A anartho mane zI rIte herAna karI ja zake? 37 ApanI bhAvapUrvaka bhakti karavAthI ja kharekhara sakaLa duHkhono nAza thAya che zabdArtha :- AkarNita:=sAMbhaLavAmAM. mahita =pUjavAmAM. nirIkSita =darzana. cetasihRdayamAM. vidhRta:=dhAraNa karyA haze. bhakatyA=bhaktipUrvaka jAta: banyo. asmi chuM. jana-bAMdhavAhe lokabaMdhu ! du:kha-pAtra=du:khanuM pAtra. yasmAta kema ke. kriyA: kriyA. pratilikti phaLatI. bhAvazUnyA:=bhAva vinAnI. 38 "AkarNitoDapi mahitoDapi nirIkSitoDapi nUna ane "cetazi mayA "vidhUtoDasi' bhatyA jAtoDasmitena* jana-bAndhava duHkha-pAtra 5 "yasmAjyiA : 'pratiphalatti na bhAva-zUnyA:* 38. gAthArtha :- ane kadAca Apa sAMbhaLavAmAM AvyA hazo, pUjavAmAM paNa AvyA hazo, ane ApanuM darzana paNa thayuM haze, chatAM paNa eTaluM to cokakasa che ke - "bhakitapUrvaka Apane hRdayamAM meM dhAraNa karyA nahIM hoya, te lokabaMdhu! tethI duHkhanuM pAtra banyo chuM kema ke, bhAva "vinAnI kriyA pUrepUruM phaLa ApatI nathI. 8 Page #861 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 788 paMca pratikramaNa sUtro duHkhonAM mULa dUra karavA prabhu pAse zaraNanI yAcanA zabdArtha :- du:khi-jana-vatsala =du:khI loko upara vahAla karanArA !. zaraNa !=zaraNa levA yogya. kAruNya-puNya-vasate ! dayAnA pavitra sthAnaka samA !. vazinAM saMyamIomAM. vareNya !=zreSTha ! mayikamArA upara. nate namelA. maheza !=he moTA deva !. dayAM dayA. vidhAya karIne. du:khArolana-tatparatAM duHkhanA aMkurono nAza karavA taiyArI. vidhehi karo. 39 - nAtha ! duHkhi-jana-vatsala ! he zaraNya ! kAruNya-puNya-vasate! vazinAM vareNya ! "bhatyA nate "mayi maheza!"dayAMvidhAya duHkhA-DaDakurolanatatparatAM vighehi 39 gAthArtha :- he duHkhI loko upara vahAla karanArA ! he nAtha ! he zaraNa levA yogya ! he *dayAnA pavitra sthAnaka samA ! he "saMyamIomAM he zreSTha ! he moTA deva ! "bhakitathI "namelA mArA para dayA karI [mArA] duHkhanA aMkurono nAza karavAnI taiyArI "karo. 39 pahelAM prabhunuM dhyAna na dharyuM, teno pastAvo zabdArtha :- ni:sakhya-sAra-zaraNaM asaMkhya sAranuM sthAna. zaraNaM zaraNa zaraNaM zaraNa karavA yogya. AsAgha=pAmIne. sAdita-ripu zatruono nAza karanAra. prathitA-DavadAtama=prasiddha prabhAvI. tpAda-pakajama ApanAM caraNakamaLanuM. praNidhAna-vadhdha=mana, vacana, kAyAnI bhakita vagarano. vadhya: vadha karavA lAyaka. bhuvana-pAvana !=bhuvanane pavitra karanAra prabhu! hA hAya ! hatA=mUo paDyo. asmi chuM. 40 'ni:sakhya-sAra-zaraNaM zaraNaM zaraNya mAsAdya sAdita-ripu prathitA-DavarAtam "vatpAda-pakajamapi praNidhAna-vadhyo "vadhyoDarmice bhuvana-pAvana"hA"hato smiAjabI gAthArtha :- asaMkhya 'sAranA sthAnaka, zaraNa karavA yogya, zatruono nAza karanAra ane prasiddha prabhAvI ApanA caraNakamaLanuM zaraNa pAmIne 'paNa je ApanA tarapha praNidhAna-mana, vacana, Page #862 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 789 kAyAnI bhakti vagarano rahuM, to huM kharekhara vadha karavA lAyaka chuM. ne huM traNa bhuvanane pavitra karanArA prabhu! hAya ! hAya ! huM "mUo paDyo chuM, ema ja samaje. 40 potAne duHkhathI vimukata karavA prabhujIne vijJapti zabdArtha :- devendra-vandhakahe ! devendrone paNa vaMdana karavA yogya. viditA-Dakhila-vastu-sAra != tamAma vastuono sAra jANI cUkelA. saMsAra-tAraka ! saMsArathI tAranAra ! bhavanA-nDadhinAtha != bhuvananAtha. trAyasvabacAvo. karuNA-haMda !=he dayAnA kuMDa !. punIhi=pAvana karo, pavitra karo. sIdanta pIDA pAmatA. adya Aje. bhaya-da-vyasana-DabunarAze:=bhayaMkara kaSTonA samudrathI, 41 devendra-vanda ! viditA-Dakhila-vastu-sAra! "saMsAra-tAraka! vibho! bhuvanA-'sdhinAtha ! vAyasva divAkaruNA-hada! "mAM punahi sIdantamadya bhaya-da-vyasanA- 'Dabu-rAze: 41 gAthArtha :- he devendrone paNa vandana karavA yogya ! he prabhu! tamAma vastuono sAra jANI cUkelA ! he deva! saMsArathI 'tAranArA ! he bhuvananAtha ! he dayAnA kuMDa ! pIDA 'pAmatA mane bhayaMkara kaSTonA "samudrathI bacAvo ane pavitra karo. 41 bhavobhavamAM prabhunA zaraNano svIkAra | zabdArtha :- bhavadaDigha-saro-rahANAM ApanAM caraNakamaLanI. bhakta: bhakitanuM. phalaMtraphaLa. kimapitrakAMI paNa. saMtati-saMcitAyA:kalAMbA vakhatathI ekaThI thayelI. tvadeka-zaraNasya tamArA sivAyanA bIjA koI paNa zaraNa vagaranA. bhUyA.kaho. atraahIMyAM. bhavA-Dajore bIjA bhavamAM. 42 dhavasti nAtha ! bhavaDio- saro-hANAM bhakta: phalaM kimapi' saMtati-saMcitAyA: | "tane tvadeka-zaraNasya zara! "bhUyA: "svAmI tvameva bhuvaneDava bhavAntareDapi" in4rA gAthArtha :- ApanA caraNakamaLanI lAMbA vakhatathI ekaThI thayelI bhaktinuM he nAtha !"kAMIpaNa "phaLa hoya, to huM zaraNa levA lAyaka prabhu! tamArA sivAyanA bIjA koIne paNa zaraNe na gayelA Page #863 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 790 paMca pratikamANasUtro ''mArA A lokamAM ane "bhavobhavamAM "Apa ja "svAmI ho." 42 prabhunA parama bhakatone prApta thatuM bhaktipUrvakanI stutinuM aMtima phaLa zabdArtha:- iyaM A rIte. samAhita-dhiyasamAdhimAM sthira buddhivALA. vidhivata vidhipUrvaka jinendra != he jinendra! sAndrodA-satpalaka-kajhukitA--bhAga:=khUba khaDA thayelA romAMca rUpI kaMcavo dhAraNa karelAM aMgovALA. tabimba-nirmala-mukhA-Dabu-ja-baddha-lakyA.=ApanA biMbanA nirmaLa mukhakamaLa sAme lakSya bAMdhIne, ApanA mukhanuM dhyAna karIne. racayanti kare che. 43 'itye samANita-dhiyo "vidhivanjinendra sAndrollasatpalaka-kamyuktiA-Daga-bhAgA: tvabimba-nirmala-mukhA-Dabuja-baddha-lakSyA "ye saMstava tava vibho ! ''racayanti bhavyA: 43 gAthArtha :- he 'jinendra ! khUba khaDA thayelA romAMca rUpI kaMcavo dhAraNa karelAM aMgovALA ApanA biMbanA nirmaLa mukhakamaLa sAme lakSya bAMdhIne samAdhimAM sthira buddhivALA je bhavya puruSo ApanI A rIte vidhipUrvaka stuti kare che. 43 zabdArtha:- jana-nayana-kumuda-candra!=mANasonI AMkho rUpI kamaLone caMdra samAna. prabhAsvarA:= jhaLahaLatA. svarga-saMpadA svarganAM sukho. bhuphatA=bhogavIne. te teo. vicalita-mala-niyA:karmamaLano nAza karIne. acirA-thoDA ja vakhatamAM. mokSa mokSa. prapadyantaHpAme che. 44 jana-nayana- kumuda-candra! prabhAsvarA: "svarga-saMpado bhUtvA, te vigalita-mala-nicayA 19acirA"okSa prapadyanta' jo yugyam gAthArtha :- mANasonI AMkhorUpI kamaLone caMdra samAna he prabhu! teo, jhaLahaLatA "svarganAM sukho bhogavIne karma-mohano nAza karI thoDA ja vakhatamAM mokSa pAme che. 44 || zrI kalyANa mandira stotra saMpUrNa Page #864 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 791 vize SArtha A stotranA racanArA pU. zrI siddhasena divAkara sUTa manI prasiddha kathA bIja graMthomAMthI jANI levI. pArzvanAtha prabhunuM A stotra bhaktAmaranA stotra karatAM vadhAre gaMbhIra kAvyaracanAvALuM che, tethI teno artha samajavo ekAeka kaThaNa paDe che. koI koI ThekANe virodhAbhAsa-zleSa vagere alaMkAro vadhAre vAparela hovAthI sAmAnya janasamAjane artha samajavo muzkela paDe tema che. eTale jo ke amoe saLaMga artha saraLatAmAM ApyA che chatAM bhaNanAra bhaNAvanArane khAsa kALajI rAkhI bhAvArtha samajavA prayatna karavo. 9 muM smaraNa bRhacchAnti 71 navasmaraNa-pratiSThA: zAMtisnAtra: vagere maMgaLamaya prasaMgomAM tathA prAta:kALe prathama prahara sudhI namiNa ane kalyANa maMdira sivAyanAM sAta smarAga gaNAya che. bAkInA prasaMge nave ya smaraNa gaNAya che. pAThAntaro, vizeSa artho, vyAkhyAnAntaro maMtrakalpa vagere TIkA vagere vizeSa graMthothI jANavA. I paMca pratikramaNa sUtro ane navasmaraNa artha sahita saMpUrNa Page #865 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nyAyavizArada nyAyAcArya pU. mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI gaNivara viracita zrI pratikramaNa hetu garbhita svAdhyAya huM nama: prastAva ne dUhA zrI jinavara praNamI karI, pAmI suguru pasAya, hetugarbha paDikakamaNano, karayuM sarasa sajhAya. 1. sahaja-siddha jina vacana che, hetu-rUcine hetu; dekhADe mana rIjhavA, je che pravacana-ketu. 2. jasa goThe hita ullaze. tihAM kahIje hetu'; rIjhe nahi bUjhe nahi, tihAM huI hetu "ahetu'. 3. hetu yukti samajAvIe, je choDI savi dhaMdha; teha ja hi tame jANo, A apavarga saMbaMdha. 4. pratikramaNa ane tenA cha prakAra I DhAla pahelI che RSabhano vaMza rayaNAyaro - e dezI. paDikAmaNa te Avazyaka, rUDhi sAmAnya payanthore; sAmAyika-cauvIsantho, vaMdanapaDikakamaNandore. 1. zruta-rasa bhaviyAM ! cAkhaje, rAkhaje gurukula-vAsore; bhAkhaje satya asatyane nAkhaje, hita e abhyAsore. 2. dhRtarasa bhaviyAM! cAkhaje. - e AMkaNI. kAussagga ne paccakakhANa che, ehamAM par adhikAro re, sAvadha yogathI viramavuM, jina-gaNa-kIrtana-sAro re. vyuta 3. guNavaMtanI pratipati te, atikrama niMdA ghaNerI re, vrata-cikitsA guNa-dhAraNA, dhuri zuddhi cAritra kerI re. zruta 4. bIje darzananA AcAranI, jJAnAdika taNI trIje re, cothe aticAra apanayananI, zeSa zuddhi pAMcame lIjere. zruta 5. chaThe zuddhi tapa-AcAranI, viryAcAranI sarvere, adhyayane ogaNatrIzame, uttarAdhyayanane garve re. dhRta6. aradha nibu ravi guru, sUtra kahe kAla pUro re, divasano rAtrino jANIye, dasa paDilehaNathI sUro re. mRta. 7. madhyAhanathI adharAtitAI, hue devasI apavAde re; adharAtrithI madhyAhanatAI, rAIya yoga-vRtti nAde re. thuta8. saphala sakala deva guru nati, Iti bAre adhikAra re; 1. hita. Page #866 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamaNasUtro 793 deva vAMdI guru cAMdIe, vara khamAsamaNa te cyAre re. zruta9. siddhi loke paNa kAryanI, nRpa-sacivAdika bhakate re; guru-sacivAdika thAnake, nRpa jina sujasa suyukata re. dhRta 10. bAra adhikAra DhAla bIjI rAga mArUNI. girimAM girio merU girivarUpe- e dezI. paDhama ahigAre, vaMduM bhAva-jiPsarUpe, bIje dadhva-niNaMda, trIje re trIje re, Iga ceIe ThavaNA-jiNA re. 1. cothe nAma-jiNa, tihuaNa ThavaNa-jinA namuM re, paMcame cheke tema; vaMduM re vaMduM re, viharamAna jina kevalI re. 2. sattama adhikAre, suya nANa vaMdie re, aThama thaI siddhANaM; navameM re nava re, thaI tisthAvi vIranI re. 3. dazameM ujajayaMta thai, valiya IgyArameM re, cAra-ATha-dasa doI, vaMdo re vaMdo re, aSTApada-jina jina kahyA re. 4. bArameM samyagRSTi, suranI samaraNA re, e bAre adhikAra; bhAvo re bhAvo re, deva vAMdatAM bhavijanAM ! re. 5. vAMduM chuM IcchakArI samasta zrAvako re,'khamAsamaNa cau deI, zrAvaka re, bhAvika sujasa IcchuM bhaNe re. 6 aticAra-zuddhi ane pratikramaNanA ATha paryAya. DhAla trIjI . sAhibA raMgIlA hamArA- e dezI. have aticAranI zuddhi icchAe, aticAra - bhAra - bharita nata kAye, udyamI ! upayoga saMbhAlo, saMyamI ! savi pAtika TAlo, - "sabyastavi devasiya IccAI', pratikramaNa bIjaka mana lAI. 1. udyamI! upayoga saMbhAlo - e AMkaNI. jJAnAdika mAMhe cAritrasAra, tadAcAra zuddhi artha udAra-udyamI karemi bhaMte' ItyAdika sUtra, bhaNI kAussagga karo pavitra; u. 2. ciMtavo aticAra te prAMta, paDilehaNathI lAgA je bhrAMta; u. sayaNAsaNa' ityAdika gAthA, bhAvajo tihAM mata ho je thAMthA. u. 3. Ima manasA ciMtana guru sAkhe, AlovA arthe guru dAkhe; u zrAddha bhaNe aDagAthA attho, kAussagga pArI cauvisattho. u4. sADA sApaDilehI bese, muhapatti tanu paDilehe vizeSa; u, kAussagga avadhArita aticAra, AlovA de vaMdana sAra. u. 5. avagraha mAMhi rahio nata 1. sama suzrAvako re. 2. vAcaka. Page #867 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 794 paMca pratikramaNa sUtra aMga, Aloe devasIe je bhaMga; u "sabastavi devasiya IccAI," uccarato guru sAkhe amAI. u. 6. mana-vacana-kAya sakala aticAra, saMgrAhaka e che suvicAra; u 'icchAkAreNa saMdisaha bhagavan!', pAyachitta tasa bhAge tapAdhana. u0 7. paDikakamaha Iti guru paNa bhAkhe, paDikakamaNAkhya pAyacchita dAkhe; u svasthAnakathI je bahigamaNa, phirI Ave te che paDikakamaNa' u. 8. paDikakamaNa, paDiaraNa, patti, pariharaNA, vAraNA, nivasti; u niMdA, garahA, sohI aTha, e paryAya sujasasugarITha. u. 9. pratikramaNa vidhi DhAla cothI . prathama govAlA taNe bhave- e dezI. besI 'navakAra' kahI havei, kahe "sAmAyika sutta; saphala navakArathI jIvane, paDikakamavuM samacitta. mahAjasa ! bhAvo manamAM re heta e AMkaNI 1. 'cattAri maMgala' mitkAdikejI, maMgala artha kaheI; IcchAmi paDikakamiu ityAdikejI, dina aticAra AloI. mahAsa ! 2. "iriyAvahi' sutta bhaNejI, vibhAga AloyaNa attha; "tasya dhamasya' lage bhaNejI, zeSa vizuddhi samaththa mahAjana !. 3. zrAvaka - AcaraNAdikejI, "navakAra' sAmAyika sUtra'; 'IcchAmi paDikakamIu kahI kahejI, zrAddha sUtra supavitra. maha0 4. aticAra-bhAra-nivRttithIjI, halu hoI uThaI; "abhuThio mi' ItyAdikejI, sUvamuni zeSa' kaheI, mahAsa 5. avagraha khamAsamaNa vaMdaNajI, tIna khamAvere deI, paMcAdika muni je hue, kAussagnArtha phireI. mahAsa 6. bhUmi paMjI avagraha vahIjI, pA page nisareI; Ayariya uvajhAya bhale bhaNejI, abhinaya sujasa kaheI. mahA 7. devasI pratikramaNa vidhi (cAlu) che DhAla pAMcamI | rasiyAnI dezI. AloyaNa paDikakamaNe azuddha je, cAritrAdika aticAra; catura nara ! kAussagga tehanI zuddhi arthe kahyo, pahilo cAritra zuddhikAra. catura nara ! 1. parIkSaka ho to hetune parakhaje, harakhaje hiyaDalA mAMhi; ca nirakho racanA sadguru keraDI, varaSo surasa uchAhi. catura 2. parIkSaka ho to hetune parakhajee AMkaNI, cAritra kaSAya-virahathI zuddha hoe, jAsa kaSAya udagra; ca0 uSNu puSka pari niphala tehanuM, mAnuM caraNa samagra. ca. parI. 3. teNe kaSAyataNA upazama bhaNI, Ayariya uvajhAya ItyAdi, ca, 1. sUtre ni:zeSa. 2. abhinama. Page #868 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNa sUtro 795 gAthAtraya bhaNI kAussagga karo, logassa' doI apramAdi caparI. 4. "karemibhaMte' ItyAdi traya kahI, cAritrano e ussaggaca, "sAmAyika' traya pATha te jANIe, Adi madhyAMta suhalagna. ca0 parIkSaka5. pArI urjAya" ne "savvaloe" kahI, darzanAcAra zuddhisa; ca eka "cauvisatthAno kAussagga kare, pArI kahe, 'muphakharavaradIvaThTha'. ca. parIkSaka 6. "suyasta bhagavao' kahI "cauvIsanthaya', kAussagna kari pAre daMta; ca sakalAcAra phala siddha taNI ghUI, 'siddhANaM buddhANaM' kahe mahaMta. ca0 parIkSaka 7. tisthAdhipa vIravaMdana revatamaMDana, zrI nemi nati tirthIsAraca, aSTApada nati karI suyadevayA, kAussagna navakAra. ca. parIkSaka, 8. kSetradevatA kAussagga Ima karo, avagraha yAcana heta; ca, paMca maMgala kahI puMcha saMDAsaga, muhapatti vaMdana heta. ca. parIkSaka 9. 'IcchAmo aNusaThi" kahI bhaNe, stuti traya arthagaMbhIra, 2AjJA karaNa nivedana vaMdana, guru anAdeza zarIra. ca. parIkSaka10. devasiye guru Ika "thati' java kahe, pakikhaAIka kahe tIna; ca, sAdhu zrAvaka sahu sAthe thaI kahe, sujasa ucca svara lIna. ca. parIkSaka, 11. devasI pratikramaNa vidhi (cAlu) DhAla chaThThI . namaskAra svakRta jagannAtha jetA zlokanI dezI. zrAddhI susAdhvI te kahe ucchavAhA, "saMsAra dAvAnala' tIne gAhA; na saMsaskRta che adhikAra tAsa, kehI kahe ekahI pUrva bhAsa, 1. ache tIrtha e vIranuM teNe harSe, pratikramaNa nirvidana yuI tAsa karyuM; kahI 'zakrastava' eka jina-stavana bhAkhe, kRtAMjali suNaI apara "varakanaka' bhAkhe 2. "namohata thakI deva gurU bhajana eha, dhuri aMte valI saphalatA kara aha; yathA "namutthaNa" dhuri aMte "namo jiNANaM' jiNa vaMdana Ika 'sakakanvaya' duga pamANa. 3. dubaddha subaddha ti logassa cAra, kAussagna kare devasI zuddhikAra; mArI kahIya 'logassa' maMgala upAya, "khamAsamaNa doI deIne kare sakjhAya. 4. jAva porisI mUlavidhi hoI sakAya, utkRSTa te dvAdazAMgI adhyAya; parihANithI jAva namukakAra hoI, sAmAcAri vaza paMca gAthA paloI. 5. kahI paDikakamaNe paMca AcAra sahi, tihAM dIse e tiNaha duhaNa hoI, Izya pabhaNi tapa vIrya AcAra zuddhi, avazya huI no hoI trika vizuddhi. 6. pratikramaNa-paccakhANa-cauvihAra munine, yathAzakita paccakhANa zrAvaka sumanane; kAussagga aMtaraMga tapano AcAra, vali vIryano phorave zakitasAra. 7. pratikramaNa padathI kriyA karva karma, jaNAe tihAM pratikramaNa kriyA marmanuM pratikramaNa kartA te sAdhvAdi kahIe, sudaSTi suupayukata yatamAna lahie. 8. 1. madhyate. 2. sAthe. 3. jinavaMdaNe. Page #869 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 796 paMca pratikamANasUtra pratikramya te karma-krodhAdi jANo, Tale te to sarva lekhe pramANo; male je sujanasaMga daDharaMga prANI, phale to sakala kajaja e sujasa vANI. 9. rAyasI pratikramaNa che DhAla sAtamI che brahmacaryanA daza kahyA athavA juo juo acaraja atibhaluM - e dezI. devasI paDikakamaNa vidhi kahyo,- kahie have rAIno tehare; Iriya' paDikamiya "khamAsamaNa myuM, "kusumiNa dusumiNa' jeha re. 1. catura nara ! hetu mana bhAva - e AMkaNI. teha upazama kAussagga karo, cAra logassa mani pATha re; diThi-vipariyAsa' so ussAsano, "dhI-vipariyAsa' rAta ATha re. catura. 2. "ciI vaMdana' kariya sajhAya mukha. dharma vyApAra kare tAvare, jAva paDikakamaNa velA hue, cau "khamAsamaNa die bhAvare. catura. 3. "rAI paDikakamaNa ThAu Ima kahI, "sabUssavi rAI kaheI re; "sakakalthaya bhaNI "sAmAyika' kahI, "ussagga" eka ciMtaI re. catura 4. bIje eka darzanAcArano, trIje aticAra citare; caritrano tihAM eka hetu che, alpa vyApAra nisi cittare. catura 5. pArI "siddhastava' kahI pache, jAva kAussagna vihipulvare, pratyeka kAussagga paDikakamaNathI, azuddhano zodha e apuvaeNre. catura 6. IhAM vIra chamAsI ta5 ciMtave, he jIva ! tuM karI zake tehare; na zakuM e gAI IguNatisatAM, paMca mAsAdi paNa jehare. catura che. eka mAsa jAvatera UNaDo, pache cautisa mAMhi hANa; jAva cautha AMbila porisiM, -namukakArasI yoga jANI re. catura 8. zakti tAMI citta dharI pArIe, muhapatti vaMdana paccakakhANa re; "IcchAmo aNusaThi' kahI tiga thaI, thaya-ciIvaMdaNa suhajANa re. catura. 9. sAdhu valI zrAddhakRta pauSadho, mAge Adeza bhagavannare; "bahuvela saMdisAu 'bahuvela karuM, laghutara anumati mannare. catura. 10. cau khamAsamaNa vaMde muni, "aDhAIjesu' te kahe sadyare, kare paDilehaNa bhAvathI, sujasa muni vidita suguNare ca0 11. pakhI pratikramaNa vidhi DhAla AThamI . madhubiMduAnI, athavA sarasatI ! mujhare mAtA ! diyo bahumAna re - e dezI. have papiyare caudasi dina sudhI paDikame paDikamatAre nitya, na parva atikrame; gRhazodhyuM re pratidina to paNa zodhIe, 5khasaMdhire Ima mana IhAM anurodhiye. Page #870 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 797 guTaka anurodhiye gurU karma vizeSa, uttara karaNa e jANIe, jima dhUma lepana vara vibhUSaNa, taila nhANe mANIe; muhapattI vaMdaNa saMbudra khAmaNa, tIna pAMca zeSa be pakikha AloyaNa aticArA, locanA suvizeSa e. 2 DhAla savyassavire "pakinayamsa ItyAdika bhaNI, pAyacchittare upavAsAdika paDIsuNI'; vaMdaNa deI re pratyeka khAmaNAM khAmIe, divasiya AloIya' ityAdika vizvAmie. 3 truTaka vizrAmie sAmAyika sUve, khamAsamaNa daI karI, kahe eka pakhI sUtra bIjA, suNe kAussagga dharI; pAkhI paDikamaNa sUtra kahIne, sAmAyika trika uccarI, "unjhoe" bAra kare kAussagga, harSa nija hiaDe dharI. 4 DhAla muhapattiIre paDilehI vaMdaNa die, samApta khAmaNAM re khamAsamaNa daI khAmie; khamAsamaNa cyAre re pAkhI khAmaNAM khAmajo, IcchAmo aNusaThi' kahI devasI pariNAmo. 5 guTaka pariNAmo savi bhavanadevI', "kSetra devI' mAM bhalI; to paNa vizeSa IhAM saMbhAra, ajita-zAMti-stavavalI. IhAM jJAnAcAranI zuddhi, vaMdana "sabuddha khAmaNe jANIye; darzanAcAranI 'logassa' pragaTe, kAussagga pramANIye. 6 DhAla pramANe re aticAra pratyeka khAmaNa', pAkhI sUtra duge cAritra-zuddhi pAkhI khAmaNe; kAussagere ta5 AcAranI bhAkhaje, saghale ArAdhdha vIryAcAranI dAkhajo. 7 1. paNI suNI. Page #871 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 paMca pratikramaNa sUtro caumAsI varasI pratikramaNa truTaka dAkhaje caumAsa varasI, paDikakamaNano bhedae; caumAsa vIsa duvIsa maMgala, usagga varasi niveda eka pAkhI comAsI paMca varase, saga duzeSe khAmIe; sajhAya ne gurU zAMti vidhisyuM, sujasa lIlA pAmIe. 8, pratikamaNano artha DhAla navamI che mere lAla athavA lUkho lalanA viSayano - e dezI. nija thAnakathI para thAnake, muni' jAe pramAdejeha, mere lAla, phiri pAchuM thAnake AvuM, paDikakamaNuM kahiye teha, mere lAla. 1. paDikakamajo AnaMda mojamAM, tyajI khedAdika aDa doSa mere lAla, jima jima adhyAtama jAgaze, tima tima hoye guNa. poSa me. paDikakamane AnaMda mojamAM e AMkaNI 2. "paDikAmaNuM mUla pade kahyuM, aNakaravuM pApanuM jeha mere apavAde temanuM hetue anubaMdha te zama-rasa-meha mepaDi. 3. pratikramakane pratikramaNa karI, agha-prati kartavya annAha me zabdArtha sAmAnya jANIe, niMdA svara paccakkhANa me. paDi 4. paDikakamaNuM ne paccakhANa che, phalathI vara Atama nANa me. tihAM sAdhya-sAdhana vidhi jANaje, bhagavAI aMga sujasa pramANa mere lAla paDi. 5. pratikamaNano daSTAMtArtha I DhAla dazamI . naMdalAla bajAve vAMsalI athavA tuM matavAle sAjanA - e dezI. paDikakamaNa padAratha AsarI, kahuM adhvataNo dikuMtoIka pure nRpa che te bAhire, ghara karavAne saMbaMto re. 1. tuhe jojere bhAva sohAmaNo, je vedhaka hue te jANe re; mUrakha te auSadha kAnanuM, AMkhe ghAlI nijamati tANe re. 2. tuhe joje re bhAva sohAmaNo - e AMkaNI. tihAM bAMdhyuM sUtra bhale dine, rakhavAlA melyA sArA re; haNavo teja IhAM pesaze', IsyA kIdhA teNe pUkArA re. 1. muni. 2. saMbhUto re. Page #872 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro tumhe 3. 'je pAche pagale osare, rAkhIje tenA prANa re' ima kahI te sajja huI rahyA, dharI hAthamAM dhanuSa ne bANa re. tumhe 4. tasa vyAsaMge doI gAmaDI, tihAM peThA teNe dIThA re; kahe 'kAM tumhe peThA pApIyA !' tihAM eka kahe karI mana dhIThA re. tumhe pa. 'IhAM peThA zyo muja doSa che ?', teNe te haNIyo bANe re; pAche pagale bIjo osaryo, mUkayo kahe 'peTho anANe re.' tumhe 6. te bhogano AbhogI hUo, bIje na lahyo bhoga - saMyoga re; e dravye bhAve jANo, IhAM upanaya dhari upayoga re. tumhe 7. rAjA tIrthaMkara teNe kahyo, mAraga saMyama raho rAkhIre; cUkayo te rakhavANe haNyo, sukha pAmyo te satya bhASIre. tumhe0 8. pratikramaNa pramAda atikrame, IhAM rAgAdika rakhavAlAre; te jo rUpa prazasta joDIye, to hoye sujasa sugAlAre. tumhe 9 - saMvAda are daSTAMtathI pratikramaNa para vivecana // DhAla agiyAramI // kAMI jANuM mbha ghare Avelo ? athavA prIta pUrava pAmIye - e dezI. (pahelAM mAravADI bhASAnI chAMTa che) 'kAMI jANuM ki banI Avelo ? mAharA mohanAgArAzuM saMga he mitta ! mAharA prANa piyArArA raMga ho mitta ! kAMI 1. nadiya hoeto bAMdhie, kAMI samudra bAMdhyo na jAya he mitta ! laghu naga hoe to orohie, merU Arohyo na jAI re mitta ! kAMI 2. bAtha zarIre ghAlIe, nagane na bAtha ghalAI hai mitta ! sarovara hoya to tarI zakAM, sAhAmI gaMga na tarAI hai mitta ! kAMI 3. vacana kAyA te to bAMdhIe, mana navi bAMdhyo jAya he mitta ! mana bAMdhyA viNa prabhu nA mile, kiriyA niphala thAya he mitta ! kAMI 4. eka sahaja mana pavanaro, jUTha kahe graMthakAra he mitta ! manarI dore te dUra che, jihAM nahi pavana pacAra he mitta ! kAMI 5. mitta kahe "mana ! cala sahI, to paNa bAMdhyo jAya he mitta ! abhyAsa vairAgye karI, Adara zraddhA banAyadeg he mitta ! 6. huM jANuM IyuM banI Avelo. e AMkaNI. kiNahi na bAMdhyo jalanidhi, rAme bAMdhyo seta he mitta ! vAnara tehI upari cAlyA, merU-gaMbhIratA leta re mitta ! huM jANuM cha. zubhayoge bhaDa bAMdhie, anubhave pAra lahAI he mitta ! paDiaraNA paDikakamaNano, Imaja kahyo parayAya he mitta ! huM jANuM0 8. paDiaraNA gati guNa taNI, azubhathI te paDikaMti he mitta ! tihAM prAsAda dRSTAMta che, suNo TAlI mana bhrAMti hai mitta ! huM jANuM 9. koI pure eka vaNika huo, ratane pUrNa prAsAda he mitta ! soMpI bhAryAMne te gayo, digayAtrAye aviSAda hai mitta ! huM jANuM. 10, snAna vilepana bhUSaNe, keza niveza 1. bAtha na gagane. 2. nadI sAhAmI. 3. zraddhAvAna. 799 Page #873 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 800 paMca pratikramaNa sUtro zRMgAra he mita darpaNa darzana vyagra te, lAge bIjuM aMgAra he mitta ! huM jANuM 11. prAsAda teNIye na joIo, khUNo paDiyo eka he mitta ! deza paDiM-myuM ehane ?' sA kahe dharI aviveka he mitta! huM jANuM 12. bhati pIMpala aMkura huo, te paNa na gaNe sAI he mitta ! teNe vadhate ghara pADIyuM, jima nadI-pUre vanarAI he mitta ! huM jANuM 13. desAurI Avyo gharadhaNI, teNe dITho bhagna prAsAda he mitta ! nIsArI gharathI bhAminI, te pAmIyo atithI viSAda he mitta ! huM jANuM 14. teNe pharI prAsAda navIna karyo, ANI bIjI gharanAra he mitta ! kahe " je prAsAda e viNasaze, to pahilInI gati dhAra' he mitta ! huM jANuM. 15. phiri gayo dezAMtare vANIyo, te trikuM saMdhyAe joI he mitta! bhAguM kAMI hoya te samAratAM, prAsAda to suMdara hoya che mitta ! huM jANuM 16. dhaNI Avyo dITho tehavo, ghara-svAmInI kIdhI teha he mitta ! bIjI huI duHkha-AbhoginI, upanaya suNaje dhari neha re mitta ! huM jANuM. 17. AcAraya gRha-prabhu vANIyo, prAsAda te saMyama rUpa he mitta ! tehane re rAkhavo upadize na kare te thAe virUpa he mitta ! huM jANuM 18. prAsAda te jeNe thira karyo, te pAmyo, sujasa jagIza he mitta ! IhAM pRcchaka kathaka te eka che, naya racanAe guru ne ziSya he mitta ! huM jANuM. 19. pratikramaNano trIjo paryAya paDiharaNA DhAla bAramI che . banyo re vidyAro kalpaDo - e dezI. - have paDiharaNA - paDikakamaNano, paryAya suNo INI rIti, ho muNiMda ! pariharaNA sarvathI varjanA, AzAdikanI sunIti, ho muNiMda ! 1. paDikakamaNa te avizada yogathI. e AMkaNI. eka gAme eka kulaputranI, bhaginI doI grAme uDha ho muNiMdA putrI eka tasa doI bahinanA, huA suta yuvA bhAva prarUDha, ho muNiMda ! paDi2. putrI arthe te AviyA, kahe suvivekI kulaputra, ho muNiMda ! 'tuma suta doI muja ekaja sutA, mokalI diu je hoya pavitra, ho muNiMda ! paDi. 3. te gaI suta doI te mokalyA, ghaTa ApI kahyo "ANo dUdha', ho muNiMda ! kAvaDa bharI dUdha nivartiyA, tihAM doI, mAraga anurUddha, ho muNiMda ! paDi. 4. eka nikaTa te atihi viSama ache, dUre te sama che maga, ho muNiMda ! sAme Avyo eka viSama tyajI, bIjo nikaTathI viSamate magna ho muNiMda ! paDi 5. ghaTa bhAgye tasa Ika paga khelyo, bIjo paNa paDato teNa, ho muNiMda ! sAme Avyo teNe paya rAkhIyo, sutA dIdhI teNa guNeza, ho muNiMda! paDiTa 6. 'gati tvarite Avaje navi kahyuM, paya lAvajo" kahyuM ema, ho muNiMda ! kulaputre vakra tiraska dharo 1. teNe joIyo. 2. vikaTa. 3. lagna. Page #874 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamaNasUtro 801 bhAva e upanaya prema, ho muNiMda ! paDi. tIrthakara te kulaputra che, cAritra te paya abhirAma, ho muNiMda ! te rAkhe cAritra kanyakA, paraNAve te nirmala dhAma, ho muNiMda ! paDi. 8. gokula te mAnuSa janma che, mAraga te tapajapa rUpa, ho muNiMda ! te thivirane dUra najIka che, jinakalpIne to anUpa, ho muNiMda ! paDi. 9. navi agItArtha rAkhI zake, cAritra paNa ugravihAra, ho muNiMda ! nivRtti durlabha che tehane, bIjo pAme vahelo pAraho, ho muNiMda! paDi10 dugdha-kAya daSTAMta e, dudha-kAvaDa tassa attha ho muNiMda! "pariharaNA' pada varNavyuM, Ima sujasa suhetu samaF, ho muNiMda ! paDi 11. pratikramaNano cotho paryAya vAraNA DhAla teramI . AsaNarAre yogI - e dezI. vAraNA te paDikakamaNa pragaTa che, munine te pramAdathI jANo re, suNo saMvaradhArI ! IhAM viSamukta talAva bhAgo, daSTAMta te mana ANo re. suNo saMvaradhArI ! 1. eka pure eka rAje che rAjA, teNe jAyuM paradala AvyuM re, suNo, bhakSya bhojane mIThA jalamAM, gAma gAma viSa bharyuM re. suNo, 2. prati nRpa paDahe Ima ghoSAve, "je bhakSya bhojya e khAye re, suNo, pIye mIThA jala huI hoMzI, te yama-maMdira jAye re. suNo, 3. dUrathI ANI bhojya je jamaze, khArAM pANI pIye re, suNo. te jIvI hoye sukha lahezya, jaya-lacchi e varaye re." suNo. 4. jeNe nRpa ANa karI te jIvyA, bIjA nidhana lAMtare, suNo dravya vAraNAM e IhAM bhAvo, bhAve upanaya sata re ! suNo, 5. jinavara nRpati viSaya viSamizrita, bhavine bhojyA nivAre, suNo bhava bhame rAgI ne tare re vairAgI, vAcaka jasa te saMbhAre re. suNo, 6. pratikramaNano paryAya pAMcamo nivRtti DhAla caudamI . mADI ! mAne paradezIDAne kAM paraNAvyA re athavA caMdrAvalAnI - dezI. paDikAmaNa nivRtti pramAdathI re, rAya kanyA dita; eka nagare eka zAlApati, dhUrta sUtA tasa rata, mADI ! mAMne bhara yauvanamAM kAMI na dIdhAM che, mADI ! mAMne manamatha mAcate kAMI na dIdhAM 1. kanI. Page #875 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 802 paMca pratikramaNa sUtro he, mAMDI ! mAMne avasara chayala chabIlAne kAMI na dIdhAM che, mADI ! mane lAvaNya lahare jAte kAMI na dIdhAM che. bholI mADalI! 1. te kahe "ApaNa nAsiere', sA kahe "sakhI mujha nRpa-putti; saMketa tiNamyuM che kiore; teDI lAvIsI jhatti' mADI ! mane bhara0 2. teNe gIta parabhAte supyuM re, pAchI nivarti tAma; "ANuM karaMDIyo ratnano' Ima vacane bhAMkhI syAma mADI ! mAMne bhara. 3. kulyAM to sDa kaNioraDAM re !, ahimAsa veThe aMba; tuja kulavuM jugatuM nahi, je nIca kare viDaMba. mADI ! mAMne bhara0 4. kolika sutA kaNioraDI re, huM latA chuM sahakAra) adhi mAsa ghoSaNa gItAe, kAla haraNa azubhanuM sAra. mADI mane bhara 5. tasa tAta zaraNe AvIyo, nRpa gotra eka pavitra paraNAvI paTarANI karI, nija rAjya Ape jaitra. mADI mAne bhara0 6. kanyA thAnaka muni viSaya te, dhUrata subhASita jIta; nivarte te jasa ne sukha lahe, bIjI na e che rIta. mADI ! mAne bhara0 7. che DhAla paMdaramI che javaIri (jhaverI) sAco re jagamAM jANIye re -e dezI. bIje paNa daSTAMta che re, eka gacche eka che sAdhare, grahaNa-dhAraNa-kSama tehane re, AcArya bhaNAve agAdhare. 1. dhArIre bhAva sohAmaNo re, tuhame sAro re AtamakAja re, vAre tene pApathI, saMbhAro pAmyuM che rAja re. dhAro re bhAva sohAmaNo re - e AMkaNI. pApa karma tasa anyadA juo re. udayAmata ati ghora re; nIkalyo gacchathI ekalo re, jANe viSaya bhogavuM jorare. dhAro re 2. kahe sura tarUNa maMgala tadAre, upayoge sAMbhale tehare, jima te bhaTa pAchA pharyA re, tiNe kidho cAritrasyuM neha re. dhAro re, 3. gAthA tariyavvA paittiyA mariyavvaM vA samare samattheNaM / asari sajjaNa ullAvA nahu sahiyavvA kulappasUeNaM / sAdhu ciMtavere sArAMzamari pravrajyA huM bhagna re; loka halAthI nivartiore, huo sujasa gurU-paya-lagna re. dhAro re, 5. 1. ghuke. 2. tAro re. 3. suta. 4. raNasamAre. Page #876 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 803 pratikramaNano chaThTho paryAya niMdA DhAla solamI che ahomata vAle sAhibA - e dezI. niMdA te paDikakamaNa che, daSTAMta citrakara - putrI re, eka nagare eka nRpati che, te sabhA karAve sacitrI re. bhavi' ! subhASita rasa graho. 1 e AMkaNI. ApI citrakAra sarvane, teNe citravA bhU sama-bhAge re; citravA te ekane dIve bhAta ANI putrI rAge re. bhavi. 2. rAjA Ave vege haye, kaSTa nAThI te Ave re bhAta ANI tema te rahI, tAta dehaciMtAye jAve re. bhavi. 3. Alekhe zikhi-piccha sA, vAne karI kaTTima deze re, gata Agata karato tihAM, nRpa dekhe lalita niveze re. bhavi. 4. te grahavA kara vAhiyo, nakha bhAga hasI sA bole re; "mUrkha maMca trika pAdatho, tU huo cothAne tole re.' bhavi. 5. nRpa kahe "kima ? tava sA kahe, 'rAja mArage ghoDo doDAve re, jIvI puNya huM tehathI, e pahelo pAyo mani Avere. bhavi. 6. bIje pAyo narapati, samabhAga sabhA jeNe Apara, vRddha tarUNa koI navi gaNyo, trIjo tAta te jeNe mane thApI re. bhavi. 7. deha ciMtAye te gayo, anna TADhuM thAya te na jANe re; cotho tU zikhi-piccha kayAM ? kima saMbhave INe thANe re ?' bhavi. 8. citta camakayo rAjA gayo, ghari sA gaI bApa jimADI re; smara zara sama" tAsa guNe haryuM, nRpa-citta te kayuM bhagADI re. bhavi. 9. vedhaka vayaNe mArake, pArake vaza kIdho rAjA re, viNa mAzuka ne AsakI, kaho kIma karI raheve tAjA re ? bhavi. 10. huI triyAmA zata yAminI', tasa mAta te prAta bolAvI re, kahe "tumha putrI dIjIe 'kima dAridra vAta e thAvI re ?' bhavi. 11. rAjAe ghara tasa dhana bhariu, manoharaNI te vidhisyuM paraNI re; dAsI kahe "nRpa jihAM lage, nAve kathA kaho eka varaNI re. bhavi. 12. sA kahe "eka putrI taNA, samakAle traNa vara AvyA re; nija IcchAe jUo jUA, mAe bhAIe bApe varAvyA re. bhavi. 13. rAtre sA sApe DasI, te sAthe bolyo eka re, aNasaNa eka karI rahyo, sura ArAdhe eka suvivekare. bhavi14. Ape saMjIvinI maMtra te, jIvADyAM te bihu teNe re; traNya miliyA sAmaTA, kahene dIje kanyA keNe re ? bhavi. 15. dAsI kahe jANuM nahi, tuM kahe je jANe sAcuM re'; sA kahe "aba nidrAlU chuM, kAle kahechyuM jANuM je jAcuM re, bhavi, 16. rAjA pracchanna te sAMbhale, bIje paNa dina die vAro re, guNe karI vecAto lIe, cItArI kahe uttara sAro re. bhavi. 17. "sAthe jIvyo te bhrAtA hu, jeNe jIvADI te tAto re; anazanIyAne dIjIye, eto prANanuM paNa vikhyAta re bhavi. 18. dAsI kahe "bIjI kaho', sA kahe "eka nRpa te sAro re; ghaDe AbharaNa aMteura, bhoyaramAM rahyA sonAro re. bhavi 19. tihAMthI nIkaLavuM nathI, paNa dIpataNuM ajuAluM re; 'kuNa velA' ! eke pUchayuM kahe, te rAti, aMdhAruM che kAluM re." bhavi0 20. "kima jANe ?' 1. bhAve. 2. die. 3. na. 4. smara zaramyA. 5. zayayAmasI. 6, karo. 7. lIe. 8. bhUdharamAM. Page #877 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 804 paMca pratikamANasUtro dAsI kahe, "je sUrya caMdra na dekhe re'; "kAle kahachyuM Aje ughaDyuM, mojamAM kahie te lekhe re." bhavi. ra1. bije dina sA tima vade, "rAcaMdha te jANe velA re'; avara kathA pUchI kahe "nRpa ekane cora be bhelA re. bhavi22. peTImAM ghAlI samudramAM vahI sA taTa kihAM lAgI re; keNe ughADI dekhIyA, pUchayuM ke te dine tyAgI re ?' bhavi. 23. "cotho dina che' eka kahe, dAsI kahe "te kima jANe re ?' bIje dine sA hasI kahe, 'turyajvarane paramANuM re bhavi0 24. pUchI kahe "do zokaya che, eka nagare ratnAvatI pahelI re; vizvAsa bIjIno nahi kare, ghaTe ghAle ratana te pahelI re. bhavi. 25. lIMpI muMdI ghaTa mukha rahe, bIjI ratana leI ghaTa mude re; ratana gayA teNIe" jANIyA, dAsI kahe " te kima viMda re ?"bhavi. 26. bIje dine kahe "ghaTa kAcano chatAM dIse hariyAM na dIsere; pUchI kahe bIjI kathA, 'Ika nRpa ne sevaka cAra hasero. bhavi. ra7. sahasrayothI, vaidya, rathakarU, cotho nimittavedI che sAro re; putrI eka che manaharU, kihAM laI gayo khecara pyArI re. bhavi. ra8. je ANe tasa nRpa die, Ima suNI nimittiyo dizi dAkhe re, rathakAra te ratha khaga kare, cAre cAlyA ratha Akhere. bhavi. ra9. saha khecara haNyo, teNe marate, kanyA mArI re, vaidya jIvADe auSadhe, cArene die nRpa avicArIre. bhavi. 30. kanyA kahe "eka cAranI, navi thAu, je pese Agere; huM tehanI chuM strI "have kahe pesaze tihAM kuNa rAgere ?' bhavi. 31. dAsI kahe "bIje kaNa kahe ?' bIje dine kahe sA te nimitI re; je nimitte jANe mare nahi, caya sAthe piTho sucittare. bhavi32. raMge suraMge nIkalI, aMge sAje paraNe kanyA re'; bIjI kathA kahe "eka strI, mAge hema-kaTaka duga dhanyA re. bhavi. 33. mULa rUpaka daI koI die, teNe ghAlyAM sutAne hAthe re; prauDha thaI te na nIsare, mAge mULa rUpaka sAthe re. bhavi. 34. bIjA dIdhAM vAMche nahi" "zuM karavuM?' kahe IhAM dAsI re; sA kahe "avara na catura che, tuM kahe ne kare zuM hAMsI re ?' bhavi. 35. bIje dine kahe "teha je, rUpaka dIye kaTaka to dIje re;" bhUpa AkhyAne ehave, nija ghare par mAsa AsIje re. bhavi. 36. zokya jUve chidra tehanAM, oraDAmAM rahI cItArI re; paherI vastrAdika mUlagAM, jIvane kahe saMbhArI re. bhavi. 37. rAjavaMza patnI ghaNI, rAjAne tuM sIkAruM re; nRpa mAne je puNya te, bIjI mUkI rUpe vArU re. bhavi. 8. Ima karatI te dekhI sadA, rAjAne zokya jaNAve re, kAmaNa e tujhane kare, rAkho jIvane je citta bhAve re. bhavi. 39, AtmaniMdA karatI nRpe, dekhI kIdhI sA paTarANI re, dravya-niMdA e bhAvathI, kare je saMyata suhAnANI re. bhavi. 40. daza daSTAMte dohilo lahI, narabhava cAritra jo lahiyuM re; to bahuzruta mada mata karo, budha kahevuM sujasa te kahiyuM re. bhavi. 41. 1. jANa seTI re. 2. avasara. 3. ni:svAbIjI vizvase. 4. teNe. 5. vaMde re. 6. chatAM hariyA kema na dIse re. 7. harI. 8.nisuNI. 9. halI. Page #878 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikramaNasUtro pratikramaNano sAtamo paryAya gaI // DhAla sattaramI // rAjAjI ho rANAjI athavA rANIjI ho jAtIro' kAraNa mAhare koI nahijI - e dezI. gaha te niMdA parasAkhisyuMjI, te paDikakamaNa parayAya; dRSTAMta tihAM pati-mArikAjI, varNavyo citta suhAya. sAcalo' bhAva mana dhArojI. 1. kihAM eka adhyApaka vipra chejI, chere tarUNI tasa bhajja; 'kAka bali dehi priya !' Ima kahejI, sA kahe 'bihuM huM ajja' sAcalo 2. bhIrU te jANI rAkhe bhalejI, vAre vAre ghaNA chAtra; upAdhyAyanA re AdezathIjI, mAnya che teha guNapAtra. sAcalo 3. mahAThaga te Thagane ThagrejI, eka kahe 'mugdha na eha: jouM huM caritra savi ehanuMjI, sahajathI kapaTa aoha.' sAcalo. 4. narmadAnA para phUlamAMjI, gopajyuM sA nizi Aya; anyadA narmadA utarejI, kuMbhe sA cora-paNe jAya. sAcalo 5. cora eka grahyo re jalajaMtuejI, roI kahe sA daga DhAMkI; 'tIratha melhIne ma utarojI, jAI kutIrtha te vAMkI.' sAcalo 6. joI Ima chAtra pAcho valyojI, bIje dine bali deta; rAkhato chatra bhalI pare kahecha, zloka eka jANaNa heta. sAcalo 7 zloka. yata: 805 divA bibheSi kAkebhyo rAtrau tarasi narmadAM / kutIrthAni ca jAnAsi jalajaMtvakSirodhanaM / / DhAla pUrvalI sA kahe 'zuM karUM upavarejI, tujha sarikhA navi dakSa'; te kahe 'bIhuM tuja pati thakIjI', huI te pati mamArI vilakSa. sAcalo 8. poTale ghAlI aTavI gaIjI, thaMbhe ziravyaMtarI teha; vana bhame mAsa para lagejI, bhUkha ne tRSA re aoha. sAca 9. ghari ghari Imaja bhikSA bhamejI, pati mArIne diyo bhikha; Ima ghaNe kAle jAte thakejI, cittamAM lahia sA diphna. sAcalo 10. anyadA saMyataNI vaMdatAMjI, zirathakI paDIyo te bhAra; vrata grahI te haluI thaIjha, garhAe sujasa sukhakAra. sAcalo 11 pratikramaNano AThamo paryAya zuddhi-zodhana / / DhAla aDhAramI // te tariyA re bhAI te tariyA, je viSaya na seve virUAre - e dezI. te tariyAre bhAI te tariyA, krodhAdikathI je utarIyA re; sohI-paDikakamaNe AdariyA, vastra 1. raNAjI ho nAtaro. 2. sAMbhalo. 3. khAya. 4. upavarejI. 5. aDI. 6. malejI. 7. saMyatI. Page #879 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 806 paMca pratikamANasUtro daSTAMta sAMbharIyA re. te variyA 1. e AMkaNI vastra amUlya rAjAdika dhariyA, malina jANI parihariyA re; rajaka leI graMthi bAMdhi phariyA, rAsabha upari te kariyAM re, te tariyA 2. leI jale zilakeTe pAthariyA, page mardI udhariyA re; bAra deI vara nIre jhariyA, agurU-vAsa vistariyAre. te tariyA 3. bhUpatine bhUpati pItariyA, tasa zira pari saMcariyA re, ema je rAgAdika gaNa varIyA, bhraSTa thaI nIsariyA re. te tariyA, 4. mahimA mUkI huA ThIkarIyA, viruddha karma AcariyAM re, prAyazcitte huvApAkhariyA, te paNa gurU uddhariyA re. te tariyA, 5. te phari huA mahimAnA dariyA, ziSTa-jane AdariyA re; pAlI jJAna sahita vara kiriyA, bhavavana te navi phariyAre. te tariyA, 6. bhIta taNA huA te vihariyA, ghara rAkhaNa piyariyA re'; anubhava guNanA te jAhariyA, muni mananA mAhariyA re. te tariyA 7. pAle teha acuI jAgariyA, buddha samA vAgariyA re, "ema zodhe bahujana nistariyA, sujase guNa uccariyA re. te tariyA, 8. dohA valI Age daSTAMta che, zodhi taNe adhikAra; paradaleM parapura Avate, adhipati kare vicAra. 1. vaidya teDayA jala nAzavA, viSa diye javamitta eka; thoDuM dekhI nRpa kopiyo, dAkhe vaidya viveka. 2. sahasra vedhi ekopimAM, karine mUccha deI, te viSa huo tad bhakSio, ema sahI zAtA dhareIdeg. 3. rAjA kahe che vAlanA", vaidya kahe che sAra'; auSadha lava deI viSa hare, vyApaka jIva* hajAra. 4. aticAra viSa je huo, osare tethI sAdha; niMdA agadaM sujase guNa, saMvara avyAbAdha. 5. DhAla ogaNIsamI . ToDaramalla jItyo re - e dezI. hetu- garbha pUro huo re, pahotA mananA koDa, vairAga - bala jItIyuM re". dalita te durjana dekhatAM re, vinanI koDAkoDa, vairAga-bala chatIyuM re. 1. gaI ApadA saMpadA re AvI, hoDA hoDi; vai. sajajana mAMhe malapatA re, cAle moDAmoDi. vaira. jima jina varasIdAnamAM re, nara kare* oDAoDi; vai tima sadgurU upadezamAM re, vacana vicAranuM choDI hai3. lIyo lIyo gheramAM moharAya re5, haravyo muMcha maroDa. vai. azubha prakRti senA dalI re, zubhanI to nahi khoDi. vai. 4. : 1. uvariyAre. 2. ThAkarIA. 3. vAhariyA. 4. pAharI Ara. 5. achUhaabuddha. 6. cAgariAre. 7. agada. 8. java mitta eka. 9. thoDuM. 10. Ima sahasatAMI dhareI. 11. cAlanA. 12. jAva. 13. osare te sAdha; tehanI huI samAdhi. 14. jItyo re. 15 jItyo re. 16. na kare. 17. jeDI. 18. moharA re. 19, harAvyo. Page #880 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca pratikamANasUtro 807 karma vivara vara polio re, polidie che choDI; vai, takhata vakhata have pAmasuMre, huI rahI doDAdoDI. vai0 5. sUrata comAsuM rahI re, vAcaka jasa kara joDI; vai, yuga yuga muni vidhu vatsare re, deje maMgala koDI. vai, 6. iti zrI upAdhyAya zrI yazovijya gaNi viracita pratikamaNa hetu garbhita svAdhyAya. saMpUrNa. 1. polA. Page #881 -------------------------------------------------------------------------- ________________