________________
પંચ પ્રતિક્રમણ સૂત્રો
૧૮૫
રદાર છે જ.
વિચારો.
રૌદ્ર ધ્યાન પણ ચાર પ્રકારે છે : ૧. મારી નાંખવાના ભયંકર ક્રૂર વિચારો, મારફાડ, બળવા, દંગા, ગામ કે શહેર ભાંગવા-બાળવા. ૨. જૂઠું બોલવું, દંભ સેવવો, સત્યોપદેખા દેખાવા મિચ્યોપદેશ આપવા દંભમય રચના કરવી. ૩. ચોરી કરવી, પડાવી લેવું, લૂંટી લેવું, ઉઠાવગીરી, વગેરેના વિચારો કરવા. ૪. વિષયસેવનને લગતા અત્યંત હલકા વિચારો તીવ્રપણે કરવા. આ બધાની ખટપટમાં પડવું: કદાચ પ્રયત્નોમાં સફળતા મળે તો આનંદ માનવો, નિષ્ફળતા મળે તો બમણા જોરથી આવેશપૂર્વક વધારે તેમાં આગળ વધવું. આ ભયંકર પરિણામો અવશ્ય મહાહાનિકારક છે જ.
પાપોપદેશ : પોતાને જે કામ સાથે લેવા દેવા ન હોય, છતાં બીજાને નકામી ભલામણ કરે કે-“ખેતર ખેડો, બળદને પલોટો, ઘોડાઓને ખસી કરાવો, શત્રુઓને હેરાન કરો, યંત્ર ચલાવો, શસ્ત્રો સજાવો, વર્ષાઋતુ નજીક છે-વેલાઓમાં અગ્નિ સળગાવો, હળની કોશો તૈયાર કરાવો, વર્ષાઋતુ ચાલી જાય છે માટે જલદી અનાજ વાવો, કયારા પાણીથી ભરી દો; તેમાં પેસીને સાડાત્રણ દિવસમાં વાવી દો, ઉમ્મરલાયક કન્યા પરણાવી દો, વહાણ ભેરવાના દિવસો વીતી જાય છે, માટે વેળાસર તે તૈયાર કરાવો.” આ સર્વ પ્રકારનો પાપોપદેશ સમ્યગ્દષ્ટિને પણ કદાચ સહેજે સેવાઈ જવાનો સંભવ છે. માટે તેના ઉપર સંયમ રાખવો જોઈએ.
હિંસ પ્રદાન અને પ્રમાદાચરણ બહુસાવદ્ય સ્પષ્ટ રીતે હોવાથી નીચેની ગાથાઓમાં જ સમજાવેલ છે.
| શબ્દાર્થ :- સસ્થગ્નિ-મુસલ-જંતગ-તણ-કઠેકશસ્ત્ર, અગ્નિ, સાંબેલા, યંત્રક, ઘાસ, લાકડાં. મંત-મૂલ-ભેસજે મંત્ર, મૂલ, અને ઔષધો. દિદેવાયેલાં. દવાવિએ દેવરાવાયેલા.
હાણવટ્ટણ-વત્રંગ-વિલેણે સ્નાન, ઉદ્વર્તન, વર્ણક, વિલેપન. સ્નિાન નાહવું. ઉદ્વર્તન=પીઠી વગેરે શરીરે ચોળવાની ચીજો, વર્ણમેંદી, કસ્તૂરી વગેરેથી શરીર શોભા કરવાની વસ્તુઓ. વિલેપન ચંદન, કેસર, અત્તર વગેરે). સદ્-વ-રસ-ગંધ=શબ્દ, રૂપ, રસ, ગંધ. વસ્થાસણ-આભરણે વસ્ત્ર, આસન અને આભરણ-ઘરેણાં દાગીના.
સસ્થગિ-મુસલ-જંતગ-તણ-કઠે મંત-મૂલ-ભેસજ્જા દિને દવાવિએ વા પડિકકમે દેસિઅં સવૅ ૨૪. રહાણુવ્રુટ્ટણ-વનગ-વિલેણે સદ્-વ-રસ-ગંધે . વFાસણ-આભરણે પડિકામે દેસિ સવૅ પા
ભાવાર્થ :- શસ્ત્ર, અગ્નિ, સાંબેલા, યંત્રો, ઘાસ, લાકડાં, મંત્ર, મૂલ, અને ઔષધ આપ્યાં - અપાવ્યાં, દિવસ સંબંધી તિ] સર્વના દોષોનું પ્રતિક્રમણ કરું છું. ૨૪.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
