Page Text
________________
પ૩૪
પંચ પ્રતિકમાણસૂત્રો
છોડી દેવું પડે અને આજુબાજુના પાડોશીઓ સગાંસંબંધીઓ હકીકતરૂપે ઘર મારું હોવાનું જાણતા હોય છે, છતાં તેમના કથનને પુરાવામાં ન લેવાથી મારે ઘર છોડી જ દેવું પડે. એ ઉઘાડું જ છે. અલબત્ત, આમાં આપણે પરદેશીઓનો દોષ ન કાઢીએ પરંતુ હું પોતે જ મારા સ્નેહી સંબંધીઓ એમ માનતા થઈએ કે “દસ્તાવેજ વિનાનું ઘર તેના માલિકનું હોઈ જ ન શકે. દસ્તાવેજ સિવાય બીજી કોઈપણ બાબત પુરાવામાં લેવાની જરૂરી નહીં.” એમ માનતા થાય, એ વધુમાં વધુ ભયંકર મને અને મારા બીજા સ્નેહી સંબંધીઓને નુકસાન કરે, એ સ્વાભાવિક છે.
અને કાળાન્તરે કદાચ દસ્તાવેજ સિવાયના પુરાવા પણ ગ્રાહ્ય ગણવામાં આવે, તેથી મારું શું વળે ? ઘર છોડી દેવાથી મને, મારા કુટુંબને, પ્રતિષ્ઠાને, મોભાને જે નુકસાન પહોંચ્યું હોય, તે શી રીતે ભરપાઈ થાય ? આ દાખલો છે. પણ આખા દેશમાં એક અપૂર્ણ અને અસત્ય ધોરણ લાગુ પડવાથી કેટલાકને નુકસાન થાય જ, એ સ્વાભાવિક છે. અને એ બધાનો ફાયદો બહારનાઓને મળવાથી તેમનું જોર બળવાન થાય, ને તે બળની અસર પછી ઉત્તરોત્તર પ્રજા ઉપર જીવનનાં બીજાં ક્ષેત્રોમાં પડ્યા કરે, એમ ઉત્તરોત્તર પ્રજાને કેટલું નુકસાન થાય?
માટે આજની આખી ઐતિહાસિક શોધખોળની ઈમારત તરત ન સમજી શકાય એવા જૂઠાણા ઉપર ખડી થયેલી હોવાથી તેને મિથ્યાદષ્ટિપોષક કહેવાને શી હરકત છે ? અલબત્ત, ખોટે રસ્તે છતાં આજની ઐતિહાસિક શોધખોળની પદ્ધતિને ટેકો આપનારને પ્રતિષ્ઠા અને આર્થિક લાભો સારા મળે છે. પરંતુ તે સત્યથી દૂર કેટલા છે ? તે આપણે જોઈ શકયા.
આ દેશની પ્રજાને પોતાના ધર્મથી, સામાજિક રિવાજો ઉપરથી, કૌટુંબિક વ્યવસ્થા ઉપરથી, બુદ્ધિપૂર્વક ખસેડવાને આ ઐતિહાસિક ગવેષણાઓએ પરદેશીઓને ભારે મદદ કરી છે. “તમારા શાસ્ત્રમાં અમુક વાત છે, પરંતુ ઈતિહાસથી અમુક બીજી રીતે કરે છે. માટે તે કલ્પિત ને ખોટી છે.” આમ શિક્ષણમાં બચપણથી સાંભળવામાં આવતાં તેમાં “બીજી રીતે એ વાત શી રીતે સાચી છે ?” તેનો નિર્ણય કરવાનો અવકાશ ન રહેવાથી બાળકોની શ્રદ્ધા ચલિત થયા વિના રહેતી નથી. કૉલેજમાંથી પસાર થયા પછી પણ તેઓ એવા નોકરી-ધંધામાં ગોઠવાય કે, પેલી અનેક સાંભળેલી વિપરીત વાતોનો નિર્ણય કરવાનો તેને અવકાશ જ મળે નહીં. કદાચ કોઈને અવકાશ મળે, તો તેને માટે સાધનો ન હોય, અને કદાચ કોઈ એવી વાત બહાર પાડે તો પણ તેની કાંઈ અસર ન થાય, કેમ કે, ત્યાં સુધીમાં તો એવા કંઈક વિચારો બહાર પડી ગયા હોય, કે પ્રજાના અનેક મૂળ વિચારો ઉપર અશ્રદ્ધા ઉત્પન્ન કરનારાં વિધાનો ઐતિહાસિક વિધાનોને નામે ફેલાઈ ચૂકયાં હોય. એ જાતની પરંપરા પરદેશી ઐતિહાસિક વિદ્વાનો ઊભી રાખે જ જાય છે. “રામ ઐતિહાસિક નથી,” અને કદાચ જ્યાં તે ઐતિહાસિક સિદ્ધ થાય, તેવામાં “કંગ ઐતિહાસિક નથી.” એવી બૂમ પડી ચૂકી જ હોય છે. એટલે એક વાતથી જેટલા લોકો મૂળ વિચારથી ખસ્યા તેટલા ખરા. પછી બીજા વિચારથી બીજા ચૂકે. એમ દરેક ધર્મો અને દરેક સમજેનાં મંતવ્યો ઉપર ચારેય તરફથી ઘા પડ્યું જાય છે. આમ આ પ્રજાને હાલ જે અયોગ્ય ઉદ્દેશથી ચાલતી અપૂર્ણ ઐતિહાસિક શોધખોળોથી નુકસાન થઈ રહ્યું છે, તેની સૂક્ષ્મ વિચારણા કર્યા બાદ કોઈથી યે ના પાડી શકાય તેમ નથી.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001112 |
| Book Title | Panch Pratikramana sutra with Meaning |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Prabhudas Bechardas Parekh |
| Publisher | Yashovijayji Jain Sanskrit Pathshala Mahesana |
| Publication Year | 1997 |
| Total Pages | 883 |
| Language | Gujarati, Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Gujarati, Ritual_text, Ritual, Education, & Paryushan |
| File Size | 17 MB |