Book Title: Samvat Pravartak Raja Vikram
Author(s): Niranjanvijay, Krushnaprasad Bhatt
Publisher: Nemi Amrut Khanti Niranjan Granthmala
Catalog link: https://jainqq.org/explore/023320/1
JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI nemi-amRta-khAti nirjana graMthamALA graMthAMka-109 saMvata pravartaka mahArAjA vikrama sayeAjaka : pravartaka munirAja zrI nira MjanavijayajI ma. sAhekha sudhArelI ka zrI tene amRta khAnta nirjana graMthamALA,
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ thAbhA tamane janmamaraNanA pherAmAMthI khacavuM che? sauMsAra samudramAMthI sukharUpe taravuM che? tA tamAre sadgurune saparka sAdhavA rahyo, vAcana karavuM rahyuM. saddha thAnu hRdayamAM dharmabhAvanA uddabhave gharamAM vasAvavAM tevAM pustaka rahyAM. tamArA bALakamAM saMskAranuM ghaDatara karavA dhArmika pustakAnuM vAcana karavuM rahyuM-karAvavuM rahyuM. Aje ja tevAM pustako vasAvavA nizcaya karo. dareka jaina bukaselarone tyAMthI maLaro, '; agAuthI gujarAtI vikramacaritranA thayelA grahakonI noMdha-- snAtra maDaLa vatI hA. zA. ha`dakumAra bAbulAla zrI caMdrakAntabhAI ema. zeTha pu. sA, zrI. sukhAdhazrIjI ma. sA. pU. sA. zrI. dharmAMna zrIjI ma. sA. pU. sA. zrI. nityAna zrIjI ma. sA. bAraDelI jAmanagara pAlItANA "" ""
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa. pu. pravartaka muni zrI niraMjanavijayajI mahArAjazrI tathA pU. muni zrI uttamavijyajI mahArAjazrInI preraNAthI je je saMsthAoe tathA je je sadagRhasthAe amArI graMthamALAne sacitra prakAzane mATe nAnI moTI je rakama bheTa ApI agara pustaka kharIdI amArI saMsthAne sahakAra Ape che. teonAM nAme A ja pustakamAM judA peja upara chapAyelAM che. teonA sahakAra mATe ame saunA AbhArI chIe. - je je mahAnubhAvoe A "saMvata pravartaka mahArAja vikama pustakanA agAu ahaka thaIne rakama ekalI amone AkAra Ape che, teonA ame AbhArI chIe. ane teozrInA nAmo nIce pragaTa karIe chIe. -prakAzaka. zrI naminAtha jaina upAzrayanI ArAdhaka bahene taraphathI 2.11 bheTa. bhIMDI bajAra muM. naM 3 haste zrI yAke ena. raka sahastha bhAI taraphathI rU. 5] bheTa, sAyana.mu. 22 eka saddagRhastha bhAI taraphathI rU. 25 jeTa. dolatanagara muM. 66 nakalanA grAhakonI nAmAvalI- e budi-ajita sAgarasUri jaina jJAnamaMdira 10. . pU. muni zrI karasAgarajI ma. nA ziSya muni prI smRtisAgarajI mahArAjanI 2Abha preraNAthI1. zrI ratilAla lakSmIcaMda bhaNasAlI sAyana muM. 22 1. zrI dhanajIkuMvarajI ' muMbaI-9 1. zrI uttamacaMda ThAkarazI haidrAbAda 1. zrI haMsarAjabhAI auraMgAbAda - 1, zrI ratilAla uttamacaMda mahetA muMbaI- 57 1. zrI caMcaLabena gaNapata mahetA kaccha nAnA AsaMbIyA. 1. zrI kalyANujI gaNapata muMbaI-a77 1. zrI maganalAla jagajIvana dezI muMbaI-2 1. zrI ramezabhAI megharAja jaina muMbaI-2
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ zidhra maMgavAIe! bahuta vaSese jisakI mAMga thI vaha IsI sAlameM pragaTa ho gayA hai 4 A meLo-zAkRta natti-virAra-zAyAnA rAjA - gautama paccA vizvavaMdya prabhu zrI mahAvIra aura zruta kevalI zrI gautama svAmI ke prAnosara ke rUpa meM yaha graMtha mAnava jIvana kI samasyA sulajhAtA hai| pravartaka muni zrIniraMjanavinayamImA sAhityapremI" | - peja 400, citra 2, kiMmata daza rUpiyA. pisTeja alaga. Isa pustakameM 3pa manahara addabhuta kathAkA saMgraha hai. hindI baDe TAipameM mATe saba paDhe zake aisI saraLa zailIme kitAba liMkhI gaI hoya . khatama he jAya usake pahale maMgavA lije. prAtisthAna zrI rasikalAla a. zAha | zrI muLacaMdabhAI che . nagarazeThana vaDe 160, nArAyaNa dhu 4the mALe, rUma naM. ghIkarA reDa, muMbaI-4003 amadAvAda-1 ke na-32539
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI nemi-amRta-khAti-niraMjana-graMthamAlA graMthAMka-109 saMvata pravartaka mahArAjA vikama ( manahara 139 ci sahita) sa yojaka sacitra ane graMtha ne taiyAra karanAra & 888SPBREAK UDBDBDBDBDBD0232RE pa. pU. pravartaka munirAja zrI niraMjanavijayajI mahArAja sAheba ( sAhityapremI ) anuvAdaka : zrI kuSNuprasAda bhaTTa (sAhityAcArya) prApti sthAna zrI khAti-nirajana--uttama jaina jJAna maMdira The. zekhana paDe, jhaverIvADa sAme, rIlIpha roDa, amadAvAda-380 001
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzaka zrI nemi-amRta-khAnti-niraMjana-athamALA vI, (1) zAha jasubhAI paTalAla 'mAtRchAyA ! jUnA mahAjanavADo, kALupura, amadAvAda.-1. ka (2) mulacaMda jI. mahetA 160, nArAya sTrITa, 4the mALe rUma naM. 18, muMbai3 Teliphona na. 320539 AvRti pahelI 1970 kiMmata paMdara rUpiyA - O sudhArelI ki. rUA.20 zrI nemi amRta khatti nirjana graMthamALa harivallabhadAsa bhogIlAla zAha nyu mAhana prinTarI rIlika sinemA pAse, amadAvAda, prasiddha bukaselAne tyAMthI amArA prakAzane maLaze.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAjanuM nivedana mAre je kAMI kahevuM hatuM, te atyAre pUrve saMvata pravartaka mahArAjA vikrama bhAga 1-ra-nA hiMdI pustakamAM kahI cUkyo chuM. tene gujarAtI anuvAda A pustakanAM ApavAmAM Avela che, te jijJAsu bhAIo joI zakaze. jyAre dasa-bAra varSano hato tyArathI mane sAhityavAcananI ruci hatI. te rucine saMtoSavA meM paheluM pustaka rAjA vanarAja ane AcArya zIlaguNasarijInuM vAceluM. e vAMcatA mArA manamAM keTalAye vicAra AvelA. Aja mAruM vaya sATha varSanuM che, chatAM te vicAre mArA manamAM ghaDAyelA che. Aje huM avasare avasare te vicArone sAkAra-mUrta karuM chuM. e vicArone mUrta karatAM Aja lagabhaga 125 jeTalAM nAnAMmoTAM lokopayogI pustakanuM sarjasaMpAdana thayuM. jenI mane kayAre paNa kalpanA na hatI. A sarjana saMpAdanamAM parama pUjya gurudeva popakArI, divya teja-pratApadhArI zAsanasamrA AcArya bhagavaMta zrI vijayanemisUrIzvarajI mahArAja sAheba, paramapUjya parama kRpALu zAstravizArada AcArya bhagavaMta zrI vijaya amRtasUrIzvarajI mahArAja, mArA vidyAguru, zAMtamUrti pUjya AcArya zrI vijayarAmasUrIzvarajI mahArAja sAheba, mArA vaDIlabaMdhu ane gurumahArAja, mArA preraNAdAtA parama pUjya munivarya zrI khAtivijyajI mahArAjanA AzIrvAda mahattvano bhAga bhajave che. Aje A cAra pUjya
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ puruSo svargastha che chatAM teozrIo mArA para AzIrvAdanI varSA varasAvatA hoya ema lAge che ane tethI huM sAhityasevA mATe AgaLa DagalAM bharuM chuM. A sarvemAM mArA ziSya svAdhyAyapremI muni uttamavijayajanI aneka prakAre sahAya maLatI rahe che. vaLI sadAya AtmIyabhAve presa, kAgaLa, vigere saMbaMdhI, temaja saMpAdana, praphavAcana vigere sarva vyavasthA saMbhALI sAkSaravarya zrI kRSNaprasAda bhaTajI, bI. e., sAhityAcArya ane saMpUrNa sahAya Ape che temaja prakAzana saMbaMdhI ghaNI javAbadArIo ane vyavasthAo tera varSanI nAnI vayathI te Aja sudhI ekadhArI saMbhALI rahela zrI rasikabhAI amRtalAla zAhanI sahAya maLI rahela che te kayA zabdomAM varNavuM e ja samajAtuM nathI. jIvana abajI jJAnamaMdira, | kiMgasarkala, mATuMgA muMbaI-19. | | pravartaka muni niraMjanavijya vi. saM. 2033 vaizAkha suda 3 (akSaya tRtIyA)
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAsanasamrATa ricaka cakravati pU. AcArya zrI vijayanemisUrIzvarajI ma. sA. zAsavizArada zAsana prabhAvaka dravyAnuyoganA paramajJAtA pU. AcArya zrI vijaya - pU. AcArya zrI vijayaamRtasUrIzvarajI ma. sA. | rAmasUrIzvarajI ma. sA.
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ sevAbhAvI pUjya munirAja e zrInAM | zrI khAntivijayajI ma. sA. gurU mahArAja zrI sAhityapremI svAdhyAya niDara vakatA marUdhara ratna pravartaka pa. pU. muni zrI niraMjanavijayajI ma. pU. muni zrI uttamavijayajI ma.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ anuvAdaka e bela ' i pUjya pravartaka sApremI munirAjazrI nira Mjanaraja ) bahArAja sAthenA sapatAM huM jyArathI Avyo tyArathI kebInI sarakArI pustake sarjana karavAnI dhagazane jotA (vyo chuM. teozrIe datakavicAra mAnavahRdayamAM dRDha thAya tevAM Rneka pustake " sara karyuM che. temanI kRti eTalI tA raLa ane OM jethI AbAlavRddho hAMze hoMze vAMcI saphaLatAne vare che. vAcakonA karaDe chIe. pragaTa thatuM leMDa - pIrasavAmAM ..ten h fy `, nA mArgadarzana heThaLa * kathA bhAratI' mAsika jemAM dharmAbhimukha thAya tevu sAhitya AvatuM hatuM. tyAre mahArAjazrIe saMskRtahArAjovikrama'nu' pustaka mate ApyuM. mate vAMcatAM mAre| AnaMda saMtApa vyakta karyAM te pachI raNa karavA vicAryuM. meM e hiMdI anuvAdanu karavA mAMDyuM je, * kayA bhAratI' mAsikamAM TukaDe tu' hatuM. tevAmAM mahArAjazrIe vihAra karyAM. hAra karatA mahArAjazrI pharIthI amadAvAda padhAryAM, tyAre ujarAtIkaraNa karelA H mahArAjA vikrama 'te chapAvavA vicAyu * kathA bhAratI 'mAM chapAyelA gujarAtI anuvAda saMkSiptamAM vAthI tene anuvAda pharIthI karayAmAM AvyA. ane te Aja vAcako samakSa mUkavAmAM Ave che,
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ A mahArAjA vikrama' pustakamAM sAce ja dana, dharma, nItinA mahattA pratyeka pAne jovA maLe che. A pustaka saraLa vArtArUpe hAvAthI vAMcatA sAcI zAMtizmAnaMda prApta thayA vinA raheze nahi. A pustaka sacitra che. te tenI viziSTatA che, pU. zrI zubhazIlagaNivaye saMskRtamAM 'mahArAjA vikrama"nuM sana karatAM jeTalA zrama UThAvyA haze, teTaleA ja zrama pU, mahArAjazrI niraMjanavijayajIe tene hiMdI anuvAda karatAM UThAvyo che te nirvivAda che. dharmAMnnati thAya tevAM sarjatA karatAM pU. mahArAjazrIe teozrInAM vAMcakrone AlAkamAM jIvana saphaLa karavAne mAM darzAvatAM paralAkanu paNa bhAthu baMdhAvyuM che. teozrInAM mAdana nIce mane je jaina sAhityanI sevA karavAnI taka sAMpaDI che, te badala teozrIneA huM RNI chuM. A anuvAdamAM kayAMya traTI jaNAya te te mArI ja haze, nahi ke pUjaya munivareAnI. A pustaka vAcA apanAvaze te AzA sAthe kRSNaprasAda bhaTTa
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzakanuM nivedana [ zrI nemi-amRta-khAnti-niraMjana-graMthamAlA taraphathI hiM mAM saM. 2008mAM prathama bhAga ane bIjo bhAga 2015 mAM prakAzita thayela, temAM te vakhate hindImAM prakAzakanuM nivedana, saMjakanuM prAkkathana' ahIM gujara mAM pragaTa karAya che.] vAcakonA karakamaLamAM A pustaka mUkatAM ane AnaMda anubhavIe chIe. lekabaddha vikrama caritranA mULa kartA zrI adhyAtma ke ma ane zrI saMtika stotra' Adi aneka graMthanA praNetA "kRSNa sarasvatI' biruda dhAraka parama pUjya jainAcArya zrImad munisuMdarasUrIzvarajI mahArAja sAhebanA ziSyaratna pU. paMnyAsajI zrI zubhazIlagaNivarya mahArAja che. teozrIe vikrama saMvata 1490 (vIra saM. 1960) mAM staMbhanatIrtha-khaMbhAtamAM saMskRta kAvyarUpamAM sarjana karyuM, temAM romAMcaka keTalIye kathAo, nIti ane upadezanA anekAneka ke sArI rIte bharyA che. te jijJAsu sajajanene ghaNA upakAraka thaze te dRSTie nIti ane upadezanA ghaNuM zloke A anuvAdamAM udhRta karyA che. hiMdI bhASAmAMthI zAsanasamrATa tapagacchAdhipati, prAcIna anekAneka tIrthoddhAraka, nyAya, vyAkaraNAdi aneka graMthonA sarjaka pU. bhaTTAraka, AcArya zrImadavijyanemisUrIzvarajI mahArAjanA ziSya zAstravizArada kaviratna pU. AcArya zrI vijayAmRtasUrI che ma.sA.nA ziSya pU. munivarya zrIkhAnavijyajI ma.nA ziSya sAhitya premI pU. munirAja zrI niraMjanavijayajI mahArAjazrIe atyaMta
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ parizrama laI A anuvAda taiyAra karyo che, ane tethI amane saMpUrNa vizvAsa che ke A anuvAda sarvatra upayogI jaNAze, kemake eka te A anuvAdanI bhASA hiMdI che. ane bIjuM A anuvAdane viSaya sarvagrAhI rasabharyo che. te uparAMta Aja sudhI A vikrama caritrano saMpUrNa anuvAda koI paNa bhASAmAM pragaTa thayuM nathI. pahelA bhAgamAM pahelA sargathI sAtamA sarga sudhI samAveza thAya che. bIjA bhAgamAM AThamA sargathI bAramA sarga sudhImAM kathA pUrNa thAya che. mahArAjA vikramAdityanA jIvana sAthe saMbaMdha dharAvatI siMhAsana batrIsI ane vaitAla paccIsI paNa taiyAra karavAmAM Ave evI IcchA graMthamALAnI che. bhaviSyanI icchAo bhavitavyatatA para rAkhI. kathana pUruM karIe chIe. dhanyavAda sAhityapremI pa. pU. munivarya zrI niraMjanavijayajI mahArAjazrInA sadupadezathI muMbAI nivAsI zeTha zrI khetAjI dhanAjInI peDhIvALA zeThazrI cunIlAla bhImAjI dAdaIvALAe vi. saM. 2005 mAM rU. 200 pahelA ApI vikrama caritrane chapAvavAnI zarUAta karAvI. tethI teozrI dhanyavAdane pAtra che. sAthe sAthe zeTha zrI samarathamalajI kesarImalajIne paNa dhanyavAda ApavAmAM Ave che. jemaNe agAuthI rU. 125 AyA temaja jAbAlanivAsI zrI tArAcaMda motIjI, zrI zIkhavadAsa khImAjI ane zrI maganalAla kapUrAjI Adi dharmapremI zrAvoe paNa A kAryamAM sahAyatA ApavAnI IcchA pragaTa karI che. amadAvAda maskatI mArakITanI jaina mAravADI kamiTInI ati AgrahabharI vinaMtIthI parvAdhirAja paryuSaNa parvamAM zrI saMghane parva
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9 prabhA ArAdhanA karavA mATe vi.saM. 2007-2008 mAM pUjya gurumahArAjazrInI AjJAnusAra pUjya munivarya zrI nirajanavijyajI ma. padhAryAM hatA. A varSAmAM zrI saMdhe ghaNA ja ullAsabhAvathI pu. mahArAjazrInI nizrAmAM pa` ArAdhanA temaja samayAnusAra zAsana vanAnAM aneka zubha kAryo kAryAM. visa. 2008 mAM A hiMdI vikrama caritra chapAvavA mATe amArI graMthamALAne sahAya karavA pUjya mahArAjazrIe upadeza ApyA. zeTha chaganalAla punamaca jI, mAlubhAI maganalAla tya. samathamala hemAjI vagerenI preraNAthI je je mahAnubhAvAe A pustakanA agAuthI grAhaka thai graMthamALAne je prAtsAhana ApyuM che, te te mahAzayAneA AbhAra mAnIe chIe. ane A ja pramANe amArI zubha pravRttimAM pharIne phrarI sahAyaka thAya tevI zubhecchA rAkhIe chIe. prakAzaka
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ sayAjakanuM prAkathana anuvAda karavAnI icchA kayAre thaI? - vikrama saMvata 1990mAM akhila bhAratavaSaya thI jaina zvetAmbara mUrtipujaka muni saMmelana rAjanagara amadAvAdamAM dabadabApUrvaka sArI rIte pUrNa thayuM temAM jaina samAja mATe lAbhaprada keTalAya zubha prastAva mukavAmAM AvyA. e prastAvomAMthI eka prastAvanA phaLasvarUpa zrI jainadharma satya prakozana samiti' astitvamAM AvI. ane te pachI te samiti dvArA zrI jana satya prakAza' nAmanuM mAsika pragaTa thavA lAgyuM. te mAsikano kramAMka 100 vikrama vizeSAMkanA rUpamAM pragaTa karavAne samitie nirNaya karyo. e nirNayAnusAra samrATa vikramAditya calAvelA vikrama saMvatanA 2000 varSa pUrA thatAM te samaye saMvatanI bIjI zatAbdInI pUrNAhuti ane trIjI zatAbdInA AraMbha kALamAM vikrama vizeSAMka pragaTa karavAnI jAherAta karavAmAM AvI. ane saM. 1999nA cAturmAsa daramiyAna zrIparyuSaNa-pavAdhirAjanI AsapAsanA kALamAM "zrI janadharma satya prakAzana samitie vikrama vizeSAMka mATe vidvAna pUjya munivarAdi tathA anya lekhakone mahArAja vikrama saMbaMdhI lekha lakhI mokalavA mATe mAsika ane patrikA dvArA vinaMtI karavAmAM AvI. mane paNa lekha lakhI mokalavA AmaMtraNa AvyuM. A samaye saurASTramAM prasiddha zrI mahuvA baMdaramAM zAsanasamrATa, paramopakArI, parama kRpALu, pUjyapAda AcArya zrI vijayanemisUrIzvarajI mahArAjanI nizrAmAM vikrama viSe aitihAsika sAhityanuM saMzodhana karI pUjya gurudevanI kRpAthI phUsakepa kAgaLanA para pAnano
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ gujarAtImAM lekha lakhI samitine mokalAvI Ape. te lekha mAlavapati vikramAdityanAM zirSakathI te aMkamAM chapAye. te lekha lakhatI veLA pUjya paMnyAsa pravara zrI zubhazIlagaNi mahArAja racita kabaddha zrI vikrama caritra vAMcatA tene anuvAda karavAnI IcchA mArA manamAM janmI. jema jema huM vikrama caritra AgaLa ne AgaLa vAMcato gayo tema tema temAM upadezaka zloke sArI rIte rahelA jaNAyA. e ke janatAne upayogI thaze ema mAnI A anuvAdanI IcchA parAkASTAe pahoMcI. paNa aneka prakAranI aneka pravRttione lIdhe mananI IcchA manamAM rahI. - cAturmAsa pUrNa thayA pachI gurudevanI sAthe mahuvAthI zrI kadaMbagirijI tarapha vihAra karyo. tyAM pahoMcatAM ja parama pAvanakArI zrI tIrtha: yAgAdinI pravRttimAM paDayA. tyAMthI girirAja zrI zatru jaya mahAtIrthanI yAtrA karIne zrIvallabhIpura tarapha pUjyapAda gurudeve vizALa parivAra sAthe vihAra karyo. vi. saM. 2000no cAturmAsa staMbhanatIrtha-khaMbhAtamAM ane saM. 2001 ane 2002nA A be cAturmAsa amadAvAdamAM thayA. A cAre cAturmAsa pUjya gurudevanI zubha nizrAmAM jinamaMdira pratiSThAdi zAsanabhAvanAnA anekAneka cirasmaraNIya kAryo thayAM jenI judI ja noMdha jarUrI che. vi. saM. 2002nI sAlamAM ati prAcIna mahA prabhAvaka zrI zerIsA tIrthanI pratiSThA zrA zAsanasamrATa gurudevanA pavitra karakamaLothI dhAmadhUmathI maI. meM mahuvA, khaMbhAta ane amadAvAdanA be maLI cAra cAtuAMsa zAsanasamrATa para pakArI, parama pUjya gurudevanI pavitra nizrAmAM karyA. temaja mahuvAmAM pAMca upavAsanI ane khaMbhAtamAM
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ cha upavAsanI tapasyA gurukRpAthI pUrNa AnaMdathI thaI. ane A cAre cAtumAsamAM aneka graMthanuM vAcana temaja zrI uttarAdhyayana sUtranI yogadahana temaja bhakti-maiyAvacca Adi svaAtmAnA hitakArI aneka pravRttio thaI. te mATe huM parama pUjya gurudevane atyaMta karuM chuM. jethI A anuvAdanuM kAma manamAM rahyA karyuM. vi. saM. ra001mAM pU. A. zrIvijayasUrIzvarajI mahArAjazrI pAse zrIkezarIyAjI mahAtIrtha ane zrI rANapurajI mahAtIrthanI jaladIthI yAtrA thAya te IcchAthI amuka maryAdA rAkhI abhigraha karyo hate. te maryAdA pUrNa thavA AvI. yAtrA mATe vihAra karavAne huM vicAra karI rahyo hato. pUjya munirAja zrI zivAnaMdavijayajI mahArAjane paNa rANakapurajInI yAtrA mATe keTalAya vakhatathI vicAra cAlato hato. meM temanI samakSa mArI yAtrA mATe vihAra karavAnI icchA jaNAvI. temaNe paNa temanI manecchA jaNAvI. ame baMne jaNAe pUjya gurudeva samakSa yAtrA karavAnI abhilASA jaNAvI. paramopakArI, zAsanasamrATa gurudevazrIe ghaNA AnaMdapUrvaka zubha AzIrvAdapUrvaka vihAra karavAnI amane be jaNane AjJA ApI. vi. saM 2001nAM mahA mAsamAM jaina sosAyaTIthI vihAra karI zerIsA, pAnasara, zaMkhezvarajI, kaMI, cANasmAdi tIrthonI yAtrA karatA karatA tAraMgAjI, kumbhArIyAjI thaI rautra suda pAMcamane divase AbujI pahoMcyA. tyAM zrI siddhacakranI AyaMbilanI oLI karI. acalagaDhanI yAga karI Abu delavADAthI anAdarAnA raste nIce utarI kramazaH mIrapurakI yAtrA karIne pADIva thaI vaizAkha suda bIjanA divase jAvAla AvyA. ' jAvAla AvyA pachI maMgalAcaraNa-pahelA vyAkhyAnamAM ja zrIsaMghe cAturmAsanA mATe AgrahapUrvaka vinaMtI karI. paraMtu pUjya
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ munivarya zrI zivAnaMdajInI temaja mArI cAturmAsa pahelAM goDavADa prAtIya moTA paMca tIrthonI- zrIvarakANujI, zrI rANakapurajI, AdinI yAtrA karavAnI IcchA hatI. ane cAturmAsa pachI tarata ja zrIkezarIyAjI mahAtIrthanI yAtrA karI pUjyapAda gurumahArAjanI nizrAmAM pahoMcI javuM hatuM. jAvAlane zrIsaMgha deva, guru, dharmapremI temaja zAsanasamrATa gurudevazrI prati atizraddhALu hovAthI tAra ane patra dvArA amadAvAda rahelA pU. gurudevane amArA baMnenAM cAturmAsa mATe vinaMtI karI AjJA mAgI. jAvAla saMghano ghaNe Agraha hovAthI guru AjJAnusAra amArA baMnene cAturmAsa tyAM ja thayo. A cAturmAsamAM zrIsaMdhanA AgevAnoe zAsana prabhAvanAnAM aneka zubha kArya utsAhapUrvaka karyA. vi, saM. 2003nA A cAturmAsamAM ghaNuM samayathI manamAM ramatI je icachA hatI. tene zAstrAdhyayanamAM sadA pravRtta rahetA zrImAna tArAcaMdajI motIjInI preraNAthI protsAhana maLyuM. ane hiMdI vikrama caritra lakhavAnI zarUAta karI. ahIMnA nivAsa daramyAna lagabhaga traNa sargane anuvAda karyo. cAturmAsa pUrNa thavAthI dIyANA, leTAnA, nAdIA, bAmaNavADAdi mAravADanAM laghu paMcatIrthonI yAtrA mATe zrIsaMdhanA agraNe vyaktio sAthe nAnA saMdhamAM prayANa karyuM. temAM tArAcaMda motIjI, bhabhUtamala bhagavAnajI, punamaca da matIjI vagere saparivAra hatA. badhAe badhA tIrthomAM AnaMdathI samayAnusAra dravyavyaya sArI rIte karyo. A saMgha nirvidane bAmaNavADA pahoMcyA. jAvAlane zrIsaMdha jAvAla pAcho gayo. ane ame be munie piMDavADA tarapha vihAra karyo. piMDavADAthI ajArI, nANA, beDA, zrIrAtA mahAvIrajI,
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 vIjApura thai zivagaMja AvyA. ane mauna ekAdazI karI tyAMthI zrI kraTarAjI tIrthanI yAtrA karI. jAkeArAjI tIrthanI yAtrA karI khImela thai rANIgAMva AvyA. ahIyA khIjovA zrIsa MdhanA AgevAna bIjovA padhAravA vinaMtI karavA AvyA. ame tyAMthI khIjovA gayA. pUjya munitram zrI zivAna MdavijayajInI A janmabhUmi hatI ane dIkSA pachI pahelIjavAra vIsa varSa pachI AvyA hatA, tethI temanAM kuTuMbIjanAmAM ane badhA zrIsaMdhamAM dhaNuM ja utsAhanu vAtAvaraNa jaNAtuM hatu. svajana ane zrIsa Mghe aDDAI mahAtsava, pUjA, prabhAvanA, vyAkhyAna zravaNa vagere zAsana prabhAvanAnAM zubha kAryoM sArI rIte karyA. 15-20 divasanA amArA alpa sthiratA daramyAna zrIsaMghe zAsana prabhAvanAne sArA lAbha lIdheA. ane cAturmAsa mATe ghaNA Agraha sAthe vinaMtI karI. poSa vada 10ne divase zrIvarakANAjImAM zrI pArzvanAthajInA janmakalyANakanA meLA hatA te prasaMgapara khijovAthI vihAra karI zrIsaMdha sAthe zrIvarakANAjI AvyA ne zrIvarakANAjInA tI pati zrIpA nAthanAM darzana karI janma saphaLa karyAM. ahIM mArA saMsArI pakSanA meoTAbhAI zrI muLacaMdujI hujArImalajI vageree khAlI padhAravA AgrahapUrvaka vina MtI karI. paraMtu amAre ahIMthI pharI bovA javAnu hovAthI ame bAlI javAnA niNUya na karyAM. K varakANAjIthI ame bijovA AvyA pachI mULacacha bAlInA zrIsaMdhanA agraNI vyaktine lai pharIthI vinatI karavA AvyA. mULacaMdajIe binnevAmAM ghara dITha zrIphaLanI prabhAvanA karI. AgrahapUNa vinaMtIthI bijovAthI dhaNI thaI khAlI paheAMcyA. mArI dIkSAnA paMdara varSa pachI pahelI ja vAra ahIM AvavAnuM thavAthI svanAdi temaja zrIsa MdhamAM dhaNuM utsAhanuM vAtAvaraNa phelAyuM. zrI. mULacaMda hujArImalajI, umedamala hajArImalajI tathA kapUracaMda sAgaramalajI temaja
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 zrIsaMghe 15-20 divasanA amArA sthiratA daramyAna prazaMsanIya lAbha lIdhA. cAturmAsa mATe vina MtI karI. paraMtu amAre pacatIthI nI yAtrA karI tAtkAlika zrI kezarIyAjI tInI yAtrA karI pUjya gurumahArAjanI nizrAmAM pahoMcavA vicAra hatA tethI khijovA, khAlI, sAdaDI, vagere gAmAne AvatA cAturmAsa mATe atyaMta Agraha hovA chatAM vinaMtIne asvIkAra karavA paDayA. ane muDArA, sADI, nADola, nADatAi. dhAnerAva, rANakapurajI thai mevADanA pATanagara udepurathI zrI levAmaMDaLu, zrI kesarIyAjInI yAtrA karI, phAgaNanA meLeA tyAM karI iDaranA raste pUjya AcArya zrI vijayAmRtasUrIzvarajInI nizrAmAM caitra sudamAM amadAvAda pahoMcI gayA. saMvata 2004nA vaizAkha mAsamAM vaDhavANa zaheramAM pu. zrI. zAsanasamrATa gurudevanI nizrAmAM zrI aMjana zalAkA ane pratiSThA thavAnI hatI. te prasaMga para tyAM javAnI mArA manamAM tIvra IcchA hatI. paraMtu garamInA kAraNe amadAvAdamAM rahevu paDayuM. khaMbhAtanA osavAla zrIsadhane AvatA pAturmAsa mATe ghaNA Agraha hAvAthI pUjyapAda AcArya zrI vijayAmRtasarIzvarajI ma. sA.nI AjJAnusAra sa. 2004mAM cAturmAsa khaMbhAtamAM thayo. zrIgautamapRcchA ane dhanyaritra vyAkhyAnamAM vAMcyuM. A cAtu rmAsamAM zrIsa MdhanA AgevAnAe utsAhapUrvaka samayAnusAra zAsana prabhAvanA sArI rIte karI. vyAkhyAnAdi pravRttine lIdhe tema ja cAtu rmAsamAM paNa keTalIya anya pravRttio hAvAthI vikrama caritranuM hiMdImAM anuvAda karavAnuM kArya AgaLa na vadhyuM ne khaMbhAtathI pharI amadAvAda AvyA. pUjya AcArya zrI vijayAmRtasuMrIjI ma. sA.nI nizrAmAM mArA vidyAguru pU. munivarya zraurAmavijayajI mahArAjanI eka AMkhamAM
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ motIonuM oparezana karAvyuM. kAMIka zakti AvyA pachI pUjya AcArya zrI vijayAmRtasarIzvarajI ma. sA. boTAdanA gAma bahAra pAnAM maMdiranI pratiSThAnA prasaMga para padhAravAnA hatA. tyAre meM paNa boTAda tarapha vihAra karavA taiyArI karI. paNa ekAeka mAru zarIra rogagrasta thayuM tethI mAre amadAvAda rekAI javuM. paDayuM: vihAra baMdha rahyo. zarIra sAruM thatAM vikrama caritrane hiMdImAM anuvAda karavAnuM kArya zarU karyuM. anuvAdanuM kArya AgaLa vadhavA lAgyuM. graMthamALAe citra, bleka vagere karAvavA mAMDayA. chapAvavAno vicAra cAlI rahyo hato. paraMtu joItI anukULatA na hovAne kAraNe mudraNa kArya na thaI zakyuM. ne samaya AgaLa vadhavA lAgyo. saMvata 2005ne cAtu. rmAsa munivaryazrI rAmavijyajI ma. sA nI nizrAmAM amadAvAdamAM thaye. saMvata 2005nA Aso mAsanI amAvasyAne divase mahuvAmAM zAsanasamrATa, paropakArI. pUjyapAda gurudevanuM svargagamana thavAthI badhe AkhAya jaina samAjamAM zokanuM vAdaLa prasarI gayuM. prabhAvazALI mahApuruSanA svargavAsathI AkhAya jana samAjamAM na pUrAya tevI khoTa paDI. paNa thAya zuM ? "tUTI tenI buTTI nathI." e leketi anubhavasiddha che. mahuvAmAM zAsanasamrATanA janmasthAnamAM ja cAra mALanuM UMcuM AkAza sAthe vAta karatuM zrInemivihAra devaguru maMdira je lagabhaga 20 varSathI baMdhAI rahyuM hatuM tenI pratiSThA saMvata 2006nA phAgaNa mahinAmAM karavAno nirNaya thaze. A utsavamAM javA mATe meM vihAranI taiyArI karavA mAMDI. paraMtu ekAeka mArA vidyAguru pU, munivaryazrI rAmavijayajI ma. sA. nI bIjI AMkhanA
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 mAtIyAnu eparezana karAvI utAravAnu nakkI thayuM. tethI mahuvA tarapha vihAra karavAnuM baMdha rahyuM. vikrama saMvata 2006nA phAgaNa mahinAnI vada AThamathI zrI AdinAtha prabhunA dIkSAkalyANanA divasathI meM pUjaya munivarya zrI rAmavijayajI mahArAjanI zubha nizrAmAM varSItapa karavAnA AraMbha karyAM. pUjyazrInA zubha AzIrvAdathI jJAna dhyAnapUrvaka varSItapa cAlI rahyuM hatuM. vi. saM. 2006nA cAturmAsa mATe zrIsaMdhanA AgevAneAnI vinaMtIthI pU. gurudeva zrI. AcArya zrI vijayAmRtasUrIzvarajI mahArAja sAheba amadAvAda padhAryAM. A cAturmAsamAM pU. AcAya devanI zubha nizrAmAM zrI anuyogaddAra sUtranI temaja zrI AcArAMga sUtranuM yogA hana thayuM. ane AyAya mahArAjanI zubha nizrAmAM zAsanaprabhAvanAnAM aneka zubha kA pUrNa utsAhathI zrIsa Mghe karyAM. te uparAMta pU. munivaya rAmavijayajI mahArAja AditraNa pU. munivarone gaNi padApaNuM nimitte zrIsa the mahotsava karyAM. S kara kArataka vada chaThane divase pU. gurudevanA pavitra karakamaLAthI pAMjarApeALa upAzrayamAM traNa pUjya munivarene gaNipada pradAna vAmAM AvyuM. saMvata 2006nA cAturmAsa purA thatAM mArA varSItapanA pAraNAM karavA zrI siddhakSetra tIrthAdhirAja zrIzatru Mjaya giriMrAjanI chAyAmAM javAnI IcchA hatI. paraMtu amArA samudAyanA 16 pUjya munivarezane vaizAkha suda-3-- akSaya tRtIyAne divase amadAvAdamAM panyAsapada apaNu karavAnA niNaeNya thayA. A prasaMga para amArA pUjya parama gurudeva zAsanasamrATanA badhA ja ziSyasamudAya amadAvAdamAM ekatra thavAnA hovAthI pAraNAM mATe zrI zatru Mjaya tarapha vihAra karavAnA vicAra mulatavI rAkhavA paDayA.
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMnyAsapada pradAna karavA aMgenuM mahatsava ane zAsana prabhAvanA zrI jaina tatva vivecaka sabhA taraphathI sArI rIte karavAmAM Avela. mArA vaSatapanAM pAraNAM mATe muMbaIthI bAlI nivAsI zAha mULacaMdajI hajArImalajI AvyA hatA. tethI amadAvAdamAM ghaNuM utsAha pUrvaka varSItapanAM pAraNAM karavAmAM AvyAM. A pustakane chapAvavAno vicAra cAlI rahyo hato. te kArya karavA presa aMgenuM kArya saMbhALavAnuM paMDiMta amRtalAlajIe svIkAryuM. eTale zrAvaNa mAsamAM pustakanuM mudraNa zarU thayuM. pAMca mAsa jeTalA samayamAM chapAI cUka. utAvaLa thayelI hovAthI kayAMka kayAMka dRSTidaSathI ane yaMga-predeSathI kSatio rahI gaI hoya te sudhArI vAMcavuM. kemake sajajana haMmezA haMsanI jema sAragrAhI hoya che. koI viziSTa kSati jaNAya te amane jaNAvavAmAM Avaze to punarmudraNa vakhate sudhArI zakAya. A pustakanuM saMjana karavAmAM aneka hAtha mArA sahAyaka thayA che. vaLI je je mahAnubhAvoe amane alpa athavA vadhu koI paNa prakAranI madada-sahAya ApI che temanA ame RNI chIe. A pustakanI presakepIne sarga 1 thI 6ne zirehI nivAsI amRtalAla modI bhASAdaSTie joI gayA che. temaja mudraNa kAryamAM, mupha rIDiganA kAryamAM vyAkaraNatIrtha-vaiyAkaraNabhUSaNa paMDita amRtalAla mohanalAla saMghavIe pUrNa sahakAra Apyo che te sadAya yAda raheze. AgraMthanI hiMdI bhASAmAM anuvAda karavAnI AvazyakatA hiMdI bhASA hindustAnanA badhA ja prAnta jevA ke mAravADa, mevADa, mALavA, paMjAba, baMgAla, kaccha, gujarAta, bihAra, madhyaprAMta saMyukta prAMtamAM pracalita che. tyAMnI janatA hiMdI bhASAne belI athavA
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ samajI zake che. tethI A graMthane hiMdI anuvAda karavAnI AvazyakatA amane jaNAI. A anuvAda badhAne upayegI thAya tethI jyAM sudhI banyuM tyAM sudhI saMkSipta, caraLa ane bodhaka banAvavAnI sAmagrI, samaya ane sAdhana pramANe ekatra karavAno ame prayatna karyo. A graMtha pratyekane upayogI thaze ema amAruM mAnavuM che. anya vidvAnonI sarakhAmaNamAM mAre hiMdI bhASAno abhyAsa ane anubhava ghaNo ja ocho che, chatAM. yathAzakti yatanIyamuM A prAcIna ukti anusAra mArI alpa mati anusAra karele prayatna bALaka mATe khacIta bodhaprada nIvaDaze te nizcita che. aMtima abhilASA A pustakane jijJAsu vAcaka samakSa mUkatA huM aMtamAM nehabhAvathI sUcana mUkavAnuM Avazyaka samaju chuM ke A graMthamAM bhASA AdinI rahI gayelI kSatio suhRdabhAvathI mane jaNAve. pitAne utkarSa IcachanA vyakti potAnA sarjanane kayAre paNa pUrNa mAnato nathI. kAraNake kAlano anubhava AjanI daSTie adhUrA lAge che. lokakita anusAra amane paNa A anubhava che. pahele bhAga chapAtAM ghaNo samaya vyatita thayo. A pustaka utAvaLe chapAya te mATe ghaNA sajajanoe sUcana karyuM hatuM, e sUcananA phaLasvarUpa atyAre A pustaka vAcakenA karakamaLamAM mUkavAnI taka maLI che. zAsanasamrATa zrI vijayanemisUravarajI jana jJAnazALA. pAMjarApoLa, amadAvAda | mani niraMjanavijaya vikrama saMvata 20 08 caitra zukala paMcamI, ravivAra
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzakIya jena baMdhuonA karakamaLamAM A mahArAjA vikramAdityanuM gurjara bhASAmAM pustaka muktAM ame AnaMda anubhavIe chIe. - "kRSNa sarasvatI' biruda dhAraka parama pUjya jainAcArya zrImada munisuMdarasUrIzvarajI mahArAja sAhebanA ziSyaratna pU. paMnyAsajI zrI zubhazIlagaNivaryo vikrama saMvata 149mAM khaMbhAtamAM saMskRtamAM vikrama caritranuM sarjana karyuM. tenuM hiMdIkaraNa bALapayogI aneka pustakonA racayitA pa. pUjya pravartaka sAhityapremI munirAjazrI niraMjanavijayajI mahArAjazrIe sArA jevo zrama laI karyuM che. e hiMdI anuvAdanuM kArya khUba parizrame, pramabhAve srAkSaravarya zrI kRSNa prasAdajI bhaTa TUMka samayamAM karI ApyuM che. te gujarAtIbhASI bhAIone ghaNuM upayogI thaI paDaze. A pustakamAM jIvanamAM upayogI thAya tevA vicAro hevA uparAMta dAna-dharmanI mahattA gAI hovAthI mAnavajIvana ghaDataramAM A pustaka mahattvanuM thaI paDaze, ema kahevuM jarAya vadhAre paDatuM ? nathI. atyAre pragaTa thatAM pustako bALake ane tenAM vAMcanArAonA mAnasane vikRta karatA hoya che, tethI dharma pratye zraddhA utpanna karanAra pustakonI AvazyakatA jaNAya che. ane tethI ja A saMsthAe AvI moMghavArImAM A sacitra pustaka pragaTa karavAnuM sAhasa kheDayuM che. eka vAta jaNAvatAM khUba ja AnaMda thAya che, parama pUjya pravartaka sAhityapremI munizrI niraMjanavijayajI mahArAjazrInAM
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ je je pustake bahAra paDe che, te AbAlavRddha saune AnaMda sAthe dharmabhAvanA preraka hoya che. ane eke kharIdI vacela pustaka bIjAne (te pustaka vAMcavA-kharIdavA preraNuM kare che. jene pariNAme te pustake tAtkAlika vecAI jAya che. chellA ra0-ra1 varSathI pUjya mahArAjazrInAM pustakanI khUba mAMga rahe che, te ame jotA AvyA chIe. mahArAjazrInAM pustakonI navI AvRttio sagonI pratikULatAne kAraNe karI zakatA nathI tethI ghaNA vAcako amArA upara nArAja thAya che tenuM amane duHkha thAya che. paNa amAre vAcakone saMtoSavA prayatna cAlu hoya che. ane te prayatna saphaLa karavA zAsanadevane prArthanA karIe chIe. ane vaLI amane baLapradAna karavA vinavIe chIe. aMtamAM pUjya gurudevanI sabreraNAthI je je saMsthAo, tathA je je dharmapremI mahAnubhAvoe Arthika sahAya ApI, pustaka kharIdIne amane je protsAhana ApyuM che. temane AbhAra mAnIe chIe. sAhityapremI bhAIo A pustakanuM vAcana karatA susaMskAronA amRtane hadaye dhAraze te mULa sarjaka, saMskRtamAMthI saraLatAthI hiMdImAM utAranAra ane gujarAtImAM anuvAda karanArane zrama saphaLa thaye manAze. A prakAzanamAM keIpaNa kSati rahI heya-dekhAya te amane jaNAvavA kRpA karaze. prakAzaka
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA (hiMdI vikramAditya bhAga-2-3nI) A pustaka mATe lakhuM te zuM lakhuM? A pustakamAM prAtaHsmaraNIya, paraduHkhabhaMjana mahArAjA vikramanA jIvananuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. je parama pUjya munirAja zrI niraMjanavijyajI sAhityapremI mahArAja sAhebe saMskRtamAMthI hindI anuvAda karI sAhityarasika janatAne bheTa ApyuM che. eTale mAre mATe levAnuM rahyuM ja zuM? tema chatAM mArI alpa buddhinI maryAdAmAM rahIne be cAra zabdo lakhI rahyo chuM. - A pustakamAM jemanAM jIvananuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che, te mahAna vibhUti mATe sAkSaroe vividha mAM pradarzita karyA che. keIe mahArAjA vikramane pArthiva rAjA ajhIjha kahyA che. te keIe varziSTa putra zAtakaNa kahyA che. keIe agnimitra, vasumitra ke kaniSTha kahyA che. keIe vaLI gabhillanA rAjakumAra hatA ema paNa kahyuM che. koIe bhaDI-bharucanA rAja balamitra kahyA che. vidvAno e saMvata pravartaka mahArAjA vikramAditya mATe je kahevuM hoya te kahe, paraMtu huM to paraduHkhabhaMjana avaMtIpati mahArAjA vikramAditye mAnavazaktinI maryAdA oLaMgI duHkhAo-anA mATe evAM kAryo karyA che, tethI temanI yAvadracaMdradivAkarI yazasuvAsa prasarI raheze. e ja kahevA IcchuM chuM. mahArAjA vikramAdityanAM kAryonuM nirUpaNa karatAM mAnavajIvana mATe mahatvapUrNa mArgadarzana A pustakamAM ApavAmAM AvyuM che. vyavahArakuzaLa kone kahevAya, nIti kone kahevAya, buddhine sapayoga
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23 kevI rIte karI zakAya, duHkhanA samayamAM mAnave zuM karavuM joIe, te paNa A pustakamAM AlekhAyuM che. mahArAjA vikrama jana sevA chatAM dareka dharma mATe samabhAva rAkhatA hatA, sanmAna karatA hatA. kaI paNa dharmAnulaMbI mATe saheja paNa acakAyA sivAya temanAM kAryo karavA tatpara rahetA. jIvadayA ane samAnatAnuM mahAna sUtra A pustakamAMthI vAcakane maLI Avaze te tenI viziSTatA che. A pustaka eka amUlya ratna che. paraMtu te jANakAra mATe. ajJAnInA hAthamAM ratna heya paNa te te tene kAca ja samajavAne, paNa jANakAra ratna ja jANavAne. te ja pramANe A pustakanuM mUlyAMkana sujJa vAcaka ja karI zakavAne. parama pUjya pravartaka mahArAjazrIe A pustakane saraLa ane suvAcya banAvavA je parizrama lIdhe che, te pustaka vAMcatA saheje samajI zakAya che. A pustaka AbAlavRddha pratyekane AnaMda-jJAna Apaze tema huM mAnuM chuM.' prasaMgone anurUpa citro hevAthI pustaka vAcanArane AkarSA vinA raheze nahi. sAthe sAthe vAMcavAnI jijJAsA paNa utpana karaze. dUdha ane pANImAMthI jema haMsa mAtra dUdha ja grahaNa kare che tema vAcaka paNa A pustakamAMthI guNa grahaNa karaze ema huM mAnuM chuM. A pustaka vAcatA gurjara lokakavi zAmaLa bhaTe "batrIsa putaLI' mAM ApyuM che tenAthI adhika A pustakamAMthI upalabdha thaze. sAthe sAthe janAcAryonI buddhine paNa paricaya thaze. vAcaka A pustaka vAMcI saMskRtamAMthI hiMdIkaraNa karanAra mahArAjazrIne zrama saphaLa karaze te sAthe Iti. -kRSNaprasAda bhaTa
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ & sahAyaka yAdI parama pUjya pravata ke munivaya nirjana vijayajI mahAsaja sAheba tathA parama pUjya svAdhyAyapremI munivara zrI uttamavijayajI mahArAjazrInI satpreraNAthI nIce lakhela je je sadhAe tathA je je sasthA ane je je sagRhasthAe * sahAyarUpa thaIne mArA sAhityaprakAzanamAM sahayoga ApyA che tene ame AbhAra mAnIe chIe. prakAzaka (1) zrI gAraMgAma javAharanagara mUrtipUjaka jaina saMgha. (ra) zrI zaMkhezvara pArzvanAtha jaina derAsara zrIgAvAliyA.Tenka jaina saMdha (3) zrI Adizvara jaina derAsara zrI vizA poravADa jaina saMdha. muMbai (4) zrI dipacaMdabhAi esa. gADI mubaI. (5) zrI zAMtilAla khetazI jaina cerITI TrasTa muMbaSTa (6) zrI mAhima jaina saMghanA ArAdhako taraphathI ha. maNilAlabhAI (7) zrI majhagAva jaina saMghanA ArAdhako taraphathI. muMbai (8) zrI muluMDa jaina saMdhanA ArAdhako taraphathI. muMbai (9) zrI naminAtha jaina upAzrayanA ArAdhako taraphathI. muMbai (10) zrI Adizvara jaina cerITevla TrasTa cembura-mukha. (11) zrI gADIjI jaina derAsara pAyadhunI muMbaI.
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ parama pUjya gurUdeva zrI khAMtivijayajI mahArAjanuM saMkSipta jIvanacaritra zrI jinabhaktinI saurabhathI maheMkatA aneka gAma-nagara rAjasthAnamAM che. temAM phAlanAthI zrIrANakapura tIrthe javAnA mArga para AvelA vAlI nAmanA gAmano samAveza thAya che. dharmazraddhALu aneka jainakuTuMbe A vAlI gAmamAM rahe che. ' A ja gAmamAM zAyarIbAInI ratnakukhe, vi. saM. 1958mAM zrI khImarAjajIne janma thaye. temanA pitAnuM nAma zrI hajArI. malajI amIcaMdajI, gAtra haThuM kiyA rAThoDa (lalurIyA) vaMza. zrI khImarAjajIne bIjA traNa bhAI hatA zrI mUlacaMdajI, zrI umedamalajI ane zrI navalamalajI. A cAreyamAM zrI khImarAjajInuM vyaktitva nirALuM hatuM. ochuM belavuM, gAMbhIrya sAcavavuM, mAtApitAnI sevA karavI, niyamita daherAsara javuM, e temanA svabhAvabhUta hatuM. prAthamika zikSaNa vAlImAM laIne teo muMbaI gayA, ane temanA pitAnI peDhIne vahIvaTamAM joDAyA. ajabagajabanI muMbai nagarInI mohinIthI zrI khImarAjajI para rahyA. pote dukAne rahetA kharA, paNa dila temanuM devAdhidevanI bhaktimAM rahetuM. devadarzana, pUjA, vyAkhyAna-zravaNa pahelAM, dukAna pachI. saMsAra temane gUmaDAMnI jema pajavato. sAcuM sukha tyAgamAM jaNAtuM, eTale temane paNa tyAgamaya sAdhujIvananI raDha lAgI.
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ temaNe potAnA mAtApitAne vinaMtI karI ke, "mane bhAgavatI dIkSA levAnI rajA Ape, saMsAramAM mAro jIva muMjhAya che." paNa mAtApitAe thAya che, zI utAvaLa che" kahIne vAta TALI. saMsArIonA sneha anAdikALathI AvA ja rahyA che. evI yathArtha samaja sAthe zrI khImarAjajI adhika caDhatA pariNAme dharmanI ArAdhanAmAM otaprata thayA. temanA jIvanamAM A dharma jAgRti khIlavavAne yaza, marudhara kesarI pU munirAja zrI jJAnasuMdarajI mahArAja tathA pU. paM. zrI bhaktivijayajI gaNivara (samIvALA)ne phALe jAya che. teozrI, e upakArIone sadA yAda karatA. yuvAna khImarAja dukAne jatA, besatA, vepAra karatA paNa mana vagara. temane upAzraya gamate, sAdhubhakti gamatI, svAdhyAya gamata, eTale samaya kADhIne paNa bhAyakhalAnA upAzraye pahoMcI jatA. tyAM jaIne sAdhu mahAtmAonI bhakti karatA,ne upadeza sAMbhaLatA sAMbhaLatA vairAgya daDha karatA. comera patharAelA saMsAranA kIcaDathI bacavA, temaNe ghara choDI dIdhuM ane muMbaImAM ja guptavAsa svIkAryo. paNa muMbaImAM temanuM mana na karyuM eTale paMjAbanI vATa pakaDI. pratikULatAone premathI AvakArI, AtmAne ujaLA karavAnI temanI bhAvanA dinapratidina vadhavA mAMDI, eTale teo paMjAbathI zrI siddhAcala mahAtIrthe gayA. dAdAne bhAvathI bheTayA, peTa bharIne bhakti karI, khUba-khUba bhAvanA bhAvI. temanA pitA ane bhAIe temanI zodhamAM che, paNa patto nathI lAgate. evAmAM traNa varSanA gALA bAda zrIhajArIgalanA eka saMbaMdhIe mumukSu khImarAjajIne zadAnI pUjA karatA joyA. temaNe A samAcAra muMbaI pahoMcADayA. zI hajArImalajI muMbaIthI pAlI
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ tANA.be cAra saMbaMdhIone sAthe laIne AvyA ane khImarAjajIne baLajabarIthI muMbaI laI gayA. siMha pAcho piMjarAmAM pUrAya. eTale tenI pratikArakta vadhI. moha mamatAnI rezamI jALa teDIne paNuM mukta thavAnI tAlAvelI vadhI gaI ane taka sAdhIne temaNe punaH ghara choDI dIdhuM. khaMbhAta, pAlItANuM ane amadAvAdanA jinacaityane bhAvapUrvaka juhAratA mumukSu khImarAjajI pitAnA upakArI gurUnI zodha karavA lAgyA. chevaTe gujarAtanA eka gAmamAM teozrIne bheTa khImarAjajIne thai gayA. temanuM nAma pU. paM. zrI bhaktivijayajI gaNivara (samIvALA). jharaNuM saritAmAM samAya tema khImarAja pUjyazrInA caraNomAM samapita thaI gayA ane bhakti sAthe vidhipUrvaka abhyAsa zarU karyo. be varSamAM khImarAjajIe eka dIkSArthI tarIkenI pitAnI gyatAne tapa-japa, zAstrAbhyAsa-svAdhyAya, gurubhakti Adi dvArA khUba jhaLakAvI, A arasAmAM temaNe zrI vardhamAna AyaMbIla tapane pAyo paNa nAkhyo. dIkSA mATenI yogyatA ane tamannA barAbara jhaLakatAM khImarAjajIne dIkSA ApavAno nirNaya levAyo. ane vi. saM. 1986mAM parama pUjya, prAtaHsmaraNIya, surisamrATa, zrImad vijayanemisUrIzvarajI mahArAjAnAM zAstramarmajJa ziSyaratna pU. 5. zrI amRtavijayajI gaNivaranA varada haste temanI dIkSA thaI temaja temanuM nAma pU. mu. zrI khAMtivijayajI ApavAmAM AvyuM. pU. zrI khAMtivijayajI mahArAja pitAne badho samaya gurUbhakti ane jJAnadhyAna pAchaLa sArthaka karavA lAgyA. dIkSA pachInuM paheluM mAsuM pUjayazrIe. pitAnA gurudevanI
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAthe udepuramAM karyuM. A arasAmAM temanA saMsArIpaNAnA kuTuMbIjanone temanI dIkSAnA samAcAra maLI jatAM, temaNe uhApoha karavAne badale dIkSAnI anumodanA karI. pUjyazrInuM bIju, mAsu jAloramAM thayuM, trIju jAvAlamAM thayuM. jhaLahaLate vairAgya, sAcI jAgRti, utkaTa ekAgratA, so TacanI gurubhakti; A badhA guNone lIdhe, traNa varSanA ja dIkSA paryAyamAM pU. zrI khAMtivijyajI aneka AtmAone AkarSavA lAgyA. pUjyazrIe 1990nuM mAsu pAMjarApoLa jaina upAzraya-amadAvAda khAte karyuM. A ja sAlamAM amadAvAda khAte "akhila bhAratIya jaina zvetAMbara mUrtipUjaka muni saMmelana'bharavAne nirNaya levAye ane tenI moTI AmaMtraNa patrikAo taiyAra thaI. A patrikAnI nakala pUjyazrIe saMsArIpaNAnA pitAnA pitA baMdhuo Adine mokalI. patrikA vAMcIne dharmanI dhagazavALA, saMsArIpaNAnA temanA nAnAbhAI zrI navalamalajI amadAvAda AvI pahoMcyA. amadAvAdanuM Agamana temanA jIvana mATe zubha zukanavaMtu nIvaDayuM. ' sarisamrATanA cAritra prabhAvapUrNa mukhAraviMdanA prathama darzane ja zrI navalamalajInA haiyAmAM vairAgyane dhedha chUTo ane jarUrI tyAganI uSmA vyAkhyAnazravaNe pedA karI dIdhI. temanA aMtaranA tAra-tAra, tyAga-vairAgyanA jhaMkAra karavA lAgyA. eTale zrI navalamalajIe muMbaI javAnuM mAMDI vALyuM ane pU. muni zrI khAMtivijayajI Adi gurubhagavaMtanI nizrAmAM tapa, japa, Adi vega vadhAryo. dIkSA mATenI temanI pAtratA ane tAlAvelI
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 29 joI temane dokSA ApavAno nirNaya, temanA pitA zrI hajAramalajI tathA moTAbhAI umedamalajInI saMmatithI temanI hAjarImAM ja levAye. vi. saM. 1991mAM maitra vada bIjane zanivAranA divase zrI kadambagirimAM sattara varSanI vayavALA zrI navalamalajIne, zAsanasamATe bhAgavatI dIkSA aThThAi mahatsavapUrvaka ApI ane temane muni zrI khAMtivijayajInA ziSya jAhera karyA. temanuM nAma munizrI. niraMjanavijayajI rAkhavAmAM AvyuM. pU. muni zrI khotivijayajI svaccha ane paragacchanA bheda sivAya vRddha glAna tAravI mahAtmAonI sevAmAM sadA agresara rahetA. temanI ja punita preraNAthI muni zrI niraMjanavijayajImAM bAlapayogI kathA-sAhityanA sarjananI vRtti sAkAra banI. pravataka pade birAjatA ane sAhityapremI' nAme jana samAjamAM suvikhyAta A pU. muni bhagavate Aja sudhImAM aneka graMtha. ratnonuM saMyojana karyuM che ane Ajeya zAsana ane saMskRti mATe upakArI sAhityanA prakAzananI janAo vicArI rahyA che je paikI zrI jinAmRta graMthamALAnuM kAma zarU paNa thaI gayuM che. A graMtha. mALAnuM paheluM sacitra pustaka "mAre javuM pele pAra yAne carama kevaLI zrI jaMbUsvAmI" te cAlu sAle vi saM. 203ranA vai. su. 10nA roja muMbaI-NATakopara mukAme "tapagaccha jaina saMgha'nA sahakArathI udghATana thayuM. amadAvAdamAM Arogya bagaDatA pU. zrI. khAMtiviryajIe 2028 nI sAlamAM vAlI tarapha vihAra karyo. tyAMnI sUkI ane zuddha havA temane mAphaka AvI paNa kharI, paNa traNa varSa pachI ekAeka DAbA aMge lakavAne humale thaye
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ A samAcAra maLatAM ja pU. zrI niraMjanavijayajI mu, uttama vijayajI vagere 10 divasamAM ja amadAvAdathI muMDAre pahecI gayA. pUjyazrInA ArogyamAM caDha-utara thayA kare che. noMdhapAtra sudhAre jaNAtuM nathI. pachI te dezI upacAre paNa jhAjhA asarakAraka na rahyA. pUjyazrI te javAnA svabhAvavALA zarIrane ghasAtuM jue che, jyAre dhyAna badhuM AtmA rAkhe che. ekAeka temaNe zrI navakArane pragaTa jApa zarU karyo. badhAne bhAvI vaMcAvA lAgyuM. pU. zrI niraMjanavijayajIe pUchyuM: "Apane kema che?" javAbamAM temaNe kahyuM, "mane ThIka che, mAre zrI siddhAcaLa mahAtIrthanI yAtrAe javuM che.' zrI siddhAcaLa tIrthane bheTavAnI bhAvanA sAthe pa. pU. zrI khAMtivijayajI mahArAja vi. saM. 2021nA phAgaNa suda teraze vAlI mukAme kALadharma pAmyA. 62 varSanA AyuSyamAM, 35 varSanuM nirmaLa cAritra pALI, be vakhata zrI navakAra maMtranA navalAkha jApanI vidhipUrvaka ArAdhanA karI, sva-para upakAraka jIvanane sArthaka karI, zarIra choDIne saddagatinA bhAgI banelA pa. pU. zrI khAtivijavajI mahArAja sAhebane keTi- keTi vaMdanA.
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAMcavA cagya pustake - rasamaya temaja bedhaka kathAone saMgraha uttama daSTAMta saMgraha bhAga-1 21, suMdara vArtA ane 51 citra sAthe. A pustakanI kiMmata-rUA. 5, pisTa kharca alaga. manahara bhakitapreraka sacitra pustaka mahArAjA zukarAja A pustakamAM zAzvata girirAjanuM zatruMjaya" nAma kema paDayuM tene mahimA jaNAvatI remAMcaka kathA. 35 citro sAthe peja 136 mAM AlekhAyela che. kiMmata 3-50 pisTa alaga. piSadazamIne mahimA (sacitra) peja 64 meTA TAIpamAM zrI pArzvanAtha caritra sAthe kiMmata.1] pisTeja alaga. pAMca adabhuta dazya sAthe pAMDava pratibaMdha meTA TAIpamAM pija 63 kiMmata 75 paisA. pisTeja alaga. maMgAvavA mATe saranAmA zrI kamaleza mahetA - Te. naM. 320539 160, nArAyaNa dhruva sTrITa, cothA mALe rUma naM. 18 muMbaI-3 zrI rasikalAla amRtalAla zAha ghIkAMTA reDa, nagarazeThane vaDe, ti hAIskUla sAme, amadAvAda-1
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhArmika navalakathAonAM AkarSaka nUtana prakAzana (jIja nakalo che) 1. mAre javuM pele pAra bhAga-1 kiM. rU. 5 | (carama kevalI zrI aMbUsvAmIjInI sacitra jIvana kathA.) 2, mAre javuM pele pAra bhAga-2 ki rU. 5) carama kevalI zrI jabUsvAmIjInI sacitra jIvanakathA) 3. dhanya jIvana bhAga-1 kiM. rUA. (dhanyakumAranI sacitra romAMcaka jIvana kathA) 4. dhanya jIvana bhAga-2 ki. rUA. (dhanyakumAra ane zAlibhadra sacitra jIvanakathA) savamUti zrIpALa bhAga 1-2 kiM. rUA. 10 (manahara citro sAthe navapada mahimAdarzaka zrIpALanI saLaMga jIvanakathA) prAptisthAna mulacaMdajI mahetA , rasikUlAla e. zAha 160, nArAyaNa dhruva sTrITa jayoti hAIskUla sAme the mALe rUma na. 14 nagarazeThane vaMDa-ghIkAMTA reDa muMbaI-3 Te.na. rara0539 1 amadAvAda-1
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahArAjA vikrama sayeAjaka pravaka sAhityapremI munirAjazrI niraMjanavijayajI ma. sA.
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahArAjA vikramano prakaraNavAra TUMkyAra sarga pahelo pRSTha 1 thI 34 prakaraNa 1 thI 8 prakaraNa paheluM....avaMtIne paricaya pRSTha 1 thI 4 A prakaraNamAM avantI nagarIne temaja gardhavasenane paricaya, mahArAjAne svargavAsa. bhartuharine rAjyAbhiSeka. bhartuharinI rANI anaMgasenA (pIMgaLA)thI yuvarAja-nAnAbhAI vikramanuM apamAna thavAthI avaMtIne tyAga, avadhUta vezamAM bhramaNa karavAnI icchAthI bhaTTamAtra sAthe maitrI saMbaMdha. rohaNagirithI ratna meLavavuM. puruSAthI yAcanA dvArA vastu meLavavA karatAM mRtyu uttama gaNe che, tethI ratnane tyAM pheMkI devuM. prakaraNa bIju tApInA kinAre pRSTha 5 thI 7 rane pheMkI rahaNagirine tiraskAra karI bhadamAtra sAthe prayANa kya tApIne kinAre AvyA ne jhADa nIce beThA. temanA kAne ziyALanA zabdo paDayA temAM AbhUSaNavALuM maDaduM ane eka mAsamAM rAjyaprAptine saMketa thavo. bhartuharine rAjyatyAga ane bhAgya parIkSA mATe vikramanuM avanI tarapha javuM. prakaraNa trIjuM bhartuharinI sabhA pRSTha 8 thI 12 mahArAjA bhartuhari sabhAmAM beThA che. tyAM brAhmaNanuM AvavuM ne divya phaLa bheTa ApavuM. prakaraNa cothuM pRSTha 13 thI 16 bhartuhari te phaLa pitAnI patnI anaMgasenAne Ape che. rANI pitAnA yAra mAvatane te phaLa Ape che. mAvata vezyAne phaLa
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 Ape che ke te phaLa kiyA mahArAjane Ape che. tethI mahArAjAne aurAgya thAya che. maMtrIvarga ane prajAjano mahArAjAne vinave che. paNa pariNAma zUnyamAM Ave che. prakaraNa pAMcamuM vikramane rAjya sepevA karele nirNaya pRSTha 17 thI 20 rAjasiMhAsana sanuM joi saradAra-sAmate "zrIpati' nAmanA kulina kSatrIne gAdI para besADe che. rAtanA agnizaitAla tene nAza kare che. te vakhate kSiprA nadInA dinAre vikrama avadhUta vezamAM AvI mukAma kare che. prajAjane tenAM darzane Ave che. tyAM e samAcAra jANe che, je pitAne rAjagAdI para besADavAmAM Ave te pote prajAnuM rakSaNa karaze tema jaNAve che. prakaraNa chaThTha rAjatilaka pRSTha 21 thI 23 avadhUta vezadhArI vikramane gAdI para besADavA sAmaMtAdi Ave che. ne dabAdabApUrvaka nagarImAM laI jAya che. tene gAdI para besADavAmAM Ave che. sabhAjano vikramane rAjatilaka kare che. upadrava karanAra adhame asurane avadhUta mAraze evuM mAnatA badhA vikharAya che. avadhUta mevA miThAI vagere pakavAna asura mATe taiyAra karAve che temaja suvAsita puSpa, dIpaka vagerethI rAjamahela zobhAve che. rAjAne tenA bhAgya para cheDI avaMtInI prajA niMdrAdhIna thaI. rakSakane sAvadhAna rahevAnuM kahI avadhUta jAgate palaMgamAM khaDaga sAthe sue che. aDadhI rAta thai. agnizaitAla tyAM Avyo. rAjAe tene pakavAna khAvA namratApUrvaka jaNAvyuM. rAjAnI namratA jaI asure-agni vaitAle "have te upadrava nahi kare" tevo AzIrvAda Ape jethI * avaMtInagarImAM zAMti sthapAI.
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35 prakaraNa sAtamu vikramanuM parAkrama pRSTha 24 thI 27 savAra thatAM prajAjane rAjAnI zuM sthiti thaI te jANavA jyAM tyAM bhegA thavA lAgyA. temane avadhUtane jIvatA dekhI AnaMda thayA. te nagarImAM AnaMda utsava ujavAyo, tyAre asura ane rAjA vacce mitratAnI gAMTha badhAi. rAjAe asuramAM kai kai zakti che te yuktithI jANI lIdhuM pachI asurane potAnA AyuSya mATe pUchyuM. asure AyuSya kahyuM. tyAre potAnAM AyuSyamAM eka va enDru karavA kahyuM e ochuM thaI zake nahi tema asure jaNAvyuM. bIje divasa rAjAe asura mATe balinI vastu taiyAra na karAvI. samaya thatAM asura Avyo. ali na jotAM rAjAne mAravAnI dhamakI ApI avadhUtane potAnuM AyuSya se vatu che tenI khabara hAvAthI asura sAthe laDavA taiyAra thayA. rAjAnu parAkrama joi asura prasanna thayA te jyAre jarUra hoya tyAre yAda karatAM pote Avaze tevuM kahI potAne sthAne gayeA. prakaraNa AThamu avadhUta kaNu ? pRSTa 28 thI 30 parAkramI avadhUta ANu che te jANavA badhAne jijJAsA thai tyAre bhaTTamAtre tyAM AvI avadhUta kANu che te jaNAvyuM. A jANatAM rAjamAtA prasanna thayAM. vikramAditya jyAM temanI mAtA hatI tyAM gayAM te caraNusparza karyAM. rAjamAtAe AzIrvAda ApyA, te pachI rAja vikrama rAjamAtAne namaskAra karI rAjasiMhAsana para besa. pharIthI avantInI prajAe utsava ujajgyA. vikramane rAjayAbhiSeka karyA. rALane rAgya ane yAgyane yogya bheTa ApI. bhaTTamAtrane mahAmAtya banAvyA. vikrame potAnA bAhubaLathI AjubAjunA rAjena za karyA. tevAmAM temanI mAtAnA svargavAsa thayo. mAtAnA svargavAso rAjAprajA du:khI thai. mahAmAtya vageree zAka karave vyA che kahetAM keTalAya upadeza ApyA.
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa navamuM lagna ane bhartuharine meLApa-pRSTha 31 thI 34 rAjA vikramAdityanuM bairIsiMha rAjAnI rANI pavAthI janmelI putrI kamalAvatI sAthe lagna thayuM. rAta divasa AnaMdamAM vitAvatA vikramane bhAI bhartuhari yAda AvyA. te duHkhI thavA lAgyA. ne sAme tone bhartuharine avaMtImAM padhAravA vinaMtI karavA mokalyA. e vinaMtI mAnya karI maharSi bhartuhari avaMtI AvyA. eTale vikramAdiye rAjya svIkAravA AjIjI karI paNa tyAgI bhartuharie tene amAnya karI tyAre zahera na choDavA vinaMtI karI. pachI bhadhari AhArAdi mATe rAjamahelamAM jatA ne mahArANIne vairAgyapUrNa vAta karI jaMgalamAM cAlyA gayA. prathama svarga samApta sage bIje pUrNa 35 thI 64 prakaraNa 10 thI 12 prakaraNa dasamuM narakreSinuM pRSTha 3pa thI 40 | vikramAditya rAjasabhAmAM beThA che. tyAM eka nAvI zarIranA mApana arIse laI Avyo. jemAM mahArAjAe pitAnuM pratibiMba joi Azcarya pAmyA ne nAvIe eka prazna pUchI amAtyone javAba ApavA kahyuM. mahArAjAe amAtyane kahyuM. tyAre navI ja A praznane javAba Ape tema amAtyoe kahyuM. navI javAba Ape evI badhAnI IcchA hovAthI mahArAjAe tene javAba ApavA kahyuM, tyAre teNe mahArAjAne rUpane ghamaMDa khoTo che. badhAne karmAnusAra chuM. vanuM rUpa maLe che kahyuM. tyAre mahArAjAe jagatamAM bIjA kayAM Azcarya che te mATe pUchayuM. nAvIe pratiSThAnapuranA rAjA zAlivAhananI putrI sukamalAnuM AkarSaka varNana karyuM. te rAjakumArI pitAnA sAta bhava jANe che. ane tethI te koI puruSane jue che eTale tene dveSa kare che. mArI nAkhe che. puruSa nAma sAMbhaLatA te snAna kare che
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37 ta te naradreSiNI che. A badhuM sAMbhaLI mahArAjAe nAvIne eka lAkha maherA ApavA kahyuM, te mahArA ApavAmAM Ave tyAM te teNe sAta karADa suvaNa mahArA rAjA AgaLa mUkI ane deva svarUpamAM te pragaTa thayo. te vikramAditya para prasanna thaI rUpa parivana thaI zake tevI goLI ApI adazya thaI gayA. devanA mATe sukomalAnuM varNana sAMbhaLI mahArAjA tenA tarapha AkarSAyA ne tene meLavavA vicAre karavA lAgyA. A bhaTTamAtrathI aAnu na rahyuM. teNe rAjAne pUchyuM, mahArAjAe potAnA hRdayanI vAta tene kahI. bhaTTamAtre virodha karyo paNa mahArAjAe te virAdha amAnya karyAM. rAjAjInu` mana sukeAmalAmAM jaDAI gayu che te bhaTTamAtre joyu te zuM karavuM te vicAravA lAgyA. vicArane aMte pahelAM pratiSThAnapuramAM rahI AvelI madanA ane kAmakelIne melAvI kA sidhdha karavAnA niya para Avyo. A samaye te vezyAnI bahena tyAM rahetI hatI. tethI kArya saraLa rIte pUrNa thaze tema mAnI temane melAvI. kha'ne AvatAM bhaTTamAtre vAta kahI ane mahArAjA sAthe javA nakakI karyuM. pratiSThAnapura tarapha javA taiyArI karatAM agnivaMtAlane yAda karyAM. te AvyA. rAjyakArabhAra budhdhisAgara maMtrIne sAMpI bhaTTa mAtra ane vezyAone sAthe laI vikrame prayANa karyuM. pratiSThAnapura AvyAM. bagIcAmAM mukAma karyAM, udyAnarakSaka mAjA rIe rAjakumArI naradUSiNI che, puruSane dekhatAM mArI nAMkhe che, te kahyuM. e sAMbhaLI vikrama, bhaTTamAtra ane agnivetAle rUpa parivartana karI rUpazrIne tyAM gayAM. prakaraNa agiyAramuM sukAmalAnA pUrva bhava. pRSTha 41 thI 55 rAjakumArI sukAmalA rUpazrInI rAha joi rahI hatI. tyAM rUpazrI AvI. rAjakumArIe mADu thavAnu kAraNa pUchyuM. rUpazrIe peAtAne tyAM avaMtInA mahArAjAtI nartakI AvI che te kahyuM, rUpazrInA zabdo sAMbhaLatAM rAjakumArIne temanuM svAgata karavA vicAra Avyo. te teNe te pAMce nakIone melAvI. mahArAjAne te
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 A joItuM hatuM tethI pAMce javA taiyAra thaI. mahArAjAe pitAnuM nAma vikrama rAkhyuM. ne madanA ane kAmakelI nRtya kare tyAre pite gAze tema nakakI karyuM. bhadamA bhadayAtrA nAma rAkhyuM ne vasantAdi rAga gAvAne svIkAra karyo. agnitAlikA-agnitAla)e vINA vagADavAnuM mAthe lIdhuM.ne vastrAbhUSaNa dhAraNa karI pAMce rAjakumArI pAse AvyAM. nakkI karyA pramANe gAvA bajAvavAnuM zarU karyuM. rAjakumArI AthI prasanna thaI ane rAtanA vikramane gAvA bajAvavA bolAvI. vikramAne lAkha mahere ApavAnuM nakkI karyuM. - rAtanA vikramA AvI. tene snAna karI potAnI pAse AvavA dAsI sAthe rAjakumArIe kahevaDAvyuM. paNa vikramAe te na mAnyuM. pachI rAjakumArIe potAnI sAthe jamavA Agraha karyo. te paNa teNe amAnya karyo. pachI rAjakumArI gAna sAMbhaLavA beThI. gAnAmAM pUruSanA sahakArane ullekha karavAmAM AvyuM. eTale baMne vacce carcA thaI. temAM rAjakumArI puruSa pratyenA SanI vAta kahetAM pitAnA sAta bhava kahetAM kahyuM, mAre pahele bhava dhana ane zrImatIne, bIje jitazatru ane padmAvatIne, trIjo mRgalIne, ethe devIne, pAMcame brAhmaNaputrI manaramAne, chaThTho zuka-zukIne ene sAtame atyAra sumalAne thayA. vikramAe puruSa pratyene dveSa dUra karavA zikhAmaNa ApI pachI sukomalAe Apela InAma laI pitAne tyAM gaI prakaraNa bAramuM lagna pRSTa pa6 thI 64 pitAne mukAme AvI mahArAjavikramAe badhI vAta kahI ... bhojana karyA pachI traNe jaNa bahAra gayA ne tyAM pAMce ghoDA ane be nartakIone avaMtI pahecADavA ane kamalAvatI paTarANuM pAsethI traNa divya zRMgAra lAvavA agnivaitAlane jaNAvyuM. agnizaitAle tema karyuM.
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAyA ja kAryasAdhikA che tema mAnI mahArAja jinamaMdiramAM agnizaitAla ane bhadamAtra sAthe gayA pachI teoe saMketa thatAM be jaNe AkAza tarapha UDe tema nakkI karyuM ne nRtya karavA mAMDayuM. pUjArIe A vAta mahArAjA zAlivAhanane karI. ne rAjA nRtya jevA maMdire Avyo. nRtya joI khuza thaya ne traNe jaNAne rAjasabhAmAM nRtya karavA Agraha karyo. eTale nArIjI vidyAdhare-vikramAditye sabhAmAM strInI hAjarI na hovI joIe tema jaNAvyuM rAjAe te kabUla karyuM. rAjakumArIne sakhIoe A samAcAra ApyA. te jANI pite puruSa veza laI sabhAmAM nRtya jevA gaI. nRtya jotAM le bhAna bhUlyA. pachI strISanuM kAraNa vikramane rAjAe pUchyuM. eTale vikrame sukomalAne pitAnA cha bhavamAM puruSavirudhdha je kahyuM hatuM tenAthI ulaTuM strIvirudha kahyuM. tyAre sukomalA A vAtane virodha karavA lAgI. paNa sukamalAne hAravuM paDyuM. ne traNe deve AkAza tarapha javA lAgyA. A joI Azcarya pAmatI sukomalAe vidyAdhara sAthe lagna karavA manathI nakkI karI pitAnA bApane mananI vAta kahetAM kahyuM, je vidyAdhara sAthe pitAnAM lagna nahi karavAmAM Ave te pote A mahatyA karaze." mahArAjAe vidyAdharane bolAvyA-rAjakumArI sAthe lagna karavA kahyuM. te kahetAM devathI viparita lakSaNa joI rAjA dvidhAmAM paDayo. paNa te vidyAdhara-sajjana puruSa che mAnI pitAnI putrI paraNAvavA taiyAra thaye- Agraha karyo ne vikrama-sukamalA paraNyAM. bIje sarga samApta
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 sarga trIjo pRSTha 65 thI 90 prakaraNa 13 thI 15 prakaraNa teramuM. avaMtImAM vikramanuM AvavuM kalAvatI sAthe lagna | pRSTa, 6pa thI 71 potAnA mananuM dhAryuM thavAthI pitAnA sahAyaka bhadamAtra ane amitAlane dhanyavAda ApyA. pachI gupta rUpathI bhadamAtrane avaMtInI rakSA mATe mokalI dIdho. agnivaitAlane pitAnI sAthe rAkhyo jethI piote badhAne vismayamAM nAkhI zake. sAsarIAM te mAnava nathI paNa deva che tema mAne.. bhaTTamAtra ane agnivaitAlane na jotAM zAlivAhane teo mATe pUchayuM. vikrame te krIDA karavA kayAMka gayA haze tema kahyuM. pachI bhojana saMbaMdhamAM kahetAM vikrame pote phaLa-phUla khAya che tema kahyuM. rAjAe temane phaLa-phUla ApyAM. rAjA potAno jamAI kulIna che tema mAnavA lAgyo. rANuM paNa jamAInuM vartana joI manathI prasanna rahevA lAgI. cha mAsa jeTalo samaya pasAra thaze. sukamalA garbhavatI thaI. tene tyAM ja rahevA daI agnitAla sAthe pote avaMtI javA nirNaya karyo. jatAM pahelA mahelanA daravAjA para eka zleka lakhI tyAMthI avaMtI gayA. ' mahArAjA vikrama avaMtImAM AvatAM bhadamAve rAjyanI sthiti kahetAM eka cera sabaMdhamAM kahyuM. te care cAra kanyAonuM apaharaNa karyuM che, te kahetAM tene pakaDavA kAgaDIe suvarNahArathI sApane nAza karAvI pitAnAM baccAne bacAva karyo te kahyuM. te rAtanA rAjAne svapna AvyuM. sAMpanA meDhAmAMthI kanyAne choDAvI. sApa sApanuM rUpa cheDI vilAdhararUpe pragaTa thaye ne kalAvatInuM varNana karyuM. ne tenI sAthe lagna thavAM.
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 41 prakaraNa caudamu khapara cAra pRSTha 76 thI 81 rAjamahelamAMthI cAra kalAvatInI corI kare che. rAjA tene zodhatA madire jai cakrezvarI devInI prArthanA kare che. devI pragaTa thAya che. vAna mAgavA kahe che. rAjAe cAra saMbaMdhamAM pUchyuM, devIe cAra saMbaMdhamAM kahyuM. prakaraNa paMdaramuM vikramanuM nagaramAM bhramaNa ane khapparanI mulAkAta dhRSTa 82 thI 90 rAjA cArane pakaDavA nagaramAM bhramaNa karatAM devInAM madiramAM bhikhArInuM rUpa dhAraNa karI beThA. khappara cAra paNa zaheramAM cArI karavA nIkaLe che. tene sAdhu maLe che. vikrama sabaMdhamAM pUche che. javAbamAM te Aja vikrama maLaze evuM kahe che. khappara maMdire jai caDhe che. vikrama maLe che. vikrama tene oLakhe che. tenI AgaLa banAvIne vAta kahe che. kha Mte vacce dhaNuM thAya che. te laDhAI thAya che. khappara tenI guphAmAM mAryAM jAya che. vijayI rAjA cAre prajAnI cArelI vastu ane chekarIe tenA mAlikane soMpe che. kalAvatIne paNa patto maLe che. trIjo sa samApta sa AthA, pRSTa 91 thI 149 prakaraNa 16mu devakumAra prakaraNa 16 thI 20 pRSTa 91 thI 96 rAjA vikramanA cAlyA javAthI sukAmalA vilApa kare che. tene rAjArANI AzvAsana Ape che. divaseA jatAM sukAbhalA putrane janma Ape che. tenuM nAma devakumAra rAkhavAmAM Ave che. vaye vadhatAM bhaNavA jAya che. tyAM cheAkarAe meNu' mAre che. devakumAra potAnA Apa viSe potAnI mAtAne pUche che. tyAM te tenI dRSTie daravAjA para lakhAyelA zloka paDe che. jethI te potAnA bApane maLavA mAnI rajA laI jAya che.
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa sattaramuM-devakumAra ava'tImAM pRSTa 97 thI 106 devakumAra avaMtI Ave che. chevaTe kAlI vezyAne tyAM jAya che. daivIvidyA prApta kare che, rAjAne tyAM cArI kare che. mahArAjA savAre cAra pakaDavA vicAraNA kare che. siha koTavAla cArane pakaDavA taiyAra thAya che. prakaraNa aDhArasu kATavALa ane maMtrIne manAvyA pRSTha 107 thI 120 devakumAra koTavALane banAve che. eTalu ja nahi paNa tenA parivAranI durdazA kare che. pachI bhaTTamAtra cArane pakaDavA nIkaLe che. devakumAra bhaTTamAtrane he-eDImAM nAMkhe che. rAjA e jANe che ne bhaTTa mAtrane AzvAsana Ape che. prakaraNa egaNIsamuM buddhine paricaya pRSTha 121 thI 131 devakumAra dinapratidina peAtAnAM vismaya pamADatAM parAkrama kare che. vezyAone murttibaLathI phasAve che. eka dyutakAra devakumArane pakaDavA nIkaLe che, tenI paNa te durdazA kare che. prakaraNa vIsamuM pitAputranu milana pRSTha 132 thI 149 chevaTe rAjA cArane pakaDavA nIkaLe che. cAra paNa banAve che. agni baitAla pakaDavA jAya che, che. eTale mahArAjA vikrama cArane pakaDanArane adhu rAja ApavA jAhera kare che. kAlI vesyA bIDu jhaDape che. te devakumArane rAjasabhAmAM lane Ave che. tyAM pitA-putra maLe che. sa ceAthA samApta devakumAra mahArAjAne tenu khaDaga paDAvI le
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 43 sarga pAMcama pRSTha 150 thI ra08 prakaraNa 21 thI 26 prakaraNa ekavIsamuM suvarNa puruSanI prApti pRSTha 150 thI 160 devakumAra-vikramacaritra mahArAjAnI rajA laI potAnI mAtAne levA jAya che pratiSThAnapura jaI potAnI mAtAne maLe che. potAnA bApa saMbaMdhamAM kahe che. ne te mAtA sAthe avaMtI Ave che. rAjA vikrame divya siMhAsana taiyAra karAvaDAvyuM, jenI prazaMsA Aja sudhI thAya che. eka divasa eka yogIe eka adbhuta phaLa bheTa karyuM ane tenuM phaLa batAvyuM. rAjA te yogInA uttaramAdhaka thayA.yogI jhADanI DALa sAthe baMdhAyelA zabane lAvavA kahe che. yegI rAjAne agnikuMDamAM nAkhavA icche che. te vAta rAjAnA manamAM AvatAM te yogIthI dUra rahe che ane yuktithI gIne agnikuMDamAM pheMkI de che. ne bhegI suvarNa puruSa banI jAya che. agnine adhiSThAyaka deva pragaTa thAya che. ne tenuM phaLa batAve che. - savAramAM badhAM rAjAne mahelamAM zodhe che. tyAM na dekhAtAM rAjAne zadhavA nIkaLe che. rAjAne patto maLe che. rAjA suvarNa puruSanuM vRttAMta kahe che. duSTabuddhinuM varNana karatAM vIramatInI kathA kahe che. prakaraNa bAvIsamuM siddhasena divAkarasUrIzvarajI pRSTha 161thI 168 pU. zrI brahavAdisUrIzvarajInA ziSya zrI siddhasenadivAkara sUrIzvara sAthe vikramano meLApa. dharmadezanA sAMbhaLI udAratAthI dAna karavA mAMDavuM. maMdirone jirNoddhAra karAvavo. sUrijI tyAMthI vihAra karI kAra nagaramAM AvyA, tyAMthI avaMtI padhAryA ne dvArapALa sAthe rAjAne zleka mekalAvyo. rAjasabhAmAM jaI pAMca bleka saMbhaLAvyA. rAjA prasanna thaI rAja ApavA taiyAra thayA. paraMtu nirlobhI sUrijIe teno asvIkAra karyo ne kAra
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ nagaramAM jinamaMdira rAjA dvArA banAvaDAvyuM pachI sUrijIe sUtronI bhASA badalavA vicAryuM. pitAne vicAra temaNe gurudevane kahyo. gurue Thapako Apyo ne prAyazcitta levA kahyuM. prAyazcitta laI sUrijI tyAMthI nIkaLyA ne avadhUta veza dhAraNa karI bhramaNa karavA lAgyA prakaraNa tevIsamuM kanyAnI zodha pRSTha 169 thI 184 rAjA vikramAditya rAjakumAra mATe manapasaMda kanyA zodhI -rahyA hatA. paNa kanyA maLatI na hatI. tethI bhadamAtrane sainya sAthe kanyA zodhavA mokalyo. raste jatAM bhaTTamAge vallabhIpuranI rAjakanyA zubhamatI viSe sAMbhaLyuM. tethI te valabhIpura gayo. tyAMthI pAchA AvI mahArAjAne zubhamatInI vAta kahI. vikramacaritre A vAta jANI. tenA hRdayamAM tene mATe prema utpanna thayA. mane vege ghoDA para besI te vallabhIpura gayo. vallabhIpuramAM rAjamArga para pharI rahyo hato tyAM zreSThI kanyAe tenuM rUpa joI sakhI sAthe tene bolAvyA. makAnamAM AvatAM vikramacariMge zreSThI kanyAne bahena kahI belAvI tethI te kanyA bezuddha thaI gaI. sAravAranA aMte te sAvadha thaI. te zreSThI kanyA lakSmInA sahakArathI rAjakanyAne maLavA nakakI karyuM ne te rAjakumArIne maLyo pharIthI maLavA nirNaya karyo. prakaraNa vIsamuM zubhamatI pRSTha 185 thI 196 rAjakumArI zubhamatIne paraNavA rAjakumAra dharmadevaja dabadabApUrvaka Ave. vikramacaritra paNa nakkI karelA sthAne Avyo. - zauca mATenuM bahAnuM kADhI rAjakumArI rAjamahelamAMthI bahAra nIkaLI. vidhinI vicitratAthI vikramacaritra ane rAjakumArI bhegAM na thayAM paNa vikramacaritra ne badale tyAM rahela siMha nAmanA kheDUta sAthe te cAlI nIkaLI. rAjakumArIe jyAre A jANyuM tyAre cAlAkIthI pitAne bacAva karI giranAra tarapha javA lAgI. rastAmAM eka jhADa
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 45 para bhAraDa pakSI potAnA baccAM sAthe rahetA hatA. e baccAM savAre khAvAnI vastuo zeAdhavA jatAM hatAM te sAMje AvI je kAMI temaNe joyu hAya te krehetAM. eka baccAe vallabhIpuramAM banelI vAta kahI. khIjAe vAmanasthalInI vAta kahetAM rAjakanyA AtmahatyA karavAnI che te karyuM. te sAMbhaLI vRddha bhAraDe tenI davA batAvI. trIjAe vidyApuranI vAta kahI. ceAthAe pote je joyuM hatuM te kahyuM. A badhuM jhADa nIce beThelI rAjakumArIe sAMbhaLyuM. zubhamatI rUpa parivartana karI bhAraDa pakSIne laI vAmanasthaLI tarapha cAlI. prakaraNa pacIsamu zubha milana pRSTha 197 thI 208 puruSavezadhArI rAjakumArIe AnadakumAra nAma dhAraNa karI mALaNane tyAM mukAma karyAM. vaidya rUpe pharavA mAMDayuM. bhALa pAse DholanA sparza karAvyeA. rAjaputrInI dhvA karI tene AtmahatyA karatI rokI. vallabhopuramAM zubhamatI na maLI tethI dharmadhvaja potAnA dehane tyAgavA raivatAcala-giranAra tarapha cAlyeA. paNa AnaMdakumAra koine mAtmahatyA karavA deteA nahAtA. AnaMdakumAre tene suMdara kanyA paraNAvavA vacana ApyuM, siMha kheDUta prAptyAga karavA cAlyA, tene paNa rAjasevakAe aTakAvyA. dharmadhvaja ane siMhane AnadakumAra suMdara kanyA paraNAve che. vallabhIpura narezane potAnI kanyA maLe che. zubhamatI ane vikramacaritranAM lagna thAya che. tyAre avaMtImAM rUpamatI AtmahatyA karavA taiyAra thAya che. tyAM vikramacaritra Ave che. mAtA-pitAne maLI rUpamatI sAthe lagna kare che. saga pAMcamA sAmAta
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ - chaThTho pRSTha 209 thI 260 prakaraNa chavvIsamuM vikramAdvityane ga prakaraNa 26 thI 29 pRSTha 209 thI 218 mahArAjA vikramAdityane potAnA rAjavaibhava ate baLane ghaNA gava thayA hatA; tyAre temanI mAtAe zikhAmaNa ApI. paNa te na mAnatA zahera cheADI parIkSA karavA khIje jatAM temane kheDUta maLI gayA. tenu, tenA mitranuM ane strInu ghaNuM khaLa joi potAnA ganu khaMDana thayuM. vaLI deva dvArA potAnA ga` mATenA zabdo sAMbhaLI potAnI mAtA pAse AvI badhu kahyuM. pachI koIe bheTamAM Apela gheADA para besI dUra jaMgalamAM pahoMcI gayA. jaMgalamAM thoDu jatAM gheADo maraNa pAmyo. rAjA bebhAna thayA. temanI eka bhIle sAravAra karI potAne tyAM laI jaI khAvApIvAnI vyavasthA karI. rAtre bhIla rakSaNa karavA bahAra sUtA. vAdhe tene mArI nAMkhyA bhIlanI strIne AghAta thatAM te paNa maraNa pAmI. parApakAra karanAranI A dazA joi rAjAe avatI AvI dAna devAnuM baMdha karyuM". S ava MtImAM zrIpatti ane dAMtAka zeThane tyAM bhIla temaja bhIlaDIne janma thayo. jnma thatAM ja bALake zrIpatine rAjA vikramane khelAvavA kahyuM, rAjA vikramane taratanA janmelA bALakane khelatA joI Azcaya thayuM. te bALakanA kahevAthI rAjAe dAna ApavA mAMDayuM. e bALake bhIlaDIneA janma kyAM thayA che te vikramane kahyu, te sAMbhaLI rAjAe bALakane pAMcaseA gAma bheTa ApyAM. prakaraNa sattAvIsamu... jaMgalamAM ekalA pRSTa 219 thI 229 eka divase vikramacaritra potAnA mitra somadatta sAthe udyAnamAM gayA. tyAM pU. zrI dharma dhASasUrIjInA upadeza saMbhaLI cAra prakAranA dhamatu pAlana karatAM dAnamAM ghaNuM dravya kharcavA mAMDayuM. tethI rAjAe zikhAmaNa
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7 rUpe kAMIka kahyuM. tethI vikramacaritrane duHkha thayuM. ne somadatta sAthe avaMtI chaDI nIkaLyo. somadatta prapaMcathI vikramacaritrane jugAra ramADI tenI be AMkho jItI lIdhI. rAjakumAra AMdhaLe thaye. ne semadatta avaMtI cAle gaye. vikramacaritra ekale jyAM tyAM bhaTakavA lAgyo. tyAM vRdhdha bhAkhaMDa pakSI maLI jatAM ArAmathI rahevA lAgyo. prakaraNa aThThAvIsamuM bhAraMDa pakSI ane guTikA prabhAva pRSTa 230 thI 243 aMdhApe dUra karavAne upAya, bhAraMputranI madadathI kanakapura javuM. tyAM vaidarUpe zreSThIputrane sAjo kare ane te zeTha dvArA rAjaputrI je AMkhanI pIDAthI trAsI AtmahatyA karavA taiyAra thai hatI, tene bacAvavI. tenI sAthe lagna karavAM. vikramacaritrane duzmana sAmaMtonA rAjaya rAjA kanyAdAnamAM Ape che. te sAmatine yukitathI vaza karI temanI pAse sevA karAve che. AthI rAjA kanakasena Azcarya pAme che. prakaraNa ogaNatrIsamuM samudramAM paDavuM, ghera pahoMcavuM. | pRSTha 244 thI 260 augharUpamAM rahela vikramacaritra samudrakinAre gaya hoya che tyAM koIne gabharAto ane lAkaDuM pakaDI madrakinAre Avato joI tene bacAve che. te avaMtInA samAcAra Ape che. avaMtInA samAcAra sAMbhaLI vikramacaritra avaMtI javA vicAre che. kanakazrI pitAnA pitA pAse rajA mAMgavA jAya che. tyAre rAjAne vikramacaritra vaidya nathI paNa avaMtIne rAjakumAra che tenI khabara paDe che. rAjA pastAvo kare che. vikramacaritra pitAnI patnI ane jene samudramAMthI bacAvyo hate te bhIma sAthe avaMtI tarapha javA mATe nIkaLe che. bhIma vikrama caritrane samudramAM nAMkhI de che. te ja vakhate meTI mAchalI rAjakumArane
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 gaLI jAya che, bhIma kanakazrIne pitAnI patnI banAvavA icche che.. bhIma kapaTathI ruve che, DhoMga kare che. tenA para baLAtkAra karavA taiyAra thAya che tyAre mAchIo mAchalInuM peTa cIrI vikramacaritrane bahAra kADhe che. ne te avaMtI jAya che. mALIne tyAM gupta rIte rahevuM. vikramacaritra mATe mahArAjA joSIne pUche che. jethI yogya javAba Ape che. mahArAjA DhaMDhare pITAve che. mALaNuthI samAcAra jANu mahArAjA kanakazrIne maLavA jAya che ne badhuM jANe che. vikramacaritrane mALIne tyAMthI. rAjamahele lAve che. utsava karavAmAM Ave che. bhImane bAMdhI lAvavAmAM Ave che. dayALu vikramacaritra pitAnA vahANa vagere lAvavA mATe upakAra mAnI bhImane choDAve che. te bhImane bolAvI tene dhana vagere ApI sanmAna kare che. ne vikramacaritra gaNe rANIo sAthe AnaMdathI rahe che, ane mahArAjA vikrame utsAha, pUjA, prabhAva pUrvaka mahotsava. karAvyo. chaThTho sarga samApta sa" sAtamo pRSTha ra61 thI 304 prakaraNa 30 thI 31 prakaraNa trIsamuM avaMtI pArzvanAtha ane sidhdhasena divAkara pRSTha 261 thI 287 zrI siddhasena divAkarasUrijI gurue Apela prAyazcitta mATe avadhUta rUpamAM nIkaLyA hatA ane te mahAkAlanA maMdiramAM zaMkaranA liMga sAme paga lAMbA karI sUtA hatA. rAjAjJAthI temane cAbukathI. mAravAmAM AvyA. te cAbukane prahAra aMtaHpuramAM rANIone thavA lAge. tethI aMtaHpuramAM kolAhala macI gayo. A vAta sAMbhaLI mahArAjA maMdiramAM AvyA. ane iSTadevanI stuti karavA kahevA lAgyA, stuti karatAM ja liMga cIrAyuM ane bhagavAna pArzvanAthanI pratimA pragaTa thai. surijIe rAjAne upadeza Ape. parabhava kahyo.
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa ekatrIsamuM jotiSazAstrI pRSTa 288 thI 304 - rAjA ziva kumArge cAlato hovAthI tenI rANI deva thaI mRtyulekamAM AvI ne cAMDAlinI svarUpa dhAraNa karI mArgamAM pANI chAMTatI hatI, teNe potAnA patine sadamArge vALe. sUri mahArAjanA sadupadezathI vikramAditya AkhAya bhAratavarSamAM na karI RNarahita kare che ane kArtistha bha mATe maMtrIone kahe che. eka rAtanA brAhmaNanA ghara pAse sAMDha ane bheMsanI laDAI thAya che, temAM rAja phasAI jAya che. rAjA AphatamAMthI mukta thAya te mATe brAhmaNa grahonI zAMti kare che. te brAhmaNane darabAramAM bolAvI tenuM sanmAna karavAmAM Ave che. tenuM dAridra dUra karavAmAM Ave che, sAtame saMga saMpUrNa saga AThamo puSTha 305 thI 387 prakaraNa 3ra thI 37 prakaraNa batrIsa muM zrI zatruMjya pRSTha 305 thI 319 mahArAjA vikramAdityanA gurudeva pU. zrI siddhasena divAkarasUrIzvaranuM avaMtImAM padhAravuM, dharmopadeza ApatA mahArAjane zrI siddhAcalanuM mahAbhya kahevuM. zatruMjaya viSe mahArAjanA praznanA pratyuttaramAM kahetAM kahevuM. mRgadhvajanuM udyAnamAM AvavuM, pipaTathI gakhaMDana thavuM. pachI piTa pAchaLa javuM. kamalamAlA sAthe lagna. vRkSa parathI vastrAbhUSaNanuM paDavuM pAchA pharavuM. caMdrazekhare rAjane ghevuM. mahArAjAne paritApa, potAnA saMbaMdhIonuM AvavuM. caMdrazekharanuM AvavuM. prapaMcanI kapaTabAjI ramavI. mRgadhvajana nagarapraveza. kamalAlAne paTarANI banAvavI. kalamAlAne zubha svapna AvavuM. putrajanma. tenuM zukarAja nAma pADavuM. udyAnamAM rAjAnuM AvavuM. zukarAjanuM mUrzita thavuM. zItopacArathI zuddhimAM lAvavA-mUge che. upacAra karavA.
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5o . prajAjanonA AgrahathI mahArAjAnuM kaumudI mahotsavamAM AvavuM. jyAM zukarAja bezuddha thayA hatA te jhADathI vegaLA rahevuM. vRkSanI nIce devaduMdubhIne nAda thave. tapAsa karavI. zrIdatta kevalIne kevala jJAna prApta thayuM hovAthI deva kevalajJAna mahotsava ujave che te jANavuM. kamalamAlAnA kahevAthI kevalI bhagavata pAse AvavuM. zukarAja mATe pUchavuM. rAnI muni bhagavaMta zukarAjane pUrvabhava kahetAM kahyuM, jitArInuM jIvata, tIrtha mahimA, sarvazreSTha dharmane aMgikAra, tIrthayAtrA mATe pratijJA. svapnama gemukha pakSanuM dekhAvuM-kahevuM siddhAcalajInI sthApanA jitArI rAjAnuM avasAna, haMsI sArasInI dIkSA ne svargavAsa. zuka pakSIne upade. ane anazanathI dehatyAga. prakaraNa tetrIsamuM zrIdatta kevalI pRSTha 3ra0 thI 333 zrIdatta kevalI bhagavaMta. mRgadhvaja, zakarAja vagerene kahevuM, maMdira nAmanA gAmamAM soma zreSTI, tenI patnI samazrI, putra zrIdata rahetAM hatAM. somazrInuM rAjathI haraNa thavuM. patnIne cheDAvavA. soma zreNInA prayatna. temAM niSphaLatA, bIjA rAjAnI sahAya levI. pitAnA gayA pachI zrIdattanuM potAnA mitra zaMkhadatta sAthe dhanapArjana mATe javu. samudra mArge jatAM rastAmAM eka peTI maLavI, peTImAMthI eka kanyAne bahAra kADhavI. e kanyA mATe baMne mitro vacce vivAda. zrIdo prapaMcathI zaMkhadattane samudramAM nAMkhavo, kanyAne laI suvarNakula nagaramAM javuM. rAjAne najarANuM karavuM. rAjAe dANa mApha karavuM. rAjAnI svarNarekhA cAmaradhAriNI ane pelI kanyA sAthe vanamAM javuM. caMpAnA jhADa nIce traNenuM besavuM. AnaMda karo. vAnaranuM AvavuM: manuSyanI bhASAmAM bolavuM. ne svarNarekhAne laI cAlyA javuM. vanamAM zrIdattane muninI mulAkAta, prazna pUchave. vAnare kahela zane artha jANo. mAtAnuM pUrvajIvana. svarNarekhA mATe rAjAe tapAsa karavI. zrIdattane pakaDa, zaLInI zikSA.
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ para anicaMdranuM udyAnamAM Agamana. rAjAnuM tyAM javuM. gurudeve upadeza Apavo. vAnara-baMtaranuM tyAM svarNarekhA sAthe AvavuM. sAnI gurue zrIdatta ane zaMkhadattano pUrvajanma kahe tyAM ekAeka zaMkhadattanuM AvavuM. milana thavuM. kSamA yAcatA. gurune vaMdana karI munirAjane pUchavuM. je gayA bhavamAM mArI patnI hatI, temane mAtApitA kaI rIte kahuM ? gurudeva saMsAranI vicitratA samajAve che. e sAMbhaLI zukarAjanuM bolavuM. mRgadhvaja rAjAe prazaMsA karavI. ne pitAne vairAgya kayAre prApta thaze. te mATe pUchavuM. gurudeve kahevuM cadrAvatInA putrane jozo tyAre. pachI munIzvara tyAMthI vihAra kare che. tyAM rahelA nagaramAM jAya che. prakaraNa caitrIsamuM caMdrazekhara pRSTha 334 thI 347 gurudevano upadeza sAMbhaLyA pachI sAra saMsAramAMthI kayAre chUTAze te mATe rAjA vicAra kare che. tyAM te kamalamAlA bIjA putra haMsarAjane janma Ape chetevAmAM gAMgalI RSinuM tyAM AvavuM. zukarAjane laI Azrama tarapha javuM. gaumukha sAthe gAMgalI RSinuM siddhAcalanI yAtrAe javuM. zakarAja Azrama ane devamaMdiranI rakSA kare che. eka rAtre zukarAje strIne raDavAno avAja sAMbha. raDanArane zadhavA nIkaLavuM, raDavAnuM kAraNa jANI rAjakumArI padmAvatInI zodha karavI. vAyuveganI mulAkAta, tene loTa jinamaMdire javuM. padmAvatI maLavI. baMnene AzramamAM lAvI svAgata karavuM. vidyAdhara vAyuveganI AkAzagAminI vidyA bhUlAI javAthI zukarAja te vidyAnuM smaraNa karAve che. ne zukarAja te vidyA prApta kare che. RSinuM tIrthayAtrA karI pAchuM AvavuM. zakarAjane vidyA prApta thaI che te jANI AzIrvAda Apavo. pachI vimAnamAM besI vAyuvega ane padmAvatI sAthe caMpApura javuM. padmAvatI ane zurAjanuM arimardana rAjA lagna karAve che. tyAMthI vidyAdhara vAyuvegane laI tIrtha
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ para yAtrA javuM, vAyuvega sAthe gaganavalabha nagara javuM. tyAM vAyuvegA sAthe lagna, pachI tyAMthI zrI aSTApada mahAtIrthanI yAtrAe javuM. rastAmAM cakezvarI devI tene bolAve che. cakrezvarIne maLavuM. devI sAthe mAtAne saMdeze kahevaDAvavo. tIrthayAtrA karI pitAnA nagara tarapha javuM. utsava sAthe nagarapraveza. keTalAka divasa pachI sAraMgapuranA rAjA vIrAMgadane putra surakumAra haMsarAja sAthe yuddha karavA Ave che yuddhamAM surakumAranuM bezuddha thavuM. haMsarAja dvArA sAravAra. yuhatuM kAraNa jANavuM. kSamApradAna. zrIdaro kahelI gata janmanI vAta sukumAra badhAne kahe che. haMsakumAra ane tenI vacce dveSa thavAnuM kAraNa kahe che. gayA janmamAM siMhama gI carakane mAre che. zrIjInI pUjAthI carakanuM surakumAra thavuM, tevAmAM eka bALakanuM AvavuM. mUgadhvaje tene paricaya pUcha. tyAM AkAza vANa thavI. bALaka sAthe mRga vaja kadalIvanamAM Ave che. ginInI mulAkAta. bALakane paricaya, caMdrazekharane kAmadevanuM varadAna kevI rIte maLyuM. cadrAvatInuM duSkRtya. yazomatIne paricaya. caMdrAMka pAse yazomatIe premabhikSA mAgavI. tenuM ginI thavuM. A sAMbhaLI mRgadhvaja udAsa thAya che. dIkSAno vicAra Avo. maMtrIonA AgrahathI nagaramAM javuM. zakarAjane rAjyAbhiSeka. saMsArI hovA chatA mRgavajana kevala jJAna prApta thavuM." de kevala jJAnane utsava kare che. rANI kamalamAlA, haMsarAja ane caDhAke dIkSA levI caMdrAvatIe rAjyAdhiSTAtrIne prasanna karavI caMdrazekhara mATe zukarAjanuM rAja bhAgavuM. devI rAha jevA kahe che. mRgadhvaja kevalI kSitipratiSThita nagarathI vihAra karI jAya che. nyAyana tithI zukarAjanuM rAja karavuM. zukarAja pitAnI be patnIo sAthe zAzvata tIrthanI yAtrAe jAya che. caMdrAvatInA sUcanAthI caMdrazekharanuM zukarAjanuM rUpa dhAraNa karI AvavuM. paTalIlA AcaravI. zukarAjanA rUpamAM rAja karavuM. zakarAja aSTApada para dharmadezanA cAraNu
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 53 munithI sAMbhaLI nagara tarapha Ave che. udyAnamAM yukAma kare. zakarAja pI caMdrazekhara zakarAjane cAlyA javA maMtrIo sAthe kahevaDAve che. zakarAja ane maMtrIne vArtAlApa. vidhinI vicitratA para vicAra karatA zukarAja pitAnI patana o sAthe pAchA jAya che. temanuM vimAna ekAeka rastAmAM rokAya che. tapAsa karatAM temanA pitA-kevalI bhagavAna muninI sAthe mulAkAta kevalI muni upadeza Ape che. pachI zrI vimalAcala mahAtIrthanI guphAmAM cha mAsa mATe namaskAra mahAmaMtrano japa-sAdhanA karavA kahevuM. kevalI muna bhagavaMtanA kahevAthI zukarAja zrI vimalAcala mahAtIrthe jAya che. tyAM jApa karatA prakAza jaNa.. zakarAjanuM puNya pragaTa thavuM. tyAre caMdrazekharane devI cAlyA javA kahe che. A sAMbhaLI ca drazekhara DarI jAya . cAlyo jAya che. zukarAjanuM AvavuM, maMtrIothI svAgata thavuM. zakarAja rAja saMbhALe che. pachI aneka vidyAdhara, vagere caturvidha saMdha sAthe. utsava karatAM mahAtIrtha vimalAcala javuM. e mahAtIrthanuM zatru nAma sthApana karavuM. caMdrazekhara bhaTakato bhaTakate mahAtIrthe Ave che. pApane pazcAttApa. vairAgyavAna thavuM. maheya munithI dIkSA levI. karma kSaya thatAM ca drazekharane kevala jJAna prApta thavuM. mahadaya munine zukarAje pUchavuM. muni saMdeha nivAraNa kare che. ane pUrvabhava kahe che. caMdrazekhara muni ane zukarAja eka bIjAne kSamA mATe prArthanA kare che. zukarajane tyAM putrajanma. putranuM nAma caMdra pADavuM. divase jatAM kamalAcArya nAmanA dharmAcArya sAthe mulAkAta munizvara kama ane udyoganI zakitanuM varNana kare che. sAthe sAthe dhIra vaNika, dhanagarvita bhIma ane harivardhananuM vRtAMta kahe che. prakaraNa pAMtrIsamuM arimardana pRSTa 344 thI 359 arimardanane maMtrI sAthe mehI koIpaNa ratnaketupura laI jAya che. veza badalI rAjA rAjakumArIne maLe che. pachI rAjA arimardanatuM
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 sainya sAthe kaMIyaNanI sAthe ratnApura AvavuM. tyAMnA rAjAne maLavuM. puruSaSiNI rAjaputrI saubhAgyasu darImAM parivartana lAvavuM. lagna karavAM. e saubhAgya suMdarI putrane janma Ave che tenuM meghakumAra nAma pADavAmAM Ave che. varSo jatAM meghavatI sAthe meghakumAranAM lagna. arimardana rAjA eka vakhate parivAra sAthe zrI AdinAthanI pUjA mATe jAya che. mUrtine jotAM meghavatI ane meghanAda bezudhdha thAya che. sAravAra karavAthI zudhdhimAM Ave che. paNa belatA nathI. bolAvavA prayatna karavA chatAM niSphaLatA maLe che. thAkI gurudeva zrI guNayarijI pAse javuM. manIzvara meghavatI ane meghakumArane pUrvajanma kahe che. gata janma jANI te dIkSA le che, arimardana paNa samyakatva vrata grahaNa kare che A sAMbhaLI zukarAjane vairAgya thAya che, putrane rAja seMpI dIkSA le che. prakaraNa chatrIsamuM vise-e-rA pRSTa 360 thI 374 kRtana rAjakumAra vise-e- sivAya bIjuM bolate na hate. te belata thaze. prakaraNa sADatrIsamuM udAra vikrama pRSTha 375 thI 387 mahArAjA vikramAditya zrI siddhasena divAkarasUrIzvara sAthe zatruMjayanI yAtrAe jAya che. tyAM maMdiranA jirNodhdhara karAve che. pAchA AvavuM. darabAramAM eka garIba mANasanuM AvavuM. tene dravya ApavuM e garIba naMdarAjAnI kathA kahe che. vikramAditya tene ghaNuM dravya Ape che. prajAnuM sukhaduHkha jANavA vikramAditya rAtrIbhramaNa karavA nIkaLe che. tyAM jevI daSTi tevI sRTane anubhava thAya che. vyasana dUra karavA Adeza. cora sAthe jamaNa. rAjamahelamAM corI karavI. temanI zakita jANavI. temane pakaDI samAge caDAvavA. AThamo saga saMpUrNa
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarga nava pRSTa 388 thI 44 prakaraNa 38 thI 40 prakaraNa ADatrIsamuM devadamanI pRSTa 388 thI 400 mahArAjA vikrama eka divasa AnaMdarvinoda karavA gayA hatA. pAchaLa vaLatAM devadamanInA zabda vicAramAM paDyA. sabhAmAM AvI tene bolAvavA sainikane mokalavo. devadamanIne badale sainika sAthe nAgadamananuM AvavuM. mahArAjA bolAvavAnuM kAraNa kahe che. nAgadamanI devadamanI sAthe copATa ramavA ane tenA ghara sudhI gupta rasto banAvavA kahe che. mahArAjAe raste banAvyuM. pATa ramavA mAMDayo. A divasa myA pachI rA nagaracarcA jevA rAjA nIkaLyA. pharatA pharatA nagara bahAra AvyA tyAM kSetrapAla sAthe mulAkAta, devadamanIne jItavAne upAya jANo, agnizaitAlanI madadathI devadamanIne harAvavI. mahArAjA sAthe devadamanInAM lagna. prakaraNa ADatrIsamuM/1 tAmraliptimAM pRSTa 401 thI 412 nAgadamananA kahevAthI mahArAjA tAmralipti gayA. nagaranI zobhA jemAM mahArAjA caMdranI putrI lakSmIdevInA mahelanA gupta rIte rahyA. pUrva saMketAnukAra bhIma sAMDhaNI laI tyAM Avyo rAjakumArI ratnanI peTI Ape che. mahArAjAe agnizaitAlanI sahAyathI rAjakumArInuM vastra haraNa karyuM. rAjakumArI bIjuM vastra levA gaI. tyAre agnizaitAla bhImane dUra deza laI gayo. rAjakumArI ane mahArAja sAMDhaNa sAra thaI AgaLa vadhyAM. mahArAjAe pitAne jugArI tarIke oLakhAvyA. rAjakumArI pitAnAM karmanI niMdA karavA lAgI. rastAmAM mukAma karyo. rAtamAM siMhagarjanA sAMbhaLI rAjakumArI gabharAI. mahArAjA e garjanA karanArane tIra mArI sUI gayA savAra thatAM te tIra lAvavA kahevuM. rAjakumArInuM tIra laI AvavuM. AgaLa prayANa karavuM temanuM lakSmIpuranA
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 'udyAnamAM pahoMcavuM. mahArAjAnuM rAjakumArI ane ratnapeTI tyAM rahevA daI bhojanasAmagrI levA nagaramAM javuM. te vakhate eka vezyAnuM AvavuM. ratnapeTI ane rAjakumArIne laI pitAne tyAM javuM. rAjakumArIne vezyAjIvana jIvavA kahevuM. pachI tene UTavALanA putrane soMpavI. koTavALa paga uMdara laI jatI bilADIne paththara mArI bahAdurInAM guNagAna gAya che. te sAMbhaLI rAjakumArIne tenA para tiraskAra Ave che, ane AtmahatyA karavA vicAre che. vezyA rAjA pAse jAya che. rAjakumArI baLI maravA jatI hoya che tyAM rAjAnuM AvavuM. rAjakumArIne samajAvavI. tyAM mahArAjA vikramanuM AvavuM. rAjakumArI ane vikramanuM milana. vikramanI oLakhANa, rAjakumArI sAthe lagnavezyAne abhayadAna ApI ratnapeTI laI avaMtI tarapha prayANa, prakaraNa ogaNacAlIsamuM umAdevI pRSTa 413 thI 426 nAgadamananA kahevAthI sopAkanagaramAM semamane tyAM vidyArthI rUpe vikramanuM rahevuM, somazarmAnI patnI umAdevInuM caritra jevuM. umAdevI pAse "sava saDa' hevAthI devasabhAmAM jatI hatI. mahArAjA vikramanuM agnitAlanI sahAyathI umAdevI pAchaLa javuM. bIje divase gurune vRkSanA pilANamAM besADavA. samazarmAe badhuM jANavuM. zuM karavuM teno vicAra karavo. vada caudasane divase kSetrapAlanA kahevA pramANe umAdevIe naiveda karavuM, mahArAjA vikrama badhA sAthe sarvarasadaMDa lai nAse che. kSetrapAla ane ginIo umAdevInuM bhakSaNa kare che. nAThelA badhA zrIpura Ave che. rAjakumArI caMdrAvatI sAthe mulAkAta, tyAM rAkSasanA julamanI vAta sAMbhaLavI, sAthe sAthe rIkSasanAM mRtyunI vAta paNa jANavI. rAkSasa jyAre pUjAmAM beTho hato tyAre mahArAjA tenI pAse vajUdaMDa laI tene mArI nAkhe che. agnizaitAlanI sahAyathI cIpuranA rAjA ane prajane pAchI lAvavI. vikrama sAthe zrIpuranA rAjA pitAnI putrI paraNAve che. pachI umAdevInA
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa7 samAcAra lAvavA agnizaitAlane kahevuM. agnizaitAla samAcAra lAve che. mahArAjA semazarmA ane vidyArthIone ghaNuM dravya ApI saMtoSe che. vajUdaMDa, sarvaracadaMDa ane rAjakanyA sAthe mahArAjA avaMtI Ave che. prakaraNa cAlIsamuM maMtrI matisAra pRSTa 4ra7 thI 441 nAgadamanInA kahevAthI maMtrI matisAgarane kuTuMba sAthe avaMtI. mAMthI jatA rahevA jaNAve che. maMtrInI putravadhUnI hoziyArIthI duHkhanA samayamAM paNa AzvAsana maLe che. bhAgyanI viciMgatAne paricaya thAya che. eka divasa nAgadanInA kahevAthI mahArAjA maMtrI matisArane lAvavA jAya che. tyAM helano avAja sAMbhaLI matisArane sparzavA kahevuM. IndrajAlike banAvela udAnane phUlavALuM karavuM te joI rAjA pitAnI putrI vilecanAnAM lagna mahArAjA sAthe kare che. maMtrI atisAra mahArAjane paricaya Ape che. agnikAlanI sahAyathI sadAya phaLadenAra AMbAnuM bI laI mahArAjA avatI AvyA. nAgadamanIe supAtra dAna devA kahyuM. mahArAjAe tema karyuM. eka dahADe mahArAjA pharatA pharatA purohitanA ghara pAse AvyA tyAM haratAlI ane jatunI vAta sAMbhaLI. mahArAjAe temanuM caritra jevA baTukanuM rUpa levuM. haratAlI ane jaItune sAmAna pote upADyo. temanI sAthe cAlavA lAgyA. sakhIo sAthe vasudhA phaTaka daMDathI pAtALamAM gayA. tyAM viSanAzaka daMDathI sApane dUra karatA sarovaramAM snAna karavA badhAM gayAM. vastra, daMDa ane phUlachAba mahArAjAne sapI snAna karavA gaI. mahArAjA agnizaitAlanI sahAyathI lagna karavA taiyAra thayelA nAgakumArane adazya karI tevuM ja rUpa dhAraNa karI zrIdanI putrI sAthe lagna karavAM.
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ pelI traNe sakhIo tyAM AvI tyAre mahArAjAe baTukanuM rUpa dhAraNa karyuM sakhIoe daMDa mAgyA tyAM to mahArAjAe mULa svarUpa dhAraNa karyuM. sakhIyo navAI pAmIne lagna karavA taiyAra thaI. mahArAjAe temanI sAthe lagna karyA. pachI nAgakumArane pragaTa karyo. temaNe mahArAjAne surasuMdarI nAmanI kanyA ane maNidaMDa Apyo. caMdracUDa nAgakumAranI kanyA kamaLA sAthe nAgakumAranAM lagna karI daMDa ane kanyAo sAthe mahArAjA avaMtI AvyA. navamo sarga samApta saga dazame pRSTha 442 thI 545 prakaraNa 41 thI 49 prakaraNa ekatAlIsamuM mahAkavi kAlIdAsa pRSTha 442 thI 454 paraduHkhabhaMjana nyAyI mahArAjA vikramAdityane priyaMgumaMjarI nAmanI putrI hatI. tene vedagarbha nAmanA vidvAna bhaNAvatA hatA. eka divase vedagarbha dUrathI AvI rahyA hatA. tenI rAjakumArIe mazkarI karI. vedagarbha te sahana karI na zakayA. zApa Apyo. je zApa temanA hAthe ja pUrNa thaye. mahArAjA rAjakumArInA lagna mATe ciMtA karatA hatA. temaNe vedagarbhane suMdara vara zodhI lAvavA jaNAvyuM. vedagarbha mahArAjAnI chA pramANe vara zodhavA nIkaLyA. divase jatAM eka govALanA paricayamAM AvyA tene laI avaMtI AvyA tene rAjasabhAmAM kema bolavuM, cAlavuM, besavuM vagere samajAvyuM. eka divase vedagarbha e gavALane laI rAjasabhAmAM AvyA. tyAM svastI kahevAne badale govALe uSaraTa kahyuM. vedagameM tene artha kahyo. te sAMbhaLI mahArAjA ghaNA prasanna thayA ne rAjakumArI sAthe te ge vALanAM lagna karyA.
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ para rAjakumArI divaso jatAM pitAne pati mUrkha che te jANI gaI. govALane paNa pitAnI mUrkhatA mATe duHkha thavA lAgyuM tethI kALImAtAnI upAsanA karavA gaye. paNa devI prasanna na thaI. rAjAe devIne prasanna karavA prayatna karyo. paNa zubha pariNAma na AvyuM tethI kALI nAmanI dAsIne tyAM mekalI. varadAnanA zabdo bolAvyA te sAMbhaLI kALIdAsa prasanna thayA. rAjakumArI tyAM AvI. kALikA devI pratyakSa thayAM. pariNAme kALIdAsa mahAna kavi thayA. prakaraNa betAlIsamuM avanavA anubhava pRSTha 455 thI 465 mahArAjA vikrama pitAnI sAthe pAMca ratno laI padmapuramAM AvyA tyAM eka nirlobhI tApasa jaNAyo. potAnAM ratno tene soMpavA taiyAra thayA. tApasa AnAkAnI karavA lAgyo. paNa mahArAjA te tenI pAse rane mUkI gayA. mahArAjA bhramaNa karI pAchA AvyA, te temanI najare jhUlIne badale AlizAna makAna paDayuM. tApasa pAse jaI rananI mAMgaNI karI. tApasa ajANe thaI gayA. mahArAjA te gAmanA maMtrI ane rAjA pAse phariyAda karavA gayA. paNa temanuM vartana joI nirAza thayA, ratnAnI salAmatI jaNAI nahi. mahArAjA kAmalatA vezyAne maLyA. baMne jaNe vicAra karyo. tAsane maLavAno samaya nakkI karyo yathA samaye mahArAjA tApasa pAse AvyA ane ratnanI mAMgaNI karI te ja vakhate kAmalatA vezyA thALamAM ratna laI AvI. ane potAnI IcchA jaNAvI. tApasa saMpattinA lebhamAM paDyo. vikramanA ratno pAchA AvyAM mahArAjAe eka ratna tApasane bheTa ApyuM. te ja vakhate kAmalatAnI dAsIe tyAM AvI kahyuM, "tamArI putrae AtmahatyA karavAno vicAra mAMDI vALe che." te sAMbhaLI ratnavALo.
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ thALa dAsI sAthe mokalI pachI AvIza kahI te cAlI gaI. mahArAjAe kAmalatAne eka ratna bheTa ApyuM. bAkI rahelAM traNa raste garIbane raste jatAM ApI dIdhAM. prakaraNa tetAlIsamuM vikramanI mahatvAkAMkSA pRSTha 466 thI 475 mahArAjA vikrama pitAne rAma kahevaDAvavA cAhatA hatA. maMtrIoe e vAta paDatI mUkavA kahyuM. paNa mahArAjA na mAnyA tyAre maMtrIoe rAjAne garva dUra karavA ayodhyAthI eka vidvAnane belA. te vidvAna mahArAjA ne ceDA karmacArIone laI ayodhyA Avyo. tyAM te vidvAna brAhmaNe rAmanI prajAvatsalatA batAvI mahArAjAno garva dUra karyo. prakaraNa cuMmAlIsamuM vidhinA lekha pRSTha 476 thI 487 pRthvI paryaTana karatA mahArAjA maitrapura nagaramAM AvyA. te divase dhana zeThane tyAM utsava thaI rahyo hato. mahArAjAe utsava zAne che te jANu zeThane tyAM gayA. rAtre vidhAtA sAthe mulAkAta thaI vidhinA lekha jAya ne te bALakanA lagnaprasaMge AvavA nirNaya karyo. zeTha sAthe lagnaprasaMge AvavA nakkI karyuM. lagnaprasaMge mahArAjA AvyA ghaNI sAvadhAnI rAkhI paNa vidhinA lekha phaLyA. DhAlamAMthI siMha utpanna thayo ne vararAjAne mArI nAkhyo. tyAM AnaMdane badale hAhAkAra thaI rahyo. badhAM raDavA lAgyAM. mahArAjAe AzvAsana ApyuM. pitAnuM balidAna ApavA taiyAra thayA. devInI prArthanA karI. devI pragaTa thayAM ane bALakane jIvA, ne mahArAjA avaMtI gayA. prakaraNa pistAlIsamuM ratnanuM mUlya pRSTha 488 thI kalpa mahArAjA sAme eka vaNike aparva ratna lAvI mUkyuM, tenI kiMmata karavA jhaverIone bolAvyA paNa temanAthI mUlya na thavuM. -temaNe balirAjAne maLavA kahyuM. mahArAjA balirAjAne maLyA, ratnanI
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiMmata pachI tyAre bALarAjAe yudhiSThiranI kathA kahI ne mUlya kahyuM. mahArAjAe avaMtImAM AvI vaNikane belAvI kiMmata ApI. prakaraNa beMtAlIsamuM strIcaritra pRSTha 46 thI 508. rAtribhramaNa karatA saubhAgyasuMdarI nAmanI kanyAnAM vacana sAMbhaLI mahArAjAe tenI sAthe lagna karyA ne strIcaritra batAvavA kahyuM ne tene ekadaMDiyA mahelamAM rAkhI samaya jatAM gaganadhUlIne joI te AkaSaI. tene patra lakhyo. gaganadhUlIe patra vAMce, maLavA AvyA. roja AvavA lAgyA. mahArAjA A vAta jANI gayA. A vAta para vicAra karatA mahArAjAe khaMDeramAM rahetA yogInI mAyAjALa dekho. mahAjAe saubhAgyasuMdarIne bhojana banAvavA kahyuM. megIne belAvyA. bhojana karavA beThA. yogI pAse strIne pragaTa karAvI ne strI pAse puruSa pragaTa karAvyuM ane saubhAgyasuMdarI pAse gaganadhUlI. mahArAjAe badhAMne abhayadAna ApyuM. ne gaganadhUlIne tene ricaya ApavA kahyuM. gaganathUlIe pitAne paricaya ApatAM caMdra zeThanI putra rukamaNI AithenAM lagna. vezyAnI mohajALamAM pha vuiM bApanI saMpatita kevI ? te veDaphI. rukamaNI garIbIne kAraNe eka tAvIja sAthe pitA bApane ghera gaI, vezyAe kADhI mUko. potAnI patnIne hAthe bhikSA vI, ne tenuM duSTaku jevuM. tenA prenone mAra. tAvIja tenA hAthamAM AvavuM. tAvIjamAM raheluM rahasya jANavuM. prakaraNa suDatAlIsamuM parIkSA pRSTha pa09thI para tAvIjamAM raheluM rahasya jANI gharamAM khodAvavuM. dhana maLavuM. pharIthI zrImaMta thavuM. pitAne sAsare javuM. rAtre potAnI strIne tenuM caritra kahevuM. rukamaNIno prANatyAga. tenI bahena surUpA sAthe lagna surUpAe pitAnI pativratanI khAtarI mATe kUlamALA ApavI.
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahArAjAe A sAMbhaLI tenI patnI surapAnA pativratanI parIDho karavA vicAryuM. ane A vicAra pitAnA sevakane kahyo. mULadeva parIkSA karavA taiyAra thayo gaganadhUlInA gAma gayo, tyAM vRdhdhA sAthe paricaya karI rUpAne maLavuM. ne tenA kedI banavuM. thoDA divasa pachI zazIbhUta surapAnI parIkSA karavA nIkaLe che. tenA paNa te ja dazA thAya che. vRddhA paNa kedI bane che. eTale mahArAjA gaLathUlI sAthe tenA gAmamAM AvyA. surU pAe mULadeva-zazIbhUta ane vRddhAne peTImAM baMdha karI te peTI mahArAjAne ApavI, rAte jatA ghaTa-saphATa the. mahArAjA gaganadhUlInA gAme pAchA AvyA. ne gaganadhUlI temaja surUpAne abhinaMdana ApavAM. prakaraNa aDatAlIsamuM nasIbanAM nakharAM pRSTha para 1 thI 532 caMdrasenanuM bhaviSya joSI kahe che. te caMdrasena ane mRgAvatInI kAlelupatA-caMdrasena jyotiSIne mahArAjA pAse laI jAya che. joSInuM padahastInuM bIje divase mRtyu thaze tema kahevuM. satyAsatyane nirNaya karavA joSIne rAjA pitAnI pAse rAkhe che. bIje divase hAthI gAMDA thAya che. rAjakumAra tene mAre che ; abhinaMdana apAya che. abhinaMdana samAraMbhamAM maMtrInI gerahAjarI. rAjAna maMtrI pitAnI gerahAjarInuM kAraNa kahe che, te sAMbhaLI rAjA rAjakumAra para aprasanna thAya che. rAjakumAra AthI potAnuM apamAna thayeluM mAne che. te rAja choDI pitAne patnI sAthe cAlyo jAya che. rastAmAM putrano janma thAya che. traNe jaNa avaMtImAM Ave che. patnI ane putrane zrIdazeThanI dukAna AgaLa besADI rAjakumAra ne karI zodhavA jAya che. zeThane vakaro vadhAre thavAthI te bALaka ane tenI mAtA pAse Ave che, tyAM te rAjakumAra Ave che ne avaMtA choDI javAnI vAta kahe che. zrIda zeTha temane pitAne tyAM rAkhe che. rAtamAM paricaya vadhe che. sADI ane ghoDInI bheTa Ape che.
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa ogaNapacAsamuM zerane mAthe savAzera pRSTha pa33 thI 54pa rUpacaMdra zrIda zeThane mahArAjA vikramane maLavAne upAya pUche che. zrIda zeTha rate batAve che. paraMtu rUpacaMdrane te rIte barAbara nahi lAgavAthI phaLaphaLAdi laI jAya che. dvArapALa roke che. rUpacaMdra dvArapALane thappaDa mArI aMdara jAya che. ne mahArAjA sAme bheTa mUke che. mahArAjA tenA para prasanna thAya che. tenI sagavaDa karavA jaNAve che. AjJAno amala thAya che mArakhAle dvArapALa agnivaitAlanA bhayaMkara makAnamAM rahevA jaNAve che rUpacaMka makAna joI khuza thato tenI patnI pAse Ave che. zrIda zeThane badhI vAta kahe che. pachI bhAgyabharose patnI ane bALakane laI jAya che. pachI rUpacaMdra bahAra jAya che. agnivaitAla bhUtagaNa sAthe Ave che. agnitAlane virAbhava thAya che. e agnizaitAla para besI rU caMdra rAjasabhAmAM jAya che. mahArAjA tenuM aghaTakumAra nAma rAkhe che. pitAne aMgarakSaka banAve che. eka rAtanA karuNa rudanasvara sAMbhaLI mahArAjA adhaTakumArane tapAsa karavA mokale che. rAjA paNa pAchaLa pAchaLa jAya che aghaTakumAra che rahetA hoya tyAM Ave che. mahArAjA sa tAI jAya che. adya kumAra devIne raDavAnuM kAraNa pUche che. kAle rAjA marI jaze tevuM dehAM kahu che. aghaTakumAra rAjAnA bayAno rasto pUche che devI putranuM balidAna ApavA kahe che; aghaTakumAra potAnAM putranuM balidAna ApI cAlyo jAya che. mahArAjA tyAM Ave che. ne maravA taiyAra thAya che. devI pragaTa thAya che. bALakane jIvADe che. bIje divase rAjA aghaTakumArane tenA parivAra sAthe pitAne tyAM bolAve che. patnI sAthe aghaTakumAra Ave che. bALaka viSe mahArAjA pUche che. aghaTakumAra jevo te javAba Ape che. ane mahArAjA bALaka batAve che. ne tene mahArAjA jAgIra Ape che. pachI rUpacaMdra-adhaTakumAra potAnA rAjamAM jAya che.
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ bApane vATsa thaI nyAyathI rAja calAve che vikrama ane rUpacAra vacce maitrInI gAMTha majabUta thatI jAya che. dasama sarga samApta sarga agiyAramA pRSTha pa46 thI 648 prakaraNa 50 thI 28 prakaraNa pacAsamuM pUrvabhava pRSTha 546 thI 553 mahArAjAe AcAryazrI sidhdhasena divAkarasUrIzvarane pitAne pUrvabhava pU. AcAryazrIe temane pUrvabhava kahoH bhadamAtra, agnizaitAla ane khapara mATe paNa kahyuM je prAyazcitta levAnI AvazyakatA jaNAvI. mahArAjAe gurudeva samakSa samyapha AlocanA lIdhI. ane puNya karma karavA lAgyA. sejinAlaya ne eka lAkhabiMba bharAvyA. prakaraNa ekAvanamuM samazyApati pRSTa papa4 thI 561 lakSmIpuranA rAjA amarasiMhane zrIdhara nAmano putra ane padrAvatI nAmanI putrI hatI. padmAvatI vidvAna hatI. temane popaTa paNa vidvAna hate. padmAvatI yogya vayanI thaI, tyAre popaTa sAthe carcA karI dUra dUranA rAjakumArane nimaMtraNa ApyAM. cAre dizAethI AvelA rAjakumAre cAre dizAmAM beThA. temane judI judI samasyAo pUchavAmAM AvI. tene pUrNa karavA kahevAmAM AvyuM. paNa badhA rAjakumAra niSphaLa gayA. keTalAya divaso pachI piopaTa, rAjakumArI ane maMtrIo varanI zodhamAM nIkaLyAM, jyAM jatA tyAM samazyA kahetA paNa kaI tenI pUrI karI zakatA nahi, chevaTe teo avaMtImAM AvyA. pipaTe mahArAjAne badhuM kahyuM: vikramAditye pAdapUti karI padmAvatI sAthe lagna karyA.
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa bAvanamuM udAra vikrama pRSTha para thI pa73 padmAvatInA premabaMdhane baMdhAyelA rAjA AgaLa bIjI rANIoe phariyAda karI. strIcaritranI kathA kahetAM maThaka, paDyA ane ramAnI kathA kahI satya batAvyuM, kAmalelu dhanya kheDUtanI vAta sAMbhaLI tene sukhI karyo. prakaraNa trepana-cepanamuM ratnamaMjarI pRSTa pa74 thI palpa dhanya zeThanI patnI temanI vRddhAvasthAmAM mRtyu pAmI. temanI pADozamAM rahetI ratnamaMjarI dharmaparAyaNa hatI. teNe dhanya zeTha sAthe lagna karyA. lagna pachI ratnamaMjarI zeThanI sArA jevI zuzraSA karatI. tenI prazaMsA cetarapha thavA lAgI. te mahArAjAne kAne AvI. mahArAjAe parIkSA karavA vicAryuM. musApharane veza laI mahArAjA AvyA. ratnamaMjarIe atithisatkAra karyo. atithine rAta rahevAnI vyavasthA karI ApI. mahArAjA ranamaMjarI patinI je rIte sevA karatI hatI te joI prazaMsA karavA lAgyA. tyAM te cora corI karavA AvyA. cerane jotAM ratnamaMjarI AkarSAI ne corane pitAnI IcchA pUrI karavA kahevA lAgI. core vivAhita strI sAthe pati sAme kukRtya karavA nA pADI. eTale ratnamaMjarIe patine mArI nAkhyo, pachI bhega mATe kahyuM. core ne pADatAM kAle AvI IcchA pUrI karIza kahyuM A joI mahArAjA kodhe bharAyA. cara javA lAgyo. tyAM te pravezadvAra tUTI paDayuM ne te marI gaye cerane marele jotAM ratnamaMjarI raDavA lAgI. avAja sAMbhaLI badhAM bhegA thayAM teNe badhA sAme jUThI vAta kahI. citA para caDavAnI vAta kahI. badhA tema nahi karavA samajAvavA lAgyA.
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ - savAre mahArAjAne vAta kahI, prazaMsA karI. A sAMbhaLI mahArAjAe hasIne ratnamaMjarIne mAnabhera smazAne laI javA kahyuM. ratnamaMjarIe guru samakSa pApanI AlocanA karI, aMtima vidhi karI ghaDI para besI javA lAgI. leke darzana mATe doDAdoDa karavA lAgyA. ratnamaMjarI nadI taTe AvelA maNibhadra yakSanA maMdire gaI, ghaDI parathI UtarI lekane AzIrvAda ApavA lAgI, bhikSukone dhana devA lAgI. tyAM mahArAjA ane mahArANI AvyAM, temane paNa ratnamaMjarIe AzIrvAda ApyA pachI mahArAjAe ratnamaMjarI AgaLa rAtanI vAta kahI. te sAMbhaLI ratanamaMjarI rAjA badhuM jANe che te jANI gaI ane kecI kaMdoyaNane maLavAnuM kahI AzIrvAda ApI citAmAM praveza karyo. prakaraNa paMcAvanamuM kecI kaMdamaNa pRSTha 54 thI 606 kAcI kaMdoyaNane tyAM mahArAjA AvyA. kocI temane oLakhI gaI, snAnAdi karAvI eka peTImAM besADayA. DIvAramAM buddhisAgara maMtrI bheTa laI Avyo. ne hadayanI vAta kahI. tene peTI para besADo. peTI rANI madanamaMjarInA mahele AvI. maMtrI ane rANI premasarovaramAM snAna karavA lAgyAM. A joI mahArAja krodhe bharAyA. prAta:kALa thatAM buddhisAgara maMtrI peTI para besI kecIne tyAM Avyo. ne AbhAra mAnI gaye, kecIe mahArAjAne bahAra kADhayA. krodhe thayelA mahArAjane kecI samajAvA lAgI. mahArAjA tene namaskAra karI mahele AvyA, ne bIje divase buddhisAgara ane madanamaMjarIne dezanikAla karyo. prakaraNa chapanamuM strIcaritra pRSTa 607 thI 18 mahArAjAne paMDite strIcaritra kahetAM kahyuM. ramAe pitAnAM priyatamane maLavA pitAnA pati chAhaDane ke banAvyuM. chAhaDa patnInuM
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ vartana jANI gayA. chAhaDe eka siddha pAsethI amRtakupikA meLavI. te bahAra jato tyAre ramAnI rAkha karate, Avato tyAre amRta chAMTI sajIvana karo. tene yAtrA karavAnI IcchA thaI. tethI ramAnI rAkha karI jhADanA pilANamAM mUkI. amRtakupikA sAthe mUkI . tyAM govALa Avyo. teNe gAMsaDI jei. bahAra kADhI. bahAra kADhatAM amRtanAM TIpAM paDayAM. ramA sajIva thaI gavALa sAthe bhoga bhegavavA lAgI. chAhaDanA AvavAne samaya thayuM. govALe ramAnA kahevAthI tenI rAkha karI, pilANamAM mUkI chAvaDa Avyo tene ramAne sajIva karI. tyAre tenA zarIramAMthI vAsa AvavA lAgI. zodha karatAM govALa maLyo, badhI vAta jaNAI. tethI chAhaDe dIkSA lIdhI. ne ramA duSkarma karavAthI narkamAM gaI. - bIjA paMDite lehapuramAM rahenArA ThagonI vAta kahI, te sAMbhaLI te gAma jevA mahArAjAne vicAra Avyo. temaNe bhakamAtrane mekalyA pachI te gayA. rastAmAM :vanamAM ThaMDA ane garama pANInAM kuMDa joyA. vAnaralIlA paNa dekhI. Azcarya pAmyA. pite anubhava laI AgaLa cAlavA mAMDayuM. rastAmAM cAra maLyA. temanI pAsethI ghoDe, khATalI, godaDI ane thALI laI lehapura AvyA. gheDe vecI kAmalatA vezyAne tyAM rahyA. vezyAe paise ApanArI godaDI ane bIjI cIjo paDAvI lIdhI ne gharanI bahAra kADhayA. rastAmAM bhaTTamAtra maLe. badhI vAta kahI. ne kuMDa hato tyAM gayA. kuMDamAMthI pANI laI vezyAne tyAM AvyA, yuktithI kAmalatA para pANI chAMTayuM ne vAMdarI banAvI. bhadamA mahArAjAne yogI veza paherAvI vanamAM besADyA. bhamAtra tyAM AvyuM. kAmalatAnI mA putrI vAMdarI thaI javAthI bUma bUma pADatI hatI tyAM bhadamAve AvI yogInI prazaMsA karI, vezyAne mahArAjA pAse lAvyuM. gIrUpI mahArAjAe tUTelI vastuo maMgAvI. have
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68 koine lUTavA nahi kahI kAmalatAne mULa rUpamRAM ANI. avaMtI tarapha cAlyA. prakaraNa sattAvanamuM svAmIbhakata sevaka pRSTa 619 thI 39 mahArAjA eka divase maMdirapura gayA hatA. tyAM bhIma zeThano putra marI gayo hate. tene citAmAM nAkhatA paNa te pAchA pitAne tyAM ja. A vAta rAjAne jaNAvavAmAM AvI. rAjAe te zabane bALanArane inAma ApavAnuM jAhera karyuM. mahArAjA vikrama smazAnamAM AvyA, tyAM DAkaNathI mulAkAta thaI tenuM caritra joI mahArAjAe lalakArI. DAkaNa adazya thaI gaI. bIjA prahare zaba sAthe jaMgalamAM AvyA. tyAMthI bIjA jaMgalamAM rAkSasa laI gaye. tyAM saLagatA devatA para kaDAI mUkI hatI, temAM lokone rAkSase nAkhatA hatA. rAkSase mahArAjAne nAkhavA taiyAra thayA. mahArAjAe temane sAmano karyo, harAvyAM. ne temane jIvatadAna ApyuM. trIjA praharamAM eka strInuM rudana sAMbhaLI rAkSasa sAthe yuddha karyuM. rAkSasane mArI strIne bacAvI. cothA praharamAM zaba sAthe jugAra ramI tene harAvI zabane bALI maMdirapura AvyA. banelA banAva kahyA. rAjAe InAma ApyuM. te mahArAjA vikrame garIbone vahecI ApyuM. tyAMthI mahArAja pharatA pharatA strIonAM rAjyamAM AvyA. strIoe temanuM sadAcArIpaNuM joI cauda ratna ApyAM. raste jatAM mahArAjAe e raste garIbone ApI dIdhAM. eka rAtanA mahArAjA sUtA hatA, tyAre kaI strIne raDavAne avAja sAMbhaLe. keNa raDe che te jANavA zatamatine mokalyo. zatamati raDatI strI pAse pahoMcyuM. ne raDavAnuM kAraNa pUchayuM. te strIe raDavAnuM kAraNa karyuM. kAraNa jANI zata pati pAchA AvyA. zatamatie mahArAjAne sUtelA joyA. pelI raDatI strInA kahevA pramANe sApa AvyuM. zatamatie tene mArI nAMkhe. ne eka vAsaNamAM mUkI te vAsaNa
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ dUra mUkayuM. sApa Avyo tyAre jheranAM TIpAM rANunI chAtI para paDayAM hatAM. tene zAmati lUchavA gayo tyAre mahArAjAnI AMkha ughaDI gaI. temane zatamatinuM vartana jaNAyuM tethI tene mArI nAkhavA vicAra Avyo. paNa zAMta rahyA. samaya pUro thatAM tene vidAya karyo. ne bIje rakSaka sahastramati Avyo. tene mahArAjAe zatamatine mArI nAkhavA AjJA karI. sahamati zatamatine tyAM gaye. tyAre zatamati nATaka karAvI rahyo hata, dAna ApI rahyo hate. tene pavitra cahere joI zatamati nirdoSa che tema mAnI te pAcho Avyo ne mahArAjAne daSTAMta ApI sAhasa na karavA kahyuM. teno samaya para thatAM tene javA dIdho. trIjo saMrakSaka lakSamati Abe tene paNa zAmatine mArI nAkhavA AjJA karI. teNe paNa daSTAMta ApyA. samaya thatAM tene vidAya karyo. ne cothe saMrakSaka TImati AvyuM. tene paNa zatamatine mAravA AjJA ApI. teNe mahArAjAne zAMta karavA kathA kahI. ne samaya thatAM te gaye. savAra thatAM mahArAjAe koTavALane bolAvyo : zatamatine zULIe caDhAvavA, sahastramati, lakSamati, keTImatine deza-nikAla karavA AjJA ApI. keTavALe AjJAne amala karyo. zatamatine koTavALa zreNI para caDhAvavA laI jaI rahyo hato. tyAre teNe koTavALane mahArAjA pAse laI javA vinaMtI karI keTavALa tene mahArAjA pAse lAvya, zatamatie sApanA TukaDA batAvatA rAtanI vAta karI. te sAMbhaLI mahArAjAe zatamatine InAmamAM gAma ApyAM ane sahastramati, lakSamati, keTImatine InAma ApyuM. prakaraNa aThThAvanamuM paMDita pRSTa 640 tha648 eka divase eka brAhmaNe strIcaritra viSe kahyuM. mahArAjAe tene keda karI sAkSAtkAra karavA cAlyA. dUra deza strIcaritrane sAkSAkAra karI pAchA AvyA. brAhmaNane che. dravya paNa ApyuM.
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ samaya jatAM zAlivAhana sAthe yuddha thayuM. yuddhamAM mahArAjAnuM mRtyu thayuM. temanI aMtima kriyA karI. vikramacaritra zAlivAhana sAthe yuddha karavA Avyo. zAlivAhanane harAvyo H saMdhI karI. tyAM zrI siddhasena divAkarasUrIzvarajI AzvAsana ApavA AvyA ne zoka dUra karyo. agiyAramo sarga samApta sarga bAramo pRSTa 649 thI 696 prakaraNa 59 thI 61 prakaraNa ogaNa sAThamuM surasuMdarI pRSTa 649 thI 667 rAjakumAra jyAM mahArAjAnA sihAsana para besavA gayA tyAM siMhAsananI adhiSThAtrI devIe aTakAvyo. ne mahArAjAnI yogyatA kahetAM siMhAsanane jamInamAM dATI devA sUcana karyuM, siMhAsanane jamInamAM dATayuM, navuM siMhAsana banAvyuM. vikramacaritra gAdI para beTho. tenI phaIe AzIrvAda ApyA tyAre cAmaradhAriNI hasI ane te cAmaradhAriNIe mahArAjAnuM jIvanavRttAMta kahetAM kahyuM. mahArAjAe zuka yugalanA zabdothI bhaThThamAtra ane agnizaitAlane zuke kahelA nagaranI zodha karavA mokalyA. nagara zodhI kADhyuM mahArAjAe tyAM abolA rAjakumArIne cAra vakhata belAvI tenI sAthe lagna karyA. prakaraNa sAIThamuM kapaTane badale pRSTa 668 thI 681 bIjI cAmadhAriNIe mahArAjano bIjo jIvanaprasaMga kaho. rukamaNI ane tenAM kaMkaNanI vAta kahI. prakaraNa ekasaThamuM adabhuta vAte pRSNa 682 thI 696 trIjI cAmaradhAriNue jAdugaranI adbhuta vAta karI. e
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ .7 " jAdugara para prasanna thaI mahArAjAe pAMDaya dezathI Avela bheTa' jAdugarane ApI, cothI cAmaradhAriNIe kRtana brAhmaNanI vAta kahI. jemAM parakAyApravezane prasaMga mahArAjAe apakAra para upakAra karyo te kahevAmAM AvyuM. pachI vikramacaritranuM tIrthAdhirAja zatruMjayanI yAtrA mATe javuM tyAM jAvaDazae tIrthane uddhAra karyo. vikramacaritre temAM sahAya ApavI. pRSTa 697 thI 704 aMtamAM vikrama ane jaina sAhityano ullekha karavAmAM Avyo che graMthakAranI prazastio
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa 7 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 22 23 24 25 26 citrAnu ma viSaya bhagavAna pArzvanAtha vikrama ane bhamAtra bhartuharinI rAjasabhA vaizyA sabhAmAM phaLa Ape che. kSiprAtaTe vikrama bhavadhUta veze vikramanA dhAmadhUmathI nagarapraveza vikrama ane agniautAlanu yuddha aurUpadhArI vikrama vagerenuM saMgIta rAjasabhAmAM vikrama, bhaTTamAtra ane agnizaitAla devanA maMdire vikrama Thaga ane brAhmaNa khappara ane mahArAjA vikrama mA dIkarA vAta kare che. devakumAra peTI UThAve che. koTavALanuM nagarabhramaNa devakumAra kAvaDa laI Avyo bhaTTamAtrane heDaeDImAM nAMkhyA vezyAonu cAra AgaLa nRtya rAjA cArane pakaDavA kUvAmAM kUdyA cAre bAraNuM Thokyu vaizyA ane cAra rAjasabhAmAM jAya che, rAjA jhADa pAse AvyA rAjAne yAgIe rakSA mATe kahyuM vikramacaritrane khelAvavA sakhI AvI rAjakumArI ane vikramacaritra dharmadhvaja prANa tyAgavA AvyA pRSTha 1 14 18 ra 26 43 duH 73 Ge re 95 101 105 108 118 125 136 142 146 154 156 180 183 199
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ 73 krama pRSTha 210 214 217 225 249 kara 255 33 34 272 35 274 25 ra77 viSaya siMha ane cittAne sApathI bAMdhelA joyA bhIla ane mahArAjA vikrama rAjAne jotAM ja bALaka bolyo jugAra ramavA beThA vikramacaritrane samudramAM pheMka mAlaNa kanakazrIne maLavA gaI. rUpavatIe cerane joyo cerane jamADo rUpavatI rAjA pAse gaI. cAra svargamAMthI rANIo pAse Avyo vidyAdharathI hemavatInuM haraNa cakezvarInI satIne sahAya dharmaghoSa gurune upadeza kamala vANIo ciMtAmAM tejapuMja rAjA mokSa pAmyA yuddha karavA nIkaLavuM durAcArI rAjA ziva cAMDAliNInuM rate pANI chAMTavuM rAjA zive mukti meLavI vikramAditya dAna karavA lAgyA pipaTamAM jIva pravezAva zrI dattanI janma kathA tamArI mAtA nIkaLI paDI vAnara semaTIne upADI gaye maMtrIne sApa karaDaye zukarAjanA vezamAM caMdrazekhare bUma pADI 281 283 287 22 294 298 301 318 324 326 327 339 43
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ '3ja papa 351 56 sara 395 298 404 406 407 viSaya zukarAja ane maMtrI rAjA popaTa popaTInA zabdo sAMbhaLe che, rAjA ane maMtrI zayyA para beThA rAjakumAranuM jhADa para caDhavuM vAgha chalaMga mAravA taiyAra thayo mahArAjAnI savArI jAya che kSetrapAla ane vikrama jAgnizaitAla vikramane siddha zikAtarI tarapha laI jAya che ujaina javuM bANa mAravuM vezyAnuM rAjakumArI pAse AvavuM rAjA ane rAjakumArI umAdevIe daMDano prahAra karavo jhADanuM UDavuM umAdevIe pAtra pIrasyAM rAkSasa pUjA karavA beTho chANa chApavA : guphAne pUchavuM maMtrInuM kuTuMba sAthe javuM mahArAjA ane atisAra paMcadaMDavALuM siMhAsana rAjakumArIe vedagarbhane joyA rAjakumArI graMtha laI AvI tApasa ane mahArAjA vikrama rAjAnA sALAne phAMsI tApasane ratna bheTa ApyuM 410 415 416 67 420 43 28 429 71 433 2 441 1.173 43 74 49 457 75 77. 464
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ krama 78 *& 8. 81 ra 83 84 5 e 7 88 te 9. 91 92 93 94 95 96 7 Tra 99 100 101 12 103 camAraNanA vRttAMta vidhAtA ne vikrama 75 viSaya vararAjA maDapamAM pahoMcyA aLIrAjA ane vikrama cAra AMkhA bhegI thai saubhAgyasuMdarIne camatkAra batAvavA kahyuM rukramaNI ne tenA premika traNa jaNA mATe khAvAnu` lAvI caMdrasenane joSIe hAtha joyA caMdrasena ane hAthI padmA ane agni agnika para esI rUpacaMdranu javu devI ane vikrama caMdre zuddha bhaktithI annadAna karyuM". dayAbhAvathI akarAne bacAvyeA mahArAjAe pApaTane pUchyu rAja*nyA varamALa paherAvavA AgaLa vadhI kramala mUti teDavA taiyAra thayA ratnama jarIe varamALa paherAvI cAra ane ratnamaMjarI ratnamAMjarI ane mahArAjA vikrama mahArAjAne peTImAM pesavA kahyuM maMtrIne peTI para besavA kahyu ramA tamAM jai rahI jhADanA peAlANamAM poTalI mUkavI gAvALa gabharAtA pAse AvyA pAre 470 478 483. 493 499 - 53 108 516 parara paraNa 537 540 43. 1548 55 555 561 565 58. 586 193 100 }1 609 11 611
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ krama 104 105 106 107 108 109 110 131 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 76 viSaya vAMdarAo kuMDamAM paDayAM bhaTTamAtra ane vikrama rAjAe DAkaNane khabhA para caDAvI mahArAjA rAkSaseAne mAravA lAgyA mahArAjo strIne pUchI rahyA mahArAjAne sApa karaDavA AvyA sihe paMDitAne mAryAM deva pAse dhana mAgavu maNinuM teja jovu" zatamatie ati kahyuM popaTanuM joDuM tAraNa para eThuM" rAjakumArI surasuMdarI ane vikrama suthAre pataLI ghaDI vANIe kapaDAM paherAvyAM bhIma mAtAne madira gayA. devI pragaTa thayAM vIranArAyaNe raDatI strI joSa rukamaNI jhADa nIce ArAma karatI nArada meghavatIne tyAM AvyA rAjA, rANI ane koMkaNu kUvAmAM paDatI rukamaNI rukamaNIne stanapAna karAvatAM jovI ceAgI mahArAjanI bhaktithI prasanna thayA mahArANI popaTa lai rahI che mahArAjA popaTa rUpI brAhmaNane kahI rahyA pRSTha 614 617 20 Ki darara 25 633 36 637 }ve 650 655 659 }} 661 662 }}4 1 ra 675 }deg2 680 685 }
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 77 kya 128 10 13ra 133 134 ka raMgIna pleTa viSaya pAnuM avadhUta vezamAM zivaliMga sAme zrI siddhasena divAkarasarIzvarajI potAnA be pagalaMbAvI suI gayA. 261 liMgamAMthI bhagavAna zrI pArzvanAthanI pratiyA pragaTa thatI dekhAI. samrATa vikamATyi vigere tAgaNane A. zrI. sidhdhasena divAkarasUrIzvarajI upadeza ApI rahyA che. 305 mRgadhvaja rAjA vAyuvega ghoDA para savAra thaI pipaTa pAchaLa cAlyA. hAtha joDI rAjAe zrIdatta kevalI bhagavAnane pUchyuM. A putra mUgo kema thaI gayo che? vAnara manuSyabhASAmAM mArI TIkA karanAra pitAnA paga nIce baLatuM ja nathI. tuM ja tArI mA ane dIkarIne bagalamAM laI beThA che zaMkhado ane zrIdo paraspara kSamA mAgI. vAnararUpe vyaMtare gurudevanI vANIthI strI upara rAga tyAga karyo. rAjA vagere paNa baMdha pAmyA. ekAeka strInA raDavAne avAja teNe sAMbhaLyo. tenI pAse jaI raDavAnuM kAraNa pUchayuM. kapa huM cakrezvarI chuM. tuM mArI mAne jaladI maLa. vagere vAta karI. 336 vimAnamAM besI jatAM zukarAjanuM vimAna ekAeka aTakyuM. vimAnamAMthI utarI dharmadezanA sAMbhaLavA beThA. 345 zukarAjanI prArthanAthI kevaLI bhagavaMte kahyuM, "mekSa ane sukha ApanAra vimalAcala mahAtIrtha chetyAre zatrubhaya nAza pAmaze. 346 saMdhapati zukamahArAje girirAjatuM zrI zatruMjaya nAma sthApana karI catuvidhi saMgha sAthe bhAvabhakita parvaka yAtrA karI khUba AnaMda manAvyA. 346 135 136 137 139
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAnuM 5 17 21 ray 28 asuma krama viSaya sarga pahele prakaraNa paheluM avaMtIne paricaya che bIju tApInA kinAre , trIja bhartuharinI sabhA rAjatyAga , pAMcamuM vikramane rAjya soMpavA karele nirNaya rAjatilAka sAtamuM vikramanuM parAkrama 5 AThamuM avadhUta keNa , navamuM lagna ane bhartuharine meLApa sage bIje prakaraNa dasamuM naraSiNI agiyAramuM sukomalAno pUrvabhava , bAramuM lagna saga trIje. prakaraNa teramuM avaMtImAM vikramanuM AvavuM - caudamuM kalAvatI sAthe lagna , paMdaramuM vikramanuM nagaramAM bhramaNa saga prakaraNa seLayuM devakumAra , sattaramuM devakumAra avaMtImAM , aDhAramuM keTavALa ane maMtrIne banAvyA >> ogaNIsamuM buddhine paricaya - vIsamuM pitAputranuM milana 35 41 65 che. 107 121 142
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ krama saga pAMcamo prakaraNa ekavIsamu'suvaN puruSanI prApti siddhasenadivAkarasUrIzvarajI kanyAnI zeAdha zubhamatI zubha milana yy 29 so prakaraNa chavvIsamuM ,, sattAvIsamuM 38 aThAvIsamu ogastrIsamu sa sAtamo prakaraNa trIsamuM ekatrIsamu sa AThamo prakaraNa batrIsamu "" testrIsamuM cotrIsamu ,, .. 30 ,, bAvIsamu tevIsamu cAvIsamu` pacIsamu dz ,, pAMtrIsamu chatrIsamu sADatrIsamu ,, sa` navamo prakaraNa ADatrIsamuM G viSaya. vikramAdityanA gava j...galamAM ekalA bhAraDa pakSI ane guTikAprabhAva samudramAM paDhavuM. ghera pahoMcavu avaMtI pArzvanAtha jAtiSa zAstrI zrI zatru jya zrIdatta kevalI caMdrazekhara arima na vi-se-e-rA udAra vikrama devadamanI 1 tAmraliptimAM ,, ogaNacAlIsamuM uMmAdevI pAnu To 161 169 185 197 209 219 230 244 21 288 305 20 334 344 } 305 38. 401 413
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAnuM ma viSaya. , cAlIsamuM maMtrI mativAra 427 saga dasamI jara 4mupa 466 476 488 46 500 521 533 546 prakaraNa ekatAlIsamuM, mahAkavi kAlIdAsa , betAlIsamuM avanavA anubhavo , teMtAlIsamuM vikramanI mahattvAkAMkSA cummAlIsamuM vidhinA lekha pistAlIsamuM rananuM mUlya chetAlIsamuM strIcaritra suDatAlIsamuM parIkSA , aDatAlIsamuM nasIbanAM nakharAM , ogaNapacAsamuM zerane mAthe savAzera sarga agiyAramo prakaraNa pacAsamuM pUrvabhava ekAvanamuM samasyA puti bAvanamuM udAra vikrama treipana copana ratnamaMjarI , paMcAvanamuM kecI kaMdoyaNa , chapamu strIcaritra , zattAvanamuM svAmIbhakta sevaka , aThThAvanamuM paMDita sarga bAra prakaraNa ogaNasAIThamuM surasuMdarI , sAIThamuM kapaTane badale , ekasaThamuM addabhuta vAte vikrama ane jaina sAhitya graMthakAranI prazastio papa4 562 54 596 607 640 645
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI saMkhezvara pArzvanAthAya nama: * * * prakaraNa paheluM ... ... ... atIne pUrvaparicaya mAlavadeza dhanadhAnya, suvarNa ane ratnAdithI pari. pUrNa che. tyAM pahelA tIrthakara zrI RSabhadevanA suputra zrI avantakumAranA nAmathI prasiddha thayelI avantInagarI che. e nagarI pratyekane pitAnI tarapha AkarSI rahI hatI. e nagarImAM gaganacumbI zikharavALA aneka jaina maMdira hatAM, kSiprAnadIne kinAre zrI avantIpArzvanAtha bhagavAnanuM manahara bhavya maMdira hatuM. tyAM jaina-jainadharmane pALanA darzanArthe AvatAM hatAM. te nagarInI bhavyatA joI leke Azcarya pAmatA hatA. ne teo jyAM jyAM jatA tyAM tyAM avantInI addhisiddhinI prazaMsA karatA hatA.
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIranA samayamAM A avantInagarImAM caMdrapradyota rAjA rAjya karatA hatA. temanA pachI nava naMda, caMdragupta, azaka ane te pachI jena dharmAvalaMbI jaina dharmanA parama ArAdhaka mahArAjA saMprati vagere rAjAoe rAjya nyAyanItithI karyuM hatuM. A rAjAo pachI kALe karI gardhavasena (gadaMbhilla) rAjA thayA. teo paNa pUrve thaI gayelA rAjAonI jema nyAyanItithI rAjya calAvatA hatA. e rAjAne be putro hatA, bhartuhari ane vikramAditya. temaNe dezavidezanA rAjAene jityA hatA. - e gardhavasena rAjAe potAnA putra bhartuharine parAkramI rAjA bhImanI sauMdaryasaMpanna putrI anaMgasenA sAthe paraNAvyA hate. te samaya jatAM gardhavasenane dehAMta thayA. pitAnA mRtyuthI bhartuhari ane vikramane khUba ja duHkha thayuM. paNa maMtrIvargo AzvAsana ApI zeka dUra karAvyuM. ne dabadabApUrvaka dhAmadhUmathI bhartuharine rAjyAbhiSeka karyo ne parAkramI vikramAdityane yuvarAjapade vibhUSita karyA. baMne bhAIo prajAnA sukha-duHkhane vicAra karatA divasa AnaMdamAM vitAvatA hatA. A AnaMdadAyI divase sadA TakyA nahi. bhartRharithI eka divasa vikramAdityanuM apamAna thayuM, tethI vikramAditye
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ vicAryuM, "have A sthAnamAM rahevuM mAre mATe yogya nathI. svamAnI puruSa prANatyAga karI zake che paNa apamAna sahana karI zakatA nathI. prANatyAganuM duHkha kSaNa mATe thAya che, paNa apamAnanuM duHkha jIvanaparyata thAya che. uttama puruSe mATe mAna e ja zreSTha dhana che." Ama vicArI avadhUtane veza dhAraNa karI vikramAditya avaMtI cheDI talavAra rUpI mitrane sAthe laI bhAgyanI parIkSA karavA nIkaLyA. keTaleya sthaLe bhamatA bhamatA eka gAmamAM AvI pahoMcyA. tyAM temanI daSTie keTalAya leke ToLe vaLI UbhelA paDyA. tyAM te gayA. te temaNe ToLA vacce eka mANasane je, je bhegA thayelAone AnaMda ApI rahyo hato. | vikramAditye tene jotAM vicAryuM, "A mANasa paMDita athavA jJAnI hovo joIe." vikramAditya Ama vicAre che tyAM te bhamAtranI daSTi vikramAditya para paDI. tene lAgyuM ke A avadhUtanA vezamAM kaI rAjakumAra che tethI tene maLavuM joIe. Ama manathI nakakI karI bhaTTamArge pitAnuM kArya samApta karyuM. eTale badhA vikharAyA. vikramAditya paNa javA lAgyA. bhaTTamAtra paNa temanI pAchaLa pAchaLa javA lAgyA. thoDIvAramAM baMne bhegA thayA. vAta karatA mitra thaI gayA. pachI e baMne mitro pharatA pharatA reihaNAcala parvata pAsenA gAmamAM gayA. bhaTTamAtrane gAmanA lekathI jANavA maLyuM ke, "parvatamAM ratnanI khANa che. paraMtu je kaI mAthA para hAtha mUkI "hA deva, hA deva kahe tene te parvata
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ ratna Ape che." A sAMbhaLI vikame kahyuM, "je kaI AvAM dIna vacana belI ratna le che te kAyara che. paNa je rohaNAcaLa AvAM dIna vacano kahevaDAvyA vinA ja mane ratna Apaze te huM laIza. udyAgI puruSa pAse lakSmI pote ja jAya che." - vikrama ane bhakmAtra pachI rehaNAcala parvata para gayA. tyAM bhaThThamA vikramane "hA daiva, hA deva' kahevA kahyuM, paNa vikame tevuM kahyA sivAya khodavA mAMDyuM. paNa ratna na nIkaLyuM tethI bhamAtre eka yukti vicArI kahyuM, "he vikrama! avaMtIthI AvelA te tamArI mAtA rANI zrImatInA avasAnanA samAcAra ApyA che." A sAMbhaLatAM ja vikrame mAthA para hAtha mUkyuM ne moDhAmAMthI "hA daiva, hA daiva" dIna zabda ekAeka nIkaLI paDyA. te pachI temaNe evuM, te rana nIkaLyuM. e ratnano tarapha prakAza phelAI gaye e ratna laI bhaTTamAtre vikamane ApyuM. ne kahyuM. "tamArI mAtA hayAta che, kuzaLa che, zeka na kare. A te meM rana levA yukti karI hatI." bhakmAtranA zabdo sAMbhaLI vikama AnaMda pAmyA. A saMsAramAM mAtAnuM sthAna badhAnAM karatAM zreSTha che. gaMgAsnAna, narmadAdarzana ane tApInuM smaraNa karavAthI je puNya thAya che teTaluM ja puNya mAtAnA caraNanI sevAthI maLe che. | mAtAnA hayAta hevAnA samAcAra sAMbhaLI harSita thaI vikame pelA ratnane pheMkI dIdhuM ne pachI bhaThThamAtra sAthe zavidezamAM bhramaNa karavA lAgyA.
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa bIjuM tApInA kinAre vikrama ane bhakmAtra pharatA pharatA tApI nadInA kinAre AvyA ane eka jhADa nIce rAtrI pasAra karavA vicAryuM. tevAmAM ziyALanA zabda saMbhaLAyA. bhaTTamAtra ziyALanI belI jANa hate, teNe vikramane kahyuM, "vikama ! thoDe dUra dAgInAvALI strI marelI paDI che." vikama A abhuta vAta sAMbhaLIne mAtra sAthe jovA cAlyA, te temanI daSTie dAgInAthI ladAyelI-marelI strI paDI, eTale bhaTTamAtrane vikrame kahyuM "tAruM kahevuM sAcuM che. paNa huM A marelI strInA zarIra parathI dAgInA laI zakuM tema nathI. tArI IcchA hoya te tuM laI le." tame na le te huM kema lauM? mArAthI te kArya nahi ja thAya, bhesta ! siMha bhUkhe raheze paNa ghAsa te nahi ja khAya." te pharI baMne pAchA pUrva sthAne AvyA, tyAM te pharI ziyALanA zabdo sAMbhaLAyA, bhakmAtre kahyuM, "dasta! eka mahinAmAM tamane avaMtInuM rAja maLaze."
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ che . A S/ : :: * ' ' * * ' ' 13', - 3 pasare vikrama ane bhadamAtra A sAMbhaLI vikrama navAI pAmatA belyA, mArA moTAbhAI nyAyanItithI rAjya calAve che, prajApAlana karavA mATe sadA taiyAra che, te pachI mane rAjya kevI rIte maLe?" e vAta javA de, khacIta tamane rAja maLaze ja." bhadramAtre kahyuM. bhaTTamAtranA zabdo sAMbhaLI harSita thatAM vikame kahyuM, jo ema banaze te huM tamane mukhya maMtrI banAvIza." pachI teo tyAMthI nIkaLyA ane kaI gAmamAM rAta vitAvavA vicAratA vikrame kahyuM, "tArA je mitra bhAgyazALIne ja maLe che. te mane A bhramaNamAM je sahAya karI
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ che te huM kayAre paNa bhUlI zakatuM nathI. tethI he mitra! mane kyAreka avaMtInuM rAjya maLaze, te tuM tyAM jarUra Avaje." A sAMbhaLI bhaTTamAtre kahyuM, "he mitra ! mANasane jyAre vaibhava meLe che, sukhI thAya che, tyAre pitAnA garIba mitrone-saMbaMdhIone yAda ja karatuM nathI, tema tame paNa bhUlI jaze." "he mitra!" vikeme kahyuM, "A saMbaMdhamAM vadhAre zuM kahuM? samaya batAvaze." kahetAM baMne mitre AgaLa vadhyA ane eka dharmazALAmAM mukAma karyo. dharmazALAmAM avadhUta-sAdhu Avela che. tevA samAcAra maLatAM leke darzana karavA umaTyA. bhIDa bharAI tyAM leke aMdaroaMdara vAta karatA hatA. mahArAjA bhartuhari rAjyane tyAga karI vanamAM tapa karavA gayA che. rAjya sUnuM paDyuM che. tethI eka adhama rAkSasa avaMtInI prajAne trAsa ApI rahela che." nagaralekenI vAta sAMbhaLI vikrame vicAravaza sthitimAM rAta gujArI, vahelI savAre bhamAtrane kahyuM, "darata ! mArA bhAgyanI parIkSA karavA huM avaMtI tarapha jAuM chuM. tuM mane rajA Apa." tamAre pravAsa saphaLa thAva, khuzIthI jAva." bhakmAtre kahyuM ane pachI baMne mitre bheTayA ane chUTA paDyA. | vikrama bhaTTamAtrathI chUTA paDI tenA guNe yAda karatA avaMtI tarapha javA lAgyA, ne bhaTTamAtra paNa vikramanA guNo yAda karate pitAnA gAma tarapha javA lAgyA.
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa trIju ... ... ... ... ... bhartuharinI sabhA ' mahArAjA bhartuharinA rAjabhavananI, sabhAgRhanI zobhA avarNanIya hatI-DA zabdomAM kahIe te e zebhAne alakApurI sAthe ja sarakhAvI zakAya. - avantInI eka bAjue kSiprA nadI maMda maMda gatie vahe che. jANe te AgaMtukane satkAra karI zrama dUra karavA vahetI hoyabIjI tarapha vidhavidha prakAranAM phaLa, phUlethI-pakSIenA TahukArathI-bhramaranA guMjAravathI AkarSatA bagIcA hatA. zatruo AkramaNa karI nagaraveza na karI zake te nagaramAM praveza karavAne gaDha sAthe vizALa daravAjo hate. * nagaranA manoramya mahelanI vacamAM pratyekane AkarSate suMdara rAjamahela bhI rahyo hate. tenA ghummaTanI dhajA AkAza sAthe vAta karatI laherAtI hatI. rAjyamahela aMdarathI suramya che, vizALa staMbhevALe che. tyAM kalApUrNa citro che, chata upara paMcaraMgI puche, velabuTTA citarelA che. dIvAla para pUrve thaI gayelA rAjAonAM citra citarelA che. je jotAM teo hamaNuM ja bolI UThaze tema lAge.
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ sabhAgRhanA uparanA bhAgamAM Arasa paththaranA su kara jharUkhA hatA ane tenA para moTI suMdara bArIka jALI banA vavAmAM AvelI hatI. temAM rANA ne dAsI vagere I suMdara sagavaDa rAkhavAmAM AvI hatI, tenI phaLa aneka gI paththarovALI hatI. bhutuM nA jo sabhAnA madhyamAM suvarNa ane ratnaDita suramya siMhA sana zobhI rahyuM che. tenA para avaMtIti bharyuM Dire birAjyA che. baMne bAjue suMdara siMhAsana goThavavAmAM AvyAM che. DAbI bAjue yuvarAja vikramAdityanuM suva6
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ siMhAsana khAlI jaNAya che. jamaNI bAjue siMhAsana para buddhisAgara nAmanA mukhya maMtrI beThA che, te sivAya rAjyanA moTA moTA sAmate beThA che. sabhAnA eka bhAgamAM vidvAna paMDite beThA che. e. paMDite pitAnAM madhura kAvyothI sabhAne AnaMda ApI rahyA che. bIjI bAju rAjAnA pUrvajonI bhATa kIrtigAthA gAI rahyA che. rAjAnI pAse aneka rAjakumAra, maMtrIo, rAjapurohita, senApati, vagere beThA che. tyAM nagaranA sArA sArA zreSTio dhanavAne, mAnanIya leka paNa beThA che. mahArAjA bhartuhari nitya prajAnA sukha-duHkha sAMbhaLI tene mATe egya kare che. eka divasa mahArAjA sabhAmAM beThA hatA. tyAM dvArapALa Avya, hAtha joDI balya, "prajA pALa! eka brAhmaNa bAraNe AvyuM che ne ApanAM darzanane abhilASI che. ApanI AjJA hoya te praveza karAvuM." dvArapALanA zabdo sAMbhaLI mahArAjA bolyA, "khuzIthI, praveza karAve." dvArapALa mAthuM namAvI tyAMthI gaye ne brAhmaNa sabhAmAM A . brAhmaNe sabhAmAM AvI mahArAjane AzIrvAda ApyA. ane eka phaLa rAjAne ApyuM. phaLa jeI mahArAje pUchyuM, "he brahmadeva ! A phaLanuM
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAma zuM che? ane tenA guNa kevA che te kaho. vaLI A phaLa tamane kayAMthI maLyuM te paNa kahe" mahArAja ! " brAhmaNa bole, "ghaNe garIba chuM, anna ne dAMtane vahe che. tethI meM bhagavatI bhuvanezvarI devAnI ArAdhanA karI, devI mArA para prasanna thayAM, phaLa ApatAM, teno prabhAva kahetAM kahyuM, "he brAhmaNa ! A phaLa khAvAthI manuSya amara thAya che." devInA zabdo sAMbhaLI meM kahyuM. "he a! mArA jevA durbhAgIne A phaLathI zuM lAbha? dravya vinA lAbuM jIvana jIvavAthI zo lAbha? mAtAjI, vanamAM valkala paherI rahevuM sAruM paNa nirdhana thaI kuTuMbIonI vacce jIvavuM joIe nahi. vaLI nirdhana, regI, mUrkha, haMmezAM musApharI karanAra ane nokarI karanAra jIvatA marelA jevA che." brAhmaNanA zabdo sAMbhaLI devIe kahyuM, "tArA nazIbamAM sAre e dravyaga nathI. chatAM thoDuM ghaNuM dravya AnAthI maLaze." kahI devI adazya thaI gayAM. huM ghera AvI snAna karI pUjApATha karI phaLa khAvA beThe, tyAre mArA manamAM vicAra AvyuM, "phaLa khAI lAMbu zAne jIvavuM ? A ciraMjIva banAvavAvALuM phaLa mahArAjA avaMtIpatine ApavAmAM Ave te te ciraMjIva thaI aneka prANIone sukhI kare. durbaLa, anAtha, bALaka, vRddha, tapasvI, corAdithI pIDAyelA mAnavene rAjA ja eka rakSaka che. Ama
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ vicArI huM Apane e phaLa arpaNa karavA Avyo chuM. kRpA karIne phaLane svIkAra karI mArA para anugraha kare." , brAhmaNanA meDhAthI divya phaLanA guNa sAMbhaLI mahAsajAe prasannatApUrvaka phaLane svIkAra karyo ane brAhmaNanI daridratA jAya teTaluM dhana ApyuM. dhana laI manathI AnaMda pAmate brAhmaNa pitAne ghera gaye. eTale mahArAjA sabhA visarjana karIne mahele gayA.
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa cothuM . . . . . .. rAjatyAga mahArAjA bhartuhari phaLa khAvA taiyAra thayA. tyAre temanA manamAM vicAra AvyuM, "premI paTarANa vinA lAMbu jIvana jIvavAthI zuM lAbha?" Ama vicArI temaNe te phaLa paTarANI anaMgasenA (piMgaLA) ne ApyuM ne phaLanA guNanuM varNana karyu. paTarANI paNa phaLane guNa sAMbhaLI prasanna thaI ane vicAravA lAgI. "mAre premapAtra mahAvata je mArA pahelAM marI jAya te haMmarelA jevI ja chuM." AvuM vicArI paTarANIe dIvya phaLa mahAvatane ApyuM ne tene guNa kahyo. e mahAvata nagaranI agraNI vezyAne cAhata hate, teNe e phaLa vezyAne ApyuM ne teno guNa kahyo. phaLane joI vezyA vicAravA lAgI, "A mAruM nIca niMdanIya jIvana tene ciraMjIva banAvavAthI zuM lAbha? huM AvuM phaLa gau brAhmaNa pratipALa mahArAjA bhartuharine ApIza, te ciraMjIva thaze te prajAne nyAyathI pALaze." A pramANe vicAra karI vezyA rAjyasabhAmAM AvI ne te phaLa mahArAjAne ApyuM.
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 5 - - A ** ke jJAnapajAvaITTrini LIKE che vezyA sabhAmAM AvI mahArAjAne phaLa Ape che. mahArAjA te e phaLa joI navAI pAmyA, A phaLa brAhmaNe mane ApyuM hatuM. te meM paTarANIne ApyuM hatuM. te yAda AvyuM. temaNe A phaLa pharIthI pAchuM pitAnI pAse kevI rIte AvyuM, tenI zodha karavA mAMDI. te paTarANInuM ja A kAma che te samajAI gayuM, te bolyA, "strInuM caritra. puruSanuM bhAgya deve paNa jANI zakatA nathI to mANasa keNa mAtra strIo pavitra hRdayamAM praveza karI tenuM bhAna bhulAve che, zabdabANathI ghAyala kare che, kharekhara strIone vizvAsa kare eTale AtmAne ThagavA jevuM che. e paTarANI mane cAhe che, te dekhAva kare che. te mane nahi paNa bIjAne cAhe che. te bIje paNa bIjIne cAhe che, ane te bIjI vezyA ane prasanna karavA cAhe che, tethI rANI, mahAvata, kAmadeva, vezyA ane mane dhikkAra che, A saMsAra prapaMcathI
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ bharele-asAra che." belatA mahArAjAne saMsAra para tiraskAra Avyo ne bolyA, "A saMsAranI pratyeka vastuo kSaNika sukha ApanAra che. duHkhanuM mULa che. mAtra vairAgya ja sAcuM sukha ApanAra che. je asAra saMsAra choDI pitAnA AtmakalyANa mATe paramAnaMda paramAtmAnA dhyAnamAM rahe che, AnaMda rasa pIe che tene dhanya che." Ama bolatA mahArAjA bhartuhari saMsAra-rAjyane choDavA taiyAra thayA. sAce ja, je karmamAM zUravIra che, te dharmamAM paNa zUravIra ja hoya che. rAja-saMsAratyAgano nirNaya adhikArI varge temaja prajAe jA tyAre badhe udAsI chavAI gaI ane aneka prakAranI vAto thavA lAgI. rAja choDavA taiyAra thayela bhartuhari pAse maMtrIo, prajAjane AvyA, ne vinavavA lAgyA, "rAjana ! A tame zuM karI rahyA che? jarA te vicAro, tamArA jatAM rAja nAza pAmaze." maMtrIgaNanA zabdo sAMbhaLI bhartuhari bolyA, amAtyajI! A rAja kenuM? sagAM-vahAlAM kenAM? pakSIo pitAnA svArtha mATe eka jhADa para jaI bese che. ne svArtha pUrNa thatAM UDI jAya che, tema A saMsAramAM badhAM svArtha bhegA thAya che-prema kare che. maMtrIjI ! A saMsAramAM ApaNe keTalIya vAra jamyA haIzuM, dhana-vaibhava
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ azvarya pAmyA haIzuM, paNa mukita ApanAra virAgyalakSmI kaI janmamAM pAgyA nahi haIzuM, atyAre te lakSmI meLavavAnI taka mane maLI che, tyAre mane Agraha na karaze. vizudhdha tapasvIne paNa mAyA pApamAM ghasaDI jAya che-temanI durgati kare che." bolatA bhartuhari jaMgalanI tarapha javA lAgyA. maMtrIvarga-projanoe namratApUrvaka karelI vinaMtI niSphaLa gaI.
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa pAMcamuM vikramane. rAjya ApavI karela nirNaya mahArAjA bhartuharinA jatAM avantI vidhavA thaI hatI, te raDI rahI hatI, kAzru vahAvI rahI hatI, tyAre agnitAla" rAjagAdI khAlI joI pote adazyarUpe gAdI para besI gayo. rAjagAdI khAlI joI maMtrIo ane prajAe zrIpati nAmanA eka suprasiddha kSatriyane gAdI para dhAmadhUmathI besADa. A divasa AnaMda-utsavamAM vitI gaye. rAtrI thatAM badhA pitApitAne sthAne gayA. zrIpati paNa nizcita thaI dAjamahelamAM zukhazayAmAM sUte. madhyarAtrI thaI tyAre agnivatAla Avyo ne gAdIe beThelA zrIpatine mArI nAkhe. - savAra thayuM paNa zrIpati zayyAkhaMDamAMthI bahAra na Avyo, tyAre rAjyakarmacArIo zavyAkhaMDamAM gayA. joyuM te zrIpati maraNa pAmele.
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 thADA ja kalAkA pahelAM nagaramAM jyAM AnaMdanu vAtAvaraNa prasaryuM hatuM, tyAM zAka chavAye. maMtrIgaNa temaja prajAe keTalAya kSatriyakumArIne gAdI para mesADayA. te badhA ja agnivaitAlathI nAza pAmyA. maMtrIMgaNe A devakApa mAnI tenI zAMti mATe keTalAMya alidAna ApyAM paNa e duSTa zAMta na thayA. te teA karatA hatA te kare ja gayA. sApane game teTaluM dUdha pAva, paNa tenAmAM jheranI vRdhdhi ja thavAnI. dunanuM game teTaluM sanmAna kare paNa te sajjanane kaSTa ApavAnA ja. te du natA cheDavAnA nahiM. kSiprA taTe vikrama avadhUta veze karatA ava tImAM agnibaitAla jyAre gAdI para besanArana nAza karI rahyo hatA tyAre vikrama bhramaNa karatA . avaMtImAM AvyA. kSiprA nadInA taTa para vizALa 1 nIce Asana jamAvyuM.
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 lekene avadhUta avyiAnA samAcAra maLatAM darzanArthe tyAM AvavA lAgyA. prabhAvazALI vikama avadhUtane joI mamatA. | vikramanA prabhAvanI vAte loka karatA, te vAte maMtrIgaNane kAne pahoMcI, tethI mukhya maMtrI darzanArthe AvyA. ane avaMtImAM banatA banAvanI vAta karIne A upadravanI zAMti mATe zuM karavuM ? te pUchayuM. maMtrInA zabdo sAMbhaLI vikamane bhakmAtra ane ziyALanA zabdo yAda AvyA ne pUchyuM, "yuvarAja vikramane kema zedhatA nathI? " "ame yuvarAja vikamane zedhavA prayatna karI rahyA chIe. sAthe sAthe e rAkSasane zAMta karavA keTalAya balidAne ApIe chIe paNa te zAMta thatuM nathI." maMtrIzvara ! je tame mane rAjya sepe te huM e duSTane kaI paNa prakAre nAza karI nyAyathI prajAnuM pAlana karIza." | vikramanA vacane maMtrI temane joI rahyA. vikemanuM prabhAvazALI svarUpa, sauMdarya temanI dRSTie paDyuM ne temaNe kahyuM, "tamArA kahevA pramANe karavA nirNaya karIza." kahI maMtrI nagaramAM AvyA. rAjyakarmacArIo, agragaNya nAgarikene bhegA karI avadhUtavezamAM rahelA vikame kahelI vAta kahI. badhAe vicAronI Apale karI chevaTe vikramane gAdI ApavAne nirNaya karyo.
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ o A praNayanagaramAM jaNAvavAmAM Ave, e nirNaya kAnANatAM strIjane, AnaMdamAM AvI gayA nagarane dhajAgratAkAphelethI zaNagAravA AjJA karavAmAM AvI. ne tene amala thaye. A divasa nagara, zaNagAravA pAchaLa gaye, nagara zaNagAravAne parizrama karavA chatAM kaI zramita thayuM hoya tema jaNAtuM na hatuM. badhAnAM hRdaya utsAhI hatAM. sUryadeva astAcaLa tarapha jaI rahyA hatA. rAtrIne amala zarU thayela hatuM. tyAre vikrama kSiprA nadInA taTa para vyAghacarma para hAtha para mAthuM rAkhI sUtA hatA.
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa . . . . ... . rAjahitI savAra thatAM avaMtImAM AnaMdanI che UDavA lAgI. sarva keI prAtaHkriyAthI paravArI 6 utsavamAM bhAga levA taiyAra thayA. hAthIne zaNagArI suvarNanI aMbADI tenA para mUkI sainiko sAthe rAjabhavana AgaLa Avo. maMtrIe AjJA karI. hAthI-sainike-prajAjane AvI jatAM dhAmadhUmathI kSiA nadI tarapha javA mAMDayuM. raste jatAM badhAM harSa pradarzita karatAM hatAM, Akhare badhA kSiprAtaTe AvyAM ne vikrama-avadhUtane badhAM mAthuM namAvavA lAgyA pachI vikemane hAthI para besavA vinaMtI karI. | vikrama hAthI para beThA tyAM AvelA badhAe "jya jya ne nAda karyo. phUlenI vRSTi karIne cAlyA nagara tarapha. . . zubha muhUrtamAM vikrame nagaramAM praveza karyo. zaNagArelA rAjamArgone vaTAvatA badhA rAjabhavana AgaLa AvI pahoMcyA. | maMtrIo-rAjyakarmacArIo, zreSThIo, nAgarike e
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ etv K 22 vikramane dhAmadhUmathI nagarapraveza sabhAnI madhyamAM peAtAne cagya sthAna lIdhuM. ratnajaDita siMhAsana para vikrame sthAna lIdhuM, pachI temane vidhipUrvaka rAjyatilaka karavAmAM AvyuM. avatInI prajAe vidhAna-prabhAvazALI avadhUta-vikramane peAtAnA rakSaka samajI temanA mATe hRdayamAM zraddhA UpajI ane mAnyuM, " A avadhUta nyAyanItithI rAja karaze ane e duSTa asuranA nAza karaze." prajAe e divasa nadamAM gALyuM. rAtanA vikrame mahelamAM jyAM tyAM mevA, mIThAI, paka vAnanAM thALA mUkAvyA. sugadhavALAM phUlo badhe pAtharyAM. dIpamALAthI rAjabhavanane dIpAvyeA. te pachI rAjakama cArIe, maMtrIe e sAdhu vikramane temanA bhAgya para cheDI tyAMthI gayA. ja vikrame sainikone rAjamArga tema ja rAjamahelanI surakSA karavA AjJA ApI, pAte zayanAgAramAM talavAra lai zayyAmAM jAgatA paDayA.
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ | madhyarAtrI thatAM agni vaitAla hAthamAM talavAra laI jyAM vikrama sUtA hatA tyAM Ave tyAre vikame nirbhayatAthI tene kahyuM, "he asura! pahelA tArA mATe rAkhelA A balinuM tuM bhakSaNa kara ane pachI mArI sAthe laDavA taiyAra thA." agnivaitAle vikrama batAvela balinuM bhakSaNa karyuM pachI vikramanA belAyelA nirbhayatAnA zabdo para vicAra karI bolyA, "A mAnava ghaNe nirbhaya ane parAkramI lAge che. parAkramI uttama puruSa zarU karelA kAryane pUrNa karyA vinA rahetuM nathI; AvA puruSane joI deve paNa vicAra karatA, thAya che. AvA nyAyanipUNa dIrdhadaSTivALa mAnava potAnI pAse lakSmI rahe ke jAya tenI paravA karatuM nathI. A mANasa bhayaMkara saMkaTane sAmane pite ekale ja kare che. tenI pAse zastra che ke nahi tene paNa vicAra karatA nathI." Ama vicArI agnitAla bolyo, "huM tArA para prasanna chuM tuM nyAyanItithI rAjya karaje, prajAnuM pAlana karaje ane mAre mATe balinI sAmagrI haMmezAM rAkhaje." jarUra" vikrame kahyuM. ne agnivaitAla adazya thaI ce,
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNAta . . . ... vikaluM thAkrama savAra thayuM,mIgaNa-raha karmacArIone prajA ae dhUta rAjAnuM zuM thayuM te jANavA rAjamahela tarapha javA lAgI tyAM teo avadhUta vikamane jIvita joI ajAyabI pAmyA, badhAe namana karI kahyuM, "he rAjana! he dhIra-vIra ! cirakAla tamAro jaya .." avadhUta rAjA jIvatA rahevAthI prajAe mahatsava manA, nagarane zaNagAryuM, bIje divase paNa badhAe AnaMdamAM vitAvyuM. ' " rAtre banelA banAvathI mabIgaNa ane prajAne evadhUta vikramanI zaktimAM zraddhA beDI teo kahaivA lAgyA, "A rAjA vidvAna, siddha' tathA mahAparAkramI che, te khacIta duSTa anitAlane vaza karaze, athavA nAza karaze ane sArI rIte rAjya calAvaze. have agnivaitAla niyamita pitAnA bhakSa-ali mATe zatanA Avate-balibhakSa karate. eka divase vikrame agni vaitAlane pUchayuM, "he agnizaitAla! tamArAmAM kevA prakAranuM
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 ja jJAna che-I kaI zaktiono javAbamAM amile kahyuM, huM"mArI marajImAM Ave te karuM chuM, jethI badhuM jANI zakuM chuM ane badhe ja jaI zakuM chuM" * agnitinA zabdo sAMbhaLI rAjAe pUchyuM; he mitro mAruM AyuSya keTaluM che te mane kaha? : "he rAjana anicaitale avadhi zanathI rAjAnuM AyuSya jANI kahyuM. "tamAruM AyuSya se varSanuM che." he mitra" rAjA bolyA "mAruM AyuSya so varSanuM che. temAM ekaDA sAthe be mIDAM rahelA che. temane ThIka lAgatA nathI. manuSya vagaranuM ghara, vRkSa vagaranuM jaMgala, mUrti vinAnuM-madira tema mAjA vinAnuM zaja ane sainya nathI, ema ekaDA sAthenI ekza bhAva nathI, tethI che anitAla : mArAma AyuSyamAMthI aika ve ochuM kara athavA eka varSa vadhAratA , "rAjana! anibetAla be, "tamArA AyuSyamAM devendra eka varSane vadhAre ke ghaTADe karI zake tema nathI te huM keNu?" - "he agnizaitAla !" rAjAe kahyuM, "ApaNe baMne salAha saMpathI rahIe te prajA paNa sukhathI rahI zake." rAjAnuM vacana sAMbhaLI anitAla AnaMda pAme. ne tyAMthI gaye. ne rAjA nirbhaya thaI sUI gayA. bIje
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ divase rAjA savAre UThI prAtaHkriyA karI. A divasa AnaMdamAM vItAvyuM. rAtanA agnivaitAla mATe bali-bhakSanI vyavasthA rAkhyA vinA sAvadha thaI sUI gayA. ' rAtrIne amala vistaryo hate. avaMtInagarI nidrAne baLe paDI hatI. te vakhate rejanA niyama pramANe agniautAla bhakSa mATe rAjamahelamAM AvyuM. paNa tene balinI sAmagrI joI nahi. tethI te krodhe thaye ane zAMtithI sUtA rAjAne udezI bolyA, "are duSTa mahipAla! mArA bhakSabalinI vyavasthA karyA sivAya sUI janAra tAra talavArathI nAza karIza; UDa jAga." , naka ..' : : !Br: 29) 3D, IS - ja - -- | vikrama ane agnitAla yuddha karavA taiyAra thayA. avaiitAlanA zabdo sAMbhaLI krodhathI lAla-pILA thatA rAjA zayyAmAMthI bahAra AvI myAnamAMthI talavAra kADhI belyA, "tuM mAre nAza karI zake tema nathI. mAruM
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27 AyuSya se varSanuM pUruM che, tuM temAM vadhAre ke ghaTADe karI zake tema nathI. chatAM tArAmAM ghaTADe-vadhAre karavAnI zakti hoya te AvI jA, ApaNe yuddha karIe. mArI A talavAra varSothI tarasI che. je tArAmAM yuddha karavAnI zakti na hoya te garva cheDI mArI caraNasevA karavA taiyAra thA." rAjAnA vacane agnivaitAla yudhdha karavA taiyAra thayo. talavAra sAthe talavAra athaDAvA lAgI. agnizaitAla rAjAnuM apUrva sAmarthya joI be, "he rAjana ! tArA para prasanna chuM je IcchAmAM Ave te mAga." divase vIjaLInuM camakavuM, rAtanA meghagarjanA ane strI tathA abUdha bALakanAM Akasmika vacanane devatAonuM darzana kyAre paNa vRthA jatuM nathI. "he deva !" rAjA bolyA, "je tame mArA para prasanna thayA ho te huM tamAruM jyAre smaraNa karuM tyAre tamAre mArI pAse azvavuM, huM je kAma batAvuM te karavuM ane mArA para pitA je prema rAkhave." "he rAjana!" prasanna thayele agnizaitAla bole, mArI sahAyathI nirbhaya rIte rAjya kare." rAjAe agnizaitAlanA zabdo sAMbhaLI bhaktipUrvaka namaskAra karyA. agnizaitAla paNa AnaMda pAmI pitAnA sthAne gaye. rAjA sUI gayA. prabhAte maMtrIvargane rAte banele banAva ko.
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa AThamuM - ... ... ... ... avadhUta koNa? eka divase dhamAku, prAcIna ane prajAe avadhUtarAjAne vinaMtI karI che parAkramaziramaNi! have amArA para kRpA karI tamAre avadhUtane veza UtArI avaMtIpatine segya mukuTa kuMDaLa Adi dhAraNa karI A rAjya siMhAsanane zebhAve." badhAnI vinaMtI sAMbhaLI vikrame avadhUtane veza UtAryo. suMdara vastrAbhUSaNe rAjacihno dhAraNa karyA. tevAmAM pUrNa paricita bhaz2amAtra sabhAmAM AvyuM. ne namana karyuM. avaMtIpatie bhamAtrane kuzaLatA pUchI... ' "mahAsaja" bhamAtra be, "huM ane mAruM kuTuMba kuzaLa che, tamane avaMtInuM ja maLyuM, te samAcAra ... jANuM ApaNe pahelAM karelI vAta pramANe huM Apane maLavA AvyuM chuM." kahetAM bhaddamA sabhAne udezI kahyuM, "he maMtrIzvara! he karmacArIo! he prajAjane ! A tamArA bhUtapUrva mahArAjA avaMtIpatinA nAnA bhAI vikramAditya che." bhaTTamAtrane zabdo sAMbhaLI sabhAmAM hAjara rahelA
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ prajane vigere AnaMda pAmyA che. bhamAtrane kahevA lAgyA, "tame je kahe che te sAcuM ja che." . AnaMdavibhora thayela sabhAjanene AnaMda anubhava karatA rahevA daI mahArAjA vikramAditya aMtaHpuramAM pitAnI mAtA hatI tyAM gayA ne temanAM caraNamAM mAthuM namAvyuM. mAtA paNa lAMbA samaye putrane je khUba ja AnaMdita thayAM. harSita hRdaye mAtAe putranA mAthA para hAtha mUkyuM ne ciraMjIva thA." ne AzIrvAda Ape. te divasathI vikramAditye tIrtharUpa mAtAnA caraNomAM prabhAte namana karI rAjyakArya karavAno niyama lIdho. A samaya jatAM avaMtInI prajAe, matrIMgaNe vikramAdityane ( paTTAbhiSeka karyo. badhAe pitAnI zakita anusAra mahArA jAnA caraNamAM bheTa mUkI ane mahArAjAe paNa badhAne gya pariteSike ApI saMtoSyA. pitAnA bhAgyathI rAja meLavelA vikramAditya hamezAM garIbene IcchA pramANe dAna ApatA, ane nyAyanItithI rAjya calAvatA. rAjya karatAM keTaleya samaya vIye, te pachI vika mAye aMga, vaMga, tilaMga, vagere dezo jItyA, keTalAya rAjAone potAnA mitra banAvyA. ne yaza prApta karyo. A yazavI mahArAjA vidvAne temaja nIti sAthe.
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30. kAvyavinoda karatA AnaMdamAM samaya pasAra karatA hatA, tevAmAM temanI mAtAnuM regathI mRtyu thayuM. 'mAtAnA mRtyuthI vikramAditya zekagrasta thayA, tyAre maMtrI vigere mahArAjAne samajAvatA kahevA lAgyA, "mahA rAjA! mRtyu keIne choDatuM nathI. rAjA rAvaNa jevA paNa AyuSya pUruM thatAM mRtyu pAmyA A parivartana pAmatA saMsAramAM mAnava janme che, mare che, jyAM sudhI A mAnavanI mekSa gati thatI nathI tyAM sudhI A janma-maraNanI ghaTamALa cAlyA ja karavAnI. mATe zoka choDe. A kSaNika saMsAramAM tIrthakara, gaNadhara, devatAdi ane cakravarti rAjAe kALanA mukhamAM jaI paDayA che. te mANasa mATe te zuM kahevuM?" maMtrI vagerenA A zabdothI mahArAja vikramAditye AzvAsana lIdhuM ne zeka cheDI rAjyavyavahAra calAvavA lAgyA.
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa navamuM ... ... lagna ane bhartuharino meLApa - dhana, dhAnyathI paripUrNa lakSamIpura nAmanuM nagara hatuM, e nagaramAM rahenArA badhA ja sukhI hatA. e nagara ane rAjamahelanI zobhA avarNanIya hatI. e nagarI para rAjA bairIsiMhanuM Adhipatya hatuM, te prajAnuM pitAnA saMtAnanI jema pAlana karatA. nyAyanItithI rAja calAvatA. temanI rANuM paNa guNavAna, suzIla, patine anusaranArI hatI. temane tyAM keTalAMya guNanA bhaMDAra putro pachI eka putrIne janma thaye. putrIne janma thatAM bairIsiMhe janmamahotsava ujave ne tenuM nAma kamaLA rAkhyuM. bIjanA caMdranI jema kamaLA dinapratidina vaye vadhavA lAgI. varSo jatAM te yuvAvasthAmAM AvI, rUpa, guNa ane auMdaryamAM te lakSmI jevI thaI. - e kamaLAne vairIsiMha vikramAditya sAthe paraNAvI, mahArAjA vikramAditya paNa kamaLAnA rUpa-guNathI saMtuSTa
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3ra thayA, tethI viSNune jema lakSmI priya che tema te kamaLA priya-premapAtra thaI mahArAjA vikramAditye bIjI aneka rAjakanyAo sAthe lagna karyA, paNa hRdayezvarI te kamaLA ja rahI. AnaMdamAM divase pasAra karatA vikramAditya eka divasa ArAma-bhavanamAM beThA hatA. tyAre ekAeka pitAnA bhAI bhartuharinI yAda AvI ne duHkhI thayA. temaNe matrI, rAjakarmacArIone potAnA bhAIne avantImAM lAvavA kahyuM. ne maMtrIgaNe te IcchAne amala karyo. bhartuharine avaMtImAM lAvavAmAM AvyA. , bhartuharine jotAM vikramAditya temanA pagamAM paDyA. ke pachI temanA zarIra para daSTi karatA vicAra karavA lAgyA, arekhara tapa kaThina che, dhakya che, jemaNe AtmakalyANa mATe vanamAM jaI paramAtmAmAM mana parovyuM. vicAra karatA maharAje bhartuharine kahyuM, "he bhagavan! mArA para kRpA karI A rAjane svIkAra kare rAjana !" bhartuhari belyA, "gandhana kuLanA sarSa jevA uttama puruSe rAja-bhavigerene tyAga karyA pachI pharIthI tene grahaNa karatA nathI ? ThIka" vikramAditye kahyuM, "tame rAja ne svIkAre te bhAI, tame rAjamahelamAM rahelA tamArAM darzanathI ame pavitra. thaIzuM"
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33 A sAMbhaLI bhartuharie kahyuM, "sAdhuo mATe eka sthAne rahevuM ucita nathI." te tame nagara bahAra rahevA kupA kare, ane ahIMthI AhAra laI jaje." rAjana !" vikramAdityanA zabdo sAMbhaLI bhartuhari belyA, "sAdhumahAtmAo mATe eka sthAnethI AhAra leve ucita nathI, eka gherathI AhAra levAthI aneka doSa lAge che." RSirAja !" vikramAditya vadhu Agraha karatA kahevA lAgyA, "roja eka vakhata ahIMthI deSarahita AhAra jarUra lejo." vikramAdityane Agraha bhartuharie mAnya rAkhe, pachI vikramAditya bhartuhari sAthe mahelamAM AvyA ane rANI vagerene pUrvavRttAMta kahetAM kahyuM, "A RSivarane tamAre nitya nirdoSa AhAra Apa." ne bhartuhari rAjamahelamAMthI raja nirdoSa AhAra laI jatA. eka divase bhartuhari AhAra mATe rAjamahelamAM AvyA tyAre mahArANIne snAna karavA javA taiyAra thayelI joI te pAchA pharyA, eTale mahArANI snAnagRhathI bahAra AvI kaSi pAchaLa jaI kahevA lAgI, "he bhagavana! tame bAhendriya samudAyane jItela che. paNa atyaMtara Indriyone jItI zakyA nathI. tema tamArAM A vartanathI jaNAya che." mahArANInA zabdo sAMbhaLI bhartuhari belyA, "zatru athavA mitramAM, tRNa athavA strI samUhamAM, suvarNa athavA
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 kathAe dvivase te paththaramAM, maNi athavA mATImAM, mekSa athavA saMsAramAM huM samAna buddhivALe kyAre thaiza, te huM mArA manamAM vicArI rahyo chuM." A pramANe kahI rAjarSi tyAMthI cAlyA gayA. te pachI avaMtI choDI lekene dharmopadeza ApavA anyatra gayA. bhartuhari pitAnA bhAInI strInA zabda vicAratA atyaMtarendriyane vaza karavA jaMgalamAM dUra vasavA lAgyA. temaja Atma-sAdhanAmAM vadhu tatpara rahevA lAgyA. - A rAjarSi bhartuhari mATe keTalIya purI judI daMtakathAo pracalita che. eka divase te kaI gAmanA jaLAzaya pAse jhADa nIce paththaranuM ozIkuM karI sUtA hatA, tyAre nagaranI pANI bharavA AvelI cAra strIo aMdaroaMdara vAta karatAM kahI rahI hatI ke, "joyuM ne, AmaNe avaMtInuM rAjya tRNa jevuM samajI choDyuM, paNa ezIkAne meha ja nathI." bhartuharie A sAMbhaLyuM ne mAthA nIce rAkhelA paththarane dUra karyo. e strIo jyAre pANI bharI pAchI jatI hatI, tyAre eke kahyuM, "joyuM ne, ApaNI vAta egIne na gamI. paththaranuM ozIkuM dUra karI dIdhuM. sAdhu thavA chatAM rAgadveSa na gaye !" A sAMbhaLI bhartuhari vicAravA lAgyA ane bolyA, deraMgI duniyAne jItavI muzkela che." prathama sarga saMpUrNa sUtA hatA;
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ bojo saga . . prakaraNa dazamuM . . naraSiNI eka divasa mahArAjA vikrama deva, gurunuM smaraNa karI nityakRtyathI paravArI rAjasabhAmAM AvyA, sabhAnI madhyamAM Avela suMdara siMhAsana para birAjyA. rAjyasabhA rAjakarma. cArIo, zreSThIothI zobhI rahI hatI. nyAyakArya cAlI rahyuM hatuM. rAjasaMbaMdhI carcA thaI rahI hatI, tevAmAM mANasanA kadane tejasvI Ayane laI eka mANasa Abe ane te Ayane mahArAjanA AkhA zarIranuM pratibiMba temAM jaNAya tema mUko. e AyanAmAM mahArAja pitAnuM suMdara pratibiMba joI Azcarya pAmyA tyAre nAvIe kahyuM, "mahArAja! tame AyanAmAM tamAruM suMdara svarUpa joI manamAM je vicAra karyo, te tamArA buddhizALI maMtrIo kahe, athavA huM ajJAnI tamAre vicAra kahuM." | mahArAjAe maMtrIone kahyuM, tyAre temaNe vicAryuM, "A navI bolavAmAM hoziyAra che." Ama maMtrIoe arasaparasa carcA karI vikramAdityane kahyuM, "mahArAja !
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 A ghamaMDIne ja pUchavuM sAruM che." maMtrIonA zabda sAMbhaLI mahArAje nArI sAme joyuM tyAre nAvIe kahyuM, mahArAja ! mArA je kaI suMdara nathI tevuM tame manamAM vicAryuM, paraMtu mahAna puruSo A garva karatA nathI. badhA ja jIve karmAnusAra e chevatte bhAva pratyakSa jue che." are nAvI !" mahArAjA belyA, "tame A saMsAramAM adbhuta zuM joyuM je joyuM hoya te nirbhayapaNe kahe." "mahArAja !" nAvI bolyA, "pratiSThAnapuramAM zAlivAhana nAmane rAjA rAja kare che, tene suke malA nAmanI eka kanyA che, te apUrva sauMdaryavatI, kalAne jANanArI che. tene jAti smaraNajJAnathI pitAnA pUrvabhavane joI te naraSiNI thaI che. te pitAnI daSTie paDatA puruSane nAza kare che. puruSa nAma sAMbhaLI snAna kare che. te sukamalA gAma bahAra AvelA suMdara bAgamAM pitAne samaya vitAve che. rAjana! tenI spardhA karI zake tevI bIjI kaI nathI. te advitIya sauMdaryavatI alaukika rUpane namUne che. ene mATe je suMdara naMdanavana jevo mahela gAma bahAra banAvyuM che, temAM eka sarovara che, te dUdha jevA pANIthI bharapUra che. te sarovarane bhUmibhAga ane tenA ghAya-tenAM pagathiyAM suvarNanAM che, e bAganI svacchatA
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ jALavavA mArI (bilADI) nAmanI devI rahe che." nAvInA maDhethI A adbhuta vRttAMta sAMbhaLI vikramAditya gaMbhIratAthI bolyA, "he mahAnubhAva! tame sAcuM ja kahyuM che, mAnavane tenAM karmAnusAra rUpane ochovatte bhAva jaNAya che." kahI mahArAje rAjabhaMDAramAMthI eka lakSa senA mahera maMtrIne kahI maMgAvIne te nAvIne ApavA lAgyA, tyAre teNe sAta koDa nA mahero pragaTa karI, te joI mahArAjA manamAM vicAravA lAgyA, "AnI AgaLa huM zeDA dhanavALA tathA jJAnazUnya chuM." mahArAjA Ama vicAre che tyAM te nAvIe divyakuMDalAdavALuM potAnuM devasvarUpa dhAraNa karyuM. te joI rAjA, maMtrIo tathA sabhAmAM beThelA badhA navAI pAmyA. tame keNa che ?" rAjAe divya svarUpamAM jaNAyelA devane pUchyuM, "ane tame ahIM kema AvyA cho ? " huM suMdara nAmane deva chuM." deve kahyuM, "huM devadarzana mATe meru parvata para gaye hatuM. tyAM bhagavAna jinezvaranAM darzana karI, apsarAonAM nRtya-gAyanAdi nArAraMbha joI manuSyalaka jovA mATe huM pRthvI para AvyuM. ne pratiSThAnapuramAM pharI, manahara udyAnamAM samaya gALatI rAjakanyA sukemalAne joI ahIM Ave. tamArA sAhasa ane parAkramathI huM prasanna thaye chuM. tame mArI pAse managamatuM varadAna mAge."
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 he deva !" mahArAja bolyA, "mAre kAMi ja joItuM nathI, vaLI mane je kAMI joIe che, te mArA rAjamAMthI mane maLI rahe che." rAjAnA AvA zabdo sAMbhaLI deva prasanna thaI svarUpa badalI zakAya tevI goLIo ApIne adazya thaI gaye. devamukhe rAjakanyA sukemalAnAM svarUpanuM varNana sAMbhaLI mahArAjAne tenuM AkarSaNa thayuM. tene meLavavA manamAM vicAra karavA lAgyA, paNa zaramathI keInI AgaLa te vicAra jaNAvI zakyA nahi. - jyAM sudhI manamAM dhArelI vAta pUrI thatI nathI, tyAM sudhI mANasanuM mukha udAsa rahe che, te mAnavasvabhAva che, te svabhAva mahArAjAmAM paNa hate. udAsa mukhavALA mahArAjAne joI bhaTTamAtra eka divase pUchayuM : "he rAjana! tamArA manamAM kaI ciMtA pedA thaI che? jethI tamAruM meTuM udAsa dekhAya che?" "he amAtya !" mahArAjA bolyA, "deve varNavelI sukomalAne meLavavA vicAruM chuM. tenA vinA huM jIvI zakuM tema nathI." mahArAjAnA zabdo sAMbhaLI bhaTTamAtra be, "mahArAja! e naraSiNI rAjakanyAne meLavavA vicAra kare eTale sUtelA sApane jagADavA jevuM che. tethI tene meLavavA prayatna kare te mArI dRSTie ucita nathI."
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ game te hoya, huM tenA vagara jIvI zakuM tema nathI. te tene meLavavA tame ucita kare " mahArAja !" bhaddamAtre kahyuM, "tene meLavavA ApaNa nagarImAM rahetI madanA ane kAmakelI vezyAnI sahAya levI joIze, te vezyAo ghaNI catura che. te pahelAM pratiSThAnapuramAM rahetI hatI. temanI bahena hajI paNa pratiSThAnapuramAM rahe che. ApaNe te vezyAonI sahAyathI tyAM rahetI temanI bahenane maLIe te ApaNuM kAma thAya tema huM mAnuM chuM A sivAya bIjo koI upAya mane sUjhatuM nathI." bhamAtranA zabdathI mahArAjAe te be vezyAone bolAvIne pUchyuM, "pratiSThAnapuramAM tamAruM keNa samuM che? tyAM rUpanA bhaMDAra jevI rUpazrI nAmanI amArI bahena rahe che. te roja rAjakanyA sukamalA pAse nRtya ane gAyana mATe jAya che." mAro vicAra tyAM javAnuM che. tame mArI sAthe Avaze?" mahArAje pUchyuM. jarUrI bane vezyAoe kahyuM. te pachI mahArAje agnitAlane yAda karyo eTale te AvyA. mahArAjAe pitAnA buddhisAgara maMtrIne rAja saMpyuM ane pachI pAMce jaNaH bhaTTamAtra, vaitAla ne vezyAo temaja pitAnA mATe pAMca ghaDA maMgAvyA. pAMce jaNa ghoDesavAra thaI parvata, jaMgala, nagaro vaTAvatAM, vividha da jatAM, pravAsane anubhava karatAM pratiSThAnapuramAM
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 Avela udyAna pAse AvyAM, tyAre udyAnarakSikA-mArI devIe traNavAra meTethI bUma pADI. e bUme sAMbhaLI mahArAje bhamAtrane bUma pADavAnuM kAraNa pUchayuM, tyAre bhamAtre kahyuM, "naraSiNI rAjakanyA hamaNAM Avaze ane mArI nAkhaze." A sAMbhaLI vezyAene mahArAje pUchayuM, "ApaNuM rakSaNa kevI rIte karIzuM ?" strIveza dhAraNa karI amArI bahenane tyAM pahoMcI jaIe te ApaNuM rakSaNa thaI zake." vezyAoe kahyuM, eTale deve ApelI goLIthI pite, bhaTTamAtra ane agnitAle strIrUpa dhAraNa karyuM. ane pAMce jaNAM rUpazrIne tyAM pahoMcI gayAM. rUpazrIe lAMbA samaye Avela bahenene joI harSapremathI temanuM svAgata karyuM ane samAcAra pUchyA. rUpazrIe pAMca jaNAnI suzruSA karavAmAM pAchuM joyuM nahi. te rAjakanyA sukamalA pAse javAne samaya thaI gaye hate; chatAM teNe Atithya satkArane mahatva ApyuM, pachI vastrAbhUSaNa dhAraNa karI rUpazrIe pAMca jaNanI sevA karavA dAsIone kahyuM, tyAre mahArAje kahyuM, "kadAca rAjakumArI miDA thavAnuM kAraNa pUche te kaheje, avaMtIthI pAMca nartakIo mAre tyAM AvI che. te gAvA bajAvAmAM niSNAta che. temane satkAra karatAM moDuM thayuM."
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa agiyAramuM .. .. ... sukomalAne pUrvabhava rUpazrInI rAha jotI rAjakanyA te hajI kema na AvI, tene vicAra karatA keTalAya saMkalpavikalpa karatI AkuLavyAkuLa thaI mahelamAM AmathI tema AMTA mAravA lAgI. te ekAgra dRSTie rUpazrInA AvavAnA rastAne joI rahI. eTa. lAmAM rUpazrI utAvaLI utAvaLI AvI namana karI UbhI rahI. pachI nAca-gAna karavA taiyAra thaI, tyAM te rAjakumArIe pUchayuM, "Aja ATaluM moDuM kema thayuM ?" rUpazrI meDuM thavAnuM kAraNa ApatAM bolI, "avaMtIpati vikramAdityanA darabAramAM nRtya-gAna karanArI kuzaLa natikAe mAre tyAM AvI che. temane satkAra karavAmAM meDuM thayuM che, te te aparAdhanI huM kSamA mAguM chuM." rUpazrInA zabdo sAMbhaLI rAjakumArIne te natikAenuM nRtya temaja saMgIta sAMbhaLavAnI IcchA thaI. teNe rUpazrIne kahyuM, "tuM e AvelI nartikAone utAvaLe jaI belAvI lAva." jevI AzA." kahI rUpazrI pitAne tyAM gaI rUpazrIne
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ DI vAramAM pAchI AvelI joI vikrama-vikramA bolI, ATalA jaladI pAchA kema AvyAM ?" rAjaputrI sukamalA tame AvyA che te sAMbhaLI ati AnaMdita thaI ane temane tyAM AvavA AmaMtraNa ApavA mane melI che, tamAruM nRtya jovA-saMgIta sAMbhaLavA te Atura thaI che." ame be nRtya karIzuM." kAmakelI ane madanA belI, "paNa tyAM saMgIta keNa gAze ?" huM madhura svare gAIza," vikrama bolI, "bhaTTatrA vasaMtAdithI rAjakanyAne khuza karaze. ane agnivaitAlA sArI rIte vINA vagADaze." A pramANe rahI javAnI badhAM taiyArI karavA lAgyAM. divya vastrAbhUSaNa dhAraNa karI-devAMganAo jevI dekhAtI e rUpazrI sAthe e pAMce rAjamahelamAM AvI. pAMce nartakIomAM vikramAne jotAM rAjakanyAne vicAra AvyuM, "A nartakI kaI pAtALa-nAgakanyA ke kinnarI jevI lAge che. kema jANe devAMganA pRthvI para UtarI AvI na hoya!" vicAra karatAM tenA manamAM bolI, "jenI samakSa A nartakIo nRtya ane saMgIta rajU karatI haze te mahArAja kevA addabhuta haze ? " saMgIta nRtya karavA mAMDayuM, tyAre vikamAM, bhamAtrA
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 43 ane agnivaMtAlikAe gIta gAtAM, vAdyo vagADatAM rasanI jamAvaTa karI. rUpadhArI vakrama, bhaTamAtra ane agniaitAle saMgIta rasa jamAvyeA. nAnu sare vikamAe divya nAda, madhura jha MkAra ane viziSTa svarAlaMkAra utpanna karI suMdara prabhAva phelAvye. ra vikamAnuM suMdara- manohara-karNa madhura gAyana sAMbhaLI rAjakanyA suMkAmalA elI, " zuM tamArI kuzaLo ! " lI te vikrama para dRSTi sthira karI elI, "zuM tame rAtre ekalAM ahI AvI saMgIta sabhaLAvI zakazo ? " '' " eka lAkha seAnA maheArA Ape te ?" vikramAe kahyuM,
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ "huM tame mAge teTalI rakama ApavA taiyAra chuM." rAjakanyAe kahyuM, tyAre vikramA manamAM belI, "rAjakanyA paiya, udAratA, dakSatA, ane lajAdi guNovALI che. tenI sAthe yuktithI kAma levAmAM Ave te puruSajAta pratye dveSa dUra thAya ane sadAcAriNI temaja satI thaI jAya." vikama Ama vicAre che tyAM te rAjakumArIe pAcene vastrAdithI satkAra karyo. ne pAMce rUpazrI sAthe pitAne sthAne gaI bhejanAdi karI ArAma karyo. pachI vikramAe prasanna vadane bhaTTamAtrA vagerene udezI kahyuM, "tyAM jatA manamAM dhAreluM kArya paripUrNa thaze." rAta paDatAM vikama divya vastrAbhUSaNa dhAraNa karI rAjakanyA pAse AvI. tyAre rAjakumArI nAnAgAramAM nAnA karI rahI hatI. tyAM eka dAsIe AvI samAcAra ApyA, "svAminI ! vikamA Avela che." te tene snAna karavA ahIM bolAvI lAvo." AjJA." kahI dAsI jyAM vikamAM hatI tyAM AvI rAjakanyAne saMdeza Ape. tyAre vikamAe kahyuM, "huM mArI svAminIe bAMdhelI kaMcUkI huM ahIM kholI zakuM nahiM. kaMcUkI kheluM te, mArI svAmInI mane pacAsa cAbuka mAre mATe huM temanI sAthe snAna karI zakuM tema nathI. tema rAjakumArIne kaho." ne dAsIe vikamAnA zabdo rAjakumArIne kahyA. rAjakumArI snAna karI vikamAM hatI tyAM AvIne kahyuM, cAle, ApaNe sAthe jamIe."
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ be strIo sAthe jame te sAruM nahi" vikImAe kahyuM. "strI-puruSa sAthe jame te yogya gaNAya." vikramAnA zabda khinna thatAM rAjakumArI bolI, "he vikrame ! je tuM mArI hiteSiNI heya te mArI sAme puruSanuM nAma na laIza." kahI te bhejanagRhamAM gaI ne jamI citrazALAmAM ramAvI saMgIta sAMbhaLavA bhadrAsana para beThI. tyAM AjubAju dAsIo paNa beThI. | vikramA manamehaka svarAlApa karI adbhuta saMgIta pirasavA lAgI. AhA .hA zuM madhura saMgIta hatuM? jANe amRtanuM jharaNuM. dAsIo "vAha vAha bolI UThI. saMgIta sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM dAsIo citravat banI gaI, UMghI gaI. mAtra rAjakumArI ekalI saMgIta sAMbhaLatI rahI. saMgIta pIrasatA pIrasatA vikama. pArvatI sAthe zaMkara, lakSmI sAthe viSNu, indrANI sAthe Indra, zata sAthe kAmadeva, rehiNI sAthe caMdra, rannAdevI sAthe sUrya vagere strI-puruSanuM varNana karavA lAgI. Ama karatA rAta ghaNI thatI gaI. tyAre upasaMhAra karatA vikamA bolI, "samAdhi vakhate bhinna bhinna rasavALA pArvatIpati zaMkaranA traNa netreH jemAMnuM eka dhyAnane kAraNe puSpakaLInI jema zAMta rasayukta vikasita hoya che, bIjuM pArvatIne kaTapradeza dekhatA AnaMdathI praphullita thAya che. ane te zRMgAra rasathI paripUrNa hoya che, trIjuM kAmadevane
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhasama karavA korUpI agnithI saLagatuM haI raudrarasathI yukta che. A traNe netre tamAruM rakSaNa kare. | meghasamAna rUpavALA he neminAtha ! vIjaLI jevA svarUpavALI mane cheDIne tame giranAranA zikhara para jaI zuM zabhA pAmavAnA hatA? Ama ugrasena rAjAnI putrI rAjamatIthI bolAyalA he neminAtha tame sadAya vijaya pAme." rAjaputrI sukamalA vimAthI strI-puruSane saMbodhAtAM aneka gIte sAMbhaLI zAMta rahI, paLa pachI sukelA bolI, "he vikrame! meM puruSanuM nAma levAnuM nA pADyuM hatuM, chatAM duHkhadAyaka puruSanuM nAma laI mane kema bALe che ?" he suMdarI !" vikamA hAsya karatI bolI, "meM saMgItamAM kaI manuSyanuM nAma lIdhuM nathI. paraMtu kyAMka kyAMka denA nAmano ullekha karyo che. zuM te paNa tamane ucita lAgatuM nathI ?" - "mArA gata sAta janmanuM duHkha mane yAda che." sukamalA bolI, "tethI puruSacihna dhAraNa karanArA badhA ja je mATe mane tiraskAra che. kahevAya che, jemane dekhatAM ja manamAM saMteSa athavA AnaMda thAya, dveSane nAza thAya tene pUrvajanmane bhAI athavA svajana jANave. jene jotAM manamAM dveSa utpanna thAya, AnaMdane nAza thAya tene huM mArA gata jamane zatru mAnuM."
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ tame mane tamArA pUrva sAta janmane vRttAMta kaho. vikamAe kahyuM, "jethI mane samajaNa paDe." vikramAnI madhura vANI sAMbhaLI sukemalAe pitAnA sAta nI vAta kahetAM kahyuM, "he vikame! huM mArA sAta bhavanI vAta kahuM chuM, te tuM sAMbhaLa. A bhavathI sAtamA bhavamAM lakSmIpura nAmanA nagaramAM dhana nAmanA zreSThInI huM zrImatI nAmanI patnI hatI. tene susavapnathI eka putra thaye, utsava karI tenuM nAma karmaNa pADyuM. e dhana zreSTIe vepArAdithI sAruM evuM dhana bheguM karyuM hatuM, paNa te ghaNo kaMjUsa hato. te dharma-puNya ane pitAne mATe eka paiso paNa kharcatuM na hatuM. kayAre paNa sAruM khAvuM nahi, sArAM vastra paheravAM ke bIjAne paNa paheravA devAM nahi. kRpaNa mATe kahevAya che, kRpaNa ane kRpANamAM mAtra eka kAnAne ja phera che. paNa guNamAM baMne eka sarakhAM che. jema talavAra myAnamAM rahe che tema kRpaNanuM mana paisAmAM ja coMTeluM rahe che tenAthI dAna thatuM nathI. eka davase meM zrImatIe dhanane kahyuM, "he svAmIna ! tamAre lakSmIne dharmamAM, garIba mATe, ane tIrthoddhAramAM vAparavI joIe. A lakSmI vAparavAthI ghaTatI nathI, kUvA mAMthI pANI kADhavAthI pANI ochuM thatuM nathI; jhADa-choDa uparathI phUla cUMTavAthI pharIthI Ave che. tema dhana vAparavAthI
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 dhana ghaTatuM nathI. samudra pANIthI bharele! hAya pazu tenu pANI pIvAmAM na Ave te te pANI kAmanu zu? ' patnInAM vacana sAMbhaLI dhana krodhita thaI gaye, ane mAravA mATe DhADayA. zrImatI AthI gabharAI ane peAtAnA bApane tyAM AvI garImAIthI rahevA lAgI. A saMsAramAM mRtyu jevA koI bhaya nathI. dAridra jevA keI zatru nathI, bhUkha jevI koI pIDA nathI ane ghaDapaNa jevu kAI duHkha nathI. zrImatI tenA bApane ghera gaI teryAM dhana zreSTine rasei karavAmAM trAsa paDavA lAgyA. tethI te peAtAne sAsare gayA. zrImatIne samajAvI, premathI potAne ghera lAvye. eka divase zrImatI peAtAnI sakhIe sAthe jinezvara bhagavAnanAM darzana karavA madire gai, tyAM eka paisAnAM phUla lIdhAM ne bhagavAnane caDhAvyAM. dhana zreSThine A vAtanI khabara paDatA te bebhAna thai gayA, tene zIte pacArathI sAvadha karavAmAM Avye, jyAre te sAvadha thayA, tyAre dAMta pIsatA kaThora zabdo bolyA, 'e pApINI ! tuM mArA paisAne A rIte vAparI mane pAyamAla karavA beThI che, mane bhikhArI banAvavA taiyAra thai che, Aja tA huM dayA lAvI tane jatI karuM chuM. paraMtu bhaviSyamAM AvI rIte paisA vAparIza te marI gaI ja samajaje.' eka divase kaNe jinezvara bhagavAnanA maMdire jaI
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 49 pUjAmAM eka paise vAparyo, A vAta sAMbhaLatAM ja dhana mUchita the. tene zIte pacArathI zuSyimAM lAvavAmAM AvyuM, eTale te krodhathI kahevA lAge, "are kuputra ! AvI rIte tuM paisA vAparIza te ceDA divasamAM saMpattine nAza thaze." kRpaNa pitAnAM vacane sAMbhaLa putra zAMta rahyo, paNa tenA pitAthI guma rIte dharmakAryamAM paisA vAparate rahyo. eka divase eka saMgha tIrthAdhirAja zrI zatruMjayanI yAtrA mATe jaI rahyo hate saMdhane jAte jaI zrImatIne yAtrA karavAnuM mana thayuM, teNe pitAnA patine kahyuM, "he svAmin ! ghaNA leke-saMgha yAtrA karavA zatruMjaya jAya che, je tame mane rajA Ape te huM paNa jAuM." patnInAM vacana sAMbhaLI dhana be, "tuM mane bhUlAI gayelI vAta yAda karAvI kAMTAnI jema vIMdhI rahI che." patinA zabda patnI sAMbhaLI rahI, pachI te keIne kahyA sivAya cAlI gaI saMgha sAthe thaI gaI, teNe tIrthadhirAja zrI zatruMjaya ane giranArajInI sArI rIte yAtrA karI. zrI zatruMjya para zrIgurudevanA mukhathI yAtrAnuM phaLa sAMsArika pApa kAryonI yAtrA karavAthI nivRtti thAya che, dravyane sadupayoga thAya che, zrI saMgha ane sAdhamikenI bhakti, samyagdarzananI zuddhi, snehIjanuM hita, jirNa maMdira vagerene udhdhAra ane tIrthanI unnati, A badhAthI prabhAva vadhe che. jinezvara bhagavAnanAM vacanenuM pAlana karanAra
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 tIrthakara nAmakarma bAMdhe che. AthI deva janma ane manuSyajanma pAme che, sAMbhaLyuM. zubha bhAvanAthI tIrthAdhirAja zatrujyane sparza, giranArane namaskAra, ane gajapada kuMDamAM snAna karavAthI A saMsAramAM pharIthI janma levuM paDatuM nathI. zubha bhAvathI zrImatI yAtrA karI ghera pAchI AvI, tyAre kRpaNa ane krodhathI lAla lAla AMkha karI kahyuM, "o adhama ! te ghaNo kharca karyo che, tenuM phaLa huM tane hamaNAM ja cakhADuM chuM." kahI dhana-zrImatIne lAkaDIthI ghaNo mAra mAryo, pariNAme prANapaMkheru deha choDI UDI gayuM. tIrthayAtrAnA zubha dayAnamAM maravAthI caMpApurImAM madhurAjAne tyAM putrIrUpe padmAvatI nAmathI zrImatI janmI. e putrI 5 vayanI thatAM madhurAjAe jitazatru nAmanA rAjA sAthe ghaNuM dhAmadhUmathI tene paraNAvI. madhurAjAe jamAIne madenmatta hAthI, suMdara ghoDA, maNimuktA phaLa, vigere ApyAM. jitazatru padmAvatI sAthe pitAnA nagaramAM Ave, tyAM teNe sAta mALane mahela tene rahevA Ave. divase jatAM jitazatru, lakSmIpura nagaranA dhana nAmanA rAjAnI putrI kalAvatI sAthe paraNya, ane te tenI pAchaLa bhAna bhUlya. eka divase lakSmIpuranA rAjAe ratnajaDita suMdara
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa1 suvarNa kuMDaLa jitazatrune bheTa ApyAM, tyAre meM namratApUrvaka te kuMDalenI mAgaNI karI, paraMtu mArA patie e kuMDale mane na ApatAM mArI zakaya kalAvatIne ApyAM. eka vakhate mArA pati mArI zakya sAthe aSTApada mahAtIrthanI yAtrA karavA javA taiyAra thayA tyAre meM temane e yAtrA karavAnI mArI irachA batAvI, paraMtu temaNe te mAre tiraskAra karyo, ne kalAvatI sAthe yAtrA karavA gayA. yAtrA karIne AvyA pachI mArA patie mArI zakyane suMdara AbhUSaNo banAvI ApyAM, meM paNa mane navA dAgInA banAvI ApavA kahyuM, tyAre temaNe gusse thaI mane kahyuM, je tuM tAruM hita IcchatI hoya te kayAre paNa AvI vAta kIza nahi." kalAvatImAM Asakta rAjAe mArI eka paNa icchA te bhavamAM pUrNa na karI. kharekhara, viSayatRSNa mAnavane strIne gulAma banAve che. viSNu, mahAdeva, brahmA, sUrya-caMdra, kArtikeya Adi devatAo paNa strInuM dAsatva svIkArI sevA kare che evI viSayatRSNane dhikkAra ho. apUrNa IcchAonA kAraNe Arta dhayAnamAM maravAthI bIjA bhavamAM malayAcala parvata para huM mRgalI thaI te vakhate eka duSTabuddhi mRga mAre pati thaye. tene huM kAMI paNa kahuM te te mAnate nahi.
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ para saMsAramAM prANI mAtrane pitAnA bhAgyAnusAra sukhaduHkha maLe che. tema vicArI divase vItAvatI. eka divasa meM jaMgalamAM vicaratA mahA tapasvI munine joyA. tyAre vicAra karatAM karatAM mane pUrvabhava yAda AvyuM, tethI huM haMmezAM te tapasvInAM darzana ane vaMdana karavA javA lAgI. eka divasa meM mArA patine kahyuM, "A udyAnamAM eka zAMta muni mahAtmA rahe che, temanAM darzana karavAthI parabhavanAM pApa nAza pAme che, kahevAya che, sAdhuonAM darzana ghaNA puNyakAraka che. sAdhu tIrtha samAna che, kemake tIrthayAtrAnuM phaLa vilaMbathI maLe che. paNa sAdhu mahAtmAnAM darzana-samAgamathI tAtkAlika phaLa maLe che, mArA zabdo sAMbhaLI mArA pati belyA, "he duSTA ! tuM tArI jAtane heziyAra samaje che ane mane upadeza Ape che. tane zarama paNa AvatI nathI." Ama kahI mane bANa jevA tINa ziMgaDAthI vIdhI nAMkhI. huM te munirAjanuM dhyAna dharatI, zubha bhAvathI maraNa pAmI. cethA bhavamAM huM devI thaI. te bhAvamAM paNa mArA manane anukULa pati na maLe. mane je pati maLyuM hatuM, te tenI pahelAMnI patnIne cAhate hatuM, tethI te kyAre paNa mAruM kahevuM sAMbhaLatA nahi, tenAmAM IrSA, dveSa, vivAda, abhimAna, krodha, lebha . ane mamatva paNa hatuM. A badhuM hoya tyAM sAcuM sukha kayAMthI maLe? eka divase meM zAzvata jinezvara bhagavAnanAM darzana karavAnI
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa3 vAta kahI, te sAMbhaLI temaNe mane kahyuM, * mArI AgaLa tAre AvI vAta kayAre paNa karavI nahi.' mArA patinA vacano sAMbhaLI huM mauna rahI. ne hu mArAM karmone deSa detI badhuM sahana karatI, mArA devabhavanuM AyuSya Ama trAsamAM vItAvavA lAgI, divaseA jatAM huM tyAMthI marI pAMcamA bhavamAM mukunda nAmanA brAhmaNane tyAM tenI prItimatI patnInA garbhathI putrI rUpe janmI. mAre| janmotsava ujavI mAruM nAma maneramA rAkhyuM. huM dinapratidina caMdrakaLAnI jema vaye vadhavA lAgI, sAthe sAthe sarva kaLA, vidyA, dharma vagere zAstromAM pAragata thaI. cogya vayamAM AvatAM zeSapura nivAsI devazarmA nAmanA brAhmaNu sAthe dhAmadhUmathI mArAM lagna karavAmAM AvyAM, huM sukhathI temanI sAthe rahetI hatI. mArA pati rAtrIbhojana karatA hatA, pANInA paNa khUba durvyaya karatA hatA, jenAthI gaMdakI thatI hatI, AthI huM temane samajAvavA lAgI, 'rAtrI bhAjanathI, kaMdamULanA bhakSaNathI, jIvahiMsAthI manuSyanI durgati thAya che. kaMdamULa ane rAtrIbhojananAM doSa purANAdi graMthAmAM paNa kahyA che. rAtrIbhojana, parastrIMgamana, zarAbanu pAna ane baTAkA vagere ka MdamULanuM bhakSaNa karavuM te nanAM dvAra samAna che. mArkaDeyamunie kahyuM che, 'sUryAsta pachI jaLa lAhI jevu ane bhAjana mAMsa barAbara gaNAya che.' A pramANe keTalAya dAkhalA ApI meM mArA patine
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ paka samajAvyA, paNa te na mAnyA. te te je karatA hatA te kare ja gayA eka divase kyAMkathI te suMdara sADI lAvyA, vAraMvAra mAgavA chatAM temaNe mane te na ApI, e mArA durAtmA patie mArI ekapaNa icchA pUrNa na karI. huM duHkhathI divase pasAra karavA lAgI, huM duryAnamAM maravAthI chaThThA bhavamAM malayAcala vanamAM pipaTI thaI. tyAM huM mArA pati popaTa sAthe moTAM, moTAM jaMgalamAM UDI sArAM sArAM phaLa khAtI, sukhapUrvaka divase vitAvatI hatI. samaya jatAM prasavakALane samaya pAse AvyuM, tyAre meM popaTane kahyuM, ke I jhADa para mALe badhe jethI bALakonuM rakSaNa thAya" meM mALo bAMdhavA vakhatovakhata kahyuM. paNa temaNe sAMbhaLyuM nahi, meM mahAmuzIbate zamInA jhADa para mALe bAMdhe, pachI meM be baccAne janma Ape. e baccAM mATe cAre-dANA mAre ja lAvavA paDatA, piopaTa mane jarAya madada karate nahi. eka vakhate e jaMgalamAM jhADone ekabIjA sAthe ghasAvAthI Aga lAgI, e Aga mArA mALA tarapha dhasI rahI hatI. tyAre meM popaTane kahyuM, "ApaNe ekaeka baccAne laI UDI jaIe." paNa te duSTa -ALasue mAruM kahyuM sAMbhaLyuM nahi. Aga jhaDape tyAM AvI pahoMcI. te duSTa te UDI jato rahyo, baMne bALake baLI gayAM, pachI mAruM zubha dhyAnathI mRtyu thatAM huM A bhavamAM mArA pitA
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 zAlivAhanane tyAM avatarI, mAruM nAma sukeAmalA pADavAmAM AvyuM. eka divase AdinAtha bhagavAnanA maMdiranI dIvAla para pApaTanuM citra joI mane jAtismaraNa jJAna thayuM. pUrva bhavA yAda AvyA, tethI he vikrame ! mane puruSo sAthe baira thai gayuM che, meM mArA e bhavAmAM puruSothI atyaMta trAsa bhAganyA che." " huM sudarI !" vikramA, kheAlI, "tame je kaheA che. te sAcuM che, jene mATe je dveSa kare che, tenA tarapha tene paNa dveSa thAya che." kaDI vikramAe rAjakanyAne suMdara saMgIta saMbhaLAvyu. te sAMbhaLI rAjakumArInuM mana prasanna thayu ne eka amUlya maNi ApI sa+dayanA samaye vidAya karI. Wan
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa mAmu . lagna rAjakumArI sukAmalAe Apelu. ratna lai vikrama rUpazrIne tyAM jaI rahyA hatA tyAre manamAM vicAra ALye, 8 A paNa vivAhanI sAkSI che." vicAratA te rUpazrIne tyAM AvyA ne ArAma karyAM. ArAma karI UThayA pachI bhaTTamAtra, agnivaitAla vagerene rAtrInI vAta karI ane badhAMne peAtAnI sAthe AvavA kahyuM. traNe jaNAe jamI gAmanI bahAra AvelA udyAna tarapha gheADA doDAvyA. bAga pAse AvatA vikrame agnivaitAlane kahyuM, " pAMca gheADA ane be vezyAone ava tI laI jAva. ane paTarANI kamaLAvatI pAsethI traNa divya 2.'gAra laI AvA tethI ApaNuM kAya siddha thaze, keTalAMka kAryo ADaMbarathI pUrNa thAya che. " mahArAjA vikramanA zabdonA amala thayA. agninaitAla pAMca gheDA ane vezyAone laI avaMtI jaI rANI pAsethI divya zRMgAra laI jayAM mahArAjA vikrama hatA tyAM AnyA ne te vikramane ApyAM, tyAre mahArAjA bolyA, cAlAkI
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 57 athavA mAyA vagara keI kArya pUrNa thatuM nathI. A nagarane rAjA zAlivAhana jinezvarane bhakta che, teNe jinezvaranuM maMdira banAvyuM che. ApaNe tyAM jaI nRtya karIe." kahI mahArAjA vikama, bhamAtra ane agnizaitAla sAthe sAMjanA maMdire gayA. tyAM vikrame keTalAya bhavenAM pApa nAza karanAra stuti karI bhakti pragaTa karI rAtanAM nRtya karI traNe jaNa bAgamAM sUI gayA. savAra thatAM vikrame pitAnA sAthIdArane kahyuM, "cAle, ApaNe maMdiramAM jaI bhagavAna samakSa nRtya karIe." kahetA vikrame agnizaitAlane kahyuM, "jyAre huM mArA hAthane aMgUThe halAvuM tyAre amane be jaNane khabhA para upADI UDI javuM. ane bIjI saMjJA karuM eTale pAchA nIce lAvavA, eTale ame nRtya karIzuM." kahI baMne sAthe vikrama prabhunA maMdire AvyA ane tyAM nRtya gAna karavA lAgyA. thoDA samaya pachI maMdirane pUjArI pUjA karavA AvyA. te A adbhuta nRtya joI navAI pAmya ane vicAravA lAge, "A keNa haze? deva, dAnava, athavA keI vidyAdhara ke pAtAlakumAra haze, je jinezvara bhagavAnanI stuti karavA AvyA haze?" mahArAja zAlivAhanane paNa A adbhuta nRtyanI jANa thaI. rAjA zAlivAhana adbhuta nRtya jovA parivAra sAthe yugAdideva-jinezvaranA maMdire AvyA, tene jotAM ja vikrame agnivaitAlane saMjJA karI eTale agnizaitAla baMnene khabhA
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 58 para laI UDate jaNAye, tyAre zAlivAhane kahyuM, "he de! tame mane nRtya ane saMgIta saMbhaLAvyA vinA jatA raheze te huM AtmahatyA karIza." rAjAnAM vacana sAMbhaLI vikrame agnivaitAlane saMjJA karI eTale traNe nIce AvyA ane nRtya gAnathI badhAMne AkarSyA. rAjA te A nRtya joI khUba khuza thaye ne te devane prArthanA karavA lAgyuM, "tame mArI sabhAmAM nRtya kare jethI tamArI kIrti badhe phelAze, kahevAya che. adhama dhanane Icche che. madhyama dhana ane mAnane Icche che paNa uttama manuSya te kevaLa mAnane ja Icche che. devatA, rAkSasa, gaMdharva, rAjA ane manuSya traNe jagatamAM phelAtI ujajavaLa kIrtinI ja icchA kare che." kahetA rAjAe vikramane pUchayuM, "tame keNa che?" "ame AkAzamAM vicaranArA vidyAdhara chIe." vikrame kahyuM, "ame phakta bhagavAna jinezvara samakSa bhaktibhAvapUrvaka nRtya karIe chIe, kema ke jemaNe rAga, dveSa vagere dene jItyA che, te sarvajJa che, TaeNlenA pUjya ane yathAsthita satya vastune kahenArA arihaMta deva che. je tamane, cetanA athavA jJAna hoya te tame paNa A bhagavAnanuM dhyAna-upAsanA karI temaja temanA zAsana ane zaraNane svIkAra karo." vidyAdharanI A vAta sAMbhaLI rAjAe kahyuM, "manuSya
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ samakSa nRtya karavAthI tamane saheja paNa deSa lAgavAne nathI, je deva buddhithI tame amArI samakSa nRtya karaze te tame deSanA bhAgI thaze." rAjAnA yuktibharyA vacane sAMbhaLI vikeme kahyuM, sabhAmAM strI jAtane jotAM mAro prANa-jIva cAlyA jaze, tethI mane Agraha na kare. je tamArI IcchA nRtya jevAnI hoya te kAle savAre ahIM maMdire Avaje. ahIM ame nRtya karIzuM." rAjasabhAmAM tamane kaI strI jaNAya nahi evI vyavasthA karavAmAM Avaze, te tame prasannatApUrvaka mAre Agraha mAnya kare, tamane vAMdho nahi Ave." | vikrame rAjAne Agraha mAnya karyo eTale rAjAe DhaDhere piTA. "Aja rAjasabhAmAM nRtya thavAnuM che, tyAM ke paNa strI AvI zakaze nahi. strIoe pitAnA gharamAM ja rahevuM." A samAcAra rAjakumArI sukamalAe jANyA tyAre teNe pitAnI sakhIne pUchayuM, "bApujIe kyA kAraNe A DhaMDhare piTA haze ?' javAbamAM sakhIe kahyuM: "rAjasabhAmAM koI deva ke vidyAdhara mane hara nRtya karanAra che. teo kaI strIne jovA IcchatA nathI teo nAradveSI che, tethI mahArAje A DhaMDhere piTA che." sakhI pAsethI vAta jANI sukelA puruSaveza dhAraNa karI addabhuta nRtya jevA rAjasabhAmAM AvIne beThI, rAja
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ sabhAmAM badhA AvI gayA eTale maMtrIe traNe vidyAdharone bolAvyA. te AvyA eTale rAjAe nRtya karavA vinaMtI - - * * * * . . - - 11:1 nAma ja che koma E jo 'ka GxE ', kAma thain nisare . rAjasabhAmAM vikrama bhamAtra ane azirvatAla karI. eTale traNe vidhAdhare e nRtya karI sabhAmAM AvelAene mugdha karI dIdhA. leke zudhabudha bhUlI gayA, jyAre badhA svastha thayA tyAre rAjAe kahyuM, "je tamane duHkha na thAya te eka vAta pUchuM." pUche." vidyAdhara-vikame kahyuM. "badhA ja vidyAre strIvALA hoya che, te tamane strI para dveSa kema che?"
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjana !" vikama belyA, "strIe puruSanA pavitra hRdayamAM praveza karI tenAmAM rahelA mada, ahaMkAra temaja kaTu vacanathI puruSane ghAyala kare che. kyAreka kayAreka te madhura vacanathI AnaMda paNa Ape che. arthAt strI jAta prapaMcI hoya che." "A tame kaI rIte kahI zako cho?" rAjAe pUchayuM. javAbamAM vikeme sukamalAe puruSa jAtimAM je deze kahyA hatA, te de nArI jAtimAM rahelA che te kahyuM, ane sukamalAe pitAnA sAta bhava kahyA hatA tenAthI ulaTAviruddha pitAnA sAta bhava kahyA, "A bhavathI sAtamA bhAvamAM huM lakSmIpuramAM dhana nAmane zreSThI hatuM, tyAre zrImatI nAmanI patnI ane karmaNa nAmane putra hatuM, te bhavamAM ghaNuM dhana kamAye hatuM, te dhana huM duHkhIone sukhI karavA ane dharmakAryomAM vAparate hate. dharmaSI mArI patnI zrImatI mArA dharmakAryamAM aDacaNa karatI hatI, te mArA kahyA pramANe paNa cAlatI na hatI, te jyAre paNa puNya kAryamAM dhana ane vastrane sadupayoga karatI na hatI. bIjA bhavamAM huM jitazatru nAmane rAjA thaye. tyAM mane mArA AcAra-vicArathI viruddha cAlanArI padmA nAmanI strI maLI, trIjA bhavamAM huM malayAcala vanamAM mRga thaye tyAM paNa mane duHkha denArI mRgalI maLI, cothA bhAvamAM huM devakamAM utpanna thaye, tyAM paNa mane je devAMganA maLI te mane duHkha denArI maLI, pAMcamA bhAvamAM huM padmapuramAM
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ pI kAcala pIenI nI devazarmA nAmane brAhmaNa thaye te janmamAM mane maneramA nAmanI patnI maLI. teNe paNa mArA pUrvabhavanI patnIonI jema duHkha ApyuM, chaThThA bhAvamAM malayAcala parvata para huM popaTa thaye, tyAM mane je pipaTI maLI te mArAthI ulaTA vicAravALI-ALasu hatI, te garbhavatI hatI, prasavakALa pAse AvI rahyo hato, tyAre meM kahyuM, "ApaNe baMne maLI mALe bAMdhIe, paNa tene mArI vAta sAMbhaLI nahi, meM ekalAe jematema karI eka jhADa para mALo bAMdhe. e mAtrAmAM teNe be baccAne janma Ape, huM tene ane be baccAne khAvAnuM lAvI Apati, keTalAka divaso pachI meM tene tenA mATe temaja bALako mATe AhAranI zodha karavA kahyuM, paNa te ALasu pipaTIe sAMbhaLyuM ja nahi, thoDA divasa pachI e vanamAM Aga lAgI, jhADene bALatI te Aga mArA mALA pAse AvavA lAgI, tyAre meM popaTIne kahyuM, "cAla, ApaNe ekaeka bacce laI UDI jaIe." paNa te kAMI belI nahi, Aga amArA mALA pAse AvI tyAre te UDI gaI. meM be baccAM sAthe UDavA prayatna karyo paNa UDI zakyo nahi. huM AgamAM baccAM sAthe baLI maryo. huM pipaTanA bhAvamAM zubha dhyAnathI maravAthI ame traNa jaNa huM piopaTa ane baccAM nartaka vidyAdhara deva thayA, paNa e duSTA pipaTInI zI gati thaI te huM jANatuM nathI. mArA chae bhamAM meM mArI zakti pramANe mArI strIonI yAtrA bhejanAdi icchAo pUrNa karI paNa te duSTAoe temane svabhAva choDe nahi, kyAre paNa mArI AjJA mAnI mane saMtoSa Ape nahi."
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 63 vikramanA kahelA sAta bhava sAMbhaLI puruSavezamAM beThelI sukamalA navAI pAmI, ane te belI, "are duSTa ! tuM ja Aga lAgatAM mane ane be baccAne cheDI nAsI gaye hate, huM ja e dAvAnaLamAM baccAM sAthe baLI mArI hatI, ne atyAre huM A rAjAne tyAM janmI chuM" rAjakumArInA zabdo sAMbhaLI vikama belyA, "have jUThuM bolavuM rahevA de, jo tame e baccAM sAthe maryA che te te baccAM batAve, nahi te huM batAvuM" "mane khabara nathI, tame ja batAve." rAjakumArIe kahyuM. juo te A rahyA, gayA bhavamAM te mArI sAthe hatA. ane A bhavamAM paNa mArI sAthe che.kahI bhamAtra ane agnizaitAla tarapha AMgaLI karI. vikamanAM vacane sAMbhaLI sukamalA manamAM vicAra karavA lAgI, "kadAca, mArA jJAnamAM nyUnatA haze, agara mane bhrama thayo haze?" baMnenI yuktibharI vAta sAMbhaLI rAjA zAlivAhana ane sabhA vicAramAM paDI, tyAre traNe deve AkAzamAM UDavA lAgyA, temane UDatA joI rAjakumArI pitAnA pitAne kahevA lAgI, "bApu ! e vidyAdhara mArI sAthe lagna nahi kare te huM AtmahatyA karIza." - puruSa pratye dveSa pitAnI putrImAMthI jate rahele joI rAjA prasanna thayA ne UDatA vidyAdharane kahevA lAgyA,
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ he vidyAdhara ! tame mArI putrI sAthe lagna kare, nahi te huM mArA AkhA kuTuMba sAthe AtmahatyA karIza. tenuM pApa tamane lAgaze, mATe he deva! mane abhayadAna daI ane mArI putrIne jIvavA de." rAjAnA zabdothI pitAnI manecchA pUrNa thaI che tema jANuM AnaMdane anubhava karatA vikama nIce AvI rAjAne kahevA lAgyA, "he rAjana ! huM deva chuM, tame manuSya che, te pachI A pega kevI rIte thaI zake ?" vikamanA A zabdo sAMbhaLI vikama tarapha jotAzAstravacana yAda karatA rAjAe manamAM vicAryuM, "AmanA paga jamIna para sthira che, Akhe paNa devanI jema sthira nathI. tethI A manuSya ja che, maMtrataMtra jANanAra che, te uttama puruSa hovAthI mArI putrI mATe egya pAtra che." Ama vicAratA rAjAe vidyAdharane yukti-prayuktithI samajA, ne vikama hA-nA karatAM samajI gayA, eTale rAjAe dhAmadhUmathI vikrama sAthe sukemalAnAM lagna karyA, nagarajane A joDI joI AnaMda pAmyA. pachI rAjAe dAsa-dAsI, dhana vagere ApI pitAnI putrInI je IcchA hatI te pUrI karI. rAjAe vikama-vidyAdharane mAna-pAnathI navAjI pitAne tyAM rahevA Agraha karyo, ane rahevA sAta mALane mahela Aye, mahArAjA vikrama sukamalA sAthe AnaMdamAM divaso pasAra karavA lAgyA. sarga bIjo samApta
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa teramuM avaMtImAM vikramanuM AvavuM, kalAvatI sAthe lagna pitAnuM kArya pUrNa thaI gayA pachI vikramAditye bhaTTamAtra ane agnivaMtAlane ekAMtamAM bolAvI kahyuM, "je kAma devatAothI paNa na thaI zake te kArya-mArA manamAM ciMtaveluM kArya tamArI sahAyathI thayuM che. mAnavane jevI IcchA thAya tevI ja manamAM bhAvanA thAya che, ane sahAyaka paNa tevA ja maLe che. tamArA jevA zreSTha buddhivALAthI maMtra, buddhi tathA parAkrama badhuM ja sAdhya thAya che. je pairyavAna che te ja lakSmI ane zobhAne meLave che. paraMtu je Dare che tene kAMI ja maLatuM nathI. meM tamArI madadathI A kArya pUrNa karyuM che. paNa tyAM avaMtInagarInuM rakSaNa karanAra keI nathI. atyAre je kaI zatru tyAM Ave te avaMtIne nAza karI zake. tethI he bhamAtra ! tame nagaranI rakSA mATe utAvaLe jAva, ane agnitAla, tame adazya thaI ahIM rahe, mAre mATe bhojananI vyavasthA kare. huM temanuM ApeluM khAIza
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ nahi, tethI teo huM deva athavA vidyAdhara chuM. manuSya nathI, tema mAnaze. jyAre mArI strI garbhavatI thaze tyAre ApaNe be jaNA ahIMthI cAlyA jaIzuM." - rAjAe kahyuM eTale bhaTTamAtra utAvaLe avaMtInagarI tarapha javA lAgya, vikrama ane agnitAla tyAM ja rahyA. agnivaitAla reja ekAntamAM jamavAnuM Apate ne adazya thaI jate. eka divase zAlivAhana rAjAe vikramane pUchyuM, "pelA be deva kyAM gayA?" te baMne kIDA karavA kyAMka gayA haze." vikame kahyuM, pachI zAlivAhane bhojana mATe bolAvyA, tyAre vikame kahyuM, "he rAjana ! kyAre paNa anna khAte nathI. paraMtu manuSya sArAM phaLaphUla je naivedya dharAve che te huM grahaNa karuM chuM." vikramanA zabdo sAMbhaLI zAlivAhana sArAM sArAM phaLa, phUla, vagerenuM naivedya vikamane dharavAlA, ane manamAM vicAravA lAge, "A mArA jamAI pratyekane mATe vaMdanIya che. A varathI mArI putrI sukhI thaze. varanI yegyatA mATe kuLa, zIla, lekene prema, vidyA, dhana, zarIra ane avasthA A sAta guNa jevA joIe. A guNa joI putrIne paraNAvyA pachI tene bhAgyamAM je hoya te thAya. te kaI kAraNathI pitAnuM kuLa ane nAma jaNAvatA nathI. paraMtu AmanuM svarUpa, vacana ane gatithI te kaI
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 67 kulIna rAjA athavA vidyAdhara jaNAya che." sukAmalAe z2ayAre vikramane bhojana mATe pUchyuM te rAjAne je kahyuM hatuM te ja temaNe kahyuM. zAlivAhananI rANIe jamAInA bhejana mATe mukeAmalAne pUchyuM, tA teNIe kahyuM, " te deva che. tethI mANasanA hAthe banAvelu khAtA nathI." putrInA A zabdo sAMbhaLI mAtA elI, " he putrI ! tu dhanya che. dharmothI ja tane AvA divya svAmI maLyA che. dhama dhana icchatA mAnavane dhana Ape che, kAmanA icchukane kAma ane mekSa paNa dharma ja Ape che." 1. cha mahinA jeTale| samaya pasAra thayA. vikramAditye potAnI patnI garbhavatI thaI che te jANyuM, eTale temaNe ekAMtamAM agnivetAlane kahyu, "prapaMca karI me lagna karyu ane atyAre te garbhAvasthAmAM che. vaLI te ghaNI abhimAnI che. tenA abhimAnane dUra karavA huM tene ahIM ja rAkhI javA mAMgu chuM. saMsAramAM jAti, kuLa, rUpa, baLa, vidyA, tapasyA, lAbha, dhana vagerenuM abhimAna mAnavanu patana kare che." ,, " ema hA. " agnivetAle kahyuM. te pachI vikrama je mahelamAM rahetA hatA, tenA dvAra para temaNe lakhyuM, " kamaLasamUhamAM krIDA karavAvALA vIra dharA4, pRthvInuM rakSaNa karavA dauMDa dhAraNa karanArA, puruSane dveSa karanArI kASTa bhakSaNa karatI tathA ciMtAmAM maLanArI rAjAnyA sAthe vivAha karI huM atyAre avaMtI jAu chuM." Ama lakhI gAma bahAra
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAgamAM Avela zrI Adijinane namaskAra karI anitAla sAthe te ujajyanI tarapha cAlyA. te jyAre ujajyanImAM AvyA, tyAre bhakmAtra temane maLI be hAtha joDI bodaye, "he rAjana ! huM tamArI AjJA pramANe avaMtImAM Avyo ne prajAnuM nyAyanItithI pAlana karavA lAgyuM. paNa eka cAra nagaramAM prapaMcathI cerI kare che, te meTA zeThenI cAra kanyAone laI gaye che, tenI ghaNIya zedha karavA chatAM patto lAgatuM nathI. tethI mane ghaNuM duHkha thAya che." he maMtrI !" bhaDhamAtranA AvA zabda sAMbhaLI mahArAjA belyA, "huM tene yuktithI pakaDI tene nAza karIza, keTalAMka kAma baLathI nahi paNa kaLathI thAya che. jema kAgaDIe senAnA hArathI sApane nAza karAvyuM ane pitAnA baccAnI rakSA karI." "te kevI rIte ?" maMtrIe pUchayuM. "he bhakmAtra !" rAjA bolyA, "kaI eka jaMgalamAM eka jhADa para kAgaDe ane kAgaDI rahetAM hatAM. te je iMDA mUtAM te tyAM rahetA sApa khAI jatuM. A duHkha kAgaDIne asahya thaI paDyuM. te sApane nAza karavA vicAra karavA lAgI. vicAra karatAM tene upAya jaDI Ave. eka divase eka dhanADhaya zeThanI putrI taLAva para snAna karavA sakhIo ane rakSaka sAthe AvI. snAna karavA jatAM
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ pahelAM pitAne kImatI hara taLAva kAMThe mUkIne sakhIo sAthe taLAvamAM nAvA UtarI te vakhate kAgaDIe tyAM mUkela hAra UThAvI laI UDavA mAMDayuM. eTale zeThanI putrIe rakSakone kAgaDI pAchaLa jaI hAra laI AvavA jaNAvyuM rakSaka pAchaLa doDayA. eTale kAgaDI UDatI UDatI te je jhADa para rahetI hatI tyAM AvI. ne sApanA daramAM hAra nAMkhI dIdhe, rakSakae te hAra levA dara che. ne hAra levA jatAM tyAM sApane mArI nAkhyuM. te pachI hAra laIne teo gayA. kAgaDI sukhI thaI. AvI rIte upAya karavAthI kArya siddha thAya che. tame ciMtA na kare." Ama AzvAsana ApI rAjA pitAnA mahelamAM zayana mATe gayA. rAjA nidrAnuM sukha laI rahyA hatA, savAra thavAmAM thoDI vAra hatI tevAmAM kaI eka mANase jorajorathI bUmo pADI temanI UMgha UDADI dIdhI. rAjA jAgyA. rAjA gusse thaI belyA, "are dukha ! huM keTaluM suMdara svapna joI rahyo hato, te vagara vicAre mane jagADa, huM tane zikSA karIza." savAra thatAM bhaTTamAtra vagere rAjA pAse AvyA ne banele banAva jANI zikSA mApha karavA rAjAne kahyuM, tyAre vikramAditye kahyuM, "huM suMdara svapna jaI rahyo hato. paraMtu A duSTa mane jagADe." tame zuM svapna joI rahyA hatA?" bhamAtre pUchyuM.
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ wp '' ' bhamAtra !" rAjA melyA, " pUrva dizAmAM jaMgalamAM eka pANIthI bharelA kUvA che, tenI vacamAM eka sApa che te sApanA meDhAmAM eka suMdara kanyA che, huM tyAM pharate pharatA gayA, tyAre sApe kahyuM, 'tame mArA meDhAmAMthI kanyA laI lyA, jo tame kAyara hA teA ahIMthI cAlyA jAva.'huM tenA zabdo sAMbhaLI kanyA levA taiyAra thayA. te ja vakhate A duSTa mane jagADaye." '' " huM mahArAja !" bhaThThamAtra khelye, "A svapna sAcuM ja che. svapnazAstramAM kahyuM che, sa`pUrNa zarIre zveta caMdana lagAvela, zveta vastra dhAraNa karela .strI svapnamAM jene Ali Mge tene dareka prakAranI sa Mpatti maLe che, temaja deva, guru, gAya, baLada, vaDIla, sAdhu jana badhA tene je kAMI kahe tevu thAya che. mahArAja ! A svapnathI koI vidyAdhara, deva, kinnara, pizAca prasanna thaI tamane kanyA Apaze, teA ahIthI tyAM utAvaLe jaI kanyA prApta karo. kema ke mAnavIne Avu' svapna kayAreka ja Ave che." te bhaTTamAtranA zade mahArAjA pelA jagADanArane mApha karI maMtrIe sAthe te sthAne pahoMcyA, te temaNe je svapnamAM joyuM hatuM te pratyakSa jaNAyuM. A leAkeAne joine kUvAmAM rahelA sApa khelyuM, "jenAmAM ghaNuM sAhasa hAya te mArA meDhAmAMthI kanyA laI le. paNa bhaya jaNAtA hAyatA ahIthI cAlatA thAya." A sAMbhaLI mahArAjA kUvAnA vacamAM ja nabhayatAthI
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 71 divya rUpavALI, manaharaNI kanyAne sApanA moDhAmAMthI cheDAvI eTale sApe divyarUpa dhAraNa karyuM ne kahevA lAge, "vaitADhaya parvatanA zikhara para zrIpura nAmanuM nagara che, tyAM huM rahuM chuM. mAruM nAma dhIra vidyAdhara che. A divya svarUpavALI kalAvatI kanyA che, te sarva vidyAmAM pAraMgata che, huM tene lAyaka varane zelate hate paNa mane egya vara maLe nahi. he rAjana ! tamane rU5, vidyA, yaza ane buddhithI zreSTha jANI A kanyA ApavA ahIM AvyuM. meM tamArI parIkSA karI, have tame A kanyAne grahaNa kare." vidyAdharanA kahevAthI vikramAditye te kanyA sAthe lagna karyuM. pachI vidyAdhara pitAne sthAne gaye ane mahArAjA kanyA tema ja maMtrIgaNa sAthe avaMtImAM AvyA. avantInagare gepa pariNIya nRpAMgajAma ga pAtuM daMDabhUta padmotkarakIDApareDanagha daSTa ca puruSe dveSTAM kurvatI kASTabhakSaNam ahamekesdhunA vIraH pariNIya yAdagAma
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa caudamuM .. .. . ... ... ...khapara cAra eka divasa kalAvatI sAthe rAjA sUtA hatA, tyAM kaI cera AvI kalAvatIne UThAvI gaye. rAjA jyAre jAgyA tyAre tyAM kalAvatI na hatI. rAjAe mahelamAM tarapha zodha karI, paNa maLI nahi tyAre kalAvatIne cera laI gayela che tema mAnyuM ne udAsa thayA. savAra thatAM maMtrIgaNa vagere AvyA ne rAjAne udAsa joI pUchavA lAgyA, "he rAjana! kayA kAraNe tame udAsa thayA che?" mArI prANapriyAnuM keI haraNa karI gayuM che." vikrame kahyuM, "tenI meM badhe zodha karI paNa te jaDI nahi, tethI huM udAsa chuM." "he rAjana!" maMtrIoe kahyuM, "je cera nagaramAM rija cerI kare che, teNe ja mahArANInuM haraNa karyuM che ema lAge che." ema haze." kahI maMtrIo sAthe maMtraNA karI
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 93 cetarapha zodha mATe mANasA doDAvyA paNa patto na maLyA. rAjA khUba gusse thayA, pachI peAte ja rAja rAtanA hAthamAM talavAra laI nagara vigere sthAnAmAM pharavA lAgyA. dRSTane daMDa ApavA, sajjananuM ane peAtAnAM kuTu Ionu sanmAna karavuM, nyAyathI rAja karatAM bhaMDAramAM vRdhdhi karavI, zrImata tarapha pakSapAta na rAkhavA, A pAMca kAya rAjA mATe pAMca mahAyajJa jevA che. tethI rAjA vikramAdvitya gupta rUpathI pharatA. mAlusare. devanA maMdira vikrama phata! pharatA vikrama peAtAnA ISTa devanA maMdire gayA, tyAM jaI devInuM dhyAna dharatAM sArAM sArAM stotrethI stuti karavA lAgyA. rAjAnI stutithI zrIcakrezvarI devI prasanna thaI pragaTa thaI kholI, "huM rAjan ! tamArI bhaktithI huM prasanna thaI
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 chuM. tamArI IcchAmAM Ave te mAge jethI devadarzana saphaLa thAya." "he devI!" vikama bolyA, "je cera mArI strIne harI gaye che te keNa che? kyAM rahe che? te kahe." he rAjana !" devIe kahyuM, "huM te coranI utpatti kahuM chuM te sAMbhaLe, A nagaramAM pahelAM dhanezvara nAmane zeTha rahetuM hatuM tene premavatI nAmanI premALa patnI hatI. guNasAra nAmane guNane bhaMDAra putra hate devatAonI strIone rUpamAM harAve tevI rUpavatI nAmanI guNasAranI patnI hatI. zeTha A rIte puNya prabhAve badhI rIte sukhI hatuM. ane sukhamAM pitAnA divase vItAvate hate. guNasArane eka divase videza jaI dhane pArjana karavAno vicAra AvyA. eTale te tenA bApa pAse jaI kahevA lAgyuM, "pitAjI ! huM vepAra karavAnI IcchAthI keTalIka vastuo laI videza javA cAhuM chuM." guNasAranuM kathana sAMbhaLI zeTha bolyA, "he putra!" tAre paradeza javAnuM nathI. ApaNe tyAM puSkaLa dhana che. vaLI je manuSyamAM kaSTa sahana karavAnI zakti hoya te ja videza kheDI zake che. tuM sukamaLa che, tArAthI kaSTa sahana thaze nahi, mATe javAne vicAra mAMDI vALa, tuM mArI AMkhone AnaMda ApanAre putra che. tArA viyegathI mane ghaNuM duHkha thaze." zeThe guNasArane Ama samajAvyuM. paNa teNe nirNaya
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 75 badalyuM nahi. tyAre bApe lAcAra thaI videza javA rajA ApI. eTale guNasAra ghaNuM dravya ane keTalIka vastuo laI sAre divasa jaI pitAnA bApane praNAma karI dezAvara javA nIkaLe. guNasAranA gayA pachI tenA ghara pAse eka moTuM jhADa hatuM te jhADa para eka pizAca rahe hatuM. te guNasAranI patnIne joI mahita thaye hate, keTalAka divaso pachI teNe guNasAranuM svarUpa dhAraNa karyuM ne ghaNuM dhana laI dhanezvara pAse AvyA ne dhanezvarane "bApu" kahI praNAma karyA. te pizAcane guNasAra samajI dhanezvara be, "tuM badhI vastuo kenI pAse mUkI ahIMyA Ave ?" bApu." 5TI guNasAra be, "mArgamAM eka sidhdha jJAnI maLyA teNe kahyuM, "tuM je bahAragAma jaIza, te marI jaIza. mATe pAcho ghera jA." A sAMbhaLI mArI pAsenI vastuo vecI tenA paisA laI huM pAche Avyo chuM." "he putra ! dhanezvara bolyo, "tuM pAcho A te ghaNuM sAruM karyuM. mAro vaMzavele vadhAranAra tuM ekane eka putra che." - te kapaTI guNasAranI jema ja vartate. dhanezvarane prasanna rAkhata, rUpavatI sAthe bhegavilAsa karate gharamAM rahevA. lAge. tyAre guNasAra videzamAM vepAra karavA gaye hatuM, te ghaNuM dravya kamAI lAMbA gALe pAcho pitAne tyAM AvyA, ne pitAnA bApa pAse jaI "bApu" kahI praNAma karyA.
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ "bApu" zabda sAMbhaLI dhanezvara vicAramAM paDI gaye. "pahelAM Ave te mAre putra ke A A te mAre putra?" Ama vicAra karatAM teNe guNasArane pUchayuM, "tame kenA mahemAna che?" mahemAna nathI. huM videzamAM dhana kamAvA gayele tamAre putra guNasAra chuM." bApa dIkare Ama vAta kare che tyAM to kapaTI guNasAra AvI bebhe, "re pApiSTa dhUrta ! tuM kapaTI che. mArI sAthe kapaTa karI mAruM sarvasva luMTavA ahIM AvyuM che. have tuM AvuM belIza te yAda rAkhaje, pariNAma bhayaMkara Avaze. tane zuM mArI zaktinI khabara nathI?" guNasArane kapaTI guNasAra dabaDAvavA lAge te vakhate leke tyAM bhegA thaI gayA. baMnene eka sarakho joI vicAramAM paDI gayA tyAre dhanezvare kahyuM, "tamArA bemAM keNa sAce guNasAra che te oLakhAtuM nathI, te tame banne rAjadarabAramAM jAva eTale nirNaya thaze." dhanezvaranA zabda sAMbhaLI baMne jaNa "dhanezvara mArA bApa che, A ghara mAruM che. sarvaguNasaMpanna rUpavatI mArI strI che, tenuM, cAMdI, vastro, vaibhava mArAM che. tuM kapaTa karI te laI levA mAge che. Ama belatA teo baMne rAjA pAse AvyA ne vAta kahI. e baMnenI vAta sAMbhaLI rAjA vicAramAM paDI gayA.
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ wq pachI maMtrIone pAse bolAvI kahyuM: "tamArI buddhine upayoga karI ane nirNaya karaze. tamArA jevA buddhizALI maMtrIo hovA chatAM mArA rAjyamAM anyAya the na joIe." AjJA." kahI maMtrIoe temanI vAta pUchI aneka prazno pUchayA. praznonA javAba baMne ekasarakhA ApatA. tethI maMtrIo koI nirNaya karI zakyA nahi. sAce ja Dage bahu cAlAka hoya che. teo bhalabhalAne paNa Dage che. evA Thagee eka brAhmaNane Thage paNa hate. ThaganI kathA | eka brAhmaNa yajamAna pAsethI yAcanA karI eka bakare lAvyuM, tene pitAnA khabhA para rAkhI jaI rahyo hato, tyAre traNa Thagee tene je ne bakarAne paDAvI levA vicAryuM. avinAza e ja A Thage thoDe cheDe kika atire judA judA UbhA rahyA. brAhmaNa eka Thaga . pAse Avyo tyAre Thage che ,) |" kahyuM: "are ! tuM kUtarAne , memara khabhe besADI laI jAya che." Thaga ane brAhmaNa ja kapa \s brAhmaNa A sAMbhaLyuM na sAMbhaLyuM karI AgaLa
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ w cAlyA, tyAM te bIje Thaga maLe, teNe kahyuM, "are brAhmaNa! tuM sasalAne khAMdhe laIne kyAM jAya che ? brAhmaNe tene javAba na Ape ne AgaLa vadhe, tyAre trIjA Thage kahyuM, "are brAhmaNa ! tuM te rAkSasane tArA para besADI laI jAya che, tethI tAro nAza thaze." brAhmaNa A zabdothI vicAramAM paDI gaye. tene lAgyuM, "huM jene laI jau chuM te bakaraze te nathI. keIe tene bakare kahyo nahi." Ama vicArIne te bakarAne tyAM ja cheDI cAle gaye. ne traNe Thago tyAM AvI te bakarAne laI gayA. maMtrIo jyAre chelle nirNaya karavA yatna karatA hatA, paNa nirNaya karI zaktA na hatA te vakhate tyAM eka vezyA AvI. vezyAne joI maMtrIo belyA, "amAtya sivAya keI strI athavA puruSa A baMnemAMthI sAro ane kapaTI koNa che te zodhI Apaze tene rAjA bahu dhana Apaze, tene satkAra karaze." barAbara." rAjAe kahyuM, "saMsAramAM buddhi keInA bApanI nathI. saMsAramAM uttama, madhyama ane adhama A traNa prakAranI mANasanI buddhi hoya che tethI koI strI athavA puruSa A jhaghaDAne teDa kADhe.' " tame badhA je." vezyA belI, "hamaNAM ja Ane pheMsale karI ApuM chuM.' kahI te vezyA mAtra eka ja AraNavALA gharamAM baMnene laI jaI gharanuM bAraNuM baMdha
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 79 karI dIdhuM ne belI, "have tamArA baMnemAMthI je kaI bahAra nIkaLI mArA hAthane aDakaze, te zeThanA gharane mAlika thaze ane je nahi nIkaLe te sajAne pAtra thaze." vezyAnAM AvAM vacane sAMbhaLI pizAca-kapaTI guNasAra devamAyAthI e gharamAMthI nIkaLI prasanna citte te vezyA pAse A ne vezyAnA hAthane aDadhe, tyAre vezyAe tene oLakhavA mATe nizAna karI lIdhuM. sAce guNasAra baMdha gharamAMthI bahAra na AvyuM, eTale vezyAe manamAM nakkI karyuM, "gharamAMthI je bahAra AvyuM che te kapaTI che. manuSya hoya te baMdha gharamAMthI bahAra AvI zake nahi. mATe e ja kapaTI che." pachI sAcA guNasArane gharamAMthI bahAra kADhI rAjA pAse AvI, sAcA guNasArane oLakhAvyuM, rAjAe sAcA guNasArane ghera mekaryo ne kapaTIne kADhI mUkyuM. pizAcathI rUpavatIne garbha rahyo hato, paNa te garbha bhayaMkara hovAthI pRthvI upara paDI gaye. AthI 'mArI mazkarI thaze." tevuM vicArI te paDelA garbhane rUpavatIe khapparamAM mUkI, gupta rIte nagara bahAra bAgamAM mUkI AvI, te vakhate cAmuMDAdevI vimAnamAM besI tyAMthI jaI rahI hatI, tenuM vimAna ekAeka AgaLa vadhatuM aTakI gayuM. devI cAmuMDA AthI vicAramAM paDI gaI, ne bolI, "mArA vimAnane kaNa aTakAvI rahyuM che? mAruM vimAna ekAeka kema aTakI gayuM ?" belatI devI cotarapha jovA lAgI, jatAM jatAM tenI daSTie khapparamAM rahele garbha jaNAya. eTale devIne lAgyuM, "A garbhanA prabhAve
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAruM vimAna AgaLa vadhatuM aTakyuM che. A garbharUpI bALaka khacIta baLavAna thaze. belatI devIe nIce AvI, premapUrvaka e garbharUpI bALakane UThAvI lIdho. ne vimAnamAM laI guphAmAM avI, ne te khaparamAM rahelA garbharUpI bALakanuM nAma paNa apUra rAkhyuM. ne te bALakanuM potAnA bALakanI jema lAlanapAlana karavA lAgI. khappara jyAre ATha varSane thaye, tyAre devIe tene mahAtmAone paNa durlabha evAM varadAna ApatAM kahyuM, "tAruM meta A guphAmAM ja thaze. A guphA bahAra kaI devatA paNa tAre nAza karI zakaze nahi, A talavAranA prabhAve tane kaI jItI zakaze paNa nahi, tuM jyAre guphA bahAra jaIza tyAre adazya rahI zakIza, guphAmAM AvyA pachI ja tAruM zarIra keIne dekhAze." cAmuMDA pAsethI A varadAna temaja talavAra meLavyA pachI te nirbhaya rIte jyAMtyAM ghUmavA lAgyuM, have te dravya ane strIonuM haraNa karatAM Darate nathI. tArI strI kalAvatInuM tene ja haraNa karyuM che ne te guphAmAM che. tenuM ziyaLa hajI sudhI akhaMDa che. e cere devInAM varadAne pAmyA pachI jamInamAM keTalIya suraMga banAvI che. te judAM judAM rUpa dhAraNa karI tAro nekara thaIne rahe che ne nagaramAM cerI kare che. te cAra tane oLakhI jAya te ghaNuM kaSTa Apaze. te deva-dAnavathI paNa pakaDAya tema nathI, jenA hAthamAM kSamA rUpI talavAra che tenuM duSTa krodhe thAya chatAM kAMI ja bagADI zakatuM nathI."
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikrame devI pAsethI A jANI devInA caraNemAM praNAma karI samudra jema pUrNa caMdrane joI AnaMda pAme tema AnaMda pAmatA mahele Avyo. savAra thatAM rAjAe maMtrIone belAvI kahyuM, "mArI IcchA pUrNa thaI gaI che. huM mArA zatrunI sthiti jANI gaye chuM."
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa paMdaramuM ... ... vikramanuM nagaramAM bhramaNa ane khaparanI mulAkAta rAjA vikama reja talavAra sAthe avanavAM rUpa laI nagaramAM bhramaNa karatA, eka divasa jUnAM-purANa kapaDAM paherI nirbhayatAthI devInA maMdire gayA. tyAM cakezvarI devIne praNAma karI stuti karI. paMca namaskArane japa karatA beThA, tyAre khappara cera je kanyAone UThAvI lAvyuM hatuM temane te kahI rahyo hate, "prapaMcathI avaMtInA rAjA vikramAdityane nAza karI rAjya meLavIza, pachI huM dhAmadhUmathI tamArI sAthe lagna karIza, A mArI pratijJA che." kahI khappara nagaramAM cerI karavA nIkaLyA. rastAmAM tene eka sAdhu maLe. eTale tene praNAma karI pUchyuM, "he sAdhu! Aja mane vikrama rAjA maLaze ke nahi?" "Aja tamane vikrama jarUra maLaze." apUranA pUchavAthI sAdhue kahyuM, te sAMbhaLI khapa para AgaLa vadhe. maMdire Ave tyAM phATelAM kapaDAM paherelA mANasane joI pUchavA lAge, "tuM keNa che? tAruM zuM nAma che? ane zA kAraNe ahIM AvyA che? e badhuM mane kahe."
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 83 ' vikrama tenA AkAra, khelavAnI rIta, vicArI * A cAra che, te samajI gayA.' mANasanu kuLa jaNAI Ave che, beAlIthI jaNAya che. samaya vagere dekhAva parathI kayAMnA che te 66 huM tailaMga chuM, ghaNuM duHkha paDavAthI bhaTakatA bhaTa katA ahIM AvyA chuM. bhUkhanuM duHkha satAvI rahyuM che, huM vizrAma karavA ahIM paDayA chu." cArane sArI rIte oLakhavA vikrame kahyuM. tr " A paradezIne mArA mitra banAvI mArI mahecchA pUrNa karuM." vikramanA zabdo sAMbhaLI khappare manamAM vicAryuM ane pachI kahyuM, " he paradezI! tuM mArI sAthe cAla, hu jyAre gAmamAM jaIza, tyAre tArI khAvAnI vyavasthA thaI jaze. gAmamAM eka bhADabhujAnI strIne meM mArI bahena kahI , tyAM ApaNu anene khAvA maLaze." " cAle." vikrame kahyuM, ne khane jaNA nagaramAM bhADabhujAne tyAM AvyA ne paradezIne khavaDAvyuM, pachI koI zeThane tyAM cArI karI kalAlane tyAM AvyA, tyAMthI zarAbanA bharelA e ghaDA laine kAvaDamAM be bAju rAkhI paradezInA khabhe te kAvaDa mUkIne tyAMthI cAlavA mAMDayuM. te vakhate vikramAditye agnivetAlane peAtAnI sAthe rahevA yAda karyAM, yAda karatAM agnivetAla Avye ne rAjAnI sAthe cAlavA lAgyA, cAlatAM cAMlatAM agnivaitAle kahyuM, "mane madya pIvAnI icchA thaI
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ che." tyAre vikame kahyuM, "DI rAha juo, tamArI IcchA pUrI karavAmAM Avaze." kahI DuM AgaLa vadhI vikeme carane kahyuM, "mArI icchA madyapAna karavAnI thaI che." A sAMbhaLI cera be, "are khAudharA ! ATaluM khAdhuM, teya dharAye nahi? " coranA A zabdo sAMbhaLI vikramAditye eka ghaDe pitAnA hAthamAM lIdhe te sAthe ja bIje ghaDe jamIna para paDe. core A joyuM eTale te mAravA deDa. vikama cAlAkIthI tyAMthI nAThA, cAra temanI pAchaLa paDe. vikramAditye cora pitAnI pAchaLa paDe che te joyuM. eTale eka kRSNa nAmanA brAhmaNanA gharamAM peThA, te ja vakhate gAyane prasava thaye ne te bImAra thaI gaI. te kadAca marI na jAya te DarathI rAjA pIpaLAnA jhADa para caDhI gayA, tyAM te temanI tarapha kALo nAga AvI rahyo hato. cora paradezIne mAravA ghara AgaLa Ubhe hate. tevAmAM brAhmaNa jA. gharanI bahAra Avyo tyAre AkAzamAM mRgazira nakSatrathI jamaNI bAjue maMgaLane joI pitAnI patnIne kahyuM, "UThe, UThe, utAvaLe dI kare. rAjA atyAre mRtyu jevA saMkaTamAM paDayA che, tenI zAMti mATe homa, maMtrataMtra vagere karIza jethI rAjAnuM kalyANa thaze. kema ke paMcatArA grahanI dakSiNa bAjue caMdramA hoya te ghaNe upadrava thAya che. maMgaLa hoya te mRtya,
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ zukahoya te lekene kSaya thAya che. budha hoya te rasane kSaya thAya che. bRhaspati hoya te jaLane kSaya thAya che, zani hoya te te varSamAM aneka upadrava thAya che, hiNInA rathane madhyamAMthI cIrato caMdramA jAya te ghaNe ja kaleza thAya che, temAMya caMdra je krUra grahanI sAthe hoya to ghaNe ja anartha thAya che" Ama belatA brAhmaNe pitAnI jAte ja dI saLagAvyuM. homAdi kiyA karI pachI brAhmaNe gAyane bAMdhI, teTalAmAM cAra kayAMka cAlyA gaye, brAhmaNa sUI gaye, nAga paNa cAlyA gaye. - vikramAditya jhADa parathI UtarI vicAra karatA rAjamArga para cAlavA lAgyA, cAlatAM cAlatAM te bolyA, "jyAM sudhI huM tenA taraphathI thatuM kaSTa cUpacApa sahana nahi karuM tyAM sudhI te corane pakaDI zakuM tema nathI, kAMI karI zakuM tema nathI. mAre namratA dhAraNa karavI joIze. jethI cora hAthamAM AvI jAya." rAjA Ama vicAre che, tyAre cAra vicAre che, "zuM sAdhu mahArAja jUThuM bolyA? mane Aja vikema na maLyA." tevAmAM vikama tyAM AvyA ne bolyA, "he mAmA! tamArI bahenane huM dIkare chuM. mAe mAruM apamAna karyuM, tethI gusse thaI huM ghara choDI A gAmamAM bhaTakuM chuM, mAruM nAma vikama che." "he bhANeja ! " cora bolyA, "atyAre tuM mArI sAthe cAla, huM tane khavaDAvI pIvaDAvI sukhI karIza. mAbApa
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 86 bALako temanuM mAne tyAM sudhI prema kare che. jo mAbApanI icchA satAna pUrI nA kare te temane trAsa Ape che ane darekane peAtAnA bhAgya pramANe phaLa maLe che. mATe tu jarAya ciMtA nA karIza." "ThIka." kahI rAjA vicAravA lAgyA, " jyAM sudhI tene mATe pratikULa samaya na Ave tyAM sudhI tenuM ahita zAya tema nathI." Ama vicAratA rAjA cAra sAthe cAlavA lAgyA. raste jatAM cAre pelA sAdhune joyA eTale cAre pUchyuM, " mahAtmAjI ! tame vikrama maLaze tema kahyuM hatuM, paNa te na maLyA." sAdhue cAra ane vikrama sAme joi vicAra karyA. - jo sAcuM kahIza tA ghaNuM aniSTa thaze. tethI spaSTa kahevu nahiM." vicArI kahyuM, " me' vikrama maLaze tema kahyuM hatuM, tethI te nAmanI vyakti tamane maLI gaI." sAMbhaLI cAra peAtAnI guphA tarapha cAlyA; guphAmAM jatAM vikramane cAra kahyuM, " bheAjana taiyAra thai rahyuM che, tyAM sudhI tuM A maMDapamAM esa." kahI te aMdara gayA ne kanyAone kahyuM, "huM vikramane mArA bhANejanI sahAyathI mArI tamane paNIza, mArI pAse savA lAkha rUpiyAnAM ratna che. lAkhkhA rUpiyAnAM rezamI vastro che. muktAthI bharelA be paTArA che ane cauda karoDa nagada dravya che. A sAthe rAjalakSmI maLavAthI AnaMdanA pAra raheze nahi." 66 cAranA zabdo sAMbhaLI guphAmAM chupAyelA vikrame khullI
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ talavAra sAthe khappara pAse AvI kahyuM, "o pApI ! tuM jaladIthI tArA hAthamAM talavAra le. te cerI, straharaNa vagere adhama kRtya karyA che tenI zikSA bhegava, A talavArathI tAruM mAthuM kApavAmAM Avaze" vikramanA zabdo sAMbhaLI cora dimUDha thaI gaye ne manamAM be, "huM vagara vicAra Ane laI AvyuM, te atyAre zuM karaze ne zuM nahi kare? meM krodhe thayelA vAghane pakaDe che, meM sukhI thavA kauvacane hAtha lagADe che." tyAre rAjA vicAre che, "devIe A baLavAna ceranuM mRtyu karavA mATe je sUcanA karI hatI tene amala kara rahyo, tene mAravAnI A taka che. je te guphA bahAra nIkaLI jaze te tene keI mArI zakanAra nathI, tethI atyAre ja tene nAza karavo joIze." | vikrama ane cora vicAra karI talavArathI laDhavA taiyAra thayA. laDhatAM laDhatAM vikame coranI talavAranA potAnI talavArathI TukaDA karyA eTale devIe Apela talavAra laI cora Avate hatuM, tyAre vikrame agnizaitAlane yAda karyo te sAthe ja agnizaitAla tyAM Avyo, vikamane khappara jyAre mAravA AvatuM hatuM tyAre anitAle tenA hAthamAMthI talavAra paDAvI laI rAjAne ApI, eTale core vAMkI bhrakuTI karI pagaprahAre dharatI kaMpAvI. yamarAja jevA coranuM vatana joI rAjA belyA, "re duSTa ! tuM A talavArathI avaMtI levAnI IcchA karate ho kema?"
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'rAjAnAM vacane sAMbhaLI cora tyAMthI nAsI guphAmAM saMtAI gaye ne vicAravA lAgyo,"are hAya ! meM mArI jAte ja mArA paga para kuhADo mAryo che, mAre nAza karavA ja huM tene ahIM lAvyo chuM. e durAtmAne keI deva-dAnave mArA nAzane upAya batAvyo che." cora Ama vicArI rahyo hato, tyAre vikame agnivaitAlane kahyuM, "e corane guphAmAMthI zodhI mArI AgaLa lAve, jethI huM A talavArathI tenAM karmanAM phaLa cakhADuM." rAjAnA zabda agnizaitAla guphAmAM corane zelate te jyAM saMtAye hatuM tyAM AvyuM ne tene pakaDI rAjA pAse laI AvyuM. rAjA tene jotAM manamAM vicAravA lAgyA, "A core ghaNuM ja nukazAna karyuM che, tenAthI lUMTAyelA dravyathI keTalAya leke navAnavA dhaMdhA karI zakatA." Ama vicArI corane kahyuM, "tuM laDavA taiyAra thA." rAjAnA paDakAranA zabdo sAMbhaLI khappara laDavA taiyAra thaI gaye. | vikamanA zabda che cheDAyele cora tyAM eka paDelA jhADane upADI vikramane mAravA de. te jhADane vikama para prahAra kare te pahelAM vikame talavArane upaga , cora jamIna para paDe, te pitAne nAza thate joI khinna thaye, tyAre vikeme kahyuM, "huM pite avaMtInagarIne rAjA vikramAditya chuM, mArI sAthe yuddha karavAthI khina thavuM na
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ joIe. mArI sAthe yuddha karI tuM raNamedAnamAM mare che, ethI tAre kheda kare na joIe." IIII kA khapara ane mahArAjA vikrama rAjAnAM AvAM vacane sAMbhaLatA khappare potAnA dehane tyAga karyo. mAnavanuM pUNya tape che tyAM sudhI badhu anukULa rahe che paNa jyAre pUNya paravArI jAya che. tyAre badhuM ja pratikULa thAya che. eka mRga eka vakhate zikArIne sapATe ca. zikArIe tene vadha karavA kapaTajALa bichAvI. e jALamAM te mRga phasAye paNa tenAM pUNe tyAM Aga lAgI, mRga bacI gaye ne nAThe. zikArIe tenI tarapha bANe pheMkayA paNa tene IjA na thaI te AgaLa jatAM kUvAmAM paDI gaye, bhAgya anukULa hoya te ja badhI anukULatA maLe che. eka mAchaluM mAchImAranA hAthe caDyuM. tenA hAthamAMthI nIkaLI
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ gayuM. ne te jALamAM sapaDAyuM. temAMthI game tema karI te nIkaLI gayuM. paNa aMte te bagalArthI khavAI gayuM. coranA maryA pachI vikramAditye jenuM dhana, kanyAo corathI haraNa thaI hatI temane belA ane temanuM dhana temane pAchuM ApyuM, jemanI kanyAo hatI temane temanI kanyAo oNpI. vikame pelA kRSNa brAhmaNane ghaNuM suvarNa ApyuM ne potAnI rANI kalAvatIne laI maMtrIoe ANelA hAthI para besI pitAnA mahele gayA ne sukhapUrvaka rahevA lAgyA. kahevAya che, "yathA rAjA tathA prajA rAjA dharmamAM premavALe hoya te prajA dharmapremI hoya ja. prajA rAjAnuM anukaraNa kare che. trIjo sarga saMpUrNa chitvA pAzamapAsya kUTaracanA, bhakatpAbalAdU vAgurAma paryantAgnizikhAkalApajaTilAduM nitya dUra vanAdu vyAdhAnAM zaragecarAdatijanetrutya dhAvana mRga kUpAntaH patitaH karoti vidhure kiMvAM vidho pauruSama | (sa 3-257)
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ cotho sage prakaraNa soLamuM . . . . . . devakumAra vikramAditya sukemalAne pitAne ghera rAkhI cAlyA gayA tyAre sukemalA karuNa avAje raDavA lAgI. tene raDatI joI tenI mAtAe raDavAnuM kAraNa pUchayuM, te te belI, "mAza svAmI je deva hatA te mane choDIne cAlyA gayA." beTA!" mAtA bolI, "deva krIDA karavA kyAMka gayA haze, kAraNa ke deva te sarovara, kUvA, bAga vagere sthAnomAM kIDA karatA ja hoya che." mAtAe kahyuM, tyAre rAjA zAlivAhane pitAnI dIkarIne raDavAnuM kAraNa pUchayuM. sukamalAe mAtAne je javAba ApyuM hatuM, te javAba pitAne Ape. eTale mAtA-pitA bolyAM, "te dUra gayA haze, te paNa te jaladIthI pAchA Avaze. kadAca, te na Ave te tuM ahIM dharma-bAna karaje, jinezvaranI bhakti tathA pUjAthI game tevA upadrava dUra thAya che. manaduHkha ane vina nAza pAme che. mana prasanna rahe che.
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ 92 jenA pitA ceAgAbhyAsa che, jenI mAtA viSayavAsanAnA tyAga che, jenA bhAI viveka che, jenI bahena anicchA che. jenA putra vinaya che, jenA mitra upakAra karavA te che, jenA sahAyaka varAgya che, upazama-zAMti jevuM ghara che te ja sukhI che.' tu e pramANe samajI ahIM rahe, tane gabharUpa sahAyaka ApI te gayA che. mATe zAka na kara. pUNyaprabhAve putranA janma thaze te huM samRdhdha rAja tene ApIza. kadAca putrIne janma thaze te koI ceAgya rAjA sAthe tenAM lagna karIza." potAnA bApanAM vacana sAMbhaLI sukeAmalAnuM mana zAMta thayuM ne teNe dhama dhyAnamAM mana coMTADayuM. te vidhipUrva ka garbhanuM pAlana karavA lAgI. teNe vAyukAraka, pittakAraka, vastuonA tyAga karyuM, jethI saMtAna rogavALu na thAya. samaya pUrNa thatAM jema pU dizA sUryaMne janma Ape che tema zubha divase sukeAmalAe putraratnane janma ApyA. dohitranA janmanI vAta sAMbhaLI rAjA zAlivAhane sajjanAne annapAna ApI satkAra karyAM. ane tenuM nAma devakumAra rAkhyu. e devakumAranu pAlana pASaNa karavAnuM kArya pAMca dhAtrIone soMpyuM. e pAMca dhAtrIethI pAlana thatA potAnA putrane joI sukAmalA AnaMdamAM rahetI. devakumAra jyAre moTA thaye tyAre rAjA zAlivAhane
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 93 vicAra karyAM, " je mAtApitA putrane bhaNAvatA nathI, te putranA zatru che. jema khagale 'sanI sabhAmAM ze|bhatA nathI tema mUkha vidvAnonI sabhAmAM zobhatA nathI." tethI rAjAe utsava karI paDitane tyAM devakumArane mekA, paMDita bhaNAvatA te devakumAra zrama karI bhaNatA. pariNAme sarva zAstra, zastravidyA temaja rAjyanI sarva kalAmAM pAraMgata thayA. eka divasa pADazALAne kAI vidyArthI devakumAra sAthe laDhatAM kaThora zabda khelyA, " are nakhApA ! me' atyAra sudhI tane mA karI, kema ke tuM rAjA zAlivAhananA dohitra che. putrIno putra che, paNa have hu tArA aparAdha kSamA karIza nahi." 6 A sAbhaLI devakumAra potAnA manamAM vicAra karavA lAgyA. " A sAcuM ja kahe che, huM. jyAre sabhAmAM jAuM chuM tyAre badhA huM rAjAnA dohitra, huM mukAmalAnA putra, Ave Ave' kahe che paraMtu koi mArA ApanuM nAma laI melAvatuM nathI." Ama manamAM vicAra karatA devakumAra udAsa mane potAnI mAtA pAse maLye, balya, " huM mA ! teM mArA pitA vinA A cUDiyA, su dara AbhUSaNa kema paheryAM che? jenA pati nathI hAte te strI AvAM vastrAbhUSaNa paheratI nathI. te tuM Anu kAraNa mane kahe." * 46 tArA pitA deva hatA." sukeAnA putrane kahevA lAgI. "te ahIMthI AkAzamAM krIDA karavA kayAMka cAlyA gayA che, tethI
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ tArA bApu jInnatA che tema mAnu chuM ane tethI ja cUDiyA tathA sudara vAbhUSaNo dhAraNa karu chu" mAtAe Ama kahyuM. paNa devakumAranA mananI udAsInatA na gaI, temaja tenA manane zAMti paNa na maLI. putrane udAsa joi mAtAe kahyuM, " beTA, cintA cheDa, ne khAvA esa. ' mA jyAre Ama kahI rahI hatI tyAre devakumAra potAnI najara cAtarapha pheravI rahyo hatA. najara pheravatAM tenI draSTi bAraNAnA pATaDA para lakhelu tenI dRSTie paDayuM. te tyAM jaI vAMcavA lAgyA, " kamaLa samUhamAM krIDA karanAra rAjA puruSane joi dveSa karanArI ane dveSathI kASTa bhakSaNa karavAnI icchA karanArI rAjakumArI sAthe lagna karI eka vIra A samaye pRthvInI rakSA karavA mATe daMDa dhAraNa karavAvALA huM avaMtI tarapha utAvaLA jaI rahyo chuM." A vAMcI devakumAra ghaNA rAjI thayA, putrane rAjI thayele joi sukeAmalA pUchavA lAgI, "huM putra ! zuM tane tArA khApa kayAM che te jANavAmAM AvI gayuM ? zuM tArA bApu AvI gayA ?" " A." devakumAra olyA, " tArA AzIrvAdathI mane mArA bApunA patto maLI gayA." tArA bApu kayAM che ?" sukeAmalAe pUchyuM, " mane batAva." " khA, " devakumAra ekScA, huM jyAM mArA Apu che tyAM pahelAM huM jaIza. tyAM gayA pachI tarata ja tane te sthAna batAvIza." dd
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNa beTA !" sukamalA bolI, "jyAM devaleke rahe che, tyAM tuM kevI rIte jaIza?" "mA" devakumAra mAne prazna sAMbhaLI bolyA, "huM devano putra chuM tethI temanA je ja huM paNa parAkramI chuM, tethI mane tyAM javAmAM koI muzkelI paDavAnI nathI." A sAMbhaLI sukamalA navAI pAmatI belI. "te deva tyAM jaI devI, taLAva, vana vagerethI mehita thaI tyAM rAja , ma ka re , '-- * che - kAzI ja te - hajI iii. mA dIkare vAta karI rahyA che. rahI gayA haze, te kayAre paNa ahIM Avaze nahi, kema ke devalekanA jevA ahIM divya alaMkAra, uttama vastra, maNiratna vagerethI prakAzita bhavana, sauMdarya, bhogavilAsa vagere sAhitya nathI, vaLI devane devalekamAM je sukha maLe che, tenuM varNana jIbhathI thaI zake tema nathI, tethI beTA!
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ tuM paNa tyAM jaI tArA bApunI jema tyAM rahI jaIza. pachI mArI zuM dazA thaze? siMhaNa eka ja suputrathI nirbhayatAthI UMghe che, paraMtu gadheDI dasa dasa putra hovA chatAM te putra sAthe te bhAra ucake che, tethI tArA je suputra mArI pAse nahi hevAthI mArI dazA karuNAjanaka thaze." pitAnI mAnI vAta sAMbhaLa-praNAma karI devakumAra be, "je huM jIvate rahIza, te ahIM AvI tane tarata ja mArA bApu pAse laI jaIza." "beTA" sukamalA bolI, "tuM je kahe che te sAcuM che. suputra te mAtApitAnuM hita karanArane ja kahevAya, beTA ! pazuo paNa pitAnAM saMtAnane ghaNo prema kare che, te mAna keTale prema kare? huM tane vadhAre zuM kahuM ?" kahetI sukamalA AgaLa kahevA lAgI, "he nirmaLa hRdayavALA suputra ! khuzIthI tuM jA, ne jyAM jAya tyAM mane yAda karaje, putra mATe mAtApitA jevuM koI tIrtha nathI." bApitAnI mAtAthI kahevAyelA zabdo sAMbhaLI devakumAra che. "tuM jarAya duHkhI na thaIza. huM tane yAda karate mAruM kArya pUruM karI ahIM AvIza." A pramANe mAtAne kahI tenI AjJA laI praNAma karI devakumAra pitAnA pitAne maLavA ravAnA thaye. mAtAnA viyeganuM asahya duHkha tenAthI sahana na thayuM. AMkhamAM AMsu AvI gayA. paNa mana kaThaNa karI te avaMtI tarapha cAlya.
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa sattaramuM . . . .devakumAra avaMtImAM devakumAra pratiSThAnapurathI nIkaLI nagara, gAma, nadI, parvata vagerene jota joto avaMtI lagabhaga pahoMcatAM te manamAM vicAra karavA lAge, "jemaNe mArI niraparAdha mAtAne tyAga karI ahIM AvI rAja karavA mAMDyuM che, temane mAruM parAkrama batAvyA vinA kaI rIte maLuM ? je putra potAnA ucca caritrathI pitAne prasanna karatuM nathI, tene janma vRghA che, mATe mAre mAro prabhAva mArA bApune batAvI rahyo. ane te mATe mAre kaI eka vezyAne tyAM Azraya le rahyA. vezyAne tyAM Azraya lIdhA sivAya A kArya siddha thAya tema nathI. je kAma baLathI na thAya te kAma kaLathI thAya." Ama vicArate devakumAra avaMtImAM AvI mukhya vezyAne tyAM gaye. devakumArane jotAM vezyAe pUchyuM. "tame keNa che? kyAMthI Ave che? zuM kAma che ?" mAruM nAma sarvahara che." devakumAre kahyuM, "huM cera chuM, rAjAo ane dhanavAnA dhananuM haraNa karuM chuM, huM tamAre tyAM rahevA cAhuM chuM."
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ "huM tamane mArA gharamAM Azraya ApI zakatI nathI." vezyAe kahyuM, "tame temanuM dhana haraNa karaze te vAta rAjA jANe te mane barabAda kare, kema ke corI karanAra, karAvanAra, salAha ApanAra, bheda batAvanAra, corelA dhanane lenAravecanAra, Azraya ApanAra A sAte jaNe cera kahevAya che. vaNika, vezyA, cera, marelI vyaktinuM dhana levuM, parastrInuM sevana karavuM, jugAra rame e badhA duSkarmanAM sthAna che. cerI karanAra pitAne saMbaMdhI hoya te paNa rAjAo tene zikSA kare che. cera je corIne dhaMdhe choDI de te rohiNeya ceranI jema svarga meLavI zake che, tethI huM tamane mAre tyAM rAkhI zakatI nathI." vezyAnA zabdo sAMbhaLI devakumAra bIjI vezyAne tyAM gaye, ne Azraya mATe kahyuM. tyAre vezyAe kahyuM, "sI ane puruSanI viSama vAte bhAspada hotI nathI, kema ke avasara vagaranAM kAma, viSama vAta, kumitranI sevA A kyAre paNa karavA joIe nahi." A zabdo sAMbhaLI devakumAra tyAMthI AgaLa vadhe. keTalIya vezyAone tyAM gaye, paraMtu koIe Azraya Ape nahi. devakumAra Azraya zete kAlI nAmanI vezyAne tyAM gaye. tenA pUchavAthI devakumAre bIjI vezyAone kahyuM hatuM, te kahyuM. sAMbhaLI vezyA vicAravA lAgI. "mAre tyAM kaI zrImaMta '
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvatuM nathI, tethI Ane gharamAM rAkhavAthI keI muzkelI UbhI thavAnI nathI." Ama vicArI kAlI vezyAe devakumArane pitAne tyAM rAkhe, tyAM rahe be divasa thayA, paNa devakumAra kaI dhana lAvyA nahi, tyAre teNe kahyuM, "dravya nahi lAvanAra ahIM rahI zakate nathI, te kyAMkathI dhana lAve, nahi te rasto pakaDo. jema mokSanI IcachA karanAra muni ahiMsA, satya, vagerene saMgraha karatAM paraleka-mokSa mATe daSTi rAkhe che tema dhanikane ja vezyA saMgrahe che, sukha Ape che" ThIka, ema karIzuM." kahetA devakumAre pUchyuM. "A suMdara mahela dekhAya che, te kene che ?" A gaganacuMbI mahela rAjA vikramAdityane che." vecAe kahyuM, "enA sAtamA mALe mahArAjA sUe che. te rAjAne bhadrumAtra je maMtrI che, tene mahela temanI jamaNI bAjue che." ThIka" devakumAre che. Aja rAtanA nagara jevA huM jaIza. pAchA AvI huM bAraNuM khakhaDAvuM eTale tame parathI UghADaje." - "sAruM." vezyAe kahyuM, ne rAtanA devakumAra vezyAne mAMthI nIkaLe. siMha zikAra karavA jatAM kyAre zukana jue che jena caMdrabala ke dhanasaMpatti jue che. te ekale ja zikArane joI sAmane kare che. sAhasamAM ja siddhi rahelI che. devakumAra vezyAne tyAMthI nIkaLe. te vakhate agni
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1oo vaitAla vikamane kahI rahyo hato, "he rAjana ! devadvIpamAM devatAo suMdara nRtya karavAnA che, tethI huM tyAM javAnuM chuM te mane rajA Ape. nRtya jevA huM tyAM be mahinA rahIza teTalA samayamAM tamAre kaI paNa kAma hoya te paNa mane yAda kare nahi." sAruM jAva." rAjA vikame kahyuM, "tamArI IcchA pramANe karo." rajA maLatAM ja agnivaitAla devadvIpamAM adbhuta nRtya jevA tyAMthI dazya tha. devakumAra vezyAne tyAMthI nIkaLI caMDikA devInA maMdire pahoMce ne caMDikA devIne praNAma karI be, "he devI! tuM badhAMnA maratha pUrA kare che, te mArA para prasanna thaI vijya ane dazvakaraNanA vidyA mane Apa. jo tuM mAruM mAgyuM nahi Ape te mAruM mAthuM kApI tane arpaNa karIza." A kamANe prArthanA karavA chatAM devI kAMI bolI nahi tyAre devakumAra talavArathI mAthuM kApavA taiyAra thaye. devakumAranuM sAhasa joI caMDikA devIe prasanna thaI pragaTa thaIne talavAvALo hAtha pakaDaye, bolI, "he. sAhasika vIra! huM tAruM mAgeluM ApavA taiyAra chuM, tane vidyAo ApIza, mAthuM kApavAnI vAta javA de, ne tArA sthAne jA."
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 101 devI pAsethI varadAna meLavI devakumAra vezyAne tyAM Avyo. te divasathI te parabhavanA pUNya udayathI je kArya karavAnI IcchA karate te thaIne rahetuM. eka divasa devIthI varadAna pAmele devakumAra azya vidyAnA pratApe mahelanuM rakSaNa karatA sainikonI vacce thaI mahelamAM gaye ne vicAravA lAgyuM, "kaI paNa camatkAra batAvyA vinA huM mArA bApune maLIza nahi. prabhAva vinA mAnava pUjAte nathI mATe camatkAra te batAva joIe ja. evuM vicArato te mahArAjA sUtA hatA tyAM Abe, pitAnA pitAnuM moTuM joI te prasanna thaye ne praNAma karyA pachI zamyA nIce rahelAM aThAvIza karoDa * - - - : - apamAna jAmanagara devakumAra peTI uThAve che.
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 102 suvarNanA mUlyanAM vastrAbhUSaNanI bharelI peTA cUpacApa uThAvI tyAMthI adRzya thaI gaye ne vezyAne tyAM pahoMce tyAM jaI teNe bAraNuM khakhaDAvyuM. vezyAe tene Avela jANI bAraNAM ughADayAM. gharamAM jaI devakumAre vezyAne vasAbhUSaNa batAvyAM, vezyA te A joI Azcarya pAmIne pUchavA lAgI, "A kenAM vastrAbhUSaNe che?" javAbamAM cere-devakumAre kahyuM, "A vastrAbhUSaNa huM rAjamahelamAMthI lAvyo chuM." A sAMbhaLI vezyA vicAravA lAgI, "A najara sAmenI vastu caranAra cAlAka-sAhasika cAra che. teNe rAjA ane rANInAM vastrAbhUSaNe caryA, tene bIjAnI vastu coravAmAM zuM muzkelI naDavAnI hatI ?" vezyA Ama vicAra karatI hatI tyAre cAre kahyuM, "vastrAbhUSaNathI bharelI A peTI atyAre tame prANanI jema yatnapUrvaka saMbhALaje. pharIthI bIjIvAra A nagaramAMthI je corI karI lAvIza te tamane ApI daIza." A vAta sAMbhaLIne vezyA bahu rAjI thaI kema ke jeTale lAbha thAya che teTale lebha vadhe che. keTI suvarNathI paNa asaMtoSI rahe che. badhA dezonuM sthAna lebha che. manuSya tRSNA tyAga karI zakatuM nathI. tethI vezyAe ghaNuM dhana maLaze te AzAthI khuza thaI cerane madirA vagere ApI prasanna karyo. pachI cAra gharanI aMdara jaI dharmadhyAna karavA lAge. savAra thayuM. mahArAja vikramAditya UThayA temaNe zayA
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 103 nIce vastrAbhUSaNathI bharelI piTI joI nahi eTale rANIne pUchyuM, "AbhUSaNathI bharelI peTI kyAM che?" "meM te te peTI zayAnI nIce mUkI hatI." rANIe kahyuM. kyAMka bIje te nathI mUkI ne?" rAjAe pUchayuM, zamyA nIce peTI nathI." rAte sUtI vakhate meM piTI ahIM mUkI hatI." rANIe kahyuM. Ama AvA sthAne rAtanA keI cora AvI peTI laI gaye che." rAjAe rANIne kahyuM. "jyAre AvA sthAne kaI cUpacApa AvI zake che, te mane kadAca mArI nAMkhe te zuM thAya ?" zudra jatuthI te IMdra sudhI badhAne jIvavAnI AzA eka sarakhI hoya che. maraNane bhaya badhAne eka sarakhe heya che. keInideya vyakti keI jIvane mAre che tyAre te jIvanane cheDI vizALa rAjyanI IcchA karatuM nathI, mATe saMbhALapUrvaka rahevuM joIe." kahI rAjAe pagalAM oLakhanArane bolAvyA ane pageruM zodhavA kahyuM. temaNe prayatnapUrvaka pageruM zodhavA mAMDyuM, paNa pariNAma zUnyamAM AvyuM. te pachI koTavALane bolAvyA, ne pUchayuM, "rAtanA tame kyAM gayA hatA? athavA tame rAjamahelanI rakSA kALajIpUrvaka karatA nathI" tyAre keTavALe
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 - kahyuM, "mahArAja ! ame AkhI rAta jAgI kALajIpUrvaka tarapha pharI mahelanI rakSA karatA hatA" mahArAja vikrama vicAra karatA sabhAgRhamAM gayA. tyAM bhamAtra temaja maMtrIone bolAvI rAtanI vAta kahetAM kahyuM, Ama AvA surakSita sthaLe vastrAbhUSaNanI peTI coranAra cara keTale hiMmatavAna-bahAdura haze ?" bolatA vikramAditye senAnA thALamAM pAnanuM bIDuM rAkhI sabhAmAM pheravyuM. ane kahyuM, "A bIDuM laI je cerane pakaDI lAvaze tene dhana ApI rAjA satkAra karaze." rAjAnAM vacana sAMbhaLI badhA vicAravA lAgyA, "cora ghaNe baLavAna che, te rAjAnA rakSita mahelamAM ." ema vicAratA bhayathI gabharAtA keIe pAnanuM bIDuM UThAvyuM nahi. tyAre atisAra nAmanA vikramAdityanA maMtrIe vIra yeLAone kahyuM, "je keIrAjAnuM kArya pUrNa karaze te ja rAjAne sAco sevaka che. je kaI yuddhanA samaye AgaLa rahe, nagaramAM rAjAnI pAchaLa rahe ane mahelamAM temanA rakSaNa mATe jAgRta rahe te rAjAne prItibhAjana thAya che. rAjA rAjI thavAthI tene puSkaLa dhana ApI satkAra kare che. saMskAranI AzAe sevaka pitAne prANa ApIne paNa upakAra kare che." maMtrInA zabdo sAMbhaLI siMha nAmane keTavALa rAjAnI sAme AvyuM. ane pAnanuM bIDuM UThAvI be, "huM traNa divasamAM e cerane ApanI samakSa jarUra lAvIza. je tema na karI zakuM te cerane je zikSA karavAnI hoya, te
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ 105 zikSA mane karajo." Avu elI keTavAla cAlyA gayA. teNe cAra raste, traNa raste, e raste, sArA sArA sainikA geADavI umig yvyd koTA jemAM bhUkhI rahyo che. dIdhA. pote talavAra lai galIomAM ghUmavA lAgyA. Ama ghUmatA te trIje kiMvase nagaranA pUrva dvAre Avye. vezyAne tyAM rahetA core kAlI vezyAne samAcAra pUchayA tyAre te kahevA lAgI, " corane pakaDavA keTavALe pratijJA karI che. te kratA pharatA ahIM Avaze, zarUAtamAM rAjAnA mahelamAM tame corI karI te tame ThIka na karyuM. rAjA koI paNa rIte vazamAM AvI zakatA nathI. vaLI vagara vicAre kAryakraravAthI pastAvAnA samaya Ave chete mATe kAI upAya hAtA nathI. tethI tame atyAre ja ahIthI bIje kayAMka cAlyA
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 jAva. kATavALanI pratijJAnA samaya pUrNa thaI jAya tyAre ahI Avo; tema karavAthI tamAruM kalyANa thaze. mAruM hRdaya tA bhayathI dhajAnA kapaDAnI jema kaMpI rahyuM che." vezyAnA zabdo sAMbhaLI cAra khelyA, " tame jarAya gabharAze nahi. huM tamane jotajotAmAM paisAdAra banAvI daIza." " tame dhanya che." vezyAe kahyuM, "bhaya sAme hAvA chatAM na DaratAM tame zAMta rahI zake che."
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa aThAramu ... kADhavALa ane maMtrIne manAvyA ... * kATavALanA gharamAM keNu kANu che ?" devakumAre vezyAne pUchyuM, " koTavALanI patnI, bahena ane zyAmala nAmanA bhANeja tenA gharamAM che." vezyAe kahyuM. " e bhANeja sAta varSathI gaMgA, geAdAvarI vagere tIrthonI yAtrA karavA gayA che, te haju sudhI Avye nathI. te bilakula tamArA jevo che. te be traNa divasamAM AvanAra che." 66 'huM have nagaramAM jaIza." devakumAre kahyuM". "rAtanA jyAre pAchA AvuM ne khAraNuM khakhaDAvuM tyAre cUpacApa utAvaLe bAraNuM ughADavuM." " huM cora !" vezyA khelI e vAte nizciMta rahejo tamArA kahevA pramANe khAraNuM ughADava!mAM Avaze." vezyAnA zabdo sAMbhaLI cora tyAMthI nIkaLyA. teNe kATavALane phasAvavA mATe tIrthayAtrA mATenA sAmAna vecanArane tyAM gayA. ane kAvaDa vagere lIdhAM. yAtrikanAM kapaDAM paherI te pUrva taraphanA daravAje gayA jyAM bhUkhyA
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ * karavAmAM 108 tarasya keTavALa hatuM. tyAM mAmA." kahI tenI sAme Ubhe ne praNAma karyA. pitAnA bhANejanA rUpaane raMga-AkRtimAM maLatA corane ( pitAne bhANeja samajIkeTavALa devakumAra kAvaDa laI Avyo. pUchavA lAgyuM, "tame kyA kyA tIrthanI yAtrA karI te kaho joIe." "tamArI dayAthI gaMgA, godAvarI vagere mukhya mukhya tInI meM yAtrA karI che." cora che, A sAMbhaLI keTavALe kahyuM, "gaMgAjaLa, gaMgAnI dhULa ane gedAvarInuM jaLa Ape. je pIne zarIra para chAMTIne mArA zarIrane pavitra karuM?" core keTavALane mAgeluM jaLa, dhULa vagere ApyuM, keTavALe te laI pitAnA zarIrane pavitra banAvyuM. mAmA ! tamAruM moTuM udAsa kema che?" keTavALane jotAM devakumAre pUchayuM. tyAre keTavALe karelI pratijJA kahI. A sAMbhaLI kapaTI zyAmala bolyA, "tame rAjA samakSa A pratijJA karI te sAruM karyuM nathI. have je thaI gayuM te thaI gayuM paNa have cUpacApa dhana ane gharanAM mANasone keIka gupta sthAnamAM chupAvI de. kadAca pratijJA pUrI na thaI te rAjA badhuM paDAvI leze."
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 109 koTavALane kapaTI zyAmalanA zabda cagya lAgyA. teNe kahyuM, " tame sAcuM kaheA che, paNa huM zuM karuM? huM A sthaLa choDI ghera jaI zakatA nathI, tema pratijJAbhaMganI rAjA zuM zikSA karaze te paNa huM kahI zakatA nathI. te tame ghera jAo, ane badhAMne maLI utAvaLe gharanI sapatti ane gharanAM mANasAne kayAMka chupAvI de ne tame paNa chupAI jAva." 8 barAbara, paNa huM tamane maLIne AvyA chuM, te gharanAM kema mAnaze ? " zyAmale hyuM, "tame badhAMne temaja sapattine saMtADavAnuM' kahyu' che te teo kema mAnaze? mATe mAmA ! mArI sAthe A kahevA keAi sevakane melA." (" tAru kahevu ThIka che." kahetAM koTavALe A samAcAra kahevA eka sevakane zyAmala sAthe mAkahyA, raste jatAM zyAmale sevakane kahyu, " ghera jai koTavALe je kahyuM che te kaheje, huM ghaNA varSo pachI tItha yAtrA karIne AvuM chuM, varSAthI dUra rahelA hAI vakhate mane koI oLakhe paNa nahi," kahetA zyAmala sevaka sAthe koTavALane tyAM pahoMcyA. tyAM jai sevake kATavALanI strIne kahyuM, "tamArA bhANeja zyAmala tI karIne Avela che." ane tenI mAne kahyuM, " tamArA dIkarA yAtrA karIne AvyeA che tenA satkAra karo." ' kapaTI zyAmale sevakanI vAtA sAMbhaLI badhAnA paricaya meLavI lIdhA, ane " mAmI, mAtA" vagere khelI badhAMne praNAma karyAM-gya vinaya karyo. ??
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 ghaNA divase zyAmala ghera AvyA tethI badhA khuza thayA, kapaTI zyAmale badhAne gaMgAjaLa vagere ApyuM pachI keTavALanI strIne sevake kahyuM, "keTavALe dhana badhuM saMtADavA kahyuM che tethI gupta sthAnamAM jaladIthI saMtADavuM kAraNa ke tapAsa karatAM cora hajI pakaDAyela nathI tethI rAjA gusse thaI zuMnuM zuM karaze." kahI sevaka cAlyA gaye. sevakanA gayA pachI kapaTI zyAmalane belAvI bhayathI dhrujatI koTavALanI strI kahevA lAgI. "tame badhI saMpatti kyAMka utAvaLe saMtADI de. jethI te kyAM che te jANI na jAya." kahetI keTavALanI strIe kapaTI zyAmalane badhI saMpatti batAvI eTale yAmale kahyuM, "mAmI ! tame A keThImAM saMtAI jAva. tamArI paherelI sADI kImatI hoI te mane ApI de, jethI rAjA laI na le." barAbara." kahI keTavALanI strI keThImAM peThI ane paherelI sADI zyAmalane ApI. pachI zyAmale keTavALanI bahenane anAja bharavAnA kothaLAmAM pesADI tene eka khUNAmAM rAkhI kahyuM, "gharamAM AvI ke tamane bolAve te paNa tame belaze nahikahI jamInamAM dATeluM, peTImAM rAkheluM jeTaluM dhana hatuM te laI kAvaDamAM bharI cUpacApa cAlate thaye. ne vezyAne tyAM pahoMcyA. bAraNuM khakhaDAvyuM. vezyAe UtAvaLe AvI bAraNuM kholyuM, eTale gharamAM jaI vezyAne badhuM batAvavA lAgyA. vezyAe badhuM joI pUchayuM. A kayAMthI lAvyA ?"
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 111 "A badhuM koTavALanuM che." devakumAre kahyuM, "tenA gherathI chetarIne lAvyo chuM." A sAMbhaLI vezyA vicAramAM paDI, vicAra karatI vezyAne devakumAre kahyuM, "A badhuM tamane ApyuM." vezyAe te sAMbhaLyuM ane vicAravA lAgI. "Ave cara te kayAMya je nahi." savAra thatAM keTavALa rAjA pAse gaye, ane be, "traNatraNa divasa bhUkhatarasa veThI corane zodhato rahyo paNa era hAthamAM AvyuM nahi, have Apane egya lAge te zikSA kare keTavALanA bhaktigarbhita vacane sAMbhaLI rAjA bolyA, "he keTavALa! tame tamAre ghera jAo, AmAM tamAre deSa nathI. cora ghaNo cAlAka ne surakSita che. te mArA rakSita mahelamAMthI peTI laI jaI zake che, tene tame kaI rIte pakaThavAnA hatA? tame mArI AjJAnuM pAlana karyuM che. ane tethI tame nirdoSa che." rAjAnA zabdothI keTavALa prasanna thaye, ne praNAma karI pitAnA ghera gaye, ghera jaI pitAnI strIne kahyuM, "hAthapaga dhevA pANI lAve." keTalIya vAra kahevA chatAM kaI belyuM nahi, eTale keTavALe pitAnI bahena samAne kahyuM, "tame mArI sAthe belatAM kema nathI ?" Ama vArevAra pUchayuM tyAre temAe kahyuM, "huM atyAre vastra vagara kethaLAmAM chuM."
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 zyAmala bhANe kayAM che?" keTavALe pUchyuM, tyAre kahevAmAM AvyuM ke, "te badhuM dhana laI saMtADavA game che te paNa kayAMka chUpAye haze, pahelAM tame zyAmalanI zedha kare, amane vastra Ape. je paherI ame bahAra nIkaLIe." gharanI strIonI vAta sAMbhaLI keTavALe temane pahe ravAnAM vastra ApyAM ne pachI bIjA makAnamAM bhANejanI tapAsa karavA keTavALa gaye, tyAre zyAmala ane saMpatti badhuM ja jatuM rahyuM hatuM, tyAre manathI gabharAte keTavALa vicAravA lAge, e dhUtAre mArI saMpatti dhUtI gaye che ane dharmanA bahAnAthI mane chetarI gayela che. Ama vicArate te jamIna para paDe ne bezudhdha thaI gaye. tene bezudhdha thayele jotAM gharanAM badhAM deDI AvyAM ne bolavA lAgyAM, "cara kapaTathI badhuM laIne cAlyA gaye che." AvA zabdo ghara bahAra UbhelA sevakoe sAMbhaLyA ne samajyA vagara "cora, cora'nI bUmo pADavA lAgyA. bUma pADatA te rAjA pAse pahoMcyA ne kahyuM, "gharamAM peThelA corane koTavALe pakaDe che. ne e adhama cora koTavALane sAmane karI rahyo che te te corane pakaDavA jaladIthI padhAre" sevakenA zabda sAMbhaLI rAjA utAvaLe kaTavALane tyAM gayAne keTavALane bezudhdha thayela jo eTale zItapacArathI tene sAvadha karavAmAM AvyA. zuddhimAM AvatAM keTavALa bolyA. cara mArI badhI saMpati laI gaye, tethI huM bebhAna thaI gaye hate. mAravAmAM AvatAM prANIne kSaNa mATe duHkha
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 113 thAya che, paNa jenI saMpati luMTAI gaI hoya tenA putra-pautra badhAne duHkha thAya che. mAruM abhimAna atyAre dhULamAM maLI gayuM che, tethI he rAjan ! huM bIje kayAMya cAlyA jaIza. "A mATe tame manamAM duHkhI na thAva." rAjAe kahyuM, "e cora mArA vastrAbhUSaNa cUpacApa laI gaye chetene na pakaDI zakavA mATe zaka na kare. lakSmI caMcaLa che, te eka sthAne kyAre paNa rahetI nathI. dhananI traNa sthiti che. dAna karavuM. upabhega karo ane naSTa thavuM. je dAna karatA nathI, upabhe karate nathI tevuM dhana nAza pAme che. paNanA dhanane kuTuMbI laI levA vicAre che. rAjA kaI rIte laI le che. ane agni kSaNamAM nAza kare che." rAjA Ama AzvAsana ApI, bahu dhana ApI pitAnI sabhAmAM AvI maMtrI varga vacce beThA ne pharIthI pAnanuM bIDuM banAvI hAthamAM laI kahyuM, "A sabhAmAM evo kaI vIra che, je cerane pakaDI mArI sAme lAve. je te kaI vIra hoya te A bIDuM le." rAjAnA zabdo sAMbhaLI maMtrI bhaTTamAtra Ubhe thaye. ane bIDuM laI belya, huM traNa divasamAM cArane pakaDI tamArI sAme Ubhe na karuM te carane karavAnI sajA mane karavAmAM Ave." Ama kahI rAjAne praNAma karI nIcuM jete talavAra laI eka sabhAmAMthI bahAra Avyo. ne be rastA,
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 traNa rastA, cAra rastA vagere sthAne, cAre bAja, galI galImAM cirane pakaDavA pitAnA dUtane mUkyA ane pote paNa cUpacApa corane pakaDavA rAta divasa avaMtImAM ghUmavA lAge. core vezyAne samAcAra pUchayA, tyAre vezyAe kahyuM, "he cAra! bhamA cerane pakaDavA gaI kAle pratijJA karI che. teNe traNa divasamAM cArane pakaDI rAjA samakSa lAvavA kahyuM che, te paDI na lAve te zikSA sahana karavA taiyAra che. kahIne te ekale rAjAne praNAma karI talavAra laI cAlyA gaye che. tapAsa karate bhamAtra ahIM AvyuM te mArI zuM dazA thaze? kemake vezyAnuM ghara, rAjA, cora, jaLa, bilADe, vAMdarA ane dArU pInArane keI vizvAsa karatuM nathI. corI rUpI pApa A lekamAM baMdhanarUpa ja phaLa Ape che. ane paralokamAM narakanuM duHkha Ape che." vezyAnA zabdothI devakumAra be, tamAre DaravAnuM jarAya kAraNa nathI huM have evI corI karIza jethI ApaNA benuM kalyANa thAya. tame Dare cho zA mATe? zAstrakAroe vezyAne chala-kapaTamAM niSNAta kahI che. eka bAju vezyA raDe che, ne bIjI bAju te hase che, manamAM jevuM rUpa dhAraNa karavA Icche che tevuM rUpa dhAraNa kare che, have huM keInI pAse rahI corI karIza, tethI rAjA tene satkAra karI tene dhana Apaze." vezyAe devakumAranA zabdo sAMbhaLI tene dhanyavAda Ape. eTale cora bole, "have huM nagaramAM jaIza. rAtanA AvuM,
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11pa bAraNuM khakhaDAvuM eTale tarata ja bAraNAM ughADaje. dhana maLe athavA na maLe, paNa cora te rAtanA ghera AvI jAya che." vezyAe tenI vAta mAnya karo eTale devakumAra nirbhayapaNe nagaramAM Arya thaI cAlyuM. ne te bhakmAtra have tyAM AvyuM. joyuM te bhakmAtra udAsa thaI gayo che te joyuM. bhaTTamAtrane cora pakaDavA bhramaNa karatAM Aje trIjA divasane saMdhyAkALa thaye hate. rAta DhaLI rahI hatI. leko sUI gayA hatA tyAre devakumAra gAma bahAra pagane heDamAM baMdha karI nirbhayapaNe beTho hato. coranI zodhamAM pharate bhakmAtra tyAM AvyuM eTale devakumAra be, "he mahAbudhdhivAna ! namaste ! bhakmAtra! ATalA utAvaLe kyAM jAva cho? zuM kAma che ?" pAchaLathI Avate avAja sAMbhaLI navAI pAmate bhakmAtra devakumAra hatA tyAM A ne heDamAM baMdha thayelAne joI pUchyuM. "tame koNa che ? A heDamAM tamane koNe pUryA ? zuM kahuM ?" devakumAra belyA. mane niraparAdhIne rAjAe heDamAM ghAle che. huM keTaluM kaSTa sahana karI rahyo chuM te tame joI zake che" meM mahArAjA samakSa corane pakaDIza tevI pratijJA karI che." bhaTTamAtra che. "paraMtu atyAra sudhI tene patto nathI. te kyAM rahe che tenI paNa khabara nathI. tethI huM
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 atyAre dukha ciMtAthI gherAI gaye chuM, vaLI rAjA keIne hitaciMtaka hotA nathI." sAcuM kahe cho" core kahyuM, "paNa jo tame mane. dhana apAve te e corane pakaDavAne upAya huM batAvuM." jo upAya batAvaze te huM tamane rAjAne kahI keTalAya gAma inAmamAM apAvIza." apAvaze?" heDamAM phasAyale cora bolyA, "huM kuMbhArane dikaro chuM, mAruM nAma bhIma che, huM saMjogavazAt corane bhego thaI gaye, te cora mane kahevA lAge, "je tame mArI sAthe nagaramAM Avaze, te huM corI karIne tamane khUba dhana ApIza." huM lobhane vaza thaI tenI sAthe thaI gaye. paNa core mane kAMI paNa ApyuM nahi, kharekhara lobha badhuM nAza karanAra che. meM coranI sebata karI tethI rAjAe mane cora samajI heDamAM pUryo. durjananI sobatathI huM vipattimAM phasAI gayo chuM. gaI kAle cora ahIM AvyuM hatuM tene meM kahyuM, "tamArI sobatathI mArI A dazA thaI. have mane A duHkhamAMthI choDAvo. sAcA mitranI mitratA kayAre paNa nAza pAmatI nathI. sUrya ane divasanI mitratA akhaMDa che. sUrya vagara divasa thatuM nathIne divasa vagara sUrya hetuM nathI. caMdramA upara rahe che, kumudinI nIce rahe che; chatAM caMdrane jeI kumudinI hase che. mArI A pramANenI vAta sAMbhaLI te cora be, "mArA hAthamAM
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ bahu moTuM gumaDuM thayuM che tethI huM tane heDa beDImAMthI atyAre chUTo karI zakuM tema nathI. tyAre meM kahyuM, 'jyAre tamAre hAtha sAra thAya tyAM sudhI mane roja khAvAnuM ApI jajo. teNe te kabUla karyuM che, te mane rAtre khAvAnuM ApI jAya che. divasa thatAM te gupta rIte potAne ghera cAlyo jAya che, te core mane tenuM ghara batAvyuM nathI, te nagaramAM kyAreka dekhAya che, ane kyAreka adazya rIte phare che. te dhanike ne rAjAnA gharamAM corI kare che. te cora hamaNAM Avaze, mATe me kenI najare na paDo tema cUpacApa besI tenI rAha juo" ceranI vAta sAMbhaLI coranI rAha joto ekAMta sthAnamAM bhaTTamAtra besI gaye. keTaleka samaya pasAra thaI gaye paNa cora AvyuM nahi tyAre beDImAM rahelA corane pUchyuM. "tamAre mitra hajI sudhI kema na Ave ? " cora tamane oLakhI game che." eDImAM rahelA core kahyuM, "tethI te Ave che ne pAcho jAya che, tame tene yuktithI ja pakaDI zakaro. tame A beDImAM paga phasAvI besI jAva. ane huM veLA ja rahe pachI cora ahIM AvI tamane khAvAnuM Ape tyAre jethI tene hAtha pakaDI leje, jethI te cora nAsI jaI zake nahi, je tame tene hAtha pakaDaze nahi te te adrazya thaI jaze." beDImAM rahelA coranI vAta sAMbhaLI bhamAtra be, "he mitra ! je Ama ja cora pakaDAya tema hoya te mane
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 A beDImAM nAMkhI de" kahI bhaTTamAtre tene eDImAMthI chUTe yr drd bhaTTanA traMta heDa-eDImAM nAMkhyA karyA. eTale bhamAtrane cora beDI-heDamAM nAMkhI dUra gayA. ne pachI cUpacApa vezyAne tyAM pahoMcI gaye. bhadraMmAtra AkhI rAta coranI rAha jotA beDImAM mAcale rahyo. savAra thayuM, te nirAza-duHkhI thatA kheLye, huM narAntama ! AvA ane mane A beDImAMthI cheDAve." Ama vAravAra khelatA bhaTTamAMtra ghaNA zaramAye ne manamAM melyA, e prapaMcIe prapaMca karI mane ahIM phasAvyA ne te cAlyA gayA. hu have lokone menu zuM batAvIza ?" Ama ekalatA bhaTTamAtre kapaDAmAM peAtAnuM meDhuM sa MtADyuM. pazu paherelA vastrothI loko bhamAtrane eLakhI gayA. te melyA, "tene
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ tenAM karmanAM phaLa maLI rahyAM che. mANasa je karma kare che te keTI kalpa thaI javA chatAM nAza pAmatAM nathI. karmanAM phaLa te bhegavavAM ja paDe che. rAjAnA maMtrIonuM kyAre paNa sAruM thatuM nathI. je te rAjAnuM bhaluM karavA jAya te prajAnuM bhUruM kare che. je te prajAnuM bhaluM karavA jAya te rAjA tene tyAga kare che, rAjA ane prajAnuM ekI sAthe hita karanAra maMtrI bhAgye ja maLe che." lekenA maDhethI bolAtA zabdo hara nAmanA maMtrInA kAne paDayA eTale te vahelI savAre rAjA pAse jaI bolyA, he rAjan ! huM Apane praNAma karuM chuM ne kahuM chuM ke ApanI daSTimAM sarve samAna che. kadAca Apane keI nArAja kare te tene gharamAM daMDa deve joIe." haranA zabda sAMbhaLI mahArAjA bolyA, "batAve, meM tene anucita zikSA karI che ?" mahArAja ! zuM Ape bhamAtrane beDI-heDamAM pUryA nathI ? bALaka kadAca keI aparAdha kare te paNa bApa tenA tarapha vAtsalyathI jue che, tene anucita daMDa ApatuM nathI." haranA zabda mahArAjA jyAM bhamAtra hatuM tyAM gayA ne heDa-beDImAMthI chUTe karI pUchavA lAgyA, "tamArI A sthiti zAthI thaI?" "mahArAja ! mArI A dazA thavAnuM kAraNa badhAnI AgaLa kahI zakuM tema nathI."
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ nA, nA, tame kahe" mahArAjAe kahevA Agraha karyo. eTale bhaTTamArge pitAnI vitaka kathA kahI. ne manaduHkha anubhavavA lAgyA. vidhinI lIlAthI buddhimAna bhakmAtra corathI ThagA. bhakmAtranuM kathana sAMbhaLI mahArAjAe pUchayuM, "cora ke che? tenuM rUpa kevuM che? keTalI uMmarane che?" rAjAnA praznanA javAbamAM bhadrumAre kahyuM, "he rAjana! tenuM rUpa ane tene deha ghaNuM ja suMdara che. te madhura bhASI che, te nAnI umare che." A sAMbhaLI rAjA bolyA, "dhUtArA ane cora AvA ja hoya che. mIThI vANI bolI lekene phasAve che, dhUtArAnuM moTuM kamaLa jevuM suMdara ane kemaLa hoya che. temanI bolI caMdana jevI zItaLa hoya che. paNa temanuM hRdaya kAtara jevuM hoya che. teo bIjAnA duHkhane kayAre paNa jANatA nathI. bhakmAtra ! AmAM tamAre deSa nathI. e core mane ane keTavALane paNa duHkha ApyuM che. tame mArI AjJAnuM pAlana sArI rIte karyuM che. tamArAthI kArya pUruM na thayuM, te mATe zaka na karo." Ama rAjAe bhaTTamAtrane kahyuM, ne corane vicAra karatA teo svasthAne gayA.
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa ogaNIsamuM . . . . . buddhino paricaya vezyAne tyAM rahetA devakumAre eka dahADo vezyAne pUchayuM, "nagaramAM hamaNAM kaI carcA cAle che? rAjA zuM kare che? javAbamAM vezyAe kahyuM, "mahArAjAe bhamAtra temaja bIjA maMtrIone belAvI pUchayuM. "tame badhA kahe, A cora kevI rIte pakaDAze?" "he rAjana ! A nagara ghaNuM moTuM che, bhaTTamArge kahyuM, "te cera keInA gharamAM rahyo che. ne prapaMcathI-yuktithI nagaramAM corI kare che. je tene pakaDa ja hoya te ATha lAkha dravya jeTalI utpanna ApatuM gAma corane pakaDanArane ApavAmAM Avaze, tenuM jAhera karo." bhamAtranA kahevA pramANe karavA rAjAe kahyuM. nagaramAM maMtrIoe DhaMDhero pITAvya, DhaDhare pITanAra vezyAonA mahollAmAM kahI rahyo hato. tyAre nagaranI agraNI vezyAoe vicAra karyo. "ApaNe tyAM ja keTalAya Ave che. temAMthI keI ekane pakaDI "A cora che." kahI
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjA samakSa UbhuM karI daIzuM. tethI rAjA ApaNA para prasanna thaIne dhana Apaze ane ApaNe sukhI thaIzuM. Ama vicArI A vezyAoe corane pakaDavAnuM jAhera karyuM A samAcAra sAMbhaLI rAjA ane maMtrI ghaNA prasanna thayA. vezyAoe rAjA samakSa AvI kahyuM, "ame ATha divasamAM corane pakaDI lAvIzuM. je ame corane pakaDI na zakIe te carane karavAnI sajA amane karaje." vezyAo bahu hoMziyAra hoya che." vezyAonA zabda sAMbhaLI maMtrIo belyA, "te asAdhya kAryane sAdhya karI zake che. te jarUra corane pakaDI zakaze maMtrIonA zabdo sAMbhaLatI vezyAe pitAne mukAme gaIne carane kevI rIte pakaDavo tenA vicAra karavA lAgI. vezyAo cerane pakaDavAnI che te samAcAra nagaramAM phelAI gayA. eTale je leke ane jenA chokarAo vezyAne tyAM jatA hatA teone kahevAmAM AvatuM "e vezyAone bharese nahi. keIne chetarI "A cera che kahI rAjA AgaLa dharI de te dazA zuM thAya? mATe cetatA rahevuM, kAraNa ke vezyAo prapaMcI-chetaranArI hoya che temanA manamAM zuM hoya che, te kaI jANatuM nathI te bele che zuM? ane kare che zuM ?" AvI vAte nagaramAM jyAM tyAM thAya che vezyAe kahyuM, "have tame ahIM rahI zakaze nahi, tame ahIM rahe che e vezyAone kadAca khabara paDe te mArI zuM dazA thAya?"
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 123 "tamAre DaravAnuM keI ja kAraNa nathI. ApaNe sukhI thaIe tevI yukti huM karIza." devakumAre kahyuM, eTale vezyAe kahyuM, "kAle ATha divasa thaze ?" A sAMbhaLI devakumAra tyAMthI nIkaLe ane zeThanuM rUpa dhAraNa karI nagaramAM gayo. nagarathI dUra jaI kaI eka jagAethI devakumAre visa guNe kharIdI. temAM gupta rIte chANa, rAkha, dhULa vagere bharI gADAvALA pAse gADuM bhADe mAgyuM. " tame keTaluM bhADuM Apaze?" gADAvALAe pUchyuM. "huM avatI pahoMcI guNa dITha dasadasa rUpiyA ApIza." gADAvALAe e kabUla karyuM ne guNone gADAmAM nAkhI tene te mAlika thaI rAtanA avaMtInA rAjamArga para pahoMce. gADAnA cAlavAthI, baLadonA gaLAmAM bAMdhelA ghugharAne avAja sAMbhaLI leke kahevA lAgyA, "nagaramAM kaI dhanavAna zeTha A lAge che." vepArI rUpI cere gAma bahAra vezyAomAM agraNI vezyAnA gharathI thoDe dUra gADAmAMthI guNa UtArI, madya kharIdI vaidane tyAM jaI bezudhdha karanAra tathA madhura avAja karanAra cUrNanI be paDIkIo kharIdI, pachI suMdara vastro kharIdI mALIne tyAM jaI sugaMdhavALAM ghaNAM phUle kharIdyAM ne jyAM guNe rAkhI hatI tyAM AvI eka mANasane mukhya sthAne tyAM karyo. te mANasa vezyAne tyAM jaI kahevA lAge,
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 ahIM eka zrImaMta zeTha AvyA che, te ghaNuM dAna Ape che. jo tame tenI pAse jaI nRtya karaze, gAze te zeTha tamane sArA sArA vastro ne dravya vagere Apaze" mANasanA zabdo sAMbhaLI vezyAe bIjI vezyAone belAvI, ekAMtamAM besIne vicAra karavA lAgI. "atyAre ApaNe tyAM jaIe, pahelAM tenI pAsethI dhana laIzuM pachI tame cera che." ema kahI tenAM dhana sAthe rAjA pAse laI jaIzuM, eTale rAjA ApaNane ATha lAkha dravya utpanna thatuM gAma inAmamAM Apaze." Ama vicArI te vezyAoe pilA mANasane kahyuM, "ame taiyAra thaI hamaNAM ja nRtya mATe AvIe chIe, tame jAva." pelA mANase vecAnA zabdo corane kahyA, eTale core te mANasane dravya ApyuM ane bIjA ne vegaLA karI pote guNa para beThe. vezyAe dIvo vagere sAhitya sAthe jyAM cora zeTha thaI beTho hato tyAM pahoMcI ne pUchavA lAgI, "zeDa kyAM che? temanA mANase kyAM che?" mANase kAma mATe nagaramAM gayA che, huM pite ja zeTha chuM, tame mArI AgaLa suMdara nRtya kare, tamane InAmamAM puSkaLa dhana ApIza." vezyAoe zeThanA kahevA pramANe suMdara nRtya karyuM. eTale cAre vezyAone sArAM sArAM vastro InAmamAM ApyAM,
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 che che che. Aje * TI vezyA ! cera Aga nRtye kevA lAgI te laI prasanna thayelI vezyAoe aneka prakAranuM nRtya karyuM, saMgIta saMbhaLAvyuM. bIjIvAra nRtya karI rahI hatI tyAre vepArIe kahyuM, "je tamane madha pIvAnI IcchA hoya te huM tamane madyapAna karAvuM." mane madya karatAM bIjI kaI vastu sArI lAgatI nathI, tethI amArA jevAM mATe madha AvasyakanI vastu che." "ema che." kahI e cora-vepArIe teja madya temane pIvA ApyuM, jemAM madhura avAja karanAra cUrNa bheLaveluM hatuM. te madha paNa sthAo madhura avAje gAvA lAgI. temanuM karNapriya saMgIta sAMbhaLI, nRtya je te cora prasanna thaye
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane pAna vagere InAmamAM ApyuM. AvuM InAma ApanAra vepArIne jeI vezyAo khuza thaI gaI ane pharIthI nRtya karavA lAgI. thaDA samaya pachI vepArIe kahyuM, "pharIthI madyapAna karavA IcchA thAya che?" amane A prakAranuM mA ghaNuM priya che. vesayAoe kahyuM, eTale vepArIe bezudhdha banAvanAra cUrNa madhamAM bheLavI vezyAone pIvA ApyuM. IcchAnusAra madya pI pharIthI e vezyAoe nRtya karavA mAMDayuM. A pramANe nRtya karatI vezyAo cheDA samaya pachI bezudhdha thaI jamIna para paDI. madira pIvAthI mAnava cetanA rahita thaI jAya che, te avasthAmAM kayAreka pitAnI jAtane nekara te kayAreka pitAnI jAtane zeTha samaje che. te avasthAmAM potAnuM ke pArakAnuM kAMI samajatA nathI. bezudhdha thayelI vezyAonAM badhAM kapaDAM ane pite InAmamAM ApelI vastuo teNe laI lIdhI ane kUvA para rahelA kezanA doraDAthI te nagna vezyAone bAMdhI kUvAmAM UtArI dIdhI, pachI te pitAne mukAme gaye ne lAvelI vastuo kAlI vezyAne ApatAM badhI vAta kahI. savAra thatAM kUvA pAse AvelA mahAdevanI pUjA karavA Avele pUjArI kUvAmAMthI pANI levA gaye. kUvAmAM laTatuM deraDuM kheMcavA teNe prayatna karyo paNa kheMcAyuM nahi tethI teNe kUvAmAM joyuM te nagna strIo dekhAI te
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 127 sAthe tene vicAra AvyuM, "A badhI zAkinI, pizAcinI, zakti ke sikatarI hovI joIe. athavA mahAmArI, vyaMtarI ke rAkSasanI strIo hevI joIe" Ama vicArate bhayathI kaMpa pUjArI doDate deDate mahArAja pAse gaye ne kahevA lAge, "mahArAja, ku zaktiothI bharAI gayo che, te tyAM jaladIthI cAle ne zAMti karma kare. atyAre te nidrAmAM che. jyAre jAgaze tyAre bhayaMkara upadrava karaze." pUjArInuM kathana sAMbhaLI rAjA navAI pAmya ne maMtrIo sAthe pUjArIne laI te sthaLe AvyuM. kUvAmAM joyuM te nagna strIo dekhAI tethI temaNe meDhuM pheravI lIdhuM. uttama prakRtine mAnava parAyI strIne nagna joI meTuM pheravI de che. maMtrIoe kUvAmAM joI rAjAne kahyuM, "mahArAja ! A kaI zaktio nathI. paraMtu carane pakaDI lAvavAnuM kahenAra vezyAo hoya tema jaNAya che. te prapaMcIe temane kUvAmAM laTakAvI che. temanI AvI durdazA karI che." A sAMbhaLI rAjAe nagaramAMthI strIone belAvI temane kUvAmAM utArI nagna vezyAone vastro paherAvI bahAra lAvI khAMDavALuM dUdha pivaDAvyuM. thoDIvAre vezyAo zudhimAM AvI, eTale rAjAe temanI AvI dazA thavAnuM kAraNa pUchayuM, tyAre vezyAoe rAtre banele banAva kahyo, A sAMbhaLI rAjAe kahyuM. "e ja cera che. jeNe tamArI A dazA karI rAtanA kyAMka cAlyA gaye che. tamane huM zikSA karavAno nathI."
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 Ama kahI rAjA pitAne mahele gaye. maMtrIo, vezyAo ane leke coranI carcA karatAM sau saune sthAne gayAM. pachI eka divasa vezyAnA gharamAM beThelA devakumAre kAlI vezyAne pUchayuM, "hamaNa nagaramAM zuM cAlI rahyuM che? bhaTTamAtra vagere maMtrIo sAthe rAjA zuM vicAre che ?" "maMtrIone rAjAe kahyuM, "je core vezyAonI durdazA karI tevA parAkramI corane kaI rIte pakaDavo tyAre bhakmAtra vagere maMtrIoe rAjAne kahyuM, "te A nagaramAM kayAMka rahyo che, ne rUpa badalI te corIo kare che.' maMtrIonA zabdo sAMbhaLI koTika jugArI bolyA, e corane pakaDavA mane hukama karavAmAM Ave ane ApanA sevake judA judA sthAne rahe te huM e corane anAyAse pakaDI pADIza." kATikanA zabdo sAMbhaLI mahArAja bolyA, "koTika, AvI vAta na kare. e cora devatAothI paNa pakaDAvo muzkela che" kahe rAjana ! huM Apane sevaka jugArI chuM. rAjanA zabdo sAMbhaLI kauTika bole, "ApanI dayAthI e cora mArA hAthamAM AvI jaze. ne huM e corane na pakaDuM te. mAruM moTuM kALuM karI mane gadheDA para besADI nagaramAM. pherave kATikane Agraha joI rAjAe corane pakaDavA AjJA ApI, eTale sevake sAthe kauTika corane pakaDavA cAle."
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ 129 vaizyAnA zabdo sAMbhaLI cera kahevA lAgyA, "huM have jaIza. ne rAtre AvIza. cAra leke corI karI dhana laI athavA khAlI hAthe rAtre ghera pAchA Ave che. huM jAte ja kauTikane maLIza ane tene maLyAnI keI nizAnI lete AvIza." kahI te kauTikane maLavA vezyAne gherathI nIkaLe ne nagaramAM pharate pharate te cAra raste jyAM kauTika hatuM tyAM Avyo ne kauTikane joI lAMbI lAMbI jaTAvALa banI caMDikAnA maMdiramAM te jaI beThe. kauTika paNa nagaramAM pharate pharate caMDikAnA maMdira AgaLa Avyo, teNe maMdiramAM saMnyAsInuM rUpa dhAraNa karela corane joye. eTale tenI pAse jaI praNAma karyA ne be, "he yegI, AvI lAMbI ane suMdara jarA tamArA mAthA para kevI rIte thaI? nagaramAM cerI karanAra ceranuM sthAna kyAM che te tame jANe che? regIone mitra vaidya hoya che, khuzAmata karanAra rAjAone mitra hoya che, duHkhathI tapelAne muni mitra hoya che, nirdhanane joSI mitra hoya che." he bhadra!" kauTikanA zabda sAMbhaLI saMnyAsI bolyA, "jo tame mAthuM muMDAvI A huM ApuM te cUrNane lepa mAthA para karI mArA ApelA maMtrane japa gaLA sudhI pANImAM UbhA rahI be ghaDI divasa caDhI jAya tyAM sudhI kare, ne huM ahI dhyAna karuM te tame coranuM sthAna jarUra jANuM zAze, vaLI tamAre mAthe mArA jevI lAMbI jaTA paNa thaI jaze. A badhuM be ghaDI divasa vitatA thaI jaze. temAM jarAya zaMkA nathI."
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 kauTike saMnyAsInA kahyA pramANe karI sevaka sAthe pANImAM jaI UbheA. kauTika ane tenA sevakanA gayA pachI pelA cAre temanAM kapaDAM, hathiyAra vagere je vastuo teo tyAM mUkatA gayA hatA te laI, vezyAne tyAM jaI badhI vastu mUkI teNe banelA banAva kahyo. cAranI vAta sAMbhaLI vezyA khAlI, " tame cAronA zirAmaNa che. tame kauTikane atyAre kharAkhara sAnyA che." savAra thatAM panihArIo sarovare gaI. temaNe kauTikane joyA eTale kahevA lAgI, "are, A te kauTika che, jeNe cArane pakaDavA kahyuM hatuM, tethI cAre tenI A dazA karI che. teNe leAkAne ghaNA chetaryAM che, tethI tene ahIMyAM ja tenAM kanAM phaLa maLI rahyAM che, paralAkamAM te tanI kANu jANe zuya dazA thaze." lakAnA moDhethI kauTikanI thayelI dazAnI vAta matrIee sAMbhaLI ne rAjA pAse gayA ne kahyuM, mahArAja ! cArane pakaDavA mATe e divasa bAkI che ne tame kauTikane sajA karI ?" 66 " jugArI kauTikane meM sajA karI nathI." mahArAje kahyuM eTale matrIoe kahyuM, " tA amArI sAthe tame sAvare cAlo ne tenI thayelI vicitra dazAne juo."
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 131 rAjA maMtrIo sAthe saravare gayA ne kauTikanI thayelI dazA joI bolyA, "kauTika ! tame pANImAMthI bahAra Ave." mahArAja ! DIvAra rAha juo." kauTike kahyuM, huM ceranuM sthAna jANuM tamane kahuM chuM." Ama vAraMvAra kahete kauTika be ghaDI divasa vItatAM pANImAMthI bahAra Abe, tyAre te ceranuM sthAna jANI zake na hate. te pANImAMthI bahAra AvyuM, tyAre rAjAe pUchayuM. "tamArI A dazA keNe karI ?" mahArAjacaMDikAnA maMdiramAM eka saMnyAsI che, tenA kahevA pramANe meM A badhuM karyuM che. kauTike kahyuM, pachI badhA caMDikAnA maMdire gayA, te saMnyAsI ke kaI tyAM na hatuM. eTale kauTikane kahevAmAM AvyuM, "tamArI A dazA core karI che. mATe tame manamAM duHkhI na thaze. e re mArA jevA ghaNAne muzIbatamAM nAMkhI dIdhA che te tamAre ze hisAba?" e prapaMcI cora tamArI durdazA karI rAtanA kyAMka cAlyA gaye" tyAM bhegA thayelA belyA. he kauTika !" rAjAe kahyuM, "huM tamane kAMI sajA karavAnuM nathI, jarAya Daraze nahi." kahI rAjA tyAMthI gayA. maMtrIo paNa core kauTikanI karelI durdazAne vicAra karatA karatA gayA. ne kauTika paNa pitAne tyAM gaye.
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa vIsamuM ... ... ... ... pitAputranuM milana bIje divase vezyAnA gharamAM beThelA devakumAre pUchayuM, "zuM navAjUnI che ? maMtrIo zuM karI rahyA che?" ceranA praznanA javAbamAM vezyA kahevA lAgI, "rAjAe badhA maMtrIone bolAvI kahyuM, "huM ja traNa divasamAM cerane pakaDIza." "he rAjana !" maMtrIe rAjAne kahevA lAgyA. A cora pUrepUre prapaMcI che te pakaDAya tema nathI. tethI AvI pratijJA na karo." rAjAe kahyuM, "je kaI tene pakaDavA jAya che, tenI te cora durdazA kare che. AvI paristhitimAM huM bIjA keIne pakaDavA kevI rIte kahuM? e corane pakaDavA huM ja nagaramAM ghUmIza, je te prapaMcI cora mArAthI na pakaDAya te mane tame sajA karaje." "e zakya nathI. zAstramAM kyAMya AvI rIte rAjAne sajA karavAnuM lakhAyuM nathI. mahArAja ! Apane cerane
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ 133 pakaDavAnI IcchA che, teA bhale prayatna karo. paNa ApanI sAthe sAta-ATha sevakA rAkheA' 'nA, huM ekalA ja cArane pakaDavA jaiza. jo traNa divasamAM huM cArane na pakaDI zakuM teA ATha koTI dravya dhama kAya mAM vAparIza." A pramANe kahI rAjA talavAra lai gupta veza dhAraNa karI gupta rUpe cArane pakaDavA nagaramAM ghUmavA lAgyA." kahetI vezyAe kahyu, " have tame ahI raheA te ThIka nathI. jo mahArAja vikramAditya tame ahIM che te jANe te mArI duzA kare. rAjAe duSTanuM damana ane sajjanAnuM rakSaNa potAnI pUrepUrI zaktithI kare che." 66 " tame jarAya gabharAze nahi." cAre kahyuM. "huM ApaNu kalyANa thAya tema buddhipUrvaka kAma karIza. huM vikramAdityane maLavA jaIza. temanA duzAle. khesa vagere laI huM pAche AvIza." trIje divase cAra vezyAne tyAMthI nIkaLyo. ne adRzya rIte nagaramAM pharavA lAgyA. pharatA pharatA te eka dheAkhInA ghara pAse AvyeA. ne tyAM thatI vAtacita sAMbhaLavA lAgyA. (" huM priya ! " dheAkhI kahI rahyo hateA, 'huM rAjAnA kapaDAM dhovA mATe lAgye chuM. e vacce mArA AzIkA nIce mUkyAM che. mAre te kapaDAM dhAvA javAnuM che, te vahelI savAre mane jagADaje, nahi teA rAjA gusse ze."
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 dhAmInI vAta sAMbhaLI, adRzya rUpe cAra gharamAM gaye ane dharmInA mAthA nIce mUkelA kapaDAM cAlAkIthI UDAvI lIdhAM, pachI gadheDAnI pITha para badhAM kapaDAM mUkI dhIre dhIre dvAra pAse pahoMcyA ne dvArapALane kahevA lAgyA, "jaladIthI bAraNAM UghADo. mAre atyAre rAjAnAM kapaDAM dhovA utAvaLe kUvA para javu che.' ... paNa rAjAe mane savAre ja dvAra kholavA AjJA karI che." dvArapALe kahyuM. " tethI huM dheArthI, huM atyAre nagaranAM dvAra UghADI zakatA nathI." dvArapALe kahelA zabdo sAMbhaLI kapaTI dhAbI hevA lAgyA, "huM ahIM rAjAnAM badhAM kapaDAM nAMkhI jAuM chuM. savAre rAjA athavA rAjapuruSAnAM kapaDAM ahIM paDelAM joI tane zikSA karaze, mAre zuM ?" dheAkhInA zabde dvArapALa gabharAyA. ne dvAra khelI nAMkhyAM, eTale kapaTI dhAbI gadheDA sAthe kUvA pAse pahoMcyA. tyAM pahoMcI gadheDA paranAM badhAM kapaDAM utArI nAce mUkayAM, pachI cAtarapha jovA lAgyA. nagaramAM jyAre dhInI UMgha UDI gaI, jAgyA ne mAthA nIce mUkelAM kapaDA jovA lAgyA paNa tyAM kapaDAM na hatAM te joi te mATethI khelavA lAgyA, "rAjAnAM kapaDAM laI cAra ahIMthI hamaNAM gayA che." dhobInA mATe avAje bolAtA zabdo, tyAMthI jatA
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13pa rAjAnA kAne paDayA eTale bebInI pAse jaI pUchavA lAgyA, "zuM corAyuM che ? " dhobI rAjAne oLakhI kahevA lAge, "he rAjana ! huM ApanA vastro mAthA nIce mUkI sUI rahyuM hatuM, te vastrone huM savAramAM jovA javAnuM hatuM. paNa, keI cAra chAne mAne AvI te vastro carI gaye." phIka, paNa have tuM mATe avAje na belIza. huM e corane vastro sAthe pakaDI pADIza." kahI rAjA ghoDA para beDA. ane utAvaLe coranAM pagalAM jotA jotA nagaranA dvAra pAse AvyA dvArapALane pUchayuM, "ahIMthI keI nagara bahAra gayuM che? dvArapALe rAjAnA praznathI kahyuM, "hA mahArAja! ahIMthI bI e che." bI e che?" mahArAje pUchayuM, "jarUra te cAra ja ahIthI ge hove joIe. dvAra ughADe. huM tenI pAchaLa pAchaLa jaIza." rAjAe A pramANe kahI kahyuM, huM hamaNA corane pakaDI AvuM chuM tyAM sudhI dvAra baMdha karI ahIM sAvadhAnIthI jAgatA rahe." jevI AjJA" dvArapALe kahyuM. eTale rAjA cAre tarapha jotA kUvA tarapha javA lAgyA. cAre jyAre rAjAne AvatA joyA eTale teNe eka
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 moTo paththara lAvI kUvAmAM nAkhe. ane eka jhADanI eThe chupAI gaye. rAjA kUvA lagabhaga gayA tyAM te kUvAmAM kaI vastu paDavAno avAja sAMbhaLe. eTale te kUvA AgaLa AvyA. te tyAM vastronI gAMsaDI joI rAjA manamAM vicAravA lAgyA, "jarUra e cora bhayathI kUvAmAM kUdI paDe have joIe. teNe kUvAmAM paDI pitAnA prANa bacAvavA yukti karI che. paNa huM tene kUvAmAM paDI pakaDayA sivAya rahevAne nathI. have cora kAMI ja karI zake tema nathI. Aja cora mArA hAthathI bacI zake tema nathI." Ama vicAratA rAjA paherelAM vastrAbhUSaNa UtArI upavastra ane talavAra kAMThe mUkI gheDAne jhADa sAthe bAMdhI corane pakaDavA kUvAmAM kUdI paDyA. 28 1. mahaJ* * * TE" pAna Tti re i ke vi, A INTA), * * * 3 * * * kAkA mA da rAjA corane pakaDavA kUvAmAM kUdI paDayA
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 137 rAjA kUvAmAM paDayA eTale cora utAvaLe rAjAnA vastra, talavAra vagere lai gheADA para besI nagaranA dvAra pAse AvyA ne dvArapALane kahyuM, " dvArapALa ! huM vikramAditya Avyo chuM dvAra khole." 66 dvArapALe gheADAne hajuhuNATa sAMbhaLI 'mahArAjA vikramAdvitya AvyA che.' evu samajI utAvaLe dvAra kholyAM tyAre rAjAnA veza dhAraNa karelA core dvArapALane kahyuM, ghaNI zodha karavA chatAM cora hAthamAM AvyA nahiM, tethI huM pAcho Avyo, huM have mahele jAuM chu. tame sAvadhAnIthI rahejo. kadAca e cora ahIM Ave ane banAvaTa karatA kaheze, 'dvArapALa ! huM vimAditya chu. dvAra ughADo. paNa tamAre dvAra kholavAM ja nahi. e cora roja rAtre nagaramAM corI kare che ane savAra thatAM ekAMtamAM gupta rIte sa'tAI ya che, tethI tame sAvadha rahejo. dvAra ughADaze ja nahi." kahI cAra jAramAM Ana pUrvaka AvyA ane gheADAne cheADI kace. ne pote kAlI vezyAne tyAM jaI kahyuM, "rAjA vikramAdvityanA vastrAbhUSaNa UThAvI lAgye chu." kevI rIte? " vezyAe pUchyuM tyAre devakumAre badhI banelI vAta *hI. A sAMbhaLI vezyA khelI. " tame cArAnA saradAra che. tame rAjAnAM vastrAbhUSaNa lai AvyA che, paNa tame mAre tyAM rahe che te rAjAjI jANe te mane ghANImAM ghAle, gusse thayelA rAjAne kANu zAMta karI zake? krodhe thayelA rAjA maryAdA mUkelA sAgara jevA hoya che."
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 gabharAtI vezyAne AzvAsana ApatA core kahyuM, "DaravAnI kaI jarUra nathI. huM evI rIte kAma karIza jethI tamAruM ane mAruM kalyANa thAya. tamAre AvA vicAre karavA na joIe. je thavAnuM che te thaIne ja rahe che. deve paNa temAM pheraphAra karI zakatA nathI." kUvAmAM paDelA rAjAe cAre tarapha barAbara joyuM. paNa paththara sivAya kAMI ja maLyuM nahi. tyAre navAI pAmatA rAjA manamAM vicAravA lAgyA. "e cAre kUvAmAM paththara nAkhI mane kUvAmAM utaravA pharaja pADI, have mAre zuM karavuM? dareka prANI pitanA karmAnusAra sukha duHkha bhogave che, Ama vicArI duHkhI thavuM na joIe. tethI buddhizALI mAnave duHkhanA samaye bhAna bhUlatA nathI." Ama vicAratA rAjA keTalIye muzkelIthI kUvAmAMthI bahAra AvyA te temane pitAne vastro ane ghoDAne je nahi, tethI manamAM bolyA, "e kUvAmAM paththara pheMkI prapaMca karI mArAM vastrAbhUSaNa laI cAlyA gaye." bolatA rAjA ThaMDIthI trAsa pAmatA jema tema karI page cAlatA nagaradvAra pAse AvyA ne dvArapALane dvAra ughADavA kahyuM, "dvAra UghADo, huM vikramAditya chuM." rAjA A pramANe pharI pharIne kahevA lAgyA. tyAre dvArapALa gusse thaI bolyA, "he duSTa ! durAcArI! tuM tArI jAtane rAjA kahI mane chetaravA mAge che. nagaramAM javA mAge che. te kyAre paNa banaze nahi." "he dvArapALa !" rAjA bolyA, "huM cora nathI.
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ 139 paNa avaMtIpati vikramAditya chuM. core prapaMcathI mArI A dazA karI che." A zabdathI dvArapALa gusse thaye, bolyA, "o duSTa ! tuM AvuM vadhAre vAra na bola, nahi te huM tAruM mAthuM paththarathI pheDI nAMkhIza, rAjA vikamAditya te kyAranAya nagaramAM AvI gayA." dvArapALe kahyuM te sAMbhaLI mahArAjA manamAM vicAravA lAgyA, "cere dvArapALane A pramANe kahyuM haze." Ama vicArI bhanAM kapaDe ja bahAra besI rahyA. suryodaya thatA ghaDe AvyuM. tene jotAM lAke vicAravA lAgyA. "zuM core rAjAne mArI nAkhyA haze? zuM gheDe rAjAne kyAMka paDI AvyA haze? zuM kaI zatrue rAjAne nAza karyo haze? zuM rAjA keI kAraNathI nIce paDI gayA haze ?" maMtrIoe A vAta jANI eTale rAjAnI nagaramAM zedha karAvI paNa patte lAge nahi tyAre maMtrIvarga vagere rAjAnI zodha karatA karatA nagaradvAra AgaLa AvyA, ne dvArapALane pUchayuM, "he dvArapALa ! rAjAjI ahIM AvyA hatA? rAjAne rAtanA kyAMya jatA joyA hatA? athavA rAjAjI kayAM che, te tuM jANe che? atyAre rAjAjI ahIM nahi havAthI prajA atyaMta duHkhI thaI rahI che. ame rAjAnI nagaramAM ghaNuM zodha karI paNa patto lAgatuM nathI. rAjA vagara rAja nadhaNiyAtuM thaI jaze."
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 dvArapALe maMtrIonAM vacane sAMbhaLI kahyuM, "rAjAjI cara pakaDavA nagara bahAra gayA hatA, paNa cAra maLe nahi, tethI te pAchA AvyA ne mahele gayA." A sAMbhaLI maMtrIoe kahyuM, "rAjAjI AvyA nathI. gheDe ekale ja AvyuM che. tethI keie rAjAne nAza karyo evuM jaNAya che." A sAMbhaLI dvArapALa be, "rAtanA ke ahIM AvyuM hatuM. ane bahArathI kahetuM hatuM. "huM vikramAditya chuM. jaladI dvAra UghADe" tyAre meM kahyuM, "tuM rAjA nahi. paNa durNa buddhivALo zera che. je pharIthI AvuM belIza te paththarathI mAthuM pheDI nAMkhIza." mArA A zabdothI manamAM samajI te kyAMka cAlyA gaye hovuM joIe athavA bahAra besI rahyo haze. zuM karyuM haze te huM jANato nathI." cAla, dvAra UghADI" maMtrIvarge kahyuM ne dvArapALe dvAra UghADyAM. ne joyuM te TADhathI TuTiyuM vALI mahArAjA beThA hatA, te jotAM ja vastra vagere maMgAvI temane ApyA pachI rAjAne pUchavA lAgyA, "rAjana ! ApanI A dazA kevI rIte thaI?" rAjAe javAba ApatAM pahelAM vanne hAthamAM laI rAte banela banAva kahyo. A sAMbhaLI dvArapALa rAjAnA pagamAM paDe ne kahevA lAge, "rAtanA mArAthI Apane bhayaMkara aparAdha thayela che, te mArA para dayA karI kSamA
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ 141 kare. mAtApitA bALakane temaja sevakane game te aparAdha thayela hoya te paNa te kSamA kare che." dvArapALanI dayA mATenI prArthanA sAMbhaLI vikramAditya belyA, "he dvArapALa ! AmAM tAre jarAya doSa nathI. mane je duHkha thayuM che, te mArA bhAgyathI thayuM che ane te mATe huM kaIne deSa detuM nathI. uttama vyakti pitAnAM bhAgyane ja deSa de che. bIjAone nahi." kahI rAjA vastra paherI ane ghoDA para besa maMtrIvarga sAthe udayAcaLa parvata para sUrya jaNAya tema nagaramAM-mahele AvyA te pachI vikramAditye maMtrIone kahyuM, "A cora ghaNe baLavALe che. ane te mahAna vidyAone jANakAra che. te mAruM rAjya paDAvI levAnI IcchAthI ApaNuM maMtrIo vagerenI durdazA kare che" rAjA A kahI rahyA hatA, tevAmAM devadvIpathI nRtya vagere joI agnizaitAla mahArAjA pAse AvyuM. agnitAlane Avele joI rAjA khuza thayA ne tene kahevA lAgyA, "tame gya samaye AvI pahoMcyA che. atyAre mArA para mahAna Aphata AvI paDI che. keI core bhakmAtra vagere maMtrIone saMkaTamAM nAkhI dIdhA che. te cora atyAra sudhI dekhAye nathI. ane pakaDI paNa nathI." "huM pratijJA karuM chuM." vikramAdityanAM vacane sAMbhaLI agnitAla bole, "traNa divasamAM e corane huM jarUra pakaDIza." kahI agni vaitAla tyAMthI cAlyA gaye. ne nagaramAM
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhUmavA lAge. bIje divase core vezyAne pUchayuM, "zuM navAjUnI che ?" tyAre vezyA kahevA lAgI, "kAle agnivaitAla Ave, teNe kahyuM, "cora game te haze paNa huM tene pakaDyA sivAya rahevAne nathI. te agnizaitAla nagaramAM ghUmI rahyo che. tame mArA gharamAM che te potAnA jJAnathI jANI jAya te mAruM ane tamAruM aniSTa thayA sivAya rahevAnuM nathI." tame jarAya gabharAze nahi. core kahyuM. "huM evI yuktithI kAma karIza, jethI te mane jANI zakaze nahi." ceranA nIDaratAbharyA zabda sAMbhaLI vezyA manamAM vicAravA lAgI, "A keI vidyAdhara, deva ke dAnava che, temanAM sivAya AvuM sAhasa bIjAmAM heI na zake." devakumAra vezyAne AzvAsana ApI nagaramAM ghUmavA nIkaLe. te adazya rUpe ghUmate ghUmate jyAM agnizaitAla hate tyAM pahoMcI gaye. ane agnizaitAlanA hAthamAM rahelI talavAra teNe laI lIdhI. ne nagaramAM ghUmate ghUmate te vezyAne tyAM pahoMcI gaye. bAraNuM ThekayuM te sAthe ja vezyAe bAraNuM ughADyuM, eTale vezyAe pUchyuM, "zuM karyuM ? javAbamAM core badhI vAta kahI. te sAMbhaLI vezyA manamAM belI, "jarUra A cAre bAraNa keyuM. 's e. It kITa
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 143 deva ke vidyAdhara che. tenA sivAya A camatkAra bIjAthI thaI zake nahi." traNa divasa sudhI agnizaitAla nagaramAM pharyo. paNa tenAthI cora pakaDAya nahi. paNa tenuM zarIra kRza thaI gayuM. te rAjA pAse AvyA ne kahyuM, "rAjana ! je cora corI kare che, te kaI vidyAdhara athavA asura che. te keIne hAthamAM Avaze nahi tema huM mAnuM chuM." "A cora koI prapaMcIone saradAra che" vikramAditya bolyA, "te manuSya athavA deva pitAnuM rUpa keIne jaNAvA detA nathI. te je maLaze te te saraLa bhAvathI maLaze. mATe Aje nagaramAM DhaMDhero pITAvI jAhera kare, je kaI corane pakaDI lAvaze tene arthe rAja ApavAmAM Avaze ne tenA manoratha pUrNa karavAmAM Avaze." rAjAnA vacana sAMbhaLI maMtrIoe kahyuM, "atyAre te te ja karavA jevuM che. A DhaMDhare piTAvyA sivAya cora pakaDAvAne nathI." sarvAnumate A nirNaya thatAM maMtrIoe Dhela pITAvI spaSTa zabdomAM gheSaNa karAvI, "je kaI Dhelane aDakaze ane cirane pakaDaze, tene rAjA adhuM rAja ApI sanmAnaze." Dhela vagADatA vagADate DhaMDhero pITanAra vezyAonA mahellAmAM AvyA. tyAre devakumAre pUchayuM, "zAnI ghoSaNa thaI rahI che?" javAbamAM vezyAe thaI rahelI ghoSaNA
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 aMge kahyuM. te sAMbhaLI devakumAre vezyAne kahyuM, " UtAvaLe jaI tame Dhelane aDake; tema karavAthI tamArA gharamAM lakSmI Avaze." A sAMbhaLI vezyAe kahyuM, "rAjAne vyavahAra vicitra hoya che. je te A DhaMDherAnA zabda pAchA kheMcI le, ne mArA para deSa mUkI ghaNA divasothI bheguM karaluM dravya paDAvI le te mArI zI dazA thAya ?" gabharAvAnI jarAya jarUra nathI. jAva, tame Dhelane aDake, tamAruM bhaluM thaze." ThIka" kahI vezyA DholavALe hate tyAM AvI Dhelane aDakI eTale sevakee jaI rAjAne vAta karI. "kAlI vezyA Dhelane aDakI che." A sAMbhaLI rAjAe maMtrIo vagere sAthe maMtraNA karIne kahyuM, "vezyAne aDadhuM rAja kaI rIte apAya?" AmAM manaduHkha karavAnuM kAMI ja kAraNa nathI." maMtrIoe kahyuM. "jyAre ApaNA hAthamAM vastrAbhUSaNa vagere AvI jAya, cora ApaNA hAthamAM AvI jAya, pachI corane pakaDI prajAne sukha ApavuM ne vezyA sAthe lagna karavAM. Ama karatA vezyAne aDadhuM rAja je ApavAnuM che te ApaNuM gharamAM ja Avaze." "nIca jAtanI vezyA sAthe lagna kema thAya?" maMtrIonA
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 145 ae zabdo sAMbhaLI rAjA bAlyA, tyAre maMtrIe kahyuM, " nIca jAtanI strIo sAthe lagna karavAthI rAjAone doSa lAgata nathI. zAstramAM zuM che, viSamAMthI amRta levu joie, apavitra vastuemAMthI suvarNa levuM joie, adhama manuSya pAsethI uttama vidyA levI joie. ane nIca jAtimAMthI strIratna levu joIe." matrIonA zabdomAM rahelA satyAMza rAjAe joye. ne maMtrIenA zabdo mAnya karyAM, eTale vezyAne khelAvI lAvavA maMtrIoe sevAne kahyuM. sevake vezyAne tyAM gayA ne kahyuM, "rAjA pAse cAleA ne corane hAjara kare." vezyAe sevakenA zabda sAMbhaLyA ne aMdara sUtelA corane jagADI kahyuM, "he cora zizamaNu ! jAge, ApaNAM ne khelAvavA sevake AvyA che. A sAMbhaLI core kahyuM, "mane hamaNAM sukhe suvA de eka paheAra pachI thaI raheze." "" A sAMbhaLI vezyA khIjAI ane melI, "tame jakharA che. pahelAM mane Dholane aDakavA kahyuM ne have sukhe sUI rahevAnI vAta karI che. tamane rAjAnI bIka lAgatI nathI?' vezyAe A zabdo pharIne zrI kahyA eTale te UDacA, nAhIdhoI madhyAhna thatAM taiyAra thayA ne vezyAne kahyuM, "mArI sAthe cAleA." " tame ekalA ja jAvane " vezyAe kahyuM, "mane sa'kaTamAM kayAM phsAve che? tamArA jevA mANasA AzrayadAtAne paNa 1
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 muzIbatamAM mUkI de che. brahmAe vIMchInA purachamAM, sApanA meDhAmAM ane durjananA hRdayamAM jhera rAkhyuM che, tethI ja durjane game teTale vidvAna hoya chatAM paNa tene tyAga kare joIe. zuM maNithI zobhate sarSa bhayaMkara nathI ? hAthI je vRkSa nIce Azraya le che tene ja te nAza kare che, tema durjana pitAnA AzrayadAtAne ja nAza kare che." are tame mArI sAthe cAle." vezyAne hiMmata Apate cora be, "manamAM jarAya gabharAze nahi. tamAruM bhaluM thaze." A sAMbhaLI vezyA hiMmata rAkhI tenI sAthe jatAM belI, "tamArAmAM adbhuta sAhasa bharyuM che." kahI baMne jaNA rAjamahela tarapha javA lAgyAM. A * che ? C/IA ' kaI rIte vezyA ane cAra rAjasabhA tarapha javA lAgyAM.
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 devakumAra vezyA sAthe nIkaLe, tyAre tene jovA loke pitAne kAmadhaMdhe cheDI bahAra AvyA ne suMdara zarIravALA corane joI aMdara aMdara kahevA lAgyA. "AnuM akALe mata thaze." rAjAjI tenuM sanmAna karaze." bIjAe kahyuM. keI kahe, "are A cora sAthe vezyA paNa muzIbatamAM mUkAze." lekenA zabda sAMbhaLate cora nIDaratAthI, rAjA hatA tyAM AvyA ne vastrAbhUSaNa vagere temanA paga pAse mUkI teNe praNAma karyA. corane jotAM rAjAnA hRdayamAM premane zveta vahevA lAge. temaNe pUchyuM "he. cora ! tame kahyuM che? kyAMthI ahIM AvyA che? zA mATe AvyA che ane tame kenA putra cho ? rAjAnA prazno sAMbhaLI cora bole, "he rAjana! tame tamArA sAta janmanI vAta jANe che, te videzamAM AvelA mane kema jANatA nathI? huM zrImAna zAlivAhana rAjAnI putrIne putra chuM ane pratiSThAnapurathI mArA bApune praNAma karavA Avyo chuM." coranA zabdathI rAjAne vicAra AvyuM, "pratiSThAnapuramAM huM mArI strIne garbhAvasthAmAM mUkI ahIM AvyuM
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 hate. khacIta A putra tene che." Ama vicArI rAjAe tene pUchayuM, "tamArA pitA keNa che, te tame kaIrIte jANyuM ?" rAjAnA prazna devakumAre atheti kahetAM kahyuM, "tamArA lakhelA zvekathI ja huM tamane oLakhI zako." A sAMbhaLI vikramAditya siMhAsana parathI UThayA, AnaMda sAthe pitAnA putrane bheTayA ne pitAnI sAthe ardhA siMhAsana para besADIne kahyuM, "A mAre putra che. te mArI patnI sukemalAnA garbhathI utpanna thayele sAhasikamAM agraNI che." kahI vikramAditye teNe karelAM aneka caritrathI tenuM nAma vikramacaritra" rAkhyuM. putranA AvyAthI harSa pAmI rAjAe kAlI vezyAne ATha gAma InAmamAM ApI tene sanmAna sAthe vidAya karI, te pachI rAjAe vikramacaritrane pUchayuM, "he putra ! te A nagaramAM corIo kema karI? pratiSThAnapurathI AvI mane kema na maLe ?" "tame kyuTa karI mArI mAtAne paraNyA." rAjAnA praznane javAba ApatAM vikramacaritre kahyuM, "tame tene kapaTathI tyAM cheDI ahIM cAlyA AvyA, tethI ja meM yukitathI rAjamahelamAM AvI vastrAbhUSaNa UThAvI lIdhAM ne keTavALA vagerene yuktithI herAna karyA. caMDikA devIe mane prasanna thaI varadAna ApI mane vidyA ApI, te vidyA hajI AgaLa amuka maryAdA sudhI raheze.
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 149 vidyAe aneka che. jo vidyAnA vidhipUrvaka upayoga karavAmAM Ave te badhe ja upaceAgI thai paDe che. mane devIe Apela vidyAnA khaLathI, buddhithI ane puNyanA udayathI A adbhuta kAmA karyAM che. tamArA karatAM tamArA putra savAye thAya tethI tame rAjI thAva e sidhdha karavA huM sIdheA tamArI pAse AvyA na hatA. dd je puNmAtmA che, jeNe daivIne prasanna karI che, ane peAte budhdhizALI che temaja zudhdha budhdhithI kapaTarahita kA karela che. tene mATe kAI kArya asAdhya nathI." cAthA sa sa pUrNa
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ e saMga pAMcamo ho prakaraNa ekavIsamuM . ... . suvarNa puruSanI prApti pitA-putra peTa bharIne vAta karI pachI vikramAditye pitAnA putrane kahyuM, "have putra! tuM UTha. jamI le." mArI mAtA samakSa pratijJA karI che." vikramacaritra vikramAdityanA zabdo sAMbhaLI bele, "huM mArA pitAne maLI tane praNAma karavA jaladIthI pratiSThAnapuranA raste paDIza tyAre jaLapAna karIza, tethI huM hamaNAM jamI zakuM tema nathI." | vikramacaritranA zabdo mahArAjAnA hRdayane sparzI gayA. te manamAM belyA, "AnI namratA prazaMsanIya che. A putra mAtApitAnI bhaktivALe che. je putra mAtApitAne uttama AcaraNathI prasanna kare che te ja putra kahevAya che. pitAnA hita karatAM pitAnA patinuM vadhu hita cAhanAra ja patnI gaNAya che. vaLI saMpatti-vipattimAM eka sarakhe saMbaMdha rAkhe te ja mitra gaNAya che. A traNa vastuo mANasa punyazALI hoya te ja maLe che. dIve te pAsenI vastuone
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1pa1 prakAzita kare che. paNa suputra te pitAnA pUrvajone pitAnA guNonI zreSThatAthI prakAzita kare che. rAtrine prakAzita karanAra caMdra che, divasane prakAzita karanAra sUrya che. traNa lekane prakAzita karanAra dharma che ane kuLane prakAzita karanAra suputra che." rAjA Ama vicAratA hatA tyAre vikramacaritra kahyuM, bApu! mArI mAtA sukamalA sAthe lagna karI kapaTathI ahIM AvyA tene badale levA meM sAmaMta, maMtrI, vezyA vagerene chetarI zaramajanaka sthitimAM Apa sarvane mUkayAM" "huM kharekhara dhikkArane pAtra chuM." vikramacaritranA zabda mahArAjA bolyA, "meM sukamalA jevI strIne paraNI kapaTathI tajI dIdhI te meM sAruM te nathI ja karyuM." rAjAne manathI duHkhI thatAM joI vikramacaritra kahyuM, bApu! AmAM tamAro jarAya deSa nathI. e badhAM karmanAM phaLa che. pratyeka prANa pote karelA karmanAM ja phaLa bhogave che." kahI pitAnA pitAnA caraNomAM bhaktipUvarka praNAma karI teNe pratiSThAnapura tarapha cAlavA mAMDayuM. pratiSThAnapura pahoMcI pitAnI mAtAne maLI tene harSita karI mAtA tema ja zAlivAhana rAjAnA caraNamAM praNAma karyA ne avaMtImAM teNe je kAMI karyuM hatuM te badhuM kahyuM. pachI pitAnI mAtAne laI vikramacaritra avaMtI tarapha javA nIkaLe. | vikramacaritra mAtA sAthe avaMtI lagabhaga AvI pahoMce, te samAcAra vikramane maLatAM te patnI ane putrane
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ para maLavA nagara bahAra AvyA banyA, te nagaramAM ati dhAmadhUmapUka lai AvyA, temane rahevA sAta mALanA mahela ApyA zrI putra sAthe rAjA AnaMdathI rahetA nyAyapUrvaka rAjya kare che. eka divase zubha muhurtamAM rAjAe kArIgaro-si pra vidyAvALA luTThArAne khelAvI eka suMdara sihAsana banAvavAnI AjJA ApI. mahArAjAnI AjJA pramANe kArIgaroe suMdara lAkaDAmAMthI ratnajaDita khatrIsa pUtaLIovALuM siMhAsana banAvyuM. khatrIsa pUtaLIevALuM siMhAsana suMdara lAkaDAmAMthI zubha muhumAM banAveluM hovAthI atyaMta tejasvI jaNAtuM hatu. vikramAdityanA sAhasathI prasanna thaI A batrIsa pUtaLIovALuM zreSTha siMhAsana iMdre jANe ApyuM che." Ama vidvAnA-pa'DitAe si'hAsana joi praza'sA karavA mAMDI. '' eka samaye eka cegIrAja dvAra para AvyA. dvArapALe mahArAjAne khabara ApI. khabara sAMbhaLI rAjAe te yAgIne rAjasabhAmAM AvavA devA jaNAvyuM. dvArapALa gayA ne yegI dara AnyA. teNe rAjAne khIjoru bheTa ApyuM. te pachI dararoja cegIe savAramAM bIjoru rAjAne bheTa ApavA mAMDayu. ekadivase rAjAnA hAthamAM rahela khIjoru' vAMdarAe jhapaTa ArI lIdhuM ane khAvA mAMDyu. tA temAMthI eka ratna
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1pa3 nIkaLI nIce paDayuM, rAjAe amUlya ratna joyuM ne jyAre cagI AvyuM. tyAre rAjAe pUchayuM, "A pramANe bIjerAmAM gupta rIte rana rAkhI bheTa zA kAraNathI Ape che ? rAjA, devatA, guru, upAdhyAya, zikSaka ane vaidya A badhA pAse khAlI hAthe javuM na joIe." egIe kahyuM, "phaLathI ja phaLanI AzA rAkhavI joIe. manuSyathI thatA upakAra kalyANakArI hoya che, paraMtu, sajjana vyakti sAtvika prArthanAnI avagaNanA karatuM nathI. Aja saMsAramAM pitAnuM, pitAnA parivAranuM bharaNapoSaNa karanAra hajAre mudra vyaktio che, paraMtu popakAra e ja pitAne vArtha che evA sajajanemAM agraNI puruSa ja-uttama puruSa kahevAya che. vaDavAnala ke jenI tRSA kyAre paNa tRpta thatI nathI, te tRSA zAMta karavA samudranA pANIne pIe che, paraMtu megha tapelA saMsAranA saMtApane nAza karavA samudranuM jaLa pIe che, lakSmI svabhAvathI caMcaLa che, te parepakAra karavAmAM DhIla zAne ?" yegInA zabdo sAMbhaLI vikramAditye pUchyuM, "tamArI IcchA zuM che te mane kahe." "he rAjana !" megI be, "jagatamAM sAhasathI asaMbhavita kArya saMbhavita thAya che ane tenAthI sukha prApta thAya che." rAmacaMdrane laMkA para vijaya meLavavuM hatuM, te vijya meLavavAnA kAryamAM vAMdarAonI senA hatI. ane e senAnA
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 baLathI asurane nAza karyo. mATe he rAjana! AtmabaLanA prabhAvathI ja mahAna puruSanA kArya siddha thAya che. nahi ke sAmagrIthI. rAjana huM eka maMtra siddha karavA anuSThAna karI rahyo chuM te kAryamAM sAtvikamAM agraNI evA Apa mane uttarasAdhaka thaI sahAya kare" vikramAditye tenI prArthanAne svIkAra karyo. ane rAtanA hAthamAM talavAra laI nirbhayatAthI te yegI sAthe jaMgalanA madhya bhAgamAM pahoMcyA pachI duSTabuddhivALA N _': E ne rAjA jhADa pAse AvyA. yegIe rAjAne jhADanI DALI sAthe bAMdhelA maDadAne lAvavA mATe kahIne te yogI yajJakuMDamAM agni prajvalita karavA lAge.
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ 155 rAjA jhADa pAse gaye. tenA para caDhI maDadAne chUTuM karavA baMdhana kApavA lAgyA. baMdhana kapAtAM maDaduM nIce paDyuM. eTale rAjA jhADa parathI nIce UtaryA, tyAM te peluM maDaduM pAchuM jhADanI DALI sAthe baMdhAI gayuM. AthI rAjAe pharI pharIne maDadAne DALIthI chUTuM karavA yatna karyA. paNa te yatna niSphaLa gayA. maDadu DALIthI chUTuM thayuM nahi. pharI, te DALIe baMdhAI rahyuM, rAjAne kaSTa vetA joI agnizaitAla maDadAmAM praveza karI be, "he rAjana ! buddhimAnone samaya kAvya, gIta ane zAstrazravaNa karavAmAM-vinoda karavAmAM vyatita thAya che, tyAre mUkhane samaya vyasana, nidrA ane kaMkAsamAM vyatita thAya che. A saMbadhanI eka jUnI vAta tamane kahuM chuM, te sAMbhaLe." rAjAne e maDadAmAM rahelA agnizaitAle rAta pUrI thatAM sudhImAM pacIsa vAta kahI ane kahyuM, "e yegI prapaMcathI tamArA jevA zreSTha puruSanuM yajJakuMDamAM baLidAna ApI suvarNa puruSa banAvavA cAhe che, tethI tame e gIne vizvAsa karaze nahi. te durAtmA ghaNe prapaMcI che. pApIone saradAra che. AvI vyaktio pitAnA svarUpane pragaTa thavA detA nathI. durjanene game teTale upadeza Ape, chatAM te aniSTa karyA vinA rahetA nathI. huM te maMtra japatA durAtmA pAse jaI zakatuM nathI. tethI tame ja tenI pAse jAva" maDadAthI belAyelA zabdo sAMbhaLI mahArAja navAI pAmyA ne manamAM vicAravA lAgyA, "duSTabuddhi durjane
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1pa6 pitAne janma vRthA gumAve che. eka janmanA sukha mATe teo nitya chaLakapaTane Azraya le che. ane tema karI aneka janme vRthA gumAve che. sajjana puruSe zAMtithI vaza thAya che, jyAre durAtmAo baLAtkAre vaza thAya che. sApa dUdha pIne jhera ja eke che. paNa auSadhIne prega karavAthI te zAMta thaI jAya che. te megI mAruM zuM aniSTa karI zake tema che?" ema vicAratA mahArAjA maDadAne pitAnI pITha para rAkhI te durAtmA pAse AvyA. maDadA sAthe mahArAjAne jotAM yegI AnaMdamAM AvI gaye. ne rAjAne kahyuM, "huM kaMTa * : ka. " rAjAne yogIe enI rakSA mATe kahyuM tamAruM zikhAbaMdhana karuM chuM, jethI yajJa karatAM kAMI viM Ave nahi, rAkSasa, vyaMtara, bhUta-preta, daitya vageremAMthI
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ 157 koI tamane vighna kare nahiM. vidyAne karavAnuM uttama samaje che. aMgarakSA siddha thAya che." sAdhaka, aMgarakSA karavAthI badhAM kA rAjAne A pramANe kahI cegI zikhAbaMdhana karavAne taiyAra thayA tyAre vikramAditye vicAyu, " A cegI ghaNA pAkha'DI che. tethI mAre mAruM rakSaNa karavA kAMIka karavu' joI ze, " eka bAju ceAgI rAjAnuM balidAna ApavA vicAre che, tyAre rAjA agnibhaitAlanA zabdone vicAra karatAM manamAM belyA, " A duSTa yogI peTapoSaNa mATe keTale prapoMca karI rahyo che ?" rAjA manamAM Ama vicAre che, tyAM te ceAgI yajJakuMDanI pradakSiNA karatA rAjAnuM balidAna ApavA taiyAra thaye paNa rAjAe yuktipUrvaka e yAgIne kuMDamAM nAMkhI dIdhA, te sAthe ja rAjAnI die yajJakuMDamAM suvarNa puruSa dekhAyA. e suvarNa puruSanA adhiSThAyaka deve tyAM pragaTa thaI suvarNa puruSane prabhAva kahyo ne ardhyAna thaI gayA. savAra thayuM, rAjAne mahelamAM nahi jovAthI badhA khUmejhUma karavA lAgyA ane temanI zodha karavA lAgyA. maMtrIe, sAmate mahArAjAne zeAdhatA nagara bahAra AvyA. teo vikramAditya hatA tyAM gayA. rAjAne jotAM maMtrI eklyA, " kayA kAraNe tame A aghAra vanamAM AvyA hatA ? tame tamArI jAte AvyA ke koI tamane ahIMM lAgyuM ? A suvarNa puruSa tamane kevI rIte maLyuM ?'"
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 A praznonA javAbamAM rAjAe badhI vAta kahIne kuMDamAMthI suvarNa puruSane laI dhAmadhUmathI nagaramAM AvyA. je kaI bIjAnuM azubha ciMtave che, tenuM ja azubha thAya che. mATe koIe pArakAnuM azubha ciMtavavuM nahi. eka vRddha sAsunuM ahita vicAranAra vahune ja sahana karavuM paDyuM. caMdanapura nAmanuM eka nagara hatuM. te nagaramAM vIra nAmane eka zeTha rahetuM hatuM. tenI strInuM nAma vIramatI hatuM. ne tenI vidhavA mAtAnuM nAma jyA hatuM. e yAnI sevA putra ke vahu karatAM na hatAM. tethI te vRdhdhA manamAM duHkhI thatI hatI. vIramatIne te sAsunA duHkhanI paravA na hatI. te te tene mAravA vicAratI hatI. eka tahevArane divase sAsue vahune kahyuM, "Aja tahevAra che, tethI pakavAna karIzuM, mATe bajArathI joItI sAmagrI laI Ave." vIramatI gherathI nIkaLI pitAne pati hato tyAM AvI gadgad avAje bolI, "tamArI bA vRddhAvasthA ane regathI trAsa pAmI AtmahatyA karavA vicAre che." patnInA zabdo sAMbhaLI pati tarata ja ghera AvyA. ne mAtAne kahevA lAgyA, "he bA ! zuM karavA tAre AtmahatyA karavI paDe che? tArA vagara huM zI rIte rahIza?" putranA zabdo sAMbhaLI vRdhdhA manamAM vicAravA lAgI,
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 vahue mArA dIkarAne khoTuM samajAvyuM che, nahiM te AvuM te belate nahi. A vahu kaI paNa rIte mane mAravA cAhe che, te huM mArI jAte ja zA mATe na marUM?" Ama vicAratI vRdhdhA bolI, "he dIkarA! mane ciMtAmAM nAMkhI saLagAvI de, mAre have jIvavuM nathI." kahI pitAnA dIkarAne potAnI IcchA pramANe karavA Agraha karavA lAgI. e Agrahane vaza thaI putra ane vahue nagara bahAra nadIkinAre citA khaDakI eTale vRdhdhAe aMtima kriyAo karI, rAtanA nadIkinAre Ava, ne citAne pradakSiNA karI temAM beThI. ne pitAnA putrane citA saLagAvavA kahyuM, paNa devatA olavAI gayela havAthI pitAnI patnIne kahyuM, "huM devatA levA jAuM chuM." kahI te tyAMthI gaye. chokaro tyAMthI game eTale vIramatI manathI gabharAtI tyAMthI dUra gaI, tyAre vRdhdhA belI, "e te koNa mUrkha haze, je Ama nakAme baLI maravA taiyAra thAya." Ama bolatI vRdhdhA citAmAMthI bahAra AvI pAsenA jhADa para caDhI gaI vIra devatA laI Avya, citA saLagAvI, pachI baMne ghaNI-dhaNiyANI gAmamAM gayAM. dhaNI-dhaNiyANanA gayA pachI keTalAka re kaI zeThane tyAMthI vastrAbhUSaNadi corI karIne jyAM vRddhA hatI tyAM AvyA ne cerIne mAlane bhAga pADavA lAgyA, te joI buddhizALI vRdhdhA "khAuM, khAuM" bolatI
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ jhADa parathI nIce UtarI. tene jotAM ja core tene pizAcinI mAnI badhuM tyAM ne tyAM mUkI nAsI gayA. conA gayA pachI te vRdhdhAe tyAM paDelAM vastrAbhUSaNe paherI pitAne ghera AvI. vRdhyAne letAM dhaNI-dhaNiyANI navAI pAmyAM ne pUchavA lAgyAM, "tame ATalI badhI saMpatti kevI rIte meLavI ?" "huM AtmabaLathI svargamAM gaI" vRdhdhA bolI, "mAruM sAhasa joI idradeva mArA para prasanna thayA ne A badhuM ApI mane pAchI ahIM mekalI." A sAMbhaLI vIramatIe pUchayuM, "je koI yuvatI A pramANe kASTa bhakSaNa kare te iMdradeva tenuM kevuM sanmAna kare ?" je kaI yuvatI kASTa bhakSaNa kare, vRdhdhA bolI, "te Idra prasanna thaI AthI AThagaNuM saMpatti ApI sanmAna kare." je ema che te huM paNa kASTa bhakSaNa karIza." vIramatI ema bolI maravA taiyAra thaI. rAtanA sAsue jAte jaI lAkaDAM lAvI citA taiyAra karI. e citAmAM vIramatI beThI. eTale sAsue citA saLagAvI, citA saLagI ane vahu baLI rAkhoDI thaI gaI savAra thayuM. pitAnI patnI pAchI AvI nahi tethI putre pUchayuM, "bA, hajI sudhI te kema na AvI?" javAbamAM vRdhdhAe kahyuM, "marelA te vaLI pAchA AvatA haze ?" kahI vRdhdhAe badhuM kahyuM ne pite je dhana lAvI hatI tenAthI divase jatAM pitAnA putrane pharIthI paraNA.
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa bAvIsamuM .. .. siddhasenadivAkarasUrIzvarajI jainAcArya zrI siddhasena divAkarasUrIzvarajI mahArAja jaina zAsananI prabhAvanA karavAnI icchAthI vRddhavAdi gurunA ziSya sarvajJapatranuM biruda dhAraNa karI pRthvI para bhramaNa karatA hatA. A. zrI siddhasena divAkarasUrIzvarajI mahArAje vihAra karatA keTalAya bhavya jIvone jinezvare kahelA dharmanuM jJAna karAvyuM. ane prANIonA mithyAtva rUpI viSane sarvajJa kathita Agama rUpI amRta rasathI nAza karyo. zrI siddhasenadivAkarasUrIzvarajI mahArAja vihAra karatA karatA avaMtInI bahAra AvelA udhAnamAM padhAryA. te vakhate kIDA karavA nIkaLelA mahArAjA vikramAditye temane joyA eTale temanI parIkSA karavA hAthI para beThA beThA manamAM ne manamAM sUrIjIne bhAva namaskAra karyA, tyAre siddhasenasUrIzvarajI mahArAje hAtha UMco karI mahArAjane dharmalAbha rUpI AzIrvAda Ape. Ape mane dharmalAbha kema Ape?" rAjA vikramAditye pUchyuM, "meM te tamane vaMdana karyuM na hatuM." 11
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16* zuM sama zaktizALI vyakti Ama ja dharmalAbha phrAgaTamAM meLavI zake che ?" vikramAdityanA zabdo sAMbhaLI sidhdhasenadivAkarasUrIzvarajIe kahyuM, " je vaMdana kare che tene ja dharma lAbha ApavAmAM Ave che. tame zarIrathI va Mdana karyuM nathI, paraMtu manathI tame . vadana karela che." . zrI sidhdhasenadivAkarasUrIzvarajInI vAta sAMbhaLI rAjA vikramAditya Azcaya pAmyA, hAthIparathI nIce UtarI prasanna thaI pharI kAyArthI vaMdana karyuM ne temane kATI suvarNa ApavA maMtrIne AjJA karI. AjJAno amala tAtkAlika thayA. keTI suvarNa sUrIjInA caraNeAmAM arpaNa karavAmAM AvyuM. AcAya - zrI nirlobhI hatA, tethI temaNe mahArAjAe Apela drazyanA svIkAra na karyo. paNa mahArAjAe te te dravya dAnamAM Apyu / ja hatuM, tethI tene pAchuM na lIdhuM. paNa te dravyanA upayoga sUrIjInA upadezathI jINu dhAramAM karavAmAM AvyA. eka vakhate A. zrI siddhasenadivAkarasUrIzvarajI bhramaNa karatA karatA ekAranagaramAM padhAryA. tyAM zrAvaka leAkeAe teozrI dvArA jinezvaradeve kahelA dhama ne sAMbhaLI kahyuM, lhe mahArAja ! zrAvakAnI vasatI pramANe ahIM vizALa-bhavya jinama'diranI ghaNI ja jarUra che, paNa brAhmaNa vagere ahIM mahAdevanA madira karatAM UMcuM maMdira bAMdhavA detA nathI. Apa kAMi prayatna karo jethI amArI icchA pUrNa thAya,"
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ 163 "tamArI icchA pUrNa thaze" kahI zrI sidhasena divAkarasUrIzvarajI mahArAja kAranagarathI vihAra karatA karatA aneka gAmanA lokone upadeza ApatA, bhavya AtmAone sanmArge deratA anukrame avaMtImAM AvyA ne mahArAjA vikramAdityane maLavA rAjadarabAre gayA. pravezadvAra para jaI dvArapALane eka kaleka lakhI ApI kahyuM, "A zleka rAjAne ApI Ave." dvArapALe surIzvarajInA kahevA pramANe te leka mahArAjAne Aye. mahArAjAe te bleka vAgye temAM lakhyuM hatuM, "tamane maLavA eka bhikSuka dvAra para Avela che, te Ave ke jAya ? rAjAne sUrIzvarajI maLavA AvyA che, temanA hAthamAM bIjA cAra leka che, je rAjAne saMbhaLAvavA irache che. temaNe dvAre UbhA rahI eka zleka kArapALa sAthe rAjA vikramAdityane mokale che." rAjAe kaleka vAMcI temAM rahela bhAva jA. sAdhune -amUrva vidvAna jANu e lekanA pratyuttaramAM mahArAjAe - eka leka lakhI dvArapALane Ape. jene bhAva hatuM, A vidvAnane dasa lAkha rUpiyA ane cauda gAma bakSIsa Ape. te pachI temanI IcchA hoya te rAjasabhAmAM te 1 bhikSurdidakSarAyAstiSThati dvArivAritaH hastacutacatuka kiM vADagacchatu gacchatu
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ maLavA Ave. ane je pAchA javAnI IcchA hoya te pAchA jaya." 1 rAjAne zleka vAMcI dravyane svIkAra karyA vinA sUrIzvarajI rAjasabhAmAM AvyA ane rAjA samakSa AvI advitIya kaleka belyA, "Ape eka vilakSaNa dhanurvidyA prApta karI che, temAMthI chUTeluM bANa ApanI pAse ja Ave che. ane guNaderI dUra dUra jAya che, arthAt yAcake ApanI pAse rahe che, ane ApanI kIrti dUra dUra sudhI phelAI che." bhAvavAhI glekane sAMbhaLI mahArAjA dakSiNa dizA tarapha meM pheravIne beThA. A vartanamAM sUrIzvarajIne pUrva dizAnuM rAja ApavAne bhAva hate. sUrIzvarajI rAjA sAme AvI bIje leka belyA, Apa badhAne badhI ja vastuo Ape che evuM varNana kavio je kare che, te e che. zatruo ApanI pITha joI zaktA nathI. hArelA rAjAnI pITha zatruo joI zake che, parastrI ApanI chAtI prApta karI zakatI nathI. arthAt Ape kayAre paNa parastrIne sparza karyo nathI. AthI tame badhI ja vastuo Ape che te kema kahevAya?" 1 dayanAM daza lakSANi zAsanAni caturdizaH hastanyastacatu ke yADagacchatu gacchatu. 2 apUrveyaM dhanurvidyA bhavatA zikSitA punaH mArgaNodhaH samajoti guNe yAti digantarama 3 sarvadA sarvadezIti miththA saMtUyase budha nA lebhire pRSTa na vakSaH paraSitaH
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ 165 A glaeNka sAMbhaLI dakSiNa dizAnuM rAjya ApavAne bhAva batAvya ne pazcima tarapha joyuM, eTale sUrIzvarajI rAjA sAme AvI pharI maleka belyA, "ApanI kIrti cAre samudramAM snAna karI zItaLatAne pAmI che, te zItaLatA dUra karavA ApanI kIrti sUryamaMDaLamAM gaI che. arthAta te svaga sudhI pahoMcI che." 1 A sAMbhaLI rAjA uttara dizA tarapha pharyA. sUrIzvarajI rAjA samakSa AvI ethe bleka belyA, "he rAjana ! yuddhamAM ApanI garjanA sAMbhaLI zatrunA hRdayarUpI ghaDA phUTI jAya che. ane temanI strIonI AMkhamAMthI AMsu paDe che, te Azcarya jevuM che." 2 A pachI sUrIzvarajI pAMcame leka belyA, "he. rAjana ! sarasvatI te ApanA mukhamAM che. ane lakSmI hAthamAM che. kayA kAraNe ApanI kIrti gusse thaI videzamAM cAlI gaI?" 3 mahArAjA A lekamAM rahelA dviarthI bhAvene samajI navAI pAmyA ane Asana parathI utAvaLe UtarI bhakti1 -kIrtijAta jAthe caturAdhimajanAta AtapAya mahInAtha ! gata mArtaNDamaSThalam 2 Ahave tava nisvAne phuTitaM ripuhaMdaghaTaiH galite tabiyAnetre rAjanuM citramidaM mahata 3 sarasvatI sthitA vakatre lakSmIH karasareruha kIrtikiM kupitA rAjana ! yena kezAntara gatA
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrvaka sUrIzvarajIne praNAma karatA bolyA, "hAthI, gheDA, ratnAdithI bharapUra A samRdhdhivAna rAjyane mArA para kRpA karI svIkAra kare." meM mArA mAtApitAnA dhanane tyAga karyo che." sUrIzvarajIe kahyuM, "tethI mAruM mana dhULa ane senAne eka sarakhuM mAne che. amArA jevA sAdhuonA manathI zatru mitra, ghAsa, strIone samUha, suvarNa, maNi, paththara, mATI, mekSa ane saMsAramAM eka sarakhAM che. huM haMmezA bhikSAthI maLatA AhAra upara jIvana nirvAha karanAra chuM sAdAM vastro paheruM chuM pRthvI para sUI jAuM chuM. A sthitimAM huM rAjane laI zuM karavAnuM hatuM ?" rAjAe zrI sidhdhasena divAkarasUrIzvarajIne nirlobhI ane sarvajJa jANI temanI prazaMsA karI. te pachI sUrIzvarajIe kArapuranA zrAvakenI IcchA pramANe vikramAditya dvArA meTuM bhavya jainamaMdira banAvaDAvyuM. eka vakhate te jaina maMdiramAM zrI siddhasenadivAkarasUrIzvarajI prasanna hRdayathI pitAnA ISTadevane vaMdana karavA gayA, te divase sUrIzvarajIne vaMdana karavA aneka saMsArIone AvyA hatA. maMdiramAM surIzvarajIe harSapUrvaka judI judI jAtanI zrI RSabhadeva bhagavAnanI stuti dvArA guNagAna gAyA. caityavaMdana karyuM ane "namutthaNuM" Adi staMtra vaDe zrI vardhamAna
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ 167 jinezvarane namaskAra karyA "namutthaNuM" ItyAdi prAkRta tetrathI namaskAra karatA AvA mahAna vidvAna sUrIzvarajIne joI saMsArIo hasyA, ane bolyA, "keTalAya divasorthI keTalAya zAstrone abhyAsa karyo, chatAM prAkRta tethI ApaNuM jema ja arihaMta bhagavAnanI prArthanA kema kare che?" - lekenA A zabdo sAMbhaLa sUrIzvarajI zaramAyA, ne te nagarathI vihAra karI pratiSThAnapuramAM AvyA. tyAM pitAnA guru jainAcArya zrI vRdhdhavAdisUrIzvarajIne vinaya namaskAra karI. be hAtha joDI pUchayuM, "he gurudeva prAkRta bhASAmAM vaMdanAdika sUtra che, te vikAnanI AgaLa zebhAspada nathI. te ApazrI AjJA Apo te te sUtrane huM saMskRtamAM racuM" he mahAbhAga!" parama kRpALu gurudeve pharamAvyuM.. gautamAdi gaNadhara bhagavaMte je cauda pUrvAdi badhA zAstromAM pArAMgatA hatA, teo zuM vaMdanAdi satrane saMskRtamAM racI zakatA na hatA? temaNe badhAnA bhalA mATe prAkRtamAM sUtra racyAM che, tethI tame A pramANe belIne prAcIna jJAnI puruSanI AzAtanA karI mahApApa bAdhyuM che, azubha karma upArjana karyuM che, te pApathI tamArI durgati thaze. tame A vakhate siddhAntanI AzAtanA karI che, tethI tamAre saMsAramAM ghaNuM ja bhramaNa karavuM paDaze." pitAne gurudevanA mukhamAMthI nIkaLelA zabdo sAMbhaLI zrI sidhdhasena divAkarasUrIzvarajIe kahyuM, "ajJAnane vaza thaI
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ aneka prakAranAM duHkha ApanArA huM je vAkya bole chuM, e pApanA kAraNe mAre narkamAM javuM paDaze, te Apa mane A pApanuM gya prAyazcita batAve ane mAre udhdhAra kare." "bALaka, strI, mukha e badhA para upakAra karavA ja zrI gautamAdi gaNadhara bhagavaMte Agama vigerenI prAkRtamAM racanA karI che. pUjya gurudeve kahyuM, "tethI tamArA jevI vyaktie ghaNuM moTuM prAyazcitta karavuM paDaze. bAra varSa avadhUtane veza dhAraNa karI, gupta rahI, ghaNuM tapa kare, pachI kaI rAjAne jaina dharmane upadeza kare, te ja tamAro pApathI chUTakAro thaze." zrI siddhasena divAkarasUrIzvarajIe gurue batAveluM prAyazcitta hRdayathI grahaNa karI tyAMthI dUra jaIne avadhUta veza dhAraNa karI gupta rIte pRthvI para bhramaNa karavA lAgyA.
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa tevIsamuM .. .. ... ... ... kanyAnI zodha eka divase mahArAjA vikramAditya sabhAmAM beThA hatA, teo jema caMdramA samudrane joI prasanna thAya tema hAthI, gheDA, ane sainyavALuM samRddhithI pUrNa pitAnuM rAjya joI prasanna thatA hatA. te bhamAtrAdi maMtrIone kahevA lAgyA, "he maMtrIzvara! sUrya vinA AkAza zobhatuM nathI, tema mAruM aMtaHpura gya putravadhu vagara zebhatuM nathI. huM mArA putranA vivAha karyA pachI ja bevAra jamIza tevI pratijJA karuM chuM." rAjAnI pratijJA sAMbhaLI maMtrIoe kanyAnI zedha mATe cotarapha rAjasevakane mokalyA. rAjasevake cetarapha tapAsa karI mahArAjA pAse AvI kahevA lAgyA, "vikamacaritrane yegya suMdara kanyA amane kayAMya dekhAI nahi. keIpaNa rAjyakanyA temane regya nathI." rAjasevakenA zabdo sAMbhaLI mahArAjA pite ja putra mATe kanyAnI zodha karavA taiyAra thayA. bhaTTamAtra rAjAne kanyAnI zodha karavA taiyAra thayelA joI kahyuM, "sAmAnya
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 mANasonI jema rAjAe putrane mATe kanyA jevA javuM te ucita nathI. te tame ahIMyAM ja rahe ne mane AjJA Ape. dUra dUra kanyAnI zodhamAM jaiza." rAjAnI AjJA meLavI bhaddamAtra sainya laI javA taiyAra thaye, tyAre rAjAe senAne kahyuM, "he subhaTo! tame mAhAmaMtrI bhaddamAtranI AjJAnuM pAlana AdarapUrvaka karajo." he rAjan !" subhaTa belyA, "ApanI AjJA pramANe ja thaze, kAraNa ke rAjAnI AjJAnuM pAlana sukhakara hoya che." kahI sainya bhamAtra sAthe AgaLa vadhyuM. avaMtIthI keTaleya dUra jaI paDAva nAMkhyuM. tyAM eka "bhaTTe AvyuM. teNe senAne joI pUchayuM, "A AvI moTI senA kenI che?" tyAre keIe kahyuM," A te mahArAjA vikramAdityanA maMtrI bhaddamAtranI senA che." A sAMbhaLI te bhadde pharIthI pUchayuM. maMtrInI senA ATalI badhI che te rAjAnI senA keTalI haze ?" rAjAnI senA agaNita che." javAba maLe. A senA kema bhegI thaI che?" bhaTTa pharIthI pUchyuM. rAjA vikramAdityanA putra vivAhane thayA che; tethI rAjAnI AjJAthI kanyAnI zodha karavA maMtrI nIkaLela che." "rAjAne putra rUpa guNamAM kevuM che?" bhaTTa pharIthI pUchayuM. ame rAjakumAranA rUpanuM varNana amAre meDhethI karI
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ 191 zakIe tema nathI." javAba maLe, "rAjakumAranA rUpa AgaLa kAmadeva hArI gayA che, te ghaNe parAkramavALe che, ane tenuM nAma vikramacaritra che, pahelAM tene rAjA, keTavALa, bhakmAtra, vezyA, jugArI kauSTika ane agnivaitAlane baLathI ane cAlAkIthI jityA hatA. vikramAdityanA putrazrI vikramacaritranuM rUpa ane parAkrama saMsAramAM sahuthI adhika che. vadhAre zuM kahevuM?" A sAMbhaLI te bhaTTa-brAhmaNa maMtrI bhaTTamAtra pAse Avyo, ane bolya.tame zA mATe ATaluM badhuM sainya laI nIkaLyA cho? kayAM jAva cho?" javAbamAM bhaTTamAtre bahAra nIkaLavAnuM kAraNa batAvyuM, te sAMbhaLI pelA brAhmaNe kahyuM, "rAjakumAranA lAyaka eka sauMdarya saMpanna kanyA mArI dhyAnamAM che." te kanyA kenI che?" bhaThThamatre pUchayuM. maMtrIjI ! saurASTra dezamAM valabhIpura nAmanuM eka suMdara zahera che. tyAM mahA baLa nAmane parAkramI rAjA che. tenI strInuM nAma vIramatI che. tene divya rUpavALI tathA zobhA denAra zubhamatI nAmanI kanyA che. te badhI vidyAomAM pAraMgata thayelI che. ane atyAre te yuvAvasthAmAM pagalAM pADI rahI che, tene jotAM ja yuvAne AkarSAya che. e badhI kaLAomAM kuzaLa, dharmamAM vRttivALI che, zubhamatImAM dharma ane vidyA baMne eka sarakhAM che, te kanyA mATe cetarapha tapAsa karavA chatAM, tene yegya suMdara vara maLe nathI."
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 bhamAtra ane brAhmaNa vacce A pramANe vArtAlApa cAle che, tevAmAM rAjakumAra vikramacaritra ekAeka tyAM Avye. zabdo brAhmaNanA tene jotAM ja "e kanyA mATe A vara ceAgya che." tevA mADhAmAMthI nIkaLI paDayA. bhaTTamAtra avatImAM AvI mahArAjAne maLyA ne pelA brAhmaNe kahelI badhI vAta kahI. te sAMbhaLI mahArAjAe bhamAtrane kahyuM, "huM bhaTTamAtra ! tame utAvaLe vallabhIpura jAva ane vivAhanu` kA` patAvI Ave." bhadraMmAtra vallabhIpura javA taiyAra thayA, tyAre vikramacaritre potAnA aMgata mANasane maMtrInI sAthe melatAM kahyuM, " tame badhA kanyAne jovA jAva che, paNa jo te mAre lAyaka hAya te ja vivAhanuM nakkI karo, nahi te te kA karaze! nahiM. " " ThIka ,, kahI teo sainya sAthe thai gayA ne bhamAtra vizALa senA laI rAtadivasa DhekhyA vinA mAgaLa vadhata vallabhIpura pAse AvI pahoMcyA. vallabhIpuranA rAjAe A sainya joyuM tyAre navAI pAmyA ne peAtAnA eka dUtane tyAM mokalyA. dUta bhaTTamAtrane maLI badhu jANI rAjA pAse AbyA ne kahyuM, "vikramAdityanA maMtrI rAjakumArane vivAha karavA Avela che. ,, kRtathI kahevAyelA zabdo sAMbhaLI rAjAe nagaranA ahAranA bhAgamAM temane mukAma karavA badhI vyavasthA karI,
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ 173 pachI bhaTTamAtrane rAjA maLavA AvyA baMnee kuzaLa vartamAna pUchyA pachI rAjAe harSa pAmI pUchayuM, "he bhadrumAtra ! kahe te kharA, rAjakumAra ke che?" rAjAnA pUchavAthI bhakmAtra rAjA mahAbaLane rAjakumArane paricaya ApatA kahevA lAge." te mahArAjA vikramAdityane suputra che. ane te zAlivAhana rAjAnI putrI sukamalAthI janmela che. tenA rUpe kAmadevanAM rUpane jityuM che. temanAM caritranuM varNana keI karI zake tema nathI. e rAjakumArane tamArA bhaTTa-brAhmaNe jeela che. tene belAvI, tame pUchI zake che." rAjA mahAbaLe te brAhmaNane belA ne rAjakumAra viSe pUchyuM. rAjakumAranA rUpanuM varNana kaI ja karI zake tema nathI " brAhmaNe kahyuM, "varanI pasaMdagI mATe zAstramAM je je guNo hovA joIe kahyuM che, te badhA ja guNe rAjakumAramAM che. kula, zIla, sahAyaka vidyA, dharma, zarIra ne avasthA A sAta guNa varamAM jovA joIe, A badhuM joyA chatAM kAMI bane te te mATe kanyAnuM nazIba. mUrkha, daridra, sadAya paradeza rahenAra, mekSAbhilASI, ane kanyA karatAM umaramAM traNa gaNe moTo hoya tene kanyA ApavI joIe nahi." A vAta thaI rahyA pachI bhaTTamAtre rAjAne kahyuM, "mAre e rAjakumArI jevI che." "cAle mahele ane kuMvarIne juo." rAjAe kahyuM,
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ 374 "te cAle. " bhaTThamAtre kahyuM ne te rAjA sAthe rAjamahele gaye. tyAM jaIzunyAne ei prasanna thaI kahyuM, "vivAha nakkI karI, veLAsara lagna karI nAMkhA. " " ThIka." kahI rAjAe sArA jyAtiSa jANanArAone elAvyA ane zubha divasa jovA kahyuM. rAjA mahAmaLa ane bhaTTamAtra lagna mATene divasa nakkI karI rahyA hatA tevAmAM kanyAne ceAgya vara zeAdhavA gayela te mahAbaLanA maMtrI je pUrvamAM gayA hatA, te tyAM Avye. pUrvImAM gayelA matrIne jotAM rAjA aTakI gayA. rAjAne aTakelA joi bhaTTamAtra kahyuM, samaya jai rahyo che, utAvaLa karA.' jarA thAlI jAva. mAro bhaTThamAtra !" rAjA melyA maMtrI lAMbA samaya pachI Avela che, tenI joDe vAta karI lauM.' kahI mahAbaLa rAjA peAtAnA maMtrI sAthe vAta karavA lAgyA, tyAre maMtrIe kahyuM, " sapAdalakSa dezamAM pRthvInA zaNagAra rUpa zrIpura nAmanuM nagara che, tyAMnA rAjA gajavAhanane dharAja nAmanA putra che, te ghaNA ja su Mdara che, tenI sAthe zubha muhUta mAM rAjakumArInA vivAha nakkI karyAM che, ane AvatI dazamane divase lagnatithi nakkI karI che. te thADA ja samayamAM lagna mATe jAna laI ne Avaze.' 66 maMtrInI vAta sAMbhaLI rAjA muMjhAyA ane manamAM vicAravA lAgyA, "pAtAnA gharane zeSaNa karanArI, khIjAnA gharane
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ 175 ujALanArI putrIne jenA gharamAM janma na thAya te ja kharA A lekamAM sukhI che. kanyAne janma thatAM zoka thAya che. jema kanyA umare vadhe che, tema ciMtA paNa vadhe che. tenA vivAha karatAM ghaNA ja kharca karavA paDe che. tethI kanyAnA bApa thavuM te kaSTadAyI che." Ama rAjA mahAbaLa saMkalpavikalpa karatA bhaTTamAtrane mAnapUrvaka kahevA lAgyA, "mAro maMtrI vivAhanuM nakkI karIne Avyo che. jAna thADA samayamAM ahIM Avaze. jenI sAthe kanyAnA pahelA vivAha karyA hAya tene kanyA paraNAvavI joI e tevA leAkAcAra che. te tame budhdhimAna hAi jANeA che. hu tamane A viSayamAM vadhAre zuM kahuM? buddhimAna haMmezAM vicArIne kAma kare che, utAvaLe kAI kAma karavuM na joIe, utAvaLe kAma karatAM muzIbata AvI paDe che, jee vicArIne kAma kare che, tene tyAM guNathI leAbhAI lakSmI potAnI jAte ja Ave che. A peAtAnuM che ane A pAraku che te halakI budhdhivALA vicAre che. udAra cittavALA mATe AkhI pRthvI kuTuMba rUpa che." rAjAnA namratApUva kanAM bhaktibhAvavALAM vacaneA sAMbhaLI bhaTTamAtra khelye, "he rAjana ! jenI sAthe vivAha karavAnuM nakkI thaI gayuM che tenI sAthe bhale tame tamArI kanyA paraNAve. '' ,, bhaTTamAtranAM vacana sAMbhaLI rAjA mahAmaLa manamAM
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 vicAravA lAgyuM, "mahArAjA vikramAdityane A maMtrI mahAbuddhizALI chemahAna vyakti che. khoLAmAM rahelAM puSpa bane hAthane suvAsita kare che, tema udAra vyakti anukULa, pratikULa saMjogomAM eka sarakhuM ja vartana rAkhe che. upakAra kare, sAce sneha kare e sajajana mANasane svabhAva che caMdrane keIe ThaMDe karyo nathI paNa te svabhAvathI zItaLa che." bhaTTamAtra mahAbaLa sAthe vAta karI jyAre pAcho pharyo, tyAre vikramacaritra sAthe mokalelA mANase kahyuM, "AvI saMdaryasaMpanna rAjakumArI sAthe vikamacaritra sivAya keNa vivAha karI zake? ame kayAre paNa A pramANe thavA daizuM nahi." A sAMbhaLI bhaThThamAtra be, "rAjA mahAbaLanA maMtrIe e kanyAne bIje vivAha nakkI karI dIdho che, te pachI ApaNe e kanyAne vicAra paNa kema karI zakIe." vikramacaritranA mANasee bhamAtranA zabdo sAMbhaLI kahyuM, "ame e kanyAne ahIMthI laIne ja jaIzuM. ane ApaNA mahArAjAnA putra sAthe vivAha karAvIzuM. zrI vikramacaritrane lAyaka e kanyA bIjAne paraNAvavAmAM Ave te ApaNe mahuM zuM batAvIzuM ? ApaNe te jIvatA muvA jevA gaNuIzuM. je vyakti pitAnI zaktinI maryAdAmAM rahI pitAnA svAmI-mAlikanI sevA nathI karI zakatI tenA jIvavAthI zo lAbha? A te ApaNA mATe mAnahAnInI vAta che." A sAMbhaLI bhamAtra kahevA lAgyuM, "A kanyA
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ 177 sAthe ApaNe zuM levAdevA? zrI vikramacaritra mATe bIjI ghaNI suMdara kanyAo maLaze. ApaNe eka kanyA mATe rAjA mahAbaLa sAthe ahIM yuddha karIzuM te keTalAyane nAza thaze. puSpathI paNa yuddha nahi karavuM joIe e nItivacana che. te zastrathI yuddha zAne karavuM ? yudhdhamAM vijaye ja maLaze tema mAnI paNa kema levAya? vaLI yudhdha karatA uttama puruSane paNa nAza thAya che." bhaTTamAtranA nyAyavALA zabdo sAMbhaLI vikramacaritra sAthe mokalela mANasa zAMta thaI gaye. A joI bhaTTamAtra AnaMda pAmyuM. te pachI bhaThThamA sainya sAthe avaMtI tarapha prayANa ryuM. avaMtImAM AvI mahArAjA vikramAdityane maLI badhI vAta kahI. te sAMbhaLI vikamAditye rAjakumAra mATe kanyA zodhavA bhakmAtrane bIje mokale, tyAre vikramacaritre mekalela sevaka vikramacaritrane maLe. ne teNe badhA samAcAra kahyA. rAjA mahAbaLanI kanyA jevI svarUpavatI kanyA saMsAramAM bIjI maLavI azakya che." sevakanA zabda vikramacaritranA hRdayamAM aMkita thaI gayA. temanuM mana e kanyA tarapha AkarSAyuM. paNa pitAnA mananA bhAva jaNAvA na detAM te hasIne bolyA, "aMga, vaMga, kaliMga vagere dezamAM ghaNI svarUpavAna kanyAo che. je kanyA bIjAne apAI gaI che tenA mATe mAre zAne IrachA karavI? huM kaI bIjA rAjAnI svarUpavatI kanyA sAthe lagna karIza." 12
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 vikramacaritranA zabda sAMbhaLI sevaka tyAMthI cAlyA gaye. sAMjane samaya thaye tyAre vikramacaritra ghaDAramAM gaye ne ghaDAranA adhyakSane pUchayuM, "azvapALa! ahIM kayA kyA ghaDA kaI kaI jAtanA che te mane kaho." azvapALa vikramacaritranA pUchavAthI ghoDAo viSe kahevA lAgyuM, "A ghaDAo siMdhu dezanA che. A gheDAe paMcabhadra nAmanA che. kekAha, khuzAha, kiyAha, nIlaka, bellAha, khAMgAha, suruhaka, halIhaka, hAlaka, pATala vagere judA judA dezanA tathA aneka jAtinA uttama gheDAthI A rAjyanI azALA bhAyamAna che. A ghaDAthI paNa A ghoDA ghaNA vegavALA che. vaLI te manahara paNa che. temanAthI A ghaDA ghaNuM ja utkRSTa che." azvapALanA zabdo sAMbhaLI vikramacaritra pharIthI pUchavA lAge " A sivAya bIjA ghoDAo che kharA ? " tyA be ghaDA che." azvapALe kahyuM, "temanA nAma vAyuvega ane mane vega che. te badhAthI sArA lakSaNavALA che." e be ghoDAone joI pitAnA manamAM Azcarya pAmate vikramacaritra vicAravA lAgyuM, "mAre pAMca ja divasamAM se jana javuM che, tethI mane vega ghoDA sivAya kArya sidhdha thaze nahi." A pramANe vicArI badhA ghaDAone joI vikramacaritra pitAne sthAne AvyuM ne rAtanA adazya zarIre te ghoDAramAM AvyuM. ne mane vega gheDA para savAra thaI
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ 179 badhA AbhUSaNothI zobhate hAthamAM talavAra laI avaMtInagarIthI bahAra nIkaLe ne mane vega ghoDAne kahyuM, "tuM jJAnavAna che, vaLI kuzaLa paNa che, badhAM sArAM lakSaNavALe che, tArI gatimAM atyaMta vega che tethI he azva ! vallabhIpura jyAM che tyAM jaldIthI mane pahoMcADI de." vikamacaritranuM kaheluM sAMbhaLI ghaDAe utAvaLe vallabhIpura tarapha javA mAMDyuM. e gheDo ghaNA vegathI gAma, nagara, nadI tathA parvata vaTAvate vikamacaritrane vallabhIpura pAse laI AvyA. vikramacaritra nagara bahAra mukAma karIne vicAravA lAge, "je sthAnamAM kArya karavAnuM che, te sthAnanA sahAyaka mANasa vinA thaI zakatuM nathI." Ama vicArI vikramacaritra nagaranI jyAM tyAM zabhA jete pharavA lAge. nagaranI zebhA joI te manamAM AnaMda pAme. AmathI tema pharapharate te zrIdatta nAmanA zeDanA ghara AgaLa pahoMcI gayo te zeThanI putrIe bArImAMthI vikamacaritrane je. vikramacaritrane jotAM, tenA rUpathI mahita thaI ane pitAnI sakhIne kahevA lAgI, "A suMdara rUpavALA yuvAnane ahIM jaldIthI belAvI lAva." zeDanI putrI-lakSmInA kahevAthI e sakhIe vikramacari trane madhura vacane kahI belAvI lAvI.
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAnu sare 180 Si Si Yuan vikramacaritrane lAvavA sakhI AvI. zeThakanyAne jotAM ja vikramacaritre kahyuM. " huM bahena ! namaskAra. teM mane kema elAnyA ? " vikramacaritranA zabdo sAMbhaLI lakSmI bebhAna thai gaI. tethI tenI sakhIe zItalApacAra karyAM, ne te zudhdhimAM AvI. zudhdhimAM AvyA pachI zUnya citte jamIna para dRSTi rAkhI udAsa moDhe besI rahI; tenI sakhIe ghaNuM ghaNuM pUchyuM paNa te kAMI khelI nahiM tyAre dAsIo tene pUchavA lAgI. " tamane zuM thAya che? tamane kayuM duHkha satAve che ?" dAsIe pUchI rahI hatI tyAra vikramacaritra manamAM vicAravA lAgyA, mArA ahIM AvavAthI ja duHkha thayuM, tethI mArI jAtane dhikkAra hA." HH
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ 181 dAsIe duHkhanuM kAraNa lakSmIne vAraMvAra pUchI rahI hatI. tyAre lakSmIe kahyuM. "meM A puruSane mArA manathI pati banAvavA vicAryuM hatuM. paNa teNe te mane bahena kahI belAvI te mane sAruM nahi lAgyuM. tethI mArA manamAM dukha thayuM ne huM bebhAna thaI" A vAtane tame manamAM jarAya zoka na kare" sakhI kahevA lAgI." "A svarUpavAna bhAI te tamane mane ! deva, dAnava, gaMdharva, rAjA, daridrI, athavA dhanika kaI paNa pitAnAM pUrvajanmamAM karelA pApathI mukti pAmate nathI. jenAM jevAM karma hoya che, tevAM tene phaLa maLe che. temAM kaI paNa pheraphAra karI zakatuM nathI." pitAnI sakhI ane dAsIonA zabdothI lakSmIe zeka kare cheDI dIdhuM. teNe vikramacaritrane pitAne bhAI mAnI sanmAnapUrvaka pitAnA gharamAM rAkhI, tene mATe bhejana vagerenI vyavasthA karI. | vikramacaritre bhajana karI ArAma karyo. thoDI vAra pachI rAjamArga para vAjiMtrane thate AvAja sAMbhaLI te jAge. lakSmIne pUchavA lAge, "nagaramAM atyAre zuM thaI rahyuM che? A vAjiMtra kema vAgI rahela che?" Aja rAtanA rAjAnI kanyAnAM lagna dharmadhvaja nAmanA rAjaputra sAthe thavAnAM che. lakSmIe kahyuM, "tethI nagaramAM cAre tarapha ane jagAe jagAe dhajA-toraNa vagere bAMdhavAmAM
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvyAM che. ane jagAe jagAe sArA sArA nartake judI judI jAtanAM nRtya kare che. ane atyAre te mATenAM vAjiMtra vAge che." | vikramacaritre lakSmIne kahyuM, "he bahena! te rAjakanyA sAthe mAro meLApa Aja karAvI de. nahi te huM marI jaIza." vikramacaritranuM kahevuM sAMbhaLI lakSmI kahevA lAgI, "e te rAjakanyA che. huM tamane kevI rIte bhegAM karI zakuM? kemake rAjA mahAbaLe rAjaputra dharmadhvajane te kanyA ApI dIdhI che. jyAre pANI vahI jAya tyAre pALa bAMdhavAthI ye lAbha ? mANasa jyAre marI jAya tyAre auSadha ApavAthI zuM lAbha? mAthuM muMDAvI sinyAsI thaI gayA pachI muhUrta pUchavuM te nakAmuM che. je vastu hAthathI cAlI gaI tene mATe zeka kare vRthA che. jAna AvI gaI che. Aja lagnane divasa che tethI tamArI AzA pUrNa thaI zake tema nathI." lakSamInA A zabda sAMbhaLI vikramacaritra ekAeka talavAra kADhI pitAnI chAtImAM ghecavA taiyAra thaye, tyAM te lakSmIe tene hAtha pakaDI lIdhe ne kahyuM, "huM tamArI IcchA pUrNa karavA yatna karIza. tame zAMta thAva. zeka na kare." lakamIe vikramacaritrane Ama AzvAsana ApI kAMIka vicAra karI te rAjakanyAnI mAtA pAse gaI ane
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ 183 kahevA lAgI, " rAjamAtA ! ApanI putrIne nagaranA zreSThiee peAtAne tyAM jamADI che teA jamavA mokale." Aja mAre tyAM Ama yuktipUrvaka keTalIka vAto karI rANIne khuza karI DhIzrI ane potAnA gharanu gaurava vadhAravA rAjakanyAne petAnI sAthe laI AvI. mamm rAkumArI ane vakramacaritranuM milana lakSmI sAthe rAjakanyA tene ghera AvI ne vikramacaritrane joye. baMne jaNAMe ekabIjAnuM rUpa joyuM ne bebhAna thaI gayAM. baMnene mUrchita thayelAM joi lakSmI vAraMvAra manamAM vicAravA lAgI, " huM mahArANIne zu javAba ApIza ? " 64
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 manamAM vicAratI hamIe zItapacAra karI baMnene sAvadha karyA pachI baMne lakSamIne kahevA lAgyAM, "amArAM lagna karI Ape nahi te ame baMne AtmahatyA karIzuM." baMne jaNAnI vAta sAMbhaLI zeThanI putrI lakSmI ciMtA karatI vicAravA lAgI, "have zuM karavuM ? eka tarapha vAgha che, bIjI tarapha nadI che, te joI mANasa saMkaTamAM paDI jAya che. je mANasa vAghathI bacavA jAya che te te nadImAM paDI jAya che. ane nadIthI bacavA jAya che te vAgha khAI jAya che, tevuM ja dharmasaMkaTa atyAre mAre mATe che." Ama vicAratI lakSmIe rAjakanyAne kahyuM, "atyAre te huM tamane dhAmadhUmathI tamane rAjamahela pahoMcADI dauM chuM. jyAre dharmadhvaja tamArI sAthe lagna karavA maMDapamAM Ave tyAre tame rAjamahelanAM pAchalA bAraNe vastrAbhUSaNa vagere laI jarUrathI AvI pahoMcaze. te vakhate A rAjaputra joDesavAra thayelA tyAM hAjara haze te tamane laI pitAnA sthAne pahoMcI jaze. pachI tame lagna karI lejo." rAjakanyAe A vAta mAnya karI eTale lakamIe tene jamADI sAMjanA dhUmadhAmathI rAjamahele laI gaI ne te rAjakanyAne rAjamAtAne seMpIne pAchI pitAnA ghare AvI.
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa cAvIsamuM ... utsAhapUrNAMka cAlye. zubhamatI dharma dhvaja samaya thatAM zubhamatI sAthe lagna karavA vikramacaritra paNa lakSmIne maLI azva para besI nizcita karelA sthAna para jaI pahoMcyA. (6 rAjakumArI zubhamatI paNa bahAra javAnI taka zeSI rahI hatI. tene koI upAya jatA na hatA. tethI te vicAra karavA lAgI, " atyAre mArAM pUrva janmanAM SApa uDDaya thai cUkyAM che, jarUra te rAjakumAra nizcita karelA sthAna para AvI gayA haze, tethI huM chaLaprapa McanA Azraya laI ahIMthI nIkaLI jAuM." Ama vicArI rAjakanyAe potAnI sakhIne kahyuM, " mane atyAre zauca javAnI icchA thaI che tethI huM jAuM chuM." " tamArA pati dvAra para AvI gayA che. " sakhIe kahyuM, " tyAre tamane zauca javAnI icchA thai ? have zu thaze ? " te zaucakriyA mATe kAI paNa mANasa zAMta rahI
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 zakta nathI" rAjakumArIe sakhIne kahyuM ne pachI tyAMthI bahAra nIkaLI gaI. rAjakumArIne AvavAmAM vilaMba thavAthI vikramacaritra ciMtA karate Amatema jevA lAge. tevAmAM tyAM eka kheDUta Avye tene joI vikramacaritra bolyo, "vararAjAdharmadhvajane joI hamaNAM ja pAcho AvuM chuM. tethI tame azva vastra vagere laI ahIM UbhA rahe." - kheDUte vikamacaritranI vAta mAnya karI, eTale vikramacaritre pitAne veza badalI kanyAne zodhavA te rAjamahelamAM gaye. "ghuvaDa divase dekhate nathI" tema kahevAya che. paNa kAmAMdha te saMpUrNa AMdhaLe che, te te divase ke rAtrie paNa dekhate nathI, kAmAMdha manuSya dhaMture khAdhelA mANasanI jema kartavya, akartavya, hita-ahita koI samajatuM nathI. pelo kheDUta UbhuM hatuM, tyAM zubhamatI AvI ne te rAjakumAra samajI belI, "have tame mArI sAthe lagna karavA tamArA sthAne mane laI jAva." te vakhate pRthvIpaTa para aMdhakAra chavAI gaye hate. rAjakumArInI vAta sAMbhaLI kheDUta vicAravA lAge, bate mANase A kanyAne ahIM AvavA saMketa karyo haze temAM koI zaMkA nathI." Ama vicArate siMhanAmane kheDUta bolyA cAlyA vinA kanyAne laIne potAnA gAma tarapha cAlate thaye.
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ 187 ghaNe dUra nIkaLI gayA pachI zubhamatI harSa pAmatI belI, "have keTaluM AgaLa javAnuM che, te te kahe. cAlatAM cAlatAM tamArA kaI jIvanaprasaMgane kahIM mArA kAnane pavitra karo." A pramANe rAjakanyA pharIpharIne kahevA lAgI. paNa te siMha kheDUta akSare belate nahiM. tyAre rAjakumArI manamAM vicAravA lAgI, "zaramane laI te kAMI bolatA nathI. uttama prakRtinA mAna jarUra sivAya bolatA nathI. kAma prasaMge ceDA zabdomAM kahevAnuM hoya te kahI de che. yuvAvasthAmAM te ghaNA zAMta cittavALA hoya che. je karagaravAthI prasanna thAya che. ane prazaMsA karavAthI zaramAya che. te ja mahAna vyakti saMsAramAM sarvathI uttama manAya che. zaradaRtumAM megha garjanA kare che. paNa varasa nathI. paNa te megha varSA RtumAM garajyA vinA ja varase che. tema nIca prakRtinA mANaso bese che vadhAre, paNa karatA koInathI. paNa sajajana puruSe bolatA nathI. paNa kAma vadhAre kare che." - A pramANe rAjakanyA pitAnA manamAM vicArI rahI hatI. tyAre savAra thayuM. savAranA AchA prakAzamAM zubhamatIe kheDUtanuM moDhuM joyuM. moTuM jotAM ja te mUcchita thaI jamIna para paDI. siMha kheDUte zapacAra karI rAjyakanyAne sAvadha karI. sAvadha thatAM zubhamatI manamAM vicAravA lAgI. "te divya
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 rUpavALA rAjakumAra kayAM gayA? ane jenuM mukhAraviMda jotAM tiraskAra upaje te A mANasa kayAMthI AvyuM? sAce ja mArA durbhAgye A banAva banavA pAmyuM che." De samaya manamAM vitAvyA pachI siMha balya, "habhAminI! tuM atyAre AnaMda karavAne badale zoka zA mATe kare che? huM ghaNA kheDUte vALA vidyApura nAmanA gAmamAM rahuM chuM. tyAMnA loke pitAnI IcchA pramANe jugAra rame che. huM paNa tyAM jugAra ramuM chuM. mAruM nAma siMha che. huM sAta prakAranAM vyasana karanAra ke sAthe rahuM chuM. meM atyAre pAMca khetaramAM bI vAvyA che. mArA gharamAM cAra meTA baLada che. eka ghaNe suMdara ratha che. be gAya che, eka gadheDI che. e gadheDI pANI lAvavAnA upagamAM Ave che. mAruM ghara ghAsa lAkaDAnuM banAveluM che. jemAM kayAMya kAMNA-bakarAM nathI. mArI eka bairI che. have tuM bIjI bairI thaI. tArA jevI juvAna strIne gharamAM rAkhatAM paraNelI jUnI strIne gharamAMthI kADhI mUkIza. ane tene sarvasva banAvI tArI sAthe sukhathI rahIza. AvI taka bhAgyathI ja mANasane maLe che. eka strI, traNa bALaka, be haLa, dasa gAye, nagaranI pAse AvelA gAmamAM rahevAnuM hoya te te svargathI paNa vadhAre mAnI levAya. navA sarasavanuM zAka, navA cokhAnA bhAta, dahIM, A badhI vastuo gAmaDAnA leke ceDA kharcamAM umaMgathI. khAya che."
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ 189 siMhanA AvA zabdo sAMbhaLI rAjakumArI vicAra karavA lAgI"huM have moTA saMkaTamAM AvI paDI chuM. tethI buddhithI kAma lIdhA sivAya A saMkaSTathI bacI zakAya tema nathI. jenI pAse budhdhi che tenI pAse baLa che. buddhi vagarane mANasa baLavAna hoya chatAM te keI kAryamAM phateha meLavI zakatuM nathI. buddhinA pratApe sasalAe siMhane mArI nAMkhyuM hata" Ama manamAM vicAra karI rAjakumArI belI, "tame ghaNuM sAruM bole che. paraMtu tamane eka moTI Apatti AvanArI che. tame mArI sAthe lagna karyA vinA mane tamAre ghera laI jaze te tyAMne rAjA mAruM rUpa joI tamane mArI nAMkhaze ane mane tene ghera laI jaze tethI mane tamArA khetaramAM rAkhI tame tamAre ghera jAva ane utAvaLe vivAha mATenI vastuo lAvI mArI sAthe lagna karI mane tamAre ghera laI jAva. Ama karavAthI tamArI IcchA pUrNa thaze." rAjakanyAnA zabdo sAMbhaLI siMha ghaNe khuza tha. ane tene khetara tarapha laI gaye. rAjakanyAne pitAnuM khetara batAvatAM kahevA lAgyuM, "A yugadharI khetara che, A saMsArane jIvana ApanAra che. A vanaka khetara che. jenAthI badhI jAtanA kapaDAM thAya che. A bIjuM caNakanuM khetara che. je badhA mANasone saMtoSa ApanAra che." A pramANe kahI divya mane vega gheDe, rAjakumAranAM vastro ne rAjakumArIne khetaramAM mUkI pite phATelAM vastro paherI pitAnA ghara tarapha gaye.
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 ghera jaI siMha pitAnI strIne kahevA lAgyuM, "te mAruM kaheluM phalANuM kAma mArA kahyA pramANe na karyuM, tethI te sAruM karyuM nathI. te mArA gharane atyAre barabAda karI nAkhyuM che." Ama bolate te AgaLa kahevA lAgyA, "lagna karavA mATe eka adbhuta ane suMdara kanyA lAvyo chuM." siMhe potAnI strIne karavAnuM kahetAM gharamAMthI tiraskAra karI kADhI mUkI. eTale te strI pitAnA bApane tyAM cAlI gaI strInA gayA pachI teNe eka brAhmaNane belA, tene lagna mATe jenI sAmagrI ApI pitAnI sAthe laI te khetara tarapha paraNavA cAlyuM. A bAju rAjakumArI zubhamatIe potAnA dharmanuM ane ziyaLanuM rakSaNa karavA ghoDA para savAra thaI AgaLa javA mAMDayuM. jatAM jatAM te vicAra karavA lAgI. "huM mArA bApune tyAM pAchI jauM. te mAre zuM javAba Apo? daivAge huM be patione gumAvI beThI chuM. huM kharekhara muzIbatamAM AvI paDI chuM. have zuM karuM !" A pramANe ciMtA karatI rAjakanyA eka jhADa pAse AvI. tenI nIce beThI. zubhamatI atyAre azAMta thaI gaI hovAthI, jhADa nIce beThI hovA chatAM ciMtAthI tene UMgha na AvI. te jhADa upara eka vRddha bhAkhaMDa pakSI beThuM hatuM, te
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ 191 pakSInAM bALako cAre dizAo taraphathI AvI tyAM bhegAM thayAM. eTale te vRddha pakSI khelyuM, "tame je je navAI jevuM joyu athavA sAMbhaLyu hAya te mane kaheA." vRSyabhAraDa pakSInA pUchavAthI eka baccAe kahyuM, "hu vallabhIpura nagaranA bahAranA vanamAM gayA hatA, te vakhate meM nagaramAM kAlAhala thatA sAMbhaLI jovA mATe gayA. tyAM lAke aMdaroaMdara kahetA hatA, 8 dharmadhvaja nAmane vara rAjakanyA zubhamatI sAthe lagna karavA AvyA, tyAre rAjAnI kanyAne kAI upADI gayuM, rAjAe tenI cAtarapha zeAdha karAvI paraMtu kayAMya na maLI tethI rAjakanyAnAM mAbApa ghaNAM du:khI thaI gayAM. paraNavA AvelA vara paNa zaramanA mAryA maravA taiyAra thaye che. paNa matrIee AzvAsana ApI zAMta karyAM che tyAre rAjA kahevA lAgyA, * jo eka mahinAmAM rAjakumArI zubhamatI nahiM maLe te giranAra jaI anazana karI mAro deha pADIza.' C rAjAnI A vAta sAMbhaLI sevake daze dizAemAM rAjakanyAnI ze|dha karavA nIkaLI gayA. paraMtu kanyAne patto lAgyA nahiM, tethI badhA giranAra tarapha jaze." sAce ja A sAMbhaLI vRdhdha bhAra Da khelyA, " he putra ! teM moTu Azcaya joyu che. "2 te pakSIne bIjo putra AgaLa AvA kahevA lAgyA, 'huM vAmanasthaLI gayA hatA. tyAMnA rAjA kuMbhanI rUpazrI nAmanI
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 nyA che, te bhAgyayoge AMdhaLI thaI gaI che, tethI te kanyA kaMTALI peAtAnA pitAne citA para caDhI maravA kahI rahI che paraMtu rAjAe tene ATha divasa rAha jovAnuM kahyuM che, rAjAe niSNAta keTalAya vaidyone khelAvyA paraMtu hajI sudhI kAMI phAyado thayA nathI tethI rAjA rAja DhaDharA pITAve che ne kahevaDAve che, je kAI kanyAnI AMkhA sArI karaze tene rAjA mAM mAgyuM InAma Apaze,." ' putranI vAta sAMbhaLI vRdhdha bhAra'Da lye, " e rAjakanyA ApaNI hagArane gajendrakuDanA pANIthI amAvAsyAne dahADe ghasI AMkhAmAM Aje te te dekhatI thai zake. vaLI ApaNI hugAranA cUrNa ne amRtavallInA (gaDucInA) rasamAM meLavI AkhAmAM AMje te rUpamAM pheraphAra thaI jAya ane e hagAranA cUrNane caMdravallI-mAdhavI latAnA rasamAM meLavI AkhAmAM Aje te tenuM rUpa pahelAM jevuM hatu tevuM pAchu thaI jAya. maMtra vinAnA koI akSara nathI, kaI vanaspati evI nathI jenuM mULa auSadha-davA na hoya, pRthvI anAtha nathI paNa tenI vidhi batAvanAra ja durlabha che." ,, trIe putra vRdhdha bhAraDane kahevA lAgyA, " vidyApura nAmanA gAmamAM siMha nAmanA kheDUta peAtAnA khetaramAM eka kanyAne mUkI lagnane sAmAna levAne ghera gayo. ghera jaI ne potAnI ne ghaNAM kaThora vacanA kahI tiraskAra karI gharamAMrthI
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ 193 kADhI mUkI. te strI krodhe bharAI pitAnA bApane ghera gaI. pachI? te kheDUte brAhmaNane bolAve, ne lagna mATe joItI vastuo laI brAhmaNane sAthe laI khetara tarapha javA nIkaLe. te jyAre khetare Ave tyAre tyAM kanyAne nahi jotAM bebAkaLo thaI catarapha jevA lAge. kanyAne kayAMya patto na lAge tyAre te gAMDA je thaI Ama belavA lAgyuM, "he brAhmaNa huM lagna karavA atyAre eka kanyA lAvyo chuM tenI sAthe mArAM lagna karAve. huM mAruM ghara UghADuM mUkI ahIM Avyo chuM. tethI mAre utAvaLe ghera javuM joIe, nahi te ughADA gharamAM leke pisI vastuo corI jaze." Ama bolate te siMha khetaramAM brAhmaNane laI AmathI tema ghumavA lAge. je pALe che te saMsAramAM sAme rAkhelI vastuone joI zakatuM nathI, paraMtu kAmI puruSa pitAnI AjubAju rahelI vastune paNa jete nathI brAhmaNa kheDUtane gADa mAnI tyAMthI cAlyA gaye. pele kheDUta paNa khetaramAM AmathI tema bhaTakI pitAnI strI pAse game tyAM ja kahevA lAgyo "he priye! tuM ghera cAla.' siMhanA zabdo sAMbhaLI te strI kahevA lAgI, "tame je navI strI lAvyA che, te ja gharanuM badhuM kAma suMdaratAthI karaze. have mAre tamAre zuM lAgevaLage? " strInAM AvAM vacane sAMbhaLI tiraskAra pAmI siMha 13
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 ghaNe duHkhI thavA lAge, kemake dhana, dhAnya, strI, vagere javAthI mANasa ghaNe duHkhI thAya che." trIjA putranI vAta pUrI thayA pachI putra balya, bApu! huM suMdara vanamAM pharate pharate eka jhADa para beThe, tevAmAM be musAphare kayAMkathI AvI te jhADa nIce beThA. te bemAMthI eka kahevA lAgyA, "tame pRthvImAM kAMI navAI jevuM joyuM che ke sAMbhaLyuM che? atyAre tame udAsa kema che ! zuM ke tamAruM dhana ke strIne upADI gayuM che? je hoya te mane sAcesAcuM kaho. "tamArI AgaLa mAruM duHkha kahI zaktA nathI." bIjA musAphare kahyuM, "duniyAmAM keInuM duHkha kaI laI zakatuM nathI. kAraNa ke manuSya potAnAM pahelAnAM karelAM karmanAM ja phaLa bhegave che. kaI prANInAM sukha athavA duHkhane haranAra bIjo koI nathI, tevuM sabuddhithI vicAravuM joIe. pUrvajanmamAM karelAM sArA athavA beTAM karmonA prabhAvathI saMpatti ane vipatti Ave che, tethI keIna para krodha karavAthI athavA prasanna thavAthI zuM lAbha?" tamAruM kahevuM sAruM che. bIjo che, chatAM tamAruM duHkha mane kahe, kAraNa ke koInI AgaLa duHkha kahevAthI mANasa kAMIka zAMti meLavI zake che." huM avaMtIpuranA rAjAne putra chuM. pahele mANasa be,
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ 195 te bhAraMDa pakSIe vikramacaritre pitAnA vallabhIpuramAM AvyA sudhIne, kanyAne ane gheDe corAyA sudhIne vRttAMta kahI saMbhaLAve tyAre bIjo mANasa kahevA lAgyuM, "tame zA mATe hRdayathI duHkhI thAva che? " "rAjA vikramAditya potAnA putranA tamArA cAlyA javAthI duHkhI thatA haze." pele samajAvavA lAge "tethI tamAre tamArA rAjyamAM javuM joIe." pelAnA zabdo sAMbhaLI vikramacaritra kahevA lAge, "have mArA pitA pAse javAthI lAbhaze? je mAnava kartavya pUrNa karI zakatuM nathI te kayAre paNa zebhAne pAtra thatuM nathI. meM mane vega jevA zreSTha ghaDAne gumAvyuM tethI huM giranAra jaI jIva tyAgIza." pakSIonI A vAta sAMbhaLI rAjakumArI zubhamatI ghaNe AnaMda pAmI savAra thatAM te jhADanI AsapAsa paDelI bhAkhaMDa pakSInI hagAra ekaThI karavA lAgI, pachI puruSane veza dhAraNa karI ghoDA para besI te jhADa AgaLathI vadhI ne pitAnuM nAma teNe AnaMda rAkhyuM. te vAmanasthalI pahoMcI eka mALIne tyAM gaI ne kahevA lAgI, "tame te mArAM mAmI che." kahI praNAma kya. ane ghaNAM suMdara mUlyavAna ratna mALInI strInA hAthamAM ApyAM. mALaNe pitAne tyAM AvelA suMdara kumArane sAre satkAra karI bhejanAdi karAvyuM. tyAre Dhela vagADate mANasa
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196 tyAM AvyuM, tyAre puruSa vera dhArI zubhamatIe mALaNane pUchyuM, "A hela kema vagADavAmAM Ave che ?" mALaNe Dhela vagADavAnuM kAraNa kahyuM "he mALaNa!AnaMdakumAra bele, "tame tyAM jaI helane aTake." tyAre mALaNa bolI, "tamArAmAM rAjakumArIne dekhatI karavAnI zakti che?" tame hamaNAM jaI Dhelane aTake,"AnaMdakumAre kahyuM, AgaLa AgaLa thaI paDaze."
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa pacIsamuM ... ... ... zubha milana AnaMdakumAranA AgrahathI mALaNe Dholane sparza karyo, tyAre sevakee rAjAne jaI kahyuM, "mALaNa Dholane aTakI che." rAjA A samAcAra sAMbhaLI pitAnA manamAM AnaMda pA. pachI sevakane mALaNane tyAM jaI bolAvI lAvavA AjJA ApI. sevake mALaNane tyAM AvyA ne kahyuM, "he mALaNa! tame rAjamahele cAle ane rAjakanyAne dekhatI karo." sevakenuM kahevuM sAMbhaLI mALaNa jyAM AnaMdakumAra hate tyAM AvIne kahyuM, "have tame rAjakanyAnuM duHkha dUra karavA sevaka sAthe jAva." DIvAra the." mALaNanuM kahevuM sAMbhaLI AnaMda kumAra balya, "mane hamaNAM jarA ArAma karavA gho." mALaNa vAraMvAra Agraha karI kahevA lAgI, tyAre AnaMdakumAra javA mATe taiyAra thaye ne rAjAnA sevake
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198 sAthe rAjamahele AvyuM. rAjAe tene je, eTale prasanna thaI AvakAra ApI kahyuM, "he kumAra ! tame mArI putrIne nIrogI kare. tema karatAM huM tamAruM mAgyuM InAma ApIza." rAjAnI vAta sAMbhaLI AnaMdakumAra bolyA, "he rAjana! tamArI kanyA sAthe ATha gAma jene huM apAvuM tene tame Apaze ? ane sAta jana sudhI pRthvI eka mAsa mATe mane Apo te huM tamArI kanyAne dekhatI karuM." A sAta jana pRthvImAM giranAra paNa AvI jete hatuM. jyAM leke annadAnane mATe AvatA hatA. rAjA AnaMdakumAranI vAta sAMbhaLI pitAnI putrI pAse gayA. ne bolyA, "AnaMdakumAra Dholane aTakyA che. ne atyAre ahIMyAM che, te kahe che, huM jene svIkAravA kanyAne kahuM tene mArI AjJAthI svIkAre te huM kanyAne dekhatI karuM." rAjAnI vAta sAMbhaLI kanyA bolI, "bApu! tamArI AjJA pramANe thaze. kemake bApathI saMpAyela vara kanyA harSapUrvaka svIkAra kare che. A ucca Adarza kanyAo mATe , cAdarane pAtra rahyo che." pitAnI putrInI vAta sAMbhaLI rAjA jyAM AnaMda kumAra hatuM tyAM AvyA ne kahyuM, "tame kanyAne bane teTalI utAvaLe dekhatI kare. tame je mAMgyuM che te ApavAmAM Avaze." rAjAnA kahevAthI AnaMdakumAre gajendrakuMDathI pANI lAvI sArA divase maMtra taMtra vagerethI sAdhavAne ADaMbara
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ karyo ne pelI auSadhIne pANImAM ghasIne rAjakumArInI AMkhamAM AMjI, tethI te rAjakanyA dekhatI thaI gaI pitAnI putrInI AMkho sArI thaI javAthI rAjAe khuza thaI nagara dhajApatAkAthI zaNagArAvyuM. jagAe jagAe nAcagAna thavA lAgyAM. utsava pUro thayA pachI rAjAe AnaMdakumArane pUchayuM, "tame tene A kanyA apAvavA Icche che ?" AnaMdakumAre rAjAnA praznanA javAbamAM kahyuM, "huM te kahIza, utAvaLa na karo. pachI pite mAgelI pRthvImAM rahI AnaMdamAM divase vItAvavA lAgyA. keTalAya divaso pachI manathI duHkhI thate dharmavija pitAne prANa tyAga karavA giranAra AvyuM. A samAcAra - E 5 dharmadhvaja prANa tyAga karavA AvyuM. AnaMdakumArane maLatAM pitAnA sevake dvArA kahevaDAvyuM,
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 eka mahinA aMdara huM kaIne ahIM maravA daIza nahi, kAraNa ke A dharatI mArI che." A saMdeze sAMbhaLI dharma dhvaja eka mahine pasAra karavA tyAM rahyo. A pramANe thoDA thoDA divasanA aMtare vallabhIpurane rAjA mahAbaLa pitAnI strI sAthe Avyo. mahArAjA vikramAdityane putra vikramacaritra Avyo, siMha nAmane kheDUta Ave. A badhA prANatyAga karavA mATe ja AvyA hatA, paNa AnaMdakumAra keIne tyAM prANatyAga karavA dete na hatuM ke keIne giranAra para caDhavA dete na hatuM. je leke tyAM anazana karavA AvatA hatA temane paNa rokavAmAM AvatA hatA, dharmadhvaja prANatyAga karavA utAvaLa karato hatuM, tene AnaMdakumAra sAme lAvI Ubhe karyo. AnaMdakumAre tene joI pUchyuM, "he zreSTha puruSa! tame ahIMyAM zA mATe prANatyAga karavA AvyA che ?" javAbamAM dharmadhvaja kahevA lAgyuM, sapAdalakSa nAmanA dezanA AbhUSaNa rUpa zrIpura nAmanuM nagara che, huM tyAMnA rAjA gajavAhanane putra dharmadhvaja chuM. huM jyAre vallabhIpuranA rAjA mahAbaLanI putrI zubhamatI sAthe lagna karavA gaye, tyAre e kanyAnuM keI deva, dAnave haraNa karyuM, tene atyAra sudhI patta nathI. tethI ja huM ahI prANatyAga karavA Avyo chuM.
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ 201 e kanyA vinA huM pAcho mArA nagara tarapha jAuM te sajajana ane durjana puruSe mane joI haze." ThIka" dharmadhvajanuM vRttAMta sAMbhaLI AnaMdakumAra be, " duniyAmAM evuM keNa mUrkha che, je strI mATe pitAne prANatyAga kare? strI te eka nahi paNa aneka maLI zake che, paraMtu eka vakhata gayele prANuM pAcho maLI zakatuM nathI. maravAthI paNa e kanyA kyAMthI maLavAnI ? patinA maratAM kayAreka kayAreka strIo citA para caDhe che, paraMtu strInA mATe pati kayAre paNa prANatyAga karatuM nathI. he narazreSTha dharmadhvaja ! strIo kuTila cittavALI hoya che. tethI tame tamArA manamAM nAhakane zeka na kare. sAMbhaLo. amara nAmane eka brAhmaNa hatuM tenI strI kaMkAzIya hatI. brAhmaNa tene samajAvI sagajAvIne thAkya, paNa te strIne svabhAva badalAye nahi. eka divasa brAhmaNa tenI strInA kaMkAzathI trAsI ghara choDI bIje cAlyA gayA. te eka divasa koI eka ghera bhikSApAtra laIne UbhuM hatuM, tyAM kayAMkathI ekAeka tenI strI AvI pahoMcI, tene jotAM kaMkAzanA bhayathI bhikSApAtra tyAM ja rahevA daIne te nAThe. A prakAranI duSTa strI mATe prANatyAga kare te ThIka nahi. mAnavajanma durlabha che. ane temAMya uttama jAti, kuLa maLavuM paNa durlabha che, ane sadUdharmavALuM jIvana te
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ 201 tenAthI ya du`bha che. sa MsAramAM gayelA prANanI kayAre paNu prApti thaI zakatI nathI. strInA maraNathI jaDabudhdhivALA prANanA tyAga kare che. paNa uttama puruSo te, mAro eka kAMTo gaye, ema samaje che. kAraNa sau mAnavahRdayamAM praveza karI tene meha pamADe che, pAgala banAve che, ane du:khI paNa kare che. strI puruSane ramaNa karAve, tiraskAra karAve, tenI dhRNA paNa karAve che. strI zuM nathI karatI? tenA svabhAvamAM ja, asatya, sAhasa, mAyA, mUrkhatA, ati leAbha, sneha na heAveA, nirdayatA vagere rahelAM hAya che." 66 AnaMdakumAranI AvI vAtA sAMbhaLI dharmadhvaja ehyA, huM mAnabhaMga thavAthI zaramAuM chuM, tethI ja he nareAttama ! huM mArA nagara tarapha jaI zakatA nathI. ' '' (8 " huM dharmadhvaja ! " AnaMdakumAra eklyA, "huM tamane suMdara kanyA sAthe paraNAvI tamArI icchA pUrI karIza. mATe tame zeka dUra karI ahIyAM rahe' dharma dhvajane A pramANe samajAvI te peAtAnA sthAne gayA. bIje divase siMha nAmanA kheDUta paryaMta para maravA taiyAra thayA. eTale Ana dakumAranA sevakA tene AnadakumAra pAse lai gayA. si'hune Avele jotAM teNe tene pUchyuM, "huM kheDU! tuM ahIM prANatyAga karavA kema AvyA che ? " '' siMhaiM tyAre kahevA lAgyA, ' meM eka divase
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ 203 vallabhIpurathI eka uttama-suMdara kanyAne lAvIne vidyApuramAM mArA khetaramAM rAkhIne huM gAmamAM jaI pAchA AvyuM. tyAre e kanyAne kaI deva ke dAnava upADI gaye. mArI pahelI strI paNa gusse thaI pitAnA bApane tyAM jatI rahI, baMne sionA javAthI huM ghaNe duHkhI thaI A parvata para prANatyAga karavA Avyo chuM. tame mane atyAre maravA de. eTalI ja mArI icchA che." te icchA asthAne che, mUrkha paNa strIne mATe jIva ApatuM nathI." AnaMdakumAre kahyuM, "strI eka nahi te bIjI paNa maLe, paraMtu gayele prANa pharI pharIne maLatuM nathI. manuSyane janma durlabha che ane temAMya uttama kuLamAM janma the muzkela che. strI puruSanA hRdayane vaza karI tene badhI rIte tiraskAra kare che. samudrane pAra pAmI zake paNa duzcaritra svabhAvanI strIne te kaI pAra pAmI zakatuM nathI. tethI bhAI tAre tArA manamAM jarAya zeka kare nahi. huM tane thoDA samayamAM sArI strI sAthe paraNAvIza." AnaMdakumArathI AzvAsana pAmele siMha tyAM rahyo. bIje divase vallabhIpuranA rAjA mahAbaLane AtmahatyA karavA taiyAra thayele Isevaka temane AnaMdakumAra pAse lAvyA. AnaMdakumAre mahAbaLane joI pUchyuM, "tame zA mATe AtmahatyA kare che ?" mahAbaLe pitAnI kanyAnA guma thayAnI badhI vAta kahI,
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 te sAMbhaLI AnaMdakumAre kahyuM, "tame manathI duHkhI na thAva, ahIM rahetAM tamane tamArI kanyA maLI jaze." te pachI bIje divase mahArAjA vikramAdityane putra vikramacaritrane AtmahatyA karate joI sevake tene AnaMdakumAra pAse laI gayA. AnaMdakumAra pAse vikamacaritra AvyA, tyAre AnaMdakumAre pUchayuM, "tame zA mATe AtmahatyA kare che ?" javAbamAM vikramacaritre kahyuM, zubhamatI kanyAnA apaharaNathI huM zaramane mAryo avaMtI jaI zakatuM nathI. huM tyAM jAu te mane mAnabhaMga thayele joI badhA hasaze." AnaMdakumAre dharmadevane samaja hatuM tema vikamacaritrane samajAvyo ne pachI kahyuM, "tame jarAya duHkhI na thaze. tamane ahIMyA ja e rAjakanyA maLI jaze." AnaMdakumAra vikramacaritrane samajAvI manathI AnaMda pAmate pitAne sthAne gaye. bIje divase badhAne bhegA karI-temane laI AnaMdakumAra rAjA pAse gaye ne madhura vANIthI bolyA, "he rAjana ! tame tamAruM boleluM pALe, jeo dharmavALAM vacane bole che te pahelAM pUrepUre vicAra karI bele che." kahI dharmadhvaja sAthe tenI putrI paraNAvavA kahyuM. rAjAe AnaMdakumAranA kahevA pramANe pitAnI putrI dharmavaja sAthe paraNAvI. te pachI
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ 205 AnaMdakumAre sArA kuLamAM utpanna thayelI kanyA sAthe siMhanA lagna karyA ane ATha gAma apAvyAM. rAjAe pitAnuM vacana pALyuM. zreSTha puruSe rAja jAya, lakSmI jAya, paraMtu pitAnAM bolelAM vacana vRthA karatA nathI. sajajana puruSonA meDhAmAMthI nIkaLelAM vacano ketarAI gayelAM jevAM hoya che. te kayAre paNa bhUsAtA nathI. AnaMdakumAra dvArA thatAM kArya jotAM nagarajane kahevA lAgyA. "A mANasa keTale niSkapaTa, popakArI che. sajajana mANase potAnuM kArya choDI pArakAnA bhalA mATe prayatnazIla rahe che. caMdramA pRthvIne prakAzita kare che, paNa pitAnA kalaMkane te nathI, virala vyakti ja guNone jANanAra hoya che. keIka ja pitAne dezane jue che." pitAnuM vacana pALavA AnaMdakumAra mahAbaLa pAse AvyuM tyAre mahAbaLe kahyuM, "he kulettama ! tame mane zA mATe giranAra para anazana vrata karavA nathI detA ?" mahAbaLa rAjAnI vAta sAMbhaLI AnaMdakumAra cUpacApa gharamAM cAlyA gaye ane davAne prayAga karI pitAnuM mULa strInuM svarUpa dhAraNa karI rAjA mahAbaLa pAse AvI Ubhe. mahAbaLa pitAnI kanyAne joI ghaNo AnaMda pAmI pUchavA lAge, "beTA ! tane kaNa upADI gayuM hatuM, te. mane kahe "
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 zubhamatIe banelI badhI vAta potAnA pitA AgaLa kahetAM kahyuM, "mArA ziyaLanI rakSA mATe meM svarUpa badalI nAMkhyuM hatuM : rAjakanyA, siMha ane dharmadhvajanuM kAma meM AnaMdakumAranA vezamAM karyuM." dIkarInI vAta sAMbhaLI mahAbaLe pUchyuM, "have tuM konI sAthe paraNavA irache che?" huM mahArAjA vikramAdityanA putra vikramacaritra sAthe paraNavAnI chu" zubhamatIe bApanA praznanA javAbamAM kahyuM. beTA!" mahAbaLa bole, "te ahIMyAM atyAre kyAMthI Avaze?" bApu! " zubhamatI bolI, "teo atyAre A nagaramAM che. meM dharmadhvaja pahelAM ja vikamacaritrane pasaMda karyA hatA ane mAruM mana paNa temane ja varavAnuM che." vikramacaritra kayAM che?" mahAbaLe pUchayuM. "bApu" kahetI zubhamatIe vikramacaritra jyAM te te sthAna batAvyuM. mahAbaLa vikamacaritranuM sthAna jANI tyAM jaI badhuM kahI AnaMda utsava sAthe zubhamatInAM lagna vikramacaritra sAthe karyA pachI zubhamatIe vikramacaritrane pote siMha kheDUta sAthe kevA saMjogomAM gaI hatI te badhuM kahyuM ane pitAnI sAthe rAkhela mane vega gheDa je mALaNane tyAM rAkhyuM hatuM te tyAMthI lAvI Ape.
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra07 mALaNane savA lAkhanI kImatanAM motI ratnAdika vikramacaritre zubhamatInA kahevAthI ApyAM. badhuM nirvine pUruM thaI gayA pachI vikramacaritra giranAra para zrI antanAM darzana karavA gayAM. temaNe zuddha hRdayathI zrI neminAthanuM pUjana karyuM, suMdara stethI prArthanA karI, te pachI giranAra parvata parathI nIce UtaryA. nIce utaryA pachI vikramacaritra paNa pitAnI patnI, ghaNA ghoDA ane hAthIo sAthe tyAMthI avaMtI tarapha javA lAgyA, rastAmAM avaMtIthI kAvate eka musAphara maLe. tene vikramacaritre avaMtInI navAjanI pUchI. musAphara kahevA lAge, "bhaTTamAtra bhIma nAmanA rAjAnI atyaMta sauMdarya saMpanna rUpasuMdarI nAmanI kanyAne vikramacaritra sAthe paraNAvavA laI AvyA, tyAre vikramacaritra kyAMka cAlyA gayA hatA. A samAcAra mahArAjAe jANyA eTale tarapha sevake mokalI temanI zodha karAvI. paraMtu atyAra sudhI temane patto nathI. tethI rUpasuMdarIe kahyuM, pite citA para caDhI baLI maraze." eTale mahArAjA ane maMtrIoe rUpasuMdarIne kahyuM, "tame mahine rAha juo te samayamAM vikramacaritra na Ave te khuzIthI citA para caDhajo." Ama rUpasuMdarIne badhAe bahu muzkelIe samajAvI che. kAle mahine pUro thAya che tethI rAjakanyA rUpasuMdarI citA para caDhaze. mahArAjA vikramAditya ane mahArANI sukamalA putranA vize ghaNuM duHkhI cheH mahArANIe nidrAne tyAga
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 karyo che, bevAra jamatAM paNa nathI. maMtrIo vagere ciMtA karatAM vikamacaritranA AvavAnI rAha jue che." Ama kahI musAphara cAlyA gaye. | musApharanA meDhethI avatInA samAcAra jANI vikramacaritra ane vega ghoDA para besI AgaLa vadhe ne bIje divase savAre avaMtI lagabhaga AvI gaye, tyAre rUpasuMdarI kanyA citA para caDhavA vikramAditya tathA bIjAo sAthe nagara bahAra AvI, tyAM citA taiyAra rAkhavAmAM AvI hatI, tenI pradakSiNA karI te citA para caDhavA jAya che, tyAM to vikamacaritra AvI pahoMcyA. | vikramacaritrane acAnaka Avelo jotAM tyAM hAjara rahelAM badhAM AnaMdamAM AvI gayAM. vikramacaritre bhaktibhAvathI potAnA mAtApitAnA caraNomAM praNAma karyA pachI mahArAjAe ghaNI dhAmadhUmathI rUpasuMdarI ane zubhaktane nagaramAM praveza karAvyuM ane zubha muhUrtamAM rUpasuMdarI sAthe vikramacaritranA lagna karAvyAM. baMne vahuone rahevA mATe mahArAjAe sAta mALavALAmahela ApyA, pachI vikramacaritre pitAnA pitAne AdithI, aMta sudhI banelo badhe vRttAMta kahyo. dIpaka pitAnA tejathI pratyakSa vastuone prakAzita kare che, paraMtu niSkalaMka putra te pitAnA pUrvajone paNa pitAnA guNothI prakAzita kare che. pAMcamo saga saMpUrNa
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarga che ( III che ( da Swiss prakaraNa chavvIsamuM . . vikramAdityane garva eka divase mahArAjA vikramAditye pitAnI mAtA pAse jaI pUchayuM, "he mAtA ! A duniyAmAM mArA je. kaI parAkramI puruSa haze kharo ?" he putra! " mAtAe kahyuM "tuM AvuM nA bolIza. duniyAmAM zerane mAthe savAzera hoya che. A pRthvI aneka ratnavALI che. Dagale ne pagale dravyanI khANa che ane jane pejane rasakUpikA che. paNa jene puNya karyA nathI te tene joI zakatA nathI. saMsAramAM ekaekathI caDhIAtA aneka hoya che." mAtAnI A vAta sAMbhaLIne mahArAjA vikramAditya eka rAtanA hAthamAM talavAra laI baLane sAkSAtkAra karavA, nIkaLI paDayA. raste jatAM aneka Azcaryo jotAM eka gAmanI pAse AvI pahoMcyA. tyAM eka kamala nAmanA kheDUte baLadane 14
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 badale bhayaMkara ane moTA moTA siMha ane cittAne sApathI bAMdhI haLe joDayA hatA A joI vikramAditya manamAM Azcarya pAmyA. E : ra s , 8 * - eka - - | | 2. {wf? siMha ane cittAne sApathI bAMdhelA joyA. kheDUte ghaNA samaya sudhI kheDyA pachI kheDavuM baMdha karyuM, tyAre rAjAe pUchayuM, "bhAI, A saMsAramAM tArA karatAM vadhAre baLavAna puruSa haze khare?" javAbamAM te bolyA, "rAtane eka dubuddhi mANasa mAre tyAM AvI mArI strI sAthe kIDA kare che, te mArAthI paNa vadhAre baLavAna che. ane tethI ja huM tene mAre tyAM Avate rokI zakatA nathI." kheDUtanA zabdo sAMbhaLI mahArAjA vikramAditya belyA,
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ 211 huM tamAre tyAM AvuM chuM, rAtanA ApaNe baMne jaNa maLI tenA baLanI parIkSA karIzuM." A nirNaya karI mahArAjA vikramAditya te kheDUta sAthe tene ghera AvyA ane pelA vyabhicArIne jovA ekAMta sthaLe zAMtithI besI gayA. rAtanA jyAre e vyabhicArI kheDUtane tyAM AvI tenI strInI sAthe vAta karavA lAge tyAre rAjA ane kheDUta tene takSaNa bANe mAravA lAgyA. bANa vAgatAM te vyabhicArI be, "Aja mane macchara karaDatAM hoya tema lAge che." e durAcArInA zabdo sAMbhaLI mahArAjA vikramAditya ghaNA navAI pAmyA ane manamAM vicAravA lAgyA. "A te ANanA ghAne maccharanA karaDavA jevuM mAne che, te te keTale baLavAna haze?" tenAthI DaratA mahArAjA temaja kheDUta gharanI bahAra AvyA eTale pele mANasa ane kheDUtanI strI temanI pAchaLa javA lAgyAM. ekAeka mahArAjA vikrame kheDUtane kAMIka khAtA re tethI gusse thayelA kheDUte vikramAditya ane pitAnI strIne pitAnA meDhAmAM ekabAju rAkhyA ne pahelAMnI jema khAvA lAge. tevAmAM pelA vyabhicArIne pitAnI sAme Avate dekhe eTale siMha jema mRgane pakaDavA deDe tema te kheDUta tenI sAme deDa.
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 kheDUte pelA vyabhicArIne mArI nAkhyA ne meDhAmAM rAkhelAM pelAM be jaNAMne bahAra kADhyAM. mahArAjA vikramAditya potAnA manamAM vicAravA lAgyA, " AnI zakti kharekhara Azcaryajanaka che. AvA zaktizALI puruSa te meM A pRthvI para bIjo joyA nathI." vikramAditya manamAM Ama vicArI rahyA hatA, tevAmAM eka tejasvI svarUpavALo deva temanI sAme AvI khelyA, " huM vikramAditya, huM svaNu prabha nAmanA deva che. tamArA gaItuM khaMDana karavA mATe kheDUta vagerenI AzcaryakAraka ghaTanA batAvI hatI. sajjana manuSya khaLa, lakSmI, zAstra, kuLa vagerenA gava karatA nathI. he rAjan! A pRthvImAM eka khIjAthI caDiyAtA mANase hAya che. " kahI te deva adRzya thaI gayA. vikramAditya ava'tImAM pAchA AvyA ane peAtAnI mAtAnA caraNAmAM praNAma karI khelyA, "he mAtA ! tame je mane kahyuM hatuM te sAcuM che. " . . d eka divase kaIe mahArAjA vikramane suMdara lakSaNuvALA e gheADA bheTa ApyA, e gheADAnA veganI parIkSA karavA rAjA, amAtya, maMtrI, vagere bhAgamAM gayA. rAjAe eka gheADA para caDhI eDI mArI. e gheADA judI ja
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ 213 rIte zIkhavela hatuM. tethI te rAjA ne lai doDe ne siMha vAghavALA jaMgalamAM laI eka jhADa nIce AvI te aTake. mahArAjA vikramAditya te ghoDA parathI UtaryA te sAthe ja zramita thayele te ghaDe tyAM ja marI gaye. mahArAjA vikramAditye ghoDAne ekAeka marele je ane pote paNa tApa ane tarasathI pIDAtA mUrzita thayA. jema sUkuM jhADa pRthvI para paDe tema. rAjAnA pUrvanA puNya kaI eka vanavAsI bhIla ghoDAnA pagale pagale tyAM AvI pahoMce. badhAM ja prANIonuM puNyathI ja rakSaNa thAya che. e vanavAsIe mahArAjA vikramAdityane bebhAna thayelA joi manamAM vicAryuM, "A koI mahAna vyakti che." Ama vicArIne bhIle sarovaramAMthI pANI lAvI chAMTI temane sAvadha karyA. sAvadha thayA pachI vinA pUche upakAra karanAra bhIla para prasanna thaI vikramAditya kahevA lAgyA, "he puruSa ! tamArA jevA viralA ja guNane jANavAvALA hoya che, potAnA dene jANavAvALA paNa viralA ja hoya che. bIjAnuM kArya pUrNa karanArA paNa thoDA ja hoya che. tevA mANasane laIne ja A pRthvI dhAraNa karAI che. jenI buddhi pare pakAra karavAmAM ja rahelI che, je upakArane kyAre paNa bhUlatA nathI. kahevAya che." - "sajajana mANasa potAnuM kArya cheDI bIjAnuM kArya kare che, jema caMdra potAnA kalaMkane dUra karavAnuM rahevA daI pRthvIne prakAza Ape che."
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra14 che . ' S S : ( RIES = vinA kAraNe upakAra karanAra bhIla sAthe mahArAjA vAta karavA lAgyA. rAjAnA A zabdo sAMbhaLI vanavAsI bhIla khUba khuza tha ane pitAnI sAthe parvatanI guphAmAM rAjAne laI AvyuM. tyAM teNe ane tenI patnIe rAjAnI sArI sevA karI ane Adara sAthe bhajana ane pANI ApI temanI bhUkhane tRSA zAMta karI. AdarapUrvaka bhejanAdi karAvyA pachI sUvAno sArI sagavaDa karI ane guphAnA dvAra para bAvana hAtha Uce paththara lAvI mUkI dIdho. pitAne tyAM AvelA mahemAnanI sagavaDa ane rakSA mATe
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ 215 te vanavAsI bhIla bahAra sUI rahyo. tyAM rAtanA eka vAghe: tene mArI nAkhe. vAghanI gajenAthI bhIlapatnIe rAjA pAse AvI temane jagADayA ne kahyuM, "mArA dhaNIne vAghe mArI nAkhyA che.. mATe jaladIthI bahAra cAle." rAjA ane bhIlaDI guphAnAM dvAra pAse AvyA tyAre tyAM paththara je eTale bhIlaDI bolI, A paththarane mAre ghaNI ja dUra karI zake che. have ApaNe kaI rIte bahAra nIkaLIzuM ? kahI te raDavA lAgI. bhIlaDIne raDatI joI mahArAjA vikramAditye pitAnA pagathI paththarane dUra karyo. ne bahAra AvI joyuM, te. bhIlane vAghe mArI nAkhyuM hatuM. rAjA marelA bhIlane joI vicAra karavA lAgyA, vezyA, rAjA, cera, pANI, bilADe, dAMtavALA hiMsaka prANIo, ami, mAMsAhArI A badhAne kayAre paNa vizvAsa kare nahi.. te khoTuM nathI." rAjA jyAre A vicAra karatA hatA, tyAre bhIlaDI. pitAnA dhaNane marele jaI bebhAna thaI gaIne tene javA cAlyA gaye. saMsAramAM adhika mehanA kAraNe saMsArI jIvenI AvI! dazA thAya che.
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIla ane bhIlaDIne marelAM joI mahArAjA duHkhI thayA. ane vicAravA lAgyA, "A bhayaMkara vanamAM koIpaNa kAraNa sivAya mAre para upakAra karanAra A daMpatI akasmAta mRtyu pAmyAM. are, banee mane jIvatadAna ApyuM che, temanI A 'dazA? satkarma karanAranI vidhAtAe A dazA karI? vidhinI gati kharekhara vicitra che." ( bhIla ane bhIlaDInAM mRtyuthI rAjA duHkhI thaI rahyA hatA, tevAmAM temane zodhatI eka TukaDI tyAM AvI pahoMcI rAjA temanI sAthe nagaramAM gayA. uparokata banAvane laI je dAna hamezAM ApavAmAM AvatuM hatuM te rAjAe duHkhI thatAM baMdha karyuM. dAna ApavAnuM baMdha karavAthI dUra dUrathI AvatA yAcaka nirAza thavA lAgyA. sadaiva paropakAra karanAra, dAna dharmamAM premavALA mahArAjA vikramAditye dAna ApavAnuM baMdha karavAthI yAcake hAhAkAra karavA lAgyA. uparokata banAva banyA pachI keTalAka mahinAo bAda avaMtInagarImAM rahetA zrIpati nAmanA zrImaMta zeThane tyAM zubha divase eka putrane janma thaye. janma thayA pachI tarata ja te bALake potAnA pitAne belAvI spaSTa bhASAmAM kahyuM, "he pitAjI! mahArAjA vikramadityane tame mArI pAse bolAvI lAve. kema ke temanA para bhaviSyamAM kaI vina AvavAnuM che."
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 bALakanA moDhethI A Azcaryajanaka vAta sAMbhaLI zrIpati zeTha utAvaLA mahArAjA vikrama pAse gayA. ne kahyuM, mahArAja! Apa mAre tyAM padhAre." kema? " vikramAditye pUchayuM. mAre tyAM eka bALaka janme che, te janmatAM ja paNI jema bole che, ne te Apa sAthe vAta karavA Icche che." zeThanA maDhethI A Azcaryajanaka vAta sAMbhaLI mahArAjA zeThane tyAM AvyA. rAjAne jotAM ja te bALaka che, " . ; jI * rAjane jotAM ja bALaka bolyo. "tame kalyANa karanAra je dAna ApatA hatA te kema baMdha karyuM? rAjAe kahyuM, "atyAre pahelA meM dAnanuM phaLa kevuM maLe che te anubhavyuM che."
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 he rAjana!" bALaka be, "dAnanuM mahAbhya sAMbhaLe, meM annapAnanuM dAna karyuM, tethI A nagaramAM mAre janma thayo che. gayA janmamAM meM Apane AdarapUrvaka anna-pAna ApyuM, te dAnanA prabhAve huM Aja batrIsa keTI suvarNanA svAmI zeTha zrIpatine putra thaye chuM." bALakanI A vAta sAMbhaLI mahArAjA prasanna thayA. ne pUchavA lAgyA, "tamArI strInI zuM sthiti thaI?" te A ja nagaramAM dAMtAka zeDane ghera putrI rUpe janmI cUkI che." te bALake kahyuM. "divase jatAM te mArI strI thaze." rAjAe pUchyuM, "tame hamaNuM te janmyA cho, te tamane A jJAna kevI rIte thayuM ?" "devI padmAvatI mAtA mArI dvArA bele che." bALake kahyuM rAjA A vAta sAMbhaLI saMtoSa ane AnaMda pAmyA. ane pahelAnI jema dAnAdi ullAsapUrvaka karavA lAgyA. vaLI te bALaka para khuza thaI mahArAjAe tene pAMca gAme inAmamAM ApyAM. (0'0'no
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa sattAvIsamuM .. ... ... jaMgalamAM ekalA kaI eka vakhate mahArAjA vikramAditye mukhya kevAdhyakSane kahyuM, "mAre putra jeTaluM dravya mAMge teTaluM tamAre tene ApavuM." "jI" kaSAdhyakSe rAjAjJAne svIkAra karyo. ane rAjakumAra jyAre jyAre ane jeTaluM jeTaluM dravya mAMge tyAre tyAre tene teTaluM dravya ApavA lAgyA. A rAjakumAranI maitrI divase jatAM dAntAka zeThanA putra somadatta sAthe baMdhAI rAjakumAra semadatta sAthe udyAnamAM jyAM vRkSo vagere hatAM tyAM kIDA karavA AvyuM. e bAgamAM eka vRkSanI nIce dharmazeSa nAmanA sUrIzvara dhyAnamAM beThA hatA. tyAM vikramacaritra gayo ane dharmopadeza sAMbhaLavA vinayapUrvaka temanI sAme beThe. dharmaghoSasUrIzvare vikramacaritrane mekSa ane sukha ApanAra dharmopadeza saMbhaLA, pachI bIjI vAta karatAM
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 kahyuM, "dhanathI dAna, vANIthI satya, AyuSyathI kIti ane dharma temaja zarIrathI pApakAra karIne asAramAMthI sAra grahaNa karavA. A ja manuSyajIvanane sAra che. " dharma ghASasUrinA A pramANe upadeza sAMbhaLI vikrama caritra haMmezA dAna, zIla, tapa ane bhAvanA A cAra prakArathI dharmAcaraNa karavA lAgyA. mekSa prApta thavAnI kSaNe jyAre mAnava mATe pAse AvatI jAya che, temaja sava kalyANane mATe ceAgya thAya che, tyAre ja jIva jinendre kahelA dharma'ne bhAvanApUrvaka svIkAre che. vikramacaritra dharmAMkAmAMmAM puSkaLa pramANamAM dravya vAparatA hatA. maryAdA bahAra rAjakumArane dravya vAparatA joI kASAdhyakSa vicAramAM paDI gayA ne mahArAjA vikramAdityane kahevA lAgyA, " mahArAja, kumAra dvavyanA ghaNA ja vyaya kare che, te have zuM karavuM?" " vAMdho nahiM, " mahArAje kahyuM, "tame tene dravya ApatA sa Mkoca karaze nahiM, huM tene samaya jatA A saMbaMdhamAM zikhAmaNa ApIza. je kAma zAMtithI thatu. hAya tene mATe kaDakAI karavAnI jarUra hAtI nathI. " rAjAnA A javAba maLyA pachI koSAdhyakSa zAMta thai gaye. paNa mahArAjA hRdayamAM vikramacaritrane sArI zikhAmaNa ApavAnA vicArA karavA lAgyA.
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ 221 eka divasa vikramAditya bhAva ane dravyathI jinezvaradevanI pUjA karIne AvI bhajana karavA beThA, tevAmAM vikramacaritra bahArathI tyAM AvyuM. vikramacaritrane joI mahArAjA belyA, "Aja tuM mArI sAthe jamavA besa." pitAnI IcchAne mAna ApI vikramacaritra temanI sAthe jamavA beThe. bhejana karatAM karatAM mahArAjAe Amatema vAta karatAM kahyuM, "beTA! jyAM sudhI huM jIvate beThe chuM tyAM sudhI mArI AjJAthI dharmakAryamAM tathA zarIranI sukhAkArI mATe roja pAMcaso dinAra tArI IcchA pramANe vApara." bApAjIne huM je kharca karuM chuM te ThIka lAgatuM nathI." vikramacaritra mahArAjAnA vacane sAMbhaLI manamAM vicAra karavA lAge. "seLa varSane putra bApanI lamIne vApare te te pUrva janmane tene leNadAra che ema manAya che. uttama keTIne manuSya pitAnA guNethI prasidhdhI meLave che. madhyama keTIne manuSya pitAnA guNathI prasidhdhI meLave che. tathA mAmAnA lIdhe prasiddhI meLave te adhama gaNAya ane atyaMta adhama keTIne manuSya sasarAne guNathI prasidhdhI meLave che." Ama vicAratA vikramacaritrane khAvAnuM jhera jevuM lAgyuM. paNa teNe jema tema karI khAI lIdhuM. pachI semadattane tyAM jaI badhI vAta kahetA kahyuM, "deta ! mAre vicAra bahAragAma jaI bhAgyane ajamAvavAnuM che. beThA beThA khAvuM tenA karatAM pitAnA parAkramathI lakSmI meLavI jogavavI te uttama che.
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 je je durjana ane sajananA guNa avaguNAne jANe che, duHkhAne sahana kare che, te ja pRthvInAM sukhAne bhogave che. manuSya gharanI bahAra na nIkaLatAM gharamAM ja besI rahe che, te kUvAmAMnA deDakA jevA che. gharamAM besI rahenAra ALasu hovAne kAraNe, videzagamana na karavAnA lIdhe, kAgaDA, kAyara ane mRganI jema peAtAnA dezamAM ja maraNa pAme che. tethI huM Aja rAtanA koIne paNa kahyA sivAya ahIMthI cAlye jaiza. tame ahIMyAM rahejo ne mane yAda karajo. cadra upara che, ane phUla nIce che. chatAMya khIle che, hajAro varSa vItI jAya chatAM phUla ane caMdra eka bIjA pAse AvI zakatAM nathI, tAya temanA prema atUTa ja rahe che. mitra! sarAvaramAM kamaLAnA samUha kayAM ? . dUra AkAzamAM sUrya kayAM kumuddonA samUha kayAM ? ane AkAzamAM caMdra kyAM? chatAMya A badhAnI mitratA akhaMDa rahe che. tema eka bIjAnA sasamAM AvelAMnI maitrImAM dUra rahevA chatAMya uNapa AvatI nathI." vikramacaritranA snehabharyA zabdo sAMbhaLI sAmadA kahevA lAgyA, " huM mitra, tuM AvI vAtA kema kare che? huM tArA vicage eka kSaNa paNa jIvI zakuM tema nathI." sAmadAnA A zabdomAM kevaLa svAtha hatA, paraMtu vikramacaritra te tene sAcA hRdayathI cAhatA hatA. duniyAmAM kapaTIomAM traNajAtanI prakRti heAya che. temanA
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23 meDhA kamaLa jevA suMdara hoya che. vANuM caMdana jevI zItaLa hoya che, paNa hRdayamAM te haLAhaLa jhera hoya che. dasta! tyAM tArA sukhaduHkhamAM bhAga levA, vanamAM, yuddhamAM, bhAga levA sAthe ja rahIza." somadatte kahyuM, "jema divasa ane sUryane akhaMDa prema che, tethI ja divasa vagara sUrya hetuM nathI ane sUrya vina divasa hote nathI, tema dasta ! ApaNI mitratA paNa AvI ja che." somadattanA A zabdo sAMbhaLI vikramacaritra kahevA lAge, "he mitra! AvuM tuM na bela, videzagamana karatAM TADha, tApa, varasAda veThavuM paDe che. tethI tuM ahIM ja rahe" mitra! je sukha dukhamAM pitanA mitrane tyAga nathI karate te ja sAco mitra che." somadatta bele, "dUdha ane pANInI mitratA je. dUdha pitAne badhA ja guNe pANIne ApI de che. jyAre dUdha garama thAya che, tyAre pANI pitAnuM samarpaNa kare che, pitAnA mitrane samarpaNa karate jaI dUdha paNa baLavA lAge che. eTale pANI agnine zAMta karI de che, sajajanenI maitrI AvI hoya che." sajajanenA lakSaNa sajajane e ja A kahyA che, "sAce mitra pApa karatAM reke che, satkarma karavA prere che. gupta vAtane gu ja rAkhe che. guNane prasiddha Ape che. duHkhanA samayamAM tyAga karatuM nathI ane jarUrIyAte dhana vagerenI sahAya kare che.' somadatta pitAnAthI chUTe paDavA mAgatuM nathI tema
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 jaNAyAthI vikramacaritra tene sAthe rAkhI rAte kAI ne kahyA sivAya nagara bahAra nIkaLyeA. rAta divasa cAlatA gAma, nadI, pata, vana vaTAvatAM eka sarovara pAse pahoMcyA. cAkakhA pANIthI bharelA sarovarane joi sAmadatte pANI pIdhu' pachI vikramacaritra potAnA mitranI sAthe tenA kinAre eka jhADa nIce beThA eTale somadatte pUchyuM. " tane tarasa nathI lAgI? pANI pIvA jevuM che. pI Avane ? " semadattanA zabde vikramacaritra pANI pIvA gayA tyAre semado keTalAka kAMkarA bhegA karyAM ane rAjakumAra pANI pI Avyo tyAre kahevA lAgyA, " ApaNe atyAre jugAra-bAjI ramIe." tyAre rAjakumAre kahyuM, "huM jugAra ramate nathI. jugAra duHkhanuM mULa che. prItimAM kAMTA rUpa che. pahelAnAM vakhatamAM yudhiSThira ane durgaMdhana jugAra ramyA hatA ane tethI virodha thayA hatA. '' dosta, jugAra badhI Apattionu sthAna che. dudhdhie ja jugAra rame che. jugAra ramavAthI kuLa kalaMkti thAya che. ramavAnI icchA, jugAranI prazaMsA adhama vyakti ja kare che. jugAra rAjA naLa jugAra ramavAthI badhA ja bhAgothI rahita thaye hatA. rAja cheADI cAlyA javuM paDayuM hatu. strIthI paNa visega thayA hatA, jugAra ramavAthI pAMca pAMDavAne vanavAsa vagerenAM duHkhA bhAgavavA paDayAM hatAM. jugAra, mAMsa, madirA, vezyA, zikAra, cArI karavI ane parastrIMgamana A sAta vyasane nakamAM laI janAra che. "
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra5 vikramacaritranA A zabdoe somadatta para kAMI asara karI nahi. te te Agraha kare ja ge. chevaTe Agrahane vaza thaI vikramacaritra jugAra ramavA beThe tyAre semadatta balya, " ' ' ' :.. Ri, 5. / We'. ". 1. I jugAra ramavA beThA. "caMdramA vinA rAtri zobhatI nathI temajugAramAM kAMI mUkayA vinA ramata zobhatI nathI. te kaIka mUkI ramIe. jugAra ramatA se kAMkarA hAre te pitAnI eka AMkha hAryo gaNAya." baMne jaNA A zarata svIkArI ramavA lAgyA. jugAramAM vikamacaritra eka AMkha hAryo. hAryo jugArI bamaNuM rame tema vikramacaritra ramavA lAge. ramatAM ramatAM te bIjI AMkha paNa hAryo. Ame jugAra ramanAre, strImAM dhyAna ane tenAM darzanamAM bhAna bhUlele puruSa AMkha ane hRdayathI AMdhaLo ja hoya che. semadatta kumAranA be netre che tyAre te manamAM 15
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ vicAravA lAge, "hamaNAM tenI be AMkha mAMgI levAthI kiI lAbha nathI, paNa jyAre te rAjA thaze tyAre e mAMgI laIza ane kapaTathI gheDA vagerethI zebhatA rAjyane paDAvI laIza." sAce ja anubhavIo kahI gayA che, durjanane mATe caDhAvavAmAM Ave, tene satkAra karavAmAM Ave te te sajajanane trAsa ja Ape che, dUdhathI kAgaDAne navaDAvavAmAM Ave te zuM kAgaDe haMsa thAya khare? ucca kuLamAM janmyA hoya paNa je durjana che, te durjana ja rahevAne. te kyAre paNa sajajana thaI zakti nathI. caMdanamAMthI utpanna thayelA agni badhAne bALe che. durjana mANasa bIjAnuM rAI jeTaluM chidra joI zake che paNa potAnuM moTuM chidra joI zakatuM nathI. gadheDe gheDe thAya, kAgaDo kephila thAya.bagale haMsa thAya te ja durjana sajajana thAya. vikramacaritra AgaLa vadhatAM keI navIna khAvAnI vastu maLI Ave te te vastu pahele pitAnA mitrane Apate ane pachI pote khAte. A prema rAkhate te suMdara nAmanA vanamAM kautuka nihALate AgaLa vadhavA lAge. cAlatAM cAlatA teo sarevara AvatAM temAMthI pANI pI eka jhADa nIce beThA ne vAta karavA lAgyA. vAta karatA karatA hasatAM hasatAM semadatta be , "he rAjakumAra, tame te jugAra ramatAM baMne AMkhe hArI gayA che." vikramacaritre A zabdo sAMbhaLatAM ja charIthI baMne AMkho
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ 227 kADhI somadattane ApI che, "utama prakArane gheDe jyAre paNa eDIne mAra sahana karatuM nathI, tema uttama puruSa kayAre paNuM AMgaLI ciMdhaNuM sahana karI zakta nathI, huM paNa mArA zabdo bolyA abolyA karavA mAgatA nathI." vikamacaritrane AMdhaLo thayela joI somadatta sAruM lagADavA be. "are dasta! teM A zuM karyuM? huM te hasate hasate be. te te hasavAnuM khasavuM karI nAkhyuM. have ahIM ApaNe zI rIte rahIzuM ? avaMtI te ghaNe dUra rahI. A bhayaMkara vana sApa, vAgha vagerethI bhareluM che. have tuM Akha vagarane thaye tethI maravA vakhata Avaze." Ama belate kapaTI somadatta bolavA lAgyuM, "are mitra kumAra ! hasavAmAM kahelA zabdothI te Akhe kADhI ApI mane duHkhanA sAgaramAM dhakelI dIdhuM che. te AvezamAM AvI A vagara vicAre aghaTita kAma karI nAMkhyuM che. vagara vicAre kAma karavAthI mANasane duHkha sahana karavuM paDe che. utAvaLe keIe kayAre paNa AvuM kAma karavuM na joIe. je vicArIne kAma kare che tene tyAM lakSmI ApoApa cAlI Ave che." somadattane Ama raDate joI vikramacaritra kahyuM, "are dasta, AmAM keIne vAMka nathI. AmAM doSa hoya te mArA karmane ja che, te tuM duHkhI thaIza nahi, kAraNa ke kaI paNa vyaktine potAnAM karelAM karmone bhegavyA vinA chUTake thatuM nathI. jema aneka gAne samUhamAM vAcharaDe bIjI gAya
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 pAse na jatAM peAtAnI mA-gAya pAse jAya che, tema pahelAM karelAM karma karanAra pAse duHkha jAya che. pramAdi mANasa hasatAM hasatAM je karma kare che, te aneka janma pachI paNa te karelAM nAM phaLane bhogavyA vinA rahetA nathI. tethI dAsta ! mArAM karmInA chAMTA tane paNa lAgaze. ane ApaNe baMne marI jaizuM te tuM tAre ghera jA." vikramacaritranA zabdethI sAmadatta vicAravA lAgyA. "ahI rahevAthI jarUra javajavAnA, huM A vanamAM sAthe rahI zA mATe marU" Ama vicArI te khelyA, " dosta ! tethI te kahyuM, paNa mAre paga ahIMthI upaDatA nathI." kharekhara nIca manuSyeAnA manamAM kAMI, vANImAM kAMi, vanamAM kAMI judu ja hAya che. teonA svabhAva vezyA jevA hAya che. somadatte kahyuM te sAMbhaLI saraLa hRdayI rAjakumAra khelyA, "are dosta ! tuM mArA kahevA pramANe kara, tuM ahIMthI cAlyA jA." uttama vyakti mana, vacana, zarIra ane kAryamAM eka sarakhA ja rahe che. uttama vyakti apakAra karanAranuM paNa hita ja kare che. A mArI che, A pArake che, tevu tA kSudra vyaktie ja mAne che. udAra vyaktie mATe AkhI pRthvInA prANI tenAM kuTubIo ja hAya che
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ rara9 vikramacaritre javA kahyuM eTale prapaMcI madatta tenA page paDI duHkhI thatuM hoya te dekhAva karI tyAMthI cAlyA gaye. phaLarahita vRkSane pakSIo tyAga kare che, jaLa vagaranA sarevarane sAra tyAga kare che, vAsI phUlene bhamarAo tyAga kare che, saLagI gayelAM vanane mugalAMo tyAga kare che, nirdhanane vezyAo tyAga kare che, rAjyabhraSTa rAjAne sevake tyAga kare che, tema svArthI mAnava svArtha mATe ja prema kare che. A saMsAramAM kaI keInuM nathI. semadattanA cAlyA javAthI vikramacaritrajaMgalamAM ekale paDI gaye. te sarovara AgaLathI UThI dhIre dhIre AgaLa cAlavA lAge. bhUkha tarasathI tenuM zarIra zithila thaI gayuM hatuM, chatAM paNa te nirbhayapaNe cAlatuM hatuM. cAlatA cAlatA eka jhADa nIce beThe ne vicAravA lAgyuM, "ahIM keI hiMsaka prANI AvI mane mArI nAkhe te sAruM "vicArate te pitAnA Apa ane patnIne yAda karate prabhunuM smaraNa karate sUI gaye.
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa aThThAvIsamuM . bhAraDa pakSI ane guTakA prabhAva vikramacaritra je jhADa nIce sUtA hatA te jhADa para keTalAya samayathI eka azakata vRddha bhAkhaMDa pakSI pitAnAM keTalAya. bALaka sAthe rahete hate. savAra thatAM tenAM bALako daze dizAomAM dUra dUra caNa mATe jatAM hatAM ane sAMja thatAM mALAmAM AvI temanA bApane praNAma karI temane phaLa ApatA hatA. te divase paNa rejanA niyama pramANe AvI potAnA bApane phaLa ApyuM te phaLa laI vRddha bhAraDa bolyA, "atyAre ahIM keI atithi che? A avAja sAMbhaLI vikramacaritra be, "he tAta! huM ahIM atithi chuM" tame keNa che?" vRddha pakSIe pUchayuM. "dIna-duHkhI tathA kRpApAtra thavAne , mArA karmathI ladAyele e huM chuM." rAjakumAre kahyuM.
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ 191 " A atithine jhADa para lai Ave." bhAraDa pakSIe peAtAnAM bALakAne kahyuM. bApanA kahevAthI eka bALaka UThayA ne atithine potAnA bApa pAse lAvyeA. atithi potAnI pAse AvatAM bhAraDa pakSIe tene keTalAMka phaLA ApyAM, je khAI vikramacaritra sa tASa pAmyA. te pachI pakSIe tene nIce utAryAM. Ama pakSIo tene rAja phaLa ApatAM. te khAtA ne sukhapUrvaka potAnAM divase vitAvavA lAgyA. eka divase bhAraDa pakSIe potAnA putrane meDA AvelA joI pUchyuM, "Aja ATaluM moDuM kema thayuM ? " " bApu." pakSI kahevA lAgyA. " huM eka vanathI bIjA vanamAM krIDA karatA karatA kanakapura nAmanA su Mdara nagaramAM gayA. . tyAM kanakasena rAjAnI ratinAmanI strI che. tenI kanyA kadASathI AMdhaLI thaI gaI che. te kanyA ghaNI rUpALI yuvAvasthAmAM AvelI hAvA chatAM AMdhaLI hovAnA kAraNe Aja citA para caDhavA jaI rahI hatI. rAjAe te dekhatI thAya te mATe keTalAya upacArA karyo paNa te dekhatI na thaI tenA bApe tene keTaluM ya samajAvI, dasa divasa rAhu jovA kahyuM, nagaranA loko tene jovA bhegA thayA. huM paNa tyAM rAkAI gayA.. haiM mApujI ! zu te kanyA dekhatI na thaI zake ? "
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra3ra "beTA?" vRdhya bhAraMDa bolyA, "huM mahinAnA chellA divase je matsarga karuM chuM, tene amRtavallInA rasamAM meLavI ke tenI be AMkhamAM ekavAra Aje te te dekhatI thaI zake." - rAtanA samaye A bApa-dIkarA vacce thayelI vAta vikramacaritre sAMbhaLI tene amala savAra thatAM karyo. teNe te pakSInI hagAra laI amRtavallInA rasamAM bheLavI pitAnI AMkhamAM AMjI. pariNAme tene thoDuM thoDuM dekhAvA lAgyuM, DIvAra pachI te saMpUrNa dekhate thaI gaye. kahevAya che, maMtra vagarane keI akSara nathI. pratyeka vanaspati judAjudA auSadhamA upagamAM AvI zake che. pRthvI anAtha nathI. paraMtu A badhAne oLakhanAra, tenI vidhi jANanAra bhAgye ja maLe che. maMtra, taMtra, auSadhi ratna vigere A pRthvImAM rahelAM che. AMkhamAM davA AMjavAthI te dekhate thaI gaye, rAjakumAre pitAnAM vastra sArI rIte dhoyAM, bhAraDa pakSInI hagAra laI vRkSane viMTAyela amRtavallInA rasamAM meLavI tenI keTalIya geLIo banAvI pitAnI pAse rAkhIne te bhAraMDa pakSa pAse gaye, praNAma karyA. te joI vRddha bhAraDe pUchyuM, "Aja te huM tamArA raMgaDhaMga pharelAM jouM chuM. tamArAmAM pheraphAra kevI rIte thaye te mane kahe. "A badhuM tamArI prasannatAthI ja thayuM che." rAjakumAre kahyuM, "huM tamArI kRpAthI Aje AnaMdamAM chuM. je
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ 233 tame AjJA Ape te huM kanakapura nagaramAM jaI rAjAnI putrIne dekhatI karuM." jo tamArI IcchA javAnI che te jAva." bhAraMDe kahyuM, "paNa Aja divasa tame zekAI jAva. mArA dIkarA savAre badhe jAya che. huM mArA eka dIkarAne kahIza. jethI te tamane tenI pAMkha para besADI kanakapura laI jaze, vidvAna vyakti zAsanA bedha mATe, dhana dAnane mATe prANa dharmanA mATe ane zarIra para pakAra mATe dhAraNa kare che. maru dezamAM mArgamAM rahela vRkSa musApharone chAMye ApI upakAra kare che. paNa je vRkSone chAMye upagamAM AvI zakatuM nathI te vRkSe zuM kAmanAM? sAcuM kahuM te je manuSya paropakAra kare che te ja svargamAM jAya che." bIje divase vikramacaritra bhAraDa pakSI pAse vidAya levA gaye tyAre te pakSIe kahyuM, "he vatsa! tame ahIMyAM keTalAya divasa rahyA tethI tame mArA priya mitra banyA che, tame mAruM smaraNa karaje. dUra rahelAne yAda kare te ja sajana kahevAya." "he tAta!" rAjakumAre kahyuM, "huM tamane ja yAda karavAne, tame mane nirAdhArane AdhAra ApI mArA para upakAra karyo che, tame te mArA jIvanadAtA che." evuM kAMI nahi" kahetA bhAraDe pitAnA eka putrane rAjakumArane kanakapura laI javA kahyuM. bApanA kahevAthI
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 eka pakSIe rAjakumArane pitAnI pAMkha para besADI kanakapura pahoMcADe ne rAjakumAranI snehapUrvaka vidAya laI pitAnA AhAranI dhamAM gaye. pakSInA gayA pachI rAjakumAra vaidyane veza dhAraNa karyo ne zaheramAM pharavA lAge. pharate pharate te eka vepArInI dukAne pahoMcI gaye. dukAnanA mAlika zrIdattanuM moTuM udAsa joI tene pUchavA lAge, "he zeThajI! tame udAsa kema dekhAva che ?" bhAI!" zeTha belyA, "huM ghaNI muzIbatamAM chuM. mA eka madana nAmane putra che, te ghaNe suMdara hatuM paNa reganA kAraNe kurUpa thaI gayela che tene sAra karavA ghaNA upacAra karyA paNa te sAruM thayuM nathI." zeThajI!rAjakumAra be, "tame manamAM jarAya gabharAze nahi, huM tamArA dIkarAne davAnA prayogathI nIragI. temaja suMdara zarIravALe banAvI daIza." zeThe rAjakumAranA zabdo sAMbhaLyA tethI manamAM AzAnuM kiraNa pragaTyuM. te rAjakumArane laI pitAne ghera AvyuM. rAjakumAre chokarAne je ane keTalIya vastuo maMgAvI. keI mahAna pravega karavAnuM hoya te DeLa karyo. pachI pelI goLIo je tenI pAse rAkhI hatI tene ghasI. lepa karyo. tethI te chokare nIrogI thaI gaye.
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35 chokaro nIrAgI thatAM zeThane khUba AnaMda thaye ne rAjakumArane khUba AdarasatkAra karatAM tene khavaDAvI- pIvaDAvI khuza karyAM. vikramacaritra e zeThanA mahemAna thaI tene tyAM ja rahyo. kahevata che, bhAgyazALI jyAM jAya tyAM tenuM bhAgya jAgatuM ja hoya che. sUrya vAdaLathI DhaMkAyA hAya chatAM adhakAranA nAza kare ja che. rAjAe pAtAnI putrIne dasa divasa rAha jovAnuM kahyuM hatu, ne rAjakanyAe dasa divasa rAhuM joI, tene Aja dasa divasa pUrA thai gayA. tethI te citA para caDhavA peAtAnA Apane maLI ghoDesavAra thaI rAjamArga parathI javA lAgI. tyAre AgaLa vAjiMtro vAgatAM hatAM. vAjiMtronA avAja sAMbhaLI rAjakanyAne jovA mATe gharanAM kAma choDI srIe bahAra AvavA lAgI. tyAre vikramacaritre zeThane pUchyuM, " ahIMyAM ATalA badhA leke kema bhegA thayA che ? ' ,, rAjakumArane javAba ApatAM zeThe badhI vAta kahI. zeThanI vAta sAMbhaLI vikramacaritra mAthu halAvavA lAgyo. " tame mAthuM kema halAvyuM ? 'zeThe rAjakumArane pUchyuM, "zuM kAraNa che te kahA ?" " rAjakanyA nakAmI marI jaze." rAjakumAre kahyuM. ,, "huM narazreSTa ! " zeTha pUchavA lAgyA, " te dekhatI
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ 236 thAya te keI upAya che khare? te divya netravALI thaI zake kharI?" avazya." rAjakumAre kahyuM, "A rAjakanyA divya netravALI thaI zake che." rAjakumAranA zabdo sAMbhaLI zeTha deDate rAjA pAse gaye. ne be hAtha joDI rAjAne kahevA lAge, "mahArAja! bahenane AtmahatyA na karavA samajAve." paNa tene samajAvAya kevI rIte?" rAjAe nisAse nAMkhI pUchayuM. rAjana !" zeTha bolyA, "eka suMdara ane cAritryazALI vaidha mAre tyAM AvyA che. te rAjakanyAne dekhatI karaze tema kahe che." zuM sAcuM kahe che?" rAjAe pUchayuM. jI mahArAja." zeThe kahyuM, "teNe mArA dIkarAne nIrogI banAvyuM hatuM. tame paNa zraddhA rAkhe ane temanI pAsethI kAma leM !" rAjAne aneka nirAzAmAM AzAnuM kiraNa jaNAyuM, te utAvaLe pitAnI putrI pAse gaye ne kahyuM, "beTA! citA para caDhavA utAvaLa na kara. ApaNA nagaramAM eka paradezI vaidya AvyuM che te davAne pravega karI tane dekhatI karaze." - rAjAe AvA zabdo kahevA chatAM paNa rAjakanyA
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ 237 mAnatI na hatI. paNa rAjAe tene ghaNuM samajAvI rAja mahele lAvyuM. rAjakumArIne mahele lAvyA pachI rAjAe kahyuM, "vaidyane kaho, mArI dIkarI mATe upacAra kare." "rAjana !" zeTha mana sAthe kAMI vicAra karI che, bahenanI davA te karaze. paNa tene ApaNe zuM ?" zuM ApIza?" rAjA duHkhamAMya hasIne bolyA, je mArI dIkarI dekhatI thaI jaze te mAruM aDadhuM rAja ApIza." sAru" kahI zeThe vikramacaritrane pitAne tyAMthI bolAvavA sevaka mekaryo. vikramacaritra sevaka sAthe rAjamahele AvyuM. tyAM AvI jANe mATe prayoga karavAnuM hoya te DeLa karyo. ne chevaTe pelI gaLI ghasI AMkhamAM AMjI te sAthe ja rAjakanyA jevA lAgI. rAjakanyA dekhatI thaI tethI tenA AnaMdamAM nagaramAM badhe nRtya, gAna thavA lAgyAM. rAjakumArIe potAnA para upakAra karanAra divya zarIradhArI vaidyane joI kahyuM, "huM A vaidya sAthe ja paraNIza. je tema nahi karavAmAM Ave te huM citA para caDhI mAre jIva ApIza."
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 "he putrI !" rAjakanyAnA zabda sAMbhaLI rAjA che, "A vaidyanA kuLagetrAdi ApaNe jANatA nathI, tethI huM tane tenI sAthe kevI rIte paraNAvuM?" A mATe tamAre jarAya vicAra karavo nahi." rAjAnA AvA zabdo sAMbhaLI rAjakanyA belI, "huM te A vaidya sAthe ja lagna karIza, nahi te citA para caDIza." pitAnI putrIne A chelle nirNaya sAMbhaLI rAjAe pitAnA maMtrI vagerene kahyuM, "mArI putrI mArI vAta mAnatI nathI, tethI tene ghaNe dUra laI jaI kaI bAgamAM tenAM lagna vidhipUrvaka vaidya sAthe kare ane jyAM mArA dumane ane kaSTasAdhya rAjAo che, te bhAga tene Ape." rAjAnI AjJA maLatAM maMtrIoe vaidya sAthe rAjakumArInAM lagna karAvyAM ane rAjAe rAjano je bhAga ApavA kahele te bhAga Ape. vikramacaritre rAjAnA ApelA dravyathI citrazALA vagerethI zobhate mahela baMdhAvyuM ane te mahelamAM te pitAnI patnI sAthe rahevA lAgyA. maMtrIoe nagaramAM AvI rAjAne lagnanA samAcAra ApyA te sAMbhaLI rAjAnA moDhAmAMthI nIkaLI gayuM. "mArI dIkarI kamanazIba che. meM tene dekhatI karAvI paNa te mArI duzamana thaI teNe mAruM kahyuM na mAnyuM. mAtA, pitA, putrI,
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra39 putra, mitra, sajajana, sevaka e badhAM svArtha mATe ja bhegAM thaI AnaMdathI sAthe rahe che." vikamacaritrane rAjA taraphathI rAjyane je bhAga maLyuM hatuM. tene te rAjA thaI cUkyuM hatuM. teNe pitAne maLelA bhAganA rAjA ane sAme tene jaNAvyuM. "tame ahIM AvI mArI AjJAnuM pAlana karo. rAjAe pitAnI putrI ane lagnamAM AvIne tamArI sattA heThaLa bhAga mane Ape che. vaidya hevA chatAM paNa huM tamAre svAmI rAjA thaye chuM. tethI tame ahIM AvI mArI AdarapUrvaka sevA kare. je te pramANe nahi kare te tamAre mATe yogya vicAra karavAmAM Avaze." A AjJA rAjA ane sAmatane maLatAM teo badhA bhegA thayA ane vicAravA lAgyA, "atyAra sudhI ApaNe uttama kuLamAM janmelA ane baLavAna rAjAnI saheja paNa sevA karI nathI te AnIca ajJAta kuLamAM janmelA vaidyanI kevI rIte sevA karIe?" anubhavIo e kahyuM che. "bIjAthI pratiSThA prApta karanAra nIca vyakti paNa bhayaMkara trAsarUpa thAya che. retIne samUha jeTalI garama thAya che, teTale sUrya garama thatuM nathI. varSA RtumAM nAnI nAnI nadIo pitAne paTane oLaMgI jAya che, tema nIca vyakti ucca pada prApta thatAM abhimAnamAM AvI jAya che. vyakti guNathI ja uttama gaNAya che, nahi ke Asana para besavAthI. havelInA zikhara para beThele kAgaDe garuDa je thaI jAya kharo?"
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240 Ama vicArI rAjA ane sAmatee pitAne sevaka dvArA vikramacaritrane kahevaDAvyuM. "ame tamArI AjJA mAnanAra nathI. jo tamArAmAM tAkAta hoya te amArI sAme AvI jAva. rAjA taraphathI aDadhuM rAja dAnamAM ApavAthI tame moTA thaI gayA, paNa ame leke devatAothI paNa chatAIe tema nathI" A samAcAra kAne paDatAM ja atula parAkramI rAjA vikramacaritra adazya thavAnI vidyAthI pitAnA moTAmAM moTA zatru sAmaMtanA mahelamAM pahoMcI gayA. ane pitAnA zatrune gaLAmAMthI pakaDI balyA, "are sAmanta, mArI AjJA svIkAra, nahi te A mArI tejIlI talavAra tArA gaLAne kamaLanI nALanI jema dhaDathI juduM karaze, atyAre tArA bacAva mATe tAre je ISTadeva hoya tene yAda karI le. huM badhA vairIrUpI regane zAMta karanAra traudya chuM. huM eLe chuM, nirAzrita chuM, parivArathI rahita chuM, AvI ciMtA siMha svapnamAM paNa karatuM nathI. siMha kayAre paNa zakuna caMdrabala, dhana athavA Rdhdhine dekhate nathI, te eka ja pitAnuM bhakSa meLavavA prayatnazIla rahe che. jyAM sAhasa che, tyAM siddhi che." vikramacaritranA zabda sAMbhaLI gaLAthI pakaDAyele zatru sAmaMta bebhe, "he sAtvika! mane cheDI de. huM tamArA caraNanI sevA karIza."
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ 281 "Aja huM tane dayA lAvI choDI dau chuM." sAmaMtanA zabda sAMbhaLI vaidya be, "huM deva, dAnava, mAnava badhAne vaza karI zakuM chuM. kAle savAre je kanakapurane bAgamAM mArI bhaktithI sevA karavA nahi Ave te A mArI talavAra dhaDathI mAthuM juduM karaze." vikramacaritranA zabdonI asara te zatrunA hRdaya para thaI. te AjJAne svIkAra karate be, "he svAmina! huM tamArA caraNane dAsa thaI cUkyo chuM. huM tamArA kahevA pramANe ja karIza." A pramANe badhA sAmatene potAnuM parAkema batAvI vikramacaritre pitAnA vazamAM karI lIdhA. rAtanA te nagara bahAranA bAgamAM AvyuM. ane potAnA sevakane belAvI kahyuM. "citrethI sabhAgRhane AkarSaka banAvI de savAre badhA zatruo AdarapUrvaka mArI sevA karavA AvavAnA che." ane te AvanArAone ApavA mATe pAna, umadA vastro vagere, lAvavA mATe sevakone nagaramAM mokalyA pachI vaidharAja vikramacaritra citrazALAmAM jaI te AvanArA sAme tenI sevA. svIkAravA potAnA Asana para beThe. rAjA kanakasenane vaidyarAjanA badhA samAcAra savAramAM sevakee kahyA. A samAcAra jANa rAjA potAnA maMtrI vagerene kahevA lAgyuM, "A vaidya pAse sevake nathI, lAvalazkara vigere nathI chatAM badhA kAmate pAse sevA karAvavA taiyAra thayela che.
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ 242 A badhA mUrkha mANasanAM lakSaNa che." kahetA rAjAe potAnI putrIne puchAvyuM, " tAre pati gAMDo te nathI thaI gaye ne?" rAjakanyAne sevake AvI rAjAe pUchAveluM kahyuM, tyAre rAjakumArIe jaNAvyuM, "mAro pati khUba ja buddhizALI che. ane te je kahe che te ghaNe vicAra karI kahe che. tame temanI ciMtA na karaze." rAjA potAnI putrInA zabda para vicAra kare che, tyAM te sevaka khabara lAvyA. badhA zatru sAmate potapotAnI senA sAthe AvyA che. teo AkramaNa karaze tema lAgatuM hatuM, paNa te badhA te bheTa laI laIne bAgamAM jyAM vaidha che tyAM gayA ne ekeeke badhAe ratna, suvarNa, gheDA vagere bheTa karI ghaNuM bhakti sAthe vaidya vikamacaritrane praNAma karyA ane pachI kaI be hAtha joDI vaidyarAja sAme UbhA che, te keI harSathI paMkha halAvI rahyA che, te keIghanA caraNa dabAvI rahyA che, te kaI "jaya jaya" zabda belI rahyA che. vaidya A badhAne vastra, AbhUSaNa ane pAna ApI satkAra karyo." A sAMbhaLI rAjA kanasena potAnA manamAM vicAra karavA lAgyuM, "A mAre jamAI mahAna parAkramI che" kSaNa pachI tene vicAra AvyuM. "A tenuM parAkrama nathI, paNa mArI putrInA puNyane prabhAva che. nIca manuSyano svabhAva ja ucca pada pAmatAM garva karavAno che. mAre jamAI daMbha karI
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 243 rahyo che. mArI putrInA prabhAvathI A loke tene mahattva ApI rahyA che. zatru sAmate tene praNAma kare che. paNa e vaidyanI nIcatA kevI rIte jaze? kAgaDo haMsanI cAla cAlI zakto nathI. tema nIca manuSya potAne svabhAva cheDI zakatuM nathI." badhAne vikramacaritre satkAra karyo tyAre te kahevA lAgyA, "tame nara zreSTha che." ame tamArI AjJA mAthe caDhAvIe chIe." kahI badhA potapotAnA sthAne gayA. saMkalpavikalpanA jhUle jhUlatA rAjA kanakasenane manamAM zaMkA thaI. "mAre jamAI ucca kuLamAM janmyo have joIe. kema ke AcArathI kuLa jaNAya che. jema zarIrathI bhejanA jaNAya che, harSathI sneha jaNAya che, ane bhASAthI deza jaNAya che."
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa ogaNatrIsamu... samudramAM pahalu, ghera paheAMcavu eka divase vaidyarAja vikramacaritra samudrataTe krIDA karI rahyo hatA, te samaye teNe atyaMta vyAkuLatA anubhavatA, eka lAkaDAne pakaDI tenA AdhAre taratA keAieka mANasane samudramAM joce. te mANasane jotAM vikramacaritranuM hRdaya dayAthI chalakAI gayuM. teNe peAtAnA sevakAne kahyuM, "jAva, pelA taNA AvatA mANasane bahAra kADhe." vikramacaritranA meADhAmAMthI A zabdo nIkaLatAM ja sevaka samudramAM kUdI paDayA ne te mANasane bahAra lAkhyA, pachI tenI sAravAra karI tene saceta karyA. nIca vRttivALA saMkaTa samaye A mAro che ke parAyA che'nA vicAra kare che ? pararaMtu udAra carita mATe te samasta jagatanAM mAnavA peAtAnA kuTuMbI hAya che, sajjana manuSya vipattimAM AvI paDelAne joI saujanya batAve che. unALAmAM mAnavAne zItaLa chAyA ApavA vRkSa navapallavita thAya che. sajjana vyakti nALiyeranI jema bahArathI kaThora bhrUNa
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMdarathI kemaLa hoya che. saraLa hoya che. madhura hoya che. samudramAMthI bahAra lAvavAmAM Avela mAnava sAvadha thayo tyAre vikramacaritre pUchayuM, "bhAItame kayAMthI AvyA che ne A sthiti kema thaI?" vikramacaritrane jo tenA praznano javAba ApatAM te bolyA, "huM vIra nAmanA zeThane putra chuM. mAruM nAma bhIma che. huM mArA bApunI AjJA laI dravyapArjana karavA mATe avaMtIpurIthI samudramArge nIkaLe, mArgamAM vahANanA tUTI javAthI samudrajaLamAM paDe. bhAgyayoge mArA hAthamAM lAkaDuM AvI javAthI tene pakaDI ghaNA karme ahIM Ave." | vikramacaritra tenA zabdo sAMbhaLyAne kahyuM, "he mahAbhAga ! tame jarAya duHkhI na thaze. ahIMyAM tame mArI sAthe AnaMdathI rahe. tamAre samaya sukhamAM vItAve. huM ghaNe ja jaladI avaMtIpurI tarapha javAne chuM, tyAre huM tamane mArI sAthe laI jaIza." kharekhara kavioe sajajanenuM hRdaya mAkhaNa jevuM kamaLa kahyuM che, paNa vizeSa eTaluM che ke, sajajana puruSa bIjAne duHkhI joI pote ja dravita thaI jAya che. vikramacaritra bhImane laI pitAne sthAne AvyuM. tenI badhI ja sagavaDa sacavAya tevo prabaMdha karyo, anna, vastra, pAna vagerethI tene saMteSa pamADe. sajajanane svabhAva ja
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ 246 upakAra karavAnA, priya khelavAnA, sneha karavAno hoya che. candrane kANe zItaLa banAvyo ? eka divase vikramacAtre bhImane avatIpurImAM zu cAlI rahyuM che te mATe pUchyuM, tyAre bhIme javAba ApyA, "vaMtIpurImAM mahArAjA vikramAditya nyAya- nItithI rAjya karI rahyA che. temanA putra ekAeka kAine kahyA sivAya cAlye javAthI te ciMtA kare che, du:khI thAya che, vaLI eka divase eka cAra rAjAnAM AbhUSaNa vagere cAra gayA che, tenA paNa patto lAgatA nathI. A samaya daramyAna e nagarathI huM keTalIya vastue laI dravyApArjana karavA nIkaLyo chuM" '' avaMtInA samAcAra sAMbhaLI vikramacaritra bhImane kahyuM, zreItra ! huM ja mahArAjA vikramAdityanA putra chuM.... pRthvImAM bhramaNa karatA bhAgyayoge huM ahI Avye chuM. ahIM AvI huM ahIMnA rAjAnI putrI sAthe paraNyA ,, bhIma A sAMbhaLI ghaNA AnaMda pAmyuM. samaya jatAM vikramacaritra avatI javA mATe taiyArI karI. ghaNI vastuo sAthe levA bhegI karavA mAMDI. taiyArI pUrI thatAM vikramacaritre potAnI patnIne tenA bApane maLavA mekalI. teNe peAtAnA khApa pAse jaI kahyuM, " he bApu ! mArA pati-vikramAdityanA putra potAnAM mAta-pitAne maLavA ahIMthI javAnA che, tethI huM tamane maLavA AvI chuM."
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ 247 pitAnI putrae je kahyuM te sAMbhaLI pitAnA jamA-- inuM kula vagere jANI rAjA manamAM vicAra karavA lAge, "meM mUrkhatAne laIne temane ghaNe tiraskAra karyo, mArA zatruovALe rAjabhAga ApI temane anAdara karyo chatAM e jamAIe manamAM koI ja na ApyuM. AvA sajajana puruSanuM apamAna karavA badala mAre jarUra pazcAttApa kara ja joIe, temanuM saujanya adbhuta che." Ama vicAratA rAjAe pitAnAM jamAine pitAne tyAM belA. ane kahyuM, "meM atyAra sudhI ajJAnatAnA kAraNe tamAro ghaNe aparAdha karyo che. tethI dayA karI mane kSamA kare, A mArA rAjyane svIkAra kare." "he rAjana ! vaidyarAja vikramacaritra bole, "mane have tamArA rAjyanI jarAya icchA nathI. mane te atyAre mArAM mAbApane maLavAnI icchA che. vidvAnoe potAnA kuLane pavitra karavAvALAne tathA zekane dUra karavAvALAne sAce putra kahyo che. tIrthomAM snAna-dAna karavAthI mAtra puNyane lAbha thAya che, paNa mAtApitAnI sevA karavAthI prayatna karyA sivAya ja dharma, artha ane kAmanI prApti thAya che. mAnA sneharUpI vRkSane prApta karatA te maLa vinAnuM vRkSa hovA chatAM te amUlya phaLa Ape che." mAtApitAne maLavAnI IcchAvALA vikamacaritrane
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2498 atyAre koI vastu ArSI zake tema nathI tema mAnI rAjAe mukatAphaLa, maNi, suvarNa gheADA vagere ApI potAnAM putrIjamAine ha thI vidAya ApI. vikramacaritre pe|tanA sasarA vagerene praNAma karI potAnI patnI sAthe AnaMdathI samudramA thI prayANa karyuM.. AgaLa vadhatAM bhIma kanakazrInuM rUpa joI Azcaya pAmyA ne tene meLavavA vicAravA lAgyA. sAce ja viSaya ? nIca mAnavane ja potAne vaza kare che, tenA prabhAvanI satpuruSa para asara thatI nathI. cAmaDAnI dvArI mazakane ja bAMdhI zake che, hArthIne nahi. samaya AgaLa vadhyA-- eka divase bhIma vahANanA kinAre UbhA rahI kapaTathI vikramacaritrane kahevA lAgyeA, "are baidyarAja, ahIyAM samudramAM navAi jevuM ju. jue, suMdara zarIravALuM, kAntivALu cAra moDhAnuM mAchallu' jai rahyuM che, ane vaLI lAlakAntivALA ATha mADhAnA magara jai rahyo che." kapaTI bhImanA zabde navAi jevA mAlA ane magarane jovA vikramacaritra jyAM bhIma hatA tyAM utAvaLe AvyA. tyAre nIca bhIme asAvadha vikramacaritrane jorathI dhakko mArI samudramAM pheMkI dIdho. vikramacaritra jevA samudramAM paDaye ke te ja vakhate eka moTu mAchala' tene gaLI gayuM.
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ 249 vikracaritrane samudramAM pheMkI dave te mAdhyu "mudranA jaLa tara MgothI ghasaDAtu kinAre jai paheAMcyuM. tyAM mAchImAroe jALamAM pakaDI samudramAMthI bahAra kADhyuM. ne potAne tyAM lai jai tene cIyu, te aMdarathI tyaMta suMdara manuSya bahAra dhye. sAce ja vanamAM, yuddhamAM, zatrunI vacamAM, jaLa ane vyagnimAMthI, patanA zikhara para sUtelA hAie tyAre, cittabhrama cA haiya tyAre, du:khanI vakhate mAnavanuM pUrva karela puNya ja rakSaNa kare che. vikramacaritra mAchalInA udaramAMthI vate nIkaLyA, ane svastha thayA tyAre vicArava lAgyA, "kharekhara, bhAgya ja ghaNuM baLavAna che. kema ke pahelAM bhAye e AMkhe laI lIdhI. davA karatAM STi maLI, vaLI bhAgyathI rAjakanyA ane dravya maLyuM, te pachI samudramAM nAMye. ne pAcho jIvate saH bar3Ara sabyo.'
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ 250 vicAratA vikramacaritra mAchImAronA upakAra mAnI. tyAMthI AgaLa vadhyA. nagaro-gAma vagere jotA jete te keTalAya samaya pachI avatIpurI lagabhaga thaye. avaMtI lagabhaga thatA te vicAravA lAgyA, " AvI sthitimAM bA-bApune maLavA kevI rIte jAuM? nidhana kayAMya sanmAna pAmatA nathI jenI pAse dravya che, te ja vyakti kulIna, paMDita, zAstrajJa, guNajJa. vaktA tathA mAnanIya che, badhA ja guNeA kacanane Azraya karIne rahelA che, mATe huM kanakapurathI nIkaLelA vahANA jyAMsudhI ahIM na Ave tyAsudhI mAre koI ne tyAM rahevuM" joI e." Ama vicArI te budhdhimAna vikramacaritra koI eka mALIne tyAM vahANA AvavAnI rAha jotA rahevA lAgyA. vikramacaritranA samudramAM paDI gayA pachI bhIma le kene batAvavA ame pADavA lAgyA ne raDatA raDate khelavA lAgyA, ' haya, hAya, mA zu thai gayuM ? mArA mAlika mAchalAne jotAM samudramAM paDI gayA. are koi doDo, samudramAM jhaMpalAve ane sadramAM paDelA mArA mAlikane bahAra kADho. huM mArA mAlika vinA jIvavAnA nathI." Ama raDavAno DhoMga karatA bhIma khIjAene paNa raDAvavA lAgyA. kharekhara leAbha pApanuM mULa che. jIbhane svAda roganuM mULa che, sneha duHkhanuM mULa che. le|bhavaza mAnava AvI rIte kapaTa kare che. e kapaTane brahmAjI paNa
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ 253. jANI zakatA nathI. duna uparathI raDe che, ne aMdarathI hase che. te pavitra mAnavamAM paNa dUSaNa jue che tyAre sajjane guNanI prazaMsA kare che. dekhAtA dUSaNane DhAMkavA prayatna kare che. sajjana manuSya sAyanA AgaLanA temaja pAchalA bhAganI jema varte che. durjana chidra zeAdhanAra hoya che, tyAre sajajana chidra pUranAra hoya che. kanakazrIe potAnA patine samudramAM paDelA jANI raDatA raDatAM bIjane raDAvavA mAMDyu. " bhAi, Ama tame zuM karavA rA che ?" vahANamAM rahelA khIjA mANaso raDatA bhImane samajAvavA lAgyA. " devane paNa karelA zubhAzubha karmanAM phaLa bhogavavA paDe che. kayAre paNa kama bhAgavyAM vinA tene kSaya thatA nathI." kapaTI bha ma kapaTajALa bichAvatA khelavA lAgyA, "utAvaLe vahANa calAveA. have tuM mArA nagara taraphe jaIza." kahI teNe tyAM rahelA mANasane dravya ApI sanmAnyA, pachI dubuddhi bhIma ekAntamAM kanakazrI pAse jaI kahevA lAgyA. " tame jarAya duHkhI na dhaze. huM tamArI manecchAo pUrNa karavA huMmeza taiyAra rahIza. ' bhImathI kahevAyalA zabdo sAMbhaLI kanakathI mUrchAvaza thai. eTale bhIme zIteApacAra karI tene sAvadha karI. kanakazrI sAvadha thatAM kheAlI, " jo pharIthI tame Avu khelaze| to huM mArA prANunA tyAga karIza. mArA jIvanamAM
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2pa0 vaidyarAja ja mArA svAmI haze athavA agninuM zaraNa haze. je tame baLAtkAra karavA vicAraze te tamAruM amaMgaLa thaze. je ADAavaLA vicAre jatA karaze te A vahANomAM je kAMI dhana che te tamAruM thaze " dRSTabuddhi bhIma kanakazrInA zabdo sAMbhaLI manamAM vicAravA lAge, "nagaramAM mArA meTAmoTA ghara jaze eTale mAruM kahevuM mAnavA taiyAra thaze." A pramANe vicArIne che. tame jema kaheze, tema karavAmAM Avaze." bhIme te pachI kanakazrI AgaLa eka akSara paNa kahyo nahi ne vahANe avaMtI tarapha jaladIthI laI javA kahevA lAge, vahANane utAvaLe haMkAravAmAM AvyAM ne teo avaMtI AvI pahoMcyAM ne vahANamAMnI vastuo kADhavA mAMDI. vahANamAMthI bahAra kADhelI vastuo gADA bharI bharIne teNe pitAne ghera pahoMcADI ne pitAne tyAM AvyA. teNe kanakazrIne pitAnI patnI banAvavAne IrAde harSapUrvaka bIjA makAnamAM rAkhI. vIra zeTha pitAnA putra bhImane aDhaLaka dravya temaja kanyA sAthe Avela joI jema sUryane joI kamaLa vikase che, prasanna thAya che tema prasanna thaye. tyAre bhIma sArAsArane vicAra karyA sivAya te dhanathI bhAna bhUlI kanakazrI sAthe lagna karavA vicAravA lAgyuM, kahyuM che, janmAMdha jema dekhate nathI tema kAmAMdha paNa dekhate nathI. manmatta paNa dekhate nathI,
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra53 svArthI manuSya kayAre paNa dene jete nathI kAmadevajJAnInuM paNa bhAna bhulAvI de che. pavitra vyaktine hAsyane pAtra banAvI de che. paMDitane dhRNAne pAtra banAve che. dhIra puruSanuM patana kare che. keTalAya samaya pasAra thaI gaye, chatAM pitAnA patine pAchA nahi AvelA joI te paradezamAM kayAka evAI gayA athavA mRtyu pAmelA mAnI zubhamatI ane rUpamatI bahu duHkhI thaI. rAjA vikramAditya pAse citA para caDhavAnI AjJA levA-vinaMtI karavA gaI | vinaMtI karavA AvelI putravadhUonI vinaMtI sAMbhaLI temane samajAvatA mahArAjAe kahyuM, "putravadhUe ! utAvaLa na kare, thoDA samaya mATe rAha jue. tamArA ane mArA puNya mAre putra AvI paNa jAya. kadAca keIne meDhethI tene samAcAra ' Na maLI jAya." mahArAjAe Ama pitAnI putravadhUone samajAvI citA para caDhavAnI vAtane amala karatAM rokavA prayatna karyo, paNa te baMne na mAnI vAraMvAra citA para caDhavAnI vAta kahetI vinayapUrvaka kahe ja gaI. keTalAya divaso pachI somadatta avaMtImAM Avyo ne teNe mahArAjAne vikramacaritranA samAcAra ApyA. pitAnA putrane AMdhaLe thayele jANa mahArAjA duHkhI thayA. tene vadhu samAcAra jANavA dUraddharathI bahArathI AvatA lekene samAcAra pUchatA
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ 254 keTaleka samaya AgaLa vadhyA, paNa pitAnA putranA vadhu samAcAra na maLyA tethI te vicAravA lAgyA, "putra vinA javavAthI zuM lAbha?" eka divasa pitAnA maMtrIo sAthe vicAranI Apale karyA pachI daivajJa joSIne belAvyA ne pitAnA putra saMbaMdhamAM pUchayuM. joSIe prazna para vicAra karI kahyuM, "he rAjana! Apane putra Aja athavA be divasa pachI dekhate thaI Avaze, A atyAranA praznalagnanuM phaLa che." kahetA joSIe kahyuM, "Apane putra A nagaramAM AvI gai che, mATe manathI jarAya duHkhI na thaze." joSInuM kathana sAMbhaLI prasanna thaI maMtrIo sAthe maMtraNa karI mahArAjAe nagaramAM DhaMDhero pITAbe, "je keIrAjakumAranA nagaramAM AvyAnA samAcAra Apaze tene mahArAjA aDadhuM rAja Apaze." rajasevakoe A zabdo Dhela vagADI TheraThera kahyA. helane avAja sAMbhaLI vikramacaritre mALaNane pUchayuM, A Dhela vagADI zuM kahevAmAM Ave che? vaLI nagaranI navAjUnI zuM che?" mahArAjAe pitAnA putrane zedhavA DhaDhero pITAvyA che." mALaNe kahyuM, "navAjUnImAM vora zeThane bhIma kAle ahIM
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ 55 AbhyA che. te potAnI sAthe suvarNa, ratna vagere ghaNuM dravya ane vastuo lAvye che. sAthe sAthe eka divya zarIravALI kanyA paNa lAvyA che. teNe te kanyAne peAtAnI patnI banAvavAnI cchAthI peAtAnA gharanI pAsenA gharamAM rAkhI che." " tame jyAM te kanyAne rAkhI che tyAM jaze? ' vikramacaritre mALaNane pUchyuM. " jarUra." mALaNe kahyuM " ame te badhe jaie chIe. vepArIe, vezyAe, mALaNeA, manasvI vyakti, rahasya zodhake ane cAreA badhe ja jAya che." mALaNanA zabdo sAMbhaLI vikramacaritra ekAMtamAM gaye ane phUlanI pAMkhaDIe para suMdara zleAkeA lakhI mALaNune ApyA ne mALaNune threDa: AbhUSaNa ApI khuzI karI kahyuM, " huM mALaNuM ! te strIne tu ekAntamAM A Apaje ne te je kahe te sAMbhaLI Avaje. ,, TF // /1}); mAlaNa kanakazrI hatI tyAM javA lAgI.
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ "sAruM," kahI mALaNa tyAMthI jyAM kanakazrIne rAkhI hatI, tyAM gaI ane kanakazrIne phUla ApyAM. kanakazrI e phUlanI pAMkhaDIo para laika lakhelA joI Azcarya pAmI, vAMcavA lAgI, temAM lakhyuM hatuM, "je vaidya auSadhithI kanakazrIne dekhatI karI, jeNe anAyAse zatruone vaza karI lIdhA, teNe pahelAM rAjAne pitAne paricaya na Ape, paNa te nagarathI nIkaLatI vakhate potAnI patnI dvArA pitAne paricaya teNe rAjAne Ape vaLI jeNe divya suvarNa, maNi, cAMdI vagerethI vahANe bharI samudramArge AgaLa vadhavA mAMDyuM, te samudramAM paDI gaye. te tamAro pati bhAgyane samudramAMthI nIkaLe. te atyAre A nagaramAM dhara nAmanA mALIne tyAM sukhapUrvaka divase gujAre che, te tame Dhelane aTakI vastramAM pitAnI jAtane chupAvI rAjAne A samAcAra Apo" A vAMcI kanakazrIe pitAnA patinA samAcAra jANyA pachI te samAcAra lAvanAra mALanuM teNe sanmAna ane teNe Dhelane sparza karyo. A samAcAra sevake mahArAjAne ApyA, te sAMbhaLI mahArAjA vikramAditya vIra zeThane tyAM AvyA ane vasamAM pitAnI jAtane chupAvela kanakazrIne pUchayuM, "beTA! mAre putra atyAre kyAM che te kaho." rAjAnA praznanA javAbamAM kanakazrI pitAnA patinA
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra57 samAcAra kahevA lAgI, samAcAra kahetAM vikramacaritra avaMtImAM AvyA tyAM sudhInA samAcAra vistArathI kahyA. mAtra pite koNa che te ja na kahyuM | vikramacaritranA samAcAra kanakazrInA meDhethI sAMbhaLI mahArAjA manamAM vicAravA lAgyA, "zuM A vidyAdharI, devAMganAM athavA jJAnavatI mArA para kRpA karI mane sukha ApanAra mArA putranA samAcAra ApavA AvI che?" putranA samAcAra sAMbhaLI mahArAjA mALIne tyAM gayA. vikramacaritra pitAnA pitAne AvelA joI te sAme gaye. ane mahArAjAnA caraNamAM bhaktibhAvathI praNAma karyA. kharekhara te ja sAco putra che je pitAne bhakta heya ne te ja sAce pitA che je prajAne piSaNa karanAra hoya. mitra ho te vizvAsapAtra che, strI ho te sukha denAra ho upAdhyAyathI AcArya dasa ghaNA adhika che, AcAryathI pitA so ghaNa adhika che, e pitAthI mAtA sahastra ghaNuM adhika che. A vadhAre che. bhAva ekabIjAnA gauravathI ocho adhika che. pazuo mATe dUdha pIvAnA samaya sudhI ja mAtA che, adhama mATe mAtA strI maLe tyAM sudhI ja hoya che. ane madhyama vyaktio mATe jyAM sudhI gharakAma karI zake tyAM sudhI mAtA che. paraMtu uttama vyaktio mATe mAtA AjIvana tIrtha rUpa che. 17
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ 258 mahArAjA vikramAditya manathI AnaMda pAmatA vikamacaritrane mahele laI AvyA. rAjamahele AvatAM ja vikramacaritre mAtAne praNAma karyA, pachI zubhamatI ane rUpamatIne maLe. baMne jaNa pitAnA patine joI AnaMda pAmI. kahyuM che, cakravAka sUryane, cakora caMdramAne, mora meghane, zuravIra vijayane, sati-pativratA pitAnA patine, samudra caMdramAne ne mA putrane joI AnaMda pAme che. | vikramacaritra badhAne maLI rahyo, te pachI mahArAjAe kahyuM, "je strIe tArA badhA samAcAra kahyA tene aDadhuM rAja kevI rIte ApavuM?" "bApu" vikramacaritra bolyA, "e te kanakazrI che, jene tamane samAcAra ApyA tenI sAthe meM lagna karyA che." A sAMbhaLI mahArAjAe kahyuM. "e bhImano nAza karIne tenuM badhuM dhana laI levAmAM Avaze. te ghaNe ja nirdaya che, pApI che, duSTa che. kema ke - durjananuM damana karavuM, puruSanuM pAlana karavuM, AzritanuM, piSaNa karavuM A badhAM sAce ja rAjacihna-dharma che. abhiSeka, paTTabaMdha ane cAmara A badhA ghA para paNa vaparAya che." mahArAjAe belelA zabdono amala karyo. bhImanA makAna para sIla mAravAmAM AvyuM. tene pakaDI maMgAvavAmAM Avya, kahyuM che, durbhAgya, nekarI, gulAmI, aMgacheda, daridratA A badhAM cerInAM phaLa che, mATe ja cerI karavI na joIe.
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ 259 cararUpI pApavRkSanuM phaLa A lekamAM vadha, baMdhana vagere rUpamAM maLe che. ne paralekamAM narakavedanA rUpe maLe che. kaI vyakti keIne vizvAsa ApI droha kare che, vizvAsaghAta kare che, tene A lokamAM tema ja paralokamAM ghaNuM ja kaSTa bhegavavuM paDe che. ghaNI duzamanAvaTa karavI, je A leka tema ja paralekathI viruddha che te karavI joIe nahi. jyAre paNa parastrI gamana karavuM joIe nahi. parastrI gamana karanAranuM badhuM lUTAya che. baMdhana paNa maLe che. zarIranA avayavanuM chedana paNa thAya che. ane maryA pachI narakanI vedanA maLe che. bhImane baMdhananuM duHkha veThate joI vikamacaritra mahArAjAne kahyuM, "bApu! Ane choDI de, have vadhAre vakhata tene baMdhanamAM rAkhaze nahi, kemake te mArA dhanane ane mArI patnIne sukhapUrvaka ahIM lAvyo che." A pramANe kahI vikramacaritre bhImane baMdhanathI mukata karAvyuM ane tene mAna apAvyuM. mahArAjAe pitAnI putravadhU ane dhanane pitAne tyAM maMgAvyuM. pitAnA putre ANeluM dhana ane parAkrama joI rAjAe nagaramAM TheraThera nRtya, gIta, utsava karAvyuM. | vikramacaritra pitAnI traNe strIo sAthe sukhathI rahevA lAge. pachI teNe madattane bolAvI mahArAjAne kahI ghaNuM dravya apAvyuM. uparAMta somadatta mATe zreSabhAva na rAkhe. kAraNa ke uttama vyakita bIjA para saneha rAkhanAra hoya che.
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ 260 jenAthI game teTaluM kaSTa veThavuM paDayuM hoya chatAM paNa tene snehanI dRSTie jue che. leke vAMsane kApe che, cIre che, ane temAM kANAM pADe che chatAM paNa vAMsaLInA rUpamAM vAMsa madhura avAja kare che. mahArAjA vikramAditya vikramacaritra jevA guNavAna putranI sAthe rahI nyAyathI rAja karavA lAgyA. temaNe dhvajA, teraNa, nRtya, gIta, vagere sAthe aSTAddhika mahotsava pUrvaka pUjA ane prabhAvanA karAvI. jeo udyogI hoya che, teo jarUra lamI meLave che. bhAgyamAM haze to maLaze tevuM te kAyare ja bese che. mATe nazIbanI vAta cheDI mANase puruSArtha karavuM joIe. yana karavA chatAM phaLa maLe nahi temAM zuM deSa? | vikramacaritra pahelAnI jema somadattane cAhavA lAge ne pite upArjana karela dhanane haMmezA puNya kamAM vAparI saphaLa karavA lAgyo. kAjala taje na zyAmatA, metI taje na zveta durjana taje na kuTilatA, sajjana taje na heta. cho sarga saMpUrNa
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ avata nAmAM zivaliMga sAme zrI siddhasena divAkarasUrIzvarajI pitAnA be paga thaMbhAvI sUi gayA . 21
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ che ke '; , * ; *S che ke - eka : ja. * * : ", che. hatI thaTER sa che Ta . - che.DI. * liMgamAthI bhagavAna zrI pArzvanAthanI pratimA pragaTa thatI dekhAI
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarga sAtame prakaraNa trIsamuM...avaMtI pArzvanAtha ane siddhasena divAkara zrIsidhdhasenasurIzvarajI bAra varSa sudhI avadhUta vezamAM aneka dezamAM bhramaNa karI rahyA hatA. tyAre temaNe sAMbhaLyuM, mahArAjA vikramAditya mithyAtvanI jALamAM phasAyA che. tethI temane upadeza ApavA mAlavadezamAM AvyA. rAjAne bedha ApavAnA uddezathI teo ujajayinI nagarImAM Avela mahAkAlanA maMdiramAM gayA ane avadhUta vezamAM ja liMganI sAme potAnA be paga laMbAvI sUI gayA. pUjArIe zrI siddhasenasUrIzvarane A pramANe sUtelA joyA eTale teNe kahyuM, "e sUnArA! ahIMthI UDI jA. devanI sAme A pramANe sUvuM na joIe." A pramANe vAraMvAra kahevA chatAM te na UThayA tyAre pUjArIe rAjA pAse jaI phariyAda karatAM kahyuM, "he rAjana !
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ Aje eka avadhuta vezadhArI puruSa maMdiramAM AvyuM che, te pitAnA be paga liMga sAme laMbAvI sUte che" rAjAe A sAMbhaLI pUjArIne kahyuM, "je tene samajAvI UThavA kahevA chatAM na UThe te cAbuka mArI tyAMthI kADhe." rAjAnA kahevA pramANe karavA chatAM zrI siddhasenasUrIzvara na UThayA, tyAre cAbukane mAra mAravAmAM AvyuM. eTale Azcarya jevuM te e banyuM, te cAbukono mAra aMtaHpuramAM rANIone vAgavA lAge. A vAta aMtaHpuranI dAsIoe AvI mahArAjAne kahI. e vAta sAMbhaLatAM ja mahArAja utAvaLe maMdira tarapha cAlyA ne maMdire AvI avadhUtane kahyuM, "tame kalyANa ane mekSa ApanAra zivajInI stuti kare, leke devenI stuti kare che, anAdAra nahi." rAjana" sUrijIe kahyuM, "mahAdeva mArI stuti sahana karI zakaze nahi." sahana kema nahi kare? jarUra karaze." rAjAe kahyuM, "tame mahAdevanI stuti kare." mArI stutithI devane kAMI vina thAya te mane deSa na Apaze" sUrijIe kahyuM. sUrijIe rAjAne A kahyuM, chatAM rAjAe stutine mATe Agraha cAlu rAkhyuM.
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra63. Akhare rAjAnA Agrahane vaza thaI sUrijIe avadhUta vezamAM UbhA thaI batrIsa dvADhizikArthI eTala 32 zleke vaDe mahAvIra bhagavAnanI stuti karI. stuti karavA chatAM mahAvIrasvAmI pragaTa nathI thatA te sUrie joyuM. eTale pArzvanAtha prabhunI stuti karI, kalyANa maMdira stotrathI jodhayA' vagere zabdathI garbhita kAvya jyAre temaNe racyuM tyAre mahAkAlanuM liMga dhIre dhIre phATavA lAgyuM. e liMgamAMthI dhumADe nIkaLavA lAge, thoDI ja vAramAM e phATelA liMgamAMthI bhagavAna pArzvanAthanI pratimA pragaTa thatI dekhAI zrI pArzvanAthanI pratimA pragaTa thayelI IsiddhasenasUrIjI kahevA lAgyA. "A ja deva mArI adbhuta stuti sahana karI zake che." "he bhagavan!" rAjAe pUchyuM. "tame koNa che? ane A pragaTa thayelA deva keNa che?" sUrimAM agragaNya vRdhdhavAdisUrIne huM siddhasena nAmane ziSya chuM" avadhUte kahyuM, "koI kAraNathI huM bahAra bhramaNa karavA nIkaLe chuM. aneka dezamAM bhramaNa karate huM Aja ahIM Avyo chuM. he rAjana ! atyAra pahelAM tamArI sAthe mArI mulAkAta thaI cUkI che. jyAre huM tamane pahelAM maLe tyAre meM A leka meka hate.
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikSurdidakSarAyAtatiSThati dvAri vArita! hastanyastatkaH ki vAgacchatu gacchatA A temaja bIjA cAra zleke dvArA rAjasabhAmAM tamArI sAthe mArI mulAkAta thaI hatI. ane A je deva atyAre pratyakSa thayA che, te deve vaDe pUjAyelA zrI pArzvanAtha che." sUrinA A zabdothI rAjA Azcarya pAmyA ne pUchavA lAgyA, "A mahAdevanA maMdiramAM sarvajJa pArzvanAtha kevI rIte pragaTa thayA?" "he rAjan !" mahArAjAne siddhasena divAkarasUrIzvarajI kahevA lAgyA, "A maMdirane atyAra pahelAMne itihAsa tame dhyAnapUrvaka sAMbhaLe. pahelAM A avaMtImAM eka ghaNo zrImaMta tathA yazasvI bhadra nAmane zeDa rahetuM hatuM. tene zIla vagere guNavALI bhadrA nAmanI patnI hatI, tene avaMtIsukumAra nAmane putra hatuM, A putra svarUpamAM deva karatAM paNa vadhu svarUpavAna hate. avaMtIkumAre AryasuhastisUrIzvarajI dvArA nalinI gulma vimAnanuM varNana sAMbhaLyuM. A sAMbhaLyA pachI te vicAravaza thaye. vicAra karatAM karatAM tene pitAne pUrvajanma yAda AvyuM. ' , - pitAne pUrvajanma jANI te sUrIzvarajI pAse gaye. ane pUchyuM, "zuM tame nalinI gulma vimAnamAMthI ahIM AvyA che?"
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ huM zAsanA baLathI te vimAnanI yathArtha sthiti jANuM chuM.' sUrijIe javAba Ape. "Apa e nalinI gulmanA sukhanuM varNana kare." bhadrAputre kahyuM, "huM tenA utkRSTa sukha vinA mAruM jIvana vRthA mAnuM chuM. te vimAna huM kevI rIte meLavI zakuM te Apa mane kahe." nalinI gulma vimAnanI prApti dIkSA lIdhA sivAya thaI zake nahi" sUrijIe kahyuM. te gurudeva!" bhAputre kahyuM, "Apa mane atyAre ja dIkSA Apo.' huM tamane atyAre dIkSA ApI zakatuM nathI." sUrijIe kahyuM, "tame tamArA mAtApitAne pUchI pachIthI dikSA le." bhadrA putre A pramANe sUrijI sAthe vAta karyA pachI bahAra bAgamAM jaI pitAnI jAte ja dIkSA lIdhI. ane yegInI jema zarIrane tyAga karavA mATe nalinI gulma vimAnanuM ayAna karate te tyAM ja besI gaye. te jyAre A pramANe dhyAnamAM lIna thaI gaye hatuM, te vakhate tenI pUrvajanmanI strI je A janmamAM ziyALanI jAtimAM utpanna thaI hatI te vAge tyAM AvI. ne te phodhe thaIne-e muni vezadhArI avaMtIsukumArane judI judI
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 jAtanA upasarga karatI trAsa ApavA lAgI. tenA zarIranA avayavAne karaDatI te khAvA lAgI. khUba duHkha chatAM dhyAnamAM te sthira rahyA. bhadrAputra zubha dhyAna karatAM te rAtre potAnA zarIrane tyAga karyAM ane niSpApa thaI nalinIgulma vimAnamAM deva thayA.. savAre bhagna zeTha jyAM sUrijI hatA tyAM AvyA ne peAtAnA putranA samAcAra pUchI bahAra bAgamAM gayA, tyAM potAnA putrane ziyALaNIthI karaDAyelA marelA joyA. ne manathI du:khI thatA bApe tene agnisa MskAra karyAM.pachI te sUrijI pAse gayA eTale sUrijIe kahyuM, 'tamAro putra nalinIzukSma vimAnamAM deva thaI gayeA che.' sUrijI dvArA potAnA putranA samAcAra jANI zeThanA zAka zAMta thayA. pachIthI temaNe te sthAne ja ghaNuM dravya khacI zrIpA nAthajinezvaranuM ghaNuM suMdara caitya banAvyuM. ne A pRthvI para mahAkAla evA nAme prasidhdha thayA, samaya jatAM ahI brAhmaNNAe zivaliMga sthApita karyuM. vItarAga jinezvaradeva mAnavAne mukti ApanAra che. ane te deva, dAnava vagerenuM sthAna paNa ApI zake che, arjun, deva, paramezvara, sarvajJa, rAgAdvi doSothI rahita che. traNe leAkathI pUjita yathArtha sthiti kahevAvALA che. jeone meAkSanI icchA che teoe Amanu dhyAna temaja upAsanA karavI joIe. je deva, zrI, zasra, mAlA Aphri rAganAM cihnovALA che tathA nigraha ane anugraha
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ karavAvALA che, te kyAre paNa mukti ApI zakatA nathI. je deva nATaya, aTTahAsya, saMgIta vagere upadhiothI paripUrNa che te zaraNe AvelAne kaI rIte zAMti ApavAnA hatA? je mahAvratadhArI, dhIra, bhikSA para ja jIvavAvALA, sAmAyikamAM rahevAvALA tathA dharmopadezaka che. tene ja sajajane potAnA guru mAne che paraMtu je badhI ja vastuonI IcchA karanAra che. sarvabhakSI che, parigrahavALA che, brahmacarya pALanAra nathI. mithyA upadeza devAvALA che te sAcA zabdomAM guru nathI. je saMgraha ane pApAdi lIlAmAM DUbI rahyA che te bIjAone kaI rIte tAravAnA che? je jAte ja bhikhArI che te bIjAne zrImaMta kyAMthI karavAnA hatA? dhanuSa, daMDacaka, talavAra, trizUla Adi zastrone dhAraNa karanAra evA hiMsaka devene leke devatA mAnI pUje che te vAta kharekhara duHkhada che. jyAM gaMgA nahi, sApa nahi, mastaka khoparInI mALA nahi, jayAM caMdranI kaLA nahi, pArvatIjI nahi, jaTA ane bhama nahi, temaja bIjI kaI vastuo nahi. tevA purAtana muniothI anubhUta IzvaranA rUpanI ame upAsanA karIe chIe. A prakAranA Izvara ja yogIoe sevavA yogya che. rAjya, sukha tathA vaibhavavilAsanA lebhI leke ja anya bIjA devenI sevA kare che, mImAMsAmAM paNa kahyuM che. vitarAganuM smaraNa karate thegI vitarAga thaI jAya che, sarAganuM smaraNa karanAra yegI sarAga thaI jAya che temAM saMdeha nathI.
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra68 jema yaMtravAhaka je je bhAvavALa hoya che te ja bhAvathI te tanmayatA pAsa kare che. jema darpaNamAM jevI ceSTA karatA hoIe tevI ja ceSTA temAM jaNAze." zrI siddhasena divAkarasUrIzvaranI A pramANenI dharmakathA sAMbhaLI rAjAe mithyAtvane tyAga karI jainadharma para zradhdhAvALa thaI mahAkAlanA maMdiramAM ja jinezvara pArzvanAthanI pratimAne sthApana karI, AdarapUrvaka pUjana karyuM. pUjArIone eka haMjAra gAmanuM dAna karyuM. ne zrAvakenAM bAra vatavALAM samyakatvane svIkAra karyo. samaya jatAM eka divase zrI siddhasena divAkarasUrijIe kahyuM, "he rAjana ! lakSmInuM dAna karavuM te sarvottama dharma che, tevuM jinezvaree kahyuM che. dAna karavAthI mukita ane sukha baMne maLe che. dAna karavAthI daze dizAmAM kIrti phelAya che. jeNe dAna karyuM nathI tenuM jIvana pANInI jema vahI jAya che. zrI RSabhadeve temanA pUrvajanmamAM-sArthavAhanA bhavamAM ghaNAM ghI vagerenuM dAna karyuM hatuM tethI te geleksanA pitAmaha thayA. jeoe janmAMtaramAM puNya karyuM che, je badhAM prANIo para dayA karanAra che, garIbone dAna ApanAra che, teo tIrthakara ane cakravartInI Rddhi ane saMpattinA svAmI zrI zAMtinAtha prabhu thayA che. maryA pachI bIjAothI je dAna karavAmAM AvyuM hoya
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ che tenuM phaLa maranArane maLe ke nA maLe tene nirNaya thaI zakatuM nathI. paraMtu je dAna pitAnA hAthathI apAya che te jarUra phaLa Ape che ja. temAM zaMkA nathI. kahevAyuM che, dAna devAthI dhanane nAza thAya che tevuM vicAravuM joIe nahi. paraMtu kU, ArAma, gAya A badhAne dAnamAM upayoga na kare te saMpattine nAza thAya che. supAtrane dAna ApavAthI dharmanI prApti thAya che. sAmAnya manuSyane dAna ApavAthI dayALutAnI prApti thAya che. mitrone dAna ApavAthI premanI vRddhi thAya che. zatrune dAna ApavAthI vairabhAvanA nAza pAme che. sevakane dAna ApavAthI te vadhAre sevA kare che. rAjAne dAna ApavAthI sanmAnamAM vRddhi thAya che. ane vidvAnane dAna ApavAthI yaza maLe che. A pramANe didheluM dAna kyAre paNa niSphaLa jatuM nathI. zrI jinezvaradeva varSa sudhI rAja yAcakane IcchA pramANe senuM, cAMdI vagerenuM dAna Ape che. Ama pRthvIne traNarahita karI pachI dIkSA le chene dhIre dhIre AThe karmane nAza karI mukti meLave che. kahyuM che, je lakSamI potAnI jAte ja pedA karI hoya te kanyA-putrI jevI che. bApe lakSmI pido karI vArasAmAM ApI hoya te bahena jevI che. je bIjAthI prApta thAya te te parastrI jevI che. tethI lakSmIne tyAga karavAnI jemanAmAM bhAvanA che te ja buddhivALe manuSya che. dAna, zIla, tapa, bhAva A cAra prakAranA dharmane pALa
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ 270 nAra mAnava mukti ane sukhane meLave che. zaMkha rAjAnI patnI rUpavatInI jema, sadAya cAra prakAranAM dAna karavAvALA mAnava jaladIthI mukita Lameve che. rUpavatInI kathA zaMkhapura nAmanA nagaramAM ghaNI senAvALo ane vidvAna zaMkhanAmane rAjA rAjya karatA hatA. e rAjAne zIla vagere guNavALI atyaMta suMdara prANapriya rUpavatI vagere sAta rANIo hatI eka divase te rAjAnA bhaMDAramAMthI maNiothI bharelI cere peTIo UThAvI, ane je te nagaranI bahAra nIkaLe tyAM te sainike tenI pAchaLa paDyA ne tene pakaDI laI rAjAnI pAse laI jaI nirdayatAthI mAra mAryo. S ' ' Si 1... :-- LATE * ja * * che ke rUpavatIe cerane pakaDI laI te joyuM.
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ 271 e cerane rAjAnI AjJAthI rAjapuruSa vadha karavA laI jatA hatA, tyAre rastAmAM rANI rUpavatIe corane pUchyuM. core potAnI vitaka kathA kahetAM dayA upajAve tevA zabdothI dayAnI yAcanA karI. cAranA dayA upajAve tevA zabdo sAMbhaLI ceranA duHkhathI ghaNI duHkhI thaI raNa vicAravA lAgI, "jenuM citta badhA prANIo para dayAthI bharAI jAya che tene ja jJAna ane mekSa maLe che. jaTA, bhaSma ane bhagavAM vastra dhAraNa karavAthI kAMI maLatuM nathI. dayA vagara bhaSma vagere dhAraNa karavuM nakAmuM che." Ama vicAratI rANI rAjA hatA tyAM gaI ane kahevA lAgI. "he rAjan ! jene vadha karavA rAjapuruSa laI jAya che, tene eka divasa mATe mane Apo. tene annapAna vagerethI saMtoSa pamADI dharmakathA saMbhaLAvIe. kema ke chAzamAMthI mAkhaNa, kAdavamAMthI kamaLa, samudramAMthI amRta, vAsathI muktAmaNi nIkaLe che. te ja pramANe buddhivALe manuSya janmathI ja sArarUpa vastune grahaNa kare che." - rAjAne A pramANe rANIe kahyuM eTale rAjAe tenI vAtane svIkAra karI cerane eka divasa mATe rANI rUpavatIne seMpavA AjJA karI. AjJAne amala thaye. cara rANune soMpavAmAM AvyuM.
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ hara, Rills 12 kAkA, no A " . 1 ..::::: lA '' -- * corane sArAM sArAM annapAnAdithI pativyo. - rANI cArane laI harSathI potAnA mahele AvI. ane snAna vagere karAvI dayA ane sadbhAvapUrvaka sArAsArA anapAnAdithI tene saMte. A pramANe bIjI chae rANIoe eka eka divasa te corane potAne tyAM jamADI tene satkAra karyo. annAdithI sArI rIte tene saMtoSavAmAM AvyA chatAM te cora sukAto hate. tene Ama sukAte I rANI rUpavatIne tenI dayA AvI ane pUchavA lAgI, "he cAra ! ame sAta divasa sudhI tArI sArI rIte rakSA karI chatAM tuM sukAte kema jAya che?" rANIjI !" core kahyuM "huM mRtyunA bhayathI sukAte jAuM chuM."
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra73 coranA zabdo sAMbhaLI rANI vicAravA lAgI, viSTAmAM rahelA kIDAne ane svarganAM rahelA Indrane mRtyu ane jIvavAnI eka sarakhI ja IcchA hoya che. nIcamAM nIca nimAM janmalAne paNa maravAnI IcchA thatI nathI, e prakRtine niyama che. tethI ja abhayadAna e sarva dAnamAM zreSTha che. kahevAya che, zrIkRSNa yudhiSThirane upadeza ApatAM kahyuM, "meru parvata jeTaluM sonAnuM dAna kare athavA samasta pRthvInuM dAna kare paraMtu te eka jIvane bacAvyA barAbara nathI." suvarNa, gAya, pRthvI vagerenuM dAna karavAvALA A pRthvamAM ghaNAM che. paNa prANIne abhayadAna denArA keIka ja hoya che. vicAratI rANIe dayA lAvI cerane kahyuM. "sAta divasa sudhI ame tArI rakSA karI, paNa have kAle tAruM mota nakkI che, te tane e mRtyuthI keNa bacAvaze? mATe tuM curI karavAne baMdha have mUkI de. cArarUpI pApane vRkSathI mAnavane vadha athavA baMdhana maLe che. ane paralekamAM narakanuM duHkha bhegavavuM paDe che, bhAgyahInatA, dAsapaNuM, zarIranuM chedana, daridratA A badhuM cerInA phaLarUpe mANasane maLe che, tethI A vAta dhyAnamAM laI cerI nahi karavAne tuM manamAM nizcaya kara." - rUpavatInI A vAta sAMbhaLIne corInA pApathI DarIne cara kahevA lAge, "AjathI huM eka taNakhalA sarakhAnI corI jindagIbhara nahi karuM." corane A nizcaya jANI rUpavatI rAjA pAse gaI ane kahevA lAgI, "he rAjana ! A cAra kyAre paNa cerI
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ , , ja. - C LEA ** *- * * * . * * - ta - * d/ B, * * (4) C SCO rUpavatI rAjA pAse gaI. nahi karavAnI pratijJA kare che. te tame rAjI thaI tene choDI do." rAjAe potAnI paTarANInI vAta sAMbhaLI cArane chADI mUkya. mRtyune bhaya jatAM e cAra AnaMda pAme ne te haSTapuSTa thavA lAgyuM. teNe jiMdagImAM kayAre paNa cerI nahi karavAnI pratijJA karI. A pramANe te care trIjA vratanuM pAlana karyuM, tethI te cAra mRtyu pAmI svargamAM divya zarIra prApta karI sukha bhegavavA lAgyo trIjA vratanuM pAlana karavAthI rAjya, suMdara saMpatti, bhega, sArA kuLamAM janma, suMdara rUpa ane aMtamAM devatvanI prApti jarUra thAya che.
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapa cara svargamAM jaI potAne gata janmane yAda karI rANI para upakAra karavA vicAravA lAgyuM, "huM e rANIone kayAre divya ratna vagere ApI upakArano badale vALI ApIza?" jIvaDo cAra svargamAMthI rANIo pAse Avyo A vicAra karIne cAra svargamAMthI rANIo pAse AvyuM, ane praNAma karI potAnA gata janmanI vAta karI rUpavatIne karoDanI kiMmatano divya hAra ane kuMDala ApyAM. bIjI cha rANIone babbe kuMDaLa ApyAM, rAjAne divya siMhAsana ane mukuTa Ape, pachI praNAma karI te deva svargamAM gaye. zaMkha rAjA niyamita garIbone dAna devA lAgyA. ane
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ 276 peAtAnA rAjamAM cArI na karavAnI jAherAta karAvI. te potAnA gurumahArAjathI potAnI patnIe sAthe saddharma viSe sAMbhaLI dAna, zIla, tapa ane bhAva A cAra prakAranA dharmanuM pAlana karatA, dAnanA prabhAvathI te svargamAM gayA. te pharIthI manuSya . janma prApta karI sAte patnIo sAthe sarva karmanA kSaya meAkSane pAmaze. A pramANe je koI manuSya dAna athavA dharmanI ArAdhanA karaze te mukti sukhane prApta thaze." hemavatInI kathA " je manuSya zIlavratanuM pAlana kare che te hemavatInI jema kalyANa ane saMpatti prApta kare che." lakSmIpuramAM eka dhIra nAmane nyAyI--nItiparAyaNa rAjA hatA. tenI suzIla-dayALu hemavatI nAmanI rANI hatI. te rAjArANInA divaseA zrIjinezvaradevAe kahelA dharmanu AcaraNa karatA temaja sadgurunI sevA karatA vItatA hatA. eka divase vasaMta RtumAM rAjA dhIra potAnI rANI hemavatI sAthe udyAnamAM kIDA karavA gayA. te vakhate adRzya gativALA koI vidyAdhara koInA moDhethI hemavatInA suMdara rUpanI vAta sAMbhaLI, tenuM huMraNa karavAnI icchAthI tyAM AvyA, ne teNe rAjA pAse krIDA karatI hemavatInu haraNa karI vaitADhaya pati para dUra dUra paheAMcI gayA ne kahevA lAgyuM. ' huM hemavati ! A patanA dakSiNa bhAgamAM tathA uttara
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra77 RE2 pAsaTIRED . . . ja ,, ' , ET; ka - kArakipIDiyA -WIT TBsana " - - ----- - takA vidyAdhare hemavatInuM haraNa karyuM. bhAgamAM pacAsa ane sATha nagara che. tyAM ghaNI vidyAvALA temaja devothI paNa vadhu sauMdaryavALA vidyAdhara leke rahe che. tyAM nAgakesara, caMpA, mAkanda, azaka vagere vRkSe temaja vAva, kUvA ane suMdara taLAva vagerenAM sthAne che. ghaNI suMdara ratnakamaLavALI ratnAvatI nagarImAM vidyAdharothI sevAto sukhe rAja karuM chuM. A ratnathI zobhate sAta mALavALo mahela mAre che. badhI RtuomAM puSpa phaLa vagerethI paripUrNa A bAga mAre che. prajJapti vagere deva
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ devIe mArI IcchAnusAra mane sukha Ape che. ane te nirmaLa rUpa ane lAvaNyayukata thaI mArI pAse rahe che. tethI tame tamArA nirmaLa manamAM mane besADe. ane tamArI IcchA pramANe A upavana vagere sthAnono upabhega karo." vidyAdharanA zabda sAMbhaLI hemavatI kahevA lAgI, he vidyAdhara! parastrI sAthe gamana karatA mAnava narakanI yAtanAo bhogave che. vaLI je strI potAnA paraNyA patine choDI nirlaja thaI bIjA puruSa sAthe saMbaMdha joDe che tene vizvAsa che? parastrIgamana karavAthI jIva sadAya bhayamAM rahe che. parastrIgamanathI A loka ane paralekamAM javanuM aniSTa thAya che. parastrI e vairanuM mULa che. tethI parastrIgamana kyAreya paNa karavuM na joIe. parastrIgamana karanAranuM badhuM ja nAza pAme che, te duSTa baMdhanamAM paDe che. tenA zarIranA avaye chinnabhinna thaI jAya che. e pApI maryA pachI ghera narakamAM jAya che. pitAnAM parAkramathI saMsAra para Adhipatya meLavanAra rAvaNe parastrIgamananI mAtra IcchA karI tethI pitAnA kuLa sAthe nAza pAme ne narakamAM gaye." he hemavati !" hemavatInA zabdo sAMbhaLI vidyAdhara be, "mane tamArA patirUpe svIkArI le. je Ama nahi kare te tamAruM ghaNuM ja aniSTa thaze, temAM jarAya saMdeha nathI."
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ 79 vidyAdharanA A zabda sAMbhaLIne hemavatIe potAnAM zIlanI rakSA karavA pitAne prANatyAga karavA gaLAmAM pAza nAkhe, paraMtu te pAza tene gaLAmAM paDatAM phUlanI mALA banI gaye. CS 2. =. da cakrezvarI devI satIne sahAya kara pragaTa thayAM. dharmAtmA hemavatIe potAnAM zIlanA rakSaNa mATe aneka prayatna karyA, e jotAM chatAM e pApIe pitAnI IcchAne tyAga karyo nahi, tyAre caDhezvarIdevI satIne sahAya karavA tyAM pragaTa thayA ne te duSTAtmAne kaThora zabdathI tiraskAra
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ 280 karatA kahevA lAgyAM, "he durAtmA! tuM zuM A satI hemavatIne oLakhate nathI? e satI saMbaMdhamAM tuM jarAe viruddha belIza te tAre mATe mahAna anartha thaze. tenA zIlanA prabhAvathI tuM bhaSma thaI jaIza. A mahAsatI hemavatIne tuM tArI bahena mAnIza te tAruM kalyANa thaze. o pApI ! tuM pApavRttithI tenA zIlane nAza karatAM Darate nathI ?' cakrezvarIdevInAM kaThora tiraskArayukta vacane sAMbhaLI te vidyAdhara hemavatInA pagamAM paDI bole, "tame mane sanmArga para lAvo." kahI vidyAre AnaMdathI prakAzavALAM divya ratnothI sevA karI hAra ane kuMDala hemavatIne ApyAM. pachI tene vimAnamAM besADI lakSmIpura AvI vIra rAjAnI kSamA mAMgI hemavatIne seMpI. hemavatInI zIlaprazaMsA e vidyAre rAjA AgaLa karIne te potAne sthAne gaye. hemavatIe zIlanA mahAsyathI A janmamAM dIkSA laI tapasyA karI muktine meLavI." A pramANe zIlanuM mahAsya guru mahArAje kahyuM, pachI tapa mahAbhya, navakAramaMtra jApa viSe kahevA lAgyA. namaskArapUrvaka nitya tapa karate mANasa teja:puMjanI jema svarga ane muktinI lakSmI meLave che. caMdrasena rAjAnI kathA caMdrapura nAmanA nagaramAM caMdrasena nAmano rAjA hate.
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ 281 tene caMdrAvatI nAmanI rANIthI teja puMja nAmane putra thaye, e putra pAMrA dhAva mAtAethI stanapAna karAte zukalapakSanA caMdramAnI jema moTe thavA lAge. mATe thatAM rAjAe tene utsava karI paMDitane tyAM bhaNavA mokalyo. teNe pUrNimAnA caMdranI jema badhI kaLAo jANI lIdhI. kemake jaLamAM tela, durjanamAM gupta vAta, supAtramAM dAna, buddhimAnamAM DuM zAstrajJAna hoya te paNa vastu svabhAvathI tene vadhAre thAya che. A teja:puMja yuvAvasthAmAM AvI pitAnAM mAtA-pitAnAM caraNakamaLanI sevA karatA badhA vidvAnonuM manoraMjana karavA lAge. rAjA caMdrasene potAne yuvAna putra teja:puMjanuM jitazatru rAjAnI putrI rUpasuMdarI sAthe lagna karyuM, tyArabAda potAnuM rAja teja:puMjane sepI rAjAe aSTAddhika-mahatsava karyo. ne tapasyA karI potAnI patnI sAthe dharmakAryanI zaktithI svargane meLavyuM. tapa ane niyamanuM pAlana karavAthI mokSa maLe che, dAna ApavAthI uttama bhega maLe che, devArcana karavAthI rAja maLe che, anazana tapasyA karavAthI saheje IndrapaNuM maLI jAya che. samayanA AgaLa vadhavA sAthe tejapuMja gayA bhavamAM saMgrahelA puNyanA prabhAvathI judI judI jAtanAM sukha bhogavavA lAge, potAnA zatruone sevaka banAvavA lAge.
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ Arogya, bhAgyavRddhi, prabhutva, zakti-baLa, lekamAM pratiSThA, cittamAM tatva, gharamAM saMpatti A badhI vastuo puNyanA prabhAvathI ja maLe che. = che, ge - 8: S dharma guru upadeza daI rahyA che. eka divase dharma zeSa nAmanA guru mahArAjane nagara bahAranA udyAnamAM AvelA jANI rAjA tejapuMja AnaMdamAM AvI gayuM ane dharmopadeza sAMbhaLavAnI IcchAthI temanI pAse gaye. tyAM jaI vidhithI traNa pradikSaNAo karI temanI pAse beThe. "A saMsAramAM samRddha rAjya maLI zake che. sArAM sArAM nagare paNa maLI zake che. paraMtu mahApuruSe kahe vizudhdha dharma puNyahIna mAnavane maLatuM nathI.
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 keTI janmamAM paNa durlabha manuSya janmAdi badhI sAmagrI meLavIne saMsArarUpI samudramAM naukArUpI dhane mATe hamezAM prayatnazIla rahevu joI e. gurumahArAje A pramANe upadeza ApyA. saMsAranI asAratA samajAvI. ' 'he gurujI !' dharmapadeza sAMbhaLyA pachI teja:pu je guru bhagavatane pUchyuM, * meM gayA bhavamAM kayA prakAranu puNya karyuM hatu, jene laine mane A janmamAM rAja maLyuM ?" ' he mahAbhAga !' gurumahArAje kahyu', 'tame gayA bhavamAM je puNya karyu che te kahuM chuM. zrIpuramAM kamala nAmanA eka ghaNA garIba vANI hatA. tenI kamalA nAmanI strI hatI, te vaNikane tyAM traNa putrIonA janma thayA. * The kamala vANIe putrInAM lagnanI ciMtA kare che.
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ 284 putrIe ummaralAyaka thatAM paisAnA abhAve temanAM lagna thatAM na hatAM, tethI te vaNika bIjAne tyAM nAkarI karavA lAgyA. lakSmInA prabhAvathI cAturya temaja yuvAvasthAnA prabhAvathI vilAsa vagere jIva zIkhe che, te ja pramANe daridratA gulAmIne zIkhave che. kutsita gAmamAM rahevuM, kutsita rAjAnI sevA, ni'dvita bhAjana, haMmezAM krodhabharI rahetI AkRtivALI strI, kanyAnu vadhAre pramANa ane garIbI A cha mANusa mATe mRtyulokamAM naraka jevuM duHkha ApanAra che. jene tyAM kanyAnA janma thAya che, tene tyAM zeka thAya che. jema kanyA meATI thAya che tema ciMtA paNa vadhatI jAya che. tenA vivAha thatAM kharUpI daMDa ApavA paDe che, tethI A jagatamAM kanyAnA bApa thavuM te trAsadAyaka che. jene tyAM peAtAnA gharanu zASaNa karanArI, bIjAnA gharane zobhAvanArI kaMkAsa ane kalaMkarUpa kanyA na janmI tejasukhI che. kamala viNake ghaNI muzkelIe traNa kanyAnAM lagna karyAM. eka divase nirmaLa manathI te vANiye dhamerpadeza sAMbha LavA gurumahArAja pAse gayA. gurumahArAje kahyuM : 'sarva jJa bhagavaMtanI zakti, temane kahelA siddhAMtamAM zraddhA, ane sAdhu puruSanu pUjana A manuSyajanmanuM uttama phaLa che. munie
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ 285 kahe che, "supAtrane dAna ApavuM vizudhdha zIla, dharma mATenI bhAvanA. A cAra prakArane dharma saMsArarUpI sAgaramAMthI pAra utaravA naukA rUpe che." A sAMbhaLI kamale pUchayuM : "jenI pAse dravya na hoya te kevI rIte dAna kare ?" javAbamAM gurue kahyuM: "dravya vagara tapasyA sArI rIte karI zakAya che. jyAM jyAM tapa karI zakAya che?' kamale pUchayuM. siddhAMtamAM aneka prakAranA tapa kahelAM che. gurumahArAje kahyuM "navakArasI, pirasI, ekAsaNa, upavAsa, chaDa, paMcamI, ekAdazI, vIsasthAnaka, vardhamAna vagere tapa karavAthI duSTa karma saheje nAza pAme che, duSTa karmo narakamAM yuge sudhI kaSTa veThavA chatAM nAza pAmatAM nathI. je keI nizcayapUrvaka sAvadhAna thaIne gaMThasI sAthe tapa kare che. te svarga ane mokSa sAthe gAMTha bAMdhe che tene mokSa ane svarganuM sukha anAyAse maLI jAya che.' tapa lakSmInuM zabalA vagaranuM niyaMtraNa che pApa, pretA ane bhUtane dUra karavA mATe akSara vagarane maMtra che." - A sAMbhaLI kamale kahyuM: "huM AjathI ekAntare jarUrathI upavAsa karIza." kahetAM teNe gurujI AgaLa pratijJA karI te pachI teNe jIvananA chellA divasa sudhI tapa karyuM. tapanA prabhAvathI kamala vaNika zarIra choDI prathama svargamAM te ghaNe tejasvI deva thaye
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ 286. devanuM AyuSya pUrNa thatAM manahara svapnanAM sUcanathI caMdrapuranA rAjA caMdrasena rAjAnA tame putra thayA. gayA avatAramAM tArUpI kalpavRkSa je tame vAvyuM hatuM tenAM phaLa atyAre tamane maLyAM che. tenA prabhAvathI tamane eka hajAra hAthI, pAMca lAkha zivra gativALA ghoDA, teTalA ja rathanAM kheMcanArA gheDA, atyaMta baLavALI keTa pramANa senA, keTI suvarNa, dasa lAkha ratna, lAkhonI kiMmatanAM muktAo ane lakSmIno te pAra nathI.' je mAnavanAM pUrvajanmamAM saMgrahelAM puNe paripUrNa che tene saMsAranI badhI ja saMpatti sahejamAM maLI jAya che." "svAmin !" A vAta sAMbhaLI rAjAe kahyuM, "AjathI huM gata janmamAM jevuM tapa karyuM hatuM tevuM bhAvapUrvaka tapa karIza." rAjAe bolyA pramANe tapa karavA mAMDyuM. rAjAne tapasyA karatA joI rAjyamAMnA badhA ja leke bhaktipUrvaka sArI rIte tapa karavA lAgyA. rAjA dharmiSTa hoya te prajA paNa dharmiSTa hoya che. rAjA pApI hoya te prajA pApI hoya che. rAjA samabhAva rAkhe te prajA samabhAva rAkhe. rAjA je sacAritravALo hoya te prajA paNa sad cAritravALI thAya che. e niyama che. samaya jatAM rAjAe pitAnA putra suMdarane dhAmadhUmathI rAjya seMpI AdarathI sAte kSetramAM pitAnI rAjyalamIne dAnamAM vAparI. te pachI dIkSA laI tapathI potAnAM badhAM
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ 287. karmone nAza karI kevaLa jJAna prApta karI te teja:puMja rAjarSi mekSa pAmyA. dika uda teja:puMja rAjarSi mokSa pAmyA. teja:puMjanI jema je kaI prANI pitAnAM hRdayamAM kAyamane mATe vizuddha bhAvanA rAkhe che te rAjA zivanI jema tAtkAlika mukita prApta kare che."
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa ekatrIsamuM ... ... ... jAtizAstrI "zrI vardhanapuramAM nyAyaparAyaNa zura nAmanA rAjAnI padmA nAmanI patnIthI ziva nAmane putra che. te sarva guNa saMpanna hate. zivane rAjAe paMDitane tyAM mokalI abhyAsa karAvyuM. zive thoDA ja samayamAM badhI kaLAo jANe lIdhI. jIvalekamAM janmIne manuSya be vAta jarUra zIkhavI joIe. eka koI paNa rIte nyAyanItithI sukhathI pitAne nirvAha kare. bIjIH jIvanamAM zubha dharma karma kare jethI maratAM mukita thAya. vaye vadhatAM zure zrIpuranA rAjA dhIranI putrI zrImatI sAthe dhAmadhUmathI pitAnA putranA lagna karyA. ane pachI potAnA putra zivane potAnuM rAjya ApI rAjA zUra potAnI patnI sAthe dharmArAdhana karI ane svargamAM gaye. rAjA ziva pitAnA pitAnuM pretakArya karI, zekane tyAga karI nyAyapUrvaka pRthvInuM pAlana karavA lAgyA. kahevAya
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ 289 che. durbala, anAtha, bAla, vRSya, tapasvI, anyAyadhI pIDAyele A badhAne rAjA ja eka AdhAra che. eka divasa sabhAmAM rAjA ziva beTho hato, tyAre kaI eka mANasa praNAma karI be, "he rAjan ! dhIra nAmane zatru atyAre hIrapura nAmanA nagarane nAza karavA gayo che." A sAMbhaLI rAjA zatruno sAmano karavA taiyAra thaye te zatrune jItavA hAthI, gheDA, ratha, pAyadaLa vagere laI yuddha karavA cAle. ja - ghoDAnI kharIonA avAjathI UDatI chULathI AkAzane AcchAdita karate, nadInA pANInuM zoSaNa karato zatranA nagara pAse AvyuM. dhIra rAjAne dUte ApelA samAcArathI "rAjA ziva yuddha karavA AvyA che nI khabara paDI. eTale te laDavA taiyAra thaye. baMne sainya sAmasAme AvI gayAM. bhayaMkara yudhdha thavA lAgyuM. yuddha karavA pitAnI sAme AvelI zivanI 19
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ 290 senAne dhIre lAla AMkha karI-kodha karI nAza karavA mAMDI. potAnI senAne nAza thate joI ziva jAte ja lAla AMkha karI laDavA taiyAra thaye. thoDI ja vAramAM zive duzmana sainyane parAbhava karyo. pakSInI jema dhIra rAjAne harAvyuM, baMdhana karyo. dhIranA jeTalA sainike hatA te sUryodaya thatAM aMdhakAra nAse tema tarapha nAsavA lAgyA. "caMdrabaLa, grahabaLa, tArAbaLa, pRthvIbaLa, tyAM sudhI ja rahe che, manoratha paNa tyAM sudhI ja siddha thAya che, manuSya tyAM sudhI ja sajajana rahe che, mudrAsamUhu, maMtrataMtrane mahimA athavA puruSArtha tyAM sudhI ja kAma kare che, jyAM sudhI prANaene puNyadaya hoya che. puNyane kSaya thatAM badhuM ja nAza pAme che. phaLa vagaranAM vRkSene pakSIo tyAga kare che, sUkAyelA sarevarane sArasa tyAga kare che, bhamare sukAyelA phUlene tyAga kare che, vana saLagI jatA mRga vanane choDI de che, vezyA dhanahIna puruSane choDe che, kharekhara badhA ja svArthane saMbaMdha rAkhe che. saMsAramAM kaI kaInuM nathI. Ama vicArI rAjA dhIre zivane kahyuM, "he rAjana ! A nagara tame laI le. huM tamAre dAsa chuM. tame mArI putrI suMdarIne svIkAra kare. ane mane rAjI thaI baMdhana mukta kare." dhIranI vinaMtI rAjA zive mAnya karI tene choDI mULe. uttama vyaktiono krodha praNAma namaskAra sudhI ja
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ 291 rahe che. paraMtu nIca vyakitaone krodha praNAma karavA chatAM zAMta thatuM nathI. rAjA zive rAjA dhIranI putrI suMdarI sAthe dhAmadhUmathI lagna karyA. ne zive dhIrane tenuM rAja seMpI pitAnI patnI suMdarI sAthe sukhathI rahevA lAgyuM. divase jatAM te tyAMthI potAnA nagara bhaNI gaye. zive sarvaguNasaMpanna suMdarIne paTarANIpada ApyuM ane sarvajJa prabhuzrIe kahelA dharmanuM pAlana karavA lAge. satyathI dharma utpanna thAya che, ane dayA, dAnathI temAM vRddhi-vadhAre thAya che. kedha ane lebhathI dharma nAza pAme che. samaya jatAM rAjA ziva kuchaMde caDI gaye, dharmakarma karavAM baMdha karyA. dubuddhine kAraNe haMmezAM sAta vyasanonuM sevana karate. tyAre zubha muhUrtamAM rANI zrImatIe eka suMdara putrane janma ApyuM tenuM nAma "vIrakumAra" rAkhyuM. pAMca dhAvothI lAlanapAlana karAte te putra zukla pakSanA caMdranI jema divase divase vaye vadhavA lAgyo. - keTalAka divaso pachI dharma dhyAnamAM rahevAvALI zrImatI akasmAta maraNa pAmI, svargamAM atyaMta prakAzavALI-tejavALI devI thaI pachI potAnA gata jamane yAda karI te devA zrImatI potAnA pati zivane dharmAno bodha ApavA manuSya lekamAM AvI. akaramI thaI. pachI te mane
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjA ziva durAcAranuM sevana kraravA lAgyA. dalasukha
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ 293 teNe manuSya lekamAM AvI potAnA patine rAjAo sAthe zikAra karate, paradroha karate, madyapAna Adi sAta vyasane karate je. rAjA jyAre pApa kare tyAre prajA paNa te ja vRttivALI thAya che. mATe te kahevAya che, yathA rAjA tathA prajA. potAnA patine durAcAra karate jaI te devI vicAravA lAgI. "huM kevI rIte mArA patine A durAcAranA mArgothI AgaLa vadhatuM aTakAvuM ?" sAmarthya hovA chatAM pitAnA mitra athavA saMbaMdhIone pApa karma karatAM je rokta nathI, te te pApanA kAraNe te vyakti paNa pApI thaI jAya che. ne te pApI kahevAya che. A pramANe vicAra karI zrImatIe devAyAthI cAMDAlaNanuM rUpa dhAraNa karyuM, te dArU pItI-mAMsa khAtI, gaMdA kapaDAvALI, malina rUpavALI thaI-dhRNA upaje tevuM rUpa dhAraNa karI manuSyanI parI hAthamAM laI ane temAnAM pANIne rastA para chAMTatI dhIre dhIre cAlavA lAgI. - cAMDAlaNInuM A karma rAjA zivanA jovAmAM AvatA, pitAnA maMtrIne pUchavA lAge, "he maMtrI ! e cAMDAlaNI rastA para pANI kema choTe che?" rAjAne A prazna sAMbhaLI pANI chAMTavAnuM kAraNa jANavA mukhya maMtrI rAjAnI AjJA laI cAMDAla pAse AvyuM ane
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ isa cAMDAlaNI rastA para pANI chAMTatI cAlI lAgI. 294
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ 295 kahevA lAgyuM, "hAthamAM parI laI dArU pItI. mAMsa khAtI he cAMDAlaNI ! rastAmAM tuM zA mATe pANI chAMTe che?" maMtrIne javAba na ApatAM te sabhAmAM AvI saMskRtamAM kahevA lAgI. A rastA parathI jUThI sAkSI pUranAre, mithyA belavAvALa, kRtana, lAMbA samaya sudhI kopI rahenAro, zikAra, padroha, madyapAna vagere karanAra mANasa gaye haze. tethI huM pANI chAMTI A rastAne pavitra karuM chuM.' he cAMDAlaNa!" maMtrI be, tu "AvuM na bola. pANIthI nAhavA chatAM cAMDAla kyAre paNa zuddha thatuM nathI." cAMDAlinI bolI, "khoTI sAkSI pUranA, mithya belanAro, kRtakana, lAMbA samaya sudhI kodhI rahenAra, zikAra, madyapAna karavAvALo tathA AvAM bIjAM pApa karanAra manuSya pANIthI pavitra thatA nathI. purANamAM paNa kahyuM che, duSTa aMta:karaNavALe manuSya tIrthamAM keTalIya vAra snAna kare paNa te zudhdha thato nathI te te madirA pAtranI jema anekavAra dhavA chatAM apavitra rahe che." cAMDAlinIe kahelI badhI vAte rAjAe maMtrI dvArA sAMbhaLIne tene pAse belAvI. ne pANI chAMTI rAjA pAse te AvI. ne pANI chAMTI beThI. rAjA tene pANI chAMTatI joI gusse thayo, ane sevakane teno nAza karavA AjJA ApI.
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ 296 sevakoe tene nAza karavA ghaNA ghA karyAM paNa tenA zarIra para kAMI asara thaI nahi. A I rAjA navAI pAmyA. ane vicAravA lAgyo, A strI vyaMtarI, kinnarI athavA 8 devI hAvI joI e. kAraNa ke jete manuSya hota te A pramANe ghA karatAM te marI jAta. tethI mAnavuM ja rahyuM, te kinnarI athavA devI che. atyAre mArAthI devInI AzAtanA thai che. mArA jevA adhama A pApomAMthI kevI rIte chUTaze ?' rAjAne dharmadraSTithI vicAratA joI caDAlinItarata ja atyaMta prakAzita AbhUSaNoyukta devInuM rUpa pragaTa karI rAjA sAme UbhI rahI. cAMDAlinIne devI rUpamAM jotAM rAjAe pUchyu', ' tame kANu che ? ane ahIM... kema AvyAM che ? ' rAjAnA praznanA javAbamAM teNe potAno gata janmane vRtAMta kahetAM kahyuM, 'he rAjan ! meM tamane pApa karma karatAM aTakAvavA ja A cAMDAlinInuM rUpa dhAraNa karyuM hatuM.' " he devI !' rAjA Alye, 8 me ajJAnane vaza thaI aneka pApo karyAM che ane tethI ghaNAM kaSTadAyaka narakamAM huM paDIza, tame svaga vagere sukha ApanAra jIvadayA rUpa dha Adaryo ane sva sukhe bheLavI devInuM svarUpa prApta karyuM.' kahI rAjAe bhaviSyamAM vyasaneA nahiM karavA pratijJA karI, tyAre devIe kahyuM. 'tame dhamamAM dRDha thaI jIvadayAnuM pAlana karo.'
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra97 A pramANe rAjAne dharmamArge cAlavA samajAvI rAjAne temaja putrane babbe divya ratna ApI devI svargamAM gaI. te pachI rAjAe badhAM ja vyasana cheDI nagaramAM ratna jaDita eka suMdara jaina maMdira banAvyuM. ane seLamAM bhagavaMta zrI zAMtinAthanI pratimAne dhAmadhUmathI pUjya sUrIzvarenA hastakamaLathI pratiSThA karAvI. dharmathI prApta thayelI lakSmIne dharmamAM ja vAparavI joIe, kema ke dharma lamInI vRddhi kare che. ne lamI dharmanI vRddhi je sadAcArI puruSa nirmaLa manathI potAnI zaktithI dhana dvArA mekSa mATe suMdara jinAlaya banAve che, te rAjendra tema ja devendrothI pUjAta tIrthakara padane meLave che. je jinamatane pAmI potAne kuLane prakAzita kare che tenuM jIvana saphaLa che. jinAlaya baMdhAvavuM, pratimAnI pratiSThA karAvavI, tIrtha yAtrA karavI, dharma prabhAvanA karavI, ahiMsA-prANuone nAza na karavAnI ghoSaNA karavI te badhuM mahApuNya ApanAra che. * eka divase rAjAe suMdara puSpathI zrI zAMtinAthanI pUjA karIne manehara naivedya karyuM ane ghaNA bhaktibhAvathI uttama arthavALAM stotrothI prabhunAM guNa gAvA lAge. - zrI zAMtinAtha prabhu samakSa ekAgra cittathI bhAvanA karatA karatA zivane tyAM ja kevaLajJAna prApta thayuM.
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ 298 manuSya keTI janmamAM ugra tapasyA karatAM paNa karmane nAza nathI karI zakate te karmane samabhAvane AdhAra laI sahajamAM nAza karI zake che. kevaLa jJAna prApta thayelA zive devatAothI apAyelA sAdhu vezane dhAraNa karyo. pachI zivarAjarSie pRthvImAM bhramaNa karatA aneka prANIone dharmopadeza ApyuM. ane karma samUhano nAza karI mukita meLavI. na - rAjA zive mukti meLavI. je manuSya A pramANe AdarapUrvaka nirmaLa bhAvanA kare che te karmane kSaya karI kevaLa jJAna meLave che." A pramANethI siddhasena divAkarasUrIzvara pAsethI dharmanA
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ 299 mahimAne samajAvanArI dharmakathA sAMbhaLI rAjA vikramAditya bolyA, "aho, A lakSmI tyAga karavA lAyaka ja che.. sajajanone upalega mATe nathI. e lakSmInI bhAIe vagere badhA IcchA kare che. cara coravAnI IcchA kare che, rAjA yukitaprayukitae laI levA vicAre che. agni jotajotAmAM tene bALI bhaSma kare che, pANa DUbADI de che, pRthvImAM dATavAthI yakSa laI le che, ane durAcArI putra teno nAza kare che. A pramANe anekane Adhina rahenArI lakSmIne dhikAra che. - sukomaLa Asana athavA hAthI ghoDA para besanAra prazaMsA pAtra thatuM nathI. kAraNa, hAthI para to tene mAvata paNa bese che. je hAthI para besavAthI mANasa meTa manAte hoya te mAvatane ya mATe mANasa mAnavo joIe. zA mATe tene mAvata. kahI belAva joIe. pAna khAvAthI kaI prazasApAtra gaNAtuM nathI. naTa ane vITa sadAya pAna khAya che, paNa tene halakA mAnavAmAM Ave che. ghaNuM khAvAthI paNa mANasa mATe manAtuM nathI. kAraNa ke hAthI vagere mUrNa paNuM ghaNuM ja khAya che. te ja pramANe meTA mahelamAM rahevA mAtrathI mANasa prazaMsAne pAtra gaNAtuM nathI. je e e pramANe karavAthI maTe manAte hata te, cakalI, kabUtara vagere pakSIo mahelamAM rahevAthI meTAI meLavI zakatAM.
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAcuM kahIMe te prazaMsApAtra te e che je keIpaNa menu Syane tenI Icchita vastu Ape" vikramAditya manathI Ama vicArI suvarNa, cAMdI, maNi vagerenuM yAcake mAge te pramANe dAna karavA lAgyA. tethI bhArata varSanI prajAne devAmAMthI mukta karI dIdhI. zrI vIra jinezvaranA saMvatsaranA cAraso sIttera varSa vityA pachI vikramAditye pitAne saMvatsara calAvyuM. je vikrama saMvatsara Aje paNa mahArAjA vikramAdityanI yAda karAvate bhAratavarSamAM prasidhdha che. vikamadityanA A prakArano paropakAra joI eka divase mahArAja iMdra sabhAmAM besI devatAone kahyuM, "devatA leke dhana hovA chatAM paNa svArthI hevAne kAraNe dhananuM dAna karatA nathI. tIrthane uddhAra karI zakAtuM nathI, vyAdhi paNa dUra karI zakAtuM nathI, na keInI Apatti dUra karI zakAya che, paraMtu potAnA AtmAne ja saMtuSTa karavAvALA gRhamAM e vyakti zreSTha che, je badhAM prANIo para pApakAra karI yazathI saMsArane prakAzita kare che" yazasvI mahArAjA vikramAditya rAjasabhAmAM prajA ane rAjAnI vAta sAMbhaLI adala InsApha kare che. rAjasabhA barakhAsta karyA pachI, maMtrIonA gayA pachI, bhamAtrane kahevA lAgyA, "puSkaLa pramANamAM dhananuM dAna karI AkhI pRthvIne devAmAMthI choDAvI che, have ApaNe zuM karavuM joIe ?" mahArAja! "bhamAtre kahyuM " zrI rAmacaMdra vagere
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ 301 rAjAoe pahelAM moTA bhAganI pRthvIne pitAnA tAbAmAM laI moTo kirtistaMbha banAve che. tethI tame paNa ghaNo kharca karI kIrtistaMbha banAve." * * *} / * '. Re ' SSC karavo vara te ja * ke = * prAka Hja vikramAdiya dAna puNya karavA mAMDyA. bhakmAtrane vicAra jANI rAjAe pitAnA maMtrIone be lAvyA ane kahyuM, "tame badhA ghaNuM dravya vAparI kIrtista bha banAve." kIrtirataMbha banAvavAnI rAjAnI IcchA pUrNa karavA suthAra vagerene bolAvyA. ane rAjabhaMDAramAMthI puSkaLa dhana laI "kIrtistaMbha banAvo." tevuM kahyuM. rAtrIne samaya che.
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 302 nagarako rAjamArga parathI jatA AvatA baMdha thaI gayA hatA. rAjamArga zAMta thaI gayA hatA, tyAre mahArAjA vikramAditya pharatA pharatA kRSNa nAmanA brAhmaNanA ghara pAse AvyA. tevAmAM ekAeka sAMDha ane bheMsa kayAMkathI tyAM AvI pahoMcyA. ne laDhavA lAgyAM. daivayoge mahArAjA saMkaTamAM phasAI gayA. tevAmAM ekAeka brAhmaNanI UMgha UDI gaI ne AkAza tarapha joyuM. te be duSTa graha dekhAyA. te joI teNe pitAnI patnIne kahyuM, "he priya! utAvaLe UThe. ane dIve saLagAve. kAraNa Aja ApaNA mahArAjA bhayaMkara saMkaTamAM phasAI gayA che. tethI zAMti mATe mAre balidAna ApavuM paDaze." patinA zabdo sAMbhaLI brAhmaNa kahevA lAgI, "he priya ! gharamAM sAta kanyAo paraNavA lAyaka thaI gaI che. gharamAM khAvA mATe eka TaMka cAle eTalI vastuo nathI. na te gharamAM dUdha che, na te maga vagere che. khIcaDImAM pApaDa jema vegaLa rahe che tema avaMtImAM A brAhmaNa garIba rahI gayuM che. nahi jevuM dhAnya paNa gharamAM nathI. vadhAre zuM kahuM? Aje zAkamAM nAkhavA mIThuM paNa nathI. ane ApaNA rAjA kIrtistaMbha baMdhAvI rahyA che. rAjAne pitAnI prajA anna ane vastra vagara duHkhI thaI rahI che tenI khabara nathI. duniyAmAM daridra badhAne
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ 303 daridra samaje che, paisAdAra badhAne paisAdAra samaje che, sukhI badhAne sukhI mAne che. manuSyanI A rIta che." he priya!" brAhmaNe pharIthI pitAnI strIne kahyuM, rAjA keIne saMbaMdhI thatuM nathI. chatAM prajA te rAjAnuM bhaluM cAhe che." kahetA te brAhmaNe potAnI jAte UThI rAjAnI zAMti mATe sArA sArAM phUla vagerethI zAMtikarma karavA mAMDayu. tyAre sAMDha ane bheMsa laDavAnuM choDI judAM thaI gayAM. A joI rAjAe brAhmaNanA ghara para nizAna karyuM ne tyAMthI pitAne mahele AvI zayana karyuM. savAra thayuM. mahArAjA sabhAmAM AvyA. ane pelA brAhmaNane belAvavA nizAnI batAvI rAjasevakone mekalyA. rAjasevaka rAjAe ApelI nizAnI jotAM e brAhmaNanA ghera AvyA ne kahyuM, "he brAhmaNa! tamane mahArAjA bolAve che." A sAMbhaLI brAhmaNI bolI, "he priya ! tame rAtre rAjAnA sukha mATe zAMtikarma karyuM, tenAM phaLarUpa A Apatti AvI. rAjA ApaNuM zuM dazA karaze, te samajAtuM nathI. rAjAnuM piSaNa karavAmAM Ave chatAM paNa te pitAno thatuM nathI." ThIka, ThIka." kahete brAhmaNa rAjAsevako sAthe sabhAmAM Ave ne AzIrvAda ApyA, tyAre rAjAe pUchyuM, "he brAhmaNa! mArA para saMkaTa AvyuM che, te tame kevI rIte jAyuM ? ane te kema dUra karyuM ?"
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ 304 brAhmaNe kahyuM. "meM tiSazAstranA AdhAre lagnanA baLathI, leka jenI chatrachAyAmAM rahe che ne jemane AdarapUrvaka vijaya icche che tenA para AvelI vipatti jANuM haTAvI." brAhmaNanuM kahevuM sAMbhaLI rAjAe rAtre je banyuM hatuM te badhuM badhAne kahI saMbhaLAvyuM. ne brAhmaNane puSkaLa dravya ApI saMtaLe. vaLI sAta kanyAonAM lagna mATe paNa ghaNuM dhana ApyuM A pramANe te brAhmaNane temaja prajAne ghaNuM dAna ApI sukhI karI. vaLI ghaNuM dravya kharcA pitAne kIrtistaMbha banAvyo. sAtame sarga saMpUrNa
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ samrATa vikramAditya vigere rotAgaNane A. zrI siddhasena divAkarasUrIzvarajI upadeza mApI rahyA che. pR. 45
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke : ka kamara che Liaa T . 6 SS na kare che w}; che ke je t" ' 3 , : 'ka ra (MB ;* s, - S; Likya che. :.. . . (*. | mRgadhvaja rAjA vAyuvega dhaDA para savAra thaI popaTanI pAchaLa cAle. (5-308)
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ Maa in ' - - -- TH I . jaE Fin . ka 'i na ' : 2 . ) : . * S 'ti I R pa (y | I hAtha joDI rAjAe zrIdatta kevalI bhagavAnane pUchayuM. "A putra mugo kema thaI gayo che!' (13)
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ 51; = = --- ka. . w. A ja *;. 'T ' IITY "IIIIIIIIII, pAi che vaM Dil : lip ** h. IIE, K . ja. NONS . huM ka : - - EtvJI eduur zukarAjanI prArthanAthI kevaLI bhagavaMte kahyuM, mekSa ane sukha ApanAra vimalAcala mahAtIrtha che......tyAre zatrubhaya nAza thaze. (346)
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa batrIsamuM ..... ... ..... zrI zatruMjaya janakalyANArthe sthaLe sthaLe upadeza karatA zrI siddhasena divAkarasUrijI ujajaina lagabhaga AvyA. A samAcAra rAjA vikramane maLyA, tyAre temane satkAra karavA vikama pUrNa taiyArI karI. mAnapUrvaka nagarapraveza karAvyuM. te pachI divase jatAM sUrIzvarajI upadeza detA kahevA lAgyA, "A AryakSetramAM mAnavajanma maLe ane te paNa uttama kuLamAM ane pachI jinavacanarUpa zAstronuM zravaNa, tenA para zradhdhA. ane zuddha cAritra dharma prApta karI temAM zaktione vikAsa tha e bhAgyazALI mATe ja saMbhave che. devakanA de. nArakIo temaja pazu-pakSI vagere dharma sAdhana karI zaktA. nathI. mAtra manuSyAvatAramAM ja dharma sAdhana thaI zake che.. jyAre manuSyAvatAra prApta thayuM che, tyAre dharma sAdhana mATe vadhu ne vadhu prayatna karavo joIe. zrI tIrthAdhirAja zatruMjaya girirAja para birAjelA bhagavAna zrI AdinAthane
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ 306 vAMdavA joIe, jethI ghaNuM puNya prApta thAya che. te tIrtha dhirAjanA ajANe sparza mAtrathI paNa atIva puNya maLe che, te jANIne bhAvathI sparza karavAthI keTaluM puNya maLe? tIrthayAtrA nimitta tIrthAdhirAja tarapha DagalAM bharatAM aneka janmanA pApa nAza pAme che. zrI tIrthAdhirAjanAM darzana ane sparzathI mukti prApta thAya che. are, e tIrthAdhirAja para vasanAra sarpo, siMho vagere hiMsaka prANIo bhagavAnanAM darzana karI paraMparAe siddha thaI gayA, thAya che ane thaze. aDasaTha tIrthonI yAtrA karatAM je phaLa maLe te phaLa mAtra bhagavAna zrI AdinAthanAM darzanathI maLe che. je zuddha bhAvanAthI girirAja zatruMjayane sparze che, giranAra tIrthane namaskAra kare che, ane gajapadakuMDanA jalathI snAna kare che te pharIthI saMsAramAM janmate nathI ema aneka zAstromAM kahyuM che. ahIM pAMca kroDa munio sAthe zrI puMDarika gaNadhara bhagavaMte anazana karI mukti meLavI, tethI e tIrtharAjane zrI puMDarikagiri paNa kahevAya che. A ja girirAja para zrI bharata cakravartInA putra sUryapazAthI sagara cakravatI sudhInA zrI kaSabhadevanAM vaMzaja asaMkhya rAjAe muktine varyA. traNa kareDa munio sAthe dazarathaputra zrI rAmacaMdrajI ane bharatajI ekANuM lAkha munie sAthe, zrI nAradajInI ane visa kareDa muni sAthe, pAMDenI e nirvANa bhUmi che. e bhUminAM vakhANa eka jahAvALo mANasa zuM karI zake? e ja puMDarikagirinuM nAma samayanA vadhavA sAthe zrI zatruMjya
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ 307 suprasidhdha thayuM." belatA sUrIzvarajI aTakyA tyAre vikame pUchyuM, "gurudeva, zrI puMDarikagirine badale zatruMjaya nAma kema paDayuM ? te kahevA mArA upara kRpA karaze." "rAjanavikama para daSTi sthira karatAM gurudeva bolyA, "rAjA zukarAje bAhya ane AMtarika zatraone nAza karyo tyArathI tenuM nAma zatruMjaya paDyuM." "gurudeva," ghaNI ja namratAthI vikreme pUchayuM, "e zukarAja koNa hatA ?" "rAjanuM," sUrIzvarajI bolyA, "tamAre zukarAja keNa hatuM te jANavuM che, te sAMbhaLo." kahetAM sUrIzvarajIe zukarAjanuM kathAnaka kahevA mAMDyuM, "pahelAM kSitipratiSThita karIne eka nagara hatuM, tenA para mRgadhvaja rAjA rAja karate hato. eka dahADo jyAre te rAjA rAjasabhAmAM beTho hate tyAre tyAM udyAnapAlake AvI vasaMta RtunuM varNana karyuM, te sAMbhaLatAM rAjAnuM mana AkarSAyuM ne te saparivAra uMdhAnamAM gaye, tyAM AvelI vAvamAM jaLakriDA karI, pachI udyAnanI zebhA jotAM jotAM eka ghaTAdAra AMbAnA vRkSa nIce beDAM, te vakhate rAjAnI dRSTi pitAnI rANIo para paDI ne manamAM vicAra AvyuM, "AvI svarUpavAna rANIo bIjAne kadI maLI zake nahi. ThekANe ThekANe kalpanAo na hoya !" rAjAnI vicAramALA AgaLa vadhe te pahelAM e jhADa upara beThelA pipaTe manuSyanI bhASAmAM kahyuM, "pratyeka mAnavI
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ 308 peAtAne mATe potAnA manamAM gava kare che.' popaTanA A zabdothI rAjAnA vicAramAM bhaMga paDayA. te babaDayA, A popaTe mane zaramALyA. te mArA mananI vAta zI rIte jANI zakayeA haze? zuM kAganuM besavu ane DALanuM paDavuM evuM ekAeka teA nahiM banyuM hoya ?' kRpama`Duka jevu ' rAjana,' popaTa pharIthI elye, zuM kare che? ' A zabdothI popaTa mananI vAta jANI gayA che, tevuM rAjAe mAnyu', chatAMya manamAM ghara karI beThelA ga khasyA nahi, tyAre popaTa khelyA, rAjana, rUpa jovu hAya tA cAla mArI sAthe.' kheAlatA pATa UDayA. rAjAe tarata ja badhAMne nagaramAM mekalI gheADA maMgAvI tenA para besI rUpa jovA peApaTanI pAchaLa javA mAMDayuM, UDatA UDatA popaTa ghaNe dUra nIkaLI gayA ane bhara jagalamAM zrI AdinAthanA prAsAda AvatAM aTakayA. rAjAe paNa gheADo thabhALyo. eTale popaTe rAjAne bhagavAnane namaskAra karavAnuM kahyuM, rAjAe gheADA para beThA beTThA namaskAra karyAM. tyAre pATe prAsAdamAM jaI stuti karavA mAMDI, rAjA pazu gheADA parathI utarI ma`diramAM jaI bhagavAna samakSa stuti karavA lAgyA. temanA avAja pAse ja Azrama bAMdhI rahetA gAMgali RSinA kAne paDye, te tyAM ALyA, bhagavAnanI stuti karI kahyuM, "mRgadhvaja rAjA, mArA AzramamAM padhArI zobhAmAM abhivRddhi karo." ajANyA RSine maDhe peAtAnuM nAma sAMbhaLatAM rAja
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ 309 navAi pAmyA. te RSi sAthe AzramamAM gayeA. RSie tenA satkAra karyAM, pachI zrIjinezvara bhagavAnanI sevAmAM tatpara rahenArI potAnI putrI kamalamAlAne melAvI lAvye ne rAjAne tenA svIkAra karavA vinavyeA. pariNAme tenAM lagna thayAM. RSie putrIne putrotpAdaka maMtra ApyA. bIje divase rAjAe RSine kahyuM, mAru rAjapATa sunu' paDayuM che te mane javA rajA Ape. hu jaladIthI mArA nagaramAM pahoMcI jauM tevI vyavasthA paNa karo.' rAjana, RSie kahyuM, atyAre kanyAne ApavA lAyaka vastro paNa mArI pAse nathI.' ' ' A zabdo RSinA mADhAmAMthI nIkaLyA te ja vakhate pAsenA jhADanI DALIomAMthI vastrAbhUSaNA paDavA lAgyAM, te laI kamalamAlAne paherAvyAM, pachI kamalamAlA bhagavAnanAM dana karavA gai, tyAM jai prabhuprArthanA karI. rAjAe paNa bhagavAnanI prArthanA karI pachI potAnI patnI sAthe gheADe esI melyeA, mArA nagaranA mArga kayeA ?' javAkhamAM RSie kahyuM, mane khabara nathI.' A javAbathI Azcaya " pAmatA rAjAe pUchyuM, tA pachI A tamArI kanyA mane kevI rIte ApI ?? 6 " sAMbhaLeA.' RSie kahyuM, ciMtA karato hato, te ' te jANavu che tA tu mArI kanyAnA lagna mATe vakhate eka popaTa khelyA, 'tame savAre huM mRgadhvaja rAjAne ahIM laI AvIza, tenI sAthe ci MtA na karaze, kAle
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ 310 tamArI kanyAnuM lagna karaje. savAra thatAM tame AvyA ne meM mArI putrI paraNAvI." A sAMbhaLI rAjA manamAM mUjhAvA lAgyA, tyAre pele popaTa AvIne be, "mArI pAchaLa pAchaLa Ave. huM mArAmAM zraddhA rAkhanArane nirAza karatuM nathI.' kahIne teNe UDavA mAMDyuM, rAjAe paNa pAchaLa gheDe deDAvyA, teo jayAre nagara lagabhaga thavA AvyAM tyAre popaTa UDate aTakya eTale rAjAe pUchayuM, "papaTa, kema aTake ?" popaTe kahyuM, "tamArI durAcAraNI caMdrAvatI strIe potAnA bhAInI sahAyathI rAjanI lagAma hAthamAM levA yatna karyo che. caMdrazekhara benanI IcchAne mAna ApI lazkara laI AvyuM che. tamArA vaphAdAra tene sAmane karI rahyA che." kahI popaTa tyAMthI UDI gaye. popaTanA zabdo sAMbhaLI rAjAne potAnI kuTila strI mATe tirasakAra janme. rAja sUnuM mUkI javA mATe teNe potAnI jAtane Thapako Ape. tevAmAM keTalAka mANasene potAnI tarapha AvatA joyA. potAnI strInuM temanAthI kevI rIte rakSaNa karavuM tene vicAra karatA rAjA manamAM belyA, "huM eka chuM, jANI ahIM e leke AvI rahyA che." rAjA Ama vicAra karI rahyA che te vakhate "ya jyakArane pokAra teNe sAMbhaLyuM. teNe joyuM te potAnA ja mANaso jaNAyA temane teNe pUchayuM, "tame ahIM kevI
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ 311 rIte AvyA?' javAbamAM teoe kahyuM, "amane keNa ahIM laI AvyuM. tenI amane ja khabara nathI." ema?" belate rAjA pitAnA mANasa sAthe nagara tarapha javA lAgyuM, tyAre maMtrIoe caMdrazekharane kahyuM, rAjA mRgadhvajathI bacavA prayatna kare, nahi te tamAre nAza nakkI che." maMtrIonA zabdonI asara caMdrazekharanA mana para paDI. tarata te mRgadhvaja pAse AvyuM ne namrabhAve kahevA lAge, Apa rAjathI dUra gayA cho evA samAcAra meM lekenA meDhethI sAMbhaLyA eTale rAjyanI rakSA karavA huM ahIM AvyuM. meM A vAta badhAne kahI paNa keIe mAnyuM nahi. paNa mAre sAmane karyo." mRgavija caMdrazekharanA zabda bheLavAye. tenI prazaMsA karIne kamalamAlA sAthe nagarapraveza karyo. keTalAka samaya pachI kamalamalAne paTarANI padasthApI. te pachI kamalamAlAe tenA pitAe Apele putrotpAdaka maMtra potAnA patine Ape. rAjAe te maMtrano jApa yathAvidhi karyo. tethI pratyeka rANIne ekaeka putra thayo. eka dahADe kamalAlAne svapna AvyuM. te tenA pitAne Azrama pAsene devaprAsAda mAMhenA devane praNAma kare che. tyAre bhagavAne kahyuM: "putrI, atyAre huM tane eka zuka ApuM chuM. divaso jatAM huM bIja haMsa ApIza."
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ 312 svapna pUrNa thatAM kamalAlAe zayyA tyAga karI rAjAne svapnanI vAta karI. rAjAe svapna pAThake pAsethI tenuM phaLa jANuM rANune kahyuM, "tamane putra thaze." A zabdathI kamalamAlA harakhAI. divase jatAM teNe garbha dhAraNa karyo, te vakhate tene uttama prakAranI IcchAo thavA lAgI. Akhare nava mAsa pUrNa thatAM teNe putrane janma Ape. putrajanma nimitte utsava ujavAyo. rAjakumAranuM nAma zukarAja pADavAmAM AvyuM. pAMca dhAva mAtAthI ucharate rAjakumAra jema suda bIjanA caMdranI divase divase kalA vadhe tema vadhavA lAgyuM. eka divase badhAM udyAnamAM gayAM. tyAM pilA AMbAnA jhADa nIce besI kamalamalAne pelA popaTanI vAta rAjAe kahevA mAMDI. te vAta pUrI thatAM pitAnA kheLAmAM beThele zukarAja mUchita thaI pRthvI para paDe. rAjArANuM gabharAyAM. trAhya trAhya karavA lAgyAM. leke tyAM doDI AvyA, kumArane zuddhimAM lAvavA yatna karavA lAgyA. kumAra zudhdhimAM AvyA paNa ghaNaya yatna karavA chatAM te na be. tyAre nagaramAM jaI vaidyo vagerene bolAvyA paNa pariNAma zunyamAM AvyuM. cha cha mahinAne vahANAM vAI gayAM. rAjAnI ciMtAne pAra na hatuM. tevAmAM nagarajane tyAM AvyA ne Agraha karI bIje divase ujavAtA kaumudI mahatsavamAM AvavA kahyuM rAjA nA na pADI zakyo. te bIje divase saparivAra udyAnamAM ga, udyAnamAM pharatAM pharatAM pelA AMbAnAM jhADane dUrathI
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ 313 joIne rAjAe hAtha lAMbo karI kahyuM, "pelA duHkhadAyI jhADathI te dUra ja rahevuM joIe." A zabda tene meDhAmAMthI nIkaLyA te sAthe ja e jhADa nIcethI rAjAnA kAne devatAI dudaMbhI nAda Avate saMbhaLa. teNe eka jaNane pUchayuM, - A avAja zAne che?' javAbamAM teNe kahyuM, "e vRkSa nIce tapodhyAnamAM lIna zrIdatta munIzvarane kevaLa jJAna prApta thayuM che. deve jJAnensava ujavI rahyA che." A sAMbhaLI rANa belI, "cAla, ApaNe te munIzvaranAM darzana karI putra kevI rIte belaze te pUchIe." hA cAle." rAjAe kahyuM ne badhAM munIzvara pAse AvyAM. bhaktibhAvapUrvaka namyAM zrIdatta kevalI bhagavAne upadeza Ape. te pachI rAjAe pUchyuM, "A putra mUMge kema thaI gaye che? javAba ApatAM kevalI bhagavAna bolyA, "mAnava pApapuNyathI sukhaduHkha bhegave che." kahetA bhagavAne kahyuM, "tamAre A putra hamaNAM ja bolaze. gabharAva nahi." kahetA bhagavAne zakarAja sAme daSTi sthira karI kahyuM. "zukarAja, vidhipUrvaka mane vaMdanA kare.' A AjJA sAMbhaLatAM ja zakarAje UbhA thaI spaSTa zabdomAM kahyuM, "aNu jANaha pasAu karI." kevalI bhagavAne kahyuM. "da27" eTale rAjakumAra be, IcchAmi khamAsamaNa vaMdi, jAvaraNa jAe nisAhiAe mathae vaMdAmi Ama belatA ane bhaktipUrvaka vaMdana karatA
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ 314 karIne cAra putra a putro dhArmika temanA bALakane joI badhAM navAI pAmyAM, tyAre rAjA pUchavA lAgyA, mArA putrane zuM thaI gayuM hatuM ? javAbamAM kevalI bhagavAne mRgadhvajane kahyuM, "pUrvabhavamAM A tamAre putra jitArI nAmane bhakilapurane rAjA hatA. eka dahADo tenA darabAramAM vijyadeva rAjAne dUta AvyuM. teNe potAnuM AgamananuM kAraNa jaNAvatAM kahyuM, "lakSmIvatI nagarInA rAjA vijayadevanI satI prItimati rANIne cAra putra ane be putrIo che putranAM nAma anukrame soma, bhIma, dhana ane arjuna che putrIonAM nAma haMsI ane sArI che. A putrIo ane putro dhArmika ane sarva zAstronA jANakAra che. A putrIone eka divase temanA pitAe temanA lagna mATe pUchyuM. javAbamAM temaNe eka ja patine ame banne paraNavA icchIe chIe. tevuM jaNAvyuM. rAjAe svayaMvara karavA nirNaya karyo. dUra dUra nimaMtraNa mokalAyAM. deza dezanA rAjAo AvyA ane kanyAoe jitArIne varamALA paherAvI, jitArI baMne kanyAo sAthe para. pachI hAthI, ghoDA temaja banne patnI sAthe potAnA nagara tarapha cAlyA potAne rAjA lagna karI A jANuM, prajA rAjI rAjI thaI gaI divase javA lAgyA. haMsI jyAre patine anusaratI hatI, tyAre sArasI kuTila-kapaTI hatI. sagI bena je tenI zakaya hatI tene te kanaDatI hatI. eka divase zrIdhara nAmanA gurudevanA AgamananA. samAcAra jitArIne maLyA. te potAnA parivAra sAthe gurudeva
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ 315 pAse gayA, vaMdanA karI. gurudeve mekSamArgane upadeza Ape. rAjA para e upadezanI sArI evI asara thaI ne teNe zuddha ahiMsA dharmane grahaNa karyo. te AnaMdamAM divase vitAvavA lAge. divaso jatAM eka divase te agAsImAM beThA hatA tyAre teNe yAtrIone jatA joyA. sevaka dvArA teo kayAM jAya che, te pUchAvyuM. javAbamAM teoe zaMkhapuranA vatanI che ane girirAja zrI siddhAcaLa tIrtha para bhagavAna AdinAthanI yAtrA-namaskAra karavA jAya che, tevuM kahyuM. A sAMbhaLI rAjA te yAtrIo pAse AvyA. tyAM zrI kRtasAgarasUrIzvarajIne bhakitapUrvaka namI "zrI siddhAcaLa para kema jaI rahyA che?" te pUchayuM sUrIzvarajIe kahyuM, "jaina zAstramAM te tIrtharAjanuM ghaNuM mAhAbhya che. tyAM birAjelA bhagavAnanAM darzana karatAM ghaNuM puNya prApta thAya che ke manuSyajanma saphaLa thAya che." vagere ghaNuM ghaNuM adbhuta varNana karyuM. sUrIzvaranA meDhethI tIrthamAhAmya sAMbhaLI rAjAe potAnA maMtrIo AgaLa pratijJA karI, huM jyAM sudhI bhagavAna zrI AdinAthane praNAma nahi karuM tyAM sudhI annajaLa laIza nahi. tIrthayAtrA huM page cAlIne karIza." kahete rAjA sarva taiyArI karI te saMgha sAthe javA taiyAra thaye, tyAre maMtrIo rANIo paNa sAthe cAlI. saMgha AgaLa vadhe. divase javA lAgyA. badhAMne rAjAnI ciMtA thavA lAgI. "annajaLa vagara rAjA kevI rIte tyAM pahoMcaze." te vicAra badhAne
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 AvavA lAge. muMjhAtA maMtrIe sUrIzvarane pUchayuM, "hajI tIrtha keTaluM dUra che? javAbamAM sUrIzvare kahyuM, "A te kAzamIra deza che. ahIMthI tIrtha dhirAja bahu dUra che." gurudeva." maMtrI che. "rAjAnI pratijJA amane mUMjhavI rahI che." ema. kahetA sUrIzvare rAjAne bolAvI kahyuM, jana, badhAM muMjhAya che, tyAre zAstramAM kahyuM che, sAhasathI je vrata lIdhuM hoya ane je viSama avasthA utpanna thaI hoya te te vratamAM chUTa laI zakAya che; nahi te dharmanI avahelanA thAya che, tenA para he rAjan ! vicAra kare joIe." kahI sUrIzvara tene samajAvavA lAgyA. paNa rAjAe pitAne nirNaya pheravyuM nahi. tethI badhA ciMtA karatAM rAte sUtAM. adhiSThAyaka zrI gomukha yakSe badhAne svapnamAM te rAte "savAre zrI vimalAcala tIrtha temanI daSTi samakSa lAvavAmAM Avaze. mATe ciMtA karavI nahi,' kahyuM. savAra thatAM badhAM A svapnanI vAta karavA lAgyAM. ne AgaLa vadhyAM. te sAthe ja temanI daSTie zrI vimalAcala tIrtha jaNAyuM. rAjAe darzana karI annajaLa lIdhA. yAtrIoe bhaktipUrvaka darzana karI janma saphaLa karyo. have rAjA AgaLa vadhavA DagalAM bhare che, paNa te rAjA pA che ne pAcho tyAM ja Ave che, tyAre maMtrIoe Ama karavAnuM kAraNa pUchyuM, rAjAe kahyuM, "huM AgaLa
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37 kema vadhatuM nathI te huM ja samajI zaktA nathI." A zabda para vicAra karI tyAM "vimalAnagarI vasAvavAmAM AvI badhAe tyAM mukAma karyo rAjA tyAM rahI dharmadhyAna karavA lAgyA. te pachI zrI gomukha yakSe kahyuM, "meM daivI zaktithI tamane tIrthAdhirAjanAM ahIM darzana karAvyAM. tamArI pratijJA pUrNa karI. have huM A tIrthane tamArI daSTithI dUra karIza. tame saurASTramAM jaI tIrtharAja para birAjelA zrI AdinAtha bhagavAnanA darzana-vaMdana ne yAtrA karajo." bIje divase rAjAe saMgha sAthe tIrthAdhirAjazrIsiddhAcaLa tarapha prayANa karyuM. tyAM jaI bhagavAnanA darzana karI pAchA AvI vimalAnagarImAM thoDo samaya rahIne pAche bhaddilapura Avyo. thoDA samaya pachI zrIzratasAgarasUrIzvarajInA AgamananA samAcAra sAMbhaLI rAjA saparivAra sAme gaye, teozrIne upadeza sAMbhaLe. nyAyanItithI rAjyanuM pAlana karatA rAjAe te pachI anazana laI zrI navakAra mahAmaMtra sAMbhaLatAM dayAnamAM tatpara thaye. te vakhate bhagavAna zrI AdinAthanA maMdiranA zikhara para eka popaTane belate sAMbhaLI tenAmAM jIva parovAye. aMte e pipaTamAM jIva parovAtAM mRtyu pAmI te popaTanA avatArane pAmyo. bane rANIoe patinA mRtyu pachI bhAvathI dIkSA laI svargagamana karyuM tyAM te banne devIo thaI. temaNe temane pati tiryaMca gatine pAme che te jANI tenI pAse
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 1 che ? A *; )! ; ; ": ft;" // // SU:: % 8, 1 - maMdira para belatA paTane sAMbhaLI tenAmAM jIva bharAya. AvI pUrvavRttAMta kahyo ne tiryaMca gatimAMthI chuTavAno mArga batAvyuM. popaTe anazana pALI dharma bhAvanApUrvaka mRtyu pAmI svargamAM gaye. te bane devIne svAmI thaye. tyAM devIo sAthe AnaMda karatAM pRthvI para be traNavAra manuSya janma lIdho. te ja devIo jitArIdevanI patnIo thaI, bevAra manuSyAvatAra ane traNavAra devabhava anukrame A jIe prApta karyo. A devIo jyAre pRthvI para avatarI tyAre jitArIdeva mehathI zeka karavA lAgyA. eka divasa
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ 319 te zrI dharma ghASasUrIzvarajI kevalI bhagavAna pAse gayA. sUrIzvarajIe madhurI vANIthI temane upadeza karyAM te sAMbhaLyA pachI deve pUchyuM, 'huM sulabhakheAdhI chuM ke dubhAdhI chu? A javAbamAM sUrIzvare kahyu', 'sulabhakhAdhI che.' A sAMbhaLI dhruve pUchyuM, kevI rIte te kRpA karIne kaheze ?" kevalI bhagavAne kahyuM, 'tamArI devIomAMthI hasIne jIva kSitipratiSThita nagaramAM mRdhvaja rAjA thaye che ane sArasIne jIva vimalAcala pAse gAMgali RSinA AzramamAM kamalamAlAnA nAmathI oLakhAya che. ane tame tenA putra thaze.' A vAta sAMbhaLI badhA Azcaya pAmyAM, tyAre zrIdatta kevalI bhagavAna kahevA lAgyA, "A ja zuke kamalamAlA sAthe tamArA meLApa karAvyeA hatA. te pachI te svamAM jaI atyAre tamAre tyAM putrarUpe janmyA che. teNe jyAre tenuM pU vRttAMta jANyuM, tyAre te mUrNita thaI gayA. gata janmamAM tame tenI strIe hato ane A janmamAM tame tenAM mAtapitA che. te tamane mAtapitA kevI rIte kahevA te vicArathI khelatA nathI, tene koI roga thaye na hatA." khelatA bhagavAne zakarAjane kahyuM, "zukarAja, A saMsAra te nATaka che. tethI rAgadveSa hAvA na joI e. A tA mAyAjALa ,, che. " kahetAM kevalI bhagavAne kahyuM, "duniyAnI mAyAjALathI mane paNa vairAga AvyeA hatA." Wan
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa teMtrIsamuM .. .. .. .zrI datta kevaLI. bhavya bhAratamAM maMdira nAmanuM nagara hatuM. e nagara amarAvatInI sarasAI karI zake tevuM hatuM. e nagara para sUrakAnta rAjAnuM Adhipatya hatuM. e rAjA nyAyI hatA. enA rAjyamAM sama nAmane zreSThI hate. te rAjAne ne prajAne lADake hate. A semane samazrI nAmanI patnI hatI ane zrIdatta nAmane putra hate. ne zrImatI nAmanI putravadhU hatI. A sema zreSThI eka dahADe pitAnI patnI sAmagrI sAthe udyAnamAM gaye, tyAM ekAeka sUrakAnta rAjA AvI caDha. tenI dRSTie samazrI paDI ne te sArAsAranuM bhAna bhUlya. baLAtkAre tene te tyAMthI laI gaye. soma zeTha bUma pADate-hAtha ghasate rahyo. A sema rAjamaMtrIone potAnI patnI pAchI meLavavA maLe. temanI AgaLa raDe, karagaryo. maMtrIoe tene AzvAsana ApyuM. ne te pachI maMtrIo rAjA pAse gayA, ne te maMtrIomAMthI eke rAjAne samajAvatAM parastrI vinAzanuM mULa che." vagere ghaNuM ghaNuM kahyuM, tyAre sUrakAne kahyuM,
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ 321 tamAre je kahevuM hatuM te kahI rahyA. have huM chuM. mAre jIva jAya te bhale jAya, paNa e zreSThInI patnI huM pAcho ApavAnuM nathI. A sivAya bIjuM kAMI kahevAnuM na hoya. te tame jaI zake che. sajA samaje tema nahi lAgavAthI maMtrIoe cAlatI pakaDI. temane A samAcAra kahyA. sama A sAMbhaLI duHkhI tha, pitAne tyAM AvyuM ne zrIdattane kahevA lAge, "zrI datta, rAjAe anyAya karyo che, tene badale tene Apa ja joIze. huM ahIMthI jaI kaI baLavAna rAjAne maLIza. rAjAne nAza karAvI tArI mAne pAchI lAvIza, kahI. joItuM dhana laI te tyAMthI gaye. divase eka pachI eka javA lAgyA. mA-bApanA viyegamAM zrIdatta gUrI rahyo hato tevAmAM tenI patnIe putrIne janma Ape. paDatA para pATu paDyuM. dIkarIne bApa kyAre sukhI hoya che? manathI duHkhI thatA zrIdattane gAma-para kaMTALo Ave teNe pitAnA mitra zaMkhadattane maLI videza kamAvA javA nakkI karyuM ne baMne mitro kamAvA cAlyA. teo jyAre kaTAhAra dviIpamAM AvyA, tyAre nasIbadevInI kRpAthI ATha keTI dhana prApta thayuM hatuM. ATalI saMpattithI saMteSa mAnI teo ghara tarapha pAchA pharavA vicAratA hatA, tevAmAM dariyAmAM cAlatA vahANamAM beThelA banne mitrone eka 21
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ u22 divase eka piTI temanI dRSTie paDI. te peTI mAchImAne mekala maMgAvI. peTI khelatAM baMne jaNAe aMdarathI je kAMI nIkaLe tene aDadho aDadhe bhAga karI le tevuM nakkI karyuM ne peTI kholI, te temanI daSTie lImaDAnA pAna para suvADelI eka kanyA paDI. te sAthe ja temanAM meDhA.. mAMthI zabda sarI paDyA, "Ane te sApe DasI che." paLa pachI kanyA para daSTi sthira karI zaMkhadatta bole, huM A kanyAne jIvatI karIza." belatA zaMkhadatta maMtra bhaNa kanyA para pANI chAMTayuM. te sAthe ja kanyA UMghamAMthI UThI beThI thatI hoya tema beThI thaI, eTale zaMkhadatta zrIdattane kahevA lAge, "zrIdatta, A kanyAne meM jIvADI che. mATe huM tenI sAthe paraNIza." A sAMbhaLI zaMkhadatta che cheDAye. hadayamAM veranAM bIja ropAyAM. zrIdatta zaMkhadattane kaTe dUra karavA yuktio vicAravA lAgyuM. Akhare tene eka yukti jaDI. te manathI hasya, chatAM bahAra manane AnaMda na jaNAvA detAM zaMkhadatta sAthe AthaDavA lAge, tyAre nAvikee temane zAMta pADatAM kahyuM, "suvarNakulanagara have pAse che, tene rAjA buddhizALI che, te tamAre jhaghaDo patAvI Apaze." "ThIka, ThIka." kahetA baMne zAMta thayA. tyAre zrIdattanuM hRdaya kahI rahyuM hatuM. "zaMkhadane kanyA jIvADI che mATe rAjA kanyA tene ja saMpaze, mATe mATe..." bolate te manamAM hasya.
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ u23 e rAtanA jyAre samudramAM jaLataraMga uchaLI rahyA hatA, tyAre ekAeka zrIdatta be, "sta, je, je, ATha meMDhAvALe magara vahANa nIce jaI rahyo che." zrIdattanA zabda sAMbhaLatA zaMkhadatta jevA AvyuM, tyAre zrIdatte tene samudramAM pheMkI dIdhe ne bUma pADate raDavAne TaeNga karate AMsu vahevaDAvavA lAgyo. tyAre nAvamAM rahelA badhA tene samajAvavA lAgyA. keTalI muzkelIe te zAMta thaye ne musApharI AgaLa vadhI. teo suvarNa kula nagare AvI pahoMcyA. zrIdara tyAMnA rAjAne najarANuM karyuM. pachI nAvamAMthI sAmAna bahAra kADhaye. vecavA jevuM hatuM te vecyuM. pachI kanyA sAthe lagna karavA muhurta jevaDAvyuM. ne te gaye rAjasabhAmAM. tyAM tene sauMdarya sAmrAjJI strIne joI navAI pAme. te keNa che te pUchatAM javAba maLe, "e te rAjAnI mAnItI svarNarekhA che. tene pacAsa senAmahora mAnapUrvaka ApanAra tenI sAthe eka vakhata bolI zake che." zrIdattanuM hRdaya tenI sAthe belavA adhiruM thayuM. teNe pacAsa sonAmahere ApI tene potAnI sAthenI kanyA sAthe rathamAM besADI ekAMta sthaLa tarapha javA mAMDyuM, te vanamAM AvyAM ne kanyA ane savarNarekhA sAthe te ghaTAdAra vRkSa nIce beThe, tevAmAM keTalIka vAnarIo sAthe eka vAra tyAM A eTale zrIdatta tene jete bolyA, "A badhI zuM, vAnaranI strIo haze ? " javAbamAM svarNarekhA belI, vAnarane vaLI mA bena kevI ? vAnara jevA vivekahIna kayAreka manuSya zuM nathI hotA?"
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3ra4 A zabdo sAMbhaLI ekAeka mAnava bhASAmAM te vAnara be, "mArI TIkA karanArA paga nIce baLatuM jotA nathI. dara DuMgara paranuM baLatuM jue che. vizvAsaghAta karI mitrane samudramAM nAkhanAra tuM ja tArI mA ane dIkarIne bagalamAM laI beThe che" belate vAnara utAvaLe tyAMthI vAnagIo sAthe cAlI gaye, sAthe sAthe zrIdattanA hRdayamAM kArI ghA karate gaye. zrIda vAnaranA zabda manamAM muMjhAte svarNarekhAne pUchavA lAge. "tame keNa che? vAnaranA zabda tame saMbhaLyA?" javAbamAM svarNarekhA hasIne bolI, "tameya zuM vAnaranA zabda vicAra kare che? " paNa A javAba dattanA hRdayane saMtoSI zakyo nahi. te beThe hatuM tyAMthI ULe, ne Ama tema jete AgaLa vadhe. tenI dRSTie vRkSa nIce beThelA karI . kaka *maMNiT de avadhI jJAnavALA munIvara zrIdattane pUrva janmanI kathA kahI rahyA che.
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35 munIzvara paDayA. te temanI pAse gayA ne be hAtha joDI pUchavA lAgye, he munIzvara, vAnare je kAMI kahyuM, te zu sAcuM che ? ' , avadhI jJAnavALA munIzvare zrIdattanA zabdo sAMbhaLI kahyu, 'hA sAcu' che.' * kevI rIte ?' zrIdaro pUchyuM. tenA javAbamAM munIzvara kahevA lAgyA, 8 e kanyA tamArI che. te jyAre dasa divasanI hatI tyAre tame tamArA mitra sAthe dhana kamAvA nIkaLyA hatA. te pachI rAja para duzmane caDhI AvatA tamArI patnI e bALakIne laI potAne piyara-siddhapuramAM rahetA tenA bhAIe pAse gaI. tyAM eka rAtanA tamArI kanyAne sApa DasyA. te sApanuM jhera utAravA ghaNA prayatnA karyAM, paNa pariNAma zubha AvyuM nahi. tyAre tamArI patnIe tene peTImAM mUkIne te peTI sAgaramAM taratI mUkI. je tamArA hAthamAM AvI. have tamArI mAtA viSe kahuM chuM te sAMbhaLe, tamArA pitA keTaluMka dhana laI tamArI mAtAne cheDAvavA koi rAjAnA sAtha meLavavA gayA. temane sAtha manye. rAjA lIlA sAthe sUrakanta para tUTI paDayA. nagarakeTanA daravAjA baMdha karI saMtAye.. e keTala ka bhIle sAthe daravAjA teDI nagarapraveza karyAM. tyAM nasIbajoge eka bANa tamArA pitAne vAgyuM te tamArI mAtAne yAda karatAM tamArA pitA mRtyuvaza thayA. bholeAnA hAthamAM tamArI mAtA AvI. sUrakAnta nAsI gayA. te sUrakAnta hAye. tyAre tamArA pitA
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 bhIle tamArI mAtA sAthe AgaLa vadhI eka vanamAM AvyAM. tyAM jyAre badhA UMghatA hatA tyAre tamArI mAtA tyAMthI E haja che. che. ; 1 nA haka dalasu tamArI mAtA nIkaLI paDI. nIkaLI paDI ne raste jatAM ajANyA vRkSanuM phaLa khAtAM te yuvAvasthAne pAmI. saudayanI sAmrAjJI thaI. te jyAre vanamAM AmathI tema bhaTakatI hatI, tyAre te dhana sArthavAha nAmanA vepArInI daSTie paDI. te tene samajAvI pitAnI sAthe laI suvarNa phUla nagaramAM AvyA. tyAM AvI pitAnI sAthenI vastuo vecI navI kharIdI. paNa bIje ja divase te vastuo sastI maLatI hovAthI te levA vicAryuM. paNa tenI pAse paisA nahi hovAthI tamArI mAtAne vecavA bajAramAM lAvyo. rUpamatI nAmanI vezyAe tamArI mAtAne vecAtI lIdhI. tyAre tamArI mAtA pitAnuM nAma rUpane anusarI svarNa
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ 327 rekhA rAkhyuM hatuM. e ja svarNarekhA divase jatAM rAjAnI cAmarahAriNI thaI.' A sAMbhaLI zrIdo pharIthI pUchyuM, * vAnara A badhu zI rIte jANI zakayA ? ' tyAre munIzrvara krahevA lAgyA, : tamArA pitA tamArI mAtAnuM dhyAna dharatA maraNa pAmyA, tethI te vyatara jAtimAM preta thayA. temaNe avidha jJAnathI tamane badhAMne joyAM. emaNe vAnaranu rUpa laI tyAM AvI sva rekhA vAnara sAmazrIne upADI cAlyA gayA.
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ tamane kahyuM, ne have te thoDIvAramAM tamArI mAtAne paNa laIfjaze." munIzvanA moDhAmAMthI A zabda nIkaLyA te sAthe ja vAnara tyAM AvyuM ne svarNarekhA-magrIne upADI cAle gaye. pachI zrIdara munIvarane namI pelI kanyA sAthe te pitAne mukAme AvyuM. te vakhate rUpamatI svarNarekhA viSe dAsIne pUchaparacha karI rahI hatI. tene javAba maLe, "zrIdatta svarNarekhAne laIne gaye che." eTale rUpamatI zrIdattane tyAM AvI svarNakhA mATe pUchavA lAgI, tyAre zrIdarane kahyuM, "mane te saMbaMdhamAM koI ja khabara nathI." A javAba sAMbhaLI rUpamatIe rAjAne phariyAda karI. rAjAe zrIdattane belAvI pUchyuM, "paNa rAjA pitAnI kahelI vAta sAcI mAnaze nahi, tevuM vicArI te mUMge rahyo. eTale rAjAe tene kArAgRhamAM pUryo, pachI tenAM gharanI jhaDatI letAM pilI kanyA hAthamAM AvI, rAjAe tene pitAnA aMtaHpuramAM rAkhI. kArAgAramAM pUrAyelA zradaro keTaluM mane maMthana karI rAjA AgaLa badhI vAta kahevA nakkI karyuM. ne te kahI paNa kharI, paNa artha kAMI saryo nahi. ne tene zULIe caDhAvavA AjJA thaI bicAre zrIdA ! rAjAe zrIdattane zULIe caDhAvavA AjJA karI te ja vakhate udyAnapAlake AvI jaNAvyuM. jJAnI guru zrI municaMdranA udyAnamAM AgamananA samAcAra ApyA.rAjA saparivAra udyAnamAM
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ 329 vAMdavA gaye. badhA vaMdana karI rahyA te pachI gurudevane upadeza devA vinaMtI karI tyAre gurudeva bolyA, "je nyAya karI jANato nathI, tene vaLI, upadeza che de" A sAMbhaLI rAjA be hAtha joDI be, "mahArAja, huM kyAre paNa nyAya karavAmAM bhUla karatuM nathI." e kahevuM barAbara nathI. te satyavAdI zrItane zULIe caDhAvavA AjJA karI che ne?" jJAnI gurunA zabdo sAMbhaLI rAjA Azcarya pAmyuM ne sevakane mokalI zrIdattane tyAM belA. zrIdara AvatAM ja rAjAe mAna sAthe potAnI pAse besADa. ne gurune pUchayuM, tame zrIdattane satyavAdI kevI rIte kahyo? guru A praznano javAba Ape te pahelAM ja pele vAnara sAmagrI sAthe tyAM AvyuM, ne somazrIne pITha parathI utArI upadeza sAMbhaLavA beThe. gurue upadeza devA mAMDe, te pUro thatAM zrIdane pUchyuM, "gurudeva, kyA karmanA prabhAvathI mane mA ane putrImAM anurAga utpanna thaye?' javAbamAM gurue kahyuM, "pUrvajanmane karmothI ja A banyuM che." kahetA gurudeva zrIdattane pUrvajanma kahevA lAgyA, "pAMcAla dezamAM eka maMpilyapura nAmanuM nagara hatuM. tyAM caitra nAmanA brAhmaNane gaurI ane gaMgA nAmanI strIo hatI. A rautre eka divasa pitAnA mitra maitrane paradeza kamAvA javAnI vAta kahI, maitre te vAta mAnI ne baMne jaNA kamAvA mATe tyAMthI
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ 330 nIkaLyA. teo kAMkaNadezamAM gayA, tyAM tee sArI peThe kamAyA pachI AgaLa vadhyA. tyAre maitranA manamAM lAbhavRtti janmI. tane caitrane kAMTA dUra karavA vicAra Avye. kSaNa pachI te karelA vicAra mATe pastAyA. ane mitrA khUba kamAi svadeza jai rahyA hatA tevAmAM tee nadInA jaLamAM DUbI maraNa pAmyA. te pachI keTalIya ceAniomAM bhaTakI aneka bhavA karI, caitra tame zrIda ane caitra za'khadatta thaye.. tamArI te bhavanI strIo gaMgA ane gaurI tamArI rAha jotI divase pasAra karatI hatI, Akhare temane tamArAM darzana na thayAM ne temane vairAgya AvyA. temaNe vratAdi karavA mAMDayAM. eka dahADo te be jaNIe gaMgA taTa para gai tyAM temaNe vezyAne joi, te sAthe ja vicAra Avyo, " A vezyA potAnA icchita manuSya sAthe rahI zake che, paNa ame ja abhAgiNIe patithI vimukha thayelI chIe.' AvA vicArathI duHkhI thatI teNe upavAsAdi sava kamAM gheADI dIdhAM. te pachI te ane zarIra tyAgI jyAtiSThadevanA sthAnamAM devIpadane pAmI. samaya jatAM te mane strIe pUrva janmanA saMbaMdhe tamArI mAtA ane putrI thaI. ane pUrva janmanA veranA kAraNe ja tame za Mkhadattane samudramAM nAMkhyA. A badhAM tamArAM ka' gurudevanA mukhethI zrIdatte peAtAno pUrva bhavane vRttAMta
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ 331 sAMbhaLe ne tene vairAgya AvyuM. cAritragrahaNa karavA mana sAthe nakkI karI gurudevane pUchyuM, "he bhagavana! mArI A kanyA kene ApuM ?? javAbamAM gurudeve kahyuM, "zaMkhadattane." "zaMkhadatta' nAma sAMbhaLatAM zrIdattanI AMkhamAM AMsu AvyAM. te raDate raDato be, "have e mitra kayAMthI maLe?" - gurudeva AzvAsana ApatA kahevA lAgyA, "zrIdatta, tame zAMta thAva. tamAre mitra tamane maLaze." A zabda zrIdattanA kAne paDe te ja vakhate krodhathI lAla pILe thato zaMkhadatta tyAM AvyuM. teNe gurune praNAma karyA. gurue krodhane zAMta karavA upadeza ApyuM. te zAMta thayo tyAre zrIdatta pUchayuM, "A zaMkhadatta ahIM zI rIte AvyA ? " javAbamAM gurudeve kahyuM, "tame to tene samudramAM nAMkhI dIdhe hatuM, paNa tenA nasIbe tene pATiyuM maLI gayuM. te pATiyAnA AdhAre sAtame dahADe te sAgarakAMThe AvyuM. tyAM tenA mAmA sAthe teno meLApa thaye, mAmA tene pitAne tyAM laI gayA ne jamADe, pachI teNe tenA mAmAne pUchayuM, ahIMthI suvarNa kula keTaluM dUra che?" tyAre mAmAe kahyuM, "bhAi, e nagara ahIMthI chatrIsa pejana dUra che." A sAMbhaLI zaMkhadatta dhana ane kanyA meLavavA nIkaLe." belatA gurudeve zaMkhadattane kahyuM, "pUrva janmane kAraNe ja zrIdatte tane samudramAM nAMkhe hato. have baira vasula thaI gayuM. tame bhAI, bhAI bane." gurunA zabda tyAM beThele rAjA sAMbhaLato hato. tene.
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ mana sAthe kAMika nizcaya karI guru pAsethI samyakatva mULa dvAdazatrata bhAva ullAsa sAthe grahaNa karyuM. aMtare paNa gurudevanI vANIthI pUrva janmanI strInA anurAgane tyAga karyo. badhAe ekabIjAnI kSamA mAgI vairanI samApti karI. svarNarekhAe vezyAdharmane tyAga karyo ne zrIjinezvara deve pharamAvelA dharmane samajI te dharma AcaravA lAgI. zrIdatta ane zaMkhadatta pavitra buddhivALA thayA ne dharmamArge AgaLa vadhyA. jaina dharmane svIkAra karI pitApitAne sthAne gayA. pachI zrIdatte zaMkhadattane aDadhuM dravya ane kanyA ApI saMsArathI taravA dIkSA laI tapa karatAM vihAra karavA lAge, tArUpI agnithI zradatta kane nAza karyo che te ja huM zrIdatta." kevaLI bhagavaMte kahyuM, "huM saMsAranA prANIonuM hita karavA ahIM Avyo chuM. meM karmavaza thaI mAtA ane putrI para prema karyo" bolatA te zAMta thayA. kSaNa pachI zukarAjane uddezI bolyA, "A saMsAra eka vicitra nATaka che. temAM bhramaNa karatA je keTalIyavAra ekabIjAnAM mAtA-pitA vagere saMbaMdhI thAya che. tethI buddhimAne lekavyavahArane tyAga karavuM joIe nahi." guru bhagavAnanA A zabda sAMbhaLI zakarAja pitAnA mAtApitAne bolAvavA lAgyA. A joI mRgadhvaja rAjAe zrIdatta kevaLa bhagavaMtane dhanyavAda ApyA ne kahyuM, "Apa
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ 333 jevA muni dhanyavAdane pAtra che. jemaNe yuvAvasthAmAM saMsArathI vimukta thaI vairAgya prApta karyo." belatAM mRgadhvaja rAjAe pUchayuM, "mane vairAgya kyAre prApta thaze?" kevaLI bhagavaMte kahyuM. "rAjana, jyAre tamArI daSThie tamArI rANI caMdravatIne putra paDaze tyAre tamane paNa vairAgya prApta thaze." kevalI bhagavaMtanA zabda hadayamAM dhAraNa karI vidhipUrvaka vaMdana karI saMsArane svapnavat mAnate rAjA potAnA nagaramAM gaye ne kevaLa bhagavaMta jJAnaprakAza pAdharavA sthaLe. sthaLe vicaravA lAgyA.
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa cetrIsamuM ... ... ... ... caMdrazekhara rAjA mRgazvaja asAra saMsAramAMthI mukta thavAnA vicAra karatA, rAja karatA divasa pasAra karI rahyA che, tevAmAM temane tyAM bIjA eka putrane janma thaye. tenuM nAma haMsarAja pADavAmAM AvyuM. zakarAja ane haMsarAja divasenA AgaLa vadhavA sAthe vaye vadhavA lAgyA, tevAmAM gAMgalI RSi sabhAmAM AvyA, AzIrvAda ApyA. pitAnA pitAnA AvavAnA samAcAra sAMbhaLI mahArANI kamalAvatI tyAM AvI, ne praNAma karyA. gAMgalI Sine AvavAnuM kAraNa rAjAe pUchyuM tyAre RSie kahyuM, "mane gomukha yakSe svapnAmAM kahyuM. "huM vimalAcala para birAjelA bhagavAnane praNAma karavA jAuM chuM. tame paNa Ave." tyAre meM pUchayuM, "mArA AzramanuM zuM ? teNe kahyuM. "tame zukarAja ke haMsarAja bemAMthI ekane ahIM laI Ave. tethI huM ahIM Avyo chuM. A sAMbhaLI rAjA be, A nAnA kumAre - AzramanuM zuM rakSaNa karaze? A zabdo sAMbhaLyA na sAMbhaLyA karI pharIthI gAMgalI
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ v WAL, valasa ekAeka strInA raDavAne avAja teNe sAMbhaLye-tenI pAse jai raDavAnu kAraNa pUchyuM. (pR.-335)
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ S - A , I jI ) nI ': NORME'! - A ',' ST MK , - che EIR = = = huM cakrezvarI devI chuM.....tuM tArI mAne jaladI maLa." vagere vAta karI. (pR.-336).
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ : la vimAnamAM besI jatA zukarAjanuM vimAna ekAeka aTakayuM.. vimAnamAMthI utarI dharmajJAna sAMbhaLavA beThA. (5-345)
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ till * * * * ja S t : yuri 6, * * * S lls C " . thaS . t che, ' 30 0 's " ja 5' -:* ' I fair. // 6, &; saMdhapati cheka mahArAje girirAjanuM zrI zatruMjaya nAma sthApana karI caturvidha saMgha sAthe . bhAvabhakitapUrvaka yAtrA karI khuba AnaMda manAvyo. (5-746).
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ 335 RSie rAjakumAranI mAMgaNI karI eTale rAjAe kumArone pUchayuM, tyAre haMsarAje kahyuM, huM AzramanuM rakSaNa karavA javA taiyAra chuM. te sAMbhaLI rAjA prasanna thayuM. tyAM te zakarAje AzramanuM rakSaNa karavA javA AjJA mAgI, eTale maMtrIe zukarAjane javA devA jaNAvyuM. tethI gAMgalI RSi sAthe zukarAja AzramanuM rakSaNa karavA gaye. te pachI RSi vimalAcala mahAtIrtha tarapha gayA. eka vakhata rAtrinA vakhate zakarAja Azramane vanamAM pharI rahyo hato, tyAre tyAMnI hasatI prakRtine joi hadaya zAMti anubhavI rahyuM hatuM. tevAmAM ekAeka koI strInA raDavAne avAja teNe sAMbhaLe. eTale te avAjanI dizAe cAlyA, te tenI najare eka strI raDatI jaNAI tenI pAse jaI raDavAnuM kAraNa pUchyuM tyAre te strIe kahyuM, "huM arimardana rAjAnI putrI padmAvatInI dhAva mA chuM. mane ane padmAvatIne keI AkAzacArI upADI vimAnamAM besADI laI cA, huM ahIM vimAnamAMthI paDI gaIne padmAvatInA viyoge raDI rahI chuM.' zukarAja te strInI vAta sAMbhaLI tene AzvAsana ApI padmAvatInI zodha karavA cAlyA. jinaprAsAda pAse teNe eka mANasane raDate joye. eTale zukarAje tene raDavAnuM kAraNa paDyuM. javAbamAM teNe kahyuM, vaitAvya parvata para AvelA gaganavallabha nagarathI huM pRthvI paryaTana karavA nIkaLyuM hatuM, huM AkAzacArI chuM. mAruM nAma vAyuvega che. ahIM AvatAM mAruM vimAna aTakI gayuM. e vimAnamAMthI pahelAM eka strI
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33 paDI. pachI eka rAjInyA paDI. chella u paDayA. Ama thavAnuM kAraNu huM samajI zaktA nathI " vAyuvega, zukarAje kahyuM, "A tIrthanA prabhAvathI Ama khanyu. hAvu joIe.'kahI vAyuvega sAthe te AzramamAM AvyA, zrI jinezvara devane bane jaNAe praNAma karyAM. tevAmAM vAyuveganI dRSTie padmAvartI paDI, te sAthe ja te kholyo, meM duSTa mudhdhithI A rAjakanyAnuM haraNa karyuM hatuM. padmAvatI, tenI dhAvamA ane vAyuvegane zukarAja, peAtAnA AzramamAM lai Avye temanA sAza satkAra karyAM pachI vAyuvegane pUchyuM, 'tamane AkAzagAmI vidyA yAda che ke nahiM ?? javAbamAM teNe kahyuM, yAda to che, paNa te atyAre niraka jevo ja che.' zukarAje vAyuvegane te vidyA peAtAne bhaNAvavA kahyuM, vAyuvege te vidyA tene bhaNuvI pachI zukarAja jinezvara samakSa jaI vidyAneA ntapa karavA lAgyA. vidyA sidhdha thatAM te vidyA teNe te vAyuvegane punaH zIkhavI. divase jatAM gAMgalI RSi AvyA. temaNe A vidyA saMbaMdhanI vAta jANI ne tethI temane AnaMda thayA. pachI pelI e strIo ane vAyuvega sAthe zukarAja vimAnamAM esI ca'pApurI gayA. arimana rAjAne maLyA. temanI AgaLa zukarAjanI prazaMsA karavAmAM AvI; jethI rAjA arimane peAtAnI putrI tenI sAthe paraNAvI.
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33. rAjakanyAne piyaramAM rAkhI vAyuvega sAthe zukarAja gaganavallabhapura gaye. vAyuvege pitAnA pitA samakSa zukarAjanI vAta kahI. vAyuveganA pitAe te sAMbhaLI pitAnI vAyuvegA nAmanI putrI tenI sAthe paraNAvI. vAyuvegAne paNa piyaramAM rAkhI baMne jaNa zrI jinezvara devane vaMdana karavA cAlyA. rastAmAM zukarAjane pitAne keI belAve che tema lAgatAM te avAjanI dizAmAM AgaLa vadhe ne bolAvanAra pAse jaI tene paricaya pUchaye. "huM cakezvarI devI chuM. devIe javAba ApyA. 'dhamaenuM rakSaNa karuM chuM. huM zrI puMDarikagirinI rakSA karavA jaI rahI hatI. tevAmAM eka strIne rastAmAM raDatI joI. huM tenI pAse gaI ane raDavAnuM kAraNa pUchavA lAgI. te strIe kahyuM. "mAre putra zukarAja gAMgalI RSinA Azrame gayo che, ghaNA vakhatathI tene kAMI samAcAra nahi hevAthI huM raDI rahI chuM." tenuM raDavAnuM kAraNa jANI meM tene AzvAsana ApyuM. pachI tuM ahIM che tevuM meM avadhijJAnathI jANyuM, eTale huM ahIM Ave. zukarAja, tuM tArI mAne maLa." A sAMbhaLI zukarAje pitAnI mAtAne kuzaLavartamAna kahevA devIne prArthanA karI, ne pitAnA mitra sAthe AgaLa vacce. devIe zukarAjanA kuzaLavartamAna tenI mAtAne pahecADayA ane kahyuM, "aSTApadatIrthanI yAtrA karI tAre putra taratamAM ja ghera Avaze." zrI jinezvara dene vaMdana karI zukarAja pitAnI baMne strIo sAthe pitAnA nagaramAM Avyo. tene nagarapraveza 22
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghaNI dhAmadhUmathI karAvavAmAM AvyuM. divase jatAM mRgavaja pitAnA kuTuMba sAthe bAgamAM AvyuM. tyAM eka sevake AvI jaNAvyuM, "sAraMgapuranA rAjAne putra sUra ApanA putra haMsarAja sAthe yuddha karavA mATe Ave che." A sAMbhaLI mRgadhvaja ane zukarAja laDhavA taiyAra thayA, tyAre haMsarAje kahyuM, 'tene jyAre mArI sAthe ja laDhavuM che te huM ja tenI sAthe laDhIza." kahete te laDhavA taiyAra thaI AgaLa gaye. baMne sAmasAmA AvI gayA. haMsarAje yuddhamAM tene harA. te bezuddha thayuM eTale haMsarAje tenI sevA karI. te zudhdhimAM Ave, tyAre tenuM hRdaya haMsarAja mATe mAnathI bharAI gayuM. mRgadhvaje tene pUchyuM, "mArA putra tamAruM zuM bagADyuM hatuM, jethI tame tenI sAthe yuddha karavA AvyA hatA? javAbamAM sUre kahyuM, "sAMbhaLe, eka vakhata kevaLI bhagavAna sAraMgapura padhAryA hatA, mArA pitA sAthe huM temane vAMdavA gaye hatuM. temanI dharmadezanA sAMbhaLyA pachI kyA puNyanA prabhAve huM rAjakumAra thaye? te pUchyuM. javAbamAM temaNe kahyuM. "bhalipuramAM jitArI nAmane rAjA hatuM, te pitAnI haMsI ane sArasI temaja maMtrI ane sevake sAthe vimalAcala gaye hate. pAchA pharatAM rastAmAM tenuM mRtyu thayuM, tethI maMtrIe badhAne bhakilapura laI jatAM rastAmAM caraka nAmanA sevakane kahyuM, "vizrAmasthAnamAM huM ratnakuMDaLa bhUlI gayo chuM, te tuM laI Ava. caraka te ratanakuMDala levA gaye paNa jaDyuM nahi, tethI te pAcho pharyo ne samAcAra kahyA. A sAMbhaLI maMtrIe
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ 330 # s tene te ja te lIdhuM che." kahI mAra mAryo. pariNAme te bezuddha thaI tyAM paDe. ne teo AgaLa gayAM. caraka jyAre zudhdhimAM AvyuM tyAre te maMtrIne tiraskAravA lAgyuM. ane tarasathI piDAte te rIdradhyAna karate mRtyu pAme. e caraka bhalipura pAsenA jaMgalamAM sApa thaye, ne tene mAranAra siMha maMtrIne karyo. tethI maMtrI marI hato ane narakamAM gaye ne raudradhyAna- parAyaNa sApa paNa narake gaye. narakyAtanA bhegavI te caraka lakSmIpuramAM dhana zreSTIne tyAM ja , tyAM teNe zrI jinezvaradevanI pUjA karI tethI te rAjakumAra karo 9 , ne pele maMtrI : cAra Rha. naraka yAtanA bhegavI zrI 44 - kavi vimalAcala para haMsa thaye, maMtrIne sApa karaDaze. tyAM teNe zrI jinezvadevane pAMkha para pANI lAvI snAna karAvyuM, puSpa lAvI pUjA karI, tethI te mRgava rAjAne tyAM janme ne tenuM nAma haMsarAja pADavAmAM AvyuM. A sAMbhaLI huM vaira levA taiyAra thaye. kevaLI bhagavate mane zAMta thavA upadeza ApyuM paNa te na mAnI huM yudhdha
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ 340 karavA AnyA. hAryAM. eTale have e bairabhAva me' taja dIdhe che, ne huM kevaLIbhagavaMta pAse jai dIkSA grahaNa karIza." ema kahI hu'sarAjane namaskAra karI te kevaLI bhagavaMta pAse gaye.. sUranI vAtAe mRgadhvaja para asara karI. temanA manamAM kevaLI bhagavatanA zabdonA paDaghA paDavA lAgyAH caMdravatInA putrane joze tyAre zuddha bairAgya utpanna thaze.' tevAmAM eka bALaka tyAM Avyo ne teNe mRgadhvajane praNAma karyAM. rAjAe pUchyuM, 'tu kANu che ?' te ja vakhate AkAzavANI thaI, e caMdravatInA putra che. tamAre tenI satyatA jANavI hAya to ahIMthI pAMca gAu dUra izAna koNamAM jAva, tyAM vanamAM yazeAti nAmanI cekiMganI che. te tamane badhuM kaheze.' A AkAzavANI sAMbhaLI rAjA pelA bALaka sAthe jyAM yazAmati cekiMganI hatI tyAM Avye ne pUchyuM, 'zuM A caMdravatInA putra che ?' javAkhamAM ceAginI khelI, 'hA, rAjan ! e caMdravatInA ja putra che.' kahetAM ceAginIe AgaLa kahevA mAMDayu',' pahelAM ca'pApurImAM sema nAmane rAjA hato, tenI pativratA bhAnumati strIne eka yugale sUcanA ApI ga'mAM praveza karyAM. pUrva mAse bhAnumatie eka putra ane putrIne janma ApyA. putranu nAma caMdrazekhara ane putrInu nAma caMdravatI rAkhavAmAM AvyuM. e cadrazekhara mATA thatAM tenAM lagna yazeAmati sAthe karavAmAM AvyA. tame jyAre peApaTanA DhAryAM gAMgalI RSinA Azrame gayA hatA. tyAre tamArI strI caMdravatIe rAjanI lagAma hAtha karavA pAttAnA bhAI
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ 341 caMdrazekharane belAvyuM hatuM, paNa tamArA pAchA AvatAM bAjI dhULamAM maLI gaI. te pachI caMdrazekhare kAmadevanI ArAdhanA karI, caMdravatInI yAcanA karI. kAmadeve caMdrazekharane aMjana ApatAM kahyuM, "mRgadhvaja rAjA caMdravatInA putrane joze nahi, tyAMsudhI A aMjanathI adazya rahI zakAze." kahI kAmadeva cAlyA gayA ne aMjana AMjI caMdrazekhara adazya thaI caMdravatI pAse A badhI vAta kahIM. divase jatAM caMdravatIe eka dahADe caMdrazekharane kahyuM, have mane prasava thAya tema lAge che, te zuM karIzuM?' javAbamAM caMdrazekhare kahyuM, 'e putrane huM mArI strI yazematine ApIza." ne Akhare thayuM paNa ema ja. putrane janma thatAM te putra yamatine seMpavAmAM AvyuM, tenuM nAma caMdrAMka rAkhavAmAM AvyuM. yamati pAse moTA thayelA caMdrAMkane pitAne karavA e yamatine vicAra AvyuM. teNe potAne vicAra jaNAvI te tenI mAtA nathI, paNa caMdravatI tenI mA che tema kahyuM. caMdrAMke yamatinI mAMgaNIne asvIkAra karyo ne pitAnAM mAtapitAnAM darzane cAlyA. AthI yazemati duHkhI thaI cezinI thaI. rAjana, e yamati huM chuM. AkAzavANIe tamArI strInA samAcAra jANavA mATe tamane ahIM mekalyA che." mRgadhvaja A sAMbhaLI lAlapILo thaI gaye. ginIe tene upadeza ApI zAMta karyo. pachI mRgadhvaja caMdrAMka sAthe udyAnamAM AvyuM ne tyAM AvelA maMtrIne kahyuM, "have
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ 346 nagaramAM AvavA mAMgatA nathI. zukarAjane rAja soMpI huM dIkSA grahaNa karIza.' tyAre maMtrIe kahyuM, ' mahArAja, jitendriya na hAya tene badhA ja doSa lAge che. mATe Apa rAjamahelamAM padhArI mahelane caraNarajathI pAvana karaza." maMtrInA zabdo sAMbhaLI rAjA nagaramAM gayA. zukarAjane rAja Apyu, sakSetrAmAM dravyanA vyaya karyAM, aThThAi mahAtsava kane viSayavAsanA tyAgI. khIjA divase savAre dIkSA levA mRgadhvaje niya karyAM. A prakAranI bhAvanA hRdaye karatA rAjAne rAtamAM ja kevaLa jJAna prApta thayuM. eTale svaga thI devAe AvI kahyuM, he rAjanU! have tame muniveza dhAraNa karo eTale ame tamArI vaMdanA karIe, ' devAnI prAthanAthI mRgaje muniveza dhAraNa karyA. devAe-manuSyoe maheAtsava karyA pachI temaNe dharmopadeza karyAM te pachI hu'sarAja, ca'trAMka ane kamalamAlAe rASi pAsethI vrata grahaNa karyuM, ne jagatanA prANIone udhdhAra karavA rAjarSi e prayANa karavA vicAra karyAM. tyAre caMdrazekhara pAchaLa bhAna bhUlelI caMdravatIe rAjanI adhiSThAtrI devInu ArAdhana karyuM. devI prasanna thai pragaTa thayAM ne kahyuM, * tArI icchAmAM Ave te varadAna mAMga. tyAre ' zakarAjanu rAja caMdrazekharane maLe evu caMdravIe mAgyuM eTale devIe kahyuM, ' zakarAja jyAre nagara bahAra jaze tyAre caMdrazekharane khelAvaje. huM tenu rUpa zukarAja jevuM karI daIza.' kahI devI adRzya thaI gaI ne rANI zukarAja mahAra jAya 6 "
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ 343 pADavA lAvA !! [S) 2 - 3 ?? ... :~> '' tenI rAha jovA lAgI. keTalAka divasa pachI zukarAje zAzvata zrI jinezvara devane praNAma karavA javA taiyArIo karavA mAMDI. tyAre padmAvatI ane vAyuvegAe temane sAthe laI javA kahyuM. zukarAje temanI mAMgaNI svIkArI, maMtrIone rAja saMbhALavA kahI zukarAje patnIo sAthe cAlavA mAMDyuM. zukarAja gaye eTale caMdravatIe caMdrazekharane belA. te tyAM Ave te sAthe ja te devInA varadAnathI rAkarAjanA rUpamAM palaTAI gayo. ne moTethI bUmo pADavA lAgyo, "De doDe, ne kaI duSTa vidyAdhara mArI strIone laI jAya che. A rIte karavo avAjathI maMtrIo tyAM ja che AvyA ne "Apa jyAre AvyA ?" te pUchavA lAgyA. ja zukarAja rUpadhArI caMdrazekhare vaLate javAba Ape, huM hamaNAM darzana karyA vinA pAche A. keI duSTa vidyAdhara mArI be strIone ? huM dekhate rahyo ne te kapaTathI | upADI pUrva dizAmAM laI zakarAjanA rUpamAM caMdrazekhare bUma gaye." tyAre maMtrIoe tenI pADavA mAMDI. AkAzagAmI vidyA mATe pUchyuM. tenA javAbamAM teNe kahyuM, - * a .. .
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ te paNa vidyAdhara laI gayo. A sAMbhaLI maMtrIoe kahyuM, "bhale, badhuM gayuM paNa tame sAjAsArA che eTale basa che." hA bhAI hA." zukarAjarUpI caMdrazekhara be , "paNa mArAthI te strIonA viyoge javAze nahi belatA caMdrazekharane mazIoe khUba samajAvyo. bahArathI raDate ne hRdayathI hasate caMdrazekhara Akhare zAMta thayo ne zurAja jema rAja karate hate tema rAja karavA lAgyo. nagara chaDI nIkale zukarAja zrI jinezvara devane praNAma karate aSTApada tIrthamAM gayo. bhaktibhAvathI tyAM devane praNAma karyA. te tIrtha para AkAzagAmI cAraNamuninI vi > rAjA ke . dharmadezanA sAMbhaLI. pachI zukarAja strIo sAthe sAsare gaye, tyAM traNa divasa rahI te pitAnI strIo sAthe pitAnA nagaranA udyAnamAM Avyo. DR. zakarAjane jotAM ja ! caMdrazekhara gabharAyo. tene paNa manathI kaI yukti vicArI - - maMtrIone belAvI kahyuM, zukarAja beTho che tyAM maMtrI AvyuM. je vidyAdhara mArI strIone laI gayo hato, te mArI sIe
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ 345 - sAthe mAruM rUpa laI Avyo che. mArI strIe paNa tene vaza thaI gaI che. te ughAnamAM utaryo che. tene jaladI vidAya karo." zukarAja rUpa dhArI caMdrazekharanA zabdo sAMbhaLI buddhidhana nAmane maMtrI udyAnamAM gaye. zukarAjane tyAMthI cAlyA javA - kahyuM. baMne vacce keTalIya vAtenI Apale thaI padmAvatI ane vAyegAe paNa vacce sUra pUrAvyuM paNa tene koI ja artha saryo nahi. lAcAra zukarAja pitAnI patnIo sAthe tyAMthI vimAnamAM besI cAlyA gaye. buddhidhana maMtrI caMdrazekhara pAse AvyA. badhuM kahyuM, te sAMbhaLI khuza thayelA caMdrazekhare vIsa gAma tene InAmamAM ApyAM. have vimAnamAM besI AgaLa vadhatA zukarAjanuM vimAna eka divasa ekAeka AgaLa vadhatuM aTakayuM. "vimAna kema aTakayuM?" no vicAra karatA zukarAje tarapha joyuM, te pitAnA pitAne suvarNakamaLa para beThelA joyA. eTale vimAnamAMthI utarI temane teNe vidhipUrvaka praNAma karyA. kevaLI bhagavaMte dharmopadeza karyo. e sAMbhaLyA pachI zukarAje kahyuM, "koIe mAruM rUpa laI mAruM rAja laI lIdhuM che. zukarAjanA A zabdo sAMbhaLyAna sAMbhaLyA karI kevaLa bhagavaMta zAMta rahyA, tyAre zakarAja pharIthI bolyo, "he bhagavana ApanAM zreSTa darzana thayA pachI mAruM rAjya jAya e mAruM durbhAgya ja kahevAya ne?" Ama bolatA zukarAje keTalIya prArthanA karI tyAre kevaLI bhagavaMte kahyuM, mikSa ane sukha ApanAra vimalAcala tIrtha che. tenI guphAmAM cha mahinA sudhI namarakAra mahAmaMtrano jApa kare. te guphAmAM
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ 346 jyAre teja unna thaze tyAre zatru ApoApa cAlyA jaze." kevaLa bhagavaMtanuM kaheluM sAMbhaLI zakarAja bhagavaMtane praNAma karI patnIo sAthe vimAnamAM besI vimalAcala para gayo. tyAM guphAmAM besI navakAra maMtrano jApa karavA mAMDayo. cha mAsa pUrA thatA tyAM apUrva teja utpanna thayuM. pachI te pitAnI patnIe sAthe potAnA nagara tarapha javA lAgyo tyAre caMdrazekharane rAjana adhiSThAtrI devIe kahyuM, "tuM AjathI caMdrazekhara thaI jaze, zukarAjanuM rUpa cAlyuM jaze." A sAMbhaLatAM ja caMdrazekhara tyAMthI nAsI chUTayo. ne zukarAja pitAnA nagaramAM AvI pahoMce. rAja saMbhALyuM, tyAre "A badhuM kema banyuM? tema maMtrIoe pUchyuM. zakarAje yogya javAba Apyo te pachI vidyAdhara sAthe tIrthAdhirAja zrI vimalAcala para virAjelA zrI RSabhadeva prabhune praNAma karavA zukarAja saMghapati thaI sakaLa saMgha sAthe cAlyo. mArgamAM pUjA vagere karatA anukrame caturvidha saMgha girirAja zrI vimalAcala mahAtIrthane viSe Avyo. eTale zukarAje kahyuM, "ahIM paMcaparameSTi navakAra maMtrano jApa karI meM zatru para vijaya meLavyo hate, mATe A girirAjane AjathI zatruMjaya kahevAmAM Avaze." caMdrazekhara paNa zrI AdinAtha prabhune praNAma karI pitAnAM karelAM kamane manamAM pastA karavA lAgyuM ne zrI mahedaya munivara pAse bhAvathI dIkSA lIdhI. zukarAja tyAM Avyo ne munIzvarane vaMdanA karI pUchavA lAge, "kapaTathI . mAruM rAjya keNe laI lIdhuM hatuM ?' javAbamAM munIzvare
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ 347 kahyuM "A avatArathI bAvana bhava pahelAM tame jenuM kapaTathI rAja laI lIdhuM hatuM teNe?" meM kanuM rAja laI lIdhuM hatuM ?" zukarAje pUchyuM, munIzvare kahyuM, "A tamArA mAmA caMdrazekharanuM." A sAMbhaLI zukarAja Azcarya pAmI Ubhe thaya ne muni caMdrazekharane praNAma karyA. te pachI potAnAM pApa karmonI niMdA karatAM muni caMdrazekhare ugra jJAna, dhyAna ane tapavaDe aSTa prakAranAM karmone nAza karI kevaLa jJAna prApta karyuM. zukarAja girirAja zrI zatruMjayanI yAtrA karI potAnA nagaramAM pAcho Avyo ne rAjakAja saMbhALavA lAgyo. divasa jatAM padmAvatIe svapnamAM caMdrane pitAnA moDhAmAM praveza joye. te dekhatAM ja te jAgI ane dharmadhyAnapUrvaka rAtri vitAvI ne prabhAtamAM UThIne dAna puNya karyA. pUremAse teNe tejasvI putrane janma ApyuM. zuraje tenuM nAma caMdra rAkhyuM. te caMdra meTo thatAM sUra nAmanA rAjAnI kanyA sAthe lagna karyA. eka vakhate zrI kamalAcArya nAmanA dharmAcArya potAnA parivAra sAthe vihAra karatA te nagaranA udyAnamAM AvyA. A samAcAra zukarAjane maLatAM pitAnAM kuTuMba sAthe vAMdavA gaye. zrI kamalAcArye dharmopadeza Apyo. upadeza detA gurue dhIravaNika ane dhanadazeTTInI kathA kahyA pachI arimardana rAjAnI kathA kahI.
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa pAMtrIsamuM ... amina varasA pahelAMnI vAta che, ApaNA bhAratavamAM svaNu pura nAmanuM eka nagara hatuM. e nagaramAM bhagavAna jinezvarAnA gaganacuTaMbI madiza hatAM. e nagara para arimana rAjAnu Adhipatya hatuM. tene lakSmIvatI nAme guNanA bhaMDAra rANI hatI. tenAM rAjakAjamAM sAtha ApavA rAjanItijJa matisAra nAmanA matrI hatA. e rAjAne eka rAtanA svapramAM uttama vimAna, vana, AlizAna makAne, sarovarathI suzobhita sva dekhAyuM ne te jAgyA. tenA manamAM vicAra janmyA, ' mAruM nagara e svarNAM jevuM na thAya te huM janmyA ne na janmyA te sarakhuM ja che.' A vicArathI rAjAnA mukha para udAsInatAnI chAyA chavAI. te maMtrInI dRSTie paDatAM teNe namratAthI pUchyuM, * rAjana, ka'I ciMtAe tamane gheryA che? kahI zakAya tevu' hAya tA mane kaheA.' 'zuM huM? khAlato rAjA cUpa thaI gayA. tethI
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ 249 maMtrIe vadhu ne vadhu Agraha karyAM. rAjAe potAnuM svapna kahI peAtAnA nagarane svarga tulya banAvavA kahyuM. maMtrIe aneka prakAranA ratna-maNuiethI nagarane ze|bhALyu. maNimaya mahAlaye banAvaDAvyA. rAjAe te joI zAMtinA zvAsa lIdhe. eka dvivasa rAjA rANI sAthe mahelanA jharUkhAmAM esI nagaranI zezabhA jotA rANIne uddezI kahevA lAgyA, " AvuM nagara te pRthvImAM kayAM ya jaDe tema nathI.' 'huM pApaTa !' tAraNa para beThelI peApaTIe rAjAnA zabdo sAMbhaLI popaTane " 6 pUchyuM, zuM rAjAjI kahe che te satya che ?" javAbamAM popaTe kahyuM, mANasa peAtAnA manathI abhimAna rAjA popaTa popaTInAM zabdo kare tethI zuM thayu ? jyAM sAMbhaLe che. ratanacaMdra nAmanA rAjA rAja kare che te ratnaketupura AgaLa A nagara kAMi hiMsAkhamAM nathI.' rAjAnA kAne A zakhkho paDayA. eTale te popaTa hatA tyAM javA lAgyA, tyAM te te popaTa poparTI UDI gayAM. ne rAjA ciMtAsrAgaramAM DUbavA lAgyA. matrIoe rAjAnA EGUON
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ 350 manaduHkhane jANavA prayatna karyo. ne rAjAe pipaTe kahelA zabdo kahyA. A sAMbhaLatAM ja e ratnaketapura nagarane zodhavA tarapha sevake deDAvavAmAM AvyA. paNa pariNAma zUnya AvyuM. rAjA nirAza thaye. ne nirAzA tene bharakhI jaze, tema teNe maMtrIne kahyuM. maMtrIe rAjAne AzvAsana ApyuM. ne pite ja te nagara zedhavA javA taiyAra thaye. tyAre rAjAe kahyuM, "e nagara nahi jaDe te huM mRtyu pAmavAne." maMtrIe kahyuM, "mahArAja, huM te nagarane zodhI kADhavAne. ane te mATe mane cha mahinAnI mudata ApavAmAM AvavI joIe. keI kArya utAvaLathI thatuM nathI, haiye rAkhavAthI sau sArAM vAnAM thAya che." rAjAe traNa mAsanI tene avadhI ApI. maMtrIe mAthuM namAvyuM ne te nagara zodhavA te tyAMthI nIkaLe. te ghaNuMya AthaDe, ghaNAMya nagara, vana vagere jayAM paNa ratnaketupura kyAMya dekhAyuM nahi. nirAza thayela maMtrI Akhare ratnapurI nAmanA nagaramAM pahoMcyA. tyAM jinAlayamAM jaI, zrI RSabha jinezvaranI stuti karI bahAra AvyuM. ne te pachI nagaramAM kaI eka mahI nAmanI kaMIpaNa hatI tene tyAM jaI bhojana karavA beThe. udAsa mane khAtA maMtrIne joI kaIyaNe pUchayuM, "kahe na kaho, tamane koI ciMtA che. tamArA mananI vAta mane kahe." ne maMtrIe pitAnI vAta kahI. te sAMbhaLI mahI belI, tamArI IcchA pUrI thaI zakaze. tame tamArA rAjAne laI Avo. maMtrI tyAMthI gaye, rAjAne laI Avyo. mehIe
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ 351 tene satkAryo tene jamADI te kahevA lAgI. "te ratnaketanagara ahIMthI traNaso jana che. te nagaranI rAjakumArI saubhAgyasuMdarI manuSya jAti tarapha dhuNa kare che." "ema?" rAjAe navAI pAmatAM pUchayuM, "mane tyAM laI jaze?" "tamArI tyAM javAnI IcchA che te tamArA maMtrI sAthe A zayyA para bese." mehIe kahyuM. te rAjA temaja maMtrI zayyA para beThA. te sAthe ja mehIo sAthe besIne AkAzagAmI vidyAthI te baMnene ratnaketupura nagaranI bahAranA bAgamAM lAvI mUkyA, ne kahyuM. A te nagara. have tamAre je karavuM hoya te kare. ka : ' " -- che ke : hiM te have pachI jaIza para E paNa ame pAchA zI rIte jaIzuM? amane kyAM AkAzagAmI vidyA AvaDe che?" rAjAe kahyuM. tyAre mahae agiyAramA divase pAchA AvavAne vAyado karI cAlavA mAMDyuM. mahInA gayA pachI ja rAjAe rUpa parivartana karanArI vidyAthI te kanyAnuM rAjA ane maMtrI zayyA para beThA.
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35ra ne maMtrIe brAhmaNanuM rUpa lIdhuM. pachI baMne jaNe nagaramAM pharatAM pharatAM rAjasabhAmAM AvyAM ne rAjAne AzIrvAda Ape. eTale rAjAe pUchayuM, "tame keNa che? kayAMthI ane kaI IcchAthI AvyAM che?" "mahArAja, huM bahu dUra dezathI tamArA nagaranI zebhAnu varNana sAMbhaLI Avyo chuM. paNa A kanyA mArI. sAthe hovAthI mArAthI nagarabhramaNa thaI zakatuM nathI huM nagara bhramaNa karuM tyAM sudhI A kanyA tamAre tyAM rAmo evI mArI IcchA che." "ThIka." kahetA rAjAe te kanyAne pitAnI kuMvarI pAse mekalI. brAhmaNa tyAMthI nagara jevA gaye. kanyAsvarUpamAM rahelA rAjA arimardane rAjakumArIne mIThA zabdothI vaza karI lIdhI. rAjakumArIne paLa paNa tenA vagara cena paDatuM na hatuM, vAta vAtamAM arimardane te puruSanI kema dhraNa kare che te pUchayuM. javAbamAM rAjakumArIe kahyuM, "sa!i atyAre pUrvenA bhavamAM huM cakalI hatI. meM mArA pati cakalAne prasavakALa najIka AvatAM eka vakhate kahyuM, atyAre ApaNe mALo bAMdhI levuM joIe. paNa cakalAe sAMbhaLyuM nahi. tyAre meM ghaNA kaTe mALo bAMdhe. tevAmAM ekAeka jaMgalamAM dava lAge. meM mArA pati caklAne pANI lAvI mALAne chAMTavA kahyuM, paNa teNe sAMbhaLyuM na sAMbhaLyuM karyuM. chevaTe meM pANI lAvI chAMTavA vicAra karyo teTalAmAM e davamAM huM baLI gaI. cakale kayAMya UDI gaye
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________ 353 te avatAramAM meM bhagavAna AdinAthanI pUjA karI hatI, tethI huM rAjakanyA thaI mane gata janmanuM smaraNa rahyuM. e smaraNa ja mane puruSa jAtane tiraskAra karavA prere che." bena." arimardana be, "strIo gussAmAM zuM nathI karatI? e gusa, e krodha, sarva puNyane nAza karanAra che." rAjamahelamAM A be jaNAM Ama vAta kare che, tyAre brAhmaNa rUpadhArI maMtrI nagaramAM pharI rAjasabhAmAM AvyA ne rAjAne kahyuM, "mahArAja, mArI putrI ane have Apa." brAhmaNanA zabda rAjAe te chokarIne lAvavA dAsIne mokalI. dAsIe rAjakumArIne rAjAne saMdezo kahyo tyAre rAjakumArIe kahyuM, "huM A brAhmaNakanyAne ApanAra nathI. huM tenA vagara rahI zakuM tema nathI" A zabdo dAsIe rAjAne kahyA. tyAre brAhmaNasvarUpI maMtrI maravA taiyAra thaye, te jotAM ja rAjA jAte ja tyAM gaye. ne kanyA lAvI brAhmaNane oNpI. pitAnI kanyA laI brAhmaNe tyAMthI cAlavA mAMDyuM. cAlatA cAlatA teNe kahyuM, "AvuM nagara kayAMya nathI." ne tenI kanyAe mAthuM halAvyuM. pachI baMne jaNa nagara jotA jotA nagara bahAra AvyA. ne mULa svarUpamAM AvI gayA tevAmAM mehI paNa AvI pahoMcI. teNe baMnene zayyA para besADI pitAne tyAM lAvI, temane bhejana karAvyuM. te pachI rAjAe kahyuM, huM sainya sAthe ahIM AvIza, tuM mane tyAM laI jaze?
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________ 354 mahIe tema karavA khuzI khatAvI. pachI rAjAe pUchyu * A zayyA tArI pAse kayAMthI AvI ?? javAbamAM maha ka MdoIyaNe kahyuM, ' pahelAM dhArApurImAM dhana nAmano zreSTha hatA. tenI dhanyA nAmanI strIe zatrujaya Adi tIrlaeNna yAtrA karI dharmadhyAna karIne te prathama svarga lAkamAM gai. samaya jatAM huM te dhanyA svarga lAkamAMthI ahIM AvI. dhana zreSTI paNa dharmadhyAna karI bIjA svargalAkamAM gayA. temaNe gata janmanA snehane yAda karI mane A AkAzagAmInI zayyA ApI. huM tenAthI mArAthI thatA upakAra karu chuM.' : rAjA te sAMbhaLI prasanna thayA ne matrI sAthe potAnA nagaramAM AvI yAtrA karavA javu che' tevuM bahAnuM karI sainya sAthe mehIne tyAM AvyeA. mehIe badhAne zayyAne sparzavA kahyuM. badhA aDakayA te sAthe ja zakhyA UDI ane ratnaketupuranAM vanamAM AvyAM. ratnacaMdra rAjAe sainya sAthe rAjAne AvelA jotAM peAtAnA rAja para koI duzmana caDhI Avye che' tevuM mAnyuM ne yuddha karavA nagara bahAra AvyA : tyAM amane potAnA mANasa mokalI kahevaDALyu. ' dharmAtmA arimana yAtrArthe ahI AvyA che, te strInuM mukha jotA nathI. are, tenuM vacana sarakhuMya sAMbhaLatA nathI. strInAM darzana thatAM te mRtyu pAme che.' A sAMbhaLI ratnacaMdra ranaketu zAMta thayA. ne arimana pAse Avye. te vakhate te bhagavAna AdinAthanI pUjA karI rahyo hatA. pUjA pUrI karI rahyA pachI ane maLyA. te pachI ratnaketue pUchyuM, ' Apa '
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________ 355 senA sAthe kyA hetuthI nIkaLyA che?' javAbamAM arimardane kahyuM, "bhavasAgarathI chUTavA zrI jinezvara devenI yAtrA karavA nIkaLe chuM. tIrthamAganI dhULane sparzamAtra thatAM mAnava niSpApa thaI jAya che, te tIrtha sthAnomAM bhramaNa karavAthI bhavabhramaNa dUra thaI jAya che." rAjAnAM dharmayukta vAkya sAMbhaLI ratnaketu prasanna thayA ne te dharmAtmAne pitAne tyAM bhojana karavA AvavA Agraha karavA lAgyuM, tyAre teNe kahyuM, "nagaramAM Avaze nahi. kAraNa, huM strImukha ja nathI, jovAI jAya te mAro prANa jAya mATe bhejana sAru Agraha karaze nahi." tema nahi bane, nagaramAM strI jAtane potAnA gharamAM rahevA sUcana karavAmAM Avaze. ane aMtaHpuramAM paNa tevI ja vyavasthA karavAmAM Avaze." rAjane zabdo sAMbhaLI arimardane jamavA mATe hA pADI. ne ratnaketue pitAnA zabdonuM pAlana karatAM uttama prakAranI rasoI banAvI. rasoI thatAM ja te arimardanane pitAne tyAM teDI lAvyuM. ne puruSaSiNI rAjakanyAnA mahAlaya pAse rahelA bhejanamaMDapamAM arimardanane besADyo. bhejanakArya patyA pachI rAjakanyAnA mahAlayamAM vizrAnti levA mATe ratnaketa arimardanane lAvyuM. pachI pUchayuM, "tame strInuM moTuM kema jetA nathI?' javAbamAM arimardane kahyuM, "mArA gata janmamAM evuM banyuM che, tethI mane strI jAta pratye tiraskAra rahe che."
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________ 356 te tamAre pUrvabhava mane kaho." ratnaketue ghaNuM AgrahapUrvaka kahyuM, tyAre arimardana pitAne pUrva bhava kahevA lAge. rAjakumArI gupta rahI te sAMbhaLavA lAgI. rAjAe kahevA mAMDyuM. "gayA bhavamAM malayAcala parvata upara huM cakale hate. meM mArI cakalIne eka vakhate mALe bAMdhavA kahyuM, paNa tene gaNakAryuM nahi. meM duHkha veThI mALe bAMdhe, tevAmAM amArAM kameM dava lAge. meM cakalIne pANI lAvI mALA para chAMTavA kahyuM, paNa sAMbhaLe te bIjI. te te niratathI besI ja rahI. Akhare huM bhagavAna zrI AdinAthanuM dhyAna karate pANI chAMTavA lAge. tevAmAM dAvAnaLa AvI paho. huM maraNa pAme. ne AdinAtha prabhunA yAnanA prabhAvathI huM ahIM rAjA thaye chuM." arimardananA zabdo sAMbhaLI rAjakumArI manamAM belI, "A jaThuM bele che. manamAM belatI te belI UThI, "jUThuM, juThuM. jaLAzayathI pANI lAvI meM chAMTyuM hatuM nA, nA, meM chAMTyuM hatuM.' "nA meM.' kahetI rAjakumArI paDadAmAMthI bahAra AvI. rAjAnuM meTuM joyuM tethI jema sUrya ugavAthI aMdhakAra naSTa thAya tema puruSa pratye dveSa pIgaLI gaye. ne bolI, "bApu, A mArA gata janmanA pati che. mATe mArAM lagna temanI sAthe karI Ape. ratnaketue pitAnI putrImAM AveluM parivartana joI
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________ 357 AnaMda anubhavyuM. ne arimardana sAthe pitAnI putrI saubhA gyavatInuM lagna zubha muhUrtamAM karyuM. te pachI mahInI sahAyatAthI teo ratnapura pahoMcyAM. mahIe karelI sevAthI prasanna thaI rAjAe cAra maNi tene ApyA ne pitAnA nagara tarapha cAlyAM. rAjya-rANI AvatAMnagara zaNagAravAmAM AvyuM, ane prajAe bahu ja harSathI rAjA-rANIne nagarapraveza karAvyuM. divase jatAM saubhAgyavatIne garbha rahyo. tyAre tene devapUjA vagere zubhecchAo thavA lAgI. rAjA te IcchAo pUrI karate. yogya samaye rANIe putrane janma ApyuM. janma mahotsava ujavI rAjAe tenuM nAma meghanAda pADyuM. vaye vadhatA meghanAdakumArane caMdrapuranA rAjAnI putrI meghavatI sAthe paraNAvavAmAM AvyuM. pachI te pati-patnI ane kuTuMbIjane bhagavAna zrI AdinAthane vaMdananamana karavA gayAM. bhagavAnanI mUrti jotAM ja te baMne jaNAM mUIita thayAM. temane jAgRta karavA badhAe ghaNAya yatno karyA. tyAre te jAgRta te thayAM, paNa bolatAM na hatAM. tevAmAM nagaranA udyAnamAM jagatanA ane bodha ApatA zrI guNasUrIjI tyAM padhAryA. A samAcAra maLatAM rAjA saparivAra vAMdavA gaye. sUrijIe dharmanuM svarUpa samajAvatAM badhI rIte dharma mahAna che te samajAvyuM. dharmopadeza pUro thatAM rAjAe potAnA putra temaja putravadhu kema bolatAM nathI te pUchyuM, tyAre sUrijIe kahyuM, "te vAta sAMbhaLatAM ja teo gRhatyAga karI saMsArasamudrathI tarI javA cAritra dhAraNa karaze."
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________ 358 "je thAya te kharuM paNa kAraNa kahe." rAjAe kahyuM, tyAre zrI guNasUrijI kahevA lAgyA, "pahelAM bhImapuramAM jUra nAmane rAjA hatA. te ghaNe ja nyAyI hatA. teNe potAnA zatrunA vIrapura nagarane nAza karyo. tyAre sema nAmanA zreNInA traNa varSanI uMmaranA suMdara putra dhIrane ane be varSanI kanyA vIramatIne eka sainika laI tyAMthI nAsI chUTa. teNe ghaNuM dravya laI te baMnene kamala zreSTIne sopyAM. divase jatAM te yuvAvasthAmAM AvyAM. baMnenA lagna karavAmAM AvyAM. eka vakhata zrI dharmagheSa nAmanA muni mahArAja padhAryA, temane vAMdavA kamala saparivAra gaye. tyAM jaI teNe dhIra ane vIramatimAM gADha prema thavAnuM kAraNa pUchayuM. javAbamAM temaNe te baMne bhAIbahena che tevuM kahyuM. te sAMbhaLatAM ja baMne jaNAe vanamAM jaI bhagavAna zrI AdinAthane praNAma karI gRhatyAga karyo. dIkSA lIdhI, ugra tapa karI baMne vargamAM gayAM. AyuSya pUrNa thatAM tyAMthI teo pRthvI para AvyAM. tamArAM putra-putravadhU thayAM ne temane pUrvajanmanuM smaraNa thavAthI mauna dhAraNa karyuM che." arimardana temaja bIjAoe A sAMbhaLyuM. tyAre e daMpatIe mana tyAgI tyAM ja dIkSA lIdhI ne ugra tapazcaryA karavA tyAMthI cAlyAM gayAM, pachI rAjAe pUchyuM. "mArA kayA puNyakarmathI A rAja maLyuM che?" javAbamAM gurue kahyuM. "gata janmamAM tame zrI jinezvaradevanI bhAvasahita pUjA karI hatI tethI A badhuM prApta thayuM che."
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________ 350 jina dharmano prabhAva sAMbhaLI rAjAe tyAM zudhdha samyakatva vrata grahaNa karyuM ne pachI potAne mahele Ave. zuddha samyakatva khUba bhAvathI pAlana karatAM kamazaH sarve baMdhane naSTa karI mekSa meLavyo." e dharmopadeza sAMbhaLatAM zukarAjane saMsAra parathI vairAgya upanna thayo. teNe putrane rAjapI guru mahArAja pAse meTA utsava sAthe dIkSA grahaNa karI, tapazcaryA karIne karmone kSaya karI mekSa prApta karyo."
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa chatrIsamuM . . .. vi-se-mi-rA pUjyapAda-AcAryazrI siddhasenadivAkarasUrIzvarajInA mukhethI zrI zatruMjaya mahAtIrthano mahimA sAMbhaLI mahArAjA vikramanA manamAM zrI zatruMjaya girirAjanI vidhipUrvaka yAtrA karavA vicAra janmyo. gurudevane kahyuM: "he gurudeva, zatrajya tIrthanI yAtrA karavA mArI IcchA che, te Apa ApanA parivAra sAthe padhAravA kRpA kare." gurudeve vikrama rAjAnA mananI IcchA jANI sAthe AvavA anumati ApI. zrI siddhasena divAkarasUrIzvarajI saMgha sAthe padhAravAnA che A samAcAre lekamAM utsAhanuM pUra AyuM. rAjA vikrame rAjAe, sAmate, zrImaMta, pUjaya AcAryo, pUjya sAdhusAdhvIo ane dharmapremI janatAne nimaMtraNa patrikAo molI. saMghanA pramANane divasa AvatAM AkhA ya avaMtIne zaNagAravAmAM AvI.avaMtImAM jyAM juo tyAM AnaMdane AnaMda,
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________ zubha muhUrta saMghe prayANa karyuM. temAM cauda rAjA hatA, sittera lAkha zuddha zrAvaka kuTuMba hatAM, zrI siddhasena divAkarasUrIzvarajI Adi kiyAkalApamAM kuzaLa ane saguNa evA pAMca jainAcAryo pitAnA parivAra sAthe hatA. cha hajAra navaso suvarNanA zreSTha devAlaye, traNaso cAMdInA devA, pAMca hAthIdAMtanA devAlaya, ane aDhArase kANanAM devAla hatAM, be lAkha navase ratha, aDhAra lAkha gheDA, cha hajAra hAthI, khaccara, UMTa, baLada ane janasaMkhyA gaNI gaNAya tema na hatI. A saMdha eka gAmathI bIje gAma jate Akhare zatruMjaya girirAja lagabhaga thaye. parama pAvana girirAjanAM darzana thatAM ja saMghamAM AnaMdavarSA thaI badhAMe te divasane dhanya mA. girirAjanI taLeTImAM saMgha A tyAre yAcakane ghaNAM ghaNuM dAna ApavAmAM AvyAM. pachI zrI jinezvaradevane praNAma karavA saMgha girirAja para caDha. tyAM snAtra, pUjA, vijAropaNa Adi zubha kAryo bhakitapUrvaka karI prabhunI stuti karI saue jIvana kRtArtha karyuM. te pachI rAjA vikeme keTalAka caityane keTaleka bhAga khaMDita thayele joI gurudevane pUchyuM, "zuM A prAsAda paDI ja jaze?" tyAre gurudeve kahyuM, "rAjana , nAmanA mATe zrI jinezvara devena navina maMdira baMdhAvavA karatAM jIrNa maMdirone jarNoddhAra karAvavAthI navina maMdira baMdhAvavAthI je puNya maLe che tenAthI AThagaNuM vadhu puNya maLe che. jIrNoddhAra
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________ 362 karAvavAthI je puNya maLe che te bIjA kazAthI maLatuM nathI." gurudevanA A vacano sAMbhaLI vikrame zatrujya tIrthamAM jIrNa thayelA prAsAdene jIrNoddhAra karAvyA pachI, saMgha sAthe jaI giranAra tIrthane viSe birAjatA zrI neminAtha prabhune praNAma karI avaMtI tarapha prayANa karyuM. aneka tIrthonI yAtrA karI badhA avatI AvyA ne zrIsidhdhasena divAkarasUrIzvajInA mukhathI dharmakathAo sAMbhatA rAjA vikrama jIvana saphaLa karatA hatA. eka divasa eka garIba mANasa sabhAmAM AvyuM. teNe naMdarAjAnI vAta kahetAM kahyuM. "e rAjAe zAradAnaMdanA gurune vagara vicAre vadha karavA hukama ApyuM. paNa DAhyA maMtrIe temane pitAne tyAM gupta rAkhyA. thoDA divasa pachI rAjakumAra vijyapAla pitAnA mANaso sAthe zikAre gaye. zikAra pAchaLa paDatAM dUra nIkaLI gaye. e pAcho Avyo tyAre vicitra daI laIne AvyA. e darda paNa khUba vicitra hatuM. rAjakumArane na hate koI zArIrika vyAdhi ke na hate koI mAnasika vyAdhi mAtra rAjakumAranI jIbha para "vi-se-mi-rA' nAmane koI zabdarAkSasa savAra thaye hate. e "vi-se-mi-2' zabda pAchaLa zuM rahyuM che e zodhavA rAjAe dezapradezanA vaide, bhUvA, jatio vagerene balavyA hatA paNa pariNAma zUnyamAM AvyuM. "vi-se-mi-za" nI raTaNa ghaTavAne badale vadhavA lAgI.
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________ 363 - Akhare bahu ranA vasuMdharA rumAnI paDaha vagaDAvyA. vizALI nagarInA cogAnamAM paDaha vAgI rahyo hate. e paDahanA zabdo hatA, vizALA nagarInA rAjarAjezvara mahArAjA naMda AthI jAhera kare che, "je kaI mAnavI rAjakumAra vijayapALanuM darda dUra karI Apaze, tene rAjA pitAnu adhuM rAjya Apaze, tema ja tenuM rAjyamAM bhAre sanmAna karavAmAM Avaze. adhuM rAjya ane rAjasanmAna! kaMI kaMI yuvAne, prauDhe ane vicakSaNa puruSo ghaDIbhara kalpanAnA taraMge para savAra thaI gayA, paNa paDaha jhIlavAnI koInI hiMmata cAlatI na hatI. vizALa nagarInA ToLe vaLelA loke kautukapUrvaka Amatema jotA hatA. kalAka, be kalAka, traNa kalAka vItyA paNa paDahane keI sparzatuM na hatuM. samaya AgaLa vadhatAM pradhAnakanyA e paDaha svIkAre che. evI jAherAta eka yuvAne lekenA TeLAne bhedIne deDatA AvI karI. teNe kahyuM, "pUrajane, tamane jANIne AnaMda thaze ke, ApaNA mahAamAtye jAhera karyuM che temanI cosaTha kaLA pAraMgata putrIe maMtroccAra dvArA rAjakumArane "vi-semi-ranA bhedI dardamAMthI mukta karavAnI hAma bhIDI che." leke ghaDIbhara stabdha banI gayA. "rAjakumAranuM AvuM bhayaMkara darda pradhAnaputrI dUra karI zakaze?" sahunA manamAM eka sAthe zaMkAnAM vamaLa umaTavA lAgyAM.
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________ 364 jAhera nagaramaMDapamAM Aje lekenI medanI mAtI nathI. rAjakumArane rogamukta karavAnuM pradhAnaputrIe bIDuM jhaDapyA pachI te mATe jAhera kAryakrama jAye che. rAjA, pradhAna, rAjataMtravAhake, senApati, adhikArI maMDaLa, purohita, nagarazeTha, rAjyanA sarva agresare ane leke potapotAnA darajajA pramANe gya sthAne goThavAI gayA. | nirava zAMtine bhedate rAjakumAra vijayapALane vise-mi-rAne avAja bhaMyakara cIsanI jema vAtAvaraNane bheTe che. rAjakumAranI e raTaNAe Aje ugratama svarUpa dhAraNa karyuM che. dUra vyAsapITha para tavastramAM sajaja thayelI pradhAna putrI paDadA pAchaLa padmAsana vALIne beThI che. ene hAthamAM kamaLadaMDa che. rAjakumArane cAra anucaree pakaDIne aMjalIbaddha sthitimAM besADe che. rAjakumAranI "vi-se-mirA" nI bulaMda cIsanI ArapAra nIkaLatI pradhAnaputrInI maMtrAkSarI vANI saMbhaLAI rahI che. pradhAnaputrInI vANImAM nIcenI gatI vaNAI che. "vizvAsu sAthI mitranI vaMcanAmAM na vIratA, khoLe sutela vAnarane pheMye e te hatI bhIrutA" maranI asara thatAM jherane vega ocho thAya tema kavi-se-mi-rA" "vi-semi-rA" belate rAjakumAra kSaNabhara avAka thaI AMkho phADI rahyo.
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36pa leka pUre thayo ne kumArIe, maMgela pANIne rAjakumAranA mastake kamaLadaMDathI chaMTakAva karyo tyAre te "vi-se-mi-rA vi-se-mi-ra bhUlI semi-ro se-mi-ra zabdo ja belo rahyo. pradhAnaputrInI maMtrAkSarI vANInI camatkArika asaranA maMgaLa Aratye sahune ma para maMgaLa bhAvinI surakhI laherAvI dIdhI. pradhAnaputrIe bIje bleka zarU karyo. setunA puNyadarzane saMgame snAna kAryathI mitraghAtI vinA sarve chUTe che pApa mAtrathI. se-mi-rara se-mi-rA' bolate rAjakumAra pharI avAka banI UMDA vicAramAM DUbI gayela hoya tevuM banI rahyo, lekanuM punaH raTaNa karI pradhAnaputrIe tenA mastaka para kamaLadaMDathI vizuddha jaLane chaMTakAva karyo. tyAre tenI jIbha parathI semi-rAne prathamAkSara se paNa lupta thaI gaye. have te bolato hato. mAtra "mirA " mirA" rAjakumArane "mirA marA bolate sAMbhaLI sahu keIna meM para AnaMdanI jhalaka chavAI gaI manamAM ne manamAM sahu koI pradhAnaputrInI zakti para prazaMsAnI puSpavRSTi karI rahyA. pradhAnaputrIe zvekeccAra AgaLa calAvyA
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________ 366 * mitra drohI, kRtaghna ne cAra vizvAsaghAtaka; cAre e jAya che. narake yAvacca dradivAkaro.' zlAkanu punaH raTaNa karI ma Mtrela pANI pradhAnaputrIe rAjakumAranA mastaka para chAMTayuM, ne 'mi-rAnA 'mi' akSara paNa lupta thayA. have rAjakumAra mAtra 'rA' 'rA' khelavA lAgyA. leAkeAnA Anada ane Azcarya mAM khUba khUba vRddhi thaI. pradhAnaputrIe chellA laika kahyo: rAjana, tuM rAjaputranuM hAya kalyANa icchate; supAtradAna AraMbha, dAne gRhastha zuddha thatA' zlokanA chellA akSara rAjakumAranA kaNa paTa para athaDAye ne ekAeka 'rA' 'rA' khelatA aTakI gayA ane zunyadRSTithI Amatema jovA lAgyA. thoDIvAre te svastha banyA ane peAtAnI AsapAsa jAmelI virATa mAnavamedanI, potAnI samIpa paDadA pAchaLa jhAMkhI dekhAtI padmAsanA pradhAnaputrIne joi zarama anubhavavA lAgyA. rAjAnA AnaMdane pAra na rahyo. prajA paNa nAcI UThI. sahunI najara maMDAI hatI pelA jAduI paDadA pAchaLa, e paDadA pAchaLa pradhAnaputrIe evI tezI dhruvI racanA karI haze ke, tenA zloka--maMtranA zravaNathI rAjakumAra rogamukta "anI gayA?
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37 e paDadA cIrIne rahasya jANIe ema sahune thayuM paNa rAjAnA Adeza hatA, ne pradhAnakuMvarInI kaDaka zarata hatI ke te paDadAnI pAchaLa rahIne ja rAgeApacAra karaze. rAjAne lAgyuM pradhAnaputrIne jarUra koI devI sahAya haze, nahi to te mAtra traNa cAra sAmAnya zlokA ja melIne kayAMthI rAjakumArane rogamukta kare, rAjakumArane paNa have peAtAnA bhUtakALa yAda AvyA. tenA manamAM vicAra AvyA. * jaMgalamAM meM vizvAsaghAta karIne vAnarane vAghanA moMmAM haDaselI dIdhA, e vAtanI pradhAnakanyAne kayAMthI khabara paDI haze ?' paNa zaramane mAryAM rAjakumAra elI zakate nahiM. tyAM te rAjAe vina Mti karI, dru hai pradhAnaputrI, tame amArA para upakAra karyo. tamane jarUra kAi devInI sahAya che. rAjakumArane je vi-se-mi-rA' zabdarAkSasa vaLagye hatA te keNa hatA ? ane tene vaLagavAnu kAraNa zuM hatuM? te kRpA karI tame samajAvaze.' paDadAmAMthI avAja Avye : ' rAjan, sAMbhaLe, vi-se--mi-rA ' vyAdhinA janaka Apa pote ja che. " " A ApaNA rAjyamAM varSAM pUrve eka khUba ja vicakSaNa rAjapuruSa hatA, e khUba ja jJAnI hatA. jema sahadevane atijJAna hatu, tema A vicakSaNa paMDitane paNa atijJAna hatuM. eka vakhata evu banyu, Ape ApanI sAthe ja birAjatI evI ApanI prANathI paNa adhika priya ane
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________ 368 svarUpavAna mahArANI bhAnumatInu hUba citra citarAvyu. ApanI eka Teva hatI, rAjakAyanI ati gupta maMtraNA prasaMge paNa Apa mahArANI bhAnumatIno viraha sahI zakatA nahiM. tethI tamAre traNAgRhamAM mahArANIne sAthe nahiM rAkhatAM temanu hUbahU citra rAkhavuM, evo mA` pelA vicakSaNu paMDite ja tamane batAvelA. banyuM evuM, e citra citrakAre taiyAra karIne ApyuM. temAM nirupAyeluM mahArANInuM AbehUba svarUpa joi Apa vArI gayA. tyAre pelA vicakSaNu paMDitathI khelAi gayuM': * rAjan, A citrane bhale tame AbehUba kahI vakhANutA hA, paNa temAM mahArANInA sAthaLa parano tala atAvAyeA nathI !' 6 paDitajI khelI teA gayA pazu ApanA hRdayamAM zakAnA khIja vavAyAM. vicAra AvyA, mahArANInA jamaNA sAthaLa paraneA tala paMDitajIe dekhyA ja kevI rIte ? zu paMDitajIne rANI sAthe anicchAnIya sabaMdha haze !" zakA DAkinIe Apane pAgala banAvyA ne kAIpaNa khIjo vicAra nahi karatAM maMtrIne khelAvI paMDitajIno ziraccheda karavAnI AjJA ApI dIdhI. paNa paMDitajInuM nIkha teja hatu. ane maMtrI paNa dIrghadRSTivALA hatA. temaNe vicAryuM, rAjA humezAM manasvI hAya che, te utAvaLamAM khele te karAya. krodha utaratAM saMbhava che ke rAjA badhuM mAnya na peAtAnI pharaja
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________ 369 samajaze.' tethI pa'DitajInA vadha na tyAM rAkhyA. ane Apane jaNAvyuM, H gayA che. karAvatAM temaNe potAne patijIno nAza thai A pachI tA varSa vaho gayA. paDitajI maMtrone tyAM bhoMyarAmAM ArAmathI jIvana vItAvatA hatA. tyAre ApanA rAjakumAra eka divasa zikAra karavA jaMgalamAM gayA. eka haraNanI pAchaLa doDatA doDatA tenA sAthIdArAthI chUTo paDI gheAra vanamAM thaI caDhA. sUryAsta thaI gayA, rAjakumArane kayAMya rastA hAtha AvatA nahAtA, paNa rAta vadhatI gaI ane vAghanI garjanA vadhatI gaI. rAjakumAra jIva bacAvavA eka jhADa para caDI gayA. A jhADa para eka vyatarAdhiSThita vAnara hatA. vAnare kumArane kahyuM : ' sAru thayu... tuM jhADa para caDI gaye. A jhADanI nIce ja vAgha AvI pahoMcyA che.' kumArane to vAgha jotAM ja kaMpArI chUTI. vAnare hiM'mata ja : ja ApI, ApaNe be jaNA chIe gabharAvAnI jarUra nathI.'vAgha teA jhADa pAsethI khase ja nahiM. tene khAtarI hatI rAtrinA samaya daramyAna A bemAMthI eka te jarUra tenAM memAM AvIne paDaze. pelA vAnara nyatarAdhiSThita hatA, te jANatA hate ke, jo hiM`mata rAkhIne rAta vItAvazu te vAgha thAkIne 24
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________ , 370 che.? :: P SSA 1:1 Pra * : ", ri; * ) [ it 2 .. * 3 W: J; - I[hing KirSTa r[ . . 1 /Xficiati pA/rts(I (Fift ( rAjakumAra jhADa para caDhI gayo cAlyA jaze. teNe rAjakumArane kahyuM, "tame mArA kheLAmAM sUI jAva, huM jAgate rahI tamAruM rakSaNa karIza. jyAre huM tamane UThADuM tyAre tame jAgatA rahI mAruM rakSaNa karajo, ema rAta vItI jaze aMte sahu sArA vAnA thaze." rAjakumAra te AkhA divasano thAkele hatuM eTale eNe te tarata ja pelA vAnaranI vAta svIkArI lIdhI ane e te nirAMte vAnaranA khaLAmAM ghasaghasATa UMghI gaye. pelA vAghanI trADe cAlu hatI, paNa rAjakumArane vAnaranI zakti
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________ 371 ane vaphAdArImAM evI zradhdhA prApta thaI hatI ke, teNe tenI lezamAtra ciMtA rahI nahi. rAjakumAra nidrAdhina thaye, tyArabAda vaghe vAnarane kahyuM, "are vAnara! huM bahu bhUkhe chuM, A rAjaputrane nIce nAkha, jethI tRpta thaIne huM cAlyo jAuM. vAnare javAba Ape, "mArA Azraye AvelA rAjaputrane huM tane nahi ApuM." tyAre vAghe kahyuM, "bhalA bhAi, tuM bhUle che, mAnavI te Azritaneya svArtha Ave ghAta karanArA hoya che. AvuM ghaNuM ghaNuM kahyuM te paNa vAnare vAghanuM mAnyuM nahi ane rAjaputranuM rakSaNa karyuM. ardha rAtri vItI gaI. eTale vAnare rAjakumArane jagADe. rAjakumAre paNa tarata ja jAgIne vAnarane kahyuM, "tame mArA mAmAM sUI jAva, huM jAgate rahI tamAruM rakSaNa karIza." A vAnara rAjakumAranA khoLAmAM sUte te daramyAna pelA vAghe vadhu jorathI trADa pADavA mAMDI ane rAjakumArane bhayabhIta karavA jhADanI DALI tarapha chalaMge mAravA mAMDI. eka chalaMgamAM te vAgha eTale badhe DALInI najIka AvI gaye, jethI rAjakumArane thayuM, have je vadhuvAra jhADa para rA te meta ja AvI javAnuM. pitAne jIva jokhamamAM che e bhAna thatAM rAjakumAranI buddhi bagaDI, tene thayuM. "A vAgha bhUkhe che. te keInuM paNa bhakSa leze tyAre ja jaMpaze, ne ahIMthI vidAya thaze. te pachI A vAnarane ja zA mATe hemI na deve?" e rAjakumAramAM vAnare pitAnA para karelA upakArane
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37ra cAda karavA jeTalI paNa sajjanatA rahI nahi, ull iDDLE vAgha chalaMga mAravA taiyAra thaye. vAghe bIjI chalaMga mArI ke, rAjakumAre vAnarane khoLAmAMthI nIce pheMkI dIdhe. vAghanA meDhA pAse paDatAM. vAnare khaDakhaDATa hasavA mAMDyuM. vAghane je tenA para paDe te pahelAM te ekAeka kuve ane pharI jhADa para caDhI rAjakumAra pAse jaI te meTethI raDavA lAge. vAghane vAnaranA A vicitra vartanathI Azcarya thayuM. teNe vAnarane pUchayuM, "he vAnara, tane A zuM thayuM che? tuM mRtyunA mukhamAM hatuM tyAre hasate hatuM ane have mArA paMjAmAMthI chaTakI gayA pachI tyAM jaIne kema raDe che?" vAnare javAba Ape, "he vAgha, huM mArA dukhe raDate.
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________ 373 nathI. vizvAsaghAtanA ghora pApane kAraNe huM raDuM chuM. mAre A mAnava-mitra narakane adhikArI banaze ! arere mArA, A mitrane kevI kubuddhi sujhI ?" AvI vAnaranI camatkAra bharelI vAta sAMbhaLI nirAza thaIne vAgha pitAne thAne cAlyA gaye. pitAnA vizvAsaghAta kRtyathI vAnara ane vAgha AgaLa chobhIle paDI jatAM rAjakumAranuM magaja casakI gayuM. ane aMtarAdhiSThita vAnaranI preraNAthI te "vi-se-mi-rA" 'vi-se-mirAbelate gAMDAnI jema jaMgalamAM bhamavA lAge. have vanamAMthI rAjakumArano ghoDe savAra vinA nagaramAM pAcho pharela hoI Ape ApanA sainikone jaMgalamAM rAjakumAra ne zodhavA mekalyA. tyAM teone rAjakumAra "vi-se-mi-rA, vise-mi-rAnA avAjo karete vicitra hAlatamAM maLI AvyA..." rAjA ane prajAjane A adbhuta pUrvakathA sAMbhaLI stabdha banI gayA. sahue eka avAje pUchyuM: "pradhAnaputrI, kRpA karI kaheze, Ape kayA jJAnathI A hakIkta ApanA AvAsamAM beThA beThA jANuM?" paDadA pAchaLathI javAba Ape, "jema paMDita zrI zAradAnaMdane, pANInA sAthaLamAM rahelA talanI vAta jANI
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________ 374 hatI tema meM A vAta paNa te paMDitajInA jJAnanA prabhAve ja jANuM che." A sAMbhaLI rAjA be, "e paMDitajIne kRpA karI. ahIM lAve, huM mArI bhUla mATe kSamA mAMgu ane temanuM rogya sanmAna karuM." paDadA pAchaLathI javAba Abe, "paMDitajI ahIMyAM. Apa samakSa hAjara che. paMDita zrI zAradAnaMdajI paDadAmAMthI pradhAnaputrI rUpe AvyA. rAjA temane bheTI paDyAtyAM AnaMda AnaMda thaI rahyo. rAjAe temanuM bhAre sanmAna karI gaurava vadhAryuM. rAjA vikrame A vAta sAMbhaLIne garIba mANasane keTI suvarNa mudrAo ApI ne kahyuM, "koIpaNa yAcaka mArA darzane Ave te tene eka hajAra sonA mahora ane huM jenI sAthe beluM tene lAkha senA mahere ApavI. te pachI mahArAjA vikama dAna karatA nyAyathI rAja karavA lAgyA.
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa sADatrIsamuM .. .. .. .. udAra vikrama eka divase mahArAjA vikrama sabhAmAM beThA hatA. temaNe bhakmAtrane kahyuM, "he maMtrIzvara! rAjA prajAne kaI rIte sukhI rAkhI zake?" "mahArAja! rAjA ane prajAne saMbaMdha bApa-beTAnA jevo che. rAjA je prajAne sukhI karavA vicAre te te tenuM vartana prajA pratye bApa jevuM hovuM joIe." mahArAjA vikrama bhaTTamAtranA zabda vicArI rahyA. e zabdomAM keTaluM satya rahyuM che, te jANavA veza parivartana karI nagaracarcA jovA nIkaLyA. pharatA pharatA nagara bahAra zeraDInA khetara pAse AvyA ne te khetaranI mAlikaNane kahyuM, mA, mane tarasa lAgI che, te zeraDIno rasa Apaze?" "zA mATe nahi?" kahI khetaranI mAlikaNe kahyuM, "huM zeraDIne rasa kADhuM chuM. tame hAtha nIce rAkhe." kahetI khetaranI mAlikaNe zeraDImAMthI rasa kADhaye. mahArAjA pIne tRpta thayA. te pachI mahele gayA, tyAre temane vicAra AvyuM. "e khetaranI mAlikaNane sArI jevI Upaja thatI
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37 haze. paNa te rAjanA kara ApatI nathI. jo te kara nahiM Ape teA te khetara laI levAmAM Avaze." bIje divase pharIthI te te khetare gayA ne rasa pAvA kahyuM. khetaranI mAlikaNe hAtha vIce rAkhavA kahyuM. teNe zeraDImAMthI rasa kADhavA mAMDayA paNa gai kAla jeTalA rasa nIkaLye nahiM. eTale rAjAe pUchyuM, " kAla jeTalA rasa kema na nIkaLyA ? " javAbamAM khetaranI mAlikaNe kahyuM, "kAla sudhI rAjAnI dRSTi sArI hatI. paNa Aja rAjAnI dRSTimAM phera paDaye hAvA joi e." A sAMbhaLI rAjA mahele gayA. bhaTTamAMtrane vAta kahI kahyuM, "mArA vicAra lAkaDAM vecanArAone mAravAnA che." " tA. mahArAja ! " bhaTTamAtre kahyuM te paNa 8 huM ApanAM mRtyunI ja icchA karaze. cAlA huM enI khAtarI karAvu." kahI veza badalI baMne nIkaLyA ne lAkaDAM vecanArAone maLyA. 8 mahArAjA vikramAditya marI gayA." bhaTTamArge kahyuM. te sAruM thayuM." lAkaDAM vecanAra khelyA, " amArAM lAkaDAM vecAze ?'' A sAMbhaLI mahArAjA bhaTTamAtra sAthe AgaLa vadhyA te kahyuM. " huM rakhArInI strInuM sanmAna karavA vicAruM chuM." " tA teo paNa tamAru' bhaluM ja icchaze." bhATTamAtre kahyuM ne AgaLa vadhyA rakhArInA nezamAM AvI eka vRddha
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________ 377 ArIne bhaThThamatre kahyuM, "mahArAjA vikramAditya Aja mArI gayA che." bhAdRmAtranA zabdo sAMbhaLatAM rabArIo bhegA thaI 2DavA lAgyA. dahIMnA vAraNe pheDavA lAgyA. vAsaNa pheDatAM eka bAraNa raDatI raDatI kahevA lAgI, "he karuNAsAgara vikramAditya! tame kyAM cAlyA gayA? A pRthvInuM pAlana have koNa karaze?" e raDatI rabAraNane zAMta karatA mahArAjA ane bhaTTa . mAtra mahela laI gayA ne khUba dhana ApyuM sAce ja : burA burA saba ke kahe, burA na dIse keya; je ghaTa khojA ApakA, mujha sA burA na keya. mahArAjA vikrama nagaracarcA jevA eka divase nIkaLyA te eka zreSThInA gharamAM corAzI divA baLatA hatA. te joI te Azcarya pAmyA ne belyA, "A zreSTIne gharamAM rAzI divA kema bALavAmAM AvatA haze? zA mATe ochA athavA vadhAre nahi?" A mananA saMdehane TALavA mahArAjAe e zreSThIne bIje divase sabhAmAM belAvI pitAne saMdeha jaNAvyuM, te zreSTa e kahyuM, "mArA gharamAM jeTalI suvarNa mudrAo che teTalA divA bALavAmAM Ave che." zreSThInA zabdo sAMbhaLI mahArAjAe kaSAdhyakSane
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________ 378 bolAvI soLa lAkha senA mahere apAvI ne te zreSTI samaya jatAM keTayAdhipati thaye. - mahArAjAe prajAnA sukhanI ciMtA karatAM jugAra, madirA,zikAra, vezyAgamana, cerI, vyabhicAra A sAta vyasane na karavA Adeza Ape. e vyasanathI prajA bace te mATe samaye samaye cagya pracAra karatA. pariNAme prajA e vyasanathI dUra rahevA lAgI. mahArAjA vikrama vyasanane dezavaTo ApI rahyA hatA, tyAre paNa keTalAka cera cerI karatA hatA. A mATenI phariyAda karavA suvarNa, maNi ane vastra bajAranA. vepArIo mahArAjA pAse AvyA. temaNe pitAnI phariyAda saMbhaLAvI. mahArAjAe phariyAda sAMbhaLI ghaTatuM karavAnuM kahyuM, vepArIo gayA. mahArAjAe cAra raste cokIdAre goThavyApaNa...paNacare hAthamAM AvatA na hatA. leka pAsethI kara levAvALe paNa corethI prajAnuM rakSaNa nahi karanAre rAjA corInA pApavALe thAya che. AvuM smRtimAM kahevAyuM che. mahArAjAnA manamAM A vicAra ramatuM hatuM tethI corane pakaDavA talavAra laI ekalA ja mahelamAMthI bahAra nIkaLyA. ' rAjA pharatA pharatA mANekamAM pahecA. te vicAravA lAgyA, "jarUra cere ahIM Avaze." vicAratA rAjA dhIra dhIre AgaLa vadhatA rokamAM pahoMcyA, tyAM temane keTalAka
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37o mANasA joyA ne vicAra AbhyA. 'kadAca cAkIdAro mane na. eLakhe te mArI bese te mArI zI sthiti thAya ?" manathI vicAratA rAjAe AvanAra vyaktie cAra che ne temanI sAthe maLI pAte cora che ne tevu ja nAma . dhAraNa karavuM tevA nirNaya karyAM ne AgaLa vadhyA. tyAM te pUchyuM, "tame atyAre. coro bhegA thayA. eTale rAjAe kayAM jaI rahyA che. ? " " ame lekee megha zreSThIne tyAM paradezathI Avela ghaNuM dhana joyuM che, tethI te dhananI cArI karavA jaI e chIe. ame cAra chIe. amAre dhana joie che. paNa tame kANa che ? ahI kema AvyA che? te tA kahA ? " coroe peAtAnI . vAta kahetAM mahArAjAne pUchyuM. ', tr huM prajApAla nAmanA jANItA cora chuM. huM Aje rAjAnA bhaMDAra joi ALyeA cheM. bhAie, tela magane vecI . paisA bhegA karanAranuM dhana coravAthI jarUra mAta thAya che. kema ke jo koI kAine mAre te te maranArane kSaNa mATe duHkha thAya che, paNa dhananI corI karavAI putrapautranI sAthe AkhI jiMdagI du:kha thAya che. paNa rAjAne tyAM vinA parizrame dhana bhezu' thAya che. tethI tyAM corI karavAthI nahi jevu duHkha thAya che." " tame sAcuM kahyuM." corAe kahyu, " ame leke rAjAne tyAM corI karavA jaizuM."
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________ 380 " kharAkhara, paNa corImAM tamArA cAranA ja bhAga che ke koI bIjAnA paNa bhAga che ? " " amArA ja bhAga che. mahArAjA vikramAdityanA rAjamAM amane cokIdArA ke keAI sAtha Apatu nathI." tamArI icchA hAya te hu " tame sAcuM kahyuM. paNa tamane sAtha ApuM?? jarUra, corInA mAlamAMthI bhAga ApavAthI amane khATa AvavAnI nathI, tA tame paNa amArI sAthe rAjAnA mahele cAle." r "ThIka, paNa tamArAmAM zu zakti che, te te kahe " mahArAjAe pUchyuM. "huM gaMdhathI gharamAM zuM zuM che te kahI zakuM chuM.' eke kahyuM. "mArA hAtha aDakatAM ghaNAM majabUta tALAM, kamATe khUlI jAya che." khIjAe kahyuM. pUchyuM. "huM koIno avAja sAMbhaLuM chuM. tene se va are tethIya vadhAre varSa thaI jAya te paNa oLakhI zaku jI." trIjAe kahyuM. 66 "huM pazupakSIonI bhASA jANuM chuM." cAthAe kahyuM. '' paNa tamArAmAM kai zakti che ?" cAroe mahArAjAne
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________ 381 huM jenI sAthe houM chuM, tene kyAre paNa rAjAne bhaya rahetuM nathI." mahArAjAe kahyuM, A sAMbhaLI re, khuza thayA, belyA, "amArA sArA nazIbe tame amane maLI gayA, have ame meTA meTA zrImaMtene tyAM cerI karIzuM." coronA zabdathI corene nAza karavA mahArAjAne vicAra AvyuM. te vicArane amala kare te pahelAM temanI zaktine paricaya meLavavA vicAra AvyuM. ne cera sAthe mahArAjA AgaLa vadhyA. ne bhaMDAra pAse AvyA. he gaMdhajJAna ! ahIMyAM zuM zuM che?" gadhajJAnIne coroe pUchyuM. ahIMyAM pittaLa, tAMbu vagere ghaNuM che. bAjumAM cAMdI te pachInAmAM sonuM ane cothA oraDAmAM rahe che." te ApaNe ratnanI corI karIzuM." kahetAM rAjAe kahyuM, "tame hAthathI aDakI tALAM khelI nAMkhe" pilAe hAthathI aDakI tALa biyAM eTale cerI karavA teo AgaLa vadhyA. tyAM te ziyALavAne avAja cAve. A avAja sAMbhaLI pazu-paMkhInA avAja jANanAre kahyuM, ziyALavA kahe che, dhanane mAlika tamArI sAthe che. tame kevI rIte corI karaze ?" A sAMbhaLI cere AgaLa vadhatA aTakyA. tyAre mahArAjAe kahyuM, "rAjA te sAtame mALa sUI jAya che,
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________ 382 te kyAMthI ahIM AvavAnuM che? ziyALavA khoTuM bole che - ApaNe jaladIthI rane laIne jaIe." mahArAjAne zabda dIvAla teDavA lAgyA. tyAM te pharIthI ziyALavAne avAja AvyuM. gharadhaNI joI rahyo che tethI cerI karavAnuM mAMDI vALe." pazu-paMkhInA avAja jANanAre A kahyuM, tyAre mahArAjA belyA, "ApaNI vacce A mahelane mAlika nathI. ziyALavAM nakAmuM belI rahyA che. tame ratna laI le." ne badhA cerI karavA AgaLa vadhyA tyAre pazu-paMkhInI bhASA jANanAre kahyuM. "ziyALa kUtarAne kahI rahyuM cheH "tuM rAjAne tyAMnuM sAruM sAruM khAya che, te rAjAne cerInI khabara kema ApatuM nathI ? tuM nIca, kRtana che. tema mane lAge che. tyAre kUtaro kahe che. emanAmAM mAlika pite - hAjara che. pachI cerI kevI rIte thavAnI che? A sAMbhaLI badhA DarI gayA. tyAre rAjAe kahyuM, je rAjA vacamAM che, te huM jemanI sAthe houM chuM, temane rAjAne bhaya raheto nathI. pachI gabharAva che zA mATe ? bhUkha leke ja pazu-paMkhInA avAja para vizvAsa rAkhe che." rAjAnA A zabdo sAMbhaLI ceree sArI evI cerI karI. ekaeka ratnanI peTI laI cAlavA mAMDayuM. tyAre rAjAe kahyuM, "ApaNuM vacce ghara dhaNI nathI. ziyALavAM khoTuM bole
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________ 383 che. ApaNA hAthamAM ratnathI bharelI ekaeka peTI AvI." barAbara barAbara." kahetA badhA cAlavA lAgyA. cAlatA cAlatA mANekacokamAM AvyA, tyAre rAjAe pUchyuM, "ApaNe have kyAM maLIzuM?" "kAle sadhyAkALe ApaNe ahIM ja maLIzuM."caroe kahyuM. paNa ahIM te anekenI avarajavara rahe che, te oLakhIzuM zI rIte ?" rAjAe pUchayuM. "jenA hAthamAM bIjeruM hoya tene tamAre sAthI mAna.coree kahyuM. ne chUTA paDayA. rAjA pitAne mahele AvyA ne pelI ratnapeTIne gupta sthAnamAM mUkI sUI gayA. prabhAtanA maMgaLa avAja thatAM mahArAjA UThayA. paMcaparameSThi namaskAra-navakAra mahAmaMtrane japa karI prAtaHkiyAthI paravArI sabhAjanethI zobhatI rAjasabhAmAM gayA. tyAre kaSAyakSa bhaMDAramAM gaye. ne tyAM bhaMDAranAM bAraNuM khullAM joyAM. ratnanI pAMca peTI cerAyelI je te sAthe ja vicAra AvyuM. "huM paNa eka peTI UThAvI ghera pahoMcADuM pachI rAjAne khabara ApuM." teNe piTI ghare ekalI bUma pADavA mAMDI. "keIe dIvAla teDI ratnanI peTIonI corI karI che, cekIdAra, sipAIe deDe, De." A bUmathI leke bhegA thayA ne joIne mahArAjAne
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________ 384 akhara ApI. A sAMbhaLI mahArAjA khelyA, "cAkIdAra tame A nagaranI rakSA karatA nathI-cArAne paNa pakaDatAM nathI. tethI tamane ja cArI mATenI zikSA karavAmAM Avaze. jo zikSAthI vAcavu... hAya tA cArAne zodhI lAve." cAkIdAra cArAne zodhavA cAlyA. paNa ceArA hAthamAM AvyA nahiM tethI lAcAra thaI te ghera gayA. tene udAsa joI tenI strI pUchavA lAgI, " tamAru moDhuM udAsa kema che ?" javAbamAM cekIdAre ceArInI vAta karI kahyuM, " cAra na pakaDAya te cArInI zikSA mane karavAmAM Avaze." " tame jarAya gabharAze nahi, kAyara thavAthI kAryasidhdhi thatI nathI. tame ApaNA gharanI badhI sapatti bhegI karI te lai rAjA pAse jAva ne kahA, huM mArI AjIvikA mATe khIje jAuM chu. tame nArAja thayA tethI huM ahIM rahevA mAgatA nathI." A sAMbhaLI cAkIdAra mahArAjA samakSa jai kahevA lAgyA, " mahArAja ! Apa mArA para nArAja che tethI hu nagara cheADI bIje jAu chuM. Apa mArA gharanI badhI saMpati lai zakeA che." "nA, nA. tema karavAnI jarUra nathI. bhale cAra pakaDAya ke na pakaDAya, bhale cAra cArI karatA rahe, tamAre gabharAvAnI ke DaravAnI jarUra nathI. tame mANekacAkamAM jAva ne jenA hAthamAM bIjoru hAya tene pakaDI lAvA."
Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________ 385 rAjAnA zabda rAjI thate cokIdAra mANekacokamAM gaye. bIjArAvALAne zedhavA lAge. saMdhyA samaya thA. cere mANekamAM AvyA ne prajApAlanI rAha jovA lAgyA. tyAM te kAgaDAne avAja Avyo, tame jaladIthI ahIMthI nAsI jAva, tamane pakaDavA cekIdAra AvI rahyA che." A vAta pelAe pitAnA sAthIdArone karI tyAre pelA kahevA lAgyA, "have rahevA de, gaI kAle tArI vAta mAnI hatI te ratnanI peTIo hAthamAM Avata nahi. tArA zabda mAnI cAlavA mAMDIe te prajApAla je nIDara sAthI gumAvIe." caro Ama vAta karatA prajApAlanI rAha jovA lAgyA, tyAM te cekIdAre temane joyA. temanA hAthamAM bIjerAM hatAM. temane pakaDayA, tyAre cAre kahevA lAgyA. "amAruM badhuM dhana tame laI le. amane choDI de. amArA gharamAM je gharaDA che te rAjA pAse Avaze." e kema cAle? mahArAjAe bIjorA jenA hAthamAM hoya tene pakaDavA AjJA karI chekahete cokIdAra temane pakaDI rAjasabhAmAM Avyo. "ratnanI peTIo ApI de. nahi te tamane zikSA karavAmAM Avaze." A avAja sAMbhaLatA cere manamAM vicAravA lAgyA, 25
Page #484
--------------------------------------------------------------------------
________________ (386 satane sAthIdAra A ja che. vicAratA coree cAra ratnanI peTIo lAvI ApI. - "cAra kema? bIjI be peTIo kyAM ?" "ame te cAra japeTIo lIdhI che. vadhAre lIdhI nathI." ThIka" kahI mahArAjAe cekIdArane kahyuM, "A lekene zULI para caDAvI de - cokIdAra AjJAno amala karavA cerene laI cAle, tyAre zabdajJAnIe kahyuM. "A rAjAe rAtanA kahyuM hatuM. huM jenI sAthe haIza tene rAjAne Dara nahi hoya. mATe ApaNe rAjAne maLI vAta karIe." hA. hA ApaNe ema ja karIe." kahI rokIdArane kahyuM, "bhAI, amane rAjA pAse laI cAle, ame badhI peTIo ApI daIzuM." cAle."kahI cokIdAra rAjasabhAmAM core sAthe Ave. kema zuM che?" mahArAjAe pUchyuM. tyAre zabdajJAnIe kahyuM, "rAtanA ame corI karavA nIkaLyA hatA. tyAre amane eka bhAI maLyA hatA tene kahyuM hatuM, huM jemanI vacamAM, sAthamAM haIza. temane rAjAne Dara raheze nahi. te pachI amane zULI para kema caDhAvavAmAM Ave che? ame bIjI te peTIo laI gayA chIe tema mAnatA ho te amArA gharamAM je kAMI hoya te tenI kiMmata gaNI laI le. rAjA jyAre "kepe che tyAre prajAne ja sahana karavAnuM rahe che."
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________ 387 corInA A kahI rahyA hatA. tyAre mahArAjAe gupta rAkhela peTI magAvI. eTale kASAdhyakSe paNa pote lIdhelI peTI lAvI dIdhI. te pachI mahArAjAe corAne kahyuM. " huM tamArI sAthe corI karavA AvyA hatA tethI ApaNe bhAiA thayA. have tamAre DaravAnI jarUra nathI. have huM tamArI pAse bhIkha mAMgu chuM." * corI sivAya tame amArI pAse game te mAMgeA." corAe kahyuM. " bhAie !" mahArAja khelyA, " corI karavAthI A leka temaja paralekamAM duHkha maLe che. A saMsAra rUpI raNamAM bhamatA rahevuM paDe che. corI karanAranI A leka ane paraleAkamAM dharma, dhyeya budhdhi badhAnI corI thAya che, corI karanAranA kuTuMbane rAjA pakaDe che, corI karavAnA dhaMdhA tyAga karavAthI cora paNa svagamAM jAya che." rAjAnI zikhAmaNathI coree corI nahi karavAnA nirNaya karyo. ne rAjA sAthe rahevA lAgyA. rAjAe temane temanI AjIvikA mATe pAMca se gAma ApyAM. core e peAtAnuM zeSa jIvana dharma, dhyAna ane sadAcAramAM vitAvyuM. ne ghaNA sukhI thayA. Ama dAna karatA rAjA vikrame peAtAnI kIti vistArI. AThamA sa` sa pUNa
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________ navame che prakaraNa ADatrIsamuM ... ... ... devadamanI saMvata pravartaka mahArAjA vikramanA samayamAM aMvatInagarI badhI ja rIte AbAda hatI. jANItI hatI. e nagarImAM nAgadamanI nAmanI ghAMcaNa rahetI hatI. te buddhizALI hatI, cAlAka hatI, zrImaMta hatI. tenI buddhi ane cAlAkInAM sarvatra bhArobhAra vakhANa thatAM. ne vadhumAM tenA saMbaMdhamAM avanavI vAte paNa saMbhaLAtI. sAce ja tenuM jIvana paNa rahasyamaya ja hatuM. nAgadamanInI devadamanI nAmanI svarUpavAna dIkarI hatI. te tethI mAthI savAI hatI tevI lokavAyakA hatI. te sarva kalAmAM pAraMgata hatI ane tenI vAhavAha badhe bolAtI. A nAgadamanInI havelI rAjamArga para hatI ane te pratyeka mATe AkarSaNanuM sthAna hatI. eka divase lAvalazkara, temaja darabArIo sAthe mahArAjA vikrama hAthI para besI nagara bahAra AvelA bAgamAM AnaMda mATe gayA, tyAMthI pAchA vaLatA te nAgadamanInI havelI pAsethI pasAra thaI rahyA hatA. te vakhate devadamanInI
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________ 389 dAsI kacare kADhI rahI hatI tethI dhULa UDatI hatI, eTale rAjasevake dAsI pAse AvI kahyuM, "he bAI, dhULa urADavI baMdha kare." A sAMbhaLI dAsIe pUchyuM, "kema? "javAbamAM rAjasevake kahyuM, "juo, mahArAjA ahIMthI pasAra thaI rahyA che." ! I """ ka : , 21 'en' * che .. , che : aa mahArAjAnI savA jaI rahe hai. rAjasevaka ane dAsI vacce A vAtacita thaI rahI che, tyAM devadamana AvI ne rAjasevakane pUchayuM, "vikramAditye zuM paMcAMDavALuM dasa mAthA para dhAraNa karyuM che?" A zabda jANe ajANe mahArAjAnA kAne paDayA. te paMcadaMDavALA itranA vicAramAM paDyA. manamAM bolyA, "zuM
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________ 390 paMcadaMDavALuM chatra hoI zake kharuM? AvuM chatra meM kyAre paNa joyuM nathI. tema tenA viSe sAMbhaLyuM paNa nathI." vicAravaza rAjAnI savArI mahele poMcI tyAM paNa devadamanInA zabdonA paDaghA paDatA hatA. e paMcadaMDa chatra temane mATe rahayapUrNa vastu banI gayuM hatuM. mahArAjAe mahelamAM AvI devapUjA karI bhojana karyuM. te pachI devadamanIne belAvavA dUta mokalya, dUte nAgadamanIne tyAM AvI kahyuM, "he nAgadamanI, tArI putrIne mahArAjA. bolAve che." kema? " nAgadamanIe pUchayuM, javAbamAM dUte kahyuM, mahArAja samakSa e tArI dIkarIe koIne koI bAphayuM haze, e baTakabolIne mArI sAthe mokala" najIvI vAtanI mahArAja gAMTha vALaze te prajAne kAMI paNa bolavAnI chUTa raheze nahi nAgadamanIe kahyuM, rAjA te udAra ane prajAvatsala have joIe, jethI chokarAM jema mAbApa AgaLa chUTathI belI zake che tema te bolI zake" mahArAja kAMI tArI dIkarIne zikSA karavAnA nathI. paNa paMcadaMDavALa chatra mATe pUchavAnA che." te rAjAne kaho.nAgadamanIe kahyuM " vidyA vinaya vagara zebhatI nathI." have e badhI vAte rahevA de ne tArI dIkarIne mekala."
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________ 301 nAgadamanI "zuM karavuM ?" nA vicAramAM paDI, te manamAM belI, "bALakanA game tevA zabdathI mahArAja pitAnuM apamAna samajI tene sajA kare che?" vicAratI te kAMIka nirNaya para AvI bolI, "huM ja tyAM AvuM chuM." belI te dUta sAthe mahArAjA samakSa AvI UbhI, tene jotAM ja vikame kahyuM, "tArI dIkarInA zabdothI mane koI thaye nathI, paNa tenI pAsethI paMcadaMDavALuM chatra zuM che te jANavuM hatuM, have tuM AvI che te tuM ja kahe." Apane paMcadaMDavALA chatra mATe jANavA icchA hoya te ApanA rAjamahelathI mArI havelI sudhI suMdara gupta mArga taiyAra karo." nAgadamanI bolI, "te pachI mArI putrI sAthe segaThAbAjI rame ane tene temAM traNavAra harAvI, tenI sAthe lagna kare. te pachI Apane pAMca Adeza kArya batAvavAmAM Avaze, te pUrAM thaye te athavA huM paMcadaMDavALA chatra saMbaMdhamAM kahIzuM." nAgadamanI," mahArAja bolyA, "Aja sudhI meM na te tevA chatra vize sAMbhaLyuM che athavA dekhyuM che tethI te jANavA tArA kahevA pramANe karavAmAM Avaze." A sAMbhaLI nAgadamanI pitAne tyAM gaI ne mahArAjAe mANase bolAvI nAgadamananA kahyA pramANene suMdara gupta mArga puSkaLa dhana kharacI taiyAra karAvyuM. te taiyAra thatAM dUtane badhuM samajAvI nAgadamanIne tyAM meka. dUte nAgadamanane
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________ 282 tyAM AvI kahyuM, "mahArAjAe tArA kahevA pramANe kArya karyuM che, mATe have tArI dIkarIne mArI sAthe mekala." nAgadamanIe devadamanIne banIThanI rAjasabhAmAM javA kahyuM. dIkarIe mAnA kahyA pramANe suMdara vastrAbhUSaNa paheryA ane dUta sAthe rAjasabhAmAM gaI "zuM apsarA sadeha pRthvI para AvI che?" mahArAjAnA manamAM tene jotAM vicAra janme. mananA e vicArane khaMkheratA mahArAjA bolyA, "meM tane segaThA bAjI ramavA belAvI che." "huM taiyAra chuM," devadamanI belI ne mahArAjAe temaja devadamanIe bAjI ramavAnI zarUAta karI. baMne jaNa eka bIjAne harAvavA prayatna karatAM hatAM paNa keI hAratuM na hatuM, tethI mahArAjA mUMjhAvA lAgyA, manamAM vicAravA lAgyA, "je, A mane jItI gaI te jagatamAM mArI apakIrti thaze-niMdA thaze." vicAratA mahArAjAe agnivaitAlane yAda karyo, yAda karatAM ja agnitAla AvyuM eTale mahArAjA utsAhabhera ramavA lAgyA, madhyAhana che. jamavAne samaya che. maMtrIo vagere mahArAjAne bhejanA karavA kahevA lAgyA, paNa mahArAjA bAjI cheDI UThavA taiyAra na hatA. temaNe kahyuM "tame jamavA jAva mane samaya nathI." tyAre maMtrIoe kahyuM, "annanA abhAve azakti jaNAze. vaLI AkhAya rAjyane AdhAra ApanA para che." Ama maMtrIo vAraMvAra kahI rahyA hatA, tyAre divasa eka kalAka bAkI rahyo hate. rAtri bhejananA pApanA bhayathI saMgaThI
Page #491
--------------------------------------------------------------------------
________________ 393 AjI para vastra DhAMkI mahArAjA jamavA UThayA. devadamanI pitAne tyAM gaIbhejanAdikArya paravArI mahArAjA devadarzana karI nagaracarcAvA nIkaLyA, tyAre rAtrie pitAne amala vistAryo hate. corecoTe mahArAjA ane devadamanI saMbaMdhamAM aneka mukhe aneka vAte thatI hatI. keI kahetuM, "mahArAjAe devadamanI sAthe bAjI ramavA mAMDI che, te sAruM te nathI ja karyuM, AkhAya rAjamAM mahArAjAne sAcI zikhAmaNa ApanAra maMtrI nathI? devadamanI sAthe bAjI ramavAmAM mahArAjAe mUrkhAInuM pradarzana karyuM che, A devadamanI devInI upAsaka che. teNe sIkotarI devIne siddha karI che. tethI tene koI harAvI zake tema nathI." tyAre eka vRdhe kahyuM, "rAjAnI nItirItinuM ThekANuM hotuM nathI tema moTerAo kahI gayA che. rAjA jogI agana jaLa InakI rItaH Darate rahIe parasarAma ochI pALe prita." Ama judI judI vAte prajAnA meDhethI sAMbhaLI manathI duHkhI thatA maharAjA mahele AvyA. sukhazayyAmAM paDayA, paNa UMgha na AvI te na ja AvI, bAkI rahelI rAta vicAramAM vitAvI. bIje divase savAramAM mahArAjAe ISTa devAdinuM smaraNa karI sukhazA tyAgI, nityakarma paravArI devadarzanAdi karI rAjasabhAmAM AvyA. sabhAmAM devadamanI temanI rAha jotI ja beThI hatI. mahArAjAe AvI beThaka lIdhI ne adhurI bAjI ramavA mAMDI. Akho divasa ramatamAM ja pasAra thaI
Page #492
--------------------------------------------------------------------------
________________ 304 gaye. divasa thaDe bAkI rahyo, tyAre maMtrIonA AgrahathI bAjI para vasa DhAMkI mahArAjA bhojana karavA UThayA. te pachI nagaracarcA jevA nIkaLyA. nagaramAM pharatA pharatA mahArAjA kAru-nArunA vAsamAM AvyA. tyAM temanA kAne zabda paDayA, "mahArAjAe hAthe karIne tAvane teDuM ApyuM che. devadamanI te devenuM paNa mAna mardana kare tevI che. tethI te tene devadamanI kahevAmAM Ave che." Ama aneka prakAranI vAta sAMbhaLatAM mahArAjA. mahele AvI sukhazayAmAM paDayA. vicAravA lAgyA. devadamanIne harAvavAne eka mArga jaDatuM nathI." vicAratA mahArAjAne pAchalI rAtanA UMgha AvI paNa prabhAtanA maMgaLa zabdae mahArAjA jAgyA. nityakarma paravArI sabhAmAM gayA ne Akhe dahADo ramyA. divasanA chelle kalAke bhejana Adi paravArI aMdherapacheDI oDhI mahArAjanagaracarcA jevA nIkaLyA. pharatA pharatA mahArAjA gaMdhavAhA smazAnamAM AvyA. e smazAna pAse nAnuM zuM eka maMdira hatuM, te maMdiramAMthI Damarune avAja AvatuM hatuM. te avAjanI dizAe mahArAjA DuM cAlyA ane te maMdiranI lagabhaga thayA tyAre temanI daSTie bhayaMkara dazya paDyuM, UMTa jevA heTha, bilADI jevI AMkhe, gadheDA jevA dAMta, kuhADI jevA nakha, paththara jevI AMgaLiye, meTuM peTa, capaTuM nAka, uMdara jevA kAna, kALA raMganuM zarIra, sUga caDhe tevuM meTuM, vicitra prakAranA mAthAnA vALa hAthamAM DhAla ane talavAra, gaLAmAM mANasanI khoparIonI
Page #493
--------------------------------------------------------------------------
________________ 395 mALA, huMkArathI pRthvIne dhrujAvate ghoDA para beThelA jANe yamarAja je. AvI AkRti jotAM mahArAjA Azcarya pAyA. jevI te makita maMdira cheTha AgaLa vadhI to tenI kAla -- - M che vapAla ane mahArAja vikrama pALa huM enya mahArAjAe joyuM. te vyakitane uddezI mahArAjAe meTe avAje pUchayuM. "tame keNa che? kayAMthI Ave che ? " sAmethI avAja AvyuM, "A nagarInuM rakSaNa karanAra huM kSetrapAla chuM. tuM koNa che? " javAbamAM mahArAjAe kahyuM, "huM vikama nAmane paradezI chuM. je tame A nagarInA rakSaka che te rAjAnuM rakSaNa karo." atyAre rAjA devadamanInI saMkaTajALamAM phasAye.
Page #494
--------------------------------------------------------------------------
________________ 396 che." jJAnathI jANuM kSetrapAla bolyA, "bhAgyavazAt rAjA A saMkaTamAMthI bace. nAhaka rAjAe devadamanI sAthe heDa karI che. tene deva-dAnava kaI ja harAvI zake tema nathI." paNa tame rAjA jIte tevuM karo." vikame kahyuM, "rAjA e jALamAMthI chuTa ja joIe." "paNa te mATeno upAya tane kahevAthI lAbha ? je rAjA baLi vagere ApI pUchaze te huM upAya batAvIza." huM baLi vagere ApI tamAruM pUjana karIza." mahArAjAe kahyuM, "tame prasanna thaI rAjA te te upAya batAve." rAjA" kSetrapAle pitAnA jJAnanA upayogathI vikramane oLakhI kahyuM, "devadamanI sAthe bAjI ramavAmAM tame meTI bhUla karI che. rAjana, te chatAya ema nathI." paNa have mArAthI pratijJA bhaMganA bhaye bAjI paDatI mUkAya tema paNa nathI." mahArAjAe kahyuM, "huM - tamane baLidAna ApIza. huM jItI zakuM tevo upAya batAvo." upAya to batAvuM." kSetrapAla bole, "paNa - bhUlecUke mAruM nAma tamAre tenI AgaLa devuM nahi." khAtarI rAkhe, tamAruM nAma kyAre paNa devAmAM Avaze nahi."
Page #495
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 397 "te sAMbhaLe." kSetrapAle kahevA mAMDyuM, "aneka vRkSethI viMTAyele siddhasIketara nAmane parvata che. te parvata para parama pratApI siddhasIketarI nAmanI devInuM sthAna che. tyAM A vada caudazanI rAte Indra, cosaTha ginIo, bAvana vIra, gaNanAyake, bhUta, preta, pizAca Adi aneka devatAo Avaze temanA sabhAkhaMDamAM devadamanI nRtya karaze. tyAM tame gupta rIte jaI tene muMjhavI traNa vastuo laI pAchA nagaramAM Avaje. te vastuo tene judI judI batAvaze te te sahajamAM hAraze." kSetrapAlanA zabdo sAMbhaLI jayano upAya jANI mahArAjA prasanna thayA. sArA bhAgye temane mArga saraLa karI Ape. mahArAjA pitAnA bhAgyanI prazaMsA karatA mahele AvyA. sukhazayAmAM paDayA. mAthA para bhAra dUra thavAthI sahajamAM UMgha AvI gaI maMgaLa zabdothI prabhAte mahArAjA jAgyA. devadarzanAdi karI kSetrapAlanuM AhvAna karI bhaktipUrvaka ADa muThaka pramANa baLa ApI, sugaMdhavALA phUlethI pUjana karI rAjasabhAmAM gayA. devadamanI sAthe ramata ramavA mAMDI. sAMja thatAM mahArAjA mahele gayA. bhejanAdithI paravArI agni vaitAlane yAda karyo. yAda karatAM ja agnitAla Abe, pUchyuM, "mane kema yAda karyo ?" javAbamAM vikame badhI vAta kahI. vAta sAMbhaLI agnitAla vikramane laI gumarIte siddhasIkera,
Page #496
--------------------------------------------------------------------------
________________ 398 2 che ja kare che . .. 3,' mahArAjA vikramane laI agnivaitAla siddhasikotarI tarapha ja AgaLa vadhyo. pavata tarapha AgaLa vadhyuM. tyAM AvI joyuM te iMdranI sabhAmAM de, ginIo, vIra, bhUta, preta ane rAkSaso hatA. temanI vacamAM devadamanI suMdara vastrAlaMkAre paherI nRtya karI rahI hatI, te vakhate vikame agnitAlane kahyuM, "devadamanIne muMjhavo." vikamanA zabdo sAMbhaLatAM agnitAle bhamarAnuM rUpa dhAraNa karyuM ne nRtya karatI devadamanInA mAthAmAM rahelA phalane paganA jhAMjhara para pADyuM. ekAeka phUlanA paDavAthI devadamanI camakI-muMjhAI gaI. - devadamanInA nRtyathI tyAM hAjara rahelA badhA prasanna thayA hatA, tyAre mahArAjA manamAM vicAratA hatA, "A kanyAne mArI strIne banAvuM te mAro janma eLe gaye mAna rahyo."
Page #497
--------------------------------------------------------------------------
________________ 399 mahArAjA vikama jyAre A vicAra karI rahyA hatA, tyAre nRtyathI prasanna thayelA Indra devadamanIne eka divya puSponI mALA ApI. devadamanI te mALA pitAnI sakhIne ApI rahI hatI tyAre agnitAle te vaccethI ja harI laI mahArAjA vikramane ApI. prasanna thayelA I devadamanIne pharIthI divya jhAMjhara ApyuM. te paNa baitAle harI lIdhuM. trIjI vakhate pAnanuM bIDuM ApyuM. te paNa vaitAle harI lIdhuM. A traNe vastuo laI vikrama sAthe baitAla rAjamahele pAcho Avyo. te pachI mahArAjA vikrama nizcita thaI sUtA. savAra thayuM chatAM mahArAjA jAgRta thayA nahi. devadamanI te niyama pramANe rAjasabhAmAM AvIne mahArAjA mATe pUchatAM rAjasevake kahyuM, "mahArAjA te sUtA che." A sAMbhaLI devadamanIe sevaka dvArA mahArAjAne kahevarAvyuM. "A zuM ramata mAMDI che? mArI sAthe heDamAM utaryA pachI zAMtithI sUI rahevAya ke ?" mahArAjA DIvAre rAjasabhAmAM AvyA, ne kahyuM, "Aja UMgha na UDI." kahI ramata ramavA mAMDI. ramatAM ramatAM mahArAjAe kahyuM "Aja mane kAcI UMghamAMthI uThA." tyAre devadamanIe kahyuM, "mArI joDe ramavA mAMDayA pachI, haDa karyA pachI sUI kema rahevAya?" mahArAjA vikrame ene javAba na Ape. paNa ramatAM ramatAM jANe UMgha AvatI hoya ne bagAsAM khAtA hoya tema bagAsAM khAvA lAgyA, tyAre devadamanae pUchyuM, "tamane UMgha Ave che? javAbamAM vikame kahyuM, "sidhdhasIketara
Page #498
--------------------------------------------------------------------------
________________ 400 parvata paranuM drazya jevA rAtanA ge hatuM, eTale ujAgarA thaye, tethI atyAre bagAsAM Ave che. IMdranI sabhAmAM eka nartaka-suMdara rUpadhArI nRtya karate hate. te bhamarAne joI mUMjhAI gaye." kahetA vikrame phUlanI mALA batAvI. e mALA jemAM devadamanI jhAMkhI paDI gaIne pahelI bAjI hArI gaI mahArAjA vikame ramata jArI rAkhI. ramatAM ramatAM pAnanuM bIDuM devadamanane batAvyuM. te sAthe ja te tejArahita thaI gaI. bIjI bAjI paNa hArI gaI, vikrame AgaLa ramatAM jhAMjhara batAvyuM. devadamanI vyAkuLa thaI gaI ane trIjI bAju paNa hArI gaI mahArAjA vikrame devadamanIne traNavAra harAvI, tenI jANa tenI mAtA nAgadamanIne karavAmAM AvI eTale te tyAM AvI. mahArAjAe tene tenuM kaheluM pUruM karavA kahyuM ne nAgadamanIe mahArAjA vikrama sAthe devadamanInAM lagna dhAmadhUmathI karyA. pavanavege A samAcAra nagaramAM phelAI gayA. mahArAjAnI AjJAthI maMtrIoe nagarIne AsopAlava dhajA, patAkA ane teNethI zaNagArI, nRtya-gIta sAthe utsava ujavAI rahyo. prajA AnaMdasAgaramAM snAna karavA lAgI. mahArAjAe chuTTe hAthe yAcakane dAna ApyAM. caudiza mahArAjA vikamanI yazagAthA gavAvA lAgI.
Page #499
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa ADatrIsamuM ... tA:liptimAM devadamanI sAthe lagna karyAM pachI mahArAjA vikrame keTalAka samaya AnaMdapramAdamAM vitAvye, pachI eka divase nAgadamanIne kahyuM, " tamArA kahevA pramANe huM devadamanI sAthe khAjI ramyA, tene harAvI ane ukaraDAmAM paDela ratna laI levAya tema koI paNa kuLamAM janmelI zrIratna levAya te sidhdhAMta pramANe huM tenI sAthe paraNyA paNa kharA. have paMcada'Da chatra saMba`dhamAM kaDA, ane te meLavavAnA mArga paNa batAve." "L mahArAjAnA zabdo sAMbhaLI nAgadamanIe kahyuM, atAvu' te pAMca kAme kA te huM tamane pa'cakra'DavALu tra meLavI ApuM." " kahA, kahe." mahArAjAe adhirAithI kahyuM, "hu krama karavA taiyAra chuM." " teA tame tAmralipti jAva. tyAMnA rAjAnA mahelanA trIjA mALe ratnapeTI che te laI AvA.. e ratnAthI pa cadaDavALA chatranI jALI banAvavAmAM Avaze. rAjana, tevA apUrva ratnA tamArA bhaMDAramAM paNa nahiM hAya." raka
Page #500
--------------------------------------------------------------------------
________________ 402 nAgadamanInA zabdo sAMbhaLatAM mahArAjAe rAjakArabhAra sucAgya pradhAna bhaTTamAtrane soMpI tAmralipti tarapha prayANa karyuM. mAmAM AvatAM vana, nadIo, pahADA ane gAmA ALagI mahArAjA tAmralipti nagaramAM AvI pahoMcyA. nagaranA pUrva bhAgamAM maneAhara mAga hatA; temAM jAtajAtanAM ane bhAtabhAtanAM vRkSeA hatAM, puSpA hatAM. A bAga naMdanavana jevA ja hatA. te bAganA puSpAnI suga'dhI lai jatA pavana manane zAMti ApatA hatA. e khAga jovA mahArAjA AkarSAyA. tyAM pahoMcatAM nagaravAsIe leAjana samAraMbha ujavI rahyA hAya tema lAgyuM. temaNe eka bhAine pUchyuM, " Aje zu che ?" tenA javAbamAM teNe kahyuM, " aDhaLaka dravya kharacI A nagaranA rAjAe A nagarane ratnamaya karI dIdhu che. nagaranA mahAlaye, citrazALA, hAthIdAMtanI pUtaLIe nirmaLa jaLa jevI jaNAya che. caMdrodayanI jema sapheda meAtIonI mALa jayAM tyAM jaNAya che, e sudaMratA nAza na pAme te mATe mahArAjAe nagaramAM bhejana na banAvavA AjJA pharamAvela che. agninA dhumADo suMdaratA naSTa karI nAMkhe te saheje samajAya tema che." kahatA te bhAie mahArAjAne atithi samajI bhejana karI vizrAMti karavA vinaMtI karatAM kahyuM, "nagaravAsIe bheAjana temaja vizrAMti karI sandhyAkALe nagaramAM jaze. laMkA ke amarAvatI amArA A nagaranI zeAbhAnI kharAkharI zake tema nathI. zrI jinezvaradevanAM, zivanAM ane kRSNajInAM devAlayeAthI kailAsa samuM A nagara jaNAya che."
Page #501
--------------------------------------------------------------------------
________________ 403 e bhAIne zabda sAMbhaLI mahArAjA manamAM vicAravA lAgyA, "jarUra mAruM kArya ahIM pUrNa thaze. kema ke, A jAtanuM nagara, rAja, dhanADhaya vyakti, hAthI, azva, chatra, cAmara Adi dekhavAthI athavA zubha ane mane hara zabdo sAMbhaLavAthI kArya siddha thAya che, tevuM zukana zAstramAM kahyuM che. A pramANe vicAratA mahArAjAe bhajana ane ArAma karI adRzya rUpe nagaramAM bhramaNa karavA mAMDayuM. tyAre rAjA caMdra, nagarajano sAthe prasannatApUrvaka potapotAnA sthAne gayA. lakSmIvatI rAjA caMdranI kumArIe pitAnA mahele AvI sAtame mALe jaI nagaranI pratiSThita nartakIone lAvI nRtya-saMgIta samAraMbha karyo, tyAM adrazya rUpe mahArAjA AvyA ne jovA lAgyA. moDI rAta sudhI nRtya saMgIta cAlyuM. te pachI Adarasaha InAma ane pAna ApI nartakIone rajA ApavAmAM AvI. ne hArabaMdha karAvyAM. mahArAjA peTI mATe gupta rIte mahelamAM rahyA, tevAmAM pUrva saMketAnusAra kalAkanA dasa gAu cAlavAvALI sAMDhaNI sAthe rAjA bhIma tyAM AvyA ne vAMsanI sahAyathI mahelamAM AvI labhavatIne kahyuM, "rAjakumArI, cAla, UTho. vakhata na gumAvo." A sAMbhaLI rAjakumArIe kahyuM, "pahelAM ratnapeTI utArI te pachI huM AvuM chuM." - bhame rAjakumArInA kahevA pramANe karyuM. eTale rAjakumArI utaravA lAgI, tyAre vikrame vicAra karyo, "rAjakumArI
Page #502
--------------------------------------------------------------------------
________________ 404 ane rananI peTI laI bhIma cAlyA jaze." Ama vicAratA mahArAjAe agnizaitAlanI sahAyathI utAvaLe rAjakumArInuM vastra haraNa karI lIdhuM. eTale rAjakumArI bIjuM vastra paheravA gaI, teTalAmAM mahArAjA vikrame agnizaitAlane bhImarAjAne ahIMthI dUra dezamAM mUkI AvavA kahyuM. baitAle bhImane dUra dezamAM haraNa karI mUkI dIdhe, eTale vikame rAjakumArI sAthe sAMDhaNI para besI ujajana taraphanA mArge javA mAMDayuM, te joI rAjakumArIe pUchyuM, "he nAtha ! pUrva t .4 - lesa ujajana taraphanA mArge javA mAMDayuM dizA cheDI uttara tarapha kema jAva che?" javAbamAM vikrame kahyuM, "bhImapura nAmanuM bhalenI vasatIvALuM gAma che, temAM aneka pUte vase che. eka divasa huM caturaMga nAmanA bhIlane tyAM gaye, jugAra rame, temAM kanyA ane ghaNuM dravya hAryo,
Page #503
--------------------------------------------------------------------------
________________ 45 tethI tene ane A dhanane tene ApI huM devAmAMthI mukta thaIza." A sAMbhaLatAM kanyA gabharAI ne pitAnAM karmane dhikkAratI bolI, "kharekhara meM beTuM sAhasa kheDayuM, Ane paMjAmAMthI have chUTAya tema nathI. mArI dhAraNA dhULamAM maLI gaI." belatI karma-prArabdha para vicAra karatI belI, have raDe, kU ke karmane deSa devAthI koI ja vaLavAnuM nathI. have ahIMthI chUTI kyAMya jaI zakavAnI nathI." rAjakumArI A pramANe belatI hatI, tyAre vikrama sAMDhaNIne jhADa-jhAMkharAmAMthI laI jaI rahyA hatA. te jhADa-jhAMkharA rAjakumArIne vAgatAM hatAM tethI teNe kahyuM, " jarA saMbhALIne hake. mane jhADa-jhAMkharA lAgavAthI duHkha thAya che." A sAMbhaLI hasI vikema bolyA, "ATalAthI gabharAva cho? A jugArIne panAre paDI hajI keTaluMya veThaze." A sAMbhaLI rAjakumArI cUpa ja thaI gaIne veThavuM paDatuM duHkha zAMtithI sahana karavA lAgI. sAMDhaNI sAthe mahArAjA pitAnA rAjanI hadamAM AvI pahecyA tyAre rAta DhaLI rahI hatI. tethI nadIkinAre mukAma karI kahyuM, "huM sUI jAuM chuM, tuM mArA paga dabAva."kahI mahArAjA sUtA ne lAcAra rAjakumArIe paga dabAvavA mAMDayAM. tevAmAM siMha garjanA saMbhaLAI. te sAMbhaLI gabharAIne vikramane kahyuM, "bhayaMkara avAja saMbhaLAI rahyo che." mahArAjAe A sAMbhaLI beThA thaI avAjanI dizAe bANa mAryuM ane pAchA sUI gayA. rAjakumArI paga dabAve gaI tevAmAM
Page #504
--------------------------------------------------------------------------
________________ 406 pharIthI vAghane avAja AvyuM. pharIthI gabharAtA gabharAtA mahArAjAne kahyuM ke mahArAjAe pharIthI bANa mAryuM ane R , lAkha.. mahArAjAe bANa mAryuM sUI gayA. savAra thatAM ja pote mArelAM bANa laI AvavA rAjakumArIne kahyuM, rAjakumArIe marelA vAgha ane siMhanA zarIramAMthI bANa kheMcI kADhI vikamane ApyAM. vikrama bhAthAmAM nAMkhI kahyuM, "tuM bahu bhalI che. tAre A vAta kayAre paNa kaIne kahevI nahi." A sAMbhaLI rAjakumArInuM hRdaya kahevA lAgyuM, "tenA vartanathI belI cAlIthI kaI uttama-vAra puruSa hoya tema lAge che." rAjakumArI, Ama vicAratI hatI tyAre vikrame tene sAMDhaNI para besavA kahyuM. rAjakumArI beThI eTale vikame sAMDhaNa deDAvI, lakSmIpuranA. bAgamAM AvyAM. tyAM rAjakumArIne ratnapeTI ane sAMDhaNuM
Page #505
--------------------------------------------------------------------------
________________ 407 soMpI tene vanamAM mUkI, bhAjana sAmagrI levA te nagaramAM gayA. vikramanA gayA pachI gheADIvAre rUpazrI nAmanI vezyAM tyAM AvI rAjakumArIne prapacamAM phasAvI ratnapeTI ane sAMDhaNI sAthe lai gai. m 14 (5/-, vezyA rAjakumArI hatI tyAM AvI. rUpazrIne tyAM jatAM ja rAjakumArIne peAte phasAI che tema lAgyuM. tethI kaDavA zabdo kahyA. paNa vezyAe tenI paravA na karatAM vaizyAnA dhaMdhA karavA tene kahyuM. rAjakumArIe tenA tiraskAra karyAM. tenIya paravA na ratAM vezyAe rAjakumArIne koTavALanA dIkarAne soMpI. e koTavALanA dIkarAe rAjakumArIne jharUkhAmAM besADI peAte tenI sAthe savAre lagna karaze kahI peAtAnI ummaranA karA sAthe bAgamAM ramavA gayA. tyAM teNe khilADInA
Page #506
--------------------------------------------------------------------------
________________ moDhAmAM uMdara je te sAthe ja eka DhekhALe mArI potAnA sAthIdArane kahyuM, "joyune, mAruM bAhubaLa. meM eka ja DhekhALAthI uMdarane mArI nAMkhe. mArA jeTalI zakti A jagatamAM keInAmAM nathI." keTavALanA dIkarAnuM A kArya jeI, rAjakumArI pitAnA saMcita karmonI niMdA karatI manamAM bolI, "A eka mANasa che, je pitAnAM nahi jevA kAma mATe garva kare che. ane te bIje mANasa siMha ane vAghane mAravAnI vAta keIne na kahevA kahe che. kayAM A ane kyAM pele?" A pramANe vicAratI rAjakumArI vezyA pAse jaI kahevA lAgI, "tuM mane game tevAnA hAthamAM seMpavA kema taiyAra thaI che? jenI sAthe huM ahIM AvI chuM, tenA sivAya bIjA sAthe rahevAnI nathI. temane nahi maLe te huM jIvatI baLI marIza. je tuM mane baLAtkAre keIne sepIza te huM phariyAda karIza. mAre mATe te je mane laI AvyuM che te ja mArA tana-mana-dhanane svAmI che. bIjA game tevA heya chatAM te mAre mATe mArA bhAI ne bApa jevA che." rAjakumArI evI rIte belI, jethI vezyA gabharAIne deDatI rAjA pAse jaI kahevA lAgI, "mArI putrI tenA pati vize jIvatI baLI maravA taiyAra thaI che." Ama baLa maravuM te sAruM nathI." vezyAnA zabdo sAMbhaLI rAjAe kahyuM, "Ama baLI marI AtmahatyA karavAthI
Page #507
--------------------------------------------------------------------------
________________ 409 hRti thAya che. je patinA mehathI tenI pAchaLa baLI evA cAhe tene keNa rekI zake?" rAjAnA zabdo sAMbhaLI manamAM rAjI thatI vezyA gaNagaNavA lAgI, "te baLI maraze te sAMDhaNuM ane ratnapeTI mane maLaze." gaNagaNatI vezyA ghera AvI ne rAjakumArIne gheDe besADI rAjamArga parathI laI javA lAgI. rAjakumArI jyAre jaI rahI hatI, tyAre rAjAnI daSTi tenA para paDI. eTale te rAjakumArI pAse AvI pUchavA lAgyuM, "tuM kenI dIkarI che?" javAbamAM rAjakumArIe kahyuM, " huM A vezyAnI dIkarI nathI paNa A vezyA mane prapaMcathI phasAvI tene tyAM laI gaI hatI. A nagaramAM dIna-duHkhIonI rakSA karanAra keI hoya tema jaNAtuM nathI. duHkhI, anAtha, vRddha, tapasvI ane atyAcArathI pIDitane rakSaka rAjA ja hoI zake." A sAMbhaLI rAjA be, "he bALA, tuM Ama kema bele che? huM mArI prajAnuM-rAjyanuM nyAyathI ja pAlana karuM chuM." "sArAsArane vicAra ma ka tene tame nyAya mAne che?" kumArIe pUchayuM. tame keNa che? kemanI dIkarI cho? kayAM jaI rahyAM che?" rAjAe pUchayuM. ne rAjakumArIe kahyuM, "mAre kAMI ja kahevAnuM nathI. je mane laI ahIM AvyA che, tenA
Page #508
--------------------------------------------------------------------------
________________ 410 sivAya bIjA keInI huM thavA mAMgatI nathI." A sAMbhaLI rAjAe pUchayuM, "te kayAM gaye che?" javAbamAM rAjakumArIe kahyuM, "te nagaramAM bhejanasAmagrI levA gaye te daramyAna vezyA mane phasAvI tene tyAM laI gaI atyAre te kayAM che te huM have kevI rIte kahI zakuM? huM tenA vize dukhI, thaI gaI chuM." A sAMbhaLI rAjAe kahyuM, "nirarthaka zA mATe zarIrane bALe che? "jIvate nara bhadrA pAmaze he kanyA ! A nagaramAMthI tArA icchita puruSane-je tane ahIM lAve - - " rAjA rAjakumArIne kahI rahyA che. che, tene zodhI tene svIkAra kara." rAjAnuM kahevuM sAMbhaLI rAjakumArI prasanna thaI. tyAM UbhelI mAnavamedanI tarapha jevA lAgI. te vakhate rAjA vikrama bhajanasAmagrI laI jyAM rAjakumAra hatI tyAM gayA. paNa tyAM tene nahi javAthI vicAramAM paDI gayA.
Page #509
--------------------------------------------------------------------------
________________ 411 ane bolavA lAgyA, "zuM karuM? kayAM jAuM? kene kahuM?' ghaNA yane ratnapeTI lAvyuM hatuM, te rAjakumArI sAthe jatI rahI." belatA mahArAjA vikrama paLa mATe zAMta rahyA pachI belyA, "vicAra karI manamAM baLyA karavuM te kAyaranuM kAma che. basa, mAre te AgaLa vadhavuM rahyuM. "sAhasathI siddhi che. je thavAnuM haze te thaze." bolatAM te rAjakanyAne zodhavA cAlyA zodhatA zodhatA jyAM. nagaramAM mAnavamedanI bhegI thaI hatI tyAM AvyA, rAjakumArI ane vikramanI daSTi eka thatAM ja rAjakumArI AnaMdamAM AvI gaI ne bolI, "juo, juo, pilo AvI rahyA che, te ja mArA svAmI." te nagaranA rAjA siMhe mahArAjA vikramane joyA che. sAthe ja deDate jaI temanA caraNe paDe, mahArAjAe UThADI kahyuM, "tamArA rAjamAM AvuM ja cAle che? tamane. ratna ane kAcanI parIkSA nathI?" vikramanA zabdo sAMbhaLI siMha rAjAe dhImA avAje kahyuM, "A strIe baLI maravA prArthanA karI. paNa mArI mUrkhatA ADe AvA, satya joIne samajI zakyo nahi, aparAdhI che, kSamA cAhuM chuM." belate te hAtha joDI rahyo, tyAre vikame kahyuM, "A badhuM samajapherathI thayuM hoya tema lAge che. tethI tuM aparAdhI. nathI. aphasesa karavAnI jarUra nathI. huM A rAjakumArIne. ratnanI peTI sAthe tAmralisithI ahIM lAvyo chuM." kahetA.. vikame ati badhuM kahyuM. te sAMbhaLI rAjA siMhe dhAma--
Page #510
--------------------------------------------------------------------------
________________ -dhUmathI mahArAjA vikrama ane rAjakumArI lakSmIvatInAM lagna karyA. tyAra bAda rUpI vezyAne abhaya vacana ApI tenI pAsethI ratnanI peTI ane sAMDhaNI lIdhI ne ujajana tarapha prayANa karyuM. ujajananA bAgamAM mahArAjA AvyA. A samAcAra nagaramAM pahoMcatA temanuM svAgata karavAmAM AvyuM. ne temane nagaramAM laI gayA. mahArAjAe lakSmIvatIne rahevA mATe suMdara mahAlaya Ape. ne nAgadamanIne bolAvI kahyuM, meM - tamArA kahyA pramANe kArya karyuM che. have paMcadaMDavALuM chatra bane." A ratnathI paMcadaMDavALuM chatra banaze nahi, A te - jALa banAvavAnA kAmamAM Avaze. huM tamane bIjuM kAma batAvuM te pUruM kare eTale tamArI IcchA pUrI thaze." " kahe mAre zuM kAma karavAnuM che?" mahArAjAe pUchayuM.
Page #511
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa ogaNacAlIsamuM ... ... ... .. umAdevI nAmadamanIe mahArAjAnA praznanA javAba kahyuM, "he. rAjana ! zrI pAraka nagaramAM semazarmA nAmane brAhmaNa rahe che. tenI umAdevI nAmanI madhurabhASiNI strI che, tenuM caritra tame te nagaramAM jaI jANane Ave" nAgadamanInA zabda mahArAjA vikrame sepAraka nagarane raste lIdhe, keTaleya divase te nagaranA pAdhare AvyA. mahArAjAe dUrathI e bhavya nagarI nIhALI, jenI rajakaNathI mAnava mekSa meLavI zake, evI zrI zatruMjyanI taLeTImAM vaselI nagarI mATe sAmAnya mANasa zuM kahI zake? mahArAjA nagaranI zobhA jotA jotA nagaramAM pravezyA prabhu AdinAthanA maMdiramAM jaI pUjA karI prArthanA karatAM kahyuM, "he prabhu, tamArA caraNakamaLanI sevA karanAra avazya paramAnaMdane pAme che. tamAre hRdayakamaLamAM vAsa thatAM. pavitra thaI javAya che, he prabhu, mane tamArA caraNakamaLamAM. karanAra ane sthA thaI javAya che. hathakama
Page #512
--------------------------------------------------------------------------
________________ 414 prArthanA karI rahyA pachI maMdira bahAra AvI mahArAje pUjArIne pUchayuM, "somazarmA brAhmaNanuM ghara kayAM AvyuM, pUjArIjI?" "tame kyA somazarmA mATe pUchI rahyA che bhAI? pUjArIe pUchyuM, "ahIM te ghaNA samazarmA che." jene ghera umAdevI strI che, te samazarmA mATe huM pUchI rahyo chuM." vikrame kahyuM. oLakhyA, "oLakhyA pUjArI bolyA, "phUTIbadAma lIdhA sivAya vidyArthIone je rAkhe che, jamADe che te somazarmA, jene tyAM atyAre tresaTha vidyArthIo che, te bhImapATakamAM rahe che." pUjArIne javAba sAMbhaLI rUpaparAvartinI vidyAthI aDhAra varSanA vidyArthInuM rUpa dhAraNa karI mahArAjA semazarmAne tyAM gayA, praNAma karyA, eTale semazarmAe pUchayuM, "bhAI, tame keNa che? kaI AzAe ahIM AvyA cho?" vidyArthI vezadhArI mahArAjAe kahyuM, "tamAruM nAma sAMbhaLI vidyAbhyAsa karavA huM ahIM Avyo chuM." bhale, bhale somazarmAnuM ghara vidyArthIo mATe sadAya khulluM chuM. ahIMyAM pAInI paNa jarUra nathI." semazarmAe kahyuM ke mahArAjA tyAM rahyA, umAdevI para cAMpatI
Page #513
--------------------------------------------------------------------------
________________ 415 najara rAkhavA lAgyA, paNa vastramAM meTuM DhAkI pharatI ' umAdevIne tAga meLavI zakyA nahi. eka divase rAtanA umAdevI eka daMDa lai vidyAthIo ane semazarmA sUtA hatA tyAM AvI. jAgatA rahelA mahArAjA tene joI rahyA, umAdevIe pitAnA patinuM nAma laI traNa vakhata daMDane prahAra zayyA AgaLa karyo ne cAlavA ri SER dalapata . umAdevIe daMDano prahAra karyo. mAMDayuM, mahArAjA vikrama paNa avAja na jAya tema tenI pAchaLa pAchaLa jevA lAgyAM. . umAdevI eka jhADa pAse AvI, jhADa upara caDI daMDanA traNa prahAra karyA, eTale jhADa UDavA mAMDayuM. A jotAM
Page #514
--------------------------------------------------------------------------
________________ 416 mahArAjA vikama te paththaramAMthI kaMDArelI pratimA jevA thaI gayA ne umAdevI jhADa sAthe pAchI AvI tyAM sudhI UbhA ja rahyA, umAdevI jhADa parathI utarI javA lAgI. tenI pAchaLa pAchaLa te gayA, umAdevIe patinI zayyA pAse AvI daMDaprahAra karyA ne cAlI gaI mahArAjAe bAkInI rAta vicAravaza sthitimAM kADhI. bIje divase te jhADanA polANamAM mahArAjA vahelA jaI bharAI beThA, umAdevI rejanI kriyA karI jhADa pAse AvI upara caDhI daMDaprahAra karyo ne jhADa uDyuM, parvata, nadI, vana AY ' * karo . wif", daDa prahAra karyo ne jhADa uDayuM vaTAvatuM te jhADa zebhAyamAna jaMbudvIpamAM pahoMcyuM, sthira thaI gayuM. umAdevI nIce utArI tenI pAchaLa mahArAjA jhADanA
Page #515
--------------------------------------------------------------------------
________________ 417 pilANamAMthI dhIrethI nIkaLI agnivaMtAlanI sahAyathI adazyarUpe javA lAgyA. temaNe pAchaLa jatAM sitarIdevI pAse cosaTha jogaNIo, bAvana kSetrapALa vagere devene joyA, temaja umAdevI mAthuM namAvI darekane praNAma karI rahI che te paNa joyuM, tevAmAM sikatarAdevIne avAja sAMbhaLIye, "umAdevI, A sabhAne bhAve." devInA zabda umAdevI beThI tyAre kSetrapALa lAlapILo thaI bolyA, "umAdevI, have kyAM sudhI bAnAM batAvavA che? sarvarasa daMDa laI gaye keTalAya samaya thaI gaye, paNa tame kahyA pramANe pUjana karatAM nathI." zuM karuM ?" lAcArI darzAvatI umAdevI bolI, "joItA batrIsa lakSaNA bhegA thayA na hatA, paNa have cesaTha vidyArthIo thaI gayA che, pAMsaThamAM mArA pati. e badhAnuM balidAna have huM tamane ApIza samajayAne? have gusse na thatA." kahI pUchyuM, "mAre zuM karavAnuM che?" karavAmAM eTaluM," kSetrapAle kahevA mAMDayuM, "vada caudasanI rAte cesaTha vidyAthIonA cosaTha maMDaLa karavA, pAMsaThamuM tamArA patinuM. pAMsaThane pAMsaTha Asana para besADajo. pAMsaTha pAtramAM pakvAna pirasa, karavIranI mALAo e pAMsaThane paherAvaje. badhAne tilaka karI rakSAdore bAMdhaje, ne temanA para cekhAnA dANu chAMTa, pachI saMkalpa mUkajo, pachI ame bhakSaNa karI laIzuM."
Page #516
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 umAdevI tema karavA manamAM nizcaya karI be hAtha jeDI bolI, "tamArA kahevA pramANe jarUra karavAmAM Avaze." A badhuM sAMbhaLI mahArAjA te stabdha thaI gayA, manamAM bolyA, "strIe zuM nathI karI zakatI ! temanA . hRdayane pAra keNa pAmI zakayuM che ? nakSatranI gaNanA thaI zake, samudranI UMDAI mApI zakAya, paNa strInA hRdayane jANI zakAtuM nathI, A brAhmaNI zuM karaze? tenAM kAryane huM puruSArthathI dhULamAM meLavIza. badhAnA jIva ugArIza." Ama manamAM vicAratA mahArAjA jhaTa cAlI pelA vRkSanA pilANamAM besI gayA, umAdevIe AvI daMDane prahAra karyo ne te uDatuM jhADa potAnI jagAe AvI sthira thaI gayuM. gharamAM rejanI kriyA karI te sUI gaI. mahArAjA paNa sUI gayA. savAre semazarmA sAthe jaMgala jatAM mahArAjAe pUchyuM, "gurudeva, tame zuM zuM jANe che?" artha sAthe huM ghaNa zAstro vagere vigatathI jANuM chuM." gurudeve kahyuM. - "tame tamAruM maraNa jANe che?" mahArAjA vikame prazna pUcha. "nA, huM te jANatA nathI." semazarmAe kahyuM. "je jarUranuM che te jANatA nathI, te pachI bIjuM jANIne karavAnuM ya zuM ? " vikame pUchayuM.
Page #517
--------------------------------------------------------------------------
________________ 419 "l zuM'tu te gurukRpAthI jANe che ?" seAmazarmAe pUchyuM. " hA, huM gurukRpAthI te jANuM chuM.'' vikrame javAkha ApyA. 'te mAruM maraNa kayAre thaze te kahe." semazarmAe pUchyuM. gudaeNruva," vikrame kahyuM, " A vada caudase ame cAsaDa vidyArthI o sAthe tamAru devIe ane kSetrapAlane balidAna apAze. ApaNuM maraNa thaze." 66 gabharAtA gurudevanA moDhAmAMthI zabda sarI pAye, temane thattA gabharATa joi vikrame temane hiMmata rAkhavA kahyuM, sAthe sAthe umAdevInuM temane je kAMI caritra joyu hatu... te kahyuM, A sAMbhaLI samazarmAe pUchyuM, " emAMthI bacavAneA keAi upAya nathI ? ' 66 ha yy | " upAya zeAdhIzuM eTale maLaze ja. kAMika te karavu' ja paDaze. gabharAye dahADA thoDA ja vaLavAnA che? " kahetA vikrame kahyuM, " jo tamAre mAruM kahela pratyakSa jovu haze te te huM batAvI zakuM tema chuM. jhADanA peAlANamAM satAi jajo. veza khaleA karAvI daiza." mahArAjA vikrama sAthe badhuM nakkI karI semaza ghera AvyA. ne umAdevIne kahyuM, "huM dravyA caMdranagara jAu chu kAle AvIza." kahI seAmazarmA gayA. pelA jhADanA pelANamAM sa'tAI gayA ne badhA banAva joyA.
Page #518
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka20 : bIjI savAre semazama ghera AvyA. vikramane maLyA ne kahevA lAgyA, "AmAMthI ApaNe bacAva the muzkela che." gabharAva nA. sahu sAravAnA thaze. caudasanI rAtre huM kahuM tema karaze te badhA bacI jaze. tamAre vidyArthIone caudase sUcana karI devAnuM." vikame kahyuM ne somazarmAe tema karavA nakakI karyuM. bIje divase umAdevIe somazarmAne kahyuM, "Aja rAtanA kuLadevI mArA svapnAmAM AvyAM hatAM. temaNe kahyuM tamArA pati temaja cosaTha vidyArthIone balidAnanI vidhithI jamADa, nahi te badhAne nAza thaze. have zuM karIzuM ? 41, ke LERI HER. " ) :: 2 = == A para umAdevIe pAtromAM pakavAna pIrasyAM.
Page #519
--------------------------------------------------------------------------
________________ karaze karavAnuM kAMI nahi" somazarmA gaMbhIratAthI bolyA, kuLadevInI AjJA pramANe karavAnuM. vidyAthIo karatAM zuM -vadhAre che?" caudasano divasa AvatAM badhI vastuo maMgAvI kSetrapAlane kahyA pramANe karyuM, vidyAthIo ane somazarmA zAMta beThA che. umAdevIe saMkalpa karavA jaLapAtra lIdhuM te sAthe ja vikama jamIna para mUkelA sarvarasa daMDane uThA. - sarvane saMketa karyo. badhA ja UbhA thayA. nAsavA lAgyA. nAsatA nAsatA gharathI ane nagarathI ghaNe dUra cAlyA gayA. umAdevI temanI pAchaLa cheDI daDI, paNa nirAza thaI pAchI ghare AvI. bahu dUra nIkaLI gayelA vidyArthIo ne somazarmA samaya vitAvavA jahAjamAM besI kaTAhadvIpamAM gayA. tyAM eka jhADanI chAyAmAM badhA ArAma karavA lAgyA. ArAma karI najIkamAM dekhAtA nagara tarapha javA lAgyA. mahArAjA vikama ekalA utAvaLe nagaramAM gayA, AkhuM nagara mAnavaviheNuM hatuM. A jotAM mahArAjA navAI pAmyA ne zUnya nagarane jotA jotA rAjamahele pahoMcyA. e kalAmaya rAjamahela jotA sAtame mALe gayA. tyAM sauMdarya saMpanna navayauvanA joI eTale tene pUchavA lAgyA, "he kaye tuM ahIM ekalI kema che? zuM kaI rAkSasa tAruM haraNa karI ahIM lAve che?
Page #520
--------------------------------------------------------------------------
________________ kara hA, huM rAjakumArI chuM" vikramane jotAM tenuM hRdaya : AkarSAyuM. ne temanuM sanmAna karatAM te belI, "mAre pitA vijaya A zrIpuranagaranA rAjA hatA, mArI mAtAnuM nAma vijaya hatu. mAru nAma caMdrAvatI. A nagarane rAkSase ujajaDa karavA mAMDyuM tethI raiyata ane rAjakuTuMba ahIMthI nAsI gayuM. huM jhaDapAI gaI rAkSase mane paraNavAnA IrAde jIvI rAkhI che. huM mahapuruSa, tame tamArA jIvanane khapa. karatA ho te jaladIthI bhAgI jAva, nahi te mahAna upAdhimAM . AvI paDaze." zuM upAdhi bAvaze?" zAMtithI mahArAjAe pUchayuM. he nattama!" rAjakanyA kahevA lAgI, "je rAkSase mane jIvatI rAkhI che te tamAre nAza karaze." "uM. ha!" mahArAjAe kahyuM. "mArA duHkhane pAra nathI tyAM....." "rAjakumArI," mahArAjA belyA, "gabharAva nA duHkha jema vaNamAgyuM Ave che tema sukha paNa vaNamAgyuM Ave che." kahetA mahArAjA rAjakumArI sAme joI pUchavA lAgyA, " tuM ahIM rahe che, te tenA mRtyune upAya paNa tuM jANatI haze?" mahArAjAnA praznanA javAbamAM caMdrAvatIe kahyuM, "te. pUjAmAM hoya tyAre nAza thaI zake tema che, kAraNa ke te:
Page #521
--------------------------------------------------------------------------
________________ 453 samaye te bolate cAlatuM nathI. te tene vajadaMDa te vakhate vegaLa mUke che. je te vakhate tenA mAthA para prahAra karavAmAM Ave te te maraNa pAme." ema che?" AnaMdamAM AvI vikrame kahyuM, "have jarAya ciMtA jevuM nathI. tu mane ahIM saMtADa" ne rAjakumArIe vikamane saMtADyA, tevAmAM rAkSasa Ave che, "mane mANasanI gaMdha Ave che." ahIM mANasamAM te huM chuM." caMdrAvatIe kahyuM. khAvuM hoya te mAruM mAMsa khAva." A cee0jeX39USSOS KUoW riteraturttitouriteria * // / / - Ex # ## ##Itarak ol of 0 L_AA. ( TTTTTTTT TT TTTTTTTTLIronMurroup witutilatitunni IJ 0 rAkSasa pitAnA iSTa devanI pUjA karavA lAgyo.
Page #522
--------------------------------------------------------------------------
________________ kara4 caMdrAvatInA zabdo sAMbhaLI mANasa mane zuM karavAnuM che?" bolate te vajadaMDane vegaLe mUkI snAnAdi kiyA paravArI pUjAmAM beThe, te vakhate mahArAjA tyAM AvyA ne vajadaMDa uThAvI bolyA, "he durAtmA! chelle chelle bhakitapUrvaka pUjana karI le. tArAM karmanAM phaLa ApavA tAre kALa huM AvI pahoMcyo chuM. huM kayAre paNa pAchaLathI ghA karavA Icchate nathI." A sAMbhaLI rAkSasa manamAM be, "manaphAve tema mAro AgaLa bolanAra A keNa haze ?" bolatAM teNe pUjA pUrI karI kahyuM, "o kALanA keLiyA ! tane mArI zaktinI khabara nathI. eTale ja tuM gametema bele che. je jIvavA mAgate hoya te cAlyuM jA. tuM te mArI AgaLa magatarA je che. huM deva, dAnava ane mAnavavijetA chuM." o goMdha rAkSasAdhama ! tArA zabdo mane kaMI ja asara karatA nathI. e zabdathI DarIne bhAgI janAra bIjA. tArA bhramaNakALa daramyAna mAruM nAma tArA kAne athaDAyuM te haze? meM bhayaMkaramAM bhayaMkara kharpara carane mAryo che. agnitAla jevA daityane meM vaza karyo che. keTalAya daityano nAza mArAthI thaye ane keTalAka mArA sevake paNa thayA che. Aja e vikama A nagarane ujjaDa karanArane tenAM karmanAM phaLa cakhADavA ahIM Ave che. je tene jIvana vahAluM hoya te A rAjakanyAne ahIM rAkhI nAsI chUTa"
Page #523
--------------------------------------------------------------------------
________________ 425 mahArAjAnA zabda rAkSasa bhAna bhule. ane vikramane nAza karavA teNe traNa gAu meTuM zarIra banAvyuM. paga pachADa. dharatI dhrujavA lAgI. A joI mahArAjA vikrame agnitAlanI sahAyathI rAkSasa karatAM bamaNuM zarIra karyuM ne tenA khabhA para caDhI mAthA para prahAra karyo. te sAthe ja rAkSasa bhayaMkara bUma pADI dharAzAyI thaye. A jotAM rAjakanyA stabdha thai gaI ane pitAne choDAvavA keI deva, kaMdarpa ke rAjA Avela che tevuM vicAravA lAgI. tyAre agnivaitAla rAkSasanA aMgenuM bhakSaNa karate AnaMda anubhavavA lAge. deve mAMsa mATI khAtA nathI paNa lokone ceSTA batAve che.) AnaMda anubhavatA agnitAlane mahArAjAe kahyuM, "tuM ahIMthI jaladI jA ane rAjakuTuMba temaja prajAjanone laI Ava." AjJAne amala tAtkAlika thaye. thoDI ja vAramAM rAjakuTuMbane zodhI temaja prajAvargane laI agnivaitAla pAcho AvyuM. rAjA vijya te "A badhuM zI rIte banyuM ? ne vicAra karate mahArAjA vikramane pUchavA lAge, "Apa koNa che? A badhuM zI rIte banyuM?" "e jANavAthI lAbha ?" vikame pUchyuM. mahArAjAnA A zabdathI vijaya rAjAne mahArAjA pratye vadhu mAna uparyuM. manamAM be, "A keI asAdhAraNa
Page #524
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyakita che." bolatA rAjAe mana sAthe kAMI nirNaya karI. kahyuM, "Apa mArI putrI sAthe lagna kare." kahI ghaNe ghaNe Agraha karavA lAge. mahArAjA e Agrahane pAcho ThelI zakyA nahi. ne ghaNI dhAmadhUmathI mahArAjA vikrama ane caMdrAvatInAM lagna thayA. tevAmAM mazarmA ane vidyArthIo tyAM AvyA. rAjakumArI sAthe mahArAjAne jotAM temanA mAthA namI paDayAM. mahArAjA vikrame agnivAlane umAdevInA samAcAra jANavA mekalyuM. thoDIvAramAM samAcAra jANI agnizaitAla pAche A, belyA, "jogaNIo ane kSetrapAle umAdevInuM bhakSaNa karyuM che." A sAMbhaLI mahArAjAe daMDa laI rAjA vijyanI rajA laI se pAraka nagara tarapha rAjakanyA, mazarmA ane vidyArthIo sAthe prayANa karyuM. tyAM AvI semazarmA ane vidyArthIone dravya ApI saMtaLyA pachI bhagavAna AdinAthanA maMdire jaI apUrva bhaktibhAvathI stuti karI avaMtI gayA. ne nAgadamanIne e sarvarasa daMDa ane vaja daMDa e bane daMDa ApyA. daMDa laI nAgadamanIe kahyuM, "have chatra mATe AgaLa vidhi thaze." je parAye kAma Aye, dhanya hai jagameM vahI; dravya ke jeDa kara--keI suyaza pAtA nahIM.
Page #525
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa cAlIsamuM . .. .. .. maMtrI matisAra mahArAjA vikramAditye nAgadamanIne kahyuM, "he nAgadamanI, mane trIjuM kArya batAve, je huM satvare pUruM karuM." javAbamAM nAgadamanIe kahyuM, "he rAjana, tamArA maMtrI matisArane sahakuTuMba dezanikAla kare." mahArAjA vikramanA e maMtrI matisArane saMskAra vidvAna sema, caMdra ane dhananAmanA traNa putra hatA. A chokarAonAM lagna zrImaMta kuTuMbanI kanyAo sAthe karavAmAM AvyAM hatAM. traNe vahuomAM nAnI ghaNI hoMziyAra hatI, vaLI te pakSI enI belI paNa jANatI hatI. mANasa pUrNa bhAgyazALI hoya tyAre ja tene suputra, nyAyathI meLavela dhana ane saMskArI putravadhU maLe che. - enAnI vahueka divase saMdhyAkALe jharUkhAmAM UbhI hatI, tevAmAM ekAeka tenA kAne ziyALane zabda paDe. temAM tenA niraparAdhI sasarAne cha mahinA pachI deza para karavAmAM Avaze tevuM sUcana hatuM. AgAhI sAMbhaLatAM te vicAravaza thaI "jAge te jIve, ALasamAM rahe te duHkhI thAya."
Page #526
--------------------------------------------------------------------------
________________ 428 kahevata yAda AvI, sAthe eka vAta paNa yAda AvI, zikAranI zodhamAM nIkaLelA siMha guphAmAM pesI aMdara AvanAra pazune nAza karavA vicAryuM. tyAM meDethI ziyALa AvyuM. teNe guphA bahAra siMhanAM pagalAM joyAM, te sAthe ja tenA manamAM vicAra AvyA. "guphAmAM siMha che. tene mAre nirNaya kare joIe." teNe guphAne prazna karyo. ne zikAra meLavavA adhIrA thayelA siMhe aMdarathI javAba Ape. te sAMbhaLI ziyALa cetI gaye-jIva bacI gaye ne siMha mAthAM kuTate rahyo. mATe huM paNa yukti karIza. vicAratI e nAnI vahue "zuM karavuM" ne vicAra karavA mAM. tene yuti sujhI. teNe chANAM thApatI vakhate gharamAMthI eka eka rana laI chANAmAM te saMtADI chANAM / *' ka ja * * ja Dara . 1// che. 7. * 1} . . chANAM thApavA mAMDyAM, ziyALe guphAne pUchyuM.
Page #527
--------------------------------------------------------------------------
________________ 429 thApavA mAMDayAM sagAMsaMbaMdhIoe tene tema karatAM rekI.. leke te "A vahu kuLane uddhAra karavA AvI che." zabda belatA. paNa te eka kAne sAMbhaLatI ane bIje kAne kADhI. nAMkhatI. ne pitAnuM kArya kare ja jatI, kAraNa ke "duniyA deraMgI" che. divaso eka pachI eka jatA. maMtrIdhara nyAya, nIti. pUrvaka rAjakArabhAra calAvatA hatA. mahArAjAne maMtrInA. kAryathI saMtoSa hato ziyALe uracArelI bhaviSyavANInI avadha AvI rahI hatI. chaThThA mahinAnA aMtamAM mahArAjAe matisArane rAjyane hisAba lAvavA kahyuM : ane je te hisAba na maMtrIzvara kuTuMba sAthe avaMtI cheDI cAlavA mAMDyuM.
Page #528
--------------------------------------------------------------------------
________________ 430 batAvI zake te rAjya cheDI cAlyA javA kahyuM. nyAyI atisAre hisAba batAvavA mAMDe. paNa mahArAjAe temAM vAMdhAvacakA pADavA mAMDayAM. pariNAme temanI mAlamita japta karavAmAM AvI. ne temanAthI upADAya teTale samAna upADI avaMtI choDI cAlavA mAMDyuM. tyAre lokoe prazaMsA-niMdA karavA mAMDI. marajImAM Ave tema kahevA mAMDyuM. rAta divasa cAlatAM trAsa veThatAM teo ratnapura AvyAM. lekene pUchatAM nagaranuM nAma jANyuM, rAjAnuM nAma ratnasena, rANInuM nAma ratnAvatI. rAjakumAranuM nAma caMdrakumAra ane rAjakumArInuM nAma vizvalecanA che te jANyuM. A nagaramAM rahI maMtrIe dha karavA mAMDe. paNa jyAM bhAgye ja palaTAyuM hoya tyAM thAya zuM ? garIbI sAthe gRhakaleza vacce, tyAre nAnI vahue chANAthI ratna kADhI tenA sasarA, bane jeThe ane patine khyA. te rane laI dhaMdho karavA teo dUra dezAvara cAlyA jA. patinI gerahAjarImAM strIne mAthe zu Aphata Ave che tene vicAra karI pitAnI jeThANI sAthe bIje gAma te cAlI gaI. ane tyAM jaI eka vRdhdhAnA gharamAM puruSanA vezamAM teNe rahevA mADayuM teNe pitAnI pAsenA ranemAMthI eka ratna vaTAvI ghara calAvavA mAMDyuM. teNe eka vRddhAne paNa cAkarImAM rAkhI. e vRddhA ghara mATe joituM karatuM lAvI detI..
Page #529
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAnI vahu haMmezAM jamyA pachI chajAmAM besatI. eka dahADe te chajAmAM beThI hatI, tyAre teNe pitAnA sasarAne raDate che. teNe vRddhAne bolAvI kahyuM, "pile raDe che tene bolAvI lAva" vRdhdhA deDatI tenI pAse AvI belI, "pelA chajAmAM beThelA kumAra tamane bolAve che." belatI vRdhdhAM lAkaDAne bhAre upADelA vRddha sAthe nAnI vahu hatI tyAM AvI. pitAne sasarAne jotAM teNe pUchyuM. "tame zA mATe raDe che? je tame mAre tyAM kAma karaze te huM tamAruM duHkha dUra karIza." peTano khADo pUravA tame je kaheze te huM karIza." atisAre kahyuM. ThIka, ThIka" kahI nAnI vahue pitAne sasarAne pitAne tyAM rAkhe. tenI pAse tenAthI thAya eTaluM kAma karAvatI. e ja pramANe pitAnA ane jeThe ane patine pitAne tyAM kAme rAkhyA. temanA khAvApIvA vagerenI sArI kALajI levAtI. eka divase nAnI vahue pitAne mULa veza-strIveza dhAraNa karyo. nAnI vahune jotAM ja atisAra AzcaryamAM DUbI gaye. tyAre nAnI vahue pUchyuM, "tamane meM savA lAkhanI kImatanuM ratna ApyuM hatuM, chatAM tamArI AvI durdazA zAthI thaI pitAjI?" javAbamAM gatisAre kahyuM, "A ratna bajAramAM huM vecavA gaye, jhaverIne te batAvyuM, paNa
Page #530
--------------------------------------------------------------------------
________________ 43ra gArA durbhAgye te kImatI ratna tene kAca lAgyuM. mAtra eka ja jhaverIe nahi paNa bIjA keTalAya jhaverIe te kAca che tema kahyuM, "mArA gujarAna mATe mArA nAnA chokarAnI vahue A ApyuM che. ane te kAca na hoya." te temaNe kahyuM. tamArA nAnA chokarAnI vahue tamane chetaryA che." basa thaI rahyuM. mArA kamanazIbane Thapako Apate jyAM mArA putra hatA tyAM AvyuM. tyAMya koI maLe nahi. keIne nahi, jovAthI huM duHkhI thaI gaye. ne lAkaDAM vecI, lekanA kAma karI peTa bharavA lAge. Ama divase vitAvate ahIM AvyuM. pUrva karela karma bhegavate huM tArI najare paDe." te ratna tamArI pAse che ke pheMkI dIdhuM ? " nAnI vahue pUchayuM. nA, te te mArI pAse sahisalAmata che." matisAre kahyuM. te ratna lAve joie." vahue mAMgyuM ne atisAre ApyuM. tyAre te ratna prakAzI rahyuM hatuM. prakAza jotAM ja atisAra Abhe ja banI gaye. maMtrIne traNa putrone ratna mATe pUchatAM je matisAre javAba ApyA hatA, te ja javAba Ape ne ratna bahAra kADhayAM. tyAre te prakAzatAM hatAM. te divasathI matisAre nAnI vahunI hoMziyArI jaI tenA kahevA pramANe cAlavA nirNaya karyo. ne eka ratna vecI tenI upajelI kImatathI AnaMdathI teo rahevA lAgyAM.
Page #531
--------------------------------------------------------------------------
________________ 433 barAbara cha mahinAnA aMtamAM nAnI vahue ziyALanA zabda sAMbhaLyA. te sAthe ja teNe potAnA sasarAne kahyuM, "pitAjI, pUrva dizAmAM AvelA caMdra saravare mahArAjA vikramAditya maLaze. mATe badhA kAma choDI tyAM jAva." eka divase mahArAjA vikramAditye nAgadamanIne cothA kArya mATe pUchayuM. tyAre nAgadamanIe kahyuM, "rAjana tame ratnapura jAva ane tyAMthI maMtrIzvara atisArane laI Ave." nAgadamananA zabda mahArAjA ratnapura tarapha cAlyA. te jyAre caMdra sarovara AvyA, tyAre ekAeka atisAra sAthe meLApa che. maMtrIne jotAM premathI mahArAjA tene bheTI paDayA. e K ) NASAS para re with multh will IPBADI livil daMbA mahArAjAne atisArano meLApa thayo. te
Page #532
--------------------------------------------------------------------------
________________ 434 mahArAjAne satkAra karate maMtrI temane pitAne tyAM laI AvyuM. mahArAjA maMtrIne vaibhava jotAM Azcarya pAmyA. tyAre maMtrIe kahyuM, "ApanI kRpA ane samayasUcaka-hoMziyAra nAnI putravadhUnA pratApe A saMpatti maLI che. gayA janmanA duSTa kRtyanAM phaLa bhegavI hamaNAM sukhI thaye chuM." "samayasUcaka-hoMziyAra nAnI putravadhUthI? e kevI rIte?" mahArAjAe pUchayuM. javAbamAM matisAre badhuM ja kahyuM, te sAMbhaLI mahArAjA belyA, "A saMpattinI prAptimAM mArA prabhAva-kRpA jevuM kaMI nathI." rAjA ane maMtrI vAta kare che tevAmAM DAMDIne avAja saMbhaLA. mahArAjAe tapAsa karavA maMtrIne kahyuM. matisAra tapAsa karI AvI kahevA lAgyuM, "A rAjamAM pahelAM endrajAlika AvyuM hatuM. teNe rAjA pAse pitAnI zakitane sAkSAtkAra karAvavA rajA mAMgI. rAjAe rajA ApI. eTale endrajAlike keTalAya herata pamADe tevA khele karyA pachI kahyuM, jo ApanI IcchA hoya te sadAya phaLa ApanAra AMbAnI vADI banAvuM." rAjAnI AjJAthI endrajAlike sadAya phaLa ApanAra AMbAnI goTalI vAvIne vADI banAvI. tenI pAse suMdara parvata banAvyuM. vADInI vacamAM eka nadI banAvI. jenuM pANI vRkSane maLatuM, tethI vADI phAlI phUlI rahetI. A joI badhAM Azcarya pAmyA. te pachI aindrajAlike kahyuM, "zarIranI puSTi mATe Apa je AjJA Apo te ApanA parivArane AMbAnA phaLa ApuM." rAjAe tema karavA kahyuM.
Page #533
--------------------------------------------------------------------------
________________ 435 andrajAlike badhAne phaLa ApyAM. te khAdhA pachI rAjAne vicAra AvyuM, "A endra jAlikane je mArI nAMkhavAmAM Ave te A badhuM ahIMne ahIM rahe." - rAjAe A vicArane amalamAM mUkyo. candrajAlikane mArI naMkhAvyuM. rAjAe e vADImAMthI sevakane phaLa levA mATe meka. paNa sevakanA hAthamAM phaLane badale paththara, nadInA pANIne badale retI hAthamAM AvI. A samAcAra rAjAne kahyA. Ama thavAnuM kAraNa, aindrajAlika mRtyu pAmI devalekamAM gaye hatuM ane teNe te vADIne nAza karAvyuM hatuM. sevake ApelA samAcArathI rAjA pastAvA lAgyuM. teNe zAMtikarma karAvyuM, chatAM pariNAma zUnya AvyuM. vagara vicAre kAma karavAthI duHkhI thavAne samaya Ave che te vicAra tene AvyuM. te pachI pitAnA maMtrI sAthe vATAghATa karI DAMDI piTAvI je kaI vADIne hatI tevI karI deze, nadIne pravAhita karaze tenuM rAjA sanmAna karaze. adhuM rAja Apaze ane pitAnI rAjakumArI paraNAvaze." A sAMbhaLI mahArAjAe maMtrIne DAMDIne aDakavAnuM kahyuM. maMtrIe mahArAjAnI AjJA pramANe karyuM mahArAjA vikame agnitAlanI sahAyathI badhuM hatuM tevuM karI dIdhuM. tethI mahArAjA vikramane arthe rAja ApyuM ane pitAnI rAjakumArI vizvalecanA paraNAvI. AthI lekamAM
Page #534
--------------------------------------------------------------------------
________________ 436 aneka prakAranI vAta thavA lAgI. uhApoha thaye. tyAre atisAre mahArAjA vikramAdityanI oLakhANa ApI. A sAMbhaLatAM ja Thera Thera AnaMda occhava thavA lAgyA. te pachI sadAya phaLa ApanArA AMbAnuM bI temaja atisAra ane tenAM kuTuMba sAthe potAnI patnIne laI mahArAjA avaMtI AvyA, ne bI nAgadamanIne ApyuM. maMtrI matisArane temanuM maMtrIpada pAchuM ApyuM. he nAgadamanI," mahArAjAe nAgadamanIne pUchayuM, "have mAre zuM karavuM?" nAgadamanIe kahyuM, "rAjana, supAtradAna ApavA mAMDe." mahArAjAe supAtra dAna mATe zodha karatAM temaNe brAhmaNone bolAvI pUchyuM, "tamArAmAM supAtra keNa che?" ame badhA ja supAtra chIe." brAhmaNoe kahyuM. tamane zuM dAna ApavAmAM Ave?" mahArAjAe pUchayuM. javAbamAM brAhmaNoe kahyuM, "leke pitAnI sadagati mATe pRthvI, ratna, patnI, gAya, yaMtra temaja muzaLa AdinuM dAna kare che." ugra tapazcaryA karI brahmane jANe che te brAhmaNa. AtmajJAnane mATe bharata cakravartIe jemane sthApita karyA che, temane ja brAhmaNa kahevAmAM Ave che, bIjAne nahi, purANomAM paNa kahyuM che. "brahmacaryathI brAhmaNa, zilpathI zilpI bane che, te vinA gokaLagAyanI jema nAma mAtra ja rahe che." vikame kahyuM
Page #535
--------------------------------------------------------------------------
________________ 437 rAjAnA zabdo sAMbhaLI brAhmaNA gusse thayA. khAlyA. tamArA mADhAmAMthI A kevA zabdo nIkaLe che ? nAgadamanInA saMsaga thI tamArI buddhi bhaSTa thai lAge che." 46 brAhmaNAnA zabdo sAMbhaLI mahArAjAne A brAhmaNA ahaMkArI lAgyA. ane temane nAkarA dvArA dAna apAvI vidAya karyAM. te pachI jaina sAdhuene khelAvI temane pUchyuM. te sAdhue mahArAjAnA praznanA javAba ApatAM kahyuM, "gurue e prakAranA hAya che, kriyAkAMDa, lagna ADhi karAvanAra gRhastha ka`guru kahevAya che, ane bhikSAthI jIvana gujAranAra, dharmane upadeza karanAra sadguru kahevAya chaeN. vaLI cAra varNamAM je zIla, satya AdithI yukata hAya, dAna ApavAthI supAtra meAkSane IcchanAra hAya tene dAna AvyuM. kahevAya che.' nisRddhi sAdhuenI su Mdara vAta sAMbhaLI temane ja dAnane caigya mAnI, namaskAra karI kahyuM, * tamAre vastrAdi je kAMI joIe te ce." tyAre sAdhuee mukha pAse hAthamAM muhapato rAkhI kahyuM, " rAjan, jaina dharmoMmAM cAvIsa tIrthaMkara thayA che jemAnAM khIjA tautha karathI te tevausamA tItha kara sudhInA sAdhuone rAjapiMDa khape che. paraMtu pahelA AdinAtha ane cAvIsamAM tItha"kara mahAvIra devanA sAdhuone rAjapiMDa khapatA nathI. AvuM jaina zAsanamAM pharamAvyu che. mATe dIna du:khIone dAna Ape| jethI kalyANa thAya. abhayadAna
Page #536
--------------------------------------------------------------------------
________________ 438 ane supAtra dAna meAkSa ApanAra che. anukaMpAdana, ucitadAna ane kIrtidAna e bhAgasAmI ApanAra che." sAdhuonA zabdo sAMbhaLI dIna-duHkhIone paNa rAjAe khUba khUba dAna ApyuM. te pachI adhArapacheDI eThI nagaracarcA jovA mahArAjA nIkaLyA. pharatA pharatA rAja purAddhitanA ghara pAse AvyA. tyAM devadamanInI bahena haritAlI vastrAbhUSaNa paherI tyAM AvI. teNe mAlaNa jaitune utAvaLathI jatI joI pUchyuM, " kema ATalI badhI utAvaLamAM ?" javAbamAM jaitue kahyuM, " pAtALamAM nAgazreSThInA vivAha Aja rAtanA dhAmadhUmathI thaze. tyAM nAgakumAro bhegA thaze mATe tyAM phUlanI chAkha laI javAnu che." " mane paNa nimaMtraNa che. tethI vasudhAsphoTana i.Da laIne udyAnamAM cAginIe sAthe thADA samaya AnaMdapramAda karavA jAuM chuM. tuM purohitanI putrI gAmatIne viSanAzaka daMDa laI tyAM AvavA kahe. ApaNe badhAM bhegAM thaI ne jaizuM." kahI haritAthI cAlI gaI. jaitue purAhita putrIne samAcAra ApyA. baMne jaNIe taiyAra thaI khahAra nIkaLI tyAre jatue kahyuM, "mArAthI A bhAra uMcakAtA nathI, jo. koI baTuka-nAkara maLI jAya teA mahenatANuM ApI tenI pAse uMcakAvIe." '' mahArAjA vikrame A sAMbhaLyu' eTale baTukanu svarUpa dhAraNa karI temanI pAse AvyA. baTuka rUpadhArI mahArAjAne
Page #537
--------------------------------------------------------------------------
________________ 439 joi temaNe pUchyuM, " A bhAra tuM laI leze ? tane mahenatANuM ApavAmAM Avaze." " jarUra." baTuka rUpadhArI mahArAjAe kahyuM. pachI majUrI nakakI karI, chAba mAthApara mUkI ane jaNIe sAthe mahArAjA haritAthI hatI tyAM AvyAM. haritAlI te vakhate cAginIo sAthe nRtya karatI hatI. Ana pramAda karatI hatI. AnaMda karI rahyA pachI badhAM vRkSapara caDhayAM. vRkSa uDayuM. ne svarNadvIpamAM pahoMcyuM. tyAMthI vasudhAspheTana daMDathI pRthvI phADI pAtAla tarapha AgaLa vadhyAM. viSanAzaka daMDathI sarpone dUra karatA hAthamAM pakaDatA pAtALanagara samIpa pahAcyAM. tyAM sarovara AvatAM daMDa, chAba vagere maTukane soMpI traNe jaNIe snAna karavA sareAvaramAM paDI. baTuka svarUpadhArI mahArAjA badhI vastuo laI pAtAlanagarInI zaiAbhA jovA cAlyA, tyAre saraghasanA rUpamAM nAgakumAre vastrAbhUSaNa paherI AvyA. barAbara te ja samaye mahArAjA tyAM AvyA. te agnivaMtAlanI sahAyathI nAgakumArone adazya karI pote tevA ja suMdara svarUpavAna thaI manehura gheADA para besI mAtRgRhamAmAMhyarAmAM jai zrIDha zreSThInI purtI sAthe paraNyA, tyAre pelI traNe sakhIo snAMna karI bahAra AvI. temanI dRSTie '
Page #538
--------------------------------------------------------------------------
________________ 440 baTuka nahi paDavAthI nirAza thaI tene zedhatI nAgakumArane jevA zrIda zreSThIne tyAM gaI. te samaye mahArAjA vikrame punaH baTukanuM svarUpa dhAraNa karyuM. baTukane jotAM pelI traNe jANIe kahevA lAgI; "ThagArA, amArA daMDa Adi ApI de. nahi te tArI dazA burI thaze." bALAonA zabda sAMbhaLatAM mahArAjA vikame pitAnuM mULa svarUpe pragaTa karyuM. mahArAjA vikamane jotAM teo stabdha thaI gaI ne kahevA lAgI. "kRpA karI amArI sAthe lagna kare." zreSThI te mahArAjAne jotAM AnaMdamAM AvI gaye ne traNe jaNanAM lagna karI ApyAM. tyAra bAda nAgakumAranA pitAe pitAne putra mATe kahyuM. maharAjAe agnitAlanI sahAyathI nAgakumAre pragaTa karyA. eTale nAgakumAree prasanna thaI surasuMdarI nAmanI kanyA paraNAvI ne maNidaMDa Ape. caMdracUDa nAgakumAre pitAnI kamaLA nAmanI kanyA svIkAravA mahArAjAne kahyuM. mahArAjAe te svIkArIne nAgakumArane paraNAvI te pachI pAMca strIo, traNa daMDa sAthe mahArAjA avaMtI AvyA. daMDe nAgadamanIne ApyA. nAgadamanIe daDAthI chatra banAvyuM ane pahelA ANelA maNio vaDe caturAIthI jALI banAvI. nAgadamanIe sadAya phaLa ApanAra AMbAnuM bI mahArAjAne mahela pAse vAvyAM ne AMbAne bAga banAvyA temAM suMdara sabhAgRha banAvyuM. vaLI uttama ratnanuM suMdara sihAsana banAvyuM.
Page #539
--------------------------------------------------------------------------
________________ S 441 mahArAjA paMcadaravALA sihAsana tarapha cAlyA. zubha muhUrtomAM paca daDavALA chatrane dhAraNa karI batrIsa pUtaLIvALA siMhAsana para mahArAjAe esI, badhA ja kara mAfa karyAM ne nyAyathI rAja karavA lAgyA. navameA sa samAsa Wan
Page #540
--------------------------------------------------------------------------
________________ saga dasamo prakaraNa ekatAlIsamuM .. . . mahAkavi kAlIdAsa. mahArAjA vikramAdityane sauMdarya saMpanna priyagumaMjarI nAmanI gya pitAnI yogya putrI hatI, te bAvasthAthI catura, madhurabhASI ane tIvra yAdazaktivALI hatI. sarvane priya thaI paDe tevI hatI. te ATha varSanI thaI tyAM te mahArAjAe zAstranA jANakAra prakhara paMDita zrI vedagarbha pAse tene bhaNAvavAnuM zarU karyuM. te pitAnI tIvra buddhithI vidyAne jhaDape grahaNa karatI. ziSyAnI samaraNazaktithI paMDita mahArAja paNa vicAramAM paDI jatA. rAjakumArIe guru pAsethI zAstro, nyAya, vyAkaraNa. ane strIvarganI cosaTha kalAone abhyAsa karyo, temAM te pAraMgata thaI. A vidyAsaMpana rAjakumArIe divase jatAM yuvAvasthAmAM
Page #541
--------------------------------------------------------------------------
________________ 443 padArpaNa karyuM ne te pitAnI samavayaska sakhIo sAthe mahela. ane udyAnamAM kALa nirgamana karavA lAgI. have te sArAsAra samajavA lAgI hatI. te vaDIlene Adara karatI, nAnAe prati prema darzAvatI, karacAkare sAthe vAtsalya bhAva batAvatI. vaye vadhatI A rAjakumArI ekavakhata kerInI mosamamAM madhyAhana samaye mahelanA jharUkhAmAM besI kerIo khAI rahI hatI. te ja samaye tenA guru paMDita zrI vedagabha kayAMkathI AvI rahyA hatA, te vakhate tApa te kahe mAruM kAma baporanA tApamAM cAlIne AvatA vedagarbhane thAka te * ke S - === Us: (TH[ 13] nakAraka - dalama rAjakumArIe vedagarbhane joyA.
Page #542
--------------------------------------------------------------------------
________________ 444 lAgyuM hatuM. te mahelanA jharUkhAnI chAyAmAM beThA. temane beThelA jotAM priyaMgumaMjarIe pUchayuM, "gurudeva, Apa ahIM kema? ApanI IcchA mane jaNAvaze?" rAjakumArI " vedagarbhe kahyuM, "mane kerInI IcchA che." UnI ke TADhI?" rAjakumArIe pUchayuM. "UnI." vedagarbhe kahyuM "te bhe, tyAre." kahetAM rAjakumArIe jharUkhAmAM rahe rahe evI caturAIthI kerI pheMkI je temanAM kapaDAmAM na paDatA jamIna para dhULamAM paDI. vedagarbhe te kerI laI dhULa uDADavA kuMke mAravA mAMDI. te joI rAjakumArI hasI, vyaMgamAM belI, "gurudeva, kerI zuM bahuM UnI che? kuMke temAM mAravI paDe che?" rAjakumArIne e zabdoe vedagarbha mATe tIranI garaja sArI. pitAnuM apamAna thayeluM lAgyuM ne gusse thayA, ne belyA, "rAjakumArI ! teM gurunuM apamAna karyuM che tethI tane govALa-mUkha pati maLaze." gussAmAM zApa ApI vedagarbha cAlyA gayA, sAthe rAjakumArInA hRdayamAM azAMtinI Aga pragaTAvatA gayA. te azAMtinI paravA karyA vinA te belI, "paraNIza te vidyAvizAradane, nahi te jIvatI citA para caDhIza" uparokta banAva bane keTalAya divase vIrtI gayA.
Page #543
--------------------------------------------------------------------------
________________ 445 rAjakumArI pUrNa yuvAsthAmAM AvI gaI hatI. tene mahArAjAe eka divasa joI te sAthe ja 'putrIne paraNAvI joie'nA vicAra Avye. mAbApe cegya vayanI potAnI kanyAne kuLavAna, zIlayukta, vastArI, vidvAna, baLavAna ane taMdurasta puruSanA hAthamAM soMpavI joie' nA paDaghA temanA kAne paDavA lAgyA. temaNe rAjakanyAne yogya puruSanI zeAdhamAM rAjate doDAvyA, paNa pariNAma zUnya AvyuM. tethI ciMtADAkinI mahArAjanA hRdayane kArI khAvA lAgI. eka divasa rAjasabhAmAM veDhagale mahArAjane ciMtAgrasta joi pUchyuM, "mahArAja, Apane huM keTalAya divasathI ciMtAgrasta jouM" chu. ApanI ciMtAnuM kAraNa jaNAvavA jevuM hAya te jaNAvaze." 66 vipradeva," mahArAjA khelyA, " tamArI dRSTi sAcI che, mane priyaMgumaMjarInI ciMtA bharakhI rahI che." 66 " mahArAja," vedagale kahyuM, ApanI te ciMtAne huM dUra karIza. rAjakumArI mATe huM game tyAMthI vara zeAdhI lAvIza." peAtAnA zApane sidhdha karavAnA avasara maLavAthI vedaganA Ana Mde maryAdA mUkI hatI. te AnaMda anubhavatA bAlyA, "rAjAe peAtAnAM kAyama sevaka pAse karAve che
Page #544
--------------------------------------------------------------------------
________________ 446 jyAre khIjAe peAtAnAM kAryAM peAtAnI jAte ja karI le che. mahArAjAe A kArya mane soMpyu che te tu' sArI rIte pUruM karIza." vedaganA zabdothI mahArAjAe AzvAsana lIdhuM. te -pachI eka divase veDhagale vara zodhavA javA mahArAjAnI AjJA lIdhI ne nagara, vana, pahADa vagere sthaLoe bhramaNa karyuM. paNa potAnI dachA pramANenA rAjyakanyA mATe vara na maLyuM. eka divase te vanamAMthI pasAra thaI rahyA hatA, tyAre temane tarasa lAgI. temaNe pANI mATe cAtaram daSTi doDAvI -paNa kayAMya pANI hAya tema lAgyuM nahi, tevAmAM ekAeka temanI dRSTie geAvALa paDayA. tene jotAM ja te tenI pAse utAvaLe AvyA ne pUchavA lAgyA, " he govALa, mane tarasa lAgI che, tuM mane kUvA, taLAva athavA nadI batAvI zakaze ? jyAM jai huM mArI tarasane zAMta karu." HH " ATalAmAM kayAMya pANI nahi maLe." gAvALe kahyuM ne vedagala tarapha jovA lAgyA. vedaga'ne pANI vagara mujhAtA joi te bolyA, he brAhmaNa, tane bahu tarasa lAcI che te karaca'DI kara, huM gAyanA dUdhathI te bharI daiza. tArI tarasane zAMta karIza." gAvALanA zabdothI vedagala prasanna thayA paNa
Page #545
--------------------------------------------------------------------------
________________ - karacaMDI" zabda samajAye nahi. te zabdano artha zodhavA pitAnA jJAna samudramAM DUbakI mArI paNuM artha jaDe nahi, tethI te potAnI jAta para gusse thaI manamAM bolyA, "A eka govALe kahe "karacaMDI" zabda mane samajAtuM nathI te vyAkaraNa zAstra bhaNyAne artha zuM?" paMDitane vicAravaza thayelA joI govALa be, zuM dUdhathI tarasa zAMta thAya te tane gamatuM nathI? cUpa kema che? jaladIthI mArI jema be hAtha bhegA karI karacaMDI vAsaNa banAva, eTale huM gAyane dehI tane dUdha pAuM." kahetA govALe be hAtha bhegA karI karacaMDI banAvI. vedagabhe tenuM anukaraNa karIne gAnI pAse beThA. gevALe premathI dUdha pAyuM. vedagarbhanI tarasa maTI sAthe ja govALanI caturAIne vicAra AvyuM ne manamAM bolyA, "AgevALa ja priyaMgumaMjarI mATe egya che, ane sAthe laI jaI rAjakumArI sAthe lagna karAvatAM mArI manecchA pUrNa thaze." temaNe pitAnI manecchA pUrNa karavA vALane ADuMavaLuM samajAvI pitAnI sAthe lIdhuM. pitAne tyAM cha mAsa jeTale samaya tene rAkhI snAna kema karavuM, kapaDAM kema apaheravAM, suMdara, zuddha ane madhura bhASAmAM kema belavuM temaja brAhmaNanI rIta pramANe "svasti" zabdathI AzIrvAda kema Apa, rAjasabhAmAM kema vartavuM vagere jJAna ApyuM. govALa arAbara taiyAra thaI gaye tyAre eka divase vedagarbha tene sabhAmAM laIne AvyuM. tyAM siMhAsana para beThelA mahArAjAne
Page #546
--------------------------------------------------------------------------
________________ 448 pite svasti" zabdathI AzIrvAda Ape, paNa pele gevALa te rAjA ane sabhAne jotAM ja bhAna bhUlI jaIne "svasti" kahevAne badale " uSaraTa" kahI beThe. e " uparaTa" zabda sAMbhaLatAM mahArAjA navAI pAmyA. vedagarbhe samayasUcakatA vAparI mahArAjAne kahyuM, "A navIna paMDite Apane garbhita AzIrvAda Ape che. tene artha sAMbhaLo. AzIrvAdamAM pahele akSara "u" che tene artha umApArvatI thAya che. ane "za" zabdathI zaMkara artha thAya che. ra" akSarathI "rakSaNa" ane "Ta" akSarathI TaMkAra artha thAya che. he rAjana, vidvAna paMDita AzIrvAda ApatA kahe che. umApati trizuLane dhAraNa karanAra zaMkara tamAruM rakSaNa kare. ane tamArI kItine TaMkAra catarapha phelAva." vedagarbhe samajAvele artha sAMbhaLatAM mahArAjA ghaNa prasanna thayA ane kahevA lAgyA, "A sarasvatIputra te nathI ne?" mahArAjAnA praznanA javAbamAM vedagabhe kahyuM, mahArAja, meM sarasvatInI ArAdhanA karI rAjakanyA mATe A vara zeLe che." Ama caturAIthI vedagabhe mahArAjAne prasanna karyA ne zubha muhUrtamAM zevALa ane rAjakanyAnAM lagna thayAM.
Page #547
--------------------------------------------------------------------------
________________ A lagna thatAM vedagarbhane AnaMda thayo. temaNe govALane kahyuM, "tAre keInI sAthe akSare bela nahi. gRpa-mauna rahIza te badhA tane paMDita samajaze." gevALe garbhanA zabdone sAcA mAnI. tema vartavA nirNaya karyo. pariNAme tenI cotarapha prazaMsA thavA lAgI. vidvAna pati sAthe vAkRvilAsa karavA priyaMgumaMjarI adhirI thaI rahI. eka divase te svaracita graMtha laI zevALa pAse evI prArthanA karatAM belI, "svAmi ! Apa A pustakanuM saMzodhana karavA kRpA karaze." Ida Min%29 temane ! ja SOaa . ka che che ke L IIIIISITITIVE HI IIIII rAjakumArI graMtha laI govALa pAse AvI.
Page #548
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4pa0 govALe priyaMgumaMjarIne atyAgrahathI te graMtha lIdhe ane rAjakumArInA gayA pachI pitAnA nakhathI keTaleka ThekANe akSaro uparanA kAnA-mAtra kotarI nAkhyA. pariNAme te graMtha azuddha thaI gaye. rAjakumArInA hAthamAM jyAre te graMtha pAchA Avyajoye tyAre tenAM duHkhane pAra na rahyo. te bolI, "A te kaI mUkha che, zuM vedagarbhane zApa sAco thaye ?" manathI duHkhI thatI rAjakumArIe pitAnA patinuM kuLa jANavA vicAryuM. te tene citrazALAmAM laI AvI, jyAM pazu paMkhI vagerenAM citra hatAM. gAya ane bheMso carAvatA govALanAM citra hatAM. pANI bharatI panihArIo citramAM hatI. bAgamAM ramatA bALake hatA. rAjA, zaTha, vepArIothI zebhatI rAjasabhA hatI. cora lUMTArAonAM paNa citro hatAM. gevALa jyAre A citra joI rahyo hato, tyAre rAjakumArI eka ThekANe saMtAI gaI. zevALa citro jete jotA AgaLa vadhe ne bheMsa carAvatA gevALanA citra pAse AvI aTaka. e citra jotAM govALa AnaMdamAM AvI che. bhAna bhUlI gaye ne , "Diu, Di6." pitAnA patinA moDhAmAMthI "DiG" zabda nIkaLatAM pitAne pati govALa che," tema rAjakumArI samajI gaI.
Page #549
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4pa mANasanuM kuLa tenA vyavahAra, zarIra, vacana ane AkArathI samajAI jAya che te A govALe siddha karI ApyuM. govALa pati sAthe nahi balavAne, tenuM meTuM nahi jevAne rAjakumArIe nirNaya karyo. tyAre gAvALAnA manamAM ekAeka vicAra AvyuM, "leke rAjAnA jamAIne vidvAna mAne che. sarasvatIputra mAne che paNa huM kakako ya jANata nathI. mane dhikkAra che." A pramANe potAnI mUrkhatA para vicAra karate te citrazALAmAMthI nIkaLI nagaranA bAgamAM jyAM mahAkALI, mAtAnuM maMdira hatuM tyAM gaye. ne devInI mUrtine vaMdana karI manamAM be, "huM ahIMthI devIne prasanna karI vidyA, prApta karyA vinA khasavAno nathI." bolI devIne vinavavA lAge, "he bhagavati! huM tAre zaraNe chuM, tuM mane vidvAna banAva, naDi te A deha tArA caraNa AgaLa paDaze. huM tAre putra sarasvatIputra tarIke prasidhdha thaye chuM. tuM have lAja rAkha." gevALa Ama prArthanA kare ja che. paNa tenI prArthanA baherA kAna para paDI chatAM pitAno nizcaya devI AgaLa bele ja. prArthanA kare te. | mAtAne vinavatA, bhUkha-tarase keTalAya dahADA pasAra thayA. te sUkA paNa kharo ?
Page #550
--------------------------------------------------------------------------
________________ A samAcAra pavananI pAMkhe caDhI avaMtInA khUNe khUNe pahoMcI gayA. mahArAjAe paNa jANyA. eTale maMdire AvyA. zevALanI sthiti jotAM duHkhI thayA ne pitAnI putrInA saubhAgyanI ciMtA karavA lAgyA. temaNe devIne prasanna karavA mahApUjA karavA nirNaya karyo. ne te nirNaya amalamAM mUkyuM. temaNe vidhipUrvaka mahAkALInI pUjA karAvI chatAM devI prasanna na thayAM te na ja thayAM. mahArAjA nirAza thayA. nirAza-ciMtAmana mahArAjAne eka vicAra AvyuM. aMdhakAramAM prakAzanuM kiraNa jaNAyuM. duHkhamAM ya moDhA para smita pharakyuM. temaNe kAlI nAmanI dAsIne belAvI pite goThavelI yukti samajAvI. dAsI barAbara samajI gaI. te te yukita pAra pADavA lapAtI chupAtI mahAkAlInI mUrti pAchaLa saMtAI tyAre vALa pitAne nirNaya, pitAnI prArthanA bele ja gaye. tyAre mUrti pAchaLa saMtAyelI dAsI kAlI bolI, "he sevaka, huM tArA para prasanna thaI chuM, tane varadAna daIza." A zabdo gavALane kAne paDatAM tenAM AnaMdane pAra na rahyo. te te mAne caraNe paDI prArthanA kare ja ga. tyAre devI mahAkAlI mujhAvA lAgI, vicAravA lAgI, "mArA nAmathI belelI dAsInA zabdo sAcA nahi thAya te jagatamAM mArI apakIrti thaze. lekenI mArAmAMthI zraddhA UThI jaze, mane keIja mAnaze nahi" vicAra karatI devIe nirNaya karyo,
Page #551
--------------------------------------------------------------------------
________________ 453 "mArI pratiSThA sAcavavA mATe e dAsInA zabdo sAcA karavA paDaze-vidvAna banAve paDaze." gevALa para devI prasanna thayA ne varadAna ApyuM. e samAcAra avaMtImAM phelAI gayA. priyaMgujIe paNa jANyA. ne tarata ja mahAkAlInA maMdire AvI. pUchayuM, "zuM mA kAlI tamArA para prasanna thayAM?" A prazna devInI muMjhavaNamAM vadhAro karyo. pratiSThAnI ciMtA thaI te pragaTa thayAM ne vALane apUrva suMdara kAvya racavAnI zakti ApI sAthe bIjI vidyAo paNa ApI. AthI pati-patnIe harSamAM AvI mahAkAlIne vaMdana karyuM ne teo mahela tarapha javA lAgyAM. gevALa mahele nahi jatAM rastethI rAjakumArIthI chUTe paDI rAjasabhAmAM gaye. rAjA pAse AvyA. pitAnA jamAIne joI mahArAjA hasIne belyA, "he kAlIdAsI putra, padhAre. ane suMdara kAvya saMbhaLAve." "kAlIdAsI putra nathI." govALa be, "paraMtu huM kAlIdevIne dAsa bane chuM eTale huM kAlIdAsa chuM." A zabda sAMbhaLatAM pitAnA jamAInI parIkSA karavA mahArAjAe samazyA kahetAM kahyuM, "vAhana para besI samudra tare che." mahArAjAnA mukhathI samazyA nIkaLatAM kAlIdAsa belyA,
Page #552
--------------------------------------------------------------------------
________________ 456 jaLathI paripUrNa mene pahADa para varasatA joI vidvAne kahevA lAgyA. samudra pahADarUpI vAhanothI tare che." samazyA pUrNa thatAM badhA navA pAmyA. prasanna thayA kAlIdAsa rAjasabhAmAMthI pitAnA mahele gayA, tyAM priyaMgumaMjarIe tenuM vAgata karyuM, pachI belI, "patideva, mArI sAthe vAvilAsa karaze ne?' javAbamAM kAlIdAse kahayuM, bhArata dezanA uttare himAlaya nAmane parvata che. je pUrvathI pazcima sudhI patharAyele, samudrane sparza kare che. te joI jANe ema ja lAge che, te jANe pRthvInuM mApa karavAne mApadaMDa na hoya ! " bolatA kAlIdAsa paLa mATe zAMta thayA. kSaNa pachI belyA, " praye ! tame vArtAlApa karatAM asti", "kazcid " ane "vA A traNa zabdane upaga ye, huM te zabdanA AdhAre traNa kAvyanI racanA karIza." kahetA kAlIdAse pitAnI priyatamAne pitAnI vidvatAthI prasanna karI. kAlIdAse potAnuM boleluM pALyuM ne "asti' zabdathI kumArasaMbhava, "kazcid thI meghadUta ane "vA thI raghuvaMza mahAkAvyanI racanA karI. je kAvya Aje paNa saMskRta sAhityamAM advitIya manAya che. A vidvata pUrNa kAvyathI mahArAjA vikramAditya ane avaMtInI prajA gAMDIghelI thaI gaI
Page #553
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa betAlIsa ..... ... avanavA anubhavo "dezATana karavAthI buddhi tIvra thAya che, avanavA anubhave thAya che." vidvAnenA meMDhethI A vAkya sAMbhaLI mahArAjA vikramane dezATana karavA IcchA thaI. temaNe rAjakAjathI nivRta thaI bhaMDAramAMthI pAMca ratna lIdhAM ane prayANa karyuM, aneka zahera, jaMgale, pahADo ane nadIo oLaMgI te padmapura nAmanA zaheramAM AvI pahoMcyA. A zahera sAce ja suMdara hatuM. paNa e zaheramAM vasanAra badhA ja dhutArA-Thaga hatA. A zaheranA rAjAnuM nAma hatuM anyAyI ane maMtrInuM nAma hatuM sarvabhakSI ane pASaNahRdayI. zaherathI paricita thavA mahArAjA pharatA pharatA eka zAhukAranI dukAne jaI caDhayA, tyAre eka tApasa tyAM AvyuM ne teNe eka zera ghInI mAMgaNI karI. tApasanI mAMgaNI sAMbhaLI zAhukAre zerane badale bazera ghI ApyuM. ghI laI tApasa potAnA guru hatA tyAM AvyuM. ne ghI guru pAse mUkayuM. gurunI ghI para dRSTi paDatAM ja pUchyuM, "A ghI keTaluM che?" javAbamAM ziSya kahyuM, "gurudeva, e bazera dhI che."
Page #554
--------------------------------------------------------------------------
________________ 456 A sAMbhaLI guru karkaza avAje bolyA, "vadhAre thI zuM karavA lA ? cerI rUpI pA5 vRkSanuM phaLa A saMsAramAM vadha-phAMsI, baMdhana-kArAvAsa che ane parabhavamAM narkanI vedanAo che, mATe pAche pagale jaI vadhArAnuM ghI ApI Ava." gurunI AjJA sAMbhaLatAM ja ziSya ghI laI zAhukAranI dukAne pAcho Avye ne vadhArAnuM ghI pAchuM levA Agraha karavA lAge. A joI vikramAditya nirlobhI gurunI manamAM prazaMsA karatA, ziSyanI pAchaLa pAchaLa cAlyA. AzramamAM pahoMcatAM ja gurune namaskAra karI potAnI pAsenAM pAMca ratna temanI samakSa mUkI prArthanA karatAM kahyuM, "he mahAtmA ! huM dezATana karavA nIkaLe chuM. ApanI kIrtinI suvAsathI AkarSAI ahIM AvyuM chuM. A ratna sAthe dezATana karavuM bhayakAraka thaI paDyuM che, tethI ratnane ApanI pAse rAkho. vidvAne kahe che, jyAM manuSyamAM suMdara AkRti-rUpa che tyAM guNa avazya hoya che ja, ane jyAM dhana hoya che, tyAM bhaya jarUra hoya che? tethI ja A rane ahIM mUkI javA cAhuM chuM, te kRpA karI te ApanI pAse rAkhe. mane nirbhaya banAve." mahArAjAnA zabdo sAMbhaLI tApase meDhethI na bolatAM hAthathI IzAre karatAM kahyuM, "dhanane dekhavAnI vAta te dUra rahI paNa ame tene sparza paNa karatA nathI, kAraNa ke sAdhu mATe dravya
Page #555
--------------------------------------------------------------------------
________________ 457 goko \{-_ li dalasukha. tApase ratnA rAkhavA AnAkAnI karI. saMgraha e doSa che." kahetA gurue ratnA rAkhavA AnAkAnI karatA kahyuM, - jo bhAI, tAre ratnA sAthe laI javA nA hAya te tArA ja hAthe pelA nALAmAM te mUkI de." tApasanI nilebha vRttinI prazaMsA karatA mahArAjAe tApase batAvelA nALAmAM ratnA sUkI praNAma karI saMsAranAM kautukA jovA AgaLa prayANa karyu. vikramanA gayA pachI pelA tApase leAkeAne sArI rIte ThagI ghaNuM dhana ekaThuM karyuM" ane alakApurInA mahela jevA maTha badhAvI temAM rahI sAdhu vezathI madhAne chetaratA samaya vitAvavA lAgyA.
Page #556
--------------------------------------------------------------------------
________________ 458 keTalAya divase pachI aneka deze joI e tApasI hate tyAM mahArAjA AvyA ne Azramane badale suMdara maTha joIne vicAramAM paDayA. kSaNa pachI te maThamAM praveza karatAM, e tApase ja maDa baMdhAvyuM che evuM jANyuM. eTale tApasa pAse jaI praNAma karI ratnanI mAMgaNI karI. javAbamAM tapAse kahyuM, "are, A tuM zuM bole che ? tenI pAse rana mAMge che? te kone rana ApyAM che? tuM keNa che? meM tane kyAre je hoya tevuM yAda AvatuM nathI. tArI buddhi harAma che." A pramANe tApasa cora koTavALane daMDe te kahevatAnusAra vikrama sAthe laDhavA lAge. A joI mahArAjA manamAM vicAravA lAgyA, "A DhoMgI dhutAro-Thaga tApasa mArAM ratno hajama karI javA icche che, sAce ja Thaga, durjana, luccA ane krUra mANaso bahu ja sAvadha hoya che." Ama manamAM vicAratA mahArAjAe lakSamaNa sAthe vanamAM bramaNa karatA rAmacaMdrajIe sarovara kinAre joyelA bagalAnuM dazya manaHSTi samakSa joyuM. jANe mAchalI kahI rahI hoya? mahArAja, Apa A baMgalAne dhArmika vRttivALo mAne che, paNa te duSTa che. teNe te amArA kuTuMbane nAza karyo che. ujaLuM eTaluM dUdha kyAre paNa na mAnatA evuM lAgyuM. kSaNa pasAra thatAM mahArAjAe pharIthI namratApUrvaka kahyuM, "ApanAM darzanathI pavitra thaI ahIMthI jatAM meM pAMca rane nALAmAM tamArA kahevAthI mUkyA hatA te have nA kema pADe che?" javAbamAM tApasa sAkara pirasatAM .
Page #557
--------------------------------------------------------------------------
________________ 459 bece, "o bhAI, tArI kyAMka bhUla thAya che, mArI pAse nahi paNa koI bIjA pAse mUkyAM haze." ' tApasanA zabdo sAMbhaLI "vadhAre belavAthI kAMI lAbha nathI." ema mAnI cAlavA mAMDayuM. raste jatAM pApIne zikSA karAvavA pitAnI vAta kahevA pASaNahadathI maMtrIne tyAM javA vicAryuM. mahArAjA tene tyAM gayA te vakhate maMtrI koI vANiyA sAthe vAta karI rahyA hatA. mahArAjA temanI vAta. sAMbhaLavA lAgyA. hara nAmanA vANiyAne maMtrIe eka varSa mATe eka lAkha rUpiyA vyAje ApyA hatA, ApyA pachI bIje ja divase vANiyAne bolAvI varSanuM vyAja mAMDyuM. vANiyAe AnAkAnI karI eTale kArAvAsanI sajA pharamAvI. lAcAra vANiye e anyAyI maMtrIne varSanuM vyAja ApI. chuTakAro meLavyuM. A sAMbhaLI "A mAro nyAya zuM karaze ! AvA maMtrIthI prajA duHkhI thAya che. kayAMya zAMti hatI nathI, AvA rAjyamAM rahevuM paNa na joIe.' nA vicAre mahArAjAne AvyA. mahArAjA vicAra kare che tyAM eka kheDUta e maMtrI. pAse vinaMtI karavA Avya, bole, "he maMtrIjI, eka musAphare pitAnA baLade choDI mArA khetaramAM bhelANa karyuM.. te dayA karI mane nukasAnI apAve."
Page #558
--------------------------------------------------------------------------
________________ kheDUta A kahI rahyo hato te vakhate pele musAphara tyAM AvyuM ne kahevA lAgyuM, "he maMtrIzvara, huM mAre raste jaI rahyo hato, mArI gADI sAmAnathI bharelI hatI. ekAeka te gADInI dharI tUTI gaI. eTale baLadone cheDI meM gADI sAthe temane bAMdhyA ne gADI ThIka karavA lAge. bAMdhelA baLade khetaramAM bhelANa zI rIte kare? A kheDUta beTI phariyAda karI rahyo che. teNe khoTI rIte gADI bhAMgI nAkhI che, have huM tamAre Azare chuM. A pArakA pradezamAM mAruM. keI nathI, mATe mAre babara nyAya karo." bannenI vAta sAMbhaLI maMtrIzvare pheMsale Aye, gADI bhAMgI jatA te baLadene gADI sAthe bAMdhyAM, eTale e baLadee khetaranuM anAja khAdhuM che. AthI tAre mAla japta karavAmAM Ave che." maMtrIne pheMsale sAMbhaLatAM musAphara raDI paDaye hAtha paga joDavA lAge paNa kAMIja artha na saryo. maMtrI musApharane mAla japta karIne ja aTakayo, pachI musAphara chAtI mAthuM kuTate tyAMthI gaye, tyAre kheDUtane dhamakAvate maMtrI bolyA, "e nIca, te musApharanI gADI cheTI rIte bhAMgI nAkhI tethI tAruM ghara japta karavAmAM Ave che." kahetA maMtrIe petAnA karmacArIone kheDUtanuM ghara japta karavA AjJA karI. AjJAne amala tarata ja thaye. beDUtane badhe mAla japta karavAmAM AvyuM. bicAro kheDUta raDate kakaLate tyAMthI gaye. AvuM anyAyI kRtya joI
Page #559
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahArAjA vikrama rAjA pAse javA lAgyA. rAjAnA mahele. AvyA te vakhate eka DesI raDatI raDatI tyAM AvI rAjAne kahevA lAgI, "mahArAja, ApanA rAjyamAM anyAya thaI rahyo che, prajAnA sukhaduHkhanI keIne paNa paDI nathI. duSTone daMDa devo, dharmanuM rakSaNa karavuM te rAjAne dharma che. mATe nAnAne khAya evuM cAlaze te saMsAra nAza pAmaze. rAjAnI zobhA nyAya karavAmAM che. kuMDala paheravAmAM nahi, mugaTakuMDaLa te naTa leke paNa pahere che." DesIne kaDavA paNa sAcA zabdo sAMbhaLI rAjAe pUchyuM, "AvuM badhuM lAMbu lAMbu kahevAthI zuM phAyade? tAre je kahevuM hoya te kahe." he rAjana" DesI kahevA lAgI, "mAre dIkaro goviMda zeThane tyAM rAtre corI karavA gaye hate. te je dIvAla khodI gharamAM pesavA jAya che, tyAM te dIvAla tUTI paDI ne mAro dIkaro dabAI marI gaye. have huM nirAdhAra thaI gaI. mahArAja, mArA para dayA lAvI nyAya karo." DesInI vAta sAMbhaLI rAjAe goviMda zeThane bolAvI kahyuM, "makAnanI dIvAla te kamajora banAvI tethI A DesIne dIkaro mAryo gaye. A kAraNathI tane zULInI zikSA karavAmAM Ave che." rAjAnA moDhAmAMthI zabdo nIkaLatAM jasevake zeThane laI javA taiyAra thayA, tyAre zeThe raDatAM raDatAM kahyuM, "mahArAja, mArI vAta dayA lAvI sAMbhaLe. dIvAla kamajora hevAmAM vAMka mAre
Page #560
--------------------------------------------------------------------------
________________ 462 nathI. vAMka te tene bAMdhanAra kaDIyA-kArIgarano che." A sAMbhaLI rAjAe kArIgarane bolAvI "dIvAla kamajora banAvavAthI DosIne dIkaro marI gayenI vAta kahI e deSa mATe zULInI zikSA pharamAvI. tyAre kArIgare karagaratAM kahyuM, "emAM mAre jarIya doSa nathI. huM kAma karI rahyo hato, tyAre kAmalatA vezyA tyAMthI nIkaLI. tene jotAM bhAna bhulya. I Te barAbara na mUkAI, tethI dIvAla kamajora rahI gaI haze, temAM mAre deSa nathI." kArIgaranA zabda sAMbhaLI kAmalatA vezyAne bolAvI kArIgaranA kahelA zabdo kahI zULInI zikSA pharamAvI. tyAre kAmalatAe kahyuM, "mahArAja, emAM mAro deSa nathI. huM mAre raste jatI hatI, tyAM rastAmAM digabara sAdhu Ubhe hate. tethI zaramanI mArI huM e raste na jatAM geviMda zeThanA ghara AgaLathI nIkaLI." vezyAnA zabdo sAMbhaLI rAjAe digaMbara sAdhunI zodha karAvI pakaDI maMgAve ne badhI vAta kahI, zULInI zikSA pharamAvI. jallAde tene laI gayA. ne jyAM zULI hatI tyAM lAva gaLAmAM phAse nAkhe e diibara sAdhu dubaLo pAtaLe hevAthI vAre ghaDIe phAMsAmAMthI nIkaLI paDI jate. jallAde A vAta rAjAne karI. rAjAe jADA mANasane pakaDI lAvI zULI devA maMtrIne hukama karyo. maMtrIe A hukama jallAdane saMbhaLAvyuM. eTale jaDA mANasanI zodha karatA rAjAne sALo hAthamAM AvyuM. tene zULIe caDhAvya A badhuM joI mahArAjA vikrama navAI pAmyA. ne manamAM vicAravA lAgyA, "ahIM te anyAya ja cAle che. ratnanI vAta karatAM levAnA devA thaI paDaze. mATe nyAyanI vAta na
Page #561
--------------------------------------------------------------------------
________________ 463 karatAM buddhithI kAma levuM rahyuM." Ama vicAratA mahArAjA kAmalatA vezyAne tyAM gayA ne pitAnI vAta kahI. mahArAjAnI S GS = II ) rAjAnA maLa.ne phI pI vAta sAMbhaLI kAmalatA AzvAsana ApatI kahevA lAgI, mahAnubhAva, ciMtA na karaze, huM mArI buddhithI e tApasa pAsethI tamArA ratna apAvIza." kahI kAMIka vicAra karI bolI, "kAle huM tApasanA maThe ratnane thALa laI jaIza. te pachI DIvAre tame tyAM AvI tamArAM ratna mAMgaje." mahArAjA vezyAnI yukti samajI gayA. te pachI bIjA divasane samaya nakkI karyo. bIje divase nakkI karelA samaye vezyA tApasane maThe jaI vinaMtI karatI kahevA lAgI,
Page #562
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahArAja, mArI dIkarIe baLI maravA nizcaya karyo che. tenAM maratAM mAre dhananI kAMI ja jarUra rahetI nathI. tethI mArI badhI saMpati huM dAna puNyamAM vAparavA IcchuM chuM, tethI ja A ratna bharele thALa laI ahIM AvI chuM. Apa te svIkAro." A pramANe kAmalatA kahI rahI che, tevAmAM mahArAjA vikrama tyAM AvyA ne pitAnAM ratnanI mAMgaNI karI. tApasa barAbara jALamAM phasAI gaye, te manamAM vicAravA lAge, "AnA rane je huM nahi ApuM te A vezyA mane kaga samajaze ne ratna laI pAchI jaze. huM lAbha beI besIza. tethI AnAM rane ApI devA de." Ama vicArI e Thaga tApase mahArAjAnA raste lAvIne ApyAM, mahArAjA ST tApasane ratna bheTa ApyuM.
Page #563
--------------------------------------------------------------------------
________________ 465 e te laI temAMthI eka ratna tApasane bheTa ApyuM, tevAmAM kAmalatAnI dAsI zikhavyA pramANe tyAM AvI kahevA lAgI, " bAIjI, tamArI dIkarIe baLI maravAnA vicAra mAMDI vALye che, mATe tame jaldI pAchA cAleA." . dAsInA zabdo sAMbhaLI peAtAnA hAthamAM rahelA thALa dAsIne ApI kahyuM, "tuM jA, huM tArI pAchaLa ja Avu chuM." thALa lai dAsI gaI eTale vezyAe tApasane kahyuM, " mahArAja, AjJA Ape| te huM mArI dIkarIne maLIne pAchI Avu." kahetI vezyA tyAMthI gai. vikrama paNa gayA. ne tApasa kAmalatA pAchI Ave tenI rAha jovA lAgyA. mahArAjA kAmalatAne tyAM AvyA. ne tenA upakAra mAnatAM peAtAnI pAsenA ratnAmAMthI eka amUlya ratna tene ApyuM. ne te rAta tene tyAM rahI khIje divase avatI tarapha prayANa karyuM. raste jatAM eka garIba mANasa maLyuM. teNe mahArAjAne oLakhI kahyuM, "saMsAramAM garIbAi jevu khIjuM duHkha nathI. garIba game tevA sadguNI ke vidvAna hAya chatAM tenA bhAva pUchAtA nathI. paNu lakSmIsa panna mAnava, mUrkha, durguNI ke game tevA hAya chatAM tenAM avaguNu guNu rUpa thaI jAya che. tenuM satra sanmAna thAya che." garIbanI vAtA sAMbhaLI mahArAjAe peAtAnI pAsenAM ratne tene ApI dIdhAM. tenI garIbAinA nAza karI aneka jaMgala, pahADA, zahero ane nadIe vaTAvI te avaMtImAM AvyA Xian 30
Page #564
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa teMtAlIsamuM ... ... ... yikamanI mahatvAkAMkSA mahArAjA vikramane samaya prajAne putravat pALavAmAM, nyAyanItithI rAja calAvavAmAM vyatIta thAya che. e vyatIta thatA samayamAM eka vakhate mahArAjA vikramane vicAra Avyo, huM rAjA rAmanI jema ja mArI prajAnuM pAlana karuM chuM, rAjA rAmane rAjyamAM keIne duHkha na hatuM, tethI te samaya rAmarAjyane kahevAye, tema mArA rAjyamAM paNa keIne duHkha nathI, anyAyanuM nAma nizAna nathI, te zuM huM rAma je na gaNAI zakuM ? mAruM rAjya rAmarAjya na kahevAya? mAruM sanmAna rAma jevuM na thAya?" " mahArAjA vikame manamAM Ama garva letAM pitAne vicAra pitAnA maMtrIone jaNAvyuM. maMtrIo mahArAjAne vicAra sAMbhaLatAM manathI duHkhI thavA lAgyA, ne dizA bhUlela rAjA yogya mArge Ave te mATe upaye vicAravA lAgyA, | eka divase vAta karatAM karatAM maMtrIe kahyuM, "he rAjana, A saMsAramAM zeranA mAthe savAzera hoya che ja. eka ekathI caDhiyAtA hoya che. pRthvImAM aneka rane che,
Page #565
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 467 ane te paNa eka ekathI vadhu kImatI, buddhizALIomAM paNa eka ekathI vadhu buddhivALA che, baLamAM temaja dhanamAM paNa temaja che. mATe keIe pitAnAM ezvaryA, jJAna-buddhi, baLa vagerene garva na karavo joIe. abhimAna na keInuM rahyuM che ke rahevAnuM che." | vikrama mATe A zabdo paththara para pANI jevA nivaDyA, tethI maMtrI bIjo upAya zodhavA lAgyA. mahArAjAne yogya mArge lAvavA maMtrIo vicAratA hatA, tevAmAM eka divase mahArAjAe nagaranA paMDitene belAvI kahyuM, "tamArAmAMthI kaI mane rAmarAjyanI kathA saMbhaLAvI zake tema che ? " mahArAjAnA praznanA javAbamAM eka vRdhdha maMtrIe AgaLa AvI kahyuM, "rAjana, adhyA nagarImAM eka vRdhdha brAhmaNa che, tene vArasAmAM rAmarAjyanI kathA kahevAnuM maLyuM che, te te vRdhya brAhmaNane belAvI tenA meMDhathI rAmarAjyanI kathA sAMbhaLe." vRdhdha maMtrInI vAta sAMbhaLatAM ja mahArAjAe te vRddha brAhmaNane laI AvavA eka dUtane adhyA meka. keTalAka divase pachI te dUta pelA vRdhdha brAhmaNane laI mahArAjA samakSa Avya, mahArAjAe vRdhdha brAhmaNane satkAra karyo ne pitAnI IcchA jaNAvI. mahArAjAnI IcchA jANI ayodhyAvAsI vRSya brAhmaNe kahyuM, "rAjana" huM A sthaLe avaMtImAM rAmarAjyanI kathA sArI
Page #566
--------------------------------------------------------------------------
________________ 468 rIte kahI zakIza nahi, jo tame aceAdhyA Ave te sArI rIte rAmarAjyanI kathA saMbhaLAvI zakuM." " ema ? " kahetA mahArAjAe ayeAdhyA javAnA mana sAthe niya karyAM. temaNe rAjyakArabhArane bhAra matrIone soMpyA. pachI keTalAka mANaso sAthe laI vRdhdha brAhmaNa sAthe ayeAdhyA tarapha mahArAjAe prayANa karyuM. cAlatA cAlatA keTalAya dahADe te ayeAdhyA pahoMcyA. ayodhyA paheAMcatAM ja mahArAjAe vRddha brAhmaNane rAmarAjyanI kathA kahevA kahyuM. mahArAjAne Agraha joI brAhmaNe hAthanA izArAthI eka purAtana sthAna batAvI kahyuM, A sthana khedAve." brAhmaNanA kahevAthI mahArAjae te sthAna peAtAna mANasAne khelAvI khedAvyu C/ kheAdatAM khAdatAM mahArAjAnA mANasoe sAta hAtha jeTaluM kheAdhu haze tyAM te eka jUnuM purANuM makAna temanI najare paDayu. e makAna ratnanA prakAzathI camakatu hatuM. e jotAM mahArAjA temaja temanI sAthenA mANase navAI pAmyA. e makAnane tapAsatAM temAMthI kImatI vastuothI bharelA ghaDA jaDaye. vadhu tapAsatAM ratnothI zaNagArelA eka sudarama'Dapa dekhAyA. te ja pramANe ratnAthI maDhelu ane tenA tejathI prakAzatu siMhAsana joyu, vaLI khIjI keTalIya kImatI vastuo maLI, temAM ratna jaDelI eka page paheravAnI mejarI paNa hatI.
Page #567
--------------------------------------------------------------------------
________________ e mojaDI jatAM mahArAjA navAI pAmyA. temaNe te sijaDI AgaLa ghaNA ja AdarapUrvaka potAnuM mAthuM namAvyuM. praNAma karyA pachI ghaNA ja mAnathI te mejaDI hAthamAM laI pitAnA mastake ane chAtIe aTakADI. A joI pele brAhmaNa mahArAjAne kahevA lAgyuM, "tame A mejaDIne ATaluM badhuM mAna zA mATe Ape che? rAjana ! e mejaDI te eka camAraNanI che, tene mAthe na aDakADe." brAhmaNanA zabdo sAMbhaLatAM mahArAjA te jaDa pUtaLA jevA thaI gayA. theDI kSaNe pachI bolyA, "ATalI suMdara ane kImatI maNionI jaDelI A mojaDI zuM camAraNanI che? jo ema ja hoya te mAre e camAraNane ItihAsa jANa rahyo. vipravarya, mane tenuM vRttAMta kahe." he rAjan " brAhmaNe camaraNanuM jIvana vRttAMta kahevA mAMDayuM, "zrI rAmacaMdrajInA samayamAM ahIM camAra leke vasatA hatA. ane te camAronAM suMdara ghara hatAM. e camArAmAM bhIma nAmane eka camAra rahetuM hatuM. tenI strI karkazA ane viveka vicAra vagaranI hatI. enuM nAma hatuM padmA. te sadAya pitAnA pati sAthe laDatI jhaghaDatI. te kadIya pitAnA svAmInA zabdanI paravA karatI nahi. eka divase pati-patnI vacce jhaghaDAe bhayaMkara rUpa pakaDyuM. patinA zabda che cheDAI gusse thaI te eka ja jaDI paherI pitAne piyara cAlI gaI. enI eka mejaDI ahIM rAkhI gaI.
Page #568
--------------------------------------------------------------------------
________________ 470 ta * LER brAhmaNa mahArAjAne camAraNane vRttAMta kahe che. piyara jaI potAnA mAbApanI AgaLa potAnA patinA avaguNa gAvA mAMDayAM. eka divasa-bIje divasa-trIjo divasa che. A divasomAM tenAM mAbApe tene AzvAsana ApI samajAvavA mAMDyuM. ne kahyuM, "beTA, potAnA patinuM kahevuM mAnI saMsAramAM rahenAra ja strI kuLavatI kahevAya che. kuLavatI strI mATe patinuM ja zaraNa sarvottama che. tethI tAre tArA sAsare ja javuM joIe. piyaranI pAlakhI karatAM sAsarAnI sULI sArI." padmAnA mAbApanA A zabdo baherA kAne ja paDayA, te tenAM mAbApane kahevA lAgI, "mAruM apamAna karavAmAM AvyuM che. mATe huM tyAM javAnI nathI te nathI ja"
Page #569
--------------------------------------------------------------------------
________________ 471 mAbApa rAja ne rAja padmAne kAine keAi rIte samajAvatA, paNa te mAnatI nahi. eka divasa padmAnA khApe gusse thaI kahyuM, 'zuM rAma, lakSmaNa ane sItA tane teDavA Avaze tyAre tuM sAsare jaIza? javAbamAM padmAe ' hA ' kahyuM. teNe potAnA mAbApanA zabdonI gAMTha vALI, jyAre jyAre tene sAsare javAnI vAta kahevAmAM AvatI tyAre tyAre te kahetI, ' jyAM sudhI rAma, lakSmaNa ane sItA mane teDavA nahi Ave tyAM sudhI huM ahI'thI javAnI nathI te nathI ja.' A vAta pavananI pAMkhe caDhI acadhyAmAM phelAI gaI. Akhare te vAta aye dhyApati zrI rAmacaMdrajInA kAna sudhI pahoMcI. rAmacaMdrajIe potAnI prajAnI manathI nirNaya karyAM, ne sItA tathA padmA hatI tyAM AvyA. pratijJA pUrNa karavA lakSmaNane laI jyAM padmAnA khApa ekAeka zrI rAmacaMdrajIne lakSmaNa ane sItA sAthe potAne tyAM AvelA jotAM potAnI jAtane bhAgyazALI mAnavA lAgyA. temanA satkAra mATe ratnajaDita si'hAsana vagerenI vyavasthA karavA lAgyA. potAnI garIba prajA potAnA AvA atyuttama satkAra kare che te, temaja ratnajaDita siMhrAsana, sUryakAnta, caMdrakAnta
Page #570
--------------------------------------------------------------------------
________________ re maNiAthI camakatAM gharA joI te sa tASa pAmyA. ane potAnI sAmAnya prajA paNa ATalI samRddhisapanna che, te joI potAnI jAtane dhanya mAnavA lAgyA. 6 padmAnA pitA peAtAne tyAM AvelA mahArAjA rAmacaMdrajInA satkAra karyo pachI pUchavA lAgyA, Ape ApanA priya bhAI ane mahArANI sAthe ahIM padhAravA zA mATe takalIph lIdhI? mAre lAyaka kAma sevA hAya tA pharamAve.' huM bhAI ! ' ghaNA ja premathI rAmacaMdrajI khelyA, tArI putrI--A nagaranA bhImanI srIne teDavA huM Avyo chuM. lakSmaNa ane sItAjI sAthe rAmacaMdrajI teDavA Avaze tyAre huM mAruM sAsare jaiza' te tenI pratijJA pUrNa karavA huM Avyo chuM. rAmacaMdrajInA zabdo sAMbhaLatAM padmAnA khApa te AnaMdathI gAMDA thaI gayA. te doDatA jayAM padmA hatI tyAM gayA ane kahevA lAgyA, beTA, tArI Teka pUrI karavA tane tAre sAsare paheAMcADavA mATe zrI rAmacaMdrajI, lakSmaNa ane sItAjI ApaNe tyAM AvyAM che.' " huM! A tame zuM kaheA che ?" navAi pAmatI padmA elI, sAce ja zuM mane levA rAmacaMdrajI AvyA che?' khelatI te doDatI bAraNe AvI tyAM keTalAya mANase vacce ratnajaDita sihAsana para birAjamAna thayelA rAmacaMdra vagerene
Page #571
--------------------------------------------------------------------------
________________ joyA. teNe sItAjIne namaskAra karyo ne temane AdarapUrvaka pitAnA gharamAM laI jatAM temanI sADI para paDelA tenA DAgha joyA, eTale pUchavA lAgI, "mahArANIjI, zuM tamArA mahelamAM telanA divA baLe che? zuM tethI tamArI sADI para DAgha che? ane temAMthI tenI vAsa Ave che?" hA. sItAjIe smita karatAM kahyuM, "amArA mahelamAM telanA divA baLe che. tamAre tyAM zAnA divA baLe che? amAre tyAM te padmAe kahyuM, "ratnanA divA maLe che. ratnathI ja ghara prakAzita thAya che." sItAjI ane pavA Ama vAta kare che tyAM te rAma ane lakSmaNa AvyA ne padmAne samajAvatA kahevA lAgyA, "he putrI ! strIne mATe pati ja eka zaraNa che. tethI mAnane vigaLuM karI tArA patine tyAM cAla. tane teDavA ja ame ahIM AvyAM chIe." rAmacaMdrajInA zabdone te amAnya karI zakI nahi. ane tenI ratnajaDita mejaDI tyAM ja rahevA daI mahArAjA vagere sAthe cAlatI thaI, ne pitAnA patine tyAM gaI - padyAne tenA patine tyAM pahoMcADI rAmacaMdrajI vagere pitAne mahele AvyA ne prajAne putravat pALatAM nyAyathI rAja calAlatA samaya vyatIta karavA lAgyA."
Page #572
--------------------------------------------------------------------------
________________ - vRdhdha brAhmaNanI A kathA sAMbhaLI mahArAjA vikeme. pUchyuM, "e padmAnI bIjI mejaDI kayAM che, je tenA bApane tyAM mUkI AvI hatI?" e te jyAM tenuM piyara hatuM tyAM ja che." vRddha brAhmaNe kahyuM, "jagI davAmAM Ave to te paNa maLI Ave." mahArAjAe padmAnA piyaravALuM sthAna khodAvyuM, tyAMthI mojaDI jaDI AvI. je bhImanA gharamAMthI maLelI mojaDI jevI ja hatI. he vipravara," mahArAjAe pUchyuM, "A jaDI, ratna siMhAsana, maMDapa vagere ahIMyAM ja che te tame kevI rIte jANyuM?" he rAjana " brAhmaNe kahyuM. A vAta mArA pUrvajo ekabIjAne kahetA. eTale vArasAgata mane maLela che, tethI ja huM te jANuM chuM. A badhuM jotAM mahArAjA rAmacaMdrajI keTalA prajAvatsala hatA, te spaSTa thAya che. temanI prajA sukhI hatI te paNa jANI zakAya che. vaLI rAmacaMdrajI pote mahArAjA hovA chatAM keTalI sAdAI ane namratAthI rahetA hatA te te camArane tyAM gayA te uparathI jaNAI Ave che. camAranA gharamAM agaNita dravya joI rAma-lakSmaNa ane sItA prasanna thayA, paNa temanuM dhana paDAvI levA vicAra sarakhAya na karyo.
Page #573
--------------------------------------------------------------------------
________________ 475 A badhI vAtane vicAra karI tame abhinava rAma. thavAne ane rAmarAjya kahevaDAvavAno vicAra mAMDI vALo. rAjanuM "huM mahArAjA chuM." e vicAra to kyAre paNa kare joIe nahi. rAmanA smaraNa mAtrathI agni zAMta thaI jAya che. aneka rega nAza pAme che. jemaNe bAlyAvasthAmAM pitAnA pitAnI AjJA mAnIne mahAna rAjyane tyAga karatAM jarAya vicAra na karyo, duHkha mAnyuM nahi, vaLI mahArAjA rAmacaMdrajInI. strI sItA pitAnA zIla-guNa vagerethI samasta vizvanI strI samAja mATe AdarzarUpa che, je rAmanA hanumAna, sugrIva. jevA mahAna vIre sevaka thayA, te rAmacaMdrajInI barAbarI tame kevI rIte karI zakazo? huM te tamane pharIthI kahuM chuM, tame abhimAna cheDI de. navIna rAma thavAne vicAra mAMDI vALe, he rAjana, meM A zrI rAmacaMdrajInA pavanane eka ja prasaMga saMkSiptamAM kahyo. huM e rAmacaMdrajInI prazaMsA keTalI karuM ?" mahArAjA vikramAditye A vAta sAMbhaLI navIna rAma' thavAnI mahatvAkAMkSA jatI karI ane pitAnA mANaso sAthe ayodhyAthI pAchA avaMtI AvyA. adhyAnI saphaLa yAtrA karI AvyAthI mahArAjA. vikrame yAcakane udAratAthI ghaNuM dravya ApyuM.
Page #574
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa cumAlIsamuM .. mahArAjA vikramane nyAyanItithI rAjya calAvatA eka divase vicAra ANye. me' mArA rAjyamAM temaja pAsenAM rAjyAmAM keTaluMya joyuM ane jANyuM. paNa dUra dUranA dezeAmAM zuM cAle che te jANavu joie.' Ama vicAratA mahArAjAe paradeza bhramaNa karavA javAne niNaeNya karyo. vidhinA lekha mahArAjA vikrama mAtra niNya karIne na aTakayA, temaNe rAjakAya vyavasthita rIte cAle tevA prabaMdha karyo ne avaMtIthI nIkaLyA. aneka nagarA-sthAnA jotA jotA, tenA rItarivAjo vagerethI jANakAra thatA AgaLa ne AgaLa javA lAgyA. cAlatA cAlatA tee caitrapura nAmanA suMdara nagaramAM AvI pahAcyA. nagaramAM pharatA pharatA mahArAjA jyAM keTalAka mANaso TALe vaLI UbhA hatA tyAM AvyA ne ekajaNane pUchavA lAgyA, "ahIM A badhA kema bhegA thayA che? ' javAbamAM te bhAIe kahyuM, "Aje gAmanA dhanika dhanada zeThane tyAM utsava che."
Page #575
--------------------------------------------------------------------------
________________ 497 "zAne utsava che?" mahArAjAe pUchayuM. sAMbhaLe" kahetAM teNe kahevA mAMDyuM. "A zeThane tyAM Aja sudhI kAMI karuM na hatuM. prabhubhakti ane dharmanA prabhAvathI temane mane ratha siddha thaye che. zeThane tyAM putrajanma thaye che. putra janme kAle cha divasa thaze. te kAraNathI Aja utsava ujavavAmAM Ave che. kAle ahIM chaThThInuM jAgaraNa thaze. navA janmelA bALakanuM bhAvI lakhavA, karmaphaLaadhiSThAtrI vidhAtA ahIM Avaze." mahArAjA A sAMbhaLI pitAnA mukAme gayA. ne. vidhAtAne jevA, te keNa che, ane zuM lakhe che te jANavA mana sAthe nirNaya karyo. bIje divase karelA nirNaya pramANe saMdhyAkALe kALA kapaDAM paherI adazya thaI mahArAjA vikrama dhanada zeThane tyAM AvyA. ne ekAMtamAM gupta rUpamAM rahyA. rAta dhIme dhIme AgaLa vadhavA lAgI, ne karmaadhiSThAtrI devI vidhAtA AvI. teNe zeThanA putranA lalATamAM lakhavA mAMDayuM. vidhAtA jyAre lakhI rahI ane pAchI javA lAgI tyAre mahArAjAe hAtha pakaDIne tene AgaLa vadhatA aTakAvI pUchayuM, "te A bALakanA bhAgyamAM zuM lakhyuM ?' tame e pUchanArA keNa?" vidhAtAe sAme. prazna pUche.
Page #576
--------------------------------------------------------------------------
________________ 478 *** C dalasukha vidhAtAnA hAtha pakaDI mahArAjA havA lAgyA. huM vikrama." mahArAjA vikrame kahyuM, "tame bALakanA bhAgyamAM zuM lakhyuM che te kaheze, te pachI ja tamane javA devAmAM Avaze." hetA mar3ArAjA vikrame vidhAtAne lakhelu kahevA Agraha karavA mAMDayeA: mahArAjAnA AgrahathI lAcAra thaI vidhAtAe kahyuM, A bALaka jyAre moTA thai dhanavAna zeThanI putrI sAthe lagna karaze te ja vakhate vAgha tene mArI nAMkhaze." kaDI vidhAtA utAvaLe tyAMthI cAlI gai. ne mahArAjA paNa potAne mukAme gayA. bIje divase potAnAM prAtaHkarmothI paravArI mahArAjA dhanada zeThane tyAM AvyA. dhanada zeThe potAne tyAM AvelA
Page #577
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. 479 atithine jotAM temanA sArA jevA satkAra karyAM. bheAjana vagere karAvyuM. pachI vAte caDhayA. vAta karatA karatA zeThe mahArAjAne pUchyuM, "tame kANu che ? kayAMnA rahevAsI che ? tamAru nAma zuM che ? " zeThanA praznonA javAba ApatA mahArAjAe kahyuM, " zeDajI, hu* ava tInA rahevAsI chuM. mAru' nAma vikrama che. dezA jovA nIkaLyA ne pharatA pharatA ahI Anyo chuM." samaya jatA-vAte pUrI karatA mahArAjAne dhanada zeThe kahyuM, "mArA dIkarAnAM lagnaprasaMge tame jarUra Avajo hAM." "tame mane khelAvaze te jarUra tamArAM putranAM lagna prasage AvIza." kahI mahArAjA tyAMthI cAlatA thayA. keTalAya deze ane dRzyA joi mahArAjA keTaleya vakhate avaMtI pAchA pharyA ne rAjakAja sa MbhALavA lAgyA. caitrapuramAM dhanada zeThane chokarA lAlanapAlana karAtA meTo thavA lAgye. ceAgya uMmaranA thatAM tene vidvAna paDitane tyAM bhaNavA mAkalyA. te beMkarA guru je bhaNAvatA te sArI rIte grahaNa karatA. gheADA ja samayamAM dharmadhyAna, japa. tapa, dayA, parezapakArAdi satkarmo karI sadagati karAvanArI vidyA prApta karI, temaja nyAyanItithI jIvananirvAha karI zakAya te mATenI paNa vidyA zikhyuM.
Page #578
--------------------------------------------------------------------------
________________ potAnA bhaNI cUkelA putra mATe dhanada zeThe kanyAnI. zodha karavA tarapha najara deDAvavA mAMDI. tapAsa karatA karatA teNe seLa dhanavAna zekIAe AgaLa kanyAnuM mAMguM karAvyuM. tethI kanyA maLI ne lagnanI taiyArIo karavA mAMDI. paraMtu dhanada zeThanA pratyeka kAryamAM kAMIne kAMI vina AvavA mAMDyuM. apazukana thavA lAgyA. vidane ane apazukanathI gabharAI "kema Ama thAya che?" tene te vicAra karavA lAge. vicAra karatA tene yAda AvyuM "dIkarAnA lagna vakhate avaMtInivAsI vikamane belAva. A yAda AvavAM ja badhuM paDatuM mUkI teNe avaMtI. javA taiyArI karI. teNe avaMtI AvI lekene vikrama mATe pUchavA mAMDyuM. tyAre lokee kahyuM, "ahIM te keTalAya vikama rahe che, tame kayA vikrama mATe pUche che? javAbamAM dhanada zeThe vikramanA rUpa, raMga, zarIra ane uMmaranuM varNana karyuM. A sAMbhaLatAM ja "A te mahArAjAnAM ja lakSaNa che. tevuM temane lAgyuM. ne temaNe rAjamahelane. raste batAvyuM. dhanada mahela pAse AvyuM, tyAre mahArAjA hAthInI aMbADImAM beThA hatA. dhanade mahArAjAne joyA ane mahAsajAnI dRSTi paNa dhanada para paDI. te sAthe aMbADImAM beThe beThe pUchyuM, "dhanada zeTha, tame tamArA putranA lagna karyA?"
Page #579
--------------------------------------------------------------------------
________________ 481 A prazna sAMbhaLatA "mahArAjA vikrama ja pitAne tyAM AvyA hatA. tenI dhanadanI khAtarI thaI gaI. ne manamAM be, "mAre tyAM avaMtIpati AvyA. tyAre meM temane gya satkAra karyo na hato." dhanada manamAM bolI rahyuM hatuM, tyAre mahArAjAe pUchayuM, "zeTha, tame ciMtAtura kema jaNAva che? tame kema AvyA che?" mahArAja." dhanade pitAnuM avaMtImAM AvavAnuM kAraNa kahetA kahyuM, "tame mAre tyAM AvyA, tyAre mArAthI tamAre koI ja satkAra thaI zakyuM na hatuM. te mATe mane kSamA karaze." mahArAjA ane dhanada vacce thate vArtAlApa sAMbhaLI, maMtrIo, adhikArIo vagere dhanada zeThane dhArI dhArIne jevA lAgyA. ane tene paricaya jANavA IcchA karavA lAgyA, eTale mahArAjAe badhI vAta karI. mahArAja" dhanada zeThe hAtha joDI kahyuM, "huM tamArA AvyA sivAya lagna saMbaMdhamAM kaI ja karavAnuM nathI, mATe tame sahakuTuMba parivAra temaja lAvalazkara sAthe caitrapure cAle." zeTha" hasIne mahArAjA vikrama bolyA, "huM mArI kuTuMbaparivAra temaja lAvelazkara laMI caitrapura AvuM saithI tamane ghaNuM sahana karavuM paDaze. kharca paNa ghaNe ja thaze."
Page #580
--------------------------------------------------------------------------
________________ 482 "ciMtA na kare." dhanada zeThe kahyuM, "mahArAja, e ciMtA karavI nakAmI che. huM tamArA mAne chAje te satkAra karavA mATe karavuM joItuM kharca karatAM pAchI pAnI nahi ja karuM. te jarUrathI tame sahakuTuMba, parivAra lAvalazkara laI citrapura Ave." sAruM. mahArAjAe kahyuM, "tamArI IcchA che, te jarUra huM badhAne laI citrapura AvIza. have tame jAva ane lagnanI taiyArI karavA mAMDe." jarUra Avaje." kahI dhanade caitrapura tarapha javA mAMDyuM. citrapura jaI mahArAjA vikramanA AvavAnA rastAmAM bhajana, vizrAmasthAna vagerenI suMdara vyavasthA karavA mAMDI. "mahArAjA vikrama badhA sAthe caitrapura tarapha AgaLa vadhI rahyA hatA, tyAre dhanada zeThe rastAmAM karelI vyavasthA joI ghaNA prasanna thayA. mahArAjA vikrama cepura pAse AvI pahoMcyA che te samAcAra dhanadane maLyA te sAthe ja mahArAjAne satkAravA te taiyAra thaze. satkAra mATe thato kharca IcaitrapuravAsIo ajAyabImAM DUbI gayA. zeThanI udAratAnI prazaMsA karavA lAgyA. dhanada zeTha mahArAjAne satkAravA cAlyuM. mahArAjA temaja lAvalazkarane jotAM caMdranA udayathI kumudinI vikase tema dhanada zeThanuM hadaya AnaMdasAgaramAM snAna karavA lAgyuM. teNe mahArAjA temaja temanI sAthenA mANasone miSTAnna,
Page #581
--------------------------------------------------------------------------
________________ 483 mIThAM pINAM, vastrAbhUSaNa vagerethI satkAra karyo. ne nagaramAM laI AvyuM. tyAM paNa dhanada zeThe karelI vyavasthAthI mahArAjA AnaMda pAmyA. mahArAjAnA AvyA pachI AkhAya nagarane vajA, patAkA, AsopAlavanA terothI zobhAvyuM. ne zubha divase, zubha muhUrtamAM lagnanuM kAmakAja zarU karyuM. yogya samaye jAna nIkaLI, vararAjAne suMdara zebhAyamAna rathamAM besADavAmAM AvyA. mahArAjA vikama ane ht I a 1 1 pI ja a a * ha . 3 , RE dI : che N , varAja it . vararAjA lagnanA maMDapamAM AvI pahoMcyA.
Page #582
--------------------------------------------------------------------------
________________ 484 lazkaranA mANasA rathanI AsapAsa goThavAI gayA. ArthI jAnanI ze|bhAmAM vadhArA thayA. chaThThInA divase vidhAtAnA kahelA zabdo mahArAjAne yAda hatA, tethI jAna-vararAjAnA ratha AgaLa vadhyA te sAthe ja mahArAjAe peAtAnA sainikAne vararAjAnu' rakSaNa karavA AjJA ApI. mahArAjA pote paNa ughADA hathiyAre vararAjAnuM rakSaNa karatA AgaLa vadhyA. mahArAjA ane lazkarathI rakSAtA vararAjA yathA samaye lagna maMDapamAM AvI pahoMcyA. ne lagnanuM kAmakAja zarU thayuM. jAnamAM AvelA lAkA potapeAtAne cegya sthAne beThA, tyAre paNa mahArAjA ane sainike vararAjAnuM rakSaNa karatA UbhA hatA. lagnanuM kAya cAlI rahyuM hatuM. cAtaram AnaMda AnaMda jaNAtA hatA. badhAMnAM meADhAM husaryAM hatAM, dhanada zeDa ane temanAM saboe AnaMdasAgaramAM DUbakAM khAtAM hatAM te vakhate rakSaNa karavA UbhelA eka sainikanI DhAlamAMthI ekAeka vAgha utpanna thayA. ne vararAjA para kUco mAryAM. adRzya thaye. vararAjAnuM mRtyu thatAM dhanada zeTha te bebhAna thai gayAM. temanAM saMbadho du:khI thatAM hAya-hAya karavA lAgyAM. paLa pahelAM jyAM AnaMda AnaMda thaI rahyo hatA, tyAM zAnu kALuM vAdaLa chavAI gayuM hatuM.
Page #583
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhanada zeThane bebhAna thayelA jotA ja mahArAjA deDatA tenI pApe AvyA ane sevake dvArA zIte pasAra karAvI dhanada zeThane zuddhimAM AyA. dhanada zeTha zudhdhimAM AvatAM ja raDAroLa karavA lAgyA. kayA mAbApane putranAM maraNathI duHkha na thAya ? mahArAjA vikrama dhanada zeThane AzvAsana ApavA lAgyA. keTalIvAre dhanada zeTha kAMIka zAMta thayA tyAre mahArAjAe kahyuM, "mane A thavAnuM che tenI pahelethI ja khabara hatI. ane tethI ja A lagnaprasaMge hAjara rahevA meM svIkAryuM hatuM. ghaNIya saMbhALa rAkhavA chatAMya vidhAtAnA lekha para mekha na mArI zakya. lAcAra." dhanada zeThane mahArAjA samajAvI rahyA hatA. paNa putranA mRtyune ghA ema rujhAya tema na hatuM. teo duHkhI thatA putranI pAchaLa maravA vicAratA hatA. mahArAjA dhanada zeThanI A dazA jotA duHkhI thavA lAgyA ne myAnamAMthI talavAra bahAra kADhI devI-vidhAtAne udezI balyA, he daiva-karma adhiSThAtrI devI, je A dhanada zeThane patra jIvate nahi thAya te huM mAruM balidAna ApIza." mahArAjAnA moDhAmAMthI A zabdo nIkaLyA te sAthe ja karmaadhikASThAtrI devI vidhAtA pragaTa thaI ane belI, he rAjana, A zeThanA putrane huM kaI rIte jIvADuM ? A zeThanA A putre tene gayA janmamAM kesarI siMhane mAryo
Page #584
--------------------------------------------------------------------------
________________ 486 hate. e siMhanA jIve vAghanA rUpe pragaTa thaI atyAre tene mA. emAM kaIne devuM nathI. je zubhAzubha karmo kya hoya tenAM phaLa bhegavyA vinA na cAle. karma gati vicitra che. temAM kaI ka karI zakta nathI. karma ane kALano niyama aTala che. tenI AgaLa mAnavanI cAlAkI kAMI ja cAlI zakatI nathI, brahmAjI karmAdhina thaI saMsArarUpI pAtra banAvavA kuMbhAranI jema kArya kare che. ziva khoparI jevI apavitra vastu hAthamAM laI bhikSA mAgavA phare che. viSNu dasa avatAra levAnuM saMkaTa sahana kare che. sUryane ja AkAzamAM bhramaNa karavuM paDe che. evA karmane namaskAra ja karavA rahyA?" "he devI" vidhAtAnA zabdo sAMbhaLI mahArAjA belyA. gayA janmamAM A zeThanA putre siMhane mAryo hate. te pApa karmanuM phaLa tenA marI javAthI maLI cUkayuM. have tene tame punarjIvana Ape nahi te huM mAruM baLidAna ApIza." mahArAjAne saMkalpa jANI karmaadhiSThAtrIdevIe bALakane navajIvana ApyuM ne adazya thaI gaI dhanada zeDanA putrane jIvate thayele jetA badhA AnaMdamAM AvI gayA. zekanuM kyAMya nAma nizAna na rahyuMH sAce ja kahyuM che ke, raNamAM,vanamAM, zatruonI vacce, agnimAM, parvatanA
Page #585
--------------------------------------------------------------------------
________________ 487 zikhara para, sUtA, jAgatA, keI paNa bhayaMkara sthaLamAM pUrve kareluM puNya ja rakSaNa kare che. mahArAjA vikramanA prabhAvathI jIvatA thayelA putrane dhanade mahotsava ujavyuM. lekene keTaluMya dravya dAnamAM ApyuM. pachI AnaMdathI lagnavidhi pUrI karavAmAM AvI. dhanade mahArAjA vikramane upakAra mAnya, temane dhanyavAda ApyA, prazaMsA karI. te pachI mahArAjA vikrame avaMtI javA jaNAvyuM ne pitAnA lAvalazkara sAthe AvaMtI tarapha AgaLa vadhyA. dAnava deva bhUpa mAnava he yA gaMdharva yakSa vikarAla; pApakarma kA bhega bhumA kara sabako karatA vazameM kAla, je parAye kAma AtA, dhanya hai jaga meM vahI; dravya hI ke jeDakara, keI suyaza yAtA nahI
Page #586
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa pIstAlIsamu ... ttanuM mulya nyAyanItithI rAja karatA mahArAjA vikramanA darabAramAM eka divase eka vaNika Avyo, tenI pAse eka ratna hatuM. e ratna mahArAjA AgaLa teNe mUkayuM. tenA prakAza jotAM ja te ratna amUlya che, ema saheje lAgatu hatu. te ratna joI mahArAjAe vaNikane pUchyuM, " AvuM ratna tamane kayAMthI maLyuM ? " javAbamAM te vaNike kahyuM, kheDatAM A ratna mane maLI AvyuM che." 66 mahArAja, 'khetara " A ratnanI kImata zu hAI zake te tame kahI zakA che? " mahArAjAe pUchyuM. "nA, mahArAja." te vaNike kahyuM, "huM tenI kImata jANatA nathI." vaNikanA zabdo sAMbhaLI mahArAjAe nagaramAMthI AbarUdAra-pratiSThita gaNAtA jhaverIene ratnanI parIkSA karavA mATe elAvI lAvavA sevakAne AjJA karI, AjJA sAMbhaLatAM ja sevakA doDayA ane jhaverIene lai sabhAgRhamAM AvyA. jhaverIe be hAtha joDI sAme UbhA rahyA. eTale mahArAjAe
Page #587
--------------------------------------------------------------------------
________________ 489 jhaverIone na batAvatAM kahyuM. "tame A ratnane sArI rIte juo. ane tenuM mUlya zuM heI zake te mane kahe " jhaverIoe sArA je samaya ratna tapAsavAmAM gALe, paNa tanI kImata AMkI zakyA nahi. teo te cUpa ja rahyA tyAre mahArAjAe pUchyuM, "tame Asa cUpa kema UbhA che? e ratnanuM mUlya mane kaho." mahArAjane javAba ApyA vinA have chuTake na ho, tethI eka catura jhaverI bolyuM, "amArAthI A ratnanuM mUlya AMkI zakAya tema nathI. paNa je Apane A ratnanuM mUlya jANavuM hoya te pAtALamAM baLIrAjA pAse jAva. baLIrAjA ratnanA sArA parIkSaka che, te ja A rananuM mUlya AMkI zakaze. bIjA keIthI mUlya aMkAya tema nathI AvuM rana ame te kyAre paNa joyuM nathI, te pachI mUlya te zI rIte AMkI zakIe? " jhaverIone nirAzAbharyo javAba mahArAjAe sAMbhaLyA pachI baLIrAjA pAse jaI ratnanuM mUlya aMkAvavA mana sAthe nirNaya karyo. temaNe vaNikane kahyuM, "huM ratnanI parIkSA karAvavA pAtALamAM jaIza. tame A ratna mArI pAse be divasa rahevA de." vaNika mAthuM namAvI mahArAjAnI IcchA mAnya karIne tyAMthI grA. vaNikanuM ratna laI sahArAja agnivatAlanI sahAyathI pAtALamAM gayA, baLIrAjAnA bhavana pAse AvyA. e bhavanA
Page #588
--------------------------------------------------------------------------
________________ 490 pravezadvAra AgaLa kRSNa nAmane dvArapALa UbhuM hatuM. teNe mahArAjAne pUchayuM, "tame koNa cho? ahIM kema AvavuM thayuM che?" "e badhuM baLIrAjAne kahIza." mahArAjA vikrame kahyuM. "tame tamArA svAmI pAse jaI eka rAjA maLavA AvyA che, tema kaho." dvArapALe vikamanA zabda pitAnuM sthAna cheDI cAlavA mAMDyuM, ne baLIrAjA samakSa jaI be hAtha joDI namaskAra karI teNe kahyuM, "rAjana, Apane maLavA keI rAjA Avela che, AjJA Ape te aMdara AvavA dauM." tene tuM pUcha," baLIrAjAe kahyuM, "zuM tame rAjA yudhiSThira che ?" baLIrAjAnA zabda sAMbhaLI vikramarAjA hatA tyAM dvArapALa AvyuM ne pUchavA lAgyuM, "zuM tame yudhiSThira rAjA che?" nA" mahArAjAe kahyuM, "maMDalika daravAje Avela che, tevuM tame baLIrAjAne kaho." mahArAjA vikramanA kahelA zabdo dvArapALe baLIrAjAne kahetA kahyuM, "te te pitAne maMDalika kahe che." zuM e maMDalika athavA dazamukha-rAvaNa che?" dvArapALanA zabdo sAMbhaLI baLIrAjA bolyA. "jA pUcha."
Page #589
--------------------------------------------------------------------------
________________ 49 kRSNa dvArapALa mahArAjA vikrama pAse AvI pUchayuM. "zuM tame rAkSasAdhipati rAvaNa che?" nA mahArAjA vikrame kahyuM, "huM te mahArAjA rAmane sevaka chuM." dvArapALa baLIrAjA pAse jaI bele. "te te rAmane sevaka chuM tema kahe che." te tuM pUcha," baLIrAjA bolyA, "tame hanumAna che ?" zuM tame hanumAna cho?" dvArapALe mahArAjA vikrama pAse AvI pUchayuM. "nA, huM kumAra chuM." mahArAjA vikrame kahyuM. "ane. baLIrAjA pAsa kAMika kAma mATe Avyo chuM." AvanAra pitAne kumAra kahe che." baLIrAjA pAse jaI dvArapALe kahyuM zuM pArvatI putra-cha maDhAvALA kumAra che?" baLIrAjA bolyA. dvArapALa mahArAjA vikrama pAse AvI pUchavA lAge, zuM tame pArvatIputra cha maDhAvALA kumAra che ?" huM zaMkara suta kArtikeya nathI." mahArAjAe kahyuM, huM atyAre pRthvInuM rakSaNa karanAra keTavALa chuM." A sAMbhaLI kRSNa dvArapALa baLIrAjA pAse AvyA
Page #590
--------------------------------------------------------------------------
________________ ne kahevA lAgyuM, "e te atyAre pRthvInuM rakSaNa karanAra koTavALa che ema kahe che. dvArapALanA zabda sAMbhaLI baLIrAja vicAramAM paDI gayA. keTalIka kSaNe vicAramAM gumAvyA pachI manamAM bole. "vikamAditya te nahi hoya?" manamAM belatA baLIrAjAe kRSNa dvArapALane kahyuM, "A kAvya tene saMbhaLAva ane tene te zuM javAba Ape che te sAMbhaLI pAcho Ava." kRSNa dvArapALe mahArAjA vikrama pAse AvI. baLIrAjAe kahela kAvya saMbhaLAvyuM temAM "dharmarAjA, rAvaNa, hanumAna, kArtikeya athavrA mahArAjA AmAMthI keNa mArA mahAlayanA daravAje Avela che. te artha rahela hate. e kAvya sAMbhaLI vikrame kahyuM, "huM rAjA chuM, maMDalika chuM, rAmano bhakta chuM, kumAra kaho ke rAjA athavA pRthvIne kaTavAla chuM" mahArAjA vikrame Apela javAba saMbhALI dvArapALa baLIrAjA pAse AvyuM, ne kahele javAba kahyo, A sAMbhaLatAM ja "mahAlayanA dvAre mahArAjA vikrama Avela che. te nizcaya thaye, tethI mAna sAthe temane aMdara lAvavA baLIrAjAe dvArapALane kahyuM, AjJAne amala thaye. mAna sAthe mahArAjA vikramane mahAlayamAM praveza karAvyuM. mahArAjA vikramane pitAnI tarapha AvatA jotAM ja baLIrAjA
Page #591
--------------------------------------------------------------------------
________________ 497 thoDAMka DagalAM sAmA gayA. meM AdarasatkAra karI gya Asane besADI kuzaLa samAcAra pUchayA, ne pUchayuM, "yuM kArya tamane ahI lAvela che?" - 2 - ll 1 000060YEE HTT baLI rAjA samakSa mahArAjA vikrama rAjana" mahArAjA vikama kahevA lAgyA, "huM ahIM eka ratnanI parIkSA karAvavA Avyo chuM." kahetA mahArAjAe pitAnI pAsenuM ratna baLIrAjA AgaLa mUkyuM. baLarAjAe te ratnane laI dhArI dhArIne joyuM, pachI Azcarya pAmatA mahArAjA vikramane kahevA lAgyA, "A amUlya ratnanuM mUlya kaI ja AkI zake tema nathI." AvuM amUlya ratna AvyuM kayAMthI?mahArAjA vikrame Azcarya pAmatA pUchayuM. rAjana " baLajA kahevA legyA, "AjathI laga
Page #592
--------------------------------------------------------------------------
________________ 494 bhaga cAryAMsI hajAra varSa pahelAM ayeAdhyAmAM satyavAdI, dharmAtmA sarvAMguNasaMpanna yudhiSThira nAmanA rAjA nyAyanIti, dharmathI rAja karatA hatA. prajAne te peAtAnAM saMtAnanI jema pALatA hatA. eka divase rAjAnA guNAthI prasanna thai varuNadeve yudhiSThirane asakhya ratnA ApyA. jenuM mUlya thai zake nahiM. e ratna ApI varuNadeva cAlyA gayA. dharmAtmA yudhiSThire te ratnanA upayega prajAnA hitArthe, dIna-duHkhIonAM duHkha dUra karavAmAM karyAM. te paropakArI kAryomAM vaparAyelA ratneAmAMnuM A eka ratna che, je tamArA hAthamAM AvyuM che. e alaukika-apUrva ratnanuM mUlya koI ja karI zake tema nathI." khaLIrAjAnA zabdo sAMbhaLyA pachI mahArAjA vikrama namratApUrvaka khelyA, "Apa kaheA che, te huM mAnI lauM chuM. A ratna apUrva-alaukika che, tenuM mUlya mANasathI thaI zake tema nathI. paraMtu vamAna kALane vicArI Apa A ratnanuM mUlya kaheA, jethI mane saMtASa thAya." sAmAnya prabaLa ratnanuM mUlya jANavA mahArAjA vikramanI jijJAsA joi maLIrAjA kahevA lAgyA, HH rAjanlR, A apUrva ratnanuM mUlya vartamAna sthitinA vicAra karatAM trIsa karADa senAmahArA thAya." baLIrAjAe kaheluM ratnanuM mUlya sAMbhaLI mahArAjA
Page #593
--------------------------------------------------------------------------
________________ 485 vikama navAI te pAmyA. paNa mUlya jANI zakyA tethI AnaMda ane saMteSa pAmyA. pachI baLIrAjAnI rajA laI agnivaitAla sAthe avaMtI AvyA, ne rAjasabhAmAM pelA vaNikane belAvI kahyuM, "tamane maLelA ratnanuM mUlya trIsa karoDa sonAmahora che. ane te huM tamane ApuM." vaNika te A sAMbhaLI Azcarya pAmyuM. baLarAjAe kaheluM mUlya mahArAjA vikrame vaNikane ratnanA badalAmAM ApyuM, vaLI vadhArAmAM dasa gAma ane pAMca suMdara ghoDA ApI vidAya karyo. ka
Page #594
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa chetAlIsamuM . . . . . strIcaritra eka divase mahArAjA vikrama pitAnI prajAnA sukhaduHkha jANavA nagaracarcA javA nIkaLyA hatA. te vakhate temaNe eka makAna AgaLa be chokarIone vAta karatI joI. temanI vAta sAMbhaLavA mahArAjA chupAIne UbhA rahyA. bemAMthI eka saubhAgyasuMdarI nAmanI chokarI ghaNI cAlAkIthI vAta karatI tenI bahenapaNIne pUchavA lAgI, "alI, tArA bApA tArAM lagna karaze, tuM sAsare jaze, tyAM tuM kevI rIte vartaze? " javAbamAM bIjI chokarI belI, "huM te mAre sAsare jaI mArA sAsu-sasarAnI ane mArA patideva vagerenI sArI rIte sevA karIza. ane e ja strIne dharma che ne?" A sAMbhaLI saubhAgyasuMdarI naskerA kulAvatI belI, "aM...huM strI gulAmaDI ja che ne? tene sevA karavA sivAya bIjo dhaMdheya zuM che?" te tuM ja kahe:"saubhAgyasuMdaranI sakhIe pUchayuM, "tuM tAre sAsare jaIne zuM karavAnI che?" je sAMbhaLa" saubhAgyasuMdarIe kahyuM, "mArA bApu
Page #595
--------------------------------------------------------------------------
________________ 497 mArAM lagna karaze eTale huM mArA sAsare jaIza. tyAM mArA patine chetarI mArA managamatA puruSa sAthe prIta jeDI managamate AnaMda karIza." judA judA vicAranI be bALAonA zabdo sAMbhaLI mahArAjA vicAravaza thayA. ne strIvarganI prazaMsA karatA temanI kapaTalolAnA vicAra karavA lAgyA. keTalAya vakhata vicAramAM gumAvyA pachI saubhAgyasuMdarI sAthe paraNuM tenI parIkSA karavA nirNaya karyo ne mahele gayA. savAra thatAM devadarzana pUjApATha vagere karmo patAvI pitAnA vizvAsu sevakane bolAvI mananI vAta kahetAM kahyuM, tame saubhAgyasuMdarInA bApane hamaNune hamaNAM bolAvI lAvo." kahetA mahArAjAe anumAnathI tenA gharane raste batA. mahArAjAnI AjJA thatAM sevake mahArAjAe batAvela raste jaI saubhAgyasuMdarInuM makAna zodhI kADhyuM ane tenA bApane mahArAjA pAse AvavA jaNAvyuM. A zabdoe saubhAgyasuMdarInA bApane gabharAvyuM. paNa sevakanA Agraha AgaLa tenuM kAMi cAlyuM nahi. te mahArAja pAse sevake sAthe AvyuM. namana karI belyA, "sevakane zuM AjJA che? sevaka hAjara che." tamArI putrInuM nAma saubhAgyasuMdarI che ne zeThajI!" mahArAjAe pUchayuM. 32
Page #596
--------------------------------------------------------------------------
________________ 498 jI hA, mahArAja" zeThe kahyuM. e..." kahetA mahArAjAe keTalIya ADIavaLI vAta karI kahyuM, "mAre vicAra tamArI putrI sAthe lagna karavAne che." jI, jI paNa....paNa...." kahetA zeThe vAta uDAvavA yatna karyo. AnAkAnI karI paNa chevaTe hA pADavI ja paDI. lagna dhAmadhUmathI thayAM. mahArAjAe zeThane mAlamatA ApI khUza karyo. pachI saubhAgyasuMdarInI parIkSA karavA nagarathI dUra ekadaMDIo mahela banAvaDAvyuM. tyAM tene rAkhI. cakI karavA keTalAya sainike mUkyA. ne mahArAjA paNa e vAta bhUlI gayA che tema tenI sAthe rahI AnaMdamAM divaso pasAra karavA lAgyA. divase jatAM eka divase mahArAjAe pUrvaprasaMga yAda karI kahyuM, "have tuM tAruM boleluM kayAre pALavAnI che ?" - "baleluM? zuM boleluM ?" Azcarya pAmatI te belI. "kema yAda nathI ? paraNyA patine banAvI managamatA puruSa sAthe AnaMda karavAnuM." mahArAje kahyuM. A zabdoe te zaramAI chatAM manamAM beleluM pUruM karI batAvavAnuM nakakI karyuM. vaLI pAchA divase javA lAgyA. mahArAja rAjakAjamAM gUMthAI gayA. tyAre saubhAgyasuMdarI pitAnuM boleluM pUruM
Page #597
--------------------------------------------------------------------------
________________ 49 karavAnA vicAra karatI hatI, tevAmAM gaganabhUlI nAmane vANiye vepAra mATe nagaramAM AmathI tema A ekadaMDiyA mahela AgaLa thaIne ghaNI vakhata jato Avate. eka dahADe te pAlakhImAM besIne jaI rahyo hate, tyAre tene saubhAgyasuMdarIe je. te sAthe ja te AkarSAIne tene pAnanA bADAmAM eka kAgaLa lakhI pAlakhImAM nAkhyuM. temAM lakhyuM hatuM, "he naraNa, huM tamArA rUpathI ghelI thaI chuM, mAruM hRdaya tamane jhaMkhe che, tame tamArI buddhine upaga karI mane maLe. je tame nahi maLe te tamArA viyegamAM huM rIjhUrIne marIza." AS kAra /////// [/JJF : WOLLIDA TNaMUKnI 4 ha cAra akho bhegI thaI. A kAgaLa gaganalIe vAMce. vicAramAM paDayo. ne
Page #598
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa00 teNe UMce joyuM. cAra AMkho bhegI thaI, te paNa saubhAgyasuMdarInuM rUpa joI bhAna bhUlya. tenI pAlakhI AgaLa vadhI rahI hatI, paNa tenuM mana te saubhAgyasuMdarI pAse hatuM. teNe kevI rIte saubhAgyasuMdarIne maLavuM tene vicAra karavA mAMDe. paNa mArga sUjhe nahi. mitranI salAha lIdhI. mitro rasto batAvyuM ne te mATe joitI vastu kharIdavA te bajAra gaye. teNe pATalA gho ane rezamanI dorI kharIdI. pachI rAta. paDavAnI rAha jovA lAgyuM. Aje tene divasa ghaNo maTe lAge. eka eka paLa yuga jevI lAgI. te manamAM mujhAvA lAge. Akhare divasa pUre che. teno amala zarU thaye. aMdhAruM thayuM eTale te ekadaMDiyA mahela tarapha cAlya mahelanI AsapAsa pUrI tapAsa rAkhatA cokIdAronI najara cUkavI mahela pAse Ave, pelI ghene rezamanI derI bAMdhI pheMkI. ghe bhIMta sAthe ceTI eTale derI pakaDIne caDhavA mAMDyuM. mahelamAM gaye. sobhAgyasuMdarIne maLyo. ne te pachI haMmezA e ja pramANe javA AvavA lAgyA. baMne jaNa premapaMthe AgaLa vadhyAM. mahArAjA vikrama paNa AvatA. cAlAka caturA prema batAvatI paNa mahArAjanuM hRdaya kahetuM, "A nirmaLa prema nathI, prema ocho thato jAya che." ne A saMbaMdhamAM gyA tapAsa karavA vicAra karyo. samaya kasamaye temaNe mahelamAM AvavA mAMDyuM. eka dahADe ekAeka te mahele AvyA tyAM. temaNe chupAIne joyuM te sukhanA sAdhane paDyAM hatAM. te
Page #599
--------------------------------------------------------------------------
________________ 501 jotAM ja kAI puruSa mahelamAM Ave che te nakkI thai gayuM. pachI cAMpatI tapAsa karatAM saubhAgyasu MdarI ane gaganacUlInu nATaka joi zakayA sAthe jaDAhyA mANasA gharanI vAta bahAra karatA nathI. ane strI doSavALI. mAyA rUpa che, ' nA vicAra AvyA. " AgaLa zuM karavuM ?" nA vicAra karatA mahArAjA samaya pasAra kare che, tevAmAM eka dADA rAte ekadaDiyA mahelathI gheADe dUra purANA khaDeramAMthI prakAza AvatA temaNe joyA. eTale te dizA tarapha te cAlyA. ne bhIMta pAchaLa UbhA rahyA. tyAM rahelA jaTAdhArIe peAtAnI jaTAmAMthI eka cuvAna kanyAne bahAra kADhI tenI sAthe AnaMda karI te sUi gayA. eTale te yuvatIe peAtAnA lAMbA vALamAMthI eka yuvAnane utpanna karyAM. tenI sAthe Anada karI tene vALamAM chupAvI dIdhA. " mahArAjA te! A joi Azcaya pAmyA. ne strIcaritrane pAra koI pAmI zakatuM nathI.' nA vicAra karatA mahele AvyA. te khabara paDatAM ja saubhAgyasu darIe gaganalIne sa'tADI sAmI AvI AvakAra ApavA lAgI. mahArAjA jyAre mahelamAM jai rahyA hatA tyAre pelA khaMDeramAMthI pelA cegIne kheAlAvI lAvavA peAtAnA mANasane AjJA karI. mahelamAM AvyA. pachI saubhAgyasuMdarIne pAMca mANasanI rasoI karavA temaja temane jamavA besavAnI vyavasthA karavA kahyuM.
Page #600
--------------------------------------------------------------------------
________________ 502 Asana mUkatAM mahArAjAe cogIne khelAvI Asana para besavA kahetAM kahyuM, " cegirAja ! tame ceAginI vagara zebhatA nathI. tethI cAginIne pragaTa kare." " " he rAjana ! A zabdothI zu tame mAruM apamAna karatA nathI ? mAre ane ceginInuM zuM kAma ? huM... ekale che. avadhRta chuM." karAvyA vinA. * basa, basa, have vadhAre khuzAmata ceginIne pragaTa karIne, " * mahArAjA peAtAnI mAyAjALa jANI gayA che." tema samajI lAcArIthI teNe cAginIne pragaTa karI. mahArAjAe te cAginIne yAgI pAse besADatAM kahyu, " he devI ! cegIrAje tamane pragaTa karI camatkAra batAvye. tema tame ya kAMi camatkAra batAvA' "huM kAMi camatkAra batAvI zakatI nathI." yoginIe kahyuM. " are, ema te kAMi cAle. tamAre camatkAra batAvavA ja paDaze," mahArAjAe kahyuM, "eka puruSane utpanna karave ja paDaze." ceTiMganI mahArAjAnA kahevAnA atha samajI gai eTale 'hA nA' karyAM sivAya ja eka puruSane pragaTa karyAM. traNa Asana para te traNa jaNAM beThAM, cAthA para pAte kheDA. eka Asana khAlI rahyuM te tarapha jotAM mahArAjAe saubhAgyasuMdarIne kahyuM, " priye ! tame koI puruSane pragaTa karI zako che ?"
Page #601
--------------------------------------------------------------------------
________________ 503 mahArAja, huM kAMi ceAginI gheADI ja chuM te camatkAra khatAvI zakuM ?" saubhAgyasu darIe kahyuM. '' "tyAre zuM A Asana khAlI ja raheze ?" duHkhI thatA " zA mATe tu tArA hAya tevA avAje mahArAja kheAlyA, premI gaganIne melAvatI nathI ?' cegI ane yAganInI lIlA joI stabdha thayelI saubhAgyasuMdarI mahArAjAnA zabdothI jaDa-pUtaLI jevI thaI gai. ne mana svastha thatAM, vadhu vicAra karavA na rahetAM gaganalIne tyAM laI AvI. e svarUpavAna gaganadhUlI pAMcamA che M kha. saubhAgyasu darIne camatkAra batAvavA mahArAje kahyuM. khAlI rahelA Asana para besADayeA ne jamavA beThA. jamI rahyA pachI mahArAjAe kahyuM, A saubhAgyasu MdarIne potAnI HH
Page #602
--------------------------------------------------------------------------
________________ 504. bahenapaNIne kahelA zabdonI sAcA karI batAvavA A badhuM karavuM paDyuM hatuM." kahIne badhAne temanA gunAnI kSamA ApI kahyuM, tamArA jevA gI mAyAjALamAM phasAya te A sobhAgyasuMdarI ane huM koNa?" kahetA mahArAjAe gaganakSIne pUchayuM, "zeThajI! tamArA pagalAM A nagaramAM kyAranAM thayAM che?" mahArAja gaganadhUlIe kahyuM, "cha eka mahinA thayA." "tamArA gaLAmAM je mALA che te zuM kayAre paNa karamAtI nathI? " gaganadhUlIne gaLAmAM rahelI phUlanI mALA jetA mahArAjAe pUchayuM, javAbamAM gaganapUlI be, mahArAja, che te ema ja. ane tenuM kAraNa jANavA mATe tamAre mAruM vRttAMta sAMbhaLavuM paDaze." gaganadhalIne vRtAnta te kaho.mahArAjAe kahyuM eTale gaganalI kahevA lAge, "caMpAnagarImAM dhana nAmanA eka zeTha rahetA hatA. temanI strInuM nAma dhanya hatuM. temane tyAM putrane janma thaye. eTale meTo utsava karI tenuM nAma dhakelI pADyuM. te chokaro ATha varSane the. tyAre paMDitane che. te keTalIya vidyAomAM pAraMgata thaye. te jyAre yuvAvasthAmAM Ave tyAre te pitAnA bApane vepAra-dhaMdhAmAM madada karavA lAgyuM. te chokaro divasa jatAM sAro vepArI thaye eTale dhana zeThe vepAranuM kAma dhanakelIne seMpIne pite dharmadhyAna karavA lAgyA.
Page #603
--------------------------------------------------------------------------
________________ 505 eka divase dhana zeThe pitAnA dhananA bhAga pADyA. keTaleka bhAga dharmakAryamAM khape. keTaleka rekaDa bhAga vepAra mATe rAkhe. ne AphatamAM kAma Ave te mATe rane, sonuM, cAMdI vagere jamInamAM dATyuM. tenI yAdI karIne yAdIne kAgaLa senAnA mAdaLiyAmAM baMdha karI pitAnA gaLAmAM te rAkhyuM. dhakelI vepAramAM pAvaradho thaye eTale te bIjA vepArI sAthe dezaparadeza vepAra mATe javA lAgyA. dhanavAna dhanakelIne mAla bIjA vepArIo karatAM vadhAre Avate jato. tenAM vAhana cAlavAthI tenI dhULa AkAza sudhI pahoMcatI, tethI tenA sAthIdAre dhakelIne badale gaganalI kahevA lAgyA. te gagana dhUlI te huM" kahetAM te aTaka ne kSaNapachI AgaLa kahevA lAgyuM, "mahArAja ! mArA bApanI IcchAthI meM kauzAmbI purInA caMdra nAmanA zeThanI putrI rUkSmaNi sAthe dhAmadhUmathI lagna karyA ne tenI sAthe mArA divase AnaMdamAM javA lAgyA. paNa mANasanuM mana haMmezAM navAnI zodhamAM hoya che. ne e navuM zodhatA huM kAmalatA vezyAnA pheMdAmAM phasAye. mArA samayanI-dhananI barabAdI karavA lAge. mArAM gharaDAM mAbApa mane vakhatovakhata ghera belAvatAM, paNa huM kAmalatAne choDI jate nahi. pariNAme mArAM mAbApa mArA viyegamAM gUrI jhUrIne duHkhI thaIne marI gayAM. chatAMya huM ghera na gaye. mArA bApanA maraNa samaye mArI strIe mArA bApanA gaLAmAM rahetuM senAnuM mAdaLiyuM kADhI lIdhuM hatuM ne te pitAnA hAthe bAMdhatI.
Page #604
--------------------------------------------------------------------------
________________ 506 vezyAe mAruM dhana luMTI mane bhikhArI banAvyuM. tyAre mArI strI pilA mAdaLiyA sAthe tene piyara gaI ne jema pakSIo pAna vagaranAM vRkSone taje che, bhamaraH sukAyelAM phUlene taje che, ujajaDa thayelA vanane mRgalAM vagere je che. rAjasthaNa thayelA rAjAne tenA sevake taje che. svArthIo svArtha pUro thatAM saMbadhIta tyAga kare che tema vezyAe mArA jevA bhikhArI thaI gayelAne tiraskAra karI kADhI mUkyuM. te sAthe ja vAdaLanI chAyA, ghAsane agni, duSTane prema, paththara para raheluM pANI, vezyAne prema, svArthI mitra, A badhAM parapoTA jevA che." tevuM yAda AvyuM ne te para vicAra karate huM mAre ghera AvyA. gharanI thayelI durdazA jotAM huM duHkhI thaye. ne mArI strIne bolAvI lAvavA kauzAMbIpurI gaye. paNa mArI garIbIe mane koI oLakhe nahi eTale badhe badalI nAMkhyo hato. tethI mArAM sAsariyAM mane oLakhI zakayAM nahi eTale gharamAM te pesavA ja zAna de ? lAcAra thaI bhikSuka veza dhAraNa karI huM mArA sasarAnA gharanI pAsene citarA para paDI rahI meM mArA strInAM caritra jevA vicAryuM. bhUkhathI piDAtA meM mArI strInA hAthanI bhikSA lIdhI. te paNa mane oLakhI zakI nahi. citarA para paDI rahetA madharAta thaI. mArI sI hAthamAM lADune thALa laI daravAjA pAse AvI. daravAnane daravAje ughADavA kahyuM, paraMtu daravAne daravAje na ughADe. tethI te pAchI gharamAM gaI bIje divase jyAre huM bhikSA levA gaye, tyAre
Page #605
--------------------------------------------------------------------------
________________ 507 teNe bhikSA ApatAM mane pUchayuM, "tuM keNa che? kyAMthI AvyuM che?" meM kahyuM, "nasIbanA cakakare caDhatAM huM garIba thaI gaye chuM, jAtane huM vANiye chuM." belatAM mAre avAja dhrujate hate. jema tema karI ATaluM kahI huM cUpa rahyo. tyAre teNe kahyuM, "je tuM mAru kahyuM mAne, keIne kAMI na kahe te huM tane mArA bApanA gharamAM nekara rakhAvuM, khAdhepIdhe sukhI karuM. kAmamAM tAre madharAte daravAje ughADavAne. bela, tArAthI A thaze?" meM kabUla karyuM eTale mane tenA bApAnA-mArA sasarAnA gharamAM nekarI maLI. daravAje huM rahyo. te divase madharAte hAthamAM lADune thALa laIne te AvI. mane eka lADu ApI daravAjo ughADavA kahyuM. meM tarata ja daravAjo ughADa. te bahAra AvIne jhapATAbaMdha. cAlatI AgaLa javA lAgI. meM paNa tenuM caritra jovA pAchaLa pAchaLa javA mAMDyuM. cAlatI cAlatI te sarAphA bajAramAM AvI. huM paNa tenI lagabhaga thayo eTale eka jhADa pAchaLa saMtAI zuM thAya che te jovA Ubhe. thaDI vAra thaI haze tyAM to eka yuvAna AvyuM ne teNe mArI strIne jotAM ja eka tamAce ceDI dIdhuM. mArI strI, jamIna para paDI hAthamAM raheluM mAdaLiyuM jamIna para paDI gayuM. tenuM tene bhAna na rahyuM, te dhULa khaMkheratI UbhI thaIne garIbaDAnI jema kahevA lAgI, "vahAlA, kAla na avAyuM temAM mAre jarAya deSa na hatuM. muvA daravAne daravAje. ughADe nahi, eTale zuM karuM ? AjathI ne daravAna rAkhe
Page #606
--------------------------------------------------------------------------
________________ 508 rukamaNi tenA premIne kahI rahI. che, te roja daravAjo ughADaze ne ja huM AvI zakIza." mArI strInA zabdothI pele zAMta thaye ne AnaMda karI cAlyA gaye. mArI strI paNu ghara tarapha javA lAgI. eTale meM rastA para paDelA mAdaLiyAne laI lIdhuM ne utAvaLe javA mAMDayuM. ne huM makAnanA daravAjA AgaLa AvI sUI gaye. savAra thatAM meM pelA mAdaLiyAne tapAsyuM. ughADayuM. temAMthI mArA bApAjIne lakhele kAgaLa nIkaLe, temAM lakhyuM hatuM, "dhanazreNInA gharanA jamaNA khUNAmAM dasa hAtha De jamInamAM cAra karoDanuM dhana dATeluM che A kAgaLa vAMcatAM ja huM te AnaMdamAM AvI gaye. meM e sonAnA mAdaLiyAne bajAramAM vecI upajelI rakamamAMthI kapaDAM vagere karAvI. jamI caMdra zeDanI rajA laI huM mArA gAma caMpApurI tarapha cAlyA.
Page #607
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa suDatAlIsamuM ... .. . .. parIkSA gaganavUlI AgaLa kahevA lAge- huM mAre ghera jaI jamIna khodavA lAgyA. khodatAM mane ghaNuM ja dravya prApta thayuM. e dravyathI meM suMdara ghara vagere rAkhyA baMdhAvyAM. savArI mATe ghaDA rAkhyA ane karacAkara paNa rAkhyA. eka divasa huM sArAM vastra zaNagAra dhAraNa karI kauzAMbI nagarImAM mArA sAsarAmAM gaye, tyAM pahelAM karatAM sArA je mAre AdarasatkAra karavAmAM AvyuM, paNa meM mArI strInI parIkSA karavA tene na te bolAvI ke na tenA sAme joyuM. mArA A vartanathI rukimaNi manathI duHkhI thavA lAgI. bhejana vagerethI paravArI rAtanA huM jyAre sUIga hite tyAM mArI strI rukamaNi AvI. mArA paga dabAvavA lAgI. tethI huM jhabakI jAgI gaye ne kahevA lAgyA, "he priye ! mane UMghamAMthI uThADaye te te sAruM na karyuM. huM hamaNAM eka suMdara svapna joI rahyo hate." svAmInAtha!" rukamaNi belI, je svapna jotAM meM
Page #608
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAva ' tamane jagADayA tethI ATalA duHkhI thaI thaI rahyA che te kahezeA, evuM te kevu suMdara svapna tame joI rahyA hatA ? ' tAre te sAMbhaLavu che te sAMbhaLa.' meM kahyuM, eka srIe mane ghara sAcavavA nAkara rAkhyA hatA, te strIe khAvApIvA vagerenA sArA prabaMdha karyA hatA. te jyAre rAtanA mahAra jatI tyAre mane eka AAdaka' ApatI jatI te, jyAre mAdaka' ApI sarAphA bajAra tarapha javA lAgI tyAre huM paNa tenI pAchaLa pAchaLa cAlyA. tyAM eka puruSa Avyo ne te strIne kahevA lAgyA, 'tu mAle rAtre kema AvI na hatI ?" kahetAM teNe jorathI eka tamAcA tene mAryAM, tamAcA vAgatAM ja te strI jamIna para paDI. te UMDI ne kahevA lAgI, ' mane mApha karo, dvArapALe daravAjo ughADayA nahiM tethI huM AvI zakI nahi.' te strI jyAM paDI hatI, tyAM tenuM tAvIja paDI gayuM hatu. te tAvIja huM... uDAvavA jatA hatA, tyAM te te mane jagADayA. mArI AMkhA UghaDI gai.' A huM kahI rahyau hatA, tyAre te zAMta besI rahI hatI, eTale me gussA karI kyuM. rukamaNi, te' mane svapnamAMthI jagADI sAru karyu nathI., khAnadAna karIna lakSaNa nathI.' s. A tenI pApavArtA sAMbhaLIne tenuM hRdaya phATI gayuM. te tyAM ja marI gai. A joi pahelAM te huM gabharAI gayA ne
Page #609
--------------------------------------------------------------------------
________________ 511 vicAravA lAge have huM zuM karuM ?" vicAratA meM rukamaNinA zabane uThAvI te sarAphA bajAramAM jyAM tenA premIne maLatI hatI tyAM mUkayuM ne bAjumAM chupAI gaye. DIvAramAM tene premI tyAM AvyuM, teNe rukamaNine sutelI joI te samaje. rukamaNi gusse thaI sUI gaI che. tethI te gusse thaI be, "pApaNuM, ATalI badhI meDI kema AvI? paNa tenA praznane javAba rukamaNi kyAM ApavAnI hatI? javAba na maLavAthI teNe becAra lAta mArI, te paNa te bolI nahi, eTale te tene DhaDhaLavA lAge chatAM belI nahi, tethI te tene kALajIthI jotAM tene lAgyuM, "mArI lAta tenA marmasthAna para vAgavAthI te marI gaI, ane mane strI hatyA lAgI." bolate te pazcAttApa karavA lAge, gabharAvA lAge, pachI teNe e zabane eka khADAmAM nAkhI tyAMthI cAlavA mAMDayuM. he rAjana ! huM mArI ne strInI A dazA joI ghaNe gabharAye. huM prajavA lAgyA ne manathI duHkhI thato huM mArA sasarAne tyAM AvI cUpacApa suI gaye. savAra thatAM rumaNine nahi jevAthI tenAM mAbApa duHkhI thavA lAgyAM. meM temane rAtre banela banAva kahI meM mArA sasarAnI rajA laI tyAMthI cAlavA mAMDyuM, tyAre te zeThanI bIjI putrI surUpA hAthamAM mALA laI AvI ne kahevA lAgI, "tame mAre svIkAra kare tenA zabdo sAMbhaLI
Page #610
--------------------------------------------------------------------------
________________ 512 meM kahyuM, "tuM paNa mArI bahena jevI nIkaLe te? mane evI patnInI jarUra nathI." "he banevI!" te vinayapUrvaka belI. "huM mArAM mAtA-pitAne sAkSI rAkhI tamane A varamALA paherAvuM chuM. je A mALA saheja paNa sUkAya te mArAmAM apavitratA AvI che tema jANajo. mArA cAritranA prabhAvathI A mALA kyAre paNa sUkAze nahi." tenA zabdo sAMbhaLI meM tenI sAthe lagna karyA. tene laI mAre ghera AvyA. rAjana ! bArabAra varSanAM vahANuM vAyAM chatAM A mALa sukAI nathI. te mArA gaLAmAM zelI rahI che." vikramAditya A sAMbhaLI Azcarya pAmyA. ne vicAravA lAgyA, strInuM caritra kaI ja jANI zakyuM nathI. jANatAM nathI. zAstramAM kahyuM che. ghoDAnI cAla, vaizAkha mahinAnI megha garjanA, strInuM caritra, bhaviSya, anAvRSTi ativRSTi thavI te devatAo paNa jANatA nathI, te manuSyanI zI visAta? samudrane pAra karI zakAya, paNa kuTIla strIne samajI na zakAya." vicAratA mahArAjAe gaganadhUlIne kahyuM, "je tamane TuM na lAge te kahuM. huM tamArI strInI parIkSA karavA. IcchuM chuM." tamArI IcchA pramANe mArI patnInI tame parIkSA karI zake che." gaganadhUlIe kahyuM.
Page #611
--------------------------------------------------------------------------
________________ 513 "ka" kahI mahArAjAe pitAnA catura nekare mULadeva, zazIne bolAvI gaganadhUlIe kaheluM kahyuM, A sAMbhaLI muLadeve kahyuM, "je Apa rajA Apo te huM gaganadhUlInI patnInI parIkSA karuM. ne tene tenA dharmathI caLAvuM." jarUra, mULadeva, tuM tArI marajI pramANe parIkSA karI zake che." mULadeve mahArAjA pAsethI gaganadhUlInuM saranAmuM meLavI caMpApura gaye. gaganadhUlInA gharane patto meLavyuM. e gaganalInA ghara pAse eka DosI rahetI hatI, tene thoDA pisA ApI tenA gharamAM rahevA lAgyuM. teNe eka divase DesIne kahyuM, "je tuM gaganadhUlInI strI ane meLavI Ape. mArA tarapha AkarSAve te huM tane ghaNuM dravya ApuM." jarUra, jarUra" kahetAM DosImA cAlyAM gaganavUlIne tyAM, ne surUpAne kahevA lAgI, "mAre tyAM eka devakumAra je suMdara yuvAna AvyuM che. tenI AMkhamAM tame vasyAM che. tamAre pati keTalAya divasathI paradeza gayA che. tame ahIM ekalAM che, te te suMdara puruSa ghaNe dhanavAna che. tene maLe te kharAM." ' DosInI vAta sAMbhaLI surUpAe kahyuM, "meM kayAre paNa parapuruSanuM nAma sAMbhaLyuM nathI. huM parapuruSane maLavA cAhatI nathI."
Page #612
--------------------------------------------------------------------------
________________ 514 pitAnA lebhe lebhAyelI te DesI surUpa pAse vAraMvAra AvatI. mULadevanI vAta karatI, A vAtathI kaMTALatI sarpAe mULadevane tenAM karmanAM phaLa ApavA vicArI kahyuM, "DesImA! cAra divasa pachI te suMdara yuvAnane ahIM lAvaje." A sAMbhaLI rAjI thatI DesI pitAne ghera gaI ne mULadevane A samAcAra AvyA. surUpa mULadevane zikSA karavA teNe makAnamAM eka UMDe khADe chedAvI tenA para saDelI derIne khATale mULe, tenA upara rezamI cAdara pAtharI tethI tenA para besanAra khADAmAM paDe. A pramANe karI surUpa tenI rAha jovA lAgI, DesI pAna laI AvI eTale surUpAe kahyuM. "kAle e yuvAnane lAvajo. huM tene sAre AdarasatkAra karIza." bIje divase mULadeva sAthe DesI AvI. mULadevane jotAM ja surUpAe mIThA zabdothI satkAra karyo. DosI tyAMthI cAlI gaI, tenuM kAma mULadevane surUpa sAthe meLavavA jeTaluM ja hatuM. sukRpAe mULadevane hasatA hasatA jamADe pachI pelA khADA para rAkhelA khATalA para besADe. jevo mULadeva khATalA para beThe, te sAthe ja saDelI dorIe tUTI gaI-mULadeva UMDA khADAmAM jaI paDaye, teNe bahAra AvavA ghaNaya phAMpha mAryA, paNa te bahAra AvI zako nahi.
Page #613
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa15 mULadevane khADAmAM paDele joI surUpA belI, "are, A zuM thayuM ?" surUpa daraja khADAmAM tene khAvApIvAnuM ApatI ane kahetI, "AjathI AvuM kAma kayAre paNa karate nahi." divase eka pachI eka javA lAgyA. vRddhAe eka divasa surUpAne pUchayuM, "e yuvAna kyAM che?" e te khAI pI ahIM AnaMda kare che." surUpAe kahyuM, ghaNa divasa thayA paNa mULadevanA kAMI samAcAra na AvyA tethI mahArAjA vicAra karavA lAgyA. vicAra karatA mahArAjAe zazIbhUtane darabAramAM bolAvI mULadeva mATe pUchyuM paNa zazIbhUta zuM kahe? mahArAjAne tene mULadevanA samAcara jANI lAvavA kahyuM, tyAre zazIbhUte kahyuM, "huM e gaganadhUlInI strInuM ziyaLa naSTa karIza. mArA bhAIne zodhI lAvIza." kahI te te gaye caMpApurI, ne te pelI DosIne maLe. mULadevanA sarva samAcAra jANI DesIne kahyuM, "surUpa sAthe mane meLavI Apa." ne DesIe suphapA AgaLa zazIbhUtanA vakhANa karyA. guNa gAyA. - surUpAe zazIbhUtane pitAne tyAM lAvavA kahyuM ne je dazA mULadevanI karI hatI te dazA tenI paNa karI. eka divasa pelI DesI zazIbhUtanI khabara kADhavA AvI. tene paNa pelA be jaNa pAse mokalI dIdhI. e traNe
Page #614
--------------------------------------------------------------------------
________________ 516 jaNAM vatAM rahe te mATe sarUpA temane thADu" thoDu' khAvAnu' ApatI. dala traNe jaNAMne surUpa khAvAnuM ApatI, mULadeva ane zazIbhUtanI mahArAjA utsukatAthI rAha jotA hatA. temanA kaMI samAcAra na hatA. eka divase mahArAjAe gaganadhUlIne pUchyuM. huM viSNuka ! mArA sevake caMpApurI gayA hatA te haTM sudhI pAchA AvyA nathI. ne tamA! mALA paNa mukAI nathI. tethI Azcaya thAya che." " huM rAjan ! " gaganadhUlIe kahyuM " tamAra sevake sAI gayA che. hAryAM che athavA tame ApelA dravyathI mAja-majANu karavA kayaka bIje cAlyA gayA che." zuM bele mahArAjA ?
Page #615
--------------------------------------------------------------------------
________________ 517 divase jatAM gaganaLlIe peAtAne gAma javAnI vAta mahArAjAne karI. te sAMbhaLI mahArAjAe kahyuM, "huM paNa tamArI sAthe AvIza. tamArI strInI parIkSA karIza." " jarUra, jarUra. Apa Avaze te mArI zakti pramANe huM Apano AdarasatkAra karIza." gaganacUlIe kahyuM. gaganacUlIe ca'pApurI javA taiyArIo karavA mAMDI. levu - devu' patAvyuM, pachI mahArAjA ane temanA parivAra sAthe gaganadhulo caMpApurI Avyo. mahArAjAne eka suMdara mahAlayamAM utAro ApyA ne pAte peAtAne tyAM jaI peAtAnI strIne pUchavA lAgyuM. " kayAreka mULadeva ane zazIbhUta tAruM ziyaLa naSTa karavA ahIM AvyA hatA ? " javAbamAM surUpAe baneluM badhuM ja kahyuM, te sAMbhaLI gaganacUloe kahyuM. " svayaM mahArAjA peAtAnA e nekarAnA samAcAra jANavA ahIM AvyA che, jo tuM kahe teA temane jamavA AmaMtraNa ApuM." " jarUra, gharamAM badhI ja vastue che. atithi satkAra karavA e ApaNA dha che." patnInA zabdo sAMbhaLI gaganadhUlIe mahArAjAne kahyuM. ApanA te sevake ahIMyA AvyA teA hatA. paNa mArI patnIe temanA tiraskAra karI kADhI mUkayA." kahI mahArAjAne jamavAnuM AmaMtraNa ApyuM. mahArAjAe tenA svAkAra karyAM. -66
Page #616
--------------------------------------------------------------------------
________________ 518 gaganadhUlIe surUpAne samAcAra ApyA. surUpa te sAMbhaLI jyAM khADAmAM pelA traNa jaNa hatA. tyAM AvI kahyuM. "je mAruM kahyuM nahi mAne tenAM mastaka chedAI jaze tevuM mane devIe varadAna ApyuM che. jo tame mArA kahyA pramANe cAlavA taiyAra che te huM tamane A khADAmAMthI bahAra lAvuM." "he satI ! tame kaheze tema ame karIzuM." "sAruM" kahI temane bahAra kADhayA, navaDAvyA te bheMyarAmAM laI gaI pachI nIcenA oraDAmAM rasoI karavA lAgI. bhejana samaya thatAM mahArAjA sava parivAra sAthe jamavA AvyA paNa tyAM rasoI thatI joI nahi. gaganadhUlIne mahArAjAe kahyuM, "bhejano samaya te thaI gayo che, paNa raseInuM ThekANuM lAgatuM nathI ane te khUba bhUkha lAgI che. je tAtkAlika jamavAnI vyavasthA karavAmAM nahi Ave te ame cAlyA jaIzuM." mahArAjAnA zabdo sAMbhaLI gaganalIe hasIne badhAne Asana para besADyA ne nIcethI sAmagrI maMgAvI, surucipUrNa jamaNa jamI mahArAjA ane temane parivAra AnaMda pA . gaganavRlI!" mahArAjA bolyA "ATalA thaDA samayamAM A badhI vyavasthA kevI rIte karI?" mahArAjA !" gaganavRlI be, "mArI patnI pAse
Page #617
--------------------------------------------------------------------------
________________ 519 e yakSa ane eka yakSiNI che. e traNeya jaNe A badhI vastuo taiyAra karI." " ema ? " kahetA mahArAjAe kahyuM, " tame e yakSa ane yakSaNI mane Ape, tethI mArA rasADAnu kAma sArI rIte cAlaze ?'" kahetA mahArAjAe yakSayakSaNI ApavA Agraha karavA mAMDayA. eTale surUpAe kahyuM. "mahArAja ! Apa ApanA nagaramAM pahoMcA tyAM sudhI tamane bhAjananI muzIbata na paDe te mATe huM yakSa ane yakSaNI Apane ApIza. nagaramAM pahoMcatA ja temane pAchAM mokalI Apaze, ema karavA taiyAra hA te hu tamane ApuM, nahi te nahi." mahArAjAe te kabUla karyu. eTale surUpAe peTImAM khAvApIvAnu` mUkI caMdanAdithI suvAsita karI traNe jaNAMne aMdara besADI peTI baMdha karI, mahArAjAne sAMpI. te peTI laI saparivAra mahArAjA tyAMthI cAlyA. bIje divase bhAjanane! samaya thatAM mahArAjAe peTInI pUjA karI bhojananI sAmagrI mAgI, paNa kAMI maLyuM nahi. mahArAjAe phrIne phrI mAMgaNI karI tyAre aMdarathI avAja Avyo, "khAvAnuM tAro bApa Apaze? huM kayAMthI lAvuM ?" peTInI aMdarathI mULadeva ane zazIbhUte kahyuM, " huM rAjana! surUpAe amane ane eka DArsIne peTImAM adha karyAM che." mahArAjA A avAjathI paricita hatA eTale temaNe
Page #618
--------------------------------------------------------------------------
________________ 520 piTI bolAvI te temanI daSTie temanA sevako paDayA. jeo durbaLa thaI gayA hatA. " tamArI A dazA kema thaI? "mahArAjAe pUchayuM. javAbamAM zaramAtA zaramAtA je kAMI banyu hatuM te kahetAM kahyuM. "amArA khodelA khADAmAM ame ja paDayAM." A sAMbhaLI mahArAja Azcarya pAmyA ne gaganapUlane caMpApurIthI belAvI kahyuM. "he vaNika! tame bhAgyazALI cho. tamArI patnI jevI satI strI meM kyAMya joI nathI. tame tamArI patnI vize mArI AgaLa kahyuM hatuM te sAcuM che. te ghaNuM pavitra che." kahetA mahArAjA gaganadhUlI sAthe caMpApurI pAchA AvyA te surUpAnI prazaMsA karatA kahevA lAgyA. "he strI ! dhanya che. te satIomAM zreSTha che. tuM nirdoSa che. A saMsAramAM AdarzarUpa che. tAruM vartana saMsArIone anukaraNa karavA jevuM che." kahetA mahArAjAe surUpAnI ghaNI ghaNI prazaMsA karI avaMtI tarapha prayANa karyuM. ne avaMtImAM AvI rAjyakArabhAra saMbhALe.
Page #619
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa aDatAlIsamuM ... ... ... nasIbanAM nakharA bhAgyavAna nRpaka mile, sevaka svAmibhakta rUpacaMdra para IsI liye, vikrama hue anurakata, pitAnA puNyaprabhAvathI mahArAjA vikama sArI rIte prajAnuM pAlana karatA hatA. e mahArAjanI sevAmAM aghaTakumAra nAmane pratApI sevaka hate e aghaTakumAre potAnI zaktithI agnizaitAla nAmanA asurane vaza karyo hato tethI tenI prazaMsA cAra-cauTe ane ghareghara thatI. aghaTakumAranuM nAma te hatuM rUpacaMdra. tenA pitA vIrapura nagaranA nyAyapriya rAjA hatA, temanuM nAma bhIma. temanI paTarANInuM nAma hatuM pA. A rUpacaMdra nAnapaNathI ja rUpavAna, guNavAna ane zUravIra hate. e vIrapura nagaramAM rAjAne eka mAnIte keTavALa hato. tenuM nAma hatuM caMdrasena. te rAjabhakata hatA. e nagaramAM rAjapurohitanuM nAma hatuM gaMgAdAsa. A gaMgAdAsanI patnInuM nAma hatuM mRgAvatI.
Page #620
--------------------------------------------------------------------------
________________ 522 eka vakhate caMdrasena rAjA bhImanI AjJAthI rAjakara (mahesUla) vasUla karavA kheDUtanI vastI lagabhaga thaye, tyAre eka moTA vRkSanI nIce keTalAya kheDUte bhegA thayA hatA. temanI vacce eka brAhmaNa beThe hate. e brAhmaNa bhUta, bhaviSya ane vartamAna kahetuM hatuM, tyAM caMdrasena AvyuM ane taka maLatAM teNe paNa te brAhmaNane pitAne hAtha batAvya ne prazna pUche, "mArA kuTuMbamAM keTalA mANase che, te kaho joIe?" - joSI mahArAje praligna para vicAra karI, hAtha joI kahyuM, "zrImAnajI, tamArA kuTuMbamAM traNa bhAI, eka bahena ane pAMca suMdara strIo che." ka lasukha-- sahArAja caMdrasenane hAtha jovA lAgyA. brAhmaNanA sAcA zabdo sAMbhaLI caMdrasena khuza khuza
Page #621
--------------------------------------------------------------------------
________________ para3 thaI gaye. ne kahevA lAgyA, "he bhudeva! A khetaramAMthI tamArI IcchAmAM Ave teTalA maga laI le." caMdrasenanA zabda mahArAje potAnAthI UThAvI zakAya teTalA maga laI pioTalI bAMdhI ane tyAMthI cAlavA mAMDayuM, cAlatA cAlatA rastAmAM saMdhyAkALa thaye. tethI te brAhmaNe vIrapura nagaranI pAse Avela devamaMdiramAM rAta gALavA vicAra karyo. e gaMgAdAsa purohitanI strI mRgAvatI keTavALanA premamAM paDelI hevAthI te rAtane nakkI karelA samaye lADune thALa laI maMdire AvI. ne sUtelA purehitane caMdrasena mAnI premathI jagADe. ane khUba bhAvathI khavaDAvyuM. AkhA dahADAnA bhUkhyA brAhmaNe lADavA maLavAthI zAMtithI khAdhe ja rAkhyuM, te thALamAM hatA teTalA lADu khAI gayuM. te joI mRgAvatIne navAI lAgI ne tene sparza karyo, te sAthe ja te camakI. A caMdrasena nathI tenI khAtarI thaI gaI ne pUchavA lAgI, "tame keNa che?" "huM--brAhmaNa chuM." te be. "teM mane ahIM kema lAvI?mRgAvatIe pUchayuM. he mRganayanI." te brAhmaNa bole, game tema thayuM, paNa huM tane aDake te nathIne ? te ja mane jagADI lADu khavaDAvyA. tArI IcchA lADunI kImata levAnI
Page #622
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa24 hoya te A mArI pAse maga che, te laI jA. beTI dhamAla zAne kare che?" brAhmaNanI artha vagaranI vAta sAMbhaLI mRgAvatI thALa laI ghera gaI. ane makAnanI agAsImAM besI vicAravA lAgI, "Aja rAtanA caMdrasena kyAM haze?" vicAramAM ne vicAramAM te UMDI utarI gaI. agAsImAM beThelI mRgAvatIne keTalAya samaya vicAramAM pasAra thaI gaye. tevAmAM caMdrasena nekaranA hAthamAM dIvA sAthe tyAMthI nIkaLe ne maMdira tarapha javA lAgyA. mRgAvatIe caMdrasenane je te sAthe ja pharIthI lADune thALa bharI maMdira tarapha cAlI. sAce ja kAmAMdha divasa rAtane joI zakatuM nathI. caMdrasena cAlate cAlato purahita hatuM tyAM AvyA. tyAM teNe pelA brAhmaNane sUtele che eTale teNe brAhmaNane bIje sUI javA kahyuM. tyAre brAhmaNe kahyuM, "rAtanA huM joI zakatuM nathI. ratAMdhaLo chuM. huM kayAM jAuM ?" tyAre caMdrasene nokarane brAhmaNane laI javA kahyuM. nokara tene laI gaye pachI te dI mUkI cAlyA gaye. lADu laIne AvatI mRgAvatIe dIvAnA prakAzanA AdhAre bhIma yakSanA maMdira tarapha cAlavA mAMDyuM. maMdire AvI. tyAM ekAMtamAM brAhmaNa sUte have tene caMdrasena samajI jagADe ane kahyuM, "he priya! A lADu jame."
Page #623
--------------------------------------------------------------------------
________________ para5 brAhmaNa UThI lADu khAvA maMDe. paNa tenAthI khavAtuM na hatuM. mRgAvatI Agraha karatI hatI, eTale brAhmaNe nA pADI. tenuM peTa bhareluM hatuM. mRgAvatI vAta karI tenI pAse gaI aDakI te sAthe ja "A te te ja brAhmaNa che, vaLI pAcho kyAMthI A?" manamAM belI, ne brAhmaNane kahevA lAgI, "mane pAchI tuM ahIM kema lAvyA? have mArA mananI IcchA pUrI kara." "he mRgalocanI!" brAhmaNa bolyA, "tuM jUhuM kema bole che? huM tane aDaLe paNa nathI. meM tArA ApelA lADu khAdhA che, tAre lADunI kImata joItI hoya te A paDayA maga. laI jA. huM parastrInuM moDhuM jevA irachate nathI. parastrIne huM mAbahena samajuM chuM. tethI tuM mArI bahena che, huM tArI agya IcchAne pUrI karI zakuM tema nathI. jA, ekadama ahIMthI cAlI jA." brAhmaNanA zabdo sAMbhaLI mRgAvatI nirAza thaI pitAne ghera gaI. manamAM AjanA banAva viSe vicAra karatI te Akhare thAkI manane game tema samajAvI sUI gaI. caMdrasena savAra thatAM pitAne ghera gaye ne pitAnAM nityakarma karavA lAge, tyAre pelA brAhmaNe paNa UThI snAnAdi karI nitya--pUjApATha karIne te nagara tarapha javA lAge. rastAmAM caMdrasena tene sAme maLe ne pUchavA.
Page #624
--------------------------------------------------------------------------
________________ 529 lAge, "Aja te tame khUba khuza jaNAve che ?" javAbamAM te brAhmaNa be, "tamArI kRpA che." tame Aje japhara rAjasabhAmAM Avaje." caMdrasene kahyuM, "huM tamane mArA jevI bheTa apAvIza." jamyA pachI brAhmaNa rAjasabhAmAM gaye. ne rAjAne suMdara zabdamAM AzIrvAda Ape, te vakhate taka joI caMdrasena balya, "mahArAjA, A brAhmaNa ghaNe vidvAna che. kuMDaLImAM joI bhUta, bhaviSya ane vartamAnanI badhI vAte kahe che." " kahe joie bhudeva!" rAjAe pUchyuM, "kAle mArA rAjyamAM zuM banAva banaze?" rAjAne prazna sAMbhaLI praznalagna mUkI te para vicAra karI kahyuM, "kAle tamAre mukhya hAthI maraNa pAmaze." te mATe kAMI zAMti prayoga karavo jarUrI che?" rAjana " brAhmaNa bolyA, "lekha para mekha mArI zakAtI nathI. je thavAnuM che te thaIne ja rahevAnuM che, tene mithyA kaI ja karI zakatuM nathI." brAhmaNanA zabdonI parIkSA karavA rAjAe tene potAnI pAse mahelamAM rAkhe ane gajarAjanI saMbhALa rAkhavA sainike goThavI dIdhA. rAjAe laI zakAya teTalA cAMpatA pagalAM lIdhAM, chatAMya thanArane aTakAvI zakAyuM nahi. rAjAne
Page #625
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa27 mukhya hAthI savAra thatAmAM te madathI gAMDe thaI gaye, pagamAMnI sAMkaLa teDI nagaramAM AvyuM. lekenAM gharanA bAraNuM teDate, nagaramAM jyAMtyAM ghumavA lAge, sarvatra gabharATa phelAI gaye. samudramaMthana karatA je khaLabhaLATa thaye have te khaLabhaLATa AkhA nagaramAM atyAre jaNAto hato. e gAMDA hAthI pAse ja javAnI keInI ja hiMmata cAlatI na hatI, te tephAnI-gAMDA hAthIe ekAeka kRSNa brAhmaNanI strIne suMDhamAM pakaDI, uchALata-ciMghADatA te AgaLa vadhe. A vAta nagaramAM phelAI gaI, badhA trAsa pAmavA lAgyAM, paNa kaI te strIne choDAvavA javA vicAratuM na hatuM. brAhmaNanI dayAjanaka dazA joI rAjakumAra rUpacaMdra bhAle laI tene bacAvavA 05 1: dala rAjakumAra caMdrasena hAthIne kahI rahyo.
Page #626
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 AgaLa vadhyA ne hAthIne kahevA lAgyA, " are A duSTa hAthI ! tuM baLavAna thaI nikha`La abaLAne kema herAna kare che? jo tArAmAM zakti-baLa hoya teA mArI sAme Ava," rAjakumAranA zabdo jANe te hArthI samajyuM hoya tema brAhmaNIne choDI rAjakumArane pakaDavA dhasyA; tyAre te jANe yamarAja ja hoya tevA jAteA hateA. rAjakumAre gAMDA hAthInA potAnA baLathI pUrepUro sAmano karyo. hAthIne khULa pherA pachI jorathI tenA marmIsthAnamAM bhAle mA te sAthe ja vedanAnI bUma pADI hAthI jamIna para paDayA, marI gayA, hAthInA maratAM rAjA temaja prajAe rAjakumAranI bahAdurIthI khuza thai 'jaya jaya'nA pAkAre pADI AkAzane bharI dIdhu . AkhAya nagaramAM rAjakumAranI bahAdurInA vakhANu thavA lAgyAM. rAjAe rAjakumArane abhinaMdana ApavA AkhAya nagarane tAraNa!--dhajAethI zaNugAravA AjJA ApI, te utsava karyA. mAnavamedanI samakSa rAjakumArane ghaTakumAranAM nAmathI sabace. elAvyuM. rAjakumAre koithI na ghaTI zake tevI ghaTanAne ghaTAvI hatI ane tethI rAjAe tene aghaTakumAra kahyo hato. rAjAe paNa rAjakumArane abhinadana ApyAM pachI teNe pelA brAhmaNane kheAlAvI tenu sanmAna karI khUba dhana Apyu ne vidAya karyA.
Page #627
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa29 rAjakumArane abhinaMdana ApavA garIbathI zrIma sudhInA badhA ja AvyA hatA, paNa rAjane vaDApradhAna sumati A na hato. tethI rAjAne khoTuM lAgyuM, te A tyAre rAjAe be kaDavA zabdo kahyA, tyAre maMtrIzvare ghaNI zAMtithI-vinayathI kahyuM, "he rAjana ! rAjakumAra rAjyanA mukhya hAthIne mAryo te ThIka karyuM tthI. hAthI e rAjane rakSaka-mukhya aMga che. yuddhanA samaye zatrunA rAjanA koTane daravAje hAthIthI ja teDavAmAM Ave che, e hAthIne rAjamAM maMgaLarUpa gaNavAmAM Ave che. rAjana, vadhAre to zuM kahuM, mane duHkha thAya che e hAthInA mAravAthI sainikanuM baLa ghaTaze. tethI rAjakumAre je karyuM te sAruM to nathI ja karyuM, hAthIne keIpaNa rIte vaza kare jete hato, ane tame paNa hAthInA maratAM utsava uja. rAjakumArane pretsAhana ApyuM. A badhuM ThIka na karyuM. tame jyAre rAjanA mANaso bhegA karI AnaMda manAve che, tyAre tamArA dumane tamArA te AnaMdamAM tamArI hAra joI rahyA che. hAthIne mAravAne je prasaMga banI gaye te sAre to nathI ja banyo ane tethI huM AnaMdamAM bhAga levA AvyuM na hatuM. mAtA, pitA, mitra, bhAI, putra, putrI, vagere snehIo ane hAthI, gheDA vagerenA mRtyuthI-priya vastunA. viyegathI darekane duHkha thAya ja." 34
Page #628
--------------------------------------------------------------------------
________________ 537 pradhAnanA zabdomAM raheluM satya rAjAne samajAyuM ane pradhAnanA na AvavAnuM kAraNa paNa samajI zakyA. A banAva banyA pachI keTalAya divaso bAda rAjA bhIme rAjakumArane sakhata zabdomAM Thapako ApatAM kahyuM, kuputrathI kuLa, adharmathI meLavela dhana ane rogathI gherAyela deha lAMbo samaya Takta nathI." pitAnA pitAnA zabdo sAMbhaLI rAjakumAranA manane dukha thayuM. te vicAravA lAgyuM, "nIca mANase dhana che che, madhyama varganA mANase dhana ane mAna Icche che, zreSTha puruSe te mAtra mAna ja Icche che." pitAnI pratiSThAnI kImata samajanAra rAjakumAre pitAnI strIne laIne keIne kAMI kahyA vinA ja rAtanA ghara cheDI cAlavA mAMDayuM. pitAnI patnI sAthe rAjakumAracAlate cAlate vIrapurathI bahu dUra nIkaLI gaye. rastAmAM rAjakumAranI patnIe zubha muhUrtamAM sUrya jevA tejasvI putrane janma ApyuM. te pachI AgaLa vadhatA keTalAya nAnA moTA gAme vaTAvatA teo avaMtImAM AvyA ne zrIdanAmanA vepArInI dukAnanI bAjumAM tenI patnIne besADI rAjakumAra nekarInI zodhamAM nIkaLe. zrIda zeThanI dukAne e puNyazALI bALakanA prabhAve, mAla lenAranI bhIDa thaI, te divase zeThane sArA je vakare
Page #629
--------------------------------------------------------------------------
________________ thaye. naphe paNa sAre thaze. AthI zrI zeThane navAI lAgI. te manamAM vicAra karato be, "ATale badhe vako zAthI che ?" zeThe theDIvAra pachI pitAnI dukAnanI bAjumAM bALakane khoLAmAM laI beThelI eka strIne joI, te strInI pAse jaI vRddha zrIda zeThe pUchayuM, "he bAI, tArA khoLAmAM kare che ke chokarI ?" zrIda zeThanA pUchavAthI teNe pitAne putra batAvyuM. zeTha sUrya samAna kAMtivALA bALakane joi, khuza thayA. te manamAM belavA lAgyA, "A ja bhAgyazALI bALakanA prabhAvathI mArI dukAne Aje khUba na thaye hevo joIe." zeTha Ama manamAM besI rahyA che tevAmAM karI zadhavA gayele rUpacaMdra rakhaDI rajhaLI tyAM AvyA ne pitAnI patnIne kahevA lAgyo, "priye ! ahIM annajaLa hoya tema lAgatuM nathI. ApaNe AgaLa javuM joIze. ahIM ApaNane karI maLe tema nathI. koI mane ahIM karI rAkhavA taiyAra nathI." dhaNIdhaNiyANI vacce thatI vAtacIta sAMbhaLI zake kahyuM, "he musAphara ! Aja tame mAre tyAM mahemAna thAo. tamane jyAM sudhI ThIka lAge tyAM sudhI mAre tyAM rahI zake che." e pramANe kahetA zeThanA AgrahathI lAcAra thaI rUpacaMdra
Page #630
--------------------------------------------------------------------------
________________ - para pitAnA bALaka temaja patnI sAthe zeThane tyAM gaye. rAta tyAM ja rahyo. rAtanA rUpacaMdra UMghe che tema mAnI zrIda manamAM kAMIka vicAra karate pAse sUtelA nekarane dhImethI kahevA lAge, "A paradezI rAtanA cerI te nahi karI jAya ne ?" rAjakumAranI patnInA kAne A zabdo paDatAM te bolI, zeThajI! tame emane mATe je vicAryuM te sAruM te nathI karyuM. mArA pati bahAdurIthI kamAIne khAvAvALA che, te cerI jevA nIca kAmane kayAre paNa nahi kare. tame bephIkara rahe. ghaDapaNathI jarjarita thaI gayele bhUkhe siMha kayAre paNa ghAsa nahi khAya, mahApuruSe pitAnI mAna maryAdAne kyAre paNa bhaMga karatA nathI." rAjakumAranI strInA zabdo sAMbhaLI zeTha khUba khuza thayA. pachI zeTha meDI rAta sudhI rAjakumAra sAthe vAte karIne sUtA. bhukhA aura dubalA jarA se jarjarita, siMha kayA ghAsa kabhI khAtA hai ? mahApuruSa ApanI mAna maryAdA kA, kabhI ulaMghana nahIM karate hai.
Page #631
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa ogaNa5yAsamuM ... ... zerane mAthe savAzera rAjakumAra rUpacaMdra patnI ane putra sAthe AnaMdathI zeThane tyAM rAta pasAra karI. savAra thatAM badhAM jAgyAM. snAnAdi kriyA nipaTI gayAM, tyAre zrIda zeThe prasanna thaI rUpacaMdranI patnIne kImatI sADI ane rUpacaMdane sArI jAtanI ghaDI ApI saMbaMdhane daDha karyo, te pachI vinayathI rUpacaMdra zrIdane pUchyuM, "mahArAjA vikramAdityanA darabAramAM kevI rIte praveza karuM ane temanI sevA kevI rIte karuM te mane kahe ?" javAbamAM zeThe kahyuM, "je kaI mahAmaMtrI bhamAtrane cha mahinA sevA karI prasanna kare che tene mahAmaMtrI mahArAjA pAse laI jAya che, ne tene mahArAjAnI sevA karavAnuM saubhAgya maLe che." - zrIda zeThanA zabda sAMbhaLI rUpacaMdra manamAM Aje ja darabAramAM javAno nirNaya karyo. mahArAjAne bheTa dharavA phaLaphaLAdi laI rAjadarabAra tarapha te cAlya. rUpacaMdra rAjasabhAnA pravezadvAra pAse AvyuM. aMdara javA yatna karavA lAgyuM, tyAre dvArapALe tene re. eTale
Page #632
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 teNe dvArapAlane eka tamAca mArI bhoMya bhegeA karI dIdhA. ne te aMdara cAlyA. ghaNA ja vivekathI nirbhayatAthI sabhAnI vacamAM jaI mahArAjA pAse gayA. mahArAjAe tenA sAmuM joyu te sAthe ja teNe phaLaphaLAddhi temanAM caraNamAM mUkayAM nai vinayI namaskAra karI peAtAne ceAgya sthAne UbhA rahyo. mahArAjAe tenA prabhAvazALI caherA ane manahara rUpa dekhyu, ne tenA tarapha AkarSAyA. rUpacaMdna vivekI mahArAjA sAthe vAta karI, mahArAjA tenA zabda, cAturI, vinaya, vAta karavAnI rItabhAta joI prasanna thayA ne tene dasahajAra sAnAmahArA ApI bhaTTamAtrane kahyuM, tame A Avela bhAine rahevA vagerenI vyavasthA karI Apajo. ' rAjasabhA jyAre visarjana thaI tyAre bhaTTamAtre dvArapALane 66 A atithi mATe su Mdara ghara vagerenI vyavasthA kare." e dvArapALe tenA hAthanI tamAca khAdhelI hAvAthI tenA para pahelethI ja ciDAyelA hato; chatAM rAjAnA hukama mAnyA vagara cAle tema na hatuM, tethI drArapAla manamAM khelye, " ene phsAvavAnI sArI taka maLI che. mane tamAca mArI hatI tene badale have levA de." manamAM Ama khelatA dvArapALa tene lai nagaramAM cAlyuM. cAlatA cAlatA jyAM agnivatAla rahetA hatA tyAM AvI aTakayA. ne ghara batAvI rUpacaMdrane dvArapALe kahyuM, " A gharamAM tame rahejo." kahI te to cAlyA gaye. i kahyuM,
Page #633
--------------------------------------------------------------------------
________________ - bahArathI ja e manane IrUpacaMdra pitAnI strIne levA zeThane tyAM gaye. rastAmAM garIbagarakhAMne kAnA Apate zeThane tyAM AvyA ne pitAnI strIne badhI vAta kahI. A vAta sAMbhaLI zrI zeTha rAjI te thayA paNa amitAlanA gharamAM rahevAnI vAta temane ThIka na lAgI. rAjA vikrame je sone mahore tene ApI hatI, te vaheMcatA vaheMcatA mAtra be ja rahI hatI. te teNe tenI patnIne ApI. tenI patnIe udAra hRdayI thaIte be senAmAhere zeThanA dIkarAnI vahune ApI. tyAre zeTha manamAM ciMtA karavA lAgyA, "A bicArA musApharane jAna jokhamamAM AvI paDe." paNa rUpacaMdra hiMmatathI kahyuM, "zeThajI, tame jarAya ciMtA karazo nahi, mAruM te bhaluM ja thaze. tame rAjI thaI amane javAnI rajA Ape" - zeThanI rajA laI zeThanI ApelI ghoDI para savAra thaI patnI ane putranI sAthe te agnivaitAlavALA makAne Avyo. te jyAre rastethI pasAra thaI rahyo hato tyAre loko kahetA hatA, "A bicAro musIbatanI jALamAM phasAI gaye. e ' agnivatAlanA gharamAM zI rIte raheze? makAne pahoMcatAM tenI patnIe kahyuM, "patideva, gharamAM ghaNe ja kare che. sAphasupha karAvyA pachI ja rahI zakAze." makAna svaccha karavA mATe majUranI jarUra hatI. tethI, rUpacaMte AjubAju tayAsa karI paNa majUra na maLe. eka
Page #634
--------------------------------------------------------------------------
________________ 536 tenI patnI ane putrane gharamAM rAkhI majarazedhavA te nagaramAM gaye. tenI patnI tenA bALakane pAraNAmAM suvADI pAraNuM jhulAvatI gAvA lAgI, "e dIkarA, tuM zuM karavA raDe che? tArA bApu tane ramavA mATe hamaNAM ja agnine lAvaze. tuM tenI sAthe ramaje. have DAhyo thaI jA." rUpacaMdranI patnI A gAI rahI hatI, te vakhate agnitAla Avyo. pazuomAM zreSTha ghaDI joI ane mANasane avAja sAMbhaLI te rAjIrAjI thaI gaye. ne be, "Aja mAruM bhakSa hAlI cAlIne ahIM AvyuM che. Aja khuzIthI khAvAnuM maLaze." kahetA agnike kahyuM. "A prANIonI pAse cAle." ne te pitAnA gaNa, bhUta, preto vagere sAthe te ghaDI pAse gaye. gheDanA moDhAmAM leDhAnI lagAma joI te DarI gaye. ne ghaDInI pAchaLa jaI Ubhe rahyo. tevAmAM ekAeka gheDIe lAta mArI tethI te jamIna para paDaye. ne tarata ja pAcho UbhuM thaI gaye, UThayA pachI aMdarathI gAvAne avAja sAMbhaLyuM ne te DarI gaye. tene bhaya pAmele jatAM rUpacaMdranI patnI padhAe pUchyuM, "Daro nA, tame ciraMjIva raho, tame keNa che? ahIM kema AvyA che?" javAbamAM agnike kahyuM, "huM rAkSasa chuM" eTale padhAe kahyuM "hura rAkSasane saMhAra karanArI chuM. rAkSasa mAre kherAka che. meM kaI sArA coghaDiyAmAM A putrane janma Ape che, tenA bApe tenuM nAma mukuMda rAkhyuM che. eka joSIe A bALakatA graha joI kahyuM che, "agnikane mArI
Page #635
--------------------------------------------------------------------------
________________ 537 tenuM lehI A bALakane pAva tethI te lAMbA AyuSyavALe thaze." tethI mArA patideva ahIM AvyA che ane anitAlanI zidhamAM gayA che." dalAi H een eigu padmA agnika ne tene paricaya pUcho rahI padmAnA zabdo sAMbhaLIne gabharAIne agnizaitAla che, hamaNAM meM praNAma karyA tyAre tame ciraMjIva rahe. te AzIrvAda ApyA hatA, have tame mane mAravAnI vAta karo chete keTaluM vicitra agnizaitAlanA zabdo sAMbhaLI paDyAe pUchayuM, "zuM tame ja agnika che? "hA, huM ja agnika chuM" agnizaitAle javAba ApI che sArA mANase ekavakhata ja je methI le che te jIvananI
Page #636
--------------------------------------------------------------------------
________________ chellI ghaDI sudhI pALe che. tame mane zubha AzIrvAda Ape che, te pachI huM muzkelImAM mukAuM tevuM tamAre ja karavuM joIe. rAjA, saMta puruSa ekajavAra bole che. kanyAdAna paNa ekajavAra devAya che." agnizaitAlanA namratAbharyA zabdo sAMbhaLI padmAe kahyuM, tame A tAvaDA nIce saMtAI jAva. huM tamane mArI caturAIthI bacAvI laIza." padmAnA zabdomAM vizvAsa rAkhI agnivaitAla bAjumAM paDelA tAvaDA nIce saMtAI gaye te ja vakhate rUpacaMdra bahArathI Avyo. padhAe bahAra AvI rUpacaMdrane ekAMtamAM laI jaI badhuM kahyuM. pachI jANI joI rUpacaMdra moTethI bolyA, "kema, agnizaitAla ahIM AvyA che ne? te jarUra ahIM Ave joIe. kyAM saMtADa che?" "he prANanAtha," padmA belI, "e te AvI A makAnamAM rahyo che." A sAMbhaLI agnika ghaNe gabharAye ane vicAravA lAgyo, "huM ene kAMI ja karI zakuM tema nathI. te pratApI vIrapuruSa che. tenAM pUrvanAM puNyathI te mArAthI paNa vadhu baLavALe che." Ama agnivaitAla vicArato hato, tevAmAM garIba thaI gayelA anitAlane padmAe hAtha pakaDI abhayadAna ApI tAvaDAnI. bahAra kADhaye, ne pitAnA pati pAse vAvI.
Page #637
--------------------------------------------------------------------------
________________ prajatA anizaitAla sAme joI rUpaca pUchayuM, "tu keNa che?" javAbamAM agnivetAle kahyuM, "huM rAkSasa chuM." "tuM mane oLakhe che?" rUpacaMdra kahyuM, "huM rAkSasone mAre chuM." "he rAkSasone mAranAra, agnizaitAla bolyA, "tamArI. patnIe mane abhayadAna ApyuM che, to pachI tame mane AvuM zA mATe kaho cho?" je, tuM mArI vAta mAnavAnI pratijJA kare rUpacaMdra be, "te ja huM tane jIvato javA daIza. nahi to huM tane mArI ja nAMkhavAne, ATalI ummaramAM to meM keTalAya. duzamane hatA na hatA karI nAMkhyA che." rUpacaMdranI vAta sAMbhaLI agnibaitAla bahu bhaya pAmya, tethI teNe rUpacaMdranuM kahyuM mAnavAnI pratijJA karI. eTale. rUpacaDhe tene nAkamAM natha paherAvI dIdhI ane sAMjanA te agnizaitAla para besI mahArAjA vikramanI pAse javA lAgyA. rastAmAM leke agnitAlanI thayelI dazA joI navAI pAmatA kahevA lAgyA, "are, A vIrapuruSe to agnizaitAlanI burI dazA karI." - leka aMdara aMdara kahevA lAgyA, "je kaI rUpacaMdranI niMdA karaze to tene agnizaitAlane kahI mArI naMkhAvaze... je bhUta preto bIjAnA mAthe caDI besatA hatA, temane A vIrapuruSe lagna karyA keTalI navAInI vAta che".
Page #638
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa40 A thatI vAta kAne paDatA nagaranA vepArIo temaja bIjAo potapotAnuM kAma cheDI dekhavA jevA AvyA. keTalAka dukAnadAre ane leke agnizaitAlanA bhayathI nAsI gayA. rUpacaMdra agnizaitAlane kaI vastu lAvavA mATe kaheto ke tarata ja te dukAne parathI uThAvI lAvI deto. US SO AS A M T W PM dAkha rUpacaMdra agnivaitAla para besI vikramanI sabhAmAM jAya che. rUpacaMdra agnizaitAla para besI mahArAjA vikramanI rAjasabhAmAM pahoMce, tyAre rUpacaMdranuM kArya joI mahArAjA ne maMtrIgaNa vagere prasannatA sAthe navAI pAmyA. rUpacaMdra agnivaitAlane vacce lAvavA kahyuM. agnivaitAla te lAge, eTale maMtrIone te ApavA lAgyuM. tyAre badhA AmathI tema bhaya pAmI deDadeDa karavA lAgyA. eTale rUpacaMdra maMtrIone kahyuM, "zA mATe tame deDADa kare che te mArI
Page #639
--------------------------------------------------------------------------
________________ 541 AjJA viruddha kAMI ja karI zakto nathI. tame A vA , pahere." rUpacaMdranA A zabdae maMtrIoe tenAM ApelAM va lIdhAM. rUpacaMdranI A vIratAthI mahArAjA ghaNA prasanna thayA ane tenuM bahumAna karyuM. samayanA AgaLa vadhavA sAthe rUpacaMdra ane agnizaitAla vacce snehanI gAMTha baMdhAI anibaitAla jema rUpacaMdrane Adhina hatuM. tema rUpacaMdra paNa mahArAjAne bhakta thaI gayuM hatuM. mahArAjAe rUpacaMdranuM nAma aghaTakumAra rAkhyuM. kemake teNe asaMbhavita kAryane saMbhavita karI batAvyuM hatuM, kemAM paNa te aghaTakumAranA nAmathI jANIte thaI gaye. mahArAjAe e zUravIra aghaTakumArane potAne aMgarakSaka banAvyuM. divase eka pachI eka jatA hatA. rAjyamAM sukhazAMti hatI. tevAmAM eka divase eka rAtanA mahelathI thoDe dUrathI raDavAne avAja AvyuM te sAMbhaLI mahArAjAe aghaTakumArane kahyuM, "aghaTa ! A madhyarAtrie keNa, kyAM ane kema raDI rahela che tenI tapAsa karI te." mahArAjAnI AjJA thatAM ja avAjanI dizAe te cA. mahArAjA paNa pAchaLa pAchaLa javA lAgyA cheDe dUra jatAM pIpaLAnA jhADa para kaI roI rahyuM hatuM te
Page #640
--------------------------------------------------------------------------
________________ teNe joyuM. tyAM jaI teNe pUchayuM, "he devI! tame keNa che? tame kema raDe che ?" "huM A rAjanI adhiSThAtrI devI-rAjalakSmI chuM." te strIe kahyuM, "kAle mahArAjA vikemanuM mRtyu che tenA maratAM mArI zuM sthiti thaze te vicArathI raDuM chuM." "he devI!" aghaTe pUchayuM, "mahArAjA vikrama lAMbA AyuSyavALA thAya te mATe koI upAya che?" hA" devIe kahyuM, "tame je tamArA putranuM alidAna Ape te mahArAjanuM thatuM mRtyu aTakI jAya. A sivAya bIje keI upAya nathI." devInA zabdo sAMbhaLI aghaTakumAra pitAne ghera gaye. pitAnI patnIne jagADI badhI vAta karI. pUchyuM, "he. priye! Aja mArI rAjabhaktinI parIkSA che, tamAre zuM vicAra che?" he prANanAtha!" padmAe tarata ja javAba Ape, "je mahArAjAnuM aniSTa mArA putranuM balidAna ApatAM aTatuM hoya to huM mArA putranuM balidAna ApavA taiyAra chuM." pitAnI patnInA zabdo sAMbhaLI pitAnA putrane laI pilA pIpaLAnA jhADa pAse te Ave ne pitAnA putranuM balidAna ApI te cAlyA gaye. . A badhuM mahArAjA vikrama saMtAIne joI rahyA hatAM.
Page #641
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahArAjAe tenI parIkSA karavA ja madharAtre tene eka hato. vikramAditye aghaTanI vIratA, rAjabhakti ane tyAga joI manathI tene dhanyavAda ApatA pIpaLAnA jhADa nIce AvI rAjalakSmIne saMbaMdhI pitAnI talavArathI mAthuM kApavA taiyAra thayA. jevI mahArAjAe talavAra UMcI karI te ja vakhate devI pratyakSa thaI belyAM, "he zUravIra rAjA! tame sAhasika, dAnavIra ane buddhimAna che. tame mAthuM kApatA aTakI jAva. huM tamArA para prasanna chuM, tamArI marajImAM Ave tevuM varadAna mAMgI sukhI thAva." he devI ! " mahArAjAe kahyuM, "jo tame mArA para prasanna thayAM che to aghaTakumAranA putrane sajIvana kare." he rAjana, " devIe kahyuM, "huM aghaTakumAranA / Hirth himA ? ta... K L M W T US mahArAjAe aghaTakumAranA putrane sajIvana karavA kahyuM.
Page #642
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 putrane jIvato karuM chu.M " kahetAM devIe marelA bALakane jIvato karyAM. mahArAjA te bALakane lai mahele AvyA, ne mALakane gupta jagAe rAkhI sUi gayA. savAra thatAM ja aghaTane tenI strI sAthe mahArAjAe mahelamAM melAnyA, aghaTane tenI strI sAthe rAjadarabAramAM to joi leAkeA aMdara aMdara kahevA lAgyA, " juo, juo, ANe to AvatAM ja mahArAjAne vaza karI lIdhA. mahArAjA tenuM keTaluM mAna sAcave che. tene potAnA mahelamAM paNa khAlAvavA lAgyA. ,, mahArAjA AgaLa aghaTakumAra Avyo tyAre mahArAjAe premathI pUchyuM, " aghaTakumAra, tamane kAMI prajA che ke nahi ? " te "" 66 mahArAjA, eka bALaka che. aghaTakumAre javAba Apyo. " te kyAM che?" mahArAjAe pUchyuM, te tenA mAmAne tyAM che." aghaTe kahyuM paraMtu mahArAjAe sAcuM mAnyuM nahiM, Akhare tene sAcuM kahevu ja paDyu. "mAre eka putra hato. tenuM mahArAjAnuM aniSTa thatuM aTakAvavA mATe devIne aLidAna ApyuM. ,, rAjAe rAtre banelA banAva matrIe, sabhAsada AgaLa kahI khatAvyo. A sAMbhaLI badhA ja rUpacaMdrane bheTI paDayA. ane rAtanA aLidAnamAM ApelAtenA bALakane mAna sAthe soMpyuM.
Page #643
--------------------------------------------------------------------------
________________ 545. rAjAe tenI bahAdurI ane rAjabhaktithI prasanna thaI keTalIka jAgIra bakSisa karI. have rUpacaMdra badhI rIte sukhI thayo. eka divase mahArAjAe tenAM kuTuMba viSe pUchayuM eTale rUpacaMdra pitAne paricaya Apyo. te sAMbhaLyA pachI tene mAna sAthe tenI rAjadhAnImAM mahArAjAe pahoMcADe. tenA bApe tenI vAta jANI temaja lAvelA dhanane joI te khUba rAjI che. thoDA samaya pachI rAjAe mahatsava karI rUpacaMdrane rAjyAbhiSeka karyo ne aghaTakumAre rAmanI jema rAja karavA mAMDyuM. A samAcAra vikramAdityane maLatAM te rAjI thayA. divasanA AgaLa vadhavA sAthe vikramAditya ane aghaTakumAra vacce saneha vadhato gaye, vakhatovakhata teo maLatA ane AnaMda karatA. dasamo sarga samApta udAratA dhananI kare, aisA leke loka, TANe mastaka AgaLa Take, evA viralA keka; kare kacchamAM pADavA, dujana keTI upAya, puNyavaMtane te sarva-sukhanA kAraNuM thAya
Page #644
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarga 11 prakaraNa pacAsamuM ... ... ... ... ... ... pUrvabhava mAyA sukha saMsAramAM teha sukha jagameM asAra; dhamakRpAthI sukha male, teha sukha jagamAM sAra eka divase mahArAjA vikramAditye zrIsiddhasena divAkarasUrIzvarajI mahArAjathI apAte dharmopadeza sAMbhaLyA pachI pUchayuM, "he gurudeva, mane kyA karmathI rAjyalakSmI maLI che? kyA karmathI agnizaitAla mArI pAse rahI mAruM kArya kare che? kyA karmathI bhakmAtranI mAre mATe prati dinapratidina vadhatI jAya che? kayA karmathI baLavAna khapara cora saheje mArAthI nAza pAme ?" - vikramAdityanA prazno sAMbhaLI gurudeva bolyA, "he. rAjana, tame tamAre pUrvabhava sAMbhaLe. AghATa nAmanA nagaramAM caMdra nAmane vaNika rahetuM hatuM. tene rAma ane bhIma nAmanA parama priya mitro hatA. A traNe jaNAnI pAsenuM dravya dhIre dhIre khalAsa thavA lAgyuM. aMte teo daridra thayA. tyAre
Page #645
--------------------------------------------------------------------------
________________ 547 teo vicAravA lAgyA. "kanyAne jema satkala vigere jene paraNavavAmAM Ave che, tema vidhAtA paNa uttama kuLa, vidyA, zaurya, surUpatAne joIne ja jANe daridratA Ape che." darika ane marelA e benI sarakhAmaNI karavAmAM Ave to marele sAre, ene saMtAnathI pANI maLe che, paNa daridrane to kaI bhAva ja pUchatuM nathI. vaLI devuM to kyAreya karavuM nahi. devuM pApanuM mULa che. pApa to parabhavamAM duHkha Ape che paNa devuM to A bhava temaja parabhavamAM duHkha Ape che. Ama vicArI traNa mitro pitAnuM gAma cheDI lakSmIpura nAmanA suMdara nagara tarapha javA lAgyA. cAlatA cAlatA rastAmAM eka sarovara AvyuM. tene kinAre traNe mitro ArAma levA beThA. ArAma lIdhA pachI sAthe lAvelI bhejananI vastuono upayoga karavA-bhAtu khAvA taiyArI karavA lAgyA. te ja vakhate temanI daSTie dUrathI be munimahArAje AvatA paDyA. e munimahArAjanAM zarIra tapanA kAraNe kRza-sukAI gayelAM hatAM. temane joI caMdra pitAnA mitrone kahyuM, "ApaNAM sadbhAgyathI pelA be muni mahArAjAe AvI rahyA che. ApaNe temane zuddha bhAvanAthI zudhdha dAna ApavuM joIe. kAraNa ke jJAnadAnathI manuSya jJAnavAna thAya che. abhayadAnathI nIDara thAya che, annadAnathI sukhI thAya che, auSadhadAnathI niregI thAya che. jeo pAse sAdhana hovA chatAM dAna karatA nathI te AvatA janmamAM daridra thAya che, daridra thatA teo aneka jAtanAM
Page #646
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa48 pApa kare che, tenA pariNAme te narakamAM jAya che. te janmajanma daridratAnA cakkaramAM pharyA ja kare che. vaLI A jagatamAM kaMjUsa-kRpaNa je kaI tyAgI nathI. te pitAnAM dhanane bIjA mATe mUkI jAya che. huM te dAtAne kRpaNa mAnuM chuM, kema ke te chellA zvAsa sudhI dhanane choDato nathI. dAna puNya karI bIjA bhavamAM te lakSmIne vaza kare che. meLave che. jagatamAM pAMca prakAranAM dAna kahevAmAM AvyAM che. abhayadAna, supAtradAna, anukaMpAdAna, ucitadAna ane kIrtidAna. A pAMcamAMthI abhayadAna ane supAtradAna mekSasukhane ApanArAM che. jyAre bAkInA traNa dAna bhegasAmagrI vigere denAra che." -ane enA ----- - jApAMmArU ja che) ---- amuka caMdra zuddha bhakitabhAvathI annadAna karyuM.
Page #647
--------------------------------------------------------------------------
________________ paTa kaheto caMdra temaja tenA mitro UThayA. AdarabhAvathI munione namaskAra karyA pachI caMdra pitAnA khAvAmAMthI zuddha anna bhaktibhAvathI munirAjane dAna karyuM. A caMdrane kyAreka vIra nAmanA keI vyApArI sAthe jhaghaDe the, tyAre vAre tene evI mukkI mArI jenAthI tenuM mRtyu thayuM. te caMdrane jIva marIne rAjA thaye. te tuM, rAma ane bhIma samaya jatAM mRtyu pAmyA ne te mAtra ane agnizaitAla thayA. gata janmanA saMbaMdhane laI teo tArA premapatra-mitra thayA ane tene mAranAre vIra vepArI marI ajJAnamaya tapanA prabhAve dethI paNa dabAI na zake te kharpara era thaye, jene te mAryo. te marIne bIjA narakamAM gaye; je karma A lekamAM karavAmAM Ave che, tenuM phaLa paralekamAM maLe che. vRkSane pANI pAvAmAM Ave che, tethI ja DALIomAM phaLa thAya che. karelAM karmanAM phaLa bhegavavAM ja paDe che. karma kaIne cheDatuM nathI. kamanA kAraNe bahmAjIne brahmAMDarUpa vAsaNa banAvavAM paDe che. zivajIne bhikSApAtra laI bhaTakavuM paDe che. viSNune dasa avatAra vAre vAre levA paDe che. sUryane AkAzamAM bhamavuM paDe che. e karmane to namaskAra karavA rahyA. karma AgaLa zubha grahonuM paNa kAMI cAlatuM nathI. nahi to vaziSTa rAjagAdIe besavA mATe kADhelA muhurte rAmacaMdrane vanamAM zAne javuM paData? he rAjana, teM gayA bhavamAM dayAbhAvathI eka bakarAne bakarIothI marato bacAvyA hatA tethI tuM se varSanA AyuSyavALe thaye."
Page #648
--------------------------------------------------------------------------
________________ papa0 .HTM . - 44 . care dayAbhAvathI bakarAne bacAvyo, parama kRpALu gurudeva pAsethI pitAne pUrvabhava sAMbhaLI mahArAjA vikama jIvadayA vagere kAryo vadhu ne vadhu karavA lAgyA. zrIsiddhasena divAkarasUrIzvare mahArAjA vikramane pUrva bhava kahyA pachI kahyuM, " he rAjana, prANIo je pApa kare che te mATe pastAve-prAyazcitta karyA vinA chUTake thato nathI. zAstromAM paNa kahevAmAM AvyuM che. " karelA pApanI AlecanA guru AgaLa karavI joIe. AcanA karavAne nizcaya karI keI guru pAse jato hoya ne te rastAmAM ja mRtyu pAme to paNa te jIva ArAdhaka ja kahevAya." zarIrathI jIvahiMsAdi pApa thayAM hoya to tapasyA,
Page #649
--------------------------------------------------------------------------
________________ 551 kAusaga vagere anuSThAna dvArA pratikamaNa karavuM. belavAthIkarkaza zabdathI je kaI pApa thayuM hoya to vacanathI micchAmi dukkaDa daI pratikramaNa karavuM. manathI-saMdehAdithI je pApa thayuM hoya to manathI prAyazcita karI pratikramaNa karavuM. Ama badhAM ja pApanAM pratikramaNa karavAM. caMcaLa svabhAvane mANase mAyA, kapaTa, niMdA vagere kare che, teo vizvAsapAtra hetA nathI. tevA puruSe marIne strI thAya che, paNa je strI saMtoSI, vinayavALI, saraLa svabhAvanI hoya che temaja zAMta sthira, ane sAcuM belanArI hoya che te marIne puruSa thAya che. durvacanarUpa zalyane dUra karavAnI IcchAvALe vairAgI, saMsArathI virakata, zraddhAvALo jIva hetupUrvaka je AlocanA kare to te jIva ArAdhaka kahevAya che. - gUDha, atigUDha athavA tAtkAlika sukha denArAM je je azubha karma athavA pApa karyA hoya te badhAM gurudeva AgaLa kahI, tenI niMdA-tiraskAra bIjA pAse pragaTa karatAM te badhAM pApamAMthI chUTI jAya che. bhavyAtmA pitAnAM eka janmamAM karelA pApanI AlecanA laI anaMta bhavamAM karelA pApathI paNa anAyAse chUTI jAya che. AlecanA mukita sukhane ApanAra che." mahArAjA vikame AlecanAnAM phaLa sAMbhaLI temaNe AlocanA lIdhI. pitAnA pApakamAM jAhera karI gurudevane te mATenuM prAyazcitta pUchyuM. - gurudeve mahArAjA vikramanA maDhe temanAM karelAM pApa sAMbhaLI pApa pramANe prAyazcitta batAvyuM. mahArAjAe
Page #650
--------------------------------------------------------------------------
________________ papara gurudeve batAvyA pramANe sArI rIte prAyazcita karyuM. temaNe aneka dharmanAM kAma karyA. pApane nAza karyo. mahArAjA vikrame kailAsa parvata jevA se jinAlaya baMdhAvyA ane temaNe badhA ja jinezvaranAM eka lAkha jinabiMba banAvyAM-bharAvyAM. zrIvardhamAna svAmInA badhAM Agame ane siddhAMtone senA-cAMdInA akSaromAM lakhAvyA. eka lAkha sAdharmika bhAIone bhejana karAvyuM. te uparathI suMdara annapAna, vastra vagere ApI saMtoSyA. te savAra, madhyAhna, saMdhyAe jinezvara devanI pUjA-arcA karatA hatA. pitAnAM pApane nAza karavA mahArAjAe traNa varSa mATe pUjAdine niyama lIdhe. zAstromAM kahyuM che, "phUla, cokhA, caMdana, dhUpa, dIpa, naivedya, phaLa ane jaLathI ATha prakAre je pUjA karavAmAM Ave che tenAthI ATha karmone nAza thAya che." mahArAjA vikema hamezAM garama kareluM pANI pItA hatA. sadA parepakAra karatA hatA. hamezAM navakArasI Adi paccakkhANa karatA hatA. AThama vagere parvatithie ekAsaNuM AdinuM tapa karatA hatA ne jyAre jayAre gurudeva maLatA tyAre tyAre nizcita guruvaMdana karatA hatA. zrIsiddhasena divAkarasUrIzvare kahyA pramANe mahArAjA vikramAditye badhAM prAyazcitta karyA. zrI jinezvaradeve kahelA dharmanuM pAlana karatA te svarga ane mokSanA sukhane meLavavA lAgyA, je traNe lekane AdhArarUpa che. samudra, megha, sUrya ane caMdra pitApitAnuM kartavya kare che, jenI
Page #651
--------------------------------------------------------------------------
________________ papa3 kRpAthI deva, dAnava ane rAjAe sukha bhogave che, jenI AjJAthI ciMtAmaNi, kAmadhenuM temaja kalpavRkSa potAnAM phaLa Ape che. te zrI jinendra praNIta jainadharma zAzvata kalyANa lakSmIne kuzaLa rAkhe. mahArAjA vikramAditya pite te jIvadayA pALatA hatA, paNa temane je prajA paNa jIvadayAnuM pAlana karavA lAgI. prajAvarga pita pitAnAM dharmo pALato, pitapotAnAM karmo nirbhayatAthI karato hato. ane AnaMdamAM pitAne samaya vitAvato hato. eka vakhata A sacitra graMtha jarUra vAMco zramaNa bhagavAnanI vANI rUpe zrI gautama pRcchA sacitra. A graMthamAM mAnava jIvananI aneka samasyAone ukta che, ane vAMcavAthI saMskArI banAve che, jethI AtmA sArI gatie jAya che vizvavaMdya zrI mahAvIra svAmIjI ane zruta kevaLI gautama svAmIjInA praznotara rUpe A graMtha che. moTA TAIpamAM 36 kathAo ane suMdara 92 citro sahita chatAM pracAra mATe kiMmata ATha rUpiyAmAM 320 + 80 - 400 jina graMtha che. pesTa kharca alaga. zrI gautamapRcchA sacitra hindImAM tAjetaramAM bahAra paDela che, tenA peja 400 che ne kiMmata rUpiyA daza che. pisTa kharca alaga. prAti sthAna : zrI rasikalAla e. zAha The. jyoti hAiskUla sAme, nagara zeThane vaMde, ghIkAMTAraDa, amadAvAda-1
Page #652
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa ekAvanamuM ... ... ... ... ... samaprayA pUti jo jAme, nizadina vase, se tAme paravINa; saritA gajake le cale, ulaTa calatA hai. mIna. A bhAratavarSamAM AvelA lakSmaNapura nAmanA nagaramAM amarasiMha nAmano rAjA rAjya karato hato. te rAjAnI rANInuM nAma premavatI hatuM, temane tyAM je putra janme tenuM nAma zrIdhara rAkhavAmAM AvyuM, pachI putrI janmI tenuM nAma padmAvatI rAkhavAmAM AvyuM. A padmAvatI lADakeDamAM ucharatI meTI thavA lAgI.. jyAre te bhaNavA javAnI ummaranI thaI tyAre tene ghaNuM ja buddhizALI, devatAI, eka vakhata sAMbhaLeluM nena bhulanAra popaTa sAthe paMDitane tyAM bhaNavA mUkI. divase jatAM padmAvatI vidvAna thaI, te pitAnI buddhithI zAstronA artha karI zakatI. te jyAre tarka, nyAyazAstra vagere viSayamAM pAraMgata thaI, tyAre kanyA ane pipaTane laI paMDita rAjA pAse gaye. rAjA temane jotAM
Page #653
--------------------------------------------------------------------------
________________ 555 AnaMda pAmyA. pitAnI putrIne pitAnI pAse besADI pachI rAjAe pipaTane kahyuM, "he zukarAja! tame mArI putrIne kaI samasyA pUcho." rAjAnI IcchAnusAra popaTe rAjakanyA sAthe vyAkaraNa, chaMda, alaMkAra vagere viSayanI carcA karI. rAjA putrInuM jJAna joI khuza thaye, te pachI lagna egya thayelI pitAnI putrIne joI rAjAe popaTane pUchyuM, "he zukarAja! kayA rAjAnA putra sAthe A kanyAnuM lagna karavuM joIe? rAjana !" pipaTa belyA, "je rAjakumAra rAjakumArIe kahelI samasyAne pUrI kare tenI sAthe tenA lagna karavAM. mATe tame rAjadUtone makalI badhe khabara Apa, zubha (ta A : AD III halaty . mahArAjA pipaTane pUchatA hatA.
Page #654
--------------------------------------------------------------------------
________________ 556 muhUrtamAM rAjakumArIne ahI... khelAveA. te samasyA pUrI karanAra sAthe paraNAveA." '' amara bhupase zuka meAlA, "he rAjana! cahu khAte sahI, kanyA kA uttara jo ve, zAdI usase kare hA." popaTanA zabdo rAjAne ThIka lAgyA. temaNe cAre Ajue rAjadUto DhoDAvI rAjakumArAne khelAvyA. zubha dine rAjakumArA AvyA. AvelA rAjakumAronu svAgata karI cesthAne rahevAnI vyavasthA karI pachI popaTa rAjA pAse jaI mAlyA, " rAjana! badhA rAjakumAro AvI gayA che. temane maDapamAM khelAvA, pachI rAjakumArI je pUche tenA je cAgya uttara Ape tenI sAthe rAjakumArInAM lagna karo." "tamane ThIka lAge tema karo." rAjAe jaNAvyuM, rAjakumArIne sabhA maMDapamAM khelAvavAmAM AvyA. ne je je dizAethI teo AvyA hatA te te dizAmAM teo beThA. te pachI popaTe pUrva krizAmAM rahelA rAjakumArane kahyuM, " rAjakumArIe pUchelI samasyAne je pUrNa karaze, teno sAthe tenAM lagna karavAmAM Aghaze. jo tamArAthI te samasyA purI nahiM thAya to bIjA rAjakumArone pUchavAmAM Avaze.' 1 peAparanA zabdo sAMbhaLI pUrva dizAvALA rAjakumAro AlyA, " huM pApa ! tamane cAgya lAge te samasyA amane pUche."
Page #655
--------------------------------------------------------------------------
________________ papa7 to sAMbhaLe." kahetA popaTe kahyuM, "ekathI bahu samasyA pUrI kare." samasyA sAMbhaLI rAjakumAre jaDa pUtaLA jevA thaI gayA. keTalAka samaya gaye, tyAre pipaTe kahyuM, "tamArAmAMthI keI sAthe rAjakanyA paraNAvavAmAM Avaze nahi. jethI jevA AvyA che tevA tame pAchA jAva." pipaTanA zabda nirAza thaI rAjakumAra pitAnAM sthAne gayA, eTale dakSiNa dizAthI AvelA, dakSiNa dizAmAM beThelA rAjakumAre pAse popaTa gaye. ne kahevA lAgyuM, "he rAjakumAre, mArA pUchelA praznane javAba Apaze te rAjA pitAnI putrI dhAmadhUmathI tamArI sAthe paraNAvaze. jo tame javAba nahi ApI zake te bIjA rAjakumArane pUchavAmAM Avaze. ane je javAba Apaze tenI sAthe rAjakumArIne paraNAvavAmAM Avaze" tyAre dakSiNa dizAvALA rAjakumArIe kahyuM, "he zukarAja, tamAre je pUchavuM hoya te pUcho. eTale pipaTa be, "bathI zuM?" pUchAyelI samasyAne arthe rAjakumAro samajI zakyA nahi. ne javAba paNa daI zakyA nahi tyAre popaTe kahyuM, he rAjaputro, tame tamArA ghera jAva." popaTanA zabda udAsa thaI rAjakumAre gayA. eTale pazcima dizAthI AvelA ane pazcima dizAmAM beThelA rAjakumAro pAse jaI popaTe "paraNIne zuM kare ? " samasyA. pUrI karavA kahyuM.
Page #656
--------------------------------------------------------------------------
________________ 558 samasyA pUrI karavA rAjakumAroe buddhine kasoTIe caDhAvI paNa pUrI thaI zakI nahi. "rAjakumArethI samasyA pUrI thAya tema nathI. tevuM jANI temane javAnuM kahI uttara dizAethI AvelA ne uttara dizAmAM beThelA rAjakumArone "kone khIra pAvuM ?" samasyA popaTe pUchI. e rAjakumArethI paNa samasyA pUrI na thaI ne meDhAM utArI potapotAnA deza gayA. rAjA paNa rAjakumArI sAthe mahelamAM gaye. pachI rAjAe popaTane bolAvI pUchayuM, "he zukarAja! rAjakumArInAM lagna mATe zuM karIzuM ? badhA rAjakumAro te cAlyA gayA." he rAjana, ghaNI ja zAMtithI popaTa be, zAne ciMtA kare che? buddhimAna leke bhUtakALane zeka karatA nathI, bhaviSyanI paNa ciMtA karatA nathI. te to vartamAnakALa para vicAra karI varte che. te pachI popaTa ane rAjAe rAjakanyAnAM lagna saMbaMdhamAM nirNaya karyo. te nirNayane amalamAM mUkyA popaTa rAjakumArI ane keTalAka maMtrIo sAthe paradeza cAlyo. cAlatAM cAlatAM keTalAya deze, nagare joyAM, keTalAya rAjA ane rAjakumArane samasyA pachI paNa kaI ja samasyA pUrI karI zakyuM nahi. teo Akhare avaMto AvyAM, nagara bahAra bAgamAM
Page #657
--------------------------------------------------------------------------
________________ 559 "utaryA te pachI popaTa vikemanI rAjasabhAmAM gaye ne vinayathI potAnI vAta kahevA lAge. vAta kahI be "rAjakumArIe kahelI samasyA ke I rAjapUtrathI pUrI thaI nathI to Apa te samasyA pUrI kare. samasyA pUrI karatAM ApanI kIrti cAre bAju phelAze. Apa je te samasyAo pUrI nahiM kare te Apa apayazane bhAgI thaze." he zakarAja ! " popaTanA zabdo sAMbhaLI mahArAja bolyA, "e rAjakumArIne ahIM lAve, samasyA kahe." mahArAjAnA zabda popaTa bAgamAM gayo, badhI vAta kahI eTale badhAM rAjasabhAmAM javA taiyAra thayAM. rAjakumArI paNa varamALA laI nIkaLI. badhAM rAjasabhAmAM AvyAM. tya chANa vagere vastuothI bhUmine pavitra karI cAra DhagalIo karI ane devAMganA sarakhI rUpavALI rAjakanyA tyAM AvI. te rAjakumArIne jevA nagaranI aneka strIo potapotAnAM kAma cheDI sabhAmAM AvI. thoDA ja samayamAM mahArAja saMbaMdhIo sAthe tyAM AvyA, eTale kanyAe "ekathI bahu?" kahyuM. samasyAnuM suMdara cothuM caraNa sAMbhaLI mahArAjA khuza thayA ne badhAnI samakSa bolyA, "brAhmaNe kamala samAna jaI paherI gAyatrI maMtra bhaNe che. ane e gAyatrI ekathI bahu pApone nAza kare che." (te ja pramANe zrAvaka leke badhAMnI sAthe pratikamaNarUpa eka kriyA karI aneka pApone nAza kare che.)
Page #658
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa60 A sAMbhaLI rAjakumArIe bIjI DhagalI pAse AvI bahuthI zuM ?" kahyuM mahArAjAe A samasyAnuM ethuM caraNa sAMbhaLI kahyuM, "kuMtAjIe pAMca pAMDene janma ApyuM. ane gAMdhArIe e putrane janma Ape, paNa e pAMDee kaurane jityA, tethI bahaputrane janma ApyAthI zuM ? viraputra eka paNa sAre" rAjakanyAe trIjI DhagalI pAse AvIne pUchyuM, te paraNIne zuM kare?" samasyAne javAba ApatAM mahArAja bolyA, "zukarAja ! pacAsa varSane puruSa pAMca varSanI strI sAthe paraNIne zuM kare tevuM rAjakanyA pUche che." rAjakumArI cethI DhagalI pAse AvI bolI, "kene khIra pAvuM?" samasyA sAMbhaLI mahArAja belyA, "rAvaNane jyAre janma thayo tyAre tenA zarIra para dasa meDhAM hatAM tyAre tenI mA vicAramAM paDI gaI, kayA mane khIra-dUdha pAu?" (dasa moDhAnI lekamAnyatA che. jainenI e mAnyatA nathI. tene gaLAmAM apUrva nava ratnane hAra hatuM tethI dasa meDhA dekhAtAM hatAM.) mahArAjA vikrame cAre samasyAo pUrI karI tyAre rAjakanyAe AgaLa AvI mahArAjAnA gaLAmAM varamALA
Page #659
--------------------------------------------------------------------------
________________ pA ra Q UANTI : kaa . //// | \ //// rAjakanyA varamALA paherAvavA AgaLa vadhI paherAvI. te pachI ghaNuM ja dravya khacI dhAmadhUmathI vikramAditya ane padmAvatInA lagna thayAM. dharama dharama sahu ke kare, dharama na jAne keya, DhAI akSara dharama kA, jAne se paMDita heya. puNyazALI AtmAonAM dareka kAryo saphala thAya che. puNyahIna AtmAo potAnI kaI IcchA pUrNa karI zakato nathI, mATe ja puNyazALI vikamAditya mahArAjA dareka maryomAM saphalatA pUrvaka pAra utare che. paropakArI kAryo mATe dareka prANIoe udyama karatA rahevuM joIe. F
Page #660
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa bAvanamuM. * * * * udAra vikrama mana metI aura dUdha rasa ina ke ehI svabhAva, phATe phira ve nava mile kare karoDa upAya, padmAvatI sAthe vikramanAM lagna thayA pachI teo AnaMdamAM divaso pasAra karavA lAgyA. rAjA vikama padmAvatI pAse vadhAre rakAtA tethI bIjI rANIoe rAjAne kahyuM, "tamArI daSTie badhI ja rANIo sarakhI hovI joIe. koIne vadhAre cAho, keInA sAmuM na juo te zuM tamane zebhe che?" devadamanI vagere rANIoe rAjAne samajAvyA. paNa rAjAne kAMI asara thaI nahi, tyAre rANIoe kahyuM, "tame ke rANIne khAnadAna ane keIne sAdhAraNa kuLavALI kevI rIte kahe che ? ene te nirNaya thaI zake nahi. kahevAya che, tenuM kacarAmAM hoya, tyAMthI paNa levAya. nIca pAse vidyA hoya te paNa levAya. kanyA nIca kuLanI heya to paNa te levAya." te kAMI ja mAnato nathI. lekene phAve tema mele, temAM huM zuM karuM?"
Page #661
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa63 " AthI devadamanI ane bIjI rANIoe bhegI thaI eka vAta kahI. eka hato rAjA, te haMmezA potAnI rANInA hAthanI ja raseI jamato. eka divasa rAjA-rANI sAthe ja jamavA beThAM hatAM. te vakhate rasaIAe thALImAM rAMdheluM mAchaluM mUkyuM. A jotAM ja rANuM ekAeka UbhI thaI gaI Ama rANIne ekAeka UbhI thayelI joI rAjAe pUchyuM, "priya! Ama ekAeka kema UThI gaI?' javAbamAM rANIe kahyuM, "he rAjana, huM jyAre paNa tamArA sivAya bIjAne sparza paNa karatI nathI. atyAre mArI thALImAM raseIoe naramAchaluM mUkayuM che." rANInA zabdo sAMbhaLatAM mAchaluM hasavA lAgyuM. mAchalAne hasatuM jemAM rAjA navAI pAmya ne rANIne pUchavA lAge, "tamArA bolavA para A mAchaluM kema hasyuM?" he svAmI!" rANI belI, "huM tenA hasavAnuM kAraNa zI rIte kahuM?" . te pachI rAjAe sabhAmAM AvI maMtrIone jamatI vakhate banele banAva ko. ne mAchalAnA hasavAnuM kAraNa pUchyuM. tyAre maMtrIoe hAtha joDI kahyuM, pitAnAM aMgata saMbaMdhIo, temAMya pitAnI strInAM vartana ane kRtya mATe bIjI kaI vyaktine kyAre paNa pUchavuM joIe nahi.
Page #662
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa64 dhanane nAza, manane saMtApa, patnInuM durAcaraNa, keIthI ThagAyA athavA apamAna pAmyA hoIe te buddhimAne kayAre kaIne kahevuM nahi. amane to rAjya athavA rAjazatruo. viSe pUche. maMtrIgaNanA zabdathI rAjAnA mananuM samAdhAna thayuM nahi. tethI teNe rAjapurohitane belA ane mAchalAnAM hAsyanuM kAraNa pUchyuM. tyAre teNe kahyuM, "he rAjana , huM e mAchaluM kema hasyuM te kahI zakuM tema nathI." to zuM tame rAjane maphatane pagAra khAo che?" rAjAe pUchyuM, "javAba kema ApatA nathI? he purohita, je tame Ane javAba nahi Ape to huM tamArA kuTuMbane nAza karIza." rAjapurohita rAjAnA zabdothI duHkhI thate pitAne ghera gaye. tyAM tenI bALapaMDitA putrIe tene joye. tene bApa udAsa che te jANI gaI ne bApAne pUchavA lAgI, "bApu!. Aja udAsa kema jaNAve che ?' beTA, kAMI kahevA jevuM nathI. Aja rAjAe mAchaluM kema hasya? te pUchayuM. tenuM kAraNa huM jANatuM na hato, tethI kahI zake nahi." kahetAM teNe TUMkamAM potAnI putrIne. kahyuM te sAMbhaLI bALapaDitA belI, "bApu, AmAM udAsa thavA jevuM kaMI nathI. huM rAjAne mAchalAnA hasavAnuM kAraNu kahIza." putrInI vAta sAMbhaLI bApanA jIvane TADhaka vaLI ne
Page #663
--------------------------------------------------------------------------
________________ 55 " jamI rAjasabhAmAM gayA. rAjAne kahyuM, mArI putrI mAchalAnA husavAnuM kAraNa kaheze.' rAjAe tethI sanmAnapurvaka purahitanI putrIne sabhAmAM elAvI citrazALAmAM besADI, vacce paDadA naMkhAvI rAjAe mAchalAnA husavAnuM kAraNa pUchyuM. javAbamAM bALapa`DitA khelI, 'tame tamArI rANIne zA mATe nathI pUchatA ? mane mArI zarama-maryAdA e vAta kahetA aTakAve che.' ' paNa rANI Ane javAba ApatI nathI.'rAjAe kahyuM, te! tame ja kaheA. tame te vAta atyAre jANavA mAge vAta jANatAM 'maDaka'nI jema duHkhI thaze. ' kamala mUrtine toDavA taiyAra thayo. che ? paNa e sAMbhaLeA :
Page #664
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa66 zrIpura nAmanA nagaramAM kamala nAmane eka garIba mANasa rahetuM hatuM. te jaMgalamAMthI lAkaDAM kApI lAvI vecI pitAnuM gujarAna karate hato. eka dahADe e kamala pharato pharato jaMgalamAM gaye. tyAM teNe maMdiramAM gaNapatinI moTI lAkaDAnI mUrti joI eTale kamala vicAravA lAge, "A, mUrtinA kaDA karI vecatAM keTalAya divasa sudhI mAruM gujarAna thaze." Ama vicArate kamala te mUrtine teDavA taiyAra thaye. pitAnI mUrtine toDavA taiyAra thayelA kamalane joI gaNapati pragaTa thayA ane kahevA lAgyA, "mArI mUrtine nA toDato. tAre je joIe te mAMga." tyAre kamale kahyuM, "hegaNapatijI, je tame mArA para prasanna thayA che te mArI keTalAya divasanI bhUkhane anna ApI saMte." kamalanA zabdo sAMbhaLI gaNapati kahevA lAgyA, "he kamala, tuM Aja ahIMthI ghoLavALA pAMca mAlapuA ane pAMca sonA mahora laI jaje. e mAlapuA tuM nahi khAya tyAM sudhI te game teTalAne khavaDAvavAmAM Ave te paNa te pUrA thaze nahi. paNa jeje A vAta tuM keIne nA kaheto. je divase tuM A vAta kaIne kahIza te divasathI mAlapuA ane senA mahere maLaze nahi." te divasathI kamala pAMca senA mahera ane mAlapuAthI pitAnAM kuTuMbanuM gujarAna karavA lAgyA. te pitAnAM sagA saMbaMdhIone mAlapuA Apate. te pachI te pite khAte.
Page #665
--------------------------------------------------------------------------
________________ 567 divase jatAM te paisAdAra thaye te badhAne mAlapuA Apato hovAthI maMDakanA nAmathI oLakhAvA lAge.' eka dahADo kamalane tenI strIe pUchayuM, "tame A mAlapuA-maMDaka kayAMthI lAve che ?" javAbamAM kamale kahyuM, priye, e kahevAya tevuM nathI. e vAta je kadAca huM kahIza te ApaNe duHkhI thaI jaIzuM. - strIe to kamalanA zabdo sAMbhaLyA chatAM haTha pakaDI ne kahevA lAgI, "je tame mane e vAta nahi kahe te huM ApaghAta karIza. ne tenuM pApa tamane lAgaze." ApaghAtanI vAta sAMbhaLatA kamale badhI vAta kahI ne savAra thatAM gaNapati pAse gaye. tyAre gaNapatie kahyuM, "te je vAta na kahevAnI hatI te kahI. mATe have tuM kayAre paNa ahIM Avate nahi. je have ahIM AvIza to marI ja jaIza." gaNapatinA zabdo sAMbhaLI kamala pazcAttApa karato ghera Avyo. ne te duHkhI thaye. he rAjana, tame paNa mAchalAnA hasavAnuM kAraNa jANI duHkhI thaze." bALapaDitAe e divase A vAta kahIne dahADe pUro karyo. bIje divase pharIthI bALapaMDitAne bolAvIne mahArAjA mAchalAnA hasavAnA kAraNane Agraha karI pUchavA lAgyA, tyAre bALapaMDitAe kahyuM, "rAjana, e vAta jANatAM siMdUra meLavanAra padmanI jema duHkhI thaze."
Page #666
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa68 rAjAe e padyanI vAta pUchI. bALapaMDitA kahevA lAgI. pahelAM kyAreka paddhapura nAmanA eka nagaramAM padma nAmane eka moTA kuTuMbavALe kheDUta raheto hato. te paisAdAra hate. divase jatA tenuM dhana nAza pAmyuM. tyAre te manamAM vicAra karavA lAgyuM. "pANI vagaranuM kAMTAvALuM ane vAghathI bharapUra jaMgala sAruM, ghAsa para sUvuM ne jhADanI chAlanAM kapaDAM paheravAM sArAM, paNa saMbaMdhIonI vacamAM nirdhAna rahevuM sAruM nahi." A vicAra karI te paradeza gaye. koI zaheranI pAse rahetA keI eka siddhanI te sevA karavA lAgyuM. tenI sevAthI prasanna thaI e sidhdha bebhe. "pakva, tuM A siMdura le, e uttama vastu che. savAramAM prArthanA karavAthI te pAMcase senAmahora Apaze. tuM A vAta koIne kahIza te te siMdUra mArI pAse pAchuM Avaze." A vAta koIne nahi kahuM.' kahI pavaeN siMdUra lIdhuM. ne tyAMthI cAlate thaye. zaheranI najIka Ave. tyAM eka vezyA rahetI hatI tene tyAM gaye. ne vezyArailokasuMdarI sAthe AnaMdamAM divase pasAra karavA lAgyA. siMdUrathI paisA maLatA hatA. vezyAne te Apate hate. ne sukhapUrvaka rahete hato. eka divasa vezyAnI mA-akakAe pUchyuM, "ha beTA, te puruSa tuM mAge che teTale paise kyAMthI lAvI Ape che?'
Page #667
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAta karatAM vezyAnI mAe vezyA pAsethI paisA kayAMthI Ave che. te jANI lIdhuM. ne pachI teNe te siMdUra meLavavA yuktio ajamAvavA mAMDI. vezyAe vAtanI khAtarI karavA pavane pUchayuM. bhAna bhulyA pave badhI vAta kahI. eTale siMdura tenI pAsethI cAlyuM gayuM. ne te garIba thaI gaye ne hAyaya karate potAne ghera AvyuM. he rAjana, bALapaMDitA belI, "mAchalAnAM hasavAnuM kAraNa jANatAM tame "maMDaka" ane "padmanI jema duHkhI thaze." paNa rAjA na mAnyuM. teNe mAchalAnA hasavAnuM kAraNa kahevA Agraha karyo, tyAre bALapaMDitA bolI, "mAchalAnA hasavAnuM kAraNa jANatA tamAre ramA nAmanI strInI jema pazcAttApa karavo paDaze." kahI ramAnI kathA kahevA mAMDI, lakSmIpura nAmanA nagaramAM mukuMda nAmane eka kSatrIya rAjA hatuM. tene ramA nAmanI strI hatI. te strIe pAsenA nagaranA rAjA caMdrane che. te sAthe ja te AkarSAI. tenI sAthe dehasaMbaMdha bAMdhavA vicAravA lAgI. - A vicAra tene kyAMya zAMti levA deto na hato. te ciMtAtura rahevA lAgI. mukuMda jyAre tenI udAsInuM kAraNa pUchato tyAre te ADIavaLI vAto karI e vAtane TALI detI. rAjA tenI sAthe vAta karato tyAre te ciDAI jatI.
Page #668
--------------------------------------------------------------------------
________________ pahao eka divasa teNe gussAmAM rAjAne kahyuM, "mAre tamArI sAthe rahevuM nathI. huM bIjA keI rAjA sAthe lagna karavA mAMguM chuM." A sAMbhaLI mukuMde kahyuM, "Ama bolavuM te ThIka nathI. kAmecchAthI keI strI bIjA rAjA pAse jatI nathI. chatAM tuM jaze to tAre mATe sAruM nahi haze, pAchaLathI raDavuM paDaze." tame apazukaniyALa zabda na kahe." ramA belI, "huM to javAnI, javAnI ne javAnI. tame mane lagnaviccheda patra lakhI Ape. ' ramAnA zabda rAjAe lagnabaMdhana muktine patra lakhI. Ape ne tene javA rajA ApI. rajA maLatAM ja ramA caMdrarAjAnA nagaramAM AvI. te ja divase akasmAt caMdra rAjAnuM maraNa thayuM hatuM. tethI te pAchI pitAnA patine tyAM AvI, tyAre mukuMde eka budhdhizALI ane vinayavALI strI sAthe lagna karI lIdhuM hatuM. ramAe rAjA pAse AvI pitAne svIkAra karavA prArthanA karI, tyAre mukuMde kahyuM, "tuM jene paraNavA cAhatI hatI tenI pAchaLa baLI kema na marI? have huM tane mArA gharamAM rAkhavAne nathI." baMne bAjuthI tyajAyelI ramA ghaNI duHkhI thaIema. he rAjana, tame paNa duHkhI thaze."
Page #669
--------------------------------------------------------------------------
________________ 571 ATaluM kahevA chatAM paNa rAjAe pitAne Agraha na che, tyAre bALapaMDitA belI, "he rAjan , parastrIthI AvI vAta pUchavI tamAre mATe bhAspada nathI. tema chatAM tamAre jANavuM ja hoya to tamArA puSpahAsa nAmanA maMtrIne bolAvIne pUcho." e maMtrIne to meM jelamAM nAkhe che." rAjAe kahyuM. to temane jelamAMthI lAvIne pUche. bALapaMDitAe kahyuM, "e maMtrI para devatA prasanna che. tethI tenA vaDe devane ArAdhatAM zubhAzubha kahevAze." bALapaMDitAnA kahevAthI rAjAe puSpahAsane jelamAMthI sabhAmAM bolAvyA. sabhAmAM AvatAM ja puSpahAsa hasya, te sAthe ja tenA moDhAmAMthI phUla jharyA. "he maMtrI !" rAjAe kahyuM, "mAchaluM kema hasyuM?" rAjAne prazna sAMbhaLI maMtrIe kalama, kAgaLa ane zAhI maMgAvI. te tyAM mUkyAM eTale deve spaSTa zabdomAM lakhyuM. "he rAjana, tamArI strI mAvata sAthe prema kare che. je A vAtamAM zaMkA jevuM jaNAya to tenI pITha paranuM vastra dUra karaje." A jANI rAjA mahele gaye. ekAntamAM rANInuM pITha paranuM lUgaDuM dUra karyuM to tyAM mAranA cihna jaNAyA. rAjAnA manane vahema dUra thaI gaye. pitAnI strIne duHzIlA jANI manamAM duHkhI thavA lAge pazcAttApa karavA lAge."
Page #670
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikramarAjAe jyAre A vAta sAMbhaLI tyAre te navAI pAmyA ane pitAnI badhI rANIone sarakhI gaNavA lAgyA. lupatA duHkhanuM mULa che ujajaina nagarImAM dhanya nAmane eka kheDUta raheto hato. eka vakhata comAsAnA divasomAM tenA gharanI pAse kAdava kicaDa thaye hato. tethI lapasI javAthI keDa sudhI kAdavamAM khUMpI gaye. tene bahAra nIkaLavA ghaNA prayatna ryA paraMtu te kAdavamAMthI bahAra nIkaLI zake nahi, tyAre madada mATe meTethI bUma pADavA lAgyuM. te vakhate ekAeka mahArAjA vikama tyAMthI nIkaLyA. temaNe kheDUtane kheMcI bahAra kADhyo ane pUchayuM, "tuM Ama zI rIte phasAI gaye ?" tyAre dhanya kahyuM, "he rAjana, kAdavamAM phasAI javAnuM kAraNa sAMbhaLe. A nagaramAM eka kheDUta kuTuMba rahe che. temAM puruSanuM nAma bhIma che ane strInuM nAma lakSmI che. temane tyAM dhanya temaja sema nAmanA be putra janamyA. temane tyAM pAMca bheMsa hatI. e bheMsanA dUdhanuM daza zera ghI thatuM hatuM. temAMthI lakSmI ATha zera ghI bacAvatI ane bazera ghI gharamAM vAparatI. dhanya jyAre moTo thaye tyAre dhAmadhUmathI tenAM lagna kya. dhanya paNa hoMziyAra kheDUtanI jema khetI karate. comAsAmAM dhanya jyAre khetaramAM kAma karate tyAre lakSmI dhanyanI strI sAthe "bhAta'mekalatI. mA potAnAdI karA mATe paLI ghI paNa ekalatI. te kuTuMbanI dareka vyaktine
Page #671
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa73. eka paLIthI vadhAre ghI ApatI nahi kAraNa ke AkhA kuTuMbane AdhAra e ghI hatuM ane khetI hatI. eka divase lakSmI bahAragAma jaI rahI hatI tyAre teNe dhanyanI strIne kahyuM, "reja ApaNuM gharamAM ghI vaparAya che, tenAthI vadhAre ghI vAparatI nahi, eTalAthI ja calAvI leje." sAsu A kahI gaI te pachI dhanyanI vahue chAnethI vadhAre ghI vAparI suMdara raseI banAvI potAnA dhaNIne khavaDAvavA lAgI, je tame judA thavA to huM AthIya. vadhAre ghInI rasoI banAvI tamane jamADuM." tyAre dhanya kahyuM, meM AvuM khAvAnuM atyAre pahelAM kayAre paNa khAdhuM nathI.' he rAjana, meM mArI bairInA zabdo mAnI lIdhA. bairInA zabdo sAcA mAnI mArI mAM AvatAM phAve tema bolI jhagaDe karI jude thaye, tyAre mArA bApe eka bheMsa, eka haLa ane pAMcaso rUpiyA ApyA. zarUzarUmAM te mArI bairI mane sArI rIte rAkhavA lAgI. pachI ochA ghInI raseI jamADavA lAgI. pachI te gharane kharca kema calAva tenI ciMtAthI huM sukAvA lAge, azaktine lIdhe ja huM kAdavamAMthI bahAra nIkaLI zakya nahi. mArI A durdazA thaI. rAjAne e kheDUtanI vAta sAMbhaLI dayA AvI ane potAnA bhaMDAramAMthI eka kareDa senA mahere tevA gujarAna aTe ApI. ahammata acchI kIjiye, khAIe mAga2pAna, burI balabUta karake, koIe nAka aura kAra. -
Page #672
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa trepanamuM .. . ... ... ... ratnamaMjarI mahArAjA vikama nagaracarcA jevA rAtrInA samaye veza badalI nIkaLyA. pharatA pharatA cetara AgaLa AvyA tyAM leke AnaMda karatA vAta karI rahyA hatA. A nagaramAM eka dhanADhya dhanya nAmanA zeTha che. te dharmadhyAna karavAmAM prItivALA che. te jinendra prabhunI dravya ane bhAvathI traNe samaya pUjA kare che. temanI dharmakAryamAM premavALI patnI hatI te strI jevI A saMsAramAM atyAre keI saguNa nahi haze." A pramANe zeTha ane temanI strIne ghaNuM vakhANa sAMbhaLI mahArAja navAI pAmatA pitAnA mahele AvyA ane AnaMdathI rAta pasAra karI. - bIje divase maharAjA jyAre rAjasabhAmAM AvyA tyAre temaNe maMtrIone e dhanya zeTha saMbadhamAM pUchayuM. tyAre maMtrIoe kahyuM, "he mAhArAja, ApanA nagaramAM keTalIya dhanavAna vyakitao che. e dhanavAnemAMthI koI sadAcArI che. te kaI zarAbI, kaMI pApI che, to kaI vezyAgAmI che,
Page #673
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa75 keI mAMsabhakSI che, to kaI zikArI che, kaI padArAgAmI che, to keI jaThe che. keI paradroha karanAra che, to kaI pArakI anAmato hajama karI janAra che. keI jUThI sAkSI pUranAra che, to kaI kaMjUsa ke garIba che. - koI dhanya nAmane zeTha dharmakAryamAM utsAhI che. to kaI pitAnI strIthI sukha mAnanAra che, kaI parastrI sAme na jenAra, to kaI paraniMdA na karanAra che, keI vicakSaNa che, to kaI mUrkha paNa che. paNa A badhAya dhanya nAmanA zeThemAM eka dhanapati zrAvaka che. te pUrepUre dharmiSTha, zIlavAna zAMta ane sadguNene bhaMDAra che. te dhanya zeTha zrAvakanA ekavIsa guNa ane mArgAnusArInA pAMtrIsa guNavALe che. te dhanya zeTha gharaDe thaye che. tenA gAtro nabaLAM thayAM che, gharaDA mANasanA aMge saMkecAya che, gatimAM zithilatA Ave che. dAMta paDI jAya che. AMkhonuM teja ochuM thAya che. rUpa nAza pAme che. meDhAmAMthI lALa dadaDe che. tene sabaMdhIo tenuM kahyuM mAnatA nathI. strIne paNa premabhAva ocho thAya che. gharaDA mANasanA putro paNa tenA kahevAmAM rahetA nathI. mATe e ghaDapaNane dhikkAra che. gharaDA mANasanA hAtha dhruje che. mAthuM bhamyA kare che, te zuM karavAno hato ? chatAM gharaDAne maravAnI vAta kahetAM te cha cheDAI jAya che. maravuM tene game che? . dhanya zeTha gharaDA hevA chatAM te bhAvapUrvaka SaTakarma kare
Page #674
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa76 che. deva ane gurunI trikAla sevA karI pitAnA azubha karmone nAza kare che. e dhanya zeThanI guNasuMdarI nAmanI strI hatI. te guNavAna ane patinI sevAmAM premavALI hatI. A dhanya zeTha pitAnI A patnIthI pitAne dhanya samajate hato. te aDhAra kareDane mAlika hato. te A pitAnI saMpattine sAta kSetramAM vAparato hato. tenA divase AnaMdamAM jatA hatA. Ama havA chatAM tene eka vastunI khoTa hatI ane te zera mATInI-saMtAnanI, vaLI he mahArAja! Aja nagaramAM zrIpati nAmanA eka zeTha hatA. tenI zrAvakadharmane pALanArI zrImatI nAmanI strI hatI, tenI leke ghaNI prazaMsA karatA hatA, kema ke je kaI Rddhi, vRddhi, kIrti ane potAnAM saMbaMdhIonI vacamAM hoya tenI haMmezA prazasA thAya che ja. zrIpati zeThane sema, zrIdatta ane bhIma nAmanA traNa chekarA hatA. te traNa putranA janma pachI eka putrIne janma thaye. te divase zeThe putranA janmotsava karatAM paNa vadhu utsAha-AnaMdathI putrIne janmotsava ujavyuM. paisA kharacatA pAchuM joyuM nahi. putranA janmane utsava to badhAya ujave che. paNa putrIne janmamahatsava kyAMya dekhavAmAM AvatuM nathI. kAraNa ke putrIne janma thatAM zeka patharAI jAya che. tene pArakI
Page #675
--------------------------------------------------------------------------
________________ 577 karavAnI ciMtA bharakhI jAya che, pArakI karyA pachI-paraNAvyA pachI tenAM sukha-duHkhanI ciMtA rahyA kare che. sAce ja chokarInA bApa thavuM te duHkhadAyaka che. paNa... paNa...zrIpati zeThe te kAMI na mAnyuM. e chokarInuM nAma zeThe ratnamaMjarI rAkhyuM. jyAre te yuvAvasthAne AMgaNe AvI, tyAre te suMdara strIratna dekhAvA lAgI ne sadguNathI bharelI hatI. deSane te paDachAye tenA para paDatuM na hatuM. tenAM sauMdaryanuM te varNana thAya tema che ja nahi. teNe tenAM sarakhI uMmaranI strIone pitAnI suMdaratAthI DhAMkI lIdhI hatI eTaluM kahevuM basa che. te jANe kAmadevanI strI rati hoya tevI lAgatI. ratnamaMjarI yuvAna thaI chatAM tenAmAM kAmavikArane aMza na hatuM. tene paraNavAnI IcchA thatI ja nahiM paNa tene puruSa jAti pratye tiraskAra na hatuM. tene to deva gurunI pUjA ane dharmakArya gamatAM. tenI mAtAe eka divase tene pitAnA khoLAmAM besADI pUchayuM, "beTA, tane kenI joDe paraNavuM game che?" tyAre zaramAIne ratnamaMjarI belI, "mane te deva, dAnava, rAjA, kInAra, zeTha kubera keI ja gamatA nathI, pachI paraNuM kenI sAthe ?' putrIne A javAba sAMbhaLI mAtAe ADA avaLA gaNAya prazno karyA paNa ratnamaMjarIne te eka ja javAba 'mAre nathI paraNavuM." 37.
Page #676
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 divase, mahinAo ane varSAne jatAM vAra thoDI ja lAge che ratnamajarI ekavIsa varasanI thai chatAM te kAmavikArathI dUra hatI, te chUTathI puruSA sAthe vikArarahitanilabhAve vAta karatI. ratnamaMjarI Ama vace vadhatI hatI. tevAmAM dhanya zeThanI patnI guNasuMdarI ekAeka maraNa pAmI tyAMre dhanya zeThanI uMmara eMsI varSanI hatI. gharaDe ghaDapaNa gharabhaMga thaelA zeThe peAtAnI patnInI uttarakriyA vagere karI. gharabhaMga thayelA dhanya zeThane joI pADozamAM rahetI ratnamaMjarIne tenI sAthe paraNavA vicAra AvyeA. eka divase te dhanya zeThane AdarapUrvaka kahevA lAgI, gRhasthAnA samaya patnI vinA pasAra thatA nathI. huM zeDa, tame tamArI patnIne zAka na kare, manane AMnaMdamAM rAkhA, ane kAI srI sAthe lagna karI jIvananA pAchalA divase AnaMdamAM pasAra karo.' " ' ( tamArI vAta ThIka che.' dhanya zeThe kahyuM, < paNa mArA avayava zithila thaI gayAM che. ummara paNa ThIka ThIka thaI che. eTale mArI sAthe kANa paraNavA taiyAra thAya ? maDadA sAthe mI'DhaLa kANu khAMdhe ?" * are, kAi ummara lAyaka sAthe lagna karI lyAne.' ratnama'jarIe kahyuM, te tamArI sArI rIte sevA karaze. ' '
Page #677
--------------------------------------------------------------------------
________________ pase paNa paNa huM UThavA, besavA, cAlavA, bolavA ane UbhA thavA mATe azakta chuM pachI strIne paraNI karuM zuM?" dhanya zeThe pUchayuM e badhuM jANavA chatAM je tamArI IcchA hoya te huM tamArI sAthe paraNavA taiyAra chuM. tamArA jevA patine meLavI huM mArA svajanene kRtArtha karavA mAguM chuM. je tame mArI sAthe paraNe te mArI jAtane dhanya mAnuM." "tame suMdara cho." dhanya zeTha bolyA, "yuvAnI tamArAmAM thanaganI rahI che. rUpa ane tamArA guNothI deve paNa tamArI IcchA kare tyAM huM gharaDA, dhoLA vALavALa, dAMta vagarane, kurUpa tamArI IcchA kema karuM? he ramaNI! je tamAre lagna karavuM hoya te keI suMdara yuvAna sAthe kare. mArI ane tamArI vacce AkAza ane jamIna jeTaluM aMtara che. kyAM tame ane kayAM huM?" Ama dhanya zeThe keTaluMya kahyuM chatAM ratnamaMjarInuM mana na mAnyuM. teNe kahyuM, "tame kahyuM te barAbara che. paNa kanyA pote ja potAnI jAte kaI vRddha puruSa sAthe paraNavA IcchatI hoya tyAM zuM thAya? - ApaNAmAM kahevAya che. kanyA varanuM rUpa joI paraNe che. mA varanI dhanadolatane jue che. bApa varanA guNa ane tenAM kuTuMbane jue ane svajana leke khAvAnuM ja tAtA hoya che. A badhuM hovA chatAM kanyAne je kaI kapi puruSa
Page #678
--------------------------------------------------------------------------
________________ 580 pasaMda paDI jAya te pachI te suMdara puruSanI paravA karatI nathI. he zeTha! huM bhogavilAsa, dhana ke putranI IcchAthI paraNavA taiyAra thaI nathI paNa huM to puNya mATe zIlapAlana mATe tamArA jevA zreSTha puruSa sAthe paraNavA taiyAra thaI chuM. to tame A paLe ja tamArA mana sAthe nirNaya karI mane svIkAre. huM A paLe ja tamArA gaLAmAM varamALA, paherAvuM chuM.' ratnamaMjarInA moDhAmAMthI A zabdo nIkaLyA te vakhate AkAzamAM devaduMdubhIne nAda thaye. AkAzavANI thaI, "kanyAnAM vacana sugya che" sAthe ja azaka, caMpA vagere paMcavaNanAM suMgadhavALA phUlane varasAda e be jaNa para paDaze. ekAeka ratnamaMjarInA hAthamAM puSpamALA AvI. teNe te premathI. dhanya zeThanA gaLAmAM paherAvI. D ka, is . 33 jI ' 2 . T dalasukha ratnamaMjarIe varamALA paherAvI
Page #679
--------------------------------------------------------------------------
________________ 581 A vAta ratnamaMjarIne bApe jANI tyAre temaNe dhanya zika ane ratnamaMjaronAM lagna dhAmadhumathI karyo. paraNyA pachI ratnamaMjarI haMmezA potAnA patinA paga gheIne pIvA lAgI. patinA jamyA pachI te jamatI. maunavratavALI, sadguNone bhaMDAra te AnaMdathI potAnA pati sAthe divase gujArata. tenA pativratanA prabhAvathI tenA paganA dhoyelA pANIthI vAta, kapha ane pittathI thatA roga nAza pAmatA. putranI IcchAvALAne putra prApti thatI. sApa vagerenuM jhera paNa utarI jatuM. tenI dRSTi paDatAM sukAyeluM vRkSa navapallavita thatuM, sApa, mALA, agni, pANI ane siMha, ziyALa thatuM. ratnamaMjarI jyAM jyAM jatI tyAM tyAM ativRSTi, uMdara, tIDa, sUDA, svacaka, paracake A sAta bhaya na thatA. sAce ja ratnamaMjarI lakSmIne ja avatAra hatI. dhanya zeTha AvI patnI meLavI pUrNa bhAgyazALI thayA hatA. te potAnI patnI sAthe niraMtara dharmakArya karatA. temanAM sukhanI sImA na hatI. temane sUryAstanI khabara paNa paDatI nahi. te sAte kSetramAM ghaNI ja saMpatti vAparatA maMtrInA maDhethI dhanya zeTha ane ratnamaMjarInI vAta jANI mahArAjA navAI pAmyA pachI sabhA visarjana karI divasanAM bAkI rahelAM karmo karyA.
Page #680
--------------------------------------------------------------------------
________________ 582 rAta paDatA mahArAjAnA manamAM ratnamaMjarInuM rUpa ane caritra jevA icchA thaI ane te icchA pUrI karavA nizcaya karyo. mahArAjA vikama AMgaLIe kedAramudrA, zarIregInA. jevAM kapaDAM, hAthamAM suMdara daMDa ane AkhA zarIre gaMgAnI mATI lagAvI vastramAM talavAra gupta rAkhI rAtane dhanya zeThane ghera AvyA, ne gIvezadhArI mahArAjAe ratnamaMjarIne, kahyuM, "he subhage, nagaramAM pharatA pharate huM tAre tyAM atithinI jema Avyo chuM." kahetA atithisatkArane lAbha batAvatAM kahyuM, "jene tyAM atithine bhejana, rAtanA rahevAne jagA maLe che tenI sArA mANase prazaMsA kare che. mukti tenI IcchA kare che, te muktine adhikArI bane che kahevAya che ghAsanuM sukAyeluM taNakhaluM vajanamAM ghaNuM ja halakuM heya che. e taNakhalAthI rU halakuM che, ane e rathI yAcaka halako che. e halakA yAcakathI havA paNa gabharAya che, vakhata che mArI pAse koI mAMgaze. je e bhaya na hota te yAcakane. kyAM kyAM havA laI jAta. ane gRhasthane mATe te nirNita ja che ke tene sadAya dAna ApavuM. je divase bhIkha mAgavAmAM Ave te divasa jIvanamAM nakAme gaNave. gRhastha dAnathI. jazuddha thAya che." gIrAjanAM vacana sAMbhaLI ratnamaMjarI temane gharamAM
Page #681
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa83 sanmAna sAthe laI gaI ane rahevAnI vyavasthA karI ApI. te pachI teNIe pUchayuM "he musAphara! tame sAMjanA jamyA?" javAbamAM te belyA, "huM rAtre khAte nathI. rAtre jamanAra jarUra narakamAM jAya che. mATe Atmahita IcchanAre rAtre jamavuM nahi. sUrya AthamyA pachI pAchuM lehInI barAbara che, anna mAMsa jevuM che evuM mArkaDamunie pitAnI saMhitAmAM lakhyuM che. buddhimAna puruSa rAtribhejanane tyAga kare che. jethI tene mahinAmAM paMdara divasanA upavAsanuM phaLa maLe che. zAstramAM narakanAM cAra dvAra kahyAM che. paheluM rAtribhojana, bIjuM paradAra gamana, trIjuM kerI vagere pANInAM aMzavALA athANAM, zuM kaMdamULanuM bhakSaNa karavuM." he musAphara"ratnamaMjarI belI, "tame ghaNAM puNyazALI ane uttama puruSa jaNAve che. rAtribhojana je karatA nathI te jarUra svargamAM jAya che, ne rAtre khAnAra narkamAM jAya che."kahetI ratnamaMjarIe gharanI osarImAM rAjAnI suvAnI vyavasthA karI. vikama rAjA paNa paMcaparameSTI maMtrane manamAM namaskAra karI ratnamaMjarInuM caritra jovA AMkhe mIMcI sUI rahyA. jANe UMghI na gayA hoya ! - ratnamaMjarIe potAnA patinA paga dheyAne gaMgAjaLathI jema zarIrane pavitra kare tema te pANe pitAnA zarIra para reDI zarIrane pavitra banAvyuM. te pachI suMdara zayyAmAM hAthane Teke ApI dhanya zene suvADayA. temanAM zarIrane dabAvyuM. dhanya zeTha UMghI na gayA tyAM sudhI te tyAM ja rahI.
Page #682
--------------------------------------------------------------------------
________________ 584 dhanya zeThane UMghelA jANI te tyAMthI dhIrethI UThI. dhamayAna karavA taiyAra thaI be ghaDI dharmadhyAna karI pitAnA pati pAse AvI. pitAnA patine paMkhe nAkhavA lAgI. jAgatA rahelA mahArAjAe ranamaMjarInuM kAma jeyuM, ne vicAravA lAgyA, dhanyanI strI pativratA che, te pitAnA patithI ja saMtoSa mAne che. parapuruSane vicAra sarakhAya karatI nathI. zrImaMta hovA chatAM te sadAcaraNI che, tethI te devenI prazaMsAne gya che." pathArImAM paDyA. paDyA mahArAjA Ama vicAre che ne rAta AgaLa vadhe che. madhyarAtri thaI tyAre corI karavAnA irAde eka cera gharamAM peThe. ratnamaMjarInI dRSTi pitAnA UMghatA pati para paDI ane pachI teNe corane che. tenI daSTie cAra suMdara lAge. tene jotAM ja pUrva bhavanA azubha karmanA ge te zuddhi khoI beThI. viSayalAlasA jAgRta thaI kAmabANanA AghAtathI vihavaLa thaIne cora pAse jaI dhImA avAje kahevA lAgI, "he mArA manane AnaMda ApanAra, sauMdaryamAM kAmadevane paNa zaramAvanAra, A ghara, dhana, delata ane A mAre deha tene upabhoga karI mane kRtArtha karo." ratnamaMjarInA zabdo sAMbhaLI cera Darate Darate be, tame Ama na bele. viSTAnA kIDA, devalekamAM iMdra, garIba
Page #683
--------------------------------------------------------------------------
________________ 585 ane rAjA badhAne mRtyune bhaya hoya che. huM jugArI, cora, vyasanI, saMbaMdhIothI jAyela chuM, tenI sAthe tame pativALI hovA chatAM, rUpavAna hovA chatAM kukarmanI IcchA na kare. eka te corI karatAM manamAM bhaya hoya che. sAthe sAthe tamArI sAthe vAta karatAM mane hRdayamAM bhaya lAge che. tame atyAre jAge che eTale huM cerI te karI zakuM tema nathI. kAraNa jyAM mANasa jAgatA hoya tyAMthI cAra kyAre paNa corI karatA nathI." coranAM vacana sAMbhaLI kAmathI bhAna bhUlelI ratnamaMjarIe kuLanI maryAdA choDI kahyuM, "huM kAmadevathI piDAyelI chuM. tamArA bhegarUpI amRta vinA huM marI gayelA jevI chuM. rAgarUpI samudramAM rahelA mAchalArUpI mArA manane bhogarUpI annathI saMte. hAthI jema sparzathI, bhramara sudhathI ane mRga saMgItathI bhAna bhUle che tema huM tamane joI bhAna bhUlI chuM. mATe mArI sAthe bhega bhegavI manuSyajanma saphaLa kara. mArA dehane svIkArI A gharamAM rahelA anagaLa dravyane ." cera ane ratnamaMjarInA zabdo sAMbhaLI mahArAjA saMsAranuM svarUpa vicAratA manamAM bolyA, "IdriyamAM jIbha, karmomAM mehanIya karma, vratamAM brahmacaryavrata ane guNimAM managupti A cAra ghaNuM kaTe chatAya che AvuM jaina AgamemAM kahevAyuM
Page #684
--------------------------------------------------------------------------
________________ 586 -:: vidha _ karI cora ratnamaMjarInI vAta mAnavA AnAkAnI kare che. che te sAcuM ja che. jenI sAme kaI joI zakatuM na hoya tevA parAkramI paNa strInA caraNomAM paDI tenA dAsa thAya che. viSayabhoga duHkha denAra che, te jhera che, te mAyAmaya che. viSayanI IcchAvALA manane kAbUmAM lAvavA chatAM te viSaya tarapha deDe che, tethI tevA manane aneka dhikAra che." mahArAjA Ama vicAratA hatA, tyAM te ceranA zabdo temane kAne paDyA, "he strI, tuM gharaDA patine choDI mane cAhe te sAruM te nathI. parastrIgamananA pApathI huM narakane adhikArI thAuM tema chatAM tAro pati jIvatA hovAthI tArI sAthe bhega bhegavI zaktA nathIgharaDA siMhanI mRga kayAre paNa avagaNanA karI zakatuM nathI." are, paNa mAro pati te marI gayo che." ratnamaMjarI
Page #685
--------------------------------------------------------------------------
________________ 587 bolI, "vizvAsa na Avato hoya te pAse jaI zvAsa joI khAtarI karo." cAra dhanya zeThane jovA jAya che tyAM te ratnamaMjarIe pitAnA patinA gaLe aMgUTho dabAvI mArI nAkhyuM. mahArAjA jagatamAM AvAM AvAM nATaka bhajavAve che. ratnamaMjarInuM A karma-kArya joI mahArAjA vicAravA lAgyA, "kharekhara strIcaritra jANavuM muzkela che. tenA pAlavanA pavanathI rega thAya, AliMganathI mRtyu thAya temAM navAI zuM ?" ratnamaMjarIe pitAnA mahela patine khATalA nIce suvADI cerane kahyuM, "have mArI sAthe bhega bhega." tyAre cAre kahyuM, "Aja te huM tArI sAthe viSayabhega bhegavI zakuM tema nathI, mATe Aje manane mAra." kahI ra te tyAMthI javA lAgyA. ratnamaMjarI tene jatA rokavA lAgI tyAre cAra be , "atyAre te tuM mane javA ja de. kAle tuM kahIza tema karIza." A be jaNa Ama vAta karatAM hatAM tyAre mahArAjA gusse thaI talavAra kADhI daravAjA AgaLa UbhA rahyA ne vicAravA lAgyA, "A lokone mAravAthI mane zuM lAbha. thavAne hate? mane te pApa ja lAgavAnuM." cera jyAre dIvAlamAM pADelA bApherAmAMthI muzkelIe. bahAra jaI rahyo hato tyAre ratnamaMjarIe kahyuM, "tame sukharUpe
Page #686
--------------------------------------------------------------------------
________________ 588 daravAjethI ja jAvane" kahI ratnamaMjarIe bAraNuM ughADyuM. cora tyAMthI javA lAge paNa ekAeka daravAje tUTI paDatAM cAra dabAIne maraNa pAmya. kaura, vAlI, rAvaNa, strInA kAraNe ja maraNa pAmyA che. cAritrahina strI AMkhathI keIne jue che, vANIthI bIjAne rIjhave che, te keIne AliMgana de tyAre tenA manamAM koI bIje puruSa ja ramata hoya che. strImAM amRta ane jhera sAthe rahelAM che. tevAM bIje kayAMya nathI. te khuza thAya che tyAre sevArUpI amRta Ape che. khIjAya che. tyAre jherI banI jAya che. meharAjAnuM A nATaka che. cerane marele joI vikama potAnA mahele gayA. navakAra mahAmaMtranuM smaraNa karatA sUI gayA, tyAre ratnamaMjarI cera pAse jaI raDavA lAgI. "he nAtha, tame mane choDI kyAM gayAM? he nAtha ! he prANadhAra! he vallabha! he priyatama! mane virahAgnimAM baLatI mUkI tame kayAM gayA?" DIvAra raDyA pachI te svastha thaIne bolI, "mArA beya dhaNI marI gayA. mAro satIdharma paNa gaye. huM kalaMkti thaI. mArA patine mAravAnA ane bIjAne AliMgana karavAnI icchAnA pApe huM narakamAM javAnI ja. hAya! savAra thatAM huM vidhavA thavAnI tyAre mArI zuM dazA thaze? paralekamAM narakanAM duHkhane huM zI rIte sahana
Page #687
--------------------------------------------------------------------------
________________ 589 karIza? huM pApiNI leAkAne mADhu zu khatAvIza ? meM je patihatyAnuM karma karyuM che te huM kyAre paNa keAIne kahI. zakavAnI nathI. mArI dazA te kAThImAM moDhuM ghAlI raDavA jevI che. jo huM utAvaLe raDuM chuM teA rAjA mAru dhana laI le che. mATe mAre te pati sAthe maravu rahyuM. savAramAM A mATe prapaMca karavA paDaze. mAre mATe te pati sAthe baLI maravuM athavA DUbI maravuM sAru' che. paNa vidhavA thai jIvavuM mAre mATe sAru nathI. strI sadguNI hAya, dAna, puNya karatI hAya chatAM pati vagaranI hAvAthI tenI nidA thAya che. " Ama khelatI ratnamajarIe peAtAnA patinI temaja cAranI lAzane kapaDAMthI DhAMkI dIdhI. 66 savAra thatAM ratnama jarI raDatI tyAM bhegA thayelA lAke AgaLa kahevA lAgI, hAya, hAya, rAtre gharamAM keAI cAra pesI gaye. teNe mArA patine temaja eka puNyazALI atithinI hatyA karI. e atithie mArA patine bacAvavA cAra sAthe laDhAi karI. paNa cAre atithinA masthAna para ghA karyAM ne atithi marI gayA. have mAre mATe maravA sivAya bIjo rastA nathI, tethI huM mArA pati ane atithine lai utAvaLe jaMgalamAM jAuM chuM.
Page #688
--------------------------------------------------------------------------
________________ 500 patinA maratAM kaI strI raDe che. to koI mare che. keI bIjo pati kare che. to keI gharamAM rahe che. paNa huM to mArA " tinI sAthe badhAnI najara sAme citAmAM paDI baLI marIza. ane paralokamAM jaIza. ne nirmaLa yaza meLavIza. pativratA-satI strIo e ja ke je patinA paga dhoI pIe ne paraleka jatA patinA zarIra sAthe citAmAM baLI mare." belatAM teNe dhanya zeTha ane ceranA zarIrane zuddha jaLathI navaDAvyAM, ne dharmakAryamAM dravya vAparavA lAgI. satI thavA taiyAra thaI. A samAcAranagaramAM phelAI gayA. samAcAra sAMbhaLatAM leke darzane AvavA lAgyA, badhAnI AMkhamAM AMsu hatAM. teo satIne namaskAra karI kahevA lAgyAM, " he mAtA, tamArA vagara amArAthI kema rahevAze ? tamArA vagara amAruM jagata zUnya thaI jaze. A avaMtI nagarI vidhavA thaze. lekenI AzAvelaDI sukAI jaze. tamArA javAthI ame duHkhI thaI jaIzuM tethI tame satI thavAnI vAta paDatI mUke." nagaranA keTalAka leke mahArAjA vikrama pAse gayA ne kahevA lAgyA, "satI ratnamaMjarI potAnA pati sAthe svargamAM javA taiyAra thaI che. te ratnamaMjarI kAmadhenu, 5latA ne kAmakuMbha jevI che. tenA paga dhoyelA pANIthI vAta, pitta ane kaphathI utpanna thanArA roga nAza pAme * "sAcI sati samAnI, pati paga dhaI piyaMti; priya kaleka paMthII daI ji Iti."
Page #689
--------------------------------------------------------------------------
________________ che, vaMcAne saMtAnanI prApti thAya che. nirdhana zrImaMta thAya che. abhAgI bhAgyazALI thAya che, kapa suMdara bane che." nagarajananA zabdo sAMbhaLI cAritryazIla rANI gaMgArasuMdarI mahArAjAne kahevA lAgI, "he mahArAja, huM paNa temanA caraNodakathI pavitra thAuM. jethI mAruM vAMjhiyAmeNuM bhAge. ne vaMzavRddhi thAya." ratnamaMjarInA caritrane jANanAra mahArAjA rANInA zabdo sAMbhaLI manamAM hasavA lAgyA ane kahevA lAgyA, tArI putra prAptinI IcchA pUrNa karavA huM te satI ziromaNanuM caraNodaka lAvIza." pachI gaMbhIra thaImahArAjA nagarajanone kahevA lAgyA, "tame jAva. te satI ziromaNI mATe utsava ujave. huM tyAM AvuM chuM. mArI rAha badhA nadIkinAre jeje. huM tyAM AvI satIne mArA mananI keTalIka vAta pUchavA mAMgu chuM, je A pramANe satI thAya che ne je bole che te sAcuM ja paDe che." nagarajane dhanya zeThane tyAM AvyA. vAjA vAgavA lAgyAM, tyAre ratnamaMjarI eka suMdara vAsaNamAM sAkara sAthe dUdha pI taiyAra thaI teNe sAta kSetromAM potAnuM dhana kharacyuM. gurunI sAkSIe dasa prakAranI aMtima ArAdhanA karI. zrIjinezvaradevane praNAma karyA. badhAnI kSamA mAgI. pachI gheDI para besI AgaLa vadhI. vAjAM vAgavA lAgyAM. A vAjAMnA avAje loke pitapotAnuM kAma choDI satIne nIrakhavA
Page #690
--------------------------------------------------------------------------
________________ para AvyA. ranamaMjarIe "akSata" pheMkyAM. manekAmanA pUraka ane putraprAptinI icchAthI leke te levA lAgyA. teo nadIkinAre AvyAM. tyAM maNibhadra yakSanu maMdira hatuM. tyAM jaI ratnamaMjarI gheDI parathI utarI. bhikhArIone dAna ApyAM. ane hasate meDhe citA pAse gaI, tevAmAM mahArAjA, rANI, sevaka sAthe tyAM AvyA. mahArAjA vikramAdityane AvelA joI ratnamaMjarI kahevA lAgI, "he rAjana, tame lAMbA AyuSyavALA thAva, sadAya yaza meLavatA raho, bhUminuM pAlana karo, dharmamAM zraddhAvALa rahe, paropakAra karatA raho ane putrapautravALA thAva." rANI zrRMgArasuMdarI satI pAse gaI. praNAma karI putra prApti mATe caraNodaka mAgyuM, tyAre satIe bhInA cekhA rANIne ApyA ne kahyuM, "tuM pati sAthe rahI putrapautravALI thaI yazasvI thaje." te pachI mahArAjA ratnamaMjarI sAthe vAta karavA tenI pAse gayA, ane tenA kAnamAM kahevA lAgyA, "tame traNe kALanI vAta jANanAra che, ane rAjAnA hitecchu cho. tamArA pativratanA prabhAve lekene saMtAna Ape cho, tamArA, caraNodaWI lekanA roga vigere nAza pAme che, chatAM tame rAtre cera-parapuruSa sAthe bhega bhegavavA IcchA karI, tamArA patine gaLe aMgUThe daI mArI nAkhe, have tame e sukha bhegAvavAnuM choDI agnimAM paDI zuM sukha bhegavavAnAM cho:
Page #691
--------------------------------------------------------------------------
________________ 593 nAhaka citAmAM paDI zA mATe mare che? bIjA patine paraNuM jIvana kRtArtha kare. Ama karavAthI karelAM pApakarmothI kadI chUTAtuM nathI. he ratnamaMjarI! atyAre tame citA para caDhavA taiyAra thayAM cho paNa rAtre te patine mAryo che ; mATe strIcaritra javA daI mArI AgaLa je hoya te kahe. huM tamArI vAta kaIne kahevAnuM nathI." * * * ' che . AzA STUTI ratnamaMjarI sAthe mahArAjA vAta karI rahyA che. atithize AvI rAjAe mArAM badhA caritra joyAM che." evuM samajI te bolI. "rAjana, e vAta mane na pUche. je samaye jevAM karmane udaya thAya che te samaye mANasa tevAM karmakArya kare che. rAjana, tame tamArA paga nIce baLatuM jenA nathI. kharekhara kahyuM che ke, bIjAnAM nAnAmAM nAnAM chidro jevAya che paNa pitAnuM moTuM chidra dekhAtuM nathI. 28
Page #692
--------------------------------------------------------------------------
________________ 594 viSNu, zaMkara, kapila Adi munigaNa, cakavartI temaja manuSya badhA ja strInA dasa che. rAjana, guru, gAya, senA, pANI, strI ane pRthvInI niMdA karavI joIe nahiM, je temanI niMdA kare che te jAte ja niMdAya che. rAjana, tamane strIcaritra jANavAnI IcchA che. paNa te jANatAM tamane duHkha thaze, pahelA paNa ghAMcaNane kAraNe tamArI ghaNI niMdA thaI hatI, ane have mArI pAsethI strIcaritra jANI niMdAne pAtra thaze. tame daremAM uMdara ane sApa dekhyA che paNa hajI tame dRSTiviSa sarpa joyA nathI. jene jotAM ja badhAnA prANa jAya che. tame samudramAM chIpa, zaMkha, keDI dekhI che, paNa kaustubhamaNi je nathI. he rAjanuM, lImaDe, kaMdhera vagere jhADa tame joyAM haze paNa hajI tame kalpavRkSa joyuM nathI. rasabhUmi, viSabhUmi, marUbhUmi tame jarUra joI haze paNa ratna ane matIthI bharelI bhUmi nahi joI hoya. he rAjana, nA huM adhama chuM. ne huM jaDa chuM. nA huM strIomAM ziremaNi chuM, paNa huM marIne pRthvI para mAre yaza mUkI paraloke jaIza." "he ratnamaMjarI," ranamaMjarInA zabda sAMbhaLI mahArAjA bolyA, "tame mane kAMIka te strIcaritra dekhADo." rAjana, tame nagaramAM rahetI kecI kaMyaNane maLaje. te mArA temaja bIjI strIonAM caritrane jANe che, tene
Page #693
--------------------------------------------------------------------------
________________ 55 pUchajo. basa have tamAruM kalyANa thAva....mArA pApa mithyA hi." kahI dhanya zeTha ane ceranA zaba sAthe citAmAM teNe praveza karyo. badhA pitAnAM svArthane raDatA nagara tarapha javA lAgyA, mahArAjA paNa nagaramAM AvyA tyAre ratnamaMjarI baLI bhasma thaI gaI ne svargamAM gaI. vAcaka! A ratnamaMjarInI kathA vAMcI thoDuM vicAra! mana markaTa kevA vicitra prakAre jIvane nAca nacAve che!! bAlyAvasthAthI ja parama dhArmika jIvana jIvanArI ratnamaMjarInI duSkarma dvArA kevI phajetI thaI. kharekhara A jagatamAM AtmA ane karma be padArthonuM yuddha cAlI rahyuM che. temAM AtmA zubha prasaMga-nimitta pAmIne unnata mArge AgaLa vadhe che. azubha-prasaMga pAmIne tene te AtmA ardhagatie jAya che te A vArtA kahI jAya che. mATe ja jJAnI bhagavaMtoe vAraMvAra pharamAvyuM che "zubha nimittamAM raho ane uttama bhAvanAmAM cittane sadA rAkhe to ziva mArga dekhAze."
Page #694
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa paMcAvanamuM ... ... .. kecI kAyA mahArAjA vikrama strIcaritra jANavA mATe kecI kaMdeyaNane tyAM javA nIkaLyA. raste jatAM kecInA ghara saMbaMdhamAM leone pUchavA lAgyA. tyAre temane javAba maLe, "Ama DAbe hAthe cAlyA jAva. tyAM paradezIone jamavAnuM maLI zake che.-bhejanazALA che. e bhejanazALAnI pAse ja kecI kaMdayaNanuM ghara che. tyAM suMdara pakavAna, UMcI jAtanA cokhA, dALa, judI judI sAmagrI, zAka, dUdha, dahIMthI banela vastuo paisA ApatAM maLe che. theDA paisA ApavAthI madhyama prakAranI vastuo maLe che. tyAM sArI vyavasthA che. tyAM caMdramaNi ane sUryamaNithI banAvelA eka mALathI te sAta mALa sudhInA suMdara mahele che. e mahele jANe, pitAnA mitra sUrya-caMdrane maLavA AnaMdathI AkAza tarapha na jaI rahyA hoya? vaLI pAMca jAtanAM maNiothI bAMdhelA hovAthI mane temAM pitAnuM pratibiMba jue che. jANe darpaNamAM pitAnuM pratibiMba na joI rahyA hoya ? tyAM drAkSanA Asava rUpa amRta jaLathI bharelI sahelAIthI utarI zakAya. tevI pagathiyAMvALI suMdara vAvaDIo che.
Page #695
--------------------------------------------------------------------------
________________ 597 bhikhArIone dAna ApavAvALI, kalpalatA samAna kecI kaMdamaNa tyAM rahe che. bheganI irachAvALAne tyAM bhega maLe che. jamavAnI IcchAvALAne tyAM jamavAnuM maLe che, putranI icchAvALAne putra paNa maLe che. kacI jyAre kepe che tyAre caMDikA jevI lAge che, ane rAjI hoya che tyAre te je joIe te Ape che." lokonA A zabda sAMbhaLI rAjA navAI pAmyA ane veza badalI kocIne tyAM pahoMcI gayA. tenA gharane ghaNuM bAraNAM hatAM. tyAM judI judI jAtanA keTalAya mANasa hatA. judI judI jAtanAM vAjAM vAgatAM hatAM. devavimAna jevA tathA aneka strIothI bharelAM makAne joI mahArAjA rAjI thayA. adazya rIte mahArAjA gharamAM gayA. tyAM senAnAM siMhAsana para beThelI kecIne joI yAcake tenI stuti karatA hatA. kAmadevanI patnI rati ane prIti jevuM svarUpa joI mahArAjA vicAravA lAgyA, "A te sAkSAt IMdrANI, devAMganA, kinnarI ke kaI pAtALakumArI jaNAya che." paradezInuM rUpa dhAraNa karI mahArAjA Ama vicAratA hatA, tyAre eka dAsI temane paradezI jANa snAnAgAramAM laI gaI. tyAM nAhavAne sthAne besADI uttama telathI mAlIza karI
Page #696
--------------------------------------------------------------------------
________________ 598 kasturI vigerethI suMgaMdhavALA pANIthI navaDAvyA. pachI temane jamavA mATe laI gaI ne jamavA kahyuM, tyAre mahArAjAe kahyuM, "huM rAte jamate nathI. zrIkRSNa yudhiSThirane kahyuM hatuM, dharmazraddhAvALe kaI gRhastha hoya athavA vivekavALe heya tene rAte jamavuM joIe nahi. tapasvIe te khAsa karIne rAtre jamavuM na joIe. je mANasa sadAya rAtribhejanane tyAga kare che, tene eka mahinAmAM paMdara divasanA upavAsanuM phaLa maLe che. tethI huM rAtribhojana karatuM nathI. sUryodayathI sUryAsta sudhImAM be vakhata jamI lauM chuM." mahArAjAnA zabdo sAMbhaLyA pachI temane caMdananuM vilepana karavAmAM AvyuM. hAra vagere paherAvI temane kecI pAse laI javAmAM AvyA. mahArAjAe ghaNAM vinayathI namaskAra karyo. eTale kecI mahArAjA vikramanuM nAma laI kahevA lAgI, "padhAre mahArAjA vikama, sadAya prajAne nyAya karanArA kema AnaMdamAM che ne? mArI putrI jevI ane tamArI patnI devadamananI majAmAM te che ne? ahIM AvavAnI takalIpha kema UThAvavI paDI? jagatamAM badhAne pitAnuM ja kAma vahAluM hoya che. bIjAnI paDI hatI nathI. tame tamArA kAma mATe AvyA che? manane keI saMzaya dUra karavA AvyA che?" belatI keca aTakI DIka paLo vitAvyA pachI bolI, "je strI pitAnA pati sAthe citAe caDhI te ratnamaMjarI satIratna. hatI. paNa gaI kAle koI kukarmanA udayathI ane pAparUpa
Page #697
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAkSasathI deravAI teNe cArathIbhaga bhegavavA IcchA karI. teNe. pitAnA patine mArI nAMkhyuM, pachI cera ane pitAnA patinA maraNathI ghaNe ja pazcAttApa teNe karyo. pitAnAM karelAM kAmanI niMdA karatI te agnimAM pravezI. paLamAM Asakti, paLamAM vairAgya, paLamAM kedha, paLamAM jJamAM A badhA mananA dharma che, te mane vAMdarAnI jema mohane vaza thaI caMcaLa bane che. mana mAMkaDA jevuM capaLa che. te pratyeka paLe judA judA bhAvALuM bane che. nadIne kinAre ratnamaMjarIe citAmAM praveza karatAM tamane sAcuM ja kahyuM che, "tame parvata para dUra baLatA. agnine joI zake che paNa paga AgaLa baLatAne joI zaktA nathI." rAjana, haMmezAM dabuddhi karI zAstranuM ciMtana karavuM joIe. rAjAthI sadAya DaratA rahevuM joIe. pitAnA kheLAmAM rahelI strInI sAvadhAnatApUrvaka saMbhALa rAkhavI joIe. zAstramAM kahyuM che. rAjA ane strI kayAre paNa vazamAM rahetA nathI." kaI taravaiye samudra tarI jAya paNa kaI strIne pAra pAmI zakatuM nathI. tamAre strIcaritra jevuM ja che ne? te DIvAra A peTImAM chupAI jAva. peTImAM jorathI khAMsI khAzo nahi, jorathI zvAsa leze nahi. A peTI jyAM jAya tyAM jaje. huM peTImAMthI jyAre tamane bahAra kADhe tyAre ja bahAra Avaje. barAbara sAvadhAna raheje. temAM ja tamAruM kalyANa che."
Page #698
--------------------------------------------------------------------------
________________ *** twi@intZ7dZWmNTEaa Essenecjava4 ra tirlin IIIIIIIIIII na ura. -- - kecIe mahArAjAne peTImAM pesavA kahyuM. strIcaritra jevAnI IcchAvALA rAjA kocIne kahevA pramANe peTImAM piDA. kocIe te piTI baMdha karI eTalAmAM mahArAjAne mukhya maMtrI buddhisAgara tyAM Avyo. maMtrAdhare pAMca mudrAo dhAraNa karelI hatI, jANe dezane, rAjA mahArAjAne vahAle, rAja calAvanAre, choDanAra ane bAMdhanAra na hoya ! te kocInI sAme motIthI bharele senAne thALa laI AvyuM. te thALa kecInA paga pAse mUkI bolyA, he manovAMcchita ApanArI, mArA para prasanna thaI mane madanamaMjarI sAthe meLApa karAvo."
Page #699
--------------------------------------------------------------------------
________________ 601 <<<<<<<<<<<<<3 >>>>>>>>>> 6 * - G G ka NENTAL ITVIIIIIIIutumulun mAnasare WITT maMtrIzvarane peTI para besavA kahyuM. he vicikSaNa maMtrI !" kecI belI, "A suMdara morapIMchI laI, A peTI para bese. pachI morapIMchIne piTInI cetarapha pherave, eTale piTI AkAzamAge tamArA dhArelA sthAne laI jaze." kecInA kahevA pramANe maMtrIe karyuM eTale peTI - madanamaMjarInA mahele pahoMcI gaI. - rAjarANI madanamaMjarI potAnA mananA mAnelA maMtrIne - jeI UbhI thaI ne Asana ApI kahevA lAgI, "maMdIzvara ! ghaNA dahADe darzana dIdhAM ?" "he priye ! " maMtrIzvara be, "mArAthI ja te AvI zakAya nahi."
Page #700
--------------------------------------------------------------------------
________________ 602 he prANavazvabha! tamAro viyegamAM baLatuM mana tamArI ja mALA jape che" rANIe kahyuM, "huM dUra rahetI hovA chatAM tamArI pAse ja chuM. tamArA sukhe sukhI ane tamArA duHkhe duHkhI chuM, tamArA viyegamAM divasa kevI rIte jAya che te te huM ja samajuM chuM. sAcuM kahuM te tamArA viyeganA kAraNe mAre janmAre chUTI paDe che." kahetI madanamaMjarIe maMtrIzvarane navaDAvyA, suMdara raseI jamADI pAna ApI sUvAnI vyavasthA karI. judA judA zRMgArothI, bhegathI, madhura vacanethI rANIe maMtrIzvarane khuza karyo. bhega bhegavatA, rAtri pUrI thatAM rANIe maMtrIne kahyuM, joyuM ne? A rAta ghaDIkamAM pasAra thaI gaI." hA hA. tethI ja mAre ahIMthI jaladI javuM joIe." maMtrIzvare kahyuM. "kadAca mahArAjA ahIM AvI caDhe te zuM dazA thAya?" tamAruM mana ahIM mUkIne jAva." maMtrIzvaranA zabda sAMbhaLI rANIe kahyuM. "ane tame mAruM hRdaya laI jAva, kAraNa ke huM abaLA chuM tamArA mobaLathI baLa meLavI huM jIvI zakIza. nahi te huM marI cUkI chuM ema mAnaje bane teTalI vadhAre rAtee tame Avaje ane viyegAgnine zAMta karajo. ApaNe baMnene bhegA karanAra kecInA paga pakaDI mArA. praNAma kaheje.
Page #701
--------------------------------------------------------------------------
________________ 63 A badhuM joI mahArAjA vikrama peAtAnA manamAM vicAravA lAgyA, "are, A maDhanamaMjarI pUrepUrI pApI che. AvI strIone te dUrathI ja namaskAra karavA joie, athavA evA koI matra japavA joie, athavA evA koi devanI upAsanA karavI joIe jethI srIrUpI pizAcinI zIlarUpI jIvanane khAI na jAya. jANe jagatanA saMhAra karavA vidhAtAe sapanA dAMta, agni, yamarAjanI jIbha ane jheranA aMkura A madhuM bheguM karI strIne na banAvI hAya ! vIjaLI kadAca sthira rahe. havA kadAca sthira rahe pa strIonu mana kayAre paNa sthira rahI zakyuM nathI." Ama vicAratA mahArAjAe peAtAnI rANI ane matrane mAravA saMkalpa karyAM. kSaNa pachI zAMta thaI manamAM khelyA, 8 A pApIone mAravA joIe, A bene mAratAM leAkeA mArI niMdA karaze. A pApa karavuM mAre mATe sAru nathI." Ama manamAM khelatA mahArAjA peTImAM cUpacApa besI rahyA. maMtrIzvara peAtAnu' kAma pUru karI peTI para AvIne beDhA. ane AvyA hatA, tema AkAzamArge kAcIne tyAM gayA. pachI mArapIchI ane peTI kAcIne sAMpI rANIe kahevaDAvela sadeze praNAma sAthe kahyo ne te praNAma karI tyAMthI gayA. maMtrIzvaranA gayA pachI kAcIe jyAre mahArAjAne peTImAMthI kADhayA, tyAre mahArAjAe paNa praNAma karyAM ne madhura vacane kahevA lAgyA, " tArI kRpAthI meM rANInuM caritra joyu" ane e caritra joIne mane ghaNu duHkha thayuM."
Page #702
--------------------------------------------------------------------------
________________ 604 "he rAjana!" kecI kahevA lAgI, "sIMcaritra ghaNuM ja viSama che." viziSTa sAthI suzobhita aMgavALI sAsu ane pAMca pativALI draupadIne pUrNa saMtoSa na thayuM. evuM mahAbhAratamAM kahevAyuM che. durvAsAne nArade pAMca vAkya kahyA hatA. je draupadI pAMca vAta sAcI kaheze te A AMbAnA jhADane kasamaye phaLe Avaze, (1) strIno priya (2) pAMcathI vadhunI sthiti (3) navI navI icchAo, (4) satItva (5) paradarzana." draupadIe javAba Ape. comAsuM duHkhadAI che. paNa khetI mATe, pIvAnA mATe pANI maLatuM hovAthI lokene comAsuM sAruM lAge che. tema he nArada ! strInuM bharaNapoSaNa karate hevAthI puruSa strIne priya-vahAle lAge che. A pAMca pAMDa mane vahAlA lAge che. A pAMca pAMDa mane vahAlA che paraMtu mAro jIva chaThThA mATe talase che. gAya jaMgalamAM navuM navuM ghAsa khAvAnI IcchA kare che tema strIone roja navA navA puruSo meLavavA IcchA thAya che.... jyAMsudhI ekAMta maLatuM nathI. evI taka nathI maLatI ane prArthanA karanAra puruSa nathI maLate strI tyAM sudhI satva jALavI zake che. jemane ghaDe pANIthI bharyo hoya ane te jhame che. * sthAna samaya ekAntakA-ra, trArthanAzIla; milatA nahIM isase banA. rahatA nArIkA zIla.
Page #703
--------------------------------------------------------------------------
________________ 65 tema bhAI bApa putra athavA keIpaNa rUpavALA puruSane joI strI pIgaLI jAya che. eka vakhate keIe pUchayuM - he sujJa ! he kIrtisaMpanna pAMDudeva ! zrata, kuLa ane puruSenI rakSA keNa kare che? rAjA, vana ane strInI rakSA karavAne karyo upAya che? enA javAbamAM kahevAmAM AvyuM che, reja zremapUrvaka abhyAsa karavAthI mRta jJAnanI rakSA thAya che. vaDIlenI sAvacetIthI kuLanI rakSA thAya che, dharmakriyAthI puruSanuM rakSaNa thAya che. dAnathI rAjAonI, phUlathI vananI rakSA thAya che. paNa strInI rakSA kaI rIte thAya che, te kaI ja jANatuM nathI. sparzendriyarUpa mahAsarpathI unmatta banela strI, pitAnA pati, mAtA, pitA vagerene chetaravA zuM karatI nathI? sparzendriyanA viSathI zuM devakInaMdana kRSNa gepikA vagere strIo sAthe kIDA nathI karI? kAmadevanA bANathI vidhAyelA mahAdeve zuM tapasvinInuM sevana nathI karyuM? kAmathI bhAna bhulelA brahmAe pitAnI putrI brAhmI sAthe zuM viSayasevana nathI karyuM ? zuM pArAzara Adi RSie kAmI nathI thayA? he rAjanU, strIomAM kAma meTA pramANamAM rahela che. te pachI te eka patithI kevI rIte saMteSa pAme?" strIne AhAra puruSa karatA bamaNuM che, lajajA cAra gaNuM che, kArya vyavasAya cha gaNe ane kAma ATha gaNe che."
Page #704
--------------------------------------------------------------------------
________________ 606 kocInI A badhI vAto sAMbhaLI, mahArAjA vikrama kAMIka zAMta thayA ne khelyA, " je strI kAmAvezavALI che, tene mATe zu thAya? saMzayenuM kuMDALu, avinayanuM ghara, sAhaseAnuM nagara, aneka kapaTonuM sthAna, avizvAsanu kSetra, vidvAneAthI paNa na samajAya tevuM mAyApU pAtra, amRtathI pUrNa paNa jhera jevI srIrUpI yaMtra lAka dharmanA nAza karavA mATe kANe sarjyuM haze ?" Ama mAyApUrNa strI sabaMdhamAM vicAra karatA karatA, AnaMdathI pUrNa manavALA mahArAja mahele AvyA. sasAranA svarUpane vicAra karatA mahArAjAe buddhisAgara maMtrI ane rANI madanama MjarI e baMnene dezapAra karyAM. eka anubhavI kavie ThIka ja kahyuM che-- nArI to jherI chUrI, mata lagAvA aMga; daza zira rAvaNa ke kaTa, paranArI ke sa'ga. nAgaNIse nArI khurI, dAnu' mukhase khAya; jIvatA khAve kAlajA, muvA naraka le jAya. Wan
Page #705
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa 75namuM... ... ... ... ... ... strIvitra mahArAjA vikrama rAjasabhAmAM beThA che, tyAM eka paMDita Ave. mahArAjAe tene vAta kahevA kahyuM, paMDita kahyuM: "mahArAja ! kayAreka buddhimAnethI samudra pAra thaI javAya che, paraMtu strIcaritrane pAra kaI ja pAmatuM nathI. paraduHkhabhaMjana rAjA, strIcaritranI huM tamane eka vAta kahuM. zrI pura nAmanuM eka gAma hatuM, tyAM chAhaDa nAmane kheDUta rahete hato. tenuM lagna dhArAnagarImAM rahetA dhana nAmanA kheDUtanI putrI ramA sAthe thayuM hatuM. eka divase chAhaDe ramAne teDavA suMdara vastro paherI suMdara rathamAM besI dhArAnagarImAM gaye. sAsue sAre satkAra karI pitAnA putrane jamADe tema jamAIne sArAM sArAM pakavAna, dALa, cokhA vagerethI premathI jamADaye. -vastrAbhUSaNa ApyAM, pachI chAhaDa ramAne laI pitAne gAma javA taiyAra thaye. ramA paNa sArAM sArAM kapaDAM paherI pitAnAM snehI
Page #706
--------------------------------------------------------------------------
________________ 608 saMbaMdhIone maLavA gaI. rastAmAM ramAne jenI sAthe saMbaMdha hatuM te maLe. teNe ramAne kahyuM, "ramA, tuM to. tArA pati sAthe sAsare jAya che. jatAM pahelAM ApaNe maLIe to..." "priyatama," ramA bolI. "tamArI e manokAmanA ? huM jarUra jaladIthI pUrI karIza. tamane mane maLavAnI icchA ! che to amArA karatAM pahelAM nIkaLI ekAda be gAu sudhI jaI amAre javAnA raste rokAje. tyAM tame taMbU taNAvaje, ratha eka bAju rAkhaje, tame taMbUmAM rahe ane tamArA eka mitrane sAthe rAkhaje, tene bahAra Ubhe rAkhaje. hADa. tyAM AvI pUche, "tame kema ahIM rokAyA cho?" to tene tamArA mitrathI javAba apAvaje "mArI strIne rastAmAM ekAeka prasUtinI vedanA thAya che, huM A vakhate zuM karavuM te jANa nathI, tethI ahIM rokAye chuM." kahI ramA tyAMthI saMbaMdhIone tyAM gaI. ane keTalAka samaya pachI hasate meDhe ghera AvI. chAhaDe ramAne rathamAM besADI. pachI teNe pitAnA sAsu sasarAne praNAma karyA ne potAnA gAma tarapha javA lAge. jatAM jatAM tenI najare taMbU paDe, eTale te. tyAM gaye ne pUchavA lAgyuM, "are bhAI, A jaMgalamAM rathane choDI kema UbhA cho?" pilAe javAba Ape, "zuM kahuM bhAI, mArI.
Page #707
--------------------------------------------------------------------------
________________ 609 Hily * 1 * : = strIne ekAeka prasa vavedanA upaDI che. tethI huM ahIM kAryo . strI vinA strInAM darzane keNu samajI-zAMta te karI zake?" (ramAM taMbUmAM jaI rahI che.) A sAMbhaLI chAhaDe ramAne kahyuM, "tuM A bhAInI strI pAse jA, ane tene zAMti maLe tevuM kara." paNa, rastAmAM rUkAvuM te ApaNe mATe sAruM nathI." ramAe kahyuM, tyAre chAhaDe kahyuM, "he priyA! rastAmAM kaMI duHkhI strIne choDI cAlyA javuM e zuM ApaNu mATe sAruM che?" chAhaDanA A zabda sAMbhaLI ramA rathamAMthI UtarI taMbUmAM gaI. ne potAnA mananA mAnyA sAthe raMgabhega ramI-tenI AzA pUrI karI, utAvaLe pitAnI kAMcaLI avaLI paherI potAnA patinI DAbI bAjue rathamAM AvI beThI. tenI avaLI kAMcaLI joI chAhaDe pUchyuM, "tArI kAMcaLI avaLI kema che? tArI sADI cUMthAI kema gaI che? ane tAruM zarIra AvuM kema thaI gayuM che?" kAMcaLI barAbara joyA vinA paherI hatI." ramAe kahyuM, "ne sADImAM saLa to pahelethI ja paDelA hatA. 39 * ; :
Page #708
--------------------------------------------------------------------------
________________ 610. A sAMbhaLI chAhaDa bebhe, "A AMkhe kenI ane sAthe maLI? pelI strIne bALaka AvyuM ?' javAbamAM ramAe kahyuM: chAhaDa chaillA te bhalA, jeha nAmiI chaila, tri sau AvaI dikarA kheDitau vaIlla ) ramAnA A javAbathI chAhaDe ramAnAM duSkarmane samajI gaye. tenA para vizvAsa UDI gaye, ne te pitAnA gAmamAM AvyuM. e chAhaDe. keI siddha puruSa pAsethI amRtakupI meLavI. te jyAre gharathI bahAra jate tyAre ramAne bALIne rAkha karate, ne tenI piTalI bAMdhI bAjue mUkI jato. te jyAre pAcho ghera Avato tyAre amRta chAMTI jIvatI karate, ne gharakAma karAvate. 4 ekavAra teNe ramAne kahyuM, "huM gayAtIrthanI yAtrAe jAuM chuM. tyAMthI cha mahine pAcho AvIza, tyAMsudhI tuM rAkha thaI raheje." kahI teNe tene bALI nAkhI, rAkheDI karI pioTalImAM bAMdhI. ane amRtakuMpIne sAthe laI kaI bhayaMkara vanamAM gaye. ne tyAM eka vizALa vaDanAM pilANamAM ramAnI rAkhaDInI piTalI ane amRta kupI mUkI, divALInA tahevAramAM yAtrA karavA gaye. * jaina matAnusAra A vastu yogya nathI. paraMtu, mULa saMskRta caritrakAre A vastu daMtakathA rUpa jevI sAMbhaLI tevI rajU karI che? ame paNa tevI ja rIte rajU karI che. jina matAnusAra A ayogya che. vAcakagaNa, vicAre. saMyojaka,
Page #709
--------------------------------------------------------------------------
________________ majAka karI I' kala ' $ ja ' jaya jo 1 da pa dama e vaDanI chAyAmAM bakarAM carAvavA roja eka gevALa AvatuM hatuM. te naMiAIla phI Avya, teNe rAkhanI pioTalI ke joI, bahAra kADhI kholavA mAMDI. khelatAM te poTa- 5 lImAM rahelI amRta- 3 kupImAMthI eka jhADanA dholANamAM piTalI mUke che. TapakuM paDyuM. te sAthe ja vastrAbhUSaNa sAthe strI tenI sAme UbhelI teNe joI tene jotAM te Azcarya pAme, ne gabharAI nAsavA lAgyuM. tyAre ramAe kahyuM, "Ama Avo, ne mane AliMgI tamArI strI banAvo." A sAMbhaLI zevALa pAcho Ave, ne pUchavA lAge, tuM koNa che? tane koNe rAkheDI karI? tenA javAbamAM ramAe kahyuM, "mArA patie mArI rAkhaDI karI ahIM mUkI che ne te yAtrA karavA gayA che. cha mahinA pachI Avaze.te Ave tyAM sudhI tame mArA govALa gabharA pAse Avyo patinI jema rahe." = > ke -aE/ '; , ke
Page #710
--------------------------------------------------------------------------
________________ ne te govALa tenI sAthe AnaMdathI rahevA lAgyo. tenI pAse te gharanAM kAma karAvate. samaye AgaLa vadhavA lAgya, eka dahADe ramAe. gevALane pUchyuM, "divALIne gaye keTalA dahADA thayA?" divasanI gaNatrI karI gevALe kahyuM, "cha mahinAmAM ekAda be dahADA bAkI che. tyAre ramAe kahyuM, "mArA pati. have Avaze. tethI mArI rAkheDI karI jhADanA pilANamAM pahelAM. hatI tema mUkI de. ne tame tamAre sthAne cAlyA jAva." gevALe ramAnA kahevA pramANe karyuM ne tenA caritra para vicAra karato te jaMgalamAM thoDe dura gaye. ne bakarAM, carAvavA lAge. tevAmAM chAhaDa tyAM AvyA. rAkhaDInI piTalI kADhIne amRtathI jIvatI karI. te vakhate ramAne kapaDAMmAMthI. bakarI vagerenAM zarIramAMthI nIkaLatI gaMdha jevA gaMdha AvI rahI hatI. tethI chAhaDane vicAra AvyuM, "zuM Ane kaI gevALIye maLI gaye haze?" vicAratA chAhaDe cotarapha jevA mAMDyuM, tyAM tenI dRSTie zevALa paDe. te tenI pAse gaye ne pUchavA lAgyuM, "tame ahIM kyAMthI AvyA che ?" javAbamAM govALe kahyuM, "jaMgalamAM bhaTakta bhaTakta ahIM Avyo chuM. eka strIne meM ahIM joI, teNe tenA mananI vAta kahI ne meM te mAnI. keTalAya divasa huM tenI sAthe rahyo pachI tenI rakheDI karI vaDanA pilANamAM mUkI dIdhI." govALanA zabda chAhaDe pitAnI strInuM caritra jANyuM
Page #711
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 ne tene tiraskArI tyAre ramAe kahyuM, "tame jema tema kema bole che? huM to tamAre pagale pagale cAluM chuM." tyAre chAhaDe kahyuM, "tAruM mana to keTalAya puruSamAM bhame che?" kahI chAhaDa tyAMthI gayA ne kaI tApasa pAse jaI dIkSA lIdhI. dIkSAnuM pAlana karatAM Ayu pUrNa thatAM te svargamAM gaye ne kumArge javAthI ramA duHkhadAyaka narakamAM gaI." paMDite kahelI vAta sAMbhaLI mahArAjA vikramAditye rAjabhaMDAramAMthI eka keDa sonAmahora tene apAvI. te pachI eka dahADe mahArAjA vikrama rAjasabhAmAM beThA hatA tyAM -eka buddhimAna puruSa AvyuM, ne kahevA lAge, lehapura -nAmanuM nagara che, tyAM badhA dhUtArAo rahe che. teo game 'tevAne chetarI jAya che." A sAMbhaLI mahArAjAe tene yogya : dAna ApI vidAya karyo ne pite tyAM javA vicAravA lAgyA. eka divase mahArAjAe pitAnA priya mitra bhaddamAtrane pUrva dizAmAM te nagara tarapha pahelAM meka, ne pachI mahArAjA namaskAra mahAmaMtranuM smaraNa karatAM nIkaLyA. kahevAya che, siMha kayAre paNa zukana joto nathI. te to lAkhane sAmane ekalA ja kare che. jyAM sAhasa che, tyAM siddhi che. mahArAja cAlatA cAlatA eka jaMgalamAM AvyA. -tyAM ThaMDA ane garama pANInA be kuMDa joI mahArAjA tyAM FkAyA. eTalAmAM tyAM vAMdarAonuM TeLuM AvyuM. temaNe ThaMDA pANInA kuMDamAM jhaMpalAvyuM. te sAthe ja te mANasa thaI gayA
Page #712
--------------------------------------------------------------------------
________________ MAASTRITO MARK BY FOATRIUM 14 Ri vAMdarAe kuMDamAM paDayA. te pachI AjubAjunAM jhADAnA polANamAM rAkhelAM kapaDAM paheryAM. ne zrIjinezvaradevanA maMdiramAM jaI suga'dhIvALA phUlothI zrIjinezvaradevanI pUjA karI su Mdara stotrothI prabhunI stuti karI. zrI at prabhunuM dhyAna dharI namaskAra karI pApane nAza karI puNya meLavyuM. je koi mAnasahu bhagavAnane puSpa caDhAve te lAMbA. samaya sudhI sukha bhAgave che. tevu kahevAya che. vAMdarA madiramAMthI bahAra AvI garama pANInA kuMDamAM paDayA. eTale te hatA tevA vAMdarA thai gayA. ne zrI jinezvarane namaskAra karI tyAMthI peAtAne sthAne cAlyA gayA. A joI mahArAjA navAI pAmyA. pachI temaNe ThaMDA pANInA kuMDamAM snAna karI zrI jinezvaradevanA maMdiramAM jai sudara phUlothI
Page #713
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 zraddhApUrvaka pUjA karI. ne stuti vagere karI AgaLa vadhyA AgaLa cAlatAM temaNe aMdara aMdara laDhatA pAMca cArAne joyA eTale mahArAjAe pUchyuM, "tame aMdara aMdara kema laDho che ? laDhavAthI phAyadAne badale nukazAna ja thaze." 66 A cAroe A sAMbhaLI mahArAjA vikramane kahyuM, jaMgalamAM eka ceAgInI pAse cAra Azcaya kAraka vastuo joine amAruM mana lalacAyuM. e cAra vastue: khaDIthI cigelA gheADA je kSaNamAM jIvatA thAya che, ane lAkaDI mAravAthI AkAzamAM havAnI jevI UDe che. tene vecavAthI eka lAkha sAnAmahAra maLe tema che. bIjI eka khATalI che. tene aDakatAM ja divya prabhAvathI AkAzamAM UMDe che. trIjI eka gAiDI che. tene kha'kheravAthI pAMcaseA seAnAmahArA nIkaLe che, ne ceAthI che eka thALI. te peAtAnI AgaLa mukavAthI managamatu. bhAjana maLe che. te ame yAgInI pAsethI mArIne lai lIdhI. vastue cAra che ne ame pAMca chIe, tethI aMdara aMdara laDhIe chIe." r' rAjAe temanI vAta sAMbhaLI kahyuM, " tame te vastue mane Ape|. huM vicAra karI tamane bhAga pADI ApIza." cAree e cAra vastue mahArAjAne ApI, te laI mahArAjAe kahyuM, " tame yAgIne mAryAM che, tenuM phaLa tamane maLaze." kahetA vikrama khATalI para beThA ne AkAzamArge gamana karatAM svarga purI samAna leAhapura nagaramAM AvyA. ne eka vepArIne vikrame mitra banAvyeA. tene khATalI ane thALI
Page #714
--------------------------------------------------------------------------
________________ ApI nagara jevA gayA. e nagaramAM kAmalatA nAmanI vezyA hatI. je koI eka lAkha rUpiyA tene Ape te eka rAta tenI sAthe rahI zake. rAjAe khaDIthI ciDhelA ghoDAne jIvate karI bajAramAM vecI tene paisA AvyA hatA te vezyAne ApI rAta rahyA. savAra thatAM pelI godaDImAMthI pAMcaso mahero meLavIne suMdara vastro dhAraNa karI garIbane dAna ApyuM. vezyAnI mAe A badhuM gupta rIte jANyuM, ne te vastuo paDAvI levA vicAryuM. ne laI paNa lIdhI. tethI vikama pAse paiso na rahyo. eTale temane gharamAMthI kADhI mUkavAmAM AvyA. mahArAjA zeka karatA belyA, "zAstramAM vezyAnuM jevuM varNana karyuM che tevI ja vesmA-kapaTavALI che tene mane anubhava thaye." mahArAjA Ama zeka karI rahyA che tevAmAM bhakmAtra pharate pharate tyAM AvI pahoMce, mahArAjA vikemane maLe. mahArAjAe tene kuMDa, cere temaja vezyAnI vAta karI. te pachI baMne jaNAe kAMIka nirNaya karyo ne vanamAM gayA. ne pelA kuMDamAMthI pANI laI nagaramAM baMne jaNe AvyA. mahArAjA pelI vezyAne tyAM gayA, te vakhate kAmalatA snAna karI rahI hatI. mahArAjAe gupta rIte kuMDamAMnuM garama pANI tenA para nAMkhyuM. te sAthe ja kAmalatA vAMdarI thaI gaI. mahArAjA anya sthAne cAlyA gayA.
Page #715
--------------------------------------------------------------------------
________________ 617 *: *;;;- eng 4 0 0. . 0 0 OUT 6 02 90 0 0 0 0 0 : ill bhadamAtra ane mahArAjA vikama kAmalatAne vAMdarI thayelI joI tenI mA chAtImAthuM - kUTavA lAgI, raDavA lAgI; ne tyAM hAjara rahelA lokone raDAvavA lAgI, pachI vaidya, joSI, maMtrataMtra, jANanArAone bolAvI vAMdarI thayelI potAnI dIkarIne pharIthI mANasa banAvavA dhana kharacavA ' lAgI. tyAre bhakmAtre mahArAjA vikramane vegIne veza paherAvI jaMgalamAM mokalI dIdhA, ne pote vezyAne tyAM gaye. vezyA tene jotAM ja manamAM bolavA lAgI, "A kaMI maMtrataMtrane jANanAra che." bolatI te bhakmAtrane kahevA lAgI, "A mArI dIkarI vAMdarI thaI gaI che tethI huM AtmahatyA karavA vicAruM chuM. je tene pharIthI kaI hatI tevI banAvaze te meM mAgyuM ApIza." - "jaMgalamAM eka cagI joyA che" bhamAtre kahyuM,
Page #716
--------------------------------------------------------------------------
________________ 618 "teo badhI vidyAo jANe che." A sAMbhaLI te bolI, "mane te yegI dekhADe. huM temane khUba dhana ApIza." bhamAtra vezyAne AzvAsana Apate jaMgalamAM laI gaye. ne Asana para beThelA megIne batAvyA. vezyAe dhyAnamAM beThelA yegIne praNAma karyA ne kahyuM, "he paropakArI, dayAnA, sAgara, jagatavaMgha gIrAja, mArA para prasanna thAya ane mArI dIkarIne hatI tevI banAvo. tame je mAMgaze te huM ApIza, A kAma karavAthI tamane bahu puNya thaze." thoDIvAra samAdhinuM nATaka karI mAthuM dhuNAvI bhegIe. kahyuM, "tame eka paradezIne Thage che. tenA pApathI tamArI dIkarI vAMdarI thaI gaI che. kareluM pApa A bhavamAM bheLavavuM paDe che. tame paradezInI khATalI ane gadaDI laI lIdhI che. te lAvI mArA paga pAse mUke. te huM maMtrathI tamArI dIkarIne hatI tevI banAvIza. A mAruM kahyuM nahi kare te tamArI dIkarI marI jaze." yegInA zabdo sAMbhaLI vezyA gabharAI, DarIne utAvaLe jaI khATalI, gadaDI lAvI nI AgaLa mUkI bolI, "have. mArI dIkarIne sArI kare." yegIe ThaMDA pANInA kuMDanA pANIthI tene navaDAvI tethI kAmalatA mULa svarUpamAM AvI gaI eTale egIe kahyuM, "have jyAre paNa paradezIne Thagaze nahi" kahI bhadamAtranI sAthe mahArAjA vikrama avaMti tarapha cAlyA. rastAmAM leke para aneka prakAranA upakAra karatA pitAnI pAsenI cAre. vastuo dAnamAM ApI dIdhI ne pitAnI nagarImAM AvyA.
Page #717
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa sattAvanamuM . ... ... svAmIbhakata sevaka eka divase vikramAditya maMdirapura nagaramAM gayA, tyAM kubera nAmanA zeThane putra maraNa pAmyuM hatuM tene smazAnamAM laI jaI citA para mUkvAmAM AvyuM ne agni saLagAvyuM, te sAthe ja divya prabhAvathI te mRtaka zeThane ghera pahoMcI gayuM. bIje divase pharIthI citA para caDhAvyuM. pharIthI pAchuM te zeThane ghera pahoMcI gayuM. ATha divasa sudhI A pramANe thayuM. AthI gabharAInDarI zeTha rAjA pAse gaye ne nagaranA. zubha mATe badhuM kahyuM. rAjAe A maDadA saMbaMdhamAM joSIne pUchyuM: rAjA ane zeThane nagaramAM keI Aphata Avaze tevo vicAra AvyA, eTale rAjAe nagaramAM hare piTA, "je kaI A maDadAne bALaze tene kroDa dravya ApavAmAM Avaze ne tenuM sanmAna karavAmAM Avaze." A maMdirapuramAM mahArAjA vikrama je sAdhAraNa vezamAM gayA hatA temane A sAMbhaLyuM ne te rAjA pAse gayA. badhI vAta sAMbhaLI, zabane laI te rAtanA pahelA pahere samazAnamAM gayA
Page #718
--------------------------------------------------------------------------
________________ 620 madhyarAtre koI eka strIne temaNe raDatI joi. mahArAjAe tene raDavAnuM kAraNa pUchyuM. te strIe kahyuM, " rAjAnA mANasoe kAMi paNa vAMka vagara mArA patine zULIe caDhAvye che te hajI jIve che, hu temane mATe khAvAnu` lAvI chu, paNu te bahu U Mce hAvAthI mArAthI tyAM pahoMcAtuM nathI; tethI huM raDI rahI chuM." te strInI vAta sAMbhaLI vikrame tene potAnA khabhA para caDhAvI khAvA ApavAnu kahyuM. je khAI te maranAra svarge jAya. te strI rAjAnA khabhA para caDhI UbhI thaI, ane charIthI potAnA patinA zarIramAMthI mAMsa kApI khAvA lAgI, tema karavAthI mahArAjA vikramanA zarIra para leAhInA chAMTA paDavA lAgyA, mahArAjA tene pANInA chAMTA samajyA ane vicAravA lAgyA, ' hamaNAM varasAda kayAMthI paDaye ? rAjAe strIne khabhA upara caDAvI. paraMtu paLa pachI mahArAjA badhuM samajI gayA. khabhA para caDhelI strIM DAkaNa che te jANI hAkAreA karyAM. e sAMbhaLI DAkaNa gabharAI. rAjAne chetarI nahi zakAya samajIdRzya thai gai.
Page #719
--------------------------------------------------------------------------
________________ 61 rAtanA khIjA prahare mahArAjA tyAMthI thoDe dUra jaMgalamAM gayA. maDadAne pAse rAkhI sUi gayA. teTalAmAM tyAM rAkSasa AbyA ne te maDadA tema ja vikramane upADI bIjA jaMgalamAM laI gayA. tyAM saLagatA devatA para kaDhAi mUkavAmAM AvI hatI. temAM keTalAya rAkSaseA dUra dUrathI mANasAne lAvI nAkhatA hatA. teo mahArAjA vikramane kaDhAimAM nAMkhavA taiyAra thayA, eTale mahArAjA ekadama UbhA thaI gayA ne mAravA lAgyA. mahArAjAe lAkaDI . ane muThThIethI rAkSasAne khUba mAryAM jethI bicArA temanI pAse AvI kahevA ,, lAgyA, " ame tamArA mahArAjA rAkSasene mAravA lAgyA. dAsa choe." eTale mahArAjAe temane jIva dayAmaya ahiMsA dharma samajAvyA, temane ahiMsaka banAvyA. rAtanA trIjA paheAre mahArAjA eka vAvaDI pAse gayA ne tyAM beThA. eTalAmAM koI strInA raDavAnA avAja temanA kAne paDayA. raDavAnA avAja sAMbhaLI mahArAjA tyAM gayA ne raDavAnuM kAraNa pUchyuM, tyAre te elI, " huM rAjA bhImanI strI chuM, mAruM nAma maneAramA che. mAruM ziyaLa bhraSTa karavA eka rAkSasa mane ahI lai AvyeA che. Aja mane jagatamAM koi paropakArI puruSa dekhAtA nathI. jo tevA puruSa hoya te mane A duSTanA paMjAmAMthI cheADAve."
Page #720
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra A sAMbhaLI mahArAjAe ' ,, pUchyuM, " te rAkSasa kayAM che? ' javAbamAM te strIe AMgaLIthI vanamAM dUra rahelA rAkSasane khatAbyA, te strInI rakSA karavA mahArAjA rAkSasa pAse gayA. yuddha karyu" ne tene mArI nAkhyuM ne strInI rakSA karI. rAtanA ceAthA pahAre mahArAjA strIne pUchI rahyA che. mahArAjAe pelA maDadAne kahyuM, huM maDadA, beThuM thA ne mArI sAthe jugAra rama." tyAre maDadAe kahyuM, jo tame hArazeA teA huM Doka maraDI nAMkhIza." tyAre mahArAjAe tene kahyuM, " jo tuM hArIza tA tAre ghAsanI mAphaka ciMtAmAM baLavuM paDaze." '' Ama zarata karI, baMne jugAra ramavA lAgyA. temAM maDadu hA. eTale mahArAjAe tene bALI nAMkhyuM. te khaLI gayuM, pachI mahArAjAe nagaramAM jaI e maDadA sabaMdhamAM adhI vAta kahI. e sAMbhaLI nagaranA rAjA bahu khuza thayA ne kubera zeDa pAsethI dhana lai mahArAjAne ApyuM, ne vikrama mahArAjAe rAjA kaNanI jema badhuM dhana garIbene vaheMcI ApyuM. pachI mahArAjA pRthvI pradakSiNA karatA karatA strIrAjyamAM
Page #721
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaI pahoMcyA. tyAM suMdara padmaNI-zaMkhiNI jAtanI strIe hatI. te hAvabhAvathI puruSone AkarSatI hatI. mahArAjA vikramane sauMdarya saMpanna joI temanI pAse AvI bhegavilAsa mATe prArthanA karavA lAgI. tyAre mahArAjAe kahyuM, "huM kayAre paNa parastrInI IcchA karatuM nathI. kahyuM che, "sajajana puruSa agya kArya karavA mATe ALasu hoya che, prANu vadha karavA mATe pAMgaLa hoya che, niMdA sAMbhaLavAmAM bahere hoya che, ane parassI jovAmAM janmAMdha hoya che. | vikramAdityane sadAcArI jAnuM temaNe cauda ratna bheTa ryA. e ratnanA judA judA guNo hatA. pahelA ratnathI agni utpanna thaI thAMbhale thatuM hatuM. bIjAthI dhana maLatuM hatuM. trIjAthI pANI, cethAthI vAhana, pAMcamAMthI zarIra para kedapaNu zastrAstrane ghA thatuM na hatuM, chaThThAthI strI, manuSya, rAjA vaMza thate hato. sAtamAMthI suMdara raseImaLatI hatI. AThamAthI kuTuMba ane dhanadhAnyanI vRddhi thatI hatI. navamAthI samudra pAra karI zakAte hato. dasamAthI vidyAnI prApti thatI hatI. agiyAramAthI bhUta-preta DarAvI-chetarI zaktA na hatA. bAramAthI sApa karaDI zakto na hato. teramA ratnathI DerA-taMbU sainya banI jatuM hatuM ane caudamAM ratnathI AkAzagamana karAtuM. mahArAjA A ratno laI pitAnA nagara tarapha jaI rahyA hatA. rastAmAM e caude ratno yAcakane ApI dIdhAM. | mahArAjA vikramAditya pite ja meLavelA dhanane sAte
Page #722
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64 kSetromAM vAparI mAnavajanma saphaLa karI rahyA hatA, te vakhate temanI pAse zatamati, sahasramati, lakSamati ane koTimati nAmanA cAra aMgarakSakA hatA. A cAra aMgarakSakA mahArAjA jyAre sUtA hAya tyAre eka eka prahara vArApharatI cAkI karatA. eka dahADA jyAre mahArAjA sUtA hatA, tyAre mahArAjAe dUrathI koi strInA dayA upajAve tevA raDavAnA avAja sAMbhaLyA, tyAre zatamatine kahyuM, "tame jAva ane te strIne raDavAnuM kAraNa pUcho." tyAre zatati elye, "he rAjana, tamane humaNAM UMgha Avaze, tamArA keTalAya zatru che tethI tamane DI. mArA javAnA vicAra nathI. kahyuM che, jenA para ghaNAno. AdhAra hAya tenI sArI rIte sa MbhALa levI." A sAMbhaLI mahArAjA khelyA, "tuM AvIza tyAM sudhI huM jAgato ja rahIza. mArI AjJAnA amala kara, jA ane jaladI pAche! Ava." zatamatinA gayA pachI mahArAjAe pAna khAdhu ane pA nI patnI pAse gayA, ane thoDIvAramAM rANInI zayyA pAsenI zayyAmAM UMghI gayA. mahArAjAnI AjJAthI te nagara bahAra raDatI strI pAse zatati paheAMcyA ne raDavAnuM kAraNa pUchavA lAgyuM, tyAre te strIe kahyuM, "huM avaMtI nagarInA rAjAnI rAjyalakSmInI adhiSThAyikA devI chuM, huM rAjA para AvatAM saTone dU
Page #723
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6ra5 karuM chuM. Aje rAjA jyAM sUI rahyA che te makAnanI chata parathI eka bhaMyakara kALe sApa Avaze ane A praharanA aMtamAM temane karaDaze, mArAthI A saMkaTa dUra thaI zake tema nathI. tethI he vIra puruSa! huM "vIra, vIra" kahIne raDuM chuM." tyAre zatamatie kahyuM, "he devI, tame zAMta thaI jAva, huM e kArya sArI rIte pUruM karIza." kahI zatamati pAche mahele AvyuM. mahArAjAne rANIvAsamAM jaI sUtelA joI te manamAM vicAravA lAgyuM, "mahArAjAne jagADavAno athavA temanI pAse javAno A gya avasara nathI, hamaNAM prahara pUro thaze, ane devInA kahevA pramANe sApa jarUra Avaze, temAM zaMkA nathI." DI vAra thaI. jyAM mahArAjA sUtA hatA tyAM chata parathI sApa utaravA lAge. sApane jotAM ja zatamati tene mAravA taiyAra thaye. ane tenI talavArathI be traNa TukaDA karI nAMkhyA ne eka vAsaNamAM bharI lIdhA, paNa te sApanA mukhamAMthI jheranA keTalAka biMdu sUtelI rANInI chAtI para paDayA, te biMduone vinarUpa jANI te luchavA zatamati rANI pAse gaye nIka ne luchavA lAgyo. mahArAjAne karaDavA sApa Avyo. te vakhate mahArAjA |_e : ja jA 5 kI . 'tI, ra :: . 40
Page #724
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekAeka jAgI UDyA ne zatamatine hAtha rANInI chAtI para dekhe. zatamatine A kAryane agya mAnIne mahArAjA tenA para gusse thayA, ane vicAravA lAgyA, "huM tene mArI nAMkhuM, pharI vicAryuM, "huM mArI jAte kevI rIte mArUM?' huM bIjA sevakanA hAthe tene nAza karAvIza." manamAM Ama vicAratA mahArAjAe potAnA manane bhAva zatamatine jANavA na dIdhe. ne samaya thatAM javAnI rajA ApI. zatamati rAjAnuM saMkaTa dUra thavAnA kAraNe pitAne tyAM jaI gAnArAone belAvI ane mahArAjAnI, zAMti mATe dAna devA lAge ane nATaya mahotsava ujavavA lAge. bIjA prahare potAnI rANIne vidAya karI sahastramitine bolAvyA ne kahyuM, "tame jAva ane zatamatine mArI nAMkhe." A sAMbhaLI sahastramati be, "mahArAja, hamaNAM tamane UMgha Avaze. pahelAnA keTalAya aparAdhI tamArA duzamana che tethI mAruM ahIMthI javuM ThIka nathI." A sAMbhaLI mahArAjAe kahyuM, huM sArI rIte jAgIza. mATe tame jaladI jaI meM kahyuM tema kare." mahArAjAnI AjJAthI sahastramati zatamatine tyAM vicAra karate karate gaye, te vakhate zatamati nATaka karAvI rahyo hate. zatamatine harSita joI tema tene dAna karate joI te aparAdhI lAge nahi; kAraNa ke bIjAnI vipattinA samaye sajajana puruSa vadhAre saujanya dhAraNa kare che. jema unALAmAM vasaMta RtumAM vRkSonI chAyA ghaNI zAMtidAyaka hoya che. kharAba
Page #725
--------------------------------------------------------------------------
________________ 67 kAma karanArA, bIjAnI strI sAthe prema karanArA ane ceranuM temaja durjana puruSanuM meM kyAre paNa prasanna rahetuM nathI. kemake A lekenuM mana bhayavALuM hoya che. zatamatie sahamatine Avate joI pUchayuM, "he mitra! tuM atyAre mahArAjAne eklA cheDI zA mATe Avyo? mahArAjAnA aneka dumane che. Aja mahArAja para sAce ja bahu ja bhayaMkara saMkaTa AvyuM hatuM, paNa kenAM ane ApaNuM sadbhAgye te dUra thayuM, tame have utAvaLe pAchA jAva. tamArI cAkIne samaya cAlyA jAya che. dhIravIra puruSe svIkArelAM kAryane sArI rIte pUrNa kare che." zatamatinA moDhAne AkAra, kAma ane vAtacitathI tene nirdoSa mAnI sahastramati kahevA lAgyuM, "tamAre tyAM nRtyAdi utsava thate joI ahIM AvyuM hatuM. A sAMbhaLI zatamatie tene mAna ApI sanmAna karyuM eTale sahastramati pAchA gaye. mahArAjAe tene joI pUchayuM meM kahyuMtuM tema karyuM? tuM paNa mAre mATe zatamati je ja nIkaLe." rAjAnA zabdo sAMbhaLI temane zAMta karavA sahastramitie kahyuM, "mahArAja, vagara vicAre kaI kAma karavuM nahi, vagara vicAre kAma karatAM brAhmaNInI jema pazcAttApa karavAne samaya Ave." kahetA sahastramatie brAhmaNI ane neLiyAnI vAta kahevA mAMDI. "zrIpura nAmanA eka nagaramAM kRSNa nAmane brAhmaNa rahetuM hatuM, te brAhmaNanA ghara pAse eka noLiyAne
Page #726
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68 janma thayA. brAhmaNI te nALiyAne potAnA putranI jema pALatI hatI. keTalA vakhata pachI te brAhmaNIe suMdara putranA janma ApyA tenuM nAma caMdra rAkhavAmAM AvyuM. eka dahADA brAhmaNI pANI bharavA gaI. jatI vakhate nALiyAnA baccAne peAtAnA putranI rakSA karavA kahetI gai. brAhmaNInA gayA pachI tyAM kALA sApa nIkaLyA. te sApa sAthe nALiyAe yudhdha karI mArI krodhathI nAMkhyo ane sApanA leAhIthI raMgAyelA mADhA sAthe brAhmaNIne samAcAra ApavA daravAje gayA. brAhmaNI pANI bharI AvI. nALiyAnu lAhIvALu moDhuM joI ' ANe mArA bALakane mArI nAMkhyA' mAnI nALiyAne krodhathI mArI nAMkhyA, ne te gharamAM gaI tA bALakane ramatA joyA. sApa marelA joyA. ne badhuM samajI ne manamAM pazcAttApa karavA lAgI. mATe he svAmI ! pUrepUro vicAra karyAM sivAya kaMI kAma karavuM nahiM. mATe dhIraja dharA." A sAMbhaLI mahArAjAe manamAM vicAryuM, " A mArI AjJAnuM pAlana karyA vinA ja AvyA che. tethI A paNa zatati jevA ja che." bIjo prahara pUrA thatAM mahArAjAe tene vidAya kyo, lakSamati jyAre cAkI karavA Avye tyAre tene khelAvI zatamatine mArI nAMkhavA kahyu, mahArAjAnI AjJA sAMbhaLI lakSamati khelyA, "huM rAjana! tamane kadAca UMgha AvI jAya. vaLI tamArA pahelAnA keTalAka zatrue che. mATe mAru mana ahIMthI javA nA pADe che." " huM jAgIza." rAjAe kahyuM, "tame mArI AjJAA
Page #727
--------------------------------------------------------------------------
________________ 69 amala kareA. pAchA jaladI AveA. jAgatA mANasane kyAre paNa bhaya hAtA nathI.1 mahArAjAnA zabdo sAMbhaLI lakSamatine vicAra AvyA. * mahArAjAne jarUra kAMI bhrama thayA che, zakA thaI che. nahiM te AvuM na mele.' vicAratA te melyA, " huM thADI ja vAramAM AjJAno amala karIza. paNa te pahelAM eka vAta hu te sAMbhaLeA. " lakSmIpura nAmanA nagaramAM bhIma nAmano zeTha hatA. tene rUpa, lAvaNya, saubhAgya ane vinaya vagere guNAvALA suMdara nAmano putra hatA. mATe thatAM teNe te putrane guru pAse bhaNAvye ane te dharma, karmI Adi aneka kaLAomAM nipuNa thaye. A suMdara mAtapitAnI icchA pramANe vatA. huMmezAM devagurunA caraNeAnI sevA karatA. je putra mAtapitAnA kahevA pramANe cAle, temane khuza rAkhe te kIrti, pratiSThA ane lakSmI meLave che. eka caMdanavRkSathI AkhuM jaMgala sugadhita thAya che tema guNavAna putrathI cArdiza pitAne yaza phelAya che. ekavAra suMdara pitAnI AjJA lai bahu mAla lai, vahANa bharI samudramArge vepAra karavA gayA. pavana anukULa hAvAthI tenu vahANu ratnaDhIpanA ramApura nAmanA zaheranI pAse jaI pahoMcyuM. tyAM vepAra karI bahu dhana meLavyuM. dhana nAmanA zeTha pahelethI tyAM AnyA hatA. tene paNa bahu dhana meLavyuM hatuM. te dhana zeTha lakSmIpura javA
Page #728
--------------------------------------------------------------------------
________________ taiyAra thaye hato, tene pitAnA ja nagaramAM jato joI suMdare kahyuM, "A keDa rUpiyAnA mUlyane maNi nagaramAM jatAM ja mArA bApAjIne Apaje. mArI pAse ghaNe mAla hevAthI vecatAM-letAM vakhata lAgaze." kahI dhana zeThane suMdara maNi Ape. dhana zeTha pitAne nagara pahae. pachI bhIma zeThane maLe, suMdaranA khuza khabara kahyA, paNa lebhane vaza thaI pele maNi Ape nahi, keTalAka divase pachI bahu dhana pedA karI suMdara pitAnA nagare Ave. vahANamAMthI dhIre dhIre mAla utAryo, ghera pahoMcADe. pachI dhana zeThanI sAthe mokalelA maNi saMbaMdhamAM pUchyuM. bhIma zeThe "dhane koI ja ApyuM nathI" kahyuM. A sAMbhaLI suMdare dhana zeThane tyAM jaI koDa rUpiyAnA mUlyanA maNi mATe pUchayuM tyAre dhana zeThe kahyuM, "meM to tamArA bApAjIne te maNi ApI dIdhuM che." keInI hAjarImAM Ave che?" suMdare pUchyuM. hA hA. zrIdhara brAhmaNa e vAta jANe che. tamArA bApujI game te kAraNe maNi nathI maLe tema kahetA haze." suMdara dhana zeThane javAba sAMbhaLI gaye. eTale dhane zrIdhara brAhmaNane pitAne tyAM belA ane dasa senAmahera ApI kahyuM, "suMdare mane eka kiMmatI maNi tenA bApane ApavA ApyuM hatuM. meM te maNi mArI pAse javuM belI rAkhe che. tuM mAre sAkSI thaI rAjA AgaLa kaheje,
Page #729
--------------------------------------------------------------------------
________________ 631 mArI hAjarImAM ja maNi bhImazeThane dhana zeThe Ape che. tane senAmahoro ApIza ane ApaNI dastI kAyama raheze." zrIdhare sAkSI pUravA kahyuM ne dhana zeTha rAjI rAjI thaI gaye. zrIdharanA gayA pachI dhana zeThanA bApe tene kahyuM, "dIkarA, AvuM karavuM sAruM nahi. pArakuM dhana laI letAM A leka tema ja paralokamAM duHkha thAya che. are, rastAmAM paDeluM dhana, vAyaluM, anAmata mUkeluM dhana buddhimAna puruSe kyAre paNa levuM nahi. ane je kaI te le tene mATe A leka, paraleka, dharma, dhairya, dhRti ane buddhi nAza pAme che. ane te bIjA bhavamAM paNa maLatAM nathI." bApanA zabdonI avagaNanA karI dhana zeTha zrIdhara brAhmaNane belAvI suMdara sAthe rAjA pAse gaye. mahArAjA sAme UbhA rahI suMdare kahyuM, "A zeThane phoDa rUpiyAnA mUlyanuM ratna mArA bApune ApavA meM ramApuramAM ApyuM hatuM. paNa duSTabuddhine laI te ratana mArA bApujIne teNe ApyuM nahi." suMdaranI phariyAda sAMbhaLI rAjAe buddhinA sAgarasamAM maMtrI matisAgarane belAvI kahyuM, "A lokeno jhaghaDo tamArI buddhithI patA. kahyuM che buddhi vinA vyaktine pratiSThA maLatI nathI. guddhihina traNa paMDita siMhane sAre karatAM pote ja marI gayA tema marI jAya che. cAra paMDitanI kathA ramapura nAmanA nagarathI cAra paMDito videza javA
Page #730
--------------------------------------------------------------------------
________________ 632 nIkaLyA. rastAmAM vAdavivAda thaye. traNa paMDita kahevA lAgyA. buddhithI vidyA vadhI jAya temAM zaMkA che ja nahi, vidyAvALe badhe mAna pAme che. rAjA te pitAnA nagaramAM ja mAna pAme che. tyAre e belyA, "vivAthI buddhi caDhI jAya che. buddhivALAthI rAjA paNa keda-vaza thAya che. eka sasalAe siMhane pitAnI buddhithI kUvAmAM nAMkhyo hato tenI khabara che? maMdarAcala parvata para eka siMha raheto hato. te reja aneka pazuono nAza karato, eTale vananAM badhAM pazuo maLI siMha pAse gayAM ne kahevA lAgyAM, "he mRgendra, je tamArI icchA hoya to ame ja tamArI pAse eka pazu mekalIe. tethI tamAre zrama kare paDaze nahi.' siMhe pazuonI vAta mAnI lIdhI. eka dahADo eka gharaDA sasalAno vAro Avyo. teNe siMhano nAza karavA vicAryuM. te dhIre dhIre siMha pAse gayo eTale siMhe gusse thaIne pUchyuM, "kema keDe AvyuM?' javAbamAM namratAthI sasale be, "he svAminuM moDuM thayuM temAM mAre vAMka nathI. rastAmAM bIjA siMha mane ke tethI ja moDuM thayuM.' te kayAM che?" siMhe pUchayuM. javAbamAM sasale siMhane kUvA pAse laI gaye ne bolyA, "te siMha A kUvAmAM che." sasalAnA zabda siMhe kuvAmAM joyuM to aMdara tene paDachA paDe. te paDachAyAne siMha samajI te kUvAmAM kUdI paDe ne marI gaye. A uparathI nakakI thAya che buddhi meTI che."
Page #731
--------------------------------------------------------------------------
________________ 63 ( Ama vAto karatA cAra paDiMta cAlyA jAya che. temaNe rastAmAM eka chellA zvAsa laI rahelA si'hune joyA, eTale eka jaNa khelyA, * Ane mAMsa Addhi khavaDAvI sArA karIe. kAraNa ke jJAnadAnathI jJAnI, abhayadAnathI nibhaya, annadAnathI sukhI ane auSadhadAnathI nirogI thavAya che.' tyAre cAthA khelyA, A duSTa sahune sArA karatAM duHkha thaze. Ano to vizvAsa hAya !' e buddhimAna paMDitanA kahevA chatAM pelA traNa paDito e siMhane mAMsa vagere khavaDAvavA lAgyA, tyAre peleA buddhimAna paMDita tyAMthI dUra cAlyuM gayA. mAMsa Adi khAdhAthI sihu svastha thA ne te traNe paMDitAne mArI khAi gaye. buddhimAna paDite peAtAnI buddhithI peAtAno jIva bacAvyo, tema tame A leAkeAno nyAya karA.' sihe patine mArI nAkhyAM. Ubhelo zrIdhara brAhmaNa mAro sAkSI che.' rAjAnA zabdo sAMbhaLI matrIe dhana zeThane pUchyuM, ratna Apyu. tyAre tyAM kANu kANu hatu? ' dhana zeThe kahyuM. ' A ahI
Page #732
--------------------------------------------------------------------------
________________ buddhinA sAgara atisAgare sAcI vAta jANavA zrIdhara brAhmaNane pUchyuM, "he zrIdhara, ApatI vakhate tame je ratna dekhyuM hatuM te keTaluM moTuM hatuM?" bheLA zrIdhare manamAM vicAra karyo, "koDa rUpiyAnA mUlyanuM e ratna che te jarUra ghaDA jevaDuM moTuM haze. Ama vicArI teNe kahyuM, "te ratna ghaDA jevaDuM meTuM hatuM. tyAre maMtrIe pUchayuM, te kayAM bAMdhavAmAM Ave che?" brAhmaNe vicAra karIne kahyuM, "te gaLAmAM ane kAnamAM bAMdhavAmAM Ave che.' he brAhmaNa, maMtrIe kahyuM, "tame sAcuM nA kahyuM, kAraNa ke ghaDA jevaDuM ratna gaLAmAM ke kAnamAM baMdhAtuM nathI, AthI tame jUThA cho." mahArAje jUTha sAkSI jANa karIne tene cAbuthI mAravA kahyuM. nekaree rAjAnI AjJAne amala karyo. jUThuM belanAra te brAhmaNa duHkhI thaye. pachI rAjAe huM belanAra dhana zeThanI milakata paDAvI lIdhI, ane temAMthI koDa rUpiyAnA mUlyanuM ratna suMdarane ApI dIdhuM, tethI dhana zeTha jIvananA aMta sudhI duHkhI ane daridra rahyo ne AbarU beI" lakSamatie A pramANe mahArAjAne vAta karI chevaTe kahyuM, "je mANasa vagara samajevicAre kAma kare che te Akhare duHkhI thAya che, tethI mahArAja, tame jarA zAMti rAkhe. huM jarUra tamArI AjJA pramANe kAma karIza." A lakSamati paNa sahastramiti jevo che. evuM mahArAjAe
Page #733
--------------------------------------------------------------------------
________________ 635 manamAM vicAryuM. trIje prahara pUre thaye eTale te mahArAjAne namana karI cAlyA gaye, ane keTimati hAjara thaye. mahArAjAe tene belAvI zatamatine mArI nAkhavA AjJA karI. kaTimatie mahArAjAne kahyuM, "tamane ekalA cheDI javA mAruM hRdaya. nA pADe che." huM jAgate beThe chuM." mahArAjAe kahyuM, "tame jAva ane AjJAne amala karI tarata ja pAchA A moTA. jaMgalamAM siMha ekale ja rahe che. te zikArI pazu ke manuSyathI. jarAya Darate nathI." * A sAMbhaLI kaTimati vicAravA lAgyuM, "jarUra mahArAjAne bhrama thayo che, kema ke zatamati ratnanI khANavALA rehaNAcala parvata je guNene khajAne che. te keInuM kayAre paNa bUruM na kare." Ama vicAra karate te bebhe, "he rAjana, tame thoDI vAra zAMti rAkhe, huM tamAruM kaheluM jarUra karIza. paNa te pahelA huM tamane eka vAta kahuM." "sAruM." mahArAjA bolyA, "pahelAM vAta kahe pachI mArA kahyA pramANe karo." mahArAjAnA zabdo sAMbhaLI kemiti vAta kahevA lAge, "lakSmIpura nAmanA nagaramAM kezava nAmane brAhmaNa raheto hato. te jema jema dravya meLavavA yatna karato, tema tema tene daridratA ja maLatI. kahyuM che. "bAvaLa vAvI AMbAnAM phaLanI AzA na rakhAya." karyA karmane badale maLyA vagara raheto nathI.
Page #734
--------------------------------------------------------------------------
________________ 636 SE TeT , - - eka divase kezavanI patnIe kahyuM, "he patideva! anna vinA ApaNe duHkhI chIe. mATe dhana kamAvA bahAragAma jAva." patnInA zabdo sAMbhaLI brAhmaNa paisA kamAvA zrInagara nAmanA nagaramAM gayA. tyAM bIjAnuM kAma karavA chatAM pUrvanAM pApe duHkhI ja rahyo. A duHkhI brAhmaNa kezave bhaTakatA bhaTakatA traNa varSa kADhayAM. Akhare eka che. divase te caMDikAdevInA maMdire paho, tyAM eka che. AnA mATe paththara laI devI pAse dhana mAgavA lAgyo. vAraMvAra kahevA lAge, "he devI! tuM mane dhana Apa, nahi to A paththarathI tArI mUrtinA TukaDe TukaDA karI nAMkhIza." kezavanA zabdothI gabharAI devI pratyakSa thaIne kahevA lAgI, "tArA nasIbamAM dhana nathI. tane dhana ApavAmAM Avaze to paNa te tArA hAtha mAM raheze nahi." te sAMbhaLI te be, "mAre tArI pAsethI evI vAto sAMbhaLavI nathI. dhana Apa, nahi to tArI mUrtinA TukaDe TukaDA karI nAMkhIza." : - che :
Page #735
--------------------------------------------------------------------------
________________ 637 Illu AuT It is AthI DarIne devIe phoDa rUpiyAnA mUlyanuM eka ratna tene ApyuM. kezava ratna maLatAM khuzakhuza thaI gaye ne vahANamAM besI ghara tarapha javA lAgyo.. punamanI rAtanA caMdranI kAMti joI hAthamAM ratna rAkhI te kahevA lAgyuM. "A rana ane caMdra e bemAM keNu vadhAre tejasvI che?" Ama bolate brAhmaNa vahANamAM Ubhe thaI hAthamAM rahelA ratnane jevA lAge, evAmAM kamanasIbe hAthamAM raheluM ratna paDI gayuM. tethI brAhmaNa pastAvA lAge. Ama mANase vagara vicAre kezava maNinuM teja jevA lAge. kAma kare che teo pAchaLathI pastAya che. temAM jarAya zaka nathI. mATe he svAmina, tame dhIraja dhare. huM tamArI AjJAnuM pAlana karIza." keTimatinI vAta sAMbhaLI mahArAjA vicAra karavA lAgyA, "A paNa sahastramati ane lakSamati je ja che." ' cothe prahara pUro thatAM kaTimati rajA laI vidAya thaye. thoDA samaya pachI divasa ugatA mahArAjAe keTavALane belAjo ne AjJA ApI, "zatamatine tarata ja phAMsI - para caDhAvI ghe, ane sahamati, lakSamati, kemitine dezanikAlanI sajA kare."
Page #736
--------------------------------------------------------------------------
________________ 638 mAtA ja jyAM jhera Ape, pitA ja jyAM putrane vece, rAjA jyAM sarvasva lUMTI le te pachI zeka zAne kare ? rAjAnI AjJAnuM pAlana karavuM, agnimAM praveza kare, siMhanA bhayaMkara jaDabAmAM hAtha nAMkhe A traNe kaSTadAyaka che. nirdaya keTavALa mahArAjAnI AjJAnuM pAlana karavA zatamatine phAMsIe caDhAvavA gAma bahAra laI gaye. tyAre zatamati bele, "mahArAjAne keI aparAdha karyo nathI, nukasAna karyuM nathI, chatAM mahArAjA vagara vicAre mane phAMsI daI rahyA che, te mane eka kSaNa mATe mahArAjA pAse laI jAva." zatamatinA kahevAthI keTavALa tene mahArAjA pAse laI gaye. te vakhate zatamatie rAtanA mArelA sApanA TukaDA lAvI batAvyA, ane rAtanA devIne raDavAthI mAMDI te pachInI badhI vAta kahI. te sAMbhaLI-zatamatinI caturAI ane svAmIbhakitathI mahArAjA khuza thayA. saMtoSa pAmI mahArAjAe tene keTalAMka gAma InAmamAM ApyAM. pachI sahastramati, lakSamati, koTimatine bolAvI temane gAme InAmamAM rA to , ApyAM ane padamAM ( nA vadhAre karyo. kahyuM che, rAjA khuzI thAya te veta chatra, suMdara gheDA, madajharatAM hAthI dAnamAM ApI Ape che, khuza thatAM zatamatie ati kahyuM. te ja E. SINK HERE ) ,
Page #737
--------------------------------------------------------------------------
________________ 639 nAkarAne dravya Ape che, paNa nAkarI sanmAna mATe potAnA prANa ApatA pAchu jotA nathI. mahArAjA vikramAditya bhaTTamAtrAdi sevakAthI sevAtA nyAyathI rAja karatAM pRthvInu pAlana kare che. duSTonuM damana, nyAyI AcaraNa, prajAnu pAlana, devatA ane gurunA caraNAmAM namaskAra, cha dana jANavAvALAnu sanmAna, cAgya kavyanuM pAlana, pApakAra, tyAga ane lakSmInA upabhega karavAvALA ja sAcA rAjA che. maneAhara pustaka vAMco, ane vaMcAvA!!! zukAja--sacitra :- A pustakamAM zAzvata mahArAjA girirAjanuM, zatru Mjaya nAma kema paDyuM ? te jaNAvatI rAmAMca kathA maneAhara pacitro ane 136 pejanu suMdara sukhAdha zailImAM lakhAyela pustaka. (navalakathA rUpe che.) pAkA bAinDiMga sAthe, ki`mata 3=50 posTa kharca alaga. A viSama kALamAM game tevuM sAhitya vAMcavAmAM Ave tethI mananI vRttie bagaDe che, mATe dhama` pratye zraddA utpanna thAya tevu sukhAdhaka sAhitya vaMcAvu ja joIe, A nAnA meATA saune game tevuM che. prAptisthAna : zrI. rasikalAla e. zAhu hai. jAti hAla sAme, nagarazeThanA vaDA, ghIkAMTA reDa, amadavAda 1.
Page #738
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakarNa aThThAvanam ... eka vakhata mahArAjA vikrama sabhAmAM beThA hatA tyAre eka brAhmaNa Atmya ane zlAka khelyA. paMDita maruttanyiAH kila vAlukAnAM, satcitarvArikRSanmaNInAm / nabhasyudnanAM ca zarIriNAM jra, vijJAyate zaiva budhena saMkhyA (svarga gaMgA athavA mAravADanI nadInI retI, samudramAM rahelA jaLaSi duA, metI, maNi, AkAzamAM rahela tArAo tathA jagatamAM rahela prANIonI saMkhyA A badhAne moTA moTA vidvAnA paNa jANI zakatA nathI.) A zlAka sAMbhaLI rAjasabhAmAM beThelA khIjA eka vidvAna paDite kahyuM. "Apa eka khIjo paNa bleka sAMbhaLe. gheADAnI gati, zaizAkha mahinAmAM meghaganA, lalATamAM lakhAyeluM, strInu... caritra, varasAdanuM paDavuM, athavA rokAi javuM, kANu jANI zake che ?" zloka sAMbhaLI mahArAjA vikramAditya AlyA, " huM pati, tamAru. A kahevu" sa pUrNa satya nathI. kemake
Page #739
--------------------------------------------------------------------------
________________ 641 strInuM caritra vidvAno jANI zake che. teno aMta paNa laI zake che." kahI mahArAjAe e paMDitane kArAgRhamAM naMkhAvI pote strIcaritra jANavA uttara dizA tarapha ravAnA thayA, cAlatA cAlatA mahArAjA eka parvata para pahoMcyA. tyAM kAryotsarga dhyAnamAM rahelA, nAka para sthira dRSTivALA eka mahAna zAMta gaMbhIra munine joyA. garamImAM tApane sahana karanArA, ThaMDImAM alpa vastramAM rahenArA ane varasAdamAM aMgane saMkecanArAo ja saMyamathI zebhatA mahAna sAdhu puruSa che. muni mahArAje kAusagnamAM ja jJAnathI vikramAdityane jANIne kAusagga pArI "dharmalAbhapUrvaka mahArAjAne temanA nAmathI belAvI dharmopadeza Ape, te sAMbhaLyA pachI mahArAjAe munine kahyuM, "mane keI apUrva vidyA Ape." mahArAjAnI te IcchA munimahArAje saMtoSI eTale mahArAjAe munirAjane namaskAra karI strIcaritranI parIkSA karavA cAlavA mAMDyuM. aneka nagara, gAma, jaMgala, nadI, parvata vagerene jotA jotA mahArAjA pRthvInA AbhUSaNarUpa lakSmIpura nAmanA nagaramAM AvI pahoMcyA. ane eka jugArInA aDDAmAM mukAma karyo. ekAda prahara jeTalo samaya vItAvyA pachI jyAre mahArAjA taiyAra thayA. tyAre kSatrI jAtinA eka jugArIe pitAne tyAM jamavA AmaMtraNa ApyuM. 41
Page #740
--------------------------------------------------------------------------
________________ jugArIe pitAnA nekarane pitAne tyAM melI mahemAna mATe raseI karavA kahevaDAvIne, pite jugAra ramavAmAM tallIna thaI gayo. jamavAnI vAta bhUlI gaye. samaya jatAM jugArInI strIe pitAnA pati ane mahemAnane belAvavA pelA nekarane meka. jugAra ramavAmAM tallIna thayelA jugArIe nekaranI sAthe mahemAna mahArAjA vikamane mekalyA. ghera AvelA atithine joI jugArInI strI bhAna bhUlI, kAmadevanAM pAMca bANathI vIMdhAI. tenA manamAM kAmavAsanA jAgRta thaI kAmavaza thayela mAnavamAMthI viveka pANInI jema vahI jAya che. mahArAjA paga dhoI jamavA beThA, tyAre te strI suMdara rasoI sAthe bhAta-dALa, ghI vagerene pirasI manamAM vicAravA lAgI, "je A puruSa mAre pati thAya te huM getradevIne abhuta balidAna ApIza." atithi-mahArAjAne jeImeharUpI pizAcana sapATe caDhelI strI manamAM AvA saMkalpa karatI hatI. ghuvaDa divase dekhato nathI, kAgaDo rAtanA dekhato nathI, paNa kAmAMdha to na divase dekhe che ke na rAte. tAre khAnAre mANasa AkhI duniyAne senAnI dekhe che, te ja
Page #741
--------------------------------------------------------------------------
________________ 643 pramANe kAmavaza thayelI strI AkhI duniyAne puruSamaya dekhe che. ane kAmI puruSa AkhI duniyAne stramaya dekhe che. mahArAjA pitAne manane pavitra rAkhatA, strInI ceSTAthI tenI manecchA jANIne kahevA lAgyA, "he strI, ziyaLavratane dhAraNa karanArI strIe parapuruSa sAme AvI ceSTAo karavI na joIe. mATe samajIne mananA vikArene zAMta kare. mahArAjAnA zabdo sAMbhaLI, pitAnI manecchA apUrNa ja raheze tema samajI manamAM belI, "A puruSa ahIMthI jaI mane kadAca badanAma karaze." Ama manamAM belI, te jorajorathI bUma pADavA lAgI. A bUme ghera AvatA jugArIne kAne paDI, tethI atithinA vartana mATe manamAM zaMkA utpanna thaI ne talavAra kheMcI utAvaLe cAlavA lAgyuM. patine dUrathI Avate je te strI manamAM vicAravA lAgI, "A atithi vagara vAMke mAryo jaze. tene bacAva joIe." kahevAya che, mehapAzamAM jakaDAyela mAnava, kSaNamAM AsaktivALe, kSaNamAM nirmohI kSaNamAM kodhI ane kSaNamAM kSamAvALa banI jAya che. mehathI mAnavamAM vAMdarA jevI caMcaLatA AvI jAya che. are, moha mAnavane vAMdarAnI jema nacAve che.
Page #742
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 mehabaMdhanathI mukta thayelI strIe atithi-mahArAjAne bacAvavA cUlAmAMthI saLagatuM lAkaDuM laI gharanA chAparAmAM Aga lagADI ane bUma pADavA lAgI, "De, deDe, mAruM ghara saLagI jAya che." mahArAjAne saLagI rahelA gharane olavavA yatna karatA joI jugArIe pitAnI talavAra myAnamAM nAMkhI tyAre tenI strIe pitAnA patine uddezI maTethI kahyuM, "je A mahApuruSa ahIM Aja na hota, te AkhuM ghara baLI jAta." - strInuM A caritra je mahArAjA pitAnA nagara tarapha cAlavA lAgyA. nagaramAM AvI pelA paMDitane kArAgAramAMthI cheDavA hukama ApyuM. baMdhanamukta karI pelA paMDitane rAjasabhAmAM lAvavAmAM AvyuM. paMDitane jotAM mahArAjAe tenuM svAgata-samAna karyuM ne keSAdhyakSane koDa nAmahora ApavA AjJA karI. te pachI mahArAjA paMDite kahelA kAvyane yAda karatA, dAna ApatA pitAne samaya vItAvavA lAgyA. mahArAjA vikramAditya avaMtImAM rAjya karatA hatA tyAre pratiSThAnapuramAM zAlivAhana nAmane baLavAna rAjA hatA, tenI pAse suMdara hAthI, baLavAna ghoDA vagere maTI saMkhyAmAM hatA. temanI pAse zuka nAmane ghaNo baLavAna sevaka hatA. A zudraka bAvana hAthanA paththarane UThAvI zakate. A
Page #743
--------------------------------------------------------------------------
________________ 645 zadraka uparAMta te rAjA pAse ogaNapacAsa baLavAna zUravira sevaka hatA. e zAlivAhana rAjAe mahArAjA vikramAdityanA keTalAka gAma para chApe mAryo, humale karyo. ne pAcho cAlya gaye. A vAta jyAre bhamAtra maMtrIe sAMbhaLI tyAre mahArAjAne kahyuM, "he svAmI, rAjA zAlivAhana ApaNuM gAme para humale karI jAya te sAruM te nahi. tethI ApaNe zAlivAhana sAme yuddha karavuM joIe. tene jIta joIe. zaktivAna hovA chatAM ye mAnava bIjAnuM asahanIya vartana sahana karI zake? siMha kayAreya paNa bIjAnI garjanA sahI zakatuM nathI. kevaLa kAyara athavA ziyALa bIjAne tiraskAra sahana kare che." he maMtrIvara," mahArAjAe kahyuM. "tame sAcuM ja kahyuM che. rAjA hamezAM zAma, dAma, bheda ane daMDathI kAma le che. je zAmathI kAma banI jatuM hoya te jIvane dukha denAra dAmanI jarUra paDatI nathI. dAmathI kAma thatuM hoya te daMDanI zI jarUra ?" "mahArAja, maMtrIoe kahyuM, "ApaNe pahelAM zAlavAhana pAse catura dUtane mokalI. joIe, je dUtanAM vAkyanI avagaNanA kare te ApaNe yuddhanI taiyArIo karIe." maMtrI sAthe vicAraNA karyA pachI mahArAjAe dUtane meka. ne te dUta pratiSThAnapura gaye. zAlivAhana rAjAnI sabhAmAM jaI mahArAjA vikramAdityane saMdeze kahyo. "he zAlivAhana bhUpati! tame amArA mahArAjA vikramAdityanA
Page #744
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAme para je chApe mAryo hate-humale karyo hato te sAruM karyuM nathI. tame mahArAjA vikramAditya pAse jaI tame karelA aparAdhanI kSamA mAge. jo tame kSamA mAgavA taiyAra nahi thAva te mahArAjA vikramAditya sainya sAthe Avaze, tamane jItaze." dUtanA zabdo sAMbhaLI zAlivAhana rAjA gusse thaI bhrakuTI caDhAvI bolyuM. "he dUta, lAMbI lAMbI vAta karavI rahevA de, tArA rAjAne kaheje, ame yuddha karavA taiyAra chIe, huM tamArA rAjAne sAmane karavA raNabhUmimAM AvuM chuM." A samAcAra dUte mahArAjA vikramAdityane ApatAM kahyuM, "mahArAjA, zAlivAhana traNe jagatane tRNasama gaNe che. atyAre te Apane tuccha samaje che. te Ape utAvaLe sainya laI javuM joIe." A sAMbhaLI mahArAjAe pitAnI vizALa senAne taiyAra karI ane pratiSThAnapura tarapha cAlavA mAMDyuM. A samaye mahArAjAe sainikone puSkaLa dhana ApI saMkhyA, sainike AthI ghaNA khuza thayA. matta hAthIo, ghoDA ane subhaTavALuM baMne rAjAonuM sainya medAnamAM sAmasAme AvI gayuM. rathavALA rathavALAo sAthe, gheDesavAre ghoDesavAre sAthe, pAyadaLa pAyadaLa sAthe ane hAthIvALA hAthIvALA sAthe laDavA lAgyA. talavAra talavAra sAthe athaDAvA lAgI. bhAlAvALAo bhAlavALA sAthe, bANavALA bANavALA sAthe, annavALA asavALA sAthe, daMDavALA daMDavALI sAthe laDavA lAgyA.
Page #745
--------------------------------------------------------------------------
________________ A pramANe sainike e bhayaMkara yuddha karavA mAMDayuM. A bhayaMkara yuddha jevA jANe AkAzamAM deve AvyA! yuddha barAbara jAmyuM hatuM. tevAmAM mahArAjA vikramanI chAtImAM rAjA zAlivAhananuM tIra vAgyuM. A jotAM ja maMtrI vagere mahArAjAne saMbhALavA AvyA. upacAra karavA lAgyA. paNa mahArAjAnI sthiti gaMbhIra thavA lAgI. tyAre bhaTTamAtra vagere maMtrIoe kahyuM, "he svAmI, tame jarA paNa ArtadhyAna na karaze. duryAnathI jIvanI avagati-kuti thAya che. kahyuM che - ArtadhyAna karavAthI jIva tiryaMcagatine pAme che, vaLI mahArAjA ame Aja sudhI jevI tamArI sevA karI che. te ja pramANe tevI ja tamArA putra vikamacaritranI sevA karIzuM." maMtrIonA A zabdo sAMbhaLyA pachI mahArAjA zrI vikramAditye zubha dhyAnamAM lIna thaI paMcaparameSTi namaskAra karatA svargasukhane meLavyuM. mahArAjA vikramAdityanA svargavAsanA samAcAra sAMbhaLI samasta sainyamAM duHkhanI kALI ghaTA chavAI gaI. vikramacaritrane mahArAjA vikramAdityane svargavAsa thavAthI bhaMyakara AghAta lAge. ane manathI duHkhI thatA vikramacaritra pitAnA pitAnA dehanI aMtimavidhi ghaNI ja dhAmadhUmathI karI agnisaMskAra karyA. mahArAjA vikramAdityanA mRtyunA bIje divase vikramacaritra moTI senA laI zAlivAhana sAthe yuddha karavA AvyuM. teNe jotajotAmAM zAlivAhananAM sainyane cAre tarapha nasADyuM. A
Page #746
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68 jotAM zAlivAhane vikramacaritra sAthe saMdhi karI. ne pitAnA nagara tarapha gaye, jyAre vikamacaritra pitAne nagara tarapha gaye. divase jatA hatA, paNa vikramacaritranA hRdayathI pitAnA mRtyune zeka dUra thatuM na hatuM. tevAmAM pU. AcArya zrI sidhdhasena divAkarasUrIzvarajI mahArAja vikamacaritrane zokane dUra karavA tyAM padhAryA ne vikramacaritrane upadeza ApI zAMta karatAM kahevA lAgyA. "he rAjana! dharma, zeka, bhaya, AhAra, nidrA, kAma, kaleza ane krodha jeTalA pramANamAM karavAmAM Ave teTalA ja pramANamAM te vadhatA jAya che. keTalAka tIrthakara, gaNadhara, surendra, cakavartI, vAsudeva, baLadeva jevA mahAsamartha puruSe kALane koLiye thayela che. tyAM sAmAnya mAnavane ze hisAba ? je mahArAjAe zrI zatruMjaya vigere mahAtIrthonI keTalIya vAra yAtrAo karI ane pitAnuM jIvana sArthaka karyuM, te rAjAne zeka kyA kAraNe kare paDe? te te svargasukhone bhogavI tyAMthI avI theDA ja bhavamAM melane meLavaze. mATe zokana tyAga karo." A pramANe gurudevane upadeza sAMbhaLI vikamacaritranuM citta zAMta thayuM. jaba tuma Aye gatameM jaga hasata tuma reya; karaNI aisI kara le, tuma hasata jaga reya. sarga agiyAramo saMpUrNa).
Page #747
--------------------------------------------------------------------------
________________ saga 12 me prakaraNa ogaNasAThamuM .. ... ... ... surasuMdarI mahArAjA vikramAdityanA avasAna pachI maMtrIoe rAjakumAra vikramacaritrane siMhAsana para besADavA vicAra karyo, tyAre siMhAsana paranI pUtaLIo belI, "he vikramacaritra! tame A siMhAsana para besI zakatA nathI. te siMhAsana para besatAM pahelAM tenA para besavAne gya thAva." pUtaLIonA zabda sAMbhaLI maMtrIo aMdara aMdara kahevA lAgyA, "A zabdo siMhAsananI adhiSThAyikA devIonA che." kahIne e pUtaLIone pUchavA lAgyA, "he pUtaLIo ! amAre A siMhAsananuM zuM karavuM ?" tyAre pUtaLIoe kahyuM, "A siMhAsanane jamInamAM bhaMDArI gho." siMhAsananA adhiSThAtA devIonI zabdonA mahattA
Page #748
--------------------------------------------------------------------------
________________ 650 samajIta siMhAsanane pUtaLIo sAthe jamInamAM bhaMDArI devAmAM AvyuM, te pachI maMtrIoe bIjA manehara siMhAsana para vikamacaritrane besADaze. navA mahArAjAne joI maMtrIo ane nagarajane AnaMda pAmyA. te vakhate vikramAdityanI bahena bhatrIjAne kuMkuma akSata vagerethI vadhAvI AnaMda pAmatI maMgaLa zabda bolI, "he vikramacaritra ! tame dherya, udAratA, gaMbhIratA, zaurya vagere uttama guNemAM mahArAjA vikamAhitya sarakhA thaje. lAMbA vakhata sudhI rAjya karaje." vikramAdityanI bahenanA maMgala zabda sAMbhaLI siMhAsana nI cAra cAmaradhAriNIo hasI, eTale vikramacaritre temane pUchayuM, "tame kema hasyAM ? " javAbamAM pahelI cAradhAriNI bolI, "mahArAjA vikramAdityanA jIvanano eka prasaMga eTale , , , ke. ena. . hajhabenDa che . E * * M N + - - :: 5'' - 1 / * ! .+BHA - na popaTanuM je tAraNa para be.
Page #749
--------------------------------------------------------------------------
________________ 651 adbhuta che. jenu varNana thaI zake tema nathI, te tame temanA jevA zI rIte thaze ? " '' cAmaradhAriNInA zabdo sAMbhaLI vikramacaritrane pitAnA jIvanaprasaMga jANavAnI icchA thai ne temaNe cAmaradhAriNIne te prasaMga kahevA kahyuM, tyAre te kahevA lAgI, "eka divase mahArAjA sabhAmAM beThA hatA tyAre eka popaTanuM joDu sabhAmaMDapanAM tAraNa para eThuM ne pepaTI kheAlI, " svAmI, A nagara ghaNuM suMdara che." tyAre pApaTa AlyA, * huM strI! ApaNe jyAM jaI rahyAM chIe tyAM eka vidhavAnuM ghara paNa A rAjasabhAthI suMdara che.' khelI te yugala tyAMthI UDI gayuM. ' popaTanA zabde mahArAjAne te nagara jovA IcchA thaI. ne agnibaitAla tema ja bharRmAtrane kahyuM, 'tame mane jAva ne peApaTe kahelA nagarane zeAdhI mane kahA.' rAjAnI AjJA thatAM ja agnibaitAla ane bhaTTamAtra aneka nagare jotA tailaga dezamAM pahAcyA. dezanA mugaTa samAna suMdara zrIpura nAmanA nagaramAM sAta mAsa pachI pahoMcyA. te nagaranA bhIma nAmanA rAjA maLavAna ane nyAyI hatA. tene padmA nAmanI rANI hatI, ane tene surasuMdarI nAmanI putrI hatI. surasuMdarI kalAsamudrane eLagI gai. hatI. te catura, zIlathI zAbhatI, buddhizALI ane rUpamAM devAMganAone zaramAve tevI hatI.
Page #750
--------------------------------------------------------------------------
________________ te nagaramAM agniautAla ane bhakmAtra pharatA pharatA AgaLa vadhyA. temaNe pelA pipaTanA jeDAne joyuM, tyAre pipaTe pitAnI patnIne kahyuM, "he priye ? avaMtImAM meM A nagara mATe kahyuM hatuM, A nagara deva vimAnathI paNa ghaNuM suMdara che. te tuM je. pipaTanAM vacana sAMbhaLI agnizaitAla ane bhakmAtra khuza thayA ne te nagara jotAM cakezvarI devInA sthAne gayA. tyAM sukhAsana-myAnamAM besI sakhIo sAthe suMdara rAjakanyA AvI ne teNe devIne praNAma karyA. jatI vakhate tenI daSTi agnivaMtAla ane bhakmAtra para paDI ne teNe teone paradezI jANI dAsI dvArA pitAne mahele belAvI snAna karAvyuM ne jamADayA. rAtane te baMne sAthe mahelamAM potAnI bAjumAM dIve mUkI vAdavivAda, samasyA ane praznottaranA rahasyane jANanArI te suMdarI pAna khAtI khAtI zayyAmAM beThI. te zayyAnI be bAjue lAkaDAne bakare ane gheDe hate. te zayyAnI zabhAmAM vadhAre karatA hatA. zayyAnI AgaLa cAMdI-senAnuM eka maNimaya siMhAsana rAkhavAmAM AvyuM hatuM. tyAM bhaTTamAtre agnizaitAvane kahyuM, ApaNuM kArya siddha thayuM che, mahArAjAne khabara ApavI rahI. tame jAva huM ahIM rokAuM chuM." mahArAjAne bolAvavA agnizaitAla ga. bhaTTamAtra
Page #751
--------------------------------------------------------------------------
________________ 653 vicAravA lAge. "huM ekale zuM karIza?" te vicAranA javAbamAM jANe bakare kahete hoya tema kahevA lAge, bhamAtra! tame ahIM kema AvyA che? ahIM zakti vagarano mAnava AvI zakatuM nathI." lAkaDAnA bakarAne bolato sAMbhaLI bhaTTamAtra tene jevA lAgyA. te akSare be nahIM. tevAmAM bakarAe tene lAta mArI tethI te ujajayinInA daravAjA AgaLa jaI paDe ne vicAravA lAgyA. "agnizaitAlane mekalavAmAM bhUla karI hatI." belato te svastha thavA yatna karavA lAgyuM. te jyAre svastha thaye ne citarapha jovA lAgyA. jotAM tenI daSTi daravAjA para sthira thaIne be. "A to ujajayinI jaNAya che." ujajayanI jotAM te navAI pAmyuM. te mahArAjA pAse gaye ne banelI vAta kahI. tevAmAM agnizaitAla paNa AvI pahoMcyo. pachI e traNa jaNAe maMtraNa karI. bhamAtrane nagararakSAnuM kAma seMpI agnizaitAla sAthe mahArAjA zrIpura nagara tarapha cAlyA. zrIpura pahoMcI te cakezvarI devIne sthAne gayA. devIne namaskAra karI tyAM ja mukAma karyo. tevAmAM AkAzamAM kALI chAyA chavAyelI joI vikramAditya bolyA, "zuM mAsuM AvI pahoMcyuM ? ApaNe ApaNA sthAne javuM rahyuM. tyAre agnizaitAle kahyuM. "are ! A to rAjakumArI AvI rahI che. te pazvinI che, tene dehanI sugaMdhathI bhamarAo bhegA thayA che. ane
Page #752
--------------------------------------------------------------------------
________________ 654 AkAza kALuM dekhAya che. huM rAjan ! kasturI ane kAjaLathI zebhita zarIravALIM surasu MdarI AvatI jaNAya che.' agnibaitAla kahI rahyo che, teTalAmAM surasu darI sakhIo sAthe tyAM AvI. tenI draSTie vikramAditya pAyA. jotAMnI sAthe ja te bhAna bhUlI. tenA paga sthira rahetA na hatA. te manamAM vicAravA lAgI ' A indra haze ? nAgendra haze ? kinnara ke vidyAdhara haze ?' vicAratI te devInA maMdiramAM gaI, namaskAra karyAM ne khelI, he devI ! jo A suMdara puruSa mArA pati thaze te huM savA lAkha sonA mahAronI bheTa tamArA caraNamAM dharAvIza.' kahI te gai. " mahArAjAne paNa te rUparAzine meLavavAnI icchA thai ne vInA maMdiramAM gayA. bhaktipUrvaka be hAtha joDI namaskAra karI elyA, 'he devI ! jo te kanyA mArI patnI thaze. teA ha savAlAkha maheArAthI tamArI pUjA karIza.' bhAnabhUlI rAjakuMvarI mahele gai ne teNe sakhIne mAkalI, mahArAjAne peAtAnA mahelamAM khelAvyA. temane snAna karAvaDAvyuM. bhAjana karAvI satkAra karyAM. pachI mahArAjAnA guNAnI parIkSA karavA rAtanA te kanyA mahelanA eka AraDAmAM peAtAnI zayyA para beThI. dIveA rAkhyA. zayyAnI e bAjue lAkaDAno bakarA ane gheADAne mUkAvyA. ratnamaya si...hAsana mUkAvyuM. mahArAjA jayAre tyAM AvyA tyAre makarAe pUchyuM.
Page #753
--------------------------------------------------------------------------
________________ ST. srs S366 SS i, / kadi NSS) 'a'a " till ja == ! ja w) rAjakumArI surasuMdarInI AgaLa maNImaya siMhAsana para besI kathA kahetA mahArAjA vikramAditya.
Page #754
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6pa6 "tame koNa che? kaI zaktithI AvyA che?' javAbamAM mahArAjAe kahyuM. "huM svabaLathI ahIM Avyo chuM. tyAre bakare bebhe. "zadhyAmAM sUtelI mArI svAminane cAra vAra je belAvaze. tenI sAthe te lagna karaze tyAre mahArAjAe adazyarUpadhArI agnizaitAlane kahyuM. 'tame dIpakamAM praveza kare ane huM vAta kahuM tyAre huMkAre deje." vikramAdityanA kahevA pramANe agnizaitAle dIvAmAM praveza karyo eTale mahArAjA bolyA, "he dIvA! tuM mArI vAtamAM huMkAre ApIza ? " jarUra, dIvAe kahyuM ke mahArAjAe rAjakumArIne saMbhaLAvavA vAta kahevA mAMDI. vAmana nAmane brAhmaNa kauzAMbI nagarImAM rahete hate. tene sAvitrI nAmanI patnI, nArAyaNa nAmane putra, gAyatrI nAmanI putrI ane azruta nAmane mAme hate. te kanyA maTI thaI, paraNavA lAyaka thaI tyAre tenA mAtA, pitA, bhAI ane mAmA e cAre jaNA cAra dizAmAM gayA. ane gya varanI zodha karavA lAgyA. zodha karI. vivAhanuM nakkI karI pAchA AvyAM ne cAre jaNe vAta karI. lagnanA nakkI karelA divase cAre vara jAna sAthe tyAM AvyA ane gAyatrIne paraNavA mATe aMdara aMdara laDavA lAgyA. eka kahe, "huM paraNIza." bIje kahe, "huM paraNIza." A pramANe te laDatA hatA, tevAmAM kanyAne sApa karo. te marI gaI ne jhaghaDAne aMta Ave.
Page #755
--------------------------------------------------------------------------
________________ 657 e cAra jaNAmAMthI eka kanyA sAthe banI gayA. bIjo temanAM asthi-hADakAM laI tIthamAM nAMkhavA gayA. ane trIjo tyAM jhUMpaDI bAMdhI rahyo, ne bhikSA mAgI lAvI piDa devA lAgyA. cAtheA jyAM tyAM bhaTakatA vasaMtapura nagaramAM AvI paheAMcyA. tyAM mukuMda nAmanA brAhmaNanI sroe tene jamavA khelAvye. te jyAre jamI rahyo hatA tyAre tene chokaro raDavA lAgyuMA. tyAre brAhmaNIe e cheArAne cUlAmAM nAkhI dIdhA. A joI pelA vicAravA lAgyA, 8 eka kanyAnI hatyA te! mane lAgI che. mAre ja kAraNe bALaka marAyA eTale khIjI mALahatyA lAgI. huM jarUra narakamAM javAne. mArA jIvanane dhikkAra hA. pRthvIbhramaNane dhikkAra hA. bALahatyA dvArA peTa mATenA bhAjanane dhikkAra hai. svAthI jIva A lAkamAM mAtA, pitA ne putra, putrI, mitra vagerenA vadha Adi vaDe duti karanAra karyu. pApa nathI karatA ?' pApanA vicAra karatA brAhmaNane joI brAhmaNI khelI, huM atithi! tame bheAjana kara. mArA putra mA~ nathI. te jIve che. ciMtA na kare.' atithine jamADayA ne pachI kAi cUNa lAvI agnimAM nAkhyuM, chekarA jIvato thai gayA. A joi teNe brAhmaNI pAse cUrNa mAgyuM. brAhmaNIe Apyu. te lai jayAM pelI kanyA maLI marI hatI tyAM AvyA ne tyAM cUrNa nAkhyu te sAthe ja kanyA ane tenI sAthe maLI marelA brAhmaNa jIvatA thaye. tevAmAM tItha karavA je gayA hatA te paNa tyAM Avyo ne cAre te kanyA mATe pharI 42
Page #756
--------------------------------------------------------------------------
________________ 658 laDavA lAgyA.' kahetA mahArAjAe kahyuM, huM dIvA ! te kanyA kone paraNaze 'huM te jANatA nathI.' dIyAe kahyuM. tyAre mahArAjAe kahyuM, * je kaI jANatu hAya ane javAba na Ape tene sAta gAma mALyAnuM pApa.' pApa zabda sAMbhaLI sUtelI surasu darI belI, ' tI'mAM asthi nAkhanAra putra thaye. jIvADanAra bApa thayo. sAthe jIvyA te bhAI thayA. piMDa denAra tenA pati thaze.' Ama mahArAjAe tene eka vAra kheAlAvI. pachI agnibaitAlane gheADAmAM pravezavA kahyuM. agninaitAla gheADAmAM pravezyA tyAre mahArAjA kahevA lAgyA, huM gheADA ! have tuM huMkAro deje.' 'huM ta uMkAro ApIza.' ghoDAe kahyuM. eTale rAjakumArI sAMbhaLe tema mahuArAjAe vAta kahevA mAMDI. 'kha nAmanA nagaramAM suthAra, dozI vANiyA, senI ane brAhmaNa A cAra mitra hatA. te kamAvA mATe paradeza cAlyA. cAlatA cAlatA te jaMgalamAM AvyA. te vakhate sUrya AthamI gayA hato, eTale tyAM ja mukAma karyAM. vanama jAgatAne bhaya hAtA nathI.' ema vicArI eka eka paheAra cAre jaNe jAgavA nakkI karyuM. pahelA paheAre jAgavAne suthAranA vArA Avyo. teNe tenA vArAmAM seALa varasanI lAge tevo putaLI banAvI. ne
Page #757
--------------------------------------------------------------------------
________________ para pUro thatAM te sUte. bIje pahere dezI vANiyAne vAre Avyo. teNe tenA vArAmAM te pUtaLIne suMdara kapaDAM paherAvyAM. trIjA pahore sanIe AbhUSaNa paherAvyAM. ne cethe pahore brAhmaNe maMtrathI te pUtaLIne jIvatI karI. pachI cAre jaNA tenI sAthe paraNavA aMdara aMdara laDavA lAgyA." TET ka: - E=". " * dulamukha suthAre pUtaLI ghaDI gheDAne udezI mahArAja bolyA, "he gheDA ! e strI kene paraNaze?" ghoDAe kahyuM. "te huM jANatA nathI." tyAre mahArAjA belyA, "e je jANatA hoya ane na kahe te tene sAta gAma bALyAnI hatyA."
Page #758
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 1 * ' * sI . ) KrzaL vANIe kapaDAM paherAvyAM. hatyAnA bhayathI surasuMdarI belI, "jeNe pUtaLa-kanyA banAvI te bApa, kapaDAM paheravanAra mAme, ivADI te guru ane AbhUSaNa paherAvanAra pati." Ama surasuMdarI bIjI vakhata belI, ne mahArAjAe agnizaitAlane bhadrAsanamAM pravezavA kahyuM. agnizaitAle tema karyuM. eTale mahArAjA bolyA, "he bhadrAsana! have tuM hukAro Apaje. siMhAsana-bhadrAsane tema karavA kahyuM. eTale mahArAjAe surasuMdarI sAMbhaLe tema vAta kahevA mAMDI.
Page #759
--------------------------------------------------------------------------
________________ pahelAnA vakhatamAM vikramapuramAM sema ane bhIma nAmanA mitra hatA. temAM temanAM lagna varApura thayAM hatAM. sema varApura pitAnI patnIne teDavA keTalIya vAra gaye paNa tenI patnI AvatI na hatI. tethI duHkhI thatA seme bhImane kahyuM. "mArI strI mAre tyAM AvatI nathI. huM zuM karuM?" tyAre teNe kahyuM. "ApaNe be jaNa sAthe jaIe. huM bhAbhIne samajAvIza." te pachI eka divasa sema ane bhIma varApura cAlyA, rastAmAM bhaTTArikA devInuM maMdira AvyuM. tyAre bhIma devIne darzananA bahAne maMdiramAM jaI devIne namaskAra karI che, "he devI! mArA kahevAthI mArA mitranI patnI amArI sAthe Avaze te huM mAruM mAthuM tane caDhAvI tArI pUjA karIza." kahI te pAchA AvyA. te rathamAM besI AgaLa vadhI varApura AvyA. ne bhIme samanI patnIne samajAvI. te mAnI ane temanI sAthe AvavA taiyAra thaI. te traNe jaNa cAlyAM. rastAmAM devInuM maMdira badhu sahiyArI AvatAM bhIma rathanI mArI sAmane ApI teNe potAnuM mAthuM che. A ) maMdiramAM gaye ne IIT no lli gIta ( bhIma mAtA maMdire gayo. kApI devInA caraNama mUkI pUjA karI.
Page #760
--------------------------------------------------------------------------
________________ 662 bhImane gaye vAra thavAthI sama khabara kADhavA gaye. teNe potAnA mitranuM mAthuM kapAyeluM joyuM. te jotAM teNe pitAnuM mAthuM kApyuM. pitAnA patine maMdiramAM gaye vAra lAgavAthI te strI paNa maMdiramAM gaI teNe pitAnA patinuM tathA temanA mitranuM kapAyeluM mAthuM joyuM. tethI gabharAI belI, "A zuM thayuM ? have huM ekalI sAsare zI rIte jaIza? lake kaheze "pati temaja diyarane mArIne A AvI ane piyara jAuM to tyAM paNa niMdA thavAnI. tethI mAre maravuM ucita che. A vicAra karI charI uThAvI tyAM to devI pragaTa thayAM ne belyAM. "he strI! sAhasa na kare" devInAM vacana sAMbhaLI te bolI, "to A tArA be sevakane jIvatA kara." tyAre devIe kahyuM' 'tuM dhaDa para temanAM mAthAM mUka" A sAMbhaLI utAvaLamAM teNe pitAnA patinuM mAthuM temanA devI tyAM pragaTa thayAM. mitranA dhaDa sAthe ne mitranuM mAthuM patanA dhaDa sAthe mUkyuM. eTale devIe temane sajIvana karyA." kahI mahArAjAe pUchyuM, "he bhadrAsana, have A strI kenI? bhadrAsane I : iri - : [nii mi[ri hind As: khANa 11nI K 61,
Page #761
--------------------------------------------------------------------------
________________ 663 " kahyuM, 'huM te kahI zakuM nahiM.' tyAre mahArAjAe kahyuM, e je jANatuM hAya ne na kahe to tene sAta gAma khALyAnuM pApa.' A sAMbhaLI surasuMdarI khAlI, * jenA dhaDa para tenA patinuM mastaka haeNtu te teno pati. kAraNa ke zarIramAM mastaka mahatvanuM che.' Ama mahArAjAe budhdhipUrvaka surasuMdarInetrIjI vakhata khelAvI. ne agnibaitAlane zayyAmAM pravezavA kahyuM, eTale agnizaitAla zayyAmAM pravezyA tyAre mahArAjA vikrama khelyA, hai zayyA, tuM huMkArA deje.' sAruM.' zayyAe kahyuM ne " surasu MdarI sAMbhaLe tema mahArAjAe vAta kahevA mAMDI. ennATa nagaramAM vizvarUpa nAmano rAjA hatA. tenA eka sevakanu nAma sUra hatuM, ne sevakanI patnInuM nAma kamalA hatuM. vIranArAyaNa nAmano putra hatA. ne putravadhUnuM nAma padmAvatI hatuM. A vIranArAyaNane tenI sevAthI khuza thaI rAjAe eka lAkhanI AvakavALuM nagara bakSisa ApyuM hatu. ane peAtAno aMgarakSaka banAvyA hatA. te rAtanA talavAra laI mahArAjAnA rakSaNa mATe jAgato raheto. eka dahADA rAtanA mahArAjAe saunA raDavAno karuNa avAja sAMbhaLyA. eTale vauranArAyaNane raDavAnuM kAraNa jANavA
Page #762
--------------------------------------------------------------------------
________________ mekalye. vIra nArAyaNa cAlato smazAne AvyA. ne tyAM raDatI strIne raDavAnuM kAraNa pUchyuM. te vakhate 64 || _| mahArAjA paNa tyAM tenI pAchaLa AvI vIranArAyaNe raDatI strI jei. paheoMcyA. te A khane vacce thatI vAta sAMbhaLavA chupAi gayA. vIranArAyaNanA pUchavAthI te strI elI, 'huM A rAjanI adhiSThAyikA devI chuM. Aja ce|saDa jogaNIe peAtAnI tRpti mATe mahArAjAne ahI lAvI agnikuMDamAM nAMkhaze. mahArAjAnA kuMDamAM baLI javAthI rAja sUnu paDaze. tethI hu... nirAdhAra thaiza, duHkhI thaIza. rAjAno evA koI sAhasika sevaka nathI je peAtAno bhAga ApI mahArAjAne acAve.' 'huM mahArAjAnA sevakAmAM kahyuM, 'he devI, mahArAjAnI rakSA huM tamArA kahevA pramANe taiyAra chuM.' mukhya chuM.' vIranArAyaNe mATeno upAya batAvA. 'e kAma thavuM muzkela che.' devae kahyuM tyAre te elyeA, 'tame tamAruM kahe. tamAre vicAra karavAno nathI.' eTale devIe kahyuM, ' batrIsa lakSaNA puruSa vinA ceginIenu kA sidhdha thatuM nathI. rAjA ane tuM baMne batrIsa
Page #763
--------------------------------------------------------------------------
________________ lakSaNA puruSa che." tyAre vIre kahyuM, "mahArAjA AkhA rAjanA AdhAra che. temanuM AdarapUrvaka rakSaNa karavuM joIe, huM rAjAne sevaka chuM. mArA maravAthI jagatane kAMI nukazAna thavAnuM nathI. tethI devI ! huM mAre bhega ApIza." A pramANe kahIne te pitAne ghera gaye. mAta-pitAne badhI vAta kahI. temaNe vAta sAMbhaLI harSapUrvaka bhega ApavA jaNAvyuM. eTale te utAvaLe devI pAse Avyo. ne pUchavA lAge. kahA devI, have mAre zuM karavAnuM che?" devIe kahyuM, snAna karI A agnikuMDamAM paDe." devIne kahevA pramANe te agnikuMDamAM paDe. tyAre tenA mAtApitA paNa samazAnamAM AvyAM ne "putra vinA jIvana nakAmuM che. tema vicArI mAtApitA ane pati vinA jIvana nakAmuM che tema vicArI tenI patnI ema badhAM ya te kuMDamAM kUdI paDayAM A badhuM vRkSanI pAchaLa chupAyelA mahArAjA jaI rahyA hatA. temaNe vicAryuM, "mAre mAthe A cAranI hatyA thaI mATe huM paNa agnikuMDamAM kUdI paDuM." jevA mahArAja agnikuMDamAM paDavA jAya che tyAM te devI pragaTa thayAM ane temane rokavA lAgyAM. tyAre mahArAjAe pUchayuM. "tame mane rokanAra keNu che?" devIe javAbamAM kahyuM. "huM A rAjyanI adhiSThAyikA chuM, he. rAjan ! kuMDamAM paDavAnuM tame sAhasa na kare tyAre mahArAjAe kahyuM, "cAre jaNane jIvatA kare nahi te huM kuMDamAM paDavAne."
Page #764
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjAnA zabdo sAMbhaLI devIe tyAM thoDuM pANI chAMTyuM, eTale tarata ja teo jIvatAM thayAM. e joI mahArAjA bolyA, "he devI! tame te kharekhara IdrajALa phelAvI. tyAre devIe kahyuM. "tArI ane A manuSyanI parIkSA karavA meM A karyuM hatuM.' A sAMbhaLI badhAM devIne namyAM ne ghera gayAM. mahArAjAe gAme vagere ApI varanArAyaNanuM sanmAna karyuM.' kahI mahArAjAe zayyAne pUchayuM, "he zayyA, mahArAjA vageremAM vadhu sAhasaguNavALuM keNa hatuM ?" zayyAe kahyuM. "mane. tenI khabara nathI." tyAre mahArAjA bolyA, "ahIM ja jANatuM hoya chatAM na kahe to tene sAta gAma bALyAnuM pApa." A sAMbhaLI zayyAmAM sUtelI rAjakumArI bolI. "mahArAjA badhAmAM vadhAre sAhasavALA hatA. kemake mahArAjA pRthvInA AdhAra che. sevaka nahi." A pramANe rAjakanyAne vikramAditye cAra vAra bolAvI. tethI savAra thatAM rAjakumArI sAthe dhAmadhumathI vikramAditye lagna karyo. pachI surasuMdarInA pitAe kahyuM, "cAla jamavA." tyAre vikramAditye kahyuM, "meM cakezvarI devIne savAlAkha sonAmahe bheTa caDAvavA bAdhA rAkhI che. te bheTa caDhAvyA, vinA huM jamI zakuM nahi." tyAre surasuMdarIe paNa bAdhAnI. vAta karI. eTale patipatnI vAjategAjate te devInA maMdire gayAM ne baMne jaNAMe judI judI savAlAkha senAmahore.
Page #765
--------------------------------------------------------------------------
________________ devIne bheTa dharI. gurune namaskAra karyA ane guNagAna karatAM sarva sthAne gayAM pachI AnaMdathI badhAe bhejana karyuM. tyAra bAda mahArAjA vikramAditya surasuMdarI ane agnizaitAla sAthe AnaMdapUrvaka ujajayinI AvyA ne rAja karavA lAgyA." Ama prathama cAmaradhAriNIe vikramAdityanI romAMcakArI vAta kahI, vikramacaritrane kahyuM. "he rAjana! tame kevI rIte vikramAditya jevA thaI zakaze?" A 99 jyNtuddi SEUS DO ESTADO DO ES DE USO DE DEUS DO 82 AbAlavRddha sahune gamI jAya tevuM sacitra preraNAdAyI pustaka pAMDavone pratibaMdha ane pAMca adabhuta dazya 36 pAnAnuM moTA TAIpanuM A sacitra pustaka Aje ja maMgAvo. kiMmata 0-75 paisA, pisTeja alaga zrI. rasikalAla amRtalAla zAha ghIkAMTA roDa. nagarazeThane vaMDa joti hAIskUla sAme, amadAvAda. 989898 99 100 2888989200023088808
Page #766
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa sAIThamuM ... ... ... kapaTane badale mahArAjA vikramacaritra samakSa bIjI cAmaradhAriNIe amRtatulya vANIthI mahArAjA vikramAdityanA jIvanane eka prasaMga kahevA mAMDe - "eka vakhate mahArAjA vikramAdityanI rAjasabhAmAM eka paMDita AvyuM ane teNe eka addabhuta vAta kahI. caMpakapura nAmanA nagaramAM caMpaka nAmane rAjA rAjya karatuM hatuM. tenI rANIomAM eka caMpakA nAmanI zIlavatI rANI hatI. e nagaramAM devazarmA nAmane brAhmaNa rahete hatuM. tenI strInuM nAma prItimatI hatuM. pUrvamAM jema rehiNIne janma thAya che, tema e prItimatIe eka suMdara kanyAne janma Ape. tenA patie te bALakanuM nAma rUmaNuM rAkhyuM. te divase jatAM maTI thaI kAlukA bolavA lAgI. tenuM kAlukAlu belavuM tenA mAbApane vahAluM lAgatuM. rukSamaNI ATha varSanI thaI tyAM te devage tenI mAtA mRtyu pAmI. devazarmAe sagAMsaMbaMdhIne bhegAM karI tenI aMtimakriyA vidhipUrvaka karI.
Page #767
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' 'meTa thayelI rukSamaNIe have gharakArya saMbhALI lIdhuM. te pitAnA bApane sArI rIte jamADatI. bhakti ane vinayAdi guNethI te tenA bApanI snehapAtra banI. I e devazarmAnI pADozamAM kamaLa nAmanI vidhavA brAhmaNI rahetI hatI. te devazarmA sAthe patnI tarIke rahevA IcchatI hatI. tethI teNe kahyuM, "he brAhmaNa ! tamArI patnI maraNa pAmI che, tamane sArI rasoI jamavAnI IcchA thAya te tamArI nAnI chokarI pUrI zake nahi, tethI tamAre pharIthI lagna karavuM joIe. navI strIthI tame sukhI thaze. hajI tame kAMI gharaDA thaI gayA nathI. tamane kaI paNa brAhmaNa pitAnI kanyA Apaze. divase jatAM uMmara thatAM kaI ja tamane kanyA Apaze nahi. vaLI tamArI dIkarI moTI thaze, tene paraNAvaze, eTale te tenA sAsare jaze, tyAre tamArI zuM dazA thaze ? mArA A zabdo bhaviSyamAM reja yAda Avaze. yAda rAkhe, strInA paNa hitakArI zabda mAnavA joIe. ane bhAIonA duHkha utpanna karanArA zabdo kAne dharavA na joIe." A sAMbhaLI brAhmaNe kahyuM: "mAro vicAra pharIthI lagna karavAnuM nathI. kAraNake gaI evI strI have na maLe. mArI dikarI mane pUrepUre saMteSa Ape che. tethI huM maranArIne bhUlI gayo chuM." A sAMbhaLI kamaLAe pitAnA manamAM vicAra karyo? tenI putrI parathI tenuM mana UThI jAya tevuM mAre kAMIka karavuM joIe."
Page #768
--------------------------------------------------------------------------
________________ 670 have e kamaLA lAga sAdhI rukSmaNI na jANe tema chAnI gharamAM jai rasoimAM mIThu` nAMkhI AvatI. ane chAnImAnI peAtAnA ghera cAlI jatI. kyAreka kyAreka rasoImAM kacaro paNa nAkhI AvatI. kaDavI ane khArI raseAi cAkhIne khApa dIkarIne kahetA, dIkarA, Aja rasAI kaDavI kema che? ' " javAbamAM rukSmaNI kahetI : bApujI meM kaDavI rasAI anAvI nathI.' Ama brAhmaNu khAvApIvAmAM duHkhI thavA lAgyA. pariNAme dIkarI parathI tenA sneha e thavA lAgyA. ne te pelI kamaLA pAse jai kahevA lAgyA, * mArI karI khAvApIvAnuM sAruM banAvatI nathI.' e te meM tamane pahelethI ja kahyuM hatu, paNa tame mAnyuM' nahi. kamaLAe kahyuM. tyAre devazarmAe kahyuM ' tame mArA mATe kAi kanyA zeAdhI lAve.' kamaLAe tenA mATe kanyAnI zeAdha karavA mAMDI: paNa lAyaka kanyA na maLI. A samAcArathI devazarmA duHkhI thayA. tyAre kamaLAe kahyuM, 'jo tamane ThIka lAgatuM hAya tA huM tamAruM ghara mAMDuM.' A sAMbhaLI devazarmAe kahyuM, te tA vivAhathI raLiyAmaNuM zuM ? rAgIne baidya tene bhAvatu khAvAnuM kahe pachI zuM joIe ? ' kamaLAe devazarmAnuM ghara mAMDayuM, te devazamAMne potAnA
Page #769
--------------------------------------------------------------------------
________________ vartanathI khuzakhuza rAkhavA lAgI. kahevAya che, hAthI eka varSamAM vaza thAya che, ghoDe eka mahinAmAM ane strI puruSane eka ja divasamAM vaza kare che. eka dahADo kamaLAe devazarmAne kahyuM. "badhAMnAM chokarAM roja gAye carAvavA jAya che paNa ApaNe rumaNuM jatI nathI." kamaLAnA zabda devazarmAe rukmaNIne gAyo carAvavA melI. A kamaLA rukSmaNane game tevuM khAvAnuM ApatI, kaDavA zabda kahetI. rukSmaNa oramAna mAnA zabdathI duHkhI thatI, kahyuM che ke nAnapaNamAM mAbApanuM maravuM bALaka mATe, yuvAvasthAmAM patnInuM maravuM pati mATe ane putranuM maravuM vRddha pitA mATe dukhada che. rajanA niyama pramANe == rumaNa gAye cA== hITa vatI eka jhADa nIce koI hoya ! ArAma laI rahI hatI. te samaye IndranA putra meghanAda - 2 nI patnIe nAradane rUkSmaNa jhADa nIce ArAma karatI hatI. satkAra nahi karavAthI nArAja thayelA nArada vicAravA lAgyAH "A strI garvathI bhAna ' '
Page #770
--------------------------------------------------------------------------
________________ 672 bhUlI che. tenA ganuM khaMDana buddhipUrvaka karavu joize. je ', koi duSTa AcaraNa kare che, gavamAM bhAna bhUle che te pAtAnA ja paga para kuhADA mAre che.' Ama vicAratA nArade pRthvI para AvyA ane temaNe jhADa nIce ArAma karatI rukSmaNIne joI, tene joi te pharIthI svargamAM gayA ane meghanAdane kahevA meghanAda ! meM pRthvI para eka sau sapanna joI che. tenA jevI suMdara devalAkamAM koi nathI. jo tamane te pasaMda hAya to ApaNe tyAM jaie.' ' jarUra.' meghanAde kahyuM, * ApaNe be jaNA e kanyAne levA jaie.' lAgyA ' huM brAhmaNukanyA devAMganA paNa ' meghanAda nArada sAthe pRthvI para AvyA ane teNe rukSamaNIne joI tenI sAthe gAMdhava lagna karyAM. ne tene svaga leAkamAM eka judA sthaLe rAkhI. teNe--rukSmaNIe nAradanu sanmAna ryuM. te pachI nArada tapa karavA pRthvI para AvyA. meghanAda have rAtadahADA rukSmaNInA sAthe rahe che, te atyAre tenI prathamanI strI meghavatIne bhUlI gayA che. divase jatAM meghavatI meghanAdanA viyAgI du:khI thatI peAtAnI sakhIne kahevA lAgI.' ' te AjakAla A tarapha AvatA nathI. te kayAM rahe che.' tenI tu tapAsa kara.' meghavatInI sakhIe meghanAdanI tapAsa karavA mAMDI. tapAsa karatAM meghanAdane mAnavasrI sAthe joi te tarata ja meghavatI pAse jai kahevA lAgI, * huM sakhI ! tamArA "
Page #771
--------------------------------------------------------------------------
________________ 673 pati viSayAsakta thaI mRtyulekanI strI sAthe vimAnamAM bIje rahe che." A sAMbhaLI meghavatIe meghanAdane bolAvavA kahyuM. paNa te na Ave, tyAre te vicAravA lAgI. "nArade ja mArAthI nArAja thaI bIjI strI meLavI ApI che. meM temanuM samAna nahi kareluM tethI temaNe mAre mATe duHkhada prasaMga Ubhe karyo che. have te Ave tyAre temanuM sanmAna karyuM te badhuM ThIka thaI jAya. mArA pati mArI pAse ja rahe.' keTalAka divasa pachI nArada meghavatIne tyAM AvyA. tyAre teNe nAradanuM sanmAna karI khuza karyA. tyAre nArade pUchayuM: "pahele huM Avyo hate, tyAre tame mArI sAmuM paNa joyuM na hatuM. ne Aja ATaluM badhuM kema?" "te vakhate huM kAmamAM rokAI haIza, jethI tamAruM sanmAna nahi karI zakI hAuM. te mATe mAre guno mApha kare." meghavatIe kahyuM. "ne mArA para prasanna thAo." pUjanIya puruSane anAdara karavAthI A leka ane para lekamAM prANI duHkhI thAya che. nArede kahyuM : "kahevAya che, devenI pratimA nArada medhavatIne tyAM AvyA. khaMDita karavAthI, gurujanene anAdara karavAthI prANIonI durgati thAya che. ane duHkha bhegave che.. 43 - it. ke :::III ::::: LITTLunlimit
Page #772
--------------------------------------------------------------------------
________________ 674 ApanA anAdara meM je karyAM hatA, tenI kSamA mAMgu chu.' meghavatIe kahyuM. tenA zabdothI prasanna thayelA nArada kahyuM. tamArA manamAM je hoya te kahe, huM te pUruM ' karI ApIza.' mArA pati mArI zAkayane cheDI mArI sAthe rahe tevuM karo.' , meghavatInA zabdo sAMbhaLI ' tathAstu kahI nArada meghanAda pAse gayA, ne kahevA lAgyA : 'devA mATe mRtyuleAkanI strI sAthe bhega bhogavavA ayogya che. temanA zarIramAM rasa, leAhI, mAMsa, meda, asthi, majajA vigere sAta dhAtuo hAya che.' ema meghanAdane keTaluMka samajAvI nArade rukSmaNI paranA meha dUra karyAM. tyAre meghanAde pUchyuM. ' Ane kayAM rAkhavI joI e ? ' , 6 A strIne je jhADa nIcethI lAvyA hatA, tyAM ja mUkI devI joIe.' nArade kahyuM ne meghanAde tema ja karyuM. te pachI te peAtAnI pUrvanI strI meghavatI sAthe rahetA samaya pasAra karavA lAgyuM. rukSmaNI e jhADa nIcethI UThI peAtAnA bApanA ghara tarapha javA lAgI. rastAmAM tenA hAthamAM rahela kaMkaNamAMnu eka kaMkaNa paDI gayuM. bAkInA khIjAM divya AbhUSA sAthe te ghera gaI. tyAre tenI eramAna mAe pUchyuM, * he... alI ! tu ATalA dahADA kayAM hatI ? ' javAmamAM teNe kahyuM, 'huM kayAM hatI tenI te mane khabara nathI, paNa jyAM hatI tya
Page #773
--------------------------------------------------------------------------
________________ 75 sUryanA vimAna je prakAza manane AnaMda ApanAre hato. tyAM huM sukhacenathI rahetI hatI. tyAM divya zarIranA rUpanI bhAvALe deSarahita mAnava rahe che, ane te suMdara vezadhArI tathA manahara hAra ane bAjubaMdha vagerethI zobhe che." kamaLA paNa AbhUSaNenA lebhathI bolIH "dIkarI, tuM ghera AvI te sAruM karyuM, tArI zodha ghaNaya karAvI hatI. Aja mArA sArA nasIbe tuM AvI." bolatI te vicAravA lAgI. "huM mArI putrI lakSmI mATe chaLakapaTathI AnAM badhAM AbhUSaNe laI laIza." EDIvAra pachI te bolI, "dIkarI, tArA A AbhUSaNa kei rAjA jeI jaze te paDAvI leze." kahetI te dubuddhivALI kamaLAe badhAM AbhUSaNe utArI lIdhAM, ane pitAnI putrI mATe gupta sthAne saMtADI dIdhAM. eka vakhata tyAM rAjA suMdara gheDA para besI kIDA karavA nagara bahAra ja hato. ghaDAnI kharIthI dhULamAM paDeluM peluM kaMkaNa bahAra AvyuM ne rAjAnI dRSTie paDayuM. rAjAe te laI 1 ki. sada devuM lIdhuM ane pitAnI paTa- pitA ane hAla rANune ApyuM. te divya kaMkaNa joIpaTarANIe kahyuM, he rAjana, AvuM bIjuM rAjA rANI ane kaMkaNa. Ama,
Page #774
--------------------------------------------------------------------------
________________ }s? kaMkaNu mane lAvI Ape.' tyAre rAjAe kahyuM : * mane to A eka ja maLyu che.' A sAMbhaLI paTarANIe kahyuM : ' tame mIjI ka kaNa keAI bIjI rANIne Apyu che, jo tame bIjI kaMkaNu lAvI Apaze| to huM jIvIza nahiM to AtmahatyA karIza.' rAjAe rAjasabhAmAM AvI maMtrIone A vAta karI, tyAre maMtrIe kahyuM, * he rAjana ! AvuM divya kaMkaNu A nagaramAM kAinI pAse hAvu joie !' ' maMtrIenA zabde ane peAtAnI patnInA durAgrahane lIdhe rAjAe nagaramAM moTI bhojanazALA zarU karI. ane DhaMDherA piTAvyA, je koI srIpuruSa potAnAM daradAgInA paherI kheAjanazALAmAM bhAjana karavA Avaze tenu rAjA ghaNuM dravya ApI sanmAna karaze.' AthI loko sArA sArA dAgInA paherI jamavA AvavA lAgyA. 6 kamaLA paNu rukSmaNInAM dAgInA potAnI putrI lakSmIne paherAvI jamavA AvI. lakSmI ANI hatI. tene joi maMtrIe vicAra karavA lAgyA, A dAgInA AnA na hAya.' Ama vicArI matrIoe lakSmIne pUchyuM, * A dAgInA kAnA che ? " paNu lakSmIe kharAkhara javAba na ApyA. tyAre tene cAkSuka vagerethI mAra mAravAmAM AvyuM. " ' mArathI gabharAI lakSmIe kahyuM, * A mArI mahena
Page #775
--------------------------------------------------------------------------
________________ 677 rukSmaNanAM dAgInA che." A sAMbhaLI rAjAe rUkSmaNIne bolArvI. puraNane jotAM rAjA meha pAme ne tenA bApane sateSI tenI sAthe lagna karyA. ne AnaMdathI divasa pasAra karavA mAMDyA. te pachI rAjAe yukitathI paTarANI pAsethI peluM kaMkaNa laI rukSmaNane ApyuM. rAjA rukSmaNa pAchaLa bhAna mUha hato, tene tenI paTarANI paNa yAda AvatI na hatI. tevAmAM paTarANIe peluM kaMkaNa maMgAvyuM, tyAre rAjAe kahevaDAvyuM. "bIjA kaMkaNa vagara tame AtmahatyA karavAnAM hatAM, to have e kaMkaNanI zuM jarUra che?" have kaMkaNa maLe tema nathI." tema mAnI paTarANIe AtmahatyA karavAne nirNaya jato karyo. keTaleka samaya vityA pachI suMdara ravapnathI sUcita rukSamaNIe eka putrane janma ApyuM. tyAre rAjAe pitAnA saMbaMdhIone satkAra karI, putrane janmotsava ujavyuM. kamaLAe A samAcAra jANI devazarmAne kahyuM: "ApaNe atyAre rukSamaNIne ApaNe tyAM lAvavI joIe. thoDo vakhata tene ahIM rAkhavI joIe. je atyAre tame tene ahIM nahi lAve to leke niMdA karaze." patnInA zabdo sAMbhaLI devazamAM dIkarIne teDI lAvavA rAjA pAse gaye ne kahyuM, "he rAjana, mArI dIkarI ane vitelA dIkarAne mAre tyAM mele. paNa rAjAe te mAnyuM hiM tyAre vazamAM AtmahatyA karavA taiyAra thaye.. A
Page #776
--------------------------------------------------------------------------
________________ 678 jotAM rAjAe rukSmaNane tenA putra sAthe devazarmAne tyAM javA jaNAvyuM. devazarmA baMnene laI ghera AvyuM tyAre kacchI kamaLAe kahyuM. "sAMbhaLyuM che ke strI pahelI vAra putra putrIne janma Ape tyAre phATayAtUTayAM kapaDAM paherI kUvAnA pANImAM potAne paDachAye jue te tene pharIthI saMtAna thAya che." kahI kamaLAe tene jUnA kapaDAM paherAvI kUvA para laI gaI jyAM rukSamaNI kUvAmAM potAno paDacha joI rahI hatI, tyAM te kamaLAe tene dhakako mAryo. rukamaNI kUvAmAM paDI ke tarata ja nAgarAja che ri takSake pakaDI lIdhI re ne potAne tyAM laI gayo. ne potAnI mAhitI mA patnInI jema rAkhe tenA para vA lAgyuM. te tenI che nAnAnI - Tapi sAthe kUvA, taLAva, bAgamAM kIDA karate kUvAmAM paDatI rUkSmaNI. samaya pasAra karavA lAge tyAre pelI nIca kamaLAe potAnI putrI lakSmIne rukSmaNanAM vastrAlaMkAra paherAvyAM. rukSamaNInA bALakane stanapAna karAvavA eka AyA rAkhI. kema ke rAjAnI rANIo pote bALakane stanapAna karAvatI nathI. kamaLAe lakSmIne rAjAne tyAM mokalI. eka AMkhavALI lakSamIne joI rAjA vicAra karavA lAgyuM, "A zuM?' kahetA rAjAe lakSmIne pUchayuM. javAbamAM lahamIe kahyuM, he nAtha ! eka
Page #777
--------------------------------------------------------------------------
________________ kharAba sthaLamAM huM paDI gaI ane enAthI mArI AMkhamAM kuluM paDyuM.' A sAMbhaLI rAjAe manamAM nirNaya karyo. "A mArI strI na hoya. kaI prapaMcI che." pachI rAjAe pUchayuM, "tane ahIM keNe makalI? A praznane javAba lamIe Ape nahi. eTale rAjAe tene cAbukathI phaTakArI tethI teNe badhI vAta kahI. A sAMbhaLI rAjA , huM paNa e ja kuvAmAM paDIza." tyAre maMtrIoe kahyuM, "utAvaLa na kare. cha mahinA rAha jue. badhuM barAbara thaI jaze." pachI rAjAe kamaLAne dezapAra karI, ane pharIthI putrane janmatsava karyo. A samAcAra takSake rukSmaNane ApyA. te sAMbhaLI rukSamaNIe kahyuM he nAtha ! huM mArAM bALakane jevA IcchuM chuM." takSakanI AjJA laI rukSamaNuM rAjamahelamAM AvI, potAnA putrane stanapAna karAvyuM. gupta rIte AbhUSaNa vagere mUkayAM. savAra thatAM rAjAe A joyuM ne potAnI patnI ahIM AvI hovI joIe. ema mAnI bIje divase tene pakaDavA saMtAI rahyA che : I ! rAta thaI. rukSamaNa potAnA putrane stanapAna karAvavA Avo, eTale rAja tene pakaDavA gaye, paNa pakaDI zake nahi bIje divase rAja barAbara sAvadha rahyo. teNe potAnI patnIne stanapAna karAvatI joI.
Page #778
--------------------------------------------------------------------------
________________ 680 1 - ina '. upakA) ' jANe dhA"IIMA rukamaNI jyAre stanapAna karAvI rahI hatI tyAre rAjAe tene cheDe pakaDe. ne AnaMdathI rAta pasAra karI. rAte takSake pitAnI patnIne stanapAna karAvatI je. rukSamaNIne na jevAthI avadhijJAnanA upayogathI rumaNa rAjamahelamAM che te jANyuM. te tene levA rAjamahelamAM AvyuM. rukSmaNane rAjA sAthe jotAM gusse thaye ne sapanuM rUpa dhAraNa karI rAjAnI pIThe karaDI je te jaI rahyo hato, tyAM te rAjAe tene dIvAla sAthe pachADI mArI nAkhyo. rAjAne jhera caDyuM ne te paNa marI gaye. pitAnA be patione marelA joI rukmaNa duHkhI thavA lAgI. savAra thatAM A vAta nagaramAM phelAI ga. badhA duHkhI thayA. rUkSmaNI pitAnA be patio sAthe smazAne gaI, te vakhate ekAeka meghanAda devakathI tyAM AvyuM. teNe maravA taiyAra thayelI rUkSmaNIne joI eTale kahyuM, "he strI mArA jIvatAM tuM citA para zA mATe caDhe che? javAbamAM suhamaNoe badhuM kahetA kahyuM, "je tame mArA A patiene jIvADaze te ja huM jIvIza, nahi to huM marI ja javAnI." rukamaNane traNa pati, vidhinI kevI vicitA ?
Page #779
--------------------------------------------------------------------------
________________ rukSamaNanA zabdo sAMbhaLI meghanAde amRta chAMTI baMnene jIvatA karyo. have traNe jaNa ruhamaNuM mATe laDavA lAgyA. A pramANe vAta karI paMDita kahevA lAgyo. "he sabhAsado, vicAra karo, e kenI strI thaze? ja javAba ApI zakyuM nahi. tyAre vikramAditye kahyuM, "mRtyulokanI hevAthI rAjAnI patnI thAya." " A vAta sAMbhaLI mahArAja vikramAditye te paMDitane dasa karoDa sonA mahore ApI. AvI AcaryakAraka vAta paMDita koI mahArAjane kahe te mahArAja eka karoDa enA ahorA ApatA. Ama mahArAjanI udAratA batAvI te cAradhAraNIe kahyuM, che vikramacaritra! Apa evA zI rIte co? ApanAmAM mahArAja jevI buddhi ane udAsaNA jaNAtI nathI, tethI mane hasa AvyuM hatuM."
Page #780
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa ekasaThamuM ... ... .. . addabhuta vAte ' vikramacaritre trIjI cAmaradhAriNIne mahArAjA vikramanuM caritra kahevA AjJA karI. tyAre te saMskArI bhASAmAM kahevA lAgI, "eka divase mahArAjA vikrama, aneka maMtrI, sAmata vagerethI bharAyelI sabhAmAM beThA hatA, tyAre pratihAra dvArA khabara apAvI eka jAdugara tyAM Avyo ne "dIrdhAyu thAva." e AzIrvAda ApI namaskAra karI kahevA lAgyuM, "he rAjana, huM tamane eka navAI pamADanArI kalA batAvavA IcchuM chuM. te tame yAnathI jue." "he kalAkAra, mahArAjA belyA, "khuzIthI tamArI kalA batAve." sabhA badhI eka dhyAna thaI jevA lAgI. jAdugara ekAeka adazya thaI kayAMya cA gaye. sabhA navAI pAmI. te vakhate eka puruSa eka hAthathI suMdara strIne pakaDI ane bIjA hAthathI talavAra pakaDI tyAM AvyuM, ne mahArAjane
Page #781
--------------------------------------------------------------------------
________________ namaskAra karI kahevA lAgyuM, "A saMsAramAM be ja vastune huM sArabhUta mAnuM chuM. eka lakSmI ane bIjI strI. keTalAya paMDite sarasvatIne sAra rUpa mAne che paNa huM te mAnatA nathI. , , geDI lakSmIvALo pite zobhe che, bIjAne zobhAve che. paNa theDI vighAvALAne keI pUchatuM nathI. mATe lakSamI sArabhUta che. vaLI pitAnuM hita IcchanAra parastrI tarapha vAsanAbharI daSTithI joto nathI. parepakAra karavAthI A leka tema ja paralekamAM sukha prApta thAya che." kahetAM te bolyA, "Aja svargamAM deva-dAna vacce yuddha thaze, huM Idrane nokara hovAthI tyAM jAuM chuM. A mArI strI yuddha samaye mAre mATe vijJarUpa hevAthI huM tene tamArI pAse mUkI jAu chuM. yuddha pUruM thayA pachI huM pAcho AvIza. jyAM sudhI huM pAcho na AvuM tyAM sudhI Ane tamArA aMtapuramAM rAkhaze-rakSA karaje." Ama kahete te puruSa tyAMthI devalekamAM gaye. te pachI thoDI vAre AkAzamAMthI yuddhanA avAjo AvavA lAgyA, te sAMbhaLI sabhAjane kahevA lAgyA, "hamaNAM deva-dAnavanuM yuddha thaI rahyuM che." te pachI te mANasanA be hAtha, be paga, mAthuM, zarIra, vagere eka pachI eka sabhAmAM paDayAM. te jotAM badhA dimUDha thaI gayA. tyAre te puruSanI strIe pitAnA patinA badhA avaye paDelAM je kahyuM, "he rAjana, tame mArA bhAI che, mArA pati svargamAM maraNa pAmyA che, mATe huM mArA pati sAthe agni praveza karuM tevI vyavasthA karI Ape."
Page #782
--------------------------------------------------------------------------
________________ 684 mahArAjAe te strIne agnipraveza karatA rokAvA keTaluM samajAvyuM paNa te strI mAnI nahi, te tenA patinA tyAM paDelA avaya laI citA para caDhI. thoDI vAra pachI pile mANasa AkAzathI AvI mahArAjAne kahevA lAgyuM, "tamArI kRpAthI meM svargamAM vijaya meLavyo che. raNamedAnamAM dAne hArI gayA, de chatyA. tethI Idra mAruM bahumAna karyuM. huM have mArI strIne laI mAre tyAM jaIza. tame mArI patnI mane sepa. .. A sAMbhaLI mahArAjA navAI pAmyA. duHkhathI vivaza thaI dInabhAve tenI strIe agnipraveza karyo che, te kahyuM. A sAMbhaLI te puruSa bolyA, "he rAjana, jUThuM zA mATe bele che? mArI strI tamArA aMtaHpuramAM ja che." kahete te puruSa tyAMthI gaye. ane tenI strIne aMtaHpuramAMthI laI Avyo ne be "he rAjana, tame paraNyathI dUra rahe che, tema meM sAMbhaLyuM hatuM paNa tame thoDA divasanA jIvavA mATe AvuM zuM kare che?' te puruSanA zabdo sAMbhaLI mahArAjAe nIcuM joyuM meDhA para duHkhanA cihno jaNavA lAgyA. tyAre te puruSe strIne adazya karI kahyuM, "mahArAja, meM tamArI sAme IjALa phelAvI hatI. tame dukhI na thAva.' - te puruSa-jAdugaranA zabdo sAMbhaLI mahArAjA prasanna thayA, ane pAMDya dezathI daMDarUpe AvelI bheTa jemAM ATha
Page #783
--------------------------------------------------------------------------
________________ phroDa sonA cahere taNuM (lha) telA motI, manmatta pacAsa hAthI, suMdara se vArAMganAo hatI. te arpaNa karI." vikramAdityanuM A caritra kahI cAradhAriNIe kahyuMtame temanI barobarI kevI rIte karaze te kahe?" belatI te zAMta thaI tyAre vikramacaritranI AjJAthI cethI cAmara. dhAriNI kahevA lAgI, "vikramAditya eka vakhata sabhAmAM beThA hatA. tyAre temanI sabhAmAM pharate pharate eka brAhmaNa AvyuM. tene mahArAjAe pUchayuM, "tamArA bhramaNa daramyAna tame kAMI navAI jevuM joyuM che?" ' brAhmaNa bolyA, "hara nAmane eka gI zrIgirimAM rahe che, te parakAyA pravezanI vidyA jANe che. te niHsvArthI che. meM temanI cha mahinA bhakitapUrvaka sevA karI chatAM mane vidyA na ApI. tethI huM tamArI pAse Avyo chuM. tame mArI sAthe tyAM cAle, mane temanI pAsethI vidyA apAve tame paropakAra karavA sadA tatpara rahe che tevuM meM sAMbhaLyuM che." r - .! I ' ' ' 11 A _ ' .. - yogI mahArAjAnI bhaktithI prasanna thayA. ,,
Page #784
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68 brAhmaNanAM vacana sAbhaLI mahArAjA tarata ja tenI sAthe zrIgiri para gayA. baMne jaNAe bhakitapUrvaka namaskAra karyAM. mahArAjAnA vinaya ane bhakitathI cegIrAja prasanna thayA ne mezyA, huM narottama, tame mArI pAsethI parakAyA pravezanI vidyA grahaNa karo.' * huM cogIrAja, " mahArAjA melyA, te uttama vidyA tame A brAhmaNane Apo. tamArI kRpAthI mAre kaMI khATa nathI.' A sAMbhaLI mahArAjAne cALI ekAMtamAM lai gayo ane kahyuM, 'A vidyA mATe e brAhmaNa lAyaka nathI. te upakAra para apakAra karanAra che. tethI tene vidyA ApatAM ana thAya tema che.' yegInA samajAvyA chatAM mahArAja na mAnyA. tethI lAcAra thaI yAgIe mahArAjA ane brAhmaNane parakAyA praveza vidyA zIkhavI. baMne jaNAe te vidyA siddha karI. pachI cegIne praNAma karI baMne jaNA tyAMthI cAlyA. cAlatAM cAlatAM tee ava'tInagarInI bahAra Avela bAgamAM AvyA. te vakhate mahArAjanA mukhya hAthI maraNa pAmyA hato. maMtrI vagere khAgamAM AvI bhegA thayA hatA. ne hArthIne dATavA khADA kheAdAvI rahyA hatA. te joI mahArAjA pelA brAhmaNane kahevA lAgyA, 'tame mArA zarIranI rakSA karo. huM hAthIne jIvADuM chuM.' khelatA mahArAjAe brAhmaNane zarIra soMpI hAthInA zauramAM praveza karyAM. hArthI jIvato thayA. eTale
Page #785
--------------------------------------------------------------------------
________________ avaMtImAM mahatsava karavAmAM AvyuM. tyAre brAhmaNe pitAnuM zarIra cheDI mahArAjAnA zarIramAM praveza karyo. ne nagaramAM jaI maMtrIone maLe. aMtaHpuramAM jaI aMta:pura jevuM. mahArAjAne jyAre jematema belatA sAMbhaLyA tyAre maMtrIo vicAramAM paDI gayA. ne "A vikramAditya hoI zake nahi" tema kahevA lAgyA. Aja pramANe paTarANuM vageree vicAryuM. mahArAjA hAthIne jIvaDayA pachI pitAnA zarIrane zedhavA lAgyA paNa temaNe temanuM zarIra na joyuM. kAgaDA vagerethI khavAtuM brAhmaNanuM zarIra joyuM. te joI te vicAravA lAgyA. "sAce ja brAhmaNa kRtanna nivaDa. teNe mArA zarIramAM praveza karyo have joIe. teNe mAruM rAjya paNa pacAvI pADyuM haze. have zuM thaze?' Ama vicAratA mahArAjA samaya vitAvavA lAgyA. hAthInA zarIramAM rahelA mahArAjAe eka divase male pipaTa che. temaNe hAthInuM zarIra cheDI pipaTamAM praveza karyo. pachI vanamAMthI UDI eka mANasanA hAtha para besI kahyuM, "tame jaladIthI mane ujajayinI nagarImAM laI jAva. ne rAjAnA mahela pAse mane vecavA UbhA rahejo. ne mane cha mahera laI paTarANI kamalAdevIne vecajo." pele mANasa popaTane laI rAjAnA mahela pAse gaye ne paTarANI kamalAdevIne cha mahoramAM e. paTarANI
Page #786
--------------------------------------------------------------------------
________________ * : Raa | ke paNa "SM * * * paTarANI pipaTa laI rahI che. popaTa laI khuzI thaI, mahArANuM popaTane je kAMI pUche tene javAba te saMtoSakAraka Apate. tyAre mahArAjA pipaTamAM rahyA rahyA vicAratA hatA, je huM mArI jAtane jAhera karI daIza to mahArANI brAhmaNane mArI naMkhAvaze. ne je brAhmaNa huM pipaTanA zarIramAM chuM te jANaze to mane te mArI naMkhAvaze." - have te piparane mahArANI sAruM khavaDAvatI ne divase AnaMdamAM jatA. mahArANIne pipaTa sivAya cena paDatuM nahi. eka divase pipaTe pUchyuM, "he devI ! kadAca huM marI jAuM ?' javAbamAM mahArANIe kahyuM, "jo tuM marI jAya to huM AtmahatyA karuM " eka divase pipaTe gaLIne maratI joI. tyAre pipaTamAM rahelA mahArAjAe pipaTane deha cheDI gaLImAM praveza
Page #787
--------------------------------------------------------------------------
________________ karyo. pipaTane mare jotAM mahArANI banAvaTI rAjAne kahevA lAgI, "mAre vahAle paTa marI gayo che. huM tenA vagara chavI zakuM tema nathI. huM AtmahatyA karIza." kahetI mahArANuM AtmahatyA karavA taiyAra thaI. tyAre mahArAjAnuM zarIra dhAraNa karanAra brAhmaNe mahArANane prasanna karavA huM A pipaTane hamaNAM ja jIvADuM chuM. emAM zuM moTI vAta che.' kahI rAjAnuM zarIra cheDIne pipaTamAM prave. te sAthe ja gaLInA zarIramAM rahelA mahArAjAe gaLInuM zarIra cheDI pitAnA zarIramAM praveza karyo ne temanAM AcaraNa, rItabhAta, vANIthI dareke A ja mahArAjA vikramAditya che tema mAnyuM. mahArAjAe badhI vAta kahI; pachI mahArAjAe pipaTane hAthamAM laI kahyuM, "he pApI, nIca, meM tane vidyA apAvI tArA para upakAra karyo tene badale te tArI jata para jaI Ape! tuM dhikkArane pAtra hovA chatAM huM tane mArato nathI. tane cheDI uM chuM. tuM tAre sthAne jA. ne tArA piSaNanI vyavasthA karaje." kahI cothI cAmaradhAriNI belI, "he vikramacaritra! tamArA pitA udAra paNa hatA tevI udAratA & tamArAmAM kayAM che? BHEELSE ane tethI huM hasI hatI. mahArAjA vikrama popaTarUpa brAhmaNane kahevA lAgyA. ' ke ' 2 UT I IIIIIIIIIIIIIIIIIII
Page #788
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6eo pitAnA pitAnuM caritra cAra cAmaradhAriNIo pAsethI sAMbhaLI vikramacaritra ghaNe khuza thayA ane nyAyathI rAjyanuM pAlana karavA lAge. vaLI jainAcArya zrI siddhasena divAkara sUrIzvarajI pAsethI jinezvaradevathI prakAzita thayela dharmane jANI te dharmaparAyaNa thaye. zrI zatrajaye uddhAraka jAvaha zAha prabhu zrI RSabhadevajInA putra surASTranA nAmathI prasidhdha saurASTra bhUminA khaLAmAM sadeva zAzvata tIrthAdhirAja zatruMjaya bhavya jIne keTalAya kALathI AkarSI rahela che. vartamAna covIsImAM sahuthI pahelA mahAtIrtha zrI zatruMjayatIrtha para bharata cakravartI caturvidha saMgha sAthe caDhayA hatA. e mahAtIrthanA prabhAvathI keTalAya saMsArasamudra pAra karI zakyA hatA. jemanI saMkhyA kahI zakAya tema nathI. zrI siddhasena divAkarasUrIzvarajInA upadezathI avaMtIpati mahArAjA vikramAditya paNa caturvidha saMgha sAthe tyAM gayA hatA ane zrI AdIzvarajInAM darzana, vaMdana ane pUjana karyA hatAM. AtmAne pAvana karyo hate. e gauravapUrNa saurASTranI bhUmimAM Avela kAMpatyapura nagaramAM bhAvaDa zreSThI pitAne jIvanakALa vyatIta karate hate. e bhAvaDa zAha vinayI, vivekI ane dharmaparAyaNa hato. dharma ja prANa che te siddhAMtamAM mAnanAre hato. tenI bhAgyazALI patnI bhAvala paNa patine pagale cAlanArI hatI. dharmakArya sadAya karatI ja rahetI.
Page #789
--------------------------------------------------------------------------
________________ - A dharmapremI daMpatI mATe bhAgyane parivartana AvyuM. zeTha garIba thaI gayA. sukhasAgaramAM rahenArA duHkhanA dAvAnaLamAM saLagavA lAgyA. dhanahIna thavA chatAM te hadayathI garIba thayA na hatA. dharma temane sAtha ApI rahyo hato. temane dhana choDI gayuM hatuM paNa dharma temane cheDIne gaye na hato. nirdhanatAne aMdhakAra chavAI gaye hato, temAM paNa temane tejakiraNa jaNAyuM. temaNe udyama, zrama, utsAha ane dhairyathI AgaLa pagaluM bharyuM. nasIbavege eka tapasvI munirAja temane tyAM gocarI mATe AvyA, temaNe zuddha nirdoSa AhAra bhAvapUrvaka vaherAvI nirdhana sthitine dUra karavAne upAya pUchaye. mArga darzana mATe vinaMtI karI. jJAnI muni mahArAje dharmiSTha zrAvaka bhAvakane kahyuM, "ahIM keI gheDA vecanAre Ave te ghaDA kharIdI leje. tethI tamAre bhAgyodaya thaze. sukha samRddhi maLaze te samRddhi tamArA putrane zatruMjayane uddhAra karavA mArgadarzana Apaze." - pavitra gaMgA vahI rahI hoya tema muni mahArAjane vANapravAha vahI rahyo. hato. temanI vANImAM satya hatuM. jJAna hatuM, dharmaparAyaNatAnI cinagArI hatI. e vANI sAMbhaLatAM te daMpatInAM hRdayamAM AnaMdanI lahere UThI. keTalAya divasa pachI eka gheDA vecanAre tyAM AvyuM.
Page #790
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAM parivartana ANyuM. tenA gayA, kIti bhAvaDe tenI pAsethI jema tema karI ghoDI vecAtI lIdhI. ghaDI gharamAM AvatAM ja AnaMda AnaMda thaI rahyo. cheDA divase pachI ghaDIe vacherAne janma ApyuM. tene janma thatAM bhAvaDanA bhAgyamAM parivartana AvyuM. vepAra vadhI gaye, kIrti, pratiSThA tene zodhatI AvI. e vacherAne kapalyapuranA rAjA tapanarAye joye. tene levA tenuM mana lalacAyuM, ne teNe traNa lAkha sonAmahoro ApI te kharIdyo. vepAranA vadhavA sAthe lahamI ubharAvA lAgI ane te lakSmIthI keTalAya sulakSaNavALA ghoDA teNe kharIdyA, vezyA, naphe meLavyo. pachI teNe eka ja raMganA keTalAya gheDA bhegA karyA. tyAre tenA kAne avaMtImAM rAja karatA mahArAjA vikrama dityanI kIrti paDI. tethI tene eka raMganA ghoDA mahArAjAne bheTa karavA vicAra AvyuM. te eka rUpa raMganA ghoDA laI avaMtI A ne mahArAjAne Adara sahita arpaNa karyA. AvI bheTa bhAratanA mugaTamaNa, avaMtapati vikamAditya emane ema kevI rIte svIkAre ? temaNe te ghoDAnI kImata levA bhAvaDane samajAvyuM, paraMtu zeThe kimata levA nA pADI, tyAre mahArAjAe madhumatI vagere bAra gAma tene ApyAM. e madhumatI atyAre saurASTramAM mahuvAnA nAmathI suprasiddha che. samaya AgaLa vadhe. bhAvaDa zreSThIne tyAM putrane janma thaye. mA bhemane eka aNamola ratnane potAnI chAtIe lagAvavA taka maLI.
Page #791
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvaDahane tyAM puSpathI AnaMda AnaMda thaI rahyo. vizvanI raMgabhUmi para AvelA bALakane satkAra karyo. tenuM nAma jAvaDa rAkhyuM. divase jatAM jAvaDa moTo thaze. bAlyAvasthAmAM jatevidyA bha. te jyAre yuvAvasthAmAM Ave tyAre jainazAsananA sUrya samAna jainAcArya zrI siddhasena divAkarasUrIzvarajI kALadharmane pAmyA tethI jaina samAja duHkhI thaI rahyo hato. te samaye kapardI yakSa pitAnA parivAra sAthe samyakatvathI bhraSTa thaI mithyAtvI thayAnA samAcAra saMghane maLyA. te kapardI yakSe mahAtIrtha zatruMjaya para pApakaryo karavA mAMDayAM. tethI te mahAtIrthanI yAtrA durlabha thaI. gAme gAmanA saMgho ciMtAmAM paDyA ane "zuM karavuM?" te vicAravA lAgyA. Ama divase-mahinA-varSe javA lAgyA. mahAtIrthanI AzAtanA TALavAne kaI mArga jaNAtuM na hatuM. padI yakSanI pApapravRtti zekavA yugapradhAna zrI vAsvAmIjI ane bIjA aneka AcAryo, munivarone vicAra AvyuM. AzAtanA TALavA aneka prayatna karyo, paNa niSphaLa gayA. pada cakSanI pravRti AgaLa vadhI rahI hatI. te samaye jAvaDazAnAM mAtApitA maraNa pAmyA. jAvaDazA para dukha pahADa tUTI paDe. mAtApitAnA maraNanuM
Page #792
--------------------------------------------------------------------------
________________ ulka dukha hatuM temAM ekAeka vadhAre che. madhumatI para svecchAe AkramaNa karyuM. ghera hatyAo karI. jAvaDazA glecchanA hAthamAM sapaDAye. seche tene potAnI sAthe laI gayA. tyAM jAvaDazAe potAnI buddhithI mahecchanA saradArane khuza karyo. pariNAme te pitAne dharma pALI zakate. jAvaDazA jyAre mukta thaye tyAre plechene samajAvI tyAM jaina maMdira baMdhAvyuM. ne tyAM ja rahI dharmadhyAna karavA mAMDyuM. eka vakhate eka muni bhagavaMta vihAra karatA karatA tyAM AvyA ne dharmadezanA ApatA kahevA lAgyA, "jAvaDazAnA hAthathI tIrthAdhirAja zatrujyane udhdhAra thaze." A sAMbhaLI jAvaDazAe pUchayuM, "e jAvaDazA keNa che?" javAbamAM jJAnI gurudeve kahyuM, "te jAvaDazA tame che." kahI muni bhagavate zrI zatruMjya tIrthanI durdazAne citAra jAvaDazAne Ape. ne gurudeve tene cakezvarI devInuM ArAdhana karavA kahyuM jAvaDazAe tema karyuM. devI prasanna thayAM. ne temanI AjJA pramANe takSazilAnA rAjA jagamalla dvArA dharmacakanI pAsethI zrI rASabhadevajInI pratimA meLavI jAvaDazA madhumatI pAchA AvyA. jAvaDazAe mlecchanA hAthamAM phasAyA pahelAM cIna vagere dezamAM mAla vecavA keTalAya vahANa mekalyAM hatAM te puNyAge pAchA AvyAM. A samAcAra sAMbhaLI jAvaDazA
Page #793
--------------------------------------------------------------------------
________________ 695 AnaMda pAmyuM. e AnaMdamAM zrI vAsvAmIjIne padhAravAthI vadhAre thaye. jADavazA zrI vAsvAmIjIne vaMdanA karavA gayA. tyAM zrI vAsvAmIjIe dezanA ApI. gAmamAM AnaMda AnaMda thaI gaye. eka divase gurudeve vyAkhyAna ApatAM zrI zatreyanuM suMdara varNana karyuM. te samaye eka divya kAMtivALA aparicita puruSe AvI gurudevanA caraNomAM namaskAra karyo ne kahyuM, "he gurudeva, ApanI kRpAthI huM devalekamAM kapada yakSanA rUpamAM utpanna thaye chuM. lAkha devene huM svAmI chuM, mArA lAyaka kAma-sevA kahe." gurudeve tenI sAthe kAMIka vicAraNA karI tene ravAnA. sUrIzvarajIe jAvaDazAne vistArathI badhI vAta kahI, te sAMbhaLI jAvaDazAnuM hRdaya AnaMda pAmyuM, ne teNe saMgha laI zatra tIrtha ja vicAryuM. taiyArIo karavA mAMDI. taiyArIo pUrI thatAM zrI vAsvAmIjInI nizrAmAM dhAmadhumathI saMghe prayANa karyuM. rastAmAM je kAMI upadrava thatA te vAsvAmIjI nivAraNa karatA. Akhare teo zrI zatruMjaya pahoMcyA. tyAM keTalIya apavitra vastuo paDI hatI. te jAvaDazAe dUra karAvI. zetruMjI nadInA nirmaLa jaLathI tyAM bhUmi pavitra karAvI, mukhya maMdiramAM pratimA birAjamAna
Page #794
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 karAvI. e maMgaLa samaye prattiSThA nimite jAvaDazAe ghaNAM dravyanA sadvyaya karyAM. zrI vajrasvAmIjIe upadravAnu' nivAraNa karyu. jAvaDazAe AnaMda sAthe zrI zatru Mjaya mahAtIrthane udhdhAra karI tenA rakSaNanI vyavasthA karavA vicAryuM. paNa kudarate kAMI bIjuM ja dhAyu hatu. te potAnA niSNu ya pUrNa karavA taiyAra kare te pahelAM ja jAvaDazAha ane tenI patnInA ekAeka dehAnta thayeA. tItha nA udhdhAra karavAthI tenI kIrti caitarapha puNyanI sugaMdha cAtarapha phelAya tema phelAi. teNe paraleAkanuM bhAthuM taiyAra kyuM hatuM. tIrthroddhAranA samaye mahArAjA vikrama tyAM hAjara hatA tevu kaDevAya che. mahArAjAe e tIrthoddhAranA zubha kArya mAM sAtha ApyA hatA. dhananA sathaya karyAM hatA. ane vikramacaritra paNa gurudeveAnA mukhathI zrI jinezvara bhagavAnathI kahevAyele dhama sAMbhaLI dharmakArya karavA prerAyA ane te zrI zatruMjaya mahAto mAM vikramAditye yugAdhIzanu' je maMdira khaMdhAvyu hatu tyAM jaI jirNoddhAra karAvye. ane zrI RSabhadeva bhagavAnane bhaktipUrvaka namaskAra karI te potAnA nagaramAM AvyA te pachI nyAyathI rAjya karI Ayu pU thaye devalAkamAM gayA. 1. je manuSya zuddha bhAvathI dAna kare che te satra zAzvata sukhane prApta kare che.
Page #795
--------------------------------------------------------------------------
________________ thadharI juna sui kAranI prazasie laghu pauSadhazALAnA bhUSaNa rUpa, adbhuta bhAgyavALA zrI munisuMdarasUrIzvarajI thayA. te sUrinA ziSya zubhazIla nAmanA sAdhue vikramAditya rAjAnuM caritra vikrama rAjAe calAvelA saMvata 149 pachI jagyuM. tapagacchanA bhUSaNa svarUpa bAra varSa sudhI AyaMbilanI tapazcaryA karavAvALA mahAna tapasvI zrImAna jagacaMdrasUrIzvarajI nA paTTadhara ziSya, vizuddha cAritrazIla, kaviothI sanmAnita AcAryazrI vidyAnaMdasUrIzvarajInA ziSya parama pratApI zrI dharmaSasUrIzvarajI thayA. temanA pachI temanA paziSya sarvazAstramAM pAraMgata zrI somaprabhasUrIzvarajI nAmanA AcArya thayA. jemaNe aneka bhavya jIvene upadezyA. temanA paTTadhara ziSya AcArya zrI matilakasUrIzvarajI thayA. ane temanA ziSya mahAna prabhAvazIla AcArya zrI samasuMdarasUrIzvarajInA ziSya aneka graMthanA praNetA AcArya zrI munisuMdara sUrIzvarajInA ziSya pati zrI zubhazIlagaNie A caritranI racanA karI. graMthakartA lakhe che ke paramAra sUrIzvara mahArAjanI kRpAthI meM gurudevazrI munisuMdara, DI bupiyAvALAe A
Page #796
--------------------------------------------------------------------------
________________ 698 graMthanI racanA karI che. tene vidvAne mArA para kRpA karI sudhArI che. saMvata pravartaka mahArAjA vikramathI sthapAyelA saMvata 149nA varSanA mahA suda caudaza ravipuSya vagere zubha gamAM staMbhana tIrthamAM meM zubhazalagaNie vikramacaritra saMskRta padyamAM racyuM che. jyAM sudhI parvata, sAgara, sUrya, caMdra, AkAza, pRthvI, nakSatra ane dharmAdharmane vicAra karavAmAM nipuNa mahApuruSathI A saMsAra zabhaze tyAM sudhI mahArAjanI kIrtivALe A graMtha jaina zAsanamAM sajajana puruSanA manane AnaMda Apaze. pAMDene pratibodha ane pAMca addabhuta do temaja piSa dazamIne mahimA yAne zrI pArzvanAtha ane suradatta caritra A banne pustake sacitra che pahelA pustakanI kiMmata 0-75 paisA che AvRttitrIjI bIjAnI kiMmata 10 rUpiyA che citro-10 pisTeja alaga H Aje ja maMgAvo vAMcavAthI jIvanane jema temaja pavitratAne vadhAre. zrI. rasikalAla amRtalAla zAha ghIkAMTA roDa, nagarazeThane vaDe ti hAIskUla sAme, amadAvAda.
Page #797
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina sAhitya ane vikramAditya jaina munivaree sAhityanuM rakSaNa karyuM che, tevuM kahevAnI AvazyakatA nathI. temaNe vakhate vakhata pahelAnA ItihAsane AdhAra laI navIna sAhityanuM sarjana karyuM che. tethI rASTrane ItihAsa jaina sAhityamAMthI maLI Ave che. mahArAjA vikramAdityanuM sAhitya jeTaluM jainasAhityamAM maLe che, eTaluM bIjA keI sAhityamAM nathI. ane A sAhitya mahArAjA vikrama jaina hatA te siddha kare che. mahArAjA vikramanA navaratnamAM jaina sAdhuo paNa hatA. ane mahArAjA vikrama mATe jainamunivarene premabhAva hate. AcArya zrI siddhasena divAkarasUrIzvajInA sadupadezathI mahArAjA vikrama saMghapati thaI zatruMjaya gayA hatA, tyAM jirNodhAra paNa karyA hatA. paMdaramI sadImAM kAsakahaga7nA zrI devacaMdrasUrirAjanA ziSya zrI devamUrti upAdhyAye vikramacaritra nAmane graMtha lakhyuM hatuM. jenA cauda sarga che. A graMthamAM mahArAjA vikramane janma, rAjyAbhiSeka, suvarNa puruSane lAbha, paMcadaMDa.
Page #798
--------------------------------------------------------------------------
________________ 00 chatranI prApti, vikama pratibaMdha, jaina dharmane prabhAva, namaskAraprabhAva, dAnadharmaprabhAva ane batrIsa pUtaLIonI kathA vagere viSayane samAveza karyo che. A jotAM eTaluM te kahevuM ja rahyuM, jaina vidvAnoe mahArAjA vikrama saMbaMdhamAM jeTaluM lakhyuM che, teTaluM saMskRta, gujarAtI,urdU sAhityamAM upalabdha thatuM nathI. saMskRta sAhityamAM zrI somadeva bhaTTa I. sa. 1770mAM kathA saritsAgara' lakhyuM. temAM mahArAjA vikrama saMbaMdhane ullekha che. kAzmIranA mahAkavi zrI kSemendra kRta "brahatkathAmaMjarI'mAM paNa mahArAjA vikrama saMbaMdhamAM lakhANa che. - vi. saM. 1517mAM zrI ratnamaMDanagaNie "upadezataraMgiNInuM sarjana karyuM. te pustakamAM kayAMka kayAMka mahArAjA vikrama saMbaMdhamAM lakhANa che. zrI merUtuMgAcAryuM paNa prabaMdhaciMtAmaNi graMthamAM mahArAjA vikramane ullekha karyo che. mahArAjA vikrama mATe lakhAyelAM pustake jyAMthI prApta thAya, ane tenA keNa prakAzaka che te jANavuM rahyuM. 1290 thI 124nI lagabhaga lakhAyele graMtha ajJAta kRta paMcadaMDAtmaka vikramacaritra hirAlAla haMsarAja jAmanagara, kSemakaravRta siMhAsana dvAriziM lAhera sUcipatramAM devamUrti ta "vikramaca"i lIMbaDI bhaMDAramAM.
Page #799
--------------------------------------------------------------------------
________________ Gog - sAdhu pUrNima rAmacaMdrasUri kRta vikramacaritra dAnasAgara bhaMDAra bikAnera ane urjane sA. saM. I zrI zabhazala kRta vikramacaritra ka. hemacaMdrAcArya sabhA amadAvAda. ane bIjI AvRtti paMDita bhagavAnadAsa harakhacaMda. amadAvAda zrI rAjavallabha kutA siMhAsana dvatripsi geviMda pustakAlaya bikAnera, zrI samaye, zrI IndrasUri zrI pUrNacaMdra kRta vikramacaritra, vikramacaritra paMcadaMDa pradha. ujaina graMthAvalI, A pramANe mahArAjA vikrama saMbaMdhamAM 55 jeTalAM pustake jaina zvetAMbara sAhityamAM jaNAya che. - jaina digaMbara sAhityamAM paNa zrI zrutasAgara kuta vikramacaritra eka pustaka jaNAya che. nimnalikhita graMthamAM gujarAtImAM mahArAjA vikramadityanuM jIvana upalabdha che. vi. saM. 14lmAM vikramacaritra kumAra rAsa lakhAye. upAdhyAya zrI rAjazIle vikrama saMvata 1593mAM vikramAditya khAparo rAsanuM sarjana karyuM. zrI udayabhAnue vi. saM. 155mAM vikramasena rAsanI racanA karI.
Page #800
--------------------------------------------------------------------------
________________ vi. saM. 1596mAM zrI dharmasiMhajIe vikamarAsa lakhe. zrI jinahare 159mAM vikrama paMcadaMDa rAsa lakhe. zrI mAnavijyajIe vi. saM. 1722-23mAM vikramadityacaritra lakhyuM. zrI abhayasamajIe vi. saM. 1727nI lagabhaga vikramacaritra khAparA epAInI racanA karI. | zrI lAbhavardhanajIe vikrama pAInI vi. saM. 1727mAM racanA karI. zrI paramasAgarajIe vi. saM. 1724mA vikamaditya rAsa lakhe. zrI abhayasenajIe vi. saM. 1724mAM vikramacaritra lIlAvatI copAInuM nirmANa karyuM. zrI mAnasAgarajIe vi. saM. 1724mAM vikramasena rAsa lakhyo. zrI lakSamIvallabhajIe 1727mAM vikramAditya paMcadaMDa rAsa lakhyA. zrI dharmavardhane vi. saM. 1736nI AsapAsa zanizcara vikrama copAInI racanA karI. zrI kAtivimalajIe vi. sa. 1767mAM vikrama kanakAvatI rAsa lakhe ane zrI bhANavijayajIe vi. saM. 1830mAM vikramapaMcadaMDa rAsa lakhe. zrI rUpamunie vikramanI adbhuta vAte lakhI.
Page #801
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahArAjA vikramAdityanA jIvana aMgenA A graMtha Aja paNa sAhityanI duniyAnA aNamola ratna che. ane jaina bhaMDArAmAM ratna ja samajI Aja divasa sudhI surakSita rAkhavAmAM Avela che. AvuM vizvavikhyAta ItihAsakAra sAkSara zrI rAhulajI kahe che. jaina sAkSaranA lekhene AdhAre.
Page #802
--------------------------------------------------------------------------
________________ de seskseskseskske vaskskskasseskskskse* vAMce. vicAre sahAyaka thAo na paDatA A kALamAM manane unmatta banAvIne jIvanane barabAda karI de evuM ghaNuM sAhitya bahAra paDe che. A sAhityanI bhayaMkaratA sAme, upakAraka vicAranuM sAtvika sAhitya pIrasavAnA uddezathI zrI jinAmRta granthamALA zarU karI che. jIvananI pavitratA temaja saMskAritAne daDha banAvanArA A sAhityane ApanA gharamAM vasAvIne Apa ApanA vicAronI tathA AcAranI pavitratAnI jarUra rakSA karI zakaze evI amane khAtarI che. A granthamALAe pahelA varSamAM cha sacitra pustako bahAra pADyAM che. mAre jAvuM pele pAra (zrI jaMbusvAmI caritra) bhAga 1-2 dhanya jIvana dhanyakumAra caritra) bhAga 1-2 - satvamUrti zrI pALa pAMcamuM-cha saMyukta pustaka pracAranA AzayathI vArSika lavAjama mAtra rUpiyA paMdara rAkhela che. rU 25 ke tethI vadhu rakama ApanAra sahAkenAM zubha nAma granthamALAnA pustakamAM chapAya che. lavAjama tathA patravahevAranuM saranAmuM savamaMgala prakAzana kendra rIsAlA bajAra, DIsA (banAsakAMThA) kkkkkkkkkkkss
Page #803
--------------------------------------------------------------------------
________________ mayaNA ane zrIpAla vahelA te pahelA have juja nakke rahI che agiyAra lAkha varSo pahelAM thaI gayela mahArAjA zrIpALa jemane navapadanI suMdara ArAdhanA karIne AtmakalyANa sAdhyuM ane jemanuM nAma navapada-ArAdhananI sAthe saMkalita thaIne jagatamAM vikhyAta che, te mayaNAsuMdarI ane zrIpALanuM zAstrIya rIte, prAkRta zrIpALa caritra ane zrIpALa rAsa vagere ghaNA graMthenA AdhAre suMdara zailImAM, manohara citro sAthe sarvane sAmAnya vyAkhyAnamAM vAMcI zakAya tevuM, caturvidha sakaLa saMghane upayogI thAya tevI rIte suMdara yojanApUvaka chapAyuM che. temAM (1) prathama navapadanuM samuccaya varUpa. (2) nave padanuM vibhAgavAra-vyAkhyAna rUpe svarUpa. (3) napadanA judA judA nava ArAdhaka AtmAone saciva jIvanavRttAMta ane (4) zrIpALa ane mayaNAsuMdarInuM nava vibhAgamAM vyAkhyAna rUpe vistArathI jIvanacaritra. kula 28 prakaraNa ane 144 citro, jemAM keTalAka be raMganA navIna, suMdara ane manahara citro ApavAmAM Avela che. moTA TAIpamAM DemI ATha peja sAIjhamAM 600 peja che. have juja nakale rahI che. pithI-pratAkAre bane rIte e pustaka meTA TAIpamAM taiyAra che. je joIe te vigata lakhI maMgAvavA. bhAga 1-2 kiMmata vIsa rUpiyA. (lejara kAgaLamAM paNa chapAyela tenI kiMmata 30 rUpiyA che.) prAptisthAna : zrI rasikalAla amRtalAla zAha The. nagarazeThane vaDa, ti hAIskUla sAme, ghIkAMTA reDa, amadAvAda-1.
Page #804
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1-00 10-00 0-75 zrI nemi-amRta-prAMti niraMjana graMthamALA sacitra pustake rUA. paisA. (1) gautama pRcchA gujarAtI uttama daSTAMta saMgraha. 5-00 (3) mahArAjA zukarAja ... 350 pioSa dazamIne mahimA pAMDavone pratibaMdha ... 0-75 gautama pRcchA hindI jaina kahAnI mAlA hindI 11 pustakane ... seTa. darekanI kiMmata (8) lakeTa be pratikramaNa satra 64 peja plAsTIka kavara sAthe peja 270 2-70 (9) lakeTa paMca pratimaNa peja para7 . () zrI mahA mAMgalika navasmaraNAdi saMgraha.. plAsTIka kavara sAthe 300 peja .. 3-00 (11 kubera dattA . . . . 0-60 uparanAM pustake jaina bukaselarone tyAMthI paNa maLaze. prAptisthAna ? zrI rasikalAla amRtalAla zAha zrI mULacaMdabhAi jI. mahetA nagarazeThane vaMDe, 160, nArANa dhava sTrITa, ni hAiskUla sAme, 4the mALe rUma. na. 18 ghIkAMTA roDa, muMbaI-oooo3 amadAvAda-1 naM-32539 4-50
Page #805
--------------------------------------------------------------------------
________________ bALakonAM jIvanaghaDatara karatAM temane saMskArI banAvavA game tevAM pustako temanA hAthamAM na ApatAM dhArmika pustaka ja Apa. pU. pravartaka sAhityapremI munirAjazrI niraMjanavijayajI mahArAjazrIe bALake pagI aneka pustako taiyAra karyA che, jenI mAMga sadAya thatI ja rahe che. vecAI jAya te pahelAM tame tamArI nakala meLavavA Aje ja prayatna kare. dareka jaina bukaselarone tyAMthI maLaze. agAuthI thayelA sahAyaka- rU.150zrI khImacaMda dharamacaMda rU...100 zrI amRtalAla rAyacaMda dezI rU. 5) zrI vasaMtabhAI prabhudAsa zAha muM, 40o 006 muM, 40o 006 amadAvAda
Page #806
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrInemi-amRta-khAti-niraMjana graMthamALAnAM sacitra prakAzano vAMca-zraddhA nirmala karI jIvana dhanya karo, sacitra gotamapRcchA gujarAtI peja 401 kiMmata 8-00 | (9ra citro ane 35 manahara bedhaka kathAo sahita) | hindI sacitra gotamapRcchA peja 410 kiMmata 10-00 (9ra citro ane 35 vArtAo hindI bhASAmAM) uttama dRSTAMta saMgraha sacitra peja 300 kiMmata 500 (51 citro sahita 21 vArtAo bedhaka recaka) mahArAjA zukarAja sacitra peja 140 kiMmata 3-50 (girirAjanuM zatruMjaya nAma kema paDyuM ? tene itihAsa) 5 hindI vikramacaritra bhAga 2-3 peja 6 00 kimata 9-00 (sacitra romAMcakArI vArtAsaMgraha) piSadazamIno mahimA meTA TAIpamAM suMdara citro sahita (pArzvanAtha ane suradata caritra sAthe peja 64 kiMmata 1-00 7 pAMDavone pratibodha ane pAMca adabhuta dasya sacitra (meTA TAIpamAM bAdhaka peja 36 kiMmata 75 paisA ( pisTa kharca saunuM alaMga samajavuM ) amArAM prakAzano prasiddha jena bukaselarone tyAMthI maLaze, | mukhya prApti sthAna - rasikalAla amaratalAla zAha , mulacaMda jI. mahetA The. joti hAIskUla sAme, | 160, nArAyaNa dhruva sTrITa nagarazeThana vaDe, 4the mALe rUma naM. 18 ghIkAMTA reDa, | muMbaI--80008 amadAvAda-1. Te. naM. 320539