Book Title: Updeshamrut
Author(s): Shrimad Rajchandra Ashram Agas
Publisher: Shrimad Rajchandra Ashram
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005261/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ charIjhal laghurAja svAmI (2bhuzrI) COaa zA, zrImad rAjacaMdra A98mAM LOULE Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad laghurAja svAmI (prabhutrI) upadezAmRta zrImad laghurAja zatAbdI smAraka graMtha) - janmajayaMtI - (saM.2010, Azvina vada 1) zrImad rAjacaMdra Azrama agAsa Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka: manubhAI bha. modI pramukha, zrImad rAjacaMdra Azrama sTa, agAsa, vAyA-ANaMda posTa borIA-388 130 (guja.) AvRtti pahelI bIjI triIjI cothI pAMcamI chaThThI prata 2000 2000 3000 5000 3000 3000 IsvI sana 1954 1964 1976 1986 1997 2002 vi. saMvata 2010 2020 2033 2042 2053 2058 eka AtmAne jANyo teNe sarva jANyuM. nigraMtha pravacana aho! sarvotkRSTa zAMta rasamaya sanmArga- aho! te savotkRSTa zAMta rasapraghAna mArganA mULa sarvajJadeva :aho! te sarvotkRSTa zAMta rasa supratIta karAvyo evA paramakRpALu sagurudevaA vizvamAM sarvakALa tame jayavaMta vartA, jayavaMta vato. -zrImad rAjacaMdra "AtmA thaIne AtmA bolyo. ArAdhyo to basa." -prabhuzrIjI paDatara kiMmata rU. 125/- vecANa kiMmata rU.50/ (H pustaka prApti sthAna :) zrI paramazrata prabhAvaka maMDaLa zrImad rAjacaMdra Azrama hAthI bilDIMga, 'e' bloka, sTezana : agAsI bIje mALa, rUma naM.18, posTa : borIA. bhAMgavADI, 448, kAlabAdevI roDa, pIna : 388 130 muMbai-400 002 gujarAta, phona: 022-22069234 phona: 02692-281778 TAIpa seTiMgaH DIskena kaoNmyu ArTa, ANaMda phona : 55221 prinTara varka senTara ophaseTa prinTarsa (i) prA. li., e-2/32, zAha enDa nAhara iMDa. IsTeTa, esa.je.roDa, loara parela, muMbaI-400 013 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SEXSXX3EUSEBOUDEWIESECIWIECIEBESEOSEBEOBEC3OSE380 je je prakAre AtmA AtmabhAva pAme che te prakAra gharmanA che. AtmA je prakAre anyabhAva pAme, te prakAra anyarUpa che; gharmarUpa nathI. jIve gharma potAnI kalpanA vaDe athavA kalpanAprAsa anya puruSa vaDe zravaNa karavA joga, manana karavA joga ke ArAghavA joga nathI. mAtra Atmasthiti che jenI evA sapuruSathI ja AtmA ke Atmagharma zravaNa karavA joga che, yAvat ArAghavA joga che." - patrAMka 403, "zrImad rAjacaMdra' "AtmAne vibhAvathI avakAzita karavAne arthe ane svabhAvamAM anavakAzapaNe rahevAne arthe koI paNa mukhya upAya hoya to AtmArAma evA jJAnI puruSano niSkAmabuddhithI bhaktiyogarUpa saMga che." - patrAMka 432, "zrImad rAjacaMdra' "paramAtmA ane AtmAnuM ekarUpa thaI javuM (!) te parAbhaktinI chevaTanI hada che. eka e ja laya rahevI te parAbhakti che. parama-mahAtmA gopAMganAo mahAtmA vAsudevanI bhaktimAM e ja prakAre rahI hatI. paramAtmAne niraMjana ane nirdeharUpe ciMtavya jIvane e laya AvavI vikaTa che, eTalA mATe jene paramAtmAno sAkSAtkAra thayo che, evo dehadhArI paramAtmA te parAbhaktinuM parama kAraNa che. te jJAnI puruSanAM sarva caritramAM aikyabhAvano lakSa thavAthI tenA hRdayamAM virAjamAna paramAtmAno aikyabhAva hoya che; ane e ja parAbhakti che. - jJAnI puruSa ane paramAtmAmAM aMtara ja nathI; ane je koI aMtara mAne che, tene mArganI prApti parama vikaTa che. jJAnI to paramAtmA ja che; ane tenA oLakhANa vinA paramAtmAnI prApti thaI nathI; mATe sarva prakAre bhakti karavAyogya evI dehaghArI divya mUrti-jJAnIrUpa paramAtmAnI-ne namaskArAdi bhaktithI mAMDI parAbhaktinA aMta sudhI eka laye ArAghavI, evo zAstralakSa che. paramAtmA A dehadhArIrUpe thayo che ema ja jJAnI puruSa pratye jIvane buddhi thaye bhakti Uge che, ane te bhakti krame karI parAbhaktirUpa hoya che.... prathama jJAnI puruSanI bhakti; ane e ja paramAtmAnI prApti ane bhaktinuM nidAna che." -patrAMka 223, "zrImad rAjacaMdra' saMta-caraNa-Azraya vinA, sAghana karyA aneka; pAra na tethI pAmiyo, Ugyo na aMza viveka." - zrImad rAjacaMdra' BESEDE DESEOSESEOSESEO SEO CIE3806580 SEBEOB638063800580 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhivaMdanA. vasaMtatilakA adhyAtmamUrti, sahajAtmapade nimagna, bodhi samAdhi sukha zAzvata zAMtimagna; yogIndra vanya guru rAja kRpALudeva, cAhuM akhaMDa sahajAnmasvarUpa seva. 1 jJAnAvatAra guru Apa kRpA-prasAde, svAtmAnubhUti-rasapIyUSanA susvAde; jeNe svazreya parazreya anaMta sAdhyuM, te zAMtamUrti laghurAjapade huM vadhuM. 2 mAlinI bahu bahu bahu sevyAM sAdhano mukti kAje, sva-svarRpa na pichANuM baMdha to kema bhAMje? tuja parama kRpAthI muktino mArga Aje, sahaja sulabha bhAse, ghanya A yoga chAje. 3 adbhuta nidhi AtmA Apa pote chatAMye, svapada prati vaLe nA draSTi svacchaMdatAye ! upakRti abhivaMdu sadguru ghanya ghanya, nayana ajaba AMjI dRSTi de je ananya. 4 abhuta tuja mudrA dhyAnamAM magna bhALuM, prazama-rasa-sudhAno siMdhu jANe nihALuM ! caturagati pravezuM nA kadI' ema ghArI, svaramaNa-vara-dhyAne zuM prabho vRtti ThArI ! 5 zamanithi laghurAje rAjacaMdraprabhA zI ! jaLahaLa ulasaMtI svAnubhUti dazA zI ! smarI smarI smarI svAmI, vItarAgI avasthA, namuM namuM namuM bhakti-bhAva ANI prazastA. 6 zArdUlavikrIDita je saMsAra apAra duHkhadariyo ullaMghavA icchatA, AtmAnaMda-prapUrNa siddhisukhanA AlhAdane jhaMkhatA; te sadbhAgI zivArthIne zaraNa je sAcuM daI tAratA, vaMduM zrImad rAjacaMdra, bhavathI saMtasane ThAratA. 7 -zrI rAvajIbhAI desAI BEBEXSEX SEX SEX SEX SEX SEXSOCIECHOCSECSECSECSECSEO SEO SEO Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacandra janma-vavANIA. dehavilaya- rAjakoTa vi. saM. 1924 kArtika pUrNimA, ravivAra vi. saM 1957 caitra vada 5, maMgaLavAra. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakanuM nivedana pAMcamI AvRtti adhyAtmamUrti zrImad rAjacaMdranA vacanAmRto tathA upadezelA dharmatatvane prakAzamAM lAvavAno mukhya dhyeya parama pUjya laghurAjasvAmIno che. tevA paramopakArI saMtanA jIvana daramyAna cIMtavela mAne puSTI ApatuM pustaka "upadezAmRta'nI pAMcamI AvRttinuM 3000 prato sAthe punaHmudraNa karatAM AnaMda thAya che. muMbaInA zrI. IndubhAI bI. mahetA tathA zrI. jagadIzabhAI esa. saMghavIe upadezAtano khUba ja khaMtapUrvaka abhyAsa karI pariziSTa vibhAgamAM ghaNI mAhItIonuM saMkalana karela che je pAMcamI AvRttimAM samAvela che ane te mAhItI mumuzavagani dharmatatvanI ArAdhanAmAM prabaLa sahAyaka banaze. A prakAzanamAM sadyuta anumodakoe udAracitte dAna karyuM che jenI noMdha aMtamAM ApavAmAM Avela che ane tethI pustakanI kiMmata paDatara kiMmatathI ghaNI ja ochI rAkhI zakAI che. vi. saMvata 2053, vaizAkha suda 8, tA. 14-5-1997 manubhAI bha. modI pramukha zrImad rAjacaMdra Azrama, agAza chaThThI AvRtti upadezAmRta graMthanI chaThThI AvRtti 3000 prata sAthe mudraNa thAya che. A graMthanA abhyAsathI mumukSune eka paramakRpALu devane ja pratyakSa sayuruSa mAnI temanI bhakti karIne AtmakalyANa sAdhavAnI daDhatA karAve che. A prakAzanamAM mumukSuo e AnaMda ane ullAsa thI udAra phALo noMghAvela che te sauno aMtaH karaNapurvaka AbhAra mAnavAmAM Ave che. manubhAI bha. modI pramukha zrImada rAjacaMdra Azrama, agAsI Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamAvRttinuM nivedana "prabhu-prabhutA saMbhAratAM, gAtAM karatAM guNagrAma re; sevaka sAghanatA vare, nija saMvara pariNati pAma re; muni pragaTa tattvatA dhyAvatAM, nija tattvano ghyAtA thAya re; tattva2maNa-ekAgratA, pUraNa tattve eTha samAya re. muni 'lohadhAtu kaMcana huve re lAla, pArasa-pharasana pAmI re vhAlesara, pragaTe adhyAtama dazA 2e lAla, vyaktaguNI guNagrAma re vhAlesara; tuja dirasaNa muja vAlahuM re lAla, dirasaNa zuddha pavitta re vhAlesara.''--zrImad devacaMdra parama kRpALu parama tattvajJa adhyAtmamUrti zrImad rAjacaMdrathI AtmapratIti pAmI paramAtma-darzanane pAmelA temaja mokSArthI bhavyone potAnI sahaja karuNAdvArA sadbodhavRSTithI Atmahita pratye vALI A durlabha mAnavabhavanuM saphaLapaNuM karAvavAmAM sarvotkRSTa upakArI evA zrImad laghurAja svAmI (prabhuzrIjI)no upadeza-saMgraha 'zrImad laghurAja zatAbdI smAraka grantha' rUpe prasiddhi pAme e ghaNA AtmabaMdhuonI icchA hatI. tethI A grantha jema bane tema vahelo prakAzita thAya ane A Azvina vada 1 nA roja zrImad laghurAja svAmI (prabhuzrIjI)nA janmajayaMtI-zatAbdI mahotsava-prasaMge mumukSubaMdhuone A graMtha-prasAdI amUlya bheTarUpe prApta thAya evI icchAthI tenA saMpAdana kAryano prAraMbha thayo hato. saMtaziromaNi prabhuzrIjInI sevAmAM sarvArpaNapaNe jIvana samarpI parama kRpALu devanI AjJA ArAghanAra tathA mumukSuone parama kRpALu devanI AjJA ArAdhana pratye vALavA prayatnazIla thaI sevA arpanAra adhyAtma-premI sadgata pU. zrI brahmacArIjIe A graMthanA saMpAdana kAryamAM ghaNA ullAsathI ane khaMtathI potAnI sarva zakti ane samayano bhoga ApI parizrama lIdho che jethI A graMthaprakAzanano sarva yaza temane ja ghaTe che. temanI doravaNI pramANe A graMtha saMpAdita thayo che. tenA phaLarUpe Aje A grantha mumukSuone sAdara arpaNa karatAM AnaMda Upaje che. paraMtu te sAthe atyaMta khedanI vAta e che ke A grantha taiyAra thaI mumukSuonA karakamaLamAM Ave te pahelAM e pavitra AtmAno dehotsarga thayo. vItarAgazruta-prakAzanarUpa AzramanA granthaprakAzanamAM temaNe jIvanaparyaMta ApelI sarvottama sevAo mATe temane dhanyavAdapUrvaka atre smRti-aMjali arpavI ghaTe che. A upadezAmRta graMthamAM :-- 'patrAvali 1' nAmano je vibhAga che temAM prabhuzrIjIe svayaM lakhelA athavA lakhAvelA patromAMthI lIdhelA patro che. 'patrAvali 2'mAM prabhuzrIjIe zrI brahmacArIjIne je pramANe lakhavA sUcanA karelI te pramANe potAnI bhASAmAM lakhI lAvI teozrIne vaMcAvelA patrono mukhyatve saMgraha che. 'vicAraNA'no vibhAga prabhuzrIjInI potAnI vicAraNA che. tyArapachIno 'upadezasaMgraha-1' prabhuzrIjIno bodha prasaMgopAtta cAlato hoya tenI tyAM ja besIne eka mumukSubhAIe yathAzakti ane yathAsmRti koI koI divase lIdhelI noMgha che. bAkInA 'upadeza saMgraha' bhAga 2 thI 6 mumukSuoe yathAsmRti, yathAzakti ane yathAvakAza koI koI divase lIdhelI noMdhano saMgraha che. maghAnA mehanI mAphaka prabhuzrIjIno bodha to akhaMDa amRtavRSTi samAna niraMtara varasato hato. temAMthI yatkiMcit je kaMI A saMgraha thayo che te mumukSuone parama zreyarUpa, parama AdhArarUpa thAya tevo che. temaja te te upadezanA saMgraha karanAra mumukSu bhavyone potAne paNa AtmalAbhanuM kAraNa che. jema amRta alpa mAtra paNa jIvane amara karavA samartha thAya che tema AtmAnubhavI sAcA puruSano aciMtya Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAhAmyavALo A bogha alpa paNa ArAghanArane ajarAmara pada ApavA samartha thAya tevo zaktizALI che. AtmajJa mahA puruSanI AtmA pAmavA temaja pamADavA mATenI tAlAvelI, tamannA, ghagaza A boghamAM koI apUrva, adbhuta sthaLe sthaLe draSTigocara thAya che. temaja AtmA pAmelA puruSane AtmAno raMga kevo ajaba hoya che te pragaTa bhAsyamAna thAya che, je AtmArthIne atyaMta Atmahitaprada ane AlhAdakArI jaNAvA yogya che. jeNe prabhuzrIjIno sAkSAt bogha sAMbhaLyo che tene to A bogha AbehUba te te prasaMgo smRtipaTa para tAjA karI daI, te te parama zAMta rasamaya adbhuta satsaMga raMga raMganA avarNanIya AsvAdane khaDo karI daI apUrva AnaMda ane zreyamAM prere tema che. bIjA paNa tattvajijJAsu sanane, bhASA ane zailI jemAM saraLa che evAM A anubhavI mahApuruSanAM pragaTa yogabaLavALAM vacano hRdayamAM sacoTa asara karI Atmahita ane AtmAnaMdamAM preravA samartha thAya tema che. A patrAvali ane upadeza saMgraha uparAMta prabhuzrIjInuM saMkSipta jIvanacaritra paNa AmAM Ave to sAruM ema keTalAka mumukSabhAIonI icchA hovAthI pU. zrI brahmacArIjIe pa. pU. zrI prabhuzrIjInA dehotsarga pachI thoDA vakhata pachI lakhelA jIvanavRtta thoDA vakhata pachI lakhelA jIvanavRttAMtamAMthI saMkSiptarUpe atre te ApavAmAM AvyuM che. saM.1976 sudhInA prasaMgo 15 khaMDamAM temaNe varNavyA che. tyAra pachInuM jIvanacaritra apUrNa adhUruM ja rahyuM che je temaNe pUruM karyuM nathI. tethI bAkInA prasaMgo 6 khaMDamAM samAvI khaMDa 16 thI 21 sudhImAM bAkInuM caritra saMkSepamAM samApta karyuM che, je AtmArthIone AtmArtha-preraka thAo ! anAdithI nija gharane bhUlelI, niraMtara paramAM ja pariNamatI caitanyapariNati nijagRha pratye vaLe arthAt svabhAvapariNAma sanmukha thAya ane AtmA cidAnaMdamaya nijamaMdiramAM nitya nivAsa karI sahaja AtmasvarUpamaya zAzvata sukha ane zAMtimaya nija abhuta anupama aizvaryane pAme te mATe prabaLa avalaMbana jo koI paNa hoya to te sabogha ke svabhAvapariNAmI jJAnI puruSanAM zAMtasudhArasamaya boghavacana--upadezAmRta ja che. tevA A graMthamAMthI tattvajijJAsu mokSArthI guNagrAhI sa%no haMsanI mAphaka sArane grahaNa karI kRtArtha thaI AtmAnaMdane AsvAdaza ane doSavRSTine pariharI svazreya sanmukha thaze ema AzA che. chatAM agamya evA jJAnI puruSanAM ati gahana evAM caritrAdinuM kathana hovAthI ane mati svalpa hovAthI A graMthamAM koI paNa truTi sujJa sanone lakSagate thAya to te mATe udArabhAve kSamA ApI te khAmI darzAvI upakRta karaze evI namra vinaMtI che. A graMtha-prakAzanamAM bheTa ApanAra mumukSu janono atra AbhAra mAnavAmAM Ave che. temaja te bheTanI yAdI A sAthe anyatra ApavAmAM Avela che. A graMthamAM "zrImad rAjacaMdra' granthamAMnA patronA je je naMbarono nirdeza che te patrAMka A AzramadvArA prakAzita AvRttinA che. - zrI vasaMta prinTiMga presanA vyavasthApaka zrI jayaMti dalAle A graMtha chApavAmAM aMgata kALajI ane rasa lIdho che jethI ATalI suMdara rIte A graMtha-prakAzana thayuM che. sapadAbhilASI sajanone saspadanI ArAdhanAmAM A graMthano vinaya ane vivekapUrvaka sadupayoga Atmazreya sAghavA prabaLa sahAyaka bano; iti alam. zrImad rAjacaMdra Azrama, sTezana agAsa; vAyA ANaMda li. sat sevaka gurupUrNimA, guruvAra saM. 2010 rAvajIbhAI cha. desAI tA. 15-54 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad laghurAja svAmI (prabhuzrI) upadezAmRta anukramaNikA viSaya 519 pRSTha zrImad laghurAja svAmInuM jIvanacaritra (1) thI (80) upadezAmRta patrAvali-1 patrAvali-2 vicAraNA 144 upadezasaMgraha-1 155 117 523 257 viSaya pRSTha pariziSTa-4 taLapadI bhASAnA ane anya keTalAka zabdonA artha pariziSTa- 5 sUci - 1 graMthanAmastotra - vartamAnapatra lekha . 521 sUci - 2 zabda ane viSaya sUci pariziSTa - 6 jIvana kathana sUci - 1 prabhuzrIno saMkSipta jIvana kama 545 sUci - 2 prabhuzrInA cAturmAsa kSetra 547 sUci - 3 prasaMgo- parama kRpALudevanA sUci -4 prasaMgo- samAdhimaraNanA 548 sUci -5 parama kRpALudeve amane (prabhuzrIne) kahyuM "he! muni..." 549 pariziSTa- 7 saMta hRdaya sUci - 1 parama kRpALudeva tathA mahAmumukSuonA saMsmaraNo 548 343 407 447 487 keTalAMka chUTaka vacano 499 pariziSTa - 1 sUci - 1 Agama sUtro, ane gAthAo sUci - 2 daSTAMta tathA prasaMga sUci 502 pariziSTa-2 zrImad rAjacaMdra vacanAmRta sUci-1 zrImad rAjacaMdra vacanAmRta vAMcana - svAdhyAya 504 sUci - 2 zrI AtmasiddhizAstranI gAthAonA avataraNo 506 sUci - 3 vacanAmRta avataraNa kamAMka sUci 507 pariziSTa-3 patro viSe vizeSa mAhitI patrAvalI-1 511 patrAvalI-2 517 501 550 553 prAsaMgika potAnI vAta sUci - 2 saMtanI zikhAmaNa - eka parama kRpALudeva sUci - 3 saMtano saMdezo - eka parama kRpALudeva sUci -4 AtmArtha - sAdhana 555 papa7. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ka smaraNAMjali aMgUThe sau tIratha vasatAM saMtaziromaNirUpejI; raNadvIpa sama dipAvyo Azrama, Apa alipta svarUpe jI. samajI atyaMta zamAyA svAmI kadIye nahi chalakAyAjI, abaLA, bALa, gopALa baghAne zira chatranI chAyAjI. 1 samaje sarve manamAM evuM muja para prema prabhunojI; paramakRpALu sarvoparI che huM to sauthI nAnojI. paramapremamUrti prabhujInI sahuM svapna na viyogajI, kALa karALa dayALa nahIM jarI, jaDane zo upayogajI? 2 Rtu parva sau pAchAM Ave yAdI prabhunI ApejI, premamUrtinuM darzana kyAMthI? zoka sahu je kApejI. prabhunAM rA--kha darzana viNa to, kyAMthI umaLako AvejI? smRtisarovara nirmaLa jenuM tene viraha satAvejI. 3 trivigha tApathI baLatA jIvo vacanasughArasa pItAjI, saMta samAgama darzana pAmI prArabdha nahi bItAjI satyayuga sama kALa gayo e saune uramAM sAlejI, dUra rahyA paNa dayAvRSTithI prabhu amane nihALajI. 4 -zrI brahmacArIjI prazasti (zikhariNI) aho! AtmArAmI, munivara laghurAja prabhuzrI, kRpALunI AjJA ura gharI karI vyakta zivazrI; tame uddhAryA A duSama kaLikALe jana bahu, kRpAsiMdhu vaMduM, svarUpa-anubhUti-sthiti cahuM. 1 kRpALunI AjJA muja ura viSe nizcaLa raho, guru jJAnIyoge bhavajaLa taNo aMta jhaTa ho; sadA sevI enA vimala vacanAmRta Rtane, sadAnaMde magna bhajuM huM sahajAnmasvarUpane. 2 (vasaMtatilakA) zrI rAjacaMdra guruvaryataNA pratApe, adhyAtmajJAna pragaTAvI prabhuzrI Ape; varSAvI boghataNI amRtavRSTi A je, thAo mumukSu janane zivasaukhya kAje. 3 je bhavya A jIvana jJAnItaNuM suNIne, saMbhALaze sahaja-AtmasvarUpa-zrIne; saMsAra-sAgara apAra tarI jaze te, zAMti samAdhi sukha zAzvata pAmaze te. 4 -zrI rAvajIbhAI desAI Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janma-vaTAmaNa vi. saM. 1910, Asoja vada 1 zrImad laghurAja svAmI pravrajyA ke khaMbhAta vi. saM. 1947 dehotsarga-Azrama agAsa vi. saM 1992, vaizAkha suda 8 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad laghurAja svAmI (prabhuzrI) nuM jIvanacaritra mana vacana zarIre puNya sudhA prakAze, tribhuvana paNa jenA upakAre vikAze; paraguNa-paramANu giri jevA gaNI je, nija ura vikasAve saMta te keTalA che ? AtmasvarUpa samyaprakAre jeNe anubhavyuM che, sarvatra jenI AtmadraSTi che, te saMta mahaMtanI mana-vacana-kAyAnI pratyeka ceSTAnA adbhuta mAhAbhyathI A AkhuM vizva zobhI rahyuM che. zatru paNa tene mitra samAna che, avaguNIne te abhuta prabhAvathI uttamatAmAM prere che ane pratyeka prANIne te potAnA AtmAnaMdathI ujvaLa karI Atmazaktino vikAsa kare che. evA anaMta upakArI mahAtmAne atyaMta bhaktithI namaskAra ! ghaNA varSo pUrve vaiSNava saMpradAyI eka bhAvasAra kuTuMba duSkALanA nimitte madhya gujarAtamAMthI pazcima tarapha bhAla pradezanA eka gAmamAM jaI vasyuM hatuM. te gAmanuM nAma vaTAmaNa che. mAtra dAtaraDAM ane TopalA e ja tenI pUMjI hatI. majUrI karI gujarAna calAvatAM, majUrImAM maLatA ghauM Adi anAjanI bacata thoDAM varSomAM thaI teTalAmAM pharI duSkALa paDyo. relavenI te vakhate sagavaDa hatI nahIM. mAtra sthAnika anAjathI sarvano nibhAva calAvavo paDato hato. tethI anAja ghaNuM moDyuM thaI gayuM. te vakhate A bhAvasAra kuTuMbane potAnA anAjanA saMcayathI sArI rakama prApta thaI ane gAmamAM ghanADhya gaNAtAM kuTuMbomAM tenI gaNatarI thavA lAgI. have majUrIno dhaMdho badalI te ghIraghArano dhaMdho karatuM thayuM. tathA jamInajAgIra paNa ghIme ghIme prApta karI. khaMbhAtanA sthAnakavAsI saMpradAyanA sAdhuo te gAmamAM vAraMvAra AvatA jatA. tenA samAgamathI te kuTuMba-paraMparAmAM sthAnakavAsI jainadharmanI kuLazraddhA thaI. * emanA vArasadAronuM kahevuM che ke emanI Arthika sthiti sArI ane saddhara hatI. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [2] vikramanI vIsamI sadInI zarUAtamAM te kuTuMbamAM kRSNadAsa gopAlajI nAmanA vyavahArakuzaLa ane gAmamAM agragaNya puruSa hatA. te cAra vAra paraNelA paNa eke saMtAna thayuM nahotuM. temanA AyuSyanA aMtima varSe kuzalA (kasalI) bAIne garbha rahyo. e arasAmAM kolerAnA roganI zarUAta thaI hatI. kRSNadAsa ghoDI upara besI ugharANI gayA hatA. rastAmAM kolerAthI UlaTI thaI ane temane ghera ApyA; paNa te mAMdagImAMthI bacyA nahIM. ekalI pUrva dizAmAM sUryano udaya thAya che. paraMtu cAre dizAo praphullita, prakAzita thAya che; tema saM. 1910mAM pitAnA maraNa pachI eka mahAbhAgyazALI ati pratApI puruSanA janmathI cAre mAtAonuM vaidavya duHkha visAre paDatuM gayuM, ane nirvazatAnuM kalaMka TALanAra e putra pratye cAre mAtAo ane AkhA gAmanI prIti vadhatI cAlI. temanuM nAma lallubhAI rAkhavAmAM AvyuM. nizALo te vakhate gAmaThI hatI. tyAM lallubhAI bhaNavA jatA, paNa badhAM bALako karatAM temane yAda ochuM rahetuM ane gaNita ke AMkamAM buddhi muzkelIthI praveza karatI. zALAnA zikSaka temanI pAse kAMkarA maMgAvatA ane be-be ke traNa-traNanI DhagalIo karAvI AMka zIkhavatA tyAre samajaNa paDatI. thoDuM ghaNuM lakhatAM-vAMcatAM ane gaNatAM AvaDyA pachI dukAne besavA mAMDyuM, zALAno abhyAsa baMgha karyo. levaDa-devaDanuM nAmAnuM kAma munIma mAraphate thatuM. mAtra pote dekharekha rAkhatA; sarva rAjI rahe tema vartatA. pote kahelI temanI nAnapaNanI be vAto temano saMskArI svabhAva jaNAve che. nAnAM chokarAMne hAthe kaDalIo (kallaIo) rUpAnI paherAve che. tevI temane paherAvelI tathA temanA bIjA sagAnAM chokarAMnA hAthamAM hatI. eka divasa paragAma gayelA. tyAM bIjAM chokarAM sAthe te paNa derAsaramAM gayelA. ghaNI peDhInA DhuMDhiyA tethI pratimAne mAne nahIM. paNa moja mATe jovA derAsaramAM badhAM bALako gayelAM. tyAM bIjAM chokarAM jinapratimAne kaDalIo mAre, tiraskAra kare te joI lallubhAIne te gameluM nahIM. pote to tevuM kaMI kareluM nahIM. paNa tenuM smaraNa thatAM paNa have kaMpArI chUTe che ke ajJAna dazAmAM jIva kevA karma bAMdhI de che! ema vRddhAvasthA vakhate boghamAM te kahetA. pUrvanA zubha saMskArathI pApanAM kRtyo pratye viparIta prasaMgomAM paNa saheje aNagamo rahe che tenuM A eka draSTAMta che. eka vakhate koI temanA sagA svAmInArAyaNa saMpradAyanA anuyAyI kAraNa prasaMge memAna tarIke lalubhAIne tyAM AvelA. te saMpradAyavALA vahelA UThI snAna kare che. tethI temane madada karavA lallubhAI kUvA upara gayA. chokarAMne memAna, navA mANaso pratye bahumAnapaNuM hoya che ane kaMIka kAma karavuM te ummaramAM vadhAre game che. temanI sAthe vAta karatAM karatAM te memAne kahyuM ke svAmInArAyaNa, svAmInArAyaNa' kahIne eka ghaDAthI snAna kare to mokSa maLe. A sAMbhaLIne lallubhAInI vRtti mokSa mATe tatpara thaI ane ziyALAnI TADhamAM temaNe paNa ThaMDA pANIno eka Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghaDo potAne mAthe bhagabhagAvyo. mokSa koI uttama vastu che ane te meLavavAnuM koI sAdhana hoya to karavuM evI pUrve sevela bhAvanAnA A saMskAro nAnapaNamAM paNa jaNAI Ave che. gAmanA lokomAM temanI AbarU sArI. tethI ghaNA garAsIA, paTalIA, rabArI tema ja brAhmaNa, vANiyA sarve sAthe prasaMga paDatAM, ucita vyavahAra anusAra vartI sarvanI prasannatA prApta karavAnI kuzaLatA nAnI ummarathI temaNe prApta karI hatI. - pukhta ummare temanAM lagna thayAM. sagarbhAvasthAmAM ghaNAM jAmaphaLa khAvAthI patnInuM zarIra phUlI gayuM ane te bAIno deha chUTI gayo. varateja gAmanA bhAvasAranI putrI nAthIbAI sAthe temanAM bIjI vakhatanAM lagna thayAM hatAM. Ama sAMsArika sukhamAM sattAvIsa varSa sudhInI ummara vyatIta thaI. udAra vRtti hovAthI temanI pAsethI nANAM levA ghaNA AvatA ane moTe bhAge te kALanA gAmaDAMnA lokonI prAmANikatA ane saraLatA pramANe pAchAM nANAM vyAjasahita bharI paNa jatA ke anAja, goLa vagere vastuo ApI devuM patAvI jatA. paraMtu ugharANI karIne, lokone AkarA zabdothI satAvIne paisA mATe koInI sAthe vera bAMghavuM, ke sarakAramAM phariyAda karavI, jatI karI paisA vasUla karavA ityAdi ugra upAyo A yuvAnanuM hRdaya kaMpAvI nAkhatA. keTalIka AsAmIo tevA upAyo sivAya vaza thAya tevI na hoya temane gAmanA bIjA gRhastho dvArA zaramAvI, samajAvIne te kAma kADhI letA. chatAM lAMbI ghIraghAra thaI javAthI ane lokonI vRttio pharatI jatI hovAthI paisA ApIne vera vaghAravA jevA ghIraghAranA ghaMghAthI te kaMTALI gayA hatA. saM. 1937mAM temane pIpAMDu nAmano roga thayo. aneka prakAranA upacAro karavA chatAM te vyAdhi vadhatI gaI. bAra mAsamAM to zarIra bahu kSINa thaI gayuM. eka vaidya parpaTI mAtrA khavarAvI hatI ane kahyuM hatuM ke AyuSya haze ane bacaze to zarIrano bAMdho bahu majabUta banaze. tethI paNa te vyAdhi aTakI nahIM. ghoLakAmAM eka prakhyAta vaidya hato. tenA viSe ema lokavAyakA phelAyelI ke je bacavAno hoya tenI ja davA te kare che. tethI tene zarIra batAvavA pote ghoLakA gayA. vaidya zarIra joIne davA karavAnuM kabUla na karyuM. eTale temane cokkasa lAgyuM ke have zarIra Takaze nahIM. tethI ghoLakAthI patAsAM laI vaTAmaNa AvyA. ane gAmamAMthI je khabara jovA Ave temane pAMca pAMca patAsAM ApI temanA pratye potAnA thayelA doSonI chellI mAphI, khamatakhAmaNAM karavA lAgyAM. gAmaparagAmamAM sarva oLakhItAM sagAMvahAlAMne khamIkhamAvI temaNe vicAryuM ke jema garIba bhAIbhAMDuo majUrI karIne divasa kADhe che te ja jAtanuM A kuTuMba che. mAtra pUrve kaMI gharmanI ArAdhanA karI haze tenA phaLarUpe ghana, vaibhava, AbarU A kuTuMbamAM vizeSa dekhAya che. paraMtu pUrvanI kamANI to kharcAI jaze. bhaviSyamAM sukhanI icchA hoya to A bhavamAM gharmanI ArAdhanA karI levA yogya che. te vicAre Akhare evuM svarUpa lIdhuM ke jo A roga maTI jAya to saMsArano tyAga karI sAdhu thavuM. temanI vyavahAra-kuzaLa buddhie sujhADyuM ke sAduM thavuM hoya to sAthe koI upadezavyAkhyAna pravRtti kare tevo sAdhu paNa joIe. tethI potAnA gAmanA ane gharapaDozI mitra jevA devakaraNajI karIne bhAvasAra tIkSNa buddhinA hatA te paNa sAthe sAghu thAya to bahu sAruM ema Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [4] vicArI, upAzrayamAM sAmAyika karavA roja banne jatA te vakhate devakaraNajIne temaNe pUchyuM ke huM sAdhu thAuM to tuM mAro celo thAya ? devakaraNajIne lAgyuM ke AvA sukhI kuTuMbano ane ekano eka dIkaro saMsAratyAga kare e banavA yogya ja nathI, ema mAnI kahyuM ke hA, tame saMsAratyAga karo to huM paNa tamArI sAthe tyAgI thaI tamAro ziSya banuM. devakaraNajIne mAthe devuM hatuM te patAvI devAnI pote kabUlAta karI eTale devakaraNajIne sAcuM lAgyuM ane sAthe AnaMda paNa thayo. vaTAmaNa gAmamAM eka ThAkara davAnAM paDIkAM vecato hato tene tyAMthI kasalIbA thoDAM paDIkAM lAvyAM ane putrane khavarAvyAM. tethI jhADA thaI gayA ane roga upazamI gayo. sarvane AnaMda thayo. paNa lallubhAI ane devakaraNajIe je guNa vicAra karI rAkhyo hato te have pAra pADavA temaNe khaMbhAtavALA guru harakhacaMdajI pAse javA TharAva karyo. te vakhate te suratamAM hatA. tyAM javuM kharuM, paNa chAnAmAnA javuM evo vicAra karI sagAne tyAM javAne bahAne te sAyalA (kAThiyAvADamAM) gayA. tyAM be cAra divasa rahI vaDhavANa kempathI gADImAM besI surata gayA. gurune vaMdana karI bannee dIkSA levAnA bhAva darzAvyA. mAbApanI rajA maLyA vinA dIkSA ApavAnI temaNe nA pADI. dIkSAnI vAta mAtAne kAne AvI ke te zaMkara nAmanA munImane sAthe laI rotAM-kakaLatAM surata gayAM ane be varSa saMsAramAM hajI rahe ane pachI jo vairAgya Upaje to pote rokaze nahIM ema gurunI sAkSIe mAtAjIe jaNAvyuM. koI upAya rahyo nahIM tethI lallubhAI mAtAjI Adi sAthe ghera AvyA ane gharmadhyAnamAM ghaNokharo vakhata gALavA lAgyA. saMsAra choDavo ja che ema vRDha nizcaya thayA pachI temAM paravazapaNe pravartavAnuM be varSa sudhI banyuM. saM. 1940 mAM nAthIbAIe eka putrane janma Apyo. tenuM nAma mohana rAkhavAmAM AvyuM. sarvatra AnaMda phelAyo. paraMtu A vakhate lallubhAI ane devakaraNajIne dIkSA saMbaMdhInA vicArataraMgo UThyA. savA mAsano putra thayo teTalAmAM to banne gogharAmAM gurune vAMdavA gayA, ane dIkSA ApavA vinaMti karI. gurue vairAgya vadhe tevo upadeza Apyo. paNa mAtAjInI AjJA sivAya dIkSA ApavAnI nA kahI. tethI lallujIe vaTAmaNa paghAravA gurune vinaMti karI. te temaNe svIkArI ane thoDA divasamAM vihAra karI vaTAmaNa eka mAsa sthiratA karI. mAtAjIne paNa vairAgyano bogha sAMbhaLavAno, gurusevAno lAbha maLyo, ane temanI saMmatithI saM. 1940 nA jeTha vada trIjane divase maMgaLavAre khaMbhAtamAM bannene dIkSA ApavAnuM nakkI TharyuM. pachI guru harakhacaMdajI khaMbhAta paghAryA ane te zubha muhUrta mAtAjI Adi saMgha samakSa bannene dIkSA ApI ane devakaraNajI svAmIne zrI lallujIsvAmInA celA sthApyA. zrI lallujIe dIkSA lIghA pahelAM e khaMbhAta sthAnakavAsI saMpradAyamAM bahu thoDA sAthu rahyA hatA. paNa temanI sAthe tathA pachIthI dIkSA lenAranI saMkhyA vadhatAM thoDA vakhatamAM cauda sAdhu thayA Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [5] tethI sarvene, khAsa karIne harakhacaMdajI gurune zrI lallujInAM maMgala pagalAMno prabhAva samajAvA lAgyo. zrI devakaraNajI ane zrI lallujI sAdhu samAcArI, zAstro, stavana, sajjhAyAdi bhaNI kuzaLa thayA. temAM zrI devakaraNajI vyAkhyAnamAM bahu kuzaLa hovAthI vizeSa lokapriya thaI paDyA. paraMtu saraLatA, gurubhakti ane puNyaprabhAvane laIne zrI lallujIe guruthI mAMDI sarva sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikAonA hRdayamAM abhISTa pada prApta karyuM hatuM. saunA hRdayamAM ema lAgatuM ke jate divase gurunI gAdI zobhAvanAra zrI lallujIsvAmI che. dIkSA lIdhA pachI pAMca varSa sudhI temaNe ekAMtarA upavAsa karyA hatA eTale ke eka divasa AhAra karavo ane eka divasa upavAsa karavo. kaThoramAM comAsuM hatA tyAre sAthe lagA sattara divasanA upavAsa karyA hatA. Ama bAhya tapa sAthe kAyotsarga ghyAna Adi paNa guru sAthe karatA. rAtre harakhacaMdajI guru eka be kalAka 'namrutyuNaM'no kAusagga karatA temanI sAthe zrI lallujI paNa kAyotsarga karatA. paraMtu kAmavAsanA nirmULa thaI nahIM tethI te gurune vAraMvAra pUchatA. to guru evI kriyA japa tapa batAvatA ane te karye jatA. paNa potAne vikAravRtti dUra na thAya tyAM sudhI saMtoSa te kriyAthI thato nahIM. pote ghaNI vakhata kahetA ke apAsarAne oTale besI stavana sajjhAyo gAtA ane manamAM lokone saMbhaLAvavAno bhAva raheto, paNa te kALamAM aMtavRttinI samaja nahotI. saM. 1946 mAM khaMbhAta sthAnakavAsI saMghanA saMghavI lAlacaMda vakhatacaMda vakIlanA dattaka putra aMbAlAlabhAI tathA mANekacaMda phatecaMdanA dIkarA tribhovanabhAI amadAvAda chaganalAla becaradAsanA kuTuMbamAM lagnaprasaMge gayA hatA. tyAM temane zrI jUThAbhAI ujamazIbhAIno samAgama thayo. temanA saMge temane zrImad rAjacaMdra AtmajJAnI puruSa che ane temanA bodhathI kalyANa thAya ema samajAyuM. zrI jUThAbhAI upara zrImad rAjacaMdre lakhelA patronI nakala temaNe karI lIdhI ane khaMbhAta padhAravA zrImad rAjacaMdrane aneka patro lakhyA; paNa kaMI uttara maLyo nahIM tyAre pote temane tyAM javAnA bhAva jaNAvI chello patra lakhyo. teno uttara maLyo ke thoDA divasamAM pote khaMbhAta padhAraze. eka divase zrI lallujI, dAmodarabhAI nAmanA pATIdAra sAthe zrI bhagavatIsUtranAM pAna nIce vAMcatA hatA. apAsarAne meDe harakhacaMdajI mahArAja te ja sUtranuM vyAkhyAna karatA hatA. bhavasthiti paripakva thayA vinA koIno mokSa na thAya e viSe zrI bhagavatIsUtramAM adhikAra Avelo te viSe zrI lallujI dAmodarabhAIne pUchatA hatA ke bhavasthiti paripakva thaye mokSa thato hoya to pachI sAdhupaNuM, kAyaklezAdi kriyAo karavAnI zI jarUra che ? evAmAM aMbAlAla Adi be traNa juvAnIA kaMIka vAMcatAM dUra jaNAyA. temane zrI lallujIe kahyuM, "vyAkhyAnamAM kema jatA nathI ? upara jAo ke ahIM AvIne beso.'' upara javAne badale temanI pAse AvIne te beThA ane uparano prazna thoDo carcAyo, paNa saMtoSakAraka uttara na maLyo. pachI harakhacaMdajI mahArAjane pUchavA upara mulatavI rAkhyuM. bhAI aMbAlAla bolyA ke AvA prazno to zuM, paNa aneka Agamo jene hastAmalakavat evA puruSa zrImad rAjacaMdra che. temanA patro ame vAMcatA hatA. te ahIM khaMbhAtamAM padhAravAnA che. A vAta sAMbhaLIne tathA patro vAMcIne zrI lallujIne zrImad rAjacaMdrano Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAgama karavAnI tIvra bhAvanA jAgI. te padhAre tyAre jarUra upAzrayamAM temane teDI lAvajo ema vinaMti paNa karI. saM. 1946nA comAsAmAM divALInA divasomAM zrImad rAjacaMdra khaMbhAta padhAryA ane aMbAlAlabhAI vagerenA AgrahathI upAzrayamAM paNa gayA. harakhacaMdajI mahArAje zatAvadhAnanI vAta sAMbhaLelI te karI batAvavA mATe vinaMti karI. paNa pote te prayogo jAheramAM karavAno vicAra mAMDI vALyo hato; to paNa sarvanA Agrahane laIne tathA hitanuM kAraNa dekhI thoDA prayogo upAzrayamAM karI dekhADyA. pachI harakhacaMdajI mahArAja sAthe thoDI zAstra saMbaMdhI jJAnavArtA thaI te uparathI temaNe sarvanI samakSa zrImadbhA bahu vakhANa karyA. eTale zrI lallujIe temanI pAsethI zAstrano marma samajavA guru pAse AjJA mAgI ane temaNe ApI. pachI zrI lallujIe upAzrayane meDe padhAravA vinaMti karI. zrImad upara gayA. zrImano gRhastha veza ane potAno muniveza hovA chatAM potAne temanAthI laghu mAnI traNa sASTAMga daMDavat namaskAra zrI lallujIe karyA. pachI zrImade zrI lallujIne pUchyuM : "tamArI zI icchA che ?" zrI lallujIe vinayapUrvaka hAtha joDIne kahyuM, "samakita (AtmAnI oLakhANa) ane brahmacaryanI dRDhatAnI mArI mAgaNI che." zrImad thoDI vAra mauna rahyA ane kahyuM "ThIka che." vaLI zrI lallujI svAmInA jamaNA pagano aMgUTho pakaDI zrImade tapAsI joyo. pachI nIce gayA ane zrI aMbAlAlane rastAmAM jaNAvyuM ke zrI lallujI pUrvanA saMskArI puruSa che. bIje divase zrI aMbAlAlane ghera zrI lallujI zrImadbhA samAgama mATe gayA. tyAM ekAMtamAM zrImade temane pUchyuM,"tame amane kema mAna Apo cho ?" zrI lallujIsvAmIe kahyuM, "Apane dekhIne ati harSa, prema Ave che; jANe amArA pUrva bhavanA pitA ho eTalo badho bhAva Ave che; koI prakArano bhaya raheto nathI. Apane jotAM ja evI nirbhayatA AtmAmAM Ave che." zrImade pharI pUchyuM, "tame amane zAthI oLakhyA ? " | zrI lallujIe kahyuM, "aMbAlAlabhAInA kahevAthI ApanA saMbaMghI jANavAmAM AvyuM. ame anAdi kALathI rakhaDIe chIe, mATe amArI saMbhALa lo." zrImade "sUyagaDAMga" sUtramAMthI thoDuM vivecana karyuM, satya bhASA, asatya bhASA, mizra bhASA vagere viSe bogha karyo. zrI lallujI svAmI dararoja zrImannI pAse satsaMga arthe sAteya divasa te khaMbhAtamAM rahyA tyAM sudhI AvatA. eka divase zrI lallujI svAmIe zrImane kahyuM, "huM brahmacaryanI draDhatA mATe pAMca varSathI ekAMtarA upavAsa karuM chuM ane kAyotsarga dhyAna karuM chuM. chatAM mAnasika pAlana barAbara thaI zakatuM nathI." zrImade kahyuM, "loka draSTie karavuM nahIM, loka dekhAmaNa tapazcaryA karavI nahIM. paNa svAdano tyAga thAya, temaja UNodarI tapa (pUruM gharAIne na khAvuM) thAya tema AhAra karavo, svAdiSTa bhojana hoya te bIjAne ApI devuM." | zrI lallujI svAmIe pharI kahyuM "huM je je jouM chuM te bhrama che, jUThuM che ema jouM chuM, ema abhyAsa karuM chuM.' Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [7] zrImade kahyuM "AtmA che, ema joyA karo." zrImatuM muMbaI paghAravuM thayuM tyArapachI zrI lallujI svAmI bhAIzrI aMbAlAla mAraphate zrImad sAthe patra vyavahAra karI jJAnavArtAno lAbha meLavatA. saM. 1947 mAM vaTAmaNamAM comAsuM karyuM ane saM. 1948 mAM sANaMda comAsuM karI zrI lallujI zrI devakaraNajI sAthe surata padhAryA. ane suratanA vatanI muMbaInA vepArI bhAIoe zrI devakaraNajI svAmInA vyAkhyAnathI AkarSAI muMbaI comAsA mATe vinaMti karI tethI saM. 1949 nuM comAsuM muMbaI karyuM . 4 zrI lallujI svAmInA bhAva to zrImad rAjacaMdranA samAgama mATe vartatA hatA ane muMbaImAM saM.1949 nuM comAsuM gALavAnuM nakkI thayuM eTale muMbaI pahoMcyA pachI zrImaddanA samAgama mATe temanI dukAne gayA. zrImade pUchyuM, "tamAre ahIM anArya jevA dezamAM cAturmAsa kema karavuM paDyuM? munine anArya jevA dezamAM vicaravAnI AjJA thoDI ja hoya che? " zrI lallujIe kahyuM, "ApanA darzana samAgamanI bhAvanAne lIdhe ahIM cAturmAsa karyuM che." zrImade pUchyuM, "ahIM AvatAM tamane koI ADakhIla kare che? " zrI lallujIsvAmIe kahyuM, "nA, haMmezAM ahIM AvuM to kalAka kalAkano samAgama maLaze?" zrImade kahyuM, "maLaze." avasare avasare zrI lallujI zrImadunA samAgama arthe peDhI upara jatA. temane dekhIne zrImad dukAna uparathI UThI eka judI pAsenI oraDImAM jaI "sUyagaDAMga' sUtra vageremAMthI temane saMbhaLAvatA, samajAvatA. eka vakhate zrI lallujIe zrImanI pAse temanA citrapaTanI mAgaNI karI, paNa temaNe kaMI dhyAna ApyuM nahIM; pharI pharI Agraha karyo tyAre nIcenI gAthA eka kAgaLa upara lakhI ApI. "saMbujjhahA jaMtavo mANusattaM daTuM bhayaM bAliseNaM alaMbho / egaMtadukkhe jari eva loe sakkammaNA vipariyAsu vei / / " bhAvArtha - he jIvo ! tame bogha pAmo, bogha pAmo; manuSyapaNuM maLavuM ghaNuM ja durlabha che, ema samajo. ajJAnathI saviveka pAmavo durlabha che ema samajo; Akho loka kevaLa duHkhathI baLyA kare che, ema jANo; ane potapotAnAM upArjita karmo vaDe icchA nathI chatAM paNa janma maraNAdi duHkhono anubhava karyA kare che, teno vicAra karo." Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [8] thoDA divasa pachI "samAdhi-zataka'mAMthI sattara gAthA sudhI zrImade zrI lallujIne vAMcI. saMbhaLAvI, te pustaka vAMcavA vicAravA ApyuM. pustaka laIne dAdarA sudhI gayA eTalAmAM zrI lallujIne pAchA bolAvI "samAdhizataka'nA pahelA pAna upara nIcenI apUrva lITI lakhI ApI : OM AtamabhAvanA bhAvamAM jIva lahe kevaLajJAna re." eka divase zrImade pUchyuM, " "samAdhizataka'nuM vAcana cAle che ?" zrI lallujI svAmIe kahyuM, "hAla to muMbaInI ghamAlamAM ThIka nahIM paDe ema mAnI sAcavIne bAMdhI rAkhyuM che. ahIMthI vihAra karIne jaIzuM tyAre te laI maMDIzuM." cAturmAsa pUruM thavA AvyuM tevAmAM eka divase zrI lallujIe zrImane pUchayuM, "A badhuM mane gamatuM nathI; eka AtmabhAvanAmAM niraMtara rahyuM ema kyAre thaze ?" zrImade kahyuM, "boghanI jarUra che." zrI lallujIe kahyuM, "bogha Apo." zrImad mauna rahyA. Ama vAraMvAra zrImad manapaNAno bogha ApatA; ane temAM vizeSa lAbha che ema jaNAvatA. te uparathI zrI lallujIe muMbaI cAturmAsa pUrNa karI surata tarapha vihAra karyo tyArathI traNa varSa paryata maunapaNuM ghAraNa karyuM. mAtra sAdhuo sAthe jarUra pUratuM bolavAnI tathA zrImadu sAthe paramArtha kAraNe praznAdi karavAnI chUTa rAkhI hatI. "samAdhizataka'nuM vAcana paNa have zarU karyuM. tethI potAne apUrva zAMti vedAtI hatI, ema pote te vakhatanuM varNana ghaNI vakhata karatA hatA. saM. 1950 ane 1951 banne varSanAM cAturmAsa suratamAM thayAM hatAM. suratamAM vedAMtanA graMthono tathA keTalAka vedAMtIono paricaya thayo. tethI devakaraNajI svAmI potAne paramAtmA mAnatA ane kahI batAvatA. te bAbata zrI lallujIe zrImane lakhI jaNAvI hatI. tenA uttaramAM teozrIe jaNAvyuM hatuM ke "jJAnI puruSanA samAgamanI upAsanA vinA jIva svacchede nizcaya kare te chUTavAno mArga nathI. sarva jIvanuM paramAtmApaNuM che emAM saMzaya nathI to pachI zrI devakaraNajI potAne paramAtmasvarUpa mAne to te vAta asatya nathI, paNa jyAM sudhI te svarUpa yathAtathya pragaTe nahIM tyAM sudhI mumukSu, jijJAsu rahevuM te vadhAre sAruM che; ane te raste yathArtha paramAtmapaNuM pragaTa che. je mArga mUkIne pravartavAthI te padanuM bhAna thatuM nathI; tathA zrI jina vItarAga sarvajJa puruSonI AzAtanA karavArUpa pravRtti thAya che. bIjo matabheda kaMI nathI. mRtyunuM AvavuM avazya che." A vAMcI te pAchA haThyA. eka divase zrImad surata padhArelA tyAre munio pAse AvyA. te vakhate zrI devakaraNajIe prazna pUchayo, "zrI lallujI mahArAja mane vyAkhyAna ApI AvuM tyAre abhimAna karyuM kahe che, dhyAna karuM tene taraMgarUpa kahe che; to zuM vItarAga prabhu emanuM kareluM svIkAre ane mAruM na svIkAre evA pakSapAtavALA haze ?' Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImade zAMtithI uttara Apyo, "svacchedathI je je karavAmAM Ave che te saghaLuM abhimAna ja che, asat sAghana che ane sadgurunI AjJAthI je karavAmAM Ave che te kalyANakArI gharmarUpa sAghana che." suratamAM zrI lallujI svAmIne daza bAra mAsathI tAva Avato hato. te arasAmAM suratanA eka lallubhAI jhaverI dazabAra mAsanI mAMdagI bhogavI marI gayA. tyArathI zrI lallujI svAmIne paNa ciMtA thavA lAgI ke vakhate deha chUTI jaze. tethI paramakRpALu zrImadjIne temaNe uparAuparI muMbaI patro lakhI vinaMti karI ke, "he nAtha ! have A deha bace tema nathI. ane huM samakita vinA jaIza to mAro manuSya bhava vRthA jaze. kRpA karIne have mane samakita Apo." tenA uttaramAM zrImade anaMta kRpA karIne "cha pada'no patra lakhyo ane sAthe jaNAvyuM ke deha chUTavAno bhaya kartavya nathI. vaLI zrImad pote pharI surata padhAryA tyAre te "cha pada'nA patranuM vizeSa vivecana karI teno paramArtha zrI lallujI svAmIne samajAvyo ane te patra mukhapATha karI teno vAraMvAra vicAra karavAnI temane bhalAmaNa karI. 'cha pada'nA patra viSe zrI lallujI svAmI potAnAM chellA varSomAM vAraMvAra upadezamAM kahetA ke "e patra amArI aneka prakAranI viparIta mAnyatAo dUra karanAra che; na UbhA rahevA dIghA DhaMDhiyAmAM, na rAkhyA tappAmAM, na vedAMtamAM pesavA dIdhA. koI paNa matamatAMtaramAM na praveza karAvatAM, mAtra eka AtmA upara UbhA rAkhyA. e camatkArI patra che. jIvanI yogyatA hoya to samyatva prApta thAya tevI vicAraNA utpanna karAve tevo e adbhuta patra che. te mukhapATha karI vAraMvAra vicAratA rahevA yogya che." saM. 1952 nuM cAturmAsa zrI lallujIe khaMbhAtamAM karyuM. saM. 1949mAM muMbaI zrI lallujI padhAryA te pahelAM harakhacaMdajI mahArAja kALa karI gayA hatA. paraMtu zrImad rAjacaMdranA samAgamathI zrI lallujInI zraddhA pharI gaI che, te gRhasthane guru mAne che ane pahelAM ekAMtarA upavAsa karatA te baMdha karyA che, evI vAta sAdhu ane zrAvakamaMDaLamAM prasiddhi pAmI hatI tethI temanA pratye janasamUhano prema ghaTI gayo hato. tenI darakAra karyA vinA zrI lallujI to gurbhaktimAM lIna rahetA. zrI aMbAlAla Adi khaMbhAtanA mumukSuo dara pUrNimAe nivRtti laI rAtri-divasa bhaktimAM gALatA. eka pUrNimAne divase zrI lallujI paNa temanI sAthe rAtri rahyA. cAturmAsano kALa hovAthI ane koIne kahyA vinA bahAra rAtre rahyA tethI saMghamAM moTo vikSepa thayo. zrAvakazrAvikA samUhane paNa e vAta bahu apriya lAgI ane lokono zrI lallujI pratyeno prema vizeSa UtarI gayo. saM. 15ramAM paryuSaNa para zrImad rAjacaMdra nivRtti laIne carotaramAM paghAryA hatA. kAviThA thaIne rALaja zrImad padhAryA che evA samAcAra munizrI lallujIne maLyA. temaNe vicAryuM ke huM dararoja A cAturmAsamAM nivRtti arthe bahAra vanamAM jAuM chuM ane bapore AvIne AhAra lauM chuM to Aje rALaja sudhI darzana arthe jaI AvuM to zI harakata che? ema vicArI te rAvaja tarapha Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [10] cAlyA. gAma thoDe dUra rahyuM eTale eka mANasa sAthe saMdezo kahevarAvyo ke khaMbhAtanA aMbAlAlabhAI che temane kaho ke eka muni AvelA che te tamane bolAve che. bhAI aMbAlAle AvIne kahyuM ke "tamane AjJA nathI ane kema AvyA cho ?" zrI lallujIe kahyuM ke "AjJA maMgAvavA huM ATale dUra thobhyo chuM. jo AjJAbhaMga gaNAya ema hoya to huM ahIMthI cAlyo jAuM. badhA mumukSuone samAgama thAya che ane mane ekalAne viraha veThavo paDe che te sahana nahIM thavAthI huM Avyo chuM." zrI aMbAlAla bolyA : "ema to tamane javA na dauM. mane Thapako maLe. mATe kRpALudeva (zrImajI) AjJA kare tema karo. huM pUchI AvuM chuM." pachI zrI aMbAlAle AvIne zrImane vAta karI tyAre temane jaNAvyuM ke "munizrInA cittamAM asaMtoSa raheto hoya to huM te tarapha nIkaLIne samAgama karAvuM, ane temanA cittane viSe zAMti rahe to bhale cAlyA jAya." te pramANe bhAI aMbAlAle munizrIne nivedana karyuM eTale "AjJAnuM pAlana thAya tema mAre karavuM, mATe huM pAcho cAlyo jAuM chuM," ema kahI te khaMbhAta paghAryA. virahavedanA ane AzAbhaMgathI AMkhamAMthI AMsu vahevA lAgyAM. paraMtu AjJAmAM vartavAthI AtmakalyANa che ane paramakRpALu avazya kRpA karaze evI zraddhAthI te rAtri vyatIta karI ke prabhAtamAM khabara maLyA ke zrI sobhAgyabhAI, zrI aMbAlAla ane zrI DuMgarazI khaMbhAtamAM paghAryA che. zrI sobhAgyabhAI upAzraya AvyA ane paramakRpALudeve temane munizrIne ekAMtamAM vAta karavAnI kahelI te mATe zrI aMbAlAlane tyAM temane laI jaI meDe ekAMtamAM paramakRpALudeve jaNAvela smaraNamaMtra jaNAvyo ane dararoja pAMca mALA pheravavAnI AjJA karI che tema jaNAvyuM. tathA thoDA divasamAM khaMbhAta paghArIne teozrI samAgama karAvaze evA samAcAra kahyA. te sAMbhaLIne munizrInI AMkhamAM harSanAM AMsu UbharAyAM ane praphullita bhAva thayA. zrI lallujIe zrI sobhAgyabhAIne vinaMti karI ke "bIjA munione Apa A maMtraprasAdI kRpA karIne Apo." temaNe jaNAvyuM ke "mane AjJA ApI nathI. Apa temane jaNAvazo, ema paramakRpALudeve kahyuM che.' thoDA kALa pachI zrImad rAjacaMdra rALajathI vaDavA (khaMbhAta najIka) padhAryA. zrI lallujI sAthe bIjA pAMca munio paNa sAmA darzana-samAgama arthe tyAM AvyA hatA. chaye munione ekAMtamAM zrImade bolAvyA. baghA muni zrImad namaskAra karI beThA. zrI lallujIne virahavedanA asahya thaI paDI hatI ane tenuM kAraNa muniveza lAgatuM tethI temaNe AvezamAM AvIne kahyuM, "he nAtha ! ApanA caraNakamaLamAM mane nizadina rAkho, A muhapattI mAre joItI nathI." ema kahI muhapattI paramakRpALudeva AgaLa nAkhI. "mArAthI samAgamano viyoga sahana thaI zakato nathI," ema bolatAM temanI AMkhamAMthI azrughArA vahevA lAgI. te joI paramakRpALudevanI AMkhamAMthI paNa azrughArA vahyA karI. thoDo vakhata mauna rahI zrImade devakaraNajIne kahyuM, "munizrIne A muhapattI Apo; ane hamaNAM rAkho." - zrImajI vaDavA cha divasa rokAyA tyAM sughI sarva mumukSu bhAIbahenone sAthe samAgamaboghano lAbha maLato, tathA munisamudAyane ekAMtamAM paNa temanA samAgamano lAbha maLato. saMpradAyanA loko Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [11] tathA sAdhuvarga A cha munionI niMdA karatA paNa tethI yathArtha dharma pratye chayenI vizeSa dRDhatA thaI. vaLI zrI lallujIno puNyaprabhAva eTalo paDato ke koI temane moDhe kahI zakatA nahIM. vaDavAthI zrImadbhu niDayAda padhAryA. tyAM zrI AtmasiddhizAstra racyuM. tenI cAra nakala prathama karAvI eka zrI lallujI svAmI upara svAdhyAya mATe mokalI ane sAthe patra lakhI jaNAvyuM ke Apane ekAMtamAM svAdhyAya arthe te mokalI che. zrI devakaraNajIne paNa AgaLa upara te hitakArI thaze, tema chatAM temane vizeSa jijJAsA jaNAya to satpuruSanA parama upakArane A bhavamAM kadI nahIM oLavavA jeTalI dRDha zradghA karAvI tamArA samAgamamAM avagAhavAmAM harakata nathI, vagere sUcanAo lakhI AtmArthamAM dRDhatA karAvI hatI. zrI lallujI vanamAM ekalA jaI zrI AtmasiddhizAstrano svAdhyAya karatA te vakhatanI vAta karatAM pote jaNAvyuM che ke "te vAMcatAM ane koI koI gAthA bolatAM mArA AtmAmAM AnaMdanA UbharA AvatA. eka eka padamAM apUrva mAhAtmya che ema mane lAgyA karatuM. 'Atmasiddhi'nuM manana, svAdhyAya niraMtara rahyA karI AtmollAsa thato. koInI sAthe vAta ke bIjI kriyA karatAM 'Atmasiddhi'nI smRti rahetI. paramakRpALudevanI zAMta mukhamudrA kiMvA 'Atmasiddhi'nI AnaMda ApanArI gAthAnuM smaraNa sahaja rahyA karatuM. anya kazuM gamatuM nahIM. bIjI vAto para tuccha bhAva rahyA karato. mAhAtmya mAtra sadguru ane tenA bhAvanuM AtmAmAM bhAsyamAna thatuM hatuM.' saM. 1953 nuM comAsuM kheDAmAM zrI lallujIe karyuM. temanA svAdhyAya arthe zrImade "mokSamArga prakAza'' graMtha kheDAmAM mokalyo hato temAM sthAnakavAsI paMtha viSe TIkA Ave che te vAMcI zrI devakaraNajIne gameluM nahIM, ane graMtha vAMcavo baMdha rAkhelo. paNa pharI patra zrImad taraphathI maLyo ke koI bAbata mATe graMtha vAMcatAM khaLI rahevA yogya nathI. doSavRSTi tajI guNagrAhI thavA preraNA karI hatI tethI pUrNa svAdhyAya thatAM tenI mahattA samajAI hatI. 5 saM. 1954 nA cAturmAsamAM zrImad rAjacaMdra nivRtti laI carotaramAM pharI padhAryA hatA. te varSe zrI lallujIe vasomAM cAturmAsa karyuM hatuM ane zrI devakaraNajIe kheDAmAM karyuM hatuM. zrAvaNa mAsanI zarUAtamAM zrImad kAviThA padhAryA hatA. tyAMthI naDiyAda thaI vaso padhAryA. zrI lallujIne zrImade pUchyuM, "kaho, muni, ahIM keTalA divasa rahIe ?'' zrI lallujIne muMbaI sivAya bIje kacAMya aThavADiyAthI vadhAre samAgamano prasaMga maLelo nahIM, tethI temaNe kahyuM, "eka mAsa ahIM raho to sAruM.'' zrImad mauna rahyA. zrI devakaraNajIne A samAcAra maLyA tethI te paNa zrImadbhune kheDA padhAravA patra dvArA vinaMti karavA lAgyA. paNa bhAI aMbAlAlanI sUcanAthI zrI lallujIe zrI devakaraNajIne patrathI jaNAvyuM ke cAturmAsa pachI samAgama karAvavA tame zrImadbhune patra lakho to ApaNane badhAne lAbha maLe to vizeSa hitakArI thAya. zrI devakaraNajIno tevA bhAvArthano patra Avyo. tyAre zrImadjIe zrI lallujIne pUchyuM, "munizrI devakaraNajIne patra koNe lakhyo ?'' zrI Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [12] lallujIe aMbAlAlanuM nAma na letAM kahyuM, "meM patra lakhyo hato.'' zrImade kahyuM, "A badhuM kAma aMbAlAlanuM che, tamAruM nathI.'' zrI lallujI gAmamAM AhArapANI levA jatA tyAre gAmanA amIna vagere moTA moTA mANasone kahetA ke muMbaIthI eka mahAtmA padhAryA che, te bahu vidvAna che. temanuM vyAkhyAna sAMbhaLazo to bahu lAbha thaze. tethI ghaNA mANaso zrImad pAse AvatA, ane jJAnavArtAno lAbha letA. zrI lallujIne zrImade kahyuM, "tamAre badhA munioe badhA loka Ave tyAre na AvavuM.'' tethI temane ghaNo pastAvo thayo ke eka mAsanA samAgamanI mAgaNI karI hatI, paNa Ama aMtarAya AvI paDyo. tethI bodhanI pipAsA bahu vadhI. mAtra vanamAM zrImad bahAra jatA tyAre badhA munione jJAnavArtAno lAbha maLato. eka divasa vanamAM vAva pAse zrImad munio sAthe vAta karatA beThA hatA. caturalAlajI muni tarapha joIne zrImade pUchyuM, "tame saMyama grahaNa karyo tyArathI Aja sughImAM zuM karyuM?'' caturalAlajIe kahyuM, "savAre cAnuM pAtra bharI lAvIe chIe te pIe chIe; te pachI chIMkaNI vahorI lAvIe te sUMghIe chIe; pachI AhAranA vakhate AhA2pANI vahorI lAvIe chIe. te AhArapANI vAparyA pachI sUI rahIe chIe. sAMje pratikramaNa karIe chIe ane rAtre sUI rahIe chIe.'' zrImade vinodamAM kahyuM, "cA ane chIMkaNI vahorI lAvavI ane AhArapANI karI sUI rahevuM tenuM nAma jJAna, darzana, cAritra ?'' pachI AtmajAgRti arthe bodha ApI zrI lallujIne bhalAmaNa karatAM zrImade kahyuM, 'bIjA muniono pramAda choDAvI bhaNavA tathA vAMcavAmAM, svAghyAya-dhyAnamAM kALa vyatIta karAvavo ane tamAre sarvee eka vakhata divasamAM AhAra karavo. cA tathA chIMkaNI vinAkAraNe haMmezAM lAvavAM nahIM. tamAre saMskRtano abhyAsa karavo.'' munizrI mohanalAlajIe pUchyuM, "mahArAjazrI tathA devakaraNajInI avasthA thaI che ane bhaNavAno joga kyAMthI bane ? '' zrImade tenA uttaramAM jaNAvyuM, "yoga banI AvyethI abhyAsa karavo ane te thaI zake che; kemake vikToriyA rANInI vRddha avasthA chatAM bIjA dezanI bhASAno abhyAsa kare che.'' eka vakhata munizrI mohanalAlajIe zrImadna pUchyuM, "mAre dhyAna zI rIte karavuM ?'' zrImade uttara Apyo, 'zrI lallujI mahArAja bhakti kare te vakhate tamAre kAyotsarga karI sAMbhaLyA karavuM, arthanuM ciMtana karavuM.'' zrI lallujI svAmIne zrImade jaNAvyuM, "je koI mumukSubhAIo temaja baheno tamArI pAse AtmArthasAdhana mAge tene A pramANe AtmahitanAM sAdhana batAvavAM : Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [13] 1. sAta vyasananA tyAgano niyama karAvavo. 2. lIlotarIno tyAga karAvavo. 3. kaMdamULano tyAga karAvavo. 4. abhakSya padArthono tyAga karAvavo. 5. rAtribhojanano tyAga karAvavo. 6. pAMca mALA pheravavAno niyama karAvavo. 7. smaraNa-maMtra batAvavo. 8. kSamApanAno pATha ane vIsa doharAnuM paThana, manana nitya karavA jaNAvavuM. 9. satsamAgama ane salphAstranuM sevana karavA jaNAvavuM." zrImade lakhela AtyaMtara noMdhapothImAMthI amuka bhAga zrI lallujIne lAbhakAraka hato te utArI levA te noMdhapothI zrImade zrI lallujIne eka divase ApI. te bhAga uparAMta bIjI noMgha vAMcatAM te AkarSaka lAgatAM chUTAM pAna upara temAMnI bIjI noMgho paNa utArI lIdhI, ane savAre darzanArthe jaIzuM tyAre temanI AjJA laIzuM, ema vicAryuM kAraNa ke rAtre munithI bahAra javAya nahIM. savAre zrImad pAse jaIne temaNe jaNAvelI noMghavALAM temaja vaghAre utAro karI lIghelAM pAnAM mUkI zrI lallujIe jaNAvyuM ke "rAtri paDI gaI eTale AjJA levA avAyuM nahIM, ane mAsa pUro thavA Avyo hovAthI pachI vakhate nahIM maLe jANI vagara AjJAe thoDI noMdhonA utArA karI lIghA che." - te sAMbhaLI zrImade baghAM pAna ane noMdhapothI potAnI pAse rAkhI lIghAM, temane kaMI ApyuM nahIM. tethI temane ghaNo pastAvo thayo ane zrI aMbAlAlane te vAta jaNAvI, temaNe paNa zrI lallujIne AjJA vagara utAro karyA badala Thapako Apyo. paNa have AjJA karelAM pAna apAvavA zrI aMbAlAla dvArA zrImane vinaMti jaNAvI. zrImade zrI aMbAlAlane thoDAM pAna ApI sArA akSare lakhI zrI lallujIne ApavA jaNAvyuM. te pramANe temaNe utAro karI Apyo. temAM AjJA karela temaja thoDI bIjI noMdho paNa hatI. tenuM dhyAna karavA zrI lallujIne zrImade AjJA karI. ghaNI tIvra pipAsA pachI prApta thayela A sAghanathI zrI lallujIne parama zAMti prApta thaI hatI. chelle divase zrI lallujIne ekAMtamAM zrImadjIe eka kalAka bogha Apyo ane dRSTirAga palaTAvI AtmadraSTi karAvI. zrI lallujIne te Azaya samajAyo tyAre zrImadjI bolatA aTakI gayo. vasomAM eka mAsa pUrNa thayo te divasa zrImade zrI lallujIne kahyuM, "kema muni, tamArI mAgaNI pUrI thaI ? eka mAsanI tamArI mAgaNI pramANe rahyA." zrI lallujIne manamAM lAgyuM ke vizeSa mAgaNI karI hota to sAruM. pachI sarva munione jAgRtino upadeza ApatAM zrImade jaNAvyuM, "he munio ! atyAre jJAnI puruSanA pratyakSa samAgamamAM pramAda karo cho. paNa jJAnI Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] puruSa nahIM hoya tyAre pazcAttApa pAmazo. pAMcaso pAMcaso gAu paryaTana karavA chatAM jJAnIno samAgama thaze nahIM." zrImad vasothI uttarasaMDA vanakSetre eka mAsa rahI kheDA padhAryA ane zrI devakaraNajI munine trevIsa divasa samAgama karAvyo tenuM varNana karatAM zrI lallujIne eka patramAM teo lakhe che : "uttarAdhyayana'nA batrIsamA adhyayanano bogha thatAM asagurunI bhrAMti gaI, sadgurunI paripUrNa pratIti thaI. atyaMta nizcaya thayo, romAMca ullakSyAM; satpaSanI pratItino draDha nizcaya roma roma UtarI gayo. AjJAvaza vRtti thaI... Ape kahyuM tema ja thayuM-phaLa pAkyuM, rasa cAkhyo, zAMta thayA. AjJAvaDIe haMmezAM zAMta rahIzuM. evI vRtti cAle che ke jANe puruSanA caraNamAM mokSa pratyakSa najare Ave che. paramakRpALudeve pUrNa kRpA karI che... ame eka AhArano vakhata eLe gumAvIe chIe; bAkI to sadgasevAmAM kALa vyatIta thAya che, eTale basa che. tenuM te ja vAkya te ja mukhamAMthI jyAre zravaNa karIe chIe tyAre navuM ja dIse che.... sarvoparI upadezamAM ema AvyA kare che ke zarIra kuza karI, mAMhenuM tattva zoghI, kalevarane pheMkIne cAlyA jAo; viSaya-kaSAyarUpa corane aMdarathI bahAra kADhI, bALI-jALI phUMkI mUkI tenuM snAnasUtaka karI, dahADo pavADo karI zAMta thAo, chUTI jAo, zamAI jAo; zAMti, zAMti, zAMti thAo; vahelA vahelA tAkIda karo; jJAnI sadgurunAM upadezelAM vacano sAMbhaLIne eka vacana paNa pUrNa premathI grahaNa kare, eka paNa sadguru vacananuM pUrNa premathI ArAghana kare to te ArAghanA e ja mokSa che, mokSa batAve che." cAturmAsa pUro thatAM sarva sAte munio naDiyAda ekatra thayA. tyAM Azare doDha mAsa sudhI alpa AhAra, alpa nidrA vagere niyamonuM pAlana karI divasano ghaNo kharo kALa pustakavAcana, manana, bhakti, dhyAnAdimAM gALatA. kheDA temaja vasomAM zrImadjInAM samAgama-bogha thayela tenuM vivecana smaraNa karI paraspara vinimaya (Apa le) karatA. naDiyAdathI zrI devakaraNajI Adi amadAvAda tarapha vihAra karavAnA hatA ane zrI lallujI Adi khaMbhAta tarapha padhAravAnA hatA. tevAmAM samAcAra maLyA ke zrImadjI muMbaIthI IDara nivRtti arthe Aje padhAryA. eTale zrI lallujIe khaMbhAta javAnuM baMdha rAkhI IDara tarapha vihAra karyo; kAraNa ke vasomAM ghaNA mANasono paricaya rahevAthI barAbara boghano lAbha nahIM maLelo teno manamAM temane kheda rahelo hato. zrI devakaraNajIe zrI lallujIne kahyuM, "amAre paNa boghano lAbha levo che. ghaNA divasa Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [15] bodha dIgho che. tamAre Atmahita karavuM che, zuM amAre nathI karavuM?'' ema kahI temanuM zarIra narama hovA chatAM ghIme ghIme te paNa IDara tarapha vihAra karavA lAgyA. zrI lallujI, zrI mohanalAlajI ane zrI narasiMharakha e traNe utAvaLe vihAra karI IDara vahelAM pahocyAM. zrI lallujI zrImadghanA utArAnI tapAsa karavA prANajIvana DaoNkTaranA davAkhAnA tarapha gayA. zrImadbhue dUrathI munizrIne joIne temanI sevAmAM rahelA bhAI ThAkarazIne kahyuM ke temane vanamAM laI jA. pAchaLa pote paNa tyAM gayA. eka AMbAnA jhADa nIce munizrIne pote bolAvI gayA ane pUchIne jANI lIdhuM ke traNa munio pahelA AvI pahoMcyAM che ane cAra pAchaLa Ave che. te jANI zrImad sahaja khijAIne bolyA, "tame zA mATe pAchaLa paDyA cho ? have zuM che? tamane je samajavAnuM hatuM te jaNAvyuM che. tame have kAle vihAra karI cAlyA jAo. devakaraNajIne ame khabara ApIe chIe tethI te A sthaLe nahIM AvatAM bIjA sthAne vihAra karI pAchA jaze. ame ahIM gupta rIte rahIe chIe; koInA paricayamAM ame AvavA icchatA nathI; aprasiddha rahIe chIe. DaoNkTaranA tarapha AhAra levA nahIM AvatA; bIjA sthAnethI lejo. kAle vihAra karI javuM.'' zrI lallujIe vinaMti karI : "ApanI AjJA pramANe cAlyA jaIzuM. paraMtu mohanalAlajI ane narasiMharakhane ahIM ApanAM darzana thayAM nathI. mATe Apa AjJA karo to eka divasa rokAI, pachI vihAra karIe.'' zrImade jaNAvyuM, ''bhale tema karajo.' bIje divase te ja AMbA nIce traNe munio gayA. zrImadjI paNa tyAM padhAryA, te vakhate 'dravyasaMgraha'nI nIcenI gAthAo teozrI moTA avAje bolatA bolatA AvyA hatA; te ghaNA vakhata sudhI nIce beThA pachI paNa bolyA ja karI. 1" mA mujjhaha mA rajjaha mA dussaha iTThaNiTTha aTThesu / thiramicchaha jai cittaM vicittajjhANappasiddhie / / jaM kiMcivi citaMto NirIhavittI have jadA sAhu / laddhUNaya eyattaM tadAhu taM tassa NicchayaM jjhANaM // mA ciTThaha, mA jaMpaha, mA ciMtaha kiMvi jeNa hoi thiro / appA appammi rao iNameva paraM have jjhANaM // " 1. artha : vicitta=aneka prakAranAM ke nirvikalpa-dhyAnanI siddhi icchatA ho to iSTa-aniSTa padArthomAM rAga-dveSa moha na karo. (48) koI paNa prakAranuM ciMtavana karatAM jyAre muni ekAgrapaNuM pAmIne niHspRhavRttivALA thAya tyAre temane nizcaya dhyAnanI prApti kahI che. (55) koI paNa prakAranI (zarIranI) ceSTA na karo; koI paNa prakAre (vacanano) uccAra na karo; koI paNa prakAre (manathI) vicAra na karo; to tame sthira thazo. ema AtmA AtmAmAM 2maNatA kare te prakAra parama dhyAnano che. (56) Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [16] lagabhaga aDadhA kalAka sudhI gAthAnI dhUna cAlu rahI pachI pote samAdhistha thayA. sarvatra zAMti prasarI. kalAka pachI ''vicArazo'' eTaluM bolI tyAMthI cAlI nIkaLyA. laghuzaMkAdi kAraNe jatA haze ema dhArI munio thoDI vAra thobhyA. paNa te pAchA pharyA nahIM. eTale munio upAzraye pAchA AvyA. AhArapANI lAvI, paravArIne beThA hatA, te vakhate bhAI ThAkarazI upAzrayamAM AvyA. temane zrI lallujI svAmIe pUchyuM, "devakaraNajIne patra lakhavA saMbaMdhI zuM thayuM?'' ThAkarazIe kahyuM, "patra lakhela che, paNa ravAnA karyo nathI.'' te ja divase sAMjanA zrI devakaraNajI vagere IDara AvI pahoMcyAM. zrImade sAte munione DuMgara paranAM zvetAMbara ane digaMbara banne derAsara ughaDAvI darzana karAvavA ThAkarazIne mokalyA. A sAte sthAnakavAsI munioe sadguru AjJAthI jinapratimAnAM darzana prathama IDaramAM karyAM. te nimitte temane apUrva ullAsa thayo. DuMgara uparanAM zrImade jaNAvelAM badhAM sthaLo ThAkarazIe badhA munione batAvyAM. eka TekarI upara digaMbara munionA samAdhisthAna tathA smaraNastUpo che tathA najIkamAM smazAna, kuMDa, guphA che te paNa jovA munione mokalyA hatA. trIje divase te ja AMbA nIce AvavAnI AjJA thayelI te pramANe sAte munio rAha jotA hatA; tevAmAM zrImadjI padhAryA. ziyALAnI ThaMDI paNa hatI ane zrI devakaraNajInuM zarIra azakta hatuM. tethI te dhrUjatA jaNAyA eTale lakSmIcaMdajI munie zrI devakaraNajIne potAnuM oDheluM kapaDuM orADhyuM. te joI zrImadgha bAlyA : 'TADha vAya che ? TADha urADavI che ?'' ema kahI te ekadama tvarAthI cAlavA lAgyA. badhA pAchaLa jhaDapathI cAlyA. kAMTA, kAMkarA, jhAMkharAM vaTAvI zrImadbhu thoDe dUra eka UMcI zilA hatI tyAM jaI pUrva tarapha mukha rAkhIne birAjyA. badhA munio sanmukha AvIne beThA. IDaranA pustakabhaMDArane ghaNAM varSothI zvetAMbara, digaMbaronI mAlikI saMbaMghI takarArane laIne tALAM vAselAM rahyAM hatAM. te bhaMDAra jovAnI taka zrImadbhune IDaranA mahArAjAnI oLakhANathI maLI hatI. temAMthI 'dravyasaMgraha' graMtha hastAkSare lakhelo zrImadgha atra lAvyA hatA. te ardho graMtha ahIM sarvane vAMcI saMbhaLAvyo. eTalAmAM zrI devakaraNajI bAlI UThyA : "have amAre gAmamAM javAnI zI jarUra che ?'' zrImade kahyuM, ''koNa kahe che ke jAo ?'' zrI devakaraNajIe kahyuM, "zuM karIe ? peTa paDyuM che.'' zrImade kahyuM, "munione peTa che te jagatanA kalyANane arthe che. munine peTa na hota to gAmamAM na jatAM pahADanI guphAmAM vasI kevaLa vItarAga bhAve rahI jaMgalamAM ja vicarata. tethI jagatanA kalyANarUpa thaI. zakata nahIM. tethI muninuM peTa jagatanA hitArthe che.'' dhyAnano viSaya carcatAM zrImadbhue kahyuM : "ghyAnanI aMdara jevuM ciMtave tevuM yogAbhyAsIne dekhAya. dRSTAMta tarIke, dhyAnamAM AtmAne pADA jevo ciMtavI A pahADa jevaDuM pUchaDuM hovAnuM ciMtave to tene AtmA terUpe bhAse che. paNa vastutaH te AtmA nathI. paNa tene jANanAra je che te AtmA che.'' Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [17] eka divase te sAMketika AmravRkSa nIce sAte munio sAthe zrImadbhu birAjyA hatA tyAre muni mohanalAlajIe zrImadna phariyAda karI "AhAra karI rahyA pachI mane muhapattI bAMghatAM vAra lAge che tethI mahArAja (zrI lallujI ) mane daMDa Ape che.' zrImadbhue kahyuM, "badhA muhapattI kADhI nAkho. ane IDaranI AsapAsa vIsa gAu sughI bAMdhazo nahIM. koI AvIne pUche to zAMtithI vAtacIta karIne tenA mananuM samAdhAna karavuM.' kalpavRkSa samAna e AmravRkSa nIce chelle divase sAte munio vahelA AvIne zrImadjInI rAha jotA hatA eTalAmAM pote padhAryA. ane vikaTa raste sarvane dorIne cAlavA lAgyA. velasIrakha nAme eka vRddha muni bolyA,'Aje maMDaLamAMthI ekAda jaNane ahIM mUkIne jaze ke zuM ? A upara javAno mArga bahu vikaTa che. ane ApaNane to atyArathI aMtara paDe che. teozrI to ghaNA utAvaLA upara caDhe che.'' zrImadbhu vahelA upara pahoMcI eka vizALa zilA upara birAjyA, pachI sAte munio AvIne sanmukha beThA. zrImad bolyA, "ahIM najIkamAM eka vAgha rahe che, paNa tame sarva nirbhaya rahejo.'' siddhazilA ane siddhasvarUpanI vAta carcAyA pachI zrImade pUchyuM, "ApaNe ATale UMce beThA chIe, te koI nIceno mANasa taLeTI uparathI dekhI zake?'' zrI lallujIe kahyuM, "nA, na dekhI zake.'' zrImade kahyuM,, "temaja nIcenI dazAno jIva UMcI dazAvALA jJAnInuM svarUpa jANI zakato nathI. paNa yogyatA prApta thAya, ane ucca dazAmAM Ave to dekhI zake. ApaNe DuMgara upara ucca sthAne hovAthI AkhuM zahera ane dUra sudhI joI zakIe chIe. paNa nIce bhUmi upara Ubhelo mAtra teTalI bhUmine dekhI zake che. tethI jJAnI ucca dazAe rahI nIcenAne kahe che, 'tuM thoDe UMce Ava, pachI jo; tane khabara paDaze.' ,,, pachI zrImadbhue badhA munione kahyuM, '"tame padmAsana vALI besI jAo ane jinamudrAvat banI 'dravyasaMgraha'nI gAthAono artha upayogamAM lo.'' te pramANe badhA besI gayA. pachI zrImadjI 'dravyasaMgraha'nI gAthAo moTA avAje bolavA lAgyA ane teno artha paNa karatA, pachI paramArtha kahetA. ema Akho 'dravyasaMgraha' graMtha paripUrNa saMbhaLAvyo, samajAvyo, tyAM sudhI te ja Asane badhA munio acaLapaNe rahyA. zrI devakaraNajI ullAsamAM AvIne bolI UThyA : "atyAra sudhImAM je je samAgama paramaguruno thayo temAM A samAgama, aho ! sarvoparI thayo. jema derAsaranA zikhara upara kaLaza caDhAvavAmAM Ave che tema A prasaMgathI thayuM che.' pachI zrImade kahyuM, "AtmAnuzAsana graMthanA kartA zrI guNabhadrAcArya te graMthanA pAchaLanA bhAgamAM ati adbhuta jJAnamAM relyA che; AtmAnA svarUpanuM vizeSa varNana spaSTa batAve che. '' ema kahI te bhAga paNa vAMcI saMbhaLAvyo. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [18] te sAMketika AMbA nIce zrImadjIe munione kahyuM, "munio, jIvanI vRtti tIvrapaNAthI paNa paDI jAya che. aMbAlAlanI vRtti ane dazA prathama bhakti ane vairAgyAdi kAraNe ucca thatAM tene evI labdhi pragaTa thaI hatI ke ame traNa cAra kalAka bogha karyo hoya te bIje divase ke trIje divase lakhI lAvavAnuM kahIe to te saMpUrNa ane amArA zabdomAM lakhI lAvatA hatA. hAla pramAda ane lobha AdinA kAraNe vRtti zithila thaI che. te doSa tenAmAM pragaTa thaze ema ame bAra mAsa pahelAM jANatA hatA." zrI lallujIne te sAMbhaLI kheda thayo, tethI zrImadjIne pUchyuM, "zuM te ema ja raheze ?" zrImadjIe kahyuM, "muni, kheda karazo nahIM. jema nadInA pravAhamAM taNAtuM pAMdaDuM eka jALA ADe aTakI jAya, paNa pharI pUra-pravAhanA vahanamAM jALAthI juduM paDIne mahAsamudramAM jaIne maLe che, tema teno pramAda amArAthI dUra thaze ane paramapadane pAmaze." be-aDhI mAsa paryata IDaranI AjubAjunA pradezamAM zrI lallujI vicaryA. pachI kherALu thaI naDiyAda AvI saM. 1955 nuM cAturmAsa tyAM ja karyuM. muMbaImAM zrI lallujI svAmInuM comAsuM thayA pachI zrImadjI sAtheno paricaya tathA patravyavahAra vaghI gayo ane sadguru pratyenA premanI vRddhi chupAvI chUpI rahe tema nahotI. zrI yazovijayajIe sumatinAtha prabhunA stavanamAM kahyuM che tema banyuM hatuM - "sajjanazuM che prItaDIjI, chAnI te na rakhAya; parimala kastUrI taNojI, mahImAMhe mahakAya; sobhAgI jinazuM lAgyo avihaDa raMga. DhAMkI izka pAlaguMjI, na rahe lahI vistAra, vAcaka yaza kahe prabhutaNojI, tima muja prema-prakAra-sobhAgI" surata, kaThora thaI saM. 1952 mAM khaMbhAtamAM zrI lallujIe comAsuM karyuM te pahelAM paNa saM. 1950 mAM patra-vyavahAra saMbaMdhe khaMbhAta saMghADAmAM carcA cAlelI tethI zrImajIne eka patramAM nIce pramANe zrI lallujI pratye jaNAvavuM thayuM hatuM - loka-samAgama vadhe, prIti aprItinAM kAraNo vadhe, strIAdinA paricayamAM AvavAno hetu thAya, saMyama DhIlo thAya, te te prakArano parigraha vinA kAraNe aMgIkRta thAya, evAM sAnnipAtika anaMta kAraNo dekhI patrAdino niSegha karyo che, tathApi te paNa apavAdarahita che...koI jJAnI puruSanuM dUra rahevuM thatuM hoya, temano samAgama thavo muzkela hoya ane patra-samAcAra sivAya bIjo koI upAya na hoya to pachI Atmahita sivAya bIjA sarva prakAranI buddhino tyAga karI tevA jJAnI puruSanI AjJAe ke koI mumukSu satsaMgInI sAmAnya AjJAe tema karavAno jinAgamathI niSegha thato nathI, ema jaNAya che; kAraNa ke patra-samAcAra lakhavAthI Atmahita nAza pAmatuM hatuM, tyAM ja te nA samajAvI che. jyAM Atmahita patrasamAcAra nahIM hovAthI nAza pAmatuM hoya, tyAM Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [19] patrasamAcArano niSedha hoya ema jinAgamathI bane ke kema? te have vicAravA yogya che. e prakAre vicAravAthI jinAgamamAM jJAna, darzana, saMyamanA saMrakSaNArthe patrasamAcArAdi vyavahAra paNa svIkAravAno samAveza thAya che; tathApi te koIka kALa artha, koI moTA prayojana, mahAtmA puruSonI AjJAthI ke kevaLa jIvanA kalyANanA ja kAraNamAM teno upayoga koIka pAtrane artha che, ema samajavA yogya che. nitya-prati ane sAghAraNa prasaMgamAM patrasamAcArAdi vyavahAra ghaTe nahIM, jJAnI puruSa pratye tenI AjJAe nityaprati patrAdi vyavahAra ghaTe che.... ...tamane sarva pacakhANa hoya to pachI patra na lakhavAnAM je pacakhANa sAdhue ApyAM che te apAya nahIM. tathApi ApyAM topaNa emAM harakata gaNavI nahIM; te pacakhANa paNa jJAnIpuruSanI vANIthI rUpAMtara thayAM hota to harakata nahotI, paNa sAghAraNapaNe rUpAMtara thayAM che te ghaTArata nathI thayuM. mULa svAbhAvika pacakhANano atre vyAkhyA-avasara nathI, lokapacakhANanI vAtano avasara che; tathApi te paNa sAghAraNapaNe potAnI icchAe toDavAM ghaTe nahIM, evo hamaNAM to draDha vicAra ja rAkhavo. guNa pragaTavAnA sAghanamAM jyAre rogha thato hoya tyAre te pacakhANa jJAnIpuruSanI vANIthI ke mumukSajIvanA prasaMgathI sahaja AkAraphera thavA daI rastA para lAvavAM, kAraNa ke vagara kAraNe lokomAM aMdezo thavA devAnI vArtA yogya nathI.... tame aMbAlAlane patra lakhyA viSemAM carcA thaI te joke ghaTArata thayuM nathI. tamane kAMI prAyazcitta Ape to levuM, paNa koI jJAnavArtA lakhavAne badale lakhAvavAmAM tamAre aDacaNa karavI na joIe, ema sAthe yathAyogya nirmaLa aMtaHkaraNathI jaNAvavuM yogya che ke je vAta mAtra jIvanA hitane arthe karavA mATe che." e ja arasAmAM zrI aMbAlAla upara patra zrImadjIe lakhyo che temAM te ja vAta viSe lakhI, jaNAve che : ". koI paNa prakAre sahana karavuM e sAruM che; ema nahIM bane to saheja kAraNamAM moTuM viparIta klezarUpa pariNAma Ave...teo vagara prAyazcitte kadApi te vAta jatI kare tevuM hoya topaNa tamAre eTale sAdhu lallujIe cittamAM e vAtano pazcAttApa eTalo to karavo ghaTe che ke Ama paNa karavuM ghaTatuM nahotuM. have pachImAM devakaraNajI sAdhu jevAnI samakSatAthI zrAvaka tyAMthI amuka lakhanAra hoya ane patra lakhAve to aDacaNa nahIM eTalI vyavasthA te saMpradAyamAM cAlyA kare che tethI ghaNuM karI loko virogha karaze nahIM, ane temAM paNa virogha jevuM lAgatuM hoya to hAla te vAta mATe paNa ghIraja grahaNa karavI hitakArI che. lokasamudAyamAM kleza utpanna na thAya, e lakSa cUkavA yogya hAla nathI.." saM. 1951 nuM comAsuM zrI lallujIe suratamAM karyuM, tyAre temanA moTA sAdhue mALavAmAMthI patra lakhI saM. 1952mAM temane khaMbhAta teDAvyA. saM. 195ranuM comAsuM zrI lallujIe khaMbhAtamAM karyuM tyAre zrImajI rALaja thaI khaMbhAta padhAryA hatA ane aThavADiyuM rahyA hatA. te prasaMge munionuM temanA samAgamamAM javuM thatuM tethI lokomAM ane sAdhuomAM carcA thatI. ane moTA sAdhu bhANajIrakhane kAne paNa te vAta laMbAIne pahoMcelI tethI saM. 1953 nA phAgaNa mAsamAM Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [20] khaMbhAtamAM vIsa sAghuo ekaThA thayA. te viSe TUMkAmAM zrI aMbAlAlabhAIe zrImadjIne patra lakhyo che, temAM te jaNAve che - munizrI bhANajIrakhajIe teDAvavAthI kula sAdhu vIsa ekaThA thayA che. munizrI lallujI Adi ThANAM cha AjJAnusAra varte che. te loko to vizeSa ceSTAmAM, niMdAmAM AvI gayA che. atrenA sau mumukSuo AjJAnusAra varte che. have to te lokoe hadapAra prarUpaNA ane niMdA karavA mAMDI che. te prasaMge jo jarA kahevA jAya che ke munino mArga kevo hovo joIe, vagere sahaja kahe che to te paNa te lokone avaLuM bhAse che...aneka prakAre anyAyathI prarUpe che, tyAM muni vagere sI atyAre to samapaNe rahyA che. koI kAMI bolatuM nathI. jarA vAta karavA jaIe to anyAyapaNe ja bolavuM, tyAM A jIvano zo Azaro ? have to he prabhu ! ApanuM zaraNa eka AdhArabhUta che. je sAdhu sanmArganI icchAvALA che temAMthI ekeka ekekane bolAvIne vizeSa prakAre dabAve che, mArgathI pADavAnuM prayatna kare che. ane lokasamudAya vakhate anya anya prakAre hAsyAdika ceSTA kare che. teo cha munio to samapaNe rahyA che. muni devakaraNajIne sAcI vAtamAM zUravIrapaNuM AvI jAya che. paNa mana dabAvIne besI rahyA che. have to te lokone vizeSa Agraha thaI paDyo che. tyAM vagara pUchyuM ekadama A sAdhuone saMghADA bahAra mUkI de tyAM A cha munioe zI rIte vartavuM ? kadApi saMghADA bahAra na mUke ane ekekane judA pADIne potAnA saMgamAM rAkhIne viSamapaNe dabAve athavA pADavAno prayatna kare tyAM A munioe zI rIte vartavuM ? keTalAka thatI jijJAsAvALA munione to A prasaMge vizeSa dRDha thayuM che ane thAya che to paNa have to Dare che ke A saMga bhaMDo che ane temAM rahevuM thaze to kema karavuM ? e viSe khulAso icche che. patrathI lakhavAnuM vizeSapaNe banyuM nathI. paNa adveSapariNAme ja vartavAnuM rAkhyuM che. topaNa agnijhALa AgaLa rahevAthI uSNapaNuM thayA vinA rahetuM nathI. chatAM dAbI dAbIne rAkhI rahyA che. have to Apa parama kRpALudevazrInI parama kRpAthI jagatanuM kalyANa thAo. A saMsargathI game teTaluM hoya topaNa citta vikSepa pAmI jAya che. have te munione UThavA de ema lAgatuM nathI. tema te loko amArA sAthe to kaMI vAta ja karatA nathI... atyaMta vRDha pariNAme rahI zakavA jeTalI mArI sthiti nathI eTale satyanI vAtamAM yuvAnapaNuM AvI jAya che. ane je sAcI vAta karIe chIe tene hAsyamAM anyAyapaNe kADhI nAkhe che. e vaLI pharI pAchI anukaMpA AvI jAya che." zrImadjInI salAha-saMpathI rahevAnI sUcanAthI AvI satAmaNImAMya moTA gaNAtA sAdhunA kahyAmAM rahevA jeTalI namratA ane laghutA zrI lallujI ghAraNa karI svAdhyAyAdimAM kALa gALatA tenI chApa sarva sAdhuo para paDyA vinA rahetI nahIM. ane lokone paNa temanI zAMta prabhAvika mukhamudrA tema ja bhakti, vairAgyAdi guNathI temanI mahattA samajAtI vaLI zrI devakaraNajInA vyAkhyAnathI to niMdaka-varga paNa prAye palaTAI jato. saM. 1954 nA mAgazara vada bIje zrI lallujIe zrImajI upara patra lakhelo temAM pote lakhe che : "he nAtha ! zrI khaMbhAtathI muni chaganajIe eka patra lakhAvela ane te bhAI Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [21] aMbAlAlabhAIne ApI kahyuM ke muni lallujI vagere munioe mokalajo. teo lakhe che ke tamo amadAvAda kSetre na gayA tethI karI amone bahu kheda thayo che.....he prabhu ! amane vicAratAM ema samajAyuM ke zrI amadAvAda kSetre ApaNe nahIM ja javuM tema to che nahIM ane vaLI svapakSa-sAdhune kheda thAya che. vaLI ghaNo Agraha kheMca rahe che, to ApaNe sadgurunuM zaraNa laI javuM karIe evo vicAra karI teno Aja javAba zrI amadAvAda tathA khaMbhAta lakhyo che.'' A patrano uttara zrImadbhue ApatAM jaNAvyuM che : vihAra karI amadAvAda sthiti karavAmAM manane bhaya, udvega ke kSobha nathI, paNa hitabuddhithI vicAratAM amArI dRSTimAM ema Ave che ke hAla te kSetre sthiti karavI ghaTArtha nathI....samAgama thaye jaNAvazo ke 'AgaLanA karatAM saMyamamAM moLapa karI hoya ema Apane jaNAtuM hoya to te jaNAvo, ke jethI te nivRtta karavAnuM banI Ave; ane jo Apane tema na jaNAtuM hoya to pachI koI jIvo viSamabhAvane AdhIna thaI tema kahe to te vAta pratye na jatAM AtmabhAva para jaIne vartavuM yogya che....kadApi Apa ema dhAratA ho ke je loko asaMbhAvya vAta kahe che te lokonA manamAM potAnI bhUla dekhAze ane dharmanI hAni thatI aTakaze, to te eka hetu ThIka che...paNa eka vAra to aviSamabhAve te vAta sahana karI anukrame svAbhAvika vihAra thatAM thatAM teve kSetre javuM thAya ane koI lokone vahema hoya te nivRtta thAya ema kartavya che; paNa rAgadRSTivAnanAM vacanonI preraNAthI tathA mAnanA rakSaNane arthe athavA aviSamatA nahIM rahevAthI lokanI bhUla maTADavAnuM nimitta gaNavuM te AtmahitakArI nathI.'' ki zrI lallujI saM. 1954 nA poSa mAsamAM lakhe che :--"zrI vaso kSetra madhye munizrI bhANajI svAmIno samAgama thayo te aviSama bhAvathI--samAdhie--vAtacIta karI. tethI temaNe paNa kahyuM ke tamo sukhe ATalAmAM pharo ane ame paNa hAla zrI amadAvAda kSetre nahIM jaIe, ema kahI samatAe kaSAyarahita samAgama karI, UThI zrI kheDA padhAryA che.'' saM. 1955 caitra suda pAMcamanA patramAM zrI lallujI zrImaddna lakhe che :~'comAsuM muni chaganajInuM khaMbhAta thAya tema samajAya che, paNa muni devakaraNajI (kacchathI) Ave to pheraphAra karavo haze to te savaDa bane tema che. koI viSama bane tema nathI...Aja muni bhANajIrakhano patra Avaze.'' pachI zrI lallujIe comAsuM naDiyAda karyuM ane zrI devakaraNajIe vasomAM karyuM. saM. 1955 nA comAsA pachI zrI lallujI Adi munione khaMbhAtanA saMghADA bahAra mUkelA chatAM sAmA pakSa sAtheno saMbaMdha taddana chUTo paDyo hoya ane ekabIjA pratye dveSabhAva na rahyo hoya ema uparanA patronA utArA uparathI spaSTa samajAya che. saMghADAmAM sarakhe sarakhA be bhAga paDavA chatAM pustaka pAnAM vagere mATe koI paNa jAtanI mAgaNI ke takarAra zrI lallujI Adi munio taraphathI thayelI nahIM e emanI udAratAnI ane niHspRhatAnI chApa badhA sAdhuo upara paDelI. kaSAyanI vRddhi thAya tevA nimittomAM paNa zrImadjInA upadezathI ane zrI lallujI Adi munionI AjJAMkita vRttithI jANe kaMI banyuM nathI tevuM mAnI temanA saMbaMdhathI te chUTA paDI AtmahitamAM ja mazagUla rahyA hatA. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [22] A arasAmAM bhAIzrI aMbAlAla eka patramAM suMdara vicAraNA pradarzita kare che H-- "AvA laukika udayathI manane saMkoca nahIM karatAM, mahA munio AnaMdamAM rahe che ane nIce pramANe paramArtha vicAre che :-- asatsaMga dUra thaze; mArApaNuM AkhA jagatanuM choDyuM hatuM ane temAM A piyA saMghADAne laIne kaMI vaLagyuM hatuM te saheje chUTyuM, e parama kRpA zrI sadgurunI che. have to he jIva ! tAro gaccha, tAro mata, tAro saMghADo ghaNo moTo thayo--cauda rAjaloka jevaDo thayo. SaD darzana upa2 samabhAva ane maitrI rAkhI nirmamatvabhAve, vItarAgabhAve AtmasAdhanane bahoLo avakAza maLyo. jenI vRtti aMdara AtmabhAvamAM UtaratI jAya che tene kSetra, kALa, dravya, bhAva kaMI naDatAM jaNAtAM nathI.....nirmaLa evuM jaLa khArA samudra bheguM maLavAthI zAMta paDI rahevA icchatuM nathI paNa sUryanI garamInA yoge varALarUpa thaI, vAdaLarUpa thaI jagatane amRtamaya thavA sarva sthaLe paDe che. tema ja Apa jevA mahA munio sat evA parama svarUpane jANyAthI nirmaLa jaLarUpa thaI AkhA jagatanA hitane mATe mArApaNuM choDI gacchamatAdinI kalpanAthI rahita thaI AkhA lokane amRtamaya karavA vItarAgabhAva sevo cho ! ....jIva ajJAna, mithyAtvabhAvamAM jyAM sudhI che tyAM sudhI mithyAtvamAM ne gacchamAM jJAnI tene gaNe che. mithyAtva gayA pachI samakita prApta thatAM tene te nAta, jAta, ToLI, mata-gacchamAM gaNyo; ane terame guNaThANe gayo ke caudame che topaNa dehadhArInA gacchamAM gaNANo; paNa zuddha, nirmaLa, zuddha saccidAnaMda siddhasvarUpa pragaTyuM tyAre te kRtArtha thayo, sarvathI bhinna, nirmaLa thayo....' temanA bIjA patramAM paNa himmatadAyaka preraka lakhANa che - 'vicAravAna jIvoe evo nizcaya karyo che ke A jIvane koI kSayopazamAdi kAraNathI ke pUrvopArjita karmodayathI....mAna-apamAnAdi kAraNo maLe che. arthAt zuddha AcaraNathI, tapobaLathI, zAstrajJAnathI, vicArazaktithI, vairAgyAdi kAraNo ityAdithI je kaMI pUjyapaNuM prApta thAya che, satkArAdi maLe che te sau pUrvopArjita prArabdhodayathI thAya che. ane je kaMI asamAdhi, kSudhA, tRSA, apamAna, asatkAra ityAdi prApta thAya che te paNa prArabdhodayathI. emAM A jIvanuM kartRtva kaMI nathI; mAtra pUrve bAMdhelAM evAM zubhAzubha karmanuM ja te phaLa che; ema jANI vicAravAna jIvo mAnaapamAnAdi kAraNomAM samavRSTie rahI AtmasamAdhimAM pravarte che... bhAIzrI velasIbhAI munizrInI sevAmAM paryuSaNa parva gALavA mATe kAle ahIMthI te tarapha padhAryA che.'' be cAra mAse munisamAgama karatA rahevA zrImadjIe mumukSuvargane bhalAmaNa karelI hovAthI anukUlatAe munivaronA darzana-samAgamArthe mumukSuo temanI samIpe jatA ane patravyavahArathI paNa lAbha letA. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [23] naDiyAda cAturmAsa pUruM thayA pachI zrI lallujI Adi vIramagAma javA nIkaLyA. zrI devakaraNajI Adi paNa viramagAma AvyA hatA. chaye sAdhu vIramagAma rahI bhakti, jJAna, vicAra AdimAM kALa gALatA hatA. zeSa kALa pUro thavAthI zrI mohanalAlajI Adi sANaMda tarapha gayA. te ja rAtre zrImadjI vIramagAma padhAryA, ane upAzrayamAM samAgama thayo. zrI AnaMdaghanajI ane zrI devacaMdrajInAM stavano bolyA pachI zrImadjIe "vIrajIne caraNe lAguM, vIrapaNuM te mAguM re' e mahAvIra bhagavAnanA stavananA artha karyA hatA. savAre vanamAM pharI samAgama thayo hato. pachI zrImadjI vavANiyA tarapha padhAryA. ane zrI lallujI Adi amadAvAda tarapha AvyA. thoDA ja samayamAM zrImadjI vavANiyAthI amadAvAda padhAryA. ane bahAranI vADI pAsenA nagarazeTha premAbhAIne baMgale UtaryA hatA. zrImajI rAjapuranA derAsare javAnA hovAthI zrI lallujI Adi munione paNa khabara ApI hatI. derAsaramAM chaThThA padmaprabha prabhujInuM stavane pote bolyA ane mULanAyakajI pArzvanAtha prabhunI bAjumAM je bhavya ghavala pratimAjI che tenI samIpa jaI zrImadjI bolyA, "devakaraNajI, juo, juo AtmA!' eTale lallujI Adi pratimAjI pAse AgaLa AvyA. zrImajI bolyA, "digaMbara AcAryo nagna rahyA mATe bhagavAnane paNa digaMbara rAkhyA; ane zvetAMbara AcAryoe vastra dhAraNa karyA tethI bhagavAnane AMgI, mukuTa vagere ghAraNa karAvyAM." pachI derAsara bahAra paghArI munione pharamAvyuM, "munio, bahAra vRSTi karazo to vikSepano pAra nathI. mATe aMtardraSTi karo." amadAvAdathI zrImajI IDara tarapha padhAryA, ane zrI lallujI Adi thoDA divasa pachI naroDA tarapha vicaryA. IDarathI zrImadjIno patra naroDA Avyo ke pote naroDe bIje divase Utaraze. amadAvAdathI mumukSu bhAIo paNa naroDe AvyA hatA. bAra vAge zrI lallujI Adi munione nivRtti sthaLe jaMgalamAM padhAravA zrImadjIe samAcAra mokalyA. munio upAzrayathI bhAgoLe pahoMcyA teTalAmAM zrImadjI Adi paNa tyAM rAha jotA UbhA hatA. unALAnA tApathI jamIna bahu tapI gaI hatI. paraMtu "sAdhunA paga dAjhatA haze" ema bolI zrImadjI potAnA joDA (slIpara) kADhI nAkhI gajagatithI dUra vaDa sudhI ughADe page cAlyA. sAghuo chAyAno Azraya levA tvarita gatithI cAlatA hatA. paNa pote akaLAyA vagara, kaMI taDakAnI kALajI karyA vinA, zAMtithI cAlatA hatA. gAmanA loko paNa vAto karatA ke zrI devakaraNajI mahArAja jaNAvatA hatA ke A jJAnI puruSa che te vAta sAcI che. vaDa nIce zrImadjI birAjyA temanI sAme chaye munio namaskAra karIne beThA. zrImadjInA paganAM taLiyAM lAlacoLa thaI gayAM paNa paga para hAtha sudhdhAM pheravyo nahIM. zrI devakaraNajI sAmuM joI te bolyA, "have ame taddana asaMga thavA icchIe chIe. koInA paricayamAM AvavuM gamatuM nathI evI saMyamazreNimAM AtmA rahevA icche che." zrI devakaraNajIe prazna karyo, "to anaMtI dayA jJAnI puruSanI che te kyAM jaze ?" zrImadjIe javAba Apyo. "aMte e paNa mUkavAnI che." Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [24] zrImadjIe pUchyuM, "sthAnakavAsI loko tamane vikSepa kare che tenuM zuM kAraNa?" zrI devakaraNajIe jaNAvyuM : "Apano citrapaTa amArI pAse rahe che te temane sAle che." zrImajI bolyA, "ATalA kAraNe ame tamane citrapaTanI AjJA karI nahotI. jJAnInI AjJA pUrvApara avirogha hoya. tame tamArI icchApUrvaka citrapaTa potAnI pAse rAkhyA hatA te have mUkI do. digaMbarI pustaka yogapradIpa' nAmanuM che te tamane mokalazuM, te vAraMvAra vicArajo." - saM. 1956 nuM comAsuM zrI lallujI svAmIe sojitrA sonInI gharmazALAmAM karyuM hatuM. tyAM digaMbara bhaTTAcAryano temane samAgama thayelo. sthAnakavAsI veza hovA chatAM saMghADAthI judA thayA pachI sthAnakavAsIono paricaya bahu na paDe tevAM sthaLe cAturmAsa gALavAno vicAra rAkhelo hato. sojitrAmAM cAturmAsa pUruM thayuM eTalAmAM zrI lallujI Adine patrathI samAcAra maLyA ke zrImajI amadAvAda padhAryA che temaja zrI devakaraNajIne paNa samAcAra maLelA tethI badhA munio vihAra karIne amadAvAda AvyA. zrI lallujIne rastAmAM tAva Avato hato. tethI temanAM upakaraNa zrI mohanalAlajIe UMcakI lIdhelAM; eka pothI temanI pAse hatI te sAthenA muni narasIrakhe UMcakI levI joItI hatI ema zrI mohanalAlajIne lAgeluM, tethI te vAta temaNe zrI devakaraNajIne amadAvAda karI, te uparathI zrI devakaraNajIe narasIrakhane Thapako Apyo. paNa temano pakSapAta karI nAsIrakhanA sAthI anya munie zrI devakaraNajInI avajJA karI. A vAta koIe zrImadjIne karelI nahIM, paraMtu badhA munio jyAre zrImadjInAM darzana karavA AgAkhAnane baMgale gayA tyAre zrImadjIe vAtacItanA prasaMgamAM jaNAvyuM, "munio, A jIve strIputrAdinA bhAra vahyA che, paNa sapuruSonI ke gharmAtmAnI sevAbhakti pramAdarahita uThAvI nathI." ema kahI lakSmIcaMdajI munine AjJA karI ke "A "jJAnArNava' graMtha jyAM sudhI devakaraNajI paripUrNa vAMcI na rahe tyAM sudhI vihAramAM paNa tamAre UMcakavo." pachI muni devakaraNajIne "jJAnArNava' vAMcavAnI preraNA karI te jJAnArNava' graMtha temane vahorAvyo. "kArtikeyAnuprekSA' nAmano graMtha zrI lallujIne vahorAvyo. ane te paripUrNa vAMcavA, svAdhyAya karavA jaNAvyuM tathA zrI mohanalAlajIne te graMtha UMcakavAnuM pharamAvyuM. - zrImadjIe zrI lallujIne kahyuM, "muni, "kArtikeyAnuprekSA'nA kartA kumAra brahmacArI che. temaNe A graMthamAM apUrva vairAgyanuM je nirUpaNa karyuM che tevI aMtaradazA ane tevI utkRSTa bhAvanA te mahAtmAnI vartatI hatI. nivRtti sthaLe bahu vicArazo." zrI devakaraNajI svAmIne paNa kahyuM, tamAre paNa A graMtha atyaMta vAMcavo, vicAravo. banne arasaparasa graMtha badalI laI vAMcajo, vicArajo." zrI devakaraNajIe zrImadjIne pUchyuM, "ApanuM zarIra AvuM ekadama kRza kema thaI gayuM?" zrImadjIe uttara Apyo-"ame zarIranI sAme paDyA chIe." - zrImajI amadAvAdathI vaDhavANa javAnA hatA tyAre AgalI rAtre pote bhAvasAranI vADImAM munio UtaryA hatA tyAM paghAryA ane potAne vaDhavANa javAnuM che te jaNAvI zrI lallujI pratye Thapako detAM bolyA, tame ja amArI pAchaLa paDyA cho; ame jyAM jaIe chIe tyAM doDyA Avo cho. amAro keDo mUktA nathI." Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [25] zrI lallujI svAmIne paNa ema thayuM ke have jyAre pote teDAvaze tyAre emanA caraNamAM jaIza, teDAvyA vinA have nahIM jAuM; tyAM sudhI emanI bhakti karyA karIza. bIje divase zrI lallujI ane zrI devakaraNajIne AgAkhAnane baMgale bolAvI zrImadjIe potAnI dazA viSe vAta karI, "have eka vItarAgatA sivAya amane bIjuM kaMI vedana nathI. amArAmAM ane vItarAgamAM bheda gaNazo nahIM." | zrI lallujI ane zrI devakaraNajIne tevI ja zraddhA hatI paNa zrImukhe te dazA sAMbhaLI parama ullAsa thayo, ane jatAM pahelAM ApaNane potAnuM hRdaya kholI vAta karI dIdhI ema bannenA hRdayamAM thavAthI parama saMtoSa thayo. zrImadjI amadAvAdathI vaDhavANa kempamAM paghAryA. tyAM keTaloka kALa rahI rAjakoTa padhAryA ane saM. 1957 nA catra vada pAMcamane maMgaLavAre zrImadjIno dehotsarga thayo. te samAcAra zrI lallujI muni kAviThA hatA tyAre zeTha jhaveracaMda bhagavAnadAsane saranAme jaNAvavAmAM AvyA hatA. zrI lallujI munine pAMcamano upavAsa hato, ane rAtri jaMgalamAM gALI bIje divase gAmamAM AvyA tyAre zeTha jhaveracaMdabhAI ane temanA bhAI ratanacaMda banne vAto karatA hatA ke munizrIne pAraNuM thaI rahyA pachI samAcAra ApavA. te vAta munizrIe pragaTa pUchI ane temanA AgrahathI paramakRpALu zrImad rAjacaMdranA dehotsarganA samAcAra temaNe kahyA eTale munizrI pAchA jaMgalamAM cAlyA gayA. ane ekAMtamAM kAyotsarga, bhakti AdimAM te divasa gALyo. pANI paNa vAparyA vinA caitra mAsanA garamInA kALamAM virahavedanAno te divasa jaMgalamAM gALyo. tyAMthI zrI lallujI Adi munio vaso tarapha padhAryA. have zrI aMbAlAlabhAIno satsaMga samAgama AzvAsaka ane utsAhapreraka rahyo hato. saM. 1957 nuM cAturmAsa zrI lallujI Adie vaso kSetre karyuM hatuM. zrI munivarone khaMbhAta tarapha AmaMtraNano patra zrI aMbAlAlabhAIe lakhyo che te bahu vicAravA yogya che. te lakhe che : "viSama saMsAra choDI cAlyA te parama vItarAgI puruSone namaskAra ! vItarAgI munionA caraNAraviMdamAM amArA savinaya bhaktibhAve namaskAra prApta thAya. parama vItarAgI puruSonI kRpAthI jJAna (jJAnI) nI upAsanA karatAM dehamamatvanA tyAgane lIdhe AtmAnaMdamAM jhUlatA evA ane pAramArthika draSTithI bhAvika jIvo para niHspRha karuNA darzAvatA Apa AnaMdamAM birAjo cho ema jANavA jIva niraMtara icche che. sadgurudevanA amRtamaya vacananuM pAna karI jenuM vacana vItarAgI bhAvane pAmyuM che, bhakti karI jenI kAyA vItarAgI bhAvane pAmI che, niraMtara smaraNathI jenuM mana vItarAgI bhAvane pAmyuM che ane sadgurumukhe lokanuM svarUpa samajI je AtmabhAvamAM rame che, tevA mahAmuninuM svarUpa amArA hRdayamAM sadA rahe. saMsAranA pravAhamAM taNAtA, bhavATavImAM rakhaDatA A raMka jIvanA uddhAra arthe Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [26] mahA munionuM A tarapha paghAravuM thAya ema A jIva niraMtara vInave che. parama puruSanI kRpAthI ahIM zAMti jaNAya che. te puruSane amArA parama parama bhaktibhAve namaskAra ho ! te mahAna vitarAgI gurudevanA caraNa amArA hRdayanA hRdayamAM sadA sthApita raho! te parama puruSa mahAvIranuM caraNazaraNa ane smaraNa ja sadA tamane amane prApta ho ! cAre gatimAM nahIM javAno jANe draDha saMkalpa karI lIdho hoya evI gADha dhyAna-mudrAne gharatA, AtmasvarUpamAM vRttino laya karatA, Atmastha thayelA mahAna munione vAraMvAra namaskAra ho ! pracaMDa vItarAgatAne ghAraNa karatA, kSamArUpI khagane dhAraNa karI kaSAyarUpI jagatamAM UthalapAthala karI nAkhI jANe jagatamAMthI kaSAya nirmULa karavAnI icchAe ja mInapaNuM grahaNa karatAM jJAnInA caraNanuM zaraNa le che. mokSanagarI levAne mahAvIra puruSa mAphaka sarve saMyamanAM Ayughane sajjatA, Atmajyotine udyota karatA, sarve vibhAvane prajvalita karI nAkhatA hoya ane iMdriyone saMkocI padmAsane vRDha vRtti aMtaradRSTi karI caitanya AnaMdamAM nimagna thatA munine vAraMvAra namaskAra ho ! namaskAra ho !" - zrImadjInA dehotsarga pachI "muMbaI samAcAramAM prasiddha karavA taiyAra karelI ke prasiddha thayelI vinaMti zrI lallujI tathA zrI devakaraNajI Adi munivaro dvArA ke temanA nAme koI mumukSu dvArA jAherAtarUpe lakhAyela zrI lallujInA saMgrahita patromAMthI maLI Ave che te nIce ApI che. te uparathI zrImano dehotsarga thayo te arasAmAM jJAnamaMdira ke AzramanI yojanA amuka bhaktavargamAM spharelI jaNAya che. saM. 1958 mAM zrI devakaraNajInA avasAna pahelAM A lakhAyela lAge che - zrImad rAjacaMdra jJAnamaMdira sthApavAnI jainamunio taraphathI karavAmAM AvatI vinaMti. maherabAna muMbaI samAcAranA adhipati joga, sAheba, munizrI lallujI, munizrI devakIrNajI Adi jaina munioe nIce pramANe vicAra darzAvyo che, te ApanA prasiddha patramAM pragaTa karavA kRpA karazo. bhagavAna mahAvIre praNIta karela vItarAgamArganI sthAyI sthitimAM temanA nirvANa paghAryA pachI krame krame sthityAMtarane laIne zvetAMbara ane digaMbara ema be pakSo thayA. amuka vicArono pheraphAra thayelo e kharuM, paraMtu be pakSane eTaluM badhuM bhinnapaNuM paDI javAnuM kAraNa to ema jaNAya che ke te banne pakSonI sthiti judA judA prakAranA rAjyataMtra ane sthalamAM thaI hatI, ane tene laIne banne pakSe je saMjogomAM pote mukAyA hatA te saMjogone anusarI rahevA karavAnA niyamAdikamAM pheraphAra karyo. ghaNo vakhata javA pachI to evI dazA, kALasthiti thaI paDI hatI ke zvetAMbara ane digaMbara matAnuyAyI ghaNA kALa sudhI prasaMgamAM paNa AvI zakyA nahotA. vacamAM vacamAM banne pakSanI aMdara mahAtattvajJa puruSo thaI gayA. yadyapi teone banne pakSomAM pheraphAravALA thoDAghaNA vicAro nirNaya karavAno yoga banyo nahoto kemake banne pakSanA tattvavettAo upara gaMbhIra sevA Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [27] bajAvavAnI javAbadArI hatI ane te e ke jJAnanA abhAve karI potapotAnA pakSanI je adhama sthiti thaI javA pAmI hatI te sudhArI yogya sthitimAM mUkavAnuM kAma teone karavuM paDatuM hatuM. dA.ta. haribhadrasUrino samaya laIe. je samaye e mahAna AcArya thayA te vakhate lokonI evI avyavasthita sthiti thavA pAmI hatI ke tene sudhAravAnuM kAma temane hAtha dharavuM paDyuM; ane te kAmane saMpUrNa ka2vAmAM je zrama ane samaya temane rokavA paDyA te eTalA badhA vistIrNa hatA ke zvetAMbara ane digaMbara pakSanA vicAromAM je pheraphAra jaNAtA hatA tenA upara bannee sAthe maLI vicAra calAvI teno nirNaya karI pheraphAra karavAno samaya temanI pAse rahyo nahoto. ane tene laIne zvetAMbara pakSanI ja sthiti sudhAratAM je mahAlAbhanuM kAraNa hatuM te temaNe karyuM. e ja pramANe digaMbara tattvajJapuruSone karavuM paDeluM. AvA kAraNathI banne pakSanA vicAromAM pheraphAra hato te ema ne ema rahI gayo. tyAra pachI hemacaMdrAcAryano vakhata lo. temane mATe paNa potAnA pakSanI avyavasthita sthiti sudhAravAnuM kAma taiyAra hatuM. eTale digaMbara pakSanI sAthe nirNaya karavAnuM kAma teothI paNa karI zakAyuM nahIM. A ja rIte bIjA mahat puruSonI sthiti thayelI jaNAya che. nAnA judA judA matamatAMtaro eTalA badhA vadhI paDelA ke game tevA moTA AcAryane A matamatAMtara5NuM dU2 ka2vAnuM kAma ghaNuM zramita hatuM. chatAM paNa teoe potAthI banato prayAsa karyo. hemacaMdrAcArya pachIno samaya eTalo badho avyavasthitapaNAne pAmI gayelo ke te avyavasthitapaNAe mAtra matAMtara5NuM ja utpanna karavAnuM kAma kareluM. A rIte be mukhya pakSanA vicArAMtaranuM samAghAna karavAnuM kAma bAkI rahI gayuM. hAlanuM rAjataMtra sthAyI thavAthI hamaNAM koI mahAtmAo thaI Ave to tene mATe e muzkelI ochI thaI hatI, jo ke bIjI taraphathI ghaNA ja nAnA matamatAMtaro vadhI paDelA ane tethI matAgrahe bahu jaDa ghAlelI te jaDa ukheDavAnA kAme teTalI muzkelI UbhI karI hatI. topaNa A muzkelIne pahoMcI vaLavA mATe hamaNA ja paMcatva pAmelA mahAtmA utpanna thayA hatA. ema jaNAtuM hatuM ke pavitra AtmA jinamArganA bhAnu tarIke udaya thayo hato. pote sarva darzananA sUkSma abhyAsI thaI Atmatattva saMbaMdhInA vicAronuM satva kADhyuM hatuM. nahoto tene mana jinamArga potAno ke nahoto vedAMtamArga potAno. teo, je mArga vItarAga dazAnuM bhAna karAvato te ja mArga AtmAnuM kalyANa karanAro upadezatA hatA. mahA AkSepo khamyA pachI teo eka niSpakSapAtI ane matamatAMta22hita nirmaLa AtmamArganA upadeSTA che tevuM lokone jANavAmAM AvavA lAgyuM hatuM; ane zuddha vItarAga AtmamArganI dazAnuM bhAna karAvanAra te ja puruSa che evI lokone pratIti thavAnI zarUAta thaI hatI. paraMtu aphasosa ! te Ugato sUrya asta thayo, teonuM vartamAna AyuSyakarma pUruM thayuM. pariNAma, vItarAgamArgano udyota thato aTakyo ! ame paNa bIjAonI peThe matAgrahamAM rAcI rahyA chIe. mana, vacana ane kAyAthI potApaNAnA tyAganI pratijJA karyA chatAM potAnA matano kadAgraha eTalo badho jaDa ghAlI beThelo ke eka zuddha gRhasthAzramI je dharmajJAnanI AvazyakatAthI ajJAta chatAM potAnA parigrahamAM eTaluM badhuM potApaNuM nahIM mAnI beTho hoya. AvI dharmaguruonI sthiti hoya tyAM lokanuM kalyANa thavAnI zI AzA rAkhavI ? amane AvI ajJAnadazAmAM AtmakalyANano mArga niHspRhIpaNuM che evuM bhAna Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [28] karAvanAra te pavitra mUrti hatI. ame matAgrahapaNAthI potAnA AtmAnA ahitanuM kAma karye jaIe chIe evuM te mahAtmAe amane samajAvyuM hatuM. ane tethI ja ame bIjAonI peThe potApaNuM mAnI beThelA hatA temAM amArA AtmAnuM ahita karatA hatA, ema amane kaMI samajAyuM hoya ema lAge che. amane te mahAna pavitrAtmAnA satsamAgamano je apUrva lAbha maLyo hato, te uparathI amane niHsaMdehapaNe lAgatuM hatuM ke jo zrI mahAvIre praNIta karelA mArgano uddhAra karanAra puruSa koI hoya to te A ja puruSa hatA. e niHsaMzaya hatuM ke jo te mahAtmAnuM AyuSya vizeSa hota to nAnA nAnA matamatAMtaro to avazya dUra thavAnA hatA. eTaluM ja nahIM paNa zvetAMbara ane digaMbara mArganA sUkSma vicArotara paNa dUra thaI je rIte zrI mahAvIre vItarAga mArgano pracAra karyo hato te A mahAtmAthI thavAno hato. paraMtu have te saghaLI AzAo vyartha thaI che. ane keTaluM ajJAna vaghavAnuM che te kalpI zakAtuM nathI. te mahAtmAnA anuyAyIoe bIjuM kaMI nahIM to eTaluM to avazya karavuM ghaTe che ke teonA boghanuM anukaraNa karI zakAya teTalA mATe eka jJAnamaMdira sthApavuM. te jJAnamaMdiranI evI yojanA thavI joIe ke teonA anuyAyInAM sadvartana janamaMDaLane draSTAMtarUpa thaI paDe." uparanA lakhANanI pAchaLa je sUjha kAma karI rahI che te samajavA nIce Apela zrImanuM lakhANa upayogI thaze : jo mULa mArga pragaTatAmAM ANavo hoya to pragaTa karanAre sarvasaMga parityAga karavo yogya; kemake tethI kharekharo samartha upakAra thavAno vakhata Ave.. jo kharekhara upadezaka puruSano joga bane to ghaNA jIva mULa mArga pAme tevuM che... paNa vRSTi karatAM tevo puruSa dhyAnamAM Avato nathI, eTale kaMIka lakhanAra pratye ja draSTi Ave che...... sarvasaMgaparityAgAdi thAya to hajAro mANasa mULa mArgane pAme, ane hajAro mANasa te sanmArgane ArAthI sadgatine pAme ema amArAthI thavuM saMbhave che............... gharma sthApavAnuM mAna moTuM che; tenI spRhAthI paNa vakhate AvI vRtti rahe, paNa AtmAne ghaNI vAra tAvI jotAM te saMbhava havenI dazAmAM ocho ja dekhAya che, ane kaMIka sattAgata rahyo haze to te kSINa thaze ema avazya bhAse che, kemake yathAyogyatA vinA, deha chUTI jAya tevI draDha kalpanA hoya to paNa, mArga upadezavo nahIM, ema Atma-nizcaya nitya varte che.... mArA manamAM ema rahe che ke vedokta gharma prakAzavo athavA sthApavo hoya to mArI dazA yathAyogya che. paNa jinokta gharma sthApavo hoya to haju teTalI yogyatA nathI, to paNa vizeSa yogyatA che, ema lAge che." ['zrImad rAjacaMdra' AMka 708 saMpUrNa vicAraNIya.] "unnatinAM sAdhanonI smRti karuM chuM - boghabIjanuM svarUpanirUpaNa mULa mArga pramANe ThAma ThAma thAya. ThAma ThAma matabhedathI kaMI ja kalyANa nathI e vAta phelAya. pratyakSa sadgurunI AjJAe gharma che ema vAta lakSamAM Ave. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [29] dravyAnuyoga,- AtmavidyAprakAza thAya. tyAgaverAgyanA vizeSapaNAthI sAghuo vicare. navatattvaprakAza. sAghugharmaprakAza. zrAvakadharmaprakAza. vicAra. ghaNA jIvone prApti." (AMka 709) zrImadjInI hayAtImAM temanA darzana-samAgamanI bhAvanAthI zrI lallujI svAmI naDiyAda, ANaMda, amadAvAda, naroDA Adi sthaLomAM vihAra karatA ane samAcAra maLe to sTezananA gAme jaI pahoMcatA, ane zrImadjI muMbaI ke kAThiyAvADa jatA hoya to darzana, samAgamano lAbha cUkatA nahIM. paraMtu have tenuM baLavAna kAraNa rahyuM nahIM ane potAne pahADo ane jaMgalo priya hovAthI ekAMte AtmasAghana vizeSa thaze ema ghArI gharmapuranAM jaMgalo vaTAvI dakSiNa deza tarapha temaNe vihAra karyo hato. sAghuomAMthI sAthe mAtra eka mohanalAlajIne rAkhyA hatA. te jyAM jAya tyAM upAzrayamAM koI Ave tenI sAthe dharmanI vAta karatA ane pote to ghaNI vakhata jaMgalomAM gALatA, AhAra vakhate AvatA. eka divase jaMgalamAM bahu dUra cAlI nIkaLyA. tevAmAM so-baso bhIlo temanI AjubAju dUra dUra hathiyAro tIrakAmaThAM sajja karI temane gherI UbhA rahyA. baghA kema temane gherIne UbhA che te temanA samajavAmAM AvyuM nahIM. tethI te nirbhayapaNe temanI pAse gayA ane pUchyuM, "bhAI, kema badhA ekaThA thayA cho ?" eka jaNe kahyuM, "tame sarakArI mANasa cho ane laDAImAM bharatI karavA amane pakaDavA AvyA cho; tethI tamane amAre pakaDI levA che." temaNe pAsenA gAmanuM nAma tathA jene tyAM utAro hato te vANiyAnuM nAma jaNAvIne kahyuM, "ame to saMta sAdhu chIe. tamAre khAtarI karavI hoya to amArI sAthe cAlo. ame to bhagavAnanI bhakti arthe jaMgalamAM AvIe chIe, Aje jarA dUra AvavuM thayuM. tamane amArA taraphathI bhaya pAmavAne kAraNa nathI. ame sarakArI mANasa nathI." A saraLa khulAsAthI baghA samajI gayA ane verAI gayA. pachI lAMbA lAMbA vihAra karI dakSiNamAM karamALA gAma che tyAM gayA ane saM. 1958 nuM comAsuM paNa tyAM karyuM. te dezamAM je gujarAtI ane mAravADI loko hatA te temanA samAgamamAM AvatA. ane temane gharmanI vAta te niSpakSapAtapaNe karatA te bahu rucI gaI. pAchaLathI pote ghaNI vakhata zrImad rAjacaMdra Azrama agAsamAM te pradezanI vAta karatA ane kahetA ke tyAMnA loko bahu bhAvika ane utsAhavALA hatA ane tyAM vaghAre vakhata vicaravAnuM banyuM hota to zrImad rAjacaMdra Azrama agAsamAM banI AvyuM che tevuM tyAM ja banI jAta. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [30] zrI devakaraNajI Adi carotaramAM vicaratA hatA. te arasAmAM bhAdaraNamAM zrI devakaraNajIne page kAMTo vAgyo. saM. 1958 nuM cAturmAsa temane borasadamAM karavAnuM hatuM, paNa kAMTo vAgavAthI paga pAkyo ane hADakuM saLavA lAgyuM eTale amadAvAda khAte comAsuM nakkI karyuM. ane mumukSu bhAIoe DoLImAM besArI temane amadAvAda mokalyA. tyAMnA paricita sthAnakavAsIo tathA anya mumukSuvarge bahu sevA karI. klaoNrophaoNrma ApI oparezana karavAno DaoNkTarano abhiprAya hato. paNa zrI devakaraNajI bebhAna rahevA mAgatA na hatA. eTale klorophorma vinA ja oNparezana karavuM paDyuM. sAta vakhata pharI pharI oNparezana karavA paDyA paNa klorophaoNrma na lIgho te na lIgho. Akhare e comAsAmAM ja zrI devakaraNajIno deha amadAvAdamAM paDyo. zrI caturalAlajI temanI sAthe amadAvAda hatA. temane zrI lallujI svAmI sAthe javAnI utkaMThA hovAthI karamALA patra lakhAvI temaNe AjJA maMgAvI. AjJA maLatAM comAsuM pUruM thayA pachI te karamALA tarapha gayA. zrI lakSmIcaMdajI Adi munio zrI devakaraNajI sAthe amadAvAda comAsuM rahelA temane AzvAsanano patra zrI lallujI svAmIe karamALAthI lakhyo hato, temAM jaNAve che : tene AtmasvarUpano lakSa levAnI icchA hatI, te gurugamathI maLI hatI. te zuddha AtmA AtmapariNAmI thaI vartatA. tevA AtmA pratye namaskAra ho ! namaskAra ho ! samyaprakAre vedanA ahiyAsavA rUpa parama gharma parama puruSoe kahyo che. tIkSNa vedanA anubhavatAM svarUpabhraMza(bhraSTa) vRtti na thAya e ja cAritrano mArga che. upazama je jJAnanuM mULa che te jJAnamAM tIkSNa vedanA parama nirjarA bhAsavA yogya che." - muni devakaraNajIne vedanI prabaLa vedatAM tathA maraNaupasargane avasare temane samatA bhAvatAM to nirjarA che. have jema bane tema apratibaMgha ane asaMgapaNuM prApta thAya te kartavya che. .. munivarone te munizrIno samAgama saMyamane sAjakAra (sahAyakAraka) hato-vairAgya, tyAgano vaghAro thavAmAM kAraNabhUta hato. amane paNa te ja kAraNathI kheda rahe che. te kheda have kartavya nathI. amAre ane tamAre eka saguno AdhAra che te zaraNa che ........... sarva bhUlI javA jevuM che ... nAzavaMta che te vahele moDe mUkavA jevuM che ...parabhAva bhUlI javAya tema kartavya che... pAMcamA sumatinAthanA stavanamAM bAja (bAhya), aMtarAtmA ane paramAtmAnA svarUpanI sAna karI ApI che te yAda lAvI svarUpamAM cittavRttine joDazo.. gautama svAmIe paNa mahAvIra uparathI rAga utAryo hato. eka sadgurunA svarUpamAM citta joDazo, ... maMtra Apela che te bahu vAra yAda karazo. koI vAte mujhAvA jevuM nathI, mujhAzo nahIM." - zrI devakaraNajIno svabhAva siMha jevo zUravIra hato. kALe kAMTAthI Takoro mAryo ke maraNiyA thaI mRtyuvedanAno paDakAra temaNe jhIlI lIdho. temanA vyAkhyAnanI sacoTatA evI to khumArIbharI hatI ke eka vakhata paNa temanA vyAkhyAnane sAMbhaLanAra cha cha mAsa sughI bogha bhUle nahIM. zrImad temane pramodabhAve "devakIrNa' nAmathI saMboghatA. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [31] 9 dUra karamALA tarapha zrI lallujIsvAmI AdinuM vicaravuM thayuM, to paNa zrI aMbAlAlabhAInI sAthe patravyavahAra cAlu hato. bhAIzrI aMbAlAlabhAIe patra dvArA vinaMti karelI ke Apa kSAyaka labdhi (kSAyaka samyaktva) prApta karI AcAryaguNasaMpanna zIghra bano, ane avalaMbanarUpa thAo. teno uttara zrI lallujI svAmIe evA bhAvArthamAM Apelo ke temane asaMga, apratibaMgha thavA sivAya koI AcAryAdi thavAnI have icchA nathI. te bodha-patranA uttaramAM zrI aMbAlAlabhAIe be patro zrI lallujIsvAmI upara lakhyA che te vicAravA yogya hovAthI nIce agatyanA bhAga Apela che :asaMga, apratibaMdha thavAnI icchAno patra savigata vAMcI mane parama AnaMda thayo che. paNa ApanI rUbarU thavAnI jarUra che. te thayA pachI jema Apane yogya lAge tema vicarazo. Apa asaMga thAo emAM huM khuzI chuM ane temaja icchuM chuM. 66 bAkI sAmAnya mumukSu bAIo ane bhAIone have bilakula AdhAra nathI. comAsuM pUruM thaye A tarapha bolAvavA ema mane paNa ThIka lAge che. cAritra dharmamAM sarva mumukSu bhAIo pramAdAghIna varte che, tene jAgRta rAkhanAra koI che nahIM. bAIone saMpradAyano Azraya toDAvAthI teo bicArAM taddana nirAghAra thaI gayAM che, teone to eka paNa AdhAra nathI. to paNa have ApaNe ApaNA mATe vicAra karIe. prasaMgamAM AvelA mANaso tethI teonI dayA Ave che; bAkI jagatamAM anaMta jIvo che. jo teonI dayA khAIzuM ane temane ja mATe deha gALIzuM to ApaNuM sArthaka (thavuM) rahI jaze, arthAt thaze ja nahIM. mATe ApaNe ja jo samyak jJAna, darzana, cAritrane zuddha karIzuM to ApaNuM Atmahita thaze. te pachI te dazA dvAre jagatanuM game tema thAo, te mATe ApaNe koI vicAra nathI. ApaNe to sarva jIva pratye anukaMpAbuddhi rAkhavI. ApanI vRttine uttejana maLe tevo ApanI pAse satsaMga nathI. athavA IDaramAM ApanI je dazA hatI tevI dazA pahADo agara ekAMtamAM rahetA thAya tema lAge che ? prathama satsaMgamAM te dazA to svabhAve ja UgI nIkaLatI joyelI hatI ke AtmavicAra sivAyanI bIjI vAta sAva udAsIna jevI, parabhAvanI lAgatI. e saheje banatuM ane banatuM te parama satsaMganuM phaLa hatuM, satsaMgano aMza hato. have ApaNe jo guphAmAM jaIne tevI dazA baLathI laIe to laI zakAya, paNa te satsaMganA pratyakSa phaLa vinA vadhu vakhata TakI zake e mane to muzkela lAge che. te mATe mAruM kahevuM ema nathI ke nivRttimAM na javuM, javuM paNa thoDo vakhata satsaMgamAM rahevAnI jarUra che, te thayA pachI javuM. ema karavAmAM Ave to vizeSa dazA, ane te dazA vizeSa kALa rahevAnuM bane. A vAta mArA svataH anubhavarUpa mArA samajavA pramANe meM lakhI che. Apa to guNajJa cho, Apane game tema vartatuM hoya te Apa jaNAvazo. AtmadazA jAgRta karavAnuM mukhya sAdhana mArA anubhava pramANe huM jaNAvuM chuM : koI paNa pada, kAvya athavA vacana game teno uccAra thato hoya ane mana temAM ja prerAI vicAra karatuM hoya to **** Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [32] kAyA zAMta rahe che, jethI vacanathI uccAra ane manathI vicAra e kAma sAthe layatArUpe thayA kare to kAyA sthira thaI AtmavicArane jAgRta kare che. te mATe alpaparicaya, alpaparigraha, AhArano niyama, nIrasa bhAva e baghAM kartavya che... jema jema layatA vizeSa, tema tema AtmajAgRti vardhamAna hoya che, tema tema karmano abhAva che... e baghAmAM vicAra jAgRti mukhyapaNe joIe che. te vicAra jAgRtinI ghaNI ja nyUnatA jovAmAM Ave che. tethI dazA vardhamAna thatI nathI; baLathI karavA jatAM vadhu vakhata rahetI nathI, ane kRtrima thaI te dazA jatI rahe che.... jo vicArajAgRti hoya to, sahaje ochA baLe ke vinA parizrame te dazA vardhamAna thAya che. ...... te vicArajAgRti zenuM nAma..?..koI paNa zabda, vAkya, pada ke kAvyanuM vicArathI karI vizeSa arthanuM phoravavApaNuM, te eTale sughI-jema jema teno artha vizeSa thatAM jatAM mana nirAza na pAmatuM hoya paNa praphullita rahetuM hoya, umaMga vaghato hoya, AnaMda Avato hoya, layatA thatI hoya, mana-vacana-kAyA jANe eka AtmarasarUpa thaI te ja vicAramAM pravarte jatAM hoya tyAM kevI majA paDe ! evI je rasalayalInatA ekarasarUpa te vicArajAgRti Ape che. te ja vicArajAgRtinI bahu ja nyUnatA che. mATe tevA puruSone jJAnIoe satsaMgamAM rahevAnI AjJA karI che; kAraNake vicArazaktinA ochA baLane lIdhe satsaMga te te jIvone baLarUpa thaI paDe che. te vicArazakti mATe vidyAbhyAsa, nyAya, tarka, vyAkaraNa ane zAstrAbhyAsanI mukhya jarUra che ke jethI vicArazaktine te upakArabhUta thAya che. .... jagatanuM kalyANa karavA jevI dazA nathI, tevo daMbha rAkhavo nathI. jagata pratye anukaMpA varte che. te papadayathArtha svarUpa jyAM sudhI yathArtha AtmavicArapaNe samajAyuM nathI, tyAM sudhI koI paNa mata maMDana ke khaMDana thaI zake tema nathI. te chapadanuM svarUpa jema jema vicArajJAnanI praghAnatA ane cAritragharmanI zuddhatA, tema tema anubhavarUpe vizeSa prakAre samajAya che .." ....evI labdhi pragaTa karo ke sahajAtmasvarUpa thaI raho; tamAruM AlaMbana laI ame paNa tarIe." te comAsAmAM zrI aMbAlAlabhAInuM karamALA javuM thayuM hatuM ane karamALAmAM zvetAMbara, sthAnakavAsI ane digaMbara traNe ya jaina pakSomAM trIsa varSathI cAlyA AvatA aNabanAva ane viroghanuM samAghAna zrI lallujInI sahAyatAthI saMpa jaLavAya tema karyuM hatuM. comAsuM pUruM karI zrI lallujI dakSiNamAM vicaratA vicaratA ghoranadI nAmanA gAmamAM thoDo kALa rahyA hatA. te ja gAmanI eka bAI ane tenI dIkarIe sthAnakavAsI saMpradAyamAM dIkSA lIdhelI. te bIjI ArjAo sAthe comAsAmAM tyAM rahelI. paNa te bAIne mAMdagI bahu hovAthI comAsA pachI paNa tyAM rokAvuM thayeluM. temanA saMghADAnA sAghuone te ArtAoe patra lakhI jaNAveluM ke eka ArjA mAMdI che tene saMthAro (maraNa pahelAMnuM tapa) karAvavA mATe zuM karavuM ? te sAdhuoe zrI lallujI ghoranadImAM gayA che ema sAMbhaLeluM ane khaMbhAtanA aMdhADA pratye temane Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [33] mAna hovAthI temaNe AryAone jaNAvyuM ke zrI lallujInI AjJA pramANe varto. ArjAone samAcAra maLyA te ja rAtre te bAIne maMdavADa vadhI javAthI bezuddha thaI gaI tethI have deha chUTI jaze ema jANI gorANIe (moTAM sAdhvIe) tene jIvatA sudhI cAre prakAranA AhAranA tyAganAM pacakhANa ApI sUtrapATha bhaNI saMthAro karAvyo. kAraNake e saMpradAyamAM koI saMthArA sivAya marI jAya to tenI ane upara saMbhALa rAkhanAranI apakIrti thatI. jema jema rAta vItatI gaI ane prabhAta thavA AvyuM tema tema bAI zuddhimAM AvatI gaI ane savAre pANI pIvA mAgyuM. gorANI to gabharAI cAre prakAranAM AhAranAM pacakhANa ApyAM che ane pANI mAge che te kema apAya? gabharAtI gabharAtI gorANI zrI lallujI UtaryA hatA tyAM gaI ane badhI vAta temane jaNAvI; temanA sAdhuonA samAcAra paNa jaNAvyA. "paNa rAtre pUchavA avAya nahIM ane deha chUTI jAya ema lAgavAthI pacakhANa ApI dIdhAM che. have kema karavuM? sUDI vacce sopArI jevI sthiti thaI che. kRpA karIne koI rasto batAvo." evI vinaMti gorANIe karI. tene zAMta karIne pAchI mokalI ane pote AryAonA upAzraye padhAryA. sarvee vinaya sAcavyo. pachI zrI lallujI te mAMdI bAIne joIne bolyA, "bAI, kaMI gabharAvAnuM kAraNa nathI. khuzIthI je AhArapANInI jarUra paDe te vAparaje." te bAI bolI, "nA mahArAja, mane pacakhANa karAvyAM che ema kahe che; paNa pANI vinA mAre nahIM cAle ema lAge che." zrI lallujIe himmata ApatAM kahyuM, "jo bAI, tArI mAgaNI sivAya je pacakhANa ApyAM che te dupacakhANa che; supacakhANa nathI. e pacakhANa toDavAthI tane je pApa lAge ema lAgatuM hoya te huM mAre mAthe vahorI lauM chuM. tArI marajImAM Ave tevAM zuddha AhAra pANI vAparavAmAM have harakata mAnIza nahIM." baghAM sAMbhaLanArAMne bahu navAI lAgI. paNa te mAMdI bAIe kahyuM : "mAre pANI sivAya traNe prakAranA AhArano tyAga karavo che. mAruM maraNa sudhAravA kRpA karajo." te bAInI samAdhi-maraNanI bhAvanA temaja vinaMtine laIne zrI lallujI roja temane upAzraya jatA ane tene samajAya tevAM puruSonA vacanonuM vivecana karatA, upadeza ApatA. temanA vacano bIjAM sAMbhaLanArane bahu bhAre lAgatAM paNa mahApuruSanA yogabaLa AgaLa koI kaMI bolI zakatuM nahIM. A prasaMganuM varNana pote ghaNI vakhata zrotAone rasaprada ane vairAgyavAhaka vANImAM kahetA. te bAIne te upadezatA ke "AtmA bhinna che; deha bhinna che; tuM A deha nathI, tuM A rogarUpa nathI, tuM vRddha nathI, yuvAna nathI, bALa nathI; tuM strI nathI, sAdhvI nathI, gorANI nathI, celI nathI; tuM zuddha, buddha, caitanyamaya AtmA che. tArAM A kapaDAM nathI, tArAM pustaka nathI, tArAM upakaraNa nathI, tArI pATa nathI, tArI dIkarI nathI, tArI gorANI nathI, tAro A deha paNa nathI, sarvane vosarAvI de. jyAM jyAM A jIva baMdhAyo che tyAM tyAMthI vicAra, vairAgya vaDe chUTavAnuM che; traNe lokamAM koI Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [34] paNa padArtha pratye Asakti, prIti karavA yogya nathI. niraMtara udAsInatA upAsavA yogya che. haratAM, pharatAM, besatAM, UThatAM, pANI pItAM, bolatAM, sUtAM, jAgatAM sarva avasthAmAM bhAna hoya tyAM sudhI eka AtmA ThAma ThAma jovA puruSArtha karavo. AtmA sivAya halAya nahIM, calAya nahIM, bolAya nahIM, vicArAya nahIM, sukhaduHkha jaNAya nahIM; AtmAnI hAjarImAM badhuM khabara paDe che. to AtmA sivAya bIjAmAM lakSa rAkhavo nahIM, koImAM mamatAbhAva karavo nahIM; thayo hoya to tajI devo. jIva ekalo Avyo che, ekalo javAno che. koI koInuM du:kha laI zake tema nathI; koI koIne sukhI paNa kare tema nathI. tema potAnAM bAMdhelAM karma koI bhogavavAnuM nathI. potAnAM karelAM ja karmanuM phaLa potAne bhogavavuM paDe che to pachI temAM harSazoka zo karavo ? samabhAva, sahanazIlatA ane dhIraja dhAraNa karIne jJAnIpuruSe jANelo AtmA mAre mAnya che evA zaraNabhAvathI udaya AvelAM karma vedI levAya to navAM karma baMdhAya nahIM, ane jUnAM bAMdhelAM karma chUTatAM jAya che. dehane rAkhavo hoya topaNa AyuSya pUruM thaye rahe tema nathI to pachI evA nAzavaMta dehamAM moha rAkhI AtmAnuM ahita koNa kare ? jema thAvuM hoya tema thAjo; paNa have to eka AtmA sivAya bIje citta devuM nathI. bIje bIje citta rAkhIne anaMta kALa A jIva saMsAramAM bhamyo. paNa have satpuruSanA samAgame je bodha sAMbhaLyo, AtmAnuM mAhAtmya sAMbhaLyuM, 'Atmasiddhi' samajAvI temAM mArI ruci raho; te ja svarUpa mane prApta ho, tenuM niraMtara bhAna raho, e ja bhAvanA kartavya che. ATalI pakaDa karI laIza to tAruM kAma thaI jaze, samAghimaraNa thaze.'' te bAIne paNa vizvAsa beThelo ke A mahAtmA puruSa kahe che te sAcuM che, te ja kartavya che; te kahe che te ja chUTavAno mArga che. ane temanI gerahAjarImAM paNa temaNe upadezelA bodhane te vicAratI, bhAvanA karatI ane vAraMvAra kahetI paNa kharI ke 'A mArI pATa nahIM, A mArAM vastra nahIM; A deha mArI nathI, mAruM kaMI thavAnuM nathI. badhuM paDyuM rahevAnuM che. jJAnI puruSe jANelo ane anubhavelo AtmA satya che, nitya che, sukhasvarUpa che; zaraNa karavA yogya che.' Ama ekavIsa divasa sudhI pANInA AdhAre tenA prANa TakyA. da22oja zrI lallujI svAmI darzana-samAgamano lAbha ApatA, ane sadupadezathI ghIraja, sahanazIlatA tathA AtmabhAvanA poSatA,--cha padano patra, Atmasiddhi zAstra, apUrva avasara Adi tene saMbhaLAvatA ane satpuruSa pratye zaraNabhAva ane AtmabhAva TakAvI rAkhavA jaNAvatA rahetA. zAMti-samAdhithI tenuM maraNa thayuM hatuM, tathA tenI gati sudharI gaI hatI; ema pote ghaNI vakhata jaNAveluM hatuM. ekavIsa divasa saMthAro cAlyo tethI gAmamAM paNa te vAta phelAI gayelI. koI vidveSIe sarakAramAM khabara ApelI ke ghoranadImAM eka bAIne bhUkhI rAkhI mArI nAkhavAmAM AvI che. tenI tapAsa karavA kalekTara Avyo hato. tene gAmanA lokoe samajUtI ApI ke e to dharmavidhi pramANe aMta vakhate maranArane AhAratyAganI bhAvanA thavAthI tene dharmanA niyama pramANe vrata ApavAmAM Ave che ane tenuM maraNa sudhare ane sArI bhAvanA rahe tevo upadeza ApavA arthe ja tenI pAse zrI lallujI svAmInuM javuM thatuM hatuM. temAM baLAtkAra koI prakArano hoto nathI ityAdi prakAre tenA mananuM samAdhAna karI kalekTarane lokoe mAna ApI vidAya karyo hato. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [35] je raste gayA hatA te ja pahADo ane jaMgalone raste thaIne gujarAta tarapha temaNe vihAra karyo. jatI vakhate jema bhIloe gherI laI upasarga karyo hato tevo upadrava A vakhate paNa bhIlonAM bhayaMkara sthAno vaTAvIne jatAM temane kaMIka aMze thayo. temanI sAthe zrI mohanalAlajI ane zrI caturalAlajI e be sAdhuo hatA. zrI caturalAlajI pAtro vagere upakaraNa laI AgaLa cAlatA hatA. pAchaLa banne jaNa AvatA hatA. kasuMbA gAma AvatA pahelAM jaMgalamAM zrI caturalAlajI AgaLa cAlatA hatA temane zrI lallujI ane mohanalAlajIthI vaghAre aMtara paDI gayuM. tevAmAM be bhIla jhADImAMthI nIkaLI AvyA. zrI caturalAlajIne pAchaLathI khabhe pakaDI eka bhIle chattA nIce pADI nAkhyA. poTalAmAM pADyAM hatAM te bhAMgI gayAM. eka paga para caDhI beTho ane eka AgaLa chAtI upara caDhI beTho. zrI caturalAlajI AvezamAM AvI gayA, bannene uchALIne UbhA thaI gayA. bannenAM kAMDA pakaDI rakajhaka karatA hatA. eTalAmAM zrI mohanalAlajI AvI pahoMcyA ane pAchaLa zrI lallujI paNa AvatA hatA. temane joIne banne bhIlanAM gAtra narama thaI gayAM, ane karagaravA lAgyA. zrI lallujI AvI pahoMcyA eTale banne bhIlone zikhAmaNa daI temaNe choDAvI dIdhA. 10 vihAra karatA karatA munivaro naroDA AvyA ane saM. 1959 nuM comAsuM naroDA karyuM. comAsAmAM amadAvAda Adi sthaLethI mumukSuo muni-samAgama arthe avAranavAra AvatA. tyAMthI tIrthayAtrA arthe munivaro nAnI mAravADa tarapha paghAryA. paMcatIrthamAM sAdaDI pAsenuM rANakapura eka tIrthasthaLa gaNAya che. tyAM zrI lallujI Adi munio javAnA che ema eka vidveSI sAdhune khabara paDavAthI teNe sAdaDI prathamathI jaI baghA zrAvakone samajAvyuM ke sthAnakavAsI sAdhuo ahIM AvavAnA che temane AhArapANI na ApavAM. te unmArgI che, temane madada karavAthI mithyAtva lAge, vagere temanA manamAM sajjaDa ThasAvI dIdhuM. jyAre te munivaro rANakapura padhAryA, derAsaramAM darzana bhakti karI AhArapANI mATe gayA tyAre AhAranI vAta to dUra rahI paNa temane pANI sarakhuM maLyuM nahIM. koI garama pANIthI snAna karatA hatA, temanI pAse eka munie pANI mAMgyuM topaNa ApyuM nahIM. bIje divase bhikSArthe gayA topaNa tema ja thayuM. sAthenA munione ema lAgyuM ke ApaNe vihAra karI bIjA gAme javuM sAruM. paNa zrI lallujI svAmIe to nizcaya karyo ke prApta pariSaha jItavo e ja nigraMtha mArga che; kaThaNAIthI DarI javuM ke bhAgatA pharavuM e kAyaranuM kAma che. trIje divase paNa pANI sarakhuM maLyuM nahIM. Ama nirjaLa aThThama pUro thayo. tevAmAM khaMbhAtano saMgha yAtrArthe nIkaLelo te ja divase rANakapura AvI pahoMcyo. temaNe koI munio hoya to vahorAvIe evI bhAvanAthI tapAsa karI to khabara paDI ke zrI lallujI Adi munio ahIM che. tethI temane bolAvI lAvI temaNe bhaktipUrvaka AhArapANI vahorAvyAM. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [36] tyAMthI vihAra karatA karatA munivaro pAlanapura padhAryA. tyAMnA sthAnakavAsI saMghamAM agresara pItAMbaradAsa mahetA gaNAya che. te temane maLyA ane vAtacIta thatAM badhA munio paMcatIrthI yAtrA karIne Ave che ema sAMbhaLyuM eTale temane thayuM ke AmanI zraddhA pharI gaI lAge che. sthAnakavAsI to pratimAne mAne nahIM, derAsaromAM jAya nahIM. tethI temane Thapako devAnA hetuthI bolyA, 'tIrtha to sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA rUpa cAra ja che; pAMcamuM tIrtha kyAMthI lAvyA ? Ama munio badhe phare to zrAvakonI zraddhA dharma upara kyAMthI rahe ? munio bhagavAnanA vacananI viruddha varte to munipaNuM kyAM rahyuM ?'' vagere AvezamAM AvIne te ghaNuM bolyA, paNa munivaro zAMta rahyA. rAtre pItAMbaradAsabhAIne vicAra Avyo ke "Aje meM munione kaThora vacana kahyAM chatAM koI kAMI bolyA nahIM, temaNe to UlaTI kSamA ghAraNa karI. zAstramAM zrI namirAjarSinAM indre vakhANa karyAM che, 'he mahAyazasvI, moTuM Azcarya che ke te krodhane jItyo, teM ahaMkArano parAjaya karyo !' A zAstra-vacana meM pratyakSa Aje satyarUpe joyAM. krodhane jItanAra kSamAmUrti A ja che. huM krodhathI dhamadhamyo ane kuvacano varasAvyAM; paraMtu emanuM roma paNa pharakyuM nahIM. to mAre prabhAte temanI mAphI mAgavI ghaTe che." ema vicArI savAre munivaro pAse AvI bhaktipUrvaka namaskAra karI temanI stuti karI mAphI mAgI. pAlitANA thaI jUnAgaDha zrI lallujI Adi padhAryA te vakhate keTalAka mumukSuo giranAra parvatanI pAMcamI TUMka sudhI jatAM. ghaNA vikaTa mArgamAM mumukSuone himmata ApatA sarvanI AgaLa zrI lallujI cAlatA. upara eka guphA jovA gayA. te viSe evI vAta cAlatI sAMbhaLI ke ahIM eka yogI rahetA hatA; paNa have koI A guphAmAM rAtri gALI zakatuM nathI. eka sAdhune lokoe nA pADelI chatAM rAtre rahyA, paNa savAre gabharAI mAMdA thaI gayA ane temano deha chUTI gayo. A vAta sAMbhaLI zrI lallujIne vicAra thayo ke ApaNe ahIM rahIe. bIjA mumukSuo nA pADavA lAgyA, chatAM zrI mohanalAlajI sAthe te guphAmAM rahyA ane bIjA mumukSuo parvata UtarI jUnAgaDha gayA. rAtre banne muni bhakti karavA lAgyA. te vakhate guphA upara jANe zilAo gabaDatI hoya tevo avAja thavA lAgyo. moTA avAje bannee bhaktimAM citta rokyuM. thoDI vAra thaI tyAM vIjaLInA kATakAno avAja thAya tevA bhayaMkara avAja thavA lAgyA. paraMtu te tarapha munivaroe lakSa na ApyuM, mAtra iSTa sadgurunI bhakti ullAsabhAvathI karatA rahyA. thoDI vAramAM zAMti prasarI gaI. pachI zrI mohanalAlajI prazno pUche ane zrI lallujI tenA uttara Ape ema carcAmAM kaMIka kALa gALyo, ane pAchalI rAtano vakhata zrI lallujIe dhyAnamAM gALyo. tyAre zrI mohanalAlajI smaraNamaMtranI mALA gaNatA. savAre guphAnI bahAra AvyA ane tapAsa karI paNa avAja thavAnuM kaMI kAraNa samajAyuM nahIM. bIjI temaja trIjI rAtri paNa te prakAre temaNe tyAM gALI; paNa prathama rAtri jevo utpAta pachI thayelo nahIM. jUnAgaDhathI vihAra karI dhaMdhukA zrI lallujI padhAryA ane tyAM ja saM. 1960 nuM comAsuM paNa Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [37] karyuM. khaMbhAtathI zrI aMbAlAlabhAI tathA vIramagAma, amadAvAda ane vaTAmaNa taraphanA mumukSujanoe saMtasamAgama arthe AvIne paryuSaNaparva nimitte tyAM paMdareka divasa gALelA. keTalAMka bhAIbahenone e cAturmAsamAM evo to bhaktiraMga lAgyo hato ke te maraNaparyaMta TakI rahyo. eka vakhate dhaMdhukAnA sthAnakavAsI bhAvasAronA vicAravAna agresaroe zrI lallujI svAmI pAse AvIne pUchyuM ke "ApanA upara amane vizvAsa che tethI pUchIe chIe ke pratimA mAnavI ke nahIM ? zAstramAM pratimApUjana vagere Ave che ke nahIM ? amane khabara nathI, ame derAsaramAMya jatA nathI. tame kaho tema mAnIe.'' zrI lallujI svAmIe temane jaNAvyuM ke 'zAstramAM pratimA saMbaMghI pATha cAlyA che, pratimAjInuM avalaMbana hitakArI che. derAsaramAM na javuM evo Agraha choDI devA yogya che, ame paNa darzana karavA, bhakti ka2vA derAsara jaIe chIe. e viSe satsaMga-samAgame ghaNuM zravaNa karavAnI jarUra che.'' dhaMdhukAnAM trIsa bhAvasAra kuTuMbo sthAnakavAsInI mAnyatA badalI derAvAsI mAnyatAvALAM thayAM. paNa pachI vizeSa satsamAgamanA abhAve pAchA zvetAMbaranA AgrahavALA te thaI gayA. jema UMghamAM paDakhuM pherave paNa UMgha na taje, tema eka pakSa choDI bIjA pakSamAM jatAM AtmajAgRti karavAnI hatI te na thaI. zrI dhArazIbhAI karmagraMthanA abhyAsI hatA. te paNa dhaMdhukAmAM zrI lallujI svAmInA darzanasamAgama arthe AvelA. temaNe eka divasa sthAnakane meDe padhAravA zrI lallujIne vinaMti karI. banne upara gayA ane bAraNAM baMdha karI zrI dhArazIbhAIe vinayabhaktipUrvaka sASTAMga daMDavat karI zrI lallujI svAmIne vinaMti karI ke, "saM. 1957mAM zrImadjIno deha chUTatA pahelAM pAMca cha divasa agAu huM rAjakoTa darzana karavA gayelo. te vakhate teozrIe kaheluM ke zrI aMbAlAla, zrI sobhAgyabhAI ane Apane teozrInI hayAtImAM apUrva svarUpajJAna prApta thayuM che. te vakhate mane eka sAmAnya samAcArarUpa te zabdo lAgelA, paNa A traNa varSanA viraha pachI have mane samajAyuM ke te zabdo mArA Atmahita mATe ja hatA. te prabhunA viyoga pachI have Apa mAre avalaMbanarUpa cho. to teozrIe Apane jaNAvela AjJA kRpA karI mane pharamAvo. have mArI Akhara ummara gaNAya, ane huM khAlI hAthe maraNa pAmuM tenA jevuM bIjuM zuM zocanIya che ? Aje avazya kRpA karo eTalI mArI vinaMti che.'' ema bolI AMkhamAM AMsusahita zrI lallujInA caraNamAM temaNe mastaka mUkyuM. temane uThADIne ghIrajathI zrI lallujIe ema jaNAvyuM ke patromAM kRpALudeve je ArAdhanA batAvI che, bodha Apyo che te ApanA lakSamAM che eTale te samajI gayA ke yogyatA lAvavA puruSArtha karavAno che. paNa ghIraja na rahevAthI vizeSa Agraha karI kaMI prasAdI ApavA vAraMvAra vinaMti karI. eTale zrI lallujIe je smaraNamaMtra kRpALudeve mumukSuone jaNAvavA temane AjJA karelI te temane jaNAvyo. tethI temano AbhAra mAnI tenuM pote ArAdhana karavA lAgyA. zrI lallujI svAmI cAturmAsa pUruM karI, bhAvanagara tarapha vihAra karI khaMbhAta tarapha padhAryA. zrI aMbAlAlabhAIno samAgama tyAM thayo; paNa khaMbhAtamAM plega cAlato hovAthI bannee evo Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [38] vicAra goThavyo ke vaTAmaNamAM thoDA divasa TakIne rahevuM ane parama kRpALudevanA samAgame thayelA bogha viSe tyAM vicAra karavo. zrI lallujI Adi vaTAmaNa gayA. zrI aMbAlAlabhAI taraphathI paNa amuka divase AvavAnA samAcAra AvI gayA. paNa zrI aMbAlAlane plega lAgu thayo ane traNa mumukSuonA deha chUTI gayA. khaMbhAtathI munivarone gayAM paMdara divasa paNa thayA na hatA teTalAmAM samAcAra maLyA ke zrI aMbAlAlabhAIno deha chUTI gayo. "zrImad rAjacaMdra' graMtha chapAIne lagabhaga taiyAra thaI gayo hato, paraMtu bahAra paDyo nahoto. thoDA samaya bAda te ja sAlamAM, saM. 1961mAM "paramazrutaprabhAvaka maMDaLa' taraphathI te graMtha bahAra paDyo eTale zrI lallujIne paNa maLyo. pachI to paramakRpALunAM vacanAmRtono te saMgraha pote sAthe rAkhatA. prathama zrI aMbAlAlabhAIe utArI Apela hastalikhita vacanAmRtonuM vAcana manana zrI lallujI svAmI karatA; paNa have lagabhaga badhA patrono samUha bahAra paDyo tethI temane ghaNo AnaMda thayo hato. IDara tarapha vihAra karatA karatA zrI lallujI svAmIe vaDAlImAM cAturmAsa saM. 1961mAM karyuM. sthAnakavAsIno veSa hovAthI keTalAka zvetAMbara zrAvako kaTAkSadraSTithI jotA; paraMtu roja derAsaramAM darzana karavA jatA, tyAM bhakti karatA, eTale koI koI temanI pAse AvatA ane niSpakSapAtI vAtacItathI prasanna thatA. zrI mAghavajI revAjI zeThane zrI lallujI svAmIno vizeSa paricaya thayelo ane temanuM AkhuM kuTuMba bhaktirAgI banyuM hatuM. bhAI akhecaMda Adi prathama virodhI pakSamAM hatA; paNa ghIme ghIme satsaMgano temane raMga lAgyo ane maraNaparyata te vardhamAnapaNe TakI rahyo. cAturmAsa pUruM karyA pachI paNa IDaranI AjubAjunI pavitra bhUmimAM vihAra karI zeSa kALa pUro thatAM kherAlumAM saM. 1962nuM cAturmAsa karyuM. saM. 1957mAM zrI ratnarAja nAme eka sAdhu mAravADathI vihAra karIne gujarAta tarapha AvatA hatA. temaNe zrImad rAjacaMdra nAme koI AtmajJAnI puruSa che ema sAMbhaLeluM eTale temano samAgama karI temanI kRpAthI AtmajJAna pAmavAnI temanI abhilASA hatI. paNa rastAmAM temane samAcAra maLyA ke te AtmajJAnI mahAtmAno deha chUTI gayo. tethI te mAravADa tarapha pAchA vihAra karI gayA. tyAM aneka digaMbarI vidvAnono temane samAgama thayelo ane digaMbara graMthono paNa temaNe svAdhyAya karelo. temano kSayopazama tathA vyAkhyAnazakti paNa manohara hatAM. tethI ghaNA buddhimAna ane AtmArthI jIvo temanA samAgamamAM AvatA. zrImad rAjacaMdranA anuyAyI koI hoya to temane maLavAnA paNa temane bhAva hatA. saM. 1962nuM cAturmAsa temaNe pAlanapura kareluM. te arasAmAM eka mumukSu kherAlumAM zrI lallujI svAmInA samAgama bAda zrI ratnarAja svAmInA darzanArthe pAlanapura paghArela temaNe zrI ratnarAja svAmIne zrImad rAjacaMdra saMbaMdhI tathA zrI lallujI svAmI saMbaMdhI prazaMsApUrvaka vistArathI vAta karI ke potAne gharmamArgamAM doranAra e zrI lallujI svAmI cothA Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [39] ArAnA mahA muni samAna alokika, darzanIya, mAnanIya, pUjanIya maMgalamUrti che. e uparathI zrI ratnarAja svAmIne paNa zrImad haribhadrasUrinI mAphaka camatkRti lAgI. ane cAturmAsa pUruM thayA pachI temano samAgama karavAnI bhAvanA temane jAgrata thaI. kherAlumAM ghaNA vakhatathI zvetAMbara ane sthAnakavAsI vacce khaTapaTa thayA karatI paNa zrI lallujIe tyAM comAsuM karyuM te vakhate temanA niSpakSapAtI boghathI banne pakSanA samaju vargane paraspara maLavAno prasaMga banato. ane vIramagAma, dhaMdhukA, vaTAmaNa, amadAvAda Adi gAmonA mumukSuo tyAM muni-samAgama arthe AvatA te lahANI vagere kare to sthAnakavAsI ane zvetAMbara bannene karatA. banne pakSavALA lahANI letA ane svAmIvAtsalya paNa sAthe bhegA maLI karatA. Ama kaSAya dUra thAya ane saMpa vadhe tevI pravRtti zrI lallujI svAmInA boghathI thatI hatI. kherALumAM cAturmAsa pUruM karI zrI lallujI ane zrI mohanalAlajI tAraMgA tIrtha tarapha vihAra karavA lAgyA. rastAmAM ghANaghAramAM ghuMghalImallano bhoMkhAro nAme eka pahADa Ave che, tene guruno bhoMkharo paNa kahe che. DuMgarA upara eka paththaranI moTI zilA coTInI peThe UMcI vadhelI che. tenI upara bIjI koI rIte caDhI zakAya tevuM nahIM hovAthI vAMsa upara vAMsa bAMdhI eka lAMbI nisaraNI karelI hatI. nisaraNInAM pagathiyAM koI koI tUTelAM, vAMsa paNa phATI gayelA ane UMcAI joI gabharAI javAya tevuM hovA chatAM zrI lallujI to ghIrajathI sAcavIne upara caDhI gayA. upara sapATa jamIna ane ThaMDo pavana hovAthI be ghaDI bhakti thaze ghArI zrI mohanalAlajIne upara bolAvyA; paNa temanI himmata cAle nahIM. paraMtu uparathI himmata ApatAM zrI lallujIe kahyuM : "upara AvyA pachI bahu AnaMda Avaze. bhAMgI jAya tevA vAMsa nathI. nIcuM joyA vagara himmata karIne caDhI jA." eTale dhrujate page te paNa caDhI gayA. ane upara AvyA ke temane pakaDIne upara kheMcI lIdhA. zrI mohanalAlajIne to upara pahoMcyA tyAre nirAMta vaLI. tyAM besI be ghaDI bhakti karI. badhe pharIne joI lIdhuM. eka paththara pAse ghajA bAMdhelI hatI, ane tene gurunuM sthAna mAnI bhIla loko pUje che. tyAM e guphA che. koI koI divase varSamAM tyAM meLo bharAya che. jAtrA karI vihAra karatA karatA zrI lallujI vaso tarapha paghAryA ane saM. 1963mAM vasomAM cAturmAsa karyuM. zrI lallujI svAmI vaso cAturmAsa pUruM karI, vihAra karatA karatA khaMbhAta pAse pheNAva gAma che tyAM gayA. tyAM khaMbhAtathI darzanArthe AvelA keTalAka mumukSuo ane te gAmanA paNa mumukSuo munivaro sAthe gAma bahAra nivRttikSetre vAMcana vicAraNArthe ekaThA thayA hatA. pheNAvamAM vepAra arthe bhAI raNachoDabhAI nAmanA eka yuvAna AvelA te paNa vedAMtanA graMtho vAMcI kuzaLa thayelA. temaNe zrI lallujI gAma bahAra padhAryA che ema jANI temanA darzana-samAgama Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [80] arthe tyAM gayA. bhAI raNachoDabhAInA pitA zrI lakSmIcaMdajI zrI lallujI svAmI sAthe saMghADAthI chUTA paDIne rahelA tethI e sAdhuvargane oLakhavA chatAM temano vizeSa paricaya thayelo nahIM. ane vedAMta zAstrono paricaya hovAthI jaino tarapha premabhAva ocho hato. tethI baghA siddhAMtacarcA karatA hatA tyAM bhAI raNachoDabhAIe prazna karyo ke tame to vItarAga bhagavAnane mAno cho, te vItarAga hovAthI kaMI phaLa ApI zake ema nathI; tyAre temanI bhakti karavAthI tamane zuM maLavAnuM che? zrI lallujI te prasaMge kaMI bolyA nahIM. ane koI ajANyo mANasa che gaNIne te vAta koIe lakSamAM lIdhI nahIM. baghA UThI gayA pachI zrI lallujIe eka tarapha bhAI raNachoDabhAIne premapUrvaka bolAvI kahyuM, "badhAnI vacamAM Avo prazna karAya?" tyArathI bhAI raNachoDabhAIne manamAM vasI gayuM ke A koI ApaNA yathArtha hitasvI che. Ama avyakta premanuM bIjAropaNa thayuM. pheNAvathI vihAra karatA karatA zrI lallujI borasada padhAryA. zrI devakaraNajIne saM. 1958mAM comAsuM rAkhavAnI borasadanA mumukSuvarganI utkaMThA hatI; paNa banyuM nahotuM. tethI A varSa baghAnA AgrahathI saM. 1964nuM cAturmAsa borasada TharyuM. khaMbhAta saMghADAnuM e kSetra nathI; topaNa baravALA saMghADAvALA comAsA arthe vakhate Ave ema ghArI digaMbara gharmazALAmAM zrI lallujI rahyA. zrI lakSmIcaMdajI paNa sAthe hatA. gAma bahAra jeThAbhAI paramAnaMda zeThano baMgalo bhaktibhajana, vAMcanavicAra mATe rAkhelo hato. ghaNAM bhAIbahenone bhaktiraMga lAgelo te kAyama TakI rahe tenA nimitta-arthe borasadamAM "zrImad rAjacaMdra pAThazALA' sthApavAno vicAra paNa te comAsAmAM thayo. bhAI raNachoDabhAI nArathI borasada munizrInAM darzana-samAgama arthe AvelA. temaNe zrI lallujI mahArAjane vijJapti karI ke mokSamArga batAvo. eTale teozrI "zrImad rAjacaMdra' graMtha vAMcatA hatA temAMthI vaccenAM "Atmasiddhi zAstranAM pAnAM pakaDI kahyuM, "ATalAmAM mokSamArga che." bhAI raNachoDabhAIe te graMtha magAvI "upadezachAyA'nAM pAna batAvyAM haze ema ghArI vAraMvAra vAMcI teno abhyAsa karyo te temane bahu gamI gayo ane A kALamAM mokSa che ane sagurunA yoge avazya maLe ema temane dRDhatA thaI. paNa be-traNa varSa temane satsaMgano viyoga rahyo; kemake zrI lallujI svAmI vaDAlI, pAlitANA e bAjumAM vicaryA hatA. zrI lallujI svAmIe vaso ane borasadamAM saM. 1963-64nAM be comAsA karyA tyAM sudhI te carotara pradezamAM vicaratA hatA. tethI uttara gujarAtamAM vihAra karatA zrI ratnarAja svAmIne temano samAgama karavAnA bhAva chatAM bheTo thaI zakyo nahoto. pachI pote vihAra karatA karatA *vaDAlI, IDara tarapha padhAryA te vakhate zrI ratnarAjano samAgama thayo saMbhave che ema zrI ratnarAjanA eka patrathI jANavA maLe che; temAM te lakhe che : "A lekhakanuM lakSyabiMdu to jyAre prathama ja Apa prabhuzrInAM satsamAgamamAM Avela ane je vicAronI amadAvAda ane siddhapuranI vATamAM Apa-le thayela te ja che." | zrI lallujI svAmInA samAgamamAM avAranavAra vizeSa AvatA bhAI popaTalAla mahokama* vi.saM.196pa nuM cArtumAsa vaDAlImAM karyuM. munIdeva zrI mohanalAlajI sAthe hatA. munIdeva zrI mohanalAlajInI cArtumAsa noMdhano utAro-tathA-pU.zrI.brahmacArIjInI noMdhapothI naMbara ekamAMthI. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [41] caMdanA samAgame zrI ratnarAja svAmIne zrImad rAjacaMdra pratye vizeSa premabhaktinI vRddhi thaI. evAmAM zrImad rAjacaMdra saMbaMghI hastalikhita sAhitya je dAmajIbhAI pAse hatuM te zrI ratnarAja svAmIe paNa vAMcyuM ane temane bhaktibhAva vizeSa jAgRta thayo. tathA zrI lallujI svAmInA samAgamamAM, sevAmAM rahevA yogya che ema lAgavAthI temanI sAthe saM. 1966nuM comAsuM pAlitANAmAM sarva munioe sAthe gALavAnuM nakkI karyuM. pAlitANA jatA pahelAM zrI ratnarAja svAmI Adi mahetANA tIrthayAtrA arthe gayA hatA. tyAM temaNe sthAnakavAsI veza badalI nAkhI oghAne badale morapIMchI rAkhI ane muhapattI mukhe bAMghavI baMgha karI. morapIMchI ochI upAdhi ane vizeSa yatnAnuM kAraNa hovAthI sarva munioe grahaNa karI. zrI ratnarAja svAmInI vastRtva zakti AkarSaka hovAthI sarvanA mananuM samAdhAna paNa rahetuM. loko taraphathI TIkA vagere thAya teno pratyuttara ApanAra te comAsAmAM to sAthe ja hovAthI temane kaMI vikalpanuM kAraNa rahyuM nahIM. mahetANAmAM zrI ratnarAja svAmIe pAMca abhigraha (niyama) ghAraNa karyA hatA. tenI mahattA viSe munimaMDaLamAM vAraMvAra vicAraNA thatI eTale e vicAro paNa sarvasAmAnya jevA thaI gayA hatA. te pAMce abhigraho nIce pramANe che : 1. guNa na hoya tevuM nAma na gharAvuM. 2. guNa prApta karavAnA puruSArthamAM maMdatA na karuM. 3. AtmanirNaya arthe anya kahevAtA bhekhaghArI sAthe vAdavivAdamAM na UtaruM. 4. potAnA saMpradAya pramANe koI sevAbhakti kare temAM aMtarAyarUpa thavuM nahIM. 5. koI upara upakAra karyo hoya, tenA badalAnI spRhA na karavI. jenAmAM sevA buddhi maMda paDI gaI hoya tenI spRhA na karavI. sevAbhAve sevA karavI ane sevAbhAva sivAya kaMI karAyeluM icchavuM nahIM, svIkAravuM nahIM. cothA niyamane anusarIne koI caMdana-puSpAdithI potAnI pUjA kare to paNa thavA devI joIe. eTale zrI lallujI svAmI tema thavA detA, pujAvAnI icchA nahIM hovA chatAM aMtarAyarUpa nahIM thavAnA bhAve, jheranA ghUMTAnI peThe te utArI jatA. AvA anukULa upasargo AtyaMtara tapazaktinI kasoTI che. A prakAranA upasargarUpa prasaMgo virAghakavRttinA doSavRSTi jIvone virAghanA ane upasarganA bahAnArUpa nIvaDatA; ethI to UlaTI munionI sthiti viparIta janasamUhamAM kaphoDI thaI paDatI ane ugra tapazcaryAnuM nimitta nIvaDatI. saM. 1966nuM cAturmAsa zrI lallujI Adie pAlitANAmAM karyuM. koI sAdhu sAthe vAdavivAdamAM na UtaravuM evo munioe nizcaya karyo hato. tethI pIMchI vagere vezavicitratA joI aneka sAdhuo, zrAvako TIkA karatA. paraMtu teo kaMI te viSe carcA karatA nahIM, sAMbhaLyuM na sAMbhaLyuM karI mana para lAvatA nahIM. pAlitANAmAM bhAI zivajI nAmanA kacchI zrAvake jaina borDiMga sthApI hatI. tyAM "vIra aThThAI mahotsava karyo hato. tyAM A munivaro jatA ane bhAI zivajI sAthe paricaya thayelo, paNa Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [42] gADha piracaya thaI je mAhAtmya bhAsavuM joIe tevo prasaMga te cAturmAsamAM banelo nahIM. mAtra saraLa svabhAvI, bhaktivaMta, zrImanA ziSya che evo bhAva rahelo. zrI ratnarAjanA vAcAturyanI temanA para sArI asara thayelI ane temanuM mAhAtmya lAgeluM. pachInAM varSomAM bhAI zivajIbhAI siddhapura AzramamAM be traNa mAsa rahelA; paNa ethI emanuM dila ThareluM nahIM. teo zrI lallujI svAmInA darzanArthe koI koI vakhata varSamAM ekAda divasa AvI jatA. paNa saM. 1992mAM 26 varSanA lAMbA gALA bAda svAmIjI sAthe eka mAsa rahevAnI anukULatA zrI agAsakSetre zrImad rAjacaMdra AzramamAM maLI AvI. te vakhate prabhuzrI-laghurAjasvAmI (zrI lallujI muni evAM nAmothI oLakhAtA, keTalAka bhoLA pATIdAra loko 'bApA' paNa kahetA) nA aMtaHkaraNanI vizALatA, prabhuprema ane prabhAva zrI zivajIne samajAyAM ane ghAmaNa bhaNInA bhaktono samAgama thatAM temane purANI zrI kRSNakathA yAda AvI. jema uddhavajIne zrIkRSNe gokuLamAM mokalyA hatA te zrI gopAMganAonI bhaktinA raMge raMgAIne AvyA hatA tema zrI zivajIne paNa thayuM hatuM. zrI lallujI svAmI zrI zivajIe pAlitANAmAM karelI sevA ghaNI vakhata yAda karatA; te RNa patAvavA ja jANe chellA varSamAM temane AkarSIne temanA para kRpA karI hoya evo acAnaka e eka mAsano prasaMga banyo hato. zrI zivajI bhaktinA AvezamAM AvI gayelA tevA prasaMge 'agAsanA saMta' ane 'mane maLyA guruvara jJAnI re' jevAM temaNe pote lakhelAM gIto AzramanA mumukSujanone avAranavAra gavarAvatA. zrI lallujI Adi vihAra karatA karatA khaMbhAta tarapha padhAryA ane zrI ratnarAja pAlanapura, DIsA Adi tarapha vicaravA lagyA. zrI ratnarAjane pachI zrI lallujI Adino be traNa varSa sudhI viyoga rahyo; paNa je bhaktiraMga lAgyo hato te bhuMsAya tevo nahoto. 'ratnasaMcaya kAvya', 'bhaktiratna ciMtAmaNi' AdimAMnAM kAvyomAM temanI zrImad rAjacaMdra pratyenI gurubhakti pragaTa jaNAI Ave che. zrI lallujIsvAmIne zrI laghurAjajI tarIke zrI ratnarAje gAyA che, ane temanA pratye temano bhaktibhAva upakArI tarIke paNa te kAvyomAM ThAma ThAma pradarzita karyo che. A viyoga kALamAM banne munio vacce patravyavahAra thayo saMbhave che; paNa te sacavAI rahyo nathI. mAtra zrI ratnarAja svAmInAM kAvyo sAkSI pUre che ke te prema vRddhiMgata thayo hato. 12 zrI pAlitANAthI zrI lallujI Adi munivaro carotara tarapha vihAra karIne khaMbhAta AvyA. ane zrI ratnarAja svAmI vavANiyA thaI umaradazImAM cAturmAsa rahyA. zrI lallujI Adie khaMbhAtamAM paMdara varSe pAMcamI vakhatanuM saM.1967 nuM cAturmAsa karyuM. zrI ratnarAja upara zrI laghurAja svAmIe samAgama ane boghanI icchA darzAvato patra lakhelo teno uttara hiMdI bhASAmAM temaNe lakhyo che. te uparathI game tyAMthI ziSya jevA pAsethI paNa hitazikSA grahaNa karavA jeTalI laghutA teozrIe keLavI hatI te spaSTa jaNAI Ave che : Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [43] __"...ApazrI dorI kheMcoge to isa likhanevAlA to satpuruSoMkA binA dAmakA dAsa hai so lohacuMbakakI mAphika svataH khecAyA aavegaa|.... zrI satyopadezavArtA viSe to ApazrIse hamArI atyanta namra bhAve yahI sUcanA hai ki 'hama sarikhA dayApAtroMse Apa upadezAdikI icchA na rAkhyA re'.... " - saM 1267, zvina pratipa | e ja mAsanA bIjA patramAM zrI ratnarAja svAmIe mAgelI salAhanA uttaramAM pote TUMkAmAM jaNAveluM tenA uttaramAM zrI ratnarAja svAmI lakhe che : ApazrI lakhAvo cho ke "Apane salAha daI zakuM tevI amArI prajJA nathI" A viSayamAM ATaluM ja basa che ke zuddhAtmA-zuddha brahmane prajJAvizeSano avakAza ja kyAM che?... thoDI ghaNI prajJA parathI kAMI AtmadazA aTakaLI zakAya evo kAMI niyama nathI, matalaba ke . alpajJa ho ke vizeSajJa ho, je jIvAtmAoe vRtti upazama vA kSINa karI kSaya karI hoya che te jIvAtmAo ja AtmadazA pAmavAnA adhikArI che; tene ja AtmadazA AvirbhAva pAmavA yogya che ane te ja atyutkaTa AtmadazAvAna sAkSAt bhagavAna che.." cAturmAsa pUruM thavA AvyuM te arasAmAM nAravALA raNachoDabhAIne manamAM ema AvyuM ke zrI lallujIsvAmI khaMbhAta che to temanI pAsethI mokSa meLavyA sivAya have kaMI kartavya nathI ema ghArI nArathI te khaMbhAta AvyA. upadezachAyA "zrImad rAjacaMdra' graMthamAMthI vAraMvAra vAMcI temanA manamAM evI draDha mAnyatA thaI gayelI ke satparuSa mokSadAtA che e AkhA graMthano sAra che. te graMthane pote barAbara samaje che ema paNa temane ThasI gayuM hatuM. paraMtu jyAre khaMbhAtamAM moTA moTA mumukSuone zrI lallujI Adi samakSa zrI subogha pustakAlayamAM te graMthanA vacanAmRtonI carcA sUkSma bheda karatA temaNe dIThA tyAre temanuM prathamanuM abhimAna gaLI gayuM ane huM to hajI kaMI samajato nathI' ema temane bhAsavA lAgyuM. cAturmAsa pUruM thatAM zrI lallujI Adi khaMbhAtanI pAse vaDavA kSetra che tyAM padhAryA. bhAI raNachoDabhAI paNa temanI sAthe ja tyAM rahyA. vaDavAmAM divase khaMbhAtathI baghA mumukSuo AvatA ane pUjAo susvarathI bhaNAtI temAM divasano ghaNokharo vakhata jato. bapore eka vakhata AhAra badhA letA. Akho divasa pUjA-bhaktimAM jato. sAMje Avazyaka kriyA thaI rahyA pachI zrI lallujI Adi bhaktamaMDaLa koI pada bolatAM bolatAM ke ekAda kaDInI dhUna lagAvatAM ke maMtranI dhUna sahita dariyA kinAre jatuM. tyAM zrI lallujI hAthamAM pIchI ane keDe kopIna mAtra rAkhI "draSTi thirAmAMhe darzana nitya ratnaprabhAsama jANo re.. e guNa rAjataNo na visAruM vahAlA, saMbhAruM dinarAta re" Adi aneka pada badalatAM badalatAM, ullAsabhAvamAM doDatAM kUdatAM, pahADI rAge gAtAM gAtAM e dariyAnI retImAM AkhI rAtri gALatA. keTalAka kalAka be kalAka bhakti karyA pachI thAkI jatA; koI pAchA potAne ghera jatA, koI tyAM ja retImAM UMghI jatA. prabhAte sarva zahera tarapha AvatA tyAM to tribhovanabhAI Adi bhaktAtmAo Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [44] dUgha, pANInA degaDA taiyAra rAkhI rastAmAM beThA hoya. te bhaktamaMDaLImAMthI jene ruce teTaluM vAparatA. tyAMthI vaDave AvI nityakriyAthI paravArI pAchA pUjAbhaktimAM baghA joDAI jatA. divase paNa UMghavAno avasara maLato nahIM. Ama akhaMDa 19 divasa sudhI AMkha mIMcyA vinA zrI lallujI svAmIe rAta-divasa bhaktimAM gALyA. e bhaktinA apUrva veganA udaye aneka AtmAomAM bhaktiraMga vRDha thayo. bhAI raNachoDabhAI zrI lallujI svAmI sAthe ja rAta divasa rahetA tethI temane evo to bhaktino raMga lAgelo ke temanA vepArane tathA kuTuMbAdi bhAvone te bhUlI gayA hatA, vepAra nimitte javA chatAM e apUrva bhaktinA ja bhaNakAra temanA cittamAM UThatA. enA ja raNakAra temanA hRdayamAM raNakyA karatA. temaNe to nizcaya karyo hato te pramANe, nathI javuM evuM zrI lallujI svAmIne jaNAvI, javAnuM mAMDI vALatA hatA, paNa "avasara dekhavo joIe, syAdvAda mArga che. pachI ArtadhyAna thAya tema pravartavA yogya nathI' vagere upadeza vacano sAMbhaLI kacavAte mane te nAra gayA. paNa vyavahAramAM ja temanuM citta coMTatuM nahIM. zrI lallujI svAmI saM. 1968 mAM carotaramAM ja vihAra karatA rahyA ane agiyAra varSa pachI pAchuM vasomAM trIjuM comAsuM karyuM. zrI mohanalAlajI tathA zrI caturalAlajI paNa temanI sAthe hatA. A cAturmAsamAM zrI ratnarAje zrI lallujI svAmI pratye vaso patra lakhyo hato te aneka draSTie vicAravA yogya hovAthI nIce jaNAvuM chuM - tat satuM zrI sahajAtmasvarUpa-pragaTa puruSottamAya namaH dohA lahyo lakSa jinamArgako, lUkhA tinakA bhAva; ghanya jIvana tinakA sadA, svAnubhava prastAva. 1 mithyA mAne jagatasukha, jIte jaga apamAna; rAjamArgarata rAtadina, so puruSa samAna. 2 aisA zrI laghurAjajI tina sat karata nihora; ratna nAma kaMkara samo saba sanako cora. 3 zrI paramakRpALu devakA parama kRpApAtrakI kRpA cAhatA hU~ sASTAMga namaskAra pUrvaka. he svAmI, Apa to sadaiva satsamAdhisvarUpa ho. tAte Apako sadaiva nijAnaMdakI lahara hai. lekina yaha lekhakako bhI tinahI laharakI mahera honI cAhiye; kAraNaki bahota kAla huA Apake Azraya vartatA hU~. isameM rahasya yaha hai ki sthUla dehApekSAye to jina sAkSAt pratyakSa puruSadvArA satpratIti bhaI hove tAkA mukhyopakAra ginanese mukhyapane tinahIke Azraya vartatA hU~ lekina Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [45] svarUpakI apekSAye sarva kAlake sarva satpuruSa eka hI ja hai, aura eka hI bhAse hai, taise hI eka hI ginanA yogya lAge hai. ......eka apekSAye yaha lekhaka jIvAtmA Apake Azraya varte hai. vAste Apase arja hai ki AzritakI AzA ApakA yogabala dvAre avazya saphala karanekI satkRpA karogejI arthAt aisA AMdolana bhejeMge ki jinase isa lekhakakA hRdayabala sva-icchita sAdhyakI siddhi saMprApta kare. he deva ! dayA karo, dayA karo, dayA karo. trAhi (3) kyA likhU? Apake jJAnameM saba vidyamAna saM. 1969mAM zrI ratnarAja carotaramAM svAmIjI sAthe vihAra karatA hatA paNa zrI ratnarAjanA vartananI carcA ghaNA mumukSuo karatA ane temane niMdatA. tethI svAmIjInuM cAturmAsa khaMbhAta thavAnuM lagabhaga nakkI jevuM hatuM paNa ratnarAjanA kAraNe khaMbhAtathI dUra rahevuM ThIka lAgavAthI borasadamAM temaNe pharI pAMca varSa bIjuM comAsuM karyuM. A vakhate paNa mukAma to mevADAnI (digaMbara) gharmazALAmAM hato. paNa bhAI jeThAlAla premAnaMdanA baMgalAmAM bhaktibhajana arthe divasano ghaNo bhAga gALatA hatA. A vakhate banne page DhIMcaNamAM vAnA dukhAvA UpaDyA. retInA khArA bhAThAMmAM vAraMvAra namaskArAdi karavAthI paNa DhIMcaNanA bhAga sUjI gayA jevA thaI gayelA. tethI vihAra bahu muzkelIthI thAya tema pratikULatA thaI paDI. tenA upacAra aneka prakAre cAlu rahyA chatAM te duHkhAvo vadhato cAlyo ane TheTha AyuSya paryata vAno du:khAvo rahyo hato. koI vAra te comAsAmAM ja mumukSujano pratye jaNAveluM ke have to jaMgalamAM koI jhUMpaDI jevuM maLI Avaze tyAM paDyA paDyA A vacanAmRta ('zrImad rAjacaMdra' graMtha) vAMcyA karIzuM. AmAM emanI eka bAju janasamUhathI ekAMta sevavAnI bhAvanA che to bIjI bAju vaLI zrI ratnarAja mArga-prabhAvanAnI uttama bhAvanA darzAve che. tevI bhAvanA jenA yoge janma pAmI che tenA hRdayamAM te keTalI prabaLa haze (chatAM te paNa kevI svavaza rAkhI che) teno khyAla te patranA nIcenA utArAthI Avaze- "he prabhu! Apa to sarvaprakAre kRtayogI cho...... prasUtAnI pIDA re ke vaMdhyA te zuM jANe? jANyuM kema Ave re ke mANyAne paramANe? have to mAtra A ja bhAvanA rahe che ke paramakRpALudevanA yathAjAtaliMgaghArI nigraMtha muni, sAghaka brahmacArI, sAdhvIo, brahmacAriNIo ane upAsaka, upAsikAo A bhUmaMDaLa para svaparanuM hita karatAM, pharatAM, vicaratAM vRSTigocara thAya to ja A sRSTimAM rahI teo sAthe AnaMda anubhavI aMte svasvarUpamAM samAI javuM. nahIM to chevaTe svasvarUpamAM samAvuM che te tvarAthI asaMgapaNe ajJAta bhUmimAM bhamIne samI javuM. ApazrInAM divya darzana kyAre kaye kSetre thaI zakaze ane darzanalAbha maLyA pachI caraNamULamAM nivAsa karavAne jagA maLaze ke kema? Apa paramakRpALudevano mArga jayavaMta vArtA ema icchI A patrathI viramuM chuM." Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 pUjaka pariSaha daI rahyA, Apa sahyA samabhAva; ghanya saMta laghurAjajI, laghumAM laghu banI sAva. grISmataNI garamI ghaNI gaNI hitakArI iSTa; kerI amRta phaLa bane tema mahAtmA miSTa. zrI lallujI svAmIne page vAnA dukhAvA vaghavAthI koI ekAMta sthaLamAM asaMga bhAvanAe rahevAne icchatA hatA ane te prakAre potAnA sAdhumaMDaLane jaNAvyuM hatuM, temaja koIne sAthe rAkhyA nahotA. zrI ratnarAja viroghI baLone jANatA hatA eTale temanAthI zrI lallujI svAmInI AdhAra vinAnI ekala sthiti joI jatI nahIM. eTale saM. 1970 nA poSa mAsanA patramAM te vinaMti kare che : he nAtha ! A kSullaka dAsanI araja che ke prathama to najadIkamAM koI vartamAna jaina dezI vikSepI vargano viyoga hoya teve kSetre svataMtrapaNe sthiti thAya to sAruM." aThavADiyA bAda jaNAve che : "Apa ekAkI gamya kSetramAM eTale paricita kSetramAM tasdI pAmI vicaro te ame sAMbhaLI rahIe temAM amAruM kalyANa kahevAya ke? vAste Apa kRtayogI sapuruSone vizeSa zuM jaNAvIe? .... saMyamIonI sahAya mukhya karI saMyamIothI ja banI zake..." naDiyAdamAM zrI laghurAja svAmI nAnA kuMbhanAthamAM rahetA hatA. temanI sevAmAM eka bhAI rahetA. svAmIjIne page vAnA duHkhAvAne lIdhe cAlavuM muzkela thaI paDeluM tethI zrI ratnarAja Adi bhaktibhAvavALA mumukSuonA manamAM koI makAna Azrama jevuM nAnA pAyA upara kAmacalAu karI tyAM anukUla vyavasthA svAmIjI mATe thAya to kaMIka karavuM evI yojanA A arasAmAM thaI hatI. saM. 1970 nA poSa vada bArasanA patramAM zrI ratnarAja zrI svAmIjIne jaNAve che - pavitra munizrI mohanalAlajI..ne naroDA tarapha paghAravAnI sAmAnya preraNA karI che. Azrama baMghAraNanI saMbhAvanA thaI che te siddha thavI ja joIe ane te zubha kAryamAM je vidhravikalpo utpanna thAya che tenI zAMti arthe zrI mohanalAlajI.. vageremAMthI koInI paNa tyAM hAjarI hovI joIe." caitra mAsamAM bIjA patramAM patro bIDI lakhe che : "yathAzaktie jema bane tema kAmacalAu karavAnuM che. AgaLa upara UMcI UMcI abhilASA bAbatamAM thaI paDaze; chatAM teo hAla sudhI bahAnAM upara bahAnA batAve che..." trIjA patramAM e ja mAsamAM lakhe che : "naroDA mukAme sAdhusamAdhi arthe "sanAtana jaina Azrama' baMdhAvavAno... tatsaMbaMdhe kALidAsa kAkAno hAlamAM kAgaLa che ke pU....tathA pU...bhAI vageree tyAM Azrama baMdhAvavAnI ane teoe ApavA kahela rUpiyA paNa ApavAnI cokhkhI nA pADI che... Apa sarala svabhAvI, bhadrika pariNAmI cho tethI jenI tenI sAthe dAkSiNyatAmAM sahaje je bolavAnuM thAya che teno matalabI loko geraupayoga karI laIne kahe che ke svAmIjIne to kAMI AzramanI jarUra nathI. tyAre ApaNe upAdhi karI zuM Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [47] karavuM che? ema karI te vAta uDAvI mAre che. ane potAno aMtara Azaya te ApanA nAmathI prasiddha kare che. ... chevaTa eka vicAra para AvavuM te Apane AdhIna che. bAkI badhuM Apa sadgurunA puNyapratApe taiyAra che.'' A patranA uttaramAM svAmIjIe vaizAkha suda 7, saM. 1970 nA patramAM svahaste lakhyuM che : "paNa he prabhu! amAruM hRdaya na2ma che te tame jANo cho. tamArAthI aMtara nathI... Apa jema karazo temAM mArI marajI che, koI nA nathI. pachI Apane amAruM nAma daIne kahe temAM mArA hAthamAM zuM ? ...atrenA mumukSubhAIonI dRSTi viSama joI ghaNo vicAra thAya che ke zuM karavuM... ame, amArA vicAra mujaba je prArabdha udayamAM Ave che te pramANe atra AvI maLe che-- draSTA thaIne joyA karIzuM... kAMI vicAryuM thatuM nathI, hAicchAe bane te kharuM... atre to koI satsaMga joIe te to badhe kusaMpa... tamAro samAgama ghaNo joIe che. paNa koI aMtarAyanA joge harIcchA tevI ja haze... Apa sarva jANo cho.'' zrI laghurAja svAmI bAhya vikaTa saMjogomAM kevA adInapaNe, niHspRhapaNe vartyA che te darzAvavA A naroDA Azramano itihAsa Apyo che. paramakRpALu zrImad rAjacaMdre eka patramAM jaNAvyuM che, "...dInapaNuM na AvavA devuM, 'zuM thaze' evo vicAra karavo nahIM...alpa paNa bhaya rAkhavo nahIM. upAdhi mATe bhaviSyanI eka paLa paNa ciMtA karavI nahIM... to ja parama bhakti pAmyAnuM phaLa che, to ja amAro tamAro saMga thayo yogya che." te ane tevI vicAraNAthI zrI svAmIjIne dInapaNuM ke parAdhInapaNuM pAlavatuM nahotuM. zrI mohanalAlajI umaradazI locAdi kAraNe gayelA tyAMthI zrI svAmIjIne lakhe che : "huM siddhapurathI.... Avyo hato te ja divase pAlanapurathI darabAra sAheba mahArAjazrI ratnarAja svAmIjInA darzanArthe padhAryA hatA ane pAlanapura teDI javAne mATe pAghaDI utArI ghaNI aMtaHkaraNanA premathI namra ane mRdu vinaMti karI gayA che. teozrI eka vakhata darabAranuM mana rAkhavA padhAravAno saMbhava che..'' pachI zrI ratnarAjanuM pAlanapura thoDA mAsa rahevuM thayu hatuM. navAbe cAturmAsanI paNa vinaMti temane karelI, paNa havApANI anukULa nahIM hovAthI rahyA nahIM. kaMI sevA pharamAvavA darabAre vinaMtI karelI te uparathI naroDAmAM mahAtmA zrI laghurAja Adi saMto mATe AzramanI vyavasthA thAya che, temAM kaMI sArI rakama ApavA zrI ratnarAje sUcanA karelI. tethI eka gInIonI thelI laI lAlabhAI sAhebane niDayAda zrI laghurAja svAmI pAse navAbazrIe mokalyA hatA. teno svIkAra zrI svAmIjIe na karyo. ane te thelI zrI ratnarAjane soMpavAmAM AvI hatI. te rakamamAMthI zrI siddhapura 'rAjamaMdira' nAmanI saMsthA zarU thaI. lagabhaga vIseka varSa pachI eka saMnyAsI zrImad rAjacaMdra Azrama, agAsamAM zrI svAmIjI pAse Avela. te zrI ratnarAja samIpa rahIne Avela. te vAta karatA hatA ke "pAlanapuranA navAbe laDAInA vakhatamAM vaoNra lonamAM je 2kama rokelI tenA vyAjanA paisA niDayAdamAM ApanI pAse Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [48] navAbe mokalyA hatA, kAraNa ke musalamAno vyAjane harAma gaNe che ane vyAjanA paisA pote vAparatA nathI. Ape teno asvIkAra karyo hato te ghaNuM ja sAruM karyuM hatuM." zrI svAmIjIne teno kiMI lakSa nahoto paNa eka pAMsare badhuM pAMsaruM kahevAya che tema save savaLuM thatuM. temane mukhyapaNe ema hatuM ke koInA puruSArthe je rakama maLI hoya te levI te dInatA karavA jevuM ane parAdhInapaNuM svIkAravA jevuM hovAthI te aNachAjatuM che. pApanA udaya pachI puNyano udaya taDakA pachI chAyAnI peThe AvyA kare che. prArabdha haze te pAchaLa pAchaLa taNAtuM Avaze. te tarapha draSTi sarakhI karavA yogya nathI." pote savinaya zrI ratnarAjane te rakama soMpI sAthe patra paNa lakhyo hato. tethI zrI ratnarAjane paNa saMtoSa thayo hato ane sAruM lAgyuM hatuM. saM. 1970 nA aSADa suda 6nA patramAM zrI laghurAja svAmI laghutApUrvaka zrI ratnarAjane vinaMti kare che : "Apa dayALu cho. mATe bhavya jIvone sanmArga bhaNI vALavA "mahAgopa'rUpe paramArtha gharma prApta thAya tema karazo." tenA javAbamAM zrI ratnarAja lakhe che : "he prabhu ! Apa pote paramArtha svarUpa ja cho. ApazrInI sthitaprajJa dazA A bALe sAkSAt anubhavI che. eTale Apane paramArtharUpa sanmArga bhaNI bhavya jIvone vALavA vahAlI vRtti varte ane tethI parama puruSArthanI jAgRti arthe preraNA karo te AjJA amAre zira ghAraNa karavA yogya che. paraMtu he yogendra sadgurudeva ! tathArUpa paramakRpALudevano bodhita paramArtha mArga prakAzavAnI paNa parama yogyatA joIe to pravartAvavAnI to keTalI yogyatAnI yogavAI joIe ?... have to jIvanmuktapaNe vicarI prArabdhakarmanA kSaya bhAve svarUpastha thavAnI ja pratijJA karavI prazaMsanIya che." | zrI lallujI svAmI saM. 1970 mAM nAnA kuMbhanAthanuM sthaLa naDiyAdamAM che tyAM ja cAturmAsa arthe rahyA. tyAM mumukSu bhAI baheno darzana, samAgama ane abhyAsa arthe AvatAM. temanI vyavasthA saMbaMghI zrI ratnarAjane lakhe che : "hAla atre savAra, bapora "bhagavatI ArAghanA' vAMcavA zarU karela che te bhAIonA vargamAM vaMcAya che ne bAIonA vargamAM bharatezvara bAhubalI vRtti bhASAMtara kathAMga vaMcAya che. caturalAlajIe bAIonA vargamAM bAIone Atmasiddhi zAstra'nA vAcana vagereno krama rAkhyo che... parama kRpALue A duSama kALa kahyo che te yathArtha anubhavAya che, te paNa kheda jevuM che... ApaNuM karIne vahyuM javuM, tema ja che." karmanI gati vicitra che. duHkhanA prasaMgo paNa uparAuparI AvI lAge che. parama kRpALudeva jevA zirachatrano viyoga thayA pachI zrI devakaraNajI jevA Ajanma sAthIno viyoga thayo. pachI zrI aMbAlAlabhAIno AghAra hato te gayo. vRddhAvasthA vadhatI jAya tema tema zarIrabaLa to kSINa thatuM jAya. tethI sAthe sAraNa gAMThano roga, harasano roga, jhADA vakhate AMtaraDuM pUThe khasI AvatuM tenI suvAvaDa jevI pIDA dararoja dizAe jatAM thatI temAM vaghAro tethI bAhya cAritra pALavAmAM vigho upara vigho AvatAM ane asaMga vRtti thaI javAthI kyAMya sAtuM nahIM, eTale dUra pahADo jaMgalomAM ekAMtamAM zrI cidAnaMdajInI mAphaka rUDhicusta jaina samudAyathI dUra cAlyA javAnI vRtti Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [49]. hatI. tyAM vAe banne paga rahI gayA eTale naDiyAda sthiti karI. tyAM jainono upadrava nahoto paNa jainetara loko taravAnA kAmI vizeSa hovAthI upara pramANe pravRtti eka gharmakArya jANI zarU karI. tyAM vidhra AvI paDyuM. kuMbhanAtha mahAdevamAM zrAvaNa suda pUrNimAe brAhmaNo janoI badalavA AvelA temaNe jaina munine tyAM comAsuM rahetA jANI svAbhAvika gharmaSathI prerAI jemanA kabajAmAM mahAdevanI kaMsArAnI gharmazALA hatI temanA kAna bhaMbherI tyAMthI makAna badalavA pharaja pADI. te vakhate zaktisaMpanna mumukSuo hAjara hatA eTale temaNe DheDhAno baMgalo kahevAya che te nAnAsAheba pAsethI bhADe lIdho ane jema kuMbhanAthamAM kAryakrama cAlato tema tyAM zarU thaI gayo. eka patramAM zrI ratnarAja lakhe che : "pUjya raNachoDabhAI pavitra jIvAtmA che, tema vyavahArakuzaLa, dattavAyaka ane nyAyasaMyata puruSa che tethI temanI vinaMti para Apane vizeSa dhyAna ApavA jevuM che. AsapAsanA saMyogo to sadaiva eka sarakhA rahetA nathI..." bIjA patramAM lakhe che : "prabhu ! Apa sapuruSonuM nasIba moTuM che ! A tarapha umaradazInA mahaMta vagere ApanI sevA karavA sanmukha che... jo ke Apa kSamAzUrA niHspRha mahAtmA cho.... Apano vAtsalya bhAva Apane svataMtra vartavA jatAM vilaMbamAM nAkhe che. eTale....ema kahevAnI pharaja paDe che ke dayA choDyA vagara paNa chUTako kyAM che ? hamaNAM hamaNAM vaLI khaMbhAtanI zALAne uttejana maLe tevA upAya AdaravAmAM AvyA. jaNAya che. ApazrIne paNa teo tyAM ..khaMbhAtanI zALAmAM rokavAnI arajanA rUpamAM pharaja pADe eTale Apane anukULatA jaNAvI te tarapha rokI rAkhavAnuM kare paNa kharA. pachI amAre A tarapha ApanA birAjavAnI sagavaDa... karavI te kAryakArI nIvaDavAmAM zaMkAzIlapaNuM vedAyA kare.... saM. 1970 Aso vada 1." cAturmAsa pUruM thaye koI nivRtti kSetra zothI asaMgabhAve rahevAya tevI zrI laghurAja svAmInI bhAvanA hatI. zrI ratnarAjane paNa yAtrA ke tevA prasaMge zrI laghurAjasvAmI sAthe vihAra karavAnI bhAvanA hatI. chatAM naDiyAda tarapha vihAra thAya tema zArIrika svasthatA na hovAthI te vicAra mokUpha rAkhavA ratnarAje jaNAveluM. zrI laghurAja svAmIe comAsuM pUruM thaye umareTha tarapha vihAra karyo. tyAMthI ratnarAjane lakhe che : "mAre vihAra karavAnuM banavuM te to banI zake tema nathI. DhIMcaNamAM vAnuM kAyamapaNuM che. harasanA dukhAvA sAthe kaLatara thayA kare che. mATe have to ghIre ghIre uttarasaMDe thaI naDiyAda kSetre javAno vicAra manamAM Ave che.." tevAmAM zrI ratnarAjane keTalAka sagRhastho sAthe gharmacarcA thayelI. te temaNe saM. 1971 nA magazara vada 6nA patramAM jaNAvI che : "te vArtAlApa uparathI evA anumAna para AvI zakavAnuM banI zake che ke--have koI ekane mukhya murabbI sthApyA sivAya vartatA samudAyanuM sadvartana nabhI zake tema nathI. paNa savAla e rahe che ke evuM jokhama kheDavA mukhya adhikArI koNa bane ? ane bIjo savAla evo upasthita thAya che ke kone banAvavo ? trIjo savAla e paNa thaI zake ke samudAya nirNAyaka sainyanI mAphaka Aja dina sudhI vartato rahyo che te tenA mukhya adhikArInI AtmArthe AjJA ArAghe ke kema ?.... tevo mukhya adhikArI sthApavAnI jijJAsA anumodanIya che Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 0] tathApi te kevA bhAve, kevA Azaye uddeze udbhavI haze te paNa vicAraNIya che. bAkI ApaNe to zrI paramakRpALudevanI parokSa AjJA pramANe potAnuM karIne vahyuM javuM che, e vicArane gauNa aNakaratAM tathArUpa satparuSanI sadbhAgye saMprApti thAya ane temanI pratyakSa AjJA ArAghavI athavA upAsavI teno trikALamAM paNa aTakAva nathI; kAraNa ke bhUta, bhaviSya, vartamAna ema kALabhede jJAnI saMtapuruSomAM bheda bhale kalpAya, paraMtu vastutve puruSo eka svarUpe ja che..." zrI laghurAja svAmI cakalAsIthI rarAjane thayelA upasarga prasaMge AzvAsanapatramAM lakhe che : "hAlamAM atre umareThathI vihAra karI paNasorA thaI mukAma vaNasola AvyA. tyAMthI cakalAsI pAMca cha divasathI sthiti che... Apa pariSaha upasarga je sahana karo cho te ghanya che. Apane to sahaja karma khape tevA jIvothI kAraNa maLyuM che... gheryathI gurupratApe sarva samAdhi thaze." zrI ratnarAjajInA keTalAka te varSanA patronA lakhANathI zrI laghurAja svAmI AdinI kevI vikaTa paristhiti haze te samajAya, mATe nIce keTalAka agatyanA utArA saMkSepamAM ApyA che. zrI raNachoDabhAIne teo lakhe che : "tamo bhAIne paNa prasaMga pAmI pratibodha tarIke nahIM paNa prema prIti bhAva tarIke jaNAvavAnuM thAya che, tenA upara khAsa dhyAna rAkhI agamacetIpaNe vartI pratyakSa puruSanI AjJA-ArAdhanarUpa mahatuM kArya kartavya che. tamo bhAI jAte vyavahArakuzaLa ane vicakSaNa cho; paraMtu tamArI jAti saraLasvabhAvI che. mATe AvA kaTokaTInA vakhatamAM sAvaceta rahI mana makkama rAkhavuM; kAraNake kahevAtA mumukSuonuM moTe bhAge vagara lIdhe mApa AvI gayuM che. eTale ApaNe ApaNuM sUjhatuM karavAnuM che... bhAI, hAla to mahA prabhune sAcavavAnAM tamArAM sabhAgya che. saM. 1971 poSa suda 7." chatAM zrI ratnarAjane ghIraja nahIM rahevAthI vihAra karIne DIsAthI AvatAM pAnasara tIrtha AgaLa pagamAM darada thavAthI aTakI paDyA. temanI tabiyata paNa ghaNI zithila rahetI. pAnasarathI poSa vada 13 nA patramAM bhaktibhAvapUrvaka lakhe che : "sAkSAt pratyakSa sajIvanamUrti sadguru bhagavAna zrI paramakRpALu maharSideva svAmIjI mahAprabhu zrI laghurAja svAmIzrInA pavitra caraNakamaLamAM vidhivat sASTAMga daMDavat namaskAra ho ! namaskAra ho ! ....amAre to Apa sapuruSanA darzana samAgamanI sad icchA sivAya bIjuM koI paNa kArya kalyANakArI kalpAyuM nathI. jyAM rAma tyAM ayodhyA'. jyAM Apa birAjo tyAM amAre to cotho Aro ja che. mananI ghAraNA jo ke nivRtti kSetre ajJAtapaNe vicaravAnI hatI--che. paNa eka to Apa vRddha ratnAthika pratyakSopakArI sapuruSanAM divya darzanano lAbha temaja amAre yugapratikramaNano avasara paNa Asanna varte che te jo pratibhAzALI mahAna puruSanA caraNamULamAM thaI zake to vizeSa sAruM... ApazrInA kadamomAM jaladI hAjara thaIza, paraMtu zarIrathI parataMtra chuM tethI kadAca vilaMba jevuM thaI jAya to phikara karazo nahIM. amAruM A tarapha AvavuM...te... gupta rakhAya to sAruM... phakta Azrita jIvAtmAone amArA nimitte anyAya apAto jANI tenI jayaNA karavAnI sahaja vRtti thaI jAyA kare che." Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [51] aDAlajathI zrI ratnarAja eka patramAM svAmIjIne lakhe che - "ApanI hajUramAM hAjara thaI jaIzajI; tyAre sarve savistara samAcAra savinaya jAhera karIzajI... koIno vizvAsa karavAno vakhata nathI rahyo... saM. 1971, mAha suda 6." zrI ratnarAja zarIra ThIka thatAM naDiyAda AvI thoDA divasamAM ja cAlI nIkaLyA hatA, kAraNake temane ajJAta vihAra karavAnI bhAvanA hatI. teozrI bharUcathI vai. va. 0)) nA patramAM lakhe che : "ApazrIne koI paNa prakAra pariSaha-upasarga na utpanna thAya te saMbaMdhe cittamAM lAgaNI thaI Ave che ke arere ! A te zuM kaLikALano prabhAva ke AvI vRddha vaye vaiyAvacce karavI to kyAMya rahI, paraMtu UlaTI AzAtanA, upasarga utpanna karI sidAvavA mAge che. vAha ! mumukSatA to AnuM nAma. prabhu! ApazrIe have to mumukSuonI mumukSatA oLakhI lIdhI haze ke hAla kAMI bAkI rahe che ? ..." jeTha suda 9 nA patramAM vaDodarAthI zrI ratnarAja lakhe che : "hAla comAsAno kALa lAMbo che. vimukhadraSTivALA tyAMthI kaDhAvavAne kamara kasIne UbhA rahyA che. mATe prabhu, saMyogo tapAsIne kArya kartavya che. kAraNa "duSTa kare nahi kIna burAI ?' meM vAraMvAra ApanI hajUramAM hAjara thavA vinaMti gujArI che. bAkI amArI khAsa ghAraNA to ajJAta rahevAnI che chatAM saMyogo phare tyAre insAna mANase pharavuM joIe... jo gerahAjara chIe tema ne tema rahIe teTalAmAM kaMI asaMbhAvya aghaTa ghaTanA thaI jAya to amArI nivRttinI bhAvanA nirmulya thaI jAya.' zrI ratnarAja munizrI caturalAlajIne lakhe che : "... tamo kharI kasoTInA vakhate parama prabhuzrInA caraNamULamAM rahyA cho, sevA karI janma saphaLa karo cho... amArI hAjarInI jarUra jaNAya to bezaka turata lakhI jaNAvo... banatI tvarAe hAjara thaIza. mUMjhAzo nahIM ke mane goThaze ke nahIM... he muni ! sukhe samAdhinI vAta hota to mane jaNAvavAnI jarUra na paData; paNa A avasara sAMbhaLyA pramANe evo AvI paDyo che ke mArA aMtaramAM ema ja thaI jAyA kare che ke he prabhu ! sahAya karajo ! he paramakRpALu kRpA karajo ! bharUcamAM rahevAnI icchA hatI. chatAM.... vAtacIta sAMbhaLatAM mAruM citta UpaDI gayuM. temaNe ghaNIye manuhAra karI, paNa ame to ekadama UpaDI gayA... bharUcathI pAMca dahADAmAM Ave zarIre kALA unALAmAM atre (vaDodarA) Avyo chuM. have phakta ApanA abhiprAyanI vATa jouM chuM." saM. 1971 nA zrAvaNa mAsamAM lakhe che - "je mANasono mIThaDo svabhAva hoya teonI vacano vAparavAnI khUbI to kharekharI khaMta upajAve, paNa temAM jo dattavAyatA dvArA vizvAsanAM tattvo hoya to teno khyAla ApazrIjI sarakhA kSamAzUrA satparuSo ja karI zake. asaMgapaNuM ja anukULa che." bhAdrapada vadanA bIjA patramAM : "..lokalAgaNI uzkerAI UlaTo vega grahaNa kare tevI lAIna Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [52] te lokoe lIdhI che, te e ke svAmIjI to bhoLA svabhAvanA che. temane ratnarAje bahekAvI badalAvI nAkhyA che. ityAdi.. AvA cArja amArA upara... AropyA che temAM temanI UMDI nema evI jaNAya che ke "ratnarAje svAmIjIne bagADyA" Ama kahevAthI amArI pittanI prakRti che te teno mithyA Aropa aNasahatAM svAmIjIthI uparAMThA paDI jaze ke "lyo, A tamArA svAmIjI, ame temanI pAse nahIM jaIe ke nahIM rahIe', A rIte chUTA pADavA.' - Aso suda 5 nA patramAM lakhe che : "Apano kRpApatra.. vAMcI vicArI AnaMda abhivardhamAna thayo che. pU. manasukhabhAI ravajIbhAI tathA pU. pUjAbhAI moTAe atre lagabhaga be rAtri rahI samAgamano lAbha lIdho che... teo banne bhAIo prazastabhAva dekhADatA hatA.... vartamAnamAM ApazrIjI para pUrNa zraddhAbhakti darzAvatA hatA. amane namratApUrvaka araja nivedana karI ke ApanA jema dhyAnamAM Ave tema svAmIjInI goThavaNa comAsuM Utaryo karAvazo. je kharca thaze te ame banne bhAIo thaIne ApIzuM. tyAre ame "AtmajJAna samadarzitA vicare udayaprayoga' A gAthAnI vyAkhyA karIne teone samajaNa pADI hatI ke kevaLa sevAnI ja buddhi hoya to te kahejo ane koI paNa prakAre 'tame Ama karo to ame Ama karIzuM', AvI vyavasAyarUpa vaNikabuddhi hoya to te vakhatasara kahejo... ityAdi vArtAlApa thayo che." svAmIjI eka pratyuttaramAM jaNAve che: "dhIrajathI jema banavA yogya haze te banI Avaze. joyA karIzuM, draSTA tarIke." pharI Aso vada pAMcame lakhe che : "A badhA mumukSunI bhAMjagaDamAM paDavuM nathI hari-icchAe draSTA thaI joyA karIzuM." A lAMbA patravyavahAranAM AchAM avataraNo ApavAnuM prayojana eTaluM ja ke svAmI zrI laghurAja be varSa zrI naDiyAda kSetre rahyA te daramyAna je utpAto thayA teno khyAla zrI ratnarAjanA udgAro darzAve che, tethI te prasaMgonI utkaTa vikaTatAno kaMIka khyAla Ave. ghaNA kharA patro amuka aMgata mANaso sAthe mokalelA evuM te mULa patro uparathI jaNAya che ane patra lAvanAra pAsethI patramAM na lakhavA yogya bAbata zravaNa karavA aneka patromAM bhalAmaNa che eTale koInA ya doSa prasiddhimAM Ave tevuM temanuM aMtaHkaraNa icchatuM nahIM. keTalAeka udgAro patromAM nIkaLI gayA che te te prasaMgonI prabaLatA ja sUcave che. eTale e prasaMgo A patro lAvanAranAM nAma Ave che temanI pAsethI sAMbhaLyA che chatAM mahApuruSanA sAghucaritane avalokatAM teno vistAra karavAne citta prerAtuM nathI. tema chatAM tenuM kaMI paNa diggadarzana na thAya to je caritra lakhavAnuM kArya hAthamAM lIdhuM che tene anyAya paNa thAya che eTale kharI kasoTInA vakhatanA vartanano, sahanazIlatAno, sadgurunI ananya draDha bhaktino, eka Azraya TakAvI rAkhavAno siMhasvabhAva je svAmI laghurAjajImAM hato te A patronA utArAmAM paNa vRSTigocara thato nathI. koIne kalaMkarUpa manAya tevI vAtano vistAra nahIM karatAM TUMkAmAM jaNAvavA yogya sAmAnya bAbata ATalI che ke tyAgabaLa, ghanabaLa ane vAkabaLa A traNeyano suyoga hoya tyAM sudhI gharmapravRtti paNa suvyavasthita dekhAya che. te pramANe zrImad rAjacaMdranA avasAnathI mAMDI zrI Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [53] laghurAja svAmInA naDiyAda nivAsa sughI bAra-tera varSa mumukSumaMDaLanI bAhya gharmapravRtti susaMgaThita dazAmAM dekhAI. pachIthI je bhAInA udAra Azraye ghananI pravRtti thatI te pravAhanI dizA badalAyAthI athavA ATalAM varSomAM temaNe kharcelI rakamano AMkaDo temaNe mukhya manAtA mumukSunA AgaLa rajU karyo ne te rakama koI ghanasaMpanna bhAIe patAvI dIghI te prasaMgathI mumukSuvargamAM be bhAga paDI gayA. e bheda munimaMDaLane gharmazAsanamAM hAnikAraka jaNAvAthI zrI laghurAja svAmIe udgAra kADhelA ke DAhyo to tenuM nAma ke je banne vargane ekatra kare. te vacana mukhya manAtA mumukSune sAlavAthI temaNe zrI laghurAja svAmIne spaSTa jaNAvyuM hatuM ke tame game te eka pakSamAM raho, nahIM to nirAghAra banazo-kahevAnuM tAtparya ke amArA pakSamAM tame raho, nahIM to tamArI viruddha paNa amAre paDavuM paDaze. te ja divase (saM. 1971 nA mAgazara mAsanI zarUAtamAM) temaNe naDiyAdamAM bhADe baMgalo rAkhelo tyAMthI gAmamAM zrI laghurAja svAmI paghAryA, ane mumukSuonI otha gaNAtI hatI tethI paNa svataMtrapaNe rahevA lAgyA. tyArapachI te pakSe muni-niMdAnuM kAma hAtha dharyuM. jyAM bhakti Adi nimitte mumukSuo ekaThA thAya tyAM munigharma kevo hovo joIe? hAla munio kevI caryAthI pravarte che? have munio bagaDI gayA; parama kRpALudevano mArga vagovAya, niMdAya tema pravarte che- ityAdi aneka prakAre aneka sthaLe munio pratyethI lokono Adara ocho thAya, kaMI aMze tiraskAra vRtti thAya tevI carcAomAM potAnuM mahatva manAvA lAgyuM. bodhi-samAdhinA preraka munione sahAyaka nIvaDavAne badale teo ja bodhi-samAdhinA nidhisamA munionA niyaMtA thavAne potAnuM tana-managhana veDaphavA lAgyA. kRpALudeve munizrI laghurAjajIne jaNAveluM ke "vANiyA tamArA guru thavA Avaze" te cetavaNIrUpa AgAhIne gharmasughAraNA hAtha gharanAra mumukSuoe caritArtha karI ! carotaranA pradezamAM jyAM jeno athavA zrImad rAjacaMdrane mAnanAra mumukSuo vasatA hatA tevAM kSetromAM te muniothI vihAra karAya tevuM rahyuM nahotuM. naDiyAdamAM zrI laghurAja pAse paNa koNa Ave che, zI vAta thAya che, kyAM vihAra karavAnA che, vagere vAto jANavA mATe eka bhAIne potAnA karI mAhitI meLavI potAnAthI bane teTalI pajavaNInA prakAro karI munione thakavI potAnA kahyA pramANe pravartAvavA arthe te pakSa prayatno calAvato raheto. lokavyavahAranI peThe koI koI divase AgevAna paNa mahArAjanI khabara kADhavA AvatA, sAruM lagADavA dekhAva karatA. saM. 1972 nA kArtika vadamAM zrI ratnarAja naDiyAda AvI pahoMcavAnuM jaNAvI davA vagerenI thelI paNa mumukSu sAthe mokalAve che. zrI ratnarAja naDiyAda paghAryA pachI kANIsA gAma bahAra jaMgalamAM kAmanAtha mahAdevanuM ekAMta sthAna prathama bannee joyeluM hatuM tyAM sthiratA karI ekalA rahevAno vicAra bannee nakkI karyo. tyAMnA pUjArI bAbarabhAInA be patro AmaMtraNarUpe zrI ratnarAja upara vaDodare AvelA ane mukhyapaNe zrI ratnarAja vyavahArakuzaLa che ema jANI te jema karatA hoya tema karavA devuM, potAne anukULa paDe na paDe paNa kaThaNAI veThIne paNa bIjAnI prakRtine nabhAvI levI evo zrI laghurAja svAmIno svabhAva hovAthI temanI sAthe te kANIsA kAmanAtha mahAdevanA kSetre paghAryA. alaga svataMtra makAna hoya to ThIka ema zrI ratnarAjano abhiprAya prathamathI hovAthI tyAMnA lokonI saMmati ane madadathI eka oraDI paNa judI zrI laghurAja svAmI Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [54] Adi mATe baMghAvI. nAravALA bhAI raNachoDabhAInI sAghAraNa sthiti chatAM kANIsAmAM koI prakAre mahAtmAone harakata na paDe tevI kALajI rAkhI kharca paNa karatA. paraMtu zrI laghurAja svAmI vyavahArakuzaLa ane ghaNA dayALu hatA te eka mumukSu para badho bojo paDe che te jANatA hatA, temaja zrI ratnarAjanI svataMtra prakRti palaTAya tema nahIM jaNAvAthI pote koI dUra kSetramAM ekalA cAlI nIkaLavAnuM manamAM ghArI rAkhyuM hatuM. caitra vada pAMcamanI bhakti pachI zrI ratnarAja pUjAbhAI, gAMghIjI Adine maLavA amadAvAda tarapha gayA ane zrI laghurAja svAmI nAra paghAryA. tyAM zrI lakSmIcaMdajI munine maLyA ane zrI raNachoDabhAIne paNa jaNAvyuM ke have ame koI jaMgalomAM cAlyA jaIzuM, ane kAusagga karI deha pADI daIzuM, paNa koIne bojArUpa thavA icchatA nathI. amArI AjJA sivAya koIe amArI pAse AvavuM nahIM. A prasaMga zrI raNachoDabhAIe AMkhamAM AMsu sAthe kahI batAvyo hato. tyAMthI naDiyAda thaI amadAvAda AvyA, gharmazALAmAM UtaryA. ratnarAja svAmI amadAvAdathI vihAra karI pAlanapura tarapha cAlyA gayelA. amadAvAdamAM pote pUjAbhAI, gAMdhIjI Adine maLIne kAThiyAvADa tarapha paghAryA. suNAvanA bhAI kAbhaI munadAsa temanI sAthe hatA. kuMkAvAva tarapha javAnA hatA. jUnAgaDha sthiratA thayA pachI na jevo patravyavahAra khAsa paricayI pratye thayo che. zrI raNachoDabhAIne paNa thoDA vakhata sudhI jANavA nathI dIdhuM. saM. 1972 nuM comAsuM paNa tyAM jUnAgaDhamAM thayuM. tyAMnA vAtAvaraNa saMbaMdhI lakhe che : ".... vanakSetre rAjezrI mukAma, nivRtti yogIone dhyAna ramaNa karavAnI jagA, sahaja vRttimAM AnaMda Upaje, citta karavAnuM nimitta kAraNa, ekAMtavAsa jagAnuM ghAma, pANI paNa sAruM te badhuM atre anukULa che. upAdhi paNa ochI che." "A kSetra tyAgI, vairAgI, yogI, dhyAnIne sahaja nimitta anukULatAvALuM che." he prabhu, sahaje halakA phala thayA chIe, saru pratApe koI cAM ke cUM bolatuM nathI. UlaTA sAmA bhAva karatA Ave chejI... AvI nivRttivALI jagAmAM kAMI vikSepa ke vikalpa TaLI jAya che. ekAMta AnaMda jJAnanA pratApe guruzaraNathI zAMti varte che." "roga marakI prathama gAmamAM dekhAI hatI. paNa hAla ThIka che. atre gAma bahAra "prakAzapurI'mAM to koI upadrava nathI; sAruM che. eTale (zrI kalyANajIbhAIne, bagasarA) patrathI nA (tyAM javAnI) jaNAvI che. atre rahevA hAla to vicAra che. pachI harIcchA, AgaLa upara thAya te kharuM." bIjA eka patramAM jaNAve che : "phakta je aMtavRttio jema sahaja, sadgazaraNathI zAMta thAya tevo puruSArtha bane chejI, te AnaMda thAya che. vyavahArathI jema yoga-sAghana bane te karavAmAM saheje saheje Ave che, tenA draSTAthI zAMti chejI. eka AtmA sivAya badhuM khoTuM che tyAM vikalpa zo?" saMvatsarI kSamApanA saMbaMghI saM. 1972 mAM svAmIjI ratnarAjane lakhelA patramAM lakhe che : "ApazrIne je dehazarIra prakRti narama ane mUccha AvyAnI bInA sAthe vAcAbaMghanI khabara maLyAthI ati kheda thayo cheja. te vyAdhi pratyakSa joyelI hatI....... ema thAya che ke koI jIvAtmAne Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [55] te vyAdhi-pIDA-duHkha na ho.......... A patra vAMcI sukhazAtA-ArAma thayAnA patra pAThavavA kRpAvaMta thazojI.'' cAturmAsa pUruM thaye saM. 1973 kArtika vadamAM zrI laghurAja svAmI rAjakoTanA vatanI bhAI ratilAla motIcaMda sAthe jUnAgaDhathI bagasarA padhAryA. temanA jinamAM eka mAsa te bhAIe bhaktibhAve rAkhyA. bhAI maNibhAI kalyANajI zrI laghurAja svAmIno samAgama avAranavAra niDayAda, kANIsA ane jUnAgaDha darzananimitte sAthI gayelA. marakInA upadrava vakhate paNa teono vicAra svAmIzrIne bagasarA laI javAno hato eTale have jinamAMthI svAmIzrI bhAI maNibhAIne tyAM padhAryA. ane pachI AkhuM varSa tyAM ja rahevuM thayuM hatuM. bhAI maNibhAIne dhaMdhArthe muMbaI rahevuM thatuM. paraMtu temanA pitAzrI, mAtAjI Adi zrI laghurAja svAmInI sevAmAM ja hatAM. pote cAreka vakhata bagasarA darzanArthe AvelA. te vakhatanI svAmIzrInI dinacaryA saMbaMdhI te jaNAve che ke "roja sAMjanA prabhuzrIjI bogha karatA, savAranA paravArI jaMgalamAM jatA. be traNa kalAke pAchA gAmamAM AvatA. cAturmAsamAM avAranavAra carotara vagere taraphathI koI koI mumukSuo darzanasamAgama mATe AvyA karatA. ,, zrI ratnarAje lakhelA patrathI zrI laghurAja svAmInI tyAMnI zarIrasthiti saMbaMdhI jANavA maLe che : "mahAprabhujIne zarIre Dabala, tripala vedanA vartatI jANI kheda thayo che... khaMbhAtathI patra che, temAM teone darzecchA varte che.'' saM. 1973 nA mAgazara vada chaThThanA patramAM zrI ratnarAja svAmIjIne lakhe che : "jillA hAla baMgha chejI, prabhu; te ApazrInA zubha AzIrvAdothI mULa sthitie AvavA AkIna chejI.... Apa mahAprabhujInI karatalarUpa chatrachAyA A dehadhArIne... zItaLa vizrAMti-sthAna chejI.'' paramakRpALu prabhuzrI(laghurAja svAmI)nA praNa viSe ratnarAja lakhe che : - "saMsArInuM sagapaNa choDI bhakti mArI bhAve re; teno dAsa thaIne doDuM jarI zarama nava Ave re.'' "ame sadA tamArA chaIe zrI svAmIjI. jema tame rAkho tema rahIe zrI svAmIjI. satsaMga, sadguru cho tame zrI svAmIjI.'' phAgaNa suda 12 nA patramAM zrI laghurAja svAmI lakhe che :- 'anya puruSakI dRSTimeM jaga vyavahAra lakhAya; vRndAvana jaba jaga nahIM kauna vyavahAra batAya. '' "bIjuM siddhapurathI ApanI vAcA khulyAnI vadhAI khabara maLyAthI 52ma ullAsa thayo che jI.. jema parama kRpALuno mArga dIpe tema karazojI... huM judAI nahIM samajuM. bhale pU. popaTalAlabhAI ApazrIne maLe, huM rAjI chuM. prabhu, jayavijayajI tathA mohanalAlajI sarva saMpa Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [56] salAhe varte temAM huM khuza chuM. mane have nivRtti, jema bane tema paricaya mumukSubhAI baheno taraphathI ocho thAya tema vicAra chey... have to patravyavahAra paNa jema bane tema ocho karavo che." tyAra pachI mAtra varSa pUruM thatAM eka patramAM kSamApanApUrvaka lakhe che : "vAne lIdhe UThatAM besatAM laDathaDiyAM AvI jAya chejI.. aviSamabhAve joyA karIzuM. bIjI koI prakAranI agavaDa nathI... atrethI koI patra lakhavAnuM thatuM nathI. cittavRtti saMkucita thavAthI tema vartAyuM chejI. patro ghaNAM....ghaNAM kSetrothI Ave che, temane lakhavuM thatuM nathI. temanA badhAnuM kema cAle che, te paNa khabara nathI, tathA mumukSu bhAIo je vicAra ghAratA hoya, temanA saMbaMghI lakSa nathI. he prabhu, zAMti che. "tAruM tArI pAsa hai, tyAM bIjAnuM zuM kAma ?' ' 14 zrI bagasarAthI saM. 1974 kArtika suda 15 pachI zrI laghurAja svAmI cAraNiyA gAme padhAryA. tyAM eka mahino rahIne rAjakoTa padhAryA; zrImannI dehotsarga bhUmi che tyAM bhaktibhAva karelo. pachI zrI ratnarAjasvAmIne umaradazI maLIne carotara tarapha padhAryA. carotaranA bhAIone viraha lAMbo kALa rahyo tethI nAra, kAviThA vagerenA mumukSuo carotaramAM paghAravA cAturmAsathI ja cAlu AgrahapUrvaka vinaMti karatA hovAthI nAra paghAravAnA vicArathI agAsa sudhI AvyA tyAM to kAviThAnA mumukSuo agAsa sAmA AvelA ane kAviThA laI gayAM. bhAI kalyANajIbhAI Adi mumukSujano kAviThA sudhI AvelA. pAMca-sAta divasa kAviThA rokAI teozrI nAra paghAryA. bIjA gAmomAMthI mumukSuo darzana-samAgama arthe nAra AvatA hatA. rAtri vyatIta thayA pachI jema prabhAta thAya che tema zrI laghurAja svAmInA saMbaMghamAM paNa cAra varSa upara jema carotara tajI dUra nIkaLI javAnA saMyogo UbhA thayA hatA tene badale have carotaramAM bhaktinA yugano udaya thavAno hoya tema aneka navA mumukSujano ekatra thavA lAgyA. bhAI raNachoDabhAIne paNa temanA ghaMghAnA bhAgIdAro hatA temanI saMmatithI bhaktimAM kALa gALavAno sAro vakhata maLyo. tethI zrI laghurAja svAmI sAthe ja ghaNo vakhata te rahetA ane navA mumukSamaMDaLane bhaktimArgamAM joDavAmAM temaNe athAga prayatna AraMbhyo. puruSanA yogabaLanA vistAramAM nimittabhUta buddhibaLa, vacanabaLa, kAyabaLa, ghanabaLa vagerenI jarUra hoya che. tevI tevI jogavAI have sahaje sahaje sAMpaDavA mAMDI. eka bhAInA atyaMta AgrahathI zrI laghurAja svAmI nArathI sImaraDA paghAryA. tyAM thoDA divasa rahI kAviThA daza-paMdara divasa TakyA. tyAM rAta-divasa bhakti thatI. pachI varSAnI mosama zarU thatAM pAchA nAra padhAryA ane tyAM zrImad rAjacaMdra maMdiramAM cAturmAsa karyuM. nAranA ghaNA mumukSuo utsAhavALA hatA tathA muMbaIthI bhAI maNibhAI ghaNI vakhata AvatA ane rahI jatA. bhAI raNachoDabhAI, bhAI bhAIlAlabhAI vallabhabhAI, bhAI maNibhAI Adino evo vicAra thayelo ke prabhuzrI (laghurAja svAmI)nI vRddhAvasthA tathA vyAdhigrasta sthiti hovAthI eka parNakuTI jevA sthAyI makAnanI jarUra che. tene mATe sAdhu-samAdhi khAtuM kholI temAM jene rakama ApavI hoya Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [57] te Ape tevuM nakkI karyuM. te ja cAturmAsamAM rUpiyA pAMca hajAra jeTalI rakama nAramAM thaI hatI. ane koI anukULa sthaLe makAna karavAnuM paNa bhAI raNachoDabhAI sAthe nakkI thayuM hatuM. gharmano udyota thAya tevI anukULatA vadhAravAnI sAthe prabhuzrIjInuM zarIra vyAdhiothI gherAvA lAgyuM. to paNa te baghAnI darakAra rka vinA yathAzakti mumukSuomAM gharmapremanI vRddhi kema thatI rahe te mATe vizeSa zrama letA hatA. nAramAM cAra vAra uMdara karaDelo tenuM jhera lohImAM vyApI gayeluM ane e jherI jaMtuo chevaTa sudhI-saM. 1992mAM DaoN. ratilAla amadAvAdanA mumukSubhAI tathA vaDodarAnA mumukSu DaoN. prANalAla bannee lohInI ghaNI vAra tapAsa karI tyAre paNa--lohImAM jaNAyAM hatAM. aneka davAo karavA chatAM, tAva zarIramAM ghara karIne rahelo. cAturmAsa pUruM thayA pachI pUrNimAnI bhakti nAra karIne tyAMthI prabhuzrIjI tArApura saM. 1975mAM padhAryA. tyAM jinamAM khaMDera jevI eka oraDI maLI AvI tyAM mukAma karyo. nAravALA bhAI zanAbhAI sevAmAM rahetA. tyAMnuM pANI sAruM na hovAthI nAranA mumukSu bhAIo haMmezA pANI laI samAgama-sevArthe tArApura AvatA. tyAM haMmezAM "zrImad rAjacaMdra' vacanAmRtanuM vAMcana thatuM. bhAI maNibhAI paNa sahakuTuMba mAsa doDha mAsa samAgamArthe tArApuramAM rahelA. ANaMda sTezana para tAramAstara tarIke bhAI maganabhAI lalubhAI hatA, te paNa dararoja gADImAM AvatA. phAgaNa suda pUrNimAe AjubAjunAM gAmomAMthI tema ja vaTAmaNa taraphathI traNaso bhAIo ekatra thayA hatA ane ghaNA ullAsathI bhakti thaI hatI. havApANIne kAraNe anya kSetre javAnI ghAraNA hatI. te arasAmAM sImaraDA gAme padhAravA bhAI motIbhAI bhagata tathA bAMghaNIvALA bhAI bhagavAnajIbhAInI AgrahabharI vinaMti hovAthI zrI laghurAjasvAmInuM sImaraDe paghAravuM thayuM ane tyAM UMTavaiduM thavAthI teozrInI zarIra sthiti bhayaMkara thaI paDelI te zrI raNachoDabhAInA zrI ratnarAjane pAThavelA patrathI jaNAya che - "uMdaranA karaDano upacAra AMkolAnA jhADanuM mULa batAveluM. te tArApura....cha divasa vAparyuM hatuM. atre (sImaraDA) AvI te davA vAparavI zarU karI. pAvalIbhAra pItA. atre dararoja rUpiyAbhAra... zarU karyo. pAMca divasa to dararoja jhADA UlaTI thatI te khamI zakAya tevuM dekhAyuM. cha divase..... jUnA vRkSanAM mULa hovAthI ghaNAM ja jherI tejadAra hatAM, tethI jhADo ne UlaTI thaI paraMtu jaTharamAM ekadama ThaMDI paDI javAthI vAyu sakhata thaI gayuM ane saghaLI garamI lohImAM AvI javAthI lAya lAya thaI ane sakhata vedanAne kAraNe tAva je ghImo ghImo hato te ghaNA jorathI Avyo jethI deha chUTI javAnA saMbhava sudhI vedanInuM pariNamavuM thayuM. amo badhA gabharAI gayA. gAmaDuM gAma, koI davA ke vaidya tema koI salAhakAra huMziyAra mANasa paNa pAse maLe nahIM. jethI ghaNI ciMtA thaI paDI. paraMtu hariicchAe.... paramAtmA paramakRpALu prabhuzrIe ja kahyuM ke ghI mane khavarAvo. jethI ghI ame bItAM bItAM khavarAvyuM, kAraNa tAva hato. davAnI garamI kaMIka zAMtatAne pAmavAnA rUpamAM jaNAI jethI pharI ghI thoDuM pAyuM. paraMtu te divasa to bhayaMkara sthitimAM pasAra karyo. bIje divase gaLAmAM Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [58]. tathA pUThe tathA mAtrAe ghaNI ja sakhata garamI thavAthI ghaNI vedanA thaI, paNa sahaja ArAma upara jaNAyuM... mULa hatAM te pAvAM baMgha karyA. mAruM AvavAnuM tathA paramAtmA paramakRpALu prabhuzrInuM paNa te tarapha paghAravuM mulatavI rahyuM che...." tenA pratyuttaramAM zrI ratnarAja bhAI raNachoDabhAI Adine saMtasevA saMbaMdhI sUcanA nIcenA patramAM darzAve che - "..... teo oliyA puruSa che eTale emane dehabhAna na hoya. eo to mAtra udayAghana ceSTAo ja jovArUpa ramatamAM ramatA hoya, paNa te avasare samIpavAsI, ziSyono gharma che ke teonA zarIra-gharmane sAcave. eTalA mATe to zrI sat sanAtana mArgamAM gurUziSyano niyoga goThavAyela che, te yogya ja che. Apa je sAkSAt pratyakSa saMjIvanI mUrtinI sevAbuddhie sevA sAcavo cho te anumodanIya-prazaMsanIya ane anukaraNIya cheja... je sagusvarUpanA rAgI, te kahiye kharA vairAgI; je sadgasvarUpanA bhogI, te kahiye sAcA yogI. je sagucaraNa-anurAgI, te kahiye mahad baDabhAgI; je sadbhucaraNathI aLagA, te thaDa choDI DALe vaLagyA." kAviThA AkhA gAmanA lokono ghaNo Agraha hovAthI sImaraDethI kAviThA teozrI paghAryA. paramakRpALu zrImad rAjacaMdra prabhunA dehotsarganI tithi nimitte saM. 1975 caitra vada pAMcamano mahotsava kAviThA thayo hato tenuM varNana zrI raNachoDabhAIe nArathI zrI ratnarAjane caitra vada sAtame jaNAvyuM che - "caitra vada pAMcama upara moTo maMDapa bAMdhyo hato. jenI aMdara derAsaranI mAphaka comukhI mAMDavI karI aMdara paramakRpALudevazrIjInI sthApanA karI bhakti karI hatI. nAra, borasada, suNAva, bhAdaraNa vagere sthaLethI mumukSu bhAIo baheno baso lagabhaga paghAryA hatAM. temaja muMbaIthI zrI dAmajIbhAI tathA pU. maNilAlabhAI tathA amadAvAdathI pavitra pU. bhAIzrI pUjAbhAI tathA pU. kalyANajIbhAI vagere bhAIo paghArelA hatA. temaja AjubAjunA gAmanAM tathA kAviThA gAmanAM bhAIo-baheno maLI lagabhaga be hajAra mANaso bhegA thayA hatA, ane ghaNI ja utkRSTa bhakti thaI hatI. jeno citAra he prabhu ! huM zuM lakhI zakuM?" teno pratyuttara zrI ratnarAja khUba preraka ane mArmika Ape che : "bhaktibhAva bhAdrava nadI sabahI rahI sIrAya; saritA soI jAnike, jeTha nIra ThaharAya." prabhuzrInI tabiyata divase divase bagaDatI jatI hatI. mATe unALAmAM garamI na lAge ane nivRtti maLe te hetuthI khetaramAM ekAMta makAnamAM rahevAnI vyavasthA karelI. AjubAju juvAra vagere pAkane lIdhe ThaMDaka rahetI eTale narmadA kAMThe garamImAM javAnI jarUra nahotI. pANI mAphaka Ave che ema zrI raNachoDabhAI zrI ratnarAjane AgaLanA patramAM jaNAve che. bIjA patramAM lakhe che : "be jaNa upADI UbhA kare tyAre UbhuM thavAya che. vaLI jaTharA taddana baMgha thayA jevuM thavAthI khorAka pAcana thato nathI. tAva AvyA kare che. zarIra prakRti narama narama dina pratidina rahyA kare che." Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [59] bhAdaravA suda 6 nA patramAM lakhe che : "atre paryuSaNa parva upara cAraso mumukSabhAIbaheno muMbaI, surata, bagasarA, sanAvada, miyAgAma, DabhoI, maMDALA, nAra, kAviThA, saMdezara, sImaraDA vagere gAmanAM sarva maLI ATha divasa paramakRpALu svAmIzrIjInI chatrachAyAmAM bhakti AnaMda pUrNa ullAse paramapremathI thayo che... A vakhate paramAtmA paramopakArI svAmIzrIjInI prakRti ghaNI ja naramanA kAraNe bilakula bolyA sivAya paghAratA hatA. paraMtu he prabhu! temanI chAyA e ja mokSa che to pachI upadeza-vacanAmRta na hoya to paNa keTalo ullAsa Avyo haze..." paryuSaNa saMbaMghInA bIjA patramAM lakhANa che -"ATha divasa to zrI zvetAMbara paryuSaNa parva zrI sImaraDA gAmamAM bahu ja bhaktibhAvathI, rUDI rIte, koI kALe nahIM thayela tevAM zrI paramakRpALu sadguru paramAtmA prabhuzrIjInA parama ullAsathI koI apUrva rIte ke je vANImAM AvI zake nahIM, tevI rIte thayAM chejI. ane paramAtmA prabhuzrIjIe ghaNA kALathI je gupta rIte-jaDabharatanI rItie saMgrahI rAkhela mAdhavano parama parama parama ullAsa AvavAthI ghaNA jIvone puruSanA mArganI sanmukhadraSTi draDhatva thavAthI parama AnaMda thayo cheja. ...ghaNA jIvone bhakti prasaMge mUrchAo AvI gaI hatI tenI khumArI ghaNA jIvone hajI sudhI paNa varte che...." Aso vada 1 Atmasiddhi dina ane prabhuzrInA janmadine paNa te varSe paryuSaNa parvanI jema ullAsathI bahAra gAmathI Avela cArasoeka mumukSujanoe bhAga lIdhelo, bhakti mahotsava caudazathI bIja sudhI cAra divasa cAlelo. 15. parama kRpALu zrImad rAjacaMdra jayaMtIno mahotsava saM. 1976 kArtika suda pUrNimAthI ATha divasa sudhIno saMdezara gAme UjavavAnuM nakkI thayeluM. te prasaMge zrI laghurAja svAmI paNa cAturmAsa pUruM thaye sImaraDAthI saMdezara padhAryA hatA. je parama ullAsa bhAvathI teozrInI hAjarImAM bhakti thaI hatI tenuM varNana bhAIzrI raNachoDabhAInA nAme zrI ratnarAjane lakhI mokalyuM che te nIce pramANe che : ".... maMDapa vizALa bAMghavAmAM Avyo hato, jemAM Azare cAreka hajAra mANaso besI zake tevI vyavasthA hatI. vacamAM coka pADI AjubAju pradakSiNA pharavA mATe gelerI jevo bhAga hato. tenI cAre bAju AvanAra manuSyone besavAnI jagA hartA. paTela jIjIbhAInA khetaramAM madhye; je maMDapanI racanA joI ghaNA jIva Azcarya pAmatA. kogresanA tathA tevA ja prakAranA maMDapa bIje sthaLe baMghAyA haze te je jIvoe joyelA teo paNa A maMDapa joI cakita thaI jatA ane kahetA ke lAkha rUpiyA kharca to paNa banavA saMbhava nahIM. tevo sarasa maMDapa satpaSanI bhakti-AtmakalyANa thavA arthe potAnA AtmAnI aMtaradAjhathI bhAva lAvIne kAma karyA che te hajAro mANasanA rojathI banAve chatAM na banI zake tevI rIte raMgArInA riTAnA vRSTAMte-evA mumukSu bhAIo Azare Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [60] pacAseke agAuthI AvI akhaMDa rAtadivasa mahenata laI pU. choTAbhAI vageree bhaktibhAvamAM mahenata laI taiyAra karyo hato... racanA evI thaI hatI ke AgaLa devatAo bhagavAnanAM samovasaraNa racatA hatA ema zAstrathI jANyuM hatuM paNa pratyakSa tevI racanA jovAno avasara sahaja parama kRpALu svAmIzrIjInA yogabaLathI naisargika avasara prApta thayo hato. AtmA, AtmA ane AtmA ja jhaLakI rahyo hato, jJAnI puruSanI draSTie jovAyo chejI. vaghu zuM kahIe, prabhu? meLAvaDAmAM mANaso jamaNamAM Azare hajAreka thayuM hatuM. (badhuM paragAmanuM ja hatuM.) vaLI mumukSumaMDaLa mANasa pAMcaso pAMcaso satata ATha divasa sudhI bhaktimAM rahyuM hatuM. temAM mukhyatAe muMbaIthI... DabhoIthI... suratathI.... maMDALAthI.... mAMgaroLathI.... vaDAlIthI.... khaMbhAtathI.... borasadathI... naDiyAdathI....sojitrAthI... vasothI.... bhAdaraNathI.... oDathI.... suNAvathI... bAMdhaNIthI... vaTAmaNathI.... kAviThAthI.... goghAvIthI.... amadAvAdathI, naroDAthI, sImaraDAthI, nArathI Adi AjubAjunAM ghaNAM gAmonAM bhAIbahenoe bhaktino lAbha lIgho che. bhakti vakhate Azare mANasa pAMceka hajAra bheguM thatuM ane AjubAjunAM gAmonI bhagatamaMDaLIo tathA saMdezaramAMthI mahArAjazrI prItamadAsanI maMDaLI rAtanA AvatI hatI. dina pratye paMcakalyANaka, navapadanI tathA cosaTha prakArI pUjAmAMthI tathA zrI AtmasiddhinI pUjA paDhAvavAmAM Avela hatI. vaLI bhaktibhAvanAM pado paNa bhaNavAmAM AvatAM tethI parama AnaMda thayo hato. rAtre bairAMo pUra ullAsathI mAthe dIvAvALI mATalIo laI maMDapamAM garabA gAtAM. maMDapamAM gesanI kiTsana lAITa hatI jethI pUra rozanImAM bahu ja - parama ullAsathI bhakti-mahotsava ujavAyo hato... bIjuM, tIrthakSetra saMdezaranA pUjya bhAIzrI jIjIbhAI kuberadAsane parama ullAsa AvavAthI vIghAM bAranuM khetara eka phakta svAmIzrIjInA upayoga arthe Azrama baMghAvavAnA nimitte anAyAse, aprerakapaNe naisargika bhAvathI zrI "svAmIjI zrI laghurAja Azrama" e nAme arpaNa karela che. te ja vakhate teozrInAM najIkanA kuTuMbI zrImaMta gRhastha bhAIoe hajAra hajAranI rakamo ApI tathA muMbaI, nAra, kAviThA, maMDALA vagere sthaLonA bhAIoe maLIne kharaDo Azare rUpiyA sattara hajArano te ja vakhate ardhA kalAkamAM kudaratI rIte bharAI gayo hato. haju te saMbaMghI cAlu che. bIjuM A je upara bInA jaNAvI temAM paramopakArI svAmIzrIjInI kAMI draSTi nathI. paNa muMbaIvALA tathA saMdezaravALAonI samajamAM vicAra hovAthI je temanI icchAe bhaktibhAvathI kAma karyuM che te ApazrIne vidita karyuM che..." A saMdezaramAM thayelI bhaktinI chApa mumukSuo upara kevI paDelI te zabdomAM Ave tevI nathI, paNa bagasarAnA eka mumukSubhAI kalyANajI kuMvarajI te bhaktimAM hAjara hatA temaNe potAne thayelA lAbhanuM varNana-amApa upakAranI smRti ane dIkSA mATe vinaMtirUpa laMbANathI lakhela temAMthI thoDo ja bhAga atre utAryo che. te eka mumukSunA itihAsamAMthI te satparuSa zrI laghurAja Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [61] svAmI pratye ghaNA mumukSuonA haiyAmAM ramato zaraNabhAva te vakhate kevo haze te pragaTa jaNAI Ave che : "A huMDAvasarpiNI kALa duSama kahyo che je pUrNa duHkhathI bharapUra kahevAya che. tevA kALamAM caturthakALa mAphaka sapuruSanI yogavAI pAmavI e to mahatuM puNyAnubaMdhI puNyane laIne hoya che. evA kALamAM A manuSyadehe parama kRpALudevanA mArganI prApti ane Apa kRpALu, parama kRpALu, dayALu prabhuzrIjIno satsamAgama ene mATe vicAra karatAM apUrva zAMti Upaje che. Apa prabhu to kapAnA sAgara cho. ane ApazrInI kapAvaDIe je prakAre AtmasvabhAva samajAyo che, samajAya che ane samajAze te AtmasvabhAvanuM varNana lakhavAnI he prabhu, A bALakane haju azakti che. tenA citrakAra to he prabhuApa pote ja cho... saghaLA du:khamAMthI mukta karavAne ane AtmA arpaNa karavAne he prabhu ! Apa pote ja samartha cho. mane ApazrI sAthenA saMyogamAM je je anubhava maLyo che te anubhava pramANe ApazrImAM je Atmazakti prakAzI nIkaLela jovAmAM AvI che tevI bIje koI sthaLe mane to jovAmAM ke jANavAmAM AvI nathI. ane tethI ja huM mane potAne mahadbhAgI mAnuM chuM........ anaMta avyAbAdha sukhanuM ghAma bane e zakti he prabhuzrI ! ApanAmAM ja jovAmAM Ave che, tethI A dIna bALakanI tema thavAnI Apa kRpALuzrI pAse zuddha aMtaHkaraNathI ane zuddha bhAvathI yAcanA che. je prakAranI yAcanA che te prakAranuM dAna ApavA ApazrI sAmarthyavAna cho. mATe e... A bALakane arpaNa karavAne he prabhu ! prasanna thAo, prasanna thAo, e ja yAcanA... mArA sadgurudeva zrI zubhamuni mahArAjanA svamukhethI ApazrIthI atyaMta lAbhanuM kAraNa thaze ema jANyuM hatuM... A bALaka potAnI samajaNa pramANe sanmukha vartu chuM ema mAnato hato paNa te badhI samajaNa phera hatI ane vimukha vartana hatuM. tene sanmukha vartanamAM lAvavA mATe ApazrIe athAga parizrama lIghela cheja. koI vakhata naramAzathI, koI vakhata ghIrajathI, koI vakhata saraLatAthI, koI vakhata zAMtithI, koI vakhata jussAthI. ema je je vakhate ApazrIne yogya lAgyuM te te avasare tevA prakAranuM viryabaLa phoravIne A bALakane ThekANe lAvavAmAM anukaMpA karI... A bALakanuM zreya karavAmAM kacAza rAkhI nathI..." temanA jeTalA ke tethI vaghAre ke ochA samAgamamAM AvelA mumukSuonAM aMtaranI unnati kaMIka tevA ja prakAre te puruSanA prabhAvathI thayAM jatI tenI sAkSI samAgamamAM AvelA mumukSuonAM aMtaHkaraNa pUrI rahyAM che. mAtra A eka draSTAMtarUpe temaNe saheje nimittavazAt je lAgaNI sapuruSa samakSa pragaTa karI che te vAcakane puruSanA prabhAvanI kaMIka chAyA samajAya te arthe lakhI che. bAkI "gupta camatkAro sRSTinA lakSamAM nathI", "sapuruSanuM yogabaLa jagatanuM kalyANa karo" AvAM vAkyo zrImad rAjacaMdra lakhyAM che te zrImad laghurAja svAmInA samAgamamAM AvelA ghaNAkharA mumukSuone sahaja hRdayagata thatAM. prabaLa puNyanA svAbhAvika udaye aneka jIvone aneka prakAre temanuM mAhAbhya bhAsavAnAM nimitta banI AvatAM. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [62] *16 zrImad laghurAja svAmIno paramArtha puNyodaya have kaMIka adhika prakAzavA lAgyo. paramakRpALudeve temane kaheluM ke "muni, duSamakALa che mATe jaDabharata jevA thaIne vicarajo; riddhisiddhi pragaTaze tene oLaMgI jajo. A kALanA jIvo pAkA cIbhaDA jevA che, kaDakAI sahana karI zake tevA nathI. mATe laghutA dhAraNa karI kalyANamUrti banazo to ghaNA jIvonuM kalyANa tamArA dvArA thaze.'' A zikSA aMtaramAM ekalakSe avadhAratA, aMtaramAM pragaTa jJAnadazA chatAM te dazA koInA jANavAmAM Ave nahIM tema jaDabharatavat Aja sudhI te vicaratA hatA. paraMtu have nAra, tArApura, sImaraDA, kAviThA Adi aneka sthaLoe apUrva bhaktirasanI relamachela karatA, vihAra karatA karatA, jJAna vairAgya Adi adbhuta AtmadazAthI anekAneka bhavya janone saddharmano raMga caDAvatA teozrI, je prItamadAsanA kakkAnuM pada hRdayamAM ghAraNa karavA temane zrImadbhujIe paccIseka varSa pahelAM kaheluM te ja prItamanI nivAsabhUmi saMdezara najIka agAsa sTezana pAse jANe ke koI daivI saMkete zrImadbhunA eka parama jJAnabhakta tarIke pote alpakALamAM pUra vegamAM prakAzamAM AvyA. "mahAtmAno deha be kAraNane laIne vidyamAnapaNe varte che. prArabdha karma bhogavavAne arthe, jIvonA kalyANane arthe; tathApi e bannemAM te udAsapaNe udaya AvelI vartanAe varte che.'' tadanusAra have mumukSuonI paramArthapipAsA pragaTelI jotAM temane te adbhuta jJAna ane bhaktirasanuM pAna karAvavA lAgyA. ane svaparahitamAM sadAya tatpara rahI parama kRpALudeva prabodhita zrI sanAtana jina vItarAga mArganI prabhAvanAmAM pragaTa rIte pravartavA lAgyA. apUrva AtmAnaMdane AsvAdatA, AtmajJAnadazAthI avadhUvat vicaratA, vairAgya ane bhaktinI sAkSAt mUrti samAna, bhavya janonA uddhAra mATe niraMtara niSkAmakaruNA varasAvatA evA A paropakArazIla saMtaziromaNi mahAtmAnAM darzana, samAgama, bodhane icchatA anekAneka bhavyajano temanI samIpatA pAmI Atmazreya sAdhavAnI utkaMThAvALA jaNAvA lAgyA. A saMsAra duHkhadAvAnalamAM niraMtara baLatA jIvone eka zAMta rasamaya Atma-upadezarUpa amRtavRSTithI zAMta zItala karI de tevA A mahAtmAnI adbhuta jJAnadazA ane pratibhAzALI vyaktiprabhAvathI AkarSAIne temanA sAnnidhyamAM Atmazreya sAdhavA tatpara thayelA aneka mumukSuo ema icchavA lAgyA ke have A mahAtmA koI eka sthAne sthiratA karI rahe ane te kAraNe Azrama jevuM koI satsaMgaghAma bane to hajAro dharmecchaka jIvone icchita zreyano lAbha maLe. sarvanI AvI utkaTa icchAmAMthI agAsa sTezana pAsenA A Azramano udbhava thayo. pariSaha upasarga kALamAM zrImadno bodha samazreNie aMtargata karavA mukhyatve vagaDAomAM vihAra + paMdara khaMDa sudhInuM lakhANa pU.zrI brahmacArIjI likhita 5. u. 5. pU. prabhuzrIjInA jIvanacaritranI yatkiMcit saMkSipta gUMthaNIrUpa che. temanuM adhUruM raheluM te kArya A soLamA khaMDathI zrI rAvajIbhAI desAIe AdarathI AraMbhI samApta karyuM che. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [63] karatA hoI temaNe vagaDAu muninuM biruda upArjana kareluM. evA te have AzramanA adhiSThAtA tarIke prakAzamAM AvyA ane carotaramAM vagaDAu asaMga adhyAtma vAtAvaraNa UbhuM karI temAM temaNe prANa pUryA. dUdha upara tarI AvatI malAInI jema carotarano A prANavAna Azrama emanA uttarajIvananA madhura miSTa AmraphaLarUpa banyo. zrI laghurAja svAmInI chatrachAyA nIce A AzramanI utpatti thaI tethI bhaktajanoe zarUAtamAM AzramanuM nAma zrI laghurAja Azrama rAkhyuM, paraMtu potAnuM nAma, sthApanA ke citrapaTa sarakhuM paNa nahIM rAkhavAnI icchAvALA kevaLa niHspRha ane parama gurubhakta maharSi zrI laghurAja svAmIe ema sUcavyuM ke potAnuM sahaja paramAtmasvarUpa bhajatAM zrImad rAjacaMdrathI paramArthathI je koI mumukSunuM ke janasamudAyanuM kalyANa thayuM che teno badalo koI rIte vaLI zake tema nathI. te kalyANanuM svarUpa sahajamAM lakSamAM paNa Ave tema nathI. gurugame te kSetramAM praveza karyo kALe karIne samajAya tevA kalyANanA yatkiMcit smaraNa pratyupakAra dAkhavavA rUpe zrImadjInA sthUlakIrtistaMbhanuM nAma zrI sanAtana jaina dharma zrImad rAjacaMdra Azrama rAkhavuM. tethI te pramANe temanI icchAnusAra A AzramanuM nAma rAkhavAmAM AvyuM. A Azrama ghIme ghIme vadhatAM vadhatAM eka nAnA gokuLiyA gAma samuM banI rahyuM. A nAnA, moTA, raMka, rAjA, sArA, khoTA, strI, puruSa, vRddha, yuvAna, e Adi paryAyasRSTithI nahIM jotAM zrI laghurAja svAmI eka AtmadRSTithI sarvamAM AtmA, prabhu jotA. temaja sarvane prabhu kahIne saMbodhatA, temaja temanAmAM Atma-aizvaryarUpa prabhutA adbhuta rIte prakAzI rahI hatI tethI sau koI temane 'prabhuzrI' kahIne saMbodhavA lAgyA. 17 saM. 1976nuM comAsuM prabhuzrIe sanAvada zrI somacaMda kalyANajIne tyAM karyuM. tyAra pachI saM. 1977, 1978 ane 1979 nAM traNeya comAsAM AzramamAM karyAM. saM. 1980 mAM yAtrArthe sametazikhara gayA. tyAMthI pAchA pharI te comAsuM pUnAmAM zeTha zrI mANekajI vardhamAnane tyAM karyuM. prabhuzrInA paramapremI, tanamanadhanathI sarva prakAre sevA karanAra ane AzramanI sthApanAmAM mukhya kAryakartA tathA AzramanA utkarSa ane vyavasthAmAM potAnI sarva zaktino bhoga ApanAra, parama kRpALudevanA upAsaka temaja ghaNA mumukSuone prabhuzrInuM mAhAtmya darzAvI prabhuzrI pratye vALanAra nAranA zrI raNachoDabhAIno puruSArtha prabaLa hato. saMtakRpAthI temano kSayopazama, samajAvavAnI zakti tathA prabhAva evAM ajaba hatAM ke sau koI temanAM vacanothI AkarSAI mugdha banI jaI prabhuzrInAM caraNo pratye DhaLI paDatA. paraMtu AnuM pariNAma ema AvyuM ke paramArtha mArganA ajANa evA bALAbhoLA jIvo potapotAnA kuLasaMpradAyane choDIne A mArga sAco lAgatAM tene vaLagyA to kharA; paraMtu jJAnInI oLakhANa bAbata ajJAta hovAthI potAnA saMpradAyonA rahyAsahyA kaMI paNa saMskAravazAt athavA dekhAdekhI sau zrI raNachoDabhAIne paNa prabhuzrI jevA ja upakArI, jJAnI mAnI temano paNa jJAnInA jevo ja vinaya karavA lAgyA. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [64] mahA puruSonI udAttatAnI jhAMkhI karAvatI evI ghaTanAo teonA jIvanamAM bane che tyAre sAmAnya janasamudAyane temanA niHspRha vyaktitvanI kaMIka pichAna thAya che. saM.1980 nA paryuSaNamAM pUnAmAM keTalAka bhAIoe zrI mohanabhAIne (prabhuzrIjInA putrane) bolAvI prabhuzrInI gerahAjarImAM temanI gAdI upara besavAnuM kahyuM paNa temaNe nA pADI. eTale temaNe temane parANe kheMcIne besADyA ane maMgalAcaraNa karI bhakti karI. te vAta prabhuzrIe jANI eTale bIje divase temano puNyaprakopa prakAzI UThyo :- "A te zuM kahevAya ? zuM svAmInArAyaNanI goDe saMsArIne gAdI upara besADI tene saMnyAsI name evo mArga calAvavo che ? mArga Avo haze ? anaMta saMsAra rajhaLavAnuM kAraNa AvuM kyAMthI sUjhyuM ? tamArAmAMthI paNa koI na bolyuM ? e gAdI upara paga kema melAya ? ame paNa namaskAra karIne enI AjJAe besIe, tyAM Ama svacchaMda karIne Ama karavuM ghaTe ?.... tene parANe dAbIne besADyo emAM eno zo vAMka ? paNa koIne nA sUjhyuM ke Ama te thAya ?'' bIje divase stavanamAM jyAre "dhanya te nagarI, dhanya veLA ghaDI, mAtapitA kulavaMza jinesara.'' ema gavAyuM tyAre pharIthI te prasaMgane lakSIne kahyuM :- "emAM zo marma rahyo che ? laukika vAtamAM e kaDI samajavAnI che ke alaukika rIte ? kulavaMza ane e sagAI badhI te zuM A zarIranI ema to Akho saMsAra karI ja rahyo che. e to samakita sAthenI sagAInI vAta; ane samakitathI pragaTelA guNa te vaMza. juo, peDhI khoLI kADhI ! prabhu, e to enuM yogabaLa che te e jagAno deva jAgaze tyAre thaze.... ame to ajJAtapaNe (chUpA) jaDabharata peThe vicaratA hatA. temAM ANe (raNachoDabhAIe) peNuM phoDyuM (prasiddhimAM ANyA). evA kALamAM kaMIka enI sevAbhaktine lIdhe saMtanI AMtaraDI TharI. tenI duvAne lIdhe A je kaMI che te; paNa A kALamAM jIvavuM muzkela che.... jJAna to apUrva vastu che. (paramakRpALudevanA citrapaTa tarapha AMgaLI karI) ene zaraNe ame to beThA chIe... niSpakSapAtapaNe eka AtmahitanI khAtara ame eka vAta jaNAvavA icchIe chIe. temAM nathI amAro svArtha ke nathI koIne avaLo rasto batAvavo ke nathI pUjA-satkAra svIkAravAnI vAta. badhA saMghanI sAkSIe vAta kahIe chIe. je bharI sabhAmAM saMgha AgaLa jUThuM ke chetaravAne bole tenuM zAstramAM mahA pApa varNavyuM che. tevA bobaDA janme che; vAcA baMdha thaI jAya, mUDha paNa thAya. ame je kahIe chIe tenA upara jene vizvAsa hoya te ja UbhA thAya. bIjA bhale potAnI jagAe rahe. paNa ame kahIe tema karavuM hoya to UbhA thaI kRpALudevanA citrapaTa AgaLa hAtha mUke ane kahe ke saMtanA kahevAthI mAre kRpALudevanI AjJA mAnya che. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [65] amane to bhalA ema thayuM ke je vacana amane AtmahitanuM kAraNa thayuM te vacana bIjA paNa sAMbhaLe, zraddhe to kalyANa thAya. tethI tenI AjJA "sahajAtmasvarUpa paramaguru" je amArI pAse AvyA temane kRpALunI draSTie kahI saMbhaLAvI. paNa aNasamajaNe koIka to popaTalAlane, koIka ratnarAjane, koIka raNachoDabhAIne ane amane dehadraSTie vaLagI paDyA. jhera pIo cho jhera, marI jazo. na hoya e rasto. jJAnI to je che te che. enI draSTie UbhA raho to taravAno kaMIka Aro che. amane mAnavA hoya to mAno, na mAnavA hoya to na mAno; paNa jema che tema kahI devuM che. ame to dhAryuM hatuM ke hamaNAM ja cAle che te cho cAle. vakhata Avye badhuM pheravI nAkhIzuM. kaMI amane phUlahAra, pUjA-satkAra e gamatAM haze? paNa na gamatA ghUMTaDA jANIne utArI jatA. have to chupAvyA vagara khulluM kahI daIe chIe ke pUjAbhakti karavA lAyaka e kRpALudeva. hA, bhale upakArIno upakAra na bhUlavo. koI meLApI mitranI peThe tenI chabI hoya to vAMgho nathI. paNa pUjA te e citrapaTanI thAya. ThIka thayuM, nahIM to kRpALudevanI sAthe A dehanI mUrti paNa derAsara thAta tyAre mUkI deta. evuM karavAnuM nathI. bAramA guNaThANA sudhI sAghaka, sAghaka ane sAdhaka ja rahevAnuM kahyuM che. ADuMavaLuM joyuM to marI gayA jANajo. have eke eke ahIM AvI kRpALudevanA citrapaTanI pATa upara hAtha mUkI, "saMtanA kahevAthI kRpALudevanI AjJA mATe mAnya che" ema jenI icchA hoya te kahI jAya. pachI baghA vArApharatI UThI citrapaTa AgaLa prabhuzrInA kahyA pramANe kahIne prabhuzrIne namaskAra karIne pAchA beThA. keTalAka navIna jIvo paNa tyAM hatA temane joIne prasanna vadane prabhuzrI bolyA : A bhadrika navA jIvo paNa bhegA bhegA lAbha pAmI gayA. koNa jANatuM hatuM ? kyAMthI AvI caDhyA ! TakI rahe to kAma kADhI nAMkhe. ame A kahyuM che te mArga khoTo hoya to tenA ame jAmInadAra chIe. paNa je koI svacchede vartaze ane Ama nahIM, Ama karI dRSTiphera karaze tenA ame javAbadAra nathI. javAbadArI levI sahelI nathI. paNa e mArgamAM bhUla nathI. je koI kRpALu devane mAnaze tene kaMI nahIM to devagati to che ja." ema paryuSaNamAM ATheya divasa sudhI prabhuzrIe satata ekaghArA pravAhathI prabaLa boghadvArA mumukSuonI zraddhA, pakaDa eka parama kRpALudeva upara dRDha karAvavA athAga parizrama lIgho ane tyAra pachI paNa eka e ja zraddhA draDha karavA temaNe niraMtara satata bogha ApI jIvana paryaMta athAga parizrama lIgho. je jIvo e boghane potAnA AtmAmAM sthira karaze te nikaTabhavI temanI AjJAnA ArAghaka thaI bhavano aMta karaze, emAM saMzaya nathI. paraMtu potAnI matie tethI anyathA karaze to anAdinA paramArthamArganA virAghaka to cAlyA ja Ave che. temAM koI mahAna bhAgyodaye sAcI vAta kahenAra jJAnIno yoga maLyo tyAM paNa temanA bogharahasyane gauNa karI, potAnI matine praghAna karI cAle to te jJAnInI AjJAnA virAghaka banatAM anaMta saMsAra vaghArI de to jJAnInI draSTimAM te dayApAtra ja gaNavA yogya che. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [66] 18 dakSiNamAM zrI bAhubalijI Adi sthaLoe yAtrA karI tyAMthI zrI hIrAlAla jhaverInI bhAvanAthI temanI sAthe temane tyAM pethApuramAM be mAsa rahI tyAMthI saM. 1981 nA phAgaNa vadamAM prabhuzrI amadAvAda AvyA. naDiyAdanA mumukSuomAMthI koIne te vakhate khabara na hatI ke prabhuzrI hAla kyAM che ? paraMtu prabhuzrIno aMtarajJAnaprakAza koI abhuta hato. te dvArA temaNe joyuM ke naDiyAdanA eka mumukSubhAI DAhyAbhAI desAIno aMtasamaya najIka che. te mumukSubhAIe pahelAM AzramamAM prabhuzrI pAse vinaMtipUrvaka mAgaNI karI jaNAvyuM hatuM ke prabhu, mArA aMta samaye mArI khabara lejo. mane Apano ja Azaro che. atyAre temano aMtasamaya najIka jANI prabhuzrI zeThazrI jesaMgabhAI sAthe ekAeka savAramAM naDiyAda zrI nAthAbhAI avicaLabhAI desAIne tyAM padhAryA. temaNe prabhuzrInI ghaNA ullAsabhAve bhaktibhAvanA karI. tyAM bIjA mumukSuo paNa ekatra thaI gayA. temane gharmabogha ApI tyAMthI teozrI zrI DAhyAbhAInA ghara tarapha cAlyA. badhA mumukSuo paNa pAchaLa pAchaLa cAlyA. prabhuzrI jyAre zrI DAhyAbhAIne tyAM AvI pahoMcyA tyAre ja badhAne khabara paDI ke A mahAbhAgya mumukSane aMtasamaye samAdhimaraNa sanmukha karAvavA ja teozrI ekAeka ahIM padhAryA che. jyAre prabhuzrI zrI DAhyAbhAInI maraNapathArI pAse padhAryA tyAre zrI DAhyAbhAI bahArathI kaMIka bebhAnavat jaNAtA hatA. paraMtu aMtaramAM temane paramakRpALudevanuM ja raTaNa hatuM. prabhuzrIe pAse AvI "sahajAnmasvarUpa paramaguru" ema be traNa vAra moTethI maMtra saMbhaLAvI amImaya draSTi nAkhI. tyAM to te bhAnamAM AvI pathArImAM beThA thaI gayA ane prabhuzrIne jotAM ja AnaMdamAM ullAsamAM roganI vedanAne vIsarI gayA. be hAtha joDI, mastaka namAvI aMtasamaye darzana devA badala AbhAranI bhAvanA darzAvI pAchA sUI jaI prabhuzrInAM bodhavacano zravaNa karavAmAM ullAsathI ekAgratApUrvaka lIna thaI gayA. tyAM prabhuzrIe dehAdhyAsa chUTI AtmasvarUpamAM vRtti tallIna thAya tevo suMdara bogha ekAda kalAka sughI evI sacoTa rIte karyo ke te pAvana AtmA uttarottara zAMta dazA pAmI AnaMda ane ullAsasahita aMtaramagna thato gayo. A pramANe temane apUrva jAgRti ApI samAdhimaraNarUpa apUrva Atmazreya sanmukha karI teozrI bahAra nIkaLyA. zeThazrI jesaMgabhAI sAthe teo tyAMthI tarata ja naroDA javA vidAya thaI gayA. tyAra pachI tarata ja zrI DAhyAbhAI samAdhipUrvaka dehatyAga karI gayA. 'para pachArAya satAM vimUtaya:' jANe A sUktine caritArtha karavA ja na hoya tema A saMtapuruSa AhArapANInI kaMI paravA karyA vagara naDiyAdathI ravAnA thaI baporanA eka vAgyAne sumAre naroDA AvI pahoMcyA. temanA divyajJAnamAM haju bIjA koInuM maraNa sudhAravAnuM che ema pragaTa jaNAI rahyuM hatuM. tethI te naroDAmAM AvI Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [67] tarata ja eka mumukSu bAI maraNapathArIe hatI tenI pAse gayA. tene paNa deha ane AtmAnA bhinnapaNA viSe adbhuta bodha ApI samatA, ghIraja, sahanazIlatApUrvaka zAMta bhAve aMtaramagna thavAmAM utsAha prerI, apUrva jAgRtimAM ANI samAdhimaraNa-sanmukha karI pote tyAMthI bahAra nIkaLyA. tyAra pachI thoDA vakhatamAM te bAIno deha chUTI gayo. Ama banne AtmAonAM maraNa sudhArI prabhuzrI te divase naroDAmAM rokAI bIje divase amadAvAda AvyA. thoDA divasa tyAM rahI caitra mAsamAM teozrI AzramamAM padhAryA. 19 saM. 1981nuM A comAsuM tema ja tyAra pachInAM saM. 1991 sudhInAM teozrInAM badhAM agiyAre ya comAsAM AzramamAM ja thayAM. A pahelAMnA saM. 1977-78-79nAM traNa maLI teozrInAM kula cauda comAsAM AzramamAM thayAM. have prabhuzrInuM AzramamAM jema jema vadhAre rahevAnuM thatuM gayuM tema tema teozrInAM darzanano, samAgamano, sadbodhano lAbha jema bane tema vadhAre maLe te icchAe AvanAra jijJAsuonI saMkhyA paNa vadhavA lAgI. ane hajAro mumukSuo temanA bothathI raMgAIne zrImadbhunA bodhavacanomAM rasa lenArA zrImadjInA anuyAyIo banyA. teomAM prabhuzrInA jvalaMta boghanA pratApe anero utsAha ane sanAtana sadgharmabhAvanA jAgRta thayAM. mahApuruSanA jIvananI mahAnadanI jema evI to vizALatA ane bhavyatA che ke temAM aneka puNyAtmAonI jIvanasaritA otaprota thaI 'vasudhaiva duzrvam' nI vizALa bhAvanA tathA Atmastha draSTAbhAvanuM gAMbhIrya ane sAmarthyane pAmI vizALa janasamudAyane AtmonnatikAraka nIvaDI mahAsAgarasamA paramAtmapadamAM AtmavilInatA karI kRtArthatAne pAme che. evo yoga ane evo prasaMga prApta thavo te virala ghaTanA che. saM. 1977nI kALI caudaze bAMdhaNI gAmanA zrI govardhanadAsa kALIdAsa paTelanA (zrI brahmacArIjInA) jIvanamAM evI eka maMgala ghaTanA banI. grejyueTa thaI lagabhaga daseka varSathI teo carotara ejyukezana sosAyaTImAM svayaMsevaka tarIke joDAI ANaMdanA dA. na. vinayamaMdiranA AcAryapada sudhI pahoMcyA. paraMtu emanuM jIvana AtmalakSI hoI temane potAnA AcArane AdarzarUpa banAvavAnI jhaMkhanA jAgI ane jyAM sughI te siddha na thAya tyAM sudhI AcArya gaNAvuM te temane AtmavaMcanArUpa lAgatuM. jethI AcAryapada temane khUba sAlatuM. dIpotsavInI rajAomAM teo potAne vatana bAMdhaNI AvyA hatA. tyAM temanA snehI zrI bhagavAnabhAI dvArA paramakRpALudeva tathA prabhuzrI saMbaMdhI jANavA maLyuM eTale agAsa AzramamAM AvavAnI utkaMThA jAgI. kALI caudazanI vahelI savAre teo banne AzramamAM AvyA. tyAre prabhuzrI 2AyaNa nIce birAjelA ane 'mULa mArga'nuM pada bolAtuM hatuM. prabhuzrInA darzanathI ja Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [68] temane apUrva aMtarazAMti thaI ane svAbhAvika bhAvanA UThI ke AvA puruSanI sevAmAM rahevAya to jIvana kRtArtha thAya. prabhuzrIjIe "mULamArganuM gUDha rahasya temane samajAvyuM. ane 'TALI svacchaMda ne pratibaMgha'no artha temane pUchI pote spaSTa samajAvyo. ane apUrva vAtsalyathI temane maMtradIkSA ApI. emanA gayA pachI prabhuzrIjIe temanI sevAmAM rahetA eka bhAIne jaNAvyuM ke "AvuM smaraNa (maMtra) hajI sudhI ame koIneya ApyuM nathI. kALI caudaza jevA siddhiyogadine AvA mahApuruSanA hAthe maMtradIkSA maLe te kevI apUrva ghaTanA ! - jJAnI puruSonI preraNAzakti ati gahana rIte kAma kare che. emanI vANI evI prabaLa hoya che ke te satpAtra vyaktinA jIvanane ekAda zabda ke vAkyathI palaTAvI nAkhe che. te pramANe zrI brahmacArIjIne "TALI svacchaMda ne pratibaMgha' saMbaMdhI prabhuzrIe je upadeza karelo tenI emanA upara evI to chApa paDI ke tyArathI emane svajanAdinA pratibaMdhane TALI prabhuzrIjInI sevAmAM rahI temanI AjJAmAM jIvana gALavAnI tIvra bhAvanA jAgI. te mATe temaNe potAnA moTA bhAIne je patra lakhyo che temAM AjJAnI tIvra pipAsA kevI jAgelI ane pratibaMghane TALavAnI kevI adamya icchA temane aMtaramAM vartatI te nIcenAM avataraNo uparathI jaNAI Ave che - huM...paramArthanI zoghamAM ane tene prApta karavAnA prayatna mATe jIvuM chuM. tene mATe sarvasva arpaNa karIne paNa saMpUrNa unnati sAdhI zakAya te mATe taiyAra thavA mAruM citta talapApaDa thaI rahyuM che....kuTuMbane sadAne mATe choDIne AkhI duniyAne kuTuMba gaNI mArA prArabdha upara AdhAra rAkhIne A bhavamAM bAkI rahelAM varSo paramakRpALudevanAM caraNakamaLamAM arpaNa karavA tatpara thayo chuM..... saMsAra choDI AzramamAM rahevAnI AjJA na maLe to mAre kaMI kahevAtA sAdhu thaI pharyA karavuM nathI. paNa te yogyatA prApta karavA mATe je je upAya dIrghadraSTithI batAve te mATe mAnya hovAthI pahelo huM bIjI javAbadArIomAMthI mukta thaI, cokhkho thaI temane (prabhuzrIne) vAta karavA vicAra rAkhuM chuM.............bhale mane kAzI jaI zAstra abhyAsa karavAnI AjJA maLe ke AzramamAM pUMjo vALavA ke ghaMTa vagADavA jevuM najIvuM kAma soMpe to paNa mane to pUrepUro saMtoSa thavAno; kAraNa ke mAruM kalyANa te puruSanI AjJA uThAvavA mATe ja jIvavAmAM che...je varSa bacyAM teTalAM mArA AtmAnI kaho, AzramanI kaho, ke jagatanI kaho, paNa jemAM sarvanI sAcI sevA samAya tevI pharaja bajAvavA mATe huM gharabAra choDI aNagAra thavA icchuM chuM....saMta, mahaMta ke gAdIpati thavAnI gaMdha paNa mArI icchAmAM nathI. paNa sarvano sevaka ane AtmArthI thavAnI icchA ghaNA kALathI bAMdhI rAkhI che, tevA thavuM che." pachI to temanA moTA bhAInI saMmati maLatAM prabhuzrInI AjJA meLavI te sosAyaTImAMthI mukta thaI saM. 1981mAM prabhuzrInI sevAmAM joDAyA. prabhuzrIe temane brahmacarya vrata ApyuM. prabhuzrInI sevAmAM niraMtara rahI temanI saMnidhimAM sUtra-zAstronuM adhyayana, manana ane temanA boghanuM jhIlana, AjJAthIna vartana e temanAM zvAsozvAsa banI gayAM. prabhuzrInI sUcanAnusAra mumukSuonA patronA javAba, tathA navIna mumukSuone nityaniyama tathA smaraNAdi prabhuzrInI Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [69]. AjJAthI ApatA. te uparAMta vArtAlAponI, upadezanI noMgho, agatyanAM pustakomAMthI noMdho, bhASAMtara, zrImad rAjacaMdra jIvanakaLA jevAM pustakonuM sarjana ityAdi pravRttiomAM satata ullAsa ane khaMtathI, temane avirata parizramathI sevA AdarI. prAye sarvane gharmanI pakaDa bahu dRDha hoya che. eTale pote mAnelA gharmanI pakaDa mUkI jJAnIoe boghelA sanAtana satagharma pratye zraddhA thavI, pakaDa thavI atyaMta vikaTa che. Ama hovA chatAM jJAnIpuruSanuM mAhAbhya, temanuM yogabaLa paNa evuM aciMtya prabhAvazALI hoya che ke anekane sat gharmano raMga caDAve che. pU. prabhuzrInuM paNa tevuM ja adbhuta sAmarthya draSTigocara thavA lAgyuM. hajAro jaina-jainetarone temaNe sAcA jaina banAvyA. temane maMtradIkSA ApI, sAta vyasanano tyAga tathA sAta abhakSyano tyAga karAvI vrata pacakhANa ApI satuzraddhA sahita bhaktimArganAM rasika banAvyAM. aneka kumArikAone satano evo adbhuta raMga lAgyo ke temaNe AjIvana brahmacaryavrata aMgIkAra karyuM. tema ja aneka yuvAna daMpatIoe paNa bhogathI anAsakta thaI brahmacaryavrata aMgIkAra karI sat sAghanAmAM jIvana-arpaNatA svIkArI. ema anekAneka brahmavrata vibhUSita thayAM. have AzramamAM jIvana arpaNa karanAra brahmacArIo mATe alaga vyavasthA karavAmAM AvI. tevI ja rIte brahmacAriNI baheno mATe paNa AzramamAM alaga nivAsasthAnanI vyavasthA thaI. tema ja bhAvika jijJAsuo vataniyama ghAraNa karI AzramamAM kAyama rahevA lAgyA. koI koI gRhastha chatAM virakta mumukSuo paNa vrataniyama ghAraNa karI AzramamAM sahakuTuMba rahevA lAgyA. e rIte pacAsa-so mANasa kAyama rahevA lAgyAM ane satsAghanA tatpara banyAM. tethI Azrama satsaMga ane bhaktinuM jIvaMta ghAma banyuM. jema jema anuyAyIonI saMkhyA vadhatI cAlI tema tema Azrama paNa vaghatuM cAlyuM. sarvanI icchAthI AzramamAM eka zikharabaMdhI bhavya jinAlaya UbhuM thayuM. temAM zrImadjInAM boghavacano anusAra zvetAMbara-digaMbara pratimAo sthApana karavAmAM AvI. A jinAlayanI pratiSThA saM. 1984 nA jeTha suda 5 nA dine prabhuzrInI chatrachAyAmAM thaI. A jinAlayanA bhUmigRhamAM eka gurumaMdira rAkhavAmAM AvyuM. temAM zrIjInI pratimA tathA eka bAju praNavamaMtra OMkArajInI sthApanA uparokta divase ja karavAmAM AvI. bAjumAM pAdukAjInI sthApanA saM. 1982nA Aso suda 15 nA karavAmAM AvelI. mumukSubhAIonI saMkhyA ane temanI jarUriyAtane pahoMcI vaLavA eka bhavya sabhAmaMDapa ane vyAkhyAnamaMdira bAMghavAmAM AvyAM. temaja pustakAlaya paNa sthApavAmAM AvyuM. daravAjA uparanI derImAM paramakRpALudevanI paMcadhAtunI pratimAnI saM. 1988nA mAha suda 10nA roja pratiSThA karavAmAM AvI. zarIraprakRti bahu asvastha rahetI hovA chatAM paramopakAra-parAyaNa prabhuzrIjI mumukSuonA AgrahathI saM. 1985nA mAgazara mAsamAM 18 divasa bhAdaraNa, traNa-cAra divasa gharmaja tathA unALAmAM be mAsa bharUca, nikorA, jhaghaDiyA, kabIravaDa vagere sthaLoe vicAryA hatA. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [70] saM. 1986mAM karamasada, suNAva, verA, borasada, dAola Adi sthaLoe vicaryA hatA. saM. 1987mAM kAviThA, sImaraDA, naDiyAda, nAra, aMdherI ane saM. 1988mAM peTalAda, daMtAlI, kAviThA, sImaraDA Adi sthaLoe vicaryA hatA. te daramyAna zrI nAra maMdiranI pratiSThA saM. 1987nA vaizAkha suda 3 nA roja karI hatI. teozrI jyAM jyAM vicaratA tyAM tyAM ghaNA ghaNA bhadrika janone gharmano raMga caDAvI sanmArga sanmukha karatA hatA. saM. 1986nA poSa suda 15nA roja zrI mANekajI zeTha AzramamAM AvyA hatA, te jyAre indora jatI vakhate prabhuzrI pAse darzanArthe gayA ane jaNAvyuM ke huM indora jAuM chuM tyAre temanA pUrvanA koI mahad puNyayoge prabhuzrIe temane apUrva bogha karyo. te paNa boghamAM evA tallIna thaI gayA ke gADIno TAIma paNa bhUlI gayA. pachI prabhuzrIe kahyuM ke gADI to gaI ! tyAre temanAthI svAbhAvika bolAI javAyuM ke e gADI gaI te to pAchI Avaze, paraMtu A gADI (zarIra) te kaMI pAchI AvavAnI che ? tyAra pachI jema koI chellI zikhAmaNa devAtI hoya tevo adbhuta bogha thayo. pachI bIjA TAImamAM te indora gayA. - mAha vadamAM temanI tabiyata narama thaI. eka mumukSu temanI pAse gayelA temane temaNe kahyuM ke mArI A varSamAM ghAta che tethI dehano bharUso nathI. mATe tAre ahIM rahevuM ane mane niraMtara maMtranuM smaraNa ApyA karavuM. mane bhAna na hoya to paNa tAre mArI pAse besIne smaraNa bolyA ja karavuM. bIjA koI kAmamAM tAre na javuM, paNa smaraNano jApa karyA ja karavo. mAha vada sAtamanA divase sagAMsnehIo tathA gAmaparagAmanA mumukSuone bolAvIne kSamAyAcanA karI lIdhI. mAha vada AThamanA roja temanI tabiyata vaghAre bagaDI. bapore bAra vAgyA pachI temaNe hAthe lakhIne Azrama para eka tAra mUkyo. temAM pote jaNAvyuM ke A mArI chellI prArthanA che : ApazrInI AziSa ane zaraNuM mane akhaMDa raho. AzramamAM tAra maLatAM prabhuzrIjIe tArathI javAba Apyo ke AtmAne maraNa che ja nahIM, maMtramAM badhuM samAya che eTale maMtranuM dhyAna rAkhazo; ane brahmacArIjI Ave che. tAra pahoMcyo ane pote vAMcyo tethI vizeSa jAgRti AvI, ullAsabhAva vadhI gayo. niraMtara temanI pAse maMtrano jApa karavA rahelA mumukSabhAIe maMtranI dhUna akhaMDa jagAvI ane zrI mANekajI zeThano pavitrAtmA parama jAgRtipUrvaka temAM ja ekAgra thaI samAghibhAva sanmukha thaI rAtrinA 11 vAge potAnuM apUrva hita karI dehatyAga karI cAlyo gayo. pUnAmAM prabhuzrIjI zrI mANekajI zeThane tyAM ja comAsuM rahyA hatA. tyArathI temane sagharmano raMga caDAvyo hato. te dinapratidina vadhato gayo hato. tana, mana, ghana-sarvasvathI temaNe saMtanI sevA karavAmAM khAmI rAkhI na hatI. temanI saraLatA, sadguru paramakRpALunI AjJAmAM ekaniSThatA, udAratA, laghutA, anukaMpA, vAtsalyatA ane AzramanI unnati mATe sarvasva arpavAnI tatparatA Adi temanA guNo prazaMsanIya che. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [71] saM. 1987nA mAgazara vada 0)) nA roja sAMjanA cAra vAge AzramamAM zrI ravajIbhAI koThArInuM samAdhimaraNa thayuM te AzramamAM koI apUrva banAva banyo hato. evo joga koIka viralA jIvane maLe. je jIvanAM mahA puNyAnubaMdhI puNyano udaya hoya tene AvI sarakhAI sarva rIte AvI maLe. nivRttikSetra ane teozrInI AtmajAgRti ane AzramavAsI mumukSu bhAIo-bahenono te mumukSujIva pratye bhaktibhAva e sarva sarakhI jogavAI hatI. maraNanA traNa cAra divasa pahelAM temanI pAse 'kSamApanA' prArthanA ane pratikramaNa vagere pApanI mAphI mAgavA mATe dInatvanA 'vIsa duhA' tathA AtmajAgRti mATe 'Atmasiddhi', 'apUrva avasara' vagereno niraMtara svAdhyAya thato hato. bAkInA kALamAM patranuM vAMcana tathA smaraNano jApa rAtadivasa akhaMDa thayA karato. TheTha sudhI jAgRti sArI hatI. parama pUjya prabhuzrIjIno samAgama paNa divasamAM betraNa vakhata vAraMvAra thayA karato hato. jyAre jyAre parama pUjya prabhuzrIjI tyAM padhAre tyAre tyAre temano AtmA bahu ullAsamAM Avato ane kahetA ke 'vedanInI sAthe meM laDAI mAMDI che. eka bAju vedanInuM jora ane bIjI bAju upayoganI ghArA. te AvI vedanImAM paNa upayoganI ghArA na cUkavA devI tene mATe zrI gajasukumAra Adi mahApuruSonA caraNanuM avalaMbana lauM chuM...' je divase dehatyAga thavAno hato te divase sAMjanA traNa vAgyAnA sumAre pU. munideva zrI mohanalAlajInuM javuM thayuM. te vakhate temanI AMkha mIMcAyelI hatI. thoDI vAre AMkha ughADI ke beThA thaI darzana karyA. sAme tAkAmAM parama kRpALudevanuM citrapaTa hatuM tenA uparano paDado kADhI nakhAvyo ane paramakRpALudevane namaskAra karyA. pachI pU. munidevazrIe jaNAvyuM ke eka A ja puruSanuM zaraNuM sAcuM grahaNa karI rAkhavA yogya che. te puruSanA pratye ja sAcI zraddhA rahye A jIvanuM kalyANa che, ema jaNAvI saMthArA saMbaMdhI gAthAo bolI cA2 zaraNAM ApyAM. pachI pU. zrI sobhAgyabhAI upara parama kRpALudeve lakhelA Akhara vakhatanA patranuM vAMcana karyuM. te vakhate teonI barobara jAgRti hatI. maraNa saMbaMdhI kAMI cihna bahAra AvyuM nahIM. te patramAM temaNe barobara upayoga rAkhyo hato. te patra (kIcasau kanaka jAke, nIcasau narezapada) pUrNa thatAmAM bhAvadayAsAgara parama pUjya prabhuzrI padhAryA. tethI temano AtmA ekadama ullAsamAM Avyo ane parama kRpALudevanI sAme AMgaLI karI tathA parama pUjya prabhuzrInI sAme AMgaLI karI nizAnIthI jaNAvyuM ke Ape jaNAvyA pramANe mAro lakSa che, e sivAya bIjuM mAre kaMI nathI. eTale mArA hRdayamAM dhyAna eka kRpALudevanuM che. parama pUjya prabhuzrIe jaNAvyuM ke te ja rAkhavA yogya che. pachI adhUro patra pUro vaMcAI rahyA pachI parama pUjya prabhuzrIjIe 'samAdhizataka'nI gAthA uparathI aMta vakhatane yogya deha ane AtmAnA bhinnapaNA viSe tathA sahanazIlatA rAkhI himmata nahIM hAravA viSe puruSArtha ane ghIraja preraka apUrva bodha varasAvyo. Ama AtmAne apUrva jAgRti ApIne UThyA eTale zrI 2vajIbhAIe temanAM dharmapatnIne jaNAvyuM ke kAMI ajabagajaba thayuM che ! eTaluM chelle bolI pAMca miniTanI aMdara dehano tyAga karyo. AvuM e samAdhimaraNa je thavuM te mahapuNyano udaya samajavo. tenA dekhanAranuM tathA te samAgamamAM rahenAra jIvonuM paNa mahA bhAgya gaNAya. temanA samAdhimaraNanI chApa AzramavAsI Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [72] sarva mumukSu bhAIbahenone kAMI apUrva paDI hatI. ane sarva jaNAvatAM hatAM ke Avo apUrva dekhAva to ame pahelavahelo ja joyo. ahIM vizeSa zuM lakhAya ? A samAdhimaraNa saMbaMdhI jenA hRdayamAM A dekhAvanI chApa paDI hatI te tAdraza chApa dIrghakALa sudhI rahe tema che. A saMbaMdhI atra je kaMI lakhANa thayuM che te yatkiMcit lakhAyuM che. kAraNa ke te apUrva bhAvo lakhANamAM AvI zake nahIM. mUMgAe khAdhelA goLanI peThe te vedana samIpavAsI bhAgyavaMta jIvone thayuM hatuM. ane temanA hRdayamAM apUrva bhAve te rahyuM hatuM. saM. 1988nA bhAdrapada mAsamAM munideva zrI mohanalAlajIne maraNAMta vyAdhino udaya Avyo. pa. pU. prabhuzrI vakhatovakhata temanI pAse jatA ane apUrva jAgRti Ave tevo bogha varasAvatA. temane vedanI atyaMta hatI chatAM boghanA aMtara pariNamanathI aMtaramAM zAMtinuM vadana hatuM. pa. pU. prabhuzrIe eka divasa temane jAgRti ApIne bahAra AvI kahyuM ke Aje muninI aMtaradazA koI ora thaI che. have jo temanuM jIvana Take te ghaNA jIvone temanAthI adbhuta lAbha thAya tema thayuM che. tyAra pachI ATha divase eTale bhAdrapada suda 6 nA roja teozrI samAdhistha thayA. munizrI mohanalAlajI mahArAjanA A avasAnathI sarvane ghaNo vairAgyayukta kheda thayo. AzramamAM TrasTIonI miTiMgamAM teonA avasAna prasaMge A pramANe kheda darzAvavAmAM Avyo : zrI sanAtana jaina vItarAga mArganA uddhAraka zrImad rAjacaMdra devAdhidevanA upAsaka tathA zrImad rAjacaMdra AzramanA mumukSumaMDaLanA upakArI parama pUjya bALa brahmacArI munideva zrI mohanalAlajI mahArAjanA tA. 6-9-32nA roja thayela dehotsarganI A AzramanA TrasTIonI sabhA sakheda noMgha le che. teozrInI parama kRpALudeva pratyenI dRDha AsthA, prema, bhakti, AjJAMkitapaNuM, saprajJa saraLatA tathA nirvikAratA Adi sadgaNo smaraNamAM rahevA yogya che. 1 munideva zrI mohanalAlajInI saraLatA sahita prajJA prazasya hatI. mumukSuone Atmazreya sanmukha karavA temaNe lakhelA patromAMthI nIceno eka patra prabhuzrIjIe keTalAka mumukSuone mukhapATha karI vicAravA bhalAmaNa karI hatI. tat OM sat zrImad rAjacaMdra Azrama sTe, agAsa ananya zaraNanA ApanAra evA zrI sadgurudevane atyaMta bhaktithI namaskAra ho! namaskAra ho! namaskAra ho! "tIna bhuvana cUDAratana, sama zrI jinake pAya, namata pAIe Apa pada, sabavidhi baMdha nazAya." "jJAnI ke ajJAnI jana sukha du:kha rahita na hoya, jJAnI vede gheryathI ajJAnI vede roya." pavitra AtmA bhAIzrI... anaMta kALathI A AtmA cAra gatine viSe paribhramaNa karyA kare che. temAM mukhyapaNe azAtA A jIve bhogavI che. te bhogavatAM dehAtmabuddhinAM kAraNathI tene vizeSa kleza thayA kare che, athavA te duHkha pratye dveSabhAva utpanna thayA kare che. ane je azAtA atyAre bhogave che tethI anaMtagaNI navIna azAtA utpanna kare evAM pariNAma A jIva ajJAnapaNe karyA kare che. anaMtakALathI mahA mohanIya karmanA udayathI sukhazAtAno A jIva bhikhArI che. e icche che sukhazAtA ane pariNAma mAThAM kare che. eTale pAMca iMdriyanA viSayane viSe Asakta buddhi, ghanAdine viSe lobha Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [73] Atmahitaprada upadeza tathA paramakRpALu devanA pratyakSa samAgamanI sukathanI AdithI jIvane sanmArgamAM lAvavAnA prabaLa nimittabhUtarUpa teozrIno A Azrama temaja mumukSuvarga pa2no pa2ma ArAdhI ane mamatvabuddhi karI anaMta anaMta evI A jIva mAThI karmavargaNAo utpanna kare che. paNa koI vakhate ene sAcA sadguruno saMyoga thayo nathI. athavA thayo haze to tenI rUDA prakAre niHzaMkatAthI AjJA ArAdhI nathI. hota to AvI azAtAnuM kAraNa thAta nahIM. haju paNa jo A jIva samaje ane udaya AvelA karmane viSe samabhAva rAkhI niraMtara satpuruSanuM ApeluM smaraNa 'sahajAtmasvarUpa paramagurunuM utkRSTA preme jo dhyAna kare athavA smaraNa kare to tene sarva karmano abhAva thaI parama zAMta thavAno vakhata che. A jIvane je je karmo baMdhAya che te potAnA pariNAmanuM phaLa che. pUrve je je nimitta pAmI jevAM jevAM pariNAma karyAM che te pariNAmanuM phaLa kALa pAmI udayamAM Ave che. te potAnAM karelAM karma jANI vicAravAna ke mumukSu jIva udaya AvelAM karmomAM samatA rAkhe che. ane te samatA e ja parama zAMtinuM kAraNa che athavA sarva karmanA nAzanuM kAraNa che. mATe have TUMkAmAM vALIe kAraNa ke Apa vicAravAna cho eTale ApanA mATe vizeSa lakhavAnuM hoya nahIM. jema bane tema azarI25Ne AtmabhAvanA bhAvI, udaya AvelI duHkhasthiti bhogavI, zarIranuM bhAna bhUlI jaI, jagata che ja nahIM evuM dRDhatva karI, sagAM, kuTuMbI, strI, mitra sau svArthI saMbaMdha che evo nizcaya karI AkhuM jagata strIrUpe, putrarUpe ke bhAIrUpe anaMtavAra thaI cUkyuM che; konA upara bhAva, putrabhAva ke bhAIbhAva karuM ? evuM vizeSa vizeSa vRDhatva karIne sarva jIvo pratye samaye samaye vRtti e ja upayogamAM rAkhI, prabhu-sahajAtmasvarUpa prabhu-nuM ghyAna ahorAta dhyAvana karo to tamAruM Atmahita thaze ane sarva karmano upazama thaI athavA kSaya thaI parama zAMtine anubhavazo. mane ema samajAya che ane sarva jJAnI, sadguru Adikane paNa ema bhAsyuM che. ane tethI A apAra saMsArathI rahita thayA che, thAya che ane thaze. sarva jJAnI puruSo A ja raste taryA che. ane ApaNe te ja raste taravAnuM che. jene pavitra jJAnI puruSanuM darzana thayuM hoya athavA to temano bodha thayo hoya te jIvoe to sarva mohabhAvano abhAva karI sarva saMyogI bhAvamAM udAsIna thaI, jANe jagata che ja nahIM evA bhAvathI vartavuM joIe. koI vyAvahArika prasaMgamAM bolavuM paDe to sarvanA mananuM eka ja vakhata samAdhAna karI nAkhI ApaNe ApaNA mULa zuddha caitanya svarUpanA dhyAnamAM paDI javuM. ane sarva jagata svapnavat che ema mAnavuM ane joyA karavuM. AvA deho pUrve anaMtavAra dhAraNa karyA che. te vakhate bhrAntipaNe parane potAnuM mAnI, saMyoga bhAvamAM tanmaya thaI, meM anaMta saMsAra utpanna karyo che ema jANI, sarva anya bhAvathI rahita AtmasvarUpa che, ema ciMtavana karavuM. AtmA asaMga zuddha caitanyasvarUpa sarva anya bhAvano jJAtA-draSTA-sAkSI che. koI kALe para dravya potAnAM thayAM nathI. bhrAntipaNe meM potAnAM mAnyAM hatAM. have sadgurunA Azraye para te para ane mAruM svarUpa sarva para dravyathI juduM evuM anaMtajJAna anaMta darzana anaMta cAritra ane anaMta vIrya svarUpa che ema anaMta catuSTaya zuddha caitanyasvarUpanuM dhyAna akhaMDa rAkhavuM. paravRttimAM paDavuM nahIM, ke anya saMkalpa-vikalpa karavA nahIM. ane saMkalpa-vikalpa UThe ke tarata ja tene zamAvI devA. ane upara jaNAvelA sahajAtmasvarUpanA dhyAnamAM paDI javuM. saMsAra bhrAntisvarUpa che. jhAMjhavAnAM nIranI peThe dekhAva mAtra che. A jIve anaMta anaMta bhavo, cAra gati ane corAzI lAkha jIvayonimAM paribhramaNa karyA karyuM che. te je je deha dhAraNa karyAM te sarva dehamAM eNe tadAkAra thaI ane potApaNuM mAnI tIvra rAga karyo che. paraMtu te deho koI potAnA thayA nathI. tema A deha paNa potAno che ja nahIM. anAdikALano A jIva karmavazAt ekalo Avyo che, ekalo javAno che ane potAnAM karelAM karmanuM phaLa pote ekalo bhogavavAno che. chatAM anya saMyogomAM eTale strI putrAdikamAM potApaNuM mAnI tIvra rAga karI anaMta saMsAra utpanna karyo che, ane bhaviSyamAM bhogavavAM paDe evAM mAThAM karmo te nimitte utpanna karyAM che. have A deha vaDe karIne niraMtara AtmabhAvanA bhAvavI. anityAdika bAra bhAvanAonuM ciMtavana vizeSa rAkhavuM. potAthI vAMcI zakAya to ThIka, nahIM to bIjA pAse tevuM pustaka vaMcAvavuM ke jenI aMdara bAra bhAvanAnuM svarUpa hoya. chatAM koI vAMcanArano joga na maLe ane potAthI paNa vaMcAya tevuM na hoya to bIjA kazAyamAM vRtti na mUkatAM maMtrano jApa ahoniza karyA karavo. ane vRttine maMtramAM jApamAM TharAvI, sarve vAta bhUlI jaI sarve svapnavat jANI te maMtramAM ja niraMtara rahevuM. sarva jIvo bodha bIjane pAme e ja AziSa. OM zAMtiH zAMtiH zAMtiH Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [74] upakAra vAraMvAra smRtimAM AvavA yogya che. te pAvana AtmAnI UNapa Azramane kAyamanI raheze. parama upakArI zrI laghurAja svAmInI vRddhAvasthAmAM paramakRpALu devanA samAgamI tarIke teo TekArUpa hatA. te yAda lAvatAM vizeSa kheda thAya che. parama kRpALudeva e pavitra AtmAne parama zAMti Ape e prArthanA che.'' 20 saM. 1989nA vaizAkha suda 3nA surata jillAnA ghAmaNa gAmamAM eka mumukSu bhAIne tyAM paramakRpALu devanA citrapaTanI sthApanA karavA pa. pU. prabhuzrIjI ghaNA mumukSuo sAthe padhAryA hatA. tyAM bhakti, samAgama, bodha AdithI ghaNA navIna jIvone lAbha thayo hato. sthApanA pachI doDheka mAsa teozrI navasArI gAma bahAra eka ekAMta baMgalAmAM nivRttimAM rahyA hatA. tyAM paNa ghaNA jIvone satsaMgathI lAbha thayo hato. saM. 1990mAM unALAmAM prabhuzrI surata 'aThavA lAInsa' upara AvelA eka baMgalAmAM doDheka mAsa padhAryA hatA. tyAMthI cANoda pAMca cha divasa rokAI vyAsanA beTamAM ekAda divasa jaI AvI AzramamAM pAchA pharyA hatA. amadAvAdamAM elisabrija vistAramAM zrIyuta hIrAlAla zAhe eka baMgalo baMdhAvyo hato. temAM badhA mumukSuo sAthe tyAM padhArI bhakti karavA tathA paramakRpALu devanA citrapaTanI sthApanA karavA mATe te pU. prabhuzrIne koI koI vAra vinaMti karatA tyAre prabhuzrI jaNAvatA ke avasare joIzuM. saM. 1991nA mAgazaramAM eka apUrva banAva banyo. amadAvAdathI DaoNkTara zAradAbahena paMDita ghaNI vAra AzramamAM satsaMga arthe AvatA. temane prabhuzrInAM satsaMga sadbodhathI saddharmano raMga lAgelo joI tathA temane vAraMvAra AzramamAM satsaMgano lAbha levA AvatAM jANI tema ja prabhuzrInA prabhAvathI temanA jIvanamAM jAgelI pavitra dharmabhAvanAo joI temanA eka bhAI zrI paMDita ke je khAsa dharma pratye rucivaMta to na hatA chatAM koI pUrva puNyanA udaye te ekadama dharmabhAvanA sanmukha thaI jijJAsu vRttithI zrI zAradAbahenane pUchavA lAgyA ke tame je mahAtmAnA satsaMgArthe agAsa AzramamAM jAo cho tyAM temanA darzanArthe A zukravAre mAre AvavAnI bhAvanA jAgI che. zrI zAradAbahene tethI harSita thaI zukravAre temanI sAthe AzramamAM javAnI hA pADI. paraMtu vidhie kaMI ora ja dhAryuM hatuM. te bhAI zrI paMDita ekAeka nyumoniyAthI pathArIvaza thaI paDyA. ane AzramamAM javAnI bhAvanA phaLIbhUta nahIM thAya evI saMbhAvanA jotAM mahAtmAnAM darzana have kema karIne thaze ? evI ciMtAmAM ne ciMtAmAM pathArImAM eka enuM ja raTaNa karavA lAgyA. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7i5] te arasAmAM AzramamAM paNa prabhuzrIe zrI hIrAlAlabhAIne bolAvIne kahyuM, prabhu, A zanivAre tamAre tyAM paramakRpALu devanA citrapaTanI sthApanA mATe javAnuM rAkhIe to ? zrI hIrAlAlabhAIe harSita thaI sarvane zanivAre potAne tyAM padhAravAnuM AmaMtraNa ApI pota tarata ja amadAvAda gayA, ane zanivAre AzramamAMthI soeka mumukSabhAIo sAthe prabhuzrIjI amadAvAda padhAryA. tyAM ghaNI ghAmadhUma ane bhaktibhAvanA pUrvaka citrapaTanI sthApanA thaI. pachI AhArAdithI paravArI baporanA thoDA ja mumukSubhAIo sAthe prabhuzrI tarata ja te bhAI zrI paMDitane tyAM gayA. tyAre ja saune khabara paDI ke A bhAgyavaMta bhavyanA uddhAra mATe ja A mahApuruSa ekAeka ahIM AvI pahoMcyA che. zrI paMDitanI pathArI pAse prabhuzrI AvyA tyAre te tAvane kAraNe kaMIka asvastha hatA. paraMtu zrI zAradAbahene kahyuM, bhAI, agAsa AzramamAMthI prabhuzrI AvyA che. te sAMbhaLI te bhAI to ghaNA ja AnaMdamAM AvI gayA ane prabhuzrI pratye atyaMta AbhAranI lAgaNI darzAvatA hAtha joDI namana karyuM. pachI prabhuzrIe ekaghAro adbhuta bogha varasAvyo. zreNika rAjAnA pUrva bhavanuM dRSTAMta kahyuM. pachI kahyuM : zreNika rAjAe bhIlanA bhAvamAM mAtra kAgaDAnuM mAMsa jJAnI muni samakSa tyAgyuM hatuM tethI te tyAMthI bharI deva thaI zreNika thayA ane anaMta saMsAra TALI eka bhavamAM mokSe jaze. jJAnI puruSanI AjJA ArAghavAnuM AvuM aciMtya mAhAbhya sAMbhaLI zrI paMDitane ghaNo ullAsa Avyo ane potAnA AtmahitanI bhAvanA jAgI. eTale prabhuzrIe temane sAte ya vyasanano tyAga karAvyo tathA maMtrasmaraNa ApI deha ane AtmAnA bhinnapaNA viSe bodha Apyo. tethI te ghaNA ja ullAsamAM AvI gayA. ema ekaghAro satata bogha varasAvI, apUrva jAgRti ApI, samAdhi-maraNanI sanmukha karI, apUrva AtmahitamAM jherI prabhuzrI pAchA pharyA. ane keTalAka mumukSuone temanI pAse Atmasiddhi Adino svAdhyAya karavA tyAM rAkhyA. temaNe jJAnI puruSanAM vacana temanA kAnamAM satata reDyA ja karyA. tethI te bhAI vyAdhi ke maraNanAM duHkhane bhUlI jaI te boghavacanomAM ja tallIna thatA gayA ane roga, maraNAdi to zarIramAM ja che, huM to tenAthI bhinna "zuddha, buddha, caitanyaghana, svayaMjyoti sukhaghAma' ema AtmasiddhinI gAthAomAM jaNAvyo tevo chuM. ema mAnI AtmabhAvanAmAM lIna thavA lAgyAM. evI uttama bhAvanAmAM te rAtre temano deha chUTI gayo ane te apUrva hita sAdhI gayA. pachI amadAvAdathI prabhuzrI thoDA mumukSuo sAthe vaDhavANa kempamAM AvyA. tyAM zeTha zrI jesaMgabhAI UjamasIbhAInA baMgalAmAM thoDA divasa rahI, tyAM baghAne satsaMgano lAbha ApI vAMkAneranA nagarazeTha zrI vanecaMda devajIbhAInA AgrahathI vAMkAnera gayA. tyAMthI baghA morabI thaIne vavANiyA paramakRpALu devanI janmabhUmimAM gayA. tyAM bhaktibhAvanA karI. tyAMthI vAMkAnera pAchA pharI pachI AzramamAM AvyA. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saM. 1991 nA phAgaNa vada pAMcamanA roja prabhuzrI Abu padhAryA. tyAM zrI hIrAlAla zAhe AgaLathI jaI "zrabarI baMgalo" taiyAra rAkhyo hato temAM lagabhaga traNeka mAsa rahevAnuM thayuM. A daramiyAna AhoranA mumukSabhAIonI atyaMta AgrahabharI vinaMtithI teozrI zrI hIrAlAla, zrI nAhaTAjI Adi baghA mumukSuo sAthe 11 divasa AhAra padhAryA hatA ane tyAM ghaNA jIvone gharmaraMga caDAvI sanmArga sanmukha karyA hatA. pachI caitra vada bIjanA roja AhArathI Abu pAchA AvI gayA. te daramiyAna zrI delavADAnAM derAsaromAM anekavAra jaIne bhakti caityavaMdana Adi karatA. acaLagaDhanA maMdiramAM paNa zrI AtmasiddhijInI pUjA bhaNAvI hatI. tema ja tyAM prabhuzrI ATheka divasa rahyA hatA. AbunA nivAsa daramiyAna lImaDI, jasadaNa, sANaMda vagerenA rAjAo tathA bhAvanagaranA dIvAna zrI paTTaNI vagere zrI hIrAlAla dvArA prabhuzrInuM mAhAtma sAMbhaLI prabhuzrI pAse vAraMvAra AvatA ane kalAko sudhI bogha sAMbhaLavA besatA. temanA nimitte adbhuta boghanI vRSTi thatI. ane lImaDInA ThAkoranI icchAthI zrI "Atmasiddhi'nA artha paNa prabhuzrI samajAvatA hatA. ema saune saMtoSa temaja AtmalAbha maLato. tyAM chellA dazeka divasa daramiyAna AbunA pahADa upara judI judI dizAomAM DuMgaromAM, guphAomAM, jaMgalomAM teozrI nIkaLI paDatA. temanI pAchaLa mumukSu samudAya paNa nIkaLI paDato. pachI tyAM bhaktino apUrva raMga jAmato. evI rIte anAdarA paoNInTa ekavAra baghA gayA hatA tyAM bhaktinAM pado bolyA pachI goLa pharatAM pharatAM "mULa mAraga sAMbhaLo jinano re' e pada prabhuzrI pote bolAvatA ane badhAM ya jhIlatAM. ema bhaktino raMga jAmyo hato. bhakti pUrI thaye sahune maMtrasmaraNa ke "zuddhatA vicAre dhyAve' enuM raTaNa karatAM karatAM pAchA pharavAnI AjJA thaI hatI. A ja rIte arbudAdevI, sanaseTa poInTa, rAmakuMDa upara deDakIzilA, krosa poInTa, pAMDava guphA, Trevara sarovara ane vasiSTha Azrama Adi sthaLoe kalAko sudhI bhaktino raMga jAmato ane sarvane adbhuta gharmaraMga caDato hato. vasiSTha AzramamAM AtmasiddhinI pUjA cAlatI hatI tyAM prabhuzrI ghaNA ullAsamAM AvI jaI "koI mAghava lo, hAMre koI mAghava lo; mAdhavane maTukImAM ghAlI, gopIjana laTake cAlI. hAMre koI mAghava lo, acaLa preme mAghava lo." ema pote bolI UThyA. pachI bogha karyo : "bhakti to sArI thaI. nirjarA thaI, paNa prema Avyo nathI, prIti thaI nathI. konA upara ? eka AtmA upara prema prIti karavAnI che." Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [77] baghA mukAma upara pAchA pharyA tyAre badhAne pUchyuM : "tyAM zuM joyuM ? zAnI icchA karI ? AtmA joyo ? koIe AtmA joyo ?'' A pramANe traNeka mAsa Abu rahI jeTha vada 8 nA roja prabhuzrI tyAMthI siddhapura zrI ratnarAja svAmInA AzramamAM be eka divasa rokAI pachI amadAvAda thaI AzramamAM AvyA. 21 saM. 1992nA mahA suda pUnamathI prabhuzrInI tabiyata narama thaI. DaoNkTaroe saMpUrNa ArAma levAnuM kahyuM. darzana, bodha, samAgama sarva lAbha baMgha thayo. pAchaLathI divasamAM ekavAra darzana karavAnuM mAtra khulluM rAkhyuM. eka vAra zeTha zrI jesaMgabhAIe kahyuM, prabhu ! bALakone prasAda maLe che ane amArI prasAdI baMdha thaI. prabhuzrIe hAthanI nizAnI vaDe 'nathI baMdha thaI' ema sUcavyuM. pachI teozrI bolyA :- "nAnomoTo sarva AtmA che. ThAma ThAma eka AtmA ja jovo che. aMjana thavuM joIe, paNa koNa sAMbhaLe che ? koNa lakSa le che ? kone kahIe ? koIkane ja kahevAnuM che.'' AvI narama tabiyata chatAM ane badhAnI nA chatAM kSetrapharasanA ke udayavazAt teozrI caitramAM eka aThavADiyA mATe nAsika padhAryA hatA. tyAMthI caitra suda 9 nA roja AzramamAM pAchA padhAryA. prabhuzrIe sahaja karuNAzIla svabhAve paramakRpALudeve udghArelA mArgane Azrama dvArA mUrta sthAyI svarUpa ApI dIdheluM. te temanuM kArya jANe pUruM karI jIvanalIlAne saMkelI levA mAgatA hoya tema saM. 1992 nA caitra vada pAMcamanA pavitra dine mArganI soMpaNI kare che : "A badhuM AzramakhAtuM che; zeTha, cunIbhAI, maNibhAI, dALa vAMhe DhokaLI. kahevAya nahIM. maNibhAI, zeTha, brahmacArI ghaNA kALe, jo ke za2I2 che tyAM sudhI kaMI kahevAnuM nathI, paNa mukhya brahmacArI soMpaNI. (brahmacArIjIne) kRpALudeva AgaLa javuM. pradakSiNA daIne, smaraNa levA Ave to gaMbhIratAe lakSamAM rAkhI lakSa levo, pUchavuM. kRpALudevanI AjJAe ne zaraNAe AjJA mAnya karAvavI.'' prabhuzrIe pharIthI zrI brahmacArIjIne khAnagImAM paNa A soMpaNI saMbaMdhI jaNAvyuM te prasaMge, "prabhuzrInI vItarAgatA, asaMgatA temanI mukhamudrA AMkha vagerenA pheraphArathI spaSTa tarI AvatI ane jANe te bolatA nathI paNa divya dhvaninA varNananI peThe ApaNe sAMbhaLIe chIe ema lAge 'maMtra Apavo, vIsa doharA, yamaniyama, kSamApanAno pATha, sAta vyasana, sAta abhakSya jaNAvavAM. tane dharma soMpuM chuM. (zrI brahmacArIjInI noMdhapothI) : ,,, - Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [78] vaLI caitra vada chaThThanA roja prabhuzrIjI prakAze che :~ "AtmAne mRtyu mahotsava che. eka mRtyu mahotsava che. vizvabhAva vyApI tadapi eka vimala cidrUpa; jJAnAnaMda mahezvarA, jayavaMtA jinabhUpa. eka AtmA. bIjuM kAMI nahIM. teno mahotsava. mRtyu mahotsava. zeTha, cunIbhAI, maNibhAI, sobhAgabhAI, parIkha, (kAThiyAvADavALA) vanecaMda, maMDaLa sthApyuM che kRpALu devanuM. AtmA dharma AjJAe dharma. kRpALu devanI AjJA. brahmacArIne paNa lIdho. sahunI najaramAM Ave te pravartana karavuM. AjJA kRpALu devanI je AzA che te. bALApa dhammo ALA to| mULamArga zeTha, cunIbhAI, maNibhAI, parIkha, vanecaMda pakaDanAra mAnuM chuM huM. moTAne game te bIjAne levA, te emano adhikAra che. koIne levo na levo te pramANe lejo. paramakRpALu devanuM zaraNuM che te mAnya che... sau saMpe maLIne rahejo. kRpALudeve mane kahyuM che te vaga2 vAta nathI. gurudeva sahajAtmasvarUpa rAjacaMdrajI kRpALu deva che. AtmA che. jema che tema che...eka mRtyu mahotsava. 'thiMga ghaNI mAthe kiyA re kuNa gaMje nara kheTa.' bIjo have nathI... enI zraddhA ane pratIti. basa ANAe dhammo ANAe tavo, muddo e ja. vAta e ja che. bIjI lIdhI nathI. dRSTinI bhUla nathI. je che te che. eka parama kRpALu devathAvuM hoya tema thAjo rUDA rAjane bhajIe.' -- A pudgala che. AtmA nathI. saMjoga che. saMjogano nAza che. hIrAbhAI jhaverIne paNa levAnA che. coTa che. parama kRpALu devane pakaDelA che. jeno vizvAsa ene mAnya che. virAma pAmuM chuM. virAma pAmuM chuM. khamAvuM chuM. eka AtmA sivAya bIjI vAta nathI. parama kRpALu deve kahyuM hatuM, 'munio, A jIvane (prabhuzrIne) samAdhimaraNa sobhAgabhAInI peThe thaze.' je sobhAgabhAIne dhyAna hatuM te ja che. bIjuM kaMI mAnya nathI. bIjuM kaMI samajIe nahIM. parama kRpALu deva mAnya che. pudgalanI athaDAmaNI. rAkhanAM paDIkAM. nAkhI devA yogya che. badhAya parama kRpALu devanI dRSTivALAnuM kalyANa che. bhAvanA che e moTI vAta che. phUla nahIM ane phUlanI pAMkhaDI. kRpALu devanI dRSTi upara baghA Ave che. saunuM kAma thaI jaze. bIjAM lAkho hoya to ya zuM?'' saMvata 1992 nA vaizAkha suda AThamanA roja nityaniyamAnusAra devavaMdana karI aMtevAsIone 'apUrva avasara' bolavAnuM sUcavela. kRpALudevanuM e bhAvanAsiddha pada pUrNa thatAM rAtrinA 8-10 vAgye byAzI varSanI vaye e mahApuruSano pavitra AtmA parama samAdhimAM sthita thaI, nAzavaMta dehano tyAga karI paramapada pratye prayANa karI gayo. anaMtazaH abhivaMdana ho e kalyANamUrti prabhuzrInA parama punita padAraviMdane ! ane emaNe darzAvelA divya zAzvata mokSamArgane ! . Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [39] prabhuzrIe Ama saM. 1976 thI 1992 sudhI AzramanA jIvanaprANa banI tene satsaMga, bhakti ane mokSamArga sAghanAnuM anupama jIvaMta gharmasthAna banAvyuM ane hajAro mokSAbhilASI bhavyAtmAone sanmArga-sanmukha karyA. teozrIe saMsAratApathI saMtasa bhavyone ThAravA niSkAraNa karuNAthI prasaMgopAtta je je boghavRSTi varasAvelI te boghAmRta varSAmAMthI samIpavartI mumukSuoe koI koI vAra yatkiMcit yathAzakti jhIlI saMgraha karelo te A "upadezAmRta'mAM prasiddhi pAmela che. adhyAtmamUrti, paramajJAnAvatAra, sanAtana vItarAga mArgoddhAraka, potAnA sadguru zrImad rAjacaMdrathI AtmajJAnadazA pAmI pragaTa aMtarAtmapaNe vicaratA parama pUjya zrI prabhuzrIjInuM uttarAvasthAnuM jIvana, A AzramamAM temanA svarUpajIvana saMbaMdhInA ekaghArA cAlI AvatA bogha (A upadezAmRta) tathA potAnA sadguru zrImad rAjacaMdrajIne ekaniSThapaNe-eka AzritapaNe-ananya zraddhApaNe AdhIna rahI paramAtmAnI bhaktimAM pratibiMbita thAya che. temanA saMgamAM AvanAra pratyeka mumukSu jIvane temaja temanA dehAvasAna pachI AzramamAM AvanAra pratyeka mumukSu jIvane A ja prakAre uttama rIte sagharma (Atmadharma) ArAdhavA, pAmavA pharI pharI jIvanaparyata temaNe bhalAmaNa karelI che te pratyeka mumukSune bahu bahu prakAre karI vicAravA AdaravA yogya che. mAnava jIvananA AdhyAtmika vikAsa ane uddhArane arthe bRhad gujarAte eka nahIM paNa aneka jyotirdharone utpanna karI gujarAtane ane AryAvartane pAvana karela che. zrI neminAtha, zrI rAjemati, zrI kRSNa, zrI hemacaMdra, AnaMdaghanajI, yazovijayajI, devacaMdrajI, cidAnaMdajI Adi gujarAtane AMgaNe AMgaNe suprasiddha che. emanAM mIThAM jharaNAMonuM pANI pI aneka bhavyAtmAo A avanImAM amarapaMthe vaLI rahyA che. AzA oranakI kyA kIje ? jJAna sudhArasa pIje. AzA bhaTake dvAra dvArA lokanake kukkara AzAghArI, Atama-anubhavarasake rasiyA Utare na kabahu khumArI. AzA.' Adi soe potapotAnI AtmadazAnI lAkSaNika zailI ane jIvaMta samasyAe muktino ane tenA paMthano-zAMtino ane tenA sukhano A jagatane saMdezo pahoMcADyo che. A saikAmAM parama kRpALudeva zrImad rAjacaMdra ane munizrI laghurAja svAmIjIe e paramapadanI prApti arthe potAnAM jIvana samarpaNa karI gujarAtanA ghuraMghara jyotirdharonI haroLamAM potAnAM advitIya sthAna prApta karI mAnavajIvanane sadAne mATe potAno amolo vAraso Apyo che. AvA niSkAma mahAtmAone ati vinamrabhAve punaH punaH abhivaMdana ho ! ane temanA aciMtya yogabaLe jagatanuM kalyANa thAo. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [80] prazasti (zikhariNI) aho ! AtmArAmI, munivara laghurAja prabhuzrI, kRpALunI AjJA ura gharI karI vyakti zivazrI; tame uddhAryA A duSama kaLikALe jana bahu, kRpAsiMdhu vaMduM, svarUpa-anubhUtisthiti cahyuM. 1 kRpALunI AjJA muja ura viSe nizcaLa raho, guru jJAnIyoge bhavajaLataNo aMta jhaTa ho; sadA sevI ene vimala vacanAmRta Rtane, sadAnaMde magna bhajuM huM sahajAtmasvarUpane. 2 (vasaMtatilakA) zrI rAjacaMdra guruvaryataNA pratApe, adhyAtmajJAna pragaTAvI prabhuzrI Ape; varSAvI boghataNI amRtavRSTi A je, thAo mumukSujanane zivasaukhya kAje. 3 je bhavya A rjIvana jJAneMtaNuM suNIne, saMbhALaze sahaja_AtmasvarRpa-zrIne; saMsAra-sAgara apAra tarI jaze te, zAMti samAdhi sukha zAzvata pAmaze te. 4 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad laghurAja svAmI dehotsarga vi. saM. 1910, Aso vada 1 vi. saM 1992, vaizAkha suda 8 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad laghurAjasviAmI(prabhuzrI) upadezAmRta Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad laghurAjasvAmI(prabhuzrI) upadezAmRta patrArvAla-1 1* o te pUrNAnaMdI mahAtmAne trikALa namaskAra ! he bhagavAna ! A dAsa upara atyaMta dayA lAvI apUrva maMtra batAvIne jagata badhuM bhrama batAvyuM te evuM to coMTI gayuM che ke te mArA prabhu-gurue je kIdhuM te sat che. tethI mane bIjA koInI AsthA AvatI ja nathI. eka prabhu--kharA hari prabhumAM bhinnabhAva nathI; gururU paramAtmAmAM bhinnabhAva nathI. te vinA badhuM dRzya jagata bhrama che; te mATe he prabhu, tamo jo koI vAta A bALakane kahevA yogya hoya to lakhI jaNAvavA kRpA karazo; zAthI je bIjA koInuM mane kahevuM thAya athavA koInuM sAMbhaLavuM thAya te mane aMtaHkaraNamAM Utare nahIM. Apa je lakho ane kaho e vAta sat che, te kahyuM kharuM che. tethI mane vizrAMti Ave che. mane anubhavathI jo kharuM lAge to paNa ema rahyA kare che je prabhu svIkAre ane ema kahe je te pramANe che to zAMti thAya che; nIkara citta vikalpamAM rahe che. caitra suda 6, soma, 1951 hAla to mAre kharo Azaro he prabhu, tamArAM vacanAmRtono che. bogha thayela te smRtimAM Ave che ane tamAruM zaraNuM che. bAkI he prabhu, Apano bodha ane je mArga tenuM mane bhAna na hota to A saMsArasamudramAM rajhaLI marata, gothAM khAyA karata. dhanya che he prabhu, ApanI pavitratAne je A rAMka kiMkarane tAryo ane tamArA zaraNAthI mane vizrAMti Avaze. 2 zrI kRpALunAthane trikALa namaskAra ! he prabhu ! 'cha pada' nI dezanA kahI te meM moDhe karI che; ane dina pratye te viSe puruSArtha jema thaze tema karIza. paNa he nAtha, huM jyAM puruSArtha karavA mAMDuM chuM tyAM vaDhavADa thaI rahe che. koI koI saMkalpa-vikalpa Ave tene kADhuM chuM. divase rAtre da22oja saMgrAma cAle che. vaLI doSa dekhuM chuM. prabhu, * A pahelAM traNa patro zrImad rAjacaMdra upara zrImad laghurAja svAmIe lakhelA patromAMthI lIdhA che. kArtika suda 5, budha, 1952 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta huM jhaghaDo macAvI rahyo chuM. AmathI Ama ane AmathI Ama pariNAmane khAMpuM chuM; paNa vaLI AmathI bIjAM pesI jAya che. vaLI tenI sAmo thaI teno tiraskAra karuM chuM tyAre bhAgI jAya che. he prabhu ! tamArAM vacanane ghanya che ! he mAvatara ! tamAro AghAra che. he prabhu ! ApanAM amRtatulya vacanano A raMkane joga maLyo tethI karIne he prabhu ! jarA zAMti thaI. nahIM to he nAtha ! mArI koI gati nahotI. he prabhu ! tamAruM zaraNuM bhavobhava hajo. he nAtha ! noMghArAnA AdhAra, he prabhu ! eka jyAre ApanuM zaraNuM grahaNa karuM chuM tyAre saMkalpa-vikalpa baMgha paDe che, ane te parama zAMtine Ape che. tethI vairI mAtrano nAza thAya che ane mane tyAre sAruM lAge che. jyAM takarAravAnI vRttiomAM mane kaMI kaLa na paDe tyAM eka dhyAnathI prabhunuM zaraNuM grahaNa karuM chuM, tyAM sukha thAya che. vaLI citta paNa pharatuM hoya che tyAM paNa eka prabhunuM zaraNuM jeTalI vAra smRtimAM rahe che teTalI vAra AnaMda thAya che. vaLI kaSAyAdi je viSAda koI vacana sAMbhaLethI UThe tene bhUlI javAtuM na hoya ane kheda AvyA kare tema hoya teno upAya paNa he prabhu! ekacitte karI jyAM prabhumAM citta karuM chuM eTale zAMti thAya che. he nAtha ! evI apUrva vastu tamoe mane ApI che. he nAtha ! te vinA mAro koI prakAre bacAva thato nathI. tamAruM bhavobhava hajo zaraNuM, prabhu tamAruM. e ja vinaMti. zrAvaNa vada 5, budha, 1953 zrI pragaTa sadgurudeva sahajAtmasvarUpa, trikALa namaskAra ! A saMsAranA prasaMgamAM mohamamatva vaDe vahevAramAM Asakta vRttine aTakAvanAra, pAMca iMdriyanA viSayane rokanAra, kaSAyo moLA paDavAnuM kAraNa eka sapuruSanA upadezathI thayelo bogha parama kalyANakArI che. jyAM sudhI A jIva te sadgogha ane sadgurue kahelAM sanzAstrone avagAhato nathI tyAM sudhI tene bAhya vRtti rahe che. karamALA, jisolApura (cAturmAsa) saM. 1958 tat sat zrImad parama vItarAga sadgurudevane namonamaH munizrI lakSmIcaMdajI Adi munivaro pratye, atrenA munizrI AdinA yathAyogya namaskAra prApta thAya. munizrI devakIrNajInA dehatyAga thayAnI khabara tArathI sAMbhaLI kheda thayo che. vaLI tama pratye paNa kheda thavo saMbhave che. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-1 munivara zrI devakIrNajI AtmArthI, mokSa-abhilASI hatA. temane AtmasvarUpano lakSa levAnI icchA hatI, te gurugamathI maLI hatI. vaLI azubhavRttino abhAva karI zubhavRtti rAkhavAmAM puruSArtha karavAnI icchAe te lakSamAM letA hatA. ghanya che tevA AtmAne ! te AtmapariNAmI thaI vartatA AtmA pratye namaskAra ho ! namaskAra ho ! bIjuM, parama sat vItarAga gurudevanI to e AjJA che ke he Arya ! aMtarmukha thavAno abhyAsa karo, saMtavRtti karo. "deha pratye jevo vastrano saMbaMdha che, tevo AtmA pratye jeNe dehano saMbaMgha yathAtathya dITho che, myAna pratye taravArano jevo saMbaMgha che tevo deha pratye jeNe AtmAno saMbaMgha dITho che, abaddha spaSTa AtmA jeNe anubhavyo che, te mahapuruSone jIvana ane maraNa banne samAna che." te satparuSone namaskAra ho ! namaskAra ho ! "samyaka prakAre vedanA ahiyAsavArUpa paramagharma paramapuruSoe kahyo che. tIkSNa vedanA anubhavatAM svarUpabhraSTa vRtti na thAya e ja cAritrano mArga che. upazama ja je jJAnanuM mULa che te jJAnamAM taNa vedanA parama nirjarA bhAsavA yogya che." | muni devakIrNajIne vedanI karma prabaLa vedatAM, maraNa upasarga jevA avasare samatAbhAve karmanirjarA thaI che. to te avasare athavA chellA avasare kAMI bolyA hatA ? te jaNAvazo. muni lakSmIcaMdajI Adi munivarone te munizrIno samAgama saMyamane sahAyakAraka hato, vairAgyatyAgano vaghAro thavAne kAraNabhUta hato. amone paNa te ja kAraNathI kheda rahe che. te kheda have kartavya nathI. amAre ane tamAre eka sadguruno AdhAra che, te zaraNa che. te parama satsaMga parama sanA zaraNe AtmA dehathI bhinna jANI svarUpasthita thavuM kartavya che. ethI A manuSyadehamAM janma saphaLa karavAno, uddharavAno avasara Avyo che. bhagavaMte durlabhamAM durlabha Avo joga maLavo kahyo che, te bhUlavA jevuM nathI. vaLI amo A dezamAM AvyA tyAre bahu vicAra karI tamArA samAgamamAM muni devakIrNajIne mUkyA hatA jethI karI tamane koI prakAre kheda thAya nahIM. ane amAre thoDo kALa nivRttikSetramAM vicaravuM hatuM, temAM udaya baLavAna tethI karI amArA paNa ghAryA uparAMta A dezamAM AvavuM thayuM che. te bhAvi bhAva thayuM. tevAmAM tamAre ane amAre te munizrIno viyoga thayo. te jANI have kheda kartavya nathI, zAthI je maraNa to sarva prANIne Ave che. ApaNe paNa te dina Ave te pahelAM sAvaghAna thavA jevuM che. prANImAtra sau saunA zubhAzubha karma pramANe gati Agati kare che. ApaNe tema jANI dehano bharUso kartavya nathI. nAzavaMta dehano vizvAsa rAkhavA jevuM nathI. A deha kaMI kAmano nathI. eka sevA-bhakti koI saMtapuruSanA joge bane to kalyANakArI che. A jIve dehanA kAraNe, dehane mATe anaMta kALa AtmAne gALyo che; paNa AtmAne mATe A dehane gALe to parama kalyANa thAya, saheje AtmajJAna sulabha thAya. anAdinuM je ajJAna teno nAza thavAno avasara Avyo che. paNa A jIvanI mUDhatAne dhikkAra che ! ati khedakAraka che. sarva bhUlI javA jevuM che. te gharmano nAza thayo nathI; atIta, anAgata ane vartamAnamAM tema thayuM nathI. nAzavaMta je che te vaheluM moDuM mUkavA jevuM che. ApaNe paNa besI rahevuM nathI. eka divasa Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta AgaLa pAchaLa cAlyuM javAnuM che ema jANI, kheda karavo ghaTato nathI. vaLI he munivaro ! tamane je kheda muni devakIrNajInA vijogano che te kheda tyAga-vairAgyamAM vartAvavo ghaTe che. temaja maraNa sadA smRtimAM rAkhI kSaNe kSaNe bhUlavA jevuM nathI ema jJAnI puruSanuM kahevuM che ema samajI pramAda choDI, bhakti vairAgya ane zAstranuM vAMcavuM vicAravuM, avalokana karI dhyAnamAM levuM ghaTe che. jethI karIne parabhAva bhUlI javAya ema kartavya che. tenI sAthe rasAdino tyAga ghaTe che. he munivaro ! mahAtmApuruSe kahyuM che te yAda lAvavA jevuM che ke prIti anaMtI parathakI, je toDe te joDe eha; parama puruSathI rAgatA, ekatvatA dAkhI guNa-geha." ema sadgurudevanuM paNa kahevuM che te yAda lAvI, pAMcamA sumatinAthanuM zrI AnaMdaghanajIkRta stavana mukhapATha karI vicAravA jevuM ghaTe che, tema vartana karavuM ghaTe che. * * bhAdaravA vadI 7, zani, 1958 yathAtathya svarUpane pAmyA te puruSanI zraddhA, sanmukha draSTi, te sadgurunI AjJA trikaraNayoge sAghana karatAM samaye samaye je gharmamAM pariNamI rahyA che tene namaskAra ho ! namaskAra ho ! bIjuM kAMI zogha mA. eka sapuruSa pratye ekaniSThAe tenA vijogamAM paNa sarva yoga arpaNa karI AtmajAgRtimAM akhaMDa rahyA che, tenI AjJAe yathArtha svarUpa jANyuM che, zradhyuM che, veDyuM che, vede che, trikAla te ja che te yathAtathya svarUpa jANanAranI pratIti kartavya che. te svarUpa nahIM jANanArane, devAdhideva paramakRpALudeve AtmasvarUpa jANyuM che te ja svarUpanI bhAvanAe kharA AtmabhAve te ja mane ho, te ja mAre mAnya che ema vicArI "sahajAtmasvarUpa paramaguru' pratyenuM dhyAna kSaNe kSaNe smRtimAM lAvavAnI bhAvanAe vartavuM kartavya chejI. udaya AvelAM karma samabhAve jJAnI puruSa sahana kare che. anaMtI vedanA narakAdikanI udaya AvyuM jIve bhogavI che. zAtA-azAtA beuno anubhava puruSanA boghe vicAravA yogya che. koI paNa vikalpa karavA jevuM nathI, phakta eka smaraNa kartavya che. draSTA tarIke rahI vartavA yogya che. je dekhAvamAM AvyuM te javAnuM che, tema vicArI jUThAbhAI uparano patra che, jemAM huM tamArI samIpa ja chuM ema rAkhI jAgRtimAM rahevAnI bhalAmaNa jJAnI puruSe karI che te patra, vaLI - "balA nararUpa, tiriyAyuvamagyA, pattosi tivva dukkhaM, bhAvahi jiNabhAvaNA jIva." pUjya vanamALIbhAI uparano patra che te vicArazo. 1. patrAMka 913 "zrImad rAjacaMdra Azrama' prakAzita AvRtti. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-1 6 tat sat zarIra-prakRti divase divase teno dharma bajAve che. temAM aMtavRtti to asaMga rahevAnA vicAravALI che. vaLI jema janasamUhano paricaya ocho hoya tema ThIka rahe che. upAdhi gamatI nathI. temAM prArabdha, saMcita anusAra AvI maLe che, te harIcchAe sukhadAyI mAnIe chIe. udaya-AdhIna vartatAM, samabhAvI thavAya tevA puruSArthano vicAra rahyA kare che. 7 OM tat sat parama kRpALue A duSamakALa kahyo che te yathArtha anubhavAya che. A kALa jotAM kheda pAmavA jevuM che. Ape lakhyuM je ApaNuM karIne vahyuM javuM. tema ja che. have bIje dRSTi mUkavA yogya che nahIM. 'Abha phATyAne thIMgaDuM kyAM devuM ?' tema Ape lakheluM te paNa barAbara che. nAnA kuMbhanAtha, naDiyAda aSADa suda 6, 1970 8 niDayAda, aSADa vada 11, vi, 1970 tA. 19-7-'14 tat sat mahAtmA puruSonA dehanI rakSA AtmArthI bhAvika mumukSu puruSe jarUra kartavya che. paNa kALanI kaThinatAne lIdhe zuM lakhuM ? lakhyuM jAya tema nathI. 'paryAyadRSTi na dIjIe, eka ja kanaka abhaMga re.' he prabhu ! taDako tyAM chAMyo; jema gADAnuM paiDuM pharatuM hIMDe che tyAre uparanIce Ave che, tema zAtA-azAtA udayarUpa karma, bhAvika AtmA joyA kare che; temAM harSaviSAda ke kheda karatA nathI, samabhAve vedatAM zAMtithI sAkSIpaNe varte che. Apa to ekAkI bhAve draSTA AtmA thaI varto cho; zAMta, dAMta guNI cho. ghanya che Apa prabhune ! AvA satpuruSanI oLakhANa A jagatanA jIvone thavI ghaNI muzkela che. koI mahAna puruSane joge te khabara paDe che. he prabhu ! satpuruSanI bhakti, tenA guNonuM ciMtavana, tenI zraddhA, tenA vacanAmRtanuM pAna-bhakti kare che tethI te amane mAnya che. tevA bhAvika AtmAne namaskAra ! te kRtakRtya ! dhanya che ! dhanya che ! umareTha, mAgazara, 1971 he prabhu ! sanatkumAra cakravartIne moTA soLa rogano udaya hato. te mahAtmAe samabhAve vedIne potAnuM kalyANa karyuM che, tema Apa paNa zAMta bhAve vedana sahana karI pariSa-upasargane ghIrajathI vedI AtmakalyANa karo cho mATe Apane 'dhanya ! dhanya !' kahI vaMduM chuM. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta he prabhu! have to ApaNe banne jaNA eka kSetre, saMtasamAgame zAtA-azAtA, sukha ke duHkha samapariNAme vedI kALa vyatIta karIzuM ema manamAM AvI jAya che. 9 cakalAsI, mAgazara vada 2, zani, 1971 Apane jaNAvavAnuM te prathama patrathI lakhela, vaLI atre A patrathI lakSamAM rAkhazo. lakhavAnuM ke kRpALudeva prabhunI AjJA Apane che. te dhyAnamAM laI dravya, kSetra, kALa, bhAva anusAra je kSetre vicaratAM Atmahita thAya tema apratibaddhatA, asaMgatA, jagatanA sarva bhAvo pratye udAsInatA rAkhI, hRdayane nirmaLa karI, AkhA vizvane cetanyavat jovAnA vicAramAM manane joDajo. vaLI zrI sadgurunI mudrA vItarAga bhAve dhyAnamAM avalokana karatA rahezo, sukha-samAdhi zAMtithI vicarajo. muni. ne, mArA AtmabhAve yathAyogya namaskAra prApta thAya, ema kahIne kahezojI : "Apa to mahA guNI cho ! parama AtmArthI cho ! ApazrIe kRpALudeva prabhunI zraddhA, ruci, AsthA grahaNa karI, tethI Apa kRtakRtya ! ghanya ghanya cho ! ghanyavAdapUrvaka parama ullAsabhAvathI tema Atama pratye namaskAra ho ! namaskAra ho ! Apa to avasaranA jANa cho. tyAM munizrI mohanalAlajI pAse rahI jema bane tema Atmahita, kalyANa thAya tema karI, AtmAnuM kalyANa karo e ja mArI AziSa che. tamArI jaya thAo ! " 10 naDiyAda, saM. 1971 I. sa. 1915 tat sat ApazrIe sadA AnaMdamAM rahevuM. kRpALudeva sarvanI saMbhALa le che. draSTA tarIke joyA karavuM. jagatanA sarva bhAva bhUlI javA mATe prayatna karavuM. sarva bhAva pratye udAsInatA eTale samabhAva rAkhI, hRdayane nirmaLa karI, AkhA jagatane caitanyavat jovAnA vicAramAM manane joDajo. A prabhu eTale kRpALudeva zrI sadguru prabhunI mudrA chabI hRdayamaMdiramAM sthApI, khaDI karI manane tyAM parovajo. parama zuddha caitanyanuM nivAsaghAma evo je zrI sadguruno pavitra deha tenuM vItarAga bhAve dhyAna karavAthI paNa jIva zAMta dazAne pAme che, e bhUlavA jevuM nathI. gurupasAthe sarva AvI maLaze. 1 naDiyAda, saM. 1971 tA. 10-3-15 ATalo deha AtmArthe AtmakalyANamAM gALavo e mumukSuoe bhUlavA jevuM nathI. jIve Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-1 anaMta deha ghAraNa karyA che; je je deha ghAraNa karyA che te dehane viSe teNe mamatAbuddhi karI che. ane tenI sAthe dehanA saMbaMdhIo-strI, putra, pitA, mAtA, bhAIo, kuTuMbAdikane viSe gADha snehathI mamatAbuddhi karIne anaMtakALathI AtmAne rakhaDavuM paDyuM che. paNa ATalo deha jo sarva mamatA choDIne AtmArthe gaLAze to navo deha ghAraNa karavo nahIM paDe ane te mamatA choDavAnuM nimitta satsaMga, salphAstra che teno nivRttikALe joga meLavavo. atre satsamAgamamAM jaMgalamAM nivRttie thayelI vAta vizeSa vicAravA yogya che. paramAtmA bhaktone mokSa ApavA karatAM bhakti ApavAmAM kRpaNa che; ane bhaktane paramAtmAnI bhakti e ja tenuM jIvana che. e ja. zuddha buddha caitanyaghana, svayajyoti sukhadhAma; bIjuM kahIe keTaluM ? kara vicAra to pAma." jIvane boghanI jarUra chejI. 12 naDiyAda, jeTha vada 12, zukra, 1971 "AtamabhAvanA bhAvamAM jIva lahe kevaLajJAna re." draSTA sama bhedajJAnanA saMyamI thAo, saMyamI thAo. he Arya ! zAMtibhAve vartazo. zAMtiH zAMtiH 13 naDiyAda, aSADha vada 9, budha, 1971 AtmasamAdhi, AtmabhAvano vicAra ane temAM vRtti karavAne puruSArtha che. mukhya to vRttine parabhAvamAM jatAM rokavI, AtamabhAvamAM rAkhavI. duhA : "janama-maraNanA duHkha sakala, meTaNa samaratha soya, jJAnI so hI samarIe, to sama ora na koya. 1 jJAnI saguru bina milA, mAyA mAre koDa, corAsI lakha jIvaDA, sakala rahyA kara joDa." 2 14 naDiyAda, Aso suda 8, 1971 he prabhu ! harIcchAe zAMta rahIzuM. ghIrajathI, jema banavA joga haze te banI jAya e joyA karIzuM-draSTA tarIke. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta 15 naDiyAda, tA. 9-8-15, saM. 1971 Apane je sat mAraganI icchA che, je ApanA aMtaHkaraNathI darzAvI tevI bhAvanA kartavya che. AgaLa upara Apane te bhAvanAthI lAbhanuM kAraNa banaze ema samajAya che. satsaMga moTI vastu che te Apane vicAravA lAyaka che. prANImAtrane sukhanI icchA che; ane duHkhothI mukta thavuM ema vicArI ghaNA prayatna kare che, athavA ghaNAM darzanathI te jIvo duHkhathI mukAya tema samajI potAnA matano Agraha karIne dharma kare che; paNa 'dharma' vastu zuM che tenuM e jIvone bhAna nathI. te viSe .vacanAmRtamAM zrI kRpALudeve prakAzyuM che. A patra vAMcI ApanAthI samajAya te jaNAvazo. 10 'AtamabhAvanA bhAvatAM jIva lahe kevaLajJAna re' 16 kANIsA, caitra suda 4, guru, 1972 bIjuM, have Apane smRtimAM rahevA sUcanA lakhI jaNAvuM chuM. he prabhu ! ApanuM hRdaya komaLa che, saraLa, bahu lAgaNIvALuM che, mATe jaNAvuM chuM -- 1. patrAMka 755 amo evI AzA khAsa karatA nathI ke jethI karI AtmAne bAdha thAya. sAkSAt amArA AtmA samAna jANI, bIjAne bAgha thAya tema ame AjJA karatA nathI, tema amone paNa bAgha thAya tema karatA nathI. mATe te khyAlamAMlakSamAM rAkhI sukha-samAdhimAM AtmabhAve bhAvanAe rahezojI; koI ciMtA karazo nahIM. 'phikarakA phAkA bharyA tAkA nAma phakIra.' "Dagamaga ThAlI zAne kare, tAruM dhAryuM na thAya, gamatuM thAze goviMdanuM, konuM jANyuM na jAya. 1 RNa saMbaMdhe AvI maLyA, suta, vita, dArA, deha; levA-devA jyAre miTe, mArga lAgaze teha. 2 nizce jANo re'vuM nathI, jUTho jaga-vizvAsa; ehathI sheje tuM alago, AThe pahora udAsa. 3 phogaTa phaMda saMsArano, svArathano che sneha; aMte koI koInuM nathI, tuM to tehano teha. 4 khoLye khoTuM sarve paDe, na jaDe nAma ne rUpa; bAMghI rUMthI UbhuM karyuM, jevuM kASThasvarUpa. pa saMzaya tene zAno rahyo, jene brahmavicAra; agni udheI aDe nahIM, ravi nahi aMdhakAra.''6 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-1 11 17 nAra, tA. 5-16, ravi, saM. 1972 Apa amArA viSe ciMtA karazo nahIM. sadguru paramakRpALu yogIndra prabhunuM zaraNuM che tene kazI vAtanI kamI nathI. sarva vastu tene maLI AvI che. sadgurunI kRpAdruSTi e ja kalyANa, sapuruSanI sarva icchA prazaMsavAmAM kalyANa che; e ja amane AnaMda che ! atyAnaMda che ! tA.ka. nIcenA doharA koI potAnI khAnagI bukamAM utArI laI vicArazo. doharA - "Atama ora paramAtamA, alaga rahe bahu kAla; suMdara melA kara diyA, sadguru milA dalAla. 1 bhedI liyA sAthameM, vastu diyo batAya; koTi janamakA paMtha thA, palamAM diyA chuDAya. 2 cAra khANameM bhaTakatAM, kabahu na lAgata pAra; so to pherA miTa gayA, sadguruke upakAra. 3 mana mAranakI auSadhi, sadguru deta dikhAya; icchata paramAnaMdako, so sadgazaraNe jAya. 4 guru bina jJAna na Upaje, guru bina mile na bheda; guru bina saMzaya nA miTe, jaya! jaya! jaya! gurudeva. 5 tulasI jagameM Aya ke, karI lIje do kAma; deneko TukaDA bhalA, leneko harinAma. 6 kabIra kahe kamAlakuM, do bAteM likha le; kara sAhebakI baMdagI, bhUkhAko kucha de. 7 leneko harinAma hai, deneko annadAna; taraneko AdhInatA, bUDaneko abhimAna. 8 muphata manuSatana pAyake, jo na bhajata gururAja; so pIche pachatAyeMge, bahuta ghaseMge hAtha. 9 satiyA, sata nava choDiye, sata choDyuM pata jAya; satakI bAMghI lakSamI, phira milegI Aya." 10 - 18 jUnAgaDha, jeTha suda 7, budha, 1972 "sadguru sama saMsAramAM, hitakArI ko nAMhI; kahe prItama bhavapAza te, choDAve palamAMhI. 1 guruko mAne mAnavI, dekhI dehave'vAra; kahe prItama saMzaya nahIM, paDe (te) naraka mojhAra." Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta kakko kara sadguruno saMga, hRdayakamaLamAM lAge raMga, aMtaramAM ajavALuM thAya, mAyA manathI dUra palAya; liMgavAsanA hoye bhaMga, kakkA kara sadguruno saMga. 3 vadhyA oLakhANa nahi jehane, saMzaya zoka sadA tehane, Atamabuddhi na Upaje kadA, AzA tRSNA bahu ApadA, dehadRSTi dekhe dehane, yacyA oLakhANa nahi jehane." AtmAne lakSamAM rAkhavA yogya che, kartavya che. saMbhArI yAda karazojI. 19 jUnAgaDha, aSADa suda pa, budha, 1972 zrI pragaTa puruSottamasvarUpa sahajAnaMdI zuddha caitanya prabhune namonamaH A patra sAthe pada mokalyAM che; te bane to, mukhapATha thAya to karazojI. tIrthanI jagyA, vana-upavana, vADI, ekAMta jJAna-dhyAna jogIone vairAgyanAM sthaLo atre sArAM che. tevA nimittanA kAraNe zAMti chejI; upAdhi nathI, pratibaMgha saheje atre nathI. paheluM pada (padanI layano rAga-kAphI) yogI ekilA re ! nahi jene saMga koI, ziSya te sAcA re ! tenI soI nava joI. yogI. 1 (e Teka) ekalo vAsa vase jaMgalamAM, akhaMDa AThe jAma, bhegA thAya ke saLagI UThe che, veMcavu che kazuM dAma ? siddhAMta e jANe re ! vase jogI sahu khoI. yogI. 2 ghUgharo eka haze bAMdhelo, avAja teno nava thAya, dasa-vIsa jo maLI bese to, ghoMghATathI mAra khAya, sukha na zamaNe re ! karyuM-kAryuM nAMkhe dhoI. yogI. 3 e siddhAMta samajIne sAco, ekalo rahe yogIrAja, karmayoge vasatimAM vasavuM, topaNa ekalo rAje rAja, sukha sau eke re ! jhAjhe mUA che roI. yogI 4 paricaya ne ghanasaMgraha nahi jo, to ekalo re'vAya, nahi to vagara bolAvI vaLagaze, ahIMthI tahIM balAya, bApu ekilA re ! zANA sukhI hoya. yogI 5 bIjuM pada hAM re ! dilaDuM Dole nahi, re ! Dole nahi, bIjI vRtti aMtaranI nA khole re ! dilaDuM. (e Teka) Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-1 hAM re ! ghaNA zUrA to jagatamAM gaNAya, hAM re ! te to kALanA cakramAM taNAye, hAM re ! zUrA pUrA to saMta jaNAye re ! dilaDuM. 1 hAM re ! triguNarUpI zabdabANa chUTe, hAM re ! durjana duHkha daI tana lUMTe, tyAre tAra parabrahmazuM na tUTe re ! dilaDuM. 2 hAM re ! sarva jAtAM te zoka nava thAye, hAM re ! ghaNA lAbhe te nava harakhAye, hAM re ! saMtacitta prabhuthI nA palAye re ! dilaDuM. 3 hAM re ! saMta bhaktine morace maLyA, hAM re ! zabda goLAthI jarA nava caLyA, hAM re ! e to brahmadazAmAM bhaLyA re ! dilaDuM. 4 hAM re ! kAyara hatA te kaMpavA lAgyA, hAM re ! kAcA manavALA pAchA bhAgyA, hAM re ! zUrA saMto to rahe che jAgyA re ! dilaDuM pa hAM re ! e to koInI nava rAkhe Aza, hAM re ! durjanathI ekAMte rahe vAsa, hAM re ! bApAlAla prabhuno che dAsa re ! dilaDuM. 6 20 jUnAgaDha, aSADa vada 8, zani, 1972 he prabhu ! sahaja halakA phUla thayA pachI e sadgapratApe koI kAMI cAM ke cUM bolatuM nathI; UlaTA, sAmA bhAva karatA Ave chejI. joke jJAnIne to sarva bhUmikAe samatA varte che, paNa AtmAthIne to AvI nivRttivALI bhUmikAmAM vikSepa ke vikalpa TaLI jAya che. kAMI zabda sAMbhaLavAnAM nimitta kAraNa nahIM maLavAthI ekAMte AnaMda, jJAnInA pratApe guruzaraNathI, zAMti varte che. 21 jUnAgaDha, aSADa vada 10, soma, 1972 sahajAtmasvarUpAya namonamaH dekhaNa sarikhI bAta hai, kahanA sarikhI nahi; aise, avadhUta dekhake, samaja raho manamAMhi." 1 "guru sama dAtA ko nahIM, jAcaka ziSya samAna; tIna lokakI saMpadA, so guru dInI dAna." 2 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta sAkSAt amArA AtmA cho. aMtaramAM kAMI vikalpa lAvazo nahIM. Apane vicAravA mATe kaMI koI marma doharAmAM chejI; paNa 'dharma' che te adbhuta che. ajara, amara, avyAbAdha, zuddha caitanya svarUpa prakAza, ghaTapaTa-aMtarajAmI, brahmasvarUpa pratyakSa puruSane namaskAra ho ! kyA kahiye ? 14 'kahyA vinA bane na kachu, jo kahiye to lakjaIye.'' sat sAdhujI kAMI vArtA karatA hoya te sAva jUThI dekhAya paNa sat-kharI mAnavI, te Apane kema lAge che ? koI pustakathI ame vAMcyuM che. ''saddhA parama vunhA.'' 22 jUnAgaDha, zrAvaNa suda 9, maMgaLavAra, 1972 he prabhu ! Ape pUrvapakSIonI je marajIo jaNAvI te gurupratApe amArA paNa dhyAnamAM che. he prabhu ! 'pUMTha pAdazAhanI che' ema kahevAya che. kAMI vikalpa karavAnuM thAya tema nathI; zAthI je, dUra chIe eTale temanI vAta kAnamAM paDe nahIM. te temanuM kalyANa karo. amAre to badhuMye sAruM che; tyAM kAMI kahevuM nathI, sAMbhaLavuM nathI, koI sAthe patra-vahevAra nathI, samabhAva chejI. have to jema hari rAkhe tema rahevA icchA che. joyAM karIzuM je zuM thAya che. he prabhu ! Apa kAMI vikalpa karazo nahIM. bahArathI koI pudgala sAMbhaLavAnuM nimitta nathI tethI zAMti che. phakta aMta2vRttio, jema sahaja sadguruzaraNathI zAMta thAya tevo puruSArtha bane chejI. tethI AnaMda thAya che. vahevArathI je yogasAdhana bane te saheje saheje karavAmAM Ave che, tenA draSTA rahevAthI zAMti chejI. eka AtmA sivAya badhuM khoTuM tyAM vikalpa zo ? zAMtiH zAMtiH zAMtiH 23 jUnAgaDha, zrAvaNa vada 2, soma, 1972 tama pratye atrethI koI patra nahIM lakhI mokalavAnuM kAraNa, atrethI patra lakhavA cittavRtti saMkoca karI te che. atre satsaMga samAgama vacanAmRta zravaNa vicAra anubhava thAya chejI. vRddha avasthAne kAraNe dina dina pratye dehamAM zithilatA, azakti dekhAya che. samabhAve zubhAzubha udaya draSTA-sAkSI thaI joIe chIe. atre zAMti gurupratApe che. nivRtti kSetra ane yogIone jJAnaghyAnanA mukAma Adi atre tIrthakSetramAM che. paNa AtmArthIne to anubhava che ke je jJAnIo vRttimAM nivRtti pAmyA che, samajyA che, tene badheya nivRtti chejI. vahevAranI ciMtA tajavI. jANatA ho tenuM vismaraNa karazojI. cittanI zuddhi karI caitanyanuM avalokana--dharmadhyAna-karavuM, AtmasAdhananI zreNie caDavuM. anAdikALanA dRSTikramanuM bhUlavuM ne sthiratA karavI. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-1 15 24 jUnAgaDha, saM. 1972 pustaka vAMcavuM vicAravuM karazojI. sarva maLI satsamAgamAdi karazojI, vAMcavuM vicAravuM karazojI. bhakti kartavya chejI. samaraNa te paNa bhakti chejI. anaMta kALathI A jIva mAyAmAM gothAM khAya che. te brAntimAM rajhaLyo che. samaje to sahela che ane na samaje to hari vegaLA che. paNa jIvane pratIti nahIM AvI tethI rajhaLe che. kAMI na bane to tenI (sapuruSanI) pratIti, oLakhANa paDyuM enI meLe samaja Avaze, AvazejI. "guru samo dAtA nahIM, jAcaka ziSya samAna; tIna lokakI saMpadA, so guru dInI dAna. kahanA jesI bAta nahi, kahe pratIta na AI; jyAM lAge tyAM laga rahe, phira pUchego AI." "AtamabhAvanA bhAvatAM jIva lahe kevaLajJAna re," jIva lahe kevaLajJAna re. jIvatA nara bhadra pAmaze.' zAMtiH zAMtiH zAMtiH 25 jUnAgaDha, saM. 1972 "guNInA guNa grahaNa karo, guNa grahatAM guNa thAya; avaguNa grahaNa avaguNa hai, ema kahata jinarAya.' he karuNAsAgara ! amAruM AghInapaNuM batAvI tArI prArthanA karavI evA guNa amArA AtmAnA kalyANane arthe amArA AtmAmAM svAbhAvika rIte teM mUkelA che, evuM chatAM ame tArI prArthanA na karIe to ame ThagArA tathA gharmabhraSTa kahevAIe; mATe premapUrvaka tArI bhakti tathA prArthanA karavAnuM bhUlI jaIe nahIM evI amArA aMtaHkaraNamAM cetavaNI Apato raheje. he mahApratApI kRpALu paramezvara ! ame sAcA ane pavitra aMtaHkaraNathI tAruM dhyAna karI, zraddhArUpI caMdana ane bhaktirUpI akSata tAre maMgaLa caraNe arpaNa karI, tane premapuSpanI mALA caDAvI ame amArI prArthanA samApta karIe chIe; tuM prasanna cittathI amAruM kalyANa kara." OM zAMtiH zAMtiH zAMtiH "lobhI guru tAre nahIM, tAre so tAraNahAra; jo tuM tariyo cAha to, nirlobhI guru ghAra. 1 adekho avaguNa kare, bhogave duHkha bharapUra mana sAthe moTAI gaNe : "huM jevo nahi zUra." 2 paramezvara paramAtamA, pAvanakara paramITha; jaya ! gurudeva, devAdhideva, te nayaNe meM dITha. 3 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 upadezAmRta guNa anaMta prabhu, tAharA e, kimahi kathyA nava jAya; rAja prabhunA dhyAnathI, cidAnaMda sukha pAya.''4 26 jUnAgaDha, zrAvaNa vada 0)), soma, 1972 Apa sarva mumukSu bhAI (maMDaLa) bhagavAnanI pAse bhakti-doharA Adi--bhaNI AnaMda lezojI. vaLI nivRttimAM sarve bhAI bhegA thaI vAMcavA vicAravAnuM karazo. dharmabhakti kartavya chejI. paramakRpALu devano citrapaTa che tyAM paryuSaNaparvamAM nivRttimAM mumukSu bhAIbahenone darzana karavAnuM bane tema karavAnI smRti Apane jaNAvI chejI. Apa to tema ka2tA ja hazo; paNa ATha divasa dharmanA che, te khAsa nimitta banI AvyuM che--kAraNe kArya thAya chejI. * moTA pustakamAM je kahyuM che te vAMcavuM vicAravuM kartavya che. yogyatA meLavavAnI jarUra chejI. tyAga, vairAgya, upazama ane bhakti vardhamAna thAya tema karavuM ghaTita che, te jIve sahaja svabhAvarUpa karI mUkyA vinA AtmadazA kema Ave ? svArthIpaNAthI, pramAdathI jIvanuM puruSArthabaLa cAlatuM nathI.. tamo sarva vicArazo. 27 jUnAgaDha, bhAdaravA vada 7, soma, 1972 5ramArthamAM kALa vyatIta thaze teTaluM AyuSya saphaLa che; mATe, paramArtha eTale zuM ? te zoghI, temAM kALa gALavo. "samaya goyama mA pamANu, "" zAMtiH zAMtiH zAMtiH 1. patrAMka 643 28 jUnAgaDha, bhAdaravA vada 8, maMgaLa, 1972 atre sukhazAtA gurupratApe chejI. "jaba jAgeMge AtamA, taba lAgeMge raMga.'' ghaNA divasathI vRtti hatI ke ekAMta nivRtti levI; te joga gurupratApe banI Avyo chejI. jo ke satsaMga e ThIka che; paNa jyAre potIko AtmA AtmavicAramAM Avaze tyAre ja kalyANa thaze. nIkara hajAra-lAkha satsaMga kare, pratyakSa sadguru pAse paDyo rahe; paNa kalyANa na thAya. atre koI adbhuta vicAro ane Atmika sukha anubhavamAM Ave che te kahI zakAtuM nathI. anaMta zakti che, siddhio che, pUrva bhava paNa jaNAya che, AnaMda AnaMda varte che, eka ja zraddhAthI ! kahyuM-lakhyuM jatuM nathI. ApanA cittane zAMti thavAno hetu jANI jaNAvyuM che. koIne jaNAvavAnI jarUra nathI. zAMtiH zAMtiH zAMtiH Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 patrAvali-1 29 jUnAgaDha, Aso vada 8, ravi, 1972 tamo to bhAva-bhaktithI AnaMdamAM raho. je tamAre sarjita, udayakALa varte temAM aviSama bhAve eTale samabhAvathI vartazojI. "pUrNa AnaMda che, pUrNa che," ema ja samajI, AtmA che, purANa puruSanuM zaraNa che, to phikarakA phAkA bharI jaI, "sarva bhUlI javuM' karI, sadA maganamAM Apa svabhAve rahI "AtamabhAvanA bhAvamAM jIva lahe kevaLajJAna re !" e ja ciMtavana kartavya chejI. bIjuM, prabhu, lakSmIcaMdajI munino patra lakhAvela atre Avyo chejI; temAM jaNAve che je mAre darzana karavA vicAra che. to Apa te prabhune patrathI athavA koI kAma prasaMge tyAM javuM Apane thAya to jaNAvazo ke darzana to hRdayamAM sadA lAvyA karazojI ane te dUra nathI, pAse che, ema samajAyA vinA chUTako nathI; ane kSetro to jyAM jAo tyAM pANI, mATI, patharA che- 'DuMgara dUrathI raLiyAmaNA." A duSamakALa, halAhala vartamAna joga joI jJAnI puruSo udAsInatA pAmyA che'. to jema bane tema samabhAvathI zAtAazAtA udaya pramANe Ave te sama pariNAma rAkhI, khamI zAMtimAM rahevuM yogya chejI. sarva dezakALa dekhI, jevI jogavAI tevuM vedI sadA AnaMdamAM raho. aMtara viSe bhaktibhAva lAvI smaraNamAM kAla vyatIta karazojI. jema bane tema AtmabhAvamAM, prabhu pAse che ema gaNI bhAvadarzana kartavya chejI; dUra che ja nahIM, ema samajavuM yogya che. 30 jUnAgaDha, Aso vada 11, zani, 1972 zuddha caitanyabhAva-svaupayoga-vicAre pariNamavuM tyAM samyakatva, tyAM mokSa. azuddha caitanyabhAva-upayoga-vicAre pariNamavuM tyAM baMgha, tyAM mithyAtva, tyAM moha, tyAM rAga-dveSa, tyAM viSa; te ja ajJAna che. "manojJatA bhAvaseM vicAra, bhAva dhyAnaste Atmika bhAvomeM zuddha upayogakI pravRtti honA so svasamaya hai." "padravyameM azuddha upayogakI pravRtti honA so parasamaya hai." sAdhya-sAdhana (svarUpa) te ] svasamaya te parasamaya te upayoga vicAra zuddha cetanA azuddha cetanA ) upAdAna-AtmA-nizcaya-paramArtha-zuddhacetanA. nimitta-AtmA-vyavahAra-azuddhacetanA. avidyA-vAsanA- mithyAtva-mohAdi ajJAna che. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 upadezAmRta vyavahArakALa-nizcayakALa "vyavahAra kAla sabase sUkSma "samaya" nAmavAlA hai, so upaje bhI hai, vinase bhI hai, aura nizcayakAlakA paryAya utpAda, vyayarUpa siddhAMtameM kahA gayA hai. usameM atIta, anAgata, vartamAnarUpa aneka bhAva che. nizcayakAla avinAzI hai." kALalabdhi laI paMtha nihALazuM." puruSArtha, te svasamaya upayoga, te kartavya che; parasamaya upayoga kartavya nathI-rAgadveSa jema bane tema kartavya nathI. udaya joI udAsIna (dilagIra) thavuM te cukAvo (bhUla) che. udAsInatA eTale samabhAva, te ja vItarAgatA, e ja cAritra che. e ja kartavya che. amRtanI samUlI nALiyerI-draSTAbhAva, bhedajJAna aMtaravRttithI kartavya che; mULa AtmA dravya, kSetra, kALa, bhAva; upayoga te AtmA; te bhAva pariNAmamAM bhAvavuM te kartavya che. bAkInuM bhUlI javuM. "AtamabhAvanA bhAvamAM jIva lahe kevaLajJAna re," jIva lahe kevaLajJAna re. aMtaravRtti upara upayoga rAkhI bAhya vahevAre pravartatAM AtmA sanmukha che. "jagata Atmavat jovAmAM Ave." zuM lakhavuM ? kAMI AvaDatuM nathI. vRtti saMkucita thavAthI lakhavA vRtti thatI nathI. patra 212 vicArazojI. "sadgurunA upadezathI, samaje jinanuM rUpa; to te pAme nijadazA, jina che AtmasvarUpa." 1"kammadavvehiM sammaM saMjogo hoi jo u jIvassa / so baMdho nAyavyo, tassa viyogo bhave mukkho // " [31 jUnAgaDha, Aso vada 11, zani, 1972 ghIraja rAkhavI. samabhAve vedavuM. aviSama thavuM, rahevuM yogya che. viSama bhAva thaze to, ArtadhyAna, raudradhyAna thaze to karma baMghAze. mATe samabhAva rAkhavo. samatA kSamA dayA bhAve sadguru samaraNa "sahajAtmasvarUpa' kartavya chejI. he prabhu! te svarUpanuM oLakhANa satsaMgathI thAya chejI. sadgaoLakhANa nathI tethI jIva bhame cheja. A to jIva kaMIne sATe kaMI bAjhI jAya che. mATe sakzAstra vacanAmRta tathA satsamAgamathI samajAze; bhAvanA rAkhavAthI hariguru tevo avasara meLavI ApazejI. dhIraja kartavya che. kSaNe kSaNe sahajAtmasvarUpanuM samaraNa karazojI, vicAravA jevuM nathI. kALalabdhi AvI maLazejI; samaya samaya upayoga kartavya chejI. - 1. jIvano karmadravyanI sAthe je saMyoga che te baMgha jANavo, ane teno viyoga te mokSa che. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-1 19 32 jUnAgaDha, kArataka suda 7, zukra, 1973 "zrI bharatezvarajInI bhAvanA ho ! zrI gautamasvAmIjIno vinaya ho ! zrI ghannA-zAlibhadrano vairAgya ho ! zrI sthUlibhadrajInuM ziyaLa ho! zrI bharata cakravartInI padavI ho ! zrI gautamasvAmIjInI labdhi ho ! zrI ghannA-zAlibhadrajInI Rddhi ho ! zrI kayavatrAjInAM sukha saubhAgya ho !" azAtA vedanIya udayAthIna je AvI te have ArAma thaze, sAruM thazejI. zAMti-samabhAvathI sahajAtmasvarUpanuM smaraNa, te khAsa davAthI sAruM thaI jazejI; tema karazojI. bIjuM, Ape AtamabhAvathI ugAro darzita karI jaNAvyA je, sadAkALa utpAda-vyaya-dhRvatva traNe kALamAM varatAI rahela che, te Adi vastutve tema yathAtathya che; ema ja samajI samabhAve sadA svabhAva-AnaMdamAM rahevuM kartavya cheja. anAdi kALathI sadgurunI yathAtathya oLakhANa thaI nathI. te thaye, zradhdha, pratIta, oLakhANa AvyuM kalyANa chejI. * 33 bagasarA, phAgaNa suda 8, 1973 , Apane koI prakAre amoe kyAreya cittane dubhavyuM hoya tenI kSamA icchI, ApazrIne kSamAvIe chIe. jo ke jIva anAdi kALathI svacchede varyo chejI. satparuSanI AjJA rUDI pere yathAtathya uThAvI nathI teno amone aMtaramAM kheda che). te hari-guru-kRpAthI have pUrNa thazejI. vaLI doSa to A jIvamAM anaMta chejI; joke deha che te anaMta doSanuM bhAjana chejI. mATe je sapuruSane oLakhyA, mukhavANI hRdayagata thaI, aMtare pariNAmamAM pariNamI, je bhAva trikALa upayogI thayo te maTavo nathI. have kSaNe kSaNe vRtti udayAthIna varte che, temAM udAsIna bhAve draSTA tarIke vartavuM e ja vAraMvAra vicArAya che. prakRtine AdhIna na thavuM, te puruSArtha kartavya che. game tevAM nimittomAM paNa prArabdha, zAtA-azAtA vedatAM samatAe sahana karavAno, puruSArtha karatA rahevuM, ema vicAramAM chejI. bIjuM vibhAva pariNAmarUpa AtmAno nAza thato hoya tyAM maraNa thAya to bhale thAya; paNa mana-vacana-kAyAthI AtmAno nAza thavA devA saMkalpa ke icchA thatI nathI. bIjI icchA nathI; traNe kALamAM e ja. bIjuM mAnya aMtaravRtti karatI nathI, tyAM kema karI bane ? mATe khedane zamAvIne samabhAve vartavA vicAra chejI. laukika draSTi upara dhyAna devuM nathI. eka sapuruSanAM vacanAmRta pratyakSa zravaNa thayAM che, tenA boghanA patranA pustakamAM baghAM zAstra mAtra samAI gayAM che. to have je je bIjA graMtho joke vAMcavA vicAravAmAM Ave che to paNa te badhAmAM enuM e ja. mATe mukhyapaNe e eka pustaka vAMcavuM vicAravuM thAya chejI. 1. "zrImad rAjacaMdra' graMtha Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta prArabdha pahale banyA, piche banyA zarIra.'' vaLI "tAruM tArI pAsa che, tyAM bIjAnuM zuM kAma ?'' tema tamone koI aDacaNa gurupratApe Ave tema nathI. mATe potapotIkuM have vicAravAnuM che. 'nahi de tuM upadezakuM.'' jaba jAgeMge AtamA, taba lAgeMge raMga'' vaLI paramArtha sarva kartavya chejI. svaparahita karavuM; paNa yogyatAnI khAmI tyAM zuM karavuM ? anaMta kALathI jIvane svacchaMda udaya hovAthI bhramaNa karyA kare che, tyAM dayA AvyA sivAya bIjuM zuM karavAnuM chejI ! satpuruSe to ghaNuMye kahyuM che; paNa sarva jIva karmAdhIna chejI. 20 kALa jAya che te pharI Avato nathI. jema bane tema upAdhi ochI thAya, AraMbhaparigrahano saMkoca thAya, alpa AraMbha thAya tema kartavya chejI. 'pratyeke pratyeka padArthano atyaMta viveka karI, A jIvane tenAthI judo-vyAvRtta karavo' ema nigraMtha kahe chejI. sukhethI jene AjIvikA cAlatI hoya tene upAdhi karI 2LavAnI jarUra nathI. A manuSya bhavamAM koI pUrNa puNyanA joge sat mArga ArAdhavAno joga Avyo che. cetavA jevuM chejI. sarva mumukSubhAIoe paNa tema vicAravuM ghaTe chejI. e ja bhalAmaNa satpuruSanI chejI. 'lakSmI ane adhikAra vaghatAM, zuM vadhyuM ? te to kaho.'' bagasarA, phAgaNa suda 13, bhoma, 1973 hai 34 nityameva. 1 parama iSTa, satsaMga, guru, upakArI gurudeva; trividha ekarUpe sadA, praNamuM pada jetI manameM Upaje, tetI lakhI tAte vRtti lakhanakI, sahaja rahI kAgajavuM kAlA kiyA, kAlA manake kAja; jisakA mana hai ujalA usako kyA kAgajakA sAja ? 3 kyA kahIe ? ''kahyA binA na bane kahyu, kahIe to lajjaIye Apa hAlamAM satsaMgamAM pustaka, bIjI AvRtti zrImad rAjacaMdra prabhunuM, vAMcavuM vicAravuM karazojI. he prabhu ! lakhavuM gamatuM nathI. atre dazA ora varte chejI. ApanA cittane zAMti thAya mATe Aje A patra lakhyo chejI; koIne jaNAvavAnI jarUra nathI te dhyAnamAM rAkhazo. sarva satpuruSono mArga eka ja chejI; samajIne zamAvuM chejI; bIjuM kAMI nathI. na jAya; saMkucAya. 2 atre zarIraprakRti sadgurukRpAe sukhazAtAmAM che. pUjya premI bhakta kalyANajIbhAI mahApUrNa puNya-bhAgyazAlI chejI. 23 35 bagasarA, phAgaNa suda 13, maMgaLa, 1973 ! atrethI patra lakhavAnI cittavRtti saMkSepa pAmavAthI ApanA cittane kheda thAya; mATe prabhu Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 patrAvali-1 A patrathI Apane jaNAvyuM chejI : Apa zrI sadgurunA caraNa upAsaka cho; "sahajAtmasvarUpa" smaraNa dhyAnamAM, haraghaDI kSaNe kSaNe, vicAramAM lAvazojI. vizeSa kAMI lakhavA vRtti baMgha paDe chejI. aMtaramAM sadA AnaMda varte chejI. sukhazAtA sadA sadgurucaraNathI varte che. udayAthIna zAtA-azAtA samabhAvathI zAMtithI joI, samAdhimAM pariNAma-laya thAya chejI. temAM koI prakAre kheda thato nathI. pUrvaprArabdhathI je je udayamAM Ave temAM puruSArtha kartavya chejI, chUTavAnA bhAvanI vRttithI tyAM jAgRta thavuM, tevuM na thavAya to kheda karavo. mATe jema cittane samAdhi thAya tema kartavya chejI. sat bogha chejI : he Arya ! cittaprasannatA e ja sauthI uttama sevA ejI. dravya sevA, bhAva sevA, AjJAsevA ema ghaNA prakArathI sevA bane chejI. mATe sarvotkRSTa sevA to citta prasannatA eTale prabhu-bhagavAnamAM caitanyavRtti parama harSathI ekatvane prApta karavI te ja che. temAM sarva sAdhana samAya che. zrImad rAjacaMdra bIjI AvRtti madhyethI vAMcavuM, vicAravuM karazojI. "AtmapariNAmathI jeTalo anya padArthano tAdAtma adhyAsa nivartavo tene zrI jina "tyAga' kahe che." satsaMga karazojI. puruSone patra paNa satsaMga che, mATe vAMcavuM, vicAravuM. emAM badhuMye samAyuM che. vicAra kartavya chejI. 36 nAra, 30-6-'18 Ape tattvajJAnamAMthI zuM moDhe karavuM te pUchyuM che to te saMbaMghI jaNAvavAnuM ke AtmasiddhizAstra' tattvajJAnamAM che te moDhe karavA yogya che, to karazo. bIjuM, Apane avasara maLe nivRtti laIne samAgama karavAthI vizeSa lAbha thAya tema che. to avasara meLavavo. rAtre prArthanA karIe chIe te doharA Ape maMgAvyAthI nIce utArI mokalyA che te moDhe karavA yogya che. "aho ! aho ! zrI sadguru, karuNAsiMdhu apAra; A pAmara para prabhu karyo, aho ! aho ! upakAra. 1 zuM prabhucaraNa kane gharuM, AtmAthI sau hIna; te to prabhue Apiyo, vatuM caraNAdhIna. 2 A dehAdi AjathI, varte prabhu-AdhIna; dAsa, dAsa huM dAsa chuM, Apa prabhuno dIna. 3 SaTuM sthAnaka samajAvIne, bhinna batAvyo Apa; myAnathakI taravAravatuM, e upakAra amApa.''4 "jina zuddhAtama nimittazuM, pAmIje nija jJAna; tina saMjIvana mUrtikuM, mAnuM guru bhagavAna. 5 jaMgama mUrti mukhya hai, sthAvara gauNa, praghAna; svAnubhavI puruSake vacana pravacana jANa. 6, Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 upadezAmRta zAsana rahe janaANazuM, AjJAe ve'vAra; nijamata kalpita je kahe, te na lahe bhavapAra. bhekhadhArI suguru kahe, puNyavaMtakuM deva; dharma kahe kuLarItakuM, e mithyAmati Teva. sahajAtama sadguru kahe, nirdUSaNa sat deva; dharma kahe AtmasvabhAva, e sata matakI Teva. guru namIe gurutA bhaNI, guru viNa gurutA na hoya; guru janane pragaTa kare, loka trilokanI mAMya. 10 guru dIvo, guru devatA, guru ravi zazI kiraNa hajAra; je guruvANI vegaLA, raDavaDiyA saMsAra. 11 tanakara manakara vacanakara, deta na kAhU du:kha; karma roga pAtika jhare, nirakhata sadguru mukha. 12 darakhataseM phala gira paDA, bujhI na manakI pyAsa; guru melI goviMda bhaje, miTe na garbhAvAsa. 13 gurUgoviMda donuM khaDe, kisakuM lAguM pAya ! balihArI gurudevakI, jine goviMda diyA batalAya.' "je svarUpa samajyA vinA, pAmyo du:kha anaMta; samajAvyuM te pada namuM, zrI sadguru bhagavaMta. 15 14 7 8 parama puruSa prabhu sadguru, paramajJAna sukhadhAma; jeNe ApyuM bhAna nija, tene sadA praNAma. 16 9 deha chatAM jenI dazA, varte dehAtIta; te jJAnInAM caraNamAM, ho vaMdana agaNita.''17 pI pI tuja padapaMkaje, pharI pharI mAguM e ja; sadguru saMta svarUpa tuja, e dRDhatA karI de ja. 18 vizvabhAvavyApI tadapi, eka vimala cittUpa; jJAnAnaMda mahezvarA, jayavaMtA jinabhUpa. 19 37 sImaraDA, tA. 21-9-19, saM. 1975 ApanA patramAM jaNAvyuM tema tamArA patnInA dehatyAganI khabara jANI. kaLikALanuM te aDapaluM jaNAya che. A kaLikALanI kuTila vartanA che. manuSyabhava pAmI AtmajJAna thAya tevI zraddhA A manuSyabhavamAM thAya che. te jIvAtmA, nAnI vayamAM kALa-dehatyAga thayethI zuM laI gayo ? kheda kartavya che. prabhu, paramakRpALu prabhu teone zAMtisamAdhi bakSo, bakSo, AtmajJAna thAo, te prArthanA che. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-1 23 38 sImaraDA, tA.1-10-19; saM. 1975 he prabhu ! ghIraja, zAMti, samAdhi A jIvane ArAghavA jevAM che jI. "jema nirmalatA re ratna sphaTika taNI, tema ja jIvasvabhAva re; te jinavIre re dharma prakAziyo, prabaLa kaSAya-abhAva re." "paMDita sarakhI goThaDI, muja mana para sohAya; Ave je bolAvatAM, mANeka ApI jAya. balihArI paMDitataNI, jasa mukha amaya jharaMta; tAsa vacana zravaNe suNI, mana rati ati karata. mana majUsameM guNa-ratna, cUpa karI dIno tAla; gharAka viNa nahi kholiye, kUMcI bacana rasAla. sajjana sajana sau kahe, sajana kaisA hoyajo tanamanameM mila rahyA, aMtara lakhe na koya." 39 sanAvada, vaizAkha vada 14, soma, 1976 pUrva karmanA saMbaMdhe jJAnI samabhAve deNuM patAvavAnA kAryamAM rokAyA chejI. te satya che. "jA vitha rAkhe rAma tA vigha rahIe." "suno bharata, bhAvi prabaLa, vilakhata kahe raghunAtha; hAni-vRddhi, janma-mRtyu, jaza-apajaza vidhihAtha." he prabhu ! kAMI ghAryuM thatuM nathI. kSetra-pharasanA anusAra je je dravya, kSetra, kALa, bhAve sarjita banI Ave te samAghibhAve, samatAe gurukRpAe vedavuM paDe chejI. atre zarIraprakRti bahu kSINa thayela chejI. he prabhu ! kALane bharoso nathI. kSaNe kSaNe, samaye samaye AyuSya vyaya thayA kare che. he prabhu ! sadguru caraNanA pasAthe eka vicArathI aMtaramAM bhedajJAna slarI parama AnaMda varte chejI. sarvanuM bhaluM thAo; sarva sAthe mitrabhAva ho ! e ja aMtara che. paNa koI sAthe athaDAmaNI. karavI evo vicAra nathI. saMskAra haze te jIvAtmA sAthe haLI maLI cAlIzuM, bIjI koI jarUra nathI, harIcchAe bane tema joyA karIzuM. amane have aDacaNa, agavaDa nathI. 40 - sanAvada, I. sa. 1920; saM. 1976 A jIvAtmAne satsaMga-satsamAgamano joga banAvavo joIe. tenA aMtarAye jIvane pramAdathI ghaNI hAni thAya che. kAraNa coge kArya nipaje ema jANI te satsaMganA kAraNe jIvAtmAne jAgRtapaNuM thAya che. jIva saMsAramAM sarva potIkuM (potAnuM) mAnI vyavahAra vyavasAyamAM kALa Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 upadezAmRta gumAve che. te karatAM jo paramArthe-AtmArthe thoDo kALa paNa satsaMgamAM gaLAya to tene anaMta bhavaparibhramaNanuM TaLavuM thAya. Apa samaju cho. A manuSyabhavamAM eka AtmAne mATe vyavasAya thayo hoya to jIvanuM kalyANa thAya; temAM jIva pramAda kare che tyAM vRtti chetare che, eTale samajAtuM nathI. 1bATI sATe khetara khove ane koDI sATe ratana khove tevuM A svapnavat saMsAramAM lubdhapaNe kALajI rAkhI jIva varte che; paNa ema nathI jANato ke dehathI mAMDI sarva saMjogathI huM bhinna chuM; mArI vastu zuddha jJAna-darzana-cAritra che; Akhare sarva saMjoga melI-melIne aneka bhavamAM paribhramaNa karato ghAMcInA baLadanI goDe (peThe) pharato pharyo che. A bhavamAM eka yathAtathya jANavA jevuM che tene mATe jIve kALajI jarAya nathI rAkhI. e kevI bhUlabharelI vAta che ! A jIvane AtmAnuM hita thatuM hoya tevo, ane anaMtI bhUlo che temAMthI eka bhUla kADhatAM badhI bhUla nIkaLe tevo joga AtmArthIe banAvavo ghaTita chejI. arere ! svArthanA sagAsaMbaMdhInI athavA A dehanI kALajI rAkhe che; paNa prArabdha hoya teTaluM ja maLe che, te sukha paNa mithyA che--khoTuM che, Atmika sukha nathI. jenA mATe kALajI rAkhavI ghaTe te mATe A bhavamAM jo cetAya to ghaNuM sAruM chejI. Apa to samaju cho; pUrvanA saMskAre sanmukha vRSTi thaI che to te vicAravuM ghaTe chejI. 'zrImad rAjacaMdra' vacanAmRtamAM patra 37 mAM jaNAvyuM che je "jagatanA saghaLA darzananI-matanI zraddhAne bhUlI jajo; jaina saMbaMghI sarva khyAla bhUlI jajo.'' "AtmAne ATaluM ja pUchavAnI jarUra che ke jo muktine icche che to saMkalpa vikalpa, rAga dveSane mUka ane te mUkavAmAM tane kaMI bAghA hoya to te kahe. te tenI meLe mAnI jaze ane te tenI meLe mUkI deze. jyAM tyAMthI rAga-dveSa rahita thavuM e ja mAro dharma che ane te tamane atyAre boghI jauM chuM... huM koI gacchamAM nathI, paNa AtmAmAM chuM; e bhUlazo nahIM.'' te patra badho vAMcI vicArazojI. "gacchamato~ je kalpanA, te nahi sad vyavahAra; bhAna nahIM nija rUpanuM, te nizcaya nahi sAra. 1 jAtiveSano bheda nahi, kahyo mArga jo hoya; sAthe te mukti lahe, emAM bheda na koya.' 2 "jene sadgurupadazuM rAga, tenAM jANo pUrvika bhAgya; jene sadgurusvarUpazuM pyAra, tene jANo alpa saMsAra. 3 1. eka kheDUta potAnI vADImAM kosa calAvato hato. tyAM koI eka paradezI brAhmaNa Avyo. bhIkha mAgIne ATo vagere lAvelo tenI kUvA pAse rasoI karI. bATI ne dALa banAvI. dALanA vaghAranI sugaMdhathI kheDUtane dALabATI khAvAnI lAlasA jAgI tethI teNe brAhmaNa pAse tenI mAgaNI karI. brAhmaNe taka jANI te hajAranI nIpajavALuM khetara lakhI Ape to badalAmAM bATI ne dALa ApavAnuM kahyuM. kheDUte tema karyuM. ane bATI sATe kheta khoyuM. 2. koI eka mANase ghaNI mahenate paradezamAM kamANI karI tenuM eka ratna kharIdyuM. ane sAthe rastA-kharca mATe thoDI koDIo rAkhI pote vatana tarapha pAcho pharyo. rastAmAM koI sthaLe pANI pIvA beTho tyAM eka koDI paDI gaI. ekAda gAu AgaLa gayA pachI koDIo gaNI joI to eka khUTI. pANI pItAM paDI gaI haze ema dhArI pAsenuM peluM kiMmatI ratna tyAM ja koIka sthaLe saMtADayuM ne koDI levA pAcho pharyo. paNa ratna saMtADatAM tene dUrathI koI joI gayo. tethI tenA gayA pachI te ratna laI cAlato thayo. Ama koDI levA jatAM ratna khoyuM. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 patrAvali-1 prabhupada dRDha mana rAkhIne, karavo sau ve'vAra; virati, viveka vaghArIne, taravo A saMsAra. 4 prabhu sarva vyApI rahyA, che tuma hRdaya mojhAra; te pratyakSa anubhavI, pAmo bhavano pAra. 5 sAce mana sevA kare, yAce nahIM lagAra; rAe nahi saMsAramAM, mAce nija pada sAra. 6 sevA buddhithI sevanA, karo sadA zuddha bhAva; sasevA saMsArathI - che, taravAne nAva. 7 sadguru caraNa ghare jahAM, jaMgama tIratha teha; te raja mama mastaka caDo, bAlaka mAge eha." 8 "leNa-deNA jagatameM, prArabdhane anusAra; sohi patAvA kAraNe, ratnatraya avatAra." 9 "ciMtaviyo ghariyo rahe, ora aciMtita hoya; prabaLa jora bhAvI taNuM, jANI zake na koya. 10 baMdAke mana ora hai, katake mana ora; oghavaseM mAghava kahe, jUThI manakI doDa." 11 zuddha buddha cetanyaghana, svayaMjyoti sukhadhAma; bIjuM kahIe keTaluM ? kara vicAra to pAma.''12 saMsAramAM ghana Adi svArthe ghaNI saphara, athavA tIrthayAtrA laukika bhAve ghaNA jIvAtmA kare che, paNa alaukika bhAve karavI temAM jIva pramAda seve tyAM vRtti chetare chejI. jAgRta thavAmAM satsaMgamAM ghaNAM vidhra ADAM Ave che; tene ghakko daI A manuSyabhavamAM AtmArthe satsaMga kare, tevA jIvAtmA viralA chejI. 41 sAvada, tA. 1-6-20 A duSama kALamAM jema aMtara vRtti siddha thAya, bhAvathI ekAMta nivRtti joge Atmahita thAya tema kartavya che'. bAhya pravRttimAM anaMta kALacakrathI paribhramaNa karatA A jIvane mahApuNyanA bhoge koI puruSanA mArgane ArAghavAno joga maLe, te bhAve te ruci karIne Atmahita je puruSo ArAghe che te puruSone dhanyavAda, punaH punaH namaskAra che. sadgurunI e ja AjJA chejI. vRttine rokavI; saMkalpa vikalpa mithyA jANI savRttie "UaaN nADuM re saLaM nAkhavuM' e ja kartavya che. devacaMdra covIsInuM teramuM stavana e mahAtmA puruSa gAI gayA che te vicAravA jevuM cheja. mananI kalpanAe karI jagata khaDuM thayuM che, te jo vicArAya to samajAya ke "bera bera na Ave avasara, bera bera na Ave. e ja kartavya chejI. satsaMga zuM che te jIvathI vicArAyuM nathI. e ja vicAre aMtaramAM bhAvanI khumArI, ullAsa, zAMti ora ja anubhavAya chejI. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta 42 sanAvada, saM. 1976, tA. 26-7-20 gurubhaktimAM gurunA guNagrAmathI karmanI koDa khape chejI, te kartavya chejI. he prabhu ! Apane eka bhalAmaNa che te prathama paNa kahela te have paNa dhyAnamAM lezojI. he prabhu ! ame to A yathAtathya sadgurunA bhaktanA dAsanA dAsa chIe ane te sadguru yathAtathyanI bhakti je kare che tene namaskAra chejI. he prabhu ! Apa sarvanA jANavAmAM che ke zrImad sadguru rAjacaMdra prabhuno A eka dIna ziSya chejI. to have te svarUpa yathAtathya kyAM che te vicArI bhakti kartavya chejI. 26 aisI kahA~se mati bhaI, Apa Apa hai nAhi, ApanakuM jaba bhUla gaye, avara kahA~se lAI ? Apa Apa e zodhaseM, Apa Apa mila jAya.'' (gurugama) bIjuM, mahAtmA devacaMdrajInI covIsInAM stavana che, temAMnA trIjA, cothA, pAMcamA, chaThThA, sAtamA tathA AThamAM stavanane vAMcI, vicArI ghyAnamAM lezojI. temaja parama pragaTa prabhu zrImad rAjacaMdra graMtha madhye je je patro che te vAMcavAmAM, 'utAvaLa teTalI 'sAMsata,' 'kacAza teTalI khaTAza' gaNI, dhIraja kartavya chejI. samatA, samAdhimAM rahojI. samabhAva, kSamA ghAraNa karavI. 'utAvaLe AMbA pAke nahIM.' e kahevata che. he prabhu ! Apa samaju cho, zuM lakhuM te kAMI sUjhatuM nathI. yogyatAnI jarUra che. kone kahIe ? sanmukhadRSTivAna jIvonuM kalyANa avazya thazejI. tevuM jIvana paryaMta rahevuM joIe che. ema, AtmA khAsa citra jevo karI mUkI, je jIvAtmAe bhAvanA bhAvI haze tene Atmati avazya thazejI; te potapotAne vicArI jovAnuM chejI. 'jyAM zaMkA tyAM gaNa saMtApa.'' bIjuM, he prabhu ! udaya Ave te, jIvAtmAe samabhAve vedavuM, tevA patro paramakRpALudevanI amRtavANIthI prakAzita che, te vAMcI-vicArI dhyAnamAM lezojI. te Apane vAMcavA vicAravA nIce mujaba TAMcaNa karuM chuMjI. patra 125, 414, 487, 494 e AdithI dhyAnasamAdhi thAya tevuM chejI. satsaMgano aMtarAya hoya tyAre te AdhArabhUta satpuruSanI vANI vAMcavI; temAM kALa vyatIta karavo, bane to badhAe maLI bhaktibhAva karI patra 226 Adi vAMcI satpuruSanAM vacana dhyAnamAM levAM. jIvane vIlo mUkavo nahIM, nahIM to ArtadhyAnAdithI satyAnAza vALI mUkaze. vRttine jema bane tema vAMcavA athavA vicAravAmAM rokI kALa gALavAnuM kartavya chejI. 'UMcI bhUmikAne pAmelA mumukSuone paNa satpuruSono yoga athavA samAgama AdhArabhUta che; emAM saMzaya nathI. nivRttimAna dravya, kSetra, kALa ane bhAvano yoga banavAthI jIva uttarottara UMcI bhUmikAne pAme che.'' paNa aMtarAya udaya vartato hoya tyAre to jema bane tema samabhAva rAkhye, kALa paripakva thaye jIva avazya samAdhine pAmaze ema vicArI, pramAda choDI puruSArtha kartavya chejI. 1. ghImuM paDavuM te. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-1 27 kAMI goThatuM nathI. tevuM sthAna, yogyatAvALA jIvAtmA kyAM che ke te sthAne zAMti laIe? kaLikALa evo Avyo che ke eka udAsInatA vinA bIjo koI upAya nathI. patra lakhavo gamato nathI, paNa tamArI cittazAMti mATe A jaNAvavuM thayuM che, te parANe parANe pUro karyo che-visAmA khAtAM khAtAM. zAMtiH zAMtiH zAMtiH pUrvika saMskArathI saMjoga maLyA chejI. jIvane pramAda kartavya nathIjI. satsaMga, satsamAgama saheje bane, te vicAra rAkhavA dhyAnamAM rAkhazo; temAM vizeSa lAbha chejI. he prabhu ! devacaMdra covIsI maLe agiyAramA zrI zreyAMsa prabhujInuM stavana vAMcI, vicArI dhyAnamAM lezojI. jIva jANIne ADuM ADuM bole tene zuM kahevuM ? jIve sAmAnyapaNuM karI nAkhyuM cheja. vicArato nathI. tevA jIvAtmA je je sanmArga sanmukha hoya tene to viyogamAM kalyANa che. samAgama karatAM virahamAM vizeSa lAbha che, ema paNa jJAnI puruSe joyuM che; te ame paNa sadguru samIpe sAMbhaLyuM che. tema ja alaukika rIte mArga che, te laukikamAM sAmAnyamAM javA devA jevuM nathI. gabharAvuM kartavya nathI. utkRSTa vIrya niveze, yogakriyA navi pese re, yogamaNI dhruvatAne leze, Atamazakti na bese re. vIra zUrapaNe Atama upayogI, thAya teNe ayogI re. vIra ghIrajathI sarva jIvAtmAne bhaktimAM joDavA. satsamAgama karavo. dhyAnamAM, vicAramAM lakSa rAkhavo. "vacanathI uccAra, manathI vicAra." thoDo thoDo lakhI patra Aje pUrNa karI lakhyo cheja. patramAM zuM lakhAya ? yathA avasare samAgame vicAra karyo samajAzejI. 43. - sanAvada, aSADa suda 10, 1976 pramAda choDI jema bane tema je kAMI mukhapATha ke bhaNavAnuM thAya te kartavya che). athavA nivRtti meLavI bhaktibhajana kartavya che'. ALasa vairI chejI. saMsArasamudra indrajALa jevo, svapnavat nAzavaMta che. kALacakra mAthe pharyA kare che, lIgho ke leze tema thaI rahyuM che. tyAM A klezita jIvAtmAne eka gharma zaraNa che, chatAM A jIva kayA yoga, kALane bhaje che te vicArI AtmAnI dayA khAvAno avasara A manuSyabhava gaNI, puruSArtha kartavya chejI. koI koInuM che nahIM, chatAM jIva parabhAvamAM rAcImArI rahyo che. "huM" ane "mAruM', dehAdithI mAMDI baghAmAM mAruM mAruM karI rahyo che paNa je potAnuM che te jIve anAdi kALathI jANyuM nathI ema jANI, samajyo tyAMthI savAra, bhUlyo tyAMthI pharI gaNI, eka Atmahita, kalyANa thAya te kartavya che, tenI jIve avazya kALajI rAkhavA yogya chejI. bananAra te pharanAra nathI ane pharanAra te bananAra nathI, mATe cetavA jevuM che. sahajAtmasvarUpanuM smaraNa, dhyAna, vicAra kartavya chejI. je samaya, kALa jAya che te pAcho Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 upadezAmRta Avato nathI. parabhAvanI ciMtavanA, kalpanA rAkhI jIva bhramaNAmAM paDI karma-baMdha kare che. vRthA thothAM khAMDyA jevuM che; jeTalo jeTalo saMjoga maLavAno che te maLI Akhare mukAvAno che; potAno thayo nathI, chatAM kalpanA karI jIva bhUle che; ema vicArI mana athavA vRtti parabhAvamAM jatI rokI vAraMvAra smRtimAM, Atma-upayogamAM lAvavA yogya chejI. sarvavyApaka sa- ciAnaMda evo huM eka chuM. ema vicAravuM dhyAvavuM; sahajAtma-svarUpa vacanathI uccAravuM-bolavuM, manathI vicAravuM. upara pramANe dhyAnamAM rAkhI, lakSa rAkhavA yogya chejIsahajAtmasvarUpa. baMghAyelAne choDAvavo cheja. jUnuM mUkyA vagara chUTako nathI; je dI te dI mUkavuM ja paDaze. jyArathI A vacana zravaNa thayuM tyArathI aMtaramAM tyAga-vairAgya lAvI, sukhadu:khamAM samabhAva rAkhI zAMti cittamAM vicArI samAdhibhAva thAya tema kartavya chejI. sarva bhUlI javuM. AtmA che. mATe eka Atma-upayogamAM ahorAtri AvavuM. jyAM draSTi draSTAmAM paDe che, tyAM karmo Ave che te javAnI zarate; baMghAyelo chUTe che, temAM harSazoka karavA jevuM che nahIMcha zAMtiH zAMtiH zAMtiH tA. ka. uparanAM vacano vicArI lakSamAM rAkhavA yogya chejI. mAtra vRSTikI bhUla hai, bhUla gaye gata eha." 44nAvada, adhika zrAvaNa suda 13, zukra, 1976 vRddhAvasthAne laI zarIra kSINa thatuM jAya che. zubhAzubha zAtA-azAtA vedanIyakarmanA udaye AtmAmAM samabhAva rAkhI vItarAga bhAvanAe vartavuM, evI AjJA zrImad sadguru bhagavAnanI che, te yathAzakti ArAghavA yogya che.jI. te vicAre zAMti varte che jI. ApanA patrathI gorajI lAghAbhAIno dehotsarga thayo jANI khedajanaka vicArI Atmahita thAya tema kartavya chejI. kaLikALa hAlamAM varte chejI. lIgho ke leze ema thaI rahyuM che chatAM jIva kayA kALane bhaje che, te vicArI AtmakalyANa thAya te kALa bhajavo yogya che. anAdithI parabhAva pramAda svacchaMdamAM kALa gumAvyo che te vicArIe tema nahIM thavA devA satsaMga-samAgamamAM kALa jAya tevI vRtti rAkhavI yogya che. vaLI ApanI vRtti satsamAgama darzanArthe che te kartavya chejI, zAthI je saMsAra vyavasAyanAM kAma koInAM pUrNa thayAM nathI. parama kRpALudeve kahyuM che : "jiMdagI TUMkI che ane jaMjALa lAMbI che, mATe jaMjALa TUMkI kara to sukharUpe jiMdagI lAMbI lAgaze." te vicArI ApaNe to Atmahita thAya tema karavuM. - ame to traNe paryuSaNa parva kartavya samajIe chIe; kAraNa ApaNA zrImad sadguru bhagavAnanI samabhAva, vItarAgatA upAsavAnI zikSA zire ghAraNa karI, matAMtarathI utpanna thatAM paryuSaNa parvanA divaso bhale pRthak pRthaka gaNAya paNa ApaNe to ahoniza zvAsozvAse vItarAgatA, vItarAgabhAvanA abhyAsavA-upAsavAnI che, tenA nimittabhUta te parva yathAzakti ArAghavAnAM che. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-1 29 45 sanAvada, adhika zrAvaNa suda 14, 1976 satsamAgame satparvamAM mahotsavamAM gharmavRddhi vardhamAna, nimitta banI AvyAthI, thAya chejI, svAmI-vatsalatA Adi mahimAthI ghaNA jIvAtmAne zraddhA samyakatvano lAbha maLe tevAM nimitta kAraNa karanAra karAvanAra ane anumodanArane moTuM puNyAnubaMdhI puNya thaI mukti thAya cheja. puSTa avalaMbanathI zraddhAna samyakatva poSAya chejI vizeSa samAgame samajAzejI. patrathI lakhAya tema nathI. "jiMdagI TUMkI che ane jaMjALa lAMbI che, mATe jaMjALa TUMkI kara to sukharUpe jiMdagI lAMbI lAgaze." te samajaNa aMtaramAM boghathI thAya che, te satya chejI. khAmemi savva jIve, savve jIvA khamaMtu me / mittI me savva bhUesu, veraM majhaM na keNai / / vItarAgatA saeNcaka A, vItarAga mahA parva; vItarAgatA kAraNe, ArAgho nirgarva. kSamAzura arhat prabhu, kSamA Adi avaghAra; kSamAdharma ArAghavA, kSamA karo sukhakAra. cittane cena nahIM hovAthI tathA zarIraprakRti narama hovAthI patrathI jaNAvavuM thayuM nathI tema bIjA koI mumukSu bhAInA patra AvyA teno paNa uttara lakhAyo nathI, mATe A patrathI jema Atmahita thAya tema vAMcI vicArI lakSamAM lezojI. "gharmaraMga jIraNa nahIM, sAhelaDiyAM, deha te jIraNa thAya re, guNavelaDiyAM. sonuM te viNase nahIM, sAhelaDiyAM, ghATa ghaDAmaNa jAya re, guNavelaDiyAM. tAMbu je rasavediyuM, sAhelaDiyAM; te hoya jAcuM hema re. guNavelaDiyAM. pharI tAMbuM te navi hue, sAhelaDiyAM, ehavo jagagurUema re. guNavelaDiyAM." "pragaTe adhyAtamadazA re lola, vyakta guNI guNagrAma re hAlesara. Atmasiddhi kAraja bhaNI re lola, sahaja niyAmaka hetu re vhAlesara. nAmAdika jinarAjanAM re lola, bhavasAgara mAMhe setu re vhAlesara." khoTuM khAtuM, svapnavat saMsAra, kaLikALa, duSama-duSama, jhera, jhera ne jhera; temAM mahA puNyavaMta jIvAtmAe to potapotIkuM karavA-AtmAthI AtmA oLakhI, samabhAva bhAvanAno tathA nija Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta svarUpasamAdhino anubhavalAbha vicArI, vicAramAM AvI, pudgalAnaMdIpaNAthI anAdi kALathI thatI bhUla te bhrama che ema sattamAgame samajI, AtmAnaMdanuM oLakhANa thavA, vizrAMti pAmavA-- jarA bodhano joga meLavI Avo ciMtAmaNi jevo manuSyabhava saphala karavA yogya chejI. 30 "mAM bALarU se savva nALa' te bahu ja vicAre pamAya chejI. bIjAM anaMta sAdhana anaMta vAra karyAM paNa mokSa thayo nathI, ema sarva jJAnIpuruSonuM kahevuM che, te amone to yathAtathya samajAyuM chejI. Apane paNa te samajyuM chUTako chejI; jethI rAgadveSa, krodha, moha AdithI saheje mukAvuM thAya che. japatapAdi sarva sAdhana karI cUkyo che ane aMtarmuhUrtamAM mokSa thAya che, te paNa vicAravA jevuM chejI. zuM A vAta lakSamAM na levI ? Ama gaphalatamAM javA devuM ? lakhavuM to hatuM paNa avasara malyo nahIM. zAMtiH zAMtiH zAMtiH 46 sanAvada, adhika zrAvaNa vada 3, budha, 1976 'icchA ane dveSa vagara, sarva ThekANe samavRSTithI jonAra evA puruSo bhagavAnanI bhaktithI yukta thaIne bhAgavatI gatine pAmyA, arthAt nirvANa pAmyA.'' A saMsAra tAlapuTa viSa jevo che; jhera, jhera ne jhera. vAnI mArI koyala jevo manuSya bhava che. anaMtA bhava paribhramaNa to thayuM; paNa A deha eka AtmA arthe jIva gALe to anaMtA bhavanuM sATuM vaLI rahe, evI zrImad sadguru bhagavAnanI zikSA che. te khAsa karI ArAdhavA jevI che. anaMtA janma-maraNa karI cUkyo. lIgho ke leze ema thaI rahyuM che to A jIva kayA kALane bhaje che te vicAra karavA jevuM chejI. pakSapAtarahita pratyakSa zrImad sadgurunAM vacanAmRta ApaNe vicArI, zraddhA, ruci sahita aMtaravRtti-pradhAna thaI je puruSArtha kartavya che tenuM svarUpa satsaMga-satsamAgame yathAtathya samajavA yogya che. temAM pramAda ane svacchaMda zatru samajavA yogya che. bAkI jagatamAM bIjA prANImAtra mitra che. jo koI duHkha de che to teTaluM devuM chUTe chejI. azAtAdi vedanI karmano udaya paNa RNathI mukta thavAnuM kAraNa samyadRSTivAnane thAya chejI. mRtyu thAya che te paNa mahotsava gaNI, jagatavAsI jIvothI upadrava thatAM samyadRSTi avaLAnuM savaLuM karI, AtmAnaMda yathAtathya samajI, AtmAnaMdI thayA che, thAya che ne thaze. ahoho ! mArga kevo sulabha che, sarala che, sugama che, svAbhAvika che ? te potAne kAMTe toLI kevI bhUla khAya che te jIvathI samajAtuM nathI. A jIva baphamamAM ne baphamamAM rahI, gharmane nimitte jAtrA-tIrthomAM dravya kharce che, paNa jyAM AtmA poSAya tevA nimitte jIva kalpanAthI saMkucita vRttivALo thAya chetyAM vRtti chetare che, te samajAtuM nathI. A jIvane eka karavAnuM che te na banyuM to pachI zuM kahevuM ? Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-1 31 A vacana sahaja bhAve, niHspRhapaNe, niHsvArthapaNe, AtmavRttithI, eka AtmArtha vicArI, tapAsI jaNAvyAM che; te Apane vidita thAya. 47 sanAvada,adhika zrAvaNa suda 10,maMgaLa, 1976 A svapnavat saMsAramAM jagata nAzavaMta samajI koI icchA nahIM rAkhatAM eka AtmA arthe dehane gALavo. AtmabhAvanI icchA rAkhI, pUrva prArabdha-zubha-azubha, zAtA-azAtA-vedatAM samabhAve kSamAsahita khamIkhUdavuM. ane sarva jIva pratye samabhAva-dhIraja rAkhI koI kema kahe, koI kema kahe te sAmuM nahIM jotAM, je je kAma karavuM thAya te samabhAvathI sarvane samajAvIne levuM. A jagata prakRti-AdhIna che; rAga, dveSa ane ajJAnathI baMgha ja bAMdhe che. paNa AtmAnA hita mATe ApaNe tevA thavuM nahIM. vinaya vazIkaraNathI devagati thAya che. mATe paramAratha eTale AtmA arthe karuM, paNa mAre mAruM karavuM che ema nahIM, 'huM' - "mAruM" karavuM ja nahIM. ATalI vAta mAnya rAkhazo to saMganuM phaLa maLazejI; vaLI yathA avasare sarva sAruM thazejI. 48 sAvada, tA. 3-9-20 utAvaLa eTalI sAMsata. ghIraja kartavya chejI. je karavAnuM che te yathAtathya samaye kalyANa che ema samajAyuM chejI. te satsaMga, sadgoghathI samajAya che). tevI bhAvanAe vRtti rAkhI vartavuM yogya chejI. jIvane prathama "saraghA' (zraddhA) saguru-gharmanI saraghA, samajI tenI AjJAe vartavA yogya chejI. ANAe gharma, ANAe tapa, ema chejI. jIvanA svaccheda ane pramAda khAsa karIne verI, zatru che. tethI jIva bhUla khAya chejI. potAnI matikalpanAe, potAne kAMTe, kATale tole chejI. paNa te mithyA che te samajAyuM nathI. koI zatru mAthuM vADhI nAkhe athavA duHkha de to tyAM karmaRNathI chuTAya che. mRtyu Ave to paNa mahotsava ! samyavRSTivAna avaLAnuM savaLuM karI AtmAnaMdamAM magna thAya cheja. pudgalAnaMdI jIva avaLuM samaje chejI. samajavAnuM e ja che ke baMdhAyelo chUTe chejI-potAne gabharAmaNa thAya e ja bhaya che'. te bhayathI mukta thavAya che. | kaLiyuga, kaLikALa ! tAlapuTa viSa, viSa ne viSa A saMsAra che'. temAM ciMtAmaNi samAna manuSyabhava, anaMtA janmamaraNa karatAM A bhava maLyo che. temAM sadgurunI oLakhANa thaye, tenI AjJA ArAdhya mukta thavAya che. jIva badhuMya karI cUkyo cheja. zuM nathI karyuM te vicAro. "prabhupaNe prabhu oLakhI re, amala vimala guNageha; jinavara pUjo. sAdhya draSTi sAdhakapaNe re, vaMde ghanya nara teha. jinavara pUjo. eka vAra prabhuvaMdanA re, Agama rIte thAya; jinavara pUjo. kAraNa satye kAryanI re, siddhi pratIta karAya. jinavara pUjo. janma kRtAratha tehano re, divasa saphaLa paNa tAsa; jinavara pUjo. jagatuzaraNa jinacaraNane re, vaMde gharIya ullAsa. jinavara pUjo." Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 2 upadezAmRta "gharmaraMga jIraNa nahIM sAhelaDiyAM, deha te jIraNa thAya re; guNavelaDiyAM, sonuM te viNase nahIM sAva ghATa-ghaDAmaNa jAya re; guNavelaDiyA; tAMbu je rasadhiyuM, sAte hoya jAcuM hema re; guNavelaDiyAM, pharI tAMbuM te navi have sAva ehavo jagaguru prema re; guNavelaDiyAM." 49 sanAvada, saM. 1976 jIvane kheda kartavya nathI. pramAda choDI jema bane tema kAMI mukhapATha bhaNavAnuM thAya te kartavya chejI. ALasa vairI chejI. nivRtti meLavI bhakti bhajana kartavya che'. saMsArasamudra indrajALa jevo, svapnavat nAzavaMta che. kALacakra mAthe pharyA kare che. lIdho ke leze tema thaI rahyuM che. temAM A klezita jIvAtmAne eka gharma zaraNa, gati che. A jIva kayA yogakALane bhaje che te joI AtmAnI dayA khAvAnI che. A manuSyabhavamAM puruSArtha kartavya chejI. koI koInuM che nahIM, chatAM jIva parabhAvamAM rAcI-nAcI rahyo che, huM ane mAruM dehAdithI mAMDI mAruM mAruM-karI rahyo che. je potAnuM che te jIve anAdi kALathI jANyuM nathI ema jANI, samajyo tyAMthI savAra, bhUlyo tyAMthI pharI gaNI, eka Atmahita-kalyANa thAya te kartavya che'. te jIve avazya kALajI rAkhavA yogya cheja. bananAra te pharanAra ane pharanAra te bananAra nathI, mATe cetavA jevuM che. sahajAnmasvarUpanuM smaraNa, dhyAna, vicAra kartavya che). je samaya kALa jAya che te pAcho Avato nathI. parabhAvanI ciMtavanA kalpanA rAkhI jIva bhramaNAmAM paDI karmabaMgha kare che te vRthA thothAM khAMDyA jevuM che. jeTalo jeTalo saMjoga maLavAno che te maLI Akhare mukAvAno che. potAno thayo nathI chatAM kalpanA karI jIva bhUle che, ema vicArI mana athavA vRtti parabhAvamAM jatI vAraMvAra smRtimAM, Atma-upayogamAM lAvavI yogya chejI. "sarvavyApaka saccidAnaMda evo huM AtmA eka chuM ema vicAravuM, dhyAvavuM." "sahajAtmasvarUpa'no vacanathI uccAra, manathI vicAra upara lakhyA pramANe dhyAnamAM rAkhI lakSa rAkhavA yogya chejI. "sahajAtmasvarUpa baMghAyelAne choDAvavo chejI. jUnuM mUkyA vagara chUTako nathI. je dI te dI mUkavuM ja paDaze. jyArathI A vacana zravaNa thayuM tyArathI aMtaramAM tyAgavairAgya lAvI, sukhaduHkhamAM samabhAva rAkhI, zAMti cittamAM vicArI samAdhibhAva thAya tema kartavya chejI. sarva bhUlI javuM; eka AtmaupayogamAM ahorAtra AvavuM. eTale "AtmA' che. draSTi draSTAmAM paDe che tyAM baMghAyelo chUTe che. temAM harakhazoka karavA jevuM che nahIMcha. zAMtiH zAMtiH zAMtiH tA. ka. uparanAM vacano vicArI dhyAnamAM laI lakSa rAkhavA yogya chejI. mAtra dRSTikI bhUla hai, bhUla gaye gata eha." Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-1 pa0 tA. 6-10-20, saM. 1976 AtmabhAvanAe jAgRti rAkhavI. dehAdi saMbaMdhI, rAgadveSa, vyAdhi-upAdhi, saMkalpa-vikalpa, pUrva upArjita-saMcita prArabdha, adhyavasAya, je je jANavAmAM Ave che teno draSTA, dehathI bhinna AtmA asaMga che, sarvathI bhinna che. baMghAyelA saMyoga chUTe cheja. sAkSI che tene yathAtathya judo AtmA jANo. samabhAva, samAdhi, zAMtimAM AtmA cheja. te parabhAva-vibhAvanA saMyogathI joDAyelo che, tethI mukta thavAnuM eTale mukAvAnuM che. potAnuM mULa svarUpa kadI chUTatuM nathI, ema vicArI samabhAva rAkhazojI. bananAra te pharanAra nathI; pharanAra te bananAra nathI. jJAnI puruSo dehAdi saMyogathI mAMDI zAtA-azAtA je udayamAM Ave tene joI tethI judA aviSama bhAve, eTale te dekhAva de che tethI UlaTA, uparI, jonAra potAne jANI AnaMda-zAMtimAM saMtoSa mAnI dhIraja rAkhI potAnA svarUpamAM lIna thAya chejI. je anAdi kALathI jIve sukha mAnyuM hatuM te mithyA che, ema vicArI samabhAve vedI mRtyu AvyuM paNa mahotsava jANe che. - have phikara rAkhavA jevuM nathI. je jAya che te javA devuM; sadA AnaMdamAM rahevuMjI. joke ema ja thatuM AvyuM che; paNa samajaNamAM phera che. te samajaNa pheravI nAkhavI ghaTita che. mAnavAnuM che te mAnyuM nathI ane nathI mAnavAnuM te mAnyuM che, gaNavAnuM che te nathI gayuM ane nathI gaNavAnuM te gayuM che; e bhUla. have to ATalo bhava sarvathA mAruM mAnyuM che te mUkI, AtmA je sapuruSe yathAtathya joyo che, jANyo che, anubhavyo che te ja AtmA mAro AtmA che, tenA arthe ja ATalo deha gALavo. ene zodhye, e ja mAnya, e ja vepAre, e ja zradhdha, e ja ruci karyo AtmakalyANa che, ema samajI e bhAvanA-puruSArthabhAvanA-e vartavuM te AtmakalyANa che'. tenA mATe udayamAM AvI je je jAya che te joyA karavuM. sarvane Atmahita thAya, AtmabhAvanA thAya tema ApaNe svaparahita kartavya chejI. paramArthe deha gALavo, AtmArthe; bAkI bIjI icchAe nahIM ema vicArIne zAMtimAM rahezojI. A sarvane bhalAmaNa chejI. vedanI Abe, vizeSa vizeSa sanduruSonAM vacanAmRta vicAravAM, yAda lAvavAM, dehanuM bhinnapaNuM smRtimAM lAvavuM yogya cheja. samaSTivAna jIvAtmA azAtA vedanI Abe vizeSa jAgRtimAM rahe che; tema karavuM yogya che. te pratye harakhazoka nahIM karatAM, bAMdhyAM karma javAthI pharIthI na baMghAya tevA bhAve AtmA AtmadraSTie upayoga-bhAvamAM sthiratA ghAraNa kare chejI. akaMpa, aDola, zAzvata, jJAna-darzana-cAritramaya gharma, vicArI potIko nijabhAva kadI chUTyo nathI, e ja bhAvanAe varte che. "AtamabhAvanA bhAvatAM jIva lahe kevaLajJAna re !" 51 sanAvada, tA.20-10-20, budha, saM. 1976 phakta bhAvanA karavI; ane smaraNa kartavya che. sapuruSanI azAtanA thAya to doSa lAge che. AtmabhAvathI AtmAnuM kalyANa che. te AtmA Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 upadezAmRta potAno aMtarAtmA. te aMtarAtmAe paramAtmAnI bhakti karavI. "mana hoya caMgA to ghera beThAM gaMgA kahevata che te bhAvatAM "sahajAtmasvarUpa'nuM smaraNa karavuM. uparathI moha kare ane vicAra na kare to anaMtAM karma upArjana thAya che. mane ghaDI nathI vIsaratA rAja, sadguru saMkaTahartA." "mArI nADa tamAre hAthe hari, saMbhALajo re, mujane potAno jANIne prabhupada pALajo re. (dhru) pathyApathya nathI samajAtuM, duHkha sadaiva rahe UbharAtuM; mane haze zuM thAtuM, nAtha nihALajo re ! mArI. 1 anAdi Apa vaidya cho sAcA, koI upAya viSe nahIM kAcA; divasa rahyA che TAMcA, veLA vALajo re ! mArI. 2 vizvezvara, zuM hajI vicAro, bAjI hAtha chatAM kAM hAro? mahA mUMjhAro mAro naTavara, TALajo re ! mArI 3 kezava hari, mAruM zuM thAze, ghANa vaLyo zuM gaDha gherAze ? lAja tamArI jAze, bhUghara bhALajo re ! mArI 4 sanAvada, saM. 1976 A jIvane anaMta kALa paribhramaNa karatAM aneka manuSyabhava lAvyA chatAM, svaccheda ane pramAda e be zatruno nAza karavA eka pratyakSa pragaTa puruSanI AjJA jIva jo na uThAve to te sarva baMdhanathI mukta thAya nahIM. A kaLikALamAM sapuruSa, satsaMga maLavo ghaNo durlabha che. A jIvAtmAne tevo joga maLe zraddhA, ruci, pratIta Avye jIva jo puruSArtha (samabhAva) nahIM kare to jIvanuM paribhramaNa maTavuM durlabha thaI paDazejI. gharma" "gharma' sarva darzana pokArI rahyAM che, paNa Atmasukhane upAdeya gaNI je jIva pudgalasukhathI upekSita che te rAjamArgane yogya che. paNa je pudgalasukhanA abhilASI, abhinivezI, ALasu, asura, durAcArI, klezita, kusaMskArI, kadAgrahI hoya te rAjamArgathI dUra jANavAjI. jenA hRdayamAM guru vase che tene ghanya chejI. eka A saMsAramAM je karavAnuM che te bAkI rahI jAya che ne saMsAra-vyavasAya je svapnavat mAyA che temAM doDa karI A jIve "mAruM" "mAruM" karI mithyAgraha karyo cheja. te mumukSu jIve jarUra vicAravA jevuM che ane jAgRta thavA puruSArtha kartavya chejI. eka AtmAnI ja ciMtA mATe ATalo bhava gALe to anaMtA bhavanuM TaLavuM thAya chejI. jagatanuM bolavuM, cAlavuM ke pravartavuM te kAMI jovuM nahIMjI. jagata sarva karmAghAna pravarte che.jI. temAM draSTi nahIM mUkatAM draSTA thaI manana dhyAvanathI vRtti manane viSe lAvIne samabhAva sAthI samatola rAkhI rahevuM, tenuM nAma samAdhi chejI. te samAdhi karavAnI parama kRpALudevanI AjJA che te bhUlavuM na Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-1 35 joIe. te vAta lakSamAM rAkhI ApaNe ApaNuM karavuM. vibhAvanAM nimitta sAmuM na jotAM mAtra eka potAnA zuddha AtmasvarUpamAM ja draSTi rAkhI rahevAnI kRpALudeve bhalAmaNa karI che, e nizAna cUkazo nahIM. upayoga e AtmA che, te gharma che; temAM draSTi prerajo. vadhuM zuM lakhavuM te kaMI sUjhatuM nathI. A jagatanuM bIjuM nAma duniyA eTale be nyAya che : moTe bhAge gAMDI che ane thoDA ja bhAge DAhI che, ema be nyAya che). temAM AMgaLIne Terave gaNAya tevA viralA thoDA DAhyA chejI. je jIvAtmA potAnA ja doSa dekhI para pratye najara nahIM detAM potAnuM ja karaze, tevA ja bhAvamAM ghaNo vicAra kALa jAya tema vartaze tene AtmabhAva thazejI. bIjuM jotAM bIjuM thAya chejI. "jJAna dhyAna vairAgyamaya, uttama jahAM vicAra; e bhAve zubha bhAvanA, te Utare bhavapAra." gaI vastu zoce nahIM, Agama vAMchA nAMhI, vartamAna varte sadA, so jJAnI jagamAMhI." (gajhala) "bhale duzmana bane duniyA, tame nA kopazo bApu, amImaya AMkha-kayArImAM, amala nA ropazo bApu. tamArI jyAM dayAvRSTi, sadA tyAM che amIvRSTi, bane snehI sakala sRSTi, sadA hRdaye vaso, bApu. amArA doSa na jozo, dayALu durgaNo ghozo, ame to ApanAM choruM, subuddhi Apazo bApu." "khapI javuM premamAM tArA, samarpaNa e ame kahiye; daphana thavuM zerImAM tArI, amAruM svarga e kahiye. 1 daraza tAruM zravaNa tAruM ane temAM ja guma thAvuM; parama prajJAna ne mukti, gharama ene ame kahiye. 2 saphara tArI galImAM te, zahanazAhI ame kahiye; rahevuM ciMtvane tArA, parAbhakti ame kahiye. 3 tuMmAM che je, tuM che jemAM, pachI zuM zodhavuM tene ? khabara nahi te ja gaphalata che, agara ajJAna te kahiye. 4 caraNa cUmatAM kapAvyuM zira, sanamanA premane khAtara; samarpaNa e ame kahiye, parAbhakti ja e kahiye. 5 divAnuM gheluM tuja premI, vadarpita prANa tana mana ghana; gulAmI kAyamI tArI, sanamano rAha e kahiye."6 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta 53 maMDALA, saM. 1976 1. prabhu prabhutA saMbhAratAM, gAtAM, karatAM guNagrAma re; sevaka sAghanatA vare, nija saMvara pariNati pAma re. muni7 pragaTa tattvatA dhyAvatAM, nija tattvano dhyAtA thAya re; tattvaramaNa ekAgratA, pUraNa tattva eha samAya re. muni 8 (zreyAMsajinastavana, devacaMdrajI) 2. tAharA zuddha svabhAvanejI, Adare gharI bahumAna; tehane tethI ja nIpajejI, e koI adbhuta tAna. vimala jina pa tuma prabhu, tuma tAraka vibhujI, tuma samo avara na koya; tuma darisaNa thakI huM tayajI, zuddha AlaMbana hoya. vimala jina (vimalajinastavana, devacaMdrajI) 54 sAvada, saM. 1976 sarva jIva vedanI Adi karma-saMyoge zAtA-azAtA bhogave che, ane harSa-zoka karI karmabaMghana pAchAM upArjana kare che; paNa je puruSo jJAnI che te harSa-zoka karatA nathI, samabhAve vece che. kAraNa ke anaMta kALacakrathI A jIva udayAthIna saMyoga viyoga Adi karmavipAka bhogavatAM kALa vyatIta kare che ane paradravyane mAruM mAnI temAM pariNamI, bhrAMti pAmI, mohAdhIna thaI, madirA pIghAnI peThe nija bhAva bhUlI parabhAvamAM mane duHkha che, mane sukha che, e Adi ghaNI mamatA, ahaMkAra, AzA-tRSNA, icchA-vAMcchA, saMkalpa-vikalpa karato, baMghanayukta thaI anAdikALathI mukta thayo nathI; te A manuSyabhava pAmI yathArtha svarUpane pAmelA puruSanI vANIthI-vacanAmRtathI sat zraddhAe sasvarUpane yathAtathya samaje to parane anya jANI baMdhAyelo chUTe che. teno je draSTA thaI samabhAve vece che te baMdhanathI chUTe chejI. anAdi kALathI A jIvane puruSanI eTale sasvarUpanI azAtanA-abhaktithI paribhramaNa thayuM chejI. niMdA karI, doSa dekhI anaMtAM karma upArjana kare che, tene badale A jIva jo paradoSa na dekhe ane guNa dekhe to tene karmabaMgha na thAya. jIvane mAna ane moTAI be ja paribhramaNa karAve che, te AtmArthI bhAvika jIvAtmAe khyAlamAM rAkhI potAnA doSa jovA. para bhaNI draSTi nahIM detAM, potAnA nijabhAvamAM sanmukhavRSTie vicAratAM, jotAM rAga, dveSa, mohano nAza thAya che. kAraNa ke 'i nANarU se savaeN nALa' e mahAvAkyano A jIve vicAra karyo nathI. eka samaye be kriyA thatI nathI. upayoga e gharma che. te sadhAya tevI kriyA kartavya che, bIjI bAghaka che. samyagdaSTivaMta sarva avaLAnuM savaLuM kare, e vicAravA jevuM che. "jagata AtmarUpa mAnavAmAM Ave; je thAya te yogya ja mAnavAmAM Ave; paranA doSa jovAmAM na Ave; potAnA guNanuM utkRSTapaNuM sahana karavAmAM Ave to ja A saMsAramAM rahevuM yogya che." e sapuruSanAM vacana vicAravA yogya che. samakita draSTine sarve savaLuM chejI. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 patrAvali-1 "nija paNa je bhUle nahIM, phule na banI siradAra; te mUlya nahi pAmIe, je amUlya AdhAra. 1 sevAthI sadgurukRpA, (sa)gurUkRpAthI jJAna; jJAna himAlaya saba gaLe, zeSe svarUpa nirvANa. 2 e saMkalanA siddhinI, kahI saMkSepe sAva; vistAra suvicAratAM, pragaTe parama prabhAva."3 "jina svarUpa thaI jina ArAdhe, te sahI jinavara hove re; mUMgI ilikAne caTakAve, te bhUMgI jaga jove re." jema nirmaLatA re ratna sphaTika taNI, temaja jIvasvabhAva; te jinavIre re gharma prakAziyo, prabaLa kaSAya abhAva." "Navigha parakhI, mana visarAmI, jinavara guNa je gAve re; dInabaMdhunI mahera najarathI, AnaMdaghana pada pAve re." 55 sanAvada, saM. 1976 tatsat 'sahajAnmasvarUpa" "ciMtaviyo ghariyo rahe, aura aciMtita hoya; prabala jora bhAvI taNo, jANI zake nahi koya." 1 "baMdAke mana ora hai, katake mana ora; odhavase mAdhava kahe, jUThI manakI doDa." 2 "prabhupada mana draDha rAkhIne, karavo sau vyavahAra; virati viveka vaghArIne, taravo A saMsAra. 1 jene sadgurupadazuM rAga, tenAM jANo pUrvika bhAgya; jene sadguru svarUpazuM yAra, tene jANo alpa saMsAra." 2 ananya zaraNanA ApanAra evA sadgurudeva bhagavAnane ananya bhaktie trikALa namaskAra ho ! namaskAra ho ! zuddha caitanyasvAmI pragaTa puruSottamane trikALa namaskAra ho ! namaskAra ho ! Apa bhAIo pratye vinaMtI ke jema bane tema tyAga, vairAgya, bhakti, bhajana bhAI-bahena sarve bhegA thaI karavAnuM rAkhazojI. janma, jarA, maraNa, vyAdhi, pIDA, trivigha tApathI Akho loka baLyA kare che. svapnavatuM saMsAra chejI, temAM kAMI sAra che nahIM. phakta A jIva pUrvanAM bAMdhyAM karma bhogave cheja. temAM Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 upadezAmRta pharIthI rAga-dveSa karI pharI karma na baMghAya tema kartavya cheja. jIvane tRSNA che te duHkhadAyaka chejI. tethI vadhe ghaTe tema che nahIM. je pUrvanA puNyanA udaye zAtA-azAtA, lAbha-alAbha jovAmAM Ave che te potAnAM thatAM nathI. jIva kalpanA karIne baMghana kare che. mATe jIve samabhAva rAkhI samatAe zAMtabhAva thAya tema kartavya chejI, kheda karavA jevuM kAMI che nahIM. murabbI jIjIbhAI Adi sarvane bhalAmaNa cheja. jema bane tema Atmahita thAya tema kartavya chejI. kheda karavA jevuM kAMI che nahIM. pharI manuSyabhava maLavo amUlya che temAM eka gharma ja sAra che; bAkI mithyA che. bananAra te pharanAra nahIM; pharanAra te bananAra nahIM. ghIraja gharI, samatAbhAve samAdhimaraNa thAya tema dina pratye cittavana rAkhazojI. doharA-"ghIre ghIre rAvatAM, ghIre saba kucha hoya; mALI siMce sogaNA, Rtu viNa phaLa nava hoya. gaI vastu zoce nahIM, AgamavAMcchA noya; vartamAna varte sadA, so jJAnI jagamAMya. kSamAzUra arihaMta prabhu, kSamA Adi avadhAra; kSamA gharma ArAghavA, kSamA karo sukhakAra. sAce mana sevA kare, jAce nahIM lagAra; rAe nahi saMsAramAM, mAce nijapada sAra. prabhu sarva vyApI rahyA che tuma hRdaya mojhAra; te pratyakSa anubhavI, pAmo bhavano pAra." "pUrva puNyanA udayathI, maLyo saruyoga; vacanasughA zravaNe jatAM, thayuM hRdaya gatazoga. nizcaya ethI Aviyo, TaLaze ahIM utApa; nitya karyo satsaMga meM, eka lakSathI Apa." sahajAnmasvarUpa 56 sAvada, saM. 1976 jema bane tema bhakti-bhAvanA, tyAga-vairAgyamAM, AtmabhAvamAM, jema jema vizeSa asaMga eka AtmA sAthe vRtti joDAya tema kartavya chejI. "sarvavyApaka saccidAnaMda evo AtmA huM chuM' ema vicAravuM ane ThAvavuM kartavya chejI. paramArthe ATalo deha gaLAya to AtmAnuM kalyANa thAya. niHsvArthe potAno svachaMda rokI vartavuM yogya che. vedanIya karma-je je zAtA-azAtA Ave te samyak eTale samabhAve vedavAthI baMghAyela karma chUTe che. paNa pharI na baMghAya te bhAva to eka AtmabhAvanA che. draSTA AtmA che, te jANe che, ema vicArI AtmAnaMdamAM kALa vyatIta kartavya che. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-1 57 OM tat sat 'sahajAtmasvarUpa' paramaguru mahAdevyAH kukSiratnaM zabdajitavarAtmajam / rAjacaMdramahaM vande tattvalocanadAyakam // pragaTa puruSottamane namaskAra ! namaskAra ! "AtyaMtara bhAna avadhUta, videhIvat, jinakalpIvat, sarva parabhAva ane vibhAvathI vyAvRtta, nija svabhAvanA bhAnasahita, avadhUtavat videhIvat jinakalpIvat vicaratA puruSa bhagavAnanA svarUpanuM dhyAna karIe chIe.'' 39 sattAvada, tA. 5-11-20 dhanateraza, saM. 1976 jJAna-darzanacAritra, asaMga, apratibaMdha AtmA samajo. samatA, kSamA, ghIraja, samAdhimaraNa, vicAra, sadviveka jANo. AtmA che, nitya che, kartA che, bhoktA che, mokSa che, mokSano upAya chejI. te patra vicAravA yogya chejI. he jIva ! kAMIka vicAra, vicAra, kAMIka vicAra. virAma pAma virAma. ema samaja, mUkavuM paDaze. ''jahAM kalapanA-jalapanA, tahAM mAnuM duHkhachAMI, miTe kalapanA-jalapanA, taba vastu tina pAI.' maitrI, pramoda, karuNA, madhyasthatA e cAra bhAvanA bhAvavI kartavya chejI. anuprekSAnA cAra bheda chejI. (1) ekatvAnuprekSA kahetAM AtmA eka che, nitya che. (2) anityAnuprekSA kahetAM AtmA sivAya bAkI anitya che. (3) azaraNAnuprekSA kahetAM AtmA sivAya zaraNa rAkhanAra koI nathI. (4) saMsArAnuprekSA kahetAM AtmAnuM zaraNa nahIM levAthI saMsArane viSe paribhramaNa karavuM paDe che. 'he jIva ! sthira dRSTithI karIne tuM aMtaraMgamAM jo, to sarva 52dravyathI mukta evuM tAruM svarUpa tane parama prasiddha anubhavAze.'' 'eTaluM zodhAya to badhuM pAmazo; khacIta emAM ja che, mane cokkasa anubhava che. satya kahuM chuM. yathArtha kahuM chuM. niHzaMka mAno,'' ''pravRttinAM kAryo pratye virati. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta saMga ane snehapAzanuM troDavuM (atizaya vasamuM chatAM paNa karavuM, kemake bIjo koI upAya nathI.) AzaMkA - je sneha rAkhe che tenA pratye AvI krUra draSTithI vartavuM te kRtavratA athavA nirdayatA nathI ?" "mUkyA vinA chUTako nathI." "have zuM che?" zAMtiH zAMti kAyaratA dezakALa-viparItatA viparIta. he Arya ! saMpeTa; nahIM to pariNAmano yoga che. athavA saMpUrNa sukhano chato yoga nAza karavA barAbara chejI. ghaNuM sthirapaNuM, ghaNo laukikabhAva, viSaya-abhilASa, svecchAcAra. paramArtha aparamArtha nirNayatA anirNayatA. tathA pratibaMdha vihAra parama puruSanA samAgamano abhAva. zarIrane viSe AtmabhAvanA prathama thatI hoya to thavA devI, krame karI prANamAM AtmabhAvanA karavI, pachI iMdriyomAM AtmabhAvanA karavI, pachI saMkalpa-vikalparUpa pariNAmamAM AtmabhAvanA karavI, pachI sthira jJAnamAM AtmabhAvanA karavI. tyAM sarva prakAranI anyAlaMbana rahita sthiti karavI." "AtamabhAvanA bhAvatAM jIva lahe kevaLajJAna re." jIva lahe kevaLajJAna re. amUlya AtmA che. tuccha padArthamAM prIti kema karuM ? sarva bhUlI javuM. prema verI nAkho cho. te sarva parabhAvamAM prIti nA karuM. eka sat svarUpa sadguru upara prIti karuM, vahAlapa bIje na karuM. OM zAMtiH zAMtiH 58 sanAvada, kArataka suda 10, ravi, 1977 amone sametazikharajI sAthe AvavA vicAra darzAvyo to te viSe amArI marajI prathama hatI, te vRtti saMkocI lIdhI chejI, te zarIrAdi kAraNathI ane Atmahita karavuM te potAthI che ema cittamAM vicAra raheto hovAthI. jo A jIva svaccheda pramAdamAM phasAyo rahe to kAMI kalyANa thAya nahIM. mATe sadguru devAdhidevazrInAM vacanAmRta vAMcI vicArI jema AtmA jAgRta thAya tema kartavya chejI. jo AtmA ja nahIM jAgyo to koI kALamAM kalyANa thAya tema lAgatuM nathI. mATe satsaMga, salphAstrojemAM Atmahita thAya tevAM pustako vAMcavA vicAravAnuM sapuruSanI AjJAe bane to kalyANa chejI. have jAtrA tIrtha viSenI cittavRtti saMkocI eka AtmAthI puruSArtha karavA aMtaravRtti varte che. te AtmA, AtmA jeNe jAmyo che tenAthI jANe ane svacchaMda pramAda mUkI udayakarma bhogavatAM samabhAvathI varte to kalyANa che). te samabhAva to AtmA jANyA sivAya Avavo kaThaNa chejI. sadguru devAdhideva paramakRpALunAM vacanAmRtamAM ghaNe ThekANe AtmA yathAtathya, jema che tema jaNAvyo Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 patrAvali-1 che. 'nuM gAbaDuM che savaeN nALa6, savaeN nALarU nALa; teno sadguruthI mahA moTo paramArtha jANe to vedanI Adi karma udaya Avye udAsa nahIM, paNa udAsInatA (samabhAva) pragaTa thAya to kalyANa chejI. bAhya vRtti jenI kSaya thaI, aMtaravRtti AtmabhAvanAe varte che te jIvAtmAnuM kalyANa thazejI. Ape sevAbhaktinI je bhAvanA paramArthabuddhie jaNAvI te bhAvanuM Apane saphaLapaNuM chejI. jo ke manamAM vicAra to Apane patra lakhavAno Avato hato paNa aMtaravRttimAM ghaNAM kAraNa Apane vidhravALAM dekhI vRtti saMkocavAnuM karyuM hatuM. Aje A patra Apane lakhavAnuM thayuM che paNa Apane je kahevuM aMtaramAM che, te lakhAyuM nathI; phakta paramArthe, aMtaramAM svArtha nahIM tema, niHspRhapaNe AtmAnuM kalyANa thAya te spaSTa jaNAvata. ApanuM samajavuM, vicAravuM ApanA kSayopazama pramANe che, temAM "kAMIka mane samajAya che,' "samajuM chuM ema rahI jatuM jovAthI, tema amArI samajamAM AvyAthI kahevAnuM ke lakhavAnuM thayuM nathIjI. have Apane jema kahevAnuM mane atre smRtimAM ThIka lAgyuM che te sahaja jaNAvuM chuMjI. Apa jANo ja cho ke kALano bharoso nathI, lIgho ke leze ema thaI rahyuM che. A svapnavat saMsAra trividha tApathI baLyA kare che, temAM kaMI sadA sarakhuM dekhAtuM nathI, badhuM kSaNe kSaNe badalAtuM caMcaLa pudgala saMjogavALuM jaNAya che, te potAnuM nahIM chatAM "mAruM" manAya che; temAM jaDacetanano vicAra-bhedajJAna, AvA saMjoga pAmI, nahIM samajAya to pachI anaMtakALathI jema thatuM AvyuM che temanuM tema ja samajajo. eka je karavA samajavAnuM che te zuM ? te vicAra kartavya che. te jo na thayuM to pachI ? mATe Apane te kartavya chejI. A kAMI lakhavuM thayuM che te koI pUrvanA saMjogane laIne thayuM che). ApanuM kalyANa-Atmahita icchI jaNAvavuM thayuM che ke AtmAe AtmAnI khoja mATe kALa gALyo nathI. saMsAramAM mAnamoTAI mATe jagata-jIvo kALa vyatIta kare che tethI AtmA baMdhanathI chUTato nathI. te mATe Apa jevAne to jAgRti kartavya che. Apane ghaNI upAdhithI nivRtti karavA vicAra rahe che; ane Ape tema, ApanI samajamAM AvyuM che teTaluM, karyuM cheja. paNa je karavAnuM che te rahI gayuM to pachI ? mATe kAMI te viSe vicAravuM. pa9 maMDALA, tA.1-3-21 sukha-duHkha Avye sahana karavuM, e kartavya chejI. jema bane tema vRtti rokIne dhyAna, smaraNa, bhakti vairAgyabhAve svaparahita thAya tema kartavya che. jema bane tema potAnA nimittathI anya jIvane kaSAyanuM kAraNa na bane ane jema sat gharmaAtmabhAva upara bhaktibhAva-prema vadhe tema caryA, vartana kartavya chejI; kAMI tANI tUsIne kartavya nahIM. ApaNuM hita-kalyANa karavA sanmukha draSTi, suratA rAkhI bIjAnI vRtti temAM prerAya tema karavAmAM hita chejI. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 upadezAmRta 60 maMDALA, caitra suda 6, guru, 1977 narama garama zarIra prakRti saMjoge, vRddha avasthAe tathA udayakarmane laIne roga vyAdhi vedanI Ave te samabhAve, devAdhideva paramakRpALu sadgurudevanA zaraNathI, bhogavAya tevI icchAe vartavuM thAya chejI; kAraNa ke A dehathI bhinna evo AtmA vedanInA vakhatamAM vyAkuLatA chAMDI zAMtabhAve potAnA svarUpa bhaNI vaLe ema prayatna karavA yogya chejI. deha vinAzI che ane AtmA akhaMDa avinAzI che, te bhUlavA yogya nathI. jagatanA sarva bhAva uparathI udAsInatA rAkhI, hRdayane nirmala karI AkhA vizvane caitanyavat jovAnA vicAramAM manane joDavuM. paramakRpALu zrI sadguru devAdhideva zrI prabhunI chabi hRdayamaMdiramAM sthApI, khaDI karI, manane tyAM ja parovI, parama zuddha caitanyanuM nivAsaghAma evo je sadgurudevazrIno pavitra deha tenuM vItarAgabhAve dhyAna karavAthI, smaraNa karavAthI, vAraMvAra yAda karavAthI paNa jIva parama zAMta dazAne pAme che te bhUlavA yogya nathI. te viSeno bogha devAdhideva sadganA mukhamAMthI thayela te hRdayane viSe ghArI rAkhela che, te Aje paramArtha hetu jANI, aMtaramAM koI prakAre svArtha ke anya bhAvanA hetue nahIM, ema vicArI Apane atre patra dvArA sarala bhAve jAhera karyuM chejI. Apa sujJa cho, to dhyAnamAM lezojI. amone paNa e ja vicAramAM kALa vyatIta thAya chejI. bIjuM to sarva bhUlI javA jevuM chejI. he prabhu ! ghaNuM karI zarIravyAdhine laIne patra lakhavA-lakhAvavAnI cittavRttino saMkoca karela chejI; eTale patra dvArA koI ThekANe lakhAvavuM banatuM nathI. Aje patra tamArA cittane vikalpa na thAya mATe athavA samabhAva amAre varte che te tamone jANavA mATe lakhAvyo che. jo ke saMpUrNa vItarAgapaNuM to te dazAe yathAtathya varte chejI. paNa chama vItarAga dazAe jeTalI jeTalI sadguru pratyakSa puruSanI pratIti, yathAtathya zraddhA, ruci pariNamI che teTalI teTalI samavRSTi aMtaravRttimAM varte cheja. te ApazrIne jaNAvavuM thayuM chejI. Apane paNa jema bane tema te satparuSanI dazA lakSamAM levAya to AtmakalyANano hetu chejI. bAkI, sUkSma mAyAthI A jIva chetarAI jaI vRttimAM bhUla khAya chejI- "huM samajuM chuM', "huM jANuM chuM', e Adi A jIvamAM doSa thAya che te nahIM samajAyAthI. mATe pratyakSa puruSanA vacanAmRtathI vicArI jIvane UMDo vicAra lakSamAM levA yogya che. astisvabhAva ruci thaI re, dhyAto astisvabhAva; devacaMdrapada te lahe re, paramAnaMda jamAve re. - kaMtha jinesaru." 9 "teNe muja AtamA tuja thakI nIpaje, mAharI saMpadA sakaLa muja saMpaje; teNe manamaMdire gharma prabhu dhyAIe, parama devacaMdra nija siddhisukha pAIe." 10 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-1 "jetI manameM Upaje, tetI lakhI na jAya; tAteM patravRttimeM vRtti rahI saMkucAya.'' * 61 samabhAva rAkhI ATalI jiMdagImAM AtmArtha karavA yogya che. vikalpa karI karma upArjana thAya che, jethI samabhAva rAkhavA yogya che. samabhAva rAkhI je je Ave te joyA karavuM. ghIraja rAkhavI. zAtA-azAtA, saMyoga-viyoga, rAga-dveSa, anurAga-aNarAga e koI vyavasthita kAraNane laIne rahyAM che, to ApaNe je Ave te samabhAve vedavuM. zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa tA. 30-5-21; saM. 1977 62 "jo jo pudgala pharasanA, nizce pharase soya, mamatA-samatA-bhAvase, karma baMdhakSaya hoya. svarga, mRtyu, pAtALameM, sasa dvIpa navakhaMDa, karmayoga sabakuM have, deha gharyAkA daMDa. samabhAve udaya sahe, rahe svarUpe sthita, dahe pUrvaprArabdhane, e jJAnInI rIta.' 43 rAjanagara, tA. 15-1-22 63 rAjanagara, poSa vada 7, zukra, 1978 'sadgurupada upakArane, saMbhAruM dinarAta; jeNe kSaNamAMhI karyo, anAthane ya sanAtha. 1 sadguru caraNa jahAM dhare, jaMgama tIratha teha; te raja mama mastaka caDo, bAlaka mAge eha.''2 64 zrImad rAjacaMdra Azrama,agAsa,tA.2-5-22 jo mati pIche Upaje, so mati pahale hoya; kAja na viNase ApaNo, loka hase nahi koya. sat deva-gurudharma A jIve anAdi kALathI yathArtha jANyA nathI. te, A manuSyabhava pAmI, jema che tema samajAya to AtmAne nirbhaya-niHsaMga zAMti prApta thAya chejI. eka gurunuM svarUpa yathAtathya vicAramAM Ave to jIvane kalyANa thAya chejI. A svapnavat saMsAra che, temAM eka Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 upadezAmRta sadgurunuM svarUpa zuM che, te khAsa lakSamAM Ave to te jIvane samyaktva thayuM kahevAya chejI; te ghyAnamAM, lakSamAM rahevuM joIe. samAgame vicAra kartavya chejI. 65 Azrama, tA. 4-7-22 samatA, zAMtine sevazojI. samabhAva ghIraja karI, svaupayoga eka 'sahaja AtmasvarUpa' mAM lAvI, jAgRta thaI, ghAraNAe svastha thaI, sthira draSTApaNe vedanI vedatAM kALa vyatIta karatAM udAsa nahIM thatAM, sadA maganamAM eTale AnaMdamAM rahetAM zIkho. udAsInatA eTale samabhAva lAvazojI. ema karyA vinA chUTako nathI ane vedanI-sukhaduHkha to AvyA vinA raheze nahIM. te udayAghIna pravartana thaI rahyuM che; adhIraja kartavya nathI, gabharAvA jevuM che nahIM. mATe koI pratyakSa puruSanI je AjJA thayela te saMtanA mukhathI zravaNa karI, temAM zraddhA acaLa karI eka temAM AtmAne prerajo. vizeSa zuM lakhuM ? jIva jo samaje to sahejamAM chejI; sarva bhUlI jaI eka je satsaMge kahela satpuruSanuM vacana te ja yAda lAvavuM. akaLAvuM nahIM; gabharAvuM nahIM. jyAM saMkalpa-vikalpa UThe ke tarata te mahAmaMtramAM manane joDI devuM. e ja vijJapti. je je patro mukhapAThe Apane hoya tenI sajjhAya (svAdhyAya) karatAM tathA je zIkhavuM thayuM hoya tene dina pratye pheravatAM vicAra karI kALa vyatIta karazojI. jIvane ghaDIvA2 vIlo mUkazo nahIM, nahIM to satyAnAza vALI deze. cittavRtti ghaNI saMkSepita thavAthI kaMI patra lakhAvavAnuM thatuM nathI; te Apane sahaja jaNAvyuM chejI. je vAsanAmAM joDAvuM thAya tyAMthI pAchA vaLI tamane je AjJA thaI hoya temAM, AtmabhAvamAM upayoga lAvazo; temAM ja AtmakalyANa samajazojI, e bhUlavA jevuM nathI. sarva bhUlI javuM karazo; tema ja te vakhate draSTA-sAkSI thaI jajo; bhUlazo nahIM-jarUra. "AtamabhAvanA bhAvatAM jIva lahe kevaLajJAna re.'' jIva lahe kevaLajJAna re. 66 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe.agAsa aSADa suda 10, 1978 zamabhAva, samatA, kSamA, sadvicAramAM raho. koI saMkalpa-vikalpa UThe ke tarata vRtti saMkSepI, je koI pratyakSa jJAnI puruSonI koI bhAvika jIvAtmA pratye AjJA thaI che te, mahAmaMtra koI satsaMganA yoge A jIvAtmAne maLI Avyo to bIjuM sarva bhUlI jaI tenuM ja smaraNa kartavya chejI. tethI citta samAghi pAmI, vibhAvavRttino kSaya thAya che. te kartavya chejI--sarva mumukSu jIvAtmAne paNa te ja lakSa kartavya chejI. satsamAgamamAM Apane vighna karanAra upAdhi vizeSa che tethI ApanuM mana kheda pAme che, e ja Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-1 45 te satsamAgamanuM phaLa che; paNa joIe tevo kheda hAla haju nathI. jyAre yathArtha kheda thaze ane sarva upAdhi pratye jhera samAna buddhi thaze tyAre hari nivRttino avakAza sahaja Apaze. jagatanA jIvo kaMI ne kaMI meLavavAmAM prayatna karI rahyA che; paNa AtmArthI jIvo kAMI paNa grahaNa karavuM--prAsa karavuM te ja du:khanuM mULa che ema jANe che. potAnuM zAzvata ghana upAdhinA joge AvaraNa pAmeluM che. jema bane tema nirupAdhivALA thaI, asaMga vRtti karI, eka sadguru pratye ananya bhaktibhAva ane AzrayabhAva utpanna karavo ke je AzrayanA baLe sarva upAdhino laya thaze athavA te upAdhi aMtarAya-AvaraNabhUta thaze nahIM. nija svarUpa pratye jenI vRSTi thaI che tevA AtmAe saMsAramAM moTAIbhAva tyAgavo joIe. jyAM sughI asad vAsanAo che tyAM sudhI satnI prApti dUra rahe che. mATe vicArI vicArIne asatsaMgano tyAga, satnI prApti ane sat-asatno viveka--jANapaNuM ghaNI sUkSma dRSTithI karavA yogya che. pUrve ghaNI vakhata Avo joga maLyo; paNa sat maLyuM nathI, suNyuM nathI, zravyuM nathI. ane te maLye, te suNya ane yathArtha pratIti thaye te pramANe vartanA thavAthI hatheLImAM mokSa che ema paramaguru kahe che. A vAkya vizeSa vicArazo. tA. 3. draSTA - arUpI. - dehathI jIvane karmano bhoga che teno draSTA chuM. manathI kalpanA teno draSTA chuM. jJAna-darzana-cAritrano draSTA chuM; upayogamaya chuM, caitanyamaya chuM, nirvikalpa chuM. samabhAva te bhuvana che sahajAtmasvarUpanuM smaraNa. 63 sahajAtmasvarUpa satsaMga-satsamAgama avazya kartavya che. tema chatAM aMtarAyane joge vizeSa puruSArtha karI, pramAda choDI, nivRttiyoge avakAza laI, je bhAvika jIva hoya tenI sAthe tenA samAgame moTA pustakano joga hoya to vAMcavA vicAravAnuM kazojI. zrImad rAjacaMdra Azrama, bhAdaravA suda 3, 1978 zrImad rAjacaMdra kRpALudeva devAdhidevanAM vacanAmRtothI bharelA patrorUpa amRtanuM pAna karI, te vicAravA samajavAmAM kALa vyatIta karazojI. jo ke upAdhi, vyavasAyanA nimitte karIne avakAza na maLato hoya to paNa evo avakAzano joga meLavI kalAka athavA be kalAka, divase athavA rAtre satyamAgama karavo; tevo joga na maLe to pote paNa ekAMtamAM kalAka be kalAka nivRtti laI vAMcavuM Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 upadezAmRta vicAravuM kartavya cheja. kALano bharoso nathI. svapnavat saMsAra che. ane khoTA adhyavasAya pariNAmanA nimittathI jIva dorAI jaI ArtadhyAna, saMkalpa-vikalpamAM paDI, manamAM rati lAvI baMghana kare chejI; te khoTuM nimitta manamAMthI pheravI smaraNamAM tathA vAMcavA vicAravAmAM manane lAvazojI. jIva jAgRta na thAya te vRtti chetare chejI, ane baphamamAM ne baphamamAM raheto jIva ghora pApa bAMthI durgatimAM-naraka, Dhora, pazumAM--avatAra laI mahAduHkhamaya janma-maraNa karato pharyA kare che; pharI manuSyabhava maLavo tene durlabha thAya chejI. A saMsAra svapnavat jANI, pramAda choDI, potAno svachaMda rokI sArA nimittamAM joDAya to tenuM phaLa AgaLa para sAruM Avaze. mATe kSaNavAra jIvane vIlo mUkavA jevuM nathI. jo kSaNavAra vilo mUkazo to jIva potAnuM satyAnAza khodI nAkhaze. zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa bhAdaravA vada 8, guru, 1978 tamAro bhaktibhAva sAro che, paNa te bhAvathI saMkalpa-vikalpa karIne koI nirdhAra karavo yogya nathI. matalaba ke kAMI saMkalpa-vikalpa karavA nahIM, mithyA che; bhaktibhAvamAM rahevuM. potAnAM prArabdhakarma bhogavatAM paNa akaLAvuM ke mujhAvuM nahIM; vItarAgano mArga evo nathI. je hoya te udAsInabhAve eTale samabhAve vedavuM, te yogya che. potAnA patine paramAtmArUpa gaNIne vartavuM; kaSAyanuM nimitta ApaNAthI bane nahIM te jALavavA jevuM che. ghIrajathI sahana karI kALa vyatIta karavA jevuM che; utAvaLanuM kAma nathI. hAla bAhya pariNatie vartatAM bahirAtmabhAvathI je saMkalpavikalpa manamAM UThe che, Ave che te sarva mithyA chejI. mATe te kartavya nathIjI. te Atmahitane AvaraNakartA chejI. zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa bhAdaravA vada 14, budha, 1978 "nahi banavAnuM nahi bane, banavuM vyartha na thAya, kAM e auSadha na pIjiye, jethI ciMtA jAya." sanmukhavRSTivAna bhAvika jIvAtmAne je je kSetrapharasanAe kALa vyatIta thAya che te te udayAthIna satsaMganA viyoge udAsInatA eTale samabhAva rAkhI kharA bhAvathI apAriNAmika mamatAe te kALa vyatIta thAya che, to AtmAne kalyANa arthe cheja. kALa gaTakAM khAI rahyo che. lIgho ke leze ema thaI rahyuM che). A jIva hajI kayA kALane bhaje che, te vicAravuM ghaTe che). pramAda kartavya nathI; puruSArtha jema bane tema kartavya chejI. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 patrAvali-1 "AtamabhAvanA bhAvatAM jIva lahe kevaLajJAna re," jIva lahe kevaLajJAna re. vyavahAra-pratibaMghathI vikSepa na pAmatAM utsAhamAna vIryathI svarUpaniSTha vRtti karavI yogya che." "Atmahita ati durlabha che ema jANI, vicAravAna puruSo apramattapaNe tenI upAsanA kare che." A jIvane utApanAno mULa hetu zo che ? tathA tenI nivRtti kema thAya ? ane kema thatI nathI ? e prazna vizeSa karI vicAravA yogya che, aMtaramAM UtarI vicAravA yogya che. jyAM sudhI e kSetre sthiti rahe tyAM sudhI cittane vaghAre draDha rAkhI vartavuM. vacanAmRta AtmArthI mumukSabhAIone parama kalyANakArI chejI. 70 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa tA. 6-12-22 bhadrika saralabhAvI jIvAtmA somacaMdabhAInA dehatyAgathI svArthe kheda nahIM karatAM vicAravuM ke manuSyabhava durlabha che. tevo manuSyabhava pAmI jo A jIva, anaMta kALacakrathI paribhramaNa karatAM je prApta thayuM nathI tevuM, samyakatva pAme athavA sAcA sadgadaiva pratye tene zraddhAna thAya to A manuSyabhavanuM saphaLapaNuM mAnavA yogya che. jo ke upAdhi to karmavazAt sarva jIvAtmAne udayamAM che te vedavI ja paDe che, koI sukha-duHkha levA athavA devA samartha nathI, paNa jo eka yathAtathya sat zraddhAna thAya to A manuSyabhavanuM mUlya koI rIte thAya evuM nathI, ane te sarva karI cUkyo ema samajavuM ghaTita che. evo joga atre Avyo che. A kSaNabhaMgura dehano tyAga thAya che, tema dekhAya che ane vaLI svajanabaMdhumAM tevuM thatuM pratyakSa jovAyuM che ema jANI, samabhAva rAkhI gharmamAM citta joDavuM. e ja kartavya che. thavAnuM thaI rahyuM che; banavAnuM banI rahyuM che. kAMI koInA hAthamAM nathI. A kALamAM durlabhamAM durlabha satsaMga che. "jiNavayaNe aNurattA, guruvayaNaM je karaMti bhAveNa / asabala-asaMkiliTThA te hoti parittasaMsArA // " (mUlAi 2, 72) zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa. poSa vada 7, 1979 nanuM kuvavuM, narI Turva, robina maraLA | aho dukkho hu saMsAro, jattha kIsanti jaMtavo // " (uttarA. 16, 15) 1. janme duHkha, vaye duHkha, vyAdhi mRtyu duHkho mahA ! badho saMsAra duHkhI tyAM, jIva klezita sarva hA ! Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 upadezAmRta "jarA jAva na pIDei, vAhI jAva na vaDDai / jAviMdiA na hAyaMti, tAva dhammaM samAyare // " (daza0 8, 36) bhavya jIvAtmA pratye sarva tIrthakarAdi jJAnIoe Ama kahyuM che : "jyAM sudhI jarA eTale vRddhAvasthA AvI pIDatI nathI, pIDA eTale vedanI rogAdika AvyAM nathI ane indriyo hAni pAmI nathI tyAM sudhI tuM potIko nijasvabhAva mULa gharma saMbhALI le." ema che; to he prabhu ! A jIve vicAravuM ghaTe che ke mAyAdevInuM prabaLa rAjya varte che, te mohAdirUpa che. je saMyogAdi bAhya parigraha zarIrathI mAMDI ghanAdika, atyaMtara parigraha krodhAdi rAgadveSa ajJAna, mULa gharmathI cukAvanAra mithyAtva che, tethI mukAvuM, asaMga-apratibaMgha thavuM. sapuruSanI dRSTie, pratyakSa vacane aMtaramAM zraddhI, mAnI, je prArabdha udaya hoya te samabhAve vedatAM, cittamAM rati-arati nahIM lAvatAM, vibhAvavRtti, saMkalpa-vikalpa manamAM AvatA rokI, je sapuruSano bogha "sahajAtmasvarUpa" te pratye bhAva, paramaguru (jJAna-darzana-cAritra) pratye prema, cittaprasannatA lAvavA mATe upayoga daI eTale eka zabdano uccAra vacanathI karI, manathI vicAra karI, pudgalAnaMdI sukhane bhUlI, AtmAnaMdI sukha tenI laharIo, khumArI chUTe te AnaMda anubhavavA mATe puruSArtha kartavya che. jAgRta thA, jAgRta thA; pramAda choDI jAgRta thA. kaMIka vicAra. kALa gaTakAM khAI rahyo che; lIdho ke leze thaI rahyuM che. he jIva ! have, "tuM kayA kALane bhaje che ?" e vicArI, niHsaMgapaNuM je che te bhAva pratye AvI vartavuM yogya che. "AtamabhAvanA bhAvamAM jIva lahe kevaLajJAna re; jIva lahe kevaLajJAna re. vIlo mUkavA jevuM nathI. parabhAvamAMthI jema bane tema svabhAvamAM avAya te te nimitte te kAraNe vRttine joDazo. kSaNe kSaNe vRtti calita thaI jAya che. mATe pratyakSa puruSonAM vacanAmRta Adi pustaka temAM joDAvuM. ATalo bhava AtmArthe dehane gaLAze to anaMta bhavanuM chUTavuM thAya, te lakSamAM, dhyAnamAM rAkhI, udaya pratye zatrubhAve vartI, dADhamAM rAkhI, khyAlamAM rAkhI, lAga Avye mArI nAkhI, snAnasUtaka dahADo pavADo karI cAlyA javuM, chUTI javuM. e ja sUcanA sapuruSanI che. | nispRhIpaNe, AtmArthe, svaparahita mATe AtmAthI vicArI, Apane A lekha jaNAvela chejI. aMtaramAM sadgurunAM vacana AvyAM che, te lakhAyAM che; to te avazya lakSamAM rAkhavA yogya che, vicAravA yogya che, vAraMvAra vicAravA yogya che. ATalI jo eka niHsvArthapaNe AtmAne mATe ja kALajI rAkhazo to te saMganuM phaLa avazya maLaze, te niHsaMdeha che. kyA kahIe ? "kahyA vinA bane na kachu, jo kahIe to laIe." satsaMga baLavAna che. "jahAM kalapanA-jalapanA, tahAM mAnuM duHkha-chAMI; miTe kalapanA-jalapanA, taba vastu tina pAI. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 patrAvali-1 kyA icchata ? khovata sabe ! hai icchA duHkhamUla; jaba icchAkA nAza taba, miTe anAdi bhUla." jema jema mati alpatA, ane moha udyota; tema tema bhavazaMkanA, apAtra aMtarajyota." "viSayavikAra sahita je, rahyA matinA yoga; pariNAmanI viSamatA, tene yoga ayoga. maMda viSaya ne saralatA, saha AjJA suvicAra; karuNA, komaLatAdi guNa, prathama bhUmikA ghAra." "prathama Atmasiddhi thavA, kariye jJAna vicAra; anubhavI gurune seviye, budhajanano nirdhAra." 72 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa jeTha vada 13, maMgaLa, 1979 arere ! zuM kahevuM ? je kaMI A kALamAM khAsa prathama ja karavuM joIe teno vilaMba thAya che. kevI kudarata chejI ! 73 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa aSADa vada 3, budha, 1979 A saMsAramAM mahAmAyAne duSkarapaNe tarIne Atmahita karavuM e ja sAra che. bAkI rAgadveSa karavA jevuM nathI. jema bane tema Atmahitano puruSArtha karavA yogya che. parama kRpALu devAdhideva, tenI AjJA upara draSTi prerIne Atmahita kartavya che. tame samaju cho; koI jAtano vikalpa lAvazo nahIM. amAro bhAva samadraSTi rAkhavAno che, aMtaramAM che te gurukRpAthI maTavAno nathI. ane potapotAnA AtmArthe puruSArtha karIne AtmArtha sAthI karmabaMdhanathI chUTavuM evo avasara che. durlabhamAM durlabha manuSyabhava che. potAno doSa potAne koI divasa sUryo nathI. vacanAmRtamAMnAM paramakRpALu devanAM vacano saMbhArI, patro vAMcI te doSane TALavA ema amAruM aMtara rahe che. koI-koIne saMbaMdha nathI; ekalo Avyo, ekalo jaze; ane potAnAM bAMdhyAM karma pote bhogave che temAM koIno doSa jovA jevuM nathI, ema amArA aMtaramAM che. Apa samaju cho. jema Atmahita thAya tema karazo. "vittajA, tanujA, mAnasI AjJA sevA sAra; sevya sevavA kAraNe, sevA cAra prakAra." Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta 74 pUnA, bhAdaravA vada 7, zani, 1980 Apane je paramakRpALu devAdhidevanA kahela maMtrAkSara kahevAmAM AvyA che tenuM samaraNa jIvana paryaMta haraghaDI karatA raho ane zAtA-azAtAnA udayakALane samabhAve jotA raho. AtmA draSTA che, ema mAnI kALa vyatIta kartavya chejI. A dehane paramArthe eTale AtmArthe ja gALavo, e ja amane tamane ho ! 50 vedanI vedanIne kALe jaze. Apane je duHkha che te pachI pAchuM sukha dekhAvA saMbhava chejI. temAM samapariNAme jJAnI vedavuM kare chejI. emAM koInuM jora cAlatuM nathI, kasoTI che. AvyuM te javAnuM; AtmA sadA chejI, te bhinna chejI; ema vicArI vAMcana, sAMbhaLavuM, vicAravuM karazojI. tamone zAMti thAo e amArI AzIrvAdapUrvaka bhAvanA chejI, te saphaLa ho ! A saMsAra svapnavat chejI. kALe karIne sarva javAnuM chejI. eka dharma, AtmArthe je A dehathI banI zakaze e ja sArthaka chejI. pharI pharI Avo joga maLavo durlabha chejI. munizrI mohanalAlajIne bhalAmaNa che je tamoe devAdhideva parama kRpALudevanAM je je vacana mukha dvArA sAMbhaLyAM te yAda lAvI tenI AjJAmAM lIna thazo. vaLI amane je je AjJA te paramakRpALudeve karI che te AjJA mAre paNa ho ! e bhAvanA paNa rAkhavI yogya chejI. paramakRpALudeve jIvAtmAnI karmaprakRti kuzaLa vaidanI pere dekhI jene je AjJA nAnI moTI karI che to teNe te ja AjJA tanamanathI uThAvavI kartavya chejI. AgaLa upara A bhavamAM agara parabhavamAM moTI AzA tene avazya tevA jJAnIthI athavA te ja jJAnIthI maLI AvazejI. gabharAvuM nahIM. Ape to temano pratyakSa bodha sAMbhaLyo chejI. tema ja pratyakSa vacanAmRtamAMthI vAMcI vaMcAvI yAdamAM lAvI kALa vyatIta karazojI. sadvicAra kartavya chejI. temanAM kahelAM vacanAmRta paNa pratyakSa jANazojI. AgaLa upara sarva sAruM thazejI. e ja mATe deha gALavo kartavya chejI. sadAya, je jAya che te rahetuM nathI; je che te chejI. 75 pUnA, bhAdaravA vada 7, zani, 1980 AtmA arthe ja tamAre amAre jIvavuM chejI; tyAM have kAMI akaLAvA jevuM nathI, parama AnaMdathI kALa vyatIta karavo chejI. svapnavat mithyA saMsAramAM anaMta kALa gayo. tema have na javA detAM, eka sadguru devAdhideva pratyakSa AtmA tenI AjJAmAM badhuM samAyuM che temAM jIvana gALI cAlyA javuM chejI. pUnA, tA. 1-10-24 Aso suda 4, guru, 1980 jIjIbApAnI icchA darzana karavAnI rahe che. to te AtmAne hitakArI che; paraMtu temane kahezo 76 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-1 51 ke darzana ka2vA karatAM je darzana karavAnI bhAvanA che te AtmAne vizeSa kalyANakArI che. jema bane tema zAMtibhAve 'sahajAtmasvarUpa paramaguru' nAmanA maMtrano jApa karatA rahevuM. vAraMvAra smRti manamAM enI ja lAvyA karazojI. ane devAdhideva parama kRpALu devanA citrapaTa sanmukha sRSTi karavI. temanAM darzana karI maMtra upara upayoga devAnI bhalAmaNa chejI; temAM tamAruM kalyANa che. zAtA-azAtA vedanI che te kALe karIne mukAze; AtmA che te nitya chejI. samabhAva rAkhavo; akaLAI jaI kheda karavo nahIM. ghaNA bhadrika jIvAtmAoe samatA, kSamA rAkhI, sadgurue kahelA maMtranI AjJAmAM citta rAkhI, du:kha je thAya che te sahana karyuM che. AtmA jJAna-darzana-cAritramaya che, te yathAtathya jANe che, dekhe che, sthira che, jema che tema chejI; te svarUpa mAruM chejI. ane udaya karmanA saMyoge dehAdine laIne vedanI che; te jJAnI, satpuruSe spaSTa bhinna jANI che. te satpuruSa-nnAnI samabhAve mukta thayA che, to mAre tenuM zaraNa, ArAdhana kartavya che. tethI A dehane laIne vedanI che te nAza thAya chejI. dehanA nAza sAthe vedanI karmano paNa nAza che. mAruM temAM kAMI nathI. gabharAvuM nahIM. parabhAvanA saMkalpa vikalpa karavA nahIM. sarva bhUlI javuM. ekacitte vAraMvAra manamAM maMtranuM smaraNa karavuM. vaLI sadguru mArI pAse chejI, hRdayamAM vasyA chejI. bIjuM te para, te mAruM che ja nahIM, ema samaja rAkhavI. pUnA, Aso suda 7, ravi, 1980 jema Atmahita thAya tema vAMcavuM vicAravuM kartavya chejI. ''zrImad rAjacaMdra" moTo graMtha che e madhyethI pakSapAta rahita AtmArtha--AtmAnuM kalyANa thAya tevI vyAkhyAnA patro vAMcavA vicAravAnI ApazrIne bhalAmaNa chejI. joke temAM gurugamanI AvazyakatA jarUranI che; paNa te nahIM hovAthI, ApanI samaja AtmahitamAM thAya evA, tyAga vairAgya vizeSa vardhamAna thAya tevA bhAvathI samajamAM lezo. Atmahita karavuM e ja sarva zAstrono kahevAno 5ramArtha che te A graMthamAM AvI jAya che. joke tenuM vAcana-zravaNa sattamAgame vizeSa hitakArI thAya che, to paNa ghIrajathI nivRtti laIne ekAMtamAM, vRtti bahAra pharatI rokIne vAMcI vicArazojI. 66 temAM jaNAvelI bodhabIjanI samaja athavA teno artha samaja na paDe to te vAMcI kAMI pUchavA jevuM lAge to patrathI jaNAvazojI. jo atrethI patrathI jaNAvavA joga haze to patrathI ja jaNAvIzuM ane jo satsamAgame te samajavAjoga haze to te harIcchAe kahevAmAM AvazejI. ghaNuM karI matAgrahI, matamatAMtara-AgrahavALA, hoya tevAnA samAgame karI vAMcavuM vicAravuM karazo nahIM. paraMtu je AtmArthI mumukSubhAI satpuruSanI dRSTi sanmukha icchAvALA ho te maLIne vAMcazo, to AtmaThita thavAnuM kAraNa che. potAnI samajanA saMkalpa vikalpa choDI eka AtmArthe ja kahelAM vacanonI zraddhA rAkhI, vicArazojI. matamatAMtara pakSa ghaNA thaI paDyA che, te para dRSTi nahIM Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para upadezAmRta mUkatAM atre jaNAvyA pramANe vicAramAM dhyAna daI lakSa lezo to te saMganuM phaLa avazya maLyA vagara raheze nahIM. karALa kALa che; AyuSya kSaNabhaMgura che. mATe pramAda choDI AtmA arthe je koI kALa jAya te kalyANakArI che, lAbhakArI che. svArtha mATe AzAtRSNA sahita anaMtavAra karyuM, paNa te mithyA-vRthA jJAnIoe jANyuM che. mATe svacchaMda rokI satpuruSArtha mATe, AtmArthe jIvana jAya te ja hitakArI che. ghIrajathI vAraMvAra vacanAmRta vAMcI, pharI pharI betraNa vAra dhyAnamAM lezo ane manana karazo, laukika dRSTie kADhI na nAkhazo. te vacanonuM alaukika mAhAtmya samajI, na samajAya topaNa pratIta rAkhI, vicAramAM lezojI. 78 pUnA, Aso suda 14, zani, 1980 vRddhAvasthAne laIne zarIra naramagarama rahyA kare che. zAtA azAtA vedanIya udayakALe samabhAve sadguruzaraNa lIghAthI kALa vyatIta thAya chejI. temaja sarva jIvane udayakarma samabhAve sahana karavuM te kartavya che. vedanIyanA udaye vikSepa, arati yA rati dehAdi saMbaMdhI karavI yogya nathI. vAraMvAra sahajAtmasvarUpa paramaguru devane smRtimAM lAvI kALa vyatIta karavo. saMtanA samAgame sAMbhaLelI zikhAmaNa tathA maMtranuM dhyAna vicA2mAM lAvavuM. manane bIje jatuM aTakAvI vRtti upayogamAM (AtmAmAM) maMtramAM lAvavI. rati-arita karavAthI ArtadhyAna raudradhyAna thaI tiryaMca gati thAya chejI. mATe pramAda choDI sadAya jAgRta rahevuM. sat puruSArtha kartavya che. tethI devAdi ucca gati tathA mokSa thAya chejI. 79 pUnA, kArtika suda 14, soma, 1981 Aje ApanA hastAkSarathI lakhAyela eka patra maLyo che. te dvArAe be divasanI mahA bhayaMkara, khedajanaka, Akasmika mAMdagIthI pU. bhagavAnabhAInA A saMsAramAMthI kSaNika dehano tyAga thavAnA samAcAra jANI ati kheda thAya chejI. te jIvAtmA sAcA sipAI jevA sarala, bhAvika, bhadrika hatA. temano samAgama je jIvAtmAne thayo haze tene paNa kheda thAya ja, to pUrvanA saMjoga saMbaMdha saMskAre temanA sahavAsamAM rahelAM sagAM, kuTuMbanA bhAI tathA putrAdi vargane kheda thAya ane khoTuM lAge temAM Azcarya nathI; paNa asAra ane azaraNarUpa paravaza sthitivALo A saMsAra che ema ghArI kheda nahIM karavA tamone bhalAmaNa chejI. ane manuSyabhavathI dharma-ArAdhana thAya che te jogano--A manuSya dehano--te jIvAtmAne viyoga thayo che to te jogano viyoga thayAno kheda kartavya chejI. pU. bhagavAnabhAIno nAnI vayamAM deha chUTI gayo. jo te deha hota to hajI kAMI ArAdhana AtmAnuM A apUrva joge thAta. paNa te deha chUTavAnuM to aMtarAya karmathI banyuM che. emAM koInuM Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-1 53 jora cAlatuM nathI. saMsAra mahA duHkhadAyI cheja. kALa gaTakA khAI rahela che.jI. lIdho ke leze ema thaI rahyuM che. temAM A jIvathI hajI kAMI banyuM nathI. A svapnavat saMsAramAM kaMI sAra nathI, saMsAra svArthI che. temAM A manuSyapaNuM maLavuM durlabha che. temAM vaLI A jIve apUrva joge gharmaArAghana karavuM bahu durlabha cheja. kheda karatAM ArtadhyAna thaI karma baMdhAya chejI, ema jANI gharmadhyAnamAM cittane joDazojI. sarva svavarga-kuTuMbane ghIraja ApI jema kheda maTe tema karazojI. pUnA, mAgazara suda 9, ravi, 1981 vedanI udayakALe A dArika zarIrasaMbaMdhe rAya, raka sarvane zAtA azAtA bhogavavI paDe che. temAM koI jJAnI puruSo ene samatAe-samabhAve vece che. te vedanI vedanIne kALe kSaya thAya che. temAM kheda kartavya nathI. ArTarIdra dhyAna karavAthI to karmabaMghanI vRddhi thAya che, samatAe karma vedavAthI nirjarA thAya che; ema jJAnI puruSoe jANyuM che. "yathArtha joIe to zarIra e ja vedanAnI mUrti che" e patra naM. 927 thI paramakRpALu devAdhideve bhAvika AtmAne sUcanA ApI jAgRta rAkhyA chejI. AtmA sivAyanI sarva para vastuthI mukta evA AtmA upara dRSTi prerI che, te ja dhyAnamAM rahevA bhalAmaNa che. bIjuM badhuM karma che, tethI bhinna che; zarIrasaMbaMgha-karmathI AtmA mukta che'. tenA draSTA rahI bhAvanA vRtti sahajAtmasvarUpamAM lAvavI. pUnA, tA.11-12-24 "putra, mitra ghara, tana, triyA, ghana, ripu Adi padArtha, bilakula nijameM bhinna hai, mAnata mUDha nijAthe. mathata dUgha DorInIoM, daMDa phirata bahu vAra; rAga- dveSa - ajJAnateM, jIva bhramata saMsAra." pethApura, tA. 8-2-25, mahA suda 15, soma, 1981 udayakarma AdhIna vedanI samatAe samabhAva rAkhI ghIrajathI sahana karavI te kartavya che. vedanI vedanInI kALasthiti pUrI thaye kSaya thavA saMbhava che. emAM AtmAe koI rIte gabharAvuM nahIM. jo ke vedanI to sarva jIvo-jJAnI, muni Adi-ne bAMdhelAM pUrva karma anusAra sahana karavI paDe che. te vedanI sahana karatAM moTA puruSo mujhAyA nathI ane je jIva sahana karatAM mukAyA che tene vedanI bhogavavI paDatAM chatAM navo baMgha thAya che. mATe je baMgha udayamAM Avyo che temAM kSamA rAkhI tene Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 upadezAmRta javA devo. tyAM AgaLa AtmAnI bhAvanA bhAvavI ke ajara, amara, avinAzI, achedI, abhedI, aNAhArI AtmA che. tema jJAnI puruSanA vacane pratIta rAkhavI. je vedanA jAya che te vedatAM tyAM nirjarA thaI AtmabhAva poSAya che ane tethI samyaka pariNAma ke mArgasanmukha draSTi thavAno saMbhava chejI. pUnA, saM. 1981 A jIva anaMta kALathI paribhramaNa karato, janmajarAmaraNAdi dukho bhogavato Ave che tene chUTavAnuM kAraNa eka puruSa che. tene zodhI tenI zraddhAe tenI AjJAe vartatAM jIvano mokSa thAya che. temAM saMzaya nathI, yathAtathya ema ja che. te satparuSanI oLakhANa jIvane thavI durlabha che. tenuM kAraNa A jIva potAnI matikalpanAe jJAnIne ajJAnI mAnI svacchede varte te bhUla thAya che; ajJAnIne jJAnI mAnI tenI AjJAe varte te paNa bhUla che. paNa jJAnInI dRSTie jJAnIne mAne, tenI AjJAe varte to jIvano mokSa thAya che, saMsArathI mukta thavuM tene thAya che; ema che. - te bhUla potAnA DahApaNe potAnI mAnyatAthI mohanIya karmanA udayAghanapaNe A jIvane thatI Ave che. temAM mukhya darzanamohanIya karma nahIM TaLavAthI, mohanIya karma tene mujhave che. tene eka sapuruSano bogha ane satsaMga maLavAthI te bhUla nIkaLe che. sapuruSanAM vacanAmRta vAMcavA-vicAravAnuM karavuM AtmArthIne jarUranuM tejI. mUMjhAvA jevuM nathI, gabharAvA jevuM nathI. mArga sulabha che; prApti durlabha che. ghIrajathI udaya karma samabhAve vedavAM ane vRtti parabhAvamAM jatI rokI tene eka smaraNamAM rAkhavI. dina pratye kalAka athavA jeTalo avakAza maLe teTalI vAra nivRtti laI smaraNamAM rahevAnuM athavA vAMcavuM, vicAravuM karazojI. parakathAparabhAvanI vAta-mAM cittane joDavuM nahIM. parabhAvamAM jIvane valo mUkazo to satyAnAza vALI deze. mATe tene smaraNamAM rAkhazo; kemake, A kSaNabhaMgura deha che teno bharoso nathI, lIgho ke leze thaI rahyuM che. mATe sArI bhAvanAmAM, sArA nimittamAM manane joDavuM. pU. bhagavAnabhAI nAnI uMmaramAM A kSaNabhaMgura dehano tyAga karI cAlyA gayA tema, A saMsAramAM koI rahevAnuM nathI. mATe jema bane tema puruSArtha kartavya che. cittane goThatuM nathI, evI kalpanA thAya che te bhrama che, mithyA che, mATe AtmasiddhinA artha vAMcavA-vicAravAnuM karazojI. tema sarva mumukSubhAIone paNa te ja kartavya che. je azAtA vedanI pUrvanA baMghane lIdhe Ave che tene sarva jJAnIoe samabhAve ghIrajathI vedI, che. tethI te chUTA thayA che. dehathI AtmA bhinna che. dehane laIne vedanI che. te sarva zarIrane laIne che to teno kALa pUrNa thaye mukAya. AtmA sasvarUpa che, teno nAza nathI, ema jANI sahana karavAmAM kALakSepa karavo. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-1 mohI bAMghata karmako, nirmohI lUMTa jAya; yAte gADha prayatnaseM, nirmamatA upajAya. pariSadAdi anubhava vinA, AtmadhyAna pralApa; zIdhra sasaMvara nirjarA, hota karmakI Apa. ita ciMtAmaNi mahata, utara khela Traka asAra, dhyAna ubhaya yadi deta bugha, kisako mAnata sAra ?" "Atmahita jo karata hai, so tanako apakAra; jo tanakA hita karata hai, so jiyako apakAra. pakaTakA meM karatAra hUM, bhinna vastu saMbaMgha, Apahi dhyAtA dhyeya jahAM, kaise bhinna saMbaMdha ? maraNa roga momeM nahIM, tAteM sadA nizaMka; bAla taruNa nahi vRddha huM, ye saba pudgala aMka. pragaTa para dehAdikA, mUDha karata upakAra; sujanavat yA bhUlako taja kara nija upakAra. meM eka nirmama zuddha haiM, jJAnI yogI gamya; karmodayase bhAva saba, mote pUrNa agamya." 84 pethApura, phAgaNa vada 6, soma, 1981 paramakRpALuno mArga jayavaMta va e ja amArI draSTi chejI. kALa gaTakAM khAI rahyo chejI. lIgho ke leze thaI rahyuM che. temAM have koI jAtanI icchA rahI nathI. Ama thAya ke Ama thAya te badhuM joyA karIzuM. have vRddhAvasthA dekhAtAM je karavAnuM che te to paramakRpALu devAdhideve saMpUrNa ApyuM chejI. mATe taiyAra thaI beThA chIe. maraNane jyAre AvavuM hoya-dekhAva de-tyAre taiyAra chIe. bIjuM have thavuM nathI. zuM lakhuM? te viSenI zAMti pUrNa che'. Apa amAruM aMtara cho mATe jaNAvuM chuMjI. 85. tA.23-5-25 tamo Atmahita thAya tevuM pustakAdinuM vAcana, vicAravAnuM karatA hazo. na banatuM hoya to havethI vicAramAM, dhyAnamAM lezo. satsaMga kartavya chejI. pramAda choDIne sapuruSArtha kartavya che. svaccheda rokI puruSArtha karavAnI jJAnI puruSa tIrthaMkare AjJA karela che). te jo jIva paramArtheAtmArthe ArAghaze to kalyANa che. potAnI kalpanAe ne svacchede traNa kALamAM kalyANa thayuM nathI, 1. A tarapha 2. pelI bAju 3. khoLa 4. TukaDo 5. sAdaDIno 6. mArAmAM Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 upadezAmRta thaze nahIM; ema samajAyuM chejI. karALa kALa duSama che. koI viralA jIva te dRSTimAM, bhAvapariNAmamAM dorAze. zuddha bhAvanA to te jJAnI puruSanI che. ghaDIvAra vIlo melavA jevuM nathI. jIva potAne bhUlI gayo che; mATe 'jAgrata, thA, jAgrata thA' ema jJAnI gurunI AjJA chejI. nahIM to ratnaciMtAmaNi jevo manuSyabhava niSphaLa jaze. kSaNe kSaNe mRtyu saMbhAravuM. zAMtiH zAMtiH zAMtiH 86 A jIva anAdi kALathI mithyAtvamAM phasI rahyo che. svapnavat saMsAra temAM eka samakita sAra chejI. te samyaktva durlabha chejI. jIvane cetavA jevuM chejI. pUrvanA prArabdhathI jIva udayAthIna varte che. temAM puruSArtha kartavya chejI. te puruSArtha satsaMganA joga vinA samajAya tema nathI, samajAto nathI. potAnI mati-kalpanAe dharma manAyo che te viSe yathAavasare samAgame samajavuM thaze. * 87 . zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa tA. 1-8-25 zAstramAM paMthakajI vinItanuM vinaya upara dRSTAMta che. potAnA guru zIlaMgAcArya pramAdavaza hatA chatAM paMthakajIe pote vinaya karavo joIe ema jANI pote vinaya choDyo nathI. mATe sUjhe evA, vaDIla guru moTA hoya te pratye vinaya karatAM dehatyAga thAya athavA pariSa-upasarga paDe to paNa ziSye tene koI prakAre kheda na thAya tema karatAM samatAbhAve sahana karavuM joIe. A jIve janmajarA, narakAdi gatimAM paribhramaNa karatAM kevAM du:kha 52vaze sahana karyAM che ! to, A to manuSyabhavamAM vaDIla mahAtmAnI sevAmAM kALa jAya--vinaya karatAM jAyato AtmAnuM sArthaka che. te nahIM vicAratAM potAne svacchaMde ke potAnI kalpanAbuddhithI jIva vartyA kare che ! * 88 zrImad rAjacaMdra Azrama sTe. agAsa tA. 6-12-25, ravi zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa tA. 24-4-26 jiNavayaNe aNurattA guruvayaNaM je karaMti bhAveNa / asabala - asaMkiliTThA te hoMti parittasaMsArA // (mUlA0 2, 72) A zlokano mULa paramArtha AtmAmAM vicAravAthI samyaktvanI sulabhatA prApta thAya che, anaMta bhavanAM pApa nAza pAme che ane anaMta mahA puNyAnubaMdhI puNyano udaya thAya che. A upara Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-1 pa7 darzAvelI gAthAmAM je paramArtha che te parama artha AtmAmAM jo bhavya jIva ghAraNa karaze to te anaMta bhavanAM karmo nAza karI paramapadanI eTale mokSapadanI prApti karI zakaze arthAt mokSane pAmaze. evo apUrva artha che ! mATe vAraMvAra manana karazojI. te gAthAne saMkSepa paramArtha nIce mujaba che - 'bina vaLe' eTale rAgadveSa ajJAna rahita jina paramAtmA, kevaLajJAnamaya paramajyoti paramAtmAnAM vacano pratye eTale tenA boghamAM je jIva "purattA' eTale mana vacana ane kAyAnA yogathI AtmAnAM pariNAma anuraMjita karaze eTale AtmAnAM pariNAmanI lInatA karaze te bhavya jIva te puruSanA padane pAmaze, eTale sarvajJa padane pAmaze. ane "juvaya ne krAMti mAna' eTale paramaguru nigraMtha eTale mithyAtva ane moharUpI graMthi rahita evA sadgurunAM vacana eTale bogha pramANe je AtmAnI bhAvanA karaze, anitya azaraNa etvAdi bhAvanAo gurunAM vacana pramANe sagurunAM boghathI samajIne je te bhAvanA karaze te sabhyatvane pAmaze. samyaktva pAmI, samyadarzana samyakajJAna ane samyakyAritranI ArAghanA karI anaMta bhavanAM karmo nAza karI alpasaMsArI thaze, eTale mokSanI najIka pahoMcaze. A kSaNika saMsAramAM ApaNo manuSyabhava mahA puNya karI prApta thayelo che temAM je buddhibaLa pAmyA chIe tenAthI samatvAdino apUrva lAbha prApta karavo te kartavya che. manuSyatvAdinI sAmagrIthI anaMta bhavathI je vastu prApta thaI nathI tenI prApti karavI; to ja vAstavika vicakSaNatA gaNAya. zarIranirvAha mATe arthanI prApti sarva koI karI rahyA che. tenA ja prasaMgomAM ghaNuM karI sarve jIvo pravarte che. paraMtu te arthanI prApti thavI te puNyano udaya hoya to bane. te puNya sadgurunI AjJA pramANe cAlavAthI thAya che. cAra prakAranA je puruSArtha kahyA che temAMthI gharma ane mokSane mATe koIka viralA jIva ja prayatna karatA haze. AtmAnuM kharuM sukha-vAstavika zAMti to gharma ane mokSamAM rahI che. mATe Apane tyAM satsaMgano joga na hoya to nivRtti kALe sanzAstranuM vAMcana rAkhazo. tamArI pAse hAla je pustako hoya temAMthI vAMcavA-vicAravAnuM karazo. ane moTuM vacanAmRta ke bIjAM koI pustakanI icchA hoya to lakhazojI. "jJAna dhyAna vairAgyamaya, uttama jahAM vicAra; e bhAve zubha bhAvanA, te Utare bhava pAra." zamabhAva, samatA, kSamA, dayA, ghIraja, krogha na karavo. gama khAvI. AtmabhAvanA bhAvavI. jJAna, darzana, cAritra te AtmA che. bhakti karavI, aDadho kalAka vAMcavuM, vicAramAM vRtti rokavI-manamAM artha vicAravo. mukhapAThe kAMI tattvajJAnamAMthI karavuM-pramAda choDI. AtamabhAvanA bhAvamAM jIva lahe kevaLajJAna re;" jIva lahe kevaLajJAna re. jIva tuM zIda zocanA kare chejI ! Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta "nahi banavAnuM nahi bane, banavuM vyartha na thAya; kAM e auSagha na pIjiye, jethI ciMtA jAya ?" trivigha tApathI Akho loka baLyA kare che. kALa gaTakA khAI rahyo che; lIgho ke lezejI. A jIva kayA kALane bhaje che ? kSaNe kSaNe mRtyu saMbhAravuM. kALano bharUso nathI. uSNa udaka jevo re A saMsAra che; temAM eka tattva moTuM re samajaNa sAra che." tattva eTale AtmA che'. mohamamatva ochAM karavAM ! tRSNA nahIM karavI. "kyA icchata khovata sabe, hai icchA duHkhamUla; jaba icchAkA nAza taba, miTe anAdi bhUla." AtmabhAve praNAma. ahaMkAra karavo nahIM. duHkha Ave tyAM sahana karavuM. manamAM ciMtavanA khoTI khoTI Ave tyAre smaraNamAM maMtra saMbhAravo. manane rokI bIjuM vAMcavuM, vicAravAmAM manane rAkhavuM. manane jema bane tema karI paramAtmA kRpALudevamAM joDavuM ne temanAM lakhelAM vacanAmRto bhaNavAM. manuSyabhavamAM gharmadhyAna ciMtavavuM. ciMtavana AtmAnuM karavuM; AtmA che, nitya che, rtA che, bhoktA che, mokSa che, mokSano upAya che. te cha padano patra vAMcazo, vicArazo. Atmasiddhi mukhapATha karavI; saMkalpavikalpa kAMI karavA nahIM. jJAnI tIrthakara bhagavAne AtmA jAmyo che tevo chejI, te mATe mAnya che. mAre to teNe je AjJA kahI che tema karavuM kartavya che. svacchaMda rokavo. STU vo-AjJA te gharma chejI. zAMtiH zAMtiH 89 zrImad rAjacaMdra Azrama,agAsa;saM. 1982 vizeSa vinaMti sAthe ApazrIne jaNAvavAnI sUcanA e che je prathama, samAgame Apane ghaNA pherA kahevAmAM Avela che te ApanA samajavAmAM che chatAM visarjana na thAya te arthe atrethI jaNAvavAnuM e che ke zrImad sadguru devAdhideva tenI AjJAe bhAvanI pariNati sAthe vAMcavuM vicAravuM kartavya che'. te gaphalatamAM na jAya tema dhyAnamAM lezojI. Ape je patramAM lakhANa karela che temAM jarA AjJAno bhAva amArA upara rAkho cho, te bhAva karatAM sadgurunI AjJAe atrethI jaNAvavuM thAya che ke tenI pratItie ApaNe vAMcavuM vicAravuM yogya che. bAkI amAro abhiprAya e che je tenI AjJAe amArA kahevAthI te pratIta karyo kalyANa, Atmahita samajAyuM che. te AjJA mAgI lakSa levA yogya che. cittavRtti paryAyavRSTimAM pariNamavAthI baMghana thAya che. te vRtti rokI AtmabhAva-zAnInI draSTie, jeNe joyo che, jANyo che, anubhavyo che, te bhAva-tenI AjJAe mAnya karavA yogya che. "zuddhatA vicAre dhyA, zuddhatAmeM keli kare; zuddhatAmaiM sthira vahe, amRtaghArA varase." "AtamabhAvanA bhAvamAM jIva lahe kevaLajJAna re." Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-1 ' uSNa udaka jevo re A saMsAra che, temAM eka tattva moTuM re samajaNa sAra che.'' te AtmA jJAnIe jJAnInI dRSTie joyo che. te bhAvanI pariNita manamAM, cittamAM, bhAvamAM kartavya chejI. 90 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa, caitra vada 12, soma, 1982 AvI nAnI uMmaramAM paNa jIvane deha chUTI jAya che. to teno vizvAsa nahIM rAkhatAM Apane paNa jema bane tema tyAga-vairAgyanI bhAvanA karI vizeSa jAgRti karI Atmahita bhaNI joDAvuM kartavya chejI. svajana-kuTuMba, putra-putrI Adi potapotAnA pUrva puNya vaDe je prApta thayuM hoya te pramANe sukha-duHkha bhogavI zake che. potAnuM dhAryuM kAMI banatuM nathI to jema bane tema dharma-ArAdhana artheparamArthe A deha gALavo ghaTe che. pharI pharI A joga maLavo durlabha che. koI koInuM thayuM nathI. mATe samabhAve pote potAnAM bAMdhyAM karma vedI bhogavI levAM, paNa koI jIva pratye icchA, moha, tRSNA kartavya nathI. nirbhaya rahevuM. koI prakArano bhaya rAkhavA lAyaka nathI. satsaMga, saMta tathA satpuruSanAM pratyakSa vacanAmRtono joga maLyo, ne te zraddhA-tRDhatva jo A manuSyabhavamAM thayAM to jIvanuM kalyANa, saphaLapaNuM thayuM samajavuM. anaMtavAra manuSyabhava paNa maLyA, saMjogavijoga anaMtavAra thayA, janmamaraNa thayAM, trividha tApanAM asahya duHkho veThyAM, paNa jIvane zAMti AvI nathI; mATe kharekharo joga ATalA bhavamAM maLyo che, teno lAbha levA cUkavuM nahIM. saMsAranI mohamAyAmAM je jIva khUMcyA che te jIva duHkhI thayA che; paNa nikaTabhavI jIva A avasare jAgRta thaI saphaLapaNuM karI le che. cetavA jevuM che. 59 Apa samaju cho. koI vAte kheda karo tema nathI. pUrvanA saMjoge kSayopazama sAro che, te saMsAranI mAyAmAM kADhavo nahIM. avasara Avyo che-cetI levA jevo. kALa gaTakAM khAI rahyo che; lIdho ke leze ema thaI rahyuM che. A jIva kayA kALane bhaje che te vicAravA jevuM che. ghaNA jIvo AvA manuSyabhava pAmI AtmAnuM kalyANa karI gayA che, ema jANI pUrvanA udaya, vyavasAya, prArabdha che te samabhAve vedI, kSamA dhAraNa karI, AtmAnA hita mATe baLa kartavya che. bananAra te pharanAra nathI, pharanAra te bananAra nathI, tema satpuruSArtha kartavya che. "jiNavayaNe aNurattA, guruvayaNaM je karaMti bhAveNa / asabala - asaM kiliTTA te parittamaMsarA ||'' (mUlA 2, 72) jina bhagavAnanA pravacanamAM je AtmA anurAgI che, guru--Apta puruSanA vacanAmRtamAM jenA bhAva varte che, je mithyAtvathI rahita che (samyak pariNAmI che) ane jenAM pariNAma saMklezavALAM nathI thatAM te parItasaMsArI, samIpamuktigAmI hoya che eTale samyaktvane pAmI mukta thAya che. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ da upadezAmRta "tIna bhuvana cUDA ratana, sama zrI jinake pAya; namata pAIe Apa pada, saba vidhi baMgha nasAya." -zrI ToDaramala AsravabhAva-abhAvatuM, bhaye svabhAva svarUpa; namI sahaja AnaMdamaya, acalita amala anupa." -zrI ToDaramala "sI sAghana baMghana thayAM, rahyo na koI upAya; satsAdhana samajyo nahIM, tyAM baMghana zuM jAya ?" -zrImad rAjacaMdra A jIvane boghanI avazya jarUra che. bogha e samati pamADe che. mATe, A jIvanuM paNa jema hita thAya tevI dayA aMtaramAM lAvI, A manuSyadehe joga maLelo che to cetI levuM yogya che. pharI pharI A jogavAI maLatI nathI. joke jIvane anaMta vAra pudgalika sukha maLyuM che, meLavavAnI icchAe vartela che; paNa tethI sukha thayuM nathI. mATe potAnuM hita ciMtavavuM. vizeSa zuM lakhavuM ? cittavRtti udayakarmAghAna hovAthI, lakhavAnI vRtti hatI, paNa lakhAyuM nathI. vRddha avasthA che, zAtA-azAtAnA udayanuM samabhAve vedavuM karAya che thAya che. zamabhAva, samAdhi, kSamA, samatA. zAMtiH zAMtiH pAve nahi gurugama binA ehi anAdi sthita." nirbhaya thavAnI jarUra che. jIvane vizrAMti AvI nathI tyAM boghanuM avazya jarUra kAma che). "vuM saMmaMti pasaha taM moti pAhI, jaM moNaMti pAsahA taM saMmaMti pAsahA" samyatva vastu apUrva cheche. eTaluM ja kartavya chejI to saphaLapaNuM jI. zrImad rAjacaMdra Azrama, agAsa, zrAvaNa suda 8, maMgaLa, 1982 je vidyAthI upazama guNa pragaTyo nahIM, viveka Avyo nahIM ke samAdhi thaI nahIM te vidyAne viSe rUDA jIve Agraha karavo yogya nathI." -zrImad rAjacaMdra uddhatAI karI potAnI matikalpanAe eTale svacchede koI padArthano nirNaya karavo yogya nathI. ema jJAnI puruSoe jANyuM che, tIrthaMkarAdie kahyuM che. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-1 1 Apano patra vAMcI kheda, kheda ane kheda sAthe dilagIrI thaI che. aho ! A jIvane manuSyabhava pAmI kALano bharoso kartavya nathI. lIgho ke leze thaI rahyuM che. to A jIva kayA kALane bhajato haze ? khoTI gatinAM kAraNo meLavavAmAM A jIve kALa gALyo che. to manuSyabhava pAmIne atyAre cetavA jevuM che ke potAnA AtmAnuM kalyANa thAya tema karavuM. ghana meLavatAM duHkha, kharacAI jatAM duHkha; to tevA klezakArI ghanane dhikkAra che ! A dehane poSIne sukha icche tene sukha kevuM maLaze teno kAMI vicAra Ave che ? AtmA zuM che ane A saMjogo e zuM che ? ane jIva mAnI rahyo che te mithyAtva che, e kyAM samajAyuM che ? bAMdhyAM karma bhogavatAM koNa ADuM Avaze eno kAMI vicAra thAya che ? manuSyabhava to durlabha kahyo che. ghAre to thoDA kALamAM mokSa thAya tevuM che ane sarva sukha pAme tema che. chatAM A jIva potAnA svacchede, potAnI icchAe, potAnI samajaNe je vartana kare che te A jIvane mahAdurgati-duHkhanuM kAraNa thaI paDaze. te vakhate koNa choDAvavA samartha che ? pharIne Avo joga kyAMthI maLaze ? A ciMtAmaNi samAna avasara jato rahyo to pachI pRthvI, pANI, nigodamAM anaMto kALa paribhramaNa karavuM paDaze. tenI dayA khAvAne A avasara che ke kema ? jo jIva zraddhA rAkhI jIvanA hita-kalyANane mATe nahIM cete to pachI tenuM pariNAma khoTuM Ave. haju cetavA jevuM che. anArya jIvone saMga-samAgama, anArya deza e to mahA anarthakArI che. cetavA jevuM che. mATe jema bane tema ATopI levAya ane cetAya ane AtmAnI dayA khavAya e kartavya che. patrathI zuM lakhAya ? je kALa jAya che te pAcho Avato nathI. kSaNa lAkheNI jAya che. samartha nAyama mA pamANa' eno UMDo vicAravA jevo Azaya che. zuM karavuM ? yogyatAnI bahu khAmI che. saMsAra sevavo ane mokSa thAya ema mAnavuM e kema bane ? saMsAranA bhoga vaibhavamAM rahevuM, saMsAra sevavo, emAM vahAlapa, emAM prIti rAkhavI ne vRtti chetare; tevo mArga haze ke kema? vizeSa zuM kahIe ? zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa Aso vada 11, soma, 1982 ApaNe ApaNuM karavuM che'. temAM koI jIvAtmAnuM hita thAya to ApaNuM hita samajavuM. parama kRpALu devanuM kaheluM vacana yAda AvyAthI atre A patra dvArA vidita karyuM che te e ke "he munio ! bahAra nIkaLazo to ekalo vikSepa ja bharyo che." AtmAnuM mULa jJAna kSAyika ane pariNAmika bhAve raheluM che'. te hAnivRddhi pAmatuM nathI. te bhUlIne dehAdikamAM Atmabuddhi karI che ane rAgadveSamohAdi prakRtibhAva-pariNAmamAM Atmabuddhi karI che. huM jJAnI chuM, ajJAnI chuM, krothI chuM, mohI chuM, ityAdikamAM AtmabhrAMti thaI che; te paNa Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 upadezAmRta bhUla che. te TALavAne satsamAgame te vicAravA yogya che. dehane viSe je Atmabuddhi che te saMsAra vadhAre che ane AtmAne viSe Atmabuddhi jene che te mukti pAme che e bhAva ane e pariNAme chUTavAno bogha koI jJAnInA vacana-satsaMge vicArI hRdayamAM ghAravA yogya chejI. "bIjA padArthamAM jIva jo nijabuddhi kare to paribhramaNadazA pAme che; ane nijane viSe nijabuddhi thAya to paribhramaNadazA TaLe che.'' A vAtanI hRdayamAM ghAraNA karI rAkhI, satsaMga-samAgame A jIvane te lAbha levAno avasara chejI. 94 1'" anAdaraM yo vitanoti dharme, kalyANamAlAphalakalpavRkSe / ciMtAmaNiM hastagataM durApaM manye sa mugdhastRNava jahAti // 19 // niSevate yo viSayaM nihIno dharmaM nirAkRtya sukhAbhilASI / pIyUSamatyasya sa kAlakUTaM sudurjaraM khAdati jIvitArthI // 23 // " zrI amitagati zrAvakAcA2 (prathama pariccheda) "artha-rajo nIca puruSa dharmakA nirAkaraNa karI sukhakA abhilASI viSayanikI sevai hai so amRtako tyAgi kari jIvanekA arthAM prabala kAlakUTa viSakuM khAya hai." (23, a zrA) jIvane udayakarma phaLa bhogavatAM udAsa nahIM thatAM udAsInatA (samabhAva) kartavya chejI. jAgRta thA; jAgRta thA. zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa kArtika vada 11, guru, 1983 95 deha chUTavA saMbaMdhI nirbhaya rahevuM kartavya chejI. AtmA ajara che, jJAnadarzanamaya che, dehanA saMyoge hovA chatAM dehathI bhinna che. tene zAtA-azAtA vedanIya hoya to paNa te kiMcit mAtra du:khamaya nathI. AtmA che te mAruM svarUpa che. te jJAnIe joyuM che. dehane laIne vedanIya che, te vedanIyano kALe kSaya thAya che. tyAM te vedanIno kSaya thaye, nAza thaye, mRtyu-mahotsava che. karmano nAza zrImad rAjacaMdra Azrama, agAsa caitra suda 7, guru, 1983 1. kalyANanI paraMparArUpa phaLane denAra kalpavRkSa jevA dharmamAM je anAdara vadhAre che tevo mUDha puruSa kharekhara hAtha lAgelA durlabha cintAmaNine tRNanI jema vRthA pheMkI de che ! 2. je nIce puruSa dharmane chAMDI sukhane arthe viSayone seve che te jIvavAnI AzAthI amRtane choDI kAlakUTa viSa khAI rahyo che ! Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-1 63 te mRtyu-mahotsava che. harakhazoka karavA jevuM nathI; draSTA rahI joyA karo. zraddhA mAnyatA to te ja. sadguru, pratyakSa puruSa, sahajAtmasvarUpa paramagurUjJAnadarzanamaya zrImad rAjacaMdra te ja guru chejI. OM zAMtiH zAMtiH zAMtiH zrImad rAjacaMdra Azrama, agAsa tA. 5-6-27 Apa samAna baLa nahIM, megha samAna jaLa nahIM." jIvano ziva thAya che. mATe puruSArtha kartavya che. tame ja tArI Apazo ane tamArI kRpAe Ama maLo ema na karavuM. kRpALudeva devAdhideve kahelo maMtra, tenI AjJA uThAvI vicAra, dhyAna, manana, temAM dina pratye vRtti rokavI. sArA vicAramAM rahevuM. bIje mana jatuM hoya tyAMthI rokavuM ane satparuSonAM vacanAmRta vAMcavA, vicAravAM; tene yAda lAvavAmAM upayogane joDavo. upayoga eTale AtmA. jJAna-darzanacAritra-jANavuM, dekhavuM, sthira thavuM te-AtmA che, nitya che, kartA che, bhoktA che, mokSa che, mokSano upAya che. e vicAramAM citta lAvavuM; manamAM vicAravuM. temAMthI mana bIje jatuM rahe che tyAMthI rokavuM. mahenata karyA vagara maLaze nahIM. pA kalAka, ardho kalAka ke kalAka sudhI ema roja mahenata karavAmAM kALa gALavo. pA kalAka vAMcavuM, pA kalAka artha vicAravo, zabdanA artha vicAravA; jemake, "chUTe dehAdhyAsa to, nahi kartA tuM karma; nahi bhoktA tuM tehano, e ja gharmano marma." eno artha vicAravo. tema karatAM ema na vicAravuM ke A to mana jatuM rahe che, bIje rahe che. ema je thAya che te pUrva karma che, te vigha pADe che. ema thatuM hoya to gabharAvuM nahIM. pAchuM te arthanA vicAra para manane lAvavuM. ema laDAI karavI; jeTaluM bane teTaluM karavuM. AkhA divasamAM teno saMbaMgha rAkhavo, temAM carI pALavAnI "sAta vyasana te tathA nATaka, khyAla tathA ThaThThAmazkarI becAra besI gammata karavI" tema karavuM nahIM-vikAramAM mana jAya tema karavuM nahIM; khoTAM nimitta meLavavAM nahIM. sArAM sArAM nimitta joDavAM sArAM sArAM vacanAmRtanAM vacana sAMbhaLavAnuM rAkhavuM, becAra beThA hoIe tyAre e saMbhaLAvavAM, emAM sarvanI vRtti, mana doravuM. ArtadhyAna karavuM nahIM. bananAra te pharanAra nathI ane pharanAra te bananAra nathI. nahi banavAnuM nahi bane. pUrva bhavanAM bAMghelAM bhogavavAM paDe che, te bhogavatAM hAyavoya thAya che; vaLI pAchAM janmamaraNanAM duHkha che. A avasara hArI gayo to pharI maLaze nahIM, ema vicArI atyAre hAla jema bane tema sarvicAramAM kALa gALavo. khoTA vicAra Ave tyAM te baMdha karI devA. kSamA, samatA, ghIraja rAkhatAM zIkhavuM, pUrvanAM bAMghelAM che tethI duHkha-sukha Ave che. mATe, havethI bAMdhatAM vicAra rAkhatAM zIkhavuM. koI para moha karavo nahIM. mohathI rAgadveSa thAya che, baMghana thAya che. samabhAva rAkhavo. khamI khUMdavA zIkhavuM. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 upadezAmRta je maLe tethI saMtoSa rAkhI ATalo deha, AtmAnuM kalyANa thavA, AtmAne arthe gaLAze to janmamaraNanA anaMtA bhava chUTI jaze; ema jANI, janmamaraNanAM duHkha choDAvavA koI samartha nathI mATe pANI pahelAM pALa bAMdhavI--parabhAvamAM jatAM aTakAvI potIkA Apa svabhAvamAM vAraMvAra manane lAvavuM. OM zAMtiH zAMtiH zAMtiH 97 AvA duSamakALamAM samabhAva pariNAme pravartavuM ghaNuM durlabha che. jIvAtmAonI prakRtio judA judA vartanavALI joI kheda thAya che. samabhAvI jIvAtmA A kALamAM ghaNA ja thoDA dekhAva de che, tyAM have zuM karavuM ? kyAM koI koIne kahevA jevuM rahyuM che ? kahevA jaIe to tene khedajanaka thAya che. ghaNuMya jANatA hoIe ke satpuruSano sanAtana jaina mArga sadviveka vinayanI pravartanAe vartavAno upadezyo che. paNa te A kALamAM ghaNo zithila, pramAdI, svacchaMdI vartanAe vartato dekhAva de che. koI judA svarUpamAM mumukSu ane judA svarUpamAM muni vagere joI vicAra thAya che, evAM vacana sadgurue jaNAvela che. mATe Apane to have jyAM tyAM kSetrasparzanA pramANe kALa vyatIta karavo. zAtA-azAtA te to pUrvanA udaye jema sarjita mAMDyuM haze tevuM thaze. Apane kAMI paNa kahevA jevuM nathI. Ape devAdhideva kRpALudevanI sevA uThAvI che. ApanuM kalyANa thaze. Apa pavitra, rUDA cho. 98 zrImad rAjacaMdra Azrama, agAsa jeTha suda 8, maMgaLa, saM. 1983 janmAMdha ke AMkhe pATA bAMdhIne kahe ke mAre sUryanAM darzana karavAM che to te saMbhavatuM nathI. anArya bhUmi ane evA saMjogomAM potAnI kalpanAthI mAnI lIdhuM hoya ke A sAcuM che, to te sAcuM hoya to paNa sAcuM nathI. sadgurunA yoga vinA karelI kalpanAo mithyA che. potAnI mAnyatA ADe satya samajAtuM nathI. tyAga-vairAgya vinA ane yogyatAnI khAmI hoya tyAM sughI AtmAnuM bhAna thAya nahIM. zrImad rAjacaMdra Azrama, agAsa bhAdaravA vada 3, budha, 1983 "tyAga virAga na cittamAM, thAya na tene jJAna'' traNa cAra varasa mAhita thavAmAM gaLAya tyAra pachI khabara paDe. vItarAga mAraga mahA gaMbhIra che, vedAnta to enI AgaLa zuM gaNatarImAM ? zvAsozvAsa Adi sAdhana kAMI khapanAM nathI, kalpanA che. mAneluM badhuM zeM chUTe ? Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-1 65 99 zrImad rAjacaMdra Azrama, tA. 20-10-27 je dI te dI dehano nAza che. paNa AtmAno nAza nathI. pUrva kALe paravaze narakanAM du:kha vedanAra A jIva hato te ja A jIva Aje koI sadgurunuM vacanAmRta dhyAnamAM laI zradghAthI kharuM khAsa mAnI, satsaMgathI mAnya karI A deha choDe to pachI phikara nathI. duHkha jAya che, paNa jIva jato nathI. samajaNa laI sahana karaze to anaMtA bhava nAza thaze--samyaktva ArAdhI, janmamaraNa nAza karI mukta thaze. mATe zamabhAva, samatA kartavya chejI. '' mRtyuno bhaya kartavya nathI. samaya samaya jIva marI rahyo chejI. eka sadbhAvanI bhAvanA kartavya chejI. 52bhAvamAM jIva jato aTakAvI samaraNamAM raho. para bhUlI javuM. '"AtamabhAvanA bhAvatAM jIva lahe kevaLajJAna re." duHkha, sukha banne baMdhana che. zraddhA rAkho; pratIta rAkho; sadguru, sacanane mAna Apo. tema bhAva rAkhI karazuM to khacIta sukhane pAmazuMjI. sat AtmA, sadgurunI pratIta karavI-karAvavI temAM kalyANa chejI. duHkha Avye sahana karavuM. AtmA dehathI bhinna chejI. zamabhAva; samatA; dhIraja; kSamA. 100 zrImad paramakRpALu devAdhideva sadguru deva zrI rAjacaMdra paramagurune trikALa namaskAra ho ! trikALa zaraNuM ho ! jaya gurudeva ! gurudevanI jaya varte, jaya varto ! zAMtiH zAMtiH zAMtiH zrImad rAjacaMdra Azrama, saM. 1983 zuddha caitanyasvAmI sahajAtmasvarUpa zrI gurudeva ! jaya gurudeva ! jaya nirbhaya raho; mRtyu che nahIM. koI paNa prakAre cittamAM kheda, harSa-zoka nahIM lAvatAM, koI jAtano vikalpa-saMkalpa nahIM lAvatAM, aMtaHkaraNa-manamAM harSa ullAsa lAvo. duHkhane jANyuM, te javAnuM che tyAM zoka nahIM karavo. myAnathI taravAra judI che tema dehathI AtmA judo che. dehane laIne vyAdhi-pIDA thAya che; te javAne AvI che. AtmA che te sadgurue yathAtathya jANyo che. jevo temaNe jANyo che tevo mAre mAnya che; bhavobhava tenI zraddhA ho ! meM to atyArathI tene mAnya karI, zraddhA, pratIti, ruci sahita koI saMtasamAgamane joge jANyo te mAre mAnya chejI. have mAre koI Dara rAkhavAno nathI. udayakarme manAya che, bhogavAya che te mAruM nathI, mAruM nathI. je meM mAruM mAnyuM che te sarva mAruM nathI, te sarva sadgurune arpaNa che. mAruM che te jJAna-darzana-cAritra, te sadgurue jANyuM che. te AtmA yathAtathya, jevo che tema, jANyo che te mAro; bAkI mAruM che ja nahIM. atre samAdhi che; tame samAdhimAM raho. sarva vastu saMkalpa-vikalpamAM Ave te te mArI nathI. jeTaluM duHkha dekhAya che te AtmA jANe che. AtmAnuM sukha AtmAmAM che. kiMcit harSazoka karavA jevuM nathI. koI vATe khoTa jAya tevuM nathI. kAMI aDacaNa nathI. sukha, sukha ane sukha che. pApa mAtrano nAza thavAno che; tevo avasara che. roga hoya tyAM vadhAre karma khape. badhI vAte sukha che. beya hAthamAM 5 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta lADu che. mRtyu to che ja nahIM. samatA, ghIraja rAkhI kSatriyapaNe vartavuM. jeTaluM AvavuM hoya teTaluM Ave; te baghAno nAza thaze ane AtmAnI jIta thaze-nakkI mAnajo. himmata hArazo nahIM. kSaNe kSaNe vRtti palaTAya che. AtmA marato nathI. OM zAMtiH zAMtiH zAMtiH 101 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa zrAvaNa suda 3, 1984 dravya dRSTirti vastu thira, paryAya athira nihAri, upajata-vinazata dekhike, haraSa-viSAda nivAri." (kArtikeyAnuprekSA) "jIva tuM zIda zocanA ghare, kRSNane karavuM hoya te kare." bananAra te pharanAra nathI ane pharanAra te bananAra nathI." "nahi banavAnuM nahi bane, banavuM vyartha na thAya; kAM e auSagha na pIjiye, jethI cintA jAya ?" dhIraja kartavya che. udAra vRttino mANasa saMpatti ho ke vipatti ho paNa te samatAthI cAle che. te phatehathI harakhAI jato nathI ane hAra khAvAthI aphasosa karato nathI; bhaya AvI paDe to tenAthI bhAgato nathI, athavA bhaya na hoya to tene khoLavA jato nathI. bIjA tene harakata kare to tene daragujara kare che. te potA viSe ke bIjAo viSe vAto karyA karato nathI, kemake potAnAM vakhANa karavAnI ne bIjAno vAMka kADhavAnI tene darakAra nathI. te najIvI bAbato viSe barADA mArato nathI ane koI pAsethI madada meLavavA mATe te AjIjI karato nathI. dareka mANase Aphata ane aDacaNone mATe sadA tatpara ja rahevuM ghaTe che. nasIbamAM game te lakhyuM hoya-sukha ke duHkha tenI sAmA jovAno, thavAno eka ja upAya "samatA kSamA ghIraja' che. kadI himmata hAravI nahIM. koI paNa prakAranI Aphato AvI paDe ke game tevo akasmAta banAva bane tethI koI paNa manuSya potAno abhyAsa choDavo nahIM. ane jeTaluM uccatama ane vistIrNa jJAna te saMpAdana kare te saghaLuM potAnA ja upayogamAM Ave che." kALa vikarALa ! bhayaMkara duSamakALa, ghaNA jIvAtmAonA puNyanI hAni, durAcaraNa, viSayakaSAya, mAyAmohanAM prabaLa kAraNa nimitta joDIne AtmAnuM ahita karI nAkhe che. karma-udayane AdhIna jIva bahoLAM karma bAMdhI de che. jIvane jarA paNa potAnA AtmA saMbaMghI dayA AvI nathI ane indrajALa jevA A saMsAramAM gothAM khAya che. temAMthI koI bhAvika AtmA haze te gharmanAM kAraNa--satsaMga, sapuruSanAM vacana-para draSTi rAkhI potAno puruSArtha savaLo karaze, pramAda choDIne jAgRta thaze. cetavA jevuM che; kALano bharoso nathI. AyuSya kSaNabhaMgura che. yogyatAnI khAmIne lIdhe kAMI lakhI zakAtuM nathI. OM zAMtiH zAMtiH zAMtiH Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-1 102 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa bhAdaravA suda 7, 1984, zukra; tA.21-9-28 "jANyuM to tenuM kharuM, (je) mohe navi lepAya; sukhadu:kha AvyuM jIvane, harakhazoka nahi thAya. isa bhavako saba duHkhanako, kAraNa mithyAbhAva; tinakuM sattA nAza kare, pragaTe mokSa - upAya. hovAnuM je jarUra te, mahaMtane paNa thAya; nIlakaMThane naganapaNuM, sApa soyA harirAya. nahi banavAnuM nahi bane, banavuM vyartha na thAya, kAM e auSagha na pIjiye, jethI cintA jAya ?" ghIraja gharavI kartavya che; puruSArtha kartavya che; jema bane tema pramAda choDI gharmaghAraNA kartavya che; sat upayogamAM ghaNuM rahevuM kartavya che. vyAvahArika prasaMgamAM gabharAmaNa kartavya nathI. "manaciMtyuM te ima hI ja rahe, hoNahAra sarakhuM phala lahe; gurusAkhe kIghAM pacakhANa, te navi lope jAte prANa. vrata lokhe duHkha pAme jIva, isa bhAvanaeN rahe sadIva." "moTuM kaSTa garatha meLatAM, mahA kaSTa vaLI te rAkhatAM; lAbhahANi beumAM kaSTa, parigraha iNa kAraNe aniSTa." 103 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa bhAdrapada vada 5, 1984 kaLikALa che. AyuSyano bharoso nathI. deha kSaNabhaMgura che. bIje kyAMya dRSTi karavA jevuM nathI. ApaNe ApaNuM karI rahyA javA jevuM che. avasthA thaI che. jJAnInuM vacana to ema che ke sarva samaye cetavA jevuM che, jAgrata thavA jevuM che. "bhUlyo tyAMthI phera gaNa, samajyo tyAMthI savAra." he prabhu ! udayAthIna vRtti calita thaI jAya che; paNa harIpharIne zAnI sAmA jovuM ? je jJAnInI AjJA che te draSTie rahevuM. A kALamAM AtmAnI oLakhANavALA, AtmAnA bhAvavALA jIvAtmA thoDA, viralA che. lakhyuM jAya tema nathI. "sI sIke manameM sau magana hai." saunuM bhaluM thAo ! Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta 104 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa saM. 1984 A saMsAramAM eka gharma sAra che. manuSyabhava meLavavo durlabha che. janma, jarA, mRtyu, roga, vyAdhi, duHkha AkuLa-vyAkuLatAe Akho loka trivigha tApathI baLyA kare che te vicAro, ane ajJAnathI sarviveka pAmavo durlabha che ema juo. mATe A jIve jema bane tema AkhA divasamAM kalAka aDagho kalAka rAtre ke divasamAM ekAMtamAM besI bhaktibhAvanA, vAMcavuM-vicAravuM kartavya che. kSaNa kSaNa, samaye samaye jIva marI rahyo che temAMthI jema bane tema Atmahita, kalyANa thAya tema A saMsAramAM karI levuM te AtmArtha ane kalyANano rasto che. saMsAramAM svArthamAM pUrvanA udaye je kALa vyatIta thAya che temAMthI puruSArtha bhaNI vRtti doravI, joDavI. paramArtha je bane te kartavya che. 105 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa mAgazara suda 3, zani, 1985 Akho loka trividha tApathI baLyA kare che. dravya, kSetra, kALa, bhAva anusAra pharasanA jIvAtmAne sarjita hoya che tema bane che. koInuM ghATuM thatuM nathI. bhAvika samadraSTi jIvAtmAne kSetrapharasanAe, avasara anukULatAe cittasamAdhi Atmahita kartavya che. jAgRta rahI, puruSArtha kartavya cheja. koI vAte gabharAvA jevuM nathI. jema cittaprasannatA rahe tema kartavya chejI. zAtA-azAtA jIvAtmAne je kSetrapharasanA thavI sarjita che tema bane cheja. emAM koInuM dhAryuM thatuM nathI ema jANI samAdhi zAMtimAM rahevuM e ja yogya samajAya chejI. 106 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa phAgaNa vada 11, 1985 bapore AhAra lIghA pachI kAMI gamatuM nathI eTale vanamAM bhAgI javAnuM bane che. AMbAnI chAMye jaI sUtAM sUtAM sAMbhaLa sAMbhaLa karavAnuM rAkhyuM che. game tema kALa enA e lakSamAM gALavo ane thAya teTalo puruSArtha karavAnuM na cUkavuM ema ghArI zubha nimittanI bhAvanA rAkhI pravartavuM bane chejI. vanamAM jaIe chIe tyAM paNa bIjA bhAIo pAMca-pacIsa AvI pahoMce che ! sapuruSanAM vacana-smaraNa mIThAM lAge che. bAkI bIje kyAMya citta goThatuM nathI. Akho divasa vaMcAva vaMcAva karavuM ane sAMbhaLa sAMbhaLa karavuM tathA roga, vyAdhi, jarAnAM nimittomAM jatuM citta bIje vALavuM evI vRtti rahyA kare chejI. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-1 69 107. zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa jeTha suda 15, zani, 1985 gurune nAme jIva ThagAyo che. jenA para prema DhoLavo che tyAM DhoLAto nathI ane satsaMgamAM samAgamamAM jyAM draSTi paDI tyAM prema DhoLI nAkhe che. tethI azAtanA lAge che ane jIva gAMDA-ghelA paNa thaI jAya che. ane mohanIya karma UbhuM rahe che tene laIne jJAnAvaraNIya karma AvaraNa kare che. mohanIya karma jIvane bhAna thavA detuM nathI. mAtra draSTikI bhUla hai." jenAM pUrNa bhAgya haze tenI draSTi A duSama kALamAM pharaze, bAkI to jIva mohanIya karmane laI bhUlathApa khAya che; jema ke bApane, mAne, bhAIne, kuTuMbane, dehane mArAM mAne che. ema kahe che ke mArAM nathI, paNa mohanIya karmanI ghelachAne laIne jIva mujhAya che. te sarvathI huM bhinna chuM; mAruM svarUpa jJAna-darzanacAritra che. tene jANavuM, dekhavuM, sthirapaNuM thAya che, tevuM koI satsaMgathI sAMbhaLavA chatAM sapuruSanI AjJAe A jIva vartato nathI to tenI zI vale thaze ? - jIvane duHkha Ave che, maraNa thAya che te vakhate gabharAya che, mujhAya che; vaLI koIne ghelachA thaI jAya che, akaLAya che. teno draSTA AtmA che. te vicAra chUTI jaI gabharAI mujhAI ArtadhyAna karI jIva khoTI gatimAM jAya che. mATe jJAnI puruSanA vacanAmRtamAM, patromAM je je bhalAmaNa che te vAMcavI-vicAravI kartavya chejI. sahanazIlatA, kSamA, dhIraja kartavya che). gabharAvAnI jarUra nathI. karma koIne choDe ema nathI. "utAvaLa teTalI kacAza, kacAza teTalI khaTAza." samatA, dayAnI bhAvanAe karI AtmabhAvanAmAM bhAva lAvI kALa vyatIta karavo. jIvane vIlo mUkavo nahIM. thoDI vAra vAMcavuM, thoDI vAra vicAra karavo, thoDI vAra satsaMga-samAgama karavo, thoDI vAra vepAra vageremAM joDavo. ema karI kALa gALavo. himmata rAkhavI. AtmA anaMta sattAno ghaNI che. te A saMsAranI mAyAmAM, saMsAranI mohanI jALamAM gUMcAI gabharAya che. upayoga gharma che; pariNAme baMgha che. mAThAM pariNAma thAya tyAMthI sArAM pariNAma, sArA bhAvamAM AvI javuM, pramAda na karavo. mAyA chetare che; ghaDI pachI hamaNAM vRtti pheravIza, ema vicAre tyAM sudhImAM to jIva maghanA TIpA jevI viSayabhoganI icchAo-tRSNAomAM taNAI jAya che. tyAM tene TakavA na devo. jo TakavA dIgho to dAvAnala agnithI paNa anaMtagaNuM duHkha upArje tevI aratithI mujhAI, jIva puNyanI hAni karI, pApanAM daLiyAM saMcI khoTI gatie jAya che. mATe puruSArtha, guru AjJAe je kahyo che te, karo. zAtAazAtA karma jevuM bAMdhyuM tevuM jIva bhogave che. jyAM jAya tyAM lADavo dATyo nathI. je sukha-duHkha Ave te samabhAvathI bhogavI levuM; e cUkavuM nahIM. eka vizvAsa rAkhavo. AtmA anaMta sukhano ghaNI che, ane bahAranA sukhanI icchA rAkhI te bhikhArI thaI gayo che. ghAryuM thatuM nathI. mATe samabhAva rAkhavo. OM zAMtiH zAMtiH zAMtiH Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 upadezAmRta 108 vinaya, prema, bhakti, maitrIbhAva Adi bhAvanAo kahetAM jIvane ahaMkAre svacchaMda nahIM rokAyAthI moTI bhUla thAya che. potAnI matikalpanAe koI zAstra-graMthAdika vAMcI athavA koI samAgamathI vacana sAMbhaLI jIva kathanI karavAno, upadeza devAno kAmI thaI paDe che. te bhUla che. koI puNyanA yoge satpuruSanAM vacanAmRta sAMbhaLI temAMthI laI zAkho Apato, athavA potAnI matimAM Ave tema saune rUDuM dekhADavA, bhaluM dekhADavA sUkSma mAna ahaMkArathI 'huM samajuM chuM' ema baphamamAM pratibaMdha karato, 'nahi de tuM upadezakuM' evAM satpuruSanAM vacanane bhUlI jIva gaphalata khAya che. potAnA doSa jovAmAM AvatA nathI. evI vAtacIta thatAM jIva baphamamAM rahI anaMtAnubaMdhIne laI ghaNA vikalpamAM potAnI samaje varte chejI. te dekhI dayA khAvA jevuM che. salAhasaMpathI AtmAnuM hita thAya, rAga dveSa kaSAya ochA thAya ane kleza maTI ahiMsA bhAvathI jema bhAvahiMsA TaLe tema marajI hatI. paNa kALanI kaThaNatA joI, amAruM kaMI dhAryuM thatuM nathI. jagatanI racanA citravicitra che. temAM dRSTi nAkhavA jevuM nathI. koI kaMI bole; koI kaMI bole ! enA sAme ApaNe zuM jovuM ? e sAmI dRSTi mUkavI nathI. AtmakalyANa, AtmahitArtha thAya tema karIne gurunA zaraNe rahI sarva parabhAvathI mukta thavuM. sarva mUkavA jevuM che. zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa jeTha vada 3, maMgala, 1985 aho ! A kaThaNa kALamAM A manuSyabhavamAM je bane te karI levA jevuM che. 'vAnI mArI koyala' jevuM che. koI koIno saMbaMdha nathI. 'ekalo Avyo, ekalo jaze.' evuM thaI rahyuM che. OM zAMtiH zAMtiH zAMtiH * 109 jIvane anaMta kALathI pakaDa to hoya che. paNa pUrNa jenAM bhAgya haze tenI dRSTi phare. sanmArga sanmukha vRSTi thavI mahA mahA durlabha che. 110 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa bhAdaravA vada 2, 1985 "Akho loka trividha tApathI baLI rahyo che.'' sahanazIlatA e ja, "kSamA e ja mokSano bhavya daravAjo che.'' koI rahevAnuM nathI. vRttine rokavI. AtmabhAvanAmAM, nijabhAvamAM pariNAma samaye samaye lAvavAM; manane parabhAva-vibhAvamAM jatuM jema bane tema rokavuM. zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa aSADa suda 14, maMgala, 1985 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-1 71 A jIva nimittAdhIna che, mATe sAdhaka nimitto joDavAno puruSArtha kartavya che. pramAde karI jIva du:kha UbhuM kare che. te pramAda choDavA satpuruSonAM vacanAmRta vicAravAM. kSaNe kSaNe kALa jAya che, pAcho Avato nathI. lIdho ke leze ema thaI rahyuM che. kALa gaTakAM khAI rahyo che. A jIva kayA kALane bhaje che ? e vicAravA jevuM che. ''phikarakA phAkA bharyA tAkA nAma phakIra.'' satsaMganA aMtarAyamAM udAsa nahIM thatAM, udAsInatA (samabhAva) kartavya che. gabharAvA jevuM nathI. mArga bahu sulabha che. paNa jIvane eka jyAM vRtti rAkhavI, karavI, joDavI-prema karavo ghaTe temAM, ajJAnathI prArabdhanA udayanA AvaraNane laIne jIva dizAmUDha thaI gayo che. mATe jarA avakAza meLavI satpuruSanAM vacanAmRtamAM UMDA dhyAna-vicArathI aMtarabhAvamAM AvavuM, aMtarabhAvamAM vadhAre rokAvuM. bAhyabhAvanAM nimitta kAraNathI vRtti calita thaI jAya che. tenI jAgRti rAkhI, eka zuddha jJAna-darzana-cAritramaya AtmA che temAM prema, upayoga lAvI Apa svabhAvamAM sadA magana rahevuM. bIjuM bhUlI javA jevuM che. 'kSaNe kSaNe palaTAtI svabhAvavRtti nathI joItI. '' "sukhaduHkha manamAM na ANiye, ghaTa sAthe re ghaDiyAM.'' ''jIva, tuM zIda zocanA kare, kRSNane karavuM hoya te kare.'' manuSyabhava durlabha che. "bananAra che te pharanAra nathI ane pharanAra che te bananAra nathI.'' dRDha nizcaya rAkhI jIvane je karavAnuM che te eka dRDha zraddhA. satsaMge, samAgame sAMbhaLI, jANI eka tenuM ja ArAdhana ka2vAmAM Avaze to ghaNA bhavanuM sATuM vaLI raheze. A jIva baphamamAM gaphalatamAM te javA deze to pachI pazcAttApa thaze, kheda thaze. kAraNa vinA kArya thAya tema nathI. mATe bane to koI pustaka-parama kRpALudevanuM vacanAmRta vAMcavAnuM rAkhazo. 111 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa bhAdaravA vada 3, 1985 kALa bahu kaThaNa che. jema bane tema satpuruSa, sadgurunI dRSTie, AjJAe ArAdhana kartavya che. vizeSa lakhavAnuM ke Apane ke Apa sarakhAne raMgarAganAM pariNAma vicArI AtmAne bAhya pariNatimAM jAya tema kartavya nathI. jema vairAgya-upazamamAM piraNita jAya tema mumukSu prakaraNa, ane vairAgya prakaraNa, 'yogavAsiSTha'no eka bhAga vicAravA jevo che. 'padmanaMdIpaMcaviMzati' graMtha paNa vAMcavo-vicA2vo, athavA vacanAmRta vicAravAM. artha vicAratAM potAnI kalpanAnA AdhAre bhAva vahyA javA devA te jhera jevuM samajavA jevuM che. A mokalelI 'garabIo parama kRpALudevanI karelI che. temAMthI koI bahAra pADI nathI, vicAra chejI. bAhya dRSTimAM jIvane taNAI javAno saMbhava jANI koIne ApavAmAM AvI nathI. 1. strInIti bodhaka garabAvaLI. zrImad rAjacaMdra AzramanuM prakAzana. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 upadezAmRta 112 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa tA. 12-29 saM. 1986 devAdhideva parama kRpALudeve je AtmA yathAtathya joyo che te ja jovAnI icchA, vRtti kartavya chejI. bIje kyAMya prema-prIti karavA jevuM che nahIM. he prabhu ! Apane ghanyavAda ApuM chuM ke A kALamAM Apane parapadArthathI, parabhAvathI mukta thavA icchA che; ane yathAtathya sanmukha draSTi che. tethI namaskAra che. A dIna dAsa "laghu ne paNa e yathAtathya svarUpanI bhAvanA bhavaparyata akhaMDa varto ! temaja sarvane e sivAya bIjuM kAMI kahevAnuM che nahIM. te gurukRpAthI saphaLa thAo ! 113 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa kArataka suda 5, jJAnapaMcamI, 1986 jIva anAdikALathI potAne svacchede, potAnI kalpanAe gharma ArAghavAnuM icche che te e ke mane satsaMga nathI; A karatAM huM satsaMgamAM hota to mane bahu lAbha thAta, evI kalpanAo ghaNA jIvAtmAone thaI Ave che. e ja mohanIyakarmanA saMkalpa-vikalpa jIva jANe ke "huM potAnI dayA ciMtavuM chuM; paNa te dayA nathI. potAnI dayA to puruSa devAdhideva sadgurue kahelI AjJA ghIrajathI samatAthI potAnA vikalpo baMgha karI te AvatA vikalpo bhUlI jaI ArAghavI te che. te AjJA pramANe ghIrajathI puruSArtha karavAmAM bhAva pariNAma lAvavAM. potAnI kalpanA e ke mane satsaMga hoya to ArAghanA bahu thAya ema ghArI potAnA udaya prArabdhane ghakko daI potAnI marajIesvacchede ghaNA jIvAtmA varte che. te jIvanI bhUla che. virahAdi, vedanIyAdinA udayamAM jIva gabharAya che. paNa pote kalpanAe kalyANa mAnI tema pravartatA jIvane vicAravuM ghaTe che. "jIva, tuM zIda zocanA kare, kRSNane karavuM hoya te kare." tevI samaja rAkhI je samatAbhAva ghAraNa karavo joIe te jIva karato nathI. je je kSetra pharasanA udayamAM hoya te pramANe samatAe kALa vyatIta karI tevA kALamAM bhAvanA UMcI-satsaMganI rAkhavI; paNa toDIphoDI nAkhI udayane ghakko daI utAvaLa karavA jevuM nathI. jeTalI utAvaLa teTalI sAMsata, ema jANI samatA, kSamA, sahanazIlatAe, cittanI prasannatAe vAMcavA-vicAravAnuM nimitta joDI zAMti pariNAme bhAvanA bhAvavI. jIve zuM zuM duHkha nathI vekyuM? karma udaya Avye jIvane sarva veThavuM paDyuM che. temAM ArtadhyAna thavA devA jevuM nathI. A vAta dhyAnamAM rAkhazo to AtmAne hitakArI, kalyANakArI che. manane laIne, kalpanAne laIne A badhuM che. kSetrasparzanA hoya tema kALa vyatIta thAya che. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73. patrAvali-1 114 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa kArtika vada 6, zukra, 1986 he prabhu ! have to koI prakAranI mamatA, moha, icchA, saMkalpa-vikalpa karavAnA bhAva nathI. tema chatAM pUrvanA karmodaye saMkalpa-vikalpa cittavRttimAM spharI Ave, gabharAmaNa thAya, game nahIM, vaLI vRddhAvasthA thaI gaI che, ane tenA kAraNe vedanIya karma Ave che te samabhAve devAdhideva parama kRpALu devanA vacanathI, tenA boghathI, jema bane tema samatA, kSamA, dhIrajathI sahana karavuM sAMbhare che. chatAM satsaMga vagara gamatuM nathI. jyAre jAgRtimAM bhAvanA pariName tyAre bIjuM bhUlI javAya che tyAM ThIka lAge che; paNa te to bahu vakhata rahetuM nathI ane upayoga bIjAmAM jato rahe che tyAM gamatuM nathI. bahAra draSTimAM cena paDatuM nathI ane koI jIvAtmA sAthe vAta karavI paDe te gamatuM nathI, thAkI javAya che. Ama thAya che tenuM zuM karavuM ? koI AtmahitakArI vAta karanAra hoya ane beThA beThA ke sUtA sUtA sAMbhaLIe to ThIka lAge. paNa A kALamAM tevI to jogavAI jaNAtI nathI. kRpALudevanuM vacana che ke A kALamAM satsaMganI khAmI che. kaMI goThatuM nathI. - AtmAno bogha sapuruSe kahelo je AtmA che teno nAza nathI ema nakkI che. chatAM moha mUMjhave che. A mUMjhavaNa kene kahevI ? sadgurunuM vacana che ke sAtamI narakanI vedanA vakhate sammata karata, paNa jagatanI mohinI sammata thatI nathI. Ama che. duHkha kene kahevuM ? he prabhu ! kaMI lakhI zakto nathI. A badhuM mohanIya karmanuM caritra che. 115 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa tA. 29-11-29, kArtika vada, 1986 azakti to eTalI che ke koI vastu letA mUktAM paNa zvAsa caDhI Ave che. prabhu ! kaMI cena paDe nahIM. Ama chatAM, he prabhu! aMtara-jIvanamAM amRta zrI paramakRpALu iSTa sadgurudeve reDyuM che tethI tathA prakAre sarva prasaMge, kALe vedana hoya che, te Apa prabhu jANo cho). prabhu ! aMtaramAM zrI paramakRpALunA boghe udAsInatA rahe che. ane A je ApaNuM svarUpa nathI evAM karma udayamAM AvyuM cena paDatuM nathI, paNa vedanI to dehAdino svabhAva che, prabhu ! bAkI je aMtara zrI paramakRpALudevanA boghe raMgAya te zuM anyathA thAya? na ja thAya. e to tathA prakAre tenuM vedana game te kALe paNa hoya ja, prabhu! 116 zrImad rAjacaMdra Azrama, agAsa poSa suda 6, 1986 kALano bharUso nathI. lIgho ke leze thaI rahyuM che. mATe sau sAthe maitrIbhAve, karuNAbhAve, pramodabhAve, madhyasthabhAve vartavuM, evI AjJA paramakRpALu devAdhidevazrInI chejI. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9x upadezAmRta "jJAna garIbI guruvacana, narama vacana nirdoSa; inakuM kabhI na chAMDiye, zraddhA zIla saMtoSa." he prabhu ! maLe tenI sAthe maLavuM ane dravya, kSetra, kALa, bhAvanI pharasanAe jema kALa nirgamana thAya tema saMtoSa rAkhIne vartavuM e bhAva che; zAthI ke ghAryuM thatuM nathI. "jA vidhi rAkhe rAma, tA. vidhi rahIe." gurukRpAe jema banavuM haze tema banI raheze. amAre to saunuM bhaluM thAo ema bhAvanA rahe che. he prabhu ! te Apa jANo cho. kALane bharUso nathI. manuSyabhava durlabha che. gabharAmaNa-akaLAmaNa AvI jAya che. koI vairAgyanI vAta karanAra hoya tyAre ThIka lAge che. prabhu ! kALa nirgamana karIe chIe. devAdhideva paramakRpALudevanuM zaraNuM eka AdhAra che. e pratyakSa puruSano bodha thayela te vacana sAMbhaLIe tyAre zAMti AvI sAruM lAge che. 117 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa mAha vada 8, guru, 1986 maraNa che ja nahIM. kalpanAthI, ahaMbhAva mamatvabhAvathI, bhrAMtithI bhUlyo che. te bhUlI sarunI AjJAe sAvaghAna thazojI. je jAya che te pharI bhogavAtuM nathI. dehamAM jaNAtuM duHkha tethI kAMI hAni nathI. tethI AtmA niHzaMka bhinna draSTA sAkSI che). te sadgurue joyo che. te zraddha chuM, mAnuM chuM. bhavobhava e mAnyatA ho ! 118 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa phAgaNa vada 8, 1986 A zarIra saMbaMghamAM vRddha avasthAne laIne divase divase kaMI kaMI raMga badalAya che. jANe ke have deha chUTI jaze. paNa dehano saMbaMgha pUrNa thatAM sughI-jyAM sudhI jarA avasthArUpI heDamAM rahevuM thaze tyAM sudhI bAMdhelI vedanA bhogavatAM kALa jaze. paNa parama kRpALu devAdhidevanA zaraNathI te sadgurukRpAe temanA zaraNamAM, temanI AjJAmAM, temanA boghamAM, tenI smRtimAM kALa jAya che, bhAva rahe che tethI saMtoSa mAnI kALa nirgamana karuM chuM. gabharAmaNa, mUMjhavaNa vRddha avasthAnAM bAMghelAM vedananuM gurupasAthe jema bane tema samabhAve vedavuM thAya che. 119 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa vaizAkha suda 7, maMgaLa, 1986 jIva anaMtA kALacakrathI mithyA ajJAnathI bhramAI bhUlathApa khAto Avyo che. huM koNa chuM? kyAMthI Avyo? tenuM bhAna nathI. temaja AtmAnuM bhAna bhUlI jIva mohanIya karmanA udayathI Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-1 75 viSayakaSAya ane rAgadveSathI sukhaduHkha mAne che te badhuM khoTuM che, ema jIve jANyuM nathI ane baMghanathI mukta thayo nathI. ajJAnane laIne anaMtakALa gayA chatAM hajI jIve potAnI kalpanAe sukhadukha mAnI, gharma-adharma potAne svacchede samajI paribhramaNanuM kAraNa sevyuM che, seve che ane sevaze ema tIrthaMkarAdike kaheluM che. manuSya bhava durlabha che; temAM vaLI durlabhamAM durlabha samyatva pAmavuM durlabha che. prathama to jIve sadvartana-sadAcAra sevavA ane jema bane tema rAgadveSa ochA karavA. tenuM kAraNa sarva prANI pratye vinayI thavuM te che. jIve potAnA doSa anaMta che te joyA nathI; ane paranA doSa bhaNI draSTi jAya che tyAM te ja doSa potAmAM ja Ave che evuM jIve jANyuM nathI. jo doSa mUkIne guNa jue to tenAmAM guNa Ave. tema nahIM thavAnuM nimitta kAraNa asatsaMga che. joke jIva sukhaduHkha, zAtAazAtA paravaze bhogavato Avyo che, ane bAMdhyAM te bhogavavAM to paDe che; paNa samabhAve sahana thatuM nathI-satsaMganI khAmI che. dehanI zAtAne mATe jIva potAnI kalpanAe sukha karavA jAya che te duHkha thaI paDe che. jIve zuM duHkha sahana karyuM nathI te vicAratAM narakAdi anaMtavAra bhogavyAM jaNAya che. saMkalpa-vikalpa, mAThAM pariNAma-ArtadhyAna, raudradhyAna, ratiarati-AvI javAthI potAnI kaI gati thaze te vicAramAM jIvane AvatuM nathI. koI jIva duHkha de che te to ApaNo mitra che, karmabaMghanathI choDAve che, paNa tyAM sahanazIlatA rahI zakatI nathI. pUrvanAM bAMdhelAM karma atyAre samabhAve, samatAe nahIM vede to pAchAM vaghAre karma baMghAI teno udaya paNa Avaze tevI bIka lAgatI nathI. kAM to zuddha AcaraNa, sadvartana, japa-tapa-dAnAdika kriyArUpa sArAM karma jIva potAnI kalpanAthI kare che paNa te badhuM baMdhanakAraka thaI paDe che; potAno svachaMda rokI koI satsaMga-samAgamane joge je kaMI dAnAdi kare te AtmahitArtha che. - nijaIde jIva karyA kare che e moTI bhUla che. lAbha-alAbha viSe jIve vicAra karyo nathI. prANI mAtra sukhane cAhe che. paNa sukha kema thAya te jo satsaMge samajIne karyuM hoya to hita che. A to jIve ema jANyuM che je "huM samajuM chuM, huM karuM chuM te ThIka che ane kAMIka sUkSma mAna kaSAyane laIne gharmane nAme kare che ne baphamamAM rahe che. jIve paravaze tiryaMca AdinAM ghaNAM duHkha bhogavyAM che. dehanI jatanA, sukhane mATe jIva amUlya satsaMgane hAni pahoMcADI dehanI zAtAne mATe, zAtAzIliyApaNAnA kAraNe davAdika paricaya ghaNA kare che. paNa bAMdhyAM emAMthI kAMI ghaTatuM nathI ane bhogavyA vagara chUTako nathI. jo ATalo manuSya deha AtmArthe gALe, satsaMganA joge AyuSya jAya to keTalA badhA lAbhanuM kAraNa che, te kAMI vicAramAM AvyuM ja nathI. kaLikALa mahA viSama kALa che. temAM je je AtmAnA hitane mATe hoya tenI kALajI khAsa rAkhavA jevuM chejI. Apa samaju cho, jIvAtmA rUDA cho, pavitra cho. jIvAtmA karmane AdhIna rahI, manuSya bhava pAmI, bAMdhyAM karmathI chUTavAno vicAra nahIM kare to pachI bIjA bhava kevA thaze te vicArI atre jema bane tema samatA, kSamA, ghIraja, sahanazIlatA kartavya che. mAro sAkSAt AtmA che ema jANI, vicArI cittane prasannatA thAya evA udgAro, aMtara bhAva sArA karavA; paNa bAhyanA uparanA dekhAvarUpa bhAva kartavya nathI. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta have pati sAthe kema vartavuM te vicArazo. potAnA patine paramezvarabuddhie vicAravA. temano vinaya, vaiyAvacca sAcavI temanA cittane prasannatA thAya tevAM vacanathI saMtoSa karavo ane temanA cittamAM kAMI paNa kheda na thAya tema karavuM. jo kAMI temane kheda hoya to temAM bane to bhAga levo. te mahA tapanuM kAraNa che. A jIvane khedanuM kAraNa mUkavA jevuM che. "paMkhInA meLA', "vana vanakI lakaDI', koI koInuM che nahIM. tema atyAre je kAMI banI Ave te, potAne samajavA jevuM che te, to AtmArtha che. te sivAya bIjuM kartavya nathI. vaghAre zuM lakhavuM te sUjhatuM nathI. vaLI bAhyavRSTi je je jue che te AtmA nathI ane AtmAne to khAsa jANavAnI jarUra che. temAM jIvane khAmI zuM che? te vicAravA jevuM che. te e che ke boghanI khAmI che. zarIranI zAtAne icchIne, potAnI kalpanAne laIne jIva satsaMga meLavI zakyo nathI. AyuSyano bharoso nathI. kSaNabhaMgura deha che. AkhuM zarIra rogathI ja bharela che. tyAM zuM kahevuM ? puruSArtha kartavya che. temAM vigha karanAra pramAda, ALasa ane potAnI kalpanAthI satsaMga karavAnuM banI AvyuM nathI te. A manuSyabhava pAmIne to eka sadgurunI oLakhANa karI tenI AjJAnI bhAvanAe kALa vyatIta karavAnI jarUra che. "bApA, gho, jhANAtavo ' zrI tIrthakarAdike jIvano uddhAra thavAne mATe "dAna, zIla, tapa ane bhAva' kahelAM che te potAnI kalpanAe je kAMI kare che te baMdhanarUpa thaI paDe che. tenuM svarUpa samajAyuM nathI. jo tenuM svarUpa samajAya te jIvane samyakta pAmavAno poSa thAya chejI. bAkI to sau sAdhana baMdhana thayAM' chejI. aho ! jIva, cAhe paramapada, to ghIraja guNa ghAra; zatru-mitra aru tRNa-maNi, ekahi dRSTi nihAra. 1 vitI tAhi visAra de, AgekI zugha le; jo banI Ave sahajameM, tAhimeM citta de. 2 rAjA rANA cakradhara, hathiyanake asavAra; maranA sabako eka dina, apanI apanI vAra. 3 kahAM jAye, kahAM Upane, kahAM laDAye lADa; kyA jAnuM kisa khADameM, jAya paDeMge hADa! 4 jainagharma zuddha pAyake, varatuM viSaya kaSAya; eha acaMbA ho rahyA, jalameM lAgI lAya. 5 samakitI rogI bhalo, jAke deha na cAma; vinA bhakti gururAjakI, kaMcana deha na-kAma. 6. jJAnIkuM vismaya nahIM, paraniMdaka saMsAra; taje na hastI cAla nija, bhUMkata zvAna hajAra. 7 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-1 120 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa saM. 1986 zAMti, samatA, kSamA, dhIraja, sahanazIlatA te sadgurunI AjJA chejI. e bhAvanAe zuddha bhAvamAM vRtti, mana sthira thAya tema kartavya chejI. bIjuM badhuM bAhya bhUlI javA vicAra karavo. maMtra sahajAnmasvarUpa paramaguru AtmA che tene yAda lAvI smRtimAM jAgRta rahevuM. AtmA che, draSTA che, kartA che, bhoktA che, mokSa che, mokSano upAya che. te sadguru paramakRpALu devazrIe jANyo che, joyo chejI. te AtmAnI satsaMgathI zraddhA thaI che tene mAnuM bAkI parabhAva, bAhya AtmAthI mukta thaI aMtarAtmAthI paramAtmAne bhajuM chuM, bhAvanA karuM chuM, te bhavaparyata akhaMDa jAgRta raho ! jAgRta raho ! eTaluM mAguM te saphaLa thAo, saphaLa thAo ! zAMtiH zAMtiH zAMtiH "dilamAM kIje dIvo mere pyAre, dilamAM kIje dIvo." 121 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe.agAsa tA. 7-7-30 jJAnI puruSanAM vacanomAM vRSTi-aMtaradraSTi-nahIM mUkatAM A jIve laukikavRSTie sAmAnyapaNuM karI nAkhyuM che, tethI AtmabhAva spharato nathI. satsaMga e eka amUlya lahAva manuSyabhavamAM levA yogya che. satsaMganI jarUra che. tethI karIne manuSya bhavamAM samyatvano apUrva lAbha thAya che. anaMtakALathI jIve A saMbaMdhI vicAramAM lIdhuM nathI; ane "huM Ama karuM chuM; Ama karuM" ema jIvane ahaMmamatvapaNuM varte che. gaphalatamAM jaze to pachI punaH punaH pazcAttApa thaze. cetavA jevuM che. vaghAre zuM kahevuM ? Apa guNI cho. ame to A patrathI Apane smRti ApI che. kAMI svArtha mATe nahIM, paNa AtmAne mATe, nispRhIpaNe nisvArthapaNe Apane jaNAvavuM thayuM che. manuSyabhava pAmI kALajI rAkhavA jevuM che. hajAro rUpiyAvALo rUpiyA mATe saMsAramAM vyavasAya ghaMghAmAM jAya che, Ave che, te pANI valovavA jevuM che. kALano bharoso nathI, "lIgho ke leze" thaI rahyuM che. A jIva kayA kALane bhaje che te vicAravA jevuM che. te gharmamAM jAya che ke bIjA bhavabhramaNanA nimitta kAraNamAM jAya che? te jo samajAya to A jIva kaMI vicAramAM le. baphamamAM gAphala rahevA jevuM nathI. saMsAranA vyavasAyanA kAmamAM potAnuM ghAryuM thAya tema nathI mATe vicAravAnane vicAravA jevuM che. 122 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa tA. 22-8-30 bhedajJAnanI jarUra che. paraMtu potAnI samajaNa, kSayopazamathI agara nyAyanIti sat viSayanI bhASA sAMbhaLI potAnA anubhavamAM potAthI mAnI levuM thAya che tene zrI tIrthakarAdike mithyA mAnyatA Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 upadezAmRta kahelI che ane tene mRSA kahyuM che, te vicAravA jevuM che. jJAnIoe mahA jJAnI puruSe anubhaveluM tene satya kahyuM che. te yathAtathya che. te viSe AtmArthIne khAsa lakSamAM levA jevuM che). AtmasvarUpanA gaveSI, khapI je AtmA thaI gayA che temaNe Ama darzAvyuM che : "tAharI gati tuM jANe ho deva, smaraNa bhajana te vAcaka yaza kare." joke upayoga vagara AtmA nathI; paNa je jJAnInA upayogamAM kAMI ora ja samajAyuM che, anubhavAyuM che te pratijJApUrvaka kahuM chuM ke rAga, dveSa, ajJAnathI rahita evo AtmA draSTA bhinnapaNe joyo che te AtmAne namaskAra che. vaLI koI jIvAtmAe yathAtathya AtmA anubhavyo nathI; paNa tene jJAnInA anubhavelAnI mAnyatA-zraddhA thatAM paNa samyakatva kahevAya che. A vAta koI aMtaranI mAnyatAnA bhAvathI niHspRhIpaNe kahevI thAya che. jo jJAnI che tene ajJAnI kahevAmAM Ave, zraddhavAmAM Ave, mAnavAmAM Ave topaNa bhUlabharyuM jokhama che. to have madhyastha rahI je yathAtathya che te mAnya che, evA vicAramAM bhAva lAve to te bhUlabharI vAta kahevAya? have kartavya kema che ? yathAvasare samAgame-satsaMge AtmArthIe vicAravuM joIe ema samajAya che. potAnI kalpanAe ane potAnI mAnyatAo pravartI jIva anAdi kALathI rakhaDyo che. "zrImad rAjacaMdra'mAMthI hAthanoMgha 1 mAM AMka 37 mo vicAravA bhalAmaNa che. gurugamanI jarUra che. temAM bothipuruSanA boghanI jarUra avazya che. "pAve nahi gurugama binA, ehi anAdi sthita" evuM vacana jJAnInuM che te paNa vicAravA yogya chejI. 123 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa tA.26-8-30; saM. 1986 "vRttine rokajo' evuM moTA puruSonuM vacana sAMbhaLyuM che te camatkArI che; AtmAne parama hitakArI che. 124 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa tA.8-8-30, zrAvaNa suda 4, saM. 1986 sazraddhAmAM puruSArtha kartavya che; tene badale baphamamAM ane samajAyuM che, jANyuM che' evI bhUlamAM vahyo jAya che. te viSenI ciMtanA kALajI meLavavA satsaMga vizeSa vizeSa karI ArAghavo. viSayakaSAyamAM icchA, saMkalpAdi dorAya te asatsaMga che. tethI koI satu puruSanA vacanAmRtanA vicAramAM jIvana jeTaluM bane teTaluM gALavuM kartavya che. jIvane kALano bharoso nathI. durlabhamAM durlabha jogavAI atre sahaja maLI tenI ciMtanA AtmAnI bhAvanA-mAM ghaNo vicAra levA yogya che. manuSyabhava durlabha che. roga sahita kAyA hoya to paNa manuSyabhava kyAM che? brahmacarya moTuM sAdhana che. aMtaranI vRttio rokavI te brahmacarya chejI. samaye samaye jIva marI rahyo che. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-1 79 125 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa bhAdaravA vada 1, maMgaLa, 1986 he prabhu! sadgurunA zaraNathI anya kaMI icchA nathI ane rAkhavI nathI. tenI kRpAthI enI zItaLa chAyAmAM sarva zAMti varte che jI. enuM ja yogabaLa sarva kare chejI. amArAthI kaMI banI zake tevuM nathI. he prabhu A AzramanI je vyavasthA thaI che te enI kRpAthI enA yogabaLe banyuM che. mArI alpamatithI kaMI ghAryuM thayuM nathI. he prabhu! mane to ema lAgyuM ke badhuM pAMsaruM dekhAvamAM AvyuM. AgaLa upara kema thaze ke kema nahIM e vRddha avasthAne laIne mana pAchuM ja vaLatuM gayuM che. divase divase mRtyu sAMbharavAthI "he jIva! AtmAmAM bhAva rahe to sAruM' ema thayA kare chejI. 126 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa tA. 29-9-30 ghana, paiso, kuTuMba parivAra vagere kAMI icchavA yogya nathI. tathA moTuM vrata brahmacarya che te hAthamAM AvI gayuM che tene viSe kazA vikalpa karyA vagara, koI prakArano ahaMkAra karyA vagara te pALavAthI mahA lAbhanuM kAraNa bhagavaMte jaNAvyuM che. zuM thaze ? kaI gati thaze ? vagere saMbaMghI kAMI vikalpa karavA yogya nathI. vRtti rokI smaraNamAM rahevuM e tapa che, e ja gharma che. satparuSArthamAM rahevuM. manane laIne badhuM che. bAMdhyAM te jAya che tyAM gabharAvA jevuM che ja nahIM. AvyAM te jAya che; temAM kSamA-sahanazIlatAthI AnaMda anubhavarUpa AMkhathI juo. sapuruSanA boghe savicAra dhAra ughADI jJAnacakSue aMtaryAmI bhagavAnanAM darzana karo. "samaye poyama mAM mag' samaya mAtrano pramAda kartavya nathI, te vicArathI samajavAnI jarUra che. " kara vicAra to pAma" e jJAnInuM vacana che te satya chejI. 127 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa poSa suda 4, budha, 1987 "vidyuta lakSmI prabhutA pataMga, AyuSya te to jaLanA taraMga; puraMdarI cApa anaMgaraMga, zuM rAciye tyAM kSaNano prasaMga ?" "bhoga bure bhavaroga baDhAve verI hai jaga jIke; berasa hoya vipAka samaya ati, sevata lAge nIke; vaja agni viSaseM viSadharaseM hai adhike duHkhadAyI; gharma-ratnake cora prabala ati durgati-pattha sahAyI. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta moha udaya yaha jIva ajJAnI bhoga bhale kara jAne, jyoM koI jana khAya ghatUrA, so saba kaMcana mAne; jyAM jyAM bhogasaMyoga manohara manavAMchita jana pAve, tRSNA nAgiNI tyAM tyAM ke lahara lobha viSa Ave." (pArzvapurANa) dehathI AtmA bhinna che, arUpI che. "zrI sadgurue kahyo che evA nigraMtha mArgano sadAya Azraya raho. huM dehAdi svarUpa nathI ane deha, strI, putrAdi koI paNa mArAM nathI. zuddha cetanya svarUpa avinAzI evo huM AtmA chuM, ema AtmabhAvanA karatAM rAgadveSano kSaya thAya." ATalo bhava AtmArthe jo jIva gALaze to anaMta bhavanuM sATuM vaLI raheze. upayoga e AtmA che. ane AtmA e jJAna-darzanacAritramaya gharmasvarUpa che. kSaNe kSaNe vRtti palaTAya che te vRttine rokavI; mana, citta, vRtti parabhAvamAM jatI AtmabhAvamAM lAvavI. zuddha bhAvamAM puruSArtha kartavya che. pramAda vairI che. zubha rAga ane zubha yoga (mana, vacana, kAyA) nAM pariNAma rAkhavAthI svargagati ke puNya thAya che. azubha rAga ke azubha jogathI pApa baMghAya che, aghogati thAya che. evA khoTA bhAva na karavA. vilo na mUkavo. huM asaMga chuM. ATalo bhava pUrvanA udayathI puNyanA joge jo vrataniyama jIvanaparyaMta pALI sat zIlamAM gaLAze to jIva nikaTabhavI thaI, samyatva pAmI anaMta sukhane prApta thaze. mATe manano bhAva AtmAmAM lAvavo. Avo joga pharI pharI maLavo durlabha che. cetavA jevuM che. eka vAra paramAtmAnuM nAma mAtra levAya to koTi bhavanAM pApano nAza thaI jAya che. tethI cetIne smaraNa karavA yogya che. samyak darzana, samyaka jJAna ane samyaka cAritrarUpa ratnatrayanI ArAghanA traNa lokanuM aghipatipaNuM prApta karAve che, paramAtmapada prApta karAve che. dravya, kSetra, kALa, bhAva anusAra, paradezamAM pUrvanA udayakarmathI jIvAtmAne annajaLa pANInI pharasanA hoya che. dUra deza hoya to paNa te viSeno vikalpa lAvI ArtadhyAna, raudradhyAna, kheda kartavya nathI. jo potAnA bhAva cokhkhA rAkhe to dUra che te pAse che. nahIM to pAse che te ya dUra che. "(1) prajJA (viveka) e tattvajJAnanuM lakSyabindu che. (2) namratA-e daivI guNa che. namratAno prabhAva ora che, sarvazaktimAna che. (3) zAMti-jenAmAM akhaMDa zAMta vRtti nathI tenAmAM satyano vAsa nathI. (4) je koInuM bagADe nahIM tene bIka kevI hoya? (5) dareka gharmano uddeza nirmala aMtaHkaraNa rAkhavuM te che ane tethI ja IzvarI jJAna pamAya che. nAnA bALaka jevA nirdoSa hRdayanA thAo. (6) AdhyAtmika jIvana gALavAthI aghama vAsanA vaza thaI zake che. (7) tiraskAra, svArthavRtti ne zokane jarAye Azaro Apazo nahIM. (8) pUrNa zraddhA, jJAna, pUrNa zAMti e ja svarganuM rAjya che. (9) he Atman ! tAruM sanAtana aMtaranuM sattva cAlu kALamAM ja batAva. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-1 81 (10) vRDha thAo. eka nema rAkho; tamAro nizcaya haMmeza sateja karo. saghaLA saMdeha, AvaraNa ane AvaraNakAraNa dUra karo ane apUrva zraddhApUrvaka vivekanA upadezo amalamAM mUko. (11) lAkho IMTo vaDe zahera baMdhAya che, tema lAkho vicAro vaDe cAritra--mana baMdhAya che. dareka jIvAtmA potAnI jAtano ghaDanAra che. (12) je jIvAtmA potAnA manamAM pavitra ane umadA vicAro ThasAve che tene ja uttamottama sukha AvI maLe che. (13) je manuSya potAnI AsurI vRtti sAme bedhaDaka Ubho rahI zakato nathI te tyAganA khADAkhaiyAvALA zikharo para caDhI zakaze nahIM. (14) dRSTi tevI sRSTi. (15) bhalA thAo ane bhaluM karo, e ja gharmano sAra che. (16) paramapada ane kRpAnidhi AjJAMkita sevakanI rAha jue che.'' kSaNe kSaNe mRtyu smRtimAM lAvavA jevuM che. A patrikAmAM lakhela potAne dhyAnamAM rAkhavA lAyaka chejI. OM zAMtiH zAMtiH zAMtiH 6 128 prArabdha-anusAra je bane te samabhAve joyA karavA jevuM che. kALa paMcama--kaLi kALa che. tenI pravRttimAM AgaLa paDI khoTI thavA jevuM nathI. harSazokanA pravAhamAM nahIM taNAtAM ghIraja, kSamA, sahanazIlatA, zAMti, khamI-khUMdavuM e uttama guNono Azraya laIne dharmadhyAnanI bhAvanA niraMtara kartavya che. maraNa saMbhArIne roja pavitra sadAcaraNamAM pravartavA puruSArtha kartavya chejI. OM zAMtiH zAMtiH zAMtiH zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa poSa suda 8, ravi, 1987 129 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa poSa vada 11, budha, makarasaMkrAMti, 1987 tA. 14-1-31 "sahaja milA so dUdha barAbara, mAga liyA so pAnI; kheMca liyA so rakta barAbara, gorakha bolyA vANI. 1 suno bharata, bhAvi prabaLa, vilakhata kahe raghunAtha; harSa-zoka, hAni-vRddhi, yaza-apayaza vidhihAtha.''2 nathI gharyo deha viSaya vadhAravA; nathI gharyo deha parigraha dhAravA.'' Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta AtmA ekalo ja che; ekalo Avyo che ane ekalo javAno che. samaye samaye paryAya badalAya che, tene jJAnIo bhava kahe che. temAM vikalpa karavAthI baMdha thAya che. mATe paryAya tarapha draSTi nahIM detAM 'AtmA jovo' ema jJAnInuM vacana chejI. potAnI kalpanAe mAnavuM ke Ama hoya to ThIka vagere vikalpothI klezita thavuM yogya nathI. potAnI kalpanAthI kalyANa thanAra nathI. 82 "manane laIne badhuM che'; tyAM gabharAvA jevuM che ja nahIM. AvyAM te jAya che. temAM kSamA, sahanazIlatA, AnaMda-anubhavarUpa AMkhathI juo. satpuruSanA bodhe sadvicAra dvAra ughADI jJAnacakSue aMtaryAmI bhagavAnanAM darzana karo. 'samaya goyama nA pamAD'--samaya mAtrano pramAda kartavya nathI. te vicArathI samajavAnI jarUra chejI. 'kara vicAra to pAma' e jJAnInuM vacana che te satya chejI. Apa to samaju cho. je badhuM mUkavAnuM che te badhuM bhUlI javA yogya che; ane je smaraNa karavA yogya che, tenuM vismaraNa thAya che teTalI khAmI chejI. "uttamA svAtmaciMtA svAt, madhyamA moviMtanA / adhamA kAmaciMtA syAt paraciMtA'dhamAdhamA // "1 "sujJeSu ivahunA ?' 'caturanI be ghaDI ane mUrakhano janmAro' e kahevata pramANe TUMkAmAM cetI javA jevuM chejI. zAMti-samAdhimAM samabhAve vakhata vitAvavA vinaMti chejI. sva ravajIbhAI have kyAM che ? 52vaze jIve ghaNuM veThyuM che. paNa samajaNapUrvaka samabhAvathI viyoga sahana thAya to te paNa parama kalyANanuM kAraNa che. vItI tAhi visAra de, AgekI zudgha le, jo banI Ave sahajameM, tAhimeM citta de. gaI vastu zoce nahIM, Agama vAMchA nAMhI, vartamAna varte sadA, so jJAnI jagamAMhI.'' 130 OM zAMtiH zAMtiH zAMtiH zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa tA. 25-2-31 jo bAharI hai vastuoMve haiM nahIM merI kahIM, usa bhA~ti ho sakatA kahIM, unakA kabhI maiM bhI nahIM. yoM samajha bAhyADaMbaroko choDa nizcita rUpaseM, he bhadra, ho jA svastha tU, baca jAyagA bhavakUpase.' dAsabhAvanI bhaktie dIna sadgurubALanI araja e che ke gurubhAva vedAto nathI ane dIna dAsabhAve bhaktipUrvaka tenI AjJAe vartavAnI icchA, bhAva rahyA kare che. te AjJA uThAvAtI nathI Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-1 83 teno kheda che, tyAM sudhI gurubhAva aMtarathI mAnavAnI icchA nathI. jyAM sudhI te dazAne pAmavAnI icchA varte che tyAM sudhI tene, te nahIM-cogyatAne yogyatA kema kahI zakAya? mATe jema yathAtathya che tema jJAnIe jANyuM che. te dazA devAdhideva parama kRpALudevanI che, te niHzaMka che. tene bhajuM chuM. tenA guNagrAma mATe tathA bIjA mumukSu AtmArthI bhAvika jIve bhaktibhAve karavA yogya che tathA namaskAra karavA yogya che. ane potAnI kalpanAe chAzane dUgha kahevuM te potAno svaccheda gaNAya. te sadgurunI bhaktimAM sAcuM sarva AvI jAya che. sAcI sajIvanamUrtirUpa agnithI sarva pApa nAza pAme che. te sat pagalAmAM sau AvI ja jAya che. "sarva jIva che siddha sama, je samaje te thAya; sagujJA jinadazA, nimitta kAraNa mAMya." -zrI Atmasiddhi OM zAMtiH zAMtiH zAMtiH 131 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa tA. 30-3-31; caitra suda 11, soma, 1987 "jJAna vinA kriyA avagAhe, kriyA vinA mokSapada cAhe; mokSa vinA kahe ama sukhiyA, so jAno mUDhanameM mukhiyA." "vItarAga-zAsana viSe, vItarAgatA hoya; jahAM kaSAyakI poSaNA, kaSAya-zAsana soya." "tanaghara sukhiyA koI na dekhiyA; je dekhiyA te dukhiyA re !" "kAyAnI visArI mAyA, svarUpe zamAyA evA nirjhanthano paMtha, bhava-aMtano upAya che." lagabhaga soeka mANasa AMbela (AyaMbila) tapamAM pravarte chejI, te sahaja jANavA lakhyuM che jI. tapoghana mahApuruSone pratApe Azrama paNa tapovana banI rahyuM che. satsaMgano acaLa pratApa sakaLa jagatanuM kalyANa kare. "pudgala-khala saMgI pare, seve avasara dekha; tanuzakti jema lAkaDI, jJAnabheda pada lekha." 132 zrImad rAjacaMdra Azrama, agAsa caitra vada 0)), zukra, 1987 vijJapti ke Apane samAdhi-zAMti-bhAvanA vicAre vartavuM kartavya che. jIvane vilo melyA jevuM nathI. jarA vIlo melyo hoya to satyAnAza khodI nAkhe ema che. teno bharoso vizvAsa rAkhavA jevuM Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 upadezAmRta nathI, ema vicArI jAgRti, smRti, phuraNAthI AtmAne poSaNa ApavuM kartavya che. vRtti, manane vibhAva-parabhAvamAM jatAM rokI, AtmabhAvamAM lezo, AtmAnI vicAraNAmAM rahezo. koI udayakALe vyavasAye kAmaprasaMge parabhAvamAM vRtti jAya che tene thoDAmAM patAvI jema bane tema potAne sadvartanamAM AvavuM athavA bIjAne gharmanI vAta karavAnuM rAkhavuM. paravAtanA vyavasAyamAM koI caDI jAya tethI maraDI te sadhyavasAyamAM nA Ave to ApaNe manathI sadvartana smaraNamAM vartavuM, paNa temAM taNAI na javuM. ghIrajathI kALa paripakva thAya che. jenI draSTi sanmukha che tenuM sAruM ja thaze. jenI yogyatA che, sanmukha draSTi che, tene jarUra maLI Avaze e niHzaMka mAnajo. Apa guNI cho. ghIrajathI e ja sandharmanI bhAvanA sivAya bIjuM kAMI nahIM icchavuM. evuM dhyAnamAM samajamAM rAkhazo. gurukRpAe sarva sAruM thaze. koI vAte gabharAvA jevuM che nahIM. 133 zrI aMgherI, tA. 19-5-31 jeTha suda 1, maMgaLa, 1987 vicAravaMta bhAvika AtmAe jJAnI sadguru sapuruSanAM vacanAmRta bogha smRtimAM lAvI jethI Atmahita thAya ane karmanI nirjarA thavAnuM nimitta thAya tema jAgRtipUrvaka svavicAramAM bhAva, pariNAma, ghIraja, samatA ghAraNa karavAM. sahanazIlatA kartavya che. to e pUrvanA karmathI mukta thavAno lAbha thaI bIjo baMdha thato nathI. A vAta vicArI, potAnI mati-kalpanA ane svacchaMda rokI eka sapuruSa zrI sadgurudevano satsaMgamAM bogha thayelo te boghanI koI mahApuNyanA joge koI saMtasamAgame pratIti, ruci, AsthA eTale zraddhA thAya to A manuSyabhava pAmyAnuM saphaLapaNuM che. te saMganuM phaLa kadI thayA vinA rahevAnuM nathI. e avazya jANavuM, niHzaMka mAnavuM. te pratIti rAkhI vartazo to Apane AtmahitanuM moTuM pUrva nahIM thayeluM evuM kalyANakArI kAraNa thaze, ane vedanI vedanIne kALe kSaya thaze. kAMI gabharAvA jevuM nathI. bhagavaMte manuSyabhava durlabha kahyo che. temAM eka samyaka boghabIja pAmavAno apUrva evo khAsa avasara-Aryadeza, manuSyapaNuM, satsaMga ane kharA boghanI jogavAI maLavI-durlabha che. mATe cetavA jevuM che. A bhavamAM khAsa kALajI rAkhavA ane zraddhA karavA jevuM che. te vinA anaMtavAra janma, maraNAdi duHkhonAM kAraNo A jIve sahana karyA che. Akho loka trividha tApe baLyA kare che, ema vicAravuM ghaTe che. te svapnavat che, nAzavaMta che. koI koInuM duHkha levA samartha nathI. mahApuNyane joge maLelI yathAtathya gharma pAmavAnI sAmagrI te baphamamAM na jAya te mATe bhAvika AtmArthI AtmAnA vicAramAM hoya che. maMtra-smaraNa, bhakti, vAMcavA-vicAravAno prasaMga banAvavo yogya che. nimitte karIne sAruM thAya che ane nimitte karIne khoTuM thAya che. mATe sAruM nimitta bhaktibhAvanuM rAkhavuM yogya chejI. citta, mana, capaLa prakRtinI vRttine rokavI yogya che. OM zAMtiH zAMtiH zAMtiH Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali - 1 85 134 zrImad rAjacaMdra Azrama, agAsa tA. 18-6-31, aSADa suda 2, guru, 1987 duSamakALa che. temAM ghaNA jIvanuM kalyANa thaze--eka zraddhAe; je kaMI kartavya che te sapuruSanI draSTie karavA yogya che. zraddhA-kuzaLatA thAya tevuM, guru kRpALunA yogabaLathI zAsana atre vartaze. kALa bahu phITaNa Avyo che. paNa AtmArthIne vairAgyanuM nimitta banI jAya tevuM sanAtana jaina zAsana jayavaMtuM, zAzvatuM che. tethI pAMcamA ArAnA cheDA sudhImAM ghaNA jIvanuM kalyANa thAya tevuM che, hita thAya tevuM che. zuM lakhuM? kahyuM jAya tema nathI. eka A jIvane jema bane tema zraddhAnA baLanuM bahu poSaNa karavA jevo avasara Avyo che. karavuM, karAvavuM ane anumodavuM kartavya che. samaye yama nA paHIT' te koI camatkAra che, sAna che. e adbhuta che ! temAM mukhyamAM mukhya zraddhA che. teno lAbha ghaNA satsaMga ane samAgame boghanA nimitte kAraNe thAya, tevuM samajAya che. Apa to DAhyA cho. Apane zuM lakhuM? mATe jema bane tema cetAya tema kartavya che. AyuSyano bharoso nathI. lIgho ke leze thaI rahyuM che. kALa gaTakA khAI rahyo che. to A jIva kayA kALane bhaje che te vicAravA jevuM chejI. rahasya zabda koI gUDha, UMDo che kharo ! Apa vicArazo. eka samyakatva A kALamAM yogyatAe ghaNA jIvone prApta thAya tevuM to bane tema . ane e avasara pharI pharI maLavo durlabha cheja. jo ATalA bhavamAM enA ja viSe mana, vacana, kAyAthI bhAva pariNAma prabaLa thaze to AtmahitakArI che, kalyANakArI che. zuM lakhuM? janma, jarA, maraNa, roga, vyAdhi, pIDAthI Akho loka trivigha tApe baLyA kare che. "anAdi svapnadazAne lIdhe utpanna thayelo evo jIvano ahaMbhAva-mamatvabhAva te nivRtta thavAne arthe" je sadgurue sAna karI che te "svapnadazAthI rahita mAtra potAnuM svarUpa che, ema jo jIva pariNAma kare to sahaja mAtramAM jAgRta thaI samyagdarzanane prApta thAya." e niHzaMka mAnavuM yogya che, kartavya che. svacchaMda, pramAda zatru, verI che; tethI jIvanI bhUla thAya che. A jIvano ja vAMka che. A gUDhArtha satsaMge bahu vicAravA jevo che. temAM prazna thAya evuM che ke pramAda ane svaccheda kyAre gayA kahevAya te vAta vicAro. dRDha samakitI puruSa thoDA che, mATe satsaMganA yoge jAgRta thavuM kartavya che'. A patrikA Apane bheTa dAkhala jaNAvI che. "paraprema-pravAha baDhe prabhuse, saba Agama bheda suura base; vaha kevalako bIja jJAnI kahe, nijako anubhI batalAI diye." sAmAnyapaNuM, laukikapaNuM jIvane kartavya nathI. sadgurunAM vacanano Azaya A patramAM hoya te AtmArthe dhyAnamAM levo kartavya che'. A bhAvika AtmAne mATe chejI. 1. pralaya jevo Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ UE upadezAmRta 135 - zrImad rAjacaMdra Azrama, agAsa tA. 21-8-31, zrAvaNa, 1987 "nathI gharyo deha viSaya vadhAravA, nathI gharyo deha parigraha ghAravA." -zrImad rAjacandra Akho loka vivigha tApathI baLI rahyo che. kyAMya zAMti nathI. mAtra sasvarUpa Ata puruSa zrI sadguru parama kRpALudeva zrImad rAjacaMdra prabhu ke teno draDha nizcaya jene varte che evA jJAnInA Azrito ja te trividha tApathI dUra rahenArA che. eTale samyajJAna, samyagdarzana ane samyaka cAritrarUpa ratnatrayanI prApti je puruSoe karI che, tenI zraddhA je koI saMte karelI che, tenA samAgamathI je sadganA upara zraddhA thaI tevA samyavRSTi puruSo ja baLatAmAMthI bacyA che, ane bacAvavA jevuM temaNe ja jANyuM che. tema ApaNe paNa te saMte mAnyA che te ja mAnavA yogya che. bIje draSTi rAkhavA yogya nathI. potAnI kalpanAthI jIva rakhaDyo che. mATe te saMte mAnyA che te ja mAnavA yogya che. tethI AghuMpAchuM potAnI kalpanAthI mAne to bhUlabharyuM che, ema jANajo. mATe te saMte kahelA upara ja prema bhAva bhakti karavA yogya che. temanA ja guNa gAvA. bIje kyAMya prema DhoLavA, prema karavA lAyaka nathI. udaya karmamAM paNa gabharAvuM mUMjhAvuM ghaTatuM nathI. samabhAve bhogavI levuM jI. 136 "suNo bharata bhAvi prabaLa vilakhata kahe raghunAtha, hAni-vRddhi, janma-mRtyu, jaza-apajaza vidhihAtha." "jA vidhi rAkhe rAma tA vidhi rahiye." Akho loka trivigha tApathI baLyA kare che. sahanazIlatA, kSamA e ja mokSano bhavya daravAjo che. koI rahevAnuM nathI. vRttine rokavI. AtamabhAvanA, nija svabhAvamAM pariNAma samaye samaye lAvavAM; parabhAva-vibhAvamAMthI jema bane tema rokAvuM. A jIva nimittAdhIna che, mATe sAdhakanimittamAM joDAvAno puruSArtha kartavya che. pramAda karavAthI jIva duHkha UbhuM kare che. te pramAda choDavA sapuruSanAM vacanAmRta vicAravAM. kALa jAya che kSaNe kSaNe, te pAcho Avato nathI. lIdho ke leze ema thaI rahyuM che, kALa gaTakA khAI rahyo che. A jIva kayA kALane bhaje che e vicAravA jevuM che. 'phikarakA phAkA bharyA, tAkA nAma phakIra." satsaMgano bahu aMtarAya che. mATe udAsa nahIM thatAM udAsInatA (samabhAva) kartavya che. gabharAvA jevuM nathI. mArga bahu sulabha che. paNa jIve eka jyAM vRtti rAkhavI, karavI, joDavI, prema gharavo joIe temAM mithyAtva-ajJAnathI, prArabdha udayanA AvaraNane laIne jIva dizAmUDha thaI gayo che. mATe jarA avakAza meLavI satpaSanAM vacanAmRtamAM UMDA vicArathI dhyAna-aMtarabhAvamAM AvavuM, aMtarabhAvamAM vadhAre rokAvuM. bAhyabhAvanA nimitta kAraNathI vRtti calita thaI jAya che tenI jAgRti rAkhI, eka zuddha jJAnadarzanacAritramaya AtmA che Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-1 87 temAM prema upayoga lAvI Apa svabhAvamAM sadA maganamana rahevuM. bIjuM bhUlI javA jevuM che. 'kSaNe kSaNe palaTAtI svabhAvavRtti nathI joItI.' "sukha duHkha manamAM na ANiye.'" "jIva tuM zIdane zocanA kare, kRSNane karavuM hoya te kare.'' manuSyabhava durlabha che. "bananAra te pharanAra nathI, pharanAra che te bananAra nathI.'" evo dRDha nizcaya karI je jIvane karavAnuM che te eka dRDha zraddhA che. te viSe satsaMge samAgame sAMbhaLI jANI, eka tenuM ja ArAdhana karavAmAM Avaze to ghaNA bhavanuM sATuM vaLI raheze. te paNa karyA vinA thAya tema nathI. A jIva baphamamAM, gaphalatamAM javA deze to pachI pazcAttApa thaze, kheda thaze. mATe bane to koI pustakaM, parama kRpALudevanuM vacanAmRta vAMcavAnuM karazo. 137 aMdherI, vaizAkha suda 15, 1987 "sevAthI sadgurukRpA, gurukRpAthI jJAna; jJAna himAlaya saba gaLe, zeSe svarUpa nirvANa. e saMkalanA siddhinI, kahIM saMkSepe sAva; vistAre suvicAratAM, pragaTe parama prabhAva. aho ! jiya cAhe paramapada, to dhIraja guNa dhAra; zatru-mitra aru tRNa maNi, eka hi dRSTi nihALa. rAjA rANA chatrapati, hathiyanake asavAra; maranA sabako eka dina, apanI apanI vAra.'' udayakarmamAM paNa gabharAvuM, mujhAvuM ghaTatuM nathI. samabhAve bhogavI levuM jI. 'mokSamALA'nA badhA pATha mukhapAThe karI vicAravA yogya chejI. jIva ekalo Avyo che ane ekalo ja javAno che ane potAnAM karelAM karma ekalo ja bhogavavAno che, ema vicArI ahaMbhAva-mamatvabhAva ghaTADI, dharmasneha rAkhI, ullAsabhAvamAM AnaMdamAM rahevuM yogya chejI. je thaI gayuM te na thayuM thavAnuM nathI, mATe bhUtakALanI cintA tajI, thayelI bhUlo pharI na thAya eTalo upayoga rAkhI samabhAve vartamAnamAM vartavAno puruSArtha kartavya chejI. tema ja jIva bhaviSyanA ghATa ghaDI nakAmAM karma bAMdhe che tenuM kAraNa AzA, vAsanA, tRSNA che; tethI janma maraNa UbhAM thAya che. mATe vAsanA tajIne moharahita rahetAM zIkhavAnuM che. ApaNuM dhAryuM kaMI thatuM nathI mATe bhaviSyanI ciMtA paNa tajavA yogya che. gaI vastu zoce nahIM, AgamavAMcchA no'ya; vartamAna varte sadA, so jJAnI jagamAMya. 138 bhAdrapada, 1987 tyAga, vairAgya, upazamabhAva vadhe ane saMsAra u52thI udAsInatA thAya, saMsAranI mAyAnuM tucchapaNuM samajAya, laukika moTAI te jhera, jhera ane jhera che evo bhAva thAya ane jema lokottara Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 upadezAmRta draSTi eTale AtmAne samyagdarzananI, samyakajJAnanI ane samacAritranI prApti thAya tevo puruSArtha vardhamAna karavo te ja manuSyabhavanuM kartavya che. sadgarukRpAe udayAdhIna vedanA samabhAve vedavAnI bhAvanAe jema bane tema vartavuM thAya che. 139 saM. 1987 tat sat sahajAtma svarUpa paramaguru AtamabhAvanA bhAvatAM jIva lahe kevaLajJAna re," jIva lahe kevaLajJAna re. dayA, samatA, kSamA, ghIraja, samAdhimaraNa, samabhAva, samaja. zAMtiH zAMtiH apratibaMgha, asaMga, jJAna-darzana-cAritra, AtmA, upayogI apramatta thA, jAgRta thA, jAgRta thA. pramAda choDI, svacchaMda rokI puruSArtha kartavya chejI. jugAra, mAMsa, dArU, moTI corI, vezyAno saMga, zikAra, padArAgamana e sAta vyasanano tyAga kartavya che. samabhAva 140 zrImad rAjacaMdra Azrama, agAsa, saM.1987 tat sat invInarse jAnA na jAve, tU cidAnaMda alakSya hai, svasaMvedana karata anubhava-heta taba pratyakSa hai. tana anya, jana, jAno sarUpI; tU arUpI satya hai, kara bhedajJAna, so dhyAna ghara nija ora bAta asatya hai.' "mohanadake jora, jagavAsI ghUme sadA; karmacora cahu ora, sarvasva lUMTe-zugha nahIM. sadguru deya jagAya, mohanIMda jaba upazame; taba kachu bane upAya, karmacora Avata rUkai." "ghana, kaNa, kaMcana, rAjasukha, sarba sulabha kara jAna; durlabha hai saMsArameM, eka yathAratha jJAna." vRddhAvasthAne laIne zarIramAM koI koI vyAdhi thaI Ave che tenI ciMtA nahIM karatAM zrI paramakRpALu devAdhidevanA zaraNAthI yathAzakti samabhAve vedavuM thAya che. puruSanA mArge vartatA Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 89 patrAvali-1 jIvAtmAne jyAM baMghanathI chUTavuM thAya tyAM zoka kheda zAna hoya ? jJAnIe samabhAve vecavAnuM vacana kaheluM che to A jIvane jema bane tema samatAthI ghIrajathI vartavuM yogya samajAya che, e sadga zaraNathI saphaLa thAo e ja bhAvanA chejI. he prabhu ! vairAgyane vidhra ghaNAM hoya. utAvaLa eTalI sAMsata; kyAza eTalI khaTAza. he prabhu! ghIraja moTI vAta che. samatA, kSamA, sahanazIlatAe vartavAno puruSArtha karavAnI jIvane jarUra che. evo eka abhyAsa pADavAnI vRtti vicAramAM rAkhavI. parama kRpALudevanI anaMta anaMta kRpA che. tenI kRpAthI, ghIrajathI jIvane Atmahita kalyANa thAo, evI AzIrvAdapUrvaka bhAvanA chadmastha vitarAgabhAvane laIne purANa puruSanI kRpAthI vicAramAM sphare che te dInabaMdhunI mahera najarathI saphaLa thAo, je yathAavasare, samAgame aMtarAya tUTyathI banI Avaze jI. bIjuM, he prabhu ! ApanA viSe kAMI paNa Atmahita thavA bhAvanA rahe che te kAMI sarjita saMskArane laIne thAya cheja. devAdhideva parama kRpALudeve saubhAgyabhAIne vahevArika vyavasthA viSemAM kahyuM hatuM ke tamArA viSe amAre kALajI ghaNI che. te nibaMgha to saMsAra-vyavasthAno hato ane A te saMbaMdha nahIM, paNa AtmAnuM amAruM kalyANa thAya ane tamAruM kalyANa thAya e viSe saMbaMgha amArA dhyAnamAM che, bIjo kAMI svArtha nathIjI. A pustaka, "zrIsadguruprasAda koI bIjAne vAMcavA mATe nathI. paNa khAsa jene te sadgurunI bhakti jAgI che, tenA vacanAmRtanI sUcanA maLI che ane samyagdaSTivAna jIva che tene te smRtimAM levA, jAgRta thavA, boghabIjane arthe bhalAmaNa chejI ane zrI sadgurunI zraddhA pAmavAno mULa hetu chejI. vaghAre citrapaTa Avaze tenI aDacaNa nathI. A pustaka darzanabhaktinuM che. temAM vadhAre citrapaTa Avaze to bAgha jevuM mane lAgatuM nathI 141 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe.agAsa kArtika suda 14, 1988 he prabhu ! kaMI cena paDatuM nathI, gamatuM nathI. he prabhu! sarva karma-udaya mithyA che ema guru zaraNAthI jANyuM che, anubhavyuM che. tema vartavA jenI vRtti rahe che, varte che tevA samabhAvI mahAtmAne namaskAra che. bhUtakALamAM banavA yogya banyuM, banI gayuM tyAM have zoka zo ? kAraNa ke have temAMnuM kaMI nathI. bane che vartamAna samayamAM, te pUrva-karmanA saMskAranA phaLarUpa che. jIve jevA jevA bhAvo he prabhu ajJAnabhAve karelA, te te bhAvo atyAre karmarUpe udaya AvI jIvane mUMjhave temAM mUMjhAvuM zuM? mAgeluM maLyuM, iccheluM prApta thayuM-mohAthIna mAgyuM, ichyuM te AvyuM to kharuM, paNa temAM mUMjhAvAnuM rahyuM. temAM have doSa kone devo? harakha zoka zo ? vAjabI bane che; ane te paNa thaI rahyA pachI kaMI nathI, ema thavAnuM che ja. karma udaya AvI kharI jaI pachI nahotA jevuM thAya che. to pachI ciMtA zI? banavAnuM banaze. bhaviSyamAM je banavAnuM te paNa vartamAnamAM jevA bhAvo thaze tema banaze. bhaviSyasthiti sudhAravI jIvanA hAthamAM che. samyaka bhAvo bhAvI, samyaka sthiti prApta karaze to pachI Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 upadezAmRta samyabhAvo rUDA che. asamyak prakAre para5dArtha-parabhAva bhAvavAyogya nathI. he prabhu! svapravat jagata tathA asatsaMga jevAmAM A jIvano kALa jAya che evuM lakhANa atre mumukSunA patrathI vAMcyuM; to he prabhu ! have to jema bane tema A kSaNabhaMgura dehamAM be ghaDI dahADA jevA AyuSyamAM pAghaDIne cheDe kasaba nakhAI jAya tevuM thAya to ja kalyANa che. manuSyabhava ciMtAmaNi che. he prabhu ! A to paMkhInA meLA che, svapnuM che. zuM kAMI lakhavuM ! jIvane satsaMga ane Atmahita thAya evI vRSTi rahyA kare che. 142 sadgurukRpAe sahana karavuM ane je thAya te joyA karavuM e ja uttama auSadha chejI. nami rAjezvara jevAne paNa karmanA udaye asahya vedanA sahana karavI paDI hatI. te paNa AtmA hatA, ane AtmalAbha eve vakhate temaNe sAdhyo hato te saMbhArI samabhAve sahana karavAnI bhAvanA rahyA kare che. 143 zrImad rAjacaMdra Azrama, agAsa vaizAkha pUrNimA, 1988 sadguru zrI devAdhideva paramagurue manuSyabhava ciMtAmaNi samAna kahyo che te durlabha che. je satpuruSa, sadgurue, anaMta jJAnI tIrthaMkare, yathAtathya AtmA jANyo che, joyo che, mAnyo che te jJAnIno yathArtha satsamAgama jo jIvane na thayo hoya to paNa te satpuruSanA samAgame je koI saMta tathA mumukSue zraddhA pratIti karI che te satsaMgano joga, jo manuSyabhava pAmI, A jIvane maLI Avyo hoya ane tenI pratIti, vizvAsa khAsa kharA manathI AvyuM, te kahe te sadguru pratye, temanA bodha pratye, pratIti, zraddhA, ruci, mAnyatA, AsthA A jIvane thAya to A manuSyabhava saphaLa che. te saMte kahelA sadgurunI eka mAnyatA, zraddhAthI samakita kahevAya. ATalo manuSyabhava maLyo che temAM te ja zraddhA satkRpALu zrI sadgurudeva pratyenI jIve rAkhavA yogya che, potAnI kalpanAthI bIjA koIne mAnavA yogya nathI. je ema eka sadgurunI zraddhAe ja rahela che tenuM Atmahita ane kalyANa che. jo eka samakita A bhavamAM na thayuM janmamanuSyabhava hArI gayA jANavuM. e ekane ja mAnyAthI badhA jJAnIo AvI jAya che, evo anekAMta mArga samajAyo nathI. mATe teNe jANyuM te kharuM che, mAre paNa mAnavA yogya che ema mAne to AtmakalyANa thAya. tenI ja AjJAthI kalyANa che. tenI AjJA je je 'zrI AtmasiddhimAM kahI che te ja kartavya che. joke jagatamAM jIva ghaNA rUDA che, guNI che paNa parIkSApradhAnapaNuM jyAM sudhI yathAtathya AvyuM nathI tyAM sudhI guNInA guNa jovA, doSa na jovA. jIva svacchaMdathI ane pramAdathI anaMta kALathI rajhaLyo che. mATe jema bane tema jAgRti AtmabhAvanA, smaraNa bhaktimAM amuka kALa kADhavo. kALa bhayaMkara che. lIgho ke leze thaI rahyuM che. A jIva kayA kALane bhaje che te samajAtuM nathI. zrImad rAjacaMdra Azrama, agAsa aSADa vada 8, maMgaLa, 1988 Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-1 yauvananI zI karavI mAyA ? jaLa-parapoTA jevI kAyA; jAvuM paDaze. narake marIne, AvI ghananI AzA karIne. pa bhava taravA icche jo bhAI, saMta zikhAmaNa suNa sukhadAI; kAma, krodha ne moha tajI de, sabhyajJAna samAdhi sajI le. 6 koNa pati patnI putro tuja ? duHkhamaya paNa saMsAra gaNe muja; pUrva bhave pApe pIDelo, koNa hato karme jakaDelo ? 7 viSayabhUtano moha mUkI de, kaSAya cAre nirmULa karI le; kAma mAnano kUco karI de, indriyacoro pAMca damI le. 13 durgati-duHkha aneke phUTyo, to paNa pIcho teno na chUTyo; jANe bhUta-bhramita madamatta, jIva anAcAre rahe 2kta. 16 mA kara yauvana-dhana-gRhagarva, kALa harI leze e sarva; iMdrajAla sama niSphaLa sahu taja, mokSapade mana rAkhI prabhu bhaja.''18 144 zrImad rAjacaMdra Azrama, agAsa. saM.1988 snehaprIti karavA jevuM nathI. eka AtmA jJAnadarzanamaya che te bhAvanA vAraMvAra bhAvavI. bIje parabhAvamAM mana jAya ke turata pAchuM vALavuM, vRttine rokavI. ane kSetrapharasanA che, annajaLa-pANI che ema jANI aratithI ArtadhyAna thAya tema na karavuM. "jo jo pudgala-pharasanA, nizce pharase soya; mamatA-samatA bhAvaseM, karmabaMdha-kSaya hoya.'' ApaNI icchAe, svacchaMde jIvane janma-maraNa thaI rahyAM che, tethI mUMjhAvuM nahIM. maraNa avasare koNa sahAya che ? te vakhate paravaze bhogavavuM paDe che to atre 'jA vigha rAkhe rAma tA vidha rahIe.' mUMjhAvuM nahIM, akaLAvuM nahIM. sahanazIlatA e tapa che. jyAM jaIe tyAM mATI, pANI ne DhephAM. koI jagyAe sukha nathI. sukhane jANyuM nathI. duHkha, duHkha ane duHkha che. duHkhamAM sukha mAnI rahyo che, bhulavaNI che. cetavA jevuM che. bhUlyo tyAMthI phera gaNa; samajyo tyAMthI savAra. Akhare mUkavuM paDaze. Akhare svacchaMda rokavo thAya che to samajIne, atyAre jevo avasara te pramANe kALa vyatIta kare ane samabhAva rAkhe to tapa ja che. icchAo, tRSNAo kare to baMdha che. ekalo Avyo, ekalo javAno che. pharI Avo lAga nahIM Ave. manuSyabhava pharI pharI nahIM maLe; jItI bAjI hAravI nahIM. koI koInuM duHkha levA samartha nathI; koI koIne sukha ApavA samartha nathI. 91 (vairAgyamaNimALA) OM zAMtiH zAMtiH zAMtiH "AtamabhAvanA bhAvatAM jIva lahe kevaLajJAna re,'' jIva lahe kevaLajJAna re. * Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta 145 zrImad rAjacaMdra Azrama, agAsa. saM. 1989 tamAro kAgaLa eka vAMcI, vigata jANI, tama pratye sUcanA ApavAnI che te AtmArthe dhyAnamAM lezo. tame paryAyavRSTithI atre manuSyabhava ghAraNa karyo che te ratnacintAmaNi samAna che. tema jANI dayA khAtara kAMI zabda kahevAyA che to khoTuM lagADazo nahIM ane ema vicArazo ke ApaNI upara dayA ANIne kaMI chabI avasthAne laI khArAzathI, eTale te AcaraNa tamArAthI pharI na thAya ema jANI, kahevAyuM che. joke evuM kAMI kahyuM nathI, kahevAyuM che te pharIthI tevI bhUla na thAya evA bhAvathI samaja levA kahevAyuM che. amAre to sarva upara samabhAva che; paNa koI jIvanuM bhaluM thAya ema jANI kahevAya che. koI koInuM bhUMDuM kare ema che nahIM. eka AtmA ja AtmAnuM bhaluM karaze, athavA vibhAva AtmA bhUMDuM karaze. A jagatamAM koI koInuM bhUMDuM karavA, sAruM karavA samartha nathI.mATe A bhavamAM taiyAra thaI javuM. memAna che, paroNo che, ghaNo kALa rahevAnuM nathI. ekalo Avyo, ekalo jaze-temAM cetavA jevuM che, jAgRta thavA jevuM che, mATe jaNAvyuM che. jo potAnI bhUla kADhI nAkhe to A jIva kalyANa karI nAkhe. jema bane tema tevA khoTA vyavasAyane okI nAkhI sArA bhAva karavAnuM kartavya che. vaghAre zuM lakhavuM? samajune to A basa che. potAnA doSa che te nathI jovAyA, matikalpanAe jIva kalpI le che evI koI bhUla che te ja kADhavA jevuM che, jarUranuM che ema jANI manamAM UThatI vRttine rokI, kalpanAne rokI yogyatA lAvazo. AtmAnuM sAruM karanAra, bhUMDuM karanAra eka AtmA ja che. kalpanA kADhI nAkhI eka yogyatA vaghArazo to gharamAM beThAM ke vanamAM beThAM sAruM thaze. tamane jeTaluM khoTuM lAgyuM che teTaluM amRta pAyuM che; tamane sAruM lagADe te jhera pAyuM mAnazo. mATe have paramakRpALudevanuM vacana che, temanI AjJA che te dhyAnamAM laI jAgRta thazo, jAgRta thazo. pharIthI vRtti, mana, cittane paramAM jatAM rokazo. vAMcavA-vicAravAmAM, vacanAmRtamAM kALa nirgamana karazo. emAM bIjAnuM kAma nathI, potAnuM kAma che. "satsaMga, satsaMga' karazo, paNa satsaMga kusaMgarUpa thaI paDaze. satsaMga vastu zuM che ? potAno AtmA. bAkI to satsaMga baphamamAM ne baphamamAM mAnazo te asatsaMga thaI paDaze. jyAM tyAM AtmAnuM kalyANa thAya te kartavya che. tyAM bIjo koI karI ApanAra nathI. Apa samAna baLa nathI ane megha samAna jaLa nathI. yogyatA lAvazo. AtmAne cetavA jevuM che. koIno doSa ane vAMka jovA jevuM nathI. mATe manuSyabhava pAmyA cho to havethI narakamAM, nigodamAM, tiryaMcamAM javAya tevuM na thAya tema karavuM te potAnA hAthamAM che. ekalo Avyo ane ekalo jaze. mATe ratnacittAmaNi jevo manuSyabhava hArI na javo joIe. "koDI sATe ratana, bATI sATe kheta' na hovuM joIe. karoDo rUpiyAthI adhika manuSyabhava che, teno lAbha laI levo joIe. vaghAre zuM kahevuM ? pRthvI, pANI, vanaspatimAM gayo to tyAM koI AghAra nathI. bhUMDuM kare che potAnI mati-kalpanA. tene kaMI sadbhAvamAM lAvavI joIe, sadvartanamAM vartavuM joIe. bhaluM karaze toya tamAro AtmA karaze; bhUMDuM karaze toya tamAro AtmA karaze. mATe cetavA jevuM che. ame kAMI tamone (AtmAne) kahyuM nathI, ame to doSane, vibhAvane, khoTAne kahyuM che. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-1 93 146 kAvA rANAno baMgalo, AzApurI roDa, navasArI, tA. 22-5-33 badhI vAtono ane duHkhano upAya eka sata samAgama che. mATe bahu DahApaNa ane paMcAta mUkI daI, hajAro rUpiyA maLatA hoya to paNa tene jhera jANI, e vAta choDI daIne samAgamamAM rahevuM, bIjo upAya nathI. samAgamathI zAMti thaze ane je lAbha thaze te to kahI zakAya nahIM. mATe bIjuM kAMI nahIM karatAM jhaTa samAgamamAM AvavuM. koI bIjI vAte kAMI paNa sAra nathI, mAtra agninI jhALamAM baLavA jevuM che; ane mohanIya karma mUMjhave che to teno upAya eka satsamAgama che, temAM AvavuM. tamArI vRtti, vartana tamane paNa gamatuM nathI ane kheda karAve che ane baLa cAlatuM nathI to te badhuM atre ThIka thaI raheze. vItarAganI sabhAmAM, samAgamamAM mohanIya karmane bahAra ja besavuM paDe che. jIvanI jo chUTavAnI icchA che ane sAcA vItarAga puruSa che to pachI mohanIya karma kAMI karI zakatuM nathI, mUMjhavaNa AvatI nathI-jatI rahe che ane zAMti thAya che. 147 navasArI, vaizAkha vada 12, ravi, 1989 bhagavAna tIrthaMkarAdike manuSyabhava durlabha kahyo che, te joga pAmIne sAcA sadguru kRpALu deva pratye zraddhA, pratIti, ruci karavAnI che. A vAkya lakhyuM che, te koI saMtanA kahevAthI mAnya thaI jaze to jIvanuM kalyANa thaI jaze. bAkI potAnI kalpanAthI mAnI laIne "A jJAnI che' ema kartavya nathI, madhyastha rahevuM ajJAnI na kahevA, jJAnI na kahevA. te jo potAnA svacchedathI pote mAnya kare to tenI bhUla thaI mAnavI. koI satsaMge sadgurune mAnya karaze tenuM kalyANa thaze. potAnI kalpanAe mAnIne jIva bhUla khAya che. te sasvarUpa evA jJAnI puruSoe AtmA joyo che, jANyo che te mATe mAnya che. pharI pharI manuSyabhava maLavo durlabha che. eka bhavamAM jo zraddhA ane pratIti eka AtmAnI thaI gaI to A jIvanuM kalyANa che. Avo joga pharI pharIne na maLe. mATe jJAnIe jaNAvela maMtranuM smaraNa kartavya che. vyAdhi, pIDA, duHkha dehanA saMbaMdhe thAya che, te jAya che. teno harakhazoka na karavo. mAtA, pitA, strI AdikamAM moha na karavo. deha paNa mAro nathI; jJAnadarzanarUpa AtmA mAro che. te jJAnIe jAmyo che. te sivAya koI upara prIti karavI nahIM. bhAvanA, bhakti, smaraNa rAkhyA karajo. vIsa dohA, kSamApanAno pATha, Atmasiddhi temane saMbhaLAvyA karazo. smRti sArI hoya to patra 692 temane saMbhaLAvazo. emAM je Atmahita thavAnI smRti ApI che te tenA dhyAnamAM le tema kahezo. bIjuM kAMI na icchavuM, manamAM na lAvavuM. ane te patranA aMtamAM jaNAvyuM che : "zrI sadagurue kahyo che evA nigraMtha mArgano sadAya Azraya raho. huM dehAdi svarUpa nathI ane deha, strI, putrAdi koI paNa mArAM nathI, zuddha caitanyasvarUpa avinAzI evo huM AtmA chuM, ema AtmabhAvanA karatAM rAgadveSano kSaya thAya." A zrI parama kRpALudevanA vacanamAM che te dhyAnamAM lezo. saMganuM phaLa avazya maLaze. maravAno bhaya na rAkhavo. eka AtmAne ghaNo saMbhAravo, vizvAsa rAkhavo. "AtamabhAvanA Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 upadezAmRta bhAvatAM, jIva lahe kevaLajJAna re." kAMI phikara karavA jevuM nathI. AtmAnI riddhi anaMtI che, te AtmAnI sAthe ja che. bAkInI baghI mUrchA mamatA mUkI dezo. "huM mAruM hRdayethI TALa." 148 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa bhAdaravA suda 7, 1989 manuSyabhava durlabha ke cAra divasanuM cAMdaraNuM che; ane badhuM phanA che, nAzavaMta che, ThagAruM che. evA A jagata upara vizvAsa rAkhI jIva rAcI rahyo che. huM kamAu chuM, huM viSaya bhogavuM chuM, huM sukhI chuM, huM duHkhI chuM ema mAnI rahyo che; paNa mAthe maraNanI DAMga UbhI che tenI jIvane khabara nathI, te tarapha draSTi paNa karI nathI. cAra gatimAM ghora duHkha bhogavavA paDe tevAM karma baMghAve tevA indriyanA viSaya-bhogone jIva priya gaNe che te mahA ajJAna che. ane "huM samajuM chuM, huM karuM chuM te ThIka che. koInI salAhanI mAre zI jarUra che ? mane koNa pUchanAra che ? " evo sUkSma ahaMkAra jIvane mArI nAMkhe che. Akho manuSya bhava lUMTAI jAya che te vepAramAM devALuM nIkaLe tethI paNa mahA kharAba bhayaMkara che. pachIthI gharma ArAghavAno avasara kAgaDAkUtarAnA bhavamAM kyAMthI maLaze? atyAre aghaTita kRtya thayAM hoya to manavacanakAyAthI pharI na karavAnI pratijJA laI, baLa vAparI tethI dUra thavuM yogya che. kahenAra kahI chUTe ane vahenAra vahI chUTe. je karaze te bhogavaze. atyAre AMkho mIMcIne pApa karaze to pachI vilavilATa karI pazcAttApa karatAM paNa chUTako nahIM thAya. cetavuM hoya to hajI vakhata che. satsaMga samAgamamAM kALa vizeSa kADhavA ghAro to thaI zake tevuM che. hajI hAthamAMthI bAjI gaI nathI. manuSyabhava che tyAM sudhI badhuM thaI zakaze; pachI koInA hAthanI vAta nathI. sau saunAM karyA potAnA AtmAne ekalA bhogavavA paDaze. mATe DaravA jevuM che, jAgRta thavA yogya che. duSTa samAgama tajavA yogya che. avaLo rasto bhUlavA jevuM che. maraNiyA thaIne paNa sadAcAra sevavA yogya che. jIva mastAna thaIne phare che. paNa maMdavADa ke maraNa pathArIe paDaze tyAre kayo vepAra kAmamAM AvavAno che? ghananA bhaMDAra haze te paNa paDyA raheze. sagAM-vahAlAM ke viSayabhoga koI te vakhate duHkha levA samartha nathI. te vicArI AjJArUpa gharma ArAghavA taiyAra thaI javA jevuM che. 'ANAe dhammo, ANAe tavo' 149 zrImad rAjacaMdra Azrama, agAsa tA. 14-11-33 dravya, kSetra, kALa AdinI pharasanA pramANe sarva banI rahe che. temAM samakitI jIvoe harakha-kheda karavo ghaTe nahIM. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 patrAvali-1 jo jo pugala-pharasanA, nizva pharase soya; mamatA-samatA bhAvase, karmabaMgha-kSaya hoya." kSamA, sahanazIlatA e mokSe javAno rAjamArga che. nAzavaMta vastune palaTAtI jotAM samaju puruSo khedane badale vairAgya pAme che. ApaNI najare keTalAya jIvo A bhavanI gaDamathala choDI cAlyA gayA, pharI jotAM patto nahIM ! have temane A gAmanI, A dezanI ke kuTuMbanI kAMI khabara che? ane ahIM hatA tyAre keTalA lALA hRdayamAM rAkhIne pharatA hatA ? AmAM zuM kAmanuM che ? eka paNa sapuruSanuM vacana hRdayamAM kAyama rahe che to kalyANa che. 150 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa phAgaNa suda 8, budha, 1990 tA. 21-2-34 mahAtmA jJAnI kRpALudevano bogha hoya te sAMbhaLIne te zikhAmaNa lakSamAM rAkhe to karma na baMghAya ema jJAnIonI zikhAmaNa che te dhyAnamAM levI ghaTe cheja. bIjuM, bhAI, Apa DAhyA cho to Apane akaLAvuM, mUMjhAvuM ke gabharAvuM na thavuM joIe. je zAtA azAtA Ave tathA bAMghelAM karma je udayamAM Ave te badhuM samabhAve sahana karavuM kartavya che. jIve pUrve karma bAMdhyAM che te udayamAM Ave che. RNa saMbaMdhe sagAMvahAlAM maLI AvyAM che. tenA bhogavaTA vakhate samabhAva rAkhI sahana karavuM, samatA, kSamA, ghIraja karavI ane badhuM khamI khUMdavuM je karma udayamAM Ave che te bhogavIne chuTAya che, temAM harSazoka na karavo. samatAe sahana karavuM e tapa che. ethI gabharAI akaLAI jaI kaMI khoTI ciMtavaNA karavI nahIM. "ahIMthI jato rahuM, chUTI jauM, marI jauM' evo koI saMkalpa karavo nahIM. ema jo kare to jIva karma bAMdhe. ane karma to game tyAM bAMdhyA pramANe bhogavavAM paDaze. paNa samatAbhAve te khamavAM. akaLAIne kyAM AkAzamAM caDhI jazo ? jyAM jazo tyAM karma be DagalAM AgaLa ne AgaLa ja che. mATe samatAe sahana karavAM. ApaNane koI duHkha Ape, abhAva kare, apamAna kare to teno kharo upakAra gaNavo-ApaNe bAMdhelAM karma choDavAmAM te madada kare che, te vinA chuTAta nahIM ema savaLuM levuM. AthI vadhAre duHkha bhale Ave topaNa gabharAvuM nahIM. jIve narakamAM duHkha ochAM vekyAM che? tenA hisAbe ahIM to zuM che ? phakta aMtarAya (prakRti) tUTI nathI tethI duHkha lAge che, tethI gabharAvuM nahIM. tame jevA tevA nathI. jagata game tema kahe tenA sAmuM jovuM nahIM. saunI sAthe saMpa rAkhavo. kaMI samajaNa nathI, kaMI samajato nathI ema kahe to paNa khamI khUMdavuM. mAna jIvanuM bhUMDuM kare che, mAna verI che. bIjA taraphathI vaghAre mAna maLatuM hoya ke jIva bIjA upara vaghAre vahAla kare to te rAga baMghanuM kAraNa che, temaja vaiSa kare to vaiSa paNa baMdhanuM kAraNa che. to baMghanAM kAraNa evA koInA rAga ke vahAlanI icchA samaju jIvo rAkhatA nathI; paNa samabhAva rAkhI, jANyuM na jANuM karI, khamIkhUMde che. mATe te mAna mUkI saunAthI nAnA thaI jANe kaMI Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 upadezAmRta samajato nathI ema rahevuM. koI kaMI zikhAmaNa de to tene kahevuM ke tamAruM kahevuM sAruM che. Atmahita thatuM hoya to tema karI levuM; paNa chaNakA karavA nahIM, khijAvuM nahIM. aghamaghama adhika patita, sakaLa jagatamAM huMya, e nizcaya AvyA vinA, sAghana karaze zuM?" e vagere vIsa doharA, kSamApanAno pATha, AlocanA, sAmAyika pATha bane to divasanA pA aDagho kalAka avakAza laI bhaNavAM. koIne kaMI kahevuM thAya to ghIrajathI kahevuM. kaMI gabharAIne, khIjIne, krogha karIne kahevuM nahIM. saunI sAthe maitrIbhAva rAkhavo. ThAma ThAma oLakhANa rAkhavI, namI javuM ane saunI sAthe haLImaLIne calAya tema karavuM; kusaMpa thAya tema karavuM nahIM. koIne krogha Avyo hoya ane te khIjIne bole to te paNa ghIrajathI, samatAthI tene "bA-bhAI' kahIne teno krogha maTI jAya tema karavuM. ane jema sAruM lAge tema karavuM. tANAkheMca, kheMcAkheMca karavI nahIM. tene ema kahevuM ke tame samaju cho. bA hoya enA upara krogha karavo nahIM. eno krodha jema jato rahe ane rAjI thAya tema karavuM. ATalA bhavamAM sagAI che, pachI "vanavanakI lakaDI." ekalo Avyo ane ekalo jaze. koI ApaNuM chevuM chokaruM, mA-bApa thayuM nathI, thavAnuM nathI, thaze nahIM. jo kSamA nahIM karIe ane kaSAya eTale krogha, verabhAva karIe to karma pAchAM bIjAM baMghAze. mATe kharo upAya samatA, kSamA che, te ja gupta tapa che. manuSyabhava pAmyA chIe te ciMtAmaNi samAna che. temAM sukhaduHkha Ave te khamIkhUdavuM, akaLAvuM nahIM. karma chUTavAno avasara Avyo che. je vighe jIve karma bAMdhyAM che te pramANe udayamAM Ave che tethI akaLAvuM nahIM, samatA ane kSamA karavI. ahIM AvavAno avakAza thoDo kADhI AvI javAya to ghaNo lAbha thaze. samAgama hitanI vAta kahevI paNa thaze. sau karatAM samajaNa e ja sukha che; aNasamajaNa e duHkha che. mATe kharo avasara Avyo che. duHkha AveluM jAya che. te to jaDa che. deha che te nAzavaMta che. AtmA che te zAzvata che, ajara che, amara che. eno vALa vAMko karavA koI samartha nathI, mATe mane duHkha thayuM, mane roga thayo, mane vyAdhi thaI ema karavuM nahIM. AtmA to ethI bhinna che. mATe sadguru paramakRpALudevanuM zaraNuM rAkhavuM. ame paNa enA dAsanA dAsa chIe. potAnI kalpanAe koIne guru mAnI levA nahIM, koIne jJAnI kahevA nahIM; madhyastha draSTi rAkhavI. eka paramAtmA paramakRpALudevane mAnavA; te zraddhA karavI. tene ame paNa mAnIe chIe, amArA ane tamArA ghaNI judA na karavA. e eka ja che. e upara prema karavo, prIti karavI. je thAya te joyA karavuM. ane ApaNe to enA zaraNe smaraNa karyA karavuM. mara ! sUjhe teTaluM duHkha Ave to bhale Ave. Avo kahyuM Avaze nahIM ane jAo kahyuM jaze nahIM. ApaNe to ene joyA karavuM. jonAra AtmA che te judo ja che. mArAM mA, mArA bApa, mArAM chokarAM e mArAM mAnyAM che te potAnAM nathI, sau RNa saMbaMdhe AvyuM che. ekalo Avyo che, ekalo jaze. mATe ApaNe AtmAne bhUlavo nahIM. sUjhe teTaluM Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-1 97 duHkha Ave tethI akaLAvuM nahIM. A to zuM che ? sau saunuM bAMdheluM Ave che. mATe ApaNe khamIkhUdavuM. e badhuM javA Ave che. ghIMgo ghaNI eka paramakRpALudeva ame je karyo che te tamArA guru che; ame paNa tamArA guru nahIM, paNa ame je guru karyA che te tamArA guru che evo niHzaMka adhyavasAya rAkhI je duHkha Ave te sahana karavuM. kALe karIne sarva javAnuM che. jo A zikhAmaNa lakSamAM rAkhazo to tamAruM kAma thaI jaze. saMsAranI mAyAnAM duHkha bhALI jarA paNa akaLAvuM nahIM. thavAnuM haze tema thaze. nahi banavAnuM nahi bane, banavuM vyartha na thAya; kAM e auSagha na pIjiye, jethI ciMtA jAya ?" ghaNuM karI bananAra te pharanAra nathI ane pharanAra te bananAra nathI to pachI gharmaprayatnamAM, AtmikahitamAM anya upAdhine AghIna thaI pramAda zuM ghAraNa karavo? 151 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa pra. vaizAkha suda 15, ravi, 1990 jIve je karma bAMdhyAM che te bhogavavAM paDe che; paNa te bhogavatI vakhate ghIraja ane sadAcaraNa rAkhe to sAruM pariNAma Ave che. sArA DAhyA gaNAtA mANase kuTuMbamAM saMpa rAkhavo joIe. mAtAne samajAvIne ghIraja ApIne potAnA sadAcaraNa vaDe temane saMtoSavAM joIe. potAnA moTA bhAI pitA tulya che. temane paNa kuTuMbano badho bhAra upADavo paDato hoya to temAM madada karIne tathA temanI AmanyA tathA vinaya sAcavI temane rAjI rAkhavA e ApaNuM mukhya kartavya che. ApaNI kamANImAMthI bane teTalI bacata kuTuMbanA mANasonA nibhAvamAM vaparAya to ApaNuM ahobhAgya samajavuM. ema sarvane sukhI karavA ApaNe vartIe to ghaNuM puNya baMghAya ane kuTuMbamAM saMpa vadhe, to lokamAM paNa kuTuMbanAM vakhANa thAya. potAnA vicAramAM Ave tema varte te svacchaMdI kahevAya. svacchede vartanAra A lokamAM kuTuMba-klezathI duHkhI thAya che ane paralokamAM paNa pApanuM phaLa bhogavavA adhogatie jAya che. tethI sukhI thavAnI jenI icchA hoya teNe mAtA, pitA, moTA bhAI Adino vinaya karavo ane dharmanI icchA hoya teNe puruSanI zikhAmaNa sAMbhaLI vinayasahita vartavA yogya che. nyAyanItipUrvaka varte che tenAM jagatamAM vakhANa thAya che ane gharma pALavA yogya te bane che. paNa durAcaraNavALA kadI gharma pAmI zakatA nathI, tema lokamAM pote niMdAya che ane kuTuMbanI niMdAnuM kAraNa thAya che. kuTuMbanA mANasa game tevA aNasamaju hoya topaNa samaju mANasa temanAM mana vinaya vaDe jItI le che. pote duHkha veThIne paNa sarvanA cittane saMtoSa Upaje tevAM mIThAM vacana vaDe temanI sevA karIne rAjI rAkhe te kharo DAhyo gaNAya. kuTuMbamAM je samaju hoya teNe pote sarvanuM kaheluM sahana karavuM joIe. game tevAM kaDavAM veNa koI kahI jAya to paNa jANe sAMbhaLyuM ja nathI ema gaNIne te bhUlI jAya ane sarvanuM bhaluM kema thAya tevo vicAra rAkhI sarvanI sevA karI chUTe. potAnI bhUlathI koIne khoTuM Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 upadezAmRta lAgyuM hoya to tevI bhUla pharI na thavA de ane jene khoTuM lAgyuM hoya tene rAjI kare. te badhAM ApaNane rAjI rAkhI vartavAnuM kare to tethI ApaNe phulAI javuM nahIM, paNa ApaNA doSo hoya te dUra karavA tarapha lakSa rAkhavo. sarvanI prakRti sarakhI hotI nathI tethI DAhyA mANase sarvanI prakRti jANI kuTuMbamAM kleza na thAya tema pravartavuM ane klezanAM kAraNa hoya te dUra karI de te DAhyo gaNAya. potAnA doSanI mAphI mAgI sarvane sArA kahI kaMkAsa maTADe te kuzaLa kahevAya. saMsAranA bhoga badhA duHkhanuM kAraNa che ane jIbha che te veraNa jevI che, tene vaza kare te sukhI thAya che. sarvane namIne cAle tenA upara sarvanI prIti rahe che. "namyo te paramezvarane gamyo' ema kahevAya che. mATe namanatA bahu rAkhavI ane "tame DAhyA, tame moTA; huM to chokaruM chuM, mArA vAMka sAmuM na jozo, Apa kahezo tema huM karIza." ema kahIne sarvanI sAthe haLImaLIne rahevAthI puNya vadhe che ane jIvanuM hita thAya che. koInA upara dveSa na rAkhavo. bIjAnuM bhUMDuM icchIe to ApaNuM ja bhUMDuM thAya. mATe sarvane sAruM lAge tevuM bolavuM temaja vartana rAkhavuM. mAyAkapaTa na rAkhavuM. nikhAlasa dilathI sarvanuM sAruM thAya tema vartavAthI ApaNuM ja sAruM thAya. prArabdha pramANe je sagAMvahAlAM maLI AvyAM che temAM saMtoSa rAkhavo. jo mana UMcuM rAkhe ane kuTuMbamAM kaMkAsa kare to kaMkAsathI lakSmIno nAza thAya che, mATe sarvanI sAthe haLImaLIne premathI rahevuM. upara zrImad rAjacaMdra Azrama, agAsa adhika vaizAkha vada 8, ravi, 1990 he prabhu ! svapnavat mAyAnuM svarUpa, pudgala paryAyano vyavasAya AkhA lokamAM vartI rahyo che. he prabhu ! Akho loka abhinivezathI, mithyAtvathI, ajJAnathI "mAruM mAruM' evo Agraha mAnI varte che ane saMsAra-paribhramaNa karyA kare che. jema bane tema rAgadveSa ochA thAya tema vedanI karmanA udayane samabhAvathI bhogavatAM, AtmAthI AtmAnI vastu je che tenI bhAvanA karatAM kALa vyatIta thAya che. jema bane tema paramAM bhAva ochA thaI AtamabhAva thAya tevo bhAva varte che. paNa karma AgaMLa jIva paravaza che. he prabhu ! AyuSyano bharoso nathI. lIgho ke leze ema thaI rahyuM che. jarA avasthA che. zarIra naramagarama vRddhAvasthAne laIne rahe che. amane to AtmabhAva e kharI sagAI samajAya che. he prabhu sadgurunuM paNa vacana che ke "sarvAtmamAM samadraSTi gho A vacanane hRdaye lakho." evI bhAvanAnI samaja che. amAro aMtarabhAva koInA doSa jovAnI draSTivALo nathI. he prabhu ! guNa jovAnI draSTi rahe che. kRpALunI kRpAthI jyAM sudhI AvakhAnI heDa che tyAM sudhI kALa vyatIta karyA vagara chUTako nathI. manuSyabhava durlabha che. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-1 99 153 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe.agAsa tA. 8-5-34 "prabhupada vRDha mana rAkhIne, karavo sI ve'vAra; virati viveka vaghArIne, taravo A saMsAra." mIThAM vacanathI saMpa vadhe ane puNya baMghAya. mATe samaju mANase potAnI sthitino vicAra karI sarvane priya lAge tevAM vacana bolavAnI Teva pADavI tathA ALasa tajI udyogamAM vaghAre pravartavuM. nAnapaNamAM kAma zIkhavAnI AvaData lAve, upayogI bAbatomAM vakhata gALavAnI kALajI rAkhe, te AgaLa jatAM moTAM kAma karI zake tevo hoMziyAra bane che. paNa jo nAnapaNathI mojazokhanI ane ALasu banI gappAM mAravAnI Teva paDe ke gaMjIphA jevI ramato, nATaka, sinemA, sarakasa ke jugAra vagerenI late caDI jAya to tenAthI kaMI moTuM kAma karavAnI zakti prApta thatI nathI. UlaTo uDAu banI duHkhamAM juvAnIne vakhata gumAve che; ane vRddhAvasthAmAM garIbAI ane roganA duHkhathI bevaDo duHkhI thAya che tathA parabhavamAM adhogatie jAya che. jene jevo saMga, raMga tevo paNa bese', ema kahyuM che, tethI jenI sobate ApaNe sArA banIe eTale kAmagarA, bhaktivALA banIe tenI sobata vaghAre rAkhavI; paNa jenI sobate cA pIvAnI, dArU pIvAnI, tophAna karavAnI, nATaka jovAnI, jugAra ramavAnI, avivekI vartana karAve tevA vacana bolavAnI, game tyAM haravA pharavAnI, viSaya-vikAra, gAnatAnathI lahera karavAnI Teva paDe tevI sobata dUrathI tajI devI, game teTalI sArI lAgatI hoya topaNa tevI sobata jhera jevI jANI tethI dUra rahevuM. jemanI sobata karavAthI ApaNane AgaLa vadhavAnuM maLe, ApaNe sAcuM bolanArA thaIe, nyAyanIti zIkhIe, ApaNI AbarU vadhe, vicAra karatAM AvaDe, himmata Ave, saguNa vadhe ane zikhAmaNa maLe tevAnI sobata zodhavI. evA sArA mANaso, moTA mANasonI sobatathI ghaNo lAbha che. paNa halakA mANaso UlaTA ApaNane vagove ane temanA saMge khoTI Tevo paDe. mATe paradezamAM rahenAre sArI sobata mATe bahu kALajI rAkhavI. sArA sobatI na maLe to "bhAvanAbogha" ke "mokSamALA' jevAM pustako vAMcavAnI Teva rAkhavI. bIjAne paNa sAMbhaLavuM hoya to sAMbhaLe, bIjAne ApaNo raMga lAge tema vartavuM paNa bIjAnA chaMdamAM taNAI na javuM. mIThAza ane namratAvALAM vacano bolavAM, sAdo ane svaccha poSAka rAkhavo tathA koIno paNa phero khAvo, sevAcAkarI karavI. koInuM bhUMDuM na icchavuM, chaLakapaTa ke corI na karavI. ALasu ane uDAu na thavuM. koI kaDavuM vacana kahe to sahana karavuM. sArI zikhAmaNa koI de to mAnya karavI. gharma samajavAnI bhAvanA rAkhavI. satsaMga karavo ane kusaMga tajavo. A sukhI ane sArA thavAnI zikhAmaNa lakSamAM rAkhI te pramANe vartavAnI Teva pADavA yogya che. tame mumukSu cho tethI bannene samajavA yogya, grahaNa karavA yogya A zikhAmaNa lakhI che te banne maLIne vAMcazo. A patra tame vAMcajo, nAkhI na dezo. zikhAmaNanI vAta che. jema bane tema saMpa karavo. lIMbunA pANInI goDe (peThe) sarvanI sAthe maLI javuM. maitrI bhAvanA, kAruNya bhAvanA, pramoda bhAvanA ane mAdhyastha bhAvanA evI cAra bhAvanAo che te vAMcavI. 'vinaya verIne vaza kare che mATe sauno vinaya karI chUTavuM, e abhyAsa pADavo. jema bane tema koInuM Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 upadezAmRta vacana sahana karI javuM. krodha Ave to kSamA pakaDavI, koIne krodha Ave tema na karavuM. koIne krotha Avyo ema lAge to mIThAM vacana ane naramAzathI temanuM hita thAya, temane sAruM lAge evo maitrI bhAva rAkhavo. moTAnI mulAkAte ApaNane bahu lAbha thAya che. himmata rAkhavI. tame tamArA moTA bhAIne kAgaLa lakhyo che te jANyuM chejI paNa temane avagaNanA nahIM, dainibhraMchavA nahIM. temanI je samaja che temAM ApaNe vizvamabhAva na karavo. ApaNane koI maLatA hoya tene dharmamAM joDavA. ApaNe tenI vAtamAM taNAI na javuM, enI vAtomAM rAjI na thavuM. tenAmAM ApaNe dorAI jaIe to khoTI gati thAya che. kRpALudevanuM pustaka vAMcavAno joga maLe to temAM navarAzano kALa gALavo, paNa bIjA kAmamAM gappAM mAravAmAM khoTI na thavuM. himmata rAkhI, nahIM gabharAtAM, zikhAmaNamAM samajaNamAM udyamI thavuM to badhuM zikhAze ane DAhyA gaNAzo. vadhAre zuM lakhavuM ? "jJAna garIbI, guruvacana, narama vacana nirdoSa; inakuM kabhI na chAMDiye, zraddhA, zIla, saMtoSa.'' 1. tuccha gaNavA. 154 'vidyuta lakSmI prabhutA pataMga, AyuSya te to jalanA taraMga; puraMdarI cApa anaMgaraMga, zuM rAcIe tyAM kSaNano prasaMga.'' "sarvajJano dharma suzarNa jANI, ArAdhya ArAdhya prabhAva ANI; anAtha ekAnta sanAtha thAze, enA vinA koI na bAMhya shAze.'' aThavA lAInsa, surata, tA. 916-34 'dravyadRSTie~ vastu thira, paryAya athi Upajata viNasata dekhake, harSa viSAda "nija ghAma caMcaLa, vitta caMcaLa, citta caMcaLa sarvathI, hita mitra ne sukalatra caMcaLa, jAya zuM mukhathI kathI ? sthira eka sadgurudeva cho, e Teka aMtara AdaruM; sahajAtmarUpI sevya gurune vaMdanA vidhie karuM.'' "nahi banavAnuM nahi bane, banavuM vyartha na thAya; kAM e auSadha na pIjiye, jethI ciMtA ' jo jo pudgala-pharasanA, nizce pharase soya; karmabaMdha-kSaya hoya.'' jAya ?'' mamatA-samatA bhAvase, vItI tAhi visAra de, jo banI Ave sahajameM, --zrImad rAjacaMdra nihAra; nivAra,' AgekI zu le; tAhimeM citta de.'' Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-1 101 bhAI maMgaLabhAInAM gharmapatnI pavitra benano nAnI umare dehatyAga thayo te sAMbhaLI alpa paricayavALAne paNa kheda thAya tevuM banyuM che; to nikaTanA saMbaMdhIone kheda vizeSa thavA saMbhava che. paraMtu e koInA hAthamAM nathI. kahyuM che ke "kou na zaraNa maraNadina duHkha cahuM gati bharyo, sukhaduHkha eka hi bhogata jIya vidhivaza paryo." paraMtu te khedane visarjana karIne ema vicAravuM ghaTe che ke manuSyapaNAnuM AyuSya vadhAre hota te gharma-ArAghana vizeSa karI zakata. A manuSyapaNAnuM kaMI mUlya thaI zake tema nathI, amUlya che. manuSyapaNAmAM gharma nIpaje che. manuSyabhava bhagavAne durlabha kahyo che. temAM uttama kuLamAM janma pAmI, puNyavaMtane ghera joga maLela, satsaMga thaI zake tevI nikaTatA chatAM tevo saMbaMdha chUTyAthI kheda thavo ghaTe che. anAdikALathI A jIva samakita pAmyo nathI. to satsaMganA yoge "satanI vAta sAMbhaLI jIvane zraddhA thAya che; te viSeno lAbha prAye manuSyabhava vagara maLe nahIM te kheda kartavya che. bAkI to saMsAra asAra che. A dehanA paryAya che te je dI te dI chUTaze ja, paNa temAM gharma thAya che te sAra che. Apa prajJAvaMta samaju cho, DAhyA cho, sapuruSanA Azrita cho tethI sarvane sAMtvana, dilAso Apo tevA cho. tethI vizeSa kaMI lakhavAnI jarUra nathI. temaja maMgaLabhAI pratye jaNAvazo ke kaMI kheda kartavya nathI, "koI paNa kAraNe A saMsAramAM klezita thavA yogya nathI." mAtra jIva manuSyabhava pAmIne samyak zraddhAne pAme to japatapa AdikathI adhika-badhuMya thayuM jANavuM. sAra gharma, samyaka zraddhA durlabha che. mATe Apa samaju cho, vicakSaNa cho. manuSya bhava pAmI cetI javA jevuM che. kALano bharoso nathI, kALa gaTakAM khAI rahyo che. lIgho ke leze thaI rahyuM che. jIvane pharI pharI A joga maLavo durlabha che-memAna che, paroNo che ema jANI dina dina pratye gharmaArAghana kartavya che. pAMca-daza miniTa ke pA kalAka dina pratye Teka rAkhI smaraNabhakti avazya karavA yogya che. rukmiNIbAne paNa jaNAvazo ke saMsAramAM manuSya bhava pAmIne cetavA jevuM che. sarva prANI mAtrane maraNa AvavAnuM ja che mATe dilagIrI ke gabharAvuM nahIM karatAM jema bane tema bhaktismaraNano lakSa rAkhazo. eka gharma sAra che. 155 saM. 1990 sahajAtmasvarUpa zuddhacetanyasvAmIne namaskAra ho ! sarvajJadeva, namaskAra ho ! paramaguru, namaskAra ho ! samaya samaya A jIva marI rahyo che, zubhAzubha pudgalane pharasyAM che. jJAnI samabhAvamAM che. deha chUTavA viSe bhaya kartavya nathI, harakhavikhavAda ghaTe nahIM. azubha zubhAdi mithyA mAThAM mananAM pariNAma te ja hAni ane te ja maraNa che. AtmA sarva zAtA-azAtAno draSTA che. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 upadezAmRta 156 Ape 'Atmasiddhi' mukhapAThe karI che temAM cauda pUrvano sAra AvI jAya che. temAM koIne viSama lAge tevuM nathI. saunI sAthe zAMtabhAve haLImaLIne rahevuM. zrI AtmasiddhimAM AtmA gAyo che. temAM koI dharmanI niMdA nathI. sarva dharma mAnanArane vicAravA yogya che. ApaNe paNa AtmA oLakhavo hoya to teno vAraMvAra vicAra karavA yogya che. cauda pUrvano sAra temAM che. ApaNane ApaNI yogyatA pramANe vicAravAthI ghaNo lAbha thAya tevuM che. emAM je gahana marma bharyo che te to jJAnIgamya che, koI satpuruSanA samAgame sAMbhaLIne mAnya karavA yogya che. paNa jeTalo artha ApaNane samajAya teTalo samajavA puruSArtha kartavya che. eTale game te dharma mAnanAra hoya tenI sAthe Atmasiddhi viSe vAta thAya ane te sAMbhaLe to tene ruce tema che. AtmasiddhimAM to bhalabhalAne mAnya karavI paDe tevI vAto che. tethI vadhAre huM jANuM chuM ema kahenAra kaMI jANato nathI, temAM bhUla dekhanAra pote ja bhUla khAya che. zrI Atmasiddhine yathArtha samajanAra to koI viralA jJAnIpuruSa che. paNa gujarAtI bhASAmAM hovAthI nAnAM bALaka, au, vidvAna game te vAMcI zake, moDhe karI zake, roja bolI zake ane yathAzakti samajI zake ema che. ane na samaje to paNa te jJAnIpuruSanA zabdo kAnamAM paDe to paNa jIva puNya bAMdhe evo eno prabhAva che. mATe bIjI vAtomAM khoTI na thatAM ghera, bahAra, kAma upara ke navarAzamAM jyAM hoIe tyAM AtmasiddhinI koI koI gAthA bolatA rahevAnI Teva rAkhI hoya to teno vicAra karavAno prasaMga Ave ane vizeSa samajAtuM jAya. tathA AtmAnuM mAhAtmya pragaTa thAya. bIjuM kaMI na bane to AtmasiddhinI gAthAomAM manane rokavuM e hitakArI che. thAkI na javuM; so vAra, hajAra vAra ekanI eka gAthA bolAya to paNa harakata nahIM, lAkha vAra bolAya to ya ochI che. temAM kahelo AtmA mATe mAnya che, jJAnI puruSe temAM AtmA pragaTa jaNAvyo che evI zraddhA rAkhI keDa bAMdhIne puruSArtha kartavya che. vadhAre zuM lakhavuM ? puruSArtha karyA vinA kaMI banatuM nathI. mATe kaMTALavuM nahIM. bhUlyA tyAMthI phera gaNo. OM zAMtiH zAMtiH zAMtiH zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa aSADa suda 7, 1990, tA. 87-34 157 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa aSADa suda 14, budha, 1990 tA. 15-7-34 kALano bharUMso nathI, lIdho ke leze thaI rahyuM che. jagata paMkhInA meLA jevuM che, memAna jevuM-- svapna jevuM che. tIrthaMkaranA vacana evAM che : Akho loka trividha tApathI baLato che, ajJAnathI sadviveka pAmavo durlabha che. te yathAtathya che. samatA ane dhIraja kartavya che. e ja eka bhAva-vRSTi karavAnI che. jevuM sukha-duHkha bAMdhyuM haze tevuM bhogavAze. temAM koInuM cAle tema nathI. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 patrAvali-1 158 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa tA. 1734 A kaLikALamAM sArI sobata, satsaMga, sapuruSono yoga prApta thavo bahu durlabha che. mahA puNyano udaya hoya tyAre satparuSanAM darzana karavAno, bogha sAMbhaLavAno yoga bane; nyAyanIti, sadAcAra pramANe varte, satya, sArAM, priya lAge, saMpa vadhe tevA vacano bole ke lakhe; potAne sopeluM kAma sArI rIte kare. moTA mANasono vinaya, sevA cAkarI kare, koI mAMdA vagere hoya tene madada kare, bhakti bhajana mATe nitya niyama rAkhI bhakti kare, smaraNa kare, namaskAra kare, darzana, satsaMga samAgamanI bhAvanA kare tene puNya baMghAya che ane puNyazALI jIvo sukhI hoya che te ApaNe jANIe chIe. "bahu puNyakerA puMjathI zubha deha mAnavano maLyo: toye are ! bhavacakrano AMTo nahIM e TaLyo." ema parama kRpALudeve lakhyuM che te pramANe keTalAM badhAM puNya ekaThAM thAya tyAre manuSya bhava maLe che ! te saphaLa thayo kyAre kahevAya ke jyAre pratyakSa sat puruSanI kRpAthI tenAM vacana para vizvAsa AvavAthI jIva mohanidrA tajI jAgRta thAya ane janma, maraNa, Adhi, vyAdhi, upAdhi tathA sarva duHkhane dUra kare tevuM samyatva eTale AtmAnI oLakhANa ane tenI zraddhA acaLa thAya tyAre. samakita pAmavuM e bhavamAM moTAmAM moTo lAbha che. saMsArI jIvo ghana, strI, putra, ghara, khetara, kapaDAM, ghareNAMnI icchA karyA kare che. paraMtu te vastuo paDI mUkI sarvane marI javAnuM che. Akhare kaMI kAmamAM AvatuM nathI. mAtra jIve jo gharmanI oLakhANa karI gharma ArAdhyo haze to te parabhavamAM sAthe jaze ane tene sukhI karaze. mATe saMsAranA sukhanI icchA na karavI. paNa AtmAnuM kalyANa kema thAya tenI kALajI rAkhI, satsaMga samAgame je kaMI zikhAmaNa maLe te hRdayamAM kotarI rAkhI te pramANe vartavAno puruSArtha kartavya che. pUrvanA prArabdha pramANe A bhavamAM janma thayo che. manuSya deha, sAruM kuLa, satsaMga vagerenI jogavAI maLI AvI che to teno sadupayoga karI Atmahita utAvaLe sAthI levuM. Avo avasara pharI pharI maLavo durlabha che. kSaNa lAkheNI jAya che. vakhata jAya che te pAcho Avato nathI, mATe nakAmo vakhata gumAvavo nahIM. bhakti, smaraNa, vAMcanamAM navarAzano vakhata gALavo ane gharma mATe savAra sAMja vIsa doharA, kSamApanAno pATha, vagere je karavAnuM kahyuM hoya te cUkavuM nahIM. AlocanA, sAmAyika pATha roja vAMcavAno avakAza maLe to vAMcI javA. he bhAI ! A jIvane vIlo melavA jevuM nathI. saMsAranA kAmakAjamAM prayojana jeTaluM, jarUra jeTaluM vahevAre pravartana karavAno TAima hoya che te sivAyano kALa bIjI ramatagamata pratikULa ezaArAmamAM javA na devo. kaMI gharmapustaka vAMcavAnuM nimitta rAkhavuM. jIve kALajI rAkhavI. vinaya e moTI vastu che. baha cetavA jevuM che. tamane kaI zikhAmaNa jaNAvI che te puNya baMdhAvA ane pApathI chUTavA mATe kartavya che. himmata hAravI nahIM. jema banavAnuM haze tema banaze. badhAne himmata Apazo, gabharAzo nahIM. saMpa rAkhI dhIrajathI kAma lezo to tame sukhI thazo. peTa moTuM -gaMbhIratA rAkhatAM zIkhazo. jema bane tema tamArA moTA bhAI che temane hita, zikhAmaNa, tamArA upara prema thAya tema Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1/4 upadezAmRta karazo. AtmA ekalo Avyo ane ekalo jaze. sukhaduHkha, zAtA-azAtA jIvane bAMdhyA pramANe Ave che te koInA hAthamAM nathI. mATe samatA ane ghIraja vaghAre rAkhatAM zIkhavuM. nabaLA mANasono saMga na karavo. nAnI uMmaranA cho paNa gharaDA samaju mANasa jevI buddhithI vartavuM ane moTA samaju mANasanI mulAkAta prasaMga rAkhavo, oLakhANa temanI sAthe rAkhavI. saunI sAthe maitrIbhAvathI namratAthI vinaya sahita bolavA cAlavAno vyavahAra rAkhavo. garIbAI rAkhI vartavuM. namyo te paramezvarane gamyo. ahaMkAra rAkhavo nahIM. "jJAna garIbI guruvacana, narama vacana nirdoSa; inakuM kabhI na chAMDiye, zraddhA zIla saMtoSa." A lakhela duho mukhapATha rAkhI temAMno vicAra, zikhAmaNa che te manamAM rAkhI ApaNe vartavuM. avakAza prasaMge gharmanuM vAMcavuM, vicAravuM. A samaja A bhava parabhavanA hitane mATe jaNAvI che. upara lakhyA pramANe jema Atmahita thAya tema vartavA yogya che. ApaNuM bhUruM karyuM hoya temanuM paNa bhaluM karavuM evo svabhAva rAkhavo. emano tiraskAra karavo nahIM. temane sAruM lAge tevuM mAna ApI sAruM thAya tema karavuM. "Apa samAna baLa nahIM, megha samAna jaLa nahIM.' ema kahevata che; mATe potAthI bane teTaluM A saMsAramAM AyuSya rahe tyAM sudhI bhaluM thAya tema karavuM. jema bane tema sadvartana karazo. vinaya verIne vaza kare che. je maLe teTalAthI saMtoSa rAkhavo. khamI khUMdavuM. jUThuM bolavAnI Teva kadI pADavI nahIM. namanatAthI vartavuM. 159 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa tA. 19-7-34, guru daMtAlIvALA trikamabhAInuM zarIra kSayane lIdhe sukAI gayuM che. te hAla AzramamAM rahe che. parama kRpALudeva uparanI zraddhA vRDha thAya ane zarIra uparanI mamatA ochI thAya tevo bogha, patra Adi bolAvIne, temane saMbhaLAvavAnuM nimitta rAkhyuM che. e rogamAM zarIra kSINa thaI javA chatAM bhAna, suratA sArI rahe che. vRddhAvasthA hoya, maMdavADa hoya, topaNa manuSyadeha che tyAM sudhI satsaMga Adi AtmahitanuM kAraNa banI zake che. roganA vakhate samakitI jIvane vizeSa nirjarA thAya che. duHkhanA vakhatamAM sAmAnya rIte bhagavAna vaghAre sAMbhare ane sukhanA vakhate saMsAra sAMbhare che. mATe jJAnI puruSo to vedanA vakhate rAjI thAya che ke A karmano bojo halako thAya che. eTalA sudhI ke mRtyuveLAne mahotsava gaNe che. je koI jIvanI sAcA dilathI parama kRpALudeva upara AsthA thaI che te sarvanuM kAma thaI javAnuM che. khAmI mAtra boghanI ane jIvanI yogyatAnI che. te khAmI pUrI karavA sapuruSArtha kartavya chejI. Apa to avasaranA jANa cho ane evAM sArAM nimitto meLavatA raho cho eTale Apane zuM jaNAvavAnuM che ? Apane kAMI kahevAnuM nathI. "khAtAM rahyuM te bI ane maratAM rahyuM te gharaDuM." amAre to tamAro satsaMga saMbaMghI moTo AdhAra che. Apane zuM lakhavuM ? Apa avasaranA jANa cho. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 patrAvali-1 samaye yama ma paHIT' kSaNa lAkheNI jAya che. evo kALa vyatIta karavAne sadguru kRpAthI maLyo che tethI kALa vyatIta karIzuM. sadgurunA boghathI hita thAya che, tevo satsaMga durlabha che. jema bane tema te meLavavAnI kALajI rAkhavA jevuM che. kALa jema bane tema puruSanA boghamAM vyatIta thAya te sAruM che. ghaNuM karI vItarAga mArga "sama'no che. jevI kSetrapharasanA hoya te pramANe banyA kare che. tenA draSTA thaI rahevuM. 'OM zAMtiH zAMtiH zAMtiH 160 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa tA. 14-8-34 zrAvaNa suda 4, maMgaLa, saM. 1990 moTA puruSoe Atmahita thavA mATe ane jIvane puNya baMghAya tevo lakSa thavAne jaNAvyuM che. manuSyabhava maLavo durlabha che. te manuSyabhava pAmI evI rIte saMsAramAM vartavuM ke jethI puNya baMdhAya, devagati thAya ane satparuSa-sadgurunI zraddhAe samyakatva pamAya. A vAta cUkavA jevI nathI. AtmAne mATe e ja kartavya che. tame samaju cho. mATe paramArthe svaparanuM hita ciMtavavuM. te mATe nIce mujaba lakSamAM rAkhI vartavuM yogya che : 1. jUThuM bolavuM nahIM. jo ke te Teva ghaNAkane hoya che, paNa sAcuM bolavAnI Teva rAkhavI. 2. lAMca levI nahIM. 3. corI karavI nahIM. 4. parastrIno saMga karavo nahIM. 5. nItinyAye paiso meLavavo, tethI je maLe tethI saMtoSa rAkhavo. 6. saunI sAthe maitrIbhAva rAkhavo. moTA sAthe, sArA DAhyA kahevAtA hoya tenI sAthe saMbaMgha rAkhavo. 7. nabaLA sAthe saMbaMdha rAkhavo nahIM. saMsAramAM pApabaMgha karAve, khoTI gati karAve tevAno paricaya rAkhavo nahIM. 8. ApaNuM bUruM kare tenuM paNa bane to bhaluM karavuM ke bhaluM icchavuM. koI sAthe kusaMpa karavo nahIM. 9. gaMbhIratAthI moTuM peTa rAkhavuM. khoTI vAta bhUlI javI. 10. "paramArathamAM piMDa ja gALa' eTale AtmAne arthe bhAvanA karavI. hAlatAM cAlatAM, kAma prasaMgamAM vartatAM paNa manamAM smaraNa "sahajAtmasvarUpa paramaguru'nuM karavuM, eTale kSaNe kSaNe te maMtra saMbhAravo, bhUlavA jevuM nathI. kALa gaTakAM khAI rahyo che. lIgho ke leze ema thaI rahyuM che. manuSyabhava durlabha che. A manamAM, cittamAM, smRtimAM lAvavA jevuM che. tame samaju cho. koIne mATe A nathI. A bhAvanA Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 upadezAmRta potAne mATe che. na game topaNa "mokSamALA' Adi pustaka vAMcavAmAM mana rAkhavuM. citta-mana bIje pharatuM hoya tyAMthI rokI daI kaMIka gharmanA kAmamAM tene rokavuM. kaMI gabharAvuM nahIM. himmata rAkhI maMtranuM smaraNa karyA karavuM. kAmane TANe kAma ane ArAmane TANe ArAma. manane, vicArane sArA kAmamAM puNya baMghAya evAmAM rokavAM. sau sAthe maitrIbhAva rAkhavo. saMpa, zIlathI vartavuM. koI sAthe kusaMpa karavo nahIM. lIMbunuM pANI saumAM bhaLe tema sarva sAthe haLImaLIne rahevuM, bhaLI javuM. satsaMga sarvathI zreSTha che. parama kRpALudeva upara zraddhA ane temanAM vacanano vicAra yathArtha thavAthI samakita thAya che. tenI prApti thavI moTI vAta che. paNa te meLavavA prayAsa karavo. zAtAazAtA bAMghI haze te bhogavavI paDaze, temAM dilagIra na thavuM; sadAya ullAsamAM rahevuM, gabharAI jaI udAsa rahevuM nahIM. himmata hArI javI nahIM. samabhAva rAkhI khamI khUMdavuM. roja vIsa doharA, kSamApanAno pATha, AlocanAnuM pustaka vAMcavAnuM banatA joge karazo. vIsa doharA, kSamApanAno pATha to sAMje ke savAre bhaNavA. tenuM phaLa avazya thaze. AtmArthe karavuM. bIjuM kAMI icchavuM nahIM. sukhaduHkha to bAMdheluM che. te koIne AvyA vinA rahevAnuM nathI. kALa jAya che te amUlya che. kaMI icchA karavI nahIM. banavAnuM haze tema banaze. kaMI bahu saMbhAravuM nahIM, bhUlI javuM. jevA duHkhanA dahADA Ave tevA samabhAve ullAsathI bhogavI levA. 161 zrImad rAjacaMdra Azrama, agAsa tA. 18-8-34 A jIvanuM pramAda tathA svaccheda bhUMDuM kare che. mATe jIve sapuruSano bogha sAMbhaLI, vAMcI, vicArI manane, vRttine bahu vikalpamAM bIjA parabhAvamAM jatI rokI, kAmakAja karatAM, haratAM pharatAM mana sthira karI "sahajatmasvarUpa nI bhAvanA hRdayamAM karavI. kSaNe kSaNe, kAmakAja karatAM, haratAM pharatAM manamAM smaraNa karavuM kartavya che. jeTalo bane teTalo puruSArtha karavo. gabharAvuM nahIM, akaLAvuM nahIM, mUMjhAvuM nahIM. jema bane tema sarvicAramAM manane-vRttine lAvavI. paramAM jatuM aTakAvavA koI patra parama kRpALudevano vAMcavo, vicAravo. prArabdha pravRttimAM sau jIvAtmA che. temAM baghA divasa jAya che; paNa mAse paMdara divase eka sthAne badhA mumukSuoe bheguM thavAya ema karavuM. kALa jAya che. emAM kaMI satsaMga karavA arthe eka divasa goThavazo to, aDacaNa nahIM paDe. baghAnI salAha meLavI eka divasa gharmamAM jAya tema kADhazo. pharIne A manuSyabhava maLavo durlabha che. eka zaheramAM cho to AvI goThavaNa karazo to banI raheze. bananAra te pharanAra nathI ane pharanAra te bananAra nathI ema vicArI gharmanA kAmamAM puruSArtha kartavya chejI. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-1 162 107 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa tA. 17934, guruvAra sarvanI sAthe haLImaLIne vinayathI vartavuM. koIno paNa phero phAMTo umaMgathI khAvo. sarvane sAruM lAge tema bolavuM, maLavA javuM, kAmakAja pUchavuM ane bALakanI peThe sarvathI laghu thaIne namratAthI vartavuM. gabharAvuM nahIM. ullAsa rAkhavo. kAmamAM khAmI na AvavA devI ane ALasamAM, mojazokhamAM nakAmo vakhata vahI javA na devo. dararoja vIsa doharA bhaktinA tathA kSamApanAno pATha ane Atmasiddhi bane to te paNa bolavAnI Teva rAkhavI. sArI nIti nyAyapUrvaka vartaNUka rAkhavAthI puNya baMdhAya ane dharmanA kAmamAM kALajI rAkhavAthI AtmAnuM kalyANa thAya mATe bannemAM kALajI rAkhavI. na ghIraja rAkhavI. koI game te kahe te sahana karavAnI Teva pADavI. tethI bahu lAbha thAya che. krodhI svabhAva jeno na hoya tenA sarve mitro banI jAya che. vinaya e sarvane vaza karavAnuM uttama hathiyAra che. jema bane tema duzmananuM paNa bhaluM icchavuM. sadAcAra sevavA. maitrIbhAva rAkhazo. dhIrajathI haLImaLI AnaMda levo. guNagrAhI thavuM. ApaNane koIe guNa karyo to ApaNe teno badalo vALavo, mIThAM vacanathI, namanatAthI sArAM vacana kahI tenuM mana rAjI thAya tema karavuM. A vAta koI jIvAtmA samaju hoya tene kahevAnuM thAya che. sauthI moTI namanatA che. laghubhAva karI vartavuM. ahaMkAra ane abhimAna AtmAnA vairI che, tene manamAM lAvavA nahIM. abhimAna thavA na devuM. ema manamAM na lAvavuM ke huM samajuM chuM, A to kaMI samajato nathI. kahyuM che ke 'jANa AgaLa ajANa thaIe, tattva laIe tANI, Agalo thAya Aga to ApaNe thaIe pANI.'' A badhuM tamArA upara samajaNa mATe lakhAya che. manamAM ema na karavuM ke huM to samaju chuM. koI aNasamaju hoya tenuM paNa mana dUbhavavuM nahIM. tene paNa sArA sArA kahI emanuM, ApaNuM hita thAya tema karavuM. * 163 maraNa bahu sAMbhare che. Aja sudhImAM je je maraNa thayelAM te vAraMvAra yAda Ave che ane kSaNikatA, anityatA tarI Ave che ke kAcanI zIzInI peThe kAyAne phUTI jatAM vAra lAgatI nathI. gabharAmaNa thAya che, kaMI goThatuM nathI. koI sthAnamAM bahAra javAthI paNa goThatuM nathI, ahIM rahevAthI paNa goThatuM nathI. maraNano Dara paNa nathI. paNa vicitra karmanA udaya dekhAva de che. zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa bhAdaravA suda 5, guru, saM. 1990 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa tA. 2-10-34 sarva sAthe, krodha Ave tyAre kSamA, namratAthI bolavuM. sAmA bhAI pratye jema sAruM lAge tema 164 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 upadezAmRta bolavuM. sAmAne krogha Ave, kaSAya thAya tevuM bolavuM nahIM. mitratA, karuNAbhAva, pramodabhAva, ane madhyasthatA-samabhAva, AvAM vacano hRdayamAM lAvI vicArIne sarva sAthe bolavuM. namanatAthI sAmAne sAruM lAge tevo svabhAva karavAnuM khyAlamAM rAkhavuM. ahaMkAra, abhimAna vRttimAM AvavA na devAM, namI javuM. saune sAruM lAge tevo svabhAva kartavya che. "zeThanI zikhAmaNa jhAMpA sughI" tema karavuM nahIM. A vacana lakSamAM rAkhI sauthI huM nAno chuM, mArAmAM alpa buddhi che ema gaNI sAmAno kaMI paNa guNa levo. ApaNo koI tiraskAra kare to paNa tene ghIrajathI sAruM lAge tema vartavuM. "tame samaju cho, tame DAhyA cho, ThIka kaho cho' ema kahI jema krodhAdi zamAI samatAmAM te Ave tema ghIrajathI, saMpathI tene sAruM lAge tema bolavuM. ghIrajathI tenI sAthe vAta karavI. 'pUchatA nara paMDitA' evo svabhAva rAkhavo. tamArA nAnA bhAI zAMtinI sAthe namanatAthI bolI ApaNI matimAM kaMI AvyuM hoya to paNa temane pUchavuM. potAnI mA sAthe, bAInI mati alpa hoya topaNa, kSamA rAkhI, temanI sAthe maLIne kAma levuM. koI vAta pUchIne karavI. jema ThIka thAya, sAruM thAya tema vartavuM. matithI jeTalI bane teTalI emane samaja ApavI. jema saMpa rahe, temane sAruM lAge tema karavuM. jo ke ApaNane kaThaNa lAge topaNa temane vacanathI evuM kahevuM ke tame samaju cho. avakAza maLe to eka dI be dI tamArI bAe ke tamAre atre AvI javuM. koI AtmArthanI vAta, satparuSe kahelI zikhAmaNa atre sAMbhaLI javI. te tamane A bhava ane parabhavamAM hita thavAnuM kAraNa chejI. sukhaduHkha Ave te gaNavAM nahIM. jevo dahADo paDyo hoya tevo samatAe ghIrajathI sahana karI levo. akaLAvuM nahIM. gabharAvuM nahIM. mIThAzathI saune sAruM lAge tema bolavuM. chaNakIne, akaLAI jaIne bolavuM nahIM. A vAta dhyAnamAM rAkhazo. tamane vadhAre sAruM thaze. kALa gaTakAM khAI rahyo che. lIdho ke leze ema thaI rahyuM che. gAmamAM koInI sAthe vera na rAkhavuM. saunI sAthe haLImaLIne rahevuM. koIne krogha Avyo hoya to paNa namIne ApaNuM kAma karI levuM. vera thAya tema na vartavuM. "bApanI bairI ke mAjI' kahevAmAM phera che, tema ApaNe ene samajAvIne kAma levuM. sonI sAthe, nAnA bALakanI sAthe paNa ghIrajathI samajAvIne kAma levuM. Akho loka trivigha tApathI baLe che. tamArA bhAI pratye paNa ullAsabhAva thAya, temane sAruM lAge tevA patra lakhatA rahevuM-rIsa caDhI hoya to rIsa UtarI jAya, ApaNane kaMI sArI zikhAmaNa lakhI jaNAve tema temane lakhatA rahevuM, pUchavAnuM paNa rAkhavuM. 165 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa Aso vada 2, saM. 1990 he prabhu kSaNabhaMgura deha dago denAra che. koI roga levA samartha nathI. jIvane karma ekalA bhogavavAM paDe che. paNa samakitInI balihArI che ! tene to jema vaghAre duHkha Ave tema vaghAre nirjarA thAya che. jenI pAse bhedavijJAna hathiyAra che teno Akhare jaya thAya che. atre sarva prakAranI bAhya anukULatA chatAM jarA avasthAnI vedanI levA koI samartha nathI. kyAMya citta goThatuM nathI. comAsuM Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-1 109 UtaratAM kaMI bahAra javAnI vRtti thayA kare che. paNa zarIra kaMI sahana karI zake tevuM have rahyuM nathI. AMkhe jhaMkhAza vartAya che, kAnanI baherAza vaghatI jAya che, bolatAM paNa totaDA akSara thaI jAya che. bolatAM bolatAM thAkI javAya che. sAda besI gayo hoya tema bhAre sAda rahe che. maraNa vAraMvAra sAMbhare che. kaMI bhaya vartato nathI, paNa kyAMya goThatuM nathI, cena paDatuM nathI. sadgazaraNe samatAnI bhAvanAe je thAya te joyA karavuM e sivAya bIjo upAya jaNAto nathI. vedanIyakarma-zAtA-azAtA prANI mAtrane bhogavavuM ja paDe che, temAM kaMI koInuM cAlatuM nathI. sadgurunA zaraNAthI atre samabhAve jema bane tema bhogavavuM karAya che. amAruM to je zrI sadgurue kaheluM te eka dhyAna che. 166 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe, agAsa tA. 1-11-34 Apane zuM jaNAvavuM? parama puruSa para jeTalo vizeSa premabhAva, zraddhA, Azraya-bhaktibhAva vadhe teTaluM svaparanuM kalyANa che, e ApanA lakSamAM chejI. Apa bahu nikaTa AvI gayA cho eTale yogyatAmAM AvyA cho. ATalI puNyAI hovA chatAM manamAMthI tene dUra karI upara uparathI rAkho cho! sva. jUThAbhAI ane ApanuM kAma thayuM che. raste caDavA mATe parama puruSanI zraddhAnI jarUra che. jene te AvI teno avazya mokSa thaze. ghaNA bhavya jIvonuM kalyANa thavAnuM che. emAM kaMI paisAnI ke padavInI jarUra nathI, mAtra zraddhA karavAnI jarUra che. je tema karaze te game tevo haze to paNa uttama pada pAmaze. meM nathI jANyo to meM mAnyA che te puruSe to AtmA jAmyo che eTalI pratIti paNa bahu lAbhakArI che. 167 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa tA. 29-11-34 "hota AsavA parivA, nahi inameM saMdeha, mAtra draSTikI bhUla hai, bhUla gaye gata eha." jJAnIne AsavamAM mokSa thAya che, mukAya che; mithyAvRSTine saMvaramAM baMdha thAya che enuM kAraNa zuM che ? samakita. tamArI mAgaNI samakitanI thaI che, te kRpALudevanI kRpAthI tamane thaze niHzaMka mAnajo. anAdino jIva mithyAtvamAM che. prathama zIkhavAnuM : mAruM kaMI nathI. pudagala che te caitanya zaktithI bhinna che, bhinna che, bhinna che; AtmAnI zakti AtmAmAM che. cetanya che te potAnuM che, bIjuM nahIM, ema mAne che te mukAya che. potAnuM nahIM tene mAruM mAne che te baMghAya che. "mAruM che, meM karyuM ema mAnanAra baMghAya che. badhuM ja jaDa che, pula paryAya che te kadI potAnuM thayuM nathI, thaze nahIM ane te paNa nahIM. te potAnuM nahIM mAnavuM, potAno to AtmA che. te jJAnIe jANyo che, siddha Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 upadezAmRta samAna che te nakkI jANavuM. jJAnIe jANyo che te AtmA mATe mAnya che--jJAnInA kahevAthI mAre mAnya che. e ja zraddhAM. te mArI zraddhA ho ! jeTalA saMkalpa-vikalpa che te mithyA che. saMkalpa-vikalpathI AtmA rahita che, te AtmA huM mAnuM chuM. nizcayanaye rAga-dveSa, moha te AtmA nathI. nizcayanaya mane mAnya che. A badhuM svapna che-parabhAvane svapna jANavuM. 168 zrImad rAjacaMdra Azrama, agAsa tA. 3-2-35 "saMtacaraNa Azraya vinA, sAghana karyAM aneka; pAra na tethI pAmiyo, Ugyo na aMza viveka. sau sAghana baMghana thayAM, rahyo na koI upAya; satsAghana samajyo nahIM, tyAM baMdhana zuM jAya ? prabhu ! prabhu ! laya lAgI nahIM, paDyo na sadgurupAya; dIThA nahi nija doSa to, tariye koNa upAya?" jugAra rame te narake jAya; A vAta bahu dhyAnamAM levA jevI che. pharIne Avo manuSyabhava nahIM maLe. saheje kAma cAlatuM hoya ane pote bIjA jugAra vagere ghaMghAmAM pravarte che tene dhikkAra, dhikkAra, dhikkAra che ! 169 zrImad rAjacaMdra Azrama, agAsa tA. 14-3-35 phAgaNa suda 10, saM. 1991 tamo jema bane tema koI avasara dekhI satsaMga karavA avakAza dekhIne atre AvazojI. eka AtmA che tenI satsaMge boghathI oLakhANa-pichANa thaye sarva du:khano nAza thaI zAMti Ave che. to avakAza laI Avazo to bogha maLaze. e jevuM ekka nathI. boghathI kalyANa thAya che ane jema che tema samajAya che. pachI kAMI phikara rahetI nathI. "phikarakA phakA bharyA tAkA nAma phakIra." ATalI vAta dhyAnamAM rAkhI, tamArA cittane koI prakArano kheda dekhAya to atre AvI jazo-eka ke be dI, to badhI vAte khedano nAza thaI yathAtathya jema che tema samajAze. jJAnIne paNa karma bAMghelAM hoya che; topaNa temane kheda raheto nathI, UlaTuM avaLAnuM savaLuM thaI jAya che. te haju samajAyuM nathI mATe samajavAnI jarUra che. A vAta manamAM rAkhazo to bahu sAruM thaze. vaghAre zuM lakhavuM ? avakAza laI samAgama karavAno lakSa rAkhazo. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-1 111 170 zrImad rAjacaMdra Azrama, agAsa tA. 22-3-35 bhagavAnanuM vacana che ke saddhI parama kuddI. Apane parama kRpALudeva upara zraddhA che te have palaTAya tema nathI. bIjuM badhuM to prArabdha pramANe thayA kare che. jIvanI yogyatAnI khAmI hoya te pUrI karyo chUTako che. parama kRpALudeva pratye prema ullAsa bhakti kartavya che. zArIrika sthiti to jevI palaTAtI rahe tevI joyA karavA yogya che. samatA, ghIraja rAkhI sarva sahana karavA yogya che, khamI khUMdavA yogya chejI. 171 zrImad rAjacaMdra Azrama, agAsa zrAvaNa suda 15, saM. 1991 parama kRpALu moTA puruSoe kahyuM che ke jIve je karyuM che te bhogavyA vinA koIne chUTuM nathI. A jIvane paNa bAMdhyA vinAnuM bIjuM AvavAnuM nathI. to samatAe ghIrajathI samabhAve sahana karavuM ema jJAnI puruSoe kaheluM che. bAMghelAM karma jAya che. temAM harakhazoka kartavya nathI. 3OM zAMtiH zAMtiH zAMtiH 172 zrImad rAjacaMdra Azrama, agAsa tA. 13-11-35 je duHkha Ave che te javAnuM che, jAya che. te pharI AvavAnuM nathI. tethI gabharAvuM nahIM. mAtra jIvane puruSanA boghanI khAmI che. te prApta thAya tevI bhAvanA vardhamAna karavA yogya che. satsaMge te prApta thavA yogya che. tethI te satsaMganI abhilASA rAkhyA karavI. vIsa doharA, kSamApanAne pATha, cha padane patra, Atmasiddhi, smaraNa maMtra vagere sAMbhaLavA vicAravAmAM vizeSa kALa gALavA yogya chejI. 173 nAsika, caitra suda 7, 1992 jaba jAkI jesI urda, so sohe titi thAna; zakti marore jIvakI, ure mahA balavAna." zrI banArasIdAsajI zuM kahevAya ! kSetrapharasanA pramANe che, thAya che. sadgurukRpAthI AtmA jANyo che, ane deha to Ano, Ano, Ano sarvano kSaNabhaMgura che. te saMbaMdhI kalpanA karavI vyartha che. "kSaNa kSaNa bhayaMkara bhAvamaraNe kAM aho ! rAcI raho ?" "je draSTA che draSTino, je jANe che rUpa; abAdhya anubhava je rahe, te che jIvasvarUpa." Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 upadezAmRta AtmasiddhizAstra' ane "cha pada'nA patramAM badhuM AvI gayuM che. 0 0 0 0 e pUchyuM hatuM ke gurugama zuM? e bahu kuzaLa che. paNa gurugama maLI nathI. bahu vAta kahevAnI che paNa zakti nathI. jIvanI yogyatA joIe. gurugama viSe ghaNuM sAMbhaLavAnI jarUra che. Akho divasa A vyavasthA ane te vyavasthA ema karyA karavAmAM zuM Atmahita che? AtmAnI kALajI rAkhavAnI che. dehanuM jema thavAnuM hoya tema thAo, bhale kapAI jAo, chedAI jAo, paNa sadguru dvArA thayelI pakaDa choDavA yogya nathI. meM AtmA nathI jANyo, paNa sadgurue jANyo che e zraddhA karavA yogya che, choDavA yogya nathI. arUpI AtmA zI rIte joI zakAya ! saddhI parama suhA | 174 tat sat zrI sadguru rAjacaMdra prabhune trikALa namaskAra ! (1) eka akSarathI samajAya tyAM pAMca, pAMca akSarathI samajAya tyAM pacIsa, pacIsa akSarathI samajAya tyAM pacAsa, pacAsa akSarathI samajAya tyAM so nahIM kahevA. TUMkathI samajAya tyAM vaghAre nahIM kahevuM. (2) AtmA jovo; pudgala bhrama che. (3) paryAya para draSTi karavAthI doSa dekhAya che, kaSAya poSAya che. AtmA jovAthI AtmA poSAya che. AtmA joyo to AtmA ne tethI para joyo to para. (4) samadraSTi. (5) bhUlI javuM. (6) jaDabharatavatu. (7) mRtyu mahotsava che. (8) samAdhimaraNa. (9) duHkha jAya che--dhIraja, samatA, kSamA. (10) dayA-AbhArI. (11) zatru kaTTAne jItavAno avasara, samaya-svabhAva. (12) mAruM nathI. AvyuM che te jAya che. pAchuM AvavAnuM nathI. (13) je che tenuM smaraNa-sahajAtmasvarUpa. (14) eka che, bIjo nathI. (15) bIjuM nathI. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 patrAvali-1 (16) je che te jatuM nathI. (17) jema che temanuM tema che. (18) draSTA che, jANe che, ema ja che. 175 tat sat ananya zaraNanA ApanAra evA zrI sadgurudeva zuddha caitanyasvAmI parama kRpALu zrImad rAjacaMdra prabhune atyaMta bhaktithI trikALa namaskAra ho ! namaskAra ho ! tArA darzanathI gururAja re, saryA saryA mArAM sahu kAja re ! bhamyo aMdha banI bhavamAMhI re, kALa anaMta pAmyo na kAMI re ! 1 tArA darzanathI jinarAja re ! TaLyAM mohapaDaLa muja Aja re ! vAstavika vastunuM svarUpa re, hatuM tevuM dIThuM meM anupa re ! 2 pavitrAtmA sujJa Arya pUjya bhAI choTAlAla malakacaMda zAha pratye vijJatiH mu. zrI vaTavA, amadAvAda pAse. zrI sanAtana jaina gharma tIrtha-ziromaNi zrImad rAjacaMdra Azrama agAsathI lakhAvita munikuLa laghunA jaya sadguruvaMdanapUrvaka AzIrvAda sAthe sargharmavRddhi prApta thAya. vi. he prabhu ! Apano patra-bhAI rAmajI velajInA hastAkSare lakhAyela patra-savigata vAMcI saMtoSa thayo che. he prabhu ! Apa mahA bhAgyazALI cho. A karmanA udaye thatA citravicitra dehAdi paryAyane potAnA mAnI ahaMbhAva-mamatvabhAva thayo che. A saMsAramAM kharI bhUla to e ja che. tethI parabhAvamAM pariNamI mohAsaktine AdhIna thaI saMkalpa-vikalpa Adi vaDe baMghana thayuM che, thAya che. temAM A jIva mahApuNyanA yoge manuSyabhava pAmyo. temAM ya manuSyabhava to ghaNA ghaNA thayA te pazuvat hatA ane temAM mithyA jaDane cena mAnI rAga-dveSa karI bhavabaMghana vaghAryA che. te bhUla yathAtathya samaye zrImad zrI paramakRpALunA joge tenA boghanI pratIti, ruci, AsthA thaye, mArI alpamatithI, kalyANa samajAya che). te viSe he prabhu! Apane kaMI lakhato nathI. he prabhu! Apano patra vAMcatAM ApanA je paryAya, bhAva che te mane bahu sArA lAgyA che.jI. ane ApanI yogyatA, bhAvanA joI huM AtmabhAvanAe AtmabhAvamAM namaskAra karuM chuM. AzIrvAdapUrvaka ApanuM kalyANa thAo ema icchI, bhavaparyata akhaMDa jAgRta raho e ja AzIrvAda che. he prabhu ! mArI yogyatAnI khAmIthI huM kaMI Apane lakhI na zakuM, zAthI je parama kRpALudeva jJAnInI AjJA che, je tamAre yogyatA vardhamAna thAya tema kartavya che. yathAtathya je jJAnIe kSAyika prApta karyuM che teno adhikAra che. mATe he prabhu ! te sadgurunI AjJAe vartatAM akhaMDa jIvana bhavaparyata AjJAmAM rahyAthI-avazya Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 upadezAmRta jIvane samakita thAya che. parabhavamAM te sAthe rahe che. chevaTa mokSa thAya tyAM sudhI te che, tema samajAyuM che. to he prabhu ! Apane te joga maLI Avyo che to have Apane te ja bhAvanI bhAvanAe kALa vyatIta karavo kartavya che. mane to ema samajAya che. jema bane tema asaMga apratibaMdhanI bhAvanAe, eka ja jAgRtinI bhAvanAe kalyANa che. bAkI pUrvakRta udaya hoya che te mAro nathI, e vibhAva piraNAma jaDa che. pudgala tene mAruM nahIM mAnuM. mAruM je che te jJAnI puruSe kahyuM che te che. 176 zrImad sadguru sahajAtmasvarUpa paramaguru, namaskAra ho ! eka 'sahajAtmasvarUpa paramaguru' e ja smaraNa kartavya chejI. udayAghIna zAtA-azAtA vedanI karmabaMdhanathI mukAvAnA samaya jAya che. tyAM upayoga (AtmA) jovAnI bhAvanA vAraMvAra vivekathI vicArI, jaDathI caitanya bhinna che ema samajI, jJAnacakSuthI divyacakSu vicAramAM ghyAnamAM lAvI, AtmAnaMda bhAvanAe bhakti kartavya che. 'AtamabhAvanA bhAvatAM jIva lahe kevaLajJAna re,' jIva lahe kevaLajJAna re. "saMga-parihArathI svAmI nijapada lahyuM, zuddha Atmika AnaMdapada saMgrahyuM; javi parabhAvathI huM bhavodadhi vasyo, parataNo saMga saMsAratAe grasyo.'' samajo, samajI zamI jAo. savAramAM UThI zrI satpuruSanAM darzana karavAM. pachI nivRttijoga meLavI eka Asana 52 sthiti karavI. te samAmAM (samayamAM) prathama maMtra (paramaguru) saMbhArI mALA pheravavI, athavA ghyAna agara bhaktinA duhA 'he prabhu ! he prabhu !' mAM anukULa joge jeTalo avakAza maLe teTalo kALa vRtti rokI upayoganI jAgRti rAkhI vartavuM. savRttinuM anusaMdhAna karavuM. kAyotsargamAM raTaNa, smaraNa, dhyAna, jJAna-darzanacAritra--jANavuM-dekhavuM-sthiratA, sadvicAra kartavya chejI. 'sarvavyApaka sat-cid-AnaMda evo huM AtmA eka chuM, ema vicAravuM, dhyAvavuM.' udayanA dhakkAthI te dhyAna jyAre jyAre chUTI jAya tyAre tyAre tenuM anusaMdhAna ghaNI tvarAthI zAMtiH zAMtiH zAMtiH karavuM. 177 zrImad rAjacaMdra Azrama, agAsa A jIva anAdi kALathI potAnI matikalpanAe dharma mAnI laI dharma ArAdhana karavAnuM prayatna kare chejI. tethI mULa dharmane pAmI zakyo nathI. mithyA mohane laI anaMta saMsAra anaMtA jIvo Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-1 115 paribhramaNa kare che, te potAnA svacchaMdanI kalpanA che. te bhUla jinAgamamAM varNavelI jJAnI puruSe joI, vicArI, TALI potAnA nijabhAva mULa gharma samyagdarzana-zAna cAritramAM pote pariNamyA che. te ja kartavya che. nIcenI vANI khAsa karIne AtmArthI jIvane lakSamAM levA jevI che, vAraMvAra vicAravA jevI che, dina pratye smRtimAM, dhyAnamAM, bhAvanAmAM levA jevI che. uSNa udaka jevo re A saMsAra che; - temAM eka tattva moTuM re samajaNa sAra che." moTA puruSoe e lakSamAM lIdhuM che. tethI jIvanuM kalyANa thAya che. UMDI vAta che. lakSamAM levA jevI che. jUnuM mUkavA jevuM che. kacyuM jAya evuM nathI. kSaNe kSaNe kALa jAya che, te pharI pAcho Avato nathI. A jIva kayA kALane bhaje che? ema jANI potAnI jiMdagImAM te bhAvamAM Atama sasvarUpa zuddha AtmAnuM che tenI oLakhANa, pratIti, zraddhA, AjJA bhAvapUrvaka-lakSa rAkhe to saMganuM phaLa avazya thayA vinA raheze nahIM. "manane laIne A badhuM che. mATe cittavRtti koI satparuSe kahelA vacana upara prerI kALa vyatIta karavA jevuM chejI. te A : 1. 'cattAri paramaMgANi dullahANIha jaMtuNo / mANusattaM sui saddhA saMjamammi ya vIriyaM // (uttarA0 3, 1) bhAvArtha - mokSa pAmavAnAM utkRSTa cAra aMga che : (1) manuSyapaNuM, (2) mRta (sapuruSanA mukhanI vANI) nuM zravaNa, (3) sadgharma upara zraddhA, (4) saMyamane viSe baLa-vIrya phoravavuM. e cAra moTAM kAraNo A saMsAramAM maLavA durlabha che. 2 ahamikko khalu suddho, nimmamao NANadaMsaNasamaggo / tadvi dizo to, saLe avayaM . (samaya 73) bhAvArtha -huM eka chuM, parapudgalathI nyAro chuM, nizcayanaye karIne zuddha chuM, ajJAna-melathI nyAro chuM, mamatAthI rahita chuM, jJAna-darzanathI pUrNa chuM, huM mArA jJAna-svabhAva sahita chuM, cetanA guNa mArI sattA che, huM mArA AtmasvarUpane dhyAto sarva karmano kSaya karuM chuM. 3. jhAi jhAi paramappA, appasamANo gaNijai paro vi / Ujjhai rAga ya doso chijjai teNa saMsAro // bhAvArtha - paramAtmasvarUpanuM dhyAna gharo, dhyAna gharo. anyane paNa potAnA AtmA samAna gaNo. rAga ane dveSa tyajo. to tethI saMsAranuM baMghana chedAya che. 1. cAre aMgo ya duSmANya, jIvone jagamAM ghaNAM; manuSyatva, zruti, zraddhA, saMyame virya phuraNA. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 upadezAmRta 4. mA mujjhaha, mA rajjaha, mA dusaha iTThaNiTThaatthesu / . thiramacchada na vitte vivittajJAnuprasiddha II (dravya 48) bhAvArtha - he bhavyajano ! jo tame nAnA prakAranAM dhyAna-gharma, zuklAdi ke nirvikalpa dhyAnane arthe cittane sthira karavA icchA rAkhatA ho to iSTa-aniSTarUpa indriyonA viSayomAM rAga na karo, dveSa na karo ane moha na karo. 5. mA ciTThaha, mA jaMpaha, mA ciMtaha kiM vi jeNa hoi thiro / appA appammi rao iNameva paraM have jhANaM // bhAvArtha - he jJAnI jano! tame kaMI paNa ceSTA na karo athavA kAyAnI pravRtti na karo, kaMI paNa bolo nahIM, kaMI paNa vicAro nahIM. eTale tamAro AtmA AtmAmAM sthira thAya; kemake AtmAmAM tallIna thavuM e ja parama dhyAna che. 6. khAmemi savva jIve, savve jIvA khamantu me / ___mitti me savva bhUesu, veraM majjhaM na keNai // bhAvArtha - sarva jIva pratye huM khAvuM chuM, sarva jIva mArA aparAdhanI kSamA Apo. sarva jIvo pratye mAre maitrIbhAva che, koI pratye paNa mAre verabhAva nathI. A patramAMnI chaye gAthAo moDhe karavI ane temAM A artha che teno vicAra karavo. eTalo lakSa rAkhazo. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 117 pagArvAla-2 tA. 24-1-1926 jene AptapuruSa eTale AtmasvarUpa pAmelA puruSanA bogharUpI lAkaDIno prahAra thayo che te jIvo to potAnA doSa kSaNe kSaNe joI potAne viSe aghamAghamapaNuM mAnI potAnAmAM vartatA je doSo tene apakSapAtavRSTie jue che ane potAno rAI jeTalo doSa paNa meru jeTalo mAnI tene nirmala karavAmAM ja niraMtara puruSArthamAM pravarte che. doSa to anaMta prakAranA che. te sarva doSanA bIjabhUta mULa doSa svacchaMda, uddhatapaNuM che. tenA aMgabhUta eTale svacchaMdanA aMgabhUta doSo ghaNA che; jevA ke "huM jANuM chuM, samajuM chuM', "ane tenA AghAre potAnI kalpanAnusAra paramArthano nirNaya karavo, potAnI kalpanAno nirNaya te sAco mAnavo, sapuruSonI saMmati vinA paramArtha mArganI pote kalpanA karavI ane te kalpanA pramANe bIjAne paNa samajAvavA, ityAdi tathA indriyAdi viSayanuM ati lolupIpaNuM, krogha mAna mAyAnI mIThAza, ityAdi doSo AtmAmAMthI dUra karI, potAnI samaja pheravI satparuSanI samaja anusAra potAnI samaja karavI. e vinA traNe kALamAM kalyANano, mokSano mArga nathI. upara jaNAvelA doSo tamAre amAre baghAyane vicArI vicArIne AtmAmAMthI kADhavAnA che. te doSo gaye ja yathArtha mumukSutA pragaTa thaze. tA. 4-2-27 sarve sArAM vAnAM thaze; phikara karavA jevuM nathI. "phikarakA phakA bharyA tAkA nAma phakIra." "nahi banavAnuM nahi bane, banavuM vyartha na thAya; kAM e auSagha na pIjiye ? jethI ciMtA jAya." gaI vastu zoce nahIM, Agama vAMchA nahi, vartamAna varte sadA, so jJAnI jagamAMhi." - tema vartavuM. "vItI tAhI visAra de, AgalakI zugha le, jo banI Ave sahajameM, tAhImeM citta de." Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta manuSyabhava durlabha che--bhale rogI, garIba, azakta, gharaDo game tevo hoya paNa manuSyabhava ane temAM sAcA anubhavI puruSano koI saMtanI kRpAthI maLelo maMtrano lAbha te apUrva che. to 'sahajAtmasvarUpa paramaguru' no jApa ane te ja bhAvanA rAkhavI uttama che. munideva mohanalAlajI Avata, paNa nathI avAyuM temAM lAbha che. A AvyA ane emane maLavuM ane amane saMbhAravA ane bolAvavA e badhuM bhUlI jaI eka jJAna, darzana, cAritranI ekatArUpa mAruM svarUpa che, he bhagavAna ! mane tenI khabara nathI, paNa jJAnIpuruSoe dIThuM che tevuM mAruM svarUpa che tenuM mane bhAna thAo. e ja AnaMdasvarUpa che. bIjuM badhuM pAMca iMdriyothI je sukhaduHkharUpa lAge che te badhuM khoTuM che, kSaNika che, TakavAnuM nathI, mAtra nATakanA khela jevuM che. teno have, he prabhu ! vizvAsa na karuM ane mAruM je zuddha caitanya svarUpa zAzvatuM, acaLa ane nirmaLa che te mane prApta thAo. tenI prAptine arthe sadgurue darzAvelo maMtra saMtanA joge A bhavamAM mane prApta thayo che tenuM mAhAtmya kSaNa vAra paNa na bhulAya ane jyAM sudhI jIbhe bolavAnuM kAma baMdha nathI karyuM, AMkhe jovAnuM kAma baMdha nathI karyuM, kAne sAMbhaLavAnuM kAma baMdha nathI karyuM, sparzathI sAnarasuM lAgatuM baMdha nathI thayuM tyAM sudhI he prabhu ! e maMtranuM raTaNa jIbhane Terave raho, kAnamAM e ja maMtrano raNakAra raho, AMgaLI e ja maMtranI gaNatarImAM rokAyelI raho evI bhAvanA ane puruSArtha kartavya che. 118 sarva prakAranI ciMtAo tajIne mAtra paramAtmasvarUpanA ciMtavanamAM ekAgratA karavI. citta ADuM avaLuM jAya tene samajAvIne AtmahitamAM vALavuM. "vacanAmRta vItarAganAM, parama zAMtarasamULa; auSadha je bhavaroganAM, kAyarane pratikULa.'' e rAjavaida--sadguru vaidya sujANa'nI auSadhi 'vicAra-dhyAna' tathA 'AzA'mAM vartavAnuM jema bane tema vizeSa rAkhazojI. 3 ghaNA samAgamanI jarUra che. ghaNI vAta sAMbhaLyA pachI zravaNa, manana, nididhyAsananA anukrame samajAvA yogya che. yogyatAnI khAmI haze teTalI pUrI karavI paDaze; paNa moTI khAmI bodhanI che. bodhanI jarUra che. tethI avakAza meLavI samAgame vizeSa bodhanuM zravaNa thAya tema prathama kartavya chejI. caitra suda 9, saM. 1983 tA. 10- 4-27 mahat puNyanA yoge manuSyabhava maLyo che. temAMya mahat mahat puNyanA yoge sarvotkRSTa vastunI jijJAsA jAge che. koI apUrva puNyanA yoge satpuruSano A kALamAM bheTo thAya che ane pratyakSa puruSanuM oLakhANa thavuM te koI apUrva saMskAra ane atyaMta puNyanA puMjano saMcaya thayo hoya to banI zake che. tevA joge satpuruSanI vANInuM zravaNa ane teno yathAyogya vicAra karI Atmahita sAdhavuM te virala saMjogo A kALamAM kvacita ja bane che. AvuM durlabha vikaTa kArya chatAM Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-2 119 sapuruSanA Azraye A kALamAM paNa te sAdhya thaI zake tema che. paNa je vastu ApaNe kharIdavI hoya te vastunI jeTalI achata te pramANamAM tenI kiMmata paNa vizeSa bese che. jhaverInI dukAnethI hIrA kharIdavA hoya ane zAkabhAjIvALA pAse zAka kharIdavuM hoya to te vastunA pramANamAM tenuM mUlya ApavuM paDe che. keTalAya varasanI kamANI khAlI thAya tyAre hIrAnI prApti thAya che. tema pAchalA bhavanAM keTalAM badhAM puNya ekaThAM thayAM hoya tyAre sat vastunI prApti thAya che. tema na hoya to teTalI kamANI thatA sudhI rAha jovI paDe che, puruSArtha vizeSa jagADavo paDe che. "jo iccho paramArtha to karo satya puruSArtha", ema "Atmasiddhi'mAM parama kRpALudeve kaheluM che, te anusAra puruSArthanI hAla jarUra che. vizALa buddhi, madhyasthatA, saraLatA ane jitendriyapaNuM, ATalA guNo je AtmAmAM hoya te tattva pAmavAnuM uttama pAtra che." AmAMthI prathamanA traNamAM mukhyatve parabhavanI kamANI dekhAya che ane cothuM kAraNa jitendriyapaNuM A bhavamAM puruSArthane AdhIna che. te prApta karavA keDa bAMdhe te pAtratAnA pAtra thAya che. "pAtra thavA sevo sadA brahmacarya pratimAna.' e gaMbhIra vAkya lakSamAM rAkhI hAla to pahelA pagathiyA tarIke rasanI lolupatA tajI AhAramAM rasa paDe tevA padArthomAMthI cittane pAchuM vALI nIrasa AhAra levAnI Teva pADavI. je padArthomAM jIbha majA mAnatI hoya, moha karatI hoya tevA padArthono aparicaya, anabhyAsa, tyAga karavA vRtti rAkhavAthI rasaparityAga ke svAdano jaya prApta karavAthI AtmAne ghaNo avakAza prApta thavA yogya che. tethI bogha pariNAma pAmavAnuM kAraNa bane che. sarva zAstrano sAra koI jJAnI puruSanI zogha karI tenA vacanamAM vizvAsa rAkhI tenI AjJA uThAvavA puruSArtha karavo e ja che. jJAnI puruSa pAse jJAnanI yAcanA karatAM bhaktinI kAmanA rAkhavI e vizeSa hitakArI che ema jJAnI puruSonuM anubhava-kathana che, te vicArazo. Aso vada 8, saM. 1987 je je janmyA che te darekane koI ne koI nimitte maraNa to avazya AvavAnuM ja che. mahAna atizayaghArI evA zrI tIrthakaro paNa nAzavaMta dehane avinAzI karI zakyA nathI, to AyuSya bhogavAI rahetAM prApta thatAM maraNane rokavA anya koI samartha che ? kALa gaTakA khAI rahyo che. lIgho ke leze ema thaI rahyuM che. to A jIva kayA kALane bhaje che e vicAravA yogya che. vahele ke moDe ApaNe paNa e maraNanI kasoTImAM thaIne pasAra thavAnuM che ema vicArI samAdhimaraNanI taiyArIrUpa savicAra, kaSAyanI maMdatA ke kSaya, moha ane dehAdhyAsano tyAga Adi mATe nivRtti dravya, nivRtti kSetra, nivRtti kALa ane nivRtti bhAvanuM sevana, satsaMga, saMtasamAgama, sapuruSa ane tenI vANInuM bahumAnapaNuM, vairAgya-upazama AdinuM ArAghana AjathI ApaNe karI levA yogya che. jo ATalo bhava samyakatvarUpa gharmane ArAghavAmAM gALavAmAM Ave to aneka bhavanuM sATuM vaLI rahevA yogya chejI. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta vaLI moTA puruSoe AyuSyanI chellI ghaDIne ja maraNa nathI kahyuM, paNa kSaNe kSaNe AyuSyanI dorI ghaTatI jAya che, te te kSaNa jo vibhAvamAM gaI to te maraNa ja che. vibhAva pariNati jenI aTakI nathI tene jJAnI puruSoe hAlatAM cAlatAM maDadAM ja kahyAM che. jeTalo kALa svabhAvadazAmAM jAya che tene jJAnIo jIvana kahe che. bAkIno kALa maravAmAM ja jIva gALe che. A hisAbe to ApaNe ApaNA jIvananI ghAta cAlI rahI che teno ja kheda karavAno che. 120 Ama dRSTi pheravIne jIva jue to laukika vastuo ke saMbaMdhIonA viyoga karatAM anaMtagaNo kheda karavA yogya to ApaNA AtmAnI adhama dazA che. je AtmAnuM mULa svarUpa jJAnI puruSoe evuM varNavyuM che ke te kevaLa jJAnasvarUpa, kevaLa darzanasvarUpa, kSAyaka samyaktvasvarUpa, anaMta sukhasvarUpa, anaMta vIryasvarUpa che; eTalI badhI riddhino ghaNI ApaNo AtmA chatAM be AMkha hoya to joI zake, citta ThekANe hoya to jANI zake, pudgala padArtha maLe to sukha samajI zake evo hInavIryavALo, parAdhIna, pudgalanuM ja bahumAnapaNuM karanAro kaMgAla jevo thaI rahyo che. te mULa svarUpathI keTalo patita, keTalI adhama dazAmAM AvI paDyo che ! teno vicAra karIe. ApaNA AtmAnI dayA ApaNe nahIM khAIe, tenA hitanI ciMtA nahIM karIe to ApaNe vicAravAna zAnA ? anAdikALathI je bhUla cAlI AvI che te bhUla kaI ? ane e bhUla kema TaLe teno vicAra mumukSu jIvo kare che. A manuSyabhava te bhUla oLakhIne TALavAmAM mukhya sAdhana che. satsaMga, samAgamAdi sarvottama nimitta che. jo te bhUla A manuSyabhavamAM paNa na TaLI to A bhava vyartha gALyo gaNAya ane anya Dhora pazunA ke narakAdinA bhavamAM AvI anukULatA kyAMthI maLanAra che ? svajananA maraNAdinA AvA prasaMgomAM saMsAranuM svarUpa jema che tema vicAravAnI anukULatA che, kAraNa ke tyAM mAyAnuM AvaraNa ochuM hovAno saMbhava che. tethI saraLa jIvAtmA potAnA vicAramAM UtarI A bhava saphaLa karavA joga sadvicAra sadgurukRpAe pAme to AtmakalyANa dUra nathI. kALa kaThaNa che, duSama ke kaLikALa kahevAyo che. chatAM karmano tIvra udaya ekasarakho hovA saMbhava nathI. gharmano avakAza, jIva dhAre to, A kALamAM paNa prApta karI zake tevuM bhagavaMte kaheluM che. paNa jIva jAgavo joIe; AtmakalyANano lakSa rAkhavo joIe, tene mATe puruSArtha AraMbhavo joIe. samajyuM chUTako che. 'jaba jAyeMge AtamA, taba lAgeMge raMga.' jo samyaktvarUpI ratna prApta thAya to A manuSyabhava ciMtAmaNi ratnatulya che; nahIM to pazuvat che ema jJAnI puruSoe kahyuM che. anAdikALanuM paribhramaNa TALavAno lAga Avelo cUkI na javAya eTalo lakSa avazya rAkhavA yogya chejI. 5 kArtika vada 1, guru, saM. 1988 A jIvane saMsAranAM kAmamAM je mIThAza ane moha rahyo che te badalAI teTalo utsAha ane kALajI jo A AtmAnuM kalyANa thAya tevA dharmamAM rahe to mokSa bahu dUra nathI. mAtra vRSTinI bhUla Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-2 121 che. te dRSTi pheravavI ghaTe chejI. ane mAhAtmya jenuM parama che evA sadgurunA bodha vinA dRSTi pharavI durlabha che. jyAM sudhI saMsAramAM mahatva manAyuM che tyAM sudhI sadguruno vAsa hRdayamAM thavo nathI. mATe A klezarUpa saMsArathI chUTavAnI bhAvanA thaye jIva sadgurunI kRpAne pAtra thAya che. ane tema thavA mATe saMtanA caraNakamaLanI sevA e sarvottama upAya che. satsaMganI ane bodhanI jIvane khAmI che. mahapuNyanA udaye manuSyabhava maLyo che te jIva hArI besaze to pachI kayA bhavamAM dharmasAdhana samajI zakaze ? kAgaDA, kUtarAnA bhavamAM jIvathI zuM bananAra che ema vicArI satpuruSa zrImad rAjacaMdra paramAtmA upara acaLa zraddhA rAkhI tenAM vacanAmRtanuM pAna karatA rahevA vinaMti chejI. jo A bhavamAM e paramapuruSa zrImad rAjacaMdra deva upara sarvoparI prema pragaTe, tene ja A bhavamAM AtmajJAnI, AtmadAtA gaNI upAsavAmAM Ave, to te moTI kamANI A jIve karI gaNAze. tenAM vacanomAM ullAsabhAva ANI, teNe prApta karelI dazAnuM bahumAnapaNuM karI, tenI ja icchA jIva rAkhe, to A bhavabaMdhanathI choDAve evuM samakita prApta thAya evo A kALamAM joga bane tema che. e lAga na cukAya te mATe te parama puruSanA AzritanA samAgame, tenA mukhethI sAMbhaLelI vAto jANI, temAM ullAsa ANI, bhAva pariNAmane nirmaLa karI samyaktvanI prApti karavI e ja A manuSyabhava pAmyAnuM sArthaka che. bananAra che te pharanAra nathI ane pharanAra che te bananAra nathI, ema prAye che. to pachI saMsArI bAbatomAM gUMcAI rahI dharmamAM pramAda zAne kAje karavo ? sarva karma-udaya mithyA ja che ema jeNe jANyuM che, anubhavyuM che, tema vartavA vRtti rahe che, varte che tevA samabhAvI mahAtmAne namaskAra ! bhUtakALamAM banavA yogya banyuM, banI gayuM, tyAM have zoka zo ? kAraNa ke have temAMnuM kaMI nathI. bane che vartamAna samayamAM, te pUrvasaMskAra karmanA phaLarUpa che. jIve jevA bhAvo ajJAnabhAve karelA te te bhAvo karmarUpe udayamAM AvI jIvane mUMjhAve, temAM mUMjhAvuM zuM ? mAgeluM maLyuM, iccheluM prApta thayuM--mohAthIna mAgyuM, ichyuM to maLyuM to kharuM paNa temAM mUMjhAvAnuM rahyuM, temAM have doSa kone devo ? harakhazoka zo ? vAjabI bane che. ane te paNa thaI rahyA pachI kAMI nathI, ema thavAnuM che ja. karma udaya AvI kharI jaI pachI nahotA jevuM thAya che to pachI ciMtA zI ? banavAnuM banaze. bhaviSyamAM je banavAnuM che te paNa vartamAnamAM jevA bhAvo thaze tema banaze. bhaviSyasthiti sudhAravI jIvanA hAthamAM che. samyak bhAvo bhAvI jIva samyak sthiti prApta karaze; mATe samyak bhAvo rUDA che. asamyak prakAra, pa2 padArtha, parabhAva bhAvavA yogya nathI. Ama samajavA chatAM A jIva jagata tathA asatsaMgavAsIonA samUhamAM (je samUha pUrva karmAdhIna teNe bheLo karyo che ane haju mohavaza AMkhamIMcAmaNAM karI kaDavo lAgatAM chatAM maghalIMpI taravAra mAphaka cATavAnI apekSAe icche che ) rahI te jagata tathA asatsaMgIone rUDuM manAvavA lokalAja- lokadRSTimAM rahI potAnuM bhUMDuM karI rahyo che, kare che; te vicAre to jIva vairAgyane pAme te niHsaMdeha che. paNa pUrvasaMskAra-baLa prabaLatAne pAmela hovAthI athavA jIvanI zithilatAne laIne lokalAja ane lokavRSTi tathA viSayakaSAyAdimAM maghalIMpI taravAranA rasamAM paDI rahevuM yogya nathI ema jANatAM chatAM AMkhamIMcAmaNAM karI paDI rahe che te zAne mATe ? te vicAre to jIva kema upazama Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta 122 rasa cAkhyA vinA rahe? sadgurunuM oLakhANa satsaMga, saMta-samAgame, boghe karI laI temAM draDha vizvAsa jIva rAkhe to A bhavanuM sArthaka thavA yogya che. e lakSa cUkavA yogya nathI. jeTha suda 14, zukra, 1988 sahanazIlatA, dhIraja, kSamA, khamIkhuMdavuM e guNa ghAraNa karavAthI sArI gati thAya che. vedanIyathI gabharAvuM mUMjhAvuM nahIM. je Ave che te javAne mATe Ave che, ane ethI vizeSa Avo ema kahevAthI vaghAre AvanAra nathI ke e vedanIya jatI raho kahevAthI jatI rahe tema nathI. "nahi banavAnuM nahi bane, banavuM vyartha na thAya; kAM e auSagha na pIjiye, jethI ciMtA jAya." AthI anaMtagaNI vedanA jIve narakanigodamAM bhogavI che. to paNa teno nAza thayo nathI. taDakA pachI chAMyo ane chAMyA pachI taDako Ave che; tema vedanA paNa rAkhI mUkavI hoya to paNa rahenAra nathI. je thAya te joyA karavuM, joyA vagara chUTako nathI. AtmA kadI marato nathI, janmato nathI; gharaDo nathI, juvAna nathI; strI nathI, puruSa nathI; vANiyo nathI, brAhmaNa nathI. tema chatAM A ATha prakAranA karmathI gherAyelo judA judA rUpe dekhAya che; paNa te kyAreya deharUpe thayo nathI. dehathI bhinna, sadA sarvadA cetanyasvarUpa ja che, parama AnaMda-svarUpa che. AtmAnA sukhanuM varNana thaI zake tevuM nathI. evA aciMtya mahimAvALA AtmAne jJAnI puruSoe jANyo che ane saMtapuruSoe jaNAvyo che, te mATe mAnya che. "mane duHkha thAya che, huM marI jauM chuM' ema huM kadI mAnanAra nathI. dehanA saMjoge dehanA daMDa dekhavAnA haze te dekhuM chuM. paNa mAruM svarUpa jJAnIe joyuM che tevuM anaMta jJAnasvarUpa, anaMta darzanasvarUpa, avyAbAgha sukhasvarUpa ane anaMta zaktisvarUpa che. temAM mArI AsthA, zraddhA, mAnyatA, pratIti, ruci che. te ja mane prApta thAo. AtmAthI bhinna je je saMjogo maLyA che te baghA mUkavAnA che ane te sarva duHkhadAyI che. zAtA ke azAtA banne vedanIya karma che. koI rIte icchavA yogya nathI; paNa je AvI paDe te samatA bhAve sahana karavA yogya che. jJAnI puruSo paNa samabhAve sahana karavAnA abhyAsathI sarva karmathI rahita thaI mokSa pAmyA che. smaraNamAM cittane rokavuM zrI sadgurue kahyo che evA nigraMtha mArgano sadAya Azraya raho. huM dehAdi svarUpa nathI, ane deha, strI, putrAdi koI paNa mArAM nathI, zuddha caitanyasvarUpa avinAzI evo huM AtmA chuM, ema AtmabhAvanA karatAM rAgadveSano kSaya thAya." juvAnI, nIroga avasthA ane sukhabhava bhogavavAnA prasaMgo karatAM AvI vedanInA prasaMgo jIvane kalyANanA kAraNa hovAthI amRta samAna che; paNa draSTi pharI nathI tyAM sudhI bahAranI vastuomAM sukha lAge che ane te choDavAno vakhata Ave tyAre kaThaNa lAge che. paNa AtmAnA samyajJAna, samyagdarzana, samyakyAritra Adi guNo to avinAzI che, choDyA chUTe tema nathI. mAtra tenuM bhAna nathI. te koI saMtanA yoge sAMbhaLI, vicArI samyak prakAre mAnavAthI pariNAma Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-2 123 badalAya che ane jema che tema jIvanI yogyatAe samajAya che. e AtamabhAvanAthI Atamagati thAya che. 7 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa manuSyapaNuM maLavuM ghaNuM durlabha chejI. temAM paNa dharmanI jijJAsA ane satpuruSano samAgama atyaMta atyaMta durlabha chejI; kAraNa ke A kaLikALamAM jIva mAyAmAM ne mAyAmAM mUMjhAI rahe chejI. tethI potAne A manuSyabhava pAmIne zuM karavA yogya che ane zuM karye jAya che te vicAravAno avakAza paNa jIvane prApta thato nathI. paraMparAe kuLadharma AdikanA AgrahamAM pravartana thayuM hoya temAM keTaluM kalyANa che ane sat vastunuM mAhAtmya kevuM hoya ? sat prApta thayuM hoya tenI dazA kevI hoya tenA vicAra karavA mATe satsaMga samAgama sivAya kaMI banI zakatuM nathI. satsaMga e saMsAra rogano nAza karavAnI parama auSadhi che, ane kALano bharoMso nathI. lIgho ke leze thaI rahyuM che, kALa gaTakAM khAI rahyo che. to A jIva kayA kALane bhaje che te vicAravA yogya chejI. zrI RSabhadevajI bhagavAne aThThANuM putrone upadeza Apyo che tyAM jaNAvyuM che ke - "he jIvo ! tame bUjho, samyak prakAre bUjho. manuSyapaNuM maLavuM ghaNuM durlabha che ane cAre gatine viSe bhaya che ema jANo. ajJAnathI sadviveka pAmavo durlabha che, ema samajo. Akho loka ekAMta du:khe karI baLe che, ema jANo ane sarva jIva potapotAnAM karme karI viparyAsapaNuM anubhave che, teno vicAra karo.'' 'sarva duHkhathI mukta thavAno abhiprAya jeno thayo hoya te puruSa AtmAne gaveSavo ane AtmA gaveSavo hoya teNe yamaniyamAdika sarva sAdhanano Agraha apradhAna karI satsaMgane gaveSavo, temaja upAsavo. satsaMganI upAsanA karavI hoya teNe saMsArane upAsavAno AtmabhAva sarvathA tyAgavo. potAnA sarva abhiprAyano tyAga karI potAnI sarva zaktie te satsaMganI AjJAne upAsavI. tIrthaMkara ema kahe che ke je koI te AzA upAse che te avazya satsaMgane upAse che, ema je satsaMgane upAse che te avazya AtmAne upAse che; ane AtmAne upAsanAra sarva du:khathI mukta thAya che," ema paramakRpALudeve paNa jaNAvyuM chejI. A jIva potAnI kalpanAe ajJAna-mithyAtvI mithyAne laIne satsaMga satpuruSano bodha potAnI matikalpanAe samajI khoTAMne, mithyAne sAcAM mAnI zraddhI saMtoSa mAne che. paNa satsaMge satpuruSanA vacananI pracuraNAe samajAya to A jIvane aMtarmuhUrtamAM samati thAya che ane manuSyabhava saphaLa thAya che. Avo joga manuSyabhava ratnaciMtAmaNi maLavo durlabha che. badhuM anaMtavAra maLyuM che. eka samita thayuM nathI. to koDI sATe ratana khovA jevuM jIva kare che te DAhyA puruSane vicAravA jevuM che. vadhu zuM lakhavuM ? DAhyA puruSane cetavA jevuM chejI. pharIne joga nahIM maLe. jIva jo A bhavamAM eka satpuruSanA boghanA bIjarUpa samyaktvane prApta kare to anaMtA bhava Adhi, vyAdhi, janma-maraNanA chUTI jAya chejI. OM zAMtiH zAMtiH zAMtiH Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 upadezAmRta 8 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa tA. 3-11-32 tat sat azAtAno jyAM sudhI udaya che tyAM sudhI akasIra davAo paNa asara karatI nathI. vaLI roga koI bIjo hoya ane davAo bIjA ja prakAranI thayA kare che. ane zAtAno udaya thavAno hoya tyAre je roga hoya tene lAgu paDI jAya tevI davA paNa maLI Ave tevo joga bane che. ApaNe to sevAbuddhie je ThIka lAge te jaNAvIe ke karIe, paNa ApaNAthI kaMI banI zake tema nathI. karavA yogya zuM che tenuM bhAna paNa ApaNane nathI. parama kRpALudeve jaNAvyuM che : "vartamAna A kALamAM, mokSamArga bahu lopa; vicAravA AtmArthIne, bhAkhyo atra ago...." aneka matamatAMtaramAM ane aneka nAmaghArI kSayopazamI puruSo "mokSamArga ame samajyA chIe" ema mAne che ane teno upadeza ApI "anyane mokSamArge caDhAvIe chIe ema mAne che. paraMtu A satparuSane to ema thayuM ke AvA kALamAM amAro janma kyAMthI thayo ? AtmajJAnI puruSonI to atyaMta durlabhatA hovA chatAM madhyasthapaNe AtmajJAnanI zodha karavAno nirNaya karyo hoya tevA ke saraLapaNe sAcI vAtane grahaNa kare tevA jIvAtmAo paNa bahu ochA dIThA. mAtra zuSkajJAnI eTale jJAnano DoLa karI gurutA mAnI beThelA ke mAtra kriyAiDa eTale jJAnanuM mAhAbhya jemane nathI paNa ekalA bAhya AcArane ja mokSamArga mAnanArA evA ghaNA puruSo A kALamAM gharmano ijAro potAnI pAse hoya ema mAnI beThA che. te puruSa ane satparuSanA mArga pratye dveSa rAkhanAra hoya che. AvA vikarALa kALanA paMjAmAMthI bacAvanAra eka parama kRpALu zrImad rAjacaMdra prabhu ja che. temaNe A kALamAM ApaNA upara upakAra karyo che teno upakAra pUrepUro samajavA jeTalI paNa ApaNAmAM buddhi nathI to teno badalo kevI rIte vALI zakAya ? A manuSyabhavane saphaLa karavAnuM A kALamAM mukhya sAghana hoya to te parama kRpALudeva upara parama prema ane niSkAma bhakti tathA tenA vacana upara zraddhA ane tenA Azayane saMtasamAgame samajavAnI tIvra icchA e ja che. caMdananA vanamAM pAsenAM anya vRkSo jema sugaMdhavALAM bane che temAM caMdananI sugaMdhI hoya che tema sapuruSa zrI parama kRpALudevanA boghe jemane samyakatvanI prApti thaI che, temanI pAse te parama puruSono ja satya bogha che ane te ja AtmAne hitakArI che. je je vastu puruSanA mukhathI sAMbhaLI hoya, avaghArI hoya, anubhavI hoya teno ja te upadeza kare che ane tenuM ja tene mAhAbhya lAgyuM che. je vastunuM mULa sapuruSa nathI ne je mAtra kalpanAnA AghAre Take che te game tevI manohara vAta jaNAtI hoya, ApaNA cittane prasanna karatI hoya paNa jo kalpanAne poSatI hoya to te viSanI peThe tajavA yogya che. parama kRpALudeve kahyuM che ke "jahAM kalapanA-jalapanA, tahAM mAnuM duHkha chAMya; miTe kalapanA-jalapanA, taba vastu tina pAI." Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 patrAvali-2 tethI satparuSanA AghAre jIvavuM e kalyANarUpa che. tenuM zaraNa e kalpavRkSanI chAyA che, tyAM duHkha nathI. bAkI bIje badhe traNe lokamAM duHkha ja bharyuM che. e zaraNa ananya bhAve amane tamane sadAya raho e ja parama kRpALudeva pratye prArthanA ejI. tA. ka. he prabhu ! yathAtathya svarUpa kSAyaka sakhyatva che te jene che, jene pragaTa pratyakSa che tenI zraddhA, pratIti, ruci bhAva thayo che tene darzana kahyuM che. parokSa darzana mithyAtvIne ane samakitIne paNa hoya che tene darzana karyuM nathI. khAsa karI zraddhA e ja darzana che te samakti che. zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa poSa vada 7, budha, 1989 tat sat devane paNa durlabha evo A manuSya deha jIvane aneka bhavanA puNyanA saMcayathI prApta thayo che. A dehe karIne samyatvanI prAptirUpa kamANI thAya to A dehanI koI rIte kismata thaI zake nahIM, tevo amUlya te gaNavo ghaTe che. kemake tenI eka paLa paNa ciMtAmaNi ratna karatAM adhika mUlyavAna jJAnIoe gaNI che. paraMtu AvA manuSyabhavanAM varSo viSayAdimAM jo jIva gALe to AkhA bhavanI kismata phUTI badAmanI paNa na gaNAya. kALano bharoMso nathI ane saMsAranAM kAma koI divasa khUTavAnAM nathI ne ekalo Avyo che ane ekalo javAno che. mAruM mAruM karIne meLaveluM badhuM ahIM ja paDI raheze ema vicArI satsaMga, bhakti, smaraNa, sapuruSanAM vacanono vicAra ane sadAcaraNamAM jema bane tema vaghAre kALa jAya tema kartavya chejI. pharI pharI Avo avasara Avato nathI, kSaNa lAkheNI jAya che. avasara cUkavA jevo nathI, cetI levA jevuM che. AvI uttama sAmagrI pAmIne paNa jo jIva potAnuM svarUpa samajI levAnuM kAma nahIM kare to pachI kayA bhavamAM te banaze ? maitrI bhAvanA, pramoda bhAvanA, karuNA bhAvanA, ane madhyastha bhAvanA bhAvatAM jIvane pAtratA Ave che. te kartavya che'. 10. mahA suda 11, soma, 1989 saMta samAgama, satsaMga e apUrva lAbhanuM kAraNa che. devo paNa manuSyabhavane icche che. evo durlabha A manuSyadeha maLyo che tenuM mAhAbhya kharI rIte te satparuSo ja samajyA che; tethI temane AvA durlabha bhavanI eka paLa paNa ratnaciMtAmaNi karatAM vizeSa mUlyavAna lAge che ane mAnapUjA ke viSayakaSAyanAM nimittone jhera jevAM jANI, lokalAjane tRNavat gaNI, AtmAnuM oLakhANa thAya, AtmAnuM poSaNa thAya tene arthe maraNiyA thaIne puruSArtha kare che. jIve potAnI samaja pramANe puruSArtha karavAmAM bAkI nathI rAkhI. oghAmumatI meru parvata jeTalAM thAya teTalI vakhata cAritra laI kaSTo vekyAM; chatAM haju paribhramaNa UbhuM rahyuM che to haju kaMI evuM kAraNa rahyA karyuM che ke je jIvanA dhyAnamAM AvyuM nathI. Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 upadezAmRta sapuruSanA yoge jIvane sajIvana boghanI prApti thAya che. satpaSanI apUrva vANIthI jIvane gharmanuM apUrva mAhAbhya samajAya che, ane apUrva ruci utpanna thAya che. je bhAvathI jIvanuM kalyANa thAya che te bhAva jAgRta thavA tevuM ja kalyANarUpa prabaLa nimitta joIe ane tenuM jIvanuM aghikArIpaNuM paNa joIe. paNa AgaLa jaNAvyuM che tema sarva kalyANanAM sAghanomAM satsaMga e ja sarvottama kAraNa chejI. parama kRpALu zrImad rAjacaMdradeve jaNAvyuM che ke "anAdi kALanA paribhramaNamAM anaMta vAra zAstrazravaNa, anaMta vAra vidyAbhyAsa, anaMta vAra jinadIkSA, anaMta vAra AcAryapaNuM prApta thayuM che. mAtra "sat' maLyA nathI, "sa" supyuM nathI ane "sat" zradhyuM nathI ane e maLe, e suSya ane e zradhye ja chUTavAnI vArtAno AtmAthI bhaNakAra thaze." ATalAmAM jIva samaje to potAne zuM kartavya che te AvI jAya che. jIve AMghalI doDa karI che. eTale svacchede vartana karyuM che. te rokavA koInI AjJA levA gayo to AjJA ApanAra ajJAnI ane svacchaMdI maLyA. tethI lohInuM kharaDAyeluM kapaDuM jema lohImAM ghovAthI zuddha na thAya, tema svacchaMdI puruSanI AjJA svacchedano nAza karI zake nahIM. tethI jJAnI pAsethI jJAna prApta thavA yogya che, evo nizcaya rAkhI, jJAnI puruSanI mane kyAre prApti thAya evI bhAvanA kartavya che. ane jJAnIno yoga prApta thaye mAre traNe yogathI tenI AjJA ja uThAvavI che evo draDha nizcaya kartavya che. potAnI mAnyatA, kalpanA ke durAgraha dUra karI sarvArpaNapaNe sahuruSanI AjJA uThAvavAthI ja mAruM kalyANa thavAnuM che ema mAnI AjJAnI bhAvanA niraMtara kartavya chejI. eka AtmaprAptino ja lakSa rAkhI tenA sAghanarUpa jJAnI puruSano yoga ane tenI AjJA uThAvavAnI tatparatArUpa savyavahAra mATe jIva puruSArtha kare to A manuSyabhavamAM tema banavA yogya che.jI. ahIM ATaluM thaI zake che. manuSyabhava bhagavAne durlabha kahyo che, paNa temAM jo te na banyuM ane parakathA tathA paravRttimAM A bhava nirarthaka cAlyo jAya to tenI kismata phUTI badAma jeTalI paNa gaNavA yogya nathI. * 11 jeTha suda 2, 1989 jIvane moTuM baMdhana ane paribhramaNanuM moTuM prabaLa kAraNa svaccheda che. ane taravAno upAya paNa svaccheda rokavo te che. nAnuM bALaka hoya tene paNa potAnuM ghAryuM thAya tema icchA rahe che; ane dhAryuM na thAya to kaMkAsa kare che, ane risAyA pachIthI te kahe tema kare to paNa haTha na choDe. pahelAM kema mAruM ghAryuM na karyuM, evI haTha gharanAM baghAM mANasone saMtApa ApanAra thAya che. temaja jo jIvane potAnuM ghAryuM hoya teno dora narama mUkI daI bIjA kahetA hoya tema bhale thAya, evuM karavAno abhyAsa karavo hoya to paNa thaI zake che. ane evo svabhAva pADe to bIjA badhAne sukharUpa thAya che ane potAne kaSAyanI maMdatA thavAthI ghaNo lAbha thAya che, tapa kare tethI paNa te vaghAre che; paNa koIne gaNe nahIM, potAnuM ghAryuM kare tene svaccheda poSavAno abhyAsa thAya che. gheraghera mATInA cUlA hoya che. tema sarva jIva doSathI to bharelA che. paNa koIne evo ekAda Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-2 127 guNa hoya che ke te sarva doSane DhAMkI de ane samakitano prabhAva to evo che ke sarva avaguNane guNanA rUpamAM palaTAvI nAkhe che. "vrata nahIM pacakhANa nahi, nahi tyAga vastu koIno, mahApadma tIrthakara thaze, zreNika ThANaMga joI lo." koI vrata niyama vagere na bane to paNa jene samati che tenI draSTi ja badalAI gaI che. tene AtmA hAjarAhajUra che. ane AtmA che tyAM nave nizAna che. tyAM vikAra nathI, rAga nathI, dveSa nathI, moha nathI ane baMghana paNa nathI. paraMtu te samyaktva mATe puruSArtha karavo joIe. sadAcaraNa, satsaMga, sadbhAvanA kartavya che. khoTA khoTA bhAva pravartatA hoya ane kahe ke mane samyakatva che to tema kahyuM kaMI bane tema nathI. brahmadatta AgalA bhavamAM niyANuM karI cakravartI thayo hato, khoTA bhAva pravartavAthI tene narake javuM paDyuM hatuM. bhAva ane pariNAma e moTI vAta che. strIne nAnI vayamAM mAbApano aMkuza hoya che, juvAnImAM ghaNIno kAbU hoya che ane ghaNI na hoya tyAre putranA kahyA pramANe vartavuM ema zAstramAM jaNAvyuM che. tema svachaMda rokavo hitakArI che. paramakRpALudeve paNa jaNAvyuM che ke mArA para saghaLA saraLa bhAvathI hukama calAvo to huM rAjI chuM." "roke jIva svacchaMda to, pAme avazya mokSa." bIjA baghA bhAvanuM phaLa maLe che to samyakatva pAmavAnA ja jene vAraMvAra bhAva thatA haze to te bhAvanuM phaLa kema nahIM maLe ? game tema thAya to paNa A bhavamAM to eka samakita prApta karavuM ja che, evo jeNe nirNaya karyo hoya ane te nizcayane poSanAra satsaMga Adi sAghano seve to te avazya maLaze ja. AtmA kyAM rahe che? satsaMgamAM rahe che. satsaMga satsaMga ghaNA kahevAya che, paNa nAma lakSmI, nAma ghanapAla ema nahIM, paNa yathArtha satsaMga che tyAM AtmA che. te AtmAnuM oLakhANa, pratIti ane abhyAsa kartavya che. harAyuM Dhora jema okhara (viSTAhAra) karavA bhaTake che tema mana viSaya-kaSAyarUpa maLamAM pharyA kare che. te malina vRttio manamAM UThe ke tene duzmana jANI teno tiraskAra karavo, dhikkArI kADhavI. jo vAraMvAra apamAna pAmaze to pharI nahIM Ave. paNa jo tene mAna Adara Ape, temAM mIThAza mAne ane kSamA, zAMti, ghIraja vagerene vAraMvAra na bolAve to durmatinuM jora phAve ane moha durgatinAM kAraNo meLavI adhogatimAM jIvane ghasaDI jAya. koInA upara A nAno che, moTo che, sAro che, kharAba che, garIba che, ghanavAna che, strI che, puruSa che evI draSTithI jovA yogya nathI. pArakI paMcAtamAM jIva khoTI thayo che. ghaNA pApIno te ja bhavamAM mokSa thayo che ane paMDito rajhaLyA kare che. 12. tA. 8-6-33 sapuruSo je ApaNA hitanI vAta kare te visArI devA jevI na hoya. parama kRpALudevanI bhakti guNagrAma karavA ApaNane te kahe che te temano mahAna upakAra che. parama upakArIno upakAra bhUlavA Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 upadezAmRta yogya nathI, paraMtu temanuM kaheluM na karIe ane ApaNA svacchede game teTalI bhakti karIe, temanA guNagrAma karIe te badhuM upalakiyuM che. koI ziSya sadgurunI kAyA vaDe sevA karato hoya, paga dAbato hoya, mAthuM dabAvato hoya, paNa tenuM kaheluM na mAnato hoya, tenA vacanathI viruddha AcaraNa karato hoya to hAtha vaDe te gurunA caraNanI sevA kare che, paNa AcaraNathI gurunI jIbha upara paga mUke che, temanI AjJA lope che; to ziSyanuM kalyANa kevI rIte thAya? saMsAra uparathI Asakti uThAvI laI parama kRpALudeva upara, tenAM vacano upara, tenI mukhamudrA, tenAM jaNAvela "smaraNa', "vIsa duhA, "kSamApanAno pATha', "chapadano patra', Atmasiddhi Adi apUrva hitanAM kAraNa je satsAghana che tenuM sevana niraMtara kartavya chejI. vaLI potAnA doSo joI, te doSo pratye aNagamo ke zatruvaTa rAkhI te doSo dUra karavA puruSArtha kartavya chejI. satsaMgano viyoga hoya tyAre to jIve vizeSa kALajI rAkhI viSayakaSAyane vaza na thaI javAya te jotA rahevuM ghaTe jI. viSaya-kaSAya ghaTADavAno puruSArtha sadgurunA vacanAmRtanA AlaMbane karyo hoya to satsaMgano yoga thAya te vakhate vizeSa lAbha thavAno saMbhava che. moTuM pustaka (zrImad rAjacaMdra) vacanAmRta vAMcavAmAM vizeSa kALa jAya tema kartavya che. te satsaMganI garaja sAraze. ane satsaMganI bhAvanA rAkhIe chIe tenI sAthe yogyatA vadhe ane satsaMga phaLavAna thAya tema puruSArtha kartavya cheja. je prakAranAM karma pUrve bAMdhyAM che te udaya AvyAM che temAM mUMjhAvuM nahIM, paNa samatAbhAve bhogavI levAM. AzAo, nakAmI icchAo vaghAravI nahIM. icchA karavAthI kazuM maLatuM nathI. parama kRpALudeve lakhyuM che : "kyA icchata ? khovata sarba, icchA duHkhamUla; jaba icchAkA nAza taba, miTe anAdi bhUla." te lakSamAM rAkhI vAsanA, tRSNA, icchAo rokavA yogya che. ane icchA rokavAthI tapa thAya che. saMkalpa-vikalpa ghaTavAthI AtmakalyANa karavAno mArga paNa vicArI zakAya che. 13 tA. 19-6-33 pacakhANa tame je lIghAM hoya te tamArA bhAva upara AdhAra rAkhe che. jo tame davA vagerenI chUTa rAkhI hoya to tema vartavuM, davA mATe paNa na vAparavAnA bhAva rahetA hoya to tema karavuM. jevA tamArA bhAva. pApanAM kAraNo to tyAgavA yogya ja che. paNa na banI zake to jeTaluM potAthI maLI zake teTalAnuM vrata levuM. sAta vyasanamAM je sAta vastuno tyAga kahyo che te dareka vastu vAparavAthI vyasana, Teva baMghAI jAya che, mana tyAMnuM tyAM ja rahe che, gharmamAM vighU pADe che. A loka paraloka bannemAM hAnikAraka che ane gharmano nAza karanAra che. mATe tene dUrathI tyAgavAnI vRtti rAkhavI. koI zarIranA kAraNe davA mATe vAparavI paDe topaNa te cIja ghaNA pApanuM kAraNa che ema jANI bane tyAM sughI te vagaranI bIjI davA maLatI hoya to tethI calAvI levuM. ghaNI dezI davAo paNa hoya che. jo davA mATe chUTa na rAkhI hoya ane davAmAM amuka mAMsAdi vastu Ave che ema khAtarI hoya to Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-2 129 te davA vAparavA yogya nathI. ane davA mATe chUTa rAkhavAnA bhAve je varte che te paNa pApano bhaya rAkhI amuka kALa sudhI vAparavI paDe to vApare; paNa A pApanuM kAraNa sevAya che e bhUlavA yogya nathI. e kyAre chUTe, evA bhAva rAkhavA yogya che. TUMkAmAM, tamArA bhAva upara AdhAra rAkhe che. 14 tA. 23-6-33 atyAre je dazA che te ajJAna dazA che, bALa-avasthA jevI dazA che. pote je bolIe, nirNaya karIe, mAnIe, te tema ja hoya evo saMbhava nathI. tethI jema koI bALakane ApaNe pUchIe to te tenA mAbApa sAmuM jue ane tenA mAbApa bolAve tema bole che; tema ApaNe paNa kalyANano mArga jANyo nathI tethI koI saMtane pUchyo to temaNe potAne jenAthI lAbha thayo che tevo niHzaMka mArga--paramakRpALudevanI bhaktino mArga--ApaNane batAvyo te mArga bhUla vagarano, sAco che. te mArgathI ApaNuM kalyANa che. ema ApaNA manamAM dRDhatA thAya tevo temaNe ApaNane upadeza Apyo te temano parama upakAra che. te upakArIno upakAra na bhUlavo. temane upakArI tarIke gaNavA. paraMtu 'tame ja mane tAranAra cho, tamArI gati te mArI gati ho, tame ja badhuM karazo, tame badhuM jANo cho,' vagere ApaNI matikalpanA vaDe karelA nirNaya che. ane kalpanA vaDe kalyANa na hoya. mATe temane ApaNe sAcA puruSa vizvAsa karavA yogya mAnyA che to temano batAvelo mArga je parama kRpALudevanI bhakti paramotkRSTa sAdhana je 'sahajAtmasvarUpa paramaguru'no maMtra tathA 'vIsa doharA', 'kSamApanAno pATha', 'Atmasiddhi', 'cha padano patra' Adi je je AjJArUpa dharma batAvyo che tenuM ArAdhana jo karyA karIzuM to avazya kalyANa thaze. temaNe batAveluM ApaNA AtmAne kalyANakArI ane satya che. temAM ApaNI matikalpanA umeryA sivAya svacchaMda rokIne vartyA jaIzuM to avazya mokSamArga prApta karI mokSa pAmIzuM. mATe sthiracittathI vAraMvAra A vAtano vicAra karI 'A jJAnI che, A jJAnI che' evI kalpanA karavAnuM mUkI daI, 'huM kaMI jANato nathI, mAtra satpuruSe batAveluM sAdhana ja mAre grahaNa karavA yogya che' ema vicAravA yogya chejI. ApaNI kalpanAthI koIne jJAnI, ajJAnI kahevAmAM ghaNo doSa che. jJAnI hoya ane ajJAnI kahIe to mohanIya karma baMdhAya ane ajJAnIne jJAnI kahIe topaNa mohanIya karmarUpa AcaraNa thAya. tethI sahIsalAmata rasto e ja che ke je puruSane jJAnIrUpe bhajavAnI ApaNane zikhAmaNa temaNe ApI che tene ja zAnI mAnI tenI ja bhakti karavI tathA bIjAnI bAbatamAM madhyasthatA rAkhavI. Avo saraLa niHzaMka mArga tajI ApaNI matikalpanAe vartavuM e nirbhaya mArga nathI. te lakSamAM levA vinaMti che. samabhAva rAkhI bAMdhelAM karma bhogavye chUTako che. pote bAMghelAM karma potAne ja bhogavavAM paDe che. jo tevAM karma na gamatAM hoya to have tevAM karma na baMdhAya tevI kALajI rAkhavI yogya che. eTale rAgadveSa tajI samabhAvathI te karma bhogavI levAya to navAM karma na baMghAya. mATe parama kRpALudevanI bhaktimAM vRtti rAkhI na chUTake je pravRtti karavI paDe temAM khoTI thavuM; bAkI badho kALa smaraNa, 9 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13) upadezAmRta bhajana, bhakti, vAMcavA-vicAravAmAM gALavA yogya chejI. saMkalpa-vikalpa nakAmA karyAthI kaMI kalyANa thatuM nathI. 15 aSADa vada 3, soma, saM. 1989 A saMsAramAM koI sthAne sukha nathI, samasta loka duHkhe karIne bharelo che ema jJAnI puruSoe nirNaya karyo che. to pachI evA A saMsAramAM sukhanI icchA rAkhavI e retI pIlIne tela kADhavA barAbara che. je je sukhanI jIva icchA kare che te kharI rIte du:kharUpa che ema jJAnI puruSoe joyuM che, jANyuM che. tethI bALaka jema aphINane mIThAI ghArI mukhamAM mUkavA jatuM hoya tene mAbApa raDAvIne paNa paDAvI le che tema jJAnI puruSo, A pudgalika sukhanI jIva icchA kare che tene, Thapako ApIne, upadeza ApIne te paravastunI icchA choDAvI de che; kAraNa ke anAdikALathI jIva paryAyadraSTimAM ja phasAI rahyo che tethI zarIra Adika paryAyomAM ahaMbhAva-mamatvabhAva karI temAM harSa-zoka, rAgadveSa karyA kare che, tethI janma-maraNa UbhAM thAya che. janmamaraNanA kAraNabhUta evI paryAyadraSTi tajavA yogya che, ema jJAnI puruSo pokArI pokArIne kahI gayA che. chatAM A jIva anAdinA adhyAsane laIne te vAta mAnya karato nathI, gaLe utArato nathI. nahIM to sarva duHkhano nAza karanAra evuM je sabhyatva te jIva alpa samayamAM prApta kare. sakhyatva prApta karavAnuM prabaLa kAraNa sadgurukRpAthI dravyadraSTino abhyAsa karavo e che. jyAre paryAvRSTi duHkhakAraka, janma-maraNanuM kAraNa ane aneka pApanuM mULa jaNAya ane sukhanuM sAghana tathA satya vastu darzAvanAra parama hitakArI evI dravyavRSTinI samaja sadguru dvArA prApta thAya tathA tevAM AtmapariNAma varyA kare tyAre AtmAnuM kalyANa sahaje thAya ema che. dravyavRSTithI AtmA koIno pitA nathI, mAtA nathI, pati nathI, patnI nathI, bhAI nathI; ekalo Avyo che, ekalo javAno che. AtmA bALaka nathI, yuvAna nathI, vRddha nathI, janmato nathI, marato nathI, nirdhana nathI, ghanavAna nathI, bhUkhyo nathI, tarasyo nathI, duHkhI nathI, sukhI nathI, deva nathI, manuSya nathI, strI nathI, puruSa nathI. A mULa AtmAnuM svarUpa sarva paradravyathI bhinna, asaMgasvarUpa sadgurukRpAthI zraddhAmAM Ave, tenI ja mAnyatA thaI jAya to A bhava saphaLa thaI jAya. A zuddha svarUpanI bhAvanA te ja uttama tapa che, japa che, bhakti che, dhyAna che ane saMyama che. aMtaraMgamAM AvI zraddhA rAkhI, paryAyavRSTithI moha thAya che te manamAMthI toDI nAkhIne, mAruM kaMI nathI ema mAnI, huM marI gayo hota to jema A mAruM na mAnatA tema ja jIvatAM chatAM mArApaNuM manamAMthI kADhI nAkhI, yathAprArabdha je vahevAra karavo paDe te uparauparathI nirmohIpaNe karavA yogya chejI. vinaya, satya, zIla, bhakti ane sahanazIlatA ghAraNa karI samatAbhAvamAM vartavAno puruSArtha kartavya chejI. A vAta lakSamAM rAkhI prasaMge prasaMge, kAryo karye jAgRtipUrvaka AtmAnI bhAvanA bhAvavA yogya che. Avo puruSArtha karAya to te avazya kalyANakArI che. Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 patrAvali-2 131 kArtika vada 2, saM. 1990 tA. 4-11-33 eka mumukSue prazna karelo ke "manamAM saMkalpa-vikalpa thayA kare che ane mananA caMcaLapaNAne laIne saMtApa thAya che, te zAthI maTe ?' A avasara jevo tevo nathI. paraMtu bahu agatyanI ekAMtamAM bhAra daIne kahevA yogya A vAta che te atre kahevAya che. te sAmAnya karI nAkhavA yogya nathI, hRdayamAM kotarI rAkhavA jevI che. - saMkalpa-vikalpa Ave che, duHkha de che, e kone khabara paDe che ? jene khabara paDe che te saMkalpavikalpane jANanAro, saMkalpa-vikalpathI judo che. A hAtha, nAka, AMkha, moM, kAna vagere kAMI jANatAM nathI. je jANe che te AtmA dehAdikathI bhinna che, ema jJAnI puruSanA boghathI jANI, te jJAnI puruSa upara zraddhA karavA yogya che ke A mane khoTuM na batAve, te kahe che te ja mAre mAnavuM che. mane atyAre AtmAnuM bhAna nathI, paNa jJAnI puruSe jevo AtmA jANyo che, joyo che, anubhavyo che tevuM ja mAruM svarUpa che, te ja mAre mAnavuM che. vyAdhi, pIDA, sukha-duHkha, saMkalpa vikalpa je thAya te mAre mAnavAM nathI. je jJAnI puruSe jANyuM che te mane mAnya che. ciMtA, phikara, sukha, duHkha Ave che tethI bamaNAM Avo, paNa mAre te mAnavAM nathI. ane je smaraNa karavA kahyuM che te ja eka Teka rAkhIne mAre hRdayamAM sAcavI rAkhavuM che. A mAnyatA karavI te potAnA hAthanI vAta che. bhale naraka ke tiryaMca gati thavAnI ho to thAo, paNa mAre to A bhavamAM A ja ATalI Teka rAkhavI che ane tenuM zuM phaLa thAya che te jovuM che. AvI draDhatAthI jo smaraNamAM citta rAkhe to saMkalpavikalpa game teTalA bhalene Ave te badhA javA mATe Ave che. ane naraka tiryaMca gati to sAmI ja nahIM Ave. ApaNe kahIe ke atyAre tAva Avo, cUMka Avo; paNa te AvI zake ja nahIM. je bAMdhyuM che te ja udayamAM Ave che ane te paNa raho raho kahIe topaNa rahe tema nathI. tenI mudata pUrI thaye dUra thaI janAra che. to pachI phikara zAnI ? paravastumAM mAthAM mAravAnI mAthAkUTa choDIne je thAya te joyA karavuM. mAtAruM, saguMvahAluM, zatru-mitra, strI-putra kaMI jovA yogya nathI. eka AtmA jovo. upayoga e AtmA che. game tyAM bhAva, pariNAma pharatAM hoya tene upayogamAM lAvavAM. haratAM pharatAM, besatAM UThatAM AtmA jovo. beTTo hoya te bIjuM jue. Avo abhyAsa pADI devA yogya che, pachI tene kaMI phikara nathI. je je Ave te badhuM chUTavA ja Ave. vyAdhi, pIDA game te Ave tyAM te UlaTuM ema mAne ke sAruM thayuM ke A duHkha, saMkalpa-vikalpa AvyA ke mAre smaraNamAM jatuM rahevAnuM nimitta banyuM, nahIM to pramAda thAta. ATalI uMmara thaI tyAM sudhI mAbApa, strIputra, ghana, makAna, AhAra Adi aneka prakAranA prasaMgo, saMjoga AvyA te baghA dIThA; paNa koI sthira rahyA nathI. tema A bhavamAM je je pu galanI racanA jovAnI haze teTalI badhI dekhAze-sukharUpe ke du:kharUpe; paNa te koI kAyama rahenAra nathI, baghI cAlI javAnI che. moTA moTA rAma-rAvaNa, kaurava-pAMDava, yAdava emAMnA koI atyAre nathI, sarva cAlyA gayA; to A bhavamAM je sukhaduHkha Ave che te kayAM rahenAra che ? be dahADAnA me'mAna jevuM che. temAM zuM citta devuM? amUlya vastu to AtmA che te jJAnIe jANyo che, e Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 upadezAmRta niHzaMka vAta che. ane tevo ja ApaNo AtmA che. atyAre tenuM bhAna nathI, topaNa te mAnya karavuM atyAre banI zake tema che. ATalI pakaDa maraNa-vedanA vakhate paNa rahe tevo abhyAsa thaI jAya to samAdhimaraNa Ave, janma-maraNanAM duHkha TaLe ane kAma thaI jAya. karoDo rUpiyA kamAvA karatAM vaghAre kImatI A kAma karavA yogya che, smRtimAM rAkhI laI maMDI paDavA yogya chejI. "phikaratA phAkA bharyA, tAkA nAma phakIra' enI peThe nizciMta thaI javAya evuM che. sapuruSArtha kartavya che. 17 zrI Abu, tA. 26-3-35 ekAMta nivRttino yoga ghaNo hitakArI che. moTA munivaro ekAMta nivAsa seve che. AsravamAM saMvara thAya evI koIka ramata jJAnI puruSa pAse che. je je jue, je je kAMI kare tyAM prathama AtmA che. tenA vinA taraNAnA be kaTakA paNa thaI zake tema nathI ema parama kRpALudeve jaNAvyuM che. AtmAne mUkIne kAMI thatuM nathI. mArI nAkha AtmAne, kadI te marI zakaze ? mAtra oLakhANa nathI. jema jhaverIne hIrAnI oLakhANa che to tenI kiMmata samajAya che. kaThiyArAnA hAthamAM ratnaciMtAmaNi Ave topaNa kAMkaro jANI te pheMkI de che. ratnaciMtAmaNi to A manuSyadeha che. Avo yoga puNyAInuM phaLa che. te paNa joIe che. puNyAI che to atyAre A nivRttinA yoge AtmAnI vAta kAnamAM paDe che ane pariName che. pariNAma pariNAmamAM paNa ghaNA bheda che. bhAva ane pariNAma vAraMvAra kahIe chIe te vicAravA yogya che. "Atmasiddhi' amUlya che; riddhi-siddhio, aneka camatkArothI te bharelI che. paNa samajAya kone? ane samajAya tene riddhi-siddhinuM kAMI kAma nathI. paNa e apUrva vacano che, vizvAsa karavA yogya che. bhale mane na samajAya, paNa paramakRpALudevane to samajAyuM che ne ? eTalo vizvAsa to avazya kartavya che. "kara vicAra to pAma,' emAM sarva kriyA, jJAna AvI jAya che. paNa tenuM mAhAnya lAgavuM joIe, vicAra thavo joIe. zuM kahIe ? yogyatAnI khAmI che. chatAM kahevAmAM te puruSe kacAza rAkhI nathI. "chUTe dehAdhyAsa to, nahi kartA tuM karma; nahi bhoktA tuM tehano, e ja gharmano marma." AtmAnuM sukha anaMtuM che : "je pada zrI sarva dIThuM jJAnamAM, kahI zakyA nahIM paNa te zrI bhagavAna jo; teha svarUpane anya vANI te zuM kahe ? anubhavagocare mAtra rahyuM te jJAna jo." e sukhano AsvAda Avavo joIe. tenuM prathama satparuSanA dvArA zravaNa thAya to paNa mahA bhAgya gaNavuM joIe. A vAta bIje kyAM maLe ? satsaMgamAM AtmAnI ja vAta thAya. kAMI paisATakAnI peThe A boghano lAbha jaNAto nathI, dekhAto nathI; paNa jJAnI jANI rahyA che. paisA to mATI che, ahIM ja paDI rahevAnA che. paNa AtmAno gharma AtmAnI sAthe janAra che, mATe tenI Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-2 133 ghaNI kALajI rAkhI sAMbhaLyA karavuM. sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM AtmasvarUpanuM bhAna thaze. kAMI gabharAvA jevuM nathI. kAMI gamatuM nathI. cAlo UThI jaIe, jatA rahIe ema karavA yogya nathI. game teTalAM kaSTa paDe topaNa te viSenI vAta sAMbhaLavI ghaTe che. zAtA-azAtA to karma che, tenAthI kAMI gabharAvuM nahIM. e ApaNuM che ja nahIM. sarva javAnuM che. AtmAno kadI nAza thavAno nathI. tenI oLakhANa karI levAnI che. satsaMge te thAya che. * * 18 tA. 19-3-35 eka samyakatvanI bhAvanA kartavya che. anaMtakALathI jIva anaMta doSa karato Avyo che. paraMtu jo A bhavamAM sarva doSa TALavAnA hathiyArasamuM samakti prApta thAya, to A kALamAM mokSa pAmavA samAna che. jIvane potAnI kalpanA koI ne koI rUpamAM ADI Ave che, te TALavI. eka paramakRpALudeva zrImad rAjacaMdra prabhune guru mAno. te mahA avalaMbanarUpa che, sapharI jahAja che. ame tene bhajIe chIe. ane e nirbhaya rasto zodhI tenuM avalaMbana laI niHzaMka satya mAnavA jaNAvIe chIe. e eka ja draSTi kartavya che. temAM potAnI kalpanA umerI koI amane, koI popaTalAlabhAIne ke game te bIjA upAsakane upAsyarUpe mAnaze to tenA svacchedathI mAnavAnuM phaLa tevuM AvavA yogya che. koI vAta karanArane vaLagI na paDavuM. te jema jaNAve, AjJA kare te pramANe jo ApaNA bhAva thaze to "vALyo vaLe jema hema' evI dazA AvatAM jIvane yogyatA vaghaze. nUrabhAI pIrabhAI karIne jemaNe potAnI matikalpanA UbhI rAkhI che te hajI svaccheda vede che. eka paramakRpALudevanI bhakti paramapreme kartavya che, temAM sarva jJAnIo AvI jAya che; sarva jJAnIonA upAsaka mahApuruSo paNa AvI jAya che; pote paNa paDI raheto nathI. Ape aneka vAra sAMbhaLyuM haze topaNa vizeSa vicAravA jevuM che. te lakSamAM rAkhI sapuruSanI draSTie bhAvanA-bhakti kartavya che. vizeSa zuM ? "gALaTU vo tavo-AjJAnuM ArAghana e ja gharma ane AjJAnuM ArAghana e ja tapa.' he bhagavAna ! have bhUla rahe nahIM ! ane alpa sAghana bane to alpa, paNa yathArtha thAya e ja bhAva niraMtara rAkhavA yogya che. pote potAnuM karI levA yogya che. potAnA doSa joI, teno pazcAttApa karI te dUra karI sadguruzaraNe je thAya te joyA karavA yogya che. huM-mAruM hRdayethI TALa, paramArathamAM piMDa ja gALa. 19 zrI Abu, caitra vada 4, saM. 1991 jenAM mahAbhAgya haze ane sAruM thavAnuM sarjita haze tene satparuSanAM darzana, samAgamano lAbha prApta thaze ane apUrva mAhAtya samajAze. vasa doharA, kSamApanAno pATha, Atmasiddhi ane cha padano patra e amUlya vAto hRdayamAM kotarI rAkhI UMDI samajaNa karavA yogya che. temAM sarva zAstrono sAra AvI jAya che. samaye samaye Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 upadezAmRta jIva marI rahyo che. to jeTalo kALa te vacano sAMbhaLavAmAM jAya, tenA vicAramAM jAya te jIvanuM maraNa sudhAranAra samAdhimaraNanuM kAraNa che. mana vaza kema thAya ? bheda-vijJAna e ja mana vaza karavAno upAya che. tene mATe satsaMga ane sadbodhanI AvazyakatA che, ghaNA boghanI jarUra che. te hoya to jIva jAgRta thAya; to pachI ene kAMI kahevuM ja na paDe. sadbodhanI balihArI che. e ja icchavA yogya che ane khAsa kALajI rAkhI aMtaramAM utAravA yogya che, pariNAma pAme tema kartavya che. 20 samaya mAtrano pramAda karavA yogya nathI. temAM ghaNo artha samAyo che. evo kayo samaya samajavo ? samaya zAne kahevo ? bahu UMDA UtarIne vicAravA yogya che. kALa to sadAya che. paNa evo samaya Ave ke jethI samita thAya, kevaLajJAna thAya tevo samaya kayo ? pramAde jIvanuM bhUMDuM karyuM che. jyAM sudhI nIrogI zarIra hoya, indriyonI hAni thaI nathI, vRddhAvasthA AvI nathI ane maraNAMtika yAtanA AvI nathI tyAM sudhI dharma karI levA yogya che. zrabarI baMgalo, mAunTa Abu tA. 2-4-35 dharma zuM ? upayoga e dharma che. upayoga e AtmA che. jIve ghaNI vAra A sAMbhaLyuM che, paNa sAmAnya karI nAkhyuM che. A to huM jANuM chuM, oho ! A to huM jANato hato Ama jIve amUlya ratnaciMtAmaNi jevI cIjane kAMkarA tulya gaNI kADhI che. 'huM koNa chuM ? kyAMthI thayo ? zuM svarUpa che mAruM kharuM ? konA saMbaMdhe vaLagaNA che ? rAkhuM ke e paraharuM ? enA vicAra vivekapUrvaka zAMta bhAve jo karyA, to sarva Atmika jJAnanAM siddhAntatattva anubhavyAM.'' A 'amUlya tattvavicAra' nAma rAkhI paramakRpALudeve jaNAvyuM che topaNa jIva mohanidrAmAM ghoryA kare che. anaMtakALe A vAta hAtha AvI che ane jo jAgRta thaI teno lAbha nahIM levAya to anaMtakALe paNa hAtha lAgavI durlabha evI paramapuruSanI vANI satsaMgamAM sAMbhaLavAnI maLe che. tenuM atyaMta mAhAtmya rAkhI bane teTalo vicAra karI, vAraMvAra te bhAvanAmAM rahevA yogya che. ghADa paDe evo dukALa hoya ke bahAravaTiyAno bhaya hoya tyAre loko jema jAgRta rahe che, cetatA rahe che ke rakhene Akho janmAro mahenata karIne meLaveluM ghaDIkamAM lUMTAI jAya; tema maraNarUpI ghADa avazya AvavAnI che ane manuSyabhavanI sAmagrI lUMTAI javAnI che. paraMtu je pahelethI cetI leze, dharma karI leze, AtmAnuM oLakhANa karI leze, upayogapUrvaka vartatA raheze te bacI jaze, te amara thaze, zAzvatapada pAmaze. A kALamAM, sakita pAmI zakAya tema che. te avasara jo jIva cUco to pharI Avo avasara Avavo durlabha che. 'cha pada'nA patrano vAraMvA2 da22oja vicAra kartavya che. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-ra 135 21 tIrthakSetra Abu, tA.2-6-35 tat sat bahu puNya kerA puMjathI zubha deha mAnavano maLyo, toye are ! bhavacakrano AMTo nahi ekke TaLyo: sukha prApta karatAM sukha TaLe che leza e lakSa laho, kSaNa kSaNa bhayaMkara bhAvamaraNe kAM aho rAcI raho ?'"--zrImad rAjacaMdra janma-jarA-maraNanAM duHkha moTAM che. rAjA ke raMka sarvane mAthe maraNa che. te TALavA mATe satsaMganI jarUra che. satsaMganA ghaNA bheda che. paNa jyAM AtmAnI ja vAta thatI hoya, koI bhedI puruSa hoya ane te AtmA viSe jaNAve che tyAM sAMbhaLatAM paNa ghaNA bhava ochA thaI jAya che. A bIjAne na jaNAya, paNa jJAnI jANI rahyA che. "AtmAnuM baLa vaghAre ke karmanuM baLa vaghAre haze ?' baLa to AtmAnuM vaghAre che. paNa te sUryanI ADe vAdaLo AvyAM hoya tethI sUryamAM ghaNI garamI hovA chatAM te dekhAto nathI, DhaMkAI rahe che ane TADha vAya che, paNa te vAdaLAM dUra thaI zake che; tema atyAre jIva karmathI gherAyo che ane badhI zakti AvaraNa pAmelI lAge che paNa teno mokSa thaI zake che. bahu UMDI vAta jaNAvIe chIe. AtmA che, AtmA nitya che, AtmA kartA che, AtmA bhoktA che, mokSa che ane te mokSanA upAya che--e cha padano bahu vicAra karavA yogya che. "Atmasiddhi zAstramAM eno vistAra karelo che te bahu vicAravA yogya che. moTAM mahAbhArata, purANa ke jenanAM zAstro karatAM bahu sugama ane saraLatAthI sarva zAstranA sArarUpa "AtmasiddhimAM vAta karelI che. te gahana vAta vicAravAna jIvane bahu lakSamAM levA yogya che. nAnA pustakanA AkAre jaNAya che paNa te camatkArI vacano che. te viSe ame bahu kahetA nathI. te labdhivAkyo che; maMtrasvarUpa che. riddhi-siddhinI kaMI jarUra nathI; paNa janma-maraNanA pherA TALe tevAM te vacano che. koI samaje, na samaje, to paNa kAnamAM te vacano paDavAthI paNa puNya bAMdhe che. temAM je AtmA viSe vAta jaNAvI che te mAnya karavA yogya che; zraddhA karavA yogya che. temAM gurUgamanI jarUra che. te Ave to jema tijorInAM tALAM UghaDe ane je joIe te kADhI levAya tema gurugamathI AtmAne oLakhANa thAya che. gurugama na hoya to vastu prApta thatI nathI. tijorI upara hAtha pherave paNa aMdaranI vastu na maLe tema gurugamarUpI kUMcI vinA svarUpanI prApti thatI nathI. - OM zAMtiH zAMtiH zAMtiH 22 tA. 20- 135 ghaNI vAra mahenata karavA chatAM je vairAgya ane upazamanI prApti thatI nathI te vairAgyAdinI prApti sulabha thAya evo mahAvyAdhino avasara Ave che tyAre dehanI ane A saMsAranI atyaMta Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 upadezAmRta asAratA, anityatA ane azaraNatA mumukSune pratyakSa anubhavAya che ane jJAnInAM vacano atyaMta sAcAM lAge che. A dehAdi padArthonA svarUpano jo jJAnI puruSanAM vacanone anusarI jIva vivekapUrvaka vicAra kare to jarUra te potAnAM nathI ema pratIti thAya. potAnAM hoya to jatAM kema rahe ? anAdikALathI jIvanuM paribhramaNa thayuM te enA saMyogathI, potAnAM nahIM tene potAnAM mAnavAthI ja thayuM che ane atyAre paNa e ja duHkhanuM kAraNa che, ema lAgyA vinA raheze nahIM. zAtA-azAtA svabhAva to dehanA che, tene potAnA mAnI A jIva tenI prApti-aprAptinAM vicAro ane bhAvanA karI ArtadhyAna karI potAnuM bUruM karavAmAM bAkI rAkhato nathI. jJAnIoe to badhAya saMyogone, dehAdi ane kuTuMbAdi sarve saMsArasaMbaMdhone para, pudgalanA, karmarUpa, asAra, adhruva ane du:khamaya ja kahyA che. je jJAnIno bhakta hoya tene to jJAnInAM vacano mAnya ja hovAM joIe ane tethI ene zAtA-azAtA banne sarakhAM che. azAtA to vizeSa anukULa che ke jyAM saMsAra-mAyA para5dArthonA saMyogasvarUpanuM pratibaMgha vagara spaSTa darzana de che. tethI tenA svarUpano vicAra jIva saheje karI zake che. badhAya jJAnI puruSoe anubhavapUrvaka A saMsArane duHkhamaya jANI tethI nivartavAno ja mArga grahaNa karyo che, tene mATe atyaMta puruSArtha karI jaya meLavyo che, ane e ja bodha karyo che. ghaNA bhaktoe paNa saMsAranAM duHkha bhale Ave ke jAya paNa prabhunuM vismaraNa na thAya ema mAgyuM che. zrI RbhurAjAe to bhagavAnanAM darzana thatAM e ja mAgaNI karI ke A rAjyalakSmInuM mane pharI svapna paNa darzana na thAya. A badhuM saMsAranI asAratA sUcave che, ke je vicArI jIve tethI udAsIna thavA yogya che. moTA moTA puruSoe paNa mahAna upasarga ane pariSahanA prasaMge calita na thatAM, kheda na pAmatAM samabhAvane ja dhAraNa karyo che; saMsAra asAra, pararUpa, potAnA AtmasvarUpathI taddana bhinna che ema jANI nija zuddha AtmasvarUpamAM ja sthita thayA che. maghAnA meha samAna bodhapravAha vahe che paNa emAMthI ekAda loTo ya pANI pIdhuM nathI, bharI paNa nathI rAkhyuM ke pivAya. badhuMya pANI kyArImAM javAne badale bahAra vahI gayuM. kahenAro kahI chUTe ane vahenAro vahI chUTe, vAraMvAra kahevA chatAM, samajAvyA chatAM potAnI mati samajaNa Agraha nA mUke eTale amAruM kahevuM grahaNa thatuM nathI. ane pote jJAnI puruSane oLakhyA che, potAnI samajaNe 'A jJAnI che, e jJAnI che' ema mAnI jJAnIonI, jJAnIonA mArganI mAnyatA karI laI varte che. te viparIta samajaNathI, 'huM jJAnIno mArga pAmyo chuM, huM jJAnInI sAcI bhakti karuM chuM, huM va chuM, karuM chuM te barAbara che' ema karI potAnAmAM paNa evI kaMI mAnyatA karI te mAnyatAnA AdhAre bIjA jIvo pratye paNa te ja vAtano upadeza thAya che e badhuM ajJAna che. ajJAna te saMsAra rakhaDAvanAra che. haju paNa manuSyadeha che, samajaNa zakti che tyAM sughI avasara che. sAcI rIte jJAnInuM kahevuM mAnI levAya to Atmahita thAya. amArA hRdayamAM mAtra kRpALudeva ja che, tenI ja ramaNatA che. amArI to e ja zraddhA ane lakSa che. ame to amArA samAgamamAM je jijJAsu Ave che tene e ja rasto batAvIe chIe ke Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-2 137 paramakRpALudevanI ja AjJA mAnya karo, tenI ja zraddhA karo; teNe je svarUpa jANyuM, anubhavyuM che te ja sAcuM che, te ja svarUpa mAruM che ema te puruSanA vacane zraddhAe mAnya karo ane tenI ja bhaktimAM niraMtara raho; bIjI kaMI kalpanA na karo. A parapadArtho, tenA saMyogo te tamArA nathI. tene tamArA AtmasvarUpa tarIke na mAno; paNa paramakRpALu deve kahela yathArtha AtmasvarUpane oLakho to kalyANa che. paramakRpALu devanuM ja zaraNa, Azraya, nizcaya grahaNa karo ane atyAra sudhImAM je je kaMI karyuM, je je kaMI mAnyuM, je je kaMI upadeza ApyA, je je kalpanAo karI, te badhI mArI bhUla hatI, svacchaMda hato, kalpanA hatI, aNasamajaNa hatI, ajJAnatA hatI. teno bhAre khedapUrvaka pUrNa pazcAttApa karI tethI pAchA vaLI jJAnInI kSamA icchI AtmAne niHzalya karo. ane have to mAre eka paramakRpALudevanuM ja zaraNa ho, tenI ja AjJAmAM niraMtara pravartana ho, eNe je svarUpa anubhavyuM che te ja mAruM svarUpa che, anya dehAdi saMbaMdhImAM potApaNAnI kalpanA mithyA che, evI samajaNa ane zraddhA kartavya che. ema jIva pote ja karaze tyAre chUTako che. sAcI zraddhA Avye sAco vairAgya prApta thAya che. ane jJAnIoe dehAdine anityAdi kahyA che te jIvanA vicAramAM samajaNamAM bese che. sAcI zraddhA sivAya sAco prema udbhavato nathI, ane sAcA prema sivAya vastunI prApti asaMbhavita che. sAcI zraddhA sahita paramakRpALu devanI bhaktimAM cittane joDI rAkhavuM, temAM layalIna banavuM. A azAtAvedanIya temaja zAtAvedanIya to karmAnusAra che. AtmasvarUpano nAza karavA vedanIya samartha nathI, to pachI teno kheda ke vikalpa zo karavo ? zA mATe paramabhaktimAM bhAvane vadhArI badhAM ya janma-maraNa Adi du:khothI sadAne mATe mukta na thaIe ? kheda ke ArtadhyAna karavAthI to te vedanIya jIvane navA baMghanano hetu thAya che ane te bhaviSyamAM bhogavavAM paDaze. to samaju puruSe potAnA AtmAnI dayA vicArI, kSamA ane dhIrajathI potAnA bhAvo sudhArI A prApta thayela pratikULa prasaMgano lAbha kema na levo ? A mitrarUpa bhAsatA paNa vastutAe baLavAna zatru samAna dehAdi saMyogomAM kaMI paNa prIti karavA yogya che ja nahIM. tenAthI potAnA bhAvone vALI laI parama kRpALudeve bodhela upazama ane vairAgyamAM tathA paramakRpALudevanI apUrva parama AjJAnA ArAdhanamAM, bhaktimAM, zaraNamAM AzrayamAM aikacatA karavI yogya che. paramakRpALudevanI zraddhA amArA kahevAthI karaze tenuM kalyANa thaze ema je jaNAvyuM hatuM tathA saMtanA kahevAthI mAre paramakRpALudevanI AjJA mAnya che ema pratijJApUrvaka sarvee paramakRpALudevanI samakSa kahyuM hatuM te yAda lAvIne zraddhA jeTalI dRDha thAya teTalI kartavya che. hAthInA pagalAmAM badhAM pagalAM samAya che, tema paramakRpALudevanI bhaktimAM sarva jJAnIonI bhakti AvI jAya che; mATe bhedabhAvanI kalpanA dUra karI je AjJA thaI che te pramANe, 'vALyo vaLe jema hema' tema potAnA bhAva vALI eka upara AvI javA yogya che. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta 23 tA. 31-10-35 mAyA badhI khoTI che. ATaluM mAre dhana che, A putraparivAra che, A adhikAra che tethI have mAre kaMI DaravA jevuM nathI--mAre zI khAmI che ? Ama jIva mAne che. ane ahaMbhAva-mamatvabhAva sahita dAna, dayA, tapa Adi dharma pALe che. paNa te badhAM to pADAne khetaramAMthI hAMkI kADhavA rADAM laIne mAre tenA jevAM che. pADo kahe che ke evAM to huM bahu cAvI gayo chuM; tema A mAyAnAM sAdhano anaMtakALathI jIva pAmato Avyo che ane kriyAkAMDamAM pravartato Avyo che, tenAthI janmamaraNa TaLatAM nathI. 138 paNa koI kALe prApta nathI karyuM evuM to samakita che, AtmazraddhA che. te prApta karavAnI bhAvanA, tIvra jijJAsA vAraMvAra kartavya che. AtmAnuM oLakhANa thaye ja kalyANa che. ane tyAre ja mithyAtvano nAza thaze ane mokSano mArga khullo thaze. svacchaMda e mokSamArgane rokanAra, baMdha karanAra kamADa che. tene dUra karavAnuM sAdhana paNa AtmajJAna ane AtmabhAvanA che. AtmArthanA lakSathI, AtmabhAvanAthI jeTaluM pravartana, bhAva thaze teTaluM jIvana lekhAnuM che; bAkInuM badhuM mAyA-prapaMcamAM vahyuM jAya che. ema vicArI, vairAgya-upazamanI vRddhi thAya, maitrI, pramoda, karuNA ane mAdhyastha e cAra bhAvanA sahita vartAya tema puruSArtha kartavya che ane satsaMganI bhAvanA vardhamAnapaNe karatA rahevA yogya che. vIsa doharA, kSamApanAno pATha, cha padano patra, Atmasiddhi, vage2e bhakti-smaraNamAM nitya niyamitapaNe amuka kALa kADhavA lakSa rAkhazo. 24 mAgazara, saM. 1992, tA.14-11-35 A duSamakALamAM A manuSyabhavanAM AyuSya bahu anizcita che. kALano bharoso nathI ane mAyAno pAra AvavAno nathI. Ama ne Ama jIva adhUrAM mUkIne parabhavathI Avyo che. paNa pUrve kAMIka jANye-ajANye puNya bAMdheluM tenA phaLarUpe A manuSyabhava, uttama kuLa, nIrogI kAyA, nizrcitapaNe AjIvikA cAle tevAM sAdhana, satpuruSano yoga ane paramakRpALudeva jevA sAcA puruSanuM zaraNa, smaraNa Adi jogavAI maLI AvI che. ATalI UMcI sthitie jIva Avyo che, chatAM pramAda kare to sarva sAmagrI vahI jatAM vAra lAge tema nathI. nAnuM bALaka paNa pathArI ke palaMgathI paDI javAze ema jANI Dare che ane bacavAno prayatna kare che. paNa A mUDha jIva A ucca dazAthI paDI adhogatimAM kyAMya khUMcI jaze teno bhaya nathI, tema cetato nathI. manuSyabhava Ama ne Ama vahI jaze to pachI zI dazA thaze tenuM jIvane hajI bhAna nathI. cAra gatimAM ane temAM paNa nara- tiryaMcamAM keTalAM badhAM duHkha che te mRgAputranA ciratramAM paramakRpALudeve 'bhAvanAbodha'mAM keTaluM badhuM vistArathI lakhyuM che ? chatAM jIvane satpuruSanA vacananI satyatA chAtImAM vAgatI nathI, trAsa Avato nathI. e sarva mohanIya karmano chAka che. satsaMga-samAgame bodha zravaNa karavAnI, sacoTa thappaDa vAgavAnI jarUra che, to ja jIva jAgRta thAya ema che. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-2 139 cakravartI jevA cha khaMDanuM rAjya ane 96000 strIo tajI Atmahita karavA bhikhArInI peThe akiMcana thaI cAlI nIkaLyA temano keTalo vairAgya haze ? ane A jIva Ama nirmAlya cIjomAM vRttio parovI rAkhI sukhI thavA icche che; to A sukhano rasto che ke mahApuruSoe Acarelo rasto mahA sukhakArI che ? te vAtano UMDA UtarI vicAra karavA yogya che. satsaMganA abhAvamAM anAdi mohanuM baLa jIvane karma baMghAya tevAM kAraNomAM phasAvI de che ane temAM jIva AnaMda mAne che. paNa te pratye jhera, jhera ane jhera vRSTi rAkhI satsaMganI bhAvanA rAkhIne jIvavA yogya che, ane lAga maLe jarUra satsaMga vizeSa vizeSa utsAhathI karatA rahevA yogya che. kahenAra kahI chUTe, paNa mAnavuM na mAnavuM tamArA hAthanI vAta che. satsaMga, bhaktimAM bhAva vadhe tema satsaMganA viyogamAM paNa mumukSuoe vartavA yogya che. 25 mAgazara, saM. 1992, tA. 14-11-35 ghaNA mumukSuo dUradUrathI AvI, paramakRpALudevanI bhaktimAM raMgAI Atmahita sAdhI jAya che, ane Apane ATalo samAgama thayo hovA chatAM evuM zuM kAraNa che ke satsaMga-samAgama karavAmAM ATaluM badhuM vacce ADuM Ave che? ghana, kuTuMba, kAyA Adine mATe kAMI kAma hoya to tenI kALajI jema rAkho cho ane te kAma vaheluM moDuM karI lo cho to A AtmAnuM hita thAya te kAma karavA mATe satsaMganI jarUra nathI lAgatI ? ke A kAma ochuM agatyanuM che? ke AtmAnuM hita thAya tevuM A bhavamAM nathI karavuM evo nizcaya karyo che ke zuM dhAryuM che ? ghana, kAyA Adi padArtho to kAle savAre rAkha thaI UDI jaze. koI koInuM saguM nathI. sva. mAghavajI zeTha mAlamilakatamAMthI zuM sAthe laI gayA? gharma pratye jeTalo prema temane Akhare jAgyo hato te temanI sAthe gayo ane temane sArI gatimAM laI gayo. saMsAranI pravRttimAM to jIva azubhabhAva karI adhogatie javuM paDe tevAM kAraNo meLavI rahyo che. temAM je koI puruSanAM vacano sAMbhaLI kAna gharaze, jAgRta thaze ane gharma ArAghaze te sukhI thaze. jene puruSano yoga thayo che, jeNe puruSanI sevA karI che tevAe to A asAra saMsAramAM pAmara prANInI peThe temAM ne temAM taNAI javA yogya nathI. so-baso rUpiyA maLavAnA hoya to jIva gADIe besIne muMbaI sughI doDyo jAya, paNa satsaMgamAM je alabhya lAbha maLe che, janma-jarA-maraNa chUTI mokSa thAya tevA samakitano lAbha thAya che tevA joganuM jIvane mAhAsya ja hajI bhAsyuM nathI. boghanI jIvane khAmI che, ane satsaMga sivAya tenI prApti thatI nathI; tethI vAraMvAra samAgamano joga bane tevo puruSArtha kartavya che. ApanA nimitte ApanAM mAtuzrI, bhAI vagere ghaNA jIvone AtmahitanuM kAraNa thAya te pramAdane kAraNe ke mohane laIne aTakI rahyuM che; to jAgRta thaI AtmAnI saMbhALa have levAnuM karazo. vizeSa zuM kahevuM ? kALano bharoso nathI. lIgho ke leze ema thaI rahyuM che. ociMto kALa AvI pahoMcaze ane saMsAranAM badhAM kAma adhUrAM mUkI ekalA cAlI nIkaLavuM paDaze. kAyAmAM rogavyAdhi pragaTa thaye koI laI zakaze nahIM, baghAM tAkI raheze ane A AtmA ekalAne ja duHkha Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 upadezAmRta bhogavavuM paDaze. to kuTuMba Adino pratibaMgha ocho karI satsaMga samAgamamAM vizeSa cittanI vRtti vaLe tema vicArI pravartavA yogya che. | game teTalAM duHkha veThavAM paDe, ghananI hAni thatI hoya, apamAna thatuM hoya topaNa satsaMgasamAgama karatA rahevA bhalAmaNa che, te bhUlazo nahIM. hRdayamAM UMDA UtarI vicArazo ane A jIva bicAro manuSya bhava hArI na jAya te mATe tenI dayA khAvA yogya che. Avo avasara bIjA koI bhavamAM maLavo atyaMta durlabha che. mATe cetI jajo. 26 kArtika suda 7, saM. 1992 eka sadgurunuM zaraNa draDha grahaNa karI nirbhaya thaI javA yogya che. vyAdhi, pIDA, pariSahaupasarga game te AvI paDe te ghIraja, samatA, sahanazIlatAthI khamIkhuMdavAM. te baghAM javA mATe Ave che. anaMta kALathI kama Ave che ane jAya che. koI TakI zakyAM nathI. narakanAM duHkha paNa jIve anaMta vAra bhogavyAM, paNa AtmAno koI pradeza ghasAI gayo nathI ke ocho thayo nathI. mATe kazAthI gabharAvuM nahIM. AvyAM tethI bamaNAM Avo, ema kahyuM vaghAre AvavAnAM nathI ane jatAM raho kahyuM jatAM rahevAnAM nathI. gayAM te pharI kadI AvavAnAM nathI. mATe eka avalaMbana sadgurunuM grahI tene zaraNe je thAya te joyA karavuM, gabharAvuM nahIM. maMtranuM smaraNa niraMtara karyA karavA yogya che. jyAM sudhI bhAna rahe tyAM sudhI smaraNamAM bhAva rAkhavo. jJAnI puruSa jevo AtmA jANyo che, tevo ja mAro AtmA che. AvaraNane laIne mane khabara nathI paNa jenuM zaraNa meM grahaNa karyuM che teNe niHzaMkapaNe satya AtmA jANyo che, e zraddhA acaLapaNe maraNa paryata TakAvI rAkhavA yogya che. ATalI dRDhatA rahe to AtmAno koI vAMko vALa karanAra nathI. "ciMga ghaNI mAthe kiyA re, kuNa gaMje nara eTa ?" 27 tA. 26-1-36 satsaMga, sapuruSArthanI jIvane bahu jarUra che. "vAtoe vaDAM nahIM thAya', karavuM paDaze. eka maraNiyo sone bhAre. UTho, UbhA thAo. mAre tenI taravAra. tamArI vAre vAra. yogyatA lAvo. pAtra vinA zAmAM mukAya ? yogyatA hoya to vAra nathI. AtmA ja karaze. karyA vinA chUTako nathI. jIvano ja vAMka che. vAta che mAnyAnI. "e maLe, e suSya ane e zradhye ja chUTavAnI vArtAno AtmAthI bhaNakAra thaze." sapuruSArtha viSe, vinaya viSe, laghutA viSe amRta samAna-maratAne jIvatAM kare tevo atyuttama bogha sAMbhaLI hRdayamAM kotarI rAkhavA yogya che. mIThI vIraDInuM pANI che; pIze tenI tarasa chIpaze, bharI leze tene kAmamAM Avaze ane pramAdamAM vahI javA deze te pastAze, tarase maraze. A jIva pramAdamAM gaLakAM khAghA kare che, cetato nathI e moTI bhUla che. bharata, ceta !' Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-2 " jJAna garIbI guruvacana, narama vacana nirdoSa; inakuM kabhI na chAMDiye, zraddhA zIla saMtoSa.'' 28 tA. 8-2-36 jIvane janma-maraNanAM du:kha jevuM bIjuM koI du:kha nathI. ane tRSNA mUrchAne laIne janma-maraNa thayA kare che. koInI tRSNA pUrI thAya tema nathI. game teTalI kamANI karI hoya topaNa kaMI sAthe javAnuM nathI. sADA traNa hAthanI jagAmAM dehane bALI nAMkhaze. mAthe maraNano bhaya che, chatAM jIva jANe che ke jANe mAre maravuM ja nathI. ema ghArI AMkho mIMcI AraMbhaparigrahamAM pravartya kare che ane rAtadivasa kalpanA, kalpanA ane kalpanAmAM ja gUMcAI rahyo che. " jahAM kalapanA-jalapanA, tahAM mAnuM du:khachAMI; miTe kalapanA-jalapanA, taba vastu tina pAI. '' 'kyA icchata ? khovata sabe ! hai icchA duHkhamUla; jaba icchAkA nAza taba, miTe anAdi bhUla.'' 141 Ama paramakRpALu deve to pokArI pokArIne kahyuM che, paNa jIve te kAne gharyuM nathI. 'kathA suNI suNI phUTyA kAna, toya na AvyuM brahmajJAna.' 'tilaka karatAM trepana vahyAM, japamALAnAM nAkAM gayAM,' ema A jIve kaMI lakSamAM lIdhuM nathI. bhaNyo paNa gaNyo nahIM. vAtoe vaDAM na thAya. vAtonAM vaDAMthI peTa na bharAya. have to kaMIka jAgRta thAya, cete ane satpuruSArtha kare to kalyANa thAya. 'AtmA che', ema sAMbhaLyuM che, vAto karI, paNa kaMI anubhava thayo ? je karavA yogya che te A jIve karyuM nathI. AraMbha-parigraha, viSaya, vAsanA, tRSNAnuM alpatva ka2vAthI samAghisukha pragaTe. mAtra jIvane samajaNanI jarUra che. tene mATe satsaMga samAghi bodha ane zraddhA sahita satpuruSArtha kartavya che. samabhAva koI apUrva cIja che ! tene teDAvajo, hradayamAM sthAna Apajo. 'sarvAtmamAM samadRSTi dyo, A vacanane hRdaye lakho.' samabhAvanI oLakhANa, samaja karI levAnI che. 'bhAna nahIM nijarUpanuM te nizcaya nahi sAra.' aMtarmuhUrtamAM samakita, aMtarmuhUrtamAM kevaLajJAna thAya ema kahyuM che, te jUThuM nathI. mAtra jIvanA bhAva jAgavA joIe. te koInA hAthanI vAta nathI. 'mAre tenI taravAra.''caturanI be ghaDI ne mUrakhanA janmArA. ' 29 amadAvAda, mAgazara suda, saM. 1991 amane byAsI varasa thayAM. have A chellI zikhAmaNa lakSamAM lezo to hita thaze. amArI peThe zeThajIne paNa ummara thaI che, temaNe pakaDa karI che te tamAre sarvene karavAnI che. saMpIne rahezo to sukhI thazo. 'saMpa tyAM jaMpa.' kaSAyano abhAva teTalo dharma samajavA yogya che. bhAIomAM temaja bAIomAM jeTalo ekabIjA tarapha sadbhAva raheze, AjJAMkitapaNuM raheze, vaDIlonI maryAdA raheze Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 upadezAmRta teTalo saMpa raheze. ane aikyanuM baLa vahevAra-paramArthamAM jarUranuM che. ApaNane na gamatuM hoya to paNa vaDIlano vAMka ApaNA dilamAM na vase tema vartavuM. te kAMI kahI jAya to te moTA che, kaThaNa vacana kahenAra jagatamAM koI maLe tevuM nathI, bhale ! bolI gayA. mATe mAThuM lagADavuM nahIM. Ama gaMbhIratA rAkhIne sahanazIlatA ane vinaya sAcavIne vartazo to sukhI thazo. 30 amArA AtmAmAM koI jAtano viSama bhAva nathI. tame amArA sAkSAt AtmA cho. sarvAtmamAM samadraSTi gho' e ja mArga. paramagurunAM parama hitakArI vacana smRtimAM lAvI cittavRtti sapuruSanA vacanamAM boghamAM rAkhavAthI koTi karmano kSaya thAya che. kSamA, khamIkhUdavuM, sahanazIlatA, ghIraja, zAMti, samabhAva-A parama auSadhi jJAnIoe batAvI che, te vaDe anaMta duHkhathI bharelo A saMsArasamudra tarI zakAya che. zArIrika vedanA vedanAnA kSayakALe nivRtta thaze ane azAtA pachI zAtA jaNAze. taDakA pachI chAMyaDo ane chAMyaDA pachI taDako, ema bharaDhoLa bharaDhoLa ghaTamALanI peThe thaI rahyuM che. temAM samaju puruSo harSa-zoka karatA nathI. UlaTuM azAtAnA prasaMgane kasoTIno vakhata gaNI tenI sAme thAya che, ane vizeSa vIrya phoravI azAtAnA vakhatane AtmakalyANanuM uttama nimitta banAve che; saMsAranI asAratA jANI, ekatva bhAvanA bhAvI asaMga evA AtmAno niraMtara lakSa rAkhe che. aneka mahA puruSone kaSTanA prasaMgo AvI paDyA che. zrI gajasukumArane mAthe sagaDI karI aMgArA pUryA te vakhatanI asahya vedanA samabhAve zrI neminAtha bhagavAnanA vacanabaLe sahana karavAthI, hajAro bhava karavAnA hatA te baghA patAvI, mokSamArge padhAryA. temaja zrI avaMtisukamAla jevA sukomala zarIravALAne, vanamAM ziyALe traNa divasa sudhI pagathI laIne AMtaraDAM sudhI mAMsa toDI khAdhuM te sahana karavuM paDyuM che. chatAM ghanya che temanI samatAne ke sadgurue jaNAvelA AtmAne te samaye mAtra paNa visaryA nathI. tevI ja rIte pAMDavone tapAvelA loDhAnAM lAlacoLa AbhUSaNo paherAvyAM, chatAM manamAM kAMI paNa nahIM lAvatAM zarIra baLavA dIdhuM ane AtmAmAM vRSTi rAkhI kalyANa karI gayA. AvAM draSTAMto yAda rAkhI dhIraja gharavI. A jIve naraka-nigodAdi duHkhono anaMta vAra, anubhava karyo che. kazuM sahevAmAM bAkI rAkhI nathI. himmata hArI javA jevuM nathI. kAyara thaye paNa karma kAMI choDe tema nathI. to zUrapaNuM grahIne jJAnIno samatAbhAvano mArga grahaNa karI dehAdithI potAnuM bhinnapaNuM vicArI, draSTA sAkSIbhAve rahevuM kartavya che. bIjuM badhuM bhUlI javA jevuM che. je je saMkalpo vikalpo AvI khaDA thAya tene mAna nahIM ApatAM, temAM khoTI na thatAM, temane duzmana jANI tethI mana pheravI vALI, sadgurunA zaraNamAM, tenA boghamAM, smaraNamAM lIna thavuM ghaTe che. kALano bharoso nathI; lIgho ke leze thaI rahyuM che. A manuSyano bhava game tevI dazAmAM ho, paNa te durlabha che; ema jANI samaya mAtrano paNa pramAda kartavya nathI. e bhagavAnanAM vacano vAraMvAra vicArI zuddha AtmasvarUpanI bhAvanAmAM niraMtara rahevA puruSArtha kartavya che. huM kAMI jANato nathI, paNa Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAvali-2 143 satparuSe je jANyuM che, anubhavyuM che ane ApaNA para parama kRpA karI upadeza dvArA jaNAvyuM che te parama satya che; te ja mAre mAnya karavA yogya che. bIjI koI paNa prakAranI ahaMbhAva-mamatvabhAvanI kalpanA mArAmAM na ho. "sat je kaMI che te sat ja che. temAM mArI kalpanA umerI mAre asat karavuM nathI. te parama sat zrI sadgurue anubhaveluM mane mAnya che ane te ja zraddhA ane ho ! atyAre mane sukhaduHkharUpe, zAtA-azAtArUpe, citra-vicitrarUpe je jaNAya che te mAre mAnavuM nathI. paNa parama AnaMda svarUpa sarva duHkhano AtyaMtika nAza karanAra paramAtmasvarUpa mAruM che temAM mArI sthira aDola sthiti thAo e bhAvanAnI vRddhi karavI ghaTe che. jyAM sudhI A manuSyabhava che tyAM sudhI sadgurunI AjJAe vartavAno nizcaya ane puruSArtha cAlu rAkhI kALa nirgamana karavA yogya che. satparuSano yoga ane sadgoghanI prApti saphaLa thaI tyAre gaNAya ke jyAre ApaNe siMhanA saMtAnanI peThe du:khanA prasaMgomAM paNa kAyara nahIM thatAM siMha jevuM zUravIrapaNuM ghAraNa karIe ane tene pagale pagale cAlI tenI dazAne pAmavA bhAgyazAlI thaIe. "apUrva avasara evo kyAre Avaze ?' enuM vAraMvAra bane teTalA vicArapUrvaka smaraNa bhAvanA karI te dazAmAM ramaNatA thAya tevo puruSArtha kartavya che. pariNAmanI ghArA upara ja baMdhamokSano AdhAra che; e sadguruno bogha vicArI, vibhAva pariNati aTakAvI, paramAM eTale rAga-dveSa-moha-viSayamAM tanmayapaNuM thaI jAya che te baLapUrvaka vicArI vicArI dUra karI AtmabhAvanAmAM bhAvanA rAkhavAthI parama kalyANa thAya che. "vRttine rokavI, saMkalpa-vikalpa paramAM jatA rokavA," e satparuSanI hitazikhAmaNa kahela che. "zrI sadgurue kahyo che evA nigraMtha mArgano sadAya Azraya raho !" * Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 vicAraNA 3 - 28 UTho, UbhA thAo, AtmabhAvamAM. A zuM che? saMsAra che; bhrama che; nivRtta thAo. cAlo samabhAvamAM. joyA karo svapnavat che. tame koNa cho ? AtmA chuM, brahma chuM. zuM rAjA cho ? hI. A reyata zuM kare che? sAMbhaLe che. tenI dekharekha koNa rAkhe che? viveka. A bIjuM koNa che? vicAra, vicAra pAse cAlo. tame kaMI kaho cho ? hA, upayogamAM pahoMco. upayogamAM kaMI jovAnuM che? cAlo tyAre. dekho. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 145 vicAraNA jJAna, darzana, cAritra, namaskAra karuM chuM, namaskAra karuM chuM. asaMga chuM, eka chuM. zAMtiH zAMtiH zAMtiH vA'lapa sarva upara nahIM karavI. vibhAva pariNAmathI thAkavuM. sarva bhrama che. sarva prANIne AdhArabhUta pRthvI che, tema AtmAne kalyANarUpa zAMti. aMtaraAtmAthI bAhya AtmA choDuM chuM ane paramAtmAnuM smaraNa karuM chuM. brahmacarya e sarvotkRSTa sAghana che. UMDo vicAra karavo. ghaDI vAra jIvane vIlo mUkavo nahIM; mana kahe ema nahIM karavuM. amUlya AtmA che, nirmulya nahIM karavo. sarva tuccha che, tuM amUlya che. sarva bhUlI javuM. sadA samIpamAM rahevuM. sarvano ziSya thavuM. krodhAdi kadI na karuM. mohAdi, rAgAdi na karuM. mukti sivAya icchuM nahIM. sAtamI tamatamaprabhA narakanI vedanA he bhagavAna ! saMmata karuM; paNa jagatanI mohinI joItI nathI. kSaNe kSaNe vRtti badalAtI joItI nathI. je rUpa dRzya che te jANatuM nathI, jANe che te drazya nathI; tyAre vahevAra konI sAthe karavo ? vahevAra to jANe tenI sAthe ghaTe. AtmA arUpI indriyathI grAhya nathI, mATe madhyastha-udAsIna thAuM chuM. jIvane bhedajJAnanI jarUra che. ati khedanI vAta che ke viSayonA AkAra vaDe sarva jJAnarUpI ghanane harI lenAra ane dehamAM rahelA indriyorUpI taskaroe lokano nAza karyo che. sahajAtmasvarUpa paramaguru ame jANIe chIe. amane khabara che. have zuM che ? svArthabuddhi karo cho. svaparahita kartavya che. jUnuM mUkyA vinA cAle tema nathI. mUkavuM paDaze. bhUlI jAo. asaMga. apratibaMgha. samabhAva. samatA. kSamA. ghIraja. sadvicAra. viveka. samAdhimaraNa. zAMtiH zAMtiH zAMtiH Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 upadezAmRta tat sat AtmA che--draSTA, sAkSI che. baMghAyelo chUTe che-samabhAve joyAthI. kara samatA. saMcita, prArabdha karma udayAthIna bhogavI mukta thAya che. te vicAra. baMghAyuM karma chUTe tyAM rAjI thavuM-ArtadhyAna, raudradhyAna kartavya nathI. brahma mAtra bAhyathI (eTale pudgalathI) juduM chejI. zAMtiH zAMtiH nathI te che. che te nathI. badhuM ya che. bIjuM. vicAra. samajo. potAnI draSTie jIva kalpI kalpIne paribhramaNa kare che. jJAnInI draSTie jIve vicAryuM nathI. jJAnIne ghera ijAro che. bAhya draSTie AtmA ThAma ThAma baMghAya che. kaNiyA verI nAkhyA che. bagaDyuM sughAravuM. sughareluM bagADavuM nahIM. 7 zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa phAgaNa vada 12, 1983 sapuruSano mArga, sanmukhavRSTi, jJAnIno bogha jene prApta thayAM che tene pUrvanA prArabdhanA udaye zAtA-azAtA Ave che te vakhate te jJAnInI kasoTI chejI. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svabhAvathI zuddha cetanA che. sAmAnya karIne zuddha cetanA che. vizeSe karIne jJAna-darzana-cAritra maya zuddha cetanA che. vicAraNA prabhuzrI-ujAgara zuM che ? mumukSu-saMpUrNa AtmopayoganI jAgRti. prabhuzrI--jAgRti kyAre kahevAya ? mumukSu--vItarAgatA varte tyAre. prabhuzrI--vItarAgatA kone kahevAya ? vibhAvathI azuddha cetanA che. te bhrama che-- tene laIne ajJAna kahevAya che. tethI mithyA moha pariNamI te bhAva sphurI, rAgadveSa jIvamAM AvI jAya che tethI viSayakaSAyanI sahAyatA laI jIva zubhAzubha karmabaMdha bAMdhe che ane bhogavatAM abhinnatA mAne che te pUrvakarmanA udayane laIne chejI. tethI satpuruSathI yathAtathya nizcaya karI zuddhAtmA bhinna che te mAnavuM, vAraMvAra vicAravuM yogya chejI. [prabhuzrI mauna rahetA tyAre sleTamAM praznAdi lakhatA ane carcA thatI tenI noMdha] (1) mumukSu-svarUpano anubhava sAco zuddha hoya tyAre vItarAgatA hoya. prabhuzrI--anubhava te gurumukhathI sAMbhaLIne vedAya te kema ? mumukSu-gurumukhathI zravaNa anubhava thAya te sAco. prabhuzrI--A jIve gurumukhathI jANyuM che ? mumukSu jeNe jANyuM che teNe jANyuM che; te jJAnI che. kArtika suda 9, budha, saM. 1988 tA. 18-11-1931 147 prabhuzrI--A jIve gurumukhathI jANyuM che, mAnyuM che, pariNamyuM che, anubhavyuM che; pachI kAMI che ke kema ? mumukSu-bAramA guNasthAnaka sughI sAdhana ane sadgurunuM avalaMbana kahyuM che. prabhuzrI--zrI mahAvIre paNa sADA bAra varSa karmakSaya karavA puruSArtha karyo che. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 upadezAmRta mumukSu- anubhava pachI paNa puruSArtha joIe. prabhuzrI- zvAsocchavAsamAM karmakSaya te kevA bhAvathI ? mumukSu- jJAnI zvAsocchavAsamAM jJAnamaya bhAvothI anaMta karmano kSaya kare che. prabhuzrI- jJAnano upayoga kAMI ora ja che ! tethI zvAsocchavAsamAM anaMta karma kSaya thAya che. mithyAtvIno upayoga tethI bIjA prakArano che. (2) kArtika suda 10, guru, 1988 tA. 19-11-31 prabhuzrI- kartavya che. cetavA jevuM che. paNa te baghAnuM kAraNa eka sapuruSa pratye draDha zraddhA, pratIti, ruci, AsthA che. sAMbhaLavAnuM kAraNa zuM? mumukSa- yathArtha bogha vagara zuddhi nathI. prabhuzrI- manuSyabhava durlabha che. te kema kahevAto haze? "UThI nAThA boddhA." "samakita sAthe sagAI kIthI saparivArazuM gADhI." (3) kArtika suda 12, ravi, 1988 tA. 22-11-31 prabhuzrI anaMtAnubaMdhInA svarUpanuM bhAna nathI. mumukSu- anaMtAnubaMdhInA svarUpanuM bhAna kyAre thAya ? prabhuzrI- satsaMge saruno bogha saraLatAthI sAMbhaLI rucithI manAya to samajAya. paNa mohanInuM prabalapaNuM che. sUkSma mAna mahIMthI bhUMDuM kare che. buddhithI huM samajuM chuM ema potAne mAne; tethI sadguruno bogha viruddha bhAse ane kaSAya-poSa thAya. mumukSu- doSa nAza thavAno zo upAya ? prabhuzrI - sadgano bogha. mumukSu- graMthi kyAre chedAya ? prabhuzrI- kyAre chedI kahevAya? te to potAnA AtmAne jANe tyAre baghoya jhaghaDo chUTe che. mumukSu- satpaSanA boghe anaMtAnubaMdhI ane darzanamohanIya jAya; paNa yogyatAnI nyUnatAnA kAraNe bogha pariNamato nathI. prabhuzrI- varasAda paDe, paNa DhAMkI mATI palaLe nahIM. mumukSu- varasAdanuM pANI TAMkAmAM bharI rakhAya che. pANI paDe che, paNa TAMkuM bharAtuM nathI, DhAMkaNuM che tethI. Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAraNA 149 prabhuzrI- DhAMkaNuM zuM ? ghAtI DuMgara. mumukSu- ghAtI DuMgara zuM ? prabhuzrI- ghAtI karma. mumukSu- samyaktva pariName kema? prabhuzrI- sadgurunA bodhe. mumukSu- varasAdamAM mATI palaLe, tema jIva bogha pariNaye palaLe ? prabhuzrI- pariName tyAre palaLe. bAhyanI doDa che. "prIti anaMtI parathakI je toDe te joDe eha !" pramAda zuM ? mada, viSayAdi pramAdanA bheda che. eka evI kUMcI che ke jethI badhA pramAda jAya che, te gurugama che). "UThI nAThA boddhA.' (4) kArtika suda 13, soma, 1988 tA. 23-11-31 prabhuzrI- ullAsa pariNAma zuM? mumukSu- ratnatraya je kalyANanuM apUrva kAraNa che te para pramoda, ruci te. prasannacaMdra muninAM pariNAma pharyA tenuM kAraNa kRpAdraSTi ke sanmukhavRSTi ? prabhuzrI- sanmukhadraSTi che. Atma-oLakhANe sanmukhavRSTi kahevAya ke kema? samapariNAma zAthI thAya ? oLakhANe. viSamadraSTi che tyAM samapariNAma nathI, kalyANa paNa nathI. sahajasvarUpe jIvanI sthiti thavI tene jJAnI mokSa kahe che. kArtika vada 2, zukra, 1988 tA. 27-11-31 cittanI niraMkuzatA" zuM haze teno vicAra kartavya che. teno UhApoha thato nathI. kAyarapaNAnI vAta na karavI. pUchatA nara paMDita.' mUMjhavaNa, gabharAmaNa, azAtA gamatI nathI. enuM osaDa zuM? puruSArtha che. jeno kALa khojavAmAM, pUchavAmAM jAya che teno kALa yathArtha jAya che. gaI kSaNa pAchI AvatI nathI. samaya samaya marI rahyo che. yathArtha boghamAM eka draSTi-vRtti zA upara karavI ? samyag bhAvo bhAvI, samyasthiti upara. Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 upadezAmRta (6) kArtika vada 3, 1988 tA. 28-11-31 pradezavatva agurulaghutva prameyatva dravyatva vistutva astitva A viSe tamArAthI samajAya teTaluM kaho. Ano vicAra kayAre kayAre karyo che ? tenuM samAghAna ekamAM AvI jAya te zuM che ? AkhA jagatanuM svarUpa AmAM samaje jJAnI. jJAnI tene jANavojI. "UaaN nApha sabaM nADuM." teno vicAra karyo che? gurugame jIva jAgRta thAya che. anubhavamAM sarva AvI jAya che. tA. 29-11-31 vRtti udayamAM Ave tene sadgurunA boghanI smRtithI rokavI. te vicAre puruSArtha kartavya che. abhyAsa kartavya che. cATavo halAvyAthI UbharAI jAya nahIM. kaSAya kayA vakhate nathI ? tyAM zuM karavuM? upazamadazA. te kone kahIe ? bAhyavRtti pharyo, draSTi pharyo te phare che. te kevA pariNAmathI ? paryAyavRSTithI badhuM duHkha che; pharyo chUTako-bhAva, vicAra. (8) tA. 3-12-31 sadgurue yathAtathya sva-rUpa jANyuM che. AtmA che, te jANe, te sAMbhaLe. zraddhAthI mAnya thayuM to pachI tene kaMI bAkI rahyuM ke kema? udayakarmano vipAka vicitra hoya paNa jo zraddhA phare nahIM to AtmAnuM kalyANa thaI cUkyuM samajavuM. rUno Dhagalo baLI jaze-jarUra. tA. 5-12-31 sapuruSe kahyuM hoya te satya chejI. huM to kahuM ja nahIM. jJAnIe kahyuM te ja kahuM. jJAnI kone kahIe ? Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'AtmasiddhimAMnI gAthA che te - "AtmajJAna, samadarzitA, vicare udaya-prayoga; apUrva vANI, paramazruta, sadgurulakSaNa yogya.'' bhaktinuM svarUpa kaho. jJAnIne khabara che. bhaktinA aneka bheda che : "zravaNa, kIrtana, ciMtavana, vaMdana, sevana, dhyAna, laghutA, samatA, ekatA, navadhA bhakti pramANa.'' vicAraNA manane laIne. manane laIne thayuM, te pharyuM zAthI ? boghathI. bogha zuM ? jIvanI dazA zAthI avarAI che ? mohathI. zAne laIne moha chejI ? (10) satpuruSanI vANI. satpuruSanI vANI ghaNI vAra sAMbhaLI, paNa moha kema jato nathI ? pAtratAnA abhAve. kupAtra paNa supAtra thAya. 'jo iccho paramArtha to karo satya puruSArtha' mATe eka puruSArtha ja kartavya chejI. nikhAlasa bhAvathI gurugamathI samajye zalya jAya chejI. (11) tA. 8-12-31 huM jANuM te badhuM khoTuM. evI sadgurunI dRSTie zraddhA thaI hoya tevA to viralA hoya. potAnI pakaDa mUke te jijJAsu. "huM koNa chuM ? kyAMthI thayo ? zuM svarUpa che mAruM kharuM ?'' sadguru kahe te kharuM, paNa Aje guru ghaNA thaI paDacA che. 151 tA. 6-12-31 paga mUkatAM pApa che. dRSTimAM jhera che. jhera, jhera ne jhera che, ema vicArI AjanA divasamAM praveza karaje. te zuM ? cetana jo nijabhAnamAM, kartA ApasvabhAva; varte nahi nijabhAnamAM, kartA karma-prabhAva.'' e sama thayuM ? yogyatAnI khAmI che. satsaMga, sadbodha, satpuruSArtha joIe. gurugama vinA nathI samajAtuM. nahIM to khulluM ughADuM che. 'khAjAMnI bhUkarI.' Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 upadezAmRta A AtmA, A ya AtmA. vRSTi kyAM ? mAtra vRSTinI bhUla che. (12) tA. 9-12-31 jagata mithyA che, jagata saMsAra che. AtmA satya che. te jANyo koIe nathI. je jANyo ema kahe te mithyA che ane ahaMkAra che. mATe je meM jANyuM che te kharuM che ema nahIM, paNa jJAnIe jANyuM te satya che. khoTuM grahaNa thayuM che, tethI Ane bogha joIe che. (13) tA. 10-12-31 jevA bhAva tevA prabhu phaLe. ApaNe tapAso A jIvanA rAgAdi gayA che ke kema che ? Ama che te je jJAnInA gayA che tenuM mAnavuM. bIjA bole che te sAruM lAge; to paNa khoTuM che te kema? mArAmAM krogha nathI, mAna mUkIne kahuM chuM, ema kahe che te sAcuM ke kema ? bhomiyo nathI, surata, tA. 12-6-34 vRttine rokavI. zrI jJAnIe jaDa ane caitanyanI vyAkhyA Ama karI che : "jaDa bhAve jaDa pariName, cetana cetanabhAva; koI koI palaTe nahIM, choDI Apa svabhAva." AmAM jaDa-cetanyanI oLakhANa karAvI che. jaDa - e pudgala che. tenA paramANu che. tenA paryAya che. tene jJAnI jANe che. jaDa che te sukha duHkha jANe nahIM. dravya, guNa, paryAya jaDanA paNa che. karma e jaDa che. AtmA - tene jIva kahevAya che. caitanya zakti kahevAya che. jANe che, dekhe che, te jJAnasvarUpa AtmA che. dravya, guNa, paryAya AtmAnA paNa che. tene jAgye bhedajJAna thAya che. jaDane jaDa jANe, cetanane cetana jANe e bhedajJAna. Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1. zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa tA. 7-11-35, savAranA patrAMka pa39 nuM vAMcana : sarva jIva AtmApaNe samasvabhAvI che." A grahaNa nathI karyuM. A kAne sAMbhaLIne A kAne kADhI nAkhyuM che. A vacana lekhanI mAphaka aMtaramAM lakhI mUkavA jevAM che. A zI rIte manAya ? A jagatamAM sarva jIva khadabada thAya che. A manAyuM nathI ane vizvAsa Avyo nathI. "vizvAse vahANa cAle che. AnI (AtmAnI) vAto paNa kyAM che? A to kRpALunI dRSTithI, ghanyabhAgya ke tamArAthI saMbhaLAya che. pahelAM paga thaMbhe tyAre manAya. "nijane viSe nijabuddhi thAya to paribhramaNadazA TaLe che." A te kaMI vacana che ! "to paribhramaNadazA TaLe che ! - ATalo vicAra karyo nathI. A vizvAsa ane pratIti kema Ave ? kaMInuM kaMI sAMbhaLe, bIjI vAto sAMbhaLe; paNa A AtmAnI vAta sAMbhaLe nahIM. mumukSunijamAM nijabuddhi zI rIte thAya ? prabhuzrI--aNasamajaNanuM duHkha che, tyAM kaDAkUTo che. vAta to oLakhyAnI che. pariNAma AvyuM, oLakhe chUTako che. - mumukSu-bhakti vagara jJAna thAya ? bhaktithI to thAya. dukAnadArane paisA Ape to mAla Ape ja. vaLI lahANI to maphata maLe che; tema jJAna maphata maLe ke nahIM ? [pachI prabhuzrIe badhAne pUchyuM ane carcA karAvI] prabhuzrI apekSAe badhI vAtonI "hA, nA" hoya; paNa ema nahIM. vAta Ama che : dAna de che te koNa le che? tyAM hAjara hoya te le che. ahIM beThA to sAMbhaLyuM. bhakti che te vacana che. tyAM levAya che, le che. hoya te khAya che. bhakti che te bhAva che. ahIM beTho hoya te sAMbhaLe. bIjo to pUche ke zuM zuM hatuM? evI rIte dAtAra hoya tyAM jAya, ne jAge te le che ane UMghato laI zake nahIM. bhakti e zuM che ? e ja puruSArtha che. jema tema nathI. eka AtmA che ane eka maDaduM che. maDaduM sAMbhaLe nahIM. bhakti e AtmA che. icche to che, nahIM to nahIM. A vAta kahI zakAya tevI nathI. bhAgyazALIne samajAya che. kAna ghare tenuM kAma thAya. Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1pa6 upadezAmRta - bhaktinA bheda be che : ajJAnabhakti ane jJAnabhakti. bhakti te ja AtmA che. savaLuM karI nAkhavuM. bhAva, vicAra ane bhakti. bAkI to bhakti jagatamAM badhe che. mumukSu"je satparuSoe sadgurunI bhakti nirUpaNa karI che, te bhakti mAtra ziSyanA kalyANane arthe kahI che. je vyaktine prApta thavAthI sadgurunA AtmAnI ceSTAne viSe vRtti rahe, apUrva guNa dRSTigocara thaI anya svaccheda maTe, ane saheje Atmabodha thAya ema jANIne je bhaktinuM nirUpaNa karyuM che, te bhaktine ane te puruSone pharI pharI trikALa namaskAra ho !" prabhuzrI Ano Azaya samajavo joIe, te vagara kacAza che. "jaba jAgeMge AtamA, taba lAgeMge raMga." jAge tene kahevAnuM che. bAkI badhuM kalabalATa. kahevAnuM che AtmAne kIdhuM na kIdhuM thaze, sAMbhaLyuM na sAMbhaLyuM thaze. badhuM enuM e ja. vAtanI samaja paDavI joIe. thappaDa mArIne jagADyA che. AtmAne jagADavo che. te zAthI jAge tenI khabara nathI. zAthI jAge, kaho. mumukSu-sadghoghathI. prabhuzrI-nahIM hAtha Ave. e to eka sadguru jANe. cha khaMDano bhoktA hoya tene ghera nava nizAna cAlyAM Ave tevuM che. thaI jAo taiyAra. tamArI vAre vAra che. "mAthuM vADhe te mAla kADhe." bhaNyo, paNa gaNyo nathI; gaNya chUTako che. vAta kharI che. "rAMkanA hAthamAM ratana' evI vAta A 1. eka kuMbhAra mATI khodatAM eka pUtaLuM maLI AvyuM. te teNe rAjAne bheTa ApyuM. rAjAe tene sabhAmAM rAkhyuM. te pUtaLAne gaLe lakheluM hatuM ke mAthuM vADhe te mAla kADhe. je vAMce te samajatA ke potAnuM mAthuM vADhe te mAla kADhe. paNa eka kSatriya tyAM Avelo, teNe vAMcyuM ane taravArathI teNe te pUtaLAnuM mAthuM kApyuM to temAMthI sonAmahoro nIkaLI. 2. eka kaThiyAro ghaNo garIba hato, jaMgalamAMthI lAkaDAM lAvI zaheramAM vecato. paisA Ave temAMthI tela, dANA ne dIvela lAve. rojanuM roja lAve te pUruM thaI jatuM. lAkaDAM vecavA zaheramAM badhe phare, lokone mojazokha karatA jue ne tevuM sukha meLavavAnI icchA kare; paNa sAghana nahIM eTale nirAza thaI thAkyo-pAkyo sUI jAya. eka rAtre te vahelo jAgyo tyAre potAnI kamanasIbInA vicAro tene AvavA lAgyA. zuM karavAthI vadhAre paisA maLe te vicAravA lAgyo. upAya sUkyo ke jo sukhaDanAM lAkaDAM maLe to ghaNA paisA Upaje. cAMdanI rAta hatI, eTale pharI UMdhI javAne badale bhAthuM laIne e to jaMgalamAM nIkaLI paDyo. sukhaDanI sugaMdha Ave tyAM sudhI cAla cAla karuM ema ghArI e to daseka mAIla cAlyo. paNa sukhaDano kaMI patto lAgyo nahIM. tethI thAkIne nadIkinAre bhAthuM khAvA beTho. tyAM nadInI bhekhaDa tUTelI temAM kaMIka patharA jevuM caLakatuM joyuM. chokarAMne ramavAnA kAmamAM Avaze ema jANI kapaDAne cheDe tene bAMdhI lIdhuM. pachI je maLI AvyAM te lAkaDAM laI te pAcho Avyo. zaheramAM lAkaDAM vecIne dIvela vagere vastuo laI sAMje nirAza thaI ghera Avyo. AkhA divasano thAkelo te ADe paDakhe thayo, tyAM kapaDAne cheDe bAMdheluM ratana kheMcyuM. tethI teNe choDyuM ke gharamAM ajavALuM thayuM. eTale chokarAne ramavA ApavAne badale tene tAkAmAM mUkyuM. manamAM nirAMta thaI ke cAlo rakhaDapaTTI nakAmI to na gaI, roja dIvelanA paisA to bacaze. e to dararoja lAkaDAM lAve ne vece. dIvelanA paisA bace temAMthI vaLI goLa lAve ne rAjI thAya. Ama ne Ama cha mahinA vItI gayA. paNa ene ratnanI oLakhANa na paDI. evAmAM eka jhaverIne tyAM jamaNavArano prasaMga Avyo. eTale eka divasa pelA kaThiyArAne potAne tyAM lAkaDAM nAkhavAnuM kahevA gayo. kaThiyArAne tyAM tAkAmAM ciMtAmaNi ratna joIne tene to navAI lAgI ke rAMkanA hAthamAM ratana ! dayA AvavAthI teNe te kaThiyArAne ciMtAmaNi ratnanI oLakhANa pADI, ane kahyuM ke savAre pUjA karIne enI pAse je mAgIza te maLaze. tethI te rAjI rAjI thaI gayo, ane savAra thatAM pUjA karIne ratna pAsethI joItuM badhuM mAgI lIdhuM. Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1 157 jagAe AvI che. koIne khabara nathI. oLakhANe chUTako che. "vAte vaDAM nahIM thAya'. phakta e ja laya ne enI ja icchA, e ja bhAvanA karavA jevuM che. temAM bIjAnuM kAma nathI, potAne ja karavAnuM che ane potAne mATe che. vinaya che te vastu prApta karAve che, tathA bhakti-A be vastu moTI che, muddAnI che. mahAvIrasvAmIe gautama gaNagharane kahyuM - 1 saMjogA vippamukkassa aNagArassa bhikkhuNo / viNayaM pAukarissAmi ANupUvviM suNeha me // (uttarAdhyayana sUtra pra. a. gAthA-1) vinaya, sAMbhaLa sAMbhaLa. khAmI che yogyatAnI. e pUrI karyA vagara chUTako nathI. melavuM paDaze. mUkIne Avo. potAnuM DahApaNa kADhI nAkho. tA. 7-11-35, sAMjanA vedanInA be bheda : zAtA vedanI ane azAtA vedanI. te kahevAya kone? dehane ? syAdvAda che. eka bhogavyAthI jAya ane eka choDyAthI jAya. sau bhogave che. bAMdhyAM te bhogave. choDyuM nathI. choDe tyAre kharuM. choDe kema ? 1. mumukSu-kartApaNuM maTe to. prabhuzrI e to kharuM. bApa kare to bApa bhogave. 2. mumukSu-samabhAvathI chUTe. 3. mumukSu-bhAva ane dRSTi phare to chUTe. prabhuzrI- ajJAna che badhuM. jJAna pAme to chUTe. jJAna AvyuM tyAM rahe nahIM. A vicAra karyo haze ? mumukSu-je jAgRta thayA che ane puruSanA boghanuM jeNe zravaNa karyuM che tene e vicAra Uge. prabhuzrI jAgRta thayo kayAre kahevAya? mumukSu "kaSAyanI upazAMtatA, mAtra mokSa-abhilASa; bhave kheda, prANIdayA, tyAM AtmArtha-nivAsa. dazA na evI jyAM sudhI, jIva lahe nahi joga; mokSamArga pAme nahIM, maTe na aMtararoga. Ave jyAM evI dazA, sadgurubogha suhAya; te boghe suvicAraNA, tyAM pragaTe sukhadAya." (zrI Atmasiddhi) 1. saMyogathI vizeSa karIne mukAyelA ane gharabAranA baMghanathI chUTelA bhikSunA vinaya(AcAra)ne kramapUrvaka pragaTa karIza. tame dhyAnapUrvaka mane sAMbhaLo. Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta prabhuzrI--taiyAra thAo. 'bhUlyo tyAMthI pharI gaNa,''jAgyo tyArathI savAra.' mukANuM nathI. samakita Ave tyAre mukAya. A kartavya che, AnI ja bhAvanA. saMsArI saMbaMdha, chokarAMchaiyAM, paisoTako, vagere badhuM khoTuM che. potAnuM kAMI nathI. potAno AtmA che. mumukSu--tene to jANyo nathI. 158 prabhuzrIbhUla ATalI ja che. 'samaja samaja kara jIva hI gayA rogiyo ho, duHkhiyo ho, paNa A phaLa. jevo bhAva. AmAM zuM vAMkuM che ? mAtra sRSTinI ane samajanI bhUla che. anaMtA mokSa.' taiyAra thaI jAo. mara (bhale), mAMdo ho, eka 'vAta che mAnyAnI.' e kartavya che. bIjuM to, bhAva tevAM tA. 8-11-35, sAMjanA A alaukika vAto che. laukikamAM kADhI nAkhavA jevI nathI. eka satsaMga che te TharavAnuM ThekANuM che, A jIvane vizrAMtinuM ThekANuM che. paribhramaNa ane baMdhanamAM kALa jAya che, temAM Atmati nahIM. oLakhANa ho na ho, malyA ho ke na malyA ho, badhA AtmA. pharavuM joIe, cetavuM joIe. te kyAM che ? eka satsaMgamAM che. bIjI vAto saMsAranI jALa chephasAIne marI javA jevuM che. gaphalatamAM jAya che, baphamamAM jAya che; oLakhANa nathI. vAta kartavya che. nimitta banAve to bane tevuM che. kALa saune mAthe bhame che. koI rahevAnuM nathI, kartavya che te karyuM nathI. vAta koI satsaMge samajAya che. mana ane vRtti badhAyane che, kSaNe kSaNe palaTAya che. temAMthI thappaDa mArI jagADavo che. mela paMcAta. jANyuM have, badhuM thothAM che, saMsAranuM kAma adhUruM raheze, pUruM thavAnuM nathI. mATe temAMthI je karyuM te kAma. je karavAnuM che te ahIM che. zuM karavAnuM che ? mumukSu-samakita karavAnuM che. prabhuzrIrAmanuM bANa che, kema khoTuM kahevAya ? gAvo che kone ? varanAM gANAM gAvAnAM che. sati zAthI thAya ? 1. mumukSubhAva ne pariNAmathI. 2. mumukSu sadgurunA bodhe samajaNa phare to thAya. prabhuzrIbhAva ane pariNAma koI vakhate nathI ema nathI. eka vibhAvanAM bhAva ne pariNAma che ane eka svabhAvanAM bhAva ne pariNAma che. mATe satsaMga meLavo. ahIM beThA to kevuM kAma thAya che ! saune manamAM evuM rahe che ke kaMIka sAMbhaLIe. bhUMDuM koNe karyuM che ? pramAda ne ALasa vairI che. bhAna nathI. gaphalatamAM jAya che. kAma zuM Avaze ? vicAra che te. vicAranA be bheda che : eka sadvicAra ane eka asadvicAra. sadvicArathI AtmA manAya che. A badhuM kAla savAre phITI jaze, hatA na hatA thaI jazo. moTA puruSoe kahyuM che = Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 159 upadezasaMgraha-1 "lahyuM svarUpa na vRttinuM, rahyuM ta-abhimAna; rahe nahIM paramArthane, levA laukika mAna." (zrI Atmasiddhi) kahevAnI vAta e ke cetajo. konI vAta karavI che? AtmAnI, paranI nahIM. "huM koNa chuM? kyAMthI thayo ? zuM svarUpa che mAruM kharuM ?" kharuM svarUpa zuM che ? A vAtamAM UMghato na hoya ne jAgI UThe to cora nAse. jAgRta thavAnuM che, cetavAnuM che. lIgho e lahAva. kone khabara che kAla savAranI ? A kahevAthI zuM che ? thappaDa che. "bhAna nahIM nija rUpanuM." te karavAnuM che. e vAta rahI jAya che. have, e oLakhANa zAthI thAya ? satsaMganI bahu khAmI. vairAgyamAM bahu vidhra che. vahevAramAM khoTI thAya, paNa satsaMgamAM nahIM ! kaMIka che, paNa kahevAtuM nathI. "je jANyuM te navi jANuM; navi jANyuM te jANuM'. have kara vicAra. kayo vicAra to ke satsaMgano. bIjA vicAra to bahu karyA. kabATane tALuM hoya tyAM kUMcI vagara zuM kare ? A zuM AvyuM ? mumukSu-jenI pAse kUMcI hoya tenI pAse javuM. ' prabhuzrI-khoTa nahIM ? khoTa che. DAhyA thaIne beThA cho, DahApaNa karo cho. bhUla nathI? je kAma karato hoya te kAma tenA lakSamAM hoya che. ane A, te AvuM? tamArA dahADA UDyA che ? AvuM? zuM Avo AtmA badhe che? "jAgrata thA, jAgrata thA." ratnaciMtAmaNi jevo che. AvI gALo che. sAMbhaLavAnI pahoMca hoya tene kahevuM che. jAgatAne kahevuM hoya, UMghatAne zuM kahevuM? badhuM alekhAmAM jAya che. samajavAnuM che. ghocIne, godo melIne jaNAvavAnuM che. sauthI moTo bogha che, tenI jarUra che. taiyAra thaI jAo. koI vastu potA pAse hoya ne kahe ke mArI pAse nathI, to te jUTho che ne ? che to pAse, paNa cetavAnuM kharuM ne ? UMghavAnuM nathI. jAgrata thavuM, Apa baghAne. svAda to judo hoya, paNa AtmAmAM Ave tyAre. to baMghathI chUTe. kema gAphala rahyo ? zA mATe AvuM karyuM? have potAne mATe karavuM che. kaMIka che, vAta UMDI che, paNa vAta mArI jAya che. tA. 11-11-35, savAranA manuSyabhava durlabha che. paNa manuSyabhavamAM sukha mAne che tyAM sukha nathI. sukhanI bhAvanA paNa thaI nathI. mAtra badhuM bolI nAkhe che, paNa karyuM nathI. karavA jevuM chemanuSyabhavamAM, ane temAM bane tevuM che. "jyAM jyAM je je yogya che, tahAM samajavuM te; tyAM tyAM te te Acare, AtmArthI jana eha."(zrI Atmasiddhi) lyo, artha karo ! "ekeka zabdamAM anaMta Agama samAyAM che." kevuM camatkArI che? DahApaNa karavA jevuM nathI. samajyo nathI ane samajyo chuM mAne che, ne DahApaNa kare che. "Atmasiddhi kaMI jema-tema nathI, emAM anaMta Agama samANAM che. jaDa to nahIM sAMbhaLe. cetana che, paNa "bhAna nahIM Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta 160 nija rUpanuM." baghA jIvane mATe che. saune bhUla kADhavAnI che. ajaba gajaba che ! Avo avasara kyAM male? lUMTAlUMTa karavA jevuM che. cetavA jevuM che. baghAya AtmA che, gurunA pratApe. AtmA che, paNa bhAna nathI. bIjA badhA saMbaMgha che. prakRtimAM matizrata che ane bIjuM mAnI beTho-kAko, mAmo, bhAI, vagere. jagata AkhAmAM khadabada thaI rahyuM che. kahevA jevuM nathI, kahyuM manAya tema nathI. kyAM kahIe ne jaIe ? A to upara uparanI vAto karIne gharma mAne che gharma to jANyo nathI, "gharma gharma sI ko kahe, gharmano navi jAmyo ho marma jinezvara !" huM to samajyo chuM ema mAne. dhULa paDI tArA samajavAmAM; enA upara mUka mIMDuM ne tANa cokaDI. "jagatajIva hai karmAdhInA, acaraja kachu na lInA'. saMsAranI cAra upamA camatkArI che : samudra, agni, aMghakAra ane zakaTacakra. teno vistAra agAgha che! kyAM enI vAta? kone kahIe? kAna mAMDe tyAre ne ? badhAmAM zuM bhUla che? mumukSu-kharI ruci jAgI nathI. prabhuzrI bhAna nathI. paNa AtmA che to bhAna kahevAze. chatAM jANyo nathI. AtmA jAgyo to kAma thaI gayuM. AtmA jANyo to samakita thayuM. e joyo to dIvo thayo. jJAnI, ajJAnI beu karmAdhIna che. A vAta konI che ? to ke je badhuM mUkIne saunI upara Ave evA jJAnInI. "samatA ramatA UraghatA. jJAyakatA sukhabhAsa: vedakatA cetavatA, e saba jIva-vilAsa." (samayasAra nATaka 56) keTalI badhI zikhAmaNa che ? sAMbhaLI nathI. thoMTa mAryA jevI che. jevI tevI vastu nathI. khabara nathI. ciMtAmaNine kAMkaro jANIne nAkhI de che. kahevAnI vastu evI che ke "cha pada' agAgha che. yogyatA nathI. moDhe hoya tethI zuM thayuM ? paNa jarA jo draSTi paDI hoya to dIvo thAya. A badhuM zuM che ? ajJAna che. jJAna dIvo che. boghanI jarUra che. satsaMganI kacAza che. satsaMga icchato nathI, garaja paNa nathI. nahi de tuM upadezakuM, prathama lehi upadeza; sabase nyArA agama hai, vo jJAnIkA deza." (zrImad rAjacaMdra) baghAM vacana marmanAM jAya che. ajaba che ! dIvo tyAM thAya ema che. jarA dIvAsaLI kheMce to ajavALuM thaI jAya tevuM te che. paNa "cha padanA patramAM sthiratA rAkhe to thAya. "kara vicAra to pAma." Thapako ApavAno ke bhaNyA paNa gaNyA nahIM. kore karavuM paDaze. koNa artha samaje che ? artha to e ja jANe che. kore karavuM paDaze. kaMI karavuM joIe ne ? zAthI karavuM ? mumukSu-jJAnathI. prabhuzrIbaDabaDa bolatAM AvaDyuM che. niMdA karavI nathI, paNa e nahIM. jJAna zuM che? AtmA che. maDadAM hoya to koI sAMbhaLe ? e to AtmAnA pratApa. tenuM mAhAtma kevuM haze ? ene jagADavo che. A bolavuM thAya che te mAruM na jANazo-ke DahApaNa kare che. paNa jJAnInuM kaheluM kahevuM Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 161 upadezasaMgraha-1 che. have kone bolAvuM? vahevArathI zeThane agara phalANAne bolAvo, tema kaMIka joIe chene? konuM kAma che have ? "jyAM jyAM je je yogya che, tahAM samajavuM te; tyAM tyAM te te Acare, AtmArthI jana eha." (zrI Atmasiddhi) lyo, have bolAze ? bolIzuM ? bolazo ? kaMI nahIM, badhuM ajJAna ane mithyAtva che. phakta satsaMga karo, te karavAnuM che. parIkSApraghAnI thavuM. vacana che, tenI parIkSA hoya che. A avasara Avyo che. Akho loka trivigha tApathI baLe che. roga, zAtA kone nathI ? zAtA paNa pula, ene AtmA kahevAze nahIM. zuM karyuM? to kahe ke "daLI daLIne kulaDImAM vALyuM' anartha karI nAkhyo. enuM vacana eka kADho to ? ajabagajaba che ! "je lokottara deva, namuM laukikathI' tema laukikamAM kADhI nAkhyuM che. kRpALudeve mane kIdhuM ke mane mUMjhavyo. have zuM karavuM ? pachI jANyuM ke muni gabharAyA. tyAre kRpALudeve kahyuM, "muni, UMDA Utaro." bIjA zuM karaze ? "Apa samAna baLa nahIM, megha samAna jaLa nahIM." tyAM khAmI che-boghanI ane samajanI. A UMdhuM vALyuM che. cha padano patra" moDhe che ? koI, vAta ughADI karIne dekhADe tyAre khabara paDene ? haju ghaNuM karavAnuM che. UMDA UtaravuM' temAM to bahu samajavAnuM AvyuM. bhUMDuM koNa kare che ? mana kaho, vRtti kaho, citta kaho, badhuM e ne e ja. e zuM AtmA che? nahIM. ene Ubho rAkhavo che. che ene (AtmAne) Ubho rAkho. "dhiMga ghaNI mAthe kiyA re ! kuNa gaMje nara eTa ? vimala jina, dIThAM loyaNa Aja." A sAMbhaLavAnI yogyatA vagara konI pAse vAta karavI ? AmAM khAmI zAnI che ? vizvAsa ane zraddhAnI khAmI che. huM kRpALudevane mAnuM chuM, bhajuM chuM, ema kahe; paNa jema che, tema che. bhUla thAya che. kaMI vAta ajabagajaba karI che ! caMdra bhUmine prakAze che, tenA kiraNanI kAMtinA prabhAvathI samasta bhUmi zveta thaI jAya che, paNa kaMI caMdra bhUmirUpa koI kALe tema thato nathI, ema samasta vizvane prakAzaka evo A AtmA te kyAre paNa vizvarUpa thato nathI, sadA sarvadA cetanyasvarUpa ja rahe che. vizvamAM jIva abhedatA mAne che e ja brAnti che.'' vAta sAMbhaLI nathI, manAI nathI; samajyAnI khabare ya nathI. A vAta kone kahevAya ? koIne kahevA jevI nathI. kahevAnI matalaba, AnI (AtmAnI oLakhANa karAvavI che, paNa bogha vagara thAya nahIM, ane tenI to khAmI che. kRpALudevane ame pUcheluM, zAnI khAmI che? kRpALudeva kahe ke boghanI. tyAre ame kahyuM ke bogha karo. tyAre kRpALudeva pachI bolyA nahIM. A avasara jAya che. mATe ceto, jAgo. lyo, have kyAM che aMbAlAlabhAI, sobhAgabhAI, muni mohanalAlajI ? lAvo, kyAM che ? jJAnI kema che ? ajabagajaba vAta che ! eka nizAna hoya che temAM sarva vastu hoya che. aMbAlAlabhAI, sobhAgabhAI nizAnanI jema bharelA. vakhate kADhe Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 upadezAmRta te vakhate hAjara ! enI vAto karanAra paNa koNa che ? kRpALudeve kaheluM je amArI dAda koNa karaze ? --'zukla aMtaHkaraNa vinA mArAM kathanane koNa dAda Apaze ?'' sAMbhaLa, sAMbhaLa; tAruM badhuM UMdhuM che, polAriyuM che. amArAthI jarA ATaluM bolAyuM te kahI dIdhuM. jyAM sudhI sukhasamAghi hoya tyAM sudhI dharma karI le, pachI nahIM bane. kahevAnI matalaba, jagADavo che. jAgatA thAo, sAMbhaLanAra thAo. kone vAtacIta karavI che ? gAMDuMgheluM, khoTuM lAgyuM hoya to khamAvIe chIe. koIno vAMka nathI. karmano vAMka che. 'jagatajIva hai karmAghInA.' karmathI duHkha mAne che. A vAta moTA puruSanI. mATe paMDita vagere moTA hoya teNe paNa mAnavA jevI che. A kartavya che. AtmAne oLakhavo. avasara Avyo che. manuSyabhava che. A lahAvo jato rahyo to pachI zuM karaze ? zuM thaze ? vRddha avasthA hoya--gharaDo hoya ke sAdhu hoya, cothA vratanI bAdhA to lAbhakArI che. A manuSyabhava pAmIne baMdhAyo che, ne duHkhI thAya che. dIvAmAM phUdAM paDIne mare tema mare che, sukhanI hAni kare che. mahAvrata to mahA lAbhakAraka che. dhanya che, bhAgya che. cAMllo che. devanI gati thAya, kAma thaI jAya. ghaNA bhava karyA. bhAvathI kAma nIkaLI jAya. 'jevA bhAva tevA prabhu phaLe.' eka zraddhA sAthe laI jAya to kAma thAya. 'sajjA parama vunhA' eka AtmArthe thavuM joIe. te koI bhedI puruSa maLyo hoya to bane. ATalo vizvAsa rAkha ane mAna ke jJAnIe joyo te AtmA. ahIM pramAda choDavAno che. A avasara, manuSyabhava jato rahyo to kyAMthI leze ? mATe tyAga ane vairAgya H vairAgya e AtmA che. AtmAnI tarapha bhAvanA thaI gaI to sUjhe tema ho ! eka AtmA che, ATalA bhavamAM te oLakhavo che, te koI bhedI puruSa mAraphate oLakhAze. japatapa,'vaha sAdhana bAra anaMta kIyo, tadapi kachu hAtha haju na paryo. karaNInuM phaLa che. marI jajo, paNa satsaMga karajo. ATalA jIva beThA che paNa karmAdhIna che; saMkalpa vikalpa kare che. : tA. 11-11-35, sAMjanA [eka mumukSubhAIe cothA vratanI bAghA lIghI te prasaMge] - "jahAM kalapanA-jalapanA, tahAM mAnuM duHkhachAMI, miTe kalapanA jalapanA, taba vastu tina pAI.'' (zrImad rAjacaMdra) mATe ATalo dAva Avyo che. sATuM karI lyo, kaMI nahIM paNa AtmA mATe. yathArtha jJAnIe dITho che e AtmA; jJAnIe joyo te mane mAnya che. mAruM badhuM jUThuM. je dI te dI, vaheluM moDuM paNa mUkyA vinA chUTako nathI. thappaDa thaI. vAta A kahuM chuM te vAta che mAnyAnI'. kaMI paNa mAnyatA hoya to teno lAbha. mATe cetI lyo. samajyo tyArathI savAra. bIjuM badhuM javA de. eka samajaNa che. 'kAnamAM paDyuM paramANa.' paryAya paDyA te mahA puNya baMghAya che. bIjuM badhuM mAyA che. kSaNe kSaNe vRtti badalAya che. zuM kAma Avyo hato ne zuM kare che ? dhULa paDI ! jo ATalo ghUMTo utAryo to amRta che. saunA hAthamAM che. eka vizvAsa karI le ne ! paheluM lekhuM ja hAtha nathI AvyuM; bhaNyo paNa gaNyo nahIM. tArA ja bhAvanI vAta che. te bhAva jJAnIe joyo che. 'baLa Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1 163 karuM chuM to mArA ghaNInA baLe', tema ghaNI to joIe ne ? mAyAnA phAMsalAmAM AkhuM jagata phasAya che, ne te to mUkavuM che. tenI (sarunI) oLakhANa thaI gaI hoya, saMga thaI gayo hoya, paricaya thaI gayo hoya, to kAma kADhI nAkhe. have, A piMjara jUnuM thaI gayuM, bolAtuM nathI. jyAM sughI karI levAya tyAM sudhI kAma karI levuM, duHkha, tAva, vyAdhi Ave che; paNa te baMghana mukAya che. have bhogavAI gayelAM karma tamArI pAse che ? nahIM. bAMdhyAM bhogavAya che. "tame, ame laukika draSTie vartazuM, to alaukika draSTie koNa vartaze ?" jIva to pAse ja che, paNa bhAna nathI. A badhuM huM boluM chuM te saMbhaLAtuM haze ? "bhAna nahIM nija rUpanuM te nizcaya nahi sAra." kUMcI maLe tyAre UghaDe che. pachI mAla jue tyAre le che. "jisake hAthameM pheMcI', jhaDapa ughADe eTalI vAra. kayAM levA-pUchavA javuM che? hAjara che taiyArI badhI; yAda lAvavo joIze. bIjuM badhuM sAMbhare che, mAryo jaze. saMbhAravAno che te kyAM che ? lAva. jarA navarAza lAva. bIjI paMcAta ne vAto karaze, paNa A nahIM ! bIjI hAho karaze, paNa A nahIM ! karavuM paDaze. vaheluM moDuM karavuM paDaze. tA. 12-11-35, savAranA vedanI jaze; AtmA jaze nahIM. jagatamAM jIva sau bhogave che. laukikamAM kADhI nAkhe che. tane bIjuM kaMI kahevuM che, jAgRta karavo che. khAmI boghanI che. jIva bahero thaIne beTho che; kaMI sAMbhaLato ja nathI. kaMI nathI, baghA saMjoga che ane nAzavaMta che. kahevAnuM eTaluM ke eka gharma che, AtmA che; AtmAnI smRti ApavAnI che. smRtimAM Ave to kAma thAya che. manuSya bhavano avasara pharI pharI nahIM maLe. 1. tA. 14-11-35, savAranA ['bhAvanAboghamAMthI mRgAputra-caritra vaMcAta] mRgAputra AtmA che. AtmAe A kAma karyuM. A paNa AtmA che. samaje to kAma thAya. temaNe saMsAra kaMI gaNyo nahIM. AtmAnI vAta AvI. zAM zAM kAma temaNe karyA che ? A paNa AtmA che. e AtmAnI kriyA nathI thaI. A saMsArI kriyA rahI che. dhULa paDI emAM ! anAdi kALanI AMTI paDI che. cetavAnuM che. duHkhane sukha mAnyuM che ane sukhane duHkha mAnyuM che. mRgAputrano vairAgya hadapAra che. A jIvanI khAmI che, karma rokI rahyAM che. jema sUryane vAdaLa ADuM Ave che tema rAga ne dveSa thaI rahyA che. draSTinI bhUla che. draSTi pharavI joIe. AtmA che. "paryAyavRSTi na dIjiye." "AtmA" "AtmA' nAma devAthI zuM thayuM ? vacana sAMbhaLyAM nathI, tenI coTa nathI; khAmI yogyatAnI che. barobara joga maLI jAya to kAma thaI jAya. badhuM bIjuM che, eka AtmA che. sapuruSanuM eka vacana mokSe laI jAya che. kRpALudeve mane kahyuM ke badhe Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 upadezAmRta AtmA juo. pachI coTyuM te coyuM. eka jJAna cakSu che, pachI bIjuM zI rIte jovAya ? bAhya nathI jovAnuM, AtmA jovAno che. ajabagajaba che! eka vacana pakaDAya to kAma thaI jAya. jJAnInAM vacano vairAgyamaya che. pANI paDyuM ne jo bhAjana hatuM to bharI lIdhuM. bhAjananI khAmIthI pANI rahetuM nathI. yogyatA lAvo. jIva baghA rUDA che. kaMI kahyuM jAya tema nathI. mAtra draSTinI bhUla che. vAta che kharI, bahu jabarI che. Avo mahA lAbhano dahADo kyAMthI Ave ? alaukika vAta che. jene pratIti ne vizvAsa che tenuM kAma thaze. jJAnI kahe, rAta che, to rAta. te mAnavuM kaThaNa che. potAnuM khase nahIM to kema manAya ? TUMkAmAM TUMkuM, kaMI na AvaDe to eka zraddhA ane mAnyatA che. kharekharI pakaDa karavAnI che. jaDa che e tuM nahIM, tethI nyAro ne nyAro che. e vAta vizvAsa che to manAya. yogyatAvALAne ane mAnyatAvALAne pratIti hoya to mAnya thAya. bIjI badhI khoTI vAta, nAzavaMta che, bhUMsADiyo che. "jagatajIva he karmAdhInA, acaraja kachu na lenA.' jagata AkhuM rAgadveSamAM che. Akho loka trividha tApathI baLe che. kyAMya zAMti nathI, ane zAMti e vagara nathI. sUjhe tyAM pUchayA karo, paNa vAta eka zraddhAnI ane pratItinI che. saddhI parama kuhA' kaMI nahIM, bIjAM badhAM karma nAzavaMta che. ane te che dIvo, te dIvo; jJAna te jJAna. enA khapI thavuM. khojanA haze tene "cha padano patra' camatkArI che. moDhe karyo hoya paNa khabara nathI. "caMdra bhUmine prakAze che, tenA kiraNanI kAMtinA prabhAvathI samasta bhUmi zveta thaI jAya che, paNa kaMI caMdra bhUmirUpa koI kALe tema thato nathI, ema samasta vizvane prakAzaka evo A AtmA te kyAre paNa vizvarUpa thato nathI." keTalI badhI bhUla che ? cetanano anubhava jarAya nathI. manuSyabhava che to sAMbhaLo cho. A jIva jaMgalanA rojha jevo che. je dI te dI zaraNA vagara kAma nahIM thAya. e ja eka zaraNuM levAnuM che. mAre tenI talavAra. vAta to bolAya, kahevAya teTalI bane; bAkI to anubhavanI vAta che, te vagara khabara paDe nahIM. vAte vaDAM thAya nahIM; khAdhe khabara paDe. kahevAya tevuM nathI. "pAyA teNe chupAyA." enA zaraNAthI ATaluM bolIe chIe. bolavA lAyaka nathI. kone kahevuM ? jIva pavitra che. yogyatAnI khAmI. taiyAra thAo. koI khapI joIe che, tene sugama che. zraddhA ane bhakti moTI vAta che. bhakti kAma kADhI nAkhaze. A bhUMDuM mAne karyuM che. tA. 14-11-35, sAMjanA ['bhAvanAbogha'mAMthI bharata cakravartInuM vRttAnta vaMcAta] AtmA che te jJAnIe jANyo. sarva jIva che temane AvaraNa ane saMjoga che. temAMthI koIka jIvane te sahAyaka thayela che. tene paNa udaya karma to che, te kAMI mArAM karaze? tene mATe vicAra jJAnIne na Ave to kone Ave? ADuM Ave te kore karavuM paDe che. kahevAnI matalaba, asaMga ane apratibaMgha thavAnI jarUra che. ceto ! mahemAno, ceto ! A badhuM tamAruM nA've. AkhuM jagata hAyavoyamAM khUlyuM che. puruSano bodha sAMbhaLyo hoya tene zuM thAya ? badhuM parabhAva samajAya, ane "mUkuM mUkuM thaI rahyuM hoya. zAMti to AtmAnI che. te jIve joI nathI. Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1 165 paudgalika zAMtine sukha mAne che. A badhuM jAgyA te AtmAoe karyuM che. tame mAruM mAruM karI rahyA cho. paNa bhagavAne badhuM rAkha ne bhUMsADiyo bhALyo che. kaMIka puNya karyAM che tethI ATalo manuSyabhava che. corAzI lAkha yoninA jIvo paNa AtmA che. jema ghANI zekAya tema du:khI thaI rahyA che. A badhuM bIjuM che. kaMIka cetavAnuM che. jarUra che satsaMga ane ghaNA, kharA bodhanI. A kAne sAMbhaLIne A kAne kADhI nAkhe che. baghI saMsAranI phikara kare che. te bahu du:khadAyI ne bhayaMkara che. samajavAnuM kAma che. mATe ceto, ceto. vyAdhi hoya to zuM sAMbhaLazo ? koI mahAbhAgya hoya to vacana kAne paDe. camatkArI vacana che. jAgo, jAgo. UMghatAne godo mArI jagADavo che. vRtti-citta pharatuM che, baMghana karAve che, bhava UbhA kare evo A dhaMdho che. paNa AthI mukAvuM che, ane AtmAno mokSa karavo che. A jIvane mukta thavAnuM che. mAre have baMghana na thAo ! "jaba jAyeMge AtamA, taba lAgeMge raMga.'' jAgavAnI jarUra che. moTAM puruSone AlocanA karatAM kevaLajJAna thayuM. mUkyA vinA chUTako nathI, paNa sAMbhaLe tyAre ne ? kahevAnuM badhAyane--che mUkavAnuM. A badhuM baMdhana, jALa, nAzavaMta, bhayaMkara che. mAryo jaze. ceto, ceto. bIjuM javA do. ADAM Ave che te badhAM karma che. badhuM duHkha duHkha ne du:kha che. A badhuM bhedajJAnavALo bole. cakravartInuM puNya sarva karatAM vadhAre, chatAM temAM kaMI nahIM; eka temAMthI AtmA nIkaLyo. je rAjyanA mohamAM khUMcI rahyA te narake gayA. paisoTako kAma nathI AvavAno. eka jIvane bhAva che. ' egohaM natthi me koI, nAhamaNNassa kassai / evaM adINamaNaso appANamaNusAsai // ego me sarasado appA NANadaMsaNalakkhaNo / sesA me bAhirA bhAvA, savve saMjogalakkhaNA // (saMthArA porisI) vastu potAnI batAvI che. 3 saMjogamUlA jIveNa pattA dukkhaparaMparA / tahyA saMjogasaMbaMdhaM savvaM tiviheNa vosire // (mUlAcAra 49) 4arihaMto mahadevo jAvajjIvaM susAhuNo guruNo / jiNapannattaM tattaM ia sammattaM mae gahiaM // bhAre vAta karI ! A pAmavAne mATe vAta karI. A raste cAlyo jaje, mana, vacana, kAyAthI je baMdha karyA che te vosarAvuM chuM. eka AtmAne ja mAnuM. * 1. huM eka chuM. mAruM koI nathI. huM anya koIno nathI. e pramANe adIna manavALo thaIne huM pote potAne zikhAmaNa ApuM chuM. 2. eka jJAnadarzanavALo zAzvata AtmA te ja mAro che; bAkInAM sarva saMyogajanya vinAzI padArtho mArAthI para che. 3. A jIvane paradravyanA saMyogathI du:khaparaMparA prApta thaI che. mATe mana-vacana-kAyAthI sarva saMyoga-saMbaMdhone huM choDuM chuM. 4. jIvana paryaMta arihaMta mArA deva che, sAcA sAdhu mArA guru che ane kevaLI bhagavAne kahelAM tattva te dharma che. A prakAre meM samyaktvane grahaNa karyuM che. Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta tA. 15-11-35, sAMjanA kheda rahe che. A jIvane bodhanI khAmI che. zraddhA thAya ane pakaDa thAya tyAre kAma thAya. jene maLyuM che tene sAmAnya thaI gayuM che ! mAne, zraddhA kare ane pakaDa rAkhe to manuSyabhavano beDo pAra thaI jAya. A jIvane Avo avasara cUkavA jevo nathI. samAgama moTI vastu che. satsamAgama karavo. kaMI bodha na hoya, sAMbhaLe nahIM; paNa kAma thAya. koI ema kahe ke A to vakhANa kare che. paNa nahIM, sAcuM kahuM chuM. kAma thAya che. A mArga evo che ke janma-maraNa choDAvI samita pamADe. bIje saMsAramAM, mAyAmAM khoTI thAya; paNa badhuM dhULa che. eka dharma sAra che. eka zraddhA, vizvAsa, pratIti AvavI joIe, paNa sAMbhaLe tyAre Ave ne ? 166 dhaMdhukA pAse eka nAganezanA vANiyAe kRpALudevane jamADyA hatA. te jIva koro rahI jato hato. paNa kRpALudeve bolAvI bogha Apyo; dhakko vAge tevA be bola kahyA. mATe aMtaramAM lAgI hoya te cetI jAya. bodha Ave te aMtaramAM bhAlo vAge. pachI choDe nahIM, aMtaramAM ja rAkhe ne smaraNa karyA kare. basa tuM karyA ja kara. A vAta judI che. eka gharma sAra che. bhALIne kheda thAya che, a22 ! Avo avasara gumAvo cho ! mULa to, pakaDa ane mAnyatA kAma kADhI nAkhaze. bIjuM badhuM khoTuM che. eka AtmA kharo, cetavA jevuM che. A DAhyA puruSane kahevuM che. jIva koI cetI jaze, to hajAro rUpiyA kamANo. 'sanhA parama vunnA' bIjuM nahIM. koI eka satpuruSane zodho. jagatamAM mAyA che; badho kuTAro ! tene bhALIne rAjI zeno thAya che ? koI hAre AvavAnuM nathI. eka soya paNa hAre nahIM Ave. dharma karo to kAma thaze. mATe bhAvanA ane pakaDa karavAnI che. koI DhUMDhiyA, tapA, viSNu, digaMbara--e mArga no'ya. puNya bAMdhe; niMdA nathI karavI, paNa e noya. mAraga koI judo che. mAruM kazuM nathI, deha paNa mAro nahIM. chokarAMchaiyAM, sagAM-vahAlAM, paisoTako koInAM thayAM nathI. badhI bhulavaNI che, dago che, lUMTArA che. krodha, mAna, mAyA, lobha, mUrchA-mamatA tame nathI. bahu bhUla che. atyAre to samatA, kSamA, dayA, ghIraja e rAkhavAM. bAMdheluM Ave che, jAya che, pharI nahIM Ave. tArAM nathI tene tArAM kahe che e du:kha che, tethI pharI Ave che. tAro eka AtmA, teno thaI jA. A gAMTha aMtaramAM vALavAnI che. koI sAMbhaLe che ? alekhAmAM kADhI nAkhe che. vizvAse to vahANa cAle che. AvI rIte AtmAno bhAva che. te bhAva kyAM karavAno che ? to ke sAcAM gurune viSe. mAro AtmA, bIjuM mAruM nahIM. A samajaNa hoya to kAma thAya. samajaNamAM bhUla che. A moTI khAmI. chokarAne ciMtAmaNi ratna ApyuM, to sAro kAMkaro jANe, oLakhe nahIM. A kevuM ! kharekharI dAjha karavA jevI che. pUrve puNya karyAM to A jogavAI maLI. tene aNasamajamAM kADhIza nahIM. mATe AtmAno bhAva karavAno che. 'mAre tenI talavAra.' 'kare tenA bApanuM.' karaze tyAre maLaze. bhAvanA karavI joIe. bIjA kAmamAM khoTI thAya, paNa dharmanA kAmamAM nathI thato. A ja UMdhuM che. samaje to sahaja che. choDyA vagara chUTako nathI. chevaTe deha paNa melavo paDaze. mATe vAta kaMIka lakSamAM levI joIe. kharekharuM cetavAnuM che. A avasara javA devAno nathI. mAyA ane mohathI bhUMDuM thAya che. 'sahu sAdhana baMdhana thayAM, rahyo na koI upAya; satsAdhana samajyo nahIM, tyAM baMdhana zuM jAya ?'' Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1 167 A to haiyAno hAra che. eka ja zabda paNa bhAna nathI. karyAnuM phaLa hoya; paNa AnuM pariNAma juduM Avaze. joI lejo, kartavya che. cetajo, pharI Avo dahADo nahIM Ave-jevo tevo nathI, zarata rAkhajo. tA. 16-11-35, savAranA manuSyabhava durlabha che. ekalo Avyo ne ekalo jaze. AtmA ekalo che. tenI oLakhANa karavAnI che. te oLakhANa satsaMgamAM thaze. koI paNa prakAre satparuSano zogha karavo. A mULa pAyo che. teno zogha karavo. baghA saMjoga che ane mAyA che, te mArAM nahIM. badhuM sapuruSane arpaNa karavuM. he prabhu ! huM jANuM nahIM. satparuSe jANyo te AtmA amUlya che, te koIe sAMbhaLyo nathI. mAyAnAM svarUpa saMbhAre te badhuM khoTuM che. AtmAnI kALajI rAkhavI; tenA saMbaMdhI satsaMgamAM vAta samajavAnI hoya te samajavI. hathiyAra che. tethI karma dUra karAya che. ADuM Ave te kore karavuM. tevuM che kaMI ? atyAre manuSyabhavamAM che kaMI ? 1. mumukSu--bhAva tathA samajaNa che. prabhuzrI-bhAva te hathiyAra che, lAkaDI che. satsaMge sAMbhaLIne bhAva karavo. bhAva zubha che, azubha che, te nahIM, paNa zuddha. te bhAva jJAnIe kIdho te karavo. bhAvanA bhAvatAM bhAvatAM kevaLajJAna pAme. A jIvane moTI khAmI boghanI che. lUMTatUTa levA jevuM che. be ghaDI dahADo pAchalo che. Avo avasara pharI pharI nahIM maLe. cUkavA jevuM nathI. jIvane moTAmAM moTI khoTa boghanI che. sAMbhaLyuM nathI. sAMbhaLe to jAgRta thAya. savaLe nANe vijJALe. sAMbhaLyAthI devanI gati pAme, puNya bAMdhe che, bIjA bhava karavA maTI jAya. zuM jhAjhuM kahevuM ? thoDAmAM kahevAnuM ke anaMta kALathI samakita nathI thayuM, japatapanAM to phaLa maLyA. tArI vAre vAra. taiyAra thaIne Ave to bese eTalI vAra. AghuMpAchuM karavA rahe to gADI jatI rahe. taiyAra hoya to besI javAya. AtmAno bhAva kartavya che. pakSIno meLo che. ekeka jIva sAthe anaMtI sagAI thaI gaI; bAkI rAkhI nathI. badhuM maLyuM ne gayuM. AtmA to che, che ne che; rakhaDe che parabhAvamAM. tene (AtmAne) eka ghara che, svabhAva te ghara che. te kaye ThekANe che ? 1. mumukSu satsaMgamAM. prabhuzrI satsaMga ghaNo karyo. munipaNuM lIdhuM. japa tapa kIdhAM, tenAM phaLa maLyAM. 2. mumukSu-enuM sthAna enAmAM ja che-eno upayoga. prabhuzrI-jJAnIe kaheluM kahuM chuM. samabhAvamAM che. tethI ghaNA mokSa gayA che. 2. mumukSu samabhAva karavo che, te kema thato nathI ? 3. mumukSu-kAMTo khAghIlo che, to samabhAva zI rIte thAya ? prabhuzrI-Ano uttara sugama che. A badhuM kIdhuM te ajJAna che. ajJAna phITIne jJAna thAya. basa ATaluM ja. have kaMI khUTe che? kAraNa vinA kArya thAya nahIM. zAnI khAmI che ? Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 upadezAmRta 2. mumukSu-puruSArthanI. prabhuzrI te satparuSArtha. sat, AtmA che. te puruSArtha che. ahIMthI ugamaNe jAya to AthamaNe javAya nahIM. mATe "AtamabhAvanA bhAvamAM jIva lahe kevaLajJAna re.' bhAva karo. saMsAra sevavo ane mokSa javuM bane nahIM. zuM kahyuM? mUkavuM paDaze. vAta jema che tema kahI dIghI. tArI vAre vAra che. taiyAra thAya eTalI vAra. atyAre ahIM beTho che ane sArA bhAva karaze to nabaLuM nahIM thAya. sArI draSTie joIe to nabaLuM kema thAya ? kUMcI nathI, gurugama nathI. kacAza gurUgamanI che. A manuSyabhava to kAma kADhI nAkhe. te maLavo durlabha che. gharaDo, juvAna, bAI, bhAI--eka phakta AtmA. tene joIe che samaja. samaja sAra saMsArameM, samaju TALe doSa; samaja samaja karI jIva hi, gayA anaMtA mokSa." have khAmI zuM rahI ? kaho. 2. mumukSu bhedajJAnanI khAmI che. prabhuzrI-kevaLajJAnanI khAmI ! eka mULa vAta pakaDI rAkhajo. mULa pAyo kahevAya che. jJAnIe kahyuM che, "sadgurunA upadeza vaNa, samajAya na jinarUpa; samajyA vaNa upakAra zo, samaye jinasvarUpa." (zrImad rAjacaMdra). A koIne khabara nathI, tenuM bhAna nathI. saMbhALa leto nathI. jo saMbhALa le to bhAra zA? beDo pAra. khAmI boghanI che. sadguru vagara mokSanI AzA rAkhazo nahIM. jagatamAM guru ghaNA che, te nahIM. te che te ja, bIjo nahIM. cetajo, ene ja zogho, eno saMga karo. enA dAsa thaI jAo. mAre, kUTe--game te kare. phikara nahIM. te zodhyA vagara chUTako nathI. 2. mumukSu sadgurune zoghavA zI rIte ? prabhuzrI-badhA sAmuM joIne) kaho ne! AvaDe che badhuM, paNa bhAna nathI. pUrvakRta ane puruSArtha vagara koI jIva mokSa gayo nathI. A be vAta joIze. jIva mAtranuM rUDuM ethI thayuM che. vAta kIghelI che paNa bhAna nathI. sadgara, pUrvakRta, puruSArtha. ceto, have bAkI nathI rAkhavuM. doDa A karavI che. bIjI doDathI thAkyA. mAraga A sivAya sUjhato nathI. kRpALudeve paNa A ja kahyuM hatuM, te kahuM chuM. gADA vAMse gADalI jaze. e ja lakSa che, zraddhA paNa e ja che. trikALamAM A vAta phare nahIM. bIjuM kahenAra koNa che ? 4. mumukSu-puruSArtha karatAM karma ADAM Ave ke nahIM ? prabhuzrI-karma che te pudgala che, AtmA nahIM, ane puruSArtha to AtmAna che. indra, candra, nAgendra baghAe bAMgheluM bhogavyuM che. jJAnIne paNa choDyA nathI. paNa karma koNa gaNatarImAM ? rAkha che. bhAre vAta dAjhanI bharelI kahuM chuM. anaMtAM karma UDI gayAM-nAza thaI gayAM paNa AtmAnI zakti hatI te kaMI gaI ? teno nAza thayo nathI, te gharaDo thayo nathI. paNa moTI bhulavaNI che. te kaho. zuM bhUla AvI che ? karma bakarAM che, te nAsI jAya che. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1 169 2. mumukSu-potAne potAnI oLakhANa nathI, bhAna nathI. 3. mumukSu- bhAna nahIM nija rUpanuM !' prabhuzrI-A to nyAya bolyA, paNa bhUla che. bhAna nathI te karma che. tene bolAvI bhUMsIne kADhI nAkhe che. samajavA jevI vAta che, UMDI gahana vAto che. saune kADhanAra AtmA che. enI zakti anaMtI che. karma javAne Ave, koI ghaNI thaI bese te na cAle. che te che, bIjuM na thAya. bhaNyo hoya, na bhaNyo hoya; paNa je gADuM saLaM nAkhe. tene jANe to karma nAsavA mAMDe che. rAtadivasanuM aMdhAruM hoya paNa dIvo Ave to aMdhAruM nAsI jAya. mATe javAnuM che-karma jAya che, baLe che, nAza thAya che. koInAM amara rahyAM? badhe ThekANe, cAre gatimAM gayAM. paNa AtmAno nAza thayo nathI. kaMcI hAtha AvI nathI. guru bhedI maLyo nathI. "hota AsavA parisavA, nahi inameM saMdeha, mAtra draSTikI bhUla hai, bhUla gaye gata ehi." kahevAnuM, bhUla mAtra dRSTinI che. melo have, bolazo nahIM. A carmacakSuthI zuM jozo ? jyAM che, tyAM che. sauthI moTAmAM moTuM, cauda pUrvano sAra-ddhiA parama luhA" e kAma kADhe che. " nADu saLaM nA' A vAta thAya che; paNa mAne melIne mInIne ghAve to zuM vaLe? koI nAma denAra nathI, vAMko vALa karI zake tema nathI. jagatamAM karma pharatAM phare, paNa baMghAya nahIM. sAdhuno veSa paheryAthI sAghu na kahevAya. besatAM, UThatAM, hAlatAM cAlatAM, khAtAM, pItAM saMjama_eNe jANyuM che. A teM jANyuM nathI, draSTi karI nathI. Asrava kare tyAM saMvara thAya. hota AsavA parivA, nahi inameM saMdeha; mAtra vRSTikI bhUla hai, bhUla gaye gata ehi." koNa karanAra che? A AtmA cAhe te karI zake. vaghAre zuM kahIe ? eka AtmA jANo ne! tenI oLakhANa karo. sadguru vagara patto nahIM lAge. "malyo che eka bhedI re kahelI gati te taNI'. tenAM ghanya ne pUrNa bhAgya ke je mAnaze; tenuM kAma thaI jaze. A baghA karmanA cALA che. A vAta kaMIka judI che. samajAya che tene kAMI gaNatarImAM nathI, vALa vAMko thAya nahIM. karavuM paDaze, karyA vagara chUTako nathI. Avo avasara Avyo che! pharI nahIM maLe; mATe ceto. tA. 16-11-35, sAMjanA patrAMka 166 nuM vAMcana - "koI paNa prakAre sadguruno zogha karavo." A vacana rAmanAM bANa ! te lakSamAM ya nathI. pAMsaruM paDavAne A bhava che. samajavAnI jogavAI satsaMgamAM che. khAmI che boghanI ane satsaMganI. "mana mahilAnuM re vahAlA upare, bIjAM kAma karata." - A jagatamAM moha jevuM bhUMDuM bIjAM nathI. verI duzmana moha che. eka sadguruthI chuTAya che, tene saMbhAro. bIjAmAM tallIna thAya che; paNa jyAM kartavya che tyAM prema nathI. rAga karavo to Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 upadezAmRta sapuruSa upara karavo. vacana grahaNa karato nathI. anAdithI viSaya-kaSAya, bhoga-vilAsamAM paDyo che. Akho loka trividha tApathI baLyA kare che. draSTi pherave to tALuM UghaDI paDe. gajasukumAre zuM karyuM? mana, draSTi pheravI ke mane mokSanI pAghaDI baMghAvI. mAruM zuM ? mAro AtmA. oLakhANa nathI tethI rakhaDe che, mAryo jAya che. A jIva bhUla khAya che, thApa khAya che. javA do, ATalo bhava cetI lo. rAga kara, paNa AtmAnI sAthe. tyAM prema prIti kara. Ama prema pherava ne! A vAta bhAva upara che. bhAva vikriyAno hato, paNa te tuM nahIM. samaja pharavI joIe. prema-prIti mohamAyA upara thAya che. paNa eka kUMcI pheravavAnI khabara nathI, bhAna nathI. kRpALudevanI kRpA ke temaNe ApelAM vacano te kUMcI maLI ne kAma thaI gayuM ! AnI gaNatarI kyAM che ? bIjuM gaNe tyAM bhUMDuM che, UMdhuM paDyuM che. mATe javA de have. tAre ja bhogavavuM paDaze. mATe cetavAno avasara Avyo che to cetI le, nahIM to mAryo jaIza. mAbApa, chokarAM, sagAMvahAlAM koI choDAve nahIM, UlaTAM baMdhAve che. sahu sAghana baMghana thayAM, rahyo na koI upAya; sat sAdhana samajyo nahIM, tyAM baMghana zuM jAya?" (zrImad rAjacaMdra) A eka ja vacana ! bhaNyo paNa gaNyo nahIM. dhyAnamAM nathI, lakSamAM nathI. pakavAna khAya to moDhAmAM Ave. vAta che mAnyAnI. A ThekANe puNya baMdhAya che; bIje ThekANe cAra gatinuM kAraNa che. chAMyo hoya tyAM besAya. 1. mumukSu-"tenI AjJAnuM niHzaMkatAthI ArAghana karavuM." te konI AjJA ? ane ArAghana zuM ? 2. mumukSu sagurunI AjJA. prabhuzrI-vicAra karavo paDyo ne ? ane vicAra AtmAne hoya. bhAna nathI, khabara nathI teno ghabaDako che. 1. mumukSu tyAre ja pUchavAnuM che ne ?--khabara nathI eTale. 2. mumukSu-sadgurunI AjJA upAsavAnI che. prabhuzrI sadguru kyAM che? 1. mumukSu-satsaMgamAM che. prabhuzrI bIje kayAM che ? 3. mumukSu-AtmajJAna varte che tyAM sadguru che. 2. mumukSu AtmAmAM che. 1. mumukSu- "vyavahArase deva jina, nihaceleM hai Apa; ehi bacanameM samaja le, jinapravacanakI chApa." 4. mumukSu-vANImAM to baghA ya bole paNa pAtALa phUTyuM hoya tenuM pANI kAma Ave. 1. mumukSu--satsAghana zuM ? Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1 171 prabhuzrI--kaMIka AMTI AvI che. Ane nikhAlasatAthI samajavuM joIe ke le Ama; ke pachI bIjAne bolavAnuM na rahe. bIjo bolI zake nahIM tema kaho. 2. mumukSu--kArya siddha karavA mATe kAraNa sevAya che. satpuruSanI sevA kare che to AtmajJAna thavuM joIe. potAnA bhAva sarve pheravIne satpuruSanA caraNamAM soMpavA. prabhuzrI--kahe che te ThIka che. mAre mAruM kyAM manAvavuM che ? pAtALanuM pANI nIkaLe to thaI rahyuM ! tema kaMI kahevuM che. 5. mumukSusAdhana, puruSArtha, saMga. tenA be bheda : sat ne asat. sat vastu satpuruSanA yoga vinA AvI zakatI nathI. prabhuzrI--bahu DahApaNa ! lUgaDuM paherI--oDhIne vAta karI. vAta karI te ThIka che, be vAta ughADI phUla che : eka to badhuM mUkavuM paDe ane eka vara vagaranI jAna kahevAya che : 'appA kattA vikattA ya, duhANa ya appA mittamamittaM ca duppaTThiya suhANa ya / supaTThio // (uttarAdhyayana 20, gAthA 37) ajJAna che tyAM AtmA nahoto ? paNa kahevuM che jJAna AtmA saMbaMghI. AtmA vagara koI karanAra nathI. AtmA karmo karIne nathI. AtmA mokSasvarUpa che. 'jaba jAyeMge AtamA, taba lAgege raMga.' mULa vAta to pAtALanuM pANI joIe. AtmA to che. bodha, satsaMga vagere vaDe ajJAnanuM jJAna paNa AtmAne thaze; jaDane, karmane nahIM thAya. karmanI doDa che ! Akho janmAro karmane viSe kADhyo che, te bhUla che. mATe, pahelo ekaDo joIe; to badhAM mIDAM lekhAnAM. te koNa oLakhaze ? AtmA ja. nizcaye jJAnI, guru AtmA che. te e ja oLakhaze. mATe satsaMgamAM bodha, vANI sAMbhaLIne nakkI karI do ke kyAM javuM ane zuM karavuM ? 'rUM nALapha se sarvAM khALara' e vagara DagaluM nahIM bharAya. guru AtmA che, paNa oLakhANa joIze. 'kIlI guruke hAtha, na pAyeMge bheda vedameM.' vAta to mAnyAnI, sAMbhaLyAnI che. nathI saMbhaLAtI; kAraNa, yogyatAnI khAmI che, ghaNAM vizrva che. e sAMbhaLyuM, e suNye, e dhye AtmAthI bhaNakAra thaze--chUTavAnI vAtano. mATe bhaNakAra thaze--tyAMthI, bIjethI nahIM. pote taiyAra thaye chUTako che; tyAM Asravano saMvara thaze. vAta ATalI. vAdaLuM caDyuM hoya paNa phATI jAya tema, A vAta koNa sAMbhaLe ? e (AtmA) na hota to koNa sAMbhaLata ? jenAM gANAM gAvAM che, jene samajavo che, te samajANo nathI. guru to AtmA che; jJAnI, to AtmA che; jagata (mohavikalpa), to AtmA che. bIjuM badhuM varNa, 2sa, gaMdha, sparza. temAMthI A nIkaLyuM, bIjuM na nIkaLyuM; kAraNa, jaDa che temAMthI AtmA na nIkaLyo. samajyAnI bhUla che. sAMbhaLyuM nathI. kALa nathI pahoMcato, bAkI vAta jabarI che, pUrI thaI nathI; samajavA jevI hoya. 1. A AtmA pote ja sukha ane duHkhano kartA ane bhoktA che. ane A AtmA pote ja sanmArge rahe to potAno mitra ane kumArge rahe to pote ja potAno zatru che. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 upadezAmRta tA. 1711-35, savAranA patrAMka 166 nuM vAMcana anAdi kALanA paribhramaNamAM anaMtavAra zAstrazravaNa, anaMtavAra vidyAbhyAsa, anaMtavAra jinadikSA, anaMtavAra AcAryapaNuM prApta thayuM che. mAtra "sat' maLyA nathI, "sa" suryuM nathI ane "sat' zradhyuM nathI; ane e maLe, e suye ane e zradhye ja chUTavAnI vArtAno AtmAthI bhaNakAra thaze." prabhuzrI--vAMka to jIvano che; khAmI yogyatAnI che. 1. mumukSa-jIva to nathI icchato ke huM Ama karuM, tyAre kema thAya che ? prabhuzrI tRSNA kare che. khAmI yogyatAnI che. jaDane tRSNA nathI, jIvane che. jIvamAM bhUla keTalI che ? te zAnI bhUla che ? 1. mumukSu-samajaNanI bhUla che. prabhuzrI-anAdinI bhUla to mithyAtvanI che. jIvane badhuM thayuM, paNa samakita nathI AvyuM. e maLe, e suSya ane e zradhye ja chUTavAnI vArtAno AtmAthI bhaNakAra thaze." tyAra pachI mukAvuM thayuM che, tyAM sudhI badhI khAmI. 2. mumukSu--A maLyuM che, sAMbhaLIe chIe, zraddhA karIe chIe, tyAre have bIjuM kayuM? A "satya" che ema ghArIne beThA chIe. prabhuzrI sAMbhaLyuM ane supyuM nathI. darzana thayAM che ? bhaNyo paNa gaNyo nathI. ane karavAnuM karyuM nathI. zuM samajavAnuM che ? samajyo samajyo kare che. anAdi kALathI samajyA vagara kyAM rahyo che ? paNa je samajavuM ne jANavuM che te jANyuM ? " nArU che savaeN nALa. mATe jANyuM nathI. kahevAnuM, pratIta ane zraddhA. A kAma che. jagata AkhAmAM zraddhA ane pratIta kare che te nahIM, je karavAnI che te. jaisI prIti harAmakI, taisI harapara hoya; calyo jAya vaikuMThameM, pallo na pakaDe koya." evI ahIM samAM thaI che ? prIti anaMtI che. e vagaranuM koI che nahIM. "prIti anaMtI parathakI, je toDe te joDe eha'. jevI prIti A jagatamAM paisATakA, chokarAM-cheyAM upara thAya che tevI AtmA upara thaI nathI. bIjI vAtomAM prema Ave che, tevo AtmA upara nathI Avyo. AMTI che, bhulavaNI AvI che. A to kaMIka (bhulavaNI) che, jarUra che. pANI (bogha) na maLyuM hoya tyAM sudhI tarasa hoya; Ane pANI nathI maLyuM. A jIvamAM bhUla ane khAmI che. bhUMDuM karyuM pramAde ane ALase. A cakSuthI jue che, divyacakSu nathI. mATe bahAra draSTithI bahAranAM phaLa maLyAM. aMtarAtmA jANyo nathI. mukhya vAta A che. tene jANavo joIze; tyAM darzana thAya. anaMtavAra sAghana kIdhAM, kaMI hAtha na AvyuM : "vaha sAghana bAra anaMta kiyo, tadapi kachu hAtha haju na paryo." (zrImad rAjacaMdra). kaMIka rahyuM. te je kartavya che te rahyuM. vidhra ghaNAM che. vidma eTale karma. te ADAM phare che. mukhya Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1 173 A che. te na hoya to tene dekhAya evuM che. mULa matalaba zuM che ? badhI vastu--japa, tapa, kriyA, kamANI--karI; tenuM phaLa maLyuM ane maLaze. paNa karavAnuM nathI karyuM, te zuM che ? te zothI kADho. 1. mumukSu-samyagdarzana. prabhuzrI-juo, A AvyuM, te ja kahevAze. A nathI AvyuM. 'samakita navi lahyuM re, e to rUlyo caturgati mAMhe.' japa, tapa, bIjAM sAghana--badhAM pachI che. siddhAMtanA sAramAM sAra zuM kIdho che ? zuM karavuM ? 1. mumukSu-sazradghA karavI. prabhuzrI--AvI. juo, bIjuM kyAMthI nIkaLaze ? oLakhANa nathI. Ave-jAya che, beseUThe che; paNa oLakhato nathI. jema koI kAMDuM jhAlIne kahe ke le, jo A, oLakhyo ? jema saMsAramAM rAta divasa eka ThekANe bhegA maLatA hoIe; paNa koIkanI oLakhANa na hoya, ane bIjo bhAI batAve ke A phalANAbhAI, tyAre kahe ke are ! e to ApaNA bhegA rahetA hatA, paNa meM to oLakhyA ya nahIM. pachI pastAya, mATe oLakhANa moTI vAta che. oLakhyuM chUTako. japa, tapa--badhAM sAdhana pachI che. pahelAM oLakhANa, siddhAMtano sAra : 'saddhA parama vunnA.' A to bhagavAne gautama jevAne kahyuM che. kahevAnI matalaba, sAramAM sAra 'zraddhA' kahevAnI che. bhaNakAra thaze. jyAM cakravartInI padavI pAmyo tyAM nave nidhAna cAlyAM Ave, levA javuM na paDe. mATe bhaNyo hoya, abhaNa hoya; paNa 'je jANyuM te nava jANuM, nava jANyuM te jANuM.' A nakkI nathI thayuM. thAya to pachI phikara nahIM. pachI badhI vAtamAM lahera rahe. 'jJAnInA gammA ane jema nAkhe tema samA.' mara ! pachI gAMDo thAya, ghelo thAya; roga Ave, vyAdhi Ave--phikara nahIM. 2. mumukSu--'vizeSa roganA udayathI athavA zArIrika maMda baLathI jJAnInuM zarIra kaMpAya, nirbaLa thAya, mlAna thAya, maMda thAya, raudra lAge, tene bhramAdino udaya paNa varte; tathApi je pramANe jIvane viSe bodha ane vairAgyanI vAsanA thaI hoya che te pramANe te rogane jIva te te prasaMgamAM ghaNuM karI vede che.'' - prabhuzrI--Ano artha cokhkho samajavo joIe. bhrama Adi roga thayo che, to paNa zuM vede che ? ATaluM cokhkhuM kahI do. gAMDo ghelo thayo to paNa jIvane viSe je pramANe bodha ane vairAgyanI vAsanA thaI hoya che te pramANe te rogane jIva vede che. A vAta marmanI gaI te samajANI ? vairAgya AtmA che; bodha AtmA che. bIjA bodha ghaNAM sAMbhaLyAM, anaMta vAra sAdhana karyAM; paNa te nahIM. ahIM kahevo che - sat bodha. jene A geDa ane AMTI besI gaI che te na phare. DAhyo mANasa hoya paNa mAMdagInA kAraNe gAMDapaNathI bole ne lavAro kare; AvuM thayuM. paNa aMtaramAM evI geDa besI gaI che ke badhuM AtmAthI bhinna che--TADha, tAva badhAne jANanAra thayo, bhedI thayo. bhedano bheda jANyo che ? te saMsAranI vAsanA, vikalpo vagerethI AtmAne judo pADe; eTale e badhAmAMthI pote judo paDe. mATe, bhedano bheda samajyuM kAma thAya. koI TuMkAro kare, mAre, kApe, chole, kakaDA kare; topaNa kaMI nahIM. tyAre AtmA samajANo kahevAya. matalaba, samajavAnI jarUra che. AtmAne samajavo. jeNe jANyo teNe jANyo. tene Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 upadezAmRta sA-nabaLuM bane, paNa kaMI paNa lAge nahIM. bIjuM nahIM mAne. AvyuM te javA AvyuM che, bAMdheluM chUTe che. te koI bhedIne khabara che. jeNe (AtmAne) jANyo tene bAMgheluM chUTe che; bIjo baMdhAya che. mATe jAye chUTako. vAta A che. Agama-siddhAMtamAM paNa e ne e ja che. " nAkhavuM te saLaM nADuM." eka ne eka. e zAzvato che. ego me sassado appA, NANadaMsaNalakkhaNo / sesA me bAhirA bhAvA, savve saMjogalakkhaNA / enI sagAI koNe karI che ? eka sagAI karI de, to thaI rahyuM. sagAI karI nAkho. atyAre manuSya bhavamAM sagAI karavAnuM kartavya che. samakita sAthe sagAI kIghI, saparivArazuM gADhI; . - mithyA mati aparAghaNa jANI, gharathI bAhera kADhI. ho malli jina" mithyAtva vagara koI che mUkavAnuM ? jJAnIo pokArIne zuM kahe che ? mithyAtva mUkavuM. tyAre, kaMI che ke nahIM ? melavuM bahu kaThaNa che, tema saheluM paNa che-AMkha ughADIe eTalI vAra. kRpALudeve mane kahyuM, "muni, have tamAre zuM che ? have zuM che ? bIjuM tamAruM nahIM, eka AtmA." tarata besI gayuM. mATe, choDavuM paDaze, mUkavuM paDaze. koI sAthe nathI laI gayA. Ama che ke nahIM ? amane to thappaDa mArIne jaNAvyuM. mATe, je navi jANyuM te jANyuM ! have zuM che ? zuM rahyuM pachI ? amane to AnaMda thayo ! jIve vAta lakSamAM nathI lIdhI, te levI. kahevAnI matalaba, pahelAM zraddhA karI lo. konI zraddhA karavI ? je hoya (sata) tenI. sAcane pakaDe to hAtha Ave. khoTuM kAmamAM na Ave. mULa ekaDo bhaNavAnI vAta ATalI ja che. te mAno. e tAruM baLa ane phuraNA. bIjAnA hAthamAM nathI; tArA ja hAthamAM che. mATe thaI jA taiyAra, bIjuM zuM kahIe ? vAta ATalI che. taiyAra thavAnI jarUra che. kRpALudeva amane tathA devakaraNa munine kahetA hatA ke tamArI vAre vAra. paNa devakaraNajI potAnA DahApaNamAM rahetA hatA. temane huM kahuM kharo paNa te (bIjAne) kahe, muni to bhoLA che, huM kaMI chetarAuM nahIM. chellI vAra, Akhare devakaraNajInA DahApaNano bhUMsADiyo thaI gayo ane kahyuM ke have guru maLyA, phaLa pAkyuM, rasa cAkhyo evuM thayuM. Ama che. e konI che vAta? AtmAnI. hajArapherA ethI vaghAre vedanI Ave toya zuM ? bAMdheluM Ave che. tene zuM karavuM? mUkavAnuM che; samaye chUTako che. e vAta bhedI tathA jJAnI puruSanI, hAtha nathI AvI. kahevAno adhikAra koIno nahIM, paNa bhAvanA, icchA to karAve. paNa pAchuM baLa to enuM potAnuM joIe che, te vagara kAmanuM nahIM. tA. 1-11-35, sAMjanA [eka vRddha bAIe cothA vratanI bAdhA lIdhI te prasaMge] vRddhAvasthA hoya paNa vrata kyAMthI ? tema A sauthI moTAmAM moTuM vrata zIla che. eka sat ane zIla A be vastu sarvane samajavAnI che. samudra-kAMTho Avyo. samakita pAmavAno rasto. deha Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1 175 jAya topaNa brahmacarya pALavuM. manuSyabhava pAmIne A zIlavrata AvavuM moTuM che. tene barAbara pALyuM to devagati thAya. A jIvane je zraddhA che, te satparuSa, te sadguru ane te potAno gharma che. gharama gharama karato jaga sahu phire, gharma na jANe ho marma, jinesara; gharama jinesara caraNa grahyA pachI, koI na bAMdhe ho karma, jinesara. gharma jinesara gAuM raMgazuM." (AnaMdaghana covIzI) karma na bAMdhe tene zuM thAya che ? eka sadguru zoghIne tenuM zaraNuM lo; pachI duHkha-sukha Ave, deva-naraka gati game te Ave, to paNa vALa vAMko nahIM thAya; kAraNa zaraNuM eka sAcA sadgurunuM AvyuM. bIjAM badhAM karaNInAM phaLa maLyAM. zAtA-azAtAnAM phaLa jIvane bhogavavAM paDe che. tethI AtmA bhinna che. mAro eka AtmA, te huM nathI jANato, paNa yathAtathya je jJAnI gurue jAmyo che tenuM mane zaraNuM che. bAkI badhuM "vasare vosire' kaMI kaMI prakAre vedanI Avaze. bathI sahana karavI. tyAM bAMdhelAM karma chUTe che. rAjI thavuM, bhale Avo. manamAM nakkI karyuM che ke mAro AtmA maravAno nathI. sukha-duHkha jaze; AtmAno nAza nathI. eka enuM ja zaraNuM. ATalI pakaDa rAkhI, sAcAnuM zaraNuM rAkho ke mAro eka AtmA, bIjAM sagAM-vahAlAM te nahIM. eka "sahajAtmasvarUpa paramaguru' A maMtra che, te jo jIvane smaraNamAM AvI gayo hoya ane bhAna hoya tyAM sudhI bIjuM nahIM, e ja--"eka mata ApaDI ke Ubhe mArge tApaDI" tema--eka pakaDa. bIjA saMsArI prasaMga juo nahIM, anaMta vAra maLyA, paNa potAnA thayA nahIM. ekalo Avyo ane ekalo jaze. "zrImad rAjacaMdramAMthI vAMcana - vizeSa roganA udayathI athavA zArIrika maMdabaLathI jJAnInuM zarIra kaMpAya, nirbaLa thAya, myAna thAya, maMda thAya, raudra lAge, tene bhramAdino udaya paNa varte, tathApi je pramANe jIvane viSe bogha ane vairAgyanI vAsanA thaI hoya che te pramANe te rogane jIva te te prasaMgamAM ghaNuM karI vede che." bogha ane vairAgya e AtmA che. "hIro, hIro," nAma de tethI zuM thayuM ? oLakhANa 1. eka jaMgalamAM ziyALa, sasaluM ane sApa traNa mitra rahetAM hatAM. te eka jhADa nIce vAto karatAM beThAM hatAM. ziyALa kahe, ApaNA jaMgalamAM Aga lAge to ApaNe zuM karIe ? sasaluM kahe, mArI to so mati che, jamInamAM khADo khoduM, doDIne dUra bhAgI jAuM ke game tyAM saMtAI jAuM. sApa kahe, mArI to lAkha mati che, tethI uMdaranA daramAM pesI jAuM, jhADa upara caDhI jAuM ke koI na dekhe tema alopa thaI jAuM. pachI ziyALe kahyuM ke mArI to eka ja mati che ke sIdhe raste doDI jAuM. evAmAM cAre tarapha dAvAnala lAgato jaNAyo. ziyALa to "eka mata ApaDI ke Ubhe mArge tApaDI' ema kahI betraNa mAIla nAsI gayuM. be traNa divase jyAre agni zAMta thayo tyAre mitronI tapAsa karavA ziyALa pelA jhADa pAse AvyuM. jALAmAM sasalAnI tapAsa karI to eka jagAe khADAmAM tenuM pUchaDuM dekhAyuM eTale tene kheMcI kADhyuM ane zoka karavA lAgyuM ke so mata to sasaDI, bicAruM baphAI gayuM. pachI sApanI tapAsa karavA AjubAju joyuM to jhADanI chevADI DALe jhALathI baLeluM sApanuM kalevara laTakatuM dIThuM. te joI bolI UThyuM ke so mata sasaDI, lAkha mata labaDI ane-eka mata ApaDI ke Ubhe mArge tApaDI, Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 upadezAmRta joIe. vairAgya che te AtmA che. te jJAnIe jANyo che. te samajavA jevuM che. bodha ghaNA prakAranA hoya paNa je bodhathI vairAgya thaI AtmA jAge te bodha sAcA puruSano kahevAya. roga, vyAdhi, pIDA vakhate bodha hoya to zuM kare che AtmA che; AtmA che to jANe che. atyAre akSara judA kahuM chuM. pakaDI te pakaDI, choDe te beTTo ! vAta muddAnI. tenI vAta, tenI oLakhANa mATe bodha ane satsaMga joIe che. ahIM beThA to A vAto sAMbhaLo cho; bIje bIjI vAto. tamAro AtmA; beTTo hoya te bIjuM jue, kare ne mAne. jAgatAM-UMghatAM, khAtAM-pItAM, haratAM-pharatAM, besatAM-UThatAM eka AtmA. te khabara nathI. temAM gurugama joIe. bhedIne maLe to kAma thAya. eka vizvAsa Avavo joIe. jo kahenAra maLyo ane sAMbhaLIne vizvAsa kare to kAma thAya. tethI chUTako che. siddhAMtano sAramAM sAra e ja che. bodha ane vairAgyanI vAsanA thaI che te pramANe vede che. AthI bIjuM 'Avo, Avo' kahye Avaze kharuM ? enI oLakhANa, oLakhANe chUTako che. 1. mumukSu-- karma mohanIya bheda be, darzana cAritra nAma; haNe bodha vItarAgatA, acUka upAya Ama.'' (zrI Atmasiddhi) prabhuzrI--vItarAgatA kyAMya nathI. kyAM che ? jJAnIe joyo vItarAga. AtmA che, nitya che, kartA che, bhoktA che, mokSa che, mokSano upAya che. bIjAne tuMbaDImAM kAMkarA. zraddhA, pratIti, AsthA, mAnatA durlabha che. te karavA taiyAra thaI javuM. manuSyabhavamAM kahevAya; jhADapAna, kAgaDA, kUtarA vagerene kahevAze ? mATe, A badhAne kahevAno lAga Avyo che to kahevAya che. mATe bhUlavuM nahIM. coTa karI deje--A mAro ghaNI' ema mAnavAnuM kartavya che. raMjana dhAtumilApa,' maLI jAya to kahevuM nathI, milApa thavA mATe kahevuM che. mATe A na jAo; ghana, vaibhava, paisoTako jAo, paNa A na jAo. bIjuM badhuM karyuM. bhaNyo ! bhaNyo paNa gaNyo nathI. memAna, bhakti karajo. 'sAMbhaLI sAMbhaLI phUTyA kAna, toye na AvyuM brahmajJAna.' tA. 18-11-35, savAranA patrAMka 166 mAMthI vAMcana : "anAdi kALanA paribhramaNamAM anaMtavAra zAsrazravaNa, anaMtavAra vidyAbhyAsa, anaMtavAra jinadIkSA, anaMtavAra AcAryapaNuM prApta thayuM che. mAtra 'sat' maLyA nathI, 'sat' suNyuM nathI ane 'sat' zradhyuM nathI; ane e maLye, e suNye ane e zravye ja chUTavAnI vArtAno AtmAthI bhaNakAra thaze." ['sat'nI carcA thaI.] prabhuzrI--vAta badhI sArI karI, mane gamI; paNa pariNAma zuM ? pariNAma eTale zuM ? 1. mumukSu AtmAnA potAnA bhAva. 2. mumukSu dravya, guNa, paryAya--darekanA be bheda vibhAvaparyAya ne svabhAvaparyAya. vastunI 1. tuMbaDImAM kAMkarA nAkhI koI khakhaDAve to kayA kAMkarAno kevo avAja Ave che te jema khabara paDe nahIM tema bodha sAMbhaLyo hoya paNa teno sAra samaje nahIM. Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1 177 eka samayanI avasthA te paryAya, pariNAma, vastunuM svarUpa; jyAM sudhI jIvane pariNAma tathA bhAva na Ave tyAM sudhI te rUpa thavAtuM nathI. paryAya te vastuthI (dravyathI) judA nathI. vastu e ja rUpe che. vibhAvaparyAyamAM vibhAvaAtmA, svabhAvaparyAyamAM svabhAvaAtmA. prabhuzrI--pariNAmanI bahu sArI vAta AvI. te pariNAma pharatAM haze ke nahIM ? 2. mumukSu--pariNAma samaye samaye palaTAya che. dravya pariNAma vagara na hoya, temaja eka dravyane be pariNAma na hoya. prabhuzrI--vAta to UMcAmAM UMcI, gahana ! samajavA jevI che. pariNAma paNa phare che; paryAya paNa palaTAya che. badhuMya che to AtmA paNa che. 3. mumukSu--be akSaramAM mArga rahyo che,' te zuM haze ? prabhuzrI--vicAra karIne badhA kahejo. vAta bahu sArI karI, bhalI karI. 4. mumukSu--'sat'mAM mArga rahyo che. 5. mumukSu--mArApaNuM mUke to mArga maLe. 2. mumukSu AtmAmAM AtmAno mArga rahyo che. 1. mumukSu--'bodha' ane 'zraddhA'mAM mArga rahyo che. 6. mumukSu--satpuruSanI 'AjJA'mAM mArga rahyo che. 7. mumukSu--'sama'mAM mArga rahyo che. prabhuzrI--anaMtA kALacakrathI paribhramaNa karI rahyo che. beThAM beThAM khavarAva khavarAva karyuM che. khavarAvyuM che ane paribhramaNa karyuM che; paNa kalyANa thayuM nathI. sadgurunA zaraNAthI vAta karAya che. beThAM beThAM khA-khA karyuM che ane poSa poSa karyuM che te zuM che ? 4. mumukSu--zarIrane popyuM che. 2. mumukSu--ajJAnane popyuM che. 1. mumukSu--manane pocyuM che. prabhuzrI--badhuM paribhramaNa vibhAvathI thayuM che. A jIve anaMtA kALacakrathI vicAra karyo nathI. 'kara vicAra to pAma.' paNa te vicAra ane AtmabhAvamAM rahe to, nIkara nahIM. 'kara vicAra to pAma.' A kAma nathI thayuM, je dI te dI kAma AthI thaze. A Avye chUTako che. vicAra nathI karyo. 3. mumukSu A patramAM AMdhaLAne mAraga batAvavA kahyuM che mATe mArga batAvo, kAraNa kIlI (kUMcI) to gurunA hAthamAM che. prabhuzrI--vicAra kare to koIne pUchavA lAyaka nathI. mATe vicAra kartavya che. tA. 18-11-35, sAMjanA A jIvanuM bhUMDuM karanAra vairI pramAda ane ALasa che. dharma karavAmAM zarama lAge, ALasa 12 Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 upadezAmRta Ave; sAce mArge jatAM Dara lAge ! kartavya to ATalo bhava che. cetavA jevuM che. kALa jAya che. phU.... karIne deha chUTI jaze, vAra nahIM lAge. koI rahevAnuM nathI. ekalo jaze; sAthe kaMI nahIM Ave, koI nahIM Ave. ATalo bhava che. 'vAnI mArI koyala'; 'paMkhInA meLA.' mATe cetavA jevuM che. moTA puruSoe A ciMtavana karyuM che ane karavAnuM kahyuM che. hAthamAMthI bAjI gaI to pachI nahIM Ave. Avo avasara maLyo che; mArA bhAI. cetI le. kevA kevA hatA ! aMbAlAlabhAI, sobhAgabhAI, muni mohanalAlajI evA evA paNa baghA gayA. mATe A manuSyabhavamAM cetI le. jagatanI mAyAmAM prIti--ghana, chokarAM chaiyAM vagere joIe. dhULa paDI ! tArAM koI thayAM nathI. ekalo Avyo ne ekalo jaIza. tArAM koI nathI. patrAMka 430nuM vAMcana : "koI paNa jIva paramArtha pratye mAtra aMzapaNe paNa prApta thavAnA kAraNane prApta thAya ema niSkAraNa karuNAzIla evA RSabhAdi tIrthaMkaroe paNa karyuM che, kAraNa ke satpuruSonA saMpradAyanI sanAtana evI karuNAvasthA hoya che ke, samayamAtranA anavakAze Akho loka AtmAvasthA pratye ho, AtmasvarUpa pratye ho, AtmasamAghi pratye ho; anya avasthA pratye na ho, anya svarUpa pratye na ho, anya Adhi pratye na ho; je jJAnathI svAtmastha pariNAma hoya che, te jJAna sarva jIvo pratye pragaTa ho, anavakAzapaNe sarva jIva te jJAna pratye rucipaNe ho, evo ja jeno karuNAzIla sahaja svabhAva che, te saMpradAya sanAtana satpuruSono che." saunuM sAruM thAo ! Avo avasara pharI nahIM maLe. lUMTaTyUTa levA jevuM che. A jagyAe kRpALudevanI kRpA che ke sAMbhaLavAnI jogavAI thaI. puNyanA DhagalA baMdhAya che. jIva jo dAjha rAkhe to kAma thAya. cAlyA vagara AgaLa javAya nahIM. je dI te dI mAyA mUkavI paDaze ane AtmAnI hAre (sAthe) jAya te levuM paDaze; mATe cetavuM. 'sarva jIva AtmasvarUpa pratye ho, AtmasamAdhi pratye ho; anya...pratye na ho.' A vacana ! oho..ho ! kAma nIkaLI jAya; paNa prema nathI. tAre karavAnuM che te karyuM nahIM, pakaDavAnuM pakaDyuM nahIM; alekhAmAM gayuM. dhULa paDI ! dharma vadhAryo vadhe; mAyA-moha, janma-maraNa, vagere paNa vadhAryAM vadhe ane ghaTADyAM ghaTe. kone khabara che kAlanI ? mATe cUkavuM nahIM. cetI lyo--kALajAmAM lakhI rAkhavA jevI vAta che. eka smaraNa bhUlavA jevuM nathI; saMbhAravuM. kharekharI vAta che. A vAta koNa jANe che ? AvuM (maraNa) thAya to ? mATe cetavuM; DhIluM melavuM nahIM, gabharAvuM nahIM. sUjhe tema thAo, paNa ApaNe ApaNuM karI levuM. avasara Avyo che. bhUlavuM nahIM. bAkI badhe jhera jhera, koI ThekANe sAruM nathI; mUkavA jevuM che, badhuM pratibaMdha che; mATe cetavuM. koI kAma na AvyuM, mATe AtmAne saMbhAravo ane tene dhyAnamAM letA rahevuM. bhUMDuM pramAde ane ALase karyuM. te jIvanA duzmana che. eka 'AzA', AtmArthe karavAne kahevuM che. A jIvane harakha nathI Avato. bIjI vAto upara prema-prIti Ave che ane AnI upara nahIM. kahenAro kahI chUTe ane vahenAro vahI chUTe. "jIva jo ajJAnapariNAmI hoya to te ajJAna niyamitapaNe ArAdhavAthI jema kalyANa nathI, tema moharUpa evo e mArga athavA evA e lokasaMbaMdhI mArga te mAtra saMsAra che; te pachI game te AkAramAM mUko to paNa saMsAra che, te saMsArapariNAmathI rahita karavA asaMsAragata vANIno asvacchaMda Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1 179 pariNAme jyAre AghAra prApta thAya che, tyAre te saMsArano AkAra nirAkAratAne prApta thato jAya che." (zrImad rAjacaMdra) pote mAnI le ke huM gharma karuM chuM, ahAhA ! keTalI khedanI vAta che ! cUMTiyo bharIne Ubho karavo che. UMghato hoya tene jagADavAno che. pratibaMgha karyo che te mUko ane AmAM kALajI gho. kRpALudeve dIpacaMdajI munine kaheluM, "tamo samajo cho ke ame karIe chIe te kalyANa che; ema samajo cho te khoTuM che." juo, kADhI nAkhyuM. mATe A samajAya to kAma thAya. A zikhAmaNa kaMI jevI tevI nathI, agAgha vAta che. ATalo bhava che. che zuM? pachI patto lAgaze ke ? mATe pharavuM joIze, pharyA vagara chUTako nathI. tA. 19-11-35, savAranA patrAMka 430 nuM vAcana : kalyANa je vATe thAya che te vATanAM mukhya be kAraNa jovAmAM Ave che. eka to je saMpradAyamAM AtmArthe baghI asaMgapaNAvALI kriyA hoya, anya koI paNa arthanI icchAe na hoya, ane niraMtara jJAnadazA upara jIvonuM citta hoya, temAM avazya kalyANa janmavAno joga jANIe chIe." prabhuzrI A camatkArI tathA alaukika vacano che ! be kriyA kahI. eka asaMga AtmArthe; bAkI to oghA-momatI (muhapattI), japatapa, vagere sAghana, kriyA kIghAM, tenAM phaLa maLyAM niMdA nathI karavI. karyAnuM phaLa maLyuM. AtmAno nAza nathI thayo. AtmA che; tene oLakhyo nathI, mAnyo nathI; jJAnI puruSe oLakhyo. e kRpALudeva yathAtathya jJAnI. tenA Azrita jIvonuM paNa kalyANa che. Avo avasara nahIM maLe; mATe saunI sAthe maitrI, pramoda, kAruNya ane madhyastha bhAva rAkhavo. icchAthI to paribhramaNa che, tethI koIno mokSa thayo nathI. AtmadhyAna zreSTha che. jJAnI puruSe chApa mArI. mATe cetajo. A saMbhaLAtuM haze ? mumukSuo-hA, saMbhaLAya che, prabhuzrI to sAruM sAruM. ATalo bhava cetavAnuM che. sau sAthe maitrIbhAva rAkho. AtmA che, te jJAnI puruSe joyo; te mane mAnya che. e ja huM icchuM chuM, bIjuM nahIM, kAraNa, bIjAM badhAM baMghana che. have avasthA ghaDapaNanI thaI che. 'vAnI mArI koyala." sI nAnAmoTA AtmA che. pUrvanAM bAMdhelAM bhogavyA vinA chUTako nathI. jJAnI paNa bhogave che. mATe eka AtmA. sau cetajo. chellI avasaranI vAta che. je cete enA bApanuM. AtmAne icchaze ane prIti karaze tenuM kalyANa che. "prIti anaMtI parathakI, je toDe te joDe eha." bIjuM badhuM-chokarAM haiyAM, vagere vahevAre. ApaNuM kaMI nathI, ApaNo AtmA che. te kyAM che ? to ke jJAnIe bhALyo. enI sagAIne, prItine meLavavA taiyAra thajo. huM sarvathI asaMga chuM, pratibaMgha rahita. mAruM nahIM, A baghI mAyA che, te jouM chuM--eka jJAnathI. be akSaranuM "jJAna" te zuM ? be akSara kayA kIghA che ? TUMkAmAM, samajo. teno artha jJAnI jANe che; paNa samajo, tame to samajo. "jJAna" kahyuM eTale badhuMye emAM samANuM, bAkI kaMI na Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 upadezAmRta rahyuM. e AtmA che. jJAna-ajJAna, svabhAva-vibhAva badhuM temAM samANuM, A be akSara pakaDI rAkhajo. te jJAna jJAnI pAse che. teNe jANyo che, bodhyo che; e samaye chUTako. "mAtra "sat' maLyA nathI, "satya" supyuM nathI ane "satya" zradhyuM nathI; ane e maLe, e suNe ane e zradhdha ja chUTavAnI vArtAno AtmAthI bhaNakAra thaze." basa, ATalAmAM samajo. TUMkAmAM ghaNuM kIdhuM. dhyAnamAM rAkhajo, A gAMDAnI ghelAnI vAta che. bahero-bobaDo, gharaDo, koNa bole che te na jozo. yathAtathya jJAnIe joyuM te mane mAnya, tenI zraddhA-ATalI coTa karavA jevI che. A vastu pharI pharI nahIM maLe. "paMkhInA meLA.' tAro zuM che ? eka AtmA. AtmabhAvanA moTI vAta che. "AtamabhAvanA bhAvatAM jIva lahe kevaLajJAna re. AtamabhAvanA bhAvamAM jIva lahe kevaLajJAna re. AtamabhAvanA bhAvatAM jIva lahe kevaLajJAna re. AtamabhAvanA bhAvamAM jIva lahe kevaLajJAna re." e zravaNa karajo, lakSa rAkhajo, dhyAnamAM lejo. chellI bhalAmaNa kahuM chuM. pakaDajo. pharI Avo avasara nahIM Ave. jJAnIno huM dAsa chuM; tenA dAsano paNa dAsa chuM. jJAnIe kahyuM te kahuM chuM te mAnya karajo. mArI vAta nathI, jJAnInI che. sUjhe teTaluM duHkha, vyAdhi, pIDA Avo, bIjI saMsArI prItinuM snAnasUtaka karIne cAlyA javAnuM che. eka kaheluM smaraNa maMtra, jIvane bhAna hoya, smRtimAM hoya tyAM sudhI saMbhArajo. saune chello akSara kahI dIdho. te saMbhArajo, cetajo. bhAva karazo to koTi karma khapaze. A vANI to pudgala che, paNa jJAnI puruSe kaheluM sAMbhaLazo to ghanyabhAgya tamArAM ! A vAta sAMbhaLatAM karmanI koDa khape che ane devanI gati baMghAya. ATaluM to mane mAnya che, ema nakkI karavAthI bahu lAbha che. ghelo-gAMDo, sAronabaLo, gamatuM-aNagamatuM--badhuM mUkI dejo. paNa jJAnIe kaheluM, satparuSe kaheluM te eka vacana zuM che ? zraddhA. "A jJAnI', "phalANo jJAnI' tema na karazo. samabhAva rAkhajo. mAtra eka sama. huM na jANuM, yathArtha jJAnIe jANyuM te mane mAnya che. A bhAva karuM chuM, bIjo nahIM. khIcaDImAM ghI DhaLe te lekhAmAM che. bIjI bathIye bhAvanA che, paNa te nahIM; eka AtmabhAvanA ane te paNa jJAnIe karI che te bhAvanA. A draSTi jo jIva rAkhaze to A bhavamAM ane parabhavamAM kAma Avaze. A jIve pramAda-ALasa, vepAra-dhaMdhA, chokarAM-cheyAmAM badhuM khoyuM che. mATe have ceta. "jAgyA tyArathI savAra." A vAta kharA akSaranI che. AnuM sAMbhaLavuM, tenuM sAMbhaLavuM, phalANAnuM sAMbhaLavuM baghAnuM sAMbhaLavuM te nahIM, paNa jJAnInuM kaheluM sAMbhaLavuM, te vacana rAmanuM bANa, pAchuM phare nahIM tevuM che. vAta barAbara jANavA jevI che. kharekharI vAta che. lakSamAM rAkhajo. maghAnAM pANI varase tyAre TAMkAM bharI le che, tema pANI bharI lejo ane bhAjana banajo to pANI raheze. jJAnIe kaheluM mATe mane mAnya che, kartavya che. bIjuM na mAnazo, A 1. eka rAjAnA putrane koDha thayo hato. rAjyanA baghA vaidyo pAse cikitsA karAvatAM temaNe evo abhiprAya Apyo ke maghAnAM pANInuM eka aThavADiyA sudhI sevana thAya to A roga maTI jAya. paNa ziyALo hovAthI maghAnAM pANI maLavAM muzkela hatAM. eTale rAjAe jAherAta karAvI ke koIe maghAnAM pANI saMgharyA hoya to tene mATe te je mAgaze te rAjA Apaze. Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1 181 badhuM bIjuM pravartana thayuM che. have javA do, choDI do, khaMkherI nAkho, mUkavAnuM mUkI do. mUkavA jevuM che. anaMtA kALathI bIjuM karyuM, tenAM phaLa pAmyo; bIje badhe corAzInA pherAmAM bhamyo. mATe manuSyabhava pAmIne hAla A zravaNa karo. 'eka asaMga" kahevAnuM thAya che, mATe cetajo. te jJAnIe jANyuM te mane mAnya. bIjA badhAnAM phaLanaraka, devaloka vagereanaMtavAra bhogavyAM. mATe have javA do. have to 'asaMgapaNuM' chApa mArI che; amRta DhoLyuM che ! maghAnAM pANI mAphaka bharI levA jevuM che, preme karI jANavA jevuM che; bhUlavuM nahIM. Avo avasara pharI nahIM maLe. eka bAIe cothA vratanI bAdhA lIdhI te prasaMge A vAto sAMbhaLI, paNa pAchuM dabAvIne kahuM chuM ke Aja sudhI japa, tapa, kriyA vagere kIdhAM te mArAM niSphaLa gayAM. havethI badhAM eka AtmArthe karuM chuM, bIjA sukha mATe nahIM. bhagavAne kahyuM che te kahuM chuM. jJAnIe jANyuM te AtmArthe karuM. bAInI gati devanI thavAnI che. jJAnInI kRpAthI kahevAya che. ghaNA jIvo A ThekANethI devalokamAM javAnA che, bIjI gati nahIM. mATe cUMTalUMTa levA jevuM che. A avasara pharIthI nahIM Ave. bIjA bhavamAM nahIM sAMbhaLo. mATe cetI jajo. kAma thaI jaze. atyArathI, hamaNAMthI paNa cetazo to kAma thaze. Teka pakaDIne lakSa lIdho tenuM kAma thaze. A samajIne AtmArthe karyuM teNe avatAra saphaLa karyo. apUrva vAta che ! mArga jabaro che. mahemAna cho, mATe cetajo. have to baLiyA thaIne, zUrA thaIne cetajo. kRpALudeve kaheluM : 'he muni ! have bALI-jALI, dahADo-pavADo karIne cAlyA jAo.' ame sAta sAdhu hatA. temane joI joIne kRpALudeva rAjI thatA hatA. mULa pakaDa zraddhAnI hatI. mukhya vAta samita pAmavuM. te pakaDAyuM nathI. bIjuM badhuM have bALI-jALI nAkho. badhuM para che; pudgala che. potAno eka AtmA. hada vAta karI che ! jagADyo che. jAge tyAre divasa vaLe. tamArI mAnyatA sAcI thaI to ahIM AvI raho cho. A avasara to potAnA divALInA dahADA jANo. eka vacana kAnamAM paDe to kAma thaI jAya. A ja pArakhuM nathI, oLakhANa nathI. e ja pakaDa. enuM kaheluM, bIjI vAta nahIM. ghaNI eka che. saMsAramAM bairAM eka ghaNI kare che tema eka ja ghaNI karI levAno che. tA. 19-11-35, sAMjanA patrAMka 432nuM vAMcana H- "AtmAne vibhAvathI avakAzita karavAne arthe ane svabhAvamAM anavakAzapaNe rahevAne arthe koI paNa mukhya upAya hoya to AtmArAma evA jJAnIpuruSano niSkAmabuddhithI bhaktiyogarUpa saMga eka vaNike maghAnAM pANInAM TAMkAM bharI rAkhelAM, teNe joIe teTaluM pANI laI javA kahyuM. eka aThavADiyA sudhI te maghAnAM pANInuM sevana karavAthI rAjaputrano roga maTI gayo. pachI rAjAe te zeThane, je joIe te mAgo, ema kahyuM. teNe kahyuM : mArA gurunI sUcanAthI meM A pANI saMgharI rAkhyAM hatAM. tethI mAre kAMI joItuM nathI. paNa Apa temano samAgama karazo to A pANI karatAM vadhAre lAbha thaze. Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 upadezAmRta che. te saphaLa thavAne arthe nivRtti kSetramAM tevo joga prApta thavo e koI moTA puNyano joga che, ane tevo puNyajoga ghaNA prakAranA aMtarAyavALo prAye A jagatane viSe dekhAya che. mATe amane vAraMvAra samIpamAM chIe ema saMbhArI jemAM A saMsAranuM udAsInapaNuM kahyuM hoya te hAla vAMco, vicAro. AtmApaNe kevaLa AtmA varte ema je ciMtavana rAkhavuM te lakSa che, zAstranA paramArtharUpa che." 1. mumukSu AtmA AtmApaNe varte te lakSa zI rIte thAya ? 2. mumukSu--satpuruSa maLyA nathI, tenI AjJA maLI nathI. satpuruSanI zraddhA ane nizcaya karyo hoya to te lakSamAM hoya tethI sAdhana savaLAM thAya che. "nizcaya rAkhI lakSamAM sAdhana karavAM soya.'' ''vItarAgano kahelo parama zAMtarasamaya dharma pUrNa satya che...he jIva ! have tAre satpuruSanI AjJA nizcaya upAsavA yogya che.'' te jJAnIpuruSanI pAse sAMbhaLIne dRDha thavuM joIe. prabhuzrI--A jaDane kaMI kahevuM nathI. caitanyane kaMI joIe ke nahIM ? bodha, bodha. jema lUgaDuM meluM hoya to sAbu lagADI pANIthI UjaLuM kare che. mATe pharyuM ke nahIM ? anaMta kALathI ajJAna che. te jJAna maLavAthI nAza thAya. gurugama nathI, baphamamAM jAya che. aMtaraMgathI karyuM hoya to te kAmanuM che. mATe Avo avasara pAmIne kartavya che. sAcA puruSa, sadguru maLe to lekhAnuM. te dhyAnamAM nathI. eka vacana hoya to paNa A bhavamAM ane parabhavamAM sukhI thAya. vItarAgano kahelo parama zAMta rasamaya dharma''no pATha bolo. 3. mumukSu--Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1 183 TUMkAmAM kahyuM. ghIMga ghaNI to mAthe che. paNa che teno bhulAvo che. jJAnI na hoya, guru na hoya tene guru kahe ! have javA de ne badhuM na khabara paDe to madhyastha rahe. yathAtathya jJAnI hoya te jJAnI. 'ikkovi namukkAro jiNavaravasahassa vaddhamANassa / saMsArasAgarAo tArei naraM va nArI vA / / -ATaluM karavAnuM che. ekalo Avyo ne ekalo jaze. mAruM koI nathI. eka gharma nathI karyo. sapuruSanI vANI dIvo che. nirdoSa sukha nirdoSa AnaMda, lyo game tyAMthI bhale; e divyazaktimAna jethI jaMjIrethI nIkaLe."(zrImad rAjacaMdra) DAhyo na thaIza. sauthI moTo samabhAva che. A mokSano rasto che. "eke jIye jIye paMca; paMce jIye jIye dasa." vAta ghaNI karavI che. avasthA thaI che. gharaDuM pAna kharI paDela, bagaDI gayeluM che. joga nathI. bIjA baghA paryAya nAzavaMta che, mUkIne javAnuM che. tA. 20-11-35, sAMjanA patrAMka 753 nuM vAMcana : je svarUpajijJAsu puruSo che, te pUrNa zuddha svarUpane pAmyA che evA bhagavAnanA svarUpamAM potAnI vRtti tanmaya kare che, jethI potAnI svarUpadazA jAgrata thatI jAya che ane sarvotkRSTa yathAkhyAta cAritrane prApta thAya che. jevuM bhagavAnanuM svarUpa che, tevuM ja zuddhanayanI dRSTithI AtmAnuM svarUpa che. A AtmA ane siddha bhagavAnanA svarUpamAM aupAthika bheda che. svAbhAvika svarUpathI joIe to AtmA siddha bhagavAnanI tulya ja che. siddha bhagavAnanuM svarUpa nirAvaraNa che; ane vartamAnamAM A AtmAnuM svarUpa AvaraNasahita che, ane e ja bheda che; vastutAe bheda nathI. te AvaraNa kSINa thavAthI AtmAnuM svAbhAvika siddha svarUpa pragaTe che. prabhuzrI-paramArthamAM tanmaya thavAya to ? AmAM koIe nathI karyuM ema nathI. badhA AtmA che. A saMsAranI mAyAmAM, hAyavoya ne kaDAkUTamAM vRtti tanmaya kare che. paNa A je AtmA che tenI vAta vIsarI gayA che. AtmA che tenI to phikara nahIM. huM koNa chuM ? kyAMthI thayo ? zuM svarUpa che mAruM kharuM ? konA saMbaMdhe vaLagaNA che ? rAkhuM ke e paraharuM ?" AtmA viSenI vAta koIne sAMbharatI nathI. paNa manuSyabhava pAmyA cho. bhale ! bAIbhAI ho; paNa AtmA bAI-bhAI, nAno-moTo, sukhI-duHkhI, gharaDo-juvAna nathI. bhesADiyo 1. jinavaravRSabha evA zrI vardhamAna svAmIne karelo eka paNa namaskAra saMsArasamudrathI tAre che-bhale te nara hoya ke nArI hoya. 2. eka mana jitAya to pAMce indriyo jitAya, ane pAMca indriyano jaya thAya tyAM mana, pAMca indriyo ane krodhAdi cAra kaSAya maLI dazeya jitAya. Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 upadezAmRta karI nAkha. badhuM nAzavaMta che. Akho loka trividha tApathI baLyA kare che. mATe AtmA bAbatanI kALajI nathI te rAkho. A paramArthe savAla nIkaLyo che. koI paNa paramArthe tanmaya thAo. badhuM paDI raheze, kaMI hAre nahIM Ave. eka AtmA che. manuSyabhava sAro kahevANo, temAM ya duHkha ghaNAM : vyAdhi, duHkha-sukha, moM-mAthuM, hAthapaga dukhe. bagho dago ! te AtmA nahIM, tene mAnI beThA AtmA ke "huM chuM', "mane sAro kIgho, nabaLo kIdho," paNa A nahIM. Avo dahADo pharI nahIM Ave. lItho te lahAvo. ahIM beThA sAMbhaLavA to puNyanA DhagalA baMghAya. bAkI badhe rAgadveSajagata AkhAmAM ghamAdhama ne kaDAkUTa che, tenI phikara kare che, ane te to javAnuM che. jJAnI puruSe kahyuM che ke e badhuM mUkyA vagara chUTako nathI. mATe te bAbata satsaMgamAM bogha sAMbhaLIne mAhita thavuM. ene ja saMbhAravo ane enI ja khabara levI. mATe kharuM levAnuM zuM che ? AtmA; tenI khabara lo. mATe cetI jAo. eka AtmA, bAkI badho dago che. koI koInuM che nahIM. ekalo Avyo, ekalo jaze. "pappA vattA vivattA , luhAga 2 suhA ' sukha duHkhano kartA pote ekalo. mATe tenI khabara levA jhUkI javuM, zUrA thaI javuM. bIjI jagatanI mAyAnA raMga jovA doDaze; paNa je che-AtmA tene paDyo melyo. mATe koI eka sapuruSa zogho, tene oLakho. koI ThekANe prIti karavA jevuM nathI. saune khamAvIe chIe. keTaluM pokArIne kahI dIdhuM ! paNa copaDAmAM, moDhe karIne beThA, paNa tyAMnuM tyAM. jagatamAM kahevAya che ke pAnuM phare ne sonuM jhare te svArtha che. mAyAmAM prIti che, paNa eka je bhagavAne kahyuM che temAM prIti nahIM. have eka thoTa mArIne kahuM chuM : zuddha buddha cetanyaghana, svayajyoti, sukhadhAma; bIjuM kahIe keTaluM ? kara vicAra to pAma." kara vicAra to pAma; mATe vicAra to moTI vastu che. paNa te kayA vicAra ? bIjA ghaNA vicAra che te nahIM. eka AtmavicAra. AtmabhrAMti sama roga nahi, sadguru vaidya sujANa; guANA sama pathya nahi, auSagha vicAra dhyAna." auSagha vicAra ne dhyAna, A be che. A ughADuM kIdhuM. have zuM kahevuM? bIje kyAMya koI jagyAe koInI pAse A vAta sAMbhaLazo ? kyAMya nahIM maLe. jAva to kharA, baghI mAyA. A jagyA kevI che ? kAnamAM paDyuM to puNyanA DhagalA baMdhAya che. bIje kyAMya zodha, levA to jA; nahIM maLe. mAyA maLaze, paNa A nahIM maLe. avasthA AvI che. vyAdhi baghI hAjara thAya te nA kema kahevAya ? Avo, tethI vadhAre Avo. "chUTe che, jAya che...AvuM nathI karyuM. "vIMga ghaNI mAthe kiyA re, kuNa gaMje nara eTa; vimala jina, dIThAM loyaNa Aja." eka ghaNI kIgho hoya to pachI vyAthi duHkha pIDA hoya paNa tene zuM thAya che ? samaja pharI che. Avo, Avo ne basa Avo-devuM chUTe che. bIjAne e badhuM "mane thAya che,' "mane duHkha thAya che', "mane vyAdhi thAya che', "mane pIDA thaI' - mAruM-mAruM' kare ! samaja pharI che Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1 185 tene koI TuMkAro kare, kaDavuM kahe, gALa bhAMDe to jANe ke mArAM karma khapyAMbIjAne "mane gALa bhAMDI' "mane kahyuM "mane" "mane thAya tyAM baMghAya. mATe mahemAna cho, be ghaDI dahADo che, mATe cetI lyo ane sone khamAvo.. aghamAma adhiko patita, sakala jagatamAM huMya; e nizcaya AvyA vinA, sAghana karaze zuMya ?' A gAthA rAmanuM bANa che, jema-tema nathI. aghamaghama eTale pote doSavALo thayo ane bIjAne mAthAnA mugaTa banAvyA. bIjuM badhuM duHkha sukha, gharaDo juvAna, nAno moTo, bAIbhAI-tene AtmA nahIM gaNuM. saMsAramAM duHkha, duHkha ane duHkha che-pAra Ave tevuM nathI, apAra duHkhathI bharelo che. ahIM Avyo topaNa duHkha, haratAM-pharatAM paNa duHkha ! ATaluM kahuM chuM te paramArthe, kaMI svArtha nathI; tema saMbhaLAvavA paNa nahIM -karajo maitrIbhAva, pramoda, kAruNya ane madhyasthabhAva. A lakSa rAkhe to beDo pAra. A jevAtevAnAM vacana nathI. eka kRpALudeva hAjarAhajUra beThA che. A gayA, te gayA, phalANAbhAI marI gayA ema bole che. paNa oLakhANa nathI. "sarvAtmamAM samadraSTi dyo A vacanane hRdaye lakho." zuM ene bhUlI jaIza ? nA, nA. ene (e kaDIne) saMbhAravA jevI che; ciMtAmaNi che. taiyAra thaI jAo, A kahevuM che. mATe chUTako nathI. maLI maLIne sau saune raste paDe che. pachI thaI rahyuM. samyagdaSTi jIva je kare te savaLuM. A zuM haze ? jema kare tema savaLuM, e vAta vicAravA jevI che. e savaLuM kema? koI kahezo ? 1. mumukSu-jenI jevI draSTi. jevAM cazmAM pahere tevuM dekhAya. lIlAM cazmAM pahere to lIluM dekhAya. tema samyagdaSTi puruSoe samyagdarzanarUpI cazmAM paheryA che tethI savaLuM dekhAya che. 2. mumukSu-samyavruSTi puruSoe pratyakSa sarvathI bhinna evuM potAnuM svarUpa joyuM; samyakadraSTie sama evo AtmA dITho -sammaddikI na kare pArva' emane priya-apriya kaMI rahyuM nahIM. prabhuzrI-je jANyuM te navi jANuM, je navi jANyuM te jANuM." mATe savaLuM thayuM. samyagdaSTine paryAyavRSTi nathI. "paryAyavRSTi na dIjIe." te mUkavAnI che. 1. mumukSu- "hota AsavA parisavA, nahi inameM saMdeha, mAtra draSTikI bhUla hai, bhUla gaye gata ehi." prabhuzrI-A vacanoe to bheda pADI Apyo che. A to amRta-sAkara, goLa jema gaLyAM hoya tevuM mIThuM ! dRSTinI bhUla e vAta barAbara che, paNa have zuM che ? kema che ? zuM karavAnuM che? ane zuM rahyuM che ? meM kRpALudevane kahyuM ke huM to badhe "bhrama' jouM chuM. to kahe, "brahmaAtmA juo. AmAM marma gayo che. "AtmA juo te vacanano bogha thayo, to te kema ? bolo, jene kahevuM hoya te kaho. 2. mumukSu-jagata je brahmasvarUpa che tene jonAro AtmA che; mATe pahelAM tene juone ! A badhuM jANanAra, jonAra AtmA che, to tene juo. potAne khabara na hoya to jJAnInI zraddhAe jouM chuM, jANuM chuM, evI bhAvanA kare. Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 upadezAmRta 3. mumukSu--bhrama che te paryAyavRSTi che ane AtmA che te dravyadraSTi che. AtmAnA upayoga mATe dravyadraSTi upayogI che. bIje na jotAM AtmA tarapha dRSTi karAvI te dravyavRSTi thaI ane te karAvI. prabhuzrI-jJAnIe joyo che. yogyatAnI khAmI che, tyAM draSTinI bhUla che, te pharI nathI. bIjAnI nahIM paNa jJAnInI "dRSTi'. bIjAnI nahIM kahevAya. have zuM karavuM ? kaMI upAya ? bahu vAta karI-koInI utthApI nathI, marajAda rAkhIne vAta karI. 4. mumukSu-kRpAnAthe Apane hatheLImAM "brahma' lakhIne batAvyuM che. prabhuzrI-koNa nA pADe che ? paNa enuM enI pAse. ApaNe to samajavuM ne ? have karavuM zuM? 2. mumukSu-jJAnIno pallo pakaDavo. prabhuzrIe nA koNa pADe che ? paNa have atyAre ApaNA hAthamAM zuM che ? bIjAM badhAM pudgala ane karmasaMjoga, have zuM ? pa.mumukSu-sapuruSArtha ane sadbhAva karavAnA bAkI che. prabhuzrI-badhuM karyuM che. paNa have chelluM kahI dauM chuM : bhAva ane zraddhA. "saddhI parama kucha." eNe kahI te zraddhA karI to pachI tALI ! atyAre AtmabhAva ane zraddhA A be vAta hAthamAM che. ceto ! ceto ! mAro to bhAva; te mAnuM, have bIjuM na mAnuM. vAta che mAnyAnI." A vAta AvI. bhAva ane zraddhA karavI paDaze. mATe cetI jAo. [devavaMdana karavA AvatI vakhate tathA jatI vakhate AtmA che. te jJAnIe jANyo che. nAnA moTA, bAI bhAI, baghAone A devavaMdana karavA jevuM che. A devavaMdana to pratikramaNa jevuM che. jIvane khabara nathI. AvuM kyAMthI maLe ? tA. 21-11-35, savAranA patrAMka 249 nuM vAMcana : OM namaH "karALa kALa hovAthI jIvane jyAM vRttinI sthiti karavI joIe, tyAM te karI zakato nathI. saddharmano ghaNuM karIne lopa ja rahe che. te mATe A kALane kaLiyuga kahevAmAM Avyo che. saddharmano joga satparuSa vinA hoya nahIM, kAraNa ke asatmAM sat hotuM nathI. ghaNuM karIne sayuruSanAM darzananI ane joganI A kALamAM aprApti dekhAya che. jyAre ema che, tyAre saddharmarUpa samAdhi mumukSupuruSane kyAMthI prApta hoya? ane amuka kALa vyatIta thayAM chatAM jyAre tevI samAdhi prApta nathI thatI tyAre mumukSatA paNa kema rahe? Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1 187 ghaNuM karIne jIva je paricayamAM rahe che te paricayarUpa potAne mAne che. jeno pragaTa anubhava paNa thAya che ke anAryakuLamAM paricaya karI rahelo jIva anAryarUpe potAne dRDha mAne che ane Aryatvane viSe mati karato nathI. mATe moTA puruSoe ane tene laIne ame evo dRDha nizcaya karyo che ke jIvane satsaMga e ja mokSanuM parama sAdhana che. potAnI sanmArgane viSe yogyatA jevI che, tevI yogyatA gharAvanArA puruSono saMga te satsaMga kahyo che. moTA puruSanA saMgamAM nivAsa che tene ame parama satsaMga kahIe chIe, kAraNa enA jevuM koI hitasvI sAghana A jagatamAM ame joyuM nathI ane sAMbhaLyuM nathI. pUrve thaI gayelA moTA puruSanuM ciMtana kalyANakAraka che; tathApi svarUpasthitinuM kAraNa hoI zakatuM nathI, kAraNa ke jIve zuM karavuM te tevA smaraNathI nathI samajAtuM. pratyakSa joge vagara samajAvyuM paNa svarUpasthiti thavI saMbhavita mAnIe chIe, ane tethI ema nizcaya thAya che ke te joganuM ane te pratyakSa ciMtananuM phaLa mokSa hoya che, kAraNa ke mUrtimAna mokSa te satparuSa che. mokSe gayA che evA (ahaMtAdika) puruSanuM ciMtana ghaNA kALe bhAvAnusAra mokSAdika phaLadAtA hoya che. samyakatva pAmyA che evA puruSano nizcaya thaye ane jogyatAnA kAraNe jIva samyakatva pAme che." AtmA karavA ja Avyo che; paNa karma, karma ne karma kare che te baMghana che. kRpALudevanAM vacana-vIsa dohA apUrva che! paNa jIve sAmAnya karI nAkhyA. alaukika draSTithI vicAra nathI karyo. AvuM ciMtAmaNi ratna te kAMkarAnI mAphaka jANyuM. A vacana ! kRpALudevanI kRpAthI maLelA vIsa dohA AtmabhAvathI bolavAnA che. ane upayogamAM rahe to karmanI koDa khape che. "prabhu prabhu laya lAgI nahIM, paDyo na sadguru pAya; dIThA nahi nija doSa to, tariye koNa upAya ?" A savAla nIkaLyo. temAM upayoga AvI jAya to koTi karma khapI jAya. A bhAvanA, icchA kare to bIjI mAThI gatino nAza thaI devanI gati thAya. AvuM che; te sAmAnyamAM ane laukikamAM kADhI nAkhyuM. A saMbhaLAtuM haze ? 1. mumukSunhA, saMbhaLAya che. prabhuzrI-baghAne saMbhaLAya che ? 1. mumukSubaghAne kyAMthI saMbhaLAya ? jene saMbhaLAya tene saMbhaLAya. prabhuzrI-kahevAnuM kAraNa, zravaNa thavuM joIe. moTAnI vAta kahevAnI thaI. vastu AvI che ane kAma A kare che. sAMbhaLo cho ? ahIM AvIne to puNyanAM daLiyAM baMghAya. vItarAga mArgamAM ane tenI vANImAM to jarA raja na samAya tevuM che. tenI vANInuM pArakhuM hoya che jevI rIte bIjI koI vastunuM pArakhuM hoya che tema. have A manuSyabhava hAthamAMthI jato rahe to pachI patto na lAge. mATe joga apUrva che. A kAnamAM paDe che to lAbha thAya che. mATe zuM vizeSa kahevuM ? TUMkAmAM kahevAnuM ke "bhAva" che ane pariNAma che. potAnA bhAvathI ja samakita Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 upadezAmRta ane kevaLajJAna pAme. anaMtA kALathI oghA-momatI (muhapattI), japatapa vagere sAghana karyA to tenAM phaLa maLyAM-nindA nathI karavI. A koI apUrva vAta che. vAta che kAlAghelAnI, paNa kADhI nAkhavAnI nathI. koI kahe ke mahArAja to upadeza de, emanuM kAma che. Ama sAmAnya karI nAkhe che te na karazo. A to harakhathI kahevAya che. temAMthI jema bane tema karavA yogya che, lUMTaMlUMTa levA jevuM che. A moTI AMTI che. ADe Ave che to kore karavuM paDe. jevI tevI vAta nathI; mahA lAbhakArI che. ema samajo ke mArAM ghanya bhAgya ke A vAta kAnamAM paDe che. kharekharo sAMbhaLavAno avasara Avyo che; bIjA baghA avatAra thayA che, paNa AtmA nathI marI gayo. bIjAM badhAM sAghana baMdhanakartA che. sahu sAghana baMghana thayAM, rahyo na koI upAya; saMtsAdhana samajyo nahIM, tyAM baMdhana zuM jAya ?" satsAghana ! A te kaMI vAta ! karavA lAyaka to kharuM. pharIne Avo avasara lAkho rUpiyA ApatAM paNa na maLe. jJAnI puruSe dayA karI che. ghana, paisA-TakA, chokarAM-chaiyAMnI icchA kare ne rAkhe che, to pachI AnI nahIM ? AnI icchA rAkhI hoya to kAma Ave. kAna ghara, dhyAna rAkha. satsaMga apUrva che ! phikara karavAnI, ciMtA karavAnI A che. arere ! mahA du:kha che. bhagavAne kahI dIdhuM : "samaye nIyama mA paHIJ' eka samayano paNa he gautama ! pramAda karIza nahIM. paLa je gaI te pAchI nahIM Ave. mATe alekhAmAM jAya che. karavAnuM te to rahI gayuM. A kALa paMcama, sauthI AkarAmAM Akaro Avyo che. te vAta moTA puruSoe kahI dekhADI. samAdhi zAthI hoya ? have kaMI che ? 1. mumukSu-sapuruSanAM darzana ane joga e be joIe. prabhuzrI-gaphalatamAM jAya che. ciMtAmaNi jevo A manuSyabhava tene Ama sAmAnya karI nAkhyo. khabara nathI. hIro bALakanA hAthamAM Avyo paNa tene khabara nathI, tema jagatamAM oLakhANa nathI. bIjuM badhuM mAyAnuM jovA doDe che. dhULa paDI temAM ! paNa je jovAnuM che te rahI gayuM che ! AtmA jevI koI vastu nathI. tenI have kyAM saMbhALa leze ? baphamamAM gayuM. ghareNAMgAMTho, lUgaDAMlattAM, vagere mArAM mArAM kare, paNa AtmA nahIM ! huM koNa chuM ? kyAMthI thayo ? zuM svarUpa che mAruM kharuM ? konA saMbaMdhe vaLagaNA che ? rAkhuM ke e paraharuM ?" je karavAnuM che, jenI vAta sAMbhaLavAnI che te rahI jAya che. bIjI vAto kAna gharI sAMbhaLaze ane A nahIM ! A to huM jANuM chuM, mane khabara che. paNa nahIM, khabara nathI. thappaDa vAgI nathI. kaMI na AvaDe topaNa "AtmA che', "jJAnI kahe che te mane mAnya che. temAM kaMI paisATakA ApavAnA nathI; paNa eka vicAra karavAno che. "kara vicAra to pAma." A pratyakSa puruSanAM vacana che. te sAMbhaLavAmAM lAbha hoya. e AtmA to jJAnIe joyo che. te A carmacakSuthI nahIM jovAya, divyacakSuthI jovAze; te jJAna che. jJAna cakSu che. A badhA koNa che ? koNa sAMbhaLe che ? AtmA. je vAta karavA jevI che te paDI rahI che ane paravastu jue che. A Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1 189 jIva kalpanAo kare che; ane teno to pAra na Avyo. pokAra karuM chuM, hoM ! bIjI jagyAethI chUTIne AtmAnI jagyAe kema besAya ? vizvAsa kyAM che ? nahIM to kahI daIe. jJAnInAM vacana aMtaramAM kotarIne, TAMkIne rAkho. jema mA kaDavuM osaDa hitane mATe pAya tema kahevuM che. "AtamabhAvanA bhAvamAM jIva lahe kevaLajJAna re." AmAM zuM kIdhuM ? paNa tuM te sAMbhaLa, mAnya kara. sAMbhaLa, to kAma thayuM. bhAva kare to kAma thAya. bIjAnI phikara ane ciMtA kare che, to AnI nahIM ? beTho beTho kalpanAo karaze; paNa te to badhA bAMghelA saMskAra. "sahu sAghana baMghana thayAM, rahyo na koI upAya; satsAghana samajyo nahIM, tyAM baMghana zuM jAya ?" AvI vastu che; camatkArI lIdhI. "satsAghana samajyo nahIM sadgurunAM vacana che, pratyakSa puruSanI vANI che; jevAM tevAM nathI, kahI zakAya tema nathI-A to kAlAvAlA thAya che. dALa caDhI na hoya tyAM sudhI judI rahe; caDhI eTale thayuM, maLI jAya. prabhu, saunuM sAruM karajo. jema cUMTIo bharIne, vaDhIne, mArIne jagADe, pachI jue; tema A jovAnuM che. vANI sapuruSanI sAMbhaLI nathI. kaMIka mArIne, vaDhIne, kahIne, Thapako daIne paNa karAvavuM che, mukAvavuM che. avasara Avyo che ! mATe potAne mATe taiyAra thaI jAo. potA mATe che, bIjA mATe nahIM. A kahI zakAya tevuM nathI. sa tA. 21-11-35, sAMjanA jevI tevI AMTI nathI. bahu AMTI AvI che. puruSArthanuM kAma AvyuM. "jo iccho paramArtha to karo satya puruSArtha." samajAya to sAruM; te vagara nakAmuM. "karo satya puruSArtha' te zuM kIdhuM? 1. mumukSu-jIvone saMsAraduHkhathI chUTavuM hoya to puruSArtha karavo. satparuSanA Azraye AtmakalyANanAM sarva sAghana karavAM te puruSArtha. 2. mumukSu-mokSanA mArgamAM moTo pahADa-aMtarAyarUpI pahADa ADo paDyo hato, te kRpALudeve kADhIne pheMkI dIgho, uthalAvI dIgho, dUra karI nAkhyo. temaNe kaheluM ke amArA jevA tamAre mAthe che to zI phikara che ? tamo mAtra puruSArtha karo. 3. mumukSu--zAnIno mArga aMtarano che. A jIve bAhyavRttithI viparIta kalpanA mokSanI karI tethI mokSa zuM tenI khabara nA paDI. AtmAnAM aMtarpariNAma sadAkALa sAthe che, te jIve jANyAM nathI. jIva jo sAco puruSArtha kare to ene mArga maLe che. sAcA puruSArthanI khAmI che. jIva potAnI samajaNe mAryo jAya che. prabhuzrI-sAco puruSArtha kare to maLe. badhI vAta kIthI te ThIka che, sAcI che; paNa khAmI AvI, kahevuM eTaluM che ke bhAva Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19O upadezAmRta "bhAve jinavara pUjiye, bhAve dIje dAna; bhAve bhAvanA bhAviye, bhAve kevaLajJAna." baghA pApano bApa bhAva che. jene je kaMI bhAva Avyo te, nA na paDAya. bIjA bhAva kare che, tethI bIjuM thAya che. AtmabhAva nathI karyo. bhAva karaze tyAM pariNAma thaze. dALa melI che to caDhaze, to tenI pAchaLa DhokaLI paNa caDhaze. pariNAmathI che. paNa "bhAva baDo saMsArameM." moTA puruSoe vAta karI che tenuM koIne bhAna nathI. besatA-UThatAM, khAtAM-pItAM, jotAM-karatAM eka e ja (AtmA), te bhAvanI khabara nathI. bIjuM thaI jAya che. bIjuM bAhyamAM joIne bAhya bhAva thAya che, paNa jovAnuM rahI gayuM. je kahyo che te bhAvanI khabara nathI. ATalI ja vAta. 2. mumukSu-AtmabhAva kahyo ne ? prabhuzrI-nAma letAM "sAkara, sAkara' thayuM gaLyuM ? lAgyuM ? ghaDapaNa AvyuM-DohA thayA; sAda bhAre thayo che, bolAtuM nathI. gADAne badhI sAmagrI hoya tyAre gADu ke'vANuM ane tyAre cAle che "AtmabhAva' nAma to cokhkhuM rUpALuM dIdhuM; koNa nA pADe che ? paNa tenI tane kyAM khabara che ? kaMI ADuM AvyuM, to have zuM karavuM? puruSArtha anaMtI vAra karyo, tenAM phaLa maLyAM; paNa dI vaLyo nahIM. 2. mumukSu--have to te letA javAnA chIe. prabhuzrI bobaDuM totaDuM, gAMDuM gheluM, mara ! sUjhe tevuM dekhAya. te badhuM bahAranuM joze. "jyAM lagI AtamAM tattva cinyo nahIM, tyAM lagI sAghanA sarva jUThI. mUMDa muDAvyuM, jaTA rAkhI, rAkha coLI, tapa tapyo-puruSArthamAM bAkI na rAkhI; paNa je karavAnuM che te zuM ? ane zAthI thAya ? 2. mumukSu- "vaha sAghana bAra anaMta kiyo, tadapi kachu hAtha haju na paryo; aba kaya na bicArata hai manameM, kachu aura rahA una sAghanaseM." prabhuzrI-sAkara nAkhe to gaLyuM thAya; mIThuM nAkhe to to khAruM thAya. A to thappaDa mArIne godo melyo che : "aba kyoM na bicArata hai manaseM." koI vicAratA ja nathI. Ano artha nathI samajANo ane koNa kahe ema che ? "mukha Agala hai, kaha bAta kahe !" e zuM ? kahI do. 2. mumukSu--jJAnIe jANyo, dekhyo te AtmA. prabhuzrI--koNa nA pADe che ? e ja AtmA. divasa Ugyo to e ja Ugyo. 2. mumukSu--ema to mAthuM phoDatAM paNa patto lAgato nathI, ane mati thAkI jAya che. kaMI upAya cAlato nathI. prabhuzrI--"cunIbhAI, cunIbhAI," kahyA karIe, paNa bhALyA na hoya to na oLakhAya; tyAM sudhI kacAza che, khAmI che. "pAve nahi gurugama binA ehi anAdi sthita." te vagara Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadeza saMgraha-1 191 nahIM pAve. mATe kaMIka joIze. khAmI zenI che? yogyatAnI. sAMbhaLyuM, sAMbhaLyuM kahevAya che, paNa sAMbhaLyuM nathI. nAma che, vAto kare che; paNa pariNamyuM nathI. vAta che pariNamyAnI, pApano moTo bApa bhAva che. te vagara koIne nahIM thAya. kSaNe kSaNe vRtti palaTAya che, mATe bIjuM jue che, te noya. "e maLe, e suNya ane e zradhye ja chUTavAnI vArtAno AtmAthI bhaNakAra thaze." bIjuM zuM kahyuM? "AtmA jANyo teNe sarva jANyuM." "vAte vaDAM na thAya." pariNamya chUTako. pariNamavuM zuM che ? atyAre puruSArtha kIgho paNa avaLo. UMghamAM paNa bolI UThe : "huM'; paNa A hAtha lAgyo nathI. A AMkhethI nahIM jovAya; te mATe divya cakSu joIze. ane e joIe che. enuM nAma jJAna pADyuM. divya cakSu kaho, dIvo kaho-bagho ya bogha che; paNa samajAyuM nathI. koIne kahe ke bhAI, Ama thaIne A taraphathI Avaje to tyAMthI avAya; bIjethI avAya nahIM. "e maLe, e suzke ane e zradhye ja chUTavAnI vArtAno AtmAthI bhaNakAra thaze." e vacana levuM che. mAnya e che, bhAvanA e karAvavI che. A koI "gokuLa gAmano piMDo hi nyAro.' A devavaMdana che te jema-tema nathI. AmAM karma khape che. karavA jevuM che. puNya baMghAya ane devagati thAya. jIvane khabara nathI. tA. 22-11-35, savAranA patrAMka 64nuM vAMcana : "pakSapAto na me vIre, : pavipu | ghuttama naM yastha, tI zArva: ripradaH II" -zrI haribhadrAcArya zuM joga ! jAgRta thaI gayo ? vacana amUlya che. ekeka vacanamAM anaMta Agama samAyAM che. te vacana kahevAze. manuSyabhava durlabha che. temAM hAla pAMca indriya, jANavuM, dekhavuM, sAMbhaLavuM te manuSyabhavane laIne temAM satsaMga durlabha che. kALa jAya che. "samartha goyama ma maU' A alaukika vacana che ! kAma che bhAvanuM. bhAva thayo tyAM pariNamavuM thaze; bhAva thavo joIe. jema saMsAramAM kahe che, tane tAruM bhAna che ke nahIM ? tema A jIvane bhAna rAkhI avazya zravaNa karavuM joIe. savane nANe vijJALe" atyAre manuSyabhavamAM sAMbhaLavAnI jogavAI che te bahu durlabha che. pharI pharI Avo joga nahIM maLe. satparuSanA ekeka vAkyamAM, ekeka zabdamAM anaMta Agama samAyAM che, te kema haze ? A jIvanuM bhUMDuM karyuM kalpanAe. kSaNe kSaNe vRtti palaTAya che, sAmAnyapaNuM karI nAkhyuM. satsaMga che te mahA durlabha che. satparuSano samAgama che, teno bodha che, tethI karmanI koDa khape che. jIvane bhAna nathI. kALa jAya che atyAre, te apUrva che. have javA de, javA de; marI gayo abhimAnamAM. Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 upadezAmRta "nathI laghutA ke dInatA, zuM kahyuM paramasvarUpa ?'' sauthI zreSTha laghutA che. zravaNa karavuM jJAnInAM vacananuM. tethI A jIvane agAgha napho Ave che. mAyAnA svarUpamAM saMsAramAM hajAro rUpiyAno napho thAya che, tethI A adhika che. kaMIka karyuM che to A manuSyabhava che. A avasara baphamamAM ane gaphalatamAM jAya che. vacana sAMbhaLavA jevuM, hRdayamAM ghAravA jevuM che. mara ! game tevuM kahyuM; tAre to sAMbhaLavA jevuM che. eka AtmA gharma che. te arUpI che. paNa khyAlamAM rAkhaje, yathAtathya jeNe jANyo tenI vANI che ane te amUlya che. he prabhu ! mane khabara nathI, paNa te mArA kAnamAM paDo. Ama karavAthI keTaluM kAma thAya che ? bhava-baMdha chUTI jAya che. bhUMDuM thayuM sAmAnya karI nAkhavAthI. huM emAM zuM? e to vAta kare ane bole; paNa javA de, vAta apUrva che. ciMtAmaNinI kismata thAya nahIM, evI vAta che. AmAM zuM thAya che? anaMta kALathI A jIve badhuM jANyuM, sAghana anaMta karyA che; paNa AtmA nathI jANyo. tema samakita nathI lIdhuM. tuM alaukika draSTithI jo he bhagavAna! A vANI nIkaLe che jJAnInI. mATe he prabhu ! mAruM kAma che te kahe che te karavAnuM. kSaNa lAkheNI jAya che. mATe kartavya A che-avasara Avyo che. eka A vastu jJAnI puruSoe jagatamAM sauthI zreSTha joI che te zuM? to ke samabhAva. temAM aneka riddhi Ave che. gAMDuM gheluM, bobaDuM totaDuM bolAya te na jozo. samabhAva che te svabhAva che, ene besavAnuM, rahevAnuM ThekANuM che; te bhUlIza nahIM. cetaje. "bhUlyo tyAMthI phera', "jAgyo tyAMthI savAra." avasara Avyo che, mATe ceta. nirdoSa sukha, nirdoSa AnaMda lyo game tyAMthI bhale; e divya zaktimAna jethI, jaMjIrethI nIkaLe." (zrI mokSamALA) levA jevo che samabhAva. adhyAtmajJAna saMpAdana karavuM. A dhyAnamAM rAkhajo hoM! pratyakSa che te bole che. AtmA che, sattA bole che. dahADo jAya che, paNa e vagara alekhAnuM che. tenI vAta sAMbhaLavI, suNavI; sukhadu:kha khamajo, pUjA, mAna, moTAI karazo nahIM; ghaNAM duHkha veThyAM, paNa kalyANa thayuM nahIM, mokSa thayo nahIM. japa-tapa kIdhAM, tenAM phaLa maLyAM. zuM kahyuM? eka AtmA. cetavA jevuM che. AtmAnI, jJAnanI vAta tame sAMbhaLI to kahI zakAya nahIM tevuM karma khape che. kevo lAga Avyo che ? dAva Avyo che; kALa jAya che. manuSya bhavamAM je vAta gharmanI che temAM AtmAne saMbhAryo to koTi karma khape che. bahu camatkAra che ! apUrva che ! je gAyo che tenI khabara nathI. bIjuM badhuM mithyAtva che. eka kharuM kAma zAnuM che? upayoganuM. jANe-ajANe koI vacana sAMbhaLyuM tethI keTaluM kAma thAya che ! pApanAM daLiyAM saMkramIne puNyanAM baMdhAya che evI A jagyA che. eka aMtarmuhUrtamAM kevaLajJAna pAmyA; anAthI muni, zreNika rAjA vagere aMtamuhUrtamAM samakita pAmyA. kevuM thayuM ? dIvo thayo ! zuM thaze ? bhavanikaTa thaIne mokSa. ajJAna gayuM. A jIva janmamaraNa karato Avyo che, mokSa na thayo. mATe kevuM cetavA jevuM che? lAga Avyo che. adhyAtmajJAna prApta karavuM. A upadeza che, kahevuM che; bIjI vAta nahIM. adhyAtmajJAna jIvane zAthI thAya ? eka ja kUMcI che. jIvanA bhAnamAM tathA lakSamAM nathI. A bole che, kahe che te to mane khabara che, meM sAMbhaLyuM che, huM jANuM chuM ema karIne badhuM alekhAmAM jAya che. kSaNe kSaNe vRtti phare Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1 193 che, mATe melane baghI paMcAta, melane paDyuM. AtmA jo, to bIjuM thaI gayuM. jovANuM nathI, bhAva tathA pratIti nathI. A badhAM vinna karanArAM che. lUgaDuM kore kare to dekhAya. mATe dekhavAnuM che. eka moTAmAM moTI vAta zuddhabhAvanI che, mATe cetajo. lAga Avyo che. tuM asaMga che. ghaNuM karyuM te badhuM mAruM na jANa. kuTuMba-piravAra badhuM para che; mAruM na jANa. A saMbhaLAya che ke ? ghyAnamAM le na le, gaNe na gaNe to bhale ! mAre zuM ? je che te che AtmA. te che to kharo. tenA upara dRSTi nathI, bhAva nathI. TUMkAmAM kahuM to 'vAta che mAnyAnI.' mAnIza ? to ke hA; to jA, jA; kAma thaI gayuM. bIjuM have na jo; khAjAMnI bhUka2IthI paNa peTa bharAya. mATe jyAM che, tyAM che. te kartavya che. Avo joga kyAMthI maLe ? nahIM maLe; mATe ceto. AtmA na hoya to koNa sAMbhaLe ? badhAM maDadAM kahevAya. vastu be : jaDa ane cetana. cetana te jaDa nahIM thAya ane jaDa te cetana nahIM thAya. 'bhaNyo paNa gaNyo nahIM.' 'AtmA, AtmA' vAta kare che, paNa jANyo nathI to darzana to kyAMthI ? eka bodha sAMbhaLe to kAma thaI jAya. koNa sAMbhaLe che ? AtmA. eka apUrva dRDha karavA jevuM zuM che ? vizvAsa nathI; pratIti nathI. koI vastu bhIMta upara coDe che to eka to UkhaDI jAya che ane eka to coMTI jAya che mATe tevI eka coTa che te zuM che ? hamaNAM ohoho karI nAkhe ke mAre moDhe che, huM jANuM chuM. thaI rahyuM ! javA de; tane khabara nathI. avasara Avyo che. jJAnIpuruSoe dayA ane karuNA karI che. te zuM che ? to ke 'cha padano patra.' 'AtmA che, nitya che, kartA che, bhoktA che, mokSa che ane mokSano upAya che.' apUrva vAta bhaNyo, paNa zuM che tenI khabara nathI, chokarAnA hAthamAM ciMtAmaNi Avyo paNa tene khabara nathI tema. mATe ceta, avasara Avyo che. ciMtAmaNi che. cha padathI zuM thAya che ? jo roja dinaprati bhaNe, sAMbhaLe to tenI sArI gati thAya, devagati thAya. bIjAM sukha kaMI nathI. paNa manuSyabhava durlabha che. temAM samyaktva pAmyAno lAga che; te cetavaNI. koI vastu cUle mUkI hoya ane tenI saMbhALa na rAkhe to baLI jAya ane khAvA na maLe. tema ATalA bhavamAM kartavya che patrane pheravavAnuM-manana tathA smaraNa karavAnuM. phakta pA kalAka thAya. te paNa zuM na bane ? vyAdhi vakhate na bane paNa sukhazAtAmAM to bane ne ? A to ghaNA pherA kahe che ane kahetA AvyA che--Ama karavAthI AmAM bahu bhUla thAya che. "te patramAM Apa darzAvo cho ke koI paNa mArgathI AdhyAtmika jJAna saMpAdana karavuM; e jJAnIono upadeza che, A vacana mane paNa saMmata che.' 1. dukALanA vakhatamAM keTalAka majUro TopalA ane kodALIpAvaDA laIne majUrI karavA jatA hatA. temane joIne kaMdoInI chokarIe tenA pitAne pUchyuM ke A badhA kyAM jAya che ? kaMdoIe kahyuM, majUrI karavA jAya che. teNe pUchyuM, kema majUrI karavA jAya che ? kaMdoIe kahyuM, dukALamAM khAvAnuM maLe nahIM, mATe mahenata karIne peTa bharavAnuM kare che. tyAre te chokarIe kahyuM ke 'A khAjAMnI bhUkarI khAya nahIM ?' kaMdoIe kahyuM, 'e to tane maLe, paNa emane kyAMthI maLe ?' tema satsaMgano dukALa che. te zodhyo paNa maLavo muzkela che. paNa jene pUrvanA puNya vaDe satsaMga maLyo che tene ema thAya ke 'badhA Avo satsaMga na kare ?' paNa puNya vinA satsaMga karavo ya sUjhe ema nathI, tema maLavo paNa durlabha che. 13 Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 upadezAmRta koIe vAta karI nathI, dekhADyo nathI; paNa nakkI che, jarUra che. lAkho rUpiyA Apo toya maDaduM bolaze ? jaDa bolaze ? zuM che ? che; bhAna nathI. A kahevuM che. alokika vAta kahevAya che. roja roja enuM e ja kahe che', ema thAya; paNa eka che to bIjuM zuM kahIe ? javA de have ane Ano lakSa le. Agama jemAM baghAM samAyAM te vastu zuM che ? AtmasiddhijI. vicAranI bahu khAmI che. eno vicAra karyo nathI. "jo jANe so mANe... bIjAne khabara nathI. hIrAnI kismata to jhaverI jANe. bIjo na jANe. mATe kartavya che. vAta bhedInI ane jJAnInI che, bIjAnI nove. pakaDI levA jevI che. tA. 22-11-35, sAMjanA upadezachAyA' AMka 11 mAMthI vAMcana : zarIra ThIka rahe te paNa eka jAtanI samAdhi. mana ThIka rahe te paNa eka jAtanI samAdhi. sahaja samAghi eTale bAhya kAraNo vagaranI samAdhi. tenAthI pramAdAdi nAza thAya. jene A samAdhi varte che, tene putramaraNAdithI paNa asamAdhi thAya nahIM, tema tene koI lAkha rUpiyA Ape to AnaMda thAya nahIM, ke koI paDAvI le to kheda thAya nahIM. jene zAtA azAtA banne samAna che tene sahaja samAdhi kahI. samakitavRSTine alpa harSa, alpa zoka kvacit thaI Ave paNa pAcho samAveza pAmI jAya, aMgano harSa na rahe, kheda thAya tevo kheMcI le. te "Ama thavuM na ghaTe' ema vicAre che, ane AtmAne niMde che. harSazoka thAya to paNa tenuM (samakitanuM) mULa jAya nahIM. samakitavRSTine aMze sahajapratIti pramANe sadAya samAdhi che. kanakavAnI dorI jema hAthamAM che tema samakitavRSTinA hAthamAM tenI vRttirUpI dorI che. samakitavRSTi jIvane sahaja samAdhi che. sattAmAM karma rahyAM hoya, paNa potAne sahaja samAdhi che. bahAranAM kAraNothI tene samAdhi nathI, AtmAmAMthI moha gayo te ja samAdhi che." (zrImad rAjacaMdra) A badhI vAta che te zuM che ? samaja Avye samajavAnuM che. taravAra bAMdhIne phare che; paNa mAre tenI taravAra.' manuSyabhava ciMtAmaNi che, jevo tevo nathI. kema gAphala rahyo ? gAphala rahyo to mAra khAya che. cetyo to pachI mAra na khAya. thothAM khAMDyAmAM kALa jAya che. lIdho ke leze thaI rahyuM che. koI vAta satsamAgamamAM pakaDI, to te ja mAre tenI talavAra kahevANI. A jagatamAM taravAnuM che tyAgathI. bIjuM badhuM mohamamatva, mAruM tAruM karyuM te mithyAtva. badhuM mUkIne javAnuM che. koI hAre (sAthe) nahIM Ave. ekalo jaze. "huM ane mAruM kare che ke "mane duHkha thayuM, "mane sukha thayuM, paNa tAruM kaMI nathI. AtmA ekalo Avyo ane ekalo jaze. koInuM kaMI thayuM nathI. melyA vagara chUTako nathI; mATe samajIne mUkI de ne ! lIgho te lahAva. A jIvane kartavya zuM che ? satsaMga. sadgoghanI khAmI che; mATe te bhAvanA rAkhavI. kyAM maLaze? nirdoSa sukha nirdoSa AnaMda, lyo game tyAMthI bhale, e divya zaktimAna jethI jaMjIrethI nIkaLe." A vacana camatkArI che-jIvane pakaDI rAkhavA lAyaka. je pANIthI tarasa chIpe te kAmanuM. pANI vagara marI javAya. A jagatamAM puruSono bogha te pANI che. te kAma kADhI nAkhaze; mAMdo Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1 195 hoya te vakhate kaMI thaze? duHkha Avaze. kone rahevuM che? baghAya marI gayA. bicArA dhULadhANI ne vA-pANI. "A duHkha-sukha, vyAdhi-pIDA mane thAya che." mara ! bhUMDA tAruM zuM? tAro AtmA. tene koNa mAranAra che ? AtmA kadI maraze ? kaMIka avatAra anaMtA thayA ane mUkyA; paNa AtmA maryo nathI. kharo lAbha ahIM A jagyAe levAno che. koNa have cUke ? karyuM te kAma; lIdho te lahAva. pratIti Ave, vizvAsa ane prema Ave to kAma thAya. "mana mahilAnuM re vahAlA upare, bIjAM kAma karaMta," tema prema Avavo joIe. "jaisI prIti harAmakI, taisI hara para hoya; calyo jAya vaikuMThameM, pallo na pakaDe koya." tyAre zuM karavuM? eka vano (vinaya). tAruM bhUMDuM kare tenuM tAre bhaluM karavuM. maitrI, pramoda, kAruNya, mAdhyastha bhAvanA karavI. mATe lakhI le, mAro to have e ja mArga, bIjo nahIM. mAre cAlavAno rasto e ja. bAMdheluM mAruM mAre kore karavuM che. lo, rAkho to raheze ? nahIM rahe. tamAro deha paNa nahIM rahe. mATe sarva khoTuM nIkaLyuM. kharI saMbhALa levAnI che AtmAnI. tenI saMbhALa lIdhI nathI. te jANyo jJAnIe; te mane mAnya. sAruM, bhUMDuM-mAThuM tAruM karyuM nahIM thAya. tyAM to sAta sAMdhe ane tera tUTe.' tenI davA koNa karaze? koI karaze ? mumukSu-potAnAM pariNAma jevAM thAya tevuM thaze. prabhuzrI-bhagavAnanuM vacana che : "pappA jattA vichattA' ahIM koNa lAvyuM che tane ? sukhano ane duHkhano kartA AtmA che. mATe, he jIva! AtmAne saMbhALa. snehI, bhAIbaMgha, sagAMvahAlAM vagerethI prIti saMsAramAM joDI che, paNa te koI sukha ApanAra nathI. aMbAlAlabhAI, sobhAgabhAI jevA baghA gayA, paNa hAre kaMI gayuM ? mumukSu-dharmanuM ArAdhana hatuM te sAthe gayuM. jevI vAsanA ane pariNAma. prabhuzrI-AtmAna sAthe koI nathI. kaMI che ke ? to zuM che ? samaja. te khoTI Ave, sArI Ave. te pramANe gati thAya che. mATe "bhUlyo tyAMthI phera gaNa." "samajyo tyAMthI savAra.' A pakaDavA jevI vAta che. A to koIka beThA che ane vAta kare che; tema na kara. vAta jJAnInI che. ApaNe to jyAMthI vastu maLe tyAMthI laI levI. tA. 23-11-35, savAranA [ tA.14-11-35 (saM. 1992) nA "janmabhUmi'mAMthI paramakRpALudevanI jayaMtI uparano lekha vaMcAyo.] A baghI AtmAnI vAta che. te AtmAne sAmAnya karI nAkhyo che. te zuM che ? jJAnIoe temAM camatkAra bhALyo che. e mAhAsya jabaruM che. A badhuM vAMcyuM te ame kANuMbobaDuM sAMbhaLyuM. A Azcarya te kone kahevuM. ? kAMI koInAmAM koI ghAlI zake che ? e to ene potAne taiyAra thavAnuM che; ane e ja taiyAra thaze, khapI thaze, jijJAsu thaze tyAre kAma Avaze. tamo badhuM kAma choDIne ahIM AvIne beso cho te khapane mATe ne? bhAva che to avAya che. bhAvanuM kAraNa koI camatkArI che ! te jJAnIoe joyuM che; kahyuM jAya tevuM nathI. e to te, eno bhAva ane prema. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 upadezAmRta jema raMganI caTakI hoya tevuM che. kayuM kathAya tema nathI. AvuM che to have zuM karavuM ? manuSyabhava pAmIne kartavya che raMga vizvAsano, pratItino, zraddhAno, AsthAno; temAM ja taNAo. koI kapaDAne raMgamAM boLe, be, cAra, pAMca, ATha vakhata boLe tyAre raMge raMga caDhato jAya che. eka vakhata boLavAthI raMga nathI caDhato, vadhAre boLAya to caDhe che. mATe vAta sAMbhaLo, pharI pharIne sAMbhaLo. kahevAnuM ke jene bahu zraddhA pratIti AvI che tenuM kAma thaze. saune vizvAsa, pratIti ane zraddhAnuM kAma che. joI joIne joyuM to A AvyuM. badhI sAmagrI joIe che. bahu ajabagajaba che ! samajavAnI vAta kharekharI che; temAM vighra ghaNAM hoya. bahu khAmI che mATe samajajo. bolavA jevuM rahyuM nathI; zuM kahIe ? kachyuM jAya tevuM nathI. "jaba jAgeMge AtamA, taba lAgeMge raMga.'' mATe jAgo. A matizruta che paNa tenI nyUnatA che ane tenA bheda ghaNA che. jina, tenI to apUrva vAta che !--mana:paryava jina ! avadhi jina ! tenI khabara nathI, te hoya to jANe. mATe karavuM joIze. A koIno doSa jovo nathI, khAmI kADhavAnI che; paNa karaze to e ja (AtmA) pote. have A sahaja vAta karuM chuM, samajavA mATe : saMsAramAM paiso Tako, hoddo, khAvApIvAnuM, badhI moja hatI. te choDIne dIkSA lIdhI. temAM zvetAMbara, digaMbara te nahIM; ame to eka DhuMDhiyA ema thayuM. ane temAM ahaMkAra ane mAna vadhyuM ke ame sAdhu thayA chIe, badhuM tyAgyuM che. AvuM thayuM ane tevuM ja karIne beThA ane temAM ne temAM ja addhara ghakke pAMca varasa thaI gayAM. ekAMtariyA upavAsa vagere tyAganI kriyA karIe; paNa kaMI na maLe--ahaMkAra ane mAna vadhyuM. moTAM moTAM zrAvaka-zrAvikAo bahumAna, pUjA-satkAra kare. zAstranuM baDabaDa bolI jaIe, vAMcI jaIeteno vaLI manamAM ahaMkAra rAkhIne. lo, AvAM kAma karyAM ! kahevAnI matalaba ke koI akkaracakkara vAta banI. nahIM vAta, nahIM vigata; oLakhANa nahIM, pichANa nahIM; paNa sUrya Uge ane pahelAM bhAMbharaDuM (prabhAta) thAya tema pahelAM sAMbhaLyuM. pUro sUrya Uge tyAre divasa thAya. aMbAlAlabhAI pAsethI paramakRpALudeva saMbaMdhI jUThAbhAInI vAto sAMbhaLI. paNa temAM haju ahaMkAra ane abhimAna potAnuM UbhuM je hatuM. manamAM thayuM ke vAta to enI ja che; paNa AvuM kaMI na maLe. chatAM vizvAsa to beThelo ke kaMIka che. temAMthI sahaja maLatAM aMbAlAlabhAI beThelA ane acAnaka kRpALudevanI vAta karI, ame kAna dharyo ane sAMbhaLI. A zuM che ? kone kahe che ? bIjI vAta sAMbhaLIe tema A paNa sAMbhaLI ane sAMbhaLatAMnI sAthe ja vAta judI thaI gaI ! A huM mArI jAta-anubhavanI vAta karuM chuM. jema saMsAra choDIne dIkSA lIdhI hatI temaja A vAta sAMbhaLatAM ja badhuM pharI gayuM ! pachI to, te vAto ja sAMbhaLyA karI. jUThAbhAIno patra vaMcANo. te vAMcIne pachI manamAM thayuM ke jaIza kyAM ? tyArathI pharyuM te pharyuM, te AjanI ghaDI ane kAlano dahADo. nahIM bodha, nahIM samAgama ke nahIM kaMI kahevuM; paNa tarata ekalo nIkaLI paDyo, saMgha vagere badhAthI judo paDyo. Amane (jesaMgabhAI zeThane) joyelA ane maLelA, bAkI jUThAbhAIne bhALelA paNa te vakhate kaMI bhAna nahIM. pachIthI ugarIbAne oLakhuM, pahelAM khabara nahIM; kAraNa bAInI hAre zuM kAma hoya ? vAta to pUchavAnI ane sAMbhaLavAnI hoya, ane 1. eka divasa upavAsa ane eka divasa AhAra ema vArApharatI upavAsa-AhAra karavAnuM vrata. Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1 197 tenI ja hoMza. manamAM lAgyuM ke AmAM kaMIka che kharuM, ane pachI badhuM besI gayuM. have kyAM jaIza ? bakarAMnA ToLAmAM siMha hoya paNa potAne bakaruM mAnI pharyA kare. paNa jAtibhAI maLI cetAve ane jaNAve ke tuM to siMha che, noya bakaruM. siMha hoya ene cetyA pachI tenI gaNatarI na rahe. pachI to, enAM vacana paDyAM ane vadhAre vAta saMbhaLANI; tethI pAkuM thatuM gayuM te thayuM. paNa A sAcI vAta koIne kahevAya nahIM-badhA moTA moTA sAdhu thaI beThelA. lo, A camatkAra koNe karyo ? koNe kahyuM? mATe, temAM pUrvakRta ane puruSArtha joIze. A manuSyabhava te pUrvakRta. have tenAthI puruSArtha kartavya che. mATe taiyAra thavAnuM che potAne. enI vAre vAra. e chAnuM nahIM rahe. vaghAre kahevAya nahIM. kahevAthI temAM khAmI AvI jAya che. koI be bhave athavA koI eka bhave mokSe jaze; tenI khabara hoya, paNa kahevAya nahIM. A prArabdhamAM "dahIMno ghoDo' ane phAlakAnI mAphaka phare che; te to karma che te bhogavya chUTako. jANavAnuM je che te ja kartavya che; mATe nakkI, cokkasa, parka karI levA jevuM che. khAnagI kahevAnuM, dabAvIne, cAMpIne paNa A ja ghAlI devAnuM che. pUnAmAM bhagavAna AgaLa badhA bhAIone pokAra karIne kahyuM hatuM, e ne e ja; atyAre paNa e ja A citrapaTa. Ane bIjuM badhuM mukAvavuM che ane karAvavuM che eka AtmAnuM. taiyAra che? tArI vAre vAra. badhAya mumukSuone mAnavA lAyaka che. joje hoM, pakaDa na choDIza ane bIjuM na joIza. eka pakaDa ane mAnyatA kara. eka AtmA jovo che. 1. eNadheNanI ramatamAM dAvavALo chokaro. 2. eka dhanADhaya zeThane jinarakSita ane jinapAlita ema be dIkarA hatA. te moTI uMmaranA thayA, tyAre vepAra karI svAvalaMbanathI ghana kamAI AtmasaMtoSa meLavavA icchA thatAM mAtApitAnA prema ane ghera rahevAnA Agrahane avagaNI haTha karI paradeza gayA. ghaNo mAla bharI, vahANa dUra dezamAM laI jaI vecI tyAMthI masAlA vagere uttama vastuo kharIdI. pAchA dezamAM AvavA nIkaLyA. rastAmAM tophAnathI vahANa bhAMgI gayAM. paNa eka beTa upara banne AvI caDhyA. tyAM eka rayaNAdevI rahetI hatI. teNe bannene lalacAvI potAne sthAne rAkhyA. ghaNA vilAsamAM temane magna karI dIdhA. ghara paNa na sAMbhare tema temanA upara kRtrima prema darzAvI viSayasukhamAM lIna karI dIdhA. eka divase indranI AjJA maLatAM tene samudra sApha karavA javAnuM kAma AvI paDyuM. eTale te banne bhAIone kahyuM ke khAsa kAma arthe mAre traNa divasa javAnuM che. paNa tamane ahIM kaMI aDacaNa paDavAnI nathI; jyAM beTamAM pharavuM hoya tyAM pharavuM, paNa eka uttara dizAmAM na javuM. ema kahI te kAme cAlI gaI. banne bhAIo badhe pharIne bAga Adi sthaLo joI rahyA eTale uttara tarapha javA niSegha karelo tethI ja khAsa jijJAsA thaI ke joIe to kharA tyAM zuM che. ema ghArI te dizAmAM cAlyA. tyAM hADakAM Adi durgathI padArthonA DhagalA jaNAyA. dUra jatAM eka mANasane zULI upara caDhAvelo hato tethI bUmo pADato hato, tenI pAse te banne pahoMcI gayA, teno aMta najIka jaNAto hato. te bannee pUchyuM, "ApanuM ame zuM hita karIe ?" teNe kahyuM, "bhAI, huM have maraNanI najIka chuM, tethI bacI zakuM tema nathI. paNa tamArI AvI ja dazA thanArI che. tamArI peThe meM bahu vilAsa e rayaNAdevI saMge bhogavyA, paNa tene dariyo sApha karavAno prasaMga Avyo tyAre tame tene maLI gayA eTale mArI A dazA teNe karI. hAla te nathI eTale ja tame A pradezamAM AvyA lAgo, cho. bIjA koI maLatAM tame paNa zULInA bhogane prApta thazo." A sAMbhaLI bannee tene hAtha joDI vinaMti karI ke koI upAya amArA chuTakArAno hoya to kRpA karI jaNAvo. teNe kahyuM ke dariyA kinAre eka yakSa rahe che, te Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 upadezAmRta tA. 23-11-35, sAMjanA upadezachAyA'mAMthI vAMcana : AtmAne niMdavo; ane evo kheda karavo ke jethI vairAgya Ave, saMsAra khoTo lAge. game te maraNa pAme, paNa jenI AMkhamAMthI AMsu Ave, saMsAra asAra jANI janma, jarA, maraNa mahA bhayaMkara jANI vairAgya pAmI AMsu Ave te uttama che. potAno chokaro maraNa pAme, ne rue temAM kAMI vizeSa nathI, te to mohanuM kAraNa che.' potAnI vAta che. vAta AtmAnI ja che. te nathI karyuM. jIvane kharekharuM kartavya e ja che. bIje prema-prIti kare che. puruSArtha to kare che; paNa bahArano, Ano nahIM. AtmA upara jenI draSTi paDI teno beDo pAra. pariNAma zuM nIkaLe ? samakita; vizeSa puruSArtha kare to kevaLI thAya. janma-jarAmaraNa thaI rahyAM che, temAM sukha ane duHkha, bIjuM nathI. "prIti anaMtI para thakI, je toDe te joDe eha." A badhuM mUka ! mUkyA vagara chUTako nathI. vaheluM moDuM mukAya che. kAma karavAnuM paDyuM rahyuM ! bahAranA kAmamAM jaze; paNa A viSenuM bhAna nathI. A bhulavaNI kevI ? kALano bharoso nathI. ApaNI najare kaiMka cAlyA gayA teno vicAra nathI. "huM koNa chuM? kyAMthI thayo? zuM svarUpa che mAruM kharuM? konA saMbaMdhe vaLagaNA che ? rAkhuM ke e paraharuM ?" (amUlya tattvavicAra, "mokSamALA') teno vicAra nathI. A bIjuM badhuM zuM che? te AtmA nathI. AmAM vAta vairAgyanI che. bIjuM mUkavuM che-parano tyAga. vicAra nathI thayo. che asaMga tenI saMbhALa nathI lIdhI. kharuM to dararoja bapore pokAre che ke kone tAruM, kone pAra utAruM ? te vakhate tenuM zaraNa grahaNa karI, "Apa game te kahezo te mATe mAnya che. paNa mane bacAvo ane amAre deza pahoMcADo" Ama kahevAthI te macchanuM rUpa dhAraNa karI tamane pITha para besADaze ane sUcanA Apaze te pALazo to sAgara oLaMgI svadeza pahoMcazo. - A upAya ajamAvavA te bIje divase gayA. yakSane vinaMti karI tyAre teNe kahyuM ke tamane lalacAvavA rayaNAdevI Avaze paNa tenA sAmuM paNa jozo nahIM. je tenA pratye premavaMta banI lalacAze tenA manane jANI laI huM pITha uparathI uchALI tene dariyAmAM nAkhI daIza. bannee eka taravAnA lakSathI tenI zarata kabUla karI. tyAM to te maccha thaI kinAre Avyo eTale banne tenI pITha upara besI gayA ane sapATAbhera dariyo kApavA lAgyA. - trIje divase rayaNAdevI AvI tyAre temane ghera dIThA nahIM tethI jANI gaI ke temane koI bhedI maLyo che. tethI temanI zoghamAM te dariyAmAM cAlI ane AkAzamAM rahIne vilApa karatI bannene vInavavA lAgI. jinarakSita gaMbhIra ane samaju hato. te to tenA tarapha pITha daIne beTho, game tevA cALA ke vinavaNI kare tenI kALajI karI nahIM. maraNarUpa ja tenI kapaTajALa te lekhato. te to nahIM ja phasAya ema khAtarI thavAthI te have mAtra jinapAlitanuM nAma daI vAraMvAra kahevA lAgI : "meM tamane zuM duHkha dIdhuM che? mArA sAmuM jarA jovAthI mane AzvAsana maLaze. pUrvanI vAta saMbhArI kRpA karI mAro sneha yAda karI, AvA niSphara na thAo; abaLA upara dayA lAvo." evAM vacanothI nAno jinapAlita lalacAyo; "bicArI ATaluM kalpAMta kare che to tenA sAmuM jovAmAM zo doSa che?" ema karI jyAM draSTi karI tyAM yakSe tene uchALI nAkhI dIdho ke tarata tenI nIce trizUla mUkI devIe tenA trizUlathI kaTakekaTakA karI dariyAmAM nAkhI dIdho. paNa jinarakSita lalacAyo nahIM, to svadeza pahoMcI gayo. A uparathI bodha levAno ke jagatanI mAyA, pudagala aneka rIte bhoLavI tenI prItimAM A AtmAne phasAve che; paNa pote na ThagAtAM, eka mAro AtmA ja sAco che ema jANI, tene ja kharo mAnavo. bAkI sarva mAyA che. dehAdi paravastumAM moha na karavo. Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1 199 bIjuM nahIM. jJAnIe kahI dIdhuM : "asaMga-apratibaMgha'; paNa tenuM dhyAna nahIM. AtmA kema jovAto haze ? kevo haze ? have ApaNe zuM karavuM ? 1. mumukSa-AtmAno jene paricaya hoya teno samAgama karavo, tenI pAsethI samajavo, tenA boghane vicAravo, tevA prakAre pariNAma lAvavuM. prabhuzrI-A to eka jAtano udyama Avyo. ema paNa karI cUkyo; paNa hAtha nathI Avyo. 1. mumukSu-ema karyuM nathI. nahIM to hAtha Ave. prabhuzrI adhUrAM sIe melyAM; paNa pUrAM koIe kIdhAM ? niveDo kema Ave ? 2. mumukSu-karyuM kharuM, paNa bhAva ane pariNAma tevAM kIdhAM nahIM; mATe kacAza rahI. prabhuzrI-hA, e to khAmI batAvI. ThIka, badhI vAta mUko paDatI. eka kaMIka karavuM rahyuM te zuM? 2. mumukSu samajaNa karavAnI rahI. prabhuzrI-apekSAe vacana khoTAM nathI. "pAve nahi gurugama binA, ehi anAdi sthita'. je dI te dI paNa guru vinA jJAna nahIM, guru vinA dhyAna nahIM. pachI vAra na lAge. moTAM moTAM kAma aMtarmuhUrtamAM thayAM. aMtarmuhUrtamAM kevaLajJAna ! guru vagara AgaLa cAle tema nathI. tenI jarUra che. 2. mumukSu-gurugama zuM che ? koI vastu che ? kyAM rahe che ? prabhuzrI-pAve nahi gurUgama binA" te zuM che ? 2. mumukSu-vyAkaraNa pramANe kahuM chuM, teno artha-guru batAve te. prabhuzrI-eTaluM to nakkI karo. jagatamAM vastu che be : jaDa ane cetana. koI kALe, koI ThekANe sAMbhaLyuM che ke jaDa jANaze ? AtmA zuM che ? AtmA che tenI sAthe vAta thaze, bIjA sAthe thAya ? bhAI kaho, dAdA, mAmA, bApa vagere kaho-bhUMDuM thayuM che kalpanAthI. kSaNe kSaNe kalpanA che. eka AtmAne jANyo eTale sau jANyuM. te na jANyo to kaMI jANyuM nahIM. bolazo nahIM, jJAnI jANe che. kacyuM jAya tevuM nathI. moTI vAta che bhAvanI. bhAva vagara kaMI karI zakAya nahIM. A muddAnI vAta kIghI. atyAre AtmA che e ja gurUgama che. jaDane kazuM che ? eka bhAva che. bhAva vagara moLuM chANa jevuM mIThuM nAkhyuM na hoya to moLuM hoya tema. mATe ApaNe to eka ja bhAva. sau saunA bhAva pramANe kAma thAya. rAga-dveSa, moha, zAMti, kSamA jemAM je pramANe hoya te pramANe bane. bhAva vagara vAta nathI. bIjAnuM pariNAma Ave to AnuM nahIM ? bhAva tevuM pariNAma Avaze. mATe A kartavya che. "nirdoSa sukha nirdoSa AnaMda lyo game tyAMthI bhale; e divyazaktimAna jethI jaMjIrethI nIkaLe.' jIvanuM pramAda ane ALase bhUMDuM karyuM che, A vigha che. zuM batAvyuM ? satsaMgamAM javuM. game tyAM jAo, eka satsaMga. tethI rUDuM che. pApano bApa jANo. zuM nIkaLyuM ? Ane jANavAnuM zuM che ? eka sat, sat ane sat. A nIkaLyuM,-A pariNAma AvyuM. "jAgyA tyAMthI savAra." jAgyo Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 upadezAmRta nathI. ATalI khAmI. jagADavo paDaze. moTA moTAe kAma karyA che, jagADyo tyAre--jema kuMbhakaraNane nidrAmAMthI jagADyo tema. AnI pAse mAgo, tenI pAse mAgo, phalANAnI pAse mAgo tethI dI nahIM vaLe; eka ahIM. "jaba jAeMge AtamA, taba lAgeMge raMga." A vacana jJAnInAM che; phare nahIM. mATe karavA jevuM che. "sAMbhaLI sAMbhaLI phUTyA kAna, toya na AvyuM brahmajJAna." A ne A zuM ? A zuM che ? oLaMbhA de che. beThA to kaMI saMbhaLAya. kacAza che, khAmI che, moTI khoTa che. rUpiyAvALo vApare; na hoya te zuM kare ? A kahevuM thayuM che. jANyuM nathI. jenI pAse hoya te karI zake. A vastu sanI che, gurugamanI che. gurunAM darzana tathA bogha nathI thayAM. A moTI khAmI che. ajaba gajaba che ! vAta to bahu che. jJAnI, he bhagavAna ! ajaba gajaba ! apUrva vAta che ! manuSyabhavamAM jeTaluM bane teTaluM; bhUlIza nahIM, cUkIza nahIM. tA. 1-36, sAMjanA zithilatA ane pramAda jherarUpa che, vairI che, bhUMDuM thayuM tethI. manuSyabhava pAmyA to A lakSamAM rAkhavAnuM che, potA mATe che. jIvanuM bhUMDuM viSayoe karyuM che; te duzmana che. "jAgyA tyArathI savAra." samaya nIyama mA pamag' have kyAM sughI paDI rahIza ? A badhuM mAyAnuM che, te noya. khabara levI che AtmAnI. te AtmA jAmyo che jJAnIe. tene mATe satsaMga ane bogha levo joIe, te sAMbhaLavuM joIe. bagho varSono bhogavaTo che, karma Ave che ane jAya che. karmAghAna krogha-kaSAya Ave, paNa bogha hoya to tene vALI de che. A to "vAnI mArI koyala," mATe have be ghaDI besa ne satsamAgama kara. A avasara jato rahyo to pachI zuM karIza ? badhuM bIjuM joze. gharaDo, juvAna, rogI, vANiyo, brAhmaNa badho kalabalATa che. je jovAnuM che te nathI joyuM. te gurugame jovAya che. tArA svacchaMdathI karavA jevuM nathI. guAjJAthI kAma thaI jAya. bhalA mANasa, lahAvo levAno to A che. vahevAre paradeza kamAvA jAya ane kahe, "A huM kamANo'; paNa karma bAMdhyAM ! to te A nahIM. guAjJAthI, gurugamathI to karelAM karmabaMgha jAya; karma AvavAnAM dvAra baMdha thAya. have kyAM UbhuM rahevuM ? satsaMganI upAsanA kare, bogha sAMbhaLe to pachI jANe ke A mArI jagyA UbhA rahevAnI; bAkI A jagatamAM to paga mUkatAM pApa che, draSTimAM jhera che, mAthe maraNa rahyuM che. tethI (boghathI) draSTi pharI jAya. hota AsavA parivA, nahi inameM saMdeha; mAtra tRSTikI bhUla hai, bhUla gaye gata eha." tArI to kamaLAvALI AMkha che eTale pILuM dekhAya. eka draSTi to vikAranI che. ane eka vairAgyanI che. tArA jo bhAva pharI jAya to kamANI apAra che. A saMsAramAM to mAyA che ane temAM thothAM khAMDyA jevuM che. jIvanuM bhUMDuM kare che mAna. mAnano to jANe hoddo laI beTho che ! tene to mArI nAkha have. "adhamAdhama aghiko patita, sakaLa jagatamAM haMya; e nizcaya AvyA vinA, sAghana karaze zuMya ?" Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1 201 laghutA Ave to pachI kevuM kAma thAya ? A to mAnamAM ne manamAM rahyo, ke Ane kaMI AvaDatuM nathI, A kaMI jANato nathI; lAvone huM vAta karuM. bhUMDuM karI nAkhyuM che. satsaMganI to balihArI che ! A avasara Avyo che, cetavA jevuM che. kUMcI nathI to tALAM zI rIte UghaDe ? te AvavuM joIe. tema guru vinA jJAna nathI ane thAya nahIM. bIje jAo, bhale ! bhaTako-tethI to tALAM bhaTakAya paNa UghaDe nahIM. te guru pAsethI maLaze. have kyAre levAze ? "aghamAma adhiko patita, sakala jagatamAM huMya; e nizcaya AvyA vinA, sAghana karaze zuM ? prabhu, prabhu laya lAgI nahIM, paDyo na sadgarupAya; diIThA nahi nija doSa to, tarike koNa upAya ?' mATe laghutA joIe. A jIvane anaMta kALacakrathI mAna mukANuM nathI; te have mUkI de ane pANIthI pAtaLo thaI jA. ahaMkArathI karIza to te lekhAmAM nahIM Ave. huM sAmAyika karI Avyo, huM apAsare gayo-Ama karyuM, tema karyuM. ane tyAMthI navaro paDyo eTale pachI badhuM bIjuM na karavAnuM kare ! "navaro beTho nakhoda vALe.' nakhoda vaLyuM che aNasamajaNathI. "sarunA upadeza vaNa, samajAya na jinarUpa; . samajyA vaNa upakAra zo ? samaye jinasvarUpa.' bApa thaIne khavAya ? na khavAya; paNa dIkaro thaIne khavAya. tema lokamAM kahevAya che ne ? A to saMghavI che, moTA che, DAhyA che, jANakAra che; zuM ame nathI samajatA ? A badhuM mAna pUjA che, ahaMkAra che. gharma kyAM che ? ghara gharama karato jaga sahu phire, gharama na jANe ho marma, jinesara; gharama jinesara caraNa grahyA pachI, koI na bAMdhe ho karma, jinesara. gharma jinesara gAuM raMgazuM." guphAmAM hajAro varSanuM aMghAruM hoya, paNa dIvo Ave eTale ajavALuM. A te kaMI vAta ! camatkAra che ! 1. mumukSu-jinezvaranA caraNa eTale zuM ke jethI karma na bAMdhe ? 2. mumukSu caraNano artha ahIM jJAnI puruSanI yathArtha AjJAnuM AcaraNa-ArAdhana. te pramANe thAya to karma baMdhAtuM nathI; tethI vimukha hoya to baMdhAya. 1. mumukSu caraNa grahaNa thayA pachI, "pravacana aMjana jo sadguru kare dekhe parama nizAna jinesara.' te aMjana zuM ? prabhuzrI-gurugama AvI to temAM badhuM AvyuM; paNa marma samajANo nathI. 1. mumukSu-marma zuM? prabhuzrI yogyatAnI kacAza che. caraNamAM jJAnInAM AcaraNa vagere kahyuM, topaNa have besa. e to yathAtathya oLakhANa thaye jo te tenA upayogamAM Avyo, yathAtathya bogha thayo ane te grahaNa Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 upadezAmRta karyo eTale te ja AtmA. A kacAza che tenI yogyatAnI, tethI nathI kahI zakatA. khabara nathI, oLakhANa nathI. 1. mumukSu- "che dehAdithI bhinna AtamA re, upayogI sadA avinAza; prabhuzrI- "ema jANe sagurUupadezathI re, kahyuM jJAna tenuM nAma khAsa,'' khAsa, khAsa. AvA puruSone koNa mAne ! karma phUTyAM tArAM ! vAta konI hatI ? to ke AtmAnI ane AtmAnI oLakhANa to paDI nathI. te che, jJAnI pAse che; kSaNavAra paNa tethI judo nathI. 1. mumukSa-"sapuruSa e ja ke nizadina jene AtmAno upayoga che; zAstramAM nathI ane sAMbhaLyAmAM nathI, chatAM anubhavamAM Ave tevuM jenuM kathana che; aMtaraMga spRhA nathI evI jenI gupta AcaraNA che. bAkI to kaMI kahyuM jAya tema nathI." prabhuzrI-Ane oLakhanAra koNa ? ghanyabhAgya ke je ene jANaze. kahevAnI vAta eka AtmA. bIjuM badhuM joyuM paNa AtmA nathI joyo. ne bIjuM badhuM joyuM te paNa AtmAe ja joyuM. 1. mumukSu-Apa amane juo ane ame tamane na joIe ane amaneya na joIe e kevI khUbInI vAta ! prabhuzrI-aMjana thavuM joIe. te nathI thayuM. 3. mumukSu -tyAre cazmAM pheravI Apo, UMdhAMnAM savaLAM karI Apo. prabhuzrI-prabhunI kRpALunI kRpA che ! Apa moTA cho. rahete rahete evo thaI gayo; mAro vahAlo jabaro che ! - A badhuM koNa dekhaze ? AtmA : jJAnI, ajJAnI. bhulavaNI che ke AtmA che tene jANyo nathI. jANavAthI Amravano saMvara thAya che ane saMvara te AtmA che. "pudgala khANo, pudgala pINo, pudgalathuMthI kAyA, varNa saMgha rasa sparza sahu e, pudgalakI mAyA. saMto dekhiye ve paragaTa pudgala-jAlatamAsA." moTA puruSo bicArA pokAra karIne vahyA gayA. jeNe jANyuM che evo bhedI maLaze to kAma thaI jaze. te vagara chUTako nathI. sATuM jema vahevAramAM kare che, tevuM thavuM joIze; te vagara chUTako nathI. tA. 8-1-36, sAMjanA A jIva to paisAna, pUjA, mAna vagereno bhikhArI che. paNa je caitanya potAno AtmA che, tenuM to bhAna nathI, kALajI paNa nathI. teno zo gharma che te jANavo joIe. tethI kAma thAya, devagati thAya. vahevAramAM kamAI karIne je bheguM kare che te paNa karmamAM hoya to ja rahe. badhuM ajJAnathI ane mithyAtvathI bhUMDuM thayuM che. te mAruM nahIM. 'vAnI mArI koyala." AtmAnI sAthe eka Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1 203 soya paNa nahIM jAya. mUrakho hoya te na cete. khAsa UMDI dAjha rAkhIne cetavAnuM che. verI ane duzmana to karma che, te AtmAnI ghAta karanAra che; ane tenI hAre ja bhAIbaMghI rAkhI che ? kusaMga thaI gayo che. javA de have, lAga Avyo che. manuSyabhava durlabha che. bIjA avatAramAM nahIM saMbhaLAya. manuSyabhava durlabha kIgho, te lekhAmAM na ANe to pazuvat che. A saMsAramAM manuSyabhava pAmIne zuM kIdhuM ? bIjuM badhuM citra-vicitra, AtmA noya, badhuM pudgala. saMto, dekhiye ve pugalajAla tamAzA. e no'ya tAruM; mATe samaja, cetI le. gaNatarI kara potAnA AtmA mATe. chokarAM-chaiyAM tArAM nathI ane thavAnAM paNa nathI; Akhara ekalo jaze. mATe vicAra karavA jevuM che. bhUlyo tyAMthI phera gaNa. avasara Avyo che. A badhA beThA che ane sAMbhaLe che, temAMya puNyanA daLiyAM. tenI koIne khabara nathI. te khabara hoya to kAma thaI jAya. bahu bhUla che ane khoTamAM jAya che. ajANyo ne AMdhaLo ! jagata ajANyuM ane AMdhaLuM che. khapI thaze tenA kAmanuM che. AvanAmAMthI AmAM jeTalo kALa gayo teTalo lekhAmAM che. jANeajANe paNa AmAM kALa jaze te lekhAno che. paNa sAmAnyapaNAmAM kADhI nAkhyuM. badhuM ekasarakhuM bharaDI nAkhe che te ajJAna che. mATe A karavAnuM che temAM kALajI rAkha. ene saMbhAre to kAma nIkaLI jAya. A to badhuM bheLaseLa karI nAkhyuM; mATe ceto. Avo dAva pharI kyAMthI Ave ? bahu lAbha che; karavA jevo avasara Avyo ane kare nahIM to pachI zuM? gaphalatamAM gayuM to thaI rahyuM ! vRttinuM svarUpa nathI jANyuM. jJAnIe to ghaNuM kahyuM. bhaNI jAya che; paNa gaNyuM nathI. je paLa jAya che te pharI nahIM Ave. "samaye yama mA pANa' A bolyA teo zuM gAMDA hatA ? "sapuruSa e ja ke nizadina jene AtmAno upayoga che." te bolo. 1. mumukSu- "sapuruSa e ja ke nizadina jene AtmAno upayoga che. zAstramAM nathI ane sAMbhaLyAmAM nathI, chatAM anubhavamAM Ave tevuM jenuM kathana che; aMtaraMga spRhA nathI evI jenI gupta AcaraNA che. bAkI to kaMI kahyuM jAya tema nathI." prabhuzrI-A badhuM tuMbaDImAM kAMkarA. Ano marama nathI jANyo, bheda nathI jANyo, samajANuM nathI. A camatkArI vAta che ! A to mahAna maMtra che; kathA nathI. pahelAM vizvAsa puruSano rAkha, pachI mAnya karIne jema jagatanAM kAma kare che, tema A kAma kara. A badhuM batAvyuM temAM eka mAnavApaNuM kara. bIjuM kAMI zogha mA. mAtra eka satparuSane zodhIne tenA caraNakamaLamAM sarva bhAva arpaNa karI daI varyo jA. pachI jo mokSa na maLe to mArI pAsethI leje." lo, A badhA saMsArane mAthe vajamaya tALAM dIghAM ke pharI UghaDe nahIM, ane jhera utAre tevuM che. sapuruSa zuM ? 1. mumukSu-AtmA. prabhuzrI_sapuruSa koNa ? 2. mumukSu-"maLyo che eka bhedI re, kahelI gati te taNI' prabhuzrI bArobAra. ughADo, ughADo. 2. mumukSu-Apane bhedI maLyo che, e to nakkI che. Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 upadezAmRta prabhuzrI-te to nA na kahuM, paNa vAta che bhAva upara. karavuM joIze. bhAva vaghAre to AtmA ane ghaTADe toya AtmA. AtmAne bhAva che. pahelI joIe oLakhANa; te vagara kacAza che, sava, nALe, vinnAo." vijJAnapaNuM Ave to pUchavA javuM na paDe. jenuM kAma che tenuM che, bIjAnuM nahIM. "jaba jAeMge AtamA, taba lAgeMge raMga." kahI zakAya nahIM tevuM che. vAta to hadapAra karI che ! yogyatAnI khAmI che ane tALAM UghaDyAM nathI. baghAM jJAna, kevaLa sughI eka AtmAne ja thaze. ahIM AgaLa kAma vicAravAnuM che; bIjAnuM nathI, AtmAnuM che. goLa khAze tene gaLyuM lAgaze. have Ano upAya joIe ne ? - ke A rasto. mATe kaho, zo rasto? 3. mumukSusapuruSanA samAgame bogha zravaNa karI sanduruSArtha karavo. prabhuzrI-vAta to ThIka kIdhI; paNa, "paNa" AvyuM tyAM bAkI rahyuM. koIne apamAna phema devAya? mATe paNa kahyuM to kaMIka kahevuM paDaze. atyAre barAbara kahevaDAvuM chuM, mATe kaho. 4. mumukSu paNa kahyuM eTale tyAM pariNamavuM joIe; te bAkI che. 1. mumukSu-huM to kRpALudevanuM vacana kahuM chuM : "bhAva apratibaddhatAthI niraMtara vicare che evA jJAnI puruSanAM caraNAraviMda te pratye acaLa prema thayA vinA ane samyak pratIti AvyA vinA sasvarUpanI prApti thatI nathI ane AbethI avazya te mumukSu jenAM caraNAraviMda teNe sevyAM che tenI dazAne pAme che." prabhuzrI-A vAta to roma roma sAcI; koNa nA kahe che? 1. mumukSu--tyAre zuM karIe ? zuM karavuM ? mAthe ghaNI rAkhIne pariNamavuM. 2. mumukSu-sapuruSanA vacanamAM zraddhA karavI. bIjuM nahIM. prabhuzrI-kaMI uthApavuM che? te to parama kurjahIM. tyAM paNa kaMIka bAkI rahyuM. bhAva vagara pariNAma nahIM thAya. "bhAve jinavara pUjiye, bhAve dIje dAna; bhAve bhAvanA bhAviye, bhAve kevaLa jJAna." AtamabhAvanA bhAvamAM jIva lahe kevaLa jJAna re." 1. mumukSu-AtmabhAvanA bhAvIe toya bIjuM, te nahIM, to zuM karavuM ? prabhuzrI-ema kahevAya che ke samajIne gA; tyAM chUTako. mAruM gAyuM gAze te jhAjhA godA khAze; samajIne gAze te vahelo vaikuMTha jAze." (narasiMha mahetA) 1. mumukSa-anAdikALathI mithyAtvanA, ajJAnatAnA bhAva che, te zI rIte jAya ? prabhuzrI-paNa te maLI Avaze. 1. mumukSu--to basa, e ja joIe che; bIjuM nahIM. to thayuM. prabhuzrI-jIvanuM avalaMbana jJAnIe jANyuM. pahelA bhAva phare che te moTI vastu che; tethI badhuM thaze. 'bhAve jinavara pUjiye.' jinavara te AtmA, tene pahelo lIgho; ane gANAM gAya to paNa Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1 205 enAM ja, ene jANIne gAya. jAnamAM gANAM varanAM gAya che, tema pahelo ahIM AtmA, tenAM gANAM gAvAnAM che te vAta jJAnIne khabara che. te jANe che. A badhA bhAIo, bAIo, gharaDA, juvAna, bALaka baghA AtmA; paNa jANyo nathI. "mAtra "sat" maLyA nathI, "sat" supyuM nathI ane "sat" zradhyuM nathI; ane e maLe, e suNya ane e zradhye ja chUTavAnI vArtAno AtmAthI bhaNakAra thaze." pahelo Avyo AtmA. jaDa ane cetana, jema che tema be bheda jANavA joIze. jIva-ajIva tattva zAstramAMthI bhaNe che, vAMce che; paNa ahIM zuM ADuM rahyuM ? ahIM to bhedano bheda jANavo che. bhedano bheda samajyA ho to kaho. 1. mumukSu-bhedanA bhedanI vAta AvI tyAM have amAre bolavAnuM baMgha thayuM. prabhuzrI-kema, bolo ne have ! bolAya to bolo. bhedano bheda kahenAra thayo, tyAM bIjuM jaDa thayuM. "huM to na jANuM; paNa jJAnIe jANyuM,' ema mAthe rAkhe ane vAta kare to karmano baMdha na thAya. bhedano bheda jANo to Ama thAya che. kahevuM paDaze, AtmA che. AtmA che, nitya che, kartA che, bhoktA che, mokSa che ane mokSano upAya che. bhedano bheda to jANavo paDaze . 1. mumukSu--bhedano bheda samajAya zI rIte ? 4. mumukSa-eka bALakanA mAthA upara daza maNano bojo mUke to te dabAI ja jAya. tema amAruM to e gajuM nathI. keI kaI mara gayA gotAM.' prabhuzrI e to jJAnI jANe. 1. mumukSu-jJAnIe jANyuM have ame paNa tenI pAsethI ja jANIzuM; tyAM sudhI UThavAnA nathI, jANavAnA ja. prabhuzrI-AtmA jANaze, jaDa to nahIM jANe, te ja javAba deze; AtmA sivAya javAba denAra koI nathI. mATe te ja karavAnuM che. kRpALudeve mane kahyuM ke javAba maLaze. huM to vicAramAM paDI gayo ke A zuM kahyuM ! ane aMdara UthalapAthala thAya ke have kyAM jAuM ? konI pAse jAuM ? pachI samajANuM. mATe yogyatAnI khAmI che. A badhuM AvaraNa che, te khasavAthI ja thaze. "e maLe, e suye ane e zradhye ja chUTavAnI vArtAno AtmAthI bhaNakAra thaze." haju e joyuM nathI, namaskAra thayA nathI. badhuM tuMbaDImAM kAMkarA jevuM. mATe kaMIka karavuM paDaze ane kaMIka che kharuM. A jIvane ADe Ave che te kore karavuM paDaze. 2. mumukSu-"bhArI, pILo, cIkaNo eka ja kanaka abhaMga re;" paNa paryAyavRSTi khase tyAre ne? prabhuzrI-paryAyavRSTi, badho saMbaMgha che. mATe mUkyA vagara chUTako nathI. karavuM paDaze. 2. mumukSu-have AnI to dayA ja karo. kRpALudeve saubhAgyabhAI upara ghaNI dayA karI che, to mArI paNa A araja che, bApajI. prabhuzrI-vAra konI che ? tArI vAre vAra. mane paNa kRpALudeve kaheluM ke muni, tamArI vAre vAra; eTale huM to gabharAkho. tyAre kRpAnAtha kahe ke "have zAnA gabharAo cho ? have zuM che? have zuM bAkI Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 upadezAmRta rahyuM?' kaMI bAkI rahyuM nathI. kALadoSa to, A che evo che. te ja divasa kahevAya ke divALI thaI ! to nA na kahevAya. koIthI jhAlyuM rahyuM ke nA ame nahIM AvIe ? "saddha parama kuTTA' e koInA hAthamAM nathI-mArA ke tamArA. jenuM kAma jenAthI thAya te karaze; jaDanuM cetana nahIM kare ane cetananuM jaDa nahIM kare. mukhya pAyo zraddhA--gurunI zraddhA, AtmAnI zraddhA. badhI vAta emAM che, ane e che potAnuM rAMghaNuM; cAkhI jo, caDhI gayuM hoya to khAI jA. vAta joIe ATalI : adhamAdhama aghiko patita, sakaLa jagatamAM huMya; e nizcaya AvyA vinA, sAghana karaze zuMya ?' kRpALunuM vacana mAnya karo. saMjogA vippamukkassa, aNagArassa bhikkhuNo / viNayaM pAukarissAmi, ANupubbiM suNeha me // badhAno sAra vinaya. vano verIne paNa vaza kare. dIkaro thaIne khavAya; bApa thaIne na khavAya. vanAnI ane laghutAnI vAta kare AtmArthI pahelAM vinayane gharamAM lAvaze to kAma thaze. moTA karoDapatimAM paNa vano hoya to tenA dAsa chIe. 'laghutA to mere mana mAnI' (cidAnaMdajI) mAna na hoya to ahIM ja mokSa che. te mukANuM to kAma thayuM. samAdhistha bAhubalajIne temanI baheno-brAhmI suMdarI-e jaMgalamAM jaIne kahyuM : "vIrA, gajathakI heThA Utaro." tyAM bAhubalajI vicAramAM paDI gayA ane jAgyA ke kharI vAta che, ahaMkArarUpI gaja upara huM beTho chuM. nAnA bhAIne huM namavA have to jAuM ema vicArIne UThyA ke tarata kevaLajJAna thayuM. ATalA ja mAnanA ahaMkArathI kevaLajJAna aTakyuM hatuM. A jIvanuM mAna-ahaMkAre bhUMDuM karyuM che. te mUkya chUTako che. tA. 9-1-36, savAranA mokSanuM asaMtuM sukha te muni vItarAga bhogave che. ane te samakitI jANe che. baghA upasarga sahana kIdhA munioe, ane samabhAvanuM moTuM sukha temAM ja TharyA. kAraNa, bIjuM mAruM nahIM; "huM" ane "mAruM" nIkaLI gayuM. evI vastu to koIke ja jANI. koNe dekhADI ? ane koNa dekhADe ? ene to bhedI maLyo che. vAta jANIne pakaDI lIdhI; have te kaMI thoDo nAkhI de ? enA upara moTA puruSo stavanamAM kahI gayA che. huM mAruM hRdayethI TALa, paramArathamAM piMDa ja gALa." ane ene (AtmAne) bolAvyo. kRpALudeve amadAvAdamAM rAjapara mukAme derAsaramAM amane bolAvyA, pote paNa bArobAra tyAM AvyA. ame to vATa joIne ja beThelA. vAto karatA jAya ane bogha paNa thato jAya vAtomAM ja. pachI bhoMyarAmAM gayA ane muni devakaraNajIne pratimA sAmI nizAnIvRSTi karI kahyuM ke juo, A AtmA. huM bhoLo te bolI UThyo ane kahyuM : "kyAM che, bApajI?" pachI mArI sAmuM ja joI rahyA. kaMI "hA" ke "nA" na kIdhI. huM to mujhANo ke emane zuM kahevuM haze ? mane vikalpa na rahe tethI mane boghamAM jaNAvyuM ke muni, tame jozo. mATe utAvaLa teTalI kacAza che. che kharuM, phikara zI rAkho cho ? Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha--1 "thiMga ghaNI mAthe kiyA re, kuNa gaMje nara kheTa ? vimala jina dIThAM loyaNa Aja.'' TharIne hima thaI gayA, mAhita thaI gayA, bhedI thaI gayA. kaMIka kahe che ne ke : "raMgarasiyA raMga rasa banyo, manamohanajI; koI AgaLa navi kahevAya; manaDuM mohyuM re manamohanajI. vedhakatA vedhaka lahe, manamohanajI; bIjA beThA vA khAya. manaDuM mohyuM re manamohanajI.'' tevuM thayuM ! A bhAva che ane premanI vANI tene prema karAve che. yogyatA pramANe dekhe che. are ! vANImAM to kaMI kaMI bhAva thaI jAya. .. eka mANasanI sAthe koIe rUpiyA basonI zarata mArI ke A kUvo thakI jAya to rUpiyA baso ApuM. pelA mANase hA kahI; paNa kUvA pAse Ave ane vicAramAM paDI jAya ke rakhene kUvAmAM paDI jaIza, tethI pAcho paDI jAya. tyAM eka bIjA mANase himmata ApI ke bhalA mANasa, vicAra zuM kare che ? emAM te zuM thekavuM che ? mAra thekaDo, jue che zuM ? jevo kUvA pAse Avyo ke tarata pelA mANase khoMkhArIne himmata ApI : 'hAM sAbAza ! mAra chalaMga' eTale pelo himmatathI thekI gayo ane rUpiyA lIdhA. pelo himmata ApanAra kahe ke bhAI, aDaghA rUpiyA mane maLavA joIe, kAraNa ke himmatanuM baLa to mAruM hatuM. 207 tema samajaNa karavAnI che, thaI to kAma thayuM. mATe pote karyA vagara nahIM bane. asaMga thavuM paDaze, melavuM paDaze--chUTako nathI. mATe sAMbhaLIne UbhA thaI javuM. to kevI vAta banI jAya ! prema AgaLa zuM nema ? eka bharavADa hato. jaMgalamAM gAyo carAve. eka divasa teNe nAradajIne joyA. temane sAda karI bolAvIne pUchyuM ke kyAM jAo cho ? to kahe, bhagavAna pAse jAuM chuM. bharavADe kahyuM : "prabhune mArI ATalI vAta pUchI lAvazo ? nAradajI--zI ? bharavADa--huM roja prabhune jhUmaro (savArano nAsto) gharAvIne khAuM chuM. te temane pahoMce che ke nahIM ? bIjuM, mane prabhunAM darzana kyAre thaze ? nAradajI--sAruM, huM pUchIza. pachI nAradajIe prabhune te vAta pUchI to prabhu kahe, "ThUmaro mane pahoMce che; paNa darzana to te je AmalInA jhADa nIce beTho che tenAM jeTalAM pAna che teTalA yuga gayA pachI thaze.'' nAradajI to vicAramAM paDI gayA ke A darzananI vAta jo huM bharavADane kahIza to bicArAne AghAta lAgaze. tethI pAchA vaLatAM e to bharavADane maLyA vinA parabArA ja javA lAgyA. paNa bharavADe dUrathI joyA ke sAda karIne bolAvyA, ane pUchyuM : zuM uttara che prabhuno ? : nAradajI--ThUmaro pote Aroge che. bharavADa--ane darzananuM zuM kahyuM ? Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta nAradajI--A AmalInAM pAMdaDAM che ne ? teTalA yuga gayA pachI darzana thaze. A sAMbhaLIne bharavADane to AghAta thavAne badale UlaTo evo ullAsa ne prema Avyo ke nAcato kUdato gAvA lAgyo : "mane prabhunAM darzana thAze hoM !'' 208 AvA premanA UbharAthI tarata prabhue darzana ApyAM. te joI nAradajIne Azcarya thayuM. pachI dhImethI prabhune kahyuM : "tame AvuM ja sAcuM bolo cho ?'' 66 prabhutame e vAta na samajyA. bhagatane Avyo prema to mAre zo nema ? Ama che. mATe have tArI vAre vAra. thaI jA taiyAra. jJAnInuM vacana che ke zvAsocchvAsamAM koTi karma khape che ane aMtarmuhUrtamAM kevaLajJAna thAya che. A vAta potAnA hAthamAM che. hAtha pakaDyo paNa pAcho choDI de che. mATe hAtha barAbara pakaDavo joIze; tyAre hAthamAM Avaze. khUbI che pakaDavAnI; pakaDANuM to kAma thaI gayuM ! have pUche che zuM ? coLa-majIThano raMga lAgyo to thaI rahyuM. tyAM AsravamAM saMvara che. AvI to jenI khUbI che ! bahu kAma thAya che. Akho bhavasamudra tarI jAya. paNa khAmI che kaMIka, eTale nathI kahevAtuM. mumukSukRpALudeve amane ATha dRSTimAMnI eka dRSTinI gAthAnA artha saMbhaLAvyA che. mATe have Apa kaMIka Apo. prabhuzrI--kRpALu ja Apaze. badhuM che; mAtra samajaNamAM kacAza che. haju bALa avasthA kIdhI; nahIM to kaMI kahevuM na paDe. koNa karanAra che ? pote ja karaze. AtmA che, nitya che, kartA che, bhoktA che, mokSa che, mokSano upAya che. ATalI ughADI vAta karI toya jhera nathI UtaratuM; UtaravuM joIe. anaMtI vAra A badhI sagAIo thaI, te kyAM sAcuM che ? jUThAne sAcuM mAnyuM temAM nahIM vaLe. bhale sUjhe tema ho paNa eka sAcuM che te mAna. mATe, khapI joIe che. khapI haju thayo nathI. che te che, nathI te nathI. jema che tema ja che 'aaN nALapha se sarvAM nALaD.' mATe jANavuM paDaze, mAnavuM paDaze ane karavuM paDaze. A badhA mArA sAkSAt AtmA che; tevI dRSTi nathI pharI. 'mAtra tRSTikI bhUla hai, bhUla gaye gata eha.'' utAvaLa karavAthI dI vaLe tema nathI. e to kyAM che ? te ughADIne Apaze. zAstrano marma to samajavo paDaze ane samajazo tyAre ja chUTako che. tA. 9-1-36, sAMjanA patrAMka 783 mAMthI vAMcana : "satpuruSano yoga pAmavo to sarvakALamAM jIvane durlabha che, temAM paNa AvA duSamakALamAM to kvacita ja te yoga bane che. viralA ja satpuruSa vicare che. te samAgamano lAbha apUrva che, ema jANIne jIve mokSamArganI pratIti karI, te mArganuM niraMtara ArAdhana karavuM yogya che.'' A to huM jANuM chuM, huM samajuM chuM, meM sAMbhaLyuM che. te ja bhUMDuM thayuM che. sAcI pakaDa thAya to devanI gati temAMthI thAya. eTalA baLavALuM A vacana che. A ja saMga karavA jevo che : 'lIdho te Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1 209 lahAva." jabarI vAta kahI ! paNa vizvAsa kyAM? ane kone Ave ? tenI bahu jarUra che; beDo pAra thAya tevuM che bhale pApakarma karato hoya paNa savaLuM thaI jaze, ajJAna phITIne jJAna thaI jaze. kharo AtmArthI hoya te to na ja bhUle. jJAnIe joyo te ja mane mAnya; te ja mAro AtmA. kyAMthI maLe ? jenAM pUrNa bhAgya tene ja coMTe, jema majIThano raMga thAya che, phATe paNa phITe nahIM majIThano raMga na jAya. ATaluM kahevuM che ke saunuM hita thAya. mAnavuM na mAnavuM potAnuM kAma che. atre to jJAnInuM kaheluM kahevuM che. jyAM AtmArtha hoya tyAM AtmArthe khoTI thavuM-barachI ane bhAlA varasatA hoya to paNa tyAM khoTI thavuM; paNa asatsaMgamAM motInA varasAda varasatA hoya to paNa na javuM. viralA ja sapuruSa vicare che. te samAgamano lAbha apUrva che, ema jANIne jIve mokSamArganI pratIti karI, te mArganuM niraMtara ArAghana karavuM yogya che." A jevuM tevuM nathI, samajavA jevuM che. kyAMthI hAtha Ave ? jabarI vAta che ! ATaluM samaje to paNa kAmanuM che. puNyanAM daLiyAM baMghAya! A to kaMdoInI dukAnanI khAjAMnI bhUkarI, sapuruSanAM vacanAmRta che te siddhAMtanA sArano sAra, ciMtAmaNi jevAM. jo be vacana grahaNa karyA to anaMto lAbha che. mAnaze tenuM kAma thaze. eka vacana paNa kyAMthI ? maLavuM bahu kaThaNa. Avo joga satsaMgano kyAMthI hoya ? sahu sAghana baMdhana thayAM, rahyo na koI upAya; satsAghana samajyo nahIM, tyAM baMdhana zuM jAya ?" sI baMdhanano nAza thavAno avasara Avyo che. bhikhArInA hAthamAM ghebara AvyuM che ! anaMtA kALathI bhaTakato Avyo che. mATe have samajavAthI kAma thaze. paisA TakA vagerenI draSTi che te to jhera che; have mArI A draSTi (AtmAnI), ema thavuM joIe. potAnI hAre eka gharma Avaze, bIjuM kaMI nahIM Ave. "savaLe nANe vinnAthe' tenuM kAma thaI gayuM. jevI tevI vAta nathI. ajANamAM jAya che. vizvAsa ane pratIti nathI AvI. vAMce paNa alaukika draSTi nahIM, lokika ne laukika. temAM gurugama joIe. enA ja guNagrAma, enI ja stuti. eka manuSyabhava pAmIne karavA jevuM zuM che? kaho. mumukSu samakita. prabhuzrI-bhakti zreSThamAM zreSTha che, mukAme javAno rasto che. bhaktibhAvathI kalyANa thAya che; paNa ghera beThe na thAya. A bhAva karo. pharIthI dAva nahIM Ave, mATe bhakti karavAnI che. tA. 10-1-36, savAranA AMTI UkalI jAya to khabara paDe. mATe vicAra karavA jevuM kharuM. koNa sAMbhaLaze ? e ja (AtmA), bIjo sAMbhaLaze nahIM. jaDane kaMI vicAra thaze? zAMti Avaze? ene AtmAne) mUko to badhuM paDyuM rahe. nathI dekhAtuM; kAraNa AMkhamAM kamaLo che. huM to A samajavAne mATe kahuM chuM. kamaLo hoya to bIjuM dekhAya. je ThekANethI vairAgya thavo joIe te ThekANethI vikAra thAya che. ane 14 Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 upadezAmRta Ane (jJAnIne) to vikArane ThekANethI vairAgya thAya che. kRpALudeve kahyuM che ke A badhuM manane laIne che. mana vagara koI grahaNa nahIM karI zake. 1. mumukSu--mana kone laIne che ? AtmAne laIne ? prabhuzrI--mana vaza na vartatuM hoya toya AtmAmAM varte che. 1. mumukSu--AtmAno upayoga manamAM jAya to kAma kare che. prabhuzrI-mana, vacana, kAyA traNa joga che. vItarAganA pratApe tapo, DhuMDhiyo, vaiSNava kAMI rahyuM nathI. A to AtmAnI vAta. AtmA vagara mana kaMI na karI zake. te to jaDa che. caitanya che te caitanya che. 1. mumukSu'caMdra bhUmine prakAze che, tenA kiraNanI kAMtinA prabhAvathI samasta bhUmi zveta thaI jAya che, paNa kaMI caMdra bhUmirUpa koI kALe tema thato nathI, ema samasta vizvane prakAzaka evo A AtmA te kyAre paNa vizvarUpa thato nathI. sadA sarvadA caitanyasvarUpa ja rahe che. vizvamAM jIva abhedatA mAne che e ja bhrAMti che.'' --zrImad rAjacaMdra prabhuzrI--tAro pAyo kyAM che ? haju DolatuM che. che dehAdithI bhinna AtamA re, upayogI sadA avinAza; mULa0 ema jANe sadguru-upadezathI re, kahyuM jJAna tenuM nAma khAsa. mULa je jJAne karIne jANiyuM re, tenI varte che zuddha pratIta; mULa kahyuM bhagavaMte darzana tehane re, jenuM bIjuM nAma samakita. mULa. jema AvI pratIti jIvanI re, jANyo sarvethI bhinna asaMga; mULa. tevo sthira svabhAva te Upaje re, nAma cAritra te aNaliMga mULa mAraga sAMbhaLo jinano re.'' (zrImad rAjacaMdra) sAMbhaLyA vagara, jANyA vagara zuM kaheze ? sAMbhaLyuM to thayuM. paTa Ubho thaI jAya. dIvo thAya tevuM che. 'vaLe nALe vijJaLe.' A to maMtra jevuM che. sAmAnya karI nAkhyuM ke A to mane khabara che, huM jANuM chuM, meM sAMbhaLyuM che. A bhoga maLyA A (AtmA) to jJAnIe joyo che. bIjAne nahIM kahevAya. joyo teNe joyo. ene laIne badhuM che. 'gokula gAmako piMDo hi nyAro !'' badhethI nyAruM thavuM paDaze. mATe te karavAne taiyAra thaI jAva. hathiyAra tamAruM potAnuM ja che; ane te kAma Avaze. Ubho thaI jA; tArI vAre vAra. A to kRpALunuM pANI pAyeluM, to khabara paDI. badhI yogyatAnI kacAza che. AvaraNa baghAM che; ane te to karma che--ATha karmanA pATA che. bIjuM manAvavuM nathI, bIjAnI vAta karavI nathI. ATaluM bolIza ke jIvano ja vAMka che. A to ATaluM jANIe chIe te paNa enA pratApe. badhAMthI juduM che eka samati, ane te ja mokSe laI javAnuM che. vyavahAramAM jema moTA nagarazeTha jevA mANasa hoya ane koI mANasa phAMsI upara caDelo hoya tyAM tenI gADI nIkaLI ane darzana thayAM ke phAMsIthI chUTI jAya; tema che. ahIM to ruSa ke tuSa kaMI nathI. tamArI vAre vAra. ame badhA sAta sAdhu hatA. jenA nasIbamAM hatuM tene AvyuM. jANe te Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1 211 mANe. mATe e kartavya rahyuM. ane A ja karavuM che. have bIje raste javuM nathI ane javAya paNa zI rIte ? na ja javAya. ane bIjo rasto have che ja kyAM ? badhI vAto paNa enI e ja. ThAma ThAma AtmA, AtmA ne AtmA ja ! pachI bIjuM kaMI mAno to tame jANo. e ja kartavya che. 2. mumukSu kRpALudeve badhA muniomAMthI Apane kahyuM ke muni, tame AtmA jozo. mATe koIka upara kRpA karajo. prabhuzrI-vAta to kharekharI ! te vAta saue sAMbhaLI ane ame paNa sAMbhaLI. A jIvane samaja che ane te AtmAne che. A badhA beThA che te paNa AtmA ja che ne ? sau sAMbhaLe che; paNa baghAnuM sarakhuM nathI. keTalo phera paDyo che ? mATe UTha; te AvavuM joIe. e suzke, e samaye ane e zradhye ja chUTavAnI vArtAno AtmAthI bhaNakAra thaze. be akSaramAM mArga ! koI bhAvika AtmA A vacana sAMbhaLI pratIti ane zraddhA rAkhaze, to cAMllo che. zI phikara pachI ? te paNa konA hAthamAM che ? potAnA. mATe taiyAra thaI jAo. A te kaMI koInA mATe thoDuM che ? potAnA mATe che. choDavuM to paDaze. mUkyA vagara chUTako nathI. apratibaMgha ane asaMga ! te ja ApaNo rasto. bAkI bIjuM to karma che. karavuM che potAnA AtmAne ja mATe. tA. 10-1-36, sAMjanA patrAMka 935 nuM vAMcana : "cakravartInI samasta saMpatti karatAM paNa jeno eka samayamAtra paNa vizeSa mUlyavAna che evo A manuSyadeha ane paramArthane anukULa evA yoga saMprApta chatAM jo janmamaraNathI rahita evA paramapadanuM dhyAna rahyuM nahIM to A manuSyatvane adhiSThita evA AtmAne anaMta vAra dhikkAra ho ! jemaNe pramAdano jaya karyo temaNe paramapadano jaya karyo." vAta zuM AvI ? karavuM, karavuM ane karavuM. karyA vagara nahIM thAya. manuSyabhavano eka samaya cakravartInI riddhi karatAM paNa durlabha kahyo. janma-maraNamAMthI chUTavA A jIvane cetavA jevuM che. kaMIka samuM karavuM paDe. karyA vagara chUTako nathI. rAjAe bhoMyarAmAM keTalAkane utAryA hatA, ane badhA bhUkhyA-tarasyA besI rahyA hatA. paNa temAMthI eka udyamI hato. teNe udyama karyo to zoghatAM khAvAno Dabo ane pANI maLyAM. moTA zeThanI nokarImAM ghaNAM mANaso hoya; paNa zeThe ya kaMIka kareluM to kharuM ne? 1. mumukSu-Apa tathA anaMtA jJAnIo vacana kaho cho te yathAtathya, jema che tema che ane grahaNa karavA jevAM ja che. paNa A hRdaya te tarapha vaLatuM nathI ane karavAnI icchA thatI nathI tenuM zuM kAraNa ? prabhuzrI vicAro, kaMIka joIe ne ? 1. mumukSu-kAraNa zodhIe chIe to jaDatuM nathI. ane vicAra paNa cAlato nathI. Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta prabhuzrIvicAra ja nathI thayo. kaMIka che. kaMI ja kare nahIM, to beThA beThA kyAMthI khavAya ? AtmA na hoya to badhAM maDadAM; mATe kaMIka che to kharuM. mAbApa vagara dIkaro kyAMthI thAya ? mA che to dIkaro che. bhagavAne pAMca samavAya kAraNa kahyAM che--kALa, svabhAva, niyati, pUrvakRta ane puruSArtha eka hAthe tALI na paDe, beu hAtha joIe. dehane jhUravI nAkhIne, tapa-japa karIne, bALIjhALIne paNa Akhare AtmAno mokSa thayo. te paNa enA bhAve ja. 212 1. mumukSu--hAthInA hodde kevaLajJAna thayuM. to tyAM teNe zuM karyuM ? prabhuzrI--e ja. hAthIne hodde thaI gayuM te ja karyuM che. lUgaDuM meluM hoya paNa ghoI Ave to UjaLuM thAya. karyA vagara nahIM bane; karavuM paDaze. eka paiDe gADI na cAle; be paiDAM joIe. eka paiDe cAlyuM to teno karanAro to hato ne ? ahIM beThA cho, to te paNa kaMIka karIne AvyA cho to ne ? citra-vicitra badho dekhAva de che ane thAya che. paNa e vagara nahIM. paNa che. bhedano bheda jANavo che. 1. mumukSu--parama dahADe Apa kahetA hatA ke bhedano bheda jANavo; paNa Aja sudhI amane to eno aMza mAtra paNa jaNAto nathI. prabhuzrI--have zuM samajavuM ? ane bhedano bheda kema ? 2. mumukSu bhedano bheda to paryAyasRSTi khase tyAre jaNAya ne ? prabhuzrI--bhedano bheda kahI cUkyA chIe. badhuM zuM dekhAya che ? paryAya. te paNa vastu (AtmA) vagara dekhAze ? bhagavAne kahyuM ke arUpI. tene pachI dekhazo ? bhale kaho joIe 'kAkA'. dekhAze ? nahIM dekhAya. mATe karI le eka oLakhANa. 'eka AtmAne jANa, tenI karI le oLakhANa.' 2. mumukSu divyacakSu Apo tyAre ne ? prabhuzrI kRpA joIe; te to kRpALunI kRpAthI kalyANa thaze. rAjAnI rahema najarathI jema 2LI khAya che; tema jIvane thavuM joIe. rahema najara meLavavI joIe. e ja najara. karI le oLakhANa. 'eka mata ApaDI ke Ubhe mArge tApaDI.' camatkAra che, prabhu ! 'AtamabhAvanA bhAvatAM jIva lahe kevaLajJAna re.'' bALakathI bojo nahIM UpaDe, gajA pramANe UpaDe. "bALadhUlighara-lIlA sarakhI, bhavaceSTA ihAM bhAse re.'" mATe have to eka ja bhajo. taiyAra thAo; keDa bAMdho. have zuM ? mArAthI have vadhAre bolAtuM paNa nathI. .. 1. mumukSu Ape hamaNAM kahyuM ke mArAthI bolAtuM paNa nathI; paraMtu kRpALudeva lakhe che ke nigraMtha mahAtmAnAM darzana-samAgama mokSanI pratIti karAve che. mATe na bolo to paNa Ama che. prabhuzrI--kahuM ? ane kahevuM paDaze ke vAMcyuM nathI, ukelyuM nathI ane darzana paNa thayuM nathI. A kahyuM, to te mATe kaMIka khAmI haze. bahu bhUla che. jema bALaka bhUle che eTalI bhUla AvI che ane bhUlamAM ja che. koIne DAhyuM thavA jevuM nathI. kRpALudeve mane kahyuM ke joyA karo ne ! paNa A jIva Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1 213 mAMhya mAthuM ghAlI de che, to pachI zIMgaDAmAM bharAya ne ? 1. mumukSu Apane kRpALudeve kahyuM ke joyA karo, to Apa zuM jotA hatA ? prabhuzrIne kahyuM e. karavuM to joIe. e suNe, e zradhye ja chUTavAnI vAtano AtmAthI bhaNakAra thaze; yogyatAnI khAmI che. mATe taiyAra thaI jAo. tA. 11-1-36, savAranA patrAMka 64 mAMthI vAMcana : pakSapAto na me vIre, na dveSaH kapilAdiSu / yuktimadvacanaM yasya, tasya kAryaH parigrahaH // -zrI haribhadrAcArya 1. mumukSu tuM game te gharma mAnato hoya teno mane pakSapAta nathI; paNa jethI AtmA AtmabhAva pAme te gharma AtmAno che. prabhuzrI-AtmA che. taiyAra thaI javAnuM che. te jUno ke navo nathI, DAhyo ke gAMDo nathI; tema bhaNAvavo paNa nathI. je mAnyuM che te mUkavAnuM che. have TUMko hisAba zuM che? che khabara ? hoya to kaho. 1. mumukSu-samakita karI levuM tathA zraddhA karavI. 2. mumukSu-"je je prakAre AtmA AtmabhAva pAme che te prakAra gharmanA che." te karI levAnuM che. bAkI bIjuM pararUpa che. prabhuzrI mUkavuM hoya to mukAya che. mUkyA vagara chUTako nathI. mukAze tyAre kAma thaze. 2. mumukSu-mukAya to che paNa pAchAM navAM baMghAya che te duHkha che. hAthI hoya te nAhIne cokhkho thAya ane pAcho zarIra upara dhULa nAkhe ane melo thAya tevuM che. prabhuzrI-grahavAthI baMghAya che, te mUkI de. 3. mumukSu-vasomAM kRpALudevane koI vyaktie kahyuM ke bhagavAna, tame amArAM badhAM karma laI lo. to kRpALudeve kahyuM ke hA, pharI navAM na bAMdho to. kAviThAmAM paNa evuM ja baneluM. eke kahyuM ke mane have mukta karo. to kRpALudeva kahe ke eka ja ThekANe besI raho ane bhakti karo. bIje kyAMya bahAra javuM nahIM. bArImAM paNa jovA javuM nahIM. tevuM banaze ? to te bhAI kahe, prabhu ema te kema bane ke kyAMya javuM nahIM? kRpALudeve kahyuM, to thayuM ! 1. eka zeTha dararoja dAtaNa karavA oTalA upara besatA. tyAre bheMso pANI pIvA jAya. temAMthI eka bheMsanAM zIMgaDAM bahu goLa hatAM te joIne zeThane roja vicAra Ave ke AmAM mAthuM Ave ke nahIM ? roja cha mahinA sudhI e ne e vicAra thayA karyo. pachI eka divasa nakkI karyuM ke mAthuM ghAlI ja jouM. pachI UThIne sAme jaIne te bheMsanA zIMgaDAmAM mAthuM ghAlyuM. eTale bheMsa to bhaDakIne doDI, zeTha ghasaDAyA. pachI lokoe emane choDAvyA ane Thapako Apyo ke bhalA mANasa, vicAra to karavo 'to ke Ama thAya ? zeThe kahyuM ke cha mahinAthI huM vicAra karato hato, vicAra karIne to karyuM che. Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 upadezAmRta prabhuzrI-baMgha te baMgha che; mokSa te mokSa che. jeTalo baMgha che te mUkavo paDaze. mUkatAM vAra zI? paNa pharI grahaNa na kare to thAya. paNa pahelAM to te grahe che, mATe zuM bane? 2. mumukSu-je mAnyatAthI karma baMghAya che te mAnyatA kevI rIte jAya? navAM karma na baMghAya tevI mAnyatA jyAre thAya, tyAre puruSano bogha samajAya. sarunA upadeza vaNa, samajAya na jinarUpa; samajyA vaNa upakAra zo ? samajya jinasvarUpa." nathI bAMdhavuM paNa baMghAya che. prabhuzrI-pakaDa nathI, samajaNa nathI. te thAya to sahela che. jIvane bhAva thayo nathI. te AtmabhAvamAM hoya tyAM baMdha kyAM che ? eTale jJAnIo baMghAtA nathI. te kema haze ? temaNe zuM karyuM? khabara hoya to kaho. 1. mumukSu-jagatamAM be prakAranA jIvo che : jJAnI ane ajJAnI. have temAMthI eka "a" kADhI nAkhyo eTale jJAnI thAya. prabhuzrI-AvuM te hoya ? ane kahevAya? kADhavAnuM to "huM" ane "mAruM' che. tene kADhyuM to gayuM ajJAna. te kADhyuM nathI tyAM ajJAna che. 2. mumukSuabaMghapaNAno hetu aviSamabhAva che. mATe ahIMyA paNa "a" kADhI nAkho. (mumukSu pratye) "a" kADhavAthI to UlaTo ahIM anartha thayo, eTale viSamabhAva thayo. 1. mumukSu-bathe "a" kaDhAto nathI. kyAMka kaDhAya ane kyAMka na kaDhAya evo vyAkaraNano niyama che. prabhuzrI-gappAM mAro nahIM. kaMI Azcarya che ? tulanA nathI thaI. jJAnI karma na bAMdhe te zuM ? 1. mumukSu tyAM vRSTi phare che. jema Apa kaho cho ne ? ke, hota AsavA parisavA, nahi inameM saMdeha; mAtra dRSTikI bhUla hai, bhUla gaye gata eha." prabhuzrI e ja samajo have. draSTinI bhUla te zuM ? 1. mumukSu-eka kahe che, "mAruM che," ane bIjo kahe che, "mAruM nathI; paNa jAya che." A bemAM keTalo badho phera che ? prabhuzrI-A ja kahyuM ne ? to pachI have jyAM baMgha nathI tyAM zuM che? 1. mumukSu-tyAM zuddha AtmA che; saMsAra nathI. jJAnI tyAM jJAnarUpe ja che. bAkI amane to kaMI khabara nathI paDatI. 2. mumukSu jyAM sudhI kacaro che, tyAM sudhI upAdhi che ane raheze. te kADhavo paDaze. pachI kiMI karavApaNuM nahIM rahe. parabhAvamAM potApaNuM je thayuM che te mUkavuM paDaze. saMsArarUpI mahelano pAyo parane potAnuM mAnavuM te che ane mokSamahelano pAyo potAne potAnuM mAnavuM te che. Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1 215 1. mumukSu-prabhu, have to Apa kaho ke zuM bAkI rahI jAya che ? prabhuzrIkaMIka to rahe che. melIne Ava, cokho thaIne Ava ema kahyuM to te UlaTo laIne Ave che. eTale zuM bane ? ATaluM ja, melya chUTako che. melavuM paDaze. tyAM pachI bIjuM zuM kahevAya? devakaraNajI munine kRpALudeve kahyuM ke juo, A AtmA. to vacamAM tarata meM kahyuM ke kyAM che prabhu? pachI kRpALudeva mArI sAme joI ja rahyA ane kaMI na bolyA. pachI mane pazcAttApa thayo. pachI boghamAM jaNAvyuM ke muni, AtmA jozo, tyAre ThaMDaka vaLI. e to enI sAne samajAya tevuM che. prajJAvALAne samajAya ane kahevAya. te vinAnAne zuM kahevAya? tA. 11-1-36, sAMjanA patrAMka 321 nuM vAMcana - "atyaMta udAsa pariNAme raheluM evuM je caitanya, tene jJAnI pravRttimAM chatAM tevuM ja rAkhe che." 1. mumukSu jJAnI sarva avasthAmAM abaMghapariNAmI che, te kema haze ? prabhuzrI-jJAnI jJAnamAM rahe che. bIjI avasthAmAM hoya to paNa baMdha nathI. zubha-azubhathI baMgha to thAya che temAMno eke jJAnIne nahIM. mATe evuM ene zuM AvI gayuM ane zuM che evuM ? 1. mumukSa-vaidya hoya ane jhera khAya toya mare nahIM, bIjo koI khAya to deha chUTI jAya. tema jJAnI pravRttimAM hoya paNa pravRttino upAya je nivRtti tene te barobara jANe che; ane pravRtti paNa karmabhanita che, karma che evI dRDha mAnyatA che tethI temane temAM kartApaNuM nathI, ahaM-mamatva nathI. tethI karma coTatAM nathI; kAraNa rAga-dveSa temane nathI. 2. mumukSu jJAnI jJAnI kahevAya che. temaNe AtmA jAmyo che. mATe AtmAne jANyo to upayogamAM rahI zake che; parabhAvano svAmI nathI, eTale baMgha nathI. mATe jJAnInI gati to jJAnI ja jANe. zabdomAM kahI zakAya tevuM nathI. 3. mumukSu-anubhavI puruSanI mAnyatA dRDhatApUrvaka pharI gaI, mATe bIjuM mAnatA nathI. te 2. mumukSu samyakatva AtmAne baMgha thavA detuM nathI. pariNAma ane bhAvathI baMgha-mokSa thAya che. pariNAma je pharI gayAM che ane savaLAM thayAM che te abaMghanuM kAraNa che. 1. mumukSu-potAnA svarUpamAM jJAnI che tethI mokSa svarUpa che, tyAM baMgha nathI. jyAM potAnA svarUpathI vimukhatA che, tyAM baMgha che. - 2. mumukSu-samyakatvanI apekSAe baMgha nathI; bAkInAM mohapariNAmanI apekSAe baMgha che. TheTha sudhInI dazA thAya pachI baMgha nathI, abaMdha pariNAma che. bhAva upara ja pariNAmanI ghArA che. prabhuzrI-bhAva to mukhya kAraNa che-jevo bhAva tevuM baMghana. baMghana rAgadveSathI thAya che. hAsya, rati-arati, UMgha-ALasa te baghAM karma ane baMghana. tenuM nAma pADyuM pudgaLa; tenA paryAya, pariNAma hoya tene grahe che te baMgha. jJAnInuM baLa kevuM che ke te grahaNa na kare ? kAraNa, asaMga Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 upadezAmRta rahyA. bIjuM badhuM bhale hoya, paNa mAruM nahIM. mAro eka AtmA. te jANanAra che. badhuM bhedavALuM tene dekhAya che, tene paNa jANanAro thayo. keTaluM mAhAtmya che ? e thayA vagara khabara nahIM paDe, vAte vaDAM nahIM thAya. 2. mumukSu "zAstra ghaNAM mati thoDalI, manamohana mere; ziSTa kahe te pramANa re. manamohana mere.'' mATe temAM mati pahoMcatI nathI. prabhuzrI--A vAta vicAravA jevI che, karavA jevI che. badhethI pharavuM paDaze. thaye chUTako. "atyaMta udAsa pariNAme raheluM evuM je caitanya, tene jJAnI pravRttimAM chatAM tevuM ja rAkhe che.'' prabhuzrI--teNe karma jANyuM, tethI bhinna-asaMga svarUpe rahI bheda rAkhyo. vAta to bhedajJAnanI che. 1. mumukSu--jJAnIo AtmAmAM rahe che; mAyAne to eka kSaNa mAtra paNa hRdayamAM pesavA detA nathI. mAyAnuM baLa paNa ghaNuM che ane evI che ke jo tenuM mahatva lAge to samakita paNa jatuM rahe. 2. mumukSu--udAsa pariNAma e abaMdhatAnuM kAraNa che. prabhuzrI--vAta to karI paNa temAM, bIjAmAM jo bhAva na hoya to baMdha nathI; paNa mAMhI bhAva hoya to baMdha thAya che. 3. mumukSu--je rAgavALo hoya te baMdha pAme ane je vairAgyavALo hoya te UlaTo mukta thAya che, A bhagavAne zAstrano sAra kahyo che. mATe tuM rAga na kara ema samayasAramAM eka ThekANe jaNAvyuM che. prabhuzrI--ekano bhAva nathI ane ekano bhAva che, temAM phera paDyo. bhAva vagara baMgha nathI. kriyA kare paNa bhAve baMgha thAya. mudde vAta badhI bhAva upara AvI. bhagavAne kahyuM ke bhAve baMdhana thAya che. bhAve jinavara pUjiye, bhAve dIje dAna; bhAve bhAvanA bhAviye, bhAve kevaLa jJAna.'' mATe bhAva moTI vastu che. jainadharmano mAhita hoya tene kahevAya ke A dharma. jIva-ajIva, pudgala, paryAya vagere kahIe to samaje; bIjAne kahIe to na mAne. tema mAnyatAmAM phera. pakaDyuM te choDavuM che. badhAya jIva mAtrane mAnavA upara che, ema nakkI thayuM. jevA bhAva-pariNAma tevuM baMghana thAya, tevI lezyA thAya ane tevo bhava thAya--cAra gati lezyA pramANe thAya. DAhyA samaju hoya te jue che ke AnuM AvuM pariNAma che. cAra gatinAM pariNAma jANI le che. samajaNa joIe, temAM kacAza che. bIjo badho saMbaMdha che. 'je jANyuM te nava jANuM ane je navi jANyuM te jANuM.' ahIM AMTI UkalI gaI. vAta che mAnyAnI. mATe 'vAnI mArI koyala,' 'paMkhInA meLA.' sau saune raste. ekalo Avyo ane ekalo jaze, mATe ceta. Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1 217 tA. 12-1-36, savAranA [yati jinacaMdra ane muni mAnasAgara AvelA. prabhuzrIne temanI oLakhANa karAvIne nAma jaNAvyAM.] prabhuzrI-AtmA che-A jIvane oLakhANa karavAnI che. jinacaMdrane kaho, Ape vacanAmRta vAMcyuM che ? jina thoDuM ghaNuM vAMcyuM che. mAna-meM nathI vAMcyuM. [patrAMka 37 nuM vAMcana mumukSu--mAnasAgarane) AmAM zuM samajAya che ? mAna-jagatamAM anaMtavAra bhamyA, paNa zuddha samyadraSTi nathI thaI, tethI paribhramaNa thAya che. mumukSu-anAdi kALathI te draSTi kema nathI AvI? kAraNathI kArya thAya che ane vratapacakhANa badhuM chUTavA mATe kare che to zuM rahyuM ? mAna-saMsAranI vAsanA anaMtakALathI lAgelI che te dUra karavAno to A prayatna che. paNa karmano uchALo Ave che, teno khyAla nathI raheto. te rahe to kaMIka thavA yogya che. bAhya bhAva choDIne aMtarabhAvamAM Ave to thAya. mumukSu--tyAre kAraNa sevavAmAM bhUla zuM che ? mAna-zuddha draSTi nathI AvI. te AvavAnuM kAraNa to hovuM joIe, te mahArAjane (prabhuzrIne) pUcho. | [prabhuzrIne ochuM saMbhaLAtuM hovAthI A vAta sAMbhaLI nahotI.] prabhuzrI sAthujIne ema pUcho ke anaMtavAra sAghupaNuM AvyuM che ane vratapacakhANa karyA che to pachI zuM rahI gayuM che ? mAna--dravyathI to sAdhupaNuM anaMtavAra AvyuM che. prabhuzrI-jIvane bAkI zuM rahyuM? mAnapadgalika sukha mATe sAdhupaNuM mAnyuM ke sukhazAtA maLe, mAnakIrti maLe; AvA bhAvane badale zuddha sAdhupaNuM Ave ane bAhyabhAvamAM tallIna na thAya to kalyANa thAya. abhavyane samakita hotuM nathI, topaNa sAdhupaNuM le che; ane evI utkRSTa kriyA kare che ke navamA greveyaka sudhI jAya che; paNa te badhuM bIjAne raMjana karavA mATe che; potAnA AtmAne mATe kaMI nathI karyuM. teNe AtmAnuM svarUpa oLakhyuM nathI. prabhuzrI- "jihAM lage AtamadravyanuM lakSaNa navi jANyuM; tihAM lage guNaThANuM bhaluM kema Ave tANyuM ?" mumukSu-bhUla e thAya che te Atmatattva jANavAmAM ja thAya che. sarva darzana AtmAnI judI judI kalpanA kare che. jemake, kSaNikavAdI, zUnyatAvAdI, kriyAvAdI, jaDavAdI vagere. prabhuzrI-mokSa gayA te to AtmAne jANIne gayA. te zI rIte gayA? ane zI rIte kIdhuM? A jIve anaMtavAra sAdhupaNuM, japa, tapa, kriyA, vagere karyA. "vaha sAghana bAra anaMta kiyo, Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 upadezAmRta tadapi kachu hAtha haju na paryo." ATaluM karyuM, to have khAmI zI rahI ? mAna-AtmAne oLakhyo nahIM. prabhuzrI-AtmA zAthI oLakhAya ? mAna-oLakhavA mATe to sAdhupaNuM lIdhuM che ane teno prayatna che. prabhuzrI-to have khAmI kaMI Ave che? mumukSu jinacaMdrajIne) tame kaMI kaho cho ? jinamane to sAMbhaLavAnI icchA rahe che. prabhuzrI--e to ThIka, paNa kaMI sAMbhaLyuM hoya to te kahevuM. je hoya te, emAM zuM ? vAta to karavI. jina-evuM jaNAya che ke A jIvane mukhya ATha AtmA che; bIjI bAju aDhAra pApasthAnaka che. pApasthAnakamAM mithyAdarzanazalyanI prakRti jyAM sudhI udayamAM hoya tyAM sudhI prakRti, sthiti, anubhAga ane pradeza baMdha thAya che ane te AtmAnI sAthe joDAyelI che. mithyAtvanuM upazAMtapaNuM ke lAyakapaNuM karIne jo AtmAne oLakhavA jAya to bane. prabhuzrI--emaNe kahI dIdhuM : "mithyAtva." have eno pratipakSI koNa che ane zuM che ? [jinacaMdrajIne prazna pUchyo; tyAM vacamAM ja] mumukSu-pratipakSI samakita che. prabhuzrI--emane kahevA do. vacamAM DAhyA thAo cho e zuM ? anaMta kALathI samakita AvyuM haze ke nahIM ? jina--bhavyane koI vakhate AvyuM haze. sanmukhapaNuM dekhAya tyAre vizvAsarUpe AvyuM haze. mokSanI icchA thAya tyAre anumAna thAya ke AvyuM haze. prabhuzrI-sakjhAyamAM Ave che ke, "samakita navi lahyuM re, e to rUlyo caturgatimAMhe tyAM samakitanI nA kema pADI che ? jina--A gAthAnA je zabdo che te sAmudAyika che. samakita pAmelo paNa arghapudgala parAvartana rUlI zake che, kaMI ekAMta nathI; jema ke zreNika rAjA. prabhuzrI-A jIvanuM bhUMDuM karanAra rAga, dveSa, krodha, mAna, mAyA ane lobha che. vItarAga mAraga sama che. ApaNe to sAcanA khapI thavuM. jIva ane bhavanI vAta che. samakti asaMkhyAtI vAra Ave ane jAya; paNa yathAtathya Ave tyAre mokSe jAya che, te vagara na javAya. abhavInI vAta nathI, bhavAnI che. ane samakita AvyuM to mokSe laI jAya. te to moTI vAta che. A jIva karaNI kare che tenuM phaLa maLe che; tethI nava greveyaka tathA bAra devaloke jAya che, te paNa jIvane ja thAya che. ane mokSa paNa jIvane thAya che. A jIvanuM bhUMDuM thAya che saMkalpa-vikalpathI ane parabhAvathI. svabhAvamAM rahe to te na thAya. jJAnI Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1 219 kahe che ke A bhavamAM jo AtmabhAvamAM rahe to ghaNAM karma khapI jAya che. A jIva mAtrane badhAM baMdhana karmanAM che. jeTaluM mukAya teTaluM zreSTha, te kartavya che. sArA-nabaLAnuM to phaLa che; paNa baMdhanathI mukta thavAya evuM sarva karavuM, bIjA bhava UbhA thAya tevuM na karavuM. samAghi pAmato hoya, baMdhana rahita thato hoya te karavuM. ApaNe beThA chIe chUTavAne mATe, mATe baMdhana thAya tevuM na karavuM. jagata to ema kahe ke A rUDA che, A bhUMDA che. te tarapha kaMI jovuM nahIM. rUDA-bhUMDA kahevAthI kaMI tema thatuM nathI, paNa potAnA bhAvanuM phaLa che. badhA beThA che te sau AtmA che. tenI pAse saMkalpa-vikalpa to hoya. koI to dhyAna, vairAgya, nivRtti vageremAM hoya ane koI vikAramAM hoya. sArA-nabaLA kahevAyAnuM phaLa nathI, paNa potAnA bhAvanuM phaLa che. bIjAnA kahevAthI kaMI thatuM nathI, pote kaMI kare to thAya che. tame kalpanA karazo nahIM. mara ! sAro kahe, nabaLo kahe, tenI tamAre jarUra nathI. ApaNe to AtmAnuM, jJAna-darzana-cAritranuM kAma che. zubha-azubha bhAva thAya che tema zuddha bhAva paNa thAya che. mATe potAnA bhAvane vicArazo. potAnA bhAvanuM phaLa che. mumukSu--A jagata svArthamaya che. jo jagatanI icchA pramANe jIva varte to tene mAna ApI hAthI upara besADI de ane jo tethI viruddha varte ane temano svArtha na sadhAya to gadheDA upara besADI de. mATe jagatanI ciMtA zreSTha puruSo karatA nathI. prabhuzrI--jeNe jevuM karyuM tevuM thayuM. je dizA bhaNI joyuM te dizA dekhANI. mATe kare tenuM phaLa che. bhagavAnanuM vacana che ke je kare te bhogave, bIjo na bhogave bApa kare to bApa bhogave, dIkaro kare to dIkaro bhogave, bIjo na bhogave. badhAya bAMdhIne AvyA che te bhogave che. potAnuM karavuM che. koI game tema bole, teno harakha-zoka na karavo. bhale ! pArasanAtha kaho, rIkhavadeva kaho, zAMtinAtha kaho, te to nAma pADyuM; paNa badhA AtmA. enuM karyuM ene phaLa, ApaNuM karyuM ApaNane phaLa. e to kare e bhogave te potAnA hAthamAM che. vItarAga mArga apUrva che. karaze te pAmaze. koIne kahevA jevuM nathI. saune cetavA jevuM che ane cetavuM. samajIne zamAvuM. samajavAno lakSa levo. tA. 12-1-36, sAMjanA patrAMka 843 nuM vAMcana H-- "zrImad vItarAga bhagavatoe nizcitArtha karelo evo aciMtya ciMtAmaNisvarUpa, parama hitakArI, parama adbhuta, sarva duHkhano niHsaMzaya AtyaMtika kSaya karanAra, parama amRtasvarUpa evo sarvotkRSTa zAzvata dharma jayavaMta varto, trikALa jayavaMta varto. "" alaukika vANI che, laukika nathI. vItarAga mArganuM mAhAtmya jIve laukikamAM kADhI nAkhyuM. bhavI jIve mAhAtmya karI ghAravuM. gaNatarI samakitanI che. mithyAtva che tyAM sudhI jIvane ajJAna che. AtmajJAnIe jANyo che AtmA. bIjuM koI ThekANuM sAruM nathI. A avasthA thaI gaI che. du:kha ane vedanI badhI. bIjo temAM pariNamI jAya. ene du:kha che ? vedanI che ? jema Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 upadezAmRta che tema che. jJAnIe jANyo. bAkI badhAM sau sAdhana saMsAramAM baMdhanarUpa che. tethI chUTavAne jJAnInI dRSTie AtmasvabhAva, AtmAno vicAra karavo. A badhA beThA che. saunA bhAva ane upayoga che. parabhAvamAM varSe baMdhana thAya. svabhAva che te AtmA che te upayoge puNya baMghAya tathA nirjarA thAya. temAM lUMTaTyUTa levAnuM che. sAro, nabaLo, vANiyo, brAhmaNa, pATIdAra, bAI, bhAI te jovAnuM nathI; badhA AtmA. have to ahIMthI chUTavuM. saMbaMgha ane saMjoga che. te AtmA no'ya. AtmAne parabhAvathI mukAvavo. te kema thAya ? pratibaMdha jema bane tema ocho karavo. badhA sAthe cAra bhAvanAe vartavuM--maitrI, pramoda, kAruNya ane mAdhyasthabhAvanA. jIva sajjhAyamAM, jJAna-dhyAnamAM, dharmadhyAna, carcA, vAMcavA vicAravAmAM rahe te uttama che. sauthI zreSThamAM zreSTha A kALane viSe satsaMga che. tyAM dharmanI vAta hoya. bIjI kathA-vArtA kare tyAM pApa che. satsaMgamAM AtmAnI vAta che ane tyAM upayoga jAya che. te kartavya che. satpuruSa kahe che ke guNagrAma to jJAnInA, vItarAga mArganA kartavya che. bIjI cAra kathA-srIkathA, bhojanakathA, rAjakathA, dezakathA; tethI to baMdhana che. AtmadharmanI vAta, jJAna, ghyAna, vairAgyanI vAto potAne hitakArI che ane puNya baMdhAya che. "te zrImat anaMta catuSTayasthita bhagavatano ane te jayavaMta gharmano Azraya sadaiva kartavya che." juo, bIjI vAta na AvI. A mAyAnA svarUpathI baMdhana thAya che. mATe cetavAnuM che. kSaNa lAkheNI jAya che. manuSyabhava durlabha che. lIgho ke leze thaI rahyuM che. vedanI ane azAtA AvI to kaMI nahIM thAya. jANe che jIva. mATe oLakhANa karI le. oLakhyuM chUTako. "jene bIjuM kaMI sAmarthya nathI evA abudha ane azakta manuSyo paNa te AzrayanA baLathI parama sukhahetu evAM adbhuta phaLane pAmyA che, pAme che ane pAmaze. mATe nizcaya ane Azraya ja kartavya che, adhIrajathI kheda kartavya nathI.' AvA bhagavAnanA guNagrAma karavAthI, bhaktibhAvanAthI AvA paNa samyaktva pAme ane krame karIne mukta thAya. bIjI vAto javA de; te kAMThAthI pAra na Ave. Akho loka trividha tApathI baLI rahyo che. koI punyAIthI manuSyabhava pAmyA cho to sAMbhaLo cho. DhorathI te nahIM bane, mATe A bhavamAM jema bane tema karI levuM. 'lIdho te lahAva.' 'Ajano lahAvo lIjiye re, kAla koNe dIThI che ?'' 'samaya goyama mA pamANu.' eka A ja zaraNuM, bhAvanA AtmabhAvanI karI to kevaLajJAna pamADe. pramAda choDIne have lakSa levA bhUlavuM nahIM. prArabdha ADuM Ave--khAvuM pIvuM, bolavuM cAlavuM, vagere te to badhAM ATha karma che, tene AtmA na jANa. tethI chUTavAnI bhAvanA kare to baMdhanathI mukAvuM thAya. 'deha chUTI jaze,' 'huM marI jaIza' ema bhaya rAkhe che; paNa anaMtI vAra deha choDyo chatAM janma-maraNathI chUTyo nathI. te zAthI chUTe ? to ke samitathI. A paheluM pAmyo to gati sArI thaI; pachI naraka-tiryaMcamAM javuM na thAya, jevI tevI kamANI nathI. mATe gaphalatamAM na rahe. 'mAruM mAruM' karIne marI rahyo che. gurucelA, hATa havelI, paiso Tako, chokarAM chaiyAM te tAruM nathI; badhuM mUkavAnuM che. mATe 'mAruM, mAruM' kare Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1 221 che tyAMthI mukAvuM kara. tAro to AtmA. te to jJAna-darzana-cAritramaya che. tenI bhAvanA kara. bhagavAne kahyuM ke jyAM sudhI zAtA che, duHkha-vyAdhi-vedanI nathI ane sukha che tyAM sudhI dharma karI le; pachI nahIM bane. hAthamAMthI bAjI gaI to nahIM bane. jyAM sughI manuSyabhava ane zAtA che, tyAM sudhI karI le. badhuM citravicitra che. vedanI thAya, du:kha-vyAdhi thayA kare. mATe A manuSyabhava pAmI koI AtmA saMbaMghI vAta sAMbhaLa, kAna ghara; bIjI vAto ghaNI thaI che, paNa AtmA saMbaMdhI nathI thaI te kara. moTA puruSe A upAya batAvyo te amRta jevo che. 'mAruM mAruM' karye potAnuM thavAnuM nathI. yathAtathya eka ja vAta mAnavAnI che. mAne to kAma thAya. koI mAruMtAruM, sAruM nabaLuM, vAdavivAda te kaMI nahIM. bhAva cokhkho kara. bIjA bhAva na lAva. 'vAnI mArI koyala.' 'paMkhInA meLA,' Ama jato raheze, vAra nahIM lAge. mATe avasara gayo hAtha nahIM Ave. kartavya ATaluM che. have avasthA thaI, 82-83 varSa thayAM. zarIranA sAMdhA duHkhe, saMbhaLAya nahIM, vedanA khamAya nahIM, mAMDa mAMDa ATale sudhI avAya che. jyAM sudhI cAle tyAM sudhI calAvIe, dahADA pUrA karavA che. vAta karavI che samabhAvanI ! tyAM rAga-dveSa na Ave. jagata sAme dRSTi nathI melavI. te joye pAra nathI AvavAno. saMkalpavikalpa tyAM du:kha che, tethI baMdhAya che. mumukSu "Upaje mohavikalpathI, samasta A saMsAra; aMtarmukha avalokatAM, vilaya thatAM nahi vAra.'' prabhuzrI--AnA khapI thavuM, e ja jovuM. AtmA na hoya to maDaduM. je jANe che eno upayoga, vicAra hoya to bhAvanA thaI. jevA bhAva tevA prabhu phaLe. kaMI nathI. saune khamAvIe. koIno doSa joIza nahIM. badhAya rUDA. potAne zuM karavuM ? AtmabhAva. 'mA vikrRtta, mA naMbae, mA ciMtanlR ivi, kheLa hor thiro / appA appammi rao iNameva paraM have jhANaM // " AtmabhAvamAM rahyo to te ja kartavya che ane kAmanuM che. tA. 13-1-36, savAranA AThamI dRSTi viSe carcA. 1. mumukSu A dRSTimAM bodha ane ghyAna agni jevAM hoya. potAnAM karma to bALI nAMkhe, paNa samasta jagatanAM karma temAM homavAmAM Ave to paNa bALIne bhasma karI nAkhe evuM nirmaLa ane baLavAna ghyAna hoya che; jo ke tema banatuM nathI, koI koInAM karma letuM detuM nathI, e to sau saunAM pote ja bhogave che. ahIM to potAnAM karma bALIne kevaLajJAna thAya che. 1. he vivekI jano ! kAyAthI kaMI paNa ceSTA na karo, vacanathI kaMI paNa uccAra na karo, manathI kaMI paNa ciMtavana na karo, jethI traNe yoga sthira thAya. AtmA AtmasvarUpane viSe sthira thAya, ramaNatA kare te ja nizcayathI parama utkRSTa dhyAna che. Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 22 upadezAmRta prabhuzrI--kaMI samAdhinI vAta jevI tevI che ? paNa laukikamAM kADhI nAkhyuM. ajabagajaba vAta che ! A to saMsAranuM mAhAbhya jANyuM che. te to badhuM AvaraNa che. te ADuM AvyuM che. te baghAthI mukta eka caitanya, AtmA ! bhAre vAta karI che. 1. mumukSue AThamI draSTivALAnI to vAta ja judI hoya, ane pariNAmanI gati ja judI hoya ! A dRSTinI vAta to amArAthI thAya tevI nathI. te to anubhavI ja jANe. 2. mumukSu-anaMtA kALathI anaMtA jIvo mohamAM paribhramaNa kare che, te jene khaseDI zakyA nathI tene ahIM kSINa karI nAkhyo. prabhuzrI-"vAta che mAnyAnI'. sane mAnavuM. ane ene mAnyo to kaMIka phare che ane thAya che. 2. mumukSu-ATha karmamAM mohanIya karma baLavAna che, te karmapudgala grahaNa karIne ATheyane vaheMcI Ape che. te ja baMdha kare che ane karma baMdhAve che. bIjAmAM tevuM baLa nathI. mohanIya karmanA be bheda che. : darzana mohanIya ane cAritra mohanIya. tyAM viparIta mAnyatA thAya che te darzanamoha. te mAnyatA puruSanA saMge phare to badhuM pharI jAya che. 1. mumukSu yathArtha mAnyatA thAya tyAM samakita che. ane te AvyuM to pachI kevaLane AvavuM paDe. satparuSanA joge vastune vastusvarUpa mAne to thayuM. prabhuzrI-juone, A badhe zarIre vA che ane duHkhe che. te jANyuM. A baghI jarA avasthAnI vAta dekhAya che. A vAtomAM jaDa kaMI sAMbhaLaze ? e to e ja. zuM ene mAnya na karavo ? ATaluM karavAnuM kAma te nathI karyuM. sarva jJAnIo thaI gayA. temaNe A karyuM. oLakhANa karavAnI ane mAnavAnuM. vahevAramAM paNa kahevAya che ke ATaluM mAnane, bhAI, to sAruM thaze. to kahe, bahu sAruM, mAnIza. tema A paNa mAnya karavAnuM che. "vAta che mAnyAnI." temAM UMDuM rahasya che. manuSyabhavanuM rahasya na jANyuM to pazuvat che. bhagavAnane pUchyuM ke huM bhavI chuM ke abhavI ? to ke bhavI. tame bolyA kema ? thaI rahyuM. te to bhavI ja hoya. A keTalI sAmagrI che ? janAvara kaMI sAMbhaLaze ? konI baghI sattA ? e to enI ja. bolo : caMdra bhUmine prakAze che..." 1. mumukSu-"caMdra bhUmine prakAze che, tenA kiraNanI kAMtinA prabhAvathI samasta bhUmi zveta thaI jAya che, paNa kaMI caMdra bhUmirUpa koI kALe tema thato nathI, ema samasta vizvane prakAzaka evo A AtmA te kyAre paNa vizvarUpa thato nathI, sadA sarvadA cetanya svarUpa ja rahe che. vizvamAM jIva abhedatA mAne che e ja bhrAMti che." prabhuzrI-kevI vAta A karI ke TharIne hima thaI jAya ! koI pAse A sAmagrI che ? padArtha mAtra jaDa ane tenA vaLI asaMkhyAtA bheda kahyA, paNa te jaDanA ja. laukika draSTithI mAnya kare che paNa alaukika draSTithI joyuM nathI. ahIM mArga mUkyo te khabara paDe che ? saraLatA. te hoya to tyAM mokSa Ave; Avo mArga che. kAma thaI jaze ! vAra keTalI ? to ke tArI vAre vAra. 1. mumukSu amAre zI rIte taiyAra thavuM ? Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1 223 prabhuzrI--kRpALudevane ame vAta pUchelI to kahe, "have zuM che ?" thappaDa mArI. huM to zAMta thaI gayo ke vAha ! prabhu vAha ! bahu AnaMda thayo. A jIva badhuM sAMbhaLeluM, vAMceluM bhUlI jAya che paNa te to badhuM AvaraNa. jJAna che te to AtmA che, te bhulAya nahIM. bAkI bIjuM badhuM mUkavAnuM che. A badhA beThA che tene kahIe ke AtmA mUkIne Avo to mukAze ? nahIM mukAya. bIjAM baghAM AvaraNanAM tALAM che. ane jo kUMcI hAtha AvI to tALAM UghaDaze. vahevAramAM moTA mANasa zeThiyAnI oLakhANa hoya to aDacaNa na paDe. tema ghaNI sAco karavAno che. 1. mumukSu-amAro ghaNI moTo che. prabhuzrI"dhiMga ghaNI mAthe kiyA re, kuNa gaMje nara peTa ? vimala' A vAta koNa gaNe che ? marma na samaje tyAM tuMbaDImAM kAMkarA, A to pAtALanuM pANI; te nIkaLe to thaI rahyuM. kartavya to che. Avo avasara kyAM maLaze ? "Ajano lahAvo lIjiye re kAla koNe dIThI che ?" gAMDI gAMDI vAto che ane kaheze ke emAM zuM ? paNa ema nathI karavAnuM. vAta kharekharI che, rAmanuM bANa pAchuM na phare tema. Ama ke Ama kazuM jovAnuM nathI ane gabharAvA jevuM nathI. jagatamAM motathI bhUMDuM kaMI che ? paNa tene to mahotsava mAnyo ! keTaluM pharI gayuM ? tame game tyAM jAo paNa AtmA hoya to zuM levuM che ? zaheramAM jovA jAya to A leze te leze; paNa ahIM to AtmA. te hoya to bIjAnI zI jarUra che ? "jyAM lagI AtamA tattva cinyo nahIM, tyAM lagI sAdhanA sarva jUThI" (muni mAnasAgarajIne) kema muni, kema vAta thAya che ? ThIka che ne ? kaMI bIjuM hoya to kahejo. mAna-ThIka che, barobara che. prabhuzrI- "jihAM lage Atama dravyanuM lakSaNa navi jANyuM, tihAM lage guNaThANuM bhaluM kema Ave tANyuM?' yogadRSTi baghA bolatA hoya; paNa bolavA bolavAmAM ya phera che. temAM meLavaNa joIe. koI cIjamAM evuM meLavaNa nAkhe che ke jethI baLa-vIrya badhuM vadhe. tema tevI vastu che. zI vastu che ? konAM gANAM gAvAM che ? moTA puruSe to vAta karI dekhADI; paNa temAM bhAvanA ane mAnavuM ke tamAruM kAma che. to ke vAta samajya chUTako. bIjuM samajyo te nahIM. ahIM bIjuM juduM samajavuM che. sadgurunI AjJA ane jinadazA. tamArI vAre vAra. e sAcuM che. vacana pAchuM na phare. kevaLajJAna thayuM teNe jANyuM. tema A vacana che. 1. mumukSa"tamArI vAre vAra' te to kharuM; paNa amAre zI rIte taiyAra thavuM ? prabhuzrI-kArabhArI kharo ne ? kevI vAta kADhe che ? 1. mumukSu-amArI guMjAza nathI. kRpALudeva ja taiyAra kare che paNa amAre zuM karavuM ? prabhuzrI A praznano uttara sugama che-vAta mAnyAnI che. enI vAre vAra che. taiyAra thavuM joIe ne ? vahevAramAM jema koIne kahyuM hoya ke javAnuM che mATe taiyAra thaIne Avaje; ane Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 upadezAmRta pachI Ave ne kahe, huM to mArI bacakI bhUlI gayo. te levA jAya to rahe. tema ahIM barobara taiyAra thaIne Ave to thayuM, nahIM to pachI rAma rAma ! tevuM che; vicAravA jevuM che. vAMcI jAya tema nahIM; vicAraze to mAMhI mAga Apaze. kRpALudeva kahetA ke vicAro; paNa bIjuM kaMI kahe nahIM. mATe e to e ja. 1. mumukSu-emAM ja mAhAbhya che ! prabhuzrI-bhUtabhAI jANe ! koNa mAne ? paNa jJAnInI gati to jJAnI ja jANe. tA.13-1-36, sAMjanA patrAMka 819 nuM vAMcana : "kheda nahIM karatAM zUravIrapaNuM grahIne jJAnIne mArge cAlatAM mokSapATaNa sulabha ja che." 1. mumukSu -A jIvane Arta-rIdra dhyAna varte che te kheda che. saMsAranA aneka kAraNone laIne kheda thaI jAya che, te ArtadhyAna che. tyAMthI jJAnI bacAve che. prabhuzrI-vedanInuM duHkha kaMI ochuM che ? te duHkha koI vaida paNa maTADavAne samartha nathI. 1. mumukSu-te to karmano roga ! jJAnI moTA vaida che, te ja maTADaze. prabhuzrI-khAmI che samajavAnI, pakaDavAnI. koI draSTi paDI to pachI pakaDavA jevI che, mUkavA jevI nathI. duHkha, vyAdhi vagere dehamAM thAya che. ghaNA prakAranA roga thAya che te koI maTADavA samartha nathI. kaho, maTADaze ? 2. mumukSu-jJAnI karmaroga maTADaze. roga be prakAranA : dravyaroga ane bhAvaroga. dravyaroga zarIrane thAya; bhAvaroga manano che, te TheTha sudhI che. te gayA vagara dravyaroganI zakti ghaTatI nathI ane te gayA pachI dravyaroganI zakti TakatI nathI. bhAvaroga maTADanAra jJAnI che; mATe Apa ja te maTADI zako, bIjA nahIM. prabhuzrI-tAva Ave, mAthuM duHkhe, cUMka Ave, pIDA thAya, UMgha na Ave tevuM zarIranA saMbaMdhe thAya che. pachI te bhAva jo maTI gayo to badhuM maTI gayuM. te koI kahenAra che ? kahenAra koI na maLe. jANavAvALo kahe. jANavAvALo hoya ane bhAna na hoya to na kahI zake. tene koNa kahe ? eka jJAnI; tenAthI kaMI chAnuM nathI. te kyAM che ? kaho. 3. mumukSu-jyAM jJAna che tyAM jJAnI che. prabhuzrI-jJAnI vede jJAnamAM. jJAna kyAM che ? zAnImAM. "mA viTTada, mA saMpUda, mA viMda jiM vi, ne to thiro | appA appammi rao iNameva paraM have jhANaM // " tyAM che; koI ThekANuM, bIjuM nathI. A jIva mAtrane zuM zoghavAnuM? te vicAro. Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1 1. mumukSu- "re Atma tAro, Atma tAro, zIghra ene oLakho; sarvAtmamAM samavRSTi dyo, A vacanane hradaye lakho.'' tene ja oLakhavAno che. prabhuzrI--A vAta to kharI ne ? 2. mumukSuvAta to kharI che; paNa prathama to satpuruSane zodhavA paDaze. te sivAya banatuM nathI. 1. mumukSu uparanI gAthAmAM te badho khulAso karyo che. "huM koNa chuM ? kyAMthI thayo ? zuM svarUpa che mAruM kharuM ? konA saMbaMdhe vaLagaNA che ? rAkhuM ke e paraharuM ? enA vicAra vivekapUrvaka zAMtabhAve jo karyAM; to sarva Atmika jJAnanAM siddhAMtatattva anubhavyAM. te prApta karavA vacana konuM satya kevaLa mAnavuM ? nirdoSa naranuM kathana mAno 'teha' jeNe anubhavyuM.' te vacana mAno. zuM mAnavuM ? to kahe, "re! Atma tAro, Atma tAro, zIghra ene oLakho; zI rIte oLakhavuM ? sarvAtmamAM samadraSTi dyo, A vacanane hRdaye lakho.'' 3. mumukSu--pahelAM 'namunthuLa' nA pAThamAM 'nIvavayALa' ema bolatA hatA; paNa jIvano dAtA have maLyo tyAre samajAya che. zarUAta to dAtAthI thaI. prabhuzrI--A 'bahu puNyakerA'nuM pada zuM AzcaryakAraka vAta nathI ? enI samajaNa juo ! eno ullAsa juo ! enI vAtu juo ! kevo marma ! zuM samajavA jevuM nahIM ? tyAM nirjarA kIdhI. A jIvane te karavAlAyaka che. vastunuM mAhAtmya nathI jANyuM. dareka vacana eke eka mAhAtmyavALuM che. A 'amUlya tattvavicAra'nI pAMca gAthAnuM mAhAtmya marmavALuM che. pahelAM ame badhA bolatA ane loko vAha vAha kare; paNa kAMI nahIM 'tuMbaDImAM kAMkarA' jevuM. na levA, na devA ane UlaTA kyAM javAya ? to ke mAnamAM. devakaraNajI jevAne mAna poSAya ke mAro kaMTha kevo sAro che, mArA jevuM koNa bolI ne gAI zake ane tethI badhuM kevuM zobhe che ? lo, A bagaDyuM ane bIjuM ja mAMhI ghAlyuM. je samajavuM che te na samajANuM. ghaNI vakhata bolavuM thAya paNa kaMI nahIM. pachI jyAre kRpALudeva maLyA ane kahe ke Ano marma zuM che te vicAro. pachI samajANuM. emanA kahevAthI te mIThuM sAkara jevuM lAgyuM. kahenAra koNa che ? samajAvanAra koNa che ? ane zuM che ? tenI khabara nathI. jema UMDANamAMthI grahaNa karyuM hoya evuM kahenAra nA maLe. pAMca gAthAno artha ane temAM kIdhelo badho samAsa, vistAra jevo tevo nathI, bhAre che hoM ! 15 225 "mAraga sAcA mila gayA, chUTa gaye saMdeha; hotA so to jala gayA, bhinna kiyA nija deha.' Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 26 upadezAmRta bolI gayA, paNa marma samajAya nahIM to zuM kAmanuM ? AvuM bolanAra ane kahenAra koNa che ? A to rAMkanA hAthamAM ratna AvyuM. laukikamAM na kADho, alaukika draSTithI grahaNa karo. pheNAvamAM ame gayelA. tyAM choTAlAlabhAI hatA, tenA bhAIo vagere hatA. teno meLApa thayela. aMbAlAlabhAI (khaMbhAtanA mumukSu) choTAlAla pAse avAranavAra jatA, kRpALudevanI vAto kahetA ane samajAvatA, mAnavAne kahetA; paNa samajAya nahIM ane mAnya na thAya. pachI amAro meLApa thayo ane amArA upara vizvAsa eTale amane pUchyuM : "aMbAlAlabhAI kahe che ke A mAno ane jJAnI puruSanA vacana para lakSa do. te kema haze ?" pachI meM kahyuM ke bhAI, ApaNe bhUlyA chIe. ame te vakhate sthAnakavAsI veSamAM ane amArA upara vizvAsa eTale kahe, "ema kema ? ApaNe bhUlyA ema kema kaho cho ?" ame kahyuM, "bhAI, A mAraga judo che ! sAco che; AtmajJAnIno che ane samajavA jevo che. mATe te kahe che te karavA jevuM che." mArI upara vizvAsa eTale mAnI gayo. meM tene A "amUlya tattvavicAra'nI pAMca gAthA moDhe karavAnI kahI, ane te teNe karI. lakSa lIgho ane bolyA kare. deha chUTI gayo tyAM sudhI e ja bhAva rahyo. gati sArI thaI. bIjAM karmano bhUMsADiyo thayo ane gati sudharI gaI. AvI vastu, tenI jIvane gaNatarI nahIM ane lakSa nahIM ! vAta kahevAnI matalaba zuM che! eka zraddhA. jIvane zreSThamAM zreSTha karavAnuM ATaluM : pratIti, vizvAsa ane zraddhA. koI svarUpane pAmelA puruSe kaheluM hoya to te gaLI javuM, utArI devuM romaromamAM; A mokSano rasto che. mArI to samaja A che ane te kahI batAvI. AvuM che ! mATe lakSamAM rAkhajo. A TANe to kRpALudeve ThAmaThAma ratna pAtharI dIdhAM che mATe zuM kahuM ? ATalAmAM AnaMda karIe chIe. amane kaheluM kRpAnAthe ke tamAre kyAMya pUchavA javAnuM nathI. mATe kaMI vicAra ke phikara karavA jevuM nathI rahyuM. phikarakA to phAkA bharyA. mane kaheluM ke "have che zuM ?" kAraNa, oLakhANa pADI dIdhI ane smRti ApI dIghI, batAvI dIdhuM thiMga ghaNI mAthe kiyA re, kuNa gaMje nara eTa; vimala jina dIThAM loyaNa Aja." abhimanyu kumArane bhImasene mokalyo ke tuM jA koThA jItavA, huM paNa A Avyo. abhimanyu baghA koThA jItyo, paNa chANa-mATIno koTho hato tyAM mUMjhANo ane bhImasenane bolAvyo paNa tene AvatAM vAra thaI. abhimanyu Avo baLavAna tene chANamATInA koThAmAMthI nIkaLavuM temAM zuM ? paNa nIkaLANuM nahIM. nIkaLavAnI khabara na hovAthI mUMjhANo ke kema jItavo ane tethI nIkaLaNuM nahIM. tema kaMIka sAcI samaja joIe che ane kaMIka joIe. vANiyAo mATe kahevAya che ke "pAnuM phare ne sonuM jhare." zodhyuM, pAnAM pheravyAM ane khAtAM tapAsyAM to kaMIka maLyuM, hAtha AvyuM; paNa jo copaDA mUkI rAkhe ane tapAse nahIM to kaMI hAtha Ave ? na Ave. tema A jIvane vicAra karavAno che ane tethI beTho thaI jA. ATalo avasara nIkaLI gayo to thaI rahyuM. Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1 227 tA. 14-1-36, savAranA 1. mumukSa-cothI draSTimAM ema kahyuM che ke "gharma kSamAdika paNa maTejI, pragaTya gharmasaMnyAsa ane AThamI draSTimAM ema kahyuM ke "caMdanagaMgha samAna kSamA ihAM, vAsakane na gaveSejI to te kema ? ane zuM samajavuM ? 2. mumukSudazalakSaNa yatidharma ane kSamA te benAM lakSaNa samajAya to prazna na rahe. prabhuzrI-traNa guti ane daza yatigharma te vastu kyAM hoya ? 2. mumukSu krogha na hoya to kSamA guNa pragaTyo. samyagdarzana jJAna ane cAritra AtmAmAM che. paNa kSamA te AtmAno mULa guNa nathI, te ahIM kahevuM che. gharmasaMnyAsa te yoga che. icchAyoga, zAstrayoga ane sAmarthyayoga ema traNa yoga che. gharmasaMnyAsa sAmarthyayogamAM samAya che. saMpUrNa gharmasaMnyAsa to sayogI kevaLI sudhI che. jeTalo AtmAno guNa pragaTyo teTalI kSamA che. pUrI kSamA nathI AvI. AtmAno guNa to jJAna-darzanacAritra che. ahIM kSamA mULabhUta guNa nathI. 3. mumukSu AtmAno traNa prakAre upayoga che : zubha, azubha ane zuddha. zuddhamAM to AtmAmAM ramaNatA che. mAre krodha na karavo, kSamA rAkhavI, Ama karavuM, tema karavuM te to zubha thayo. kSamA gharma che te to munino gharma che. zuddha upayogamAM to AtmAnI sthiratA che. munine zuddha bhAvano lakSa hovAthI te zubha (kSamA) paNa kAryakArI che. saMsAramAM zubha kahevAya che te nahIM. zuddhanA lakSe zubha kAryakArI che. tethI upacArathI kharo kSamAgharma tyAM nathI ema kahyuM. AtmAnA be prakAranA guNa che : anujIvI ane pratijIvI. have siddhanA ATha guNa. temAMthI cAra-anaMta jJAna, darzana, vIrya ane sukha te-anujIvI guNa thayA. bIjA cAra-sUkSmatva, agurulaghutva, avyAbAghatA, avagAhanA e pratijIvI. eka vastumAMthI DAgha jato rahyo to te DAgha hato, paNa mULa vastunA svabhAvamAM DAgha na hato. ahIMyAM be apekSA lIdhI : eka svabhAvanI ane bIjI AvaraNanI. 2. mumukSu-kevaLImAM saMjvalana kaSAya nahIM tethI kSamA kahevANI, paNa AtmAno kSamA guNa nathI. pariNAmanI vAta to AtmA jANe ane bhogave. vAta to guNanI ane vyavahAradharmanI thAya che. prabhuzrI-vyavahAra, te paNa levo paDaze. 3. mumukSu-kSamAM be prakAranI kahI : vyavahAradharma kSamA ane AtmAnA pariNAmarUpa kSamA. mohanIyanA kSayathI jeTalA guNo pragaTe te AtmAnA svabhAvarUpa ja che. ahIM svabhAvanI kSamA kahevI che ane bIjI vyavahAra kSamA. prabhuzrI-mULa vastu toDI phoDIne jovuM che. A vAta barobara che? ema kema na hoya? e kevI rIte samajavuM ? zuM kADhI nAkhavuM ? (mumukSune) kema, bese che ? 4. mumukSu-mane barAbara besatuM nathI. Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 upadezAmRta prabhuzrI-jema che tema samajavuM. kSamAnuM nAma moTuM AvyuM. vastugate vastu che. bIjo bole kSamA' te kSamA nahIM. zubha, azubha ane zuddha-bheda paDyA che ne ? mATe vAta barobara vicArI lakSamAM levI paDaze. 1. mumukSu mULa vastunA baLa vagara kSamA thatI nathI. samabhAvane laIne kSamA vagere baghA guNa kahyA. prabhuzrI-samabhAva AtmAmAM che. zubha ane zuddhamAM AbhajamInano phera paDyo! te mAnyA vagara chUTako nathI te to kharuM ne? 4. mumukSu-mane besatuM nathI. ane beThA vagara kema manAya ? zAstranI rIta pramANe besatuM AvatuM nathI. prabhuzrI-vItarAge je kahyuM te sat che. mULa vastu, vAta zuM AvI che ? gharma-saMnyAsa te AtmA che. "gharma kSamAdika paNa maTe' kahyuM tethI gharma maTI gayo ? nahIM. lAyopathamika kSamAdika guNadharma maTyA, kAraNa have dhyAna mAMDyuM, temAM bIjAM dhyAna mUkI dIghAM, paNa zukla dhyAna lIdhuM. bIjAM kADhI nAkhyAM. dazA vadhI gaI eTale bIjuM thaI gayuM. eTale dhyAna bIjuM chevaTanuM ja thAya che. gharmasaMnyAsathI kSAyika bhAve kSamAgharma to pote AtmA Avyo. 2. mumukSu-siddhabhagavAnane je dhyAna hoya temAM to bIjuM koI dhyAna rahyuM nahIM. cAre dhyAna maTI gayAM-Arta, raudra, dharma ane zukla. prabhuzrI- "jyAM jyAM je je yogya che, tahAM samajavuM tema; tyAM tyAM te te Acare, AtmArthI jana eha." muddAnI rakama zI che te jovI paDaze. tenuM nAma dIdhuM to kabUla karavuM paDaze. A sAdhu thaIne beThA ane vahevAra vahevAra kare che. eka giradharabhAI hatA te kahe, "zuM Ama nahIM ? tema nahIM ? Ama hoya !" vAha! tAruM samakita! sAcuM bhAI, paNa manamAM kahyuM, "vAha ! mUrkha, A zuM ? je karavAnuM che te mUkI de che " vAta to apUrva che ! jIvane ruci karavAnI che. samajaNamAM phera hoya to paNa mAnyatA to ghaNInI che. to te mAnyatAe mAna. mAnyatA to kAma kADhI nAkhe. "saddhI parama ." koI pUche, mAthe ghaNI che ? to kahe, hA. to phikara nahIM. mAthe ghaNI to rAkhavo. tA. 14-1-36, sAMjanA upadezachAyA'mAMthI vAMcana : - vedAMta viSe A kALamAM caramazarIrI kahyA che. jinanA abhiprAya pramANe paNa A kALamAM ekAvatArI jIva thAya che. A kAMI thoDI vAta nathI; kemake A pachI kAMI mokSa thavAne vaghAre vAra nathI. saheja kAMI bAkI rahyuM hoya, rahyuM che te pachI sahejamAM cAlyuM jAya che. AvA puruSanI dazA, vRttio kevI hoya? anAdinI ghaNI ja vRttio samAI gaI hoya che, ane eTalI badhI zAMti thaI gaI hoya che ke, rAgadveSa baghA nAza pAmavA yogya thayA che, upazAMta thayA che." Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1 229 1. mumukSa-A kALamAM mokSa nathI ema kahIne baghAne zithila karI nAkhyA che. teno A bheda toDI nAkhyo. vedAMtamAM caramazarIrI ane ahIM ekAvatArIpaNuM kahyuM to sahejamAM mokSe cAlyo jAya tevuM che. prabhuzrI-pAMca samavAya kAraNo kahyAM : kALa, svabhAva, niyati, pUrvata ane puruSArtha. te hoya to karma moTAM jabarAM hoya paNa te UDI jAya ane mokSa thAya. zoghavAnuM A manuSyabhava pAmIne ATaluM che. vyavahAramAM dareka prakAranA rastA zodhe che, kamAvA vagerenA, te badhuM karavA jJAnI puruSe kahyuM nathI. te to baghAM karma ane pUrvano saMcaya che. atyAre manuSyabhava che, te vaLI memAna jevo. mATe samajo. kAgaDA-kUtarA nahIM samaje. pUrvata ane puruSArthanI sAmagrI joIe. te hoya to samajAya tevuM che. kahevAnI matalaba ke kAla savAre bhesADiyo thaI jaze. e to thAvuM hoya te thAze. tamane badhAne ahIM koNa lAvyuM che ? e to e ja. samajAya tyAre Atmahita thaze. "huM" ane "mAruM" maDhyuM nathI. te ja karyA kare che. vepAra dhaMdhAnI doDa kare che paNa mUkIne javAnuM che badhuMya. pachI A bAjI hAtha nahIM Ave. A jogavAI sAmagrI keTalI AvI maLI che? mATe te sAmagrI vakhate bhUlavA jevuM nathI. bharata, ceta ! bharata rAjAe eka mANasa rAkhelo tene savAranA sAme AvIne eTaluM kahevAnuM ke bharata ceta. evA mAhitagAra hatA, jANakAra hatA paNa cetavAnuM nimitta rAkheluM. zarIra viSe azAtA bahu che ane tene sAruM narasuM thaI javAthI tene ja mAnavuM thayuM che : "A mAro hAtha, A mAro paga- badhuM "mAruM" "mAruM". atyAre zAtA azAtA vede che AtmA. te mAnya nathI thayuM. AtmA kevo che ? koIe nakkI karyo che? jagatamAM mA-bApa, kuTuMba-parivAra, paiso-Tako maLyAM tethI zuM vadhyuM? e jANanAra che tene jANyo? ekAvatArIpaNuM che ema kahyuM to AzA AvI ke che. mATe khAsa karIne A doDa karavAnI che. doDa kare che paNa bIjI ane badhuM baphamamAM jAya che. nathI karavAnuM te kare che. ane karavAnuM paDyuM rahe che. bIjAmAM doDa kare che te badhAM thothAM. prArabdhamAM hoya te maLe; paNa doDa tyAM ja kare che. karavuM che tenI samULagI khabara nathI. bIjuM badhuM mAne che te khoTuM. jenI khoja karavAnI che te zuM che ? "huM koNa chuM ? kyAMthI thayo ? zuM svarUpa che mAruM kharuM ?" A vicAre to kAma thAya. bIjuM badhuM paDyuM raheze. koI sAthe nahIM Ave. mUkavuM paDaze. karmanI vicitra gati che. A kALamAM kAma karI levuM hoya to chAtImAM ATaluM lakhI rAkho : "satsaMga ane bogha'. te karyA karavuM. kaMI na saMbhaLAtuM hoya, gAMDIghelI vAto hoya paNa te satsaMga. anAdikALathI AtmAne AtmArUpe jANyo hoya tema nathI thayuM. jJAnIe jANyo, te vagara koI dhevA samartha nathI. A bhavamAM eno khapI thAya ane zodhaka thAya to ghanyabhAgya ! pratyakSa puruSanuM kaheluM ane jeNe jANyo ane jene maLyA tenuM kahevuM mane mAnya che, e ja mAnyatA. mane to kaMI maLyA nathI ane khabara nathI tethI enI mAnyatAe mAnya; te ja kartavya che ane tethI kAma thaI jAya. te hitakArI thaze. bhale jANato hoya, na jANato hoya paNa tenI mAnyatA kayAM che? ane tenuM aMtaHkaraNa paNa kyAM che? e ja eka ghAraNA sAcAnI rahI, to te kAma kADhI nAkhe. A bhavamAM pAmavAnuM ATaluM che. oLakhANa karI le; oLakhyo to jItyo. jema tema vAta nathI, mahA durlabha che. karavuM joIe. Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta 230 mumukSu-bApe ghana dADhyuM hoya ane chokarAne kahyuM hoya tene tenI khabara hoya ane sAthe AjJA paNa karI hoya to te ja batAve. mATe ahIM to mAthuM mUkIne kAma karavA jevuM che. jarAya phikara nathI ane nirAMta che. mATe tene maLe to chUTako thAya. bArobAra patto nahIM lAge. maLavuM joIe. prabhuzrI-A vAMco : "he gautama! te kALa ane te samayamAM chadmastha avasthAe, huM ekAdaza varSanI paryAye, chaThTha chaThuM, sAvaghAnapaNe, niraMtara tapazcaryA ane saMyamathI AtmatA bhAvatAM, pUrvAnupUrvIe cAlatAM, eka gAmathI bIje gAma jatAM, jyAM suSumArapura nagara, jyAM azoka vanakhaMDa bAga, jyAM azokavara pAdapa, jyAM pRthvIzilApaTTa, tyAM Avyo; AvIne azokavara pAdapanI nIce, pRthvIzilApaTTa para aSTamabhakta grahaNa karIne, banne paga saMkocIne, lAMbA kara karIne, eka pulamAM draSTi aDaga sthApIne, animeSa nayanathI, jarA zarIra nIcuM AgaLa jhUkI rAkhIne, yoganI samAdhithI, sarva indriyo gupta karIne, eka rAtrinI mahA pratimA ghAraNa karIne, vicarato hato. (camara)" prabhuzrI-lakhyuM te vAMcI gayo, paNa je bhedI che tenI pAsethI marma khUlI jAya tema thavuM joIe. emAMthI pote pakaDI bese, potAnI kalpanAe to e nahIM; paNa e to e kahe te ja kharuM ema kare to thAya. 1. mumukSu-AmAM kaMI samajAtuM nathI. samajavA jaIe to te badhI kalpanA. prabhuzrI-ame paNa IDara gayelA ane tyAM baghI kalpanA karelI, te zilA ane te DuMgarI joyelI. tenA upara sonerI retI hatI, nadI hatI. digaMbara muninI chatrIo hatI. te badhuM joIne Azcarya pAmelA. 1. mumukSu-kRpALudeve Apane jaNAveluM ke ame mahAvIra svAmI sAthe ahIM vicarelA hatA. te siddhazilA, te puDhavI zilA vagere paNa tamane batAvela che. to Apane te khabara che, to te Apa ja kaho. prabhuzrI-jeTaluM kahevAya teTaluM kahevAya. je jagyA joI te viSe kahI ApyuM. zilA te puDhavI zilA kahevANI. tyAM vicarelA ya kharA. paNa ahIM to AtmAne jANavo che. bIjAthI ukela Ave tevuM nathI. 1. mumukSu-tethI to kalpanA thAya ane AzAtanA ya thAya. prabhuzrI-eka vacana evuM AvyuM ke, "vaha sAghana bAra anaMta kiyo; tadapi kachu hAtha haju na paryo. aba kyoM na bicArata hai manameM; kachu aura rahA una sAghanaseM. bina sadguru koya na bheda lahe; mukha Agala hai, kaha bAta kahe ?" Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1 enI 'hA' e 'hA', ane enI 'nA' e 'nA' evo vizvAsa Avavo joIe. 1. mumukSu--ema ja che. prabhuzrI--jo ema ja thayuM hota to pachI zuM thayuM ? zuM Avo AtmA jozo ? 1. mumukSu jevo che tevo jaNAvaze. prabhuzrI--evo jaNAve che. e che AtmA. paryAyasRSTi na dIjIe, eka ja kanaka abhaMga re.' e ja che; mATe have samAdhAna thAo, ceto have. bahu kalpanA ane mujhavaNa che, paNa cheDo na Avyo. 231 1. mumukSu paryAyasRSTi evI che ke sAtamA chANamATInA koThAmAM abhimanyu marAyo che. khabara na hovAthI tyAM marAyo, tema gUMcavAI javAya. mATe paryAyadRSTi kema chUTe ? prabhuzrI--cha koThA vajra jevA jItyA paNa hAra na khAdhI, tyAM chANamATInA koThAmAM hAra khAdhI. tyAMnA ajANa ! te have nathI rahevuM, jANa thavuM. vAta che mAnyAnI. 2. mumukSu mahAvIra bhagavAne kRpALudevane jaNAvyuM ane kRpALudeve Apane jaNAvyuM to te marma ApanA sivAya bhAMge tema nathI. IDaramAM chatrIo, pratimA joI; paNa e badhAno bhAvArtha ane marma to ApanI pAse rahyo. prabhuzrI--jJAnInI pAse. ApaNane to je manAvyuM te mAnavAnuM ane jANavAnuM. mAnavuM te potAnA hAthamAM che. je dI te dI bhAvathI thaze. bhAva joIe. konuM kAma che ? tArI vAre vAra. pakaDa AvavI joIe. 1. mumukSu Apa kaho cho ke anAdi kALathI ajJAna che ane ajANyo che. kema karavuM te khabara nathI. paNa mAnavuM to e ja che je kaho cho te ja; ane te to manAtuM nathI, ane AvaDatuM nathI. tenuM zuM kAraNa ? prabhuzrI--anAdithI parabhAvamAM che, te phITIne svabhAvamAM AvavAnuM. phITIne palaTAvuM; te karyA vagara chUTako nathI. te konuM kAma che ? "mAno, mAno' kahevAthI vaLaze ? mATe tuM pote sAco thaI jA. 1. mumukSu cokhkho thAya to kRpALudeva taiyAra che. 'jina thaI jinane je ArAdhe, te jinavara hove re.' paNa cokhkho kema thavuM te prazna hato. prabhuzrItamo DAhyA cho, samaju cho mATe samajo. janakavidehI pAse zukadevajI AvyA to kahe, "cokhkho thaIne Ava. pachI nAhI ghoIne Ave; paNa kahe "hajI cokhkho thaIne Ava. Ama sAta vakhata Avyo topaNa kahe ke "hajI cokhkho thaIne Ava.'' tema e ja samajaze ane e ja karaze. kaMkunA kone vahAlA na hoya ? mATe taiyAra thaI javuM. sAmagrI to joIze ane te sAmagrI hAthamAM che. Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 upadezAmRta tA. 15-1-36, savAranA [AThamI draSTi ATaluM badhuM temAM baLa che ? te kaMI jema tema che ? anaMta sattAno ghaNI AtmA che ane te ja karaze. ene jANe to dIvo ane samakita kahevAya; ene jANyA vagara badhuM kAcuM che. A je jIva khapI raheze tene thaze. ATalAM AvAM vacana amUlya te kAnamAM paNa kyAMthI paDe ? AtmA anaMta zaktino ghaNI, kevaLajJAnavALo che ! Avo te che. koTi karma khapI jAya. enI ja te tAkAta che. kRpALudevanuM vacana amane sAMbhare che, amane kahe : have zuM che ? bIjI vAto have zuM karavI ? mATe have jAgo, jAgye chUTako. vastu viSeno vicAra thayo nathI, mahA puNya vadhe tyAre te Ave che. anaMtA kALathI AvaraNa karIne bhAna bhUlyo che, AtmAnI sattA to baghAnI pAse che paNa jo aTakyuM hoya to AvaraNe karIne. 1. mumukSu-badho bojo utArIne halako thaI jAya tyAre ne ? ema Apa ja kaho cho. prabhuzrI-mane lAge che ke kaMIka ghakko vAgavo joIe. 1. mumukSu-ame enI ja vATa joIe chIe. prabhuzrI-kevaLIe, jJAnIe ghakko mAryo tyAre thayuM. 1. mumukSu-"pravacanaaMjana jo saguru kare dekhe parama vighAna, jinezvara." che kharA. ane ene ja khoLI kADhavA che. prabhuzrI--"vyavahArase deva jina, nihase hai Apa." pratIti ane vizvAsanI khAmI che; kahezo? eka A ja ema nathI thayuM, thAya to kAma thaI jAya. e pravacanaaMjana jJAnI koI juduM ja bhogave che; bIjA jevuM naya. kaMIka raMga badalAya, badalAya che kharuM. sArI havAmAM beThA hoIe to sArI havA Ave che. dhanyabhAgya ke Avo vItarAgano mArga hAtha Avyo ! "apUrva vANI tAharI, amRta sarakhI sAra' evuM pada che ne ? 1. mumukSu- "anaMta kALa huM AthaDyo, na maLyA guru zuddha saMta; duSama kALe tuM maLyo, rAja nAma bhagavaMta." prabhuzrI-A kALa che, to temAM AtmAne ema che ke na maLuM? nahIM maLe ema kaMI che ? maLI zake; paNa taiyAra thAo. 2. mumukSu-Apane to sAkSAt prabhu maLyA ! prabhuzrI-eTalI ja jarUra che--maLyAnI, oLakhANanI, boghanI ane satsaMganI. A vAtanA ja khapI, khapI ane khapI thavuM. satsaMga karyo che ? tArI vAre vAra. kevaLajJAna thayuM. tenI bIjAne kaMI khabara paDI ? na paDI. e to ene ja, potAne khabara paDI. bhAvanA to have enI ja karavI; bIjI nahIM. kRpALudeve mane lakhI dekhADyuM, "AtamabhAvanA bhAvatAM jIva lahe kevaLajJAna re." Ama thoDAmAM ghaNo marma samajAya, paNa e ukela Ape to dI vaLe. AtmA vagara koI ApI zakaze ? e to e ja bodha Apaze ane enuM ja kAma che, bIjAnuM nahIM. bIjA ghaNA bhava Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1 233 pAmyA, riddhisiddhi devaloka vagere pAmyA. ghaNA ghaNA bhava pAmyA paNa eka AtmA tene na jANyo. te jANavAnI jarUra che. AThamI dRSTinuM baLa jabaruM che. jabarI che te draSTi ! 1. mumukSu-e to A jagAye jabarI che. saMpradAyamAM hatA tyAre vAMcatA hatA; paNa AvuM nahotuM samajAtuM. prabhuzrI-pahelAM ame paNa vAMcatA hatA, paNa aMjana bharI ApyuM tyAre samajANuM. 1. mumukSu-jenI lakhelI hoya che ke tevA pratyakSa jJAnI hoya tyAre tenI sanmukha te samajAya tevuM che. prabhuzrI--ema ja che. eka AtmA na hoya to kaMI kAma kare ? kaMI khapa Ave? kazuMye nahIM. Ano kaMIka UMDo vicAra karavA lAyaka che. zuM kahIe ? "kahyA binA bane na kachu, jo kahIe to lawIe." 3. mumukSu-pahelAM saMpradAyamAM e ja vAMcatA hatA, tyAre zuM AtmA nahoto ? tyAM rasa kema nahoto Avato ? ane have kema rasa Ave che ? prabhuzrI-koIne tAva Avato hoya ane mAMdo hoya tyAre kaMI bhAve nahIM, ruci na thAya, game nahIM ane khavAya nahIM, paNa bIjo nIrogI hoya tene kaho to ? beumAM phera paDI gayo ne? AnA khAvAmAM, pIvAmAM, svabhAvamAM, rucimAM phera paDyo ne ? tema che. e to ene khabara nathI paDI ane ADo paDado Avyo che, AvaraNa AvyuM che. vacamAMthI AvaraNarUpI paDado jAya to khabara paDe. juone, A dehamAM beTho che to badhuM che ane kevo lAge che ! ane te na hoya to ? varNa, rasa, gaMgha badhuM pharI jAya. e jato rahe to maraNa thayuM kahe ane bALI mUke. 1. mumukSu-to to gharanA ne gharanA utAvaLa kare ke ene jaladI laI jAo ane jhaTa bALI Avo. prabhuzrI-A to koI amUlya vAta che. ene jANavAnI ane jovAnI vAta thaze tyAre ajaba gajaba lAgaze. 1. mumukSu-kharo upakAra jJAnIno zuM che, te tyAre ja khabara paDaze. SaTuM sthAnaka samajAvIne, bhinna batAvyo Apa; mAnathakI taravAravatuM, e upakAra amApa." prabhuzrI yogI (sadehI) hoya te ayogI (mukta) thaI jAya. enI vAta ane enuM mAhAtya to enAmAM ja ! zuM kahevAya ? e ja. Apa cho, atyAre beThA cho; e che to beThA cho. bAkI A dehamAMthI bIjuM kaMI kADho joIe ? jaDa sivAya zuM nIkaLaze ? varNa, rasa, gaMgha, sparza sivAya bIjuM nahIM nIkaLe. "jaDa te jaDa traNa kALamAM, cetana cetana tema; pragaTa anubhavarUpa che, saMzaya temAM kema ?" A te zuM kahevuM ? ane kyAM javuM ? Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta 1. mumukSu Apa kaho tyAM. prabhuzrI--kema karavuM? kaho. ANe to prazna karI nAkhyo. teno uttara to kahezo ne ? have kyAM javuM ? kahyuM te to kharuM, 234 4. mumukSusenAno nAyaka jyAM laI jAya tyAM jaIe. 1. mumukSu--amArAthI nA bane te amAro doSa. jema kaho tema karIe ane jaIe. prabhuzrI--jJAnI kahe tema. 5. mumukSu--tyAre jIva javAmAM vAra zuM karavA lagADe che ? jJAnIe to kahevAmAM bAkI nathI rAkhyuM ane vaLI kahe che ke kyAM jaIe ane zuM karIe ? 1. mumukSudoSa to amAro che temAM nA nahIM. paNa Azaro che tene kaMI kADhI nakhAya che ? prabhuzrI--AvA badhA beThA cho, to kaho ke have konI pAse javuM ke jethI 'hAza' ema thAya ? 1. mumukSu AtmAnI pAse, bIje kyAM ? prabhuzrIe koNe jANyo ane bhALyo ? jJAnIe. to tenI pachavADe javAya. ane pUchavAnuM paNa e ja che. 1. mumukSu 'pAyAkI e bAta hai, nija chaMdanako choDa; pIche lAga satpuruSake, to saba baMdhana toDa.'' javAnuM to satpuruSanI pachavADe. prabhuzrI--che ema, paNa AtmAmAM; bIje kyAM javuM have ? jema jagatamAM zaheramAM, gAmaDAmAM, bAga-bagIcA vagere ThekANe jAya ane AnaMda mAne, tema ahIM kyAM javuM che ? ane karavuM che zuM ? 1. mumukSubIjAmAM che tyAMthI potAmAM, 4. mumukSu Apa ja kaho cho ke eMjina che tene DabbA joDAya to laI jAya che; joDAyo na hoya te paDyo rahe. mATe jo sAMkaLa bharavAI gaI to javAno. prabhuzrI--ema ja che. keTalI vAra ? to ke tArI vArevAra. bIjuM kaMI kAma nathI, ATaluM ja che. strI, puruSa, gharaDo, juvAna, sukhI, duHkhI--badhuM du:kha ja; mAtra AtmA che, e vastu che. tyAM maLavuM, AvavuM-javuM, besavuM-UThavuM. enI kRpA thaI jAya to atyAre, vAra kyAM che ? AnI upara je dI te dI enI kRpA thaze tyAre vaLaze. enA vagara eka saLInA be kakaDA nahIM thAya. e hoIne badhuM che. bolIe cAlIe ene laIne; bAkI badhuM dhULa ! jaDa che, AtmA nathI. kacAza che yogyatAnI, tyAM aTakyuM che. 2. mumukSu--gurunI nAvamAM besI javuM. prabhuzrI--kharuM kahe che, enA ja uddhAra thayA che, ema na karyuM hoya to na javAya. 1. mumukSubesI jAya to ne ? sAMkaLa joDAya to ne ? prabhuzrI--tera maNano tatto ADo Avyo. mUkyA vagara chUTako nathI; mUkavuM paDaze. Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1 1. mumukSu--"anAdi svapnadazAne lIdhe utpanna thayelo evo jIvano aMhabhAva-mamatvabhAva te nivRtta thavAne arthe A cha padanI jJAnIpuruSoe dezanA prakAzI che. te svapnadazAthI rahita mAtra potAnuM svarUpa che ema jo jIva pariNAma kare to sahaja mAtramAM te jAgRta thaI samyagdarzanane prApta thAya. samyagdarzanane prApta thaI sva-svabhAvarUpa mokSane pAme.'' prabhuzrI--jene khabara paDI, pachI maLyA ane mAhita thayo to thayuM. jene na maLyA hoya teNe mAhita thavuM. kRpALudeve mane badhethI mIThuM mukAvyuM ke tame kyAMya jazo nahIM; badhA tamArI pAse Avaze. have che zuM ? mATe A badho vyavahAra karIe te AnaMdamAM ! bananAra che te pharanAra nathI ane pharanAra che te bananAra nathI. 235 1. mumukSu amAre '"to pachI anya upAdhine AdhIna thaI pramAda zuM ghAraNa karavo ?'' prabhuzrI-pramAdane dhAraNa na karavo e to enuM vIrya kahyuM. te vIrya to nathI mUkavuM. jJAnI hoya, sUjhe tevI vyAdhipIDA Ave paNa enuM mAneluM che te bIjuM na thAya. A to sahaja samajavAne mATe kahuM chuM. ema kahyuM hoya ke mAMsa na khAvuM, dArU na pIvo, brahmacarya pALavuM; to te zuM na pALavuM? A vagara bIjI vAta hoya ? mATe te vastumAM phera paDe ema nathI. kRSNa mahArAjane deve laDAImAM kIdhuM ke ApaNe pUMThepUMTha laDIe. to kahe, "cAla, cAla; ema nahIM. sAme moDhe AvI jA.'' sAme moDhe laDAya. mUko, mUko, ane mUkavAnuM kahyuM, to zuM AtmA mUkavo che ? 1. mumukSunA, nA. para che te mUkavuM. AtmA to kaMI thoDo mukAya che ? te to che ja. patrAMka 710 nuM vAMcana :-- "AtmA saccidAnaMda.' mumukSujIva AtmaprApti mATe ghaNo prayatna kare che, paNa satpuruSanA Azraya vagara te banatuM nathI ane UlaTI kalpanA thAya. mATe satpuruSo ahIM AtmAno lakSa karAve che. tA. 15-1-36, sAMjanA tuM sat cit AnaMdarUpa chuM, tuM eka che, bIjA koI tArI sAthe nathI, ema jJAnI puruSo AtmAno nizcaya karAve che. AvI dRDha pratIti thAya tyAre samyagdarzana thAya. prabhuzrI--jIva laukika dRSTimAM pravarte che, alaukikamAM pravartato nathI. bAI hoya, bhAI hoya, paNa manuSyabhava kharo ne ? mATe tArAthI bane te karI le. kAgaDA-kUtarAnA avatAramAM nahIM bane. janma, jarA ane maraNa, badhI vyAdhi, vyAdhi ane pIDA che. jIva ema vicAre ke mArA vaMzamAM koI nathI, eka dIkaro hoya to ThIka. mera ! bhUMDA, tAruM kaMI nathI. 'mAruM, mAruM' karIne doDa karI rahyo che. Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 upadezAmRta "AtmA saccidAnaMda." A vANI to jANe te jANe ane jANe te mANe. moTAM pustako "bhagavatI' jevAM hoya, paNa te karatAM ya A ("zrImad rAjacaMdra' pustaka) moTuM siddhAMtanA sAra jevuM. paNa bhoLo cetato nathI. kAla savAre mota AvIne UbhuM raheze. "lIgho ke leze thaI rahyuM che. koNa amarapaTo lakhAvI AvyuM che? mATe ceto, Avo avasara pharI nahIM maLe. eka gharma sAra che. kaho, A jIvanI sAthe zuM che ? mumukSu-bhAva ane pariNAma che. prabhuzrI-pahelAM mULa joIe. te sat che; AtmA che ane tenA bhAva hoya. jaDanA ya bhAva hoya paNa te jaDa, ane cetananA hoya te cetana. bhAva to kharA, paNa eka sanA (AtmAnA). have memAna, paroNA, cetI le. amArI ATalI ummara sudhImAM keTalA keTalA gayA te sAMbhare paNa che ane bhUlI paNa gayA. Akho loka trividha tApathI baLI rahyo che, kyAMya sukha nathI. vItarAga mArga apUrva che ! "zAMti pamADe tene saMta kahIe.' saMta kyAM che? "sat' mAM. ane "sat' kyAM che ? AtmAmAM. bhUlyo tyAMthI phera gaNa. samajyo tyAMthI savAra. karavA mAMDane bhUMDA ! dahADA jAya che, kSaNe kSaNe badhuM chUTI jaze. jIvane vairAgyanI khAmI che. jevI kALajI vepAraghaMghAmAM, paisATakAmAM, khAvA pIvAmAM hoya ane pAMca iMdriyanA bhogano lobha hoya-temAM tallIna ! -tevI kALajI AtmA mATe nathI; AtmAmAM, gharmamAM to pramAdI ! verImAM verI pramAda ane ALasa che. mATe kartavya che te kara; Avo dahADo pharI nahIM Ave. "jJAnApekSAe sarva vyApaka, saccidAnaMda evo huM AtmA eka chuM ema vicAravuM, dhyAvavuM." | mumukSu-ATalA ja zabdo adbhuta che! paNa A to davA soMghI jevuM thayuM. jema loDhAnA tapelA tavA upara pANInA thoDA chAMTA paDe to tarata ja baLI jAya, tema anAdikALathI rAgadveSathI tapelo A AtmA, tene A zabdo tarata asara karatA nathI. jyAre asara karaze tyAre apUrva AnaMda Avaze. Apa kaho cho ke yogyatA nathI to potAnA hRdayane pUche ke yogyatA zuM, to hRdaya kaheze ke tuM pAtra nathI. je jAtanA AtmAnA guNo joIe te haju nathI pragaTyA. prabhuzrI-raNa hoya ane temAM jAya che tyAre khUba pANI bharI le che ne ? vacamAM, adhavacamAM jo pANI na rahyuM to pachI jhAvA mare, kaMTha sukAya ane kevI vedanA thAya ? te to vede tene ja khabara. aghavacamAM hoya eTale na Ama javAya ke na tema javAya ane pANI, pANI" kare tevA samayane viSe jo eka meghavRSTi thaI ane pANI bharAyuM to pachI tyAM tarasa rahI? na rahI. tema A jIvane jogavAI che mATe cetavuM; te ThekANe pANI to thAya che ene avasare. te avasare pANI bharI levuM joIe. to pachI khapamAM Ave, nahIM to mota thAya. mumukSu-ahIM mane potAne traNa varSa thayAM. paNa paramakRpALudevanI kRpAthI ema kahI zakAya che ke have mane bIjI kaMI AzA rahetI nathI. e ja icchA che ke puruSanAM vacanamAM dRDha zraddhA thAya. garadana jAya to bhale, paNa te ja vRDha thAo. Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1 237 prabhuzrI--A bhAva che ane icchA che to maLe che. jaDane thaze ? sukha-duHkha bhogavatA ho to, te iccheluM che te maLyuM. jevI icchA ane bhAva thAya tevuM maLe. mATe bIjuM badhuM melI de have. bApa vagara beTo nahIM. te vagara kAma thaze nahIM. mATe eTalI ja kacAza che. "nahIM choDuM re dAdAjI, tAro cheDalo." ATalI oLakhANa karI le. potAne potAnA AtmAne mAnavo che. AmAM kone karavuM che ? vizvAsa rAkhavo na rAkhavo te kone kahevuM che ? A jIvane manuSyabhava durlabha kahyo, te pAmI kaMI kare che to phaLa maLe che. tyAga ane vairAgya be moTI vastu che. tyAga kare to tenuM phaLa trikALamAM maLyA vagara na rahe. hAthamAMthI bAjI gaI to patto nahIM lAge. A jIvane avazya kartavya che tyAga ane vairAgya. manuSyabhavamAM jeTaluM tyAga thayuM te saMcita, sAthe Avaze; bIjuM nahIM Ave. mATe e kartavya che. [eka bAIe cothA vratanI bAdhA lIdhI] A manuSya bhava pAmIne moTAmAM moTuM vrata cothuM mahAvrata (pUrNa brahmacarya) che te lIdhuM ane tyAga-vairAgya kare tene gati devanI thAya. bhUlyo tyAMthI phera gaNa. aghaTita kRtya karyA hoya to te na karavA pratijJA laI pharIthI vrata le. mAruM mAruM karI rahyA cho, bhAI-bAI kyAM che? eka AtmA che. jJAnIe te jANyo che ane tenI sAmagrI che te, te jANe che. bIjuM ajJAnatA che. koI koInuM thayuM nathI. mAyA che; mUka, javA de. atyArathI samaja to kalyANa che. ahIM ghaNA jIvo rUDA che temanuM kalyANa thaze. enA lakSamAM AvyuM ane nakkI thayuM tyAMthI tyAga thayo. A mahA vrata che, te moTAmAM moTuM vrata che. sarvane bAda karatAM karatAM je abAdhya anubhava rahe che te AtmA che." A mAvataranA jevuM batAvyuM. A mAnya karavuM joIe. cokhkhuM lakhI dekhADyuM. A mohanI jALa che, temAM phikara kare che ane kALajI de che. AtmAnI to jarAya kALajI nathI ke huM koNa, kyAMthI Avyo, mAruM svarUpa zuM che ane mAruM zuM thaze. e to jevuM goLa nAkhe tevuM gaLyuM thAya. kaMI bAkI nathI rAkhyuM. hada vAta karI che! jeTaluM bane teTaluM tyAgavuM. bIjuM potAnuM nathI, tethI kahevuM che. karyuM chUTako. konI hAre javAnuM che ke A "mAruM mAruM' kare che ? tA. 16-1-36, savAranA 1. mumukSu-DhephAMnI pratimA na thAya. paththaranI pratimA thAya. 2. mumukSu-paNa jJAnI gurunA vacanarUpI TAMkaNAthI DhaMkAya to thAya. 1. mumukSa-haribhadrasUrijIe A ATha draSTirUpI nakazo taiyAra karyo che. jene AtmArUpI makAna bAMghavuM hoya tene mATe A ATha dRSTirUpI nakazo-plAna taiyAra che. makAna bAMghavAno nakazo taiyAra thayA pachI ITa, mATI, cUno, lAkaDAM vagere sAmagrI lAvavI joIe tema AtmArthIe AtmaguNarUpI sAmagrI meLavavI joIe, te bAkI rahI. A to nakazo taiyAra karI dekhADyo. Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta temaja kRpALudeve AtmasiddhijIrUpI khajAno-nava nidhAnano bhaMDAra batAvyo che te mahAna upakAra kIdho che. AtmasiddhijI paNa AtmArUpI makAna bAMdhavAno mahAna nakazo che. AvuM thayuM hoya to kALo nAga dekhIne paNa jarAya Dare nahIM. 3. mumukSu 238 vartamAna A kALamAM, mokSamArga bahu lopa; vicAravA AtmArthAne, bhASyo atra agopya.'' samAgama che te jIvanI vRtti, bhAva vagere pheravI nAkhe che. zravaNa ane bodhathI thaze. te upara bhAvanA kare to prIti jAge. mATe moha TALyA vagara mokSe na javAya. 1. mumukSu--satsaMga vagara raMga na lAge te to taddana sAcI vAta che, ane AtmArthI mATe che te paNa kharuM. paNa AtmArthI ema karIne besI jAya temAM dI na vaLe. A to AtmArthIne mAthe moTI javAbadArI che. jene kRpALudevanI mAnyatA thaI tene to ema thAya ke huM jyAM jyAM jAuM tyAM kRpALudevano DaMko vagADuM--apUrva avasara evo kyAre Avaze ? jJAnI mumukSune jJAna Ape to mumukSu AtmA ApI de che - "zuM prabhu caraNa kane gharuM, AtmAthI sau hIna; to prabhue Apiyo, vartu caraNAdhIna.'' AMbAne pANI pAya to AMbo rasa Ape che; gAyane cAro ane dANa Ape to gAya dUdha Ape che; tema mumukSune jJAna maLavAthI te potAnA prANa ApI de. te ema samaje che ke mane je vastu anaMta kALathI nathI maLI te ApI bhagavAne anahada upakAra kIdho; mATe te prANa paNa ApI de che. jyAM bhoLA ane aNasamaju loko dharma samajatA nathI tyAM tyAM prabhuzrIjInI padharAmaNI karAvIne zrImaMtoe paisAno sadupayoga karI vAparavo ane bhoLA lokone AtmAno apUrva lAbha apAvI A AzramarUpI jhUMpaDImAM AvatA karavA. prabhuzrI--eka bAI che--nAnI uMmaranI che ane bhAva sAro chetene cothA vratanI bAghA levI che. AtmA che. bAI ho, bhAI ho; paNa manane laIne badhuM che. bhAva ane lakSa coMTyo to beDo pAra. moTAmAM moTuM e mahAvrata che. dhanya che tene je A vrata leze. A vrata amane aMtarathI game che ane karavA jevuM che, mATe e ja karavuM. A manuSya bhava to kAla savAre jato raheze. bAIne ahIM brahmacAriNI baheno sAthe rahevAnI paNa vRtti che. pudgala viNasI jaze; nAzavaMta che tene mAnI beTho AtmA. te to kyAM ya na maLe; te jANyo jJAnIe. jJAnIoe manuSyabhava durlabha batAvyo te vAta zreSTha che. te bhavamAM AtmA ja je dI te dI mokSa karaze, jaDa nahIM kare. jIvane kartavya che. pharI pharI Avo avasara nahIM maLe. anaMta kALathI rajhaLato Avyo che. badhA pAse saMjoga ane sAmagrI che. temAM ja lolIbhUta-ekAkAra thaI gayo che, jema dUdhamAM mAkhaNa rahyuM che tema. AtmA tema nathI, judo che. jJAnIpuruSo keTaluM kahe ?- 'AtmA che, nitya che, kartA che, bhoktA che, mokSa che ane mokSano upAya che.' A pada rAmanAM bANa. cetI jAya to bhAgyazALI. pUrvabhavanuM ArAdhakapaNuM hoya ane bhAgyazALI hoya to cetI jAya. bAI, bhAI vagere kaMI na jozo, paNa jojo AtmAjJAnI puruSoe joyo te. Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1 239 meM kRpALudevane kahyuM ke A badhuM jagata "bhrama' che, to kahe "AtmA' juo. pachI AMTI paDI ke A zuM kahyuM. to ke vicAro. AtmA vagara koI karaze ? ane sAMbhaLaze ? "jaDa te jaDa traNa kALamAM, cetana cetana tema; pragaTa anubhavarUpa che, saMzaya temAM kema ?" mATe lAga Avyo che, karavA jevuM che. mATe tenI oLakhANa-pichANa karazo to kAma thaze. 1. mumukSa-have to huM baghA mArA mitrone jaNAvI dauM chuM ke huM pharI gayo chuM ane kRpALudevane tathA prabhuzrIjIne mAnya kIghA che, to bIjA loko mAnatA nathI ke ema hoya nahIM. to huM temane chAtI ThokIne kahuM chuM ke ema ja che ane ema ja samajajo, bIjuM nathI. huM javAno chuM. Aje badhA mumukSubhAIone kahI jAuM chuM ke havethI mane prabhuzrIjInI kRpAthI bahu baLa rahyA kare che. mArA ahIM A vakhata divaso bahu ja AnaMda ane utsAhamAM gayA che, kAraNa have mArI pAchaLa ghaNI che. "mane maLyA guruvara jJAnI re, mArI saphaLa thaI jiMdagAnI; zrImad devasvarUpe dIThA, laghurAja prabhu lAgyA mIThA; Atmika jyoti pichAnI re mArI saphaLa thaI jiMdagAnI. bhAgyodaya thayo mAro Aje, coTI cittavRtti gururAje; kharI karI meM kamANI re, mArI saphaLa thaI jiMdagAnI. dustara bhavasAgara taravAna, dilamAM leza nahIM karavAno; maLyA sujANa sukAnI re, mArI saphaLa thaI jiMdagAnI. mana, vacana, kAyA lekhe lagADuM, bhaktisudhArasa cAkhuM cakhADuM; bhakti ziva-kara jANI re, mArI saphaLa thaI jiMdagAnI." bolo, zrI sadgurudevakI....jaya ! ahIM mane na ghArelo, na kalpelo evo khUba AnaMda Avyo che. AkhI jiMdagImAM Avo AnaMda nathI Avyo. prabhuzrI-mukhya vAta to AtmA, bhAva ane pariNAma. bIjuM konuM sagapaNa karavuM che ? 2. mumukSu-"savi jIva karuM zAsanarasI, evI bhAvadayA mana ullasI." prabhuzrI-jIva rUDo che. mane aMtarathI game che. kaMI nathI, manuSya bhavamAM A sAra che. tA.16-1-36, sAMjanA 1. mumukSa-"manarUpI yogamAM tAratamya sahita je koI cAritra ArAdhe te siddhi pAme che." te zuM ? 2. mumukSa-bhAvacAritra ArAghavAthI, chUTI jauM, chUTI jauM' evA bhAva thAya che. prabhuzrI-muddAnI vAta bhAva che : Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24) upadezAmRta "bhAve jinavara pUjiye, bhAve dIje dAna; bhAve bhAvanA bhAvIe, bhAve kevaLa jJAna." | mukhya be vAta che : bhAva ane pariNAma. ane te sAmagrI AtmA pAse che. jaDanAM jaDa pariNAma ane cetananAM cetana pariNAma-A samajavAnuM che. eka vizvAsa ane tevI pratIti A jIvane nathI. marmamAM vAta karI che ke "saddhI parama kuhIM." te barAbara che ane mAnya che. e ja moTI vAta che. kRpALudeve kahyuM che, tArI vAre vAra. maDaduM to nathI ? AtmA che. bhAva thavo joIe. "jevA bhAva tevA prabhu phaLe, bhalpA bhajana thakI bhaya TaLe." 2. mumukSu-stavanamAM Ave che, "ruci anuyAyI vIrya, caraNaghArA sadhe." ruci hoya tevA bhAva pragaTe. prabhuzrI-bhagavAne kahyuM che ane jJAnI jANe che. jevA bhAva ane ruci thAya te jJAnI jANe che. koI to thoDI vAramAM koTi karma kSaya karI nAkhe che, te paNa bhAvathI ja. 3. mumukSu cAritra e AtmAno gharma che. te samarUpa che. moha eTale darzanamoha ane kSobha pamADanAra cAritramoha bannethI rahita samabhAva che. bhAvamana te to AtmA che. te mana zraddhA tarapha vaLe che pachI cAritra pragaTe che. kaSAya cAritrane AvaraNa karanAra che, tene to heya jANe che ane mUke che tema tema cAritra pragaTe che. bAhya ane atyaMtara kriyAonuM aTakI javuM te cAritra. tyAre yathArtha bhAvacAritra hoya che. manane laIne badhuM che, mana bAhyamAM hoya tyAM lagI cAritra AvatuM nathI. mananI sthiratA te cAritra; tyAM mana vaza varte che. 2. mumukSu-aMtarAya karmano kSaya thAya tyAre lAbha ane kevaLajJAna pragaTe che. 3. mumukSu aMtarAya karma nAza pAme tyAre anaMta lAbha, anaMta bhoga, anaMta vIrya, anaMta dAna, anaMta upabhoga hoya che. tyAM eka ThekANe zaMkAkAre TIkA karI che ke jJAnIe to badhuM choDyuM che ane A to anaMte bhogave che evuM thayuM. to te zuM samajavuM ? bhoga be prakAranA che. bAhya ane atyaMtara. te beuthI bhagavAna to rahita che. jevI rIte, ghIno ghaDo. ghaDo kahevAyo ghIno; paNa vAstavika rIte ghI ane ghaDo banne judAM che, ghaDo to mATIno che. tema samavasaraNamAM bhagavAnanI je vibhUtio hoya che te to puNyanI vibhUti che. te bhogave che temAM temane kaMI levAdevA nathI. te to sahaja svabhAve puNyAnusAra banyA kare che ane pUrvanuM bAMdheluM AvIne jAya che, temAM teo taddana udAsIna che, temane kaMI paNa harSazoka che nahIM. 4. mumukSu-mane lAge che ke atyAra sudhI je zarIranA bhoga hatA tene badale je aMtaranA guNa pragaTyA, te pragaTavAthI Atmika bhoga bhogave che-je anaMta lAbha, anaMta vIrya vagere phure che te bhogave che, bIjA paulika bhoga nahIM. 5. mumukSu-puNyanI prakRtinA bhoga ahIM kahevA nathI. vIrya to AtmAno guNa che. pahelAM bhAva paravaza hatA te karma AvaraNa javAthI svavaza thayA; kAraNa, anaMta vIrya potAmAM pragaTyuM. te kahevuM che. stavanamAM Ave che ke "dAna vighana vArI sau janane, abhayadAna pada dAtA." je Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1 241 potAnA pariNAmanuM dAna bIjAmAM thatuM hatuM te have potAmAM thAya che ane bIjAnAM saMsAra pariNAma pheravI potAmAM (AtmAmAM) karAve che, mATe abhayadAna de che. kevaLajJAna to baghAnuM sarakhuM, paNa potAnA svarUpanA vIrya aMtarAyano kSaya kahevo che. prabhuzrI-hAthInA pagalAmAM badhAM ya samAya. cetana ane jaDa be vAta che; temAM badhuM samAya. zuM kahevuM ? "sarva jIva che siddha sama, je samaje te thAya." samajyA vagara badhuM kAcuM, vyavahAre karmanI vAta che. tA. 24-1-36 prabhuzrI-e suNe, e zradhdha, e ja karyo chUTako che. "eka maraNiyo sone bhAre," tema jo jIva taiyAra thAya to te badhuM karI zake. 1. mumukSu-sAheba, koI varasathI, to koI be, pAMca, paMdara varasathI samAgama kare che toya hajI yogyatAnI khAmI kema rahI ? prabhuzrI-baghAne eka kAMTe zI rIte toLAya ? judA judA kAMTA hovA joIe, eTale ke kAMTo to eka hoya paNa te dareka judI rIte toLAya che. kyAM nAkhavuM se savaeN . kaMI kriyA kare tenuM phaLa maLe. kriyA kaMI vAMjhaNI nathI. ghaNAM sAghana karyA. "tadapi kachu hAtha haju na paryo.' mumukSa--siddhazilAnI vAta karavI ane UbhA thavuM nahIM e zI rIte bane ? prabhuzrI--e to pagaluM bhare to ja tyAM javAya. sAdhupaNuM le, badhuM kare to tenuM paNa phaLa maLe. "palameM pragaTe mukha Agalase." A badhuM sAMbhaLI Ubho thaI jA ne ! peTamAM kaTAra mArI marI javuM joIe. saMsAra sevavo ane mokSa javuM e nA bane. badhuM mUkavuM ja paDaze. mUkyA vinA chUTako nathI. patramAM vAMcIe chIe ke koI eka puruSane zogho. pachI, have zuM bAkI rahyuM ? e zradhdha, e suye e thaI raheze. nimitta bane to badhuM ya thAya. bahAra beThA hoIe to ahIMnA veNa saMbhaLAya ? ahIMnuM nimitta che te ahIMyAMnA paryAya paDe. e to AsravamAM saMvara ane saMvaramAM Asrava che. A kaMI khoTuM che ? A baghI gAMDA jevI vAto karIe chIemAthe ghaNI che, ghaNI karyo che eTale pachI bolAya to ya vAMdho nathI. vItarAga mArga che. badhA mata, gaccha che, paNa A sarvathI zreSTha che. bIje AvuM nathI. A sAghu che. emane rUpiyA be hajAra Ape to ya Ave ? matithI AvyA. paNa e ya AtmA che ne ? ame nAnI uMmaramAM dIkSA lIghI eTale badhe bhalI bhalI thaI gaI. atyAre te ya kALuM thaI gayuM. ghoLAmAM DAgho dekhAya, paNa kALAmAM nA dekhAya; tema A badhuM kALuM che, mAtra eka sapuruSa ja UjaLo che. caMdramAM kalaMka che e badhA ya kahe che paNa kalADAne koI kahetA nathI. "IT, dho HTTU tavo' emAM ja badhuM AvI gayuM che; kaMI bAkI rahetuM nathI. paramakRpALu devanI sAdhu saMbaMdhI badhI vAtathI amone saMtoSa thayo che. sAdhu koNa ? "AtmajJAna tyAM munipaNuM'. Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 upadezAmRta tA. 25-1-36, savAranA patrAMka 727 nuM vAMcana - "AyuSya alpa ane aniyata pravRtti, asIma baLavAna asatsaMga, pUrvenuM ghaNuM karIne anArAdhakapaNuM, baLavIryanI hInatA, evAM kAraNothI rahita koIka ja jIva haze, evA A kALane viSe pUrve kyAre paNa nahIM jANelo, nahIM pratIta karelo, nahIM ArAdhelo tathA nahIM svabhAvasiddha thayelo evo 'mArga' prApta karavo duSkara hoya emAM Azcarya nathI; tathApi jeNe te prApta karavA sivAya bIjo koI lakSa rAkhyo ja nathI A kALane viSe paNa avazya te mArgane pAme che.'' jIvane vicAra Avyo nathI. kAma kADhI nAkhe eTaluM badhuM che; chatAM A ThekANe kaMI kare to atyAre kaMI karavA jevuM che. phakta A jIvano ja vAMka che. have bolazo nahIM. ATaluM samajavA lAyaka che. e jo kaMI karyuM to basa; e ja kUMcI che. A vAta jabarI AvI. taiyAra thaI jA, tArI vAre vAra; have zuM ? jema tema nathI. maratAne jIvato kare che. satpuruSoe marelAne jIvatA karyA che. himmata hAravI nahIM. 1. mumukSu--himmata hAravAnI nathI, have maraNiyA thavAnuM kAma che. Ape kahyuM hatuM ke mAthe satpuruSa che, sAthe che ane enI himmata che to pachI himmata zuM karavA hAre ? prabhuzrI--e ja kartavya che. hiMmata hAravA lAyaka nathI. 2. mumukSuvItarAga mArgamAM pravRtti che to himmata zuM karavA hArIe ? prabhuzrI--paDyA to UbhA thaI javuM, pachI kema nahIM calAya ? calAze. khabara nathI. koI jo paDyo to UbhA thaI javuM. have zuM che ? paDyuM rahevAze ja nahIM. Ubho thaI jA, bhUlyo tyAMthI phera gaNa; samajyo tyAMthI savAra, phe2 maMDI paDa ne ? svacchaMde bhUMDuM karyuM che. bIjA koIno vAMka nathI. beTho tyAMthI have Ubho thaI jA. je atyAre hAla che te paDelo che, tyAMthI UbhA thavAnuM che. jAgRta thayA sivAya chUTako ja nathI. 'sadgurunA upadeza vaNa, samajAya na jinarUpa; samajyA vaNa upakAra zo ? samajyuM jinasvarUpa.'' camatkAra che ! e to ciMtAmaNi che ! koIne khabara nathI. 'oho ! AmAM zuM che ?' ema kahe paNa e to nidhAna che, sAMbhaLavA jevuM che, rAkhavA jevuM che. baLa rAkhavA jevuM che. e AvyuM to ajavALuM thaI jaze, bhava TaLI jaze. cittamAM kacaro che, khAmI che. jIva to rUDA che paNa yogyatAnI khAmI che. e ja karaze. e vagara bIjo koI nathI. e to che ja, hAtha Avyo to thaI rahyuM ! tatto tera maNano che. AvI jAya to kaMI nahIM, vAra nahIM. vAta be joIe che : nimitta ane upAdAna. beu Ave to thAya. eka paiDe gADI na cAle, be paiDAM hoya to gADI cAle. A paMcamakALamAM satpuruSa, enI AjJA vagere maLyAM; paNa A jIva karato nathI. e to eno ja vAMka che. jIva taiyAra thayo nathI. taiyAra thAo. khAmI che. UbhA thAo, mAno. zuM mAra khAvo che ? have ahaMkAramAM ane ahaMkAramAM ja rahyo che. jo eka "jJAna, garIbI, guruvacana, narama vacana nirdoSa; inakuM kabhI na chAMDiye, zraddhA, zIla, saMtoSa.'' Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadeza saMgraha-1 243 sauthI namI javuM joIe. karaDAzavALAne mokSa nathI. mAra khAo, mAre kUTe topaNa khamavuM-bIjI vAta nahIM. enA vagara bIje to chUTako nathI. nahIM to mera ! khA godA. (AtmA) che' ema te jovAya? che; jANe koI kudaratI UgI nIkaLyo hoya ! jAye ya nahIM; bane ya nahIM. mIThI vIraDInuM pANI, te khAruM koI kALe thaze ? ane khArInuM koI kALe mIThuM thaze ? basa, samajI jAo. "AkhA jagatanA ziSya thavArUpa draSTi jeNe vedI nathI te saru thavAne yogya nathI." e camatkArI vAkya che ! haju vicAra karyo nathI. mane AkhA jagatano ziSya thavA do. "AtmA vinayI thaI, saraLa ane laghutva bhAva pAmI sadeva sapuruSanA caraNakamaLa prati rahyo, to je mahAtmAone namaskAra karyA che te mahAtmAonI je jAtinI riddhi che, te jAtinI riddhi saMprApya karI zakAya." A ciMtAmaNi kahevAya ! A le ane A le ema nathI. ceto have; jAgRta thAo, jAgRta thAo ! A bhaMDo, A nabaLo ema jovuM nathI. jema che tema che. rAta te rAta che ane divasa te divasa che. rAta te divasa nathI ane divasa te rAta nathI. narama thavuM paDe, kaThaNa na thavuM. tA. 25-1-36, sAMjanA mAvataranA jevI zikhAmaNa che. AtmAne janma-maraNa chUTavAnI vAta che. saMsAramAM moha che. A strI, putra, makAna, paiso, hodo, vageremAM "mAruM mAruM thaI rahyuM che e ja baMdhana che, parabhavamAM rajhaLAvanAruM che. krogha, mAna, mAyA ane lobhano jIve jo abhyAsa bahu rAkhyo, to te abhyAsa narake laI javAno che. Avo manuSya bhava pAmyA cho,--Dhora, kAgaDA, kUtarA hoya to kahevAya nahIM, mATe cetavA jevuM che. strI, putra ne paisAmAM racyo rahI mAthuM kUTa ! cAra gatimAM rajhaLIza. jIve taravA mATe jeTalo bane teTalo, yathAzakti tyAga karavo. tyAga vagara mokSa nahIM thAya. mUkavuM paDaze. deha chUTaze tyAre kaMI hAre nahIM jAya. mATe tyAga moTI vastu che. paradezamAM gharma haze, vAto thatI haze; paNa A jagyA judI che. mArga judo che. marma samajavAno che. udaya karma hoya-ghara, bAMyaDI, chokarAM, paiso hoya; paNa temAMthI jeTaluM bane teTaluM mUkavuM. badhuM na choDAya to thoDuM paNa tyAgavuM. e ja pAyo che. e marma koIne samajAyo nathI. marmane chAtImAM-hRdayamAM rAkhavo. sADAtraNa hAthanI jagAmAM bALI mUkaze. gharma sAthe Avaze ane e ja sahAya che; nahIM to bhavobhava rajhaLIza. sarvathI zreSTha manuSyabhava pAmIne baghAe avazya mULa paga bharavo. parastrIno tyAga karavo, temAM vaLI cothuM mahAvrata moTuM kIdhuM; te mATe taiyAra thaI javuM. A jagatane viSe bIjA viSayabhoga, hasavA bolavAnA kare te duHkhadAyI ane jhera che. bhAI hoya to strI tarapha najara rAkhavI na joIe. A jIvane je mUkavAnuM che te juduM che. atyAre dekhAya ke A bhogave che, paNa nathI bhogavatA; ane nathI bhogavatA, to paNa bhogave che. mATe viSayano tyAga karavo. vItarAge-parama kRpALudeve anaMtI dayA lAvIne batAvyuM che ke ATaluM to samajajo : Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta "nIrakhIne navayauvanA, leza na viSayanidAna; gaNe kASThanI pUtaLI, bhagavAna samAna. 1'' A jIva kaMIne kaMI samajI beTho che. tema na karatAM barAbara vicAravuM. A dehamAM paru, pAca, lohI, hADakA, viSTA vagere che. emAM AtmA mAnI lIgho e ja ajJAna : 'A bhAI che, A bAI che;' e ajJAna. e badhuM mUkavAnuM che. tArA bhAra nathI ke tuM jANe, e to jJAnI ja jANe. mAtra tyAga, tyAga ane tyAga ja. deha paDe to bhale paDe. A (ajJAna) mUkavAthI ajara, amara thazo. 244 "A saghaLA saMsAranI, ramaNI nAyakarUpa; e tyAgI, tyAgyuM badhuM, kevaLa zokasvarUpa. 2' AnI mokANa, hoLI pahelI karavI che ! "eka viSayane jItatAM, jItyo sau saMsAra; nRpati jItatAM jItiye, daLa, pura ne adhikAra. 3' e viSayane ja jItavo, bIjuM kAma nathI. atyAre kahe che ke meM khAdhuM, meM pIdhuM e AtmAne sukha nathI. e pudgala che. ene mArAM mAnyAM e ja janma maraNa che. 'viSayarUpa aMkurathI, TaLe jJAna ne dhyAna; leza madirApAnathI, chAke jyama ajJAna. 4'' madirApAna pIve to chAka ane jhera caDhe, bIjuM gAMDuM bolAya; tethI jJAna ane dhyAna je vastu che tenI khabara paDe nahIM. zAno maMDyo rahyo chuM ? jJAna ane dhyAna koI gurugamathI, bhedI mANasa pAsethI samajI le ane ceta. "je nava vADa vizuddhathI, ghare ziyaLa sukhadAI; bhava teno lava pachI rahe, tattvavacana e bhAI, pa' khetaramAM vADathI Dhora, jAnavara, mANasa sacavAya che; tema A nava vADa karI che. jabaruM kAma che ! A saMsAranI mAyA che te tuM nahIM. tAro AtmA che. A badhuM mUka. lakSa levA jevuM che. te (brahmacarya) moTAmAM moTuM vrata che. dRSTi, vAtacIta, bolavA-hasavAthI pAcho vaLa; e tuM nahIM. tuM ema karavA jAya te marI jAya che. tane khabara nathI. jANe ke AmAM zuM ? boluM chuM eTale kaMI nahIM paNa jJAnIe AtmA jANyo che tevo bheda bIjAe jANyo nathI. mAtra bheda jANavAnI jarUra che. jyAM sudhI AtmA nathI jANyo tyAM sudhI bIjAne ja AtmA mAnI beTho che; ane tethI naraka, tiryaMca vageremAM rajhaLe che. mATe tyAga ja karavo. cothuM vrata moTAmAM moTuM che. "suMdara ziyaLa surataru, mana vANI ne deha; je nara nArI sevaze, anupama phaLa le teha. 6'' surataru--kalpavRkSanI jema phaLa Ape tevuM che. mana, vANI, deha e jhera che. vratanI bhAvanA karaze te anupama phaLa leze. "pAtra vinA vastu na rahe, pAtre Atmika jJAna; pAtra thavA sevo sadA, brahmacarya matimAna. 7' nara nArI te Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1 245 pAtra vinA vastu nahIM rahe; kAraNa ke vastu mATe bhAjana joIze. pANI Adi mATe pAtra joIe, tema pAtratA mATe brahmacarya che. e moTo thaMbha che. jo mana viSayavikAramAM jAya to kaTAra laIne marI jaje, jhera khAje. jIvane AtmAnuM bhAna nathI, khabara nathI. eka sAra vastu moTAmAM moTI brahmacarya che-potAnI ke pArakI strI sevana na karavI. Akho loka strIthI baMdhANI che; ane tethI janmamaraNa thaze. mATe e mUka. mUkyA vagara chUTako nathI. e camatkArI vAta che ! mATe e vrata leze tenuM kAma thaI jaze. vItarAga mArga apUrva che ! jeTaluM kare eTaluM ochuM che ! "samaye poyama mA pamA-pharI avasara Avato nathI. potAthI jeTalo bane teTalo tyAga karavo. tA. 26-1-36, savAranA vRtti bhUMDuM karI nAkhe che, jIvane Atmahita thavA detI nathI. atyAre to vizeSa karavuM joIe. AnaMdaghanajI bhagavAne kahyuM che ke "ghAra taravAranI sohalI, dohalI caudamA jina taNI caraNasevA; ghAra para nAcatA dekha bAjIgarA, sevanA dhAra para rahe na devA.' pokAra karyo che ! kuTuMba, viSaya, kaSAya mahA anartha che. e badhuM to anartha karI nAkhe tevuM che. bogha jo grahaNa karyo to tenuM kAma thayuM ane jo na karyo to thaI rahyuM. "sahu sAdhana baMghana thayAM, rahyo na koI upAya; satsAghana samajyo nahIM, tyAM baMdhana zuM jAya ?' badhuMya rahI jAya che. AtmAne bhAvanA, vicAraNA, AlocanA karavAnI che. paNa jIva bahAranuM joI rAcI paDyo, khasI paDyo-A ja bhulAvo che! "mukha Agala hai, kaha bAta kahe? A vAtanI kacAza rahI che, eTale ke eTaluM bhAjana nathI tethI e nAkhatA nathI. bhAjana hoya to atyAre nAkhI de; enI khAmI che. mane to e ja jovAmAM AvyuM che. kaMdoInI chokarIne khAjAMnI bhUkarI maLe, eTale te (dukALa hoya tyAre) garIbane joIne kahe ke "A baghA kema bhUkhe mare che? bhUkarI khAya to ?" tema A jIvanI kacAza che. satsaMgano dukALa che. have zuM karavuM? kaho, kaMIka vAta kaho. 1. mumukSu bhUtakALanAM sAdhana nakAmA gayAM paNa vartamAnanAM na jAya eTaluM karavAnuM che. 2. mumukSu yogyatA lAvyA sivAya, taiyAra thayA vagara chUTako nathI. satsaMgano joga vizeSa ArAghavo. "parama zAMtipadane icchIe e ja ApaNo sarvasaMmata gharma che. ane e ja icchAmAM ne icchAmAM te maLI jaze, mATe nizcita raho. huM koI gacchamAM nathI, paNa AtmAmAM chuM; e bhUlazo nahIM." prabhuzrI-zuM nathI? kaI vastu nathI? AtmA pAse zuM nathI ? bIjo koI, bApa Ape evo hoya to kaho. mAtra eka AtmA ja Apaze, nakkI ja karavo. e nakkI nathI thayuM, eTalI bhUla che. A karavAnuM che. e nakkI thAya eTalI jarUra che. e vAta evI che. "bharata Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 upadezAmRta ceta !' ema koI AvIne kaheto hato. enA jevo taiyAra nathI, badhI samajavAnI vAta che. vAta ajaba-gajaba che ! 'savaLe nALe vijJALe' kaMI ochuM kIdhuM che ? are ! tamAruM kAma thaI gayuM ! roja roja vAta karatA hoya to koIka vAra nIkaLe, te paNa ajANamAM jAya ! A barAbara che, sat jANajo. kahevAnI matalaba ke taiyAra thaI jAo. zukadevajIne kIdhuM ke cokhkho thaIne Ava. ema khabara paDye badhuM thaze. A badhuM satsaMga vagara nahIM thAya. A vacana jJAnInAM che; A vAta karI te paNa e ja. koInA bhAra nathI ke satsaMga vagara pAme. samAgamamAM Ave, khAsaDAM paDe, bhAloDAno varasAda paDe to paNa na khase tyAre bane. 'vAnI mArI koyala', 'paMkhInA meLA !' A bhAI, bAI, mAbApa na jozo. e nahIM; mAtra eka AtmA. A vAta bIjI thAya che. A tame nathI. A vANiyo, brAhmaNa, pATIdAra kahevAya che e nathI. kaMI bIjuM karavuM che ane e jovarAvavuM che--e vAta adbhuta che ! kaMIka bIjuM karavAnuM che. zuM? dRSTi pheravAvavI che. taiyAra thaIne Ava, yogyatA to joIze ja. A vAta karatAM to paryAya pese che ane vAta kAma Ave che, lAbha thaze-kAnamAM paDI kanI? e vAta bahu jabarI che, ajaba gajaba che ! lokadRSTimAM kADhI nAkhe che. satsaMgane to jJAnIe paNa vakhANyo che; to pachI ApaNe paNa e ja AdhAre besI rahevuM. have kaMI upAya che ? 2. mumukSu upAya to jeno je hoya te ja hoya, bIjo nahIM. yogyatA lAvavA mATe AraMbhathI te TheTha sudhI satsaMga ane satpuruSa ja che. prabhuzrIvAta nA to kema kahevAya ? kADhI na naMkhAya. paNa, ahIM AgaLa bIjuM kaMI kahevuM che, e zuM rahyuM ? 3. mumukSuvItarAga mArga AtmabhAvasvarUpa agara pariNAmasvarUpa che. te asatsaMgane lIdhe viparIta pravarte che to AtmabhAvanA kevI rIte karavI? bhAva pheravavAnA che ane te pheravye ja thaze. prabhuzrI-- "mA vidRha, mA jhaMpa4, mA ciMtadgha ivi neLa hor thiro| appA appammi rao, iNameva paraM have jhANaM // " karma che ene bhUta kaho. bhUtane kADhe, pachI mANasa sAruM thAya. 4. mumukSu bhUtane kADhavA bhUvo joIe, te batAvo. prabhuzrI--tamAruM ajANyuM nathI. bedhaDaka vAta karI che: 'pAve nahi gurugama binA' e ja cheDo, e ja niveDo. e vAta bahu UMDI che, haju samajavA lAyaka che. guru zuM che ?-e samajavA lAyaka che. A badhI vAta kIdhI te sonAmahora jevI che. "satsaMga karuM, satsaMga karuM'' ema nathI thayuM A jIvane. zAthI ? to ke AthI, ema nathI thayuM. A dekhaMta ADuM AvyuM che ema jIvane nathI thayuM. te zuM che ? A jIvane eka ja joIze; zuM ? tame jANo cho. jIvo tyAM sudhI karyA karajo lakSamAM rAkhajo, bhUlazo nahIM. jJAnInuM kaheluM che--'satpuruSArtha'. e vagara kaMI thAya evuM hoya, to kaho. ane e ja mArga che. A badhAno sAra che, bahu camatkArI, AbehUba ane samajavA lAyaka che ! bhAjana vagara Ave nahIM. satpuruSArthathI Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1 247 ja Ave. A vAta goLa goLa kIghI che--koIne khabara paDe ema nathI. samajavuM paDaze, karavuM paDaze. karyA vagara chUTako nathI. jhUro, mAra khAo, kapAI jAo; paNa e ja karavuM. enI bhAvanA, cAhanA karo. e ja karavuM che. karavuM paDaze ja. enI vAMse paDo, nahIM to e baghI bhUla che. vAta jabarI karI ! bALA-bhoLAthI samajAya evuM nathI, vAta UMDI che. tA. 26-1-36, sAMjanA upadezachAyA' mAMthI vAMcana : "cha khaMDanA bhoktA rAja mUkI cAlI gayA ane huM AvA alpa vyavahAramAM moTAI ane ahaMkAra karI beTho chuM' ema kema vicArato nathI?" prabhuzrI cakravartInI puNyA ghaNI jabarI che, paNa tene tRNa samAna gaNIne cAlI nIkaLyA. cakravartInI sAhyabI AgaLa koInI sAhyabI nathI. cauda ratna ane nava nighAnanI sAhyabI jenI pAse! paNa te gaNI nahIM. bharatane paNa arIsAbhuvanamAM kevaLajJAna thayuM. vastu jue to zuM che? to AtmA. vAMkuM zuM che? to vibhAva. svabhAvamAM hoya to badhuM sIdhuM. mATe pokAra karIne kahe che ke "Apa svabhAvamAM re abaghu sadA maganamAM rahenA', jIva bIjuM jovA jAya che ! "paga mUkatAM pApa che, jotAM jhera che ane mAthe maraNa rahyuM che; e vicArI AjanA divasamAM praveza kara." manuSyadeha pAmIne A grahaNa karavAnuM che. jyAM sudhI A deha che tyAM sudhI badhuM thaze. me'mAna cho. konA mATe karavuM che? mATe cetavA jevuM che. Aje nahIM to kAle, tArA kuTuMba parivAra badhAM ya gayAM che tema, javAnuM che. to have zuM karavAnuM che ? kaMI nahIM. A jIvane vairAgya Avyo nathI. vairAgya Ave to badhuM pAMsaruM thaI jAya. khAmI vairAgyanI che. jene tyAgavairAgya che tenuM pAMsaruM, ATaluM samajI lejo. tyAga ane vairAgya beu joIe che. e nimitta banAvavuM, khoTuM nimitta kADhavuM. ATaluM ja kartavya che, emAM ja lAbha che. e karatAM karatAM karma mArga Apaze, lAbha thaze. "AyuSanAM ATalAM varSo gayAM to paNa lobha kAMI ghaTyo nahIM, ne kAMI jJAna prApta thayuM nahIM, game teTalI tRSNA hoya paNa AyuSa pUrNa thAya tyAre jarA paNa kAma Ave nahIM, ne tRSNA karI hoya tethI karma baMghAya. amuka parigraha-maryAdA karI hoya, jemake daza hajAra rUpiyAnI to samatA Ave. ATaluM maLyA pachI gharmadhyAna karIzuM evo vicAra paNa rAkhe to niyamamAM avAya." 1. mumukSa-hAthamAM koDI hoya nahIM ane lAkha rUpiyAnI maryAdA kare to ? prabhuzrI e pariNAmathI thAya che. pariNAma kalpanAvALuM hoya to ja evuM thAya. apekSA laIne kahe ke meM paNa e pramANe karyuM che kanI? paNa e khoTuM che. samajavAmAM ema che ke daza hajAranI kamANI thAya evuM nathI, ane lAkha rUpiyAnI maryAdA kare e khoTuM che. samajyA vagara kalyANa thAya nahIM. TUMkAmAM badhuM ya para che; potAnuM nathI. Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 upadezAmRta 2. mumukSu--parane tajavuM ane potAnuM karavuM. 3. mumukSu 'zuddha, buddha, caitanyaghana, svayaMjyoti sukhadhAma; bIjuM kahIe keTaluM ? kara vicAra to pAma.'' prabhuzrI--A badhuM paDI mUko. hajAro vAto che; paNa TUMkAmAM eka AtmA. hajAro lAkho vAra vAto karI, paNa e nahIM. "AtamabhAvanA bhAvatAM jIva lahe kevaLajJAna re.'' e thAya to samajAya. manuSyabhava pAmyA cho to deha rahe tyAM sughI sAruM nimitta rAkhyA karavuM; choDavuM nahIM. ethI lAbha thaze. A nimitta meLavyuM to sAMbhaLyuM. manamAM bhAvanA karavI ke sAMbhaLa sAMbhaLa karuM. 'huM samajuM chuM, huM jANuM chuM,' ema thAya; paNa alaukika dRSTithI samajavAnuM nathI karyuM. zuM karIe ? tA. 27-1-36, savAranA khAmI pramAdathI che. pramAde bhUMDuM karyuM che. puruSArtha Avyo hota to kalyANa thaI jAta. pUrve jJAnIo maLyA hatA, paNa puruSArtha vagara yoga niSphaLa gayo. puruSArtha vagara khAmI che. ahIMthI bIje javuM hoya to DagalAM bharavAM paDe, puruSArtha karavo paDe. kAgaDA-kUtarAnA avatAramAM paNa AtmA che. eka pUrvakRta, manuSyabhava che mATe kahevAnuM ke ceto. have puruSArthanI jarUra che. strI, chokarAM, mAna, moTAImAM jevI kALajI che tevI AnI nathI. e ja bhUMDuM karanAra, anartha karanAra che. mATe ceto ! jevI tevI vAta nathI; ratnaciMtAmaNi che! 'vItarAgano kahelo parama zAMta rasamaya dharma pUrNa satya che evo nizcaya rAkhavo.'' vItarAgano kahelo evo bIjo koI nathI. zvetAMbara, svAmInArAyaNa, digaMbara Adi bhale ho, paNa vItarAganA mArganI vAta che. 'tuM game te dharma mAnato ho teno mane pakSapAta nathI.'' 'jIvanA anadhikArIpaNAne lIdhe tathA satpuruSanA yoga vinA samajAtuM nathI.'' A vacano bhAloDAM jANo; ghUMTIne pI javAM. 'A to meM jANyuM' ema kare che. paNa jA mUrkha ! A to ciMtAmaNi che; jevI tevI vAta nathI. satpuruSa vinA samajAtuM nathI--A ja khAmI, A ja avaguNa, A ja bhUla, A ja aMdhAruM, je kaho te. samajaNa AvavI joIe. AthI bhava sudharaze. tAruM kAma thaze. ghaNuM hita thaze. A vAta vicAravA jevI nahIM ? 'huM jANuM chuM' e paDI mUka. kotarI kotarIne vacano lakhyAM che. khabara nathI 'tuMbaDImAM kAMkarA !' A savAla jevo tevo nathI. taiyA2 thAo. bhalene kakaDA thAo, sUjhe tema thAo; paNa taiyAra thAo. ahIM marI javuM. lAkho rUpiyA khAlI thaI jAya; deha paDI jAya; paNa taiyAra thAo. A paisAdAra che, DAhyo che; paNa dhULa paDI emAM ! samajuM zAno ? AmAM koInA upara viSamabhAva nathI. A vAta karavAnI che. aho ! kaMI jevI tevI kamANI che? ciMtAmaNi che ! bhUMDuM konAthI thayuM ? parabhAve. parabhAva jevuM bIjuM koI vairI nathI. A paDyA cho te UbhA thAo. tamArI najare A pratyakSa che ke kaMIka karyuM to kUtarA-bilADAnA avatAra Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1 249 chUTI manuSyabhava AvyA kanI? ethI to sAruM che ne? e pratyakSa dekho. kUtarA-bilADAne gharmanI jogavAI nathI. atyAre manuSyabhavamAM jogavAI che, tyAre DahApaNa kUTe che. thappaDa mAravAnI che. nAka kApI nAkhavAnuM che. lapaDAka mAravAnI che. bhUMDAmAM bhUMDo pramAda che. ApaNuM zuM che? A badhA me'mAna nahIM? koInI upara dveSa nathI. koI amarapaTTo laIne Avyo che? camatkArI che ! bhUlyo tyAMthI phera gaNa. AgaLa koIka devuM karyuM hoya to tamAre ApavuM paDe kanI? leNuM devuM ApavuM paDe che; tema A jIvane badhuM sukha, du:kha--jeNe jevuM karyuM tene tevuM phaLa-maLe che. bAI hoya to bAIne ane bhAI hoya to bhAIne bhogavavuM paDaze. have zuM karavuM che? taiyAra thayuM che. kAgaDA-kUtarAne nathI kahevuM. ATalA sudhI AvyA cho. sAMbhaLavA beThA cho to sAMbhaLo cho. vAto kare che vepAravaNajanI paNa te baghAM baMghano che. sahu sAghana baMghana thayAM, rahyo na koI upAya; satsAghana samajyo nahIM, tyAM baMghana zuM jAya?" jagatamAM badhI doDAdoDa ane tophAna che. kaMIka marI gayA bicArA ! mANekajI zeTha tamArA jevA hatA paNa gayA ne ? have kyAMthI lAve ? Aje dAva Avyo che. cha khaMDanA bhoktA bharatane kahyuM ke bharata ceta. cetAvyo ne ? A to jANe keTalA ya paisAvALo che. tene kaMI tamA ya nahIM. cheyAM chokarAM, khAvApIvAnuM hoya to sukhIo gaNe; paNa te to cAra divasanuM cAMdaraNuM ! e to jatuM raheze. kharuM duHkha zAnuM che ? janma-jarA-maraNanuM. te koIne nathI ema che? e bAbatano vicAra karavo ke A bahu duHkha che. " tuvo zuM saMsAro' ema kahyuM che te camatkArI che ! bhUlyo tyAMthI phera gaNa. RSabhadevanA putro janma-jarA-maraNathI trAsa pAmI gayA; kArabhArIne rAjya soMpI cAlyA gayA. ane te aThThANuM jaNa kevaLajJAna pAmyA. kaMI jaDane kahevAnuM che? bharatane kahyuM ke ceta. ema cetavAnuM che. A vAta lakSamAM leto nathI. eTale, kahevAnI matalaba ke vAta lakSamAM lo. he paramakRpALu deva ! janma, jarA, maraNAdi sarva duHkhono atyaMta kSaya karanAro evo vItarAga puruSano mULa mArga Apa zrImade anaMta kRpA karI mane Apyo, te anaMta upakArano pratiupakAra vALavA. huM sarvathA asamartha chuM vaLI Apa zrImat kaMI paNa levAne sarvathA nispRha cho, jethI huM mana, vacana, kAyAnI ekAgratAthI ApanAM caraNAravindamAM namaskAra karuM chuM. ApanI parama bhakti ane vitarAga puruSanA mULa gharmanI upAsanA mArA hRdayane viSe bhavaparyata akhaMDa jAgrata raho eTaluM mAguM chuM te saphaLa thAo. 34 zAMtiH zAMtiH zAMtiH A vAta mukhe rAkhajo. A vAta gaLI jajo. A vAta ughADI na karazo. koIne kahezo nahIM. ciMtAmaNinI peThe dhyAnamAM lezo. e paramakRpALu deva jJAnIe bhALyo. jue che? to hA. jJAnI enI sAthe vAto kare che. e vAta jaDanI nathI. ahIM AgaLa jeTalA AtmA hoya teTalA sAMbhaLo. kahevAnuM kone ? AtmAne; jaDane nahIM. mAre tenI taravAra. e ja kartavya che. "paramakRpALudeva' jevI tevI vAta Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 upadezAmRta che? ghaNAM moDhe bole che : "e zAno paramakRpALu deva ?' paNa enI je dayA varte che te ajabagajaba che ! paisAthI, sonAthI, rUpAthI, mahelathI kAma thaze nahIM. ghaNAM bhava paisA maLyA; paNa anaMtA bhava karavA paDyA-narakamAM jaIne Avyo, janma-jarA-maraNa karyA te bhogavato Avyo. jIva kaho ke cetana kaho, ene A vAta che : "huM koNa chuM? kyAMthI thayo? zuM svarUpa che mAruM kharuM ?' A vAta lakSamAM nathI. keTalI bhUla che ? A jevI tevI vAta nathI. ATalo avasara Avyo che mATe vAta kahevAya che. A kaMI jevo tevo che? koI bhikhArIne khAvuM maLI Ave to rAjI thAya, tema A dekhAva che-AvuM banI AvyuM che ! juo ne beThA che badhAya ! niMdA nathI karavI, Taka Taka sAMbhaLe che. A to dIkarAnI, bAInI, mukAmanI phikara; ghana nathI enI ciMtA. jagata AkhuM AzAmAM che-bhIkha, bhIkha ane bhIkha! tRSNA che; tRSNA maTI nathI. kalpanAno kothaLo bharI beTho, icchA ja karyA kare che. A enA ghaMghA che ! kalpanA, vikalpa, mAna-moTAInI icchA; manathI krogha paNa AvI jAya. ApaNuM zuM? dhikkAra paDyo! jJAnIne juduM kahevuM che. nATaka, sinemA vagere jovAnI ramUja che ema karIne jovA jAya. temAM tArA avatArane dhikkAra paDyo ! kAle gharaDo thaI jaIza; koI vacana sAMbhaLaze ya nahIM. bhUMDuM mohe karI nAkhyuM che. baghAya upara moha; mahela, ghareNuM, bAMyaDI, chokarAM bhALe ke moha, moha ne moha ja ! A badhuM meLavavAnuM kare paNa e badhuM to dhULaghANI ne rAkha pANI! AvI bhAvanAo karI anartha karI nAkhyo. je vastu kharekharI che, jenI vAta karavAnI che te nahIM! vakhANa (vyAkhyAna) sAMbhaLe mAnArthe. sau mAnanA bhUkhyA. zeTha tame cho ke? AgaLa beso. moTA kharA ne? eTale AgaLa bese; vAtocIto kare. A mAne ja bhUMDuM karI nAkhyuM che, nahIM to mokSa ahIM ja che. jJAnI puruSoe bahu vAto karI che. ame bahu vAto karelI; jJAnI hAtha AvI gayelA. ATha nava jaNA sAdhu hatA. nAnA moTA badhA sarakhA na hoya. A jagatamAM cetavAnuM zuM che? koIne khabara che? zuM che? DAhyA cho, kaho ne. mumukSu-eka samyagdarzana karI levuM. prabhuzrI-ThIka, e. enI koNa nA pADI zake? jIvane karavAnuM e ja che. bIjuM che zuM? sAcuM che; sAcAne khoTuM kema kahevuM? karavAnuM e ja che. enA atyAre bahu bheda paDyA che. A meM mAnyuM e kharuM, A nahIM. A mAnyuM e kharuM? ThAra ThAra sau mAnI beThA. evuM thaI gayuM che. enI khojamAM koI viralA ! to kema haze e ? mumukSu gharanuM samakita karavAnuM nathI. bhagavAnanuM hoya te ja kAmanuM che. loko mAne, paNa anubhava nahIM eTale nAma samakita, bhAva samakita nathI. samakita ema nathI. prabhuzrI--e sugama che. hamaNAM Ama (durgama) kahyuM, ane Ama kema ke sugama che? jJAnInAM vacana kADhI kema naMkhAya? tamArI pAse lAkho rUpiyA hoya toya samakita maLaze? bhAva ane pariNAmathI maLaze. e tamArI pAse che. nAno moTo jovo nathI. bhAva ane pariNAmamAM rahyuM che. eTaluM to kharuM ke kAraNa vinA kArya nahIM thAya-kAraNa ane kArya kahevAya che, tyAM thaze; nahIM to nahIM thAya. enI khAmI che. e meLavavuM joIze. e zAthI maLe? puruSArthathI. Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1 251 mumukSudAna, zIla, tapa, bhAva." prabhuzrI-puruSanA samAgama thAya te savaLuM che. jIva maraNiyo thaI puruSArtha kare to mithyAtva jAya. puruSArtha kare to tene maLe ja. kaMI puruSArtha karavo joIe. tA.2-1-36, sAMjanA potAne samajavuM che; koI vAta zravaNa karIne vAtano sAra samajavo. vAta bahu bhAre kahI ! pachI ciMtAmaNi lAge. asArarUpa saMsAra che. temAM manuSyabhava pAmI saMsAra DahoLI DahoLI narake jAya che ! ghana maLe, paisATakA maLe; paNa AtmA maLavo e ciMtAmaNi che. paisATakA maLe; paNa sADAtraNa hAthanI jagAmAM bALI mUkaze. paiso Tako, bairAM chokarAM, koI sAthe javAnuM nathI. koI koInuM nathI. che zuM? mAruM ghara? paNa te ya rahevAnuM nathI. je "mAruM mAruM karyuM che te mUkavuM paDyuM che. soya paNa hAre na jAya, paisoTako paDyo rahe. eka A jIvane je kartavya che te samajato nathI. karavAnuM to eka ja che. mukhya vAta che : saunI pAse bhAva che. bhAva te satsaMga, sadgogha-pANI pIdhe tarasa chIpe. bhUkhyo hoya te gharAyo kahe; paNa kadI AtmA khAto nathI, marato nathI, janmato nathI. AtmAnI oLakhANa karavAnI khAsa jarUra che. bIjuM badhuM karyuM che; ATaluM nathI karyuM. pUraNa bhAgya hoya to thAya. pANImAM DUbatAM DUbakAM mAryA jevuM che. A saMsAramAM ja bUDyA che. saMsAramAMthI koI nIkaLe nahIM. eka jeNe bhAvanA karI che, zaraNa grahaNa karyuM che e jahAja maLe to te pAra nIkaLe. bIjuM koNa nIkaLe evuM che? koI nIkaLaze? (UThIne janAra saMbaMghI) me'mAna che. cetI lo-be ghaDI dahADo che. "vAnI mArI koyala." beThA cho e ya badhA memAna. e kaMI javAnA ane e ya kaMI jaze. A mArI mA-mAsI kahevAya che, paNa AtmA koIno dIkaro-bApa thayo che? badho moha che; mamatva mAyA che, jUThuM che. tene sAcuM mAnI rAphaDo phUTyo che ! TUDahAM phUTya dANA na nIkaLe. pANI valove mAkhaNa na nIkaLe. khoTAne kharuM mAnyuM che. je karavAnuM che te zuM karavAnuM che? mumukSu-"bIjuM kAMI zogha mA. mAtra eka sapuruSane zodhIne tenA caraNakamaLamAM sarva bhAva arpaNa karI daI valya jA. pachI jo mokSa na maLe to mArI pAsethI leje." prathama satsaMga, zravaNa ane avaghAraNa karI pariNAma ane bhAva karavA joIe. prabhuzrIjo jIva puruSArtha kare to baghAno paroga AvI jAya. koI moTA puruSanI kahelI zikhAmaNa che : "bIjuM kAMI zogha mA. mAtra eka puruSane zodhIne tenA caraNakamaLamAM sarva bhAva arpaNa karI daI vatye jA. pachI jo mokSa na maLe to mArI pAsethI leje." khAsa lakhANa karI rAkhI mUkavA jevuM che. evuM karavuM joIe. koI tAruM thavAnuM nathI. mATe jIvane karavAnuM e che ke satsaMga. enA jevI kamANI koI nathI. be ghaDI khoTI thAya to e kaMI gaNatarImAM nahIM. ApaNe satsaMgamAM vAta sAMbhaLI ema kahe paNa enI khabara nathI, enI kismatanI khabara nathI. jIve barAbara vicAra karavAno che. bIjAM kAma karavAnAM hoya ane rUpiyA Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 upadezAmRta pacAsa kamAvAnA hoya to doDIne jAya; paNa kAla savAre marI javuM che. pharI pharI Avo dAva kyAM Ave ? mATe lAva karI lauM evo hajI vicAra nathI Avyo. badhuM ya maLyuM che te koI rahevAnuM nathI, javAnuM che. je karavAnuM che e khabara nathI. ane enI kALajI nathI; kALajI bIjAnI che. A to jANe e karIne beTho che ! karavAnuM rahI jAya che ane na karavAnuM AgaLa kare che. vepAravaNaja, chokarAM paraNAvavAM vagere kare che. ane doDAdoDa karI mAthuM kUTe che ! pANI valovye mAkhaNa nIkaLe nahIM. mahA duHkha che ! kone kahevuM ? vAta kaMI kahI jAya tema nathI. kone kahIe ? koI AtmArthI hoya to vAta thAya. A saMbaMdhe ja kALajI rAkhavAnI che. rAtadivasa jAya che; paNa badhuM alekhAmAM ! kaMI gaNatarImAM nathI. satsamAgama thayo hota to gaNatarI thAta. pAMca-paMdara miniTa satsamAgama thAya to bhAgya ! ane kahe ke vakhANa sAMbhaLI Avyo; paNa phUTa mAthuM. kahevAnuM bIjuM che; samajAyuM nathI. aMtaramAM vicAra karI pakaDa karavAnI che. jo khoTI thAya, to thAya. A zikhAmaNa che. ATaluM to pakaDa. eka hajAra rUpiyA meLave paNa pApa karI naraka tiryaMcagatimAM jAya. paNa AthI to devagati thAya; bIjI nahIM. ahIMthI chUTyA eTalI vAra ! ramavAnuM che e na 2mavuM? karavAnuM che e na karavuM? huM karIza ema kahe; paNa e to tArI mokANa ! avasa2 gayo eTale thaI rahyuM ! maghAnAM pANI varase che, vAsaNa hatAM teNe bharI lIdhAM. te ja pIve. maghAnAM pANI mIThAM, roga na thAya, sAruM thAya; tema jIve karyuM nathI; te kartavya che. A Ane mATe, Ane mATe ema nathI; AtmAne ja mATe che. 'ceta bharata, ceta !'' ema kahetA hatA, tema cetavAnuM che. eka phakta bhAva. ahIM pAMca miniTa beThA temAM paisoTako Apyo ke lo, laI jAva ATalA ? mAtra koI eka vAta AtmAnA hitanI grahaNa thaI gaI to tenuM kAma thAya. A vAta sArI thaI gaI che. "ApaNe phalANuM karavuM che hoM," Ama A jIve hajAro bIjAM kAma karyAM che; paNa A (satsaMga) karaze to devanI gati thaze. nahIM to pachI dhULa phAka, dhumADAnA bAcakA bhara ! A to tAruM kAma thaze; avatAra saphaLa thaze. 'manakhA dehanuM TANuM re pharI pharI nahIM maLe.' mATe ceta. je mAre enI taravAra; kare enA bApanuM. jo tArA bhAva ! tane AtmAnI dayA AvatI hoya to karI le. pharI pharI avasara nahIM maLe. samajyA ? samajavA jevuM che. sahu vAta kare che : "hada vAta kahI !'' paNa 'tuMbaDImAM kAMkarA.' A vAta kIdhI te konAthI samajAya ? vAta camatkArI che ! Ano khapI koNa che ? 'asaMga, nirmoha'A vAto kadI sAMbhaLI nathI. moDhe baDabaDa bole paNa tethI kaMI kalyANa thAya ? kalyANa to samajyuM, pakaDace, bhAvye thAya che. bhAva "bhAve jinavara pUjiye, bhAve dIje dAna; bhAve bhAvanA bhAviye, bhAve kevaLajJAna,'' kaMI AvuM koI ThekANe che ? koIne so-pAMcaso rUpiyA ApyuM koI Apaze ? A kevI vastu che ? ATalA manuSya bhavanuM TANuM, lAga ghaNo jabaro che. ghaNA divase A vAta sAMbhaLI, te gALa bhAMDI kaMI ? vAta kIdhI to sAcI kIdhI. pakaDa thAya to kAma kADhI nAkhe. ahIM puNyazALI jIva Ave che, lakSa rAkhe che, lakSa choDatA paNa nathI. chokarA chokarI hoya toya zuM Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1 253 te na hoya toya zuM? mAtra eka manuSyabhava maLyo eTale ene satsamAgamamAM vAparavo che. jo satsaMganI pakaDa thaI gaI to devanI gati thaI jAya. evI koI vAta che? jeNe jANyo AtmA te karI zake. kone AtmAnI khabara che? "jyAM lagI AtamA tattva cinyo nahIM, tyAM lagI sAghanA sarva jUThI." "jihAM lage Atama dravyanuM, lakSaNa navi jANyuM; tihAM lage guNaThANuM bhaluM, kema Ave tANyuM ?' badhuMya enA hAthamAM che; e kare te thAya. AsravamAM saMvara ane saMvaramAM Asrava kare. bAMdhe ene bAMdhe ane choDe ene choDe. jeNe jANyo AtmA, tene pachI paMcAta zAnI? sarva mUkavuM che. A mAruM raheluM che ema kyAM che? pramAde ALase badhuM khoyuM che. AtmAnI saMbhALa koNe lIdhI che? tenI gaNatarI nathI tyAre mAthuM phoDa ! javA de, dIkaro thaIne khavAya. "mArA bApanI bairI, pANI pA' ema kahe to na pAya; paNa "mAjI, pANI pAo" ema kahe to pAya. mATe A jIvane cetavA jevuM che. vAta amUlya camatkArI che ! artha sAMbhaLyA nathI. satsaMga to amRta che! jenAM bhAgya haze te samajaze. zuM karavuM tenI ya khabara nathI. zuM karavuM? kaho. 1. mumukSu-sugurunI tabbayanasevA kAmavamavaMDa prabhuzrI tuMbaDImAM kAMkarA ! moDhe bolI gayA eTaluM; arthanI khabara nathI. enI kALajI kyAM che? haiyAM-chokarAMnI kALajI? enI kALajI nathI lIdhI. chokaruM mAMduM hoya to DaoNkTara pAse doDe, pAMca-pacAsa rUpiyA kharca paNa AtmA viSe nathI karyuM. "huM koNa chuM? kyAMthI thayo ? zuM svarUpa che mAruM kharuM?" jevA bhAva tevA prabhu phaLe. jevo bhAva kare tevuM phaLa maLe. bhAva bAhya eTale zuM maLe? ceta, samajyo tyAMthI savAra. karI le. Avo avasara kyAMthI Avaze? kaMIka karI levuM. kare enA bApanuM. thoDAmAM ghaNuM : satsaMga karavo. e bhUlavo nahIM. emAM lAbha che. thoDo karyo haze, topaNa enuM phaLa maLaze. sAra levo. hita hoya te karavuM. manuSyabhavamAM lakSa levo. manuSya bhava pAmI satsaMga, jethI AtmAnuM hita thatuM hoya tevo karavo. jIvane khabara nathI. kAma thaI jAya tevuM che. A jevI tevI vAto nathI. manuSyabhava hoya to sAMbhaLe, kAgaDA-kUtarA sAMbhaLe? bIjA bhava hoya to sAMbhaLe ? eka phakta gaphalata ane pramAde bhUMDuM karyuM. bIjuM kare che paNa gharmane mATe nahIM kare. temAM pramAda ALasa thAya che. 2. mumukSu-jIva vahelo mokSe zI rIte jAya? prabhuzrI-prazna jabaro che! mAhita thavAnuM che. vahelo mokSa kema thAya ? 3. mumukSu-amerikA javA mATe vimAnamAM bese to jhaTa jAya. tevI rIte sapuruSArtharUpa vimAnamAM bese ane guru anukULa thAya to jaladI pahoMce. prabhuzrI-prathama saMsAra mUke to rasto vahelo AvI jAya. pahelA mAhita thavuM. gADImAM besIne javAze, vimAnamAM besIne javAze, e baghI vAto karIe chIe. e evuM nathI. A mokSa kevo che te khabara che? vAte vaDAM na thAya. 1. sadguruno yoga, temanAM vacana ane sevA bhavaparyata akhaMDa mane ho ! Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 upadezAmRta 'sadgurunA upadeza vaNa, samajAya na jinarUpa; samajyA vaNa upakAra zo ? samajyuM jinasvarUpa.'' samajyuM chUTako che. paheluM zravaNa karAze; pachI karavAnuM che. sau jANe tyAre mAla le che ne ? vagara jANye ghabadhaba koI le che ? A vAta to potAne 'asaMga, apratibaMdha' zravaNa karye thaze. pahelAM 'ekaDe eka' ema bhaNe che. bhaNyA vagara kahe ke vAMca, zuM vAMce ? jIvane tema avazya jANavAnuM che. A mAro dIkaro, bApa, bAyaDI, deha. e koNa kare che ? bhAva kare che : A mAruM, mAruM ghara, e badhuM. baMdha ane mokSa e be vAta che. vAta pahelI baMgha. 'sahu sAdhana baMdhana thayAM, rahyo na koI upAya; satsAghana samajyo nahIM, tyAM baMghana zuM jAya ?'' vIsa dohA, kSamApanAno pATha e mahA maMtra che ! tAlapuTa viSa utAre evo mahA maMtra che ! jo eno bhedI maLe ane mAhita thAya to badhuM thAya. jIvane, zravaNa kare to vijJAnapaNuM Ave. tema zravaNa karavAthI khabara paDe. tethI karma mUkIne mokSa thAya. ApaNA bApadAdA karatA AvyA che te kaMI mUkIe ? to ke temAM dhULa paDI ! karavAnuM che te karyuM nathI. puruSa, strI e koNa che ? AtmA che. AtmA puruSa, strI, Dhora nathI; e badhAM vaLagaNa che, e to mUkavAnAM che. mAtra eka AtmA ja che. A Thapako nathI, paNa zikhAmaNa che. vIsa dohA ane kSamApanAno pATha karavA jevA che. patrAMka 187 nuM vAMcana :- "chevaTanuM svarUpa samajAyAmAM, anubhavAyAmAM alpa paNa nyUnatA rahI nathI. jema che tema sarva prakAre samajAyuM che. sarva prakArano eka deza bAda karatAM bAkI sarva anubhavAyuM che. eka deza samajAyA vinA rahyo nathI; paraMtu yoga (mana, vacana, kAyA) thI asaMga thavA vanavAsanI AvazyakatA che; ane ema thaye e deza anubhavAze, arthAt temAM ja rahevAze...'' tA.28-1-36, savAranA vAta vastutaH eka sat che ane eka para che. parane bAda karatAM satna lIdhuM eTale kaMI bAkI rahyuM nathI. jANyuM to kharuM paNa ahIM kahevuM zuM che ? 'eka deza samajAyA vinA rahyo nathI' zuM kahyuM ? eNe to mUkyuM che. zuM mUkyuM? to para. potAnuM mUkyuM nathI ane mukAya paNa nahIM. eNe kahyuM che asaMga, tyAM have saMgavALo kema kahevAya ? koI prakAre kahevAya taratamatAe. prajJAmAM kacAza che eTale badhuM na samajAya. paNa mULa vAta to ema che ke jANanAra che te jANe che. teno jANanAra che. AtmAne jANanAra jJAna che. jANe che te jANe che. paNa jaDa nahIM jANe--sUjhe ema karo, kUMcIo meLavo, bolAvo, jaMtara mUko paNa e jANe nahIM ane jue ya nahIM. bhedano bheda zuM e jANavuM che ane tene te ja jANe che. jene jANavuM che tena jANe che evuM che kaMI ? siddhamAM kaho, bIjI corAzI lAkha jIvayonimAM kaho paNa te jANanAra to che ja. te jANe, bIjo koI na Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-1 255 jANe. enI khAmI keTalI kahevAya? to yogyatAnI yogyatA AvI to samajAze. syAdvAda mArga che. vacana AtmA, kAyA AtmA, mana AtmA ema kahIe ane na ya kahIe. ekane samajAya ane ekane nA samajAya, te yogyatAnI khAmI che. koI samaje, koI na samaje tenuM kAraNa e che. jene che ene che, bIjAne nathI. ghaNA, AtmA che ane nathI mAnatA, A dehane laIne AtmA che ema kahe che, jema khuzImAM Ave ema bole che. [carcA cAlI] vAta bahu rUDI kIdhI, jarAya vicAryuM nathI. zuM Ape kahyuM te jarA jANavuM che. mumukSu-AtmAnuM kartApada traNa prakAre : "paramArthathI svabhAva-pariNatie nijasvarUpano kartA che. anupacarita eTale anubhavamAM AvavA yogya vizeSa saMbaMgha sahita vyavahArathI te AtmA dravyakarmano kartA che. upacArathI ghara-nagara Adino kartA che." have e nijasvarUpano AtmA kartA thayo to parasvarUpano kartA nathI tethI pUrve bAMdheluM nirjarI jAya che. have bIjI icchA zI ? paNa ema ja banyuM jAya. prabhuzrI-jema jhADane pahelAM pANI pAya che tyAre phaLa maLe. ATaluM to paheluM karavuM paDaze. vAta paramArtha kIdho te che; vAta tethI cAlI che. zarUAtamAM e na hoya to kaMI nathI. jaDane kaMI kahevAze? cetanane kahevAze. koNa che? AtmA che. AmAM phera na rahe. enuM bhAna ane oLakhANa nathI eTalI bhUla che. mumukSu- "cetana jo nijabhAnamAM, kartA Apa svabhAva; varte nahi nijabhAnamAM, kartA karma-prabhAva." prabhuzrI-ATaluM ja che evuM jANavuM joIze. eTale Avyo joIze. AvyA vagara zI rIte jovAya ? ATalA upara beThA hatA tenAthI jovAyuM, heThaLavALAne zI rIte dekhAya? mumukSu-upara AvavuM to che, paNa chAtI upara paDeluM khasatuM nathI. prabhuzrI-je dI te dI khaseDyA vagara chUTako che ? e maLavuM joIe. jo e khaseDanAra maLyo hoya to dIvo; vAra nahIM. e kaMIka khAmI che. ethI A aTakyuM che. e meLave tyAre thaze, nahIM to koI upAya nathI. eno upAya zo ? mumukSu-satsaMga ane sapuruSano yoga vAraMvAra karavo eTale sapuruSArtha karavo. prabhuzrI-A vAta eka naya apekSAe hA kahevI paDaze. paNa jIve anaMtI vAra A badhuM karyuM, paNa kaMIka bAkI rahyuM che. eTale tamArI vAta nIkaLI gaI-barAbara khAmI che. e to vAta pratyakSanI sAMbhaLelI, anubhavamAM AvelI kahevAya che. A beThelA che temaNe orA AvavAnI jarUra che. maraNiyo thavuM paDaze. eka maraNiyo sone bhAre. "mAthuM vADhe te mAla kADhe.' mumukSu-"samIpamuktigAmI jIvane sahaja vicAramAM te sapramANa thavA yogya che." eTale samIpa to AvavuM ja paDaze. Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta prabhuzrI--vAta to e ja karavI che. bIje pagaluM devAnI jarUra kayAM che ? bIje paga mUkavAnI jarUra zI che ? bIje dRSTi mUkavAnI zI jarUra che ? je che te che. jANyo che AtmA te ja bheda paDyo che. A bIjuM badhuM jovAya temAM bheda paDyo. A dRSTi nahIM. dRSTi pheravavI paDe tenI khabara nathI. eTaluM AvI jAya to enuM baLa keTaluM vadhI paDe ? to bAkI nahIM. ane Ama karyuM to napho maLe pharI gayuM! badhuM hatuM te pharI gayuM ! samajaNa paDe tyAM samakita kahevAya; pharI na gayuM to sakita zAnuM ? Ama baMdhAtuM hoya to pharyuM na kahevAya. ane samikatIne bheda paDyo che te anya bhAvamAM na bhaLe evuM pragaTa joIe chIe, ema samajAya che, e ja kartavya che. jJAnI che. levA javA nathI. e ja jaNAvaze. ATalA badhA tame beThA cho ane jagatamAM bIjA ghaNA beThA che - kevA kevA paisAvALA, hoziyAra; paNa kaMI ne kaMI magana hoya che ! ene kaMI leza khabara che ? ane tamane A vAta ! kAma thaze. eka jarA dRSTi nAkhelI che tethI temane lAbha thAya. kaMIka vAta karI, bhAgIo karyo eTale riddhi AvyA ja kare. vastu to e ja che; e ja karavuM che; e ja ramavuM che; e ja karAvavuM che. "e suNye ane e dhye ja chUTavAnI vArtAno AtmAthI bhaNakAra thaze-'' bIjuM zuM kahevuM? vAte vaDAM karavAM nathI. nAno moTo koI nathI. javA do. e badhA maravAnA ahaMkAra che ! e badhuM jhera che. marI javAnA ! 256 "dharama gharama karato jaga sahu phire, dharama na jANe ho marma, jinesa2; gharma jinesara caraNa grahyA pachI, koI na bAMdhe ho karma, jinesara.'' ATalA ja akSaramAM samajo. pachI karma na bAMdhe. vAta tamone karI ke phalANI vastu; bhALo to tarata ja khabara paDe. sonuM te sonuM ja che. zuddha svarUpa! e ja samajavAnuM che, ane e ja kartavya che. karavuM e ja che. bIjuM have nathI. mAyAthI rAcavuM nahIM, rAjI thavuM nahIM ane mAnavuM ya nahIM. dahADA jAya che paNa enAthI je dI te dI thaze. e vagara kaMI karavuM nathI. Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-2 tA. 26-6-1922 game tevo pratibaMdha hoya, maraNa samAna vedanA hoya, game tevA mAyAnA phaMdamAM phasAI javAnuM bane, paNa Atmahita kadI na vIsaravuM. A DosA saMdezarathI roja AvI zake che, to pAse rahenAre A amUlya lAbha ATalA jIvanamAM jeTalo laI levAya teTalo phAkomUThI laI levo. hAtha joDIne kahuM chuM ke A ekAMte nathI. syAdvAda vANIne koNa samajaze ? samajAya na samajAya to paNa hitakArI che. A amUlya avasare tama sarvenA karmanAM daLiyAM satpuruSanI kRpAthI khaMkherAya che. jIve doDa karatAM aTakavuM ane pAchA vaLIne je je prArabdha AvI banyuM hoya tethI kaMTALyA vinA saMjogomAMthI sAra grahavo. eka gaMdhAtuM kUtaruM rAjamArga pAse paDeluM tenI durgaMdhathI badhI senA kaMTALI gaI, paNa zrIkRSNe to hAthI parathI UtarI tapAsIne joyuM. tenA dAMta ane nakha kevA sAbUta che ! ema kahI guNa grahyo. A to laukika vAta che; paNa paramArthe A deha tevo ja gaMdhAto che. temAM nitya kAyama rahenAra tattva to AtmA che tenA guNa grahavA yogya che; tene pichAnavo. satpuruSanuM zaraNa svIkArI ahaMkAra tajatA javo ane kArya karye jatAM 'sahajAtmasvarUpa'no jApa japyA karavo. e rIte Asravano saMvara thaI jaze. mahAtmA puruSanA bAhya dekhAva ceSTA tarapha lakSa na ApatAM temanA AtmAnI ceSTA tarapha lakSa Apavo. jJAnI ane ajJAnInAM kAryomAM bheda vAsanAkSayano che. aMtaranI vAsanAnuM mULiyuM jJAnIe kSaya kareluM che. te dRSTi bhUlI na javI. vaLI badhA satpuruSa sarakhA gaNI gurubhAvanA gauNa na karavI; paNa temAM dRDhatA ja karavI. eka jaNanA upadezathI Atmahita saghAyuM che, saghAya che ane sadhAze. evI dRDha mAnyatA rAkhavAthI A bhava saphaLa thaze. AkhA jagatanA tarapha ziSyabhAva rAkhavA jatAM mULa je nimitta dvArA Atmahita tvarAthI thatuM hoya te ane je jIvana sadgurune arpaNa thayuM che te nirarthaka phAMphAM mAravAmAM vyartha na jatuM rahe te dhyAna rAkhavA yogya che. 17 257 tA. 23-7-22 bahu doDa karavAmAM dharma nathI temaja bahu DhIla karavAmAM paNa nathI; mArga madhyasthatAno che. * Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 upadezAmRta tA. 6-9-22 A avasara cUkavA jevo nathI. parama durlabha mAnava deha ane AvI jogavAI maLavI sahela nathI. mahA puNyanA bhoge je lAbha prApta thayo che te na cUkavo. ATalo manuSyabhava e (bhakti) khAte ja gALavo. je egaM jANai se savvaM jANai, je savvaM jANai se egaM jANai / (AcArAMga 4, 123) e vAkya keTaluM badhuM kiMmatI che ! temAM sarva zAstrono sAra samAyo che, te kahI zakAya tema nathI. teno artha karyo eTale AvaDI gayuM ema mAne che; paNa te mithyA che. te nahIM, anubhavavuM e ja kharuM che. sau saunA kSayopazama pramANe samaje; paNa jenI iMdriyo viSayavyApAra tajI eka ja AtmA tarapha vaLI che tene temAM parama adbhata rahasya-camatkArI vAto jaNAya che. Apa svabhAvameM re ! abadhu sadA maganameM rahenA." [bhaktimAM gAyeluM pada]. abaghu' e AtmA. hIrA, mANeka, motI, paisA bolAve tyAre A jIva doDI doDIne jAya che; paNa AtmA AtmAne uddezIne je bUma mAre che te dhyAnamAM leto nathI, "nirdoSa sukha, nirdoSa AnaMda lyo game tyAMthI bhale; e divya zaktimAna jethI jaMjIrethI nIkaLe." AtmAnuM lakSaNa--jANavuM, dekhavuM ne sthira thavuM te-niraMtara smaraNamAM, anubhavamAM rAkhavuM. pachI bhalene maraNa samayanI vedanA AvI paDI hoya, paNa "jANuM dekhuM te huM'; bIjuM to jAya che. cAhIne tene hAtha joDI atithi peThe vidAya thatuM ja jovAnuM mAtra che. temAM AtmAne kaMI vaLage tema nathI-nahIM levA ke devA ! je je udaya dekhAya che te javAne vAsta-AvyuM ke cAlyuM. vajatALAM vAsIne kahevuM ke je AvavuM hoya te Avone-maraNa Avo, azAtA Avo, sukha Avo, duHkha Avo, cAhe te Avo; paNa te mAro dharma nathI. mAro gharma to jANavuM, dekhavuM ane sthira thavuM e ja che. bIjuM badhuM pudgala, pudgala ane pudgala. cakarI caDhe, bebhAna thaI javAya ane zvAsa caDhe e badhuM dehathI judA thaIne beThA beThA jovAnI majA paDe che. | pribhuzrIne te arasAmAM cakkara, mUrchA AvatAM] jAgRta, jAgRta, ne jAgRta rahevuM. hAya ! hAya ! have marI javAze; A te kema sahevAya ? evuM evuM manamAM na AvavuM joIe. vastu jANyA pachI bhUlI kema javAya ? deha te huM nahIM, e nizcaya thaI javo joIe. AgaLa ghaNA evA thaI gayA che jemane ghANImAM ghAlI pIlelA, paNa temanuM citta vibhAvamAM nahIM gayeluM. saMjoga, saMjoga ane saMjoga ! te sivAya ApaNI AjubAju zuM che ? paherelAM kapaDA, mANaso, sukhaduHkha, vagere saMyogavazAt prApta thayAM ane teno nAza thato ke te dUra thatAM jaNAya che. koNa konI sAthe aMte Ave che? sarvathI udAsapaNe vyavahAra karavo. Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-2 259 paNa A to akkaDa UbhA rahevuM che ! saMsAra bhogavavo che ane mokSa meLavavo che, te to trikALa nahIM bane. mArga eka ja che. jyAre tyAre te ja mArga mokSa maLaze. "mAruM mAruM' karatAM to marI javAnuM che. jotAM jhera che, mAthe maraNa che, paga mUkatAM pApa che; paNa dInabaMdhunI maheranajarathI sa savaLAM vAnAM che. sadA "UNo, UNo ne UNo' evI bhAvanA rAkhavI. ahaMkAra to mArI nAkhe evo che. ame "sahajAnmasvarUpa paramaguru' maMtranA jApanI rAta ne divasa dhUna lagAvelI, paNa vikalpa UThe ke "hajI kema kaMI jaNAtuM nathI? AtmA hoya to kaMIka dekhAya ne ?' paNa arUpI AtmA dekhAya? pachI kRpALudevane vAta karI ke maMtrano jApa khUba karyo paNa tame kaho cho tevuM kema kaMI jaNAtuM nathI ? "kaMI nahIM, hajI jArI rAkho." evo javAba maLyo. A jaDa jevA dekhAtA dehamAM cetana jaNAya che paNa vizvAsa ane vRDhatAthI guruAjJAnuM pAlana karavuM ane jovA karavAnI icchA paNa na rAkhavI. yogamAM to mAtra zvAsa sUkSma thAya che. jJAnIe AtmA jANyo che te ja mAre mAnya che, evI zraddhA ja kAma kADhI nAkhe che. mumukSu-ahIM beThAM che temanuM to kalyANa thaze ne? prabhuzrI-gozALA jevAne, viSamabhAva ghArIne AvelAne jJAnI puruSanI pratIti thatAM mokSa maLyo to (baghA tarapha AMgaLI karIne) A bicArA jIvoe zo doSa karyo che? paNa AvuM jANavuM e Atmahita nathI; ahaMkAra AvI jAya. sukhaduHkha to jJAnI, ajJAnI bannene karmavazAt bhogavavAM paDe; paNa draSTi ja badalavAnI jarUra che. sarva savaLuM karI levuM. "Apa svabhAvamAM re ! abaghu sadA maganameM rahenA." zAMtipUrvaka nizcitapaNe "sahajAtmasvarUpa paramaguru'nA jApamAM kALa vyatIta karavo. tethI nirjarA thAya. * * tA. 9-22, paryuSaNa parva. tyAga, tyAga ane tyAga. "zraddhA, satuzraddhA, zAzvatazraddhA." "saddha parama sunjhahI' e mahAvIra svAmInuM parama vicAraNIya vAkya che. AvatA paryuSaNa sudhI vicAravuM. tA. 21-9-22 "durjanano bhaMbheryo mAro nAtha che; oLavaze nahIM kyAre kIthI cAkarI re lola." [stavanamAM gavAyuM prabhuzrI-eno zo paramArtha haze? 1. mumukSubarIjhayo sAheba saMga na parihare re !' eka vAra kRpA thaI hoya to pachI koI doSa thaI jAya paNa karelI cAkarI bhUlI jAya nahIM. Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 upadezAmRta prabhuzrI-barAbara che bhAInuM kahevuM. tame kahezo? 2. mumukSu-sapuruSa karelI sevA visaratA nathI ane koInuM kahyuM sAMbhaLatA nathI. prabhuzrI-durjanano bhaMbheryo e tamArA vicAramAM zuM Ave che? 3. mumukSu-kAma, krodha, mAna vagere durjana, tethI AtmA gherAyo che; paNa satpaSanI cAkarI karI hoya to rakhaDavAnuM rahe nahIM. prabhuzrI-baghAnuM kahevuM kAMI khoTuM nathI.-sarva naya sAcA che. ApaNe to savaLuM levuM che, pachI zuM? A kAyA e ja durjana che. keTalAya bhava thaI gayA paNa AtmAne oLakhANa thayuM nahIM. dehanA gharma to jJAnI ane ajJAnI bannene hoya che, paNa aMtaranI caryAthI ja jJAnI oLakhAya che, bAkI bahArathI kazo phera na hoya. zarIra sAruM hoya tyAre to kaMI nahIM, paNa maraNa vakhatanI vyAdhi ane pIDA vakhate jJAnI ane ajJAnInI parIkSA thAya che. jIva ghaNAM valakhAM mAre che; Avo rUDo pAMca indriyovALo deha choDI tene javuM pAlavatuM nathI. "mAruM mAruM' karI jemAM jemAM rAcI rahyo hoya che te badhuM te vakhate ADe Ave che, ane jJAnIne to kaMI temAM sAra jaNAyo ja nathI hoto, tethI tene tajatAM zI vAra? kRpALudevane sUko roga hato. te to baghA samajo cho. keTalAkane maraNa vakhate jhADo thaI jAya che, keTalAkanI AMkho phATI jAya che; keTalAkano zvAsa rUMghAya che; koIne sannipAta thAya che, paNa te baghI bAhya ceSTAo che. zvAsa cAle tyAre kema thAya che te amane anubhava che. te vakhate to bIjuM kaMI sUjhe nahIM. paNa jJAnIne tyAM samatA hoya che. kRpALudeve temanA bhAIne kahyuM, "manasukha, mAtapitAnI sevA karaje. have huM samAdhi lauM chuM' kahI pAsuM pheravyuM. AvA maraNanA prasaMge, pahelethI samatA sAcavI hoya te ja te vakhate sthira rahI zake. jarA paNa mAyA rAkhI hoya to tenI asara kevI thAya? eka mahArAja kathA karatA te sAMbhaLI baghA diMga thaI jatA. satya saMbaMdhI bolavAnuM Ave to asatyanI dhULa kADhI nAkhe. brahmacarya saMbaMdhI bole to beghaDaka garjI UThe. ahiMsAmAM paNa evI sUkSmatA ane dayAbhAva darzAvI zake ke baghA vyAkhyAna thaI rahyA pachI kahe, "ghanya ! mahArAja, Aje to khUba karI !" paNa parigraha saMbaMghI bolatAM moLA paDI jatA. te uparathI eka ziSya vicAryuM ke "Ama kema thAya che? lAvane, temanI gAdI ke gaMDaLiyo (jhoyaNI) jouM.' tethI jyAre te jhADe pharavA bahAra gayA tyAre temano gaMDaLiyo khIMTIthI utArI aMdara tapAsI joyuM paNa kaMI jaDyuM nahIM. pachI ozIkAM tapAsyAM to eka sonA mahora cIMthare bAMdhIne saMtADelI dIThI. tethI tene khAtarI thaI ke A vastu ja temane parigraha saMbaMdhI bolavA nathI detI. tethI te kADhI laIne ozIkuM bAMdhI dIdhuM ane jato rahyo. pachI mahArAja AvIne beThA to ozIkuM koIe bAMdhyuM hoya tevuM jaNAyuM, tethI choDI joyuM to mahora na dIThI. paNa jJAnI eTale samajI gayA ke ThIka thayuM, balA gaI! -tyAM ne tyAM jIva raheto hato; te have lapa maTI. bIje divase parigraha upara bolatAM jarA paNa AMcako Avyo nahIM, ane badhAMne ghaNo AnaMda thayo. Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-2 261 pachI baghA jatA rahyA, paNa pelo mahoravALo ziSya besI rahyo. teNe kahyuM, "mahArAja, Aja to parigraha upara hada karI !" eTale mahArAja samajI gayA; ane hasIne kahyuM "tArAM ja kAma lAge che ! bahu sAruM karyuM." tA. 22-9-22 "guru dIvo, guru devatA, (guru) ravizazI kiraNa hajAra; je guruvANI vegaLA, raDavaDiyA saMsAra." jJAnadIpaka thatAM aMghakAra kyAM Ubho rahe? jenA vaDe joI zakAya te devatA- svargIya kaho to paNa deva che; ane jemAM tadrupa karavAno guNa che te devatA, agni gaNIe topaNa barAbara che. lIlAMsUkAM game tevAM lAkaDAM, loDhuM vagerene potAnA jevA agni karI de che, tema guru paNa AtmAmaya banAve che, mokSa apAve che. samakita pragaTyA pachI mokSe na javuM hoya topaNa te laI ja jAya che. ravinAM anaMta kiraNothI aMghakArano nAza thAya che, tema sadgurunI anaMta zaktithI sarva doSa dUra thAya che. jenA prakAza vaDe AMkho dekhI zake che tevA sUrya samAna prabhAvazALI sadguru che; vaLI saMsAratApamAM zItaLatA ApanAra zazI samAna paNa sadguru che. vAta ghaNI jhINI che-kema samajAya che ne? paNa AtmAne hitakArI che. tA. 22-9-22 eka vakhata khaMbhAta aMbAlAlabhAInI khaDakIne meDe kRpALudevane meM kahyuM "meM be strIo, be chokarAM, sAhyabI vagere taryuM to huM tyAgI nahIM? have, mAre zuM tyAgavAnuM rahyuM che?" pachI kRpALudeve to mane levA mAMDyo, "muni, be chokarAM choDI keTalA badhA zrAvako ane saMghADAmAM jIva parovyo che ! potAnI strI choDI bIjI keTalI baghI bAIo para najara nAkho cho? emAM tame zuM tyAguM? eka gayuM ne bIju AvyuM !" tyAM to mane thayuM : "hAya ! hAya ! AvuM? khare ! huM muni nahIM. mArI pAchaLa to bahu lapa vaLagI che." tyAre kRpALudeve kahyuM, "have tame muni. manamAMthI meM choDyuM che, meM tyAkhyuM che evo ahaMkAra nIkaLI gayo tyAM tame muni." tA.31-5-23 mAnavadeha durlabha che. temAM puruSano yoga bahu durlabha che ane te prApta thaye paNa AyuSyanI jogavAI maLavI e paNa durlabha che. zrI devakaraNajI ane zrI jUThAbhAI, emane sapuruSano yoga maLyo paNa AyuSyanI khoTa AvI. eka zeThane ghaNI dukAno hoya temAM koImAM khoTa hoya to koImAM napho, evA draSTAMtavALA eka pustakamAM gharmanA judA judA cAra bhAga pADyA che, pachI tenA daza bhAga pADyA che. te Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 upadezAmRta ame pahelAM vAMceluM ane darekamAM kyAM kyAM khoTa Ave che te vicAreluM. badhI dukAnonI khoTa bhAge tevI eka dukAna parama kRpALunI kRpA thavAthI samajAI. (muni mohanalAlajIne) vacanAmRtamAM che ke jo tuM svataMtra hoya to nIce pramANe divasanA bhAga pADaje bhaktikartavya, gharmakartavya, vagere. temAM gharma ane bhakti Ave che teno bheda zuM? muni mohanalAlajI-je maMtra maLyo che te tathA puruSanI mukhAkRti vagere ciMtavavuM, kSamApanA, vIsa doharA, vagere je satparuSe kahyuM hoya te bolavuM e bhakti; ane svarUpanuM ciMtavana te gharma. prabhuzrI-ame kRpALudevanI hayAtImAM Ama divaso gALatA hatA. divase judA judA graMtho vAMcyA hoya tenI rAtre carcA karatA paNa divase UMghavAnI manAI hatI eTale rAtre sUvAno vakhata thayAnI rAha jotA. be prahara nidrAnA "puSpamALA'mAM che, paNa eka prahara ja maLato ane cAra vAge UThatA. pratikramaNa vagere Avazyaka karI savAre keTalAka gocarI mATe jatA ane ame vAMcatA. Akho pahora na bane to game tema karI ghaDI be ghaDI niyamita rIte temAM kALa gALavo, gharmanuM svarUpa to anubhava thaze tyAre samajAze. viSaya, kaSAya, pramAda ane svaccheda TALavA ane e TaLaze. "gharma kahe AtmasvabhAvakuM e sat matakI Teka.' "bhagavat mukti ApavAmAM paNa nathI, paNa bhakti ApavAmAM kRpaNa che ema lAge che." (patrAMka 283) AnuM zuM samajavuM? [pachI carcA thaI] hamaNAM raheje raheje' kahyuM hatuM; paNa kahevuM hatuM te cAlyuM gayuM. (pachI thoDI vAre kahyuM) mukti eTale chUTavuM; tuM karma bAMgha ane huM choDuM ema cAlyA kare che. paNa pAtratA vinA bhakti (AtmA) ApavAmAM kRpaNa che. eka bALakRSNa nAmanA jaina muni hatA. eka vakhata saurASTramAMnA eka rAjAne temaNe varasAda Avaze evuM jaNAveluM. rAjA upAzrayamAMthI ghera pahoMcyAM ke tarata varasAda thayelo. eTale temanA upara te rAjAnI AsthA thayelI ane tenA rAjyamAM zikAra karavAnI manAI karelI. te mahArAjane dIkSA letAM pahelAM ame maLelA. vaTAmaNamAM te koI koI vakhata AvatA. devakaraNajI ane ame sAthe hatA. devakaraNajIne evA mahArAjane namavAnuM ThIka nahIM lAgeluM; paNa ame saraLabhAve namaskAra karyA hatA ane temaNe AzIrvAda Apyo hato ke tane jJAna thaze. che ke Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-2 263 vaTAmaNamAM eka vakhata baghA AgevAna vANiyA ane bhAvasAra beThA hatA. eTalAmAM koI moTA sAheba mATe be bokaDA sipAI laI jatA hatA. te temanI pAsethI paDAvI laI pAMjarApoLamAM mokalAvI dIdhA. sipAIne kaMI lAlaca batAvI; paNa paisA ochA paDyAthI te manAyA nahIM ane dazapaMdara jaNane pakaDIne sAhebanA taMbu AgaLa laI gayA. pachI sipAI ghamakAvavA lAgyA eTale ame eka yukti karI, baghAe bUmarANa karI mUkyuM. sAhebe bahAra AvI tapAsa karI ke zuM che ane Amane zA mATe ApyA che ema pUchyuM eTale badhAe kahyuM ke bokaDA kaMI jatA rahyA haze te mATe amane pakaDI ApyA che. te sAMbhaLI sAhebe choDI mUko" kahIne kADhI mUkyA. chuM." tA. 31-5-23 "abhinivezanA udayamAM usUtraprarUpaNA na thAya tene huM mahAbhAgya, jJAnIonA kahevAthI, kahuM (vacanAmRta) mumukSu-abhiniveza eTale Agraha. eka zAstrIya abhiniveza ane bIjo laukika abhiniveza. pratyakSa jJAnI chatAM zAstra upara bahumAna rAkhavuM te zAstrIya abhiniveza ane laukika to potAnI samajane kharI karavA mathavuM te. prabhuzrI-potAnI pakaDa (kalpanA) kharI sAbita karatAM mULa mArga dubhAya, tema na bane to moTuM bhAgya gaNAya. koI sAdhuthI amuka AcAra na paLAto hoya to te ema kahe ke zAstramAM Ama che paNa mArAthI te banatuM nathI, to te bhAgyazALI kahevAya. marIcinA bhavamAM mahAvIra svAmIe "gharma RSabhadeva pAse che ane ahIM paNa che' evuM eka mizra vacana, temanI pAse dIkSA levA mATe Agraha karanArane, kahyuM tethI ghaNuM lAMbuM karma bAMdhI temane janmojanma paribhramaNa karavuM paDyuM hatuM. mumukSu-potAnI icchA na hoya chatAM prabhu, evA udayane laIne bolI javAya to zuM ? [tenA samAdhAnamAM patrAMka 403 vaMcAvyo] prabhuzrI mumukSuoe to sapuruSanA guNagrAma karavA; paNa gharma to puruSa pAsethI ja sAMbhaLavo. kaMI DahApaNa karavA gayo to jhera khAghA jevuM che. sapuruSanA boghanI asara jaNAya nahIM; paNa kAma karyuM jAya che, ane pariNamato jAya che. gharmarAjA ane bIjA pAMDavo himAlaya gayA hatA. tyAM karma pramANe sau baraphamAM khUMtI gayA-koI DhIMcaNa sughI, to koI keDa sudhI ane koI gaLA sudhI, gharmarAjAnI mAtra chellI AMgaLI pesI rahI tyAre temane potAnA doSa jaNAyA; pachI AgaLa gayA. temAM koI ne koI bahAne jIva maLI rahyA che. Avo apUrva joga maLavo durlabha che. Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 upadezAmRta tA 31-5-23 agAsI upara eka vicAra spharyo hato te jANavA jevo che - saMtathI, satsaMgathI, pratyakSa puruSanI vANIthI ane pratyakSa puruSathI zraddhA jene thaI che, tenI AjJAe vartanAra te jJAtaputra (jJAnIno putra) che. te baghAM samakita pAmavAnAM sAdhana che. AthI Atmagharma poSAya che. koIne temAM zaMkA jevuM hoya to kaho. mumukSu-pratyakSa puruSa ane temanI vANI to samajAya che; paNa saMta ane satsaMga, emAM saMta eTale AtmA na pAmyA hoya che ke kema? prabhuzrI-sadguru, saMta ane paramAtmAmAM bhinnabhAva nathI; sarva AtmA che. tA. 31-5-23 muni mohanalAlajI mumukSune) tame samAdhi ane bodhi saMbaMdhI vicAra karyo hato? mumukSu-prabhuzrInA caraNakamaLanA yogathI badhuM patI jaze. emanI kRpAthI sarva vAnAM savanAM che. prabhuzrI eka vAkya bolyA, pachI mohanalAlajIne) yAda rahyuM? TAMkI levA jevAM vacana che ! [mohanalAlajIne yAda na rahevAthI 'nA' kahI iMtejArI batAvI] prabhuzrI-paNa e to jatuM rahyuM!. [pharI goThavIne lakhAvavA lAgyA. potAne potAno bogha thavAthI potAne potAmAM samAI javuM-bhAvathI ane vicArathI, bIjA vikalpo mUkIne. A vicAra samAdhine Ape che. apratibaMgha (pratibaMgha rahita), asaMga (sarva saMgathI rahita), zAMtino mArga A che. puruSArtha kartavya bhakti che-svacchaMda, pramAda mUkIne. jAgRta thA, jAgRta thA. satsaMga-sapuruSanA boghe vicAra kartavya che, ratnaciMtAmaNi jevo A manuSyabhava maLe A jIvane je lakSamAM levA jevuM che te jIve jANyuM nathI. anAdinI bhUla thatI AvI che te zuM? ane zAthI TaLe? teno jJAnI puruSoe vicArI vicArI nizcaya karyo che te avaghAravuM kartavya chejI. ghanyabhAgya, ahIM je che te baghAnAM; Avo vakhata maLavo durlabha che ! janma, jarA ane maraNanA trividha tApathI saMsAra badho baLI rahyo che. temAM AvI jogavAI--satsaMganI-maLavI durlabha che. kone gharmanI garaja che? ahIM A baghAne koNe bolAvyA hatA? koIka Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-2 265 bhAgyazALIne ja jijJAsA jAge che. kone kahIe ane koNa sAMbhaLe? nahIM to prabhu, (gaLuM batAvIne) ATalA sudhI bharyuM che ! have vakhata thayo che, paghAro. sarva gharmanAM aMga jainamAM AvI jAya che. koI mArganI niMdA nathI karavI. je rAhathI saMsAramaLa dUra thAya tevI bhakti karavI. kSamApanAno pATha, vIsa doharA ane "mULa mAraga' roja bhaNavAM ane bane to apUrva avasara. tA. 1-6-23 "zrImad rAjacaMdra'mAMthI vAMcana : "A to akhaMDa siddhAMta mAnajo ke saMyoga, viyoga, sukha, duHkha, kheda, AnaMda, aNarAga, anurAga, ityAdi yoga koI vyavasthita kAraNane laIne rahyAM che." ("vacanAmRta'). prabhuzrI- vyavasthita kAraNa" eTale zuM ? muni mo-nirmANa thayuM che. prabhuzrI-azuddha cetanA-vibhAva-mohanIya karma, tene lIghe saMyoga viyoga, vagerenI bhAvanA thayelI te anukrame dekhAva de che. mumukSu-sapuruSa upara sAcI zraddhA AvI che ema kyAre samajAya? prabhuzrI-A AtmAne hitakArI prazna che. teno uttara ema Apo ke Ama hoya tyAre sAcI zraddhA AvI gaNAya. (muni mohanalAlajIne) vicAramAM Ave te kaho. muni mo-baghAne kahevA do. pachI huM to mAre kahevAnuM che te kahIza. 1. mumukSu-kaThinamAM kaThina AjJA paNa vinA saMkoce ArAghavA taiyAra thAya tyAre. 2. mumukSu-saMsAra karatAM puruSa para vaghAre prema Avato hoya tyAre. 3. mumukSukuguru uparathI AsthA UThe ane satparuSa upara prema Ave tyAre. 4. mumukSu-svAdathI saMsAra bhajAto tene badale saMsAra bhajavAno bhAva moLo paDe tyAre. 5. mumukSu-anAdi kALathI rAgadveSathI jIva rajhaLe che, te mATe tyAre. muni mo-eka to satpaSanI AjJAno ArAdhaka bane ane potAnA doSa TaLe-padArthanuM ajJAna, parama dInatAnI ochAI ane saMsAranA alpa paNa sukhanI icchA e doSo TaLe tyAre. prabhuzrI-puruSa che ema zAthI jaNAya? nahIM to vAsada AgaLa keTalAka mANasa kUvAmAM paDyA hatA tema AjJA ArAghavAnuM phaLa maLe. muni mo-sonAnI parIkSA jema kasoTI, chedana ane tApathI thAya che tema satparuSano prabhAva potAne khabara paDe. Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta prabhuzrI--AsapuruSano bodha ane satpuruSanI dRSTie aMtarAtmA thavAthI sAcI zraddhA AvI jaNAya. aMtarAtmA kyAre thavAya ? tenuM mAnye mAnya (satpuruSanA mAnyA pramANe mAnavAthI) satpuruSanI dRSTie rahevAthI. ema zAthI rahevAya ? to satpuruSanA bodhathI. mAtra bodhanI kacAza che. nahIM to bodhathI aMtarAtmA thavAya. 266 saMsArano bhAva satpuruSamAM hoI zake ja nahIM. sAmAnya mumukSu sAMsArika kAryane ThelI zake che to satpuruSathI to saMsAra dUra ja rahe. vajrabhIMta jevo tene bheda paDI gayo hoya chetene khoTuM te khoTuM niraMtara bhAse che. to pachI jANIne temAM te labadAya ? "eha dRSTimAM nirmaLa bodhe, dhyAna sadA hoya sAcuM; dUSaNa rahita niraMtara jyoti, ratna te dIpe jAcuM.'' AzAtanA ane azucithI sAvaceta rahevuM. jyAM samAghi-maraNanI taiyArI karavA AvatA hoIe tyAM koIne vikSepa thAya tema vartavuM nahIM. koInA manamAM ApaNA nimittathI kheda thAya to te hiMsA che. nAnAM chokarAM, bhaktimAM laIne AvavAthI te maLa mUtra kare ke avAja karIne bodhamAM aMtarAya pADe to mahA doSa lAge che. prabhu, chUTavA AvatAM baMdhana thAya che; tenA karatAM dUra besI nAma japavAnuM ke bhaktibhAvanA karavAnuM rAkhe to tenuM ochuM phaLa nathI. paramakRpALudeve amane keTalo viraha sahana karAvyo hato, te to amAruM mana jANe che. mAtra pAse besIne bhaktibhajana ja karavAnI bhAvanA hatI. 'ApaNe to have zuddhi pALIe ke na pALIe toye cAle', evuM na cAle. zuddhi azuddhi badhuM sarakhuM hoya to viSTA ane khAvAnuM pAse rAkhI juo joIe ! saMsAra svapna jevo che. janaka rAjAne 'A kharuM ke A kharuM ?' ema thayuM hatuM, teno niveDo aSTAvakra vinA maLyo nahoto. badhuM bhavAInA vezanI peThe ke mRgajaLa peThe khoTuM che. temAM nakAmA badhA doDa karI rahyA che. 'vacanAmRta'nuM vAMcana : "A to akhaMDa siddhAMta mAnajo ke saMyoga-viyoga, sukha-du:kha, kheda-AnaMda, aNarAga-anurAga, ityAdi yoga koI vyavasthita kAraNane laIne rahyAM che.'' 1. mumukSu--keTalAka kahe che ke strI te strI avatare ane puruSa te puruSa avatare; jema ke bAjarI vAve to bAjarI Uge ane ghauM vAve to ghauM. prabhuzrI--AtmAne to badhA ya paryAyo sarakhA che. jevI bhAvanA thAya tevA janma maLe. khetara che, temAM bAjarI vAvIe to bAjarI Uge ane ghauM vAvIe to ghauM Uge. tema jIva te Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-2 khetara che. AtmA jevAM karma bAMdhe tevuM phaLa maLe. puruSaveda bAMdhe to puruSa thAya; strIveda bAMdhe to strI thAya. koIne sukhI karavAthI ApaNA AtmAnuM ja hita thAya che. TUMkAmAM, jenI tRSNA ochI, rAgadveSa ochA tene teTalA ochA bhava karavA paDaze. ane tRSNAno nAza thatAM mokSa maLaze. tA. 15-6-23 jeNe AtmA prApta karyo che te sadguru; zuddha AtmA banyA che te sadaiva ane jJAna jethI pariName tevAM badhAM sAdhana-bhakti, AjJAnuM ArAdhana vagere te gharma. 1. mumukSu-kRpALudeva eTale zuM? ane te maLyA che eTale zuM? ane temane kevI rIte oLakhyA? dareka zuM samajIne ahIM Ave che athavA vaLagI rahyA che? anAdi kALathI khoTAne vaLagI rahevAthI paribhramaNa cAlu che; paNa have jene vaLagyA chIe te sAcA che e kema jANyuM? 2. mumukSu pUchavAthI) mane AvaDatuM nathI. satparuSanI parIkSA mane zI ? prabhuzrI-je matimAM Ave te kahevuM joIe. 2. mumukSu-huM pahelAM bhakti karato, paNa kaMI citta TharatuM nahIM. evAmAM zrImad rAjacaMdra saMbaMghI sAMbhaLyuM ane tattvajJAna vAMcavA maLyuM. e pachI Apane emano samAgama che ema sAMbhaLyuM ane kAviThA tathA sImaraDA Apano samAgama thayo. tyArathI A vacano kaMI apUrva che ema samajAyuM. 3. mumukSu-sapuruSanI mukhamudrA, nayana ane vacananI darzana karatAM ja chApa paDe che. 4. mumukSu-sapuruSanAM vacana AtmAmAMthI nIkaLatAM hovAthI coTI jAya evAM hoya che. "nirdoSa naranuM kathana mAno, teha jeNe anubhavyuM." 5. mumukSu-jJAnI pAsethI jJAnanI tuM icchA rAkhe che, paNa bhakti nathI to jJAna kevI rIte pariNamaze? evuM vacanAmRtamAM che to jJAna karatAM bhaktimAM ja rahevuM. - prabhuzrI-te sAcuM che, jJAnInI khAtarI thayA pachI bhakti kartavya che, paNa jJAnI oLakhAya zAthI e prazna che. 6. mumukSutulasIdAse jJAnInAM lakSaNa kahyAM che : "tanakara manakara vacanakara, deta na kAhu duHkha; karma roga pAtika jare, dekhata vAkA mukha." vaLI jJAnI svaparahitanA sAghaka hoya-temaja kRpALudeve paNa "AtmajJAna samadarzitA" vALI gAthAmAM sarunAM lakSaNa kahyAM che. te pramANe jovAthI jaNAya. 7. mumukSu-lohacuMbakanI peThe AkarSaNa thAya che, saMdesarI javuM hoya ane ahIM AvI javAya. eka vakhata baLada khovAI gayelo te khoLavA jatAM naDiyAda ApanI pAse avAyuM. Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 upadezAmRta khetaramAM javuM hoya ane ahIM AvatuM rahevAya che. e uparathI ame to jANIe ke A sAcuM che. 8. mumukSu--saMsArabhAva moLo paDe te uparathI jaNAya. muni mohanalAlajI--devakaraNajInA bothathI huM saMsAra choDI sAdhu thayo. ApanA upara paNa pUjyabhAva kharo. paNa pachI kRpALudeva sAthe Apano saMbaMdha thayA pachI Apa ane ApanA ziSya devakaraNajI banne uparathI bhAva UThI gayo ane ApanAM vagoNAM karato. pachI eka bhAvanagaranA sAdhu pAse AcArAMga sUtra bhaNavA rahyo. temaNe kahyuM ke ApaNane samajavuM ATaluM muzkela paDe che paNa zrImad rAjacaMdra karIne eka puruSa che te to jANe mahAvIranuM hRdaya jANyuM hoya tema teno artha kare che. eTale meM kahyuM ke ema ? to kahe, 'ema !' eTale pazcAttApa karavA lAgyo ke devakaraNajI ane moTA mahArAjane avagaNyA te khoTuM thayuM. eTale te sAdhue kahyuM ke emanI jo AzAtanA karI to mAryA gayA jANajo. tethI ekadama Apane maLavAnI icchA jAgI. eka parama snehI sAdhu hato. tene meM AgaLa mokalyo ke ApanI caryA jue ane tene je lAge te kahe. pachI huM ekAda mAsa bAda khaMbhAta tarapha gayo. tyAM to rastAmAM pelo sAdhu eka mAsa Apano samAgama karI mane maLyo. tene pUchyuM paNa kaMI kahe nahIM, pachI vadhAre pUchyuM eTale kahyuM ke cothA ArAnA banne puruSa che. eTale vaLI jijJAsA vadhI. bIjA badhA kheDA gAmamAM gayA. huM to Apane maLavA eka baMgalAmAM roja Apa jAo cho ema mane khabara maLI ke tyAM gayo. nadI kinAre vizvAsIno cAra mALano baMgalo hato. tenA upalA mALe Apa kaMI bolatA hatA. meM dAdarAmAM rahI Apa zuM karo cho te joyuM. 'ghaDIka praNAma karatA, koI vakhata gAthA bolatA, koI vakhata UbhA ja rahetA. e badhI carcA uparathI ApanI koI alaukika dazA lAgatI hatI ! pachI gAmamAM javAno vakhata thavA Avyo hato. eTale praNAma karI beTho ane pachI gAmamAM gayo. tyAM koInI sAthe Apa bolatA nahIM, mAtra sAdhu sAthe ja kaMI pUche to bolo; nahIM to zAMta ja rahetA. pachI khaMbhAta padhAryA tyAre sAthe comAsuM gALavAno lAbha maLyo. aMbAlAlabhAInI vairAgyadazA ane ApanI sAthe AkhI rAta temane vAto cAlatI te badhuM joIne mane camatkAra lAgI gayo ane te ja comAsAmAM zrImad rAjacaMdra-kRpALudeva padhAryA ane eka aThavADiyuM munione bodha Apyo. Ape pahelAM mumatI nAkhI dIdhI ane pachI thayuM, "zuM kaheze ? pUchyA vagara karyuM te ThIka kahevAya ?'' e vicArathI eka kalAka sudhI Apane AMsunI ghAra cAlI ane kRpALudevanI AMkhamAMthI paNa AMsu jharavA lAgyA ! badhA stabdha thaI gayA. pachI parama kRpALudeve devakaraNajIne kahyuM ke mahArAjane mumatI Apo ane jaNAvo ke hajI paheravAnI jarUra che. pachI devakaraNajIe mane eka bAju bolAvI kahyuM : "jemaNe doDha mAsano dIkaro ane byAzI varasanI DosI choDI, sAdhupaNuM lIdhuM te je puruSane grahaNa kare te amathA karatA haze ? je emanuM thAya te mAruM thajo, ema AjathI gaNI le ane temAM tAruM kalyANa thaze.'' eTale te divasathI kRpALu deva para AsthA thaI. Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-2 269 tA 18-6-23, sAMjanA sadguru, sadaiva, saddharma e AtmArUpa ja che. sthitikaraNa - koI sthira vastu sAthe koI DolatI vastu bAMdhe to DolatI baMgha thAya, thAMbhalA sAthe hAlatI vastu bAMdhe to te sthira thAya; tema sapuruSa sAthe saMbaMgha-sahavAsa rahevAthI sthiratA Ave che. boghanI asara thAya che. sevA karavI ane AjJA na uThAvavI e paga dAbavA ane jIbha upara paga mUkavo enA jevuM che. strIomAM saraLatA hoya che, temanA manamAM gAMTho hotI nathI. je paMcAdhyAyI vaMcAya che te jenAthI samajAya teNe zarata rAkhavuM te anyane paNa hitakArI che. mumukSu-"zubha zItaLatAmaya chAMya rahI' e padamAM "navakAra mahApadane samaro" ene badale sahajAnmasvarUpa sadA samaro' ema kema bolAya che ? prabhuzrI navakAra' ane "sahajAtmasvarUpamAM bheda nathI. ane enuM utthApIne amAre kAMI amAruM kazuM karavuM nathI. jyAM tyAM bhajana vageremAM enA vicAramAM kALa gALavo che. ame to kAMI samajatA nathI, paNa tenI keTaleka aMze AjJA uThAvI che. bAkI AzAtanA karazo to mAryA jazo. "he hari! he hari! zuM kahyuM? dInAnAtha dayALa' tene badale "he prabhu! he prabhu!" bolavAnI AjJA thayelI. pachI te pramANe kahyuM na kare to svaccheda gaNAya. kRpALudeva upara prema DhoLavo. ApaNe badhA sAghaka chIe. vikathAmAM na rokAvuM. e karma to mohanIya karmano chAka che. mahAmohanIya karmathI bUDe bhavajaLamAMhi'--jemaNe muDAvyuM che temaNe cetavA jevuM che. "mokSa kahyo nijazuddhatA-karma AvI AvIne paDe che paNa zuddhatA samatA sAcavavI. sahajAtmasvarUpa paramaguru devakI jaya ke trilokanA nAthanI jaya bolAya tyAre galagaliyAM Ave; paNa dhULa UDatI hoya tyAre koI AMkha phADe? tema ghara jANI lIdhuM eTale gharamAM pesI jAya ke kapaDuM AMkha para DhAMke. tA. 19-6-23, savAranA A jagA kevI che, jANo cho? devasthAnaka che! ahIM jeNe AvavuM teNe laukikabhAva bahAra, daravAjA bahAra mUkIne AvavuM, ahIM AtmAnuM yogabaLa varte che; juvAnanuM kAma nathI. khapI haze te raheze. je khapI hoya teNe bhakti-bhajanamAM kALa gALavo, paNa citrapaTa ane zubhasthAnako che tenI AzAtanA na karavI. pUnA, zrAvaNa vada 9, tA. 18-6-24, sAMjanA A bhAIo carotara-gujarAtamAMthI Ave che. ahIM zuM temaNe vepAra karavo che? ATale Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 upadezAmRta dUra DuMgara oLaMgI AtmakalyANa mATe AvyA che. ahIMthI kaMIka lAbha laIne jAya to sAruM. duSamakALamAM satsaMga durlabha che. Atmahita visAre na paDe mATe puruSArtha kartavya che. tA. 22-6-24 A te zuM kahevAya? zuM svAmInArAyaNanI goDe saMsArIne gAdI upara besADI tene saMnyAsI name evo mArga calAvavo che? mArga Avo haze ? anaMta saMsAra rajhaLavAnuM kAraNa AvuM kyAMthI sUchyuM? tamArAmAMthI paNa koI na bolyuM? e gAdI upara paga kema melAya? ame paNa namaskAra karIne enI AjJAe besIe, tyAM Ama svacchaMda! parANe dAbIne besADyo emAM eno zo vAMka? paNa koIne nA sUchyuM ke Ama te thAya ? ame to have chUTI javA mAgIe chIe. jevuM che tevuM cokhkhuM kahI devAnA chIe. jene mAnavuM hoya te mAne. bicArA jIvo parANe taNAIne kharca karI bhaktibhAva mATe Ave ane emAM AvuM jAge ! amane to e gamatuM nathI. mohanIya karma che. prabhu, have paghAro. mohanIya karme to mArIne bhUMDuM karI nAkhyuM che. have cetavA jevuM che, prabhu! tA. 23-6-24 ghanya ! te nagarI, ghanya ! veLA ghaDI; mAtapitA kula vaMza jinezvara." [savAre stavanamAM gavAyuM.] emAM zo marma rahyo che? laukika vAtamAM e kaDI samajavAnI che ke alaukika rIte? kulavaMza ane e sagAI baghI te zuM A zarIranI? ema to Akho saMsAra karI ja rahyo che. e to samakti sAthenI sagAInI vAta; ane samakitathI pragaTelA guNa te vaMza. juo, peDhI khoLI kADhI ! saMsArIne gAdIe besADI saMnyAsI paNa ene page lAge evo svAmInArAyaNa ane vaiSNavanA jevo mArga karI nAkhavo che? e to enuM yogabaLa che, te e jagAno deva jAgaze tyAre thaze. "kara vicAra to pAma" ema kahyuM che te amathuM? vicAra vagara to, suvicAra vinA, gharma pamAto haze? "esAne maLyA tesA, tesAne maLyA tAI; traNee maLIne tatUDI bajAI." e vAta to laukika che; paNa paramArtha samajavA kahuM chuM. eka hato mocI. te ghara choDIne pharavA nIkaLyo. jatAM jatAM kAzI banArasa jaI pahoMcyo. tyAM saMskRta vagere bhaNI paMDita thaIne Avyo. eTale have tenA joDA sIvavAnuM kaMI game ? te to pAcho dUra deza nIkaLI paDyo, eka nAnA ThAkoranA darabAramAM jaIne zloka bolyo ane sabhAne rAjI karI. tethI tene paMDitanI jagA ThAkore ApI. eTale tyAM ja te rahevA lAgyo. tyAMnA rAjagoranI kanyA sAthe tenAM lagna paNa thayAM. 1. pUnAmAM prabhuzrInA pUrvAzramanA ciraMjIvI mohanabhAIne keTalAka mumukSuoe prabhuzrInI gerahAjarImAM rAtre temanI gAdI upara parANe besADI bhakti karelI te saMbaMdhI. Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-2 271 thoDA divasa pachI pelA mocInA gAmano eka vepArI te dezamAM mAla laIne Avyo. teNe tene oLakhyo. paNa paMDita cetI gayo; ane potAnI lAgavagathI te vepArIne jakAtanA paisA bharavAnA mApha karAvyA. pachI vepArIne kahyuM ke koIne mArA viSe ahIM vAta karIza nahIM. vepArI to mAla vecI karI potAne gAma gayo. tyAM pelA paMDitanA pitA mocIne teNe vAta karI ke tame ahIM joDA zuM karavA sIvI khAo cho? jAone tamArA chokarAne tyAM. e to phalANA zaheramAM rAjAno moTo amaladAra thayo che. eTale mocI to tyAM gayo ane chokarAne maLyo. pachI chokare tenA bApane badhI vAta karI ane kahyuM ke ahIM koI jANe nahIM tema tame raho ane beThA beThA khAo. ema thoDA dahADA to cAlyuM. pUche gAche to baghAne kahe ke e to amAruM mANasa che; chokarAM hiMdoLavA rAkhyuM che. pelA paMDitane tyAM roja je mANaso Ave te bAraNA AgaLa joDA kADhI upara jAya. paNa pelA DosA to ghoDiyA pAse beThA beThA joDA ja tapAse ane babaDe ke AnA joDAne ekavaDuM taLiyuM che; Ano sIvanAro kuMbhAra jevo che; AnA karatAM pelA joDAnI silAI sArI che. evAmAM eka jeNe paMDitanI vahune pUchyuM ke bAI, A koNa che? tyAre teNe kahyuM ke ame A mANasane chokarAM hiMdoLavA rAkhyo che. te sAMbhaLIne Doso bolI UThyo ke huM to tArI sAsuno vara thAuM. AthI te bAI samajI gaI ke A kaMI tarakaTa jevuM ja lAge che. tethI te to ekadama chokaruM laI potAnA pitAne ghera gaI. ane "mane mocInI sAthe tapAsa karyA vagara paraNAvI. dIghI ?' ema kahIne roI paDI. pachI paMDite e vAta jANI eTale e to zaheramAMthI jatA rahevAnI taiyArI karavA lAgyo. badho sAmAna vagere taiyAra karato hato tevAmAM rAjagora potAnI kanyAne laIne Avyo ane kahyuM, kema zAnI taiyArI karo cho ? eTale paMDite kahyuM, mAre A zaheramAM rahevuM nathI. tenuM kAraNa rAjagora jANI gayo hato tethI teNe kahyuM, huM paNa tamArI sAthe AvuM chuM; kAraNa ke tamArI vAta thAya eTale pachI mArI vAta paNa nIkaLe. huM paNa tamArI peThe tAItaMboLI hato ane ahIM AvI rAjagora banyo. rAjAne maLIne ApaNe gAma javuM che kahIne, cAlo ApaNe bIjA dezamAM jaIe. tethI banne rAjA pAse cAlyA. rAjA hoMziyAra hato. teNe kahyuM ke banne vidvAno mArA darabAramAMthI kema jAo cho te mAre jANavuM che. pahelAM to temaNe kaMI kahyuM nahIM. pachI rAjAe kahyuM ke tamAro game tevo guno paNa huM mApha karIza. eTale himmata AvyAthI temaNe vAta karI ke eka jaNa tAI ane bIjo mocI hato. paNa have e vAta jaNAI jAya mATe javAnuM yogya ghAryuM che. pachI rAjAe paNa potAnI vAta jAhera karI ane ArasI dekhADIne kahyuM ke huM paNa pahelAM hajAma hato ane Ama ArasI batAvato hato. mATe Darazo nahIM. Ama lebhAguthI mArga cAle nahIM. sAca upara vAta AvI che. jema che tema ughADuM have to kahI daIzuM. jene mAnavuM hoya te mAno ane na mAne to teno adhikAra che. amAre to have chUTI paDyuM che. pUjA ne phUla ne sevA e badhuM ame thavA dIdhuM te amArI bhUla. A badhA saMgha AgaLa Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 upadezAmRta ame to kahI chUTIe chIe ke nAnI uMmarathI saMyama lIdho hato te AvA ne AvA haIzuM? bhUlo paNa thaI haze. paNa have to e sAca upara ja javuM che. amane Azramano ya zo pratibaMdha che ? e AzramamAM have amAre mAthuM mAravuM nathI. bhale tyAM DhorAM ne gadheDAM pheravo. eka nivRttinuM kALa gALavAnuM, bhaktibhajana karI khAvAnuM ThAma karyuM hatuM tyAM to zuMnuM zuM thaI paDyuM! ame jAtrAmAM Ama badhe vicaryA chIe tyAM ghaNI jagAo joI rAkhI che. vRddhAvasthA che eTale virakalpIne ghaTe tema koI sthAnaka joIe te puNyanA joge evuM bIjuM koI thaI paDaze. paNa tyAM koIe amArI rajA vagara AvavuM nahIM. ane patra vagere lakhavAnI paNa jarUra nathI. gurune zaraNe, ame to jyAre Azrama sudharaze, badhAM sArAM vAnAM thaze tyAre jANIzuM ane te vakhate padhAravAne paNa harakata nathI. tyAM AzramamAM ekAda muni raheze ane je khapI hoya teNe bhaktibhajanamAM kALa gALavo. paNa tyAM citrapaTa ane zubha sthAnako che tenI AzAtanA na karavI ane nAgAIveDA na karavA. bIjuM badhuM kAma baMdha rAkhavuM. amane ema jaNAyuM che ke AzramanA graha hamaNAM ThIka nathI. anukULatAe ghIme ghIme maMdu maMduM badhuM thaI raheze. koInA bhaNI kAMI jovA jevuM nathI. pote potAnuM karI vahyA javAno mArga che. amAre amAruM saMbhALavuM joIe ke nahIM? ame to ajJAtapaNe jaDabharata peThe vicaratA hatA. temAM ANe (raNachoDabhAIe) peNuM phoDyuM. evA kALamAM kaMIka enI sevAbhaktine lIdhe saMtanI AMtaraDI TharI. tenI duvAne lIdhe A je kaMI che te paNa A kALamAM jIravavuM muzkela che. amane to koI sevAbhakti kare tyAre galagaliyAM AvatAM. kema bhAI, tamane Ama thAya che ? raNachoDabhAI_thAya che, prabhu prabhuzrI-jJAna to apUrva vastu che (paramakRpALudevanA citrapaTa tarapha AMgaLI karI) ene zaraNe ame to beThA chIe. kema bhAI, tamane jJAna thayuM che ? thayuM hoya to kahI dejo. raNachoDabhAI--(DokuM dhuNAvI) nA prabhu. prabhuzrI-niSpakSapAtapaNe eka AtmahitanI khAtara ame eka vAta jaNAvavA icchIe chIe. temAM nathI amAro svArtha, nathI koIne ADo rasto batAvavo ke nathI pUjAsatkAra svIkAravAnI vAta. badhA saMghanI sAkSIe e vAta kahIe chIe. je bharI sabhAmAM saMgha AgaLa jUThuM ke chetaravAne bole tenuM zAstramAM mahApApa varNavyuM che. tevA bobaDA janme che, vAcA baMgha thaI jAya; mUDha paNa thAya. ame je kahIe chIe tenA upara jene vizvAsa hoya te ja UbhA thAya. bIjA bhale potAnI jagAe rahe. paNa ame kahIe tema karavuM hoya to UbhA thaI kRpALudevanA citrapaTa AgaLa hAtha mUke ane kahe ke saMtanA kahevAthI mAre kRpALudevanI AjJA mAnya che. amane to bhalA ema thayuM ke je vacana amane AtmahitanuM kAraNa thayuM te vacana bIjA paNa sAMbhaLe, zraddhe to kalyANa thAya. tethI tenI AjJA "sahajAtmasvarUpa paramaguru' je amArI pAse AvyA temane kRpALunI draSTie kahI saMbhaLAvI. Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-2 273 paNa aNasamajaNe koIka to popaTalAlane, koIka ratanarAjane, koIka A bhAIzrIne (raNachoDabhAIne) ane amane dehadraSTie vaLagI paDyA ! jhera pIo cho jhera; marI jazo. na hoya e rasto. jJAnI to je che te che. enI dRSTie UbhA raho to taravAno kaMIka Aro che. amane mAnavA hoya to mAno, na mAnavA hoya to na mAno; paNa jema che tema kahI devuM che. ame to ghAryuM hatuM ke hamaNAM ja cAle che te cho cAle, vakhata Avye badhuM pheravI nAkhIzuM. kaMI amane phUla-hAra, pUjA-satkAra e gamatAM haze? paNa na gamatA ghUMTaDA jANIne utArI jatA. have to chupAvyA vagara khulluM kahI daIe chIe ke pUjA-bhakti karavA lAyaka e kRpALudeva; hA, bhale! upakArIno upakAra na bhUlavo-koI meLApI mitranI peThe tenI chabi hoya to vAMdho nathI. paNa pUjA to e ja citrapaTanI thAya. ThIka thayuM, nahIM to tame kRpALudevanI sAthe cA dehanI mUrti paNa derAsara thAta tyAre mUkI deta. evuM karavAnuM nathI. bAramA guNaThANA sudhI sAghaka, sAghaka ane sAghaka rahevAnuM kahyuM che, ADuMavaLuM joyuM to marI gayA jANajo. have eke eke ahIM AvI kRpALudevanA citrapaTanI pATa para hAtha mUkI "saMtanA kahevAthI kRpALudevanI AjJA mATe mAnya che," ema jene icchA hoya te kahI jAya. UTho bhAI, tamane A ruce che ke nahIM? mumukSuhA, prabhu. [ pachI badhA vArApharatI UThI kahyA pramANe citrapaTa AgaLa kahIne prabhuzrIne namaskAra karIne pAchA beThA. keTalAka navIna jIvo paNa tyAM hatA. temane joIne prasanna vadane prabhuzrI bolyA : ] A bhadrika navA jIvo paNa bhegAbhegA lAbha pAmI gayA. koNa jANatuM hatuM? kyAMthI AvI caDhyA ! TakI rahe to kAma kADhI nAkhe ! ame A kahyuM che te mArga khoTo hoya to tenA ame jAmInadAra chIe. paNa je koI svacchede vartaze ane "Ama nahIM, Ama' karI dRSTiphera karaze tenA ame javAbadAra nathI. javAbadArI levI sahelI nathI. paNa e mArgamAM bhUla nathI. je koI kRpALudevane mAnaze tene kaMI nahIM to devagati to che ja. pUnA, tA. 18-12-24, guru prabhuzrI--keTalAya bhava karyA haze. che tenI khabara? pahADa, vRkSa, vanaspati, tiryaMcanAkazAnI khabara che? maryA pachI A dehamAM ATalAM varSathI rahyo tenuM kazuM bhAna rahevAnuM che? maraNano bhaya nathI lAgyo. mumukSu-paramakRpALudevano Apano paricaya; ApanuM te pahelAMnuM gRhasthAvasthAnuM, AcArya tarIkenuM te pachInuM caritra; Apa darekane kSamApanA ane vIsa duhAnI AjJA karo cho tenuM rahasya? prathama mumukSue zuM jANavuM joIe? sanAtana jaina eTale zuM? sanAtana jainImAM kevA guNa, kevuM vartana hovuM joIe? ApaNe ApaNuM karI rahyA javuM ke gharma vistAramAM paDavuM? temAM muni hoI zake ke nahIM ? - vagerenuM vistArathI varNana hoya to ghaNA vacanAmRta vAMcI, "e to vAMcyuM che' ema kare che temane A jANyA vagara ekaluM vAMcI gaye na samajAvA yogya che, ema samajAya. 18 Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 upadezAmRta prabhuzrI-prabhu, A to koI apUrva graMtha thAya ! prathama prazna tame jaNAvyo te mahatuM puNyanA udaye tamane sUjhayo che. kALa to prabhu, jAya che; paNa enA nimitte kADhyo hoya to lekhe lAge. mumukSu-gharmanA vistAramAM paDavuM ke ApaNe ApaNuM karI vahyA javuM-mauna rahevuM? prabhuzrI syAdvAda mArga che, prabhu AkhA jagatane cAmaDe na maDhAya; mAtra pagamAM joDA paherAya ane mArgamAM kAMTA paDyA hoya te dUra karavAmAM vAMdho, hAni nathI. paNa kRpALudevanuM vacana che ke kAMTe phALiyuM bharAyuM hoya to phaLiyA mATe AgaLa jatA aTakavuM nahIM. chUTe te choDI levuM, nahIM to paDI mUkIne AgaLa vadhavuM. tA. 19-12-24 ibdopadeza'mAMthI vAMcana : "kSobharahita ekAntameM tattvajJAnathita lAya / / sAvadhAna ho saMyamI nijasvarUpako bhAya // 36 // kSobharahita-khaLI na rahe; mane game teTalI aDacaNa Ave; paNa dUra kare. AtmAnubhavanI, gurunA sAcA zaraNanI khUbI ora che ! gaLuM raMdhAtuM hoya, zvAsozvAsa mAto na hoya, cakkara AvatAM hoya, mUMjhavaNa thatI hoya paNa tethI zuM thayuM? game to bhalene mota Ave; paNa sAca te sAca ja che. have tane (vedanAne) na mAnuM. anAdi kALathI Ama ne Ama bhulavaNI thatI; paNa have sadgurunAM vacana hRdayamAM kotarI rAkhyAM che. deha paDI jAya paNa tene na mUkuM. A pallo pakaDelo choDe nahIM to bhAra che ke moharAjA tenA sAmuM joI zake ? moharAjA kroghane kahe, "bhAI tuM jA, jA. e to kaMIka juduM ja sAMbhaLavA, samaravA beTho che. pachI ApaNo maTI jaze. mATe jhaTa jA." paNa taravAra ke pharazI laIne UbhelA pAse jatAM sau Dare. tema krogha kahe, "hamaNAM to te vegamAM che, te mane nahIM gAMThe." mAnabhAIne kahe, "tame to moTA te tamAro bhAra paDaze'; paNa tene paNa Dara lAgyo ke moTAne Azare che eTale hamaNAM mAro lAga nahIM khAya. mAyAne kahyuM to te paNa DaravA lAgI ke tene laganI lAgI che bIjI, eTale mAruM kAMI nahIM cAle. eTale chevaTe lobhabhAI cAlyA. riddhi ane siddhi jyAM dekhAya eTale lAge ke bIjAnA karatAM mArAmAM kaMIka vizeSa che. ema lobhabhAI pAchaLa mAnabhAI paNa pese ane mAyA vagere paNa Ave. paNa pahelethI ja mAnapUjA, baDAI, lAlasA vagerene bALI dIghAM hoya ane ekamAtra mokSanI abhilASA rAkhI hoya to pachI joI lyo enuM baLa ! prabhu, karI mUkeluM khapamAM Ave che; ane Dage nahIM to to enuM-kRpALudevanuM--evuM yogabaLa che ke game tevAM karma hoya tene bALIne bhasma karI nAkhe. karmanA zA AzarA ? paNa ene zaraNe rahe to. gAMTha evI pADI de ke vachUTe ja nahIM. te to je Ave tene phaTa devA mAMDe, tuM ya AvI jA. zUravIranI peThe zastra calAve ane karma khapAve. game tevI vedanI hoya, paNa eno e ja lakSa rahe. cakravartI rAjAne tyAM kAmadhenu gAya hoya che. daza hajAra gAyonuM eka gokuLa gaNAya. evAM Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-2 275 ghaNAM gokuLa tene ghera hoya. mAtra bIjI gAyonuM dUgha pIne rahenArI je gAyo hoya tevI gAyonuM mAtra dUgha ja pInArI hajAra gAyo hoya, tenuM dUgha pIne rahenArI so gAyo hoya, tenuM dUgha pIne rahenArI daza gAyo hoya, tenuM dUgha pInArI eka kAmadhenu gAya. tenA dUghanI khIra teno vAchaDo ke cakravartI ja pI zake. cakravartInI paTarANI paNa te jIravI na zake. tenI dAsI rAMghavAnA vAsaNe coTI rahelAM babaDAM baLelo mAvo vAsaNa sApha karatAM khAtI tene lIdhe tenAmAM eTaluM sAmarthya AvatuM ke jene ghaNanI coTa detAM ke khalamAM nAkhIne vATatAM paNa na bhAge tevA hIrA te capaTImAM dAbIne cUrA karI nAkhatI. to cakravartInuM keTaluM jora? zAne mATe draSTAMta dIdhuM te vAta jatI rahI. kaMI jora viSe haze. karma, karma ne karma ! karmarUpI madArI jIvarUpI mAMkaDAne ramADI rahyo che. bIjuM zuM? A dekhAya che tevo jIva haze? AtmAnuM svarUpa zuM? jJAna, darzana, cAritra-jANavuM, dekhavuM, sthira thavuM. kRpALudevanuM vacana che, hRdayamAM lakhI rAkhyuM che : "muni, jaDabharata thaIne pharajo." gAMDiyA thaI javA jevuM che. paNa kaheze, muni khAya che, pIe che ne Ama kema kare che? bIje kaMI cena paDatuM nathI. jethI gamata paDe te to hoya nahIM. udAsa, udAsa, udAsa ! mUMjhavaNa, mUMjhavaNa ne mUMjhavaNa rahe che. kaMI sAtuM nathI. saddhI parama TuhIM." e AvI gaI to kAma kADhI nAkhe. sAcA puruSanI oLakhANa, zraddhA e samyakatva. Aje ke pacAsa varSe paNa tene je vaLagI raheze teno beDo pAra. karma koIne choDe che? game teTalI gabharAmaNa thatI hoya paNa satsaMga, sanzAstra ane evAmAM ja kUTakUTa karIe to kALa to eme ya jAya ane eme ya jAya; paNa ekamAM nirjarA che ane bIjo baMdhanarUpa che. zuM karIe? karma gherI le che te pApa veThIe chIe. game tema thAya paNa e ja kartavya che. amAre amAruM ya sAcavavuM joIe ne? jyAre jyAre phurasada hoya tyAre e ja sAghanamAM, samaraNamAM, dhyAnamAM pravartIe chIe. saune e ja kartavya che. anaMtI puyAIno udaya hoya to puruSanA mukhathI AtmA saMbaMdhI vAta sAMbhaLavAno yoga maLe. A lAkheNI kSaNa jAya che. AkhuM jagata ghaDakUTamAM paDyuM che. kALane mAthe dhikkAra che ! prabhuzrI eka vidyArthIne) zuM vAMcatA hatA, prabhu? vidyArthI--naoNvela. emAM kaMI jANavA jevuM nathI. "phortha rIDaramAMthI eka vAta che. prabhuzrI-emAMthI zuM vAMcyuM? vidyArthI--pAMca vahANa laI eka mANasa amerikA zoghavA gayo. temAMthI cAra taNAI jaI gUma thayAM. ane bAkInuM eka, eka beTa AgaLa jaIne pAchuM pharatAM bUDI gayuM. paNa tyAM beTamAM saMsthAna sthApyuM tyAM tenuM nAma rahyuM. prabhuzrI-(pustaka maMgAvI, hAthamAM laI) A citravALuM kaMIka vAMcatA hatA ane ADA paDyA hatA. te zuM vAMcatA hatA ema pUchavAno vicAra thayo hato te pUchyuM. kaho, emAM zuM maLyuM? Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta zarIra nahIM ThIka hovAthI mana rokavA bicArAe vAta vAMcI, paNa UlaTuM mohanIya karma vadhAryuM. kALa to emAM ya gayo; paNa AvuM koI dharmapustaka vAMcavAmAM kALa gALyo hoya to zubha nimittathI nirjarAnuM kAraNa thAya. amaneya vRddhAvasthAmAM vedanIyane lIdhe cena na paDe tyAre kaMIka zubha nimitta goThavIe chIe. Aje kaMI UMgha na AvI, cena na paDayuM eTale Ama vAMcavAmAM kALa gALyo te kAMI khoTa gaI ? 276 A kaMI tamane ke Amane ja kahuM chuM ema nahIM. khoTuM lagADavA nahIM, paNa AkhuM jagata Ama ne Ama dArUnA chAkamAM gAMDuM banyuM hoya tema mithyAtva ja vadhAryA kare che. to have kaMI vicAravuM ke nahIM ? anAdikALathI indriyonA viSayomAM ja phasAI paribhramaNa karyuM. "anAdi svapnadazAne lIdhe utpanna thayelo evo jIvano ahaMbhAva, mamatvabhAva. ahaMbhAva ane mamatvabhAva, ahaMbhAva ane mamatvabhAva! basa, AmAM badhuM AvI gayuM pazupaMkhI, jhADa-pahADa, iMdra-caMdra vagere. meM jANyuM, meM khAdhuM, meM pIghuM, badhAmAM 'huM' ne 'mAruM'--e mithyAtvanuM mULa che. cha padano patra amRtavANI che. patro to badhAya sArA che; paNa A to labdhivAkya jevo che ! cha mAsa sudhI ene pherave to prabhu, kaMInuM kaMI thaI jAya ! game te aDacaNa, vighna Ave, te haDaselI mUkavuM. e divasa pratye eka vakhata vicArI javAno rAkhyo to pachI joI lo. satinuM kAraNa che. "" "e svapnadazAthI rahita mAtra potAnuM svarUpa che ema jo jIva pariNAma kare to sahaja mAtramAM te jAgRta thaI samyagdarzanane prApta thAya. samyagdarzanane prApta thaI svasvabhAvarUpa mokSane pAme.'' A mokSamArga ! have, bIjuM mAre kyAM mAnya che ? evI pakaDa thaI gaI eTale vaheluM moDuM e rUpa thaye ja chUTako. "janma, jarA, maraNa, roga Adi bAdhArahita saMpUrNa mAhAtmyanuM ThekANuM evuM nijasvarUpa jANI, vedI te kRtArtha thAya che." kaMI bAkI rahyuM ? janma, ochuM duHkha ? jarA, A ghaDapaNanA (potA tarapha AMgaLI karI) duHkha ochAM na jANazoharAya pharAya nahIM; khAvuM pIvuM game nahIM ane roga, du:kha, du:kha ne duHkha; halAya nahIM, bolAya nahIM, gamatuM thAya nahIM, gamata cena na paDe--e sarva bAghApIDAthI rahita, bAda karatAM 'saMpUrNa mAhAtmyanuM ThekANuM evuM nijasvarUpa,' hAza ! bIjuM marane game te thAo, paNa emAM kyAM bIjuM thavAnuM che ? "je je puruSone e cha pada sapramANa evAM parama puruSanAM vacane AtmAno nizcaya thayo che te te puruSo sarva svarUpane pAmyA che; Adhi, vyAdhi, upAdhi sarva saMgathI rahita thayA che, thAya che ane bhAvi kALamAM paNa tema ja thaze.' chApa mArI che chApa! zraddhAnI jarUra che, nizcayanI jarUra che. sandhA parama vunnanhA kahI che, prabhu ! Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-2 sAcA puruSanI zraddhA, pratyakSa jJAnInI AjJA e ja "sanAtana gharma." ['tattvajJAna'mAMthI "vacanAvali'mAMthI vaMcAvyuM :] zAstramAM kahelI AjJAo parokSa che ane te jIvane yogya thavA mATe kahI che; mokSa thavA mATe pratyakSa jJAnInI AjJA ArAghavI joIe." prabhuzrI e e. mumukSu-pratyakSa eTale? prabhuzrI-ATaluM spaSTa chatAM na samajAya to A kALanuM eka vadhArAnuM accheruM gaNAvuM joIe. pratyakSa eTale jeNe AtmA prApta karyo che te. zAstramAMthI maLeluM jJAna ane pratyakSa jJAnI dvArA maLelA gharmamAM moTo bheda che. zAstramAM mArga kahyo che, marma jJAnInA hRdayamAM rahyo che. kAgaLa upara "agni' zabda lakhI karoDo mANasa potapotAnI evI ciThThIo rUnI vakhAramAM nAkhe tethI rU baLe ? paNa pratyakSa sAcA agninI eka nAnI cinagArI lAkho maNa rUmAM paDI hoya to te bALIne bhasma karI nAkhe. tethI zAstranuM jJAna game teTaluM hoya ane game tevo kSayopazama hoya paNa te kAgaLamAM lakhelI agni samAna che; paraMtu AtmAnA anubhavanI eka cinagArI hoya to paNa te sAcA agninI peThe koTi karmano kSaya karI mokSa Ape che. - eka DozI hatI. teNe rUnuM gADuM bhareluM dIThuM. te to gAMDI thaI gaI ke mArAthI roja pAzera pUNIo paNa kaMtAtI nathI to ATaluM badhuM gADuM bhareluM rU kyAre kAMtI rahIza ? pachI eka DAhyA mANase te gAMDI thaI gayelI DozIne kahyuM ke DozImA, gADAmAM devatAno taNakho paDyo te badhuM rU baLI gayuM. eTale "hAza' karIne te bhAnamAM AvI. Ama karma game teTalAM hoya paNa tethI gabharAvuM nahIM, ghIrajathI sahevAM. "koTi varSanuM svapna paNa, jAgrata thatAM samAya; tema vibhAva anAdino, jJAna thatAM dUra thAya." tema jJAna thatAM te karmanA bhAra nathI ke te jJAnanI agni AgaLa TakI zake. samajavA mATe ajJAnanuM eka khoTuM draSTAMta dauM chuM. badhuM svapnA jevuM che tyAM sAcuM zuM ? vaTAmaNa pAse eka gAma hatuM. tyAM eka nathu bAvo raheto hato. ane te ja gAmamAM eka nathu darajI paNa hato. eka divasa te nathu bAvAe "tArA nAma upara dhU' ema kahIne eka moTA amaladAranuM apamAna karyuM. eTale darabAra taraphathI hukama nIkaLyo ke nathu bAvAne phAMsIe caDhAvavo. paNa pelo bAvo to kayAMno kyAMya jato rahyo. rAja choDIne gayelAne koNa pakaDe ? paNa gAmanA mukhI upara darabArano hukama Avyo. teno uttara ema lakhyo ke bAvo to jato rahyo che, to pharI hukama maLyo ke game te nathune phAMsIe caDhAvo. eTale aMdherI nagarInA gaMDu rAjAnI peThe bicArA nathu darajIne vagara vAMke phAMsIe caDhAvelo. Ama koIne badale koI kuTAI mare. keLa vaLuMdho eraMDo pANI pIe tema paNa bane che. A mohanalAlajInI sevAmAM rahyo to kRpALunI dayAthI ahIM AvavAnuM banyuM. 1. na banavA joga bane te accheruM, Azcarya, navAI. Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 upadezAmRta tA.26-12-24 koIne ghakko na devo. kRpALudeve kaheluM amane sAMbhare che. emanI sevAmAM khaMbhAtanA zrI aMbAlAlabhAI rahetA hatA. te temanAM patnI sAthe bilakula saMbaMgha rAkhatA nahIM. tethI temanAM mAbApane khoTuM lAgeluM ane kRpALudevanA AgaLa vAta AvI eTale temane sevAmAMthI javAnI AjJA karI ane kahyuM ke temanA manane saMtoSo. game te rIte sAmAne samajAvIne rAjI rAkhIne gharma sAghavo; dubhavaNI na karavI. AzramamAM nathI javuM evo koI pratibaMgha amane nathI. ane e jagA paNa rUDI ekAMtanI che. paNa kRpALudevanI dRSTie vicaravuM che; ane hamaNAM Azrama uparathI mana UThI gayuM che. tyAM mohanalAlajI raheze. ahIM paNa kAMI harakata jevuM nathI, paNa savArasAMja jALa laIne mAchIloka jAya che te gamatuM nathI. kRpALudeve amane nA kahI che. "jyAM anArya ke abhakSya AhAra lenAra rahetA hoya tyAM muni, na rahevuM, na vicaravuM." evuM kRpALudevanuM kaheluM sAMbhare che. eTale evA paryAyavALA kSetramAM rahevuM na bane te ThIka. ['ibdopadeza'nuM vAMcana - cothe pAMcame guNasthAnake gRhasthAzramI pratyAkhyAnAvaraNIya kaSAyasahita hoya te karmo Adare che paNa te bAMdhelA bhagavI khapAve che.] prabhuzrI-AmAM zuM samajavuM? 1. mumukSa lakSa bIjo che eTale karmone bhogavatAM chatAM te na bhogavato hoya evuM pariNAma Ave che. bhogavIne tenAthI mukta thAya che. prabhuzrI tame zuM samajyA? 2. mumukSu-pUrve bAMdhelAM karmo te AvavAnAM to kharAM ja; paNa Asakti rahita bhogavI tene bALI de che. prabhuzrI-vAta sAcI che. tamAruM kahevuM sAcuM che ane emanuM kahevuM ya sAcuM che. paNa marma koI rahI jAya che. ghaNA ema kahe che ke ame to bhogavIne karma khapAvI daIe chIe. vRtti kaMI UThI tene pUrvakarma jANI strI vagere bhogavI pachI ema mAne ke meM karma khapAvyuM. paNa ema nathI; e to moha che. vRttine rokavI, sUkavI nAkhavI. bAkI ema saMtoSyAthI karmathI chuTAtuM nathI. e to agnimAM lAkaDAM nAkhavAno ke baLatAmAM ghI homIne holavI nAkhavAnA jevo prayatna thayo; tema koI divasa thayuM nathI. samyagdaSTinI vAta judI che. paNa huM bhogavuM ane chUTI jAuM', ema na bane. ene to rokavI, kSaya karavI. "vRttiono kSaya karajo, muni," evuM amane kRpALudeve kaheluM. pharazI laIne 1. koInuM dila dubhAya evuM na karavuM. Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-2 279 UbhA rahevuM, jevI vRtti jAge ke tenA kaTakA karavA; je karma Ave tene AvavA devuM ane lagAvavI. bicArAM karma "mane khapAvo, mane khapAvo' karIne DokAM namAvIne rajU thaze. te darekane kahevuM, "tame Avone, huM jouM chuM,' ema karIne vIranI peThe khaDA rahevuM, namyuM na ApavuM. [vAMcanamAM 'upekSA va udAsInatA' e zabdo AvyA]. prabhuzrI bannemAM phera che. udAsInatA e to vItarAgatA ane upekSA e tyAga. bannemAM e bheda che ke "vItarAgatA'mAM zAMti che ane tyAgamAM zaurya che. samaSTi zUravIra hoya. karma khapAvavAmAM baLa joIe che. kALa duSama che. AyuSyano bharoso nathI. jeTaluM karI lIdhuM teTaluM kAmanuM che. saMsAra ane sagAMnI mAnyatA thaI gaI che. te chevaTe sAMbhare che ane temane chevaTe kaMIka kahI javAnI icchA thAya che. jo sAcuM sukha, satya vAta potAnI samajAI hoya, sagAI baMghAya teTalI dRDha thaI hoya to te kema khaDI na thAya? khoTuM draSTAMta che paNa samajavA jevuM che. jema bairAM balaiyAM paherI potAnA ghaNIne ja potAno jANe che tema tenA nAmanAM ja balaiyAM paheravAM ghaTe che. A janmAro to tenA khAtara ja gALavo che. evo puruSa pratye vizvAsa thaI javo joIe; ane kALa tenI te vAtamAM ja gALavA jevo che. bIjuM badhuM khoTuM nIkaLyuM tyAM have zuM karavuM? patrAMka 373 nuM vAMcana :- "manane laIne A badhuM che." mana zuM? bhAvamana ane dravyamAna evA be bheda che. bhAvamana te AtmA. AtmA vagara mana zAnuM? 'tene laIne tenA paNa e rIte be bheda paDe. dravyamanane laIne ane bhAvamanane laIne. A badhuM che." zuM? svabhAva ane vibhAva. AtmA na hoya to A badhuM zuM jaNAya? 'teno nirNaya - e paNa bAhyAbhaMtara be bhede AtmAne laIne che. ghaNA kALanA bogha vinA e samajAvuM muzkela che. eka gAmanA paTela upara darabAranI itarAjI thavAthI eka joDI baLada, gADuM ane dANA ApI kuTuMba sAthe tene rAjyanI hadabahAra kADhI mUkyo. tyAM jaMgalamAM tenI strIe bALaka jagyuM. varasAda varasavA lAgyo ane lUMTArA lUMTavA AvyA. eTale gADA upara caDhI phALiyuM vIMjhatAM vIMjhatAM te bolAvavA lAgyo ke Avajo, Avajo--jenAthI avAya te Avajo. lUMTArAoe kahyuM, "kone bolAve che? Utara, nahIM to DAMga mArI mArI nAkhIzuM" eTale teNe potAne vItelI vAta kahI, "huM to AkhA gAmane ghaNI hato. IrSAvALAe darabAramAM jaNAvyuM ke mArA Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 upadezAmRta gAmamAMthI phariyAda darabAra kane jatI nathI. eTale temane paisA maLatA nathI. tethI mane Ama kADhI mUkyo. varasAda Avyo. strIe chokaruM jaNyuM ane tame AvyA. to jeTalAM duHkha AvavAnAM hoya te badhAMne bolAvuM chuM te AvI jAya.'' Ama jene saMsAra duHkharUpa jaNAyo hoya; paNa duHkhamAM ke sukhamAM jene samatA varte che te prabhu pAse du:kha ja mAge che. amane sAraNagAMTha che. jhADA vakhate harasamAM kAcuM rahI javAthI AMtaraDuM khase che. te prasUtinI vedanA jeTaluM dararoja veThavuM paDe che. vRddhAvasthA, kapha, mujhavaNa, vAyu vageremAM paNa bAMdhelAM vedavAnAM che te vedIe chIe; ane javA AvelAM jAya che. ema joIe chIe. [mumukSune 'tattvajJAna' ApatAM] A 'tattvajJAna'mAM je vastu che te apUrva che ! tame je mAnatA ho te dharmano vAMdho nathI. pUjA karo, dAna karo to tenuM phaLa che, puNya baMdhAya. paNa A to mokSano mArga Ape tevuM che. game teTalI pravRttimAM hoIe paNa tene visAravo nahIM. sAco dharma, satpuruSono dharma zAstromAM nathI hoto. zAstro yogyatA Ape che. ATalo bhava e khAte gALavo. badhAnuM phaLa maLe che to enuM na hoya ? cUkavA jevo vakhata nathI. smaraNamAM rahejo. patrAMka 117 nuM vAMcana :- "e pAvana AtmAnA guNonuM zuM smaraNa karavuM ? jyAM vismRtine avakAza nathI, tyAM smRti thaI gaNAya ja kema ?" prabhuzrI--Ano zo paramArtha ? muni mo--bodhabIjanI vAta che, jyAM manavANInI gati nathI tyAM smRti vismRti je manane laIne che tenI gati kyAMthI hoya ? Apa kaMI pharamAvo. prabhuzrI--naya anaMtA che. naya apekSAe khoTuM nathI. paNa enA zaraNAthI atyAre je smRtimAM Ave che te jaNAvuM chuM. sat puruSanA yoge geDa besI jAya, samajaNamAM vastu AvI jAya ane tene grahaNa karI choDe nahIM, tene ja mATe jIve, evo koI samitano raMga che ! koI vastune DAgha lAgI jAya te jato nathI; tema te bhulAya nahIM. tA. 28-1-25 "ehi nahIM hai kalpanA, ehi nahIM vibhaMga; jaba jAyeMge AtamA, taba lAgeMge raMga.' evo raMga saubhAgyabhAIne, jUThAbhAIne, amane lAgelo. kAgaLamAM lakhelo agni ane sAcA agnimAM AbhajamInano phera che. eka vakhata eno sparza thayA pachI game tevA prasaMgo Ave to paNa ene juduM ne juduM ja lAge. juThAbhAIne tyAM paNa vepAra, sagAI saMbaMdha vagerenA Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-2 281 prazno ghaNA AvelA; paNa te potAnA na hoya tema ja gaNe. AtmahitamAM ja lakSa rahe evI dazAnAM vakhANa karyAM che. 'kyA icchata ? khovata sarba, hai icchA duHkhamUla." tA.25-5-25 A, A, tame, badhA ekaThA thayA chIe te saMskAra ja ne ? RNAnubaMdhe badhA ekaThA maLe che ane judA paDe che. kharo vairAgya ja kyAM samajAyo che ! samajAze tyAre to ghaDI paNa gamaze nahIM. hAthI, gAya, bheMsanA baccAM janme che tyAre poTo Ave che. temAMthI baccAne bahAra kADhavuM paDe che, oramAMthI baccAne chUTuM karavuM paDe che. tema karmanA poTAthI bicAro jIva vIMTAyo che. tyAM tene zAnI gamata Ave ? kema game ? je game tene na gamADavuM ane na game te gamADavuM, evuM jJAnI puruSanuM vacana che. duHkha Avo, mota Avo, game te Avo, bhalene tethI vadhAre Avo, jeTaluM AvavuM hoya teTaluM Avo ! e kyAM AtmAno dharma che? e bolAvyuM AvavAnuM nathI ane 'nA Ave, maTI jAya, sAruM thAya' ema kahyuM ochuM thavAnuM nathI, to pachI tenAthI DaravuM zuM ? jema jJAnI puruSe dIThuM che tevuM mAruM svarUpa che. eNe mAneluM mAre mAnya che. pachI bIjuM cAhe te Ave. tene mAruM mAnuM tyAre mane du:kha che ne ? eka sAcA puruSa maLavAthI A samajAya che; nahIM to koNa jANe AtmAnuM svarUpa zuM che ane kevuM che ? moDhe thaI gayuM hoya te gagaDAvI jaIe; DikamaNuM paDapiDayuM karI jaIe; athavA upayoga na hoya ke kAcuM hoya, barAbara moDhe thayuM na hoya te bolavAnuM hoya to bIjuM bolI javAya. te banne barAbara nathI. moDhe to evuM karavuM joIe ke UMghamAM hoIe ane koI kahe to eka paNa bhUla vinA UThatAM ja bolI jaIe. dhyAna rAkhIne bolAya mATe--upayoga-zUnya na bolAya mATe keTalIka vAra UlaTethI bolavuM, '1, 2, 3, 4' ne badale '4, 3, 2, 1'nI peThe; jema ke 'Atmasiddhi' bolavI hoya ane bahu moDhe thaI gaI hoya to chellI gAthAthI zarU karI pahelI sudhI bolavI. ema prayatnathI abhyAsa kare to upayogasahita bolAya. ghaDI vAra jo manane vIluM mUkyuM to nakhkhoda vALaze. kaMI ne kaMI kAmamAM tene joDavuM. bhagavAnanI AjJA che ke samaya mAtra paNa pramAda karavo nahIM. AmAM apUrva vAta jaNAvelI che. tA.14-6-25 [pAMca samiti viSe patrAMka 767 vaMcAtAM.] Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 upadezAmRta "pravacana aMjana jo saru kare dekhe parama vighAna, jinezvara." emAM pravacana aMjana kahyuM che te A patramAM che. traNa guNi-mana, vacana, kAyAnI ane pAMca samiti-AjJAnA upayogapUrvaka bolavuM, cAlavuM, AhAra grahaNa karavo, vastrAdi levAMmUkavAM ane nihArakriyA (maLatyAga vagere) Ama AThe bAbatomAM AjJAno upayoga rAkhIne varte te pravacana aMjana." ghaTapaTa viSe bolatA pahelAM AtmA tarapha upayoga rahe. pahelo AtmA ane pachI bIjuM. jyAM juo tyAM AtmA, AtmA, AtmA. romeroma e sAco, sAco, sAco thaI rahyuM che. aDhAra dUSaNathI rahita kevo e deva ! krogha nahIM, mAna nahIM, mAyA nahIM, rati-arati nahIM vagere doSothI rahita ! e kadI tarasyo thayo che ? bhUkhyo thayo che? rogI che? brAhmaNa che? strI che? puruSa che? eka samaja phare to camatkAra jevuM che. "paNe huM gayo' kahe tyAM mithyAtva. huM', ane "tuM juduM thayuM che tene thayuM che. bAkI bIjA kahe temAMnuM kazuM gamatuM nathI. moTA kAzInA paMDita hoya ke game te hoya paNa eka sAcAnI mAnyatA thaI gaI che tethI bIjo koI gamato nathI. ane e ja kartavya che. "vAta che mAnyAnI." sapuruSanI yathAyogya pratIti vinA jIvAjIvanuM jJAna thatuM nathI te satya che. rAtre pANI DhaMDhiyA na rAkhe, jarUra paDe to mAtR ke rAkhathI calAve. zAstramAM tevI saMkaDAza kema rAkhI haze? tevI AcArAMga vAMcatAM zaMkA amane thayelI te devakaraNajI ane ame puchAvela teno A uttara. emAM to apUrva vAto rahI che ! toDI phoDIne kahevAya to kharI khUbI Ave. bAvaLIe bAtha bhIDIne kahe che ke mane choDAvo, mane koI choDAvo. choDI de eTale chUTo thaIza. puruSa to kahI chUTe. gora to paraNAvI Ape. zuM ghara paNa mAMDI Ape? tA. 5-1-26 ['gomaTTasAra"mAMthI kaSAyamArgaNA vaMcAtAM.] kRpALudeve cAra kaSAyane cAra cakravartI kahyA che. temane jItavA te cakravartIone jItavA samAna che. rAgadveSarUpa baLada laI kaSAyakheDUta mithyAtvabIja vAvI rahyo che. te kevuM phaLa Ape che? ararara! anaMta saMsAra rajhaLAve che. A verI, ene na mAravA? maro ! maro! ThekANe ThekANe marI javA jevuM che. hA, mota na hota ane bhale jarA, rogathI jarjarita thayeluM paNa zarIra Ama ne Ama cAlavAnuM hota to ThIka, ghIraja rakhAya. paNa A be ghaDI dahADo A manuSyabhava maLyo che teno zo bharUso ? keTaluM jIvavuM che? roja besI rahevuM che? to have motane kema bhulAya? samyakatvane, AtmAnA zuddha pariNAmane ghAte te kaSAya. ararara ! te to kasAI ja. tenAthI moTuM pApa zuM? mohanalAlajI bolatA hoya ke ame bolatA hoIe ane manamAM vicAra Ave ke e to ema kahe che paNa Ama hovuM joIe. e moTA che eTale zuM kahevuM? nahIM to kharuM to Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-2 283 Ama che. Avo bhAva Ave te zuM ? jIve sAmAnya karI nAkhyuM che. e caMdanavRkSano vA vAvo paNa durlabha che. A kALamAM e maLavuM mahA durlabha che. eka jJAnInI dRSTie sAcuM che te sAcuM che. bAkI to bahArathI zItaLa dekhAto hoya ane jJAnI kahe ke te rAgI che, to te kharuM ane bahArathI krodha dekhAto hoya paNa aMtarapariNAma samyak hoya. eka zItaLadAsa bAvA hatA. tene eka jaNe AvIne nAma pUchyuM to kahe, zItaLadAsa; pharI pUchyuM to kahe, zItaLadAsa, ema be traNa vAra to uttara Apyo; paNa pAMca sAta vAra pUcha pUcha karyuM eTale e to UThyo cIpiyo laIne mAravA. eTale pelA mANase kahyuM, zItaLadAsa tamAruM nAma nathI, kharI rIte to agnidAsa che. Ama hoya che. mumukSu A avinanuM kara bhaluM' ema paramakRpALudeve prArthanA karI che, te pramANe kRSi, kAminI ane kaMcananA tyAga dvArA TaoNlsTaoNya ane lenIne rAgadveSanA tyAganAM nimitta AdaryAM che. to te paNa dharma pAmavAne pAtra thatA jAya che prabhuzrI--tyAM rAjA che ke nahIM ? mumukSu-rAjAne tyAM phAMsIe caDhAvyo. prabhuzrI--tyAre to tyAM rAgadveSa hajI che ane te ya tIvra. te kAraNe ja jJAnIe te dezo anArya kahyA che. bahArathI game te dekhAya paNa jJAnInI dRSTie sAcuM che te sAcuM; bIjuM mAre mAnya nathI. game tevuM camatkAra jevuM bhalene lAge, paNa jJAnIne je sAcuM jaNAyuM che te ja mAre mAnya che. eTaluM ATalA bhavamAM karavA jevuM che. eka tyAgI hato. te khAya da22oja chatAM 'kadI nihAra karato nathI' evI vAta badhe phelAvA lAgI. te vAta eka jainanA jANavAmAM AvI. tethI tenI parIkSA karavA mIThAI laIne te tyAgI pAse gayo. bhAva dekhADI, barAbara jamADI ane sevAmAM hAjara rahevA rajA mAgIne rahyo. Akho divasa kaMI jaNAyuM nahIM. paNa savAra thavA AvyuM tyAre bAvAjI nAhavA javA nIkaLyA tyAre pelo mANasa paNa sAthe gayo. bAvAjI nAhatAM nAhatAM DUbakI mArI gayA eTalAmAM upa2 viSTA tarI AvI. eTale te jaine kahyuM, bAvAjI have bahAra nIkaLo, lIMDI upara dekhAI. Ama lokone tamAso dekhADI teNe 'AhAra hoya tene nihAra hoya ja' e vAta jaNAvI pogaLa bahAra pADyuM. tema game tevAM bahAra cihna dekhAya paNa sAcuM te ja sAcuM che. huM samajuM chuM, ane mane samajAya che te sAcuM che ane AnuM khoTuM che e baghI vAto mUkI eka jJAnIe joyuM che te sAcuM che--e upara rahevAnI jarUra che. koI kahe ke huM ema samajuM chuM; to paNa bhUla che. jJAnInI chApa joIe. potAnI meLe mAnI levA joga nathI. Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 upadezAmRta tA.6-1-26 prabhu, jIva hajI kyAM thAkyo che? svacchaMda ane svacchaMdamAM ja nijakalpanAe doDyA ja kare che. kaMI kahevA jevuM nathI. A vakhata koI apUrva che, cetI levA jevuM che. Ama karuM ane Ama thAya, Ama karyuM te ThIka, vagere aNasamaja che. karma che te kyAM choDe tema che? gurunA zaraNathI amane to zAtAvedanIya hoya to paNa gamatI nathI ane azAtA paNa tevI ja che. e kyAM AtmAno gharma che? kyAM ya khaLavA jevuM nathI. mumukSa-be divasa thoDo maMdavADa hato tyAM sudhI to maMtranuM smaraNa thayuM paNa trIje divase vizeSa duHkha thatuM tyAre maMtranA jApanI icchA, bhAvanA to rahetI. paNa bApa re! arere ! ema bolAI jatuM tenuM kema haze ! prabhuzrI-je bhAvanA rahe che te kaMI ochuM nathI. apariNAmika mamatA jevuM che. paNa pachI zarIra ThIka thavA AvyuM eTale to pAcho bIjA karmano pravAha baMdha paDyo hato te zarU thayone?-- A bolAve che, A amuka lAvyA, A kAma che, ne A lezone? e gaDamathalamAM smaraNa paNa rahevuM kaThaNa thaI paDe. mATe maMdavADa paNa hitakartA thaI paDe che. maTyA pachI ThIka thayuM ema tamane lAgatuM haze paNa A pAchI upAdhi AvIne vaLagI, lapharAM bAMdhelAM te baghAnuM devuM cUkavavuM paDe ne? paNa jeTalo vakhata smaraNamAM ane bhAvanAmAM gayo te lekhAmAM gayo. amane to have vRddhAvasthA thaI, duHkha paNa cAlatuM rahe che. atyAre gaI kAla karatAM tAvalI vizeSa che, to ya lavarI thatI hoya tema, A jone bolAI jAya che. tethI kazuM gamatuM nathI. maraNa na hoya to to kaMI vAMdho nathI; paNa AvuM AvuM ya zarIra keTalo kALa rahevAnuM? ane amArA ekalA upara kyAM che? koIneya kyAM ema che ke ATalAM varSa sudhI to mota nathI ja AvavAnuM? ghaDImAM zuMnuM zuM thaI jAya che ! tethI amane to enA zaraNAthI kazAmAM gammata nathI AvatI. eka deve verabhAvane laIne eka samakitIne dariyAmAM nAkhyo tyAMthI teno mokSa thayo ema kaMI vAta che ne ? paNa nimitta haMmezAM sArAM rAkhavAM. muni moghArazIbhAInA aMtakALa vakhate covIse kalAka temanI samIpa zubha nimitta rAkhavAmAM AvyAM hatAM. koI vakhata vaMcAya to koI vakhata maMtrano jApa karanAra rAkhI mUkyo hato. "sahajAtmasvarUpa, sahajAtmasvarUpa, kevaLajJAnadarzanamaya sahajAnmasvarUpa." evo jApa cAlu ja raheto. jyAre vedanInuM jora vizeSa hoya tyAre jIvanuM vIrya maMda paDI jAya. ane dabAI jAya te vakhate smRti ApanAra hoya to vizeSa lAbha che. prabhuzrI-saubhAgyabhAInA maraNa vakhate aMbAlAlabhAI "sahajatmasvarUpa" saMbhaLAvatA hatA. tyAre potAnA dhyAna upayogamAMthI bahAra AvI temAM saubhAgyabhAIne upayoga joDavo paDyo. tethI te vakhate kaMI na bolavAnuM temaNe sUcavyuM hatuM. ema syAdvAda paNa che. Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-2 285 muni mo--tema chatAM aMbAlAla vicakSaNa hatA. te jyAre vizeSa vedanAnAM cihna jaNAya tyAre pAchA smRti ApatA rahetA. tA.7-1-26 ['mokSamALA' zikSApATha 100 "manonigrahanAM vidya' vaMcAtAM.] mumukSulakSanI bahoLatA eTale zuM? prabhuzrI-upayoganuM vibhAvamAMthI mukAvuM, vizALapaNuM thavuM te. upayoganI nirmaLatA mATe, cUkI javAya nahIM te mATe kAMI bahu zravaNa vagerenI khAsa jarUra nathI. ['eke uttama niyama sAdhya na karavo' e aDhAramA doSanA vivecana prasaMge dRgaMta.] pheNAvanA choTAlAla kapUracaMda, aMbAlAlanA sahiyArI hatA. temane "bahu puNyakerA puMjathI" e kAvyanI pahelI kaDInI be lITI vAraMvAra smaraNamAM rahetI. jyAre joIe tyAre te temanA mukhamAM hoya ja. tenA uccAra vagarano koI samaye ame tene dITho nathI. tethI tenA matijJAnanI nirmaLatA thavAthI tene potAnA maraNanI kaMIka khabara paDI. te jAte bahu pAko hato. aMbAlAlabhAInA kuTuMbanuM ghaNuM kharuM kAma upADI leto; ane svArthI eTalo badho ke tenI game te kriyAmAM bIjAne svArthanI gaMdha AvyA vinA na rahe. eka divasa sAMje badhA bhaktimAM besatA tyAM AvI baghAne te namaskAra karavA maMDI paDyo. baghAne lAgyuM ke kaMI kAraNa vinA te Ama kare nahIM. tethI bhAI aMbAlAle pUchyuM ke choTAbhAI, tamo Aje Ama kema karo cho ? teNe kahyuM ke mAre tamArI pAsethI Aje vacana levuM che. eTale tamAre joItuM hoya te kaho, evuM kahyuM. to paNa pharI kahyuM ke vacana Apo ke ApIzuM, to mAguM. pachI aMbAlAlabhAIe hA pADI eTale teNe temanI pAsethI ane pAse beThelA nagInadAsa pAsethI potAnA maraNa vakhate hAjara rahI maraNa sudhAravA ane smaraNa apAvavAnI mAgaNI karI. temaNe te kabUlyuM. ekAda aThavADiyA pachI te bhAIne pleganI gAMTha nIkaLI. eTale eka to vyAvahArika upakArane laIne ane vacana ApeluM te kAraNe aMbAlAlabhAI traNeya divasa temanI pAse ne pAse ja rahyA. ane kaMI vAMcana, bhakti, bogha vagerethI teno upayoga temAM ja joDAI rahe tema pravartatA. bIjA, nagInadAsa paNa sAthe rahelA ane teno bhatrIjo popaTabhAI paNa temanI sevAmAM rahelo. e traNene cepa lAgu paDyo. ane traNenAM sAthe maraNa thavAthI traNene sAthe bALelA. A manonigrahano "mokSamALA'no pATha yogyatA Ape tevo che. temAM keTalI badhI vAto samAI che ! ALasa, UMghano tyAga ane saMyama e baghAM kartavya che. mumukSulakSanI bahoLatAmAM lakSa eTale zuM? prabhuzrI-lakSa zuM? "lakSa, lakSa' eTale ghasI nAkhavuM, enuM e, enuM e--niraMtara lakSamAM rAkhavuM. bIjuM kaMI game nahIM. jyAM sudhI A pAThamAMnA doSa hoya tyAM sudhI mana kema vazamAM Ave? "mana, tene laIne, Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 upadezAmRta A badhuM ane teno nirNaya' e patra 373 mAM e ja vAta AvI che. 430 mA patramAM jaNAvelA pratibaMgha darekane vicAravA joga che. "asaMgapaNuM eTale AtmArtha sivAyanA saMgaprasaMgamAM paDavuM nahIM, saMsAranA saMgInA saMgamAM vAtacItAdi prasaMga ziSyAdi karavAnA kAraNe rAkhavo nahI, ziSyAdi karavA sAthe gRhavAsI veSavALAne pheravavA nahIM. dIkSA le to tAruM kalyANa thaze evAM vAkya tIrthakaradeva kahetA nahotA. teno hetu eka e paNa hato ke ema kahevuM e paNa teno abhiprAya utpanna thavA pahelAM tene dIkSA ApavI che; te kalyANa nathI. jemAM tIrthaMkaradeva AvA vicArathI varyA che, temAM ApaNe cha cha mAsa dIkSA levAno upadeza jArI rAkhI tene ziSya karIe chIe te mAtra ziSyArtha che, AtmArtha nathI. pustaka che te jJAnanA ArAghanane arthe sarva prakAranA potAnA mamatvabhAva rahita rakhAya to ja AtmArtha che, nahIM to mahAna pratibaMgha che. te paNa vicAravA yogya che. A kSetra ApaNuM che, ane te kSetra jALavavA cAturmAsa tyAM rahevA mATe je vicAra karavAmAM Ave che te kSetrapratibaMgha che. tIrthaMkaradeva to ema kahe che ke dravyathI, kSetrathI, kALathI ane bhAvathI e cAre pratibaMghathI jo AtmArtha thato hoya athavA nigraMtha thavAtuM hoya to te tIrthaMkaradevanA mArgamAM nahIM, paNa saMsAranA mArgamAM che." A vAta koI vAMce to kevuM pariNAma thAya? koI paNa sAdhune potAnA doSa jANavAnuM A sAghana che. ['gomaTTasAra'mAMthI jJAnamArgaNA vaMcAtAM.] mithyAtva jatAM zraddhA thAya. paNa zraddhA AvyA pahelAM zuM karavuM? manonigrahanA pAThamAM AvyuM hatuM te yogyatA Ape tevuM che. "eka mata ApaDI ke Ubhe mArge tApaDI', e to zraddhA AvyA pachI thAya. paNa te pahelAM to yogyatA lAvavA, te TakAvI rAkhavA mahenata karavI paDe. davA ApatA pahelAM reca ApIne pachI carI pALavAnI hoya che. tevI yogyatA ke dazA lAvavAnI vAta che. jo potAnAmAM guNa pragaTyo che ema jovA jAya to pAchuM jema bALakane khajUranI carI hoya ne te khAI gayo hoya to arara! pharI reca Apavo paDaze ane badhuM nakAmuM gayuM ema gaNAya che, tema pAMgaro na rahe, lAMbATUMkA hAthapaga kare tene mAbApa kahe ke samo rahene have; tema gharmamAM paNa mAtra kaMgAla, rAMkanI peThe dIna thaI paDI rahevA jevuM che. upadeza ApavA ke DahApaNa karavA jevuM nathI. paNa eka sapuruSe mAnya karyuM che, teNe dIThuM che te ja kharuM che e nizAna, lakSa rAkhavA jevuM che; te bhUlI javA jevuM nathI. jo potAnAmAM jovA jAya to zuM dekhe ? aMdhAruM, tarkavitarkanuM jALuM. jyAM eTalI dazA AvI nathI, yogyatA thaI nathI tyAM zuM jaNAya? e to jarA moTo thAya, vaye Ave tyAre samajAya evuM hoya, tenuM kema karavuM? "sAkara AvI hoya, ema kahyuM teno khyAla na Ave, paNa jema eke cAkhI hoya tema bIjo cAkhe tyAre khabara paDe ke te AvI hoya. parIkSApraghAnapaNuM vaye, yogyatAe Ave che. tyAM sudhI te zI rIte parIkSA karaze? kayA mApe mApaze? UMghI mANe pANI bharAya? gaI kAle eka bhAI vAta karatA hatA, ke pazcimamAM rAga-dveSa maTavAnAM cihna jaNAya che; paNa jJAnIe joyuM che te sAcuM che. eTale ja Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-2 287 UbhA rahevA jevuM che. e bhAI to manamAM ema mAne che ke mArI samaja samyaka che. paNa jo, zuM nIkaLyuM! puNyanA bhoge badhuM maLI Ave, paNa samajanI vAta nyArI che ! te udAra che tenI nA nahIM ane kaMIka tevA joge ja A je che te dekhAya che. muni mo--je mithyAtvamAM hoya che te udAratA batAve ke game te pravRtti kare to paNa karma vaghArthe jAya che; ane samakitI jIvane nirjarA thaye jAya che. UlaTuM vaghAre kSayopazamavALAnI pAse vaghAre kacaro hoya. gaNatarI to samakitanI che. mumukSuprabhu, koI jIvane mUkavuM hoya paNa mukAtuM na hoya, samajAtuM na hoya ke kema mUkavuM; tenuM kema? prabhuzrI-kaMIka e ja rahyuM che. mUkavAnuM evuM kyAM dekhAya evuM che ke, nakha vadhelo hoya to tene kApI nAkhIe tema, dUra thAya? paNa je jJAnInI dRSTie sAcuM nathI tene sAcuM mAnavuM nahIM. pachI bhalene badhuM paDyuM rahyuM ! e to eno kALa AvyuM jaze. paraMtu koI vIsa varSano putra marI jAya to ema na thavuM joIe ke hAya ! hAya ! chokaro marI gayo. paNa pahelethI nakkI karI mUkavuM ke "maraNa to che ja; ane A badhuM khoTuM che, svapna jevuM che. jIve to ya zuM ne mare to ya zuM?' koI gALa bhAMDe to UlaTuM "mAruM pApa dhovAya che, karma jAya che', ema ekane thAya che ane bIjAne "mane kahyuM" ema lAge che; paNa evI samaja pharyo khoTuM na lAge tyAre samajavuM ke zraddhA jJAnIe kahI tema che. nahIM to "mane zraddhA che' ema kahe tethI zuM vaLe? bheda paDavo joIe. kAma karatA chatAM te kharuM nathI, rAkhanAM paDIkAM jevuM che, ema lAge. koI ema jaNAve ke kAle tAruM maraNa che to pachI bIjAmAM tenuM mana rahe? mana pAchuM osare, udAsa rahe. tema maraNane yAda rAkhyA karavAthI yogyatA Ave che. mamatA ochI thAya tema karavuM. ThAra ThAra marI javA jevuM che. jJAnI puruSano Azraya mahAbhAgya prApta thAya che. ApaNane kRpALudevano Azraya prApta thayo che te koI ne koI pUrvakarmanA saMyoge thayo che ne? te jo sAcI draSTi thaI hoya to eka kuTuMba jevuM lAge. kuTuMbamAM jema eka vaghAre kamAya eka ochuM kamAya, paNa badhA kuTuMbIo gaNAya; tevuM rahe. maraNa vakhate zoka ke kheda thavo na joIe. jema Dhorane nave ghera ke nave khIle bAMdhe tyAM tene paNa gamatuM nathI, tema A dehamAMthI nIkaLavuM jIvane gamatuM nathI. vastranA jevo saMbaMdha jIvane deha sAthe che. te to jJAnIe jANyo che. muni mo--koI mANase ghana dADhyuM hoya ane cora laI gayA pachI jamIna sarakhI hatI tevI kare to khabara na paDe tyAM sudhI kheda thato nathI, paNa jANe che tyAre kheda thAya che. tema kSaNe kSaNe maraNa thAya che tenI khabara nathI paNa maraNa vakhate deha chUTatI vakhate kheda kare che. prabhuzrI-teno hoya to chUTe zAno? pArakuM hoya teTaluM jAya. maraNa saMbhAranAramAM evA paNa syAdvAdI hoya che ke maraNa Avaze to ekaThuM kareluM chokarAM khAze ema kahe paNa vairAgya Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 upadezAmRta pAmatA nathI. AtmA kyAM koIno chokaro thayo che? paNa vyavahAre hoya te kahevAya. rAkhanAM paDIkAM jevo vyavahAra karI nAkhavo. kAraNa ke te badhuM khoTuM nIkaLyuM che, temAM sAra nathI. te kyAM AtmAnA guNa che ? AtmA ja satya che. tA. 11-1-26 ['mULAcAra' vaMcAtAM] zaMkA - tattvanI samaja e samakitanuM kAraNa che ane temAM zaMkA te samakitano ghAta kare che. tevuM nahIM karavuM. kAMkSA - traNa prakAre : (1) A lokanI saMpattinI icchA, (2) paralokanI saMpattinI icchA ane (3) kuLagharmanI (laukika gharmanI) icchA. (1) "A lokanI alpa paNa sukhecchA' hoya to samakita ja nathI. AkhI rAta eno vicAra karyo hoyakhAvAnI icchA, paheravAnI icchA, UMghavAnI icchA, sukhanI icchA; ghana, putra vagere saMbaMdhI vicAra kare-to bhulavaNI samajAya. (2) paralokanI-devatAnA sukhanI vaibhavanI icchA. ane (3) laukika gharma-mAtApitA-putranA gharma, pharaja, kahevAtA gharma e kaMI AtmAnA gharma che? samyajJAna-darzanacAritra e AtmAnA gharma che. aho ! e puruSano upakAra ! eka "A lokanI alpa paNa sukhecchA'mAM keTalo artha samajAvyo che? tenA eka zabdano paNa kyAM vicAra thayo che? vicikitsA-e trIjo doSa. temAM munirAjanAM maLamUtrAdi viSe glAni kartavya nathI, paNa vinaya e moTo guNa che, gharma pAmavAnuM kAraNa che. ame to mAtra be bola kAnamAM paDe teTalA mATe parANe sabhAmAM AvIe ane jarUranuM lAge to bhale bolIe. paNa have amAre bhASAnAM pudgala kaMI vyavasthita joIe tevAM che? parANe kheMcIne kaMIka bolIe, temAMya khArAza varte che. amAre to emAM ja kALa gALavo che. kRpALudeve jaNAvyuM che tema tenA upara jenI draSTi hoya temaNe have amArI saMbhALa rAkhavI ghaTe, chokarA jema DosAnI avasthA thatAM saMbhALa le tema karavuM joIe. amArAthI have kAMI bolAya che? nahIM to doDa paNa karIe. paNa pahelethI amArI to bhAvanA ja evI che ke kaMIka sAMbhaLIe; koI saMbhaLAve to sAMbhaLa sAMbhaLa karIe evuM rahetuM ane hajI rahe che. kALa to jAya che ne? bIjuM have zuM karavuM che? eka brAhmaNa hato. te bhaNavA gayo. bhaNIne bIjA brAhmaNonI sAthe te pAcho jaMgalamAM thaI ghera Avato hato. rastAmAM eka vAgha dITho. bIjA baghA to nAsI gayA. paNa pelo brAhmaNa pazunI bhASA paNa bolI jANato. teNe vAghane tenI bhASAmAM gharmano upadeza karyo ane kathA kahI. tethI vAgha prasanna thayo. tethI teNe marelAM mANaso vagerenA zarIra uparanAM ghareNAM, mAla, Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-2 289 ghana vagere boDa AgaLa jyAM paDeluM hatuM tyAM tene laI jaI eka sonAmahora ApI, ane kahyuM ke roja Avaje ane dharmakathA saMbhaLAvI jaje. eTale te brAhmaNa roja Avato ane dhana laI jato. Ama bIjo kAMI te dhaMdho karato nahIM, chatAM paisA khUba kharcato. tethI badhA tene pUchavA lAgyA ke tame paisA kyAMthI lAvo cho ? temane pelI vAta teNe kahI; paNa te mAne zAnA ? vAgha kaMI mAryA vagara rahe ? pachI tapAsa karatAM te vAta sAcI lAgI. eTale badhA tenI adekhAI karavA lAgyA. eka jaNe tenA nAzano upAya zodhI kADhyo. tene vAgha sAthenI vAta pUchI. te mANase kahyuM ke vAgha tamane koI divasa na mAre ? teNe kahyuM, kadI na mAre. tyAre teNe kahyuM ke Aje tame vAghane kUtaro kahejo joIe ? te vediyA brAhmaNane kaMI anubhava nahIM eTale teNe kahyuM, kahIza. pachI boDa pAse vAgha sUto hato tyAM jaI tene teNe kahyuM, UTha kUtarA. vAghane to khUba rIsa caDhI. ane boDamAM pesI gayo. bIjo hota to mArI nAkhata paNa Ane zuM karavuM ? tene paNa huM zikhAmaNa ApuM ema dhArI eka sonAmahora ApI tene kahyuM : kAle Avo tyAre eka kuhADo letA Avajo. bIje divase brAhmaNe kuhADo ANyo tyAre vAghe tene potAnA mAthAmAM jorathI mAravA Agraha karyo. brAhmaNe AnAkAnI karI paNa vAghe khUba haTha karI eTale teNe vAghanA mAthAmAM ghA karyo. pachI vAgha boDamAM jaI mahora laI Avyo, ane te ApIne brAhmaNane kahyuM ke thoDA divasa pachI have Avajo. thoDA dahADAmAM ghA rujhAI gayo. pachI brAhmaNa Avyo tyAre vAghe kahyuM ke ghA to rujhAI gayo paNa te divase kUtaro kahyo hato teno ghA hajI rujhAI gayo nathI. have Aje jA ane pharI jo Avyo to tAruM mota AvyuM jANaje. A vAta to amathI dRSTAMta rUpa che. paNa te uparathI samajavuM ke satpuruSanAM vacanano ghA evo lAgavo joIe ke kadI rujhAya nahIM. bIjAM badhAM kAma, dharma, pharajo badhuM bhUMsAI jAya, rujhAI jAya; paNa satpuruSe kaheluM evuM UMDuM kALajAmAM kotarI rAkhavuM ke koI gALa bhAMDyA pachI game teTalI uparathI bhAIbaMdhI karavA Ave paNa teno DAgha nathI bhUMsAto tema vacanano DAgha-raMga lAgavo joIe ke tenI asara sadAya rahe, kadI jAya nahIM. tA. 12-1-26 ['mULAcAra' vaMcAtAM.] deva, guru, dharma viSenI mUDhatA hoya tyAM sudhI samikata na gaNAya. upagrahanamAM evo koI guNa che ke samakitanI zuddhi thAya che. samyag jJAna-darzana-cAritramAM glAni, maMda utsAha, abhAvo, aNagamo utpanna thAya tene gharmabhakti vaDe dUra karavAthI samakitanI zuddhi thAya che. bIjAnA karatAM potAnA upara ja te vAtano lakSa laI samakita zuddha karavA ratnatrayamAM maMda utsAha, abhAva, pramAda, glAni TALavAM. jyAM bIjI bIjI vastumAM bhAva rahyA che tyAM samyajJAna, samyagdarzana ane samyakcAritramAM pramAda ja che. te TALavAnI jarUra che. te TALavAthI samakitanI zuddhi thAya che. 19 Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 upadezAmRta sthitikaraNa --paramakRpALudeve A pAmara jIva upara keTalA upakAra karyA che ! kevA kevA mithyAtvamAMthI choDAvI kyAM Ubho rAkhyo che ? tenAM sukhanAM nimittabhUta, hitamita vacanothI keTalo upakAra thayo che? te upakArano badalo koI paNa rIte vaLI zake tema nathI. sthitikaraNamokSamArgamAM Ubho rAkhavo, sthira karavo. aho ! kevo guNa che ! AkhuM jagata kyAM UbhuM che? [mohanalAlajI mahArAja sabhAmAMthI AvyA temane upagUhana ane sthitikaraNa saMbaMdhI vaMcAvyuM ane teno artha pUchyo] prabhuzrI-glAni eTale zuM? muni mo-vicikitsA, durgacchA. prabhuzrI-samyajJAnAdimAM glAni zuM? muni mo--pramAda, maMda utsAha, abhAva, aNagamo vagere. prabhuzrI-e pramAda, maMda utsAha, adhIraja, koI prazna pUche to kaMTALI javuM, vagere doSo che. te dUra karavAthI samyatvanI zuddhi thAya che. sabhAmAM zuM vaMcAyuM? muni mo-"sapuruSanI AjJAmAM vartavAno jeno draDha nizcaya varte che ane je te nizcayane ArAghe che, tene ja jJAna samyapariNAmI thAya che, e vAta AtmArthI jIve avazya lakSamAM rAkhavA yogya che. ame je A vacana lakhyAM che, tenA sarva jJAnI puruSo sAkSI che. anaMta vAra dehane arthe AtmA gALyo che. je deha AtmAne arthe gaLAze te dehe AtmavicAra janma pAmavA yogya jANI, sarva dehArthanI kalpanA choDI daI, eka mAtra AtmArthamAM ja teno upayoga karavo, evo mumukSu jIvane avazya nizcaya joIe." (patrAMka 719) mane jJAnAvaraNIya karmanA AvaraNe zuM karavuM yogya che te samajAtuM nathI to karavA yogya bAbata sUcavavA kRpA karazo. prabhuzrIne ame kyAre nathI jaNAvatA? e puruSanA upara zraddhA che eTale lAgI Ave che. nahIM to amAre zAnuM kahevuM thAya ? je kaSAya choDavAnAM nimitta te nimitte kaSAya bAMdhavAnuM thAya ane manamAM ema ne ema kaSAya rahyA kare, te manuSyabhava che eTale khabara to paDeto. amAre to have kAnamAM be zabdo tenI AjJA pramANe paDe tevAM nimittamAM rahevuM che eTale evAM kaSAyanAM nimitta upara khArAza Ave che. pRcchanA :- prazno pUchavAmAM kheMcatANa karavI yogya che? matimAM ema lAvavuM ke A to samajatA nathI, mAruM ghAreluM sAcuM che ane tene AghAre pakaDa rAkhI carcA karavAmAM ke kaSAya karavAmAM mAla che? ahIM kevuM vinayanuM svarUpa AvyuM che? koI AbehUba varNana karyuM che! AtmAne sano raMga caDhAve te satsaMga ke kaSAyano raMga caDhAve che? Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-2 291 koI prazna kare to dhIrajathI je ApaNane uttara sUjhe te kahevAmAM zI aDacaNa che ? marane pachI tarkathI game tevo prazna karene. khoTe khoTo prazna Ubho karyo hoya, to paNa teno saraLatAthI potAne samajAya tevo dila kholIne khulAso thAya to satsaMgamAM raMga Ave. nahIM to satsaMga zAno? ApaNe kyAM pakaDa rAkhavI che? samajamAM Ave te kahevuM ane chevaTanuM to te jJAnI ja jANe che. ['gomaTTasAramAMthI paryAya samAsa jJAna ane ardhAkSara e zrutajJAnanA bhedonA punarAvartana prasaMge.] zAstravAMcana maratI vakhate yAda rahe paNa kharuM ane na paNa rahe. paNa samyadraSTi, sapuruSa pratye sanmukhavRSTi, tenA maMtranuM smaraNa ane bhAvanA e ja kAma kare che. jeno kSayopazama vaghAre hoya tenI pAse eTalo vizeSa parigraha che. koIne zAstranuM jJAna na hoya, kSayopazama kAco hoya, ghaNI vAra sAMbhaLe tyAre yAda rahe tevuM hoya paNa jo zraddhA vRDha che to te kAma kADhI nAkhe che. jenI pAse vizeSa sAmagrI hoya te teno upayoga karI zake, draDhatAnAM te kAraNa che. paNa teno garva hoya to vadhAre paisAvALA saTTAmAM khoI nAkhe che tevuM thAya. gAmaDA gAmamAM thoDI pUMjI hoya to ya moTo paisAdAra gaNAya paNa kUvAnA deDakA, tane kyAM khabara che ke kRpALudeva ane evA samartha jJAnI AgaLa A kSayopazamano zo hisAba? kaMI garva karavA jevuM nathI. samyakatvanA sparzathI loDhAnA pATAnI dukAna hoya to te so TacanA sonAnI pATovALI dukAna thaI jAya. mumukSu-koI zAstra vagere kAMI vAMce nahIM ne mAtra maMtra-smaraNa maLyuM hoya tenuM ja ArAghana kare to jJAna thAya ke nahIM? muni momA ruSa, mA tuSa' eTalo maMtra yAda rAkhavA jeTalo paNa jeno kSayopazama na hato; chatAM tenI zraddhA aDaga hatI to tene jJAna thayuM. gautama gaNagharadeva jevA zAstro racanAra rahI gayA ane bhikhArI jevAne paNa kevaLa jJAna thayuM hatuM. prabhuzrI-syAdvAda rAkho. "jyAM jyAM je je yogya che, tahAM samajavuM te; tyAM tyAM te te Acare, AtmArthI jana eha." muni mo-"caudapUrvaghArI deze UNAvALo prazna kRpALudeve caryo che. temAM cokkasa uttara syAdvAdasahita che. prabhuzrImArga koI apUrva che; mokSe pahoMcADe tevo mArga kRpALudeve karI dIdho che. e draSTi upara AvavuM e pUraNa bhAgya che ! "prabhu prabhu' zabda bolavAnI Teva mane che; te viSe eka bhAIe mane jaNAvyuM ke evuM zuM bolo cho? paNa tenI AjJAe dInapaNuM aMgIkAra karI pravartavuM che eTale e zabda upayogapUrvaka bolAya to sAruM. emAM kaMI vAMghA jevuM che? "alyA ane evuM bolAI javAya Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 upadezAmRta tenA karatAM baMgaDInA vepArInI peThe abhyAsa karI mUkyo hoya to moDhe sArI ja vANI nIkaLe. kiMI nahIM to puNya baMghAya. "prabhu' e to bahu sarasa zabda che. ApaNane to enI AjJAe e zabda hitakArI che. prabhutva ene ardhI ApaNe dInatva, dAsatva, parama dInatvamAM rahevuM ghaTe che. game tema paNa kaSAya ghaTADavo che. avasthAne laIne besI zakAya nahIM, Ama sUI javuM paDe; paNa bhAva bIjo hato? guru kahe tema karavuM, kare tema na karavuM. tA.16-1-26 ["mokSamALA' zikSApATha 8 "sadeva" nA vAMcana prasaMge.] A badhuM khoTuM che, rAkhanAM paDIkAM jevuM che. A keDiyuM, A makAna, A zarIra e badhuM che tevuM ne tevuM rahe tema che? jUnuM thaI jAya che ne ? phATI jAya che, bacakAI jAya che, nAza thAya che; to emAM zuM rAkhavA jevuM che? zAmAM mamatA karavA jevuM che? zuM hAre laI javAnuM che? badhuMya paDI rahevAnuM che. mArAM sagAM, mArAM vahAlAM, mArA hAtha, mArA paga e badhuM mAruM mAruM kareluM kyAM rahevAnuM che? eTaluM ja karavAnuM che ke mAruM kazuM nathI. jyAM tyAM dahADA pUrA karavAnA che, heDa pUrI karavAnI che. khAvuM pIvuM paDe te haDakAyA kUtarAnI peThe Ama khAdhuM na khAdhuM karI bAMghelAM pUrAM karavAnAM che. aMtaramAMthI badhuM kADhI nAkhavA jevuM che. konAM chokarAM ane konAM sagAM ? AtmA sivAya koI sahAya kare tevuM nathI. ane te to eka sapuruSe jANyo che. to evA eka sapuruSamAM ja citta rAkhavuM. AtmArUpa thayA hoya te ja satya che. teNe jANyuM che te ja sAcuM che. tenI pratyakSa vANI uparathI koI saMtasamAgamathI tenI pratIti karI tenI oLakhANa karI levA jevI che. bIje badhethI to marI javA jevuM che. marI javAno hoya tene zI ciMtA hoya? ahIMthI javAnuM hoya to pachI ahIMnI ciMtAo zuM kAma rAkhavI? jyAM tyAMthI UThI javA jevuM che ane ghara jANI levA jevuM che. jema nAnuM chokaruM hoya te tenI mAne oLakhe eTale bIjAM "Ava Ava' kahe paNa kahe "nA nA." koI teDe to paNa najara tenI mA tarapha ja rAkhe che. paNa oLakhatuM na hoya tyAM sudhI AnI pAse ya jAya ane AnI pAse ya jAya. paNa pachI to bIjo bolAve to ya nA kahe. mAruM tAruM mUkI, koI game te kahe te sahana karavuM. duHkha paDe te sahana karavuM. khamI khUMdavuM. emAM badhuMya-tapa kaho, kSamA kaho, cAritra kaho, badhuMyaAvI jAya che. khoTuM lagADavuM nahIM. 1. eka baMgaDIono vepArI gagheDI upara baMgaDIo, cUDIo vagere lAdIne vecavA mATe gAmaDe jato. te gadheDIne hAMkatAM lAkaDI mArIne bolato ke mAjI cAlo, bena cAlo, phaIbA utAvaLe cAlo. ema mAnabharyA zabdo vAparI lAkaDI mArato. vATamAM bIjo koI mANasa maLyo tene ema lAgyuM ke "A Ama kema bolato haze ?' eTale teNe tene pUchyuM tyAre baMgaDInA vepArIe kahyuM ke "amAre gAmaDAmAM garAsiyA vagerenI bAIo sAthe baMgaDIono dhaMdho karavo paDe che, tethI AvuM sAruM bolavAnI Teva pADI mUkI hoya to apazabdo bolI javAya nahIM. jo bhUle cUke gagheDI jevA zabdo bolI javAya to garAsiyA loko amAruM mAthuM kApI nAkhe mATe sAro abhyAsa pADavA Ama boluM chuM." Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-2 293 ghIraja rAkhavI. AtmAnI dayA khAvI. ene DAgha na paDavA devo. je satpuruSe jANyo che te ja AtmA che. pApathI DaratA kahevuM. upayoga rAkhavo. jethI vibhAva pariNAma na thAya te ja ahiMsA. ane mamatA, rAga-dveSa vaDe AtmAne bhulAya, tenI ghAta thAya te ja hiMsA. pahelAM kahetA kahetIthI 'A ThIka che, A ThIka che,' ema darekane hoya; paNa sAcuM nIkaLI Ave to kalyANa thAya. |kUtarA ane kIDAnA dRSTAMtamAM kIDAno uddhAra thAya che paNa pUrve guru hato te kUtaro rahI jAya che; tema khoTuM choDI de tene phAyado thAya che. batAvanArane vaLagI na paDavuM, sAca upara ja rahevuM. samakitInAM lakSaNa : 1. pahelo AtmA jue. 2. kaMI paNa kriyAmAM pahelI dayAnI bhAvanA rAkhe. tA. 19-1-26 aMtarAya karmanI parIkSA mATe mahAmuni kevuM kevuM kare che ! amuka prakArano AhAra, amuka ApanAra, amuka vAsaNamAM hoya to ja levo vagere. abhigrahamAM zuM AvyuM ? A dehane judo jANI tene na gaNavo, na cAlye bAMdhelAM karmano bhogavaTo hoya to ja tene poSaNa ApavuM. paNa A jIva to tene mATe keTakeTalA saMkalpa vikalpa, tRSNAo ane anarthadaMDathI karma bAMdhyA kare che? je sukha mATe te phAMphAM mAre che te to aMtarAya tUTyuM prApta thAya che. te vagara to bhale baLa karIne tUTI jAya to ya banatuM nathI. zAtA, vaibhava, chaiyAM-chokarAM, strI, ghana, kuTuMba, parigraha vagere mATe jeTalI jhaMkhanA kare te badhAM baMdhanAM kAraNa che. aMtarAya tUTyA vagara tenI prApti thatI nathI, paNa aNasamajathI mithyA daMDAya che. eka satpuruSa vinA kyAMya sukha nathI. eNe jANyuM te ja kharuM sukha che. tenuM zaraNa, tenI bhAvanA kartavya che. yoga, kaSAya ane iMdriyo rAkSasa jevAM che. temane haNavAnI jarUra che. zrI kRSNamahArAje rAkSaso haNyA temAM eka rahyo hato tA. 17-1-26 1. eka guru hatA. te ziSyo pAsethI paisA paDAvatA. ziSyo bhAvika hovAthI mahaMta jANI tene ApatA. te guru marIne ayodhyAmAM kUtaro thayelo, tenA ziSyo tenA mAthAmAM kIDA thaI paruM pAca khAtA hatA. jyAre rAma svadhAmamAM javAnA hatA tyAre temaNe badhA ayodhyAvAsIone gaMgAne kinAre AvavA sUcavyuM. badhA AvyA pachI nagaramAM mANasone mokalyA ke je koI prANI ayodhyAmAM hoya tene ahIM lAvo. mAtra pelo kUtaro nahoto Avyo. tene rAjasevakoe nadIkinAre ANyo. paNa te pAcho jato rahevAne prayatna karato hato. tethI rAme kahyuM, tene gaMgAmAM jhaboLo. eTale tenA mAthAmAMthI kIDA thayelA ziSyo bahAra nIkaLI paDacA ane rAmanI sAthe svadhAmamAM gayA; paNa kUtaro rahI gayo. Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 upadezAmRta teNe A badhuM tophAna karyuM, evI A vAta che. anAdi kALanA A duzmano sAthe laDAI karI temano parAjaya karavAno che. AtmAe ja A badhuM karyuM che ne ? koNe karma bAMdhyA ? koIno bIjAno vAMka kADhavA jevuM nathI. te ja jyAre zUro thaze tyAre kAmanuM che. tA.20-1-26 ['gomaTTasAra'mAMthI leNyA mArgaNAnA gati adhikAranA vAMcana prasaMge] maraNano vicAra karyA vinA maMDI paDavuM. maraNa jevuM AvavuM hoya tevuM Ave. kareluM kaMI aphaLa javAnuM che? ekendriyamAMthI AvI eka bhavamAM mokSe gayA te jIve kaMI kamANI karelI, kaMI bharI rAkheluM te phUTI nIkaLyuM ne? koI koI kevA kevA saMjama pAmIne paNa Akhare haraNanA ke evA bhavamAM jAya che. tevI vezyA maraNa vakhate AvavAthI ke AyuSya baMghAI javAthI tema thAya che. paNa kareluM nakAmuM jatuM nathI. tyAMthI manuSyabhava pAmI te bhave mokSe jAya che. kaMI kaMI kudarata che, kahI zakAya tema nathI ! mATe maMDI paDavuM, puruSArtha karIne laI maMDe to badhuM thAya. bAkI ADuMavaLuM jovA jatAM pAra Ave tema nathI. sAgharmI bhAIno eka TukaDo paNa na khAvo joIe. kRpALudevanA vakhatamAM kevuM vartana hatuM! saMsArIkA TukaDA, gaja gaja jaisA dAMta; bhajana kare to to pace, nahi to kADhe AMta." enA jevuM, sAdhune ya Ama che. to bIjAne keTaluM baMghana thAya? muni mo-aMbAlAlabhAInA sahiyArI choTAlAlabhAInA gharano pAyo khodatAM pratimAjI nIkaLyAM hatAM tethI te jamIna nAtavALAoe mAgI. te jamIna maMdira (derAsara) mATe ApavAno teno vicAra hato, paNa temaNe mAgI, Agraha karyo eTale te sAmo thayo ane AkhI vAta sAme paDI jItyo. evo khaTapaTI paNa tenuM maraNa sudharyuM hatuM. prabhuzrI-dekhAya game tevo, paNa tenuM aMtaHkaraNa saraLa hatuM, hasamukho ne udAra hato. amArI pAse eka vakhata AvIne saraLatAthI kahe, prabhu, aMbAlAla kahe che tenuM mArA mAnavAmAM nathI AvatuM paNa tame jema hoya tema kaho to huM mAnuM. amAre to bIjuM zuM kahevuM hoya? ame to jaNAvyuM ke te sAcuM kahe che, have maMDI paDane. eTale te laI maMDyo. game tevA kSayopazamavALA aMbAlAla dekhAtA paNa temanA karatAM AnI saraLatA ochI nahIM. ene laIne baghAnI devagati thaI. tenuM maraNa sughAravAnA prayatnamAM aMbAlAla vagerenuM maraNa paNa sudharyuM. amArA upara kRpALudevanA patro che temAM baghAM Agamano sAra kheMcI kheMcIne bharyo che; ane jaNAvyuM che, "Ama zIdane karo cho ? jhaMpone have." ema vAryA che. huM to doSa anaMtanuM Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-2 295 bhAjana zuM karuNALa,' ane 'vRttine roko' evAM evAM vAkyo mokSe laI jAya tevAM che. potAnA doSa jovA, pazcAttApa karavo. gozALAe ghaNAM pApa karelAM munighAta, tIrthaMkaranA avarNavAda Adi-chatAM chevaTamAM pastAvAthI tene ucca devagati prApta thaI hatI. pariNAma zuddha karavAnI jarUra che. tA. 21-1-26 sarva zAstrono sAra ane mokSa pAmavAno mArga ke samakitanuM kAraNa e vinaya che. vinayathI pAtratA yogyatA Ave che. gharmanuM mULa vinaya che. sevAnI bhAvanA rAkhavI, laghutA rAkhavI, guruthI ati dUra nahIM tema ati pAse nahIM tema besavuM, nIce Asane besavuM, AjJA sivAya zarIre paNa aDavuM nahIM. e badhA vinayanA rastA che. prAyazcitta vaDe doSonI zuddhi karavI. RddhigArava, rasagArava ane zAtAgArava tajavAM. [eka kAMcIDAnuM baccuM daravAjAnA kamADathI kacarAyeluM hatuM tene eka bhAIe pUMchaDI jhAlI pheMkI dIdheluM - te prasaMge.] dareka prANI upara dayA rAkhavI. tenuM evA karmabaMghanA udayathI maraNa te prakAre haze. tenI pAchaLa koI raDanAra, kakaLanAra che? tenI sevAcAkarI karanAra che? enI sAthe ApaNe keTalA bhava karyA haze te khabara che? anaMtI vAra tenI sAthe mAtapitAnI, sagAMsaMbaMdhInI sagAI thaI haze. koIno paNa prANa dubhAya tema vartavuM nahIM, jALavIne jatnAthI kAma karavuM. tA. 22-1-26 ['mULAcAra'mAMthI "udIraNA nA vAMcana prasaMge] apakva-pAcanarUpa udIraNA...kerI sAkharUpe pAkIne gare che ane khavAya che. ane koIne to kAcI toDIne, AMbA upara pAkata tenA karatAM vahelI parALamAM rAkhIne pakavavAmAM Ave che. kazuM kAcuM kAMI ApaNe khAIe chIe? zAka hoya te ya lAvyA pachI samuM karI tene pakavI rAMdhIne khAIe chIe. tema karmamAM paNa tapa e tApa che. makAI, paMkanAM kUMDA vagere jema zekIne khavAya che tema sattAmAM paDelAM karma je amuka vakhata pachI udayamAM AvavAnAM hoya tene tapa vaDe pakavI le che. corI karI hoya; pApa karyA hoya te A bhavanAM to ApaNane yAda hoya teno vicAra karIne pazcAttApa kare ke arere ! meM krogha sevIne, mAna sevIne, mAyA sevIne, lobha sevIne, AraMbhaparigraha sevIne, hiMsA karIne ghaNAM pApa upArjana karyA che. evAM aniSTa duHkhanAM kAraNa have nathI sevavAM evo nizcaya kare ane je udarapoSaNa nimitte pApa karyA hoya tenA pazcAttApamAM upavAsa karavA, UNodarI karavI, rasatyAga karavo ke evAM tapa Adare to je pApanuM phaLa Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 upadezAmRta AvavAnuM hatuM te nikAcita na hoya te te nirjarI jAya ane udaya Ave te paNa ocho rasa Ape. pariNAma moLAM paDavAthI navo baMgha paNa najIvo thAya. svAdhyAyanA pAMca bheda - 1. vAMcanApaDhavuM, vAMcana. 2. pRcchanA-bIjAne pUchavuM; zAstramAM pUchavA jevuM hoya teno vinayapUrvaka prazna karavo. 3. parAvartana-vAMceluM pharI paDhI javuM. 4. gharmakathA-vAMceluM vicAreluM kahI batAvavuM. 5. anuprekSA-vAraMvAra bhAvanA karavI. tA.23-1-26 mumukSu-prabhu, jIvanuM kalyANa kema thAya? jIvanuM svarUpa zuM ane IzvaranuM svarUpa zuM? prabhuzrI-te saMbaMdhI kaMIka tamane kahevA vicAra hato. paNa tame kAMI pUchyuM na hatuM tyAM sudhI e vAta nahotI bolAI. jIvano ziva thAya che, e to prabhu, sAMbhaLyuM che ne? ghaNA boghe samajAya tevI A vAta che; paNa jo bIjI mahenata karelI alekhe nathI jatI to koI AtmA pAmela puruSane Azare puruSArtha karelo kema aphaLa jaze ? tame bahu sAro prazna karyo che, kalyANanuM kAraNa che, prabhu, enI ja gaveSaNA karavA jevI che. A badhuM to parapoTAnI peThe phUha daIne phUTI jaze. paNa je sadAya rahevAnuM che te svarUpa samajavAnI jarUra che. ahIM baghAne koNe teDyA che? sI sInA saMskAre AvI maLyA che. kaMIka pUrve kareluM hovuM joIe ne? amane koI pUrvanA puNya bhedI puruSa maLyo ane tenA vacanathI amane je zAMti maLI tethI ema rahyA kare che ke sarva jIvanuM kalyANa thAo ! ame to guru thatA nathI. paNa sadgurune batAvI daIe chIe. amAruM kahyuM mAnI tenI kahelI AjJA uThAvaze teno avazya mokSa thaze. paNa te vagara samajya "vATa batAvanArane vaLagI paDe." kahe che ne ke "pAMkhanArIne paraNI bese' enA jevuM kare to ame jokhamadAra nathI. batAvanArane jokhama che. guru thavuM mahA jokhamadArInuM kAma che. tame vAta sAMbhaLI haze. ayodhyAmAM eka kUtaro hato. tenA mAthAmAM kIDA paDyA hatA. te pUrvabhavamAM kuguru hato. te kIDAne gaMgAjImAM dhoI temano mokSa rAme karAvyo, paNa kugurUnA bhoga che. avaLo rasto batAve tenA jevuM moTuM jokhama eke nathI. paNa zraddhA AvavI joIe. nahIM to "oho !'mAM kADhI nAkhe to sAcA maMtrathI paNa siddhi nathI. eka bhAre yogIe eka jaNane rAma rAma japavAno maMtra Apyo. pachI te japato japato jato hato. teNe rastAmAM bharavADane vAto karatA joyA. te paNa chUTA paDatAM "rAma rAma' bolatA hatA. te joI teno vizvAsa pelA mahAtmA puruSanA zabdo uparathI UThI gayo. pAcho jaI gurujIne te kahe ke tame Apyo e maMtra to bharavADo ya jANe che. evo maMtra zo Apyo? AtmA AtmA ke gharma gharma to AkhuM jagata kahe che. paNa eka jaNa tene oLakhIne te rUpa thaIne kahe, zabdamAM AtmA AropIne maMtra Ape ane eka jaNa vagara samajya popaTanI peThe bole emAM bheda hoya ke nahIM ? e koI apUrva vAta che, prabhu, kalyANa thaI jAya evuM che, paNa jIva vaLagyo rahe to; kaMI svacchaMda ke svArtha rAkhe nahIM to. Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-2 297 tattvajJAna kAle lAvajo. temAMthI avasare pATha karavA jevuM thoDuM batAvIzuM. nAhIne jema caMDIpATha bole che, tema kSamApanAno pATha ane vIsa duhA batAvIzuM te dararoja bhaNavA tathA sahajatmasvarUpa paramaguru" eno jApa karavo. ['upamiti bhavaprapaMca kathAmAM apuNyakanI kathAnA prasaMge.] iMdriyanA viSayabhoga ane kaSAyanuM kadanna khAIne apuNyaka nAmanA bhikhArIne roga thayA che. topaNa te choDavAnuM tene mana thatuM nathI. khA, khA; hajI khA khA kara. keTalAya kALathI khAdhAM chatAM gharAyo nahIM. tenI (sapuruSanI) karuNA to AkhA jagatane tAravAnI hoya che; paNa abhAgiyo jIva tene mAne tyAre ne? pAMca indriyonA viSaya ane kaSAya e manarUpI gharanA mAlika thaI paDyA che. A duzmanone kADhe tyAre ja AtmAnuM kalyANa karanAra sat dayA ane buddhirUpI devIonI padharAmaNI thAya, e vase to ja kalyANa che. kaMIka vAMcatAM AvaDyuM ke bhaNelo hoya ke yAda rahetuM hoya to tenuM abhimAna kare ke mAre to buddhi che ne? mArAmAM dayA che ne ? paNa mithyAtvane laIne phare che. atizrutajJAna ane kumatikuzrutamAM bheda che tenI kyAM khabara che? bhIkhanA ThIkarAmAM A kubuddhi laIne phare che, tenA upara moha kare che ane teno garva kare che. ['mULAcAra'mAMthI svAdhyAyanA pAMca bhedanA vAMcana prasaMge.] prabhuzrI-AmAM parAvartana saMbaMdhI AvyuM tema karavAnuM haze ke bIjuM kAMI? muni mo-e ya kharuM ane bIjuM paNa kharuM. prabhuzrI-bIjuM zuM? muni mo-koI satparuSe vyaktigata AjJA karI hoya te paNa kharuM. prabhuzrI tene vaLI bIjuM kahevuM haze? jo tene mULa vastu vagara bIjI kahevI hoya to te paNa amAre mAnya nathI. UTha, game teTalA jJAnI hoya paNa temane kaMI bIjuM bIjuM kahevuM hoya che ke mULa eka ja hoya che? paNa Aya vicArazo ke nahIM? parAvartana eTale paDhelA pAThanuM paDhI javuM, pharI bolI javuM e jarUranuM che ke nathI ? bIjuM vAMcana jarUranuM che ke nathI ? muni mote kyAM huM nA kahuM chuM? paNa vyAkhyAna karavA jatAM baMghana thAya ke nahIM ? prabhuzrI-jo upadeza devA jAya to to baMgha che ja. paNa svAdhyAyanI khAtara potAne je yAda hoya te kahI jatAM tAjuM thAya, bhUlI na javAya ane temAM kALa jAya. bAkI to dhyAna te taraMgarUpa thaI paDe che e yAda che ne ? tame kahyuM te paNa jAya che. paNa alpatva, laghutva ane parama dInatva kyAre Ave ? hajI ekaDo ghUMTavo paDaze. pote jANe che te sAcavIne gopavI rAkhe 1. bagaDI gayeluM vAsI anAja. Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 upadezAmRta teno ke je yAda hoya te saraLatAthI bolI jAya teno ke je yAdamAM hoya ke smRtimAM hoya teno-- ekeno garva ka2vA jevuM kyAM che ? enuM zuM mahatva che ? paNa ApaNA svAghyAyamAM koI sAMbhaLI jAya to kAMI nukasAna thavAnuM che ? bhalene badhAya vahelA vahelA mokSe jatA. koI adhikArI jIva hoya tenuM kalyANa thAya. kAMI garva karavA jevuM nathI. koI koI to nikaTabhavI Ama kAne vAta paDatAM pakaDa karI mokSe cAlyA jAya che. ane keTalAMkane keTaluMya saMghara saMghara karyuM hoya chatAM paribhramaNa karavuM paDe che. 'huM to doSa anaMtanuM bhAjana chuM karuNALa.' emAM zuM AvyuM ? huM bola bola karuM chuM; paNa mArI bhUla haze te mAre kArce chUTako che; tamArI bhUla haze te tamAre kADhya chUTako che ane AnI bhUla haze te eNe kArce chUTako che. ['mULAcAra'mAMthI 'ajIva dayA'nA vAMcana prasaMge] ahIM aThThAvIsa prakAre iMdriyasaMyama ane cauda prakAre jIvadayA tathA ajIvadayA kahI. temAM sUkAM tRNa, lAkaDAM vagere game tema toDavAM nahIM, pachADavAM nahIM. paNa upayoga rAkhavo. tA. 25-1-26 tA. 26-1-26 ['mULAcAra'mAM iMdriyasaMyama ane kaSAya rokavA viSenuM vAMcana thatAM.] prabhuzrI (muni mohanalAlajIne) nIce sabhAmAM Aje zuM vaMcAyuM ? muni mo--iMdriyaviSayathI uparAma pAmIne satzAstrano abhyAsa karAya to te phaladAyI nIvaDe. e bhAvArthano patra vaMcAyo hato. prabhuzrI--ahIM paNa e ja rADo pADavAmAM AvI. iMdriyone jItavI e ja vAta vAraMvAra kahI. paMca parAvartanamAM jJAnI bhagavAnane ApaNI samakSa zuM samajAvavuM che teno tame zo vicAra karyo hato ? muni mo--Aja eTaluM vicArAyuM hatuM ke anaMta anaMta vAra bhavabhramaNa A jIve karyuM te mAtra eka jina bhagavAne bodhelA tattvonI samyak zraddhA na thaI tene lIdhe che, te jaNAvavAno hetu jaNAya che. prabhuzrI--vAjabI che. badhAmAM amUlya vastu samakita che. tenAM zAM varNana thAya ! tenI ora khUbI che ! mahA durlabha che. te prApta thavAthI mokSa avazya thAya ane bhramaNano aMta Ave. nipuNyakanI vAta yAda rAkhavA jevI che. teNe aMtaradayA ane sabuddhine potAnuM ThIbakuM dhoIne sApha karI ApavA vinaMti karI ke durgaMdhIvALuM badhuM anna kADhI nAkhIne te sApha karI Apo, pachI paramAtra Apo. pAtratA vinA zAmAM bhare ? A ThIba jone ! siMhaNanuM dUdha Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-2 299 ThIkarAnA vAsaNamAM levAze ? phaTa daIne bhAMgI jaze. jora hoya teTaluM jhIle tethI vizeSa bhAra AvatAM bhAMgI jAya. pahelI pAtratA lAvavAnI jarUra che; yogya thavAnI jarUra che. tArI vAre vAra. emAM kyAM siphArasa cAle ema che? _ 'egaM jANai se savvaM jANai savvaM jANai se egaM jANai' e ja, eka AtmAne jANavAnI jarUra che. ene jANatAM badhuM jaNAze. [gomaTTasArajImAM dravyanA cha adhikAranuM varNana che. temAM nAma adhikAra pachI upalakSaNa adhikAramAMthI paramANu rUpI che, avibhAgI, niraMza che; chatAM teno AkAra cha khUNAvALo goLa che' te saMbaMdhI vAMcana.] 1. mumukSu avibhAgI ke niraMza hoya tene cha khUNA kema saMbhave? cha khUNA thayA to che aMza kema na gaNAya ? 2. mumukSu-dravyArthika naye te niraMza kahevAya ane paryAyArthika naye te cha khUNAvALo, che aMzavALo paNa kahI zakAya chatAM te cha khUNA sadAya hoya che, koI vakhata tethI ochA khUNAvALo te hoto nathI. tathA tethI nAnI bIjI koI vastu vizvamAM nathI ke jenI upamA vaDe tenA bhAga mApI kalpI zakAya. prabhuzrI-e cha khUNA kayA ke zAthI rahyA che? [ koIne uttara jaDyo nahIM. aMdara kAMI kAraNa kahyuM nathI ane bIjuM kAMI besatuM nathI ema bIjA baghAe kahyuM]. 3. mumukSa-cha bAjue cha khUNA hoI zake : cAra dizAmAM cAra, eka upara ane eka nIce; ghananI cha bAjuonI peThe khUNA (zIMgoDAne hoya che tema) hovA saMbhava che. prabhuzrI-kaMIka bese che. darzana SaTe samAya che, A Sa sthAnaka mAMhIM; vicAratAM vistArathI, saMzaya rahe na kAMI." emAM kahyA pramANe jema (1) AtmA che, tema jaDa ( pula paramANu) paNa che. (2) AtmA nitya che, tema jaDa nitya che. (3) AtmA kartA che, tema jaDa paNa nijasvabhAvano ane tenA vibhAvano kartA che. (4) te bhoktA che. kartA che to te jaDa svabhAvano bhoktA paNa che. (5) AtmAno mokSa che. tema jaDane paNa saMskAra ke vibhAvathI mukta thavArUpa mokSa che. (6) mokSano upAya che. te paNa bannene lAgu paDe che. te ghaTe ke nahIM? vaLI bIjI rIte - cha dravya che ne? jyAM lokAkAza che tyAM chaye dravyo che. to jyAM jaDa che tyAM cetana paNa che ne ? tyAM gharma-adharma paNa che ne? bIjA jaDa paramANu paNa che ne ? kALa paNa che ne? badhA lokAkAzamAM pudgala paramANu khIcokhIca bharyA che, ema AgamamAM kahyuM che. to Ama chayeno jyAM sparza che tene cha khUNAvALo goLa kahyo haze ? Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 upadezAmRta eka sarva je kahyuM hoya ane dIThuM hoya te mAnya rAkhI kalpanA karavAmAM doSa nathI. koI bALakane kahIe ke A dAbaDI che. paNa tenA mAbApa bhaNI draSTi kare ane te kahe ke cazmAM che. to te kahe, "cazmAM che. hA! cazmAM, cazmAM" ema svIkArIne tene moDhe karI de che. tema eka sarvajJanI zraddhA hoya tene bIjAnuM mAnya to na hoya; paNa tene mAthe rAkhIne kalpanA, carcA karavAmAM harakata nathI. mAruM ghAreluM sAcuM che ane A kahe che te khoTuM che, evuM mAtra na ghAravuM. paNa jema sarva joyuM che tema ja che, ane te ja sAcuM che; paNa A to tenuM kaheluM samajavAne prayatno che. kAMTe phALiyuM bharAya tyAM khaLI rahevA jevuM nathI, rAta gALavA jevuM nathI. sarva joyuM hoya te satya gaNI AgaLa cAlavuM; yogyatA vadhAravI. tA.29-1-26 [gomaTTasArajImAM bhAvamana ane dravyamananuM svarUpa tathA zvAsocchavAsane paudgalika varNavI zarIrarUpI jaDa pUtaLAne halAvanAra calAvanAra (preraka) koI cetanasattA hovI joIe ema batAvI AtmAnA astitvanI siddhi sUkSma vicAraNA sAthe karI che te saMbaMghI vAMcana prasaMge.] muni mohanalAlajI-ahoho ! AvuM varNana kyAMya bIjA zAstramAM nathI. prabhuzrI- "grahe arUpI rUpIne, e acarajanI vAta; jIva baMghana jANe nahIM, kevo jinasiddhAMta !" AmAM zuM kUMcI mUkI che? koI mAtrA ke ghAtupuSTinI davA tala jeTalI khAdhI hoya; paNa tene lagatuM anupAna vagere maLatAM ziyALAmAM kevI puSTi de che? A to khoTuM draSTAMta mAtra vAta samajAvavA kahyuM che, tema kRpALudeve evo evo marma mUkyo che ke tenI khUbI have samajAya che. moTo upakAra eno; nahIM to A sthiti kyAMthI? A badhuM ene laIne che. ethI samakitanuM poSaNa thAya che. jema hoya tema kahevuM ghaTe che. bAkI, bIjA mahApuruSono ya upakAra mAnavo che; paNa eNe kaheluM to kaMI apUrva che. pachInI kaDImAM kahyuM che : prathama dehadRSTi hatI, tethI bhAsyo deha; have dRSTi thaI AtmamAM, gayo dehathI neha." kevI vAta mUkI che! yogyatA hoya teTaluM samajAya. koI nATaka jovA jAya ane tALIo pADe ane "ahoho ! Ajano khela kevo sarasa che' ema kahe tyAM baMghana che; ane ahIM "ahoho" kahe temAM kyArAmAM pANI jAya che, poSaNa thAya che. muni mo- "hoya ne cetanapreraNA, koNa grahe to karma? jaDa svabhAva nahi preraNA, juo vicArI gharma." emAM preraNA zabda che te A sAMbhaLyA pachI vizeSa samajAyo. pahelAM phuraNA ke evo anizcita artha samajAyo hato; te have A pUtaLAMnA draSTAMtathI "halAvanAra, calAvanAra' ema cokkasa samajAyo. Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-2 301 amane to kRpALudevanI hayAtImAM eTalo Thapako maLyo che ke kaMI bAkI nathI. kaMInuM kaMI ame ghArI beThelA. pa34mo patra dizAmUDhavALo ane evA patrathI eTaluM badhuM lAgI AveluM ke enA zaraNAthI have te vicAra ja Avato nathI. e badhuM kaMI kahevAya che? nahIM zaramAyA jevuM? nIcuM ghAlavA jevuM ame ya kareluM. kaMIne kaMI mAnI besatA. paNa e sAcA puruSanI hayAtI hatI te cokaThuM ThekANe beThuM. mArga koI apUrva che ! Aja sudhI amArI pAsethI amAro citrapaTa laI jatA ane Ama mALA tathA tattvajJAna amArA hAthe ApelI; paNa e badhuM ame have kADhI nAkhyuM che. 0 0 0 0 0 0 0 0 e paNa potAnA citrapaTa paDAvelA ane pote to kema karIne Ape? eTale amArI pAse mokalAvyA. paNa ame to kahyuM; ame e jokhama na laIe. amArAthI koIno citrapaTa apAya nahIM. hA, e Ape to bhale ! tamane pAlave to lo. pachIthI ame amAro citrapaTa paNa Apavo baMdha karyo. ane baghAne kahI dIdhuM ke amArA vacana upara vizvAsa hoya to kRpALudevano citrapaTa rAkhavo ane enI AjJA (maMtro amArA thakI maLI te uThAvavI. te khoTo nIkaLe tenuM jokhama amArA mAthe che. koI paNa vastuno Agraha karavA yogya nathI. dRSTirAgane lIdhe ameya kRpALudevane kahela ke citrapaTa nahIM to kAgaLa upara mAtra Ama hAtha paganA lITA jevuM karIne Apazo to paNa mAre cAlaze. kaMIka bhaktinuM sAghana ane AjJA maLe eTale basa. Agraha karavAthI pratibaMgha thAya che. A vastu, game tema thAya topaNa, mane maLavI joIe evuM kahe tyAM pratibaMgha paDe che. tevI vastu amane kRpALudeva na ApatA. mumukSu-A vIMTI huM ApanA caraNe mUkuM chuM; teno ja upayoga karavo hoya te karajo. prabhuzrI tamAre lobha choDavAnI icchA hoya to ahIM ghaNAM khAtAM che-jJAna khAtuM che, sAdhAraNa Azrama khAtuM che, sAdhu samAdhi khAtuM che. je khAte tamAre ApavI hoya te khAte Apajo. amAre ene zuM karavI che? mumukSu-prabhu, mane enI khabara nathI. Apane je sAruM lAge temAM teno upayoga karajo. prabhuzrI-amArAthI kazuM na kahevAya. A vIMTI laI lo ane tamAre rAkhavI hoya to tema ane vecavI hoya to tema, paNa paisA karIne Avo tyAre je khAtAmAM jeTajeTalA ApavA hoya teTalA vicAra karIne ApI dejo. ahIM ghaNI bAIo ane bhAIo Ama baMgaDIo ke jaNaso mUke che tene amAruM A ja kahevuM thAya che. bhAvanI vAta che. jeTalo lobha chUTe teTalo sAro. paNa amArA caraNa amAre pUjAvavA nathI. pahelAM te thatuM hatuM te badhuM baMdha karI dIdhuM che. amane thappaDo paDI che. keTalIya vAta thaI gaI che; yAda rahI che. tethI amAre evuM baMghana karavuM nathI. guru che te che. je jeno aghikAra. ame to sAdhaka chIe. mArga batAvI daIe. mAnya karavuM na karavuM tamAro adhikAra che. paNa amane baMghana thAya tevuM ame karavAnA nathI. Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 upadezAmRta [gomaTTasArajInuM vAMcana cAlu. pudgalane rUpI ane arUpI tarIke varNavyuM hatuM te aTapaTuM hatuM tyAre badhA gUMcavAtA hatA te prasaMge.]. prabhuzrI-kaMI khaLI rahevA jevuM nathI. kazI kheMcatANa karyA vagara, Atmahitane arthe pulanuM varNana karyuM che-paramANurUpe arUpI ane aMghamAM rUpI-gaNI AgaLa calAvo. mumukSu-mArI eka bega gADImAM khovAI temAM kRpALudevano ane Apano citrapaTa tathA. tattvajJAna' paNa sAthe khovAyAM. tethI bIjo citrapaTa, ane tattvajJAna ApanA hastAkSara pADI, ApavA kRpA karo. prabhuzrI-eka ArajA vaDodarAmAM comAsuM rahelAM. temane sleTanI jarUra hovAthI eka vakIle potAnA chokarAnI sleTa ApI. paNa pATI upara paga paDavAthI pATI bhAMgI gaI eTale te ArajAne khoTuM lAgavAthI raDavA lAgI. te jyAre te vakIle jANyuM tyAre bIjI sleTa ANIne ApavA gayo; paNa ApatAM teNe kahyuM ke pATI jevI bAbatamAM upayoga nathI raheto to saMyamamAM kema karI rahe? te sAMbhaLIne tene nIcuM jovuM paDyuM hatuM. ema upayoga na rAkhavAthI vastu khovAya ke bagaDe. citrapaTa vagere khovAya te to AzAtanAnuM kAraNa che. jo darzana karavA musApharImAM rAkhavAnI icchA hoya to tene jIvanI peThe sAcavavAM joIe. [savAramAM rUpI arUpI pulanI vAta pharI vaMcAI ane kaMI kaMI samajAI.]. prabhuzrIkaMI DahApaNa karavA jevuM nathI. ame kRpALudevane kaheluM ke ame zAstro, sUtro vagerenuM vAMcana karyuM che. paNa te puruSanI zI gaMbhIratA! mAtra jarAka mAthuM DolAvyuM ane pachI jaNAvyuM ke jANyuM jANyuM have, kUvAnA deDakAnI peThe thoDuM jANIne chalakAI javAnI jarUra nathI. azAtAmaya ja badhuM che. zAtA vedanIya bhogavAya che, teya azAtA ja che, paNa bhAna nathI. jeTalo paiso, parigraha te badhI azAtA vedanIya che, choDavA yogya che. zarIra e vedanAnI mUrti ja che. sukha lAge te paNa eka jAtanI vedanA ja che. jIvane to te badhuM vedavuM ja paDe che. e kAMI sukha-duHkha gaNavuM e jIvano svabhAva che? "jIvanI utpatti ane roga, zoka, duHkha, mRtyu, dehano svabhAva jIvapadamAM jaNAya che." tA.30-1-26 [mULAcAramAM kRtrima ane akRtrima jinAlaya je lokamAM vidyamAna che te "sthApanA loka' evo lokanA navabhedamAMno bheda pharI vaMcAto hato, te prasaMge.] AmAM kaMI judI vAta AvI che. akRtrima e to AtmA ane kRtrima te saMjoga. bhAI, Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-2 303 mAmA, chokarA, kAkA--baghA saMjoga che. corI karI hoya, pArakuM grahaNa karyuM hoya te pace ke ? kAco pAro khAvuM anna, tevuM che corInuM dhana; kAcI khAvI che haratAla, tevo che corIno mAla.' AmAM sAcuM zuM ? pacAsa-so varasanAM AyuSya, temAM zuM kAyama rahevAnuM ? kazuM hAre javAnuM che ? paMkhInA meLAnI peThe badhAne jatA dekhIe chIe ke nahIM ? 'mAruM, mAruM' kare che; paNa tAro to AtmA. paramArthe deha gALavo. A bhavanAM sagAM te ja sagAM ? bIjAnI sAthe anaMta vAra sagAI thaI te nahIM gaNe ? 'paramArathamAM piMDa ja gALa' eTale badhAM AvI gayAM. koI mAnavAjoga mAnavuM te tAruM nahIM ? covihAranuM pacakhANa sAruM che. have ene ATalo vakhata to khAvA na ja ApuM. kyAM e khAya che ke pIe che ? e dharma eno kyAM che ? je e (zarIra) mAge tenAthI UlaTA javA jevuM che, sAmA paDavAnI jarUra che. te (pacakhANa) abhayadAna che. taDa badalI nAkhavAnI jarUra che. bahu dahADA tenI saMbhALa le le karI toya bhavabhramaNa maTyuM nahIM. have to koI mALA, pustaka ke citrapaTa joIne bhAvanA zI karavAnI che ? yAda zuM lAvavAnuM che ? AtmA. e AtmabhAvanAnA hetuthI badhI kriyA karavAnI che. manuSya bhava bahu durlabha che. temAMthI A joga ane AvakhAnI (AyuSyanI) TUMkI sthiti. tethI cetavA jevuM che. 'A jJAnI che ne A jJAnI che' ema mAnye kalyANa che ? kaye kATale tola karavo che ? tuM jJAnInI parIkSA karanAra ! tyAre to tuM ja jJAnI. 'mA vivRdgha, mA gaMpanna, mA ciMtadda hrivi neLa doD thiro, appA appammi rao, iNameva paraM have jhANaM. " 2" mA mujjaha mA rajjaha mA dussaha iTThaNiTThaaTThesu, thiramicchaha jai cittaM vicittajhANappasiddhie.' khamI khUMdavuM, samabhAva rAkhavo; kSamA rAkhavI. jeTalA vadhAre khamanAra teTalA moTA. koIne vAgyuM hoya tyAre pATo bAMdhavAmAM ke evA paramArthamAM vakhata jAya te khoTuM nathI, te kartavya che. emAM kyAM mArApaNuM karavAnuM che ? mAruM mAruM kare tyAM baMdhana che. 'arere ! kazuMka karaDyuM, caTako bharyo, karaDe che, valUravuM che, duHkha thAya che', ema kare, za2I2ne potAnuM gaNe tyAM baMdhana che paNa AtmAne kyAM du:kha thavAnuM che ke kyAM te karaDAvAno che ? bhedano bheda jANavAno che. dehathI bhinna AtmA che, ema jANanAra che ne ? tene jANavo che. eka AtmAne jANavAthI badhuM jaNAze. mokSano mArga khullo che. cogAnamAM taravAra paDI che. mAre tenA bApanI. rAga-dveSa na karavo, moha na karavo, khamI khUMdavuM. emAM koI zAstra nA pADI zake tema che? mokSano mArga A che ane te ja karavAnuM che. sarva jJAnIoe e ja kaheluM che. ame upadeza nathI karatA, paNa enuM kaheluM svAdhyAya thAya tema kahI batAvIe chIe. e mIThI vIraDInuM pANI che. kazAno garva karavA jevuM nathI. koIne vadhAre yAda rahetuM hoya ke bolI 1-2. artha mATe juo pRSTha 116. "" Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 upadezAmRta dekhADatAM AvaDatuM hoya paNa tenuM pAchuM UMTiyuM (abhimAna) UbhuM thAya. mokSano mArga evo nathI ke jene samajaNa paDe, yAda rahe ke ghaNI buddhi pahoMce te ja mokSamArga pAme ane bIjA bALAbhoLA na ja pAme. UlaTuM kSayopazamavALAne vaghAre sAcavavAnuM che. tenI niMdA nathI karavI. teNe tenA gajA pramANe kSayopazamano upayoga karavAno che. jema pAnA paDyAM che, je bAMdhyuM che te badhuM have game tema karIne pUruM karavuM che. kALa kADhavo che. ATalA badhA bhava eLe gayA to che ja; tyAre ATalo bhava-TUMkA AyuSyanAM bAkI rahelAM varSa have to enI khAtara ja gALuM, ema kartavya che. je jJAnIe joyuM che teNe kahyuM che te mATe saMmata che. tenI mAnyatA mAnya karavA jevI che; ane e to game te ochA kSayopazamavALo paNa karI zake. tenuM mALe mAnya karavAmAM kSayopazamavALAne UlaTI muzkelI Ave. paNa bALA bhoLA jIva to te rIte ja kAma kADhI nAkhe tema che. AvaDa uparathI A to jJAnI che ane moTo che evuM na karavuM. bhalene AvaraNa hoya; paNa zraddhA kAma kADhI nAkhe. bAre ya mAsa beTho beTho sAMbhaLato hoya paNa koIka vakhata Avo joga AvatA jo hRdayamAM besI jAya to kalyANa thaI jAya. dazapaMdara rUpiyAno lobha choDyo ane A Ama AzramamAM AvyA kare che, to temAM kaMI bagaDI gayuM? paisA to kAMkarA che, mela che, nAzavaMta che. paNa Avo joga maLavo durlabha che. dayA, kSamA, ghIraja e enAM vacano vicAravA jevAM che. zAstra, mALA, pustaka, dhyAna e badhuM karIne karavuM che zuM ? AtmAnI bhAvanA. e lakSa na rahyo to janma maraNathI chuTAtuM nathI. bhalene jJAnI kahevAto hoya, paNa tenI siphArasa tyAM cAlatI nathI. AmAM kaMI bIjuM AvatuM hoya to kahevuM. mumukSubIjuM kaMI nathI. paNa gaI kAle akRtrima derAsara viSe kahyuM hatuM te beThuM na hatuM. prabhuzrI--keTalAMka derAsara banAvelAM te to kRtrima kahevAya. ane jema meru parvata che tenAM rUpa, rasa, sparza AdimAM pheraphAra thAya paNa te zAzvato kahevAya che, tema derAsara, vimAna, vageremAM paNa gaNAya. khADA-TekarA purAtA jAya che ne? ema vagara karyuM paNa akRtrima banelAM hoya che. Aje vAta bahu sArI AvI gaI. "nizcaya vANI sAMbhaLI, sAdhana tajavAM noya; nizcaya rAkhI lakSamAM, sAghana karavAM soya." "athavA nizcaya naya grahe, mAtra zabdanI mAMya; loe savyavahArane, sAghanarahita thAya." emAM kahyuM che tema ekalA nizcayanayanI vAta sAMbhaLI sAghana, savyavahAra na choDavo nizcayanayanI vAta sAMbhaLI ekAMta na grahavo. vicakSaNano mArga che. ne ? tA. 1-2-26 bogha kaMI thayo hoya tevo ane teTalo, game tevo kSayopazama hoya to paNa na lakhAya. e sapuruSanAM gharanAM vacano te anyarUpe thavAthI eMThAM thAya. sakjhAya mATe potAno kALa gALavA Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-2 305 mATe lakhavAmAM harakata nathI, paNa te eMTha gaNAya. mULanI hAre Ave ? vItarAgapaNe bolAyelI vANI rAgarUpe pradarzita thAya to dUgha kaDavI tUmaDImAM bharIne pIvA jevuM che. tA.2-2-26 [vinaya e mokSamArga che. tenuM nAma kRtikarma che. mULAcAramAM te viSenA vAMcana prasaMge draSTAMta.] eka gAmamAM eka jJAnI muni ghaNA ziSyo sAthe padhAryA hatA. te munino svabhAva krodhI hato; te pote paNa jANatA hatA. tethI kroghanuM nimitta na bane mATe badhAthI dUra eka jhADa nIce jaI beThA. bIjA ziSyo paNa potapotAnAM Asana pasaMda karI divasa koI koI kAryamAM gALatA hatA. te vakhate sAMjanA hAthe mIMDhaLa bAMdhelo eka yuvAna paraNIne mitro sAthe muninAM darzanArthe Avyo. tenA mitro mazkarA hatA. temaNe eka sAdhu pAse jaI kahyuM "mahArAja, Ane sAdhu karo." eka vAra be vAra kahyuM te sAdhu na bolyA chatAM temaNe kahevuM jArI rAkhyuM. eTale sAghue kahyuM, amArA karatAM moTA pelA sAdhu che temanI pAse jAo. bIjA sAdhu pAse jaI temaNe jaNAvyuM to temaNe vaLI bIjAne batAvyA. ema karatAM chevaTe teo moTA muni mahArAja-gurunI pAse gayA ane darzana karI temaNe pelI vAta vAraMvAra kahyA karI. guru thoDI vAra to sAMkhI rahyA paNa pharI pharI khUba Agraha karavAthI te krodhe bharAyA. eTale temaNe pelA navIna paraNelAne pakaDI vALa upADI nAkhI muni banAvyo. te samajI gayo ane mahArAje moTI kRpA karI ema gaNI kaMI bolyo nahIM. paNa bIjA to tenAM mAbApane kahevA ghera doDI gayA. tethI teNe gurujIne jaNAvyuM ke have jo ApaNe ahIM rahIzuM to Apane pariSaha paDaze. mATe atyAre ahIMthI vihAra karavo ThIka che. temaNe kahyuM, rAta paDI jaze ane atyAre kyAM jaIzuM? ziSya kahe, ApanAthI vRddhAvasthAne laIne na calAya to huM Apane khabhe besADI laIza. Ama nakkI thavAthI badhA parvata tarapha cAlI nIkaLyA. gurunI AMkhe ochuM sUjhatuM tethI temaNe kahyuM, bhAI, have dekhAtuM nathI eTale teNe temane khabhe laI lIdhA. parvata upara caDhavAnuM ane khADA, patharA vagerene lIdhe paga khase ke helakAro Ave tethI gurujI to tene upara beThA beThA loca karelA mAthAmAM mAravA lAgyA. paNa te ziSyanA manamAM gurunA doSa na vasyA. UlaTuM tene ema lAgyuM ke huM kevo abhAgiyo ke mAre lIdhe temane vihAra karavo paDyo ane Ama vRddhAvasthAmAM temane aDacaNa paDe che. guru to tenA upara krogha kare, ke dekhAtuM nathI? kema Ama cAle che? vagere kahe tyAre khADAne lIdhe paga khasI jAya che evuM kahI potAno doSa kADhe, paNa gurujI upara aNarAga na thayo. pachI vadhAre sAcavavA vAMko vaLI nIce hAthathI tapAsato upara ghIme ghIme caDavA lAgyo. evAmAM ziSyane e pariSaha sahana karatAM kevaLajJAna thayuM. gurune manamAM thayuM, have kema kaMI khADA patharAthI hellA AvatA nathI ? tethI pUchyuM, kema alyA, have kaMI bhUla thatI nathI? jJAna UpasyuM ke zuM ? teNe kahyuM, ApanA pasAye. gurue pUchyuM, matijJAna UpasyuM? teNe kahyuM, ApanA pasAthe. pharI pUchyuM, zrutajJAna UpajyuM? teNe te ja 20 Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 upadezAmRta uttara Apyo. pharI pUchyuM, avadhijJAna UpajyuM? to kahe, ApanA pasAthe. pharI pUchyuM, mana:paryaya UpajyuM? teNe kahyuM, ApanA pasAye. gurune to Azcarya vadhyuM, pharI pUchyuM, kevaLajJAna UpasyuM ke zuM? teNe kahyuM, ApanA prasAde. eTale to khabhA uparathI guru UtarI paDyA ane tene page paDI kSamA mAgavA lAgyA ke he bhagavAna! meM Apane ghaNuM duHkha dIdhuM ane potAnI niMdA karavA lAgyA tyAM to gurujIne paNa kevaLajJAna pragaTyuM. vinaya vazIkaraNa che. vano verIne vaza kare, ema vyavahAramAM paNa kahevAya che. vinaya na choDavo. tA.3-2-26 badhA hoya tyAre upamiti bhavaprapaMca' thoDuM vAMcavuM, vAMcelo viSaya hoya te paNa pharI levo. syAdvAda che. namaskAra sUtAM sUtAM paNa thAya. tema pariNAma-bhAva upara vAta che. mumukSu- muni mohanalAlajIne vAraMvAra uthalAvIne) hRdayakamaLamAM bhAvamananI utpattinuM vivecana vAMcanamAM AvyuM, paNa vicAra to magajamAM karatAM hoIe tema lAge che. ane pustakajImAM hRdayamAM kahe che. te kema haze ? prabhuzrI-A baghA paryAya ahaMkAranA che, prabhu! e zabdo baghA kaSAyanA paryAya chene? te choDavAnA che ne ? emAM kAMI bolavA jevuM nathI. pUcho baDA cacAne ke baDI cacIne ema vAta che, tema amane pUcho cho ane ame kahIe te mAnya karo tenA karatAM jJAnInuM kaheluM mAnya karavuM. huM jouM chuM ke keTalIka bAbatomAM mArA karatAM tamAro kSayopazama sAro che. kSayopazama hoya teTaluM bolAya. A kAne have nathI saMbhaLAtuM teTalo kSayopazama ocho ne? hamaNAM samajAya che eTaluM kahI daIe to hAza ! ThIka kahyuM, ema TADhuM hima jevuM lAge. paNa keTalIka vAto bolavA jevI nathI, DahApaNa karavA jevuM nathI. sAMje mULAcAramAM nahotuM AvyuM ke vyAkhyAnAdithI AkuLa thayelA cittavALAne namaskAra karavA nahIM ? vItarAgavANI ! tenI khUbI to ora che! A (mULAcAranI) vItarAga vANI kahevAya. jJAnInuM kahevuM mAnya rAkhavuM ane kSayopazama hoya tema samajavuM. paNa huM samajuM chuM tema ja che ema koIe mAnI besavA yogya nathI. koIne vadhAre kSayopazama hoya to thoDuM vadhAre kahe, paNa eTaluM ja jJAnIne kahevuM che? jJAnInA eka eka zabdamAM anaMta Agama samAya che. yogyatAnI kacAza che. tA.4-2-26 ['mULAcAra'mAMthI pratikramaNa adhikAra vaMcAtAM prabhuzrI AtmA sivAya baghA bhAvomAM jyAM jyAM mamatA jIve karI che-A mAro chokaro che, A koIkano chokaro che; A mAruM ghara che, A mArAM kapaDAM che; TUMkAmAM "huM" ne "mAruM" jyAM Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-2 307 aMtaramAM rahyuM che tyAM mithyAtva che. asaMyama te avirati ke vrata nahIM. vRtti rokANI nathI te che. vRttino rogha tene tapa kahyuM che. rAga, dveSa, krodha, mAna, mAyA, lobha-viSayo ane kaSAyo A ThIbakAmAM (kAyAmAM) laIne jIva bhame che. jyAM jAya che tyAM te gaMghA, anne sAthe laIne, upamiti bhavaprapaMca nA nipUNyakanI peThe jAya che, ane rastAmAM bhAthuM khAvA bese che tema khAyA kare che. zubhAzubha yogo-saMjogomAM pramAda kartavya nathI. samaya mAtrano he gautama, pramAda kartavya nathI, ema zAstramAM kahyuM che. lIgho ke leze ema thaI rahyuM che, ThIbakuM phUTI jaze. pachI AmAMnuM kaMI kAmanuM che? jeTalo kALa sArAM nimittamAM gayo teTalo khapano che. 1. mumukSa-upamiti bhavaprapaMcamAM nipuNyakane "karmavivara' dvArapALa susthita mahArAjAnA daravAjAmAM praveza karavA de che teno zo artha? 2. mumukSu- karmavivara" eTale "karmano viccheda' thatAM aMtara-AtmAmAM praveza thAya che. sAta prakRtino upazama thAya tyAra pahelAM jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya vagere sarva karmaprakRtino kALa eka koDAkoDImAMthI kaMI UNo rahe tyAre karma tene mArga Ape che te vakhate susthita rAjAnI tenA upara draSTi paDe che. pachI tene darzana thAya che. gharmaboghakaranI traNa davAo (1) zalAkA aMjana, (2) tattvaprItikara pANI ane (3) paramAnna teno pAtra nipuNyaka jIva bane che. aghapravRttikaraNAdi sAmagrI meLavI jIva puruSArtha kare to sadbhAgye saddharmamAM teno praveza thAya che. ghaNI vAra te dvAra AgaLa te Ave che paNa kAM to pote cUkI jAya che ke kAM to karma tene pesavAnI rajA ApatuM nathI. prabhuzrI manuSyabhava durlabha che. temAM Avo joga, vItarAga vANInuM sAMbhaLavuM thAya te vizeSa durlabha che. bhalene samajAya ke na samajAya; paNa ApaNA kAnamAM zabdo paDavA mahat durlabha che. tA. 4-2-26 ['mULAcAra'mAMthI AlocanA guru AgaLa vinaya sahita karavI, anyajana AgaLa karavI ane potAnI meLe pazcAttAparUpe ekAMtamAM karavI e traNa prakAra viSe vaMcAtAM]. bIjA AgaLa eTale sabhA samakSa potAnA doSanI kSamA mAgavI te vaghAre dInatA darzAve che. ema paMca ke saMghanI samakSa mAphI mAgavAthI hRdaya vaghAre halakuM thAya ane pharI tevuM pApa thavAno ocho saMbhava che. tA.6-2-26 "gomaTTasAramAMthI karmakAMDanuM vAMcana : - payaDI sIla sahAvo jIvaMgANaM aNAisaMbaMdho / vaLoTuM maruM vA tAtthiraM sarva siddha che (gAthA bIjI) Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 upadezAmRta jo anya kAraNa binA vastukA sahaja svabhAva hoI jaise agnikA Urdhvagamana, pavanakA tiryaggamana, jalakA adhogamana svabhAva hai tAko prakRti kahIe vA zIla kahIe vA svabhAva kahIe ye saba ekArtha hai| prabhuzrI 'sahaja' zabda sAMbhaLatAM) eNe zAM kAma karyA che! kevo "sahajatmasvarUpa paramaguru" maMtra yojI kADhyo che, prabhu ! te vakhate to kaMI khabara oLakhANa nahIM paNa have samajAya che ke aho ho ! keTalo upakAra karyo che ! kALa vahyo ja jAya che; kaMI thobhato nathI. enA upakArano to badalo vaLe tema nathI, cAmaDI utarAvI tenA joDA sivaDAvIe toya badalo vaLe tema nathI. mAro vAlo ghaNo UMDo Utaryo che. AmAM to bhAre vAta Ave che. ghAtiyAM aghAtiyAM chatAM ATha karma eka bIjAnI sAthe kevA kramamAM goThavyAM che ! saMsAra svapnavat che. paga mUkatAM pApa che; maraNane trAsa sAthe che. jo maravuM na hoya to bhale ALasa karo; paNa te to choDavAnuM nathI. ghaNA puNyane laIne manuSya janma maLe che te eLe na javA devo. cetavA jevuM che. ghaDIvAramAM phUTI jAya evo deha che. teno bharoso karavA jevuM nathI. pApa ane puNya sAthe Ave che, bIjuM badhuM paDyuM rahe che; e ApaNe najare joIe chIe. tyAga ane vairAgyanI jarUra che. kamAvA mATe ke ghaMghA AbarU mATe ATaluM badhuM karIe to A jIvane anAdikALathI paribhramaNa thatuM AvyuM che te TALavA mATe kALajI nahIM rAkhavI ? enI (jIvanI) nokarI-pharaja paNa bajAvavI, "AtmaghAtI te mahApApI'. badhAM darzanomAM A vAta mAnya che. viSNu, mahAdeva ke mAtA e mALe mokSa thavAno nathI. karaNInAM phaLa maLaze. paNa kharA devane, AtmAne oLakhyA vinA mokSa nathI. sanAtana jaina, vedAMta, badhe ya AtmAno ja lakSa rAkhyo che. pApathI chUTavAno rasto sAcA deva, sAcA guru, sAcA gharmanI oLakhANe che. AmAM to koI apUrva vAta Ave che. ATalA bhava eLe gayA to ATalo bhava gharma khAtara jato karavA jevuM che. emAM kALa jaze te alakhe to nahIM jAya. enI ja zogha, enI ja khoja, enA ja vicAramAM rahevuM. prabhu! kevA kevAnA uddhAra thaI gayA che ! tA.7-2-26 ('upamiti bhavaprapaMcanA vAMcana prasaMge) A AtmA kyArathI baMghAyo che teno kaMI patto nathI. Ama ne Ama anAdi kALathI rajhaLyA kare che. temAMthI manuSyabhava pAmyo to paNa bhikhArIno bhikhArI sukhanI bhIkha, paisAnI bhIkha, vaibhavanI bhIkha, mAnanI bhIkha, Ama viSaya, kaSAya ane tRSNAothI jIva gherAI rahyo che. teno kaMI patto ja nathI. mahA puNyanA udaye koI saMtano joga thAya che. ThAma ThAma bhulavaNI thAya tema che. te bhikhArI keTalIya vAra susthita rAjAnA mahela pAse Avyo; paNa poliyo pesavA ja de nahIM. jyAre svakarmavivara nAmanA poLiye dayA lAvI aMdara javAnI rajA ApI tyAre aMdara jaI jue to... aho ! tyAM--keTalAya tapasvI, yogI ane mahAtmAo muktine Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-2 309 mATe prayatna karatA, dharmadhyAna-zukladhyAnamAM pravartatA jaNAyA. temano Atmika vaibhava dekhI te to digmUDha thaI gayo. chatAM tene to bhAMgelA ghaDAnuM ThIbakuM hatuM tenA upara ghaNo moha hato. 'ahIM huM Avyo chuM te A mAruM ThIbadhuM koI laI leze to ? ahIMthI jato rahyuM ke zuM karuM ?' ema karI AMkho mIMcI jato, paNa susthita rAjAnI tenA upara najara paDelI tethI dharmabodhakara guru tene vimalAloka nAmanuM aMjana AMje che tyAre DokuM halAve che ane AMkho ughADato ya nathI. to paNa jarA davA AMkhamAM lAgatAM tene ThIka lAge che ane badhuM nihALI AnaMda pAme che. paNa pAchuM tenuM ThIbadhuM yAda Ave che, tene saMtADato phare che. Ama jIva kaMI kaMI puNyanA jogo pAmIne paNa cete nahIM to A manuSyabhava gumAvI beThA jevuM che. game teTalI sAhyabI hoya paNa sAthe kazuM AvavAnuM che ? A deha choDaco eTale emAMnuM kazuM khapanuM che ? muni mohanalAlajI bhAvanagarano eka rAjA bahu ja dAna deto. tenI sayAjIvijayamAM TIkA thaI ke ATaluM badhuM rAjAe kharca na karavuM joIe. paNa te gaNakAryuM nahIM. thoDA dahADA pachI te rAjA maraNa pAmyo. je teNe dAna karyuM te tenI sAthe gayuM ne? pAchaLa paDI rahyuM temAMthI tenA khapanuM kaMI che ? dAna puNyamAMya be bheda che ekathI to puNyano joga hoya tyAre puNya baMdhAya; ane eka puNya khapI jAya ane pApa baMghAya. jenA joge navuM puNya baMdhAya te ja puNyAnubaMdhI puNya ane te khapanuM che. prabhuzrI--te gAdI upara bIjo rAjA Avyo. te zikArI ane pApI hato. te UMghamAM paNa haraNiyAM bhALe ane bhaya, bhaya ane bhaya dekhe. teNe sabhAmAM DAhyA mANaso AgaLa te vAta jaNAvI ane carcA thaye tene khAtarI thaI ke pApa karyAM che te badhAM tene gherI le che. eka paisAdAra vANiyo garIba thaI jatAM gAmaDAmAM jaI vasyo ane tyAM anItithI paisA meLavI lokone rIbato tethI marIne bokaDo thayo. te gAmaDiyAmAMno eka kasAI thayo. te kasAI te bokaDAne laI jato hato tyAM eka muninI najara paDI eTale temane hasavuM AvyuM. te joI te vAtano khulAso pUchavA loko apAsare gayA. temane munie kahyuM ke A ja gAmano vANiyo je paragAmathI ahIM AvIne rahyo hato te ja A bokaDo thayo che. A to teno hajI pahelo bhava che. paNa tevA to keTalAya bhava levA paDaze, tyAre lokonuM lohI cUsyuM hatuM te pUruM patI raheze. AvAM pApathI trAsa chUTavo jarUrano che. pUnAmAM eka nAraNajIbhAIe mane pUchyuM, 'mahArAja sAheba, A mANekajIne Ape zuM karyuM che? pahelAM to roja hajAmata karanAra have aThavADiye ya karAvatA jaNAtA nathI.' meM kahyuM, 'prabhu ! temane maraNano bhaya lAgyo che.' bIjuM zuM kahevAya ? temane (nAraNajIne) ya ahIM AvavA vicAra rahe che paNa aMtarAyane laIne AvI zakatA nathI. A badhuM kaMIka karyAthI AvI maLe che ne ? muni mo--kalekTara ane vAIsaraoNya vilAyatathI Ave te pahelAM temane mATe baMgalA, pharnicara vagere taiyAra hoya che, tema jIva je karma upArjana kare che tene laIne tene badhuM maLI Ave che. Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta 310 prabhuzrI-paisAdArane ghera janma thavo te tenA jevuM ja che. kyAM mahenata karavI paDe che ! pitA kamAI gayelA te badhuM tene maLe che. nahIM to, bIjAne eka paiso meLavatAM keTalI mahenata karavI paDe che? paisAdArane vadhAre cetavA jevuM che. tene mojamajhA ane anItimAM gumAvavAnA ghaNA prasaMga maLI Ave che. kAraNa ke puNya che tene laIne te jogo to maLe ane ThAra ThAra baMghAvAnAM sthAnaka to khaDAM che. jo cetI na levAya to Avo bhava pharI maLato nathI. manuSya bhava mahAdurlabha che. koI Dhora ke baLadane lAvIne UbhuM rAkho joIe. te kaMI samajaze? A manuSyabhava che to kahevAnuM che ke A joga vahI javA devA jevo nathI. pethApuramAM eka kArabhArI hato te roja amArI pAse Avato. teNe "mokSamALA' pUrI vAMcI ane ame te sAMbhaLatA. zI tenI samaja! tenI AMkhamAM AMsu AvI jatAM. RNAnubaMdhe badhuM AvI maLe che. mANekajI zeThane laIne A bhAI (lazkarI) ane temane laIne A ijanera sAheba ahIM AvyA. Ama ja pahelAM oLakhANa kahetA-kahetIthI ja thAya che. A durgAprasAda ane mANekajI zeThane to ghara jevuM ja. e kaMI pUrvanA saMbaMgha vagara che ? amArAthI kaMI kahI zakAya nahIM. paNa draSTimAM Ave tevuM ane saune samajAya tevuM che ke kaMI pUrve karyuM haze tyAre A manuSya janma, Aryadeza ane Avo joga prApta thayo che. kaMI tyAgeya karavAnI jarUra nathI ane bAvAya thavAnI khAsa jarUra nathI; paNa samajaNa pheravavAnI jarUra che. samajuno mArga che. tyAge tene to Age; paNa e puNya-pApathI chUTavAnI jarUra che. AtmAnI dayA khAvAnI che. AtmaghAtI te mahApApI. samajIne asaMga thavAno mArga che. jo A manuSya bhava gumAvyo, to kyAM Dhora pazumAM janma thaze tenuM ThekANuM nathI. pachI kaMI samajAya tema che ? cetavAnuM che, prabhu. bIjuM zuM kahIe ? [prabhuzrIe 'tattvajJAna'mAMthI kSamApanAno pATha kADhI, eka mumukSune kahyuM :]. prabhu, A eka caMDIpAThanI peThe roja, dina prati nAhIdhoIne bhaNavAno pATha che. moDhe thaI jAya to karavA joga che. bane to rAtre sUtA pahelAM paNa tenA vicAramAM ja rahevuM. - bharata cakravartI hatA te dararoja UThatI vakhate ema kahevarAvatA hatA ke bharata ceta, bharata ceta, bharata ceta-Ama traNa vAra kahevarAvatA. moTA cakravartI hatA; narake jAya tevAM kAma karatA hatA. paNa samaja bIjI hatI. puNya bAMdheluM bhogavatAM paNa zrI RSabhadevanI AjJA cUkatA nahIM. nahIM to, jo eTalo vaibhava chevaTe choDe nahIM to narake ja jAya. temaNe eka divase zaNagAra sajI rAjasabhAmAM jatAM arIsAmAM joyuM tyAM eka AMgaLImAMthI eka vIMTI sarI paDI eTale te AMgaLI aDavI jaNAvA lAgI. te joI temaNe bIjI kADhI lIdhI to bIjI AMgaLI paNa aDavI dekhAI. ema baghA alaMkAra ane vastro kADhI potAnA deha ane svarUpanA vicAramAM paDI gayAM. ane emane ema vicAratAM vicAratAM kevaLajJAna pragaTa thayuM. tethI rAjapATa tajI cAlI nIkaLyA. tenI sAhyabI AgaLa ApaNe koNa mAtra ? A tattvajJAnamAMthI duhA vIsa che. te mukhapATha karavA ane roja bolavA. bolatAM evI bhAvanA karavI ke he prabhu ! huM to anaMta doSano bharelo chuM krodha, mAna, mAyA, lobha, viSaya, Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-2 311 pramAda vagerethI huM to bharelo chuM. evI dInatvanI bhAvanA karavI. bahu samajavA jevA A vIsa duhA che. badhuM thaIne dazapaMdara miniTa bolatAM lAge. badhAM zAstrono sAra A pustakamAM dohana rUpe AvI jAya che. "sapuruSanA caraNakamaLano icchaka', "mULa mArga - e baghAmAM sat, cit ne AnaMda kaho ke jJAna, darzana ne cAritra kaho tenI samaja che. AmAM "Atmasiddhi' nAmanuM zAstra che; te paNa bahu samajavA jevuM che. samAgama rAkhatA rahevuM. tame brAhmaNa cho ? mumukSunhA jI. prabhuzrI_be sagA brAhmaNa bhAIo hatA. temAMthI moTo bhAI paraNelo nahIM tene gharma upara vizeSa prema tethI nAnA bhAIne kahIne ghara choDIne tIrthayAtrAe javA ane koI saMtane zodhIne AtmAnA kalyANa arthe udyama karavA cAlI nIkaLyo. khoLe tene jagatamAM maLI Ave che, tema koI pahADI mulakamAM eka sAcA mahAtmA AtmajJAna pAmelA tene maLyA. tenI sevAmAM te rahyo. te mahAtmAnI kRpAthI tene AtmajJAna thayuM eTale tene badhuM svapnavat jaNAyuM. eka vakhata tene vicAra Avyo ke gurukRpAthI mane lAbha thayo; paNa mAro nAno bhAI bicAro mojazokhamAM paDI gayo che. bAIDInuM cAmaDuM ghoLuM hovAthI tenA mohamAM ja tenI sAthe ne sAthe ja besavA-UThavAmAM bagho kALa gALe che. tethI dayAbhAve teNe eka vairAgyabharyo patra lakhyo ane TapAlamAM nAkhyo. tenA bhAIe bhAIne patra jANI upara uparathI joyo, paNa viSayamAM racIpacI rahelAne vairAgyanI vAta kema ruce ? eTale tAkAmAM kAgaLa nAkhyo. eka eno mitra Avato tene te patra batAvelo. ema tenA bhAIe aDhAra patra uparAuparI lakhyA; paNa nAnA bhAIne to e to evuM lakhalakha ja kare che ema thaI gayuM tethI Ave te baghA patro te tAkAmAM padharAvato gayo. pachI kALa jatAM baghA joga kaMI pAMzarA rahe che? tenI strI maraNa pAmI eTale te to gAMDo thaI gayo. baghA loko samajAve paNa te to khAya nahIM, pIve nahIM ane "marI ja javuM che," ema bola bola kare. tenAM sagAMvahAlAMne ciMtA thaI eTale tenA mitrane jaIne kahyuM ke somala aThavADiyAthI khAto nathI, tame jarA samajAvone ! tethI teno mitra Avyo eTale somala raDI paDyo ane baghI vaibhavanI vAta varNavavA lAgyo. tenA mitre kahyuM, tamArA bhAInA kAgaLonuM kaMI ThekANuM che? teNe tAkuM batAvyuM. temAMthI tenA mitre kAgaLa kADhIne eke eke vAMcavA mAMDyAM. kaMIka nimitta badalAya eTale citta temAM rokavuM paDe. eka samaye kAMI be kriyA thAya che ? te patro sAMbhaLavAmAM tenuM mana rokAyuM eTalI vAra tenI strInI ciMtA te bhUlI gayo, ane badhA patro vaMcAtAM tene samajAyuM ke teno bhAI kahe che temaja saMsAra kSaNabhaMgura ane duHkhadAyI che. eTaluM thayuM eTale badhuM melyuM paDatuM ane kAgaLamAMnA saranAmA pramANe bhAIne zodhavA nIkaLI paDyo. teno bhAI jaMgalamAM pahADI jagAmAM raheto hato. tyAM jaI tenA caraNamAM mastaka mUkI mokSano mArga batAvavA vinaMti karI. te banne bhAIe gharma ArAdhyo ane e somala brAhmaNa marIne deva thayo. zukrano tAro ugamaNI AthamaNI dizAmAM cakacakato dekhAya che tyAM ja eno jIva che. e tenuM vimAna che. durgAprasAda pAse tattvajJAna che ane bahena pAse paNa che temAMthI te vAMcatA rahe ema kahejo Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 upadezAmRta ane mahArAjazrIe dharmavRddhinuM jaNAvyuM che ema jaNAvajo. e zabdo sAMbhaLatAM paNa jIva puNya bAMdhe evuM nimitta che. bhAva upara badhI vAta rahI che ne ? sAruM nimitta hoya to puNya baMdhAya ane tevuM nimitta AvI maLe to pApa baMghAya. karmanA saMjoge pravRttimAM paDavuM paDe te judI vAta che; paNa nahIM levA ke nahIM devA toya mAtra saMkalpa-vikalpa ne niMdAmAM vartI jIva keTalAM badhAM karma bAMdhI le che ? ['upamiti bhavaprapaMca'nuM vAMcana cAlu] "pavitra puruSonI kRpAdRSTi e ja samyakdarzana che.'' evuM vacanAmRta kRpALudevanuM che. tevI A gahana vAta AvI. karmavivara jagA Ape tyAre koI satpuruSa sanmukha thavAya. muni mo--vasomAM eka bhAvasArano chokaro sAta vyasanano sevanAra paNa kRpALudevanI sevAmAM rahevAnI mAgaNI karavA tatpara thayo te satpuruSanI dRSTinuM keTaluM baLa ! prabhuzrI--kevA kevAnA AgaLa uddhAra thaI gayA che ! guNakA, mahApApI, caMDALa ane ghora karma karanAranA paNa udghAra thaI gayA che. satpuruSonI kRpAdRSTi vagara AvuM kema bane ? e purANa puruSanI kRpAdRSTi karmavivarathI mArga maLe tyAre paDe che. pachI to te mArge caDhyo, te mokSe javAno ja. koI adbhuta vAta che ! prabhuzrI--Avazyaka zuM ? mumukSu--Avazyaka eTale jarUranuM. prabhuzrI (muni mohanalAlajIne) tame zuM samajyA ? muni mo--mokSane mATe karavA yogya kriyA. prabhuzrI--pustakamAMthI vAMco. mULAcAranuM vAMcana : avaza--kaSAya ane rAgadveSane vaza nahIM te avaza. tenuM AcaraNa te Avazyaka. prabhuzrI--ghIme ghIme sAMbhaLavAmAM Ave tema mAhita thavAya. A vaiSNava hato paNa amane smRtimAM na rahe te e kahI dekhADe, pUrti kare evo A vAMcIne mAhita thayo che. A guDaguDiyo ya zuM jANato hato ? paNa vAMcIne eya mAhita thayo te kahI batAve che. kSayopazama che te savaLo vaparAya te hitakArI che; nahIM to avaLo vaparAya teTaluM baMghana che. bahu sAcavavAnuM che. zAstra te zastra thaI paDe; paNa koI satpuruSanI dRSTie veMcAya to lAbhadAyI che. tA.9-2-26 cha prakAranAM Avazyaka kahyAM : (1) sAmAyika, (2) covIza tIrthaMkaranA stavana, (3) vaMdanA, (4) pratikramaNa, (5) pratyAkhyAna, (6) kAyotsarga. chelluM kAyotsarga cAle che temAM Asana Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha--2 313 batAvyAM. palAMThI, sukhAsana vagere corAzI Asana che. padmAsanamAM pahelo DAbo paga jamaNI jAMgha upara mUkI jamaNo paga upara rahe tema banne paganAM taLiyAM jAMgha upara 2khAya che. temAM pahelo DAbo hAtha be paganI vacce chato mUkI tenA upara jamaNo hAtha chato mukAya che, ema zA mATe ? page karIne ghaNAM pApa karma baMdhAya che tethI thoDo vakhata (be ghaDI) pagane saMyamamAM rAkhavA; tevI ja rIte hAthe karIne ghaNAM karma baMdhAya che teno saMvara karavA hAtha paNa te AsanamAM uparAuparI mukAya che. have bIjI iMdriyo to koI vastu aDe tyAre jANe; paNa mana ane AMkha to dUrathI paNa karma bAMdhe che. tethI dRSTine nAka upara sthira karavI eTale najara rakhaDatI na phare ane karma na bAMdhe. have rahyuM mana. tene mATe, koI satpuruSanA vacana '"he bhagavAna ! huM bahu bhUlI gayo. meM tamArAM amUlya vacanane lakSamAM lIdhAM nahIM,'' e manathI lakSamAM laI te upara vicAra, buddhi pahoMce tyAM sudhI karavo; ke 'he prabhu, he prabhu, zuM kahuM ?' ke 'cha pada' nA patra viSe vicAramAM mana rokavuM. ema jeTaluM bane teTaluM paNa divasamAM ghaDI be ghaDI avazya kartavya che. AvAM pavitra vacanonA upayogamAM mana rahyuM hoya to pApa karatuM-navaruM beThuM nakhoda vALatuM--aTake. tA. 10-2-26 [kayAM nimitto (nokarma) mati, zruta Adi jJAnane tathA nidrA Adi dvArA darzanane rokavAmAM sahAya kare che te viSe zrI 'gomaTTasAra'mAMthI vaMcAyuM te prasaMge) mumukSu jyAM bhAva rAga-dveSanAM pariNAmavALA hoya tyAM baMdha che. saMkleza pariNAmathI baMdha thAya che. prabhuzrIvicAravA mATe kahuM chuM. bhAva to ema hoya ke jANe A kAma mAre kadI karavuM nathI. tene dUra karavA bane teTalo prayatna thato hoya chatAM te AvIne UbhuM rahe che ane teno bhAva bhajavI jAya che. tyAM kema samajavuM ? muni mo--puruSArtha jeTalo ocho teTalo baMdha. AtmAnI zakti (vIrya) jyAM vizeSa pragaTI hoya tyAM karma dekhAva ApI nirjarI jAya che. jyAM karmanuM jora AtmAnI pragaTa zaktinA pramANamAM vadhAre hoya tyAM baMdha paDe che, paNa tene mATe karelA prayatna jeTalo moLo paDe che. tIrthaMkarane baMdha........ prabhuzrI(aTakAvIne) 'saddidI na reph pavaM' evA to bola zAstramAM AvyA che. to tame kahevA jAo cho te yogya nathI. dUra ka2vAnAM pariNAma hoya che tene bhogavatI vakhate kheda, kheda ane kheda hoya che, chatAM karma choDatuM nathI; to te udaya jANIe chIe. dhyAnamAM beThA hoIe tyAM nathI ciMtavavuM hotuM te AvIne khaDuM thAya che. vAMdarAnI pUMchaDInI peThe, jene na lAvavuM hoya te manamAM dekhAva de to tenuM kema ?-e pUchavuM che. Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 upadezAmRta ("mULAcAramAMthI "niSighakA' ane AsikAnA vAMcana prasaMge.) AsikA ane niSikA ema krama samajavo yogya che. guru pAsethI UThavuM paDe, koI zarIranA ke ghaMghAnA nimitte, to zuM manamAM rahe? baLyuM A kAma ke mAre tene mATe khoTI thavuM paDe che ! jema sItAe padmapurANamAM jaNAvyuM che ke baLyo A strIveda ke jene lIdhe ATaATaluM sahana karavuM paDyuM, paribhramaNa karavuM paDyuM! "he prabhu! AtmArtha sivAya koI paNa kAmamAM mAruM citta na rokAo," ema sarva prakAranI abhilASAothI rahita thaIne UThavuM te AsikA. "he bhagavAna! na chUTake mAre parANe UThavuM paDe che." AsikA (AvarsAhi) kahetAM UThavuM paDe che, javuM paDe che. paNa je kAma mATe UThe te kAmamAM kevI kALajIpUrvaka pravarte tenuM svarUpa kevuM suMdara ApyuM che ! pAMca iMdriyo ane cAra kaSAya maLI e navane vaza na thAya, temane roke tathA cittanAM pariNAmanI vizuddhatA sAcavIne saMsAranAM kAma udAsInabhAve karI pAcho Ave ane kahe ke he bhagavAna, huM praveza karuM? e niSidyakA. AcArAMgasUtra vagere sthaLe AnuM vizeSa varNana che. AjJAmULa gharma kahyo che. "bApAgho bApa tavo' tethI kaMI paNa kAmamAM pravartavuM paDe to gurunI AjJA laI, upara kahyuM che tema pariNAmanI caMcaLatA thAya nahIM ane viSayakaSAyamAM labadAI-kharaDAI na javAya tevI udAsInatA rAkhI pravartavAno upadeza AmAM che. mahAmunionA AcAranI A vAta che. e mahApuruSonA AcAra uparathI ApaNe paNa zIkhavAnuM che. nAnuM chokaruM hoya tene game teNe teDyuM hoya paNa tenI mAne oLakhe evaDuM thayuM hoya to tenI najara tenI mA tarapha rahe che. tema sadgurunI AjJAe, sadguru dvArA jANIne, tenA batAvyA pramANe (svacchede nahIM) AtmAno lakSa rahe; tenI najara, batAvyuM hoya tenA upara Thare, to kalyANa thAya. ThAra ThAra jIva pariName che, to AmAM satparuSe batAvelA raste jIva pravarte to temAM kaMI bagaDI javAnuM che? emAM koInI kaMI siphArasa cAlavAnI che? jIve jeTalI aMtarAya prakRti bAMghI hoya teTalI tene vighana pADe ja ne? atyAre ja koIne UMgha AvatI hoya ke citta kyAMya bhaTakatuM hoya to kazuM dhyAnamAM rahe ? prabhu, kSaNa lAkheNI jAya che. amane to have ema rahe che ke kALe lIgho ke leze ema thaI rahyuM che. AvakhAno (AyuSyano) kaMI bharUso che ? kAle zuM thaze te koI jANe che? ghanya bhAgya ApaNAM jANavAM ke A bola ApaNA kAnamAM kRpALunI kRpAthI paDyA ! ATalo kALa to emAM gayo ! bIjuM zuM karavuM che? "jAgRta thA, jAgRta thA." "samaya mAtrano paNa he gautama ! pramAda kartavya nathI' ema moTA puruSoe kahyuM che, te amathuM kahyuM haze ! enI ja ciMtavaNAmAM, enA ja vicAramAM, ene ja mATe jeTalo kALa gaLAze teTalo lekhAmAM gaNAze. bAkIno kALa eLe gayo. kaMIka vyAdhio ane duHkha hoya te paNa ThIka che ke ApaNane cetatA rAkhe. lAya lAgI che temAMthI jeTaluM bacAvI levAya teTaluM ApaNuM. Akhare dago che-ThagAruM pATaNa hoya tema dago, dago ane dago nIkaLyo che; kyAMya UbhuM rahevA jevuM nathI. rAkhanAM paDIkAM ke svaprA jevo saMsAra che. temAM A gharma sAdhavAno lAga Avyo che te cUkavA jevo nathI. moTA puruSanI vAto che. Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-2 315 temAM vicArIe to kyAMya phera nathI. AcArAMga kaho ke mULAcAra kaho-AtmAnA hitane arthe gahana vAto moTA puruSo temAM kahI gayA che. temAM muddAmAM kaMI vAMgho, takarAra ke vivAda jevuM hoya ? pachIthI nAnI nAnI vAto laIne tarka uThAvI matabheda utpanna karavA emAM zo mAla? emAM AtmAnuM kalyANa hoya ? vItarAganA mArgamAM AtmAnA kalyANanA mArgamAM bheda hoya? eka hoya traNa kALamAM paramArathano paMtha' ATaluM je koI samIpamuktigAmI jIvane haiDe vasI jaze tenuM kalyANa thaI jAya tevo A vItarAga mArga che. tA.12-2-26 (mULAcAramAMthI anyatvabhAvanA vaMcAtAM.) kSaNa lAkheNI jAya che, prabhu. A manuSyabhava ane A jogamAM cetI levA jevuM che. vairAgya ane boghanI jarUra che. e vairAgya kevo haze? kaMI game nahIM. khAvuM pIvuM, levuM devuM e AtmAno dharma che? tenAthI to kaMI juduM ja nIkaLyuM ? jIvanuM svarUpa to jJAnIe jANyuM; ane ApaNe AmAM ne AmAM ja rAcI rahIe to kAMI jANyuM gaNAya ? rAmacaMdrajIno kevo vairAgya hato ! "yogavAsiSTha mAM varNana evuM sarasa ApyuM che ke te vAMcIne ema thaI jAya ke ahoho ! kyAM e dazA ane kyAM ApaNo hInapuruSArtha ane UlaTI pravRtti! emano eTalo vairAgya jJAna thayA pahelAM hato, vasiSTha dvArA vastunuM-AtmAnuM svarUpa samajyA pahelAM hato; to jJAnIno tethI keTalAgaNo hovo ghaTe che? ghanya che e puruSane, kRpALudevane ! koI puNyanA joge koI sapuruSano samAgama thAya che. temAM cetI levAya to kAma nIkaLI jAya. puSyanA saMjoge ja mANasanI unnati thatI jAya che, AgaLa AgaLa vadhato jAya che. A je Aje saMjogo maLyA. che te pahelAM karelAM kaMI karmanuM pariNAma che. A mistrI pahelAM keTalIya vakhata ahIM rahyo, paNa kahevuM thatuM nahIM. Aje acAnaka tene A joga maLI Avyo. amAre kahevuM hoya toya kaMI kahevAtuM nathI. ane koI vakhata jANe eka akSare ya nathI bolavo ema karIne AvIe chIe paNa bhASAnAM pudgala bAMdhelAM te manamAM bolavA upara khArAza hoya chatAM bolAI javAya che. mistrI-ApaNe A je karma karIe tenuM phaLa A bhavamAM maLe ke AvatA bhavamAM ? prabhuzrI-koI mahAtmA tapanI mudata pUrI thayA pachI pAraNA mATe vastImAM AvelA. te vakhate eka kaThiyAre bolAvI temane be roTalA potAnA bhANAmAMthI ApyA. te UbhA UbhA jamIne te to cAlyA gayA. pachI tenI strI roTalA ghaDatI hatI tenA manamAM ema thayuM ke A kyAMthI Avyo ke mAre vadhAre roTalA TIpavA paDaze. paNa kaThiyArAnA chokarAne ema vicAra Avyo ke bApAe potAnA bhANAmAMthI be ya roTalA ApyA tethI huM mArA roTalAmAMthI aDagho roTalo bApAne ApuM ema vicArI teNe aDagho roTalo Apyo ane navo roTalo caDhe tyAM sudhI khAvAnuM cAlatuM karavA kahyuM. tenI bahena paNa khAvA beThI hatI. teNe paNa bhAInI peThe pitAne aDadho roTalo Apyo. Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 upadezAmRta te bhava pUro thatAM kaThiyAro deva thaIne bIje bhave rAjA thayo. teNe eka vakhata sabhAmAM janakarAjAnI peThe prazna pUchyo ke dattAnuM phaLa zuM ane adattAnuM phaLa zuM ? moTA moTA paMDitomAMthI koI javAba ApI zakyo nahIM. pachI rAjA pAsethI paMDitoe mudata mAgI ke amuka mudatamAM ame tamane javAba ApIzuM. te mudata pUrI thavA AvI paNa kaMI uttara nahIM jaDavAthI "zuM moDhuM rAjAne dekhADIzuM' ema thavAthI Akho divasa nirAza thaIne rAjapaMDita Utarele moDhe gharamAM AMTA mArato hato. tene joI tenI putrI bolI : pitAjI, tamane AvaDI zI ciMtA che ke roja tamAruM zarIra sukAtuM jAya che? paMDite kahyuM, kaMI nahIM bahena, tAre jANIne zo khapa che? chatAM teNe jANavAnI icchA darzAvavAthI teNe rAjAnA praznanI vAta kahI, te sAMbhaLatAM te mUcha pAmI. pachI jAgRta thatAM te putrIe kahyuM : pitAjI, Ano uttara to huM paNa ApuM. eTale rAjA AgaLa paMDite vAta karI ke e praznano uttara to mArI putrI paNa ApI zakaze. tethI tenI putrIne sabhAmAM bolAvI. teNe rAjAne kahyuM : rAjAjI, tamAre tyAM thoDA kALamAM eka kumArano janma thaze tene tame pUchazo eTale uttara maLaze. rAjAne putra nahoto tethI te sAMbhaLI te rAjI thayo ane putrIne zirapAva ApI rajA ApI. putrano janma thatAM badhA rAjI thayA. rAjA praznano uttara sAMbhaLavA janmatAM ja tenI pAse gayo; ane tene prazna pUchyo ke kuMvara mUcha pAmyo. pachI jAgRta thaI kuMvare uttara Apyo, "amuka dezamAM eka gAmamAM eka garIba DozI che. te roja bAra vAge gAma bahAra nadImAM pANI bharavA Ave che. te vakhate tenI pAse jaI tene beDuM caDAvajo ane prazna pUchazo, to teno te uttara Apaze. pachI rAjAe te pramANe karyuM ane DozIne prazna pUchyo ke te paNa mUcha pAmI. pachI jAgRta thaI teNe kahyuM, huM tamArA kuMvara pAse AvIne vAta karIza. pachI baghAM ekaThAM thayAM. mUcha vaLatAM jAtismaraNajJAna traNene thayuM hatuM. eTale pUrva bhavanI vAta temaNe jANI hatI. pachI kuMvare rAjAne pUrvabhavanI vAta karI. tyAM rAjA paNa bebhAna thaI gayo. ane tene paNa jAtismRtijJAna thayuM. eTale kuMvare kahyuM : "rAjAjI, tame have tamArA AtmAnuM kalyANa karo ane mane rAja soMpI jAo. paNa bAra varSa pachI AvIne mane bUjavajo, cetavajo. A DozIne enA peTapUratuM varSAsana bAMdhI Apo. paMDitanI putrI paNa sAdhvI thavAnI che." pUrva bhavano kaThiyAro te maryA pachI deva thaI te deva AyuSa pUruM karI rAjA thayo hato. kaThiyArAnI strI marIne Dhora pazunA aneka janmo karI caMDALane tyAM janmI hatI. te pelI DozI hatI. kaThiyArAnI putrI paNa sArA bhava karI paMDitane tyAM janmI hatI. keTalAMka karma je tIvra hoya che te tarata paNa udayamAM Ave che. krodha kare tenuM phaLa tarata paNa maLe che. ane keTalAMka karma hajAro varSe paNa udayamAM Ave tyAre phaLa de che. paNa karelAM karma bhogavyA vagara chUTako nathI. gharmarAjAne copaDe lakhAya che ema kahevAya che, tema AtmA kamane laIne bhavobhavamAM bhaTakyA kare che. koI saMtane zodhIne tenA kahyA pramANe jo ATalo manuSyabhava gALe to kalyANa thaI jAya tema che. A mistrIne kSayopazama pUrvabhavanA sukRtyane laIne sAro che. tattvajJAna tamAre levA jevuM che. Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-2 mistrI--prabhu, huM lAvyo chuM. prabhuzrI(temAMthI kSamApanAno pATha kADhI) caMDIpAThanI peThe roja A pATha nAhIdhoIne bolI javo ane moDhe karI levo. duhA che ane Atmasiddhi che--badhuM jema jema samAgama thaze tema tema amUlya jaNAze. ATalAmAM to prabhu, badhAM zAstrono sAra AvI jAya che. enuM eka paNa vAkya kalyANa karI nAkhe tema che. koI saMtanA joge vAta sAMbhaLIne temaNe batAvyuM hoya te laI maMDavuM. eka mata ApaDI ke Ubhe mArge tApaDI-' e vAta sAMbhaLI che ? misrI--nAjI. prabhuzrI--ziyALa, sasaluM ane sApane bhAIbaMdhI hatI. dava lAgyo tyAre ziyALe pUchyuM : sApa bhAI, tame zuM karazo ? temaNe kahyuM : emAM zuM ? ApaNI pAse to lAkha mata che. A jhADa upara caDhI jaIzuM toya kazuM nahIM thAya. sasalAbhAIne pUchyuM to teNe kahyuM : mAre to so mata che to A jALAmAM pesI jauM to pachI Aga zuM karavAnI che ? pachI ziyALa to 'ApaNe kaMI saMtAvAnI jagA nathI ane lAya to lAgatI lAgatI AvI, tethI lAva je bAju nathI lAgatuM te bAju doDI jAuM' ema vicArI te eka be gAu dUra doDI gayuM. sApa to UMce jhADa para caDhI gayo. sasaluM jALAmAM thaI daramAM pesI gayuM. be divasa pachI Aga zAMta thatAM ziyALa mitranI saMbhALa-khabara levA AvyuM. teNe jhADa to oLakhyuM paNa sApa maLe nahIM, UMce joyuM to AMTI pADIne labaDelA sApanuM khokhuM-maDaduM dIThuM. pachI sasalAnI zodha jALAmAM karI paNa tyAM to rAkha hatI. te kADhIne joyuM to daramAM pUMchaDI jevuM jaNAyuM. kheMcI kADhyuM paNa te to sasaDI gayeluM maDaduM hatuM. tethI ziyALa bolyuM : "lAkha mata labaDI, so mata sasaDI; eka mata ApaDI ke Ubhe mArage tApaDI.'' A to paramArtha samajavA dRSTAMta che. game tyAM bAjhI na paDavuM. eka sAcA puruSe batAvelA upara ja lakSa rAkhIne vahyo jAya to mokSe jatAM tene koI rokanAra nathI. eka rIte jotAM mArga kevo saraLa ane sugama che ! tema chatAM anAdi kALathI Aja sudhI rajhaLavuM thayuM te mAtra boghanA abhAve. tame badhA manamAM mUMjhAtA hatA ke kema kaMI bolatA nathI ? e khabara to prabhu, paDe. paNa amane to have kAMI nathI karavuM ema ja rahyA kare che. maraNano kAMI bhaso che ? ane koIne kema lAbha hoya, koIne kema lAbha hoya; koIne dUra rAkhavAthI lAbha hoya ane koIne to pAse rAkhavAthI lAbha hoya--e badhA bheda paNa samajavA jevA che. have zarIra jUnuM zIMkuM thayuM, te dhAryuM kAma kaMI thaI zake ? mumukSu--amArA ya karmanA aMtarAya kharA ne, prabhu ? prabhuzrI--te ya kharuM. 317 * tA.13-2-26 [mithyAvRSTi guNasthAnane aMte kaI kaI prakRtionI bhucchitti thAya che te viSe 'gomaTTasAra'mAMthI vaMcAtAM.] Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 upadezAmRta prabhuzrI-aho ! mithyAtva gayuM eTale ATalA bhava have rajhaLavAnuM nahIM, evuM sarakArI penzana jevuM thaI jAya che. maraNa vakhate kaMI bhAna nathI rahetuM, Ama bolAve ke bhA..I toya AMkha UMcI na kare, te zuM haze ? kaMI yAda nahIM rahetuM hoya tenuM zuM kAraNa? cetana kaMI jaDa to ocho thaI jAya che? paNa te vakhate kazuMya jANe khabara nahIM ! zuM vedanAmAM gherAI jato haze ? AvaraNa AvatuM haze? samakitIne kema thatuM haze ? muni monsamakitIne to khabara rahe, pariNAma sapuruSe jaNAvelA lakSane anusaratAM rahe. bheda paDyo hoya eTale pote vedanAdithI judo che ema rahe ane bIjA bolAvatA hoya te ya sAMbhaLe, paNa potAnI gati sudhAravAnA prayatnamAM te hovAthI sagAMvahAlAM bolAve to ya na bole-e koI AtmAne madada karI zake tema nathI ema te jANe che. tethI je sAcuM zaraNa ke sapuruSe ApeluM smaraNa temAM ja teno upayoga rAkhavA te prayatnazIla hoya. saubhAgyabhAIe aMta vakhate aMbAlAlane jaNAvyuM hatuM ke aMbAlAla, saubhAgyane bIjuM dhyAna na hoya, paNa tame maMtra smaraNa moTethI bolo cho temAM, mAre mAro tAra joDAyo hoya temAMthI vikSepa pAmIne joDAvuM paDe che. prabhuzrI- "zuddha, buddha, caitanyaghana, svayajyoti sukhadhAma; bIjuM kahiye keTaluM? kara vicAra to pAma." chUTe dehAdhyAsa to, nahi kartA tuM karma, nahi bhoktA tuM tehano, e ja gharmano marma." A gAthAono vicAra kartavya che. tA. 14-2-26, savAre "chUTe dehAdhyAsa to, nahi kartA tuM karma; nahi bhoktA tuM tehano, e ja gharmano marma." "zuddha, buddha, caitanyaghana, svayaMjyoti sukhadhAma; bIjuM kahiye keTaluM ? kara vicAra to pAma." A gAthAono vicAra vAraMvAra kartavya che. sAMje UThyA pachI Ama ne Ama jAgatAM ja rAta kADhI che. have Avo joga maLyo che to vicAra karI nakkI karI levuM ne ? saubhAgyabhAInA maraNa vakhate temano upayoga A "zuddha, buddha....." gAthAmAM hato. muni mo-aMbAlAlabhAInI AMgaLI mahAdevyAH kukSiratnaM zabdajitavarAtmajam / rAjacaMdramahaM vaMde tattvalocanadAyakam / / Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 319 upadezasaMgraha-2 A zlokanAM cAra caraNa bolatAM cAra AMgaLInA TeravAM para rahetI. ane be zabdanuM smaraNa maLyA pachI be AMgaLI upara pharatI Ama joyeluM. maraNa vakhate bhAna na hatuM, paNa te kriyA cAlatI hatI. dhArazIbhAInA maraNa vakhate maMtranuM smaraNa ApanAra mANasa covIse kalAka temanA oraDAmAM bolyA ja kare ema goThavaNa karI hatI. prabhuzrI-ghArazIbhAIno kSayopazama sAro hato. amArA tarapha prANa pAthare tevo teno prema hato. ghaNI vakhata amane khullA dilathI vAto kare ke AvuM ne AvuM bhAna maraNa pachI paNa rahe to kevuM sAruM ! guNa, paryAya, kevaLajJAna ane e badhI vAto te sArI karI jANatA hatA. e pUrvano upArjana karelo kSayopazama che. paNa samajaNa koI judI ja vastu che. temane AMkhanuM darada hatuM. tethI jhATako nAkhe tyAre AMkha dAbI rahe. vedanIya karmane vedanIya tarIke jJAnIo juduM ja jANe che. te AtmAno gharma nathI. kRpALudevanA samAgamanI to balihArI che ! dravya, guNa, paryAyanI vAto karI na jANatA hoya tenuM paNa kalyANa thAya, evo gharmano mArga che. maraNa vakhate sAcavavAnuM zuM ? jo sapuruSamAM tenI draSTi rahI to tenuM kalyANa che. e ja e to eka vakhata jema strI nakkI kare che ke A mAro bharathAra ane tenAM balaiyAM pahere che, tema haratAM pharatAM, kAma karatAM tenuM ciMtavana, smaraNa, bhajana, guNakIrtana rahyA kare ane Akhare paNa temAM ja citta rAkhe to beDo pAra ! "gomaTTasAra'mAM paNa Ave che ne ke kevaLI ke zrutakevaLInA caraNasamIpa lAyaka samakita thAya che ? e (kRpALudevanA tarapha najara karIne ) zrutakevaLI ene choDI bIjAne vaLagavuM te AMcaLa choDI gobhaLe (bakarInA gaLAnA AMcaLe) vaLagyA jevuM che. tethI kAMI dUghano svAda Ave ? sapuruSa ke saMta kahe tema karavuM; kare tema karavAmAM haMmezA kalyANa na hoya. ahaMkAra rAkhyAmAM jIva marI jAya che. AMkha mIMcavI paNa ahaMkAra vagara thatI nathI. paNa jJAnInI gata to jJAnI jANe. enI vAta to bAju upara mUkavI. bAkI ApaNA jevAnAM bAhya AcaraNa joI koI bAhya anukaraNa kare emAM kalyANa hoya ? aMbAlAlabhAI AMgaLIo para aMgUTho pheravatA tema huM koI vakhata AMgaLAM halAvuM chuM te joI koI tema karIne potAne jJAnI mAne to UMTiyuM UbhuM thAya ane mAryA javAno prasaMga Ave ne ? kazAno garva karavA jevo nathI. A to jUnA che ane A to hamaNAMnA samAgamI che ema paNa karavA jevuM nathI. e to jUnA paDyA rahe ane A AgaLa thaI jAya, kAma kADhI jAya evo mArga che. dInapaNuM ane dAsatvapaNuM bhUlavA jevuM nathI. huM to doSa anaMtanuM bhAna chuM karuNALa." are prabhu ! enAM vacano yAda Ave che ke zuM ajabagajaba enI vANI ! have samajAya che. paNa te vakhate kaMI ATalI samaja hatI ? ghArazIbhAIe chevaTe mane kaheluM ke tamane kRpALudeve je kahyuM hoya te kaho; paNa meM kahyuM ke te to pustakomAM tame vAMcyuM haze; paNa mArAthI kema kahevAya ? AjJA vinA na bolAya; amAruM moDhuM baMdha karI dIdhuM che. pachI teNe kapALe hAtha dIgho ane DAhyo hato te samajI gayo ke yogyatA vinA vastu maLe nahIM. jJAnIo to raste janArane, yogyatA hoya to bolAvIne, Ape evA karuNALu hoya che. keTalAkanI to prakRti che ke jene ne tene vAta karavI; paNa tema kartavya nathI. thAkyAno mArga Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 upadezAmRta che. jene paDI haze, kharo khapa haze te to khoLato ja haze ane evo khapI hoya tene ja lAbha thAya che. upamiti bhavaprapaMcamAM keTalI vAta Ave che ? temAM to bhAre karI che ! eka sapuruSa upara draSTi rAkhavAnI ja vAto Ave che. e ja huM to joyA karuM chuM ke A zuM lakhI gayo che ! paNa yogyatA vagara kema samajAya ? tA.15-2-26 sarva gharmamAM je tattva rahyuM che te jinadarzanamAM samAya che. mahAvIra svAmInI AjJA rAgadveSa tajI samabhAvamAM AvavuM te che. khamIkhUdavuM. jeTalA vizeSa khamI khUMde te vadhAre moTA. koI apUrva yoge ane A baghAnA aMtarAya tUTelA tethI Aje ATaluM bolI zakAyuM, nahIM te prabhu, kaMI ApaNuM ghAryuM thatuM ja nathI. kharuM kahuM to mAre to bolavuM ja nahotuM paNa e mIThI vIraDInuM pANI che. eNe (parama kRpALudeve) kahelAM vacano smRtimAM hoya te kahevAM che. kaMI zAstra ke satparuSanI vANIthI viruddha jAya tema hoya to kahevuM. AmAM to sarva gharma saMmata che. kyAM vADo vALavo hato ? jyAM AtmAnI ja vAta hoya tyAM bheda zo ? vedAMta ho ke jaina ho, sacit ane AnaMda kahe ke jJAna, darzana ane cAritra kahe, cokhA kahe ke cAvala kahe, temAM kAMI mULa vastumAM phera paDavAno che? game tema karIne zubha nimittamAM rahevuM che ane kALakSepa karavo che. bIjuM karavuM che zuM ? enA zaraNAthI pustaka, pAnAM, jagA, mukAma, celA, celI, baghAmAM khArAza karI mUkI che. enA samAgama pahelAM emAM ja pravartana hatuM. paNa evuM koI enuM yogabaLa ke kayAMya UbhA rahevA na dIghA! prabhu, dago dago ne dago nIkaLyo che. jagAmAM aMta vakhate jIva rahe to gharoLAM ke jIvaDAM thavuM paDe; strI-putra ke celA celImAM jIva rahe to tene peTe avatAra levo paDe; mahelamakAnamAM ke bAga-bagIcAmAM jIva rahe to deDakAM ke aLaziyA thavuM paDe ane khetara ke jamInamAM vRtti rahe to ghAtu ke paththaramAM utpanna thavuM paDe. "paga mUkatAM pApa che, jotAM jhera che ane mAthe maraNa rahyuM che.' "caraNa gharaNa nahIM ThAya," ema moTA puruSo kahI gayA che. e badhuM ame to jhera jevuM karI mUkyuM che. eTale enI icchA kema thAya ? jyAM sudhI emAM mIThAza che tyAM sudhI niSNuNyakane jema roga maTato nahoto tema badhuM baMghanarUpa thAya che. jIva parIkSA kevI rIte karI zake ? parIkSA-praghAnapaNuM, yogyatA joIe ne ? ahIM to AtmAnI ja vAta che. temAM bheda nathI. amane to have maraNanA vicAro AvyA kare che; ane dareke te saMbhAravuM ghaTe che. pachI jaIne UbhuM kyAM rahevuM ? kaMI nakkI karI mUkavuM ne ? ghara joI mUkyuM hoya to tyAM javAya; paNa bhAna na hoya to kyAM jAya ? ATalo bhava to A khAtara gALavA joga che. ATalI puNyAI caDhI che, manuSyabhava maLyo che to kahevAnuM thAya che. koI Dhora ke baLadane bolAvIne kahIe to kaMI samajI zake ? lAga Avelo cUkavA jevo nathI. Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadeza saMgraha-2 32 1 Akhara badhuM jyAMnuM tyAM paDI raheze. Ama ne Ama badhuM rahevAnuM nathI. bhale, maraNa na hoya to kaMI kahevuM nathI, paNa te to che. to have kema jAgavuM nahIM ? nokarI, ghaMghA baghA mATe ciMtA karIe to A AtmA mATe kaMI nahIM karo ? tene mATe ATalo kALa have to gALuM, ema nizcaya kartavya che. eka zaraNuM laI game te kare to harakata na Ave, evI camarendra ane zakrendranI vAta che. amarendra abhimAnathI zakendranA svargamAM javAno vicAra karyo. tyAre DAhyA praghAnoe zaraNuM laIne javAnI salAha ApI. tethI mahAvIra svAmInuM zaraNa laI te tyAM gayo ane ghaDUko karyo ke zakrendra vaja pheMkyuM. paNa tarata tene vicAra Avyo ke kadAca koI mahApuruSanuM zaraNa laIne Avyo haze ane jo vaja tene vAgaze to AzAtanA thaze ema jANI tenI pAchaLa doDI vaja jhAlI lIdhuM. teTalA vakhatamAM te camarendra mahAvIra svAmInA paga taLe kaMthavo thaI saMtAI gayo hato. tyAM AvI zakrendra mahAvIra prabhunI kSamApanA mAgI ane camarendrane kahyuM ke have nIkaLa. teNe nIkaLIne kSamApanA mAgI. Ama zaraNa hatuM to te bacI gayo. AnaMdaghanajIne vyAkhyAna vaMcAvavA saMghe temanA guru pAse mAgaNI karI. te vairAgyamAM vizeSa hatA. tethI baghAne priya hatA. koI kAraNasara AgevAna zeTha moDA AvyA topaNa AnaMdaghanajIe bIjA baghAne AvelA jANI vyAkhyAna zarU karyuM. pachI zeTha AvyA. tenI sAthe vAtacIta thatAM "ame chIe to tame cho," ema zeThe kahyuM eTale kapaDAM mUkI nagna thaI guru pAse jaI te cAlI nIkaLyA. koInuM kahyuM mAnyuM nahIM. temanA guru kALa karI gayA pachI eka pIMjAro vidyAnA baLe AkAzamAM rahI bolato ke he bAdazAha ! eka kara, eka kara. tethI badhAne musalamAna karavA bAdazAhe lokone kanaDavA mAMDyA. saMghe musalamAna thavA nA pADI, tethI kedamAM nAkhI temanI pAse daLaNAM daLAvavA mAMDyAM. pachI badhA sAdhuoe vicAra karI AnaMdaghanajI pAse jaIne temane vAta karI. jema labdhidhArI viSNukumAre baghAne gharmamAM paDatI muzkelI dUra karI hatI ane pachI prAyazcitta lIdhuM hatuM tema zAsanane nirvidhra karavA AnaMdaghanajIne temaNe vinaMti karI te temaNe svIkArI ane eka soTI ApI. temaNe kahyuM ke te ghaTIne aDADajo, tethI ghaMTIo coTI jaze. "Ama koNe karyuM ?" ema pUche, to ema kahevuM ke amArA gurue. ane jaNAvyuM ke amuka jagAe huM bapore bAra vAge AvIza. tyAM bAdazAhane AvavA jaNAvajo. bAdazAha tyAM Avyo paNa teNe AnaMdaghanajI pAse poLiyA jevA be vAgha dIThA. tethI te AgaLa jaI zakyo nahIM. tene bolAvyo topaNa na jaI zakyo. eTale vAghanI pAse thaI AnaMdaghanajI bAdazAha pAse gayA ane kahyuM, baghAne kema paDe che ? tethI bAdazAhe kahyuM, bAra vAge khudAno hukama saMbhaLAya che. eTalAmAM to bAra vAgyA ane AkAzamAMthI avAja Avyo eTale AnaMdaghanajIe eka vastra UMcu karyuM ke pIMjAro nIce paDyo ane karagaravA lAgyo. temaNe bAdazAhane kahyuM, A to tArA gAmano pIMjAro che, have koIne gharma bAbata kanaDIza nahIM, ane pIMjArAne kahyuM, AmAM tAruM kalyANa nathI. 21 Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 2 upadezAmRta aMjananI jarUra che. yazovijayajIne AnaMdaghanajInA samAgame te thaI gayuM. tyAra pachInA graMtho madhyastha vRSTithI lakhAyA che. sAMje samabhAva, ghIraja, kSamA, khamIkhUdavuM--e vItarAganI AjJA che. samajanI jarUra che. game tevA pApI, guNakA ane caMDALa jevAnA paNa uddhAra thaI gayA che. cIlo badalavAnI jarUra che. gADAno cIlo badalatAM muzkela to paDe; paNa pachI cIlo badalAyo eTale dizAphera ja thaI jAya che. Abha jamInano phera paDe che. anAdikALathI lobhathI ja jIva aTakI rahyo che. te verIne mAravAnI khAtara, lobha choDavAnI samajathI kharca thAya to tenuM phaLa rUDuM che. ema ja karavAjoga che. tA. 16-2-26 [savAre cAra vAge "paramazrutaprabhAvaka maMDaLa' taraphathI chapAtI "zrImad rAjacaMdranI bIjI AvRtti mATe lakhelI prastAvanAnuM prapha vaMcAyuM te prasaMge.] e prastAvanAmAM parIkSakavRtti che. koI parIkSA laIne chokarAne InAma Ape ke naMbara TharAve tevI puruSanI parIkSA karavAno prayatna che. paNa parIkSaka to jenI parIkSA levAnI hoya tenAM karatAM caDhiyAto hovAnI jarUra che. eTale potAnI samajanI kismata vizeSa gaNIne sapuruSanI dazA temAM samAya tevI gaNIne tene sarapAva ApatA hoya tema "ATalI bakSizane pAtra te che' tevI vRtti e zabdo uparathI jaNAya che. sapuruSanI parIkSA karavAnuM konuM gajuM ? sapuruSane barAbara oLakhe te puruSa jevo ja hoya. tA. 17--26, savAre [tIrthakara prakRtinI sthitino utkRSTo baMgha kyAre paDe te saMbaMdhI 'gomaTTasArajInA karmakAMDanA bIjA adhikAranA vAMcana prasaMge]. samakitanuM keTaluM mAhAbhya che ! asaMyata samyagRSTi manuSyanAM utkRSTa saMkleza pariNAma narakagatinI sanmukha te thAya tyAre hoya che. ane te vakhate tIrthaMkara prakRtinI sthitino utkRSTa baMgha paNa paDe che. samakita che eTale tenI hAjarImAM je je kriyA thAya te puNyarUpa pariName che. moTI lohInI nadIo vahe tevA bharatanA saMgrAma prasaMge gaNaghara bhagavAna puMDarIke RSabhadeva bhagavAnane pUchyuM, atyAre bharata cakravartInAM pariNAma kevAM haze ? bhagavAne kahyuM, tArA jevAM; kAraNake tenI samaja badalAyelI hatI. eTale darzanamoha vagaranI kriyA thatI hatI. nahIM to Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-2 323 sadI na rerU parva' evAM sUtro moTA puruSa kema uccAre? e zAnuM mAhAtma? samakitanuM. jema caMdanavRkSa pAsenAM bIjAM vRkSo, lImaDA vagerenAM paNa, sugaMdhIdAra bane che tema samakitInI kaSAyavALI kriyA paNa samaktinI hAjarImAM puNyarUpa pariName che. samakita e puNya che ane mithyAtva e pApa che, ema "mULAcAra" temaja "gomaTTasArajI'mAM paNa Ave che. AvuM jenuM mAhAbhya che te mUkIne A bhavamAM DhIMgalA-DhIMgalInI ramata jevAM sukha ane samRddhi pAchaLa kALa gALavo samaju vicAravAnane chAje ? ATalA bhavamAM to samakita ja kartavya che. pachI bhalene game teTalA bhava hoya tenI paMcAta nathI. te thayA pachI tenI kriyA puNyAnubaMdhI puNya upArjana kare ane chevaTe samakita tene mokSe laI gayA vagara mUke nahIM. kaMI ajabagajaba vAta Aje to AvI che ! 1. mumukSu-- siddhapuranA godaDa pArekha jaNAvatA ke Apane maLyA pachI Ape hRdayamAM cakaluM ghAlI dIdhuM che, te phaDaphaDa thayA ja kare che. pahelAM to khAtA ane nirAMte UMghatA, paNa have to kaMI cena paDatuM nathI. prabhuzrI-ema ja che. amane kRpALudeva maLyA pachI badhA munio amArA saMbaMghI vAta karatA ke emanI pAse jazo to bhUta bharAvI deze; emanA zabdo kAne na AvavA devA, nahIM to coTa lAgI ja jANavuM. 2. mumukSu-hajI amadAvAdamAM ema ja kahevAya che ke Apane maLe che temane bhUta vaLagyuM ja jANo. prabhuzrI-ema ja che. zuM thAya che te ApaNane zI khabara paDe ? paNa keTalAM ya karmanI nirjarA thAya che, karmanI koDa khape che, te to jJAnI jANe che. 3. mumukSu-meM kyAMka vAMcyuM che ke zAstra vAMceluM samajaNa na paDe to paNa jo zabdo kAnamAM paDe toya AvatA bhavamAM paNa tenA saMskAra jAgI te samajAya che ane mokSanuM kAraNa thAya che. prabhuzrI--e vAta sAcI che. sAMje [194mAM patranA svAdhyAya prasaMge.] "he AyuSyamano ! A jIve sarve karyuM che. eka A vinA, te zuM? to ke nizcaya kahIe chIe ke sapuruSanuM kaheluM vacana, teno upadeza te sAMbhaLyAM nathI, athavA rUDe prakAre karI te uThAvyAM nathI, ane ene ja ame munionuM sAmAyika (AtmasvarUpanI prApti) kahyuM che." ame kRpALudevane maLyA, pachI bIjA sAdhuo ema kahetA ke ame bagaDI gayA chIe. tethI eka sAghu, amArA upara bhAva rAkhato te, mArI pAse AvIne kahe : "tame je karo cho te meM sAMbhaLyuM che. te game tema ho, paNa mahAvIranAM kahelAM sUtro upara zraddhA rAkhajo. ATaluM mAruM kahyuM mAnajo." Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 upadezAmRta sUtrAbhiniveza e paNa mithyAtva che. nahIM to amAre vItarAganAM vacanano kyAM anAdara che ? paNa potAnI samaje samakita mAnavuM yogya nathI. Aje to gharagharanuM samakita thaI gayuM che. paNa samakitano mahimA to ora che! ame kRpALudevane maLyA pahelAM sUtro bhaNatA te upara pAchA carcA karatA ane jene vadhAre yAda rahe tathA vadhAre varNana kare te moTo gaNAto. e paNa mithyAtva che. saddha parama suda bhagavAne kahI che. sAcI zraddhA-samaktinuM mAhAtmagomasArajI' ane "mULAcAra' vaMcAya che temAM varNaveluM che. "samakita te ja puNya che; ane samakitI je je kriyA kare te puNyarUpa ja pariName che." te vAMcatA kRpALudevathI sAMbhaLelAM vacano pramANe zAstro paNa zAkha pUre che, te samakitane poSe che. bharatarAjA ane zreNikarAjAnAM draSTAMte, samakitanI hAjarImAM saMkleza pariNAma hatAM te puNyarUpa nIvaDelAM che. samakitInI kriyAnuM pariNAma kAM to nirjarArUpa hoya, kAM to puNyanA baMgharUpa hoya; paNa pApa to samakitI karI zake ja nahIM. mithyAtva te ja pApa che. mithyAtvInAM zubha pariNAma dekhAtAM hoya paNa tenuM phaLa mokSamArgamAM sahAya karanAra puNyarUpa nathI tethI saMsAraparibhramaNa karAvanAruM hovAthI tenAM zubha pariNAma paNa pAparUpa che. koI kyAMka ane koI kyAMka aTakyA che; paNa kyAMya khaLI rahevA jevuM nathI. berAM, chokarAM, ghana, milakata, AmAM ke temAM-koI jagAe aTakyA vagara AtmA ja upAdeya, dhyeya gaNavo. enI zraddhA AvI eTale kAma thaI gayuM. game tevAM karma dekhA de paNa te to cUkavuM ja nahIM. bAMdhelAM che te to Ave-mahemAna jamIne cAlyo jAya. paNa saMjogone to saMjogo gaNavA. dhyAna karavA bese tyAM saMkalpo to Ave; paNa tene judA jANavA, tanmaya na thavuM. badhuM jhera karI mUkavA jevuM che, nahIM to, bhava UbhA karAve tevI sAmagrIo AvI AvIne paDe. tene AtmAno gharma na jANavo. na chUTake teno saMjoga thAya tene veThI levo. lAgyuM te bhogavya chUTako; paNa iSTa na gaNavuM-to baMdha nathI. Ama bheda paDe to bahirAtmA maTI aMtarAtmA thAya. ane ema karatAM karatAM "dInabaMdhunI mahera najarathI AnaMdaghana pada pAve." tA.18-2-26, savAre prabhuzrI-koI sAMbhaLe ane samajaNa na paDe to kema ? muni mosamakitIne badhuM savaLuM che. prabhuzrI-sAMbhaLavAno bhAva hoya, temAM najara rAkhe; paNa pUrvabhavanAM aMtarAya ke AvaraNane yoge saMbhaLAya nahIM to te niSphaLa jAya ? A mANeka DozImA roja Ave che. temane samajAya kazuM nahIM, paNa sAMbhaLavAnI icchA kare to kaMI phAyado thAya ke nahIM ? jo temAM ne temAM mAthAM mAre to karma jagyA Ape che. jJAnI aMtarmuhUrtamAM koTi karmano kSaya kare che. tema koI samakitI-zraddhAvALo jIva hoya tene zAstra sAMbhaLavAno lakSa chatAM samajAya nahIM to ya kaMI te kriyAnuM phaLa thatuM haze ke nahIM? Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-2 325 mumukSu-pahelAM mAgadhI bhASAnI khabare ya nahIM. have te gAthA vAMcatAM karatAM ThIka phAve che. te na samajAyA chatAM mAthAM mAryAnuM pariNAma che. prabhuzrIe guDaguDiyo vaiSNava. tethI tene pahelAM to baghAMnI peThe vaikuMTha, goloka ane evo khyAla haze. paNa have zAstramAM kevI gama paDe che ? A ya kevo hato ? paNa vAMcIne mAhita thayo te jANyuM ne ? ema zuM thAya che te ApaNane zuM khabara paDe ? paNa jJAnI jANI rahyA che. kaMI ajaba vAta che ! ghanA zrAvakano jIva kevo hato ? DhorAM cAre tevo. tene munino yoga thayo, tyAM bogha sAMbhaLyo; ane samajAya na samajAya paNa mAre temaNe kahyuM tema karavuM che-A vrata lauM, A vrata lauM--ema bhAvanA rahI hatI ane kaMI karyuM na hatuM chatAM eTalAmAM (bhAvanAmAM ne bhAvanAmAM) maraNa thavAthI deva thaIne cavIne ghano zrAvaka thaI moTo lakSAdhipati thayo, keTalIya kanyAo paraNyo ane mokSanI taiyArI karI. jJAnInI AjJAe zrutajJAna sAMbhaLatAM parokSa jJAna thAya che ane dInabaMdhunI kRpAnajarathI pachI pratyakSa jJAna thAya che, pudgala ane jIva judAM jaNAya che. sAMje ("mULAcAramAMthI "saMsArabhAvanAmAM azraddhAnarUpa mithyAtva viSe vaMcAtAM.) zraddhAthI UlaTI azraddhA. zraddhA konI ? to, sadaiva, sadguru ane sadgharmanI. emAM sat te AtmA che. tethI A AtmA e ja deva, AtmA e ja guru ane AtmA e ja gharma, ema gaNAya. ane e AtmAnI hAjarI hoya, zraddhA hoya, to karma baMghAya nahIM. maraNa na hoya to kaMI vAMgho nahIM. paNa te to kyAre Avaze teno bharoso nathI. to jeTalo kALa hAthamAM che te nakAmo javA devA jevo nathI. ATaluM AyakhuM to te khAtara ja gALavA jevuM che. badhAne khAtara kALa gALo cho to Ane khAtara, AtmAne khAtara ATaluM nahIM karo ? samaju mANasane to tenI ja gaveSaNA hoya, te vagara bIjuM game ja nahIM-na bane teno kheda rahevo joIe. kRpALudeve amane kaheluM ke amane maLyA pachI tamAre have zo bhaya che? "thIMga ghaNI mAthe kiyA re, kuNa gaMje nara eTa? vimala jina, dIThAM loyaNa Aja." ema moTA puruSoe paNa kahyuM che. zaraNAnI ya balihArI che ! e ja kartavya che. ene ja samakita kahyuM che. tA.22-26,sAMje ['mULAcAramAMthI saMsArabhAvanAno pahelo zloka pharI vaMcAtAM.] azraddhAnarUpa mithyAtva-AtmAnI zraddhA nahIM te mithyAtva, te azraddhAna. mAruM zarIra, mAruM ghara, mAruM kuTuMba-e mArAM mAnyAM che te eka jAtanI zraddhA che; paNa sAcI zraddhA nathI, mithyA che. saMjoga che te dekhAva to de che. ApavItI kahuM ke paravItI ? Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 upadezAmRta muni mo--ApavItI, prabhu ! prabhuzrI-zarIramAM kaMI cAvI pharI jAya to badhuM pharI jAya che. kaLatara, kaLatara ane kaLatara. zvAsa letAM mUMjhavaNa thAya ane kaMI suvANa na rahe. A badhuM zuM ? nokarma dravyakarmano saMjoga. temAM jIva pariName che. te vakhate bhAvanA to bIjI hoya, temAM lakSa rAkhavo hoya ane vedanAmAM lakSa na rAkhavo hoya, paNa cAle? mumukSuo tema banatuM to nathI. muni mo-paramakRpALu devane koIe joDA ApelA. te paherIne cAlatAM paga lohIluhANa jevA thaI gayA ane bIjAe te dhyAna kheMcyuM tyAre temaNe kahyuM, tame kahyuM tyAre jANyuM ke phollA thayA che ane lohI nIkaLyuM che. prabhuzrI-te vAta judI che. ApaNe jatA hoIe ane kaMIka hAthamAM vAge ke ujharaDo bharAya ane bhAna na hoya to jaNAtuM nathI. te vAta atyAre nathI. atyAre ahIM Dhola ane vAjAM vAgatAM hoya ane A zAstra vAMce che te sAMbhaLavuM hoya to saMbhaLAya? tema atyAre jarAnAM duHkha AvI lAgyAM hoya ane khaLabhaLI UThyAM hoya te na jaNAya? vedanA gherI le tyAre kaMI banatuM nathI, e to anubhava che paNa bhAva tyAM (AtmAmAM) hoya che. jo ghara dIThuM hoya to tyAM pesI javAya. chokaruM mAne oLakhe evaDuM hoya to vedanA vakhate "mA mA' kare tema aMtaryA tevI rahe che. jJAnIne maLyA pachI bhAva pharI jAya che. te aMtacaryA-bhAvanA AtmAnI rahe. saMjoga dekhe paNa temAM pariName nahIM te aMtarAtmA. aMtarAtmA kaMI paragAma gayo che? paNa bhAna nathI, te karavAnuM che. aMtarAtmA, aMtacaryA, bhAvanA-e to jJAna che. ane jJAna zAnAthI thAya che ? jJAnIthI. sagurunA upadeza vaNa, samajAya na jinarUpa; samajyA vaNa upakAra zo ? samaye jinasvarUpa." dekhe parama vighAna' ema paNa moTA puruSoe kahyuM che. jinadeva-AtmA! temano upadezelo mokSamArga-mukAvuM-te nahIM dekhavAthI saMsAra paribhramaNa che. AgaLathI abhyAsa karI mUkavAnI jarUra che. kRpALudeve patra 460 mAM kahyuM che te pramANe cetavAnI jarUra che. Aga lAgeghara lAge tyAre kUvo khodAve to e Aga kema karIne holavAze? kaMIka karI mUkyuM hoya to vedanIya vakhate khapamAM Ave. bIjuM badhuM maratI vakhate sAMbhare che-zarIra, kuTuMba, chokarAM. eno abhyAsa paDI gayo che to vedanA ghaNI hoya chatAM te sAMbhare che to tene badale bIjo abhyAsa karI mUkyo hoya to emAM kaMI vaga (lAgavaga) cAle che ke e yAda Ave ane A nA Ave? jarUra Ave. zarIranI kaLa bagaDatAM kyAM vAra lAge che ? jyAM gaLapho to chUTato na hoya, zvAsa jghAyo hoya ane pATha bhaNavo hoya ke evI gharmakriyA karavI hoya te kema bane? paNa abhyAsa karI mUkyo hoya to aMtarUpariNAma-aMtaryA-temAM ja rahe. mAruM kazuM ya nathI, evuM karI. mUkavAnI jarUra che. mAruM mAruM manAya te mithyAtva che. Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-2 327 tA. 21-2-26 eTalI baghI vedanA sAthe lAgI (sAmaTI) Ave che ane dina pratidina kaLatara, nabaLAI vaghatI jAya che ke jANe hatuM na hatuM thaI jaze. kAle sAMje evI gabharAmaNa thaI gayelI tethI nIce nahotuM AvI zakAyuM. (muni mohanalAlajIne) kaho, te vakhate vedanA jaNAya ke nahIM? muni mojJAnIne vedanA thAya paNa tenI gaNatarI tene na hoya. kRpALudeva ane munio tathA badhA loko bapore naroDAmAM jatA hatA. tyAre devatA karatAM vadhAre tapelo reta hato. tyAM thaIne baghA jaMgalamAM javA nIkaLyA. tyAM badhA doDAdoDa kare, kapaDAM nAkhIne UbhA rahe ke capacapa paga upADe. paNa kRpALudeve cAlamAM bilakula phera karyo nahoto, ghIme ghIme cAlatA hatA. koInA pagamAM joDA ye nahotA. baghAne te vakhate thayeluM ke devakaraNajI svAmI vyAkhyAna suMdara Ape che; paNa sAcA jJAnI to A ja che. tyAM besavAnA sthAnake gayA tyAre paNa kRpALudeve paga upara hAtha sarakho pheravyo nahIM. page lAla lAla cAThAM paDI gayAM hatAM. komaLa zarIra ane joDA vinA taDakAmAM cAlavAnI Teva nahIM. eTale vedanA to ghaNI thatI hovI joIe. prabhuzrI e to dazAnI vAta che. uttarasaMDe baMgale rahetA tyAre pAse sevAmAM motI bhAvasAra raheto te ghotiyuM oDhADe, DhAMke; paNa pAchuM khasI jAya. macchara, moTA DAMsa to tyAM khUba hatA paNa pote hAleya nahIM ne cAleya nahIM, paDyA ja rahetA. kRpALudevanA prathama samAgamamAM AtmAno nizcayanaye botha thavAthI bAhya dayA ane kriyA choDI dIdhelAM. sau-saunA gacchamAM jema Agraha hoya che tema pahelAM to Agraha bahu hato. devakaraNa svAmInA karatAM vadhAre dayA pALavAnI, sarakhAmaNI karavAnI ane moTA gaNAvAnI ghaNI hoMza hatI. tethI temanA karatAM vaghAre tapa karavAnuM thatuM; ane kSayopazama to maLe nahIM, paNa zarIranuM baLa kharuM eTale jora karIne paNa gokhavAnuM, moDhe karavAnuM kareluM. hAla to hAMsI Ave che !-thAMbhalo jhAlIne "bhaktAmaranI gAthAo gokhIne evI moDhe karI ke badhA akSaro zuddha bolAya. bIjA joDelA akSarono spaSTa uccAra "sakhyatva'nI peThe thaI zakato nahoto, paNa mahenata karI eTale temAMnA baghA joDAkSaro zuddha bolAtA. caturalAlajIne vedAMtanI asara hajI rahI che tethI te tadana zuSkajJAnI thaI gayo che. ochI samajavALAne vedAMta-ekalA nizcayanayanuM eTale ThIka goThI jAya che. ane tenI pakaDa karI bese che. anekAMtavRSTi sUkSma che. amArI vAta badhI te paramakRpALudeva) to jANe; enuM zuM ajANyuM hatuM? tethI eka vakhata kIDI Ama jatI hatI tene haLave rahIne hAtha upara caDhAvI Ama eka bAju jALavIne mUkI. tyArathI mane thayuM ke A Ama dayA pALe che to to ApaNe te ja kartavya. eTale tyArathI dayAno punarjanma thayo hoya tema thayuM. nahIM to, ema thatuM ke ghaNI dayA pALI paNa teNe kalyANa nathI. paNa jema che tema samajIne karavAnuM te ja che. tyArathI emaNe dayA mArAmAM ghAlI dIdhI. te AjanI ghaDI sudhI te ja draSTi che. pANImAM kema cAlavuM te kRpALudeve batAveluM ke munio, AgaLa pANI Ave che, upayogapUrvaka cAlajo. Ama Ama valoNAnI peThe pagathI pANI Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 upadezAmRta DahoLIne na calAya; paNa keDasamuM pANI hoya to paNa paga jALavIne UMco laI pachI pAcho jALavIne AgaLa mUkavo, pANI DahoLAya nahIM ane apakAyanA jIvo dubhAya nahIM tema cAlatAM paNa temaNe zIkhavyuM hatuM. nadI UtaravAnI hoya tyAre saMthAro kare ke jo te daramiyAna magara ke evuM koI DhasaDI jAya to "vAvajhIva vovihAra' ane pAra jaI zakAya to sAmA kAMThA sudhI. Ama karIne pratikramaNa, khamAsaNuM karIne nadI UtaratA. UtarIne pANI nItarI jatAM sudhI UbhuM rahevuM joIe. kapaDuM nIcovAya to nahIM. lIlotarI samAratI-moLatI vakhate jJAnIne keTalI dayA varte che te te ja jANe che | mumukSu-kAviThe maccharamAM besatA paNa uDADatA nahIM. cAra(lIlA ghAsa)nA bhArA para eka jaNa beThelo. tene kRpALudeve kaheluM ke nIce beso to bhAI, jIva dabAya che. muni mo-e puruSe to TheTha mokSano mArga batAvI dIdho che. mAtra ApaNI kacAza che. "ame dehaghArI chIe ke kema te saMbhArIe tyAre mAMDa jANIe chIe' evI jenI dazA hoya tenI zI vAta karavI? ame badhA to emanI dazA joIne cakita ja thaI jatA. ['vimalapurANamAMthI zreNikarAjAnuM caritra vaMcAtAM.] A vAta bhAre che ! ghaNA marmavALI vAta che. zAstra ghaNI vakhata zastra thaI paDe che. ahIM vaMcAya ane ema ne ema vAMcI le emAM ghaNo bheda che. ahIM bhUla nIkaLe; mULa vAta tarapha, AtmA tarapha lakSa rahe. zreNika rAjA kahe ke tenI rANI kahe; paNa baghAM karma ane teno jIvane saMjoga ke bIjuM? karma phUTI nIkaLelAM dekhAya. nahIM to vArtAo vAMcatAM sAMbhaLatAM to jIva kevAM kevAM karma bAMdhe che? ahIM to vAta phoDIne teno vistAra thAya ane grahaNa karavA yogya vicArAya. ahIM AtmA vagara bIjuM hoya ? A jagA tame kevI jANo cho ? A gharmanI jagAnuM koI apUrva baLa che! yogyatAnI mAtra khAmI che, vairAgyanI khAmI che. Avo joga maLavo durlabha che. cetavA jevuM che. pachI kaMI banavAnuM che? amAre atyAre game tevuM taNAIne gharmadhyAnamAM pravRtti karavAnuM mana hoya paNa kyAMthI baLa ane sthiratA lAvIe? jo kaMI haTha, baLa karIne karavA jaIe to vaLI kaMI ADuM phATe to samuM namuM karavAmAM kaMI thoDuM ghaNuM thatuM hoya teya aTake. jyAM sudhI zAtA che tyAM sudhI cetI levA jevuM che. A avasara cUkavA jevo nathI; cetI levAnI jarUra che. ekanA eka khetaramAM jevo pAka karavo hoya tevo thAya-zeraDI karavI hoya to ya thAya ane tamAku karavI hoya to ya thAya. ATaluM badhuM ghaMghA vagere mATe karIe chIe, tyAre je ApaNA AtmAne oLakhyo nathI tene mATe have nahIM karIe ? tamAku mATe jamIna kevI cokhkhI karavI paDe che ane keTalI badhI mahenata levI paDe che, to gharmanI prApti mATe puruSArtha na karavo joIe ? jo maraNa na hota to to ThIka, paNa ghaDIkamAM phUTI jAya evuM A parapoTA ke zIzI jevuM zarIra che tyAM sudhImAM 'jhabake motI parovI le" tema Atmahita sAdhI levAnI jarUra che. Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-2 329 tA. 22-2-26 ['paramAtmaprakAza" vaMcAtAM A cAra bAbata upara vijaya meLavavo duSkara ke durlabha che : (1) jihA-sarva iMdriyomAM praghAna iMdriya jihA. te jitAtAM badhI iMdriyo jitAya che. (2) moha-ATha prakAranAM karmamAM mukhya mohanIya. te jitAtAM baghAM karma jitAya che. (3) brahmacarya--pAMca mahAvratomAM mukhya brahmacarya. temAM apavAda nathI. "eka viSayane jItatAM, jIyo sI saMsAra; nRpati jItatAM jatiye, daLa pura ne aghikAra. pAtra vinA vastu na rahe, pAtre Atmika jJAna; pAtra thavA sevA sadA, brahmacarya atimAna." (4) manoguNi-traNeya gutimAM pradhAna manogati. manane laIne A badhuM. A cAra zA vaDe jitAya ? muni mohanalAlajI- indriyadamanakuM svAda tyaja, manadamanakuM dhyAna." prabhuzrI-jyAM manamAM vicAra Ave ke A ThIka lAgaze ke Ama hoya to ThIka, to tenI sAmA ja paDavuM ke e to nahIM ja. tevI rIte mohanI vRtti UThe ke kAmanI vRtti jAge ke saMkalpavikalpa koI priya vastunA AvyA karatA hoya tyAM kaTAkSavRSTi rAkhavI ane te vRttine rokavI. jyAM tyAM e ja karavAnuM che. jaDa ane cetanano bheda pADavAno che. mumukSu-"kRSNa bALabrahmacArI hoya to jamanAmaiyA, mAga Apajo." ema kAma karatAM lepAya nahIM tenuM kema ? prabhuzrI-sAdhana to joIze-varasAda, jamIna ane bIjano saMjoga thAya tyAre bIja UgI nIkaLe; tema tyAga, vairAgya, upazama to joIze ja. eka sAdhue himAlayanI ThaMDImAM te ThaMDI sAme paDIne pAsAM badalI badalI rAta kADhI ane savAra thatAM sUryodaye UThyo ane khabho thAbaDatAM bolyo ke ThaMDI sAthe laDAI karI temAM vijaya meLavyo che. puruSArthanI jarUra che. "jo icchI paramArtha to, karo satya puruSArtha, bhavasthiti Adi nAma laI, chedo nahi AtmArtha." "nizcaya vANI sAMbhaLI, sAghana tajavAM noya; nizcaya rAkhI lakSamAM, sAghana karavAM soya." (zrI Atmasiddhi) zuSkajJAnI thaI javAnI jarUra nathI. "athavA nizcayanaya grahe, mAtra zabdanI mAMya; loe savyavahArane, sAdhanarahita thAya." Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 upadezAmRta kRSNanI vAta to jJAnInA saMbaMdhe kahevAze. paNa jo tuM tema karavA gayo to rakhaDI paDIza. e mArga nathI. jJAna to che tyAM che. haze to "nathI' kahevAthI jatuM rahevAnuM nathI ane nahIM hoya tema chatAM "che' ema kahevAthI AvI javAnuM nathI; paNa mahAmohanIya karma bAMdhe. jJAnIe jANyo che tevo AtmA che. bhUla hoya te batAvavI paDe. cAlatA baLadane koI Ara mAre ? unmattatA, svacchaMda, pramAda choDavAnAM che. aMkuza to sAro-ame to paNe-chellA-jaI beThA chIe te bolIe chIe. koIe "laghu' nAma ApyuM che te sAruM karyuM che. laghutA ja rAkhavAnI jarUra che. paNa manamAM mAna vedAya to laghu kaho ke game te kaho paNa kaMI kAmanuM nathI. "vRtAghAra pAtra vA pAtrAghAra vRta' ema karanAra paMDita jevA ke "prAsane hAthI mAre che ke aprAtane evo vAda karanAra jevA bhaNezrI thavAnuM nathI. manamAM ema rahe ke "A mahArAja padhAryA eTale e bolaze. e kema bolatA nathI ? zuM ochuM thaI javAnuM che? e bole to sAruM, mAre bolavuM nA paDe." e badhuM choDavA jevuM che. UlaTuM, bolavAthI svAdhyAya thAya, labdhi vadhe, pramAda jAya. be bola bolavAthI kaMI bagaDI javAnuM hatuM ? koInuM ahita thaI javAnuM hatuM ? pariNAma upara moTo AdhAra che. tame ane huM ahIM beThA chIe paNa jenAM pariNAma AgaLa gayAM te moTo. mAgazara suda 13, zukra, saM. 1983 jema maratI vakhate zrAvako maranArane ema kahe che ke arihaMtanuM tane zaraNa hajo. zAMtinAthanuM zaraNa hajo; tema amArI pathArI pAse te vakhate jeTalA hAjara ho teTalAe sahajAnmasvarUpa paramagurunA uccArathI, e zabdonAM pudgalothI Akho oraDo bharI devo. evo koNa abhAgiyo hoya ke e maMtra ene e vakhate na ruce ? e sAMbhaLatAM emAM vRtti jAya. kSaNe kSaNe mRtyu saMbhAravuM ghaTe che. atyAre mArI ja rahyo che. samAdhimaraNa karAvanArane paNa mahAlAbha thAya che. poSa vada 6, soma, saM. 1983 ['amitagati zrAvakAcAramAMthI zrAvakanI agiyAra pratimAomAM AThamI AraMbhatyAganI ane navamI parigrahatyAganI pratimAonA vAMcana prasaMge.] jIve hajI gharma jANyo nathI. tyAganuM phaLa maLe che. "tyAge tenI Age ane mAge tethI bhAge," ema kahevAya che. kaMdamULa-lasaNa, DuMgaLI, baTAkA vagere, lIlotarI, umaraDAM, vaDanA TeTA, pIMpaLanA TeTA, pIpaLAnA TeTA-evAM abhakSya phaLa khAvAthI kharAba gati thAya che, buddhi bagaDe che. keTalo kALa jIvavuM che ? keTalAya loka ghara karAvI bhogavyA pahelAM marI jAya che. manuSyabhava pAmIne jo cetI na levAya to narakatiryaMcanA bhavamAM duHkha bhogavavAM paDaze. Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-2 331 UMghiyuM, poMka vageremAM iyaLo vagere baphAI jatAM haze ! mAMsa khAvA jevAM te abhakSya che. AzramanI jagAmAM AvAM pApanAM kAma kadI na karAya. koIe UMghiyuM ahIM lAvavuM nahIM ane bALavuM paNa nahIM. pakavAna, patAsAM evo prasAda vaheMcavo hoya to vaheMcavo. paNa jAmaphaLa jevAM ghaNAM biyAMvALAM phaLano ane jemAM jIva hoya tevI cIjono prasAda na karavo. zrAvako to jAvajjIva UMdhiyuM khAvAnAM pacakhANa le che ke he bhagavAna ! jIvuM tyAM sudhI evI abhakSya vastu moDhAmAM na ghAluM. enA vagara kyAM marI javAya che ? khAvAnI bIjI cIjo kyAM ochI che? TUMkAM pacAsa-so varSanAM AjakAlanAM AvakhAM ! temAM dharma karI levo ane game tema thAya topaNa vrataniyama lIdhAM hoya teno bhaMga na thAya tenI kALajI rAkhavI. moTI vAta bhAvanI che. bahArathI brahmacarya vrata pALato hoya ane mana bhaTakatuM hoya ! 'zeTha kyAM gayA che ? to kahe, DheDavADe' evuM na thavuM joIe. bahArathI moTo brahmacArI thaIne pharato hoya topaNa zuM thayuM ? paNa jo aMta2mAM dayA na hoya to te zA kAmanuM che ? brahmacaryanuM vrata lenAre bahu jALavavAnuM che. svAda karavA na joIe; TApaTIpa zarIranI na karavI joIe; snigdha, bhAre khorAka na khAvA joIe; kharAba vAto na sAMbhaLavI joIe. nava vADo sAcavavI joIe. nahIM to, khetaranI vADa karIne saMbhALa na kare to bhelAI jAya tema, vrata bhaMga thAya. nahoto jANato tyAM sudhI je thayuM te thayuM; paNa have to vrata bhaMga kare tevI bAbato upara jhera varasavuM joIe. koLiyAmAM mAkha Ave to UlaTI karI kADhI nAkhavuM paDe che, tema AtmAnI ghAta thAya tevAM mAThAM piraNAma vamI nAkhavAM joIe. brahmacaryane tame kevuM jANo cho ! brahmacArI to bhagavAna tulya che ! 'brahma' e AtmA che. ATalo bhava lakSa rAkhIne khamIkhUMde ane brahmacarya saMpUrNa pALe to beDo pAra thAya. e vrata jevuM tevuM nathI. satpuruSane Azraye AveluM vrata jevuM tevuM na jANavuM. bIjAM badhAM kAma mATe anaMta bhava gALyA to Ane mATe ATalo bhava to joI lauM, joIe zuM thAya che ?- ema karIne tyAga ane vairAgyamAM vartavuM joIe. divase divase tyAga vardhamAna thavo joIe. zrIkRSNa ane zreNika mahArAjathI kAMI vrataniyamAdi banatuM na hatuM; paNa satpuruSane bodhe samajaNa AvI hatI. tethI pariNAma kevAM vartatAM haze ! -ke he bhagavAna ! mArAthI kaMI paLatuM nathI; paNa AtmA sivAya bIjA kazAne huM mAruM have mAnuM nahIM, kazAmAM mAruM mana parovuM nahIM. A karavAnI jarUra che. devanA upasargathI eka munine eka bAju kAMTA ane eka bAju kIDA ane pANIvALI jagA vagara javAno bIjo koI rasto nahoto. tyAM kAMTAvALe raste jatAM devamAyAthI thayelA rAjAnA nokaroe tene kIDAvALI jagAmAM dhakko mAryo; paNa paDatAM paDatAM ya jIva bacAvavA jamIna sApha karavA prayatna karyo. te vakhate tenAM pariNAma jema ahiMsaka hatAM tevAM pariNAma rAkhavAM. amArAthI na paLe teno amane kheda rahe che, tema badhA jIva mAtrane paNa kartavya che. he bhagavAna ! mane nahIM to mArA pADozIne hajo. ema jANIne kharI vAta batAvI daIe chIe. koInAya doSa jovA e jhera khAvA jevuM che. mAtra cetAvavAne kahevAnuM thAya che. Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 upadezAmRta mahA suda 1, saM.1983, savAre ['amitagati zrAvakAcAra'mAMthI 'dAna adhikAra'nA vAMcana prasaMge] koI paNa halakI varNa jevA ke DheDa, bhaMgI, vAgharI emano Apelo prasAda atre vaheMcavo nahIM. nAriyeLa ane paisA keTalAka DheDa mUkI jAya che temane nAriyeLa pAchAM ApavAM ane paisA bhaMDAramAM nAkhavA, te sAdhAraNa khAtAmAM maMdira makAna baMdhAvavAmAM vaparAya; paNa prasAda tarIke kazuM na levuM. eka guNakAe kAzImAM brAhmaNa jamADI pApa dUra karavA brAhmaNone AmaMtraNa kareluM. temAM brAhmaNone badale, dukALa hovAthI janoInA tAMtaNA nAkhI kAzImAM peTa bharavA gayelA pAMcarse hIjaDA tyAM jamyA. dakSiNA ApatAM guNakAe potAnAM pApa chUTavA te brAhmaNo samIpa potAnI vAta kahI. tyAre te brAhmaNanA vezadhArI hIjaDAoe paNa potAnI sAcI vAta kahI. Ama 'jesAne maLyA tesA, tesAne maLyA tAI; traNee maLI tatUDI bajAI' ema kahevAya che tema thAya. phAgaNa vada 11, saM. 1983 anaMta kALathI A jIvane rakhaDAvanAra pAMca indriyanA viSaya ane krodha, mAna, mAyA ane lobharUpa kaSAya che. tenA jevA bIjA koI verI nathI. temAM krodha vaDe prItino nAza thAya che, mAne vinayano nAza thAya che, mAyAthI maitrIno nAza thAya che; paNa lobhathI to sarva vinAza pAme che evuM sUtramAM kahyuM che. tethI, anAdikALano lobha chUTato nathI te ocho karavAne arthe he bhagavAna ! je A so savAso rUpiyA mArA gaNato hato tene huM tajuM chuM, te lobhaprakRti choDavAne arthe dAna karuM chuM. puNya maLe ke svarganAM sukha parabhavamAM prApta thAya e mATe have huM dAna nahIM karuM. koI kUtarAne bacakuM roTalo nAkhuM ke bhikhArIne mUThI dALiyA ApuM te paNa bhagavAna ! eTalo lobha choDavAne ApuM. lobha chUTe to ja apAya che. paNa jo bhikhArIne ApIne manamAM parabhavamAM pAmavAnI icchA rAkhe to te dAna ApanAra paNa bhikhArI ja che. koI karaNI vAMjha nathI hotI, karaNInuM phaLa to maLe che. paNa je laukikabhAvathI Aja sudhI dAna karyAM tenuM phaLa pAmI devalokanI riddhisiddhi bhogavI paNa te puNya kSaya thatAM pRthvI, pANI, vanaspati, pazupaMkhI, noLa-koLa, kUtarAM-bilADAMnA bhava gharI paribhramaNa karavuM paDe che. mATe koI saMtanA yoge, he bhagavAna! have je dAnapuNya karuM te alaukika dRSTithI karuM, janmamaraNa chUTavA karuM evI bhAvanA kartavya che. A derAsaranI TIpamAM je je bhare che tene ame to cetAvI dIdhA che ane A ja vAta kahIe chIe ke have janmamaraNa chUTavA sivAya bIjI icchA rAkhavA lAyaka nathI. vaLI je dhAnya arthe khetI kare tene ghAsa to avazya thAya ja. tema mokSanI icchAthI je kriyA kare che tene paNa mokSamArgamAM madada kare tevuM puNya baMghAya che. te puNyAnubaMdhI puNya tene Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-2 333 svarganAM sukha bhogavAvI manuSya bhava prApta karAvI mokSanuM kAraNa bane che. A bheda avazya lakSamAM rAkhI alaukika draSTithI dAna kartavya che. + akSayatRtIyA, saMvata 1983 mAghavajI zeTha badhuM mUkIne cAlI nIkaLyA. nAranA haribhAIno deha paNa chUTI gayo. ane tame A baghA kyAM besI rahevAnA cho ? mATe cetI levAnuM che. manuSyadeha maLavo durlabha che. kSaNamAM viNasI jAya evo deha che. kazuM sAthe AvavAnuM nathI. A bhava ciMtAmaNi ratna jevo che. temAM tamAre to jo sAcavo to brahmacaryavrata AvyuM che te mahAkalyANanuM kAraNa che. bAhyathI paNa sacavAya to tenuM mahA phaLa che. "je tyAge tenI Age ane mAge tethI bhAge,' ema kahevAya che. AvI AvIne AgaLa paDaze, paNa "huM-mAruM hRdayethI TALa." have kazuM mAruM karavuM nahIM. AtmasvarUpathI to sarva bhinna che; to have te paravastune potAnI na gaNavI--e samaja kAma kADhI nAkhe che. rAga-dveSamAM na AvavuM. je AvI paDe te samatAthI joyA karavuM; temAM taNAI javAya che, tema na thavA devuM. mahApuruSo-gajasukumAra Adi-ne yAda lAvI khamIkhUMdatAM zIkhavuM. krogha karavo nahIM. kroghathI, karelAM puNyano, japatapanA phaLano nAza thAya che. have, mAtra puNya thaze e AzAthI kriyA karavI te karatAM mAtra janmamaraNa kema chUTe teno lakSa rAkhavo. puNya karIne pAchuM tene bhogavavuM paDe ane puNya bhogavatAM tRSNAthI navAM karma bAMdhI paribhramaNa ne paribhramaNa karyA karavuM paDe. tenI have icchA paNa na karavI. have to e lakSe jJAna, dhyAna, vicAra, satsaMga, sAstramAM vRtti rAkhavI. jIva vAMdarA jevo che. ane karmarUpI madArI tene nacAvI rahyo che tema te nAce che. khAvuM pIvuM, UMghavuM suMghavuM, haravuM pharavuM badhuM karma, karma ne karma ja che. eka ghaDI paNa kyAre te kriyA vinA rahyo ? UMghamAM paNa kriyA karyA ja kare che. tevI kriyAmAMthI pAchuM vALI smaraNa, pATha vageremAM manane joDavuM. A vaMcAya che temAM kevuM AtmAnuM svarUpa AvyuM che ! koNa mare che ? AtmA mare che ? tyAre have zAnI ciMtA ? A badhuM dekhAya che te baghAno to vahelomoDo nAza thavAno che. pArakuM che te mUkyA vagara chUTako nathI; melavuM paDaze-evAM jJAnIpuruSanAM vacana che. paNa "nizcaya vANI sAMbhaLI, sAghana tajavAM noya; nizcaya rAkhI lakSamAM, sAdhana karavAM soya." vyavahAra tajI zuSkajJAnInI peThe lUkhA na thavuM. sAdvAda che. kheda kartavya nathI. udAsa (anAsakta) rahevuM; udAsI (zoka) na rAkhavI, eTale ke samatA, nirlepapaNuM, vairAgya rAkhavAM paNa zoka, kheda, hAyavoya kartavya nathI. sAmAnya guNanA cha bola che te mukhapATha karI rAkhavA. (1) astitva, (2) vastutva, (3) dravyatva, (4) prameyatva, (5) agurulaghutva, (6) pradezavatva-e anupUrvI ane (6) pradezavatva, (5) agurulaghutva, (4) prameyatva, (3) dravyatva, (2) vastutva, (1) astitva-e "pacchAnupUrvI Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta 334 ema bolAya che. UMghamAM paNa kaDakaDa bolI javAya tevA e cha bola mukhapATha karI devA. bIjuM kiMI na samajAya to, "he bhagavAna, tArI gati tuM jANe ho deva," ema moTA puruSa paNa kahI gayA che to mAruM zuM gajuM? paNa teM je AtmasvarUpa jANyuM che te mATe mAnya che; ane mane je A dekhAya che, iSTa-aniSTapaNuM ghaDIghaDImAM lAge che, te have huM nahIM mAnuM. he prabhu ! tAruM saMmata kareluM mane prApta thAo; mane kAMI samaja paDatI nathI, paNa teM jANyuM che te sat che'--evo AzrayabhAva rAkhavo. A samakitanuM kAraNa che. pahelAM anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMtacAritra, agurulaghu, guNa-guNI, avyAbAgha evA bola ame moDhe karelA, paNa kaMI samajAya nahIM. paNa te AtmAnA guNa che, bIjarUpa che. sadguruzaraNAthI jema kALa gayo tema tema tenA vicAra thatA gayA! tema, dravyatva zuM? agurulaghutva kone kahIe ? tenA bheda ? te na mAnIe to zuM ? evA kaMI kaMI vicAra te uparathI Ave ane bhavasthiti Adi kAraNa prApta thaI samyakatvanuM kAraNa thAya. mATe A bola mukhapATha karI rAkhavA ane enI vicAraNAmAM rahevAnuM karavuM. A vicAro lakhI levA jevA che; kAraNa ke te AtmAnA gharanA che, AtmahitakAraka che. have e vastunI khojamAM, vicAramAM rahevuM. mara ! karmanA udaye cittavRtti sthira na rahe ane khasI jAya to paNa pAchI temAM lAvavI, ane bhAvanA e ja rAkhavI. bhAvanA moTI vastu che. jAgRta rahevAnI jarUra che. lobha choDavAnI vRtti thaI to A pudgala kAnamAM paDyAM. kArtika suda 7, maMgaLa, saM. 1984 paramakRpALudevanI kRpAthI AnaMda che ! aho ! teno upakAra ke teNe sAce mArge caDhAvyA. "mAraga sAcA mila gayA, chUTa gaye saMdeha; hotA so to jala gayA, bhinna kiyA nija deha. samaja, piche saba sarala hai, binU samaja muzakIla; ve muzakIlI kyA kahuM ? khoja piMDa brahmAMDakA, pattA to laga jAya; ye hi brahmAMDI vAsanA, jaba jAve taba..... Apa ApakuM bhUla gayA, inameM kyA aMdhera ? samara samara aba hasata haiM, nahIM bhUleMge phera. jahAM kalapanA-jalapanA, tahAM mAnuM duHkha chAMI; mi. kalapanA-jalapanA, taba vastu tina pAI. he jIva ! kyA icchata have? he icchA duHkhamUla; jaba icchAkA nAza taba, miTe anAdi bhUla." zo marma AmAM rahyo che ! koI viralAne ja te samajAze. tene Azare rahenAranuM paNa Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-2 335 kalyANa che. je koI tene mAnanAra hoya tenA to ame dAsa chIe. have to avasthA thaI eTale prabhu, maraNa vAraMvAra sAMbhare che. jo ke gurukRpAthI maraNabhaya nathI, kheda nathI ke ArtadhyAnanuM kAraNa nathI. zarIrano svabhAva te saDavuM, paDavuM, viNazI javuM che. temAM paryAyavRSTi rAkhI A jIva "mAruM mAruM' karI baMdhAyo che. jo ke gurukRpAthI saMsAra, zreyAMchokarAM, ghana ghaMgho evuM to saheje mukAyuM che; paNa sarva prakAre asaMga evo sthira svabhAva te Upaje re' evuM thavAnI jarUra che, paNa tene mATe joItI sAmagrI kyAM ? mATe jAgRta rahevAnI jarUra che. nimitte sAruM banAvavuM. ahIM AvyA to puNyanA yoge kaMI vAta kAnamAM paDI. lAkho rUpiyAnuM A ghana che. manuSyabhava maLavo mahA durlabha che. bhale pachI te rogI ho, azakta ho, strI ho, puruSa ho; paNa jo manuSyabhava hoya to samajaNa karI levAya che. mahAbhAgyano udaya hoya tyAre puruSano yoga thAya che. ekadezI (satsaMgI) no joga paNa kyAMthI maLe ? hamaNAM purANa vaMcAya che temAM e ja vAta vAraMvAra Ave che ke koI puruSano joga thayo ane jIvanI dizA badalAI gaI. jema koI havA sArI hoya to roga maTI jAya che ane koI havAthI roga phATI nIkaLe che, tema sapuruSanA yogabaLanI vAta che. bhAratano jIva siMha hato tyAre tene jAtismaraNa thayuM hatuM. te koI cAraNamuninA pratApa ! bIjA cAra jIva bharatanA bhAI thavAnA hatA tevAMdaro, bhUMDa, vAgha ane noLiyo-jAtismaraNa jJAna pAmyA te paNa muniyugalano prabhAva ! mahAvIra svAmInA jIvane ya samyatva siMhanA bhAvamAM thayuM te be cAraNamuninI kRpA ! ema ThAra ThAra mahApuruSanA yogathI jIvanAM kalyANa thayAM che. kroghathI zuM zuM thAya che tathA puNyanA yogathI zuM zuM thAya che te A "uttara purANa'mAM caMdanAnA jIvanI pUrvabhavanI kathAmAM Ave che. maraNanAM duHkha vakhate pariNAma sAcavavA jAgRti rAkhavI. muni mohanalAlajI-prabhu, maraNa vakhate koI jIvane khabara paDe ke koIne na paNa paDe. paNa te vakhate zuM avazya karIne karI levuM ghaTe che ? zI vAtamAM upayoga joDavo joIe ? zuM lakSa rAkhavo joIe ? prabhuzrI-prazna bahu sAro karyo che. satya vAta to jJAnI jANe; paNa ApaNe to matimAM Ave te vicAramAM levA mATe te vAta dhyAnamAM laIe. hamaNAM vaMcAya che temAM eka vAta che. rAkSasavidyA sAthIne eka vidyAre eka beTanuM AkhuM gAma ujjaDa karI nAkhyuM, tyAM traNa vaNikaputro vahANa laI AvI caDhyA. temAMno eka aMdara zaheramAM gayo paNa koI jaNAyuM nahIM, mAtra eka rAjakuMvarI hatI. tenI mAraphate teNe badhI vAta jANI. tyAM eka taravAra hatI te teNe lIdhI ane jyAre rAkSasIvidyAghara Avyo tyAre taravArathI tene mArI nAkhyo. maratAM maratAM te navakAramaMtra bolyo. tethI te zrAvakaputrane pastAvo thayo ke meM mArA gharmabaMdhuno ja ghAta karyo. teNe tenI pAse kSamA mAgI. teNe kahyuM ke krothane vaza thaIne meM A badhuM nagara UjADI mUkyuM che, paNa huM zrAvaka chuM. kroghanAM phaLa mAThAM che ema jineMdradeve kahyuM che te kharuM che. Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta kahevAnI matalaba e hatI ke AvAM pApa karma karanArane paNa chevaTe maratAM maratAM ya je zraddhA hatI te pramANe smaraNa karavAnuM sUjhyuM. to pahelethI puruSArtha karI mUkyo haze te chevaTe kAmamAM lAgaze. 336 bIjuM, kSaNe kSaNe jIva marI rahyo che. 'kSaNa kSaNa bhayaMkara bhAva-maraNe, kAM aho ! rAcI raho ?' bhagavAne kahyuM che ke samaye goyama mA pamA, to kSaNe kSaNe mRtyune saMbhAravA yogya che. jo Ama maraNanI taiyArI karI haze to kAma lAgaze, Akhare AvIne hAjara thaze. amane kRpALudeve paNa 1951nI sAlamAM patra lakhyo hato ke maraNa pahelAM taiyArI karI mUkavI ane maraNasamaye to avazya tema karavuM. vaLI karmanI gati vicitra che ! zreNikarAjA ane kRSNa mahArAja paNa kSAyika samakitanA ghaNI hatA, ane maraNa vakhate paNa bhagavAnanuM kaheluM anyathA na thAya ema mAnatA hatA. mAranAra jarAkuMvarane zrIkRSNe kahyuM ke jA, jato rahe; nahIM to baLadeva AvIne tane mArI nAkhaze. paNa te jyAre dUra gayo ke lezmA pharI, vicAra thayo ke aneka saMgrAmamAM na hArelo tene mArIne duzmana ema ne ema jAya che ! A vicAra Avyo. gati pramANe mati thaI ke mati pramANe gati thaI, je kaho te. pUrve naraka AyuSya bAMdhyuM hatuM, tevI lezyA AvIne khaDI thaI. kahevuM to na joIe, paNa samajavA mATe kahuM chuM. ame ja ahIM pATa para sAMje badhAM bAraNAM vAsI besIe chIe. vicArIe chIe ke jANe ke marI gayA hatA; have bIjI koI vAta dharma sivAya ka2vI nathI. te vicAranuM jora cAle tyAM sudhI thoDI vAra to nirvighra rahevAya, paNa thoDI vAra pachI goLo AvIne ghaba paDe ! ane thAya ke are ! tane koNe bolAvyo che ? paNa sadgurunA zaraNAthI tene vidyakartA jANI tene dUra karI nAkhIe; nahIM to te vicAramAM taNAI javAya, to prasannacaMdra rAjarSinI peThe kyAMnuM kyAM jatuM rahevAya ! pUrve bAMghelAM karmo amane ke Amane-sarvane AvyA vagara rahevAnAM nathI. je adhyAsa paDI gayo che temAM puruSArtha karyo ghasAro paDe che ane bIjuM thAya che. sArAM ke khoTAM karma, zAtA ke azAtA taDakA-chAMyaDAnI peThe AvavAnAM ja. paNa puNya ke pApa koIno khapa nathI, ema rAkhavuM. samakitI puNyakriyA kare che te iSTa gaNIne karato nathI. koI rAjAe hajAra rUpiyA daMDa karyo hoya to paNa te jo pacAsa rUpiyA ApatAM patato hoya to rAjI thavA jevuM che; paNa daMDa kAMI iSTa vastu nathI. tema samakitI puNyakriyAmAM, bhaktimAM ullAsa rAkhe che chatAM te kriyAne paNa Akhare mUkavAnI gaNe che, zubha baMdhanuM kAraNa gaNe che. iSTa to mokSano bhAva ja che. Aso, 1985 divALI upara 1traNa divasa thaIne 108 mALA gaNavI joIe. ekI vakhate 108 gaNavI 1. saM. 1986mAM 5. pU. prabhuzrIe traNa divasane badale cAra divasa eTale terasa, caudaza, divALI ane ekamanA divase rAtre chatrIsa chatrIsa mALAo phe2vavAno krama jaNAvyo hato. Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-2 337 hoya te tema kare-traNa pahora jAgIne kare. tema na karI zake teNe pAkhIne divase eTale caudazane divase 3 mALA "sahajAtmasvarUpa paramaguru' maMtranI, 28 mALA "paramaguru nigraMtha sarvazadeva' maMtranI ane pa mALA "AtamabhAvanA bhAvamAM jIva lahe kevaLajJAna re' maMtranI ema chatrIsa mALA pheravavI. teTalI ja (36) divALIne divase sAMje ane chatrIsa ekamanI sAMje, ema 108 mALA traNa divasa thaIne pheravavI. te chatrIsa mALA sudhI paNa je sAmAyikamAM beThA hoya tema na besI zake te savAra-sAMja thaIne 36 mALA pheravI le. ema 108 mALA mAtra samAdhimaraNanI icchAthI pherave. koI paNa prakAranI A loka paralokanI vAMchAniyANuM na kare; traNa divasa yathAzakti tapa kare; upavAsa, ekaTANuM ke narasa AhArathI calAve tathA brahmacarya pALe. zubha bhAvanAmAM traNa divasa gALe to te samAdhimaraNanI taiyArI che. jainavratakathAmAM jema ghaNA duHkhiyAoe duHkhathI mukta thavA upAya pUchelA che ane sAdhumunioe jaNAvelAM vratathI lAbha meLavI jema kalyANa temaNe sAdhyuM che, tema A vrata paNa tevuM ja che. dararoja-traNeya divasa "Atmasiddhi' vagereno nityakrama paNa cAlu rAkhavo. aSADa vada 0)), maMgaLa, saM.1988, tA. 2-8-32 AtmA upayogasvarUpa che. upayoga sadAya niraMtara che. te upayoga upara upayoga rAkhavo. sUrya-caMdra vAMdaLAM ADe na dekhAya topaNa che ema pratIti che; tema zuddha svarUpa che e pratIti bhUlavAyogya nathI. upayoga bhUlI javAya che e bhUla mahAvIrasvAmIe dIThI. te ThAma ThAma AgamamAM upadezI che. e sarva bhUlanI bIjabhUta bhUla che. kArtika suda 4, saM. 1989 samabhAva. 'Demo De' samyatva pahelAM paNa samabhAvanI prApti arthe samabhAva karavAno abhyAsa karavAthI terUpa thavA yogya che, tenuM-abhyAsa vakhatanA samabhAvanuMtevuM phaLa. paNa jJAnInI kRpAthI bhAvasamatA thavA puruSArthanI jarUra che. bhUlI javA yogya nathI. kArtika suda 11, saM. 1989 "vastusvabhAva vicAratAM, zaraNa ApakuM Apa; vyavahAre paNa paramaguru, avara sakaLa saMtApa." vyavahAraseM deva jina, nihaceleM hai Apa; ehi bacanameM samaja le, jinapravacanakI chApa." A pramANe nizcaya sadguru potAno AtmA che. 22 Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 upadezAmRta saMA chattA viruttA ya, luhANa ) sudIna ' AtmA ja sukhano ane duHkhano denAra che. sadguru upadeza ApI UbhA rahe. brAhmaNa paraNAvI Ape, paNa ghara na calAvI Ape.' pote bogha pramANe pravarte nahIM ane avaLo cAle to sadguru zuM kare? "jaba jAeMge AtamA, taba lAgeMge raMga." potAno AtmA ja boghane paNa grahaNa karanAra che. ane te maMDI paDaze tyAre kAma thaze. "tame tAro, tame badhuM karazo," evuM kRpALudevane ame kaheluM. to kaheluM ke ATaluM tamAre karavuM paDaze-vAsanA, rAgadveSa jIMDavA paDaze; te koI nahIM karI Ape, potAne ja baLa karavuM paDaze. mahA suda 12-13, maMgaLa-bugha, saM. 1989 AjJA eTale zuM ? sanduruSa upara evI zraddhA ke te kahe che te sAcuM che, tenA upara prema thAya, tenA vacananuM zravaNa thAya; te sAMbhaLIne sAcuM mAne ane te pramANe vartavAnA bhAva thAya; e pramANe bhAvanuM palaTavuM te AjJA che. caitra vada 4, saM. 1989 jagata AtmArUpa mAnavAmAM Ave.' parane pudgalamAM kADhI nAkhI AtmAne jovo. jonAra hoya to jovAya che. tene paDI mUkIne jovAnI Teva che te badalI nAkhavI. pharavuM paDaze. jeTha vada 13, saM. 1989, tA.20-6-33 'sahajAtmasvarUpa paramaguru' maMtranuM smaraNa niraMtara kartavya che. hAla te banI zake tema che. pachI je bAkI rahe che te paNa avazya prApta thaze. zrAvaNa vada 0)), soma, saM. 1989, tA. 21-8-33 ['samayasAranA 'Asrava adhikAranA vAMcanamAM "jJAnI zAthI kahevAya che ?' e prazna prasaMge.] teno zuM marma che ? zuM rahasya jAya che ! sapuruSa upara zraddhA thAya, zAstranA vAMcanathI te zraddhAne poSa maLe ane AtmA oLakhavA jIvane tIvratA jAge tyAre puruSanA boghe evI zraddhA thAya ke A AtmAnuM svarUpa che. eTale 1. 20, 3-uttarAdhyayana. Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-2 339 jJAnIne AtmAnI zraddhA che tevI zraddhA thAya te samyakatva che. tethI karIne jJAnI kahevAya che ane temane nirAsrava kahyA che. bhAdaravA suda 13, saM. 1989, tA. 1-9-33 ['samayasAranA "baMgha adhikAranA vAMcanamAM "abhavyane agiyAra aMga bhaNyA chatAM samakita nathI" e prasaMge ] duHkha Adi prasaMge jonAra te huM chuM, karmaphaLarUpa duHkha to zarIramAM che-ema bhedajJAna sadga dvArA na thayuM tethI agiyAra aMgano abhyAsa niSphaLa thayo. duHkhAdi vakhate dekhanAra judo rahe to samakita che. Aso vada 7, saM. 1989 ['uttarAdhyayana'nA "mokSamArgagati' adhyayanamAM sAmAyikanuM svarUpa vaMcAta] ghaNI vAra sAMbhaLyuM haze, paNa sAmAyikanuM svarUpa zuM ? AtmA, samatAbhAva, sama-e sAmAyika che. koI vakhate kahyuM nathI. A vacana nIkaLI gayuM che te sarva zAstrono, Atmasiddhi Adi sarva sAghanono sAra che ! te ja mokSano mArga che. e be akSaramAM badhuM AvI gayuM. koIne kahIe to "oho !"mAM kADhI nAkhe ke amane paNa te khabara che. paNa sarva matAMtara, Agra-badhuM choDI A ja grahaNa kartavya che. kArtika vada 1, zukra, saM. 1990 ['uttarAdhyayanamAM kezIsvAmIe gautamasvAmIne prazna karyo che ke bhayaMkara azva tamane unmArge kema laI jato nathI ? te prasaMge ]. eka zraddhA karavA yogya che ke A sapuruSe AtmA jAmyo che te mATe mAnya che. bIjA game te vikalpo Ave te khabara paDe che, to te jANanAro te sarvathI judo Thare che. te jANanArane mAnavo. sadgurue kahyuM che tevuM tenuM svarUpa che; mane atyAre bhAna nathI to paNa mAre bIjuM kaMI paNa mAnavuM nathI, e to mArA hAthanI vAta che. ema vRDha nizcaya thAya to je saMkalpa-vikalpa, sukhaduHkha Ave che te javA mATe Ave che. bhale ! bamaNuM Ave, paNa tene mAnavuM nathI. eTalI pakaDa thavI joIe. arIsAmAM sAmenA padArtha jaNAya, paNa arIso arIsArUpa ja che; tema bhale game te manamAM Ave, to paNa AtmA AtmArUpa ja che, bIjuM badhuM pahelAMnA karmanA udayarUpa bhale Ave te badhuM javAnuM che, paNa AtmAno kadI nAza thanAra nathI temAM mAthuM mAravA jevuM, iSTaaniSTapaNe mAnI harSazoka karavA jevuM nathI. ATalI ummara thatA sudhImAM aneka saMkalpa Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 upadezAmRta vikalpa thaI gayA, paNa koI rahyA nathI-baghA gayA. to nAzavaMta vastunI phikara zI karavI? enI meLe ja je nAza pAmavAnI che tethI mUMjhAvuM zuM ? phikaranA phAphA mArI javA jevuM che. smaraNano abhyAsa vizeSa rAkhavo. saMkalpa-vikalpa Ave ke smaraNanuM hathiyAra vAparavuM ane mAnavuM ke ThIka thayuM ke mAre smaraNamAM jatuM rahevAnuM nimitta banyuM, nahIM to pramAda thAta. sadgurue maMtra Apyo che te AtmA ja Apyo che. te pragaTa thavA mATe premanI jarUra che. premamAM badhuM AvI gayuM. haratAM-pharatAM, besatA-UThatAM eka AtmA ja jovo, beTTo hoya te bIjuM jue. Avo dRDha abhyAsa thaI jAya tene pachI je udayamAM Ave te kaMI hAni karatuM nathI, maravA Ave che; pachI tene kaMI phikara nathI. poSa suda 12, saM.1990, tA.28-12-33 jIve AjJA uThAvI nathI. viza duhA, kSamApanAno pATha, "he paramakRpALudeva! janma-jarAmaraNAdino nAza karanAra' e patra, "vItarAgano kahelo parama zAMtarasamaya gharma' e sAmAnya karI nAkhyuM che. "Atmasiddhi'mAM camatkAra che. "kara vicAra to pAma." yogyatAnI khAmI che. mahA vada 6, saM. 1990, tA.pa-ra-34 prabhuzrI-kaMI pUchavuM hoya te pUcho. mumukSu-mAre zuM karavuM? prabhuzrI tAre zuM karavuM? (bIjI thoDI vAta thayA pachI) sarva zAstrono sAra eTalo ja che ke "brahmacarya'. ethI yogyatA vagere badhuM maLI raheze. eka e ja icchA jenI rahI tene te maLI raheze. AtmAmAM viSaya-vikAra vagere kaMI nathI. be ja vastu che : jaDa ane cetana, parane potArUpe ke potAnAM mAne che te vyabhicAra che. caitra suda 14, guru, saM. 1990 kema chuTAya ? zuM sAdhana che? tyAM kema javAya? bhAva e sadA hAjarAhajUra che. bhAvathI baMghana ke mokSa thAya che. te bhAvanuM oLakhANa karI levAnI jarUra che. muni mohanalAlajIne Akhare ghaNI vedanA hatI, to paNa oLakhANa thaI hoya to bhAva to sAthe ja hato. sapuruSa pAsethI sAMbhaLelI mahAagatyanI A vAta che; paNa samajaNa joIe, oLakhANa joIe. Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-ra 341 jeTha vada 14, saM.1990, tA. 10-7-34 samyaka darzana-jJAna-cAritra sivAya mAruM koI nathI." A jJAnInuM kahevuM mAnya karavAnI pratijJA kartavya che. e ja vAraMvAra ciMtavavA yogya che. mahA vada 10, saM.1991, tA.28-2-35 AtmA jovA pratye prema, kALajI rAkhavI. satpaSanA batAvyA vinA bane tema nathI. boghanI jarUra che. sapuruSa pAse ajaba camatkArI kaLA che! kaI vakhate AtmA nathI ? tene vicAravA yogya nathI. zUravIra thavAnI jarUra che. "eka maraNiyo sone bhAre' tema AtmAnI skRti aneka karmono nAza karanAra che. smaraNa karatA rahevAnI Teva pADavI. bogha che te gama che. bhAdaravA suda 6, budha, saM1991 AtmA jovo. zreNika rAjAne anAthImuni pAsethI A ja pakaDa thaI hatI. paramakRpALudeve amane te kahyuM hatuM. temAM pote paNa AvI gayA, ema kahyuM hatuM. ane te pakaDa thavAthI paDado dUra thaI gayo. mIThI vIraDInuM pANI tarasa chipAve che. khAro samudra Akho bharelo hoya, paNa kaMI kAmano nathI. Aso suda 2, ravi, saM.1991, tA.29-9-35 saMjoga sarve mUkavAnA che. AtmA jovo. ekAMtamAM kahevA yogya kahuM chuM. saMjogone mAnIne jIva bhUlyo che. vIsa doharA, kSamApanAno pATha, AlocanA, cha padano patra, Atmasiddhi, devavaMdana-e apUrva vacano che ! te mukhapATha karI levAM. pramAda na karavo. devavaMdananA zlokono artha samajavo. baghA AtmA che. strI-puruSa, nAno-moTo jovA lAyaka nathI. puruSanuM vartana chUTavA mATe hoya che. te kare tema na karavuM, kahe tema karavuM. eka divasa baghAne marI javAnuM che. mATe pramAda tajavo. je karaze tenA bApanuM che. sapuruSanAM vacano mukhamAM bolAtAM raheze to paNa hitakArI che. bhAva ane pariNAma e ja atyAre hAthamAM che. te azubhamAM vApare to pApa baMghAya ane zubhamAM vApare to puNya baMghAya, zubha gati thAya; ane AtmabhAvamAM vaparAya to janmamaraNa TaLe. A avasara cUkavA yogya nathI. sarvanuM kalyANa thaze. samakita sivAya kaMI icchavuM nahIM. Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 2 upadezAmRta kArtika vada 9, saM. 1992, tA. 19-11-35 have vyAzI varSa thaI gayAM. chevaTanI bhalAmaNa. maghAnAM pANI TAMkAmAM bharI rAkhe tema jJAnInuM kaheluM kahuM chuM te lakSamAM leze tenuM kAma thaze. "A jJAnI ke A jJAnI" ema karavuM nahIM. koInI niMdA karavI nahIM. paNa paramakRpALudevanI eka zraddhA rAkhavI. ane temanuM jaNAveluM smaraNa karatI vakhate jyAM sudhI bhAna rahe tyAM sudhI hRdayamAM rAkhavuM. asaMga, apratibaMdha thavAno mArga che. be akSaramAM mArga rahyo che. te "jJAna" e be akSaro che. jJAnamAM sarva samAya che. patra 430 amRtatulya che. je kaMI karavuM te AtmArthe karavuM. "meM AtmA jANyo nathI; paNa jJAnI paramakRpALudeve AtmA niHzaMkapaNe jANyo che tevo mAro AtmA che. mane tenI oLakhANa thaI nathI paNa tenI bhAvanA huM karuM chuM.' jJAnIe joyo che tevA AtmAnI bhAvanA karatAM karatAM kevaLajJAna prApta thAya che. nAno moTo, bAI bhAI, gharaDo juvAna, rogI nIrogI jaNAya che te to deha che; tene na jovo. jJAnIe joyo che tevo AtmA che. tene arthe gharma Adi huM karuM chuM; devaloka Adi iMdriyasukhane arthe kaMI karavuM nathI. Aja sudhI je gharmane nAme karyuM hoya te sarva phoka thAo ! AtmAne arthe have karavuM che. Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-3 tA. 3-11-1933 mumukSu--kaSAya, saMkalpa-vikalpa, vagerethI aMtaramAM thatI baLatarA zAMta karavAno upAya zo ? prabhuzrI-manamAM saMkalpa-vikalpa thAya tethI baLatarA thAya che. paraMtu ame A je vAta batAvIe chIe te rAmabANa che. te jo zraddhAthI mAnya thAya to mAnya karanAranuM jarUra kalyANa thAya. paraMtu jIvane vizvAsa hovo joIe, zraddhA thavI joIe. A sthaLe ame je kahIe chIe teTalA upara je koI zraddhA rAkhI mAnyatA karaze tenuM kAma thaI jaze. jJAnI che, A guru che evI potAnI kalpanA choDI eka devadevInI mAnyatA athavA A sAcA sadguru upara dRDha thavuM. 343 manamAM saMkalpa-vikalpa Ave che tethI game to bamaNA Avone! paraMtu te saMkalpa-vikalpa AvyA kone ? to ke mane. ema je kahe che te 'huM' saMkalpa-vikalpathI kevaLa nyAro chuM; huM ane te eka nathI. AkAza ane bhUmine jeTaluM aMtara che teTaluM ja tene ane mAre aMtara che. mana, citta, viSaya, kaSAya--e sarva jaDa che. temAM huM ane mArApaNAnI mAnyatA hatI te ja mithyAtva ke ajJAna. huM te badhAne jANanAra tethI judo evo AtmA chuM. have ATalI ja mAnyatA karI vRDha vizvAsa jene thaze tenuM kAma thaI jaze. ATalAM badhAM beThAM che, paraMtu sAMbhaLIne te pramANe mAnyatA karI hRdRDha zraddhApUrvaka pravartaze tenuM kAma thaI jaze. huM te manathI, saMkalpathI, vikalpathI, kaSAyathI, dehathI, strIthI, putrathI, dhanathI, dhAnya vagere sarvathI kevaLa judo chuM. roga thayo hoya, rahevAtuM na hoya to paNa ema jANavuM ke jeno bahu najIka saMbaMdha hoya te potAne dekhAya che. jema pADozInuM ghara baLatuM hoya to ApaNA gharamAMthI bhaDakA dekhAya che, tema vyAdhi, roga, zoka, kheda, kaSAya, viSaya e badhAM pudgalamAM thaI rahyAM che. dehano dharma deha kare che; manano dharma mana kare che; vacanano dharma vacana kare che. te sarva pudgala che. huM AtmA te sarvathI nyAro chuM. mAtra teno jonAra, jANanAra chuM. tenA nAzathI mAro nAza nathI. zarIramAM zAtA ke azAtAthI mane zAtA ke azAtA nathI. game tema thAo, game to naraka tiryaMca gati thAo, game to maraNa thAo; paraMtu evI zraddhA acaLa raho ke huM te badhAMthI nyAro, mAtra jonAra-jANanAra AtmA chuM. te AtmA eka jJAnIe jANyo che, tevo chuM. anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta sukhamaya je mAruM svarUpa te yathAtathya jJAnI evA sadguru bhagavAne jANyuM che. je AtmasvarUpa zrI sadgurue jANyuM che, joyuM che, anubhavyuM che tevuM ja pUrve thaI gayelA sarva jJAnIoe joyuM che, jANyuM che, anubhavyuM che. mAruM ane sarva jIvanuM zuddha svarUpa te Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u44 upadezAmRta jJAnIe jANyuM che tevuM ja che. te ja mane mAnya che. te ja mAruM che, temAM ja mAre prema, prIti, sneha, bhakti, bhAva karavA yogya che. te ja mAre prApta karavA yogya che, icchavA yogya che, anubhavavA yogya che. tyAM ja tallInatA karavA yogya che. AvI zraddhA thaI jene mAnyatA thaI gaI hoya te dareka prasaMgamAM sukhamAM, duHkhamAM, AdhimAM, vyAdhimAM ke saMkalpa-vikalpamAM eka AtmabhAvanAmAM ja rahI zake, potAno ane parano bheda pADI zake. "jaDa ne cetanya banne dravyano svabhAva bhinna, supratItapaNe banne jene samajAya che; svarUpa cetana nija, jaDa che saMbaMdha mAtra, athavA te ya paNa paradravyamAMya che." AvI zraddhApUrvaka mAnyatA niraMtara varte che ane parokSa AtmabhAvanAmAM jAgRta che tene sarva vrata, niyama vagere AvI jAya che. tene kaSAyAdi sarva je kAMI Ave che te chUTavA mATe Ave che. zrI tIrthaMkarAdie pharI pharI jIvone upadeza kahyo che; paNa jIva dizAmUDha rahevA icche che tyAM upAya pravartI zake nahIM. pharI pharI ThokI ThokIne kahyuM che ke eka A jIva samaje to sahaja mokSa che, nahIM to anaMta upAye paNa nathI. ane te samajavuM paNa kaMI vikaTa nathI, kemake jIvanuM sahaja je svarUpa che te ja mAtra samajavuM che; ane te kaMI bIjAnA svarUpanI vAta nathI ke vakhate te gopave ke na jaNAve, tethI samajavI na bane. potAthI pote gupta rahevAnuM zI rIte banavA yogya che ? paNa svapnadazAmAM jema na banavAyogya evuM potAnuM mRtyu paNa jIva jue che, tema ajJAnadazArUpa svapnarUpayoge A jIva potAne, potAnAM nahIM evAM bIjAM dravyane viSe svapaNe mAne che; ane e ja mAnyatA te saMsAra che, te ja ajJAna che, narakAdi gatino hetu te ja che, te ja janma che, maraNa che ane te ja deha che, dehanA vikAra che, te ja putra, te ja pitA, te ja zatru, te ja mitrAdi bhAvakalpanAnA hetu che, ane tenI nivRtti thaI tyAM sahaja mokSa che; ane e ja nivRttine arthe satsaMga, sapuruSAdi sAghana kahyAM che; ane te sAghana paNa jIva jo potAnA puruSArthane temAM gopavyA sivAya pravartAve to ja siddha che. - vaghAre zuM kahIe ? ATalo ja saMkSepa jIvamAM pariNAma pAme to te sarva vrata, yama, niyama, japa, yAtrA, bhakti, zAstrajJAna Adi karI chUTyo emAM kaMI saMzaya nathI. phA. su. 9, saM. 1990, tA. 22-2-34 jIvane karavA yogya zuM che? bhUMDuM karyuM hoya to te prema-vahAlapa che teNe ja karyuM che. te prema jagatamAM jyAM tyAM verI nAkhyo che. tyAMthI pAcho vALI koI eka ja jagAe-zAnImAM karavo yogya che. Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-3 345 vairAgya vaghAravA yogya che. rAmacaMdrajIe vasiSThagurune kahyuM ke A saMsAra, bhoga Adi sarva padArtho te trividha tApanAM kAraNa hovAthI tethI mane zAMti thatI nathI. te sarva janmamaraNAdi duHkhanAM kAraNa che. sallAMtimAM Apa niraMtara raho cho; tethI te zAMtimAM rahevAnI koI kaLA ApanI pAse che te batAvo. nahIM batAvo to khAvuM-pIvuM, haravuM-pharavuM, bolavuM-cAlavuM Adi sarva pravRtti huM baMgha karIza. A zvAsocchavAsa paNa tenI meLe pUrA thaI jaze. mATe mane zAMti thAya te ja batAvo to karuM. joIe zuM? to ke Avo vairAgya. jIva haju khapI kyAM thayo che? icchA kyAM che? jIve samAgama mAnyatA karI che. paNa haju te mAnyatA yathAtathya sAcI kyAM che? zuM mAnyuM che? zuM mAnavuM che ? e mAnavuM bahu muzkela che. vairAgya zAthI Ave ? puruSArthathI. puruSArtha kare to vairAgyane teDavA javuM paDe nahIM. koI jIva ATaluM eka ja vacana pakaDI laI puruSArtha karye jAya to tenuM kAma thaI jAya. puruSArtha karo. puruSArtha karyo te ja mokSe gayA che. vairAgyathI ja mokSe gayA che. viSaya-vikAra laI koI mokSa gayA nathI. ATalo bhava deha paDI jAya, game tema thaI jAya; paNa e ja karavuM. bhavasthiti ke bIjI koI kalpanA karavI nahIM. mumukSu-puruSArtha zuM karavo? prabhuzrI-puruSArtha sat ane zIla che. sat eTale AtmA. AtmA saMbaMdhI ja vAta, vicAra, lakSa te sat. ane zIla eTale brahmacarya. brahmacarya yathArtha to jJAnIe ja jANyuM che. paraMtu dravya paNa paLAze to te mahA lAbhanuM kAraNa che. mana, vacana, kAyAthI pALo. pALanAra jANato nathI, paNa ApanAra sAco jJAnI che te jANe che, tethI supratyAkhyAna hovAthI kAma thayA vinA raheze nahIM. jJAnInAM vacanomAM Agamo samAI jAya tevo paramArtha hoya che. tethI eka paNa vacana jJAnInuM pakaDI laI koI jIva varyo jaze to tenuM kalyANa thaze. mUkavuM paDaze. tyAga-vairAgya joIze ja. mUkyA vagara koI mokSe gayA nathI. kalpanAo, mAnyatAo mUkavI paDaze. cakravartI vacana bole, vAsudeva vacana bole ke koI rAjA vacana bole te sI sInAM puNya pramANe mAnya karAya che-mahattA lAge che, sarakhAM gaNAtAM nathI. to jJAnInAM vacana to tethI paNa apUrva mAhAtmavALAM che. mAhAbhya lAgyuM nathI. pratyakSa puruSanuM sAmAnyapaNuM thaI gayuM che. kalpanA thAya ke kaMI tIrthakaranAM vacana che ? kaMI gaNagharanAM che ? paNa tenI khabara nathI; badhuMya che. gaNadhara zuM, tIrthakara zuM, AtmA zuM, te jANyuM che? Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 346 upadezAmRta tA.23-2-34 vairAgyanAM nimittathI vairAgya thAya che. satsaMga vairAgyanuM nimitta che. viSaya-vikAranAM nimittathI vairAgya thAya nahIM, paNa vikAra thAya. ahIM satsaMgamAM jJAnI puruSanAM vacano vaMcAya che, vicArAya che tyAM zuM thAya che ? bhava kapAI jAya che, hajAro bhava nAza thAya che. jIvane mAhAbhya lAgyuM nathI. laukika bhAva karI nAkhyo che. sAmAnyapaNuM thaI gayuM che. oLakhANa thaI nathI. oLakhANa thAya tyAre ja mAhAnya lAge. to ja kAma thaI jAya. "je lokottara deva namuM laukikathI,' tevuM thaI gayuM che. janma maraNa konI che ? je tRSNA rAkhe che tenAM." A jJAnInAM vacano vaMcAya che, vicArAya che, tyAM apUrva hita thAya che. paNa mAhAbhya lAgyuM nathI, tethI apUrva bhAva AvatA nathI. cetI javA jevuM che. kALano bharUso nathI. paMkhInA meLA che. ghara, kuTuMba, ghana, ghAnyAdi koI tamArAM nathI. soya sarakhI paNa sAthe laI javAze nahIM. deha paNa tamAro nathI. AtmAnI oLakhANa karI levAno avasara Avyo che. dehAdine mATe jeTalI ciMtA rAkho cho tethI anaMtagaNI ciMtA AtmAne mATe rAkhavA yogya che. A (Azrama) tIrthakSetra sAthI che? ahIM AtmAnI ja vAta thAya che. sauthI prathama jarUra zAnI che? zravaNanI. "savane nALe vinnAne' zravaNathI vijJAnapaNuM thAya che. satsaMgathI bogha zravaNa thAya che. satsaMgamAM alaukika bhAva joIe. laukika bhAva thaI jAya tyAM apUrva hita thAya nahIM. tA. 24-2-34 parokSamAMthI pratyakSa thaze. parokSamAMthI pratyakSa thatAM vAra nahIM lAge. pratyakSa karye ja chUTako che. manuSya deha ciMtAmaNi che. maraNiyA thaI jAo. draDha zraddhA karI do. DahApaNavALA, paMDitAIvALA paNa zraddhA pratIta vagaranA rahI jaze. ane chellA beThelA bALA-bhoLA abhaNa paNa zraddhAnI pakaDa karI deze tenuM kAma thaI jaze. paramakRpALudevathI ghaNAM jIvono uddhAra thaze. nizcayathI AtmA jue to zuddha AtmA ja dekhAya. eTale tyAM karma nathI. nizcayanayanuM avalaMbana choDe tyAM karmabaMgha thAya che. satsaMgamAM alaukika bhAva hoya to kalyANa jarUra thAya. tA.6-3-34 AMTI paDI gaI che te ukelavI joIe. viSayavikAravALI draSTi che. te palaTAvIne hADakAM, cAmaDAM, mAMsa, paru, lohI, maLamUtra, viSTA Adi tuccha padArthomaya dehanI malinatA vicArAya tyAM puruSArtha maMDAya che. AMTI ukelavA mAMDe che paNa baLa vaghAre cAlatuM nathI; eTale akhaMDa te puruSArtha cAlu raheto nathI, pAcho viSayavikAramAM vahevA mAMDe che. tyAM AMTI UkalavA mAMDelI pAchI vaLa daI gUMcavAvA mAMDe che. Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u47 upadezasaMgraha-3 puruSArtha cAlu rahe to to vairAgya vRddhi pAmI AMTI UkalI jAya ja. tA.7-3-34 'saddhA parama dullahA' zraddhA be prakAre che : eka samyam zraddhA ane bIjI viparIta zraddhA. saMsAramAM sukha che evI mAnyatA, tathA deha, strI, putra, gRha, ghana, ghAnya, roga, zoka, kleza, krodha, mAna Adi paramAM huM ane mArApaNAnI zraddhA, mAnyatA te saMsAranI zraddhA che, viparIta zraddhA che. te pharIne "che dehAdithI bhinna AtamAre, upayogI sadA avinAza" evI zraddhA thAya te parokSa zraddhA che. deha, strI, putra vagere mArAM nathI, roga Adi mane nathI; huM mAtra jJAtAdraSTA, jonAra-jANanAra, sarvathI bhinna, avinAzI, jJAnIe joyo, jANyo, anubhavyo tevo AtmA chuM- e parokSa zraddhA. pratyakSa zraddhAvALo jIva koI strI, puruSa ke padArtha bhAve tyAM prathama AtmA jue che; pachI para dravya jue che. jemake, zreNika te AtmA che tevo pahelo lakSa rAkhI, zreNika "rAjA', celaNA rANI', rAjagRhI nagarI', vagere varNana kare che. parokSavALo pahelAM drazya padArthane jue che. pachI vicAra karI, "dRzya ane AtmA judA che', ema bheda pADe che. pratyakSa AtmAno anubhava thAya tene pratyakSa zraddhA che. A bannenI zraddhA samyak zraddhA che. parokSa zraddhAvALo dvAranI bahAra Ubho che; pratyakSa zraddhAvALo aMdara pravezyo che. parokSavALo pagaluM mUke to aMdara, pratyakSamAM praveze. parokSanA ghaNA bheda che. kahevAmAtra parokSathI kAma thAya nahIM. parokSa zraddhAvALAne roga, vedanIya Adi prasaMgomAM kasoTI thAya che. tene prasaMge parokSa zraddhA baLavAna rahe ane upayoga jAgRta rahe ke huM A vedanIya Adino mAtra jJAtA-draSTA chuM. AkAza ane bhUmine jeTaluM cheTuM che teTaluM rogAdine ane mAre cheTuM che, te mArA AtmAthI bhinna che; evuM bhedajJAna tyAM baLavAna thAya tyAre parokSamAMthI pratyakSamAM Ave che. tA.12-3-34 jeTalI kALajI vyavahArane mATe rAkhI che, tethI anaMtagaNI kALajI AtmAne mATe rAkhavI. japa, tapa, kriyA anaMta karI; paNa mokSa thAya tevuM sAghana karyuM nahIM. potAnI samajaNa upara mIDuM vALI cokaDI tANa. AtmAnI oLakhANa nathI, mATe te viSayamAM huM taddana mUrkha chuM, ajANa chuM ema mAna. pachI sAcA jJAnIe je jANyuM che, joyuM che te mATe mAnya che, ema Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 upadezAmRta vizvAsa, pratIti rAkha ane jJAnI kahe te sadAcaraNa pALa. sadAcaraNa hoya nahIM ane mokSa thaze ema trikALamAM mAnIza nahIM. satsaMga, soghanI jarUra che. tethI bhedavijJAna thaze. deha, strI, sagAMsaMbaMdhI, ghanaghAnya, putra, mitra-koI tArAM nathI. vANiyo, brAhmaNa, pATIdAra-koI tuM nathI. tuM AtmA chuM. tArAM jJAna, darzana, cAritra Adi anaMta akSaya nidhi che. "tAruM tArI pAsa tyAM, bIjAnuM zuM kAma? dANa dANA upare, khAnArAnuM nAma." Ama aMtarathI mAruM kAMI nathI, mAro eka AtmA che ema dRDha karI de. badho dago che, svamuM che, dhutAruM pATaNa che. nakkI mAnajo ke A badhuM eka divasa mUkavuM paDaze. bhedajJAna vaDe aMtarathI potAnuM mAnavuM kADhI nAkho. ahIMthI nIce UtaryA eTale putrapitA, sAnarasuM, mAtAruM vagere zarU thAya che mATe bheda pADavAno abhyAsa karavo. bogha hoya to thAya. karma judA che ane AtmA judo che. evo bheda yathArtha bogha prApta thaye thAya. ATalo bhava marI gayA cho ema samajo. dago che, svapnavat che. "AtmA sata, jagat mithyA.' viSayanAM phaLa-narakAdinAM duHkha kaDavAM che. viSaya bhogavavA A deha nathI maLyo. puruSArthathI manane jIto, icchAno nAza karo. vAsanAe ja bhUMDuM karyuM che. * tA. 18-3-34 "sarva duHkhathI ane sarva klezathI mukta thavAno upAya eka AtmajJAna che." zrI rAma tIrthayAtrA karI AvyA. AkhuM jagata trividha tApe baLatuM joyuM. jyAM juo tyAM Adhi, vyAdhi ne upAdhi, janma, jarA ne maraNa, duHkha, duHkha ne duHkha eTale e to udAsa thaI gayA. evo vairAgya ke na khAya, na pIve. kazuM ya game nahIM. mana kyAMya coTe nahIM. guru vasiSThamuni jJAnI hatA. temane cittazAMtino upAya pUchavA lAgyA. gurue bogha dvArA zAMti karAvI. | sarva jIvo anaMtI karmavargaNAnA bhArathI duHkhI thaI rahyA che. temAM mukhya ATha karma che. temAM mukhya mohanIya che. te haNavAno acUka upAya bodha ane vItarAgatA-samatA che. bodha satsaMga-saguruthI ja prApta thAya che. satsaMgamAM eka AtmAnI ja vAta hoya che. satsaMgamAM koTi karmano kSaya thAya che, hajAro bhavano nAza thaI jAya, evI apUrva kamANI satsaMgamAM thAya che. paNa jJAnInAM vacananuM alaukika draSTie mAhAtma samajAvuM joIe. vicAra, vinaya, viveka ane satsaMga e cAra AtmajJAna pamADI zake che. cAramAMnuM eka hoya to cAreya Ave che. strIne joIne vikAra thAya che; paNa strIne joIne to vairAgya thavo joIe. hADakAM, mAMsa, cAmaDuM, lohI, paru, viSTA, maLamUtrAdi gaMghathI bharelo te kothaLo che, ema vicAra, vRSTi thAya tyAM vairAgya thAya che. AkhuM jagata eka strImAM moha pAmyuM che paNa tyAM to vivekIne, vicAravAnane vairAgya thaI AtmA upara draSTi thAya che. te to tyAM deha ane AtmAno bheda pADe che. Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-3 349 karoDo rUpiyA ApatAM na maLe evo A manuSya deha che. temAM rAjapATa ke karoDo rUpiyA maLavA sahelA che. paNa te sAthe janAra nathI; eka gharma sAthe janAra che. tene mATe ja A manuSyabhava gALavo. samakita thayuM nahIM tyAM sudhI saMsAraduHkha UbhAM ja che. samakita thayuM teno manuSya bhava saphaLa che. "AzA tyAM vAsA." mATe samakitanI ja AzA, icchA, jijJAsA rAkhavI. yogyatA lAvo. jJAnInAM jJAnadAnanAM dvAra akhaMDa ughADAM che. je Ave tene ApavA ja beThA che. paraMtu lenAra yogyatAvALA joIe. sadgurunI zraddhA, pratIti, ruci e baghAnuM mULa che. tA.18-3-34 manuSya bhava mahA durlabha che. temAM hukama hoddA maLavA sahelA che. nokarI ghaMghA e badhuM prArabdha pramANe maLyuM che. ane e badhuM to eka divasa mUkIne javuM paDaze. ekalo gharma sAthe Avaze. AtmAno gharma sAco zuM che ? te to satsaMgathI jaNAya che. koI saMta pAsethI AtmAnA hita mATe sAghana-pATha, vacana--maLela che te dararoja saMbhAravuM. daza miniTa lAge. eTalo vakhata jarUra yAda karavuM. paramAtmA arUpI che. te arUpI paramAtmAnI oLakhANa vacanothI thAya che. mATe saMte batAveluM sAdhana-maMtra, kSamApanAno pATha vagere--ohomAM kADhI nAkhavuM nahIM. 'A to huM jANuM chuM, A to mane moDhe che,' ema laukika bhAva na rAkhavo. emAM je mAhAbhya rahyuM che te kahI zakAya evuM nathI, jJAnI ja jANe che. saubhAgyabhAIe te sAghana mumukSune ApavA paramakRpALu deva pAsethI rajA mAgI tyAre te mauna rahyA. ame kahyuM tyAre amane te bIjAne ApavA rajA ApI. tethI ame to je koI jIvo amArI pAse Ave che tene e sAghana tenA AtmAne anaMta hitanuM karanAra jANI ApIe chIe. mATe te alaukika bhAve ArAghavuM. vadhAre vakhata maLe to AlocanAno nityakrama rAkhavo. vacana upara jo zraddhA thaze to saMganuM phaLa avazya thaze. tA.14-34 prabhuzrI-jIva che to zuddha, paNa dArUnA chAkathI matta thayo che. mumukSudArU pIdho zAthI ? prabhuzrIvibhAvathI, ajJAnathI. mumukSu--vibhAva TALavA zuM karavuM ? vibhAva TALavA kaMI Apo. prabhuzrI-jJAnInI AjJA e bhavakUpamAM DUbatA prANIne tAravA doraDA samAna che. tethI vibhAva jaze. mumukSu-doraDuM to maLyuM che. have Apa kheMcI lo tyAre ne ? prabhuzrI bUDanAre paga goThavavA joIze. jora karavuM paDaze. puruSArtha karavo paDaze. Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3pa0 upadezAmRta mumukSu-jJAna zAthI thAya ? prabhuzrI-trikALamAM paNa jJAnIne zodhavA paDaze. satparuSane zodhI tenA upara zraddhA ane tenI AjJAnuM ArAdhana. A be karyuM jAo. vizeSa karavA jazo, AtmA jovA jazo to potAnI meLe kaMI jaNAya tema nathI. - sadAcAra eTale sat ane zIla. sat eTale AtmA, AtmAno vicAra, vAta, lakSa. zIla eTale mukhyatve brahmacarya. te dravya paNa paLAya to te moTI vAta che. sAcuM to sarva para bhAvano tyAga te che. sadAcAra pUrve bahu pALyA. paraMtu vaLAvo, sadgurunI AjJArUpa, hato nahIM, mATe kAma thayuM nahIM. AjJAthI sadAcAra eka AtmArthanI icchAe thAya che ane svacchedathI to te puNya, svarga ke kalpita mokSanI icchA thAya che. mATe AjJAthI ja kAma thAya che. surata, tA. 11-6-34 mumukSa-samakitI udayane bhogave che; mithyAtvI paNa udayane bhogave che. eka baMghAto nathI ane bIjo baMdhAya che. to samadraSTi pAse evuM zuM che ke te baMghAto nathI ? prabhuzrI-samyavruSTi evA jJAnI gRhastha hoya topaNa muni che. mithyAtvI sAdhu hoya topaNa saMsArI che. upara veza accho banyo, mAMhI moha bharapUra che." ema uparathI to cAritra gharIne hajAro manuSyone upadeza Adi vAkacAturyathI raMjana karato hoya chatAM kuguru che. samakitI kAMI bolato paNa na hoya chatAM muni che, jJAnI che. evuM samakitI pAse zuM che ? samakitIno saMga AtmaguNa pragaTa karanAra che. mithyAtvI kuguruno saMga, upadeza Adi sarva saMsAravRddhinAM kAraNa che. tethI tyAgavA yogya che. mAyA zalya, mithyAtva zalya ane niyANa zalya-A traNamAMthI eka paNa zalya hoya tyAM sughI gharma phaLadAyaka thAya nahIM; ane kugurumAM to traNe zalya hoya che. uparathI sAdhuno veza hoya ane bAhya cAritrAdithI janaraMjana karI sAdhu kahevarAvavA tathA mAnapUjA Adi kAraNe dekhADavuM kAMI-sAdhupaNuM, ane aMtarathI vartana kAMI-viSaya-kaSAya-mohathI bharapUra, evuM hoya to te mAyAzalya kahevAya. potAnA AtmA arthe gharma nahIM karatAM, aMtarazraddhA vagara jagatane ThagavA gupaNA AdinI ajJAnakriyA te mAyAzalya che. gharma ArAghatAM jIvane saMsAraphaLanI icchA che te niyANazalya che. viSayabhoganI icchAthI, ghananI, putranI icchAthI ke svargAdi sukhanI icchAthI gharmamAM pravartana te niyANazalya che. dehane AtmA mAnava, AtmAne deha mAnavo, svadravya AtmAne paradravya-jaDa mAnavuM, padravyane svadravya mAnavuM, e Adi mithyAtva eTale viparIta mAnyatA che. te zalya samAna du:kha denAra che tethI te mithyAtva zalya kahevAya che. tethI te traNe zalyathI rahita thavuM. Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-3 351 ApaNe AtmA jANyo nathI. paraMtu je sadgurunuM zaraNa lIdhuM che. teNe to jaDacetana yathArtha jANyuM che-pathArtha AtmasvarUpa te sadguru deve jANyuM che-to tenI zraddhA che te paNa samakita che. paramakRpALudeva upara zraddhA karo. zraddhA e ja AtmA che. ATalo manuSyabhava pAmI eka satparuSane zodhI tenI sAcI zraddhA thaI jaze to kAma thaI jaze. bIjuM kAMI zogha mA. mAtra eka puruSane zodhIne tenA caraNakamaLamAM sarva bhAva arpaNa karI daI varyo jA." AtmA jANyo che evA sadgurunI zraddhA che te samakita che. mATe avicaLa zraddhA karo. sAcAnI zraddhAe sAcAnuM phaLa thaze. khoTAnI zraddhAe tevuM phaLa thaze. surata, tA.12-6-34 ahIM AvyA cho to ghaNo lAbha thaze. oLakhANa thaI nathI. oLakhANa karI levI joIe. jaDa-cetananI oLakhANa thaye samakita kahyuM. nave tattva jaDa-cetanamAM samAya che. zrI jJAnIe jaDacetananI vyAkhyA Ama karI che - jaDabhAve jaDa pariName, cetana cetana bhAva--A pada mukhapATha karavuM. AmAM jaDa-cetananI oLakhANa karAvI che. jaDa e pudgala che. tenA paramANu che, tenA paryAya che. tene jJAnI jANe che. jaDa che te sukhaduHkha jANe nahIM. dravya, guNa, paryAya jaDanA paNa che. karma e jaDa che. AtmA tene jIva kahevAya che, caitanya zakti kahevAya che. jANe che, dekhe che te jJAnasvarUpa AtmA che. dravya, guNa, paryAya AtmAnA paNa che. tene jAgye bhedajJAna thAya che. jaDane jaDa jANe, cetanane cetana jANe e bhedajJAna. A vAta moDhe karavI. lakSamAM rAkhazo to jaDacetananI oLakhANa thaze. surata, tA.12-6-34 'sahajAnmasvarUpa' e mahA camatkArika maMtra che. saMbhAratAM, yAda karatAM, bolatAM, vRtti temAM vALatAM koTi karma khape che, zubha bhAva thAya che, zubha gati ane mokSanuM kAraNa thAya che. maraNa samaye cittavRtti maMtrasmaraNamAM ke te sAMbhaLavAmAM joDAya to gati sArI thaI jAya. ane janmamaraNathI mukta thavAnuM te samartha kAraNa thAya che. vRtti e verI che, duzmana che, bhUMDuM karanAra che. tene rokavI. vRttine rokI smaraNamAM rahevuM e tapa che. e ja gharma che. sapuruSArthamAM rahevuM. "MU tho, maUITS tavo' jJAnInI zraddhA karI tenI AjJA pramANe cAlo. kuguru icchA, vAsanA, tRSNA sahita che. "kyA icchata ? khovata sabe, hai icchA Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 2 upadezAmRta duHkhamUla." te pote bUDe che, bIjAne buDADe che. snAnAdikamAM gharma nathI. bilADInAM baccAM ghANImAM pilAI gayAM hatAM tema dekhAdekhI gharma karavA jatAM agharma ja thAya che. zIla che te mahA tapa che. jene zIlavrata AvyuM che te saMsArasamudrane kAMThe AvyA che. satya, zIla, tyAga, vairAgya kartavya che. mumukSu-mokSa eTale zuM? prabhuzrI-mUrtimAna mokSa te sapuruSa che. mumukSu-sapuruSa eTale zuM? prabhuzrI-sapuruSa e ja ke nizadina jene AtmAno upayoga che. AtmAmAM pariName mokSa che. vANiyo-pATIdAra, yuvAna-vRddha, strI-puruSa AdirUpe pariNamI ahIM beThA cho te badhethI UThI, eka AtmA chuM ema, kahevA mAtra nahIM paNa pariNAma pAme tyAre mokSa. vRtti badhAmAMthI uThAvI AtmAmAM vALavI. AtmAmAM pariNamyA che evA jJAnInI zraddhA te samakita che; e mokSanuM bIja. 1. eka bAI dararoja savAramAM vahelI UThI nadIe nAhavA jatI. tyAre rastAmAM bhajana bolatI bolatI jatI. eka divasa koI vahorAne agatyanuM kAma hovAthI vahelA UThavAnI icchA hatI. tevAmAM pelI bAI bhajana gAtI gAtI tenA ghara pAsethI bahu vahelI nIkaLI. te sAMbhaLI teNe jANyuM ke savAra thaI gayuM haze, eTale vahelo vahelo UThyo. utAvaLamAM ne utAvaLamAM joyA vinA ghANImAM tala nAkhyA ne ghANI joDI. ghANInA khADAmAM rAtre bilADI viyAyelI tenI tene khabara nahIM eTale tala sAthe bilADInAM baccAM paNa pilAI gayAM. tela badhuM lohIvALuM rAtuM rAtuM thaI gayuM. paNa aMdhArAmAM ene kaMI khabara na paDI, eNe to tela bharI dIdhuM DabAmAM. pachI savAre pelI bAI nadIe nAhIne AvI. AvIne mAthuM oLavA beThI. oLatAM oLatAM vALamAMthI nAnA mAchalAM nIkaLyAM. te joI tene thayuM ke Aje to bahu pApa thayuM, mATe lAva koI jJAnI guru pAse jaIne jaNAvuM ane prAyazcitta lauM. tethI eka jJAnI muni pAse jaI teNe te vAta jaNAvI. munie jJAnathI jANyuM ke ene ATaluM ja pApa nathI lAgyuM, paNa bIjAM vadhAre pApa paNa lAgyuM che. tethI te bAIne kahyuM ke amuka vahorAne tyAMthI be paisAnuM talanuM tAjuM tela laI Avo. eTale te bAI pelA vahorAne tyAM gaI. vahore rAtre pIleluM tela DabAmAMthI kADhyuM ke lAla dIThuM. tethI bolyo ke koI rAMDa vahelI UThIne bolatI bolatI jatI hatI tethI savAra thaI gayuM haze ema jANI meM utAvaLamAM joyA vagara ghANI joDI, kaMIka pilAI gayuM lAge che. ema kahI khoLa tapAsyo to hADakAM dekhAyAM, pAse bilADI beThI beThI rotI hatI. eTale vahoro aphasosathI bolyo "arara ! A bicArI bilADInAM baccAM pilAI gayAM !" pelI bAI samajI gaI ke mane A pApa paNa lAgyuM che. tethI muni pAse jaI vahorAe kahelI badhI vAta jaNAvI ane enuM paNa prAyazcitta mAgyuM. munie dayA lAvI prAyazcitta batAvI kahyuM ke AvA snAnamAM gharma nathI. mahAbhAratamAM paNa kahyuM che ke : "AtmA nadI saMyamatoyapUrNA satyAvahA zIlataTA dayormiH / tatrAbhiSekaM ku pANDuputra na vAriNA zuddhyati cAntarAtmA / / " -saMyamarUpI jalathI bharapUra, satyamaya pravAhavALI, zIlarUpa kAMThAvALI, dayArUpI mojAMothI ramya evI AtmArUpa nadI che temAM he pAMDuputra (yudhiSThira), tuM snAna kara; bAkI pANIthI to AtmAnI aMtarazuddhi thAya tema nathI. Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-3 353 ajJAnIne vyAdhi ke roga thaI Ave tyAre huM mAMdo chuM, marI jAuM chuM, duHkhI thAuM chuM ema gabharAI jAya che; ane samakitIne vyAdhi ke duHkha thAya che tyAre A rogAdi dehamAM thAya che, tene huM to jANanAra mAtra tenAthI judo chuM ema jJAtA-draSTA rahe che. surata, tA.13-6-34 sadguru eTale zuM ? "AtmajJAna tyAM munipaNuM, te sAcA guru hoya." AtmajJAna zAthI thAya? AtmajJAnInA paricayathI. satsaMga, sadgoghanI kacAza che. sAcAnI zraddhA thaI te vyavahAra samakita che. "jagatajIva he karmAghInA.' sau koI udaya vede che. bharatajI tathA gAMghIjI bannene udaya hato. paraMtu samatA-samati che teno udaya navIna baMghano hetu nathI; bIjAno udaya saMsAra vadhAranAra che. pariNAma, bhAva e ApaNI pAse hAla mUDI che. te zuddhatA pAme tevAM nimitto satsaMga, sadgogha ArAghavAM. samakitathI mokSa che; bAhyacAritrathI mokSa nathI. surata, tA. 14-6-34 mokSa eTale zuM ? baMghathI chUTavuM te mokSa. satsaMga, sadgoghathI vastunI oLakhANa thAya che. jaDa-cetananI vaheMcaNI karavI joIe. puruSano vizvAsa, zraddhA, pratIti e ekaDo che. asaguruthI AkhuM jagata saMsArasamudramAM DULyuM che. matamatAMtara-Agraharahita "AtmajJAna tyAM munipaNuM' evA jJAnI gurunI prApti, tenI zraddhA e ja jaDa-cetananI oLakhANa karAvaze. pachI jaDane cetana nahIM mAne ane cetanane jaDa nahIM mAne. anaMtAnubaMghI zAthI TaLe ? jIvane jJAnI puruSanuM oLakhANa thaye tathA prakAre anaMtAnubaMdhI krogha, mAna, mAyA, lobha ghaTavAno prakAra banavA yogya che. sUrya Uge tyAM aMdhAruM nAme che. tema jJAnI puruSano samAgama, oLakhANa e anaMtAnubaMdhI TaLavAno upAya che. bApano kUvo mATe bUDI marAya nahIM. tema bApadAdAe mAnyo te mAro gharma, te mArA guru evo Agraha te anaMtAnubaMdhI. AtmA zvetAMbara nathI, digaMbara nathI, vaiSNava nathI, strI nathI, puruSa nathI, vRddha nathI, yuvAna nathI. Ama paryAyavRSTi dUra karI, huM AtmA chuM-jJAnI evA sadgurue jANyo tevo, ema AtmA bhaNI najara kyAre karazo ? cetana che te nirvikalpa che. paNa hAla kalpanAnA kothaLA sahita che. nirvikalpa dazA lAvavA satsaMga, sadgogha niraMtara sevavA yogya che. 23 Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta jJAnI udayane vede che tyAM karma khapAve che; ajJAnI karma vadhAre che. 354 surata, tA. 18-6-34 manuSyabhava bahu durlabha che. sat ane zIla e mukhya che. bAdhA lIdhI hoya chatAM manathI sAcavavAnuM che. manane mArI nAkhavuM, ghakko mArI mArI nAkhavuM. kalpanA che. hADakAM, mAMsa, lohI, paru Adi cAmaDAmAM rAcavA jevuM zuM che ? A badhuM dekhAya che te kaMI AtmA che ? vizvAsa rAkhavo. zraddhA rAkhavI. emAM camatkAra che ! dekhAya che te badhuM jaDa che. jonAra AtmA judo che. tenA upara dRSTi karo. paryAya jovAmAM Ave che, te jaDa che. jaDane dravya, guNa, paryAya che. AtmAne paNa dravya, guNa, paryAya che. AtmAnA svaparyAya ane jaDanA 525ryAya che. paraparyAyamAMthI AtmA upara dRSTi karavI che. vAraMvAra ene saMbhAravo. jagatamAM dekhAya che tene jaDa jovuM, pudgala jovuM--tenA paryAya jANavA. pudgalane pudgala jovAthI AtmA upara dRSTi thaze. pudgala e AtmA nathI; pudgala e potAnuM nathI. AtmAnuM ja raTaNa ahoniza niraMtara rAkhavuM. "pariNati saba jIvanakI, tIna bhAta baranI; eka puNya, eka pApa, eka rAga-haraNI.' zubha piraNita, azubha pariNati ane zuddha pariNati. vItarAga pariNatimAM AvavuM joIe. 66 tA. 30-6-34 eka vakhata vAMcI, pachI yAda raheluM vistArathI kahI javuM. evo abhyAsa pADavo. e svAdhyAya che. e tapa che. ethI vAkyalabdhi vadhe che. samyagdaSTi vrata kare te ja vrata mithyAvRSTi kare che. pahelAne nirjarA thAya che; bIjAne baMdha thAya che. "" samyagdaSTi evuM zuM kare che ? samyagdaSTi avaLAnuM savaLuM karI de che. yogyatAnI kacAza che. sauthI prathama, mArganA jANanAra evA jJAnInA samAgame zraddhA pratIti karo. nava pUrva bhaNyo to paNa mithyAtva. tyAre samyadRSTimAM evuM vadhAre zuM che ? samyagdaSTi AtmAmAM pariNamyA che; mithyAtvI pariNamyA nathI, paramAM pariNamyA che-- bolavA mAtra jJAna che. Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-3 355 yogyatA eTale pariNAma-pariNampa ja yogyatA kahI che. khIcaDI caDhIne taiyAra thaI, tema pariNampa ja yogyatA thaI, tyAM sudhI kacAza che. mumukSu-pariNamaya kema ? prabhuzrI-vRSTi pharyo. samakitInI draSTi pharI che. A nAnA, moTA, vANiyA, brAhmaNa, bAI, bhAI Adi dekhAya che, paNa draSTi pharI che tene AtmA dekhAya che ke A to AtmA che. te badhAthI nyAro che. ema draSTi pharI AtmAmAM pariNAma thayAM che. khAtAM-pItAM, haratAM-pharatAM jyAM najara paDe tyAM AtmA prathama dekhAya che. ema draSTi pheravavAnI jarUra che. eTale pachI pariNAma thaye ja chUTako che. vyAdhi Ave, roga Ave, maraNa Ave to paNa samakitIne mahotsava che. tA. 1-734 "jagata AtmArUpa jovAmAM Ave."--STi phare to vikAranAM sthAnomAM vairAgya thAya. svaccheda ane pramAda ADAM Ave che. * tA. 34 sau paramAM pariNamIne beThA che. AtmAmAM pariName ja chUTako che. udAsInatA-samatA-rAgadveSarahita pariNati te AtmAnI che. A kALo che, A goro che; A nAno che, A moTo che; A zatru che, A mitra che-- ema bAhya draSTi che. te palaTAvI A mAro sAkSAt AtmA, A ya mAro sAkSAt AtmA-ema baghAmAM AtmA kyAre jozo ? AtmA jovAnI jJAnI pAsethI draSTi maLe to ja rAga-dveSa maTe. jemAM hoya temAM huM ane mArApaNuM thaI gayuM che te ja mithyAtva. kadAca koI upara uparathI A dehAdi mArAM nathI ema kahe; to paNa mAruM zuM che te jANyuM che? mAruM je che te AtmasvarUpa yathArtha to jJAnIe ja jANyuM che. mATe te jJAnInI zraddhAe AtmA jovAnI draSTi karo. vRSTi jheramaya che, tattva tarapha karo. tA. 29-734 jJAnI pAsethI dravya paNa zIla eTale brahmacaryavrata AvyuM che tene samakita thavAnuM kAraNa che. sat ane zIla jenI pAse che tene samakita avazya thaze. samakita nathI thayuM tyAM sudhI tene mATe ja jhUravuM. tenI ja icchA, vAMchA rAkhavI. Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta tA. 30-7-34 kaSAyanuM svarUpa jJAnI ja jANe che. maraNa samaye kaSAya tophAna macAve che, lezyA bagADe che. mATe pahelo pATha zIkhavAno che. te e ke 'ghIraja.' oho ! e to huM jANuM chuM, ema nahIM karavuM. ghIraja, samatA ane kSamA--A traNano abhyAsa vadhAravo. roga ke vedanI khamI khUMdavAno abhyAsa karavo. 356 meM to AtmA jANyo nathI; paraMtu pUrvanA anaMta jJAnIoe te AtmA yathAtathya jANyo che, tevo ja te AtmA, jenuM mane zaraNa che evA jJAnI sadguru bhagavaMte yathAtathya jANyo che, te mAre mAnya che. tevo ja siddha samAna mAro AtmA zuddha che. te ja mAruM svarUpa che. te ja mane prApta ho! jJAnIne je che te mane ho! ATalI apUrva vAta che. tA. 17-9-34 guNAnurAgI thAo mukhya karavAnuM e ja che. AtmA jovAya to ja guNAnurAgI thavAya. draSTi pharme tema thavAya. "prabhu, prabhu laya lAgI nahIM'' "he jIva! kyA icchata have ? hai icchA duHkhamUla; jaba icchAkrA nAza taba, miTe anAdi bhUla.'' kUtarAMne lAkaDIno mAra paDe che to pachI pharI AvatAM nathI tema karmanA upara jJAnIpuruSanAM vacanarUpa lAkaDIno prahAra thAya to je karma AvyAM che te bhAgI javA mATe, pharI AvavAnAM nathI. tA. 9-10-34 jIvane satsaMganuM mAhAtmya lAgyuM nathI, sAmAnyapaNuM thaI gayuM che. oLakhANa thaI nathI. koI kahe ke A ahIMthI gayA te to rAjA hatA, tyAre Azcarya pAmI pUche ke heM ! zuM rAjA hatA ? pAchaLathI teno pastAvo kare. tema jJAnIne ane satsaMgane jIve yathArtha oLakhyA nathI. pAchaLathI pastAya che. satsaMgamAM zuM thAya che? AtmA jANyo che evA, AtmAmAM ramaNa karatA jJAnI--tenAM darzana ke samAgamano joga. e maLavo ghaNo durlabha che ! 'enuM svapna jo darzana pAme re, tenuM mana na caDhe bIje bhAme re !' joga maLye paNa oLakhANa thAya to ja apUrva bhAva Ave che. apUrva bhAva Avye ja kalyANa thAya che. satsaMgamAM AtmAnA bhAva che te vizuddhatA pAme che. 'AtamabhAvanA bhAvatAM jIva lahe kevaLajJAna re.' AtmabhAva jIve jANyo nathI. saMkalpa-vikalpe ja jIvanuM bhUMDuM karyuM che. saMkalpa Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-3 357 vikalpa vaDe karmanI prakRtine anusarIne karmanA DhagalA bAMdhI nAkhe che. satsaMgamAM--zItaLa zAMta mahAtmAnI vidyamAnatAmAM--AtmAno bhAva, upayoga saMkalpavikalpa tajI jJAnInAM vacanamAM joDAya, temAM lIna thAya tyAM koTi karma khape che. AtmA kevI apUrva vastu che ! bIjA nAzavaMta padArtho mATe jeTalI kALajI che, teTalI paNa AtmA mATe nathI. yugaliyAnuM sukha, cakravartInuM, indranuM ane ahamindranuM je sukha che te badhA karatAM anaMtagaNuM sukha siddhane eka samayamAM che. siddha samAna sarva AtmA che, paNa potAnA sukhane pAmavA kALajI kyAM che ? vizvAsa, zraddhA kyAM che ? keTalAM badhAM puNya vadhyAM tyAre manuSyabhava maLyo che ! tethIya keTalI badhI puNyAI vaghI tyAre satpuruSano joga maLyo che ! have dAva Avyo che, lAga Avyo che. jAgRta thaI jAo. pramAdathI anaMta kamANI hArI na jAo. AtmAne oLakhI levA puruSArtha karo. durlabha satsaMga saphaLa karI lo. AtmAne oLakhavA gurugama joIe. divyacakSuthI AtmAnI oLakha thAya. A carmacakSuthI to A motIbhAI, A mANekabhAI, A bhAI, A bAI, A nAno, A moTo, A vANiyo, A brAhmaNa Adi dekhAya che. paNa divyacakSu Ave che tene to A badhuM je dekhAya che te pudgala, jaDa dekhAya che. tene jonAra-jANanAra AtmA badhAmAM pratyakSa judo sauthI prathama bhAse che. heDamAM purAyA cho. baMdIkhAne paDacA cho. jema tema kALa pUro karo cho. bahu du:kha che saMsAramAM. tyAM jo AtmajJAna na thayuM to du:kha maTanAra nathI. mATe maLelo joga saphaLa karavA jAgRta thAo. mohanidrAne dUra karo. iMdriyorUpI zatruone zatru jANI temano parAjaya karo. jJAna, dhyAna te AtmA che. vicAra, ghyAna te AtmA che. satsaMgamAM bodha saMbhaLAya che, tyAM je lAbha thAya te dekhAto nathI. hamaNAM hajAra be hajAra rUpiyAno lAbha thAya to te dekhAya che. evA lAbha levA mATe jIva doDIne jAya. paNa ahIM karmo nAza thaI jAya, bhava kapAI jAya, tevI kamANI che te dekhAtI nathI. eTale jIvane satsaMga pratye vizvAsa, prema, ullAsa, alaukika bhAva Avato nathI. saMkalpa-vikalpe bhUMDuM karyuM che. jarA vAra mana navaruM nathI. karmanA DhagalA bAMdhyA kare che. koI vepArI hoya te kAgaLa lakhe ke pacAsa mATalAM goLanAM mokalajo, baso pAMcasono amuka mAla mokalajo. ema Akho kAgaLa amuka amuka vastuo mokalajo evA lakhANathI bharyo hoya; paNa chellI eka lITI ema lakhe ke upara lakhelI koI cIja mokalazo nahIM, to ? Akho kAgaLa lakhelo nakAmo karyo. tema A jIva saMkalpa-vikalpathI karmanA DhagalA bAMdhyA kare che ke Ama karuM ne tema karuM. tevAmAM satsaMgamAM sAMbhaLeluM eka vacana jo yAda AvI jAya to mana te kalpanAo karatuM moLuM paDI jAya ke udAsIna thaI jAya. tyAM AtmabhAva tarapha vaLe to AsravamAM saMvara thAya. kamANInA DhagalA thaI jAya. satsaMgamAM sAMbhaLela bodha evI rIte jIvane apUrva hita karanAra che. * Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 upadezAmRta tA. 10-6-34 upayoga e AtmA che. mATe tene oLakho. sahaja sukha AtmAmAM che. upayoga AtmA tarapha vALo tyAre sahajasukha pragaTe che. te upayoga hAla zubha ke azubha che, zuddha nathI. jagatamAM jyAM tyAM parapadArthomAM indriya-viSayomAM bhaTake che. tethI baMghana thayAM che, bhavabhramaNa thayAM che. mana, vRtti jyAM tyAM bhaTake che; to manane jIto, vRttione roko. jagatanA padArthomAMthI upayogane AtmA upara vALo. "sahu sAghana baMghana thayAM." AtmA jovo. hADakAM cAmaDAM laIne sI pharo cho; to hADakAM, cAmaDAM, vagere bAhya padArtho na jotAM te badhAne jonAra ane jANanAra evo AtmA jovo. to lAbhanA DhagalA thaze, rAgadveSa thaze nahIM. | mumukSu-upayogane AtmAmAM lAvavo zI rIte ? AtmA to jANyo nathI. tyAre badhethI uThAvI vALavo kyAM ? prabhuzrI-upayogane vALavo AtmAmAM-AtmA jANyo nathI tyAM sudhI AtmA jANyo che evA jJAnImAM vizvAsa rAkho-tevA bhedI batAve tyAM. paNa khAmI zAnI che ? vairAgyanI, boghanI, pramAda, ALasa ane vRttio bhaTakatI phare che te roko. "kara vicAra to pAma.' 'jaba jAeMge AtamA, taba lAgeMge raMga.' mohanidrAmAM sUto che, tene jAgRta karo. upayoga zubha-azubha thAya che, tyAre zuM zuddha nahIM thAya ? avazya thaze. siddha samAna sarva AtmA che. puruSArtha karo, sapuruSArtha karo. bhavasthiti Adi tophAna javA do. sapuruSArtha karo. dIpotsavI, saM. 1990 ame amAruM hRdaya jaNAvIe chIe. amane to romaroma eka e ja priya che. parama kRpALudeva e ja eka amArI jIvanadorI che. temanA guNagrAma thAya tyAM amane ullAsa Ave che. amAruM to sarvasva e ja che. amane e ja mAnya che. tamAre evI mAnyatA karavI e tamAro adhikAra che. mahAbhAgya haze tene e mAnyatA thaze. saraLatAthI jaNAvIe chIe ke jene e mAnyatA thaze tenuM kalyANa thaI jaze-bALAbhoLAnuM kAma thaze. zraddhA, vizvAsa, pratIti thaze tenuM bhavabhramaNa maTI jaze. ema draDha karavuM ke meM to AtmA jANyo nathI, paraMtu yathAtathya jJAnI paramakRpALudeve ane anaMtA jJAnIe jAmyo che tevo mAro AtmA che. paramakRpALudeve je AtmA dITho che, te ja mAre mAnya che. te prApta karavA temanuM ja zaraNa mAre pakaDavuM che. ATalo bhava mAre to e ja karavuM che, e ja mAnavuM che, ke paramakRpALue je AtmA jANyo, joyo, anubhavyo tevo mAro Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-3 359 AtmA zuddha, siddha samAna che. tethI have mAre mAnyatA, vizvAsa, zraddhA, pratIti romaroma e ja karavI che. ATalo bhava eTalI jo zraddhA thaI gaI to mAruM ahobhAgya ! pachI game to du:kha Avo, roga Avo, game to deha chUTI jAo paNa mArI e zraddhA acaLa raho. samakita sAthe sagAI kIdhI, saparivArazuM gADhI; mithyAti aparAghaNa jANI, gharathI bAhera kADhI." game to narake javAya to A ghaDIe, paNa mArI zraddhA bIjI nahIM thAya. vrata-niyama karavAM e tamAro adhikAra che. e karmanI prakRti che. te AtmA nathI. "brahma satya nAtu mithya'- AtmA sat ane jagata mithyA. jJAnI e AtmA che, temanI zraddhA te samakita che, e eka ja satya che. divasa hoya chatAM jJAnI rAta kahe to te pramANe, potAnA vikalpo mUkIne, rAta kahe evI zraddhAvALA jIvo kRpALudevanA vakhatamAM hatA. evI zraddhA joIe. je jIvone paramakRpALudevanI zraddhA thaI che temanA pratye amane pUjyabhAva thAya che, kAraNa, satyane vaLagyA che. tethI temanuM kalyANa thavAnuM che. tA. 10-11-34 "aMtaraMga guNa goThaDI re, janaraMjana re lola; nizcaya samakita teha re, du:khabhaMjano re lAla." "aMtaraMga guNa goThaDI' eTale zuM ? "bahirAtama tajI aMtara Atama-rUpa thaI thira bhAva, sujJAnI, paramAtamanuM ho Atama bhAvavuM, Atama arpaNa dAva, sujJAnI. sumaticaraNakaja Atama arapaNA." paramAtmA kaMI gAma gayo che? badhAnI pAse che. camatkAra che, cetI jAo. zraddhA AvI gaI teno vaghAremAM vadhAre arthapula parAvartanamAM mokSa thavAno ja. mATe zraddhA acaLa karo. mumukSu-zraddhA to atre che te baghAne che. prabhuzrI-baghAne zraddhA che to mokSa paNa baghAno che. zraddhA sAcI joIe. mumukSusAcI zraddhA kone kahevI ? prabhuzrI-jevo jJAnIe AtmA jANyo che tevo mAro AtmA che, te mATe mAnya che, ane huM to jJAnIno dAsa chuM, ema sAcA jJAnInI zraddhA thAya teno mokSa thAya ja. ghaNA jIvono uddhAra thaI jaze. haju eka paNa namaskAra karyo nathI. eka vAra paNa darzana karyA nathI. bogha sAMbhaLyA chatAM hajI sAMbhaLyo nathI. yogyatAnI kacAza che. yogyatA Ave jJAnI bolAvIne ApI deze. AtmA to jJAnI ja Apaze. draSTi phare to bIjuM ja jaNAya; jagata AtmA rUpa jovAmAM Ave. carmacakSue jaNAya che te paryAyavRSTi che. jJAnacakSu Avya AtmA jovAya. Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 360 upadezAmRta 'samAM goma mA paHE' samaya mAtrano pramAda kartavya nathI. upayoga AtmA tarapha vaLe, smaraNa tarapha vaLe tyAM koTi karma kSaya thaI jAya. mATe samaya mAtra paNa upayoga anya sthaLe na bhame te mATe puruSArtha karo. vahI jatA amUlya samayane upayogamAM levA jAgRta thAo. koTi karma kSaya karavAno A avasara che. tA. 13-11-34 A jIva sapuruSano-jJAnI puruSano pragaTa cora che ema kahevAya che, e vAta tamane kema lAge che? | (carcA thayA pachIno upadeza) zuddha AtmasvarUpa che te potAnuM che. te jJAnIe jANyuM che. te choDIne mAro hAtha, mAro paga, mAruM zarIra e Adi para vastunuM ane para bhAvanuM grahaNa te corI che. potAnI vastu mUkI pArakAnI grahaNa karavI te corI che. zubha-azubha bhAva te corI che. mAtra zuddhabhAva potAno che. AkhuM jagata mohanidrAmAM sUtuM che, UMghe che. satparuSanAM vacana te UMghamAMthI jAgRta karanAra che. satsaMgamAM te vacano-bogha sAMbhaLatAM koTi bhava nAza pAme che. pApanAM daLiyAM saMkramI jaI puNyarUpa thaI jAya che. "jhabake motI parovI le, nahIM to ghora aMdhAra.' mATe cetI levuM. jJAnIne to have tamane uThADavA che, UMghavA devA nathI. mATe jAgRta thAo, cetI jAo, AtmAne oLakho. janma, jarA ne maraNa; janma, jarA ne maraNa--e jevAM bIjAM koI duHkha nathI. AmAMthI kone e duHkha nathI? cakrI, indra Adi sarva duHkhI ja che. Akho loka trividha tApathI baLe che. mAruM mAruM mAnyuM che. paNa eka kALe to jarUra badhuM mUkavuM paDaze. soya sarakhI sAthe Avaze nahIM. badhAM kAma adhUrAM mUkIne javuM paDaze. pUrAM koInAM thayAM nathI. mATe cetI lo. kAcanI zIzI phUTI jAya tema A deha phaTAka thaI phUTI jaze. pachI Avo joga kyAMthI lAvazo? manuSya bhava bahu durlabha che. tamArI pAse zuM che ? bhAva che, upayoga che, AtmA che. A rakama tamArI che, muddAnI che. tamArI darekanI pAse che. tenI oLakhANa karo. tenI oLakhANa ahIM satsaMgamAM ja thaze. svabhAva mUkI vibhAvamAM pariNamyA cho, zuddha upayoga mUkI azuddha upayogamAM ramo cho ane paramAtmasvarUpa mUkI bahirAtamatAmAM ramaNatA che, te badhuM paranuM grahaNa eTale corI che. satsaMga pratye alaukika bhAva thAya to ja AtmAnI oLakhANa thAya. eka AtmA, AtmA ne AtmAnI ja vAta. ATalo bhava AtmAne mATe ja gALavo. AtmAne saMbhALo. satparuSane zodhI tenA eka paNa vacanane grahaNa karo, pakaDa karI lo. e tamArI sAthe AvanAra che. AjJAthI je je sAghana maLyAM che te mokSa ApanAra thaze. sAmAyika laukika rIte bhalene Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha--3 36 1 hajAro karo; paNa jJAnInI AjJAthI to pAMca-daza miniTa paNa AtmAne mATe gaLAya te dIvo karaze. "vItarAgano kahelo parama zAMta rasamaya gharma pUrNa satya che." vItarAga kahetAM matamatAMtara koI rahyo nahIM. A pATha camatkArI che, roja bhaNavA jevo che. mAraga sAcA mila gayA, chUTa gaye saMdeha." A eka doharAmAM ya camatkAra che ! paDapaDiyuM, upara uparathI moDhe karyuM haze to paNa sapuruSathI koIka vakhata marma samajAye dIvo thaI jaze. evAM camatkArika A puruSanAM- paramakRpALunAM vacano che. "AtmA che' e Adi cha padano patra apUrva che ! alaukika bhAva thavA joIe. "sammI na reDDa pAva' jJAnI AtmA che. karma jaDa che. jJAnI jaDane para jANI grahaNa karatA nathI. "jina sohI hai AtamA, anya hoI so karma; karma kare so jinabacana, tattvajJAnIko marma." A jIvane jarUra che bhedajJAnanI. vajanI bhIMta paDe to A pANI A bAju ane pelAM pANI pelI bAju, judAM ne judAM. bogha joIe. to jaDa ne cetana eka manAya nahIM, judAM ne judAM ja bhAse. aMdhArAmAM dIvo lAve to ajavALuM thatAM vAra na lAge. A mAro deha, A mAruM ghara--badhuM mAruM mAruM' karato hato te pharyuM. ane mAruM to cetanya, jaDa koI kALe mAruM nahIM; temAMthI huM bhinna bhinna bhinna-ema bhedajJAna thayuM teno mokSa thayo. samajaNa pharI javI joIe. jyAM tyAM joIe che bogha. te hoya to samajaNa pharaze. samajya chUTako che. samaje to sugama che, nahIM to mahA duSkara che. samajaNa satsaMgathI thAya che. anAdithI saMjogane AtmA mAnyo che. te pakaDa mUkavI paDaze. phakta AtmA, AtmAnI pakaDa. AtmAnI kevI sattA che ! AtmA kevo che ! AtmAne jANavAno avasara Avyo che. eka bhAI sAmAyikamAM gayo. sAmAyika pUruM thAya eTale nATaka jovA mitranI sAthe javAnA vikalpamAM sAmAyikI kALa gayo. bIjo bhAI vyAvahArika kAmane laIne smazAnamAM gayo, paNa bhAva sAmAyikanA, tenI ja ciMtanA. bIje divase gurue kahyuM : sAmAyika to smazAnamAM gayo tene thayuM, tapa tene thayuM. pahelAne karma baMghAyAM. navarAza maLI tyAre nakhoda vALyuM! tA. 16-11-34 zrImad rAjacaMdramAMthI vAMcana : - je jIvo mohanidrAmAM sUtA che te amuni che. muni to AtmavicAra karI sadAya jAgRta rahe. pramAdIne sarvathA bhaya che; apramAdIne koI rIte bhaya nathI." pramatta kone kahevAya? apramatta kone kahevAya ? Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 upadezAmRta AtmabhAvamAM rahe te apramatta. vastune pAmelA evA Ata puruSamAM vRtti, pariNAma laI javAM te apramatta thavAnuM kAraNa che. satsaMgamAM bogha sAMbhaLyo hoya te pramANe A mAruM nahIM, A mAruM nahIM, ema bheda pADe eTale bhedajJAna hoya to apramatta thavAya. viSaya-kaSAya moTA zatru che. viSayo bahArathI tyAgyA tenuM phaLa che. paNa aMtarathI tyAga na thAya tyAM sudhI kAma thAya nahIM. jhADa upara uparathI kApavAmAM Ave to mULa rahe tyAM sudhI pharI Uge, nAza na pAme; paNa mULamAMthI cheda thAya to ja pharI Uge nahIM. tema viSayakaSAya aMtaranA nirmaLa karavA, vRttino kSaya karavA puruSArtha karavo. ehI nahi hai kalpanA, ehI nahIM vibhaMga; jaba jAgeMge AtamAM, taba lAgeMge raMga.' dIvAthI dIvo thaze. AptapuruSa e dIvo che. temAM vRtti, pariNAma karavAthI dIvo thaze. ALasamAM, pramAdamAM, gaphalatamAM jAya che. "paga mUkatAM pApa che, jotAM jhera che ane mAthe maraNa rahyuM che; e vicArI AjanA divasamAM praveza kara." kAla karato hoya to Aja kara. kALano vizvAsa nathI. AtmA jovo hoya; paNa gurugama vinA zI rIte javAya? tyAM to tALAM dIdhAM che. eTale cAvI vagara daravAjA zI rIte khUle? 'pAve nahi gurugama binA, ehI anAdi sthita." A vAta trikALamAM phare ema nathI. gurUgama joIze ja. tA. 1-11-34 moTAmAM moTA zatru pAMca viSaya ane cAra kaSAya che. tenA pratye kaTAkSa draSTi rAkhavI. cha bArIovALA eka makAnamAM UbhA rahI Akho divasa eka mUkI bIjI, bIjI mUkI trIjI, ema bArIomAMthI bahAra ja joyA kare to aMdara zuM che te dekhAya nahIM. tema pAMca iMdriyo ane manathI AtmA bAhya viSayamAM ja rata rahe che tyAM aMdara zuM che te zI rIte jaNAya? Ubho che aMdara, paNa draSTi che bahAra. te dRSTi aMdara karavI. AtmA jovo. to potAnI vibhUti sarva jaNAya. potAnI vastu to AtmA che. saMkalpa-vikalpa Adi potAnAM nathI. AtmA juo, aMtaramAM juo. bahAra jovAthI baMghana thayAM che. mahemAna che, paroNo che. "vAnI mArI koyala', ekalo che, ekalo jaze. atyAre paNa heDamAM che. mahApuNya te manuSyabhava maLyo che. baMghanathI chUTavAno upAya te satsaMga ane satparuSano bogha che. AtmAnI vAta, vicAra te manuSya bhavamAM thAya che. koTi bhava nAza thAya che. badhuM kalaMka che, saMjoga che, nAzavaMta che. ekalo Avyo ne ekalo jaze. have AtmAnI sagAI karo, tene oLakho. sadguru vinA jJAna nathI. Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha--3 363 tame siddha samAna cho, AtmA cho. bhAI nathI, bAI nathI. 'paryAyavRSTi na dIjIe.' jyAM dRSTi nAkho tyAM AtmA jovo. jagata AtmArUpa jovAmAM Ave to kevuM thaI jAya ! paNa gurugama joIe. viSayakaSAya te tuM nahIM. tuM to AtmA chuM. tAruM e kaMI nathI, e to saMbaMdha che. saMbaMdha che te chUTI jAya. AtmA che, bhAva che, upayoga che-dareka pAse. khAmI zAnI che ? bhAna nathI tenI. dRSTi pheravye ja bhAna thAya. vikAravALI dRSTi thAya tyAM vairAgyavALI dRSTi karavI joIe. te ja puruSArtha kartavya che. 'nahIM, nahIM, nahIM,' karatAM bAkI rahe te tuM. jene jovo che tenA upa2 bhAva karo to tevuM pariNamana thAya. upayoganI bahu jarUra che. upayoga oLakhANa pADe che. A jaDa ane A caitanya, ema oLakhANa nathI. sarva bhUlamAM mULa bhUla zuM ? mithyAtva. saMsAranuM mULa mithyAtva che. jaDane potAnuM mAnavuM te mithyAtva. vastunI oLakhANa nathI. hoya e kahevANuM nahIM ane bIjuM kahevANuM e mULa bhUla, te ja ajJAna. AtmA sat che tene badale mithyA jagata che tene sat kahe che. AtmA jovANo hoya to jJAna kahevAya. anyane potAnuM mAnavuM ane potAne bhUlI javo, che bIjuM ane jovuM bIjuM, e bhUla nahIM ? AtmA vagara A badhuM jovAya ? mATe ene juo. enA upara bhAva thAya to tarata pariName ja. e ja jIvane kALajI rAkhavAnI jarUra che. ene saMbhALavo, smaraNamAM yAda lAvavo, emAM ne emAM citta rAkhavuM. A ja kartavya che. cetavA jevuM che. dago che. A badhuM sAcuM nathI. mAyAnI rozanI asala nathI, banAvaTa che; pataMgano raMga che, majIThano nathI. jIvane samajaNa hoya to majIThano raMga lAge. A kartavya che. 'kara vicAra to pAma.' vAta camatkArika che ! 'AtmasiddhimAM bahu vAta karI che. tA. 30-11-34 "chUTe dehAdhyAsa to, nahi kartA tuM karma; nahi bhoktA tuM tehano, e ja dharmano marma.' jene dehAdhyAsa chUTyo te kare che chatAM nathI karatA--khAya che chatAM nathI khAtA, bole che chatAM nathI bolatA, bhoga bhogave che chatAM nathI bhogavatA--A Azcarya to juo ! tyAre ene bhedajJAna thayuM ne ? che jagatamAM ane jagatamAM nathI, che dehamAM ane dehamAM nathI ! e samajaNamAM phera paDI gayo ne ! A to 'sukha AvyuM, du:kha AvI paDyuM; pUjA thaI, satkAra thayo; vyAdhi AvI, maraNa AvyuM' ema mAnI beTho tyAM kartAbhoktA thayo. kevo che pote ? siddha samAna--nahIM nAno, nahIM moTo. dRSTi melIza ? mAtra sRSTinI bhUla che. A bhUla nathI nIkaLI. bALakanI peThe bahAra jue Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 upadezAmRta che; A nathI joto. paryAya dekhIne tene AtmA mAnyo. "gharaDo chuM, dukhiyo chuM'--e badhuM khoTuM mAnyuM che. te mokSasvarU5 cho. e ja gharmathI mokSa che, tuM cho mokSasvarUpa; anaMta darzana jJAna tuM, avyAbAdha svarUpa." tuM Avo nathI. bAghApIDArahita, anaMta jJAnadarzanavALo tuM chuM. vizvAsa Avaze? khoTuM ene sAcuM mAnavuM e kevI moTI bhUla ! mULa vastu vicArI nathI. ajara, amara, avinAzI, zAzvato ! nathI strI, nathI puruSa evo tuM AtmA chuM. ame kahIe chIe te sAcuM mAna. vicAra Avyo to AnaMda AnaMda thaI jAya. zuddha, buddha, caitanyaghana, svayaMjyoti, sukhadhAma; bIjuM kahiye keTaluM ? kara vicAra to pAma." A traNa gAthAomAM Ama pakaDAvI dIdho che. maraNakALe A traNa gAthAomAM upayoga joDAyo to kAma thaI jAya. eno bhedI maLe ane pakaDa thAya, vicAra kare to pAme, samAdhimaraNa Ave. eka divasa deha to paDaze, maraNa to Avaze tyAre joI lo ! jihA sukAI jaze, kAne saMbhaLAze nahIM, AMkhanI sattA jatI raheze. adhUrAM mUkIne Avyo che, adhUrAM mUkIne javAno, baghA gayA mUkI mUkIne. kALa koIne choDe che ? mahemAno, avasara Avyo che. A camatkArika gAthA AtmAne samajavA mATe che. lokadraSTimAM kADhI nAkhyuM. alaukika draSTie nA joyuM. maraNanI vedanI che tyAM bogha sAMbharI Ave to kAma thaI jAya. AvuM duHkha bhalene rahyuM. paNa mAruM to AvuM-zuddha, buddha, cetanyaghana, svayajyoti sukhadhAma, evuM-AtmasvarUpa che. vedanI, roga, maraNa koI mArAM nathI. ene jonAra-jANanAra judo paDyo-bhedavijJAnathI. "kara vicAra to pAma." roga to jJAnI ajJAnI bannene bhogavye ja chUTako che. paraMtu jJAnI kahe che : "AthI bamaNI vedanI Avane, tArA gharamAM huM rahIza tyAre ne ? kSamA, sahanazIlatA, saMtoSa, ghIraja, samatA e suMdara AtmAnA gharamAM huM ramaNa karIza. pachI vedanI mane zuM karavAnI che ?" jJAnI bhedavijJAnathI paramAM pariNamI jatA nathI. paraMtu jJAtA-draSTA-sAkSI rahe che, jyArA ne nyArA rahe che. tA. 26-12-34 AtmA e AkhA jagatamAM sarvotkRSTa vastu che. AtmAmAM je sukha che te saMsAramAM kyAMya nathI. indranAM, caMdranAM sukha paNa nAzavaMta che, mAyA che. kharA sukhI eka jJAnI che. te AtmAmAM ramaNatA karI rahyA che. jJAnI pAse divyacakSu che. tethI te AtmA jue che. anya jIvo bAhyadraSTithI paryAyane jue che. carmacakSuthI AtmA jovAya nahIM. AtmA jovAya zI rIte ? Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha--3 365 pUrvakarma ane puruSArthathI. pUrvakarma che to A manuSyabhava maLyo che; satsaMga, satpuruSano joga A badhuM maLyuM che. tethI have lAga Avyo che. taiyAra thaI jAo. puruSArtha karo. sat ane zIla e puruSArtha che. zuddha, buddha, caitanyaghana, anaMta sukhamaya mokSasvarUpa paramAtmA-siddha-samAna sarva jIvo che. jJAnInI bhaktisahita satsaMgamAM AtmAnI vAta sAMbhaLavI e puNyanuM kAraNa che--koTi karmano nAza thAya che. mATe puruSArtha karo. jhabake motI parovI lo. maraNa to badhAne eka vakhata Avaze. te pahelAM cetI jAo. 'samaya goyama mA pamANu' e vAkya camatkArika che. samaya mAtra pramAda kartavya nathI. tA. 27-12-34 zAM zAzvatAM sukha AtmAnAM che ! kahyAM kahevAya tevAM nathI ! indra, cakravartI AdinAM sukha, sarvArthasiddhinAM sukha paNa kaMI hisAbamAM nathI. sAMsArika sukha badhAM nAzavaMta che, parAdhIna che. AtmAnuM sukha anaMta che, svAdhIna che. mohanuM prAbalya eTaluM badhuM che ke A zraddhA acaLa thavA de ja nahIM. manuSyabhavanI durlabhatA keTalI badhI che ? bhAva pharyA to kevaLajJAna ! te manuSya bhavamAM ja thAya che. mATe A manuSyabhava saphaLa karI levA jAgRta thAo, jAgRta thAo. A roga thayo che, azAtA vedanIno udaya thayo che te vakhate jo evI samaja rahe ke "A roga to dehamAM thAya che; te to karma che. tene jonAra jANanAra evo huM to AtmA chuM. huM to rogAdithI kevaLa nyAro chuM. te karma khape che tyAM mane thAya che, ema mAre kartavya nathI. jJAnIe joyo che, anubhavyo che evo AtmA te mAro che, te huM chuM. te to rogAdithI kadI paNa vinAza pAmavA yogya nathI.'' AvI samaja rahe, potAne dehAtmabuddhi chUTI jJAtA-draSTA bhAva rahe to karmakSaya thAya. paNa jo potAne thAya che ema mAne, harSa zokayukta thAya to te dehAtmabuddhithI navIna evI anaMta azAtAno baMdha pADe. samaja moTI vAta che. bhedavijJAna karmaarine chedavA prabaLa asidhArA che. tA. 25-1-35 rAga-dveSa ane moha eNe AkhA jagatane vaza karyuM che. janma-maraNa karAvanAra moTAmAM moTA zatru e che. konA bhAra che ke eno jaya karI zake ? eka vItarAge e anAdikALanA zatru-rAgadveSa ane mohateno coTalo jhAlIne jhIMkyA che, cUrecUrA karI nAkhyA che. dhanya che te arihaMta vItarAgane ! "kSaNa kSaNa jatAM anaMtakALa vyatIta thayo, chatAM siddhi thaI nahIM.'' to karma have na baMdhAya te mATe zuM karavuM ? jJAnI pAsethI cAvI zuM maLI che jethI karmabaMdha na thAya ? 'saddidI na repha pAvaM' ciMtAmaNi jevo A manuSya deha maLyo che. temAM cahAya te Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366 upadezAmRta karI zakAya che. koI eka bhedI maLavo joIe. tenAthI samajaNa AvavI joIe. "jJAnI zvAsocchavAsamAM kare koTi karmano cheda.' samaye goma mA mAusamaya mAtrano pramAda kartavya nathI. jIva UMghamAM che, tethI karma baMdhAya che. jAgRta thAya to karma baMghAya nahIM. "he jIva ! pramAda choDI jAgRta thA, jAgRta thA. nahIM to ratnaciMtAmaNi jevo A manuSyadeha niSphaLa jaze." karma na baMdhAya teno upAya haze ne ? "huM" ne "mAruM" jyAM manAya che tyAM karma baMdhAya che. "huM" ne "mAruM" jene TaLI gayuM che tene karmabaMgha thato nathI. AMTI paDI gaI che tene ukelavI paDaze. yogyatA nathI, nahIM to AMkha mIMcIne ughADIe eTalI vAramAM samakita thAya che. paNa siMhaNanuM dUgha mATInA vAsaNamAM rahI zake nahIM. sonAnuM vAsaNa joIe. mATe yogyatA lAvo. yogyatA eTale sadAcaraNamAM varto. sadAcaraNa te sat zIla ane AtmabhAvanAne puruSArtha karyA karo. carmacakSuthI jovAya che. te mUkIne divya cakSu joIe. "jagata AtmArUpa jovAmAM Ave AtmA pahelo hoya to jagatamAM A badhuM jovAya-jaNAya che. AtmA na hoya to A baghAM maDadAM che. te AtmA yathArtha to anaMtA jJAnI je mokSe gayA, siddha thayA temaNe jANyo che. tevo ja yathArtha AtmA jJAnI evA sadgurue jANyo che. tevI ja siddha samAna zuddha mAro AtmA che, te ja mAruM svarUpa che. tethI anya A jagatamAM kAMI mAruM nathI. ema "AtamabhAvanA bhAvatAM, jIva lahe kevaLajJAna re.' "vRttine kSaya karavI." "kSaNe kSaNe palaTAtI svabhAvavRtti nathI joItI." sauthI zreSThamAM zreSTha upAya bhakti che, smaraNa che. zravaNa karavuM te paNa bhakti che. smaraNa che te haratAM, pharatAM, dareka kAma karatAM karavAthI paNa bhakti che, AsravamAM paNa saMvara thAya che. krodha vakhate paNa AtmA che ema saMbhArAya; vaDhavADa thAya, takarAra thAya, mAMdo thAya, roga Ave-baghI vakhate AtmA che' ema AtmA jovAya to kAma thaI jAya. baghAne jonAra ne jANanAra, baghAthI nyAro ne nyAro ja che te ja AtmA che. te meM jANyo nathI, paNa anaMtA jJAnIoe ane sadgurue jANyo che te mATe mAnya che, ema dRDha karavA yogya che. "hota AsavA parivA, nahi inameM saMdeha, mAtra tRSTikI bhUla hai, bhUla gaye gata eha." ema haratAM pharatAM AsravamAM paNa AtmA saMbhArAya to saMvara thAya che. jJAnI pAse evI cAvI che ke dareka prasaMgamAM hAlatAM cAlatAM, besatAM UThatAM, paga mUkatAM AtmA jovAya che. "jagata AtmArUpa jovAmAM Ave, je thAya te yogya ja mAnavAmAM Ave." roga Ave, maraNa Ave topaNa jJAnIne mahotsava che. yogyatA Adhye cAvI maLe to AtmA dekhAya. "mAtra draSTikI bhUla hai" AtmA saMbhALAya, smaraNa, bhakti, eka zabda "AtamabhAvanA bhAvatAM jIva lahe kevaLa jJAna re' ema smaraNamAM upayoga joDAya to koTi karma khape che. eka zabda Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-3 367 satsaMgamAM sAMbhaLatAM daza hajAra varSanuM narakanuM AyuSya tUTe che ane daza hajAra varSanuM devanuM AyuSya baMghAya che. racanA jina upadezakI, paramottama tInu kAla; inameM saba mata rahata hai, karate nija saMbhAla." pArakI paMcAta mUkI jina eTale AtmAno upadeza traNa lokamAM uttama che tene sAMbhaLa ane kara le nija saMbhALa. jina so hI hai AtamA, anya hoI so karma; karma kare so jinabacana, tattvajJAnIko marma." jina che e AtmA che. anya sarva jagatamAM dekhAya che te pudgala che; karma che. jinavacana, jJAnInAM vacana karma kApavAmAM samartha che. e tattvajJAnIno marma che. jaba jAnyo nijarUpako. taba jAnyo saba loka; nahi jAnyo nijarUpako, saba jAnyo so phoka." AkhA gAmanI phoI,' "paMcAtiyAnAM chokarAM bhUkhe mare." ema vikathAmAM kALa gumAvI devAmAM potAnA rUpane jANyuM nahIM tethI je jANyuM te badhuM phoka. have to tArA AtmAne saMbhALa. para vastune saMgrahIne beThA cho te cora cho. potAnI vastu saMbhALo. sarva jIva pratye maitrIbhAva, pramodabhAva, madhyasthabhAva, karuNAbhAva bhAvo. hAlatAM cAlatAM AtmA juo, smaraNa karo. ehi dizAkI mUDhatA, hai nahi jinape bhAva; - jinase bhAva binu kabU, nahi chUTata du:khadAva." bhAva jagatamAM che te uThAvI jina, zuddha AtmA upara karo. jina upara bhAva nathI, AtmA jovA lakSa nathI e ja dizAnI mUDhatA che. AtmA saMbhALo. te upara bhAva vagara duHkhadAva chUTaze nahIM. "vyavahArase deva jina, nihacarse hai Apa; ye hi bacanase samaja le, jina-pravacanakI chApa." vyavahArathI jina e deva che. nizcayathI "Apa-zuddha evo potAno AtmA e ja deva che. e vacanathI jina pravacananI chApa samajI le. parama kRpALudevanA AvA nAnA nAnA TukaDAmAM evA evA marma bharyA che, paNa ghoLIne pI javAyA nathI. topaNa vizvAsa ane pratIti rAkhaze evA hajAro jIvonuM paNa kAma thaze. hAlatAM, cAlatAM, haratAM, pharatAM, eka pagaluM paNa bharatAM, game to AsravamAM paNa jo AtmA jovAze to samAdhimaraNa thaze. jonAra ne jANanAra AtmA baghAthI nyAro ne nyAro ja rahe che te ajara che, amara che, avinAzI che. e jJAnIe jANyo che, evo ja mAro AtmA che te mATe mAnya che. tene saMbhALavo. Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 upadezAmRta Abu, tA. 26-3-35 AtmAnuM anaMta sukha che. AtmAne gaSavo. teno vicAra karyo nathI. nivRttimAM AtmavicAra ane apUrva AtmalAbha thaI zake che. jJAnIo eTalA mATe nivRttine ja icche che. Abu, tA. 29-3-35, phAgaNa vada 9, 1991 "zrImad rAjacaMdramAMthI patrAMka 431 nuM vAMcana : AtmApaNe kevaLa ujAgara avasthA varte, arthAt AtmA potAnA svarUpane viSe kevaLa jAgrata hoya tyAre tene kevaLajJAna varte che ema kahevuM yogya che, evo zrI tIrthakarano Azaya che." ujAgara avasthA eTale zuM ? sapuruSanA ekeka vAkyamAM anaMta Agama samAyA che. A patramAM gahana artha rahyo che. sarva jIvo mohanidrAmAM UMdhe che. jJAnI jAgRta thayA che. jaDa ane cetana be padArtho jJAnIe judA jANyA che. anAdithI A jIva mohanidrAmAM sUto che. jyAM jyAM janmyo che, tyAM tyAM lolIbhUta, tadAkAra thaI gayo che. dehane potAno mAnI tenI sAthe ekAkAra thaI varyo che. saMjoga che temAM huM ne mArApaNuM jyAM tyAM karI beTho che. huM vANiyo chuM, pATIdAra chuM, brAhmaNa chuM, strI chuM, puruSa chuM, sukhI chuM, duHkhI chuM, darajI chuM, suthAra chuM ema saMjoga ane ghaMghAne laIne je nAma paDyAM temAM huM ne mArApaNuM karI beTho che. zuM A AtmAnuM sukha che? AtmAnuM sukha to anaMta che. te jJAnIe jANyuM che. "huM koNa chuM? kyAMthI thayo ? zuM svarUpa che mAruM kharuM ?" AtmAnI saMbhALa kadI lIdhI nathI. ene saMbhALyo nathI. have cetI javA avasara Avyo che. manuSyabhava mahA durlabha che. AtmAnI oLakhANa vagara anaMta bhava gayA. A bhavamAM oLakhANa karI levA avasara Avyo che. zIlavrata mahAvrata che. saMsArasamudrane kAMThe AvI pahoMcelAne te vrata Ave che. "nIrakhIne navayauvanA leza na viSayanidAna--e pada alaukika che. pAtra vinA vastu na rahe, pAtre Atmika jJAna; pAtra thavA sevA sadA, brahmacarya atimAna." yogyatA vinA aTakyuM che. gurugamanI sarva jIvone jarUra che. te vinA tALAM UghaDe nahIM. sapuruSanI pratIti, zraddhA, vizvAsanI khAmI che. "AtmabhrAMti sama roga nahi, sadguru vaidya sujANa; guru AjJA sama pathya nahi, auSagha vicAra dhyAna." Atmasiddhi' camatkArika che, labdhiothI bharelI che. maMtra samAna che. mAhAsya samajAyuM nathI. chatAM dararoja bhaNavAmAM Ave to kAma kADhI nAkhe tema che. kevaLajJAna, paramArtha samyakatva, bIjaruci samyakatva to zuM, paNa mArgAnusArIpaNuM paNa hajI Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-3 369 AvyuM nathI to samatinI zI vAta ? chatAM samakita sarala che, sugama che, saheluM che. "savane nA vijJA' satsaMgamAM parokSa AtmAnI zraddhA thAya che. temAMthI pratyakSa thAya che. prathama parokSa karavA satsaMga, sadgoghanI jarUra che. Abu, tA.31-3-35 'je jANuM te navi jANuM, navi jANyuM te jANuM'--jANavA yogya eka AtmA che. anya sarva chAMDavA yogya che. haratAM pharatAM, bolatAM cAlatAM, jyAM najara paDe tyAM eka AtmA jovAya to kAma thaI jAya. parokSa paNa mAnyatA ema rahe ke meM nahIM paNa mArA jJAnIe to AtmA joyo che, basa tevo ja mAre mAnya che. AtmA sivAya anya kAMI mAruM nathI. ema parokSa lakSa rahe to temAMthI pratyakSa thaI jaze. saMsAra Akho trivigha tApathI baLI rahyo che. temAMthI bacAvanAra eka samakita che. te karI levA jAgrata thavA A avasara Avyo che. tenI bhAvanA rAkhavI. saMta pAsethI je kaMI samaja maLe te pakaDI te pramANe vartavA lakSa rAkhavo. vIsa duhA, kSamApanA-ATaluM paNa jo saMta pAsethI maLyuM hoya to TheTha kSAyika samakita pamADaze; kAraNake AjJA che, te jevI tevI nathI. jIve pramAda choDI yogyatAnusAra je je AjJA maLI hoya te ArAghavA maMDI paDavuM; pachI tenuM phaLa thaze ja. sat ane zIlA e yogyatA lAvaze. ane chevaTamAM kahI dauM ? A chellA be akSara bhavasAgaramAMthI bUDatAne tAranAra che. te zuM che? to bhakti, bhakti ane bhakti. svarUpabhaktimAM parAyaNa rahevuM. Abu, tA.1-4-7pa jyAM sudhI kAyA sArI che tyAM sudhI gharma karI lo; pramAda kartavya nathI. manuSyabhava mahA durlabha che. ekalo Avyo che ane ekalo jaze. eka gharma sAthe che. mATe cetI jAo. Avo joga pharI maLavo durlabha che. A zarIra sAruM che, tyAM sudhI tenAthI kAma karI levuM. bhakti karavAmAM A manuSya dehano upayoga karI levo. A hADakAM, cAmaDAM, lohI e kAMI AtmA che? AtmA apUrva vastu che. tenuM sukha aciMtya che. khAtAM, pItAM, haratAM, pharatAM eka cAvI AvI gaI che evA jJAnI baMghAtA nathI. krodha, mAna, mAyA ane lobha e mokSamArgamAM janAre mUkavAnAM che. lAkha varSanuM cAritra hoya, paNa kroghathI baLIne bhasma thaI jAya ane narake laI jAya evo mahA verI krogha che. mAna che te paNa moTo verI che. vinaya e gharmanuM mULa che. vinaya che, laghutA che-choTA che te 24 Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370 upadezAmRta moTA thaze. mAyAthI maitrIno nAza hoya che. je saraLa che e gharma pAmavAnA uttama pAtra che. Dhoho savya visa' lobhathI sarva nAza pAme che. lobha chUTyo tene samakita pAmavAnuM kAraNa thAya che. cAre kaSAyono vistAra karavAmAM Ave to pustaka bharAya. mokSamArgamAM AgaLa vaghanAre te baghA mUkavAnA che. harSa-zoka karavo nahIM. badhAMne cAlyA javAnuM che. saMyoga che teno viyoga thavAno ja che. AtmA marato nathI. paryAyano nAza thAya che. AtmA avinAzI che. tenI oLakhANa karavAno A avasara Avyo che. dararoja niyamita bhakti karavI. vIsa duhA, kSamApanA, cha padano patra, Atmasiddhi, smaraNa, "AtamabhAvanA bhAvamAM jIva lahe kevaLajJAna re' dararoja pheravavuM. anAdi svapnadazAne lIdhe utpanna thayelo evo jIvano ahaMbhAva, mamatvabhAva te nivRtta thavAne arthe A cha padanI jJAnI puruSoe dezanA prakAzI che." teno artha vicAravo. camatkArika che ! bhaktimAM maMDyA raho. A kALamAM eka samakita sulabha che, saheluM che. zraddhA, pratIti, vizvAsathI pakaDa karI lo. kALano bharUso nathI; paMkhInA meLA che. gharma thAya teTalo karI lo. Abu, tA. 2-4-35, rAtre Atmasiddhi" ane "cha pada'no patra camatkArika che. labdhio pragaTe tevuM che. roja pheravo to paNa karmanI koDa Ape che. nave nidAna ane aSTasiddhi emAM rahI che. rAMkane hAtha ratana--bALakane hAtha jema sonAmahora hoya ane kAMkaro hoya to be ya sarakhAM che; tema yogyatA vinA, aghikArIpaNA vinA jIvone tenuM mAhAtya samajAtuM nathI. alaukika bhAve, alaukika draSTie jovuM joIe, te jovAtuM nathI. kRpALudeve prathama cAra jaNane ja Atmasiddhi ApI hatI, bIjA koIne vaMcAvavAnI, saMbhaLAvavAnI, mukhapATha karavA ApavAnI manAI hatI. mAtra saubhAgyabhAIe enuM mAhAsya jANyuM hatuM. AtmA AmAM Apyo che ema temane samajAyuM hatuM. alaukika mAhAbhya tenuM yogyatA vinA lAgatuM nathI. pAMcaso pAMcaso gAthAono svAdhyAya kare tenA karatAM A svAdhyAya alaukika che ! jhaverIne ja naMganI kismata hoya che; bALakane tenI kismata hoya nahIM. Aja jene hoya tene mukhapATha karavA AjJA maLI che; kAraNa kALa kaThina che. yogyatA Ave to kAma thAya. jijJAsA vaghAro, khAmI dUra karo. jijJAsA joIe tevI nathI. eno ja khapI thAya to eka gAthAmAM paNa camatkAra che. tenuM mAhAtma samajAya, alaukika bhAva Ale. oho ! A to mAre moDhe che, ema sAmAnya karI nAkhI bhUMDuM karyuM che. gahana arthathI bharapUra che te koNe jAmyo che ? chUTe dehAdhyAsa to, nahi kartA tuM karma, nahi bhoktA tuM tehano, e ja gharmano marma. Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-3 371 e ja gharmathI mokSa che, tuM cho mokSasvarUpa; anaMta darzana jJAna tuM, avyAbAgha svarUpa." teno vicAra kyAM karyo che ? "kara vicAra to pAme." A labdhivAkya che. je lokottara deva, namuM laukikathI,' ema thayuM che. alaukika bhAve namavuM joIe, alaukika bhAve jovuM joIe. tenuM sAmAnyapaNuM thaI gayuM che. tethI alaukika phaLa kema thAya ? anAdi svapnadazAne lIdhe utpanna thayelo evo jIvano ahaMbhAva, mamatvabhAva te nivRtta thavAne arthe A cha padanI jJAnI puruSoe dezanA prakAzI che. te svapnadazAthI rahita mAtra potAnuM svarUpa che ema jo jIva pariNAma kare to sahaja mAtramAM te jAgrata thaI samyagdarzanane prApta thAya."-samyagdarzana Ama sulabha che! paNa vicAra nathI Avyo. roja bolI jAya che, paNa UMDo UtarI vicArato nathI. lAkho karoDo rUpiyA haze paraMtu eka pAI paNa sAthe laI javAno nathI. AmAMnuM kaMI mukhapATha karyuM haze, roja pheravavAnuM rAkhyuM haze to te dharma sAthe laI jaze. Abu, tA. 4-4-35 bhedavijJAnathI zuddha AtmAnI prApti thAya che. AvAM hathiyAra che; paNa laIne vAparyA nathI. cokhAM ane choDAM judAM che ema jANe che te choDAM mUkIne cokhAne prApta kare che. tema AtmA ane karma judAM che evA bhedajJAnanA abhyAsathI zuddha AtmAnI prApti thAya che. AtmA marato nathI, baLato nathI, chedAto nathI, bhedAto nathI. AtmA marato nathI evo nizcaya thaI jAya to kevI nirAMta thaI jAya ! A vacano kAne paDe che te kevAM mahAbhAgya ! koTi karma ahIM khape che. A bhakti che. bhakti e ja bhavathI tAranAra che. manuSyabhava mahA durlabha tethI ja kahyo che. vyAdhi thaI nathI, vRddhAvasthA AvI nathI tyAM sudhI AtmAnI saMbhALa laI le. paisATakA, mAna-moTAI, mAsmatAruM e baghI rAkhe che. potAno eka AtmA che. lAkho rUpiyA ekaThA karazo topaNa ahIM mUkIne jazo; koI sAthe laI gayA nathI ane laI javAnA nathI. kamANInA DhagalA ahIM satsaMgamAM thAya che. vacano saMbhaLAya che te pramANe AtmA pariNamI jAya tyAM koTi kalyANa thAya che. ekalo Avyo che, ekalo jaze. lUMTaMlUMTa lahAvo laI levAno A joga Avyo che ! zuM karIe ? adhikArI nathI. khAmI zAnI che ? A badhA UMghe che. haju jAgatA nathI. mohanidrAmAM UMghe che e khAmI che. "jaba jAeMge AtamA, taba lAgeMge raMga.' laukika bhAvamAM kADhI nAkhyuM che. alaukika bhAva Avyo nahIM. anAdithI UMghamAM gayuM. have jAgRta thAo. lUMTaMlUMTa lahAvo laI lo. samaya mAtrano pramAda kartavya nathI. "samartha goyama mA pamANa' phaTAka laIne zIzI phUTI jAya tema deha chUTI jaze. Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 372 upadezAmRta "jAgyA tyAMthI savAra;" bhUlyA tyAMthI pharI gaNo. AtmA to maravAno che nahIM. tyAre tenI saMbhALa have lo. "saba sabakI saMbhAlo meM merI phoDatA hUM." potAnI-potAnA AtmAnI saMbhALa ATalo eka bhava lo. pAMDavone zatruMjaya parvata upara zatruoe loDhAnAM tapAvelAM bakhtaro paherAvyAM, bhayaMkara upasarga karyo. paraMtu pAMDavo dehAdhyAsa choDI AtmadhyAnamAM tallIna rahyA, AtmadhyAnamAM acaLa rahyA ane zivapadane pAmyA. pAMDavoe zuM karyuM ? "AtmA potAno che; te to ajara, amara, dehAdi karma nokarmathI bhinna, jJAtA-draSTA, jJAna-darzana-upayogamaya, zuddha buddha eka svabhAvavALo che ane upasarga Adi zarIrane thAya che; AtmAne ane tene AkAza ane bhUminA jeTaluM cheTuM che." ema bhedajJAnathI AtmadhyAnamAM acaLa rahyA. - ApaNA upara paNa evA upasargo Avaze. maraNa to eka kALe baghAne Avaze. to te mATe taiyAra thaI javuM. bhedajJAnano abhyAsa karavo. sonAne game teTaluM agnimAM tapAvo topaNa sonApaNuM tajatuM nathI. tema jJAnIne roga, duHkha, kaSTa, upasarga, maraNa AdinA game teTalA tApa AvI paDe topaNa potAno jJAnasvabhAva te tajatA nathI. Abu, tA.5-4-35 boghanI khAmI che. sAMbhaLavAnI jarUra che. sAMbhaLa sAMbhaLa karyo koI vakhata karavA maMDI paDAze ane kAma thaI jaze. eka rAjA maraNa pAmyo. teno kumAra nAnI uMmarano hato. tene mArI nAkhI rAjya laI levAnI pitrAIoe jALa racI. pradhAne rANIne vAta jaNAvI. rANI kumArane laI nAsI chUTI. koI gAmamAM kheDUtane tyAM AvI rahI. tenuM kAma te karatI. kumAra kheDUtanAM vAcharaDAM cAravA jaMgalamAM gayo. vAcharaDAM chUTAMchavAyAM jaMgalamAM jatAM rahyAM. kumAra temane khoLato khoLato eka guphA pAse AvI pahoMcyo. tyAM eka munine joyA. te muni keTalAka ziSyone bodha ApI rahyA hatA. te sAMbhaLavA kumAra beTho. bodha bahu mITho lAgyo. "A bahu sAruM kahe che, lAva huM ya ema karuM, ema ja mAre karavuM che.' evA bhAvamAM tenA pariNAma uttama thayAM. vAcharaDAM to baghAM pAchAM vaLI gayAM hatAM. te guphAmAMthI nIkaLI ghara tarapha Avato hato. bhAva pariNAma boghamAM hatAM, vezyA uttama hatI. tyAM rastAmAM vAthe pakaDI mArI nAkhyo. uttama vezyAnA baLe marIne deva thayo. tyAMthI AyuSya pUrNa thaye ghanAbhadra nAmano suprasiddha zreSThIno kumAra thayo. te bhave cAritra pAmI mokSe gayo. 1. keTalAka purabiyA ujANI karavA nadI-kinAre gayA hatA. dareke potapotAno judo coko karI rasoI karI. pachI nadImAM nAhavA mATe badhA gayA. nAhIne pAchA AvyA tyAre eka purabiyAne zaMkA paDI ke mAro coko kayo haze. te nakkI karavA teNe eka patharo upADI baghAne kahyuM, "saba sabakI saMbhAlo meM merI (hAMDI) phoDatA huM, eTale sI potapotAnI hAMDIo saMbhALI beThA. eTale eNe patharo nAkhI daIne potAno coko saMbhALI lIdho. Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-3 373 eka ja satsaMga thayo hato. paraMtu bhAva, pariNAma te satsaMgamAM utkRSTa thavAthI kAma thaI gayuM. tema ahIM paNa sAMbhaLa sAMbhaLa karatAM bhAva pariNAma tadrupa thatAM kAma thaI jAya evo mahA durlabha satsaMga che. evAM bhAgya kyAMthI hoya ke jJAnInAM vacano kAne paDe ? "rAMkane hAtha ratana !' Abu, tA.24-4-35 zrImad rAjacaMdra'mAMthI patrAMka 570 nuM vAMcana : anitya padArtha pratye mohabuddhi hovAne lIdhe AtmAnuM astitva, niyatva ane avyAbAda samAdhisukha bhAnamAM AvatuM nathI." sahaja svarUpa potAnuM che. A dekhAya che te to anitya che, pula che, jaDa che. tyAre have koI che ? baghAne jANanAra ane jonAra che te AtmA che. te nitya che. tenuM aizvarya anaMta che. tene kadI saMbhALyo nathI. tenI saMbhALa paDI mUkI pArakI paMcAtamAM jagata AkhuM paDI gayuM che. sahaja svarUpathI jIva rahita nathI, paNa asahaja thaI gayo che. anAdithI potAne bhUlI gayo che. maraNa Avaze. potAnuM mAneluM badhuM mUkavuM paDaze. potAnuM zuM che ? te oLakhI levA A manuSyabhava e dAva Avyo che. 0 0 0 ThAkora gaI kAle AvyA hatA. A ya ThAkora che, A ya ThAkora che. baghA AtmA che. koI strI nathI, puruSa nathI, ThAkora nathI; AtmA che. gagheDAnuM pUMchaDuM pakaDyuM te kema choDAya ? mati ane zruta ajJAna to hajAma jevAM che tenI salAha le che. potAnuM pakaDeluM mUkavuM kaThaNa che. e karatAM tame badhA bhAgyazALI cho ke vastune prApta karela puruSane vaLagyA cho. jahAjanI pAchaLa nAvaDAM joDyAM hoya to te TheTha jahAja jAya tyAM jAya che. gADInI pAchaLa Dabo joDAyo, AMkaDo bharavAyo to jyAM gADI jaze tyAM javAze. tema jenA hAthamAM dora Avyo che te saMsArakUpamAM DUbaze nahIM, paNa bahAra nIkaLaze. zraddhA e gharmanuM mULa che. Akho saMsAra trivigha tApathI baLI rahyo che. sarva jIvo janmamaraNAdi duHkhamaya paribhramaNamAM rakhaDI rahyA che. tyAM have zuM karavuM ? temAMthI bacavA zuM karavuM ? 1. mumukSu-satsaMga. 2. mumukSu-saskuruSanI bhakti. 3. mumukSu-sapuruSanA Azraye vAsanAno kSaya karavAno puruSArtha. 4. mumukSu-AtmAno nizcaya karI levo. 5. mumukSu bAhya ane aMtara parigrahane tyAgI jJAnInAM caraNamAM vAsa karavo. Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 upadezAmRta 6. mumukSu-sadgurue ApeluM smaraNa temAM AtmAne joDelo rAkhavo. prabhuzrI-apekSAe Apa sarvenuM kahevuM yogya che. ane Apa sarva je pramANe bolyA cho te pramANe karazo to kalyANa thaze. paraMtu sarvathI moTI vAta eka ja che. te anaMtA jJAnIoe kahelI kahIzuM, te amane paNa saMmata che. "saddhI parama ' sapuruSanI zraddhA e sarvathI moTAmAM moTI vAta che. jo te thaI gaI to japa, tapa, bhakti kaMI na thAya to paNa phikara nahIM. zraddhA e mahA baLavAna che. zraddhA che tyAM japa, tapa, bhakti Adi sarva che ja. mATe eka zraddhA A bhavamAM avicaLa karI levI. A eka pakaDa karI lezo to kAma thaI jaze. hajAro bhava nAza pAmI jaze. devagati thaze. anukrame mokSa thaze. kuLadharma ke koI mAnelA gharma mArA nathI. baghA sAthe laTakasalAma rAkhavI. mAro dharma AtmA che. sagAM kuTuMbI, paisATakA koI mAruM nathI. gharma eka mAro che. te mArI sAthe Avaze. roga thAya, vyAdhi thAya toya tethI bhinna, tene jANanAra evo AtmA je sadgurue yathArtha jANyo che te huM chuM ema AtmabhAvanA rAkhavI. AjathI navo avatAra Avyo che ema jANavuM-jANe marI jaI pharI janmyA. have maphatiyuM jouM. kAMI mAruM nathI, to temAM lepAuM nahIM. je Ave tene jonAra-jANanAra tethI bhinna huM chuM, ema mAnI maphatiyuM jouM. satsaMga ane bogha e be moTI vAta che. tenI icchA rAkhavI. tethI samajaNa Ave che, sAcI pakaDa thAya che. samabhAvathI mokSa thAya che. satsaMga, boghathI samabhAva Ave che. Abu, tA.pa-6-35 jeNe saMkocI lIdhuM che tene dehamAMthI nIkaLatAM vAra nahIM lAge. jeNe jyAM tyAM prema, prIti, vAsanA vistArI che te ribAI ribAIne dehamAMthI nIkaLaze. yogyatAnuM varNana thAya tema nathI. satparuSArtha karyA raho ane ghIraja rAkho. saMsAramAM duHkha, duHkha ne duHkha che. tame A nathI. tame A sarvathI judA jJAtA-draSTA AtmA cho. tene mAno. A rAkhanAM paDIkA upara prema, prIti, moha na karo. prema jyAM tyAM DhoLI nAkhyo che, te sarva sthaLethI uThAvI eka AtmA upara lAvo. tame ekalA ja cho. soya sarakhI paNa tamArI sAthe Avaze nahIM. mATe paravastuone para jANI te pratyethI moha maTADo. vikAranAM sthAnomAM vairAgya thAya tevI puruSArthavRSTi karo. Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-3 375 Abu, tA.6-6-35 AtmA jovo hoya to baghAmAM AtmA jovAya. nahIM to A vANiyo, brAhmaNa, pATIdAra, gharaDo-juvAna, sukhI-duHkhI, raMka-rAjA, strI-puruSa, sArA-naraso ema jaNAya tyAM karma baMghAya. AtmA jovAnI draSTi thaye abaMgha dazA thAya. "mAtra draSTikI bhUla hai.' e draSTi Ave kyAMthI ? to ke puruSanA boghathI. puruSArtha karyA vinA kaMI thatuM nathI to draSTi pheravavAno puruSArtha karo. lava satsaMganuMya mAhAbhya alaukika che. satsaMgathI, sadgoghathI vRSTi phare che; hADakAM, cAmaDAM, lohI, paru Adi durgaghamaya dehAdi upara vairAgya Ave che. vairAgya e AtmA che. vairAgya, upazama e mumukSunA hRdayamAM sadAya jAgRta hoya. ThAma ThAma AtmA jovo. AmravanA kAmamAM saMvara thAya, draSTi pharI hoya to. Abu, tA. 6-35 dRSTi pheravavAnI jarUra che. draSTi phare to tema pariNAya. "kathA suNI suNI phUTyA kAna." bhaNyo paNa gaNyo nahIM." bolyo paNa na bolavA jevuM karyuM. vicAra karyo nahIM. khAmI che yogyatAnI, bhAva pheravavAnI. bhAva pheravI nAkhe to kamANInA DhagalA thAya. DagaluM bhare to mukAme javAya. beTho rahe ane tyAMnI vAto kare che tethI mukAme javAya nahIM. cAlavA DagaluM bhare to mukAma Ave. "sAkara, sAkara' karyuM svAda Ave nahIM, moMmAM mUkyuM svAda Ave. tema siddha samAna chuM, ajara chuM ema bolya kAma thAya nahIM. ThAma ThAma draSTi paDatAM bheda paDe, ThAma ThAma draSTi paDatAM bheda paDe, bhedajJAna hoya to ja paramAM pariNamAya nahIM. bhedajJAnathI bheda pADavAno puruSArtha na kare tyAM sudhI AtmAmAM pariNamAya nahIM. vRSTi divya joIe. carmacakSuthI mArga dekhAya nahIM; divyacakSuthI mArga dekhAya. bhedajJAna thAya, te divyacakSu, te vicAra che. tenI jarUra che. puruSano bogha prApta thAya che temAM UMDA Utaro, vicAra karo. bhAva pheravI nAkho. ThAma ThAma bhedajJAnathI bheda pADo. zatru-mitra, bAIbhAI, sagAM-saMbaMghI, roga-zoka, krodha, mAna, saMkalpa-vikalpa vagere je kaMI Ave che te sarvane jANanAra tethI bhinna evo AtmA jJAnI sadgurue jANyo tevo huM chuM. Ave che te sarva jAya che. roga Ave, vedanI thAya, maraNa Ave to paNa sarva jAya che; tene jonAra huM judo chuM. mAtra tene joyA karavuM. saMjogo sarva Ave che te jaze. AtmA kaMI javAno che ? te AtmA mAro che. "caMdra bhUmine prakAze che, tenA kiraNanI kAMtinA prabhAvathI samasta bhUmi zveta thaI jAya che, paNa kaMI caMdra bhUmirUpa koI kALe tema thato nathI. ema samasta vizvane prakAzaka evo A AtmA te kyAre paNa vizvarUpa thato nathI, sadA sarvadA caitanyasvarUpa ja rahe che." ema bhedajJAnathI divyadraSTie jovAya tyAM karma baMghAya nahIM ane AtmAnuM sukha prApta thAya. mATe karavA yogya to eka ja che. te zuM ? to ke puruSArtha. puruSArtha karyA karo, udyama karo-kAma thaze ja. bharata bharyuM hoya te jeTaluM bharAyuM teTaluM to kAma thayuM ja. tema puruSArtha karyo te alekhe nahIM jAya. ghIraja rAkhavAnI jarUra che. chellI vAta, eka puruSArtha ja kartavya che. Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 upadezAmRta samajIne samAI jAo. pArakI paMcAtamAM khoTI thayo che. tuM tArI paMcAtamAM paDa. mana, vacana, kAyA tArI pAse che; tene jemanuM karAve temanuM kare. have tArI vAre vAra che, ema jJAnI kahe che. eka sapuruSa zogho. temAM badhuM AvI gayuM. vepArIo jema kahe che ke mAla bharyo che tene have bhAva Avyo che to vecI nAkhavAnI jarUra che. tema jevA bhAva tevA prabhu phaLe. naradama puruSArthanI jarUra che. Abu, tA.8-6-35 "zrImad rAjacaMdra'mAMthI vAMcana "bhAI, ATaluM tAre avazya karavA jevuM che." AtmAnI vAta thAya che. te sivAya bIjI vAta nathI. bAhya AtmA che, aMtarAtmA che ane paramAtmA che. tenI oLakhANa karavI joIe. AtmAne cetAvyo che. aMtarAtmAthI vicAra karavAno che; paramAtmAnI bhAvanA karavAnI che. jaDano bhAva te cetana nahIM ane cetanano bhAva te jaDa nahIM. saMjogo mukAya che, paNa jIvapaNuM nahIM mukAya. ajJAna zuM che? potAnA zuddha svarUpanuM bhAna nahIM te. paNa te ya AtmA che. ajJAna te AtmA, jIva te AtmA, bhAva te AtmA. paNa jaDano bhAva AtmAmAM che ? "bhAI, ATaluM tAre avazya karavA jevuM che." A zuddha AtmA jaNAve che. bIjI to baghI mAyA che. mAyA mUkavI paDaze. mAyAne mAruM mAnyuM che te mUkavuM paDaze. saMjoga, saMbaMgha mArA mAnyA che te mUkavA paDaze. kevaLa eka AtmA che. tenI sAmagrI jANavI joIe. sarvane jANe che te eka AtmA che. potAno svabhAva zo che ? jANavAno. jema che tema nathI jANyo eTale svabhAva mUkI vibhAvavALo thayo. nirmaLa pANI na rahyuM. meluM rahyuM. tyAM saMbaMgha e anAdi kALano mela che. tethI chUTavuM che. svabhAvamAM AvavuM. te mATe bogha joIze, kALajI joIe. jIvane jANavuM zAthI thAya che? japa tapa karyA, sAghana anaMta karyA- "yama niyama saMjama Apa kiyo, puni tyAga birAga athAga lahyo; vanavAsa liyo, mukha mauna rahyo, draDha Asana padma lagAya diyo. manapIna nirogha, svabogha kiyo, haThajoga prayoga sutAra bhayo; japa bheda jape, tapa tyoMhi tape, urasehi udAsI lahI sabape." "saba zAnake naya ghArI hiye, mata maMDana khaMDana bheda liye; vaha sAdhana bAra anaMta kiyo, tadapi kachu hAtha haju na paya." Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-3 377 ATaluM badhuM karyuM ! A manuSyabhava durlabha che. evA manuSyabhava paNa maLyA. tyAre khAmI zI rahI gaI ? nahi graMthamAMhIM jJAna bhAkhyuM, jJAna nahi kavicAturI, nahi maMtrataMtro jJAna dAkhyAM, jJAna nahi bhASA TharI; nahi anya sthAne jJAna bhAkhyuM, jJAna jJAnImAM kaLo, jinavara kahe che jJAna tene, sarva bhavo sAMbhaLo." jJAna to jJAnImAM ja kahyuM. AtmA AtmAmAM ja che. atyAre to karma, prakRti, saMbaMdha, veda kahevAya. zuddha AtmAmAM jJAna kahevAya. e svarUpa kevI rIte jaNAya ? AMkho hoya to jaNAya. aMdhArAmAM dIvo hoya to jaNAya. 'pAtra vinA vastu na rahe siMhaNanuM dUgha sonAnA pAtramAM jema rahe tema eTalI dazA, hada joIe. AtmA jovAya jJAnacakSuthI. te jJAnacakSu kyAM ? jJAnacakSu AvyAM zI rIte ? ajJAnI hatA te jJAnI zI rIte thayA ? ajJAna phITIne jJAna thAya. te zI rIte thAya ? "caMdra bhUmine prakAze che, tenA kiraNanI kAMtinA prabhAvathI samasta bhUmi zveta thaI jAya che, paNa kaMI caMdra bhUmirUpa koI kALe tema thato nathI. ema samasta vizvane prakAzaka evo A AtmA te kyAre paNa vizvarUpa thato nathI, sadA sarvadA caitanyasvarUpa ja rahe che." caitanyapaNuM AtmAmAM che. A saMjoga maLyA che. A badhuM jovAya zAthI? jJAnavicArathI. prathama zuM joIe? satsaMga ane bogha. bhaNyA te vAMcI zake; tema satsaMga ane boghathI ajJAnanAM vAdaLAM khasIne jJAnasUrya dekhAya. draSTi to pheravavI ja paDaze. yogyatAnI khAmI che. yogyatA meLavavI joIe. yogyatA kema meLavAya? yogyatA samajaNa vinA maLe nahIM. bogha thAya tyAM samajaNa Ave. tyAM yogyatA Ave. "navane bALa viUILe' zravaNa karatAM vijJAnapaNuM Ave. mumukSu-zravaNa karAvo. prabhuzrI-jJAnIe kaheluM kahuM. ame to jJAnInA dAsa chIe. "Atmasiddhi zAstra' zravaNa karavA avakAza meLavavo joIe. alaukika draSTie saMbhaLAya, sAmAnyapaNuM na thaI jAya te lakSa rAkhavA yogya che. je svarUpa samajyA vinA, pAmyo duHkha anaMta; samajAvyuM te pada namuM, zrI sadguru bhagavaMta." samajIne namaskAra thAya e judo. "je svarUpa" te AtmA che. te samajyA vinA sI 'AtmA' kahe che te oghasaMjJAe. je svarUpa samajyA vinA "AtmA, AtmA' kahe che tenA bhava UbhA thAya che. ane A to samajIne kahe che to janmamaraNa chUTavAno mArga che. bahirAtmA, aMtarAtmA ane paramAtmA. aMtarAtmAthI vacano lakhAyAM che; te apUrva che. tene namaskAra karavA yogya che. Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 upadezAmRta tame AtmA jojo. tame gharaDA-juvAna, nAnA-moTA, bAI-bhAI e na jozo; paNa AtmA jozo. ema karo to bhAva pharI jAya. jyAM bhAva pharI jAya tyAM kAma thaI jAya. dhyAnamAM lejo, A vAta sAmAnya karI nAkhazo nahIM. je svarUpa samajyA vinA anaMta du:kha pAmyo, te svarUpa samajAvyuM tene namaskAra. jyAM AtmA joyo tyAM samadraSTi karavI paDI. samajaNamAM bIjuM karyuM. vRSTi bIjI karI. jema jema AtmA juo tema tema karma na baMghAya; nahIM to rAgadveSa, iSTa-aniSTa thAya che, tethI karma baMdhAya che. vAta samajaNamAM che. samaja AvyuM ane dhyAnamAM levAya tyAre AtmAnI vAta samajAze. AtmA pratyakSa karavo che. jJAnIne pratyakSa che. bhAvathI kalyANa thavAnuM che. bhAve jinavara pUjiye, bhAve dIje dAna; bhAve bhAvanA bhAviye, bhAve kevaLajJAna.' bhAva moTI vAta che. "AtamabhAvanA bhAvatAM jIva lahe kevaLajJAna re." AtmA te ja guru che. nizcaya guru potAno AtmA che. enA sAmI draSTi nathI AvI, bhAva nathI Avyo; Ave to kAma thaI jAya. jyAM lagI AtamA tattva cInyo nahIM; tyAM lagI sAghanA sarva jUThI." eka bhedI maLavo joIe. te ja sadguru bhagavaMta che. zAstramAM gurugama rahI gaI, te gurugama ahIM kahevAya che. asaMga apratibaMgha eka AtmA ja batAvavo che. e upara bhAva jAya mATe e upara draSTi nakhAvavI che. anAdikALathI AmAM gUMcavAI rahyo che. te gUMcALAmAMthI AtmA upara draSTi nakhAvavI che. draSTi pheravavAnI jarUra che. jyAre tyAre mUkavuM paDaze. vRtti pharatI ja che. have vRttine sthira karavI che. bAhyavRttimAM rahI, bAhya AtmAmAM rahI kAma zuM vaLe ? AtmAmAM vRtti vaLe, aMtara AtmAmAM pariNAma thAya ane tethI seMkaDo bhava chUTI jAya ema karavAnI jarUra che. mATe samAgama, satsaMga, bogha-e meLavavAnI kAmanA rAkhavI, enI bhAvanA rAkhavI. jIva khoTI thaI rahyo che badheya. kyAMya khoTI thaI rahevA jevuM nathI. eka AtmAne zAMti karavI che. "zAMti pamADe tene saMta kahIe." khojatAM khojatAM maLI Avaze. kALa jAya che. manuSya bhava durlabha che. kSaNa lAkheNI jAya che. AtmA joyo nathI. jJAnInA zaraNAthI bhAva sArA thAya. Abu, tA.9-6-35 jagatamAM mAyAnuM svarUpa che. tenI badhI vAto karI paNa eka AtmA viSe "huM koNa chuM? Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-3 379 kyAMthI thayo ?' te vAta maLavI durlabha che. kAnamAM paDe che tyAM pApanAM daLiyAM nAza pAme che ane puNya baMdhAya che. AtmAnI vAta AmAM (AtmasiddhimAM) kahe che te have ApaNe sAMbhaLavI joIe. vartamAna A kALamAM mokSamArga bahu lopa thaI gayo che; mokSamArga bahu durlabha thaI paDyo che. paNa koI AtmArthI, AtmAne khapI hoya tene mATe ahIM kahIe chIe. ApaNe joIe chIe te badhuM mAyA, moha, karma, svapna. e AtmA na hoya. AtmA have jaNAvavo che. je vicakSaNa haze te A lakSamAM leze. ahIM be ghaDI besavAnuM thaze temAM koTi karma khapI jaze. badhuM mUkavAnuM che, te ApaNuM nahIM. ApaNo to AtmA. AtmAnuM sukha anaMta che. te sadguru jaNAve to jaNAya ane janma-maraNathI mukta thavAya. AkhuM jagata bAhyamAM paDyuM che; AtmAmAM koI nathI. AtmAnI oLakhANa karavI che. AtmA sivAya hukama, hoddA, mAna, moTAI kaMI potAnuM nathI. te to badhuM mUkavuM paDaze. dago che. A jIvane anaMtA kALathI paribhramaNa thayuM che. paNa dhyAnamAM lIdhuM nathI. aMtaramAM AtmA che. mane karI vicAra kare tyAre samaja Avaze. aMtaramAM AtmAno vicAra karAvavo che. nahIM nahIM tuM A nahIM, te AtmA, A baghAthI judo che. teno vicAra kara. anaMta prakAranAM karma che. temAM mukhya ATha; temAM mukhya mohanIya. jagata AkhAmAM tenuM rAjya varte che. mAna moTAI, pUjA satkAra e kaMI mAruM nahIM. mAro eka AtmA. je khapI che te to khAzeya nahIM ane pIzeya nahIM. tenuM citta to eka emAM ne emAM ja raheze. "prIti anaMtI parathakI, je toDe te joDe eha." prema badhe verI nAkhyo che. te badhethI ekaTho karI eka AtmA upara karavo che. "mAruM mAruM kahe che te bhUla che, mAyA che, moha che. atyAre maLelo manuSyabhava mahA durlabha che. to AtmAnI oLakhANa thAya e jagA upara jaIne cetI levuM. - Abu, tA. 10-6-35 jJAnI puruSanA eka vacananI pakaDa thAya to TheTha mokSe laI jAya, samati thAya. ghaNI vAra ame kahyuM che, paNa koIe haju pakaDI lIdhuM nathI, vizvAsa karyo nathI, pratIti karI nathI. prema prIti tyAM ja karavI joIe. paNa koIe pakaDI lIdhuM nathI. ohomAM kADhI nAkhyuM che. athavA te vakhate A sAruM che ema kahI, pachIthI haratAM, pharatAM, khAtAM, pItAM, UThatAM, besatAM badhe e ja karavAnuM che, te dhyAnamAM lIdhuM nathI. tyAM kahyuM na kahyA jevuM karyuM che. A carmacakSu che, tene badale divya cakSu joIe. "mAtra tRSTikI bhUla hai.' jJAnIo cokhkhA zabdomAM marma kahI vahI gayA che. khapI hoya te tenI pakaDa karI le. Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380. upadezAmRta Abu, tA.11--35 A svapnAne svapna jANavuM. eka AtmAnI vAta, temAM lakSa rAkhavuM. "Atmasiddhi'mAM vizeSa dhyAna kALajI rAkhazo. jJAnIne to tamane romeroma jagADI devA che. huM rAjA, huM raMka, huM manuSya, huM sukhI, huM dukhI Adi ahaMmamatvathI jIvo cho temAMthI eka vakhata to mArI nAkhavA che. eka vakhata mArI nAkhI, jJAnI pharI jIvatA kare che-maphatiyuM jovAya evuM jIvana jIvatA kare che ! AtmA joyo nathI. AtmA nakaro judo eka jovAnuM karavuM joIe. te zAthI thAya ? bhaktinA 'vasa duhA" yamaniyama' bahu puNya kerA puMjathI" "kSamApanAno pATha vagere roja bhakti karavAmAM Ave tethI koTi karma khapI jaze, sArI gati thaze. ekalo Avyo che, ekalo jaze. bhakti karI haze te gharma sAthe jaze. AtmAne sukha pamADavuM hoya to paiso Tako kAMI sAthe Avaze nahIM. eka bhajanabhakti karI haze te sAthe Avaze. ghaNA bhava chUTI jaze. mATe A kartavya che. tethI manuSyabhava saphaLa thaze. Akho loka trivigha tApathI baLI rahyo che. saune mAthe janma, jarA ne maraNa rahyAM che. satsaMga ane boghanI jarUra che. jo sAMbhaLe to cetI jAya. eka divasa to dago ja! te divase koInuM cAle evuM nathI. AvuM devuM jIva mAtrane che. mATe atyAre jyAM sudhI sukhazAtA che tyAM sudhI karI levuM. e kaMI bIjAne mATe nathI. potAnA AtmAne mATe che. bhAva bIjethI laI A bhAva karavA. ahIM satsaMgamAM puNya baMghAya, karmanI koDa khape, janma-maraNa ochAM thAya. jagatanI mAyAthI to bhava vadhe che, duHkha UbhAM thAya che. eka ADuM Ave che. zuM? to ke pramAda, nimitta banAvato nathI te. ahIM A nimitta joyuM to A vAta thAya. eka AtmAne saMbhArI Apyo. enI kALajI levI joIe. sauthI zreSTha bogha che. sAMbhaLa sAMbhaLa kare to saMga evo raMga lAgaze ja. paNa khAmI zAnI che? pUrvakarma ane puruSArthanI. ATalI vAta sAMbhaLavAnI maLe che te kaMI jevI tevI vAta che? keTalAM puNya vadhyAM tyAre A vAta hAthamAM AvI che ! mATe DAhyA puruSe cetI javuM, vAta dhyAnamAM levI. bhUlyo tyArathI pharI gaNa-jAgyo tyArathI savAra. baghI vAta paDI mUkIne eka "AtmA, AtmA ne AtmA" e ja bhAvanA karavI che. bharata ceta, kALa jhapATA deta." jyAM sudhI zAtA che tyAM sudhI satsaMga, bogha ane AvI koI pakaDa, je jJAnIe kahI che te, karIne maMDI paDo. Abu, tA.13-6-35 - bhakti, dhyAna, svAdhyAya, eka draSTi, bhAva, AtamabhAvanA e potAnuM ghana che. vedanI Ave che tyAre ghADapADuo, cora lUMTArAo te ghana lUMTI le che. to teve vakhate potAnuM ghana Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-3 381 lUMTAI na jAya te mATe zuM karavuM? vedanI roga Ave che tyAre bhikhArI bhIkhanA TukaDA jevI zAtAne icche che. sAmAyika, kAyotsarga, dhyAna, bhakti, tyAga, vairAgya, svAdhyAya karavA de nahIM. vedanI vighana pADe tyAre karavuM zuM? lUMTArA to che. ghana chUTuM mUko to to lUMTArAne laI jatAM vAra lAge nahIM. paNa koI tijorImAM mUkyuM hoya to laI javAya nahIM. tema upAya zuM karavo? tapa, japa, kriyA mAtra karI cUkyo. phakta eka A jIvane samakita hoya to badhuM AvyuM. baghAne upAya eka samakti che. samakti AvyuM hoya to kaMI lUMTAya nahIM. beThA beThA joyA karIe. mATe jyAM sudhI vedanI nathI AvI tyAM sudhI samakita, gharma karI le. gharma eTale zuM? jIve te jANyo nathI. samatA, ghIraja, kSamA e adbhuta che. vedanI Ave tyAre samatAmAM rahe; kSamAmAM, ghIrajamAM rahe Abu, tA. 15-6-35 vasiSThAzramamAM zuM joyuM? zAnI icchA karI? AtmA joyo? koIe AtmA joyo? jIvano dhaMdho bAhyano thaI paDyo che. aMtaradraSTi thaI nathI. jIvane raMga lAgyo nathI; prema Avyo nathI. "paraprema pravAha baDhe prabhuseM' bolI jAya che, kahe che; paNa badhuM lUkhuM, moLuM, bhAva-prema vagaranuM thAya che. prema bIje verI nAkhyo che. bhedajJAnathI bheda pADato nathI. eka vacana maLyuM hoya tenuM sAmAnyapaNuM karI nAkhyuM, alaukikapaNuM rAkhyuM nahIM. "eka mata ApaDI ke Ubhe mArge tApaDI', ema maMDI paDyo nahIM. draSTi pheravavI ja joIze. dhyAnamAM leto nathI. sAMbhaLI sAMbhaLI phUTyA kAna, evuM karyuM. caturanI be ghaDI, mUrakhanA janmArA. jyAM juo tyAM "tuMhi tuhimAMdo thAya, sAro thAya, roga thAya, jhaghaDo thAya, TaMTo thAya, krogha thAya, mAna thAya, rAga thAya, dveSa thAya tyAM badheya "Uhi tRhi--eka ja coMTa nathI thaI, zraddhA nathI thaI. maLyo che eka bhedI re, kahelI gati te taNI, manajI musAphara re cAlo nija deza bhaNI; mulaka ghaNA joyA re musApharI thaI che ghaNI." nija dezane pachI choDe ? A to bahAra bhame che. potAno deza choDI bahAra bhame che tyAM baMghana thayAM che. Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 upadezAmRta Abu, tA. 17-6-35 AtmA mukhya traNa prakAre che : bAhyAtmA, aMtarAtmA, paramAtmA. temAM paramAtmA che te samajavA yogya che. 'binA nayana pAve nahIM, binA nayanakI bAta." bAhyanI vastu jovA jema cakSu joIe, tema jJAnacakSuthI aMtaranI vastu jovAya. jJAnacakSu vinA AtmA jovAya nahIM. AtmA arUpI che, e rUpI to che nahIM. devatA hoya tene cIpiyo hoya to jhalAya; tema AtmA carmacakSuthI na jaNAya. to ene joIe zuM? to ke divyacakSu. e divyacakSu jJAnI pAse che. e cakuM caDAve tyAre AtmA dekhAya. yogyatA hoya to jJAnI mArge jato hoya tene bolAvIne ApI de. yogyatA eTale zuM? yogyatA eTale bhAva, prema. enA upara ja bhAva prema Ave to kAma thaI jAya. pUrvata ane puruSArthathI te thAya. kAraNa vinA kArya na thAya. zrI Azrama, agAsa. tA. 13-7-3pa ThAmaThAma AtmA juo. beTTo hoya te bIjuM jue. kALuM-ghoLuM jovA gayA tyAM mAryA gayA samajajo. A mAro sAkSAt AtmA, Aya mAro sAkSAt AtmA. "tuMhi tRhi' eka e ja. AtmA upara prema, prIti, bhakti nathI thaI te karavI che, te mATe A dAva Avyo che; mATe cetI jAo. eTalo nizcaya rAkhajo ke A manuSya bhava to saphaLa thaI gayo, kAraNa apUrva joga maLyo che. have zraddhA eka upara karavI. jyAM tyAM zraddhA karazo to mAryA jazo. svarUpane pAmelA eka sapuruSa parama kRpALu upara zraddhA dRDha thaze to japa, tapa, kriyA mAtra saphaLa thaI, manuSyabhava saphaLa thaI gayo, dIvo thayo, samakita thayuM samajajo. tArI vAre vAra. jemAM eka eka gAthA camatkArika che evI "Atmasiddhi' apUrva che ! chUTe dehAdhyAsa to nahi rtA tuM karma." vicAra kyAM karyo che? "anAdi svapnadazAne lIdhe utpanna thayelo evo jIvano ahaMbhAva, mamatvabhAva te nivRtta thavAne arthe A cha padanI jJAnI puruSoe dezanA prakAzI che." vicAra kyAM karyo che ! vicAra kare to hamaNAM prApti thAya. samaye soyama mA paHID' samaya mAtra pramAda kartavya nathI. tA. 14-8-35, zrAvaNa suda pUrNimA Aje ahIM AvyA cho to kamANInA DhagalA thAya che. darzana karavA maLaze, Atmahita mATe satsaMgamAM AtmAnI vAta sAMbhaLavA maLaze, evA bhAvathI samAgama mATe ahIM AvavA bhAva karyA tyAM Dagale Dagale jagananuM phaLa kahyuM che. tIrthayAtrA ghaNI karI, paNa sAco deva kayo? AtmA. te jANyo che jeNe evA puruSanI vANI sAMbhaLatAM koTi karma khapI jAya che, puNyanA DhagalA baMdhAya che. Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-3 383 bhAva tamArI pAse che. te jevA karo tevA thAya. A manuSyabhava mahA durlabha che. laukika kAryomAM, jagatane rUDuM dekhADavA ghaNuM karyuM. ATalo bhava potAnA AtmA mATe gaLAya, tenI oLakhANa karavA gaLAya to ja manuSyabhavanI saphaLatA che. AtmA upara bhAva karavA che. 'mAtra dRSTikI bhUla hai' - avaLAnuM savaLuM karyuM nahIM, bhAta savaLI karI nAkhI nahIM; nahIM to jheranuM amRta thAya. A bAI, A bhAI; A sAro, A naraso; A vANiyo, A brAhmaNa--ema mAyA joI. bAhya dRSTie sAcuM jovAyuM nahIM. UMDA Utaro to sAcuM jovAya. sAcuM jovuM joIe. te zuM ? to ke AtmA. mumukSu--jANyA vagara AtmA zI rIte jovAya ? te to jJAnIe jANyo che. prabhuzrIbhAvanA to karAya. tema karatAM karatAM yogyatA Avye jJAnI kapALamAM cAMllo karI deze. ThAma ThAma AtmA jovAya to jheranuM amRta thaI jAya. jJAnI pAse dIvo thayo che. ThAma ThAma eka ja jovAya tyAM nidhAna che. dRSTi to pheravavI ja paDaze. tArI vAre vAra. dRSTi phare to hAla, nahIM to haju vAra che. jAgrata thaI jAo; taiyAra thaI jAo; maraNiyA thaI jAo. dRSTi pheravI nAkho. nAzavaMta jagatanI mAyAmAMthI prIti uThAvI eka AtmA upara bhAva, prIti, prema karo. mohanidrAmAM AkhuM jagata sUtuM che. temAMthI godA mArIne jJAnIne to tamane jagADavA che, have UMghavA devA nathI. tame AtmA cho. jJAnIe ThAma ThAma AtmA joyo che. tevo zuddha AtmA te mAro che, te huM chuM; tethI anya te huM nathI, tethI anya te mAruM nathI. evo vizvAsa karI do. AtmAnuM mAhAtmya samajAyuM nathI, tethI AtmA jovAnI dRSTi thatI nathI. satsaMgamAM bodha jema jema sAMbhaLa sAMbhaLa karazo tema tema samaja Avaze. samajaNa Avye dRSTi phare. sAMbhaLatAM puNya baMdhAya che. karavA maMDI paDo to kAma thaI jAya. kAnamAM paDatAM puNyanA DhagalA kamANI thAya che. paNa karavA maMDI paDe to kAma thaI jAya. dRSTi to pheravavI ja paDaze. anaMta jJAnIoe ema ja karyuM che. tema karIne ja mokSe gayA che. ThAma ThAma jheranuM amRta karyuM che. tamArI vAre vAra che. taiyAra thaI jAo. dRSTi pheravAya to hamaNAM ja; nahIM to haju vAra che. 'mAruM, mAruM' karo cho te kone mATe ? eka soya paNa tamArI sAthe nahIM Ave. sADA traNa hAtha jagAmAM bALI mUkaze. tamAro to AtmA che tene oLakhavA A avasara Avyo che. mATe cetI jAo. tene saMbhALo, tenA upara bhAva, prema karo. jyAM dRSTi paDe tyAM eka ene ja AgaLa juo. e jonAra jANanAra na hoya to badhAM maDadAM che. 'citrakUTake ghATa para, bhayI saMtanakI bhIDa; tulasIdAsa caMdana ghase, tilaka kare raghuvIra.'' Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384 upadezAmRta tulasIdAsa caMdana ghase che. saMtonI bhIDa che. tyAM rAmane oLakhavA sAna karI che ke caMdana ghasIne tulasIdAsa bhakta sarvane tilaka kare che-sarvamAM AtmA jue che. eTale jene tilaka kare tene rAma jANe che. tema AtmA jovAnI draSTi karo. bheMsane dANano Topalo mUkavA bAI Ave che. tyAM bheMsanI draSTi bAI upara nathI hotI. teNe kevAM kapaDAM paheryA che, kevAM ghareNAM paheryA che, te juvAna che ke vRddha te kAMI te jotI nathI. tenI draSTi mAtra eka TopalA upara che. tema bIjethI draSTi pheravI eka AtmA upara draSTi karavI joIe. jevA bhAva tevA prabhu phaLe, bhambhA bhajana thakI bhaya TaLe; bhekha gharye jo siddhi thAya, bhAMDa bhavaiyA vaikuMTha jAya." tamArA bhAva tamArI pAse che. bhAva AtmA upara thAya to kAma thaI jAya. tA.15-8-35 avaLuM karyuM tyAM jagata dekhAyuM. savaLuM karyuM tyAM AtmA jovAyo. je dekhAya che te badhuM para che. je bhaLAya che tene mAnyuM che e ja avaLI draSTi. draSTi phare to baghAne jANanAra-dekhanAra evo je AtmA tenA upara draSTi jAya; tyAM parapadArthomAM mAruM mAruM thaI gayuM che te TaLe. badhuM mUkavuM paDaze. jyAM jyAM mAruM mAruM karyuM che tyAMthI UThI javuM paDaze. mAro eka AtmA che. te sivAya jagatamAMnI vastuomAMthI eka paramANu paNa mAruM nahIM. AtmAno vALa vAMko thavAno nathI. mAtra teno nizcaya karyo nathI, pakaDa thaI nathI. te karI lo. A bIjuM badhuM to kalaMka che. tene mAnyuM che. puruSArtha karo. paDado paDyo nathI. paDado paDe to bIjuM jaNAya. "je jANe te navi jANuM ane navi jANyuM te jANuM" AvuM tamAruM svarUpa che? kevuM apUrva tamAruM svarUpa che ! tene koI divasa saMbhAryuM nahIM. AtmAne sUto mUkyo che, tene saMbhALyo nathI. tenA upara bhAva, prema, prIti karavAnI che. A badhuM melo paDyuM. jyAM hoya tyAM A kalaMkane AgaLa karo cho te paDyuM melo ane AtmAne AgaLa karIne badhuM karo. pahelo e na hoya to bIjuM kAMI thatuM nathI, tevo AtmA ! tenA upara bhAva karo, tene AgaLa karo. bhAva pheravavAno puruSArtha kartavya che. nijadeza gayA vagara chUTako nathI. A tamAro deza nathI. bahu doSa che A jIvamAM. A ghoLo che, A kALo che; A bhaNelo che, A samaju che; A bAI che, A bhAI che-e jovAnuM choDI do. eka potAnA upara Avo. potAnAmAM anaMta doSa che te have kADhavA che. mATe potAnA doSa ja jovA ane kADhavA. pArakA doSa jovAnuM javA do. 'tAre doSe tane baMdhana che e saMtanI pahelI zikSA che." Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-3 385 khIle bAMdhyuM nathI, manane khIle bAMghavuM joIe. Avo joga maLyo che tyAM jIva khIlA pAse Avyo che, paNa haju baMghAyo nathI. baMghAya to nukasAna karato aTake ane mAra khAto bacI jAya. AtmabhAvano puruSArtha karo. sat ane zIlanA bhAva rAkho. ADuM Ave che te kore karavuM. kUtarAM pesI jAya che tene mArI hAMkI kADho-parabhAvarUpI kUtarAM bogharUpI lAkaDIthI hAMkI kADho. tA. 28-35 jJAnIoe ghaNuM kahyuM che, paNa jIvane garaja nathI. kahelI vAta vahI jAya che. lakSamAM laI le to kAma thaI jAya. TUMkAmAM TUMkuM kahI dauM ? AsravamAM saMvara thAya, vikAranAM sthAnomAM vairAgya thAya, "sarvAtmamAM samadraSTi do" ema sarvamAM AtmA jovAya, A tuMbaDAM (deha) che, karma che, kalaMka che te na jovAya; bAI che te AtmA che ema pahelo AtmA jovAnI manamAM ruci thAya tyAM kAma thaI jAya. evo abhyAsa kartavya che. bhAvanA eka e ja kartavya che. tA. 9-35 potAno vahAlAmAM vahAlo chokaro mArI nAkhyo hoya to tenA upara aMtarathI keTaluM jhera varte? "enuM kyAre bhUMDuM karI nAkhuM?" ema aMtaramAM jhera, jhera ane jhera varte. tema potAne anaMta kALathI duHkhanA denArA duzmano kayA che? pAMca indriya, cAra kaSAya tathA mana--A daza. temanA upara aMtarathI jhera vartavuM joIe. duzmanone "Avo, paghAro" ema AvakAra koI Ape? zUra kSatriya svabhAve duzmanone mArI haThAvavA taiyAra thaI rahevuM joIe. ane lAga Avye mAra mAratAM rahevuM joIe. to ja jaya thAya. eka mana jItatAM dazeya zatru jitAya che, ane Atmasukha prApta thAya che. vibhAva te duzmana che; svabhAva te mitra che. vibhAva pratye jhera vartavuM joIe. anAdithI ahitanA karanArA temane mitra mAnyA te ja bhUla che. have te duzmana che ema jANI temanA pratye aMtarathI jhera rAkhavA yogya che. draSTi pheravavA yogya che. kALakUTa jhera che tene anAdithI amRta mAnyuM. have amRtane amRta manAya ane jherane jhera manAya to ja kalyANa che. draSTi phare to ja jhera mUkI amRta jovAya, AsravamAM saMvara thAya, duzmane bhAgI jAya, baMghana thAya nahIM, doSamAtra nAza pAme. AtmA upara premabhAva vaghArI devo joIe. tenuM mAhAtya lAgyuM nathI. samaja moTI vAta che. samajya chUTako che. samaja Avye A jhera ne A amRta ema jaNAya che. pachI amRtane mUkI jhera koNa grahaNa kare ? A jaDa ane A cetana ema jJAnIne bheda paDI gayo che. AtmAnI riddhi, AtmAnuM sukha kahyuM jAya tema nathI. 25. Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 upadezAmRta "samakita sAthe sagAI kIdhI, saparivArazuM gADhI; miththAmati aparAghaNa jANI, gharathI bAhira kADhI.' bahirAtmapaNe pravartana karyuM che, te mUkI aMtarAtmA thavAno A avasara Avyo che. nizcayanayathI jevuM potAnuM svarUpa che, teno nizcaya thayo nathI. te nizcaya karI levo. darekanI zraddhAmAM bheda che. sarvane bhAva pramANe phaLa che. bhAva caDatA karavA prema, sneha, bhAva vadhArI devA. pAve nahi gurugama binA." guru te dIvo che, tenAthI ja dIvo thaze. eka corane phAMsInI zikSA thaI. pradhAna vicakSaNa hato. teNe zULI upara maraNanI sanmukha thayelA corane pUchyuM, "tane koInuM zaraNa che? saMsAramAM je kAMI tAruM mAnato hato temAMnuM koI atyAre zaraNa che?" core kahyuM, "atyAre to mane koInuM zaraNa nathI." pradhAne kahyuM "huM eka vAta kahuM te lakSamAM laIza? laIza to tAruM kAma thaI jaze." core kahyuM, "jarUra lakSamAM laIza, mane kRpA karIne kaho." duHkhanA vakhatamAM hitazikSA ghaNI AturatAthI grahaNa thaI zake che. eTale pradhAne kahyuM, "samabhAva." game teTaluM duHkha Ave to Avo, maraNa Ave to Avo, paNa huM tene samabhAvathI sahana karIza. te duHkha nAza pAmaze, paNa mAruM svarUpa nAza pAme tevuM nathI, mATe samabhAvamAM rahevuM. core samabhAvanuM zaraNa grahaNa karyuM. te maraNa pAmI devagati pAmyo. praghAne zULI upara caDelA cora sAthe vAta karI, ema rAjAe jANyuM tyAre tene keda pakaDavA tathA tenAM ghara lUMTAvI maMgAvavA sipAIo mokalyA. sipAIo praghAnane ghera lUMTavA AvyA. tyAM koI eka ajANyo rakSaka thaI beTho hato, teNe baghA sipAIone mArI haThAvI kADhI mUkyA. pachI rAjA pote Avyo. teNe joyuM ke A rakSaka jaNAto mANasa te manuSya nathI, paNa deva che. teNe pUchyuM, "tuM koNa che ?" rakSake kahyuM, "huM cora te marIne deva thayo chuM. te pratApa praghAnanA che, mATe tenuM ghara lUMTavA nahIM dauM." rAjA khuzI thayo, praghAnane mAna ApI zirapAva Apyo. ema eka zabda sAMbhaLavAthI AvuM hita thayuM to jJAnI puruSanA zabdo vAraMvAra sAMbhaLavA maLe te kevA mahAlAbhanuM kAraNa thAya! mATe sAmAnyapaNuM na karI nAkhatAM apUrva alaukika bhAve jJAnInAM vacanonuM bahumAnapaNuM rAkhI Atmahita sAghavA jAgRta thaI jAo, cetI jAo. tA.16-9-35 maraNa acAnaka AvI pahoMcaze. maraNa Ave tyAre badhuM mUkI javuM paDaze. Akho ghaNI thaIne beTho che-dehAdi sarva para vastuno, te choDavuM paDaze. mATe atyArathI cetI lo. manuSyabhava ane temAM paNa satparuSano samAgama e bahu durlabha joga maLyo che, mATe cetI jAo. Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-3 387 eka AtmAne oLakhAya to phikaranA phAkA mAryA. AtmA oLakhyo te bolI UThyA : "aba hama amara bhaye, na mareMge.' kALa to teno kiMkara thaI rahyo ! mRtyu tene mahotsava thaI paDe che. e to tene ghera vAjAM vAgyAM; bAkI bIjAne maraNa Ave tyAre joI lo ! maraNa Avaze ja. tyAre have A badhuM du:kha TALavA bolAvavo kone ? kayA sthaLamAM jaI rahevuM ke du:kha mAtra cAlyuM jAya ? moTA puruSo hoya te sArA uttama sthAnamAM rahe che, pAyakhAnAmAM rahetA nathI; tema AkhuM jagata pAyakhAnAmAM rahe che, paNa jJAnIonuM sthAna karyuM che ? 'samabhAva.' A emanuM sthAna che. A jagAnuM keTaluM sukha, keTalI sAhyabI che te kaththuM jAya tema nathI. A jagAe javAthI duHkha mAtra nAza pAmI jAya che. caMDALa jevA nIca ghera, halakA bhAvamAM jJAnI rahetA nathI, tethI temane bhaya mAtra nAza pAmI gayA che. eka AtmAne jANyo teNe sarva jANyuM.'' tenI zraddhA, vizvAsa, pratIti thaye paNa kAma thaI jaze. 'cha pada'no patra amUlya che, UMDA UtaravuM joIe. pakaDa thavI joIe. badhAnI vacamAM kahyuM che; paNa 'samabhAva'nI pakaDa karI leze tenuM kAma thaze. tA. 279-35 vAta kahevAnI ghaNI che; paNa kahevAI nathI. sAMbhaLI sAMbhaLIne phUTyA kAna, sAMbhaLyuM paNa na sAMbhaLyA barobara karyuM; kAraNa ke upayoga, pariNamana temAM thayuM nahIM, bAhya rahyuM. pariNamana thavuM joIe. kSayopazama joIe. vicAranI khAmI che. vicAra dhyAna che. aMtarapariNamana vicArathI karavuM joIe. palaTAvI nAMkhavuM joIe. have to AtmA jovAnuM karo. bIjuM jovAnuM karyuM che tethI pharIne eka AtmA jovAnuM karo. dRSTimAM jhera che, te amRta thAya tema karo. 'mAtra tRSTikI bhUla hai.' jJAnIoe e ja karyuM che, e ja joyuM che. kara vicAra to pAma. vicAra vaDe dRSTi palaTAvI aMtara dRSTi karavAnI jarUra che. tA. 289035 'paryAyasRSTi na dIjiye, eka ja kanaka abhaMga re.' je moTA puruSo mokSane mATe udyama karI rahyA che, te to badhuM avaLAnuM savaLuM ja kare che. AtmA upara bhAva, prema, prIti atyaMta karavI joIe. khAtAM-pItAM, bolatAM-cAlatAM, besatAM-UThatAM dareka samaye ene saMbhALavo joIe. enuM svarUpa kevuM adbhuta che ? enuM sukha Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 upadezAmRta anaMta che. enI riddhi anaMtI che. ene mATe gAMDA thaI javuM. bhale jagata gAMDA kahe. paNa eka e ja ! ene mATe gAMDA thaI javuM. sarva jJAnIpuruSo eka ja vATe mokSe gayA che. te vATa 'samatA' che. bahu adbhuta che ! viSamabhAva che tyAM baMdhana che. samabhAva che tyAM abaMdhatA che. patrAMka 670nuM vAMcana : OM sadguruprasAda "jJAnInA sarva vyavahAra paramArthamULa hoya che, topaNa je divase udaya paNa AtmAkAra vartaze te divasane dhanya che." tA.29-9-35 sarva zAstrono sAra, tattvono sAra zoghIne kahI dIdho che. bahu durlabha, A kALamAM kAma kADhI nAkhe tevuM kRpALudeve ApyuM che. vizvAsa hoya to kahuM. 'vIsa duhA' bhaktinA che te maMtra samAna che. so vakhata, hajAra vakhata bolAya to paNa ochuM che. lAbhanA DhagalA che. kSamApanAno pATha', 'cha pada'no patra, 'yamaniyama', 'Atmasiddhi'ATalAM sAdhana apUrva che, camatkArika che ! roja bhaNavAM jarUranAM che. jIvatAM sudhI ATalI bhakti roja karavI ja. 'darajIno dIkaro jIve tyAM sudhI sIve.' e to khoTI vAta che; paNa tame jIvatAM sudhI ATaluM to karajo ja. tethI samAdhimaraNa thaze, samakitano cAMllo thaze. vadhAre zuM kahuM ? bIjuM eka devavaMdana che te paNa apUrva che! pratyakSa devane bolAvyo che. mATe te paNa dararoja karavA yogya che. jJAnInA sarva vyavahAra paramArthamULa che te zAthI ? jJAnI pAse evuM zuM che ke jethI te je kare te savaLuM ? khAya che to khAtA nathI, saMsAramAM che to ya saMsArI nathI, AsravanA kAmamAM saMvara thAya che evuM zuM maLyuM che? temane 'gurugama' maLI che. tethI te AtmAmAM pariNamyA che. eka AtmA oLakhavAnI sarvane jarUra che, tyAM sudhI saMsAramAM kyAMya sukha nathI. gurugama kema maLe ? AtmA kema oLakhAya ? tamArI vAre vAra che, bhAva te pAmavAnA rAkho. bhAva ne pariNAma bahu moTI vAta che. te vastune meLavavAnA bhAva vinA, tenI jhUraNA vinA koI pAmyA nathI. enI meLe e vastu AvIne maLI javAnI nathI. tenI prApti mATe bhAva vadhAro. maraNa to badhAne eka kALe jarUra Avaze; koIne choDavAnuM nathI. saMjoga che te badhA chUTaze. AvA deho, AvA saMjogo anaMtI vAra choDyA, paNa eka AtmA choDyo nathI. te maravAno nathI. phakta tenI oLakhANa karI levAno avasara Avyo che. mATe cetI jAo, taiyAra thaI jAo. eka ene mATe ja jIvavuM. khAtAM pItAM, bolatAM-cAlatAM, UThatAM besatAM dareka prasaMge eka 'AtmabhAvanA'. te sivAya Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-3 389 bIjuM badhuM jhera che; haLAhaLa, kALakUTa jhera che. A bAhya AMkho phoDI nAkhavI, aMtaranI AMkho ughADavI. jyAM tyAM eka 'tuMhi tuMhi'--AtmA ja jovo. A avasara jevo tevo jANazo nahIM. vAta sAMbhaLatAM pariNamI javAya che tyAM koTi kalyANa thAya che. AtmA kevI apUrva vastu che ? tenuM mAhAtmya kaththuM jAya tema nathI. je pada zrI sarvajJe dIThuM jJAnamAM, kahI zakyA nahi paNa te zrI bhagavAna jo.'' enI vAta, eno vicAra, enA upara prema, prIti, bhAva thAya che tyAM koTi karma khape che. "paryAyadRSTi na dIjIe, eka ja kanaka abhaMga re; nirvikalpa rasa pIjIe, zuddha niraMjana eka re.'' AtmA, caitanya e kaMI jyamantyama vAta che ! enuM mAhAtmya to koI alaukika che ! kachyuM jAya tema nathI. ene ja pUjavo che. ene ja namaskAra karavA che. e ja pUjya che. ene saMbhALo. enI vicAraNA karo, enI bhAvanA bhAvo. enA upara prema, prIti, bhAva karo. "aho ! aho ! huM mujane kahyuM, namo muja namo muja re; amita phaLa-dAnadAtAranI, jehanI bheTa thaI tuja re. zAMti' AtmAne laIne badhuM che; te na hoya to koI pUjA-satkAra, mAna-moTAI Ape nahIM. paNa sADA traNa hAtha jamInamAM bALI mUke. AvuM jenuM aciMtya to mAhAtmya che ! ane je sarvane jANavAmAM, mAnavAmAM pahelo che, evo potAno AtmA te paDI mUkyo, tene saMbhALyo nahIM, tenA upara bhAva, prema, prIti karI nahIM ane mithyA mAyAnA prasaMgomAM prema karyo. navAM paraNelAM vara-vahu hoya tene manamAM ekabIjA u52 prema vadhato jAya che, premanI Urmio UbharAya che. e to mAyAnuM svarUpa che, baMdhananuM kAraNa che. paNa tevo prema, tevI ruci, tevI Urmio AtmA upara AvI nahIM. jaisI prIti harAmakI, taisI hara para hoya; calyo jAya vaikuMThameM, pallo na pakaDe koya.'' jyAM prema, prIti karavAnI che te paDI mUkIne mAyAmAM khATI thaI rahyo che. kAcanI zIzI phUTI jAya, tema A tuMbaDAM, deha phUTI jaze. AtmAnI oLakhANa vagara paribhramaNanAM duHkha maTaze nahIM. jyAM hoya tyAM AtmA jotAM zIkho to rAga-dveSa karma nahIM baMdhAya. karmano kacaro jozo nahIM. divyacakSuthI te dekhAya. jJAnI divyacakSuthI jue che. "pravacana-aMjana jo sadguru kare, dekhe parama nidhAna, jinezvara; hRdayanayana nihALe jagadhaNI, mahimA meru samAna, jinezvara.'' hRdayanetre nihALe to ThAma ThAma nidhAna, AtmA dekhAya. moTA vratapacakhANa laIne beThA che; paNa Urmi jAgI nahIM. jhaMkhanA, bhAva, prema, ruci te thaI nahIM. Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390 upadezAmRta je pada zrI sarvajJe dIThuM jJAnamAM, kahI zakyA nahi paNa te zrI bhagavAna jo.'' AvuM parama sukhadhAma AtmAnuM svarUpa che, tyAre ApaNe atyAre zuM karavuM ? zraddhA. sadghA parama vuddA-bhagavAnanuM vacana che. keDa bAMdhIne taiyAra thaI jaI, nAcIkUdIne paNa eka zraddhA pakaDa karI do. pachI japa, tapa, tyAga, vairAgya badhuM thaze. sauthI pahelI zraddhA. e bahu moTI vAta che. mahAbhAgya haze tene te thaze. varasAda to ghaNo varase che. temAM maghAnAM pANI jyAre varase che tyAre sau TAMkA bharI rAkhe che, ke jethI pachI bAreya mAsa te pANI vaparAya. tema ahIM paNa bhAjana pramANe pANI jhIlI lejo. jeTalAM pANI jhIlI lIdhAM haze teTalAM AgaLa ghaNAM kAmamAM Avaze. jJAnIpuruSano bodha adbhuta che ! marelAne jIvatA kare che ! samyaktva tethI ja thAya che. khAvuM ne UMghavuM A dhaMdho thaI paDyo che. ALasa ane pramAde jIvanuM bhUMDuM karyuM che. khAvuM ne UMghavuM e AtmAno dharma che ? badhuM khoTuM che. duzmana hoya tenA para keTaluM jhera AtmAmAM varte che ke kyAre mArI nAkhuM, kApI nAkhuM ? to anaMtakALathI anaMta duHkhanA kAraNarUpa pAMca indriyo, mana ane cAra kaSAyo e daza zatruo che, ema jANyuM hoya to tenA pratye keTaluM jhera varte ? vibhAvomAM ke mAyAmAM rAga, prema, prIti te parama nidhAna evA AtmAmAM rAga nathI thavA detA. to te zatruo upara keTaluM jhera aMtaramAM vartavuM joIe ! AtmAne hitasvI eka satsaMga che. tene jJAnIpuruSoe paNa ichyo che; kAraNa ke tyAM ja AtmA upara bhAva, ruci, prIti, bhakti thAya tevuM zravaNa prApta thAya che. satsaMga ciMtAmaNi samAna mahA durlabha che, kAraNake nimitta che te moTI vAta che. 'phikarakA phAkA bharyA, tAkA nAma phakIra.' sau phikaranA phAkA mAro, eka AtmabhAvamAM raho. duHkha Ave to Avo, roga Ave to Avo, ghana jatuM rahe to jAo; chevaTe, A deha jato hoya to jAo. tethI mAruM kaMI javAnuM nathI, mane kaMI nukasAna thavAnuM nathI. emAMnuM kAMI paNa mAruM nathI. mAruM che te ja mAruM che. 'tAruM tArI pAsa che, tyAM bIjAnuM zuM kAma ?' bIjuM badhuM to karmakalaMka che. je Ave che te javA mATe, tethI bhAra halako thAya che. devuM pate che. jJAnI mahA sukhamAM rahe che, AnaMdamAM rahe che. phikara mAtranA phAkA mAro; eka sat, zIla ane bhaktimAM maMDyA raho. 'AtamabhAvanA bhAvatAM jIva lahe kevaLajJAna re.' AtmabhAvanAno puruSArtha rAkhavo. Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-3 391 tA.17-11-3pa sat ane zIla e ja kartavya che. zIlavrata mahAvrata che. saMsArane kAMThe AvI pahoMcelAne ja te prApta thAya che. deha paDI jAya to bhale, deha jato hoya to javA devo paNa brahmacarya pALavuM. vRddhAvasthAmAM paNa e vAta Ave to mahAbhAgya samajavuM. tenI devanI gati nizcaye thAya che. maraNa to baghAne avazya Avaze ja. ATalA baghA beThA cho te sarvane kaMI kaMI prakAranI vedanI te vakhate Avaze. badhAne eka prakAranI nahIM Ave. tyAM ATalo lakSa rahe to kAma thaI jAya : vedanI Ave che tethI hajAra gaNI Avo; je Ave che te jAya che, bAMghelAM karma AvIne chUTe che. tene jonAra evo AtmA huM chuM. meM to evo nizcaya karelo che ke huM AtmA koI kALe maravAno nathI. karma to bAMghelAM badhAM AvIne javAnAM che. paNa jonAra AtmA che, AtmA che, AtmA che; te nitya che, nitya che, e Adi chaye padano nizcaya karyo che. "vizeSa roganA udayathI athavA zArIrika maMda baLathI jJAnInuM zarIra kaMpAya, nirbaLa thAya, plAna thAya, maMda thAya, raudra lAge, tene bhramAdino udaya paNa varte; tathApi je pramANe jIvane viSe bogha ane vairAgyanI vAsanA thaI hoya che te pramANe te rogane jIva te te prasaMgamAM ghaNuM karI vede che." bogha ane vairAgya e AtmA che. sadgurunuM zaraNa mAthe che. sadguru e potAno AtmA che ane darekanI pAse che. meM AtmA jANyo nathI, paraMtu sadgurue AtmA yathArtha jAmyo che tevo AtmA te mAro che; tethI anya kaMI paNa mAruM nathI. "sahajAtmasvarUpa mahAmaMtra che. bhAna rahe tyAM sudhI temAM upayoga rAkhavo, tene saMbhAravo. bhAna gayA pachI phikara nahIM. paNa bhAna rahe tyAM sudhI sadgurunuM zaraNa, tenuM dhyAna rAkhavuM. samakita thavAnuM e kAraNa che. hAlatAM cAlatAM, khAtAM pItAM, besatAM UThatAM ThAma ThAma AtmA che. "jaisI prIti harAmakI, taisI hara para hoya; calyo jAya vaikuMThameM, pallo na pakaDe koya." AtmA upara prema prIti bhAva thayo nathI; te kartavya che. "gharama gharama karato jaga saha phire, gharma na jANe ho marma jinezvara; gharma jinezvara caraNa grahyA pachI, koI na bAMdhe ho karma jinezvara. gharma jinezvara." "samakita sAthe sagAI kIdhI, saparivArazuM gADhI, miththAmati aparAghaNa jANI, gharathI bAhira kADhI." AtmAnI oLakhANa karI lo. tenI sAthe sagAI karI lo. bIjI sagAI choDI do. jaDane mUkIne AtmAnI sAthe je sagAI karaze tenuM kAma thaze. Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta tA. 19-11-35 A badhAMne maraNa to eka vakhate jarUra Avaze. to te vakhate zuM karavuM te kahuM chuM, jene sAMbhaLavuM hoya te sAMbhaLajo, grahaNa karavuM hoya te grahaNa karajo, pakaDa karI levI hoya te pakaDa karI lejo. kahenAra kahI chUTe, vahenAra vahI chUTe. 'prIti anaMtI parathakI je toDe te joDe eha.' 392 sagAMsaMbaMghI, paisATakA, gharabAra, bairAMchokarAM e badhethI prIti uThAvI, ahaMbhAva mamatvabhAva uThAvI laI, deha Adi sarva pratyethI mohamUrchAbhAva bALI jALI, bhasma karI, snAnasUtaka karI cAlyA javuM che. to strI chuM, puruSa chuM, nAno chuM, moTo chuM e sarva paryAyavRSTi choDI zrI sadgurue jANyo che evo eka zuddha AtmA huM chuM evI AtmabhAvanA rAkhavI. jyAM sughI bhAna rahe tyAM sughI 'sahajAtmasvarUpa paramaguru' mahAmaMtranuM smaraNa rAkhavuM. upayoga badhAmAMthI uThAvI temAM rAkhavo. enA jevuM koI bIjuM zaraNa nathI. to ja kalyANa thaze. badhethI prIti uThAvI jeTalI AtmA upara prIti karI haze teTaluM kalyANa thaze. AtmA sadgurue jANyo che. mATe sadgurunuM zaraNa, zraddhA, tenA upara bhakti, bhAva, ruci, prIti vadhArI haze te ja kAma karaze. tA.12-1-36 manuSyabhava mahA durlabha che. jyAM sudhI vyAdhithI zarIra gherAyuM nathI tyAM sudhI cetI jAo, dharma karI lo; pachI kaMI thaze nahIM. lUMTalUMTa lahAvo levAno avasara Avyo che. DAhyA thazo nahIM. joyA karavuM. mahIM mAthuM ghAlavA javuM nahIM. ''eka mata ApaDI ke Ubhe mArge tApaDI.' A rUDo che, A bhUMDo che ema kAMI na karo. saMkalpa-vikalpe ja A jIvanuM bhUMDuM karyuM che. enuM ene bhAre che. ApaNe atyAre pratibaMdha ochA karI AtamabhAva karavA yogya che. temAM pramAda kartavya nathI. samaya mAtra pramAda kartavya nathI. bIjo karaze tenuM tene phaLa. samadRSTi rAkhavI. maitrI, pramoda, karuNA, mAghyastha bhAvanA bhAvavI. jJAna, ghyAna, svAghyAyAdi sArAM nimitto joDavAM. AtmabhAvanA bhAvavA puruSArtha karavo. samayamAtra paNa pramAda kartavya nathI. samayaM goyama mA pamAe. parokSamAMthI pratyakSa thaze. parokSano abhyAsa vizeSa haze to pratyakSa thatAM vAra lAgaze nahIM. mATe puruSArtha karo. mUkavuM to paDaze ja. anya bhAva mUko; AtmabhAvano abhyAsa vadhAro je jANuM te navi jANuM, nava jANyuM te jANuM.' tA.13-1-36 hajAro jaDa padArtha ekaThA karo to paNa te sAMbhaLI zakaze ? sAMbhaLe che te eka AtmA Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-3 393 che. kevuM apUrva enuM mAhAbhya che ! e na hoya to baghAM maDadAM che. sarvane jonAra, jANanAra ane tethI nyAro sarva avasthAmAM rahenAra AtmA che. tenI mAnyatA thaI nathI. vAta che mAnyAnI. anaMta karmothI AtmAnI zaktio Avarita che. temAM mukhya ATha karmo che. te sarva eka mohanIya karmane AdhAre TakyAM che. te mohanIyanA darzanamoha ane cAritramoha ema be bheda che. darzanamoha eTale viparIta mAnyatA. te TaLe ane yathArtha mAnyatA thaI tyAM karma sarva kSaya thayA vinA rahevAnAM nahIM. 'ciMga ghaNI mAthe kiyA re, kuNa gaMje nara peTa, vimala' thiMga ghaNI te AtmA. te pAmavA, oLakhANa karI levA A apUrva avasara che. parama kRpALudeve kahyuM hatuM ke have zuM che? tamArI vAre vAra. te sAcuM che. have tamArI vAre vAra che. mumukSu amArI vAre vAra che te vAta sAcI che. paNa amAre taiyAra thavA zuM karavuM? prabhuzrI gherathI kapaDAM paherI taiyAra thaI AvyA ho to pharI ghera javAnuM rahe nahIM. paNa bacako levA javAnuM rAkhyuM hoya to? tema taiyAra thaI AvyA hoya to vAra nathI. sarva mUkyA vinA chUTako nathI. potAnuM che te mUkavAnuM nathI. bAkInuM sarva vaheluM moDuM mUkavAnuM ja che, to AjathI sarva parabhAva pratye udAsIna thaI potAnA svarUpa tarapha bhAva-prema, prIti-bhakti vadhAravA yogya che. AtmabhAvano puruSArtha niraMtara jAgRta rAkhavA yogya che. tA.14-1-36 kAgaDA kUtarA, Dhora pazu e baghA AtmA che. paNa enAthI atyAre kaMI thaI zakaze? manuSyabhavamAM samajaNa thaI zake che. roga thaI Avaze tyAre kaMI banaze nahIM. atyAre jAgRta thaI javuM. satsaMga ane boghathI samajaNa Ave che, mATe tene haMmezAM ArAghavo. jJAnIe AtmA yathArtha jANyo che. tevo AtmA te mAro che, tethI anya kaMI paNa mAruM nathI. AtmA pratye bhAva thAya, AtmA jJAnIe jAmyo che tevo mAnya thAya tyAM kAma thAya che. vAta che mAnyAnI. pote ja potAnI meLe mAnyatA karaze tyAre thaze. bIjA to kahI chUTe. karavAnuM tamArA hAthamAM che. jJAnInI "hA" e "hA" ane "nA" e "nA" karanAranuM kAma thaze. mumukSu-hA' e hA ane "nA" e "nA" karavA ja nizcaya che. bIjuM kAMI karavuM nathI. te karavA ja beThA chIe. prabhuzrI-tema karavA beThA che tenuM to sAruM ja thaze. paNa tema karavA beThA hoya te AvA AtmA joze ke ? A bAI, A bhAI, A sAro, A naraso, ema joze? ke jJAnIe joyA evA zuddha AtmA sarve che ema joze? "paryAyavRSTi na dIjIe, eka ja kanaka abhaMga re." Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 394 upadezAmRta tA.17-1-36 laukika draSTimAM kADhI nAkhyuM che; alaukika draSTi karavI joIe. yogadraSTi bolavAmAM Ave che te alaukika draSTie bolAya to eka eka gAthA bolatAM lAbhanA DhagalA thAya. bhaktinA vasa duhA che. eka eka gAthA bolatAM koTi karma kSaya thaI jAya, puNyanA DhagalA baMghAya. temAM bhAva bhakti prema joIe. koI paNa gAthA, koI paNa pada, game to eka jANatA ho to eka paNa alaukika dRSTie saMbhAro, gAo, bolo. manuSyabhava mahAdurlabha che. mahemAna cho. jotajotAmAM deha jato raheze. atyAre apUrva kamANI karI levAno avasara cAlyo jAya che. mATe jAgRta thAo. pramAda na karo. bhUMDuM karyuM hoya to laukika draSTithI ja karyuM che- "je lokottara deva namuM laukikathI." kevaLajJAna thaze to A bhIMtane to nahIM ja thAya, jIvane thaze. samakti paNa jIvane ja thaze. A beThA che temAM konI pAse te nathI? baghAnI pAse che. mAtra AvaraNa che tethI pragaTa thatuM nathI. te AvaraNa dUra karavA puruSArtha karo. "dhiMga ghaNI mAthe kiyA re !' sadguru bhagavAne jevo AtmA jANyo che, joyo che, anubhavyo che tevo zuddha caitanyasvarUpa avinAzI evo huM AtmA chuM evI zraddhA karo. te zuddhasvarUpane prApta karavA tathA AvaraNane dUra karavA jJAnI evA sagurunI AjJA anusAra puruSArtha karo. tame jevA tevA nathI, AtmA cho; AvA nathI, jJAnIoe joyA tevA cho-evI zraddhA karo. bhAva ane pariNAma jJAnInI AjJA anusAra karo. 'AtamabhAvanA bhAvatAM jIva lahe kevaLajJAna re.' AtmabhAvanAno puruSArtha kartavya che. A beThA che te baghAne sauthI prathama karavA yogya che te zuM ? zAstramAM paNa e ja karavAnuM kahyuM che te zuM? to ke vinaya. bhUMDuM karyuM hoya tenuM paNa bhaluM thAo. sarva koI pratye vinaya, namratA, laghutA rAkho. vinaya karanAranuM ja bhaluM thaze. mAna na hota to ahIM ja mokSa hota. tA. 18-1-36 Akho saMsAra duHkhathI bharelo che. teno pAra pAmavA ApaNe zuM karavuM? ohomAM kADhI nAkhyuM che. tenuM mAhAsya jANyuM nathI. paNa eka AbharaNa jANI sAthe rAkhavA yogya che ke Avo dekhAya che tevo AtmA nathI. khAvuM pIvuM, bolavuM cAlavuM badhuM khoTuM che. e mAruM nathI, e huM nathI. jJAnIe jAmyo che evo AtmA te huM chuM, te AtmasvarUpa mAruM che. bIjI badhI kriyAno jonAra huM rahuM, mahIM bhaLI na jAuM, maphatiyuM jouM to karma baMghAya nahIM. AtmA jovAno lakSa thAya, AtmAne saMbhAravAno lakSa thAya, AtmabhAvanAno puruSArtha thAya to AsravamAM saMvara thAya che. jheranuM amRta thAya che, koTi karma kSaya thAya che. mATe puruSArtha niraMtara kartavya che. Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-3 395 poSa vada 0)), 1952, tA. 24-1-36 mumukSu-sAheba, koI navo Ave che, koI pAMca varSathI Ave che, koI paMdara varSathI satsaMga kare che-e sarvane Apa kaho cho ke yogyatA nathI, yogyatA lAvo. to te kema samajavuM? prabhuzrI-zuM kahIe ? vRSTi pharI nathI tyAM sudhI yogyatA kema kahevAya ? vRSTi pharI jAya tyAre ja kAma thAya. mUkyA vagara chUTako nathI. tArI vAre vAra che. mUkavuM to paDaze ja. ema paramakRpALudeve kahyuM hatuM. A carmacakSu mUkavA paDaze; bAhyavRSTi, paryAyavruSTi mUkavI paDaze. divya cakSu joIe. te prApta thavAne AvaraNa hoya tyAM sudhI yogyatA kema kahevAya? eka maraNiyo sone bhAre che. tema maraNiyo thaI jAya tyAre kAma thAya. samakti vagara mokSa nathI. samakti sulabha che, saheluM che. draSTi pheravavI ja paDaze. tA. pa-ra-36 bhUMDuM thayuM hoya to pramAdathI thayuM che. pramAda, ALasa choDIne have cetI jAo. A manuSyabhava rahyo che, to atyAre ciMtAmaNi jevo gaNIne cetI jAo. "mANa tho sAIT tavo- AjJAnuM ArAghana e ja gharma ane AjJAnuM ArAghana e ja tapa. jIvane AtmAnI oLakhANa thaI nathI, lakSa thayo nathI. te karyo chUTako che. mumukSu te karavA ja ahIM beThA chIe. prabhuzrI-te to jJAnI jANe che. te karavA ja beThA che tenuM kAma to thaze ja. dhIraja rAkho. dhairya rAkhavAnI jarUra che. kAma thaI jaze. samajaNa ane pakaDa joIze. thiMga ghaNI mAthe karyo che, mAthe saru karyA che to phikara zI che ? ahIM bogha sAMbhaLatAM to koTi karma khapI jAya che, puNyanA DhagalA baMghAya che, ane TUMkaDuM avAya che, pAse avAya che. - A jIva rAMka paNa thayo che, rAjA paNa thayo che, hAthanAM koI be bora na le tevo paNa thayo che. to have atyAre je Ave te samatA rAkhI khamI khUMdatA zIkho. je Ave che te jAya che. rahevAnuM kyAM che ? tamAruM kyAM che ? sukhaduHkha AvavuM hoya eTaluM Avone ! bhedajJAnathI jhaTako mArI kApI nAkho, uDAvI do-bhalene dUra jaI paDe. je dekhAya che te pudgala che, paryAya che; te have nathI jovuM. tene ghakko mArI pADI nAkho. jJAnI to AtmA jue che. AvA nAnAmoTA, sArAkhoTA jotA nathI. pudgalane pudgalarUpa, para jANe che. potAno AtmA che, tenI sAthe sagAI karI che. "samakita sAthe sagAI kIthI, saparivArazuM gADhI; mithyAti aparAghaNa jANI, gharathI bAhira kADhI. ho malli jina" Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 396 upadezAmRta tA. 6-2-36 A baghA jIvanI pAse che zuM ? "bhAva'; che ke nahIM ? bhAva koInI pAse nathI ema che ? zuM karavuM have ? A vAta jevI tevI nathI. camatkAra che. eka vacanamAM mokSa thAya che. nAnA, moTA-koI paNa kare to thaI zake tevuM zuM che ? to ke bhAva. bhAva vaDe ja bhUMDuM thAya che; bhAva vaDe ja bhaluM thaI zake che. janma, jarA, maraNa thaI rahyAM che, te ya bhAva vaDe ja. tyAre have zuM karavuM ? "bhAve jinavara pUjiye, bhAve dIje dAna; bhAve bhAvanA bhAviye, bhAve kevaLajJAna." A TUMkAmAM TUMkuM che. japa, tapa, kriyA, kamANI, saMjama, mAnavuM na mAnavuM e badhuM bhAvamAM AvI gayuM. A jIva anAdino bhamato che. tenA upara dayA lAvI paramakRpALudeve bolAvI lakhI ApyuM : "AtamabhAvanA bhAvamAM jIva lahe kevaLajJAna re." ATalo ja savAla basa che. parane potAnuM mAnyuM che tyAM ja duHkha thayuM che. "mAruM mAthuM duHkhe che, tAva Avyo che, peTamAM duHkhe che'mahIM taNAIne mAnavA jAya che ! e "tAruM mAthuM" ane "tArI cUMka' e tArAM che ? e to karma che. te bAMdhelAM AvyAM che te jAya che. tene jonAra, jANanAra, tethI nyAro AtmA tuM che. te AtmA tAro che. tenA upara bhAva e ja TharIne zAMta thavAnuM ThekANuM che. AtamabhAva thayo tyAM ciMtA, phikara badhuM jatuM rahe. kaho, Avo AtamabhAva have koNa mUke ? AkhA gAmano beTTo hoya te AtamabhAva mUke, huM to mUkuM nahIM. ATaluM ja karavAnuM che. Ama na karavuM hoya to pharyA kara saMsAramAM. "sapuruSanA ekeka vAkyamAM, ekeka zabdamAM anaMta Agama rahyAM che te vAta kema haze ?" khabara nathI tethI bhoLo bhaTake che. mAro dIkaro, mAruM ghana, mAruM ghara-"mAruM mAruM' karo ne bhaTako. juo cho bAhya draSTithI. kara vicAra to pAma.' vicAra karyo nathI. AnuM pariNAma zuM Avaze ? sukha-duHkha, paisATakA, dIkarA-chokarAM, "mAtA" kazuM rahetuM nathI. badhuM rAkha che. AMTI UkalI nathI. mUkavuM paDaze. sAthe lIdhuM to UbhuM thayuM. na le to thAya ? Ama juo, tema juo; jyAM juo tyAM tuMDituMhi--eka AtmA ja juo. A ya AtmA, A ya AtmA, ema AtmA jovAya to kAma thaI jAya. tene badale A to vANiyo che, A to pATIdAra che, sAro che, khoTo che, nAno che, moTo che ema joyuM tyAM kUTa kapALa ! AtmA joyo nathI. "je jANuM te navi jANuM, navi jANyuM te jANuM." A badhI marmanI vAta che. AMTI Ukale to savaLuM thaI jAya. pAchuM vaLavuM paDaze, mUkavuM paDaze; karavuM paDaze. AtamabhAvanA bhAvatAM pariNAma bIjuM Ave to kaheje. sAkara khAya to aphINanuM phaLa nahIM thAya, sAkaranuM ja phaLa maLaze. Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-3 397 have tArA hAthamAM che, tArI vAre vAra che. ceta, ceta bharata, ceta. bogha zravaNa karyo nathI-karyo hoya to paNa tuMbaDImAM kAMkarA ! bAhyane mAnI beTho che. A to phalANA bhAI beThA che, e bhulavaNI che. e jovAnuM nathI. paDado khasyo nathI, tyAM zuM bhALe ? paDado khamyo hoya to bIjuM dekhAya. A badhAmAM AtmA nathI ? zuM AtmA ja nathI ? che, che. to kone mAnavo che ? have kone gaNavo che ? kone oLakhavo che ? paMcAta konI che have ? khAvuM pIvuM, besavuM UThavuM e noya AtmA. mArga zuM che ? tyAga. ughADI taravAra, bairAM chokarAM, ghana, hAthapagabadhuM tyAga. tyAre rahyuM zuM ? badhuM mUkatAM bAkI rahyuM zuM ? je na mukAya evuM potAnuM svarUpa te samajANuM nathI. tA.8-ra-36 AtmAne oLakhavo che. AtmA jovAnI draSTi karavI che. jJAnI ThAma ThAma AtmA jue che. jJAnI pAse ja divyacakSu che. bIjA baghA saMsArI jIvo carmacakSuthI jue che ane tethI karmabaMghana karI rahyA che. jJAnIne tethI ja badhuM savaLuM che. jJAnInA gammA ane jyama nAkho tema sammA. jJAnI game tema varte che chatAM baMghAtA nathI. temanuM vartana mAtra savaLuM ja thAya che. ajJAnInuM badhuM vartana avaLuM ja che. tyAre AtmA jovAya zI rIte ? te mATe zuM karavuM ? satsaMgamAM bogha zravaNa karyo chatAM vicAra karyo nahIM. vAte vaDAM thAya nahIM. karavuM paDaze. tamArI vAre vAra che. tyAre have karavAnuM zuM che ? ATalA baghA beThA che, paNa koIe ekAMtamAM besIne nakkI karyuM che ? zraddhA karI che ? zraddhAvALo ghanavaMta che. tenuM kAma thaze. eka zraddhA draDha karI hoya to badhuM savaLuM thaI jAya. AtmAnA svarUpanI zraddhA thaI gaI hoya to tenuM badhuM ja savaLuM thaI jAya che. tA.20-ra-36 nAno, moTo sarva AtmA che. ThAmaThAma eka AtmA ja jovo. aMjana thavuM joIe. paNa koNa sAMbhaLe che ? koNa lakSa le che ? kone kahIe ? tA.28-2-36 sat ane zIla e mukhya che. satuM eTale AtmA che. zIla eTale brahmacarya che. "ame vrata lIdhuM che. brahmacarya pALIe chIe." e zuM sAcuM che ? brahmacarya vratavALA to Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 398 upadezAmRta ghaNA jagatamAM phare che. temane zuM yathArtha brahmacaryavrata che ? te to je mahAbhAgya hoya te ja jJAnI pAsethI te vrata pAme che. jJAnInAM vacana pramANe mAnyatA kare ke A huM nahIM, huM to A sarvane jANanAra, jonAra, evo AtmA chuM-sadgurue yathArtha jANyo che tevo AtmA huM chuM. te AtmA arthe vrata pALuM chuM. jagatamAM sAro, moTo kahevarAvavA ke pUjA-satkAra pAmavA kaMI vrata pALavAM nathI. mArA AtmAnA hita mATe, AtmArthe karavAM che. bhoga bhogavavA, viSayomAM rAcavuM e jhera che, kALakUTa jhera che. 'meM khAdhuM, meM pIchuM; meM bhoga bhogavyA !'-e zuM sAcuM che ? e to baMdhana che. e badhuM tyAgavAnuM che. mAruM che te ja (AtmasvarUpa) mAruM che. bIjuM mAruM nathI. jherano vATako pIvo, kaTArI mArIne marI javuM; paNa vratano bhaMga na karavo. nIrakhIne navayauvanA,leza na viSayanidAna; gaNe kASThanI pUtaLI, te bhagavAna samAna'' nArI kASThanI pUtaLI samAna gaNavI. badhAM pUtaLAM ja che. AtmA judo che. eka viSayane jItatAM badho saMsAra jItyo. maraNiyA thaI javAnuM che. 'eka maraNiyo sone bhAre.' jJAna e AtmA che; ghyAna e AtmA che. viSayathI jJAna ane dhyAnano nAza thAya che. eka vADathI jema khetaranuM rakSaNa thAya che tema A brahmacaryarUpI kalpavRkSanuM nava mahAvADathI rakSaNa thAya che. baghI vADa sAcavavI. mana, vacana, kAyAthI brahmacaryarUpI kalpavRkSane seve che teno saMsAra zIghra nAza pAme che. pAtra thavA mATe brahmacaryane buddhimAno niraMtara seve che. patrAMka 569 nuM vAMcana :- "sarva klezathI ane sarva duHkhathI mukta thavAno upAya eka AtmajJAna che. vicAra vinA AtmajJAna thAya nahIM ane asatsaMga tathA asatprasaMgathI jIvanuM vicArabaLa pravartatuM nathI, emAM kiMcitmAtra saMzaya nathI." tA.29-2-36 baghI saMbhALa lIdhI che, eka AtmAne jANyo nathI. have A jIvane manuSyabhava pAmIne durlabhamAM durlabha joga maLyo che. temAM kartavya eka A che, AtmajJAna. kharuM A karavAnuM che. vAsanA, paisATakA, sAmagrI mAyAnI meLavI hoya te A jIvane AtmahitamAM kAma nathI AvatI. e mUrchA che. ethI baMghana thAya che. manuSyabhava pAmIne cetavAnuM che. zuM ? to ke AtamabhAvanA. bIjI bhAvanA thaI paNa e bhAvanA nathI thaI. 'paMkhInA meLA,' 'vanavananI lAkaDI.' lIdho ke leze, mahemAna cho. badhuM ahIM paDyuM raheze. soya sarakhI paNa sAthe jaze nahIM. sAthe jAya evuM zuM che teno DAhyA puruSe vicAra karavo. 'samayaM goyama mA pamAN.' e vItarAganuM vacana che. durlabhamAM durlabha A manuSyabhavano joga che. A avasara maLyo che. temAM sauthI moTI vAta, sauthI baLavAna amane to satsaMga Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-3 399 lAge che. jene jevo saMga raMga tevo bese. satsaMga joIe. boghanI khAmI che. manuSyabhava pAmIne karavAnuM zuM che ? vaLe nANe viUTIche, pavaravALe saMyame." zravaNa satsaMgamAM maLe che. satsaMgathI karmakSaya thaI mokSa thAya. "huM koNa chuM ? kyAMthI thayo ? zuM svarUpa che mAruM kharuM ?' muMDA mUMDAvyAM, sAghu thayAM, japa tapa karyA, tenAM phaLa maLyAM. kriyA kaMI vAMjhaNI nathI. manuSyabhava alekhAmAM jAya che, pazuvatuM jAya che. zravaNa karavAthI vijJAnapaNuM Ave. pachI bhAvanA thAya. bhAva AvyA pachI karavA maMDe. japa, tapa emAM AvI jAya. karma kSaya thaI siddhi thAya. AvI vastu satsaMgamAM rahI che. satsaMgamAM koI apUrva vAta hoya che ! gADariyA pravAhe, rUDhi mArge gharma kahevAya che evo gharma na hoya. samyagrajJAna, darzana, cAritra e ja AtmAno gharma che. e AtmAnI vAta satsaMgamAM hoya che. bajAramAM vastu badhI bharI hoya che. tyAM potAne jarUra hoya te vastu le che. tema A manuSyabhava pAmIne tAruM zuM che? te jANyuM nathI. paheluM te jANIne pachI te prApta karavA yogya che. samAM joyama mA pamAI' kSaNe kSaNe AyuSya ochuM thAya che. ahIM koI besI rahevAnA che? baghAne cAlyA javAnuM che. DAhyA puruSo haMsanI mAphaka dUgha dUgha grahaNa kare che, pANI choDI de che. vANiyo che, brAhmaNa che, nAno che, moTo che ema jovuM nahIM. vAta baghAnI zravaNa karavI; paNa AtmAnA hitanI hoya to grahaNa karavI. 'bharata, ceta, kALa jhapATA deta !" enuM phaLa arIsAbhavanamAM kevaLajJAna thayuM che. koNa kAma karaze ? bhAva- bhAve jinavara pUjiye, bhAve dIje dAna; bhAve bhAvanA bhAviye, bhAve kevaLa jJAna." paisATakA kone kAma Ave tema che ? bhAva ane pariNAme, be tamArI pAse che. AzA, vAsanA, tRSNA to mAyA che. mUkIne Avyo che, mUkIne javAnuM che. sADA traNa hAtha jamInamAM bALI mUkaze. tyAre karavA jevuM zuM che ? eka satsaMga. emAM AtmAnI vAta che. badhI saMbhALa lIdhI che, je levAnI che te rahI jAya che-e sAruM ? satsaMgathI ja tenI saMbhALa levAze. temAM khoTI thA. tyAM pApa saMkramI puNya saheje thAya che, vRtti rokAya che. vRtti rokavI che. jo jIva bhAvanA karaze to tenuM phaLa mIThuM Avaze. jIvane bhAna nathI. Avo avasara cUkavA jevo nathI, cetavA jevuM che. krogha, mAna, mAyA, lobha e ApaNo AtmA nahIM. pAMca iMdriyo e ApaNAM nahIM. e baMghana karAvanArAM che. mATe teno tyAga upadezyo che. viSaya kaSAya mUkavA joIze. "o ho ! A to jANuM chuM, meM sAMbhaLyuM che," ema na karavuM. Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 400 upadezAmRta satsaMge samAgame vANI sAMbhaLavAmAM Ave che tethI hita thAya che. satsaMgamAM AvI kaMI laI javuM joIe. zuM ? kartavya zuM che ? bhakti. bhakti jevuM koI sAdhana nathI. e bahu moTI zreSTha vastu che. mumukSa-bhakti ye ghaNA kare che. to bhakti kaI karavI ? prabhuzrI-hRdayamAM Teka rAkhavo. vIsa duhA bhaktinA ekAMtamAM besI AkhA divasamAM eka vAra paNa bolavA. A maMtra che, jApa che. sApanuM jhera jema maMtrathI Utare che tema A jIvane bhaktithI karmanuM jhera Utare che. "he prabhu ! he prabhu ! zuM kahuM ? dInAnAtha dayALa." laghutva, garIbAI, guruvacana e kyAMthI hoya ! AtmAno nAza nathI. AtmA che. kevo che ? jJAnIe dITho che tevo. kevo dITho che ? jJAna-darzanamaya, jJAnIe kahyo tevo. te mATe mAnya che. "saddhI parama duhA--"vItarAgano kahelo paramazAMtarasamaya gharma pUrNa satya che." upayoga e gharma che. vAta koI ajabagajaba che ! vAta jJAnInI kahelI che. mIThI vIraDInuM pANI che. sabase UMcI bAta, do nainanake bIcameM; kalI guruke hAtha, bheda na pAve vedameM." karyA vagara nahIM thAya. Akhare mUkavuM paDaze. vAta ajabagajaba che ! "paga mUkatAM pApa che, jotAM jhera che, ane mAthe maraNa rahyuM che; e vicArI AjanA divasamAM praveza kara." jagata AtmArUpa jovAmAM Ave." A ajabagajaba vacana pakaDAtuM nathI. "pAve nahi gurugama vinA." gurugama joIze. bhedI maLavo joIze ja. moTuM jahAja hoya, enI sAthe AMkaDo bharAvI de che to nAvaDAM baghAM joDe taNAyAM jAya che. Avo rasto che. khUbI che ! vAta jyamatyama nathI. A avasare vastu levA jevI che. vAra keTalI che ? tamArI vAre vAra che. koIne zravaNa thayA vinA kAma thavAnuM nathI. zravaNa karaze tyAre jANaze. "jo me to gappA, vaMsaLavavo | sesA me bAhirA bhAvA, savve saMjogalakkhaNA // ' moTA puruSo kahI gayA che badhuM. paNa zraddhA, pratIta nathI. bhaNyo paNa gaNyo nahIM. samajyo tenuM kAma thaze. samajya chUTako che. "sadgurunA upadeza vaNa, samajAya na jinarUpa; samajyA vaNa upakAra zo ? samajya jinasvarUpa." ghanyabhAgya ApaNAM ke Avo joga maLyo che. maitrIbhAva, pramodabhAva, karuNAbhAva, mAdhyasthabhAva e cAra ApaNe na choDavAM. A bhAvanAthI kAma thaI jAya. Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-3 401 tA.31-3-36 mULa mArga vItarAga mArga che. karma che, AtmA che. bannene jJAnI jANe che. AtmA jJAnIe yathAtathya dITho che, ema kahevAze. chokarAM, haiyAM, paiso e Adi pudgala, karma che. karma to mukAya che. anaMta kALathI mukAtAM AvyAM che. koIne ya mukAyA vagara rahyAM che ? paNa AtmAnI oLakhANa thaI nathI. A badho vyavahAra karma saMjoga-saMbaMghane laIne karavo paDe che. AtmAnI bhAvanA to koI jJAnIe bhAvI, te paricaya karavo che. te paricaya jJAnI ja jANe che. kSetra pharasanA nAsikanI te javuM thayuM. karmapudgala je dI te dI to mUkavAnAM che, mukAze. anaMtA bhavathI mUkto Avyo che. chatAM AtmA to tevo ja che. tene kaMI thayuM che? manuSyabhava durlabha che. temAM eka satsaMga ane sapuruSano bogha e be joIe. to kaMI phikara nahIM. 'phikarakA phAkA bharyA tAkA nAma phakIra.' AtmA zuM che? AtmA kevo che? have kaMI phikara che nahIM. divasa paNa thayA, avasthA paNa thaI. janma-maraNa, e vikalpa ja na karavo. janma-maraNa to vyavahAra che. janma-maraNa hoya toya zuM? na hoya toya zuM? e to karma che. AtmAne zuM? AtmA to judo che. nizcayathI AtmA jema che tema che. temAM kaMI bheda paDyo che? AvuM che, to pachI zuM? kaMI nahIM. maLyA hoya te sAMbhare. kSetra pharasanA. A jagA maLI to A, nAsika to nAsika, he prabhu ! muMbaIe to tobA, julama karyo che! koNa jANe kyAMthI eTalAM badhAM mANaso AvyAM haze, sTezana upara. paNa baghAne samajaNa kyAM ? samajaNamAM hoya te hoya. samajaNa ja kAma kare che. samajI levAnuM che. he bhagavAna ! zuM karuM ? huM to thAkyo; huM kaMI ja jANato nathI; guruno ja pratApa che! tethI kadAca duHkha hoya to ya zuM ? te na hoya to ya zuM ? samajaNa joIe. he bhagavAna! huM kaMI ja jANato nathI. "eka viThThalavarane varIe." basa thaI rahyuM ! te je che te che. AtmA sivAya te bIjAne kahevAya ? AtmA sivAya te bIjAne manAya ? samajaNa jeTalI hoya teTalI kharI. AtmAne ja kahevAya. bIjAne kahevAya ke manAya ? sUjhe teTalo kSayopazama hoya, paNa temAMya bheda-kSayopazamathI khabara paDe ? kSayopazama te AtmA na hoya. tene AtmA mAnI bese che. te to baghA saMjogo. AtmA no che DhIMgalADhIMgalInI ramata ! tyAre saMkalpa-vikalpa kema Ave che? saMkalpa-vikalpa to Ave, karma hoya tyAM sudhI Ave te karmanA, AtmAnA nahIM. karma na hoya to kaMI nahIM; karma hoya to hoya-badhAyane vedavAM paDe. karma hoya te baghAyane vedavAM paDe. jeTalI levaDadevaDa karavAnI hoya te karavI paDaze. chappanakoTi jAdava,temaNe paNa citravicitra joyuM, vedhuM ! te tarapha jovuM ja nahIM. eka AtmA ja jovo. ane bIjuM to "thAvuM hoya te thAjo, rUDA rAjane bhajIe." zAtA-azAtA to bAMdhI che te jIvane AvyA kare, divasa ne rAta jema AvyA kare che tema. jema divasa te divasa che, divasa te rAta nahIM ane rAta te divasa nahIM, tema zAtA 26 Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402 upadezAmRta azAtA te AtmA nahIM ane AtmA te zAtA-azAtA nahIM--karmano bhogavaTo kahevAya. jIva tene potAno mAnI beTho che. koI eka sadguru maLe ne bANathI vIMdhIne mAre to soMsaruM UtarI jAya. " egohaM Natthi me koi, nAhaM annassa kassai / evaM adINamaNaso appANamaNusAsai || ego me sassado appA NANa- daMsaNalakkhaNo / sesA me bAhirA bhAvA savve saMjogalakkhaNA || " AtmA zAzvata che, enuM A koI nathI ema nizcaya jANo. e AtmA to samyagdaSTi samadRSTi jJAnIpuruSoe jANyo che. te jJAnI puruSe je darzAvyuM che, dekhADayuM che te sAcuM che. jaDa te jaDa ane cetana te cetana. jaDa te cetana nahIM thAya ane cetana te jaDa nahIM thAya, e nakkI jANajo. badhAya dahADA kADhe che. ATalAM varSa gayAM ne jAya che. AtmA to che tevo ja che. AtmAmAMthI zuM ochuM vattuM thayuM ? eka vAra keTalI ?--samajaNa joIe. '"sadgurunA upadeza vaNa, samajAya na jinarUpa; samajyA vaNa upakAra zo ? samajyuM jinasvarUpa.' samajaNa to joIze ja. A amAruM kAluM-bobaDuM bolavuM thAya che, paNa temAM pheraphAra na jANazo. gurukRpAthI, zaraNathI samajaNamAM Ave che. tamAro prazna-'gurugama zuM ?' e sAMbhare che. eno artha samajyA vagara zuM khabara paDe ? e samajaNa sadgurunA bodhanA zravaNe Ave. bodha sAMbhaLe ene thAya. yogyatA pramANe te samajI jAya che; yogyatAe samajAya che, bIjAne nahIM. jIvanI yogyatA hoya teTaluM samajAya che. yogyatA joIe. sauthI moTI vAta e che ke satsaMga ane bodha e be rAkhajo. game tema game tyAMthI e be levAM. A ja mukhya kAma che. emAM ja badhuM che, to ja samajAya. AtmA che; AtmAnI sattA che to A jaNAya, dekhAya. du:kha thAya te karma che. karma to jAya che, mukAya che, te AtmA nathI; paNa samajAtuM nathI; kAraNa, khAmI che. bodha ane samajaNanI jarUra che. bodha joIe. 'mAM bALapha se savva nALaS.' eka sadguruthI AtmAne jANyo to basa, badhuM jANyuM. AtmAne jANI levo. A badhA to saMjoga che; bAMdhelA che. vItarAgamArga sauthI moTo che. karma to javAnAM, jAya che--eno svabhAva e ja che. AtmA to zAzvata che. e AtmA jAya nahIM. banavAkALa te ATaluM bolAyuM, vAta saMbhaLAvI. azakti eTalI che ke bolI zakAya nahIM. AyuSyanI dorI hoya to bace. kazuMya pAMsaruM nahIM. deha to chUTI jAya; AtmA zAzvata che. amAre to eka sadgurunuM zaraNuM che, tethI AtmAnI vAta karIe te pAchI phare nahIM. Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-3 403 'ANAe dhammo ANAe tavo / ' sadgurunAM vacano-paramakRpALudevanAM vacanAmRto te ja AghAra che. te ja vAMcavAM, vicAravA ane hRdayamAM utArI devAM. AtmA thaIne AtmA bolyo, ArAdhyo to basa. kahevuM kone ? adhikArIne kahevAya. tame dRSTivALA cho te mAnazo, mAnya thaze. eka paramakRpALudevanI ja zraddhA pakaDa karI levI, te ja eka kartavya che. e bhUlazo nahIM. te ja pakaDa karI levAnI, DAhyA thayA vagara. "huM kaMI ja jANuM nahIM, huM kaMI ja na samajuM; eNe kahyuM te sAcuM." ema pakaDa karI lo. A Ave ane pariNamI jAya to thAya. basa e ja. paramakRpALudevanI zraddhAnI pakaDa karI lo. bIjuM mAnazo nahIM. bIjuM to para che, karma che, paryAya che, AtmA nathI. badhuM mukAze, A choDazo nahIM. tame baghA ekatra thaI paramakRpALudevanAM vacanAmRto vAMco, vicAro te satsaMga che. te ja kartavya che. tA.10-4-36 jAgRti che. eka, bolAya ke na bolAya toya zuM ? pugala-karma che. pAvara saMjogane laIne pharyo che. tenuM kaMI nahIM. bAkI bIjI badhI jAgRti che. kaMI phikara nathI. caitra vada 5, ravi, saM. 1992, tA.12-4-36 mukhya mArga che bhakti. je karaze e UgI nIkaLaze. kartavya che. bhaktinuM phaLa maLaze. potAnuM kartavya che; Akhara bIjAnuM kAma nathI. oLakhANa jJAnI puruSanI yathAtathya te mAnya; mArI kalpanA khoTI. mAre to zrI sadguru kRpALudeve AtmA yathAtathya jANyo che te mAnya che. temaNe AtmA jANyo che, te koInI kRpAdraSTi thaI teNe jaNAvyo, te jANyo to yathAtathya che. te vagara bIjuM che nahIM. mULa vAta-vastu AtmA, bhAvanA jema bane tema rAga dveSa kartavya nathI. jIva baghA rUDA che. pudgala che te AtmA na hoya. AtmA ja AtmA che. jJAnIe ja AtmA jANyo che. jJAnI vagara koI kaheze ke jAmyo che te mithyA che. yAda rAkhavA lAyaka che. eka bhakti mAtra kartavya che. manuSyabhava durlabha che. AtamajJAnI hoya te AtmA jaNAve. pakaDavA lAyaka che. eka vizvAsa, pratIti; avazya tyAM kalyANa. DAhyA na thavuM. visa bhaktinA duhA mahAmaMtra che, yamaniyama saMyama, kSamApanAno pATha-traNa vastu smaraNa karavA, dhyAna karavA, lakSa-khyAlamAM rAkhavA yogya che. AtmA jovo. AtmA che. jema che tema jJAnIe jANyo che. jJAnIe joyo te AtmA. pratyakSa jJAnI kRpALu deve cAMda jene coDyo che tenuM Atmahita thavAnuM che. smRti karavI. AtmA che; AtmA che, AtmA nitya che, kartA che, bhoktA che, mokSa che, mokSano upAya che--te sarva bhAva jJAnIe jANyA te yathAtathya satya che. te maMtra bahu jabaro che, AtmAne lakSa rAkhavA joga che. Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 404 upadezAmRta DaoNkTara to nimitta che. karma bhabhakyAM che, te karma jANo. vahevAre karavAnuM che, nizcaye nahIM. prakRti che. sau sAghana baMdhana thayAM che. manuSyabhava, durlabha che puruSa uparanI zraddhA. kAlAghelAnI vAta che; kahevAze hA hA goTIlA. paNa sat je AtmA che te mAnaze tenuM kalyANa che. mudde rakama zraddhA. "saddhI parama kuhA' caitra vada 6, soma, saM. 1992, tA.13-4-36 AtmAne mRtyumahotsava che, eka mRtyumahotsava che. "vizvabhAvavyApI tadapi eka vimala ciTUpa; jJAnAnaMda mahezvarA, jayavaMtA jinabhUpa." eka AtmA, bIjuM kaMI nahIM. teno mahotsava, mRtyu-mahotsava ! AtmA, gharma; AjJAe gharmakRpALudevanI AjJA. paramakRpALunuM zaraNuM che. te mAnya che. sau saMpe maLIne rahejo. matamatAMtara, bhedabheda, pakSapAta nathI. vAta che mAnyAnI. kRpALudeve mane kahyuM che e vagara vAta nathI. gurudeva sahajAtmasvarUpa rAjacaMdrajI kRpALudeva che. AtmA che, jema che tema che. AtmA kone kahIe ? jJAnIe AtmA joyo che. emaNe jene jaNAvyo te mAnya karavo, e vagara nahIM. eka mRtyumahotsava che. bIje koI ThekANe maLe tema nathI. eka mRtyumahotsava. dhiMgaghaNI mAthe kiyAre, kuNa gaMje nara eTa ?' bIjo have nathI. e vastu jema che tema che. te to te ja jANe che. enI zraddhA ane pratIti, basa ! "MID thappo mALA, tavo,' muddo e ja. vAta e ja che; bIjI lIdhI nathI. dRSTinI bhUla nathI. je che te che. sUjhe ema kahejo, eka paramakRpALudeva. "thAvuM hoya tema thAjo rUDA rAjane bhajIe,' e ja. A pula che, AtmA nathI; saMjoga che, saMjogano nAza che. virAma pAmuM chuM, virAma pAmuM chuM. khamAvuM chuM. eka AtmA sivAya bIjI vAta nathI. parama kRpALudeve kahyuM hatuM : "munio, A jIvane prabhuzrIne) samAdhimaraNa sobhAgabhAInI peThe thaze." ane sobhAgabhAIne dhyAna hatuM te ja che. bIjuM kaMI mAnya nathI, bIjuM kaMI samajIe nahIM. paNa parama kRpALudeva mAnya che. pudgalanI athaDAmaNI, rAkhanAM paDIkAM nAkhI devA yogya che. baghAya paramakRpALudevanI draSTivALAnuM kalyANa che. bhAvanA che e moTI vAta che. "phUla nahIM ne phUlanI pAMkhaDI." kRpALudevanI vRSTi upara baghA Ave che; saunuM kAma thaI jaze. bIjA lAkho hoya toya zuM ? ATalI sAmagrI pudgalanI che; AtmA nahIM. AtmA je che te che. AtmA che, nitya che, kartA che, bhoktA che, mokSa che, mokSano upAya che. camatkArI vacana che ! dayA karI che. ghaNA jIvonuM hita thaze. ghaNAnA hita sAthe potAnuM paNa hita che. sau sAruM hoM ! A to mAyA che, pudgala che, e noya. AtmA che, jJAnIe jAmyo che. yathAtathya jJAnIe jAmyo che te mAnya che. chello savAla kIgho. jabarAmAM jabarI vAta, tevI bIjI koI nA maLe; khabara nathI. pakaDa Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad laghurAja svAmI janma dehotsarga vi. saM 1992, vaizAkha suda 8 vi. saM. 1910, Asoja vada 1 Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-3 405 che. zraddhA che tenuM kalyANa che. mAyA che. pudgala che. eka AtmA che, eka satsaMga che. huM to rAMkamAM rAMka, enA dAsano dAsa chuM. bahu sAruM thayuM. mAre levuM devuM nathI. sama che. mAre kAMI nathI, "viMga ghaNI mAthe kiyA re, kuNa gaMje nara kheTa ?' tA. 13-4-36, sAMjanA AtmA sivAya bIjuM kaMI jovuM nathI. che te che, kADhyo jAya tema nathI. sama vinA bIjI vAta nathI. phakta eka che, te hathiyAra. sarva saMghane khamatakhAmaNAM-vaDavAmAM, khaMbhAtamAM. sama eka hathiyAra che. koI khaseDe tema nathI, haThe tema nathI, kapAya tema nathI, chedAya tema nathI. eka paramakRpALudevanI zraddhA karavA yogya che. sama jagA che, bIjI nathI. caitra vada 7, maMgaLa, saM. 1992 tA.14-4-36, savAre sama che, duSkara che, duSkara che, durlabha che. mahotsava, mRtyu mahotsava che ! tA.14-4-36 | (brahmacArIne) darzana karIne jAya ema bhAIone kahevuM. tamAre khyAlamAM rAkhavuM : vIsa doharA, kSamApanAno pATha, ATha ToTaka chaMda, samaraNa tamAre ApavAM. sama che. AtmA che. AtmA jovo, bIjuM kaMI jovuM nahIM. parama kRpALudeva mAnya che, e sthaMbha che. sAMjanA avasthA AvI che. vedanI karma bhogavavuM paDaze. udayakALa. zakrenDe kahyuM ke bhasmagraha che mATe "mAtra be ghaDInuM AkhuM vIra, vaghArajo re !" vaLatAM vIra bolyA, "e mArI zakti nathI; e thayuM nathI ne thavAnuM nathI." (baghAnI sAme AMgaLI karIne) baghA bhogavazo. zuM bhogavazo nahIM ? nahIM bhogave ema che ? 'kaDANaM kammANaM na mukkha atthi' narakanI vedanI bhogavI che. 'kaDANaM kammANaM na mukkha atthi' Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta karelAM karma bhogavyA vinA chUTako nathI; bApa kare te bApa bhogave. dIkaro kare to dIkaro bhogave. 406 karma pudgala te AtmA nathI, te nathI. caitra vada 8, saM. 1992, tA.15-4-36 'AtamabhAvanA bhAvatAM jIva lahe kevaLa jJAna re' te che. mRtyumahotsava, occhava ! pudgala bAMdhyAM che bolAya evAM, saMbaMdha che, karma che. je je pudgalanpharasanA, nizcaya pharase che. annajaLa bAMdhyuM hoya te levAya che. eka sama. te bhogya vizeSanAM, sthAnaka dravya svabhAva; gahana vAta che ziSya A, kahI saMkSepe sAva.'' "zuddha, buddha, caitanyaghana, svayaMjyoti sukhadhAma; bIjuM kahIe keTaluM ? kara vicAra to pAma.'' karma bhogavyA vagara chUTako nahIM. badhAne karama hoya; bhogavyA vagara chUTako nahIM. Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-4 tA.24-5-28 vIlo mUkavo nahIM. rAtadivasa maMtranuM smaraNa karavuM ane vakhata maLye vAMcana paThana karavuM. amUlya vakhata ALasamAM ke 525riNatimAM na khovo. nitya cha padanA patranuM smaraNa karavuM ane manana karavuM. moTA pustaka (zrImad rAjacaMdra) mAMthI je je patro samajAya te manana karavA. aDhAra pApasthAnakamAMthI rita-ati na thAya te upara khAsa lakSa ApavuM. atyAre to badhuM sukha che. paraMtu jyAre roga Avaze tyAre akaLAmaNa thaze, kaMI gamaze nahIM. kyAM javuM ? zuM karavuM ? jIva nIkaLI jaze ? ema thaze. te vakhate zraddhA haze, jJAna haze to samabhAvathI rahI zakAze. tA. 30-10-28 atyaMta durlabha prasaMga prApta thayo che. karoDo rUpiyA ApatAM A satya maLI zake tevuM nathI. deha, vaibhava, mAna pAna--badhuM vinAzI che, kSaNika che. ghaDapaNa Avaze, roga Avaze ane maraNa to AvavAnuM ja che. AvA kaMIka bhava karyA. have cetavuM. vAcana, manana, vicAraNA khUba rAkhavAM. dharmanI zraddhA divase divase dRDha karI, vaghAravI. e ja sAthe Avaze. Avo joga pharI nahIM Ave; saMsAramAM paDatAM to aneka prakAranI jaMjALa vaLage. cetavAnuM che. jagata paryAyarUpa ane dagAthI bharyuM che. 407 * yathAyogya upayoga e AtmA che. vicAra e jIva che. 'kara vicAra to pAma.' AtmA arUpI che; jJAnacakSuthI jaNAya che. jJAna e yathAyogya AtmA che. tA. 3-11-29 tA.10-10-30 Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta yathAyogya dekhavuM e darzana che. yathAyogya svarUpamAM sthirapaNuM thavuM te cAritra che. upayoga e dharma che. te AtmA che. 408 jJAna e cakSu che. upayoga e darzana che. darzana e samakita che. upayoga e AtmA che. nijarUpa eTale jJAna-darzanacAritra. 'bhAna nahIM nija rUpanuM, te nizcaya nahi sAra.' 2 tRSNA, vAsanA, icchA, vAMcchA te ajJAna che. parabhAvanA pariNamanathI ajJAna thAya che. mohanIyakarmathI vikAra thAya che, saMkalpa-vikalpa thAya che. parabhAvamAM prIti kare che te mohathI--ajJAna-AtmAthI thAya che. nijabhAvamAM jAya te jJAna ane parabhAvamAM jAya te ajJAna. zuddha bhAvamAM pariName te jJAna che. azuddha bhAvamAM pariName te ajJAna che. bAhyAtmA, antarAtmA, paramAtmA. parabhAvamAM pariName tyAM baMghana thAya che. svabhAvamAM pariName tyAM mokSa eTale mukAvuM thAya che. paramAM prIti karuM nahIM. parabhAvamAM prIti karuM nahIM. svabhAvamAM prIti karuM. brahmacaryanuM svarUpa :-- AtmasvarUpe rahevuM. brahmamAM sthira rahe te brahmacarya. parabhAvamAM jAya teTalo bhaMga. tA.23-10-30 Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-4 409 saMkalpa-vikalpa, viSaya-kaSAya, rAgadveSamAM vRtti na javI joIe. icchA, AkAMkSA, tRSNA koI paNa prakAranI thAya tyAM vRttimAM abrahmacarya kahevAya. vacana zAMta, madhura, priya ane hitakara bolavuM. ethI anyathA thAya tyAM brahmacaryamAM doSa lAge. pAMca indriyanAM viSayane rokavA. ALasa tyAgavI. zarIra AtmAthI bhinna che. tenA upara pUrNa kAbU ane saMyama rAkhavAM. vedanAmAM udAsInatA, nirmohatA rAkhavI. A jIva anAdi kALathI rakhaDyo ane hajI cetaze nahIM, mAyAmAM lapaTAze to patto lAgaze ? AvA aneka veSa karyA. bhAI bahena, mitra, sagA snehI-emAMnuM koNa saguM thaze ? bahenapaNAM, bhAIpaNa kaMI karavAnuM prayojana nathI. ethI cetatA rahevuM. A jIva anaMta kALathI zaraNarahita du:khI che. Akhare koI apUrva puNyane lIghe satya Azraya AvI maLyo che, tene ja pakaDI levo. tene ghaDI paNa na visaravo. e ja AkhI duniyAno sAra che. AvuM satya trikALe maLe ema nathI. koI jAtanI icchA na rAkhavI. eka janmamaraNathI chUTavuM. te mATe tyAga, vairAgya ane tapa karavuM. koI pariSaha kare teno upakAra mAnavo. ethI karma kSaya thAya che. A kALe bahu samajavAnuM che. jJAnanI prApti durlabha che. dareka jAtanA kAmakAjamAM vRtti kheMcAI jAya. AkhA divasanA divasa paravRttimAM jAya e gharma nathI. AtmAnuM smaraNa, ciMtavana, vAcanamananAdi AtmArthe kareluM e ja kharuM che. bIjuM mAtra udaya Avye vacanakAya pravartAvavAM, paNa emAM mana parovavuM nahIM, ciMtA karavI tyAM dago che. jeTalo vakhata gharmamAM gALIe eTaluM ja jIvatara; bAkI vRthA kALa jAya teTaluM pastAvAnuM kAraNa. maraNa AvatAM vAra nathI. ane vIlo mUkIzuM to pachI zuM hAtha lAgaze ? gupta vAta e AtmAnI. AtmasvarUpanuM dhyAna. bIjAmAMthI vRtti kheMcI gupacupa AtamabhAvanA bhAvamAM jIva lahe kevaLajJAna re" no jApa japyA ja karavo. bIjA bhale ghAre ke kaMI gama vagaranA che. gAMDAmAM ane ajJAnImAM khapavuM. koIne kaMI kahevA jevuM nathI. koIno ApaNe mATe sAro mata meLavavAnI jarUra nathI. prArabdha pramANe badhuM maLe che, e draDha zraddhA ghAraNa karavI. pachI koI jAtanI ciMtA A duniyA saMbaMdhInI zA mATe ? aMtarathI tyAga karavo. bahArathI bhale jagatamAM vartavuM; aMtaramAM ekAMta zItaLIbhUta rahevuM. sadgurumAM zraddhA eka satI strInI mAphaka rAkhavI. koI bIjAmAM vRtti jarA paNa na javI joIe. e zraddhA, e pratIti ja AtmAne parama sukhanuM kAraNa che. e sukha to anaMta AnaMdarUpa che. enA AgaLa A duniyAnuM, svarganuM sukha ghaNuM tuccha che. mATe badhI jAtanI tuccha icchAo tyAgavI. koI paNa jAtanI AtmaprazaMsA sAMbhaLI ghaNuM cetavuM, kemake e mahA hAnikAraka che. dararoja AtmabhAvamAM ane parabhAvamAM keTalI pravRtti karI teno hisAba rAkhavo. Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 410 upadezAmRta tA. 18-11-30 eka jIva hato. te ghoDAno rakhevALa hato. temAM potAne pUro kRtakRtya mAnato ane pramAda sevato. pachI te UMTa thayo. te bhavamAM paNa tema ja vartato. Ama dareka janmamAM AtmA maLelA dehamAM tadrupa thaI rahe che; tethI jJAna pAmavuM mahA durlabha che. A bhava to khUba baLa karI sArthaka karavo, nahIM to anaMta bhava sudhI pastAvo thaze. anaMta kALathI AtmA bhUlo paDI bhamyo che. koImAM rAga ke moha karavA jevuM nathI. sagAMsnehI ke eka soya jevI cIja paNa sAthe Avaze nahIM. AtmA ja jyAM baMghanamAM che tyAM tenA hAthamAM zuM che? mATe suSupta na rahetAM jAgRta thavuM joIe. jeTalA bhava karyA te darekamAM AtmAe mamatva karyuM che. mATe A bhavamAM dareka bahAranI vastu parathI mamatva dUra karI zrI sapuruSanI AjJAe vartavuM. darekane roga Avaze, vyAdhi thaze, manovyathA udbhavaze; tyAre AtmazAMti haze to kAma Avaze. chevaTe AtmA to ph... karatAM UDI jaze. tA. 30-12-30 jIvane bhUkha lAgI nathI. yogyatA joIe. satparuSano yoga, jinagharma, vagere durlabha che. sata, zIla, Teka, brahmacarya lokone batAvavA kaMI karavuM nahIM. puruSArthabaLa satata karavuM. dararoja eka kalAka ochAmAM ocho AtmArthe gaLAya to ja kaMIka pamAya. "e to ThIka, roja karIe ja chIe ne? emAM zuM?' ema karI kADhI nAkhavuM nahIM. jyAM sudhI mumukSatA pragaTI nathI, bhUkha lAgI nathI, "tuMhi, tuhi" nuM raTaNa thatuM nathI, tyAM sudhI badhuM uparachalluM che. ziSyane dRDha mokSecchA na thAya tyAM sudhI guru zuM karI zake ? A jIva anaMta kALathI rakhaDyo che, janma, maraNa, jarA, roga, bhogavilAsa, azAtA, prapaMca Adi karato aneka saMkalpa vikalpa vaDe karmathI baMghAyelo che. temAM ghaNuM duHkha vekyuM che. paNa AvuM adbhuta zaraNa prApta thayuM che te koI daridrIne hIrAnI khANa prApta thayA jevuM thayuM che. Avo yoga trikALe durlabha che to A duSamakALamAM to tenuM mAhAbhya atyaMta che. rAgadveSa, saMkalpavikalpane rokavA. manane bhaktibhAvamAM, mukhapATha kareluM pheravavAmAM parovavuM. zALAnuM bhaNatara badhuM laukika che. e jJAna zAzvata nathI. evI keLavaNI to ghaNA janmamAM lIdhI ane vismaraNa thaI. mATe temAM kaMI vizeSatA nathI. kharuM to A jJAna pAmavAnuM che, tenI laukika kimmata karAvavAnI nathI, kAraNa ke e Atmahita saMbaMdhI che. yogyatA lAvavAmAM Teka athavA sat agatyanuM che. AtmAmAM sat, Teka joIe ke Ama ja vartavuM, Ama na ja thAya. zIla vRDha pALavuM. parama kRpALudeve kahyuM che ke alpa AhAra karaje, upavAsa karaje, ekAMtara karaje, chevaTe jhera khAIne maraje; paNa brahmacarya bhAMgIza nahIM. kAraNa, zIla e ja badhAno AdhAra che. Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-4 tA.31-12-30 jIvane zuM kartavya che ? AjJApAlana, zraddhA, samakita. ATalo janma to e mATe ja kAyA gALI nAkhavI. upayogamAM rahevuM. temAM ghaNuM samAya che ! 411 tA.4-3-31 samajo ke Aje gaLuM dAbI marI gayA. have koI bAbatamAM vRtti na rokatAM vairAgyabhAve vartavuM. badhuM kSaNika che, kSaNabhaMgura che, tyAM prIti, harSazoka zA mATe ? e badhAthI chUTavA A lAga Avyo che. to maMDI paDavuM. tA.1-3-31 vIsa doharA, Atmasiddhi, kSamApanA, vagerenuM mahatva atyaMta che ! e to AtmasvarUpa pAmelA, A kaLikALamAM durlabha, evA puruSanI vANI che. enAthI yathArtha samajyuM AtmasvabhAva pragaTe che. devacaMdrajInAM stavano paNa eka AtmajJanI vANI che. chatAM parama kRpALudevanI vANI enAthI caDhiyAtI che. evA puruSa ghaNe kALe thayA. emanI dazA ghaNI UMcI hatI. A samayamAM emanuM thavuM e camatkArarUpa hatuM. mahApuNyathI temano parokSa joga thayo, to temane guru karI sthApavA, dRDha zradghA karavI. koI paNa jAtanI icchA sukha, moTAI, padavI, vagerenI na karavI. 'mAre Ama hoya to sAruM, ke huM Ama karuM' vagere saMkalpa-vikalpamAM matine na javA devI. ethI baMdhana thAya che. ApaNe to chUTavuM che. je thavAnuM haze te thaze. temAMthI koI choDAvavAnuM nathI. ghaDapaNa paNa Avaze. atyAre to khuzIthI uThAya besAya che. pachI to jIvana akAruM thaI jaze. jIva kADhI nAkhavAnuM mana thaze. chatAM je kALa nirmAyo che te pUro karye ja chUTako. je duHkha paDe te samatAthI sahana karavAM to ja karma nirjare. 'sukha duHkha manamAM na ANIe, ghaTa sAthe re ghaDiyAM.' sItA jevI satIne mAthe du:kha paDavAmAM kaMI bAkI rahI hatI ? chatAM tene sahana karIne samabhAva ane zraddhA rAkhI to devalokamAM pratIndranI padavI maLI ane mokSe jaze. mATe manamAM kaMI ja na lAvavuM. mana dharmamAM parovavuM. vIlo na mUkavo. tA.28-4-31 bodha - vicAra - pratIti - samakita - cAritra - karmanirjarA - mokSa e zreNimAM kAma karavAnuM Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 412 upadezAmRta che. AtmajJAnanI bhavya imArata caNavI che. te karmakSaya vagara kema thAya ? te mATe viSayakaSAyane jItavA. ekAgratAthI bhaktipUrvaka AptapuruSano bogha zravaNa karI, manana karI dRDha AcaraNa karavuM. upayoga sthira karavo. dUgha che tenuM dahIM thavuM joIe, saMkalpa-vikalpa maTI sthiratA AvavI joIe. samaye gAma mA pamag' kSaNa kSaNa karatAM Ayu cAlyuM jAya che, tyAM amUlya samaya mAtra paNa vRthA javA devAthI bhava hArI javA jevuM thAya. mATe upayoga vRDha karavo. maMtranuM smaraNa satata rAkhavuM. tA.31-5-31 have pakaDa karI levI. vRDhatA, nizcaya, zraddhA, vizvAsa evAM karavAM ke koI paNa prasaMgamAM tenuM vismaraNa na thAya ane niHzaMkatA Ave to maraNa samaye nirbhaya rahevAze. tA.7-9-32 dareka prakArano moha choDavo. nahIM to baMgha thaze ane te anaMta saMsAramAM rakhaDAvaze. dararoja niyamita rIte gharmavRddhi karavAmAM vakhata gALavo. te sivAya je kALa jAya che tathA jaze, e badho vRthA che. have to janma-maraNathI chUTavuM che. te mATe A bhava hAtha Avyo che. kALa kSaNe kSaNe cAlyo jAya che te pAcho Avato nathI. dareka paLa amUlya che. te badhI aMtara ciMtavana, manana tathA sadgurusmaraNamAM gALavI. A AtmA ekalo Avyo che, ekalo jaze. potAnAM baMghana ekalo bhogavI duHkha pAmaze. koI bacAvI nahIM zake. tA.23-10-32 karavAnuM e che ke sUkSma prakAre paNa moha, mamatva potAmAM hoya te vicArI vicArI choDavAM. ane eka jJAnInuM akhaMDa zaraNuM laI tene ja ArAghavuM. game tevA pratikULa saMjogomAM paNa na mUkavuM. bahu ja sAvadhAna rahevuM. koIno pratibaMdha na karavo. A sArA, A kharAba ema na karavuM. koInI sAthe mAyA, prIti, oLakhANa, dostI, vagere karI to baMgha thaze. ane aneka janma bhamAvI maLelo joga vRthA karaze. mATe koIno pratibaMgha na karatAM asaMgatA prApta karavI. "vAnI mArI koyala' jevuM che. eka pachI eka kALa pUro karI cAlyA javAnA che. koI pharI maLe ke oLakhe ema nathI. to pachI vRthA pratibaMgharUpI anarthadaMDa karavAthI keTaluM ahita thAya ! eka Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-4 413 sapuruSanuM ja satata dhyAna karavuM. ane jema satI strI eka bharathArane ja vare che ane tene ja ciMte che tema AkhI duniyAne para mAnI eka sapuruSamAM ja vRttine parovavI. tA. 24-10-32 mumukSu-jIvane sapuruSa samIpa hoya tyAre buddhi, vicAra sphare che. paNa te pachI jarA vAramAM pAcho bahirmuddhi kema banI jAya che ? prabhuzrI-anAdino abhyAsa che; tethI te tarapha vRtti dorAI jAya che. paravastu para--bAhya dekhAtI aneka vastu para je prItibhAva thAya che tevo sapuruSa pratye yathArtha rIte thayo nathI. manathI mAnI le che ke huM samajyo, dehAdi mArAM nathI, huM AtmA chuM, dehAdithI bhinna chuM; paraMtu te tenI mAnyatA ja che-aMtarathI tevuM pariNamyuM nathI, tevI dazA AvI nathI. kAraNa ke UMDA UtarI vicAryuM nathI. A paryAyane mAnavAno anAdino abhyAsa che te chUTavA tevo satata abhyAsa joIe. sapuruSano bodha ghaNo sAMbhaLI te UMDo utAravo joIe. te mATe puruSa para apUrva pratibhAva pragaTavo joIe. jenA para prIti hoya te to ghaDI ghaDI smRtimAM re. tA.27-10-32 mithyAtvI che te kuTuMba vageremAM lIna thaI sukha mAne che. ane teno viyoga thatAM mAthuM phUTe che-strI, putra hoya temAMthI koI mAMduM paDe ke marI jAya, ghana hoya te jatuM rahe ke devuM thAya, zarIramAM roga thAya, vRddhAvasthA Ave tyAre tenI ciMtAmAM ne ciMtAmAM aneka rIte baMghana kare che. ene zraddhA nathI ke A badhuM pUrva karmathI maLyuM che. kema thaze ? zuM thaze ? evI ciMtA mithyAtvI kare che. samakitI jANe che ke pUrvakarma pramANe lakhyA lekha che te bhogavavAnA che ane te mujaba thaI rahe che. te prayatna kare che, vyavahAramAM varte che paraMtu tethI para rahIne-jema ghAva bALaka khelAve tema-temAM lIna na thAya. lIna to AtmAmAM rahe. zraddhA rAkhe ke badhuM thaI raheze, tene koI prakAranI ciMtA na hoya. mATe mithyAtvInI rIte koI prakAranI ciMtA na karavI. badhuM prabhune samarpaNa karavuM. saMjogavaza baghuM banyA kare che. ema bhavobhava kALa gayo che ane banatuM AvyuM che. temAMthI chUTavuM hoya to te para che evI buddhi rAkhavI. sadgurunI AjJA vicArI AtmasAghanano puruSArtha karavo. samakitI che te AtmAnuM sukha zuM che te samajI zake che. mithyAtvIne teno lakSa nathI. tethI te samaje che ke sAdhu-munine ghana, strI vagere kaMI nathI to temane sukha zuM? paNa zuM sAdhu-munine tenI vAsanA hoya? temane e tarapha draSTi paNa na hoya, ene to viSTA samAna tyAgeluM samaje che. tyAre temanI pAse zuM hoya ? kaMI hoya to kharuM ja ne ? te to temanAmAM rahelo pAvaraAtmasukha. jeNe te anubhavyuM che te ja te samaje ane samaje to pachI tene ja icche. te Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414 upadezAmRta mithyAvRSTi kema joI zake ? te to jarAmaraNAdi sahita A saMsArasukhamAM lapaTAyo che te sukha to kSaNika che, mahAbaMdhanamAM ane corAzInA pherAmAM laI janAra che. moTA moTA zeTha sAhukAra ane yuropanA loko je sukha bhogave che te pUrvopArjita che. paraMtu temanuM mithyAtva gayuM nathI, tethI te sukhamAM magna rahI anaMta bhava vadhAre che. te sukhathI bhinna kharuM Atmasukha jarA paNa jemane prApta thayuM che te uparokta sukha nahIM icche. game tevo jJAnI hoya ane vRttino saMyama na hoya to vRtti pharI jatAM vAra na lAge ane vAta karatAM niyANuM thaI jAya. eka paisAdhune iyaLa thavuM paDyuM hatuM. mATe vRtti upara lakSa rAkhI niyANuM to na ja karavuM. saMsAramAM cAhe tevuM sukha hoya paNa te AtmA sivAyanuM che tethI te kharuM nathI ane tene tyAgye ja chUTako che. tA. 29-10-32 AtmA potAne bhUlI gayo che. sagAMsaMbaMdhI, mAbApa tene sAro sAro kahI paMpALe che. pote dehane ane potAne eka samaje che. A jagatamAM keLAM, kerI, drAkSa vagere jema phaLa che tevAM ja A mAbApa, strI, putra Adi saMjoga paNa phaLa che. te saMjoga amuka kALa mATe che, e tArAM nathI ema koI kahe to manAya nahIM. paraMtu satpuruSa maLe ane samajAve ke tuM A nahIM; tuM strI nahIM, puruSa nahIM; gharaDo nahIM, juvAna nahIM; vANiyo brAhmaNa nahIM; tuM to siddhasvarUpa AtmA chuM to manAya. temanA kahyA pramANe samaje to dRDha pratIta Ave ane e ja samita. tethI te bAhyAtmA maTI aMtarAtmA bane ane potAne sarvathI bhinna jANe. A saMsAramAM mAruM kazuM nathI, badhuM svapnavat che ema mAne. brAhmaNano dIkaro koLIne tyAM Ucharyo ane peAtAne koLI mAnato 1. eka sAdhu ghaNuM pavitra jIvana gALatA hatA. temane vacanalabdhi prApta thaI hatI tethI te bole te kharuM paDatuM hatuM. Akhara vakhate temaNe ziSyone kahyuM ke mAruM maraNa thaze tyAre vAjAM vAgaze ane mArI sadgati thaze. maraNa-pathArI sAme eka boraDI hatI tenA upara pAkelA moTA bora upara temanI dRSTi paDI. te bora bahu suMdara che evA vicAramAM ja hatA ane AyuSya pUruM thayuM. tethI te boramAM iyaLa thavuM paDayuM. maraNa thayuM paNa vAjAM na vAgyAM eTale ziSyone zaMkA paDI ke gurunI zI gati thaI haze. koI jJAnI puruSa te arasAmAM tyAM AvI caDhyA. ziSyoe potAnA gurunAM vakhANa karI te mahAtmAne kahyuM ke amArA gurunuM kaheluM baghuM kharuM paDatuM paNa AkharanI vAta kharI paDI nahIM. te mahAtmAe pUchyuM ke temane Akhara vakhate kyAM suvADacA hatA ? ziSyoe te jagA batAvI. eTale mahAtmA tyAM sUI gayA,ane boraDI tarapha emanI najara jatAM peluM pAkuM bora temaNe dIThuM. tethI te bora nIce pADyuM ane bhAMgIne joyuM to temAMthI moTI iyaLa nIkaLI. te taraphaDIne marI gaI. te vakhate vAjAM vAgyAM ane temanI sadgati thaI. 2. eka brAhmaNa hato. te ghaNo daridra hato. tene vidyAbhyAsa karavAnI icchA hatI. paraMtu Akho divasa bhIkha mAge tyAre pati-patnInuM parANe pUruM thatuM. eka rAtre te vahelo jAgyo tyAre ema thayuM ke ardhI jiMdagI to Ama ne Ama vahI gaI ! keTaluM jIvavAnuM che te khabara nathI. ane nahIM cetuM to vidyAbhyAsanI abhilASA adhUrI raheze. tethI gharamAMthI nAsI Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-4 415 hato; pachI tenA bApe samajAvyo tyAre cetIne sAghu thaI gayo, tema cetavAnuM che. vilo mUkyo to satyAnAza vaLaze. kSaNa kSaNa sahajatmasvarUpa paramaguru" eTale potAnuM AtmasvarUpa je che tene saMbhALavuM ane paramAM vRtti jatI rokavI. nahIM to najara karatAM moha thAya. ane te mahAbaMghanamAM laI jAya. tA.30-10-32 indriyanAM sukha e kharAM sukha nathI, paNa duHkha che. ema kema ? sukhane duHkha kahyAM e virodha thayo. to kahevAnuM ke indriyanA viSayo pariNAme duHkharUpa che. svAda e roganuM kAraNa che, e rIte bhogathI roga kahyo che. dareka jAtanAM indriyasukha jhAMjhavAnAM nIra jevAM che, saMtoSa ApatAM nathI, tema teno pUrNa upabhoga paNa thaI zakato nathI. Atmasukha tethI UlaTuM che. te AtmAne kharI zAMti Ape che. ane tenuM pariNAma paNa ati sukhamaya Ave che. AtmA che te sarva padArthathI bhinna che, arUpI che. e na hoya to baghAM maDadAM che. mATe e che. jJAnI tenA sAkSI che. mATe ene mAnavo ane e sivAya paramAM vRtti na rokavI. jJAnInI AjJA che ke chUTavuM sAruM che. e vicAre tene UMgha AvI nahIM. vaLI vicAra thayo ke strIne kahIne javuM ThIka che. tethI savAre potAno vicAra tenI patnIne teNe jaNAvyo. te suzIla hatI. tethI teNe te vicAramAM anumodana ApyuM. paNa kahyuM ke mane prasava thavAne have be ja mAsa bAkI che, to be mAsa pachI tame javAnuM rAkho to ThIka. brAhmaNe tenI saMmati maLatAM rAjI thaI be mAsa rahevAnuM kabUla karyuM. be mAsa pUrA thatAM te bAIe chokarAne janma Apyo. paraMtu akasmAt te bAIno deha chUTI gayo. tethI chokaro ucheravAnuM kAma brAhmaNane mAthe paDyuM. eka to vairAgya hato ane A chokarAne ucheravAnuM agharuM kAma mAthe paDyuM tethI teno vairAgya vadhyo. eka divasa te chokarAne ramADato hato. te vakhate gharoLInA IDAmAMthI eka bacyuM nIkaLI nIce paDyuM, te joI brAhmaNane dayA AvI ke ATaluM nAnuM baccuM zuM khAze ? eTalAmAM te baccA upara eka mAkha beThI, tene teNe pakaDI lIdhI. A joI brAhmaNane ema lAgyuM ke huM tenI nakAmI phikara karato hato. tene to tenA prArabdha pramANe khAvAnuM maLI AvyuM. to A chokarAnuM prArabdha nahIM hoya ? mAre paNa enA prArabdha upara mUkIne mAro nizcaya pUrNa karavA cAlI nIkaLavuM joIe. paNa potAnA gAmamAM chokarAne mUkIne cAlI nIkaLavuM ThIka nathI, ema vicArI yAtrAnuM nAma daI te chokarAne laI te paragAma gayo. tyAM eka cotarA upara rAte rahyo. vahelo UThIne chokarAne kapaDuM oDhADIne pote cAlato thayo. - prabhAte bALaka raDavA maMDyuM eTale koI dizAe janAra mANase tyAM koI bIjuM mANasa joyuM nahIM tethI te Ubho rahyo. thoDI vAramAM ghaNAM mANasa tyAM ekaThAM thaI gayAM. mAbApa vagaranuM chokaruM joI koIne soMpavA temaNe vicAra karyo. eka koLIe te chokarAne ucheravAnuM mAthe lIdhuM. tene madada karavA mahAjane tene amuka rakama karI ApI tethI te chokaro te koLIne tyAM UcharI moTo thayo. pelo brAhmaNa tyAMthI cAlIne kAzI gayo. tyAM vidyAbhyAsa karIne AcArya thayo. vihAra karatAM karatAM te pelo chokaro hato te gAmamAM Avyo. ane koI vRddhane pUchyuM, thoDAM varSa pahelAM A cotarA upara eka bALaka mAbApa vagaranuM hatuM te hajI jIve che ? tyAre te vRddha hA pADI ane kahyuM, tene bolAvI lAvuM? tyAre te AcAryuM hA kahI. tethI te vRddha te chokarAne bolAvI lAvyo. tene AcArye badhI vAta kahI saMbhaLAvI ke tuM kALI nathI paNa brAhmaNa che. tethI tene paNa pUrvasaMskAra jAgavAthI te paNa AcArya sAthe sAdhu thaIne cAlyo gayo. Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 416 upadezAmRta UMDo UtarIne vicAra; manane viSaya-vikAramAMthI dUra kheMcI le; e kSaNika paradravyamAM to anAdikALathI rahyo ane duHkha pAmyo. have jAga ane tAruM kharuM svarUpa oLakha, dhyAna kara to AtmAnI oLakhANa thAya. paNa ema thAya kyAre ke tyAga-vairAgya Ave tyAre. te na hoya ane paramAM vRtti hoya to AtmajJAna pAmI zakAya nahIM. jagata anaMta AtmAothI bhareluM che. te sarva para pariNatimAM paDyA che. temAM A thoDAkane pUrva puNyathI satsaMgano lAbha maLyo che. to A durlabha yoga sArthaka karI levo. AtmA ja kharo che; bAkI sarva nAzavaMta che, kALe karI nAza thatuM Ave che. AtmA jJAnIe joyo che. tenI oLakhANe oLakhANa karavI. tA.31-10-32 samakitI tathA mithyAtvI banne paMcendriyanA viSaya bhogavatA hoya tyAre uparathI to sarakhA ja lAge-jJAnIne bheda dekhAya, paNa bIjAne to tevo bheda dekhAya nahIM. paNa banne sarakhA hoya? to ke ema nathI. samakitInI samajaNamAM phera che. te vastune vastutAe jue che. pakavAnanI thALI bharI hoya ane te banne jame, paNa bannenI draSTimAM phera che. pachI tene okI nAkhavAmAM Ave to bIjAne abhAva thAya. samakitI banne sthitimAM samabhAve jue che; ane tethI bhogave che chatAM nathI bhogavatA, eTale temAM lubdha thatA nathI. temane samabhAva che. tevI ja rIte dareka bAbatamAM samakitInI najara AtmA tarapha che ane bIjuM che tenAthI pote para che ema jANe che. te baMgha tathA muktapaNAne samaje che. udaya zuM te samaje che. tene icchA upAdhi nathI. A rIte mithyAtvI tathA samakitInA pariNAmamAM ghaNo taphAvata che. mithyAtvIne mAna apamAna, sAruM khoTuM, rAgadveSa, harSazoka tathA vAsanA varte che. samakitIne koI gALa de to paNa jANe ke kyAM AtmAne lAge che? e to bhASAnAM pudgala che. tevI ja rIte dareka prasaMgamAM te jAgRta rahe che ane e rIte tenA bhAva AtmA tarapha hovAthI tene karmathI mukAvuM thAya che. paNa mithyAtvI tapa karatAM chatAM baMdhAya che. samakitI jIva pazcAttApa kare che paNa kheda nathI karato. je thayuM te ajJAnathI thayuM, ema yathAtathya jue che, ane pharI ema na thAya e vicAre che. jemAM eka mANasa AkhI rAta aMdhArAmAM bhaTakyo hoya ane sUryodaya thatAM rasto maLe to vicAre ke huM keTaluM nakAmuM AthaDyo ! samakita thayuM hoya to samabhAva hoya, koI tarapha rAgadveSa na thAya; kAraNa ke, potAne dehathI para jANyo che eTale AtmA jAmyo che, tevA ja bIjAne jue ane paravastuthI para rahe. A sAro, A naraso; A game che, A nathI gamatuM ema na thAya. enI dRSTi AtmA tarapha hoya. vyavahAramAM vartato hoya chatAM tethI para rahe. Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-4 417 aMtaradraSTi rAkhe, potAne dehathI bhinna jJAnIe kahyA mujaba mAne, pote AtmAne joyo nathI paNa jJAnIe kahyuM te satya mAne ane jJAnIe kahyuM ke rAgadveSamAM na jaIza to smaraNa rAkhI temAM na jAya, potAnuM DahApaNa mUkI jJAnInI AjJAe cAle, to ja rasto maLe. svacchaMda rokavo e moTI vAta che. e jIvathI mukAto nathI tyAM sudhI jIva je anaMta doSathI bharyo che te doSo TaLI zakavAnA nathI. svaccheda mUkI zraddhA karavI joIe, ane AjJA pALavI joIe. tA.3-11-32 sapuruSa dvArA pacakhANa maLyAM hoya to mahA upakArI che. parabhAvamAM javAthI AtmA baMghAya; paNa vrata lIdhuM eTale 'Ano mAre tyAga che' ema thavAthI huM bhinna chuM evo vicAra Ave ane tethI parabhAvathI mukAya. zIlanuM mAhAbhya to anaMta che! pote AtmA che; dehathI bhinna che. dehano gharma te potAno gharma nathI. pote vyavahAramAM varte chatAM aMtarathI nyAro rahe. evo aMtarano tyAga thAya, AtmA oLakhAya ane AtmabhAvamAM sthiti thAya tyAre zIla pALyuM kahevAya. paNa koI parabhAvamAM eTale rAgadveSa, viSayakaSAyamAM pariNati karI potAnuM vismaraNa na thavuM joIe. AtmAne to sanduruSanA vacanathI mAnya kare, chatAM rAgadveSa Ave che tenuM kAraNa zuM? to e ke anAdino abhyAsa eTalo che ke dehAdhyAsa draDha thaI gayo che. svapnamAM paNa sApa jue to bhaya mAne; kAraNa deharUpa potAne samajyo che. te jema jema puruSano bogha sAMbhaLe, tene vicAre tathA mAnya kare, tema tema dehAdhyAsa ghaTe ane AtmabhAva jAge. bhAva para badho AdhAra che. zubhAzubha banne bhAva baMgha athavA pAparUpa che. zuddha athavA AtmabhAva e ja eka chUTavAmAM sahAyaka che. tA.10-11-32 tuM AtmA che, ema jANa; ane sarvamAM AtmAne ja jo. A hADa cAmaDAM che temAM moha pAmI baMghAIza nahIM. tuM tane ghaDI ghaDI yAda kara. tAruM svarUpa je jJAnIe kahyuM che teno sAkSAtkAra kare. A brahmacaryavrata dravyabhAve grahaNa thayuM che te ghaNuM zubha thayuM che te jarUra mokSa karAvaze. te pALavA dravyabhAve paNa kALajI rAkhavI. nimitta kharAba na banavA devAM, sAvaceta rahevuM. A deha che teTalo kALa to Teka draDha rAkhavI. je tyAga karyo che e AtmabhAve aMtarathI thavo joIe. manathI moha, rAga na thAya te mATe udaya Avya, cittavRtti vAMcavA-vicAravAmAM athavA AtmaciMtavanamAM rokavI. vRDhatAthI vrata lIdhuM tethI A jIva saMsArasamudra oLaMgI kAMThe AvI pahoMcyo che. have mAtra eka AtmAne oLakhavAno che. kharuM sukha che te bahAranuM nathI; AtmAmAM che. mATe tene pAmavA AtmaciMtavana karavuM. prIti paramAMthI kADhIne jeNe AtmAnuM oLakhANa karAvyuM tevA parama puruSamAM joDavI. 21. Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 418 upadezAmRta tA. 11-11-32 AtmA e ja paramAtmA che--e nizcayanuM tattvavacana sAMbhaLI koI potAne pa2mAtmA mAnI bese to te khoTuM che. jyAM sudhI paramAtmAnA guNa na pragaTe tyAM sudhI mAtra moDhethI kahyuM kaMI na vaLe. 'samAdhizataka' jevuM zAstra eTalA mATe mAtra yogyatAvALA jIvane ja vAMcavA yogya che. nahIM to abhimAna, jene kADhavAnuM che te ja vaghI jAya ane taravAne badale bUDe. eTalA sAru mAtra gurugame ja rasto kahyo che. AtmAnA anaMta guNa jema jema pragaTe tema tema ahaMbhAva maTI bhakti, vinayabhAva pragaTe, tA.4-5-33 atyaMta du:khe karI Arta hoIe, koI Aro na hoya tyAre zaraNuM konuM ? to ke AtmAnuM. potAno AtmA e ja kharo che. A badho saMjoga che--sarva saMjoga che. vedanI, du:kha game tevuM Ave to paNa jANavuM ke te potAnuM svarUpa nathI, tethI juduM che ane kALa pAkyuM cAlyuM jaze. pUrve karelAM karmanuM te phaLa che. have cetavuM. eka AtmAne upAsavo. bIjAM badhAM RNa saMbaMghe maLyAM che, koIthI prIti, mAyA na karavI, e vibhAva to nAzavaMta tarapha dorI jAya che. A deha ke kAI mAruM svarUpa nathI. huM nyAro chuM ane mAruM svarUpa jJAnIe jANyuM ane bolyuM tevuM che. te eka zraddhA rAkhavI ane temAM ja sthira rahevuM. jagatanA oLakhItA jIvo sagAM-snehIne mAtra uparathI maLavuM; paNa temAM jarA paNa vRtti na rokavI. duniyAmAM to asaMkhya loko che. thoDAnI oLakhANa thaI, saMjoga thayo tethI temaya thaI javuM? potAnA AtmAne vIsaravo ? ema to ghaNA ya uttama moTA loko che jene ApaNe oLakhatA nathI. mATe koI para moha, rAga ke dveSa na karavo. sarva 52 samAna vRSTi rAkhavI. parama jJAnI kRpALudeva para sadguru tarIke hRdayapUrvaka jeTalo bane teTalo bhAva karavo. e ja AtmAnuM sarvasva che, ema Ajanma mAnavuM. bIjA aneka devone choDIne e ekamAM ja vRttine satata parovavI ane emanAmAM ja prItine joDavI. tA. 10-5-33 sakita meLavavA mamatA mUkavI joIe. mamatA kema mukAya ? samatA Ave to. samatA kema Ave ? satpuruSanI oLakhANa yathAtathya thAya tyAre samatA Ave. pachI potAnA AtmAnI oLakhANa thAya, to te sarvathI bhinna che ema jANe, saMjoga vagerene icche nahIM ane parabhAvamAM jAya nahIM, te mATe sadA jAgRti rAkhavI joIe. te kevI rIte rahe ? puruSArtha karavAthI. aneka kAma, dhaMdhA mATe kare che, tema A AtmA mATe maMDI paDavuM joIe. deha vage2e pArakAnuM karyA kare che, keTalI mUrkhatA ! have potAnuM karavuM joIe. Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-4 419 bIjuM badhuM je karavuM paDe te upara uparathI karavuM, paraMtu aMtarathI to Atmahita karavA tarapha lakSa ApavuM. koI bAbatanI-ghana, sattA, deha, vagerenI mamatA na karavI. mamatA e ja baMghana che ane te AtmAne mahA duHkhamaya che, mATe kSaNa kSaNa bahu saMbhALavuM. sarva para samabhAva rAkhI sarvanuM pAramArthika rIte zubha icchavuM, tA.12-5-33 'saddhA parama dullahA' anaMta kALathI bhramaNa karyuM, bogha paNa sAMbhaLyo chatAM kema niveDo na Avyo ? zI bhUla rahI ? to ke vAsanA na gaI. konI ? to ke mananI. mana zuM? AtmA vicAre pariName che. tene vaza karavuM joIe. te zAthI thAya? to ke satpaSanA boghamAM zraddhA Ave ane te mujaba varte, manane bIje jatAM roke ane AtmAmAM sthira kare to. te mATe zraddhA ja joIe, ane temAM ja raMga lAge to manaDuM bAjhe. tA.13-5-33 anaMta kALathI jIve janmamaraNa karyA che. temAM dareka vakhate sagAMsnehI, ghanasaMpatti pAmyo che, ane temane "mArAM' mAnyAM che, temane mATe duHkha bhogavavAmAM bAkI rAkhI nathI, paNa kaMI sAthe AvyuM nathI, chatAM hajI "mAruM mAruM' kare che. svapna che tene kharuM mAnyuM che, potAno AtmA je ekalo Avyo che tenI talAza nathI lIghI, tenI kaMI darakAra karI nathI. e eka je kharo che tene mUkI bIjAnI paMcAta karI che. e bhUla te keTalI ! ane hajI cetato nathI ! cete to badhuM para mAne, mamatva mUkI nijasvarUpa vicAre; paNa AtmA oLakhavo sahelo nathI. svacchede game teTaluM kare to paNa bhramaNAmAM paDe. sugama hota to aneka vidvAna thaI gayA tene te hAtha lAgata; paraMtu te ema ne ema prApta na thAya, te mATe badhuM mUkI eka jJAnInuM zaraNuM levuM joIe. tA.1pa-pa-33 A dehamAM jIva mamatA bhAva kare che te mahA baMghanarUpa che. A deha suMdara che; dehane sukhaduHkha thAya te mane thAya che ema mAnavuM te mamatA che, teno tyAga karavo. mumukSu-tyAre zuM ene sUkavI nAkhavo? prabhuzrI-ema nathI. enAthI AtmAnuM sArthaka karavAnuM che. mATe jyAre te svastha hoya tyAre te dvArA bhaktibhajana karavAM. jyAre nirbaLa ke azAtAmAM hoya tyAre anya pAse bhakti-bhajana Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 420 upadezAmRta sAMbhaLavuM athavA AtmaciMtana karavuM. nakAmo sUkavI nAkhe e bhaktibhajana karavA de tema nathI. mATe tene jarUrapUratuM poSaNa ApI yogya saMbhALa rAkhavI, jema baLadane cAro nAkhI tenI pAse kAma laIe tema. paraMtu temAM moha, mUrchA to na ja karavAM. deha potAno che nahIM ane thavAno paNa nathI, evo nizcaya karI levo. te saDI jaze, paDI jaze, roga Avaze, vRddha thaze, kurUpa banaze; paNa tethI na mUMjhAvuM; kAraNa, ApaNo hetu to tethI koI paNa rIte AtmArtha sAdhavAno che, nahIM ke tene zAzvata karavAno. tema khAvuM pIvuM, paheravuM oDhavuM vagere mohathI, svAdathI deha para mUccha lAvIne, potAne deharUpa mAnIne karyuM to te jherarUpa che. tema thatuM hoya te karatAM marI javuM bahetara che ke navA bhava UbhA thatA to aTake ! e rIte dehanI saMbhALa rAkhavAmAM AtmArtha jANavo ane mUcchano sarvathA tyAga karavo; kAraNa, dehane potArUpa jANyo teTalo AtmAne vicAryo. bhedajJAna karI le to ja A vAta sugama che. svastrI sivAya bIjI sarva pratye mA-bahenanA bhAve jovuM. kharAba bhAvathI koIthI draSTi na meLavavI ane saMyamapUrvaka vartavuM. sat ane zIla e mahAna che. e hoya tyAM ja gharma hoI zake che. mATe puruSe parastrIno ane strIe parapuruSano sarvathA tyAga rAkhavo. tA. 16-5-33 A jIve parane potAnuM mAnyuM che. huM strI, huM vANiyo, huM brAhmaNa, huM puruSa, ema hiMdu, pArasI vagere kahevAto hoya te rUpe potAne mAnI beTho che; paNa te khoTuM che. AvA to teNe aneka bhava karyA che ane tene nAza thayo che, chatAM pAcho bhUle che. sagAM vagerene potAnAM mAne che tethI duHkhI thaI gADha karmabaMgha kare che. tene badale ema samajo ke e badhuM potAnA svarUpathI juduM che. huM to AtmA chuM. AmAMnuM kaMI mAruM nathI. A deha te paNa huM nathI. mAruM to eka AtmasvarUpa che. Ama jJAnIoe kahyuM che mATe satya che. A badhA saMjogo che, te moha karAve che; paNa huM tene kharA na mAnuM. tA. 15-33 dehathI AtmA bhinna che; deha che te mAruM svarUpa nathI, te mAro nathI, tene thAya che te mane nahIM ema vicArI e saMbaMghI sarva moha tyAgavo. jaDa ane cetana bhinna che, ema zraddhA rAkhI AtmAnI oLakhANa karavI. atyAre AtmasvarUpa jANyuM nathI ane anAdino abhyAsa hovAthI deharUpI potAne mAne che. paraMtu jJAnIoe kahyuM ke tuM bhinna che, tAruM svarUpa to ora che ! te zraddhA rAkhI, dehAdhyAsa mUkI, have te saMbaMdhI koI vAtamAM moha na karatAM A bhava to AtmArthe ja gALavo. Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadeza saMgraha-4 421 tA.19-5-33 A jIva kevA anarthadaMDa kare che te jovA jevuM che. koI puruSa ke strI koI tarapha kudraSTi karI bhoga bhogavavAnA vicAra kare, evI icchA kare to te kubhAvathI pApa bAMdhI kugatie jAya. A bhAvamAM kharekhara kaMI karavAmAM AvatuM nathI, bhoga bhogavI zakAto nathI chatAM vicAra mAtrathI karma bAMdhe che te anarthadaMDano prakAra che. vaLI koI evA bhAva kare ke mane saMyama hoya to kevuM sAruM ! evA saMyamavaMta jIvo tarapha draSTi rAkhI evI bhAvanA kare to puNya bAMdhI devalokamAM jAya. eka azubha bhAva che; bIjo zubha bhAva che. A be sivAya trIjo zuddha bhAva che. jene mokSa mATe prayatna karavo che teNe to zuddha bhAva ja samajavo joIe ane te mATe puruSArtha karavo joIe. koI pratye iSTa ke aniSTa bhAva na karatAM madhyasthabhAve, samatAbhAve rahevuM. tapa, japa mAtra AtmaprApti mATe niSkAmapaNe karavAM. koI bAbatanI icchA rAkhavI nahIM. tema sukRtya karavAmAM paNa AtmAnA hitano lakSa rAkhavo. potAnA anaMta doSo zodhI zothI dUra karavA prayatna karavo; ane sadgurunA caraNamAM sarva arpaNa karI tenI AjJA ArAdhavI. samabhAvamAM sarva samAya che. maLI AvelA prasaMgomAM ratiarati na karavI. sahanazIlatA rAkhavI. sukha tema ja duHkhamAM samatola rahevuM. sarva jIva pratye nAnA-moTA, sArA-khoTA, gamatA-aNagamatA, UMcanIcano bheda dUra karI, manathI sarva tarapha samadraSTi rAkhI sarvanuM pAramArthika rUDuM ciMtavavuM. dehanI ane te saMbaMdhI viSayonI mamatA dUra karavI. tA. 24-5-33 have pakaDa karI levI. AtmA anAdikALathI rakhaDyo che paNa hajI niveDo Avyo nathI ane nahIM Ave; mATe janmamaraNathI chUTavAnI satata bhAvanA karI jJAnInA zaraNamAM rahevuM. tA.26-5-33 mana, vacana, kAyAnA yogathI nivartI AtmAne AtmAmAM sthira karavo, ene utkRSTa dhyAna kahyuM che. AtmAno e rIte bIje badhethI upayoga nivartAvI AtmAnuM dhyAna karavuM. te kevuM ? to ke jema sUryano prakAza sarvatra che tema A AtmA samasta vizvano prakAzaka che. jema caMdra bhUmine prakAze che tema A zarIranA aNuaNumAM vyApta che tevo AtmA ciMtavavo. "AtmasiddhimAM "AtmA che' e padanI gAthAomAM varNavyo che tema AtmAnuM dhyAna karavuM. tema ja che dehAdithI bhinna AtamA re upayogI sadA avinAza;" evuM dhyAna karavuM. jyAre te svarUpamAM ja sthiratA thAya tyAre cAritra kahevAya; nahIM ke mAtra sAdhuno veza aMgIkAra karavAthI. Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 2 upadezAmRta sarva jIva che te siddha jevA jANavA. nAno-moTo, abhaNa-bhaNelo, strI-puruSa, bALavRddhae bhedo kharA nathI. sarva sarakhA che ane potAnA samAna che. potAno AtmA te ja paramAtmA jevo che, ema jANI te paramAtmasvarUpanuM dhyAna karI rAga-dveSamAM na javuM. koI para moha karI rAga na karavo ane koIne tuccha gaNI dveSa na karavo. e rIte puruSArtha karatAM vRtti paramAM jatI aTake ane dhyAnamAM rahI zakAya. tA.25-33 cAre gatimAM anaMta duHkha che. narakagati ane tiryaMcagati to asahya che. manuSyagatimAM paNa bhUkha, nirdhanatA, mAna-apamAna, daridratA, roga ane jarAnuM duHkha che. zarIra che te divase divase kSINa thAya che ane viSayakaSAyathI temaja pAMca indriyanA mRgajaLa jevA sukhanI vAMchanAthI A AtmA anaMta duHkhano bhAgI thAya che. devagatimAM zarIranuM sukha che tyAre mAnasika duHkha bIjI traNe gati karatAM vizeSa che. ekabIjAnA sukhanI IrSyA ane apaharaNanI icchA thAya che. tyAMnuM sukha paNa kevuM che ? tuccha bhoga te ja tyAM bhogavAya che. teya kSaNika ane nAzavaMta ja che. jarA lAMbo kALa bhogavI teno aMta thAya che ane kaSAyathI pharI nIcagatimAM devane javuM paDe che. jyAre zarIra tyAga karavAno vakhata Ave che tyAre e bhoga choDatAM atyaMta ArtadhyAna karI halakI gatimAM jaI paDe che. mATe e devanA bhoga paNa tyAgavA yogya che, icchavA yogya nathI. e sukha che te pariNAme duHkharUpa thAya che. mAtra AtmajJAnI devo hoya che temane ja kaMIka kharuM sukha hoya; kAraNa ke temane AtmajJAnane laIne tevA kaSAya thatA nathI, ane AyuSya pUrNa karI vahelAmoDA mokSa pAme che. cAre gati mAtra duHkharUpa che. temAM AtmA baMghAyo che tene have choDAvavo. A mAnavadeha prApta thayo che temAM ja te banI zake tema che. A janmanI dareka paLa mahA amUlya che. mATe sadgurunI AjJA vicArI, temanAM vacano gAMThe bAMdhI potAnA AtmAmAM te pariNAvavAM. tA.31-5-33 bIje badhethI draSTi pheravI eka sva-AtmAmAM ja rahevuM. vyavahAramAM bahArathI vartavuM paDe, paraMtu potAnA AtmAne ghaDI paNa na visaravo. upayogamAM rahevuM ane AtmAne ja sarvasva mAnI rAgadveSa na karavo. je kaMI bhAva, anurAga karavo te AtmAmAM ja karavo. ene laIne ja A deha, mana ityAdi tathA saMbaMghI, saMjogo prApta thayA che; mATe emAM ja sthira rahevuM. Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-4 423 tA.8-pa-34 mumukSu-jIva ATaATaluM sAMbhaLe che chatAM kema pariNamatuM nathI ? prabhuzrI-eka kAnethI sAMbhaLI bIjethI kADhI nAkhe che. mumukSu-be kAna che tethI tema thAya che. eka ja kAna hoya to badhuM aMdara rahe ! prabhuzrI-traNa pUtaLIonI parIkSA vikrama rAjAe karI joI. ekanA kAnamAM nAkhelI soya tenA bIjA kAnathI soMsarI nIkaLI gaI. bIjInA kAnamAM nAkhI to jarA vAra rahI tenA moDhAmAMthI nIkaLI gaI. ane trIjInA kAnamAM nAkhI te to nIkaLI ja nahIM; to tenI kismata eka lAkha rUpiyA aMkAI. tema je bodha maLe te manamAM ghAraNa kare ane vicAre to AtmAmAM pariName. je karavAnuM che te bAhyamAMthI nivarsIne AtmAmAM pariNamavAnuM che. eka mANasa zAstra ghaNAM bhaNyo hoya ane badhuM samajAvI zake, paNa AtmAno anubhava na thayo hoya to te badhuM nakAmuM che. zAstrajJAna na hoya paNa zraddhA tathA anubhava hoya to te bIje janme paNa sAthe jAya, ane jIvane mokSa pamADe. tA.11-5-34 yogyatA hoya nahIM ane potAne chaThuM ne sAtamuM guNaThANuM mAnI mAna pAme. khyAla kayAM che ke samakitI jIvanI kevI dazA hoya ? A to jANe kaMI nahIM ane bodha ApavA nIkaLe, jJAnI thaI bese. tethI mAtra bhava rajhaLavAnuM thAya. "nahi de tuM upadezakuM, prathama lehi upadeza; sabase nyArA agama hai, vo jJAnIkA deza." je vAta pote anubhavI nathI chatAM jANe anubhavI hoya ema batAvI kahe te mithyAtvI kahevAya. evuM karI keTalo kALa kADhavo che ? mATe have bIjI badhI paMcAta na karatAM AtmAne oLakhI levo ane eka AtmArthe saghaLuM karavuM. AtmA che te nAno, moTo, gharaDo, juvAna, strI, puruSa nathI. te baghA paryAya che. ane paryAyavRSTi mUkI svarUpamAM Ave to karmabaMgha aTake. tA.1pa-pa-34 je vAta pUnAmAM thaI hatI te ja sarvee mAnya karavI. kRpALudeva upara prema thavo joIe. bIjethI prIti toDe te tyAM joDe. mATe badhethI saMkelI temAM prema AtmArthe karavo. e prema te ja zraddhA che. ane e zraddhA thaye jJAnIno bogha pariName tathA jJAna thAya. Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 4 upadezAmRta tA. 13-11-34 jIve zuM karavAnuM che ? bhedajJAna. te kevI rIte ? to ke A kAyA te mArI nathI, vacana, mana paNa mArAM nathI. huM ethI bhinna AtmA chuM. to zuM tene na rAkhavAM ? to ke rAkhavAM paraMtu te eka AtmArthe. je karavuM te na chUTake AtmArthe karavuM. khAvuM, pIvuM, kapaDAM paheravAM, dizAe javuM, bolavuM, hasavuM, raDavuM, cAlavuM, mUkavuM, levuM, jovuM vagere sarva zA mATe ? eka AtmArthe karavuM. huM ethI bhinna chuM, paNa udaya Avye vedavuM paDe che. mAre to eka AtmArtha ja karavo che. AtmArthamAM lakSa rAkhavo ke jethI tevA udaya pharI na Ave. khAvuM to zA mATe ke pharI na khAvA. tema sarva kaMI karavuM te pharI na karavA, choDavA ane mUkavA. eka AtmA ja mAro che ane te jJAnIe joyo che; mATe jJAnInI AjJA ArAghavI. AtmAnuM hita thAya te ja karavuM te viveka che. rAgadveSa na karavA, dehAdi parapadArthamAM ahaMbhAva, mamatvabhAva na karavo. abhimAna mUkavuM AtmAnuM kaMI nathI, AtmA sarvethI bhinna che. vinaya sarvano karavo. AtmAne sarvathI bhinna spaSTa jovo. jema uttara ne dakSiNa be judAM che, aMghakAra ane prakAza jema bhinna che tema AtmA bhinna che. tene pAmavA sarva kAMI karavuM. tA. 17-11-34 dehAdhyAsa TALavo. AtmA A dehamAM pagathI te mAthA sudhI rahelo che, temAM vRtti parovavI. pAMca iMdriya ane chaThuM mana erUpI che bArIo che. te dvArA vRtti bahAra jAya che tyAMthI kheMcI AtmAmAM lAvavI. je jovAya che te, AtmA che to jovAya che. mATe tene vistRta na karavo. AtmA pAse bhAva ane upayoga che te chUTavA, saMsArathI mukta thavA pravartAvavo. prema karavo to satpaSa para karavo. tema ja potAnA AtmA pratye prIti, dayA, premabhAva, vagere badhuM karavuM; kemake anAdikALathI parabhAvamAM javAthI te baMdhanamAM paDyo che. anaMta duHkha kSaNe kSaNe bhogave che ane potAnI anaMta samRddhi bhUlI gayo che. tenA para dayA karI karmabaMghanathI mukAvA AtmabhAvamAM AvavuM. AtmabhAva pAmavA mATe gurugama joIe; kAraNa jema tijorI cAvI vagara khUle nahIM tema Atma-oLakhANa to sadguru karAve tyAre thAya. mATe temanI AjJA barAbara samajI vRDhatAthI ArAghavI. baphamamAM na rahevuM. koI para rAgadveSa na karavA. sarva para samabhAva rAkhavo, maitrIbhAva sarva prANI para samAna rAkhavo. cAra bhAvanAo bhAvI vyavahAramAM vartavuM. Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-4 425 tA.18-11-34 [gharmadhyAnanI pRthvI Adi pAMca ghAraNAo vaMcAta] A kalpanAo cittane ekAgra karavA kahI che ke jethI jIva vRttine badhethI saMkelI AtmAmAM ANe. paraMtu dhyAna thavA to gurugama joIe. kUMcI vagara tALuM na khUle. kRpALudeve guruAjJApUrvaka vicAra dhyAna karavA kahyuM che. | mukhya vAta sat ane zIla pALI zraddhA draDha karavI. doraDuM hAtha Ave to kUvAmAMthI bahAra nIkaLAya. mATe zraddhArUpI doraDuM pakaDyuM te hAthamAMthI kSaNavAra paNa chUTavA na devuM-vismRti na karavI. zraddhA konI karavI ? kyAM karavI ? gharagharanAM samakita che ke nahIM. paNa kharA jJAnI batAve te ja pakaDa karI levI. to ja A trividha tApathI chuTAya. saddha parama kuchaMda." eka paLa paNa tamArAM kahelAM tattvanI zaMkA na thAya' e lakSamAM rAkhavuM. ane AjJAne vicArI ArAghavI, sarvatra AtmA jovo. sadvartana AcaravuM. tA. 18-11-34 have draSTi pheravavAnI che. jIva A bAju jaI rahyo che tyAMthI pharIne sAmI bAju javuM che. javuM che mokSe ane karaNI saMsAranI kare che-rAga-dveSa-moha kare che, prIti-aprIti kare che, ahaMtA mamatA kare che te baMghana che. jJAnI che te vyavahAramAM bALakone khelAve che, pravartana kare che paraMtu temanuM pariNamana AtmAmAM che. temane sarva pratye samabhAva che. AtmA jue che ane tenuM zreya icche che. je avaLI buddhi thaI gaI che te mUkavAnI che. dehathI mAMDIne badhe paravastumAM prIti kare che. tyAMthI pheravIne AtmAmAM prIti karavAnI che. eno satata abhyAsa karavAno che. e mATe bhaNavAnuM, zIkhavAnuM che. mATe teno upayoga rAkhavo. gADI ghoDA vagere ghamAla jotAM vicAravuM ke te mAyA che, nAzavaMta che. tene jonAra mAro AtmA to avinAzI che. mATe te ja rAga karavA yogya che. sapuruSathI bheda rAkhavo nahIM. mana-vacana-kAyAe temanI AjJA ArAghavI. sapuruSa para zraddhA rAkhavI. e kahe te satya mAnavuM-rAtane divasa kahe topaNa. ane sarva prakAranA Agraha tyAgavA. patrAMka 810nuM vAMcana : - "je anitya che, je asAra che ane je azaraNarUpa che te A jIvane prItinuM kAraNa kema thAya che te vAta rAtridivasa vicAravA yogya che." jo AtmAne sukhI karavo hoya, anaMta bhavano kSaya karavo hoya, ane sAcuM sukha pAmavuM hoya to A mArga che. nahIM to pachI corAzInA pherAmAM pharyA karavuM ane mAyAnA baMdhanamAM sukha mAnavuM. Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 426 upadezAmRta tA.4-1-35 bogha sarvane ekasarakho maLe che. paraMtu koI tene aMtaramAM UMDo utArI vicAre ane koI tene grahaNa kare paNa vicAre nahIM athavA grahaNa ja na kare. ema sI yogyatA pramANe lAbha meLave che. mahAdurlabha bogha kRpALudeve bodhyo che paNa te samajavo joIe. be bhAI dukAnamAMthI bheLaseLa thayela dANo ardhA bhAge vaheMcI letA. temAMthI ekanI strI bhaDakuM ne roTalA banAve; bIjAnI strI dALa-bhAta, zAka ne roTalI banAve. "dararoja bhaDakuM ne roTalA kema banAve che ? bhAIne ghera to dararoja dALabhAta roTalI thAya che," ema patie Thapako Apyo tyAre pelI strIe ghaNIne kahyuM, "tene tamArA bhAI badhuM lAvI ApatA haze." eTale tapAsa karI to khabara paDI ke te to mahenata karI badhuM juduM pADI suMdara rasoI banAvatI hatI jyAre phUvaDa bairI TelaTappAmAM vakhata kADhI, bharaDI nAkhI rAMghI ApatI hatI. ema jJAnI je Ape teno yogya vicAra karavo joIe ane baghAthI AtmAne judo pADI pariNamavuM joIe. bhAjana pramANe bogha grahaNa thaI zake che. hAthI hoya te be ghaDA pANI pIe to ApaNAthI eka pyAlo pivAze. tema koI vadhu grahaNa kare, koI thoDuM. chatAM sarvane svAda to eka ja Ave. tA.5-1-35 AtmAno mULa svabhAva sthiratA che. pANIno svabhAva sthira rahevAno che, paraMtu pavana vAya che eTale choLo UDe che ane UchaLatuM najare paDe che. tema AtmAmAM moharUpa pavana vAya che, ane asthira dekhAva Ape che. AtmA pote tevo nathI, paraMtu saMjogane laIne te rUpa thAya che. lUgaDuM sthira che paraMtu pavana vaDe hAle che. tema ajJAnajanita mohathI AtmA bIjarUpe pariName che ane potAne tarUpa mAne che. ajJAna ane moha maTe to AtmA sthira thAya. tA.8-1-3pa dehAbhimAna ghaTADavuM. jIve naraka, tiryaMca vagere aneka nIca yonimAM janma laI duHkha bhogavyAM che, te bhUlI gayo che; ane jJAnI kahe che to paNa manAtuM nathI ! kAraNa, abhimAna ADuM Ave che. A janmanI bAlyAvasthAnI sthiti paNa vIsarI gayo che ane atyAranI avasthAmAM mAna kare che. A mAna ghaNuM duSTa che. te jIvane jJAnIthI dUra rAkhe che. to mAna mUkavA prayatna karavo. koIne potAthI halakuM na gaNavuM. huM adhamAdhama chuM evI samajaNa rAkhavI. namratA, vinaya rAkhavAM. Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-4 427 tA.9-1-35 samakitI ane mithyAtvImAM kevo bheda che ! mithyAtvI be, cAra, cha ema upavAso kare, rAtre UMghe paNa nahIM; chatAM karma ja bAMdhe. samakitI khAya, pIe, bhoga bhogave, saMsAramAM varte, UMghe ke gAMDo vA unmatta banI jAya, chatAM karmathI chUTe che; kAraNa ke, temanuM lakSa AtmAmAM che. mATe AtmAmAM lakSa rAkhavuM. AtmA sivAyanAM kAryamAM mAtra zarIra ane vacanathI vartavuM, paraMtu manathI eTale vicAre karI parovAvuM nahIM,to baMdha na thAya. mokSanA mArgamAM kAMTA-kAMkarA, khADATekarA, kUvA jevAM vidhro ghaNAM che. temAM AMdhaLo mANasa cAle to ghaNI musIbata paDe ane mArgamAM cAlI ja na zake. athavA svacchaMde cAlatAM jarUra patana thAya; paraMtu temAM mArga batAvanAra maLe ane temane AdhAre calAya to ja sahelAIthI AgaLa cAlI zakAya tathA bhayanAM sthAnaka vaTAvI javAya. tema sakita eTale zraddhA hoya to mArga spaSTa dekhAya ane temAM AgaLa vaghI zakAya. mATe mumukSune samakitanI AvazyakatA che. koI lakhapati hoya tene ghera khAtuM paDAvyuM hoya to khapane vakhate joItAM nANAM maLI zake ane pachI levaDadevaDa chUTathI karI zakAya. paraMtu khAtuM na hoya tyAM sudhI kaMI na thaI zake. mATe khAtuM paDAvavA mahenata karavI joIe; kAraNa ApaNo svArtha che. thoDA rUpiyA paNa mUkavA joIe. ema prayatna karavo joIe. khuzAmata paNa karavI paDe, kAraNa garaja che. paraMtu pachI ghaNo lAbha thAya. A deha, hAthapaga te huM nahIM; dehamAM vyAdhi thAya, pIDA thAya te mane nahIM; tema ja A bhavanAM sagAM-vahAlAM te mArAM nahIM. huM e sarvathI judo AtmA chuM, ema jANavuM. te jJAnInI AjJA che. dehane svapne paNa potAnuM svarUpa na mAnavAno abhyAsa karavo. mana te paNa huM nahIM. huM arUpI cetana chuM ane mAruM svarUpa jJAnIe jANyuM che. tA.10-1-35 AtmAnI vAta keTalI durlabha che ? mA ke bApa pAse AtmAnI vAta sAMbhaLI hatI ? duniyAmAM kyAMya AvI vAta sAMbhaLavA maLe ema che ? mATe A yoga mahA durlabha samajavo. enuM mAhAtmya ghaNuM gaNavuM. pAMca indriyonA viSayothI viraktabhAva, vinaya tathA sadAcAra sahita AtmaciMtavana karavAthI jJAna pAmavA yogya thavAya che. mumukSu--pAMca indriyothI virakta thAya eTale sadAcAra hoya ja. Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428 upadezAmRta prabhuzrI-virakti e to zuM na karavuM e batAve che ane sadAcAra zuM karavuM te samajAve che, jemake satsaMga, bhakti, zAstrAdhyayana vagere zubha pravRttimAM rokAvuM. samatA, ghIraja, zAMta manathI vacana bolavuM, bolAvavuM, mAna ApavuM e vinaya che. tene badale tochaDAI, uddhatAI, UMce avAje bolavuM e yogya nathI. A bAbata lakSamAM rAkhavA yogya che. koIno paNa avinaya na thavo joIe. khAsa karIne satsaMgamAM te upayoga bahu rAkhavo joIe. bolavAmAM vinaya zIkhavAnI jarUra bahu che. ApaNe sarvethI nAnA, namra banI javuM ane namIne cAlavuM. tA. 11-1-35 sadAcaraNa sevavuM, bhagavAnanuM nAma levuM, kusaMgathI dUra rahevuM vagere kaMI khoTuM nathI. vasa doharA, kSamApanA zIkhe ane roja bole to ghaNuM kalyANa thAya. manamAM smaraNa rAkhe to tenI koI nA pADe ema to nathI. mATe te karavuM. ethI bhava ochA thAya ane aMte janmamaraNathI chuTAya. to zA mATe AtmAnuM eTaluM hita na karavuM ? vyavahAranA kAmamAM koI DhIla karatuM nathI. paraMtu paramArthanA kAmamAM pramAda kare che, ke pachI karIza, Aje vakhata nathI, ema na karatAM UlaTuM paramArtha to jema bane tema tvarAthI karavA yogya che; kAraNa ke manuSyabhava pAmIne e ja kartavya che. bIjuM kaMI sAthe AvavAnuM nathI. mATe satsaMge AtmArtha sAghavo. tA.13-1-35 ayathArtha AtmajJa che te AtmAnI vAto kare, kahe ke te chedato nathI, bhedato nathI, baMdhAto nathI, bhogavato nathI, vagere; chatAM baMghAya che. teNe aMtarathI tyAkhyuM nathI tethI te zuSkajJAnI che. paraMtu yathArtha jJAnI mAtra vAta ja nathI karatA paNa temane AtmAmAM ramaNatA karavI priya che. AtmAnuM sukha te jANe che ane temAM ramaNatA kare che. zuSkajJAnIne e anubhava na hovAthI adhyAtmamAM kaMI rasa na paDe chatAM potAne saMsArasukhano tyAgI mAne. jJAnI to bIjA baghA karatAM vadhu AnaMda bhogave che, tethI atyaMta sukhI che. tA.13-1-35 jJAnI ane ajJAnInI vANI judI paDe che. mumukSu eTale jijJAsu hoya te tenI parIkSA karI zake. kharI mumukSatA to satparuSanA yoge pragaTe che. puruSa maLavAmAM puruSArtha ane prArabdha banne kAraNa hoya che. ajJAnInI vANI jJAnI to tarata ja pArakhe. ajJAnI jJAnInAM vacana TAMkIne bolato hoya chatAM teno Azaya tarata samajAya. kAraNa ke jJAnIno Azaya haMmezAM Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-4 429 AtmajJAna hoya che. temane AtmAnuM jJAna thayuM hovAthI haMmezAM tene lakSIne ja temane bogha hoya che tethI jJAnInI vANI pUrvApara avirogha kahevAya che. paraMtu ajJAnI e ja vAto karato hoya chatAM tenuM lakSa niraMtara AtmA tarapha nathI rahetuM athavA hotuM ja nathI. te to mAnAdi kaSAya poSavA bolato hoya che; paNa jJAnI kaMI mAnAdi kaSAya poSavA bolatA nathI. jJAnI to tene eka zabdamAM oLakhI kADhe. jJAnI bole nahIM chatAM sAmAnAM pariNAma pheravI zake ane te eTale sudhI ke jJAna pamADI zake. koI dhyAnamAM beTho hoya ane koI mAtra joto hoya to koIne ema lAge ke dhyAnamAM che te kharo yogI che; paraMtu ughADI AMkhavALAne kevaLajJAna paNa pragaTe, kAraNa tene tenAM pariNAma vartatAM hoya che. jJAnI bole che te anubhavanuM hoya che. te aMtara pariNAma oLakhe che. mohAdi dUra karavAnA upAyo paNa jANe che. tethI temanuM bolavuM talasparzI hoya che; ane tenI ajaba asara thAya che ! ajJAnInAM vacano tevI asara nathI karatA. tA.14-1-35 mane sukha che ema mAne tyAM paNa vedanI che. zAtA ane azAtA banne vedanI che. te bhogave che ane meM sukhaduHkha bhogavyuM ema mAne che; paraMtu teno to nAza che. paNa koIe AtmAno nAza joyo? dareka AtmA, tenA guNo, anaMta jJAna, darzana, cAritra ane vIrya sahita amara che. te marato nathI. tenuM je sukha che te to jJAnIe jANyuM che; ane jeNe jANyuM che te ja jaNAvI zake che. anAdinI je avaLI samaja che te savaLI karavI. tethI anitya, rUpI padArthono moha TaLI Atmasukha pamAya. pachI to mAthe aMgArA bhare topaNa "mAruM zuM baLe che?' ema lAge ! ghANImAM pIle to paNa zAMta rahe. evI adbhuta dazA thAya che. kAraNa ke samakita hovAthI temaNe potAnuM svarUpa dehathI para anubhavyuM che. temane koI gALa bhAMDe to vicAre ke mane kayAM lAgI che? e to bhASAnAM pudgala hatAM te UDI gayAM. ema samaje ke e to mAre mAthe bojo hato te halako karyo. mArAM eTalAM karmo khapyAM. paraMtu ajJAnI to tenuM vera levA mAthuM bhAMgI nAkhe. samakitI athavA AtmajJAnI savaLo vicAra kare che; kAraNa ke e badhuM anitya jue che. kSaNa kSaNa badhuM cAlyuM jAya che emAM moha zo karavo ? potAnA AtmAnuM sukha je kharuM che, zAzvata che tene ja anubhavavuM yogya che. prabhuzrI-sama eTale zuM? mumukSu-rAgadveSa e cAritramohanIya ane ajJAna eTale darzanamohanIya teno abhAva thAya tyAM samabhAva pragaTe che. Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta prabhuzrI--cha dravya che te dareka judAM ja che. te ekamekamAM pariNamI zake ja nahIM. tethI jaDa ane cetana paNa ekamekamAM pariName nahIM. kRpALudeve kahyuM che ke cetananAM pariNAma cetana che ane jaDanAM pariNAma jaDa che : eka paramANu che te joI zakAya nahIM. paraMtu te trikALe terUpa che. temAM paryAyabheda thAya che, te paNa jaDarUpe hoya che. tema AtmAnA guNaparyAya cetana che. karmano lepa che tethI kaMI tenA guNaparyAyano koI kALe nAza thayo nathI, tema thavAno nathI. mATe sarva jIvo siddhasvarUpI che ema jANe to koI pratye rAgadveSa na thAya. ane rAgadveSa ane moha eTale ajJAnavRSTi jAya tyAre potAnA svarUpamAM sthira thAya arthAt AtmA je sthirarUpe che teno anubhava kare. tethI sarve para samAnatRSTi eTale samabhAva Ave. tyAre to 'AkhuM jagata AtmArUpa mAnavAmAM Ave, thAya te yogya ja mAnavAmAM Ave.' 430 samatArasanA pyAlA re, pIve so jANe; chAka caDhI kabahU nahi Utare, tInabhuvanasukha mANe.'' tA.17-1-35 vAsanA ane kAmasevananA aneka prakAra che. dehamAM Atmabuddhi karavI, sArAM kapaDAM vagerethI dehane zaNagAravo, sArA sArA pauSTika padArtho dehane puSTa karavA khAvA, dehane vAraMvAra nihALavo, tenA vicAramAM rAcavuM--e sarva kAmasevananA ja prakAra che. paraMtu dehathI huM bhinna chuM; deha janmajarA-maraNa ane vedanInuM kAraNa che, tene AtmArthe gALavA kaSTa veThavuM ane AtmArthamAM ja vRtti kSaNa kSaNa rAkhavI evI caryA te brahmacarya. tA.23-1-35 jJAnI puruSanuM oLakhANa thaye badhuM kema pharI jAya che ? aMdhakAra hoya tyAM dIvo Ave ane badhuM yathAtathya dekhAya, tema jJAnI puruSa maLye je jovAya che te badhuM judI rIte jovAya che. mArApaNuM maTI jAya, potAne bhinna jANe tethI viSayakaSAya chUTe. tyAre jIva je puruSArtha prathama pAMca iMdriyonA viSayo mATe karato hato tene badale AtmAnI khoja karavAmAM lAge. saMsAranAM sukha tene agninI khAI jevA lAge. tethI te tarapha na jAya. ane huM koNa ? kyAMthI thayo ? mAruM svarUpa kevuM che ? vagere jANavA yatna kare. TUMkAmAM jIva anAdithI UMghe che te jAge. atyAra sudhI je je sAdhana karyAM te sarva niSphaLa, lakSa vagaranAM bANa jevAM lAge. jJAnIpuruSane oLakhya lakSa kyAM karavo te samajAya. tethI tenAM sAdhano--sarva vrata, niyama-saphaLa thAya. atyAra sudhI A lokanAM sukha ke paralokanAM sukha arthe sAdhana karyAM. have mAtra AtmAne choDAvavA, baMdhanathI mukta karavA jJAnInI AzAe varte to sarva sAdhana saphaLa thavA yogya che. anaMta jJAnI thaI gayA temaNe kahyuM che, ane hAla jJAnI che te paNa ema ja kahe che ke tAro eka AtmA ja che. mATe ema mAnavuM ke Asrava, baMdha, saMyoga-viyoga Ave che ne jAya Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 431 upadezasaMgraha-4 che, te mAruM svarUpa nathI; tene jonAro huM chuM, paraMtu terUpa huM nathI-A hRdayamAM korIne lakhI rAkhavuM, bhUlavuM nahIM. bAMdhyuM che te bhogavavuM paDe. paNa temAM tanmaya na thavuM. sarvathI sarva prakAre huM bhinna chuM, ema ciMtavI temAM iSTa-aniSTapaNuM na karavuM. jJAnI sarvamAM AtmA ja jue che. dareka vastu dekhAya che tene jonAro AtmA che. jhADa, pAna, mANasa, jaMtu sarva je dekhAya che te to pula che, karma che, paryAya che. temAM je AtmA rahyo che tene jJAnI jANe che ane jue che. mATe mane te mAnya cheH mana, vacana, kAyA ane aneka sArA khoTA bhAva je kSaNe kSaNe Ave che te karma che, pula che. tA. 24-1-35 sarva para samabhAvathI jovuM. mAro AtmA che tevo ja sarvano AtmA che, ema jANe to mAna na Ave. paryAvRSTi choDavI. - ghara, paiso, bairAMchokarAM kaMI mAruM nathI. A deha paNa mAro nathI. evA to kaMIka ghAraNa karyA ane mUkyA chatAM niveDo Avyo nahIM. ghana, dolata, adhikAra, sagAMsaMbaMdhI e rUpa huM nahIM. huM e sarvethI bhinna AtmA chuM, jJAnIe joyo tevo jJAnamaya chuM; ane e ja eka mAruM ghana-dolata sarvasva che, ema zraddhA karI levI. A deha che te viSTA, maLamUtra, hADakAM, mAMsa, lohI, paru, cAmaDAno mALo che. temAM have mamatva na karuM. huM tethI bhinna jJAnamaya chuM. suMdara bhojana khAIe te paNa maLamUtrarUpa banI jAya che, te A dehane laIne che. evA azuci dehane potAnuM svarUpa na mAnuM, tema tene mAro na mAnuM. jema bhADAnuM ghara hoya teno jeTalo lAbha levAya teTalo laI choDI devAya che tema A dehane AtmArthe pramAdarahitapaNe gALI chevaTe to mUkI devAno che. mRtyu pachI tene bALe, dATe ke pANImAM buDADe, e rIte teno nAza avazya che; mATe tene mAro na mAnuM. evuM bhedajJAna karI levuM. evo deha te pAMca indriyonA viSayabhoga mATe nathI, paraMtu e amUlya manuSyadehathI to AtmArtha sAghI levo. bIjA bhavamAM tema banI zakaze nahIM. je manuSyadehamAM jJAnIno bogha pamAya che te atyaMta amUlya che. lava satsaMga hoya to te ucca gati karAvI mokSa pamADe. mATe satsaMgane kSaNa paNa na visaravo. eka kAMcIDo lava satsaMgathI popaTa thaIne rAjAnA kuMvara thayo hato. 1. eka vakhata vaikuMThamAM nAradajI gayA hatA. te vakhate temaNe viSNu bhagavAnane prazna karyo ke satsaMganuM mAhAbhya zuM? tyAre bhagavAne kahyuM ke amuka jagAe vaDanI DALa upara eka kAMcIDo che tene jaIne pUcho. nAradajI te vRkSa pAse gayA ane kAMcIDo joyo eTale tene pUchyuM ke satsaMganuM mAhAbhya zuM ? tyAM to te kAMcIDo taraphaDIne marI gayo. tethI nAradajIe bhagavAna pAse AvIne banyuM hatuM te kahyuM. pharI bhagavAne kahyuM ke amuka jhADa upara popaTanuM bacyuM che tene jaIne pUcho. Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta vedanI Ave tyAre zarIranI ciMtA na karavI ke mane zuM thaze. 'vedanI thAya che, koI sAravAra karatuM nathI', vagere ArtadhyAna na karavuM. ethI gADha karmabaMdha thAya. paraMtu te vakhate, "pUrvakarmano udaya che tethI dehamAM vedanA thAya che, paNa huM ethI bhinna chuM, jANanAro chuM; vedanI AvI che teno aMta Avaze, huM erUpa nathI, mAruM svarUpa jJAnIe joyuM tevuM che. mATe temane yAda karuM ane AtmAnI zraddhA rAkhuM' ema samAdhimAM rahe to dehAdhyAsa chUTe. koIne doSa na de; paNa sahana karIne smaraNamAM rahe ane dRDhatA seve to chUTe. 432 jIva je vastu nathI gamatI te tyAgavA tatpara thAya che. potAne gamatuM hoya, pAmyo hoya te choDato nathI; tethI tevA tyAganuM phaLa paNa tevuM ja Ave. evo tyAga karIne vanamAM rahe topaNa vAsanA choDatI nathI ane rAgadveSa cAlu rahI karmabaMgha karAve che. paraMtu samitIne gharamAM rahevA chatAM prApta bhogo pratye vairAgya che. te potAne sarvethI bhinna mAne che, tethI rAgadveSa karato nathI ane chUTe che. kharo tyAga to samitIno ja che. chatAM jagatamAM laukika tyAgano pravAha cAlyo che, te rokAya tevo nathI. mATe vyavahAra thavA devo ane joyA karavuM. AtmAno mArga laukika nathI, alaukika che, aMtaramAM rahyo che; mAtra bAhya tyAgathI prApta thAya evo nathI. tA.27-1-35 A Azrama kevo che ! ahIM to mAtra eka AtmAnI vAta che. potAnA AtmAne oLakho. ene ja deva mAno. huM kahuM te manAze ? AtmA te ja siddha che, te ja deva che, tene ja pUjavAno che. anaMta kALathI jagatane rUDuM dekhADavA parane mATe badhuM karyuM che, paNa potAnA AtmAne mATe kaMI karyuM nathI. teno prabhAva vadhAryuM nathI. jJAnIne to prathama potAno AtmA dekhAya che. teo jANe che ke mane ghara, mANasa, sUrya, caMdra vagere je kaMI dekhAya che te mArA AtmAvaDe dekhAya che. te AtmA anaMta guNano ghaNI che, jJAna-darzana-cAritramaya che. paraMtu parabhAvamAM rahIne tenA guNo visAryA che, tethI avarAI gayA che. nAradajI te vRkSa pAse gayA ane popaTanA baccAne pUchyuM ke te paNa taraphaDIne marI gayuM. tethI nAradajIne ema lAgyuM ke mArA pUchavAthI badhA marI jAya che e pApanuM kAraNa che. tethI bhagavAna pAse jaIne kahyuM ke mane hatyA lAge tevuM Apa kema batAvo cho ! bhagavAne kahyuM ke tamAre satsaMganuM mAhAtmya samajavuM che ke nahIM ? tyAre nAradajIe kahyuM ke samajavuM to che. tethI bhagavAne kahyuM ke amuka rAjAne tyAM kuMvarano janma thayo che tene jaIne pUcho. nAradajI rAjAnA darabAramAM gayA. rAjAe sanmAna karIne temane AvavAnuM kAraNa pUchyuM. kuMvarajIne mAre maLavuM che ema jaNAvyuM eTale temane aMtaHpuramAM laI gayA. DaratAM DaratAM nAradajIe kuMvarane pUchyuM ke satsaMganuM mAhAtmya zuM ? kuMvare kahyuM, hajI tame nA samajyA ? kAMcIDAnA bhavamAM tamArA darzana thayAM ane zabda sAMbhaLyAM tenA puNyathI huM popaTa thayo hato. ane tyAM paNa ApanAM darzana thayAM tethI huM A rAjakumAra banyo chuM. Apa jevA mahAtmAnA satsaMganuM A phaLa che. Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-4 433 sI gharma kare che. potapotAnA saMpradAya pramANe japa, tapa, tyAga, dAna, vagere kare che. paraMtu tyAM AtmAnuM jJAna nathI. te badhuM puNyabaMgha karAvI pAchuM cAra gatimAM ja rakhaDAve che. ahIM je karavAnuM che te AtmArthe karavAnuM che. anaMtakALathI ajJAnapaNe rakhaDyo che te bhramaNa maTADI satya sukha, avinAzI sukha, svAdhIna sukha prApta karavAnuM che. A samajaNa pAmavI ghaNI durlabha che. sAcI samajaNa to UMDo UtarI vicAre ane prathama satparuSa kahe te mAnya kare tyAre ja bane tema che. paraMtu jIvanI bhUla kyAM thAya che ? to ke sarva laukika bhAvamAM kADhI nAkhe che. kAraNa ke anAdino evo abhyAsa che. AtmA to alaukika, apUrva, arUpI vastu che. koI eka moTo mahAtmA kahevAya ne dhyAnamAM beTho hoya chatAM jJAnI na hoya ane bIjo badhuM karato hoya chatAM jJAnI hoya. eTale bahAranuM jovAnuM nathI. jJAnI khAtAM, pItAM, besatAM, sUtAM badhe prathama AtmAne ane pachI bIjuM jue che, AtmA sivAya kazAyamAM svapaNuM mAnatA nathI. AtmAnuM niraMtara dhyAna ke anubhava hoya che. - kRpALudeva saMsAramAM hatA paraMtu AtmajJAnI hatA. tethI devone paNa pUjya hatA. je jovAnuM che te uparano dekhAva ke vartana nahIM paraMtu AtmAnI dazA; ane te hoya tyAM pachI zraddhA ja karavAnI che. A AzramamAM kRpALudeva zrImad rAjacaMdranI ANa varte che. te mahAna adbhuta jJAnI che. A puNyabhUminuM mAhAtma juduM ja che. ahIM rahenArA jIvo paNa puNyazALI che. paNa te uparathI dekhAya tema nathI; kAraNa ke ghana, paiso nathI ke lAkha be lAkha dekhAya. ahIM to AtmAnA bhAva che. AtmAnA bhAva che te ja UMcAmAM UMcI dazA pamADe tema che. aneka ThekANe bhAIbaMghI, dostI, oLakhANa karI prema verI nAkhyo che tyAMthI badhethI chUTavuM paDaze; kAraNa A to vItarAga mArga che. vyavahAre badhuM karavuM paDe, paraMtu aMtarathI badhuM toDI nAkhavuM ane AtmArthe ja jIvavuM. jANo ke Aje mRtyu thaI gayuM, to sarva choDavuM paDe ne? tema vagara mRtyue mamatva choDI devuM. gharma pALavA game tevA pariSaha sahana karavA joIe. UbhA ne UbhA baLI javAno prasaMga Ave to ya AtmabhAva cUkavo nahIM. tA.27-1-35 satsaMganuM mAhAsya samajavuM joIe. potAnI pAse koI kismatI vastu hoya, dAgIne hoya to mAne ke mArI pAse A che. tenuM tene mAhAbhya lAge ke mArI pAse A suMdara, bhAre kismatanI upayogI vastu che; ane temAM mamatva kare. tema AtmAne parama hitakArI A satsaMga che tenuM mAhAbhya samajAya to tene haiyAno hAra gaNe ane tenuM ja mAhAbhya sarvathI adhika lAge, 28 Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 434 upadezAmRta tyAre dazA pragaTe. mokSanI abhilASA jAge tevA bhAva pragaTe. mokSe javuM hoya, AtmAne duHkhathI mukta karI anaMta sukha pAmavuM hoya, sadgati pAmavI hoya to satsaMgane jarUra icche ane tenuM bahumAna kare. * tA. 29-1-35 krogha karavo to potAnA karmaverI pratye karavo. mAna sanduruSanI bhaktinAM pariNAmamAM karavuM. mAyA paranAM duHkha nivAraNa karavAmAM karavI. lobha kSamA ghAraNa karavAmAM karavo. rAga sapuruSa pratye athavA deva-gugharma pratye karavo. veSa, aNagamo viSayo pratye karavo. viSaya vikAranI buddhi pratye dveSabhAva karavo. moha sarva jIvo pratye samabhAva rAkhavAmAM karavo. ema e doSarUpa che tene savaLA karI guNarUpa karI nAkhavA. samakitI jIvane AtmA sivAya bAkI badhuM para che, potAthI bhinna che; deha che te paNa potAno nathI; tethI jema paravastu baLatI hoya to ApaNane kaMI lAge nahIM, tema dehanuM duHkha potAne lAgatuM nathI. te duHkha vakhate temane AtmavIrya vadhu phure che tethI duHkha che te lAbhanuM kAraNa thAya che. bhedajJAnanA prabhAve du:kha che te samabhAve vece che tethI bAMdhelAM karmathI chUTe che ane nirjarA thAya che. je viSamabhAva lAve ane kheda, moha ane dehabuddhimAM varte te navIna baMgha karI azAtA utpanna kare che. tA.30-1-35 AkhuM jagata sukhaduHkhanI kalpanAmAM paDyuM che. anaMtakALanuM paribhramaNa cAlu che. temAM A mArga hAtha Avavo e kaMI sAmAnya nathI. jenuM mahAbhAgya hoya tene ja maLe che! tyAM bIjAnI paMcAtamAM paDe, bIjAne A gharmano lAbha apAvavA ciMtA kare to potAnuM khoI bese. mATe kUvAmAM paDelAne doraDuM hAtha Ave te jema pakaDI rAkhe tema pakaDa karI levI ke mAro AtmA ja kharo che. mane bIjuM kaMI lAgatuM vaLagatuM nathI. AvA bhogAdi anaMtakALa sughI bhogavyA paraMtu tRSNA, icchA ghaTI nahIM. mATe bIjAnI ciMtA na karatAM mane je maLyuM che te mAre mATe vRthA na jAya tenI akhaMDa ciMtA rAkhavI joIe. A sAro, A khoTo ema iSTa aniSTa koI jagyAe na karavuM. tene badale pote anaMta doSano bharelo che ema mAnavuM. he bhagavAna ! mArA jevo koI pApI nathI, ema ajJAna TALavA vicAravuM. tA.1-2-35 jJAnInuM svarUpa kevuM che? to ke A bahAra dekhAya te nahIM. paraMtu te svarUpanI oLakhANa to AtmA oLakhe tyAre ja thAya che. AtmA ja AtmAne oLakhe che. jJAnI kevA che ? to ke Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-4 435 te kare che sarva, paraMtu temane vajanI bhIMta paDI che. teo cetana ane jaDa vacce spaSTa bheda rAkhe che. teo kadApi bhUlamAM hotA nathI; paNa ajJAnInuM to kaMI ja sAcuM nathI. jJAnIne zaraNe kema javAya ? to ke badhuM mUke to--mAthuM vADhe te mAla kADhe. eTaluM kare to saraLa che, sugama mArga che. AtmA jJAnIe joyo che. te vAta teo gupta rAkhe che. yogya jIva hoya to bolAvIne paNa kahe. sAMjanA zreNika rAjA zikAre gayA hatA. tyAM munino samAgama thavAthI jJAna pAmyA. gajasukumArane eka hajAra bhava jeTalAM karma hatAM te bhagavAna neminAthanA samAgame maLelI AjJA ArAdhatAM nirjarA thaI nAza pAmyAM ane tatkALa mokSe gayA. tethI mArga prApta thavAmAM to jIvanI yogyatA, puruSArtha mukhya che. te hoya to pUrva puNyanA udaye jJAnI to jJAna ApavA taiyAra che. tArI vAre vAra ! paraMtu pAtratA, bhAjana vagara zuM Ape ? potAnuM AgaLanuM grahaNa kareluM, mAneluM je mithyAtva che te mUkI de ane huM kaMI ja jANato nathI ema samaje to bogha yathArtha pariName; paNa malina vAsaNamAM viparIta pariName. AtmA to sarva pAse che paraMtu te bahAra joI rahyo che. huM vANiyo, brAhmaNa, strI vagere chuM, ane ghara vagere dekhAya che te mAruM che ema mAnI pariNamI rahyo che. jyAre aMtarAtmA thAya tyAre bAhya vastuothI potAne bhinna mAne tathA dekhe. kRpALudeve amane kaheluM ke bAhya dekhAya che tyAM paNa AtmA ja jovo. eTale ghara, zarIra, AkAza vagere je jovAya che te AtmAnA jJAna guNe karIne jovAya che. jo AtmA na hoya to hAtha nIcethI UMco na thaI zake. baghI sattA che te AtmAnI ja che. AtmA to che ja, paraMtu je nAzavaMta che temAM huMpaNuM mArApaNuM kare che te mUkI devuM. ane mAruM svarUpa jJAnIe joyuM tevuM che ema zraddhA karavI tA.2-2-35 mumukSue prathama kaMIka grahaNa karyuM hoya, pachI satpuruSa kahe ke ema nahIM paNa Ama mAna. paraMtu te potAnuM prathama mAneluM--Agraha choDe nahIM ane satpuruSanuM kahevuM paNa mAne nahIM ane kahe ke e to amasthA kahe, ame to emane ja mAnIzuM ane emanI ja bhakti karIzuM. ema pote kare ane bIjAne paNa tema vartavA kahe. eka mahAtmA hatA tenI pAse koI bhojana laIne Avyo. tyAre mahAtmA kahe ke kUtarAne nAkhI de. tyAre te kahe ke Apa prathama Arogo. tethI mahAtmAe kahyuM ke cAlyo jA, tAruM kAma nathI. ema je AzA-ArAdhanane badale potAnuM DahApaNa kare te kAma na Ave. gautamasvAmIe paMdaraso tApasone jJAna pamADyuM tyAre gautamasvAmIne guru mAnavA lAgyA. Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 436 upadezAmRta paNa gautamasvAmI temane mahAvIra prabhu pAse laI gayA ane temane ja mAnavA kahyuM. ema je sapuruSa upakArI che temanA kahevAno Azaya samajavo ane AjJA ArAghavI; kAraNa ke A jIvanI samajaNa alpa che. tethI potAnI mati-kalpanA na doDAvatAM sapuruSa je sAcA che ane jemanA para zraddhA che te kahe tema mAnavuM ane kahe tema karavuM. vedanI Ave tyAre gabharAvuM na joIe. AnA karatAM deha chUTI jAya to sAruM, ema AkuLavyAkuLa na thavuM. duHkhamAM samatA rAkhI, sadgurunI zraddhA rAkhI AtmAnuM ciMtavana vRDha karavA puruSArtha kare to banI zake tevuM che. bAkI khoTI kalpanAo karyuM kaMI vaLe nahIM. aneka bhavamAM Adhi, vyAdhi ane upAdhi, janma-jarA-maraNa A jIve bhogavyAM che. te sarvathI chUTavAno upAya samatA-samabhAva che ane jJAnI puruSanI AjJA ArAghavI te che. chUTavAnI kAmanA jene mukhya hoya te duHkhamAM samatA na bhUle. mAro AtmA zuddha jJAna darzana cAritrarUpa che te jJAnIe joyo che; tevo ja sarva jIvono che. paryAya vinAzI che, dravya avinAzI che; mATe dravya tarapha lakSa ApI samatA ghAraNa karavI. tA. 2-2-35 bahirAtmA, aMtarAtmA ane paramAtmA e traNa prakAre AtmA pariName che. AtmA che te kyAM rahyo che? nizcayanaye te AtmAmAM ja athavA nirvANamAM rahyo che-vyavahAre te zarIrI kahevAya paraMtu nizcayanaye te azarIrI, asaMga che. te AtmA pote jANyo nathI. jJAnI dvArA samajAya tyAre te rUpe pariNamAya, jema dUgha hoya temAM meLavaNa paDe tethI dahIM thAya ane jAmI jAya; tema jJAnI jJAnarUpI aMjana kare tyAre mumukSune potAnuM bhAna jAge. jJAnI je rUpe che te rUpe oLakhAya tyAre pote paNa te rUpa thAya. paraMtu te mATe ghAtumilApanI jarUra che, eTale ke pUrNa premathI, eka rasathI tene ja bhaje ane yathAtathya jue tyAre bane ema che. tA.3-2-35 A saMsArabhramaNanuM kAraNa zuM? to ke rAga, dveSa ane moha. emAM jIva evo AghIna thaI gayo che ke potAnuM svarUpa bhUlI gayo che. hajI paNa te mAmA, kAkA, bhAI ityAdi mAnyA kare che ane A jIvanane ja mahatva ApI rahyo che. paNa AvA to kaMIka bhava karyA ane duHkha pAmyo; mATe tethI chUTavAnA bhAva jAgavA joIe. najara mUkatAM rAgadveSa thayA ja kare che. tene kema rokavA? meM khAdhuM, pIdhuM, A karyuM, te karyuM ema mAne che; paNa tyAMthI teNe pAchA haThavAnI jarUra che. AtmAnI samajaNa prApta karavA to A baghAthI nivartavuM paDaze, badhuM mUkavuM paDaze, kaMI mAruM nathI ema mAnavuM paDaze. karmanA udaye Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-4 437 mohAdi thAya che; paraMtu tyAM upayoga vRDha karavo ke te mAruM svarUpa nathI. e ja puruSArtha karavAno che. tene badale jANe kaMI ja karavAnuM na hoya tema baphamamAM rahe che te yogya nathI. tA.4-2-35 jIvane haju ghakko lAgyo nathI. jIvane coTa thaI hoya tenA pramANamAM baLa karI zake. nahIM to udayakarma to koIne chUTavA de tevAM nathI. temAM potAnuM baLa hoya to kAma lAge. paramakRpALudevanAM vacano che te jIvane saMsAramAM ghakko mAre tevAM che. paraMtu te lAgavAM joIe. vicAramUDha jIvo je potAnI mAnyatA mujaba paramArtha karI rahyA che temane jJAnInAM vacanathI ghakko lAge che ane vicAra jAge che. pachI satya samajAtAM pUrvanuM tyAgI jJAnInuM grahaNa kare che. tA.pa-ra-35 eka vakhata bhaktinA pATha bolyA to bIjI vAra na bolAya? ame to bolIne AvyA ema mAne temAM zuM? e to game teTalI vAra bole to paNa lAbha ja che. khAvAno prasAda maLe to dekhAya ke mane Apyo. paraMtu ahIM bhAvanA karavAthI je maLe che te ghaNuM hovA chatAM dekhAtuM nathI. AkhuM jagata ghana, paiso, levaDadevaDa kare che, pudgalanI mAyAmAM vahyuM jAya che. temAM na taNAvuM. jJAnIe kahyuM ke AtmA tAro che; te ajara, amara, avinAzI sarvathI bhinna che; tene rAga dveSa moha nathI ema nizcayanaye mAna. to zuM na mAnavuM? tene yAda na karavo ? e ja eka sAco, bAkI badhuM khoTuM ema mAnavA kahyuM to mAnI levuM joIe ane vIsaravo na joIe. AtmAne baMgha ke mokSa kaMI nathI e nizcayanaya jJAnIe jANyo che. to te mAnya karavo ane tenA sukhane ja kharuM mAnI saMbhAravuM. dehane potAno mAne che, pote terUpa che ema mAne che; tethI strI-puruSa, gharaDo-juvAna, kALo-goro ema jue che ane rAgadveSa kare che. AtmAne pote nathI joyo paraMtu jJAnIe nizcayanaye kahyo tevo che. ene ja yAda karavo ane mokSanI, siddhinI bhAvanA karavI. badhethI chUTavAnI bhAvanA karavI. jJAnI kRpALudevanI zraddhA karI levI. temanuM zaraNa A kaLikALamAM eka ja tAraNahAra che mATe te kRDhatAthI pakaDavuM. cAMllo thAya to pachI vAMdho nahIM. samakita eTale AtmAnI zraddhA evI draDha karavI ke te koI kALe na caLe. huM AtmA ja chuM, A dehAdi kaMI mAruM nathI; sarva dravyathI huM bhinna chuM ema draDhatA thavA sadA te ja vicAramAM ane jJAnInA smaraNamAM rahevuM. saMsAramAM ghana, sAhyabI, ezaArAma, haravuM pharavuM e sukha lAge paraMtu e kharuM sukha nathI, AtmAne baMghanakartA che. potAnuM svarUpa bhulAvI paramAM rAgadveSa karAvI te baMdha karAve che. jene chUTavuM che tene mATe e rasto nathI. udaya hoya to paNa te pratye udAsIna rahevuM tathA AtmAnA svarUpanI vicAraNA karavI te ja kharuM sukha che, e zraddhA na bhUlavI. A badhuM to Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 438 upadezAmRta vinAzI che. sukha pachI duHkha, roga, mRtyu Adi AvavAnAM che. mATe ene kharuM sukha mAnavuM e mithyAtva che. samakitI to AtmAne ja sukharUpa mAne. samyagdarzana te AtmA ja che. te eka prApta karI levuM. eka AtmA ja sAco. ene ja mAnavo. tema ja sapuruSa je te prApta karAve temane ja mAnavA, bIjAne nahIM. brahmacaryathI puNyabaMdha thAya che. bIjI kriyAnI mAphaka te paNa zubha baMgha dvArA teno bhogavaTo Ape paraMtu ApaNe te bhogavaTo nathI joIto. ApaNe to mAtra chUTavA ja badhuM karavuM che. teno kharo artha to brahma eTale AtmA, temAM caryA eTale rahevuM, ane te ja brahmacarya gaNavuM. icchA paNa tenI UMDI karavI, AtmAmAM ja rahevAnI. AtmA tarapha ja citta rAkhavuM. koI mAruM nathI. marI jaIza. vyAdhi Ave te pote ja bhogavaze ema vicArI utkRSTa bhAva, AtmabhAva AdaravA puruSArtha Adaravo. tenuM ja ciMtana manana karavuM. jIvane potAno vicAra nathI Avato. bIjA baghA vicAra kare che, paraMtu AtmA saMbaMdhI vicAra karato nathI. samakitI to bahArathI badhuM kare chatAM temane AtmAno ja upayogI hoya che, tethI teo baMdhAtA nathI. A AtmajJAna che te ja munipaNuM che. AtmajJAna-upayoga temano jAgRta che tethI temane baMgha nathI. mAtra pUrvanuM bAMdheluM udayamAM Ave che te phaLa ApIne chUTe che. kAraNa ke teo tenAthI bhinna potAne jANe che, jue che. paraMtu ajJAnI je kare che temAM potAne te rUpa mAne che. jJAnInA bhAva-pariNAma AtmAmAM che, AtmArthe che. ajJAnInA bhAva-pariNAma parapadArtho mATe che. jenA pariNAma tevA baMgha thAya che. jJAnI chUTe che, ajJAnI baMghAya che. bhavya ane abhivya eTale zuM? te koIne ja samajAya che. jenA bhAva puNya ane pApa banne prakAranA baMghathI chUTavAnA che te prANI chUTe che ane tene bhavya ja jANavo. kAraNa ke tene chUTavAno mArga hAtha lAgyo che tethI te mukti bhaNI prayANa kare che, mukta thavAno che, ema kahI zakAya. eka paMdara rUpiyAno pagAradAra sipAI hato temAMthI mahAna nepoliyana sarva rAjAne dhrujAvanAro samartha samrATa banyo. tenI prathama sthiti tathA pachInI mahAna sthitimAM te to eka ja hato. jema eka bALaka hoya, pachI moTuM thAya, pachI vRddha thAya ema avasthA phare che temAM AtmA to te ja che. tevI rIte jIva samakitI eTale draDha nizcayavALo bane ane AtmajAgRti pAme. pachI te jJAna niraMtara vadhe che ane te paMdara bhave to avazya mokSe jAya. tema thavA prathama vicAra dhyAna joIe. paNa tyAM pramAda ADe Ave che. anya pariNAmamAM jeTalI tAdAsyavRtti che teTalo jIvathI mokSa dUra che. jyAre boghathI bhAvane pheravI AtmahitamAM ANe tyAre savicAra jAge. pAse paisA hoya to evA mIThAI kharIdI zakAya, bAkI dukAnamAM to ghaNuMya hoya te ema ne ema kema maLe? tevI rIte jJAnI pAse bhaMDAra bharyo che, paraMtu jIvanA bhAva jAgavA joIe ke mAre to jagatamAM koI sAthe koI prakAre saMbaMdha nathI, koI padArthanI icchA nathI, deha raho ke Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-4 439 jAo, game te thAo te mane nahIM, paNa mAro AtmA che te ja mAre pAmavo che, tene anaMta du:khathI choDAvavo che. tA.6-2-35 prabhuzrI-namaskAra kone karo cho? 1. mumukSu-AtmAne namaskAra karavAnA che. 2. mumukSu-meM AtmA jANyo nathI, sapuruSe jANyo che mATe temano vinaya karavA namaskAra karavA. prabhuzrI-vinaya to avazya karavAno che. e dvArA ja gharmanI prApti che. mATe sarvano vinaya karavo. te arthe namaskAra karAya che. paraMtu temAM samajavAnuM e ke mAro AtmA siddha samAna che tene yAda karIne, AgaLa karIne namaskAra karavA. pachI game tene namIe paraMtu upayoga potAnA zuddha AtmAne yAda karavA tarapha Apavo. AtmAvaDe AtmAne namaskAra karavA. prathama potAnA AtmAne yAda karI pachI namavuM. e siddhasvarUpa mAro AtmA tene meM jANyo nathI, paraMtu jJAnIe kahyuM che te mATe mAnya che, ema smaraNa avazya karavuM. namaskAravidhi potAnA AtmasvarUpane yAda karavA nimitte che. tA.6-2-35 A jagatamAM prema e mahAna vastu che. paraMtu te zuddha AtmA dvArA AtmA mATe thAya te ja uttama che. evo prema jJAnIne potAnA AtmA pratye hoya che. tethI teo AtmAnuM dhyAna choDIne bahAra jatA nathI. badhA padArtha jANatAM prathama AtmAne yAda kare che. prathama Atmadarzana pachI te dvArA padArtha jovAya ema temano krama hoya che, paraMtu te to yathArtha darzana prApta thaye bane che. AtmAnuM darzana jJAnIne prathama hoya che, AgaLa hoya che. tethI teo koImAM tallIna thatA nathI ane baMdhAtA nathI. temane AtmA bhinna spaSTa bhAse che; UMghamAM paNa visArI detA nathI. AvuM temane samyajJAna che ane te jJAnapUrvaka cAritra che. AvA jJAna-darzanacAritrarUpa satparuSa che. tethI temane oLakhIne namaskAra karavAnA che. tevo ja potAno AtmA paNa jJAna darzana cAritrarUpa che. tA.7-2-35 pAtratA joIe. bIja hoya, Uge evuM hoya pachI tene mATI pANI maLe to phaNago phUTe ane jhADa thAya; dIvAsaLI bAkasane ghasAya to saLage. kyAMthI ghasavI te khabara na hoya ane Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 440 upadezAmRta UMghI ghase to kema saLage ? tema jJAnInI ArAdhanA jema karavAnI che tema ja AjJA samajIne kare to to AtmajJAna pragaTe. paraMtu samaje nahIM ane potAnI mAnyatA mujaba karyA kare to phaLa Ave nahIM. baMdUkamAM sAmagrI maLe tyAre bhaDAko thAya. puruSanA yoge pAtratA Avye mAnyatA ane pariNAma thAya che. mumukSu-mAnyatA ane pariNAmamAM zo phera ? prabhuzrI-sAkara, sAkara' karyuM moTuM gaLyuM thAya? "ravi, ravi' karye rajanIno nAza thAya? tema pariNAma che te aMtarano anubhava che; mAnyatA che temAM anubhava nathI. paraMtu yathArtha mAnyatA thaye te anubhava, pragaTa karavAno puruSArtha thAya. tethI pariNAmanuM te nimitta che. pariNAma thavAmAM AvuM zuM Ave che? dhyAnamAM bese ane jyAM ekacitta thavA jAya tyAM saMkalpa-vikalpa ADA Ave ja. AmathI kADhe to AmathI Ave; rokAya ja nahIM. lAkaDI laIne bese ne kUtarAne hAMke chatAM pAchAM Ave tema thAya che. paraMtu bAraNAM baMdha karI de to na Ave mumukSu sAheba, tyAM bAraNAM ja nathI tethI te kema rokAya ? na rokAya. cAlyA ja Ave. prabhuzrI-barAbara che, bAraNAM nathI, paraMtu upayoga AtmAno che te bahAra jAya che tene tyAMthI pheravIne AtmAmAM joDe to eka vakhate be upayoga na hoya tethI bahAra jato aTake. e upayoga te mana che; tene AtmAmAM lagADavAnuM che, bahArathI kheMcI levuM che. "manaDuM kima hi na bAjhe' e stavanamAM kahyuM che ke e bahu muzkela che, ghoDA jevuM che. tene jJAnarUpI lagAmathI jJAnIoe vaza karyuM che. eTale AtmajJAna pragaTe tyAre ja mana vaza thAya che. jeTalA pramANamAM AtmajJAna hoya teTalA pramANamAM upayoga bahArathI aMtaramAM Ave. A ja sarva yogIone sAghavAnuM hoya che. sarva tapa japa kriyA A ja arthe che. jIva che teno ziva Ama ja thAya che. jaDane tema na thAya. paraMtu jIva che ane upayoga Ape to potAnI anaMta siddhio pragaTe ane kRtakRtya thAya. A ja sAghanA che. bAkI pula, pudgala ne pugalanI ja sarvatra draSTi che! temAMthI pharIne ahIM AvavAnuM che. A mahA gUDha vAta che. tA.7-2-35 deva-gurunI bhaktithI puNya prApta thAya che. paNa jo te AtmArthe thAya to uttama, nahIM to mithyAtvasahita te puNya to bhramaNa karAve che. mATe samakita prApta karI le to puNya ane pApa banne savaLAM paDe-chUTavA mATe thAya. deva-gurunI avajJA pApa karAve che, naraka-tiryaMca gati Ape che. puNya ane pApa banne hoya to manuSya gati Ape. jo jIva puNya ane pApa bemAMthI ekeya nathI bAMdhato to mokSa thAya che. mATe puNya ane pApa bannene mUkavAM ane prIti AtmAmAM karavA sapuruSamAM joDavI. Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-4 441 svabhAvamAM rahevAthI mokSa thAya che ane vibhAvarUpa puNyapApathI saMsAramAM sukhaduHkhanI prApti thAya che. mATe svabhAva prApta karavA rAgadveSa mULamAMthI kADhavA joIe. puNyabaMdhathI sukha sAmagrI pAme che. tethI temAM moha thAya che; mohathI mada thAya che ane madathI pApabaMdha thaI nIca gatie jAya che ane anaMta kALa bhramaNa kare che. evA puNyane icchavuM e samakitInuM lakSaNa nathI. kharo tyAga te aMtarano tyAga che. ekalo bAhya tyAga mokSa arthe thato nathI. tA.11-2-35 kRpALudevanI zakti anaMtI hatI ane ame emane pakaDI beThA hatA. paraMtu temaNe kahyuM ke pote ja baLa karavuM paDaze. bIjAne AdhAre kaMI nahIM thAya. potAno AtmA che te ja AdhArarUpa che; te ja sarva sukhadu:kha prApta karAvanAra che. bIjA para AdhAra rAkhI besI rahyu kaMI nahIM vaLe. 'Apa samAna baLa nahIM, megha samAna jaLa nahIM.' 'jo iccho paramArtha to karo satya puruSArtha' ema kahyuM che te bahu samajavAnuM che. baLa, puruSArtha, vicAra, samajaNa karI pote ja potAne choDAvavAno che. saMsAranA sukha paNa AtmA kaMIka puruSArtha kare che tyAre pAme che. koI bIjAnA baLathI nathI maLatuM. temaja mokSane mATe paNa pote puruSArtha karavAno che. kRpALudeve pote kevo puruSArtha karyo hato ! anya jJAnIoe zuM zuM karyuM ! temaNe karyuM tema dehAdhyAsa mUko. mana, vacana, kAyAnA yogathI nivarto. saMkalpa-vikalpa rahita thAo. rAgadveSa, iSTAniSTa choDo. tA.15-2-35 jJAnI maLyA ane bodha paNa sAMbhaLyo. chatAM rakhaDyo. kAraNa ke potAnA AtmAmAM te bodha yathArtha pariNamyo nahIM. eTale pratibodha thavo joIe te na thayo. pariName tyAre bodha thayo kahevAya. yathArtha jJAnI madhye jIva sanmukha thaye tema bane che ane mokSamArgamAM praveza thAya che. prathama ame navalakathAo, rAsa vagere saMsAramAM rahI vAMcatA. pachI dIkSA lIdhI tyAre dharmane aMge rAjAo ityAdinI kathAo vAMcatAM rasa paDato. kRpALudeva maLatAM te paNa vAMcavAnI nA kahI; ane mAtra AtmA saMbaMghI ane tattva saMbaMghI vAMcavA kahyuM. temAM prathama 2sa na Avyo; paraMtu ghIme ghIme temAM samajaNa paDatAM rasa paDato gayo. have satata te ja game che. ane AtmA paNa bIjuM badhuM karatAM koI apUrva AnaMdamAM ramaNa kare che. te to anubhave ja samajAya. sarva jIvo potapotAnI samajaNe je mAnyuM che te pakaDI beThA che. zvetAMbara, digaMbara, Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 442 upadezAmRta rAmAnaMdI, DhuMDhiyA ityAdi sarvene potAnA gharmanI pakaDa hoya che tene ja satu mAne che. paraMtu satanI prApti to koI apUrva puNyanA udaye thAya che. te mahA durlabha che. te prApta thaye, jIva bIjuM badhuM mUkI eka e ja jANavA samajavA yatna kare. te mATe satsaMga ghaNo kALa ArAdhe tyAre kaMIka samajAya ane samajAya tyAre pakaDa athavA sazraddhA thAya. paNa jJAnIne yathArtha oLakhe A samajaNa Ave. tyAre jIva samaje ke gRhakuTuMba te mAruM nahIM. mAro to AtmA che. mATe vyavahAra karuM paraMtu tenAthI aMtarbheda rAkhuM. Ama jIvane mokSanI bhAvanA, chUTavAnI bhAvanA jAge che. e ja laya satata rahe che. tethI te baMdhAto nathI. "HdakI na reDDa pAvaM' tema chUTavAnI icchAvALAne karma baMdhAtAM nathI. tA. 10-2-35 pAMca indriya sudhInA je jIvo che, tema ja IDAmAM ke garbhamAM che, tyAM paNa AtmA to che ja. jema IDAno AtmA ke mUrzita avasthAno AtmA che; tema ekendriyano AtmA je jhADa pahADamAM rahyo che te tevI avasthAmAM che, paraMtu che to kharo ja. A jIva paNa ekendriyathI mAMDI sarva bhava-nArakI jugaliyA ane devonA paNa-karI Avyo che, paNa tene potAnuM svarUpa na mAnavuM. AtmA dehathI bhinna che. mATe pularUpa je deha, iMdriyo ane iMdriyothI dekhAtA viSayo tene svapaNe ke mArApaNe na mAnavA. rAgadveSa ne moha sarvathA tyAgavA. iMdriya ane deha dvArA je bhogavAya te meM bhogavyuM ema na mAnavuM. te sarvane bhUlI javuM. ane AtmA sivAya kaMI na icchavuM. AtmA to che. tene kema pamAya ? to ke jeNe te jANyo che tene zaraNe jA. e ja siddhAMta potAno mitra, bAMghava je kaho te che. ane ema karye ja AtmAnuM hita che. tA.24-2-35 viSaya kaSAya mUkavA. krodha, mAna, mAyA ane lobha e na karavA. udaya AvelA viSayo bhogavavA paDe-khAvuM, karavuM paDe-to paNa tethI AtmA bhinna che ema upayoga rAkhavo. ane tyAga-bhAva karavo. jeno tyAga karyo che te kadI na icchavuM. ema bhAvathI tyAga rAkhavo. koI kahe ke mAMsa khA, to khAya ? tema je tyAgavuM te tarapha abhAva ja rAkhavo. te tarapha vRtti na ja jAya ema karavuM. | mumukSu-deha ane AtmA bhinna che te eka kevI rIte thayA ? ane te have bhinna zI rIte thAya ? prabhuzrI-bhAva ane pariNAmathI ekarUpa thaI gayA bhAse che. have vicAra kare, tene judAM mAne ane temAM zraddhA kare to bhedajJAna thAya. kRpALudeve to cokhkhuM samajAvyuM che. cha padano patra Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-4 443 ane Atmasiddhi mahA gahana che. te pAtra jIvane ja ApatA. paraMtu have moDhe karI sAmAnya karI nAkhyuM. AvaDyAnuM abhimAna kare ane artha vicAre nahIM, ema thayuM che. temAM to kahyuM che- zuddha, buddha, cetanyaghana, svayaMjyoti, sukhadhAma; bIjuM kahiye keTaluM? kara vicAra to pAma." nidhAna che te kholavAne upayoga, vicAra tyAM laI javAno che. paramAMthI, bAhyamAMthI upayogane kheMcI laI tyAM AtmAmAM joDavAno che. te ja kharo puruSArtha che. abheda ane bheda ema be rIte bhakti jANavI. abhedarUpe eTale bhaktimAM paramAtmAthI abhedarUpe, jenI bhakti kare che temanuM ane potAnuM svarUpa eka che ema oLakhIne eka thaIne AtmasvarUpa thAya te ja sahajAtmasvarUpa che. te ja kharI bhakti che. maMtrano artha ema che ke he sadguru ! tame mArA sahajAtmasvarUpa cho, tamArAmAM ne mArAmAM bhinnatA, bheda nathI. ema abhedarUpe bhaktimaya rahevuM. tA.25-2-35 jene chUTavAnI kAmanA thAya tene ja AtmabhAvanA jAge. jyAM sudhI vAsanA AtmA sivAya bIje che tyAM sudhI mokSanI bhAvanA na jAge. paramAMthI vRtti maTe tyAre svamAM Ave. te pachI tene mukta karavAnAM sAghano bhakti, vicAra, zraddhA pariName. nahIM to mAtra uparanuM ja thAya. AtmAnuM sukha samajAye paramAMthI nivarta ane AtmA mATe puruSArtha Adare. mATe vAsanA tajavI. AtmA ane karmo bhinna che. vyAdhi thAya, bhogavavI paDe; paNa te huM nahIM. ethI bhinna AtmA che; te deharUpa nathI. deharUpa gharamAM che; uMbarAmAM Ubho che paNa tethI bhinna che. duHkha, vyAdhi, zAtA mAruM svarUpa nahIM. e jaDa che ne javAnuM che, sAthe rahevAnuM nathI. tene nijarUpa na mAne to karmabaMdha na thAya. tyAM AtmajAgRti, boghabaLanI jarUra che. AtmA che te iMdriyarUpa nathI, paraMtu pratyeka iMdriyanuM AtmAne zAna thAya che. AtmA to jJAnarUpa ja che. AMkha, kAna je dekhAya che tene AtmA na mAnavo. tene pula mAnavuM ane je pudgala che temAM rAgadveSa karI baMghAvuM nahIM. tA. 26-2-35 mumukSu-pApa doSa to anaMta kALathI aneka prakAranA karyA che, te nAza karavAno mukhya upAya kayo ? prabhuzrI-bhakti, smaraNa. pazcAttApanA bhAva kare to sarva pApanuM nivAraNa thAya. upavAsa Adi tapa to koIthI na paNa thAya. kadAca kaSTa Ape. paraMtu smaraNa-bhakti premapUrvaka kare ne bhagavAnanuM raTaNa kare, sadgurumaMtramAM rahe to koTi karmano kSaya thAya. evo e bhaktino mahimA che. Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 444 upadezAmRta vikAra ityAdi sattAmAM che te udaya Ave te vakhate smaraNamAM paDI javuM ane e rIte teno kSaya karavo. prIti sapuruSa kRpALudeva je sAcA che temanA upara joDavI. dehathI AtmAne bhinna jANavo. te meM joyo nathI paNa jJAnIe joyo che te ja eka mAro che, mATe tene mATe puruSArtha karavo. khAvuM, pIvuM ityAdi te huM nahIM. tethI bhinna evo aNAhArI AtmA che, ema ciMtaLe upavAsa karatAM paNa vadhu phaLa maLe. upavAsa kare ane khAvAmAM citta rAkhe to bhAva tevuM phaLa maLe. jJAnIe AjJA ApI hoya ke rAgadveSa ityAdi na karIza, to AtmArthI to upayoga rAkhI te na ja kare. tema bhakti, smaraNa jema karavA kahyuM hoya teno lakSa na cUke ane bogha vicAre. ema niraMtara AjJAmAM varte to mArgamAM rahI zake. jJAnIno joga kaMI niraMtara raheto nathI. paraMtu temaNe je karavAnuM kahyuM che te karavuM joIe. tenuM ja raTaNa kare to bhakti prema, viyoge paNa, bamaNAM thAya ane potAnA AtmAnuM hita samajAya. bhakti jIve kartavya che. sarva gharmamAM bhaktine praghAnapada ApyuM che. vaiSNava hoya, musalamAna hoya, khristI hoya; koI bhaktimAM nathI mAnatA ema nathI. enAthI pApano nAza thAya che. pApI che tene Artabhakti karavAno adhikAra che. bAkI bhaktinA ghaNA prakAra che. bogha sAMbhaLavo, vAMcana, vicAraNA, sadgurumAM prema, bhAva-evI bhakti uttama che. tA. 27-2-35 paramakRpALudeva paramAtmA pratye akhaMDa prema, ektArapaNuM icchatA hatA. evI ekatAra bhakti e ja mArga che. potAne AtmA jANavo che te mATe jeNe jAmyo che tenA smaraNapaNe ekatAra thavAnuM che. paramajJAnI kRpALudeva eka gAthA kalAkanA kalAka sudhI eka dhUnathI bolatA. kaI beThuM hoya tene sAMbhaLavuM hoya to sAMbhaLe. paNa bIjI vAta karatA nahIM. ema eka layathI svarUpanuM raTaNa karatA ke temanA bolavAnA paDachaMdA paDe. ame paNa evI ummara hatI tyAre AvezapUrvaka akhaMDa dhyAna ApatA ane apUrva bhakti thatI. vanamAM ekalA jaIne, citrapaTanI bhakti karatA. ema e bhaktinI laya hatI. have ghaDapaNane laIne namaskAra paNa thaI zakatA nathI, thAkI javAya che. tamArI to haju yuvAvasthA che, to thAya teTalI bhakti, bhakti ne bhakti karI lo. ahIM to lUMTeluMTa karavAnI che ! je bhAva kare tenA potAnA che. hamaNAM plega cAle che tethI mANaso maraNanA bhayane lIdhe gAma bahAra taMbu ThokIne rahyA che; paNa bhakti karatA nathI ! vImo utArI levo. to pachI phikara nahIM. tema parama kRpALudeva sAcA che. jevA anaMtA jJAnI thaI gayA che tevA ja teo paNa yathArtha jJAnI hatA, ane yathArtha bogha karI gayA che ema mAnI temanuM zaraNa levuM ane temane ja potAnuM sarvasva mAnavuM. potAnA svAmI paNa te ja. bAkI Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-4 445 badhA pratye AtmadRSTi rAkhavI ke mArAM koI nahIM. sarva AtmA che te sarakhA che. koI para rAgadveSa na karavo. ema samabhAvathI vartAya to te vImo utAryo kahevAya. vImo utAryo hoya to dara mAse ke varSe amuka rUpiyA bharavA paDe, tema ahIM da22oja ke Akho vakhata jeTalI bhakti, vAMcana, vicAraNA, AtmAnI oLakhANa sadgurusAkSIe thAya teTaluM lekhe che. je jeTaluM vadhAre kare teTalo teno vImo moTo. tA.4-9-35 dharmavRddhi karavI. vAMcavuM, vicAravuM. vIsa dohA, kSamApanA, Atmasiddhi, cha padano patra, AlocanA roja pheravavAM. jeTalo maLe teTalo kALa temAM gALavo. e ja sAthe Avaze. bAkI sarva saMsArArthe che. je bhoga zarIrathI bhogavAya che tene AtmA na jANavo. kArtika suda 6, saM.1992 zraddhA evI dRDha karavI ke have huM koI bIjAne na mAnuM. mAro AtmA je jJAnIe joyo che tevo ja che. meM joyo nathI; paNa jJAnIe joyo che. temanI AjJAe mane trikALa mAnya che. te jJAnI e pa2ma kRpALu sadguru zrImad rAjacaMdra prabhu che; te mane sadA kALa mAnya ho. have te ja mAruM sarvasva mAnuM. temanA sivAya badhuM para mAnuM. tA.23-2-36 satsaMga mukhya che te karavo. satsaMga e ja AtmA jANavo. AtmAno saMga e ja satsaMga che. anAdi kALathI A jIva rakhaDyo che; paNa A maLyuM nathI. bIjuM badhuM je kare te vRthA che, nAzavaMta che. evuM anaMtavAra karyuM che. A janmamAM mahA durlabha yoga maLyo che. to satsaMga karI levo. chellI zikhAmaNa che. cUMTiyo khaNe tema cUMTiyo khaNIne hRdayamAM mAnyatA karI levI ke huM AtmA chuM, bIjuM kaMI nahIM. dehavikAra, viSayabhoga te huM nahIM, huM to AtmA chuM--ATaluM game tema karIne ka2vAnuM che. te mATe sAMja-savAra-bapora jyAre bane tyAre mukhapATha kareluM te pheravavuM, ane e ja raTaNa rAkhavuM. mRtyuno bhaya lAge che ? mRtyu to pratikSaNa saMbhAravuM. Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 446 upadezAmRta ApaNe koI kArya karatAM 'AnuM Ama thAya ke tema thAya, AnuM sAruM thAo ke bUruM thAo, AnuM A phaLa Avo ke AnuM amuka phaLa Avo" evI manamAM, pariNAmamAM kaMI rAga ke dveSa saMbaMthI vyakta ke avyakta bhAvanA na Ave e khAsa lakSa rAkhavuM. lakSa ane upayoga evo rAkhavo ke saMtasamAgame mane jJAnI puruSanI kahelI AtmaupayogamAM rahevA AjJA maLI che, te sat che. kAraNa ke anyathA kahevAne saMtane kaMI prayojana nathI. ane e je kahe che te mane hitakara che, ema mAre mAnavuM. niraMtara ema lakSamAM rAkhavuM ke zrI saMtasamAgame maLela maMtra sahajAtmasvarUpa" e AtmA ja che; ane e ja huM chuM. bIjuM kaMI mAruM nathI. tema mane te bAbata kaMI jJAna ke khabara nathI. ema satata upayoga rAkhavo. vRtti kSaNe kSaNe pharatI che; asthira che. mATe te upayoga rAkhavA niraMtara lakSa preravuM ane e jeTaluM na bhulAya teTaluM karavuM. Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-pa muni mo--jJAnIne deha saMbaMdhI kevA bhAva thAya te vAta jJAnInA gharanI che; ApaNe tolanA karavA jevuM nathI. prabhuzrI--tema nahIM. vaktavya hoya te kahI zakAya, te kahevuM. avaktavya che te kahI zakAya nahIM. bhAva ane zraddhA be mukhya che. lADavA karavA mATe badhI sAmagrI hoya, paNa devatA na hoya to kAma na bane; tema badhAM kAraNo joIe. doraDuM bAMdhI koI kUvAmAM paDe ane taratAM na AvaDatuM hoya to paNa DUbe nahIM; tema zraddhAthI tarI javAya che. eka mANasa juvAna hoya ane tenI pAse tIkSNa kuhADo hoya to gAMTha kApatAM vAra lAgatI nathI. paNa koI gharaDo hoya, kuhADo buThTho hoya ane gAMTha sakhata hoya to game teTalA ghA kare paNa kaMI vaLatuM nathI. tema zarIra sAruM hoya, kSayopazama sAro hoya, iMdriyo kAma karatI hoya tevA vakhatamAM AtmasAdhana karI levuM, ghaDapaNamAM muzkela thaI paDaze. samakitInuM lakSaNa e ke avaLAnuM savaLuM kare. * 447 prabhuzrI--ekamAM badhuM AvI jAya te zuM ? mumukSu-samabhAva. be laDatA hoya tyAre zAMta pADavA mATe kahevAmAM Ave che ne ?-bhAI, samatA rAkho.' navasArI, tA.15-5-33 prabhuzrI--samabhAvanuM svarUpa bahu UMDuM che. kharo samabhAva to gajasukumA2 jevAno kahevAya. devane` DholakI vaLagI hatI, tema karma che. te kaMI chUTe nahIM. tame deha juo cho paNa jJAnI AtmA jue che tevo bheda paDavo joIe. bheda na paDyo hoya tyAM sudhI vizvAsa rAkho. 1. eka sonIne pAMcaso strIo hatI, topaNa viSayAsakti ochI na hatI. hAsA-prahAsA nAmanI be devIono deva cyavI javAthI bhaviSyamAM temanA pati thanAra te sonIne te devIoe darzana ApyAM. temane joIne te sonIne moha thayo. tethI temanI prApti mATe temaNe jaNAvyA pramANe lAkaDAmAM baLI maryo. ane akAma nirjarAthI deva thaI te devIono pati thayo. eka vakhata indranI sabhAmAM te devane vAjAM vagADavA javAnuM hatuM. tethI tenA gaLAmAM eka DholakI vikriyAthI vaLagI. te laIne te indranI sabhAmAM gayo. tyAM teNe tenA pUrvabhavanA zrAvakamitrane maharSika deva tarIke joyo. tethI tene DholakInI zarama AvI. eTale teNe DholakIne gaLAmAMthI nAkhI devA mAMDI. paNa te pAchI AvI AvIne vaLagavA mAMDI. tyAre te maharSika deve kahyuM ke have je pUrvakarma che te bhogavo. pahelAM vItarAga mArga ArAdhavA saMbaMdhI amArI zikhAmaNa tame mAnI nahIM tethI halakA deva thayA cho. Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 448 upadezAmRta vahevAramAM AtmAne jaDa paNa kahevAya, cetana paNa kahevAya; paNa nizcaya lakSamAM rAkhavo. huM deha nathI eTaluM kahetAM paNa anaMta samaya vahI jAya che; paNa samajaNa to eka samayamAM phare che. A jIva pAse badhuM che; mAtra bhAva pheravavAno che. te pharye A saMsAra tarapha draSTi kare to vairAgya Ave ja. jJAnIe joyuM che ke saMsAra baLI rahyo che. te zuM khoTuM che ? paNa ajJAnIne jotAM nathI AvaDatuM. bhAva karavA tArA hAthamAM che. bhAva tyAM pariNAma. janmathI ja A jIva kaSAyanI prakRti laIne Ave che, "huM samajuM chuM' tevuM mULathI ja hoya che. svacchaMda choDavo joIe. A saMsAramAM mukhya che be : viSaya ane kaSAya. A jIva AtmAne saMbhALato nathI; lAja vinAno che, nakaTo che-duzmanane potAne ghera bolAve che, tenI ja sevA kare che-pachI tenuM sAruM kyAMthI thAya ? pokAra karIne kahIe chIe ke manuSyabhava amUlya che, cintAmaNi che. tene koDI mATe vecI nAkhyo che. samakita saheluM paNa che ane muzkela paNa che. mAnyatA A dehanI ane tenA saMbaMdhIonI che. mAnyatA pheravI nAkha. samajaNa pheravI nAkha. jevA bhAva karyA hoya tevuM phaLa Ave. bhAva pheravI nAkha. ANe "mane' gALa dIghI tevo eka bhAva ane ANe gALa dIghI paNa mane kaMI lAgI vaLagI nathI tevo eka bhAva; jevo bhAva karavo hoya tevo thaI zake. paNa te be bhAvamAM keTalo phera ? abhyAsa karI nAkhavo. chokarAo UMghamAM paNa pATha bole che, vepArIne vepAra sAMbhare che; tema bhAva karyA haze tevuM thaze. baghA saMbaMdha che te jharaDA jevA che, jharaDuM bharAyuM che. ADuM Ave te kore karavuM. jJAnIone anaMta dayA hoya che. samajaNa karI levI. bhAva karavo, oLakhANa karavI. koIne kahevAya nahIM ke tuM A kara ane A na kara. mAtra, samajaNa karavI. A jIva mAMdo thAya che tyAre maMdavADa saMbhAre che tevI rIte saMyogane ja saMbhAre che. AtmAne saMbhArato nathI. te to jANe che ja nahIM evI rItanuM jIvana karI nAkhe che; nahIM to AtmA hAjara che. upayoga che to AtmA che. parama kRpALudeva sAcA che, te AtmA che; bIje draSTi nAkhavI nahIM, evuM thAya to bIjuM jAlatamAsA jevuM lAge. vizvAsa karI nAkhavo. mana, vacana, kAyAnA yoga te munIma che, paNa zeTha thaI paDyA che. jJAnInI AgaLa vikAra AvavAnI himmata karatA nathI; paNa mithyAtvIne tyAM zeTha thaI bese che, tyAM tene Adara maLe che. + mumukSu-upavAsa tapa huM karuM ? prabhuzrI hA paNa na kahevAya, nA paNa na kahevAya. syAdvAda che. "jyAM jyAM je je yogya che, tahAM samajavuM te." jo koI moTo zeTha hoya ane pAzera khIcaDInuM dAna ApavAnuM pUchavA Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 448 upadezasaMgraha-5 jAya to hA paNa zuM kahevI ane nA paNa zuM kahevI ? tema yamaniyama gauNa karIne AtmA oLakhavA ahIM puruSArtha kartavya che. ahIM jeNe AvavuM teNe laukika bhAva bahAra-daravAjA bahAra mUkIne AvavuM. ahIM AtmAnuM yogabaLa varte che. sattvazIla sAcavavAnAM che. koInI joDe hasIne vAta karavI nahIM, tenA karatAM bhajanamAM vakhata gALavo. ame ekane mATe badhuM mUkyuM che eTale AtmA sivAya amane kaMI rucatuM nathI. viSaya-kaSAyanA ame zatru chIe. viSaya-kaSAya jAya nahIM to paNa temane dUra rAkhavAno bhAva karavo. AtmA marato nathI; paNa A jIva viSaya-kaSAyanA bhAvathI bhava UbhA kare che. baghAne kahevAnuM ke jo ahIM AvI koI AtmAnA hita sivAya bIjuM kaMI kare to tene saMghe bahAra kADhI mUkavo. viSaya-kaSAyamAM jIva kyAre paDe che? jyAre AtmAne bhUle tyAre. amAre AtmA upara lakSa karAvavo che. AtmA che te ja paramAtmA che. te ja ahIM che. bIjuM have javA do. amAro lakSa te che eTale amane bIjo koI bIjuM kare te gamatuM nathI. AtmAne bhUlI javA devo nathI. hasavAnI vAtamAM te bhUlI javAya che, bhava UbhA thAya che. te ja AtmAnI ghAta che. tamane khabara nathI, paNa badhAnuM kalyANa thaze. zraddhA rAkhavI. jagatane AtmabhAve juo. AtmA arUpI che tethI te dekhAya nahIM, paNa bhAva tevo rAkhavo. keTalAyano ahIM uddhAra thayo che, keTalAyanI gati pharI gaI che, paNa te badhuM kahevAya nahIM. bhAva thayA kare che; khoTA nahIM karavA, sArA karavA. te tamArA hAthamAM che. te guNa tapa che. temAM koInI jarUra nathI. garIba tavaMgara badhA pAse bhAva che. eka jAtano bhAva kare to narakagati baMdhAya; bIjI jAtano kare to devagati. mATe have ATalo bhava badhe AtmA joto thaI jA. badhe tAro AtmA joIza to pachI khoTuM lAgaze nahIM. kaMI tAruM khoTuM thatuM nathI. janaka videhIne tarata vAta besI gaI ke AtmA satu, jagata mithyA. te thayA pachI tene thatuM ke tenuM kaMI jatuM nathI ke AvatuM nathI. "pudgalajAla tamAsA' joyA kara. AtmA che tevo bhAva lAve te Arya, bIjo bhAva lAve te anArya. ame tamane roja kahIe chIe ke ghaNuM puNya bAMgho cho. A vAta manAya nahIM. zvAsocchavAsamAM jJAnI koTI karma khapAve che. tene zraddhA che, vizvAsa che ke AtmA che. te vAta tame mAnya karo to puNya thAya. upayoga te moTAmAM moTI taravAra; maraNiyo thaI jA. jJAnIe AtmA joyo che. Amane Ama pheravavAnuM che. samakitInI pudgalarUpa viSTAmAM vRSTi jAya nahIM. te devalokanAM sukha paudgalika mAne che. AtmAno AnaMda che. vAta che mAnyAnI. zravaNa kara; samajaNa Avaze. koI marI gayuM hoya ane tAruM kaMI saguM na hoya to tuM kahe che ke mane snAnasUtaka AvatuM nathI; tema badhe karI nAkha. AtmA marato nathI. jJAnI AtmA che. Ane jJAnI, Ane jJAnI mAnI na besa. samajaNa lAva, vizvAsa lAva, hamaNAM karI le; pachI nahIM thAya. 29 Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 450 upadezAmRta upayoga, bhAva tArI pAse che. A vAta manAtI nathI. satvazIla, tyAga-vairAgya, vagere hoya che tyAre te dvAre vAta pesI jAya che. te dvAra che. tA.18-2-34 manuSyabhava durlabha che. A zarIra te to saMbaMdha che. AtmA che tenI mAnyatA karI levAnI che. zraddhAnuM kAma che. mumukSu-AtmA kyAM raheto haze? prabhuzrI-koIe gALa dIghI. eka kahe, mane gALa lAgatI nathI, ane bIjo kahe, mane gALa lAgI, ane mArAmArI karI. gALa kyAM lAgavAnI hatI? eke ajJAnabhAva karyo tethI ajJAnI kahevAyo; bIjAe jJAnabhAva karyo tethI jJAnI kahevAyo. pheravavAnuM zuM che? samajaNa. eke dehane potAno mAnyo, ghara kuTuMba potAnuM mAnyuM. "mAruM' kahevA chatAM tenuM thayuM nathI, thatuM nathI, mAtra mAnyuM che tethI ajJAnI kahevAyo. te mAnyatA jene na hoya te jJAnI kahevAya. beya AtmA. ekane jJAnI kahyo, ekane ajJAnI kahyo. vicArI juo, AtmA kyAM rahyo che? mAnyatA pheravavAnI che, zraddhA karavAnI che. karoDo rUpiyA maLe tethI paNa samajaNa vaghAre kimmatanI che. satsaMgathI samajaNa phare che. tenI kismata kahevAya tevI nathI. rUpiyA maLyA te sAthe AvavAnA nathI; samajaNa sAthe Ave che. tenI kismata apAra che. te karI levAnI che. sTezane javuM hoya to zuM karavuM joIe? cAlavuM paDaze; puruSArtha karavo paDaze. to sTezana Avaze. pahelAM zuM joIe? sat ane zIla. sat eTale AtmA, zIla eTale brahmacarya. kharuM brahmacarya to jJAnI pAsethI Avaze. viSaya-kaSAyathI chuTAya to brahmacarya Avaze. A badhuM zuM che? pAMca viSaya che ane iMdriyo che. te mUkavAnuM che. moDuM vaheluM mUkavuM to paDaze ja, to hamaNAMthI ja karI le; na thAya to bhAvanA rAkha. "jagatane rUDuM dekhADavA anaMta vAra prayatna karyuM." A jIve jhUravuM joIe, zAnA mATe? paribhramaNathI chUTavA mATe. jIva zuM bhUlI gayo che? potAne ja bhUlI gayo che. DagaluM bharAya kyAre? mumukSu-jijJAsA hoya to. prabhuzrI-jijJAsA thAya kyAre ? pUrvakRta ane puruSArtha joIze. A badhuM sAMbhaLatAM koI ema vicAre ke AmAM zuM? AvuM to meM ghaNI vAra sAMbhaLyuM che. paNa ema sAmAnyapaNuM nahIM karI nAkhavuM. jJAnInI vANI che. "Atmasiddhi' jevI tevI nathI. sAmAnyapaNuM na thavuM joIe. satsaMga samAgama karavo, tethI bhAvanA thaze. bhAvanA thaze to te rUpa thaI javAze. tA. 25-2-34 zraddhA karo. gharanI bahAranI zraddhA che te mUkI eka AtmAnI zraddhA karo. te to thaI zake Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-5 45 1 tevuM che. jJAnIo samajaNa ApI cAlyA jAya che. jIvane samajaNanI pakaDa karavI e tenA hAthamAM che. koIe thappaDa mArI hoya che to roja sAMbhare che ke nahIM? tema AtmAne saMbhAro. sApa karaDyo hoya, jhera caDyuM hoya, marI jato hoya ane te sAjo thAya tevI A vAta che. kyAMthI kyAMthI A manuSyabhavamAM Avyo che ? kartavya che te karI levuM. UMghamAM sAkara khAdhI hoya topaNa gaLI lAge. vAta zraddhAmAM che. guru te AtmA che, paNa bhedI joIze. ekanI zraddhA karI le. ghADa paDavAnI bIka hoya tyAre jema koI ratana bhoMyamAM saMtADI mUke che tema cAre tarapha bhaya che to zuM karavuM? kayo rasto kADhavo? kyAM javuM? zraddhA. baghAM vacana sarakhAM nathI hotAM. koI kahe, krogha nahIM karavo, ane jJAnI kahe, krogha nahIM karavo temAM AsamAna-jamInano phera hoya che. tA.26-2-34 bhIkha mAgavAno vakhata Ave to paNa gabharAvuM nahIM. AtmAM kayAM bhikhArI che? A bhAI nAnA hatA, juvAna thayA, Aje gharaDA che; paNa tethI te zuM badalAI gayA? te to che tenA te ja che; zarIra gharaDuM thayuM, tema badhuM badalAya tethI zuM AtmA badalAya che ? [davA pItAM pItAM] A jIvane A bhogavavAnuM che. tamAre kAMI A davA pIvAnI che? tema sI sInAM karma bAMdhelA che te bhogavavAnAM che. darekanAM karma judAM che. tethI kahyuM che ke tenI sAmuM jovuM nahIM, samakita karI levuM. samakita eTale AtmA che. bIjuM badhuM bhUlI javuM. kSamA rAkhavI. AvyuM te to jAya che. vyAsajIe zukadevajIne bogha Apyo. zukadevajI kahe, A to huM jANuM chuM. tyAre vyAsajIe kahyuM, vaghAre jANavuM hoya to janaka videhI pAse jAo. tethI tyAM gayA. janake ATha divasa khUba AgatA-svAgatA karAvI, paNa maLyA nahIM. pachI maLyA, pUjA karI upadeza Apyo, jJAna karAvyuM. zukadevajIe kahyuM, A to vyAsajIe mane kahyuM hatuM. tyAre janake kahyuM, meM vyAsajI pAsethI jANeluM tamane kahyuM che. have tame tamArA guru thayA. pUjA karI hatI te konI ? AtmAnI. jJAnI baghAne page lAge che. te zuM dehane lAge che? samajavAnuM che. AkhuM pustaka vAMcI jAya, paNa gurugama na hoya to kaMI samajAya nahIM. zukadevajIne vairAgya hato. tethI tarata samajaNamAM AvI gayuM. badhI pakaDa zAthI thAya che? manathI. manathI baMdhAya che ane manathI mukAya che. amAre badhuM mukAvavuM che ane AtmAnI mAnyatA karAvavI che. tA.27-2-34 lokika draSTie A badhuM mAyAnuM svarUpa dekhAva de che. A to eka bhavanI sagAI che. keTalAya gayA ane keTalAya jaze. e kaMI kharuM che? indrajALa che. mATe AtmAne oLakhavo. Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 2 upadezAmRta lokomAM kahevAya che ke mAre phalANA zeTha joDe oLakhANa che, jyAre joIe tyAre paisA laI AvuM tema che. tema AtmAnI oLakhANa thaI hoya to pachI badhuM maLI Ave. tA.28-2-34 pratyakSa dekhAya che ke zarIra hADa, mAMsa ne cAmaDAnuM che. temAM kAMI sArarUpa nathI; chatAM vikalpa karI karI "mAruM" mAne che. A deha trIsa varasano hato, Aje gharaDo thayo. AtmA gharaDo thayo che? AvI ja rIte baghA mahemAna che. RNa saMbaMdhe baghA AvI maLyA che. koI teDavA gayuM nathI-tame mArAM mAbApa thajo ke dIkarA thajo evuM koI teDavA gayuM nathI. AvuM che, chatAM ahaMbhAva-mamatvabhAva thaI javAthI Akhare raDAkUTa kare che, "mAruM' mAnI duHkhI thAya che. ahaMbhAva choDavA jJAnI kahe che te vizvAsa rAkha. vahevAre vANiyo, mA, bApa mAna; paNa manamAM nakkI karI nAkha ke te svapna che, kharuM nathI. tevuM mAnavA mATe koI nA kahI zake tevuM che? amAre manamAMthI mAnyatA kaDhAvI nAkhavI che. svapna che-joyA kara, nahIM to pharyA kara. AvyuM che te jaze ja. tenI phikara zAnI? jonAra ane jANanAra judo che. te jJAnIe jANyo che; te mAna ne bIjA badhAnI hoLI karI nAkha. tA. 29-2-34 svarUpanI zraddhA karI nAkho. A badhA vikalpo javA do. kaMI nathI. teNe jANyuM te mane mAnya che, tevI mAnyatA rAkho. "huM jANuM chuM' ema na thavA devuM. badhuM khoTuM che. A jAtrAe jaI AvyA, mAne che ke puNya karyuM. te badhuM dhULa che. bAkI upara kahI te mAnyatA thAya to baghI nighi AvI gaI. have kaMI joItuM nathI tevuM thavuM joIe. devaloka vagere kazuM joItuM nathI. mAnyatAnuM kAma che. paMDita hoya te rahI jAya; paNa koI Agho beTho hoya ane sAcI mAnyatA karI nAkhe to pAmI jAya. sAkara je khAya tene gaLI lAge. sobhAgabhAI, aMbAlAlabhAI, vagerenI mAnyatA judI hatI. tevuM thavuM joIe. grahaNa kare tevA mumukSu kyAM che? tevA hoya to vAta thAya. vaDuM cAre bAjuthI jema tela cUsI le che tema bogha AturatAthI grahaNa kare tevAno samAgama hoya to vAta nIkaLe. manuSyabhava ciMtAmaNi che. mAnyatA thaI, pratIta thaI ke thayuM. sAcuM mAnajo, mAnyatA thaI nathI, dRSTi karI nathI. mAnyatA thaI hoya to A badhI jaMjALa che te chUTI jAya. pachI gALa kema lAge ? zarIra chUTya duHkha kema thAya? maMdavADamAM bUma pADe to paNa draSTi bIjI che. baghAnuM kalyANa thaze. sapuruSa bhale na bolatA hoya, paNa temanAM darzana paNa kyAM che? te jevuM tevuM na mAnazo. evuM thavuM joIe ke have to mAre kaMI joItuM nathI. "Atmasiddhi maLI ke badhuM maLyuM, kaMI bAkI nathI. "sadagurunA upadezathI, AvyuM apUrva bhAna; nijapada nijamAMhI lahyuM, dUra thayuM ajJAna. Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-pa bhAsyuM nija svarUpa te, zuddha cetanArUpa; ajara amara avinAzI ne dehAtIta svarUpa.'' ahoho ! camatkAra che ! manuSyabhava ciMtAmaNi che. cetavA jevuM che. mAthe kALa caDhI Avyo che. mAnyatA, mAnyatA kahyuM kaMI mAnyatA thatI nathI. pakaDa thavI joIe. dRSTi pheravavI joIe. tA.4-3-34 zogha zAnI karavI ? AtmAnI. paNa bhomiyo joIe. aghora vanamAM javuM hoya ane bhomiyo hoya to aDacaNa Ave nahIM. te kema oLakhAya ? sAco mane maLo, ema bhAva rAkhavo to maLI Avaze. satsaMgamAM AtmAnI vAta thAya che. mAhita thayA pachI phasAI paDato nathI. nahIM to galIkUMcImAM pesI jAya. kahevAya che ke koI rastAno mAhita hoya to sIdhA pahoMcI javAya. karavAnuM zuM che ? jagata mithyA; AtmA sat. mithyA che te mUkavAnuM che. mAhita thayA pachI badhuM mukAI jAya che. 453 sadgurune arpaNa karavuM te zuM? mithyA samajAya to mamatA mukAI jAya che, pachI AtmAnI zraddhA thAya che te arpaNa. mATe zraddhA karavAnI che. tethI mAyAnA svarUpamAM khaLI rahevAya nahIM. manuSyabhava kema saphaLa thAya ? satnI zraddhA thAya to. tethI asatnI zraddhA chUTI jAya; avaLI pakaDa thaI gaI che te chUTI jAya. A badhuM zAne laIne manAI rahyuM che ? manathI. bhagavAna kAMI Aghe nathI. prArthanA te tene bolAvavArUpa che. 'mAruM mAruM' manAI rahyuM che te pachI nahIM rahe. tene mATe prArthanA vagere che. puruSArtha karavo--satpuruSArtha. A vacanAmRta che te amRta che. paNa gurugama joIe to badhAM tALAM UghaDe. mAhita thayo hato to cha koThA abhimanyu jItyo; paNa chevaTanA koThAmAM mAhita na hato tethI khaLI rahyo. satsaMgathI mAhita thavAya che. prabhuzrI--AMTI paDI che te Ukale to sutara 1(sUtara) che. mumukSu--AMTI kema Ukale ? prabhuzrI--jema vaLa caDhe tema jIva varte che. tethI baMdha thAya che. vaLa avaLAne badale savaLo paDe to AMTI UkalI jAya. vikAra ane kaSAyathI vaLa caDhe che. deha che tene sAro khoTo karavAmAM rahe to vaLa avaLo caDhe che; paNa vicAra karI mAMsa, hADakAM, cAmaDAM jue to vaLa UkalI jAya che. te vadhAre vakhata TakatuM nathI. thoDo vicAra Ave, pachI pAcho vaLa avaLo 1. sutara=saheluM. sUtara=dhAgA. tA.6-3-34 Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 454 . upadezAmRta caDavA mAMDe che, mATe puruSArtha karavo. avaLA puruSArthathI vikAra thAya che, savaLA puruSArthathI vaLa UkalI jAya che. te cAlu raheto nathI; nahIM to sAva saheluM che. anAdino abhyAsa che te choDavo joIe, savaLo puruSArtha karavo. gharmanA nAme avaLI pakaDa thaI gaI che, tethI samajAI gayuM che ke huM gharma karuM chuM. dAtaraDAM gaLyAM che te nIkaLavA muzkela che. gharmanA nAme je avaLI pakaDa thaI che te anaMtAnubaMdhI kaSAya che. amAre paNa sAcI mAnyatA thaI tethI badhuM savaLuM thayuM. amAro sAta peDhIno TuMDhiyAno gharma, tenI pakaDa hatI. paNa sAcI mAnyatA thayA pachI te pakaDa chUTI gaI. AtmAne gharma mAnyo. tA.9-3-34 prabhuzrI-jJAnI kahe che te mAnya kare to ja rasto Ave. mumukSu-badhuM jJAnI karaze. prabhuzrI-ame paNa parama kRpALudevane Ama kahetA hatA. temaNe kaheluM ke puruSArtha karavo paDaze, potAnI mAnyatA mUkavI paDaze. ekalI samajaNa zuM kAmanI? pariNamavuM joIe. asAra vastuo pAchaLanI doDa mUkavAnI che. be dravya judAM che. khoTI mAnyatAthI ja phasAI gayo che, aMdara pesI jAya che. tA.10-3-34 jJAnIne bhedajJAna che. temane rAgadveSa thaI jAya, paNa tethI karI te ekarUpa thaI jatA nathI. temane tevI mAnyatA maTI gaI che. pApa ne puNyane dIvAsaLI mUkI saLagAvI do. sAruM lAge che eTale jIva potAne sukhI mAne che, paNa te kyAM rahevAnuM che ? zAno emAM rAce che ? ema karavAthI AzAmAM taNAI jAya che. jJAnIne AzA nathI. sukhaduHkha vakhate bhedajJAnanI smRti thavI joIe. laDAImAM hathiyAra vAparavAnuM sAMbharI Ave to jItI jAya. tema smRti thavI joIe. samaja che te samakita che. samaja bodhathI Ave che. koI kaheze, roja AnI A vAta kare che. hA, temaja che. amAre satanI pakaDa karAvavI che, coTa karAvavI che. anAdino abhyAsa che tethI vismRta thaI jAya; paNa samaja bIjI thaI hoya to kAma thaI jAya. mumukSu-tevI samajanI smRti rahetI nathI. prabhuzrI-bogha joIze. bogha haze to hathiyAra mUThathI pakaDAya tevuM thaze; nahIM to hAtha kapAI jAya. saMvarathI Asrava rokAya che. saMvara te AtmA. pArakI paMcAtamAM paDaze to bhUkhe maraze. tema paranI paMcAtamAM paDavuM nahIM. coTa thavI joIe. pratIti AvavI joIe. "AtmA Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-5 455 satuM, jagata mithyA.' AtmAnI yathArtha vAta thatI hoya tyAM game te bhoge javuM. koDI sATe ratana na gumAvo. tA.12-3-34 bhedajJAna thayA pachI AnaMdaghanajInI mAphaka kahI zakAya ke "aba hama amara bhaye, na mareMge." jJAnInuM svarUpa AmAM varNavyuM che. deha, mAMdagI vagerene jJAnIe tenuM mAnyuM nathI. pachI kALa kone pakaDe ? kALa nAsI jAya che. jagata AtmArUpa mAnavAmAM Ave che, tevA jJAnIne kALa zuM kare ? amane kRpALudeve hAthamAM lakhIne kahyuM hatuM ke A bhrama ane A brahma. bhedajJAna thayuM, pachI rAgadveSa thAya kema ? jaDa ne cetana kema manAya ? mAnyatA pharI gaI. vANiyA, brAhmaNa, kaMI nathI; AtmA che. te ja mAnavAno che. oLakhANa thavA mATe sAMbhaLavuM joIze. oLakhANa vinA khabara na paDe. jaDa-cetananI vAta karI tethI kaMI lAbha nathI; paNa oLakhANa thavuM joIe. eka jaNe dUghamAM nIlama (ratna) joI lIdhuM pachI dUgha nIluM dekhAya paNa dUghane nIluM nahIM mAne. tema AtmAnI mAnyatA thaI gaI. pachI rogane, dehane potAno nahIM mAne. bhedano bheda samajavo joIe. sadgurunA upadeza vaNa, samajAya na jinarUpa; samajyA vaNa upakAra zo ? samajya jinasvarUpa." AtmA che evuM manAya, pachI potAne te gharaDo mAnaze ? avasthA palaTAI. bALaka hato, juvAna hato, gharaDo thayo; paNa jANanAra to hato ja. A jIvane khabara nathI eTale mUMjhAI jAya che; paNa zraddhA che te badhuM che, zraddhA che te tapa che, zraddhA che te saMyama che. AtmA arUpI che eTale na dekhAya, paNa che kharo. mAruM svarUpa AvuM nathI. mAruM svarUpa jJAnIe joyuM tevuM che tevI zraddhA rAkhavI. jIvane khabara nathI. rogathI ghaNI nirjarA thAya che. paNa zraddhAnA bhAva na pharavA joIe. A to baghI avasthA che. eka vakhata zarIra kevuM bhareluM hatuM ? atyAre kevuM kSINa thaI gayuM che ? avasthA to pharyA ja kare che. paNa jANanAra to teno te ja rahe che. zarIra raho" ke "paDI jAo' tevuM na icchavuM. manuSyabhava durlabha che. te haze to bhAva thaI zakaze. pachI kaMI nahIM thAya. mATe roga na Avyo hoya tyAM sudhI karavAnuM karI levuM. tA.29-5-34 sapuruSa zogho eTale zuM ? sat eTale AtmA. tenI bhAvanA karavI. AtmA jovo. mAyAnuM svarUpa na jovuM. Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta anadhikArIpaNuM zuM ? vAsanA bIjI thaI rahI che, tethI an--adhikArIpaNuM che. AtmAmAM bhAva thaze to aghikArIpaNuM Avaze; tyAM sudhI tenI bhAvanA rAkhavI. jeno abhyAsa thaI gayo hoya te UMghamAM paNa sAMbhare che; mATe abhyAsa karI nAkhavo. 456 samajAtuM nathI tenuM kAraNa zuM ? mana bhaTakI rahyuM che tethI samajAtuM nathI. pachI abhyAsa thaze tyAre samajAze. manane bAMdhyuM ke pachI pariNamana thaze. pariNamana thayuM ke samajAze. A jIvane satsaMga ane bodhanI jarUra che. AtmAnI vAta bIje sAMbhaLavA nahIM maLe. te sAMbhaLavAthI mana bIje bhaTakatuM aTakI jAya che, pApa saMkramaNa thaI puNya thAya che. te badhAnuM kAraNa bhAva phare che te che. mana bIje bhaTakatuM aTakI jAya che eTale hajAro bhava aTakI jAya che. tana, mana, ghana arpaNa karavAM eTale te potAnAM na mAnavAM. gurunuM svarUpa samajavuM joIe. guru kaMI letA nathI; paNa temAMthI potApaNuM choDAve che. 'vItarAgano kahelo parama zAMta rasamaya dharma pUrNa satya che.' vItarAge kahyo eTale te vAtamAM koI virogha Ave nahIM rAga nahIM karavo, dveSa nahIM karavo te badhAne saMmata che. pachI bIjI mArAmArI kyAM rahI ? dharmane nAme badhA jhaghaDA kare che te dharma nahIM. dharma to rAgadveSathI mukAvuM te che. kaMI amAre kaMThI baMghAvavI nathI ke bIjuM kaMI manAvavuM nathI. AtmAne manAvavo che. udaya pramANe A badhuM banI AvyuM che. te kaMI mukAya tema nathI; paNa mArApaNAnI mAnyatA mukAvavI che. AtmA arUpI che, te dekhAto nathI; paNa jJAnInA kahevAthI te vAta mAnya che. te mAnyatA karAvavI che. vizvAsa hoya to AjJA paLAya. moTuM gAma hoya paNa te kaMI kAmamAM Ave nahIM, paNa eka oLakhANa hoya to khAvApIvA maLe. vanamAM bhIlano vaLAvo hoya to te lUMTAya nahIM, tema satpuruSamAM vizvAsa hoya to dharmane nAme ThagAya nahIM. upayoga to che ja. upayoga hoya tyAM AtmA che. zraddhA hoya to AmanuM Ama phare, pazcimane badale pUrva dekhAya. tema vizvAsa hoya to jaDane badale AtmA dekhAya. e camatkAra che, paNa vizvAsa, zraddhA nathI. tA.9-6-34 gADIne AMkaDo joDAya che, vahANanI sAthe nAnuM vahANa cAle che; tema sadgurunuM avalaMbana hoya to ja mokSamArge javAya che. avalaMbana te AMkaDo che. sadguru zuM Ape che ? samaja. samaja phare che, bhAna phare che te ja moTAmAM moTI kamANI che. phare che te khabara na paDe. mATe vizvAsa joIe; vizvAsa, zraddhA, pratIti, ruci A krama che. chokaro nAno hoya ane bApanuM kahyuM mAne to badhuM saheluM thaI paDe che, tema sadgurunuM vacana mAnya rAkhavAmAM lAbha thAya che. AtmAnI vAta to ghaNA kare che; paNa sadguru to coTa karAve che. bIjI rIte coTa thatI nathI. Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-5 457. Izvara koNa ? AtmA. tenAthI moTo Izvara koI nathI. bhIMta upara ghoDAnA bhAva karyA hoya to ghoDo jaNAya che. tema "sahajatmasvarUpanuM smaraNa karyuM hoya to kALe karIne terUpa thavAya che. tevA bhAva thayA ke badhethI UThI javAya che. koI vAta sAMbhaLatAM "hA, hA' kahevAI javAya che; tema satsaMgamAM AtmAnI vAta sAMbhaLI temAM pariNamana thAya che. keTalAka prasaMge ema kahevAI jAya che ke have nahIM bhUluM, kadI nahIM bhUluM; tema AtmAnI vAtanuM thavuM joIe. zreNika rAjAne anAthI munino upadeza sAMbhaLatAM samakita Ama thayeluM. zraddhA, sat zraddhA, AtmAnI zraddhA karavI. te ja karavAnuM che. jJAnI maLyA, vacana sAMbhaLyAM, badhuM karyuM paNa koro rahyo; kAraNa, zraddhAnI khAmI. Atmasiddhi'mAM badhuM che. koIne kaMI pUchavA javuM paDe tema nathI. zubha, azubha, zuddha bhAva. ghara che temAM kUtarAM AvatAM hoya te hAMkI kADhIe tema azubha bhAva kADhavA. sArA mANaso Ave tema zubha bhAva AvavA devA. paNa ghara che te baMdha karyuM hoya to koI Ave nahIM, tema zubhAzubha bhAva AvatA baMdha thAya te zuddha bhAva. ghara che te kaMI jatuM rahetuM nathI. sUraja che, vAdaLa Ave ne jAya; tema sUraja te zuddha bhAva, vAdaLa te zubhAzubha bhAva. AtmAnuM vIrya jAge to vAdaLa cAlyAM jAya che. vAdaLa hoya tyAre paNa sUraja kaMI jato raheto nathI. tA.27-8-34 badhuM vinAzI che. baghA mamatA karI karIne cAlyA gayA che. mATe have cetI jAo. AtmAnI zraddhA karI lo. zraddhA evI karo ke vajanI bhIMta jevI. bIjuM te AtmA manAya nahIM ane AtmA te bIjuM manAya nahIM. bIje pariNamI gayo che, Ama pariNamI javAnuM che. anaMtAnubaMghI gayA hoya tyAre khabara paDe, badhuM moLuM lAge, badhuM kare paNa rasa Ave nahIM. bhAvanA karavAnI che. loko zrAvaNa mahinAmAM kathA besADe che; paNa ahIM to roja zrAvaNa mahino che. AtmA kyAre nathI ? tenI vAta karavI che. mumukSu-khaMbhAtamAM sAMbhaLeluM ke Apano saMga karavo nahIM. prabhuzrI-vAta kharI che. ame ughADuM kahI dekhADIe chIe. kharuM grahaNa thaI jAya, pachI phare kema ? A badhA have jANI gayA ke ahIM AtmAnI ja vAta che, to beThA che. paNa sAMbhaLyuM na hoya tyAM sudhI doDAdoDa kare; tema baghAnuM thAya che. vAta to eka che : "AtmA'. paNa teTaluM kadhe rasa paDe nahIM tethI tenI vistArathI vAta karavI paDe che ne tethI rasa Ave che. paDado nAkhyo hoya ane aMdara baghA jA-Ava kare paNa rasa na Ave. jyAre paDado UghaDe, baghA khela kare tyAre rasa paDe. paNa AMkha joIe. AMkha na hoya to zuM dekhAya ? eka AMdhaLo hato tene khela jovAnuM mana thayuM. badhAne kahe, mane laI jAo. baghA kahe, tuM zuM joze ? AMdhaLAe kahyuM, Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 458 upadezAmRta tame godo mArajone eTale huM hasIza. khela thayo, baghA hasyA; paNa godo nahIM Avelo tethI te hasyo nahIM. pachI eka jaNAe godo mAryo eTale te ekalo hasavA lAgyo. tevuM na thAya mATe AMkha joIze. tA. 29-8-34 devagatimAM mAnasika duHkha ghaNAM che, evo vicAra samakitIne ja hoya che. samakitI AtmA upara lakSa rAkhe che. AtmA che evuM jarUra mAno. AtmA che ? mumukSunhA, jJAnIe joyo che. prabhuzrI jJAnIe to AtmA joyo che; paNa A pratIti Ave che ke AtmA na hoya to A sAMbhaLe koNa ? tene bhUlavAno nathI. mithyAvRSTi deha ja jue che. te bhUlI jAo. AtmAnI oLakhANa rAkho. tA.30-8-34 samyavRSTi AtmA sivAya kaMI potAnuM gaNe nahIM. gajasukumAre zuM karyuM ? ghIraja. gAMThe bAMdhI lo dhIraja, samatA, kSamA. vedanI vakhate vicAravuM ke mAruM che te javAnuM nathI; ane je jAya che te taDakAchAyAM jevuM che paNa tene mAruM mAnuM ja nahIM. gajasukumArane jJAnI maLyA hatA. temaNe je mAnya karAvyuM hatuM te ja potAnuM mAnyuM; bAkI badhuM para jANyuM. badhAye javAnA che- paryAyane kema mArA mAnuM ? jJAnIe zuM karyuM che ? rAga, dveSa ane moha kADhyA che. A jIvanuM bhUMDuM koNa kare che ? pUjAnI icchA, pudgalanI, pArakAnI icchA zuM rAkhavI ? have zAmAM moha karavo ? moha karyo ke phasAyo. nArakIne duHkha bhogavatI vakhate koNa bacAvavA Ave che ? koI koInuM nathI. tA.1-9-34 baghAnI kALajI karI che, baghAnI saMbhALa rAkhI che, baghAnI ciMtA karI che; paNa AtmAnI kALajI, ciMtA, saMbhALa karI nathI. cAre gatimAM badhe duHkha, duHkha ne duHkha che. RSabhadeva bhagavAna AgaLa aThThANuM putra gayA hatA temaNe pUchyuM te vAtanA javAbamAM eka ja kahyuM che : "saMbujjhahA jaMtavo mANusattaM dachu bhayaM bAliseNaM alaMbho egaMtaduHkkhe jari eva loe sakkammaNA vipariyAsu vei" Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-pa 459 : karavAnuM eka ja che H samakita, zraddhA. te thaI jAya to kAma thaI jAya. rUpiyA hoya to dekhADAya, paNa A dekhADAya tevuM nathI. dharma, AtmA te ahIM che; te sivAya bIje dharma nathI. dharmanA nAme bhale gaMgA nAhavA jAya, kathA vAMce; paNa dharma to AtmA che. ame kahIe chIe te hA, hA kahI jAo cho paNa gaLe UtaratuM nathI. tame sAMbhaLyuM te na sAMbhaLyA jevuM che. tuMbaDImAM kAMkarA--khulluM kahevAtuM nathI. 'kIlI guruke hAtha.' mumukSu--tame mAnavAnuM kaho cho paNa badhA ya mahAvIrane mAne ja che. prabhuzrI--kyAM mAnyo che ? joDe paMdaraso lapharAM rAkhyAM che. jo ekane mAno to kAma thaI jAya, paNa A to bIjuM mAnyuM che, tethI takarAra, vAMghA, gaccha UbhA thayA che. jo AtmArUpe jagata jovAmAM Ave to badhAne namaskAra thAya ke nahIM ? paNa A to jANe namaskAra karatA ya bhaDakI jAya ! kyAM ekane mAnyo che ? ekane mAne to to kaMI karavAnuM rahetuM nathI. juo, dRSTimAM phera che ke nahIM ? eka mANasa strIne hADakAM-mAMsarUpe jue ane eka uparanI cAmaDI jue. benI dRSTimAM keTalo phera ? eka narakanI gatimAM jAya tevA vikAra kare ane bIjo puNya upArjana kare. tema samyagdaSTithI mahAvIrane mAne to kAma thAya. dRSTiphera che. A jIva mAyAnA svarUpamAM kevI rIte phasAI jAya che ! mAyAnA svarUpamAMthI pAcho vaLa. badhAno vicAra karyo, paNa maraNa kyAre Avaze teno vicAra karyo ? A jIva ghaDI navaro paDato nathI. saMkalpa vikalpamAMthI navaro thato nathI. AtmAne saMbhALato ja nathI. badhe AtmA AtmA che. AtmA dekhAto nathI; paNa bhAva kara. temAM kaMI mahenata nathI. te jovA mAMDa. tenI zraddhA karavAnI che. sat ane zIla : sat AtmA, zIla te tyAga. badhuM mUkIne have A lakSa rAkho. mAyAnA svarUpamAM khaLI jaI zuM thAya che te joyuM ? A manuSyabhava jaze, pachI zuM karazo ? have bIjuM badhuM mUkI do. Ano vicAra karo. rAjA marIne kIDo thAya, kIDo indra thAya, indra vanaspatimAM paNa jAya ! badhuM duHkha, duHkha ne du:kha che. AtmAnI mAnyatA karavAmAM kaMI ApavuM paDatuM nathI. have cetI jAo, jAgRta thaI jAo. kahevAmAM bAkI rAkhI nathI, cetAvyA che. buddhimAna cetI jaze. prabhuzrI--pApakriyA cAlI Ave che te mohathI. paNa moha kema jAya ? mumukSu--zAnathI. prabhuzrI--jJAna kema thAya ? mumukSu satpuruSanI kRpAthI. prabhuzrI--kevaLI pAse koro kema rahyo ? mumukSu--avaLI ArasI rAkhI, eTale sanmukha sRSTi na thaI. tA.29-34 Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta prabhuzrI--vRSTi pharI nahIM. dRSTi pharI hoya to bhavAyAno veSa samaje. khelamAM ramavA bhaLI na jAya. AtmA dekhAya to moha rahe nahIM, bogha sAMbhaLIne bhAva kare tyAre pariNamana juduM thAya. AtmA bhale na dekhAya, paNa mAne ke jJAnIe to AtmA joyo che, tevo ja che ema zraddhA rAkhe. veSa utArI nAkhavo sahelo che. ApaNA bApa, tenA paNa bApa hatA ke nahIM ? chatAM atyAre zuM manAyuM che ? je dekhAya che te manAyuM che. jhADataLe beTho visAmo khAvA tyAM jhADane potAnuM mAnI lIdhuM. 460 mumukSumithyA zuM ? jaDa ne cetana be judA che te banne sat che, pachI mithyA kema kahyuM ? prabhuzrI--jema che tema samajavuM joIze. jJAnIe kahyuM che : jaDa ne caitanya banne dravyano svabhAva bhinna; supratItapaNe banne jene samajAya che.'' supratItipaNe samajAvuM joIe. samajaNa Avye pariNamana thAya. samakita karI levAnuM che. AtmA dekhAto na hoya, paNa zraddhAe samakita kahyuM che. AtmAnI zraddhA thayA pachI AtmA dekhAze. parokSanuM pratyakSa thAya che. tA.3-9-34 prabhuzrI--gALANu dhammo, bALAC tavo.' be prakAre AjJA che. nizcayathI guru AtmA che; paNa vahevAramAM paNa guru karavA joIe. vahevAra kADhI nAkhyuM cAle tema nathI. mAnyatA, zraddhA konI karavAnI che ? koNa kare che ? jaDa kaMI mAnyatA kare tema nathI. zreNike zuM karyuM ? 'jhabake motI parovI le'Ano zuM artha ? 1. mumukSu--anAdikALathI jIva aMghakAramAM ja cAlyo Ave che. have manuSyabhava Adi sAmagrI maLI che te vIjaLInA jhabakArA jevI che. tevAmAM jo motI parovAI gayuM to khovAze nahIM. 2. mumukSu--motI zuM ? soya zuM ? jhabakAro zuM ? 1. mumukSu--satpuruSano joga te jhabakAro. motI te bhAva. taiyAra thaI rahevuM joIe. prabhuzrIbhAva karavAnA che. jaDathI bhAva nahIM thAya. jJAnI to sAgaravaragaMbhIrA che. temaNe to badhe AtmA kahyo. krodha AtmA, mAna AtmA, kaSAya AtmA, ajJAna AtmA. durlabha sAmagrI che. cetavA jevuM che. tA.13-11-34 jema dALa ane cokhA judA che tema amAre AtmA judo jaNAvavo che. AtmA che to A badhuM che. Avo deha dekhAya che te paNa AtmAne laIne, nahIM to bALI mUke. vyAdhi thAya tyAre Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-pa 461 vicAravuM ke te du:kha dehane thAya che, tene jANanAra te huM chuM. paNa tenI mane khabara nathI. jJAnIe AtmA joyo che tevo mAro AtmA che; mane te mAnya che. game teTaluM duHkha Ave to paNa zraddhA rAkhavI ke jANanAra te judo ja che. duHkha dehane thAya che. jamIna upara sUryano prakAza paDe che; prakAza te sUrya nathI, sUrya judo che. 'vAta che mAnyAnI.' zrI vItarAga bhagavAne kahyuM che, 'sIM parama vuddhahA.' zraddhA rAkhavAnI che. tamArI pAsethI amAre kaMI levuM nathI, amArA karavA nathI, kaMThI bAMdhavI nathI ke bIjo dharma manAvavo nathI. tamAruM che te tamAre mAnavAnuM che. vizvAsa che tethI kahevAnuM thAya che. vizvAsa na hoya to sAmAnyapaNuM thaI jAya--ema thAya ke AmAM zuM kahyuM ? AvuM to ghaNIya vAra sAMbhaLyuM che. tema na karavuM. ahIM AtmAnI vAta che. A vAta judI ja che. jenuM ciMtavana karyuM hoya te dekhAya che. AtmA jevo ciMtavyo hoya tevo dekhAya che. paNa te arUpI che, AMkhe dekhAya tema nathI. jJAnavRSTithI dekhAya tema che. te na thAya tyAM sudhI zraddhA rAkhavAnI che ke mane mAro AtmA dekhAto nathI paNa te che, jJAnIoe joyo tevo mAro AtmA che. "darzanamoha vyatIta thaI Upajyo bodha je.'' 'apUrva avasara'mAM apUrva vAta che ! temAM jaNAvyuM che te pramANe bhAvanA karavI. jotAMnI sAthe rUpa dekhAya che; paNa AtmA che to AMkho joI zake che. mATe pahelo AtmA jovo. dekhAya che te to jaDa che, AtmA nathI. "jagata AtmArUpa jovAmAM Ave.'' te kema dekhAze ? pheravavAnuM zuM che ? samajaNa. janakavidehIne zuM karyuM hatuM ? samajaNa. jhUMpaDAM baLatAM joI badhA 'saMnyAsIo tuMbaDI vagere levA doDyA; paNa janakavidehIe vicAryuM ke nagarI baLatAM mAruM kaMI baLatuM nathI. 'darzanamoha vyatIta thaI Upajyo bodha je''-samajaNa pheravavAnI che. bIjuM badhuM che te ya paDI rahevAnuM che. zreNika rAjAne anAthI munino bogha thayo, samajaNa pharI. 'mAruM' manAtuM hatuM te mArApaNuM maTI gayuM. bAkI badhuM rAjapATa, vaibhava, strI, vagere je prArabdha hatuM te pramANe rahyuM. pahelo vizvAsa joIze, pratIta joIze. badhA maMtra laI jAya che te puNyanuM kAraNa che. paNa kalyANa thavA mATe sAcA thavAnI bhAvanA joIze. dukALa paDyo hoya che tyAre dayALu zeThiyAo garIbone khAvAnuM maLe tevI sagavaDa kare che. tema A kALa te kaLiyuga che. paramArthano dukALa paDyA jevuM che. AvA kALamAM jJAnIpuruSono 1. janakavidehInA guru jyAre janaka rAjA sabhAmAM Ave tyAre vyAkhyAna zarU karatA hatA. zrotAomAM ghaNA saMnyAsIo paNa hatA. te nadIkinAre jhUMpaDAM bAMdhIne rahetA hatA. temane IrSA thavA lAgI ke ame tyAgI chIe ane A janakarAjA gRhastha che, chatAM guru temanuM bahumAnapaNuM kema rAkhe che ? te vAta gurunA samajavAmAM AvI. tethI eka divase gurue nadIkinArA uparanAM jhUMpaDAM baLatAM hoya tevo camatkAra batAvyo. te joI badhA saMnyAsIo potAnA tuMbaDAM, kapaDAM, mALA, Asana vagere levA doDyAM. bIje divase janaka rAjA sabhAmAM AvyA pachI mithilA nagarI baLatI dekhADI, paNa janaka rAjAe kahyuM ke mAruM kaMI baLatuM nathI. ema karI vyAkhyAnamAM zAMtithI besI rahyA. Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 462 upadezAmRta bogha te sadAvrata jevuM che, te ja AdhAra che, evuM dRDha thavuM joIe. jJAnIpuruSanAM vacanAmRta kevA AzayathI lakhAyAM che te to dazA Avye khabara paDe. tenuM tolana karavA jevuM ApaNuM sAmarthya nathI. AtmA sivAya temAM bIjuM kaMI nathI. te lakSamAM rAkhavA jevuM che. 5ramArtha samajAya nahIM ane matikalpanAthI artha karavo te mahA bhayaMkara che. samajavAnI bhAvanA rAkhavI; paNa matikalpanAnA kATale jJAnIpuruSanAM vacananI tulanA na karavI. paramakRpALudeve IDaramAM kaheluM ke nIcevALo mANasa pahADa upara ApaNe beThA chIe tyAM zuM che te jANI na zake. upara caDhIne jue to khabara paDe. paNa uparavALo mANasa nIce zuM thAya che te joI zake, tema UMcI dazAvALA jJAnI badhuM jANI zake. paNa nIcI dazAvALAne jJAnIno Azaya samajAya nahIM. mATe samajavAnI bhAvanA rAkhavI. tA.27-3-35 manuSyabhava ciMtAmaNi che. ciMtavyuM hoya te maLe. manathI jevo bhAva karyo hoya tevuM phaLa maLe che. ciMtAmaNi kahevAya ke nahIM ? jIvanI pAse mana, vacana, kAyA che, te rUpI che; paNa AtmA na hoya to maDadAM che. juo, AtmA arUpI che. kevo gupta rahyo che ! jIvanI sAthe zuM Ave che ? dharma. dharma kyAM rahyo che ? badhA pAse zuM che ? bhAva. bhAvathI pariNamana thAya che. kAne zabda paDyo te pariName che. tenuM phaLa Ave che. tA.29-3-35 AtmA arUpI che. dekhAya ke nahIM ? AtmAthI AtmA dekhAya. pahelAM bhaNe; pachI vAMcatAM AvaDe. parokSa thavuM joIe. pachI pratyakSa thAya. UMghe che, 52mAM mamatva che; jAgyo nathI. gharamAM jAya to besAya; tyAM sudhI bhaTakavAnuM che. A jIva bhaTake che saMkalpa-vikalpa, vAsanAthI. upAya zuM ? samikata. ghaMgho hoya tevuM kahevAya, darajIno hoya to darajI kahevAya, eka AMkha phUTI to bADo kahevAya; paNa AtmA tevo che ? saMyoga che. tA.30-3-35 zAMti, samatA, kSamA kyAM hoya ? dharma hoya tyAM. dharma kyAM hoya ? hamaNAM kahIzuM; tamane khabara che, sAmAnya karI nAkhyuM che. "upayoga te dharma che.' vicAra kone Ave ? jaDane na Ave. upayoga rAkhatAM mahenata paDe che; kAraNa ke karma che, AvaraNa che, vizrva che. Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-5 463 samaya mAtrano pramAda na kara. samaya te AtmA che. pramAdamAM viSayakaSAya che, mamatvabhAva che. bhAva pharI jAya che te na pharI javA devA. badhI muzkelIono upAya-sIghAmAM sIdho, saraLamAM saraLa bhakti che. puNyAI che te sUrya jevI che te Ama vaLyo ke aMghakAra. puSpAI che tyAM sudhI karI levuM. AtmA badhe che. kAgaDA-kUtarA AtmA che; paNa tene vAta na kahevAya. manuSyabhava durlabha che. karI levuM. samakitI che te visAmo le; tene rastAnI khabara che tethI ghara AgaLa pahoMce. samakita kSAyika karavAnuM che. tA. 4-4-35 rAMkanA hAthamAM ratana AvyuM che. tenI kimata nathI. nahIM to "AtmasiddhinAM vacano labdhirUpa che ! kevuM ghana ! keTalI kamANI ! kaMI phikara nathI. AtmA AtmAmAM che, karma karmamAM che. pANI meluM thayuM tethI pANI ane mela eka nathI. sonuM game teTaluM tape paNa te sonuM che. game teTalA karmanA upasarga Ave paNa AtmA te AtmA che. saMbaMghathI vedanA jaNAya; paNa saMbaMgha te saMbaMdha che. kahyuM che te dhyAnamAM che ? teno ja vicAra rAkhavo. AtmA ja jovo. bIjuM joyuM to Asrava; AtmA joyo to saMvara. AsravamAM saMvara te Ama che. tame ahIM beThA cho tethI A dekhAya che. muMbaI jAo tyAre muMbaI dekhAya; tema A saMbaMgha maLI AvyA che tethI A dekhAya, paNa te bhinna che. tA. 12-4-35 mumukSu-mokSa kema maLe ? prabhuzrI-AtmA arUpI che. tenI oLakhANa karavI joIe, mAhita thavuM joIe. bhaNyA pachI vAMcatAM AvaDe che; tema bhedI maLavo joIe, pachI samajaNa Ave. tA. 14-4-35 bhAva tyAM bhagavAna che. tame bhakti karazo tyAM bhagavAna hAjara che. bhAva rAkhavAno che; pachI bIjuM. "mULa mAraga sAMbhaLo jinano re." mULa mArga zuM ? AtmA. jana eTale loka ane jina eTale AtmA. vRtti cAre tarapha phare che tene aTakAvIne have sAMbhaLo. jJAnI kahe che, amane kaMI pUjAnI spRhA nathI, amane bhavanuM duHkha gamatuM nathI, amAre pratibaMdha karavA nathI. tamane AvaDatuM hoya to siddhAMta uparathI A vacananI tulanA karajo. have baghI bheda phoDIne vAta karI che. Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta 'jJAna', 'darzana', 'cAritra' nAma pADyAM che. paNa vastu eka ja che. AtmA sivAya jonAra, jANanAra koNa che ? duniyAmAM sthira rahenAra koNa che ? mare nahIM, gharaDo thAya nahIM tevo AtmA che. koI kahe, A marI gayo; paNa AtmA marato nathI, deha paDI jAya che. 464 tA.16-8-35 karavAnuM eka ja che--samakita. badhuM mUkavuM paDaze. badhAnI pakaDa thaI gaI che te mUkyA vinA chUTako nathI. jaDa kadI cetana thayuM nathI; phakta pakaDa thaI che. ahaMbhAva, mamatvabhAva te mUkavAnA ja che. tenI smRti ApavA mATe rAkhelo eka mANasa roja savAre bharata cakravartIne kahI Avato : 'bharata ceta; kALa jhapATA deta.'' te zuM ? badhI sAmagrI te saMyoga che, rANIo, vaibhava badhuM para che tevI smRti Apato. nATakamAM puruSa veSa laIne Ave che paNa jonAra jANe che ke A strI nathI. tema A badho veSa che. AtmA terUpa thayo nathI. AtmA mAMdo, gharaDo, puruSa thato nathI. manuSyabhava che. cetI lo. pazu paNa AtmA che; paNa sAmagrI nathI. manuSya bhavamAM samaja thaI zake che, samaja karI levAnI che, samajyo ke thaI rahyuM. jaDa ne caitanya banne dravyano supratItapaNe banne jene svabhAva bhinna; samajAya che. '' vizvAsa lAvo. bogha sAMbhaLavAthI cAvI phare che. mAna hoya to te mukAya che. avaLuM tenuM savaLuM karavAnuM che. jJAnI A ja kare che. jJAnI khAya che, paNa khAtA nathI; UMghe che chatAM UMghatA nathI. tamane kahevAmAM Ave che te eka jAtano mAra che. pADo beTho hoya tene rADAvatI mAryo hoya to UThe nahIM tevuM thaI rahyuM che. DaphaNAM mAryAM hoya to tarata UThe. bALakane Thapako Apyo hoya to rovA mAMDe, paNa kahyuM hoya ke A tane nahIM, paNa bIjAne kahyuM che to hasI paDe. A badhuM to tamane kahevAmAM Ave che. bharata cetI gayo tethI tamane zuM ? tamAre cetavA mATe vAta che. koI kahe che, 'kaho te karIe.' devakaraNajI mahArAja paNa Ama kahetA : "maramamAM zuM karavA kahetA haze ? ughADuM kahI de to kevuM !'' jJAnI to sAgara jevA gaMbhIra hoya che. yogyatA Avye kahe. temane paNa ghaNA varase A vAta samajAI. nadImAM pUra Ave che, dariyAmAM mojAM Ave che--moTA hAthI jevaDAM hoya; paNa te vega che. tema karma che; te AtmA nathI, paNa vega che. te to vadhe ne ghaTe paNa AtmAne jovo. 'je jANuM te nava jANuM, nava jANyuM te jANuM' tevuM karI nAkhavuM joIe. koInA bApa thaIne tenI pUMjI na levAya. dIkaro thAya to pUMjI maLe. jJAna mAgavAnI rIta che. bApanI bairI pANI Apa, ema koI chokaro kahe to pANI na maLe. 'mAjI, pANI Apo.' ema kahe to pANI Ape. tevuM karavuM joIe. mAna che te moTo zatru che. "mAna na hota to ahIM ja mokSa hota." teno pratipakSI laghutA, vinaya che. Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-pa 465 koIne ratananI parIkSA na hoya to rastAmAM ratana paDyuM hoya to paNa tene nakAmuM che. bALaka le to ramavA mAMDe, paNa bIjo kAMkaro maLe temAM tene gammata hoya to ratana mUkI te kAMkaro le. AMdhaLo hoya tene ratana dekhAya nahIM. ratana zuM ? AtmA. te manuSyabhavamAM maLI zake che. viSaya-kaSAya te kAMkarA che. oLakhANa karo. khIcaDI karI hoya temAM raMga haLadarano che, khArAza mIThAnI che; A dAla, A cokhA ema oLakhANa hoya to juduM kare. cAkhe tyAre mIThAnI khabara paDe. tema oLakhANa to karavI joIze. koInI vastu hoya ane khabara paDI ke A mArI nahIM to te tarata mUkI deze. tema oLakhANa thayethI je tAruM nathI te tarata mUkI devAze. jIvanI pAse zuM che? bhAva, pariNAma. jevA bhAva kare che tevuM pariNamavuM thAya che. badhAnI pAse bhAva che. chokarAnI pAse lAkaDuM hoya tenI upara teno bhAva hoya che, ratana ApyuM hoya to paNa le nahIM. tema badhAnA bhAva che. jene jevI pakaDa tevA bhAva thAya che. vAta sAMbhaLatAM bhAva thAya che. mATe AtmAnI vAta sAMbhaLavI. bIjI vAtomAM AtmA nathI. jJAnInI vANI judI hoya che. sAMbhaLavAthI bhAva thAya. pachI coTa thAya to pariNamana thAya. kahyuM che-- "AtamabhAvanA bhAvatAM jIva lahe kevaLa jJAna re.'' tA.28-8-35 AtmA jANe che ja nahIM tevI rIte tene visArI dIdho che. sAcuM mAnajo, AtmA che. te na hoya to A badhAM maDadAM che. tene ja saMbhALavo. loko kahe che ne ke A mANasa marI gayo, paNa tene ane amAre kaMI sagapaNa nathI, amAre snAnasUtaka na Ave. tevuM parabhAvane mATe thaI javuM joIe. dehane kaMI thAya temAM mAre zuM? saMyoga che, saMbaMdha che. te kaMI AtmA nathI. tA.31-8-35 tyAga, tapa te bhakti che. anAdi kALathI ADuM zuM Ave che? viSaya ane tene lIdhe kaSAya. sat ane zIla--sat te AtmAnI bhAvanA, zIla te tyAga. tyAganI jarUra che, te bhakti che. tA.4-9-35 AtmA che. AtmAnI riddhi kahI jAya tema nathI. vAta apUrva che ! tenAM ja gANAM gAvAnAM che. hAlatAM-cAlatAM, besatAM-UThatAM te ja bhAva karavAno che. te sukha kahyuM jAya tema nathI. jene 30 Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 466 upadezAmRta tenI jANa thaI che tenI pratIta thaI jAya, tenI mAnyatAe mAnyatA baMdhAI jAya to dIvo thAya. temAM brahmacarya te bahu pAtratA ApanAra sAdhana che. tethI devagati pAme. sat zraddhA karavI te mukhya vAta che. tevI ja AsthA hitakArI che. bIjI vastu uparathI prema che te uThADI eka AtmA upara prema lAve to kalyANa thAya. te upara lakSa devA jevo che. A apUrva avasara Avyo cho. AtmA che, bhAvanA te ja karavAnI che. ghaNA jIvone kalyANanuM kAraNa thaze. tyAganI balihArI che! bane teTalo tyAga kartavya che. jIvanA anaMta doSa che. jeTalo tyAga karyo te hitakArI che. dravya pacakhANa, bhAva pacakhANa te AtmA karavAthI vizeSa hitakArI che. bhAva pramANe phaLa che, te bhagavAnanuM vacana baghAne lakSamAM rAkhavAnuM che. ghaNAnuM kalyANa thaze, kAma thaI jaze. AtmArthe badhuM karavuM joIe. vikalpano tyAga thayo eTale amRta thayuM, AtmAnuM hita thayuM. bALAbhoLA jIvo ghaNA AvyA che, lAbha ghaNAne thayo. kahevAnI matalaba ke AtmArthe karavuM, deha arthe nahIM. traNa yoga baMghana che. jJAnIe jANyo te AtmA mAnya thAya to kalyANa che. yogyatAnI khAmI che. jIve karavuM joIe. karyA vagara chUTako nathI. svabhAva palaTAvavo joIe. hAMsI vaghArI vadhe ane ghaTADI ghaTe. jIve sapuruSArtha karavo paDaze. pakAvavuM to joIze. pUrvakRta kaMI joIe che. durlabha zraddhA che. pramAda, ALasane vaza jIva kaMI karI zakato nathI. divase kAma karavAnuM te aMdhArAmAM kare tethI dahADo na vaLe. manuSyabhavamAM badhuM samajAya. jIvane jAgavuM joIe. jIve palaTAvuM to paDaze. "AtamabhAvanA bhAvatAM jIva lahe kevaLa jJAna re." pramAda ane ALase bhUMDuM karyuM che. tA. 12-9-35 pramAdathI ane vairAgya vinA aTakI paDyuM che. karavAnuM bahu saheluM che; vaLI bahu muzkela paNa che. mAnavAnuM, jovAnuM ATaluM ja karavAnuM che. jaDa ne cetanya be jANavAnA che. ATalI oLakhANa paDavI joIe; pachI vAMdho nahIM. tame baghA bolI gayA barAbara, kaMI nA kahevAya nahIM. paNa badhuM vAMkuM karavAnuM zuM? samakti. loko mathI mathIne marI gayA, hAtha na AvyuM. samakita thayuM ke badhuM thayuM. dIvA vinA aMghAruM kema jAya ? dIvo thayA pachI sApa, vIMchI badhuM dekhAya. DhAMkI dIgho che. dIvo kyAM nathI? pramAda, ALasa ane thothAM khAMDavAmAM divela bALyuM ! "Atmasiddhi' ciMtAmaNi che. aho ! jJAnI kevuM kahI gayA ! "jagatane, jagatanI lIlAne beThAM beThAM maphatamAM joIe chIe." bhUla mUkavI paDaze. "daravAjo, daravAjo' kahyuM daravAjo nahIM Ave. cAlavuM paDaze. gaLiyo baLada thaI besI gayo che. rasto kyAMthI kapAya? mArI kUTIne uThADavo paDaze. kevA godA mAryA che ! A badhuM dekhAya che te mithyA che, kalpanA che. AtmAne oLakho. Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-5 467 tA.18-9-35 A jIve ekameka karI nAkhyuM che. deha judo che; AtmA judo che. AtmA rAjA che, paNa jANe te che ja nahIM tevuM karI nAkhyuM che. tene saMbhALavAno che, paNa koI saMbhALatuM nathI. badhA kahe che, mAruM mAthuM duHkhe che, mane roga thayo che. te vAta taddana sAcI dekhAya che; paNa juo to taddana jUThI che. dehane ane AtmAne muddala saMbaMdha nathI, paNa jIva mAnI rahyo che, mane thayuM ema bolyA kare che. te jANe che ke marI gayA pachI mAruM kaMI rahevAnuM nathI, chatAM mArApaNAnI mAnyatA mukAtI nathI. tene coTa nathI. pariNamana bIjuM thaI rahyuM che. bole che te vAtanI nA kema kahevAya ? paNa te sAva khoTI che. tamArI pAse upayoga che. jyAM upayoga che tyAM AtmA che. - eka vakhata baghAnuM snAnasUtaka karI nAkho. pachI koInuM snAna karavAnuM rahe nahIM. A jIva ekalo che; paNa ANe mAruM A na karyuM ne te na karyuM, ema bolyA kare che ane kahe che ke huM ekalo paDI gayo. A badhA saMyoga che. te badhA chUTavAnA che. kadI AtmA chUTI gayo che ? karmano vAMka kADhe che; paNa te baghAM chUTavA Ave che. baghAne karmano udaya che. jIva temAM pariNamI jAya che. mohanIya karma bhUMDuM kare che. tA. 19-9-35 vIsa dohA ciMtAmaNi che. jema vahevAramAM parasAdI vaheMcavAmAM Ave che tema parasAdI che. ughADuM pADIne aMdara kahyuM che. koI evI davA hoya che ke mAMdo khAya to paNa guNa kare ane sAjo khAya to paNa guNa kare; tevI A uddhAra thavA mATe davA che. davA mATe dUgha pANInI jarUra paDe che tema Ane mATe zuM jarUranuM che? [carcA thayA pachI] baghAnI vAta sAcI che. paNa koIe gALa dIdhI hoya to vAre ghaDIe sAMbharyA kare; tema tame badhA jANo cho chatAM bhAra daIne kahevAnuM ke "bhAva" joIe. A khAsa lakSamAM rAkhajo. baghA sAmAyika kare che, paNa pUNiyA zrAvakanuM ja sAmAyika vakhaNAyuM. tema bhAva bhAvamAM phera che. "sAdhune haMmezAM samatA hoya--AnuM nAma cAritra, samabhAva. sAdhu baghe AtmA jue, siddha samAna jue. thaI rahyuM ATaluM samajAya to thaI rahyuM! bhaktAmara' vagere stotra che. paNa vIsa dohA baghAno sAra che. koNe ApyA che? tA. 25-9-35 paramakRpALudeve amane kahyuM hatuM, AtmA juo. mAnI lIdhuM, thaI gayuM. dRSTimAM jhera che tethI bIjuM dekhAya che. "te sat che', "te paramAnaMdarUpa ja che' evo nizcaya Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 468 upadezAmRta hoya to bAkI rahe ? A to badhI zAtAvedanI che, sukha no'ya. sukha to AtmAnuM che te sAcuM. tamane badhAne bhAva, pariNAma karAvavAM che. cUMTI khaNIne jagADavo che. hamaNAM manuSyabhava che, ahIM samikata thAya tevuM che. pachI kyAMthI lAvazo ? pazu, DhoranA bhavamAM zuM karazo ? jema loko ghana saMtADe che tema samabhAvarUpI ghana rAkhI mUko. temAMthI badhuM maLaze. samakita che, cAMllo che; pramAda na karo, karI lo. jAgyA tyAMthI savAra, samajyA tyArathI savAra. mATe bhUlamAM na javA do. padArthano nirNaya thavAmAM kacAza teTalI kacAza. mAnya karI lo, pakaDa karI lo. pramAda bhUMDuM kare che. zUrA hoya che te taravAra laIne, duzmanane mAravAnI dRSTi rAkhe che, tema karavuM. memAna cho, paMkhIno meLo che. ekalo jaze. huM koNa chuM ? teno vicAra ja nathI karyo. A baghI riddhi-siddhi tenI ja che ane tene ja visArI mUkyo che ! have karavuM zuM ? sAMbhaLe che koNa ? eka AtmabhAvanAmAM rahevuM. bAkI badhI kaDAkUTa che. kaMI jovA jevuM nathI. paramakRpALudeve kaheluM, 'bhUlI jAo.' samajyA te samAI gayA. badhe lAya che. tyAM have jovuM zuM ? strI, puruSa-veza bhUlI jAo. aMghArAmAM dIvo karo. samabhAva. AsravamAM saMvara. dvArakA baLI gaI. badhuM gayuM. pachI baLadeva kahe, ''kyAM jaIzuM ?'' 'pAMDava pAse ? tenuM paNa ApaNe bagADyuM che !'' kahevAnI vAta ke samajavAnuM che, samabhAva. badhe lAya lAgI rahI che. badhA bhAva karatAM samabhAvane bolAvo. zAMti karo. tA.28-9-35 ekalo hoya tyAM paNa AtmA che. AtmA na hoya to bIjuM zuM che ? paNa jIvane khabara nathI. tethI jJAnIoe kahyuM che, oLakhANa karo. bAkI to "sadgurunA upadeza vaNa, samajAya na jinarUpa; samajyA vaNa upakAra zo ? samajyuM jinasvarUpa.'' A vAta sAva ughADI karI nAkhI che. lIMbuMnuM pANI badhAmAM bhaLI jAya che. tema jevI vAta nIkaLI hoya temAM jIva bhaLI tevo thaI jAya che. satsaMganI vAtamAM terUpa thaI jAya che. bhale samaja na paDe; paNa paryAya paDe che. kAma koNa kare che ? zraddhA. tethI kahyuM che ke AtmAnuM kalyANa AtmA kare che. jIvane khabara nathI. nahIM to A badhuM zuM che ? karma che, kacaro che. 000 eka mANasane veza paherAvIne besADyo hoya, sAdhu jevo veza hoya, tene jJAnI kahevAze ? tema 0 0 0 0 0 0 0 0nuM sAMbhaLIe chIe. paNa chAzabAkaLA jevI vAta lAge che. amArI pAse kAMTo che. badhA upara samadRSTi che. koI nAno moTo kahevo nathI, tevuM manamAM thatuM ya nathI. paNa sat na hoya, tyAM sat kema kahevAya ? Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-pa 469 badhe javAnA rastA hoya; tema AtmAmAM javAno rasto samabhAva che. te vinA javAya nahIM, te jovAnuM che. amAre koIne nAnA moTA karavA nathI. karma jovAM nathI. 'paryAyavRSTi na dIjIe, eka ja kanaka abhaMga re.' jyAM jyAM A jIva janmyo che, bhavanA prakAra dhAraNa karyAM che, tyAM tyAM tathAprakAranA abhimAnapaNe varto che, je abhimAna nivRtta karyA sivAya te te dehano ane dehanA saMbaMdhamAM AvatA padArthono A jIve tyAga karyo che; eTale hajI sudhI te jJAnavicAre karI bhAva gALyo nathI ane te te pUrvasaMjJAo hajI ema ne ema A jIvanA abhimAnamAM vartI Ave che, e ja ene loka AkhAnI adhikaraNakriyAno hetu kahyo che.''ATalI ja AMTI ukelavAnI che. tA.29-9-35 jJAnInI vAta apUrva che ! jIva kevo che--saraLa pariNAmI che ke kema, samikatI che ke nahIM-- te jJAnI joIne kahI zake. samajAvuM joIe. samajAyuM hoya to khabara paDe ne kAma thAya. zarIra ghaNI thaI paDyuM che. tenI khabara levAya che. kharekharI rIte to te duzmana che, te jANavuM joIe. lUMTaTyUTa levAno vakhata Avyo che teno artha e ke bhAva karavA, AtmAnA bhAva karavA. 'zarIra nahIM te nahIM,' evuM thavuM joIe. tene jherarUpa gaNyA vinA bIjo upAya nathI. badhA jJAnIoe ema ja karyuM che.--A to camatkAra che, camatkAra ! badhethI uThADI AtmAmAM bhAva karAvyo che. 'mAruM' nathI tene 'mAruM' karavA pharavuM nahIM. te thavAnuM nathI. je karavAnuM che te Aje kahI dauM chuM : samaja. vadhArAmAM kahevAnuM--bhAva. coTa thavI joIe. piraNAma, bhAva karatAM karatAM te phaLIbhUta thaze. A saMbaMdha che to zuM te nathI ? che ja. amane maLeluM ApIe chIe : vIsa dohA, kSamApanA, ATha troTaka chaMda, cha padano patra, Atmasiddhi. koI dahADo A bhUlazo nahIM. karavAnuM zuM che ? samita. samakita. samAdhimaraNanuM A kAraNa che. kaMI na bane to bhAva rAkhazo. bhAvathI zraddhA thaze. mAnya hoya to bhAva thAya che. "te AtmajJAna thatAM sudhI jIve 'mUrtimAna AtmajJAnasvarUpa' evA sadgurudevano niraMtara Azraya avazya karavA yogya che, emAM saMzaya nathI.'' jJAnI zuM kare che ke jethI tene baMdhana thatuM nathI ? koIe jANyuM hoya to kaho. [carcA thayA pachI] A badhuM to sAMbhaLeluM kaho cho; paNa kahevAya tevuM nathI. parama kRpALudeve kaheluM, koIne kahetA nahIM. chevaTe samajaze koNa ? AtmA. Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta vIsa dohA te badhuM karAvaze. te maMtra che. ghaNI muzkelIe jJAnIo pAse sAMbhaLavAnuM kadIka maLatuM te ame ughADI rIte kahIe chIe. khabara na paDe, paNa jJAnIo badhuM kahI de che. A badhuM zuM che ? karma phUTyA che, karma udayamAM Ave che; saMkalpa-vikalpa Ave che te jaNAya che. khAdhuM hoya tevA oDakAra Ave. vIsa dohA maMtra che, tethI terUpa thavAze. gaMbhIratA, ghIraja rAkhavI. eka mANasa mAMdo hoya, gAMDo thayo hoya ne maMdavADamAM bake tema A jIvanuM vartana che. AtmA jovAya to badhA ye sarakhA che, temAM bheda nathI. 470 'he bhagavAna ! huM AtmArthe karuM chuM,' evI bhAvanA karavI. ame to AtmakalyANa sivAya bIjuM kaMI sAdhana batAvatA nathI, amArI AjJA te sivAya bIjI hoya nahIM. tA.1-10-35 tA.2-10-35 bairAMne ghaNI sAMbhara sAMbhara thAya che, tema AtmA sAMbhara sAMbhara thavo joIe. A to ene bhUlI ja gayo che ! ene laIne A badhuM che, e na hoya to kaMI nathI; chatAM tene saMbhArato ya nathI. badhA javAnA che, mahemAna che. A badhA bolAve che te paNa zAne lIdhe ? ene lIdhe. badhAM zAstra che, chatAM A kema vaMcAya che ? haiye hoya te hoThe Ave. udaya che. baghAne udaya che; paNa te sAmuM na juo. patrAMka 430 nuM vAMcana - "kalyANa je vATe thAya che te vATanAM mukhya be kAraNa jovAmAM Ave che. eka to je saMpradAyamAM AtmArthe baghI asaMgapaNAvALI kriyA hoya, anya koI paNa arthanI icchAe na hoya, ane niraMtara jJAnadazA upara jIvonuM citta hoya, temAM avazya kalyANa janmavAno joga jANIe chIe.'' tA.3-10-35 ATaluM gaLe UtarI jAya to basa che. asaMgapaNAvALI kriyA zuM? teno javAba apAya tevuM nathI. A badhuM jovAnuM nathI. amane to AtmAnI vAta priya che. bIjuM gamatuM nathI. A badho kacaro che. badhA marI javAnA che, pachI koIno patto nahIM. temAM zuM jovuM? keTalAya mANaso hatA. te kyAM gayA ? A badhuM jovuM gamatuM nathI. mAtra AtmAnI vAta sAMbhaLatAM prema Ave che. tA.7-10-35 zuM bhAva karazo ? zuM puruSArtha karavo ? badhuM joIze. sAmagrI joIze. lAkaDAM mUkyAM hoya Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-pa 471 ane tapelAmAM pANI na hoya to garama zuM thAya ? tema bhAvarUpI pANI joIze. to sAmagrI kAmanI che. ahIMnI vAta judI che. ahIM AsravamAM saMvara thAya che. bodha hoya to te pramANe bhAva thAya. te bhAvasahita puruSArtha karazo to piraNamaze. bAkI ekalo puruSArtha nakAmo che. satpuruSArtha karavo. nimitta joIze. bodha pramANe bhAva thAya che. mare paNa phare nahIM evI zraddhA che, chatAM udaya hoya. A badhuM dekhAya che te kacarA jevuM lAge che, jhera jevuM lAge che. mumukSuo kyAM gayA ? badhA marI gayA. A che te paNa jaze. koIne kahevAnuM nathI, vAta karavAnuM sthAna nathI. kahevA jaIe to kaMInuM kaMI pakaDI le. "tAruM tArI pAsa che, tyAM bIjAnuM zuM kAma ? dANe dANA upare, khAnArAnuM nAma.'' patrAMka 371 nuM vAMcana :-- karavAnuM zuM che ? samaja. kAmamAM zuM Avaze ? samaja. deha to gharaDo thato jaze. amAro deha juo--kAna, AMkha atyAre kAmamAM AvatAM nathI. tethI zuM thayuM, pUMjI hoya to kAmamAM Ave. pUMjI karI levI, te samaja che. deha che te jato raheze, paNa samaja jatI rahevAnI nathI. bhAva hatA te uThADI jyAM karavAnA che tyAM karavA. samaja pramANe bhAva thaze. A patramAM badho khulAso che, kaMI bAkI rAkhyuM nathI. tA.9-10-35 laghupaNuM eTale paryAyadRSTi na karavI te. paryAyadRSTi haze tyAM sudhI laghupaNuM AvatuM nathI. paryAyadRSTi hoya tenAthI AtmabhAvanA thAya te mAtra abhimAna che. jenuM jenuM A jIva abhimAna kare che te pudgala che. temAM AtmA kyAM che ? to pachI tenuM abhimAna zA kAmanuM ? 'paryAyavRSTi na dIjiye.' svadhAmamAM jatAM rAme kaheluM ke badhA vimAnamAM besI jAo; tema vakhata Avyo che. samaja karI lo. pachI bhaya zAno ? bhaya thato hoya to jANavuM ke khoTI gati thavAnI che. pudgala to javAnuM che. pUMjI ekaThI karI hoya to kAmamAM Ave. pUMjI zuM ? samaja. badhuM javAnuM che. bhAva jJAnI pratye vALo. jemAM bhAva jaze tevuM thaze. bhAva pheravavA hAthamAM che. pudgala rAkhyuM rahevAnuM nathI. satsAghana samajyA pachI baMdhana kevI rIte thAya ? pudgala grahaNa na karyAM hoya to duHkha Ave ? bhalene mana-vacana-kAyAnA yoga rahyA; paNa jIva tene grahaNa na kare to te zuM kare ? kevI rIte baMdhana kare ? dIvo hoya tyAM aMdhAruM kevI rIte rahe ? AtmA tame joyo nathI. paNa bhedIe joyo che--bhedano bheda. bhAva tenA upara karo. 'thiMga ghaNI mAthe kiyA', pachI bhaya zAno ? parama kRpALudeve 'samAdhizataka' ApyuM temAM svahaste lakhI ApyuM : 'AtamabhAvanA bhAvatAM jIva lahe kevaLajJAna re' Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 472 upadezAmRta ATaluM maLyuM ke badhuM maLyuM-bhAva kyAM rAkhavo te maLyuM. A patramAM badhuM ApavAnuM ApI dIdhuM che. gukha ghana ApI dIdhuM che. tA.10-10-35 badhuM mAyA che. ghaNA gayA. badhAM javAnA che. cetI javAnuM che. mAyAthI mukAvAnuM karavuM, baMghAvAnuM na karavuM. badhuM zokarUpa che. "e tattvavettAoe saMsArasukhanI hareka sAmagrIne zokarUpa gaNAvI che." manuSya bhava durlabha che; taiyAra thaI jAo. A nahIM, draSTi pheravo. vairAgyanI balihArI che, amRta che ! satsaMgathI sukha che. A badhA saMga che-AtmA asaMga che. tA.14-10-35 karma to chUTI ja rahyAM che. vikalpa karIne jIva bIjAM navAM karma bAMdhe che, nahIM to chUTI ja jAya. mAMdA paDavAnuM, maravAnuM karmane laIne. "Ava" kahyuM karma vaghatAM nathI, "jA" kahyuM jatAM nathI. chUTavAno upAya "samabhAva' che. karmanAM poTalAM che tene jIva "mArAM mArAM' karI grahI rAkhe che. tethI kahyuM che, "tArI vAre vAra." tuM mAruM mAnavuM mUkI daIza to karma pAchaLa paDI vaLagatAM nathI. tuM ja bhegA karavA doDa kare che. 'phikarakA phAkA bharyA tAkA nAma phakIra.' badhuM javAnuM che. "mAruM' mAnIza topaNa jaze, rahevAnuM nathI. koIne kahevAnuM nathI; paNa bhAva karavAno che. thavAnuM hoya te thAya. paisAno kepha hoya che, sAMbhaLyA pachI samajaNano kepha hoya che; tema na karavuM. je che te che. koIne kaho ke jIvane mArI nAkho. koInAthI mArI nakhAze? tene cagado to cagadAze ? pachI phikara zAnI? mAyAnuM poTaluM ekaThuM kare che; pachI "mAruM mAruM karI temAM baLavA lAge che. tA.16-10-35 badhuM khoTuM che. temAM mAruM, mAruM mAnI zAno e che ? duHkharUpa che temAM sukha kyAMthI hoya ? AtmAmAM duHkha che ? pachI zAno bIe che ? vedanI AvI hoya te joyA kara. samakitI tene zAtA mAne che. te zuM kare che? joyA kare che. tenAmAM zuM AvyuM ? samaja. samajya chUTako che. "jJAnInA gammA, jema nAkhe te samA,' te zuM ? jJAnI jema che tema jue che. bairAM pArakAnI kAMNa potAne ghera lAve che ane e che; tema badhI duniyA kare che. pArakAne ghera maraNa, temAM mAre zuM ? jenI gaNatarI karavAnI che tenI gaNatarI karato nathI ane pArakAnI poka mUke che. chokaruM thayuM, pachI ramADIne sukha mAne che ! tene kahyuM hoya ke A to tAro verI che, to hA kahe, paNa pAcho ramADavA mAMDe; tema jIva kahe che kharo, paNa mAnato nathI. samajIne samAI javAnuM che. koIne kaMI kahevAnuM nathI. Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-5 473 vedanIne kahyuM hoya, tuM be miniTa UbhI rahe to te UbhI nahIM rahe; paisAne kahyuM hoya, tame be miniTa raho to nahIM rahe. je javA AvyuM che tene mATe tuM zAnI raDAkUTa kare che ? karavAnI che samaja. samajya chUTako che, bIjo upAya nathI. baghA ghaNA marI gayA. tuM marI javAno che. tethI AtmA maryo ? nA. to pachI tuM kone raDe che ? konI poka mUke che ? A ja bhUla che. bhUla to kADhavI ja paDaze. "thiMga ghaNI mAthe kiyo." te karI le. "nahi banavAnuM nahi bane, banavuM vyartha na thAya; kAM e auSadha na pIjiye, jethI cintA jAya." te osaDa pI jA. phalANAbhAI na AvyA, te ciMtA zAnI kare che ? zuM karavA poka mUke che? badhuM mAnavuM mUkI do; AtmAne mAno. kaMI rahevAnuM nathI. to pachI te tAruM kema thaze ? tA.17-12-35 mumukSu-vastu be che tevuM sAMbhaLIe chIe, jaDa ane cetana; chatAM dehAdhyAsane laIne AtmA tarapha lakSa rahetuM nathI. dehAdhyAsa kema ocho thAya ? - prabhuzrI-anAdi kALathI jIve dehane ja saMbhALyo che, AtmAne saMbhALyo nathI. te to jANe che ja nahIM ema karI nAkhyuM che. vAstavika rIte te na hoya to baghAM maDadAM che. bhAva karavA. jema koI mahAmaMtra hoya tema "vIsa dohA" jhera utAravA mahAmaMtra che. e amRta che. vizvAsa ane pratIti joIe. tA. 27-12-35 bhrAMtipaNe AtmA parabhAvano kartA che, e jJAnI puruSanuM vacana che. mithyAtva, mohane laIne ajJAna che. e phITI jJAna thAya che. paNa phITavAmAM jJAnIpuruSa, sapuruSanI AjJA, sadgogha e nimittakAraNa che. auSagha laI carI na pALe to tethI roga maTato nathI, joke auSadhi vikriyA na kare, paNa roga maTe nahIM, tema maMtra sAthe sat zIlanA vartanarUpa carI na pALe to karmarUpa roga maTe nahIM. icchAne rogha karavo. viSaya, kaSAya eTale krodhAdi, rAgadveSa ochA karavArUpa vartana na thAya to maMtrarUpI auSaghathI anya vikriyA to na thAya, paNa karmarUpa roga maTe nahIM. aSADa suda 4, budha, 1991 AtmA asaMga che, apratibaMgha che, ajara che, amara che, avinAzI che. AvA deha to Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 474 upadezAmRta ghaNA gharyA, te baghAno nAza thayo che. tethI deha para moha karavo nahIM. eka AtmA upara lakSa rAkhavo. A mahAmaMtra che. tA. 23-1-36 satsaMganuM mAhAbhya athAga che. satsaMgamAM zuM che ? AtmAnI zraddhA thAya che, pariNamana thAya che. tA.3-ra-36 manuSya bhava durlabha che. maitrI, pramoda, kAruNya, madhyastha bhAvanA karavA yogya che. moTAmAM moTI vAta satsaMga che. satsaMgamAM bogha amRtasama che. tyAM samAgame koI vANI saMbhaLAya to saheje puNya baMghAya. jJAnI puruSanI vANI saMbhaLAya ane kadAca na saMbhaLAya to paNa puNya baMdhAya. memAna cho; manuSyabhava durlabha che. "he jIvo ! tame bUjho, samyak prakAre bUjho. manuSyapaNuM maLavuM ghaNuM durlabha che, ane cAre gatine viSe bhaya che, ema jANo. ajJAnathI saviveka pAmavo durlabha che, ema samajo. Akho loka ekAMta duHkhe karI baLe che, ema jANo; ane sarva jIva potapotAnA karme karI viparyAsapaNuM anubhave che teno vicAra karo." A mAro dIkaro, A mArI strI, A mAruM ghara--e badhuM baMdhana che. "sahu sAghana baMghana thayA, rahyo na koI upAya; satsAghana samajyo nahIM, tyAM baMghana zuM jAya?" kaMI nahIM to "vIsa doharA' caMDIpAThanI peThe roja bole to paNa kAma thaI jAya. saMga baLavAna che. Akho loka ekAMta duHkhe karIne baLe che. janma, jarA, maraNa jevuM koI bhUMDuM nathI. rastAmAM jema meLAvaDo thAya tema A meLAvaDo che. temAM rAjI zAno thAya che? sukha ane duHkha zAnAM mAne che? e tAro gharma nathI. anaMtA bhava thayA, toya te AtmA ne oLakhyo; to have kyAre oLakhIza ? mATe satsaMga ane tyAga vairAgya kara. pahelAM satsaMga bahu Akaro lAgaze; paNa e ja aMte sukha Apaze. saMsArathI karmabaMgha thAya che, vairAgyathI hita thAya che. A avasara Avyo che. sarva jIva potAnAM karmothI viparyAsa bhogavyA kare che. manuSya bhava durlabha che. cAre gati ati du:khadAyI che. janma, jarA, maraNa-e badhAM duHkhadAyI che. "huM" ne "mAruM" sau baMdhana che. mAryo jaIza. e tAruM nahIM. A joga to kAMI jevo tevo che? have kyAre joIza? jene baMghanamukta thavuM che teNe AtmAne gaSavo. vANiyo che, brAhmaNa che, pATIdAra che--te kaMI nahIM. "jyAM lagI AtamAM tattva cInyo nahIM, tyAM lagI sAghanA sarva jUThI." Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-5 475 kaMI nahIM. mana pharatuM, bhaTakatuM rAkhe che. pachADa mAthuM, patharAthI phoDa. ghAMcIno baLadiyo phara phara kare; tema paribhramaNa kare che. tAruM koI na maLe. no'ya tAro dIkaro, no ya tAro paiso, no'ya tAruM ghara. tuM to memAna che. sukhaduHkha bhogavIne cAlyo jA. sukha duHkha manamAM na ANiye, ghaTa sAthe re ghaDiyAM; TALyAM te koInAM nava TaLe, raghunAthanAM jaDiyAM." jagata AkhuM karmAdhIna che. duHkha duHkha-mahA bhayaMkara che. lakSa rAkho. "Atmasiddhi' kaMI jevI tevI che ? ekeka gAthA vicAre to kAma kADhI nAkhe; tenuM bhAne ya nathI. meM to moDhe karI che, mane AvaDe che, khabara che ema karI sAmAnya karI nAkhe che. sAmAnya kare che te ja duHkha ne vyAdhi che. AtmAnuM smaraNa karyA kara. bhagavAne kahyuM che ke sukha duHkha Avaze ja, te kharuM che. karyAnuM phaLa che. kahyuM jAya tema nathI. "AtmAne gaSavo hoya teNe yamaniyamAdika sarva sAdhanano Agraha apraghAna karI satsaMgane gaSavo temaja upAsavo. satsaMganI upAsanA karavI hoya teNe saMsArane upAsavAno AtmabhAva sarvathA tyAgavo." game teTalA rUpiyA ApIza toya tane koI ATalI zikhAmaNa Apaze? sthiratA karI bahu bhUla che. alekhAmAM jAya che. eka satsaMganI AjJAne upAsavI. prArabdha pahale banyA, pIche banyA zarIra; tulasI acaraja e baDI, mana na bAMdhe dhIra." mATe ceta. A vAta koI ThekANe maLatI nathI. mRtyunuM AvavuM avazya che. ema chatAM A jIva vAraMvAra bhUlI jAya che. A vAta koI nahIM sAMbhaLo ke? tobA ! tobA ! Akho loka trivigha tApathI baLe che. "hoddo che, paiso che, ghara che, makAna che, gADI che, ghoDo che. badhuM sukha che, mAre kaMI kamI che?' ema mAne che ne magna rahe che. paNa paravaza che; rAjA ane raMka sone mRtyu che. khamavuM; samatA rAkhavI ane bhagavAnanuM nAma na choDavuM AvyuM e javAnuM. zraddhA, lakSa ane pratIti hoya to te ciMtAmaNi che. sAmAnya na karavuM. huM to jANuM chuM, ema kahe che. karma phUTyuM tAruM! bahu bhUla thAya che hoM ! cetavA jevuM che. A jIvAdorI che te kAma lAgaze. kALajI ane samajaNa rAkhe to A anaMtagaNI kamANI che. vIsa dohA caMDIpATha goDe roja bhaNe to ciMtAmaNi che. ahIM to gharma che ane te ja kartavya che. jyAM sudhI deha che tyAM sudhI bolIza. parANe boluM chuM; pahoMca nathI toya paramArtha jANIne boluM chuM. ame TUMDhiyA hatA, moTA sAdhu hatA; paNa parama kRpALudevanA samAgamathI samajI gayA ke eka AtmA mAro, sau memAna che. kAle sau jatA raheze, mATe e ja karavAnuM che. "AtmajJAna tyAM munipaNuM, te sAcA guru hoya; bAkI kuLaguru kalpanA, AtmArthI nahi joya." Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta AtmajJAna hoya te ja sat. kaMI koIne dekhADavA mATe kahevuM nathI. sadgurunI prAptithI kaMI judI ja lahera ane lahejata Ave che. 'Apa samAna baLa nahIM ane megha samAna jaLa nahIM.' mATe pote ja karavuM paDaze ema pakaDyuM, te pakaDyuM; have keme karI chUTe nahIM. AtmajJAna upara jAya to kAma thaI jAya ane pAsA savaLA paDe. "vicAranI nirmaLatAe karI jo A jIva anya paricayathI pAcho vaLe to sahajamAM hamaNAM ja tene Atmajoga pragaTe.'' ajaba gajaba vAta ! naradama hitanI zikhAmaNa. phakta hRdayamAM AtmA mATe rovuM, taiyAra thavuM. amRta che, paNa bahArano kamaLo te kADhavo paDaze, dRSTi pheravavI paDaze. AtmArtha jozo to AtmAnuM hita thaze. vANI apUrva che. jeTaluM na thAya teTaluM thoDuM. kartavya che. je karyuM te kharuM. lakSa levo avazyano che. 476 nabaLA bhAva kare to sAruM thaze ? sArA bhAva karyA haze to nabaLuM thaze ? "bhAve jinavara pUjiye, bhAve dIje dAna; bhAve bhAvanA bhAviye, bhAve kevaLa jJAna.'' AthI koI TUMko rasto batAvazo ? rasto e ja che; khabara nathI paDI. tethI du:kha, phikara, ciMtA che. bIjA kayA ThekANe javuM? AtmabhAva rAkhavo. pharavA nIkaLyo che to phara, nahIM to ThekANe besI jA. tA.5-2-36 'kara vicAra to pAma' enuM zuM pariNAma Ave che te joI leje. sukha-duHkha, paisATakA, mAruM tAruM, badhuM rAkha che. AtmA sivAya koI bIjI vastu kharI rIte game ema che ? paNa AMTI paDI che te UkalI nathI. ame zuM karyuM che ? mUkavuM paDyuM che. jJAnIe kahyuM che, badhuM mUkavuM paDaze. kaMI che nahIM, paNa jo sAthe lIdhuM to UbhuM thaze. na le to thAya ? mATe mUkavuM paDaze. mUkyuM to UbhuM nahIM thAya. AtmA, AtmA badhe AtmA juo. bIju kaMI nahIM. AtmA joyo nathI, ane nahIM jANavAnuM te jANyuM che. je jovAnuM che te joyuM nathI, ane nahIM jovAnuM te joyuM che. koI kaheze, hAthI, ghoDA, strI, dekhAya che te khoTuM che? te jovuM hoya to lakhacorAzImAM pharI Ava. A badhI vAta marmanI che. koI samajatuM nathI. baghI AMTI che. pAchuM vaLavuM paDaze, mUkavuM paDaze, karavuM paDaze; nahIM to dahADo nahIM vaLe. e ja che. e bhAva bhAvatAM bIjuM kaMI thAya to kaheje. sAkara khAvAthI sAkara, jhera khAvAthI jhera. tArA hAthamAM, tArI vAre vA2; bharata ceta, bharata ceta. ATaluM ja che. jANyuM nathI. bodha zravaNa karyo nathI. tuMbaDImAM kAMkarA. tArI mokANa, tArI hoLI-52 vastuo ja jovI che ? bhulavaNI che. paDado nathI paDyo tethI bhALyo nathI. tyAre have zuM kahevuM ? A badhAmAM zodho. AtmA kyAMya nathI. to have gaNavo che kone ? oLakhavo che kone ? tyAre paMcAta konI ? khAvAnI pIvAnI ? kharI paMcAta to e ja-mArga judo che, gahana che-tyAga. Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-5 477 bAyaDI, chokarAM, hAtha, paga badhuM tyAga. pachI kaMI rahyuM? AtmA. haju samajAyuM nathI. tA.6-2-36 tamArI baghAnI pAse zuM che ? bhAva. AtmA che to bhAva che. konA hAthamAM vAta rahI ? jIva sArA bhAva kare to sAruM phaLa Ave che, nabaLA bhAva kare to nabaLuM phaLa Ave che. AtmA kyAM nathI ? badhe che. jevuM jovuM hoya tevuM dekhAya. hAthI jovo haze to hAthI dekhAze; AtmA jozo to AtmA dekhAze ane vANiyo, pATIdAra jozo to tema dekhAze. jIvanI gaNatarImAM bhUla thAya che. AtmAnI gaNatarI nathI ane dehanI gaNatarI kare che. AtmAnI gaNatarI kare nahIM ane maMdavADanI gaNatarI kare to maMdavADa che. A rakhaDatA jIvane parama kRpALudeve bolAvIne lakhI ApyuM : "AtamabhAvanA bhAvatAM jIva lahe kevaLajJAna re." mumukSu-A to bahu sugama rasto. prabhuzrI-vAta sAcI che, paNa te bhAvamAM rahevAtuM nathI. bhaTakavuM hoya to jA, AMTo mArI Ava-bhaTakI Ava. badhuM hAthamAM che. jJAnInA eka vacanamAM anaMta Agama che. zuM karavuM ? nizcaya karavo. badhuM to kahyuM che, paNa vAta to A ja che. baghAnI pAse bhAva che ke nahIM ? koInI pAse nathI ema che ? zuM kare have ! A vAta jevI tevI nathI; camatkAra che ! eka vacanamAM mokSa che ! sau kahe che, paNa koI kare ane koI na kare; jevuM karyuM tevuM thAya. bhAve bhUMDuM karyuM che, janma, jarA, maraNa ane bhava UbhA karyA che. zuddha bhAva hoya to bhaTakavuM thAya nahIM. "bhAve jinavara pUjiye, bhAve dIje dAna; bhAve bhAvanA bhAviye, bhAve kevaLajJAna." tA.8-2-36 A jagata te AtmA nathI. oLakhANa AtmAnI karavI. AtmAnI, satsaMganI bhAvanA rAkhavI. AtmA che; tenI gaNatarI rAkhavI. te sukhaduHkhane jANanAra che. sukha jethI thAya che te viSenuM bhAna nathI. AraMbhaparigraha mATe jIvamAtranI icchA che, te mAyA che. te mUkavA jevI che. jJAnIne mUcha nathI. Dhora, pazupaMkhIne kaMI khabara paDe ? manuSyabhava che to khabara paDe. baghI mAyA che. mAro bhAI, mAro bApa e badhuM kaMI nathI. eka AtmA jANo. jeTalI tRSNA vadhAre teTalA janma vaghAre. bhUMDAmAM bhUMDI che tRSNA. bhUMDuM karyuM tRSNAe. kyA icchata? khovata saba ! hai icchA duHkhamUla; jaba icchAkA nAza taba, miTe anAdi bhUla." Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAmRta icchA bhUMDI che. ema to bhavobhava karyA karyuM che. A badhuM samajyuM chUTako. samaje to bhava kApI nAkhe ane na samaje to bhava UbhA kare. doDAdoDa karI rahyo che. javAnuM che, emAM phera nathI. 478 atyAra sudhI jIve cAmaDAMno vepAra karyo che, AtmAno nathI karyo. 'mAruM mAruM' karI rahyo che. tenI bhAvanA kare che. moTA puruSanAM vacano che : "jahAM kalapanA-jalapanA, tahAM mAnuM duHkhachAMI.'' potAnuM nathI tene meLavavAnI bhAvanA kare che. A jagatamAM icchAno roga koIne maTyo ema che ? icchA, icchA ne icchA. kAma kyAM thAya che ? vicAra karyo icchAno nAza thAya che. A baghA beThA che, paNa koIe AtmA joyo ? camatkAra che ! AtmA juo. A kUMcI, koIne khabara paDI nathI. koIe jANyuM che ? koIe mAnyuM che ? koIe svIkAra karyo che ? koIne maLyuM che ? phakta A vANiyo, A nAno, A moTo e vAta thaI che ne thAya che. 'AtmA che, AtmA che' ema thayuM nathI. ''sarvAtmamAM samavRSTi dyo, A vacanane hRdaye lakho.' bhUMDuM koNa kare che? rAga ne dveSa. jagata AkhuM AthI du:kha sahana kare che. samabhAva karo joIe ! juo to kharA ! have eno jarA vicAra karo. zuM thayuM samabhAve ? ajaba gajaba thayuM ! hajAro bhava TaLI gayA. kevaLajJAna thayuM. samabhAva karI mokSe gayA. A to tALI tALI ! kaMI ajabagajaba che ! camatkAra che! bhedI maLyA nathI. ''sAMbhaLI sAMbhaLI phUTyA kAna, to ya na AvyuM brahmajJAna.'' je gaNavuM che te paDI mUkyuM. bhaNyo che, paNa gaNyo nathI. vAta kharI karI. sama e zI vastu che ? zAmAM lezo ? zAmAM rahe che ? jarA vicAra to karo, tuMbaDImAM kAMkarA ! vicAra nathI karyo, samajyo nathI, oLaMbhA devA jevI vAta karuM chuM; paNa sAcI che. 'samatA rasakA piyAlA 2e pIve so jANe' Ama gAya, vAto karyA kare; paNa vAtoe vaDAM thAya ? manuSyabhava camatkAra che, mahA kamANI che. paisA maLyA--baso, cAraso; tethI zuM thayuM ? sADAtraNa hAthanI jagAmAM bALI mUkaze. kSamA e zuM che? bolatAM AvaDyuM che, enuM nAma detAM AvaDyuM che; paNa enuM bhAna nathI. tA.16-2-36 manuSyabhava durlabha che. mahApuNya karyAM che to A pAmyA cho. saMbaMdhe sau maLI AvyuM che-- deha, paiso, sukha, vagere. amAruM kahevuM kaMI bIjuM ja che. A mAthuM vADhI nAkhe, deha rahe ke na rahe; paNa bIjuM mAruM nahIM. amAre to vAta AtmAnI ja kahevI che. koI zikhAmaNa ApIe to eka AtmAnI ja, bIjI nahIM. atyAre hAla vAta thAya che te naradama AtmAnI che. tamane enI kaMI oLakhANa nathI. A mAro hAtha, paga, moDhuM; mane duHkha thayuM, sukha thayuM ema gaNe che; paNa e to sau jaDa che, AtmA nahIM. A vAta AtmAnA hitanI che. kAgaDA-kUtarA sAMbhaLe ? Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-pa 479 ghUMTaDo pIne utArI do. anaMtA bhava karyA ane rakhaDyo. paNa tyAM sukha nathI. phakta eka vAta che--'sat ane zIla.' sat eTale AtmA. zIla eTale brahmacarya. mAro AtmA te mAro guru. te jJAnIe jANyo che te kharo. jeNe jANyo che te mAro guru ane teNe ApelI bhakti'cha padano' patra, vIsa dohA vagere ciMtAmaNi gaNI saMgharI rAkhavuM. bIjuM badhuM jatuM rahevAnuM che; te mAruM nathI. mAro to AtmA. je eNe kahyuM che te karavuM. jIvatA sudhI; zAtA hoya, bhAna hoya tyAM sudhI karavuM. pachI kaMI thaI zake tema nathI. A vAta saMbhaLAya che ? A jhaTakA mArIne vAta karuM chuM, to mApha karazo. mAro to AtmA, e AtmAnI pakaDa ane te ja mAro guru ane te ja mAre mAnya. dabAvIne kahevAnuM thAya che. brAhmaNa, vANiyA, pATIdAra eno bheda na rAkhavo. AtamabhAva bhAvye janma-maraNano phero chUTI jAya. huM vANiyo, huM bAI, huM bhAI, nAka, hAtha vagere mAruM mAruM gaNe che; paNa badhuM tAruM nathI. tuM to eka AtmA ane e to jJAnIe joyo te mAnya. AnI pakaDa karajo. A to mAro AtmA ja. khAmI bodhanI che. te saMbhaLAya to pakaDa thAya. ajANyo ne AMdhaLo barAbara. samajaNanI jarUra che. tA.20-2-36 eka AtmA che; bIjuM phanA che. saMbaMdha che--Ave che, jAya che; sukha che, du:kha che. paNa eka AtmA. AtmA vinA koNa jotuM haze ? pahelo che te mUkI dIdho che. te bhUla che. eka AtmA ja che. A deha mAnavAno che? A manuSyabhava che to kAma thaI jAya. pazupaMkhI, kAgaDA, kUtarA kaMI samaje ? DhuMDhiyA, tapA te kaMI dharma nathI. dharma to eka AtmAno che. A to bAI che, bhAI che, gharaDo che, juvAna che e badhuM khoTuM che. eka AtmA che. koI bhedI puruSa maLI jAya to manuSyabhavanuM sArthaka thaI jAya. anaMtA bhava thaI gayA che; paNa sArthaka thayuM nathI. baphamamAM jAya che. badhI davA kare che, rogo maTADyA, sArA ya thayA, nabaLA ya thayA, Akhare badhA marI gayA. mA-bA, chokarAM--chaiyAM mUAM; AtmA mUo nathI. enI khabara nathI. enI khabara karavI che. hajAra rUpiyA maLatA hoya to doDyo jAya, tyAM khoTI thAya. eka AtmA ja; tenI oLakhANa karavI. vizvAsa nathI, pratIta nathI. A to huM jANuM chuM, mane khabara che ema mAne che. mAMdo paDe to gharamAM paDyo rahe, paNa AtmAnA kAma mATe eka ghaDIya na rokAya. pakaDa karavAnI jarUra che. tenI kALajI nathI karI. pakaDa kare tenuM kAma thaI jAya. AtmAnI saMbhALa nathI lIdhI. Thera Thera A to khoTuM lAge che. AtmArthe karavuM. 'A mArI bAyaDI' 'A mArI bA'badhuM AMdhaLuM ! Akhare eka AtmA che, te ja kAmano che, karmane laIne A mAruMtAruM thAya che. gaphalatamAM jAya che, baphamamAM jAya che. khabara nathI; paNa kaMIka che. ekane nahIM; paNa saune e rIta che. cetavA jevuM che. je e rasto zodhaze tenuM kAma thaI jaze. kAnamAM be Page #579 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 480 upadezAmRta savAla paDyA e sAruM thayuM ane te kAmanA che. mATe UbhA thazo to kAmanuM. mAMdA hoya, kAma hoya to khoTI thAya, paNa eka AtmA mATe kaMI nahIM. vADhI nAkhe to paNa eka AtmAnuM ja kAma karavuM. vivAha mATe, sAruM lagADavA mATe khoTI thaze. paraNAvavAnuM hoya to nokarImAMthI rajA laIne jaI Ave, paNa AtmAne mATe khoTI thAya nahIM. tenI jarAya kALajI nathI. vAta bahu samajavA jevI che. tA. 11-3-36 AtmArthe to karavuM ja. AtmAno ja vepAra-satsaMga. A saMsAra jevuM khoTuM koI nathI. AkhuM jagata trividha tApathI baLe che. sukha kyAM che? baghAM tophAna che, mahA duHkharUpa che. ame to bIjuM kaMI kahetA nathI. AtmAnI vaghAre saMbhALa rAkhajo. AtmAnI kALajI, samAgama, paricaya karo. cha pada' no patra, vIsa dohA, vagere bhaNajo. koI sAthe Avaze nahIM. mAro AtmA ja kAmano, te ekalo ja kAmano che. AtmArthe karyuM te hitArthe karyuM, te ja lekhAmAM. mATe AtmAne satsaMga karavo ghaTe. tA.12-3-36 "Ajano lahAvo lIjiye re, kAla koNe dIThI che?" jJAnInI vAta jJAnI jANe. vAta to samajavAnI che. vAta to dazAnI che. mumukSu--zAno lahAvo ? prabhuzrI bahu tAkIdathI. mumukSue zuM? prabhuzrI-potAnA AtmAnuM kaMIka sAghana karI levuM, e ja. jyAM beTho tyAM AtmA, AtmA ne AtmA-eka AtmA ja. vAta hatI khuda eka AtmA samajavAnI. e ja-AtmA. "sarvAtmamAM samadraSTi dyo." "Ajano lAvo lIjiye re kAla koNe dIThI che?" ciMtAmaNi che, hoM! bIjI baghI mAyA che. "viMga ghaNI mAthe kiyA." eka ghaNI karyo. bIjuM kaMI nathI. mAyA, saMbaMgha, paisoTako, kAyA, vagere badhuM maLavuM te karmAghAna che. jIva vastu AtmA che teno nAza nathI. mAthe ghaNI karyo eTale thaI rahyuM. mULa vastu to jJAna-darzanacAritra te AtmA, e ja che. e ja ghaNI che. ene mAnI levo. e maLI Avyo hoya ane vizvAsa ne pratIti AvI to badhuM maLI gayuM. ATalo bhava manuSyano che te ciMtAmaNi che. kharo lahAvo gharmano levAno che. kaMI nahIM; eka oLakhANa AtmAnI, bIjuM nahIM hoM ! eka AtmAnI oLakhANa thaI to basa. Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-pa 481 AMdhaLo ne ajANyo barAbara. bhedI khAsa batAve ke jamaNe hAthe jaje, tema bhedI hAtha Avyo to thaI gayuM. Ajano avasara to koTI karma khapAvI nAkhe. kudaratano rasto evo che ! AtmA che. tenI eka oLakhANa karavI, pakaDa karavAnI che. kartavya che, mAnya che, zraddhA che, pratIti che. khAvuM pIvuM, badhAM ya saMbaMdha-kAMI nahIM; e nahIM. e badhA have pa2 che. e ja che bApa. e jANavAnI jarUra che. eTaluM ja kartavya che. paNa vizvAsa kyAM ? pratIta kyAM ? te oLakhANanuM ThekANuM kyAM ? oLakhANa kyAM ? anAdi kALanI bhulavaNI. ame to eka mAnavA yogya te mAnyA che; jaDane iSTa mAnatA nathI. tA.19-3-36 A jIvane kaMIka bhUla che, ane AMTI Ave che te kADhavI che. bhUla che, paNa bhaNela hoya tene pUche to jhaTa kADhI nAkhe. jIvane ema thAya ke 'vAta bahu sArI karI, vAha !' tyAM zuM AvyuM ? Atmahita. 'huM kaMI jANato nathI. te vastu to jJAnI jANe', evuM thAya tyAM dvAra UghaDe ne manAya. tyAM ja AMTI che. dhanya bhAgya ke A kALe, A mArgamAM, A dezamAM A joga banI Avyo ! te koIka viralA puruSa mATe che. pUrvakRta to joIe. te na hoya to kyAMthI sAMbhaLe ? te badhI jogavAI maLI AvI. jIva bIje badhe doDaze. paNa haju kaMI khabara che ke mAre kaMIka sAMbhaLavuM ? jyAM rajisTara thavAnuM hoya tyAM mAnyatA thaI gaI to thaI rahyuM. kRpALue mane kaheluM ke tamAre kyAM ya javuM nahIM paDe. 'vAta che mAnyAnI' 'saddhI parama vujjA' A manuSyabhava na hoya to kAgaDA-kUtarAnA bhavamAM bane kaMI? e to mahApuNyanI jogavAI hoya tyAre maLe. mahA AMTI ne gUMcavI nAkhe tevuM che. tA.19-3-36 zAtA che, bAMghelAM karma che te bhogavavAnAM che. have avasthA thaI. kAMI goThatuM nathI. eka AtmA che. ApaNe eka ja che--samabhAva, maitrIbhAva. A sau mUkIne jatA rahevAnuM che; sau kAle jatA raheze. tame badhA bahu rUDA, sArA cho. tamArA pratye eka AtmabhAva che. camatkAra che ! zuM? eka kartavya che, je A vastu jIve jANI nathI te, eka ja che. zuM nathI jANyuM e vicAravuM kartavya che. yathAtathya oLakhANa nathI paDI. 'mAtAruM' matabheda mUkavAnA che. jo tabiyata ThIka hoya to vAta vistArathI evI karavI che ke A jIvane sarva sAthe meLApa, ane 'sarvAtmamAM samadraSTi' thAya, 'A to mAro ane A to tAro,' 'sAro ne khoTo' ema thaI rahyuM 31 'jahAM kalapanA jalapanA, tahAM mAnuM duHkha chAMI; miTe kalapanA jalapanA, taba vastu tina pAI.' Page #581 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 482 upadezAmRta che; paNa guru ke celo sarvamAM vastu kharI to AtmabhAvanA. "AtamabhAvanA bhAvamAM jIva lahe kevaLajJAna re.' A eka maMtra hAtha Ave to jIvAdorI. to zuM hAtha nahIM Ave ? eka karavo AtmabhAva; mUkavo parabhAva. parabhAvathI anaMtA baMgha ane bhava kare che. bhAva ane pariNAma mukhya vAta che. jevA bhAva kare tevA prabhu phaLe. bhedI maLe siddhi thAya. prasannacaMdra rAjarSi aMtarumuhUrtamAM kevaLajJAna pAmyA. eka oLakhANa nathI te thavAnI jarUra che. eka bhUla che moTI; satsaMga, bogha ane pakaDa nathI. lIMbaDI ane phalANA saMghADA mArA che ema gaNe che. tenuM tevuM phaLa hoya. e baghA saMbaMdha che. pahelI vastu samakita che. te vinA "lyo caturgatimAMya." A to jJAnI puruSanA vacana che. sau mahemAna che. AtmA jANo. "pAve nahi gurugama binA." gurugama' kIdhuM te to camatkAra ! javA de, javA de, javA de. khabara nathI. mahemAna che. vAnI mArI koyala che, lUMTaeNlUMTa pakaDa karavAnI che. "upayoga e gharma, pariNAma e baMgha", e AkhA gharmano sAra. satsaMga joIe ke nahIM? gaccha, mata, pustaka, celA e sau maLI Avaze. paNa e nahIM. eka gurugama; te vagara nahIM. vicAra to kharo. khabara nathI. gurugama zuM che te jANavAnI jarUra che. jANyA vagara chUTako nathI. 'saddhA parama duhA." mATe satsaMga ane bogha joIe ke nahIM? gaccha mata kaMI nahIM. jJAnIe "gurugama' kahyuM tenI barobara pakaDa karavAnI jarUra nathI ? khAmI te yogyatAnI, baghA sAMbhaLe che. yogyatA meLavyA vinA thAya nahIM. AtmAnA samAgamamAM rahejo. jIva rUDA cho. AtmAne jANavAnI jarUra che. sUjhe ema karIne paNa AtmAne jANavo. bhAvanA-bAra bhAvanA kartavya che. have to dahADA pahoMcyA che. ghaNA jIvone maLI joyA. kazuM hAre Avaze? paisATakA hAre nahIM Ave. asaMga-apratibaMdha AtmA che. enI riddhi zuM? anaMta catuSTaya, anaMta darzana-jJAna-vIrya-sukha, enI riddhi che. sUjhe ene pUcho, sauthI moTAmAM moTI vastu toAtmajJAnathI uddhAra che. tyAM zuM che? AtmAne jANavo che. anaMta mokSa gayA te prathama samyatva vagara nathI gayA. samati jevI koI vastu nathI. samakitanAM pAMca lakSaNamAM "zama' kIdhuM, emAM te sukha kevuM haze ? bhagavAna paNa vANImAM kahI zakyA nahIM tevuM. zama AvyuM samakita. jJAnadarzana te kalyANarUpa che. jevo jJAnIe joyo tevo AtmA che. cetI lo. eka AtmAne oLakho. kAma thaze. nAsika, tA.29-3-36 saMkalpa-vikalpa, kalpanAthI para abAdhya anubhava che. "jo jo pudgala-pharasanA, nize pharase soya; mamatA-samatA bhAvase, karma baMdha-kSaya hoya." "jaba jAkI jaisI ude, taba sohe tihi thAna; zakti marore jIvakI, urda mahA balavAna." (samayasAra nATaka : baMghadvAra, 7) Page #582 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-5 483 A bAI che, A bhAI che, sAruM che, khoTuM che e badho saMbaMdha che. AtmA to che tema che-jJAnIe joyo tevo che. pudgalano nAza che; AtmAno nAza nathI. ema jANajo ke vIsa dohA mahA maMtra che, camatkAra che ! A badhuM pudgala nAzavaMta che, temAM moha che. paNa eka mokSanI icchA rAkhavI. mAro deha nathI. "Atmasiddhi' ane cha padanA patranuM manana karyA karavuM. khUba vicArIne tenuM ja dhyAna rAkhavuM. sadgurunA kahevAthI basa eTaluM ja karavuM ane te ja mAnyatA raheze to sau maLaze. eka vItarAgano mArga, bIjuM nahIM. huM khAvuM chuM je je karyuM te mATe, paNa chUTavA mATe ne paramArthe. karavAnI vAta eka ja che, gharma, gurugama che, kUMcI hAtha che, paNa enI kRpA thavI joIe. kRpA thaI to e ja. enI kRpA thaI to basa. pachI kaMI nahIM. kRpALunI kRpA che. e mATe taiyAra thayA vinA chUTako kyAM che? na thAo to jAo; jo thayA to thaI gayuM. A jIvAdorI che. A kaLiyugamAM vizvAsa ane pratIti rAkhajo. khabara nathI, camatkAra che ! jJAnIe kahyo te AtmA mATe mAnya che. e khoTI vAta no'ya. mAthe eka ghaNI, guru karo. pachI koNa kahenAra ke bhUlavanAra che ? basa ATalAmAM samaje to ghaNI vAta thaI. mAro e ja guru che. bIjuM badhuM maphatiyuM che. eka AtmA ja mAro che. eka AtmAnI pakaDa karAvavI che. mAnyAnI vAta che. na mAnyuM to kaMI nahIM. gaphalatamAM jAya che. A vAta camatkAra che ! ame pakaDa karIe, bIjo ghaNI nahIM-guru nahIM. ghaNI to e eka ja. gurue kahI te eka pakaDa rAkhavI joIe. je pakaDaze emanuM che. pakaDyuM to thayuM. vajalepa che. pakaDI tenA bApanI-lAkho karoDo rUpiyAnI vAta che. jematema nathI. gaphalatamAM na javA devuM. smaraNa satata rAkhavuM. eka AtmA sat che. manuSyabhava e ciMtAmaNi pAmyA cho. hADakAM cAmaDAM e AtmA nathI. AtmA jJAnIe joyo che. bIjuM badhuM cAlyuM jaze. atyAre koI upAya nathI. eka bhAva. dIkaro, mA, bApa, paisA, strI vagere badhA DhekhALA ne rAkhanAM paDIkAM che. koI hAre laI gayuM che? phakata AtmA ja che. bAIe ya nathI ne bhAIe ya nathI. e baghAmAM mUka dIvAsaLI ! eka AtmA je jJAnIe joyo te mane mAnya. "saddha parama TuvhI' eka ja vacana mAnavAnuM che, lakSamAM levAnuM che. tAruM mAnyuM te na mAnyuM karavAnuM che. mAro to eka AtmA ja che, ema mAnavAnuM che. paNa bogha nathI, gurugamanI kUMcI nathI. kone pUche ? bhAne ? pratIti nathI, vizvAsa nathI, pakaDa nathI. karavA jevuM che eka, te e ke "bIjuM kAMI zogha mA. mAtra eka puruSane zodhIne tenA caraNakamaLamAM sarva bhAva arpaNa karI daI vanya jA. pachI jo mokSa na maLe to mArI pAsethI leje." A carmacakSu che, bhavobhava gayA ane nakhoda vALyuM e cakSue. "seve sadguru caraNane, tyAgI daI nijapakSa; pAme te paramArthane, nijapadano le lakSa." Page #583 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 484 upadezAmRta A vAMcI kaheze, "mane AvaDe che." bhAva AtmAno karavAno che, oLakhANa karavAnI khabara nathI. bhAva to AtmAno, mudde vAta AtmAnI. bhAva to kyAM nathI ? "cha pada' no patra ciMtAmaNi che. hAre Ave evuM che, bahu sarasa che. deha che te kaMI AtmA che ? deha to nizcaye nAzavaMta che, saMbaMgha che. deha TakavA mATe jarUra paDatuM karavuM. dehamAM A vedanI che te to karama che, gurunA pratApe AtmAne jANyo tethI amane to kAMI lAge nahIM. AtmAnI sAthe dehane ke vedanIne kAMI levAdevA nathI, javA mATe che. deha to sauno paDaze ja. koIno raheze ? keTalIya vAra deha ghAraNa karyA ne keTalIya vAra paDyA. sukhadu:kha sau kalpanA che. janma, jarA ne maraNa te cAlatuM AvyuM che. hADakAM, cAmaDAM, mAMsa, lohI, parunuM baneluM A zarIra temAM 'A hAtha mAro, paga mAro, moTuM mAruM' ema "mAruM mAruM karI beTho che ne mohanidrAmAM paDyo che. mumukSu cha padanA patramAM mokSano upAya "samAghi' kahyo che, te kema thaze ? prabhuzrI sadguruno lakSa rAkhavo ane emano je lakSa che te lakSa rAkhavo. "AtamabhAvanA bhAvatAM jIva lahe kevaLajJAna re.' te bhAvanA rAkhavI to thaze. eka mullAM hato te eka mANasane roja kurAna saMbhaLAvavA jato; paNa navarAza na hovAthI te tene roja pAcho kADhato. pachI te mANasa marI gayo tyAre kabaramAM dATatI vakhate mullAM kurAna saMbhaLAvavA lAgyo. badhA kahe, Ama kema karo cho ? mullAe javAba Apyo : "Aja sudhI tene phurasada nahotI tethI have saMbhaLAvuM chuM" tyAre badhA kahe ke te to marI gayo che, tyAre mullAM kahe, "te to marI gayo che; paNa tame to sAMbhaLo cho ne ?' prabhuzrI (baghAne) maraNa Ave tyAre zuM karavuM ? 1. mumukSu-pahelethI taiyArI rAkhavI. thoDe thoDe sahanazIlatAno abhyAsa karavo. 2. mumukSu-laDavaiyo hathiyAra vAparatAM zIkhyo hoya to laDAI vakhate kAma Ave. prabhuzrI-A vAta bahu gahana che. A jIva samaye samaye marI rahyo che, mATe samaye samaye jAgRti rAkhavI. eka samayano paNa pramAda na karavo. roja mRtyu saMbhAravuM. tethI mamatva bhAva nahIM rahe. jIva gherAI jaze tyAre to kaMI nahIM bane. jevo bhAva, zubha karyo to te pramANe thaze ane zuddha karyo to te pramANe thaze. tAtparya e ke baghAthI laghu thaI javuM; vinaya karavo. TUMko rasto vinaya. vinayamAM badhuM samAya che. namyo te paramezvarane gamyo. sahanazIlatA ane kSamA e moTAmAM moTo upAya che. game te thAya paNa bhAva kSamAno rAkhavo. samakitInuM lakSaNa zuM? avaLAnuM savaLuM kare. "mAruMtAruM' mUke to samakita Ave. sanmukha draSTi joIe. samakitI pAse rAga-dveSa jatA ja nathI. tenI samajaNa pharI gaI che. tene Page #584 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-pa 485 oLakhANa paDI gaI che. ADI vajranI bhIMta paDI gaI che. samitI potAnA doSa, doSa ne doSa jue che. te vicAre che ke te je kaMI kare che te bAhya che, tyAM kAMI AtmA nathI, ane bIjA to je kaMI kare temAM ahaMbhAva kare. keTalo phera ? bhAva, upayoga e na hoya to maDadAM. e che ke nahIM ? kyAM Agho levA javAno che ! roga Ave, paisA jAya, krodha Ave tyAre upAya zo ? samabhAva, sadAcaraNamAM pahelo samabhAva. te pahelAM vinaya, zraddhA, pratIti AvavI joIe. ruci joIze. ruci hoya to paTapaTa khAvAnuM bhAve che. AtmA che; oLakhANa joIe. tene pakaDatAM AvaDavuM joIe. kALa kahe che ke huM badhe jAuM chuM, indralokamAM paNa jAuM chuM. paNa samabhAva AgaLa mAruM kaMI cAlatuM nathI. pratibaMdha karI bese che, pudgalamAM coTI paDe che. dRSTimAM jhera che. jJAna hoya tyAM viSayakaSAya hoya ? kaSAyathI te judo paDyo. kaSAya te karma che; te to paDyAM che. temAM AtmAne zuM ? jJAnane zuM ? ghaNuM bhaNyo hoya, pUrvanuM jJAna hoya paNa sakita na paNa hoya. ghyAnamAM rAkhavuM ke have kaMI apUrva karI levuM. te e ke deha che to A badhuM thayuM che, deha ja vairI che, tethI badhethI prema uThADI AtmA upara joDI devo. lo, samabhAva, sAmAyika. kevaLajJAna sudhInuM temAM che. kSamA ane AjJA paNa joIze. 'ratnakadaMDa zrAvakAcAra'mAMthI samitinAM ATha aMga, bAra bhAvanA, saMlekhanA, vagere chapAvavA jevAM che. hAlanA lokonI mati thoDI eTale thoDAmAM samajAya tevuM temAM che. emAM marmanI vAta paNa che. vAMcyuM hoya, paryAya paDyA hoya to yAda Ave. maMdavADa vakhate paDAya nahIM tevA temAM TekA mUkyA che. TekA hoya to paDAya nahIM. ra'samayasAra'no paNa anuvAda karavA jevo che. ame badhAM pustaka vAMcyAM che temAM A be ThIka lAgyAM che. ame to badhAne AtmA joIe chIe. sAta vyasanano tyAga karavo. kSamApanA, vIsa dohA, Atmasiddhi, cha pada roja bhaNavAM, vicAravAM. prArthanA bolatI vakhate evuM nahIM mAnavuM ke bhagavAna Aghe che; paNa ahIM pAse ja che evuM manamAM lAvIne bolavuM. vizvAsa rAkhavAno che. vizvAsa haze to kAma thaI jaze. A sAcI huMDI che, jevI tevI nathI. bAhya veza jovo nahIM. 1. 'samAdhisopAna'mAM prabhuzrInI hastImAM ja A chapAyAM che. 2. 'samayasAra'no anuvAda paNa Azrama taraphathI prakAzita thayo che. Page #585 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 486 upadezAmRta vyavahAramAM evuM bane che ke koInI sAthe tamAre oLakhANa hoya to tenI sAthe leNadeNa zarU thAya che. pachI vadhAre oLakhANa thAya tyAre tenI sAthenA vahevAranI kAMI dhAstI lAgatI nathI. tema A jIve haju AtmAno vahevAra karavA mAMDyo nathI. tema karavA mAMDe to vizvAsa besI jAya ane oLakhANa thAya. oLakhANa thayA pachI zraddhA Ave eTale pachI kaMI phikara thAya nahIM. atyAre A jIva mithyAtvamAM pariNamI rahyo che, sukhaduHkhanI mithyAtvathI mAnyatA thaI rahI che; bAkI sukhadu:kha mithyA che. eka vakhata zraddhA thaI jAya to bagho bojo UtarI jAya. tApa sakhata paDato hoya, mAthe bojo hoya, trAsa-trAsa thaI rahyo hoya tevA mANasano bojo UtarI jAya ane tene chAyAmAM AnaMdathI besavAnuM sthAna maLe to kevI nirAMta thAya ? tema AnaMdamaya AtmAnI zraddhA thavAthI sukha-duHkhano bojo UtarI jaI nirAMta thAya. dravya be che : jaDa ane cetana. paNa mithyAtvanA kAraNane laI A jIva jaDane jaDa oLakhato nathI ane cetanane cetana jANato nathI. jema AMdhaLo ane ajANyo barAbara che tevo thaI gayo che. je je vastu jue che tene jaDarUpe mAnato nathI. tenI paryAyabuddhi che, eTale paryAya jue che ane tenA nimittathI rAga-dveSa thaI jAya che. Page #586 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 487 upadezasaMgraha-6 jeTha vada 3, saM. 1979 amAre to satya kahevuM che. potAnI matie zAstro vAMcI, mArI matimAM Ama Ave che ne tema Ave che, ema samajI khoTuM karo cho. jJAnI puruSanI draSTie rahevuM. amAre to eka draSTi rAkhavI che, rakhAvavI che, tenAthI jarA paNa judA paDavuM nathI. badhuM mUkI daI eka maMtranuM smaraNa karavuM ane zAstro paNa draSTi vadhAravA vAMcavAM. jJAnI puruSa sivAya anyane moDhe gharmanI vAta sAMbhaLavI nahIM. Ama badhe prema verI nAMkhe che tene badale eka upara AvI javuM. pUnA, tA.2-9-24 anya koInA doSa nahIM jovA ane mAtra potAnA ja doSa jovA pratye draSTi rAkhavI. koI paNa vyaktinA chUpA doSo, chidro bahAra nahIM pADavAM. temAM mahA jokhama che. koI AcAryano ziSya eka bAInA prasaMgamAM Avyo. potAne vikAra thavAthI te ziSyane potAnI sAthe saMbaMgha rAkhavA te bAIe mAgaNI karI. paNa ziSyanA aDaga rahevAthI bAIne beAbarUno bhaya thayo ane ziSyane kaTArathI mArI nAkhyo ane chUpI rIte tene jamInamAM dATI dIdho. AcAryane koI rIte ziSyano patto lAgyo nahIM. bAIne pAchaLathI potAnA kArya mATe pazcAttApa thayo, eTale AcArya pAse prAyazcitta levA gaI. bAIne bIje divase AvavA AcAryuM jaNAvyuM. ziSyano patto lAgavAno prasaMga Avyo che ema kahI bIje divase bAInA AvavA vakhate AcArya saMghavIne AvavA jaNAvyuM. bIje divase saMghavI Avyo tyAre tene peTImAM pUrI AcArya peTI potAnI pATa pAse rAkhI. pachI bAI AvI. prAyazcitta levA bAIe ziSyane mAravAno potAno guno kabUla karyo. AcArya tUrta ja peTI upara hAtha ThokI saMghavIne sAMbhaLavA izAro karyo. saMghavI-potAno sasaro tyAM hovAnI zaMkA bAIne thavAthI te zaramAIne cAlI gaI. bAIe ApaghAta karyo. apakIrtinA Dare tenA sasarAe, sAsue ane patie ApaghAta karyo. Ama baghAnA ApaghAtanuM pApa AcAryane zira AvI paDyuM. AcArye paNa ApaghAta karyo. anyanAM chidro bahAra pADavAmAM A pramANe mahA jokhama che. . Page #587 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 488 upadezAmRta pUnA, tA.2-9-24 parama kRpALudeve prarUpela sanAtana jaina vItarAga mArganI puSTi mATe ja A Azrama che. Azrama najIka rahetA samaju mumukSuone sAthe rAkhI TrasTIone saMbhALavAnuM che ke AzramamAM pavitra sanAtana jaina mArgane AMca na Ave. AzramamAM rahenAre brahmacarya avazya pALavuM. strIoe ekalAM rahevuM nahIM. vyavahArazuddhi barAbara rAkhavI. kRpALudeva zrImad rAjacaMdranI sevApUjA karavI. amane to kRpALudeva zrImad rAjacaMdra pratyakSa ja che. te zrI kRpALudeva sivAya amane kazuM ja nathI. romaroma te ja che. phakta tenA pratye ja sarvene laI jaIe chIe. A AzramanI zarUAtamAM amArI sevApUjA thayela, puSpo paNa caDAvavAmAM Avela. te ja vakhate amane te jherarUpa ja hatuM. paramArthanA hetuvazAt te calAvavAmAM AveluM. vakhata AvyuM dAva levA lakSamAM rAkheluM. saMgha amArA mAbApa che, eTale temanI pAse Aje A jaNAvI daI ame chUTA thaIe chIe. kRpALudeva zrImad rAjacaMdranA vacanAnusAra eka mAtra sanAtana jaina gharmanI puSTi AzramamAM thavI joIe. sadAcaraNathI kRpALudevanI AjJAe na vartavuM hoya to pachI tamArA svacchede game tema AzramamAM vartI zako. Azrama TrasTIone soMpI ame to mukta thayA chIe. sanAtana jena mArganI puSTi arthe TrasTIoe nIDarapaNe vartavuM. koInuM paNa asat vartana calAvI levuM nahIM. sAdhune paNa strI-paricayamAM jovAmAM Ave to AzramamAM sthAna ApavuM nahIM. amArA doSa paNa saMghe amane jaNAvavA. yuvAna avasthAmAM amArAthI thaI zake teTalo utkRSTa tyAga sevelo che. vRddhAvasthAne lIdhe koI apavAda lIdhela che. paNa tene vAste amane pazcAttApa ja che. - A vyavasthA karI have ame ekAMta sevavA mAgIe chIe. zrI saMghane vinaMti che ke amArI AjJA maLyA sivAya koIe amArA samAgame AvavuM nahIM. AzramamAM kevA prakAranuM vartana cAle che tenI ame jyAM hoIzuM tyAM khabara paDaze. ane AvavA jevuM jaNAze to bhAvanA raheze. phAgaNa suda pUrNimA, saM. 1986 Aje koI AMtarika phuraNAthI, purANa puruSanI kRpAthI ame tamane amAruM aMtara kholIne vAta karavA bolAvyA che. te vAta nathI saMsAranI ke svArthanI ke nathI vepAranI; paNa mAtra AtmahitArthanI, paramArthanI che. A dehano zo bharoso ! avasthA thaI eTale amAruM aMtara kholI A khullekhullI vAta ame tamane jaNAvIe chIe. A haju ame koIne kahI nathI. A zabdo to prathama kahevAyA hoya, paraMtu je te avasaranI preraNAzakti ane tenuM yogabaLa e navuM che. tamane kahevA yogya jANI kahevA preraNA thavAthI Aje cArapAMca divasathI bolAvuM bolAvuM Page #588 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-6 489 ema thatuM hatuM ane Aje avakAza maLatAM bolAvyA che. A ame kahIe chIe te barAbara lakSamAM rAkhazo. dina pratidina, samaye samaye upayogamAM rAkhazo. e ja karavAnuM che. A badhuM Aje na samajAya, paNa zraddhA che tethI mAnya rAkhavAnuM che; ane te AgaLa upara avasare samajAze. zrI mahAvIra svAmIe gautama svAmIne AjJA karI hatI ke jAo, amukane Ama kahejo. paramakRpALudeve saubhAgyabhAIne kahIne mokalyA ke munine A prakAre kahejo. ema amane paramakRpALudeve nathI kahela ke tame A pramANe kahezo. (A vyaktigata vAta che. kRpALuzrIe patromAM to sAmAnyapaNe 'Ama AtmArthIne kahevuM, A prakArano upadeza kartavya che' Adi jaNAvela che je 'zrImad rAjacaMdra' graMtha jotAM samajAze.) paraMtu AjJA koI jIvAtmAne pratyakSa puruSathI svamukhe prApta thaI hoya che; koIne pratyakSa puruSanA kahevAthI koI anya jIvAtmA AjJA kare che ane koI jIva pratyakSa puruSathI prApta AjJAne ArAdhatA jIvAtmAne joI 'te ArAdhaka sAcA puruSanI satya rIte AjJA upAse che' evA vizvAsathI tadanusAra te pratyakSa puruSanI AjJA-ArAdhakane thayela AjJA potAnA AtmAne hitakArI jANI te ArAdhaka pAsethI jANI, samajI upAse che; jemake vaNAga naTavarane pratyakSa puruSathI AjJA prApta thayela ane tenI te upAsanA joI, vaNAga naTavara sAcA puruSanI sAcI rIte AjJA upAse che evI zraddhAthI, teno dAsa 'A vaNAga naTavara je ane jema upAse che te mane ho ! huM kAMI samajato nathI' ema vicArato thako AjJA-ArAdhaka thaI kalyANane prApta thayo. A pramANe amane je paramakRpALudeve AjJA karI che ane je ame ArAdhIe chIe, jenI amane dRDha zraddhA che te ame tamane Aje spaSTa aMtaHkaraNe khullA zabdomAM kahIe chIe; kAraNa ke amArAM vacana upara tamane vizvAsa che, zraddhA che ke A je pote ArAdhe che te ja kahe che. paramakRpALudevanI AjJA pratye pariNAmapUrvaka dRDha zraddhAthI upAsanA karazo to kalyANa ja che. e AjJA te 'sahajAtmasvarUpa' e che; ane e ja AtmA che, ema dRDha zraddhA rAkhavI. A to sAMbhaLyuM che, emAM bIjuM navuM zuM che ? e prakAranA vikalpathI sAmAnyapaNAmAM na kADhI nAkhatAM, AmAM koI alaukikatA rahI che ema mAnI dRDha zraddhAthI ArAdhana karavuM. maraNa to sarvane ja; deha dharyo tyArathI ja maraNa che ane maraNa samayanI vedanA paNa asahya hoya che. bhalabhalA bhAna bhUlI jAya che. te vakhate kaMI paNa yAda AvI zakatuM nathI. mATe atyArathI ja tenI taiyArI karI rAkhavI ke samAdhimaraNa thAya. 'maraNa avasare mane bIjuM kaMI nA ho, A ja AjJA mAnya ho ! huM kaMI paNa jANato nathI, paraMtu A je kahe che te ja satya che ane te ja AjJA mAnya ho !' ema taiyArI karI rAkhavI. samaye samaye jIva marI rahyo che. mATe samaya mAtrano paNa pramAda na karatAM, 'samaya goyama mA pamAC' e vAkaya yAda rAkhIne samaye samaye AjJAmAM pariNAma karavAM. mAruM to e purANapuruSa paramakRpALudeve je kahyuM che te eka mAtra 'sahajAtmasvarUpa' ja che, anya kAMI mAruM nathI. aMtarAtmAthI 5ramAtmAne bhajAya che. mATe aMtarathI (aMtarAtmA thaI paramAtmAmAM jene dRDha, satya zraddhA che te aMtarAtmA che) dRDha Page #589 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 490 upadezAmRta zraddhA rAkhIne AjJA upAsavI. A saMjoga-saMbaMgha strI-putra, mAtA-pitA, bhAI Adi sarva paryAya che (karmajanya padgalika ane vaibhAvika paryAya che) ane nAzavaMta che. mATe te koI mArAM nathI. mArA to eka sasvarUpI parama kRpALudeva che, ane temaNe je AjJA karI che ane kahyo che tevo sahajAnmasvarUpI eka AtmA ja che. te sahajatmasvarUpa AtmA che, nitya che, e Adi cha pada je parama kRpALudeve kahyAM che te svarUpavaMta che. e mAro che ema mAnavuM. atyArathI taiyArI karI rAkhavI ke maraNa samaye A AjJA ja mAnIza, bIjuM kaMI nahIM mAnuM. e mAnavAthI ja, e mAnyatA rahevAthI te sAthe je maraNa che te samAdhimaraNa che. jJAna-darzanacAritramaya sahajatmasvarUpa AtmA e ja ApaNo che, ema mAnavuM. jIva potAnI meLe zraddhA, bhAvanA kare enA karatAM A to sAkSI thaI, amArI sAkSIyukta thayuM. eka cakravartI rAjA hoya to te jItI zakAvo agharo che, to A to cAra cakravartI krodha, mAna, mAyA, lobharUpa-rAja calAvI rahyA che. te kaSAya ane viSayarUpI karmarAjAnI anIti sAme kharo satyAgraha karavAno che. ane te viSaya-kaSAyathI juduM mAruM svarUpa to paramakRpALudeve je kahyuM che te AjJA sahajAtmasvarUpa ja che, ema samaye samaye dRDha zraddhApUrvaka vartavuM ane tema karatAM je kaMI Ave te sahana karavuM. sahanazIlatAno mArga che, ane e prakArano satyAgraha te kharo satyAgraha che, ane te karavAno che. ApaNe A satyAgrahamAM svayaMsevaka tarIke nAma noMghAvavAnuM che. kharo AtmakalyANarUpa A satyAgraha karo. paramakRpALudeva prabodhita AjJA sahajAnmasvarUpa e ja AtmA che ane te ja mAro che, ema bhAvanA, draDha zraddhA pariNAma karo. pAMca samavAya kAraNa maLe tyAre kArya-niSpatti thAya che, ane temAM puruSArtha zreSTha che. mATe puruSArtha e kartavya che. AjJA upAsavI ane tema karatAM sadA AnaMdamAM rahevuM. mAruM svarUpa to jJAna-darzanacAritramaya AtmA e ja che. ane tenAthI anya che te vinAzI che, to teno kheda zo ? mATe kheda na karatAM sadA AjJAmAM lakSa-upayoga rAkhI vartatAM AnaMdamAM rahevuM. A ja karavuM che ema nizcaya karavo. ane A ja kharuM vrata che. AjJAmAM upayoga, tenI upAsanA e ja kharuM vrata ArAghavA yogya che. anaMtA jJAnI je thaI gayA che teno baghAno A ja mArga che, A ja AjJA che; ane te ja pratyakSapaNe paramakRpALudeve jaNAvI che. mATe paramakRpALudevanI AjJA ArAdhatAM sarva jJAnInI upAsanA AvI jAya che. A barAbara smaraNamAM rAkhazo; upayogamAM rAkhazo ane e ja mAnyatA evI to draDha karavI ke maraNa samaye te ja ApaNane ho ! e ja lakSa rAkhavo. A roja pratye saMbhArazo, vicArazo. amArI A ja tamane sUcanA che; ane e ja karavAnuM che. A koI purANapuruSanI atyaMta kRpA che. "kAla svabhAva udyama nasIba, tathA bhAvi baLavAna; pAMce kAraNa jaba mile, taba kAryasiddhi nidAna." Page #590 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-6 491 zrAvaNa suda 14, saM. 1988, sAMjanA sADA sAte [munizrI mohanalAlajInI mAMdagI vakhate sahajAtmasvarUpa paramaguru," sahajAtmasvarUpa paramaguru, sahajAtmasvarUpa paramaguru," AtmA che, bhinna che, TaMkotkIrNa che, asaMga che. jaDa te jaDa che; cetana te cetana che. jaDa bhAve jaDa pariName, cetana cetana bhAva; koI koI palaTe nahIM, choDI Apa svabhAva." koI koI palaTe nahIM choDI Apa svabhAva. vedanI vedanInA kALe kSaya thAya che. mokSa che. nirjarA ja thAya che. AtmA zAzvata che, trikALa ja raheze. sahajAtmasvarUpa paramaguru," 'sahajAtmasvarUpa paramaguru," 'sahajAtmasvarUpa paramaguru," rAtanA sADAdasa prabhuzrI-sAMbhaLI zakAya che ke kema ? mumukSu sAMbhaLI zake che. bahu bhAna che. prabhuzrI- sahajAtmasvarUpa paramaguru, sahajAtmasvarUpa paramaguru," sahajAtmasvarUpa paramaguru." upayoga che te AtmA che. vicAra che te AtmA che. upayoga che, vicAra che te AtmA che. upayoga, vicAra che te jo nizcayanaye AtmA para jAya to koTi karmano kSaya thaI jAya che. mATe te upara lakSa rAkhavuM. athavA puruSa maLyA hoya, bogha thayo hoya, bhAna thayuM hoya to tene kaMI aDacaNa nathI. vedanI mahA duHkha janmajarAmaraNanuM che. vedanI vaghu AvavAnuM kahIe to Ave tema nathI ane ghaTI jAya ema kahevAthI ghaTI jAya ema nathI. mATe rAga-dveSa karavA nahIM. e to bhinna ja che. puruSano bogha, tenI AjJAmAM rahevuM. na paLAya to mArA karmano doSa che, paNa satparuSe jANyo che tevo ja mAro AtmA che. ema zraddhA, mAnyatA haze to paNa tenuM vaNAga naTavaranA dAsanI peThe kAma thaze. A jagA judI che. ghaNAnAM kAma thaI jaze. bAkI saMsAramAM to "tame jAo, ame AvIe chIe," "Ubho te paDavAno. matalaba ke baghAne maraNa to che ja. mATe paryAyavRSTi na rAkhavI. A baghA paryAya ja che. prakRti-svabhAva che, te upara jovuM nahIM. upayogapUrvaka, vicArapUrvaka jovuM. bAkI kharekharuM to jJAnI ja jANe che ane te ja Page #591 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 492 upadezAmRta kahI zake. ApaNAthI "AtmA che' ema jANyA vagara na kahI zakAya. paNa jJAnIe jANyuM che e zraddhAe kahe to vAMdho nathI. brahmAgni che tyAM badhuM baLI jAya che; karmo nAza pAme che. upayoga, vicAra jo AtmA para gayo to karoDo karma nAza pAme che. A munie to badhuM karI lIdhuM che. kSamApanA paNa sarva jIva pratye mAgI lIghelI che. sArA vakhatamAM karI levuM. paravazatAe kaMI thaze nahIM. zrAvaNa vada 0)), saM. 1988 AtmA traNa lokamAM sAra vastu che. AtmA zA vaDe grahAya? upayoga vaDe grahAya. AtmA jJAnIe jANyo te mATe mAnya che. A zravaNa, bogha pratye avicala zraddhA raheze tenuM kalyANa che. paryAyavRSTi eTale deha, vacana, mana ane tethI prahAyela paulika bhAva, te huM nahIM. paryAyavRSTi choDavI. paryAyavRSTimAM upayoga parovAya te samaye dehAdi tajI maravuM sAruM che. ane upayoga AtmavRSTi upara jato hoya to dehane ratnanA karaMDiyA samAna gaNI sAcavavA yogya che. ghara saLagavA lAge te vakhate vicakSaNa puruSa sArI vastu bahAra kADhI laI bAkI na bacAvAya te baLI javA de che; ne aNasamaju jIvo najIvI vastuo kADhI levA prayatna kare che. te dRSTAMte A manuSyadeha che te krodhAdi bhAvathI baLato che ane kSaNabhaMgura che. to temAMthI ratnatrayarUpI traNa ratna sAdhya karI levA yogya che. kaMI na samajAya to mArA gurue kahyuM te mATe mAnya che, ema upayoga rAkhavo. aMjana Adi cora mahApApanA karanArAono paNa te zraddhAthI uddhAra thayo hato; mATe vacana pratye aDaga pratIti rAkhavI. * navasArI, me, saM.1933 AsravamAM saMvara thAya evI koIka ramata jJAnI puruSa pAse che. te je je jue, je je kaMI kare tyAM prathama AtmA jue che. tenA vinA taraNAnA be kaTakA paNa thaI zake tema nathI. paramakRpALudeve jaNAvyuM che ke AtmAne mUkIne kaMI thatuM nathI. mArI nAkha AtmAne, te marI zakaze? mAtra oLakhANa nathI. jhaverIne hIrAnI oLakhANa che to tenI kiMmmata samajAya che. kaThiyArAnA hAthamAM ratnaciMtAmaNi Ave to tene paNa kAMkaro jANIne pheMkI de che. ratnaciMtAmaNi to A manuSyabhava che. Avo yoga puNyAnuM phaLa che, te paNa joIe. puNyAI che to atyAre A nivRttinA yoge AtmAnI vAta kAnamAM paDe che ane pariName che. pariNAma pariNAmamAM paNa ghaNA bheda che. bhAva ane pariNAma vAraMvAra kahIe chIe te vicAravA yogya che. Atmasiddhi zAstra bahu amUlya che, riddhi siddhio ane camatkArothI bharela che ! paNa samajAya kone? ane Page #592 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-6 493 samajAya tene te riddhi-siddhinuM kAma nathI. paNa e apUrva vacano che, vizvAsa karavA yogya che. bhale mane na samajAya, paNa paramakRpALudevane to samajAyuM che ne ? eTalo vizvAsa to avazya kartavya che. "kara vicAra to pAma," emAM sarva kriyA-jJAna mAtra AvI jAya che. paNa tenuM mAhAsya lAgavuM joIe. vicAra thavo joIe. zuM kahIe? yogyatAnI khAmI che. chatAM kahevAmAM te puruSe kacAza rAkhI nathI. chUTe dehAdhyAsa to, nahi kartA tuM karma, nahi bhoktA tuM tehano, e ja gharmano marma." AtmAnuM sukha anaMtuM che. je pada zrI sarva dIThuM jJAnamAM,--e sukhano svAda Avavo joIe. te viSe prathama sapuruSa dvArA zravaNa thAya to paNa mahA bhAgya gaNavuM joIe. e vAta bIje kayAM maLe ? satsaMgamAM ja AtmAnI vAta thAya. kaMI paisATakAnI peThe A boghano lAbha jaNAto nathI, dekhAto nathI, paNa jJAnI jANI rahyA che. paisA to mATI che, ahIM ja paDI rahevAnA che. paNa AtmAno gharma AtmAnI sAthe janAra che, mATe tenI ghaNI kALajI rAkhI sAMbhaLyA karavuM. sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM AtmasvarUpanuM bhAna thaze. kaMI gabharAvA jevuM nathI. "kaMI gamatuM nathI. cAlo UThI jaIe, jatA rahIe," ema karavA yogya nathI. game teTalAM kaSTa paDe to paNa te viSenI vAta sAMbhaLavI ghaTe che; zAtAazAtA to karma che, tenAthI kaMI gabharAvuM nahIM. e ApaNuM che ja nahIM, sarva javAnuM che; AtmAno kadI nAza thavAno nathI. tenI oLakhANa karI levAnI che, satsaMge te thAya che. sahaja milyA so dUgha barAbara, mAga liyA so pANI; kheMca liyA so rakta barAbara, gorakha bolyA vANI." AburoDa, saM. 1935 have joga Avyo che. mATe AtmAno vicAra karavo. huM AtmA chuM. jJAna, darzana, cAritra e badhuM AtmAmAM che. AtmA ajara, amara, avinAzI zAzvato che. AtmA strI, puruSa, napuMsaka koI nathI, tethI judo che. Avo joga maLavo durlabha che. jo jIva cete ane ghAryuM hoya to AtmAne paNa prApta kare. bahu puNyakerA puMjathI A manuSya deha maLyo che. "janma, jarA ane maraNa; janma, jarA ane maraNa" rUpI saMsAra che. temAM rAga-dveSa thayA kare che. ghana, paiso, strI-koI rahevAnuM nathI. A bhavacakrano AMTo zAthI TaLe? AzA tRSNA TaLe ke nahIM? A manuSyabhavamAM janmamaraNa vaghAryAM vadhe ne ghaTADyAM ghaTe. zAthI? to bhAvathI. jevA bhAva tevA prabhu phaLe. koI vAte mujhAvuM nahIM. samajaNanI jarUra che. apUrva sAmagrI maLI che. mATe lahAvo laI levA cUkavuM nahIM. Akho loka trivigha tApathI baLI rahyo che. temAMthI bacavuM hoya to satsaMga ane saddhodha joIe. adhikArIpaNuM hoya ane bhedI maLe to mArga batAve. Page #593 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 484 upadezAmRta "jANa AgaLa ajANa thaIe, tattva laIe tANI; Agalo thAya Aga, to ApaNe thaIe pANI." AtmAnI vAta kADhI hoya to te thAya ane bIjI vAta kADhI hoya to te nIkaLe; mATe jeTalI kALajI saMsAranI rAkhe che teTalI kALajI AtmAnI rAkhe to janmamaraNa TaLe. Abu, tA.4-6-35 karmarUpI vAdaLAM goTegoTa Ave che tyAM sudhI aMdhAruM; paNa vAdaLAM khasI gayAM eTale ajavALuM. satsamAgama thAya, eTale karmarUpI vAdaLAM khasI ajavALuM thAya. jJAnI puruSo kahe che ke AtmA sauthI chUTo che, baMghAyelo nathI. paNa anna evA oDakAra Ave che. navaro beTho beTho kalpanA karyA kare che. kalpanAno kothaLo che. badhuM khoTuM che; e mAnavA jevuM nathI. jJAnI je bole te mAnya, pramANa che. je maLyuM tenAthI saMtoSa rAkhavo. dehano nAza thaze, paNa AtmAno nAza nahIM thAya. mATe AtmAnI oLakhANa karavI. bIjuM badhuM to anaMtI vAra joyuM. sAramAM sAra zuM che? rAjA ho ke raMka ho, paNa sArAmAM sAra bhakti che. e hAre jaze. bIjuM badhuM to paMkhInA meLA jevuM che. to bIjuM kaMI jovuM nahIM. jyAM lagI AtmAne jANyo nahIM tyAM sudhI badhI sAghanA jUThI che. lAkho karoDo rUpiyA maLe paNa A nahIM maLe. rAjA ho ke raMka ho paNa badhA AtmA sarakhA che. Akhare sarvane deha mUkavo paDaze; koIno rahyo nathI. mATe jJAnInuM eka vacana paNa pakaDI levuM; to kAma thaI jaze. gharaDo juvAna, nAno moTo e to paryAya che. moha ane ajJAna e duHkha de che. e ja mAruM ghana, mArI strI, mA, ghara, vagere karAve che. e to mAyA che mATe cetajo. avasara Avyo che. pakaDe enA bApanuM che. haiye te hoThe Avaze. mATe AtmAnI bhAvanA rAkhavI; to karmanI koDa Apaze. A jJAnInAM vacana che. jJAnI AnuM bhaluM thAya, AnuM bhUMDuM thAya ema icchatA nathI; sarvanuM bhaluM ja icche che. Abu, tA.pa-6-35 jIvane duHkha, duHkha ne duHkha che. sukha kyAMya nathI. paga mUkatAM pApa che; jotAM jhera che. badhuM vAMkuM, vAMkuM ne vAMkuM che; sIdhuM kazuM nathI. vidhra ghaNAM che. vizvAmitre yajJa karyo tyAre rAkSasoe vAre vAre vidhra karI yajJa niSphaLa karyo. paNa jyAre rAma AvyA tyAre badhuM saphaLa; e ja rAma che. jyAM sudhI divasa Ugyo na hoya tyAM sudhI aMdhAruM ja raheze. jyAre divasa Ugaze tyAre ajavALuM thaze. jIvane strI-putra, ghanamAla, kuTuMba-parivAra maLyAM eTale e sukha mAnI bese ke basa thayuM. paNa e to duHkha, duHkha ne duHkha che. zreNika rAjA jaMgalamAM ghoDe besI pharavA gayA. tyAM eka muninuM vacana sAMbhaLyuM eTale badhuM pharI gayuM. dI Ugyo; aMghAruM maTI ajavALuM thaI gayuM, samakita thayuM. kone kahevuM? ane kone saMbhaLAvavuM? Page #594 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-6 495 Atmasiddhi," bhaktibhajana to karyA paNa kyArAmAM pANI na gayuM, bahAra DhaLI gayuM. e have kema kahevAya? kANAne kANo kahe to khoTuM lAge. zraddhA pratIta karavI. A ja raste sarvanuM kalyANa che. bhikhArInI peThe ThIbadhuM laI phare che. paNa e pheMkI devuM paDaze. sAruM bhAjana hoya to emAM sArI vastu rahe. kharAba bhAjana hoya to temAM sArI vastu nAkhe to paNa kharAba thaI jAya. mATe bhAjana sAruM rAkhavuM. hIrAno hAra hoya te bALakanAM hAthamAM Ave to tene coLe, toDe ane rame; kAraNa ene enI kiMmata nathI. tema AtmasiddhimAM mahA camatkAra che; paNa jIve sAmAnya karI nAkhyuM che. bhaNyA na ho to bhaNavuM to paDaze ja. svacchede je thayuM che te ja jIvane baMdhana che; te mUkavuM paDaze; puruSArtha karavo paDaze. dALa ogaLe nahIM tyAre aMdara kaMI nAkhe eTale ogaLI jAya, tema aMdara kaMI nAkhavuM paDaze. karyuM thaze. khAya to ja gharAya. na khAya to zuM gharAya ? "bhakti bhakti kare che paNa phera che. samajIne bhakti karavI. potAnI samaje karazo to kaMI vaLaze nahIM, mATe sapuruSanI samaje karazo to jarUra phaLa maLaze. bIjuM badhuM baMdhana che, mAyA che; e karavA jevuM nathI. A kaMI popAbAInuM rAja nathI. enuM svapna jo darzana pAme re, tenuM mana na caDhe bIje bhAme re; thAya sadguruno leza prasaMga re, tene na game saMsArIno saMga re." badhe dago che. mATe AtmAnA thaI jAo. eka soya paNa sAthe jAya tema nathI. haraNiyAM hoya che te pAradhInA vAjiMtramAM layalIna thaI jAya che tyAre pArathI tene bANathI mAre che. tema A jIva saMsAramAM layalIna thaI maraNane zaraNa thAya che. Abu, tA.10-6-35 paradeza jAya tyAM bhAvuM hoya to khAya; nahIM to zuM khAya! tema manuSyabhava pAmI pUrvanuM bhAthuM khAya che. te thaI rahyA pachI zuM khAIza? mATe kaMI karI levuM joIe. kareluM alekhe nahIM jAya. avasara Avyo che. samaye samaye marI rahyo che. bhUla mAtra ajJAnanI kADhavI che. kSaNe kSaNe jAgrata rahevAnI jarUra che. satsaMgamAM bhaktimAM koI gAMDo ghelo jJAnInAM vacano bolato hoya ke patra pheravato hoya to kAna daI sAMbhaLavAM. evAM kayAM ghanya bhAgya hoya ke tenuM vacana ApaNe kAne paDe? te sAMbhaLavuM mahA lAbhanuM kAraNa che. paNa A jIva bIjI bahAranI vAto kAna daI sAMbhaLIne rAga-dveSa karI kaSAyanAM nimitta UbhAM karI pApa bAMdhe che. strIo pANI bharavA jAya tyAM beDuM mAthA upara mUkIne bIjI vAtomAM kalAka sudhI khoTI thaI rahe; paNa satsaMgamAM Ave tyAM besavuM game nahIM ane aruci thAya. bhaNavAmAM, zIkhavAmAM ALasa, pramAda thAya ke kaMTALo AvI jAya. te vakhate game tema karIne paNa pramAda, ALasa na thavA devAM. manuSyabhavano eka samaya paNa ratnaciMtAmaNithI adhika che. Page #595 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 496 upadezAmRta jJAnI puruSa pAsethI je kaMI smaraNa ke sAghana thoDuM paNa maLyuM hoya teTaluM zraddhA rAkhI karyA kare to tenuM phaLa koI juduM ja Avaze, TheTha laI jaze. bahu puNya kerA puMjathI' e pada jIve vicAravuM. brahmacarya vrata AvyuM to manuSyapaNAnuM saphaLapaNuM che. te vrata laIne koInI sAthe pratibaMdha, draSTirAga ke prasaMga karavA nahIM; jAgrata rahevuM. kadI e vrata laI bhAMgavAno prasaMga Ave tyAre peTamAM kaTAra mArI ke jheranuM pavAluM pIne marI javuM, paNa vrata bhAMgavuM nahIM-ATalo Teka rAkhavo. vrata laIne bhAMge to narakanI gati thAya. A vrata pALavAthI pAtratA, samakita, vagere Avaze; kemake, tamane khabara nathI paNa jenI sAkSIe vrata lIdhuM che te puruSa sAco che, mATe duHpacakhANa nathI paNa supacakhANa che--jANIne ApeluM che. lakSa eka AtmArthano rAkhavo. - kRpALudevanuM vacana che ke jIvane satsaMga e ja mokSanuM parama sAdhana che. upadeza, satsaMga jevuM saMsArathI tarI javAne bIjuM koI sAdhana nathI. satsaMganA yoge tiryaMcagatinA jIvo paNa sapuruSanA boghe devagati pAmI, samakita pAmI mokSaprApta thayA che, tevI zAstramAM kathAo che. mATe jIvane satsaMga ja kartavya che. tethI samakita Ave che ane mokSa paNa thAya che. satsaMga prApta thayA chatAM jIvane te satsaMganI oLakhANa thaI nathI. teno jIve vicAra karyo nathI. vicAra karI nizcaya karyo nathI ke A ja AtmA che. jIve zravaNa karI te vacanonuM pariNamana karyuM nathI; nahIM to phaLa AvyA vinA rahe nahIM. khAmI yogyatAnI che. tA. 9--36 AtmAnI ghAta karanAra AraMbha ane parigraha che. A jagatamAM kaMI nathI. eka AtmAnI oLakhANa karavAnI che. chokarAM na hoya to tenI icchA, ghana na hoya to tenI icchA, ghaNI na hoya to ghaNInI icchA rAkhyA kare che. sukha-duHkhane jANanAra AtmA che. baMgha ane mokSa paNa tethI thAya che. AraMbha ane parigrahathI jIvanuM bhUMDuM thayuM che. jIva mAtra AthI aTakyo che. tenI icchA che, mAyA che e mUkavA jevI che. te ghaNI hAni karanAra che. jene AraMbha ane parigraha upara mamatA ane mUcha che te ghaNo duHkhI che. ATalA manuSyabhavamAM cetavA jevuM che. vAnI mArI koyala che. paMkhIno meLo che. "mArA bApa, mArI mA, mAruM ghana, mAruM kuTuMba" e mAyA che. bhUMDAmAM bhUMDI tRSNA che. "kyA icchata ? khovata sarba, hai icchA duHkhamUla; jaba icchAko nAza taba, miTe anAdi bhUla." icchAno nAza karavAno che. samajaNa hoya to bhavano nAza thAya che. tenuM bhAna nathI. jene mATe pote moha-mUcha karI doDAdoDa karI rahyo che te javAnuM che tenuM bhAna nathI. A badhI vAta aNasamajanI che. janma-jarA-maraNanAM vaghAre duHkha che. Akho loka trividha tApathI baLyA kare Page #596 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaMgraha-6 497 che. bIjAnuM levA icche che te bhikhArI che. eka saMte rAjAne kaheluM ke tuM bhikhArI che. potAnuM rAja mUkI bIjuM levA jAya che tethI bhikhArI che. tema A jIvane paNa icchA, icchA ane icchA. AtmAno vepAra karyo hota to napho thAta, paNa cAmaDAno vepAra karyo che. A mAruM nAka che, mArA hAtha che' ema bhAvanA kare che. je potAnuM nathI tene meLavavAnI icchA kare che. jahAM kalapanA-jalapanA, tahAM mAnuM duHkha chAMI; miTe kalapanA-jalapanA, taba vastu tina pAI." Ama kRpALudeve pokArI pokArIne kahyuM che. A jagatamAM koInI icchAnI bhUkha maTI ? e koInA hAthamAM che ? icchA mATe UMDo vicAra karavo. aMdara kaMI nathI. vicAra kare to tenoicchA, tRSNAno-nAza thAya che. A baghA beThA cho, paNa AtmA koIe joyo ? A koIne khabara che ? Ano bhedI maLyo che ? vANiyo, brAhmaNa, moTo, nAno, rogI che ? A ya AtmA che, A ya AtmA che. sarvAtmamAM samadraSTi gho, A vacanane hRdaye lakho. bhUMDuM koNa kare che ? AkhuM jagata rAga ane dveSane gharamAM teDe che; jo samabhAvane teDe to ? eno vicAra karo. zuM thayuM ? ajaba-gajaba thayuM ! hajAro bhavano nAza thayo. sama AvyuM tyAM juduM thayuM. bhedI maLavo joIe. kathA suNI suNI phUTyA kAna, to ya na AvyuM brahmajJAna." "tilaka karatAM trepana vahyAM, japamALAnAM nAkAM gayAM." ema A jIve kaMI lakSamAM lIdhuM nathI. je bhaNavuM che tene paDI mUkyuM. "bhaNyo paNa gaNyo nahIM.' sama e zI vastu che ? te kaye ThekANe rahe che ? jarA vicAro to kharA. tuMbaDImAM kAMkarA. A nakhkhoda vALyuM. vAto kare ke "samatA rasanA pyAlA re, pIve to jANe; chAka caDhI kabahu na Utare, tInabhuvana sukha mANe." pIve so jANe. "tuMbaDImAM kAMkarA." vAto karo, vAtonAM vaDAM khavAya ? kaMI kahevAya tema nathI. ajaba che ! camatkAra che ! A manuSyabhavamAM hajAro bhava kapAI jAya. koI sAthe AvavAnuM nathI. ekalo Avyo che, ekalo jaze. sADAtraNa hAthanI jagAmAM bALI mUkaze. samatA, kSamA e zuM che ? bolatAM AvaDyuM che; AnuM bhAna nathI. A vANiyo, brAhmaNa, pATIdAra, nAnuM, moTuM, yuvAna, vRddha-badhuM che, paNa AtmA che ke nahIM ? AtmAne joyo nathI, tenI khabara nathI. kevo rasto che ? gurugamanI khabara nathI. jJAnIne bolavuM cAlavuM, khAvuMpIvuM badhuM savaLuM che; ajJAnIne je je kare te badhuM baMghana che, jhera che. e zuM che? kaMI kaho to kharA ? A jIvane manuSyabhava hoya to sAMbhaLe; kAgaDA, kUtarA kaMI sAMbhaLe ? satsaMga karyo nathI, bogha sAMbhaLyo nathI. khAmI che AnI. A jIve je karavAnuM che te karyuM nathI. zuM karavAnuM che ? to ke AtmAne oLakho. ene nathI jANyo. ame ghaNA pherA kahIe chIe. A jagA upara beThA chIe to ATaluM bhALIe chIe. ahIMthI sAtamA mALa upara hoya e kaMI 32. Page #597 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 498 upadezAmRta bhaLAya? dazA vadhe to vizeSa dekhAya. eka karavAnuM che samatA ane kSamA. moDhAmAM sAkara nAkhI hoya to gaLyuM thAya, paNa jhera nAkhyuM hoya to ? keTalI vAra che? to ke tArI vAre vAra. taiyAra thaI jAo. aMtamuhUrtamAM samakita, aMtamuhUrtamAM kevaLajJAna thAya che ke nahIM ? oLakhANa nathI. "bhAna nahIM nijarUpanuM te nizcaya nahi sAra." "jJAnInA gammA, jema nAkhe tema samA.' Ama nAkhe ke Ama nAkhe-jJAnInuM badhuM savaLuM che, draSTi pharI gaI che. e kevI khUbI che ! kaMI phera to kharo ne ? A cakSue jovuM ane divyacakSue jovuM emAM phera to kharo ne ? jarUra che. thaI jAo taiyAra, ceto, jAgRta thAo, khAdhuM e kharuM. vAtoe vaDA nahIM thAya, karavuM joIze. A badhI vAto upara uparathI karI. emAM kaMI sAra che ke nahIM ? A baghA jIvanuM kalyANa thaze, letAM AvaDavuM joIe. zraddhA haze tenuM kAma thaze. jabarAmAM jabarI ATalI vAta che-eka zraddhA. ATaluM nakkI karI levAnuM che; e karyuM nathI. eka ja vacana "zraddhA che. te japa tapa badhuM che. to ATalA bhavamAM have avasara Avyo che to bhUlavuM nahIM. jarUra zraddhA karI levI, satsaMga ane satparuSArtha karavo. Page #598 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 499 keTalAMka chUTaka vayano 1 A jagatamAM ghaNA jIvo evA che ke je gharma, puNya, pApa, vyavahAra, viveka kazuM samaje nahIM. te pazu jevA samajavA. 2 gharma nA samajyo, oLakhANa nA paDI to manuSya che te paNa pazuvat che. 3 oho ! laukikamAM kADhI nAkhyuM che. manuSyapaNuM pharI kyAM maLaze? 4 memAna cho, paradezI cho. paMkhIno meLo che. vAnI mArI koyala che. mATe kaMIka karaje. 5 jagata AMghaLuM che, baheruM che; jagata dekhe che te khoTuM che, sAMbhaLe che te paNa khoTuM che. 6 jagatamAM guru ghaNA che, sAdhu ghaNA che; paNa kUMcI to sadgurunA hAthamAM che. 7 je mANasane puruSano bogha sAMbhaLavAno maLyo tene nave nidAna maLI cUkyAM. 8 jJAnIne zI khoTa che ? samakita Ape, mokSa Ape, paNa jIvano vAMka che. 9 cAra prakAre jIva gharma pAme che : namaskArathI, vinayathI, dAnathI ane boghathI. 10 sapuruSano bogha sAMbhaLe ane samaje nahIM to paNa anaMtA bhava toDe, pApanAM daLiyAM jAya ane puNya baMdhAya. 11 pativratA strI potAnA patimAM cittanuM sthApana kare che tevI rIte mumukSu sapuruSamAM, tenA boghamAM cittanuM sthApana kare to dALa bhegI DhokaLI caDhe, gADA pAchaLa gAllI jAya. 12 AtmA kevo haze ane kema jaNAya ? gurugamathI. huM kAMI samajuM nahIM, paNa jJAnIe jANyuM hoya te mATe mAnya che ema rahe to te cAMllo thayo. 13 be akSaramAM mArga rahyo che te zuM ? jJAna. jJAna eTale jJAnIe jJAnamAM joyuM hoya te mAre mAnya che. 14 mana joDeluM che bahAra pApa bAMdhavAmAM, paNa jo AtmAmAM joDe to vAra zI ? 15 AtmAne oLakhe chUTako che. mAre ke tamAre oLakhANa paDyA vinA chUTako nathI. 16 AtmA upara draSTi mUkatAM samakita; samakita pachI kevaLajJAna che. 1. eka mumukSue smRti anusAra noMghelAM chUTaka vacanomAMthI. Page #599 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 500 upadezAmRta 17 AtmAthI AtmA oLakhavo che. jevo siddhano AtmA che tevo ja mAro che. 18 "sahajAnmasvarUpa' e to cauda pUrvano sAra che. 19 jagatamAM zuM che ? jaDa ane cetana che. temAM jaDa jANatuM nathI, jANe che te cetana. 20 jaDa koI kALe cetana thaze ? cetana koI kALe jaDa thaze ? e be judAM che kanI ? to pachI have adhika zuM kahevuM ? 21 mArI pADozamAM koNa che ? zarIra che. tene ne mAre koI sagAI nathI. te mArAthI bhinna che. 22 nAmathI AtmA oLakhAze nahIM. aMtaradraSTi karo. carmacakSuthI to AtmA nahIM jovAya. 23 "aMtavRtti rAkhatAM akSepada pAve." 24 bhAva te AtmA che, pariNAma te AtmA che. 25 jIva narake javAno hoya paNa jarAka bhAva karI le to devagatimAM jato rahe. (baLato sApa zrI pArzvanAthe bacAvI gharaNendra karyo.) 26 mana nA joItA vikalpa karatuM hoya to tene jUThuM gaNI kADhI nAkhavuM. 27 deha mAro, bhAI mAro, bApa mAro, kAko mAro, ghara mAruM ema kahetAM, mAnatAM gaLAmAM phAMsI Avaze. 28 mokSa e zuM haze ? sarvathI mukAvuM te mokSa. mUke te keTalo bhAgyazALI ! 29 saghaLAnuM snAnasUtaka karI dahADo-pavADo karI cAlyA jAo. maraNiyA thaI jAo. 30 "khAMDAnI ghAre caDhavuM che, sat saMgrAme laDhavuM che.' zrImad laghurAjasviAmI_prabhuzrI upadezAmRta Page #600 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 1 sUci 1 Agama sUtro ane gAthAo (aMka pRSThanA che. kauMsamAM ApelA aMka jIvanacaritra puSThanA che) * anAdaraM yo vitanoti dharme appA kattA vikattA ya 92 62 171, 184, 195, 338 arihaMto mahAvevo * 165 gaLivo hatu muththo * 115 ALAe thampo ALAe tavo (78), 31, 58, 76, 94, 133, 241, 314, 351, 395, 1403, 404, 460 ikko vi namukkAro 183 ene naLarUM sau sarva bALaI (AtmAne jANyo tene sarva jANyuM) 25, 30, 36, 41, 15, 169 171, 172, 174, 208, 241, *258, 299, 402 AtmA jANyo tene sarva jANyuM 191, 199, 387 eno ne sasso appA *165, 174, 400, 402 enoda khathyi meM ho; 165, 402 kaDANaM kammANaM na mukakha atitha 405 kaDemANe kaDe 399 kammadavvehiM sammaM * 18 samami maba bIve 29, 116 ttAri paramaLi *115 nama turataM, kharA turataM *47, 249 garA gAva na pIttera *48 naM iivavi cintato (15) jaM saMmaMti pAsahA 90 navayane anuranA 47, 157, "pa jJA kArDa maLyA 115 niSevate yo viSaya *62 payaDI sIla sahAvo 309 parovAya satAM vikRtava: (66) pakSapAto na me vIre 191, 213 brahma satyaM nAnuM mithyA *359 AtmA saha, jagata mithyA 348, "449, 453, 454, 455 bhiSaNa narayagaI mahAvyA: kSiratna 39, 318 mA vira mAM jhaMpada (15), * 116, mA muAha mA rakhkha4 (15), * 116, 303 no bhavya vimo *300 lobhathI sarva vinAza pAme che *332 vosire, vosire 175 A pRSTho upara sUtra ane gAyAnA artha vivecana i. ApyA che. 501 * mA parama punA 14, 111, 112, 162, 164, 166, 169, *173, 186, 204, 206, 228, 240, 259, 275, 276, 324, *347, 1334, 391, 400, 406, 419, 425, 461, 481, 482, 483 samaya goyama mA pamAe (samaya mAtrano pramAda kartavya nathI) 16, 61, 79, 82, 85, 105, 188, 191, 200, 23, 220, 245, 336, *360, 365, 366, 371, 382, 1392, *412, "489 221, 303 samaya mAtrano pramAda kartavya nathI *142, *281, 307, 314, 463, 484, sammadinI na bAda parva 185, 313, 1323, 361, 365, 442 savaLe nALe vinALe (zravaNa karatAM vijJAnapaNuM Ave) *167, *191, 204, 209, *210, 246, *346, *369, *377, *399 zravaNa karatAM vijJAnapaNuM Ave '254 saMnomUlA bAveLa *165 maMDoLA vimukSma 157, 206 saMmundrAnA aMtano mAzumatte *(7), 458 mudgurunono tajyaLasevaLA *253 Page #601 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa02 pariziSTa 1 sUci 2 dRSTAMta tathA prasaMga sUci (kausamAnA AMka te pRSTonA che jenA para e ja bodhakathAno saMdarbha Apyo che) abhimanyu kumAra- chANamATIno koTho 226 (231, janaka videhI ane saMnyAsIonI kathA-"mithilAmAM 453) mAruM kaMI baLatuM nathI.' 461 aMbAlAlabhAI (khaMbhAta) 278 jinarakSita, jinapAlita ane rayANAdevI 197 AcAryanuM dAMta-chUpA doSa pragaTa karavA upara 487 TolsaToya ane lenina-camatkAra jevuM bhalene lAge AnaMdaghanajI ane AgevAna zeThanI vAta 321 paNa jJAnInI dRSTie sAcuM che te sAcuM, te upara AnaMdaghanajI-pIMjArAnuM daSTAMta 321 eka tyAgInuM dRSTAMta 283 eka kAMciDAnuM bacce kacaDAyeluM hatuM 301 eka mata ApaDI ke Ubhe mArge tApaDI 135, 317 DholakIo deva-viSayAsakata sonInI kathA 447 (212, 286, 381, 392). traNa pUtaLIo-bodha manamAM dhAraNa kare ane vicAre esAne maLyA tesA... tanUDI bajAI 270 (332) to AtmAmAM pariName te upara. 423 o...ho!' mAM kADhI nAkhe to sAcA maMtrathI paNa daMtAlIvALA trikamabhAI 104 sidhdhi nathI. eka bhAre yogInuM daSTAMta 296 devakIrNajI muni 4-5, 174, 206, 215, 464 kuguru-kUtaro ane kIDAnI kathA 293 (296) kUvo thekavAnI zarata-asaMga thavA, ahaMtA mamatA melavA dhanAbhadra-dhanAzrAvakanA pUrvabhavanI kathA- jJAnInI AjJAe zrutajJAna sAMbhaLatAM parokSa jJAna thAya che himmatanA baLa Upara 207 ane dInabaMdhunI kupA najarathI pachI pratyakSa jJAna koIne dhakko na devo aMbAlAla bhAIno prasaMga 278 thAya che. pudgala ane jIva judAM jaNAya che. 325, koI gAmanA paTela upara darabAranI itarAjI thaI 279 372 koDI sATe ratana khove 24, (92, 123, 455) dharmarAjA ane bIjA pAMDavo himAlaya gayA 263 khAjAnI bhUkarI 193 (151, 209, 245) dhArazIbhAI 319 guNakAnI kathA-esAne maLyA temA 332 nathu bAvo ane nathu darajI 277 gautamasvAmI ane paMdaraso topaso-je puruSa navAM paraNelA vara-vahu-AtmA upara kevo prema, kevI upakArI che temanA kahevAno Azaya samajavA ane rUci ane kevI Urmio AvavI joie te upara AjJA ArAdhavA Upara 435 389 cakravartI rAjA ane kAmadhenu gAyanA dUdhanI khIra 275 nAraNajIbhAI (pUnA) 309 camarendra ane zakendranI kathA 321 parigraha upara sonAmahoravALA mahArAjanuM daSTAMta citrapaTa-ame e jokhama na laIe 301 260 citrapaTa ane tattvajJAna khovAyAnA prasaMge eka pariNAma ahiMsaka rAkhavA upara muninuM daSTAMta 331 ArajAnI vAta 302 paMthakajI vinIta-vinaya na choDavA upara 56 cora' ane vicakSaNa pradhAna-samabhAvanuM zaraNa 386 'pAnuM phare ane sonuM jhare' 226 choTAlAlabhAI (kaNAva) 226, 285, 294 purubIyAnI vAta-mai merI phoDatA huM 372 pUnAno prasaMga-saMtanA kahevAthI kapALadevanI AjJA janaka videhI ane zukadevajInI kathA 'cokakho thaIne mAre mAnya che (63)-(65), 270-273 Ava' 231 (246, 451) pethApurano kArabhArI 310 Page #602 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 1- sUci 2 503 'prabhu, prabhu' bolavAnI Teva 291 maghAnA pANI varase tyAre TAMkA bharI levA 180 prasannacaMdra rAjarSi 149, 336, 482 marIcinA bhavanI vAta 263 bakarAMnA ToLAmAM siMha hoya paNa potAne bakaruM mAnI na mahAvIra svAmInA jIvane siMhanA bhavamAM samyakatvapharyA kare. jAtibhAI maLIne cetAve 197 mahApuruSanA yogabaLanuM mahAtma 335 baMgaDIno vepArI"mAjI cAlo' 282 mANeka DosImA 324 bATI sATe khetara khove 24 mANekajI zeTha 309 bAhubaLajInI kathA 206 mAdhavajI zeTha 139 bAlakRSNa nAmanA jaina muni 262 'mAthuM vADhe te mAla kADha' 156 (255, 435) bALaka ane tenA mAbApanuM dRSNata-ajJAna dazA ane muni mohanalAlajI; kRpALudeva upara AsthA thaI 268 saMta upara 129 rayaNAdevI 197 bilADInA baccAM ghANImAM pilAyA 352 rAMkanA hAthamAM ratana 156, (226, 370, 373, be bokaDAne bacAvyAno prasaMga 263 be bhAIonI strIonuM daSTAMta-bodha sarvane eka vaNAga naTavara rAjAnA dAsanI kathA 489 (491) sarakho maLe che, paNa sau yogyatA pramANe lAbha vidyAdharanI kathA-maraNa vakhate zI vAtamAM upayoga meLave che te upara 426 joDavo joie? 335 (zrI brahmacArIjIne) vIsa doharA, kSamApanAno pATha, " vinaya e mokSamArga che. vinaya na choDavo. vinaya upara ATha trATaka chaMda, samaraNa tamAre ApavAM 405 gurU-ziSya nuM dRSTAMta 305 brAhmaNa ane vAgha-vacanano ghA 288 vedanA vakhate aMtarAtmAnI aMtaracaryA-bhAvanA brAhmaNano dIkaro koLIne tyAM Ucharyo 414 AtmAnI rahe che, te upara- nAnuM chokaruM ane tenI bhagatane Avyo prema to mAre zo nema? 207. mAnuM daSTAMta 326 bharata cakravartInI anyatva bhAvanA 310 zakendra ane mahAvIrasvAmI 405 bharata cakravartInA saMgrAma prasaMge pariNAma kevA hatAM zItaLadAsa bAvA 283 tenI kathA 322 zukano tAro-be brAhmaNa bhAIonI kathA 311 bharata cakravartIno jIva siMha hato tyAre ... sapuruSanA yogabaLanA mahAtma upara 335 zrI kRSNa ane gaMdhAtuM kataruM 257 bharata ceta! bharata cakravartInI kathA 229, 310 zrI kRSNa ane jarAkuMvara 336 bhAva tevuM phaLa-be bhAIonI sAmAyikanI vAta 361 zrI rAmanA vairAgyanI kathA 345, 348 bhAvanagaranA dAnavIra rAjAnI vAta 309 satsaMganA mahAtma upara kAMciDo ane nAradajI'nuM bhedajJAnathI AtmadhyAnamAM acaLatA upara-pAMDavo dRSTAMta 431 upara upasarganuM dRSTAMta 372 samakitInI puNyakriyA upara-rAjAnA daMDanuM daSTAMta bheMsanA zIgaDAmAM mAthuM ghAlya 213 336 bheMsane dANano Topalo mUkavA AvatI bAInuM saMkalpa-vikalpa karavAthI thatA karmanA AzravamAM saMvara dAMta-bIjethI daSTi pheravI eka AtmA upara kema thAya te upara-vepArInA kAgaLanuM daSTAMta 357 karavA vize 384 sAdhune boramAM iyaLa thavuM paDayuM-vRttine lIdhe 414 Page #603 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 504 pariziSTa 1 sUci 3 suvAkyo- ukitao-kahevato-bodhavacano ajANyo ne AMdhaLo 203, 479, kare tenA bApanuM 166, 252, 253, 341 Aga lAge tyAre kUvo khodAve 326 karmanI koDa khape che 26, 180, 187, 191, 323, AkhA gAmanI phoI 367 - 370, 380, 494. ADuM Ave 25, 64, 163, 222, 355, 380, 426, karyuM te kAma; lIdho te lahAva 184, 195 438, 440, 465 kazAno garva karavA jevuM nathI 291, 298, 303, 319 ADuM Ave te kore karavuM 164, 167, 148, 205, kahenAro kahI chUTe vahenAro vahI chUTe 136, 178, 392 385, 448 kahyA binA bane na kacha, jo kahiye to lajajaie 14, 20, AtmaghAtI mahApApI 308, 310 48, 233 AtmA ekalo Avyo ekalo jaze 49,70, 82, 87, kaMThI bAMdhavI nathI 456, 461 92, 167, 175, 178, 143, 184, 194, kAnamAM paDavuM paramANa 162 216, 362, 369, 371, 380, 412 kAraNa vinA kArya na thAya 71, 167, 250, 382 AtmAnI yathArtha vAta thatI hoya tyAM game te bhoge javuM liI garake hAtha 1.01 ja kIlI guruke hAtha 171 177, 400, 459 140, 209, 246, 455 koTI karma khape- kSaya thAya-nAza thAyacheda thAya Apa samAna baLa nahI, megha samAna jaLa nahI 63, 92, 142, 180, 187, 192, 208, 232, 240, 104, 161, 441, 476 277, 324, 348, 351, 357, 360, 365, Abha phATayAne thIgaDuM kayAM devuM? 7 366, 367, 371, 379, 380, 382, 389, AzA tyAM vAsA 349 394, 395, 443, 449, 481, 491, 492. AMkhamAM kamaLo 200, 209 koDI sATe ratana khove ra4, 92, 123, 448, 455. AMdhaLo ne ajANyo barobara 480, 486 kSaNa lAkhaNI jAya che. 61, 105, 192, 220, 275, utAvaLa teTalI kacAza 69, 207 314, 315, 378 utAvaLe AMbA pAke nahIM 26 khabara na paDe tyAM madhyastha rahevuM 183 Ubho te paDavAno 491 e satpaSanA gharanA vacano te anyarUpe thavAthI eMThA thAya gADA vAMse gADalI jaze 168, 499 (304 gora to paraNAvI Ape 282 eka paNa vacana jJAnInuM pakaDI laI koI jIva varyo jaze to goLa nAkhe tevuM gaLyuM thAya 237 tenuM kalyANa thaze 163, 345, 494 dhRtAdhAra pAtra vA pAtrAdhAra vRta 330 eka mata ApaDI ke Ubhe mArge tApaDI 175, 212, 286, 317, 381, 392 caturanI be ghaDI, mUrakhanA janmArA 82, 141, 381 eka maraNIyo sone bhAre 140, 241, 255, 341, jAvidha rAkhe rAma tA vidha rahIe 34, 91 - 395, 398 jAgyA tyAMthI savAra 158, 180, 192, 199, 200, eke jIye jIye paMca; paMce jIye jIye dasa 183 371, 380, 468 esAne maLyA tesA 270, 332 jANe te mANe 194, 210 kahyuM kathAya tema nathI kahyuM-lakhyuM jAtuM nathI 18, 196, jIbha para paga mUkavo 128, 269 jIva to rUDA che paNa yogyatAnI khAmI che 242 199, 387, 389 Page #604 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvano ziva thAya che 63, 296, 440 jIvatA nara bhadrA pAmaze 15 jevA bhAva tevA prabhu phaLa 221, 24, 257, 376, 384, 482, 493 pariziSTa 1-sUci 3 191, 345, 477 jJAnInA gamA jema nAkhe tema sammA 173, 397, 472, 498 jJAnInI chApa 276, 283 sabake motI parovI ke 328, 367, 365, 467 hUMDalA kUTape dANA na nIko 251 tatto tera maNano che 235, 242 tamArI vAre vAra che 147, 167, 168, 174, 1297, 205, 239, 210, 222, 223, 232, 234, 240, 242, 299, 376, 382, 383, 388, 393, 395, 397, 400, 435, 472, 476, 498. ne jJAnInA eka vacanamAM anaMta Agama samAyA che 159, pAnuM phare ne sonuM jhare 184, 226 pAyA tene chupAyA 164 pUjA mAna moTAI karazo nahIM 87, 192 pUMTha pAdazAhanI che 14 potAnA AtmAne ghaDI paNa na visaravo 406, 422, thothA khAMDavA 1994, 27, 4662 daLI daLIne kulaDImAM vALuM 161 dALa caDhI na hoya tyAM sudhI judI o 189 dALa vAMDhe ThokaLI caDhe (77), 190, 497 468, 494, 496, 499 paMcAtiyAnAM chokarAM bhUkhe mare 367 pAghaDIne cheDe kasaba 90 pANI valovye mAkhaNa na nIkaLe 251, 252 424 poMkhanArIne paraNI bese 296 bATI sATe khetara khove 24, 92 bApano kUvo mATe bUDI marAya nahIM 353 nika karatAM trepana vahyA 141 bAvaLIe bAtha bhIDIne kahe che ke mane koI choDAvo 282 bIje badhethI marI javA jevuM che 287, 292 tUMbaDImAM kAMkarA 176, 203, 205, 223, 225, 248, beDo hoya te bIju jue 131, 176, 340, 382 251, 253, 397, 459, 476, 478, 497 taiyAra thaI jAva 156, 167, 174, 176, 189, 1995, brAhmaNa paraNAvI Ape 338 197, 200, 211, 212, 213, 223, 231, 232, 241, 242, 246, 248, 365, 383, 388, 498 tyAge tenI Age 310, 330, 333 505 phirakA phAkA bharyA tAkA nAma phakira 10, 17, 31, 86, 110, 117, 132, 222, 340, 387, 39, 400, 472 phUla nahIM to phUlanI pAMkhaDI 404 bhaNyo paNa gaNyo nahIM 141, 156, 160, 162, 130, 172, 176, 163, 203, 375, 400, 478, 497 bharata caita! 140, 22, 246, 249, 310, 380, 464, 476 bhava UbhA thAya 219, 337, 423, 449, 477, 478 bhava nAza pAme 346, 360, 362, 373, 378, 425, 478, 497 bhAva tevA phaLa 158 bhUlyA tyAMthI phera gaNo 27, 67, 91, 102, 158, 192, 195, 203, 236, 237, 242, 249, 371, 380 namyo te paramezvarane gamyo 98, 104, 484 navaro beTho nakhoda vALe 201, 313, 361 pariSa daSTa na dIjIe. 7, 92, 116, 163, 185, 231, 363, 387, 389, 393. paziSa paDavA 162, 241, 468, 485 paMkhInA meLA 76, 90, 102, 167, 178, 180,maraNa na hoya to kaMi vAMdho nahIM 308, 325, 328 216, 221, 246, 303, 346, 370, 398, mAtra daSTikI bhUla hai 28, 32, 69, 109, 169, 185, maphatiyuM jovuM 374, 380, 394, 483 mana hoya caMgA to ghera beThA gaMgA 34 Page #605 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 506 pariziSTa 1-sUci 3 200, 208, 214, 366, 375, 379, 383, 191, 216, 253, 256, 397, 478, 498 387 vAnI mArI koyala 30, 70, 178, 179, 200, 202, mAtra daSTinI bhUla che 120, 152, 158, 163, 164, 216, 221, 246, 251, 362, 412 169, 185, 186, 214, 363 vALyo vaLe jema tema 133, 137 mAthuM vADhe te mAla kADhe 156, 255, 435 vikAranA sthAnomAM vairAgya thAya tevI puruSArtha daSTi 348, mAne melIne mInIne dhAve to zuM vaLe ? 169 [355, 363, 374, 385 mAre tenI talavAra 140, 141, 164, 166, 194, vinaya verIne vaza kare 99, 306 249, 252, 301 vizvAse vahANa cAle, 155 mUka mIMDuM ne tANa cokaDI 160, 347 vRthA thothA khAMDavA jevuM 28, 32 yogyatA Abe jJAnI bolAvIne ApI deze. AtmA to puruSa kahe tema karavuM; kare tema karavAmAM haMmeza kalyANa na jJAnI ja Apaze 319, 349, 359, 382, 435 hoya 292, 319, 341 rAMkanA hAthamAM ratana 156, 226, 370, 373, 463 sara kahe te kharuM paNa Aje "guru" ghaNA thaI paDyA che. 151 lAkha mata labaDI, somata sasaDI 317 samajyo tyAMthI savAra 27, 32, 67, 91, 162, 195, lIdho ke leze 27, 28, 30, 32, 41, 46,48, 23, 236, 242, 253, 468 54, 77, 85, 86, 90, 119, 142, 194, samaye samaye (kSaNe kSaNe) jIva marI rahyo che. 65, 68, 236, 307, 398 120, 287, 330, 336, 484, 489, 495 vacanathI uccAra manathI vicAra 27, 32, 48 saMpa tyAM jaMpa 141 vana vananI lAkaDI 76, 398 sADA traNa hAtha jagAmAM bALI mUkaze 141, 243, 251, vara vagaranI jAna 171 (383, 389, 399, 478, 497 vATa batAvanArane vaLagI paDe 296 sAta sAMdhe ane tera tUTe 195 vAta che mAnyAnI 140, 158, 162, 170, 171, sAdhune haMmezA samatA hoya 467 186, 193, 216, 222, 223, 231, 282, siMhaNanuM dudha sonAnA pAtramAM rahe 298, 366, 377 393, 406, 449, 461, 481, 483 sevA karavI ane AjJA na uThAvavI 128, 269 vAte vaDAM na thAya; karavuM joIze 140, 141, 157, 164, hAthInA pagalAMmAM badhA pagalAM samAya che 137, 241 Page #606 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vacanAmRta kramAMka 2/7 172 8 1734 21/1 21/91 37 40 64 17267 'bahu puNyakerA puMjathI' 17/100 'lakSanI bahoLatA' ekke uttama niyama sAdhya na 76 84 117 166 .. 187 194 200 249 pariziSTa 2 sUci 1 zrImad rAjacaMdra vacanAmRta vAMcana-svAdhyAya viSaya bhaktivya ane dharmakartavyamAM bheda sadeva 'nIrakhIne navayauvanA' padano artha - karavo A to akhaMDa siddhAMta mAnajo ke.... abhinivezanA hRdayamAM utsUtra-prarUpaNA na thAya.... patrAMka 37 nuM vAMcana vizALabuddhi, madhyasthatA, saraLatA.... pakSapAto na me vIre .... satpuruSa e ja ke nizadina jene.... bhAI, ATaluM tAre avazya karavA jevuM che. e pAvana AtmAnA guNonuM zuM smaraNa karavuM? koI paNa prakAre sadguruno zodha karavo.... anAdikALanA paribhramaNamAM anaMtavAra... chevaTanuM svarUpa samajAyAmAM, anubhavAyAmAM.... ke AyuSyamano! A jIve sarve karyuM che. dAsamAM kahelI AzAo parokSa che.... karALa kALa hovAthI jIvane upadezAmRta vacanAmRta kRSTa aMka kramAMka 262 292 243-4 225-6 285 265-6 263 217 119 191, 213 202-3 376 280 169 131, 176 254 323 277 186 265 283 321 371 373 403 430 39 431 432 539 568 569 570 670 710 718 64 viSaya 'mukha Agala hai kahu bAta kahe' bhagavat mukti ApavAmAM paNa nathI paNa.... atyaMta udAsa pariNAme raheluM.... patrAMka 371 nuM vAMcana manane laIne A badhuM che.... mumukSanA prampanA samAdhAnamAM patrAMka 403 vaMcAvyo koI paNa jIva paramArtha pratye mAtra azapaNe..... kalyANa je vATe thAya che te..... AtmApaNe kevaLa ujAgara avasthA varte..... AtmAne vibhAvathI avAzita karavAne arthe.... sarva jIva AtmApaNe samasyabhAvI che.... vizeSa roganA udayathI athavA zArIrika maMdabaLathI.... je jIvo moha nidrAmAM sUtAM che te amuni che.... anitya padArtha pratye moha buddhi hovAne lIdhe.... jJAnInA sarva vyavahAra paramArthamULa hoya che AtmA saccidAnaMda gAthA 115-6-7 no artha tathA mAhAtmya gAthA 130 'karo satya puruSArtha' 507 upadezAmRta pRSTha aMka 190 262 215 471 279 263 178 470 368 181 155 173, 175 OM 361 373 388 235 363-4 189 Page #607 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 508 pariziSTa 2- sUci 1 vacanAmRta kramAMka viSaya upadezAmRta vacanAmRta pRSTha aMka kamAMka viSaya upadezAmRta pRSTha aMka 727 AyuSya alpa ane aniyata pravRtti... je svarUpajijJAsu puruSo 753 - 228 228 767 194 783 vedAMta viSe A kALamAM 242 caramazarIrI.... (vacanAmRta pR. 691) 183 957/ 11 zarIra ThIka rahe te paNa eka jAtanI samAdhi.... 281 282 (vacanAmRta pR. 721) AtmAne niMdavo; ane evo 208 kheda karavo ke jethI vairAgya Ave (vacanAmRta 425 pR. 724) 957/12 cha khaMDanA bhokatA rAja mUkI 224 cAlyA gayA.... (vacanAmRta pR. 727) 219 960, 14 hota AsavA parisavA' padano artha 211 810 pAMca samiti viSe patrAMka 767 vAMcatAM sapuruSano yoga pAmavo to | sarvakALamAM... je anitya che, je asAra che ane... % kheda nahIM karatAM zUravIrapaNuM grahIne... zrImat vItarAga bhagavatoe nizcitArtha karelo.... cakravartInI samasta saMpatti karatA.... 198 819 843 247 935 366 Page #608 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 athavA nizcaya naya grahe (29) 304, 329 asadguru e vinayano (21) 269 aho ! aho! zrI sadguru (124) AtmAjJAna tyAM munipaNuM (34) AtmajJAna samadarzitA (10) AtmabhrAMti sama roga nahi (129) A dehAdi AjathI (126) Ave jyAM evI dazA (40) eka hoya traNa kALamAM (36) e ja dharmathI mokSa che (116) karma mohanIya bheda be bha (103) 176 kaSAyanI upazAMtatA (38) 157 koTi varSanuM svapna paNa (114) 277 gaccha matanI je kalpanA (133) 157 364, 371 zrI AtmasiddhizAstranI gAthAonA avataraNo (aMka pRSThanA che. kauMsamAnA aMka gAthA kramAMka sUcave che) 21 241, 353, 475 151, 261 184, 368 315 pariziSTa-2 sUci - 2 163, 169, 408, 498 cetana jo nija bhAnamAM (78) 151, 255 chUTe dehAdhyAsa to (115) 24, 141, 159, 111 370, 382, 493 jAtiveSano bheda nahIM (107) 24 je daSTA che daSTino (51) je svarUpa samajyA vinA (1) jo Iccho paramArtha to (130) 329, 441 jyAM jyAM je je yogya che (8) 291, 448 63, 132, 318, 363, 22, 377 119, 151, 189, 269 te te bhogya vizeSanA (86) tyAga virAga na cittamAM (7) darzana Te samAya che (128) dazA na evI jyAM sudhI (39) deha chatAM jenI dazA 142) nizcaya vANI sAMbhaLI (131) bhAsyuM nija svarUpa te (120) mahAmohanIya karmathI (21) mokSa kahyo nija zuddhatA (123) roke jIva svacchaMda to (15) lahyuM svarUpa na vRttinuM (28) vartamAna A kALamAM (2) zudhdha budhdha caitanyaghana (117) 9, 25, 79, 82, 132, 160, 184, 188, 248, 270, 318, 340, 358, 363, 364, 371, 387, 396, 406, 407, 443, 476, 493 zuM prabhu caraNa kane dharuM (125) SaT sthAnaka samajAvIne (127) sadgurunA upadeza vaNa (12) 124, 238 406 64 299 22 157 304, 329, 333 453 269 509 127 159 242, 254, 326, 400, sadgurunA upadezathI AvyuM (119) sadgurunA upadezathI samaje (12) sarva jIva che sidhdha sama (135) 159, 161, 228, seve sadgurucaraNane (9) 483 hoya na cetana preraNA (74) 300 21, 238 21, 233 168, 201, 214, 402, 455, 468 452 18 83, 241 Page #609 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 510 pariziSTa- 2 sUci-3 vacanAmRta avataraNa kamAMka sUci (kausamAM ApelA aMka jIvanacaritra pRSTa sUcave che). u5. upa. upa. pRSTha vacanAmRta kamAMka aMka pRSTha vacanAmRta kamAMka pRSTha vacanAmRta kamAMka aMka aMka (8) 588 (12) 956/36 (18) 501 (19) 501 (21) 750 (28) 308; 709 (30) 939 (34) 493; 718; 738 (47) 217 (61) 21-30; 47 (62) 373 (67) 715 (68) 715-10 (71) 738; 781 (72) 15-1 (76) 201; 475; 715-1 (78) 738 5 833, 932, 939 6 59; 913 718-117 755 16 643, 960/14 18 212; 301; 718-12 20 17/67; 258; 860 1/14 21 569; 718-124, 125, 126, 127, 753 22 264-20; 266-11; 718-1, 142 24 37; 718-107, 133 25 718-117; 957/5 1. pR; 696 26 107; 125; 143; 226; 414; 487; 494, 819; 960/12 27 47 2-51; 210; 710; 960/14 29 2-51 30 141 32 47; 210; 710; 960/14 33 47 35 16-10 36 301 38 47; 154; 710 39 960/11/12; 961/7; 962/14/15 40 960/28; 962/15 47 827, 868; 878 48 505; 960/12 49 77; 79; 954-8, 9; 960/12 53 927 57 16/10 58 326,475, 960/12 pa9 47 60 258-2; 264-17; 483; 718-34 62 539 63 47; 718-115 64 495; 718-7 66 47 69 143; 960/14 70 8-3; 213, 258-4 71 47; 128; 450 72 373; 450 73 85 76 264-17 78 258-2; 951/5 va. pU. 696; 957/11 va. pU. 722; 960/37 79 16/1; 373; 718 117 80 692 81 15-5 82 373; 718-117 83 718-135; 802-1 85 265-8; 493 86 8-3,15-5 87 47; 128; 450 93 692 96 264-19 97 47 98 17/67 100 16/1; 16/2 101 460 103 17/67 106 47 109 460/14 110 264-16, 17, 18 Page #610 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upa. pRSTha vacanAmRta kramAMka * 111 17/673; 718-51 114 710, 961 9 115 373 118 15-3 119 17234 40, 718 130 120 960/14 121 47 122 692 123 491 124 718-2, 960/12 126 166 127 21-10-223-2 718-15 128 96012 132 718-115, 117:3738-20 134 17/67 135 1767 138 16 6 140 166 141 17/67718 133; 960/12 142 17067 143 211; 692; 738-1 149 609 151 2-35 17/67718 10, 78, 718-130 152 266-1; 960/14 155 139 156 493; 960/ 14 157 18-38,39, 40 159 17/67; 166; 7188, 28, 133 160 17/19,200 258 4; 438; 718-113 718-8; 833 161 162 21:40 265-3: 960 12 pariziSTa 2 -sUci 3 upa. pRSTha vacanAmRta kramAMka aMka 163 16/6; 322; 333; 718-133 164 16/4; 833 165 960014 166 264-17 167 166 168 718-12 169 21-27 166; 960/14 130 166 264-17; 960/14 171 166; 96014 172 265-3 173 568 175 568 176 166, 718-103 177 166 178 430 179 430 180 166 181 432 182 505 183 17 67 753 184 718-117, 129 185 17/67 264019 960/14 186 249 187 249; 264-18 188 17/67, 264-17 718-117 189 264-17, 718-130 190 258-2; 265-3, 4 191 64, 166 192 17/67, 264-2 193 64 194 17/67, 957 11 1. pR. 721 196 96014 198 17/67, 957/11 1. pR. 724 upa. pRSTha vacanAmRta kramAMka aMka 199 17/67 258-2 200 2-35; 264-19; 960/14 201 264-18, 19; 718 12 202 76;015-6 203 76 204 194,960 14 206 264-19 511 208 783; 960/14 209 264-17; 783 210 373; 7156, 7, 8:833 211 935 212 929 213 64, 166; 403 214 718-12; 967/14 215 321 216 321 217 37 218 2653 219 843 220 843 221 222 833 224 819 225 17 63, 960/12 226 1763 228 718-8; 95744 1. pU. 954-13 691 229 17 67 230 15743; 265-3, 4 232 990414 233 266-2; 718-127 234 258-6 235 47 493, 710 236 710 238 373; 718-2, 125 239 266-2, 710 240 373 Page #611 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 512 pariziSTa 2- sUci 3 u5, pRSTha vacanAmRta kramAMka aMka u5. pRSTha vacanAmRta kramAMka aMka 241 265-3, 5, 718-34, 135 242 718-12; 727 243 17/34; 21-97; 55 244 17/34 245 17/34, 37; 264 17; 265-4 246 258-2 247 2-35, 957/12 va. pU. 727 248 2-15; 505; 718 117 249 264-17; 417 250 17/67 251 76 253 17/67 254 187; 264-17; 718-12 255 493; 718-18 256 166 258 17/67 259 2-35 262 2-7; 283 263 21-91; 403 265 21-1; 738 266 21-1 267 17/67 269 17/15; 21-72; 264-1 718-21, 123 274 958-29 276 493 277 200; 718-114 279 373 280 117; 258-3 281 767, 960/12 283 1-18 285 17/67/100 286 373; 430 288 254 290 719 291 139; 718-8 292 17/18 294 264-1 295 957/11 1. pR. 722 298 264-1 299 718-128 300 266-6, 7; 718-74; 958-29 301 534 302 002-2 304 718-29, 131 311 105 315 718-36 318 718-115, 117 319 264-1 320 2-35 323 194 326 460; 718-12 329 17/34; 718-29, 130, 131 333 718-131 334 960/12 335 715-8 337 960/14 338 96014 340 417 341 956/11 342 166; 430 344 537, 902-1 346 574 347 715-6 348 569 351 76; 266-1; 602-1; 960/12 352 76; 249 353 249; 522; 718-34 355 301 356 168; 264-18; 960/12 u5. pRSTha vacanAmRta kramAMka aMka 358 264-17; 960/14 361 505; 569; 960/12/14 362 2-35 258-2, 3 363 301; 718 115,117 364 718-116, 117 365 24 366 128; 301; 505; 957/4 va. pU. 688; 960/14 367 960/14 368 17/34/67; 431,718-129 370 493; 718-115 371 493; 718-116, 117; 960/14 373 570; 609 375 833; 960/14 376 84;265-1, 2,3 377 17/34; 267-2; 718-1; 833 378 17/67 379 360/14 381 265-8 382 258-1; 493; 718 115 383 960/14 384 108 385 17/67 386 258-2 387 64; 718-117; 960/14 (388 301; 670 389 738-20 390 738-20 391 268 394 21-83 395 194 396 166, 718-117 Page #612 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 2-sUci 3 513 upa, pRSTha vacanAmRta kamAMka aMka u5. pRSTha vacanAmRta kramAMka aMka u5. pRSTha vacanAmRta kamAMka aMka 399 17/67 400 2-35, 258-2; 301 505; 718-12 402 718-12 406 718-86, 117 407 718-117 408 718-133 410 957/10 va. pU. 715 421 715-6 423 258-4 425 810. 428 17/56 430 301 438 569 443 718-117 448 718-8 450 37 452 718-119 453 718-119 455 718-12 456 505 459 301 460 002-1 461 301; 738-3 462 6; 21-72 463 715-1 464 21-83, 902-1 466 165 467 254 468 651; 718-12 469 522; 670 470 430 471 371 472 16/upodaghAta 473 710 474 264-17; 491 475 491; 718-34 476 569, 718-117 477 960/12 478 17/67; 960/12 480 17/67 481 17/67; 960/12 482 21-72; 135; 258 483 76; 718-9 491 266-1; 602-1 493 718-115, 117; 738-20 496 17/67, 960/12 497 17/67; 960/12 498 718-133 Page #613 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 514 pariziSTa 3 patro viSe vizeSa mAhitI patrAvalI-1 AMka konA pratye kyA sthaLethI kyA sthaLe mitI/tArIkha 1 zrImad rAjacaMdra 2 zrImad rAjacaMdra 3 zrImad rAjacaMdra 4 munizrI lakSmIcaMdajI Adi munivaro. 5 (munizrI mohanalAlajI mahArAja?) 6 munizrI ratnarAjasviAmI 7 munizrI ratnarAjasviAmI (surata)? surata kheDA karamALA muMbaI muMbaI muMbaI amadAvAda 1951 cai. su. 6 1952 kA. su. 5 1953 zrA. va. 5 1958 (cAturmAsa) 1958 bhA. va. 7 1970 a. su. 6 1970 a. va. 11 tA. 19-7-1914 1971 mAgazara naDiyAda naDiyAda DIsA TAuna DIsA kempa umareTha DIsA TAuna caklAsI vaDAlI naDiyAda (nAra?) 8 munizrI ratnarAjasviAmI 9 munizrI mohanalAlajI mahArAja tathA | muni padmavijayajI 10 raNachoDabhAI lakhAbhAI paTela 11 maNilAlabhAI kalyANajIbhAI zeTha 12 raNachoDabhAI tathA choTAlAlabhAI 13 munizrI lakSmIcaMdajI mahArAja 14 munizrI ratnarAjasvAmI muMbaI 1971 mAM. va. 2 1971 I. sa. 1915 1971 tA. 10-3-1915 1971 je. va. 12 1971 a. va. 9 nAra suNAva vIrakSetra (vaDodarA) DabhoI nAra 15 vaidya hImacaMda mohanalAla zAha 16 raNachoDabhAI lakhAbhAI paTela kaNIsA 17 maNilAlabhAI kalyANajIbhAI zeTha 18 AzAbhAI kalyANabhAI jUnAgaDha 19 kalyANabhAI mulajIbhAI tathA AzAbhAI 20 munizrI ratnarAjasvAmI 21 AzAbhAI kalyANabhAI 22 munizrI ratnarAjasviAmI 23 giradharabhAI veNIrAma Adi 24 raNachoDabhAI tathA choTAlAlabhAI 25 kalyANajIbhAI mulajIbhAI 26 raNachoDabhAI tathA choTAlAlabhAI 27 manasukhabhAI tathA jhaverabhAI 28 rANachoDabhAI lakhAbhAI paTela 29 raNachoDabhAI lakhAbhAI paTela 30 raNachoDabhAI lakhAbhAI paTela 1971 1971 1972 1972 1972 1972 1972 1972 1972 1972 1972 1972 1972 1972 1972 1972 1972 A. su. 8 tA. 9-8-1915 cuM. su. 4 tA. 7-5-1916 je. su. 7 a. su. 5 a. va. 8 a. va. 10 zrA. su. 9 zrA. va. 2 muMbaI kAviThA kAviThA umaradazI kAviThA umaradazI saraDoI (nAra?) kAviThA (nAra?). kAviThA nAra (nAra?). (nAra?) zrA.va. 15 bhA. va. 7 bhA. va. 8 A. va. 8 A. 1. 11 Page #614 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 3 515 AMka konA pratye kyA sthaLethI kyA sthaLe mitI/tArIkha 31 raNachoDabhAI lakhAbhAI paTela 32 kalyANajIbhAI kuMvarajI zeTha 33 mAdhavajIbhAI revAjIbhAI zeTha raNachoDabhAI lakhAbhAI paTela 35 choTAlAlabhAI dhorIbhAI 36 somAbhAI caturabhAI 37 harakhacaMdabhAI karamacaMdabhAI 38 maNilAlabhAI kalyANajIbhAI zeTha 39 munizrI ratnarAjasvAmI 40 harakhacaMdabhAI karamacaMdabhAI 41 munizrI mohanalAlajI mahArAja jUnAgaDha bagasarA bagasarA bagasarA nAra sImaraDA nAra bagasarA vaDAlI garaDesara muMbaI 'DabhoI jUnAgaDha muMbaI DIsA TAuna jUnAgaDha rAjanagara (amadAvAda) DabhoI sImaraDA jUnAgaDha muMbaI 1972 A. va. 11 1973 kA. su. 7 1973 phA. su. 8 1973 phA. su. 13 1973 phA. su. 13 1975 tA. 30-6-1918 1975 tA. 21-9-1919 1975 tA. 1-10-1919 1976 hai. va. 14 1976 i. sa. 1920 sAvada 1976 1976 1976 1976 1976 1976 tA. 1-6-1920 tA. 26-7-1920 a. su. 10 adhika zrA. su. 13 adhika zrI. su. 14 adhika zrA. su. 3 adhika zrA. su. 10 tA. 3-9-1920 saMdezara muMbaI 42 vaidya hImacaMda mohanalAla zAha 43 maNibhAI tathA anya mumukSuo 44 harakhacaMda karamacaMda tathA tArAcaMda lakSmIcaMda Adi 45 maNilAlabhAI kalyANajIbhAI zeTha 46 bhAulAlabhAI punazI bhATe 47 caturabhAI hAthIbhAI 48 parazotamabhAI jhaverabhAI 49 parazotamabhAI jhavarabhAI 50. raNachoDabhAI lakhAbhAI paTela 51 jhaverabena 52 kalyANabhAI tathA AzAbhAI Adi 53 giradharabhAI veNIrAma maMDALA 54 dalapatabhAI tathA aMbAlAlabhAI Adi sAvada 55 kAlIdAsabhAI jIjIbhAI 56 caturabhAI hAthIbhAI nAra tA. 6-10-1920 tA. 20-10-1920 kAviThA saraDoI kAviThA saMdezara agAsa 1976 1976 " 1976 1976 1976 1976 Azrama 1976 57 agAsa Azrama 58 jesaMgabhAI UjamazIbhAI zeTha 59 maNilAlabhAI lAlAjI 60 jesaMgabhAI UjamazIbhAI zeTha 61 vaidya hImacaMdabhAI mohanalAla zAha Adi 1976 dhanateraza tA. 5-11-1920 1977 kA. su. 10. tA. 1-3-1921 1977 cai. su. 6 sAvada amadAvAda maMDALA dharmaja amadAvAda agAsa Azrama surata rAjanagara (amadAvAda) 1977 tA. 30-5-1921 62 vaidya hImacaMdabhAI mohanalAla zAha Adi tA. 15-1-1922 Page #615 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 516 pariziSTa 3 AMka konA pratye kyA sthaLethI kyA sthaLe mitI/tArIkha 1978 po. va. 7 muMbaI tA. 2-5-1922 mIgAma tA. 4-7-1922 63 cunIlAlabhAI dharamacaMdabhAI zAha Adi 64 maNilAlabhAI kalyANajIbhAI zeTha tathA agAsa kuTuMbIjano Azrama 65 cunIlAlabhAI dharamacaMdabhAI zAha tathA kuTuMbIjano 66 maNilAlabhAI kalyANajIbhAI zeTha tathA kuTuMbIjano 67 bhAIlAlabhAI lakSmIdAsabhAI suNAvavAlA 68 bena vIjIbA 69 ravajIbhAI devakaraNa 70 maNilAlabhAI kalyANajI zeTha tathA agAsa kuTuMbIjano Azrama 71 meghajIbhAI thobhaNa 72 jecaMdabhAI AzArAma 73 munizrI caturalAlajI mahArAja 74 maganabhAI lallubhAI (tAra mAstara, ANaMda) pUnA 75 cunIlAlabhAI dharamacaMdabhAI zAha Adi muMbaI Indora surata muMbaI 1978 1978 1978 1978 a. su. 10 bhA. su. 3 bhA. 1. 8 bhA. va. 14 (muMbaI?) muMbaI amadAvAda 1979 1979 1979 1980 tA. 6-12-1922 po. va. 7 je. 1. 13 a. va. 3 bhA. va. 7 ANaMda agAsa Azrama saMdezara 76 kAlIdAsabhAI jIjIbhAI , maganabhAI Adi 1980 1980 77 vanarAjabhAI Adi 78 giradharabhAI mathurabhAI 79 chaganabhAI bAbarabhAI 80 somacaMdabhAI kalyANajIbhAI zeTha 81 somacaMdabhAI kalyANajIbhAI zeTha Adi 82 maNibhAI kalyANajIbhAI zeTha Adi jUnAgaDha kAviThA bAMdhaNI sanA vada (nAvada?) (muMbaI?) 1980 1980 1981 1981 bhA. va. 7 A. su. 4 tA. 1-10-1924 A. su. 7 A. su. 8 kA. su. 14 mAM. 1, 9 tA. 11-12-1924 mA. su. 15 tA. 8-2-1925 pethApura 1981 pUnA 83 trikamabhAI raNachoDabhAI 84 munizrI ratnarAjasviAmI 1981 1981 sidhdhapura phA. va. 6 pethApura agAsa Azrama 86 raNachoDabhAI lakhAbhAI paTela tA. 23-5-1925 tA. 1-8-1925 tA. 6-12-1925 88 rAvajIbhAI chaganabhAI desAI nAra muMbaI kampAlA (i. AphrikA) (nAra ?). tA. 24-4-1926 89 raNachoDabhAI lakhAbhAI paTela 90 harilAlabhAI kalyANajIbhAI zeTha 91 vaidya hImacaMdabhAI mohanalAla zAha muMbaI 1982 1982 1982 IM. va. 12 zrA. su. 8 DabhoI Page #616 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 3 517 mitI/tArIkha 1982? 1982 A. va. 11 1983 kA. va. 11 1983 ce. su. 7 AMka konA pratye kyA sthaLethI kyA sthaLe 92 hIrAlAlabhAI (muMbaI?) 93 maNilAlabhAI kalyANajIbhAI zeTha agAsa Azrama (muMbaI?) 94 maNilAlabhAI kalyANajIbhAI zeTha Adi (muMbaI?) 95 mAdhavajIbhAI revAbhAI, nAnacaMdabhAI Adi " vaDAlI 96 rAvajIbhAI chaganabhAI desAI, jeThAbhAI Adi " kampAlA (I. AphrikA) 97 manasukhabhAI devasI lImaDI 98 hIrAlAlabhAI Adi muMbaI 99 rukamaNIbA jesaMgabhAI zeTha (amadAvAda?) 100 mAdhavajIbhAI revAbhAI 101 maNibhAI 102 mohanalAlabhAI Adi vaTAmaNa 1983 1983 tA. 5-6-1927 je. su. 8 bhA. va. 3 tA. 20-10-1927 vaDAlI 1983 1984 1984 zrA. su. 3 bhA. su. 7 tA. 21-9-1928 bhA. 1, 5 1984 1984 1985 mA. su. 3 1985 phA. va. 11 103 munizrI ratnarAjasviAmI sidhdhapura 104 cunIlAlabhAI vIracaMdabhAI, mohanabhAI Adi muMbaI 105 cunIlAlabhAI dharamacaMdabhAI zAha bhAdaraNa agAsa Azrama 106 munizrI ratnarAjasviAmI sidhdhapura 107 nagInabhAI dalapatabhAI Adi agAsa Azrama 108 munizrI ratnarAjasviAmI sidhdhapura 109 munizrI ratnarAjasvAmI 110 mANekajIbhAI, jeThAbhAI, vardhamAnabhAI Adi muMbaI 111 raNachoDabhAI lakhAbhAI paTela nAra 112 jesaMgabhAI UjamazIbhAI zeTha Adi amadAvAda 113 nagInabhAI dalapatabhAI Adi eDane eDane sidhdhapura 114 munizrI ratnarAjasviAmI 115 munizrI ratnarAjasviAmI 1985 je. su. 15 1985 je. 1. 3 1985 a. su. 14 1985 bhA. 1 2 1985 bhA. va. 3 1986 tA. 7-12-1929 1986 kA. su. 5 (jJAna paMcamI) 1986 kA.va. 5 1986 kA. va. tA. 29-11-1929 1986 po. su. 6 1986 mAha va. 8 1986 phA. va. 8 1986 hai. su. 7 1986 tA. 7-7-1930 tA. 22-8-1930 116 munizrI ratnarAjasvAmI 117 mANekajIbhAI vardhamAna zeTha 118 munizrI ratnarAjasviAmI 118 ratanabena punazIbhAI 120. 121 bhogIlAlabhAI gulAbacaMda zAha 122 tribhovanabhAI dharamacaMdabhAI zAha indora sidhdhapura aMdherI (muMbaI) muMbaI Page #617 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 518 pariziSTa 3 kyA sthaLe mitI/tArIkha dhULiyA muMbaI 1986 1986 tA. 26-8-1930 zrI. su. 4 tA. 8-8-1930 bhA. 1. 1 1986 AMka konA pratye kyA sthaLathI 123 bhAIlAlabhAI lakSmIdAsabhAI 124 harilAlabhAI kalyANajIbhAI zeTha agAsa Azrama 125 munizrI ratnarAjasvAmI 126 rAvajIbhAI chaganabhAI desAI, rAmabhAI Adi ' mumukSu bhAIo 127 rAvajIbhAI chaganabhAI desAI, jeThAbhAI Adi " 128 somAbhAI, prabhudAsabhAI, tathA sanAbhAI Adi 129 bhAulAla munazI bhATe tathA kuMvarabA 130 vaidya hImacaMdabhAI, nagInabhAI Adi 131 vaidya hImacaMdabhAI mohanalAla zAha Adi sidhdhapura kampAlA (i. AphrikA). tA. 29-9-1930 1987 po. su. 4 132 saubhAgyabhAI cunIlAlabhAI Adi 133 saubhAgyabhAI cunIlAlabhAI Adi aMdherI 134 jesaMgabhAI UjamazI, maNilAlabhAI, agAsa kalyANajIbhAI Adi Azrama 135 rAvajIbhAI chaganabhAI desAI, jeThAbhAI Adi " Indora 1987 po. su. 8 jakhau (kaccha) 1987 po. va. 11 surata tA. 25-2-1931 1987 zai. su. 11 tA. 30-3-1931 mIgAma 1987 hai. va. 15 1987 je. su. 2 tA. 19-5-1931 aMdherI 1987 a. su. 2 tA. 18-6-1931 kampAlA 1987 zrA. (i. AdikA). tA. 21-8-1931 vaTAmaNa kampAlA (i. AphrikA) 1987 hai. su. 15 naDiyAda 1987 bhAdrapada muMbaI 1987 136 mohanalAlabhAI lallubhAI 137 rAvajIbhAI chaganabhAI desAI aMdherI. - 138 munizrI caturalAlajI mahArAja 139 mANeklAlabhAI kuMvarajI (bagasarAvALA) 140 maNilAlabhAI kalyANajIbhAI zeTha agAsa Azrama sidhdhapura 1987 1988 kA. su. 14 1988 vaisAkhapUrNimA agAsa Azrama jakho (kaccha) 1988 a. va. 8 141 munizrI ratnarAjasviAmI 142 munizrI ratnarAjasvAmI 143 bhAulAlabhAI punazI bhATe tathA kuMvarabena Adi 144 bhAulAlabhAI punazI bhATe tathA kuMvarabena Adi. 145 nArAyaNabhAI lakSmIdAsabhAI 146 nArAyaNabhAI lakSmIdAsabhAI 147 maNibhAI vAghajI 148 nArAyaNabhAI, bhAIlAlabhAI, DAhyAbhAI Adi 149 vaidya hImacaMda mohanalAla zAha navasArI dhULiyA 1988 1988 tA. 22-5-1933 1989 hai. va. 12 5. nAra agAsa Azrama 1989 dhULiyA surata bhA. su. 7 tA. 14-11-1933 Page #618 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 3 519 AMka konA pratye kyA sthaLethI yA sthaLe vaTAmaNa 150 gulAbacaMdabhAI mohanalAla mitI/tArIkha 1990 phA. su. 8 tA: 21-2-1934 1990 pra. vai. su. 15 (bhAvanagara ?) 1990 151 zAMtilAlabhAI mohanalAla agAsa Azrama 152 munizrI ratnarAjasvAmI 153 zAMtilAlabhAI mohanalAla 154 jesaMgabhAI UjamazIbhAI zeTha surata 155 munizrI caturalAlajI mahArAja 156 vAsudevabhAI tathA zAMtilAlabhAI mohanalAla agAsa Azrama 157 surajabena agAsa Azrama 158 vAsudevabhAI tathA zAMtilAlabhAI mohanalAla 159 jesaMgabhAI UjamazIbhAI zeTha 160 zAMtilAlabhAI mohanalAla sidhdhapura bhAvanagara amadAvAda (naDiyAda?) bhAvanagara a. vai. va. 8 tA. 8-5-1934 tA. 9-6-1934 1990 0. muMbaI 1990 bhAvanagara vaDhavANa kempa 1990 1990 161 premacaMdabhAI ravajIbhAI koThArI 162 zAMtilAlabhAI mohanalAla 163 munizrI ratnarAjasvAmI 164 gulAbacaMdabhAI Adi 165 munizrI ratnarAjasvAmI 166 jesaMgabhAI UjamazIbhAI zeTha 167 sAkarabena 168 zAMtilAlabhAI mohanalAla 169 gulAbacaMdabhAI mohanalAla bhAvanagara sidhdhapura vaTAmaNa sidhdhapura e. su. 7 tA. 8-7-1934 e. su. 14 tA. 15-7-1934 tA. 17-7-1934 tA. 19-7-1934 zrA. su. 4 tA. 14-8-1934 tA. 18-8-1934 tA. 27-9-1934 bhA. su. 5 tA. 2-10-1934 A. 1, 2 tA. 10-11-1934 tA. 29-11-1934 tA. 3-2-1935 phA. su. 10 tA. 14-3-1935 tA. 22-3-1935 zrA. su. 15 tA. 13-11-1935 muMbaI bhAvanagara 1991 170 manasukhabhAI devasIbhAI 171 vaidha hImacaMda mohanalAla zAha 172 gokuLabhAI tathA narasiMhabhAI Adi 173 jesaMgabhAI zeTha tathA saubhAgyabhAI Adi lImaDI surata AsuMdara agAsa Azrama nAsika 1992 ce. su. 7. 17* 175 choTAlAla malakacaMda zAha agAsa vaTavA Azrama (amadAvAda) 176 kesarabena maNilAlabhAI zeTha muMbaI 177 tribhuvanabhAI dharamacaMdabhAI Azrama nAsika * A patra bhAdaraNavALA cunIbhAIne maLelo, prabhuzrInA hastAkSaramAM che. upara tArIkha nathI vaidarAja upara lakhelo hoya tema lAge che agAsa Page #619 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 520 pariziSTa 3 pariziSTa-3 patro viSe vizeSa mAhitI patrAvalI-2 AMka konA pratye kyA sthaLethI kayA sthaLe 1 vaidha hImacaMda mohanalAla zAha Adi agAsa Azrama DabhoI 2 mAdhavajIbhAI revAbhAI, tathA maNibhAI Adi " vaDAlI 3 narasiMhabhAI tathA maganabhAI Adi bhAdaraNa mitI/tArIkha tA. 24-1-1926 tA. 4-2-1927 1983 ce. su. 9 tA. 10-4-1927 muMbaI 1987 4 maNilAlabhAI kalyANajIbhAI tathA zeTha kezavajI mANekajI 5 kulacaMdabhAI tathA kuMvarajIbhAI Adi 6 maNilAlabhAI kalyANajIbhAI tathA kasuMbAbena Adi , 1987 1988 A. 1.8 kA. va. 1 jIbhAI Adi vaTAmaNa muMbaI 1988 je. su. 14 T 10 munizrI nemasAgarajI mahArAja 12 DAhyAbhAI bhagAbhAI 13 DAhyAbhAI nAthubhAI paTela 14 DAhyAbhAI bhagAbhAI Adi 15 bhogIlAlabhAI galAbacaMdabhAI zAha 16 giradharalAlabhAI rAyacaMdabhAI daphatarI tA. 3-11-1932 1989 po. va. 7 jakhau (kaccha) 1989 mAha. su. 11 navasArI agAsa Azrama 1989 je. su. 2 agAsa kepa TAuna Azrama (da. AphrikA) tA. 8-6-1933 valasADa tA. 19-6-1933 kepa TAuna (da. AphrikA) tA. 23-6-1933 muMbaI 1989 a. va. 3 muMbaI 1990 kA. va. 2 tA. 4-11-1933 mAunTa Abu agAsa tA. 26-3-1935 agAsa Azrama tA. 19-3-1935 mAunTa Abu agAsa Azrama 1991 sai. va. 4 tA. 2-4-1935 tIrthakSatra Abu - tA. 2-6-1935 agAsa Azrama surata tA. 20-10-1935 17 agAsa Azramasthita munivaro tathA mumukSu bhAI baheno 18 vaidya hImacaMda mohanalAla zAha Adi Azrama 19 saubhAgyabhAI Adi 20 saubhAgyabhAI Adi mumukSu maMDaLa 21 22 vaidya hImacaMda mohanalAla zAha Page #620 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 3 521 kayA sthaLe mitI /tArIkha AMka konA pratye kyA sthaLethI 23 somAbhAI prabhudAsabhAI, aMbAlAlabhAI agAsa tathA jesaMgabhAI Adi Azrama 24 talakacaMdabhAI tathA maNibhAI Adi indora vaDAlI 25 maNibhAI Adi tA. 31-10-1935 1992 mAgasara tA. 14-11-1935 1992 mAgasara, tA. 14-11-1935 kA. su. 7 tA. 26-1-1936 tA. 28-2-1936 26 vIracaMdabhAI Adi 27 vanecaMdabhAI devajIbhAI 28 cunIlAlabhAI vIracaMda 29 maMgaLabhAI, maNibhAI tathA kuTuMbIjano " boTAda vAMkAnera " nAMdeDa zAhIbAganA baMgale (amadAvAda) agAsa Azrama Azrama naDiyAda 1991 mAgazara suda 30 munizrI caturalAlajI mahArAja - Page #621 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 2 pariziSTa 4 taLapadI bhASAnA tathA anya keTalAka zabdonA artha accheru-na banavA joga bane te; Azcarya: navAI gobhaNa-bakarInA gaLAnA AMcala Ara-paroNAnI cheDe loDhAnI ANI cAMllo-samakita Avakhu- AyuSya cUkAvo-bhUla AvaDa-bolI dekhADavAnI AvaData-kuzaLatA coTa-coTI javuM, coTavuM te udAsa-anAsakata udAsI-zoka chAka-nazo; kepha; tora; dArU pIne masta banavuM UThI javuM-marI javuM (2) vairAgya pAmavo jharaDuM-kAMTAvALuM lIluM ke sUkuM DAMkhaLuM, jhAMkharU UMTiyuM-abhimAna ghUmaro-savArano nAsto ekadezI- satsaMgI okhara-viSTAhAra DANuM-nAno jADo daMDUko-dhoko DohA-DosA osaravuM-pAchA haThavuM tAkuM-bhIMtamAMno moTo gokhalo; bAraNAvALo bhIMtamAM kadana-bagaDI gayeluM vAsI (rAMdhelu) anAja karela kabATa kalADuM-roTalA zekavAnuM zANakaM; mATInI tAvaDI naMbaDImAM kAMkarA-marma na samajavo; bodha sAMbhaLyo hoya kAna dharavA-dhyAnathI sAMbhaLavuM kAna mAMDavA-ekAgra cittathI sAMbhaLavuM paNa teno sAra samajAya nahI te. kIlI-cAvI; kUMcI dIvo thavo-samakita thavuM khAMpavuM-choDa kApyA pachI rahelAM aNakhodAyelAM jaDiyAM dhakko na devo- koInuM dila dubhAya evuM na karavuM (khAMpA) kADhI nAkhavA. dhakko mAravo-jAgRta karavo; sAvadha karavo. bhAvArtha: "viSayakaSAya moTA zatru che. viSayo dhaDakUTa-enuM e ja maMDayA rahevuM bahArathI tyAgyA tenuM phaLa che. paNa aMtarathI dhULa paDavI-vyartha javuM (2) dhikkAra hovo tyAga na thAya tyAM sudhI kAma thAya nahi. jhADa dhULadhANI ne rAkhapANI-cheka barabAda upara uparathI kApavAmAM Ave to mULa rahe nibaMchavA-tuccha gaNavA tyAMsudhI pharI Uge, nAza na pAme; paNa nodhAruM-AdhAra vagaranuM mULamAMthI cheda thAya to ja pharI Uge nahIM, tema viSaya kaSAya aMtaranA nirmULa karavA, vRttino paDI mUkavuM-chAMDavuM; javA devuM kSaya karavA puruSArtha karavo."- 362 paroga-aMta; Akhara khaLI rahevuM - aTakavuM pAnuM paDavuM-saMbaMdha thavo; jIvanamAM sAthe rahevAnuM thavuM. khamIkhUdavuM-kSamatA rAkhavI, samabhAvamAM rahevuM pAMsaruM-sIdhuM; DAhyuM; pAdharuM pAMsaruM paDavuM-koI kAma sArI rIte puru thAya tema thavuM (2) gaphalata- bedarakArI, asAvadhAtA (2) bhUla anukuLa thavuM; sarakhAI AvavI gavelavuM- zodhavuM; khoLavuM; gaveSaNa karavuM paNuM phoDayuM-prasidhdhimAM ApyA gaLiyo baLada-beTho UThe nahIM evo baLada potAnI pakaDa potAnI kalpanA, svachaMda gAphala-asAvadha (2) vicArarahita potIkuM-potAnuM geDa besava-vastu barAbara samajavI polArIyuM-aMdhera; avyavasthA; goTALo (2) poluM (3) goDe- peThe asAra goTIlA-e nAmanI eka ramata; dama goTIlo phanAnAza pAmeluM Page #622 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 4 523 kAkoThI-thoDuM ghaNuM kITaNa-pralaya jevo phITI javuM-TaLavuM; maTavuM (2) nAza pAmavo (3) patavuM pheze phAMTo AMTo phero; dhakko khAvo te bakramamAM rahevuM-huM samajuM chuM, huM karuM chuM te ThIka che tevA khoTA khyAlamAM rahevuM; potAnI bhUlabharelI samaja pramANe vartavuM; samajAyuM che, jANyuM che evI bhUlamAM vahyA javuM. bAja-bAhya bhaNezrI- pothI paMDita, pustakiyo ja jJAnavALo bhAloDuM-tIra ke tenuM pAnuM bhAMbharaDuM-prabhAta bhesADiyo thavo-bhUsAI javuM; nAza thavo bhelAI javuM-barabAda thavuM; nukazAna thavuM; bagaDI javuM; nAza thavo. magana-magna; tallIna; garaka thayeluM (2) rAjI mara-bhale mUkavuM-choDavuM; tajavuM mUkI devuM choDI devuM; tajI devuM; javA devuM momatI-muhapattI rADuM, rADo-juvAra, bAjarIno sAMTho rAphaDo phUTavo-phogaTa mahenata karavI vakhANa-vyAkhyAna vaga-lAgavaga vano- vinaya vaye AvavuM-pAtra thavuM; yogya thavuM (2) umaralAyaka thavuM; juvAnImAM AvavuM. vipna-karma vIlo mUkavo-chUTo mUkavo; aMkuzamAM na rAkhavo; kAbUmAM na rAkhavo. zarata (sarata) rAkhavuM-dhyAna rAkhavuM; lakSa rAkhavuM samo-samaya; vakhata samo rahe-sIdho rahe saradhA-zradhdhA saMcavuM-ekaThuM karavuM; bheguM karavuM sAjakAra-sahAyakAraka sATuM-vastu vinimaya (2) karAra sAthe lAgI-sAmaTI sAMsata-dhImuM paDavuM te sutara-saheluM, sugama sUtara (sUtra)-dhAgA haIDa vasI javuM- haiyAmAM-hRdayamAM vasI javuM hAre-sAthe heDa-gunegAra ane gAMDAone nAsI jatA ane tophAna karatA aTakAvavA mATe lAkaDAne kocIne banAveluM pagamAM bharAI rahe evuM vajanadAra jaMtra; lAkaDAnI beDI (2) jela; keda laTaka salAma- ziSTAcAra khAtara bharavAnI salAma; khAlI salAma; upara uparanI salAma Page #623 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 524 pariziSTa 5 sUci 1 graMthanAmastotra-vartamAna patra lekha (aMka pRSTanA che. kausamAnA aMka jIvanacaritra pRSTanA che.) amitagati zrAvakAcAra 300, 332 namo-(5), 225 AcArAMgasUtra 268, 282, 314 padmanaMdI paMcaviMzati 71 AtmAnuzAsana (17) padmapurANa 314 Atmasidhdhi-AtmasidhdhizAstra (11), (34), paramAtmaprakAza 329 (40), (48), (60), (71), (75), (76), 21, paMcAdhyAyI 269 54, 58, 90, 93, 102, 107, 111, 112, pArzvapurANa 80 119, 128, 129, 132, 133, 135, 138, purANa 135 150, 151, 159, 194, 238, 281, 311, puSpamALA (zrImad rAjacaMdra) 262 317, 337, 339, 340, 341, 363, 368, 370, 377, 379, 380, 382, 388, 411, brahmacArIjInI noMdhapothI (78) 421, 443, 445, 450,452, 457, 463, bhakatAmara 327, 467 466, 468, 475, 483, 485, 492,495 bhakitaratna ciMtAmaNi (zrI ratnarAjakuta) (42) AtyaMta noMdhapothI (zrImad rAjacaMdra) (13) bhagavatI ArAdhanA (48) Ibdopadeza 274, 278 bhagavatIsUtra (5) uttara purANa 335 bharatezvara bAhubalI vRtti bhASAntara kathAga (48) uttarAdhyayana sUtra (14), 339 bhAvanAbodha (zrImad rAjacaMdra) 99, 138, 163, 164 upadeza chAyA (zrImad rAjacaMdra) (40), (43) mahAbhArata 135, 35ra upadezAmRta (79). muMbaI samAcAra vartamAnapatramAM lekha (26) upamiti bhavaprapaMca kathA 297, 306, 307, 308, mULAcAra 288, 289, 295, 297, 298, 302, 312, 320. 305, 306, 307, 312, 314, 315, 323, kurAna 484 324, 325. gomaTTasAra 282, 286, 291, 294, 299, 300, mokSamArga prakAza (11) 302, 307, 313, 317, 319, 323, 323, mokSamALA (zrImad rAjacaMdra) 87, 9, 106, 275, 324. 292, 310, 311. caMDIpATha 297, 310, 317, 474, 475 yogadaSTi (sajhajhAya) 394, 223 yogapradIpa (24) janmabhUmi vartamAnapatramAM lekha 195 yogavAsiSTa 71, 315 jainavratakathA 337 ratnakaraMDa zrAvakAcAra 485 zAnArNava (24) ratnasaMcaya kAvya (zrI ratnarAja) (42) tattvajJAna (zrImad rAjacaMdra) 21, 36, 27, 267, vacanAmRta (juo zrImad rAjacaMdra) 277, 280, 297, 301, 302, 310, 311, vimalapurANa 328 316 vairAgyamaNimALA 91 devacaMdra covIsI 25, 26, 27 zrI sadguruprasAda 89 dravyasaMgraha (15), (16), (17) Page #624 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 5- sUci 1 525 moTuM vacanAmRta 57 mATo graMtha 51 vacanAmRta (45), 10, 14, 18, 33, 121, 265, 453 zrImad rAjacaMdra (28), (38), (40), (43), (45), (57), 7, 10, 14, 16, 18, 19, 20, 21, 24, 26, 30, 33, 36, 40, 42, 45, 47, 48, 49, 50, 51,52, 54, 57, 58, 19, 65, 70, 71, 78, 86, 87, 89, 92, 100, 106, 121, 128, 217, 236, 265, 288, 322, 403, 407, 453, 489,495. zrIaMbAlAlabhAIe utArI Apela hastalikhita vacanAmRta (38). kRpALudevanuM pustaka 100 paramakRpALudevanI amRtavANI 26 paramakRpALudevanuM vacanAmRta (38), 31, 87. parama puruSanI vANI 134 pratyakSa puruSanA vacanAmRta 42, 48 pratyakSa zrImad sarunA vacanAmRta 30 zrImad rAjacaMdra kRpALudeva devAdhidevanA vacanAmRta 45 zrImad rAjacaMdra paramAtmAnA vacanAmRta 121 zrImad rAjacaMdra saMbaMdhI hastalikhita sAhitya (41) sapuruSanA vacanAmRta 70 sadaguru devAdhidevazrInA vacanAmRta 40 sadagura devAdhideva paramakRpALunA vacanAmRta 40 zrImad rAjacaMdra jIvanakaLA (69). samayasAra 216, 338, 339, 485 samAdhi zataka (8), (71), 418, 471 samAdhisopAna 485 sUyagaDAMgasUtra (6), (7) sinIti bodhaka garabAvaLI (zrImad rAjacaMdra) 71 bodhanA patranuM pustaka 19 moTuM pastaka 16, 45, 128 Page #625 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 526 pariziSTa 5 sUci 2 zabda ane viSaya sUci (aMka pRSThanA che kausamAM ApelA aMka jIvana caritra pRSThanA che) anAdikALanA duzmano 294 akaLAvuM 50, 51, 74, 91, 95, 96, 97, 106 anAdikALano mela 376 agiyAra aMgano abhyAsa niSphaLa 339 anAdino abhyAsa 413, 417, 420, 433, 454 agninI khAI 430. anadhikArIpaNuM 4pa6 aja2 364, 367, 372, 375, 437 anArya 449; 0 deza 283 ajANa 209, 347 anitya - 429; 0 nuprekSA 39 . ajIva dayA 298 aniSTa bhAva 42.1 ajJAna 115, 147, 167, 376, 408; vakriyA anujIvI guNa 227 350nA vAdaLAM 377; 0 paNuM 433 anuprekSA 39 ajJAnI 450; 0 nA vacano 429; 0 no Azaya anubhava 423, 440, 441 429; 0 nI vANI 428 anurAga 422 aThThAvIsa prakAre IndriyasaMyama 298 anekAnta bhAga - 90; 0 dRSTi 327. aDhAra pApasthAnaka 218, 407 anyabhAva 392 aNasamaja 96 apakva pAcanarUpa udIraNA 295 aNasamajaNa 137 apamAna 416 aNasamaju 107 abadhu 258 aNAhArI AtmA 444 abaMdhatA 388 atithi 258 abaMdhadazA 375 adha:pravRttikaraNa 307 abrahmacarya 409 adhamAdhama 426 abhakti 36 adhikAra 271, 301, 358, 359 abhakSyaphaLa 330 adhikArI 403 abhakSyavastu 331 adhikArIpaNuM 428 abhayadAna 241, 303 adhyAsa 336 abhigraha 293 anaMta akSayanidhi - 348; 0 azAtAno baMdha 365 abhiniveza 34, 263, 324 guNano dhaNI 432; 0 dayA 448; 0 doSa 417, 422; abhimAna 16, 191, 32 1, 417, 424, 426, 0 saMsAra 412; 0 saMsAra rajhaLavAnuM kAraNa (64), 443 270 abheda bhakti 443 sukha 434. abhyAsa 326, 448, 454, 456 anaMtAnubaMdhI 70, 148, 353, 454, 457; 2kaSAya amara 364, 367, 372, 429, 437 454; 0 TaLavAno upAya 353 amAruM sarvasva 358 anarthadaMDa 293, 412, 421 amAruM hRdaya 136, 358 amRta 383, 385, 387, 394 Page #626 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 5-sUci 2 527 ayathArtha AtmajJa 428 ayogI (mukta) 233 arihaMta 330 arihaMta vItarAga 365 ardhapula parAvartana 218, 359 arpaNa 453 arpaNa karavuM 456 alaukika dRSTi 332, 333, 348, 364, 370, 377, 394 alaukika bhAva 346, 349, 357, 360, 361, 370, 386 alaukika mAhAbhya 370 avadhijina 196 avarAi javuM 432 avaLAnuM savaLuM karavuM 383, 384, 387 avinaya 428 avinAzI - 364, 367, 436, 437; 0 sukha 433, azaraNAnuprekSA 3 azAtanA 266, 268, 269, 302, 32 1 azuddha Upayoga 360 azuddha bhAva 408 azubha - Upayoga 358; 0 pariNatI 354; 0 bhAva 167, 360, 421, 4pa7. asaMga ane apratibaMdha 114, 145, 179, 181, 211, 254, 342, 378, 482 asaMyata samyagdaSTi 322 asatnI zradhdhA 453 asatsaMga 78, 209 asadagurunI bhrAnti (14) asidhArA 368 ahaMkAra 107, 152, 196, 201, 306 ahaMtA mamatA 425 ahaMpaNuM 435 ahaMbhAva - 74, 485; 0 mamatvabhAva 87, 113, 138, 143, 392, 417, 424, 452, 464. ahaMmamatva 77, 380 ahiMsA 293 aMjana 202, 233, 309, 322, 397, 436 aMtarathI tyAga 362 aMtarAtmA 172, 266, 324, 326, 376, 377, 382, 386, 408, 414, 435, 436, 489 aMtarAya karma 45, 52, 71, 95, 307 aMtacaryA 326 aMtabheda 442 aMdhAruM 248 A AkAMkSA 409 Agama 159, 174, 294, 306, 337, 345, 376 AjJA - (64), (65), 10, 35, 44, pa0, 54, 56, 73, 77, 90, 113, 126, 223, 269, 301, 320, 338, 349, 350, 470, 473; 0 (prabhuzrInI) 10, 470; 0 nA prakAra 489; 0 ArAdhana 435, 346; 0 nI bhAvanA 126; 0 no Upayoga 282; 0 pAlana 411; 0 rUpa dharma 129. ATha troTaka chaMda juo pari-7 sUci-4 ADo rasto 272 Atama bhAvanA bhAvatA juo pari-7 sUci-4 AturatA 452 AtmaciMtavana 417, 420, 427 AtmajAgRti - 443; 0 jJanI vANI 411; jJAna 348, 323, 398, 412, 416, 420, 433, 438, 440; 0 jJAnI deva 422; 7 dhyAna 179, 421; 0nuM svarUpa 72, 420, 437, 439; 0 prazaMsA 409) 0 bhAvanA 33, 5457, 80, 93, 94, 122, 123, 143, 180, 303, 342, 388, 392, 380, 398, 471; 0 bhAvamAM sthiti 433; 7 bhrAMti 61, 184; 0 vIrya 434, 457; 0 zAMti 410; 0 sAdhana 447; 0 siddhizAstra juo pari-7 sUci-4; 0 sukha 365, 375, 379, 385, 414, 465, 468, 429, 443; 0 svarUpanuM dhyAna 409; 0 hita 24, 25, 51, 58, 19, 75, 84, 85, 90, 93, 103, 136, 257, 304, 388, 389, 494. AtmA - 152, 202, 325, 339, 351, 357, 364, 370, 371, 372, 374, 376, 377, 390, 391, 402, 404, 407, 408; 0 jovAnI dRSTi 355, 375; 0 bhAvanA 28, 32; vicAraNA 144; 0 ja sarvasva 92, 432; 0nI adhamadazA vicAraNIya 120; Ojuo eTale zuM? 185-6; 0zuddha siddha samAna Page #627 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 528 pariziSTa 5-sUci 2 356, 358; 0jJAnI puruSano pragaTa cora 360; 0nuM mAhAbhya 389, 392, 460; 0nuM dhyAna 421; Tuarthe badhuM karavuM 424; prathama 439; kema pamAya? 442; 0kyAM rahe? AtmAnaMda bhAvanA 114; 0 nAguNa 334; 0 no mArga 432; 0 nI khoja 430; 0 nI ghAta 203, 331, 449; 0 nI dayA 72, 120, 137, 310, 424; 0 nI dazA 433; 0 nI pariNatI 355; 0 nI bhAvanA 105, 162, 167, 455, 494; 0 nI riddhi 385; 0 nI vAta 432; 0 nI zraddhA 138, 432, 450, 453, 457,460, 474, 486; 0 nI sattA 402; 0 nI samajaNa 436; 0 nI sAthe sagAI 391; 0 nuM dhyAna 433;0 nuM lakSaNa 258; 0 ne visAravo 420; 0 no muLasvabhAva 426; 0 mAM javAno rasto 469; 0 mAM ramaNatA 428. AtmArtha 51, 55, 105, 209, 403, 433, 442, 444 AtmArthI 115 Atmopayoga 446 AtmabhAva 186, 190, 341, 390, 424, 433 Agamano sAra 294 AdhAra 403, 441, 462 AdhArarUpa 441 Adhi, vyAdhi ane UpAdhi 436 AnaMda 328 ApaNo rasto 211 AptapuruSa 117 AraMbha 20 AraMbha ane parigraha 141, 295, 477, 496 ArAdhanA 440 Arta - 418; 8 dhyAna 26, 52, 13, 69, 72, 75, 80, 91, 136, 137, 146; 0 dhyAnanuM kAraNa 335; 0 bhakti 444. Arya 449 Aryadeza 84 AlocanA 307, 349 AlocanA juo pari-7, suci-4 AlokanA sukha 430 AlocanA 96, 103, 106, 245, 307, 341, 349, 445 AvaraNa 222, 223, 394, 395 Avazyaka 262, 312 AvazyakanA cha prakAra 312 Avasyahi 313 AzA 87, 399, 454 AzIrvAda 113 Azrama - (26), (29), (42), (60), (62), (63), (66), (67), (68), (69), (70), (71), (72),. (74), (75), (77), (79), 79, 83, 104, 266, 269, 272, 278, 304, 331, 345, 432, 433, 449, 488; 0 AzAtanA azucithI bacavuM 266; 0nuM mAhAbhya 269, 432-3, 449; vItarAgamArganI puSTi mATe 488 . AzrayabhAva 334 Azrava 109, 132, 171, 241, 338, 367, 430, 4pa4 AzravamAM saMvara 169, 202, 208, 253, 257, 357, 366, 375, 385, 388, 394, 463, 468, 471, 492 AsikA (Avassahi) 313, 314 AsthA 84, 104, 113, 122, 148, 176, 196 AhAra viSe 119, 235, 330, 331, 332 AMTI - 163, 171, 172, 173, 188, 189, 239, 347, 366, 396, 4pa3, 468, 476, 481. AMTI UkalavI 209, 216, 346 indra 357, 364, 365 indrajALa 451 indriyanA viSaya 116, 117, 297,332, 409, 415, 416, 427, 430, 431; yo 183, 298, 362, 385, 390, 399, 424, 442, 443, 446, 450; yonA sukha 118, 415, 422; yorUpI zatru 357; saMyama 298; yorUpI taskaro 145. IcchA 69, 350, 351, 408, 409, 411, 421, 434, 458, 478, 497 IcchAno roga 478 ISTa - 336; 0 pheravavAno puruSArtha 375; 0-aniSTa 431, 434, 441; 0 bhAva 336, 421. iMDAno AtmA 442 Page #628 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 5-sUci 2 529 D eka paramakRpALudeva-58, 69, 86, 90, 96, 129, 133, 136, 301, 403, 418 ekaTANuM 337 ekatArapaNuM 444 ekatvabhAvanA 142 ekatvanupekSA 39 ekadezI (satsaMgI) 335 ekabIjAnA sukhanI IrSA 422 ekameka karI nAkhavuM 467 ekamekamAM pariNamavuM 403 ekarUpa 442, 4pa4 ekAMtarA upavAsa (5), (6), (9), 195 ekAkAra 368 ekAgratA 412 ekAvatArI jIva 228, 229 ekendriya 442 eMTha 305 odhasaMjJA 377 ujAgara avasthA 368 uNodarI 25 utkRSTa dhyAna 421 uttamAM svAtmaciMtA sAta 82 usUtra prarUpaNA 263 udaya - 131, 323, 443; 0 karma 86, 87; 0 karmano vipAka 150. udAsIna - samabhAva 41, 62, 71, 86, 393; hatA 8,18, 41, 44, 62, 279, 314, 355; -ne upekSA 279; 0 bhAva 314. udIraNA 295 uddhatapaNuM 117 uddhatAI 428 udhiyuM 331 unmattatA 330 upakAra 409 upagUhana 289 upadeza 160, 297, 303 upayoga - (AtmA) jovAnI bhAvanA 114; 0 17, 18, 51, 23, 68, 131, 134, 144, 357, 358, 363, 391, 392, 400, 407, 408, 411, 422, 438, 440; 0 Upara Upayoga 337; 0jAgRta rahevo 347; 0 zUnya 281; 0 svarUpa 337. upalakiyA guNagrAma 75, 128 upavAsa 295, 337, 467, 443, 444, 448 upazama 16, 60, 70, 119, 121, 135, 137, 150, 218, 329, 375 upasarga (41), 136, 372 upAsanA 490 upekSA 279 umaraDA 330 urmi 389 ullAsa 357 uMce avAje bolavuM 428 uMcAmAM UMcI dazA 433 uDuM rahasya 222 RNasaMbaMdha 4para RNAnubaMdha 281, 310 kaTAkSa dRSTi 32 kaTAra 241, 245, 496 kaTArI 398 kapAya 282, 362, 465 kamaLo 209, 476 kartAbhoktA 363 karma - 431; 0 AvavAnA dvAra 200; 0 ari 365; 0 kalaMka 390; 0 pudagala 222, 403, 406; 0 kSaya 399, 409, 412; 0 no kacaro 389; 0 no lepa 430; 0 nirjarA 411; 0 nI prakRti 357, 359; 0 nuM jhera 400; 0 baMdha 200, 205, 365, 420, 423, 432, 443; 0 rU5 vAdaLAM 494. 0 rUparoga 473; 0 vairI 434. kalaMka 384, 385 kalpanA 54, 55, 72, 86, 90, 93, 300, 462 kalyANa 11, 15, 16, 51,pa6, 58, 90, 92, 93, 113, 126, 129, 145, 251, 297, 3pa6, 358, 359, 392 Page #629 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 530 pariziSTa 5-sUci 2 442 krodhAdi cAra kaSAya 183 kriyA 327, 336, 347, 396, 399 kRpA 170, 234, 40 kSa kSamAM 227-8 kSamA 77, 86, 116, 122, 199, 227, 307, 3pa6, 322 kSamApanA 19, 492 kSamApanAno pATha juo pari-7, sUci-4 kSayopazamI puruSa 124 kSayopazama 41, 59, 77, 90, 258, 277, 287, 294, 297, 303, 304, 376, 312, 316, 319, 387, 401, 447, 45ra kSAyika bhAva 228 kSAyika samakatva 125, 369 kSAyopathamika kSamAdika guNadharmara 28 kalyANa kema thAya? 296 kaLikALa 411 kaLiyuga 461 kevaLI 459 kaSAya 282, 369; savaLAM karavA 434 kaMThI 456, 461 kaMdamULa 330 kAusagga (54) kATale 462 kAna dharavo 196 kAmanI vRtti 329 kAmasevana 430 kAyotsarga (5), (6), (12), (25). (54), 114, 312, 313, 381 kArya-niSpatti 490 kALajI 458 kALalabdhi 18 kAMkSA 288 kAMcIDAnuM baccuM 295 kAMcIDo 431 koruM rahevuM 457, 459 kIrtisthaMbha (63) kugati 421 kuguru 265, 296, 350, 351 kudRSTi 421 kupAtra 151 kubuddhi 297 dbhAva 421 kuLadharma 123 kusaMga 203, 428, kusaMskArI 34 kULadharma 123, 374 kUvAno deDako 302 kUMcI 135, 149, 168, 223, 366, 478 kRtikarma 305 kRtrima jinAlaya 302 koInA doSa jovA 331 krama 4665 krodha, mAna, mAyA ane lobha 332, 369, 399, 434, khapI 164, 232, 34pa khamatakhAmaNa 405 khamAvavuM 162 khamI khUMdavuM 31, 95 kharAba nimitta 417 khavrata 490 kharuM sukha 417, 437 khArAza 320 khAsaDAM 246 khoTAnI zraddhA 351 khristi 444 ga gaccha 459 gaNadhara 345 gaphalata 70, 71, 158, 203, 220, 362 gama vagaranuM 409 garIbAI 400 garva 291, 297, 298, 303, 319 galI kUMcI 453 gavaSavuM 367, 474 Page #630 -------------------------------------------------------------------------- ________________ veSaNA 296, 325 gADariyo pravAha 399 gAphala 77, 194 gALa 429 guNa avarAI javA 432 guNakA 322 gusaparyAya 430 guNarUpa 434 guNAnurAgI 356 gupta 462 gupta vAta 409, 435 guru -(nizrcayathI) 171, 337, 378, 451, 460; 0 (vyavahArathI) 460, 0 151, 168, 182, 183; 043, 63, 76, 97, 20, 201, 234, 261, 292, 293, 296, 301, 321, 325, 343, 348, 353, 378, 386, 411, 435, 456, 479; 0AzA 259; 0 gama 149, 341, 378, 425; 0 nI zradhdhA 206; 0 ne nAma ThagAvuM 69; 0 bhAva 257; 0 maMdira (69); 0 smaraNa 412. 'guru' thavAmAM mahAjokhama 296 gha pariziSTa 5-sUci 2 ghara 167, 292, 297, 326, 320 334, 34, 457, 462, 463 gharagharanuM samakita 250, 324, 425 dho 10 pANImAM pIlavuM 429 ghAMcIno baLadiyo 475 ca cakravartI 139, 247, 310, 322, 345, 357, 365 caraNa pujAvavA 301 caramazarIrI 229, 228 carmacakSu 169, 188, 357, 359, 364, 366, 375, 379, 395, 397, 483, 496, 500 caMDALa 322 caMDIpAka 310, 474, 475 caMdra 364 cAra - kathA 220; 0 kaSAya 183, 385, 390; 0 gati duHkhamaya 422; 0 puruSArtha 57 cAraNamuni 335 cAritra 18, 180, 389, 408, 411, 421, 467 cAritra mohanIya 222, 393, 429 cAvI jUo kUMcI cAMllo 152,211, 383, 388, 437, 468, 499 cora 360 cauda prakAre jIvadayA tathA ajIvadayA 298 citta - 84, 92, 116, 191, 242, 343, 348, 4256 0 nA pariNAmanI vizuddhatA 314; 0 prasannatA 21. citrapaTa (7), (23), (24), (63), (64), (65), (71), (74), (35), 8, 16, 45, 51, 89, 128, 197, 262, 269, 272, 273, 301, 302, 303, 444, 452 ciMtavavuM 461, 462 cetana 351 celo 492 caitanya zakti 351 caitanyadhana 364, 365 caitanyapaNuM 377 cokaThuM ThekArDo besavuM 301 cokaDI tANavI 160, 347 cokhA ane choDAM 371 531 cokhkhA thavuM 215, 231, 246 coTa 437, 456, 381 cothuM mahAvrata 243 cothuMvata 162, 174, 181, 237, 238, 244, 245 cora 360, 307, 380 corAzInA pherA 181, 414, 425, corI 25, 302, 360 covihAra 303, 328 covIza tIrthaMkaranA stavana 312 PS9 cha dravya 430 cha padano patra juo pari-7, sUci-4 cha bArIo 424 chatrIsa mALAno krama juo pari-7, suci-4 Page #631 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 532 chaprakAranA Avazyaka 312 chabI juocitrapaTa' chApa 276, 283 chAza bAkaLA 468 chUTavAnI kAmanA 443 chellI zikhAmaNa 445 choDavuM 166, 216, 441 choDAvavuM 441 of pariziSTa 5-sUci 2 jagata-mo vikalpa 171 jagADavuM 189 jaDa-cetana 41, 152, 199, 205, 329, 340, 351, 353, 363, 368, 386, 402, 420, 430, 435, 466, 486, 491, 500 jaDabharatavat 112 jatnA 295 janma maraNathI chUTavAnI bhAvanA 421 janma-jarA-maraNa 249, 250, 401 janmamaraNa chUTavAno mArga 377 japatapa 12, 79, 167, 172, 173, 179, 181, 187, 218, 347, 303, 376, 381, 30, 396, 399, 2421, 432, 447 jarAnuM du:kha 276 jaMjALa 452 jAgRta 92, 158, 167, 416 jAgRta thAo 365 jAgRti 74, 90, 403 jANanAra 432, 460 jAtrA 452 jAna 205 jAmaphaLa 331 jAlatamAsA 448 jAvajajIva paccakhANa 331 jokhama 296, 301 jokhamadArI 296 joga 24, 52, 55, 59, 113 jonAra 431 jonAra-jANanAra (juo sAkSIdRSTa, jJAtAM dR) 343, 364, 365, 366, 367, 373, 374, 375, 383, 384, 392, 396, 452, 464, 497 jijJAsu 151, 428 jitendriyapaNuM 119 jina - 196, 367; 0 darzana 320; 0 dharma 410; 0 pratimA (2); (16); 0 pravacana 367; 0 mArga (27). jivatara 409 jIvana 9, 120, 138, 436 jIvAgherI 483 jIhvA 329 jugaliyAno bhava 442 jugAra 110 jaina - (40), (69), 265, 320; 0 dharma 216; 0 muni 262. jJa jJAtA deSTA 347, 353, 364, 365, 372, 374 jJAna - 179, 342, 408, 423; 0 dIpaka 261; 0 - darzana cAritra (31), 24, 48, 57, 63, 80, 86, 114, 115, 118, 122, 145, 311, 341, 399, 408, 439, 464, 490; 0 khAtuM 301; 0 cakSu 79, 82, 114, 163, 188, 359, 377, 382, 408 dAna 349; 0 maMdira (25), (28). 7 matha 431: 0 vicA2 377; 0 sUrya 377; 0 svabhAva 372. jJAnAvaraNIya karma 69, 290, 307 jJAnI - 350, 27, 400, 406, 427, 433; 0 ane ajJAnInI vANIno bheda 428, 429; 0 guru 56, 89, 171; 0 nA dAsa 377; 0 nA dAsano dAsa 190; 0 nA vacana 345, 386; 0 nI AjJA 427; 0 nI chApa 276, 283; 7 nI parikSA 303, 0 nuM svarUpa 434; 0 no Azaya 429 bh jhabake motI parovI ke 40 jharaDuM 448 jhaMkhanA 389 jhAMjhavAnA nIra 415 jhUMpaDuM 461 jhUravuM 355, 450 Ta grA jhera 71, 263, 400 Page #632 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 5-sUci 2 533 362, 368, 425, 453 tiryaMca ThagAruM 94 tIrthakara 345 ThagAruMpATaNa 314 tIrthaMkara prakRti 322 ThagAvuM 69, 456 tIrthakSetra 346 Thapako 301 tIrthayAtrA (35), (41), 25, 311, 348, 382 tulanA 462 DahApaNa 54, 157, 159, 171, 174, 249, 263, tuMhi-tuMhi" 381, 382, 389, 396, 411 286, 306, 417, 435. tRSNA 261, 408, 409, 477 taiyAra thavuM yogya thavuM, pAtra thavuM, adhikArI thavuM. DAhyA thavuM 159 DAhyA na thavuM 183, 392, 403 tochaDAI 428 tolana 462 DAhyuM 201, 218, 250 tyAga 237, 243, 244, 245, 259, 308, 329, DuMgaLI 330 331, 350, 352, 397, 399, 409, 416, 417, 432, 441, 442, 465 tyAga vairAgya 58, 64, 237, 247, 331, 345, DhIMgalA-DhIMgalInI ramata 323, 401 450, 474 TuMDhiyA (2), (9), (41), 166, 196, 210, 282, traNa pATha - 310, 380, 403; 0 gArava 295; 0 442, 454, 475, 479 gupti 227, 282, 329; vedoSa 288; 0 zalya 151, 350. takarAra 4pa9 trividha tApa - 86, 184, 170, 363, 369, 373, taDako chAMyo 458 380, 425, 480, 493; 0 tApanA kAraNe 345. tadAkAra 368 tarUpa 426 thAkyAno mArga 319-320 tanmaya 431 thothA khAMDavA tapa 91, 95, 96, 126, 128, 130, 138, 292, 295, 307, 337, 351, 354, 361, 409, 416, dago 108, 166, 184, 314, 320, 338, 348, 433, 443, 449, 455, 465 363, 379, 380, 407, 409, 495 tapA (9), 166, 210, 479 dayA 60, 72, 120, 137, 293, 295, 327, taravAne badale bUDavuM 418 331, 424 taravAra 164, 166, 194, 303, 449, 468 darzana - 51, 3pa6, 408; 0 bhakti 89; 0 moha te rUpa 426, 431, 435, 437, 438, 450, 457, 461; 0 mohanIya 54, 71, 148, 222, 322, 468, 470 393, 429. tallIna 439 darzanAvaraNIya karma 307 tApasa 435 davA 128 tAra joDAvo 318 daza yatidharma 227 tAraNahAra 437 daza zatru 183, 385, 390 tALI 186, 478 dazA 462 tALuM 135, 159, 170, 201, 203, 204, 223, Page #633 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 534 pariziSTa 5-sUci 2 devavaMdana juo pariziSTa-7 sUci-4. deha - 136, 419, 420, 421, 427, 430, 431, 432. 0 mUcha akartavya 419-20, 431; 0mAM sAra zuM? 492; 0 thI bhinna 432; 0 buddhi 434 dehAtmabuddhi 365 dehAdhyAsa 119, 363, 417, 420, 424, 432, 441 doraDuM 349, 373, 425, 434, 447 doSa 36, 42, 92, 117, 384, 487, 488 dostI 412, 433 dravya - 436; 0 paccakhANa 466; 0 karma 326; dRSTi 130, 186; 0 bhAve brahmacaryavrata 417; 0 mana 279, 300. draSTA - 28, 45, 50, 78, 105; 0 bhAva 6, 33, 45. dvAra 450, 481 daSTi - 28, 56, 85, 86, 88, 146, 160, 163, 200, 375, 378; 0 pharavI 452, 460; 0 pheravI nAkhavI 425; 0 rAga 301, 496 dahADo pavADo 181, 500 dAtaraDuM 454 dAna - 75, 138, 280, 379, 332, 333, 433, 499; 0 zIla, tapa ane bhAva 76, 250. dAsa 168, 206, 359, 489 dAsanA dAsa 26, 96, 335 digaMbara - (16), (23), (26), (27), (28), (32), 166, 196, 441; 0 AcArya (23); 0 graMtho (38); 0 derAsara (16); 0 dharmazALA (40), (45); 0 pratimAo (69); 0 bhaTTAcArya (24); 0 mArga (28); 0 muni (16); 0 muninI chatrIo 230. digaMbarI - pustaka (24); 0 vidvAno (38). divALI 206 divALIno bodha 358 divya cakSu 114, 172, 188, 191, 212, 357, 364, 366, 375, 379, 382, 389, 395, 397 divyadRSTi 375 dizAnI mUDhatA 367 dIna - ziSya 26; 0paNuM 319; 0 baMdhu 324, 325. dIvo thavo 160, 192, 361, 362, 386, 468 du:kha 360, 402, 411, 418, 434 du:paccakhANa 496 dukALa 461 duniyAno artha 35 durjanano bhaMbheryo mAro nAtha jo 259-60 duzmana 127, 169, 178, 200, 203, 294, 297, 351, 385, 390, 468, 469, 448 duSamakALa 410 duSTa samAgama 94 dekhA dekhI dharma 352 derAsaranI TIpa 332 deva guru dharma viSenI mUDhatA 289 deva-guru 441 devatA 261 deva -nuM AyuSya 367; 0 no bhava 442; 0 mAyA 331; 0 lokanA sukha 449. dhakko 437 dhanavaMta 397 dhanya te nagarI dhanya veLA ghaDI 270 dharma - 35, 48, 58, 79, 114, 141, 160, 257, 262, 263, 267, 277, 350, 375, 380, 399, 400, 408, 420, 439; 0 ArAdhana pa3, 94, 101, 129; 0 kartavya 262; 0 kriyA 326; 0dhyAna 58, 81, 220, 309, 425; 0 nA nAme 459; 0 nI zraddhA 407; 0 nuM mULa 25, 373; 0 nuM svarUpa 262; 0 ne nAme ThagAvuM 4pa6; 0 pAmavAnA Uttama pAtra 370;0 vistAra 273, 274; 0 vRddhi 29, 412, 445; 0 saMnyAsa 228; 0 sAdhana 121. dhADapADuo 381 dhAtumilApa 176 , 436 dhiMga dhaNI 393, 395, 404, 405 dhIraja 122, 322, 356 dhUtAruM pATaNa 348 dhyAna - (16), 86, 109, 114, 115, 116, 130, 357, 398, 421, 425; 0 vicAra 71, 271 namaskAra 103, 205, 306, 377, 378, 389, Page #634 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 5-sUci 2 535 439,459, 499 namIne cAlavuM 428 namra 428 namratA 104, 394, 426 naraka 359, 369 narakanI vedanA 405 narakanuM AyuSya 367 nava raiveyaka 217, 218 nava pUrva 354 navakAra 269 navakAramaMtra 269, 335. navavADa 331, 398 nATaka 118, 250, 3OO, 361, 464 nArakIno bhava 442, 458 nAvaDAM 400 nAsikano bodha 401 niHzaMkatA 412 niMdA 312 nikaTabhavI 298 nija - deza 381, 384; 0 bhAva 408; 0 35 408; 0 svarUpa 419. niyama 430 niyANazalya 350 niyANuM 337,414 nirAzrava 33 nirjarA pa3, 54, 84, 104, 108, 220, 225, 259, 275, 276, 287, 296, 323, 324, 354, 411, 434, 435, 455. nirmohatA 409 nirlepapaNuM 333 nirvikalpa dazA 353 nizracayanaya - 80, 110, 304, 327, 346, 367, 386,401, 418, 436, 437, 460, 491; 0 nuM tattvavacana 418. niSidyakA 313, 314 niSkAma bhakti 124 nIrasa AhAra 337 nokarma 326, 372 pakaDa (65), 112, 132, 151, 164, 181, 197, 231, 298, 341, 379, 387, 392, 395, 403, 425, 434, 442 pakavAna 331 paccakhANa 128, 303, 312, 328, 331, 345, 417, 466, 496 paDapaDIyuM jAo paDikamaNuM paMca parAvartana 298 paMDita 452 paDikamaNuM 281, 360 paDado 233, 341, 397 pataMgano raMga 363 patAsAM 331 pati pratye kartavya 76 padavI 411 padmAsana 313 paradezI 499 para pariNati 407, 416 parapuruSa 420 parabhAva 408, 409, 417 paramaguru nirgatha sarvazadeva juo pari. 7 sUci 4 parama sukhanuM kAraNa 409 paramakRpALudevanI vANI - 411; 0 nuM mAhAtma 121, 124, 411, 433, 444. paramAtmasvarUpanuM dhyAna 422 paramAtmA ra64, 359, 360, 376, 377, 382, 386, 408, 418, 436, 444, 449,489 paramArtha - 31, 50, 51, 105; 0 samyakta 368; 0 no dukALa 461. paralokanA sukha 430 paravastu 434 paravRtti 409 parastrI 243, 245, 420 parAvartana 296, 297 parigraha 20,48 pariNamana 456, 457, 460, 462 pariNamavuM 263, 441 pariNAma 176, 177, 430, 438, 440, 446, Page #635 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 536 pariziSTa 5-sUci 2 4pa6, 4pa7, 460 paribhramaNa 146 paribhramaNa dazA 155 pariSaha 136, 409, 433 parokSa 63, 125, 277, 325, 344, 346, 347, 369, 392, 411, 460, 462; 0 AtmAnI zraddhA 369; 0 nAnyatA 369; 0 lakSa 369; zraddhA 347. paroNo 92, 236, 362 paryAya - 176, 177, 182, 183, 212, 216, 423, 430, 431, 436, 489; 0 paDavA 162, 241, 468, 485; 0 dRSTi 7, 58, 82, 92, 112, 130, 150, 182, 186, 205, 231, 335, 353, 387, 392, 395, 423, 431, 471, 486, 491, 492; 0 buddhi 486. paryuSaNaparva 16, 28, 29 paryuSaNa parva-traNe kartavya 28 pazu 499 pazuvat 203, 222, 499 pazracAttApa 295, 416, 443, 487, 488 pastAvAnuM kAraNa 409 pastAvo 295 pAMca - IndriyonA viSaya 297; 0 viSaya 450; 0 samavAya kAraNa 212, 229, 490; 0 samiti 281, 282. pAtALanuM pANI 170, 171, 223 pAtra-pAtratA 121, 125, 151, 262, 295, 298, 299, 439, 440, 442, 466, 496 pApa - 295, 307, 308, 309, 310, 312, 313, 324, 341, 421, 440, 443, 444, 4pa4, 499; 0 kriyA 459; 0 nAdaLiyA 192, 360, 379, 499; 0 baMdha 441. pApI 444 pArasI 420. paudagalika bhAva 492 paudagalika zAMti 165 pIMpaLAnA TeTA 330 puNya - 105, 106, 167, 192, 220, 232, 309, 315, 324, 440, 441, 449; 0 kriyA 336; 0 nA DhagalA 184, 382, 383, 394, 395; 0 nA daLiyAM 187, 203; 0 nuM kAraNa 365, 461; 0 no yoga 335, 441; 0 rUpa 324. puNyAnubaMdhI 29, 57, 138, 309, 323, 332 pudagala - 23, 41, 98, 109, 114, 115, 136, 146, 152, 161, 168, 180, 181, 182, 186,203 215, 216, 222, 299; 0 paryAya 98; 0 pharasanA 406; 0 racanA 131; 7 jAla tamAzA 203, 449; 0 nI athaLAmaNI (78), 404; 0 nI mAyA 437; 0 rU5 442. pudagalAnaMdI 30, 31, 48, 120 pudagalika - zAMti 165; 0 sukha 34, 60, 130, 217, 449. purANapuruSa 312, 490 puruSArtha - 18, 19, 27, 155, 329, 337, 346, 347, 363, 365, 366, 440, 441, 443, 449, 471, 490; 0 ane karma 168; 0 ane prArabdha 428; 0 -samabhAva 34; 0 baLa 410. pUjA - 192, 202; 0 nI IcchA 458; 8 satkAra 196, 272, 273, 363, 379, 389, 398. pUjya 389 pUnAno bodha 270 pUrva - karma 365, 413, 418, 432; 0 ane puruSArtha 365, 380; 0 kRta ane puruSArtha 168, 197, 212, 229, 248, 382, 450; 0 kRta 114, 248, 481; 0 bhavanA jJAnathI AnaMda 16. pUrvApara avirodhavANI 429 pUMjI samaja 471 pokAra karIne kahIe chIe 448 poMka 331 potapotAnI samajaNa 441 potapotAno saMpradAya 433 potA-nA doSa 36, 127, 262; 0 nA dharmanI pakaDa 442; 0 nI pakaDa (kalpanA) 263; 0 nI vibhUti 362; 0 nuM AtmasvarUpa 439; 0 nuM rAMdhaNu 206; 0 nuM vismaraNa 417; 0 nuM svarUpa 386, 418, 420, 427, 429, 430, 431, 436, 437, 442, 443; 0 no AtmA 439; 0 no deza 381. pRthvI Adi pAMca dhAraNAo 425 prakRti 377, 404 Page #636 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 5-sUci 2 537 pratikramaNa (12), (71), 186, 306, 312, 328 pratijIvI guNa 227 pratibaMdha 301, 412 pratibodha 441 pratIti 6, 52, 58, 90, 109, 113, 115, 125, 196, 204, 226, 240, 259, 349, 358, 359, 409, 411, 414, 456 pratyakSa - 34, 44, 50, 59, 63, 74, 103, 118, 125, 136, 188, 189, 192, 229, 248, 277, 292, 325, 345, 346, 347, 357, 3pa9, 369, 378, 388, 392, 403, 460, 462, 488, 489, 490; 0 AtmAnI zraddhA 369; 0 zraddhA 347. pratyAkhyAna jUo paccakhANa prabhu' (63), 291, 292 prabhune samarpaNa karavuM 413 prabhuzrI (63). pramAda 90, 106, 149, 289, 330, 438 pravacana aMjana 232, 282 prasAda 331 prAyazrita 295, 487 prArabdha 103, 106, 111, 220, 409 prArthanA 15, 21, 22, 125, 283, 453, 485 prIti 40, 61, 93, 96, 170, 172, 178, 179, 184, 195, 198, 344, 374, 383, 392, 408, 411, 412, 413, 424, 465, 440, 444 prIti-aprIti 425 prema 40, 69, 86, 121, 124, 269, 338, 340, 344, 413, 423, 424, 439, 444 prema jyAM tyAM DhoLI nAkhavo 269, 374 prema badhe verI nAkhavo 40, 345, 379, 381,433, 487 311, 362, 381, 388, 389, 398, 399, 408, 411, 412, 413, 419, 424; 0 kartA 437; 0 thI chUTavAno upAya 362; 0 nuM kAraNa 389; varUpa 275, 320. baMdhAvuM 109, 185, 214, 221, 439 baTATA 330 badhA Agamano sAra 295 banAvaTa 363 baphama 30, 46, 70, 71, 75, 77, 78, 84, 87, 92, 158, 182, 188, 192, 229, 424, 437, 479 barachI 209 baLa 441 bahArathI tyAga 362 bahirAtamatAmAM ramaNatA 360 bahirAtmA 324, 360, 408, 414 bahirAtmA-aMtarAtmA-paramAtmA 376, 377, 382, 386, 408, 436 bahibuddhi 413 bahu puNyakerA pada 225-6 bahu moTI zreSTha vastu 400 bahero-bobaDo 180 bAMdhava 442 bAdhA 237 bAra devaloka 218 bAra bhAvanA 485 bALAbhoLA jIva 247, 303, 304, 346, 358, 466 bAhyacAritra 350, 353 bAhyatmA 382, 408, 414 bAhyabhAva 190, 217 bilADInAM baccAM 352 bIja-bhUta bhUla 337; 0 ruci samyakatva 368. bIjAnI paMcAta 419 buddhi 148, 413 buddhimAna 4pa9 be akSaramAM mArga 180, 179, 211, 342 be kArya 350 be moTI vAta 374 pharazI 278 phALiyuM 300 baMdha 41, 109, 159, 165, 214, 215, 216, 218, 313, 412, 427, 430, 434, 437. baMdhana - 113, 115, 126, 300, 301, 303, Page #637 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 538 pariziSTa pasUci 2 bodha - (13), 28, 84, 90, 113, 124, 126, 167, 176, 200, 266, 374, 375, 376, 377, 391, 395, 397, 402, 411, 423, 426, 441, 454, 460, 465, 471, 499; 0 bIjarUpa samyakatva 123; 0 pariNAma pAmavAnuM kAraNa 119; 0 baLa 493; 0 bIja 84, 89, 123. bobaDA 64, 180, 272 bobaDuM-totaDuM 190, 192 bolavA mAtra jJAna 354, 355 brahma-AtmA 185, 331 brahmacarya - 78, 79, 145, 174, 237, 238, 244, 329, 331, 333, 337, 340, 345, 350, 355, 391, 397, 398, 4/8, 409, 410, 417, 420, 430, 438, 450, 479, 496; 0 nuM vrata 331; 0 nuM svarUpa 408; 0 vrata 417. brahmacAriNI 238 brahmacArI 329 bhakti - 156, 209, 369, 371, 400, 444, 465: 0kartavya ane dharmakarmavya ra62; OnA be bheda 443 221, 332, 334, 337, 378, 383, 385, 399, 421, 437, 4pa0, 470 bhAvamana 279, 300 bhAvamaraNa 120 bhAvasamatA 337 bhikha 250, 297, 308, 381 bhikhArI (72), 69, 202, 250, 308, 332, 381, 451, 497 bhUMsADIyo 165, 169, 174, 184, 226, 229 bhUla 42, 54, 93, 113, 115, 120, 158, 166, 248, 337 bhUlavaNI 166, 168, 198, 202, 308, 397, 476, 481 bhUlAvo 183, 24pa bheda - 203, 244, 256; 0 pADavo 347, 344, 348, 362, 375; - jJAna 41, 134, 152, 167, 347, 348, 351, 362, 372, 375, 431; 0 no bheda 11, 173, 205, 211, 254, 262, 303, 455, 471; 0 bhakti 443; 0 vijJAna 364, 365, 371, 385, 448. bhedI 11, 169, 173, 207, 296, 378 bhedI puruSa 135, 162, 174, 244, 296, 479 bhomiyo 152, 453 bhrama (7), 30, 54, 74, 147, 173, 185, 186 bhramaNa 298 bhramaNA 28, 32 bhramaNe 433 bhrAMti (14), 14, 61, 74, 184, 419 ma maghAnA pANI 180, 2para, 342, 390 maghAnA meha 136 maDadu 120, 221, 465, 465 mati - ane zruta ajJAna 373; 0 ajJAna 373; 0 kalpanA 31,54, 60, 67, 70, 84, 92, 114, 123, 129, 133, 136. mada 441 maMtrano artha 443 madhyastha - 93, 183; 0 dRSTi 96; 0 tA 78, 129; 0 paNuM 124; 0 bhAva 421. bhajana 449, 269 bhaNezrI 330 bhava UbhA thavA 377 bhavabhramaNa 358 bhavasthiti 334, 345, 358 bhavya 438 bhasmagraha 405 bhAIbaMdhI 203, 433 bhADAnuM ghara 431 bhAluM 209 bhAloDAM 246, 248 bhAloDAno varasAda 246, bhAva - ane Upayoga 215, 216, 220 360, 424, 485; 0 pariNAma 18, 62, 132, 158, 187, 190, 191, 199, 204, 240, 250, 341, 388, 394, 399, 460, 462,482, 492, 5OO; 0 darzana 17, 51 bhAvanA 6, 26, 51, 54, 57, 70, 74, 180, che Page #638 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 5-sUci 2 539 mana - 25, 63, 77, 80, 134, 161, 183, 362, 384, 385, 390, 419, 424, 467, 440, 446, 499, 500; 0 vaza kema thAya? 134; 7 vacana ane kAyA 165, 255, 398, 421, 425, 431, 441, 448, 465, 466, 471, 492, manaH paryava jina 196 manana 407 manane khIle bAMdhavuM 384 manane laIne A badhuM 72, 79, 82, 115, 151, 209, 210, 238, 240, 279, 329 manane vIluM mUkavuM 281 mana bhaTakavuM 331 manuSya - deha 52, 53, 103, 104, 125, 132, 136, 143, 147, 148, 492; 0 paNuM 84, 101, 115, 123, 499; 0 bhava 88, 138, 142, 159, 248, 308, 310, 492. manovyathA 410 mamatA 104, 114, 115, 419 mamatva 58, 74, 87, 251, 410, 412, 419, 431, 433, 452, 465, 484 maraNa 19, 65, 101, 119, 120, 325, 364, 431, 433, 484, 489 maraNa - kALe (maraNa samaya-maraNanA duHkha vakhate-maratI vakhate-mRtyunI veLA) 260, 287, 291, 294, 326, 330, 335, 336; 0 vakhate upayoga 318, 319; 0 no bhaya 444, 445. maraNAMtika yAtanA 134 marma 173, 201, 203, 208, 223, 225, 226, 230, 231, 232, 240, 243, 334, 338, 361, 367, 379, 396 mahA - upakArI 417; 0 jokhama 487 ; 0 du:khamaya 419; 0 durlabha yoga 427; 0 baMdhanarUpa 419; 0 bhayaMkara 462; 0 agatyanI vAta 340; 0 amulya 422; 7 kalyANanuM kAraNa 333; 0 gahana 443; 0 gUDhavAta 440; 0 jokhama 487; 0 tapa 352; 0 durlabha 442; 0 doSa 266; 0 pA5 (64), 272; 0 puNyanA yoge 113, 308; 0 baMdhana 414, 415; 0 munionA AcAra 314; 0 mohanIya karma 33; 0 lAbha 330. mahAlAbhanuM kAraNa 345, 386 mahAdevyA : kuSiratna 39, 318 mahAvIra svAmInI AjJA 320 mahAvrata 391 mahA hAnikAraka 409 mahotsava 31, 95, 112, 159, 223, 325, 366, 387 mAThAM pariNAma 331 mAthuM ghAlavuM 213, 339, 392 mAthuM mAravuM 324 mAthe aMgArA bhare 429 mAna 200, 201, 202, 206, 217, 219 mAnasika du:kha 422, 458 mAnya 31, 83, 110, 122, 131, 143, 169, 174, 203, 206, 222, 229, 240, 343, 344, 358, 3pa9, 393, 403, 404, 423, 445, 453, 454, 456, 458 mAnyatA 90, 122, 164, 176, 181, 216, 228, 304, 343, 344, 347, 358, 359, 393, 445, 448, 450, 4pa1,452, 454, 481, 483, 490, 491 mAyA - 15, 59, 66, 69, 162, 163, 170, 183, 184, 216, 244, 256, 376, 383, 389, 390, 398, 399, 404, 465, 459, 477, 496; 0 nuM baMdhana 425; 0 nuM svarUpa 192, 378, 389, 453, 455, 459; 0 zalya 350. "mAruM tAruM' 292, 371, 406, 479, 481, 484 mAruM mAruM" 185, 326, 379, 384, 419 mAruM svarUpa' 51, 62, 69, 118, 122, 159, 356, 366, 418, 420, 427, 431, 437, 443, 455 "mAruM" 450, 4para, 461 mArApaNuM 430, 435, 456, 465, 467 mAro vahAlo! 202, 308 mArga 273, 434, 444 mArga batAvanAra 427 mArgAnusArIpaNuM 368 mALA (13), 114, 301, 303, 304, 336, 337 mAhita thavuM 64, 184, 207, 216, 229, 231, Page #639 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 540 pariziSTa pa-sUci 2 235, 253, 254, 325, 453, 463 mokSa-vahelo kema thAya? 253-4 mitra 107, 385, 442 mithyA mAnyatA 77-78 mithyAtva - 4, 48, 77-78, 174, 194, 282, 307, 318, 323, 324, 325, 326, 343, 350, 354, 355, 363, 414, 435; 0 zalya-mithyAdarzanazalya 218, 350; 0 nuM mULa 276; 0 sahita puNya 440. mithyAtvI 123, 148, 350, 354, 413, 416, 423, 427, 448 mithyAdRSTi 109, 354, 414, 458 mIThI vIraDInuM pANI 243, 303, 320, 341, 400 mIThuM 171 mIDuM mUkavuM 160, 235, 347 mukhamudrA juo 'citrapaTa' mukhya mArga 403 mudrAchabI juo citrapaTa mudrA juo citrapaTa munIma 448 mumukSu - 375, 427, 468, 435, 436; 0 pratye dAsabhAva 26, 96, 180, 335, 405; 0 tA 117, 410, 428. musalamAna (47), 444 mUMjhavaNa 73, 92, 149 mUMjhavavuM 92, 121, 206 mUMjhAvuM 73, 95, 106, 121, 122, 123, 128, 226 mUkavuM 145, 168, 171, 174, 184, 198, 205, 206, 211, 219, 223, 229, 237, 241, 243, 244, 245, 287, 369, 370, 395, 396, 441 mUkAvuM 33, 326, 408, 472, 5OO mUrakha 203 mUrkhatA 418 mULa pAyo 167 mULa mArga 401 mULa vAta-vastu 403 me'mAna 92, 102, 131, 164, 176, 181, 185, 229, 236, 247, 249, 251, 362, 364, 394, 398, 452, 470, 475, 499 melavuM 5, 40, 156, 158, 162, 164, 165, 178, 180, 213, 215, 235, 333, 341, 345, 361, 376, 442, 4pa1, 454 maitrI Adi cAra bhAvanA 39, 70, 73, 99, 108, 125, 138, 179, 185, 195, 220, 367, 392, 400, 424, 474 maitrIbhAva 96, 104, 105, 106, 107, 116, 424, 481 mokSa - 226, 308, 352, 323, 359, 360, 361, 374, 408, 411, 421, 431, 440, 441; 0 svarUpa 364, 365; 0 nI abhilASA 434; 0 nuM kAraNa 323, 333, 351; 0 nuM bIja 352; 0 no mArga 117, 295, 311, 339, 379, 420, 441, 456. moTA moTA zeTha zAhukAra 414 moTAI 248, 250, 330, 347, 350, 369, 371, 379, 389, 394, 407, 416, 426, 428, 429, 431, 464 moTAI bhAva 45, 87, 411 moTAmAM moTI taravAra 449 moTAmAM moTuM vrata 237 motIno varasAda 209 moha - 58, 73, 89, 93, 110, 114, 116, 119, 120, 121, 127, 130, 139, 145, 147, 151, 165, 166, 169, 170, 329, 374, 408, 426, 441, 460; 0 nidrA 103, 134, 357, 358, 360, 368, 371, 383, 484; 0 nI jALa 69, 237; mohanIya karma 54, 69, 72, 73, 74, 93, 129, 138, 148, 222, 227, 265, 269, 270, 276, 329, 348, 379, 408, 467. mRgajaLa 118, 422 mRtyu mahotsava (78) 30, 33, 62, 63, 104, 404, 405, 406 mRtyu-0vakhate kartavya 391-2; 0Ave tyAre zuM karavuM? 484; 0 mahotsava 62-3; 0 81. yathAyogya dekhavuM 408 Page #640 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 5-sUci 2 541 rUpI padArtha 429 roga 364, 365, 366, 372, 374, 375, 381, 335, 356, 393, 407, 410, 422. raudra dhyAna para, 53, 75, 80, 146, 224 yathAyogya svarUpamAM sthirapaNuM 408, yathArtha mAnyatA 393 yathArtha jJAnI 428 yamaniyama 449 yamaniyama (ATha trATaka chaMda) juo pari. 7 sUci 4. yAtrA (49), (63), (66), 40 yugaliyAnuM sukha 357 yuropanA loko 414 yogI (sadehI) 233 yogyatA 16, 92, 104, 109, 112, 118, 119, 125, 246, 280, 286, 287, 295, 299, 319, 320, 348, 355, 366, yogyatAnI khAmI - kacAza 104, 160, 161, 164, 171, 201, 202, 205, 210, 240, 254, 320, 328, 340, 370, 375, rati-arati 407, 421 ratnanA karaMDiyA samAna 492 ramaNa karavuM 441 ramaNatA 328, 360, 428 rasa parityAga 119 rasatyAga 295 rahasya 222 rAkha 139, 168, 371, 396, 476 rAkhanA paDikAM (78), 287, 288, 292, 314, 374, 404, 483 rAga - 410, 417, 425; 0 dveSa ane moha 365, 425, 430, 434, 436, 437, 442; 0 dveSarahita pariNatI 355; 0 dveSa 221, 355, 403, 409, 410, 416, 430, 436, 441. rAcavuM 4pa4 rAjamArga 34, 95 rAjavaida 118 rAmanuM bANa 169, 180, 185, 223, 238, 343 rAmAnaMdI 442 rucavuM 449 ruci 90, 113, 228, 233, 240, 349, 385, 389, 390, 392, 456, 485 rUDhi mArga 399 lakSa 446, 449 lakSa vagaranA bANa jevAM 430 lakSanI bahoLatA 285 laghu - 107, 330, 484; 7 tA 192, 201, 206, 295, 330, 369, 394, 464; 0 0 400; 0paNuM 471; 0 rbhAva 107. lapharAM 4pa9 labdhi - (18), (31), (32), 321, 330, 36 8, 370; 0 vAkya 135, 276, 371; 0 dhArI 32 1; 0 rUpa 463. laya 442, 444 lasaNa 330 lAkaDI 167 lAbha - 92, 93, 103, 107, 109, 118, 126, 128, 129, 162, 164, 188, 247, 248; 0 nA DhagalA 394; 0 nuM kAraNa 434. lIlotarI 328, 330 lUMTArAo 380, 381 lezyA 216, 294, 336 loka paccakhANa (19) lokadaSTi 364 lobha 301, 332 lobhaprakRti 332 lolIbhUta 238, 368 laukika dRSTi 394 laukika bhAva 349,346, 449 vaMdanA 312 vacana 409 vajanI bhIMta 361, 435, 457, 484 vajalepa 483 vaTAmaNano patra 95 Page #641 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 542 vaDanA TeTA 330 vano 206 vartavuM 419 vaLagaNa 254 vaLagI paDavuM 273, 296, 133 vasudhaiva kaMdambakama (67) vahAlapa 40, 95, 345 vAMcana 43 pariziSTa 5-sUci 2 vAMcavuM vicAravuM 15, 19, 20, 40, 45, 54, 68, 71, 103, 104, 106, 220, 407, 445 vAMcyA 49 vAMdaro 333 vAMdhA 459 vAkcAturya 350 vAkya labdhi 354 vATa batAvanAra 296 vAdaLa 457 vAsanA (5), 17, 44, 45, 80, 83, 128, 141, 173, 175, 176, 217, 257, 338, 348, 351, 374, 398, 399, 408, vAsanAkSaya 257 vAsudeva 345 vikA 269, 367 vikalpa 43, 70, 79, 80, 82, 106, 137, 173, 206, 259, 359, 361, 401, 452, 500 vikAra (5), 63, 127, 200, 209, 210, 219, 348, 355, 363, 374, 385, 408, 444, 445, 448, 2453, 454, 459, vicakSaNa 379, 386 vicAra - 63, 144, 158 176, 177, 221, 313, 333, 348, 357, 375, 379, 387, 407, 411, 437, 438, 441, 4436 0 dhyAna 184; 3 NA 245, 407, 437, 445 0 mUDha 437; 0 vuM 30, 33, 42, 111, 114, 115, 122, 123, 204, 220, 224, 444, vicikitsA 288, 20 vijJAnapaNuM 399 vidvAna 419 vinaya 56, 20, 295, 394, 428, 439 vinayaparva 107, 206, 295, 394; 0 upara guruziSyanuM dRSTAMta 305 viparIta mAnyatA 350, 393 viparIta zradhdhA 347 vibhAva 19, 33, 35, 44, 48, 12, 145, 147, 158, 180, 293, 360, 418 vibhUtti 32 vimo 444, 445 viraktabhAva 427 virakta 428 viraha 27 viveka 424 viveka 80, 114, 144, 145, 348, 424, 499 vizvAsa 90, 166, 17, 196, 231, 301, 358, 359, 388, 448, 449, 456, 461, 489 vizravAsarUpe samakti 218 vizvamabhAva 388, 434 viSaya - 66, 94, 116, 125, 141, 145, 200, 262, 308, 311, 362, 398, 434, 447, 465, 490; 0 vyApAra 258; 0 kaSAya 74, 78, 121, 125, 127, 128, 147, 170, 245, 314, 350, 3.2, 303, 30009, 49, 411, 417, 422, 430, 442, 448, 449, 450, 464, 473, 485, 490; 0bhoga 69, 94, 243, 297, 445, 0 vikAra 99, 244, 340, 345, 346, 416. viSNu 166 vItarAga - 365, 398, 485 ; 0 pariNatI 354; 0 bhagavAna 461; 0 mArga 105, 187, 218, 219, 232, 241, 315, 401, 402, 433, 434, 483, 488; 0 vALI 30, 307; 0 nA 348; 0 nI AjJA 322; 0 paNa bolAyalI vANI 305. vIrya aMtarAyano kSaya 241 vIlo mUkavo 26, 44, 46, 48, 54, 56, 69, 80, 83, 103, 145, 281, 407, 409, 411, 415 vIza doharA juo pira. 7 sUci 4 vRtti - 63, 77, 161, 424; 0 chetare che 24, 25, 30, 4, 61, 7 ne badhethI saMkelavI 425; 0 no saMyama 414. vRMdanA 312 Page #642 -------------------------------------------------------------------------- ________________ veda 377 vedanA 432 vedanI 53, 54, 157, 284, 429, 468 vaidanIya karma-vaidanIkarma juo vedanI vedAnta - (9), 64, 229, 308, 320, 327; 0 nA graMtho (8), (39); 0 mArga (27); 0 zAstro (40); 0 tIo (8). vairAgya - 176, 200, 209, 247, 329, 333, 346, 348, 355, 363, 374, 375, 385, 432, 448, 450, 451; 0 upazama 119, 138: 0 pariziSTa 5-sUci 2 bhAva 411. verI 158, 109, 177, 200, 236, 248, 282, 322, 332, 351, 369, 485 vaiSNava (1), 210, 270, 312, 444 vRtti rokavI 54, 86, 91, 93, 114, 143, 150, 152, 329, 351, 358, 399 vRttino kSaya 302, 366 vyakta ke avyakta bhAvanA 446 vyabhicAra 340 vyavahAra (dharma; asAMsArika) 227, 486, 499 vyavahAra (naya) 367, 436 vyavahAra (loka; sAMsArika) 159, 20, 222, 223, 401, 416, 417, 422, 424, 425, 428, 432, 442 vyavahAra naya 460 vyavahAra samakita 353 vyavahAradharma 123 vyAkhyAna 461 vrata - 391, 397, 417, 430; 0 paccakhANa 217; 0 niyama 331; 0 paccakhANa 389; 0 bhaMga thavuM 331 za zaMkA da rAtra 30, 31, 297, 355, 357, 362, 3:5 390, 449, 464 zabdonA puddagala 330 zaraNa 321, 392 52Na 34, 39, 89, 96, 109, 164, 135, 197, 220, 386 zaraNAnuM baLa 4, 8, 321 zarIno svabhAva 335 zAMtamana 428 zAMti 43, 77, 145, 164, 296, 343, 348, 379, 415 498 zALAnuM bhaLatara 410 zAzvatapada 134 zAvatAM sukha 329, 365 zAvato 364 ziva 2016, 440 zIla 106, 352, 355, 410, 417 zIla-juo brahmacarya zIlana 352, 368, 391 zukrano tAro 311 khAna 228, 309 543 zuddha - AtmasvarUpa 360; 7 AtmA 367, 376, 377, 392; 0 upayoga 358, 360; 0 parivatI 354; 0 pariNAma 282, 0 bhAva 17, 193, 219, 360, 408, 417, 421, 457, 477; 0svarUpa 256. zubha - upayoga 358; 0 pariNatI 354; 0 gati 341, 351; 0 pravRtti 428; 0 baMdhanuM kAraNa 336; 0 bhAva 351, 360, 167, 417, 421, 457. zubhAzubha bhAve 219, 417, 457 zukhannAnI 428 zeTha 448 zra zradhdhA - 29, 47, 54, 84, 85, 86, 90, 104, 105, 106, 109, 111, 124, 131, 18, 200, 226, 259, 266, 286, 287, 304, 338, 347, 349, 350, 351, 358, 359, 373, 374, 390, 392, 397, 400, 404, 425, 447, 455; nA prakAra 347; thI uddhAra 492; 0 vALo 397. zravaNa 44, 115, 118, 147, 171, 172, 180, 192, 197, 251, 254, 378, 346, 366, 377, 390, 397, 399, 400, 406, 449, 492 zrAvaka 330, 331, 335 zrImad rAjacaMdra graMtha-0nuM mAhAtmya 19, 236; 0kema vAMcavo? 51; 0prastAvanA saMbaMdhI 322 Page #643 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 544 pariziSTa pa-sUci 2 zrImad laghurAja svAmI-0 udAsIna dazA 27, 55, 109; 0 yAtrAvRtti saMkoca 40; 0 kRpALu devano samAgama 196, 327; 0 rAjapara derAsarano prasaMga 206; 0 maMtrano jApa-kema kaMI dekhAtuM nathI? 259; 0 "meM badhuM tyAgyuM che' 261; 0 bALakRSNa muni-'tane jJAna thaze, 262; 0 bokaDAne bacAvyAno prasaMga 263; "prabhu prabhu bolavAnI Teva 201; 0 maraNa prasaMge maMtrathI oraDo bharavo 330; 0 mRtyu mahotsava 404; 0 brahmacArIjIne dharmanI soMpaNI 405; 0 chAzabAkaLA jevI vAta...468. zruta ajJAna 373 zrutakevaLI 319 zrutajJAna 325 zreNI 411 zreSThavastu 400 zvetAMbara - (16), (26), (27), (28), (32), (39), (59), 196, 248; 0 AcAryo (23); 0 pratimAo (69); 0 mArga (28); 0 zrAvako (38). sa saMkaleza pariNAma 323, 324 saMkalpa 95, 324 saMkalpa vikalpa - 128, 131, 219, 339, 343, 356, 357, 375, 408, 4O9, 500; 0 kema maTe? 131, 340, 343. saMkelavuM 423 saMkramaNa 360, 456 saMkramavuM 192, 399 saMgha (64), 272, 449, 488 saMghavI (5), 201 saMcita 237 saMjama 396, 409, 421 saMta - (64), (65), (66), (70), 5, 44, 52, 58, 19, 84, 86, 90, 93, 118, 119, 122, 124, 125, 129, 133, 136, 137, 229, 264, 369, 446; 0 samAgama para 84, 119, 121, 122,. 124, 292, 446; 0 nA kahevAthI (64), (65), 44, 137, 229, 272, 273; 0 nA yoge 308, 332; 0 nuM batAveluM sAdhana 349. saMtoSa 74, 76, 97, 104, 105, 123, 364 saMthAro (32), (33), (34), (71), 328 saMpa 95, 97 99, 108, 141 saMbaMdha 376, 377, 401, 406, 448, 450 saMyama 169, 455 saMlekhanA 485 saMvara 109, 132, 169, 202, 208, 241, 253, 257, 313, 357, 366, 375, 385, 388, 394, 454, 463, 468, 471, 492 saMsAra - 69, 121, 130, 135, 136, 266, 492; 0 paribhramaNa 324, 326; 0 bhAvanA 325; samudrano kAMTho 368; 0 kUpa 373; 0 thI chUTavAnI bhAvanA 12 1, 442; 0 nI zraddhA 347; 0 nuprekSA 39; 0 vRddhinA kAraNe 350; 0 samudra 417; 0 sukha 365, 414, 468, 441, 472; 0 nI jALa 158, 296, 301, 311, 314, 317, 349. saMsArI prIti 180 saMskAra (6), 23, 24, 27, 12, 89, 118, 12 1, 189, 281, 296, 323 sagAI (64), 148, 167, 174, 179, 270, 359, 362, 386, 391, 395, 451, 500 sajajhAya svAdhyAya 44 sajajhAya-juo svAdhyAya sat pagalAM 83 satIstrI 409, 413 sanI prApti 442 sat 292, 410 sat ane zIla 80, 174, 345, 350, 354, 355, 390, 391, 397, 450, 4pa9, 473 sat-ci-AnaMda 28, 311, 320 sadeva, sadguru ane sadharma 43, 175, 267, 269, 289, 325, 434 satparva 29 sapuruSa-nA gharanA vacano 304; 0 nI karuNA 297; 0 nI kRpA 459; 0 nI pratIti, zradhdhA, vizvAsanI khAmI 368; 0 no bodha 263, 266, 419. sapuruSArtha 168, 247, 374, 453, 471, 498 satya 292, 352, 3pa9, 403, 407, 409, 417, 420, 425, 437 satyasukha 433 satyAgraha 490 Page #644 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 5-sUci 2 545 satkrAMti 345 sazradhdhA 173, 174, 347, 442, 4pa3, 4pa7 satsaMga -21, 59, 77, 90, 93, 105, 106, 128, 140, 158, 199, 220, 229, 251, 346, 348, 356, 357, 374, 390, 398, 399, 400, 403, 428, 471, 433, 434, 442, 445, 450, 453, 496; 0 ane bodha 151, 176, 232, 375, 377, 380, 393, 401, 402, 4pa6, 482, 493; 0 nI garaja sAravI 128; 0 no dukALa 245. satsamAgama 90, 93, 123, 147, 194, 200, 252, 356, 400, 450, 474, 494 sadguru 11, 26, 27, 21, 63, 77, 85, 90, 93, 118, 168, 182, 2pa7, 261, 264, 267, 269, 296, 325, 323, 391; 0 sAkSIe 445; 0 nA smaraNathI zAMta dazA 42; 7nuM mAhAbhya 261; 0 upara zraddhA kyAre kahevAya? 265-6; 0 kema oLakhAya? 267-8; 0 nuM svarUpa 44; 0 no bodha 143; 0 nuM zaraNa 391, 392; 0 smaraNa 412. sadaiva 267, 269, 325 saddharma 269, 308, 307, 325 saddabuddhi 298, 297 sadAcaraNa 348, 366 sadAcAra 94, 97, 103, 107, 125, 348, 350, 425, 467, 428 sadAvrata 462 sabodha 134, 143, 148, 149, 150, 151, 173, 200, 323, 369, 375, 473 savicAra 44, 50, 63, 106, 119, 158 savicAra dhAra 79, 82, 114, 145 saviveka 64, 102, 123 savyavahAra 304 sanAtana jaina (63), 273, 308, 488 sanAtana jaina zAsana 85 sanAtana dharma 277 sanAtana sadharma (69) sanmukha thavuM 441 sanyAsI (64), 270, 461 sama-339 samakita-0 nI zuddhi 289, 290; 0 nuM lakSaNa 447; 0 44, 56, 57, 60, 78, 90, 103, 106, 109, 113, 121, 123, 125, 127, 133, 138, 160, 181, 198, 220, 250, 256, 275, 288, 289, 293, 312, 324, 325, 336, 337, 339, 351, 352, 323, 325, 368, 371, 381, 382, 408, 411, 414, 416, 427, 438, 448, 454, 499; 0 pAmavAnA sAdhana-kAraNa 263, 264, 276, 295, 334, 355, 369, 370, 391; 0 nA ATha aMga 485. samaktiI - 86, 104, 108, 125, 185, 206, 256, 350, 323, 355, 413, 416, 423, 427, 432, 434, 437; 0 nI najara 416; 0 nI puNyakriyA 336; 0 nI samajaNa 416; 0 nuM mAhAbhya 322, 324; 0 nuM lakSaNa 293, 441, 447. samaja 41, 51, 117, 126, 151, 168, 171, 172, 195, 196, 209, 226, 365, 378, 379, 385, 454, 460, 461 samajaNa 361, 374, 377, 393, 395, 401, 402, 441, 449, 450, 463 samajanI bhUla 125, 158 samajAvuM 148, 208, 226, 442 samatA 53, 77, 339, 388, 418, 421, 436 samatAbhAva-339 samatola rahevuM 421 samadaSTi 378, 385, 392, 406, 421 samabhAva - 04, 34, 46, 51, 23, 65, 90, 91, 95, 105, 141, 142, 167, 183, 192, 320, 322, 337, 374, 386, 387, 388, 416, 436, 445, 447, 485; 0nuM zaraNa levAthI deva 386; 0kema Ave? 429; 0 nuM zaraNa 386, samaya te AtmA che 463 samAdhi 34,432, 469 : samAdhimArga 264 samAnadRSTi 430 samiti 281, 282 samyakadRSTi juo samakti samyak zradhdhA 298, 347 samyakatva - 44, 57, 109, 218; 0pAmavAnA sAdhana 264; nuM mAhAbhya 322-3, 350; kema sulabha? Page #645 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 546 371; pAmelAnI dazA 416; 0 juo samakti; 0 pahelAM 337; 0 nI bhAvanA 133, 138. samyakdaSTivAna juo samaktiI samyajJAna 439 samyagdarzana juo samakti saraLatA 269 sarva doSanA bIjabhUta mULa doSa 117 sarva bhUlanI bIjabhUta bhUla 337 sarvazAstrano sA2 295 sarvArthasiddhinAM sukha 365 sAjasukha upa sahajasvarUpa 373 pariziSTa 5-sUci 2 sahAtmasvarUpa 443 sahajAmasvarUpa paramaguru juo pari 7 sUci 4 sahajAtmasvarUpanI bhAvanA 106 sahanazIlatA 69, 72, 35, 77, 79, 81, 83, 84, 86, 89, 91, 95, 122, 140, 142, 364, 421 sAMbhaLavuM 112, 155, 159, 163, 164, 167, 171, 180, 191, 192, 196, 248, 380, 386, 389, 495 sAkSAtkAra 417 sAkSI (juo dRSTA; zAnA derA, jonAra-jANanAra) 7, 33, 74, 146, 364, 415, 496 sAkSIbhAva 142 sAkSIyukta 490 sAgaravaragaMbhIrA 460 sAcA guru 166, 182, 308 sAcI zraddhA 324, 325 sAcAnI zraho 353 sAta abhakSyano tyAga juo pari 7 sUci 4 sAta vyasanano tyAga juo pi2 7 sUci 4 sAdhaka (65) 301, 273, 269 sAdhana 304, 360, 400, 430, 443 sAdhanA 440 sAdhAraNa Azrama khAtuM 301 sAdhu - 350; 0 no veza 421; 0 paNuM 241, 0 samAdhi khAtuM 301, sanAtana jaina mArga 64 sApanuM jhera 4 sAmAnya gujanA sAmAnyapaNuM 450 sAmAyika 201, 202, 312, 337, 339, 360, che bola 150, 333 361, 381, 467, 485 sAmAyika pATha 6, 103 sArAkhoTA bhAva 431 sAAnimitta 392 sAvadhAna 412 sAra 38, 68, 119, 135, 169, 173, 176, 239, 251, 253, 257, 258, 260,294, 295, 311, 339, 340, 388, 409, 482, 492, 500 siMhaNanuM dUdha 298, 366, 377 siddhanA AThaguNa 227 siddhasvarUpa AtmA 414, 430 siddhi 399, 440 sinemA 250 sukha 364, 411, 468, 472 sukha sAmagrI 441 sukha-du:kha 421, 441 sujJeyu kiM bahunA 82 supakhANa 496 supratyAkhyAna 345 sUkSma mAna 75, 148 sUtra 323 trAbhiniveza 324 sUraja 457 sevApUjA 488 soya 346, 360 sauthI moTI vAta 402 strI 243, 269, 348 sAMbha 405 sthAnakavAsI - 0 (24), (30), (32), (36), (37), (38), (39); 0 jaina (1); 0 paMtha (11); 0 munio (16); 0 veSa (39), (41), 226; 0 saMgha (5), (36); 0 saMpradAya (4); 0 saMpradAyanA sAdhu (1), (35). snAna take 180, 392, 449, 45, 467, 500 sneha 40, 91, 344, 386 snehapAze 40 smaraNamaMtra juo pari-8, sUci-6 Page #646 -------------------------------------------------------------------------- ________________ syAdavAda - 7 157, 284, 287, 291, 306, 333, 448; 0 mArca 255, 274; 0 vALI 257. svacchaMda 55, 60, 90, 93, 106, 115, 117, 126, 127, 133, 137, 269, 417, 419, 448, 488 svadayA 72 svapnuM 110, 308, 348, 379, 380, 413, 419, 452 svabhAva 86, 147, 158, 180, 192, 219, 279, 360, 376, 385, 408, 426, 441 svayaMsevaka 40 svarUpa 377, 338 svarUpabhakti 369 svastrI 420 pariziSTa 5-sUci 2 svAda 119, 331, 415 svAdhIna sukha 433 svAdhyAya (sajajhAya) (11), (12), (20), 106, 140, 218, 220, 296, 297, 298, 300, 303, 304, 330, 354, 300, 3 svAdhyAyanA pAMca bheda 20, 27 svAmI-vatsalatA 29 svAmInArAyajJa (2) svAmInArAyaNa saMpradAya (2) sthitikaraNa 269, 20 sthiratA 269, 412, 426 sthirarUpa 430 hathIyAra 107, 108, 133, 167, 210, 340, 371, 405, 454 harSazoka 416 hAjarA haju2 127, 185, 340 hAthInuM pagaluM 137, 241 hAlatAM cAlatAM maDadAM 120 hiMsA 266, 293 hindu 420 himmata 69, 242 hIrAnI khANa 410 547 'huM samajuM chuM'-'huM jANuM chuM'-'mane khabara che'-'meM sAMbhaLyuM che' 42, 70, 75, 94, 107, 148, 160, 208, 217, 248, 247, 448, 452 'huM' ane mArApaNAnI zradhdhA 347 'huM' ane mAruM 93, 109, 206, 214, 229, 306, 333, 343, 347, 355, 366, 368, 474 breDa 74, 989, 357 haiyAno hAra 433 hoLI karavI 452 Page #647 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 548 pariziSTa 5 sUci 3 vizeSanAma (aMka pRSTanA che. kausamAnA aMka jIvanacaritra pRSTanA che.) akhecaMda (38). kaurava 131 anAthI muni 192, 341, 451, 461. gaMgAjI 293, 296, 459. apuNyaka 297 gajasukumAra (71) 142, 170, 333, 435, 447, abhimanyu 226, 231, 453. 458. avaMtisukumAla 142. gAMdhIjI (54), 353. avicaLabhAI desAI (21). gIradharabhAI 228. aSTAvaka 266. guggaDayo vacceva 312, 325. aMjana cora 492. guNabhadrAcArya (17). aMbAlAlabhAI (5), (6), (7), (9), (10), (11), godaDa pArekha 323. (12), (13), (17), (19) (20), (21) (25), gorakha 81. (31) (32), (37), (38), (48), 161, 178, gorajIbhAI ladhAbhAI 28. 195, 196, 226, 261 268, 278, 284, govardhanadAsa kALidAsa paTela (zrI brahmacArIjI) (51) 285, 294, 318, 319, 452. gozALo 259, 295. ahamindra 357. gautama svAmI (gautama gaNadhara) (30), 19, 157, AgAkhAna (24). 173, 188, 230, 291, 307, 314, 339, AnaMdaghanajI (23), (19), 6, 245, 321, 322, 435, 436, 489. 455. caturalAlajI muni (12), (30), (35), (4), (48), ugarIbA 197. (51), 327. udhdhavajI (42). camarendra 321. bhurAjA 136. caMdanA 335. RSabhadeva bhagavAna 123, 219, 249, 263, 310, cidAnaMdajI mahArAja (48), (79), 206. 322, 458. cunIbhAI (77), (78), 190. kayavannAjI 19. celaNA rANI 347. kalyANajI kuMvarajI (54), (56), (60), 20. chaganajI muni (20), (21). kasalIbA (kuzalAbAI) (2), (4). chaganalAla becaradAsa (5) 'kAkA' 212. choTAbhAI (60). kAbhaI munadAsa (54). choTAlAla kapuracaMda 226, 285, 294. kALidAsakAkA (46). choTAlAla mulakacaMda zAha 113. kuMbhakaraNa 200. jaDabharata (59), (62), (64), 272, 275. kuMbhanAtha mahAdeva (49) janakarAjA (janaka videhI) 231, 266, 316, 449, kumAra brahmacArI (24) 451, 461, kRSNa juo zrI kRSNa jamanAmaiyA 329. kRSNadAsa gopAlajI (2). jayavijayajI (55). kezIsvAmI 339 jarAkumAra 336 Page #648 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 5-sUci 3 549 jasadaNanA rAjA (76) dharaNendra 500 jinacaMdrajI 2017 dharmabodhakara 307, 309 jinapAlita 197 dharmarAjA 263 jinarakSita 197 dhArazIbhAI (37), 284, 319 jIjIbhAI kuberadAsa paTela (jIjIbApA) (59), (60), dhuMdhalImalla (39) 38, 50. nagInadAsa 285 jUThAbhAI ujamazIbhAI (5), 6, 109, 196, 197, nathu darajI 277 261, 280. nathu bAvo 277 jeThAlAla paramAnaMda zeTha (40), (45). namirAjezvara, namirAjarSi (36), 90. jesaMgabhAI ujamazI zeTha (zeThajI) (66), (75), (77), narasiMha mahetA 204. (78), 141, 197. narasiMharakha (narasIrakha) muni (15), (24). jJAtapUtra (jJAnIno putra) 264. navAbazrI (pAlaNapuranA) (47) jhaveracaMdabhAI bhagavAnadAsa zeTha (25). nATAjI (75). TolsaToya 283 nAthAbhAI avicaLabhAI desAI (66) ThAkarazI (zrI sobhAgyabhAI lallubhAI nA bhANeja) nAthIbAI (3), (4). (15), (16) nAnA sAheba (49) ThAkora (78) 373 (lImaDInA) nAraNajIbhAI 309. DAhyAbhAI desAI (66) nAradajI 207, 208, 431, 432. DuMgarazIbhAI (10) nipuNyaka 298, 307, 320. tulasIdAsa 383 nUrabhAI pIrabhAI 133. tribhovanabhAI (5), (43) nepolIyana 438 trIkamabhAI (daMtAlIvALA) 104 neminAtha (79), 142, 435. darabAra sAheba (pAlaNapuranA) (47) parikha (amRtalAla) (78). dAmajIbhAI (41) (58). pavitrabena 101 dAmodarabhAI (5) DaoN. paMDita (74), (75). dIpacaMdajI muni 179. paMthakajI vinIta 56. durgAprasAda 310, 311. paTTaNI (prabhAzaMkara paTTaNI. bhAvanagaranA divAna) devakaraNajI muni * divakIrNa) (3) (4), (5), (6), (7) (36). (8), (10) (11), (12), (14), (15), (16), padmaprabhu (23). (17), (19), (20), (21), (23), (24), pArasanAtha (pArzvanAtha prabhu) (23), 219, 500. (25), (26), (27), (29)*, (30), (33), pAMDavo 131, 142, 263, 372, 468. (40), (48), 4, 5, 6, 174, 206, 215, pAMDuputra (yudhiSThira) 352 225, 261, 262, 268, 282, 327, 464. pItAMbaradAsa mahetA (36) devacaMdrajI mahArAja (23), (79), 25, 26, 27, puNDarIka gaNadhara 322. 411. pUMjAbhAI moTA (52), (54) dhanapAla 127 pUNiyo zrAvaka 461 dhano zrAvaka 325 popaTalAlabhAI mahokamacaMda (40), (55), (65), 133, dhannAbhadra 19, 372 273. Page #649 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 550 pariziSTa 5- sUci 3 bAlaka (), 20 55, 40 ) (61), popaTabhAI (nagInadAsabhAIno bhatrIjo)285. mahAvIra prabhu (mahAvIra svAmI) (23), (26), (28), popAbAI 495 (30), 147, 156, 230, 231, 259, 263, pratIndra 411 268, 320, 321, 323, 335, 337, 405, 'prabhuzrI(42), (63) 436, 45, 489. prasannacaMdra rAjarSi 149, 336, 482. maMgaLabhAI 101. premAbhAI nagarazeTha (23) mANeka DozImA 324 DaoN. prANajIvana (15) mANekabhAI 357. DaoN. prANalAla (57) mANekacaMda phatehacaMda (5) prItamadAsa mahArAja (60), (62). mANekajI vardhamAna zeTha (63), (70), 139, 249, premAbhAI (nagarazeTha) (23). 309, 310. banArasIdAsajI 111 mAdhava (59) baLadeva 336, 468 mAdhavajI revAjI zeTha (38), 139, 333 "bApA" (42) mAnasAgarajI 217, 223 bAbarabhAI (53). mIstrI 315, 316, 317 bAlakRSNa muni 262 mRgAputra 163 bAhubalIjI (66), 206. motIbhAI 357. brahma 331, 185, 145, 455, 408, 438 motIbhAI bhagata (57). brahmacArIjI' (govardhanadAsa kALidAsa paTela) (61), motIlAla bhAvasAra 327. (68), (70), (77), (78), 405 mohanabhAI (prabhuzrInA pUrvAzramanA putra) (4), (64), brahmadatta cakravartI 127 270. brAhmI 206 mohanalAlajI muni. (12), (15), (17), (23), bhagavAnajIbhAI (bAMdhaNIvALA) (57), (67). (24), (29), (35), (36), (39), (44), bhagavAnabhAI pa2, 54. (46), (47), (55), (71), (72), 8, 10, bhaNezrI 330. 118, 161, 178, 262, 263, 265, 268, bharata (dasaratha rAjAnA putra) 81, 86 277, 278, 280, 282, 284, 285, 287, bharata cakravartI 19, 164, 229, 247, 249, 252, 290, 291, 294, 297, 298, 300, 309, 310, 322, 324, 380, 397, 399, 464, 312, 313, 318, 324, 326, 327, 328, 476, 329, 335, 340, 447, 491. bhAIlAlabhAI vallabhabhAI (56). yazovijayajI mahArAja (18), (79), 322. bhANajIrakhajI muni (19), (20), (21). yAdava 131 bhImasena 226. yudhiSThira 352 bhUtabhAI 224. raghunAtha 81, 86 maganabhAI lallubhAI (47) raNachoDabhAI (bhAIzrI) (39), (40), (43), (44), maNibhAI kalyANajI zeTha (55), (56), (57), (77), (49), (50), (53), (54), (56), (57), (78) (58), (59), (63), (64), (65), 272, 273. manasukhabhAI ravajI (52), 260. ratanacaMdabhAI zeTha (25) marIci 263 DaoN. ratilAla (57) mahAgopa (48) ratilAla motIcaMda (55) mahAdeva 308. ratnarAja svAmI (38), (39), (40), (41), (42), Page #650 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 5- sUci 3 551 (43), (45), (46), (47), (48), (49), (50), (51), (52), (54), (55), (56), (57), (58), (59), (65), (77). rANAdevI 197 ravajIbhAI koThArI (71), 82 rAjemati (79) rAma (juo zrIrAmacaMdrajI) rAmajI velajI 113 rAvaNa 131 rIkhadeva 219 rukamiNibA 101. lakSmI 127 lakSmIcaMdajI muni (16), (24), (30), (40), (54), 4, 5, 17. 'laghu' 330 laghurAja svAmI (42) lallujI mahArAja (8) lallujI svAmI (4) lallubhAI (lallujI svAmI laghurAja svAmInuM saMsArI nAma) (2), (4), (5). lallubhAI jhaverI (9) lAlacaMda vakhatacaMda saMghavI (5) lAlabhAI sAheba (47). lImaDInA ThAkora (76), 373 lenina 283 vagaDAu muni (63) (zrIlaghurAja svAmI) vaNAga naTavara 489, 491 vanamALIbhAI 6. vanecaMda devajIbhAI (vAMkAneranA nagarazeTha) (75), (38) vasiSTha muni 315, 345, 348. vikaToriA rANI (12) vikrama rAjA 423 vizvAmitra 494 viThThalavara 401 viSNu 308 viSNumAra muni 321 velasIbhAI (22) velasIrakha muni (17), (22) vyAsajI 451 kendra 321, 405 zanAbhAI (nAravALA) (51) zaMkara (4). zAnti 108. zAntinAtha prabhu 219, 330 DaoN. zAradAbena paMDita (74), (35). zAlibhadra 19 zivajIbhAI (41), (42) zItaLadAsa 283 zIlaMgAcArya 56 zukadevajI 231, 246, 451 zrIkRSNa (42), (79), 71, 72, 87, 235, 257, 293, 329, 330, 331, 336. zrI rAmacaMdrajI 91, 131, 158, 223, 293, 296, 315, 345, 348, 383, 471, 494. zreNika rAjA (75), 127, 192, 218, 324, 328, 331, 335, 336, 341, 347, 457, 460, 461, 494. zreyAMsa prabhu 27. sanatakumAra cakravartI 7. sANaMdanA rAjA (76) sItA 314, 411. sumatinAtha prabhu (18), (30), 6. susthita rAjA 307, 308, 309 suMdarI 206. sobhAgabhAI cunIlAla (78) sobhAgabhAI lallubhAI (10), (37), (71), (78), 89, 161, 178, 195, 205, 280, 284, 318, 349, 370, 404, 452,489. somacaMdabhAI 47. svakarmavivara 307, 308 somacaMda kalyANajI (63) somala brAhmaNa 311. harakhacaMdajI mahArAja (4), (5), (6), (9). haribhadrasUri (27), (39), 237. haribhAI (nAranA) 333. hIrAlAla jhaverI (66), (78). hIrAlAla zAha (74), (75), (76) hemacaMdrAcArya (27), (79). Page #651 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 552 pariziSTa 5 sUci 4 sthaLa sUci (aMka pRSTanA che. kausamAnA aMka jIvanacaritra pRSTanA che.) agAsa-zrImad rAjacaMdra Azrama (29) (42), (47), uttarasaMDA (49) (56), (62), (67), (72), (74), (75), 39, uttarasaMDA baMgalo 327 43, 44, 45, 46, 47, 49, 56, 58, 19, 60, uttarasaMDA vanakSetra (14) 61, 62, 63, 64, 65, 66, 67, 68, 69, 70, umaradazI (42), (47), (49), (56) 71, 72, 73, 74, 77, 78, 70, 81, 82, 83, umareTha (49), (50), 7 85, 86, 88, 89, 91, 94, 95, 97, 98, 99, oDa (60) 102, 103, 104, 105, 106, 100, 108, elIsabrIja (amadAvAda) (74) 109, 110, 111, 113, 114, 123, 124, kaccha (21) 125, 146, 155, 382. kaThora (5), (18) acaLagaDha (Abu pahADa) (76) kabIravaDa (70) aThavA lAinsa (surata) (74) karamasada (30) amadAvAda (5), (14), (20), (21), (23), (24), karamALA (29), (30), (31), (32), 4. (25), (29), (30), (35), (37), (39), kasuMbA (35) (40), (54), (57), (58), (60), (66), kaMsArAnI dharmazALA (kuMbhanAtha mahAdeva) (49) (67), (74), (75), (77), 141, 206, 323. kAThiyAvADa (4), (29), (54) ayodhyA 293, 295. kANisA (53), (55), 10 arIsAbhuvana 247, 399 kAmanAtha mahAdeva kSetra (kANisA) (53) aMdherI (70), 84, 87 kAvArANAno baMgalo (navasArI) 492 AgAkhAnano baMgalo (amadAvAda) (24), (25) kAviThA (9), (11), (25), (56), (57), (59), ANaMda (29), (57), (67) (60), (62), (70), 213, 267, 328. Abu (76), (7), 132, 133, 134, 135, 368, kAzI (68), 270, 282, 332 369, 370, 371, 371, 373, 374, 375, kuMkAvAva (54) 376, 378, 379, 380, 381, 382, 494, kuMbhanAtha mahAdevanuM sthaLa (naDiyAda) (48), (49). 495. khaMbhAta (1), (4), (5), (6), (9), (10), (14), Abu roDa 493. (18), (19), (21), (25), (32), (35), Ayadiza 310 (37), (38), (39), (40), (42), (43), AryAvarta (79) (45), (49), (55), (60), 226, 261, 268, AhIra (76) 278, 405, 457. iDara (14), (15), (16), (17), (18), (23), kheDA (11), (14), (21), 268 (31), (38), (40), 230, 231, 462. kherALu (18), (38), (39). indora (30) giranAra parvata (jUnAgaDha) (36) indraloka 485 gujarAta (1), (35), (38), (79), 269 uttara gujarAta (40) guruno bhoMkharo (39) Page #652 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gokuLa (42) godharA (4) godhAvI (60) goloka 325 ghoranadI (32), (34) cakalAsI (50), 8. carotara (9), (11), (29), (40), (42), (44), (45), (53), (55), (56), (63), 269 cANoda (74) cAraNiyA (56) jasadaNa (76) jUnAgaDha (36), (54), (55), 11, 12, 13, 14, Dabhoi (59) (60) DIsA (42), (50) veMDhAMno baMgalo (naDiyAda) (49) tAraMgA (39) tArApura (57) (62) daMtAlI (70), 104 dAola (70) digaMbara dharmazALA, borasada (40) delavADA (Abu pahADa) (76) pariziSTa 5-sUci 4 15, 16, 17, 18, 19, jeThAbhAI paramAnaMda zeThano baMgalo (borasada) (40) (45) puDhavI zilA 230 jhagaDiyA (70) dvArakA 468 dharmaja (69) dharmapura (29) dhaMdhukA (36), (37), (39), 166 dhANadhAra (39) dhAmaNa (42) dhuMdhalImallano bhoMkharo (dhANadhAra) (39) naDiyAda (11), (14), (18), (21), (23), (29), (46), (47), (48), (49), (51), (52), (53), (54), (55), (60), (66), (70), 7, 8, 9, 10, 268. naroDA (23), (29), (35), (46), (47), (60), (66), (67), 327. naroDA Azrama (46), (47) navasArI (74), 93, 447, 492. nAganeza 166 nAnA kuMbhanAthanuM sthaLa (naDiyAda) (46), (48), 7. nAnI mAravADa (35) nAra (40), (43), (44), (54), (56), (57), (58), (59), (60), (62), (63), (70), 11, 21, 333. nAsika (77), 111, 401, 482 nikorA (70) paNasorA (50) pAnasara tIrtha (50) pAlaNapura (36), (38), (42), (47), (54). pAlItANA (36), (40), (41), (42) pAMDava guphA (Abu pahADa) (76) 553 pUnA (63), (64), (70), 50, 51, 52, 53, 54, 197, 269, 270, 273, 309, 423, 487, 488. peTalAda (70) pethApura (66), 53, 55, 310 prakAzapurI (jUnAgaDha) (54). premAbhAI nagarazeThano baMgalo (amadAvAda) (23) pheNAva (39), (40), 226, 285. bagasarA (54), (55), (56), (59), (60), 19, 20. banArasa 270 baravALA (40) bAMdhaNI (57), (60), (67) borasada (29) (40), (45), (58), (60), (30) bharUca (51), (70) bhAdaraNa (29) (58) (60), (69) bhAlapradeza (1). bhAvanagara (37), 268, 309 bhAvasAranI vADI (amadAvAda) (24). madhya gujarAta (1) mahetarANA (41) maMDALA (59), (60), 36, 41, 42 mAravADa (38) mALavA (19) mAMgaroLa (60) Page #653 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 554 pariziSTa 5-sUci 4 mithilA nagarI 461 viramagAma (23), (37), (39) mIgAma (59) verA (30) muMbaI (7), (8), (9), (14), (18), (29), (55), vaikuMTha 325 (56), (58), (59), (60), 139, 401, 463. zatruMjya parvata 372 meru parvata 304 zrabarI baMgalo (mAunTa Abu) (76), 134. mevADAnI digaMbara dharmazALA, borasada (45) zrImadda dehotsarga bhUmi (rAjakoTa) (56) morabI (35) sanaseTa poinTa (Abu pahADa) (76) rAjakoTa (25), (37), (55), (56) zrImad rAjacaMdra maMdira (nAra) (56) rAjagRhI 347 samAvada (59), (63), 23, 25, 26, 27, 28, 29, rAjapura (amadAvAda) (23), 206. 30, 31, 32, 33, 34, 36, 37, 38, 40. rAmakuMDa (Abu pahADa) (76) sametazikharajI (63), 40 rANakapura (35) sarvArthasidhdhi 365 rALaja (9), (10), (11), (19). saMdesara (59), (60), (62), 257, 268 lImaDI (76), 482 sAdaDI (10), (35) vaTavA (amadAvAda pAse) 113 sANaMda (7), (23), (36) vaTAmaNa (1), (3), (4), (3), (37), (38), (39), sAyalA (4) (57), (60), 262, 263, 277. suNAva (54), (58), (60), (30) vaDavA (10), (11), (43), (44), 405. surata (4), (7), (8), (9), (18), (19), (59), vaDAlI (38), (40), (60) (60), (74), 100, 152, 350, 351, 353, vaDodarA (51), (53) (57), 302 354. vaDhavANa (24) suSumArapura nagara 230 vaDhavANa kempa (4), (25), (75) sidhdhapura (40), (42), (47), (55), (77), 323 vaNasola (50) sidhdhapura Azrama (42) varateja (3) sidhdhapura rAjamaMdira (47). vavANiyA (23), (42), (75) siddhazilA (17), 230, 241 vaziSTha Azrama (Abu pahADa) (76), 381. sImaraDA (56), (57), (58), (59), (60), (62), vaso (11), (13), (14), (21), (25), (39), (70), 22, 23, 267. (40), (44), (60), 213, 312, 381. sojItrA (24), (60) vAMkAnera (75) solApura jIllo 4. vAsada 265 saurASTra 262 vyAsano beTa (74) himAlaya 263. vizvAsIno cAra mALano baMgalo (kheDA) 268 Page #654 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 6 555 sUci 1 zrImadda laghurAja svAmI (prabhuzrI) no saMkSipta jIvanakrama (kauMsamAM ApelA aMka jIvanacaritra pRSThanA che.) 1. pUrvAvasthA saMvata 1952: zrImad rAjacaMdranuM carotaramAM Agamana 2. parama kRpALudeva sAthe samAgama kAviThA-rALaja-vaDavA. khaMbhAtamAM zrI saubhAgyabhAI 3. zrImad rAjacaMdra Azrama, agAsanA prANa upAzraye AvyA, parama kRpALudeve jaNAvela 'smaraNamaMtra' ane pAMca mALAnI AjJA jaNAvI. 1. pUrvAvasthA vaDavAmAM zrI lallujI ane bIjA pAMca munio sAthe janma : saMvata 1910 Aso vada paDavo (2) zrImadjIno samAgama. naDiyAdamAM parama kRpALudeve janma sthaLa : vaTAmaNa (bhAlapradeza) AtmasidhdhizAstra racyuM. tenI cAra nakala prathama mAtA : zrI kuzalAbAI (kasalIbAI) karAvI. eka zrI lallujI svAmI upara svAdhyAya mATe pitA : zrI kRSNadAsa gopAlajI bhAvasAra moklI. (11) nAma : zrI lallubhAI kRSNadAsa bhAvasAra saMvata 1953: kheDAmAM cAturmAsa, zrImanI AjJAthI lagna : prathama patnInA mRtyu bAda bIjI patnI "mokSamArga prakAzaka' graMthano svAdhyAya. (11) zrI nAthIbAI (3). saMvata 1954 : zrImatuM carotaramAM Agamana. vasomAM eka saMvata 1937 : gaMbhIra mAMdagImAMthI sAjA thavAya to sAdhu mAsano zrImad sAthe samAgama. AtmArtha-sAdhana thavAno saMkalpa. (3). batAvavAnI zrImadunI AjJA maLI. (12) saMvata 1940 : jeTha vada trIja ne maMgaLavAre khaMbhAtamAM guru daSTirAga palaTAvI AtmadaSTi karAvI. (13) harakhacaMdrajI pAse dIkSA grahaNa. (4) saMvata 1955 : iDaranA jaMgalamAM anya munio sahita zrImajIno samAgama. (dravyasaMgraha' graMtha paripUrNa 2. parama kRpALudeva sAthe samAgama saMbhaLAvyo, samajAvyo. sAte munioe zvetAMbara saMvata 1946 : zrI aMbAlAlabhAI mAraphate khaMbhAtamAM prathama ane digaMbara derAsaramAM saru-AjJAthI milana, zrImajInI nA hovA chatA potAne laghu mAnI jinapratimAnA prathama darzana iDaramAM kaya. (16) traNa sASTAMga naskAra karyA. samakita (AtmAnI cAturmAsa pachI munione saMghADA bahAra mUkyA. (21) oLakhANa) ane brahmacaryanI daDhatAnI mAMgaNI karI. saMvata 1956 : cAturmAsa sojItrA sonInI dharmazALAmAM karyuM. digaMbara bhaTTAcAryano samAgama. (24) amadAvAdamAM AgAkhAnane baMgale munizrIne kArtikeyAnuM saMvata 1949: muMbaImAM cAturmAsa karyuM. zrImad sAthe prekSA' graMtha vahorAvyo ane teno svAdhyAya karavAnI samAgama. 'sUyagaDAMga ' sUtra tathA 'samAdhi-zataka' mAMthI zrImadajIe AjJA karI. (24) sattara gAthAnuM zrImadbhA zrImukhe zravaNa. (7), (8) saMvata 1957 : caitra vada pAMcamane maMgaLavAre rAjakoTamAM saMvata 1950/1951 : zrImad pAsethI maunapaNAno zrImadjIno dehotsarga. munizrI kAvIThA hatA, A bodha grahaNa karI traNa varSa mauna dhAryuM. sAdhuo sAthe samAcAra sAMbhaLI pAchA jaMgalamAM cAlyA gayA, khapa pUratuM ane zrImad sAthe pasnAdi pUratuM bolavAnI ekAMtamAM kAyotsarga, bhakti AdimAM te divasa chUTa. "cha pada' nA patranI prApti. zrImanA zrImukhe te jaMgalamAM kADhayo. (25) patranA vivecana ane paramArthanuM zravaNa. (8), (9) zrImadjIe deha chUTatAM pahelAM zrI dhArasIbhAIne kaheluM ke "zrI aMbAlAlabhAI, zrI saubhAgyabhAI ane zrI Page #655 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 556 pariziSTa 6 -sUci 1 lallujI munine teozrInI hayAtImAM apUrva svarUpa jJAna prApta thayuM che.'' (37) saMvata 1958 : ghoranadI gAmamAM ArjAjI (sAdhvIjI)nuM samAdhi-maraNa karAvyuM. (33) saMvata 1960 : rANakapura tirthamAM pariSaha. (35) giranAra parvata upara guphAmAM traNa rAtrI gALI. (36) dhaMdhukA cAturmAsa : zrI dhArazIbhAInuM munizrInA darzanasamAgama arthe AvavuM. (37) saMvata 1961 : vaDAlI cAturmAsa niSpakSapAtI bodha karyo saMvata 1972 : dUra koI jaMgalamAM ekalA cAlyA javAno munizrIe nirNaya karyo. junAgaDha cAturmAsa. (54) saMvata 1973 : pa. pU. prabhuzrI jUnAgaDhathI bagasarA padhAryA. eka mAsa bhAI ratilAla motIcaMdanA jinamAM ane tyAra pachI bhAI maNibhAI kalyANajIne tyAM ema AkhuM varSa bagasarAmAM sthiratA karI. (55) saMvata 1974 : bhAI raNachoDabhAI, bhAI bhAIlAlabhAI vallabhabhAI, bhAI maNibhAI kalyANajI Adino evo vicAra thayelo ke pa. pU. prabhuzrInI vRdhdhAvasthA tathA vyAdhigrasta sthiti hovAthI eka parNakuTI jevA sthAyI makAnanI jarUra che. tene mATe sAdhu-samAdhi khAtuM kholI temAM jene rakama ApavI hoya te Ape evuM nakkI karyuM. (56) 3. zrImad rAjacaMdra Azrama; agAsanA prANa saMvata 1976 : kArataka suda 15 parama kRpALudeva janma mahotsavanI saMdezvara gAme ujavaNI. (59) agAsa sTezana pAse zrImad rAjacaMdra AzramanI sthApanA. (62) saMvata 1980 : yAtrArthe sametazikhara gayA. (63) saMvata 1981: pU. bramhacArIjI pa. pU. prabhuzrIjInI sevAmAM joDAyA. (68) saMvata 1984: AzramamAM zikharabaMdhI bhavya jinAlayamAM pratiSThA. zrImadjInAM bodhavacano anusAra zvetAMbaradigaMbara pratimAonI pratiSThA. prabhuzrIjIe bhUmigRhanA gurumaMdiramAM zrImadbhunI pratimAnI svahaste aMjanazalAkA karIne prANapratiSThA karAvI. eka bAju praNavamaMtra OM kArajInI sthApanA. (69) saMvata 1985 : bhAdaraNa, dharmaja, bharUca, nikorA, jhadhaDiyA, kabIravaDa, mAMdagI chatAM bodhArthe paryaTana. (69), (70) saMvata 1986 : karamasada, suNAva. (70) saMvata 1987 : kAvIThA, sImaraDA, nAra, naDiyAda, aMdherI, nAra maMdiranI pratiSThA. (70) saMvata 1988 : peTalAda, daMtAlI, kAvIThA, sImaraDA. (70) agAsa AzramanA mukhya daravAjA uparanI derImAM zrImadjInI UbhA kAusaggunI paMcadhAtunI pratimAjInI pratiSThA. (69) saMvata 1991 : 5. pU. prabhuzrI Abu padhAryA. 'zrabarI baMgalA'mAM traNeka mAsa sthitI karI. (76) "" saMvata 1992 : caitra vada 5. pa. pU. prabhuzrIe soMpaNI karatAM jaNAvyuM. ....mukhya brahmacArI soMpaNI. (brahmacArIjIne) kRpALudeva AgaLa javuM. pradakSiNA daIne smaraNa levA Ave to gaMbhIratAe lakSamAM rAkhI lakSa levo. pUchavuM. kRpALudevanI AjJAe ne zaraNAe AjJA mAnya karAvavI.'' (77) saMvata 1992 : caitra vada 6 ''AtmAne mRtyu mahotsava che. eka AtmA. bIjuM kazuM nahIM. teno mahotsava. paramakRpALudevanuM zaraNa''-evo bodha. (78) vaizAkha suda 8 rAtrInA 8 kalAka ne 10 miniTe 82 varSanI vaye AzramamAM A mahApuruSano pavitra AtmA parama samAdhimAM sthita thayo. nAzavaMta dehano tyAga karI parama pada pratye prayANa karI gayo. (78), (79) vaizAkha suda 9 nA savAre munizrI laghurAja svAmInA dehane pAlakhIsthita karI, ghaNA bhAvapUrvaka ghaNA mumukSuoe AzramanI pradIkSaNA karIne AzramanI pAchaLanA AzramanA khetaramAM atyaMta bhaktibhAvapUrvaka agni saMskAra karyA. ane te divase munizrIjInI AjJA pramANe AtmasiddhinI pUjA bhaNAvI. saMvata 1993 : munizrI lallurAja svAmInA agnisaMskArane sthAne ArasanI derI banAvI. temAM temanAM pAdukAjInI sthApanA karI. anaMtAnaMta vinayavaMdana ho e kalyANamUrti prabhuzrIjInA padAravindane! emane darzAvela parama kRpALudeva prabodhita zrI sanAtana jina vItarAga mArgane ! "dhanya te munivarA re, je cAle samabhAve re; jJAnavaMta jJAnI zuM malatAM tanamanavacane sAcA, dravya bhAva sudhA je bhAkhe, sAcI jinanI vAcAre, dhanya te munivarA re, je cAle samabhAve re.' Page #656 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikrama saMvata 1946* khaMbhAta 1947 vaTAmaNa 1948 sANaMda 1949 muMbaI 1950 surata 1951 surata 1952 khaMbhAta 1953 19541 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 pariziSTa 6 sUci 2 zrImad laghurAjasvAmI (prabhuzrI) nA cAturmAsa kSetra kSetra kSetra kheDA vaso * naDiyAda sojItrA vaso karamALA naroDA dhaMdhukA vaDAlI kherALu vaso borasada vaDAlI pAlItANA khaMbhAta vaso jIvanacaritra vikrama pRSTa saMvata (5) (6) (7) (6) (8) (8) (19) (9) (18) (19) (11) (11) (18) (24) (25) (29) (35) (36) (38) (38) (40) (40) (40) (41) (41) (44) 1969 1970 1971 1972 1973 19744 1975 1976 1977 1978 1979 19806 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 borasada naDiyAda (nAnA kuMbhanAtha) naDiyAda jUnAgaDha bagasarA nAra sImaraDA sanAvada agAsa Azrama 39 pUnA agAsa Azrama 99 33 33 99 "" 39 "" 23 557 jIvanacaritra pRSTa (45) (48) (52) (54) (55) (56) (56) (59) (63) (63) (67) "" 39 (63) (70) (67) 95 39 97 27 ::::: 93 saMvata 1940 thI 1945 daramyAna prabhuzrIe cAturmAsa kyA kSetre karyA tenI mAhitI aprApya. 1 pU. munizrI devakaraNajI mahArAjanuM cAturmAsa kheDAmAM (11) ra pU. munizrI devakaraNajI mahArAjanuM cAturmAsa vasomAM (21) 3 pU. munizrI devakaraNajI mahArAjanuM saM. 1958 nuM cAturmAsa borasadamAM karavAnuM hatuM, paNa bhAdaraNamAM kAMTo vAgavAthI paga pAkyo ane hADakuM saDavA lAgyuM eTale amadAvAda khAte comAsuM nakkI karyuM (29) (30). 4 zrImad rAjacaMdra maMdira, nAra "3 5 somacaMda kalyANajI zeThane tyAM 6 zeTha zrI mANekajI vardhamAnane tyAM 7 pU. bALa brahmacArI munideva zrI mohanalAlajI mahArAjano bhAdrapada suda 6 tA. 6-9-1932 nA roja agAsa AzramamAM dehotsarga (72) 8 munI zrI deva mohanalAlajInI cArtumAsa noMdhanA utArA tathA zrI raNachoDabhAI ekarelI zrI. laghurAja svAmInA cArtumAsa noMdhanA utArA-tathA-pU.zrI. brahmacArIjInI noMdhapothI naMbara-1 mAMthI Page #657 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 558 amadAvAdamAM rAjapuranA daherAsare...''devakaraNajI juo, juo AtmA" (23), 206, 215 Atmasidhdhi ane tenA mahAtmyanI vAta....370 iDaramAM pahADa upara...'nIcenI dazAno jIva UMcI dazAvALA jJAnInuM svarUpa jANI zakato nathI. paNa yogyatA prApta thAya ane uccadazAmAM Ave to dekhI zake" (17), 462 eka vakhana kIDI Ama jatI hatI. tene....327 uttarasaMDAnA baMgale motI bhAvasAra dhotiyuM oDhADe, DhAMke; paNa ....327 kAviThAmAM eke kahyuM ke mane have mukata karo....213 kAviThe paramakRpALudeva maccharamAM besatA....328 kAviThAmAM .... "nIce beso to bhAI, jIva dabAya che" ....328 www. pariziSTa 6 sUci 3 prasaMgo - parama kRpALudevanA (aMka pRSThanA che. kauMsamAM ApelA aMka jIvanacaritra pRSThanA che) khaMbhAtamAM aMbAlAlabhAInI khaDakIne meDe .... "have tame muni'. ....261 dIpacaMdajI muni....179 naroDAmAM bapore nivRtti sthaLe jaMgalamAM.... "sAdhunA paga dAjhatA haze'' (23), 327 munizrI devakaraNajI mahArAja (29), (30), 45 zrI aMbAlAlabhAI (38), 285, 294, 318, 319 zrI dhArasIbhAI 284, 319 eka AjI (sAdhvIjI) (32) nAganezanA vANiyAe kRpALudevane jamADayA hatA ....166 paramakRpALudeva eka gAthA kalAkanA kalAka sudhI eka dhUnathI bolatA ....444 paramakRpALudevanA page pagarakhAM DaMkhelA ....326 paramakRpALu deve saubhAgyabhAIne kahIne mokalyA ke munine A prakAre karajo ....489 "manasukha, mAtapitAnI sevA karaje" ....260 muMbaimAM zrImadnI peDhIe.... 'samAdhi zataka' graMthanA pahelA pAna upara apUrva lITI lakhI ApI. " AtamabhAvanA bhAvatAM jIva lahe kevaLajJAna re.' (8), 396, 471, 477 vasomAM eka bhAvasArano chokaro ....312 vasomAM koI vyaktie kRpALudevane kahyuM ke bhagavAna amArA badhA karma laI lo ....213 pariziSTa 6 sUci 4 prasaMgo - samAdhimaraNanA zrI sobhAgabhAI 284 318 zrI DAhyAbhAI desAI (66) paramakRpALudeva zrImad rAjacaMdra (25), (26), eka mumukSubAI (67) (27), (28) zrI mANekajIzeTha (70) zrI ravajIbhAI koThArI (71) munideva mohanalAlajI mahArAja (72), 340 zrI paMDita (75) zrImad laghurAjasvAmI (prabhuzrIjI) (78) Page #658 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 6 sUci 5 parama kRpALudeve amane (prabhuzrIne) kahyuM "he ! muni "amane maLyA pachI tamAre have zo bhaya che?' ....325 ''AgaLa pANI Ave che UpayogapUrvaka cAla' ....327 "A jIvane (prabhuzrIne) samAdhimaraNa sobhAgabhAInI peThe thaze" ....404 ... "ATalu tamAre karuvuM paDaze-vAsanA, rAgadveSa choDavA paDaze; te koI nahIM karI Ape, potAne ja baLa karavuM paDaze' ....338 "Ano (amUlya tattvavicAranI pAMca gAthAno) marma zuM che te vicAro' ....225 "Ama zIdane karo cho? jhaMpone have' "UMDA utaro" bIjA zuM karaze?'' ....161 "kaMI nahIM, hajI jArI rAkho' ....259 "" "vAnA deDakAnI peThe thoDuM jANIne chalakAI javAnI jarUra nathI" ....302 "koIne kahetA nahi'' ....469 ...205 "javAba maLaze'' 'joyA karone' ....213 "jyAM anArya ke abhakSya AhAra lenAra rahetA hoya ....278 tyAM na rahevuM, vicaravuM ... na ....294 99 "tamArI vArevAra. have zAnA gabharAo cho ? have zuM che? have zuM bAkI rahyuM?' ....174, 205 559 223, 226, 232, 240, 393, 395 "tamAre kayAMya pUchavA javAnuM nathI; badhA tamArI pAse Avaze" ....226, 235, 481 "duSamakALa che mATe jaDabharata jevA thaIne vicarajo; ridhdhi-sidhdhi pragaTaze tene oLaMgI jajo.'' ....(62), 275 "puruSArtha karavo paDaze, potAnI mAnyatA mUkavI paDaze." ....454 "bahAra daSTi karazo to vikSepano pAra nathI, mATe aMtardaSTi karo" ....(23), 61 "brahma-AtmA che ema joyA karo" (7), ..... 163, 185, 239, 341, 435, 455, 467 "bodhanI khAmI' ....(8), 161 "bhUlI jAo; samajyA te samAi gayA' ....468 "vicAro" ....224 "vRttino kSaya karajo" ...278 "vRttine rokajo" ....78 '"have bALI-jALI, dahADo-pavADo karIne cAlyA jAo'' ....181 Page #659 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 560 amane kRpALudeve paNa 1951 nI sAlamAM patra lakhyo hato ke maraNa pahelA taiyArI karI mUkavI ane 336 amane to kRpALudevanI hayAtImAM eTalo Thapako maLyo che ke 301 amArI pathArI pAse te vakhate jeTalA hAjara ho teTalAe 'sahajAtmasvarUpa paramaguru' nA uccArathI, e zabdonA pudgalathI Akho oraDo bharI devo 330 amAre to satya kahevuM che ... amAre to eka daSTi rAkhavI che, rakhAvavI che; tenAthI jarA paNa judA paDavuM nathI ... Ama badhe prema verI nAkhe che tene badale eka upara AvI javuM . amAre paNa sAcI mAnyatA thaI tethI badhuM savaLuM thayuM 454 ame upadeza nathI karatA, paNa enuM kaheluM svAdhyAya thAya tema kahI batAvIe chIe.... atre to jJAnInuM kaheluM kahevuM che 70, 124, 136, 150, 160, 174, 180, 209, 286, 297, 303, 330. ame ekane mATe badhuM mUkyuM che 449 487 .... amane maLeluM ApIe chIe. vIsa dohA, kSamApanA, ATha troTaka chaMda, cha padano patra, Atmasidhdhi. koI dahADo A bhUlazo nahIM. karavAnuM zuM che? samakita. samAdhimaraNanuM A kAraNa che. kaMI na bane to amArA caraNa amAre pUjAvavA nathI amAre evuM baMdhana karavuM nathI ..... guru che te che. je jeno adhikAra, ame to sAdhaka chIe. mArga batAvI daie 301 amArA doSa paNa saMghe amane jaNAvavA. yuvAna avasthAmAM amArAthI thaI zake teTalo utkRSTa tyAga sevelo che. 469 vRdhdhAvasthAne lIdhe koi apavAda lIdhela che. paNa tene ame kRpALudevane maLyA, pachI bIjA sAdhuo ema kahetA ke 323 vAste amane pazcAtApa ja che. 488 amArAthI na paLe teno amane kheda rahe che 331 amAruM kahyuM mAnI tenI kahelI AjJA uThAvaze teno avazya mokSa thaze. ... 296 amArA kahevAthI...... saMtanA kahevAthI saMta pAsethI ..... saMtanA mukhathI zravaNa karI saMta samAgame saMtanA yoge .... pariziSTa 7 sUci 1 parama kRpALudeva tathA mahAmumukSuonA saMsmaraNo ane prAsaMgika potAnI vAta (aMka pRSThanA che. kauMsamAM ApelA aMka jIvanacaritra pRSThanA che) .... ..... .... ame DhUMDhiyA hatA, moTA sAdhu hatA; paNa parama kRpALudevanA samAgamathI samajI gayA ke 475 ame to A yathAtathya sadgurunA bhakatanA dAsanA dAsa chIe 26, 82, 96, 180, 335, 405 parama puruSanA AzritanA samAgame ..(64), (65), ame to guru thatA nathI. paNa sadgurune batAvI daie chIe (63), (64), (65), 82, 93, 96, 97, 133, 257, 270, 271, 272, 273, 293, 296, 301, 435, 436. 44, 52, 58, 84, 86, 90, 93, 118, 119, 121, 122, 124, 129, 136, 137, 197, ame to traNe paryuSaNa parva kartavya samajIe chIe 28 229, 272, 273, 292, 296, 301, 308, 316, 317, 332, 349, 358, 369, 403, 418, 446. ame to mAtra be bola kAnamAM paDe teTalA mATe parANe sabhAmAM AvIe ane 288 ame kRpALudevane maLyA pahelAM sUtro bhaNatA te upara pAchA carcA karatA ane .... 324 ame kRpALudevanI hayAtImAM Ama divaso gALatA hatA 262 .... Page #660 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 7-sUci 1 561 ame paNa paramakRpALudevane Ama kahetA hatA .... 454 kahevuM to na joie, paNa samajavA mATe kahuM chuM. ame ja aMbAlAlabhAI AMgaLIo para aMguTho pheravatA tema huM koi ahIM pATa para sAMje badhA bAraNA vAsI besIe chIe. vakhata AMgaLA halAvuM chuM te joI koI tema karIne potAne vicArIe chIe ke jANe marI gayA hatA; 336 jJAnI mAne to .... 319 koI paNa vastuno Agraha karavA yogya nathI. daSTirAgane aMbAlAlabhAI, sobhAgabhAI jevA badhA gayA paNa hAre lIdhe ameya kRpALudevane kahela ke citrapaTa nahIM to kAgaLa kAMI gayuM? 195 upara mAtra .... 301 aMbAlAlabhAI sobhAgabhAI nidhAnanI jema bharelA hatA. koIne dhakko na devo. kRpALudeve kaheluM amane sAMbhare che. je vakhate kADhe te vakhate hAjara! enI vAto karanAra paNa emanI sevAmAM khaMbhAtanA zrI aMbAlAlabhAI rahetA hatA koNa che? 161-2 te .... 278 A avasara jAya che. mATe ceto, jAgo ..... have kyAM che. kRpALudeva amane tathA devakaraNa munine kahetA hatA ke tamArI aMbAlAlabhAI, sobhAgabhAI, muni mohanalAlajI? vAre vAra. paNa devakaraNajI potAnA DahApaNamAM rahetA lAvo, kyAM che? 161 hatA. temane huM kahuM kharo paNa... chellI vAra Akhare A AzramanI zarUAtamAM amArI sevApUjA thayela, puSpo devakaraNajInA DahApaNano bhUsADIyo thaI gayo ane kahyuM paNa caDAvavAmAM Avela. te ja vakhate amane te jherarUpa ke have guru maLyA, phaLa pAm, rasa cAkhyo .... 174 ja hatuM. paramArthanA hetavazAtu. te calAvavAmAM Avela. kRpALudeva zrImad rAjacaMdranI sevApUjA karavAM te zrI saMgha amArA mAbApa che, eTale temanI pAse Aje A kupALadeva sivAya amane kazuM ja nathI. romaroma te ja che. jaNAvI daI ame chUTA thaIe chIe. 488 phakta tenA pratye ja sarvene laI jaIe chIe. 488 'AtamabhAvanA bhAvamAM jIva lahe kevaLajJAna re' e zravaNa kRpALudevanA prathama samAgamamAM AtmAno nizcaya naye karaje, lakSa rAkhajo, dhyAnamAM lejo 180.. bodha thavAthI bAhya dayA ane kriyA choDI dIdhelAM AtmajJAna hoya te ja sat. kaMI koIne dekhADavA mATe kahevuM .... 327. nathI 476 kRpALudevanI kRpA ke temaNe ApelA vacano te kUMcI maLI ne AtmA jevo .... paramakRpALudeve amane te kahyuM hatuM. temAM kAma thaI gayuM! 170 pote paNa AvI gayA ema kahyuM hatuM 341 kRpALudevanI zakti anatI hatI ane ame emane pakaDI beThA AtmA sivAya bIjuM kaMI jovuM nathI. che te che. kADhayo jAya hatA. paraMtu temane kahyuM ke .... 441 tema nathI 405 kRpALudeve prathama cAra jaNane ja Atmasidhdhi ApI 31 AtmAnA hita mATe sAdhana-maMtra, kSamApanAno pATha vagere- hatI, bIjA koIne vAMcavAnI sAMbhaLavAnI, mukhapATha saubhAgyabhAIe te sAdhana mumukSane ApavA karavA ApavAnI manAI hatI. mAtra saubhAgyabhAIe paramakRpALudeva pAse rajA mAgI tyAre te mauna rahyA. enuM mAhAtma jANyuM hatuM. AtmA AmAM Apyo che ame kahyuM tyAre amane te bIjAne ApavA rajA ApI ema temane samajAyuM hatuM 370 349 kRpALudeve evo evo marma mUkyo che ke tenI khUbI have AtmAne mRtyumahotsava che, eka mRtyumahotsava che 404 samajAya che. moTo upakAra eno; nahIM to A sthitI AzramamAM nathI javuM evo koI pratibaMdha amane nathI, ane kayAMthI? A badhuM ene laIne che .... 300 e jagA paNa rUDI ekAttAnI che. paNa kapALudevanI kevA kevA pAga kapALadevanI kevA kevA hatA! aMbAlAlabhAI, sobhAgabhAI, muni daSTie vicaravuM che; ane... 278 mohanalAlajI evA evA paNa badhA gayA mATe .... 178 ... e mIThI vIraDInuM pANI che. eNe (paramakRpALudeve) koIe 'laghu" nAma ApyuM che te sAruM karyuM che. laghutA ja kahelAM vacano smRtimAM hoya te kahevAM che. kaMI zAstra ke rAkhavAnI jarUra che. paNa manamAM mAna vedAya to laghu kaho sapuruSanI vANIthI virudhdha jAya tema hoya to kahevuM ke game te kaho paNa kaMI kAmanuM nathI 330 game tema karIne zubha nimittamAM rahevuM che ane kALakSepa karavo 'ehi nahIM hai kalpanA.... taba lAgeMge raMga' evo raMga che. bIjuM karavuM che zuM? 320 saubhAgyabhAIne, jaThAbhAIne amane lAgelo 280 game tevo bhayopazamavALA aMbAlAla dekhAtA paNa temanA 320 Page #661 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 562 karatAM AnI (choTAlAlabhAInI) saraLatA ochI nahIM. ene laIne badhAnI devagatI thaI 294 caturalAlajIne vedAntanI asara hajI rahI che tethI te taddana zuSkajJAnI thaI gayo che. ochI samajavALAne vedAnta ekalA nizcayanayanuM eTale ThIka goThI jAya che. ane tenI pakaDa karI bese che. anekAntadaSTi sUkSma che. 327 je jIvone paramakRpALudevanI zraddhA thaI che temanA pratye amane pUjya bhAva thAya che, kAraNa satyane vaLagyA che. pahelAM anaMtajJAna, anaMta darzana, anaMta cAritra, aguru laghu... evA bola moDhe karelA, paNa 334 pahelAM ame paNa vAMcatA hatA, paNa aMjana bharI ApyuM tyAre samajANuM .. .... 233 359 jo tabIyata ThIka hoya to vAta vistArathI evI karavI che ke A jIvone sarva sAthe meLApa, ane 'sarvAtmamAM samadaSTi, thAya 481 prathama ame navalakathAo rAsa vagere saMsAramAM rahI vAMcatA. pachI dIkSA lIdhI tyAre... kathAo vAMcatA rasa paDato. kRpALudeva maLatAM te paNa vAMcavAnI nA kahI 441 jJAnI puruSano Azraya mahAbhAgye prApta thAya che. ApaNane kRpALudevano Azraya prApta thayo che te kAMi ne'prabhu' e to bahu sarasa zabda che. ApaNane to enI kAMi pUrva karmanA saMyoge thayo che ne? te jo sAcI daSTi thaI hoya to eka kuTumba jevuM lAge. kuTumbamAM jema eka .... 292 287 AjJAe e zabda hitakArI che bharatajI tathA gAMdhIjI bannene udaya hato. paraMtu samatAsamakita che tene udaya navInabaMdhano hetu nathI; bIjAno udaya saMsAra vadhAranAra che. .... 353 bhAva e sadA hAjarAhajura che. bhAvathI baMdhana ke mokSa thAya tamArI pAsethI amAre kaMI levuM nathI, amArA karavA nathI, kaMThI bAMdhavI nathI, ke bIjo dharma manAvavo nathI 461 devakaraNajI jevAne mAna poSAya ke mAro kaMTha kevo sAro che, mArA jevuM koNa bolI ne gAI zake... lo, A bagaDayuM ane bIjuM ja mAMhI ghAlyuM. je samajavuM che te na samajANuM 225 che. te bhAvanuM oLakhANa satpuruSa pAsethI sAMbhaLelI mahAagatyanI A vAta che; paNa .... 340 mAnavadeha durlabha che; ... zrI devakaraNajI ane zrI jUThAbhAI, emane satpuruSano yoga maLyo paNa AyuSyanI khoTa AvI. .... 261 pariziSTa 7-sUci 1 devakaraNajI mahArAja paNa Ama kahetA '"maramamAM zuM karavA kahetA haze ? udhADuM kahI de to kevuM!'' jJAnI to sAgara jevA gaMbhIra hoya che. yogyatA Avye kahe 464 dharma to rAgadveSathI mukAvuM te che. kaMi amAre kaMThI bAMdhavI nathI ke bIjuM kaMi manAvavuM nathI. AtmAne manAvavo che 456 dhArazIbhAino kSayopakSama sAro hato. amArA tarapha prANa pAthare tevo teno prema hato 319 paramakRpALuno mArga jayavaMta varto e ja amArI daSTi chejI... 55 paramakRpALudeva paramAtmA pratye akhaMDa prema, ekatArapaNuM icchatA hatA. evI ekatAra bhakti e ja mArga che 444 paramakRpALudeve amane keTalo viraha sahana karAvyo hato, te to amAruM mana jANe che 266 paramakRpALudeve kahyuM hatuM "munio, A jIvane (prabhuzrIne) samAdhimaraNa sobhAgabhAIne peThe thaze'' .... 404 sobhAgabhAIne dhyAna hatuM te ja che paramakRpALudeve 'samAdhizataka' Apyu temAM svahaste lakhI ApyuM : 'AtamabhAvanA bhAvatA jIva lahe kevaLajJAna .... 471 re' paramakRpALudeve saubhAgyabhAIne kahIne mokalyA ke munine A prakAre kahejo .... 489 muni mohanalAlajIne Akhare ghaNI vedanA hatI, to paNa oLakhANa thaI hoya to bhAva to sAthe ja hato 340 munivara zrI devakIrNajI AtmArthI, mokSa-abhilASI hatA. temane AtmasvarUpano lakSa levAnI icchA hatI, te gurugamathI maLI hatI. ..... pa ... rAtre pANI TUMDhiyA na rAkhe jarUra paDe to .... zAstramAM tevI saMkaDAza kema rAkhI haze ? tevI AcArAMga vAMcatA zaMkA amane thayelI te devakaraNajI ane ame puchAvela teno A uttara .... 282 vIsa dohA te badhuM karAvaze. te maMtra che. ghaNI muzkelae jJAnIo pAse sAMbhaLavAnu kadIka maLatuM te ame ughADI rIte kahIe chIe .... 470 samAgama karatAM virahamAM vizeSa lAbha che, ema paNa jJAnI puruSe joyuM che; te ame paNa sadguru samIpe sAMbhaLyuM chejI .... 27 Page #662 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 7-sUci 2 sarvazAsano sAra, tattvono sAra zodhIne kahI dIdho che. bahu durlabha ....kRpALudeve AkhyuM che vizvAsa hoya to karyuM, .... 388 sthitikaraNa !-paramakRpALudeve A pAmara jIva upara keTalo upakAra karyo che ! kevA kevA mithyAtvamAMthI choDAvI kayAM Ubho rAkhyo che! .... 290 563 sobhAgabhAI, aMbAlAlabhAI vagerenI mAnyatA, judI hatI. tevuM thavuM joie. 452 sobhAgabhAInA maraNa vakhate temano upayoga A 'zuddha, budhdha,' gAthAmAM hato .... 318 sobhAgyabhAInA maraNa vakhate 'sahajAtyasvarUpa' saMbhaLAvatA .... 284 aMbAlAlabhAI .... pariziSTa 7 sUci 2 saMtanI zikhAmaNa eka paramANudeva - 99 Q bhakitabhAva-oLakhANa-smaraNa-sAMbhara-ciMtavana zravaNa karatAM vijJAnapaNuM Ave. ruci-vahAlapa-prItibhAva-pUMmabhAva-ullAsabhAvaparamakRpALu sadguru zrImad rAjacaMdra prabhunA vacanavArthI-zabdanuM zravaNa-mAgavuM- sAMbhaLavuM-kAne paDavuM 44, 116, 115, 118, 147, 155, 159, 163, 164, 167, 131, 172, 180, 181, 191, 192, 196, 197, 248, 251, 254, 338, 346, 366, 377, 380, 382, 386, 389, 397, 397, 399, 406, 42, 449, 492, 493, 495. parapALudeva zrImad rAjacaMdranI vANI-vacana-bodha zikhAmaNa namaskAra dhyAna. (65), (39), 5, 6, 8, 9, 15, 18, 40, 42, 43, 45, 47, 52, 58,63, 65, 74, 83, 84, 89, 90, 93, 96, 101, 104, 105, 106, 109, 111, 113, 114, 121, 124, 127, 129, 132, 133, 137, 13, 1964, 169, 174, 179, 203, 206, 269, 273, 279, 291, 292, 338, 339, 342, 349, 350, 351, 358, 359, 365, 367, 368, 374, 379, 382, 392, 393, 403, 404, 405, 409, 413, 417, 418, 41, 423, 425, 433, 437, 444, 445, 451, 480, 489, 493, 496. 7, 26, 48, 50, 64, 63, 33, 74, 78, 79, 82, 90, 95, 103, 119, 120, 123, 124, 128, 134, 137, 138, 143, 142, 187, 189, 191, 192, 200, 208, 210, 236, 243, 274, 282, 292, 312, 319, 327, 340, paramakRpALu sadguru zrImad rAjacaMdra prabhuno nizcaya Azraya zaraNa Azaro-AdhAra. (64), (79), 3, 4, 5, 11, 13, 42, 45, 70, 341, 345, 346, 348, 360, 361, 362, 367, 379, 382, 386, 392, 402, 403, 410, 411, 413, 425, 426, 430, 437, 444, 450 451, 462, 465, 468, 471, 473, 474, 482, 491, 492, 493, 494, 496, 497. AtmA jANyo che evA sadagurUnI zradhdhA che te samakita 74, 79, 86, 88, 89, 96, 109, 124, 125, 133, 137, 138, 147, 142, 175, 179, 251, 257, 272, 274, 287, 293, 296, 320, 325, 334, 351, 356, 358, 31, 392, 393, 402, 403, 404, 412, 419, 421, 435, 437, 442, 444, 469. paramakRpALu sadgurU zrImad rAjacaMdra prabhunA caraNamAM sarva yoga arpaNa-samarpaNa che. mATe avicaLa zraddhA karo. sAcAnI kadhdhAe sAcAnuM phaLa thaze. khoTAnI zradhdhA e tevuM phaLa thaze. 351 6, 65, 167, 257, 413, 421, 453, 456. paramakRpALu sadguru zrImad rAjacaMdra prabhu pratye vizvAsa-zradhdhA-pratIti-AsthA-mAnyatA pakaDa paramakRpALu sadgurU zrImad rAjacaMdra prabhunI AjJA zikSA--bhalAmaNa Page #663 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 564 pariziSTa 7-sUci 2. zikSA-bhalAmaNa meM to AtmA jANyo nathI, paraMtu pUrvanA anaMta (64), (65), 5, 25, 28, 30, 34, 35, 44, jJAnIoe te AtmA yathAtathya jAmyo che, tevo ja te 49, 50, 51, 58, 63, 72, 73, 74, 77, AtmA, jenuM mane zaraNa che evA jJAnI sadaguru bhagavaMte 113, 118, 137, 143, 200, 223, 259, yathAtathya jANyo che, te mATe mAnya che. tevo ja sidhdha 272, 273, 291, 292, 338, 349, 350, samAna mAro AtmA zudhdha che. te ja mAruM svarUpa che. te 351, 369, 394, 404, 413, 415, 417, ja mane prApta ho! jJAnIne je che te mane ho! ATalI 421, 422, 424, 465, 440, 442, 445, apUrva vAta che. 356 446, 473, 489, 490, 496. 33, 65, 72, 109, 110, 112, 118, 131, te jJAnI paramakRpALu sadguru zrImad rAjacaMdra prabhuno 132, 147, 143, 162, 175, 179, 180, pratApa- pasAya-kupA-karuNA-dayA- balihArI- 205, 229, 259, 281, 286, 339, 341, upakAra. 342, 343-4, 347, 351, 355, 356, 358, 8 11, 13, 16, 23, 49, 74, 79, 89, 109, 359, 366, 363, 369, 391, 393, 403, 121, 130, 170, 178, 187, 202, 212, 417, 439, 444, 445, 446, 456, 460, 236, 243, 249, 250, 257, 262, 290, 461, 489, 490, 493, 499. 291, 297, 300, 308, 312, 314, 319, haratAM pharatAM, bolatAM cAlatAM, jyAM najara paDe tyAM eka 325, 334, 335, 346, 401, 402, 403, AtmA jovAya to kAma thaI jAya. parokSa paNa mAnyatA 404, 483, 488, 490. ema rahe ke meM nahi paNa mArA jJAnIe to AtmA joyo paramakRpALu sadgurU zrImad rAjacaMdra prabhuno che, basa tevo ja mAre mAnya che. AtmA sivAya anya mahimA- mAhAtamya - guNa gAma - satu ti - kAMI mAruM nathI. ema parokSa lakSa rahe to temAMthI pratyakSa stavanA-ahobhAva. thaI jaze. 369. 3, 4, 11, 26, 55, 73, 83, 127, 249, 'hu to na jANuM paNa jJAnIe jANyuM' ema mAthe rAkhe 263, 291, 300, 308, 315, 319, 328, ane vAta kare to karmano baMdha na thAya. 205 330, 334, 358, 411, 433, 437, 441, huM kAMI samajuM nahIM, paNa jJAnIe jANyuM hoya te mAre 444, 465, 489, 490. mAnya che ema rahe to te cAMllo thayo. 499 zrImad paramakRpALu devAdhideva sadgurUdeva zrI rAjacaMdra zudhdha caitanyasvAmI sahajAtmasvarUpa paramagurane trikALa namaskAra ho! 37, 39, 65, 83, 101, 112, 113, 114 359, 439, 499, Page #664 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 7 sUci 3 saMtano saMdezo-eka paramakRpALudeva paramArthano dukALa A jevuM tevuM nathI, samajavA jevuM che. A to kaMdoInI dukALa paDyo hoya che tyAre dayALu zeThiyAo garIbone dukAnanI khAjAMnI bhUkarI, satpaSanAM vacanAmRta che te khAvAnuM maLe tevI sagavaDa kare che. tema A kALa te ... Avo joga satsaMgano kayAMthI hoya? 209 kaLiyuga che. paramArthano dukALa paDaDyA jevuM che. AvA game teTalA du:kha veThavAM paDe, dhananI hAnI thatI hoya, kALamAM jJAnI puruSono bodha te sadAvrata jevuM che. te ja apamAna thatuM hoya to paNa satsaMga-samAgama karatA AdhAra che, evuM daDha thavuM joie. .... 461-2 rahevA bhalAmaNa che. te bhUlazo nahi. hRdayamAM UMDA UtarI khAnI bhUkarI vicArazo ane A jIva bicAro manuSya bhava hArI na dukALanA vakhatamAM keTalAka majUro TopalA ane kodALI laIne jAya te mATe tenI dayA khAvA yogya che. Avo avasara majUrI karavA jatA hatA. temane joIne kaMdoInI bIjA koI bhavamAM maLavo atyaMta durlabha che. mATe cetI chokarIe tenA pitAne pUchayuM ke ... tyAre te chokarIe jajo. 140 kahyuM ke 'A khAjAMnI bhUkarI khAya nahi?' kaMdoIe guru kahyuM, 'e to tane maLe, paNa emane kyAMthI maLe?" gurune nAme jIva ThagAyo che 69 tema satsaMgano dukALa che, te zodhyo paNa maLavo muzkela che, ... dhIMga dhaNI to mAthe che. paNa che teno bhUlAvo che. jJAnI paNa jene pUrvanA puNyavaDe satsaMga maLyo che tene ema na hoya, guru na hoya, tene gara kahe! 183 thAya ke, badhA Avo sabhaMga na kare ? paNa puNya vinA jagatamAM guru ghaNA che, sAdhu ghaNA che; paNa kUMcI to satsaMga karavo ya sUjhe ema nathI, tema maLavo paNa durlabha sadgurunA hAthamAM che. 499 che. 193 AtmAnuM rUDuM thAya to sAcA guruthI. tenI oLakhANa nathI satasaMga thaI. Thera Thera guru hoya che ane kare che te nahi. kare tenuM phaLa satsaMga, satsaMga ghaNA kahevAya che; paNa nAma lakSmI, nAma maLe; paNa mokSa na thAya 182 dhanapAla ema nahi, paNa yathArtha satsaMga che, tyAM sadguru kahe te kharuM. paNa Aje guru ghaNA thayA paDyA che. AtmA che. .... 127 bodha joize, bodha haze to hathiyAra mUThathI pakaDAya tevuM thaze; .. sadaguru vagara mokSanI AzA rAkhazo nahIM, jagatamAM guru nahIM to hAtha kapAI jAya. .... 454 ghaNA che, te nahi. te che te ja, bIjo nahi. 168 A badhuM satsaMga vagara nahIM thAya. A vacana jJAnInAM che; ame to guru thatA nathI..... A vAta karI te paNa e ja, koInA bhAra nathI ke satsaMga ame to guru thatA nathI. paNa sarane batAvI daie vagara pAme. samAgamamAM Ave, khAsaDAM paDe, bhAloDAMno chIe .... 296 varasAda paDe to paNa na khase tyAre bane ... 246 dhIMgo dhaNI eka parapALadeva ame je karyo che te tamArA AtmAnI yathArtha vAta thatI hoya tyAM game te bhoge javuM. guru che; ame paNa tamArA guru nahIM, paNa ame je guru koDI sATe ratana na gumAvo 455 karyA che te tamArA guru che ... 97. mAnava na mAnavuM potAnuM kAma che. atre to jJAnInuM kaheluM (63), (64), (65), 82, 93, 96, 97, 133, kahevuM che. jyAM AtmArtha hoya tyAM AtmArthe khoTI 257, 270, 271, 272, 273, 23, 296, thavuM-barachI ane bhAlA varasatA hoya to paNa tyAM 301, 435, 436. khoTI thavuM; paNa asatsaMgamAM motInA varasAda varasatA ame upadeza nathI karatAM.... hoya to paNa na javuM. "viralA ja sapuruSa vicare che. ame upadeza nathI karatA, paNa enuM kaheluM svAdhyAya thAya te samAgamano lAbha apUrva che, ema jANIne jIve." tema kahI batAvIe chIe..... 303 (vacanAmRta kamAMka 783) 209 70, 124, 136, 150, 160, 174, 180, 151 Page #665 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 566 pariziSTa 7-sUci 3 209, 286, 297, 303, 330. A (Azrama) tIrthakSetra sAthI che? ahIM AtmAnI ja vAta amAru kahyuM mAnI.... thAya che. sauthI prathama jarUra zAnI che? zravaNanI. amAruM kahyuM mAnI tenI kahelI AjJA uThAvaze teno avazya vaLe nANe vinAne' zravaNathI vijJAnapaNuM thAya che. mokSa thaze. ... 296 satsaMgathI bodha zravaNa thAya che. satsaMgamAM alaukika amArA kahevAthI.. bhAva joIe. laukika bhAva thaI jAya tyAM apUrva hita saMtanA kahevAthI ... thAya nahiM. .... 346 saMta pAsethI ..... A jagA kevI che, jANo cho? devasthAna che! ahIM jeNe saMtanA mukhathI zravaNa karI ...... AvavuM teNe laukikabhAva bahAra, daravAjA bahAra mUkIne saMta samAgame ..... AvavuM, ahIM AtmAnuM yogabaLa varte che 269 saMtanA yoge ..... paramakRpALu deve prarUpela sanAtana jaina vItarAga mArganI parama puruSanA AzritanA samAgame .....(64), (65), puSTi mATe ja A Azrama che .... 488 44, 52, 58, 84, 86, 90, 93, 118, 119, A Azrama kevuM che! ahIM to mAtra eka AtmAnI vAta che. 121, 122, 124, 129, 136, 137, 197, potAnA AtmAne oLakho .... 432 229, 272, 273, 292, 296, 301, 308, A AzramamAM kapALudeva zrImad rAjacaMdranI ANa varte che. 316, 317, 332, 349, 358, 369, 403, te mahAna adbhuta jJAnI che. A puNyabhUminuM mahAtma 418, 446. jUduM ja che. ahIM rahenArA jIvo paNa puNyazALI che... eka paramakRpALu deva.. ahIM to AtmAnA bhAva che. AtmAnA bhAva che te ja .... badhA puruSa sarakhA gaNI gurubhAvanA gauNa na karavI; UMcAmAM UMcI dazA pamADe tema che. 433 paNa temAM daDhatA ja karavI. eka jaNanA upadezathI A jagyAe kapALudevanI kRpA che ke sAMbhaLavAnI jogavAI Atmahita sadhAyuM che, sadhAya che ane sadhAze. evI daDha thaI. puNyanA DhagalA baMdhAya che. jIva je dAjha rAkhe to mAnyatA rAkhavAthI A bhava saphaLa thaze. AkhA jagatanA tarapha ziSyabhAva rAkhavA jatAM mULa je nimitta dvArA sanduruSanuM yogabaLa Atmahita tvarAthI thatuM hoya che ane je jIvana duSamakALa che. temAM ghaNA jIvanuM lyANa thaze-eka sadagurune arpaNa thayuM che te nirarthaka phAMphAM mAravAmAM vyartha zraddhAe; je kaMI kartavya che te puruSanI daSTie na jatuM rahe te dhyAna rAkhavA yogya che. .... 257 karavA yogya che. zraddhA-kuzaLatA thAya tevuM, guru sadguru paramakRpALudevanuM zaraNa rAkhavuM. ame paNa enA kupALunA yogabaLathI zAsana atre vatazi. kALa aNu dAsanA dAsa chIe. potAnI kalpanAe koIne guru mAnI phiTaNa (pralaya jevo) Avyo che. paNa AtmArthIne levA nahIM, koIne jJAnI kahevA nahIM: madhyastha daSTi vairAgyanuM nimitta banI jAya tevuM sanAtana jaina zAsana rAkhavI eka paramAtmA paramakRpALudevane mAnavA; te jayavaMtuM, zAzvata che. tethI pAMcamA ArAnA cheDA zraddhA karavI. tene ame paNa mAnIe chIe, amArA sudhImAM ghaNA jIvanuM kalyANa thAya tevuM che, hita thAya ane tamArA dhaNI judA na karavA. e eka ja che. e tevuM che. zuM lakhuM? kahyuM jAya tema nathI. eka A jIvane upara prema karavo, prIti karavI. .... 96 jema bane tema zraddhAnA baLanuM bahu poSaNa karavA jevo 58, 69, 86, 90, 124, 129, 133, 136, avasara Avyo che. karavuM, karAvavuM ane anumodavuM 136, 257, 301, 358, 382, 403, 411, kartavya che. ... 85 418, 444, 445, 487, 488. (64), 79, 85, 269, 270, 274, 320, 335, Azrama 349 .. A AzramanI je vyavasthA thaI che te enI (paramakRpALudevanI) kRpAthI enA yogabaLe banyuM che. 79 Page #666 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa67 pariziSTa- 7 sUci 4 AtmArtha sAdhana (aMka pRSTonA che. kausamAM ApelA aMka jIvanacaritra pRSTha sUcave che.) sahajatmasvarUpa paramagura" (65), 48, 12, 63, AtmasidhdhizAstra (11), 90, 102, 128, 129, 65, 105, 129, 259, 308, 330, 337, 132, 135, 159, 368, 370, 388, 411, 338, 392 415 481 469, 485,492 "sahajAtmasvarUpa" 13, 18, 28, 32, 38, 44, sAta vyasanano tyAga (12), (69), (78), 88, 128, 45, 48, 23, 284, 351, 439,443, 446, 485 489, 490, 500 sAta abhakSyano tyAga (12), (13), (69), (78), smaraNa maMtra-sadgamaMtra-mahAmaMtra-maMtra-maMtra prasAdI 330, 331 (10), (13), 44, 51, 12, 105, 180 318, citrapaTa-mudrA-mudrA chabI-mukhamudrA-mukhAkRti319, 340, 349, 351,489 chabI (64), (65), (71), 8, 16, 42, 51, smaraNa-samaraNa-sadguru smaraNa-smRti 18, 28, 128, 197, 262, 269, 272, 273, 301, 32, 45, 12, 65, 90, 105, 112, 114, 302, 303, 44 128, 175, 192, 226, 318, 340, 366, "Atama bhAvanA bhAvamAM jIva lahe kevaLajJAna re" (8), 367, 405, 415, 443, 444, 489. 180, 189, 204, 232, 248, 337, 366, bhaktinA vIsa doharA (duhA) 128, 129, 187, 262, 378, 394, 396, 465, 471, 477, 482, 310, 388, 400, 411, 467, 468, 473, 484 479, 485. "paramagura nigraMtha sarvazadeva" 337 yama niyama (ATha troTaka chaMda) 388,469 divALI upara chatrIsa chatrIsa mALAono kama 336, kSamApanAno pATha (13), 128, 129, 262, 349, 337 388,411, 469,485 devavaMdana (78), 186, 191, 341, 388 cha padano patra-cha padanI dezanA cha pada (9), 39, 128, 129, 193, 276, 370, 388, 468, 479, AlocanA 96, 103, 106, 245, 307, 341, 349, 445 485, 490. Page #667 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 568 pariziSTa-8 laghurAjaprazna sUci-1 (vAMcana-svAdhyAya-carcA vakhate thayelA prasnottaranI samipava mumukSuoe yathAzaktiyathAsmRti lIdhelI noMdhanA saMgrahamAMthI) (praznanA aMte darzAvela AMka pRSThanA che) ajJAna che tyAM AtmA nahoto? 171 che! amuka prakArano AhAra...... vagere abhi ajJAna zuM che? 376 grahamAM zuM AvyuM? 293 ajJAnI hatA te jJAnI zI rIte thayA? 377 aMbAlAlabhAI, sobhAgabhAI jevA badhA gayA, paNa aDhAra dUSaNa rahita kevo e deva!? 282 hAre kaMI gayuM? 195 atyaMta duHkhe karI Arta hoIe, koI Aro na hoya A Azrama kevuM che? 432 tyAre zaraNuM konuM? 418 A (Azrama) tIrthakSetra zAthI che? 346 atyAre manuSyabhavamAM che kaMI? 167 A AtmA, A ya AtmA, draSTi kayAM? 15ra adhUrAM saue melyA; paNa pUrAM koIe kIdhAM? nivaDo A kAyA te mArI nathI, vacana, mana paNa mArA nathI. kema Ave? 199 huM ethI bhinna AtmA chuM. to zuM tene na rAkhavAM? adhyAtmajJAna jIvane zAthI thAya? 192 424 anadhikArIpaNuM zuM? 456 A cAra bAbata upara vijaya meLavavo duSkara ke durlabha anaMtakALathI bhramaNa karyuM, bodha paNa sAMbhaLyo chatAM che. A cAra zA vaDe jitAya? 329 kema nivaDo na Avyo? 419 A chellA be akSara bhavasAgaramAMthI bUDatAne tAranAra anaMta kALathI samakita AvyuM haze ke nahIM? 218 che. te zuM che? 369 anaMtAnubaMdhI zAthI TaLe? 353 A jagatamAM koInI IcchAnI bhUkha maTI? e koInA anAdi kALathI ADuM zuM Ave che? 465 hAthamAM che? 497 anubhava te gurUmukhathI sAMbhaLIne vedAya te kema? A jagatamAM cetavAnuM zuM che? 250 147 A jagatamAM prema e mahAna vastu che!? 439 apramatta kone kahevAya? 361 A jIva anAdi kALathI rakhaDuyo ane hajI cetaze "aba kyoM na vicAratI hai manameM.' koI vicAratA ja nahIM, mAyAmAM lapaTAze to patto lAgaze? 409 nathI. Ano artha nathI samajANo. ane koNa kahe A jIva bhaTake che - saMkalpa vikalpa, vAsanAthI. ema che? 190 upAya zuM? 462 ame paNa parama kRpALu devane Ama kahetA hatA. A jIva satparuSano - jJAnI puruSano pragaTa cora che temaNe kaheluM ke puruSArtha karavo paDaze, potAnI ema kahevAya che, e vAta tamane kema lAge che? mAnyatA mUkavI paDaze. ekalI samajaNa zuM 360 kAmanI? 454 A jIvanuM bhUMDuM koNa kare che? 458 ame vrata lIdhuM che. brahmacarya pALIe chIe." e zuM A jIvane kartavya zuM che? 194 sAcuM che? 397 'A jJAnI che te A jJAnI che" ema mAnya kalyANa alpatva, laghutva ane parama dInatva kayAre Ave? che? kaye kATale tola karavo che? 303 A badhA jIvanI pAse che zuM? 396 asaMga-apratibaMdha AtmA che. enI riddhi zuM? 482 A badhAne maraNa to eka vakhate jarUra Avaze. to te ahIM mArga mUkyo te khabara paDe che? 222 vakhate zuM karavuM? 392 ahIM satsaMgamAM jJAnI puruSanA vacano vaMcAya che, A badhuM koNa dekhaze? 202 vicArAya che tyAM zuM thAya che? 346 A badhuM zAne laIne manAI rahyuM che? 453 aMtarAtmA kayAre thavAya? 266 A badhuM zuM? 326 aMtarAya karmanI parIkSA mATe mahAmuni kevuM kevuM kare A badhuM zuM che? 450 Page #668 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 8-sUci 1 569 A "bahu puNya kerAnuM pada zuM AzcaryakAraka nathI? AtmA upara jenI draSTi paDI teno beDo pAra. 225 pariNAma zuM nIkaLe? 198 A bIjuM badhuM zuM che? 198 AtmA kema oLakhAya? 388 A beThA che te badhAMne sauthI prathama karavA yogya che te AtmA kema jovAto haze? kevo haze? have ApaNe zuM zuM? 394 karavuM? 199 A bhavacakrano AMTo zAthI TaLe? 493 AtmA kevo haze ane kema jaNAya? 499 A manuSyabhava jaze, pachI zuM karazo? 459 AtmA, caitanya e kaMI jyamayama vAta che!? 389 A manuSyabhavamAM janma-maraNa vadhAryAM vadhe ne ghaTADyA AtmA che? 458 ghaTe zAthI? 493 AtmA che - A jIvane oLakhANa karavAnI che. A saMsAra bhramaNanuM kAraNa zuM? 436 jinacaMdrane kaho, Ape vacanAmRta vAMcyuM che? A saMsAramAM manuSyabhava pAmIne zuM kIdhuM? 203 217 Akho saMsAra trividha tApathI baLI rahyo che. sarva AtmA che evuM manAya, pachI potAne te gharaDo jIvo.... rakhaDI rahyA che. tyAM have zuM karavuM? mAnaze? 455 temAMthI bacavA zuM karavuM? 373 AtmA che te kayAM rahyo che? 436 Akho saMsAra du:khathI bharelo che. teno pAra pAmavA AtmA che, bhAva che, upayoga che- dareka pAse khAmI ApaNe zuM karavuM? 394 zAnI che? 363 Aga lAge-ghara lAge-tyAre kUvo khodAve to e Aga "AtmA jANyo teNe sarva jANuM.' 'vAte vaDA na thAya." kema karIne holavAze? 326 pariName chUTako. pariNamavuM zuM che? 191 Agama jemAM badhAM samAyAM te vastu zuM che? 194 AtmA jovAnI draSTi Ave kayAMthI? 375 AjJA eTale zuM? 338 AtmA jovAya zI rIte? 364 ATaluM badhuM karyuM! A manuSyabhava durlabha che. evA AtmA jovAya zI rIte? te mATe zuM karavuM? 397 manuSyabhava paNa maLyA. tyAre khAmI zI rahI AtmA joyo nathI. AtmA nakaro judo eka jovAnuM gaI? 377 karavuM joIe. te zAthI thAya? 380. 'mATU No, gALItavo.' be prakAre AjJA che. AtmA to che, che ne che: rakhaDe che para bhAvamAM tene nizcayathI gurU AtmA che. paNa vahevAramAM paNa (AtmAne) eka ghara che, svabhAva te ghara che. te gura karavA joIe. vahevAra kADhI nAkhe cAle tema kaye ThekANe che? 167 nathI mAnyatA zraddhA konI karavAnI che? 460 AtmA to che. tene kema pamAya? 442 AtmajJAna zAthI thAya? 353 AtmA traNa lokamAM sArI vastu che. AtmA zA vaDe AtmajJAnanI bhavya ImArata caNavI che. te karmakSaya grahAya? 492 vagara kema thAya? 412 AtmA zAthI oLakhAya? 218 AtmabhAva' nAma to cokhkhuM rUpALuM dIdhuM; koNa nA AtmA sivAya jonAra, jANanAra koNa che? duniyAmAM pADe che? paNa tenI tane kayAM khabara che? kaMI sthira rahenAra koNa che? 464 ADuM AvyuM, to have zuM karavuM? 190 AtmAe ja A badhuM karyuM che ne? koNe karma bAMdhyA? AtmA arUpI che. dekhAya ke nahi? 462 294 AtmA AtmA ke dharma dharma to AkhuM jagata kahe che. AtmAnI vAta keTalI durlabha che? 427 paNa eka jaNa tene oLakhIne te rUpa thaIne AtmAnI sAthe koI nathI. kaMI che ke? to zuM che? 195 kahe,.... ane eka jaNa vagara samajya popaTanI AtmAnuM baLa vadhAre ke karmanuM baLa vadhAre haze? 135 peThe bole emAM bheda hoya ke nahi? 296 AtmAnuM svarUpa zuM? 275 Page #669 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa70 pariziSTa 8-sUci 1 * 16 AtmAne jagADavo che. te zAthI jAge tenI, khabara UMdhiyuM ahIM... moMDhAmAM na ghAlavuM. enA vagara nathI. zAthI jAge kaho. 156 kayAM marI javAya che? khAvAnI bIjI cIjo kayAM AtmAne to sanduruSanA vacanathI mAnya kare, chatAM ochI che? 331 rAgadveSa Ave che tenuM kAraNa zuM? 417 e kaMIka khAmI che. ethI A aTakyuM che. e meLave AtmAne parabhAvathI mUkAvavo che te kema thAya? 220 tyAre thaze, nahIM to koI upAya nathI. eno AtmAne sat no raMga caDhAve te satsaMga ke kaSAyano upAya zo? 255 raMga caDhAve te? 290 e dRSTi (AtmA jovAnI) Ave kayAMthI? 375 AtmAno nAza nathI. AtmA che. kevo che? 800 e pAvana AtmAnA guNonuM zuM smaraNa karavuM? jyAM Ane (sapuruSane oLakhanAra koNa? 202 vismRtine avakAza nathI, tyAM smRti thaI gaNAya Ane (jIvana) jANavAnuM zuM che? 199 ja kema?" Ano zo paramArtha? 280 ApaNuM kaMI nathI, ApaNo AtmA che. te kyAM che? eka A vastu jJAnI puruSoe jagatamAM sauthI zreSTha 179. joI che te zuM? 192 ApaNe tapAso A jIvanA rAgAdi gayA che ke kema eka ADuM Ave che zuM? 380 che? 152 eka kaMIka karavuM rahyuM te zuM? 199 Avazyaka zuM? 312 eka kharuM kAma zAnuM che? 192 AvA badhA beThA cho, to kaho ke have konI pAse javuM eka je karavA samajavAnuM che te zuM? 41 ke jethI hAza, ema thAya? 234 eka mata ApaDI ke Ubhe mArge tApaDI-' e vAta AvuM jenuM (samakitanuM) mAhAbhya che te mUkIne sAMbhaLI che? 317 DhIMgalA-DhIgalInI ramata jevA sukha samRddhi pAchaLa eka manuSyabhava pAmIne karavA jevuM zuM che? kaho, kALa gALavo samaju vicAravAnane chAje? 323 AvuM parama sukhadhAma AtmAnuM svarUpa che, tyAre eka mANasa strIne hADakAM-mAMsarUpe jue ane eka ApaNe atyAre zuM karavuM? 390 uparanI cAmaDI jue. benI dRSTimAM keTalo phera? AzA tRSNA TaLe ke nahi? 493 AsikA ane niSadyakA ema krama samajavo yogya che. eka vakhata bhaktinA pATha bolyA to bIjIvAra na guru pAsethI UThavuM paDe..... to zuM manamAM rahe? bolAya? 437 314 ('sahaja' zabda sAMbhaLatAM) eNe (paramakRpALudeve) zAM Izvara koNa? 457 kAma karyA che!? 308 Ibdopadeza'nuM vAMcana:- cothe pAMcame guNasthAnake ekamAM badhuM AvI jAya te zuM? 447 gRhasthAzramI.... khapAve che. AmAM zuM samajavuM? 278 kara vicAra to pAma'; mATe vicAra to moTI vastu ujAgara zuM che? 147 che. paNa te kayA vicAra? 184 ujAgara avasthA eTale zuM? 368 karavA jevuM zuM che? 399 ullAsa pariNAma zuM? 149 karavAnuM nathI karyuM, te zuM che? te zodhI kADho. 172 UMDA Utaro to sAcuM jovAya, sAcuM jovuM joIe te karavAnuM zuM che? 453, 469 471 zuM? 383 karma na baMdhAya teno upAya haze ne? 366 UMdhiyuM, poMka, vageremAM IyaLo vagere baphAI jatAM karma have na baMdhAya te mATe zuM karavuM? 365 haze! mAMsa khAvA jevAM te abhakSya che. AzramanI "karo sapuruSArtha' te zuM kIdhuM? 189 jagAmAM AvA pApanA kAma kadI na karAya. koIe kaSAya kayA vakhate nathI? tyAM zuM karavuM? 150 Page #670 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 8-sUci 1 pa71 kharuM duHkha zAnuM che? 249 khAmI zAnI che? 76, 191, 358, 363, 377, 380 khAvuM, pIvuM, kapaDAM paheravAM, dizAe javuM, bolavuM, hasavuM, raDavuM, cAlavuM, mUkavuM, levuM, jovuM vagere zA mATe? 424 gajasukumAre zuM karyuM? 458 gaLiyo baLada thaI besI gayo che. rasto kayAMthI kapAya? 466 gAvo cho kone? 158 gurugama kema maLe? AtmA kema oLakhAya? 388 gurugama zuM? 402 gomaTTa sAra'mAM Ave che ne ke kevaLI ke zrutakevaLInA caraNa samIpa glAyaka samakita thAya che? 319 gora to paraNAvI Ape. zuM ghara paNa mAMDI Ape? 282 kahevAnI vAta e ke cetajo konI vAta karavI che? 159 kayA sthaLamAM jaI rahevuM ke du:kha mAtra cAlyuM jAya? 387 kaMdamULa- lasaNa, DuMgaLI, baTAkA, vagere- lIlotarI umaraDAM, vaDanA TeTA, pIMpaLanA TeTA.. buddhi bagaDe. keTalo kALa jIvavuM che? 330 kAgaDA, kUtarA, Dhora pazu e badhA AtmA che. paNa enAthI atyAre kaMI thaI zakaze? 393 kAma koNa kare che? 468 kAma zuM Avaze? 158 kAmamAM zuM Avaze? 471 kAraNa vinA kArya thAya nahIM. zAnI khAmI che? 167 kema chUTAya? zuM sAdhana che? tyAM kema javAya? 340 kevaLI pAse koro kema rahyo?459 kevo che pote? 363 koI ema jaNAve ke kAle tAruM maraNa che to pachI bIjAmAM tenuM mana rahe? 287 koI jIvane mUkavuM hoya paNa mUkAtuM na hoya, samajAtuM na hoya ke kema mUkavuM. tenuM kema? 287 koI prazna kare to dhIrajathI je ApaNane uttara sUjhe. te kahevAmAM zI aDacaNa che? 290 koI mALA, pustaka ke citrapaTa joIne bhAvanA zI - karavAnI che? yAda zuM lAvavAnuM che? 303 koI samakitI-zraddhAvALo jIva hoya tene zAstra sAMbhaLavAno lakSa chatAM samajAya nahIM to ya te kriyAnuM phaLa thatuM haze ke nahIM? 324 koI saMtanA yoge, he! bhagavAna, have je dAna puNya karuM te alaukika dRSTithI karuM, janma maraNa chUTavA karuM- evI bhAvanA kartavya che. 332 koI sAMbhaLe ane samajaNa na paDe to kema? 324 koIno ApaNA mATe sAro mata meLavavAnI jarUra nathI. prArabdha pramANe badhuM maLe che, draDha zraddhA dhAraNa karavI. pachI koI jAtanI ciMtA A duniyA saMbaMdhInI zA mATe? 409 koNa karanAra che? 169 koNa kAma karaze? 399 konA chokarAM ane konAM sagAM? 292 konI zraddhA karavI? 174 cAre tarapha bhaya che to zuM karavuM? kayo rasto kADhavo? 451 cetana koI kALe jaDa thaze? 500 caitanyapaNuM AtmAmAM che. A saMjoga maLyA che. A badhuM jovAya zAthI? 377 chellI vAra, Akhare devakaraNajInA DahApaNano bhesADIyo thaI gayo ane kahyuM ke have guru maLyA... Ama che. e konI che vAta? 174 chevaTamAM kahI dauM? A chellA be akSara bhavasAgaramAMthI bUDatAne tAranAra che. te zuM che? 369 chevaTe samajaze koNa? 469 "jagata AtmArUpa jovAmAM Ave" te kema dekhAze? 461 jagata AtmArUpa mAnavAmAM Ave che, tevA jJAnI ne kALa zuM kare? 455 jagatamAM zuM che? 500 jaDa koI kALe cetana thaze? 500 Page #671 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 572 "jaDa te jaDa traNa kALamAM.... saMzaya temAM kema" A te zuM kahevuM? ane karyAM javuM? 233-4 janaka videhIne zuM karyuM hatuM ? 461 "janma maraNa konA che? je tRSNA rAkhe che tenA.' 346 jarA paNa mAthA rAkhI hoya to tenI asara daivI thAya 260 jAgRta thayuM kyAre kahevAya? 157 jAgRti kyAre kahevAya? 147 jAgRti rAkhavI joIe. te kevI rIte rahe? 418 jANo ke Aje mRtyu thaI gayuM, to sarva choDavuM paDene? 433 pariziSTa 8-sUci 1 jijJAsA thAya kayAre? 450 jIva parIkSA kevI rIte karI zake? parIkSA pradhAnapaNuM, yogyatA joIene? 320 jIva zuM bhUlI gayo che? 450 jIva hajI kAM thAkyo che? 284 jIva haju khapI karyA thayo che? 345 jIvanI dazA zAthI avarAI che? 151 jIvanI pAse zuM che? 465 jIvanI bhula kAM thAya che? 433 jIvanI sAthe zuM Ave che? 462 jIvane ema thAya ke 'vAta bahu sArI karI, vAha!" tyAM zuM AvyuM? 481 jIvane ka2vA yogya zuM che? 344 jIvane jANavuM zAthI thAya che? 376 jIvane bAkI zuM rahyuM? 217 jIvane zuM kartavya che? 411 jIvamAM bhUla keTalI che? te zAnI bhUla che? 172 jIve zuM ka2vAnuM che? 424 je karavAnuM che te zuM karavAnuM che? 251 je che te che- AtmA, te che to kharo. tenA upara dRSTi nathI.. bhAva nathI. TUMkAmAM kahuM to vAta che mAnyAnI' mAnIza? 193 je rUpa dRzya che te jANatuM nathI, jANe che te dRzya nathI; tyAre vahevAra konI sAthe karavo? 145 je mAnyuM che te mUkavAnuM che. have TUMko hisAba zuM che? che khabara hoya to karyo. 213 je vAta pote anubhavI nathI chatAM jANe anubhavI hoya ema batAvI, kahe te mithyAtvI kahevAya evuM karIne keTalo kALa kADhavo che? 423 "je svarUpajijJAsu purUSo che te.... potAnI vRtti tanmaya kare che. jethI.... siddha svarUpa pragaTa che." paramArthamAM tanmaya thavAya to? 183 jenI khoja karavAnI che te zuM che? 22 jene jANavuM che tene jANe che evuM che kaMI? 254 jema jagatamAM zaheramAM, gAmaDAMmAM, bAga-bagIcA vagere ThekANe jAya ane AnaMda mAne, tema ahIM kayAM javuM che? ane karavuM che zuM? 234 jema raMganI caTakI hoya tevuM che, kathya kathAya tema nathI. AvuM che to have zuM karavuM? 196 "jesI prIti hArAmakI.... pallo na pakaDe koya.'' evI ahIM satu mAM thaI che? 172 jo AtmA rUpe jagata jovAmAM Ave to badhAne namaskAra thAya ke nahi? 459 jo potAnAmAM jovA jAya to zuM dekhe? 286 joIe zuM? 345 jJAna kema thAya? 459 jJAna kayAM che? 224 jJAna to jJAnImAM ja kahyuM. AtmA... mAM ja che. atyAre karma, prakRti, saMbaMdha, veda kahevAya. zuddha AtmAmAM zAna kahevAya. e svarUpa kevI rIte jaNAya 333 jJAna zAnAthI thAya che? 326 jJAnacakSu AvyAM zI rIte? 377 jJAnI karma na bAMdhe te zuM? 214 jJAnI kevA che? 434 jJAnI pAse evuM zuM che ke jethI te je kare te savaLuM? 388 jJAnI pAsethI cAvI zuM maLI che jethI karmabaMdha na thAya? 365 jJAnI puruSanuM oLakhAva thaye badhuM kema pharI jAya che? 430 jJAnI puruSoe dayA ane karuNA karI che. te zuM che? 193 Page #672 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 8-sUci 1 jJAnI vaida jJAnamAM. jJAna karyAM che? 224 'jJAnI zAthI kahevAya che?' teno zuM marma che? zuM rahasya jAya che? 338 jJAnI zuM kare che ke jethI tene baMdhana thatuM nathI? koIe jANyuM hoya to kaho. 469 jJAnIe kaheluM, satpuruSa kaheluM te eka vacana zuM che? 180 jJAnIe to AtmA joSI che; paNa A pratIti AvI che ke AtmA na hoya to A sAMbhaLe koNa? 458 jJAnIe zuM karyuM che? 458 jJAnIoe ghaNuM kahyuM che, paNa jIvane garaja nathI. kahelI vAta vahI jAya che. lakSamAM laI le to kAma thaI jAya. TUMkAmAM TUMkuM kahI dauM? 385 jJAnIonuM sthAna kayuM che? 387 jJAnInA sarve vyavahAra paramArthamULa che te zAthI? 388 jJAnIne zaraNe kema javAya? 435 jJAnIne zI khoTa che? 499 'jhabake motI parovI le' -Ano zuM artha? 460 TaoNlsaTaoNya ane lenInanA dezamAM rAjA che ke nahi? 283 DagaluM bharAya kayAre? 450 DhAMkaNa zuM? 149 tamArI pAse zuM che? 360 tamArI badhAnI pAse zuM che? 477 traNa gupti ane daza yatidharma te vastu kayAM hoya? 227 draSTi pheravavI paDe tenI khabara nathI. eTaluM AvI jAya to enuM baLa keTaluM vadhI paDe? 256 dRSTinI bhUla e vAta barAbara che, paNa have zuM che? kema che? zuM karavAnuM che? ane zuM rahyuM che? 185 sRSTinI bhUla te zuM? 214 dAnapuNya karatA kevI bhAvanA kartavya che? 332 "durjanano bhabharyo mArI nAtha ja..... kIdhI cAkarI re lola.' eno zo paramArtha haze? 259 573 duzmana hoya tenA upara keTaluM jhera AtmAmAM varte che ke kayAre mArI nAkhuM, kApI nAkhuM? to anaMta kALathI anaMta du:khanA kAraNarUpa pAMca Indriyo, mana ane cAra kapAthI e dA.... tenA pratye keTaluM jhera varte ? 30 dIvA vinA aMdhAruM kema jAya? 466 kaiMka che te daI AtmA che? 484 dharma eTale zuM ? 381 dharma kayAM rahyo che? 462 dharma kayAM hoya 462 dharma zuM? 134 thiMga dhaNI mAthe karyo che, mAthe sadguru karyA che to phikara zI che? 35 najara mUkatAM rAga dveSa thayA ja kare che. tene kema rokavA 436 namaskAra kone karo cho? 439 nava pUrva bhaNyo to paNa mithyAtva. tyAre samyagdaSTimAM evuM vadhAre zuM che? 354 nArakIne du:kha bhogavatI vakhate koNa bacAvavA Ave che 458 paga mUkatAM pApa che. dRSTimAM jhera che. jhera, jhera ne jhera che, ema vicArI AjanA divasamAM praveza karaje. te zuM? 151 padmAsanamAM pahelo DAbo paga jamaNI jAMgha upara mUkI jamaNo paga upara rahe tema banne paganA taLiyAM jAMgha upara rakhAya che. temAM pahelo DAbo hAtha .... chato mUkAya che. epa zA mATe? 313 parAvartana eTale pahelA pAThanuM paDhI javuM, pharI bolI javuM e jarUranuM che ke nathI? bIjuM vAMcana jarUranuM che ke nathI? 297 pariNAma thavAmAM ADuM zuM Ave che? 440 pariNAma eTale zuM? 176 Page #673 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 574 pariziSTa 8-sUci 1 pariNAmanI bahu sArI vAta AvI te pariNAma pharatAM haze ke nahIM? 173 parikSApradhAnapaNuM vaye, yogyatA Ave che, tyAM sudhI te zI rIte parIkSA karaze? kAM mApa mApaze? pI mANe pANI bharAya? 286 pahelAM zuM joIe? 450 pahelo ekaDI joIe; to badhAM mIMDA lekhAnA. te koNa oLakhaze? 171 paMca parAvartanamAM jJAnI bhagavAnane ApaNI samakSa zuM samajAvavuM che teno tame zo vicAra karyo hato? 298 pApakriyA cAlI Ave che te mohathI. paNa moha kema jAya 459 te 'pAve nahIM gurugama vinA' te zuM che? 199 pAMDavoe zuM karyuM? 372 (janake) pUjA karI hatI te konI? 451 pUrvakRta to joIe. te na hoya to kayAMthI sAMbhaLe? 481 potAne anaMta kALathI du:khanA denArA duzmano kayA che? 385 potAne zuM karavuM? 221 potAno svabhAva zo che? 376 pote bodha pramANe pravarte nahIM ane avaLo cAle to sadguru zuM kare? 338 pratyakSa puruSanuM kaheluM ane jeNe jANyo ane jene maLyA tenuM kahevuM mane mAnya che, e ja mAnyatA. mane to kaMI maLyA nathI ane khabara nathI tethI enI mAnyatAe mAnya; teja kartavya che ane tethI kAma thaI jAya. te hitakArI thaze. bhale jANato hoya, na jANato hoya paNa tenI mAnyatA kAM che? ane tenuM aMtaHkaraNa paNa karyAM che? 229 prathama zuM joIe? 377 prabhu, jIva hajI kayAM thAkyo che? 284 pramatta kone kahevAya? apramatta kone kahevAya 361 pramAda zuM? 149 pheravavAnuM zuM che? 450, 461 badhAno vicAra karyo paNa maraNa kayAre Avaze teno vicAra karyo? 4pa badhI pakaDa zAthI thAya che? 41 badhuM badalAya tethI zuM AtmA badalAya che? 451 badhuM mUkatAM bAkI rahyuM zuM? 397 badhuM hatuM te pharI gayuM! samajaNa paDe tyAM samakita kahevAya; pharI na gayuM to samakita zAnuM? 256 bahArathI moTI bahmacArI thaIne pharato hoya to paNa zuM thayuM? paNa jo aMtaramAM yA na hoya to te zA kAmanuM che? 331 bAMdhyAM te bhogave. choDyuM nathI. choDe tyAre kharuM. choDe *ma? 157 bodha kaMI thayo hoya tevo ane teTalogame tevo kSayopazama hoya to paNa na lakhAya. e satpuruSanA gharanAM vacano te anyarUpe thavAthI eMThA thAya. sajajhAya mATe... lakhavAmAM harakata nathI, paNa te eMTha gaNAya, mULanI hAre Ave? 304 brahmacarya vratavALA no paNA jagatamAM phare che. temane zuM yathArtha brahmacaryavrata che? 397-398 ke bhagavAnane pUchyuM ke huM bhavI chuM ke abhavI? 222 bhakti e zuM che? 155 bhaktinuM svarUpa kahI, 151 bharata ceta, kALa jhapATA deta! enuM phaLa arIsAbhavanamAM kevaLajJAna thayuM te. konna kAma karI 39 bharata cetI gayo tethI tamane zuM? 464 bhavya ane abhavya eTale zuM? 438 bhAva karyo karavAno che? 166 bhAva to ema hoya ke jANo A kAma mAre kadI karavuM nathI. tene dUra karavA bane teTalo prayatna thato hoya chatAM te AvIne UbhuM rahe che ane teno bhAva bhajavI jAya che. tyAM kema samajavuM? 313 "bhAve jinavara pUjiye,.. bhAve kevaLajJAna." AthI koI TUMko rasto batAvazo? 476 bhUla ATalI ja che. AmAM zuM vAkuM che? 158 bhUla hoya te batAvavI paDe. cAlatA baLadane koI Ara mAre 330 bhUMDuM koNa kare che? 161 Page #674 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 8-sUci 1 575 bhUMDuM koNe karyuM che? 158 bhUMDuM konAthI thayuM? bhedajJAna. te kevI rIte? 424 bhedajJAna thayuM, pachI rAga dveSa thAya kema? 455 bhedano bheda samajyA ho to kaho. 205 bhomiyo joIe aghora vanamAM javuM hoya ane bhomiyo hoya to aDacaNa Ave nahIM. te kema oLakhAya? 453 mana zuM? 279, 419 mana kaho, vRtti kaho, citta kaho, badhuM e ne eja. e zuM AtmA che? 161 mana joDeluM che bahAra pApa bAMdhavAmAM, paNa jo AtmAmAM joDe to vAra zI? 499 mana vaza kema thAya? 134 manane laIne thayuM, te karyuM zAthI? 151 manamAM saMkalpa-vikalpa Ave che tethI game to bamaNA Avone! paraMtu te saMkalpa-vikalpa AvyA kone? 343 manuSyabhava kema saphaLa thAya? 453 manuSyabhava durlabha che. te kema kahevAto haze? 148 manuSyabhava pAmIne karavAnuM zuM che? 399 manuSyabhava pAmIne cetavAnuM che. zuM? 398 mamatA kema mukAya? 418 maraNa Ave tyAre zuM karavuM? 391, 392, 489,490 maraNa Avaze ja. tyAre have A badhuM du:kha TALavA bolAvavo kone? kyA sthaLamAM jaI rahevuM ke du:kha mAtra cAlyuM jAya? 387 maraNa vakhate kaMI bhAna nathI rahetuM. Ama bolAve ke bhA...I toya AMkha UMcI na kare te zuM haze? 318 maraNa vakhate sAcavavAnuM zuM? 319 maraNano vicAra karyA vinA maMDI paDavuM. maraNa jevuM AvavuM hoya tevuM Ave. kareluM kaMI aphaLa javAnuM che? 294 mANeka DozImAM roja Ave che. temane samajAya kazuM nahIM, paNa sAMbhaLavAnI IcchA kare to kaMI phAyado thAya ke nahIM? 324 mAnyatA, zraddhA konI karavAnI che? koNa kare che? 460 mAyAnA svarUpamAM khaLI jaI zuM thAya che te joyuM? 459 mArI pADozamAM koNa che? 500 mAruM zuM? 170. mArga prApta thavAmAM to jIvanI yogyatA, purUSArtha mukhya che. te hoya to... tArI vAre vAra! paraMtu pAtratA, bhAjana vagara zuM Ape? 435 "mithyAtva." have teno pratipakSI koNa che ane zuM che? 218 mithyAtva jatAM zraddhA thAya. paNa zraddhA AvyA pahelAM zuM karavuM? 286 mithyAtva vagara kaMI che mUkavAnuM? jJAnIo pokArIne zuM kahe che? 174 "mukha Agala hai, kaha bAta kahe?" ezuM? kahI do. 19O muMDa muMDAvyuM, jaTA rAkhI, rAkha coLI, tapa tapyo - purUSArthamAM bAkI na rAkhI; paNa je karavAnuM che te zuM? ane zAthI thAya? 190 mULa mAraga sAMbhaLo jinano re'. mULa mArga zuM? 463 "mULAcAra'mAM svAdhyAyanA pAMca bhedanA vAMcanamAM parAvartana saMbaMdhI AvyuM tema karavAnuM haze ke bIjuM kAMI? 297 mUMjhavaNa, gabharAmaNa, azAtA gamatI nathI. enuM osaDa zuM? 149 mRtyuno bhaya lAge che? 445 melIne Ava, cokhkho thaIne Ava ema kahyuM to te UlaTo laIne Ave che. eTale zuM bane? 215 mokSa eTale zuM? 353 mokSa e zuM haze? 500 mokSa gayA te to AtmAne jANIne gayA te zI rIte gayA? ane zI rIte kIdhuM? 217-8 moTA puruSanI vAto che. temAM vicArIe to kyAMya phera nathI. AcArAMga kaho ke mULAcAra kahoAtmAnA hitane arthe gahana vAto moTA puruSo Page #675 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 8-sUci 1 temAM kahI gayA che. temAM muddAmAM kaMI vAMdho, vAta konI hatI? 202 takarAra ke vivAda jevuM hoya? 314-5 vAta sAMbhaLI nathI, manAI nathI; samajyAnI khabare ya moTI lohInI nadIo vahe tevA bharatanA saMgrAma nathI. A vAta kone kahevAya? 161 prasaMge gaNaghara bhagavAna puNDarIke RSabhadeva vAra keTalI che? 400 bhagavAnane pUchyuM, atyAre bharata cakravartInAM vAMkuM zuM che? 247 pariNAma kevo haze? 322 vicAra kone Ave? 462 moDhe baDabaDa bole paNa tethI kaMI kalyANa thAya? 2para vizvAsa che tethI kahevAnuM thAya che. vizvAsa na hoya to sAmAnyapaNuM thaI jAya-ema thAya ke AmAM zuM yathArtha bodhamAM eka dRSTi-vRtti zA upara karavI? kahyuM? 461 149 viSaya-kaSAyamAM jIva kyAre paDe? 49 yogyatA eTale zuM? 382 vItarAgatA kone kahevAya? 147 yogyatA kema meLavAya? 377 vitarAganA mArgamAM - AtmAnA kalyANanA mArgamAM yogyatA hoya nahIM ane potAne chaThThuM ne sAtamuM bheda hoya? 315 gaNaThANuM mAnI mAna pAme. khyAla kyAM che ke vRddhAvasthA hoya paNa vrata kyAMthI? 174 samakitI jIvanI kevI dazA hoya? 423 vedanI vighana pADe tyAre karavuM zuM? 381 vedanInA be bheda che: zAtA vedanI ane azAtA rAga-dveSa ane moha eNe AkhA jagatane vaza karyuM che. vedanI. te kahevAya kone? dehane? 157 janma-maraNa karAvanAra moTAmAM moTA zatru e che. vairAgya zAthI Ave? 345 konA bhAra che ke eno jaya karI zake? 365 "vyavasthita kAraNa' eTale zuM? 265 rAga dveSa rUpa baLada laI kaSAya kheDUta mithyAtvabIja vAvI rahyo che. te kevuM phaLa Ape che? 282 zAMti pamADe tene saMta kahIe'. saMta kyAM che? 236 rAmacaMdrajIno kevo vairAgya hato!? 315 zAne laIne moha chejI? 151 roga Ave, paisA jAya, krodha Ave tyAre upAya zo? zAstra, mALA, pustaka, dhyAna e badhuM karIne karavuM che 485 zuM? 304 roga vyAdhi, pIDA vakhate bodha hoya to zuM kare che? zAMti, samatA, kSamA kyAM hoya? 462 176 zuM karavuM? 477 zuM karavAnuM che? 158 lakSanI bahoLatA eTale zuM? 285 zuM kahIe? dRSTi pharI nathI tyAM sudhI yogyatA kema laghutA Ave to pachI kevuM kAma thAya? 201 kahevAya? 395 (muni mohanalAlajIne) vacanAmRtamAM che ke jo tuM zuM bhUla AvI che? 168 svataMtra hoya to nIce pramANe divasanA bhAga zuddha AtmAmAM jJAna kahevAya. e svarUpa kevI rIte pADaje - bhaktikartavya, dharmakartavya, vagere. temAM jaNAya? 377 dharma ane bhakti Ave che teno bheda zuM? 262 zubha-azubhathI baMdha to thAya che temAMno eke jJAnIne nahi. mATe evuM ene zuM AvI gayuM ane zuM che. vaziSThAzramamAM zuM joyuM? zAnI IcchA karI? AtmA evuM? 215 joyo? koIe AtmA joyo? 381 zodha zAnI karavI? 453 vastu jue to zuM che? 247 zraddhA konI? 325 vAta (choTalAlabhAInI) kahevAnI matalaba zuM? 226 zraddhA konI karavI? kyAM karavI? 425 Page #676 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 8- sUci 1 pa77 zraddhAthI mAnya thayuM to pachI tene kaMI bAkI rahyuM ke kema? 150 zreNike zuM karyuM? 460 zvAsocchavAsamAM karmakSaya te kevA bhAvathI? 148 sakjhAyamAM Ave che ke, "samakita navi lallure, e to rUlyo cartugatimAMhe' tyAM samakitanI nA kema pADI che? 218 satuM kyAM che? 236 sapuruSa koNa? 203 sapuruSa che ema zAthI jaNAya? 265 sapuruSa bhale na bolatA hoya, paNa temanAM darzana paNa kyAMthI? 45ra sapuruSa zuM? 203 satparuSa zodho eTale zuM? 455 sapuruSanI karuNA to AkhA jagatane tAravAnI hoya cheH paNa abhAgiyo jIva tene mAne tyAre ne? 297 sapuruSanI parIkSA karavAnuM konuM gajuM? 322 sapuruSanI vANI ghaNIvAra sAMbhaLI paNa moha kema jato nathI? 151 satparaSano bodha sAMbhaLyo hoya tene zuM thAya? 164 satsaMga vastu zuM che? 92 satsaMganuM mAhAtma athAga che. satsaMgamAM zuM che? 474 satsaMgamAM AvI kaMI laI javuM joIe. zuM? kartavya zuM che? 400 satsaMgamAM jJAnI puruSanAM vacano vaMcAya che, vicArAya che tyAM zuM thAya che? 346 satsaMgamAM bodha, vANI sAMbhaLIne nakkI karI do ke kayAM javuM ane zuM karavuM? 171 satsaMgamAM zuM thAya che? 356 sadguru eTale zuM? 353 sadguru kyAM che? 170 sadguru zuM Ape che? 456 sadgurune arpaNa karavuM te zuM? 453 sadgurunA zaraNathI vAta karAya che. beThA beThA khA-khA karyuM che ane poSa poSa karyuM che te zuM che? 177 sama eTale zuM? 429 "samakita navi lahyuM re, e to rUlyo cartugati mAMhe.' japa, tapa, bIjAM sAdhana-badhAM pachI che. siddhAMtanA sAramAM sAra zuM kIdho che? zuM karavuM?173 samakita zAthI thAya? 158 samakitanAM pAMca lakSaNamAM 'zama' kIdhuM, emAM te sukha kevuM haze? 482 samakitanuM keTaluM mAhAbhya che!? 322 samakitI ane mithyAtvImAM kevo bheda che!? 427 samakitI che te AtmAnuM sukha zuM che te samajI zake che. mithyAtvIne teno lakSa nathI. tethI te samaje che ke sAdhu-munine dhana, strI, vagere kaMI nathI to temane sukha zuM? 413 samakitInAM lakSaNa zuM? 293,484 samajaNa paDe tyAM samakita kahevAya; pharI na gayuM to samakita zAnuM? 256 samajAtuM nathI tenuM kAraNa zuM? 456 samatA kema Ave? 418 samapariNAma zAthI thAya? 149 samaye joyama mA paHI.' kSaNe kSaNe AyuSya ochuM thAya che. ahIM koI besI rahevAnA che? 399 'samayasAra'nA "Asava adhikAra' nA vAMcanamAM "jJAnI zAthI kahevAya che?' e prazna prasaMge - teno zuM marma che? zuM rahasya jAya che? 338 samAdhi zAthI hoya? have kaMI che? 188 saddikI ka pArva' evAM sUtro moTA puruSa kema uccAre? e zAnuM mAhAtma? 323 samyagujJAnAdimAM glAni zuM? 290 samyagdaSTi evuM zuM kare che? 354 samyagdaSTi jIva je kare te savaLuM. A zuM haze? 185 saMkalpa-vikalpa Ave che, du:kha de che, e kone khabara paDe che? 131 saMkalpa-vikalpa kema Ave che? 401 saMkalpa-vikalpa bhUMDuM karyuM che. jarAvAra mana navaruM nathI. karmanA DhagalA bAMdhyA kare che. koI vepArI hoya te kAgaLa lakhe ke.... amuka mAla mokalajo. ema Akho kAgaLa... bharyo hoya. paNa chellI eka lITI ema lakhe ke upara lakhelI koI cIja Page #677 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa78 pariziSTa 8-sUci 1 kayAM che? 452 sauthI prathama karavA yogya che te zuM? zAstramAM paNa e ja karavAnuM kahyuM che te zuM? 394 sauthI prathama jarUra zAnI che? 346 sauthI zreSTha bodha che. sAMbhaLa sAMbhaLa kare to saMga evo raMga lAgaze ja. paNa khAmI zAnI che? 380. sTezane javuM hoya to zuM karavuM joIe? 450 mokalazo nahi, to? 357 saMta kayAM che? 236 sAcuM jovuM joIe. te zuM? 383 sAta sAMdhe ane tera tUTe.' tenI davA koNa karaze? koI karaze? 195 sAdhama bhAIno eka TUkaDo paNa na khAvo joIe. kRpALudevanA vakhatamAM kevuM vartana hatuM? 294 sAdhu koNa? 241 sAdhujIne ema pUcho ke anaMtavAra sAdhupaNuM AvyuM che ane vratapaccakhANa karyA che to pachI zuM rahI gayuM che? 217 sAmAyikanuM svarUpa zuM? 339 sAramAM sAra zuM che? 494 sAMbhaLavAnuM kAraNa zuM? 148 sAMbhaLavAno bhAva hoya, temAM najara rAkhe; paNa pUrva bhavanA aMtarAya ke AvaraNane yoge saMbhaLAya nahIM to te niSphaLa jAya? 324 (koI) sAMbhaLe ane samajaNa na paDe to kema? 324 siMhaNanuM dUdha ThIkarAnA vAsaNamAM levAze? 298 sukha lAge te paNa eka jAtanI vedanA ja che. jIvane to te badhuM vedavuM ja paDe che. e kAMI sukha-du:kha gaNavuM e jIvano svabhAva che? 302 sobhAgabhAI, aMbAlAlabhAI, vagerenI mAnyatA judI hatI. tevuM thavuM joIe. grahaNa kare tevA mumukSu hajAro jaDa padArtha ekaThA karo to paNa te sAMbhaLI zakase? 392. have kayAM UbhA rahevuM? 200 have to koI mALA, pustaka ke citrapaTa joIne bhAvanA zI karavAnI che? yAda zuM lAvavAnuM che? 303 have zuM kahevuM? bIje kayAMya koI jagyAe koInI pAse A vAta (vicArane dhyAna) sAMbhaLazo? 184 have zuM samajavuM? ane bhedano bheda kema? 212 huM kahuM te manAze? 432 ! prabhu, udhyAdhIna vRtti calita thaI jAya che, paNa harIpharIne zAnI sAme joyuM? 67 he! prabhu mane khabara nathI, paNa te (vANI) mArA kAnamAM paDo. Ama karavAthI keTaluM kAma thAya che? 192 Page #678 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-8 mumukSu carcA-prazna samAdhAna pa79 sUci-2 (vAMcana-svAdhyAya-carcA vakhate thayelA praznottaranI samipavartI amAoe yathAzakti yathAsmRti lIdhelI noMdhanA saMgrahamAMthI) (praznanA aMte darzAvela AMka pRSThanA che) anaMtAnubaMdhInA svarUpanuM bhAna kyAre thAya? 148 anAdi kALathI te dRSTi (zuddha samyagudRSTi) kema nathI AvI? 217 anAdikALathI mithyAtvanA ajJAnatAnA bhAva che, te zI rIte jAya? 204 "abhinivezanA udayamAM utsutra prarUpaNA na thAya tene huM mahAbhAgya, jJAnIonA kahevAthI, kahuM chuM." ...potAnI IcchA na hoya chatAM prabhu evA udayane laIne bolI javAya to zuM? 263 amArI vAre vAra che te vAta sAcI che. paNa amAre taiyAra thavA zuM karavuM? 393 amAre zI rIte taiyAra thavuM? 222, 223 ahIM beThA che temanuM to kalyANa thaze ne? 259 "A dehamAM jIva mamatAbhAva kare che te mahA baMdhanarUpa che. A deha suMdara che; dehane sukha-du:kha thAya te mane thAya che ema mAnavuM te mamatA che, teno tyAga karavo." tyAre zuM ene sUkavI nAkhavo? 419 A maLyuM che, sAMbhaLIe chIe, zraddhA karIe chIe tyAre have bIjuM kayuM? 172 AtmA kayAM raheto haze? 450 Apa amane juo ane ame tamane na joIe ane amaneya na joIe e kevI khUbInI vAta? 202 Apa kaho cho ke anAdi kALathI ajJAna che ane ajANyo che. kema karavuM te khabara nathI. paNa mAnavuM to eja che- je kaho cho te ja; ane te to manAtuM nathI ane AvaDatuM nathI. tenuM zuM kAraNa? 231 ApaNe A je karma karIe tenuM phaLa A bhavamAM maLe ke AvatA bhavamAM ? 315 "AMTI paDI che te Ukale to sutara (sutara) che." . AMTI kema Ukale? 453 upayogane AtmAmAM lAvavo zI rIte? AtmA to jAyo nathI. tyAre badhethI uThAvI vALavo kayAM? 358 upavAsa tapa huM karuM? 448 kaSAya, saMkalpa-vikalpa, vagerethI aMtaramAM thatI baLatarA zAMta karavAno upAya zo? 343 kAraNa sevavAmAM bhUla zuM che? 217 kRpALudeva eTale zuM? ane te maLyA che eTale zuM? ane temane kevI rIte oLakhyA? dareka zuM samajIne ahIM Ave che athavA vaLagI rahyA che. anAdi kALathI khoTAne vaLagI rahevAthI paribhramaNa cAlu che; paNa have jene vaLagyA chIe te sAcA che e kema jANyuM? 267 "kRSNa bALa brahmacArI hoya to jamanAmayA, mArga Apajo." ema kAma karatAM lepAya nahIM tenuM kema? 329 keTalAka kahe che ke strI te strI avatare ane puruSa te puruSa avatare; jema ke bAjarI vAve to bAjarI Uge ane ghauM vAve to ghauM!? 266 koI zAstra vagere kAMI vAMce nahi ne mAtra maMtra-smaraNa maLyuM hoya tenuM ja ArAdhana kare to jJAna thAya ke nahi? 291 graMthi kayAre chedAya? 148 gurugama zuM che? koI vastu che? kyAM rahe che? 199 ghAtI DuMgara zuM? 149 caraNa grahaNa thayA pachI, 'pravacana aMjana jo saddaguru kare dekhe parama nidhAna jinesara." te aMjana zuM? 201 cokakho thAya to kapALadeva taiyAra che. jina thaI jinane je ArAdhe te jinavara hove re. paNa cokakho kema thavuM te prazna hato. 231 cothI daSTimAM ema kahyuM che ke "dharma kSamAdika paNa maTejI, pragaTe dharmasaMnyAsa' ane AThamI dRSTimAM ema kahyuM ke "yaMdanagaMdha samAna kSamA IMhA, vAsakane na gavejI" to te kema? ane zuM samajavuM? 227 Page #679 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 580 pariziSTa 8-sUci 2 cha pada'nA patramAM mokSano upAya samAdhi' kahyo che; te kema thaze? 484 jANyA vagara AtmA zI rIte jovAya? te to jJAnIe jANyo che? 383 jinezvaranA caraNa eTale zuM ke jethI karma na bAMdhe? 201 jIva ATaATaluM sAMbhaLe che chatAM kema pariNamatuM nathI? 423 'jIva che to zuddha, paNa dArUnA chAkathI matta thayo che." - dArU pIdho zAthI? 349 jIva to nathI Icchato ke huM Ama karyuM. tyAre kema thAya che? 172 jIva vahelo mokSe zI rIte jAya? 253 jIvane puruSa samIpa hoya tyAre sadbuddhi vicAra skure che. paNa te pachI jarA vAramAM pAcho bahibuddhi kema banI jAya che? 413 je mAnyatAthI karma baMdhAya che te mAnyatA kevI rIte jAya? 214 samajAya che? 217 parama kRpALu devano Apano paricaya; ApanuM te pahelAnuM gRhasthAvasthAnuM, AcArya tarIkenuM te pachInuM caritra; Apa darekane kSamApanA ane vIsa duhAnI AjJA karo cho tenuM rahasya?. temAM muni hoI zake ke nahi? -vagere vistArathI varNana hoya to ghaNA vacanAmRta vAMcI, "e to vAMcyuM che' ema kare che temane A jANyA vagara ekaluM vAMcI gaye na samajAvA yogya che, ema samajAya. 273 pariNamAya kema? 355 paryAyadRSTi kema chUTe? 231 pApa doSa to anaMtakALathI aneka prakAranA karyA che, te nAza karavAno mukhya upAya kayo? 443 puruSArtha karatAM karma ADAM Ave ke nahi? 168 puruSArtha zuM karavo? 345 pratyakSa eTale? 277 pratyakSa puruSa ane temanI vANI to samajAya che; paNa saMta ane satsaMga, emAM saMta eTale AtmA na pAmyA hoya te ke kema? ra64 prabhu, jIvanuM kalyANa kema thAya? jIvanuM svarUpa zuM ane IzvaranuM svarUpa zuM? 296 *prabhu, maraNa vakhate koI jIvane khabara paDe ke koIne na paNa paDe. paNa te vakhate zuM avazya karIne karI levuM ghaTe che? zI vAtamAM upayoga joDavo joIe? zuM lakSa rAkhavo joIe? 335 prabhu, have to Apa kaho ke zuM bAkI rahI jAya che? 215 jJAna zAthI thAya? 350 jJAnI sarva avasthAmAM abaMdhapariNAmI che, te kema haze? 215 | 'tenI AjJAnuM niHzaMkatAthI ArAdhana karavuM' te konI AjJA? ane ArAdhana zuM? 170 deha ane AtmA bhinna che te eka kevI rIte thayA? ane te have bhinna zI rIte thAya? 442 doraDuM (jJAnInI AjJA) to maLyuM che. have Apa kheMcI lo tyAre ne? 349 doSa nAza thavAno zo upAya? 148 be divasa thoDo maMdavADa hato tyAM sudhI to maMtranuM smaraNa thayuM paNa trIje divase vizeSa du:kha thatuM tyAre maMtranA jApanI IcchA, bhAvanA to rahetI paNa bApare! arere! ema bolAI jatuM tenuM kema haze? 284 dharmanA vistAramAM paDavuM ke ApaNe ApaNuM karI vahyA javuM-mauna rahevuM? 274 nijamAM nijabuddhi zI rIte thAya? 155 bhakti ye ghaNA kare che. to bhakti kaI karavI? 400 bhakti vagara jJAna thAya? 155 bhedane bheda to paryAyadRSTi khase tyAre jaNAya ne? 212 patrAMka 37nuM vAMcana-(mAnasAgarane) AmAM zuM Page #680 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 8-sUci 2 581 bhedano bheda samajAya zI rIte? 205 sapuruSa upara sAcI zraddhA AvI che ema kayAre samajAya? 265 mana kone laIne che? AtmAne laIne? 210 sadgurune zodhavA zI rIte? 168 manamAM saMkalpa-vikalpa thayA kare che ane mananAM samakitI udayane bhogave che; mithyAtvI paNa udayane caMcaLapaNAne laIne saMtApa thAya che, te zAthI bhogave che. eka baMdhAto nathI ane bIjo baMdhAya mATe? 131 che. to samyagdaSTi pAse evuM zuM che ke te baMdhAto "manarUpI yogamAM tAratamya sahita je koI cAritra nathI? 350. ArAdhe te siddhi pAme che." te zuM? 239 samabhAva karavo che, te kema thato nathI? 167 marma zuM? 201 samyakatva pariName kema? 149 mAnyatA ane pariNAmamAM zo phera? 440 sAheba, koI navo Ave che, koI pAMca varSathI Ave mAre zuM karavuM? 340 che, koI paMdara varSathI satsaMga kare che- e sarvane mokSa eTale zuM? 35ra Apa kaho cho ke yogyatA nathI, yogyatA lAvo. mokSa kema maLe? 463 to te kema samajavuM? 395 motI zuM? soya zuM? jhabakAro zuM? 460 sAheba, tyAM (manamAM) bAraNA ja nathI tethI te mithyA zu ? jaDa ne cetana ba judA cha ta sa che, (saMkalpa vikalpa) kema rokAya? na rokAya. cAlyA pachI mithyA kema kahyuM? 460 ja Ave. 440 siddhazilAnI vAta karavI ane UbhA thavuM nahIM e lakSanI bahoLatAmAM lakSa eTale zuM? 285 zI rIte bane? 241 varasAdamAM mATI palaLe, tema jIva bodha pariName palaLe? 149 hAthamAM koDI hoya nahIM ane lAkha rUpiyAnI maryAdA vastu be che tevuM sAMbhaLIe chIe, jaDa ane cetana; kare to? 247 chatAM dehAdhyAsane laIne AtmA tarapha lakSa rahetuM hAthInA hodde kevaLajJAna thayuM. to tyAM teNe zuM karyuM? nathI. dehAdhyAsa kema ocho thAya? 473 212 vibhAva TALavA zuM karavuM? vibhAva TALavA kaMI Apo. (muni mo. vAraMvAra uthalAvIne) hRdayakamaLamAM 349 bhAva mananI utpattinuM vivecana vAMcanamAM AvyuM, *vyAkhyAna karavA jatAM baMdhana thAya ke nahi? 297 paNa vicAra to magajamAM karatA hoIe tema lAge che. ane pustakamAM hRdayamAM kahe che. te kema sapuruSa eTale zuM? upara haze? 306 munIdeva mohanalAlajI mahArAja Page #681 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAma zrI kriznAbena rasIkabhAi zeTha zrI bhulAbhAi vanamALIbhAi paTela tathA parivAra hA. zrI pramodabhAI ramaNabhAI bhulAbhAI paTela zrImad rAjacaMdra mumukSu saMdha zrI araviMdabhAI mohanabhAi paTela tathA prabhAbena araviMdabhAi paTela zrI smitAbena vasaMtabhAi zAha sva. zrI sAkarabena mAvajIbhAI ladhA hA. zrI. pravINabhAI mAdhavabhAI bhakta zrI vallabhabhAI viThThalabhAI paTela zrI. manuna kizorabhAI paTela tathA zrI kizorabhAI chInubhAI paTela zrI jayAbena vasanajI mArU zrI sumana hasamukhabhAI zAha zrI vinodabhAI premajIbhAI zAha zrI DI. ke. ajamerA phAunDezana TrasTa, hA. zrI kusumabena kAnAnI zrImatI ratanabena motIlAla paTela zrImatI nItAbena seleksa zrI caMdrikAbena kAntIlAla zAha zrI paMkajabhAI kAmadAra zrI kokIlAbena pravINabhAI modI sva. zrI nikuMjakumAra satISabhAI bhakta zrI divyAbena araviMdabhAI bhakta DaoN. zrI kAntIbhAI lallubhAI zAma zrI cimanabhAI motIbhAI paTela zrI manojabhAI kAntIbhAI paTela zrI pallavIbena manojabhAI kAna zrImad rAjacaMdra jJAnamaMdIra yavatamala hA. zrI premarAjajI pokaraNA sva. zrI nAraNabhAI kazIbhAI paTela sva. zrI prabhAbena sobhAgacaMdra zAha ha. zrI navInacaMda tribhovanadAsa zAha vaDodarA zrI jItendrabhAI amRtalAla zAha parivAra muMbaI sva. zrI mAdhavabhAI khuzAlabhAI bhakta sva. zrI divALIbena mAdhavabhAI bhakta hA. zrI zAMtAbena kazIbhAI paTela zrI. jInezabhAI vinodabhAI zAha zrI priyaMkAbena kauzikabhAI mahetA zrI urmilAbena ratIlAlabhAI paTela zrI upadezAmRta chapAI khAte dAna gAma rakama, rU|. nAma 51,000 muMbaI AstA U.S.A. 30,111 agAsa 19,000 zrama you U.S.A. 11,555 borIvalI 11,111 muMbaI 11,111 Azrama 11,000 nanasADa AstA palasoda U.S.A. 11,000 10,001 10,001 6,000 muMbaI 5,555 muMbaI 5,001 borIvalI 5,001 muMbai 5,000 TIMbA 5,000 U.S.A. 5,000 laMDana 3,000 ghATakopara 2,500 2,121 muMbaI nanasADa 2,001 ghAmaNa 2,000 Azrama 2,000 ANaMda 2,000 nArIo 1,501 I 1,111 yavatamala 1,111 1 peTalAda 1,101 borIvalI 1,100 jarmanI 1,021 U.S.A 1,011 navasArI zrI vikAsabhAI kizorabhAI paTela zrImanI TInubena satiSabhAI paTela zrI kalAbena dinezacaMdra paTela thI. marabhAI gopAlabhAI paTela zrI. rAtrezabhAI hIrajIbhAI cheDA sva. zrI bhAnubana hIrAbhAI cheDA hA. rAjezabhAI zrI bInAbena rAjezabhAI cheDA zrI rAzI rAjezabhAI cheDA zrI krizA rAjezabhAI cheDA sva. zrI bAbubhAI mayAcaMdabhAI mahetA sva. zrI zAMtAbena bAbubhAI mahetA zrI mahendrabhAI somAbhAI paTela umarAkha zrI sudhAbena mahendrabhAI paTela ubharAkha zrI pratibhAbena bharatezabhAI baMdA eka mubena sva. zrI tulasIbhAI goviMdabhAI bhakta hA. zrI gokaLabhAI tulazIbhAI bhakta zrI DAhIbena gokaLabhAI bhakta sva. zrI makanabhAI tulazIbhAI bhakta zrI ThAkorabhAI gokaLabhAI bhakta tathA zrI manaharabhAI gokaLabhAI bhakta zrI mAyAbena caMdrakAntabhAI desAI zrI caMdrezabhAI dAmajIbhAI zAha sva. zrI revAbena choTAbhAI paTela zrI puSpAbena azokacaMdra zAha zrImatI surajbana gAMdhI zrI rUpAbena saMjIvabhAI zAha zrI premIlAbena vasaMtalAla zAha zrI amiSabhAI zAha zrI marUtabhAI dinubhAI paTela sva. zrIchoTAlAla nAnadabhAI bhImANI zrI chaganarAja samarathamalajI zrI dhvanI nItina gAMgajI zrI zvetA zAMtilAla gAMgajI palasoda U.S.A deroda 1,010 1,001 N.J.U.S.A navasArI borIvalI 1,001 1,001 eka mumukSubhAI zrI subodhabhAI tathA hiteSabhAI-gosakriyA zrI nIlezabhAI vI. dozI zrI manubhAI DAlAbhAI paTela zrI padamAbena maNIbhAI paTela tA. kusumabena gAma hA. zrI raLiyAtabena makanabhAI bhakta AsuMda2 borIvalI 1,001 borIvalI 1,001 borIvalI 1,001 borIvalI 1,001 Azrama 1,000 Azrama 1,000 U.S.A, 1,000 U.S.A. 1,000 1,000 1,000 surata Azrama AsuMdara AsuMdara AsuMda2 muMbaI indora kAvIThA vAMca sevagAMva rakama, rU|. 1,011 muMbaI borasada haidrAbAda borasada kalakattA beMglora nAsika muMbaI devA muMbaI da kAviThA 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 751 700 644 570 521 511 511 505 502 501 501 501 501 501 501 501 Page #682 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAma zrI rajanIkAnta maNIbhAI paTela saha parivAra zrI jazodAbaeNna indubhAI paTela zrI zraddhAbena rAjezabhAI mahetA zrI. nilabhAI rAjAbhAI kahenA zrI AratIbena digaMtabhAI zAha zrI digaMtabhAI vijayabhAI zAha zrI lInAbena ramaNIkabhAI mahetA zrI pAbena kamalezakumAra zAha so. mohanIbena, sau. arUNAbena, sau. bhAratIbena - muthA parivAra zrI sI. ema. koThArI zrI bhAratIbena harenabhAI cheDA zrI. nikitA mihina zAha. hA. zrI harIzabhAI sva. zrI puSkaralAla mANekalAla TIMbaDIyA zrI maganabhAI jesIMgabhAI paTela zrI. caMcaLabena maganabhAI paTela zrI cImanabhAI maganabhAI paTela borIA zrI pravINabhAI maganabhAI paTela borIA zrI jayezabhAI maganabhAI paTela borIA zrI jImItakumAra izvarabhAI paTela zrI bhAratIbena hasamukhalAla mAstara zrI lAlajIbhAI sAkaracaMda zrI caMdrikAbena vrajalAla zAha zrI nilezabhAI kAntIlAla rAMderI zrI kamalAbAI mohanalAlajI gAma kama, rU|. hubalI pIja muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI pradA ahamadanagara 101 501 501 ajamera muba ghATakopara muMbaI borIA Azrama borIA Azrama U.S.A. U.S.A. U.S.A. pUNA suta borIvalI aMdherI 501 501 501 501 501 501 501 501 su madrAsa 501 501 501 501 501 501 501 501 501 501 501 501 500 P nAma zrI kamalAbAIunAlAlajI zrI mukundabhAI mahetA zrI jhaverabena TokarazIbhAI zAha zrI hemalatAbena nemacaMda cheDA zrI. anasudhAbena nikSezakumAra paTela zrI pAna nikuMjakumAra paTela zrI. madIrAbhAI pI. mahetA zrI raMjanabAlA pI. mahetA zrI saMjIvabhAI pravINacaMdra mahetA zrImatI hinAbena saMjIvabhAI mahetA kumArI pUjA saMjIvabhAI mahetA kumArI kezavI saMjIvabhAI mahetA kumArI saMjanA saMjIvabhAI mahetA zrImatI kuMdanabAlA kauzIkalAla mahetAM zrImatI saudAminIbena vi bhAI bedarakara zrI jagadIzabhAI zAMtilAla saMghavI zrI anupAbena jagadIzabhAI saMghavI zrI mayaMkabhAI jagadIzabhAI saMghavI zrI mamatAbena mayaMkabhAI saMghavI zrI gautamabhAI jagadIzabhAI saMghavI zrI. navinacaMdra tribhuvanadAsa zAha zrI gAMgajIbhAI bhANajIbhAI zAha gAma kama, 3. 500 500 500 500 500 500 500 500 500 500 500 500 500 500 500 madrAsa muMbai Azrama U.S.A. dAvola U.S.A. muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI Azrama muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI vaDodarA parivAra zrI hemalabena zAha zrI diptIbena nItInabhAI zAha nAsika zrImatI sumatIbena mulatAnamA bhaNasAlI. Azrama zrImatI lIlAbena je. rAvaamIna vIrasada zrImatI vanalIlAbena kAntIlAla rAMderI sUrata Azrama haidrAbAda 500 500 500 500 500 500 500 500 500 500 500 500 Page #683 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #684 -------------------------------------------------------------------------- ________________