Book Title: Avashyak Niryukti Part 02
Author(s): Punyakirtivijay
Publisher: Sanmarg Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/600325/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pU.A. zrIvijayarAmacandrasUri smRti - saMskRta prAkRta graMthamAlA caturdazapUrvadhara zrIbhadrabAhusvAmIsaMdh bdhA zrI tilakAcAryakRtalaghuvRttisamanvitA // zrI AvazyakaniryuktiH / / dvitIyo -vibhAgaH / saMpAdakAH pUH munirAja zrIpuNyakIrtivijayagaNivarAH prakAzaka sanmArga prakAzana jaina ArAdhanA bhavana, pAchIyA kI pola, rIlIpha roDa, ahamadAbAda-1 phona: 25352072, phaiksa: 25392789 E-mail: sanmargprakashan@gmail.com Title by Krushi Designs :09:227504555 (079) 25352072 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturdazapUrvadharasaMdRbyA zrItilakAcAryakRtalaghuvRttisamanvitA || shriiaavshykniyuktiH|| // dvitIyo vibhaagH|| | Zui Ning Ju Ning Ju Jin Jin Zhang Jin Jin Jin Jin Jin Jin Kao Kao Kao Kao Kao Kao Kao Kao Kao Jin Jin Jin Zhang Zhang Zhi Ye ! "Kao Kao Kao Kao Jin Kao Kao Kao Jin Jin Jin Qi Jin Jin Jin Jin Ye Ye Zhi Ye Meng Meng Meng Meng Zhao Meng Meng Meng Jing Lu Liang Zui Yi Yi : INDIA saMzodhakA : saMpAdakAzca pU.munirAjazrIpuNyakIrtivijayagaNivaryAH Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRtiH TINToimaNDanazrImuharIpArzvanAthAya namaH / pU.A.vi.rAmacandra-mahodaya-hemabhUSaNa-darzanabhUSaNavijayasadgurubhyo namaH / / caturdazapUrvadharasaMdRvyA zrItilakAcAryakRtalaghuvRttisamanvitA // zrIAvazyakaniyuktiH / / // dvitIyo vibhAgaH / / 880 taH 1622 niyuktigAthAH - 152 ta: 255 bhASyagAthAH saMzodhakA : sampAdakAzca paramapUjyAcAryadevazrImadvijayarAmacandrasUrIzvarajIziSyaratnasamatAnidhipU.munivarazrIdarzanabhUSaNavijayaziSyaratna pravacanaprabhAvakapU.munirAjazrIdivyakIrtivijayagaNivaryANAM ziSyaratnapU.munirAjazrIpuNyakIrtivijayagaNivaryAH : prakAzaka: sanmArga prakAzana RRRRRR Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (aa ja Arthika sahayoga.---- che AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRtiH adhyAtmayogI pUjya paMnyAsa pravara bhadraMkara vi. gaNIvaryanA ziSyaratna parama pUjya AcAryadevaza zrImad vijaya kuMdakuMdasUrIzvarajI ma.sA.nA ziSyaratna' pU. munirAja zrI nayabhadra vi. gaNivaranA sadupadezathI rU Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun ( zrI mAlegAMva e. mU. jaina saMgha (mahArASTra) | saMpUrNa lAbha lIdhela che. Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ye Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRtiH ********* prastAvanA / / TIToma"nazrImutturIpArzvanAvAya namaH / / / / namo namaH zrIgururAmacandrasUraye // / / - - jinnid - anaMta upakArI carama tIrthapati zramaNa bhagavAna zrI mahAvIra mahArAjAe zAsana-tIrthanI sthApana karI. pannerU vA viAmeD vA dhuNDa vA' A traNa pada ApI zrI dvAdazAMgInI racanA thaI ane syAdvAdanuM sthApana thayuM ane e syAdvAdarUpI mata pAMcamA ArAnA cheDA sudhI avicchinnapaNe cAle e mATe gaNanI anujJA paMcama gaNadhara zrIsudharmasvAmIne ApI. te ja paraMparAmAM vaDagaccha thayela che ane vaDagacchanA AcArya zrI sarvadevasUrIzvarajI mahArAjA hatA. temanA ziSya A. jayasiMhasUrI temanA ziSya A. caMdraprabhasUrI temanA ziSya A. dharmaghoSasUrI temanA ziSya A. cakrezvarasUrIzvarajI mahArAjA hatA. temanA hAthe dIkSita thayela 6 ziSyo AcArya thayA hatA te A pramANe (1) sumatisiMhasUrI (2) buddhisAgarasUrI (3) tridazaprabhasUrI (4) tIrthasiMhasUrI (5) zivaprabhasUrI (6) kIrtiprabhasUrI. AmAM pAMcamA zrI zivaprabhasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSya AcArya zrItilakAcArya e prastuta zrIAvazyakaniryukti graMthanA TIkAkAra che ane temaNe A TIkA vi.saM. 1296mAM racela che. vaDagacchamAM sauthI moTA gaNAtA A. caMdraprabhasUrI hatA. te vi.saM. 1149mAM potAnA gacchathI judA paDyA ******************* Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja Avazya- che ane vi.saM. 1159mAM navA pUnamIyAgacchanI sthApanA karI. ekavAra temanAthI nAnA, puNyazALI ane vidvAna evA AcArya municaMdrasUrIne zrIdhara nirvajika ja nAmanA zrAvake pratiSThA mATe laI javAnI vinaMti karI tyAre temaNe vicAryuM ke, "huM moTo chuM, mane vinaMti karato nathI ane A.municandrasUrIne vinaMti che zrInivAsa kare che. tethI temane apamAna lAgyuM. jethI pratiSThA karavI e dravyastava hovAthI sAdhuo pratiSThA na karAve ema vi.saM. 1149mAM jaNAvyuM. tathA laghuvRtiH A pakukhI pUname karavI ema jaNAvyuM tyArathI navo mata nIkaLyo ane e ja paraMparAmAM AcArya bhagavaMta tilakAcArya paNa thayela che. jo khoTI paNa mAnyatA che - gurunA niyogathI ke anAbhogathI hoya to karmaprakRtimAM evI sthitimAM paNa samyaktvano saMbhava batAvyo che. * prastuta graMthanA TIkAkAra kevA vidvAna hatA te nIcenA graMthonI racanA parathI mAlUma paDe che. (1) vi.saM. 1262mAM pratyeka buddha caritra, (2) vi.saM. mi 1274mAM jItakalpavRtti, (3) vi.saM. 1277mAM samyaktva prakaraNa vRtti, (4) vi.saM. 1296mAM prastuta Avazyaka vRtti, (5) vi.saM. 1304mAM - sAmAcArI, (9) zrAddha pratikramaNa sUtravRtti, (7) sAdhupratikramaNa sUtravRtti, (8) pAkSika sUtra avasUri, (9) pAkSika thAmaNaka evacUri, (10) zrAvaka * prAyazcitta sAmAcArI, (11) pauSadhika prAyazcitta sAmAcArI, (12) caityavaMdanA laghuvRtti, (13) dazavaikAlika sUtra vRtti. zrI samyaktva prakaraNamAM '3 2 dravyastava: sAvadarUpavItra yogya ti pratipAdunAthANuM: 'chahaM jIvanikAyANa saMjamo jeNa pAvae bhaMgaM / to jaiNo jagaguruNo puSphAiyaM na icchaMti / / 1 / / SaNNAM jIvanikAyAnAM saMyamo yena prApnoti bhaGga tato yaterjagadguravastIrthakarAH puSpAdikaM-upalakSaNatvAt sarva dravyastavaM necchanti-nAnujAnanti iti / ema kahI samyaktva prakaraNamAM pU.A. tilakAcArye dravyastava sAvadharUpa hovAthI sAdhune yogya nathI ema jaNAvI pratiSThAno niSedha karela che tathA N prastuta graMthamAM paNa zloka naM. 435 nI TIkAmAM aSTApada giri upara covIza jinanI pratiSThA aMge parataH svayaM pratiSThitavAnuM evo ullekha pratiSThA Yao Ye Yao Hua Yao Yao Hua Yao Yao Hua Yao Hua Yao Hua Yao Ye Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryukti: zrItilakAcAryalaghuvRtiH e zrAvakanuM kRtya che e vAtane puSTa karavAnA abhiprAyathI ja thayela che. te bAbatamAM e zlokanI nIce TippaNI ApIne kalikAlasarvajJa pU.A.bha. hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAe triSaSTi zalAkA puruSa caritramAM batAvelA zlokonI sAkSI dvArA pratiSThA e sAdhukRtya paNa che e vAta siddha thAya che ane bIjA graMthonI sAkSI ApI aSTApada parvata upara sAdhu dvArA pratiSThA thayela che tenA ullekha Apela che. e mAnyatAne pU.upA .zrI dharmasAgaragaNie zrI pravacana parIkSA graMthamAM sAdhune pratiSThA karAvavAmAM kema bAdha nathI ? ane zA mATe karAvavI joIe vagere vAtanI vistArathI carcA karI che. A.zrI caMdraprabhasUrIzvarajInI mAnyatAvALA A.zrI tilAcArya paNa hatA. eTale temaNe paNa pUnamanI pakSI mATe yuktio Apela che. eTale zrIpravacana parIkSA graMthamAM 'tisya pUrNatvameva vistutiprasa mAha' kahI khaMDana karela che. vizeSa A graMthanI hastalikhita prata pATaNa zrIhemacaMdrAcArya jaina jJAnabhaMDAramAMthI prApta thaI che. tene 55, saMjJA Apela che. L.D. insTITyUTa taraphathI paNa prApta thayela che tene chaeN, saMjJA Apela che, je chANImAMthI prata prApta thayela che tene cha saMjJA Apela che, ane je khaMbhAtathI prApta thayela che tene jI saMjJA Apela che. emAM prata vi.saM. 1491mAM lakhAyela che. 5 prata vi.saM. 1570mAM lakhAyela che. OM prata vi.saM. 1962mAM lakhAyela che. parama viduSI sA.zrI raMjanazrIjI ma.sA.nA ziSyA sA.zrI ratiprabhAzrIjI ma.sAheba dvArA hastalikhita pratamAMthI AjanI lipImAM likhaMtara karela che. tathA prUpha Adi ceka karavA mATe parama viduSI sA.zrI trilocanAzrIjI ma.sA.nA ziSyA viduSI sA.zrI jJAnaratnAzrIjI ma.sA. ane emanA ziSyA sA.zrI prazamalocanAzrIjIe sahAya karela che. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aavshyknivRtti zrInivA - laghuvRtiH A graMtha upara aneka TIkAo racAyelI che. chatAM saMskRta sAhityamAM kathAnuM lAlitya suMdara pIrasyuM che. A graMtha Aja sudhI apragaTa hato. paraMtu A ke pATaNanA bhaMDAramAMthI hastalikhita prata prApta thatAM A kArya karavAnuM saubhAgya maLyuM che. [] mUkela zabdo koI pratamAM jovAmAM AvyA nathI. paNa zuddha pATho che mATe kauMsamAM jaNAvela che. che sau koI A graMthano abhyAsa karI jJAnAvaraNIya karmano kSaya karI tenI sahAyathI darzana mohanIya karmano kSaya karI, tenA dvArA cAritra mohanIya karmano kSaya karI siddhipadanA bhoktA bane e ja sadAnI zubhAbhilASA. zrutalekhana prAraMbha sthaLa vallabhIpura munipuNyakIrtivijayagaNivarya vi. saM. 2063 mahA va.13 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ **** gAthA XXXXXX AvazyakaniyuktiH zrItilakAcArya- viSayaH laghuvRtiH sUtralakSaNam namaskAraniyuktiH dvAragAthA utpattidvAram (1) nikSepapadapadArthadvArANi (2,3,4) prarUpaNAdvAram (5) *- SaTpada prarUpaNA 4- navapada prarUpaNA - paJcapada prarUpaNA vastudvAram (6) *-arhatAM namaskAryatve hetuH - arhacchabdaniruktiH *- arhannamaskAraphalAdi / AvazyakaniyuktiH / / / zrItilakAcAryalaghavRtteH dvitIyabhAgasya viSayAnukramaH / / gAthA patrAGkaH | viSayaH / 880-886 1-2 siddhanamaskAraH dvAra gAthA 887 2 - karmAdi svarUpaH 888-889 2-3 karmasiddhaH sAdhukathA 890 3-4 zilpasiddhaH kokAsakathA 891-902 5-8 vidyAsiddhaHkhapuTAcAryakathA 891-894 mantrasiddhaH sAdhukathA 895-901 6-8 yogasiddhaH samitAcAryakathA 902 8 AgamasiddhaH, arthasiddhaH mammaNakathA 903-1005 9-114 yAtrAsiddhaH vaNikkathA 903-918 9-14 buddhisiddhaH rohaka-grAmeyakakathA 919-922 15-38 tapaHsiddhaH, karmakSayasiddhaH 923-926 38-39 siddhaniruktiH 41-44 45 927 928 929 930 931-932 933 934 935 936 937-951 952 953 49-50 51 52-98 99-100 100 RRRRRRRERN Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA patrA: 117-152 123 gAthA 954-956 957-959 960-964 965-976 977-992 125-132 133-138 Avazyaka- viSayaH niyuktiH * samudghAtaH zrItilakAcArya-siddhigamanam laghuvRtiH siddhazilAsvarUpa: siddhAvagAhanA siddhalakSaNasukhAdi AcAryanamaskAraH bhAvAcAryasvarUpaH upAdhyAyanamaskAraH bhAvopAdhyAyasvarUpa: sAdhunamaskAraH dravya-bhAvasAdhuH AkSepadvAram (7) prasiddhidvAram (8) kramadvAram (9) patrAGkaH | viSayaH 101-102 prayojanadvAraM phaladvAram (10, 11) 1010-1012 103 sAmAyikaniyuktiH - sUtrasparzaka niyuktiH 1013-1047 103-104 karaNAdinikSepadvAragAthA104-107 pratidvArANi bhA. 152-174 1016 107-111 karaNanikSepaH 1017-1026 sAmAyikakaraNaM-dvAragAthA 111 pratidvArANi bhA. 175-183 1027-2029 bhaya-anta-sAmAyikadvAram 1029-1036 112-113 1037 avadyadvAram 1038 113-114 yogadvAram 1039 115 pratyAkhyAnaM 1040-1041 116 yAvajjIvAya' dvAraM bhA. 184-185 1042-1044 117 pratyAkhyAnabhedaparimANam 1045-1047 3RRRRRRRRRER 993-995 138-143 143-146 996-999 sarvadvAram 147 1000-1005 1006 1007 1008-1009 148 148 149 149-150 151-152 ** *%EXXXX *** Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAGka 179-232 179 Avazyaka- viSayaH gAthA niyuktiH * 'tiviheNa' dvAram zrItilakAcArya-mithyAduSkRte-kulAla-mRgAvatIdRSTAntau 1048 laghuvRtiH nindAmi-garihAmi vyAkhyA bhA. 186-190 1049-1050 'vyutsRjAmi' vyAkhyA-prasannacandrakathA 1051 *sAmAyikakartRsvarUpa: 1052 *nayaH 1053-1055 caturvizatistava: 1056-1102 caturviMzati-stava-nikSepaH 1056 lokanikSepaH, paryAyazabdA:-kUpadRSTAntaH bhA. 191-204 1057-1059 uddyota nikSepaH, dharmatirthakaranikSepaH 1059-1075 arhantakIrtayiSyAmi-caturvizatikevalI vyAkhyA 1076-1079 * jinanAmAnvarthaH zeSavyAkhyA 1080-1102 patrAGka | viSayaH patrAGkaH / gAthA vandanakaniyuktiH 1103-1231 152-153 |- vandanAparyAyAH dvAragAthA 1103-1104 154 dravyabhAvavandane-zItalAcAryaH kSullaka: 155-156 kRSNavIrako-zambapAlako-dRSTAntAH 1105 157 |kasyadvAre (gAthA 1103) vandanIyAvandanIyAH 1106-1107 157-159 paJcAvandanIyavandane doSAH dRSTAntau 1108-1113 160-178 avandanIyasaMsargajadoSA: bhA. 205 / 1114-1125 160-161 apUrvasAdhudRSTe kRtyam 1126-1129 liGge vandanavicAraH rUpakadRSTAntaH / 1130-1140 162-166 jJAna-darzana-nityavAsadvArANi (1108 dvAra.) 1141-1179 166-169 saGgamasthavirakathA 1178 169-170 caityabhakti-AryikAlAbha-vikRtidvArANi 1180-1191 171-178 udAyanarSikathA-sAlambanasevA yogyAyogyavandane guNadoSAH 1192-1196 179-185 186 187-192 193-195 195-196 196-200 200-213 212 214-217 ra8 RXXXXXXXX ****** Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRtiH 11 viSayaH kena- kadA kati katyavanata-katidoSa vipramuktAdi dvArANi (gAthA - 1103 - 1104) 1997-1213 parizuddhavandane guNAH, vinaya prAdhAnyam 1214-1217 1218 1219-1231 vinayazabdArthaH, sUtravyAkhyA sUtrAlApakaniSpannanikSepa-cAlanApratyavasthAna- phalam pratikramaNAdhyayanampratikramakasvarUpaH pratikramaNaparyAyANAM nikSepAH tatra dRSTAntAH pratikramaNabhedAH sthAnAni ca pratikramitavyam bhAvapratikramaNe nAgadattakathA sUtravyAkhyA gAthA 1232-1417 1233 1234-1242 1243-1246 1247-1250 1251-1252 1253-1270 1271 viSayaH dhyAnazatakam 225-228 ArttadhyAnaM (1-18) zukladhyAnaM (19-27) dharmadhyAnaM (28-68) zukladhyAnaM (69-105) paJcasamitayaH dRSTAntAH 229- 232 pAriSThApanikAniryuktiHekendriyapariSThApanA (1-40) noekendriya pariSThApanA (41-50) bhA. 206 paJcendriyapariSThApanA (sacittasaMyataH 51-89) (acittasaMyataH 90-124) bhA. 207 nomanuSyaH (125-129) AhAropakaraNAdipariSThApanA (130-142) SaDbhirlezyAbhiH lezyAsvarUpaH jambuvRkSadRSTAntaH ekadazopAsakapratimAbhiH ityAdi trayodazabhiH kriyAbhiH ityAdi patrAGkaH 219-224 225 233-486 233 234-236 237 - 250 251 - 252 252-253 254-258 258 - 271 gAthA 1272-1273 patrAGkaH 272-296 272-278 278-296 297-300 301-317 301-308 308-311 312-318 318-326 328 329-330 331-332 333-336 337-339 11 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka nirmuki zrItilakAcAryalaghuvRti: 12 viSayaH paJcadazabhiH paramAdhArmikaiH ityAdi saptadazavidhe asaMyame ityAdi paJcaviMzatyA bhAvanAbhiH ityAdi dvAtriMzatA yogasaGgrahaiH ityAdi bhA. 208-215 asvAdhyAyaniryuktiH asvAdhyAyikabhedAH parasamuttham bhA. 216-223 kAlagrahaNakAraNaM vidhizca bhA. 224-227 asvAdhyAyikabhedAH Atmasamuttham asvAdhyAye svAdhyAye doSAH kAyotsargAdhyayanam prAyazcittAni vraNasvarUpaH kAyotsarge ekAdazadvArANi bhA. 228 gAthA 1274 1320 1321-1471 1322-1361 patrAGkaH viSayaH 340-344 kAyanikSepAH, ekAdhikAni ca (1,2) 345-351 352 - 359 359 - 448 449 - 486 449 - 464 1362-1402 465-479 1403-1407 479-480 1408-1417 480-486 1418-1554 1418-1427 1428 bhA. 229-231 utsarganikSepAH ekArthikAni ca (1,2) vidhAnamArgaNA-kAla-bhedaparimANadvArANi gAthA 1429-1446 487-542 pratyAkhyAnadvAram (1) bhA. 240-255 dravyapratyAkhyAnaM - rAjasutAkathA 487-489 489-490 bhA. 240-245 1447-1451 1452 -1461 (3-4-5) kAyotsarge guNAH, dhyAnaJca bhA. 232-233 oghataH kAyotsargavidhiH bhA. 234-236 azaTha zaThadvAre (6,7) bhA. 237-238 kAyotsargavidhi-doSadvAre (8, 9) 1548- 1554 kasya phaladvAre (10-11) bhA. 239 pratyAkhyAnAdhyayanaM dvAragAthA SaDvArANi 1555 - 1622 1556-1611 1462-1516 1517-1538 1539-1543 1544-1547 patrAGkaH 490-497 497-497 499-501 501-518 518-532 533-535 535-537 538-542 543-603 543-597 543-544 12 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- viSayaH gAthA niyuktiH bhAvapratyAkhyAnam :zrItilakAcArya-* dvAtriMzacchrAvakabhedAH 1556-1561 laghuvRtiH * samyaktve-niraticAre sAticAre ca dRSTAntAH 1561 * aNuvrate dRSTAntAH *guNavrata-zikSAvratayoH dRSTAntAH * dazavidhaM uttaraguNapratyAkhyAnam bhA. 246 1562-1584 pratyAkhyAnasya zraddhAnAdi SaTzuddhayaH 1585 bhA. 247-254 patrAGkaH | viSayaH gAthA patrAGkaH 543-597 sUtravyAkhyA-niruktiH ,cAlanAdi bhA. 255 1586-1591 584-586 546-549 smRSTAdi SaTzuddhayaH guNAzca 1592-1595 586-587 549-557 AkArArthaH,cAlanAdi 1596-1611 588-596 558-566 pratyAkhyAtR-pratyAkhyeya-pariSad kathanavidhi 567-575 phalAdidvArANi (2,3,4,5,6) 1612-1620 597-602 576-581 |nayAvatAraH 1621-1622602-203 581-583 prazastiH 604-606 tu ######### Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35-36 36-37 AvazyakaniyuktiH zrItilakAcArya- viSayaH laghuvRtiH dravyanamaskAre dramakasya udAharaNam dravyATavI-bhAvATavyoH kathA * arhatAM namaskAryatve hetuH *rAge arhannato'rhanmitrakathA *-dveSe-dharmarucikathA -- krodhe-jamadagnikathA * - mAne-subhUmakathA -mAyAyAM-sarvAGgasundarIkathA * lobhe - nandakathA zrotrendriye - sArthavAhIkathA * cakSurindriye - ibhyaputrakathA ghrANendriye - rAjakumArakathA / AvazyakaniyuktiH / / / kathAnaka-dRSTAnta pariziSTaH dvitIyabhAgasya viSayAnukramaH / / niyukti gAthA patrAGkaH / viSayaH / / niyukti gAthA 890 3-4 jihvendriye - sodAsakathA 918 905-906 10-12 sparzanendriye-sukumAlikAkathA 918 siddhanamaskAraH karmasiddhabhAravAhaka: |- zilpasiddhakokAsaH vidyAsiddhakhapuTAcAryAH 18-21 mntrsiddhsaadhuH| 21-22 yogasiddhasamitAcAryAH 22-26 arthasiddhamammaNaH 27-28 yAtrAsiddhavaNik 28-29 buddhisiddhaH autpattikyAM 936 30-34 rohakAdiSaDviMzatiH kathAH 940-942 35 vainayikyA-siddhaputraziSyAdicaturdaza kathAH 943-945 41-44 45-47 HT XXXXXXXXXXX Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRtiH 15 ************* viSayaH karmajA buddhI heraNyakAdidvAdaza kathAH pAriNAmikyAM abhayAdidvAviMzatiH kathAH tapaHsiddhadRDhaprahArI siddhasukhopamAyAM kathA namaskAraphale dRSTAntAH - ihaloke- arthalAbhe-tridaNDI * ihaloke kAmalAbhe devatAnubhAvavatI zrAvikA ihaloke Arogya-abhiratilAbhe mAtuliGgavanopalakSitazrAddhaH paraloke sukulajanma- siddhilAbhe caNDapiGgalaH -svargalAbhe huNDikaH dravyamidhyAduSkRte kulAlaH bhAvamidhyAduSkRte-mRgAvatI bhAvotsarge prasannacandrarAjarSiH niyukti gAthA 946-947 948-951 952 983 1012 1012 1012 1012 1012 1048 1048 1051 patrAGkaH 99-100 109 118 119 120 121 122 152 153 155 viSayaH dravyastavArhatve kUpadRSTAntaH dravyabhAvavandanake-zItalAcAryaH kSullaka: - kRSNavIrako - zAmbapAlako avandanIyasaMsargajadoSe-marukadRSTAntaH nityavAsaguNadoSayoH sArthadRSTAntaH nityavAse-saGgamasthavirakathA vikRtidvAre udAyanaRSikathA pratikramaNaparyAyAH - tatra pratikramaNe adhvAnaH - praticaraNAyAM prAsAdaH - * pariharaNAyAM dugdhakAyaH - vAraNAyAM viSabhojanam nivarttanAyAM dve kanye | niyukti gAthA 1056 1105 1105 1105 1105 1113 1175 1178 1186 1243 1243 1243 1243 1243 patrAGkaH 161 180 181 182 185 192 211 212 215 237 238 239 240 241 15 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrA 297 Avazyaka- M viSayaH niyukti gAthA niyuktiH *- nivarttanAyAM yuvA sAdhuH 1243 zrItilakAcArya-- nindAyAM citrakarasutA 1243 laghuvRtiH *- gardAyAM patimArikA 1243 *-zuddhau vanam 1243 bhAvapratikramaNe - nAgadattaH 1252 * niraticArapratikramaNe vaidyaH 1271 manovAkkAyadaNDe dRSTAntA: - 1271 16 *manodaNDe - koGkaNakasAdhuH 1271 vAgdaNDe - gItArtha sAdhuH 1271 kAyadaNDe - caNDarudrAcAryaH 1271 manoguptau - jinadAsakathA 1271 vAgguptau - sAdhukathA, kAyaguptI-sAdhukathA 1271 RddhirasazAtagaurave-maGvAcAryakathA 1271 paJcasamitiSu kathA IryAsamito sAdhuH 1271 [Jiang Jiang Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Le patrAGkaH | viSayaH niyukti gAthA 242 bhASAsamitau sAdhuH 1271 243 eSaNAsamitau-nandiSeNaH 1271 248 AdAnabhaNDanikSepasamitI-sAdhuH 1271 249 pAriSThApanikAsamitI-dharmarUciH 1271 253 lazyAsvarUpe-jambUvRkSadRSTAntaH 1273 259 cauradRSTAntaH 1273 268 dvAtriMzatA yogasaGgaha: kathAH 268 ziSyasya niHzalyAlocanA grAhitA-aTTanamallaH 1279 268 AcAryasya AlocanAM datvA'nyasyAprakAzanatA dRDhamitraH 1280 269 ApatsudRDhadharmatA-dravyApadi-dharmaghoSasAdhuH 1281 270 bhAvApadi-daNDamuniH 1282 271 aihikaphalAnapekSA tapaHkAritA-AryamahAgiriH 1283 297 grahaNAsevanazikSAdvayAsevitA-sthUlabhadraH 1184 269 ** **** 365 368-406 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrA 1286 428 429 430 430 Avazyaka- viSayaH niyukti gAthA niyuktiH niSpratikarmazarIratA-nAgadatta: 1285 zrItilakAcArya- tapasaH parajanA'jJApanatA-dharmaghoSadharmayazasau laghuvRtiH * alobhatA-kSulla: 1288-1290 pariSahAdijayaH surendradattakumAraH 1291-1292 ArjavaM aGgaRSiH 1293 saMyamaviSaye zucitA-dezazucau-dhanaJjayazreSThI 1294 sarvazucau-nAradaH 1295-1296 samyaktvazuddhiH citrakAraH 1297 cetaHsamadhiH suvrataH 1298 AcAropagatA-dahanajvalanau 1299 vinayopagatA-nimbaH .1300 dhRtipradhAnamatitA-matisumatI 1301 saMvegaparatA-sujAta: 1302-1303 nirmAyatA-zAlavAhanaH 1304 patrAGkaH | viSayaH niyukti gAthA 406 suvidhikAritA-bhadantakakuNalako 1305-1306 407 saMvarakAritA - nandazrIH 1307 410 AtmadoSopasaMhAraM - jinadevaH 1308 413 sarvakAmaviraktatvaM - devalAsutaH 1309 413 mUlaguNapratyAkhyAnaM - cilAtaH 1310 | uttaraguNapratyAkhyAnaM - dharmaghoSadharmayazasau 1311 dravyabhAvavyutsargaH karakaNDvAdiH bhA. gA. 208-215 417 |apramattatA-magadhasundarI 1314-1315 418 |sAmAcAryanuSThAnaM - vijayaH 1316 419 dhyAnasaMvRtatA-puSpabhUtyAcAryaH 1317 vedanodaye'kSobhatA-dharmarUcimuniH 1318 421 pratyAkhyAnaM-jinadevazrAvakaH 1319 422 prAyazcittakAritA-dhanaguptAcAryAH 1320 427 maraNAntArAdhanA-marudevI 1320 414 415 mm Crmrm Sur 419 Lin Lin Le Le Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun ENTER Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRtiH 18 viSayaH kAyotsargaphalaM ihaloke-subhadrAkathA ihaloke sudarzana zreSThibhAryAkathA dravyapratyAkhyAne- rAjasutAkathA samyaktvAticArarahitatve-kArtikakathA niyukti gAthA 1550 1550 1555 1561 1561 1561 1561 1561 1561 1561 1561 samyaktvAticArarahitatve devatAbhiyoge gRhIkathA samyaktvAticArarahitatve gurunigrahe bhikSUpAsakakathA samyaktvAticAre zaGkAyAM peyApAyinau kAGkSAyAM rAjAmAtyau vicikitsAyAM cauraH vijugupsAyAM durgandhAkathA parapAkhaNDiprazaMsAyAM cANikyakathA - patrAGkaH 538 540 544 550 551 551 553 553 554 555 557 viSayaH niyukti gAthA vratasvarUpe kathA prANAtipAtadoSe koGkaNakapuruSaH 1561 prANirakSAyAM saptapadikakathA prANirakSAguNe kSemamantrIkathA 1561 | mRSAvAdaSarihAre koGkaNaka zrAvakakathA | svadAramantrabhede- mathurAvaNikkathA mRSopadeze-parivrATkathA adattAdAne zrAvakakathA | paradAnagamanadoSe zrAvaka-zrI zreSThI- kuberadattA paradAragamanatyAge-guNe- puMstrIyugala kathA guNavrate'ticArAH bhogopabhoge-kSetrarakSAkRtkathA pratyAkhyAnaphalaM paraloke - dAmannakakathA 1561 1561 1561 1561 1561 1561 1561 1561 1619 patrAGkaH 558 558 559 560 560 561 562 562-564 564 568 600 *********** 18 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka ryuktaH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 505 TINToimaNDana zrImuharIpArzvanAthAya namaH namo namaH zrIgururAmacandrasUraye cAndragacchIya zrIzivaprabhasUriziSya-zrItilakAcAryaviracitalaghuvRttisametA AvazyakaniryuktiH dvitIya vibhAgaH ********** adhunA sUtram, atra sUtralakSaNagAthAsaptakaM - appaggaMthamahatthaM, battIsAdosavirahiyaM jaM ca / lakhaNajuttaM suttaM, aTThahi ya guNehi uvaveyaM / / 880 / / `aliyamuvaghAyaja'NayaM, niraitthayamavatthayaM chelaM duhilaM / nissAramadhiyamaNaM, puNaruttaM vAhayamajuttaM / / 88 / / kamabhiNNavayaNabhiNNaM, vibhattibhinnaM ca liMgabhinnaM ca / aNabhihiyamapayameva ya, sabhAvahINaM vavahiyaM ca / / 882 / / * kAlajaticchavidosA, samayaviruddhaM ca vayaNamittaM ca / atthAvattadoso ya, hoi asamAsadoso ya / / 883 / / uvamArUvagadosA- 'niddesa padatthasaMdhidoso ya / ee u suttadosA, battIsaM honti nAyavvA / / 884 / / 31 * idaM gAthAsaptakaM hastAdarzeSu nAsti kintu hAribhadrIyavRttI saTIkaM gAthAsaptakaM niryuktigAthAtvena darzitamasti, ato'trApi niryuktigAthAkramAnusandhAnArthaM tanmUlamAtraM darzitam ***** A.ni. namaskAra niryuktiH / utpattidvAram / gAthA880-884 505 [1] Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka ime ca guNAH - niyuktiH niddosaM sAravantaM ca, heujuttamalaMkiyaM / uvaNIyaM sovayAraM ca, miyaM mahurameva ya / / 885 / / zrItilakAcAryalaghuvRttiH anye guNAH - appakkharamasaMdiddhaM, sAravaM vissaomuhaM / atthobhamaNavajaM ca, suttaM savaNNubhAsiyaM / / 886 / / idAnIM sAmAyikasUtraM vAcyam / taJca paJcaparameSThinamaskArapUrvakamucyate / ato namaskAraniyuktiprastAvanAmAha - uppattI nikkhevo, payaM payattho parUvaNAvatthU / akkheva pasiddhi kamo, paoyaNaphalaM namukkAro ||887||[dvaargaathaa] * 506 utpattinikSepaH-pada-padArtha:-prarUpaNA-vastu-AkSepaH-prasiddhi:-kramaH-prayojanaM-phalaM ca / ebhirekAdazabhirainamaskArazcintya ityarthaH / / 887 / / * utpattidvAramAha - uppannANuppano, ittha nayA Ainegamassa'Nuppanno / sesANaM uppanno, jai katto ? tivihasAmittA / / 888 // uppannAnutpanno namaskAraH / kathaM ? atra nayAH sapta naigamAdayaH / Adyo dvidhA sarvagrAhI dezagrAhI ca / tatrAdinaigamaH sAmAnyameva nityaM * A.ni. nmskaarniyuktiH| utpttidvaarm| gAthA-885 888 [Hua Hua Hua Hua Hua Bi Ye Yao Hua Yao Hua Yao Ye Hua Hua Yao Ye Ye Yao Ye Ye Ban Ye ** Ye Ye Zhun Zhun ******* Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka A.ni. namaskAra manyate / tadantargatatvAnnamaskAro'pyanutpannaH / zeSANAM vyavahArAdInAM vizeSagrAhItvAdutpannaH, vizeSANAM utpAdavyayadharmatvAt / saGgrahastu niryuktiH * vizeSAgrAhitvAdAdinaigame'ntarbhAvyaH / yadyutpannastarhi kuta ityAha- 'trividhasvAmitvAt' trividhakAraNatvAt / / 888 / / kAraNatrayamevAha- * zrItilakAcArya * samuTThANa vAyaNA, laddhio ya paDhame nayattie tivihaM / ujjasuya paDhamavajjaM, sesanayA laddhimicchaMti / / 889 / / laghuvRttiH niryuktiH / samuttiSThati sarvamasmAditi 'samutthAnaM' dehaH / 'vAcanA' parataH zravaNam / 'labdhi 'stadAvaraNakarmakSayopazamaH / etatrividhaM kAraNaM * utpattidvAram / namaskArasya prathame zuddhanayatraye / azuddhAdyanaigamasya saGgrahasya cA'nutpanno namaskAraH / RjusUtra: 'prathamavarjaM' prathamaM samutthAnaM muktvA, * nikSepapadapadArthavAcanAM labdhiM ca kAraNadvayamevecchati, etayorabhAve samutthAnasyAkAraNatvAt / zeSanayAH zabdAdayo labdhimevecchanti, tadabhAve vAcanAyA * apyakAraNatvAt / / 889 / / nikSepamAha - dvArANi / gAthA-889 20 890 nihrAi davva bhAvo vauttaM jaM kuJja sammadiTThIo / nevAiyaM payaM davva-bhAvasaMkoyaNapayattho / / 890 / / nihnavAderdravyanamaskAraH, dravyArtho vA / atrodAharaNaM - vasantapuramityAste, svarNazrIyuk samudravat / jitazatrurjitazatrurnRpo rAjJI ca dhAriNI // 1 // uparAjaM gavAkSasthA, pazyantI dhAriNI pathaH / dramakaM kaJcidAlokya, sAnukampA'vadattataH // 2 // sampUrNa pUrayantyabdhiM, nadyo deva ! yathA tathA / muhurdadati dezAdIn rAjanyAnAM nRpA api // 3 // 507 ******* 507 [3] Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH A.ni. nmskaarniyuktiH| nikSepapadapadArthadvArANi / gAthA-890 IdRzAnAM tu raGkANAM, dadate naiva kiJcana / devIvacanato rAjJA, satkRtyA''nAyito'tha saH / 4 / kacchuro'pi bRhadvRttiH, kRtvA cakre svasevakaH / bhAsurAGgaH kramAdrAjJA, rAjye vAhakavatkRtaH / 5 / devatA'rcAdi kurvANaM, janamAlokya so'nyadA / kiM kurve'hamiti dhyAtvA, rAjacaityamakArayat / 6 / rAjJo rAjyAzca mUrtI dve, acIkaraddhiraNmaye / AhvayattatpratiSThAyAM, tau dvAvapi sanAgarI / 7 / pRSTo rAjJA'tha kimidaM, mUrtI vAmiti so'bhyadhAt / trisandhyamapi saGgItapUrvakaM pUjayatyaso / 8 / / tataH sarvAdhikArI sa, cakre tuSTena bhUbhujA / kRtavAn kaTakaM zatrUn, vijigISurnUpo'nyadA / 9 / / antaHpure'pyajAyanta, tasyaivA''rakSakAstadA / antaHpuryastadIyaM tvavarodhaM soDhumakSamAH / 10 / / UcustAstaM kuru zrIman !, rAjakArya tvameva naH / sa naicchattAstu tadbhaktimaprApyAsannabhaktikAH / 11 / praviveza tataH pazcAttatrA'pi vigatatrapaH / rAjJA sameyuSA jJAtvA, mahAdaNDena daNDitaH / 12 / rAjA tIrthaGkaraH zaGkAdayo'ntaHpurikAjanaH / sAdhavo dramakasthAne, kacchUmithyAtvamucyatAm / 13 / bhAsuratvaM ca samyaktvaM, mahAdaNDo bhavabhramiH / dramakasyAbhavadvyanamaskAraH sa eSakaH / 14 / 1. bRhaddhattiH' 'bRhadvRtti' 5 / 2 zrImAn la, / 3 mucyate cha pala, / 4 'bhrami' - la, cha 'bhramaH' pa, 'bhrami' kha / . tad (dramakasya) bhaktimaprApya tAH (antaHpuryaH) abhaktikA (tyaktAzanAH) Asan ityarthaH / 508 508 161 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka samyagdRSTirupayukta yaM kuryAtsa bhAvanamaskAraH / naipAtikaM padaM 'nama' iti / asya padasyArthaH padArthaH dravyabhAvasaGkocanam / dravyasaGkocanaMniryuktiH * karaziraH pAdAdisaGkocaH / bhAvasaGkocanaM manasa ekAgratA / dravyasaGkocaH pAlakasya, bhAvasaGkoco'nuttaradevAnAm, ubhayasaGkocaH zambasya, zrItilakAcArya- * ubhayAbhAvaH zUnyaH / / 890 / / prarUpaNAmAha - laghuvRttiH 509 duvihA parUvaNA chappayA ya, navahA ya chappayA iNamo / kiM' kasse kaNa va, kahiM kiyaciraM kayaviho va bhave / / 891 / / cazabdAt paJcadhA'pi / kim, kasya, kena vA kva vA, kiyaciram, katividho vA bhavet namaskAraH // 891 / / AdyadvAramAha - kiM jIvo tappariNao, puvvapaDivatrao u jIvANaM / jIvassa va jIvANa va paDuna paDivajkhamANaM tu / / 892 / / kimiti ko namaskAraH ? tatpariNataH namaskArapariNato jIvo namaskAraH / dvitIyadvAraM- 'pUrvapratipannastu jIvAnAM' bahubhirjIvaiH pUrvapratipanna namaskAraH tato bahuvacanam, 'jIvAnAM teSAM sambandhI namaskAraH / 'pratipadyamAnaM' namaskAraM paThantaM pratItya jIvasya jIvAnAM vA sahi kadAcidekaH kadAcidbahavo vA syuH / / 892 / / keneti dvAramAha - nANAvaraNijjassa ya, daMsaNamohassa ya khaovasame / jIvamajIve aTThasu, bhaMgesu ya hoi savvattha / / 893 / / jJAnAvaraNIyasya sAmAnyoktAvapi matizrutajJAnAvaraNayorjJeyam cakArAt matizrutAjJAnayozca darzanamohasya kSayopazame sati sAdhunA namaskAraH sAdhyate / kasminnitidvAraM jIvAjIvAdiSvaSTasu bhaGgeSu sarvatra namaskAraH / tadyathA jIve jIvati jine / 1 / ajIve pratimAyAM / A.ni. namaskAra * niryuktiH / * dvAre SaTpada prarUpaNA prarUpaNA / gAthA-891 893 509 [5] Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- 2 / jIveSu-sAdhuSu / 3 / ajIveSu-pratimAsu / 4 / jIve ajIve ca yugapat-sAdhau pratimAyAM ca / 5 / jIve'jIveSu ca yugapat-sAdhau - A.ni. niyuktiH * pratimAsu ca / 6 / jIveSvajIve ca yugapat-sAdhuSu pratimAyAM ca / 7 / jIveSvajIveSu yugapat-sAdhuSu pratimAsu ca / 8 / etAnyaSTau sthAnAni nmskaar-*||893 / / kiyaJciramiti dvAramAha - niyuktiH / laghuvRttiH prarUpaNAuvaoga paDunaMto-muhutta laddhIi hoi u jahanno / ukkosaThiI chAvaTThi-sAgarA'rihAi paMcaviho / / 894 / / dvAre navapadaupayogaM pratItyAntarmuhUrttam, jaghanyata utkRSTatazca namaskAraH / 'labdhezca' kSayopazamajAyA ekajIvApekSayA jaghanyenAntarmuhUrtameva namaskAraH / prarUpaNA / * utkRSTatastu SaTSaSTisAgaropamAni / sarvajIvApekSayA tu sarvakAlaM namaskAraH / katividhadvArArtho gAthAMzaH / 'arihAi paMcavihogAthA-894510 arhatsiddhAcAryopA-dhyAyasarvasAdhubhyaH paJcabhyo nama iti paJcavidhaH / / 894 / / samprati navapadaprarUpaNAmAha - saMtapayaparUvarNayA, davvapANaM ca khitta phusaNA ya / kAlo ya aMtaraM bhAga, bhAva appAbahuMceva / / 895 / / dvAragAthA] * saMtapayaM paDivanne, paDivajaMte ya maggaNaM gaIsuM / iMdiya kAe' joe vee ya kasAya lesAsu / / 896 / / 510 sammatta nANa'daMsaNa, saMjaya uvaogao" ya AhAre |bhaasg paritta pajatta" suhuma sannI ya bhava" carime / / 897 / / * iti gAthAtrayaM pIThikAyAM matijJAnavicAre vyAkhyAtaM tathaiva jJeyam, kevalaM matijJAnazabdasthAne namaskArazabda uccAraNIyaH / tathA pIThikAyAM / Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya- * laghuvRttiH 511 dravyapramANAdInyapi dvArANi vRttikRtA bhAvitAni / niryuktikRtA tu noktAni / / 895-896-897 / / tato'tra niyuktikAro'gretanagAthayA dravyapramANaM kSetraM sparzanA ceti dvAratrayamAha - paliyAsaMkhijjaimo, paDivanno hujja khittalogassa / sattasu caudasabhAgesu, hujja phusaNAvi emeva / / 898 / / sUkSmakSetrapalyopamA'saGghayeyatame bhAge yAvantaH pradezA etAvanto namaskArasya pUrvapratipannAH santi / UrdhvaM kSetralokasya saptasu * caturdazabhAgeSu / adhaH paJcasvityanuktamapi jJeyam / 'hujja phusaNAvi emeva' namaskAravantaH / 'evameva' etAvatkSetraM spRzantItyarthaH / / 898 / / 2 atha kAladvAramAha - egaM paDu hiTThA, taheva nANAjiyANa savvaddhA / eka jIvaM pratItya 'hiTThA' adhastAt SaTpadaprarUpaNAyAmiva namaskArasya kAlamAnam / nAnAjIvAn pratItya tathaiva prAgvat sarvAddhAsarvakAlam / antaramAha - antara paDucamegaM, jahanamaMtomuhuttaM tu / / 899 / / ukkoseNaM ceyaM, addhApariyaTTao u desUNo / nANAjIve natthi ya, bhAve ya bhave khaovasame / / 900 / / ekaM jIvaM pratItyAntaraM jaghanyamantarmuhUrtaH, utkarSeNa caitat addhAparAvartto dezonaH / nAnAjIvAnpratItya nAstyantaraM namaskArasya / bhAve ****** A.ni. namaskAra niryuktiH / prarUpaNA dvAre navapada prarUpaNA / gAthA-898900 511 [7] Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- kSAyopazamike namaskAraH / yatheha zreNikAdInAM kSAyikasamyaktvacAritravatAM upazamazreNipratipannAnAM ca vidyamAne api matizrute na* A.ni. niyuktiH *kSAyopazamabhAvamatikrAmataH / evaM namaskAro'pi tadantargatatvAt, zreNikAdeH sannapi kSAyopazamike eva bhAve bhavati netarayoriti * namaskArazrItilakAcArya- / / 899-900 / / bhAgadvAramAha niyuktiH| laghuvRttiH ___ jIvANaM'NaMtabhAgo, paDibanno sesagA aNaMtaguNA / vatthu carahaMtAI, paMca bhave tesimo heU / / 101 / / prarUpaNA * jIvAnAmanantabhAgo namaskArasya pratipannapUrvaH / zeSA apratipannA anantaguNAH / alpabahutvaM pIThikAyAM matijJAnavicAre iva / vastu : dvAre navapada cAhadAdi namaskArAha paJcasaGkhyaM bhavet / teSAmahattve'yaM vakSyamANo hetuH / / 901 / / paJcavidhaprarUpaNAmAha - * prarUpaNApaJcavidha prarUpaNA / 512 ArovaNA ya bhayaNA, pucchaNa taha dAyaNA ya nijavaNA / namukkAra'namukkAre, noAijue ya navahA vA / / 902 / / gAthA-901* AropaNA / / bhajanA / 2 / pRcchA / 3 / darzanA / 4 / niryApanA / 5 / tatra kiM jIva eva namaskAraH namaskAra eva vA jIva ityAropaNA / * 902 atha bhajanA-jIva eva namaskAraH, ajIvAvyavacchinnaH jIvastu namaskAro'namaskAro vA syAt / atha pRcchA - kiM svarUpo jIvo namaskAraH? kiM rUpazcAnamaskAraH ? atha darzanA-uttaram, namaskArapariNAmapariNato jIvo namaskAraH nA'pariNata iti ca ! 'niryApanA'-- 512 * nigamanaM uttarArddha / caturddhA prarUpaNAH - namaskAraH / / anamaskAraH / 2 / 'no Adiyuktazca 'nonamaskAraH / 3 / no'namaskAraH / 4 / * 1. 'avadhijJAnavicAre-' la / [8] Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ **** Avazyaka- *AdyastatpariNato jIvaH / dvitIyo'tatpariNato labdhizUnyo vA / tRtIyo dezonanamaskAraH / caturtho dezono'namaskAraH / nozabdasya deza A.ni. niyuktiH OM niSedhaparatvAt / eSApi ca prarUpaNA ubhayamIlanAnavadhA / / 902 / / tesimo heU' tti (gAthA - 901) prAguktaM tatredAnI hetugAthAmAha - * namaskArazrItilakAcArya- magge avippaNAso,'AyAro 'viNayayA sahAyattaM / paMcavihanamukkAraM, karemi eehiM heUhiM / / 903 / / niyuktiH / laghuvRttiH samyaktvAdirmokSamArgo'mIbhirdazita iti mArgo'rhatAM namaskAryatve hetuH, 'avipraNAzaH' zAzvatatvaM siddhAnAm, AcAraH paJcavidha: * vastudvAre AcAryANAm, vinayaH siddhAntavinayana-prApaNam, upAdhyAyAnAm, sahAyatvaM-sAdhudharmAnuSThAyinAM sAhAyyakaraNaM sAdhUnAM namaskAryatve hetuH / * arhatAM *samAsenoktA arhadAdiguNAH / / 903 / / vistAreNAha - namaskAryatve hetuH 513 ___aDavIi desiyattaM (1), taheva nijAmayA samudaMmi (2) / chakkAyarakkhaNaTThA, mahagovA teNa vujhaMti (3) / / 904 / / * gAthA-903aTavyAM dezakatvaM kRtam / tathaiva niryAmakAH samudre jAtAH / SaTkAyarakSaNArthaM 'mahAgopAH' mahArakSakA arhantastenocyante / / 904 / / AdyAvayavaM sayuktikamAha - aDaviM sapaJcavAyaM, voleuM desiovaeseNaM / pAviMti jahiTThapuraM, bhavADaviMpI tahA jIvA / / 905 / / 513 pAviMti nibbuipuriM, jiNovaiTeNa ceva maggeNaM / aDavIi desiyattaM, evaM neyaM jiNiMdANaM / / 906 / / spaSTe / ihATavI dvidhA, dravyATavI bhAvATavI ca / / 905-906 / / tayoH kathA - Hua Hua Hua Yao Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 514 ******** ihAsti hAstikAzvIyarathapAdAtasaGkulam / vasantapuramurvIsthamapyadhaH kAri yaddivaH / 1 / sArthavAho dhanastatra, gantuM dezAntaraM prati / prasthitaH kArayAmAsa, ghoSaNAM puri sarvataH // 2 / yaH ko'pyasti yiyAsuH sa, sarvo'pyetu mayA saha / militAnAM ca sarveSAmAkhyan mArgaguNA'guNAn // 3 // tatraikaH saralo'dhvA'nyo, vakrazcettena gamyate / manAksukhena kintviSTapurAvAptizcirAd bhavet // 4 // yaH punaH saralaH panthA, ante milati so'pi ca / gamyate satvaraM tena, kaSTena mahatA param // 5 / tatrA''dito'pi mArge staH, siMhavyAghrau bibhISaNau / bhItAnAM tyaktamArgANAM tAvanarthAya nA'nyathA // 6 // iSTapUrdarzanaM yAvattAvattau cAnudhAvataH / tatraike taravaH santi, patrapuSpaphalAdbhutAH // 7 // tacchAyAsvapi vizrAntirna kAryA mRtyave hitAH / ye jIrNazIrNaparNAdyAH, stheyamISattadAzraye // 8 // manojJarUpalAvaNyA, manoharagiro narAH / bhUyAMso mArgapArzvasthAstatrA''hnayanti vatsalAH / 9 / zravyaM na tadvaco mocyA, na macchikSA kadAcana / dAvAgniH prajvalanmArge, vidhyApyaH satatodyataiH / 10 / avidhyAtaH punaH sarva niyamAnnirdahatyasau / agre'tidurgaH zailo'sti, sopayogaH sa laGghayate // 11 // 1. 'pyathaH kArayadivaH' la pa ******** A.ni. namaskAra niryuktiH / vastudvAre arhatAM namaskAryatve hetuH dravyabhAvATavI kathA / gAthA - 906 514 [10] Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH anyathAlaGghane tu syAt, skhalanAyema'tiH kvacit / purastAdasti gupilagahvarA vaMzajAlikA / 12 / sA vilacyA jhagityeva, tatrasthAnAM mahApadaH / alpIyAnasti garto'gre, sarvadA tatsamIpagaH / 13 / dvijo manorathAbhikhyo, vaktayenaM pUrayeti saH / vacastasyAvamantavyaM, pUryaH stoko'pi naiva saH / 14 / vardhate pUryamANaH sa, khanitraH khanyamAnavat / tathA paJca prakArANi, snigdhamugdhAni varNataH / 15 / na prekSyANi na bhakSyANi, kimpAkAnAM phalAni ca / dvAviMzatiH karAlAstu, vetAlA vidravanti ca / 16 / na gaNyAste tathA sArA, AhArAstatra durlabhAH / dvau yAmau nizyapi svApaH, sarvadApi prayANakam / 17 / gacchaddhirevamazrAntamaTavI lahacate laghu / prApyate puramiSTaM ca, tatra cA''sAdyate sukham / 18 / tatra kecitsama tena, pravRttAH saralA'dhvanA / itareNa punaH kecit, sa prazaste'hi niryayo / 19 / pRSThAnugAmilokAnAM, zilAdau varlsa veditum / gatA'gatAdhvamAnaM ca, likhan varNAn jagAma saH / 20 / tannidezakRto ye'tra, likhitAnusRtazca ye / te sarve'pi samaM tena, samprAptAH puramIpsitam / 21 / niSiddhakAriNo ye ca, yAtA yAsyanti vA na te / jinendraH sArthavAho'tra, ghoSaNA dharmadezanA / 1. 'sRtaac'-p,l| A.ni. namaskAraniyuktiH vastudvAre arhatA namaskAryatve hetuH dravyabhAvATavI kathA / gAthA-906 515 [11] 515 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH pAnthAH saMsAriNo jIvA, bhavo bhAvATavI punaH / 22 / RjumArga: sAdhudharmo, gRhidharmastato'paraH / siMhavyAghro rAgadveSAvAsarvArthAnugAmino / 23 / vasatyaH stryAdisaMsaktAH, sahRkSacchAyayA samAH / jaradRkSopamAnAstu, niravadyAH pratizrayAH / 24 / pArzvasthAdyAH punaH pArzvasthAlAtRpuruSopamAH / jvaladdAvAnala: krodho, mAno durgamahIdharaH / 25 / vaMzajAliH punarmAyA, lobho gartastu durbharaH / phalaprAyAzca viSayA, vetAlAstu parISahAH / 26 / durlabhaM caiSaNIyA'nnaM, dhyAnaM dvo praharI nizi / prayANaM tUdyamo nityaM, mokSazcepsitapattanam / 27 / zilAdo varNalikhanaM, siddhAntagranthanirmitiH / pazcAddhAvi munIndrANAM, gatagamyAdhvasaMvide / 28 / iSTapU:prAptisAhAyyAnnamyate sArthapo yathA / evaM mokSapurAvApyupakArI namyate jinaH / 29 / uktasaGgrahamAha - jaha tamiha satthavAhaM, namai jaNo taM puraM tu gaMtumaNo / paramuvayArittaNao, nivigghatthaM ca bhattIe / / 907 / / spaSTA / / 907 / / A.ni. namaskAra niyuktiH vastudvAre arhatAM namaskAryatve hetuH / gAthA-907 516 516 * [12] * Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 517 ***** ariho ya nakkArassa, bhAvao khINarAgamayamoho / mukkhatthINaMpi jiNo, taheva jamhA ao arihA / / 908 / / spaSTA navaraM 'mada 'zabdena dveSo vAcyaH / / 908 / / tathA saMsArAaDavIe, micchatta'nnANamohiyapahAe / jehiM kaya desiyattaM, te arihaMte paNivayAmo / / 909 / / spaSTA navaraM 'dezikatvaM' darzakatvam / / 109 / / tathA sammadaMsaNadiTTho, nANeNa ya tehiM suThu uvaladdho / caraNakaraNeNa pahao, nivvANapaho jiNidehiM / / 990 / / spaSTA navaraM 'prahataH kSuNNaH / / 990 / / tathA siddhivasahi uvagayA, nivvANasuhaM ca te aNuppattA / sAsayamavvAbAhaM, pattA ayarAmaraM ThANaM / / 911 / / spaSTA / navaraM 'nirvANasukhaM' niratizayasukham / dvAram / / 911 / / dvitIyadvArAha pAviMti jahA pAraM, sammaM nijjAmayA samuddassa / bhavajalahissa jiNiMdA, taheva tamhA ao arihA / / 912 / / spaSTA / navaraM / 'arhAH ' pUjyAH / / 912 / / tathA 1. 'ka' pala / / 904 / / gAthAyAM pradarzitaM niryAmakadvAraM grAhyam / ****************************** A.ni. namaskAra niryuktiH vastudvAre arhatAM namaskAryatve hetuH / gAthA 908 912 517 [13] Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka RRRRRR micchattakAliyAvAya-virahie saMmattagajahapavAe / egasamaeNa pattA, siddhivasahipaTTaNaM poyA / / 913 / / niyuktiH 'kAlikAvAtaH' sAmudro'sAdhyaH / 'garjahaH' pravAto'nukUlaH / 'potA' jIvabodhisthAH / arhaniryAmakavazAt / / 913 / / tathA - zrItilakAcArya nijAmayarayaNANaM, amUDhanANamaikannadhArANaM / vaMdAmi viNayapaNao, tiviheNa tidaMDavirayANaM / / 914 / / laghuvRttiH 'niryAmakaratnebhyaH' arhadayaH / matipradhAna: karNadhAro'ritravAhako matikarNadhAraH / amUDhajJAnameva matikarNadhAro yeSAM tebhyaH / dvAram / / 914 / / * tRtIyadvAramAha - pAliMti jahA gAvo, govA ahisAvayAiduggehiM / pavarataNapANiyANi ya, vaNANi pAviMti taha ceva / / 915 / / 518 jIvanikAyA gAvo, jaM te pAliMti to mahAgovA / maraNAibhayA hi jiNA, nivvANavaNaM ca pAviti / / 916 / / to uvayArittaNao, namorihA bhaviyajIvalogassa / savvasseha jiNiMdA, loguttamabhAvao tahaya / / 917 / / 'namorhAH' namaskArArhaH / / 915-916-917 / / namo'hattve hetumAha - rAgaddosakasAe, iMdiyANi ya paMcavi / parisahe uvassagge, nAmayaMtA namo'rihA / / 918 / / spaSTA / / 918 / / tatrAdau rAge udAharaNaM - 1. bohisthAH cha pa / 'bodhitthAH' la, 'jIvA bodhisthAH' la / A.ni. namaskAraniyuktiH vastudvAre arhatAM namaskAryatve hetuH / gAthA-913 918 518 RRA [14] ka Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 519 1 kSitipratiSThitaM nAma, puraM dvau tatra sodarI / arhanato'rhanmitrazca, jyeSThabhAryA laghau ratA / 1 / laghurnecchati tAM cAha, bhrAtaraM me na pazyasi / patiM vyApAdya sA bhUyastamUce nAnvamaMsta saH // 2 / nirvedenA'tha tenaiva sa, laghurvratamAdade / tadraktA sA'pi mRtvA'bhUt, grAme kvApyArttitaH zunI // 3 // sAdhavo'pi yayustatra zunyA'darzi muniH sa ca / tadaivAgatya sA''zleSaM, muhurbhartturivA'karot // 4 / naSTaH sAdhurmRtA sA'rtha, jAtA'TavyAM ca markaTI / tasyA eva ca madhyenA'TavyA yAtAM kathaJcana // 5 // antarmunInAM taM vIkSya, premNA zizleSa markaTI / tAm vimocyA'tha kaSTena, sa kathaJcitpalAyitaH // 6 / mRtvA tatrApi sA jajJe, yakSA taM prekSya sA'vadheH / naicchanmAmeSa tacchidrANIkSate na tvavaikSata // 7 // // samAnavayaso'vocan hasantastaM ca sAdhavaH / tvamarhanmitra ! dhanyo'si yacchunImarkaTIpriyaH // 8 / anyadA kramalaGghayaM sa, jalavAhaM vilaGghitum / pramAdAdgatibhedena, padaM prAsArayanmuniH / 9 / tasya tacchidramAsAdya, sA cicchedAMhimUrutaH / sa mithyAduH kRSkRtiM jalpanapatattajjalAdbahiH / 10 / samyagdRSTisurI tAM ca nirddhATya taM muneH kramam / tadaivAlagayadrUDho, devatA'tizayena saH / 11 / / 1 1. 'prajAtA' kha ************ ********** A.ni. namaskAra niryuktiH / vastudvAre rAge arhanato'rhanmitra kathA / gAthA- 998 519 [15] Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH A.ni. namaskAra niyuktiH / * vastudvAre dveSe dharmarucikathA / gAthA-918 dveSe udAharaNaM - lokena bahunA sArddha, nAvA dharmaruciM munim / gaGgAmuttArayAmAsa, nandanAmakanAvikaH / 1 / loko'gAdAtaraM datvA, munistena dhRtaH punaH / bhikSAvelA vyatikrAntA, sa tathA'pyamucanna tam / 2 / amucyamAno ruSTaH sa, munirdagviSalabdhikaH / Alokya krUrayA dRSTyA, tamaghAkSIt palAlavat / 3 / kA'pi grAme sabhAyAM so'bhavanmRtvA gRholakaH / so'pi sAdhurgatastatrA'vizadbhoktuM ca tAM sabhAm / 4 / gRholako'pi taM dRSTvA, kopenA'bhUjvalatriva / bhuJjAnasya munerUdhvaM, cikSepA'vakaraM tataH / 5 / sa muniryatra yatrA''ste, tatra tatra tathaiva saH / muniqhatvA sa evA'yaM, 'nanda' ityadahattathA / 6 / gaGgA vizati pAthodhi, varSe varSe'parAdhvanA / vAhastatra ciratyakto, mRtagaGgeti kathyate / 7 / haMso'bhUnmRtagaGgAyAM, sa nandAtmA gRholakaH / karmadharmasamAyogAtsArthena samamanyadA / 8 / / sAdhuH saJcaramANaH sa, mahAtmA tena vartmanA / mAghamAse'vasattatra, haMsastaM prekSya so'kupat / 9 / pakSI bhRtvA'tha nIreNa, sIkarairasicanmunim / dagdhastatrA'pi mRtvA sa, siMho'bhUdaJjanAcale / 10 / so'gAttatrA'pi sArthena, siMhastaM ruSito'bhyagAt / dagdhastena tathaivA'so, vArANasyAmabhUd baTuH / 11 / 520 520 [16] Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 521 patra gataH sAdhuSTvA taM badurIrSyayA / jaghAna leSTubhirduSTaM jJAtvA tamapi so'dahat / 12 / akAmanirjarAyogAdrAjA taMtraiva so'bhavat / jAtI: sasmAra nandAdyAstato dadhyau bhayadrutaH / 13 / kathaJcidyadi jAne taM, kSamayAmyadhunA'pi tat / tajjJAnopAyabhUtAM ca, samasyAM sa vyadhAdimAm // 14 // gaGgAyAM nAviko nandaH, sabhAyAM ca gRholakaH / mRtagaGgAtaTe haMsaH, siMhazcAJjanaparvate / 15 / badurvArANasIpuryAM rAjA tatraiva cA'bhavat / ya etAM pUrayettasmai, rAjyArddha vitarAmyaham // 16 // paThanti tatra sarve'pi, samasyAM tAmimAM janAH / viharan so'pi tatraivA''gatyA''rAme muniH sthitaH | 17 | tAM cA''rAmikapaThitAM zrutvA sAdhurapUrayat / eteSAM ghAtako yazca, so'pyatraiva samAgataH / 18 / adhItyArAmikastAMsa, paThati sma nRpAgrataH / rAjA mumUrccha tacchrutvA, jaghnurArAmikaM janAH / 19 / so'vadana mayA'pUri svastho rAjA jagAda tam / keneyaM pUritA brUhi, sa smAhA''gantusAdhunA // 20 // nRpastatra narAn preSIt, suprasannA[nnAH] stha cenmayi / tadetya tvatpadopAntaM namAmi kSamayAmi ca // 21 // anujJAto'bhyetya natvA, zrAddho'bhUddezanAzruteH / athA''locya pratikrAnto, nirvRtiM sAghurapyagAt / 22 / 1. 'suprasannAtha' la / ******** ********** A.ni. namaskAra niryuktiH / vastudvAre dveSe dharmarucikathA | gAthA - 998 521 [17] Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mero Avazyaka-* niyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH kaSAyeSu krodhe udAharaNaM - vasantapure vAstavyaH, kazcidutsannavaMzakaH / dezAntaraM vrajan so'tha, bhraSTo'gAddhautapallikAm // 1 // yamAkhyastApasastatra, sa tatpAdye'gniko'gamat / prapatrastasya ziSyatvaM, sa ghoraM tapyate tapaH / 2 / jamaziSyo'gnika iti, jamadagniriti zrutaH / itazca jainamAhezAvabhUtAM dvo suro divi / 3 / svasvadharma prazaMsantAvUcatuH sAdhutApasI / parIkSA yujyate dharma, kartamekatra tattvadhIH / 4 / Uce zrAddhaH parIkSyo naH, zaikSo vastApasottamaH / atha tAvAgatau svargAnmartyaloke parIkSitum / 5 / agreca mithilApuryA, rAjA padyarathastadA / vratArthI yAti campAyAM, vAsupUjyajinAntike / 6 / gacchatastasya rAjarSeH, samutkSipte sati krame / sarvataH sUkSmamaNDUkyaH, kriyante sma nirantarAH / 7 / sa utkSiptAhirevA'sthAjIvahiMsAbhayAtpradhIH / dhIrazcakSobha no meghakumAraprAgbhavebhavat / 8 / dviyAmyA tanmano jJAtvA, tau tAH saMhatya jagmatuH / jamadagneH parIkSArtha, purAtanamahARSeH / 9 / kRtvA caTakayugmasya, rUpaM tatkUrcapaJjare / sthitvoce caTakaH kAnte !, yAmyahaM himavagirim / 10 / soce tvaM naiSyasi tato, lubdhastaJcaTikAntare / sa cakre zapathAn gADhAtra pratyeti tathApi sA / 11 / 1. 'meghakumAraH' la / A.ni. namaskAraniyuktiH / vastudvAre krodhe jmdgnikthaa| gAthA-918 Ye Ye Ye Yao Yao 522 522 Hua Yao Ye Hua Za Ye Jing Dai Jin Jin Jin Jin Qi Jin Jin Jin Jin Kao ! [18] Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcArya-* laghuvRttiH A.ni.. namaskAraniyuktiH / vastudvAre krodhe jmdgnikthaa| gAthA-918 Uce pratyemi cedetaM, zapathaM kuruSe priya ! / RSeretasya pApena, lipye nA''yAmi yadyaham / 12 / uvAca caTakaH kAnte !, zapathaM na karomyamum / maharSiH kSubhito'vocat, to pANibhyAM vidhRtya saH / 13 / A: pApau ! pAtakaM kiM me, yadevaM jalpatho mithaH / Ucatustau maharSe ! tvaM, mA kupaH zRNu nau vacaH / 14 / aputrasya gati sti, svargo naiva ca naiva ca / tasmAtputramukhaM dRSTvA, pazcAtsvarga gamiSyasi / 15 / sa munistadvaco mene, muktau tau jagmaturdivam / mithyAdRgatha sambuddho, devaH samyaktvamAttavAn / 16 / tattyaktvA tApanAkaSTaM, samAsahasrapAlitam / jamadagniryayo mUDho, nagaraM mRgakoSThakam / 17 / jitazatrurnRpastatra, praNamyetyAha kiM dade / sa Uce zataputrIka !, putrImekAM prayaccha me / 18 / zApabhIrUpo'vAdIdyA tvAmicchati sA'stu te / sa kanyAntaHpuraM prAptastAbhistaM vIkSya thUtkRtam / 19 / Ucuzca kiM tavodvoDhuM, kAlo mUDheSa kiM mRteH / so'tha tazceSTayA ruSTaH, zaptvA kubjIcakAra tAH / 20 / khelantI reNunaikA'bhUt, sutA'syai DhaukitaM phalam / uktA cecchasi sA''datta, tatkareNA''dade sa tAm / 21 / tA athopasthitAH kubjAH, zyAlikAtvAijUkRtAH / sa sagodAsikAdyAM tAM, dattAM rAjJA''zrame'nayat / 22 / .gAvazca dAsikAca godAsikAH, tA AdyA yeSAM parijanAnAM te. godAsikAdyAH, godAsikAyeH saha varttate yA sA sagodAsikAcA, tAm ityarthaH / ** Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Ye 523 Zi Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Meng Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin 523 [19] Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 524 ********* pANigrahaNakAle ca sa tasyAH pANimagrahIt / RtukAle ca tAmUce, caruM brAhmayaM pacAmi te / 23 / bhavatvevaM tathA kAnta !, svasA me hastinApure / anantavIryabhAryA'sti, tasyAH kSAtraM caruM paca // 24 // sa paktvA dvau ca tasyA, Arpayat sApyacintayat / jAtA'TavImRgI tAvadahaM maivaM suto'pibhUt // 25 // tataH kSAtraM svayaM prAza, brAhmayaM jAmye nyayojayat / abhUdrAmaH suto'thAsyAH, kArttavIryaH svasuH punaH / 26 / rAme'tha yauvanaM prApte, tatrA''gAt ko'pi khecaraH / sa cA'kasmAdabhUnmando, rAmeNa pratipAlitaH / 27 / pazuvidyAM sa tasyA'dAttAM ca so'sAdhayadvane / parzurAma iti khyAtastataH sa parzuzastrataH / 28 / anyadA reNukA'yAsIdbhaginIvezma tatra ca / bhaginIvallabhA''saGgAt putraratnamajIjanat / 29 / jamadagnirathA''naiSItsaputrAmapi tAM tataH / ruSA vyanInazadrAmaH saputrAmapi reNukAm // 30 // tadbhaginyA zrutaM taca kathitaM svapatestataH / so'thA''gatyA''zramaM bhaktvA, gRhItvA gAstato'vrajat // 31 / pazcAtparazurAmeNa dhAvitvA parzunA hataH / kArttavIryo'bhavadrAjA, tArAjAnistadaGgajaH // 32 // so'thA'nyadA piturmRtyuM jJAtvA rAmakRtaM ruSA / Agatya pitaraM tasya, jamadagnimamArayat / 33 / 1. 'brAhma' kha* 'tArAjAniH' tArA patnI yasya sa kArttavIryaH * tadaGgajaH tasya anantavIryasyAGgajaH putraH kArttavIryaH / ************** ********* A.ni. namaskAra niryuktiH / vastudvAre krodhe jamadagnikathA / gAthA - 998 524 [20] Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryukti: zrItilakAcAryalaghuvRttiH 525 ******** jvalatparzarathA''gatya, reNukeyo ruSA'ruNaH / kArttavIryaM raNe hatvA svayaM rAjyaM prapannavAn / 34 / itaH palAyitA rAjJI, tArA''gAttApasAzramam / sambhrameNA'patadgarbhastasyA gRhNan bhuvaM radaiH / 35 / subhUma iti dattAdbo, vavRdhe tApasAzrame / parazuH parazurAmasya, jajvAla kSatriyAntike / 36 / anyadAzramapArzvena, parzurAmasya gacchataH / parzo jvalati tenoktA, bhautAH svaM kSatriyaM jaguH // 37 // parzurAma: saptakRtvaH, kSitiM niHkSa [SkSa ] triyAM vyadhAt / sthAlaM babhAra daMSTrAbhisteSAM muktAkaNairiva // 38 / evaM vyadhIyata krodhAdrAmeNa kSatriyakSayaH / namayantaH krudhaM dhanyA, namo'rhAH syuH punarjinA: / 39 / atha mAnodAharaNaM vardhamAnaH subhUmo'tha, yauvanAbhimukho'bhavat / itazcApracchi rAmeNa naimittikanaraH svayam // 1 // kuto me mRtyurUce sa, deva ! siMhAsane'tra yaH / AsiSyate bhokSyate ca, dADhAH pAyasatAM gatAH // 2 // tataH sambhAvyate'ntaste, jJAtuM tamatha bhUbhujA / tadaivA'vAritaH satraH, kArito nagarAdvahiH / 3 / taca tatrA''sanaM nyastaM, dADhAsthAlaM ca tatpuraH / dIyate bhojanaM tatra, sarveSAM bhojanArthinAm // 4 / hemazabdAnu0 4-2-32 [jvaladdala...] ityanena namavantaH ityatra vikalpe hrasvatvam / ****************************** A.ni. namaskAra niryuktiH / vastudvAre krodhe jamadagni kathA, mAne subhUmakathA / gAthA - 998 525 [21] Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcArya-* laghuvRttiH A.ni. namaskAraniyuktiH / vastudvAre mAne subhUma kathA / gAthA-918 itazca meghanAdo'sti, vaitADhye khecarezvaraH / sa naimittikamaprAkSInmatputryAH ko varo'stviti / 5 / Akhyanaimittikastasya, putryAH padmazriyastava / subhUmaH sArvabhaumo'tra, bhAvI bhUmIcaro varaH / 6 / tadAdi meghanAdaH sa, subhUmaM sevate sadA / udyauvanaH subhUmo'tha, praznayAmAsa mAtaram / 7 / kimiyAneva loko'mba !, tayA sarva niveditam / sa tadaivA'bhimAnena, jagmivAn hastinApure / 8 / bubhukSuH prAvizatsatre'dhyAsta siMhAsanaM sa tat / tatkSaNAtpAyasIbhUtA, dADhA bhoktaM pracakrame / 9 / hantuM lagnAstamArakSAstADitAH khecareNa te / bhute svairaM sa vizvasto, rAmasyA''khyAyi rakSakaH / 10 / AgAtsannA rAmo'pi, mumoca parazuM javAt / sa vidhyAtaH sapadyeva, sarpasyA'ne pradIpavat / 11 / / subhUmo bhUmimAhatya, ruSitaH kSatriyAntake / utthitaH sthAlamAdAya, tadeva prApa cakratAm / 12 / parazurAmazirastena, chitvA rAjyaM svamagrahIt / athaikaviMzatiM vArAMzcakre nirbrAhmaNAM mahIm / 13 / meghanAdasutAM padmazriyaM so'tha vyavAhayat / sAdhayitvA'khilAM bhUmi, sArvabhaumo babhUva saH // 14 / atha mAyodAharaNaM - vasantapuramityAste, puraM sarvazriyAM nidhiH / kimekaM nagare'muSmin, varNyate varNanAdhike / / 526 Yan Yi Meng Meng Jin Jin Jin Jin Jin Jin Meng Meng Meng Jin Jin Jin Kao Meng Jin Jin Jin Jin Jin Kao Lu 526 *********** [22] Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH sva:pureNa samaM ghAtrA, jAne'dastolitaM purA / mahaddhitvAt kSitau lagnamalpadhercA'nyattvagAd divam / 2 / jitazatrurnRpastatra, pratApa iva mUrtimAn / yasya tejastamo'rINAM, vRddhiM ninye katahalam / / tatra dvo bhrAtarAvAstAmAdyo dhanapatirvaNik / dhanAvaho dvitIyastu, dhanazrIrbhaginI tayoH / 4 / sA cA'bhUdvAlavidhavA, bhogakarmAntarAyataH / eyustatrA'nyadA''cAryAH, zrIdharmaghoSasUrayaH / 5 / tatyAce dharmamAkarNya, kuTumba pratyabodhi tat / sA vrataM gRhNatI snehAbhrAtRbhyAM nA'nvamanyata / 6 / sAtidharmArthinI dharmavyayaM prAjyaM vyadhAnmuhuH / bhrAtRjAye muhurvRtaH, kimudvahasi no gRham / 7 / sA'tha dadhyo kimAbhyAM me, bhrAtrozcittaM parIkSaye / upavAsagRhaM bhrAtRjAyAM sA mAyayA'nyadA / / uvAca malinaM kiM te, mastakaM cIvarANi ca / sATikA'pi na te cokSA, kA te zikSA pradIyate / / zrutvottarArddha tadbharttA, dadhyo svairiNyaso dhruvam / no cedevamupAlambhaM, datte'syAH kiM mama svasA / 10 / sA'thA'ntarAgatA talpe, vAritopavizantyapi / mA mA bhUstvaM mamA''sannA, dRzoragraM tyajA'dhame ! / 11 / sA'vadat kiM mayA kAnta !, duHkaSkiAtaM kRtamA''diza / tenAnuktA laThantyasthAda, bhUmo rAtriM rudatyasau / 12 / 1. 'mudahasi' - la, kha / * vAsagRhasya samIpe - upavAsagRham / A.ni. namaskAraniyuktiH / vastudvAre mAyAyAM * sarvAGgasundarI kathA / gAthA-918 527 527 [23] BIRIXXXI ***** Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH khinnAGgI niragAtprAtarnanAndroce kimIdRzI / sA rudatyAha no jAne, mantuM niHsAritA gRhAt / 13 / tayoktA tiSTha vizvastA, mA bheSItiraM jago / bhrAtaH ! kimetatso'vAdItkArya duHzIlayA na me / 14 / tayA'bhANi kuto jJAtaM, tvadupAlambhataH svasaH ! / Uce sA bhrAtaretatte, pANDityaM vAgvicAraNe / 15 / astrAnAnmalinaM zIrSa, vastrANyakSAlanAttathA / zATikApi na te cokSetyupAlabdhA na doSataH / 16 / lajito'tha svayaM tasyAH, sa mithyAduHkRSkRitaM dadau / dadhyo caiSa mama bhrAtA, zvetakRSNapratItimAn / 17 / hastaM rakSeriti proktA, bhrAtRjAyA dvitIyakA / patyA corIti sA'pAstA, bodhitaH so'pi bAndhavaH / 18 / dhAnyAni khaNDayantI tvaM, hastaM rakSeritIritA / nirvRtaH so'pi sA'jJAsIttathetyasyA'pi madvacaH / 19 / / mAyAbhyAkhyAnataH kintu, sA tatkarma nyakAcayat / sAthA'nyadA pravavrAja, sajAyo bhrAtarAvapi / 20 / paripAlya vrataM sarve, gacchanti divaM tataH / bhrAtarau prathamaM cyutvA, pure sAketanAmani / 21 / ibhyasyA'zokadattasya, putratvenodapadyatAm / AdyaH samudradatto'nyaH khyAtaH sAgaradattakaH / 22 / cyutvA svasA gajapure, zaGkhazrAddhasutA'bhavat / sarvAGgasundarI nAnA, sarveSvaGgeSu sundarA / 23 / *mantuH - aparAdhaH, tam / A.ni. nmskaarniyuktiH| vastu dvAre mAyAyAM sarvAGgasundarI kathA / gAthA-918 528 Qian Yang Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ju 528 [24] Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH yAtarAvapi te cyatvA, nagare kozalApare / nandanasya sute jAte, zrImatI kAntimatyatha / 24 / anyadA'zokadattAkhyaH, zreSThI gajapuraM gataH / zaGkhazreSThIsutAmIkSAJcakre savAGgasundarIm / 25 / kRte samudradattasya, prArthitA sA dadau sa tAm / putramAnIya tatrA'tha, cakre vIvAhamaddhatam / 26 / kRtazvAzuravAsA, ugAdanyadA sA piturgRhe / tAmAnetuM jagAmA'tha, samudraH zvazAntike / 27 / upacAro'bhavadbhayAstatra snAnAzanAdikaH / divyaM vAsagRhaM yAvannizAyAM sa pravekSyati / 28 / tAvatsarvAGgasundaryAstatmAkarmodayaM gatam / tato'pazyat sa nirgacchatpuMzchAyAmatha dadhyivAn / 29 / anidrastatra talpastho, duHzIlA'sau priyA sphuTam / athA''yAtA priyopAnte, na tenollApitA'pi sA / 30 / tataH sA'tyantamudvignA, 'gamayattAM nizAM prage / ekasyA''khyAya viprasya, taddhartA svaM puraM yayo / 31 / atha to kozalapure, gatvA nandanaputrike / gariSThaH zrImatI kAntimatI laghurupAyata / 32 / tadA''kA'dhRtirjajJe, gatAgatamapi sthitam / sarvAGgasundarI sA'tha, pravavrAja krameNa ca / 33 / viharantI pravatinyA, sAkaM sAketamAgamat / prAgbhavabhrAtRjAye te, tAM prati prematatpare / 34 / *thAtarau - devRSatnI jyeSThapatnI ca / A.ni. nmskaarniyuktiH| vastudvAre mAyAyAM sarvAGgasundarI kathA / gAthA-918 529 529 [25] ******* Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH gacchato vandanAdyartha, tatpatI tu na vatsalo / atrAntare'syA dvitIyaM, mAyAkarmodayaM gatam / 35 / bhikSArtha sA'nyadA yAtA, zrImatI vAsavezmagA / gumphantI hAramaujjhattaM, tasye dAtuM laghUtthitA / 36 / bhitteruttIrya taM hAraM, citrakekI tadA'gilat / svasthAnasthA ca sAdhvI, taddRSTvA''zcaryeNa vismitA / 37 / sA''ttabhikSA yayo hAraM, zrImatI tatra nekSata / pRSTAH sarve tayA'vocanAtrA''gAtko'pya vinA / 38 / tata: sAdhvyAH pravAdo'bhUttayA'jJApi pravartinI / soce bhadre ! vicitro'yaM, pariNAmo'tra karmaNAm / 39 / zrImatIkAntimatyo ca, hasatastatpriyo tataH / sAdhvI sAdhvIti vAdinyau, bhAktikyau sto yuvAmiti / 40 / tayorvipariNAmastu, na jAto jAtu tAM prati / sAdhvyapyupraistapobhistaduHka[Skarma niramUlayat / 41 / / anyadA zrImatI vAsavezmanyasti sabhartRkA / sa hArastAvadudvAntazcitrAduttIrya kekinA / 42 / tatastau dampatI dRSTA, hAraM saMvegamAgatI / saiva sAdhvI dhruvaM sAdhvI na yA''khyad dRSTamapyadaH / 43 / atha tAni kSamayituM, pravRttAnyakhilAnyapi / atrAntare babhUvA'syAH, kevalajJAnamujjvalam / 44 / devaizca mahimA cakre, pRSTA taiH prAgbhavaM jago / tacchrutvA prAvrajaMstAni mAyAceSTitamIdRzam / 45 / A.ni. namaskAraniyuktiH / vastudvAre mAyAyAM * sarvAGgasundarI kathA / gAthA-918 530 Yao Hua Yao Hua Yao Hua Yao Ye ***** ******** 530 [26] Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- * niyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH A.ni. nmskaarniyuktiH| vastudvAre lobhe nandakathA / gAthA-918 atha lobhe udAharaNaM - nagaraM pATalIputraM, jitazatrurnarAdhipaH / zrAvako jinadatto'bhUdvaNig nandazca lobhana: / / bhUbhujA khanyamAne ca, taDAge sthAnake kvacit / dRSTAH karmakaraiH phAlA, mRllepakaluSAtmakA: / 2 / phAladvayaM gRhItvA tairjinadattasya Dhaukitam / vilokya tena muktaM taddattaM nandasya testataH / 3 / jJAtatattvaH sa jagrAha, smAha cA''nayatAM parAn / ayaskuzAnAM mUlyena, tenAttAH zatazo'pi te / 4 / svajanAmantraNe'nyedhurvRddha ityanayat balAt / grAhyAH phAlA iti sutAnuktvA'gAdAgatAzca te / 5 / nAttAH phAlAH sutaiste'tha, valitvA'gurnijAzraye / tAn ghAtenA'mucanbhUmI, lepaH stoko'patattataH / 6 / rAjapumbhirgRhItAste, rAjJaH sarvaM niveditam / itazcAyAtavAnnadaH, putrAnAha sma kiM kRtam / 7 / Ucuste grahilAH smo na, kArya kiM kukrayANakaH / nando'tha kupitaH svAhI, kuzImAdAya bhagnavAn / / iyAllAbho mamAdyA'gAdetayoreva doSataH / vyalapana svajanAzcaivaM, kimidaM nanda ! nirmame / 9 / rAjapumbhistato nandajinadattau nRpAntike / dhRtvA nItau nRpo'prAkSIt, zrAddhaM nAttAH kathaM kuzAH / 10 / 531 531 [27] ***** Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 532 / so'vaniyamo me'haM kurve kuTakrayaM na tat / so'tha saMmAnya saMbhUSya, mukto rAjJA'gamagRhAn / 11 / lobhanandaH punaH zUlAropadaNDena daNDitaH / lobho duranta ityevaM namo'rhANAmato mataH / 12 / zrotrendriye udAharaNaM gAthakaH puSpazAlo'bhUdvasantapurapattane / karNAnandI svarastasya vairUpyaM cAkSiduHkhadam // 1 // gAyatA tena sarvo'pi, loko hatamanAH kRtaH / sArthavAho dhanastasmAtpurAd dezAntaraM gataH // 2 / pazcAdbhadrAsti tadbhAryA tatra proSitabhartRkA / dAsyastasyA gatA AsanbahiH kAryeNa kenacit // 3 // tAstaM gAyantaM zRNvAnAH, kAlaM nA'jJAsiSurgatam / cirA''gatAzca tAstIkSNairvacobhiH santatakSa sA // 4 / UcustA devi ! mA kupya, zrutamasmAbhiradya yat / gItaM tatkasya nA''nandi, pazUnAmapi vallabham // 5 // dadhyau sA tatkathaM zravyaM, kathaM prekSyaH sa gItakRt / itaH pUrdevatA''gAre, yAtrArambhastadA'bhavat / 6 / paurAH sarve yayustatra, sApi tatra tadA'gamat / gAthakaH sa ca niHzeSAM, rAtriM gItvA parizramAt // 7 // tatraivA''yatane pazcAdbhAge nidrAmupAgataH / sArthavAhI ca tAM devIM praNamyA'bhyarcya bhaktitaH // 8 // 9. kupyaH cha, pa, / 'gRha' zabdaH puMliGgaH bahuvacane prayujyate / ****** A.ni. namaskAra niryuktiH / vastudvAre zrotrendriye sArthavAhI kathA / gAthA- 998 532 [28] Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH pradakSiNAkRtastasyAzeTIbhirdazito'tha sa: / dRSTvIce rUpamAnena, bhAvI gItasvaro'pi hi / 9 / ityuktvA tatra niSThIvya, sA'gamanmandiraM nijam / gAthakasya prabuddhasyA''khyAtaM taceSTitaM naTeH / 10 / gAthakaH so'tha sAmarSaH, prAtastasyA gRhAntike / jagau virahasambaddha, gItaM sphItaM rasormibhiH // 11 // Asaveneva pItena, tena gItena pUritA / mattevA'svavazA sA'bhUtsannipAtabhRteva vA / 12 / tatkSaNAdutthitotkaNThA, kaNThAzleSe priyasya sA / tadaiva preSayallekhaM, preyase javinaH kare / 13 / adhyAruroha saudhAgre, tanmArgA'nveSaNAya sA / Uce ca sakhi ! lekhasya, gatasyA''san dinA ghanAH / 14 / sa lekhadarzanAdeva, valitaH kalitaM mayA / atraiSyati dinairdvinarvahanastyadhanA pathi / 15 / athotthAya sakhInAM sA, prekSyA'lakSaM dizo'khilAH / adarzayatkarAneNa, halAH ! pazyata pazyata / 16 / ayamayamayi | preyAna, zreyAn sa eva manoharaH / nayananalinollAsanyAsakriyAsa dizAmpatiH / 17 / vapuSi pulakoddhedasvedodgamakSamasaGgamaH / kimapi ramayatyantaH, kAntaH sukhaM sakhi ! me'dhunA / 18 / maMsyate durvinItAM mAM, cedyAsyAmi na saMmukhI / abhraMlihAgrasaudhAgrAdityAtmAnaM mumoca sA / 19 / mRtA ca tatkSaNAdevaM, zrotrendriyadurantatA / dhayituM tanna duSTAM, gAM mucyete karNatarNako / 20 / / 1. 'preSayala' kha pa.la.la,chapa, / 2. vahannasyadhunA' la, / 3. 'Adarzayat' - pa. pa. cha / 4. 'halA' la, la, pakha cha / pradakSiNAM karoti iti kvipi pradakSiNAkRt tasyAH / A.ni. namaskAraniyuktiH / vastudvAre zrotrendriye sArthavAhI kathA / gAthA-918 533 533 [29] Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ EXXXX AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH *** atha cakSurindriye - nagarI mathurA nAma, jitazatrurnarezvaraH / prakRtyA dhArmikI rAjJI, dhAriNI cittahAriNI / / tatraikayakSayAtrAyAM, rAjA rAjJI ca nAgarAH / yayuH sarve'pi sarvA , vicchana mahIyasA / 2 / tadaikenebhyaputreNa, yAntyA rAjyA: sukhAsane / avacchAdAdvahirbhUto, dRSTo'hirnUpurAdibhRt / 3 / dadhyAvevaMvidho yasyAzcittahaJcaraNo'pi hi / devIbhyo'pyadhikaM manye, rUpamasyA bhaviSyati / 4 / athA'nuraktastasyAM sa, tadvezmAsannamApaNam / gRhItvA''varjayadrAjJIvarga samarghyadAnataH // 5 // athaikadA sa papraccha, ceTIrgandhapuTIrimAH / kazchoTayati tAH smAhuH, svayaM naH svAminItyatha / 6 / kastUrikAkSarailekhaM, likhitvA bhUrjapatrake / kSiptvaikasyA gandhapuTyA, madhye ceTyAH samArpayat / 7 / sa cA'yaM "kAle prasuptasya janArdanasya meghAndhakArAsu ca zarvarISu / mithyA na jalpAmi vizAlanetre ! te pratyayA ye prathamAkSareSu" / 8 / / choTayitvA puTImadhyAttaM lekhaM devyavAcayat / acintayaJca dhigbhogAn, pratilekhamathA'likhat / 9 / sa cA'yaM "nehaloke sukhaM kiJcicchAditasyAMuhaso bhRzam / mitaM ca jIvitaM loke tena dharme matiM kuru"|10| pUrvavat prathamAkSarairevottaram / 1. papracche la, la, pa, pa cha / A.ni. namaskAraniyuktiH / vastudvAre cakSurindriye ibhyputrkthaa| gAthA-918 534 Yao Hua Yao Ye Hua Hua Hua Yao Ye Hua Ye Deng Du Xu Jin Qi Jin Jin Qi Jin Qi Jin Jin Jin Jin Qi 534 [30] *** Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-* niyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH tadeva ca tathA kRtvA''rpayajheTIkare puTIm / na bandhurA ime gandhA, ityuditvA'rpayerimAm / 11 / arpitAyAM gandhapuTyAM, ceTyA''khyAte ca vAcike / puTImAcchoTya lekhasthaM, lekhArthamavadhArya saH / 12 / bhagnAzaH khedamedasvI, niryayo saMhatApaNaH / tadApticintopAyArthI, bhraman rAjyAntaraM gataH / 13 / etaM zlokaM tatrA'zrauSIt :- na zakyaM tvaramANena, prAptumarthAn sudurlabhAn / bhAryAM ca rUpasaMpantrAM, zatrUNAM ca parAjayam / 14 / atra ca dRSTAntaH - vasantapuramityAste, puraM surapuraprati / zrAvako jinadatto'bhUttatra sArthapateH sutaH / 15 / puryAmitazca campAyAmIzvaraH sArthapo dhanaH / astyAzcaryadvayaM tasya, yantra bhUtaM na bhAvi ca / 16 / caturabdhisArabhUtA vimalA muktAvalI guNaiH kalitA / akalitamUlyavizeSA sakalakalAkuzalamatibhirapi / 17 / hAraprabhA ca kanyAsti, tadrUpAdiguNastutau / syAdvAgIzo'pyavAgIzaH, svayaM vAgapyavAgiva / 18 / jinadattastadAkA'nuraktastAmayAcayat / zrAvako'yamiti dadau, mithyAdRSTirna tasya saH / 19 / caTTaveSa: svayaM campAmekAkI sa yayau tataH / ekastatrA'styupAdhyAyastaM vidyArthItyupasthitaH / 20 / 1. 'surapuraM pratiH' kha 'surapuraH pratiH' lae 'surapuraM prati' la, surapurapratiH pa. pa / surapuraprata cha / prati = pratikRtiH ityarthaH / A.ni. namaskAraniyuktiH / vastudvAre cakSurindriye ibhyaputrakathA / gAthA-918 535 535 [Hua Hua Hua Yao Ye Hua Yao Ye Ye Ye Wang Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 536 ****** upAdhyAyo'vadadbhadra !, pAThayiSyAmyahaM param / magRhe bhojanaM nAsti, durbhikSaM cA'sti samprati // 21 // dhanazca datte bhautAnAM tataH so'gAttadantike / dehi vidyArthino me'nnaM, so'vadaddAsyate paTha 122 / nA''diSTA sutA'muSmai dadIthA nityabhojanam / sa dadhyau cintitaM jAtaM, zaktumadhye'luThat ghRtam | 23 | phalAdyupAcarattasyA, upacAraM na sA'grahIt / athA'vasaramAsAdya, so'tvarastAM vaze'nayat // 24 // atha sA tagurNa raktA tamuvAca palAyyate / tenoktaM nocitamidaM tvamunmattA'dhunA bhava // 25 // sAtathA'bhUttataH pitrA''hUtA mAntrikatAntrikAH / sarvAnatarjayattIvraM tAM te'sAdhyetyathAtyajan // 26 // aers ghRtaH pitAmahyaJcaTTastaM smAha mA muhaH / kramAgatA'sti me vidyA, sarva setsyatyadastayA / 27 / duSkarastUpacAro'syAH, zreSThyUce sukaro mama / AkhyacaTTo'tha kArye'tra, catvAro brahmacAriNaH // 28 // AneyAste kuzuddhAzcettadA kAryaM na setsyati / teSAM bhavatyanarthazca sa bhautarSInathA''nayat / 29 / AnAyitAstathA yodhAzcatvAraH zabdavedhinaH / dikpAlAH sthApitAste ca likhitvA tatra maNDalam // 30 // uktAzca sa manAk vedhyaH, zivAzabdo bhavedyataH / bhautAzcaucyanta kurvIdhvaM, 'huMphuT'kRte zivArutam // 31 / tvaM rUpeNa dhRtenaiva tiSTherUce ca kanyakA / kRte tathaiva bhautAste, viddhA nA'bhUt paTuH sutA / 32 / ******* A.ni. namaskAra niryuktiH / vastudvAre cakSurindriye ibhyaputrakathA / gAthA - 998 536 [32] Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH tadA dhanasya vairAgyamajAyata tapasviSu / caTTenoktaM mayA'bhANi, siddhirnA'brahmacAribhiH / 33 / Uce dhano'dhunA kaH syAdupAyazcaTTa UcivAn / zodhyA brahmabhRtaH kvApi, zRNu teSAM ca lakSaNam / 34 / bhavantyevaMvidhAH zreSThin !, munayo brahmacAriNaH / ye vasatyAdikA guptI:, pAlayanti sadA nava / 35 / atha darzaninaH sarvAn, zreSThipraSThaH sa pRSTavAn / brahmaguptIna ko'pyAkhyadA''khyan zvetAmbarAH punaH 36 / vasati: kathA''sanA'kSe, kuDyantarapurArate / praNItA'tyazane 'bhUSA, navaitA brahmaguptayaH / 37 / zreSThI tAnAha me kArya, gRhe'sti brahmacAribhiH / Ucuste gRhiNAM kArya, vidhAtuM kalpate na na: / 38 / labdhA brahmabhRtazcaTTa !, kArya necchanti te punaH / [gra0 6000] / so'bhyadhAdIdRzA eva, bhavanti munayo dhana / 39 / vimuktalokavyApArA, eSAM nAmApi siddhikRt / maNDalaM punarAlikhya, dikpAlA vinivezitAH / 40 / nyastAni sAdhunAmAni, cakre pUjA yathAvidhi / na zivAkUjitaM jAtaM, jAtA zreSThisutA paTuH / 41 / dhano'tha sAdhumAhAtmyajJAnAtsuzrAvako'bhavat / caTTo dharmopakArIti, datte ve api tasya te / 42 / evaM sthairyAdupAyena, prApa rUpavatIM priyAm / iti zrutvebhyasUrdeze, tadupAyAya so'pyagAt / 43 / vidyAsiddhA daNDarakSAH, pANAstiSThanti tatra ca / tasya te sevayA tuSTAH, smAhurasmatkimIhase / 44 / A.ni. namaskAraniyuktiH / vastudvAre cakSurindriye ibhyaputrakathA / gAthA-918 537 [33] Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka zrItilakAcAryalaghuvRttiH 538 ********* *********** Uce me ghaTyatAM devI, jaguste ghaTayiSyate / taistasyA'tha samaM rAjJyA, melopAyo vyacintyasau / 45 // sApavAdA nRpatyaktA, milatyeSA'sya nA'nyathA / vikurvitA'tha tairmArirmarttuM lagno ghano janaH / 46 / athA''rakSA nRpeNoktA, mArirvijJAya kathyatAm / vAsavezmani tairdevyA, vidyayA'tha vikurvitAH // 47 // manuSyahastapAdAMzA, devyAsyaM ca salohitam / tairuktaM deva ! gehe sve'nveSyA mAriH paratra na / 48 / rAjJA'nviSTA ca dRSTA cA''diSTAste'tha yathA rahaH / svagRhe maNDalaM kRtvA, nItvA tatra nigRhyatAm / 49 / nItA tairatha sA tatra, rAtrAvadhyAsya maNDalam / hantuM pracakrame yAvadibhyasUstAvadAyayI // 50 // sa UMce mAryate'sau kiM, mArireSeti mAryate / so'vadat ghaTate naitajjAto'syAH ko'pi durjanaH / 51 / hata mAM muJcataitAM tu, netrakairavakaumudIm / naiSuste punarUce sa, gRhNIdhvaM koTyalaGkRtim // 52 // nigRhNIdhvaM ca mAmetAM, muJcadhvaM vaH kRto'JjaliH / tasyA apyabhavatprema, tatrA'kAraNavatsale 153 // Ucuste te'tinirbandhAnmuktA'sau tvaM ca kintvataH / gatvA dezAntare tiSThestAmathA''dAya so'gamat // 54 // prANaprado'yamityAsIttatrA'tipremabhAgasI / ratisAgaranirmaggrA, tena sArdhamathAsti sA // 55 // * ste te prathamaH 'te' tad zabdasya prathamA bahuvacanam, dvitIyaH 'te' tava ityarthaH / - - ************* ******** A.ni. namaskAra niryuktiH / vastudvAre cakSurindriye ibhyaputrakathA / gAthA - 998 538 [34] Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KKKRER AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH draSTuM svAn so'nyadA'cAlIt, premNA gantuM na sA dadau / hasitaM tena sA'prAkSInirbandhe'kathayatkathAm / 56 / nirvitrA[NNA] sA'tha sAdhvInAM, dharmaM zrutvA'grahIdvatam / itaro'gAttu narakaM, cakSurlolyakRtAda'ghAt / 57 / atha ghrANendriyodAharaNaM - iha rAjakumAro'bhUt, ko'pi gandhapriyaH purA / sadaiva naukaTakena, nadyantaH khelati sma saH / / maJjUSAntarviSaM kSiAvA, vimAtrA'sya pravAhitA / khelatA tena dRSTA sA, gRhItvoddhATya vIkSitam / 2 / samudrasthaM viSaM ghrAtvA, mRto'sau ghrANadoSataH / evaM ghrANendriyaM duHkhaheturbhavati dehinAm / 3 / atha jihvendriyodAharaNaM - bhUpratiSThapure rAjA, sodAso mAMsalolupaH / amArighoSitA'nyedyurmAsaM paryuSitaM punaH / / mArjAro jagRhe'nyattu, na sUnAsvapyabhUttadA / rAjJo bhItena sUdena, zizukpAdya saMskRtaH / 2 / bhuJjAna: pRSTavAn rAjA, mAMsaM svAdiSTamadya kim ? / tenA''khyAte'bhayaM dattvA, hatvaikaikaM paceH sadA / 3 / taca jJAtaM janaiH sarvastato rAkSasa ityasau / pAyayitvA mahAmadyamaTavyAM chardito napaH / 4 / *ardha - pApam, tasmAt / A.ni. namaskAraniyuktiH / vastudvAre ghrANendriye rAjakumAra kathA / jihvendriye sodAsa kthaa| gAthA-918 539 Ping Le Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ju 539 [35] Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryukti: zrItilakAcAryalaghuvRttiH 540 ********* tatrApyekAkinaM dRSTvA, vyApAdyA' zrAti mAnuSam / sArthastatrA'dhvanA gacchan, jJAtaH suptena tena na // 5 // AvazyakaM prakurvANA, dRSTAzca munayaH sthitAH / zaknotyAkramituM tAnna, tatazcintAM prapannavAn / 6 / AcAryaH kathito dharmaH, prabuddhaH prAvrajattataH / AcAryA jJAnino'bhUvanabhyudagre sa taistataH // 7 / bhAvinaH kati tAdRkSAstadrasajJA'tiduHkhadA / jetavyA'sau prayatnena, durjayA mohanIyavat // 8 // atha sparzane jitazatrurmahArAjo, vasantapurapattane / sukumAlatamasparzA, tatpriyA sukumAlikA // 1 / tadIyasparzalAlasyAdrAjyacintAM mumoca saH / evaM vrajati kAle ca sarverAlocya mantribhiH // 2 / taM niHsArya samaM panyA, rAjye'sthApyata tatsutaH / yAtastasya mahATavyAM rAjJI tRSNAturA'bhavat // 3 // pAnIyaM prArthayAmAsa tataH premNA narAdhipaH / badhvAJcalena tatretre, mA bhaiSIrityudIrya ca // 4 // kRtvA patrapuTaM bAhuzirAraktena pUritam / tadantarmUlikA'kSepi, yena na styAnatAM vrajet // 5 // apIpyattAdRzaM raktaM, tAmatha vyathitAM kSudhA / bhojayitvorumAMsAni rohiNyA' rohayadraNam 16 / tataH sa kvApi deze'gAdbhUSaNaiH kRtanIvikaH / vANijyamakarottatra, paGgastadrakSakaH kRtaH // 7 / ********************************* A.ni. namaskAra niryuktiH / vastudvAre sparzane kumAlakA kathA / gAthA- 918 540 [36] Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- * niyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH paGgoItena sAkSiptA, taM patiM kartumaihata / gataM gaGgAtaTodyAne, gaGgAyAM patimakSipat / 8 / dravye niSThAM gate'zeSe, vahantI mastakena tam / gAyantI tena sArdhaM ca, bhikSate sma gRhe gRhe / 9 / kimetaditi pRSTA''khyat, pitRbhyAM datta IdRzaH / sa ca bhartA vahan vAhe, taTamAsAdya niryayo / 10 / athaikatra purAsanne, zrAntastarutale'svapIt / tasyodyatpuNyazeSeNa, na chAyA paryavarsata / 11 / tatrA'putro mRtaH mAbhRdazvarAjo'dhivAsitaH / samupetya sthitaH so'zvo, heSate sma ca harSataH / 12 / tatazca hayaheSAbhirnRNAM jayajayAraveH / prabuddhoDazvaM tamadhyAsya, nItvA rAjye nyavezyata / 13 / sA'pi tatrA''gatA rAjJaH, kenA'pi kathitA yathA / deva ! devAGganA kA'pi, paGgaM zirasi bibhratI / 14 / dRSTA bhikSA bhramantyatra, gItagAnaparAyaNA / AnAyitA'tha sA rAjJA, dRSTvA pRSTA kathaM tvidam / 15 / sA'vadadevadatto'yaM, pitRbhyAM patirIdRzaH / tataH pativratAtvena, vahAmyenaM ziraHsthitam / 16 / rAjJoktaM-bAhubhyAM zoNitaM pItamUrumAMsaM ca bhakSitam / gaGgAyAM vAhito bhartA, sAdhu sAdhu pativrate ! // 17 // jJAtvA nRpaM lajitA sA, svacaritreNa pApinI / nirvAsitA narendreNa, nijopArjitabhAgabhUt / 18 / 1. 'dRSTvA' cha la kha pa / A.ni. nmskaarniyuktiH| vastudvAre sparzane sukumAlikA kathA / gAthA-918 541 541 ******** 15 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH rAjyabhraMzAya rAjJo'bhUdavazyaM sparzanendriyam / tasmAdiyaM tu pApAtmA rulitA sukumAlikA / 19 / arhacchabdaniruktyarthamAha - . iMdiyavisayakasAe, parIsahe veyaNAi uvasagge / ee ariNo hatA, arihaMtA teNa vujhaMti / / 919 / / pUrvoktamevA'trA'pyuktam, paraM niruktayarthatvAnna punaruktaM mantavyam / / 919 / / tathA - aTThavihaMpiya kammaM, aribhUyaM hoi savvajIvANaM / taM kammamariM hatA, arihaMtA teNa vucaMti / / 920 / / spaSTA / / 920 / / tathA - arihaMti vaMdaNanamaM-saNAI arahaMti pUyasakkAraM / siddhigamaNaM ca arahA, arahaMtA teNa vucaMti / / 921 / / spaSTA / / 921 / / tathA - devAsuramaNuesuM, arahA pUyA suruttamA jamhA / ariNo rayaM ca haMtA, arihaMtA teNa vujhaMti / / 922 / / spaSTA / navaraM 'pUyA' pUjyA: / / 922 / / namaskAraphalamAha - arihaMtanamukkAro, jIvaM moei bhavasahassAo / bhAveNa kIramANo, hoi puNo bohilAbhAe / / 923 / / yadyapi kamapi bhavAnna mocayati tathA'pi punarbodhilAbhAya bhavati / / 923 / / tathA - A.ni. namaskAraniyuktiH / vastudvAre arhacchabdaniruktayartham, arhannamaskA rphlm| gAthA-919 923 542 Akr Jin Jin Jin Kao Kao Kao Kao Ye Ye Zan 542 [38] Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka arihaMtanamukkAro, dhannANa bhavakkhayaM karaMtANaM / hiyayaM aNumoyaMto, visuttiyAvArao hoi / / 924 / / niyuktiH 'hRdayaM' manaH anunmuJcan, 'vizrotasikA' apadhyAnam, tadvArako bhavati / / 924 / / namaskArasya sadA smaraNIyatvamAha - zrItilakAcArya-* arihaMtanamukkAro, evaM khalu vanio mahatthutti / jo maraNaMmi uvagae, abhikkhaNaM kIrae bahuso / / 925 / / laghuvRttiH 'upagate' nikaTIbhUte / / 925 / / upasaMhAramAha - . arihaMtanamukkAro, savvapAvappaNAsaNo / maMgalANaM ca savvesiM, paDhama hoi maMgalaM / / 926 / / atha siddhanamaskArArtha nAmasthApane muktvA zeSaM siddhanikSepamAha - 543 kamme sippe ya vijAe, maMte joge ya Agame / attha jattA abhippAe, "tave kammakkhae iya / / 927 / / dvAragAthA / / 927 / / karmAdisvarUpamAha - kammaM jamaNAyario-vaesayaM sippamannahAbhihiyaM / kisivANijAIyaM, ghaDalohArAibheyaM ca / / 928 / / yadanAcAryopadezajaM tatkarma / 'zilpamanyathAbhihitaM' AcAryopadezajaM zAstrA'vabodhajaM ca / kRSivANijyAdikAkarma] ghaTakAra* lohakArAdibhedaM ca zilpamityarthaH / / 928 / / atha karmasiddhaM sodAharaNamAha - A.ni. namaskAraniyuktiH / vastudvAre, arhannamaskA rphlm| gAthA-924 928 543 [39] RKKR Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryukti: zrItilakAcArya laghuvRttiH 544 Jian Jian Jian jA savvakammakusalo, jo va jahiM supariniTThio hoi / sajjhagirisiddha oviva, sa kammasiddhatti vitreo / / 929 / / spaSTA / / 929 / / kathocyate - asti kuGkaNadeze'tra, sahyanAmA mahAgiriH / vidyate durgamekaM ca tasyoparyatidurgamam // 1 // godhUmaDatailAjyAdIni paNyAni sarvadA / tadvAsinastata uttArayantyArohayanti ca // 2 // ete'tiviSame mArge, yanmahAbhAravAhinaH / iti tAnUcivAn rAjA, deyaH panthA mayA'pi vaH | 3 || yuSmAbhirnaiva dAtavyaH, kasyApyAgacchataH punaH / teSveko'bhUnmahAbhAravAhI sarvapuraHsaraH / 4 / dattastenA'nyadA mArgo, riktasyA''gacchato muneH / sarve tadupari kruddhA, rAjJe vyajJapayannidam // 5 // rAjJoce na kRtaM suSThu mamA''jJA laGghitA tvayA / sa Uce naH prasAdo'yaM, bhArikatvAtkRtaH prabho ! // 6 / Ametyukte nRpeNA''ha, sa yasyA'dAmahaM patham / svAmin ! sAdhuravizrAntaM vahate sa mahAbharam // 7 // mahAvratAni paJcApi, merukalpAni sarvadA / vahate sa na zakyante, voDhuM yAni mayA'pi hi // 8 // uparAjaM kRtA tena tadAnIM sAdhuvarNanA / kiM bahUktena rAjendra !, bhavetkaH sAdhubhiH samaH / 9 / 1. 'na' la, / 2 'pramAdo' la, / 3. 'prabhoH' la, la pa cha / ****** A.ni. namaskAra niryuktiH / vastudvAre siddhanamaskAraH karmasiddhaH / / sAdhukathA gAthA - 929 544 [40] Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryayutiH 545 ******* ************** udyante'nyairbhArA vizrAmyadbhiH paraM samastAste / zIlabharaM tu munIndrA, yAvajjIvaM vahantyavizrAmAH | 10 | pratyabodhi nRpastatra, saMvegAvegamAgataH / dharmaM prapannavAn jainaM, karmasiddhasya pArzvataH | 11 | atha zilpasiddhaM sadRSTAntamAha - jo saccasiSpakusalo, jo va jahiM supariniDio hor3a / kokAsavaTTaI viva, sAisao sippasiddho va / / 930 / / spaSTA / / 930 / / kathA ceyaM puraM sopArakaM tatra, rathakAro'bhavatsudhIH / taddAsyAzca dvijAjjAtaH, kokAso nAma dArakaH // 1 / cAsssInmUkabhAvena, samIpe'pyazravA iti / rathakAraH suzilpAni, zikSayatyaGgajAnnijAn / 2 / na te'gRhNan kimapyajJA, dAseraH sarvamagrahIt / rathakAre mRte rAjA, dAsere tacchriyaM nyadhAt / 3 / itojjayanIpuryyAmArhataH zrAvako nRpaH / catvAraH zrAvakAstasya, santi karmasu karmaThAH // 4 / karotyeko rasavatIM, tAdRkpAkavatIM yathA / jIryatyannaM bhuktamAtramathavA yAmamAtrataH / 5 / yadvA dvitricatuHpa[pa]cayAmebhyo jIryati kramAt / tathA vA kurute yena, sarvathA'pi na jIryati | 6 | abhyanakti dvitIyastu sa tailakuDavaM pradhIH / pravezayati dehAntastAvatriHsArayatyapi // 7 // ******************************* A.ni. namaskAra niryuktiH / vastudvAre siddhanamaskAraH zilpasiddhaH / kokAsakathA / gAthA - 930 545 [41] Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH |Hua Hua Hua Yao Ye Jiang Jiang Jiang Zhun Zhun Zhun Zhun . tArtIyIko racayati, zayyAM tAdRgvidhAM yathA / jAgarti prathame yAme'thavA dvitricaturthake / 8 / zrIgRhAdhikRtasturyastasyaitanmativebhavam / praviSTo hyaparastatra, na kiJcidapi pazyati / / sa ca kSmAbhRdaputratvAdrAjakAryeSu zItalaH / nirvitrANNa]kAmabhogo'sti, yAvadvatakRtodyamaH / 10 / itazca pATalIputrAjitazatruH kSitIzvaraH / laGkApurI rAma iva, rurodhA''gatya tatpurIm / 11 / tadA'vantIpateH zUlamutpannaM devayogataH / vidhAyA'nazanaM so'tha, jagAma tridazAlayam / 12 / nAgarairatha tasyeva, pATalIputrabhUbhujaH / arpitA nagarI tena, zrAvakAste'tha zabditAH / 13 / catvAro'pyAgatAH pRSTAH, pade'bhUd vo'tra kutra kaH / kozaM kozAdhikRttatrA'darzayadriktamaikSata / 14 / zayyApAlastu zayyAM ca, sajayAmAsa tAdRzIm / muhUrte ca muhUrte ca, yasyA utthIyate javAt / 15 / sUdenA'traM tathA rAddhaM, yena bhute kSaNe kSaNe / abhyakto'nyena caikasmAttailamAkarSi pAdataH / 16 / Uce yaste'sti mattulyaH, so'nyatastelamAkRSet / prAvrajannatha sarve'pi, nijasvAmiviyogataH / 17 / tena tailena tasyAM'hidahyamAnaH kramAdabhUt / kAkazyAmastataH so'tra, kAkajaGga iti zrutaH / 18 / .avantI - ujjayinyA aparanAma / * anyapAdatastu nAkarSi ityarthaH / A.ni. namaskAraniyuktiH / vastudvAre siddhanamaskAraH zilpasiddhakokAsakathA / gAthA-930 546 ** 546 %%%% [42] Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 547 itazca sopArapure, durbhikSamabhavattadA / AjagAma tato'vantyAM puryAM kokAsavarddhakiH / 19 / rAjJaH svajJApanAyA'tha, zAlIn kASThakapotakaiH / apAharatpratidinaM, koSThAgArAnnarezituH | 20 | niyuktaH kathite rAjJA''nAyya kokAsavardhakiH / rathakArapade cakre, pUjyAH kutra guNA na vA / 21 / cakre kASThamayastena, garuDo nRpateH kRte / yaH kIlikAprayogeNa, vyomagAmI sajIvavat // 22 // atha rAjA sarAjJIka:, kokAsena samaM sadA / vyomnA garuDamAruDhaH, sarvAM saJcarate mahIm | 23 | mArayiSyAmyahaM yuSmAn, vyomnA''gatya vadanniti / bhApayitvA parAn sarvAn, bhUpatIn karadAn vyadhAt // 24 // tAM devImaparA: prAhureSa kIlikayA kayA / garutmAn valate brUhi, sA''rjavAdAkhyadetayA | 25 | IrSyayaikAdade rAzI, tannivartanakIlikAm / tathaivA'gAnnRpastena, vAlitastu na so'valat / 26 / athodAmaM vajraMstAkSyoM, mahAvAtAbhighAtataH / kaliGgeSu taDAgAnte, bhagnapakSaH papAta saH // 27 // tasya saGghaTanAhetorvAsyAdyA''netumutsukaH / kokAso nagare'yAsIttatrA'nyo rathakRttadA / 28 / kASThakarmAlaye rAjJo, rathaM kurvan samasti saH / tenaikaM nirmitaM cakramanyadastyarddhanirmitam // 29 // kokAsenA''thiM tatraitya, takSopakaraNAni saH / so'bhyadhAdarpayiSyAmi, gRhAdAnIya tAnyaham // 30 // ****************************** A.ni. namaskAra * niryuktiH U vastudvAre siddhanamaskAraH zilpasiddha kokAsa kathA / gAthA - 930 547 [43] Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- * niyuktiH zrItilakAcArya-* laghuvRttiH ito naitAni labhyante, netumityagamagRhe / kokAsenArddhaniHpa[SpAnaM, tacakraM ghaTitaM kSaNAt / 31 / prakSiptaM yAti vegena, skhalite'pi patena tat / kintu pazcAnmukhaM yAti, skhalite tvitarat patet / 32 / AgataH so'tha taJcakraM, dRSTvA gatvA sapadyapi / rAjJo vijJApayAmAsa, yathA kokAsa Ayayo / 33 / yadvalAtkAkajaGgrena, nRpAH sarve vazIkRtAH / dhRto'sau tADanAJcA''khyaddhRto rAjA'tha sapriyaH / 34 / daNDitAH smo vayamiti, tayorbhaktaM nivAritam / nAgarairayazobhItaH, kAkapiNDI pravartitA / 35 / kokAsaM ca sa rAjoce, prAsAdaM zatabhUmikam / mama putrazatasya tvaM, kuru madhye ca matkRte / 36 / pazcAdAjJApayiSyAmi, rAjakaM sarvamapyaham / kokAso jJApayAmAsa, kAkajaGghattanUruham / 37 / saputraM saMhariSyAmi, nRpametaM dine'muke / AgantavyaM tvayA'vazyamatra tadivasopari / 38 / kRtvA prAsAdaM kokAso, nRpamArohya sAtmajam / saJjahe kIlikAghAtAtsaMpuTIkRtya taM javAt / 39 / kAkajasatanUjena, tatra tatkAlameyuSA / nagaraM jagRhe'moci, pitAmAtA ca vardhakiH / 40 / vidhAyA'tha mahotsAhaM, sarve'pi svapuraM yayuH / zilpasiddha iti, khyAti prApa kokAsavardhakiH / 41 / 1. skhalite viharatpatet pa 'skhalite'nyatarat patet' la, / 2. tanUruhaH kha la,chapa, / [Hua Yao Hua Yao Hua Yao Yao Hua Yao Yao Bi Ye Ke Ye Ye Ye Le Ye Ye Hua Yao Ye Ju Ju Hua Hua Yao Ye A.ni. namaskAraniyuktiH / vastudvAre * siddhanamaskAraH zilpasiddhakokAsa kathA / gAthA-930 548 ******** 548 [44] Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * Avazyaka- OM atha vidyAmantrasvarUpamAha - A.ni. niyuktiH itthI vijA'bhihiyA, puriso maMtutti tabisesoyaM / vijjA sasAhaNA vA, sAhaNarahio ya maMtutti / / 931 / / namaskArazrItilakAcArya niyuktiH / 'isthitti' strIdevatA vidyA'bhihitA / 'purisutti' puruSadevatA'dhiSThito mantraH tayovidyAmantrayorvizeSo'yam / vidyA sasAdhanA vA * laghuvRttiH vastudvAre * sAdhanarahitazca mantraH / / 931 / / vidyAsiddhaM sadRSTAntamAha - siddhanamaskAraH vijANa cakkavaTTI, vijAsiddho sa jassa vegAvi / sijjhijja mahAvijA, viz2AsiddhajakhauDuvva / / 932 / / vidyAsiddhaspaSTA / / 932 / / kathA ceyaM - khapuTAcArya549 Aste puraM bhRgupuraM, lATadezalalATikA / tatrA''ryakhapuTAcAryA, vidyAnAM cakravartinaH / / kathA / teSAM ca bhaginIputraH, ziSyaH prAjJo'sti bAlakaH / tenaikadA guroH pArthAdvidyekA japataH zrutA / 2 / gAthA-931vidyA siddhava sA tasya, vidyAsiddhagurorvazAt / itazca guDazastrA''khyaM, puramasti guDAkaraH / 3 / 932 tatraikaH sAdhubhirvAde, parivrAT nirjitaH purA / parAbhavAnmRtaH so'bhUdyakSo vaTukarAbhidhaH / 4 / 549 bhApitAH sAdhavastena, prAgverasmaraNakrudhA / athAryakhapuTAcAryAH, saGgrenA''kAritAstadA / 5 / [45] muktvA tatrA'khilaM gacchaM, bhAgineyaM ca bAlakam / svayamalpaparIvArA, guDazastraM samAyayuH / 6 / XXXXXXX Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH sAdhavaH preSitA madhye, svayaM vaTukarAlaye / sAyaM tatra sthitAH kRtvopAnahI tasya karNike / 7 / tadutsaGge nivezyAMhI, suptAH saukhyena sUrayaH / devavyaprAtarAyAto, dRSTvA''cakhyo janasya tat / 8 / eyurjanAstamuddhATyoddhATyekSanta yato yataH / tatra tatra nirIkSyAdhiSThAnaM rAjJe nyavedayan / / dRSTvA rAjApi lakuTaleTvAyestamatADayat / prahArAMstAn gurustasyA'ntaHpure samacikramat / 10 / bhaktivAkyaistata: stutvA, kSamitaH praNatazca saH / athAryakhapuTAcArya, utthAya svamadarzayat / 11 / zaktiM tasya gurovIkSya, jana: sarvo visiSmiye / utsAhenA'tha rAjAdyA, guruM prAvIvizan pure / 12 / yakSo vaTukaro'gre'gAnmUrtayazcAparA api / dRSanmayyo mahAdroNyo, tato'pyagre ca te kRte / 13 / / utpatantyaH patantyazca, prabho ! pASANamUrtayaH / etA nighnanti jIvAMstanmucyatAmityavag janaH / 14 / tato lokoparodhena, gurubhiH karuNAparaH / ukto vaTukaro'nyAzca, yAta re ! svasvamAzrayam / 15 / pratolIdvAramabhito, droNyo mukte ca te punaH / anyo mama samaH ko'pi, svasthAnaM prApayedime / 16 / guravo'ntargatAste'tha, rAjAdIn pratyabodhayan / upazAnto vaTukaro, jAtaH sAdhuSu bhaktikaH / 17 / jAmeyo bhRgukacche ca, militaH saugateSu saH / pAtrANi preSayad vyomnA, tadupAsakavezmasu / 18 / A.ni. namaskAraniyuktiH / vastudvAre siddhanamaskAraH vidyAsiddhakhapuTAcArya kathA / gAthA-932 550 Le Jiang Jiang Jiang Bi Qian Qian Qian Qian Qian Qian Ju Ju Ju Cai Cai Cai * 550 [46] Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcArya-* laghuvRttiH purasthaM mAtrakaM zvetavastreNa pihitAnanam / tasyApyagre TopparikAmekAmayyA''sanasthitAm / 19 / tanmukho'bhUjano bhUyAn, saGgho'thA'jJApayad gurUn / guDazastrAdathA''yAsIdgururajJAtacaryayA / 20 / tatpAtrANAmathA''yAtAM, bhUtAnAmantarA zilA / vicakre gurubhistasyAM, sarvANyAsphAlya pusphuTuH / 21 / bhItazca kSullako'nazyajjJAtvA''yAtAn gurUMstataH / buddhAyatanamA''gatya, guravo buddhamUcire / 22 / ehi zauddhodane ! vatsa !, vandasvA'smAnihAgatAn / Agatya buddhapratimA, patitA gurupAdayoH / 23 / preSito'gAnnijasthAnamuktastUbho'pyavandata / Uce ca tiSTheH svasthAne, kiJcinnamrastathAsthitaH / 24 / nirgranthanAmita iti, tasya khyAtirabhUdataH / evaMvidhaH siddhavAkyo, vidyAsiddho'bhidhIyate / 25 / / mantrasiddhamAha - sAhINasavvamaMto, bahumaMto vA pahANamaMto vA / neo samaMtasiddho, thaMbhAgarisovva sAisao / / 933 / / spaSTA / / 933 / / kathA ceyaM - lakSmIpuraM puraM tasmin, zrIvilAso narAdhipaH / zabdAdiviSayAsaktaH, satataM vilalAsa yaH / / 1. 'muktAstUpo' - pa. 'muktastUpo la, 'muktvA stUpo p| preSito 'buddhaH' iti zeSaH / * stUbhaH stambhArtho'yaM zabdo bhAti / 33%83%88% A.ni. namaskAraniyuktiH / vastudvAre prarUpaNAdvAre * siddhanamaskAraH mantrasiddhasAdhukathA / gAthA-933 551 551 Hua Hua Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH dRSTA tenA'nyadA sAdhvI, rUpAtizayazAlinI / nA''gacchantyatra rambhAdyA, yallAvaNyajitA iva / 2 / tadrUpadarzanA''kSiptazcikSepAntaHpure sa tAm / tadeva militaH saGghaH, zAsituM taM mahIpatim / 3 / rAjJaH saudhAGgaNe tasya, mahAstambhazatoddhataH / sudharmAyAH praticchando, maNDapa: saudhamaNDanam / 4 / sAdhuzcaiko mantrasiddhaH, saGgamadhye'sti zaktimAn / AcakarSa sa tAn stambhAn, mantrazaktayA samaNDapAn / 5 / utpetayoni sarve, te stambhAH sodhagatAstataH / gantukAmA iva tadA, jAyante sma calAcalAH / 6 / kAndizIkastadA rAjA, samAgatya kRtAJjaliH / sAdhvIM tAmarpayAmAsa, saGgha cA'kSamayanmuhuH / 7 / IdRzo mantrasiddhaH / atha yogasiddhamAha - savvevi davvajogA, paramacchegyaphalA'havego'vi / jasseha hujja siddho, sa jogasiddho jahA samio / / 934 / / spaSTA / navaraM 'ahavegovi' athavaikopi yogaH / / 934 / / kathA ceyaM - pRthvIpratiSThaM nagaraM, supratiSThaH kSitIzvaraH / kRSNA veNA ca vAhinyo, tiSThatastatpurAntike / / brahmadvIpastayorantastatrAsana ke'pi tApasAH / bhuvIva pAdalepena, te jalopari cAriNaH / 2 / UcuH pRSTAstapaHzaktirasmAkamiyamIdRzI / teSvAhatastato lokaH, kSubhitAH zrAvakA api / 3 / A.ni. namaskAraniyuktiH / bastudvAre prarUpaNAdvAre siddhanamaskAraH yogsiddhsmitaacaaryH| gAthA-934 552 ESSENSE 552 [48] RRRRRRRRRA Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH AsatAmapare dharmA, jinadharmo'pi hIlyate / tadAryasamitAcAryAstatrayurvajramAtulAH / 4 / zrAddhaH sudhIrgurorAkhyaddhautodantaM gurustataH / bhramitAnAM prabodhAya, zikSA tasya dado rahaH / 5 / so'tha gatvA prabhAte tAn, bhautAn sarvAtryamantrayat / hRSTAste'smaJcaritreNa, kSubhitAH zrAvakA api / 6 / athA''nIya gRhe sarvAn, pAdazaucakRtodyamaH / sa teniSidhyamAno'pi, bhaktavyevA'kSAlayat kramAn / 7 / dhautAzca pAdukAsteSAM, yatheSTaM bhojitAstataH / athA'nuvrajanaM zrAddhAH, zraddhAlava iva vyadhuH / 8 / nadyAM prAgvatpraviSTAste, buDantastArakaighRtAH / tadetyucairjanA UcurmuSTAH sma chadmatApasaH / / tatrAcAryAstadAyAtA, yogaM kSiptvA nadIM jaguH / ehi putri ! yathA yAmo, vayaM parataTaM tava / 10 / milito dvAvapi taTo, sarveSAmapi pazyatAm / guravaH parato jagmurlokaH sarvo'pi vismitaH / 11 / tApasAH pratibuddhAste, teSAM pArzve pravavrajuH / te brahmadvIpavAsitvAt, tadAhAH sAdhavo'bhavan / 12 / IdRgyogasiddhaH / AgamArthasiddhAvAha - Agamasiddho savvaM-gapArao goyamuvva guNarAsI / paurattho atthaparo va, mammaNo atthasiddho ya / / 935 / / spaSTA / gautamakathA prAguktA / / 935 / / mammaNakathA ceyaM - 1. 'truDantastA' - pa. pa. 'buDatastA' 'kha, 'buDantastA' chl| A.ni. namaskAraniyuktiH / vastudvAre siddhanamaskAraH yogsiddhsmitaacaaryH| gAthA-935 553 553 [49] ****881 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 554 ******** puraM rAjagRhaM nAma, zreNikastatra bhUpatiH / sunandAcillaNe rAjJyAvabhayo'mAtyapuGgavaH / 1 / mammaNo'bhUdvaNik tatra tena klezena bhUyasA / prabhUtamarjitaM dravyaM kiJcinna vyayitaM punaH / 2 / melaM melaM koTizastannijasIdhazirogRhe / ekaM nirmApayAmAsa, svarNaratnamayaM vRSam // 3 // dvitIyaH kiJcidUno'sti, tatkRte cintayA''turaH / atrAntare'bhavan varSA, nadyAM pUraH samAgamat // 4 // kapInAMzukaH kASThAdhirUDhaH kASThasaJcayam / tatpUrttaye nadIpUrAd, varSatyapyA''cakarSa saH // 5 / tadA rAjA sarAjJIko vAtAyanagato'bhavat / rAjJI dRSTvA tathAsthaM taM, sAmarSA nRpamabhyadhAt // 6 // satyaM zrUyata evaM saridabdhinidarzanena rAjAnaH / bharitAni bharanti dRDhaM, riktaM dRSTvA'pi nekSante // 7 // rAjJoktaM kimidaM vakSi, tayoktaM deva ! vIkSyatAm / raGkaH klizyatrayaM nadyAmuddharttumavabudhyate // 8 // sa rAjJA''hnAyitaH prAptaH, pRSTaH klezasya kAraNam / tenoktaM deva ! me'dyA'pi, vRSayugmaM na pUryate / 9 / Uce rAjJA gRhANa tvaM, bhadra ! vRSazataM mama / sa uvAca na taiH kArya, pUrayA'grimameva me / 10 / kIdRzaste'sti bhUpaM sa, gRhe nItvA tamaikSayat / rAjA'vadanna me bhadra !, kozenApyeSa pUryate // 11 // 1 'varSatyabde cakarSa' la, / 2. 'saridabhrani' pa, 'saridavani' cha / 3. bhadrazataM pa, pa la cha / ************** ************** A.ni. namaskAra niryuktiH / vastudvAre siddhanamaskAraH arthasiddha mammaNaH / gAthA - 935 554 [50 ] Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya- * laghuvRttiH 555 so'vagnApUryayaM yAvattAvad deva ! na me sukham / tadarthaM dikSu bhANDAni, preSyanta prakRtA kRSiH | 12 | prArabhyate vRSAzvebhadAsyAdeH poSaNaM mayA / rAjJA'bhaNyata tarhyevaM klizyase'lpakRte katham / 13 / so'vak klezasahaM me'Gga, vyApAro'nyo'sti nAdhunA / varSAsvedho mahArghatvaM, tadarthe'haM karomyadaH // 14 // nRpo'vAdInmahAbhAga !, pUryatAM te manorathAH / tvamevAsya samartho'si, pUraNArthamahaM na tu // 15 // kRtamAGgalikastena, svasaudhe'thAgamannRpaH / kAlenA'pUri tenA'sAvarthasiddho'yamIdRzaH / 16 / yAtrAsiddhamAha - jo niccasiddhajatto, laddhavaro jo ya tuMDiyAivva / so kira jattAsiddho 'bhippAo buddhipajjAo / / 936 / / yo dvAdazavArAH samudramavagAhya kRtakAryaH kSemeNA''yAti sa nityayAtrAsiddhaH / anye'pi potena gantukAmA yAtrAsiddhyarthaM taM prekSante caturthapAde cAsyA uttaradvArAvayavaH / abhiprAyo buddhiparyAyaH / tatazcAbhiprAyasiddho buddhisiddha: / / 936 / / yAtrAsiddhe kathA ceyaM - velAkUle'bhavatkvApi, vaNik tuNDikanAmakaH / tasyAbdhau lakSazo bhagnaM, bohitthaM sa tu nA'bhanak // 1 // jale naSTaM jale eva, labhyate proktavAniti / nA'grahIddattamapyanyairjagAma punarambudhau // 2 // A.ni. namaskAra niryuktiH / vastudvAre siddhanamaskAraH arthasiddha mammaNaH / yAtrAsiddhavaNik / gAthA - 936 555 [51] Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A KK228 Avazyaka- * niyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH svayaM samudrastuSTo'tha, tasya prAjyaM dhanaM dadau / bhaNitazcAnyadapi te, kiM dadAmIti so'vadat / / A.ni. mama nAma gRhItvA yaH, samudramavagAhate / so'vipanna: samabhyetu, samudrastatprapannavAn / 4 / IdRgyAtrAsiddhaH / namaskArabuddhisiddhamAha - niyuktiH / vastudvAre viulA vimalA suhumA, jassa maI jo cauvihAe ya / buddhIe saMpanno, sa buddhisiddho imA sA ya / / 937 / / * siddhanamaskAraH spaSTA / / 937 / / yAtrAsiddha___ uttiyA veNaiyA, kammiyA pariNAmiyA / buddhI caubvihA, vuttA paMcamA novalabbhaI / / 938 / / vaNik / spaSTA / / 938 / / autpattikIlakSaNamAha - buddhisiddhH| putvamadiTThamassuya-maviiya takkhaNavisuddhagahiyatthA / avvAhayaphalajogA, buddhI uppattiyA nAma / / 939 / / gAthA-937spaSTA / / 939 / / udAharaNAnyAha - . 941 bharahasila paNiya rukkhe khuDDaga paDa saraDa kAya ucAre / gaya ghayaNa gola khaMbhe khuDDaga maggitthi pei putte / / 940 / / 556 mahusittha mudi yaMke ya, nANae bhikkhuceDaganihANe / sikkhA ya atthasatthe, icchAi mahA sayasahasse / / 941 / / * [52] 556 Ye Le Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun *** * Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 'bharahasila miMDha kukuDa, tila vAluya jubrahasthi agaDa vaNasaMDe / vAyasa aiApatte, khADihalA paMcapiyaro ya / / 942 / / AsAmarthaH kathAbhyo jJeyaH / / 940-942 / / ujjayinyasti pUH sarvapurAmujayinI zriyA / tasyAM vazyAntaraGgA'rirjitAriH pRthivIpatiH / 1 / / pratyAsanno naTagrAmastatrA''sId bharato naTaH / tatpriyA'bhUtkathAzeSA, rohakastatsuto'lpakaH / / tenA''nItA priyA'nyA sA, na samyagvarttate zizoH / tenoce mama zuzrUSAM, yannAmba ! kuruSe'tha te / / tatkariSye na khAdantyA, api yadvismariSyati / nizyUce sahasA so'tha, tAta ! gohaH prayAtyayam / 4 / tena jJAtaM priyA me'bhUdvinATeti zlathA''daraH / Uce sA tvatpitA putra !, kathaM mayi nirAdaraH / 5 / so'vadatkimahaM vedhi, soce dAsyasmi te'dhunA / prasAdaya svaM janakaM, tenoktaM nirvRtA bhava / 6 / nizyUce so'nyadA bhUyastAta ! gohaH prayAtyayam / pitoce sambhramAt kaka, chAyAM so'darzayattanoH 7 / lajito'tha pitA dadhyo, prAgukto'pIdRzastataH / sa tasyAM dRDharAgo'bhUtsA'pyAsIddhAktikI zizoH / 8 / sa tu pitrA samaM bhute, cakitaH saviSAtrataH / tAtena samamanyeyuH, so'gAdujjayinIM purIm / / dRSTA purI samastA'pi, kRtArtho nirgatau bahiH / vismRtA''nayanAyA'gAd, valitvA tatpitA punaH / 10 / A.ni. namaskAraniyuktiH / vastudvAre siddhanamaskAraH buddhisiddhaH autpttikii| gAthA-942 557 Fk ( Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin 557 [53] Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcArya-* laghuvRttiH siprAtIre rohakastvA''lilekhojayinI purIm / tadA''gacchannRpastatra, niSiddhastena soSmaNA / 11 / rAjasodhasya madhyena, mA gAstvaM vismito nRpaH / apRcchatkimidaM vatsa !, sarvAmAdarzayat purIm / 12 / vasasi tvaM ka pRSTo'vam, naTagrAme'smi bhAratiH / rAjA'gAttatpitA''yAto'tha to svagrAmamIyatuH / 13 / mantripaJcazatI rAjJA, ekonA'styekamIkSate / sarvapradhAnamAdhAtuM, tatparIkSAkRte ttH|14| kSmApatirdAmamAdikSadahiryA'sti mahAzilA / tayA maNDapamAdhatsva, grAmyAH sarve'milastataH / 15 / kairapyutpATyate neSA, zilA syAnmaNDapaH katham / kasyA'pyAsInna dhIstatra, bhojanAyotthitAzcirAt / 16 / rohakaH pitaraM dRSTvA, ruroda kSudhito'smyaham / rAjA''dezaM pitA tasyA''cakhyAvutsUrakAraNam / 17 / so'vadaddhazva vizvastAH, khanitvA'dhaH zilAtale / datta stambhAn limpata kSmAmevaM syAnmaNDapaH kRtaH / 18 / bhaTTaputrestadAkhyAtaM, bhUbhuje so'tha tAn jagau / kasyeyaM buddhirAhuste, bharatAtmabhuvaH prabho ! / 19 / meSa: preSi tato rAjJA, bhANitAzceSa pakSataH / IdRgsthAmaiva no'pyo'yaM, deyA cAristvaharnizam / 20 / pRSTaste ratistenA'pyabandhi vRkasannidhau / cArito'gAtkSatiM naujo, vRkAntakAJca nedhata / 21 / 1. 'nA'jo' la, 'no'jo' lara pa cha / bhAratiH - bharatasya putraH / * 'nojo'-na ojas iti sandhiH / A.ni. namaskAraniyuktiH vastudvAre siddhanamaskAraH buddhisiddhaH autpttikii| gAthA-942 558 558 [54] Yao Hua Yao Hua Yao Ju Zhun Zhun Zhun Zhun Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- * kurkaTa: praiSi rAjJA'sau, yuddhaM zikSyo vinA'param / darpaNaM maNDayitvA'tha, rAjA''dezaM vyadhatta saH / 22 / A.ni. niyuktiH rAjJA'thoktaM tilastailaM, datta mitvekamAnakaiH / mitvA''darzatalenA'so, do tailaM tileH samam / 23 / namaskArazrItilakAcArya- Adeze vAlukAvartestasyA AnAyayatpatim / jUrNaH praiSi karI rAjJA, proktAH kathyo mRto na tu / 24 / niyuktiH / laghuvRttiH zuddhizca pratyahaM jJApyA, rohako'khyApayanmRte / devA'dya na taNAnyatti, nAmbhaH pibati vA karI / 25 / __ vastudvAre nottiSThati na cAste vA, kiM brUmo na zvasityapi / rAjoce kiM mRto hastI, devo vaktu na tadvayam / 26 / * siddhanamaskAraH avaTA''nayanAdeze'bhANi grAmyo'ndhureSa naH / nAgaraH preSyatAM kUpaH, sAdha tena yathaityaso / 27 / buddhisiddhaH kAryoM grAma ya ArAmaH, pUrveNA'styapareNa saH / ityAdiSTe puro grAma, kRtvA sa pazcimaH kRtaH / 28 / autpttikii| 559 vinAgniM paramAnasya, pAkAdeze kRtastadA / karISoSma palAloSma, pAkaH kSiAvA bhuSo'ntare / 29 / gAthA-942 bhUbhujA taM parIkSyaivamAdiSTaM putra etu saH / na zuklakRSNapakSAbhyAM, na chAyAyAM na cA''tape / 30 / na channo vA na cAkAze, na nizAyAM divA na ca / na padbhyAM na ca yAnena, na pathA notpathena ca / 31 / / na snAto vA na malino, na bhuktaH kSudhito na vA / niveditaM ca tattasya, so'thA''nAyya phalAdikam / 32 // khAditvA tatkarasthaM sadabhuktvA'nnaM ca sarvathA / aGgaprakSAlanaM kRtvA, cakrakSuNNakSamopari / 33 / 1. 'proktaM' la,la, / 2. 'vaktuM' - pa, khala, / 3. 'prAme' la, hema. zabdA. [7/2/922] 'pUrva' zabdasya 'ena' pratyayaH [2/2/197] - tadyoge grAma iti dvitIyA / 4. 'eva' pa ch| [55] Yao Hua Yao Ye Ju Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Zui Yang Yang Yang Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Ye MRRRRRRR Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- cAlanIcchAditazirA, iDikke'thAdhirUDhavAn / yayau sAyamamAvasyAM, bhAratirbhUbhujo'ntike / 34 / niyuktiH rAjJA sammAnito gADhaM, zAyitaH svasya sannidhau / yAmAnte kSmAbhRtA'pracchi, zeSe jAgarSi vA vada / 35 / zrItilakAcArya-* so'vadadeva ! jAgarmi, cintayantrasamyadaH punaH / zrIvRkSavRkSapatrANAM, kiM vRntaM kiM zikhAdhikA / 36 / laghuvRttiH rAjJA'cinti na vijJAtaM, sa pRSTo dve same jagI / yAme dvitIye pRSTo'vak, ko'jAviDguTikA vyadhAt // 37 // bhUpenokte na jAne sa, smAha saMvarttamArutaH / yAme tRtIye pRSTo'vag, lekhAH khalvATikAtanI / 38 / kati zyAmAH kati zvetA, rAjA dhyAtvAha bho ! vada / zyAmA: zvetAH samAH, so'vag dehapucche tathA same / 39 / kambA'greNa mahArAjasturye yAme tamaspRzat / Uce ca zeSe jAgarSi, sa Uce'smIti cintayan / 40 / 560 kati te pitaro'bhUvan, rAjA servyaH savismayaH / ke te sa smAha rAjekaH, pRthvyA nyAyena zAsanAt / 41 / dvitIyo dhanado dAnAt, tRtIyaH zvapaco ruSA / manto nizcayotya sarvasvA''dAnAtte rajakaH pitA / 42 / vyathanAtkambikA'greNa, vRzcikaH paJcamaH punaH / tadetanmAtaraM pRSTvA, saMtuSTo bhAratena'paH / 43 / paJcazatyA amAtyAnAmasau mukhyastataH kRtaH / iyamautpattikI buddhiraddhatA bhAraterabhUt / 44 / 1. 'iDike' la cha pa, 'iDakke' pa / 2. 'nizcotya' la, kha cha papa . iDikaH - AraNyo'jaH / * 'zIDak svapne" dhAtoH va. kA. dvi.pu. ekavacanarUpaH / *.'zrIvRkSavRkSaHazvatthavRkSaH / A.ni. namaskAraniyuktiH / vastudvAre siddhanamaskAraH buddhisiddhaH autpttikii| gAthA-942 560 [56] Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryukti: zrItilakAcAryayutiH 561 ***** paNabandhe kathA asti ratnapuraM nAma puraM strIpuMsaratnabhRt / guNAnAmAkara iva, bhUbhRnnAmnA guNAkaraH 11 / AdAya zakaTIM ko'pi, vAluGkAphalapUritAm / grAmeyakanarastatra, haTTavIthyAmadhArayat / 2 / tamUce nAgaro dhUrtto, vAluGkAnyakhilAnyapi / yaH khAdati tavaitAni, tasya tvaM kiM dadAsi bhoH ! | 3 | nako'pyalamiyantyattumityUce so'thavA'tti yaH / yaH pratolyAM na niryAti, dade taM tasya modakam // 4 // IdRk paNe'khilAnISatkhAdaM khAdaM mumoca saH / khAditAnIti tAnyasya, na ko'pi grAhako'grahIt // 5 // yayAce modakaM dhUrttaH, so'dAddammaM sa nA''dade / dvizatIM yAvadUce so'tuSyad dhUrttastathApi na |6| tenA'tha sevito dyUtakAro buddhiM dadau tataH / sa modakaM vimucyA'tha, pratolyAmindrakIlake // 7 // yAhi modaka ! yAhIti, na yAtyukto'tha taM jagI / gRhANa modakaM dhUrtta !, pratolyAM naiSa yAti yat // 8 // buddhirotpattikI dyUtakArasyeyamajAyata / dhUrttarAjaH parAjigye, grAmyeNApyanayA tataH 19 / rukkhe - dattairvRkSaphalairanyairdadatyAmrANi markaTAH / hatvA pASANagolaistAnyagRhNan ke'pi buddhitaH // 1 // - ******** A.ni. namaskAra niryuktiH / vastudvAre siddhanamaskAraH buddhisiddhaH autpattikI / gAthA- 942 561 [ 57 ] Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcArya-* laghuvRttiH * eSA'pyautpattikI / khuDDage - kSudramudrikAratne - AsItpure rAjagRhe, mahArAjaH prasenajit / zreNikastasya putro'bhUdrAjalakSaNalakSitaH / / rAjA kiJcinna tasyAdAnmA'muMhanyurvimAtaraH / so'thA'pamAnAniragAdyayo binnAtaTaM puram / 2 / tokazreSThino haTTe, vedikAyAmupAvizat / svapne ratnAkarastena, zreSThinAgre gRhAgataH / 3 / nijAM pariNayana kanyAM, dRSTo haSTazca cetasi / taM vIkSya dadhyau svapnAnurUpI saiSo'dhunA''gataH / 4 / [yugmam] mlecchAtso'naryyaratnAni, tatprabhAvAttadA'grahIt / pRSTaH so'tha bhavanto'trA'tithayaH kasya vo'dhunA / 5 / tato nItvA gRhe sAyaM, svakanyAM pariNAyitaH / pracchannAzca carA rAjJo, yathAsthaM taM nyavedayan / 6 / / yAti kAle sunandA'tha, svapre'pazyadgajaM sitam / sA'bhUdApannasattvA'tha, zreSThI zreSTho'bhavajane 7 / zarIrakAraNe jAte, rAjJazcA''jagmurauSTrikAH / zIghramehIti tairuktaH, pRSTazca zvAzuraizcalan / 8 / pANDurakuDyA gopAlA, vayaM rAjagRhe pure / kArya cetkSipramA''yayurityuktvA'gAtsa taiH saha / 9 / cetkariskandhagA viSvakzRNomyabhayaghoSaNAm / tasyAH svargAgatabhrUNAnubhAvAditi dohadaH / 10 / vijJapya zreSThinA bhUpaM, kAritA'bhayaghoSaNA / zuzrAva sA tathAjAtaH, putrazcakre'bhayAbhidha: / 11 / A.ni. namaskAraniyuktiH / vastudvAre siddhanamaskAraH buddhisiddhaH autpattikI / gAthA-942 562 Yao Hua Yao Hua Yao Hua Yao Ye Ju Hua Hua Hua Hua Yao Ye 562 [58] Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Yao Hua Yao Ye Hua AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH pitA me kveti pRSTA'mbA''cakhyau so'thAha gamyate / pitA me tatra rAjAsti, yayau so'tha samAtRkaH // 12 // muktvAmbAM bahirudyAne, so'ntaH zuddhikRte yayau / rAjJA mantriparIkSArthaM, kUpe kSiptA'sti mudrikA / 13 / yastaTastha: kareNa mAM, lAti syAttasya mantritA / prekSyAbhayena chagaNenA''hatyA'zoSi vahinA / 14 / kSiptvopAndhorjalaM mudrA, tarantyAttA kareNa sA / athA'ntikaM gato rAjJaH, pRSTaH ko'sIti so'vadat / 15 / putro vaH kathamajJAsI:, sarvaM so'tha vyajijJapat / tuSTaH kRtvA tamutsaGge, tato rAjI nRpo'bhyagAt / 16 / maNDayantI praveze'mbA, gatvA putreNa vAritA / prasAditA'tha sA rAjJA, cakre putrazca mantrirAT / 17 / paTe - muktvA taTe paTaM svaM svaM, nadyAM snAtau janAvubhau / ekasyAbhUtpaTo jIrNo, dvitIyasya punadRDhaH / / muktvA jIrNapaTI jIrNa, dRDhamAdAya celivAn / mArgito'nyena nA'datta, vAdo rAjakule'bhavat / 2 / atha kAraNikarbhAyeM, tayorAkArya karttanam / kArayitvA tayoH sUtraM, vicAryA''jta yasya saH / 3 / kAraNikAnAmautpattikI buddhiH / saraTe - ekasya zreSThina: kvApi, saMjJAmutsRjataH sataH / tatra dvayoH saraTayoranyonyaM yudhyamAnayoH / / eko'gAttadapAnasyA'dhaH sa pucchena tatspRzan / viveza saraTo'pAnamityAzaGkI gRhaM gataH / 2 / A.ni. namaskAraniyuktiH / vastudvAre siddhanamaskAraH buddhisiddhaH autpattikI / gAthA-942 4888 563 563 Jin Jin Jin Jin Jin Ye Ye Zhi Ye Di KHERE*%%88** Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryayuktiH 564 ****** kRzo'bhUdvaidyamaprAkSIt sa zatArthI zataM dadau / datvoSadhAni vaidyo'tha, virekaM tamakArayat / 3 / tadantaH saraTaM lAkSAlitaM cikSepa lAghavAt / taM dRSTvA'bhUtpaTuH zreSThI, vaidyasyotpattikImatiH // 4 / kAke bauddhaH kSullakamaprAkSIdarhantaH sarvavedinaH / bADhaM tadrUhi katyatra, kAkAH SaSTisahasrikA // 1 // beNAta vasantyatra yadyUnAH proSitAstataH / athAdhikAH prAghuNakAH, kSullasyotpattikImatiH // 2 // ko'pi zreSThI nidhiM dRSTvA bhAryAmUce parIkSitum / priye'dya pANDuraH kAko, mamA'pAnaM praviSTavAn // 1 / tayA sakhInAM kathitaM pAramparyeNa taM nRpaH / zrutvA zreSThinamaprAkSIt sa svabhAvaM nyavedayat / 2 / rAjA'dAttaM nidhiM tasya, tathA'mAtyaM vyadhAJca tam / iyamautpattikI tasya, buddhirvRddhikRte'bhavat // 3 // vikirantaM dvikaM viSTAM kSullaH prekSata zaizavAt / taM ca bhAgavato'prAkSItkAkaH kiM vikiratyasau // 1 // kSullakastaM parijJAyopahAsinamavocata / jale viSNuH sthale viSNurviSNuH parvatamastake |2| jvAlamAlAkule viSNuH, sarvaM viSNumayaM jagat / zrutvA smRtimimAM kAko, viSNumantrA'pi vIkSate // 3 // 1. rAjJAdatta' la * kSullaH jainasAdhuH / * bhAgavataH viSNubhaktaH / **** ********* A.ni. namaskAra niryuktiH / vastudvAre siddhanamaskAraH buddhisiddha autpattikI / gAthA - 942 564 [60 ] Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH uJcAre - viprasya taruNI bhAryA, mArge dhUrtena melitA / vyavahAro'bhavad grAme, pRSTau kAraNikaiH pRthak / / bhuktaM hyaH kiM dvijo'vAdIdAvAbhyAM tilamodakAH / dhUrto'nyaddhaktamAcakhyo, datto rekaH striyAstataH / / ujhArAntastilAn dRSTvA, sarve kAraNikAstataH / dhUrta nirdhATya pApmAnaM, viprasya striyamArpayan / 3 / kAraNikAnAmautpattikI / gaje- vasantapurabhUpAlo'mAtyamanveSayan jagI / lakSaM dadAmi tasyA'haM, yastolayati hastinam / / ekena zreSThinA hastI, kSipto nAvi tatazca nauH / jalAntaryAvatI manA, tatra rekhA kRtA'tha tam / / uttAryAnya tA tAvadyAvanekhAM jale gatA / pratimAnAnyathottArya, tolayitvA nRpAgrataH / 3 / hastipramANamAkhyAtaM kRto mantrI nRpeNa saH / etasyotpattikI buddhiH / 'ghayaNo' bhANDaH -'adhovAtAgamo nA'syA', rAjJI rAjeti zaMsati / bhANDo'vag neti rAjoce, kathaM vetsi sa UcivAn / / yadArpayati puSpAdIMstadA vindyAstadAgamam / tathAkRte vimarzana, jJAtvA rAjA'hasattataH / 2 / nirbanthe kathitaM devyAH, so'tha nirviSayaH kRtaH / upAnanmAlabhArI sa, etyoce devi ! yAmyaham / 3 / 1. 'rAjJoce' la, pa, cha / .bhANDaH - sarvarahasyavid / A.ni. namaskAraniyuktiH / vastudvAre siddhanamaskAraH buddhisiddhaH autpttikii| gAthA-942 565 Ju Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Ning Qi 565 [61] Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka ni zrItilakAcAryalaghuvRttiH 566 devyUce kimidaM so'vak, dezAddezaM yazastava / neSyAmyupAnahastenopAttA devyA dhRto'tha saH // 4 // mA bhUnmamAyaza iti bhANDasyautpattikImatiH / gole golo lAkSAmayo nAsAM praviSTo'yaH zalAkikAm / tApayitvA samAkRSTaH, kraSTurautpattikI matiH / 1 / stambhe - saro'ntaH stambhamuttabhya, rAjJoce yastaTasthitaH / enaM veSTayate tasya, lakSamekaM dadAmyaham / 1 / kenA'pi kIlakaM pAlyAM, nyasya baddhvA guNaM tataH / stambho'veSTi paribhramya, rAjJA mantrI kRto'tha saH // 2 / kSullake - yadyatkariSyati kSullastatkAryaM mayA'pi hi / kayAcidbhraSTayA'dApi, paTahaH kSullakaM prati / 1 / bhikSArthameyuSA zrutvA, paTahastena vAritaH / yayau rAjakulaM pRSTaH, kiM kariSyasi pazyata // 2 // sAgArikaM darzayitvA' likhatkAyikayotpalam / likhituM tattathA nA'laM, sA jitautpattikIdhiyA | 3 | mArgastriyAM bhAryAmAdAya yAnena, grAmaM kazcana gacchati / sottIrNA dehacintArthaM tadrUpAdhyAstakinnarI | 1 | AgAtpriyA roditi sma, vAdo'bhUdbharttari dvayoH / preSya dUraM patiM te dve, ukte kAraNikairiti // 2 // dAsyatyAgacchataH patyuryA''sanaM drAk priyA'sya sA / dUrAtkaraM prasAryA'dAdAsanaM vyantarI tataH | 3| - 1. rAjoce pa, kha / 2. 'pazyataH ' pa la / - ******* A.ni. namaskAra niryuktiH / vastudvAre siddhanamaskAraH buddhisiddhaH autpattikI / gAthA - 942 566 [62] Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ FWF AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH ********** sA vijJAtA dvitIyA tu, tatpriyeti vinizcitam / kAraNikAnAmautpattikImatiH / athavA - mUladevakaNDarIko, gacchataH pathyubhau narau / pumAMsamekaM sastrIkaM, dRSTvA''gacchantamadhvani / / pazyastasya striyo rUpaM, kaNDarIko mumUrcha saH / mUladevo'tha taM kSiptvA, vanaSaNDe sthitaH pathi / 2 / tamupetaM naraM smAha, madIyA strI prasoSyati / preSayaitAM kSaNaM tatra, preSitA tatra sA'gamat / 3 / sthitvA tena samaM sA''gAtpaTaM datvA hasantyavak / priyaM te'stu suto jAto, dvayorotpattikI matiH / 4 / patyau - ekA bhAryA dvayordhAtrostulyasnehA ca sA tayoH / lokasya vismaye rAjJaH, kautuke mantriNIcyata / / vizeSo'styeva taM jJAtuM, tatpanI tena bhASitA / grAme preSyo tvayA rucyo, tatastau prajighAya sA / 2 / ekaM kakubhi pUrvasyAmaparasyAM dvitIyakam / yaH pUrvAM praiSi sa dveSyaH, priyo'nyo deva ! budhyatAm / 3 / / tathApyapratyaye jAto, 'mumUrSu tvatpatI samaM / jJApiteti narAbhyAM sA, sadA mando'parAgataH / 4 / ityuktvA tasya pArzve'gAdvizeSo'manyatAkhile: 5 / amAtyasyautpattikIbuddhiH / 1 'mumUrSu la, la, 'mamUryA' pa, / * rucyaH patiH / A.ni. namaskAraniyuktiH / ___ vastudvAre siddhanamaskAraH buddhisiddhaH autpttikii| gAthA-942 567 Yao Hua Yao Ye Le Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun 567 63] Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 568 putre vaNigeko dvipatnIyug, dUradezAntaraM gataH / sa ca tatra mRto devAttatpriyaikA'sti putriNI / 1 / putrastu na vizeSajJo, dvayorapi sa mAtRdhIH / ekA'vocata me putro, dvitIyA'pi tathaiva ca / 2 / vivAdo'bhUdamAtyA'gre, tatsarvasvaM vibhajya saH / putraM vibhaktumArabdhaH, putramAtrA'bhyadhIyata / 3 | na putro me bhavatvasyai, sarvasvaM mantriNA tataH / jJAtvA mAteti sarvasvabhAginI sA vyadhIyata // 4 // mantriNa autpattikIbuddhiH / madhusikthe - duHzIlA kolinI kAcit, jAlimadhye ratasthitA / UrdhvaM bhrAmaramaikSiSTa, pazcAttatkrayiNaM patim // 1 // avArayadahaM tatte, darzayiSyAmi kutra tat / jAlimadhye'sti tadgatvA tatrA'nAlokya tattataH // 2 / | tenaiva vidhinA sthitvA, preyasastadadarzayat / duHzIlA'jJAyi teneyamanyathaivaM kathaM bhavet / 3 / patyurautpattikI buddhiH / mudrikAyAM - zrIpure zrIdharo rAjA, purodhAstasya mAdhavaH / sarveSAmapi nikSepaM gRhNAti ca dadAti ca / 1 / dramakasyA'nyadA nyAsaM, dadAvAdAya naiyuSaH / zUnyaH so'thAbhramajjalpan, dehi tanme sahasrakam / 2 / * nikSepaH nyAsaH / ********** ******** A.ni. namaskAra niryuktiH / vastudvAre siddhanamaskAraH buddhisiddhaH autpattikI / gAthA - 942 568 [ 64 ] Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 569 tacchrutvA pathi yAnmantrI, kRpayAkhyat kSitIzituH / dehItyukto nRpeNoce, purodhA nAdade mayA // 3 // rAjA dramakamaprAkSInmuktaM tat kva dine tvayA / anyadA krIDato dyUtaM rAjJA saha purodhasaH / 4 / nAmAGkA mudrikA tena, sAritA''dAyi bhUbhujA / samaryyAtmamanuSyasya, proktamasya gRhe vraja 15 / sahastrasya nivalako, dramakeNAmuke dine / mukto'stIhA'rpyatAmetadabhijJAnamathArpitaH | 6 | anyeSAM nivakAnAM madhye prakSepya taM nRpaH / Uce gRhANa vIkSya svaM, pratyabhijJAya so'grahIt // 7 / mithyAvAdI mamAgre'pi, jihvA'cchedi purodhasaH / abhavattatparijJAne, nRpasyautpattikI matiH // 8 // aGke ko'pyamuJcanivalakaM, sarUpakasahasrakam / sIvitvA kasyacidvehe, sa utsIvyA''dade svayam |1 | zuddhAn kUTAnnicikSepa, niHsAraistairbhRto na saH / tato'dhaH kiJcidutkartya, saGkaTIkRtya sIvitaH // 2 / vAde kAraNikaiH zuddharUpakaiH so'tha pUritaH / sAratvAtte'dhikarudhaH, zakyate tatra sIvitum // 3 // tataH kAraNikairjJAtamidamautpattikIdhiyA / vaNikvijRmbhitamiti, zuddhAMstasya sa dApitaH / 4 / nANake- kenApi kasyacitprAjyamUlyanANakasaMbhRtaH / nyasto nivalakastenopAttAste bahumUlyakA 11 | * adhikaM rundhanti vyApnuvanti kvipi 'rughRpI AvaraNe, vyAptau prathamAbahuvacanam / ***********: ************* A.ni. namaskAra niryuktiH / vastudvAre siddhanamaskAraH buddhisiddhaH autpattikI / gAthA - 942 569 [ 65 ] Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ EXXXXX AvazyakaniyuktiH zrItilakAcArya-* laghuvRttiH kSiptaM zuddhapaNAbhikhyaM, tatrAlpamUlyanANakam / svAmyAyAto nirIkSyA''khyadetana mama nANakam / 2 / parAvarttastvayA cakre, vAde kAraNikA jaguH / kasmin varSe tvayA muktamukte'bde'bharchi[siM tairvaNik / 3 / tadA''sannapaNAstatte, kathaM muktA gRhe'munA / tadIyaM nANakaM tasyA'dApyatho daNDitazca saH / 4 / kAraNikAnAmautpattikIbuddhiH / / bhikSormaThe kRto nyAsaH, kenApi na dadAti saH / dyUtakArAn siSeve'tha, pRSTaste: kAraNaM jago / 1 / kitavA bhikSaveSAste, bhikSostasyAntikaM gatAH / tIrthayAtrAM vayaM yAmaH, svarNametadihA'stu naH / 2 / atrAntare sa pUrvoktastametyA'mArgayantrijam / tat svarNalobhAdasyA'dAtte'tha taM bhikSacire / 3 / / santyasmAbhiH sahA''yAtA, bahavo bhikSavastataH / sarve militvA yuSmAkaM, mokSyAmo nikhilaM maThe / 4 / ityuktvA te yayu takRtAmautpattikImatiH / ceTakanidhAne - nagare kvApi mitre dve, dRSTastAbhyAM nidhiH kvacit / ekenoktaM sunakSatre, nidhi: kalye grahISyate / / rAtrI tena gRhItvA taM, tatrAGgArA nivezitAH / tatrA''lokya prage'GgArAMstadgrahItevamUcivAn / 2 / aho vayamapuNyA yannidhiraGgAratAmagAt / jJAtamanyena niHzeSamidamasya vijRmbhitam / 3 / A.ni. namaskAraniyuktiH / vastudvAre siddhanamaskAraH buddhisiddhaH autpttikii| gAthA-942 570 570 [66] Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH K******** / kRtvA tatpratimAM so'tha, markaTadvayamagrahIt / tasyA maulau sa datte'traM, bhuJjAte to tadaGkago / 4 / anyadotsavamArabhyAnIya mitrasya putrako / gopAyati sma nAdatta, proce jAto suto kapI / 5 / AgataM pratimAsthAne, taM nivezyA'mucat kapI / kRtvA kalakalArAvaM, tadutsaGge'dhyarohatAm / 6 / Uce tava sutau so'vak, syAtAM putrau kathaM kapI / syurdInArA yathAGgArAstathaitAvapi so'vadat / / nidherarddha dado so'tha, sutAvanyo'pyathA''rpayat / abhUdautpattikI buddhidvitIyasya samRddhidA / 8 / zikSAzAstre dhanurvede - kulaputraka eko'tra, dhanurvedavizAradaH / kasyA'pi dhaninaH putrAn, dhanurvedamazikSayat / / upArjayaddhanaM prAjyaM, teSAM mitrANyacintayan / niryAntaM mArayitvetaM, grahISyAmo'khilaM dhanam / 2 / / taM jJAtvA'vak sa sajJAtInadyAM piNDAnahaM nizi / kSepsyAmi dravyamizrAMstAn, grAhyAste matkRte'khilAH / / sachAtrastithiparvAdI, yathoktaM tattathA'karot / evaM nirvAhya sarvasvaM, naMSTvA'gAddhogabhAgabhUt / 4 / tasyautpattikIbuddhiH / arthazAstre - ekaH putro jananyo dve, vivAde rAjyavocata / tanayo mama jAtaH satrazokasya tarostale / / AsIno yauvane vAM sa, vivAdamapaneSyati / dve api svecchayA tAvatsarvaM pibata khAdata / 2 / dadhyAvaputrikA tAvadiyallabdhaM mayAntaram / pazcAnna jJAyate kiJciddhAvItyaGgIcakAra sA / 3 / tato devyA suto nA'syA, jJAtvetyotpattikIdhiyA / dIyate sma dvitIyasyAH, sarvasvaM tanayazca saH / 4 / A.ni. namaskAraniyuktiH / vastudvAre siddhanamaskAraH buddhisiddhaH autpttikii| gAthA-942 KRRER Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua 571 [67] k##### Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ENE AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH icchAyAM - naikA mRtapativRddhiprayuktaM labhate dhanam / patimitramataH proce, datseM'zaM cenmamA''ha saH / / soce dadyA yadiSTaM te, tenodagrAhyathA'khilam / tasyAH stokaM sa datte sA, necchadvAdo'bhavattataH / 2 / kRtvA to puJjako pRSTaH, kaste'bhISTo mahAnayam / yadiSTaM te tadasya dehItyUce yatpurA'nayA / 3 / tahApitaM kAraNikaistasyA autpattikIdhiyA / zatasahasre - khorako'sti parivrAjo, lakSamUlyo'tha so'vadat / apUrva zrAvayenmAM yastasyetaM vitarAmyaham / / siddhaputrastadA''karNya, tamevaM bhaNati sma saH / tvatpitA matpiturlakSamanyUna dhArayatyaho / 2 / zrutaM cedIyatAM lakSaM, no cet khorakamarpaya / siddhaputraH sa evaM tamautpattikyA dhiyA'jayat / 3 / atha vainayikImAha - bharanittharaNasamatthA, tivaggasuttatthagahiyapeyAlA / ubhao logaphalavaI, viNayasamutthA havai buddhI / / 943 / / durnirvahakAryabharanistaraNasamarthA trivargAstrailokyaM tadviSayasUtrArthayorgRhIta: paryanto'ntastattvaM yayA sA tathA / / 943 / / asyA udAharaNAnyAha - * khoraka; 'pAtraM' iti niyuktidIpikAyAm / A.ni. namaskAraniyuktiH / vastudvAre siddhanamaskAraH buddhisiddhaH autpttikii| gAthA-943 RXXXII 572 [68] Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- nimitte atthasatthe ya, lehe gaNie ya kUva asse ya / gaddabha lakkhaNa gaMThI, agade gaNiyA ya rahie ya / / 944 / / A.ni. niyuktiH sIyA sADI dIhaM ca, taNaM avasavvayaM ca kuMcassa / nivvodae ya goNe, ghoDagapaDaNaM ca rukkhAo / / 945 / / / namaskArazrItilakAcArya niyuktiH / laghuvRttiH tatra nimitte - vastudvAre nimittaM zikSito ziSyo, siddhaputrasya kasyacit / tRNAdyarthe'nyadeto to, padAnyebhAnyapazyatAm / / siddhanamaskAraH Aheko'mUni hastinyA, jJAyante kAyikIkRteH / hastinI sApi kANAkSI, ekapArzve tRNA'danAt / / buddhisiddhaH strIpuMsau stastadArUDhI, kAyikyeva viveda saH / strI cA'sti gurviNI hastAvaSTambhAdutthitA yataH / 3 / vainyikii| 573 bhaviSyati sutazcAsyAH, pAdo yaddakSiNo guruH / tadvAsAMsi ca raktAni, lagnA yaddazikAstaro / 4 / gAthA-944nadItIre jaratyekA, proSitAGgaruhAgamam / aprAkSIttau tadAzra[sra staH, zirastastaddhaTo'bhanak / 5 / 945 tazcAnyaH smAha vRddhe ! te, kathAzeSo'bhavatsutaH / vinaSTo bhUsutaH kumbhaH, praznAnantarameva yat / 6 / tajjAtena ca tajAtaM, tannibhena ca tatribham / tadrUpeNa ca tadrUpaM, sadRze sadRzaM dizet / 7 / 573 1. kAyikI kRtaH pa, la, / 2. zirasthastaddhaTo la, / 3. 'bhUtsUtaH pa, la, / .ibhasya - hastinaH idaM = aibham / * kAyikyA eva iti sandhiH / * ziras zabdaH tam * * pratyayAntaH / 0 bhUsutaH - pRthivyAH sutaH / [69] Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRti: 574 Adyastu smAha yAhi tvaM, putraste'sti gRhAgataH / yato'sAvutthito bhUmerbhUmereva mimela ca // 8 // sA yayau putramAyAtaM dRSTvA dRSTA jaratyatha / vAsobhyAM rUpakAbhyAM cA''gatya sA sajhakAra tam // 9 // anyo'vocadupAdhyAyaM samyagAkhyAsi me na hi / sa Uce samamAkhyAtaM mauyattvaM na vivekyasi / 10 / ekasya vainayikI / arthazAstre nItizAstre, kalpakAmAtyo dRSTAntaH / etatkathA cAgre yogasaGgrahe vakSyate param // 1 // ikSuyaSTikalApasya, muSTibaddhasya kenacit / adhastAdupariSTAca, chinnasyAntarbhavet kimu // 2 // dadhikuNDasya ca tathA, vainayikyatra kalpadhIH / lekhe- zikSamANo vijAnAti, lipIraSTAdazApi yaH / gaNite yaH ekAdi parAddharyAntaM, gaNitaM vetti zikSayA / 1 / tayorvainayikI / kUpe khanyamAne kvacitkUpe, khAtajJo'kathayadyathA / iyaddUre'sti pAnIyaM khAtaM tatrAmbu nirgatam // 1 // kathite tasya so'vocatkuddAlerhata pArzvataH / tadaivocchalitaM vAri, tadAghAtadhvaneranu / 2 / khAtajJasya vainayikI / azve - azvavikrayiNaH kecid, dvAravatyAM yayuH puri / tebhyasturaGgAn pInAGgAn, kumArA jagRhurbahUn | 1 | zlokasya bhAvArthastu kalpakakathAto'vaseyaH gAthA 1284 pRSThaH 396 / kalpakAmAtyasya dhIH ityarthaH / ******** A.ni. namaskAra nirmuktiH / vastudvAre siddhanamaskAraH buddhisiddhaH vainayikI / gAthA- 945 574 [ 70] Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 575 ****** vAsudevo'grahIdekaM kRzaM sallakSaNaM hayam / yasmin sati bhavantyanye, bhUyAMsastatprabhogRhe / 2 / vAsudevasya vainayikI / gardabhadvAre - kazcidrAjA yuvA dhatte, yUna evAtmano'ntike / sasenaH so'nyadA'yAsItkaJcanA'pi ripuM prati / 1 / patito nirjale'raNye, rAjA vRddhamamArgayat / yuvAnaH svalpadRzvAno, jalopAyaM na jAnate |2| pracchannaM pitRbhaktenA''nIto'bhUtkenacitpitA / so'thA'darzi tadA rAjJaH, pRSTo rAjJA nyavedayat // 3 // rAsabhazcaraNAghAtAn, prayacchan sAdaraM bhuvam / svAmin ! jighrati tatrAmbu khAte, svalpe'pyavApyate // 4 // tathaiva khAnite rAjJA, jalamunmIlitaM kSaNAt / vRddhasya vainayikI / lakSaNe - kasyA'pi pArase kUle, bhUyAMso vAjinastataH / mamAzvasaMhatermadhyAd, grAhyamazvadvayaM tvayA // 1 // varSAnte svecchayetyuktvA, dhRtastenA'zvarakSakaH / tatputryA ca samaM tasya, melo'stIti bhRteH kSaNe // 2 // pRSTA sA''khyAhi me kiJcidazvayugmaM salakSaNam / sA''khyattrasyati nirghAtAdraNatUryasvanAJca na // 3 // zeSebhyo'dhikavegaM ca, yattad grAhyaM hayadvayam / yathA''diSTavidhAnena, madhye tasyAzvasaMhateH // 4 / parIkSyAzvadvayaM tena bhRtikAle hayaprabhuH / amukaM cA'mukaM dehi, mamAzvamiti yAcitaH / 5 / 1. 'puraM prati la pa kha *********** ************ A.ni. namaskAra niryuktiH / vastudvAre siddhanamaskAraH buddhisiddhaH vainayikI / gAthA - 945 575 [71] Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- * niyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH azvasvAmI viditvemI, hayau saMpUrNalakSaNau / uvAcaitau vimucya tvaM, gRhANA'nyAn bahUnapi / 6 / tadvarja so'parAtraicchadazvezo'thA'bravItiprayAm / dIyate'smai sutA yena, gRhajAmAtRtAM gataH / 7 / nAdAyAnyatra yAtvazvau, hIno'sAvityadAna sA / dRSTAntamAkhyadazvezaH, patnyai vardhakidArakam / 8 / nagare kvA'pi ko'pyAsId, vardhakistasya vezmani / AgAtprAghurNako bhAgineyo vardhakidArakaH / / sallakSaNaH suvijJAna:, putrIM svAM pariNAyya saH / gRhe ca sthApitaH kiJcinna karma kurute punaH / 10 / upaviSTo'sti bhuGkte ca, zete vArtAH karoti ca / bhAryayA preritaH so'tha, tiSThannevaM na lajase / 11 / tataH kASThakate 'nityaM, nityaM sa yAtyupaiti ca / SaDbhirmAsaiH kvacitpApa, caitrakaM dArukhaNDakam // 12 // tadAnIya kaNAnmAtuM, nirmAya kuDavaM tataH / taM samA''ha patnyeSa, deyo lakSaNa nA'nyathA / 13 / / haTTamadhye yayau sAtha, divyAlaGkAradhAriNI / datte taM lakSamUlyena, sarve'pyupahasanti tAm / 14 / yAmadvaye vrajana bhoktuM, dhanazreSThI vilokya tam / uvAca labhyate'sau kiM, soce lakSaNa labhyate / 15 / dadhyo zreSThI dhruvaM mUlyamiyadetatsakAraNam / Uce tAmehi yacchAmi, lakSamekaM parIkSya te / 16 / 1. 'preSitaH' kha la, la, pa, / 2. nityaM sa giro la / A.ni. namaskAraniyuktiH / vastudvAre siddhanamaskAraH buddhisiddhaH vainyikii| gAthA-945 576 Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun 576 [72] ********* Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH Mi Yao Mi Yao Hua Yao Ye Jing Cong Cong Yi Dang gatvA gehe mamau tena, dhAnyaM niSThAM na yAti tat / lakSaM datvA'tha tAM zreSThI, vyasRjatsA gRhaM yayo / 17 / tatprabhAvena sarve'pi, khAdanti ca pibanti ca / anenA'zvayugeneha, tiSThatA'smadgRhe'pi hi / 18 / karasthAH sampadaH sarvA, bhaviSyantyeva nizcitam / evaM prabodhya patnIM sa, tasya putrImadApayat / 19 / azvasvAmino vainayikI / granthau-pATalIputranagare, muraNDo'bhUnmahipatiH / AcAryapAdaliptAkhyastatra vidyAjalArNavaH / / pare rAjasvayaM preSi, sUtraM vyAmohitAgrakam / yaSTi yamUlAgrA, duruddhATaH samudrakaH / 2 / na jJAyante sma kenApi, sUrayaH zabditAstataH / yUyaM jAnItha bhagavatrUcurjeyamasya kim / 3 / sUtramuSNodake kSiptaM, vilInaM madanaM tataH / dRSTAnyagrANi sUtrasya, yaSTiH kSiptA nadIjale / / / mUlaM mUle'bhavaddhArAdagramagresaraM punaH / lAkSAlepaM kvathitvA'pAsyodaghATi samudgakaH / 5 / vipATya bhRtvA ratnAnAmAcAryeNA'pi tumbakam / sIvitvA naSTasIvinyA, teSAM preSyuditAzca te / 6 / abhitvaiva prasAryaMtagrAhyamantargataM dhanam / tannAzakyata kenApi, sUrenayikImati: 7 / agade - puraM roddhaM samAyAte, parasainye purAdhipaH / vinAzayitumambhAMsi, vaidyAdAnAyayadviSam / / A.ni. namaskAra niyuktiH vastu dvAre siddhanamaskAraH buddhisiddhaH vainyikii| gAthA-945 577 * Zhi Ye Zhuang Ye Jin Jin Jin Jin Jin Jin Kao Kao Kao ; Yao Hua Yao Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Hua Hua Hua Hua Hua Hua Yao Ye Zheng 577 [73] Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH M yavamAtraM viSaM vaidyo, gRhItvA''gAnRpo'kupat / viSaM sahasravedhIdaM, vaidyo'vak mA kupaH prabho ! / 2 / kathametatkarI tenA''nAyi kSINAyurasya tat / zmazrumutpATya tatrA'dAdviSIbhUtaH sa kuJjaraH / / taddhajo'pi viSIbhAvastasyA'pyA''dI viSIbhavet / sahasraM yAvadevaM tat, kurute viSarUpatAm / 4 / rAjoce vAlanApyasti, sa Uce''stItyathA''nayat / auSadhaM tallavaM dattvA, zamayAmAsa tadviSam / 5 / vaidyasya vainayikI / rathikagaNikayoH - pattane pATalIputre, vezye dve vizvavizrute / kozAdyA'nUpakozA ca, tatra kozA vizeSyate / / yayA samaM sthUlabhadro, dvAdazAbdImavAsthitaH / athA''dAya vrataM tasyAH, saudhe sa prAvRSaM sthitaH / 2 / tadbrahmavatadADharcena, sA'bhavatparamAhatI / vinA rAjAbhiyogena, pratyAcakhyo nRsaGgamam / 3 / / ADhyaH kalAvAn rathikastenArAdhyata bhUpatiH / tuSTaH kozAmadAttasya, tatpuro'harnizaM tu sA / 4 / sthUlabhadraguNAneva, bhUyo bhUyaH prazaMsati / na tathopAcarat taM tu, sa tAM raJjayituM rathI / 5 / azokavanikAM nItvA, viddhA tenAmralumbikA / zarAnAvidhyA'nupuGkhamardhacandreSuNA tataH / 6 / A.ni. namaskAra niyuktiH vastu dvAre siddhanamaskAraH buddhisiddhaH vainyikii| gAthA-945 578 [74] 1. 'mA kuSa' la mA kupra pa..Adi - adanaM asyA'sti Adin / * puDhaM - bANamUlam, tasyAnu pazcAt - anupukham / BASIRRIXXX Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryukti: zrItilakAcAryalaghuvRttiH 579 chitvA mUlAtkareNAttA''kRSya sthAnasthitena sA / tathA'pyaraktA sA'vAdId, duH [Ska]karaM zikSitasya kim // 7 // siddhArthazI sUcyagre, sA svaM nRtyamadarzayat / raJjitaH kalayA tasyA, rathikaH sA'tha taM jagau |8| na duHka[Ska]raM yatkalitAmralumbikA na duHka[Ska]raM zikSitanarttanaM ca / taduHka [Ska]raM yatsa mahAnubhAvo munirmadIyopavane'vasadyat / 9 / tataH zrIsthUlabhadrasya, vRttAntaM pRSTavAn rathI / kozA sarva tadAcakhyau, buddhaH zrAddho'tha so'bhavat // 10 // dvayorapi vainayikI / zItasATikAyAM rAjJaH kasyApi ko'pyadhyApakaH putrAnapAThayat / dattaM prAjyaM dhanaM tasya, niHpa[pa]treSu suteSu saH / 1 / dadhyau lubdho vinAzyainaM gRhNAmi dravyamAtmanaH / taM ca rAjAzayaM jJAtvA kumArAste vyacintayan / 2 / dattA vidyA'munA'smAkamasau nistArya eva tat / tasmin bhoktumathA''yAte, strAtuM yAcati sATikAm // 3 // UcurbhaGgA tadAkhyAtuM svarUpaM tasya tattadA / zuSkApi sATikA zItA, kRtvA dvAramukhaM tRNam // 4 // sudIrgha tRNamityUcurvAmaM krauJcamabibhramat / dadhyAvadhyApako'dhyAtmaM, chAtroktimatha bhAvavit // 5 // sATikAzaityavAcokto, rAjJo mAM pratyanAdaraH / ukto dIrghatRNoktezca dIrgho'dhvA me palAyane // 6 / krauJcAvatAraNAdvAmAduktaM mRtyubhayaM mama / kriyate yanmRtasyaiva, vAmakrauJcA'vatAraNam // 7 // tajjJAtvA sa sasarvasvaH, palAyiSTa mahAnizi / vainayikyubhayeSAM dhIzchAtrANAM pAThakasya ca // 8 // **************************** A.ni. namaskAra niryuktiH / vastudvAre siddhanamaskAraH buddhisiddhaH vainayikI / gAthA- 945 579 [ 75 ] Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- nIvrodake kutrA'pyekA vaNigbhAryA, bharttari proSite cirAt / AnayopapatiM kaJciddAsImUce smarArttitaH // 1 / nirvRtiH AnItaH pathiko dAsyA, yathA na syAjjanazrutiH / vidhApya nakhakezAdikarma rAtrau pravezitaH / 2 / zrItilakAcAryakRtakAryaH zramAttRSNak, patanIvrodakaM papau / mRtaH kSaNAttatastAbhyAM nizyeva bahirujjhitaH / 3 / taM navyanakhakezAdisaMskAraM vIkSya dhIsakhaH / aprAkSIddhArakAMsteSAmAheko dAsyakArayat / 4 / laghuvRttiH ********** 580 ******* sA pRSTA' ' khyadvaNigbhAryAM mantrI papraccha tAmapi / sApyUce'nyatra jAne'sau pIte nIvrodake mRtaH // 5 / dadhyau mantrI tvagviSo'hi, nIvre bhAvyasya mRtyukRt / nIvraM vyaloki dRSTo'hirmantridhIrvainayikyasau / 6 / goNaghoTakapataneSu - eka: karoti niHpuSpuNyo, yadyattattadvinazyati / yAcitAbhyAM suhRdvAbhyAM sa halaM vAhayatyatha // 1 // sAmarpayati nityaM sa dinAnte'nyadA vRSau / cikSepa pazyatastasya, vATe'gAnnAnato'ntike // 2 // mitreNA'gopitau tau ca niHsRtau taskarairhatau / prage'yAcat sa taM so'vak, muktau te pazyato mayA // 3 / 1. 'gaughoTa... cha goghoTa... la pa kha* hArakAH nApitAH tAn / ***************************** A.ni. namaskAra niyukti | vastudvAre siddhanamaskAraH buddhisiddhaH vainayikI / gAthA - 945 580 [ 76 ] Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 581 vivAde rAjadhAnIM taM nIyamAnaM jagau pumAn / patito'zvAnnihatyAzvaM trastaM vAlaya bhadra ! me / 4 / tena marmAhato vAjI, mRtastenA'pyasau dhRtaH / te trayo'pyuSitA rAtrau purAdvahiradhovaTam // 5 // tatra santi naTAH suptA, so'tha dadhyau mamA'nayoH / bhAvi dAsatvamAjanma, tadatrodbandhanaM varam / 6 / sa tatraiva vaTe daNDIkhaNDenodvandhanaM vyadhAt / truTite tatra patanAt, mRto'dhaHstho jannaTaH // 7 // vilagnAste'pi tasyA'tha, sarve taM karaNe'nayan / amAtyasya tribhirapi yathAvRttaM niveditam // 8 // pRSTa sarva vimRzya sacivo'bhyadhAt / dAsyatyasau balIvardo, paraM tatsvAmino dRzau / 9 / grAhye yAbhyAM mucyamAnau vATake to vilokitau / deyo'zvo'nena sA chedyA, jihvA'zvasvAmino yayA // 10 // hatvA'zvaM vAlayetyuktaM, naTAcoktA adhovaTam / zayiSyate'sau madhyAdvaH, patatU kazcana / 11 / ityukte mantriNA sarve, muktvA taM nezurAzu te / niHpu[Spu]Nyako varAkaH sa, visRSTo mantriNA tataH / 12 / mantriNo vainayikI / karmajAmAha - uvaogaTTisArA, kammapasaMgaparigholaNavisAlA / sAhukkAraphalavaI, kammasamutthA havai buddhI / / 946 / / ***** A.ni. namaskAra niryuktiH / vastudvAre siddhanamaskAraH buddhisiddhaH vainayikI / gAthA - 946 581 [77] Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcArya-* laghuvRttiH 'upayogena' cintanena 'dRSTasArA' upalabdhakarmaramyatvAt karmaNi 'prasaGgo''bhyAsaH / 'parigholanaM vicArastAbhyAM vizAlA / / 946 / / asyA api dRSTAntaiH svarUpaM darzayannAha - heranie karisae, koliya Dove ya mutti ghaya pavae / tunnAga vaDaI, pUie ya ghaDa cittakAre ya / / 947 / / haraNyakaH 'parIkSi abhyAsAd dhvAnte'pi zuddhaM kUTaM vA rUpakaM hastAmarzena vetti / karSako'bhyAsAtphalaniHpha[Spha]ttiM vetti / / 947 / / atra kathA - caureNekena kamalAkAraM khAtramakhanyata / prAtaH so'pi prazaMsAM svAM, zRNoti janatAmukhAt / / tacchrutvA karSaka: smAha, duHkASkAraM zikSitasya kim / AkRSya churikAM cauro, gatvA taM karSakaM jagI / 2 / matkIrterasahiSNuM tvAM, mArayiSyAmyahaM khalu / kimutsuko'si so'vAdIdvijJAnaM pazya me'dhunA / 3 / paTIM prastArya bhRtvA ca, vrIhimuSTiM tamabhyadhAt / vimukhAH saMmukhA vA'pi, patantu vrIhayo vada / 4 / yathoktAH pAtitAstena, saMtuSTaH pAripanthikaH / koliko muSTinA tantUn, gRhItvA vakti kaNDakaH / 5 / iyaddhiH syAtpaTaH kAcit, prAgeva parivezikA / jAnAtyannamiyadIyamAnaM sanmAtrayA'nayA / 6 / 1. 'parIkSiH' la, la, kha cha pa, / 2. 'kaNDakaH' la, kaNTakaiH la, pa, cha maNDaket pa .haraNyakaH - svarNakAraH / A.ni. namaskAraniyuktiH / vastudvAre siddhanamaskAraH buddhisiddhaH karmajA / gAthA-947 582 ***** 582 [78] bara Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya- * laghuvRttiH 583 bhAvyekamAnAM sarveSAM tAvanmAtramathAditaH / Dove vidhAya dette sA protayanmaNikArakaH // 7 muktA: zUkaravAle natA ucchAlayate tathA / agre zUkaravAlasya, tacchidraM yujyate yathA // 8 // pratolyA uparisthaH san kuta[tu]pAddhRsthabhAjane / kSipatyAjyaM ghRtavaNigbindurapyeti no bahiH 19 / ilAputro yathA vaMze, nRtyati praveko naTaH / tunAkastunnayatyevaM vyUtavajjJAyate yathA 10 rathAdInAmamitvA'pi pramANaM vetti vardhakiH / iyanmAtreNa piNDena, vettyamitvA'pi paupikaH 111 / iyanto bhAvina: pUpAH, mRtpiNDaM ghaTakArakaH / amitvApi samAdatte, ghaTAdInAM pramANataH / 12 / mAnayuktAni rUpANyamitvA'' likhati citrakRt / sarveSAmapi karmajAbuddhiH / **************** pAriNAmikImAha - aNumANahe udita sAhiyA vayavivAgapariNAmA / hiyanissesaphalavaI, buddhI pariNAmiyA nAma / / 948 / / anumAnaM pakSahetudRSTAntopanayanigamanatacchuddhirUpaM dazAvayavam, hetuH kevalaM liGgamAtram, dRSTAnta upamArUpaH taiH sAdhitA / 'vayo' bAlyAdi 1. 'datte'sau' la * Dove kuNDikAyAm / * pravekaH zreSThaH / *********** A.ni. namaskAra niryuktiH / vastudvAre siddhanamaskAraH buddhisiddhaH pAriNAmikI / gAthA - 948 583 [ 79] Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 584 tadvipAkena 'pariNAmaH' parivarto yasyAH sA / tathA hitAni niHzeSANi aihikAmuSmikAni phalAni vidyante yasyAM sA hitaniH zeSaphalavatI buddhiH pAriNAmikInAma / / 948 / / asyA apyudAharaNaiH svarUpaM darzayannAha - Yao abhae siTTi kumAre, devI udiudae havai raayaa| sAhU ya naMdiseNe, dhaNayatte 'sAviya ama / / 949 / / 12 khamae amaputte, cANake ceva bha 'ya / nAsikkasuMdarI NaMde, vayare pariNAmiyA buddhI / / 950 / / ***** calaNAhaNa AmaMDe, maNI ya saippe ya khaggi thUbhide [graM- 6500] pariNAmiyabuddhIe, evamAI udAharaNA / / 951 / / AsAmarthaH kathAbhyo jJeyaH / / 949-951 / / pradyotarAje'bhyayAte, roddhuM rAjagRhaM puram / sAmantA''vAsabhUmISu, prAg dravyaM nidadhe'bhayaH // 1 / zreNikena samaM kRtvA, rATIkapaTanATakam / athoce caNDamabhayaH, sAmantAstava bheditAH / 2 / tAnathAnyatra saJcArya, khanitvA vIkSite dhane / anayA''zaGkayA vegAtkAndizIko nanAza saH // 3 // nItastatrAbhayo dharmacchalAdvezyAbhirasya ca / toSayitvA nRpaM so'tha, buddhyA labdhA varAMstataH // 4 // ****************************** A.ni. namaskAra niryuktiH vastudvAre siddhanamaskAraH buddhisiddhaH pAriNAmikI abhayaH / gAthA - 949 951 584 [ 80 ] Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- * niyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH Mi Hua Yao Ye Ye Ye Ye Le smAhebhyo'gniM vizAmastvaM, zivA'haM cebhavAhanAH / muktastenA'bhayo'thA'vaka, tvayA nItazchalAdaham / 5 / pradyoto nIyata iti, krandantaM tvAma'haM divA / gheNTApathena he rAjanna cennayAmi nA'bhayaH / 6 / ityuktvA'gAdrAjagRhe, vaNigbhUtvA tataH punaH / divye gRhItvA vezye dve, avantImAgato'bhayaH / 7 / dAsaM pradyotanAmAnaM, grahilaM vaidyavezmani / baddhaM maJcakanikSipta, nityameva ninAya saH / 8 / / guptapradyotamAyAtaM, tadvezyA''kSiptamanyadA / yathoktanItyAuneSItaM, turyeyamabhayasya dhIH / 9 / / AsIddhogapure kASThaH, zreSThI zreSTho mahAdhanaH / vajrA bhAryA suhRdvipro, devazarmA'Ggajo gajaH / / pakSiNazca trayaH santi, sArikAzukakurkuTA: / digyAtrAyAM gataH zreSThI, dhanopArjanahetave / 2 / vajrA tatra dvije raktA, so'thA'bhyeti sadA nizi / sArikAmadanoce taM, zreSThino na bibheti kaH / 3 / zukastAM vakti yo'mbAyA, dayitaH so'pi naH pitA / sArikA'bhibhavantI taM, dvijAtiM mAritA tayA / 4 / bhikSArthamanyadA sAdhuyugmaM tadgRhamAgatam / kukuTaM vIkSya tatraikaH, kRtvA digavalokanam / 5 / A.ni. namaskAraniyuktiH / vastudvAre siddhanamaskAraH * buddhisiddhaH *paarinnaamikii| * kaasstthshresstthii| gAthA-949 951 585 Hua Ju Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Qing Hua Yao Ye Le Ye Lu : 585 [81] 1. 'mAMgoMgajaH' kha pa / 'gijoMgajaH la1 / 2. 'mRdunoce' la, 'mRdanoce' kha 'madunoce' pa |.smaah ebhyo labyavarebhyaH ityarthaH / * ghaNTApathaH - rAjamArgaH / * 'gaja' * iti nAmnA'GgajaH putra ityarthaH / ****** Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH Uce'nyaM yaH ziro'ttyasya, rAjA bhavati sa dhruvam / javanyantarito'zrauSIttat kathaJcana sa dvijaH / 6 / vajrAM so'vakkurkuTo'yaM, hanyatAM khAdanAya me / soce kiM putrakalpo'yaM, hanyate'nyaM tavA''naye 7 / nirbandhe ca kRte hatvA, pakvaH snAtuM dvijo gataH / Ayayau lekhazAlAyAstAvatputro bubhukSitaH / / tasyA'dAtkorkuTaM zIrSa, pazcAdA''gAd dvijebruvaH / tanmAMsaM bhAjane tasya, kSiptaM zIrSamavIkSya saH / 9 / Uce zIrSa ka sovAca, dattaM sUnozcakhAda saH / sa ruSTo ghAtyate smaiSa, mayA kAnte ! ziraHkate / 10 / hatvA tatputramapyetamasya zIrSa prayaccha me / mene tadapi nirbandhAddhika kAmavivazAH striyaH / 11 / dhAtrI tanmantramAkarNya, putramAdAya tatkSaNAt / palAyyAnyatpuraM yAtA, saputrA'sthAt saro'ntike / 12 / tatrAputro mRtaH mAbhRdazvastairadhivAsitaH / tasthivAMstamupetyA'so, tatrA'bhUtsa suto nRpaH / 13 / kASThaH zreSThyAyayau pazcAd, dRSTvA svaM vezma sarvataH / zaTitaM patitaM bhISmaM, kAntAmUce na sA'vadat / 14 / paJjarAnmocayitvA svaM, sarvAmAkhyat kathAM zukaH / viraktaH sa tataH zreSThI, tadeva vratamagrahIt / 15 / vajrAviprAvapi gato, tatra yatra suto'sti rAT / kASTharSirapi tatraiva, gatavAn viharanpure / 16 / A.ni. nmskaarniyuktiH| vastudvAre siddhanamaskAraH buddhisiddhaH paarinnaamikii| kaasstthshresstthii| gAthA-949 951 586 [82] 586 Yang Zhi Jin Jin Jin Zhi Ye Jin Qi : .javanI - javanikA / * dvijabruvaH - adhamabrAhmaNaH / *** Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * AvazyakaniyuktiH zrItilakAcArya-* laghuvRttiH pratyabhijJAya tasyA'dAtsvarNaM sA bhikSayA saha / pUJcakre'tha munidhRtvA, ninye rAjJo'ntike bhaTeH / 17 / dhAtryA jJAto namazcakre, putreNa ca mahIbhujA / vajrA viprasametA'pi, vidadhe dezatADitA / 18 / caturmAsI ca kASTharSiH, kAritastatra bhUbhujA / dharma zrutvA zrAvako'bhUbhRpatiH sa sanAgaraH / 19 / varSArAtre'tha saMpUrNe, kASTharSeH pratipadine / rAjJAnugamyamAnasya, vihAraM kurvatastadA / 20 / dvacakSarI bhraSTikArUpA, gurviNyutthApitA dvijaiH / apabhrAjanamAdhAtuM, maharSeH sA'bravIdidam / 21 / kimevaM mAM vidhAya tvaM, pravihAya prayAsi bhoH ! / viSasAdA'khilo lokastacchrutvA duHzravaM vacaH / 22 / munirUce madIyo'yaM, garbhazcenna bhavatyataH / poTTamasyAH sphuTayitvA, patatAdeSa bhUtale / 23 / / tadeva ca tathaivAbhUnmRtA vyakSarikA kSaNAt / maharSiH zlAghito jaine, jayavAdo'bhavanmate / 24 / / zreSThino vainayikI / kumArakathA yogasaMgrahe vakSyate / / pattanaM puSpabhadrAkhyaM, puSpaseno mahIpatiH / devI puSpavatI tasya, devIva bhuvamAgatA / / tatkukSisaMbhavaM rAjJo'patyayugmaM ca yugmajam / puSpacUlo rAjaputraH, puSpacUlA ca putrikA / 2 / tadatisnehalaM yugmaM, viyogaM na sahiSyate / matveti bhUbhujA'nyonyaM, tadaiva pariNAyitam / / A.ni. nmskaarniyuktiH| vastudvAre siddhanamaskAraH buddhisiddhaH paarinnaamikii| puSpavatI devii| gAthA-949 951 587 Yao Hua Yao Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun XXXXX 587 [83] Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH tadvairAgyAhRtaM rAjJI, prapadya svaH suro'bhavat / paralokaM gate rAjJi, puSpacUlo'bhavannRpaH / 4 / dadhyo puSpavatIdevo, yadyevaM bhogabhAgidam / mariSyatyaviraktaM sattato yAsyati durgatI / 5 / tato'so duhituH svapne, bhISmaM narakamekSayat / sA taM pASaNDino'prAkSInA''khyaMste taM tadIkSitam / 6 / tamAkhyaMstAdRzaM pRSTA, anikAputrasUrayaH / tadvattayaikSi svargo'pi, tathaivA''khyaMzca sUrayaH / 7 / Uce sA svarganarako, kiM yuSmAbhirapIkSitau / avocaste jineruktaM, zrutaM naH sarvamastyadaH // 8 // svAminneto kathaM jIvA, labhante gururUcivAn / narakaM viSayAsaktA, viSayatyAgino divam / / narakAddhIrurAdatta, vrataM sA'tha tadantike / iyaM puSpavatIdevIdevasya pAriNAmikI / 10 / puraM purimatAlA''khyaM, rAjA tatroditodayaH / zrIkAntA tasya kAntA ca, dvAvapi zrAvakottamI / / jitA pravrAjikA rAjyA, vicAreNA'nyadA'tha sA / mukhamoTanadAnAdyaizceTIbhiyaMkRtA'gamat / 2 / athodvahantI pradveSa, yayau vArANasI purIm / tatra dharmarucIrAjA'darzayatsA'tha tatpuraH / 3 / zrIkAntAM citraphalake, likhitvA so'tha tanmanAH / tAmAnetuM bhaTAn praiSIkSiptAstenA'pamAnya te / 4 / sarvogheNA'tha gatvA sa, tatpuraM parito'ruNat / uditodayarAT dadhyAviyallokakSayeNa kim / 5 / A.ni. nmskaarniyuktiH| vastudvAre siddhanamaskAraH buddhisiddhaH paarinnaamikii| uditodyH| gAthA-949 951 588 588 [84] *##### Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niyuktiH zrItilakAcArya ti 589 upavAsaM karoti sma, dhanadA''rAdhanakRte / zrIdenA''gatya saMhRtya, kSipto vairI svake pure / 6 / uditodayasya pAriNAmikI / ziSyo vIrajinendrasya, sUnuH zreNikabhUbhujaH / nandiSeNAbhidhaH sAdhuH, saMyame kiJcidasthiraH // 1 / "cintayAmAsa cedyAti, svAmI rAjagRhe pure / tato devyAdikAn dRSTvA bhaveyaM saMyame sthiraH // 2 / yayau tatra vibhurvIraH, zreNiko'ntaH purAnvitaH / sAntaH purAH kumArAzca, niryayurvandituM prabhum // 3 // antaHpuraM nAndiSeNaM, zvetAMzukamabhUSaNam / madhye'bjinIvanaM haMsIkulavacchAyayA'dhikam // 4 // sa rAjAdIn svakAntAzca, samAlokyetyacintayat / yadi me 'svAminA tyaktA, viSayA viSasannibhAH / 5 / tatkiM kAryaM mamApyetairatyaktaistyaktumudyataiH / nirvinno [NNo] bhAvayannevaM, saMyame sa sthiro'bhavat / 6 / sAdhoH pAriNAmikI / / dhanadatta: suMsumAyA, mRtyau putrAnabIbhaNat / yadyetAM nA'dhunA' zrImo'ntarAle tantriyAmahe |1| dhanadattasya pAriNAmikI || svapne yasyAH sakhIM vIkSya, tatkAmI zrAvako'bhavat / dadhyau priyaitadarthyeSa, mRtvA mA yAtu durgatim // 1 // 1. 'tato dadhyau gururyAti yadi rAjagRhe prabhuH pa / 2. sukAntAzca pa, / 3. 'guruNA' pa 1 hAribhadrIyavRttau kathA tviyaM nandiSeNasya ziSyaH saMyame'sthiraH / tasya sthirIkaraNahetunA nandiSeNena tasya svAntaHpuraM vaibhavaM ca darzitam dRSTvA ca sa saMyame sthiro jAtaH / atra dvayorapi pAriNAmikI / - ******** A.ni. nama.ni. vastuhAre siddhanamaskAraH buddhisiddhaH pAriNAmikI | nandiSeNasAdhuH gAthA - 959 589 [85] Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- * niyukti: * zrItilakAcArya laghuvRttiH RRY tadveSA nizi sA kAntaM, ramayitvA'karoddhRtim / savyathaM vratabhaGgAJca, vIkSyA''khyAyAvyathaM vyadhAt / 2 / zrAvikAyAH paarinnaamikii| amAtyo'tra dhanurnAma, kRte jatumaye gRhe / culanyA mAryatAM mA'so, suraGgAM tadacIkarat / / brahmadattaM tayA''kRSya, tatra jvalati mandire / svaputreNa samaM zIghraM, preSIddezAntaraM prati / 2 / amAtyasya pAriNAmikI / / atha caiko'tra rAjA'bhUdevI tasyAtivallabhA / mRtA sA tadviyoge'so, mugdhatvAdatiduHkhitaH / 1 / divyAGgarAgAlaGkArAnna karoti zacA nRpaH / mantribhirbodhito deva !, saMsArasthitirIdRzI / 2 / rAjoce'hamakurvatyA, devyA etAn karomi na / upAyazcintito'mAtyairdeva ! devI divaM yayo / 3 / tatra sthitAyAstatsarvaM, preSyate deva ! tatkRte / jJAtvedaM svIkRtaM devyA, svIkArya bhUbhujA'pi tat / 4 / pratizrutamidaM rAjJA, mantribhirmAyayA tataH / preSyate sma pumAneka, AgatyA''khyannRpasya saH / 5 / svIcakArA'khilaM devI, svIcakre'tha nRpo'pi tAn / evaM vrajati kAle ca, dhUrta eko vyacintayat / 6 / rAjevaM khAdyate'mAtyekSayAmo vayaM na kim / iti dhyAtvA'dhvagIbhUyAnamadbhUpamathAha saH / 7 / kutastvaM svargatastatra, devI kiM dRSTavAnasi / devyaiva preSitaH svAminnAnetuM bhUSaNAdikAn / / tatra satyapi sarvasmin, prItistvatpreSite punaH / rAjA'thA'mAtyamAdikSadasya saMpAdyamIpsitam / / *A.ni. nama.ni. ___ vastudvAre siddhanamaskAraH buddhisiddhaH pAriNAmikI dhanadattaH zrAvikA amAtyAH / gAthA-951 590 Yao Hua Yao Ye Ye Qian Qian Qian Hua Hua Hua Hua Hua Hua Le Le Yao Hua Yao Yao Hua Yao Ye Bi Yi Yao Hua Yao Yao Hua Yao 590 [86] Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ k** AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH amAtyardadhyire kArya, vinaSTaM ko'dhunA vidhiH / eko mantryAha mA bhaiSuretanmama lagatyaho / 10 / sarvaM tasya sa datvoce, devAyaM sva: kathaM gamI / rAjoce'nye kathaM yAtAstenoce'gnipravezataH // 11 // preSyatAmevameSo'pi, taM rAjApyanvagAttadA / viSaNNa: so'tha hA dhigme, dhUrtatAM kiM kRtaM mayA / 12 / tadA cAnyo'tivAcAlo, dhUrto bhUpasya pazyataH / sopahAsamavAdItaM, devyAstvaM kathayeridam / 13 / devastvayi dRDhapremA, tvamevAsi hRdi prabhoH / tasmAtkAryANi sarvANi, nivedyAni mahIbhujaH / 14 / tenoktaM deva ! naitAvadvaktuM jAnAmyahaM tataH / eSa eva pravAka deva !, preSyatAM pArthivo'vadat / 15 / bhavatvevaM vimukto'sau, mukharo nIyate'tha saH / tatkuTumbaM rudodA'tha, bhaviSyAmaH kathaM vayam / 16 / mantriNa: smAhuretasya, phalitaM tuNDatANDavam / nivartya nRpamUcustaM, rakSeH tuNDamataH param / 17 / / iti sNtye mukto'sau, parAsuH ko'pyadahyata / ityeSA mantriNAM teSAM, zemuSI pAriNAmikI / 18 / kSapakaH ko'pi bhikSArthaM, kSullakena samaM yayau / kathaJciJcaraNAghAtAttena maNDUkikA hatA / 1 / uktazcA''locanAkAle, kSullakenAkupattataH / utpATya paTTakaM dhAvan, stambhe bhagnazirA mRtaH / / virAdhitavratAnAM sa, kule higviSo'bhavat / mA vadhiSma vayaM jIvAniti rAtrau caranti te / / *A.ni.nama.ni. * vastudvAre siddhanamaskAraH buddhisiddhaH pAriNAmikI amAtyAH / gAthA-951 591 Hua Hua Hua Rong Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Qing Hua Hua 591 [87] Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH *** sarve jAtismaratvena, prAsukA''hArabhojinaH / kasyA'pi bhUpateH putraH, sarpadaSTo'nyadA mRtaH / 4 / sarpeSu dveSamApannaH, sa nRpaH putravairataH / hatvA''nayati yaH sarpa, dInAraM tasya yacchati / 5 / ko'pyAhituNDikasteSAM, rekhA vIkSyA''yayau bilam / auSadhyAkRSTanirgacchatsarpazIrSANi so'cchinat / / kaJcinmA vadhiSamiti, niryayo na sa saMmukhaH / nirgataM nirgataM taM sa, ciccheda svAM ca sadgatim / 7 / upaninye sa tAna rAjJastena pApaH sa satkRtaH / nAgadevatayA'bodhi, so'tha rAT ! mA vadhIrahIn / 8 / bhaviSyati suto nAgairdattaste bhUpate ! tataH / kSapakAhirmRtaH so'bhUnAgadattastadaGgajaH / 9 / / unmuktabAlabhAvaH sa, sAdhun dRSTvA'grahIdvatam / jagrAhA'bhigrahaM caitaM, kopa: kAryoM mayA na hi // 10 // kSullako'tikSudhAvAMzca, bahukRtvaH sa jemati / tiryagyonyAgatAH prAyo, bhavanti pracurakSudhaH / 11 / / vidyante tatra gacche ca, catvAraH kSapakottamAH / ekadvitricaturmAsopavAsakRtabhojanAH / 12 / Agatya devatA rAtrI, muktvA sarvAMstapasvinaH / vanditvA kSullakaM yAntI, kSapakastAM kare'dharat / 13 / Uce'ntrakITametaM tvaM, vandase kaTapUtane ! / mAsAdikSapakAnasmAnatikramya prayAsi ca / 14 / vande'haM bhAvakSapakAnAnyAnuktveti sAugamat / prAtardoSAnnamAnIya, kSapakAn sa nyamantrayat / 15 / 4424244 A.ni. nama.ni. vastudvAre siddhanamaskAraH buddhisiddhaH paarinnaamikii| kSapakaH / gAthA-951 592 592 Zhong Hua Ju Ye Le Hua Ye Ping Hua Hua Hua Ye Hua Ye 88 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH tatpAtre taizca niSThacUtaM, so'vak mithyA'stu duSkRtam / dhigmAM mayopanItaM na, yuSmAkaM khelamallakam / 16 / kSullako bhoktumArebhe, zamAmRtarasArNavaH / dhRtastairapavitrAnaM, mA bhukthAH pApino vayam / 17 / tadA bhAvayatAM teSAM, paJcAnAmapi bhAvanAm / utpannaM kevalaM jJAnaM, sarveSAM pAriNAmikI / 18 / mantriputro varadhanurjananImocanAdiSu / dRSTAntaH pAriNAmikyAM, kAryeSu subahuSvapi / / golladeze'sti caNakagrAmastana caNI dvijaH / zrAvakaH sa ca tadgahe, vidyante sAdhavaH sthitAH / / sadanto'sya suto jAtaH, sUripAdeSu pAtitaH / tairUce'sau nRpo bhAvI, sa dadhyo pApakRnRpaH / / ghRSTA tasya radAnAkhyadrUNAM te'bhyadhuH punaH / bhaviSyati tathApyeSa, bimbAntaritarAjyakRt / / vidyAsthAnAni so'dhyApi, pAThayogyazcaturdaza / vyavAhi ca sutAM vaiprIM, pitA'tha prApa paJcatAm / 4 / cANikyasya priyA'thA'gAvadhUdvAhe piturgRham / svasAro'nyAH punastasyA, alaGkatavibhUSitAH / 5 / AyAtA gauravaM prAptAH, sA punaH karma kAritA / khinnA sA svagRhe'thA''gAtpatyA pRSTA''darAjagI / 6 / sa dadhyo ni:svabhAryetyabhibhUtA te: svaputryapi / dadAti pATalIputre, nandastatrA'tha so'gamat / 7 / 1. vaNi - pa dintaiH saha vartate yaH sa iti sadantaH / A.ni. *. nama.ni. * vastudvAre * siddhanamaskAraH * buddhisiddhaH * paarinnaamikii| * kSapakaH amaatyputrH| caannikyH| gAthA-951 ****** 593 [89] 593 RKRAM Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH tataH kArtikarAkAyAM, prAgnyastA''sanyupAvizat / nandArtha cAsti tatryastaM, nimittI nandamUcivAn / 8 / dvijo'yaM nandavaMzasya, chAyAmAkramya tasthivAn / dAsyUce'trA''syatAM vipra !, so'mucattatra kuNDikAm / 9 / tRtIye daNDikAM nyAsthaJcaturthe japamAlikAm / ghRSTo'yamiti vijJAya, kRSTo dhRtvA pade'tha saH / so'tha kruddhaH vipro'vAdIt / 10 / / kozaizca bhRtyazca nibaddhamUlaM putraizca mitraizca vivRddhazAkham / utpATya nandaM parivarttayAmi mahAgumaM vAyurivogavegaH // 11 // dadhyo gurubhirukto'smi, bimbAntaritarAjyakRt / rAjyayogyasya kasyA'pi, prekSArtha so'tha niryayau / 12 / mauryagrAme sa nAnde'gAtparivrAjakaveSabhAk / tatra grAmapateH putryAzcandrapAne'sti dohadaH / 13 / pRSTaH parivrAT tatpUrtya, so'vak ceddatta me'rbhakam / dohadaM pUrayAmyasyAstadapyAtaramanyata / 14 / / tatra rAkAdine jAte, kAritaH paTamaNDapaH / bhRtvA sthAlaM ca dugdhena, rasatrahavyayoginA / 15 / nabhomadhyAgate candre, tatrAnAyyata sA sutA / chidreNa bimbitaM candra, kSIrAntarvIkSya sA papo / 16 / uparyAropitaH prAk drAk, chidramAcchAdayatpumAn / pUrNe'syA dohade putrazcandraguptA'bhidho'bhavat / 17 / A.ni. nama.ni. vastudvAre siddhanamaskAraH buddhisiddhaH paarinnaamikii| caannikyH| gAthA-951 594 KR******* 594 [90] * dugdhasya vizeSaNam / Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryukti: zrItilakAcAryalaghuvRttiH 595 vavRdhe sa kramAt svarNasiddhiM cA''pa caNiprasUH / candragupto'nyadA reme, rAjanItyA'rbhakaiH samam / 18 / cANikyopyA''gataH prekSyA'yAcanme dehi kiJcana / Uce gRhANa gA etA, hantA ko'pi na gRhNataH 1 / 19 / Uce kiM tvaM na jAnAsi vIrabhojyA vasundharA / tacchrutvA caNisUrjajJau, tejo'styasya nRpocitam // 20 // pRSTaM kasyA'yamUce'bhaiH parivrATsUnureSakaH / ehi so'haM parivrAT bhoH ! kurve tvAM satyabhUbhujam / 21 / cANakyastaM gRhItvA'gAtsainyaM svarNairamelayat / rurodha pATalIputraM bhagno nandena so'nazat / 22 / dRSTvA'zvavAramAyAntaM, maurya padmavane'kSipat / svayaM ca rajako jAtaH, pRSTastenedamUcivAn | 23 | maurya: padmasarasyeSa, taM dRSTvottIrNavAn hayAt / cANakyasya samarpya'zvaM, muktvA'siM mocake'mucat / 24 / yAtuM yAvajjale tAvacANikyena hato'sinA / candraguptamathA''kAryA'dhiropyAzvaM palAyitau // 25 // pRSTo'si tvaM yadA'nena mayA ziSTastadA tvayA / kiM dadhye so'vadatrUnamevamAryasya zobhanam // 26 // jJAtaM tenA'tha yogyo'yaM, na me vyabhicaratyasI / maurya kSudhArtta muktvA'tha, cANakyo'ntrAya yAtavAn // 27 // mA jJAsItko'pi no bhuktaviprasya bahirIyuSaH / vipATyodaramAdAya, dadhyodanamupAgataH / 28 / bhojayitvA candraguptaM, grAme'nyatra gatau nizi / cANikyo bhikSitumagAt, vRddhayA'gre'rbhabhAjane / 29 / *************** ************ A.ni. nama.ni. vastu siddhanamaskAraH buddhisiddhaH pAriNAmikI | cANikyaH / gAthA - 951 595 [91] Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH vilepyakSepyathekena, dagdhaH kSipto'ntare karaH / tamUce sthavirA vatsa !, cANikyasadRzo'si kim / 30 / pRSTA'nenA'vadatpUrva, gRhyate pArzvatastataH / kaTe himavataH so'gAtkRtaH parvatakaH suhRt / 31 / grAhyamAttArddhamityuktvA, dvo nandakSmAM babhaJjatuH / papAtaikaM na durga tat, praviSTo'ntastridaNDikaH / 32 / vijJAyendrakumArINAM, prabhAvAna patatyadaH / mAyayotthApitAstena, jagRhe tatpuraM javAt / 33 / ruddhaM dvAbhyAM tato viSvak, pATalIputrapattanam / nando'yAcaddharmadvAraM, cANikyo'dAjagAda ca / 34 / yanmAtyekarathe tattvaM, sarvamAdAya niHsara / nandaH priye sutAM caikAM, dravyaM cA''dAya niryayo / 35 / candraguptaM pravizantaM, kanyA'pazyadguSA sa tAm / Uce yAhIti sottIrNA, candraguptarathaM gatA / 36 / / bhagnA navA''rakAstasyAmArohantyAM tridaNDyavak / zakunAnmaurya ! te'muSmAdbhAvi rAjyaM navAnvayAn / 37 / gatvAntaHsodhamIkSitvA, nandamuktAM caNiprasUH / kanyakA viSakanyeti, jJAtvA'dAt parvatasya tAm / 38 / sa tasyAM karalagnAyAmapyabhUnmaraNAturaH / Uce vayasya ! mriyate, mauryo'vAdInmaNirmaNiH / 39 / cANikyo bhRkuTI cakre, nivRttaH so'tha tanmRtau / abhUdrAjyadvayasvAmI, cANikyo rAjyavAhakaH / 40 / *vilepI akSepi iti sandhiH, vilepin-yavAgUH / * parvatakaH iti nAmrA rAjJA saha maitrI kRtA / A.ni. nama.ni. vastudvAre siddhanamaskAraH buddhisiddhaH * paarinnaamikii| caannikyH| gAthA-951 596 596 [92] Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH kurvanti caurikAM nAndAstadA''rakSaM vimArgayan / nantaM matkoTakAnuSNajalakSepeNa tadvile / 41 / prekSyA'prAkSItkuvindaM sa, naladAmaM karoSi kim / sa Uce me'dazatsUnumeko nanasmyamUMstataH / 42 / rodraM jJAtvA'tha taM prAtarAkAryA''rakSakaM vyadhAt / vizvAsyA''mantrya caurAnsa sarvAnajvAlayagRhe / 43 / bhikSA nekatra labdhA'bhUTAme taM pratyathA''dizat / kAryA vaMzavRttizcutaistamadhAkSItkRte'nyathA / 44 / vimRzya pAriNAmikyA, dhiyA kozavivRddhaye / dInArairbhAjanaM bhRtvA, dyUtaM reme caNiprasUH / 45 / kUTa: pAzaH samaM poraiH, sthAlaM gRhNAtvamuM jayI / dInAraM me jaye dadyAdevaM kozazcirAdbhavet / 46 / dhyAtvopAyamathA'nyaM sa, paurAna svIkasyabhojayat / madyaM cApAyayatteSu, matteSvatha nanartta saH / 47 / Uce dve dhAturakte me, vAsasI svarNakuNDikA / tridaNDaM ca vaze rAjA, holAM vAdayatA'tra bhoH / 48 / Uce'nyo vrajato mattahastino lakSayojanam / pade pade'sti lakSaM, me holAM vAdayatA'tra bhoH / 49 / Uce'parastilA: sUpte, yAvantaH syustilA''Dhake / tAvantaH santi lakSA me, holAM vAdayatA'tra bhoH / 50 / Uce'nyo dIrghavegAyAH, pUraM nadyAstapAtyaye / ekAhamrakSaNe runthe, holAM vAdayatA'tra bhoH / 51 / 1. 'jaladAna' la / naladAma - kuvindasyAbhidhAnam / 2. vAdaya vAdayaH la, / 3. tilA uptA yAvantaH la, pAtapAtyayaH varSartuH, tasmin / A.ni. nama.ni. vastudvAre siddhanamaskAraH buddhisiddhaH paarinnaamikii| caannikyH| gAthA-951 597 597 [93] BRIXXXIII Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH tadaharjAtajAtyAzvakizorANAM paro'vadat / chAdayAmyaMsakezaiA, holAM vAdayatA'tra bhoH / 52 / Uce'nyaH zAliratne dve, chinne chinne prarohataH / zAliprasUtigardabhyo, holA vAdayatA'tra bhoH // 53 / zaklavAsA: sugandhAGgo, nirRNo'nucayaH priyaH / apravAsI sahasrazo, holAM vAdayatA'tra bhoH / 54 / evaM vijJAya taddhAvaM, te cANikyena nirmadA: / AnyA dravyamamAryanta, yathocityena dhImatA / 55 / ekayojanamattebhagatimityArthalakSikAH / tathaikatilajatilamitAn zatasahasrakAn / 56 / ekAhamrakSaNAjyaM caikAhAzvAnmAsi mAsi ca / koSThAgArabhRtaH zAlIzcANikyAya daduzca te / 57 / eSA cANikyasya pAriNAmikI / nandenoce bhavA'mAtyaH, sthUlabhadraH pituma'tau / ApRcchyA''locanAyAgAdazokavanikAM sudhIH / / dadhyo mudrAvihastAnAM, bhoga: syAtkIdRzo'dhunA / ato vrataM gRhItvA sa, rAjJo datvA''ziSaM yayo / 2 / svanare rakSayadrAjA, mA gAtkozAgRhaM miSAt / vIkSya yAntaM samasvAntaM, bhavyAbhavyeSu taM munim / / Agatya kathayAmAsunRpatenUpapUruSAH / sthUlabhadraH prabho ! nA'lpabhadraH syAnkriyayA'nayA / 4 / 1. vAdaya vAdayaH la, / * prasUtigardabhyo - prasUtizca gardabhI ca iti nAnI / zAliratne / Jin Qi Jin Jin Kao Jin Jin Jin Yi Jin Jin Qi Jin Qi Jin Jin Jin Jin Jin Qi Jin Jin Qi Jin Jin Jin Qi Jin Jin A.ni. nama.ni. vastudvAre * siddhanamaskAraH buddhisiddhaH * paarinnaamikii| caannikyH| sthUlabhadraH / gAthA-951 598 598 [94] Meng Meng Jing Jin Ye Zhi Ye Ye Di Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH yathAsiddharasA''viddhaM, zulvaM bhavati kAJcanam / evaM sAmyarasAviddho'bhUtrIrAgaH sarAgyapi / 5 / A.ni. nando nizamya tadbhAvasAraM sAdhu prazasya tam / zrIyakaM mantriNaH sthAne, ceDA vayamivA'karot / 6 / nama.ni. sthUlabhadrasvAmino rAjJazca pAriNAmikI / vastudvAre nAzakyanagare nando, vaNig bhAryA ca sundarI / ucyate sundarInandastasyAmatyantarAgataH / 1 / siddhanamaskAraH bhrAtA pravrajitastasya, kathaJcittena tacchutam / AgAdvandayituM taM sa, pratyalAbhi gRhAgataH / / buddhisiddhaH arpitaM bhAjanaM tasya, sa tatpANistamanvagAt / ito vApyagrato vA'pi, visRjediti cintayan / 3 / * paarinnaamikii| dRSTvA bhAjanahastaM taM, lokaH sarvo'pyupAhasat / prAvAjItsundarInandastadazrutvaiva so'gamat / 4 / / sthUlabhadraH udyAnamAgataH sAdhuvyAkhyayA'pi na so'budhat / dadhyo rAgacchidopAyaM, sAdhurvakriyalabdhimAn / 5 / sundriinndH| darzayAmyadhikaM lobha, cetpunaH pratibudhyate / Uce'thA''gaccha hemAdi, pazya naicchadviyogabhIH / 6 / gAthA-951 mA bheSIstvAM kSaNenevA''neSye pratyazRNottataH / sAdhurvikRtya mArge'sya, kapiyugmamadarzayat / 7 / sundarI vAnarI vA'pi, kA ramyA taM munirjagI / sa uvAca ka sA keyaM, ka meruH ka ca sarSapaH / 8 / 1. 'veDovayamivA' pa. la. 'veDAvayimivA' kha 'veDocayimivA' la. / 2 'sAdhurvyAkhyayA' pa la / 3. 'kApikA' pa. 'cApikaH' la... zulvaM - tAmram / * nAzakya iti / [15] nAmA nagaram, tatra / 599 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 600 ****** pradarzya khecarayugaM, pRSTa Akhyadubhe same / agre ca devamithunaM darzayitvA sa pRSTavAn // 9 // Uce svAmin ! puro'muSyAH, sundarI vAnarI na vA / sAdhuH smAhedRzI svalpenApi dharmeNa labhyate // 10 // vicintya pratibuddhaH sa sundarImohamatyajat / parivrajyAmupAdatta, sA sAdhoH pAriNAmikI 111 / mA bhUdavajJA saGghasya, tanmAtA nAnuvartitA / ityAdyanekazo vajrasvAminaH pAriNAmikI / kathA prAguktA / rAjA vyudvAhya kaizcittaruNastaruNairnaraiH / mucyatAM mantriNo vRddhAH, kriyantAM taruNAH punaH / 1 / parIkSituM sa tAnUce, rAjAnaM hanti yoM'hiNA / daNDaH kastasya te'pyAhuH, khaNDazaH sa vidAryate // 2 vRddhAH pRSTA nRpasyAhurvimRzya kathayiSyate / dadhyuste'tha nRpaM ko'nyo, hanti devIM vinA'hiNA // 3 // te'thA''gatya nRpasyA''khyan deva, ! satkArya eva saH / tuSTo rAjA tato'mAtyAn, vRddhAneva sudhIrvyadhAt |4 | rAjJo vRddhAnAJca pAriNAmikI / kenApyAmalakaM rAjJo'rpitaM mantryAha vIkSya tat / atyAmalakametarhi, tadidaM deva ! kRtrimam / mantriNaH pAriNAmikI / pakSiNAmaNDakAnyatti, ko'pyAruhya phaNI tarI / kulAyamAgataH so'hirgRdhreNa nihato'nyadA / 1 / maNistasya papAtA'dhaH, kUpe raktamabhUtpayaH / dArakaH ko'pi tadddRSTvA, vRddhasyA''khyatsa dadhyivAn |2| ****************************** A.ni. nama.ni. vastudvAre siddhanamaskAraH buddhisiddhaH pAriNAmikI | caraNAhana nAdi / gAthA - 951 600 [96] Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH dhruvaM maNirihAstyantho, sa pravizya tamAkRSat / tatrA''kRSTe'bhavat kUpe, tatpAnIyaM svavarNabhAk / 3 / vRddhasya pAriNAmikI / caNDakozikasarpasya, zAntasya prabhudhairyataH / aho mahAtmetyAmarzarUpA dhI: pAriNAmikI / / svayauvanabalonmattaH, ko'pi zrAvakanandanaH / durdAnto na vyadhAddharma, mRtvA khaDgI bane'bhavat / / aTavyAM hanti khaDgI, sa saJcarantaM janaM pathi / sAdhavo'pyekadA tena, pathA''yAtAH kathaJcana / 2 / Ayayo so'pi tAn hantuM, hatastattejasA param / ka eta iti nidhyAyan, jAtismaraNamAsadat / 3 / vidhAyAnazanaM jIvaghAtapAtakabhIrukaH / bhAvayan bhAvanAM zuddhAM, kRtvA kAlaM divaM yayau / 4 / asyApi pAriNAmikI / vaizAlItyasti pUrdivyA, ceTakastatra bhUpatiH / munisuvratadevasya, stUbhastatrAsti nAbhigaH / 1 / / rodhaM kRtvA sthito'muSyA, dvAdazAbdAni kUNikaH / paraM tAM nA'zakaddhaGgha, daivIvAga vyomnyathA'bhavat / 2 / zramaNo yadi kUlavAlako mAgadhikAM gaNikAM saraMsyate / tadbhUmibhRdazokacandrako vaizAlI nagarI grahISyate / 3 / kaH kUlavAlakaH sAdhustadIyotpattirucyate / kSullako duvinIto'bhUdihA''cAryasya kasyacit / 4 / samaM tenA'nyadA siddhazilAM te vandituM yayuH / tato'varohatAM pazcAtsa zilAM prANudatkudhIH / 5 / 1. 'sarasyate' kha la / A.ni. nama.ni. vastudvAre * siddhanamaskAraH *buddhisiddhaH * paarinnaamikii| khaDgI stUbhaH / gAthA-951 601 * 601 ** *** ** ** Ek Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 602 zrutvA khaDakhaDAzabdaM, te jaGge virale vyadhuH / pazcAdvIkSya sa taiH zaptaH, pApa ! strIto vinaMkSyasi / 6 / mithyA vAgastvamuSyeti so'vasattApasA''zrame / AtApayannadIkUle, grAmAdau na vizatyapi // 7 // sArthe tatrA''gate tasya, syAdAhAraH kadAcana / kAyotsargavataH kUle, nadyAH pUro'nyato'vahat // 8 // kUlavAlaka ityAkhyA, tato'bhUdasya vizrutA / tatrasthaM taM carairjJAtvA''jUhavadgaNikAM nRpaH / 9 / tatra mAgadhikA smAha, tamAneSyAmyahaM munim / sA dambhazrAvikA bhUtvA kRtvA sArthaM tamabhyagAt // 10 // Uce cAbhartRkA tIrthayAtrArthaM calitAsmyaham / zrutvA'tra jaGgamaM tIrthaM, prabho ! tvAM nantumAgamam / 11 / sauSadhAn modakAn sA'dAjjAtastaiH so'tisArakI / abhyaGgodvarttanAdyaistaM pAlayantI vaze vyadhAt | 12 | nA'nyathA syurgurorvAcaH, sA'tha taM kaTake'nayat / sa rAjJoce kuru tathA, vaizAlI gRhyate yathA / 13 / varNiliGgI pravizyAtha, sa purImaikSatAkhilAm / stUbhaprabhAvamAlokya, tadagrahaNakAraNam 114 / pazamAkhyAya, taM stUbhamudakhAnayat / kUlavAlakaduHsAdhorgaNikAyAzca turyadhIH / 15 / 'iMdi'tti indrakumArikAH pAriNAmikyA cANikyenodkhAtA iti prAguktam / ukto'bhiprAyasiddhaH / tapaHsiddhamAha - ****************************** A.ni. nama.ni. vastudvAre siddhanamaskAraH buddhisiddhaH paarinnaamikii| stUbhaH / gAthA - 951 602 [98] Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcArya-* laghuvRttiH na kilammai jo tavasA, so tavasiddho daDhapahArivva / (pUrvArddhaH) gAthArddha spaSTam / kathA ceyaM - dhigajAtireko durdAnto, duvinItaH pure kvacit / sthAnAniHsArito duSTazcaurapallI bhraman yayo / 1 / caurasenApatistaM ca, putrabuddhyA prapannavAn / mRte tasmin sa evAbhacaurasenApatistataH / / dRDhaprahArInAmnA'bhUda, dRDhaprahArakaH sa yat / sasenaH so'nyadA'yAsIdrAmamekaM viluNTitum / 3 / tatrako niHsvavipro'bhUhimbharUpaiH sa mArgitaH / yAcitvA'kSatadugdhAdi, paramAnnamapAcayat / 4 / / svayaM snAnakRte so'gAJcaura ekastu tadgRhe / praviSTaH pAyasasthAlImapahRtya jagAma saH / 5 / / rudanti DimbharUpANyAkhyanpituH pAyasaM hatam / dadhAve so'tha roSeNa, caurANAM nijighRkSayA / 6 / anekAMstaskarAMstatra, parigheNa jaghAna saH / caurasenApatirdAmamadhye'bhUttena cintitam / 7 / hanti ko'pyeSa majhaurAna, khaDgamAkRSya dhAvitaH / tatrA''gAdantare dhenustAmahannatha taM dvijam / 8 / tadbrAhmaNI tamUce'tha, kiM kRtaM ni:kRSkR]pa ! tvayA / sApi vyApAditA tena, tadgarbho'pi dvidhAkRtaH / / praspharantaM tamAlokya, karuNA'syA'bhavattadA / hAhA cakre mayA pApaM, kA bhaviSyati me gatiH / 10 / A.ni. nama.ni. vastudvAre siddhanamaskAraH tpHsiddhH| dRddhprhaarii| gAthA- 952 bArI 603 Yao Ye Le Ye Le Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Jing Chong Ning Lu Bao Jin Qi Jin Qi Jin Jin Kao Kao Kao Kao Kao Kao Kao 603 [99] Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH DimbharUpANyathocustaM, pApA'smAnapi mAraya / pitrorabhAvato bhAvI, mRtyurdAridryato'pi naH / 11 / A.ni. tadA''karNya vizeSeNa, sa nirvedaM paraM gataH / itaH pApAtkathaM muktiH, syAnme sAdhUnathekSata / 12 / nama.ni. pRSTAste dharmamAcakhyuH, sarvapApApahArakam / pratibuddhaH parivrajya, jagRhe kSAntyabhigraham / 13 / vastudvAre yAvatkarma smaratyetattAvaddhojyaM mayA na ca / hIlyamAno hanyamAnastatraiva vijahAra saH / 14 / siddhanamaskAraH tatkRtAnupasargAzcAdhisehe svakRtaM smaran / dRDhaprahArI bhUtvA sa, karmazatrUnapi prati / 15 / tapaHsiddhaH / SaDbhirmAsaistapaHzastrastatkarmonmUlya sarvathA / utpAdya kevalajJAnaM, tapaHsiddho babhUva saH / 16 / dRddhprhaarii| karmakSayasiddhamuttarArddhanA''ha - gAthA-952 953 so kammakkhayasiddho, jo savvakkhINakammaMso / / 952 / / spaSTam / / 952 / / siddhaniruktimAha - dIhakAlarayaM jaM tu, kammaM se siyamaTThahA / siyaM dhaMtaMti siddha-ssa siddhattamuvajAyaI / / 953 / / dIrghakAlAdanAdisambandhAdrataM AsaktaM kRtapremeva yat karmAzleSitaM AtmanA AtmapradezeSu vayayaspiNDaupamyena yojitam / aSTadhA * 604 jJAnAvaraNAdi tatkarma 'SiMgR bandhane' sitaM pUrvabaddhaM dhyAtaM zukladhyAnA'nalena nirdagdhaM iti niruktayA siddho bhavyajIvastasya bhAvaH siddhatvaM * [100] lokAnAvasthAnabhAvarUpamupajAyate / / 953 / / yeSAM cAyuSaH sakAzAdvedyamadhikaM bhavati te tatsamIkaraNAya samuddhAtaM kurvanti / Mi Hua Ye Ju Ye Le Ye Yao Ye Yao Hua Yao Lin Le 604 (**** % ***** KN Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 AvazyakanAUNa veyaNijaM, aibahuyaM AuyaM ca thovAgaM / gaMtUNa samugghAyaM, khavaMti kammaM niravasesaM / / 954 / / A.ni. niyuktiH spaSTA / atrAha kathaM vedyasyaiva bahutvaM AyuSazcA'lpatvamityeva niyamaH ? ucyate, vedyasya bandhakAlabahutvAt / UktaM ca - 'jAva NaM esa nama.ni. zrItilakAcArya* jIve eyai veyai calai phaMdai tAva NaM aTThaviha baMdhae vA sattaviha baMdhae vA chavihabaMdhae vA egavihabaMdhae vA / ' AyuSazcAntarmuhUrtameva vastudvAre laghuvRttiH / bandhakAlaH / yaduktaM - 'siya tibhAge siya tibhAgatibhAge' ityAdi / ato'yaM niyamaH / / 954 / / atha samuddhAtAdisvarUpamAha - siddhanamaskAraH karmakSaya- daMDa kavADe maMthaM, tare ya sAhAraNA sarIratthe / bhAsAjoganirohe, selesI sijjhaNA ceva / / 955 / / siddhH| ___ iha samuddhAtaM cikIrSuH prathamAvarjIkaraNamAntarmohUrtikamudIraNayA udayAvalikAyAM karmapudgalaprakSepavyApArarUpaM karoti / tata: samuddhAtaM gAthA-954605 gacchati / tasya cA'yaM kramaH / Adyasamaye svadehatulyaviSkambhamUrdhvamadhazca lokAntagAminaM jIvapradezasaGghAtamayaM daNDam, dvitIyasamaye* 955 sakalAdapi daNDAtpUrvAparadizo jIvapradezavistAraNAllokAntasparzi kapATam, tRtIyasamaye pUrvAparakapATavaddakSiNottarakapATakaraNena mantham, manthAnasadRzaM karoti, caturthasamaye'ntarANi lokaniHkaSkuiATaiH saha pUrayati, evaM sarvo lokaH pUritaH / saMharaNe, paJcame samaye'ntarANi saMharati, SaSThe manthAnam, saptame kapATam, aSTame daNDamupasaMharati / zarIrastha eva bhvti| etadvyAkhyAsaMvAdi caitat / prathame samaye daNDaM kapATamatha cottare tathA samaye / manthAnamatha tRtIye lokavyApI caturthe t // // saMharati paJcame tvantarANi manthAnamatha punaH SaSThe / saptamake 605 1. 'muMhattika' ...la, la, pa, cha / [101] FFER REEEEEENA Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka A.ni. nama.ni. vastudvAre siddhanamaskAraH tu kapATaM saMharati tato'STame daNDam / / 2 / / yogazcAtra kAyayoga eva vyApriyate na manoyogavAgyogau / kAyayogo'pi saptavidhatvAtkva kadA niryuktiH vyApipatti ? ucyate, audArikaprayoktA prathamASTamasamayayorasAviSTaH, mizraudArikayoktA saptamaSaSThadvitIyeSu, kArmaNazarIrayogI caturthake paJcame zrItilakAcArya- * tRtIye ca samayatraye'pi tasmin bhavatyanAhArako niyamAt / samuddhAtA'nantaraM yogatrayamapi vyApArayet / anuttarasurapRSTo manoyogaM laghuvRttiH satyamasatyAmRSaM vA prayuGkte / evamAmantraNAdau vAgyogamapi netarau dvau / kAyayogamapyaudArikaM phalakapratyarpaNAdau / tato'ntarmuhUrttena yoganirodhaM karoti / tatra bhASAyoganirodhe bhASAgrahaNAdAdyantayogagrahaNam / tatazca prathamaM manoyogaM stokastokena saGkhyAtasamayairniruNaddhi / atha vAgyogamasaGkhyAtasamayaiH / tataH kAyayogamapyasaGkhyAtasamayairnirudhya 'zailezIM' zailezo merustatkalpAM sthiratAM prapadyate / sA ca paJca hrasvA'kSaroccAraNamAtraM kAlaM bhavati / sa ca kAyayoganirodhArambhAt prabhRti sUkSmakriyAnivRttidhyAnam, tataH sarvanirodhe zailezyavasthAyAM gAthA - 956 vyucchinnakriyamapratipAtidhyAnaM dhyAyati / tato bhavopagrAhikarmANi kSapayitvA RjuzreNyA aspRzadgatyA siddhiM yAti / / 955 / / samuddhAte ca zIghraM vedyaM karma kSapyate ityatra ko dRSTAnta ityAha - Fu samudghAta svarUpaH / 606 ******** jaha ullA sADIyA, AsuM sukkai virallIyA saMtI / taha kammaM [mma ] lahuyasamae, vanaMti jiNA samugdhAyaM / / 956 / / yathA ArdrA sATikA viralIkRtA Azu zuSyati, tathA samuddhAte jIvapradezeSu vistAriteSu vedyakarmajalaM zuSyati / tataH kAraNAt 'karmalaghutAsamaye' AyuH karmA'lpatve vrajanti jinAH samuddhAtam / / 956 / / kriyA hi karmajanyA, niHka[ka]rmANaH kathaM siddhiM gacchantItyAha ***** 606 [102] Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryukti: zrItilakAcAryalaghuvRttiH 607 lAuya eraMDaphale, aggIdhUme ya isu dhaNuvimukte / gaipuvvapaogeNaM, evaM siddhANavi gaIu / / 957 / / apagatASTamRllepordhvagAmyalAbuvat, chinnabandhanairaNDaphalavat, svabhAvAdevAgnerdhUmavat dhanuHprayatnamukteSuvaJca siddhAnAmapi gatiH 'gaipuvvapaogeNaM' eSa eva gateH pUrvaprayogaH / / 957 / / gatau siddhAyAM praznamAha - kahiM paDihayA siddhA, kahiM siddhA paiTThiyA / kahiM buMdiM caittA, NaM kattha gaMtUNa sijjhaI ? / / 958 / / spaSTA / / 958 / / uttaramAha - aloge paDihayA siddhA, logagge ya paiTThiyA / ihaM buMdiM caittA, NaM tattha gaMtUNa sijjhaI ? / / 959 / / spaSTA / / 959 / / kva punastallokAgraM ? lokAnte ityAha IsIpabhArAe, sIyAe joyaNaMmi logaMto / bArasahiM joyaNehiM, siddhI savvaTTasiddhAo / / 960 / / ISatprAgbhArAyAH siddhibhUmeH / sItAyA iti sItAbhidhAnAyAH / zeSaM spaSTam / / 960 / / asyAH svarUpavarNanamAha - 1. 'gatiH' ... la la pa cha / A.ni. nama.ni. vastudvAre siddhanamaskAraH siddhigamanam gAthA- 957 960 607 [103] Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ** * AvazyakaniyuktiH zrItilakAcArya-* laghuvRttiH 'nimmaladagarayavannA, tusAragokhIrahArasarivannA / uttANayachattayasaM-ThiyA ya bhaNiyA jiNavarehiM / / 961 / / 'nirmaladakarajovarNA' dakarajaH zlakSNodakazIkarAH / 'tuSAro' himam / zeSaM spaSTam / / 961 / / asyAH paridhiparimANamAha - __egA joyaNakoDI, bAyAlIsaM ca sayasahassAI / tIsaM ceva sahassA, do ceva sayA auNavatrA / / 962 / / spaSTA / / 962 / / atrAlpamadhikaM prajJApanAto jJeyam / asyA bAhalyamAha - ___ bahumajjhadesabhAe, advaiva ya joyaNAI bAhallaM / carimaMtesu ya, taNuI aMgula'saMkhijaIbhAgaM / / 963 / / spaSTA / / 963 / / navaraM aGgulA'saGkhayeyabhAgaM yAvat tattanutvakramamAha - ___ gaMtUNa joyaNaM jo-yaNaM tu parihAi aMgulapuhattaM / tIse'viya peraMtA, macchiyapattAu taNuyayarA / / 964 / / spaSTA / / 964 / / siddhAH kiyati pradeze santItyAha - IsIpabbhArAe, uvariM khalu joyaNassa jo koso / kosassa ya chabbhAe, siddhANogAhaNA bhaNiyA / / 965 / / spaSTA / / 965 / / kuta etadityAha - A.ni. nama.ni. vastudvAre *siddhanamaskAraH siddhazilA svarUpaH / gAthA-961 965 608 Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Hua Hua Hua Hua Ju Yao Hua Yao Ye Yao Hua Yao 608 [104] Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryukti: zrItilakAcAryalaghuvRttiH 609 tinni sayA tittIsA, dhaiNuttibhAgo ya kosacchabbhAe / jaM paramogAho'yaM, to te kosassa chabbhAe / / 966 / / spaSTA / / 966 / / navaraM 'jaM paramogAho'yaM' siddhAnAM paramAvagAhaneyam / kathaJca te tatra tiSThantItyAha uttANao ya pAsi-lao ya ahavA nisannao ceva / jo jaha karei kAlaM, so taha uvavajjaI siddho / / 967 / / spaSTA / / 967 / / navaraM 'pAsillau' pArzvasthitaH prakRtyA supta ityarthaH / kathamevaM syAdityAha ihabhavabhinnAgAro, kammavasAo bhavaMtare hoi / na ya taM siddhassa jao, taMmi vi so to tayAgAro / / 968 / / 'ihabhava' ArSatvAdito bhavAdityarthaH bhinnAkAraH karmavazAdbhavAntare bhavati, na ca tatkarmasiddhasya yataH, tataH sa 'tasminnapi' mokSe 'tadAkAra:' prAgbhavAkArasadRzAkAraH / / 968 / / *********** jaM saMThANaM tu ihaM, bhavaM cayaMtassa caramasamayaMmi / AsI ya paesaghaNaM, taM saMThANaM tahiM tassa / / 969 / / spaSTA / navaraM pradezaghanaM tribhAgena randhrapUraNAt / / 969 / / tadevAha - 1. 'SaNuhattibhAgo' pa, 'ghaNuhatiyabhAgo' la, 'SaNuhatibhAgo cha, pa, kha / ********* A.ni. nama.ni. vastudvAre siddhanamaskAraH siddhAvagAhanA / gAthA- 966 969 609 105) Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ##### Jin Jin Jin Jin Jin Qi Jin Jin Jin Jin AvazyakadIhaM vA hassaM vA, jaM carimabhave havija saMThANaM / tatto tibhAgahINA, siddhANogAhaNA bhaNiyA / / 970 / / A.ni. niyuktiH dIrgha paJcadhanuHzatamAnaM hrasvaM dvihastamAnam / zeSaM spaSTam / / 970 / / athotkRSTAdisiddhAvagAhanAmAnamAha - nama.ni. zrItilakAcArya-* tinni sayA tittIsA, dhaNuttibhAgo a hoi boddhabbo / esA khalu siddhANaM, ukkosogAhaNA bhaNiyA / / 971 / / vastudvAre laghuvRttiH siddhanamaskAraH cattAri ya rayaNIo, rayaNitibhAgUNiyA ya bodhavvA / esA khalu siddhANaM, majjhimaogAhaNA bhaNiyA / / 972 / / siddhaavgaahnaa| spaSTA / navaraM 'rayaNitibhAgUNiyAya' tribhAgonA ca raniH / / 971-972 / / gAthA-970egA ya hoi rayaNI, adveva ya aMgulAI sAhIyA / esA khalu siddhANaM, jahannaogAhaNA bhaNiyA / / 973 / / 974 610 spaSTA / / 973 / / siddhasaMsthAnasvarUpamAha - avagAhaNA ya siddhA, bhavattibhAgeNa hoi parihINA / saMThANamaNitthaMtthaM, jarAmaraNavippamukkANaM / / 974 / / avagAhanA siddhAnAmiyaM saiddhA prAkRtatvAt strItve'pyAkAra eva / bhavasthadehavibhAgaparihInA bhavati / 'saMsthAnamanitthaMsthaM', saMsthAnaM * * hi mUrttAnAmeva bhavati / siddhAzcA'mUrtAsteSAM saMsthAnaM 'anitthaMsthaM' mUrttasaMsthAnebhyo'nyarUpam, prAgbhavIyazarIropAdhikalpitam / * 610 amUrttasyApyAkAzasya ghaTAkAzAdivat / / 974 / / te ca siddhAH kiM dezabhedena santyanyathA vetyAha - [106] 1. 'maNitthaM jammajarA'... la 'maNitthaMjhaM' pa, 'maNitthaMjhaM pa, cha / (* %% % Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyakajattha ya ego siddho, tattha aNaMtA bhavakkhayavimukkA / anutrasamogADhA, puTThA save ya logaMte / / 975 / / A.ni. niyuktiH bhavakSayeNa vimuktA bhavakSayavimuktAH / zeSaM spaSTam / / 975 / / tathA - nama.ni. zrItilakAcArya-* phusai aNaMte siddhe, savvapaesehiM niyamaso siddho / te'vi asaMkhijaguNA, desapaesehiM je puTThA / / 976 / / vastudvAre laghuvRttiH * siddhanamaskAraH spRzatyanantAn siddhAn sa sarvapradezainiyamata: siddhaH / te'pyasaGkhyeyaguNA dezapradezaiye spRSTAH, kebhyaH sarvapradezaspRSTebhyo'nantebhya: * siddhaavgaahnaa| *sakAzAt kathaM ? yathA sarvAtmapradezairanantA: spRSTAH tathaikaikapradezenA'pyanantA eva spRSTAH / sa cAtmAnantA'saGkhyeyApradezAtmakaH / tatazca * gAthA-975* sarvAtmapradezaspRSTasiddhAnantyasya asaGghayairaikaikapradezaspRSTasiddhAnantyairguNane yathoktasaGkhyatvam / / 976 / / siddhalakSaNamAha - 978 611 % asarIrA jIvaghaNA, uvauttA dasaNe ya nANe ya / sAgAramaNAgAraM, lakkhaNameyaM tu siddhANaM / / 977 / / * 'azarIrA' amUrttAH / jIvapradezairghanA nicitAH zuSirapUraNAt / jJAne darzane ca sUtre vyatyayo bandhA''nulomyAt / upayuktAH sAkAramanAkAraM * *vizeSasAmAnyarUpaM yathA bhavati / tuzabda evArthe etadeva lakSaNaM siddhAnAm / / 977 / / kevalajJAnadarzanayoH sarvaviSayatAmAha - kevalanANuvauttA, jANaMtI savvabhAvaguNabhAve / pAsaMti savvao khalu, kevaladiTThIhiM'NaMtAhiM / / 978 / / 611 * 'sarvabhAvaguNabhAvAn' sarvapadArthaguNaparyAyAn / sahavartino guNAH kramavartinaH paryAyAH / 'kevaladRSTibhiH' kevaladarzanairanantai: * [107] siddhAnAmanantatvAt / / 178 / / kimete yugapajjAnanti pazyanti ca na vetyAha - NNNNNNNN Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka nANaMmi daMsaNaMmi ya, itto egayarayaMmi uvauttA / savvassa kevalissa ya, jugavaM do natthi uvaogA / / 979 / / A.ni. niyuktiH spaSTA / navaraM 'ittutti' anayoH / / 979 / / siddhisukhamAha - nama.ni. zrItilakAcArya vastudvAre laghuvRttiH navi atthi mANusANaM, taM sukkhaM neva savvadevANaM / jaM siddhANaM sukkhaM, avvAbAhaM uvagayANaM / / 980 / / * siddhanamaskAraH spaSTA / / 980 / / kathaM nAstItyAha - siddhlkssnnm| suragaNasuhaM samattaM, savvaddhApiMDiyaM aNaMtaguNaM / navi pAvai muttisuhaM-'NaMtAhiM vi vaggavaggUhiM / / 981 / / * siddhasukham / * suragaNasukhaM samastaM 'saddhiApiNDitaM' sarvakAlInamekapiNDIkRtam / 'anantaguNaM' anantairguNakarairguNitam / anantAbhirvargavAgbhirvargitaM * gAthA-979612 * kRtavargam / evaM prakarSaprAptamapi tat na muktisukhaM prApnoti, na muktisukhasamaM bhavatItyarthaH / / 981 / / siddhasukhA''nantyamevAha - siddhassa suho rAsI, savvaddhApiMDio jai havijA / so'NaMtavaggabhaio, savvAgAse na mAijjA / / 982 / / * siddhasya sukharAziH sarvAddhApiNDitaH / atItAddhA'nAgatA'ddhAsambandhI sukhasaGghAtaH ekatra piNDIkRto yadi bhavet * * so'nantavargabhakto'nantavargA'-pavartitaH sarvAkAze samastalokAkAze na mAyeta / / 982 / / asyaiva nirUpamatAmAha - [108] 982 612 ******** Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 613 jaha nAma koI miccho, nagaraguNe bahuvihe viyANaMto / na caei parikaheDaM, uvamAi tahiM asaMtIe / 1983 / / akSarArthaH spaSTaH / / 983 / / bhAvArtha: kathAto jJeyaH / sA ceyaM - abhUdapAre kAntAre, mleccha eko hi bhadrakaH / itazca zrIpurA'dhIzo, hRto'zvena tadA javAt // 1 // dRSTastenA'tha satkRtya, svasthAnaM prApitaH sukham / bhUbhujA'pyupakArIti, sa gADhamupacaryate // 2 // rAjeva tiSThati sukhaM saudhe zabdAdibhogabhAk / kAlenA'raNyamasmArSIdvisRSTo'tha nRpeNa saH // 3 / AraNyakAstamaprAkSuH kIdRzaM puramasti tat / jAnAno'pi puraguNAnupamAyA abhAvataH / 4 / teSAM zaknoti nA''khyAtumidamatra nidarzanam / / 983 / / ayamihopanayaH - iya siddhANaM sukkhaM, aNovamaM natthi tassa uvammaM / kiMcivi seseNitto, sArikkhamiNaM suNaha vucchaM / / 984 / / 'iya' evaM siddhAnAM saukhyamanupamam / kuto ? yato nAsti tasyopamyaM kiJcidapi 'zeSeNa' ekadezena / 'itaH ' ArSattvAdasya sAdRzyamidaM zRNu vakSye / / 984 / / tathAhi - 1. tadIyivAn pa, kha / 'tadIyavAn' la la, / 2. 'rAjye ca' la / ****** A.ni. nama.ni. vastudvAre siddhanamaskAraH siddhasukham / gAthA - 983 984 613 [109 ] Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH jaha savvakAmaguNiyaM, puriso bhuttUNa bhoyaNaM koi / tanhAchuhAvimukko, acchija jahA amayatitto / / 985 / / spaSTA / evaM sarvendriyA''Adavato anantAMzena siddhisukhasAdRzyam / / 985 / / upanayamAha - iya savvakAlatittA, aulaM nivvANamuvagayA siddhA / sAsayamavvAbAhaM, ciTuMti suhI suhaM pattA / / 986 / / spaSTA / / 986 / / siddhaparyAyazabdAnAha - siddhatti ya buddhatti ya, pAragayatti ya paraMparagayatti / ummukkakammakavayA, ajarA amarA asaMgA ya / / 987 / / spaSTA / / 987 / / upasaMharannAha - nicchinnasavvadukkhA, jAijarAmaraNabaMdhaNavimukkA / avvAbAhaM sukkhaM, aNuhuMtI sAsayaM siddhA / / 988 / / spaSTA / / 988 / / siddhANa namukkAro, jIvaM moei bhavasahassAo / bhAveNa kIramANo, hoi puNo bohilAbhAe / / 989 / / siddhANa namukkAro, dhannANa bhavakkhayaM karaMtANaM / hiyayaM aNumoyaMto, visuttiyAvArao hoi / / 990 / / siddhANa namukkAro, evaM khalu vanio mahatthu tti / jo maraNaMmi uvagae, abhikkhaNaM kIraI bahuso / / 991 / / A.ni. nama.ni. vastudvAre siddhanamaskAraH siddhaparyAya zabdAH upsNhaarH| 985-991 614 614 [110] Jin Jin Jin Jin Jin Ning Ju Qi RAKESH Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * **% % A.ni. nama.ni. vastudvAre ramamA AcArya Avazyaka-* siddhANa namukkAro, savvapAvappaNAsaNo / maMgalANaM ca savvesiM, biiyaM hoi maMgalaM / / 992 / / niyuktiH uktaH siddhanamaskAraH / athA''cAryanamaskAramAha / sa cA''cAryazcaturdhetyAha - zrItilakAcArya ___ nAma ThavaNAdavie, bhAvaMmi caubviho ya Ayario / davbaMmi egabhaviyAi, loiya taha sippasatthAI / / 993 / / laghuvRttiH nAmasthApane sugame / 'davve' dravyAcAryaH ekabhavikAdiH baddhAyuSko abhimukhanAmagotrazca / laukiko dravyAcAryaH zilpazAstA zilpazikSakastadAdi / / 993 / / lokottarAn bhAvAcAryAnAha - paMcavihaM AyAraM, AyAramANA tahA pabhAsiMtA / AyAraM daMsiMtA, AyariyA teNa vujhaMti / / 994 / / 615 'paJcavidhaM' jJAnadarzanacAritratapovIryabhedamAcAram / 'Acaranto''nutiSThantaH, 'prabhASamANAH' kathayanto, 'darzayanta:' pratyupekSaNAdikriyAdvAreNa / / 994 / / amumevArthaM spaSTayannAha - AyAro nANAI, tassAyaraNappabhAsaNAo vA / je te bhAvAyariyA, bhAvAyArovauttA ya / / 995 / / pUrvArddha spaSTam / ye AcAryAste bhAvAcAryAH bhAvapradhAna AcAro bhAvAcArastatropayuktAH / namaskAraH bhaavaacaarysvruupH| gAthA-992 995 Hua Hua Hua Yao Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun 615 [111] 1. 'evaMvidha' pa / Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 616 ********** AyariyanamukkAro, jIvaM moei bhavasahassAo / bhAveNa kIramANo, hoi puNa bohilAbhAe // 1 // AyariyanamukkAro, dhannANa bhavakkhayaM karaMtANaM / hiyayaM aNumoyaMto, visuttiyAvArao hoi |2| AyariyanamukkA, evaM khalu vanio mahatthutti / jo maraNaMmi uvagae, abhikkhaNaM kIraI bahuso |3| AyariyanamukkAro, savvapAvappaNAsaNo / maMgalANaM ca savvesiM, taiyaM havai maMgalaM // 4 // ukta AcAryanamaskAraH / / 995 / / athopAdhyAyanamaskAraH / sa copAdhyAyazcatuddhetyAha nAmaMThavaNAdavie, bhAvaMmi caDavviho uvajjhAo / davve loiya sippAi, nihnavA vA ime bhAve / / 996 / / iyamAcAryagAthAvaduktArthA / navaraM 'nihnavA vA' te hyabhinivezAdekamapi padArthamanyathA prarUpayantI mithyAdRza iti dravyopAdhyAyAH / ime vakSyamANA bhAve / / 196 / / bArasaMgo jiNakkhAo, sajjhAo kahio buhehiM / taM uvaisaMti jamhA, uvajjhAyA teNa vucaMti / / 997 / / spaSTA / navaraM 'taM uvaisaMti' sUtravAcanArUpeNA'dhyApayanti / / 997 / / AgamazailyA upAdhyAyazabdAkSarArthamAha - * ito gAthAcatuSTayaM hAribhadrIyavRttI sAdRzyatvAt noktam / api tu malayagirivRttau catastro'pi gAthA darzitAH krameNAGgitAzca / atra tilakasUribhirapi darzitAH santi tato'smAbhirhAribhadrIyavRtyA saha kramAnusanyArthamidaM gAthAcatuSTayaM niryuktigAthAtvenAGkitaM nAsti / itaH malayagirivRtyAH kramAGkabhedo veditavyaH / ***************************** A.ni. nama.ni. vastudvAre AcArya namaskAraH bhAvAcArya svarUpaH / * gAthA- 996 997 616 [112] Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ k AvazyakaniyuktiH zrItilakAcArya-* laghuvRttiH A.ni. nama.ni. vastudvAre upAdhyAya nmskaarH| utti uvaogakaraNe, jjhatti ya jhANassa hoi niddese / eeNa huMti ujjhA, eso anno'vi pajAo / / 998 / / spaSTA / navaraM 'ujjhA' upayogapuraHsaradhyAnakartAraH / / 998 / / athavA - utti uvaogakaraNe, pattiya pAvaparivajaNe hoi / jjhatti ya jhANassa kae, utti ya osakkaNA kamme / / 999 / / upayogapUrvakaM pApaparivarjanAt dhyAnA''rohaNena karmANyapasarpayantItyapAdhyAyA iti bhAvArthaH / uvajjhAyanamukkAro, jIvaM moei bhavasahassAo / bhAveNa kIramANo, hoi puNo bohilAbhAe / 1 / uvajjhAyanamukAro, dhannANa bhavakkhayaM kuNatANaM / hiyayaM aNummuyaMto, visuttiyAvArao hoi / 2 / uvajjhAyanamukAro, evaM khalu vanio mahatthutti / jo maraNaMmi uvagae, abhikkhaNaM kIraI bahuso / 3 / uvajjhAyanamukkAro, savvapAvappaNAsaNo / maMgalANaM ca savvesiM, cautthaM hoi maMgalaM / 4 / ukta upAdhyAyanamaskAraH / / 999 / / atha sAdhunamaskAraH sAdhurapi catuHtyAha - nAma ThavaNAsAhU, davvasAhU ya bhAvasAhU ya / davvaMmi loiyAI, bhAvaMmi ya saMjao sAha / / 1000 / / spaSTA / / 1000 / / dravyasAdhUnAha - * hAribhadrIyavRtyA saha kramAnusandhAnArthamidaM gAthAcatuSTayaM niyuktigAthAtvenAdvitaM nAsti / Hua Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Bi Bi Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun . gAthA-998 1000 617 617 [113] debIbI Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH A.ni. nama.ni. vastudvAre saadhunmskaarH| gAthA-1001 1005 ghaDapaDarahamAIyaM, sAhitA huMti davvasAhutti / ahavA vi davvabhUA, u huMti te davvasAhutti / / 1001 / / spaSTA / navaraM 'dravyabhUtA' bhAvaparyAyazUnyAH / pAkhaNDino dravyasAdhavaH / / 1001 / / bhAvasAdhUnAha - nivvANasAhae joe, jamhA sAhati sAhuNo / samA ya savvabhUesu, tamhA te bhAvasAhuNo / / 1002 / / ko'pi sAdhuM samyag nirIkSya vandamAna: kenApi pRSTa ityAha - kiM picchasi sAhUNaM, tavaM va niyama va saMjamaguNaM va / to vaMdasi sAhUNaM, eyaM me pucchio sAha / / 1003 / / spaSTA / / 1003 / / uttaramAha - visayasuhaniyattANaM, visuddhacArittaniyamajuttANaM / tatthaguNasAhagANaM, sahAyakianuyANaM namo / / 1004 / / spaSTA / 'tattha tti tathyam / / 1004 / / tathA - asahAya sahAyattaM, kariMti me saMjamaM karitassa / eeNa kAraNeNaM, namAmi'haM savvasAhUNaM / / 1005 / / spaSTA / / 1005 / / 1. 'tacca' lapakha cha / 618 618 [114] #REEN Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- sAhUNa namukkAro, jIvaM moei bhavasahassAo / bhAveNa kIramANo, hoi puNo bohilAbhAe / 1 / A.ni. niyuktiH sAhUNa namukkAro, dhannANa bhavakkhayaM kuNaMtANaM / hiyayaM aNumoiMto, visuttiyAvArao hoi / 2 / nama.ni. zrItilakAcAryasAhUNa namukkAro, evaM khalu vanio mahatthutti / jo maraNaMmi uvagae, abhikkhaNaM kIraI bahuso / 3 / vastudvAre laghuvRttiH sAhUNa namukkAro, savvapAvappaNAsaNo / maMgalANaM ca savvesiM, paMcamaM hoi maMgalaM / 4 / saadhunmskaarH| aakssepdvaarm| spaSTAH / uktaM vastudvAram / athA''kSepadvArabIjamAha - * gAthA-1006 eso paMcanamukAro savvapAvappaNAsaNo / maMgalANaM ca savvesiM paDhama hoi maMgalaM / 5 / spaSTA / AkSepaM pallavayannAha - ___ navi saMkhevu na vittharu, saMkhevo duvihu siddhasAhUNaM / vittharao'Negaviho, paMcaviho na jujjaI jamhA / / 1006 / / * iha sUtraM kiJcitsaMkSepeNa syAdyathA sAmAyikasUtraM kiJciJca vistareNa syAt yathA caturdazapUrvANi / idaM punarnamaskArasUtraM na saMkSiptaM na vistIrNam, * * yadi saMkSepaH syAt, tadA dvividhaH siddhasAdhunamaskAraH syAt, iha saMsArasthA arhadAcAryopAdhyAyAH sAdhutvA'vyabhicArAt sAdhuzabdena gRhyante - 619 4 .hAribhadrIyavRttyA saha kramAnusandhAnArtha gAthApaJcakaM niyuktikrameNAdbhitaM nAsti / [115] Zui Kao Kao Kao Kao Kao Kao Kao Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Ye 612 ** RRRRRRR NXXXXX Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrItilakAcArya-sthApanA, tadvAramAha - Avazyaka- siddhiM gatAzca siddhazabdena / vistarazced bhavet, tadA'tItAnAgatavarttamAnatIrthakRtAM AcAryopAdhyAyasAdhUnAM pratyekaM nAmagrahaNaM kriyeta / siddhAnAM A.ni. niyukti: *ca ekasamayAdisiddhatIrthasiddhAdigrahaNaM vidhIyeta / ityevamanekavidhaH syAt, na paJcavidho yujyate / ityAkSepadvAram / / 1006 / / atha prasiddhiH nama.ni. AkSepadvAram / laghuvRttiH prsiddhidvaarm| arihaMtAI niyamA, sAhU sAhU ya tesu bhaIyavvA / tamhA paMcaviho khalu, heunimittaM havai siddho / / 1007 / / gAthA-1007 * arhadAdayo niyamAtsAdhavastadguNAnAmapi tatra bhAvAt / sAdhavazca teSvAdAdiSu bhaktavyA vikalpanIyAH / nahi sAdhavaH sarve'pyarhantaH kintu * * kevalina eva, apare AcAryAH, anye upAdhyAyAH, itare zaikSamAtrAH / tatazca yathA nRpamANDalikAmAtyavaNigAdayaH sarvepi manuSyAH ucyante, 620 * tatkiM yannRpAdibhirnamaskRtaiH phalaM labhyate tatkiM vaNigAdinamaskAre'pi syAt ? evaM yadarhadAdiSu namaskRteSu phalaM labhyate tatkiM sAdhumAtre *namaskRte syAt ? tanna dvividho namaskAro yuktaH / nA'pyanekavidhaH, sarveSAM nAmoccAraNasyA'zakyatvAt / tasmAt 'hetunimittaM' hetavo 'magge * avippaNAso' ityAdayastannimittaM tadarthaM paJcavidha eva namaskAro yuktaH siddhaH sthApitaH / / 1007 / / kramadvAramAha - 620 * 1.kriyate kha / 2. 'ityeka'... cha / [116] Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 621 puvvANupuvvi na kamo, neva ya pacchANupuvvi esa bhave / siddhAIyA paDhamA, biiyAe sAhuNo AI / / 1008 / / kramastAvat pUrvAnupUrvI pazcimAnupUrvI vA / atra tu namaskAre nobhayamapi, yataH prathamA pUrvAnupUrvI siddhAdiH syAt, siddhAnAmarhadAdibhirapi namaskAryatvAt / dvitIyA pazcimAnupUrvI sAdhvAdiH syAt / / 1008 / / adhunA pUrvAnupUrvItvaM sthApayannAha - arihaMtuvaeseNaM, siddhA najvaMti teNa arihAI / na ya koi vi parisAe, paNamittA paNamaI ranno / / 1009 / / arhadupadezena siddhA jJAyanta ityarhRdAdiH pUrvAnupUrvI / yatpunaruktaM arhannamaskAryatvAtsiddhAnAM tadAdiH pUrvAnupUrvI prApnoti tadayuktaM yato'rhadupadezenA'rhannamaskArAcca karma kSapayitvA siddhA api siddhatvaM prAptAH / na hi siddhopadezenArhatvAdikaM kasyApi bhavati / na ca siddhAn carmacakSuSaH kadApi pazyanti / arhantastu vartamAnAstairapi dRzyante / tataH prAdhAnyAdarhadAdirevAnupUrvI / evaM tarhyacAryAH sarvadA bhavanti, tadupadezena cArhanto'pi jJAyante iti tadAditvaM syAt, tanna, parSatprAyAste, na hi ko'pi parSadaM natvA rAjJaH praNamati / / 1009 / / atha prayojanadvAramAha - ittha ya paoyaNamiNaM, kammakkhaya maMgalAgamo ceva / ihalogapAraloiya, duviha phalaM tattha diTThatA / / 1010 / / spaSTA / dRSTAntA vakSyamANAH / / 1010 / / ihaparalokaprayojane Aha - ******* A.ni. nama.ni. * prasiddhidvAram / * kramadvAram / * prayojanadvAram / gAthA - 1008 1010 621 [117] Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH iha loi atthakAmA, ArogaM abhiruI ya nipphattI / siddhI saggo sukule, paJcAyAI ya paraloe / / 1011 / / spaSTA / / 1011 / / atha dRSTAntAnAha - ___ ihalogaMmi tidaMDI, sAdivvaM mAuluMgavaNa meva / paraloi caMDapiMgala, hu~Diyajakkho ya diTuMtA / / 1012 / / spaSTAkSarArthaH / / 1012 / / kathAzcamAH - pure bhUtilake zreSThI, jinadatto mhrddhikH| tatsUnurjinadAso'bhUd, grAhitaH sakalA: kalA: / 1 / / surUpakulazIlAM ca, kanyakAM pariNAyitaH / durlalitagoSThayAM mAtrA, so'kSepi vahane'mbuvat / / vezyayA saha tenA'tha, sarvasvamapi bhakSitam / mRtau ca mAtApitarau, vezyAtyakto gRhe'gamat / 3 / / kulInena kalatreNa, satkRto nA'pamAnitaH / Uce ca tvatpitA''narcA'rhato'dhyAyanamaskRtim / 4 / tataH so'bhUdatIvA''nyastvamapyevaM kuruSva tat / tasyaivaM kurvato dharma, parivrAT ko'pyabhUtsuhat / 5 / tenoce sAhasaM cettvaM, karuSa syAtkSaNAddhanI / priyayA vAryamANo'pi, dhanIyantravamanya tAm / / pravRttaH sAhase'thoce, namaskAraM smareH sadA / atha kRSNacaturdazyAM, smazAne balibhRtkaraH / 7 / gRhItvollambitaM caurazabaM tena samaM yayo / zabahaste samA'siM, zabAgre taM nivezya ca / 8 / A.ni. nama.ni. phaladvAram namaskAraphale dRSTAntAH ihaloke arthalAbhe tridnnddii| gAthA-1011 1012 622 622 [118] Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryukti: zrItilakAcArya laghuvRttiH 623 parivrADajapadvidyAM namaskAraM ca so'japat / athotthAtumupAkraMsta, vetAlAdhiSThitaH zabaH / 9 / paraM papAta vetAlo, namaskArahataprabhaH / tathaiva ca dvayorjApAdutthAya patitaH punaH // 10 // tridaNDyapRcchattvaM kiJcidvetsi so'vagna kiJcana / punastridaNDijapanAdvetAlazabamutthitam // 11 // nAlaM namaskAraniSThe, zreSThiputre paraM tataH / khaGgenA'haMstamevAtha, so'jani svarNapuruSaH | 12 | rAtrAveva sa gehe tamAnaiSIdIzvaro'bhavat / namaskAraM japetra, sa eva syAttathAkRtaH / 13 / mithyAdRSTerihaikasya, priyA suzrAvikA'bhavat / uttiSThantI vizantI ca namaskAraM mumoca na / 1 / so'thAnyAM yAcate bhAryAM, datte ko'pi na tasya tu / bhAryAmagretanIM dRSTvA, sarvasampUrNasampadam // 2 // tatastanmAraNopAyaM cintayantranyadA patiH / ghaTe kSiptvAhimAnIyA'muJcajjalaghaTopari / 3 / bhuktvovAca priyAmasmAtpuSpANyAnaya kumbhataH / sA namaskAramuccArya, kumbhamadhye'kSipatkaram / 4 / hato devatayA sarpaH, puSpamAlA vinirmitA / patyuH samarpayAmAsa, sA tAmAdAya tatkSaNAt // 5 // dadhyivAn so'tha sambhrAntaH, kimanyatra yayAvahiH / ghaTaM svayamapazyattaM nA'hergandho'pi kutracit // 6 | ******** A.ni. nama.ni. phaladvAram namaskAraphale dRSTAntAH ihaloke kAmalAbhe devAnubhAvavata zrAvikA / gAthA - 1012 623 [119] Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 624 athAdRtaH patitvAM'yoH sarvamuktvA svaceSTitam / kSamayitvA ca niHzeSaM, tAM gRhasvAminIM vyadhAt // 7 // evaM namaskAraH kAmAvahaH / lIlApure nadItIre, rAjA'bhUdripumardanaH / gato'nyadA bahiH kArye, tatrArakSaH sarittaTe // 1 // madhyepravAhamAgacchan, mAtuliGgaM dadarza saH / tamAkRSya gRhItvA'tha, gatvA rAjakule svayam // 2 // bhuktottaraM narendrasyArpayAmAsa karAmbuje / atiriktaM pramANena, varNagandharasaistathA // 3 // taM nirIkSya nRpastuSTastasmai bhogAn pradattavAn / rAjAdezena puruSA, gacchanto'nunadi kramAt // 4 // vanakhaNDaM 'niraikSanta, vyantarAvAsamaNDitam / paraM gRhNAti yastatra, phalAni mriyate hi saH / 5 / ityevaM kathito rAjA, pauranAmAnyalekhayat / kumAryAkRSTamAyAti, nAma yasyeha yaddine // 6 // tena tatphalamAneyamavazyamiti cA''dizat / niryAti cISTikA yasya, vanakhaNDe pravizya saH // 7 / phalaM bahistAt kSipati, mriyate ca sa tatkSaNAt / bahiH sthAstadgRhItvA'nye, dadatyAnIya bhUbhujaH // 8 zrAvakasyA'nyadA nAmA''yAtaM yAto'tha tatra saH / dadhyau virAddha zrAmaNyo yadi syAdeSako'pyataH 19 / 1. 'nirIkSanta' la pa ****************************** A.ni. nama.ni. phaladvAram namaskAraphale dRSTAntAH ihaloke ArogyaabhiratilAbhe mAtuliGgavanopalakSitazrAddhaH / gAthA - 1012 624 [120 ] Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcArya kRtvA neSedhikImuktvA, namaskAraM praviSTavAn / tacchrutvA vyantaro'jJAsIdavadheH prAgbhavaM nijam / 10 / prabuddhastamuvAcaivaM, bandho'haM bodhitastvayA / tatraikaikaM phalaM te'hamarpayiSyAmi nityazaH / 11 / tasminnamaskAraphale, tena rAjJo nivedite / tasyApi pratibodho'bhUjenendradharmakarmaNi / 12 / tasyAbhirucitaphalaniSpattiM ca vyadhAnnRpaH / ArogyaM jIvitavyaM ca, vyataravyantaraH punaH / 13 / ucchIrSakAdupAdAya, zayyotthAyamayaM prabhoH / pratiprAtarbIjapuraM, sa prAbhRtamivArpayat / 14 / laghuvRttiH A.ni.nama.ni. phaladvAram / namaskAraphale dRSTAntAH / ihaloke ArogyaabhiratilAbhe mAtuliGgavano plkssitshraaddhH| gAthA-1012 625 [121] 625 Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun vasantapuramityasti, nagaraM nagarottamam / jitazatrurdharitrIzazcitrakAricaritravAn / / vezyakA zrAvikA tatra, namaskAre'tibhaktikI / caNDapiGgalacaureNa, samaM vasati sarvadA / 2 / hAro'hAryekadA tena, stenena nRpatergRhAt / ghRtaH saMgopya tatpanyA'thAnyadodyApanAmahe / / divyAlaGkArasArAGgIryAntIrvezyA vilokya sA / nyadhAttaM hRdaye hAramAbhyo me'tizayo'stviti / 4 / yasyA rAjyAH sa hAro'bhUttasyA dAsyA nirIkSya tam / kathitaM bhUpatebhUpo'prAkSItkena sahA'sti sA / 5 / 1. 'zivyotthAvamayaM pa, kha la cha pa, / 2. sArAMgyo yAntyo cha kha la la pa / bandhuH, tatsambodhane banyo / *Le Yao Cha Lu Lu Lu Lu Lu Lu Lu Lu Lu Lu Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcArya-* laghuvRttiH tayA''khyAyi prabho caNDapiGgalena sahAstyasau / sa caNDapiGgalo rAjJA, zUlAyAM ropitastataH / 6 / vezyayA'cinti maddoSAdvarAko'sau nipAtitaH / tatastasya namaskArAn, sA dadAti sma pArzvagA / 7 / acIkaranidAnaM ca, yanamaskArapuNyataH / ahametasya bhUyAsaM, bhUpatestanubhUriti / 8 / tatprabhAvAttadaivA'bhUdrAjJastasyaiva so'GgajaH / tasya krIDanadhAtrI ca, sA vezyAzrAvikA'bhavat / / tanmRtyorasya cotpatteH, samaH kAlaH sa cedbhavet / krIDayantI tamace sA, caNDapiGgala ! mA rudaH / 10 / jAtismRtyA sa saMbuddho, nRpaH so'bhUtpituH mRtau / vratamAttaM cirAttAbhyAM, kramAtsiddhiM ca jagmatuH / 11 / tasyA'bhUtsukule pratyAyAtiH sAmrAjyamujjvalam / siddhizca kramazo jAtA, namaskAraprabhAvataH / 12 / A.ni. nama.ni. phaladvAram namaskAraphale dRSTAntAH paraloke sukulajanma siddhilAbhe cnnddpingglH| gAthA-1012 626 zrAvako jinadatto'bhUdvAstavyo mathurApuri / huNDikaH parimoSI ca, mumoSa nagarI sadA // 1 // kadApyArakSakaddhutvA, sa zUlAmadhiropitaH / jinadattaM pathi prekSya, coro nIramayAcata / 2 / zrAvakaH sAnukampastvaM, syAnme pretyAmbuzambalam / so'vak paTha namaskAramamuM devagatipradam / / pAyayAmyatha pAnIyaM, tamudanyan papATha saH / zrAvakaH so'tha pAnIyaM, taM pAyayitumAnayat / 4 / udanyan - udakamicchati iti udanya - nAmadhAtu - vartamAnakRdantasya prathamA0 eka0 / 626 [122] XXXRRRRRK Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH bhaNanneva namaskAraM, mRtvA yakSo'bhavaJca saH / caurapAnIyapAyIti, dhRtvA zrAddhastu rakSakaH / 5 / rAjJo nivedite so'pi, rAjJA tadvadakAryata / nIyate so'pi tannItyA, rakSakairvadhyabhUmikAm / / yakSo'vadhestato'drAkSItsvavapuH zrAvakaM ca tam / tataH parvatamutpATya, sthitvA tannagaropari / 7 / yakSo'vAdIt kSamAdhyakSa, kSiprametamupAsakam / bhaTTAraka kSamayata, patitvA pAdapadmayoH / / cUrayiSyAmi no cedvaH, sarvAnapyamunA'driNA / kSamyate sma tato gatvA, rAjJA sAntaHpureNa saH / / yakSasyA''yatanaM tasya, kAryate sma tathA'dbhutam / evaM syAtparaloke'pi, namaskAraphalAnRNAm / 10 / namaskAraniyuktiH samAptA / saMprati sUtropanyAsArthaM sUtrasparzakaniyuktigAthAmAha - naMdimaNuogadAraM, vihivaduvagghAiyaM ca nAUNaM / kAUNa paMcamaMgala-mAraMbho hoi suttassa / / 1013 / / nandimanayogadvAraM 'vidhivadya'thAvat 'upoddhAtaM' ca uddeseniddese ityAdi lakSaNaM jJAtvA 'paJcamaGgalaM' paJcaparameSThinamaskAraM kRtvA sUtrasyArambho * bhavati / / 1013 / / sUtraM ca prathamaM sAmAyikaM tatsambandhArthamAha - A.ni. nama.ni. phaladvAram namaskAraphale dRSTAntAH paraloke svargalAbhe hunnddikH| gAthA-1013 627 Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun 627 [123] 1. phalaM - pa |.kssmaadhykssH - nRpaH, tam / Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka kayapaMcanamukkAro, karei sAmAiyaMti so'bhihio / sAmAiyaMgameva ya, jaM so sesaM ao vucchaM / / 1014 / / niyuktiH kRtapaJcanamaskAraH ziSyaH sAmAyikaM karoti / 'so'bhihitaH' sa prathamaM kathitaH / yadyasmAtkAraNAt sa namaskAraH sAmAyikAGgameva / zrItilakAcArya-* *caH pUraNe / atastamuccArya zeSaM sAmAyikaM sUtraM vakSye / / 1014 / / taccedaM - laghuvRttiH * karemi bhaMte ! sAmAiyaM savvaM sAvajaM jogaM paJcakkhAmi jAvajjIvAe tivihaM tiveheNaM maNeNaM vAyAe kAeNaM na karemi na* * kAravemi karataMpi annaM na samaNujANAmi tassa bhaMte ! paDikkamAmi niMdAmi garihAmi appANaM vosirAmi / * karomi / bhayasyA'nto yasmAttasya saMbodhanaM bhayAnta ! guro ! bhante ! ityAmantraNAt / guruM vinA sAmAyikaM na bhavatyeva / 'sAmAyika 628 *prAguktArthaM sarvaM 'sAvA' sapApaM 'yoga' vyApAra pratyAkhyAmi nirAkurve yAvajjIvanaM bhidAditvAdaDi yAvajjIvA tayA, yAvadasmin janmani * prANadhAraNamityarthaH / 'trividhaM' manovAkkAyavyApAraM 'trividhena' karaNe tRtIyA, manasA vAcA kAyena na karomi na kArayAmi kurvantamapyanyaM / * 'nAnujAnAmi' nAnumanye 'tasya' sAvadyayogasya kRtasya bhayAnta ! 'pratikramAmi' nivarte 'nindAmi' jugupse AtmasAkSikam, 'garhe' gurusAkSikam, *'AtmAnaM' kRtasAvadhavyApAraM 'vyutsRjAmi' tyajAmIti padArthaH / adhunA cAlanApratyavasthAne muktvA sUtrasparzakaniyuktimAha - A.ni. nama.ni. sAmAyikaniyuktiH sUtrasparzaka niyuktiH| gAthA-2014 628 Zui Kao Jin Jin Kao Kao Kao Kao Kao Kao [124] Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A.ni. Avazyaka- akkhaliyasaMhiyAI, vakkhANacaukkae darisiyaMmi / suttaphAsiyanijjutti-vittharattho imo hoi / / 1015 / / niyuktiH askhalitapadoccAraNaM saMhitA tadAdau padapadArthapadavigrahAnte 'imo hoi' ayaM vakSyamANo bhavati / / 1015 / / ityAha - sAmAyikazrItilakAcAryakaraNe bhae ya aMte, sAmAiya savvae avaje ya / joge paJcakkhANe, jAvajjIvAe "tiviheNaM / / 1016 / / [dvAragAthA] * niyuktiH / laghuvRttiH sUtrasparzakakaraNAdIni 'trividhena' paryantAni padAni padArtha bhASyagAthAbhirvakSyati / / 1016 / / karaNanikSepamAha - niyuktiH bhA. nAma ThevaNA davie, khitte kAle taheva bhAve ya / eso khalu karaNassa u, nikkhevo chaviho hoi / / 152 / / *krnnnikssepH| nAmasthApane gatArthe / dravyakaraNamAha - * gAthA-1015__ bhA. jANagabhaviyairitaM, sannA nosanao bhave karaNaM / sannA kaDakaraNAI, nosannA vIsasapaoge / / 153 / / 1016 jJazarIrabhavyazarIrAtiriktaM dravyakaraNaM dvidhA, saMjJAkaraNaM nosaMjJAkaraNaM ca / tatra saMjJAkaraNaM kaTakaraNAdi kaTakaraNaM kaTanirvartakaM lohamayaM bhA.gA.-152* pAlakAdi, AdizabdAdrUtapUNikAkaraNaM zalAkAzikhAzUlAdi / nanu nAma karaNAtsaMjJAkaraNasya ko vizeSaH ? ucyate, nAma niranvayama-* bhidhAnamAtram / saMjJA cAnugatArthava / nanu yadyanugatArthA saMjJA tatkathaM na bhAvakaraNam ? ucyate, dravyasya kaTAdeH karaNamiti vyutpatteH / 629 dravyakaraNamucyate / nosaMjJAkaraNaM dvedhA visrasAtaH prayogatazca / visrasAkaraNamAha - [125] 1. 'nivartaka' lapa, l| 629 153 ****** Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- bhA. vIsasakaraNamaNAI, dhammAINaM parapaJcayAjogA [graM. 7000] sAI cakkhuphAsiyama-bhAimacakkhumaNugAI / / 154 / / * A.ni. niyuktiH visrasAkaraNaM dvidhA, anAdi ca sAdi ca / tatra visrasAvazAt svabhAvAt 'dharmAdInAM' dharmAdharmAkAzAstikAyAnAM mitho* sAmAyikazrItilakAcArya niyuktiH * mizrIbhAvenA'vasthAna-meva karaNamanAdi / na hi yatkriyate tadanAdi bhavati, parapratyayAyogAt paranimittAbhAvAt / na hi pareNa nimittena teSAM * laghuvRttiH sUtrasparzaka* kimapi nityatvAda-mUrttatvAJca kriyate / sAdivisrasAkaraNaM cakSuHsparza cakSurgrAhyamabhrAdi, AdizabdAdindradhanvAdi acakSuHsparzamaNukAdi,* niyuktiH * AdizabdAt vyaNukAdi / vizeSeNAha - krnnnikssepH| bhA. saMghAyabheyatadubhaya-karaNaM iMdAuhAi paJcakkhaM / duyaaNumAINaM puNa, chaumatthAINa'paJcakkhaM / / 155 / / gAthA-1016 630 visrasAvazAt saMghAtabhedatadubhayaiH karaNamindrAyudhAdInAm / zeSaM spaSTam / prayogakaraNamAha - bhA.gA. 154 156 ___bhA. jIvamajIve pAo-giyaM tu carimaM kusuMbharAgAI / jIvappaogakaraNaM, mUlaguNe uttaraguNe ya / / 156 / / prayogeNa nirvRttaM prAyogikam / taddvadhA jIvaprAyogikamajIvaprAyogikaM ca / tatra caramamajIvaprAyogikakaraNaM kusumbharAgAdi 630 jIvaprayogakaraNaM dvadhA mUlaguNe uttaraguNe ca / ajIvakaraNavistaramAha - [126] Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakabhA. jaM jaM nijIvANaM, kIrai jIvappaogao taM taM / vanAi rUvakammAi, vAvi ajIvakaraNaM tu / / 157 / / A.ni. niyuktiH jIvaprayogato jIvavyApAreNa varNAdi citrAdau, rUpakAdi vA'pi saudhakapotapAlyAdau / jIvakaraNavistaramAha - sAmAyikazrItilakAcArya niyuktiH __ bhA. jIvappaogakaraNaM, duvihaM mUlappaogakaraNaM ca / uttarappaogakaraNaM, paMca sarIrAI paDhamaMmi / / 158 / / laghuvRttiH sUtrasparzakaspaSTA / prathamaM mUlaprayogakaraNaM paJcazarIrANItyuktaM tAnyAha - niyuktiH bhA. orAliyAiAI, oheNiyaraM paogao jamiha / niSphanA niSphajai, AillANaM ca taM tinhaM / / 159 / / krnnnikssepH| 'audArikAdIni' audArikavaikriyAhArakataijasakArmaNAni / SaSThyarthe prathamA audArikAdInAM paJcAnAmapi / 'oghena' sAmAnyena utpannasya / gAthA-1016 * jIvasya tattatpudgalAnAdAya mUlataH prathamataH prayogena pudgalasaMghAtakaraNaM mUlaprayogakaraNaM saMghAtakaraNamityarthaH / nanu zarIratrayaM navaM nirmIyate * 159 * tasyaitaddhaTate tejasakArmaNe tu anAditvAt prAgbhavAdAgacchataH / tataH kathaM tayostatsyAt ? satyam, pravAhatastayoranAditvaM vyaktyapekSayA , * manuSyAdibhaveSUtpannastadyogyaM prathamaM yatpudgalagrahaNaM karoti tattaijasakArmaNayorapi saMghAtakaraNamucyate / itaradaGgopAGgaM niSpannAdaGgAt prayogataH uttara-prayogakaraNena niSpadyate / tadAdimAnAM trayANAM audArikavaikriyAhArakANAm, nottarayoH tayoraGgopAGgA'sambhavAt / 631 * tatraudArikAdyaGgopAGgAnyAha - [127] tu Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryukti: zrItilakAcArya laghuvRttiH 632 ***** bhA. sIsamuroyara piMTTI, dobAhU UrupAya aDaMgA / aMgulimAi uvaMgA, aMgovaMgANi sesANi / / 160 / / spaSTA / navaraM Urusahitau pAdau UrupAdau / zeSANi kezanakhAdIni / kiJca - bhA. kesAI uvarayaNaM, orAlaviuvvi uttaraM karaNaM / orAlie viseso, kannAiviNaTThasaMThavaNaM / / 161 / / kezAdInAM kezanakhadantAnA' muparacanaM' saMskAraH, audArikavaikriyayoruttarakaraNam / audArike vizeSaH karNAdervinaSTasya saMsthApanam / idRzaM cottarakaraNaM AhArake nAsti / athavA'nyatkaraNatraividhyaM saMghAtakaraNaM parizATakaraNaM saMghAtaparizATakaraNaM ca / AdyAnAM trayANAM trayamapyetadasti / uttarayorAdyavarjaM dvayamevetyAha bhA. AyallANaM tinhaM, saMghAo sADaNaM tadubhayaM ca / teyAkamme saMghAya sADaNaM sADaNaM vAvi / / / 162 / / uktArthA / audArike saMghAtAdimAnamAha - bhA. saMghAyamegasamayaM, taheva parisADaNaM urAlaMmi / saMghAyaNaparisADo, khuDDAgabhavaM tisamaUNaM / / 163 / 'saMghAtaM' sarvasaMghAtakaraNaM ekasAmAyikaM yathA pUpastApikAyAM prathamasamaye snehaM gRhNAtyeva dvitIyAdiSu grahaNamokSI / svabhAvena pudalAnAM saMghAtabhedarUpatvAt / evaM jIvo'pyutpadyamAna audArikavapuryogyapudgalAn prathamasamaye gRhNAtyeva na muJcati / dvitIyAdiSu grahaNamokSau ********** A.ni. sAmAyika niryuktiH sUtrasparzaka niryuktiH karaNanikSepaH / gAthA - 2016 bhA.gA. 160163 632 [128] Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * ** Avazyaka- * sarvaparizATanamapyekasAmAyikameva / tatrAntyasamaye grahaNasyAbhAvAt / audArikazarIre saMghATanaparizATanobhayasthitikAla: kSullakabhavagrahaNaM A.ni. niyuktiH trisamayonam, kathaM ? yaH kSullakabhavagrahaNakArI vigraheNotpadyate, tasya dvau vigrahasamayau saMghAtasamayazcaikastairUnam / iha ca sarvajaghanyamAyu:* sAmAyikazrItilakAcAye- kSullakabhavagrahaNam / 'khuDDAgabhavagahaNA sAhiyasattarasassa ANapANaMmi / ' niyuktiH laghuvRttiH * bhA. eyaM jahannamukko-sayaM tu paliyattayaM tu samaUNaM / viraho aMtarakAlo, orAle tassimo hoi / / 164 / / sUtrasparzaka_etajjaghanyaM saMghATaparizATobhayakAlamAnam / utkRSTaM puna: palyopamatrayamekasamayonam / avigraheNotpannastripalyopamAyurAdyasamaye saMghAtaM karoti / * niyuktiH * tena samayena nyUna saMghAtaparizATobhayakAlaH / saMghAtAtsaMghAtasya parizATAt parizATasyA'ntarakAlamAha -- * karaNanikSepaH / gAthA-1016 633 * bhA. tisamayahINaM khullaM, hoi bhavaM savvabaMdhasADANaM / ukkosa puvvakoDI, samao udahINa tittIsA / / 165 / / bhA.gA.164[129] trayazca samayAH samayazca trisamayAstaihInam / tatazca saMghAtayostrisamayonaM kSullakabhavagrahaNamantaram / zATayostu samayonaM kathaM ? dvAvAdyau . 165 vigrahasamayau tRtIyaH saMghAtasamayaH sarvabandhakArI, taistribhirUnaM kSullakabhavagrahaNam / avigraheNa prAptAgretanabhavAdyasamayasya sarvabandhakAriNaH * pUrvasmAtsarvabandhasamayAdantaraM sarvabandhakAriprAgbhavAdyasamayonaM kSullakabhavagrahaNam / sarvazATayoH punaH kSullakabhavagrahaNamantyenaiva sarvazATa-* samayena nyUnamantaraM jaghanyam / utkRSTa tu saMghAtayorantaraM pUrvakoTItrayastriMzatsAgaropamAni ca samayAdhikAni / prathamena saMghAtasamayenonA * 1. kSulla' - pa, cha la, la, nizcayanayamatena sarvazATayorantaramidam, vyavahAranizcayobhayamatAnusAreNa tu saMpUrNakSullakabhavagrahaNaM zrImalayagirivRttyA bhAvanIyam / 633 ******** Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- * manuSyabhavapUrvakoTI trayastriMzatsAgaropamAni ca sarvArthasatkAni samayadvayaM ca vigrahe'tivAhya tRtIyasamaye manuSyatvenotpadyamAnasya saMghAtaM kurvato * A.ni. niyuktiH * vigrahasamayadvayAdekasmin samaye samayonapUrvakoTyAM kSipte sati yathoktamantaraM bhavati / sarvazATAJca sarvazATasyAntaraM trayastriMzatsAgarANi * sAmAyikazrItilakAcArya-* pUrvakoTI ca samayonA, kathaM ? saMyataH sarvazATaM kRtvA sarvArthe trayastriMzatsAgarANi sthitvA manuSyIbhUya pUrvakoTyante yasminneva samaye sarvazATaM * niyuktiH laghuvRttiH karoti tenaivonametadantaram / ubhayAntaramAha - sUtrasparzaka___ bhA. aMtaramegaM samayaM, jahanna orAlagahaNasADassa / satisamayA ukkosaM, tittIsaM sAgarA huMti / / 166 / / niyuktiH karaNanikSepaH / sarvazATaM kRtvA, RjugatyA utpannasya prathamasaMghAtasamaya evaiko jaghanyamantaraM dvitIyasamayabhAvinaH saMghAtaparizATobhayasya / utkRSTaM ca * gAthA-1016 634 kasyA'pyantyasamaye saMghAtaparizATobhayaM kRtvA sarvArthe trayastriMzatsAgarANi sthitvA vigrahasamayadvayena manuSyeSUtpannasya Adhasamaye kRtasaMghAtasya . * pazcAt saMghAtaparizATobhayasaMbhavaH / tadevaM sati gAthoktamubhayAntaraM syAt / atha vaikriyamAzrityAha - 167 bhA. veubviyasaMghAo, jahanna samao u dusamaukkoso / sADo puNa samayaM ciya, viuvvaNAe viNidiTTho / / 167 / / * vaikriyasaMghAto jaghanya ekasamayamAnaH / audArikazarIriNA vaikriyalabdhimatA vaikriyArambhe devanArakANAM ca tatpratyayavaikriyavapurgrahaNe / * 634 * utkRSTastu dvisamayamAnaH, kathaM ? audArikazarIrI vaikriyasaMghAtaM kurvanneva mRtaH, ekaH samayaH, dvitIyastu deveSUtpannasya vaikriyasaMghAtaM kurvataH / * [130] vaikriyaparizATaH puna: samayamAna eva / tatsaMghAtaparizATakAlamAnamAha - Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Bing Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Qi Jin Jin Hua Ju Zhun Zhun Zhun Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakabhA. saMghAyaNaparisADo, jahannao egasamaio hoi / ukkosaM tittIsA, sAgaranAmAu samaUNA / / 168 / / A.ni. niyuktiH audArikazarIrI labdhimAn vaikriyArambhe prathamasamaye sarvasaMghAtaM kRtvA dvitIyasamaye saMghAtaparizATau vidhAya mriyate / tadaikasAmAyiko * sAmAyikazrItilakAcArya*jaghanyasaMghAtaparizATaH / utkRSTastu sarvArthe prathamena sarvasaMghAtasamayena UnAni trayastriMzatsAgaropamAni saMghAtaparizATobhayakAlaH / atha * niyuktiH laghuvRttiH sUtrasparzaka* vaikriyasaMghAtAdyantaramAha - niyuktiH - bhA. savvaggahobhayANaM, sADassa ya aMtaraM viuvissa / samao aMtamuhuttaM, ukkosaM rukkhakAlIyaM / / 169 / / / * karaNanikSepaH / * 'sarvagraho' vaikriyasaMghAta: / 'ubhayaM' vaikriyasaMghAtaparizATarUpaM saMghAtAtsaMghAtasya / ubhayAdubhayasyA'ntaraM vicAlaM samayaH, kathaM ? * gAthA-1016 *audArikazarIrI vaikriyasaMghAtaM kurvan mRtvA vigrahe samayaM nItvA deveSUtpanno vaikriyasaMghAtaM karoti / tatraika eva vigrahasamayo vaikriyasaMghAtayo- bhA.gA. 168rantaram / audArikazarIrI samayena vaikriyasaMghAtaM kRtvA dvitIyasamaye saMghAtaparizATau vidhAya mRtvA nirvigraheNa deveSUtpadya samayena sarvasaMghAtaM * kRtvA dvitIyasamaye saMghAtaparizATau karoti / tasyobhayayoH sarvasaMghAtarUpa eka samayA'ntaram / sarvazATasya sarvazATAdantarmuhUrtamantaram / * audArikazarIrI vaikriyaM kRtvA'ntarmuhUrttAnantaraM tatsarvaparizATaM kRtvA audArikasthaH san muhUrta sthitvA punaH prayojanena vaikriyaM nirvA- 635 antarmuhUrtAd vaikriyasarvaparizATaM karoti / tena sarvaparizATasamayamAnamantarmuhUrttadvayaM bhavati / tena ca dvayenA'pi laghutvAtpuSTamekamantarmuhUrta [131] 635 169 ** *** Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- jaghanyamantaraM bhavati / saMghAtAditrayasyA'pi cotkRSTaM vanaspatikAlAntaram / yadA vaikriyazarIrI mRtvA vanaspatiSUtpannastatrAnantakAlaM sthitvA A.ni. niyuktiH punaH vaikriyazarIramAsAdya saMghAtAditrayaM karoti tadA tadbhavati / athAhArakamadhikRtyAha - sAmAyikazrItilakAcAryabhA. AhAre saMghAu, parisADo ya samayaM samaM hoi / ubhayaM jahannamukko-sayaM ca aMtomuhuttaM tu / / 170 / / niyuktiH laghuvRttiH sUtrasparzaka* AhArakazarIre sarvasaMghAta: parizATazca samayamAno bhavati / saMghAtaparizATobhayaM ca jaghanyata utkRSTatazcAntarmuhUrtam, yato'ntarmuhUrtameva * niyuktiH *tasyA'vasthAnakAla: / paraM jaghanyAdutkRSTaM kiJcit puSTaM jJeyam / AhArakasaMghAtAdyantaramAha - karaNanikSepaH / bhA. baMdhaNasADubhayANaM, jahannamaMtomuhuttamaMtarayaM / ukkoseNa avaDaM, puggalapariyaTTadesUNaM / / 171 / / gAthA-1016 636 * saMghAtaparizATobhayAnAM jaghanyamantarmuhUrtamantaraM kathaM ? pUrvakRtamAhArakaM saMhatya punaH kAryavazAdantarmuhUrtena tatkaraNabhAvAt / utkRSTamapArddhaH / bhA.gA. 170 172 pudgalaparAvarto dezonaH / atha taijasakArmaNe adhikRtyAha - . bhA. teyAkammANaM puNa, saMtANANAio ya saMghAo / bhavvANa huja sADo, selesIcaramasamayaMmi / / 172 / / 636 taijasakArmaNayoH santAnAdanAdikaH saMghAtaH, na tayoH prAthamyena grahaNam / zailezIcaramasamaye bhavyAnAM bhavet tatsarvaparizATaH / tathA - 2 [132] Hua Hua Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- bhA. ubhayaM aNAinihaNaM, saMtaM bhavvANa huna kesiMci / aMtaramaNAibhAvA, ajhaMtaviogao nesi / / 173 / / A.ni. niyuktiH .. taijasakArmaNayo 'rubhayaM' saMghAtaparizATarUpaM pravAhato'nAdinidhanaM prAyaH prANinAm, 'keSAJcid' bhavyAnAM sAntaM bhavet na sarveSAm / sAmAyika niyuktiH * atyantaviyogato nA'nayorantaramasti 'anAdibhAvAt' anAditvAt / athavA'nyajIvaprayoganirvRttaM caturdAkaraNamityAha - laghuvRttiH * sUtrasparzakabhA. ahavA saMghAo sA-DaNaM ca ubhayaM tahobhayaniseho / paDa saMkha saMgaDa thUNA, jIvapaoge jahAsaMkhaM / / 174 / / pUrvArddha spaSTam / jIvaprayoge jIvaprayoganirvRtte caturvidhakaraNe dRSTAntAstatra paTastantusaMghAtAtmakatvAtsaMghAtakaraNam / zaGkhazcaikAnta-* karaNanikSepaH / zATanakaraNAdeva zATakaraNam / zakaTaM takSaNakIlikAdiyogAdubhayakaraNam / sthUNA saMghAtazATAbhAvAdubhayazUnyam / uktaM jIva- gAthA-1017 637 prayogakaraNam / gataM dravyakaraNadvAram / kSetrakaraNadvAramAha - bhA.gA.173khittassa natthi karaNaM, AgAsaM jaM akittimo bhAvo / vaMjaNapariyAvannaM, tahAvi puNa ucchukaraNAI / / 1017 / / 174 ___ 'kSetrasya' nabhasa: karaNaM nAsti, yadyasmAtkAraNAdAkAzaM akRtrimo bhAvaH / akRtakaH padArthaH yadyevaM kathaM niryukto nyastam ? ucyate, * / 'vyaJjanaparyAyApannaM' vyaJjakAH pudgalAstairjanitaH paryAyaH, tamApannaM tasya karaNaM bhavati / yathA maNDapamutsArya bhittyAdikamapanIya AkAzaM - 637 kRtamiti / 'tathApi punarikSukaraNAdi' tathApi - nityatve satyapi upacArAdikSukSetrakaraNavat / AdizabdAdyatra kSetre karaNaM prarUpyate tadapi * [133] kSetrakaraNamucyate / uktaM ca kSetrakaraNam / / 1017 / / kAlakaraNamAha - Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakakAlevi natthi karaNaM, tahAvi puNa vaMjaNappamANeNaM / bavabAlavAikaraNe-hiMuNegahA hoi vavahAro / / 1018 / / A.ni. niyuktiH vyaJjanapramANena vyaJjakadravyabalena kAlasyA'pi karaNaM bhavati / yathAtra cAturmAsikaM kRtamiti / tathA bavabAlavAdibhiH karaNairanekadhA sAmAyikazrItilakAcArya-vyavahAro bhavati / tatparijJAnaM caivaM - niyuktiH laghuvRttiH sUtrasparzakazakunizcaturdazInizi darza dhunizozcatuHpASpAdaM nAgam / kiMstughnaM pratipaddina iti dhruvANyatha muhuH kramazaH / / 1 / / syurbavabAlavakaulavataittila "qaane niyuktiH *garavaNijaviSTikaraNAni / sarvANyapi tithyarddhapramitAni zubhAni viSTimRte / / 2 / / kRSNacaturdazyAM rAtrau zakuniH karaNam, darza'mAvAsyAM krnnnikssepH| *dhunizodinarAtryo amAvazIdine catuHpa[SpAdaM rAtrau nAgam, kiMstughnaM pratipadina iti / dhruvANi catvAri karaNAni / athAnantaraM muhuH gAthA-1018638 punaH punarAvRtyA kramazaH krameNasyurbhaveyurbavAdIni sapta karaNAni / sarvANyapi tithyardhapramitAni zubhAni viSTirbhadrA tAM Rte vinA / dvAram / 1019 1018 / / atha bhAvakaraNamAha - __ jIvamajIve bhAve, ajIvakaraNaM tu tattha vanAI / jIvakaraNaM tu duvihaM, suyakaraNaM no a suyakaraNaM / / 1019 / / bhAvakaraNaM dvidhA jIvabhAvakaraNaM ajIvabhAvakaraNaM ca / tatrA'jIvabhAvakaraNaM paraprayogamantareNA'bhrAdernAnAvarNAntaragamanam / 638 AdizabdAdgandhAdigrahaH / nanu visrasAdravyakaraNamapyevamevoktam, tadatra ko vizeSaH ? ucyate, iha bhAvAdhikArAtparyAyaprAdhAnyam, prAg [134] SSSSSS Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- * dravyaprAdhAnyamiti vizeSaH / jIvabhAvakaraNaM punardvividham / zrutakaraNaM nozrutakaraNaM ca / zrutasya jIvabhAvatvAt jIvaparyAyatvAt * A.ni. niyuktiH * zrutabhAvakaraNam, nozrutabhAvakaraNaM ca guNakaraNAdi / / 1019 / / zrutameva bhedenAha .. sAmAyikazrItilakAcAryabaddhamabaddhaM tu suyaM, baddhaM tu duvAlasaMganiddiDheM / tabvivarIyamabaddhaM, nisIhamanisIha baddhaM tu / / 1020 / / niyuktiH laghuvRttiH sUtrasparzakabhUApariNayavigae, saddakaraNaM taheva na nisIhaM / pacchannaM tu nisIha, nisIhanAmaM jaha'jjhayaNaM / / 1021 / / niyuktiH ___ baddhaM gadyapadyabandhanAt zAstrarUpeNa taddvAdazAGga-AcArAdi nirdiSTam / 'tu' zabdAllaukikaM bhAratAdi ca / tadviparItamabaddhaM * karaNanikSepaH / * gAthAdibandharahitam / tathA nizIthabaddhaM rahasi pAThAt rahasyupadezAcca pracchannam / viparItamanizItham, pracchannaM tu nizItham / yathA gAthA-1020nizIthA''khyamadhyayanam / athavA guptArthaM nizItham / / 1020-1021 / / tadevAha - aggeNaiyaMmi jahA, dIvAyaNu jattha egu tattha sayaM / jattha sayaM tatthego, hammai vA bhuMjaI vAvi / / 1022 / / agrepurastAnnadyAmagAdhAyAm, yathetyupapradarzane, 'dvIpaM' taTamA yayati' prApayatIti dvIpAyanastArako yatraikaH syAt, tasyaikasyA'pi bahUnAMka *lokAnAmuttAraNAdbhUyasA AtaradravyeNa tatra zataM mAnuSANAM bhute / tathA tasyA'grataH zataM mAnuSANAM jalapravAheNa hanyate, sa hyekaH kiyato rakSituM * iyaM gAthA keSvapi hastAdarzaSu nAsti, api ca vRttikRtA vyAkhyAtA'sti, tasmAt mudritAdarzAdasmAbhirdarzitA / [135]] 639 1022 *** Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A.ni. Avazyaka- kSama: ? yatra tu zataM dvIpAyanAnAM syAttatraika eva tadupArjanayA bhuGkte tArakANAM bahutvena tadupArjanAyA alpatvAt / hanyate'pi tatraika eva* sAmAyikaniyukti: * kadAcijjalapravAheNa bahUnAM tArakANAM rakSakatvAt / ityasyAH saMbhAvito'rthaH / mukhyArthastu bahuzrutAnAM gocaraH / / 1022 / / niyuktiH zrItilakAcArya* evaM baddhamabaddhA, AesANaM havaMti paMcasayA / jaha egA marudevA, anaMtathAvarA siddhA / / 1023 / / sUtrasparzakalaghuvRttiH niyuktiH ___ evaM baddhaM kathitam / zeSaM spaSTam / atra vRddhasaMpradAyaH iha pravacane paJcA''dezazatAnyanibaddhAni, tatraikA marudevA nAstyaGge nApyupAGge , karaNanikSepaH / * yathA'tyantaM sthAvarA siddhA / dvitIyaM-svayambhUramaNasamudre matsyAnAM padmapatrANAM ca sarvasaMsthAnAni santi, valayAkAramekaM muktvA / tRtIyaM- jIvabhAvakaraNe * viSNukumArasya sAtirekaM yojanalakSadehavikurvaNam / caturtha zrutakaraNe anibaddhAdeze 640 kuruTotkuruTI sAdhU, mAtRSvastreyako mithaH / bhrAtarau brAhmaNAvadhyApakAvAttAhatavrato / / kuruTotkuruTa abhUtpuryAH kuNAlAyAstayonirghamanAgrataH / varSAsu vasati nIraiH, plAvyatAM meti devatA / 2 / dRSTAntaH / aTAlayatkuNAlAyAM, vRSTiM jJAtvA ca tajjanaH / niHsAryate sma to sAdhU, kruddho'tha kuruTo'bravIt / 3 / / gAthA-1022 1023 varSa deva kuNAlAyAmuvAcotkuruTastataH / dinAni dazapaJcA'tha, punaH kuruTa UcivAn / 4 / 640 muSTipramANadhArAbhiH, punarutkuruTo'bhyadhAt / yathAdivA tathArAtrAvityuktvA to nirIyatuH / 5 / 1. yathA'tyantasthAvarA pa.pa.pa la. 10 nirdhamana: - jalanirgamanamArgaH / [136] Lu Hua Hua Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 641 kuNAlA'pi paJcadazadinairacchinnavarSaNAt / sArddhaM janapadenAmbhaH pUraiH prAvAhyatA'khilA | 6 | tRtIyavatsare tau ca, sAdhU sAketapattane / kAlaM kRtvA saptamorvyA, dvAviMzatyatarAyuSau // 7 // kAlA''khyanarakAvAse, saJjAyete sma nArakau / kuNAlAyA vinAzasya, kAlAdvarSe trayodaze // 8 // utpannaM kevalajJAnaM, zrImadvIrajinezituH / ityAdInyanibaddhAni, zraddheyAni manISibhiH / 9 / uktaM zrutakaraNam / / 1023 / / nozrutakaraNamAha - *************** nosuyakaraNaM duvihaM, guNakaraNaM taha ya juMjaNAkaraNaM / guNakaraNaM puNa duvihaM tavakaraNaM saMjame ya tahA / / 1024 / / 'no' niSedhe, zrutasyA'karaNam / tad dvividhaM guNakaraNaM tathA ca yojanAkaraNam / guNakaraNaM punardvividhaM tapaHkaraNaM 'saMyame ca tathA' saMyamaH paJcAzravaviratirUpastasya karaNam / / 1024 / / atha yojanAkaraNavyAkhyAmAha - juMjaNakaraNaM tivihaM, maNavaikAe ya maNasi saccAI / saTThANi tesi bheo, cau cauhA sattahA ceva / / 1025 / / yojanAkaraNaM trividham, manovAkkAye / manasi satyAdau yojanAkaraNam / vacasyapi satyAdau / kAye audArikAdau / 'svasthAne' pratyekaM * ataraH sAgaraH ityarthaH / A.ni. sAmAyikaniryuktiH sUtra sparzakaniryuktiH karaNanikSepaH / jIvabhAvakaraNe zrutakaraNe * anibaddhAdeze kuruTotkuruTo dRSTAntaH / * gAthA - 1024 1025 ******** 641 [137] Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- * manovAkkAyarUpe / 'teSAM' yojanAkaraNAnAM bhedaH- catuzcaturdhA saptadhA yathAsaGghayam / / 1025 / / vyAvaNitaM yathoddiSTaM karaNamadhunA* A.ni.sA.ni. niyuktiH yenA'dhikArastadAha - sUtrasparzakazrItilakAcAryaya-* bhAvasuyasaddakaraNe, ahigAro ittha hoi nAyavvo / nosuyakaraNe guNaY-jaNe ya jahasaMbhavaM hoi / / 1026 / / niyuktiH laghuvRttiH karaNanikSepaH / atra karaNaprastAve bhAvazrutazabdakaraNe'dhikAro jJAtavyaH / bhAvazrutaM upayogarUpaM tatpUrvakaM zabdakaraNam, 'karemi bhaMte sAmAiyaM'* gAthA-1026* ityetasyoccAraNam / nozrutakaraNamadhikRtya guNakaraNe yathAsaMbhavamityasyAbhidhAnAt cAritrasAmAyikasyAvatAraH / tapaHsaMyamaguNAtma-* 1027 * katvAJcAritrasya / yojanAkaraNe ca manovAgyojanAyAM satyAsatyAmRSAdvaye dvayasya zrutasAmAyikacAritrasAmAyikarUpasyAvatAraH / iha ca* 642 * samyaktvaM dezaviratisAmAyikaM ca cAritre'ntarbhAvyam / tatra yogadvaye sAmAyikacatuSTayasyApi saMbhavAt / evaM kaayyojnaayaampi||1026||* sAmprataM sAmAyikakaraNameva saptabhiranuyogadvArairnirUpayannAha - kayAkayaM keNa kayaM, kesu dabvesu kIraI vAvi / kAhe va kArao neya-o karaNaM kaivihaM ca kahaM ? / / 1027 / / (dvAragAthA) 642 __asyArthaM pratidvAraM bhASyakAro vakSyati / Adya dvAradvayamAha - [138] PARAR Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 643 bhA. uppannANuppannaM, kayAkayaM ittha jaha namukkAre / keNaMti atthao taM, jiNavarehiM suttaM gaNaharehiM / / 175 / / spaSTA / navaraM 'jaha namukkAre' yathA namaskAraniryuktau / tRtIyadvAramAha - bhA. taM kesu kIraI tattha, negamo bhaNai iTThadavvesu / sesANa savvadavvesu, pajjavesuM na savvesuM / / 176 / / tatsAmAyikaM keSu dravyeSu sthitasya kriyate nirvartyate / naigamo bhaNati iSTadravyeSu manojJeSu zayanAsanAdiSu / tathAhimanaM bhoyaNaM bhucA maNunaM sayaNAsaNaM / maNunaMsi agAraMsi maNunaM jhAyae muNI / [ pra0 ] zeSANAM saGgrahAdInAM nayAnAM sarvadravyeSu manojJAmanojJeSu / paryAyeSu na sarveSu teSAmavasthAnArbhAvAt / caturthadvAramAha - bhA. kAhu ddiTThe Negama, uvaTThie saMgaho ya vavahAro / ujjasuya akkamaMte, sadda samattaMmi uvautto / / 177 / / kadA sAmAyikasya kArako bhavati iti prazna: / uttaraM uddiTThe 'negamutti' naigamo manyate - uddiSTe'pi sAmAyike guruNA, ziSyastatkriyAmakurvannapi sAmAyikasya karttA mantavyaH / saGgraho vyavahArazca manyate uddezA'nantaraM yadA vandanakaM datvA sAmAyikamAdAtumupasthito bhavati, tadA sAmAyikasya kArakaH / RjusUtra evaM manyate sAmAyikaM paThan sAmAyikakriyAM vA pratipadyamAnaH kArakaH zabdAdayo manyante - samApte'dhIte jJAte sati zabdakriyAviyukto'pi sAmAyikopayuktaH kArakaH / paJcamadvAramaha - ********** ***** A.ni.sA.ni. sUtrasparzaka niryuktiH karaNadvAre sAmAyika karaNam / gAthA - 1027 bhA.gA. 175177 643 [139] Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 644 *********** bhA. AloyaNAya vie, khitta disA'bhiggahe ya kAle y| rikkha guNasaMpayA vi ya, abhivAhAre ya aTThamae / / 178 / / AlokanA dIkSArthIpasthitagRhasthavicAraNA / vinayaH padakSAlanAdiH / kSetramikSukSetrAdiH / digabhigraho vakSyamANaH / kAlazcAharAdiH / RkSasaMpat guNasaMpat guNAH priyadharmAdayaH / abhivyAhArazcASTamaH / paJcamadvAre pratidvAragAtheyam / asyA AdyadvAramAha - bhA. pavvajjAe jaM juggaM, tattiyAloyaNA gihatthesu / uvasaMpayAya sAhusu, sutte atthe tadubhae ya / / 179 / / pravrajyAyAM yatprANijAtaM puMstrIklIbabhedaM upasthitam, eteSu gRhastheSu yogyo'yamiti jJAtuM yAvatyAlokanoktA'sti tasya tAvatI kAryA 'kastvaM kuto vA te nirveda' ityAdi praznairjJAtAyAM ca yogyatAyAM dIkSAM dadyAt / upasaMpaca sAdhuSu sUtre'rthe tadubhaye vA viSayabhUte kasyacitsAdhordvidhA'pi mandasya vismaraNAt mUrkhatvAdvA sAmAyikAdyarthamapyupasaMpad ghaTeta / vinayAdidvAratrayamekagAthayaivAha - bhA. Aloie viNIyassa, dijvAI taM pasatthakhittaMmi / abhigijjha do disAo, caraMtiyaM vA jahAkamaso / / 180 / / Alokite sati abhigRhyAGgIkRtya dve dizau pUrvAM vA uttarAM vA carantIM vA yathAkramazaH / carantI nAma yasyAM tIrthaGkarakevalimanaH paryAyajJAnyavadhijJAnicaturdazapUrvadharAdayo yAvadyugapradhAnA viharanti / amumarthaM bhASyakRdAha - aNuratto bhattigao amuI aNuattao visesannU / 1 'pravrajyAyA' lalakha pa *********** ******** A.ni.sA.ni. sUtrasparzakaniryuktiH karaNadvAre sAmAyika karaNam / gAthA - 1027 bhA. gAthA178-180 644 [140] Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niyukti: * paumasare kusumie ya va Avazyaka- ujutto'paritaMto icchiyamatthaM lahai sAhU za spaSTA / navaraM aparitAntaH - azrAntaH / sAmAyikagrahaNakSetramAha - ucchuvaNe sAlivaNe, * A.ni.sA.ni. paumasare kusumie ya vaNasaMDe / gaMbhIrasANunAe, payAhiNajale jiNahare vA / 2 / uktArthA / tathA - dija na u bhaggajhAmiyasusANa-* sUtrasparzaka zrItilakAcAryasunnAmaNunnagehesu / chAraMgArakayArAmijjhAIdabaduDhe vA / 3 / dadyAnna bhagnadhyAmitasmazAnazUnyA'manojJageheSu kSArAGgArAvakaro medhyAdi-* niyuktiH laghuvRttiH dravyaduSTe vA / tathA - pucAbhimuho uttaramuho va dijA'havA paDicchijjA / jAe jiNAdao vA, disAi jiNaceiyAI vA / 1 / gataM karaNadvAre sAmAyika * dvAratrayam / atha kAlAdidvAra-trayamekagAthayaivAha - karaNam / bhA. paDikuTThadiNe vajiya, rikkhesu ya migasirAi bhaNiesu / piyadhammAI guNasaM-payAsu taM hoi dAyavvaM / / 181 / / gAthA-1027 45 * 'pratikruSTeSu' pratiSiddheSu dineSu yugarvaSTArkaratnatithisaMkhyeSu na deyA / eSvapi dineSu prazaste muhUrte deyA / RkSeSu ca prazasteSu mRgazIrSAdiSu bhA. gAthAdeyA / sandhyAgatAdiSu na deyA / priyadharmAdiguNavata eva deyA / caramadvAramAha - 181-182 ____ bhA. abhivAhAro kAliya-suyassa suttatthatadubhayeNaM ti / davvaguNapajavehi ya, diTThIvAyassa bodhvvo||182|| ___ AcAryaziSyayoH pRcchAbhiruttaraizca kAlikazrute AcArAdau, utkAlike dRSTivAde, caturdazapUrvarUpe, abhivyAhAraH kathaM ? ucyate -* 645 *yuga-4, Rtu-6, Ara-6, arka-12, ratna-14, tithi-15 ityAdi tithayo'prazastA bAH / [141] Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 646 * dravyaguNaparyAyairboddhavyaH / uddizateti ziSyokte / AcAryaH sUtrato'rthato dravyaguNaparyAyairanantagamasahitairityAha / dravyANi caturdazarajjvAtmaka lokamadhyagAni, guNAH zuklAdayaH, paryAyAH navapurANAdayaH, ekaguNakAlakAdayo vA taiH kRtvA gururuddizAmItyabhivyAharati / evaM abhivyAhAradvAramaSTamaM gatam / vyAkhyAtA pratidvAragAthA / saMprati kramaprAptaM katividhamiti dvAramAha - ***** bhA. uddesasamuddese, vAyaNamaNujANaNaM ca Ayarie / sIsaMmi uddisijjaM tamAi eyaM tu jaM kaihA / / 183 / / uddezasamuddezavAcanAnujJAH karotyAcAryaH / 'ziSye' ziSyaviSaye 'uddizyamAnAdi' uddizyamAnaM samuddizyamAnaM vAcyamAnaM anujJApyamAnam 'etattu yatkatidhA' katividhaM caturvidhamityarthaH / nanu pUrva nAmAdikaraNamanekadhoktaM iha caturvidhamiti kathaM ? ucyate, pUrvaM sAmAnyenoktam, iha tu vizeSaH guruziSyadAnagrahaNakAle caturvidhameva karaNamiti / / 1027 / / kathamitidvAramAha - 1 kaha sAmAiyalaMbho, tassavighAIya savvaghAIya / desavighAIyaphaDuga- aNaMtavuDDIvisuddhassa / / 1028 / / kathaM sAmAyikasya lAbha iti praznaH / asyottaraM 'tasya' sAmAyikasya vighAti' AvaraNaM jJAnAvaraNaM darzanAvaraNaM mithyAtvamohanIyaM ca / eSAM dvividhAni spardhakAni dezaghAtIni sarvaghAtIni / tatra sarvaghAtiSu sarveSUddhAtiteSu dezaghAtiSvapyananteSUddhAtiteSvanantaguNavRddhayA vizuddhasya sataH kiM ? / / 1028 / / A.ni.sA.ni. sUtrasparzaka niryuktiH karaNadvAre sAmAyika karaNam / * gAthA - 1028 bhA. gA. 183 646 [142] Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka evaM kakAralaMbho, sesANavi evameva kamalaMbho / eyaM tu bhAvakaraNaM, karaNe ya bhae ya jaM bhaNiyaM / / 1029 / / A.ni.sA.ni. niyuktiH * zeSANAmapi rephAdInAmevaM krameNa lAbhaH / nanu upakramadvAre sAmAyika kSayopazamAjjAyate, upoddhAtepyuktaM-kathaM labhyata iti / ihA'pi kathaM * sUtrasparzaka zrItilakAcArya niyuktiH labhyata iti praznaH, iti punaruktatA / ucyate - upakramadvAre sAmAyika kSayopazamAllabhyate / upoddhAte tu sa eva kssyopshmsttkaarnnbhuutH| laghuvRttiH karaNadvAre kathaM labhyata iti praznaH / iha punarvizeSaH praznaH keSAM karmaNAM kSayopazama iti bhedAnna paunaruktavyam / karaNe bhae ya' iti mUladvAragAthAyAM / sAmAyika* yadbhaNitaM tadetatsAmAyikakaraNaM bhAvakaraNamiti prathamadvAraM vyAkhyAtam / dvitIyadvAramAha - karaNam / bhA. hoDa bhayaMto bhaya-tago ya rayaNA bhayassa chanbheyA / savvaMmi vaNNie'Nu-kkameNa aMtevi chanbheyA / / 184 / / gAthA-2029 * 'bhadi kalyANe saukhye' ca auNAdike jhaci bhadantaH, kalyANavAn / bhavAnto vA bhavasyA'ntaH AcAryeNa kriyate bhayasyA'ntaka iti bhA. gA.-184 * sUtre AmantraNaM iti racanAgumphaH / bhayasya SaTbhedAH - nAmasthApanAdravyakSetrakAlabhAvabhedabhinnAH / tatra paJca prasiddhAH / SaSThaM bhAvabhayaM saptadhA * ihaparalokA''dAnA'kasmAdA''jIvamaraNAzlokabhayarUpam / evaM sarvasmin varNite'nukrameNa 'ante'pi' antazabde'pi SaDbhedAH / nAmasthApanAdravyakSetrakAlabhAvarUpAH / nAmasthApane kSuNNe / dravyAnto ghaTAdyantaH / kSetrAntaH UrdhvalokakSetrAntaH / kAlAntaH samayAdyantaH 647 * bhAvAntaH aupazamikAdibhAvAntaH / [143] *niyuktigAthA-1016 / 647 ************ Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niyuktiH AvazyakabhA. evaM savvaMmi'vi, vanniyaMmi itthaM tu hoi ahigAro / sattabhayavippamukke, tahA bhavaMte bhayaMte y||185|| A.ni.sA.ni. evaM prakAreNa sarvasminnanekabhedabhinne bhayAdo varNite sati, atra tu prakRte'dhikAraH, prakRte yojanA saptabhayavipramukte tathA bhavAnto sUtrasparzaka zrItilakAcArya- bhadantazceti / malagAthAyA bhaya-antadvAradvayaM vyAkhyAtam / tad vyAkhyAnAJca vyAkhyAto bhadanta iti gurvAmantraNArthaH sUtrAvayavaH / / 1029 / / to bhArata iti milA . vAtAyata * niyuktiH laghuvRttiH sAmAyikadvAramAha - bhaya-anta dvAram / sAmaM samaM ca sammaM, igamii sAmAiyassa egaTThA / nAma ThavaNA davie, bhAvaMmi ya tesi nikkhevo / / 1030 / / gAthA-1029sAmaM samaM samyak ikamiti dezya: pravezArthe / sAmAyikazabdasyaikasya niSpattikArakA ete catvAropi zabdA ityekArthAH, na tu paryAyAH / * 1031 nAmasthApanAdravyabhAvasteSAM sAmAdInAM nikSepaH kAryaH / nAmasthApane kSuNNe / / 1030 / / dravyasAmAdInyAha - bhA. gA.-185 mahurapariNAma sAmaM, samaM tulA samma khIrakhaMDajuttI ya / dore hArassa ciI, igameyAI tu davvaMmi / / 1031 / / 'madhurapariNAma' zarkarAdidravyaM dravyasAma / kiyatpramANo'yamartha ityAlocanAyAM yathAvasthitapratipAdakatvena samaM tulA dravyasamam / samyag . kSIrakhaNDayuktiH, kSIrakhaNDayojanaM samyagadravyam / 'dore' davarake hArasya citizcayanaM-muktAphalAnAM pravezanaM dravyata ikam / etAni tu * 648 * dravyodAharaNAni / / 2031 / / bhAvasAmAdyAha - 1. 'sAbhayavipramukta guro, bhayAntaka iti tathA bhavAnto bhadantazceti' pa / 2. 'tulAdravyaM dravyasama' lara 'tulAdravyaM' la.pachava / [144] 648 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka AovamAe para-dukkhamakaraNaM rAgadosamajjhatthaM / nANAitiyaM tassA-yapoyaNaM bhAvasAmAI / / 1032 / / * 'AtmopamayA paraduHkhAkaraNaM' bhAvasAma, 'rAgadveSamAdhyasthyaM' dvayorapyakaraNena madhyavartitvaM samaM sarvatrA''tmatulyaM varttanam, jJAnAditrayaM zrAtilakAcAya- jJAnadarzanacAritrayojanaM samyageva mokSasAdhakatvAt / tasya sAmasamasamyak ityetasya Atmani 'protanaM' pravezanaM ikamucyate / 'bhAvasAmAI laghuvRttiH * bhAvasAmAdAvetAnyudAharaNAni / sAmnaH samasya samyako vA ikaM niruktayA sAmAyikam / / 1032 / / sAmAyikaparyAyAnAha - samayA samatta pasattha, saMti sirvahiyasuhaM aNidaM ca / adugaMcchiyamagarahiyaM, aNavajamimevi egaTThA / / 1033 / / spaSTA / navaraM imepyekArthAH / na kevalaM sAmAiyaM samaiyaM ityAdayaH prAguktA evaikArthAH / / 1033 / / cAlanAmAha - 649 ko kArao karito, kiM kammaM jaM tu kIraI teNa / kiM kArayakaraNANa ya, annamaNannaM ca akkhevo / / 1034 / / kaH kArakaH ? kurvan, kiM karma ? yatkriyate, tena kA / tadguNarUpaM sAmAyikameva / kiM karaNaM uddezasamuddezAnujJAnuyogarUpam, evaM * * sthite satyAha - kiM kArakakaraNayoH cazabdAtkarmaNazca parasparamanyatvamananyatvaM vA ? anyatve sAmAyikavato'pi tatphalamokSAbhAvaH, * sAmAyikAdAtmano'nyatvAt / ananyatve tu sAmAyikotpattivinAzAbhyAmAtmano'pyutpattivinAzau syAtAm / aniSTaM caitat tasyAnAditvAt * * // 1034 / / pratyavasthAnamAha - 1. 'sivasuha' la kha pa, 'savisuhaM'-la, / A.ni.sA.ni. sUtrasparzakaniyuktiH sAmAyika dvAram / gAthA-1032 1034 649 [145] Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 650 ************** ************ Mi Le AyA hu kArao me, sAmAIyaM kamma karaNamAyA ya / pariNAme sai AyA, sAmAiyameva upasiddhI / / 1035 / / Atmaiva kArakastasya svAtantryeNa pravRtteH / sAmAyikaM karma / tadapyAtmaiva tadguNatvAt / karaNaM uddezAdirUpam, tadapyAtmaiva tatkriyAtvAt / tathA ca yathoktadoSA'sambhavaH / kutaH ? pariNAme sati AtmA sAmAyikam / pariNamanaM pariNAmaH, kathaJcitpUrvarUpAparityAgenottararUpApattiH / uktaM ca nA'rthAntaragamo yasmAtsarvathaiva na cA''gamaH / pariNAmaH pramAsiddha iSTazca khalu paNDitaiH / ayamatra bhAvArthaH na khalvAtmanaH sAmAyikAdyairekAntenA'nyatvamananyatvaM vA / dravyasya guNaparyAyAbhyAM bhedAbhedA'bhyupagamAt / / 1035 / / amumarthaM yuktayA dRDhayannAha egatte jaha muTThi, karei atyaMtare ghaDAINi / davvatthaMtarabhAve, guNassa kiM keNa saMbaddhaM / / 1036 / / - A.ni.sA.ni. sUtrasparzakaniryuktiH * sarvadvAram / gAthA - 10351036 yathA devadattaH prayatnena muSTiM karoti / 'ekatve'pi' ekasyA'pi devadattasya vivakSayA kartRkarmakaraNabhAvaH / evamatrA'pi pariNAmavizeSeNa Atmano'pi kartRkarmakaraNabhAvo'viruddhaH / 'arthAntare' bhede sati ghaTAdInyavirodhena kartRkarmakaraNabhAvaM bhajantyeva / dravyAdguNino arthAntaratve guNasya kiM kena saMbaddham, na kiJcitkenacit saMbaddhamityarthaH / jJAnAdInAmapi guNatvAdAtmano bhede padArthasaMvedanaM na syAt / dravyaguNaparyAyANAmekAntA'bhede'pi guNAntarA''dhAnaM paryAyAntaraM na syAt / / 1036 / / atha sarvazabdaprarUpaNAyAha - 1. saMbaddham, kiJcitkenacit pa.pa.pa.la.la. / 650 [146] Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laghuvRttiH Avazyaka- nAma ThevaNA daivie, Aese nirevasesae ceva / taha savvadhattasavvaM, bhAvasavvaM ca sattamayaM / / 1037 / / A.ni.sA.ni. niyuktiH * nAmasthApanAdravyAdezaniravazeSasarvANi paJca / sarvadhattasarvaM SaSThaM bhAvasarvaM ca saptamakam / nAmasthApane gate / dravyAdisarvANyAha - * sUtrasparzakazrItilakAcArya__ bhA. davie cauro bhaMgA, sabbamasabve ya davva dese ya / Aesa savvagAmo, nissese savvagaM duvihN|| 186 / / niyuktiH * dravye catvAro bhaGgAH / dravyamaGgulyAdisarvaM dravyasarvaM dezaH parvAdiH sa sarvo dezasarvaH / 1 / dravyaM sarvaM dezo'sarvaH / 2 / dravyamasarvaM dezaH sAmAyika srvdvaarm| * sarvaH / 3 / dravyamasarvaM dezo'pyasarvaH / 4 / 'AdezaH' upacAraH pradhAne bahutare vA yathA grAmapradhAneSu gateSu sarvo grAmo gata ityAdizyate / bahutare * gAthA-1037, ghRte pIte stoke zeSe sarvaM ghRtaM pItamityAdizyate / niravazeSasarvakaM dvividham / sarvA'parizeSasarva dezA'parizeSasarvaM ca / tatra - bhA.gA.186651 bhA. aNamisiNo savvasurA, savvAparisesasavvagaM eaM / taddesAparisesaM, sabve kAlA jahA asurA / / 187 / / 188 animiSiNaH sarvasurAH, sarvA'parizeSasarvametat, devAnAM sarveSAmapyanimiSatvA'vyabhicArAt / taddezAparizeSasarvaM teSAM devAnAM deza: * ekadezo'surAH, te sarve kAlAH nA'nye / sarvadhattasarvamAha - bhA. sA bhavai savvadhattA, dupaDoArA jiyA ya ajiyA ya / davve savvaghaDAI, savvaddhattA puNo ksinnaa||188||| 651 * 'dhatta' zabdo dezyo nikSiptArthaH / sarvaM dhattaM nikSiptaM yasyAM trilokyAM sA sarvadhattA / sA ca bhavati dviprakArA, jIvarUpA ajIvarUpA ca * [147] *pUrva 'evaM savvaMmi'vi'... gAthA-185 aGkena kramitA'sti / hAribhadrIyamudritavRttau iyaM gAthA puna: 185 aGkena kramitA, ata: bhASyagAthAkramAGkabhedo boddhavyaH / ************ Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 652 yatkiJcidatra loke'sti tat sarvaM jIvAjIvarUpameva / dravyasarvAdasya ko vizeSaH ? ucyate, dravyasarveNa ghaTAdaya eva gRhyante, sarvadhattAsarvasya A.ni.sA.ni. ca kRtsnA trilokI / bhAvasarvamAha - * sUtrasparzaka bhA. bhAve savvodaio, udayalakkhaNo jahe sa taha sesA / ittha u khaovasamie, ahigAro'sesasavve ya / / 189 / / * 'bhAve' bhAvasarvadvAre 'sarvodayikaH' zubhAzubharUpaH udayalakSaNaH, sarveSAM karmaNAm / yathaiSa tathA zeSA api vyutpAdyAH / atra tu kSAyopazamikabhAvasarveNAdhikAra upayogaH, niravazeSasarveNa ca / / 1037 / / athA'vadyavyAkhyAmAha - kammamavajjaM jaM gara, hiyaMti kohAiNo va cattAri / saha ehiM jo u, jogo paJcakkhANaM havai tassa / / 1038 / / spaSTA / / 1038 / / atha yogamAha - ******* dave maNavaikA, juggA davvA duhA u bhAvaMmi / jogo samattAI pasatthu iyaro ya vivarIo / / 1039 / / 'dravye' dravyadvAre, manovAkkAyayogyAni pudgaladravyANi dravyayogaH / dvidhA tu 'bhAve' bhAvayogaH / tatra samyaktvAdirbhAvaH prazastaH, itaro * mithyAtvAdirviparIto'prazastaH, karmabandhe hetuH / pratyAkhyAmItyasyArthamAha- nAmaM ThavaNA davie, khitta aicchA ya bhAvao taM ca / * nAmAbhihANasuttaM, ThavaNAgArakkhanikkhevo // 1 // pratyAkhyAnamiti nAmAbhidhAnaM yasya sUtrasya tannAmapratyAkhyAnam / tasyaivAkAranyAsaH akSeSu nikSepaH sthApanApratyAkhyAnam / / 1039 / / dravyAdInyAha - * iyaM gAthA zrIharibhadrasUribhiratra na matA / asyAH mUlasthAnaM tu pratyAkhyananiryuktau tataH na AvazyakaniryuktigAthAtvena kramitAsti / niryuktiH sarvadvAram / * avadyadvAram / * yogadvAram / * gAthA 1038 1039 bhA. gAthA. 189 652 [148] Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ K Avazyaka davvaMmi ninhavAI, nivisayAI ya hoi khittaMmi / bhikkhAINamadANe, aicchabhAve puNo duvihaM / / 1040 / / A.ni.sA.ni. niyuktiH dravyapratyAkhyAnaM ninhavAdInAM teSAmUtsUtraprarUpakatvena dravyayatitvAt / niviSayAdi bhavati kSetre, viSaye nagare grAme vA na vAstavyamiti * sUtrasparzaka cArya- * kSetrapratyAkhyAnam / bhikSAdInAmadAne'tigaccheti, aditseti vAcanam / 'bhAve' bhAvadvAre punaH pratyAkhyAnaM dvividham / / 1040 / / tadvaividhyamAha niyuktiH laghuvRttiH suya nosuya suya duvihaM, puvvamapuvvaM tu hoi nAyavvaM / nosuyapaJcakkhANaM, mUlaguNe uttaraguNe ya / / 1041 / / pratyAkhyAmi* zrutapratyAkhyAnaM nozrutapratyAkhyAnaM - AdyaM dvidhA pUrvazrutapratyAkhyAnaM - pratyAkhyAnapravAdapUrvam, apUrvazrutapratyAkhyAnaM - AturapratyAkhyAnAdi, * dvAram / * gAthA-1040*nozrutaM-zrutAdanyatpratyAkhyAnam / mUlaguNapratyAkhyAnaM uttaraguNapratyAkhyAnaM ca / iha pratyAkhyAne dRSTAntaH - 1042 653 * ekA rAjaputrI varSa yAvanmAMsaM na cakhAda / pAraNake anekAnAM jIvAnAM vighAtaH kRtaH / sAdhubhiH pratibodhitA pravrajitA / tasyAH pUrvaM * * dravyapratyAkhyAnamAsIt / pazcAdbhAvapratyAkhyAnaM jAtam / / 1041 / / yAvajjIvAyeti vyAkhyArthamAdau bhAvArthamAha - jAva avadhAraNaMmI, jIvaNamavi pANadhAraNe bhaNiyaM / ApANadhAraNAu, pAvaniyattI ihaM attho / / 1042 / / yAvadavadhAraNe jIvanamapi prANadhAraNe bhaNitam, tatazca AprANadhAraNAt pApanivRttiratrArthaH, paratastu na vidhirAzaMsAdoSabhAvAt, na niSedhaH - svargAdau gatasya bhaGgaprasaGgAt / / 1042 / / iha ca jIvanaM jIvitam, tacca dazadhetyAha - 1. 'rbhavati'cha pa / 2. 'vacana' la.pa / [149] 653 Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun : RKI Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ****** Avazyaka- nAma ThevaNA daivie, ohe bhava tabbhave ya bhoge ya / saMjama jasa kittI-jIviyaM ca taM bhannaI dasahA / / 1043 / / A.ni.sA.ni. niyuktiH spaSTA / / 1043 / / tatra nAmasthApane kSuNNatvAdanAdRtya zeSabhedAn bhASyakRdAha - sUtrasparzakazrItilakAcArya niyuktiH bhA. dabve sacittAI, AuyasadavvayA bhave ohe / neraiyAINa bhave, tabbhava tattheva uppttii||190|| laghuvRttiH pratyAkhyAmi dravyajIvitaM 'sacittAdi' AdizabdAt saJcittAcittamizrabhedena, putrahiraNyobhayarUpeNa yasya jIvitamAyattaM tasya tadvyajIvitam / dvAram / *AyuHkarmapradezasahitam / sadaiva bhave' saMsAre jIvitaM oghajIvitaM sAmAnyajIvitam / idaM ca vimucya mRtAH siddhA nA'nye / nairayikAdInAmA-* gAthA-1043* yurbandhakAlAtprabhRti abAdhAsahitaM bhavajIvitam / tadbhavajIvitaM tu tatraiva utpatteH sakAzAdabAdhayA nyUnam / 1044 654 bhogaMmi cakkimAI, saMjamajIyaM tu saMjayajaNassa / jasa kittI ya bhayavao, saMjayanarajIya ahigAro / / 1044 / / *bhA.gAthA-190 * bhogajIvitaM cakravAdInAm, saMyamajIvitaM ca saMyatajanasya, yazojIvitaM kIrtijIvitaM ca tIrthakRtaH / anayozcAyaM vizeSaH, dAnapunyaphalA * kIrtiH, parAkramakRtaM yazaH / saMyamanarajIvitenehAdhikAraH / yAvatsaMyamanarajIvitaM tAvatrividhaM sAvadhavyApAraM kRtakAritAnumatirUpaM trividhena * * manasA vAcA kAyena na karomi na kArayAmi kurvantamapyanyaM nAnujAnAmi / vyAkhyAtametAvatsUtram / / 1044 / / atha gRhasthAn sAdhUMzcAdhikRtya * 654 *bhedaparimANamAha - [150] 1. sakAzAdavadheyAM la, / ** ** Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryukti: zrItilakAcAryalaghuvRttiH 655 A.ni.sA.ni. seyAlaM bhaMgasayaM, tivihaM tiviheNa samiiguttIhiM / suttapphAsiyanijju- ttivittharattho gao evaM / / 1045 / / prathamaM gRhasthAnAzritya saptacatvAriMzadbhaGgazataM bhAvyate / seyAlaM bhaMgasayaM, gihipacakkhANabheyaparimANaM / taM ca vihiNA imeNaM, * sUtrasparzakabhAveyavvaM payatteNaM |1 | tinni tiyA tinni duyA titrikkikkA ya huMti jogesu / (3332221119) ete aGkAH prathamaM paGkau likhyante / tiduikkaM tiduikkaM tiduikkaM ceva karaNAI / 2 / (321321 321) pUrvaM paradhaH paGkAvete likhyante / paDhame labbhai ikko sesesu paesa tiya tiya tiyaM ca / do nava tiya do navagA tiguNiya sevAlabhaMgasayaM / 3 / 133399399 ete labdhAGkAH tRtIyapaGkAvadhaH sthApyante / atha sAdhUnAzritya trividhaM trividheneti saptaviMzatirbhedAH / iha hiMsAdikaM svayaM sAdhurna karoti na kArayati kurvantamapyanyaM nAnujAnAti / ekaikaM manovAkkAyakaraNairiti gAthA - 1045* nava bhedAH / kAlatrayaguNanAtsapta-viMzatiH / etacca bhaGgajAlaM samitiguptiSu bhavati / tatra 'karemi bhaMte sAmAiyaM' ityanena paJcasamitayo gRhItAH / 'savvaM sAvaj jogaM palakkhAmI 'tyanena tisro guptayaH / samitayaH pravarttane, guptayo nigrahe / etA aSTau pravacanamAtaraH / evamuktaprakAreNa sAmAyikasya sUtrasparzakaniryuktivistarA'rtho gataH / / 1045 / / sAmprataM sUtra eva kAlatrayagrahaNamuktamiti darzayannAha - dvAram / 2046 ******** (******* sAmAiyaM karomi, paJcakkhAmI paDikkamAmitti / pappannamaNAgaya- aIyakAlANa gahaNaM tu / / 2046 / / sAmAyikaM karomi pratyAkhyAmi sarvaM sAvadyayogaM pratikramAmi prAkRtasya yathAsaGkhyametena kAlatrayaM gRhItam / tasya bhadanta pratikramAmi 'bhadanta' iti punargurumAmantraNenAbhimukhIkRtya vakti / tasya prAkRtasya sAvadyavyApArasya bhadanta pratikramAmi / pratikramaNaM mithyAduH [SkR]taM dadAmi ||1046 // *********: niryuktiH tiviheNa 655 [151] Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH tiviheNaMti na juttaM, paDipayavihiNA samAhi jeNa / atthavigappaNayAe, guNabhAvaNayatti ko doso ? / / 1047 / / taJca mithyAduH[SkRtaM dvidhA dravyato bhAvatazcetyAha - davvaMmi nihnavAI, kulAlamicchaMti tatthudAharaNaM / bhAvami taduvautto, migAvaI tatthudAharaNaM / / 1048 / / dravyato nihvavAdInAmAdizabdAdanupayuktAnAm / / 1048 / / tatrodAharaNaM 'kulAlamicchaMti' taccedaM - ekasya kumbhakArasya, zAlAyAM sAdhavaH sthitAH / teSvekaH kSalakaH kumbhakArabhANDAni kelinA / / aGgalIdhanvanA vidhyan, kSiAvA karkarakopalAn / svavastuvedhakaM kSudraM, kulAlaH pratyajAgarIt / 2 / / dRSTvA kSalakamUce sa, kiM kANayasi vastu me / tamUce kSullako bhadra !, mithyAduH kRtamastu te / 3 / punaH karkarAn kSiptvA, mithyAduHSkRitamAha saH / karNamAmoTayAmAsa, pazcAttasya sa kumbhakRt / 4 / kulAlaM kSullakaH smAha, tvayA duHkhI kRtomyaham / kumbhakAropyabhANItaM, mithyAduHSkRtamastu te / 5 / moTaM moTaM sa tatkarNaM, mithyAduHkRSkRitamUcivAn / aho te sundaraM mithyAduHkRSkRitaM kSulla ityavak / 6 / kulAlo'pyavadatte'pi, mithyAduHkRSkRitamIdRzam / nyavRtat kSullako bhItastatastatpaNyakANanAt / 7 / .iyaM niyuktigAthA kecidapi hastAdarzaSu nAvalokitA, nApi vyAkhyAtA granthakRtA / sthAnAzUnyAya mudritAdarzAdasmAbhirdarzitA'sti / A.ni.sA.ni. sUtrasparzakaniyuktiH dravyato mithyAduSkRte dRSTAntaH kulAlaH / gAthA-1047 1048 656 *** 656 [152] * Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 'tadupayuktaH' tatrA'dhikRtazubhavyApAropayukto yatkaroti tadbhAvamithyAduHSkRtam / tatra mRgAvatI udAharaNam / taccedaM - ekadA bhagavAn vIraH, kauzAmbIM samavAsarat / sUryendU svavimAnena, prabhuM vanditumIyatuH / / sAdhvI mRgAvatI tatra, rAtrAvapi ciraM sthitA / ajAnantI nizAM zeSAH, sAdhvyastu yayurAzrayam / 2 / gatAbhyAM puSpadantAbhyAM, jhagityevAbhavanizA / mRgAvatyatha sambhrAntA, gatA''ryacandanAntike / 3 / tAbhirAvazyakaM cakre, tadArebhe mRgAvatI / AlocayantIM tAmUce, candanA candanopamA / / / zizirairmadhurairvAkyaiH, kiM sAdhvi ! suciraM sthitA / tava haihayavaMzyAyAH, pramAdo'yamabhUtkatham / 5 / tato mRgAvatI mithyAduHkRSkRitaM dadatI muhuH / candanAyA nanAmAMhI, saMvegabharabhAritA / 6 / tadA''ryacandanAmizrA, Asan saMstArakAzritAH / tadAnImAgamannidrA, vidrANavyaktacetanA / 7 / mRgAvatyAstathAsthAyAH, zukladhyAnamajAyata / tataH kevalamutpatraM, prakSINAzeSapApmanaH / 8 / / sA sarpamabhisarpantaM, candanAstrastarAntike / lambamAnaM bahiH pANiM, svAminyA nyAsa saMstare / 9 / hastacAlanato buddhA, candanA vadati sma tAm / adyA'pi tvaM tathaivAsi, pramAdaM kSAmya sAdhvi ! me / 10 / yatpracAlya karaM bhadre !, bodhitA tadvaraM kRtam / evaM sthitAyAste rAtriryAyAdeSA'nyathA katham / 11 / * mitrAH - AdaravAcI mizraH zabdaH tasya strIliGge bahuvacanam / A.ni.sA.ni. sUtrasparzaka niyuktiH bhAvato mithyAduSkRte dRSTAntaH mRgaavtii| gAthA-1048 657 657 [153] Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XXX Avazyaka- soce bhujaGgamo mA''ghrAditi hastamacAliSam / svAminyA''ha sa kutrA'hirnA'haM pazyAmi taM katham / 12 / A.ni.sA.ni. niyuktiH asti te'tizayaH ko'pi, sA'vadadvidyate sa me / candanoce sa kiM chAdyasthikaH kaivaliko'thavA / 13 / sUtrasparzaka zrItilakAcArya- soce kaivalikaH pazcAtsahasotthAya candanA / patitvA pAdayostasyA, dharmaraGgataraGgitA / 14 / niyuktiH laghuvRttiH mithyA me duHkRSkRtaM te'stu, kevalyAzAtito mayA / evaM ca kSamayantI tAM, candanA'pyApa kevalam / 15 / nindAmi garihAmi etadubhayorbhAvamithyAduHkRSkRtam / pratikramAmItyanena bhUtAtsAvadyayogAnivRttiruktA / atha nindAmi garihAmi tayorvizeSamAha - vyaakhyaa| sacarittapacchayAvo, niMdA tIe caukkanikkhevo / dave cittakarasuyA, bhAvesu bahU udAharaNA / / 1049 / / gAthA-1049658 spaSTA / / 1049 / / etAni udAharaNAni yogasaGgrahe vakSyante / 1050 garihAvi tahAjAI-yameva navaraM parappagAsaNayA / davve puNa marunAyaM, bhAvesu bahU udAharaNA / / 1050 / / ___ gardA'pi 'tathAjAtIyaiva' nindAjAtIyaiva / navaraM AtmasAkSikI nindA, gardA 'paraprakAzanakA' gurusAkSikItyarthaH / asyA api catuSko * * nikSepaH / nAmasthApane kSuNNe dravyagarhAyAM maruko jJAtam tacchedaM - Anandapure maruka, uSita: suSayA saha / prAtaradhyApakasyAkhyat, svapne'haM * * snuSayA'vasam / 1 / bhAvagarhAyAM sAdhuvratam / gaMtUNa guru sagAse, kAUNaM aMjaliM viNayamUlaM / jaha appaNo taha pare, jANAvaNa esa * [154] *garihAu / 1 / / / 1050 / / * 658 Meng Meng Meng Meng Meng Meng Meng Meng *#*#*#*#RE Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya- * laghuvRttiH 659 atha sAvadyayogakAriNamAtmAnaM vyutsRjAmi parityajAmi dravyabhAvavyutsargadRSTAntamAha davvaviussagge khalu, pasannacaMdo bhave udAharaNaM / paDiyAgayasaMvego, bhAvaMmI hoi so ceva / / 1051 / / dravyavyutsargaH - gaNopadhizarIrA'nnapAnAdityAgaH / ArtadhyAnAdidhyAyino vAkkAyotsargaH / tatra prasannacandra udAharaNam / pratyAgatasaMvegaH sa eva bhAvotsarge'pi / / 1051 / / kathA ceyaM - kSitipratiSThitapuraM, jagacittapratiSThitam / prasannacandrastatrA''sItpRthivIpAkazAsanaH / 1 / zrIvIraH samavAsArSIt, tatra nantumagAnRpaH / zrutvA dharmaM prabuddhaH, san sutaM rAjye nyavezayat / 2 / pravrajyAdAya zikSe dve, sa gItArtho'bhavanmuniH / anyadA jinakalpaM sa, pratipitsurmahAmuniH | 3 | saptabhirbhAvanAbhiH svaM bhAvayan dharmatattvavit / rAjagRhasmazAne sa, kAyotsargeNa tasthivAn // 4 // tadA tamoripurvIrastatrApi samavAsarat / vandArurniryayau lokaH, kokavatprItamAnasaH / 5 / kSitipratiSThitAttatrA''yAtau dvau ca vaNigvarI / prasannacandrarAjarSi, dRSTvA mArgasamIpam // 6 // eko'bhASiSTa dRSTaH san dhanyAtmAprabhureSa naH / rAjyalakSmIM parityajya, svIcakAra tapaH zriyam // 7 / dvitIyaH smAha dhanyatvaM, kuto'muSya mahARSeH / yo'saJjAtabalaM putraM kRtvA rAjye'grahItam // 8 // - 1 'keki' la kokaH cakravAkaH / sa pravrajya dve zikSe AdAya ityanvayaH / tamoripuH tamasaH ripuH sUryaH, vIrapakSe tamasaH ajJAnasya ariH kevalItvAt / ************* ******** A.ni.sA.ni. sUtrasparzaka niryuktiH bhAvavyutsarge dRSTAntaH prasannacandra rAjarSiH / gAthA - 1051 659 [155] Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SRRY AvazyakaniyuktiH zrItilakAcArya-* laghuvRttiH varAkaH so'dhunA Dimbho, dAyAdaiH paribhUyate / upadrutaM puraM loko, duHkhe bahurapAtyata / 9 / tadadraSTavya evAyamityAkA'kupanmuniH / dadhyau putraM mayi sati, du/rapakaroti kaH / 10 / tadeva tatra manasA sa, yayau vismRtavrataH / hastyazvarathapAdAtasainyAni samanAhayat / 11 / mahAsaGgrAmamArebhe, rodradhyAnavazaMvadaH / saJjahe vairiNo naikAna, zalyabhallAdihetibhiH // 12 // atrAntare prabhuM nantuM, zreNikaH kSmAbhRdIyivAn / sa dRSTvA tamavandiSTa, kAyotsargadharaM munim / 13 / taM neSadapi dRSTyApi, sa punaH samabhAvayat / zreNiko'cintayannUna, zakladhyAne sthito'styaso / 14 / tataH zrIzreNiko vIraM, natvA'prAkSIjagatprabhoH / prasannacandrarAjarSiryAdRgdhyAno mayA nataH / 15 / / tatra kAlaM sa cetkuryAta, tasya jAyeta kA gatiH / babhASe bhagavAn vIraH, saptamyAmavano gatiH / 16 / tacchrutvA zreNiko dadhyo, hA kimetanmayA zrutam / atrAntare'sya rAjarSeH, sAmA''rUDhacetasaH / 17 / pradhAnaripuNaikena, yudhyamAnasya nirbhayam / niSThAM gatAni zastrANi, zirastrANe karaM nyadhAt / 18 / etenaitaM haniSyAmi, hatAH sarve pare'rayaH / yAvatpasparza mauliM sa, tAvadagre'sti luJcitam / 19 / tata: saMvegamApanno, rAjarSirdadhyivAnidam / AH kiM cakre mayA dhik, dhik virAddhaM prathamavratam / 20 / zudhyamAnapariNAmaH, svAM nindanaticAriNam / manobaddhAni karmANi, manasaiva kSipastadA / 21 / A.ni.sA.ni. sUtrasparzakaniyuktiH bhAvavyutsarge dRSTAntaH prasannacandrarAjarSiH / gAthA-1051 660 660 [156] Meng Meng Meng Meng Zi Cai Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- * zreNikaH punaraprAkSIt, sa rAjarSiH prabho'dhunA / yAdRgdhyAno'sti tatraiva, mRto gacchati kAM gatim / 22 / niyuktiH svAmyUce saMprati mRto'nuttareSu suro bhavet / athoce zreNikaH svAmin !, pUrvamanyanyarUpi kim / 23 / zrItilakAcArya- kimanyathA mayA'jJAyi, svAmyAha na mayA'nyathA / Uce tvayA'nyatrA'zrAvi, zreNika: smAha tatkatham / 24 / laghuvRttiH svAmyathovAca tadvRttaM, sarva zreNikabhUbhuje / prasannacandrarAjarSeH, pAzrve'bhUdundubhidhvaniH / 25 / devaiH kalakalazcakre, rAjoce kimidaM prabho ! / svAmyAha tasya rAjarSeH, zudhyamAnAtmano'dhunA / 26 / kurvanti kevalotpattI, mahimAnaM surAsurAH / dRSTAnto'bhUttadaiko'yamutsarge dravyabhAvayoH / 27 / sAmAyikasamAptau kiJcitkartRsvarUpamAha - ___ sAvajajogavirao, tivihaM tiviheNa vosaria pAvo / sAmAiyamAiJciya, eso'Nugamo parisamatto / / 1052 / / pUrvArddha spaSTam / sAmAyikamAdAvevAdatta iti zeSaH / eSo'nugamo vyAkhyArUpa: parisamAptaH / / 1052 / / ukto'nugamaH / saMprati nayAste ca prAguktAH / sthAnAzUnyArthamantarbhAvitazeSo jJAnakriyAnayAvAha - vijAcaraNanaesu, sesasamoyAraNaM tu kAyavvaM / sAmAiyanijuttI, subhAsiyatthA parisamattA / / 1053 / / spaSTA / / 1053 / / jJAnanayamAha - 1 pUrvamanyatprarUpi' la / A.ni.sA.ni. sUtrasparzaka niyuktiH bhAvavyutsarge dRSTAntaH prasannacandra rAjarSiH / gAthA-1052 1053 661 661 [157] Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Zhun Zhun Zhun Yi Avazyaka- * nAyaMmi ginhiyavve, aginhiyavvaMmi ceva atthaMmi / jaiyavvameva iya, jo uvaeso so nao nAma / / 1054 / / A.ni.sA.ni. niyuktiH * 'artha' aihike grahItavye srakacandanAGganAdike / 'agrahItavye' tyAjye viSazastrakaNTakAdirUpe cakArApekSaNIye tRNAdau / AmuSmike * nayaH / zrItilakAcArya-*grahItavye samyaktvAdau / agrahItavye mithyAtvAdau / upekSaNIye'bhyudayAdau / aihikAmuSmikaphalArthinA tasminnarthe yatitavyameva / ajJAte * gAthA-1054 laghuvRttiH pravarttamAnasya phalavisaMvAdadarzanAt / uktaM ca - vijJaptiH phaladA puMsAM, na kriyA phaladA matA / mithyAjJAnAtpravRttasyaphalAsaMvAda* darzanAt / / tathA - paDhamaM nANaM tao dayA, evaM ciTThai savvasaMjae / aNNANI kiM kAhI, kiMvA nAhI cheya pAvayaM / 2 / [dazavaikA.* adhya. 4] ata evA'jJAtArthAnAmagItArthAnAM kevalAnAM jinairvihAro niSiddhaH / tathA cAgamaH - * gIyattho ya vihAro, bIo gIyatthamIsao bhaNio / itto taiyavihAro, nANunAo jiNavarehiM / 3 / / 662 * tathA bahIbhirapi tapaHkriyAbhirarhato'pi kevalajJAnamantareNA'pavargo na jAyate / iti 'jo uvaeso so nao nAma' ityuktena nyAyena ya upadezo * jJAnaprAdhAnyakhyApakaH, sa jJAnanayaH / ayaM ca samyaktvazrutasAmAyike eva manyate jJAnAtmakatvAt / dezaviratisarvaviratI tu guNabhUte eva samanyate, tatkAryatvAt / ukto jJAnanayaH / adhunA kriyAnayamAha - * 'nAyaMmi ginhiyavve' ityAdi grAhyatyAjye jJAtvA kriyAyAmeva yatitavyam / yaduktaM - kriyaiva phaladA puMsAM, na jJAnaM phaladaM matam / yataH 662 strIbhakSyabhogajJo, na jJAnAtsukhito bhavet / Agame'pyuktaM - [158] 1 'ujJAnAnAma' - pa.cha, la,la, kha / ####### Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka ceiyakulagaNasaMghe, AyariyANaM ca pavayaNa sue ya / savvesuvi teNa, kayaM tavasaMjamamujjamaMteNa / 1 / kriyAviyuktaM jJAnamapi niryuktiH tIrthakRdgaNa-dharairviphalamevoktam tathA cAgamaH subahupi suyamahIyaM, kiM kAhI caraNavippamukkassa / aMdhassa jaha palittA, dIvasayazrItilakAcArya- * sahassakoDIvi / 1 / tathA arhannapi prAptakevalo'pi tAvanna muktiM gacchati yAvadakhilakarmendhanAnalabhUtAM paJcahasvAkSarodgiraNamAtrakAlAM laghuvRttiH sarvasaMvararUpAM cAritrakriyAM nApnoti / tasmAt 'iya jo uvaeso so nao nAma' ityuktanyAyena ya upadezaH kriyAprAdhAnyakhyApakaH sa kriyAnayaH / ayaM ca dezaviratisarvaviratI eva manyate, kriyAtmaka-tvAt / samyaktvazrutasAmAyike tu guNabhUte evecchati / uktaH kriyAnayaH / / 1054 / / jJAnakriyAnayamataM pratyekamabhidhAyA'dhunA kAryapakSaM darzayannAha 663 Mi savvesiMpi nayANaM, bahuvihavattavvayaM nisAmittA / taM savvanayavisuddhaM, jaM caraNaguNaTThio sAhU / / 1055 / / sarveSAmapi nayAnAM bahuvidhavaktavyatAM nizamayya, tatsarvanayavizuddhaM yaccaraNaguNasthitaH sAdhuH, caraNaM cAritram, guNA-jJAnadarzanAdyAsteSu sthitaH / / 1055 // iti zrItilakAcAryaviracitAyAM AvazyakalaghuvRttau sAmAyikaniryuktiH samAptA [granthAgraM-7410] A.ni.sA.ni. nayaH / gAthA1055 663 [159] Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 664 / / caturviMzatistavAdhyayanam / / 'OM namo vItarAgAya' / A.ni. caturviMzatistava nikSepaH / * 'caturviMzati' nikSepa: gAthA - 1056 bhA.gA. 191 *********** jayantu jantusantAnatamastAnavabhAnavaH / arhatAmaMhayaH zuddhadhyAnasandhAnasAnavaH / uktaM sAmAyikA'dhyayanam / adhunA tatprarUpakANAM caturviMzaterarhatAM stavaH caturviMzatistavaH, tadevAdhyayanam, tasya vyAkhyAvasaraH / tatra prathamaM caturviMzatistavasya nikSepamAha - caDavIsagatthayassao, nikkhevo hoi nAmanippanno / cauvIsagassa chakko, thayassa u caukkao hoi / / 1056 / / nAmnA niSpanno nAmaniSpanno nikSepaH / kathaM bhavati / caturviMzateH 'SaTkaH' SoDhA, stavasya tu caturddhA / caturviMzatinikSepamAha - bhA. nAmaM ThavaNA davie, khitte kAle taheva bhAve ya / cauvIsagassa eso, nikkhevo chavviho hoi / / 191 / / nAmacaturviMzatiH-kasyApi caturviMzatiriti nAma syAt / caturviMzatirityakSaranyAsaH -sthApanAcaturviMzatiH / dravyANAM modakAdInAM caturviMzatiH dravyacaturviMzatiH / atra grAme caturviMzatiH kSetrANi santIti - kSetracaturviMzatiH / samayAdInAM caturviMzatiH - kAlacatuviMzatiH / bhAvaH pariNAmavizeSasteSAM caturviMzatirbhAvacaturviMzatiH / stavanikSepamAha - 664 [160] Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 665 bhA. nAmaM ThavaNA davie, bhAve ya thayassa hoi nikkhevo / davvatthao pupphAI, saMtaguNukkittaNA bhAve / / 192 / / spaSTA / atra cAlanottare Aha - A.ni. stavanikSepaH / bhA. davvatthao bhAvatthao, davvatthao bahuguNutti buddhi siyA / aniuNamaivayaNamiNaM, chajjIvahiyaM jiNA biMti / / 193 / / dravyastavArhatve dravyastavabhAvastavayordravyastavo bahuguNaH svaparopakArakatvAditi kasyacidbuddhiH syAt iti cAlanA / athottaraM - idaM cAlanoktaM anipuNamativacanam / yataH SaTjIvahitaM jinAH pradhAnaM bruvate / kiM SaTjIvahitamityAha - kUpadRSTAntaH / gAthA - 1056 bhA.gA. 192195 bhA. chajjIvakAyasaMjamo, davvathae so virujjhaI kasiNo / to kasiNasaMjamaviU, pupphAIyaM na icchaMti / / 194 / / pUrvArddhaM spaSTam / tataH 'kRtsnasaMyamavido' jinAH sAdhUnAM bhAvastavavatAM 'puSpAdikaM' dravyastavaM 'necchanti' nAnumanyante / tarhi keSAmeSa yogya ityAha - ********* bhA. akasiNapavattagANaM, virayAvirayANa esa khalu juggo / saMsArapayaNukaraNo, davvatthae kUvadiTTaMto / / 195 / / 'akRtstrapravarttakAnAM' asaMpUrNasaMyamavatAm, yadi sAvadyo dravyastavaH, zrAvakANAmapi kathaM yogyaH ? atra kUpadRSTAntaH - pAnthaH ko'pi pathazrAntastRSNak zuSkAM nadIM gataH / khanatyandhuM jalAyA'sya, syAttRSNAdyadhikaM tadA // 1 // mRtpiNDAdyaizca mAlinyaM, yadyapi syAttathA'pi hi / tadbhavenAmbhasA yAti, tRSNAdyarvAkpurAbhavam // 2 // 1 'ghuvaM' la / ****** 665 [161] Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- dravyastavopi syAdevaM, zreyAn yadyapyasaMyamaH / pazcAddhAvavizuddhyA hi, nirmalIkArakAraNam / 3 / .. A.ni. niyuktiH * idAnIM sUtrAvasarastaJcedam / logassa ujjoyagare ityAdi / lokasya paJcAstikAyamayasyodyotakarAn prakAzakAn, dharmatIrthakarAn * caturviMzatistavaH zrItilakAcArya- dharmapradhAnatIrthakAriNo jinAna, arhataH 'kIrtayiSye' nAmabhiH stoSye caturvizatimapi kevalinaH kevalajJAninaH / / 1056 / / lokanikSepaH laghuvRttiH lokazabdanikSepamAha - dravyalokaH / gAthA-1057 ___ nAma ThevaNA daivie, khitte kAle bhave ya bhAve ya / paMjavaloe ya tahA, aTThaviho loganikkhevo / / 1057 / / bhA.gA. 196 nAmasthApane kSuNNe dravyalokamAha - 666 bhA. jIvamajIve rUvima-rUvI sapaesamappaese ya / jANAhi davvaloga, nizcamaNicaM ca jaM davvaM / / 196 / / jIvo'jIvazca, jIva: sakarmA rUpI, akarmA arUpI siddhaH / dvAvapi sapradezau apradezau ca / apradezatvaM kathaM ? yathA manasi satyapi * *tadvyApAraNAbhAvAdamanaskatvaM kevalinAm, tathA zailezIgatAnAM siddhAnAM satsvapi pradezeSu tavyApAraNAbhAvAdapradezatvamapi,* *ajIvAstvarUpiNo dharmAstikAyAdyAH, paramANvAdayastu rUpiNaH / paramANurapradezaH, zeSAstvajIvAH sapradezAH / dravyasya zeSadharmAnapyAha -* 666 nityamanityaM ca' / cakArAdabhilApyAnabhilApyAdi ca yadravyaM tatsarvaM dravyalokaM jAnIhi / jIvAjIvayonityAnityatAmAha - [162] ** %%E ******** Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH bhA. gai siddhA bhaviyAyA, abhaviya puggala aNAgayaddhA ya / tIyaddha tini kAyA, jIvAjIva ThiI cauhA / / 197 / / A.ni. asyAH sAmAyike iva vyAkhyA jJeyA / kSetralokamAha - * caturvizatistavaH loknikssepH| bhA. AgAsassa paesA, uDDaM ca ahe ya tiriyaloe ya / jANAhi khittaloyaM, aNaMta jiNadesiyaM samma / / 198 / / gAthA-1057 spaSTA / kAlalokamAha - bhA. gAthA bhA. samayAvaliyamuhuttA, divasamahorattapakkhamAsA ya / saMvaccharajugapaliyA, sAgarausappipariyaTTA / / 199 / / 197-201 spaSTA / bhavalokamAha - bhA. neraiyadevamaNuyA, tirakkhajoNIgayA ya je sattA / taMmi bhave vaTuMtA, bhavalogaM taM viyaannaahi||200 / / spaSTA / bhAvalokamAha - bhA. odaie uvasamie, khaie ya tahA khaovasamie ya / pariNAma sannivAe, ya chabviho bhAvalogo y||201|| * 667 udayena nivRtta audayikaH karmaNa iti gamyate / evaM zeSeSvapi vAcyam / sAnnipAtika: sAmAnyena SaTviMzatibhedaH / aviruddhastu [163] paJcadazabhedaH / uktaM ca - odaiyakhaovasamie, pariNAmikkikko gaicaukkevi / khayajogeNa vi cauro, tadabhAve uvasameNaMpi / 1 / ** **% %%% ##### Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- *uvasamaseDhI iko, kevaliNA'vi ya taheva siddhassa / aviruddhasaMnivAiya-bheyA emeva pannarasa / 2 / nArakANAmaudayiko bhAvo. A.ni. niyukti: narakagatyAdiH kSAyopazamika-stvindriyani:pa[SpannatAdiH, pAriNAmikastu jIvAdiH, ityevaM bhAvatrayaniHpa[Spa]no narakagatAveko bhaGgaH / caturviMzatistavaH zrItilakAcArya-2 evaM tiryagnarAmaragatiSvapyekako vAcyaH / tadete gatisambandhAJcatvAro bhaGgAH / evaM bhAvatraye kSAyikaprakSepe catuSkasaMyoganiHSpannAzcatu-* lokanikSepaH / laghuvRttiH tisambandhAJcatvAro bhaGgAH / kSAyikamutsArya aupazamikaprakSepe'pi tathaiva catvAro bhaGgAH, caturNAmapi prathamaM samyaktvamAsAdayatAmopa-* gAthA-1057 zamikabhAvo labhyate / evaM sarve'pi dvAdaza / saptakakSayAdupazamazreNI kurvataH, audayikopazamikakSAyikakSAyopazamikapAriNAmika-* bhA. gAthA * bhAvapaJcakaniHpa[Spanna eko bhaGgaH syAt / kevalino'pyaudayikakSAyikapAriNAmikabhAvatrayaniHpa[Spanna eka eva, kSAyopazamikastvasya * 202 668 * nAstya'tIndriyAH kevalina' iti vacanAt / siddhasyA'pi kSAyikapAriNAmikabhAvadvayaniHpASpanna eko'sti / sarve'pi melitAH * paJcadaza / ete'viruddhAH / eSAmeSu sthAneSu labhyamAnatvAt / SaTviMzatistvevaM-audayikAdibhAvapaJcakasya dvikasaMyoge daza, trikasaMyoge'pi * daza, catuSkasaMyoge paza, pazasaMyoge tvekaH / ete tu viruddhAH, keSAJcitkvacidapyalabhyamAnatvAt prarUpaNAmAtrameva / ekakasaMyogAH paJca * sarvAbhAvabhaGgazcaite SaT na bhavantyeveti na darzitAH / bhA. tibbo rAgo ya doso, ya unnA jassa jaMtuNo / jANAhi bhAvalogaM, aNaMtajiNadesiyaM sammaM / / 202 / / 668 [164] spaSTA / paryAyalokamAha - ************** Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka bhA. devvaguNakhittapajjava-bhavANubhAve ya bhAvapariNAme / jANa cauvvihameyaM, pajjavalogaM smaasennN||203|| A.ni. niryuktiH dravyaguNA varNAdayaH / kSetraparyAyA bharatakSetrAdayaH / bhavAnAM nArakAdInAmanubhAvo duHkhAdi / bhAvasya jIvAjIvasatkasya pariNAmaH caturviMzatistavaH zrItilakAcArya- * jIvasya jJAnAjJAnam / ajIvasya pudgalasya ekasmAdrUpAnnAnArUpabhavanam / evaM caturvidhaM paryAyalokaM jAnIhi / yaduktaM dravyaguNA ityAdi * lokanikSepaH / laghuvRttiH Tian ********** 669 ************* tadupadarzayannAha - ********** bhA. vannarasagaMdhasaMThANa - phAsaTThANagaivannabhee ya / pariNAme ya bahuvihe, pajjavalogaM viyANAhi / / 204 / / varNAH zuklAdayaH paJca / rasAstiktAdyAH paJca / gandhaH surabhirdurabhirdvidhA / saMsthAnaM AlIDhapratyAlIDhavaizAkhaparimaNDalasamapAdAkhyaM paJcadhA / * sparzaH karkazAdiraSTadhA / sthAnamAzrayabhedAdanekadhA / gatiH spRzadgatirilikAgatizca dvedhA / varNabhedA ekaguNakRSNAdayaH / pariNAmAzca bahuvidhA jIvAjIvAdInAm / evaM paryAyalokaM vijAnIhi / / 1057 / / lokaparyAyazabdAnAha - Alukkai palukkai, lukkai saMlukkaI ya egaTThA / logo aTThaviho khalu, teNeso bui logo / / 19058 / / pUrvArdhaM spaSTam / lokaH paryAyaloko'STavidhaH / caturvidho'yaM - AlokapralokalokasaMlokAkhyaH, prAggAthoktazca dravyaguNakSetraparyAya bhavAnubhAvaibhAvapariNAmaiAkhyazcaturvidhaH / tenaiSa ucyate'STavidho lokaH / / 1058 / / * bhASyagAthAyAM / / 203 / / uktaH / ****** Mul gAthA 2058 bhA. gAthA 203-204 669 [165 ] Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A.ni. F*********** Avazyaka- uddyotamAha - niyuktiH duviho khalu ujjoo, nAyavvo davvabhAvasaMjutto / aggI davvujoo, caMdo sUro maNI vijU / / 1059 / / * caturviMzatistavaH zrItilakAcArya udyota laghuvRttiH * eSa sarvo dravyodyotaH bhAvodyotamAha - nikssepH| nANaM bhAvujoo, jaM bhaNiyaM savvabhAvadaMsIhiM / tassa uvaogakaraNe, bhAvujoyaM viyANAhi / / 1060 / / gAthA-1059pUrvArdhaM spaSTam / 'tasya' jJAnasyopayogakaraNe sati bhAvodyotaM sarvAtmanA vastunaH prakAzaM vijAnIhi / / 1060 / / tenodyotena 1062 lokasyodyotakarA jinAstadyuktAnAha - logassujoyagarA, dabbujjoeNa na hu jiNA huMti / bhAvujoyagarA puNa, huMti jiNavarA cauvvIsaM / / 1061 / / spaSTA / / 1061 / / dravyodyotabhAvodyotayovizeSamAha - davvujoujjoo, pabhAsaI parimiyaMmi khittaMmi / bhAvujjoujjoo, logAlogaM pagAsei / / 1062 / / spaSTA / navaraM 'joo' uddyotaH / / 1062 / / dharmatIrthakarAniti dharmamAha - [166] **** Zhi Ye Meng Meng Meng Meng Meng Meng Meng Meng Meng Meng Meng Meng Duan 670 * Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ka AvazyakaniyuktiH laghuvRttiH duviho ya hoi dhammo, davve davvassa davvameva'havA / tittAisahAo vA, gammA itthI kuliMgo vA / / 1063 / / A.ni. * 'dravye' dravyadvAre, dravyasya dharmo dravyadharmo'nupayuktasya mUlaguNottaraguNAnuSThAnam / dravyameva dharmo dharmAstikAyaH / dravyasya vA yasya yo* cAvaza * bhAvastiktAdiH sa dravyadharma: / keSAJcinmAtuladuhitA gamyA keSAJcidagamyetyAdi strIviSayo dravyadharmaH / kuliGgo vA kutIrthikadharmo vAcA * dharmatIrthakara* dravyadharmaH / / 1063 / / * nikssepH| gAthA-1063duviho ya bhAvadhammo, sue ya caraNe suyaMmi sajjhAo / caraNami samaNadhammo, khaMtImAI bhave dasahA / / 1064 / / 1066 spaSTA / / 1064 / / tIrthaprarUpaNAyAha - __nAma ThavaNAtitthaM, davvatitthaM ca bhAvatitthaM ca / ikvikvaMpi ya itto-'NegavihaM hoi nAyavvaM / / 1065 / / spaSTA / / 1065 / / dravyatIrthamAha - dAhovasamaM tanhAi-chayaNaM malapavAhaNaM ceva / tihiM atthehiM niuttaM, tamhA taM davvatitthaMti / / 1066 / / 671 dravyatIrthaM mAgadhavaradAmAdi, dAhopazamaM-dAhasya bAhyasantApasya upazamo yatra taddAhopazamam, jalamayatvAt / tRSNAchedanaM malapravAhanaM caiva bAhyAGgamalaprakSAlanam / / 1066 / / bhAvatIrthamAha - * [167] %E 671 R ********** ******** Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 672 kohaMmi u niggahie, dAhassovasamaNaM havai titthaM / lobhaMmi u niggahie, tanhAvuccheyaNaM hoI / / 1067 / / spaSTA / navaraM 'dAhasya' dveSAnalasya''ntarasya / tRSNAyA' dravyAdyAkAGkSAyAH / / 1067 / / aTThavihaM kammarayaM, bahuehiM bhavehiM saMciyaM jamhA / tavasaMjameNa dhovai, tamhA taM bhAvao titthaM / / 1068 / / spaSTA / navaraM tasmAttajjinazAsanaM bhAvatIrthaM mokSasAdhanatvAt / / 1068 / / daMsaNanANacarittaMmi, niuttaM jiNavarehiM savvehiM / eeNa hoi titthaM, eso annovi ya pajjAo / / 1069 / / darzanajJAnacAritreSu niyuktaM niyojitaM sarvaijinaiH, etena kAraNena pravacanaM bhAvatIrtham / / 1069 // karamAha - nArmakaro ThaveNakaro, daivvakaro khittakAlabhAvakaro / eso khalu nikkhevo, karassa u chavviho hoi / / 1070 / / spaSTA / / 1070 / / dravyakaramAha - gomahisuTTipasUNaM, chagalINaMpi ya karA muNeyavvA / tatto ya taNapalAle, bhusakaTTiMgAlakarameva / / 1071 / / * hAribhadrIyavRttau asyA gAthAyA uttarArddhastvevaM tisu atthesu niuttaM tamhA taM bhAvao titthaM / ********* ***** A.ni. caturviMzatistavaH karanikSepaH / gAthA - 1067 1071 672 [168] Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- sIuMbaraM jaMghAe, balibhaddakare ghae ya camme ya / cullagakare ya bhaNie, aTThArasahA karuppattI / / 1072 / / A.ni. niyukti: * goviSayaH karo gokaro rAjadeyaH / evaM sarvatra / navaraM sItAkaraH / sItA-lAGgalapaddhatiH tAmA''zritya karo dhAnyabhAgayAcanam / catuvizatisa zrItilakAcArya-devatAdibalyarthamarthArthanaM balikaraH / / 1071-1072 / / kSetrakaramAha - karanikSepaH / laghuvRttiH *gAthA-1072__ khittaMmi jaMmi khitte, kAlo jo jaMmi hoi kAlaMmi / duviho ya hoi bhAvo, pasattha taha appasattho ya / / 1073 / / * 1076 kSetradvAre yo yasmin kSetre zulkAdiH / kAladvAre yo yasmin kAle dvipaTikAdAnAdiH / bhAve dvividha: karaH / / 1073 / / aprazastamAha - kalahakaro Damarakaro, asamAhikaro anivbuikaro ya / eso appasattho, evamAI muNeyavvo / / 1074 / / kalaho vAcikaH / Damaro mithastADanarUpa: / zeSaM spaSTam / / 1074 / / prazastamAha - __ atthakaro ya hiyakaro, kittikaro jasakaro guNakaro ya / abhayakara nivvuikaro, kulakaratitthaMkaratakaro / / 1075 / / spaSTA / navaraM antakaraH saMsArAntakaraH / / 1075 / / jinA'rhantAvAha - jiyakohamANamAyA, jiyalobhA teNa te jiNA hu~ti / ariNo haMtA rayaM, haMtA arihaMtA teNa vujhaMti / / 1076 / / 673 spaSTA / / 1076 / / kIrttayiSyAmItyasya vyAkhyAmAha - [169]] 673 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryukti: zrItilakAcArya laghuvRttiH 674 ********** kittemi kittaNijje, sadevamaNuyAsuresu loesu / daMsaNanANacaritte, tavaviNao desio jehiM / / 1077 / / 'kIrttayiSyAmi' nAmabhiH stoSye / jJAnadarzanacAritrANi tapastathA vinayo dezito yaiH / / 1077 / / saMkhyAmAha - caDavIsaMti ya saMkhA, usabhAIyANa bhannamANANa / avisaddaggahaNA puNa, eravayamahAvidehesu / / 1078 / / spaSTA / / 1078 / / kevalina ityasya vyAkhyAmAha - kasiNaM kevalakappaM, logaM jANaMti tahaya pAsaMti / kevalacarittanANI, tamhA te kevalI huMti / / 1079 / / 'kRtsnaM' saMpUrNa 'kevalakalpa' kevalapramANaM yAvat kevalaM jJAnaM prasarati tAvantaM lokam / 'kevalaM' matyAdijJAnarahitaM cAritrasahitaM kevalajJAnameSAmastIti kevalacAritrajJAninaH, darzanamavinAbhAvitvAdastyeva / / 1079 / / atha tatkIrttanamAha - usabhagAhA suvihigAhA kuMthugAhA / etAstisro'pi sUtragAthAH spaSTAH / eteSAM nAmnAM kAraNavizeSamAha - UrUsu usabhalaMchaNa, usabho sumiNaMmi teNa usabhajiNo / UrvorvRSabhalAJchanatvAt mAtuzcaturddazasvapreSu prathamavRSabhadarzanAdvA RSabhaH / zeSajinamAtarastvAdau svapne gajaM pazyanti / *********1 A.ni. caturviMzatistavaH jinanAmAnvarthaH / gAthA - 10771079 674 [170] Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : X**** AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH A.ni. * caturviMzatistavaH * jinnaamaanvrthH| gAthA-1080 1083 akkhesu jeNa ajiyA, jaNaNI ajio jiNo teNa / / 1080 / / sarvatra garbhasthe svAminIti jJeyam / / 1080 / / ___ abhisaMbhUyA sAsatti, saMbhavo teNa vuI bhayavaM / abhinaMdaI abhikkhaM, sakko abhinaMdaNo teNa / / 1081 / / 'sAsatti' sasyAni prabhAvavatIrNe prAjyAni jAtAni / / 1081 / / jaNaNI savvattha vini-cchaesu sumaitti teNa sumaijiNo / mRtapatikasapatnIdvayavyavahAranirNayo devyA kRta iti kathA prAguktA / paumasayaNami jaNaNIi, dohalo teNa paumAbho / / 1082 / / sa ca devatayA pUritaH / / 1082 / / gabbhagaeNaM jaNaNI, jAya supAsA tao supAsajiNo / jaNaNIi caMdapiyaNaMmi, dohalo teNa caMdAbho / / 1083 / / sa devatayA pUritaH / candrasamaprabhatvAdvA candraprabhaH / / 1083 / / 675 675 [171] XXX** Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 676 savvavihIya kusalA, gabbhagae teNa hoi suvihIjiNo / puSpakalikopamAnadantatvAtpuSpadanta iti cAsya dvitIyaM nAma / piuNo dAhovasamo, gabbhagae sIyalo teNaM / / 1084 / / piturdAho bheSajairna 'nivRttaH / garbhasthe prabhau rAjJIkarasparzAnnivRttaH / / 1084 / / maharihasijjAruhaNaMmi, dohalo teNa hoi sijjaMso / garbhasthe kenApyanAkrAntapUrvA devatAdhiSThitA zayyA jananyA''krAntA zreyazca jAtamiti niruktAt zreyAMsaH / pUei vAsavo jaM, abhikkhaNaM teNa vasupujjo / / 1085 / / vAsupUjyo niruktayA vasupUjyasyApatyamiti vA vAsupUjyaH / / 1085 / / vimala buddhi jaNaNI, gabbhagae teNa vimalajiNo / rayaNavicittamaNaMtaM, dAmaM sumiNe tao'NaMto / / 1086 / / garbhasthe'smin jananyA dRSTam ||1086 / 1. 'nirvRttaH ' la / 2. nirvRttaH la / ****** A.ni. caturviMzatistavaH jinanAmAnvarthaH / gAthA - 1084 1086 676 [172] Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 677 ******** gabbhagae jaM jaNaNI, jAya suhammatti teNa dhammajiNo / jAo asivovasamo, gabbhagae teNa saMti jiNo / / 1087 / / bhaM rayaNavicittaM kuMthuM sumiNaMmi teNa kuMthujiNo / unnatapradeze ratnavicitraM stUbhaM kasthaM mAtrA svapne dRSTaM tena niruktayA kunthuH / sumiNe araM maharihaM, pAsai jaNaNI aro tamhA / / / 1088 / / araM caturdazasvanAdhikam / / 1088 / / varasurahimallasayaNaMmi, dohalo teNa mallijiNo / sa devatayA pUritaH / niruktayA malliH / jAyA jaNI jaM su-vvayatti muNisuvvao tamhA / / 1089 / / gRhItadvAdazavratA / / 1089 / / * ko pRthvyAM sthitaM kusthaM pRSodarAditvAt kundhuM ratnastUpam * araM cakrAGgam / A.ni. * caturviMzatistavaH jinanAmAnvarthaH / gAthA - 10871089 ******** 677 [173] Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ fa AvazyakaniyuktiH zrItilakAcArya-* .: laghuvRttiH Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ye paNayA pAtanivA, daMsiyamitte jiNaMmi teNa namI / A.ni. mithilAyAM ripuveSTitAyAM garbhasthe prabho rAjJI aTTAlake'dhirUDhA tAM dRSTvA zatravaH praNatAH, tato namiH / * caturvizatistavaH * jinnaamaanvrthH| riTTharayaNaM ca nemi, uppayamANaM tao nemI / / 1090 / / gAthA-1090garbhasthe'smin mAtrA riSTaratnamayo mahAnnemirutpatan svapne dRSTaH iti riSTanemiH / apazcimAdizabdavannapUrvatve tvariSTanemiH / / 1090 / / 1091 sappaM sayaNe jaNaNI, jaM pAsai tamasi teNa pAsajiNo / saptaphaNo nAgaH zavane mAtrA garbhasthe'smin svapne dRSTaH / athavA nizi zayanIyasthA tamasyapi mAtA sarpa pazyati smeti niruktyA pArzvaH / vaddhai nAyakulaMti ya, teNa jiNo vaddhamANutti / / 1091 / / evaM ca kIrtayitvA cittazuddhaye praNidhAnamAha - 'evaM mae abhithuyA' ityAdi / evaM pUrvoktaprakAreNa mayA'bhiSTutAH, nAmabhiH kIrtitAH / kiM viziSTA ? vidhUtarajomalAH / badhyamAnaM * [174] * nemiH - cakradhArA, tam / 678 RRRY RER 678 REEXXX Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka A.ni. sUtravyAkhyA / karma 'rajaH' pUrvabaddhaM tu 'malaM', te vidhUte yaiste vidhUtarajomalAH / ata eva prahINajarAmaraNAzcaturviMzatirapi 'api' zabdAdanyepi jinavarAH niryuktiH zrutAdijinebhyaH prakRSTAstIrthakarA 'me' mama prasIdantu prasAdaparA bhavantu / vItarAgAn prati bhaktivAkyametat / kittiyetyAdi kIrttitAH * caturviMzatistavaH zrItilakAcArya-* svanAmabhiH proktAH / vanditAH kAyavAGmanobhiH stutAH / mahitAH puSpAdibhiH pUjitAH / 'ye' RSabhAdyAste 'lokasya' prANivargasya laghuvRttiH karmamalAbhAvenoM' ttamAH' 'siddhA' niSThitArthAH / arogasya bhAvaH 'ArogyaM' siddhatvaM tasmai 'bodhilAbha:' pretya samyaktvAvAptiH ArogyabodhilAbhastaM tathA 'samAdhivaraM' varasamAdhiM bhAvasamAdhimityarthaH / 'uttamaM sarvotkRSTaM dadatu / athAbhiSTavakIrttanaikArthikAnyAha - thuithuNaNavaMdaNanamaM- saNANi egaTThiyANi eyANi / kittaNapasaMsaNANi ya, viNayapaNAme ya egaTThA / / 1092 / / spaSTA / / 1092 / / uttamA iti yaduktaM tadvayAkhyAmAha - * gAthA - 10921093 micchattamohaNijyaM, nANAvaraNaM carittamohaM ca / tivihatamA u mukkA, tamhA te uttamA huMti / / 1093 / / mithyAtvamohanIyAt jJAnAvaraNAt cAritramohanIyAt trividhAt tamaso muktAstasmAtte uttamaso bhavanti // / 1093 / / AruggabohilAbhamityasya bhAvArthamanavagacchannAha - ********* 679 679 [175] Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka AruggabohilAbhaM, samAhivaramuttamaM ca me ditu / kiMnu hu niyANameyaM, ti vibhAsA ittha kAyavvA / / 1094 / / * A.ni. niyuktiH pUrvArdhaM spaSTam / kiMnu hu niyANameyaMti 'kiM' prazne 'nu' vitarke / 'hu' etatsamarthane nidAnametat / gururAha vibhASA'tra kartavyA / viziSTA : caturviMzatistavaH zrItilakAcArya-bhASA vibhASA na nidAnamidaM niHsaGgAbhilASarUpatvAditi / / 1094 / / tarhi kiM rUpA'sau prArthanAvAk ityAha - * suutrvyaakhyaa| laghuvRttiH bhAsA asaJcamosA, navaraM bhattIi bhAsiyA esA / na hu khINapijadosA, diti samAhiM ca bohiM ca / / 1095 / / * gAthA-1094 1098 asatyAmRSA-AmantraNI AjJApanI yAcanI pracchanyAdikA / / 1095 / / jaM tehiM dAyavvaM, taM dinnaM jiNavarehi savvehiM / dasaNanANacarittassa, esa tivihassa uvaeso / / 1096 / / 680 spaSTA / / 1096 / / idAnIM tarhi tadbhaktiH kvopayujyate ityAha - bhattIi jiNavarANaM, khijaMtI puvvasaMciyA kammA / AyariyanamukkAreNa, vijA maMtA ya sijhaMti / / 1097 / / tathA tadbhaktyA prArthitamapi labhyate ityAha - bhattIi jiNavarANaM, paramAe khINapijadosANaM / AruggabohilAbha, samAhimaraNaM ca pAviti / / 1098 / / 680 spaSTA / / 1098 / / tarhi bhaktyaiva bodhilAbho bhaviSyati, kimanena kaSTAnuSThAnenetyAha - [176] ###ERS * ** Nong Ye Zhi Ye Nong Ye Ye Ye Di XXXXXXXXXRRRRRY Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya- * laghuvRttiH 681 laddhilliyaM ca bohiM, akariMto'NAgayaM ca patthito / decchisi jaha taM vibbhala imaM ca annaM ca cukkihisi / / / 1099 / / labdhAM bodhimakurvan anAgatAM cArthayamAno he vihvala ! he mUDha yathA tvaM drakSyasi tathAcakSe kiM tat, imAM cAnyAM ca aihikImAmuSmikIM ca bodhiM cuSkiSyasi 'caSka cuSka vyathane' vyathiSyase haniSyasItyarthaH / / 1099 / / tathA laddhilliyaM ca bohiM, akariMto'NAgayaM ca patthito / annaM dAI bohiM, labbhisi kayareNa mulleNa / / 1100 / / iha prAptabodhiH kimapi dharmAnuSThAnamakurvan idAnIM anyAM bhavAntarIM bodhi katareNa mUlyena lapsyase na lapsyase ityarthaH / / 1100 / / tasmAdbodhilAbhe sati na caityAdyAlambanaM vidhAya dharmAnuSThAne pramAdo vidheya ityAha ceiyakulagaNasaMghe, AyariyANaM ca pavayaNa sue ya / savvesuvi teNa kayaM tavasaMjamamujjamaMteNaM / / 1101 / / spaSTA navaraM tavasaMjamamujjamaMteNa tapaH saMyamayorudyamavatA / / 1101 / / atha punaH sUtraM 'caMdesu' ityAdi / paJcamyarthe saptamI tata' zcandrebhyo' nirmalatarAH karmamalakalaGkApagamAt 'Adityebhyo'dhikaM prakAzakarAH ' 1. 'dacchasi' lakha pa pa cha / ***** A.ni. caturviMzatistavaH sUtravyAkhyA / gAthA - 10991101 681 [177] Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya- * laghuvRttiH 682 kevalodyotena lokAlokaprakAzakatvAt 'sAgaravara:' svayambhUramaNAkhyaH samudraH, parISahAdyakSobhyatvAttato'pi 'gambhIrA:' 'siddhAH ' kSINA'zeSakarmANaH 'siddhi' paramapadAvAptiM 'mama dizantu' prayacchantu / etadeva niryuktikAro vizeSayannAha - caMdAicagahANaM, pabhApagAsei parimiyaM khittaM / kevaliyanANalaMbho, logAlogaM pagAsei / / 1102 / spaSTA / / 1102 / / ukto'nugamo nayAH sAmAyikavanneyAH / iti zrIzrItilakAcAryaviracitAyAmAvazyakalaghuvRttau caturviMzatistavAdhyayanaM samAptam [granthAgraM - 8480] / / ******************************* A.ni. * caturviMzatistavaH sUtravyAkhyA / gAthA - 1102 682 [178] Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aavshyk|| vandanakAdhyayanam / / A.ni. niyuktiH * uktAdhyayane sAmAyikopadeSTuNAmarhatAM kIrtanaM kRtam, atra tu sAmAyikAnuSThAyinAM vandanaM dIyate iti vandanakaniyuktirucyate / tatrAdAveva * vandanakazrItilakAcArya- vandanaparyAyAn gAthApUrvArddhanAha - niyuktiH / laghuvRttiH vaMdaNa ciikiikamma, pUyAkammaM ca viNayakammaM ca / kAyavvaM kassa va keNa, vAvi kAhe va kaikhutto / / 1103 / / hogAthA-1103 * 1105 ra 'vandanaM' pratItaM zubhakarmaNazcayanaM 'citiH' kAraNe kAryopacArAdrajoharaNAdiH / karaNaM kRtiravanAmAdikaraNam / karmeti pratyekaM yojyate / vandanakarma citikarma kRtikarma pUjAkarma vinIyante'STaukarmANyaneneti vinayaH tasya karma "vinayakarma' iha karmazabdaH kriyAvAcI 683 tattatkaraNamityarthaH / / 1103 / / tacca vandanaM kartavyaM kasya vA kena vA kadA vA kati kRtvaH / kaioNaya kaisiraM, kaihiM va AvassaehiM parisuddhaM / kai dosa viSpamukkaM, kii kammaM kisa kIrai vA / / 1104 / / spaSTA / / 1104 / / vandanAdIni ca dvidhA / dravyato bhAvatazca / tadRSTAntAnAha - sIyale khuhue kanhe, pAlae sevae tahA / paMcee diTuMtA, kiikamme huMti nAyavvA / / 1105 / / 683 spaSTA / / 1105 / / kathA ucyante - [179] * hAribhadrIyavRttI iyaM gAthA pUrvagAthAkramAGkenA (1102)kittA / tasmAditaH prabhRti hAribhadrIyavRttyA sahakenAGkena kramAGkabhedo vartate / # # ###*#1 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- * niyuktiH zrItilakAcArya-* laghuvRttiH ihAsti hastinApuraM, nagaraM tatra bhUpatiH / vajrasiMha: siMha iva, vairivargadvipAn prati / / saubhAgyamaJjarI tasya, rAjJI rAjJISu sattamA / sUnuH zItalanAmA'bhUjagatAmapi zItalaH / 2 / trailokyasundarInAma, duhitA sAnvayAhvayA / itazca kAJcanapure, rAjA'bhUtkAJcanaprabhaH / / sA dattA tasya tenoDhA, prauDhA'bhUd bhartRvallabhA / kumAraH zItalo'nyedhurbhAvayan bhavabhAvanAm / 4 / nirvinakAmabhogo'tha, gurUpAnte'grahIna vratam / adhItAzeSasiddhAnto, babhUvAcAryapuGgavaH / 5 / catvAraH sUnavo'bhUvana, kramAttasya svasuH punaH / teSAM kathAntareSvAkhyad, yathA'sau rAjyani:spRhaH / 6 / mAtulo vo vrataM bheje, mahAnandapradaM hi tat / tatrA''gatAnAmanyedyuH, keSAJcidgaNadhAriNAm / 7 / catvAro'pi prapannAste, vrataM jAtA bahuzrutAH / atha te gurumApRcchaca, mAtulAnnikaTAgatAn / 8 / / AkarNya vandituM jagmuH, sandhyA'bhUnagarAd bahiH / tasthurdevakulikAyAM, yAntamantarupAsakam / 9 / UcuH zItalasUrINAM, kathayevaH svasuH sutAH / bahistAdAgatAH santi, vikAla iti nA'vizan / 10 / tenA''khyAte ca te'haSyan, jAmeyAnAM punarnizi / zukladhyAnena saJjajJe, caturNAmapi kevalam / 11 / apazyan prAtarAcAryAstadAgamadizaM muhuH / muhUrtenA''gamiSyanti, kRtvA vA sUtrapauruSIm / 12 / kRtvA'rthapauruSI vA'tha, dadhyuH kiM cirayanti te / utkaNThitaH svayamAgAttAM devakulikAM guruH / 13 / 1. 'bhaavnN'kh'bhaavnaaH'l| A.ni. vandanakaniyuktiH dravyabhAvavandanake dRssttaantaaH| shiitlaacaaryH| gAthA-1105 684 Hua Hua Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Hua Hua Hua Hua Ping Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Yao Hua Yao Ye 684 [180] Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 685 nA'bhyuttasthurvItarAgAH pAdau prAmArjayatra te / prasthApya daNDakaM pratyakrAmadIryAM ruSA guruH // 14 // athA''locya babhASe tAn, vande'haM vaH kuto'tha te / UcurbhAti yataH serSyA, dadhyau taddhRSTatAM guruH / 15 / tathApi vandate roSAdvanditeSu caturSvatha / Ucuste vanditA dravyAdvandadhvaM bhAvato'dhunA // 16 // kimetadapi jAnItha, bADhaM ko'tizayosti vaH / AhuH kaivalikaH so'sti, tadAkarNya vaco guruH // 17 // sahasoddhinaromAJcaH, paraM saMvegamAgataH / nininda svaM mayA hAhA, kevalyAzAtanA kRtA / 18 / te'thAkhyan prAgvyavahAraM, jJAnyajJAto bhanakti na / sa yuSmAbhiH samaM nAsIdityAyAsiSma no vayam // 19 // tato'dAdvandanaM bhUyasteSAM harSAdgurustadA / krodhAtkarma yathA'badhnAt, zamAdacchoTayattathA // 20 // apUrvakaraNaM prAptaH, zudhyamAno vikalmaSaH / caturthavandanasyAnte, kevalajJAnamAsadat / 21 / ekaivAnuSThitA ceSTA, bandhamokSavidhAyinI / prAk dravyavandanamabhUtpazcAttadbhAvavandanam / 22 / atha kSullakakathA / kurvANAH kAlamAcAryAH, kSullaM sallakSaNaM pade / vidadhuH sAdhavaH sarve tadAjJAvarttino'bhavan / 1 / gItArthasAdhupArzve ca vijane paThati sma saH / anyadA mohanIyena, bAdhyamAnaH susAdhuSu // 2 // bhikSAgateSu saMjJAmbho, grAhayitvaikasAdhunA / bahirbhUmimiSAddhagnaparINAmo jagAma saH // 3 // 1. 'mAnasaH' la, sa prAgvyavahAraH / ************* *********** A.ni. vandanaka niryuktiH dravyabhAva vandanake dRSTAntAH kSullakaH / gAthA - 1105 685 [181] Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH dizyaikasyAM vanakhaNDe, vizazrAma parizramAt / puSpaphalajuSastasya, madhye jUrNazamItaroH / 4 / baddhapIThasya loko'rcA, kurute'nyeSvanAdaraH / sa dadhyAvasya pIThasya, guNenA'sau prapUjyate / 5 / so'thAprAkSIjanAn kiM na, pUjyate'mI mahAdrumAH / Ucuste pUrvajairetat, kRtaM tatpUjyate janaH / / tasyApyathA'bhavacintA, yAdRzo'tra zamItaruH / tAdRzo'smyahamanye tu, rAjebhyajA bahuzrutAH / / santi te sthApitA naiva, gurubhiH sthApito'smyaham / zrAmaNyaM me kuto'rcAya, rajohRticiterguNAt / 8 / mamArcA kriyate lokarbuddhaH pratinivRttavAn / vihRtya munayaH prAptA, AcAryANAmadarzanAt / 9 / yAvacintAturAH santi, tAvadAyAtavAn guruH / teSAmAkhyattadA saMjJAbhUmi yAto'tha tatra me / 10 / / abhUt zUlaM patitvA'sthA, zAnte satyAgato'smyaham / tuSTAste'nantaraM so'pi, gItArthAnAM yathAtatham // 11 // Alocya pratipanno'sau, prAyazcittaM zubhAzayaH / tasya dravyacitiH pUrva, pazcAddhAvacitistataH / 12 / atha kRSNakathA / dvAravatyAM nRpaH kRSNazcaritrairdhavala: puna: / vIraka: kolikastatra, kRSNasyAstyatibhaktimAn / / 1. 'nA'rcAya me guNaM kintu pUjyArpitarajohateH' pa / 2. 'rguNAn' la / A.ni. vandanaka niyuktiH dravyabhAvavandanake dRSTAntAH kSullakaH / gAthA-1105 686 Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun 686 [182] Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- * niyuktiH zrItilakAcArya-* laghuvRttiH datte prAvRSi nA''sthAnaM, bahujIvavadhaM vidan / vAsudevastato vIro, dvArA'lAbhArdudumbare / 2 / muktvA! yAti puSpAdyaiH, pratyahaM naiva jemati / varSArAne vyatikrAnte, harirAsthAnamAsadat / 3 / AyAtA bhUbhujaH sarve, vIrako'pyanamattadA / rAjA'prAkSItkathaM vIra !, kRzo'si dvArapAlakaH / 4 / tadvRtte kathite rAjJo'nukampA'jani taM prati / avAritapravezaM taM, cakre'thAntaHpure'pi hi / 5 / viSNurvivAhakAle ca, putrikA nantumAgatAH / apRcchat putri ! kiM dAsI, rAjJI vApi bhaviSyasi / / rAjya ityabhyadhuH sarvAstato viSNuruvAca tAH / vrataM zrInemipAdAnte, gRhNantu svAmyahetave / 7 / kRtvA ni:kraSkrimaNotsAhaM, sarvAH prAvAjayattataH / ekAM rAjyaziSatputrI, brUyA dAsItvamastu me / / tataH preSInRpaM nantuM, pRSTA ziSTamuvAca sA / dadhyau viSNuH putrikA, me'vamaMsyate kathaM paraiH / 9 / / dadhyAvupAyaM naivAnyA, apyevaM kurvate yathA / huM vijJAtastadupAyo, raha: papraccha vIrakam / 10 / asti kiJcit tvayA zorya, kataM nAstIti so'vadat / rAjoce cintaya ciraM, cintayitvAtha so'bhyadhAt // 11 // mayA badA~ saraTaH, pASANena hato mRtaH / jalaM zakaTamArgeNa, vahadvAmAMhiNA dhRtam / 12 / 1. 'dudumbaro' - la. 'dudumbaraM' la, / . dvAraM-pravezaH / Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ye Yao Ju Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun . A.ni. vandanakaniyuktiH dravyabhAvavandanake dRSTAntAH * kRssnnviirko| gAthA-1105 687 687 [183] *###### Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka nirvRti zrItilakAcAryalaghuvRttiH 688 * * * * * 18 / dhAritA makSikAH peyAghaTIsthA vAmapANinA / dvitIye'hni hariH sarvarAjJAM madhye'bravIdidam / 13 / zRNutaitasya vIrasya kulaM karma ca kathyate / te'vadan kathyatAM deva !, vAsudevo'tha jalpati // 14 // jeNa rattaphaNo nAgo, vasaMto badarIvaNe / Ahao puDhavisattheNa, vemaI nAma khattio / 15 / jeNa ca khurakayA gaMgA, vahaMtI kalusodagaM / dhAriyA vAmapAeNa, vemaI nAma khattio / 16 / jeNa ghosAvaI seNA, vasaMtI kalasIpure / dhAriyA vAmahattheNa, vemaI nAma khattio / 17 / asmai putrIM dadAmIti, sa naicchat bhrukuTiH kRtA / tatastAmupayeme sa sA talpasthA 'sti vIra: sarva karotyasyA, rAjJA pRSTo'nyadAtha saH / karoti tvadvacaH patnI, tasyA dAso'smyahaM prabho / 19 / rAjoce yadi sarva na, kArayiSyasi nA'si tat / tena rAjAzayaM jJAtvA, bhaNitA gRhamIyuSA // 20 // muJca paryaGkamuttiSTha, tvaM paryAyinikAM kuru / kolikaM prati sA kruddhA, tena rajjvAtha tADitA / 21 / rudantyA''gAtpituH pArzve, soce tenAhamAhatA / rAjoce bhaNitAsi tvaM, svAminI bhava dIkSayA // 22 // tvayA prArthyAta dAsatvaM, soce mAM svAminIM kuru / vIrakAnmocitA sAtha, prabhoH prAvrAjyatAntike // 23 // athAnyadA prabhuM nantuM saparIvAramAgatam / samastai rAjabhiryukto'nugato vIrakeNa ca // 24 // ************* ********** A.ni. vandanaka niyuktiH dravyabhAva vandanake dRSTAntAH / kRSNavIrako / gAthA - 1905 688 [184] Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KRRRRRRR: * Avazyaka- samavasaraNe gatvA, natvA svAmipadAmbujam / tataH samastasAdhUnAM, dvAdazAvarttavandanam / 25 / niyuktiH haridadI praharSeNa, rAjAno'nye sthitAH kramAt / vIrako vAsudevAnuvRttyA nirvahati sma saH / 26 / zrItilakAcArya- baddhasvedo'bhavat kRSNaH, zrAntavAn pRSTavAn prabhum / na saGgrAmazatairevaM, tribhiH zrAntaH saSaSTibhiH / 27 / laghuvRttiH svAmyUce hAritaM tatra, jitamadya punastvayA / tIrthakaranAmagotraM, samyaktvaM kSAyikaM tathA / 28 / saptamyAzca tRtIyAyAM, pRthivyAmAyurAhitam / iyAlA~bho'bhavat kRSNa !, vandanasya prabhAvataH / 29 / kiM prabho'jani vIrasyA'nena svAmI tvamarjitaH / bhAvataH kRtikarmA'bhUdviSNorvIrasya cetarat / 30 / 689 ekasya kSitibharturdA, sevako grAmaThakkurau / tayoH sImAvivAdena, gacchatoH svAmisannidho / 1 / abhavadarzanaM sAdhorathaiko bhAvatastadA / sAdhau dRSTe dhruvaM siddhirityuktvA vidhinA'namat / 2 / uddhaTTanaM dvitIyo'pi, kurvastadvadavandata / vyavahAre jita: so'tha, svAmyane dravyapUjakaH / 3 / dvitIyo bhAvapUjAkRt sAdhau vijayavAnabhUt / * ekadA dvArikApuryA, zrInemiH samavAsarat / zambapAlAdayaH putrA, viSNunA bhaNitAstadA / / 1. 'ThAkuro' kha / . 'uTTanaM' - anuvartanam / A.ni. vandanakaniyuktiH dravyabhAvavandanake dRSTAntAH / kRSNavIrako shmbpaalko| gAthA-1105 689 [985] ******* Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcArya-* laghuvRttiH yaH prAta: prathamaM svAmipAdAn vandiSyate sutaH / prArthitaM tasya dAsyAmi, zambaH zayyotthito nizi // 2 / vavande prathamaM bhaktayA, pAlako rAjyalobhataH / samavasaraNaM gatvA, zIghraM prabhumavandata / 3 / viSNuH prAtaH prabhuM natvAprAkSIdyuSmAn prabho'dya kaH / Adau vavande svAmyAha, dravyato'traitya pAlakaH / 4 / zayyotthAya gRhastho'pi, bhaktayA zambastu bhAvataH / tato yatprArthitaM vAsudevaH zambAya dattavAn / 5 / vandanaM sadRSTAntaM paryAyaiH kathitam / tacca yeSAM na dIyate tAnAha - __ asaMjayaM na vaMdijA, mAyaraM piyaraM guruM / seNAvayaM pasatthAraM, rAyANaM devayANi ya / / 1106 / / agRhItavrataM guruM pitAmahAdyam, prazAstAraM upAdhyAyam / zeSaM spaSTam / / 1106 / / yeSAM tu kArya tAnAha - __ samaNaM vaMdija mehAvI, saMjayaM susamAhiyaM / paMcasamiyaM tiguttaM, asaMjamadugaMcchagaM / / 1107 / / spaSTA / / 1107 / / saMyataM vandeta na tu pArzvasthAdInityAha - A.ni. vandanakaniyuktiH kasyadvAram / avandanIya vandanIyAH / gAthA-1106 1107 90 690 [186] * agRhItavrataM dharmAdizAstrAdhyApakaM vandanaM na dadyAt ityarthaH / Zui Jin Jin Jin Jing Jing Guan Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XXXXR A. ni. vandanakaniyuktiH kasyadvAram avndniiyaaH| Avazyaka- paMcanhaM kiikammaM, mAlAmarueNa hoi didruto / veruliyanANadaMsaNa-nIyAvAse ya je dosA / / 1108 / / niyuktiH etAM gAthAM niyuktikAra eva pratyavayavaM vyAkhyAsyati / / 1108 / / ihAdau paJcAnAmityuktaM ke te paJcetyAha - zrItilakAcArya pAsattho osanno hoi, kusIlo taheva saMsatto / ahacchaMdo'viya ee, avaMdaNijjA jiNamayaMmi |[pr] laghuvRttiH spaSTA / so pAsattho duviho, dese savve ya hoi nAyavyo / savvaMmi nANadaMsaNa-caraNANaM jo u pAsattho / 1 / desaMmi u pAsattho, * * siz2AyarabhihaDarAyapiMDaM ca / nIyaM ca aggapiMDaM, bhuMjai nikkAraNe ceva / 2 / kulanissAe viharai, ThavaNakulANi ya akAraNe *visai / saMkhaDipaloyaNAe, gacchai taha saMthavaM kuNaI / 3 / 'avasannaH' sAmAcAryA''sevane zrAnta iva / osano vi ya duviho, savve * 691 * dese ya tattha savvaMmi / uubaddhapIDhaphalago, ThaviyagabhoI ya nAyavyo / 4 / dezAvasannastu-AvasaggasajjhAe, paDilehaNajhANa-* bhikkha'bhattaTe / AgamaNe niggamaNe, ThANe ya nisIyaNatuyaTTe // 1 / bhattaTTe maNDalyAM na bhuGkte saMyojanAdi duSTaM vA bhuGkte etAni / *AvassagAiyAI na karei, ahavAvi hINamahiyAiM / guruvayaNabalAi tahA, bhaNio eso ya osano / 2 / 'guruvayaNa balAi' guruNA * ukta: zikSito vA valati saMmukhI bhavati, AlajAlAni jalpati / goNo jahA valaMto, bhaMjai samilaM tu so'vi emeva / guruvayaNaM akarito, valAi kuNaI va ussoDhuM / 3 / / gaurgali: 'kuNaI va ussoDhutti' tvatsamIpe kimahamevaikastiSThAmi yena punaH punarmAmevAdizasItyAdyasUyAvAkyamuktvA karoti vA / XXXRXXRRRRRRX [187] Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- tiviho hoi kusIlo, nANe taha dasaNe caritte ya / eso avaMdaNijo, pannatto vIyarAgehiM / 1 / A.ni. niyuktiH nANe nANAyAraM, jo u virAhei kAlamAIyaM / dasaNe daMsaNayAraM, caraNakusIlo imo hoi / 2 / vandanakazrItilakAcArya-* kouga bhaIkamme, pasiNApasiNe nimittamAjIve / kakkakuruyAi lakkhaNa-muvajIvai vijmNtaaii|3| niyuktiH laghuvRttiH sohaggAinimittaM, paresi nhavaNAi kougaM bhaNiyaM / jariyAi bhUidANaM, bhUIkammaM viNihiTuM / 4 / kasyadvAram suviNagavijjAkahiyaM, AikkhiNighaMTiyAikahiyaM vA / jaM sIsai atresiM, pasiNApasiNaM havai eyaM / 5 / avndniiyaaH| arthinA zubhAzubhaM pRSTaH svapnavidyA pRcchati 'tatkathitaM tasya' kathayati / athavA 'AkhyAyikA' devatAmantreNAhatA ghaNTikAdvAreNa zabhAzabhaMgAthA-1108 692 * daivajJasya kathayati / etacca devatAkathitaM pRcchakebhyaH kathayati-praznApraznaH / * tIyAibhAvakahaNaM, hoi nimittaM imaM tu AjIvaM / jAikulasippakamme, tavagaNasuttAi sattavihaM / 6 / / * karma kRSyAdi, gaNo mallAdi, tapaH kSapaNAdi, sUtrArthAdyabhyAsaH, AhArAdigRddhaH san jAtyAdibhirdAyakasamAnamAtmAnamAkhyAti / tapaHsUtrAdyabhyAsaM ca prakaTayati sa jAtyAdyAjIvaH / kakakaruyAi mAyA-niyaDIe jaM bhaNati taM bhaNiyaM / thIlakkhaNAi lakkhaNa, vijAmatADayA payaDA / 7 / / * 692 'kalka kurukAmAyA' ko'rthaH nikRtyA pareSAM dambhanaM vaJcanam / 'vijjAmaMtAiyA payaDA' tadAjIvaka ityarthaH / [188] Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Han Hua Hua Bing Meng Meng Meng Meng Meng Meng Meng Meng Meng Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Hua Yao Ye Yao Yao ***** AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH * A.ni. vandanakaniyuktiH kasyadvAram avndniiyaaH| gAthA-1108 saMsatto u iyANiM, so puNa gohattalaMdae ceva / uciTThamaNuciTuM, jaM kiMci vujjhaI savvaM / / 'gohattalaMdae ceva' gobhakta kalandake yathA 'vujjhaI' vipUrva 'ujjha' utsarge / vyujjhyate kSipyate ityarthaH / emeva ya mUluttara-dosA ya guNA ya jittiyA keI / te taMmi sannihiyA, saMsatto bhannaI tamhA / 2 / punastatsvarUpamAha - rAyavidUsagamAI, ahavAvi naDo jahA ya bahurUvI / ahavAvi melago jaha, haliharAgAi bahuvanno / 3 / yathA rAjavidUSakastadrucyaiva bahurUpI bhavati / emeva jAriseNaM, suddhamasuddheNa vAvi saMmilai / tArisao ciya hoi, saMsatto bhannaI tamhA / 4 / so duvigappo bhaNio, jiNehiM jiyarAgadosamohehiM / eso ya saMkiliTTho, asaMkiliTTho tahA anno / 5 / paMcAsavappavatto, jo khalu tihiM gAravehi paDibaddho / itthigihisaMkiliTTho, saMsatto saMkiliTTho ya / 6 / paJcAzravapravRttaH asaMkliSTazca / pAsatthAIesuM, saMviggesuMca jattha saMmilai / tahiM tArisao hoI, piyadhammo ahava iyaro ya / 7 / 693 693 Ben Ye Yao Hua Yao Hua Yao Ye Lun Yao Hua Yao Hua Yao Ye Yao Hua Yao [189] Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- yathAcchandamAha - niyuktiH ussuttamAyaraMto, ussuttaM ceva pannavemANo / eso ya ahAcchaMdo, icchAcchaMdo ya egaTThA / 1 / zrItilakAcArya ussuttamaNuvaiTuM, sacchaMdavigappiyaM aNaNuvAI / paratatti pavatteti, tiNe ya iNamo ahAcchaMdo / 2 / laghuvRttiH sacchaMdamai vigappiya, kiMcI suhasAyavigaipaDibaddho / tihiM gAravehiM majai taM jANAhI ahAcchaMdaM / 3 / svacchandamatyA kiJcit kadAlambanaM vikalpya sukhasvAdavikRtipratibaddho bhavati / pArzvasthAdivandane ko doSa ityAha - pAsatthAI vaMdamANassa, neva kittI na nijarA hoi / kAyakilesaM emeva, kuNaI taha kammabaMdhaM ca / / 1109 / / 694 cazabdAdAjJArdIzca doSAnApnoti / tathAhi - bhagavatpratikruSTaM vandane AjJAbhaGgaH / taM dRSTvA anye'pi vandate ityanavasthA / tAn dRSTvA anyeSAM * * mithyAtvam / kAyaklezabhAve ca AtmavirAdhanA / tadvandane tatkRtA'saMyamAnumodanAtsaMyamavirAdhanA / / 1109 / / teSAM ca guNAdhikAn vandayatAM * * doSamAha - A.ni. vandanakaniyukti kasyadvAram avndniiyaaH| gAthA-1109 *###### 694 [190] 1. 'doSA prApnoti' kha / Le Le Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryukti: zrItilakAcArya laghuvRttiH 695 ***** *********** je baMbhacerabhaTThA, pAe uhuMti baMbhayArINaM / te huMti kuMTamaMTA, bohI ya sudullahA tesiM / / 1110 / / spaSTA / / 1110 / / tathA suTTuyaraM nAsaMtI, appANaM (sanmArgAt) je carittapabbhaTThA | gurujaNa vaMdAvaMtI, sussamaNa jahuttakArI ya / / 1111 / / 'gurujaNaM' guNasthasAdhuvarga suzramaNaM yathoktakAriNaM ca vandayanti / / 1111 / / pArzvasthAdisaMsargiNo guNavanto'pi na vandanIyAH kimityatra prAgupakSiptaM mAlAdRSTAntamAha - asuiTThANe paDiyA, caMpayamAlA na kIraI sIse / pAsatthAIThANesu, vaTTamANA taha apujjA / / 1112 / / atra kathA - maulau campakamAlAbhRt, kumArazcapamkapriyaH / vrajato'zvena saMrambhAt, sA'sya strak patitA'zucau // 1 // gRhNAmItyazuciM dRSTvA, tAmiSTAmapi nAgrahIt / ihopanaya evaM tu, sAdhavazcampakopamAH / 2 / pArzvasthAstvazuciprAyA, yastairmilati kazcana / saMvAsaM kurute cApi, so'pi tadvadvisRjyate // 3 // * vandamAnAnAM brahmacAriNAM na niSedhaM kurvantItyarthaH / * / / 1108 / / gAthAyAmuddiSTam / **** A.ni. vandanaka niryuktiH kasyadvAram avandanIyAH / * avandanIyatve mAlAdRSTAntaH gAthA - 19901112 ********** 695 [191] Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- * niyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH atha marukadRSTAntamAha - __ pakkaNakule vasaMto, sauNIpAro'vi garahio hoi / iya garahiyA suvihiyA, majjhi vasaMtA kusIlANaM / / 1113 / / 'pakkaNakule' garhitakule, 'zravaNIyapAragaH' caturdazavidyAsthAnapAragaH / / 1113 / / atra kathA - putrAH paJcaikaviprasya, zravaNIyasyapAragAH / teSveko vyalagad dAsyAM, madyaM pibati sA'nizam / 1 / na so'pibattato dAsyA, proce nau na samA ratiH / evaM tayA'tyAdareNa, bhANaM bhANaM sa pAyitaH / / AdI pracchannamapibat, papI prakaTamapyatha / pazcAdAmiSamapyAda, pakkaNerapi so'milat / 3 / so'tha cakre bahiH pitrA, samastaiH svajanairapi / snehAda dvitIyastadneha, pravizyAdatta kiJcana / 4 / / so'pi nirdhATitaH pitrA, tRtIyastu bahiH sthitaH / vArtA pRcchati datte ca, so'pi pitrA bahiH kRtaH / 5 / caturtho dApayattasya, svaM paramparayA punaH / sopi tyaktaH paJcamastu tadgandhamapi necchati / 6 / sa rAjaviditaH pitrA, vidadhe gRhanAyakaH / itare tu kusaMsargAJcatvAro'pi bahiH kRtAH / 7 / dRSTAntopanayAzcAtra, pArzvasthAH pakkaNopamAH / AcAryoM viprasadRzaH, putrakalpAca sAdhavaH / 8 / . / / 1108 / / gAthAyAmuddiSTam / A.ni. vandanakaniyuktiH kasyadvAram avandanIyasaMsargajadoSe mrukkthaa| gAthA-1913 696 Zhong Hua Yao Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun 696 [192] Jin Jin Jin Qi Jin Jin Qi Di Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- tyAjyAH kuzIlasaMsRSTAH, pUjyastadvarjakaH punaH / sa ca krameNa puNyAtmA, parAM prApnoti nirvRtim / / A.ni. niyukti: tathA / jo jArisehiM mitti, karei acireNa tAriso hoi / kusumehiM saha vasaMtA, tilAvi taggaMdhiyA huMti / 1 / paraH prAha nahi * vandanakazrItilakAcArya-* sarveSAM kusaMsargAddoSo bhavati / niyuktiH laghuvRttiH suciramapi acchamANo, verulio kAyamaNiya ummisso / na uvei kAyabhAvaM, pAhannaguNeNa niyaeNaM / / 1114 / / kasyadvAram avandanIyaAcArya Aha / nA'traikAnto yataH - sNsrgjdossaaH| bhAvugaabhAvugANi ya, loe duvihANi huMti dabvANi / verulio tattha maNI, abhAvugo annadabvehiM / / 1115 / / gAthA-1114697 puna: para: vaiDUryavajjIvopyabhAvuko bhaviSyati / / 1115 / / AcArya: naitat / yata: - 1117 jIvo aNAinihaNo, tabbhAvaNabhAvio ya saMsAre / khippaM so bhAvijai, mIlaNadosANubhAveNa / / 1116 / / tadbhAvanayA pArzvasthAdyAcaritapramAdarUpayA bhAvitatvAt / zeSaM spaSTam / / 1116 / / dRSTAntamAtreNa cettoSaH taM zRNu - 697 aMbassa ya niMbassa ya, dunhaMpi samAgayAiM mUlAiM / saMsaggIi viNaTTho, aMbo nibattaNaM patto / / 1117 / / [193] punaH paraH - idamapi sapratipakSam / KAKKAX Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mA . Avazyaka suciraMpi acchamANo, nalathaMbho ucchuvADamajhami / kIsa na jAyai mahuro ?, jai saMsaggI pamANaM te / / 1118 / / * A.ni. niyuktiH AcAryaH - nanu kRtottarametat 'bhAvugaabhAvugANI' tyanena / atrApi kevalI pArzvasthAdibhirabhAvyaH / sarAgastu bhAvyaH / paraH - taiH * vandanakazrItilakAcArya-* sahAlApamAtre ko doSa ityAha - niyuktiH rughuvRttiH UNagasayabhAgeNaM, biMbAI pariNamaMti tabbhAvaM / lavaNAgarAisa jahA, bajeha kasIlasaMsaggiM / / 1119 / / kasyadvAram kuzIla* kiJcidUnazatAMzamAnenApi pratiyoginA saha saMbaddhAni bimbAni dravyarUpANi pariNamanti taddhAvaM yAnti lavaNIbhavanti lavaNAkarAdiSu yathA * sNsrgjdossaaH| tasmAdvarjayata kuzIlasaMsargam / / 1119 / / tathA - gAthA-1918698 jaha nAma mahurasalilaM, sAgarasalilaM kameNa saMpattaM / pAvei loNiyabhAvaM, melaNadosANubhAveNa / / 1120 / / 1122 evaM susIlavaMto, asIlavaMtehiM melio saMto / pAvai guNaparihANiM, mIlaNadosANubhAveNaM / / 1121 / / yatazcaivamataH - khaNamavi na khamaM kAuM, aNAyayaNasevaNaM suvihiyANaM / haMdi samuddamuvagayaM, udayaM lavaNattaNamuvei / / 1122 / / 698 anAyatanaM pArzvasthAdyA''yatanam / haMdItyupadarzane / / 1122 / / para: - [194] *'khu sIlavaMto' iti mudritAdarza / Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH A.ni. vandanakaniyuktiH kasyadvAram liGge suvihiya duvihiyaM vA, nAhaM jANAmi khalu chaumattho / liMgaM tu pUyayAmI, tigaraNasuddheNa bhAveNa / / 1123 / / AcAryaH jai te liMga pamANaM, vaMdAhI ninhae tuma sabve / ee avaMdamANassa, liMgamavi appamANaM te / / 1124 / / 'ee avaMdamANassa' etAn mithyAdRSTitvAdavandamAnasya / / 1124 / / paraH - __ jai liMgamappamANaM, na najaI nicchaeNa ko bhAvo / daTThaNa samaNaliMga, kiM kAyavvaM tu samaNeNaM / / 1125 / / iti pRSTe AcArya Aha - apuvvaM daTThaNaM, abbhuTThANaM tu hoi kAyavvaM / sAhuMmi diTThapubve, jahArihaM jassa jaM juggaM / / 1126 / / tathA / mukkadhurAsaMpAgaDa-paDisevIcaraNakaraNapabbhaTe / liMgAvasesamitte, jaM kIrai taM puNo vucchaM / / 1127 / / muktA saMyamadhUryena sa muktadhUH prAkRtatvAdAkArAntatA / samprakaTaM janasamakSaM mUlottaraguNAn apavAdAsevyAn niHkA[SkA]raNaM sevata ityevaM * zIlo mUlottaraguNasevI / zeSaM spaSTam / / 1127 / / kiJca kriyate ityAha - vAyAi namukkAro, hatthusseho ya sIsanamaNaM vA / saMpucchaNa'cchaNaM, chobhavaMdaNaM baMdaNaM vAvi / / 1128 / / taJca vAgabhilApAdiH kathaM kriyate ityAha - 699 apUrvasAdhau kRtyam / gAthA-1123 1228 699 [195] Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH pariyAyaparisapurisaM, khittaM kAlaM ca AgamaM nAuM / kAraNajAe jAe, jahArihaM jassa jaM juggaM / / 1129 / / akSarArthaH spaSTaH / / 1129 / / avayavArtha bhASyakRdAha - bhA. pariyAra baMbhaceraM, parisa viNIyA se purisa nayA vA / kulakajjAdAyattA, Aghavau guNAgamasuyaM vA / / 205 / / paryAyo brahmacaryaM tadbahukAlaM pAlitaM yena 'pariSat' sAdhusaMhatirvinItA 'se' asya 'purisa naccA vA' puruSaM jJAtvA vA / kulakAryAdInyasya AyattAni / 'AkhyAtA' tatra kSetre prasiddhaH tadbalena tatra sthIyate / 'guNA' avamAdau pratijAgaraNAdayaH / ' AgamaH ' zrutaM sUtrArthobhayarUpaM tadasyAstIti jJAtvA / khittaMmi saMvasijja, jassa pabhAveNa niruvasaggaM tu / omaMmiya paDitappai, sAhUNaM AgamanUNaM 11 / evaM vihassa kujjA, * uppanne kAraNappagAraMmi / kaliUNa jahAjuggaM, vAyAINi u samaggAI / 2 / anyakartRkamapIdaM gAthAdvayaM sopayogamiti likhitam / 700 eyAiM akuvvaMto, jahArihaM arihadesie magge / na havai pavayaNabhattI, abhattimatAjhyA dosA / / 1130 / / etAni vAgnamaskArAdInyakurvato yathArhamarhaddezite mArge pravacanabhaktirna bhavati / kintu abhaktyAdayo doSAH / AdizabdAtsvArthabhraMzabandhanAdayaH / chaugikArthapallIpAtakopAdhyAyAdiva / / 1130 / / paraH - kiM naH paryAyAnveSaNena ? jinapraNItaliGganamanameva manaH zuddhyA nirjarArthaM kAryamityAha - 1 'chA / gikArtha...' la / / cha' gItArtha kha / etadviSaye zrIjinadAsagaNicUrNo sUcitaM 'jathA ajavAlagavAyageNaM baMdhAvitA sAdhU / ' kathAnakaM granthAntarAdavaseyam / A.ni. vandanaka niryuktiH kasyadvAram liGga kAraNika vandanam / gAthA- 19291930 bhA. 205 700 [196] Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryukti: zrItilakAcArya laghuvRttiH 701 ********** titthayaraguNA paDimAsu, natthi nissaMsayaM viyANaMto / titthayaratti namaMto, so pAvai nijjaraM viulaM / / 1131 / / spaSTA / / 1131 / / ayamatropanayaH - liMga jirpannattaM evaM namaMtassa nijjarA viulA / jaivi guNavippahINaM, vaMdai ajjhatthasohIe / / 1132 / / 'liGgaM' rajoharaNAdirUpaM sAdhucihnam, evamiti pratimAmiva 'jaivi guNavippahINaM' yadyapi mUlottaraguNairviprahInaM tathApyadhyAtmazuddhayA vandate / / 1132 / / iti pareNokte dRSTAntadASTantikayorAcAryo vaiSamyaM darzayannAha - saMtA titthayaraguNA, titthagare tesimaM tu ajjhatthaM / na ya sAvajjA kiriyA, iyaresu dhuvA samaNumantrA / / 1133 / / 'santo' vidyamAnAstIrthakaraguNAstIrthakare tAn tatpratimAyAmAropya namanti teSAM namatAM idamadhyAtmaM etacintanam / na ca pratimAsu sAvadyakriyA / itareSu ca pArzvasthAdiSu dhruvA sAvadyakriyA / tannamane tasyAH 'samanujJA' anumatiH syAdeva / / 1133 / / paraH - jaha sAvajjA kiriyA, natthi ya paDimAsu evamiyarAvi / tayabhAve natthi phalaM, aha hoi aheugaM hoi / / 1134 / / 'iyarAvi' niravadyApi / / 1134 / / itthaM pareNokte AcArya Aha - ****** A.ni. vandanaka niryuktiH liGge vandanavicAraH / gAthA - 1931 1934 701 [197] Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- kAmaM ubhayAbhAvo, tahavi phalaM atthi maNavisuddhIu / tIi puNamaNavisuddhIi, kAraNaM huMti paDimAo / / 1135 / / * A.ni. niyukti: 'kAma' anumataM / 'ubhayAbhAvaH' pratimAsu / 'tathApi phalaM' puNyarUpaM manovizudhyAsti / paraH - tarhi manovizuddhyaiva phalam, kiM* zrItilakAcArya- pratimayA ? AcAryaH manovizuddheH kAraNaM pratimA / paraH - liGgamapi pratimAvanmanovizuddhikAraNaM bhaviSyati / / 1135 / / AcArya Aha -* laghuvRttiH * jaivi ya paDimAu jahA, muNiguNasaMkappakAraNaM liMgaM / ubhayamavi asthi liMge, na ya paDimAsUbhayaM asthi / / 1136 / / * vndnvicaarH| gAthA-1935* yadyapi pratimA yathA tathA muniguNasaGkalpakAraNaM dravyaliGgaM tathApi pratimAbhiH saha na sAdharmyam, yata: ubhayamapyasti liGge sAvadyakarma* 1137 * niravadyakarma ca / tatra niravadyakarmayukte yo muniguNasaGkalpaH, sa samyag puNyaphalaH, yaH punaH sAvadyakarmayukte muniguNasaGkalpaH, sa viparyAsa-* 702 * saGkalpaH klezaphalaH / na ca pratimAsUbhayamasti, tanna tAsu klezaphalo viparyAsasaMkalpaH / para: - tarhi samyaksaMkalpopi zubhaphalo na bhaviSyati / *AcArya: - na, jinaguNA'dhyAropeNa pravRtterna zubhaphalAbhAva iti / / 1136 / / niyamA jiNesu ya guNA, paDimAu dissa jo maNe kuNai / aguNe u viyANato, kaM namau guNaM maNe kAuM? / / 1137 / / * pUrvArdhaM spaSTam / pArzvasthAdInAmaguNAn jAnana kaM guNaM manasi kRtvA namatu ? // 1137 / / athA'nyaguNAnAropya namatu, na, teSAM sAvadha-* 702 kriyatvenAropAyogyatvAt / ayogyepyA''ropya namato doSadarzanAdityAha - [198] Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- jaha veDaMbagaliMga, jANaMtassa namau havai doso / niddhaMdhasaM pi nAUNa, vaMdamANe dhuvo doso / / 1138 / / A.ni. niyuktiH yathA viDambakaliGgaM bhANDAdikRtaM yativeSaM jAnato namato bhavati pravacanahIlAdoSaH / evaM 'niddhaMdhasaM' pArzvasthAdikaM jJAtvA vandamAne dhruvo * vandanakazrItilakAcArya-* doSaH iti dravyaliGgamavandyam / tathA bhAvaliGgamapi dravyaliGgarahitamavandyameva / bhAvaliGgaga dravyaliGgaM vandyate / tasyaiva sAdhyasAdhakatvAt / niyuktiH laghuvRttiH / / 1138 / / atra rUpakadRSTAntamAha - kasyadvAram liGgamAtranato rUppaM TaMka visamA-hayakkharaM navi ya rUyao cheo / dunhaM pi samAoge, rUvo cheyattaNamuvei / / 1139 / / doSAH rUpaM-nANakadravyam; TakaM - samAkSaranyAsakAri / viSamAkSarAhataM viparyayaniviSTAkSaraM cennaiva rUpakazcheka: / dvayoH zuddharUpa703 kasamAhatAkSaraTaGkayo: samAyoge sati rUpakazcheko bhavatItyakSarArthaH / iha caturbhaGgI - rUpamazuddhaM TakaM vissmaakssraahtmityekH| rUpamazuddhaM * gAthA-1138*TakaM samAkSarAhatamiti dvitIyaH / rUpaM zuddhaM TaGka viSamAhatAkSaramiti tRtIyaH / zuddha rUpaM TakaM samAhatAkSaramiti caturthaH / prathame zAkyAdayaH, * 1939 - azuddhobhayarUpatvAt dvitIye pArzvasthAdayo'zuddhabhAvaliGgatvAt / tRtIye pratyekabuddhAH, antarmuhUrtamagRhItadravyaliGgAH / caturthe susAdhavaH zIlayuktAH / tatazca yathA bhaGgatrayavartI rUpako'cheko loke'grAhyaH / caturthabhaGgavartI ca grAhyaH / evaM bhaGgatrayavartinaH puruSAH, oghato na* 703 *namaskAryAH / caturthabhaGgavartina eva namaskAryAH / / 1139 / / dRSTAntadATantikayoryojanAmAha - [199] 1'rUSya' kha / 2. 'viSamAkSarAMtahataM' kha 'viSamAhatAkSaraM' pa / 3. 'yasta' kha la, / 4. 'loko' la, 'lokAgrAhyAH' pa, 'loka' la, / ' va ruupkttssttaantH| Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Maar vicAra: Avazyaka- rUpaM patteyabuhA, TaMkaM je liMgadhAriNo samaNA / davvassa ya bhAvassa ya, cheo samaNo samAoge / / 1140 / / A.ni. niyuktiH * rUpaM pratyekabuddhAH zuddhabhAvaliGgAH, antarmuhUrtamagRhItadravyaliGgAH / tRtIyabhaGgAkSepaH / TaGka samAkSaraM ye azuddhabhAvaliGgA dravyaliGginaH * vandanakazrItilakAcAryazramaNA ityanena dvitIyabhaGgaH / samAhatAkSaraTaGkazuddharUpakalpadravyabhAvaliGgasamAyoge chekaH / zobhanaH zramaNaH / etena caturthabhaGgaH / * niyuktiH laghuvRttiH kasyadvAram etadviparIto'zramaNaH zAkyAdirAdyabhaGgaH / vyAkhyAtaM vaiDUryadvAram / jJAnadvAramAha - iha kazcit 'paDhamaM nANaM tau dayA' / 'jaM annANI kammaM * khavei' / sUI jahA sasuttA na nassai kayavaraMmi paDiyA vi / jIvo tahA sasutto na nassai gaovi saMsAre / 1 / ityAdyAgamAt jJAnapradhAnatvena * jJAnina eva vandanaM deyamiti vakti / anantaragAthAyAM ca dravyabhAvaliGgavataH sAdhoyamityukte satyAha - rUpakadRSTAntaH 704 kAmaM caraNaM bhAvo, taM puNa nANasahio samANeI / na ya nANaM tu na bhAvo, tena ra nANiM paNivayAmo / / 1141 / / jJAnadvAram / __kAma-anumatam, caraNaM bhAvaH - zuddhaH sarvaviratyadhyavasAyaH / paraM tadapi caraNaM jJAnasahitameva pumAn samApayati / idamitthaM kAryamiti * gAthA gAthA-1140 1141 jJAnAdeva jJAyate tasmAttadeva pradhAnam / na ca punarjJAnaM na bhAvaH kintUbhayormilitayoH sAdhyasAdhakatvenopacArAdekyameva / tena kAraNena, ra: * pUraNe, jJAninaM praNipatAmaH / / 1141 / / tathA bAhyakaraNayukto'pyajJAnI acAritra evetyAha - 704 . / / 1108 / / gAthAyA dvAram / [200] Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka tamhA na bajjhakaraNaM, majjhapamANaM na yAvi cArittaM / nANaM majjha pamANaM. nANe ya ThiyaM jao titthaM / / 1142 / / * A.ni. niyuktiH bAhyakaraNaM piNDavizudhyAdi / kiM ca darzanamapi bhAva eva 'samyakdarzanajJAnacAritrANi mokSamArga' iti vacanAt / tacca darzanaM dvidhA / vandanakazrItilakAcArya* adhigamajaM naisargikaM ca / / 1142 / / idamapi jJAnAyattodayamityAha - niyuktiH laghuvRttiH kasyadvAram nAUNa ya sabbhAvaM, ahigamasaMmaMpi hoi jIvassa / jAIsaraNanisaggu-ggayAvi na nirAgamA diTThI / / 1143 / / / jJAnadvAram / * 'satAM' jIvAditattvAnAM 'bhAvaH' svarUpaM sadbhAvastam / tathA jAtismaraNanisargodgatApi dRSTidarzanaM 'na nirAgamA' na jJAnarahitA / gAthA-1142 naisargikadarzanamapi jJAnAyattodayamiti jJAnaM pradhAnam / tasmAt jJAnina eva kRtikarma kAryam / / 1143 / / iti jJAnavAdinokte AcArya * 1144 705 Aha - __ nANaM savisayaniyayaM, na nANamitteNa kajanipphattI / magganU dilaito, hoi saciTTho aciTTho ya / / 1144 / / jJAnaM 'svaviSaye' prakAzanarUpe 'niyataM' vyApRtam / atra mArgajJo dRSTAnto bhavati / mArga pATaliputrAderjAnAti / paraM ya: 'saceSTaH' sagamana: * *sa prApnoti nAceSTaH / tathA jJAnavAnapi saMyamakriyodyata eva mokSaM gacchati, nAnyathA / / 1144 / / atreva dRSTAntAntaramAha - 705 [201] ****** Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH M AujanadRkusalAvi, naTTiyA taM jaNaM na tosei / jogaM ajuMjamANI, niMdaM khisaM ca sA lahai / / 1145 / / A.ni. vandanakana punardravyam / / 1145 / / dRSTAntadAAntikayojanAmAha - niyuktiH iya liMganANasahio, kAiyajogaM na jaMjuI jo u / na lahai sa mukkhasukkhaM, lahai ya niMdaM sapakkhAo / / 1146 / / kasyadvAram spaSTA / / 1946 / / caraNarahitaM jJAnamakiJcitkaramityarthe bahavo dRSTAntAH santIti punadRSTAntamAha - jJAnadvAram / jANato vi hu tariuM, kAiyajogaM na juMjai jo u / so bujjhai soeNaM, evaM nANI caraNahINo / / 1147 / / gAthA-1145 1148 evamasahAyajJAne nirAkRte, jJAnacaraNobhayapakSe samarthite sati paraH prAha - guNAhie vaMdaNayaM, chaumattho guNAguNe ayANaMto / vaMdijja va guNahINaM, guNAhiyaM vAvi vaMdAve / / 1148 / / guNAdhike vandanaM kAryam / chandasthaguNAguNAnna jAnAti / guNahInaM vandeta / tadvandanena tadgatA'guNAnujJAdoSaH / guNAdhikaM vA'pi vandayeta. tato vinayabhaGgaH / tasmAnna ko'pi vandyaH / / 1148 / / iti pareNokte guNAdhikaparijJAnakAraNAnyAcArya Aha - 706 [202] .AtodyanATyakuzalA'pi nartikA / 706 RRXXX Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaAlaeNaM vihAreNaM, ThANAcaMkameNaNa ya / sakkA suvihio nAuM, bhAsA veNaieNa ya / / 1149 / / A.ni. niyuktiH vandanakaspaSTA / / 1149 / / evamAcAryeNokte para Aha - zrItilakAcArya niyuktiH laghuvRttiH AlaeNaM vihAreNaM, ThANAcaMkamaNeNa ya / na sakko suvihio nAuM, bhAsA veNaieNa ya / / 1150 / / kasyadvAram na zakyaH suvihito jJAtum, udAyinRpamArakAdibhirvyabhicArAt / tathA'saMyatA api lokavaJcanArtha saMyatavazeSTante / saMyatA api jJAnadvAram / * kAraNato'saMyatavaditi / / 1150 / / kiM ca - gAthA-1149bharaho pasannacaMdo, abhitarabAhiraM udAharaNaM / dosuppatti guNakaraM, na tesi karaNaM bhave bajhaM / / 1151 / / 1151 707 ___ AlayAdibhiH suvihitAjJAne bharata AbhyantaramudAharaNam / prasannacandrazca bAhyam / gRhiveSo'pi bharataH kevalI / sAdhuveSo'pi prasannacandraH / saptamapRthivIbaddhAyuSkaH / tatkiM jJAyate / na tayorAdyasya bAhyakaraNaM doSotpattikArakam, na dvitIyasya guNakArakam, tasmAtsarvasyAntaHkaraNaM pramANam / taJca bAhyaliGge durjeyam / ato maunameva zreyaH // 1151 // itthaM tIrthAGgabhUtavyavahAranayA'napekSasya parasya pAratrikApAya-* 707 *darzanAyAcArya Aha - [203] **#### REkkkkk Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH patteyabuddhakaraNe, caraNaM nAsiMti jiNavariMdANaM / AhacabhAvakahaNe, paMcahiM ThANehiM pAsatthA / / 1152 / / pratyekabuddhAnAM prAgbhavAbhyastobhayakaraNAnAM Antare eva karaNe phalasAdhake ko'rthaH / eSAmAntarakaraNameva kevalotpAdakamAkarNya, * 'AhaJcabhAvakahaNe' AhaJcazabdaH kadAcidarthaH, 'bhAvaH' pariNAmavizeSaH, 'kathane' saptamI tRtIyArthe tato yathaiSAM bAhyakaraNaM cAritraM vinApi kevalotpAdako bhAvo'bhUttathA'smAkamapi sa kadAcidbhAvIti kathanena lokAnAM purataH prakAzanena pArzvasthAdyAH paJcabhiH sthAnaiH prANAtipAtAdyairjinavarANAM sambandhi cAritramAtmanaH pareSAM ca nAzayanti / / 1152 / / tathA - 708 ummaggadesaNAe, caraNaM nAsiMti jiNavariMdANaM / vAvannadaMsaNA khalu, na hu labbhA tArisA dahuM / / 1153 / / khazabdo'pyarthe draSTumapi tAdRzA na labhyAH, na yogyA ityarthaH / / 1153 / / gataM jJAnadvAram atha darzanadvAram / darzanAvalambyAha - jaha nANeNaM na viNA, caraNaM nAdaMsaNissa iya nANaM / na ya daMsaNaM na bhAvo, tena ra diTThi paNivayAmo / / 1154 // 'nAdaMsaNissa iya nANaM' jJAnadarzanayoryugapadbhAvAt, darzanasya jJAnopakArakatvAJca darzanasya prAdhAnyam / 'na ya daMsaNaM na bhAvo' bhAvaH zuddhaH sarvaviratyadhyavasAyaH / tadaGgatvAddarzanamapi tadrUpameva tena darzanaM praNipatAmaH / / 1154 / / yugapadutpannayoH kathamupakAryopakArakabhAva ityAha A.ni. vandanaka niryuktiH kasyadvAram darzanadvAram / gAthA 19521154 708 [204] Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S . AvazyakajugavaMpi samupannaM, saMmattaM ahigamaM visohei / jaha kayagamaMjaNAI, jaladiTThIo visohiMti / / 1155 / / A.ni. niyuktiH vandanaka'adhigama' jJAnaM 'vizodhayati' nirmalIkaroti / yathA katako jalam, aJjanAni sauvIrakAdIni dRSTiM zodhayanti / / 1155 / / athokta-* zrItilakAcArya niyuktiH * dRSTAntasya dArTAntikenAMzato bhAvanAmAha - laghuvRttiH kasyadvAram jaha jaha sujjhai salilaM, taha taha rUvAI pAsaI daTThA / iya jaha jaha tattaruI, taha taha tattAgamo hoi / / 1156 / / *darzanadvAram / "rUvAI' tatpratibimbitAni rUpANi / tattvAgamaH tatparicchedaH / evamupakArakaM samyaktvaM jJAnasya / iha kAryakAraNabhAva * gAthA-1955evopakAryopakArakabhAvaH / / 1156 / / sa ca yugapaddhAvinoH kathaM syAdityAha - 1157 * kAraNakajavibhAgo, dIvapagAsANa jugavajammevi / jugavuppanaMpi tahA, heU nANassa sammattaM / / 1157 / / * spaSTA / / 1157 / / itthaM pareNokte AcArya Aha - nANassa jaivi heU savisayaniyayaM tahAvi saMmattaM / tamhA phalasaMpattI na jujjai nANapakkhe * *va ||1||[pr.] jJAnasya yadyapi hetuH samyaktvaM tathApi tat 'svaviSaye' tattvarucau niyatam / yadvA na jJAnasya hetuH samyaktvam, dvayorapi svasva-* *kSayopazamajanyatvAt tasmAt samyaktvAt phalasaMpattirmokSAvAptirna yujyate / 'jJAnapakSe iva' yathA asahAyAt jJAnAnmokSo niSiddhaH, evaM * 709 * samyaktvAdapi / atra dRSTAntaH / jaha tikkharuIvi naro gaMtuM desaMtaraM nayavihUNo / pAvei na taM desaM nayajutto ceva pAuNai / / 2 / / [pra.] yathA [205] Meng Meng Meng Kao Kao Kao Kao Lu Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A.ni. Avazyaka- * tIkSNarucirapi tIvrazraddhopi naro gantuM dezAntaraM 'nayavihInaH' nayanaM nayaH-prApaNaM jJAnagamanakriyArUpaM tena zUnyaH, na taM dezaM niyuktiH prApnoti / nayayukta eva prApnoti / iya nANacaraNahINo sammadiTThIvi mukkhadesaM tu / pAuNai neya nANAisaMjuo ceva pAuNai / / 3 / / [pra.] vandanakatilakAcAya- spaSTA / idamanyakartRkamapi gAthAtrayaM sopayogamiti likhitam / / 1157 / / ye tvadhArmikA asadAlambanAni bruvate tAnAha - niyuktiH laghuvRttiH kasyadvAram dhammaniyattamaIyA, paralogaparammuhA visayagiddhA / caraNakaraNe asattA, seNiyarAyaM vavaisaMti / / 1158 / / drshndvaarm| spaSTA / / 1158 / / ayaM zreNikopadezaH - * gAthA-1158na seNio Asi tayA, bahussuo na yAvi pannattidharo na vAyao / so AgamissAi jiNo, bhavissaI samikkha pannAi 1960 710 *varaM khudaMsaNaM / / 1159 / / 'AgamissAi' AgAmini kAle samIkSya dRSTvA prajJayA varaM pradhAnaM 'khu' nizcaye darzanameva / duHzakye jJAnacAritre / / 1159 / / ata evAha * * bhaTThaNa carittAo, suTThayaraM daMsaNaM gaheyavvaM / sijhaMti caraNarahiyA, daMsaNarahiyA na sijhaMti / / 1160 / / 710 spaSTA / / 1960 / / athAcAryo'sahAyadarzanadoSAnAha - [206] **** %% [Kao Kao Kao Kao Kao Kao **** Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryukti: zrItilakAcArya laghuvRttiH 711 dasArasIhassa ya se Niyassa peDhAlaputtassa ya saJcaissa / aNuttarA daMsaNasaM-payA tayA viNA caritteNa haraM gaI gayA / / 1161 / / spaSTA / / 1161 / / kiJca - savvA ovi gaIo, avirahiyA nANadaMsaNadharehiM / tA mA kAsi pamAyaM, nANeNa caritahINeNa / / 1162 / / samyaktvazrutasAmAyike sarvAsvapi gatiSu sta eva / muktikAraNaM tu cAritraM manuSyagatAveva / taJca mAnuSyakaM prApya cAritrarahitena jJAnena * mA pramAdaM kArSIH / kintu cAritrasahitena jJAnena jJAnasahacaratvAddarzanena ca sarvathodyamaH kAryaH / / 1162 / / nizcitaM ca samyaktvaM cAritravata eva bhavatItyAha saMmattaM acarittassa, hujja bhayaNAi niyamaso natthi / jo puNa carittajutto, tassa u niyameNa saMmattaM / / 1163 / / samyaktvamacAritrasya bhajanA, bhavedvA na vA / nA'tra niyamo'sti / yaH punazcAritrayuktaH tasya niyamena samyaktvaM bhavatyeva / / 1163 / / jiNavayaNabAhirA, bhAvaNAhiM uvvaTTaNaM ayANaMtA / neraiyatiriyaegiM diehiM jaha sijjhaI jIvo / / 1164 / / 'jinavacanabAhyA' yathAvasthitAgamajJAnarahitAH | 'bhAvaNAhiM' jJAnadarzanabhAvanAbhyAM tattanmatikA mokSamicchantIti zeSaH 1. 'rahieNa' kha 'hINeNaM' cha pala, 'hieNaM' pa / 2. 'jJAnena' kha / ******* A.ni. vandanaka niryuktiH kasyadvAram cAritradvAram / gAthA- 1161 1964 711 [207] Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- * nArakatiryagekendriyebhya udvRtto yathA jIva: sidhyati tathodvarttanamajAnAnA iti yogaH / iyamatra bhAvanA-jJAnadarzanabhAve'pi nArakAstiryaJcazca A.ni. niyukti: jJAnadarzanarahitA api caikendriyAH, (8000) anantaraM manuSyabhavaM prApya cAritralAbhe eva sati sidhyanti / tasmAJcAritrameva pradhAnam * vndnkshriitilkaacaary-*||1164|| cAritrameva samarthayannAha - niyuktiH laghuvRttiH kasyadvAram suTThavi sammadiTThI na, sijjhaI caraNakaraNaparihINo / jaM ceva siddhimUlaM, mUDho taM ceva nAsei / / 1165 / / darzanadvAram / * pUrvArdhaM spaSTam / yadeva mUlaM caraNakaraNam, mUDhastadeva nAzayatyanAsevanayA / / 1165 / / kiJcAyaM kevaladarzanapakSaH susAdhorna bhavati / * * sdrtntryiiyogH| * acAritrasyaiva syAdityAha - gAthA-1965712 dasaNapakkho sAvaya, carittabhaTTe ya maMdadhamme ya / dasaNacarittapakkho, samaNe paraloyakaMkhaMmi / / 1166 / / 1966 * darzanapakSaH suzrAvake cAritrabhraSTe mandadharma ca pArzvasthAdau / darzanacAritrapakSaH zramaNe paralokakAGkSiNi, darzanasahacaratvAt jJAnamapyatra - * gRhyate / / 1166 / / paraH - yadyevaM cAritraM punaH punaH pradhAnaM bhavatA varNyate tarhi tadevAstvalaM jJAnadarzanAbhyAm / AcAryaH tasyApi * tadvyatirekeNAsambhavAdityAha - 712 [208] *** Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun ***** Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakapAraMparappasiddhI, daMsaNanANehiM hoi caraNassa / pAraMparappasiddhI, jaha hoi tahanapANANaM / / 1167 / / A.ni. niyuktiH * 'pAramparyaprasiddhiH' svarUpasattA darzanajJAnAbhyAM sakAzAdbhavati caraNasya / tasmAttrayaM pramANam / laukikanyAyopyatra pAramparyaprasiddhiryathA : vandanakazrItilakAcArya-bhavati tathA'nnapAnayoH pratItaiva tathA cA'nnArthI sthAlIndhanAdyapi gRhNAti pAnArthI ca drAkSyAdyapi, atasvayamapi pradhAnam / / 1167 / / para: * niyuktiH laghuvRttiH yadi trayamapi pradhAnaM tatkathaM cAritrameva prazasyate ? AcArya Aha - kasyadvAram jamhA daMsaNanANA, saMputraphalaM na diti patteyaM / cArittajuyA diti u, visissae teNa cArittaM / / 1168 / / darzanadvAram spaSTA / / 1168 / / Aha vizeSyatAM cAritraM kintu - sadratnatrayI yogH| ujamamANassa guNA, jaha huMti sasattio tavasuesuM / emeva jahAsattI, saMjamamANe kahaM na guNA / / 1169 / / gAthA-1167udyacchata: svazaktitastapaHzrutayoryathA guNA bhavanti / evameva yathAzakti saMyamaM kurvati kathaM na guNAH / / 1169 / / athA'vikala-* 1170 saMyamAnuSThAnarahito virAdhakastannetyAha - anigRhaMto viriyaM, na virAhei caraNaM tavasuesuM / jai saMjame'vi viriyaM, na nigUhijjA na hAvijA / / 1170 / / 713 tapaHzrutayorviSaye vIrya sAmarthyamanigUhanna caraNaM virAdhayati / yadi saMyamepi pRthivyAdirakSaNAdau 'vIrya' sAmarthyamupayogAdirUpaM na nigRhayet, * na saMyama hApayet khaNDayet / / 1170 / / [209] Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- saMjamajoesu sayA, je puNa saMtaviriyA'vi sIyaMti / kaha te visuddhacaraNA, bAhirakaraNAlasA saMtA / / 1171 / / niyuktiH bAhyakaraNAlasAH pratilekhanAdikriyArahitAH / / 1171 / / ye tvAlambanamAzritya bAhyakaraNAlasAH syusteSu kA vArtetyAha - zrItilakAcArya-* AlaMbaNeNa keNai, je manne saMjamaM pamAyaMti / na hu taM hoi pamANaM, bhUyasthagavesaNaM kujjA / / 1172 / / laghuvRttiH Alambanena kenacidahaM manye ye saMyama pramAdayanti, naiva tadAlambanaM pramANam / bhUtArthagaveSaNaM tattvArthAnveSaNaM kuryAt, yadyapuSTamAlambanamazuddha* caraNAH puSTaM cedvizuddhacaraNAH / / 1172 / / Aha - AlambanAtko vizeSa iti dRSTAntamAha - / sAlaMbaNo paDatovi, appagaM duggame'vi dhArei / iya sAlaMbaNasevA, dhArei jaI asaDhabhAvaM / / 1173 / / 714 dRDhavallayAdyAlambano durgame'pi viSame'pi gartAdau dhArayati yatiM saMsArAvaTe patantam / / 1173 / / ___ AlaMbaNahINo puNa, nivaDai khalio ahe duruttAre / iya nikkAraNasevI, paDai bhavohe agAhami / / 1174 / / spaSTA / / 1174 / / gataM darzanadvAram / nityavAsasyAvasaraH - A.ni. vandanaka niyuktiH kasyadvAram darzanadvAram / sAlambana sevaa| gAthA-1171 1174 *****E 714 [210] 1. 'yatiH' pa / la la - ayaM zabdo nAsti / 2. 'aho' kha pa / . / / 1908 / / gAthAyA darzanadvAram / RE Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyakaje jattha jayA bhaggA, ovAsaM te paraM aviMdaMtA / gaMtaM tattha'cayaMtA, imaM pahANaMti ghosaMti / / 1175 / / A.ni. niyuktiH zItalavihAriNo 'yatrA nityavAsAdau, 'yadA' kAle 'bhagnA' nirvinnAH, 'avakAzaM' sthAnam, 'parama'nyada vidanto''labhamAnAH, 'tatra' zubhasthAne * vandanakazrItilakAcArya-gantumazaknuvantaH / idamAtmasvIkRtaM kugrAhanityavAsAdikaM pradhAnamiti te ghoSayanti / / 1175 / / atra sArthena dRSTAntaH - niyuktiH laghuvRttiH svalpodakatarucchAyaM, sArthaH kazcidyathApatham / prapatrastatra ke'pyasthuH, parizramajuSo'lasAH / / kasyadvAram tilatandulikA prAyA'svapicchAyAsu nirvRtAH / taistairjalezca gaNDale:, zabdayantyaparAnapi / / nityavAsadvAram pradhAnamidamevAtra, sthAnamityatha kecana / ye tadvacaH prapadyAsthuste kSuttRDduHkhino'bhavan / 3 / * saarthdRssttaantH| svIcakre tadvaco paina, tamadhvAnaM vilAca te / zIghra sItodakacchAyAsukhabhAjo'tha te'bhavan / 4 / gAthA-1975yathA te puruSAstasthuH, pArzvasthAdyAstathA'lasAH / ye tUdyamAttaM nistIrNAH, sukhinaste susAdhavaH / 5 / 1976 taddhoSaNAmevAha - nIyAvAsavihAraM, ceiyabhattiM ca ajjiyAlAbhaM / vigaIsu ya paDibaMdha, niddosaM coiyA biMti / / 1176 / / nityavAsa eva vihAro 'nityavAsavihAra'stam / caityabhaktiM caityapratijAgaraNam / 'AryikAlAbhaM' kSIrAdivikRtiSu pratibandham / 715 anyenodyatavihAriNA preritA nirdoSaM bravate / / 1976 / / nityavAsaH kathaM nirdoSa ityAha - * AryikAbhyo lAbhaM AryikAlArbha - kSIrAdi / [211] Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 716 ***** jAhevi ya paritaMtA, gAmAgaranagarapaTTaNamaDaMtA / to kei nIivAsI, saMgamatheraM vavaisaMti / / 1177 / / 'jAheviya' yadApi ca / zeSaM spaSTam / / 1177 / / kathaM nityavAsAlambanatayA vyapadizantItyAha - saMgamatherAyario, suDDu tavassI taheva gIyattho / pehittA guNadosaM, nIyAvAsaM pavatto ya / / 1178 / / spaSTA / / 1178 / / kaH puna saGgamasthavira ityatra kathA - ihAsan kollAkapure, nirmalazrutasaMpadaH / saGgamasthavirAcAryAstairdurbhikSe svasAdhavaH | 1 | nivezyAcArya preSyanta, deze durbhikSavarjite / jaGghAbalaparikSINAH, sthitAstatraiva ca svayam / 2 / vidhAya navadhA kSetra, navakalpavihAriNaH / cirAddattAbhidhaH ziSyasteSAM zuddhyarthamAyayA // 3 // nityavAsI gururiti so'vizanna tadAzraye / sthitvA kuTyAM bahiH pUjyAn, natvA vArttA vyadhatta saH // 4 // bhrAmyan bhikSAM sahAcAryaiH, cikleza prAntalAbhataH / na tatkulaM darzayati labhyate yatra kiJcana // 5 // gururjJAtvA tadAkUtamekatra zreSThino gRhe / viveza tatra putro'sti bAlo rodanikArditaH | 6 | rudatastasya SaNmAsyAsInmA rodIriti bruvan / gururdadau cappuTikAM, vyantarI praNanAza sA // 7 // ******************************* A.ni. vandanaka niryuktiH kasyadvAram nityavAsadvAram nityavAse saGgamasthavira dRSTAntaH / gAthA- 1177 1178 716 [212] Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XXX Avazyaka- * pratyalAbhyata taistuSTairyatheSTaM sotha sUribhiH / visRjya svayamAnIya, prAntamAntamathAhRtam / 8 / A.ni. niyuktiH Avazyake guruH ziSyamuvAcAlocyatAmaho / dhAtrIpiNDaH so'tha dadhyo, guruH sUkSmANi pazyati / 9 / vandanakazrItilakAcArya- tato devatayA cakre, tamisra gurubhaktayA / sa bhIto'bhANi gurubhirehi vIkSe na so'bhaNat / 10 / niyuktiH laghuvRttiH niSThyUtenAtha taiH spRSTvA, dIpakalpA kRtAGgulI / AgatyAlocayatprIto, guroratizayaiH kSaNAt / 11 / kasyadvAram Akhyat tasya guruH kSetraM, navabhAgI kRtaM mayA / paripATyA babhUvA'yaM, sa evopAzrayo'dhunA / 12 / nityavAsa atha sa kSamayAmAsa, gurUn bhaktayA punaH punaH / ajJAnena prabho ! cakre, yuSmadAzAtanA mayA / 13 / dvAram amumAlambanaM gRddhAH, puSTAlambanatA pade / kurvanti mandadharmANo, nityavAsArthina: zaThAH / 14 / * saGgamasthavira717 athavA - dRSTAntaH / gAthA-1179 ome sIsapavAsaM, appaDibaddhaM ajaMgamattaM ca / na gaNaMti ikvakhitte, gaNaMti vAsaM niyayavAsI / / 1179 / / 'avame' durbhikSe 'ziSyapravAsaM' ziSyapravAsanam / 'apratibaddhaM' amamatvaM 'ajaGgamatva' kSINajaGghAbalatvaM 'ca'zabdAt kSetrasya navadhA vibhajanam / 717 idaM puSTAlambanajAlaM tadavasthAne na gaNayanti / nityavAsinastasya gurorekakSetravAsaM gaNayanti / / 1179 / / atha caityabhaktidvAramAha - 1 mAnAya - pa. cha / * tamisra - andhakAraH / * saGgamasthavirasyaikatrAvasthAne / + / / 1108 / / gAthAyAM cakArAt gRhItaM caityabhaktidvAram / [213] RXXXX Ye Kao Kao Kao Kao Jin Jin Hao KRKKKK) Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaceiyakulagaNasaMgha, anaM vA kiMci kAu nissaM tu / ahavAvi ajavayaraM, to sevaMtI akaraNijaM / / 1180 / / A.ni. niyuktiH vandanakaakSarArthaH spaSTaH / ayaM bhAvaH iha caityapratijAgarakaH ko'pi nAsti tato'smAbhirasaMyamaH svIkRtaH / mA bhUJcaityAdivyavaccheda: * zrItilakAcArya-* niyuktiH / / 1180 / / tathA - laghuvRttiH caityabhakticeiyapUyA kiM vaira-sAmiNA muNiyapuvvasAreNaM / na kayA puriyAi tao, mukkhaMgaM sAvi hu nUNaM / / 1181 / / dvAram / * spaSTA / kathA prAguktA / / 1181 / / vairasvAminamAlambanaM kurvANA idaM nekSante mandadhiya ityAha - * AryikAlAbhaobhAvaNaM paresiM, satitthaubbhAvaNaM ca vacchallaM / na gaNaMti gaNemANA, puvaJciyapuSphamahimaM ca / / 1182 / / dvAram / - bhAvAna gAthA-1180'gaNemANA' kadAlambanAni gaNayaMzcaityavAsArthinaH, 'apabhrAjanaM pareSAM' zAkyAnAm, svatIrthodbhAvanam, zrAvakANAM vAtsalyam, pUrvAvacitaiH * 1183 * puSpaijinamahimAnaM AryavairakRtaM na gaNayanti / / 1182 / / AryikAlAbhadvAramAha - ajiyalAbhe giddhA, saesu lAbhesu je asaMtuTThA / bhikkhAyariyAbhaggA, aniyaputtaM vavaisati / / 1183 / / . 718 * 'sAhUNaM' iti pAThaH mudritAdarza / [214] 718 XXX **** k********** ***** Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaaniyaputtAyario, bhattaM pANaM ca puSphacUlAe / uvaNIyaM bhuMjato, teNeva bhaveNa aMtagaDo / / 1184 / / A.ni. niyuktiH spaSTe / kathA ca yogasaGgraheSu vakSyate / / 1183-1184 / / amumAlambanaM kurvanta idaM nekSante ityAha - vandanakazrItilakAcArya niyuktiH / laghuvRttiH gayasIsagaNaM ome, bhikkhAyariyA apaJcalaM theraM / na gaNaMti sahAvi saDhA, ajjiyalAbhaM gavasaMtA / / 1185 / / AryikAlAbha spaSTA / navaraM bhikSAcaryAyAM 'apratyalaM' asamartham / / 1185 / / vikRtidvAramAha - __dvAram / bhattaM vA pANaM vA, bhuttUNaM lAvaladdhiyamasuddhaM / to'vajapaDicchannA, udAyaNarisiM vavaisati / / 1186 / / vikRtidvaarm| 'lAvaladdhiyaM' laulyopetam / 'azuddha' vikRtisamparkAt / tataH kenacitsAdhunA pRSTAH santo 'avadhapraticchannAH' pApapracchAditAH,* 719 * udAyanaRSimAlambanatayA vyapadizanti / kathA ceyaM - kathA / AsIdudAyano nAma, rAjA vItabhayAdhipaH / rAjye nivezya jAmeyaM, pravrajyAM svayamagrahIt / / gAthA-1984 1186 bhikSAhArasya tasyAbhUdvyAdhivaidyairabhANi saH / kevalaM dadhi bhuJjIthA, yena vyAdhirna vardhate / 2 / rAjarSiH sa vrajeSvasthAttatra yatsulabhaM dadhi / so'gAdvItabhaye'nyeAstatra tajAmisUrnRpaH / 3 / 719 Uce'mAtyaH svarAjyArthI, jita eSa parISahaiH / rAjarSirAjagAmAtra, rAjyaM dAsyAmi so'vadat / 4 / [215] Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ye [Bi Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ti XXXXXXXXX Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- * uktastai rpyate rAjyaM, cirAvyudAhito'tha saH / pazupAlyaikayA sAdhoH, saviSaM dadhyadApayat / 5 / A.ni. niyuktiH duSTAH punaramAtyAste, sarvatrApyAdizan pure / rAjarSerasya yuSmAbhirdAtavyaM saviSaM dadhi / 6 / vandanakazrItilakAcArya- hRtvA tadevatA'bhANInmaharSe ! saviSaM dadhi / tyajaitattyaktametena, punarvyAdhiravardhata / 7 / niyuktiH laghuvRttiH punardadhyAdade so'tha, punardevyaharadviSam / evaM tat pRSTato lagnA, devatA saJcacAra sA / / vikRtidvAre tasyAH pramAdato'nyedhurbubhuje saviSaM dadhi / tattApAtaH zubhadhyAnaH, kevalaM prApya nirvRtaH / / udAyanaRSitasya zayyAtaraH kumbhakAro devatayA tadA / sinapalyAM kRto rAjA, rAjarSebhaktimAniti / 10 / kthaa| kumbhakArakRtamiti, tannAnAjani tatpuram / pAMzuvRSTyA punarvItabhayaM sarva sthalIkRtam / 11 / gAthA-1187 720 RSihatyAkaramiti, kopAddevatayA tayA / kAraNAddadhibhugyuktaH, kartumAlambanaM na saH / 12 / athavA - sIyalarukkhANuciyaM, vaesu vigaIgaeNa jAvaMtaM / haTThAvi bhaNaMti saDhA, kimAsi uddAyaNo na muNI ? / / 1187 / / 720 zItalarukSasyAhArasyAnucitaM sarogatvAdayogyam, vrajeSu 'vikRtyagadena' dadhyauSadhena yApayantam, 'haTThAvi' samarthA api, zaThAH kimudAyano * na munirAsIditi vikRtigRddhAH kadAlambanaM kRtvA sIdanti / / 1187 / / keciJca - [216] Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- * * zrItilakAcArya laghuvRttiH suttatthabAlavuDDhe, asahudavvAiAvaIo ya / nissANapayaM kAuM, saMtharamANA vi sIyaMti / / 1188 / / sUtrArthabAlavRddhA'sahadravyakSetrakAlabhAvApado 'nizrANapadaM' AlambanaM miSaM kRtvA saMstarato'pi sIdanti nityavAsAdi kurvanti / / 1188 / / A.ni. vandanakaniyuktiH caityabhaktyAdi dvAram / gAthA-1988 1991 721 ##### AlaMbaNANa bhario, logo jIvassa ajaukAmassa / jaM jaM picchai loe, taM taM AlaMbaNaM kuNai / / 1189 / / / 'ajaukAmassa' ayatitukAmasya / zeSaM spaSTam / / 1189 / / api ca dvidhA prANinaH mandazraddhAstIvrazraddhAzca / tatra mandazraddhAlambanamAha - je jattha jayA jaiyA, bahussuyA caraNakaraNapanbhaTThA / jaM te samAyaraMtI, AlaMbaNa maMdasaddhANaM / / 1190 / / 'jaiya'tti yatayaH / zeSaM spaSTam / / 1190 / / tIvrazraddhAlambanamAha - je jattha jayA jaiyA, bahussuyA caraNakaraNamujuttA / jaM te samAyaraMtI, AlaMbaNa tivvasaddhANaM / / 1191 / / spaSTA / / 1191 / / avasitamAnuSaGgika sthitamidaM paJcAnAM kRtikarma na kAryamityAha - K******** 721 Yao Hua Yao Ye Le Ye Le Ye Le Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun .sUtraM ca arthakSa bAlakSa vRddhaca asahazca dravyakSetrakAlabhAvApadakSa iti indaH, tAn / [217] Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- dasaNanANacaritte, tavaviNae nikAlapAsatthA / ee avaMdaNijjA, je jasaghAI pavayaNassa / / 1192 / / niyuktiH darzanajJAnacAritrANAM tapovinayayozca ye nityakAlapArzvasthAH nityakAlagrahaNAt kadAcitpramAdepi na doSaH / ete paJca avandanIratraH, ye* zrAtilakAcArya- yazodhAtinaH pravacanasya / / 1192 / / pArzvasthAdivandane apAyAnAha - laghuvRttiH kiikammaM ca pasaMsA, suhasIlajaNaMmi kammabaMdhAya / je je pAyaThANA, te te uvavUhiyA huMti / / 1193 / / spaSTA / / 1193 / / susAdhavo vandanIyA ityAha - dasaNanANacaritte, tavaviNae niJcakAlamujuttA / ee u vaMdaNijjA, je jasakArI pavayaNassa / / 1194 / / 722 spaSTA / / 1194 / / sAdhuvandanaguNAnAha - kiikammaM ca pasaMsA, saMviggajaNaMmi nijaraTThAe / je ke vi viraiThANA, te te ubavUhiyA huMti / / 1195 / / spaSTA / / 1195 / / adhunA AcAryAdibhedena paJca vandanIyAnAha - Ayariya uvajjhAe, pavatti there taheva rAyaNie / eesi kiikammaM, kAyavvaM nijaraTThAe / / 1196 / / AcAryo gaNadharaH / upAdhyAyaH zrutapAThaka: pravartako gacchacintakaH / pravartakaniyuktAnAmasUyayA pramAdyatAM sthirakaraNAnniruktayA sthaviraH / A.ni. vandanakaniyuktiH yogyAyogya vandane guNadoSAH / gAthA-1192 1196 XXXXXX KKRXXX XXXXXX 722 [218] ###### Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 121 A.ni. vandanakaniyuktiH kenadvAram Avazyaka- * atrA'nupAtto'pi gaNAvacchedako jJeyaH / sa ca kSetropadhimArgaNeSvaviSAdI, sUtrArthatadubhayavit / eSAM nyUnaparyAyANAmapi sarvaiH kRtikarma niyukti: kAryam / ratnAdhikaH paryAyajyeSThaH, tasyApi kRtikarma kAryam / gataM kasyeti prathamadvAragAthAdvAram / / 1196 / / adhunA kenetidvAram / tatra * zrItilakAcArya- kenedaM na kAryam / ko'syAnucita ityAha - laghuvRttiH mAyaraM piyaraM vAvi, jiTThagaM vAvi bhAyaraM / kiikammaM na kArijA, savve rAyaNie tahA / / 1197 / / gRhItavratAnyetAni lokaviruddhatvAt kRtikarma na kArayitavyAni / tathA sarvAn ratnAdhikAn / / 1197 / / yena kAryaM tamAha - __paMcamahavvayajutto, analasa mANaparivajjiyamaIo / saMvigganiz2araTThI, kiikammakaro havai sAhU / / 1198 / / 723 'analasaH' AlasyarahitaH / zeSaM spaSTam / / 1198 / / atha kadeti dvAramAha - ___ vakkhittaparAhutte, pamatte mA kayAi vaMdijjA / AhAraM va karito, nIhAraM vA jai karei / / 1199 / / 'vyAkSipta' dharmakathAdinA, parAGmukham, 'pramattaM' ziSyazikSAdyarthaM kaSAyitam, AhAraM vA kurvANaM nIhAraM vA yadi karoti / / 1199 / / tarhi * * kadA kRtikarma prayuJjItetyAha - * gAthA / / 1103 / / kadAdvAram / gAthA-1197 1999 M [ Zhi Ye Kao Kao Kao Kao Jin Jin Ye Jian Zhi ! 723 [219] Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- pasaMte AsaNatthe, ya uvasaMte uvaTThie / aNunavittu mehAvI, kiikammaM pauMjae / / 1200 / / .. A.ni. niyuktiH * 'prazAntama'vyAkSepam, Asanastham, 'upazAntaM' krodhAdipramAdarahitam, upasthitaM chandenetyAdyabhidhAnodyatam / anujJApya medhAvI kRtikarma * vandanakazrItilakAcAryaprayuJjIta / / 1200 / / kati kRtvaH kRtikarma kAryamityAha - niyuktiH laghuvRttiH katidvAram paDikamaNe sajjhAe, kAusaggAvarAhapAhuNae / AloyaNasaMvaraNe, uttamaDhe ya vaMdaNayaM / / 1201 / / ktyvntdvaarm| * pratikramaNe, 'svAdhyAye' sUtrArthavAcanArUpe, 'kAyotsarge' vikRtyAdAnavisarjanArthe, 'aparAdho' guruvinayalanaM tasya kSAmaNake, prAghUrNake - gAthA-1200Agate, AlocanAyAm, 'saMvaraNe' bhuktAnantaraM pratyAkhyAne, 'uttamArthe' cAnazanasaMlekhanAyAm, vandanaM bhavati / / 1201 / / vandanaka-* 1202 724 * vizeSasaGkhyAmAha - cattAri paDikkamaNe, kiikammA tinni hu~ti sajjhAe / puvanhe avaranhe, kiikammA caudasa havaMti / / 1202 / / * 'svAdhyAye' svAdhyAyaprasthApane triNi vandanakAni bhavanti / zeSaM spaSTam / gatA prathamadvAragAthA / / 1202 / / dvitIyA vyAkhyAyate / tatra * katyavanatamityAdi dvArANyAha - 724 .gAthA / / 1104 / / [220] K***** Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A.ni. vandanakaniyuktiH katyavanatAdi dvAram / gAthA-1203 laghuvRttiH *eva dvitIyavelAyAM dvitI Avazyaka- * duoNayaM ahAjAyaM; kiikammaM bArasAvayaM / caussiraM niguttaM ca, dupavesaM eganikkhamaNaM / / 1203 / / niyuktiH * dve avanate yasmiMstad vyavanatam, 'icchAmi khamAsamaNo vaMdiuM jAvaNijjAe nisIhiyAe' ityuktvA gurozchandAnuvartanAyaikamavanatam / zrItilakAcArya evaM dvitIyavelAyAM dvitIyamavanatam / yathA jAtaM janmA'sya yathAjAtaH racitakarasampuTo hi jAyate, gRhItarajoharaNamukhavastrikazca vratI / tathAbhUta eva ca vandate / ityubhayajanmApekSayApi yathAjAtam / kRtikarmeti vandanakam / dvAdazAvartAH karollAsarUpAH yatra tadvAdazA* vartam / iha prathamamavagrahe praviSTaH kRtasandazakapramArjanAdikriyaH, anudAttasvareNAkAroccAraNasamakAlaM gurucaraNau karAbhyAM saMspRzya * * udAttasvareNa hokAroccAraNasamakAlaM svabhAlaM spRzati / evaM 'kAyaM' evaM 'kAyeti / tathA 'ja' ityanudAttasvareNoccaran gurucaraNau karAbhyAM * 725 * spRSTvA gurucaraNasvalalATayorantare 'ttA' iti svaritasvareNoccArya 'bhe' ityudAttasvareNoccaran gurumukhaviniviSTadRSTiH svalalATaM spRzati / __ evaM 'javaNi', evaM 'jaMcabhe' iti SaDAvartAH / ni:kraSkrimya punaH praviSTasya ta eva SaDiti dvAdaza / catvAri zirAMsi yatra, tnyctuHshirH| * * prathamapraveze kSAmaNAkAle ziSyAcAryayoravanamat zirodvayam, ni:kraSkrimya punaH praveze tathaiva zirodvayam / triguptaM manasA samyak praNihito, * vAcA askhalitAkSarANyuccaran, kAyenAva navirAdhayan vandanakaM karoti / dvau pravezau yatra tad dvipravezam, prathamo'nujJApya pravezaH, nirgatya punadvitIyavelAyAM dvitIyaH / eka ni:kraSkrima: AvazyakyA nirgacchato yatra tdekniHkrsskrimm||1203 / / katibhirvAvazyakaiH parizuddhamityAha - .1. 'vandanakaH' kha / 2. 'kriyam' kha / 3. 'tisyazyekaH' kha / *** 725 [222] Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH * oNAmA duva'hAjAyaM, AvattA bAraseva u / sIsA cattAri gu-ttIo tinni do ya pavesaNA / / 1204 / / A.ni. ega nikkhamaNaM ceva, paNavIsaM viyAhiyA / AvassagehiM parisuddhaM, kiikammaM jehiM kIraI / / 1205 / / vandanaka niyuktiH spaSTe / ete gAthe punaruktArthatvAt kSepake iva manyete / / 1204-1205 / / ebhiH paJcaviMzatyAvazyakaiH zuddha kRtikarma kAryam, anyathA , zuddhakRtikarmadravyakRtikarma syAdityAha - guNAH kiikammaMpi kareMto, na hoi kiikammanijarAbhAgI / paNavIsAmantrayaraM, sAhU ThANaM virAhiMto / / 1206 / / vandanakaspaSTA / / 1206 / / avirAdhakaguNAnAha - doSAH / gAthA-1204paNavIsA parisuddhaM, kiikammaM jo pauMjai gurUNaM / so pAvai nivvANaM, acireNa vimANavAsaM vA / / 1207 / / 1208 spaSTA / / 1207 / / kai dosavippamukkaMti dvAtriMzaddoSavizuddham / tAnAha - aNADhiyaM ca thaddhaM ca, paviddhaM paripiMDiyaM / Tolagai aMkusaM ceva, tahA kacchapariMgiyaM / / 1208 / / 726 'anAdRtaM' AdarahInaM vandanam / 1 / 'stabdha' jAtyAdimadastabdhasya vandanam / 2 / 'praviddhaM' vandanaM dadAnasyaiva palAyanam / 3 / 'paripiNDitaM' [222] 1. 'manyate' pala, 'manyeta' cha, 'mAnyate' kha / 726 EER S Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- yugapatprabhUtAnAM vandanaM vyaJjanA''varttAdimIlanena vA / 4 / 'Tolagati' tiDavadutplatyotpatya vandanam / 5 / 'aGkazaM' aGkazavad karAbhyAM A.ni. niyuktiH * rajoharaNamAdAya vandanam / 6 / 'kacchapariGgitaM' sUtramuJcarataH kacchapavatpuraH pazcAcca riGgatazcalato vandanam / 7 / / / 1208 / / vandanakazrItilakAcAryamacchuvattaM maNasA, pauTuM taha ya veiyAbaddhaM / bhayasA ceva bhayaMtaM, mittI gAravakAraNA / / 1209 / / niyuktiH laghuvRttiH vndnkdossaaH| - 'matsyodvRttaM' ekaM vanditvA matsyavatparAvRtya pArzvana dvitIyasya vandanam / 7 / 'manasA praduSTaM' dveSaM vahato vandyasyApaguNaM vA gRhNato gAthA-1209*vandanam / 'vedikAbaddhaM' jAnunoruparyadhaH pArzvayorutsaGge vA hastau nivezya ekaM vA jAnukaradvayAntaHkRtveti paJcadhA / 10 / 'bibhyad'* 1210 gacchAnniHkA[SkAzayiSyantIti bhayAd vandanam / 11 / bhajamAnaM' bhajate'sau mAmiti vandanam / 12 / 'maitryA' maitrI bhavatviti vandanam / 13 / / 727 gauravAt' sAmAcArIkuzalaM mAM jAnantvanye iti vandanaM / 14 / 'kAraNAt' vastrAdyarthaM vandanam / / / 1209 / / teNiyaM paDiNiyaM ceva, ruTuM tajjiyameva ya / saDhaM ca hIliyaM ceva, tahA vippaliuMciyaM / / 1210 / / * 'stenika' lAghavabhayAd drutaM stenavatkenApyadRSTaM vandanam / 16 / 'pratyanIkaM' AhArAdikAle vandanam / 17 / 'ruSTaM' ruSTasya guroH svayaM vA *ruSTena vandanam / 18 / 'tarjitaM' tarjanyA guruM tarjayato vandanam / 19 / 'zaThaM' zAThyena vizrambhArthaM vandanam, glAnAdivyapadezena vA na samyak * 727 *vandanam / 20 / 'hIlitaM' kiM tvayA vanditenetyavajJayA vandanam / 21 / 'viparikuJcitaM' dezAdikathAM kurvatA vandanam / 22 / / / / 1210 / / [223] Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- diTThamadiTuM ca tahA, siMgaM ca karamoyaNaM / AliddhaTuM|maNAliddhA8], UNaM uttaracUliyaM / / 1211 / / niyuktiH * 'dRSTAdRSTaM' tamaHsthito'ntarito vA na vandate, dRSTastu vandate / 23 / 'zrRGga' AvarteSu bhAlaM tyaktvA karAbhyAM ziraHzRGge spRzato: zrItilakAcArya-* * vandanam / 24 / 'karo' vandanarUpo rAjadeyAMza ivAvazyaM yathAtathA deya iti vandanam / 25 / 'mocanaM' vandanakadAnAdRte na mokSa iti vandanam / laghuvRttiH * / 26 / 'AzliSTAnAzliSTaM' karAbhyAM gurucaraNasvalalATayoH sparzAsparzena vandanam / 27 / 'UnaM' vyaJjanAlApAvazyakairapUrNam / 28 / / * 'uttaracUlika' vandanakaM kRtvA mahatA zabdena 'mastakena vande' ityabhidhAnam / 29 / / / 1211 / / mUyaM ca DhaDDaraM ceva, cuDuliyaM ca apacchimaM / battIsadosaparisuddhaM, kiikammaM pauMjaI / / 1212 / / 728 * 'mUka' AlApAnuccAraNena vandanam / 30 / 'DhaGkaraM' atimahatA zabdena vandanam / 31 / 'cuDulI' ulmukaM tadvadvandate rajoharaNaM gRhItvA hastaM * vA dIrgha prasArya, bhramayitvA vA hastaM sarvAn vande iti vadato vandanam / 32 / / / 1212 / / yadi punaranyatamadoSaduSTamapi karoti tato na tatphala* bhAgbhavatItyAha - kiikammapi karaMto, na hoi kiyakammanijarAbhAgI / battIsAmanayaraM, sAhU ThANaM virAhato / / 1213 / / spaSTA / / 1213 / / nirdoSatve guNamAha - A.ni. vandanakaniyuktiH / vandanakadoSAH / gAthA-1211 1213 728 [224] Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka battIsadosaparisuddhaM, kiikammaM jo pauMjai gurUNaM / so pAvai nivvANaM, acireNa vimANavAsaM vA / / 1214 / / niyuktiH spaSTA / / 1214 / / kathaM nirdoSAd vandanAdeva nirvANamityAha - zrItilakAcArya Avassaesu jaha jaha, kuNai payattaM ahINamairittaM / tiviha karaNovautto, taha taha se nijarA hoi / / 1215 / / laghuvRttiH / AvazyakeSvavanatAdiSu / zeSa spaSTam / / 1215 / / vandanakaguNAnAha - viNaovayAra mANassa, bhaMjaNA pUyaNA gurujaNassa / titthayarANa ya ANA, suyadhammArAhaNA'kiriyA / / 1216 / / 'akriyA'mokSa / zeSaM spaSTam / / 1216 / / vinayaprAdhAnyamAha - 729 viNao sAsaNe mUlaM, viNIo saMjao bhave / viNayAo vippamukkassa, kao dhammo ko tavo ? / / 1217 / / spaSTA / / 1217 / / vinayazabdArthamAha - jamhA viNayai kamma, aTThavihaM cAuraMtamukkhAya / tamhA u vayaMti viU, viNaotti vilINasaMsArA / / 1218 / / 'vinayati' apanayati / catasRNAM gatInAM nArakAdInAmanto yatra sa caturantaH / sa cAsau mokSazca caturantamokSastasmai / gatA* dvitIyadvAragAthA / / 1218 / / 1. suddha-pa.pa, khala, / 2. mokSaH, tasmai cha pa, / * gAthA / / 2904 / / A.ni. vandanakaniyuktiH parizuddha vandane gunnaaH| gAthA-1214 1218 729 FREE [225] Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- adhunA sUtravyAkhyA / tadam / icchAmi khamAsamaNo vaMdilaM jAvaNijAe nisIhiyAe ityAdi / iha ziSyo vidhivatprati- A.ni. niyukti: lekhitamukhavasvikAtmadeho'dhijyacApA'vanatakAyaH, karadvayagRhItarajoharaNAdiravagrahAdvahi:sthito, vandanAyodyata evamAha icchAmItyAdi vandanakazrItilakAcArya- 'icchAmi' abhilaSAmi, 'he kSamAzramaNa !', kSamAdiguNopalakSitayatipradhAna ! 'vandituM' namaskartuM 'yApanIyayA' yApyate kAla: kSipyate yayA * niyuktiH laghuvRttiH sA yApanIyA tayA zaktisamanvitayetyarthaH / 'naSedhikyA' niSedhaH prANAtipAtAdinivRttirUpaH prayojanaM yasyAH sA naiSedhikI, tanustayA iti * suutrvyaakhyaa| ziSyavacaH / / atrAntare vyAkSipto gururbhaNati 'saMkSepeNa vandasva' / avyAkSiptasta, 'chandeneti bhaNati, svecchayetyarthaH / / tataH ziSyo brate gAthA-1218 'anujAnIta' anujAnIdhvaM me mama mitAvagraham, ihAcAryasya caturdizamAtmapramANaM kSetramavagrahastatrAcAryAnujJAM vinA praveSTuM na kalpate / 2 / tato 730 gururAha 'anujAnAmi' / 2 / tataH ziSyo naiSedhikyA'vagrahe pravizya vidhinopavizya gurupAdau svalalATaM ca karAbhyAM spRzannidaM vakti / 'adhaHkArya *caraNalakSaNaM prati 'kAyena' madIyahastalalATalakSaNena 'saMsparza' AmarzastamapyanujAnIdhvamiti yogaH / 'kSamaNIyaH' soDhavyaH bhavaddhiH 'kamaH saMsparza sati dehaglAnirUpaH / 'alpaklAntAnAM' alpazabdo'bhAvavacanaH vedanArahitAnAmityarthaH / 'bahuzubhena bhe' bhavatAM divaso vyatikrAntaH, * divasagrahaNaM rAtryAdhupalakSaNam / 3 / gururAha 'tahatti' tatheti / yathA bravISi tathAsti / 3 / dehavArtA pRSTvA ziSyaH saMyamavAtI pRcchati / 'jattAbhe' * yAtrA saMyamaniyamAdirUpA / 'bhe' bhavatAmutsarpatIti gamyate / 4 / tato guruH prativakti 'tubbhaMpi vaTTai' mama tAvadutsarpati bhavato'pi kimutsarpati * 730 1. 'anumanyadhvaM' 5 kha la / [226] FREER Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryukti: zrItilakAcAryalaghuvRttiH | 4 | punarvineyaH prAha 'javaNijjaM ca bhe' yApanIyaM ca zaktimat, indriyanoindriyairabAdhitaM, 'bhe' bhavatAM zarIramiti gamyam / 5 / tato gururAha ' evaM ' tathetyarthaH // 5 / punaH ziSyo vakti kSamayAmi kSamAzramaNa ! daivasikaM vyatikramaM - aparAdham / 6 / atha gururvadati 'ahamavi khAmemi tumbhe' ahamapi kSamayAmi yuSmAn vyatikramaM pramAdodbhavam / ahamityekavacanaM yuSmAniti ca bahuvacanamauddhatyaM parihArArtham / 6 / tadevaM ziSyaH praNaman kSamayitvA 'AvassiyAe' avazyaM kAryeSu caraNakaraNAdiSu bhavA kriyA AvazyakI athavA avazyaM prathamavelAyAmavagrahAnnirgamanakriyA kAryaivetyAvazyikI taiyA AvazyakyA avagrahAnnirgatya UrdhvabhUya paDikkamAmItyAdi daNDakaM paThati / dvitIyavelAyAM tu AvazyikImakRtvaiva avagrahAntaHstha eva paDikkamAmItyAdi paThati / tatra daivasikyA 'Ayasya' jJAnAdilAbhasya 'zAtanA' khaNDanA AzAtanA niruktayA 'ya' lopaH / tayA avajJArUpayA kSamAzramaNAnAM yatkimapi vaimanasyaM kRtaM tataH pratikramAmi nivartte nivarttanakriyAM karomIti kriyAkAlaH / kiM viziSTayA AzAtanayA ? 'trayastriMzadanyatarayA' tryadhikatriMzadAzAtanAnAmekatarayA tAzcemAH guroH purataH pArzvataH pRSThato'pyAsannaM gamane (3) sthAne (3) niSadane (3) pratyekaM tisra: (9) uccArabhUmau ziSyasyA''cAryAtprathamamAcamane (10) ziSyasyA''cAryAtpUrvaM * gamanAgamanA''locane (11) rAtrau kaH zete jAgatiM veti guruNokte jAgrato'pi ziSyasyA'pratizravaNe (12) AcAryAlApyaM ziSyasya pUrvamAlApayataH (13) bhikSAmanyasyA''locya gurUNAmAlocayataH (14) bhikSAmanyasyopadarzya gurUNAM darzayataH (15) bhikSayA'nyaM prAgnimantrya gurUNAmAmantraNe (16) guroryatkiJcid bhaikSaM datvA 'khaddhaM' snigdhaM madhuraM ziSyasya svayaM bhakSayataH / (17) atidAne gurumatikramya 1. tayA AsevanadvAreNa yadasAdhvanuSThitaM tasmAt paDikramAmi khamAsamaNANaM devasiyAe AsAyaNAe iti devasikyA Avasya jJAnAdilAbhasya....la. 731 ***** A.ni. vandanaka niryuktiH sUtravyAkhyA / gAthA - 1218 731 [227] Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- * anApRcchyAnyasmai bhaikSadAne (18) divApi gurorvyAharataH ziSyasyA'pratizravaNe prativacanA'dAne (19) gurUNAM puraH khaddhasya bahoH karkazasya A.ni. niyuktiH bhaNane (20) gurvAkAritasya tatraiva sthitasyottarakaraNe (21) gurvAbhASitasya ziSyasya kimiti bhaNane, bhaNitavyaM ca mastakena vande iti (22)* vandanaka zrItilakAcArya-*guruM prati ziSyasya 'tvaM' kAre (23) tajjAtA guruNA glAnAdi vaiyAvRttyaM kurvvityuktasya ziSyasya tvaM kiM na karoSIti tenaiva vacasA jAtA* niyuktiH / laghuvRttiH niH[Spa]pannA (24) gurorvyAkhyAne sAdhUktamityaprazaMsataH ziSyasya durmanastve (25) prakArAntareNA'rthaM kathayati gurau, na smarasIti bhaNane (26)* sUtravyAkhyA / *gurau kathayatyahaM kathayiSyAmIti kathAchedane (27) gurau kathayatIyaM bhikSAveletyAdinA parSadbhedane (28) guruvyAkhyAnantaramanutthitAyAmeva parSadi * gAthA-1218 * svapATavajJApanAya ziSyasya savizeSaM dharmakathane (29) guruzayyAsaMstArakAdeH pAdena ghaTTane (30) guruzayyAsaMstArakAdau sthAnAsanazayaneSu / 732 * (31) guroruJcAsananiSadane (32) samAsananiSadane (33) ___ 'yatkiJcit' kadAlambanamAzritya 'mithyayA' mithyAyuktena kRtayetyarthaH / mithyAbhAvo'trAstIti abhrAditvAdakAre mithyA evaM krodha yetyAdAvapi manoduHkaSkRitayA pradveSanimittayetyarthaH / vAgaduHkRSkRitayA asabhyaparuSAdivacananimittayA / kAyaduHkRSkRitayA Asanna* gamanasthAnAdinimittayA / 'krodhayA mAnayA mAyayA lobhayA' krodhAdibhirjanitayetyarthaH / 'sarvakAlikyA' atItAnAgatavartamAnakAlakRtayA / 732 * anAgatakAle kathaM AzAtanA ? ucyate zvo'sya guroridamidaM cA'niSTaM kartAsmIti cintayA / sarva eva mithyopacArA mAtRsthAnagAH * 1. 'abhrAditvAdAkAre' la, / 'adhAditvAkAre' kha / ri28] ** ** ** ** ** ** *** Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- * kriyAvizeSA yasyAM sA 'sarvamithyopacArA,' tayA / sarve dharmAH kartavyavyApArAsteSAmatikramaNaM laGghanaM yasyAM sA 'sarvadharmAtikramaNA',* niyukti: tayA / evaMbhUtayA 'AzAtanayA' yo 'mayAticAro''parAdhaH 'kRto' vihitaH tasyAticArasya he kSamAzramaNa ! yuSmatsAkSikaM 'pratikrAmAmi'* * apunaHkaraNena nivarte iti niSThAkAlaH, tathA duSTakarmakAriNaM 'nindAmi' AtmAnaM bhavodvignena prazAntena cetasA tathA 'gahe' - AtmAnaM * laghuvRttiH * duSTakarmakAriNaM yuSmatsAkSikam / 'vyutsRjAmi' AtmAnaM duSTakarmakAriNaM tadanumatityAgena / itthaM ziSyAsaMmohArthaM sUtrArtho kevalo drshitH| * atha sUtrasparzakagAthayA darzayannAha - * icchA ya aNunavaNA, avvAbAhaM ca jattajavaNAya / avarAhakhAmaNAvi ya, chaTThANA huMti vaMdaNae / / 1219 / / 733 - etAni SaT sthAnAni sUtravyAkhyAyAM darzitAni / / 1219 / / tatrecchA SoDhetyAha - * nAma ThavaNA davie, khitte kAle taheva bhAve ya / eso khalu icchAe, nikkhevo chabbiho hoi / / 1220 / / * nAmasthApane gatArthe / dravyecchA sacittAdidravyAbhilASaH / anupayuktasya vecchAmItyevaM bhaNataH / kSetrecchA magadhAdikSetrAbhilASaH / kAlecchA* * rajanyAdikAlAbhilASaH / rayaNimabhisAriyA u, corA paradAriyA ya icchaMti / tAlAyarA subhikkhaM, bahudhannA kei dubhikkhaM / / 1 / / bhAvecchA * *prazastA jJAnAdyabhilASaH / aprazastA stryAdhabhilASaH / atra tu bhAvecchayAdhikAraH / / 1220 / / anujJApi SoDhetyAha - A.ni. vandanakaniyuktiH sUtrAlApakaniSpannanikSepAH / 'icchA ' / gAthA-1219 1220 * 733 [229] ****** Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakanAmaM ThavaNA davie, khitte kAle taheva bhAve ya / eso ya aNunAe, nikkhevo chaviho hoi / / 1221 / / A.ni. niyuktiH - 'dravyAnujJA' laukikI sacittamizrA'cittadravyabhedAtridhA azvabhUSitayuvativaiDUryAdyanujJA / lokottarApyevaM tridhA kevalaziSyasopa-* vandanazrItilakAcArya-*karaNa(ziSya)vastrAdyanujJA / kSetrAnujJA yatra kSetre'nujJA vyAkhyAyate kriyate vA / evaM kAlAnujJApi / bhAvAnujJA AcArAdyanujJA / atra niyuktiH laghuvRttiH * bhAvAnujJayAdhikAraH / / 1221 / / gAthAnupAttasyApyavagrahasya nikSepamAha - sUtrAlApakanAma ThavaNA davie, khitte kAle taheva bhAve ya / eso ya uggahassA, nikkhevo chavviho hoi / / 1222 / / niSpannasacittAdidravyAvagrahaNaM dravyAvagrahaH / kSetrAvagraha:- yatra kSetre sthitastato viSvag sakrozaM yojanam / kAlAvagraho varSAsu catvAro mAsAH,* nikSepAH Rtubaddha mAsakalpaH / bhAvAvagrahaH prazasto jJAnAdhavagrahaH, AdAvahaM vyAkhyAM bhaNiSyAmItyAdi / itaraH saMjvalanAdikaSAyANAM pakSAdhava- avgrhH| 734 sthAnamavagrahaH / athavA - deviMdarAyagihavai sAgarisAhamiuggaho taha ya / paMcaviho pannatto avaggaho vIyarAgehiM / / / atra prazastabhAvAvagrahaNa gAthA-1221* sAdharmikAvagraheNa cAdhikAraH / AyappamANamitto, cauhisaM hoI avaggaho guruNo / aNannutrAyassa sayA, na kappae tattha paviseuM / 1 / / 1223 spaSTA / / 1222 / / vizeSamAha - bAhi khittaMmi Thio, aNunavittA miuggahaM phAse / uggahakhittaM pavise, jAva sireNaM phuse pAe / / 1223 / / 734 bahiHkSetrasthito'nujJApya mitAvagrahaM rajoharaNena triH spRzet / tato'vagrahakSetraM pravizet / yAvadgurupAdAn zirasA spRzet / / 1223 / / [230] avyAbAdhAdInyAha - Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- * avvAbAhaM duvihaM, dabve bhAve ya jatta javaNA ya / avarAhakhAmaNAvi ya, savittharatthaM vibhAsijjA / / 1224 / / A.ni. niyuktiH OM avyAbAdhA-dravyataH zarIravedanArahitatvam, bhAvataH saMyamAnaticAratA / yAtrA-dravyatastApasAdInAM svakriyotsarpaNam, bhAvata: sAdhUnAm / vandanakazrItilakAcArya- yApanA dravyata auSadhAdinA kAyasya, bhAvatastvindriyanoindriyopazamena zarIrasya / kSAmaNA-dravyata: sakaluSasyaihikApAyabhIroH, bhAvata: * niyuktiH laghuvRttiH saMvignasya samyagdRSTeH / / 1224 / / adhunA vandyagatavidhimAha -- sUtrAlApakachaMdeNaNujANAmi, tahatti tujhaM pi vaTTae evaM / ahamavi khAmemi tume, vayaNAI vaMdaNarihassa / / 1225 / / niSpannanikSepAH avyAbAdhaH / sUtravyAkhyAyAM darzitAni / / 1225 / / gAthA-1224teNavi paDicchiyavvaM, gAravarahieNa suddhahiyaeNa / kiikammakAragassa ya, saMvegaM saMjaNaMteNaM / / 1226 / / 1227 tenApi vandanAhNa pratyeSTavyaM RddhayAdigauravarahitena zuddhahRdayena kRtikarmakArakasya vandanakartuH saMvegaM janayatA / / 1226 / / sUtrasparzakaniyuktayApi vyAkhyAtaM sUtram / adhunA cAlanAmAha - ___ AvattAisa jugavaM, iha bhaNio kAyavAyavAvAro / dunhegayA va kiriyA, jao nisiddhA aujuttaM / / 1227 / / 735 ihAvarttAdiSu AdizabdAdAvazyikyAdiSu ca yugapadekakAyavAgvyApAro bhaNitaH / tathA ca satyekatra kriyAdvayaprasaGgaH / sa ca na yujyate / [231] yugapadupayogadvayasya niSiddhatvAt / / 1227 / pratyavasthAnamAha - Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- bhinnavisayaM nisiddhaM, kiriyAdugamegayA na egaMmi / jogatigassa vi bhaMgiya, suyaMmi kiriyA jao bhaNiyA / / 1228 / / * A.ni. niyuktiH * bhinnaviSayakriyAdvayamekadA niSiddham, naikasmin viSaye / yato bhaGgikasUtre yogatrayasyApi kriyA ekadA bhaNitAH, tAsAmeko-* vandanakazrItilakAcArya niyuktiH laghuvRttiH *payogaviSayatvAt / uktaM ca - 'bhaMgiyasuyaM guNaMto vaTTai tivihe'vi jhANami' ityAdi / / 1228 / / punaH paraH - cAlanA sIso paDhamapavese, vaMdiumAvassiyAi paDikkamiuM / biiyapavesaMmi puNo, vaMdai kiM ? cAlaNA ahavA / / 1229 / / prtyvsthaanm| dvitIyapraveze kiM punarvandate ityatha ceyaM cAlanA / / 1229 / / uttaramAha - phalam / jaha dUo rAyANaM, namiuM kajaM niveiuM pacchA / vIsajio vi vaMdiya, gacchai emeva sAhUvi / / 1230 / / gAthA-1228736 1231 spaSTA / / 1230 / / sAmprataM kRtikarmakriyAphalaM samAptau darzayannAha - eyaM kiyakammavihiM, juMjaMtA caraNakda191Ta raNamAuttA / sAhU khavaMti kammaM, aNegabhavasaMciyamaNaMtaM / / 1231 / / spaSTA / / 1231 / / 736 | iti zrIzrItilakAcAryaviracitAyAmAvazyakalaghuvRttau vandanAdhyayananiyuktiH samAptA / (granthAgraM 608) / / [232] -Zhao Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Yi Bi Yi Yao Ye Ye Ye Hua Hua Hua Ju Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ju Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka / / pratikramaNAdhyayanam / / niryuktiH vyAkhyAtaM vandanA'dhyayanam / samprati pratikramaNAdhyayanamArabhyate / asya cAyaM sambandhaH - pUrvAdhyayane'rhadupadiSTasAmAyikakatRRNAM zrItilakAcArya- * vandanakamuktam, atra ca teSAmevAtI - cArazuddhayarthaM pratikramaNaM vakSyate / pratIpaM kramaNaM pramAdavazAt azubhayogaM gatasya punaH svasthAnaprAptiH laghuvRttiH pratikramaNam / uktaM ca svasthAnAdyatparasthAnaM pramAdasyavazAdgataH tatraiva kramaNaM bhUyaH pratikramaNamucyate / tatra niyuktikRdAha - paMDikamaNaM paMDikamao, paDikamiyavvaM ca ANupuvIe / tIe ya paDupanne, aNAgae ceva kAlaMmi / / 1232 / / pratikramaNaM nirUpitazabdArtham, pratikrAmatIti pratikramakaH, pratikramitavyamazubhayogarUpaM karma / AnupUrvyA paripATyA, atIte, pratyutpanne, anAgate caiva kAle / Aha kathaM kAlatraye pratikramaNArthayogaH ? pratikramaNazabdo hyatrA'zubhayoganivRttimAtrArthaH / tatazcAtItaviSayaM pratikramaNaM nindAdvAreNa, pratyutpannaviSayaM saMvaradvAreNa, anAgataviSayaM pratyAkhyAnadvAreNAzubhayoganivRttiriti yujyata eva pratikramaNArtho na doSaH / / 1232 / / pratikramakasvarUpamAha - 737 ****** jIvo u paDikkamao, asubhANaM pAvakammajogANaM / jhANapasatthA jogA, je te na paDikkame sAhU / / 1233 / / jIvaH pratikramako zubhAnAM pApakarmayogAnAm / dhyAnaM ca mAnasam, prazastayogau vacaH kAyarUpau dhyAnaprazastayogAH ye, tebhyo na pratikrameta, teSu na pratIpaM vartteta sAdhuH / api tu tAn seveta / uktaH pratikramakaH / / 1233 / / pratikramaNasya zabdArthaparyAyairvyAkhyAmAha - 1. paDika lala.pa.pa ****** A.ni. pratikramaNA dhyayanam pratikramakasvarUpaH / gAthA - 12321233 737 [233] Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- * paDikamaNaM paDiyaraNA, pariharaNA vAraNA nivittI ya / niMdA garihA sohI, paDikamaNaM aTThahA hoi / / 1234 / / A.ni. niyuktiH spaSTA / / 1234 / / pratikramaNanikSepamAha - pratikramaNAzrItilakAcAryanAmaM ThavaNA davie, khitte kAle taheva bhAve ya / eso paDikkamaNassA, nikkhevo chabbiho hoi / / 1235 / / dhyayanam laghuvRttiH dravyapratikramaNamanupayuktasamyagdRSTe: lAbhArthaM vA / kSetrapratikramaNaM yatra kSetre tadvarNyate kriyate vA / kAlapratikramaNaM dhruvamadhruvaM ca / dhruvaM pratikramaNa paryAyANAM * bharatairAvateSu prathamacaramatIrthaGkaratIrtheSu, madhyamatIrthaGkaratIrtheSvadhruvam / atIcAre sati pratikramaNaM nAnyathA / bhAvapratikramaNaM dvidhA prazastaM *mithyAtvAdeH aprazastaM samyaktvAdeH / atra prazastenAdhikAraH / / 1235 / / praticaraNA vyAkhyAyate / pratipatiteSu zubheSvartheSu punazcaraNaM gamanaM * nikSepaH pratikramaNaM 738 tadAsevanaM praticaraNA / tannikSepamAha - praticaraNA / nAma ThavaNA davie, khitte kAle taheva bhAve ya / eso paDiyaraNAe, nikkhevo chaviho hoi / / 1236 / / gAthA-1234* dravyapraticaraNA anupayuktasya samyagdRSTeH / teSu zubheSvartheSu caraNaM gamanaM tadAsevanam / kSetrapraticaraNA yatra kSetre sA vyAkhyAyate 123 *kSetrarakSaNAdikA vA / kAlapraticaraNA yatra kAle sA vyAkhyAyate kAlasya vA praticaraNA prAdoSikAde: / bhAvapraticaraNA dvedhA aprazastA 738 * mithyAtvAdeH, prazastA samyaktvAdeH, iha tayAdhikAraH / pratikramaNaparyAyatA cAsyAH zubhayogAnAM praticaraNA azubhebhyo nivRttireveti * * 1236 / / atha pariharaNA sA cASTavidhetyAha - [234] * Le Le Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka nAma ThavaNA davie, pariraya parihAra vajaNAe ya / aNugaha bhAve ya tahA, aTThavihA hoi pariharaNA / / 1237 / / A.ni. niyuktiH * 'dravyapariharaNA' heyaM vastvadhikRtyAnupayuktasya samyagdRSTeH / 'parirayapariharaNA' girisaritpariharaNA / 'pairihArapariharaNA' laukikI mAtrAdeH, pratikramaNA zrItilakAcArya dhyayanam laghuvRttiH lokottarA pArzvasthAdeH / 'varjanApariharaNA' laukikI lokottarA ca, laukikyapi itvarA yAvatkathikA ca / itvarA-prasUtasUtakAdeH, pratikramaNayAvatkathikA zvapAkAdeH / lokottaretvarA zayyAtarapiNDAdeH, yAvatkathikA rAjapiNDAdeH / 'anugrahapariharaNA' akhoDabhaGgapariharaNA akhoDaM " paryAyANAM khilaM kSetraM, tasya ye prathamaM bhaGgaM kurvanti teSAmanugraheNa rAjA kara muJcati akhoDapariharaNA / 'bhAvapariharaNA' aprazastA jJAnAdeH prazastA nikSepaH krodhAdeH tayehAdhikAraH / / 1237 / / vAraNaM vAraNA niSedhaH / tannikSepamAha - pariharaNA 739 nAmaM ThavaNA davie, khitte kAle taheva bhAve ya / eso u vAraNAe, nikkhevo chaviho hoi / / 1238 / / vaarnnaa| gAthA-1237'dravyavAraNA' tApasAdInAM halakRSTAdiparibhogavAraNA, anupayuktasya samyagdRSTervA / 'kSetravAraNA' yatra kSetre sA varNyate kSetrasya * vA'nAryasya / 'kAlavAraNA' yatra kAle sA varNyate / kAlasya vA varSAsu vihArAdeH / 'bhAvavAraNA' aprazastA saMyamAdivAraNA, prazastA 739 pramAdavAraNA, tayehAdhikAraH / / 1238 / / nivarttanaM nivRttiH / sA ca SoDhetyAha - 1. nUtanaM kSetraM chapa parirayaH - parito dhamaH, tena pariharaNaM yathA nadI uccasthAnaM parirayeNa parihatya yAti / - parihArataH pariharaNA laukikyagamyatayA mAtrAdeH / / [235] 1238 Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryukti: zrItilakAcArya laghuvRttiH 740 ******** nAmaM ThavaNA davie, khitte kAle taheva bhAve ya / eso u nivittIe, nikkhevo chavviho hoi / / 1239 / / iyaM vAraNAvat svabudhyA jJeyA / prazastabhAvanivRttyehAdhikAraH / / 1239 / / nindanaM nindA / tannikSepamAha - nAmaM ThavaNA davie, khitte kAle taheva bhAve ya / eso khalu niMdAe, nikkhevo chavviho hoi / / 1240 / / 'dravyanindA' tApasAdInAm, anupayuktasamyagdRSTervA / kSetranindA yatra kSetre sA varNyate kriyate vA / 'kAlanindA' yatra kAle sA vyAkhyAyate, durbhikSAdervA kAlasya / 'bhAvanindA' aprazastA jJAnAdiviSayA prazastA jJAnAdyAvaraNaviSayA tayehAdhikAraH / / 1240 / / garhaNaM garhA parasAkSikI kutsA / sApi SoDhetyAha - nAmaM ThavaNA davie, khitte kAle taheva bhAve ya / eso khalu garihAe, nikkhevo chavviho hoi / / 1241 / / garhApi nindAvat jJeyA / prazastagarhayehAdhikAraH / / 1249 / / zodhanaM zuddhiH / sApi SoDhetyAha - nAmaM ThavaNA davie, khitte kAle taheva bhAve ya / eso khalu suddhIe, nikkhevo chavviho hoi / / 1242 / / dravyazuddhiranupayuktasya samyagdRSTeH, suvarNasya vA jalAnalakSArAdibhiH / kSetrazuddhiryatra sA varNyate kriyate vA / kAlazuddhiryatra kAle sA varNyate, zaGkAdibhirvA kAlasya zuddhiH kriyate / bhAvazuddhiH prazastA jJAnAdeH, aprazastA krodhAdeH prakaTIkaraNam / iha prazastabhAva - zuddhayA'dhikAraH / / 1242 / / samprati dravyapratikramaNAdInAmaSTAnAM kramAd dRSTAntAnAha - *Jian Jian Jian A.ni. pratikramaNA ********* dhyayanam pratikramaNa paryAyANAM nikSepaH nivRttiH * nindA garhA zuddhiH / gAthA - 12391242 740 [236] Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH addhANe pAsAe, duddhakAya visabhoyaNatalAe / do katrAo paimA-riyA ya vatthe ya agae ya / / 1243 / / tatra pratikramaNe atra dRSTAntAH / pure kvApi nRpaH ko'pi, sodhaM kartumanA bahiH / sUtramAcchoTayavye, dine nyAsthaJca rakSakAn / 1 / / Uce ca yadi ko'pyatra, pravizenmArya eva sa / apasarpatpadaizcettaireva mocyaH pumAn sa tu / 2 / vyAkSiptAnAM ca teSAM dvau, grAmyau prAvizatAM narau / rakSakardUragairdRSTAvukto taiH kampitAsibhiH / 3 / are ! praviSTau kimiha, dhRSTa eko'vadattayoH / doSaH ko'treti nistRzaiH, nazyaMstatra hataH sa taiH / 4 / bhIto dvitIyasteSveva, padeSvasthAd babhANa tAn / ajAnan prAvizaM mA mA, hata svAdezakAriNam / 5 / uktastairyadi taireva, padaistvamapasarpasi / tanmuktiste sa bhIto'tha, tathA kArSIdamoci taiH / 6 / bhogAbhAgI sa saMjajJe'nAbhAgI cAparo'bhavat / iyaM dravyapratikrAntirbhAve copanayaH punaH / 7 / rAjA tIrthakaro'dhvA ca, saMyamo rakSya ityavak / grAmyeNeva vyatikrAntaH, sa ekena kusAdhunA / 8 / sa hato rakSaka rAgadveSAdyaH suciraM bhave / labhyate durmatirjanmamaraNAni punaH punaH / / 1. 'aSTa'kha, adhaH la / A.ni. pratikramaNA dhyayanam pratikramaNaparyAyAH pratikramaNe dRSTAntaH 'adhvaanH'| gAthA-1243 741 RXXXXXXXXXXXXXXX 741 [237] Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ m AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH yastu pramAdadoSeNa, jAtvatikrAntasaMyamaH / pratikrAmati saMsArabhIrustaireva daNDakaH / 10 / sa nirvANasukhAbhAgI, jAyate munipuGgavaH / aso pratikramaNAyAM, dRSTAnto darzito'dhunA // 11 // atha praticaraNAyAM prAsAdadRSTAntaH / pure kvApi vaNikko'pi, prAsAdaM ratnasambhRtam / upanikSipya bhAryAyA, digyAtrAyAM yayau svayam / / vyApRtA svAGgabhUSAdI, na sA prAsAdamaikSata / papAtAthaikadezo'sya, dadhyau saitAvatA'sya kim / 2 / bhitto pippalapoto'tha, jAtaH so'pyavahIlitaH / nApanItastayA tena, prAsAdo'bhAji vardhanAt / 3 / tato vaNik samAyAto, bhagnaM prAsAdamekSata / sA'tha ni:sAritA tena, prAsAdaH kArito navaH / 4 / anyA''ninye priyoce ca, prAsAdazcedvinadhyati / tataste'haM nAsmItyuktvA, digyAtrAM gatavAn vaNig / 5 / prAsAdaM taM priyA sA ca, trisandhyamavalokate / bhagnaM syAttatra yatkiJcitsarvaM saMsthApayatyataH / 6 / prAsAdastAdRgevAsIda, dadarza vaNigAgataH / sarvasvasvAminI cakre, tena taSTena sA tataH / 7 / azanavasanAbhAvAjAtA'nyA duHkhabhAginI / dravye praticaraNAsau, bhAve copanayaH punaH / / A.ni. pratikramaNA dhyayanam pratikramaNa paryAyAH praticaraNAyAM dRSTAntaH praasaadH| gAthA-1243 742 742 [238] * k***84 M 1. 'nikSapya' pacha / Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryukti: zrItilakAcArya laghuvRttiH 743 vaNikvarya ihAcArya:, prAsAdaH saMyamaH punaH / Adizatpraticaryo'yamiti sAdhujanasya saH / 9 / sAtagRddhena caikena, pratyacAri na sAdhunA / sa vaNikpUrvabhAryeva, saJjAto duHkhabhAjanam / 10 / pratyacAri ca yenA'sau prAsAdaH saMyamAbhidhaH / sa nirvANasukhAbhAgI, jAtaH saMsArapAragaH / 11 / atha pariharaNAyAM dugdhakAyena dRSTAntaH / 'dugdhakAyo' dugdhaghaTakAyayaSTiH / ekaH ko'pyabhavadvAme, kutrApi kulaputrakaH / anyAnyagrAmayostasyodUDhamasti svasRdvayam / 1 / tasyAbhUdduhitA jAmyoH, putrau teSAM ca yauvane / svasvasUnukRte jAmyau, putryarthaM samamAgate / 2 / so'vadatkasya yacchAmi, putryekA tadyuvAM sutau / atra preSaya taM dAsye, tataH kRtyavidaH sutAm // 3 // gate te preSitau putrau, mAtulena tadaiva tau / arpayitvA ghaTAvuktau, dugdhamAnayataM vrajAt / 4 / yaSTiM gRhItvA tau, gatau bhRtvA payoghaTAn / nivRttau tAnathAdAya, tatra cAsti pathadvayam // 5 // dIyAn viSamaH panthA, davIyAMzca samaH punaH / viSamaM parihRtyaikastatrAcAlIt samAdhvanA // 6 / viSamenApi naikaTyAcalati sma dvitIyakaH / skhalatpadasya tasyaiko, bhagnaH kumbho'paro'pi ca / 7 / bhAjitA tena rikta evAtha so'bhyagAt / samAdhvanA zanairanyo, gRhItvA dugdhamAyayau // 8 // ****************************** A.ni. pratikramaNA dhyayanam pratikramaNaparyAyAH pariharaNAyAM dRSTAntaH dugdhakAyaH / gAthA - 1243 743 [239] Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 744 ***** tuSTastasmai dadau putra, dvitIyaM preSayatpunaH / mayoktaM dugdhamAneyaM, zIghrAzIghrAgatirna tu / 9 / dravye pariharaNeyaM, bhAve copanayaH punaH / tIrthakRtkulaputro'bhUcAritraM payasaH pade // 10 // tadrakSadbhiH prayatnena prApyA kanyeva nirvRtiH / gokulaM mAnuSaM janma, panthAstatra paraM tapaH / 11 / sthavirANAmanikaTo, nikaTo jinakalpinAm / rakSetra cAritrapayo'gItArtho jinakalpikaH | 12 | duHprA [prA]pA nirvRtistasya, skhalitasya kathaJcana / prApyAnyaistu zanaiH siddhizcAritrakSIrarakSakaiH 113 | atha vAraNAyAM viSabhojanataDAgena dRSTAntaH / pure kvApi nRpaH ko'pi jJAtvA parabalAgamam / grAmeSu bhakSyabhojyAdau, mRSTAmbhaH sthAnakeSu ca // 1 // | vRkSapuSpaphalAdau ca viSaM sarveSvayojayat / itarastvAgato rAjA, taM jJAtvA viSabhAvitam |2| ghoSayAmAsa sainye sve, bhakSyabhojyAnyamUni yaH / mRSTAmbhAMsi phalAdIni, bhokSyate sa mariSyati |3| dUrAdAnIya bhojyAni, kSArAmbhaH prabhRtIni ca / upabhuJjIdhvamityetAM, ghoSaNAM nizamayya ye // 4 // nivRttA jIvitAste'tra, sarve'pyanye punarmRtAH / dravyato vAraNA hyeSA, bhAve copanayaH punaH // 5 / 1. 'dravyA pahiraNAyaM' kha 'dravyataH pari...' la / ************** ********: A.ni. pratikramaNA dhyayanam pratikramaNa paryAyAH vAraNAyAM dRSTAntaH viSabhojanam / gAthA - 1243 744 [240] Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- rAjA jino'tra viSayAn, viSAnnAmbuvadaujjhayat / tatsaktA bhavamabhrAmyannistIrNAstvapare bhavam / 6 / niyuktiH idAnIM nivarttanAyAM dvayoH kanyayordvitIyayA rAjakanyayA dRSTAntaH / zrItilakAcArya ekatra nagare zAlApatiH zAlAsu tasya ca / dhUta vayanti teSveko, dhUrto madhuragI: sadA / 1 / laghuvRttiH kuvindasya sutA tasya, tena sArdhamayujyata / tenoce sAtha nazyAmo, yAvadvetti na kazcana / 2 / tayoce me vayasyAsti, rAjaputrI tayA samam / saGketo'sti yathA dvAbhyAM, patirekaH kariSyate / 3 / / tAmapyAnaya tenoce, sAtha tAmapyacAlayat / tadA pratyUSe mahati, gItaM kenacanApyadaH / 4 / 745 jai phullA kaNiyArayA, cUaya ahimAsayaMmi ghuTuMmi / tuha na khamaM phulleu, jai pacaMtA kariti DamarAI / 'na khamaM' na yuktam, 'pratyantA' nIcakAH, 'DamarANi' viplavarUpANi / zeSaM spaSTam / zrutvevaM rAjakanyA sA, dadhyo cUtamahAtaruH / upAlabdho vasantena, karNikAro'dhamastaruH / 5 / puSpito yadi kiM yuktaM, tavottamatarostvayA / adhimAsaghoSaNA kiM, na zrutetyasya gIH zubhA / 6 / 1. 'bhUaya' kha la / 2. adhimAsaghoSaNA gItireSA na kiM zrutA' la pa / * yadi adhikamAse caitre ghuSTe Adhacatre kutsitA karNikArakAH vRkSavizeSAH 'phullAH ' puSpitA tathA'pi * *he cUtaka ! (sahakAravRkSa!) tava (uttamatvAt) 'na kSama' na yuktaM puSSitum / yadi 'pratyantA' nIcA 'DamarANi' azubhAni kurvanti tat kiM tvayA'pi kartavyAni ? neveti bhAvaH / A.ni. pratikramaNA dhyayanam pratikramaNa paryAyAH nivarttanAyAM dRSTAntaH dve kanye / 745 [24] XXXRRH Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH cetkuvindI karotyevaM, kartavyaM kiM mayApi tat / nivRttA sA miSAdratnakaraNDo me'sti vismRtaH / 7 / rAjasUH ko'pi tatrAhni, gotrajestrAsito nijaiH / tattAtaM zaraNIcakre, pradattA tena tasya sA / / tena zvazurasAhAyyAnirjitya nijagotrajAn / punarlebhe nijaM rAjyaM, paTTarAjJI babhUva sA / 9 / nivRttivyato'bhANi, bhAve copanayaH punaH / kanyAsthAnIyA munayo, viSayA dhUrtasannibhAH / 10 / yo gItigAnAcAryopadezAttebhyo nivarttate / sugate janaM sa syAdurgatestvaparaH punaH / 11 / dvitIyo'pyatra dRSTAnto, dravyabhAvanivarttane / kvacid gacche yuvA sAdhuH, kSamo grahaNadhAraNe / / ityAcAryAH pAThayanti, tamAdaraparAyaNAH / so'nyadoditaduHkaSkirmA, nirgacchAmIti nisRtaH / 2 / tadA ca taruNAH zUrAH, sAbhimAnamidaM jaguH / maGgalArtha ca tatsAdhuH, sopayogaH sa zuzruvAn / 3 / / tariyavvA ya payatriyA, mariyavvaM vA samare samatthaeNaM / asarisajaNaullAvA, na hu sahiyavvA kulapasUeNaM / 4 / sUktaM caitat kenApyuktaM - lajAM guNoghajananI jananImivAryAmatyantazuddhahRdayAmanuvartamAnAH / tejasvinaH sukhamasUnapi santyajanti , satyasthiti-vyasanino na punaH pratijJAm / 1 / gItIkArthazcAyam / svAmisaMmAnitA: ke'pi, subhaTAH prAptakIrtayaH / raNAdbhagnAH praNazyanto, nijapakSayazorthinA / 5 / A.ni. pratikramaNAdhyayanam / pratikramaNa paryAyAH nivarttanAyAM dRSTAntaH yuvA sAdhuH / gAthA-1243 746 746 [242] 1 Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- * niyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH Ucire kenacinnaivaM, naSTAH zobhiSyatha kvacit / tataH pratinivRttAste, parAnIkamabhaJjayan / 6 / prabhusaMmAnitAste'tha, zobhante sma samantataH / evaM gItyarthamAkarNya, sAdhurevaM vyacintayat / 7 / raNasthAnIyA pravrajyA, bhagno'haM vidito'dhunA / bhraSTo'yamiti hIliSye, janairasadRzairapi / 8 / / tataH pratinivRtto'bhUd, dRDhadharmo vizeSataH / AlocitapratikrAnto, guroricchAmapUrayat / 9 / atha nindAyAM citrakarasutodAharaNam / pure kvApi nRpo'nyeSAM, rAjJAM citrasabhA zubhA / mama nAstIti vijJAya, kArayitvA mahAsabhAm / / samabhAgArpitA citrakAriNAM citrayanti te / tatraikacitrakRtputrI, bhaktamAnayate pituH / / rAjA'zvena rayeNeti, kaSTAntraSTAtha sA tata: / tayAnIte ca bhakte'gAdehacintAkRte pitA / 3 / / kekipicchaM tayAlekhi, varNakaistatra kuTTime / tadAyAto nRpaH kurvaMstatraikAkI gatAgatam / 4 / dRSTvA mayUrapicchaM tadgrahItuM vAhitaH karaH / nakhazuktizca bhagnAsya, hasitvA sAvadattataH / 5 / mUrkha ! maJcastribhiH pAdairnA'sthAtturyo'dhunA bhava / rAjApRcchatkathaM soce, rAjamArge'dya ni:kRSkRitpAt / 6 / Agacchato'tijavinA, turageNAzvavArata: / AnayantI piturbhaktaM, svapuNyairjIvitA'smyaham / 7 / "Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ye Hua Yao Hua Yao Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun A.ni. pratikramaNA dhyayanam pratikramaNaparyAyAH nindAyAM dRSTAntaH citrkrsutaa| gAthA-1243 747 tApatuH / / RRRRRY 747 [243] Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 748 ****** eSa eko'bhavatpAdo, dvitIyaH kSmApatiH punaH / yena citrakRtAM citrasabhAbhAgaH samarpitaH // 8 / yAvAn bahusahAyAnAM, tAvAnekasya me pituH / tRtIyo me pitA pAdo, yena citrasabhAmimAm // 9 // niSThAM nItaM citrayatA, labdhaM prAgarjitaM ca yat / yattadvA'nnamathA''nItaM, zItaM tatkIdRzaM bhavet // 10 // tatrApi dehacintAyAmAnIte sati gacchati / rAjoce'haM kathaM turyaH, sAvadatkathyate'dhunA // 11 // kekipicchaM kuto'treti, dRzA samyagavIkSya ca / avimRzya kSipan pANi, kiM na mUrkho'si so'smyaham / 12 / rAjA yayau bhojayitvA pitaraM sApyagAdgRham / tanmAtA bhANitA rAjJA, dehi putrIM mahIpateH / 13 / soce vayaM daridrANi, nRpAca kurmahe katham / rAjJA dravyeNa tadnehaM bhRtaM sA parvaNIyata / 14 / ziSTA dAsI tayAprAkSItsupte tatretya rAjani / yAvantridrAti rAjendustAvadAkhyAhi me kathAm / 15 / sovAcaikasya putryekA, samameyurvarAstrayaH / mAtrA bhrAtrA ca pitrA ca pRthak dattAM jighRkSavaH / 16 / sA rAtrau bhoginA daSTA, dagdha ekastayA saha / eko'nazanamAsIna, ekenA''rAdhitaH sura: / 17 / so'dAtsaJjIrvanAmantraM, tena sA sa ca jIvitau / upasthitAstrayo'pyete, kasya deyeti kathyatAm / 18 / dAsyUce devi ! no vedya, tvamevAkhyAhi kasya sA / soce svapsAmi nidvaiti, kalye te kathayiSyate / 19 / 1. 'mAsIt' la, / 2. 'jIvanI' 'la, 1 ****** A.ni. pratikramaNAdhyayanam pratikramaNa paryAyAH nindAyAM dRSTAntaH citrakarasutA / gAthA - 1243 748 [244] Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ EKHs Avazyaka- rAjJA tasyAH kathAkSepAt, dvitIye'pyahni vArakaH / dattastathaiva sAprAkSIdAkhyacitrakarAGgajA / 20 / niyuktiH bhrAtAbhUdyaH sahAjIvatsa pitA yena jIvitA / AsIno'nazane yasta, sA deyA tasya kanyakA / 21 / zrItilakAcArya-* pRSTA dAsyAnyadAkhyAhi, sAkhyadekasya bhUpateH / maNidIpakRtodyotAH, kalAdA bhUgRhasthitAH / 22 / laghuvRttiH ghaTayantyAbharaNAnyaniryAnto'ntaHpurIkRte / ekaH prapaccha kA velA, pRSTaH prAha nizA'dhunA / 23 / dAsyUce sa kathaM vetti, yazcandrArko na pazyati / svapsyAmyetarhi devyUce, kalye kathayitAsmi te / 24 / dvitIye'hni tathaivAkhyat, rAtryandhatvena vetti saH / pRSTA'nyAM sA punaH smAha, rAjakastaskaradvayam / 25 / maJjUSAyAM vinikSipya, kSepayAmAsa vAridhau / cireNa taTalagnA'sau, dRSTvA kenApyagRhyata / 26 / 749 udghATyakSya naro pRSTaM, kSiptayoH kativAndinAH / Akhyadeko dinaM turya, dAsyUce vettyaso katham / 27 / dvitIye'hni tathaivAkhyadvetti turyajvarIti saH / pRSTAnyatpunarAcakhyau, kvApyAstAM ve sapatnike / 28 / ekA ratnavantI cAnyA, niHsvA sA snehato'tha tAm / vyazvAsayadapazyaJca, yAntyAyAntI jihIrSayA / 29 / ratnAnyAdyA ghaTe kSiptvA'mucallitvA ghaTAnanam / tAnyanyA vijane hatvA, tathaivAlipta taM ghaTam / 30 / 'lipte'jJAsId gatAnyAdyA, dAsyUce vetti sA katham / dvitIye'hni tathaivAkhyatsa hi kAcamayo ghaTaH / 31 / 1. 'dAsyA punaH' pa, anyAM - kAM ityarthaH / 2. 'nyasyA'liptaghaTAnanaM' pachala / 3. 'lipte'pyajJAsId' cha pa, lipteyAvegatA'..lara 'lipteSyavedratA' pa / kalAdAH suvarNakArAH A.ni. pratikramaNA dhyayanam pratikramaNaparyAyAH nindAyAM dRSTAntaH citrakara sutA gAthA-1243 749 [245] * RXXXX ** ** Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH vIkSyante vidyamAnAni, na vIkSyante hatAni tu / anyAmAha punaH pRSTA, kvApyekasya mahIpateH / 32 / sahasrayodhI vaidyazca, rathakAro nimittavit / catvAraH sevakAstasya, putryekA cAsti sundarI / 33 / hatvA tAM khecaro'neSIjjJAyate na kvacidgataH / yo mamA''nayate putrI, rAjoce tasya tAM dade / 34 / nimittyA''khyadizaM cakre, rathakRd vyomagaM ratham / catvAro'pi ratheneyuH, sAhasreNa hataH khagaH / 35 / sa kanyA hanyamAno'hana, vaidyo'jIvayadauSadhaiH / catubhirapi sA ninye, caturNAmapyadAnnRpaH 36 / kanyoce kathamekApi, caturNA syAmahaM pitaH / tato'haM tasya yaH sArdha, mayA vahro pravekSyati / 37 / pravizyA''dAsyate'gnau ko, rAjyuvAca halA! vada / sA'vadaddevi! no vedmi, tathaivAkhyatpare'hani / 38 / jJAtvA nimittI praznAdyairyathaiSA mriyate na hi / svIcakre tena nAnyaH sa, citAM saha tayA'vizat / 39 / agnI lagne niHsRtau tau, prAg khAnitasuraGgayA / tataH sa tAmupAyaMsta, pRSTA''khyadaparAM kathAm / 40 / striyaikayotsave yAntyA, suvarNakaTakadvayam / kuto'pyayAci tenArpi, dhRtvA tanmUlyarUpakAn / / 1 / / tayA'kSepi sutAhaste, na pUrNe'pyutsave'rpitam / vismRtyAbdAni jAtAni, mAgitA tena sAbravIt / 42 / 1. 'tenApi pa la la, cha kha / A.ni. pratikramaNAdhyAyanam pratikramaNaparyAyAH nindAyAM dRSTAntaH citrkrsutaa| gAthA-1243 750 750 [246] | Le Le Le Yao Ye Ye Le Zui Kao Kao Kao Kao Kao Kao Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH gRhANottArya nottIrNa, prauDhIbhUtasutAkarAt / tayoktaM kaTake muJca, rUpakAH syustathaiva te / 43 / IdRze kaTake yatA, ghaTayitvA'pare dade / sa naicchaddezamU eva, tatkiM chedyo sutAkaro / 44 / bodhyate sa kathaM brUhi, soce kastvAM vinA'sti vit / dvitIye'hni tathaivAkhyat, tvayA ta eva rUpakAH / 45 / yadyarpyante tatkaTakadvaitamapyetadarpyate / SaNmAsAnIdRgAkhyAne, rAjA nItastayA gRhe / 46 / tasyAzchidrANi vIkSante, sapatnyo nityamIyayA / sA cApavarakasyAntaH, sthitvA citrakarAtmajA / 47 / nininda svaM puraskRtya, vastrabhUSAdi paitrikam / jIvedameva nepathyaM, tAvakaM paramArthataH / 48 / rAjavaMzabhavA: panyo, rAjJaH santi manoramAH / asaMbhAvyedRzarddhistvaM, kIdRzI kAruputrikA / 49 / vijitApsarasa: patnIrmuktvaitAstvAM mahIpatiH / yadanuvartate puNyAdgarva tajjIva ! mA kRthAH / 50 / / pratyahaM kurvatImevaM, tatsapalyaH kathaJcana / jJAtvA''khyan bhUbhuje deva !, pravizyAntargRhaM kudhIH / 51 / / kArmaNaM kurute te'sau, rakSeH svaM yatnatastataH / rAjA svayaM tadAlokya, tuSTastatkriyayA tayA / 52 / vidaghe paTTarAjI tAM, guNaiH ko nAnurajyate / tadiyaM dravyato nindA, bhAvanindA yatestvaso / 53 / kathaJcana bhave jIva, bhrAmyatA janma mAnuSam / labdhaM tatrApi cAritraM, yataH pUjyo jane'bhavaH / 54 / A.ni. pratikramaNA dhyayanam pratikramaNaparyAyAH nindAyAM dRSTAntaH citrkrsutaa| gAthA-1243 751 751 [247] XXXXXXXX Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 752 mA kArSIrjAtu tadgarvaM yathAhaM subahuzrutaH / yadi vottamacAritrA, yena te sugatirbhavet // 55 // dravyagarhAyAM patimArikAdRSTAntaH / 1 ekatrA'dhyApako viprastasyAsIttaruNI priyA / Uce bharttA baliM dehi, kAkebhyaH sApyavocata / 1 / bibhemyahamiti chAtrA, upAdhyAyanidezataH / rakSanti vArakeNaitAM tatraiko'cintayatpradhIH |2| na mugdhA kintvasatyeSA, sa tacaritamIkSate / narmadAparakUle ca, gopena samamasti sA // 3 // narmadAM nizi kumbhenottarantI cAsti sA'nyadA / santyuttarantazcIrAzca teSveko jalajantunA / 4 / Atto raTaMstayA proce, pidhehyasyAkSi mucyase / muktastathAkRte'thoce, kutIrthenAvatera kim // 5 / satacchrutvA nivRto'tha, dvitIye'hani khaNDikaH / baliM dadAnAM rakSaMstAM, mandasvaramavocata | 6 | divA bibheSi kAkebhyo, rAtrau tarasi narmadAm / kutIrthAni ca jAnAsi, jalajantvakSirodhanam // 7 // sAvadatkiM karomyatra yatrecchanti bhavAdRzAH / upAcacAra taM sAtha, sa Uce'dhyApakAt traye // 8 // sA dadhyau mArayAmyetaM, bhartAsau syAdyathA mama / vinAzya piTake kSiptvA gatATavyAM tamujjhitum // 9 // vyantaryA'stambhi piTakaM, mUrdhnA sAtha vane'bhramat / galatyupari mAMsaM tadbAdhyamAnAtha sA kSudhA // 10 // ********** ******* A.ni. pratikramaNAdhyayanam pratikramaNa paryAyAH garhAyAM dRSTAntaH patimArikA / gAthA - 1243 752 [248] Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH udvignA svacaritreNa, garhate svaM gRhe gRhe / patighyA dehi me bhikSAmevaM kAlo bahurgataH / 11 / A.ni. namantyA anyadA sAdhvI:, papAta piTakaM bhuvi / vrataM sAthA'grahIdevaM, kAryA duHkRSkRitagarhaNA / 12 / pratikramaNAzuddhau vastrAgadAbhyAM dRSTAntaH / dhyayanam puraM rAjagRhaM nAma, zreNikastatra bhUpatiH / rajakasyArpayatkSaumayugalaM kSAlanAya saH / / pratikramaNatena taddhAryayordattaM, vatiSNo kaumudImahe / abhayazreNiko tatra, pazyanto chantramutsavam / / paryAyAH tattAmbUlArdramaikSiSTAM, rajakaste gRhAgate / dRSTvA kSaume saMtatakSa, kRcchrAtkSArairazodhayat / 3 / zuddhau dRSTAntaH prAtarAnItavAn pRSTaH, sadbhAva rajako'bravIt / dravyazuddhirbhAvazuddhistatkAlA''locane yateH / 4 / vastram / gAthA-1244 agadodAharaNaM namaskAraniryuktAviva / saMprati pratyahaM sAdhunA yathA zuddhiH kAryA tathA mAlikadRSTAntaM manasikRtyAha - AloyaNamAlucaNa, viyaDIkaraNaM ca bhAvasohI ya / AloiyaMmi ArA-haNA u aNAloie bhayaNA / / 1244 / / * yathA kazcinmAliko dvisandhyamAlokanaM kusumAni vIkSyAluzcanaM grahaNaM tato vikaTIkaraNaM vikasitamukulitAnAM vibhajanam, cazabdAttato * 753 granthanam, tato vikrayAlAbhe sati bhAvataH paramArthataH zuddhirmanaHprasannatA tasya syAt / yastvevaM na karoti tasya na syAt / evaM sAdhurapi * [249] 1. 'bhikSA me patiyA dehi evaM' kha / 2. 'vatiSNo' kha pa.cha 'vartita' l,| 753 Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- * kAyotsargasthaH prAbhAtikopadhimukhavastrikApratyupekSAdeH pratikramaNAdyakAyotsargAntasya daivasikAticArasyAvalokanaM karoti, pazcAdAluJcanaM * A.ni. niyuktiH * saJjAtAparAdhagrahaNam, tato vikaTIkaraNaM gurulathvaparAdhavibhajanam / cazabdAtpratisevanAkrameNa granthanam, tato guronivedane bhAvazuddhiH / pratikramaNA zrItilakAcArya- evamAlocite ArAdhanA mokSamArgasya / anAlocite bhajanA, kadApi syAtkadAcinna syAt / AloyaNApariNao, saMmaM samuvaDio guru-* dhyayanam laghuvRttiH sagAse / jai aMtarAo kAlaM, karija ArAhago tahavi / iDDIi gAraveNa ya, bahussuyamaeNa vAvi duzariyaM / jo na kahei gurUNaM, * pratikramaNanahu so ArAhao bhaNio / / 1244 / / pratikramaNAcchuddhirbhavatItyAha - paryAyAH zuddhiH / sapaDikkamaNo dhammo, purimassa ya pacchimassa ya jiNassa / majjhimayANa jiNANaM, kAraNajAe paDikkamaNaM / / 1245 / / gAthA-1245754 spaSTA / / 1245 / / navaraM 'kAraNajAte''parAdha evotpanne sati / etadevAha - 1246 jo jAhe Avanno, sAhU annayaraMmi ThANaMmi / so tAhe paDikkamaI, majjhimayANaM jiNavarANaM / / 1246 / / spaSTA / / 1246 / / kiM pratikramaNakRta eva bheda utAnyo'pyastItyAha - 754 1. 'tadeva' cha pl,| [250] ***### Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *** Avazyaka- ___bAvIsaM titthayarA, sAmAiyasaMjamaM uvaisaMti / cheovaTThAvaNiyaM, puNa vayaMti usabho ya vIro ya / / 1247 / / A.ni. niyuktiH * spaSTA / ayaM ca vizeSaH / Acelukkuddesiya sijjAyararAyapiMDakiikamme / vayajiTThapaDikkamaNe mAsaM pajjosavaNakappe / 1 / iyaM sAmAyike * pratikramaNAzrItilakAcArya* vyAkhyAtA / / 1247 / / adhunA pratikramaNabhedAnAha - dhyayanam laghuvRttiH pratikramaNapaDikamaNaM devasiyaM, rAiyamittariyamAvakahiyaM ca / pakkhiyacAummAsiya, saMvacchara uttamaDhe ya / / 1248 / / bhedAH / ___ 'itvaraM' svalpakAlikaM devasikapratikramaNAdyeva 'yAvatkathika' yAvajIvaM mahAvratAdirUpam / devasikenaiva zuddhau pAkSikAdi kimartha- gAthA-1247 * mucyate / jaha gehaM paidiyahaMpi, sohiyaM puNavi pakkhasaMdhIe / sohijai savisesaM, evaM ihayapi nAyavvaM / / evaM cAturmAsika-* 755 sAMvatsarike 'uttamArthe ca' bhaktapratyAkhyAne pratikramaNaM sarvanivRttirUpam / / 1248 / / yAvatkathikaM pratikramaNamAha - paMca ya mahabbayAI, rAIchaTThAI cAujAmo ya / bhattaparinnA ya tahA, dunhaMpi hu AvakahiyAiM / / 1249 / / bhaktaparijJAdi tathA AdizabdAdiGginImaraNapAdapopagamanaM ca / 'dunhaM pi' cAturyAmayuktAni madhyamajinadvAviMzateH paJcamahAvrataSaSTharAtribhukti-* viratiyuktAni cAdyAntyajinadvayasya bhaktaparijJAdIni yAvatkathikAni / / 1249 / / punaritvaramAha - * iyaM gAthA ityarthaH / [251] ra Yao Hua Yao Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun KEN Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uccAre pAsavaNe, khele siMghANae paDikkamaNaM / AbhogaaNAbhoge, sahasAkAre paDikkamaNaM / / 1250 / / A.ni. niyuktiH * spaSTA, vizeSamAha - uccAraM pAsavaNaM, bhUmIe vosarittu uvautto / UsariUNa ya tatto, iriyAvahiyaM paDikkamai 1 / vosiraha zrItilakAcArya * dhyayanam mattage jai, to na paDikkamai mattagaM jo u / sAhU pariTThaveI, niyameNa paDikkame so u / 2 / khelaM siMghANaM vA-'paDilehiya appamajiuM. laghuvRttiH *pratikramaNabhedAH * taha ya / vosiriya paDikkamaI, taM piya micchukkaDaM dei / 3 / Abhoge jANaMtiNa, jo aiyAro kao puNo tassa / jAyaMmi ya para sthAnAni c| * aNutAve, paDikkamaNamajANayA iyare / / Abhogena' jAnatA sahasAkAreNAticAre sati pratikramaNam / tasyaivA'nutApe'nusmaraNaje 'jAte'* gAthA * punardvitIyavelAM pratikramaNam / 'ajAnatA''nAbhogena 'itare' sahasAkArAticAre vakSyamANarUpe / puvaM apAsiUNaM, pAe chUDhami jaM puNo* 756 * pAse / na ya tarai niyatteGa, pAyaM sahasAkaraNameyaM / atrApi pratikramaNam / paDilehiu~ pamajiya, bhattaM pANaM ca vosireUNaM / * vasahIkayavarameva u, niyameNa paDikkame sAhU / / hatthasayAdAgaMtuM, gaMtuM ca muhattagaM jahiM ciDhe / paMthaM vA vAto, naisaMtaraNe paDikkama / spaSTA / / 1250 / / gataM pratikramaNadvAram / pratikrantavyamucyate taJca paJcadhetyAha - micchatte paDikkamaNaM, taheva assaMjame paDikkamaNaM / kasAyANa paDikkamaNaM, jogANa ya appasatthANaM / / 1251 / / * 1. 'micchAdukkaDaM' la / 2. 'pratikramitavyaM' lapa, / [252] 1251 756 Ye Jin Jin Jin Jin Jin Kao Jin Kao Xi Ye Jin Jin ****** Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH saMsArapaDikkamaNaM, caubvihaM hoi ANupuvIe / bhAvapaDikkamaNaM puNa, tivihaM tiviheNa neyavvaM / / 1252 / / spaSTe / bhAvapratikramaNamAha - micchattAi na gacchai na ya gacchAvei nANujANAI / jaM maNavayakAehiM taM bhaNiyaM bhAvapaDikamaNaM // 1 // spaSTA / / 1251-1252 / / iha bhavamUlaM kaSAyAstatpratikramaNodAharaNamAha - dvau sAdhU tridivaM prAptI, saGkettamiti cakratuH / prApnotyAdau naratvaM yaH, pratibodhyaH pareNa saH / 1 / pure lakSmIpure nAmnA, dattasya zreSThina: priyA / ArAdhayadabhaktArthaH, putrArtha nAgadevatAm / / tayA bhaviSyatItyuktaM, tava svargAgataH sutaH / tayoH svargatayorekazyutvA tasyAH suto'bhavat / 3 / nAgadatteti dattAho, dvAsaptatikalApaTuH / gandharvanAgadatto'sau, khyAto gAndharvakozalAt / 4 / bhujaGgakelivyasanI, bhavasaukhyaM bhunakti saH / muhurbodhayate devo, na punaH pratibudhyate / 5 / devo'thAvyaktaliGgenopAttasarpakaraNDakaH / udyAnikAyAM yAtasya, tasya gacchannadUrataH / 6 / mitreradarzi devArya, dRzyate sarpakhelakaH / gatastadantike'prAkSItkimatrAsti suro'vadat / 7 / sarpAH santyatra gandharvanAgadattastamUcivAn / ramasva mama sarpastvaM, tava sarparahaM rame / 8 / *svar gatI prAptI svargato, tayoH svargatayoH / A.ni. pratikramaNA dhyayanam pratikramitavyam bhAvapratikramaNe kathA naagdttH| gAthA-1252 757 Yao Hua Yao Ye Le Le Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun FEf 757 [253] Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH A.ni. pratikramaNA___dhyayanam pratikramitavyam bhAvapratikramaNe kathA devazcikrIDa tatsarpardaSTo'pi mriyate sma na / gandharvanAgadatto'thAmarSAdraMsye'hamityavak / 9 / devo'vocata daSTastvaM, mama sarmariSyasi / nirbandhe maNDalaM tatrAlikhya sarpakaraNDakAn / 10 / muktvA caturdizaM devaH, sarva saMpiNDya tajanam / tadanthakAra evAha, tadAnIM yaduvAca saH / 11 / gaMdhavvanAgadatto, icchai sappehiM khilliuM ihaiM / taM jai kahaM vi khajai, ittha hu doso na kAyavyo / / 1253 / / mameti zeSaH / / 1253 / / teSAM sarpANAM mAhatmyaM taduktaM granthakRdAha - taruNadivAyaranayaNo, vijulayAcaMcalaggajIhAlo / ghoramahAvisadADho, ukkA iva pajaliyaroso / / 1254 / / 'ulkeva' jvAleva prajvalitaroSo roSAkhyo nAgaH / / 1254 / / Dakko jeNa maNUso, kayamakayaM vA na yANaI bahuMpi / ahissamANamayU, kaha ghicchasi taM mahAnAgaM ? / / 1255 / / 'adRzyamAnaH' karaNDastho, mRtyuhetutvAnmRtyuH / 'ghicchasi taM' grahISyati tvam / / 1255 / / merugirituMgasiharo, aTThaphaNo jamalajuyalajIhAlo / dAhiNapAsaMmi Thio, mANeNa viyaTTaI nAgo / / 1256 / / 1. 'subahuMpi' la, / 758 nAgadattaH / gAthA-1253 1256 SXKR 758 [254] Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Qi Avazyaka- yamaM lAti anekArthatvAddhAtUnAM yamayatIti yamalaM prAkRtatvAt zabdavyatyaye jihvAyugalaM yasya sa yamalajihvAyugalaH / 'vivarttate' * A.ni. niyuktiH * vizeSeNa sotsAhaM vartate / pratikramaNA zrItilakAcAryaDako jeNa maNUso, thaddho na gaNei devarAyaMpi / taM merupavvayanibhaM, kaha ghicchasi taM mahAnAgaM / / 1257 / / dhyayanam laghuvRttiH *pratikramitavyam salaliyavillahalagaI, satthiyalaMcchaNaphaNaMkiyapaDAgA / mAyAmaiyA nAgI, niyaDikavaDavaMcaNAkusalA / / 1258 / / bhAvapratikramaNe svastikalAJchanA'GkitaphaNapatAkA / nikRtirAntaro dambhaH / 'kapaTaM' veSaparAvarttAdi AbhyAM vnycnaakushlaa| kathA taM ca si vAlaggAhI, aNosahibalo ya aparihattho ya / sA ya cirasaMciyavisA, gahaNaMmi vaNe vasai nAgI / / 1259 / / * nAgadattaH / 'vyAlAH' sarpAsteSAM grAhI, 'aparihattho'dakSaH / 'gahane vane' duHsAdhi kAryajAte / gAthA-1257huz2a hu te viNivAo, tIse dADhaMtaraM uvagayassa / apposahimaMtabalo, na hu appANaM cikitsihisi / / 1260 / / 759 1260 * ** ** 1. 'lagayatIti yamalA yugalajitA yasya sa yamalajitaH la, / 'yamayantIti yamalaM' pa, camayantIti yamalaM cha, lagayantIti la, galayatIti yamalaM pa / 2. 'duHsAdha' pa 'duHsAdhe kha / * *.salalitA - mRdvI, villahalA-sphItA gatiryasyAH sA salalitavillahalagatiH / * mAyAtmikA nAgI / + daMSTrAntaram / - alpaM-stokaM oSadhimantrabalaM yasya (tava)sa (tvam) / Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ye Ye 759 [255] * * * Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ **** AvazyakauttharamANo savvaM, mahAlao putramehanigghoso / uttarapAsaMmi Thio, lobheNa viyaTTaI nAgo / / 1261 / / A.ni. niyuktiH - 'uccharamANo savvaM' sarvaM jagadabhibhavan / 'lobheNatti' lobhazcAsau sarvakaSAyAdhikabalatvAdinazca / lobhena: prAkRtatvAdvibhaktilope sa eva prAtakramaNA zrItilakAcArya* nAgaH / / 1260-1261 / / * dhyayanam laghuvRttiH * pratikramitavyam Dakko jeNa maNUso, hoi mahAsAgaro iva duppUro / taM savvavisasamudayaM, kaha ghicchasi taM mahAnAgaM / / 1262 / / bhAvapratikramaNe ee te pAvAhI, cattAri vi kohamANamayalobhA / jehiM sayA saMtattaM, jariyamiva jagaM kalakalei / / 1263 / / kathA 'mayatti' ArSatvAnmAyAzabde varNadvayasyApi hUsvatvam / / 1262-1263 / / / naagdttH| gAthA-1261eehiM jo ya khajai, cauhivi AsIvisehiM pAvehiM / avasassa narayapaDaNaM, natthi hu se AlaMbaNaM kiMci / / 1264 / / 1264 spaSTA / / 1264 / / evamAkhyAya te muktAH, sa tairdaSTo'patan mRtaH / Uce suro'bhavadidaM, vArito'yaM sthito na yat / 12 / 760 prAguktAH suhRdastena, bheSajAni vyadhuH param / na guNaH ko'pyabhUtpazcAttallokastaM kRtAJjaliH / 13 / * kavAyaH saMtaptaM sat jvaritamiva jagat 'kalakalAyati' bhavajaladhau kvadhayatIti / [256] 760 Yao Hua Yao Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Le Le Ye Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ FF * AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH patitvA padayorUce, jIvayA prasadya naH / devo'vocadahaM daSTo, jIvitaH kriyayedRzA / 14 / kriyAM karoti yadyetAM, tato jIvatyasAvapi / na pAlayati cenmauDhyAnpriyate jIvito'pi san / 15 / etaJcaritraM zAstrakRd gAthAbhirAha - eehiM ahaM khaio, cauhiMvi AsIvisehiM pAvehiM / visanigghAyaNaheDaM, carAmi vivihaM tavokammaM / / 1265 / / / sevAmi selakANaNa-susANasunnaghararukkhamUlAI / pAvAhINaM tesiM, khaNamavi na uvemi vIsaMbhaM / / 1266 / / acAhAro na sahai, ainiddheNa visayA uijaMti / jAyAmAyAhAro, taMpi pagAmaM na bhuMjAmi / / 1267 / / 'jAyAmAyAhAro' yAvatA saMyamayAtrA nirvahati, tAvanmAtrAmAharAmi / / 1265-1267 / / usanakayAhAro, ahavA vigaIvivajjiyAhAro / jaM kiMci kayAhAro, avaujjhiyathovaAhAro / / 1268 / / 'usannaM' prAyazo'kRtAhAraH, 'avaujjhiyathova'-ujjhitadharmAkhyabhikSAptastokAhAraH / / 1268 / / evaM kriyAyuktasya guNavizeSamAha - A.ni. pratikramaNA__ dhyayanam pratikramitavyam bhAvapratikramaNe kathA nAgadattaH / gAthA-1265 1268 4%88# 761 ********* 761 [257] .pApasarpANAm / atyAhAro na sahate / + uDekAvasthAM nIyante / Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ M AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH iha jo thovAhAro, thova ya bhaNiu thovaniddo ya / thovovahiuvagaraNo, tassa hu devA vi paNamaMti / / 1269 / / UcustatsvajanAste'tha, karotveSa kriyAmimAm / jIvantamevaM drakSyAmaH, so'tha pUrvAmukho'bhavat / 16 / siddhe namaMsiUNaM, saMsAratthA ya je mahAvijA / vucchAmi daMDakiriyaM, savvavisanivAraNiM 'vijaM / / 1270 / / 'mahAvaidyAH' mahAvratadharAH sA ceyaM vidyA / / 1270 / / / savvaM pANAivAyaM, paJcakkhAI aliyavayaNaM ca / savvaM adattadANaM, abaMbhapariggahaM svAhA / / 1271 / / uttasthAvevamukte sa, mAtApitRbhirocyata / azraddadhAnaH patito, devenotthApitaH punaH / 17 / punarapyapatanmUDho, devo notthApayatyatha / prasAdyotthApito bhUyaH, svajanaistatprapannavAn / 18 / ApRcchaya mAtApitaro, samaM tena jagAma saH / ekasmin vanakhaNDe'tha, tasyA''khyatpAgbhavaM suraH / 19 / buddhaH pratyekabuddho'bhUjAtismRtyAtha tatkSaNAt / saMjajJe bhAvacAritro, yayau devo yathAgatam / 20 / evaM sa tAn kaSAyAhIn, kSiAvA dehakaraNDake / nAdAtsaJcarituM kvApi, nijagrAhAkhilAnapi / 21 / kaSAyebhyaH pratikrAntaH, zrAmaNyamupalabhya ca / gandharvanAgadatto'tha, paramAM nirvRtiM yayo / 22 / 1. 'vijjA' kha 'vijjA' la / A.ni. pratikramaNA dhyayanam pratikramitavyam bhAvapratikramaNe kathA nAgadattaH / gAthA-1269 1271 762 762 KEEEE [258] Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- atra para: prAha kathaM niraticAraiH pratikramyate / AcAryaH atra vaidyena dRSTAntaH / A.ni. niyuktiH ekasya nRpaterekastanujo'tIvavallabhaH / sa dadhyau mA'sya rogobhUcikitsAM kArayAmi tat / / pratikramaNAzrItilakAcAryaAkArya vaidyAnUce sa, cikitsata sutaM mama / yathAsya naiva rogaH syAdUcire taiH kariSyate / 2 / dhyayanam laghuvRttiH rAjoce kIdRzAH kasya, yogA eko'vadattataH / rogAH syuzcenivartante, na syuzcenmArayanti tam / 3 / * pratikramitavyam dvitIyaH smAha rogazcedbhavettadupazAmyati / no cedguNaM vA doSaM vA, na kiJcidapi kurvate / 4 / niraticArasya tRtIyo'bhidadhe rogaH, syAvettadupazAmyati / na syAcedvarNalAvaNyatayA pariNamanti te / 5 / * pratikramaNe rAjJA tRtIyavaidyena, kAritA vaidyakakriyA / nIroga: samabhUddivyarUpalAvaNyavarNabhAk / 6 / vaidydRssttaantH| 763 evaM pratikramaNepi, syAddoSazcedvizudhyati / na syAceJcaraNasyaiva, zuddhiH zuddhatarA bhavet / 7 / / gAthA-1271 evamuktaM saprasaGgaM pratikramaNam / atha sUtrasyA'vasaraH / iha ca sarvaM paJcaparameSThinamaskArapUrvakaM karma kartavyamityAdau sa paThyate / * samatAbhAvena ca pratikrantavyamityata: sAmAyikasUtraM 'karemi bhaMte sAmAiyaM savvaM sAvajamityAdhuJcaryate / tadanantaraM ca maGgalapUrvakaM * 763 * pratikrantavyamiti sUtrakAra eva tadAha / cattAri maMgalamityAdi / spaSTam / [259] 1. 'nnivRttete' la, / 2. 'mArayete' kha / 1 Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niyukti: zrItilakAcArya laghuvRttiH 764 ************ ***** atha devasikAticArANAmoghAticArANAM pratikramaNArthamAha / 'icchAmi paDikkamiDaM jo me devasio aiyAro kao' ityAdi / asyArthaH / 'icchAmi' abhyupagacchAmi yuSmadvacaH AlocayAmi pUrvamabhyupagatamarthaM kriyayA darzayAmi / - AlocanAmeva sAkSAtkAreNAha 'jo me devasio' ityAdi yo mayA daivasiko'ticAraH kRtaH, kAyiko vAciko mAnasikaH / 'utsUtraH ' siddhAntaviruddhaH / 'unmArgaH' kSAyopazamikabhAvarUpaM mArgamatikramya audayikabhAvena kRta ityarthaH / 'akalpo 'kalpanIyaH 'akaraNIyo' 'kRtyaH hetuhetumadbhAvazcAtra yata eva utsUtro'ta eva unmArgaH / yata eva unmArgo'ta evA'kalpanIyaH / yata evA'kalpanIyo'ta evA'karaNIyaH / tathA 'durdhyAta' ekAgracittatayA, ArttaraudralakSaNaH / 'durvicintitaH' azubha eva calacittatayA; 'jaM thiramajjhavasANaM taM jhANaM, jaM calaM tayaM cittaM' iti vacanAt / yata evetthaMbhUto'ta evAnAcAro / yata evAnAcAro'ta evA'neSTavyaH / AstAM tAvatkartavyaH yata evA'STavyota evA' zramaNaprAyogyaH zramaNAnucita ityarthaH / 'jJAne darzane cAritre' jJAnadarzanacAritraviSaye / bhedenAha 'zrute' zrutaviSaye, viparItaprarUpaNA'kAlasvAdhyAyAdiko'ticAraH / 'sAmAyike' samyaktvasAmAyikasarvaviratisAmAyikaviSaye 1 tatra samyaktva sAmAyikAticAraH zaGkAdiH / sarvaviratisAmAyikAticAraM tu bhedenAha 'tisRNAM guptInAm' ayathAvasthitakaraNena / 'caturNAM kaSAyANAm, pratiSiddhAnAM krodhAdInAM karaNena / 'paJcAnAM mahAvratAnAM' prANAtipAtaviratyAdInAm, SaNNAM jIvanikAyAnAM pRthivyAdInAm, 'saptAnAM piNDeSaNAnAM' asaMsRSTAdInAM tatrA'saMsRSTA' - asaMsRSTAbhyAM hastamAtrakAbhyAM dIyamAnA bhikSA | 1 | saMsRSTAbhyAM tu saMsRSTA // 2 / 'uddhRtA' ************ ******** A.ni. pratikramaNAdhyayanam sUtravyAkhyA / gAthA - 1271 764 [260] Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- * sthAlyAdibhyaH svArthamutkSiptA / 3 / 'alpalepikA' leparahitA vallacaNakAdikA / 4 / 'avagRhItA' bhojanakAle zarAvAdyAhitabhojyavastu-* A.ni. niyuktiH * madhyAdutpATitA / 5 / 'pragRhItA' bhojanArthaM karopAttabhojyamadhyAddAtumiSTA / 6 / 'ujjhitadharmA' anyAnabhilaSyamANaparityajyamANabhaktAdyAdAna-* pratikramaNAzrItilakAcArya-* rUpA / 7 / 'saptAnAM pAnaiSaNAnAM' etAzca piNDaiSaNAvat / 'aSTAnAM pravacanamAtRRNAM' samitiguptirUpANAm / 'navAnAM brahmacaryaguptInAM' * dhyayanam laghuvRttiH vasatyAdInAm / 'dazavidhe zramaNadharme' kSAntyAdau zramaNAnAM sAdhusambandhinAM yogAnAM vyApArANAM yat khaNDitaM dezato bhagnam, yadvirAdhitaM bahutaraM * sUtravyAkhyA / * bhagnam, na sarvathA bhagnamityarthaH / 'tasya daivasikAticArasya' mithyeti pratikramAmi, duHkRSkRitametat akartavyaM mametyarthaH / gAthA-1271 * atha vibhAgAlocanArthaM gamanAgamanAticArapratikramaNarUpA airyApathiko bhaNyate / asyA arthaH icchAmItyAdi 'icchAmi' abhilaSAmi, * 765 pratikramituM' nivartitum, 'IraNaM IryA' gamanaM tadyuktaH panthA IryApathaH, tatra bhavA 'airyApathikIvirAdhanA' jantubAdhA mArge gacchatAM yA * * kAcidvirAdhanA bhavati, sA airyApathikItyucyate / yadvA IryApatha:-sAdhvAcAraH, yadAha 'IryApatho dhyAnamaunAdikaM bhikSuvrataM' tatra bhavA, * 'airyApathikIvirAdhanA' nadyuttaraNazayanabhojanAdibhiH, prANAtipAtAdikA sAdhvAcArAtikramarUpA tasyA virAdhanAyAH pratikramitumicchAmIti * * sambandhaH / kva sati virAdhanA ? 'gamaNAgamaNe' gamane cAgamane ca tatrA'pi kathaM virAdhanetyAha -'pANakkamaNe' prANino jIvAste-* 765 *SAmAkramaNe pAdena pIDane / tathA 'bIyakkamaNe, hariyakkamaNe,' bIjAkramaNe haritAkramaNe, AbhyAM sarveSAM dhAnyAnAM vanaspatInAM ca* *jIvatvamAha / tathA 'osA uttiMga paNagadagamaTTImakkaDA saMtANA saMkamaNe' 'avazyAya'stuSArajalaM loke treha iti yatpratItam / 'uttiGgA'* [261] Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun *RKE Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jandrayAH' pRthvyAdayaH yA' abhimukhamAgatAtaH iSat piTa A.ni. pratikramaNA dhyayanam suutrvyaakhyaa| gAthA-1271 Avazyaka- bhUmau vRttavivarakAriNo gardabhAkArA jIvAH kITikAnagarANi vA / 'panakaH' paJcavarNA phulliH / 'dakamRttikA''nupahatabhUmau dravazcikkhallaH / niyuktiH yadvA dakamapkAyo 'mRttikA' pRthvIkAyaH / markaTasantAnaH kolikajAlakam, teSAM saGkramaNe-AkramaNe / eteSu ca 'je me jIvA virAhiyA cAya-ye kecinmayA jIvA virAdhitAH - duHkhe sthApitAH / te ca 'ekendriyAH' pRthvyAdayaH / 'dvIndriyAH' kRmyAdayaH / 'trIndriyAH' kITakAdayaH / laghuvRttiH * 'caturindriyA' bhramarAdayaH / 'paJcendriyA' mUSikAdayaH / virAdhanAprakAramAha - 'abhihayA' abhimukhamAgatA hatAH pAdena tADitAH utkSipya * kSiptA vA / 'vattiyA' vartitAH puJjIkRtAH, dhUlyAdinA vA sthagitAH / 'lesiyA' zleSitAH bhUmyAdau lagitAH ISat piSTA vA / 'saMghAiyA'* * saGghAtitAH mitho gAtraiH piNDIkRtAH / 'saMghaTTiyA' saGghaTTitAH manAk spRSTAH / 'pariyAviyA' paritApitAH sarvataH pIDitAH 'kilAmiyA' * 766 klamitA: glAniM nItAH prApitA: jIvitazeSAH kRtAH / 'uddaviyA' avatrAsitAH / 'ThANAo ThANaM saMkAmiyA' svasthAnAtparasthAnaM * nItAH / 'jIviyAo vavaroviyA' jIvitAd vyaparopitAH mAritA ityarthaH / evaM yo'ticAro jAtastasya mithyA me duHkRSkRtaM etad * * duHkRSkRitaM 'mithyA' viphalaM mama bhavatvityarthaH / tataH zeSAzeSAticArapratikramaNArthaM maulaM pratikramaNasUtramucyate / tasya cAdI * * zayanAticArapratikramaNam, tadyathA - 766 [262] k 1. 'kITikAdayaH' pakha 'kuMthupipIlikAdayaH' l,| Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 'icchAmi paDikkamiuM pagAmasijjAe nigAmasijjAe' asyArthaH / rAtrau caturopi yAmAn adhvakhedAdau vA divApi, pragataH 'kAmaH' svAdhyAyAdyabhilASo yasyAM zayyAyAM zayane sA prakAmazayyA / nikAmazayyA nikAmamatyarthaM dIrghanidrAyAmivAcetanasya zayyA nikAmazayyA, sA na yujyate mahApramAdarUpatvAt / tatastasyAH pratikramituM nivarttitumicchAmi abhilaSAmi / tasyAM hi satyAM 'saMthArAuattaNAe pariyattaNAe AuMTaNAe pasAraNAe chappaiyA* saMghaTTaNAe' pUrvaM pramRjya suptasya pazcAdacetanatvAtpArzvabhUmyapramArjanena, saMstArakAdanyapArzvena sthAnaM 'udvartanA' tayA / punardvitIyapArzvena * sthAnaM 'parivartanA' tayA 'AkuJcanayA' apramRjyAGgasaGkocakriyayA / 'prasAraNayA' apramRjyAGgavistAraNayA / SaTpadikAnAM 'saTTanayA' zirasaH * kaNDUyanakriyAyAM apramRjya vapuSo vA nakhakaramarddanena / tathA 'kuie kakkarAie chIe jaMbhAIe Amose sasarakkhAmose' 'kUjite kAzite karkarAyite' 'viSamA virUpA vA zayyA'bhUdityAdidoSANAM jAgradavasthAcintitAnAM rUSaNe / 'kSute jRmbhite' eteSu mukhe hastaM mukhavastrikAM vA adatvA kRteSu / 'AmarSe' apramRjya hastAdinA nikaTabhUsparze / 'sarajaskAmarSe' sarajaskaM pRthvyAdirajaHspRSTaM yadvastu nidrAmUDhatvAt hastapAdAdinA tasya sparze / tathA 'AulamAulAe sUyaNavattiyAe itthIvippariyAsiyAe diTThIvippariyAsiyAe maNavippariyAsiyAe pANabhoyaNavippariyAsiyAe' atra virAdhanayeti vizeSyaM gamyam / tathehAdye dve pade agretana padacatuSTayaM vyAkhyAya 1. 'jhuSaNe' la.la.papa cha / 767 A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA / gAthA - 1271 767 [263] Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka arthAnulomyAtpazcAd vyAkhyAsyete / tatra 'strIvaiparyAsikyA' sAdhunA strI na sevyA, tadviparyAso vaiparItyaM strIsevA tayA nirvRttA niryukti: strIvaiparyAsikI tayA / 'dRSTivaiparyAsikyA' sAnurAgA dRSTiH strISu na kAryA, tatkaraNaM viparyAsastena nirvRttA sA tayA / 'manovaiparyAsikyA' zrItilakAcArya- * manaH strISu na nivezyaM tatkRtirviparyAsastena nirvRttA sA tayA / 'pAnabhojanavaiparyAsikyA' rAtrau divApi vA kRtacaturvidhAhAraikabhaktasya laghuvRttiH * bhuktottaraM pAnabhojane aparibhogye tatparibhogo viparyAsastena nirvRttA sA tayA / svaprapratyayayA svapne svapnamadhye pratyayaH strIsevAdyanubhavo sUtravyAkhyA / dhyayanam gAthA - 1271 yasyAH sA tayA / 'AkulAkulayA' atyAkulena sAzaGkena kRtayA / sAdhurhi svapne'pyakRtyaM kurvan mA kazcinmAM drAkSIditi lajjayA cakitaH kurute / tataH svapnamadhyAnubhUtayA strIsevAdikayA virAdhanayA, atha apramRjyodvarttanAdibhiH, kUjitAdiSu vA'vidhikRteSu satsu yo mayA daivasiko divAsvApabhavo, rAtriko rAtrisvApabhavo'ticAraH kRtaH / tasya mithyA me duHkR[SkR]taM etadduH kR[SkR]taM 'me' mama 'mithyA' viphalaM bhavatvityarthaH / gocarAticArapratikramaNamAha - 768 'paDikkamAmi goyaracariyAe ityAdi yAvattassa micchAmi dukkaDaM' pratikramAmi gocaracaryAyA bhikSAcaryAyAH / AdyazcaryAzabdo bhramaNArthaH, dvitIyaH punarbhakSaNArthaH / tatazca bhikSAyAzcaryA bhuktibhikSAcaryA tasyAH / kiM viziSTAyA gocaracaryAyAH / gAvazcaranti tRNAdikaM bhakSayanti yatra bhUbhAge sa gocaraH / gocare iva caryA bhramaNaM yasyA bhikSAbhukte rhetoryathAhi gocare gAvaH uccanIcasthAneSu sarasamarasaM vA tRNAdikaM A.ni. pratikramaNA 768 [264] Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- *yanirdoSatvena rocate tadattuM caryAM kurvanti / tathA sAdhurapyuJcanIcagRheSu snigdhaM rukSa vA AdhAkarmAdidoSarahitatvena ca yadrocate tadarthaM hiNDate / A.ni. niyuktiH * atrA'ticArAH / 'ugghADakavADaugghADaNAe' 'udghATakapAToddhATanayA' utprabalo 'ghATo' yojanA yayostAvuddhATau tau kapATau ca, pratikramaNAzrItilakAcArya- udghATakapATo tayoruddhATanA udghATyate pazcAtkriyate yayA kriyayA sA tathA tayA / apramArjitakapATatvamaticAraH / 'sANAvatsA dhyayanam laghuvRttiH dArAsaMghaTTaNAe' 'zvAnavatsadArakasaGghaTTanayA' bhikSAdAtrI etatsaGghaTTa kurvANA'bhyAyAntI eteSAmAtmano vA virAdhanAM karotItyaticAraH / suutrvyaakhyaa| * 'maMDIpAhuDiyAe' 'maNDIprAbhRtikayA' prathama sthAlImadhyAt maNDikAyAM sthAlIpidhAnikAyAM bhAjanAntare vA agrakUramutsArya pazcAdbhikSAM gAthA-1271 *dadAti, sA maNDIprAbhRtikA tayA / pravRttidoSo'trAticAraH / 'balipAhuDiyAe' 'baliprAbhRtikayA' prathama sthAlyAzcaturdizaM vahnau vA bali prakSipya yAM bhikSAM dadAti sA baliprAbhRtikA tayA jIvavirAdhanA'trAticAraH / 'ThavaNApAhuDiyAe' 'sthApanAprAbhRtikayA' bhikSAcarArtha * sthApitA yA prAbhRtikA tanmadhyAdyAM bhikSAM dadAti, sA sthApanAprAbhRtikA tayA / atrAntarAyadoSo'ticAraH / 'saMkie sahassAkArIe * * aNesaNAe pANesaNAe' 'zaGkite' AdhAkarmAdinA, 'sahasAkAre' rabhasAdavimRzyA'zuddhe gRhIte tAvattyajato'vidhinA vA'tyajataH / * aneSaNayA' agaveSaNayA ISadarthe'tra naJ tatazcAneSaNayA pramAdAdeSaNayA'kRtApakRtayA / 'prANeSaNayA' sarvathApyavimarzakatvAtprakRSTA* neSaNayA / 'pANabhoyaNAe bIyabhoyaNAe hariyabhoyaNAe' prANA dvIndriyA rasajAdayaH calitadadhyaudanAdau calitasphuTaka-* 769 1. kRtApekSatayA pa, cha / 2. 'sphuTakadalI' la, 'sphuTikakadalI' pa, / [265] (Meng Meng Meng Meng Jing Jian Zhi Jian Xin Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-* kadalIphalAmrAdau / cirakAlInakhaNDakharjUrakhArakAdo bhojane virAdhyante yasyAM sA 'prANabhojanA' tayA / bIjAni tilavaya'ntargatA'-* A.ni. niyuktiH khaNDekAditilAH / kaNikkAntaHsthaikAdigodhUmakaNA bhojane yasyAM sA 'bIjabhojanA' tayA / haritAni virUDhAdIni bhojane yasyAM sA* pratikramaNAzrItilakAcArya- 'haritabhojanA' tayA, tattajjIvavirAdhanAt / 'pacchekammiyAe purekammiyAe' / pathAtsAdhupratilAbhanAnantaraM apkAyena karakSAlanAdikaM karma * dhyayanam laghuvRttiH yasyAM sA 'pazcAtkamikA' tayA / puraH prathamamapkAyena karakaroTikAkSAlanAdikaM karma yasyAM sA 'puraHkarmikA' tayA / 'adiTThahaDAe'* suutrvyaakhyaa| adRSTA''hatAyAH rasavatIgRhAntaH svasthAnAdadRSTAtsAdhunA'nAlokitAt dAtryA vAndhakAre svayamadRSTAt sthAnAdAhRtAyAH AnItAyAH bhikSAyA / gAthA-1271 grahaNe dAtryA kunthukITikAkaNAdhupamaIsambhavAt / 'dagasaMsaTThahaDAe rayasaMsaTThahaDAe' 'dakasaMsRSTAhatAyAH rajaHsaMsRSTAhatAyAH,'* 770 dakasaMsRSTAt udakakaravakAdizliSTAta, 'rajaHsaMsRSTAt' mRttikAtuvarikAdizliSTAt sthAnAdAhatAyA grahaNe / apkAyapRthvIkAyayo* virAdhanAt / 'pArisADaNIyAe' parizATanaM dhAnyasikthaghRtabindvAdichardanaM tena nirvRttA, pArizATanikIbhikSA, tayA / 'pAriThAvaNiyAe'* pariSThApanaM karoTikAdigatadravyAntarojjhanam, tena nirvRttA, pAriSThApanikIbhikSA, tayA, SaTjIvavirAdhanAt / 'ohAsaNabhikkhAe'* * avabhASaNena viziSTadravyayAcanena labdhA bhikSA avabhASaNabhikSA tayA, sA sAdhubhini:kA[SkA] raNaM na kAryetyaticAraH / 'jaM uNameNaM * * upyAyaNesaNAe' yadazanAdi udgamena AdhAkarmAdinA, utpAdanayA dhAtryAdidoSarUpayA eSaNayA zaGkitAdidoSAtmikayA / 'aparisuddhaM * 1. 'khAri...' la pa / .karavaka = 'loTo' iti bhASAyAm / [266] 770 ######## Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A.ni. pratikramaNA dhyayanam suutrvyaakhyaa| gAthA-1271 Avazyaka- *pariggahiyaM paribhuttaM vA jaM na pariTThaviyaM' aparizuddhaM parigRhItaM paribhuktaM vA yad gRdhyAdinA na pariSThApitaM ityAdyaticArajAtAt niyuktiH kriyamANAt kariSyamANAJca nivarte, kRtasya ca mithyA me du:kRSkRitamiti prAgvat / * * 'paDikkamAmi cAukAlaM sajjhAyassa akaraNayAe' 'catuHkA[SkA]laM rajanidinaprathamacaramapraharacatuSkarUpaM tatra svAdhyAyasya sUtrapauruSIlaghuvRttiH * rUpasya pramAdenAkaraNatayA / tathA 'ubhaokAlaM bhaMDovagaraNassa appaDilehaNAe duppaDilehaNAe appamajaNAe duppamajaNAe *'ubhayakAlaM' prabhAte tripraharikAyAM ca bhANDopakaraNasya pAtravastrAderapratilekhanayA duHpra[Spa]tilekhanayA / tathA vasatipITha-phalakAderapramArjanayA * * duHpraSpamArjanayA yo'ticArastasmAnivaH / tathA 'aikamme vaikamme aiyAre aNAyAre' sAdhunA akRtyAya nimantritena svIkAre'tikramaH, OM 771 tadarthaM calane vyatikramaH, tatkaraNAya Dhauke kRte'tIcAraH, kRte tvakRtye'nAcAraH / etadviSayo yo mayA daivasiko'ticAraH kRtastasya * * mithyAduHkRSkRitamiti / atra cAnAcAro manovAkRta eva jJeyaH / jAnatastu kAyakRtA'ticArasya tapa:zodhyatvAt / sampratyekavidhAdibhedena * pratikramaNamAha - * 'paDikkamAmi egavihe asaMjame' pratikramAmi iti sarvatraikArthaM punaH punarasyAbhidhAnamatyAdarakhyApanArthaM / ekavidhe'saMyame aviratirUpe * yaH karmabandhalakSaNo'ticArastasmAnnivartta iti 'vAyaNAyariyassa AsAyaNAe' iti yAvad yojyam / 'paDikkamAmi dohiM bNdhnnehiN'| * 1. 'Dhokite' cha pa, / 2. 'krAmAmi' kha pa, / 3. kArthe pa, / 771 [267] ******* Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 772 ******** 'dvAbhyAM bandhanAbhyAM' karmabandhahetubhyAm / kena kena ? rAgabandhanena dveSabandhanena ca / 'pratikramAmi tribhirdaNDaiH' - daNDyate cAritradhanApahAreNA'mIbhirAtmeti daNDAH / utpathasthA manovAkkAyAstaistribhiH / manodaNDe - vRddhaH koGkaNakaH sAdhurUrdhvajAnuradhaH zirAH / cintayantrasti taM dRSTvA, sAdhavo'nye savismayAH | 1 | aho kSAntaH zubhadhyAnItyA''namyA'sthustadagrataH / cireNa virato dhyAnAnmunibhiH pRcchyate sma saH | 2 | kiM tvayaitAvatIM velAmacintItyatha so'vadat / kharo vAtyadhunA vAtaH, sAmprataM vallarANi cet // 3 | kSetre prajvAlayanti sve, yadi te mama sUnavaH / teSAM varSAgame jAte, sarasAyAM tato bhuvi // 4 // bhUyasI zAlisaMpattirbhavediti vicintitam / vArito gurubhiH sAdho !, nedRk cintyamataH sthitaH // 5 / evamAdyazubhA cintA manodaNDo'bhidhIyate / vAgdaNDe - sAdhuH kazcidagItArtho, bahirbhUmeH samAgataH / AcAryANAmavidhinA, tadA''locitavAnidam // 1 // vyaloki zaukaraM vRndaM, kAndizIkaM bahirmayA / tacchrutvA'bhyetya saMjahe, kaizcidvAgdaNDa idRzaH // 2 / kAyadaNDe dRSTAntaH - AcAryazcaNDarudrAkhyaH, prakRtyaivAtiroSaNaH / ujjayinyAM mahApuryAmudyAne samavAsarat // 1 // ****** A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA / manodaNDe vAkkAyadaNDe dRSTAntaH / gAthA - 1271 772 [268] Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH - 773 * ***** tatraitya dArakaH ko'pyAgamadvezyA'vahIlitaH / kulajAtyAdisaMpatraH pravrajyArthamupasthitaH // 2 / azraddadhAnaiH zramaNaiH preSito gurusannidhau / tadaiva dIkSitastaiH sa kRtvA locamazocanaH 13 | sonyApura: zaikSa, guruH paJcAgrajannatha / dRSadi skhalito ruSTaH, zaikSaM daNDena mastake // 4 // atADayadavocaca, kiM na dRSTo dRSattvayA / sehe zaikSazca tatsamyak, na cukopa manAgapi // 5 // ***************************** Avazyakasya velAyAM, raktaliptaM vilokya tam / nininda svaM muhurmithyAduHkR[SkRtaM ca dadau guruH // 6 // ahaM kopI kSamI cA'yaM, na dvayoraparo bhuvi / iti dhyAyan sitadhyAnI, kevalajJAnamAptavAn / zaikSasyApi samutpede, jJAnaM kAlena kevalam // 7 // 'pratikrAmAmi tisRbhirguptibhiH' manoguptivAgguptikAyaguptirUpAbhiH / aticArazcAsu pratiSiddhakaraNakRtyAkaraNA zraddhAnaviparItaprarUpaNAbhiH / manoguptau zrAvako jinadAsAkhyaH, pratimAM sarvarAtrikIm / prapatro yAnazAlAyAM, duHzIlA tasya ca priyA // 1 // lohakIlakayukpAda, gRhItvA talpamAyayau / ajJAnAttatra palyaMhau, talpapAdaM nivezya sA / 2 / 1. 'svaoN'ndhakAre' kha pa, 'sAndhakAre' la / 2. 'pratikramAmi- pala, / A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA vAkkAyadaNDe manoguptau dRSTAntaH / gAthA - 1271 773 [269 ] Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH * anAcAraM prakurvANA'vidhyatkIlena tatpadam / vedanAM so'dhisehe tAM, na durdhyAnaM mano'pyagAt / 3 / vAgguptau - sAdhuH svajJAtikAn draSTuM, gacchan pallImalimlucaiH / gRhIto'moci cetyuktvA, mA''khyaH kasyApi no'tragAn / / tasyAgre militA mAtApitRbhrAtrAdayokhilAH / AyAnto janyayAtrAyAM, vavale so'pi taiH saha / 2 / taskarairmuSitaH sArtho, dRSTvA te munimUcire / sAdhuH saiSa gRhItvehA'smAbhirmukto'dhunaiva yaH / 3 / tacchrutvAmbA'vadaurAn, samarpayata me kSurIm / stanau chinadhi yena svI, kimityUce'tha caurapaH / 4 / duHpuSSuitro'pAdyayoH kSIraM, nA''khyadhuSmAn sato'pi yaH / cauro'vaktaM kathaM nA''khyaH, pitrorAkhyadatho muniH / svadharma caurapo buddhaH, sarvaM tanmuSTamArpayat / 5 / kAyaguptau - pravRttaH sAdhuradhvAnaM, sArthe cAvAsite kvacit / padamAtraM kathamapi, zuddhaM sthaNDilamAsadat / sthitaH tatraikapAdena, sarvAmapi vibhAvarIm / / .upAdyayoH - apAt yayoH / A.ni. pratikramaNAdhyayanam sUtravyAkhyA vAgguptau kAyaguptau dRSTAntaH / gAthA-1271 774 Yao Hua Hua Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun 774 [270] Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka dhyayanam 'pratikramAmi tribhiH zalyaiH' duHkR[SkR]taM kRtvA lajjamAno mAyayA kauTilyena nA''locayati anyathA vA nivedayati tanmAyAzalyaM niryukti: tena / nidAnaM itastapaHprabhAvAt rAjA'haM bhUyAsaM subhago vA'haM bhUyAsamityevaM rUpaM tadapyapazcAttApena nA''locitaM zalyaM nidAnazalyaM zrItilakAcArya- * tena / 'mithyAdarzanaM' mithyAtvaM zarIrAdikAraNena stambhanakAdinamaskAreNa kSaNakaraNaM tadapi trapayA sAdhoranAlocitaM zalyaM tena / taiH / laghuvRttiH mAyAzalye rudrakathA vakSyamANA, nidAnazalye brahmadattakathA, yathA tacarite mithyAdarzanazalye goSThAmAhilajamAlikathe prAgukte * sUtravyAkhyA Bo RddhyAdi bhikSUpacarakakathA tu vakSyate / 'pratikrAmAmi tribhirgauravaiH' rAjapUjyoham, prasiddhipAtramAcAryo'hamityAdikA RddhiH, mamAbhISTAH * khAdyapeyarasAH, sAtaM sukhaM mama sarvAdhikaM tebhyaH sakAzAdAtmano'zubhabhAvagauravaM taiH riddhirasasAtagauravaistribhiH / ko'rthaH ? eSAM prAptAnAmabhimAnena aprAptAnAM prArthanena / RddhyAdigaurave ca dRSTAntaH - Li gaurave / Fu dRSTAntaH / * gAthA 1271 775 ********* mathurAmAgamanmaGgarAcAryaH zrutapAragaH / dharmopadezavAn labdhyA, bhavikapratibodhaka: / 1 / samRddhA: zrAvakA bhaktayA, bhojyAni sarasAni ca / sukhenAvasthitistatra tasyA'bhUtsarvakAlikI |2| RddhirasasAtarUpaM tato'bhUd gauravatrayam / nityavAsI sa tatrA''sIdato laulyAdvizeSataH | 3 | AyuH kSaye sa mRtvA'bhUdyakSo nirdhamane puraH / jJAtvA'vadheH svaM ziSyAn, svAn saMjJAbhUmimupAgatAn / 4 / 1. namaskaraNakSaNakaraNaM pa namaskaraNakSakaraNaM pa / ******* A.ni. pratikramaNA 775 [271] Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- dRSTvA prAsArayadIrghA, jihAM bodhayituM sudhIH / teSvekaH sAttvikaH sAdhurUce tvaM ko'si ? guhyaka ! 5 / niyuktiH sa Uce vo gururmRtvA, laulyAdIg suro'bhavam / nityavAsaM tato yUyaM, parityajya kRtodyamAH / 6 / zrItilakAcArya- viharadhvaM kriyAniSThA, labhaSvaM mA sma durgatim / zrutvA guruvaco dRSTapratyayA gauraveSu te / laghuvRttiH tadevA''vedya bhavyAnAM, vyahArdustyaktagauravAH / 7 / 'pratikrAmAmi tisRbhirvirAdhanAbhiH' jJAna-darzana-cAritrANAM virAdhanAbhiH atIcArarUpAbhiH / 'pratikrAmAmi caturbhiH kaSAyaH' krodhAdayazcatvAraH kaSAyAstaiH / ihaSAmudIrNAnAmudayAviphalIkaraNAt, anudIrNAnAmudayAnirodhAt / 'pratikrAmAmi catasRbhiH saMjJAbhiH 776 AhArasaMjJA AhAragrahaNapariNAmaH, bhayasaMjJA bhIrutvarUpo jIvapariNAmaH, maithunasaMjJA jIvasya zabdAdiviSayopabhogapariNAmaH, parigrahasaMjJA * upadhyAdau jIvasyAtimamatvena gopanapariNAmaH / 'pratikrAmAmi catasRbhirvikathAbhiH' - svIkathAdibhirvicitratattadvarNanarUpAbhiH / 'pratikrAmAmi caturbhiAnaiH' ArtadhyAnarodradhyAnayoH karaNena dharmadhyAnazukladhyAnayorakaraNenAzraddhAnena vitathaprarUpaNena ca / dhyAnAnyeva / * gAthAzatenAha / tatrAdau namaskAramAha - vIraM sukkajhANaggi-daGakammiMdhaNaM paNamiUNaM / joIsaraM saratraM, jhANajjhayaNaM pavakkhAmi / / viziSTamanovAkkAyayogavanto yoginaH sAdhavasteSAmIzvaram / / 1 / / dhyAnA'dhyAnalakSaNamAha - A.ni. pratikramaNAdhyayanam sUtravyAkhyA RddhyAdi gaurave dRSTAntaH / gAthA-1271 776 [272] Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA dhyAna zatakam / Avazyaka- jaM thiramajhavasANaM, taM jhANaM jaM calaM tayaM cittaM / taM huja bhAvaNA vA, aNupehA bA ahava ciMtA // 2 // niyuktiH yaJcalaM taJcittam / tacca tridhA / bhAvyata iti bhAvanA-dhyAnAbhyAsakriyA / anuprekSA-dhyAnAd bhraSTasya punastadanucintanam, athavA cintA : zrItilakAcArya-manazceSTA / / 2 / / atha kAlasvAmibhyAM dhyAnarUpamAha - laghuvRttiH aMtomuhuttamittaM, cittAvatthANamegavatthumi / chaumatthANaM jhANaM, joganiroho jiNANaM tu / 3 / tripadI spaSTA / jinAnAM kevalinAM punaryoganirodho dhyAnam teSAM cittAbhAvAt / / 3 / / antarmuhUrttAtparata: kimityAha - aMtomuhattaparao, ciMtA jhANaMtaraM va hujAhi / suciraMpi huja bahuva-tthusaMkame jhANasaMtANo / 4 / 777 spaSTA / uktaM dhyAnasAmAnyalakSaNam / / 4 / / vizeSamAha - aTTha ruI dhamma sukaM, jhANAi tattha aMtAI / nivvANasAhaNAI, bhavakAraNamaTTaruddAI / 5 / spaSTA / / 5 / / athArttadhyAnaM caturdhA, tasyAdyabhedamAha - amaNunANaM sadAi-visayavatthUNa dosamaliNassa / dhaNiyaM viogaciMtaNa-masaMpaogANusaraNaM ca / 6 / amanojJAnAmaniSTAnAM zabdAdInAM viSayANAM vastUnAM' rAsabhAdInAm, dveSamalinasya dveSAkrAntamUrteH / dhaNiyamatyartham, viyogacintanaM - 'kadA * *mamaibhirviyogaH syAditi' / asaMprayogAnusmaraNam, anAgatakAle'pi kathaM mamaibhirasaMprayogaH syAdityanusmaraNaM ca / / 6 / / dvitIyamAha - * dhyaanaadhyaanlkssnnm| gAthA-1271 777 [273]] Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- taha sUlasIsarogAi-veyaNAe viogapaNihANaM / tayasaMpaogaciMtaNa-masaMpaogANusaraNaM ca / 7 / A.ni. niyuktiH spaSTA / navaraM 'tayasaMpaogaciMtaNaM' teSAM rogANAM tatkAlamasaMprayogacintanam / asaMprayogAnusmaraNaM cAnAgatakAle'pi / / 7 / / tRtIyamAha -* pratikramaNAzrItilakAcAryaiTThANaM visayAINa, veyaNAe ya rAgarattassa / aviogajjhavasANaM, taha saMjogAbhilAso ya / 8 / dhyayanam laghuvRttiH sUtravyAkhyA rAgaraktasya premabhAvitacetasaH / vedanA iheSTA jJeyA / / 8 / / caturthamAha - dhyaanshtkm| deviMdacakkavaTTittaNAI, guNariddhipatthaNAmaIyaM / ahamaM niyANaciMtaNa-mannANANugayamacaMtaM / / ArtadhyAnam / devendrAzcamarAdayaH, cakravartinaH pratItAH, AdizabdAdvAsudevAdyAsteSAM guNA rUpAdyAH / RddhivibhUtistatprArthanAmayaM adhamam, saMsArasukhA-* gAthA-1271 778 * bhilASarUpatvAt / nidAnacintanaM atyantamajJAnAnugataM [gra-500] na hi jJAnino nidAnaM kurvate / / 9 / / tadetatkasya kiM phalaM ca syAdityAha-* * evaM cauvvihaM rAga-dosamohaMkiyassa jIvassa / aTTajmANaM saMsAra-vaddhaNaM tiriyagaimUlaM / 10 / * spaSTA / / 10 / / paraH - sAdhorapi rogapratIkArakaraNe tadviyogasya, tapa:saMyamAsevane ca sAMsArikaduHkhaviyogasya praNidhAnApatterA-dhyAnaM * *syAdityatrottaramAha - 778 majjhatthassa ya muNiNo, sakammapariNAmajaNiyameyaMti / vatthussahAvaciMtaNa-parassa saMmaM sahatassa / 11 / [274] .mudritaprato uttarArtha vidaM - 'tadasaMpaogaciMtA tappaDiyArAulamaNasma' / / 7 / / %%%ERRRREE*#*A Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niyuktiH Avazyaka- kuNao va pasatthA-laMbaNassa paDiyAramappasAvajaM / tavasaMjamapaDiyAraM ca, sevao dhammamaniyANaM / 12 / A.ni. kurvato vA prazastAlambanasya 'kAhaM acchittimi'tyAdyAlambanavataH pratikAraM rogacikitsanaM alpasAvA asAvA, tapaHsaMyamarUpaM ca * pratikramaNAzrItilakAcArya-pratIkAraM saMsAraduHkhAnAM sevato dharma dharmadhyAnameva nAtam, anidAnaM rAjyAdhanabhilASatvAt / / 11-12 / / idaM ca saMsArabIjamityAha - dhyayanam laghuvRttiH rAgo doso moho ya, jeNa saMsAraheyavo bhaNiyA / aTuMmi ya te titrivi, to taM saMsAratarubIyaM / 13 / sUtravyAkhyA spaSTA / / 13 / / ArtadhyAyino lezyA Aha - dhyaanshtkm| kAvoyanIlakAlA-lesAo nAisaMkiliTThAo / aTTajjhANovagayassa, kammapariNAmajaNiyAo / 14 / ArttadhyAnam spaSTA / / 14 / / ArtadhyAnilikAnyAha - lezyA, liGgaM 779 tassa'kaMdaNasoyaNa-paridevaNatADaNAI liMgAI / iTThANiTThaviogAvi-ogaveyaNAnimittAI / 15 / / svAmI c| AkrandanaM mahatA zabdena rodanam / zocanaM sAzrunetrasya denyavacanam / paridevanaM kliSTabhASaNam / / 15 / / kiJcAnyat - gAthA-1271 niMdai niyayakayAI, pasaMsai savimhao vibhUIo / patthei tAsu rajai, tayajaNaparAyaNo hoi / 16 / 1. 'dhyAne pa cha 'dhyAna' la.pa, / 779 * 'kAhaM achitti aduvA ahIhaM, tavovahANesu va ujjamissaM / gaNaM ca gItI aNusAravessaM sAlaMbasevI samuvei mokkhaM / / 1 / / [275] kariSyAmyachittimathavAdhyecye tapaupadhAnayojhodyasyAmi / gaNaM ca nItyA sArayiSyAmi sAlambasevI samupaiti mokSam / / 1 / Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryukti: zrItilakAcAryalaghuvRttiH 780 **********: 'nijakRtAni' vANijyAdIni, 'vibhUtayaH' parazriyaH tathA tAH prArthayate, tAsu prAptAsu rajyate, tadarjanaparAyaNo bhavati / so'pyArttadhyAyI / / 16 / / kiM ca sAivisayagiddha, saddhammaparammuho pamAyaparo / jiNamayamaNavikkhato, vaTTai aTTaMmi jhANaMmi / 17 / spaSTA / / 17 / / tatkasya syAdityAha tadavirayadesaviraya-ppamAyaparasaMjayANugaM jhANaM / savvapyamAyamUlaM, vajjeyavvaM jaijaNeNa // 18 // tadArttadhyAnaM varjayitavyaM yatijanena upalakSaNatvAt zrAvakajanena ca / / 18 / / uktamArttadhyAnam, raudramAha tadapi caturdhA hiMsAnRtaste - yAnubandhiviSayasaMrakSaNabhedAt / AdyabhedamAha - sattavahavehabaMdhaNa-dahaNaMkaNamAraNAi ya paNihANaM / aikohaggahaghatthaM, nigghiNamaNaso'hamavivAgaM / 19 / sattvAH prANinasteSAM vadhavedhabandhanadahanAGkanamAraNAdipraNidhAnam / atikrodhagrahagrastasyedaM narakapradam / nirghRNamanasaH prakRtyA nirdayacetasaH / / 19 / / dvitIyamAha - atikrodhagrahagrastaM raudradhyAnamadhamavipAka pisuNAsabbhAsabbhUya-bhUyaghAyAivayaNapaNihANaM / mAyAviNo'isaMghaNa parassa pacchannapAvasa |20| pizunaM aniSTasUcakam, asabhyaM pratItam, asadbhUtaM tridhA - abhUtodbhAvanaM sarvaga AtmetyAdi / 1 / bhUtanihnavo nAstyAtmetyAdi / 2 / ****** A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA dhyAnazatakam / ArttadhyAnaM lezyA, liGgaM svAmI ca / gAthA - 1271 780 [276] Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- * arthAntarAbhidhAnaM-gAmazvaM bruvataH / 3 / 'bhUtaghAtAdivacanaM' chinddhi bhinddhItyAdi / teSAM praNidhAnaM raudradhyAnaM mAyAvinaH atisandhanaM vacanam, A.ni. niyuktiH tatparasya / pracchannapApasya kUTaprayogakAriNaH / / 20 / / tRtIyamAha - pratikramaNAzrItilakAcArya-* taha tivvakohalohA-ulassa bhUovaghAyaNamaNajaM / paradavvaharaNacittaM, paralogAvAyaniravikkhaM / 21 / dhyayanam laghuvRttiH / tatheti samuccaye / paralokApAyo narakagatyAdiH / / 21 / / caturthamAha - sUtravyAkhyA sadAivisayasAhaNa-dhaNasArakkhaNaparAyaNamaNajaM / savvAbhisaMkaNaparo-vaghAyakalasAulaM cittaM / 22 / dhyaanshtkm| zabdAdiviSayasAdhanaM dhanasaMrakSaNaparAyaNamanArya sarvebhyo yebhyo'bhizaGkanaM teSAM pareSAM upaghAto hananapariNAmastena kaluSamAkulaM cittaM * ArtadhyAnam / raudradhyAnam / / 22 / / idamupasaMharanAha - gAthA-1271 781 iya karaNakAraNANu-maivisayamaNuciMtaNaM caubbheyaM / avirayadesAsaMjaya-jaNamaNasaMseviyamahannaM / 23 / tathA - evaM cauvihaM rAga-dosamohaMkiyassa jIvassa / rudaM jhANaM saMsAra-vaddhaNaM narayagaimUlaM / 24 / spaSTe / / 23-24 / / raudradhyAnino lezyA Aha - 781 kAvoyanIlakAlA, lesAo tivvasaMkiliTThAo / ruddajjhANovagayassa, kammapariNAmajaNiyAo / 25 / [277] spaSTA / / 25 / / atha talliGgAnyAha - RXXX EXXXX**** *************** Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- liMgAI tassa ussanna-bahulanANAvihAmaraNadosA / tesuM ciya hiMsAisu, bAhirakaraNovauttassa / 26 / A.ni. niyuktiH 'usannabahulanAnAvidhAmaraNadoSA' doSazabdaH pratyeka yojya: / 'utsannadoSaH' utsannamanuparataM hiMsAdau pravRtteH / 'bahuladoSaH bahulaM prAcuryeNa punaH * pratikramaNAzrItilakAcArya-* punaH tatra pravRtteH / 'nAnAvidhadoSaH' - nAnAvidheSu tvaktakSaNanayanotkhananAdiSu hiMsAdhupAyeSvasakRt pravRtteH / 'AmaraNadoSaH' hiMsAdiSu kRte-* ghyayanam laghuvRttiH SvAmaraNAdapi nAnutApo yasya kAlazaukarikasyeva sa tathA / teSveva hiMsAdiSu 'bAhyakaraNopayuktasya' vAkkAyayogAbhyAM prasaktasya / / 26 / / kiJca-* sUtravyAkhyA paravasaNe abhinaMdai, niravikkho niddao niraNutAvo / harasijjai kayapAvo, ruddajjhANovagayacitto / 27 / dhyAnasvayaMkRtapApo haSyati siMhamArakavat / uktaM raudradhyAnam / / 27 / / atha dharmadhyAnam / tatrAdI dvAragAthAdvayamAha - zatakam / jhANassa bhAvaNAo, desaM kAlaM tahAsaNavisesaM / AlaMbaNaM kama, jhAiyavvayaM je ya jhAyAro / 28 / raudradhyAnam / 782 tattoNupehAo, lissA liMgaM phalaM ca nAUNaM / dhammaM jAija muNI, takkayajogo tao sukaM / 29 / ' lezyAliGgam dhyAnasya bhAvanA jJAnAdyAH / 'dezaM kAlaM tathA''sanavizeSa' dhyAnocitam / 'AlambanaM' vAcanAdi / 'krama' mnonirodhaadi| dhrmdhyaanm| * 'dhyAtavya'mAjJAdi / ye ca dhyAtAro'pramattAH / tato'nuprekSA dhyAnakAle nityatvAdyAlocanarUpA / lezyAH zuddhAH, liGgaM zraddhAnAdi, phalaM gAthA-1271 svargAdi / etajjJAtvA dharmadhyAnaM dhyAyenmuniH / tatkRtayogo dharmadhyAnakRtAbhyAsaH / tataH zuklam / / 28-29 / / AdyadvAramAha - 782 puvakayabbhAso, bhAvaNAhiM jhANassa juggayamuvei / tAo ya nANadaMsaNa-carittaveraggajaNiyAo / 30 / spaSTA / / 30 / / jJAnabhAvanAmAha - [278] Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- nANe nizabbhAso, kuNai maNodhAraNaM visuddhiM ca / nANaguNamuNiyasAro, to jhAi suniJcalamaIo / 31 / niyuktiH * 'jJAne' zrutajJAne kRtAbhyAsaH / 'karoti manaso dhAraNaM' azubhavyApAranirodhenAvasthAnam / vizuddhiM ca sUtrArthayoH / jJAnaguNena jJAtaH sAro * zrItilakAcArya pacAya- vizvasya yena sa tathA / tato dhyAyati sunizcalamatikaH / / 31 / / darzanabhAvanAmAha - laghuvRttiH saMkAisallarahio, pasamatthijjAiguNagaNoveo / hoi asaMmUDhamaNo, daMsaNasuddhIi jhANaMmi // 32 // prazamAdiH prazamasaMveganirvedAnukampA''stikyarUpaH / 'sthairya' jinazAsane nizcalatvaM tadAdirguNagaNastenopetaH / darzanazuddhyA dhyAne*'saMmUDhamanA bhavati / / 32 / / cAritrabhAvanAmAha - navakammANAyANaM, porANaviNijaraM subhAyANaM / cArittabhAvaNAe, jhANamajatteNa ya samei / 33 / / navAnAM karmaNAmanAdAnaM yasmAt tat tathA purANavinirjaram / 'zubhAnAM' puNyazAtAdInAM cAdAnam / cAritrabhAvanayA dhyAnaM ayatnena sameti * prApnotItyarthaH / / 33 / / vairAgyabhAvanAmAha - suviiyajagassabhAvo, nissaMgo nibhao nirAso ya / veraggabhAviyamaNo, jhANaMmi sunizcalo hoi / 34 / A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA dhyAnazatakam / dharmadhyAnasya bhAvanA / gAthA-1271 XXXXX 783 [279] 1. 'vinirjarAm' kha / Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * ** A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA dhyAnazatakam / Avazyaka- 'nissaGgo' viSayasneharahitaH / 'nirbhayaH' saptabhayavarjitaH / 'nirAzaH' ihaparalokAzAvimuktaH / zeSaM spaSTam / uktA bhAvanAH / / 34 / / niyuktiH dezadvAramAha - zrItilakAcArya- nijhaM ciya jubaipasU-napuMsagakusIlavaz2iyaM jaiNo / ThANaM viyaNaM bhaNiyaM, visesao jhANakAlaMmi / 35 / laghuvRttiH spaSTA / / 35 / / idamakRtadhyAnAbhyAsAnAM sthAnamuktam / kRtAbhyAsAnAM tvAha - thirakayajogANaM puNa, muNINa jhANe suninalamaNANaM / gAmaMmi jaNAine, sunne ranne ya na viseso 36 / 'sthirA' dhRtisaMhananAbhyAM balavantaH, 'kRtayogAH' svabhyastajJAnAdibhAvanAvyApArAsteSAM munInAM dhyAne sunizcalamatInAm / / 36 / / yatazcaivamata : 784 Aha - to jattha samAhANaM, hoi maNovayaNakAyajogANaM / bhUovaroharahio, so deso jhAyamANassa / 37 / bhUtoparodharahitaH bhUtAnAM prANinAm, uparodhaH upaghAtastena rahitaH / upalakSaNatvAdanRtAdattAdAnamaithunaparigrahopaghAtarahitazca / / 37 / / gataM * dezadvAram / kAladvAramAha - kAlo vi suJciya jahiM, jogasamAhANamuttamaM lahai / na u divasanisAvelAi-niyamaNaM jhAiNo bhaNiyaM / 38 / spaSTA / navaraM velA muhUrtAdiH / / 38 / / AsanavizeSadvAramAha - dharmadhyAnam / gAthA-1271 784 [280] Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- * jaJciya dehAvatthA, jiyA na jhANovarohiNI hoi / jhAijA tayavattho, Thio nisano nivatro vA // 39 / niyuktiH yaiva dehAvasthA jitA'bhyastA na dhyAnoparodhinI dhyAnAvArikA bhavati, tadavastho dhyAnaM dhyAyet, dhyAnaM kurvIta / 'sthitaH' kAyotsargeNa, * zrItilakAcArya-M'niSaNNa' AsIno vIrAsanAdinA, 'nivannaH' supto daNDAyatAdinA / / 39 / / kathaM dhyAnasya dezAdInAmaniyama ityAha - laghuvRttiH savvAsu vaTTamAgA, muNao jaM desakAlaciTThAsu / varakevalAilAbhaM, pattA bahuso samiyapAvA / 40 / spaSTA / navaraM 'ceSTA' dehAvasthA / / 4 / / to desakAlaciTThAniyamo, jhANassa natthi samayaMmi / jogANa samAhANaM, jaha hoi tahA payaiyavvaM / 41 / spaSTA / / 41 / / dharmadhyAnAvalambanAnyAha - 785 AlaMbaNAI vAyaNa-pucchaNapariyaTTaNANuciMtAo / sAmAiyAiyAI, saddhammAvassagAI ca / 42 / dharmadhyAnArohaNArthamAlambyate ityAlambanAni / saddharmazcAritradharmastasyAvazyakAnyavazyakRtyAni / zeSaM spaSTam / / 42 / / eSAmAlambanatve dRSTAntamAha - visamaMpi samArohai, daDhadavvAlaMbaNo jahA puriso / suttAikayAlaMbo, taha jhANavaraM samAruhai / 43 / dRDhadravyaM rajjvAdiH / / 43 / / atha lAghavArthaM dharmasya zuklasya ca kramamAha - *viSamaM - nimnaM duHsaJcaraM kRpAdi / ravadravyAlambanaH idaM balavad dravyaM rajjvAdi AlambanaM yasya sa / A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA dhyAnazatakam / dharmadhyAnam / gAthA-1271 785 [282] Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- jhANapaDivattikamo, hoi maNojoganiggahAIo / bhavakAle kevaliNo, sesANa jahAsamAhIe / 44 / A.ni. niyukti: * 'bhavakAle' bhavasatke kAle mRtyusamaye mokSagamanapratyAsanne zailezyavasthArUpe kevalino dhyAnakramaH / zeSasya dharmadhyAnapratipatturyathA * pratikramaNAzrItilakAcArya-samAdhinA yathAsvAsthya syAttathA kramaH / / 44 / / atha dhyAtavyam, taccaturdhA AjJApAyavipAkasaMsthAnaviSayabhedAt / AjJAdInAM vividho dhyayanam laghuvRttiH - viziSTo vA cayaH upacayaH / tatrAdyabhedamAha - sUtravyAkhyA suniuNamaNAinihaNaM, bhUyahiyaM bhUyabhAvaNamaNagcha / amiyamajiyaM mahatthaM, mahANubhAvaM mahAvisayaM / 45 / dhyAnazatakam / * jhAijA niravajaM, jiNANa ANaM jagappaIvANaM / aniuNajaNadunneyaM, nayabhaMgapamANagamagahaNaM / 46 / dharmadhyAnasya 'AjJAM' dvAdazAGgIrUpAM 'jinAnAM' jagatpradIpAnAM dhyAyet / kathambhUtAM 'sunipuNAM' sUkSmArthaprakAzakatvAt / 'anAdyanidhanAM' dvAdazAGgI * bhedaaH| 786 na kadAcinnAsIdityAdi / 'bhUtahitA' prANidayApradhAnAm / 'bhUtabhAvanAM' bhUtAnAM cilAtIpatrAdInAmiva 'bhAvanA' vAsanA yasyA dvAdazAGgI- gAthA-1271 * vacanamAtrazruteH sakAzAt sA tathA tAm / 'anAma'mUlyAm, asaGkalpitA'cintitaphalapradatvAt / 'amitAM' aparimitArthAm, amRtAM * vA amRtopamAma, amaratvadAyakatvAt / 'ajitAM' kumatasiddhAntaiH / 'mahArthI' pradhAnArthAma, pUrvAparAvirodhitvAt / 'mahAnubhAvAM' mahA-* prabhAvAma, 'pahU'NaM caudasapuvvI ghaDAu ghaDasahassaM karittae' ityAdi / 'mahAviSayAM' sarvadravyaviSayAm, 'davvau NaM suyanANI uvautto savva-* 786 * davvANi jANai' ityAdi / 'niravadyAM' niHpA[SpA]pAm / anipuNajanadujJeyAm / nayabhaGgapramANagamagahanAm, nayA naigamAdyAH, bhaGgA bhaGgakAH, pramANAni pratyakSAdIni gamAH sadRzapAThAH tairgahanAM kaSTAvabodhAm / / 45-46 / / [282] *** Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH tattha ya bhaidovalleNaM, tavihAyariyavirahau vAvi / negahaNattaNeNa ya, nANAvaraNodaeNaM ca / 47 / A.ni. heUdAharaNAsaMbhave ya, sai suTTha jaM na bujhijA / savvannumayamavitaha, tahAvi taM mannae maimaM / 48 / pratikramaNAspaSTe / / 47-48 / / navaraM tatra tasyAmAjJAyAM zrutarUpAyAM kimityetadevamityAha - dhyayanam aNuvakayaparANuggaha-parAyaNA jaM jiNA jagappavarA / jiyarAgadosamohA, na anahAvAiNo teNaM / 49 / sUtravyAkhyA spaSTA / / 49 / / dvitIyaM dhyAtavyabhedamAha - dhyaanshtkm| rAgadosakasAyA-savAikiriyAsu vaTTamANANaM / ihaparalogAvAe, jhAijA vajaparivajI / 5 / / dharmadhyAnasya rAgadveSakaSAyAzravAdikriyAsa, 'AzravAH' prANAtipAtAdyAH, AdizabdAnmithyAtvAjJAnAdayaH, tAsu vartamAnAnAM ihalokaparalokApAyAna * bhedaaH| dhyAyet / vartyaparivarjI apramatta ityarthaH / / 50 / / tRtIyamAha - gAthA-1271 payaiThiipaesANu-bhAvabhinnaM subhAsubhavibhattaM / jogANubhAvajaNiyaM, kammavivAgaM viciMtijA / 51 / prakRtisthitipradezAnubhAvabhinne 'zubhAzubhavibhakta' zubhAzubhatvena sthApitam / 'prakRtayo' jJAnAvaraNAdyAH / 'sthiti'stAsAmavasthAnakAlaH 'pradezAH' karmapudgalAH / 'anubhAvo' vipAkaH / 'yogAnubhAvajanitaM' manoyogAdiprabhAvaprabhavaM karmavipAkaM vicintayedityakSarArthaH / / 51 / / * 787 caturthamAha - 283] 1. 'navagahaNa...' la. pa.cha / 2. 'ciMtae' la .pareH anupakRte sati dharmopadezAdinA parAnugrahoyuktAH / 787 ** **** Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-* jiNadesiyAI lakkhaNa-saMThANAsaNavihANamANAI / uppAyaThiIbhaMgAi, pajayA je ya davANaM / 52 / A.ni. niyuktiH * * jinadezitAni lakSaNasaMsthAnAsanavidhAnamAnAni dravyANAM vicintayediti SaSThagAthAparyante sambandhaH / tatra 'lakSaNaM' dharmAstikAyAdInAM * pratikramaNAzrItilakAcArya- dravyANAM gatyAdi / 'saMsthAnaM' lokAkAzasyeva dharmAdharmayoH, jIvAnAM samacaturasrAdi, ajIvAnAM parimaNDalavRttatryasracaturasrAyatarUpam, 'kAlo dhyAyanam laghuvRttiH manuSyakSetrAkRtiH / tasya tatraiva bhAvAt / tathA 'AsanamA'dhAraH sarveSAM lokAkAzam / 'vidhAnAni' bhedAH dharmAstikAya: dharmAstikAyadezaH sUtravyAkhyA dharmAstikAyapradeza ityAdi / tathA eSAM 'mAnAnyA'tmIyapramANAni / utpAdasthitibhaGgAdiparyAyAzca ye dravyANAm, tatra dharmAstikAyo vrtmaan-dhyaanshtkm| samayasambandharUpApekSayotpadyate, atItasamayasambandharUpApekSayA vinazyati, dharmAstikAyadravyAtmanA tu nityaH, evaM srvessaam||52|| kiJca-* dharmadhyAnasya __ paMcatthikAyamaiyaM, logamaNAinihaNaM jiNakkhAyaM / nAmAibheyavihiyaM, tibihamahologabheyAI 53 / / bhedAH / 788 'nAmAdibhedavihitaM' nAmasthApanAdibhedecaturviMzatistave sthApitam, trividhaM adholoko_lokatiryaglokabhedAt / / 53 / / idaM ca lokamadhye gAthA-1271 * cintayedityAha* khiivalayadIvasAgara-narayavimANabhavaNAisaMThANaM / vomAipaiTThANaM, niyayaM logaTThiivihANaM / 54 / 'kSitayo' ratnaprabhAdyAH ISatprAgbhArA ca / 'valayAni' ghanodadhighanavAtatanuvAtAkhyAni / 'dvIpAdi' pratItam / vyomAdipratiSThAnam, 'niyata'* 788 zAzvatam / 'lokasthitividhAnaM' lokasthitiprakAram / / 54 / / kiJca - [284] *caturvizatistavavivaraNe ityarthaH / Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryukti: zrItilakAcArya laghuvRttiH 789 uvaogalakkhaNamaNAi nihaNamatthaMtaraM sarIrAo / jIvamarUviM kAriM, bhoI ca sagassa kammassa // 55 // upayogazcaitanyaM tallakSaNaM anAdinidhanam, bhavapravAhApekSayA nityam, zarIrAdarthAntaraM pRthagbhUtaM jIvam arUpiNaM kAriNaM bhoginaM svakasya karmaNaH / / 55 / / tassa ya sakammajaNiyaM, jammAijalaM kasAyapAyAlaM / vasaNasayasAvayamaNaM, mohAvattaM mahAbhImaM // 56 // ************* antrANamArueriya-saMjogaviogavIisaMtANaM / saMsArasAgaramaNo-rapAramasubhaM vicitijjA // 57 // 'tasya' jIvasya guNarahitasya saMsArasAgaraM vicintayet / kiM bhUtaM ? svakarmajanitaM janmAdijalaM kaSAyapAtAlakalasam / 'maNa'zabdo dezyo matvarthIyaH, tato vyasanazatazvApadavantaM mohAvarttaM mahAbhImam / ajJAnamAruteritasaMyogaviyogavIcisantAnam, aNorapAraM apAraM azubham / / 56-57 // tassa ya saMtaraNasahaM, saMmaddaMsaNasubaMdhaNaM aNahaM / nANamayakatradhAraM, cArittamayaM mahApoyaM // 58 // saMvarakayanicchiddaM, tavapavaNAidvajavaNataravegaM / veraggamuggapaDiyaM, visuttiyAvIinikkhobhaM // 59 // AroDhuM muNivaNiyA, mahagghasIlaMgarayaNapaDiputraM / jaha taM nivvANapuraM, sigghamaviggheNa pAviti // 60 // tisRbhiH sambandhaH / 'tasya' saMsArasAgarasya santaraNasamarthaM samyagdarzanasubandhanam / anaghaM niHpA[SpA]pam / 'jJAnamayo' jJAnAtmakaH A.ni. * pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA dhyAnazatakam / * dharmadhyAnasya bhedAH / gAthA - 1271 ****** 789 [ 285] Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- * karNadhAro yatra taM cAritramayaM mahApotam / saMvareNa 'kRtanicchidraM kRtAzravarUpacchidrasthaganam / tapaHpavanasyAviddhaM - tADanaM preraNaM tena A.ni. niyuktiH javanataravegam / vairAgyameveSTapuraprApakatvAnmArgastatra patitam / vizrotasikA apadhyAnAdhAstA eva vIcayastAbhini:kSobhyam / mhaaye-* pratikramaNAzrItilakAcArya- shiilaanggrtnprtipuurnnm| Aruhya munivaNija: yathA taM nirvANapuraM zIghramavighnena prApnuvanti tathA cintayediti varttate / / 6 / / dhyayanam / laghuvRttiH * tattha ya tirayaNaviNioga-mayamegaMtiyaM nirAbAhaM / sahAviyaM niruvama, jaha sukkhaM akkhayamurviti / 61 / sUtravyAkhyA tatra ca nirvANapure trINi ratnAni jJAnAdIni teSAM viniyogastena nirvRttaM triratnamayam / ekAntikaM nirAbAdham / svAbhAvikamakRtrimam / * dhyaanshtkm| dharmadhyAnasya nirupamaM yathA saukhyamakSayamupayAnti gacchanti tathA cintayet / / 61 / / dhyAtAraH / 790 kiM bahuNA ? savvaM ciya, jIvAipayatthavittharoveyaM / savvanayasamUhamayaM, jhAijA samayasabbhAvaM / / 2 / / gAthA-1271 kiM bahunA bhASitena ? sarvameva jIvAdipadArthavistaropetam / sarvanayasamUhamayaM dhyAyet / samayasaddhAvaM siddhAntasAram / gataM dhyAtavyadvAram / dhyAtanAha - savvappamAyarahiyA, muNao khINovasaMtamohA ya / jhAyAro nANadhaNA, dhammajhANassa nihiTThA / 63 / / 790 spaSTA / navaraM 'ca'zabdAdanyepyapramAdinaH / / 63 / / prastAvAt zukladhyAnasyA'pi dhyAtanAha - 1. 'sambhAviyaM' cha pa.pa, khala, / 2. 'mupayanti' la la pa kha / [286] Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 791 eyi puvvANaM, puvvadharA suppasatthasaMghayaNA / dunha sajogAjogA, sukANa parANa kevaliNo // 64 // 'ete eva' dharmadhyAnadhyAtAra eva pUrvayoH zukladhyAnabhedayoH pRthaktvavitarkasavicAraikatvavitarkAvicArayoH dhyAtAraH / eSa tu vizeSaH - iha dhyAtAraH prAyaH pUrvadharAzcaturdazapUrvavidaH tadupayuktAH suprazastasaMhananAH, AdyasaMhaninaH / dvayoH parayoH zukladhyAnabhedayoH sayogAyogakevalino dhyAtAraH / yataH - sukkajjhANadugaM volINassa taiyamappattassa eyAe / jhANaMtariyAe vaTTamANassa kevalanANamuppajjai | 1 || 64 / athAnuprekSAdvAramAha jhANovarame'vi muNI, nimaNicAiciMtaNA paramo / hoi subhAviyacitto dhammajjhANeNa jo puvviM // 65 // - yaH pUrvaM dharmadhyAnena subhAvitacitto bhavati / / 65 / / lezyAdvAramAha - huti kamavisuddhAo, lesAo pIyapamhasukkAo / dhammajjhANovagayassa, tivvamaMdAibheyAo // 66 // **************************** spaSTA / navaraM pariNAmavazAttIvramandAdibhedAH ||66 / / liGgadvAramAha - AgamauvaeseNa va, nissaggao jaM jiNappaNIyANaM / bhAvANaM saddahaNaM, dhammajjhANassa taM liMgaM // 67 // spaSTA / / 67 / / kiJca - A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA dhyAnazatakam / dharmadhyAnasya lezyA liGga ca / gAthA - 1271 791 [ 287] Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ** Avazyaka- jiNasAhuguNakvittaNa-pasaMsaNAdANaviNayasaMpanno / suyasIlasaMjamarao, dhammajjhANI muNeyavyo / 68 / A.ni. niyuktiH spaSTA / navaraM 'zrutaM' siddhAntaH, zIlaM' sadAcAraH, saMyamaH' prANAtipAtAdiviratiH / phaladvAraM zukladhyAnAvasare vakSyate / uktaM dharmadhyAnam / / 68 / / * pratikramaNAzrItilakAcArya atha zukladhyAnaM - ihA'pi tAnyeva dvAdazadvArANi / tatra caturkhAdyadvAreSu na pUrvasmAdvizeSa iti tAni muktvA laghuvRttiH dhyayanam AlambanAdInyAha - sUtravyAkhyA aha khaMtimahavanava-muttIo jiMNamayappahANAo / AlaMbaNAI jehiM u, sukkajjhANaM samAruhai / 69 / dhyAnazatakam / spaSTA / / 69 / / kramadvAramAha - shukldhyaanm| tihuyaNavisayaM kamaso, saMkhivia maNaM aNuMmi chaumattho / jhAyai sunippakaMpo, jhANaM amaNo jiNo hoi 70 / gAthA-1271 792 'tribhuvanaviSayaM' trailokyAlambanaM 'kramazaH' krameNa ekaikavastutyAgarUpeNa saMkSipya' saMkocya manaH 'aNau' paramANo nivezya chadmastho dhyAnaM * * zukladhyAnaM dhyAyati / suniHpraSpi kampaH tataH prayatnavizeSAdaNorapyapanIya amanA jinaH kevalI bhavati / / 70 / / kathametadbhavatIti cedityAha-* jaha savvasarIragayaM, maMteNa visaM nirubbhaI DaMke / tatto puNo'vaNijai, pahANataramaMtajoehiM / 71 / spaSTA / navaraM 'pradhAnataramantrayogaiH' prakRSTamantreNa yogairauSadhaiH / / 71 / / ayaM dRSTAntaH / upanayamAha - 792 1. 'panIyaH' la / [288] **88 ********** XXXXXXXXXX Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- __taha tihuyaNataNuvisayaM, maNovisaM maMtajogabalajutto / paramANumi niraMbhai, avaNei taovi jiNavijo / 72 / . A.ni. niyuktiH tathA tribhuvanatanuviSayaM 'manoviSaM' bhavarUpamRtyukaratvAt / mantrayogabalayukta: jinavacanadhyAnasAmarthyasaMpannaH paramANau niruNaddhi / * pratikramaNA zrAtilakAcAya- prayatnavizeSAttato'pyapanayati jinavaidyaH ||72||atraiv dRSTAntAntaramAha - dhyayanam laghuvRttiH osAri iMdhaNabharo, jaha parihAi kamaso huyAso vA / thoviMdhaNAvaseso, nivvAi taovaNIo ya / 73 / sUtravyAkhyA apasAritendhanabharaH stokendhanAvazeSo yathA hutAzaH kramaza: parihIyate, tatopyapanIto nirvAti / / 73 / / atrApyupanayamAha - dhyAnazatakam / zuklataha visayaMdhaNahINo, maNohuAso kameNa taNuyaMmi / visaiMdhaNe niraMbhai, nivvAi tao'vaNIo ya 74 / dhyAnam / tathA viSayendhanahIno mana eva duHkhadAhakaraNatvAt hutAzaH, krameNa 'tanuke' kRze viSayendhane nirudhyate / tatopyapanIto nirvAti / / 74 / / gAthA-1271 punaratraiva dRSTAntopanayAvAha - toyamiva nAliyAe, tattAyasabhAyaNodaratthaM vA / parihAi kameNa jahA, taha jogimaNojalaM jANa / 75 / yathA toyaM nAlikAyA ghaTikAyAH yathA vA taptalohabhAjanodarasthaM jalaM krameNa parihIyate, tathA yogimanojalaM parihIyate svalpIbhavati / evaM kevalino manoyoganirodha uktaH / / 75 / / zeSa yoganirodhamAha - 1. yogamantra' la la pa cha kha / [289] 793 793 Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- evaM ciya vaijogaM, niraMbhai kameNa kAyajogaM ca / to selesuvva thiro, selesI kevalI hoi 76 / A.ni. niyuktiH spaSTA / / 76 / / dhyAtavyadvAramAha - pratikramaNAzrItilakAcArya dhyayanam laghuvRttiH uppAiThiIbhaMgAi-pajayANaM jamegadavvaMmi / nANAnayANusaraNaM, pubagayasuyANusAreNaM / 77 / sUtravyAkhyA utpAdAdInAM yadekavastuni aNvAtmAdau nAnAnayairdravyAstikAyAdibhiranusmaraNam / pUrvagatazrutAnusAreNa taddhyAtavyam / / 77 / / zukladhyAna-* dhyaanshtkm| bhedacatuSTayamAha - zuklasaviyAramatthavaMjaNa-jogaMtarao tayaM paDhamasukkaM / hoi puhuttaviyaka, saviyAramarAgabhAvassa 178 / / dhyAnasya 794 ___ 'arAgabhAvasya' rAgapariNAmarahitasya pRthaktvavitarkasavicAraM nAma 'pRthaktvena' eka dravyAzritAnAM utpAdAdiparyAyANAM bhedena 'vitarko'* * vikalpo yatra tat pRthaktvavitarka taJca tatsavicAraM ca pRthaktvavitarkasavicAram / prathamaM zukladhyAnaM bhavati / 'savicAraM' sasaGkrama * gAthA-1271 * arthavyaJjanayogAntarataH / artho' dravyam, 'vyaJjanaM' zabdaH, yogo' manaHprabhRti / tatrArthAdvyaJjanaM vyaJjanAdarthaM saGkrAmati yogAdyogamiti / / 78 / / * jaMpuNa sunippakaMpa, nivAyasaraNappaIvamiva cittaM / uppAiThiibhaMgAi-yANamegaMmi pajAe / 79 / 794 yatpunazcittaM utpAdasthitibhaGgAdInAM paryAye ekasmin nirvAtazaraNapradIpa iva suni:pra[Spa]kampam / / 79 / / tatkimityAha - [290] bhedAH / **************** RRRRRRRRRY Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ F4 Avazyaka- * aviyAramatthavaMjaNa-jogaMtarao tayaM biiyasukkaM / puvvagayasuyAlaMbaNa-megattaviyakkamaviyAraM 180 / A.ni. niyuktiH * 'avicAraM' asaGkramam, kutaH arthavyaJjanayogAntarataH, tad dvitIyaM zukladhyAnam / 'ekatvenA'bhedena 'vitarko' vyaJjanarUpo'rtharUpo vA yasya * pratikramaNA zrItilakAcArya- tattathA / / 80 / / dhyayanam laghuvRttiH nivvANagamaNakAle, kevaliNo daraniruddhajogassa / suhumakiriyA'niyaTTI, jhANaM taNukAyakiriyassa 81 / sUtravyAkhyA spaSTA / navaraM tanvI ucchAsaniHzvAsarUpA kriyA yasya sa tathA tasya tnukaaykriysy|81| dhyaanshtkm| tasseva ya selesI-gayassa selubba nippakaMpassa / vucchinnakiriyamappaDi-vAi jhANaM paramasukkaM / 82 / zukladhyAnasya spaSTA / uktaM caturdhA zuklam / / 82 / / tatpratibaddhameva zeSamAha - bhedAH / 795 paDhamaM joge joge-su vA mayaM biiyamegajogaMmi / taiyaM ca kAyajoge, sakamajogaMmi ya cautthaM / 83 / gAthA-1271 prathamaM zuklaM yoge yogeSu vA mataM sasaGkramatvAt / dvitIyamekasmin yoge saGkramAbhAvAt / tRtIyaM kAyayoge na yogAntareSu / caturthamayoge* * kevalini amanaskatvAt / / 83 / / kevalinaH kathaM dhyAnamiti cedityAha - jaha chaumatthANa maNo, jhANaM bhannai sunizcalo saMto / taha kevaliNo kAo, sunizcalo bhannae jhANaM / 84 / 795 spaSTA / / 84 / / caturthe zukle kAyasyApi niruddhatvAt kathaM dhyAnatvamiti cedityAha - [291] 1. 'saMkramatvAt' kha la / PRORK Chan Ye Neng Lu Qi Ye ] Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 796 puvvappaogao viya, kammaviNijjaraNaheuto Avi / saddatthabahuttAo, taha jiNacaMdAgamAo ya // 85 // cittAbhAvevi sayA, suhamovarayakiriyAI bhannaMti / jIvovaogasabbhAvao bhavatthassa jhANAI // 86 / jIvopayogasadbhAvAt bhavasthasya sUkSmoparatakriye dhyAne sadA bhaNyete / pUrvaprayogatopi ca kulAlacakrabhramaNavat karmaNAM bhavopagrAhiNAM vinirjarAhetutazcApi / zabdArthabahutvAt 'dhyAna [dhyai]' cintAyAM, kAyayoganirodhe, ayogitve ceti / jinacandrAgamAJca / uktaM dhyAtavyam / dhyAtAro dharmadhyAne uktAH / / 86 / / anuprekSAdvAramAha - sukkajjhANasubhAviya-citto ciMtei jhANaviramevi / niyayamaNuppehAo, cattAri carittasaMpanna // 87 // spaSTA / / 87 / / tAzcaitAzcatasro'nuprekSA Aha AsavadArAvAe, taha saMsArAsuhANubhAvaM ca / bhavasaMtANamaNaMtaM, vatthUNaM vipariNAmaM ca // 88 // 'AzravadvArANi' mithyAtvAdIni tebhyo 'pAyAn' duHkharUpAn, saMsArAsukhAnubhAvam, bhavasantAnamanantam, bhAvinAM vastUnAM sacetanAnAM putrakalatrAdInAM vipariNAmaM ca / etAzcatasro'nuprekSAH zuklAdyabhedadvayasaGgatA jJeyAH / / 88 / / lezyAdvAramAha T A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA dhyAnazatakam / zukla dhyAnasya bhedAH gAthA - 1271 796 [292] Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RRRRRI Avazyaka-* sukkAe lesAe, do taiyaM paramasukkalesAe / thirayAjiyaselesaM, lesAIyaM paramasukkaM / 89 / A.ni. niyuktiH pratikramaNAzuklAyAM lezyAyAM dve Aye, tRtIyaM paramazuklalezyAyAma, sthiratAjitazailezaM lezyAtItaM 'paramazuklaM' caturtham / / 89 / / liGgadvAramAha - yAnyevara zrItilakAcArya-* dharmadhyAnasya liGgAni tAnyevAsyApi / dhyayanam laghuvRttiH sUtravyAkhyA ahavA (avahA saMmohavivega-vusaggA tassa huMti liMgAI / liMgijai jeNa muNI, sukkajhANovagayacitto / 90 / dhyAnazatakam / athavA[avadhA]'saMmohavivekavyutsargAstasya zuklasya liGgAni / zeSaM spaSTam / / 10 / / asaMmohAdIn [avadhAdIn] vivRNvannAha - zukladhyAnasya cAlijai bIhei ya, dhIro na parIsahovasaggehiM / suhumesu na saMmujjhai, bhAvesu na devamAyAsu / 91 / bhedAH lezyA 797 cAlyate dhyAnAt na parISahopasargaH na vA bibheti dhIro dRDhaH [ityavadhaliGgaH] / sUkSmeSu gahaneSu bhAveSu na saMmuhyati, na devamAyAsvanekA-* *svityasaMmoho liGgam / / 11 / / gAthA-1271 * .sarveSupayukteSvamudriteSvAdazeSu 'ahavA' iti pATho'sti, dhyAnazatakamUle tu 'avahA' iti pATho'sti / hAribhadrIyavRtto zaklaSyAnasya avadhAsaMmohavivekavyutsargA iti catvArika liGgAni darzitAni - tataH padArthAnusAreNa 'avahA' iti pATho yukto bhAsate / navaraM zrItilakAcAryavRtteramudriteSvAdazeSu kenApi kAraNena 'ahavA' pATho'sti / tatrAsyA gAthAyA vRttAvapi 'ahavA' (athavA) iti pATho vyAkhyAto na tu 'avadhA' / anantaragAthAvataraNikA'pi 'asammohAdIn vivRNvanAha' iti darzitA na tu 'avadhAdIn...' iti / anantaragAthAyA * *vRttAvapi 'cAlyate dhyAnAt... iti pAThenAsaMmohaliGgaM vyAkhyAtaM na tvvdhlinggm,| 1 ityAdi pAThastvasmAbhiH prakSiptaH, amudritAdarza tu nAsti / [293] EXXXXXXX Hua Le Qian Qian Qian Qian Li Zhun Zhun Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ EKKE**** Avazyaka- dehavivittaM picchai, appANaM taha ya savvasaMjoge / dehovahivussaggaM, nissaMgo savvahA kuNai / 12 / A.ni. niyuktiH spaSTA / navaraM pUrvArdhe viveko liGgam, uttarArdhe vyutsargaH / / 12 / / phaladvAre prathamaM dharmaphalamAha - pratikramaNAzrItilakAcArya dhyayanam huti subhAsavasaMvara-viNijarAmarasuhAI viulAI / jhANavarassa phalAiM, suhANubaMdhINi dhammassa / 93 / laghuvRttiH sUtravyAkhyA 'zubhAzravaH' puNyAzravaH, 'saMvaraH' azubhakarmAgamanirodhaH, 'vinirjarA' karmakSayaH, amarasukhAni vipulAni dharmadhyAnasya zubhAnubandhIni dhyaanshtkm| * phalAni bhavanti / / 13 / / zukladhyAnasyAha - dhyAnaphalam / * te ya viseseNa suhA-savAdao'NuttarAmarasuhaM ca / duNDaM sukkANa phalaM, parinivvANaM parillANaM / 94 / zukla 798 * te cA'nantaroktA vizeSeNa zubhAzravAdayaH anuttarAmarasukhaM ca dvayorAdyayoH zuklayoH phalam / parayoruttarayoH parinirvANam / / 94 / / yadvA * dhyAnasya *bhavavipakSabhUte ime ityAha - liGgAni / AsavadArA saMsAra-heyavo jaM na dhammasukkesu / saMsArakAraNAI, tato dhuvaM dhammasukkAI / 95 / gAthA-1271 AzravadvArANi saMsArahetavaH / tAni ca yanna dharmazuklayoH syuH tanna saMsArakAraNe dhruvaM dharmazukle / / 95 / / ato mokSahetudhyAnamityAha -* 798 saMvaraviNijarAo, mukkhassa paho tavo paho tAsi / jhANaM ca pahANaMgaM, tavassa to mukkhaheUyaM / 96 / [294] saMvaranirjare mokSasya pathaH / tayozca tapaH panthAH / tapasazca pradhAnAGgaM dhyAnam / tato mokSahetukam / / 16 / / amumarthaM dRSTAntairAha - * ****EXU Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka nirmuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 799 aMbaralohamahINaM, kamaso jaha malakalaMkapaMkANaM / sujjhAvaNayaNasose, sAhaMti jalAnalAiccA / 97 / vastralohArdrakSitInAM kramazo malakalaGkapaGkAnAM zodhyapanayanazoSAn jalAnalAdityAH sAdhayanti / 97 / taha sujjhAisamatthA, jIvaMbaralohameiNigayANaM / jhANajalAnalasUrA, kammamalakalaMkapaMkANaM / 98 / tathA jIvAmbaralohamedinIgatAnAM karmamalakalaGkapaGkAnAM dhyAnajalAnalasUrAH zodhyAdisamarthA bhavanti / 98 / tAvo soso bheo, jogANaM jhANao jahA niyayaM / taha tAvasosabheyA, kammassavi jhAiNo niyamA / 99 / tApastataH zoSastato bhedo'nyathAtvaM yogAnAM kAyAdInAM yathA dhyAnAnniyataM syuH, durbalikApuSpamitrAderiva tathA tApazoSabhedAH karmaNo'pi dhyAyinaH syuH / / 99 / / jaha rogAsayasamaNaM, visosaNavireyaNosahavihIhiM / taha kammAmayasamaNaM, jhANANasaNAijogehiM / 100 / y yathA rogAzayazamanaM vizoSaNavirecanauSadhavidhibhiH, tathA karmAmayazamanaM dhyAnAnazanAdiyogaistaporUpaiH / / 100 / / kiJca - - jaha cirasaMciyamiMdhaNa-jalaNo pavaNasahio duyaM Dahai / taha kammiMdhaNamamiyaM, khaNeNa jhANAnalo Dahai / 101 / spaSTA / / 101 / / 1. 'visohaNaM' la / 2. 'rogAzraya... ' palakha cha pa / 3. 'vizodhana' la / rogAzayazamanaM roga nidAnacikitsA / ******** A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA dhyAnazatakam dhyAnaphalam / gAthA - 1271 799 [295] Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- jaha vA ghaNasaMghAyA, khaNeNa pavaNAhayA vilijaMti / jhANapavaNAvahUyA, taha kammaghaNA vilijaMti / 102 / A.ni. niyuktiH spaSTA / / 102 / / kiJca lokapratItameva dhyAnaphalamAha - pratikramaNAzrItilakAcArya- na kasAyasamutthehi ya, vAhijai mANasehiM dukkhehiM / IsAvisAyasogA-iehiM jhANovagayacitto / 103 / dhyayanam laghuvRttiH spaSTA / / 103 / / sUtravyAkhyA dhyAnazatakam sIyAyavAiehi ya, sArIrehiM subahuppagArehiM / jhANasunizcalacitto, na vahijai nijarApehI / 104 / / dhyAnaphalam / spaSTA / navaraM 'na vahijjai' na vyathyate / / 104 / / athopasaMharannAha - gAthA-1271 iya savvaguNAhANaM, divAdidvasuhasAhaNaM jhANaM / supasatthaM saddheyaM, neyaM jheyaM ca nimaMpi / 105 / / spaSTA / evaM tarhi sarvakriyAlopa: syAt ? naivam, sarvasyApi jinoktAyAH kriyAyA dhyAnatvAt / / 105 / / dhyAnazataM samAptam / 'pratikrAmAmi paJcabhiH kriyAbhiH' vAgmanovyApArarahitenAnupayuktena kAyena nirvRttA kriyA kAyikI tayA 'kAyikyA' / adhikaraNa-* mutsUtraprarUpaNena lokAnAmunmArge sthApanaM tena nirvRttA AdhikaraNiko tayA 'AdhikaraNikyA' / pradveSo matsarastena nirvRttA prAdveSikI kriyA * * abhyAkhyAnadAnAdikA tayA / paritApanaM AtmaghAtaparaghAtacintanarUpaM tena jAtA 'paritApanikI' tayA / prANAtipAta: pratItastena jAtA * [296] *zItAtapAdibhizca / Le Le Lai Le Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun 800 K***** 800 Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- 'prANAtipAtikI' tayA, atikramavyatikramAticArarUpayA / 'pratikrAmAmi paJcabhiH kAmaguNaiH' kAmAH zabdAdayo viSayAH / guNatvaM caiSAM * A.ni. niktidravyAzrayatvAt / teSu zubhAzubharUpeSvanurAgavirAgAbhyAm / 'pratikrAmAmi paJcabhirmahAvrataiH' / prANAtipAtaviratyAdibhiH samyagaparipAlitaiH / * pratikramaNAzrInisAnA * 'pratikrAmAmi paJcabhiH samitibhiH' samyagaparipAlitAbhiH / dhyayanam laghuvRttiH IryAsamitau kathA - sUtravyAkhyA IryAsamitimAnsAdhuH, zakreNA'zaMsi saMsadi / azraddadhAno mithyAdRgdevastaM draSTumAgataH / 1 / paJcasamitiSu vicakre makSikAmAnA, maNDUkI: parito'pi tam / mattadvipaM bhayaM pazcAnna tathApyabhinadgatim / 2 / kathAH / 801 hastena hastinotkSipya, mukto dadhyo patan muniH / patatA mama dehena, hA mariSyantyaghoGginaH / 3 / gAthA-1271 nAjIgaNanijAM pIDAM, tuSTo devastatastadA / pAlyaivamIryAsamitiH, sarvairapi tapodhanaH / 4 / bhASAsamitau kathA - bhASAsamitimAnsAdhuH, purarodhe purAbahiH / kaTakAntardhaman bhikSA, kenacit pRcchyate sma saH / / tRNendhanajalAnnAdi, kiyadantarbalaM kiyat / nirvitrA nAgarA no vA, na kiJcidvedmi so'vadat / / 801 praSTA prAha na kiM vetsi, bhraman pazyasi kiM na hi / kiM na zRNoSi vA vArtAstamathAbhidadhe muniH / 3 / [297] bahu zRNoti karNAbhyAM, bahakSibhyAM nirIkSate / na ca dRSTaM zrutaM sarva, bhikSurAkhyAtumarhati / 4 / * Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH eSaNAsamitau kathA - magadheSu nandigrAme, gotamaH kaNavRttikaH / tatpatnI dhAriNI tasyA, garbhe pANmAsike pitA / / mRto mAtApi jAte ca, mAtulena sa vardhitaH / nandiSeNAbhidhastasya, gRhe karma cakAra saH / / pratAritaH sa lokena, mAtulena sthirIkRtaH / mA zrauSIrlokavAkyAni, tisraH santi sutA mama / 3 / dAsyAmi tava naiSustAH, kurUpamiti taM param / nirvitraH(NNaH) so'tha nirgatya, mumUrSurvIkSya kutracit / 4 / nandivardhanasUrINAM, sannidho vratamagrahIt / sa SaSThakSapakaH khyAtayaza:kIrtirabhUnmuniH / 5 / / vaiyAvRtye'bhigrahI cacAla glAnAdisAdhuSu / zakro'zaMsattameko'thA'zraddadhAnaH suro'bhyagAt / 6 / / cakre zramaNarUpe dve, bahirekotisArakI / sthito agAdaparo madhye, sAdhUpAnte'bravIdidam / 7 / glAnarSiH patito'styeko, vaiyAvRtyakaro'sti cet / sa uttiSThatu tacchrutvA, SaSThapAraNake'pi hi / 8 / sahasA nandiSeNarSirmuktvA kavalamutthitaH / Uce'rthaH kena so'vAdIjalenA'gAtsa tatkRte / / aneSaNAM surazcakre'neSaNIyaM na so'grahIt / bhrAntvA dvistriH sa zuddhAmbho, gRhItvA'gAttadantike / 10 / Acukroza sa taM glAno, muniniSThurayA girA / tvaM vaiyAvRtyakArIti, zUnyo nAmneva varttase / 11 / 1. 'saH' kha / 2. 'muni ni' pa, kha / A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA paJcasamitiSu kathAH / gAthA-1271 802 802 [298] KEE* Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-* niyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH sa tadgiraM sudhAsAraM, manyamAnaH kSamAnidhiH / azUkaH kSAlayAmAsa, taM viSTAliptamapyRSim / 12 / athAhottiSTha yAmo'nta rujaM tvAM karomi yat / glAno'vagna kSamaH so'vak, pRSThimAroha tarhi me / 13 / pRSThimAropya taM gacchaMstena devena mAyayA / nandiSaNaH purISeNa, lipto'tIvavigandhinA / 14 / AkruSTazca kathaM vegabhaGgAnme mRtamAraNam / karoSi bhoktukAmastvaM, vrajannAyUna ! raMhasA / 15 / munizcandanalepaM taM, manvAno'meghyalepanam / AkrozaM cAziSaM dadhyau, kathaM syAdasya nirvRtiH / 16 / devastuSTo'tha saMhatya, mAyAM natvA ca taM munim / zakraprazaMsAM cAvedya, svaM vimAnaM jagAma saH / 17 / vasatI munirapyAgAdgurorAlocya bhuktavAn / eSaNAsamitiH pAlyA, tadevaM munipuGgavaiH / 18 / / yadivA / eyuH paJcarSayo grAma, kSuttRSArtA mahAdhvataH / na gRhItamazuddhAmbho, mRtAH paJcA'pi tRSNayA / 1 / evameSaNAsamitiH prANAnte'pi na tyAjyA / caturthasamitI kathA - uvAca sAdhUnAcAryA, grAmaM yAmotha sAdhubhiH / kRte vihatye saMbAhe, sthitAH kenApi hetunA / / pAtrakAdyupadhIneko, lagnaH sthApayituM tadA / sAdhubhirbhaNitaH sthAnaM, pratyupekSya vimucyatAm / / Uce kimatra sarpo'sti, tata: sannihitA surI / tatra sarpa vicakre'tha, prabuddhaH samito'bhavat / 3 / 1. so'thak cha / . azUkaH jugupsayA vinA / * saMbAhaH - sannivezavizeSaH / A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA paJcasamitiSu kathAH / gAthA-1271 803 *** 803 [299] Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH prItilakAcArya- laghuvRttiH ****** atha pAriSThApanikAsamitau - viSatumbaM dharmarucistyaktuM yAto'pi nAtyajat / mriyatAM mA'Ggino'nye'smAtsvayaM bhuktvA mRtastataH / / ekazcAstva samitaH sAdhuH, kAyikyAdikRte bahiH / ekaikaM sthaNDilaM pratyalekhayana trayaM trayam / / Uce ca tatra santyaSTrA, niviSTAH kiM vizRGkhalAH / uSTrarUpaM tataH kRtvA, niviSTA tatra devatA / 2 / utthitaH so'tha kAyikyA:, kRte tatroSTramaikSata / dvitIye'pi tRtIye'pi, sthaNDile taM vilokya saH / 3 / atha dvitIyamutthApyApazyatso'pi tamaikSata / tatastaM devatA'vocatkiM na tvaM saptaviMzatim / 4 / prekSase sthaNDilAnyatra, samyak so'tha prapannavAn / athAnyadapi yatkiJcitpariSThApyaM taducyate / 5 / / atrArthe pAriSThApanikAniyuktimAha - pAriTThAvaNiyavihi, vucchAmi dhIrapurisapannattaM / nAUNa jaM suvihiyA, pavayaNasAraM uvalabhaMti / / spaSTA / / 1 / / sA ca pAriSThApanikyoghato dvidhetyAha - egeMdiya noiMdiehiM, pAriTThAvaNiyA samAsao duvihA / eesiM tu payANaM, patteya parUvaNaM vucchaM / 2 / * dvitIyaM sAdhumityarthaH / * mudritAdarza pAThastu 'noegeMdiya...' / noiMdiehiM iti pATho'zuddho bhAti / vyAkhyAyAmapi 'noekendriyA' ityuktam / A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA paJcasamitiSu kathAH * pAriSThApanikA niyuktiH / gAthA-1271 804 ARRRE 804 [300] ********** Yao Hua Yao Ye Zhun Le Le Hua Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- * ekendriyAH pRthivyAdayaH / noekendriyAstrasAdayaH / anayoH padayorekendriyanoekendriyayoH pratyekaM pRthak prarUpaNaM vakSye / / 2 / / ekendriya- A.ni. niyuktiH * svarUpamAha - pratikramaNAzrItilakAcArya- puDhavI AukkAe, teU vAU vaNassaI ceva / egidiya paMcavihA, tajAya tahA atajAya / 3 / dhyayanam sUtravyAkhyA laghuvRttiH * padatrayaM spaSTam / eSAM caikendriyANAM pAriSThApanikI dvidhA / tajjA atajjA ca / anayorbhAvArtho'gre vakSyate / gRhItAtiriktasya pariSThA-* *pAriSThApanikApanam / / 3 / / pRthivyAdInAM ca sAdhoH kathaM grahaNaM syAdityAha - niyuktiH| 805 duvihaM ca hoi gahaNaM, AyasamutthaM ca parasamutthaM ca / ikvikaMpi ya duvihaM, Abhoge taha aNAbhoge / 4 / ekendriya'Abhoge' upayoge / 'anAbhoge''nupayoge / / 4 / / etadeva vizeSeNAha - pariSThApanA AyasamutthaM gahaNaM, jaM sayameveha ginhaI sAhU / jaM puNa dei paro, se taM bhannai parasamutthaMti / 5 / pRthviikaayH| AyasamutthaM Abho-gao u iha huna puDhavikAyassa / gahaNamahimAi dave, sAhu~mi imA tahiM jayaNA / 6 / gAthA-1271 maggijai (parasmAt) acitto, paDhamaM ANijae sayaM pacchA / evaM mIsovi duhA, sacitto vA vi nAyavyo / 7 / 805 itaH saptatriMzad gAthA (5-41) hAribhadrIyaTIkAyAm, mANikyazekhara TIkAyAm, jJAnasAgaracUrNA ca vyAkhyAtA / kiJca tatra 'mUlagAthAH kvApi na labyA' iti TippaNyAM sUcayitvA * [301] nadarzitAH / tasmAt imA gAthA lopitA bhAsante / asyA laghuvRtyA hastAdarza imA vilokitAH / tasmAt asyA mUlyaM abhyadhikaM dhyeyam / * sAdhurahinA daSTo viSaM vA bhakSitam / Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- taddevidhyamevAha - A.ni. niryaktiH halakhaNaNa kuhulaggo, maggijai (parasmAt) mIsao tao pacchA / ANijai aDavIo, pahavammi adaDDakhittehiM / 8 / pratikramaNAzrItilakAcAryapathavalmIkadagdhakSetrebhyaH ||8|| tadaprAptau - dhyynm| laghuvRttiH maggijai (parasmAt) sacitto, pacchA ANijae sayaM ceva / iya jayaNamAsukAriMmi, navari kaje na niyamo'yaM / / sUtravyAkhyA navaraM 'AsukAriNi' zIghrakartavye kArye nA'yaM niyamaH / / 9 / / pAriSThApanikAAyasamutthamaNAbho-gao u ajiyaM tu jANiuM lijA / mIsAi loNamAI, khaMDe loNaM caiya hujA / 10 / niyuktiH / 806 anAbhogato jJAtvA vA ajIvam, gRhNIyAt (sacittaM) mizrAdikaM vA lavaNamRttikAdi, 'khaMDe' khaNDIkRte lavaNe jighRkSite, akhaNDaM lavaNaM kA ekendriyagRhItaM syAttattathaiva tyajet / / 10 / / pariSThApanA eeNa parasamutthaM'pi, vanniyaM ceva jANa duvihaM pi (AbhogAnAbhogAbhyAM) / jamhA jaM dei paro, kahiMci taM parasamutthaMpi // 11 // pRthviikaayH| siddhe kArye yaduddhRtaM mRttikAlavaNAdi, tasya - gAthA-1271 ittha pariTThavaNavihI, dAyabco tassa'nicchaNe pucche / katto siDhe tatthA-'siTTe vanAiNA nAuM / 12 / 806 1. 'yahattaM' pa / . halakhananotthakuDyalagno mizraH pUrva mRgyate ityarthaH / * mANikyazekharadIpikAyAM vyAkhyA tviyaM - 'khaMDe' maghughulo (khAMDa' iti bhASAyAm) / yAcite lavaNaM * / dadyAttaccAttaM bhvet| [302] Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ******** 807 Avazyaka niryukti: Akare tyajet / zrItilakAcArya- * laghuvRttiH iha yadyadIyamuddhRtaM tattasyaiva dAtavyam / tasyAnicchAyAM pRcchet 'kuta etadAnItaM, ziSTe' kathite tatra tyajet / aziSTe varNAdinA jJAtvA vAghAyaMmi ya mahure, kapparagadalaMmi tassa asaImi / vaDapippalAipatte, AbAhAvajjie ThANe 113 / vyAghAte ca bhayAdinA tatra gantumazaktau uktarItyA tyajet / / 13 / / AyasamutthaM Abho-gao u iha hujja AukAyassa / gahaNaM visakuMbhAI, haNiyavvo imA tahiM jayaNA // 14 // ******* apkAyasya grahaNaM 'viSakumbho' rogavizeSaH, sa hantavyaH viSasphoTikA vA sektavyA / viSaM vA kenApi sAdhunA bhakSitaM mUrcchito vA plAnaH patitastadartham / / 14 / / tatreyaM yatanA - maggajjai acitto, paDhamaM ANijjae sayaM pacchA / evaM mIso vi duhA, sacitto vA vi nAyavvo / 15 / ahaNuvvattaM aTThi-karAi maggijjae tao mIsaM / ANijjai ya sayaM ciya, khuDDaddaha pukkharAIhiM / 16 / adhunoddhRtaM tAtkAlikaniHpa[Spa]nnam, 'aTThikarAdi' tanduladhAvanAdi, kSudrahRdAt puSkarAdimato vA mizrajalamAnIyate maggija sacitto / / 17 / / gAthA prAgvat / * 'madhure' 'ugradravyAbhAvite' ityarthaH / vAtAdivikArotyo rogavizeSaH / ******** A.ni. pratikramaNAdhyayanam sUtravyAkhyA pAriSThApanikA niryuktiH / ekendriya pariSThApanA / apkAyaH / gAthA - 1271 807 [303] Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ** Avazyaka- AyasamutthaM Abho-gao ajiyaM tu jANiuM lijjA / mIsAiM aMbile vA, udagaM iyaraMpi emeva / 18 / A.ni. niyuktiH * 'aMbilevatti' kuGkaNadeze ekasyAM vedikAyAmAcAmAmlaM jalaM ca bhavati / aviratikA AcAmAmlaM mAgitA, tayoce svayamito gRhANa / * zrItilakAcArya- * sAdhunA''cAmAmladhiyA payo gRhItam, tatraiva tannikSipet, atha na dadyAttataH 'ittha pariThThavaNavihI' / 19 / gAthA prAgvat / nAdeyaM nadyAm, kopaM kUpe,* dhyayanam laghuvRttiH tADAgaM taDAge kSipet / / 18-19 / / [yadi zuSkaM taDAgapAnIyaM tarhi-] sUtravyAkhyA vaDapippalapattaM vA, aDDeUNaM saNiyaM vigiMcijA / jaha ujjharA na huMtI, pattAsai bhA[ya]NajayaNAe / 20 / pAriSThApanikA niyuktiH / 808 'ujjharA' rellaMkAH / 'patrAsati' vaTAdiparNAbhAve, bhAjanayatanayA / / 20 / / ekendriyachinnataDAgaDa pAyaM, doreNaM sikkagaMmi ulaMbe / Isi apatte doraM, okaDDeuM vigiMcitA / 21 / prisstthaapnaa| chinnataTe cA'vaTe pAtraM davarakeNa zikye'valambya madhye muJcet / ISadaprAptAdhojalaM ca pAtraM davarakeNAkRSya jalaM 'vigicet' tyajet / / 21 / / * apkaayH| vAghAe sapaDiggaha-meva u khIraduma hiTThao nisare / pAyAsai puDha vikAI-yAi ullehavulleuM / 22 / gAthA-1271 vyAghAte 'pAtrAsati' patagRhAbhAve / pRthvIkAyike Ardai athavA prAsukAmbunA AyitvA kSIradrumAdhastAlpayo nisRjet / / 22 / / 808 1. 'viviMcet kh| 2. 'vikAI'... kha cha la, la, pa, 1. upayoginI iti kRtveyaM pAtanikA'tra yojitA / * avaSTabhya / + relakAH - pravAhAH / [304] ******** Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RXXX **%%%%%ESSES Avazyaka- cikkhalle vA khaDDe, khaNiUNaM pattanAlageNaM tu / nisiriya karina chAyaM, kaMTAIhiM ca rakkhijA / 23 / A.ni. niyuktiH 'pAtranAlakena' pAtrakaNThakena / / 23 / / pratikramaNAzrItilakAcArya- mIsiya dino paDiNI-yayAi chaDijjaI aNAbhogA / puvvagahiyaMmi thove, pariyAyae hoi paribhogo / 24 / __dhyayanam laghuvRttiH mizro'pkAyo dattaH pratyanIkayA chadyate / anAbhogAtpUrvagRhIte mizre stoke pariNate bhavati paribhogaH / / 24 / / sUtravyAkhyA navi pariNamija thaMDila, jA gammai tA paridvaveyabbo / pavayaNavihIi jayaNA, aNavatthapasaMgadose ya / 25 / * pAriSThApanikA niyuktiH / nApi pariNamet yAvatA kAlena sthaNDilaM gamyate / pariNato'pi vA tatra gatAnAM na bhogArhaH kintu pariSThApyaH pravacanavidhinA yatinA / ekendriya*tatparibhoge'navasthAdoSaprasaGgAt / / 25 / / [atha tejaskAyaH] pariSThApanA AyasamutthaM Abho-gao u iha hunja teukAyassa / gahaNaM sUlAi kae, so ceva vihI muNeyavyo / 26 / tejskaayH| acitta mIsagA navara-munha pAsANamAiyAneyA / ittha pariTThavaNavihI, chubbhai tattheva siya na dae / 27 / gAthA-1271 kArye ni:pa(Spa)ne tatraiva kSipyate / syAnna dadyAt / / 26-27 / / tataH - 809 1. pariNayae' kha 'pariyae' la, pariyaye pa / 2. 'dei'e / 'niLyAte cikkhalle khaDDA khAtvA patrapraNAlena jalaM nisRjya chAyAM kuryAt kaNTakAdibhikSA rakSet' / iti vyAkhyA * * dIpikAyAm / * poTTazUlAdikRte tApAnAyAdito'hidaSTe DambhanAya sarpAdizaGkAyAmuddyotAya sphoTikAvAtagrandhiantravRddhitApanArtha vA - ityAdi kArya tejaskAyagrahaNam / [305] RXXX 809 *NS * ** ** ********** *** ** Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ FREE AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 810 sakkaTTha unbhavamI, anami vi asai sarisachAreNa / ucchAijai pacchA-'sariseNa vi dIvagevi vihI / 28 / A.ni. svakASThabhave'nyasminvAgnau kSipyate / tasyAsati sadRzakSAreNa chAdyate, pazcAdasadRzenApi, dIpake ca vidhiH / / 28 / / pratikramaNAuggAliUNa tilaM, varddhiM nippIliUNa jayaNAe / mallagasaMpuDa nisiraNa-mahAugaM pariName pacchA / 29 / dhyayanam 'mallaka' zarAvaM tatsampuTe nisarjanaM yathAyuSkaM pariNametpazcAt / / 29 / / sUtravyAkhyA kaMjaMmi gilANAisu, saMpuDagijhiya gharija jatteNa / pacchA vihIi kujjA, kayaMmi kaje vivegaMti / 30 / pAriSThApa[atha vAyukAyaH] * nikaaniyuktiH| AyasamutthaM Abho-gao u ginhija vAukAyaM tu / vatthidaiyAi sUlAi, kaje so ceva tattha vihI / 31 / ekendriyavastirbhastrikA dRtiH pratItA / / 30-31 / / pariSThApanA acitta mIsagA navari, tattha kAlAu hu~ti vinneyA / kAloviya duviyappo, niddho lukkho tihikkiko 32 / vAyukAyaH / ukosAdukkose niddhe, vathimi porisimacitto / bIyAi hoi mIso, taIyAe tahaya sacitto / 33 / gAthA-1271 utkRSTAdutkRSTe snigdhe kAle vAyuH / / 32-33 / / 810 anAbhogAdAtmotthaM agnigrahaNaM bhasmanA saha, parotthaM AbhogAt marmurAgniM bhasmAntardadyAt / vasato bhaktyA veSAd boyotAyAgniM kSipet / anAbhogAllAnAhagArAM roTI, dadyAt / * ambhastaraNAdo vAtapUrNA bhastrA ityAdi, zUlAdikArya vAtatumbakAdi gRhNIyAt / + utkRSTe snigdhakAle varSARto zrAvaNabhAdayoH basto vAtaH pauruSI yAvadacittaH / [306] dvitIyAyAM porucyA miznaH tRtIyAyAM sacittaH / / * ** Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ M Avazyaka- majjhimi bIyADhatto, hoi cautthIi navari sacitto / maMde tihiM ADhatto, paMcamiyAe u sacitto / 34 / A.ni. niyuktiH lukkhe maMde majhe, ukkose tinnicaupaMcadiNA / vatthissa daiyagassa vi, pubbiM dhaMtassa emeva / 35 / pratikramaNAzrItilakAcArya dhyayanam rukkhe kAle mande, ekasmin dine'cittaH / dvitIye mizraH / tRtIye sacittaH / madhye dvistRtIyacaturtheSu / utkRSTarukSe triHcaturthapaJcamadineSu ke sUtravyAkhyA laghuvRttiH acitto mizraH sacittazca / pUrva dhmAtasya prAgvAtapUritasya / / 34-35 / / pAriSThApanikAtAhe ceva dhamittA, jo puNa chubbhai jalaMmi so paDhame / hatthasae acitto, biitaie mIsasacitto / 36 / niyuktiH / 811 tadeva dhyAtvA / / 36 / / ekendriya prisstthaapnaa| ittha pariTThavaNavihI, nAe tattheva nicchauvarae / tadabhAve sAlAe, vaNagahaNe mahurasaMghADI / 37 / / vAyukAyaH / jJAte sacitte tatrevA'nicchato'pyapavarake sakapATe pravizya[zanaiH zanaiH] muJcat / tadabhAve pratizAlAyAM, tadabhAve vanagahane madhure, gAthA-1271 * pazcAdgRhasaGghATikAntare / / 37 / / 811 * 1. 'trica'... pa.pachalala, dvitIyAyAH pauruSyA Arabhya caturthyA sacittaH / * yaH punastadA eva dhyAtvA bastyAdirjale kSiSyate, sa prathame hastazate'citto, dvitIye hastazate * [307] *mizrastRtIye sacittaH / - madhure banakhaNDe gatvA 'saMghATIM' bRhatpramANA pracchAdanapaTI prAvRtya tadantarmuzatyanyajIvarakSAye ityapi vyAkhyA dIpikAyAm / Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItikaracArya laghuvRttiH 812 ********* [vanaspatikAyaH ] AyasamutthaM gahaNaM, varNami mUlAiyANamAbhoge / AgADha gilANaTThA - 'NAbhogA luTTamAINaM // 38 // puvvatto ceva vihI, parova Abhogao u dijjAhi / cavalagamIse pIluga, luTTAi kahaMcaNAbhoge / 39 / rAddhacapalaka mizrANi pIlukAni pIlukamizrAH kUrapiNDikAH / anAbhogAdacAlitakaNikAloTTAdikaM vA gRhItaM syAt // 38-39 / / ittha parivaNavihI, parapAyasapAyamAIyA neyA / saMthArAi paNae, allagamAIsu ya vicittA // 40 // parapAtrasvapAtrAdikaH prathamamazuddhaM parapAtre pazcAtsvapAtre'pi tyAjyaM saMstArakAdau panake jAte sati, Ardra Ardra tyajet zeSaM Akare madhurabhUmau vA / / 40 / / bhASyakRttajjAtAtajjAtalakSaNamAha bhA. tajjAyapariTThavaNA, AgaramAIsu hoi nAyavvA / atajjAyapariTThavaNA, kapparamAIsu bodhavvA / / 206 / / spaSTA / AdyoktA / noekendriyapAriSThApanikImAha - noegidiehiM jA, sA duvihA hoi ANupuvIe / tasapANehiM suvihiyA, nAyavvA notasehiM ca // 41 // trasAzca te prANinazca te tathA taiH karaNabhUtaiH 'suvihiyA' ityAmantraNam / 'notrasA' dhAnyajalaphalarUpA AhArAdayastaiH / / 41 / / * pUrvokto vAyukAyokta eva vidhiH, pauruSyAdivibhAgarUpaH / paraM tatrAcittamizrasacittatve kAla ukto'tra tu sacittasya sataH sacittamizrAcittatve jJeyaH / yathAhi piSTaloTTa utkRSTarUkSe jyeSThASADhayoH AdyAyAM pauruSyAM sacittaH, dvitIyasyAM mizraH tRtIyasyAM acittaH / ityAdi / * noeke... atra no zabdo 'niSedhe prasAdayaH ityarthaH / - ************ ********* A.ni. pratikramaNAdhyayanam sUtravyAkhyA pAriSThApa nikAniryuktiH / ekendriya pariSThApanA vanaspatikAyaH noekendriya pariSThApanA / gAthA- 1271 bhA. gAthA 206 812 [308] Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ye dhyayanam Avazyaka-* tasapANehiM jA sA, sA duvihA hoi ANupuvIe / vigaliMdiyatasehiM, jANe paMciMdiehiM ca / 42 / A.ni. niyuktiH jANe iti jAnIhi / / 42 / / pratikramaNAzrItilakAcArya-* vigaliMdiehiM jA sA, sA tivihA hoi ANupuvIe / biyatiyacauro Avi ya, tajAya tahA atajAya / 43 / / laghuvRttiH tajjAte tulyajAtIye yA kriyate sA tajjAtA / anyA tvatajjAtA / / 43 / / * sUtravyAkhyA pAriSThApabeiMdiyANa gahaNaM, AyasamutthaM jalUgagaMDaMmi / sattuga saMsattAisa, AbhogAi vi bhaiyavvaM / 44 / * nikaaniyuktiH| jalaukaso gaNDAdikArye gRhItAstatraiva tyajyante / AbhogAnAbhogAbhyAM saMsaktAH saktavo gRhItAH, teSu 'bhaiyavvaM' yadi zodhitAH zudhyanti, * 813 * tadA bhoktavyAH / no cettyaktavyAH zItalasthAne / / 44 / / pariSThApanA __saMsattaMmi na gammai, gamaNe jayaNaM jahociyaM kujA / pANaMmi pAyamAI, jayaNe sA hoi nAyavvA / 45 / dviindriyaaH| * yatra deze saktava evaM saMsaktA labhyante tatra na gamyate / azivAdau cedgamanaM syAttadA te na gRhyante / kUro mAya'te, sa na syAt taddinajA: * gAthA-1271 *saktavo gRhyante / tadabhAve dvitridinajAH / pAne saMsakte tatpAtre kRtvA vijane mucyate / yatra zuddha pAnIyaM na labhyate tatra sauvIrAdi * 813 *gRhyate iti yatanA jJeyA / / 45 / / [309] Zui Ning Ju Kao Kao Kao Kao Kao Yao Hua Hua Hua Yao Hua Yao Yao Hua Yao Hua Yao Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 814 pAyAsai aMbili bIya, pADihAri tikAlapaDilehA / aDavIe cikhale, khaDDe pattehiM jayaNayA 146 | pAtrAbhAve dvitIye prAtihArike pAtre [saMsaktapAnIyaM ] kRtvA amlikAyA adhobhAge mucyate / trikAlaM pratilekhanA kAryA / pratyahaM zuddhaM zuddhaM tyajyate / zuSyati punaH stokamanyat kSipyate / pazcAdAyuHpUta mRteSu dvIndriyeSu pAtramAnIyate / aTavyAM cikkhallakhaDDe vA kSiptvA patraH pidhIyate ||46 || A.ni. pratikramaNA dhyayanam *********** sUtravyAkhyA pAriSThApa pAyamina sIyAI, na dovi ego samuddise neva / diTThe pariNaya tigape hiyaMmi bhogo aNutrAo / 47 / pAtre 'zItAdo' zItAnnAdau gRhItena na dvau naikopi vA samuddizet, kintu samuddizet yato 'dRSTe pariNate trikaprekSite' sAdhutrayavIkSite zuddhe * nikAniryuktiH / bhogo'nujJAtaH / / 47 / / noekendriyapariSThApanA takkAINavi evaM, takkAyAuMDi peha navaNIe / teiMdiyANa vi vihI, evaM ciya hoi nAyavva // 48 // takrAdInAmapi navanIte'pyevaM tanmadhye piNDikAyAM kSiptAyAM yadi dvIndriyAH prekSyante tadA tyajyante no cedbhujyante ||48 / / trIndriyAH / gAthA - 1271 kIDiga saMsattAisu, saMthAruddehiMgAsu loe ya / chappaiyA vIsAmaNa, sattadiNe kAraNamabAhe / 49 / kITikAsaMsaktamanAbhogagRhItaM viralIkRtya mucyate, yena tAH prayAnti / utsUraM vA syAt tathaiva tyajyate / saMstArako matkuNairupadehikAbhirvA saMsaktastyajyate / trIndriyA vA'nyatrAbAdhe sthAne saGkramyante / loce ca SaTpadikAH saptadinAn vizrAmyante, kezebhyaH kRSTrA cIvare sthApyante 'kAraNaM' tatkSAlanAdikamAsAdya anyatra 'abAdhe' bAdhArahite saMcAryante / / 49 / / 814 [310] Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ** *** * ****** Avazyaka- cariMdiyANamacchimi, akkharayA nehacchAraguMDarayA / kutthalakArigavatthe, vatthAsai chiMda saMkamaNaM / 50 / A.ni. niyuktiH * duSyati cakSuSi makSikA akSarANAM kRte gRhItA, kRte kArya tyajyate / snehapatitA rakSayA guNDyate / parahaste bhaktAdau patitAyAM makSikAyAM * pratikramaNAsonikAlatadaneSaNIyam / sAdhuhaste tu takrAdau patitA uddhRtya tyajyate / kotthalakArikA bhramarikA vastre pAtre vA gRhaM kuryAt, tattyajyate tatkhaNDaM vA * chitvA pariSThApyate / tadgahamevotsAryAnyatra vijane mucyate / / 50 / / laghuvRttiH * sUtravyAkhyA paMcidiehiM jA sA, sA duvihA hoi ANupucIe / maNuehiM ca suvihiyA, nomaNuehiM ca nAyavvA 51 / pAriSThApaspaSTA / navaraM nomanujaistiryagbhiH / / 51 / / *nikaaniyuktiH| maNuehiM khalu jA sA, sA duvihA hoi ANupucIe / saMjayamaNuehiM tahA, nAyavvA'saMjaehiM ca 52 / * noekendriyaspaSTA / / 52 / / pariSThApanA saMjayamaNuehiM jA sA, sA duvihA hoi ANupubbIe / sacittehiM suvihiyA, acittehiM ca nAyavvA / 53 / cturindriyaaH| sacittasaMyatagrahaNapAriSThApanikAsambhavamAha - gAthA-1271 aNabhoga kAraNeNa va, napuMsagAIsu hoi sacittaM / vosiraNaM tu napuMse, sese kAlaM paDicchijjA / 54 / 815 anAbhogadIkSite napuMsake vyutsarjanaM kAryam / zeSe kAraNadIkSite kAlaM pratIkSeta siddhe kArye taM tyajet / / 54 / / taddIkSAkAraNamAha - *azvamakSikA akSNaH puSpikAM niSkAzayanti iti gRhyante / akSarogotkhananAya caturindriyANAM grahaNam, tAza haSTyantaghRtAH pAdaH rogaM gharSayanti / (mANikyazekharadIpikAyAma) [311] 815 **** ********* Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 816 asive omoarie, rAyaduDhe bhae va AgADhe / gelana uttamaDhe, nANe taha daMsaNacaritte / 55 / A.ni. etadgAthArtho gAthAbhireva vyAkhyAyate - pratikramaNArAyaduTThabhaesaM, tANaTTha nivassa vAvi gahaNaTThA / vijjo va sayaMtassa va, tappissai vA gilANassa / 56 / dhyayanam rAjadviSTe - rAjJi dveSiNi, bhaye vA pratyanIkAdeH trANArthaM nRpasya vA grahaNArthamAvarjanArthaM rAjavallabho vaidyo vA satklIbaH, 'sayaMtassava' zayAnasya * sUtravyAkhyA vAtAdibhagnazarIrasya glAnasya vA rogAtasya 'tappissai' upakariSyati / / 56 / / pAriSThApaguruNo vA appaNo vA, nANAI giNhamANatappihaI / acaraNadesAIe, tappe omAsivehiM vA / 57 / / nikaaniyuktiH| paJcendriya'acaraNadesAIe' caraNadezo'tIto yeSAM te tathA zrAvakAH, na caraNadezAtItA acaraNadezAtItAzcAritriNasteSAM 'tappe' upakariSyati pariSThApanA avamodaryAziveSu / / 57 / / scittsNytH| eehiM kAraNehiM, AgADhehiM tu jo u pavvAve / paMDAI solasagaM, kae u kaje vigicijA / 58 / / gAthA-1271 duviho u jANago'jA-Nago u so jANago u jo jANe / jaha sAhUNa na kappai, paJcAveuM napuMsatti / 59 / ajANago na jANe, panavaNA kIrai duvihaMpi / jai icchaMti na dikkhA, aNiccha kaje ya esa vihI / 60 // 816 *dIkSaNIyaM klIbaM dvighA jamajJaM ca, tatra yo vetti sAdhUnAM klIbaM dIkSituM na kalpate' iti sa jJaH / * pUrvoktaM na jAnAti so'jJaH / dvayordIkSAye AgatayorvA dIkSA na syAditi prajJApanA [312] kriyate yadi dvAvapi dIkSAniSedhamicchatastadA na dIkSA, necchatoH pUrvokte (rAjadiSTe... Adi) kArya jAte ceSa vidhiH / Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ K************ laghuvRttiH Avazyaka- anicchAyAM kArye ca dIkSitasya klIbasyaiSa vidhiH - A.ni. niyuktiH kaDipaTTae ya sihalI, kattariyA bhaDa loya pADhe ya / dhammakahasannirAula, vavahAravigicaNaM kujA / 61 / * pratikramaNAetadvyAkhyA gAthAbhireva - zrItilakAcArya dhyayanam sUtravyAkhyA kaDipaTTo se kIrai, paDhama ciya tassa pabvayaMtassa / nicchai bhaNaMti anne, amha vi paDhama kao Asi / 62 / * pAriSThApanikAsihalI nAma sihA, se dharijae kattarIi bhaDatti / muMDijjai va khureNaM, aNicchaloo vi kajeNa / 63 / niyuktiH / 'kattarIi bhaDDutti' kartaryA bhadrAkaraNam / / 62-63 / / paJcendriyapADho ya duviha sikkhA, gAhijai paramayAi gahaNaMmi / AsevaNAi na tahA, gAhijai caraNakaraNAI / 64 / pariSThApanA 'gahaNaMmi' grahaNazikSAyAm / / 64 / / sacittasaMyataH vIyAragoyare thera-saMjuo rattiM dUri taruNANaM / gAheha mamaMpi tao, therA gAhaMti jatteNa / 65 / kliibH| gAthA-1271 * 'vIcAre' bahirbhUmigamane 'gocare' vicaraNakriyAyAm / / 5 / / .kaTyAM paTTo'sya badhyate, sihalI nAma zikhocyate sA tasya priyate, anicchataH kartaryA kezachedaH / anicchati loco'pi kriyate kArya sati / 'pATho' - pATho dvividhaH grahaNazikSA''sevana * * zikSA ca / grahaNazikSAyAM paramatAni grAhyate'nicchati svamatoktAni paramatAni, tathA'pyanicchati viparItAH svasamayA AlApakAH pAThyAH / tathA''sevanAyAM caraNakaraNAni na grAhyate / [313] * pUrvokte karaNe tasminnanicchatyanye bhaNantyasmAkamapItyAdi / + muNDanam / - rAtrI tu taruNAnAM dUre sthApyate / 817 * Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Le Hua Hua Hua Hua Hua Hua XXX Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- veraggakahA visayANa ya, niMdaNA uTThanisIyaNe guttA / cukkakhalie ya bahuso, sarosamiva tajae taruNA / 66 / A.ni. niyuktiH dhammakahA pADhaMti va, kayakajA vA se dhammamakkhaMti / mA haNa paraMpi loga, aNuvvayA tujjha no dikkhA / 67 / pratikramaNAzrItilakAcArya- dharmakathAH pAThayanti vA 'mA haNa paraMpi logaM' mA vadhI: paramapi lokam / yadyetAvatA na yAti / / 66-67 / / tataH - dhyayanam saMni kharakammiyANaM, pannavaNA bhesayaMti te gADhaM / iyare vi panaviMtI, jai jAi tau bhave laTTha 168 / laghuvRttiH sUtravyAkhyA 'saMjJinaH' svajanAH 'kharakarmikA'stalArakSAstairbheSayitvA niHsAryate / / 68 / / * pAriSThApanikA niyuktiH| sAhijja nariMdassa va, ee pavvAviUNamujhaMti / annAe paDiseho, liMge sagihIyaliMgutti / 19 / / 818 paJcendriya'ajJAte' rAjakule sa yadyajJAtastataH pratiSedhaH kriyate / eSa gRhI na dIkSitaH / liGge darzite svayaM gRhItaliGgo'yam, sAdhUnAM pariSThApanA *kaDipaTTakazikhAderabhAvAt / / 69 / / atha sa bhaNet - sacittasaMyataH ajjhAvio mi eehiM, ceva paDisehu kiMca'dhIyaM te / chaliyakahAI kaDDai, kattha jaI kattha chaliyAI 70 / kliibH| puvAvarasaMjuttaM, veraggakaraM satatamaviruddhaM / porANamaddhamAgaha-bhAsA niyayaM havai suttaM / 71 / gAthA-1271 .'cakka' praSTaM svalitaM ca taruNAH saroSamiva tarjayanti vipariNAmAya / * aNuvratAni tava yogyAni, na dIkSA / * 'eteH paderevANyApito'ham' iti vakti 818 tato'nyamatagranthamasmAbhirmANita iti niSedhaH, kiM vA'dhItaM tvayA ? tatrA'sya 'chalitakathAde' viruddhakathAdeH paThitatvAt tatkarSaNe ucyate-kya yatiH ? kva ca chalitAdiH ? / * 'satantra' - savistaraM / 'purANa'-cirantanam / 0 'niyataM'- nitarAM yataM baddham / - sUtra - jenasUtram / [314] Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niyuktiH gAthAtraya Avazyaka- je suttaguNA vuttA, tavivarIyANi gAhae puTviM / nicchitrakAraNAI, sA ceva vigicaNA jayaNA / 72 / A.ni. * gAthAtrayaM sUtrasiddham / navaraM chalitakathA vaJcanAkathA / 'nicchinnakAraNAI' kAryakAraNabhAvarahitAni asambaddhAnItyarthaH / sA ceyaM pratikramaNAzrItilakAcArya-* yatanA / / 70-72 / / ___dhyayanam sUtravyAkhyA laghuvRttiH nAyaMmi annadese, anne u bhaNaMti sirigharAharaNaM / bahusayaNo va na sakkai, vigiMciuM tatthimA jayaNA / / 73 / / pAriSThAparanikAnAyaMmi 'annadese' anyadeze gatvA tyajanam / anne u bhaNaMti sirigharAharaNam, taccedaM - rAjan / yuSmAkaM zrIgRhe yazcaSkati tasya bhavantaH * niyuktiH / kiM kurvanti / rAjA prAha - taM niHkA[SkAzanAdidaNDena daNDayAmaH / tamusmAkamapyasau jJAnAditrayalakSaNaM zrIgRhaM vinAzayatIti vayaM * paJcendriyatyajAmaH / ityevaM zrIgRhodAharaNaM kathayitvA tyajet / atha bahusvajano rAjavallabho vA tyaktuM na zakyate tatreyaM yatanA / / 73 / / pariSThApanA kAvAlie sarakkhe, tavvanniyavasabhaliMgarUveNaM / vaDDavage pavvaie, kAyavva vihIi vosiraNaM / 74 / / sacittasaMyataH klIbaH / 'vaDDavage pavvaie' narendrakulajAdau napuMsake pravrajite vidhinA vyutsarjanaM kartavyam / / 74 / / sa cA'yaM vidhiH - gAthA-1271 nivavallahabahupakkhaMmi, vAvi taruNavasabhA imaM biMti / bhinnakahAo bhaTThANa, ghaDai iha vaJca paratitthI / 75 / 819 1. 'tyajyate' kha la pa / . anyatra tviyaM vyAkhyA - nicchiNNetyAdi samAptakAraNAnAM yatInAM vigalane(tyAjane)'sAvevoktA vakSyamANA ca yatanA / * 'kApAliko' bharaTakaH, * * 'sarajasko' yogI, 'tattvajJo' boddhastatra 'vRSabho' gItArthaH kApAlikAdiliGgArUpeNa tamapi tadveSaM lAtvA niryAti / dUre gatvA bahusvajanaM klIbaM vyutsRjati / [315] 819 Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka tumae samagaM AmaMti, niggao bhikkhamAilakkheNaM / nAsai bhikkhugamAisu, choDhUNa taovi hu palAe // 76 / A.ni. niryuktiH vRSabhAH kApAlikasarajaskatraivarNikAdiliGgaM gRhItvA tamapi tadveSaM vidhAyA''dAya gacchAnnirgacchanti / idaM ca bruvate 'bhinnakathAtaH bhraSTAnAM * pratikramaNAzrItilakAcArya- * ghaTate bhavAn, paratIrthI tvaM vrajeti / tenApi tvayA sahAhaM nirgato'smi kva yAmItyukte, kApAlikAdiSUttIrya tato bhikSAdilakSeNa nirgatya laghuvRttiH tanmadhye taM kSiptvA palAyate / uktA napuMsakavisarjanA / / 75-76 / / jaDavaktavyatAmAha - dhyayanam sUtravyAkhyA tiviho ya hoi jaDo, bhAsasarIre ya karaNajaDo ya / bhAsAjaDDo tiviho, jalamammaNaelamUo ya // 77 // * pAriSThApanikAniryuktiH / paJcendriya pariSThApanA sacittasaMyataH 820 padatrayaM spaSTam / navaraM 'jaDDo' jADyavAn / 'jalamammaNaelamUo' jalamUko yathAjale magno bhASamANo buDabuDAravaM karoti, na kimapyavabudhyate / sa jalajaDDo jalamUkaH / eDako yathA bubbuyai sa elamUkaH / mammaNo yasya vAk skhalati / sa kadAcit pravrAjyate medhAvIti kRtvA jalamUkaiDamUkau na pravrAjyau kiM kAraNam ? / / 77 / / yataH - daMsaNanANacaritte, tavesu samiIsu karaNajogesu / uvaiTTaMpi na ginhai, jalamUo elamUo ya // 78 // nANAyaTThA dikkhA, bhAsAjaDDo apacalo tassa / so ya bahiro ya niyamA, gAhaNa uDDAha ahigaraNaM // 79 // 1. 'jaDDe' pa, pa la cha kha / iha jJAnAdyartha dIkSA dIyate, bhASAjaGghaH tasya jJAnAdyarthasyA'pratyalaH, yataH eDamUko niyamAdvadhiro jalamUkasya iti vyAkhyA'nyatra / ******** jJAnAdigrAhaNe uDDAhAdhikaraNe staH *************** jaDaH / gAthA - 1271 820 [316] Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- atha zarIrajaDDaH - niyuktiH tiviho sarIrajaho, paMthe bhikkhe va hoi vaMdaNAe / eehiM kAraNehi, jaDassa na kappae dikkhA / 80 / zrItilakAcArya- addhANe palimaMtho, bhikkhAyariyAe ya aparihattho ya / dosA sarIrajaDDe, gacche puNa so aNunAo / 81 / laghuvRttiH udussAso apari-kamo ya alahuttaaggiahiudae / jaDussa ya AgADhe, gelana'samAhimaraNaM ca / 82 / seeNa kakkhamAI, kucchaNa dhuvaNappalAvaNe pANA / natthi galao ya coro, niMdiyamuMDApavAo ya / 83 / atha karaNajaDDo - 821 iriyAsamiI bhAse-saNA ya AyANasamiIguttIsu / navi ThAi caraNakaraNe, kammadaeNaM karaNajaDDo / 84 / karaNajaDDo indriyacapala: / / 84 / / / eso vi na dikkhijai, ussaggeNa ahava dikkhio hujjA / kAraNagaeNa keNavi, tattha vihiM uvari vucchAmi / 85 / gAthAcatuSkaM sUtrasiddham [?] / .palimanthaH - belAtikramaH / * aparihastaH - jalakatvenA'zIghrakAritvAdadakSo mUrkhaH, cazabdAt tRtIyaM vandanAdAvazaktaH / - jJAnAdo kAraNe'nujJAtaH |-'unussaaso'...jngkH * * stoke'pi kArya kRta uccocchvAsaH syAt / - aparAkramaH akSamaH / * glAnatve satyutthAnAdo agnI aho udake ca palAyitumakSamaH / AgADhaglAnatve'samAdhimaraNaM ca / 0 kakSAdInAM * *svedena kothanaM tadAumbhasA dhAvane prANA utplAvyante / + 'ninditamuNDA ete iti apavAdaH - 'odanArthameva muNDitA' iti jano vakti / A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA pAriSThApanikA niyuktiH / pnycendriyprisstthaapnaa| sacittasaMyataH jddH| gAthA-1271 821 ********** [317] Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 822 jo so pavvAvijai, maMmaNamUo kayAi guNadosA / samaNANa suvihiyANaM, tattha vihI esa nAyavvo / 86 / A.ni. yo'sau mammaNaH kadAcitpravrAjyate tasyAyaM vidhiH - pratikramaNAmuttuM gilANakajaM, dummehaM pADhi jAva chammAse / -ikkikke chammAsA, jassa va daTuM vigiMcaNayA / 87 / dhyayanam gAnakArye ciramapi dhAryate / tadvinA durmedhAH SaNmAsAn pAThyate / ikkikke kule gaNe saGke ca SaT SaT mAsAn pAThyate / jassa va dar3e' yaM vA dRSTvA sUtravyAkhyA laSTo bhavati jaDatvaM muJcati, tasya so'rpyate no cet / 'vigicaNayA' visarjanA / / 87 / / pAriSThApanikA gacche sarIrajaDDo, paripAlijai ahAuyaM jAva / jayaNAi jaha samAhiM, kArijai taha tavokammaM 188 / niyuktiH| jo paNa karaNe jaDo, ukosaM tassa haMti chammAsA / kulagaNasaMgha niveyaNa, evaM tu vihiM tahiM kujjA / 89 / paJcendriya pariSThApanA kulagaNasaGghAnAM nivedya 'etaM vidhi' dharmakathAdinA pratibodhya tyAgarUpaM kuryAt / uktA sacittaM saMyatavisarjanA / / 89 / / idAnI sacittasaMyataH macittasaMyatapAriSThApanikImAha - * acittsNytH| AsukkAragilANe, paJjhakkhAe va ANupuvIe / acittasaMjayANaM, vucchAmi vihIi vosiraNaM / 10 / / gAthA-1271 AsukaraNaM AsukArastasmin ahiviSavisUcikAdinA glAnatve pratyAkhyAne cAnazane kRte sati acittIbhUtAnAM saMyatAnAM AnupUrvyA * 822 vyutsarjanavidhiM vakSye / / 10 / / [318] 1. 'pAThiya' la, 'pADi' - pa, la, . . kadAcinmammaNamUkaH pravAjyate sa guNadoSo vicArya / * zIghrakAraH AzukAraH, taddhatatvAt ahiviSavisUcikAdayo gRhyante / Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RXXXXX Avazyaka- eva ya kAlagayaMmI, muNiNA suttatthagahiyasAreNaM / na hu kAyabva visAo, kAyabva vihIe vosiraNaM / 91 / A.ni. niyuktiH * spaSTA / navaraM 'eva yatti' evaM athAtra vidhau niyuktikRt dvAragAthAdvayamAha - pratikramaNAzrItilakAcArya-* dhyayanam paDilehaNA disA' NaM-takaTTa' kAle diyA ya rAo ya / kusapaDimA pANaga niya-ttaNe ya taNasIsa ubagaraNe // 1272 / / * sUtravyAkhyA laghuvRttiH uhANa nAmagahaNe, payAhiNA kAusagga"gahaNe ya / khamaNe ya asajjhAe, tatto avaloyaNe ceva / / 1273 / / pAriSThApanikA etaJca gAthAdvayaM pratidvAraM zAstrakRdeva vyAkhyAsyati / / 1272-1273 / / tatrAdyadvAramAha - niyuktiH / 823 jahiyaM tu mAsakappaM, vAsAvAsaM ca saMvase sAhU / gIyatthA paDhamaM ciya, tattha mahAthaMDile pehe / [pra.] paJcendriya pariSThApanA spaSTA / navaraM 'saMvase sAhu' saMvasanti sAdhavaH / 'pehe' prekSante / digdvAramAha - acittsNytH| disA avaradakSiNA ya, dakkhiNA avarA ya dakkhiNA puvvA / avaruttarA ya puvvA, uttarapuvvuttarA ceva / 12 / gAthA-1272pauratrapANapaDhamA, bIyAe bhattapANa na lahaMti / taIyAi uvahimAI, natthi cautthIi sajjhAo / 13 / 1273 paMcamiyAi asaMkhaDi, chaDIi gaNassa bheyaNaM jANa / sattamiyA gelanaM, maraNaM puNa aTThamI biMti / 94 / 823 .iyaM tu anyakartRkI gAthA / * dizaH kramAdaparadakSiNAdyAH naiRta (1) dakSiNa (2) pazcima (3) Agneya (4) vAyavya (5) pUrvA (6) uttarA (7) IzAnAkhyA (8) tatra prathamAyAM * [319] naiRtAyAM pratyupekSitAyAM pracuramannaM pAnaM vastrAdi ca syAt, tasyAmasatyAM dvitIyasyAM prekSaNe bhaktAdi na labhante, tRtIyasyAM pratilekhitAyAmupadhyAdi na labhante / zeSaM spaSTam / Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- sarvAsu dikSu trINi mahAsthaNDilAni pratilekhyAni / kadAcitkutrApi vyAghAta: syAt / prathamAdyasattAyAM uttarottarAsu pariSThApyate / A.ni. niyuktiH prathamAdisadbhAve ca uttarottarAsu pariSThApane tattaduktA doSAH syuH / / 92-94 / / digdvAraM gatam / aNaM nanta]takASThadvAramAha - pratikramaNAzrItilakAcArya- puTviM davvAloyaNa, pubbiM gahaNaM ca NaMtakaTThassa / gacchaMmi esa kappo, aNimitte hoavakkamaNaM / 15 / dhyayanam laghuvRttiH ke pUrva tiSThata eva tRNaDagalakSArAdidravyamAlokayanti / pUrva grahaNaM ca 'anantakasya' mRtachAdanAya vastrasya nirmalasya / tathA 'kaTThassa' : sUtravyAkhyA tadvahanayogyakASThasyaupagrahikasya gacche eSa kalpa: / animitte akasmAnmaraNe bhavatyapakramaNam, tadeva tasya visarjanam / NaMtakaTThadvAra pAriSThApanikAgatam / kAladvAramAha / sa ca divA rAtrau vA kAlaM kuryAt / / 95 / / tatra niyuktiH / 824 paJcendriyasahasA kAlagayaMmI, muNiNA suttatthagahiyasAreNaM / na visAo kAyaco, kAyavva vihIi vosiraNaM / 96 / pariSThApanA sahasA kAlagate'hiviSAdinA / / 96 / / acittsNytH| jaM velaM kAlagao, nikAraNa kAraNe bhave roho / cheyaNabaMdhaNajaggaNa-kAiyamatte ya hatthauDe / 97 / / gAthA-1273 annAidusarIre, paMtA vA devayA ya udvijjA / kAiya savahattheNaM, mA udve bujjha gujjhagA / 98 / vittAsija hasija va, bhImaM vA aTTahAsa muMcijjA / abbhIeNaM tattha u, kAyavya vihIi bosiraNaM / 99 / 824 .tathA'pyAdyAyA evaM guNaH iti zeSaH / * atra vyAkhyA - tadeva kASThagrahaNeupakramaNe'dhikaraNaM syAt / tacca kASThaM mRtaM pariSThApya sAgArikAzayaM jJAtvA pazcAdAneyaM vA pariSThAya [320] vA / Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AsAM vyAkhyA - yadA kAlagato divA vA rAtrau vA sa sAdhuni:kA[SkAraNe tadaiva visaWH / kAraNaM tu rAtrau stenabhayaM syAt / sa vA A.ni. niyuktiH sAdhustatra prasiddhaH syAt / svajanA vA tasya tatra syuH / AcAryo vA anazanI vA syAt / tato rAtrau dhartavyaH / tasya cArya vidhiH / chedanaM * pratikramaNAzrItilakAcArya- aGguSThAGgulyorvicAle / bandhanaM tu pAdAGguSThAdeH / 'jAgaraNa' bAlAdInapasArya gItArthAH samarthAH kurvanti / uttiSTheccet kAyikImAtrakAt kAyikI * dhyayanam laghavattiH hastapuTe kRtvA sizanti / acchinnaM abaddhaM vA'nyAviSTaM vyantarA'dhiSThitaM zarIraM syAt / prAntA vA pratyanIkA devatA tatpravizyottiSTheta / sUtravyAkhyA *tadA kAyikyA savyahastena siktvA evaM vadanti - mA uttiSTha budhyasva guhyaka ! atha vitrAsAdi kuryAt, tato'bhItena pUrvoktavidhinA tadaiva pAriSThApanikA*vyutsargaH kArya: / / 97-99 / / niyuktiH / paJcendriyakuzapratimAdvAramAha - pariSThApanA dunni ya divaDDakhitte, dabbhamayA puttalA u kAyavvA / samakhittaMmi ya ikko, ava'bhII na kAyavvo // 100 / acittsNytH| 'divaDDa khitte' paJcacatvAriMzanmuhUrte dvau putrako kAryoM, samakSetre triMzanmuhUrte caikaH, apArdhe paJcadazamuhUrte'bhijiti ca na kAryaH / / 10 / / gAthA-1273 tine ca uttarAI (uttarAphAlguni uttarASADhA uttarabhadrapadA), puNabasU rohiNI visAhA ya / ee cha nakkhattA, paNayAlamuhuttasaMjogA / 101 / * 825 *"diva' sArddhakSetre, nakSatra iti gamyate / arthAt paJcacatvAriMzanmuhUrttasaMyoge nakSatre vidyamAne sati do putrako kAryA, samakSetre-arthAt triMzatmuhUrttasaMyoge nakSatre vidyamAne sati * * ekaH / apArSe kSetre-arthAt paJcadazamuhUrtasaMyoge nakSatre sati, abhijiti ca nakSatre sati na kAryaH / [321] 825 Ekkkk Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * Avazyaka- assiNikattiyamigasira, pUso maha phaggu hattha cittA ya / aNurAha mUla sADhA, savaNadhaNiTThA ya bhaddavayA / 102 / A.ni. niyuktiH taha revaitti ee, pannarasa havaMti tIsaimuhuttA / nakkhattA nAyavvA, paraThavaNavihIi kusaleNa / 103 / prtikrmnnaa| zrItilakAcAryasayabhisayA bharaNIo, adA asilesasAijiTThA ya / ee channakkhattA, pannarasamuhattasaMjogA / 104 / dhyayanam laghuvRttiH atha pAnakadvAraM - sUtravyAkhyA suttatthatadubhayaviU, purao ghittUNa pANaga kuse ya / gacchai jai sAgariyaM, pariTThaveUNa AyamaNaM / 105 / / pAriSThApanikA sUtrArthatadubhayavit pAnakaM kuzAMzca caturaGgulAdhikahastapramANAn gRhItvA purato gacchati / pariSThApya ca yathoDDAho na bhavati, tathA AcamanaM * niyuktiH / 826 paJcendriyahastapAdAdizaucaM kurvanti / / 105 / / atha nivarttanadvAraM - pariSThApanA thaMDilavAghAeNaM, ahavAvi aicchie aNAbhogA / bhamiUNa uvAgacche, teNeva paheNa na niyatte / 106 / acittsNytH| * evaM mRte bahirjIte haritAdinA sthaNDile vyAghAte anAbhogAdatikrAnte vA sthaNDile, atikramya vA sthaNDilaM agrato gamane, bhrAntvA tasya * *pradakSiNAmakurvadbhiH sthaNDile upagantavyam / tenaiva pathA na nivarttanaM kAryam / atha tRNadvAraM - 826 * kusamuTThI egAe, avucchinAi tattha dhArAe / saMthAraM saMtharijA, savvattha samo ya kAyavyo / 107 / * .yadA sthaNDilaM pramANitaM bhavati tadA kuzamuSTyekayA'vyuchinnayA dhArayA saMstArakaH saMstIryate, sa ca sarvatra samaH kartavyaH / [322] ** * Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ye Ye Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Ye Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- tatra mahAsthaNDile viSame saMstare doSAnAha - A.ni. niyuktiH visamA jai huna taNA, uvariM majheva hiTThao vAvi / maraNaM gelanaM vA, tinhaMpi hu nihise tattha / 108 / pratikramaNAzrItilakAcArya-* uvariM AyariyANaM, majjhe vasabhANa hiTTha bhikkhUNaM / tinhaMpi rakkhaNaTThA, savvattha samo u kAyabbo / 109 / ___dhyayanam laghuvRttiH jattha ya natthi tiNAI, cunnehiM tattha kesarehiM vA / kAyavvuttha kakAro, hiTThi takAraM ca baMdhijjA / 110 / sUtravyAkhyA spaSTA / zIrSadvAraM - pAriSThApanikA jAi disAe gAmo, tatto sIsaM tu hoi kAyavvaM / uTuiMtarakkhaNaTThA, esa vihI se samAseNaM / 111 / niyuktiH / 827 upAzrayAdapi niHsArayadbhiH prathamaM pAdA niHsAryA uttiSThadrakSaNArtham / uttiSTheccettathaiva bahirmukho gacchet / / 111 / / athopakaraNadvAraM -* paJcendriya[323] ciMdhaTThA uvagaraNaM, dosA u bhave aciMdhakaraNaMmi / micchattaM sa va rAyA va, kuNai gAmANa vahakaraNaM / 112 / pariSThApanA mukhavastrikArajoharaNacolapaTTAdikaM tasya cihnArthaM kartavyam / tadakaraNe sa vA sAdhuH ujjayanIzrAvakavat zAkyAnAM raktAMzuka-* - acittsNytH| cihnAnmithyAtvaM vrajet / sa ca zAkyapariveSaNAyAmAcAryaH pratibodhita: kiyantastAdRzAH pratiboddhAro bhaviSyanti / rAjA vA kauTumbikaH gAthA-1273 ko'pi vinAzita iti grAmavadhakaraNaM kuryAt / / 112 / / athotthAnadvAramAha - 827 * yatra tRNAni na vidyante tatra cUrNAgakesarervA'vyucchinnayA dhArayA kakAraH kartavyaH adhastAcca takAro baddhavyaH / (dIpikAyAma) / tadabhAve pralepAdibhiH avyucchinnayA dhArayA kata ityakSaraM kartavyam / (jJAnasAgaracUrNA) / yasyAM dizi grAmastasyAM dizi pariSThApatiH zIrSa kAryam / * ujjayanIzrAvako bauddhaliAmRto devo jAtaH, svadehe bauddhali haTA mithyAtvaM gtH| ******* Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- vasahi nivesaNa sAhI, gAmamajhe ya gAmadAre ya / aMtaraujANaMtara, nisIhiyA uTThie vucchaM / 113 / A.ni. niyuktiH vasatirupAzrayaH / 1 / nivezanaM ekadvAraM vRttiparikSiptam / 2 / sAhI gRhapatiH / 3 / grAmamadhyam / 4 / grAmadvAram / 5 / grAmodyAnayorantare / 6 / pratikramaNA zrItilakAcArya- udyAne 7 / udyAnanaiSedhikyorantare / 8 / naiSedhikyAm / sthaNDilasaMstare / 9 / / / 113 / / eSu vasatyAdiSu navasu yadyuttiSThet tadA dhyayanam sUtravyAkhyA laghuvRttiH vasahinivesaNasAhI, gAmaddhaM ceva gAmamuttavyo / maMDalakaMDuddeso, nisIhiyA eya rajaM tu / 114 / / pAriSThApanikA __ vasatinivezanasAhigrAmArddhagrAmamaNDalakANDadezarAjyAni yathAsaMkhyaM moktavyAni 'maNDalaM' dezAntargato dezaH / kANDamaNDalAdadhikatara- niryaktiH / khaNDam / evaM bahirnIyamAne vidhiH / pariSThApite muhUrta gItArthAstatra tiSThanti / tatra ca yadi naiSedhikyA utthAya naiSedhikyAdiSu vasatyanteSu / 828 paJcendriyapatati, tadA viparItakrameNa vasatyAdIni tyAjyAni / / 114 / / bhASyakRdapyetadAha - pariSThApanA bhA. vaJcaMte jo u kamo, kaDevara pavesaNaMmi voJcattho / navaraM puNa nANattaM, gAmadAraMmi bodhavvaM / / 207 / / acittsNytH| gAthA-1273 'vrajati' nirgacchati kalevare yaH krama uktaH / praveze'pi 'vyasto' viparItaH sa eva / grAmadvAre 'punarnAnAtvaM' bhedaH, ko'rthaH ? ubhayathApi grAmastyAjyaH, nAtra viparyayaH / bIyaM vasahimayaMte taM ciya annaM ca muMcae rajaM / tappabhiI tinevaya rajjANi muyaMti pavisaMte [pra] spaSTA / 828 .pariSThApite sati yadi uttiSThet tatra / [324] Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- asivAikAraNehi, tattha vasaMtANa jassa jo u tavo / abhigahiuNabhigahio, sA tassa u jogaparivuDDI / 115 / A.ni. niyuktiH athA'zivAdikAraNaiAmAdikaM moktuM na zakyate tatastatraiva vasatAM yadyasya tapo'bhigRhItamanabhigRhItaM vAsti tena yogaparivRddhiH kaaryaa| zrItilakAcArya-* namaskArasahitavatA pauruSI, pauruSIvatA purimArddha ityAdi / / 115 / / atha nAmagrahaNadvAraM - * dhyayanam laghuvRttiH ginhai nAma ikkassa, dunha ahavAvi huna savvesiM / khippaM tu loyakaraNaM, parinagaNabheyabArasagaM / 116 / sUtravyAkhyA pAriSThApanikAtripadI spaSTA / yAvatAM sa 'nAma' gRhNAti tAvatAM parinnatti' pratyAkhyAnaM - dvAdazadazamASTamAdi gaNabhedazca kriyate / te gaNAninti / / 116 / / / niyuktiH| pradakSiNAdvAramAha - 829 paJcendriya* jo jahiyaM so tatto, niyattaI payAhiNaM na kAyavvaM / uTThANAi dosA, virAhaNA bAlavuDDAI / 117 / pariSThApanA pUrvArddha spaSTam / prAyaH kRtapradakSiNa uttiSThet / tataH utthAnAdidoSAdbAlavRddhAdivirAdhanA / mRto yatsaMmukha utthitastatsaMmukha eva* acittsNytH| dhAvati / / 117 / / kAyotsargakaraNadvAramAha - * gAthA-1273 uTThANAI dosA u, huMti tattheva kAusaggaMmi / Agammuvassae, gurusagAsi a vihIi ussaggo / 118 / 829 tatraiva sthaNDilopAnte kAyotsagoM na kriyate / utthAnAdidoSasambhavAt / tatazcaityagRhe Agatya caityAni vanditvA zAntinimittaM [325] *yAvatAM nAma gRhNAti tAvatAM kSipraM locakaraNam / * pariThApya yo yatra sa tata eva nivartate pradakSiNAM na karoti / Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa Avazyaka- ajitazAntistavaM paThitvA stutIzca hIyamAnA bhaNitvA AcAryAntike Agatya avidhipAriSThApanikIkAyotsargaH kAryaH / / 118 / / kSapaNA- A.ni. niryaktiH svAdhyAyikadvAramAha - pratikramaNAkha vaNe ya asajjhAe, rAyaNiya mahAninAya niyagA vA / sesesu natthi khamaNaM, neva asajjhAiyaM hoi / 119 / dhyAyayanam ___ 'rAyaNie' AcArya 'mahAninAde''tiprasiddha nijakA vA tasya tatra syuH / tataH kSapaNamasvAdhyAyikaM ca kArya na zeSeSu / eSa zive vidhiH / satravyAkhyA laghuvRttiH / yena ca saMstArakeNa sa bahirnIyate sa vikaraNaH kriyate khaNDIkRtya pariSThApyate / / 119 / / avalokanadvAramAha - pAriSThApanikAavarajjuassa tatto, suttatthavisAraehiM therehiM / avaloyaNa kAyabvA, subhAsubhagaI nimittaTThA / 120 / niyuktiH / 830 spaSTA / navaraM aparedyardvitIyadine / paJcendriyajaM disi vikaDiyaM khalu, sarIragaM akkhayaM tu saMcikkhe / taM disi sivaM vayaMtI, suttatthavisArayA dhIrA / 121 / pariSThApanA yAvanti ca dinAni tadakSataM tiSThati tAvanti varSANi tasyAM dizi zivaM subhikSam / / 121 / / vyavahAragatimAha - acittsNytH| thailakaraNe vemANiya, joisio vANamaMtara samaMmi / gaDDAi bhavaNavAsI, esa gaI se samAseNaM / 122 / gAthA-1273 __idaM ca samyagdRSTidevatAdiH kuryAditi sambhAvyate / vyAkhyAtaM dvAragAthAdvayam / / 122 / / atha yo'tra vidhiruktaH sa kva na kArya ityAha -- * aparedhuddhitIyadine tasya mRtadehasyAvalokanaM kartavyam, zubhAzubhajJAnArthaM gatijJAnArthaca / kasya dehasya ? sUremaharTikasyAnazanino mahAtapaso vA / zarIraM vasyAM dizi viniSkAzita 830 khala akSataM ca tiSThettasyAM dizi zivaM subhikSAdi vadanti / yAvadinaM cAkSataM tiSThettAvavarSANi subhikSam / * zavatyAgasthaNDile sthUlakaraNa unnatabhuvi raSTAyAM vaimAnikaH, samabhuvi 026] jyotiya'ntarakSa gaDDhAyAM gartAyAM bhavanapatiH / idaM ca samyagdRSTidevatAdi kuryAditi sambhAvyate / Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- eso ya vihI savvo, kAyavvu sivaMmi jo tahiM vasai / asive khamaNa vivajI, kAussaggaM ca vajijjA / 123 / A.ni. niryaktiH spaSTA / navaraM azive kSapaNaM kAyotsarga ca varjayet / / 123 / / upasaMhAramAha - pratikramaNAzrItilakAcArya- eso disAvibhAgo, nAyabvo duvihadavvagahaNaM ca / vosiraNaM AloyaNa, subhAsubhagaIviseso ya / 124 / dhyayanam laghuvRttiH / disAvibhAgo dikpradarzanam / dvividhaM dravyagrahaNaM pUrvaM tadAcchAdanAya nirmalAMzukAdergrahaNaM / pazcAtkuzAdeH / jJAtavyamiti sarvatra yogaH sUtravyAkhyA / / 124 / / uktA acittasaMyatapAriSThApanikI / asaMyatamanuSyapAriSThApanikImAha - pAriSThApanikAassaMjayamaNuehi, jA sA sA duvihA hoi ANupubIe / sacittehiM suvihiyA, acittehiM ca nAyavvA / 125 / niyuktiH / paJcendriyaspaSTA / / 125 / / kathaM punarasaMyatamanuSyapAriSThApanikAsaMbhavaH ? pariSThApanA kavvaTThagarUyassa u, bosiraNaM saMjayANa vasahIe / udayapaha jaNasamAgama, ThiJca jahAloyaNaM kujA / 126 / * asNytmnussyH| kAcinmithyAdRg sAdhUDDAhArthaM duHkA[SkAle vA sAdhavaH kRpayA vartayiSyantIti svairiNI vA apatyaM sAdhUpAzraye muJcet / muJcantI ced dRzyate gAthA-1273 tadA rola: kAryaH, yena loko militvA yatkiJcana karoti / no cedasAgarike udakapathe janasamAgamasthAne vA muktvA dUrasthaivilokyate yAvalloka: * sa dRSTaH syAt / / 126 / / athAcittamanuSyapariSThApanAmAha - 831 * azive tvavajJAheto uktavidhiSu kSapaNaM kAyotsarga varjayet, lica pAve na mocyam, kintu muhUrta vasato sthApyate yathA svargato vasaptisthaM svAGga vIkSya samyagdRk syAt / [327]] " samakA Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- paDiNIyasarIrachuhaNe, vaNImagAI u hoi acittA / no vikkha kAlakaraNaM, vippajahavigicaNaM kujA / 127 / A.ni. niyuktiH * pratyanIkaH ko'pi sAdhUDDAhArthaM vasatau mRtazarIraM nikSipet / vanIpako vA ko'pyAgatya mriyate / 'kAlakaraNaM' vairAgyApannaH kazcidupAzraye pratikramaNAzrItilakAcArya-* AgatyodvandhanaM tatkAlaM kuryAt / dRSTe rola: kriyate / nopekSeta / yadi ca mRtaH, tasya ca ko'pi nAsti tato vijane rAtrau 'vippajahaNA* dhyayanam laghuvRttiH * visarjanam / 'vigiMcaNA' tadupadherapi vivekaH parityAgaH / / 127 / / nomanuSyapAriSThApanAmAha - sUtravyAkhyA no(gra. 1000) maNuehiM jA sA, tiriehiM sA ya hoi duvihA u / sacittehiM suvihiyA, acittehiM ca nAyavvA / 128 / pAriSThApanikA niyuktiH / spaSTA / / 128 / / paJcendriyacAulodagamAIhiM, jalacaramAINa hoi saJcitte / jalathalakhahakAlagae, acittavigiMcaNaM kujA / 129 / pariSThApanA tandulodakAdI macchulikA maNDUkI vA syAt / sajalAjale nItvA kSipyate / takrAdau pUtarakAdayaH te'pi tadvat / jalasthalakhecarA vA * nomnussyH| zakuntikAdimukhAt patitA vijane tyajyante / / 129 / / notrasaprANapariSThApanAmAha - gAthA-1273 notasapANehiM jA sA, sA duvihA hoi ANupuvIe / AhAraMmi suvihiyA !, nAyavvA no ya AhAre / 130 / 832 spaSTA / navaraM noAhAra upakaraNAdiH / / 130 / / [328] 832 Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ye Zhun Zhun Zhun Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A.ni. Avazyaka-* AhAraMmi u jA sA, sA duvihA hoi ANupubIe / jAyA ceva suvihiyA !, nAyavvA tahA ajAyA ya / 131 / niyuktiH spaSTA / navaraM doSAt tyAgayogyAhAraviSayA yA sA jAtA / adhikIbhUtAnavadyAhAratyAgaviSayA tvajAtA / / 131 / / jAtAM svayamevAha -* pratikramaNA * AhAkamme ya tahA, lobhavise Abhiogie gahie / eeNa hoi jAyA, vucchaM se vihIi vosiraNaM / 132 / dhyayanam laghuvRttiH 'AdhAkarmaNi' pratIte 'lobhitti' lobhAt 'visitti' saviSe 'Abhiyogike' vazIkaraNamantrAdisaMskRte gRhIte makSikAdipatanAd vAnti-* sUtravyAkhyA * zUkAyAM bhaktAdeH parityAgAya jAtApariSThApanA syAt / / 132 / / tadvisarjanavidhimAha - pAriSThApanikAegatamaNAvAe, acitte thaMDile guruvaiTe / chAreNa akkamittA, tiDhANaM sAvaNaM kajA / 133 / niyuktiH / 833 spaSTA / navaraM 'tiTThANaMti' tisro vArA: zrAvaNaM kuryAt 'amukadoSaduSTaM vyutsRjAmi' / / 133 / / ajAtAmAha - * aahaarprisstthaapnaa| [329]] Ayariya gilANe taha, pAhuNae dullabhe sahasadANe / esA khalu ajAyA, vucchaM se vihIe vosiraNaM / 134 / gAthA-1273 spaSTA / / 134 / / tattyAgavidhimAha - egaMtamaNAvAe, acitte thaMDile guruvaiDe / Aloi tini puMjA, tiDhANaM sAvaNaM kujA / 135 / pUrvArddha prAgvat / prakAze zuddhasya trIn puJjAn kuryAt / mUlaguNaduSTe tvekaM uttaraguNaduSTe dvau sAdhvAdyAgamanasaMbhAvanAyAm / / 135 / / * *noAhArapariSThApanAmAha - : ..'ekAnte' vijane''nApAte' zvakAkAdijantuhakpAtarahite'cite gurUpadiSTe sthaNDile kSAreNa bhasmanA''kramya saMmizya / zeSaM sphuTam / * ityAdi hetoradhikagrahaNaM syAt iti zeSaH / EXEEXX****** 3 **** Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niyukti zrItilakAcArya laghuvRttiH 834 AhAre jA sA sA duvihA hoi ANupuvIe / uvagaraNaMmi suvihiyA !, nAyavvA noyaDavagaraNe / 136 / spaSTA / navaraM nopakaraNaM zleSmAdiH / upagaraNaMmi ya jA sA sA duvihA hoi ANupuvIe / jAyA ceva suvihiyA !, nAyavvA tahA ajAyA ya / 137 / spaSTA / navaraM upakaraNaM vastrAdiH / jAyA ya vatthapAe, vaMkA pAyami cIvaraM kujjA / ajjAyavatthapAe, vuJjatthe tucchapAe ya / / [pra.] vastre mUlaguNadRSTe vakrIkRtya pariSThApanA / pAtre cIvaraM nikSipya / ajAtA vastre pAtre ca 'vuJcatthaM' vyatyastaM viparyastaM RjuvastraM pAtraM ca 'tucchaM' riktaM pariSThApyate / iyaM cAnyakartRkI gAthA, zAstrakArastvAha duvihA jAyamajAyA, abhiogavise ya suddha'suddhAo / egaM ca dunni tinni ya, mUluttarasuddhajANAhi // 138 / - dvividhA jAtA jAtA pAriSThApanikI, AbhiyogikI viSakRtA azuddhA zuddhA ca / mUlaguNAzuddhe vastre eko granthiH / pAtre ca rekhA uttaraguNAzuddhe dvI, zuddhe trayaH / ekAntAnApAte tyajyate / no vagaraNami jA sA sA cauhA hoi ANupuvIe / uccAre pAsavaNe, khele siMghANae ceva / 139 / spaSTA / / 139 / / vidhimAha mUlaguNadRSTaM vastraM ekasmin sthAne vakraM kRtvottaraguNadRSTaM tu sthAnadvaye vakraM kRtvA tyAjyam / pAtre tu mUlaguNaduSTe ekaM cIvarakhaNDaM kuryAt kSipedityarthaH uttaraguNaduSTe tu dve * viparyastaM ko'rthaH ? zuddhaM vastramRju dhAryam, pAtraM 'tuccha' riktaM sthApyam / zuddha vastre trayo granthayaH pAtre tisro rekhAH / - ********** ***** A.ni. pratikramaNAdhyayanam sUtravyAkhyA pAriSThApanikAniryuktiH / upakaraNa pariSThApanA / gAthA - 1273 834 [330| Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- ugyAraM kuvvaMto, chAyaM tasapANarakkhaNaTThAe / kAyaduve dissAbhi-ggahe ya do ceva abhiginhe / 140 / niyuktiH - kAyaduva trasasthAvara kAyaduve trasasthAvararUpe / 'disatti' digabhigrahaH / ubhe mUtrapurISe tu divA kuryAdudaGmukhaH, rAtrau dakSiNatazcaiva, tasya cAyurna hIyate / * zrItilakAcArya-* dvAveva dizAvabhigRhNanti / dvayordizomUtrapurISe na kArye / / 140 / / laghuvRttiH puDhavItasapANasamu-TThiehi itthaM tu hoi caubhaMgo / paDhama payaM pasatthaM, sesANi u appasatthANi / 141 / samutthitaprathivItrasapANeSu sthaNDileSu / atra bhavati caturbhaGgI / pratilekhayati pramArjayati ca sthAvarAstrasAzca, tena rakSitAH / / * pratilekhayati na pramArjayati sthAvarA rakSitA na trasA: / 2 / na pratilekhayati pramArjayati trasA rakSitA na sthAvarAH / 3 / na pratilekhayati na * 835 pramArjayati dvaye'pi na rakSitAH / 4 / / / 141 / / ziSyAnuzAstiparAM samAptigAthAmAha - gurumUle vi vasaMtA, anukUlA je na huMti u gurUNaM / eesiM tu payANaM, dUraM dUreNa te huti / 142 / spaSTA / navaraM 'eteSAM tu padAnAM' prAguktAnAm / / 142 / / pAriSThApanikI samAptA / 'pratikrAmAmi SaDbhirjIvanikAyaiH' kathaJcit pIDitaiH / pratiSiddhakaraNAdibhiH / 'pratikrAmAmi SaDbhirlezyAbhiH' tavyAkhyA caivaM - jaha jaMbupAyavego, supakkaphalabhAranamiyasAhaggo / diTTho chahiM purisehi, te biMtI jaMbu bhakkhemo / 1 / kaha puNa taM ciMtego, AruhaNe huja jIvasaMdeho / to chiMdiUNa mUlAu, pADiuM tAhi bhakkhemo / 2 / A.ni. pratikramaNAdhyayanam sUtravyAkhyA lezyAsvarUpe jambuvRkSadRSTAntaH / gAthA-1273 * Qian Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Ju Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun : 835 [331] **% 88881 Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH bIya Aha kimamhANaM, taruNA chineNae mahaMteNa / chiMdaha mahallasAlA, beI taIo pasAhAo / / gucche cautthao puNa, paMcamao bei ginha phalAI / chaTTho beI paDiyA, tei ciya khAyahA ghittuM / 4 / didrutassovaNau, chiMdaha mUlAu bei jo eyaM / so vaTTai kinhAe, nIlAi mahallasAlAo / 5 / kAU hoi pasAhA, teU gucchA phalANi pamhAe / paDiyAI sukkalesA, aha anaM houdAharaNaM / 6 / gAmavahatthaM corA, viNiggayA haNaha bei tatthego / jaM pAsaha taM savvaM, dupayaM cauppayaM vAvi 7 / . bIu mANusa puriseu, taiyao sAuhe cauttho u / paMcamau jujhaMte, chaTTho puNa tatthimaM bhaNai / 8 / egatA haraha dhaNaM, bIyaM mAreha mA kuNai evaM / dhaNaharaNameva kubbaha, uvasaMhAro kau tesiM / 9 / / savvevi mArahattI, vaTTai so kinha lesapariNAme / evaM kameNa sesA, carimo jA sukkalesAe / 10 / AilA tinhitthaM, apasatthA uvarimA pasatthAu / apasatthAsu vaTTiyaM, na vaTTiyaM jaM pasatthAsu / 11 / esa tiyAro eyAsu, hoi tassa ya paDikkamAmitti / paDikUlaM vaTTAmI, na puNo sevAmi jaM bhaNiyaM / 12 / pratikrAmAmi saptabhirbhayasthAna: ihaparalogAyANA'kamhAAjIvamaraNamasiloe / ityetaiH / 'aSTabhirmadasthAnaiH' jAIkulabalarUve tavaIsarie suelAbhe / 13 / Zhong Yao Hua Yao Ye Hua Le Zhun Zhun Zhun Zhun Le A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA lezyAsvarUpe * coradRSTAntaH / gAthA-1273 836 836 [332] Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 837 ityetaiH / 'navabhirbrahmacaryaguptibhiH ' vasahikahanisijjaiMdiya, kuGkhaMtarapuvvakIliyapaNIe / aimAyAhAra vihU-saNA navabaMbhaguttIo / 14 / etAbhiH samyagaparipAlitAbhiH / 'dazavidhe zramaNadharme' khaMtIi maddavajjava, muttI tava saMjame ya bodhavve / sacaM soyaM AkiM caNaM ca baMbhaM ca jaidhammo // 15 // etasmin samyagananuSThite / 'ekAdazabhirupAsakapratimAbhiH' abhigraharUpAbhiH / tAzcaitAH / daMsaNavayasAmAiya, posahapaDimA abaMbha sacitte / AraMbhapesauddiTTha, vajjae samaNabhUe ya / 17 / AsAmayamarthaH sammadaMsaNasaMkAi-sallapammukkasaMjuo jo u / sesaguNa vippamukko, esA khalu hoi paDhamAu 11 / samyagdarzanena zaGkAdizalyapramuktena saMyutaH samyagdarzanazaGkAdizalyapramuktasaMyutaH yA puNa vayadhArI, sAmAyakaDo va taiya paDimAe / hoi cautthI caudasi, aTThamimAIsu divasesu |2| 1. 'vibhUsaNAI' pa 'vibhUSaNAo' la, 'vihUsaNAi' kha / ********** **** A.ni. pratikramaNAdhyayanam sUtravyAkhyA ekAdazopAsakapratimAbhiH / gAthA - 1273 Eut 837 [333] Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya-: laghuvRttiH 838 [334] ****** posaha cavvihaMmmI, paDiputraM samma jo u aNupAle / paMcami posahakAle, paDimaM kuNaI egarAIyaM / 3 / pratimAM kAyotsargam / asiNANaviyaDabhoI, paMgAsabhoItti jaM bhaNiyaM hoi / divasau na ratti, bhuMje maulikaDe kacchamavirohe / 4 / 'maulIkRtaH ' mukuTIkRtaH, zrAvakamadhye pradhAnatayA sthApitaH / 'kacchAM na virudhyAt' na badhnIyAt / itaH prabhRti pauSadhadineSu mutkalakacchaH syAdityarthaH / vikaTabhojIti ko'rthaH ? prakAzabhojIti yadbhaNitaM bhavati / diya baMbhayAri rAI, parimANakaDe aposahIeDa / posahIu rattIi vi, niyameNaM baMbhayArI hu // 5 // iya jAva paMcamAsA, viharai esAu paMcamA paDimA / chaTTAe baMbhayArI, tA vihare jAva chammAsA // 6 // sattamI satta mAse, navi AhAre sacittamAhAraM / jaM jaM hiTTillANaM, taM tu uvarimANa savvaMpi // 7 // AraMbhasayaMkaraNaM, aTThamiyA aTThamAsa vajjei / navamA puNa navamAse, pesAraMbhe vivajjei // 8 // dasamA puNa dasa mAse, uddiTThakaDaMpi bhuMjai na bhattaM / so hoI khuramuMDo, sihaliM vA dhAraijjAhi / 9 / jaM niyimatthajAyaM, pucchaMta niyANa navari so Aha / jai jANai to sAhe, aha navi to bei no jANe // 10 // 1. 'pagAsaNa...' kha 2. 'kacha navi rohe' pa kh| 'kacchamaviroho' la / * tato divase sarvAhArAn bhuGkte na tu rAtrau iti zeSaH / * 'pesAraMbhe' preSyante vyApAryante iti preSyA anye lokAsterArambhaH preSyArambhastaM varjayati parairArambhaM na kArayatItyarthaH + 'sihaliM' zikhAm / - ******** ******** A.ni. pratikramaNA dhyayayanam sUtravyAkhyA ekAdazopAsakapratimAbhiH / gAthA - 1273 838 Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH ******* A.ni. pratikramaNAdhyayanam sUtravyAkhyA dvaadshbhikssuprtimaabhiH| khuramuMDo loo vA, rayaharaNa paDiggahaM ca ginhittA / samaNabbhUo vihare, navaraM sannAyagANuvari / 11 / mamakAramavucchinne, vaJcai sannAipalli daTuM je / tatthavi sAhuvva jahA, ginhai phAsuM tu AhAraM / 12 / mamakAre avyavacchinne sajJAtIn draSTuM palliM vrajati / esA ikkArasamA, ikkArasamAsiyAu eyAsu / aiyAro asahahaNA, pannavaNA ceva vitahAo / 13 / 'dvAdazabhibhikSupratimAbhiH' tAzcemAH - mAsAI sattaMtA, paDhamAbiiyatiyasattarAidiNA / aharAI eggarAI, bhikkhUpaDimANa bArasagaM / 1 / prathamA ekamAsikI evaM yAvatsaptamAsikI ekAdyalepakAnapAnAdidattikAH / prathamasaptarAtriMdivA / / dvitIyasaptarAtriMdivA / 2 / tRtIya saptarAtriMdivA / 3 / apAnakacaturthabhaktikAH / ahorAtrikI apAnakaSaSThabhaktikoM / ekarAtrikI aSTamabhaktikI / atrArtha gAthAH / paDivAi saMputro, saMghayaNI dhIjuo mahAsatto / paDimAu jiNamayaMmI, sammaM guruNA aNunAo / / gacchizciya nimmAo, jA puvvA dasa bhave asaMputrA / navamassa taIyavatthu, hoi jahano suyAbhigamo / 2 / vosaTThacattadeho, uvasaggasaho jaheva jiNakappI / esaNamabhiggahIyA, bhattaM ca alevaDaM tassa / 3 / * svajJAtInAmupari mamatve'vyucchinne ityanvayaH / * AdhasaMghayaNatrikopetaH, 'dhRtyA' cittasvAsthyena yutaH / - pratimAptatipadyamAnasyotkRSTaH zrutAbhigamo yAvadazapUrvANyasaMpUrNAni, jaghanyena navamasya pratyAkhyAnapUrvasya tRtIyamAcArAkhyaM vastu yAvat / - vyutsRSTaH saMskArAkaraNena tyakto - nirmamatvena deho yena saH / 839 [Fan Kao Kao Kao Kao Sai Meng Meng Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- eSaNAyAmabhigrAhikaH, amukamamukaM vastu na grahISyAmItyAdyabhigrahavAn / / A.ni. niyuktiH / gacchAu nikkhamittA, paDivaje mAsiyaM mahApaDimaM / dattegabhoyaNassa, pANassa vi ega jA mAsaM / 4 / pratikramaNAzrItilakAcArya- paicchA gacchamaIi, evaM dumAsI timAsI jA satta / navaraM dattivivaDDI, jA satta u sattamAsIe / 5 / dhyayanam laghuvRttiH tatto ya aTThamIyA, havaI U paDhama sattarAiMdI / tII cautthacautthe-Na'pANaeNaM aha viseso / 6 / sUtravyAkhyA uttANagapAsallI-nesajjI vA (naiSajjikaH AsanasthaH) ThANe ThAittA / sahauvasagge (sahatyupasargAn) ghore, divvAI tattha avikaMpo 7 / dvAdazabhikSudujhAvi erisaJciya, bahiyA gAmAiyANa navaraM tu / ukkuDalagaMDasAI, daMDAyauuddha ThAittA / 8 / / pratimAbhiH / 840 taJcAevi evaM, navaraM ThANaM tu tassa godohI / vIrAsaNamahavAvI, ThAija va aMbakhajo ha / / / gAthA-1273 emeva ahorAI, chaTuM bhattaM apANagaM navaraM / gAmanagarANa bahiyA, vagghAriyapANie (pralambitapANe:) ThAyaI ThANaM / 10 / emeva egarAI, aTThamabhatteNa ThANabAhirao / IsIpabbhArAe, aNimisanayaNegadiTThIe / 11 / gacchAd nirgatya mAsikI pratimA pratipadyate, tasyAM bhojanasyakA dattiravicchinnadAnarUpA, pAnasyA'pi tatrekeva bhavet / * mAsAdanu gacchamupaiti vibhUtyA, tathAhi sarvapratimAnAmante / sa gacchasthAnAsannagrAmametya gurvAdInAM svaM jJApayati, te ca nRpAdInAmuktvA sarvacarcA pravezayanti, rAjAdyabhAve saGgo'pyullocakaraNaturyAdinAdavAsakSepAyutsavaiH pravezayati / 840 *. ekAntaropavAsenA'pAnakena pAraNe cA''cAmlayuktena caret / - ardhvamukha: zayitaH, pArzvazayitaH / utkaTukAsano bakrakASThazAyI ziraHpANibhireva pRSThapradezeneva bA* [336] * spRSTabhUbhAgaH, daNDavadAyato vA sthitvA / * vAmAMhidakSiNorUrva vAmorUpari dakSiNo'dhavAAmraphalavat kumjAkArastiSThet / ***** ******* Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH A.ni. pratikramaNAdhyayanam sUtravyAkhyA trayodazabhiH kriyaabhiH| gAthA-1273 841 sAhaTu dovi pAe, vagghAriyapANi ThAyaI ThANaM / vagghAri laMbiyabhuo, sesa dasAsu jahA bhaNiyaM / 12 / 'sesatti' zeSaM 'dazAsu' upAsakadazAsu yathA bhaNitaM jJeyam / 'trayodazabhiH kriyAsthAna:' aTThANaDhAhiMsA-'kamhA diTThIi mosa'dine ya / ajjhatthamANamitte, mAyAlobhe riyAvahiyA / 1 / tasathAvarabhUesu, jo daMDaM nisaraI u kajaMmi / Aya parassa va aTThA, aTThAdaMDaM tayaM biMti / / jo puNa saraDAIyaM, thAvarakAyaM ca vaNalayAIyaM / mArittu chiMdiUNa va, chaDDe eso aNaTThAe / 2 / ahimAi veriyassa va, hiMsiMsu va hiMsai va hiMsihii / jo daMDaM AraMbhai, hiMsAdaMDo havai eso / 3 / anaTThAe nisirai, kaMDAi annamAhaNe jo u / jo va niyaMto sassaM, chiMdijA sAlimAI ya / 4 / esa akamhAdaMDo, diTThivivajAsao imo hoi / jo mittamamittaMtI, kAuM ghAiz2a ahavA vi / 5 / gAmAIghAesu ya, ateNa teNaMti vA vivAijA / diTThIvivajAse, so kiriyAThANaM tu paMcamayaM / 6 / AyaTThA nAyagA-INa vAvi aTThAya jo musaM vayai / so mosappazcaIo, daMDo chaTTho havai eso 7 / emeva AyanAyaga-aTThA jo ginhai adinnaM tu / eso aditravattI, ajjhatthIo imo hoi / 8 / *'saraTaH kAkiNDakaH tadAyaM trasakAyam / * bANam / * yaH zAlyAdikaM zasyaM nayan gRhan tRNAdi chindyAt / - jJAtakAnAM-svajanAnAM arthAya ityarthaH / Zui Kao Kao Kao Kao Kao Kao Kao Kao Kao Kao Meng Meng Meng Meng Meng Meng Jing Jian 841 [337] * Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH navi koi kiMci bhaNaI, tahavI hiyaeNa dummaNo kiMci / tassa'jjhatthI sIsai, cauro ThANA ime tassa / 9 / koho mANo mAyA, lobho ajjhatthakiriya eveso / jo puNa jAimayAI, aTThaviheNaM tu mANeNaM / 10 / matto hIlei paraM, khisai paribhavai mANavattesA / mAipiinAyagAINa, jo u appevi avarAhe // 11 // tivvaM daMDaM karaI, DahaNaMkaNabaMdhatAlaNAIhiM / taM mittadosavattI, kiriyAThANaM bhave dasamaM / 12 / ikArasamaM mAyA, annaM hiayaMmi anna vAyAe / AyaraI annameva ya, sakammaNA gUDhasAmattho / 13 / mAyAvattI esA, itto puNa lobhavattiyA iNamo / sAvajAraMbhapari, ggahesa satto mahaMtesu / 14 / taha itthI kAmesuM, giddho appANayaM ca rakkhito / annesiM sattANaM, vahabaMdhaNamAraNaM kuNai / 15 / esA u lobhavattI, iriyAvahiyaM ao pavakkhAmi / iha khalu aNagArassa, samiIguttIsa guttassa / 16 / sayayaM tu appamattassa, bhagavao jAva cakkhupamhaMpi / nivayai tA suhamAu, iriyAvahiyA kiriya esA / 17 / A.ni. pratikramaNadhyayanam sUtravyAkhyA trayodazabhiH kriyAbhiH / gAthA-1273 842 kkkkkkI * AdhyAtmikI kriyA ziSyate / * hIlA-manasA tarjanA, khisA-vacasA tarjanA, parAbhavaH kriyayA tarjanA mAnavRttikriyeSA / * mitradveSavRttikI / / svakarmaNA anyadAcarati, gUDhasAmA gUDhapariNAmaH / - mahatsu sAvadyArambhaparigraheSu saktastatparaH / * samitiguptibhyAM suguptasya susaMvRtasyA'nagArasya satatamapramattasya bhagavataH pUjyasyopazAntamohAdiguNasthAnAnuvatino vA vaccakSuHpakSmA'pi nipatati spandate tAvat kevalayogapratyayA sUkSmA ekasAmAyikabanyatvenAlyA sAtabandharUpaiyA / 842 [338] BRRRRRRR Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- 'caturdazabhirbhUtagrAma:' niyuktiH egidiyasuhamiyarA, sanniyara paNidiyA sabiticaU / pajattA'pajattA, bheeNaM caudasaggAmA / 1 / zrItilakAcArya- bhUtAni jIvAH teSAM grAmAH samUhAstairvirAdhitaiH / tathA - laghuvRttiH / micchahiTThI sAsAyaNe ya, taha sammamicchadiTThI ya / avirayasammadiTThI, virayAvirae pamatte ya / / tatto ya appamatto, niyaTTI aniyaTTi bAyare suhame / uvasaMtakhINamohe, hoi sajogI ajogI ya / / 843 'mithyA' atathyo'rhaddharma iti 'dRSTi' darzanaM yasya sa mithyAdRSTiH / tarhi kathamasya guNasthAnatetyucyate / kasyApi vacanAderjinamatAnusaritvAd * * guNasthAnatA, yadvA sUtroktAkSaraikA'rocanepi mithyAdRSTiH, zeSarocanAttu guNasthAnatA / ekendriyAdInAM tu caitanyamAtraguNApekSayA / 1 / upazama * * samyaktvAnte upazamazreNipatanAnte ca aprAptamithyAtvaSaDAvalikAM yAvatsAsAdanaH / 2 / ubhayamizrapariNAmaH samyagmithyAdRSTiH / 3 / kevala-* * samyaktvavAn aviratasamyagdRSTiH / 4 / sthUlAtprANipAtAdevirata: sUkSmAJcAvirataH, zrAvako viratAvirataH / 5 / kriyAyAmISatpramAdavAn / * pramattasaMyataH / 6 / tadviparIto'pramattasaMyataH 17 / pratisamayaM vizudhyamAnAsaMkhyAtA'dhyavasAyasthAnatvAt tatra yugapatpraviSTAnAM bahUnAmapi jIvAnAM * * mitho adhyavasAyasthAnAt nivarttanam, nivRttiH, bhinnAdhyavasAyasthAnatetyarthaH / 8 / pratisamayaM vizuddhaikaikA'dhyavasAyasthAnatvAdatra yuga 1. 'sAsayANa' kha 'sAsAyaNA' la, 'sAsaNeva' pa, 'sAsAyANe' la, / A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA caturdazabhibhUtagrAmaiH / gAthA-1273 843 [339] ********* Yao Hua Yao Ye Ye Ye Yao Hua Yao Ye Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-* patpraviSTAnAM mitho'dhyavasAyAna nivarttanamanivRttiH sarveSAmekA'dhyavasAyatetyarthaH, anivRttizcAsau sUkSmasaMparAyA'pekSayA bAdaraH saMparAyo yasya niyuktiH so'nivRttibAdarasaMparAyaH / 9 / sUkSma: kiTTIbhUto lobhAkhyaH saMparAyo yasya sa sUkSmasaMparAyaH / bhasmacchannAgnivadupazAnto moho yasya sa zrItilakAcArya-* upazAntamohaH / 11 / kSapakazreNe: pAragaH pratyAsannakevala: kSINamoha: / 12 / kAyAdiyogavyApAravAn sayogIkevalI / 13 / yoganirodhAdayogI laghavattiH / 14 / ete'pi bhUtagrAmAH / etairvitathaprarUpitaiH / 'paJcadazabhiH paramAdhArmikaH' tannAmAnyAha - aMbe aMbarisI ceva, sAme yA saMbaletti ya / ruddovaruddakAle ya, mahAkAletti Avare / / asipattaNukuMbhI, vAlugaveyaraNitti ya / kharassare mahAghose, ee pannarasAhiyA / 2 / 844 etatkRtyamAha - dhADiMti pahADiMti ya, haNaMti vidhati taha nisuMbhaMti / muMcaMti aMbaratale, aMbA khalu tattha neraie / 1 / 'dhATayanti' sthAnAt sthAnAntare kSipanti / 'pradhATayanti' svecchayA itazcetazca bhramayanti / 'ghanti' mudgarAdibhiH / 'vidhyanti' zUlAdibhiH / * 'nizumbhanti' kRkATikAyAM dhRtvA'dhomukhAn bhUmAvAsphAlayanti / utkSipyAmbaratale muJcanti, ambAbhidhAH paramAdhArmikAstatra prathamapRthvItraye * nairayikAn / * 1. 'vindhyanti' kha la / A.ni. pratikramaNAdhyayayanam sUtravyAkhyA paJcadazabhiH prmaadhaarmikaiH| gAthA-1273 KARE 844 [340] MARAR Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- upahayahae ya tahiyaM, nissanne kappaNIhiM kappaMti / bidalagacaudalagacchinne, aMbarisA tattha neraie / 2 / ' A.ni. niyuktiH upahatAn mudgarAdinA, tAneva hatAn khaDgAdinA upahatahatAn / tatra 'niHsaMjJAn' naSTasaMjJAn mUrchitAn, karpaNikAbhiH kalpayanti / pratikramaNAzrItilakAcArya-chindanti / dvidalakacaturdalakachinnAn dvikhaNDacatuHkha[Skha]NDAn / / dhyayanam * laghuvRttiH sUtravyAkhyA sADaNapADaNatunnaNa-viMdhaNa rajUtalappahAreya / sAmA neraiyANaM, pavattayaMtI aputrANaM / / 'zAtanaM' aGgopAGgachedanam / 'pAtanaM' haThAdgartAdau kSepaNam / 'todanaM' totrairvyathanam / vedhanaM nAzikAdau / rajjvA padatalezca prahArAn * paJcadazabhiH * pravarttayanti syAmAH, nairayikAnAm / prmaadhaarmikaiH| 845 gAthA-1273 aMtagayapipphisANi ya, hiyayaM kAlijapupphasaMvaddhe / sabalA neraiyANaM, kaTTavikaTuMta'putrANaM / 4 / / * 'antragatAni pipphisAni' vAmakukSiraktaphenajAni mAMsakhaNDAni / 'hRdaya' kAleyam / hRddakSiNabhAgavartimAMsakhaNDam / 'puSpasAni udarAntarvartyantrarUpANi / 'vardhAn' srasAH / 'kaTTavikaTRti' eSAM karSavikarSAn zabalAH kurvanti / asisattikuMtasUI, sUlatisUlesu ciigAsu / poyaMti ruddakammA, ruddA khalu tattha neraie / 5 / 845 asizaktikuntasUcIzUlatrizUleSu protayanti, citikAsu Aropayanti - nArakAn raudrAH / [341]] 1. 'ruddakammA u narakapAlA tarhi rudA' pa, / 4%%****** *AREERI Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- * bhaMjaMti aMgamaMgANi, UrU bAhU sirANi karacaraNe / kappaMti kappaNIhi, uvaruddA pAvakammarayA / 6 / A.ni. niryaktiH * spaSTA / pratikramaNAzrItilakAcArya-* mIrAsu suMDagesu ya, kaMDUsu payaMDagesu ya payaMti / kuMbhIsu ya lohIsuM, payaMti kAlau neraie 7 / dhyayanam laghuvRttiH * 'mIrAsu' dezabhASayA dIrghacullISu, 'tiuNatti' atra pratItAsu sauNDakeSu, 'uNDAH' mRtpiNDAH taiH kRteSu maGgAlakeSvityarthaH / 'kaNDuSu', sUtravyAkhyA svedanikAsu loke dAtharaka iti prasiddhAsu / eSu pracaNDakeSu tIvratApeSu pacanti / 'kumbhISu' koSThikAsu, 'lohISu' lohakaTAhikAsu pacanti *. paJcadazabhiH * prmaadhaarmikH| 846 * kAlA: nairayikAn / gAthA-1273 * kappaMti kAgiNImaMsa-gANi chiMdaMti sIhapucchANi / khAdaMti ya neraie, mahAkAlA pAvakammarayA / 8 / * 'kAgiNI' zabdena alpatvaM lakSyate / tataH kAgiNIvat alpAni sUkSmANi mAMsakhaNDAni nArakANAM kalpayanti / 'siMhapucchANi' tti - *siMhapucchavat talinAni pralambAni chindanti / prAgmAMsAzinazca nArakAn tadvapuzchinnAnyeva mAMsAni khAdayanti / hatthe pAe UrU, bAhU sirA pAsa aMgamaMgANi / chiMdaMti pagAmaM tU, asineraIyA u neraie / 9 / 846 spaSTA / navaraM asinAmAno nairayikAvyathakatvAnnerayikAH / 1. karacaraNA kha / 2. 'tiNatti' cha, 'tiutti' pa / 3. 'tUlinAni' kha / * siMhapucchAni pRSThapradezavaprAstAn chindanti iti dIpikAyAm / [342] Hua Yao Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Yang Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua ** *** Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-* kannur3hanAsakaracaraNa-dasaNathaNapUyaUrUbAhUNaM / cheyaNabheyaNasADaNa, asipattadhaNUhiM pADiti / 10 / A.ni. niryaktiH * asipradhAnAH patradhanunAmAno nArakapAlAH / te hi asipatravanaM vikuLa chAyArthinastatrAgatAnnArakAn tarubhyaH pAtitairasyAdibhiH * pratikramaNAzrItilakAcArya-pATayanti / karNAdInAM ca chedanabhedanazAtanAni kurvanti / dhyayanam laghuvRttiH kuMbhIsu ya payaNesu ya, lohIsu ya kaMdulohikuMbhIsu / kuMbhI u narayapAlA, haNaMti panaMti naraesu / 11 / sUtravyAkhyA kumbhISu tathA 'pacanakeSu' kaDillakeSu, lauhISu kanduSu 'lauhikumbhISu' ayomayakoSThikAsu nArakAn kumbhinaH pAcayanti / paJcadazabhiH taDataDatti bhajaMti, bhajaNe kalaMbavAlugApaTTe / vAlUgAneraie, lolaMtI aMbaratalaMmi / 12 / prmaadhaarmikaiH| 847 bhRjanti 'bhajjane' bhrASTre caNakavat kadambaparAgAkAravAlukAyAH pRSThe uparitanAmbaratale 'lolanti bhRjyamAnA nArakA ucchalanti / gAthA-1273 pUaruhirakesaTThi, vAhiNI kalakalaMtajalasuttaM / veyaraNinarayapAlA, neraie U pavAhaMti / / 13 / / vaitaraNI nadI vikuLa / kappaMti karagaehi, tacchaMti parapparaM parasuehiM / siMbaliyamAruhaMtI, kharassarA tattha neraie / 14 / 847 'karagaehiM' krakacaiH, 'parasuehiM' vAsibhiH 'takSayanti' takSaNaM kArayanti mithaH / 1. 'patrayenu' pa, pa, chala, 'patrAdhanu' kha / 2. 'lohISu' - lakha / [343] - Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun ***** Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KXE Avazyaka-* __ bhIe ya palAyaMte, samaMtao tattha te niraMbhaMti / pasuNo jahA pasuvahe, mahAghosA tattha neraie / 15 / niyuktiH spaSTA / eSAM pApakarmAnumodanAbhiH / 'SoDazabhirgAthASoDazeH' sUtrakRtAGgAdyazrutaskandhA'dhyayanaiH / tannAmAnyAha - zrItilakAcArya- * *samao veyAlIyaM, uvasaggaparinnathIparitrA ya / nirayavibhattIvIra-sthao ya kusIlANa paribhAsA / 1 / bIriya dhammasamAhI, maggasamosaraNamavitahaM gaMtho / jamaIyaM taha gAhA-solasamaM hoi ajjhayaNaM / 2 / eSAmavidhinA paThanAdibhiH / 'saptadazavidhe asaMyame'.. puDhavidaMgaagaNimAruya-vaNasaibiticaupaNidiaz2Ivo / pehappehamajaNa-pariThavarNamaNovaikAe / etadvyAkhyAM gAthAbhirAha - puDhavAiNaM jAva u, paMciMdiyasaMjamo bhave tesiM / saMghaTTaNAi na kare, tiviheNaM karaNajoeNaM / / ajIvehiM jehiM, gahiehiM asaMjamo bhave jaiNo / jaha putthadUsapaNae, taNapaNae cammapaNae ya / 2 / / gaMDI kacchavi muTThI, saMpuDaphalae tahA chivADI ya / evaM putthayapaNayaM, pannattaM vIyarAgehiM / / samaya : (1) vetAlIyaM (2) upasargaparijJA (3) strIparijJA (4) nirayavibhaktiH (5) vIrastavaH (6) kuzIlaparibhASA (7) vIrya (8) dharmaH (1) samAdhiH (10) mArgaH *(11) samavasaraNaM (12) mahAtapaH (13) granthaH (14) yadatItaM (15) gAthA (16) / * pustakapanake dUSyapaJcake tRNapaJcake carmapatrake ca gRhIte'saMyamaH syAt, tadvarjane ca saMyamaH / * tatra gaNDIpustakaH kacchapIpustaka: muSTipustakaH sampuTakaphalakaH chedapATIpustakaH iti pustakapakaM bhaNitam / laghuvRttiH / A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA SoDazabhirgAthA SoDazaiH / gAthA-1273 Hua Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ye Yao Hua Yao Ye Ye 848 848 Le Hua Hua Hua Hua Hua Yao Ye Yao Hua Yao Ye Jiang Jiang [344] *** ** Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH bAhalapuhattehiM, gaMDI puttho ya tullago dIho / kacchavi aMte taNuo, majhe pihulo muNeyavyo / 4 / cauraMguladIho puNa, vaTTAgii muTThiputthao bhaNio / cauraMguladIhuciya, caurasso vAvi vinneo / 5 / saMpuDago dugamAI, phalagAvucchaM chivADimittAhe / taNupattUsiyarUvo, hoi chivADI buhA biMti / 6 / dIho vA hasso vA, jo pihalo hoi appabAhullo / taM muNiyasamayasArA, chivADiputthaM bhaNatIha / 7 / duvihaM ca dUsapaNagaM, samAsao taMpi hoi nAyavvaM / appaDilehiyapaNagaM, duSpaDilehaM ca vinneyaM / 8 / appaDilehiyadUse, tUlI uvahANayaM ca nAyavvaM / gaMDuvahANAliMgaNi, masUrae ceva puttamae / 9 / 'gaNDopadhAnaM' gallamasUrikA 'masUraka'zcakvalako gaddikArUpaH / palhavi koyavi pAvAra, navatae taha ya dADhagAlIo / duSpaDilehiyadUse, eyaM bIyaM bhave paNagaM / 10 / palhavi hatthuttharaNaM, koyavao rUyapUrio paDao / yatti dADhigAlI, sesa pasiddhA bhave bheA // 11 // A.ni. pratikramaNAdhyayanam sUtravyAkhyA saptadazavidhe asNyme| gAthA-1273 849 ***** .'yAdayo' dvau traya ityAdayaH phalakA yatra syuH sa sampuTapustakaH / * 'tanupatreH' kRzaH patraH stokaiH patrervA ucchritarUpachedapATI bhavati / adhunA izyamAnapustakA eSveva pustakeSvantarbhavanti / utsargaNa yatInAM pustakA akalpyA yataH yadi kunthvAdInAM jIvAnAM tatra pustake gatAnAM sthitAnAM dehe zoNitaM syAt, atyartha pIDayamAneSu tacchoNitamakSarANi - * mArjitvA galeta / apavAdato grahaNe'pi saMyamaH / .AliMgiNi-jAnukUparAdiSu yad rUtArkatUlAdibhRtA dIyate / masUrakaH vastramayamAsanam, evaM apratilekhyaduSyANi paJca / 849 [345] *** Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 'palhavi' pralhAdikA, hastyAstaraNam, goNIrUpam / 'kuvi AcchAdane' 'kuvako' rUtapUrita: paTa: mANikIti prasiddhaH / 'prAvAro' bRhad kambalo nepAlAdiH / 'navataM' jayanaM 'duyevuttiya' malitatantudvayavyUtA paTI dAhikAliH / taNapaNagaM puNa bhaNiyaM, jiNehiM kammaTTagaMThimahaNehiM / "sAlI vIhI kuhava-rAlaga rene taNAI ca / 12 / "abaelagAvimahisI-migANamajiNaM ca paMcamaM hoi / taligA khallaga vaiddhe, kosaga kattI ya bIyaM tu / 13 / 'vardhaH' vihAre upadheH zarIreNa saha bandhanArthaH / 'kozaH' kSuraprAdyAdhAraM carma / 'kRttiH' pralambavikiraNAya / aha viyaDahiranAI tAi, na ginhe asaMjamo sAhu / ThANAi jattha cee, pehapamajjittu tattha kare / 14 / esA pehA upehA, puNovi duvihA u hoi nAyavvA / vAvArAvAvAre, vAvAre jaha u gAmassa / 15 / / eso uvikkhago hU, avvAvAre jahA viNassaMtaM / kiM eyaM tu uvikkhasi, duvihAe vittha ahigAro / 16 / vAvAruvikkha tahiyaM, saMbhoIya sIyamANa coei / coeI iyaraMpiha, pAvayaNIyaMmi kajaMmi / 17 / avvAvAra uvikkhA, navi coeI gihiM vi sIyaMtaM / kammesa bahavihesaM, saMjama eso uvikkhAe / 18 / * ete pakSa duSpatilekhyadUSyANi / * mAlI (1) vrIhi (2) kodava (3) rAlakA kaGgaH (4) araNyatRNAni - jyAmakAdIni ele tRNapakSakAni / * carmapaJcakaM vibhedaM syAt / utsargaNeSAM parihAre'pavAde tu grahaNe saMyamaH / eSa prekSAsaMghamaH adhopekSA saMyamaH / khopekSA'rthato dvividhA jJAtavyA - vyApAre'vyApAre cArthe syAt / 'vyApAre' yathA grAmasyeSa upekSakaH, arthAt grAmasya vyApArakartA / 'avyApAre' yathA etadvinazyat kimupekSase'ntra vyApAraM na kuruSe ? / atropekSAsaMyame dvividhayA'pyupekSayA'dhikAraH / A.ni. pratikramaNAdhyayanam sUtravyAkhyA saptadazavidhe asaMyame / gAthA-1273 850 850 t [346] Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- pAyAI sAgarie, apamajjittA vi saMjamo hoi / te ceva pamajUte, asAgArie saMjamo hoi / 19 / pAyAI bahirAgatasya pAdAdeH rajoharaNena / niyuktiH pANehiM saMsattaM, bhattaM pANamahavAvi avisuddhaM / uvagaraNabhattamAI, jaM vA hujAhi airittaM / 20 / / zrItilakAcArya-* taM pariThave vihIe, avahaTTa (pariSThApanArthoyaM) saMjamo bhave esa / akusalamaNavairoho, kusalANaM uiraNaM jaM ca / 21 / laghuvRttiH maNavaisaMjama eso, kAe puNa jaM avassakajaMmi / gamaNAgamaNaM bhavaI, taM uvautto kuNai sammaM / 22 / tavvajaM kummassa va, susamAhiyapANipAyakAyassa / havaI ya kAiyasaM-jamo ciTuMtasseva sAhussa / 23 / etadviparIte asaMyame kartumiSTe / 'aSTAdazavidhe abrahmaNi' orAliyaM ca divvaM, maNavaikAyakaraNajoeNaM / aNumoyaNakArAvaNa-karaNeNa'TThArasA baMbhaM / 1 / / etadviparIte'brahmaNi cikIrSite / 'ekonaviMzatyA jJAtAdhyayanaiH' jJAtAdharmakathAGgA''dyazrutaskandhasatkaiH / tannAmAnyAha - ukkhittanAe saMghADe, aMDe kumme ya selae / tuMbe ya rohiNI, mallI mAkaMdI caMdimA iya / / dAvaddave u~daga, nAe "maMDukke teyalI iya / naMdiphala avarakaMkA, Ai ne susu puMDarie / 2 / * meghakumAraprAgbhavahastipadotkSepAdikadhana (1) dhanAvahazreSThivijayacauraikatrabandhanarUpaM saMghATa (2) mayuryaNDaka (3) kUrmadRSTAnta (4) zailakasUrikathA (5) tumbadRSTAnta (6) rohiNI * * dRSTAnta (7) mallicarita (8) mAkandIvaNigjinarakSitajinapAlitahaSTAnta (9) candradRSTAnta (10) abdhitaTadumadRSTAnta (11) udakadRSTAnta (12) dardurAGgasambandha (13) tetalisutakathA (14) nandIphalAkhyaviSavRkSadRSTAnta (15) kRSNAparakakAgati (16) azvabandhArthapaJcaviSayadRSTAnta (17) suMsumAkanyAvadhAdi (18) puNDarIkakaNDarIkadRSTAntA (19) dhyayaneSvarthA jJeyAH / A.ni. pratikramaNAdhyayanam / sUtravyAkhyA aSTAdazavidhe abrahmaNi / ekonaviMzatyA jnyaataadhyynaiH| gAthA-1273 851 ******** 851 [347] Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- 'viMzatyA asamAdhisthAnaH' cittA'svAsthyajanakaH tAnyAha - A.ni. niyuktiH * davadavacAri'pamajiya, dupamaz2iyarittasijaAsaNie / rAyaNiyaparibhAsI, therabbhUovaghAI ya / / pratikramaNAzrItilakAcArya-* saMjalaNakohaNe piTTha-maMsie'bhikkha'bhakkhamohArI / ahigaraNakarodIraNa, akAlasajjhAyakArI ya / / dhyayanam laghuvRttiH sasarakkhapANipAe, saddakare kalaha jhaMjhakArI ya / sUrappamANabhoI, vIsaime esaNA'samie / 3 / sUtravyAkhyA viMzatyA AsAM saMkSepArthaH atidrutacAritvam / 1 / apramArjite'vasthAnam / 2 / duHpraSpi]mArjite'vasthAnam / 3 / saMstArottarapaTTAtiriktaikadvayAdi- asamAdhisthAnaH / kambalazayyAsevanam / 4 / ekAdhikapIThaphalakAdyA''sevanam 5 / ratnAdhikaparAbhavakaraNam / 6 / sthaviraparibhavanam / pramAdAdbhUto-* gAthA-1273 pahananam / 8 / tatkSaNasaMjvalanakopakaraNam / 9 / sudIrghakopakaraNam / 10 / parokSe parA'varNavAdakaraNam / 11 / abhIkSNamabhyAkhyAnodAhArI *12 / adhikaraNakarodIraNam / muzalodUkhalAderekatra sthApanam / 13 / akAle svAdhyAyakaraNam / 14 / sacittapRthivyAdiraja:zliSTakara-* caraNatA / 15 / zabdakaraNam / 16 / kalahakaraNam / 17 / jhaMjhA-gaNabhedastatkaraNam / 18 / sUrapramANabhojitvam / 19 / aneSaNA'samitatvam / 20 / tairetaiH kRtaH / 'ekaviMzatyA zabaleH' zabalacAritrakAraNaiH / tAnyAha - 852 taM jaha u hatthakammaM, kuvvaMte mehuNaM ca sevaMte / rAI ca bhuMjamANe, AhAkammaM ca bhuMjate / / [348] RRRRXX Qian Ye Le Hua Yao Ye Le Ye . Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- tatto ya royapiMDaM, kIyaM pAmiza abhihaDaM chijaM / bhuMjate sabale U, paJcakkhiya'bhikkhaM bhuMjate / 2 / niyuktiH chammAsabbhaMtarao, gaNA gaNaM saMkamaM karate ya / mAsabbhaMtara tini ya, dagalevA U karemANe / 3 / zrItilakAcArya- mAsabbhaMtarau vA, mAyaThANAI tinni kuNamANe / pANAivAyauTTi, kuvvaMte musaM vayaMte ya / 4 / laghuvRttiH ginte ya aditraM, AuTTi tahAyaNaMtarahiyAe / puDhavIi ThANasijaM, nisIhiyaM vAvi ceei / 5 / evaM sasiNiddhAe, sasarakkhAcittamaMtasilalelaM / kolAvAsapaiTThA, kola ghuNA tesi AvAso / 6 / saMDasapANasabIe, jAva u saMtANae bhave tahiyaM / ThANAu ceyamANo, sabale AuTTiyAe u / 7 / 853 AuTTimUlakaMdesu, pupphe ya phale ya bIyaharie ya / bhuMjate sabaleu, taheva saMvatsarassaMto / 8 / / dasadagaleve kuvvaM, taha mAiTThANa dasa ya varisaMte / AuTTiya sIudagaM, vagdhAriyahatthamattANaM / / dabbIi bhAyaNeNa ya, dijaMtaM bhattapANaghittUNaM / bhuMjai sabalo eso, igavIso hoi nAyavyo / 10 / iha zabalAnAM vyaktyAkhyAnam / hastakarmAkaraNam / 1 / atikramavyatikramAticAraimaithunAsevanam / 2 / rAtrau gRhItaM divA bhuktam, divA gRhItaM. * rAtriM parivAsya divA bhuktamiti bhaGgakadvayena rAtribhojanam / 3 / sakRdvistri, AdhAkarmikam / 4 / rAjapiNDa 5 / krIta / 6 / prAmitya * .prAmityamuddhAreNAttam, abhyAhRtaM svaparanAmAdyAnItaM, AcchedyamuddAlya dattaM bhunAnaH / A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA ekaviMzatyA zabalacAritraiH / gAthA-1273 853 [349] Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RRRR Avazyaka- *7 / abhihata 8 / Acchedya / 9 / pratyAkhyAtadravyabhojanam / 10 / SaNmAsAntargaNAdgaNasaGkramaNam / 11 / mAsAntastri bhidvaya-* A.ni. niryaktiH sodakanadyuttaraNaM-athavA'nAcaraNIyamAcarya trapAvazAnmAyayA pracchAdanaM mAtRsthAnaM teSAM mAsAntastrayANAM karaNama / 12 / AkaTyA pratikramaNAzrItilakAcArya-* sakRdvistri, haridakurAditroTanAdinA prANAtipAtasya karaNam / 13 / evaM mRSAvadanam / 14 / evamadattagrahaNam / 15 / anantardhAnAyAM pRthivyAM * dhyayanam laghavattiH * sthAnaniSadanazayanAni / 16 / sasnigdha sarajaskazilAleSTusacittaghuNAdyAkIrNapIThAdiSu sthAnam / 17 / sANDe saprANasabIjasalUtAsantAne'pi sUtravyAkhyA *evaM sthAnAdIni / 18 / evaM kandamUlapuSpaphalabIjaharitabhojanam / 19 / saMvatsarAntardakalepadazakamAtRsthAnadazakakaraNam / 20 / evaM * ekaviMzatyA sItodakastImitagaladvinduhastamAtrakasya dAtuH pArthAdbhaktAdyAdAya bhojanam / 21 / ekaviMzaterapi gAthAtrayeNa saMgrahamAha - zabalaiH / 854 varisaMto dasa mAsassa, tinni dagalevamAiThANAI / AuTTiyA karito, vahAliyAdinnamehunne / / / gAthA-1273 nisibhattakammanivapiMDa, kIyapAmi bhihichijjasaMvarie / kaMdAI bhuMjate, daullahatthAi gahaNaM ca / 2 / sacittasilAkole, airAvaNiThANaniddhasasarakkhe / chammAsaMto gaNasaM-karma ca karakammamii sabale / 3 / etadgAthAtrayaM kSepakaM saMbhAvyate / dvAviMzatyA parISahaiH te cAmI - qhahA pivAsA sI-unheM daMsAcelAraithio / cariyA nisIhiyA-sijA akkosa vaha jAyaNA / / 854 1. 'kIyamAI abhikkhasaMparie' cha pa 'kIya pAmicca bhihiduchijja saMvarie' la / [350] ** ** ** ** Hua Yao Ye Le Ye Le Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun * ** Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- alAbharoga taNaphAsA, malasakkAra parIsahA / pannA annANa samattaM, ii bAvIsaM parISahA / 2 / A.ni. niyuktiH caryA vihArakramaH / niSIdantyasyAmiti niSadyA vasatiH / zayyA saMstArakaH / vadhastADanaM pANipArNilatAleSTvAdibhiH / azuSira-- pratikramaNAzrItilakAcArya-darbhAditRNasparzaH saMstArake / samyaktvaparISahaH ahamutkRSTatapAH kriyAvAn paraM zAsanadevatAdyapi na prekSe AstAM vaimAnikAdikam, ataH sarvaM * dhyayanam laghuvRttiH mRSeti na cintayet, asamyaktvaM syAt, sarvamasti paraM kAlAnubhAvAdadhunA nekSyata iti cintyam / / sUtravyAkhyA dvAviMzatyA - trayoviMzatyA sUtrakRtAdhyayaneH tAnyAha - parISahaH puMDarIya kiriyaTThANaM, AhAraparipanna pajhakkhANakiriyA ya / aNagAra adda nAlaMda, "solasAiM ca tevIsaM / / trayoviMzatyA sapta dvitIyazrutaskandhA'dhyayanAni, SoDaza prathamazrutaskandhA'dhyayanAni ca - gAthASoDazakAntAni prAguktAni melitAni trayoviMzatiH / * sUtrakRtAdhyayanaiH tairakAlasvAdhyAyAdinAticaritaiH / 'caturvizatyA devaiH' tAnyAha - caturvizatyA bhavaNavaNajoivemA, NiyA ya dasaaTThapaMcaegavihA / ii cauvIsaM devA, kei puNa biMti arahaMtA / 1 / / devaiH / gAthA-1273 yathAvasthitazrutoktatadazraddhAnena / 'paJcaviMzatyA bhAvanAbhiH' paJcamahAvratarakSAsahAyAbhiH / tAH prAha - 855 * padyagrahaNadRSTAntaH (1) prayodazakriyAsthAnaM (2) AhAravyAkhyA (3) mahAvratAdipratyAkhyAnoktiH (4) anAcAraniSedhaH (5) ArdrakumArasambandhaH (6) nAlandAgrAma-sthendrabhUtipArvagapeDhAlaputrazrAvakaviSyAdipRcchA (7) arthA jeyAH / 4. [351] BRARA Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka iriyAsamie sayA, jae avekkha bhuMjijja ya pANabhoyaNaM / AyANanikkhevadugaMccha, saMjae samAhie saMjamao maNovaI / 1 / niryuktiH iryAsamitau sadA yataH yatanAvAn / 1 / avalokya bhuJjIta ca pAnabhojanam / 2 / AdAnanikSepamapratilekhitaM jugupsate saMyataH / 3 / samAhitaH zrItilakAcArya-saMyamato manovacoH saMyamazcAyaM aduSTaM manaH pravarttayet na duSTam // 4 / evaM vAcam / 5 / ityAdyavratabhAvanA / laghuvRttiH ahassasacce aNuvIi, bhAsae jo kohalohabhayameva vajjae / sadIharAI samupe-hiyA siyA muNI hu mosaM parivajjae sayA |2| ******* 856 ahAsyasatyaH ahAsyatvAtsatyaH / hAsyAdasatyamapi brUyAt // 1 / anuvicintya bhASeta / anyathA mRSApi syAt / 2 / yaH krodhaM / 3 lobhaM // 4 / bhayaM / 5 / ca tyajet sa 'dIrgharAtraM' mokSaM samupekSya vicintya syAnmunirmRSAparivarjakaH / sadA krodhalobhabhayairmRSApi vadet / iti dvitIyavratabhAvanA / A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA paJcaviMzatyA * bhAvanAbhiH / gAthA - 1273 sayameva u uggahajAyaNe, ghaDe maimaM nisamma sai bhikkhu uggahaM / aNutraviya bhuMjijja, pANabhoyaNaM jAittA sAhammiyANa uggahaM // 3 // svayameva prabhoH prabhusaMdiSTasya vA'vagrahayAcane pravartteteti zeSaH / 1 / dAtRvacanaM nizamayyA''karNya tadgatadarbhAdyanujJApya 'ghaTeta' ceSTeta / 2 / 'sai bhikkhu uggahaM' ti sadA bhikSuravagrahaM spaSTamaryAdayA'nujJApya bhajeta / 3 / gurumanujJApya pAnabhojanaM bhuJjIta / 4 / sthAnasthAn sAdharmikAnavagrahamanujJApya tiSThet / 5 / iti tRtIyavratabhAvanA / 856 [352] Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka AhAraguttea-vibhUsiyappA itthiM na nijjhAi na saMthavijjA / buddhe muNI khuDukahaM, na kujjA dhammANupehI saMcai baMbhaceraM // 4 / niryuktiH AhAraguptaH, snigdhamatimAtraM na bhuJjIta / 1 / avibhUSitAtmA syAt / 2 / striyaM na nidhyAyet nizcaladRSTyA samantAnna pazyet / 3 / 'na zrItilakAcArya- * saMthavijjatti' na stryAdisaMsaktAM vasatiM vaset // 4 / buddho muniH kSudrakaMthAM citrakathAM kevalastrINAM puro na kuryAt // 5 / dharmaprekSI saMcinoti laghuvRttiH brahmacaryamiti caturthavratabhAvanA / je sadarUvarasagaMdha, Agae phAse ya saMpappa maNunapAvae / gehaM paosaM na karijja, paMDie se hoi daMte virae akiMcaNe // 5 // * yaH zabdarUparasagandhAnAgatAn, sparzAMzca saMprApya manojJapApakAn iSTA'niSTAn gRddhiM pradveSaM na kuryAt paNDitaH / sa bhavati dAnto virato'kiJcanaH iti paJcamavratabhAvanA / paNavIsa bhAvaNAo, paMcanha mahavvayANa eyAo / bhaNiyAo jiNagaNahara- pujjehiM navaraM suttaMmi // 1 // iriyAsamii paDhamaM, Aloiya antrapANabhoI y| AyANabhaMDanikkhe-vaNA u samiI bhave taIyA // 2 // maNasamiI vayasamiI, pANaivAyaMmi huMti paMceyA / hAsaparihAra aNuvIi bhAsaNA kohalobhe bhayaparinnA | 3 | esa musAvAyassa, adinnadANassa huMtimA paMca / pabhusaMdiTTha pabhuM vA, paDhamuggaha jAi aNuvII |4| 1. 'gehi' pa, 'gehiM' la, 857 ***** A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA paJcaviMzatyA bhAvanAbhiH / gAthA - 1273 857 [353] Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya-: laghuvRttiH 858 ************ uggahasIla biiyA, tatthoginhijja uggahaM jahiyaM / taNaDagalamallagAI, aNutravijjA tahiM tahiyaM // 5 // tacaMmi uggahannU, aNunnave sAri uggahe jAva / tAvaIya mera kAuM, na kappaI bAhirA tassa | 6 | saraNaM sAriH yAvatyavagrahe svakAryaM sarati tAvatIM maryAdAM kRtvA sthAtavyamityarthaH / bhAvaNa cauttha sAha-mmiyANa sAmantramantrapANaM tu / saMghADagamAINaM, bhuMjijja aNuNNaviya te u // 7 // paMcamiyaM gaMtUNaM, sAhammiyauggahaM aNutraviyA / ThANAI ceijjA, paMcee aditrANassa |8| baMbhavayabhAvaNAo, no aimAyApaNIyamAhAre / du avibhUsaNA U, vibhUsavattI na u havijjA // 9 // tacA bhAvaNa itthINaM, iMdiyA maNaharA na nijjhAe / sayaNAsaNaM vivittA, itthipasuvivajjiyA sijjA | 10 | esa cautthA na kahe, itthINaM kahaM tu paMcamA esA / saddA rUvA gaMdhA, rasaphAsA paMcamI ee / 11 / rAgaddosavivajraNa-mapariggahabhAvaNAu paMce va ya / savvAo paNuvIsaM, eyAsu na vaTTiyaM jaM tu / 12 / SaDviMzatyA dazAkalpavyavahArANAmuddezanakAlaiH tadvyaktimAha dasa uddesaNakAlA, dasANa kappassa huMti chaceva / dasa ceva ya vavahArassa, huMti savve vi chavvIsaM / 1 / * daza dazAnAmuddezanakAlAH, kalpasya SaD, vyavahArasya dazodezanakAlAH, sarve'pi SaDviMzati zAstrabhedAH / ******************************* A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA paJcaviMzatyA bhAvanAbhiH SaDviMzatyA dazAkalpa vyavahArANAmudezakAlaiH / gAthA - 1273 858 [354] Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ******* Avazyaka etairavidhinA gRhItaiH / 'saptaviMzatyA'nagAraguNaiH' tAnevAha - niryuktiH vayachakkamiMdiyANaM ca, niggaho bhAvakaraNasacaM ca / khamayAvirAgayAviya, maNamAINaM niroho ya // 1 // zrItilakAcArya- * kAyANa chakka jogaMmi, juttayA veyaNA'hiyAsaNayA / taha mAraNaMtiya'hiyA saNA ya ee'NagAraguNA |2| laghuvRttiH 859 vrataSaTkam (6) indriyajayaH (5) bhAvasatyaM pAramArthikAvitatham (1) karaNasatyaM yathoktapratilekhanAdikriyAkaraNam (1) kSamA (1) nirlobhatA (1) akuzalamanovAkkAyanirodhaH (3) SaTkAyarakSA (6) saMyamayogayuktatA (1) zItAdivedanAsahanam (1) mAraNAntikopasargasahanam (1) sarve saptaviMzatiH etaiH samyagapAlitaiH / 'aSTAviMzatyA AcAraprakalpai: ' prabhedaiH / tAnAha - 'satthaparinA loga-vijao ya sIosaNija sammattaM / AvaMti dhUya vimoho, uvahANasuyaM maharinA // 1 // * piMDesaNa sijjiriyA, bhAsajjAyA ya vattha pAesA / uggahapaDimA sattika-sattayaM bhAvaNavimutI |2| ugghAyamaNugghAyaM, vAruhaNaM tivihamo nisIhaM tu / iya aTThAvIsaviho, AyArapakappanAmo'yaM // 3 // etairavidhinA'dhItaparivartitaiH / 'ekonatriMzatA pApazrutaprasaGgaiH pApakAraNazrutA''sevanaiH / tAnyAha - aTThanimittAMgAI, divvuSpAryaMtalikkha bhomaM ca / aMgasaraivaMjaNaM lakkhaNaM, ca tivihaM puNikkikkaM // 1 / suttaM vittI taha "va-ttiyaM ca pAvasuyamauNatIsavihaM / gaMdhavenaTTavatthaM, AuM dhaNuveyaM saMjutaM // 2 // ********* A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA saptaviMzatyA anagAraguNaiH aSTAviMzatyA AcAraprakalpaiH ekatriMzatA pApazrutaprasaGgaiH / gAthA 1273 859 [355] Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyayanam Avazyaka-* aSTau nimittAGgAni, divyaM vyantarATTahAsAdiviSayam (1) utpAtaM raktavRSTayAdiviSayam (2) AntarikSaM grahabhedAdiviSayam (3) bhauma niyuktiH * bhUkampA-diviSayam (4) aGgam, aGgaviSayam (5) svaraM svaraviSayam (6) vyaJjanaM maSatilakAdi tadviSayam (7) lakSaNam, karacaraNarekhAdi * pratikramaNAzrItilakAcArya- tadviSayam (8) aSTApyetAni sUtravRttivArtikabhedAt tridhA / tatazcaturviMzatirbhedAH / tathA gAndharvam, nATyam, vAstuvidyA, Ayurvedo * laghavattiH dhanurvedazcetyekonatriMzat / 'triMzatA mohanIyasthAnaH' tAni caitAni - triMzatA vArimajhevagAhittA, tase pANe va hiMsaI / chAeu muhaM hattheNaM, aMtonAyaM galeravaM / / mohanIyasIsAveDheNa veDhittA, saMkileseNa mArai / sIsaMmi je u Ahetu, duhamAreNa hiMsaI / 2 / sthAnaH / 860 bahujaNassa neyAraM, dIvaM tANaM ca pANiNaM / sAhAraNe gilANaMmi, pahU kinaM na kuvvai / 3 / gAthA-1273 sAhaM akamma dhammAo, je bhaMsei uvaTTiyaM / neyAuyassa maggassa, avagAraMmi vttttii|4| jiNANaM NaMtanANINaM, avannaM jo u bhAsae / Ayariya uvajjhAe, khisaI maMdabuddhie / 5 / tesimeva ya mANeNaM, sammaM na paDitappae / puNo puNo'higaraNaM, uppAe titthbheae"|6| jANaM Ahamie joe, puNo puNo pauMjae / kAme vamittA patthei, iha'nabhavie ivA" / / 1. 'sIsaMta' kha la cha pa pa / [356] Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Yi Yao Hua Yao Hua Yao Ye Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ye Zhun Zhun Zhun Zhun 860 Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ E%82 KRKKKRKK Avazyaka- abhikkhaM bahusae'haMti, je bhAsai'bahussue / tahA ya atabassI u, jo tavassitti'haM ve|8| A.ni. niyuktiH jAyateeNa bahuvihaM, aMtodhUmeNa hiMsai / akiJcamappaNA kAuM, kayameeNa bhAsae / 9 / / pratikramaNAzrItilakAcArya- niyaDuvahipaNihIe, paliuMce sAijogajutte ya / beI savvaM musaM, vayasi akkhINaM jhaMjhae sayA" / 10 / dhyayanam laghuvRttiH addhANaMmi pavesittA, jo dhaNaM harai pANiNaM" / vIsaMbhittA uvA-eNaM dAre tasseva lubbhaI / 11 / sUtravyAkhyA abhikkhamakumAre u, kumAritti ahaM vae / evaM abaMbhacArI vi, baMbhayAritti'haM vae / 12 / triMzatA mohanI jeNevissariyaM nIe, vitte tasse va lubbhaI / tappabhAvuTThie vAvi, aMtarAyaM karei se / 13 / -yasthAnaH / 861 seNAvaI pasatthAraM, bhattAraM vAvi hiMsaI / rahassa vAvi nigamassa, nAyagaM siTThimeva vA 14 / gAthA-1273 apassamANo passAmi, ahaM devutti vA vae / avaneNaM ca devANaM, mahAmohaM pakubbai / 15 / jalamavagAhya trasAn prANAn hinasti (1) hastena mukhaM pidhAya aMtonAyaMti' hRdaye suduHkhanAdaM 'galeravaM' galenA'tyantaM raTantaM hinasti (2) * * zIrSaveSTena veSTayitvA saMklezena mArayati (3) zIrSe mudgarAdinA hatvA duriNa mArayati (4) bahujanasya netAraM hanti / (5) 'dvIpaM' dvIpaprAyaM * samudre vAhyamAnAnAM trANaM ca prANinAmannapAnAdinA trANakAriNaM hinasti (6) sAdhAraNe sarvasAmAnyaglAne prabhuH samarthopi kRtyaM na karoti * 861 *nikRtiranyathAkRtirupacirdoSachAdanam, praNidhirmAyAvatA saMgrahaH 'paliuMce' paraM vayati iti dIpikAyAM asya khaNDasya vyAkhyA / [357] Hua Hua Hua Yao Hua Yao Hua Yao Ye Rong Hua Hua Hua Hua 1KKRKHE Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- * nauSadhapathyAdinA pratijAgarti (7) naiyAyikasya mArgasya jJAnAderupasthitaM sAdhumAkramya dharmAdyo bhraMzayati sa svasyA'nyeSAM cApakAre vartate * A.ni. niryaktiH (8) jinAnAmavarNaM bhASate (9) AcAryopAdhyAyAnnindati (10) teSAM vaiyAvRttyaM na karoti (11) punaH punaradhikaraNamutpAdayati (12) tIrthabhedaM * pratikramaNAkiroti (13) jAnannAnnidharmikAnyogAn punaH punaH prayuGkte (14) vAntakAma: punaraihikAnAmuSmikAMzca kAmAn kAmayate (15) abahuzrutopi dhyayanam * bahuzruto'ham, atapasvyapi tapasvyahamiti vakti (16) vahni prajvAlyAntarjanaM dhUmena hanti (17) akRtyamAtmanA kRtvA'nena kRtamiti - sUtravyAkhyA laghuvRttiH * vakti (18) nijopadhibhANDaM mAyayA niDhate (19) 'sAijogajutteyatti' atyazubhamanoyogayuktaH sarvaM mRSA vakti sadasi (20) akSINa jhaMjhAkaH * triMzatA sadA (21) yaH pathi prANinaH pravezya taddhanaM harati (22) upAyena vizvAsya taddAreSu lubhyati (23) akumAropyahaM kumAra iti vakti mohanIyasthAnaH 862 (24) abrahmacAryapyahaM brahmamacArIti (25) yenaivaizvaryaM nItastasyaiva vitte lubhyati (26) yatprabhAvAdabhyuditastasyaivAntarAyaM karoti (27) ekatriMzatA * senApatiM prazAstAraM rAjAnaM svAminaM mahAjanazreSThaM vA hanti (28) apazyannapi pazyAmi devo'hamiti vA vakti (29) devAnAmavarNavAdaM karoti siddhaadigunnaiH| * (30) etairmahAmohakArakairyatijanasaMbhavatpakSaiH kaizcitkRtaiH kaizciccikIrSitaiH anyaiH punarmanasyapi cintitaiH / gAthA-1273 * 'ekatriMzatA siddhAdiguNaiH' siddhAH aSTakarmanirmuktAH / zuSirapUraNArthagatatribhAgonasamacaturasrasaMsthAnAkArAparamANukajyotIrUpAH / * * teSAmAdau prAthamyena samakAlam, na punaH sakarmaNAmiva krameNa jAtA guNA, AdiguNAH / te cAmI-saMsthAnAni (5) varNAH (5) rasA: * (5) lavaNasya sarvagatvenAntaH praviSTatvAnna pRthaggaNanA / dvaugandhau (2) sparzAH (8) vedAH (3) / ete abhAvarUpatvena siddheSu sthitAH, [358] * aSTAviMzatiH, amUrttatvam, (1) asaGgatvam (1) ajanmitvam (1) cetyekatriMzat / tatsaGgrahamAha - Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- paDisehaNa saMThANe, vannagaMdharasaphAsavee ya / paNapaNadupaNaTThatihA, igatIsamakAyasaMgaruhA / 1 / A.ni. niyuktiH uktArthA / eSAmazraddhAnena / athavA - pratikramaNAzrItilakAcArya-* kame nava darisaNaMmi, cattAri Aue paMca Aime / aMto sese do do, bheyA khINabhilAve ya igatIsaM / / dhyayanam sUtravyAkhyA kSINasAtAsAtavedyocainIcairgotrazubhAzubhanAmacAritradarzanamohanIyAkhyAH, evaM karmaNyekatriMzat / 'dvAtriMzatA yogasaGgrahaH' yogA: * laghuvRttiH prazastA: kAyavAgmanovyApArA: ziSyAcAryagatAH teSAM saGgrahA yogasaGgrahAH / AlocananirapalApAdayaH tAnAha - ekatriMzatA siddhAdiguNaiH 863 AloyaNA' niravalAve, AvaIsu daDhadhammayA / anissiovahANe ya, sikkhA nippaDikammayA / / 1274 / / / dvAtriMzatA annAyayA alobhe ya, titikkhA' ajave suI / sammadiTThI" samAhI" ya, AyAre" viNaovae / / 1275 / / * yogasaGgrahaH / dhiImaI ya saMvege", paNihI suvihi" saMvare / attadosovasaMhAre", savvakAmavirattayA / / 1276 / / gAthA-1274paJcakkhANe viussagge", appamAe lavAlave / jhANasaMvarajoge ya, udae mAraNaMtie" / / 1277 / / 1278 saMgANaM ca parinA, ya pacchittakaraNe" iya / ArAhaNA ya maraNaMte, battIsaM jogasaMgahA / / 1278 / / [359] ************** 863 Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- ete saGgrahAzcocyante - ziSyasyAcAryAnniHzalyA''locanA grAhitA (1) AcAryasyA''locanaM datvA'nyasyA'prakAzanatA / 2 / Apatsu A.ni.. niyuktiH dRDhadharmatA (3) aihikaphalAnapekSatapaHkAritA (4) grahaNAsevanAzikSAdvayA''sevitA (5) niHpra[Spa]tikarmazarIratA (6) tapasaH . pratikramaNA zrItilakAcArya- parajanA'jJApanatA (7) alobhatA (8) pariSahAdijayaH (9) ArjavaM (10) saMyamaviSaye zucitA (11) samyaktvazuddhiH (12) cetaHsamAdhiH * dhyayanam laghuvRttiH (13) AcAropagatA (14) vinayopagatA (15) dhRtipradhAnamatitA (16) saMvegaparatA (17) nirmAyatA (18) suvidhikAritA (19) saMvara-* sUtravyAkhyA kAritA (20) AtmadoSopasaMhAritA (21) sarvakAmaviraktatvabhAvanA (22) mUlaguNapratyAkhyAnaM (23) uttaraguNapratyAkhyAnaM (24) dravya- dvAnazatA bhAvaviSayo vyutsargaH (25) apramattatA (26) kSaNe kSaNe sAmAcAryanuSThAnaM (27) dhyAnasaMvRtatA (28) mAraNAntikavedanodaye'pyakSobhatA mono yogasaGgrahaH / 864 (29) saGgAnAM pratyAkhyAnaM (30) prAyazcittakAritA (31) maraNAntA''rAdhanA (32) cetyetairananuzIliteH / / 1274-1278 / / gAthA-1278 " AdyadvAramAha - 1279 ujjeNi aTTaNe khalu, sIhagirisopArae puhaivaI / macchiyamalle dUra-lakkhaviyA phalihamalle ya / / 1279 / / 864 1. 'saMskRtyocyante' kha pa, la, 'saMskRtetyucyante' la / [360] RRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRI Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * ** AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 865 dUrallakkhaviyA grAmaH / phalahIzabdo dezyo vauNivAcI (?) / / 1279 / / A.ni. ujjayinyAmujjayinyAM, samastanagarIvalI: / jitazatrurnRpastatra, mallastasyATTanAbhidhaH / / pratikramaNA itazca sopArapure'bhavatsiMhagirinRpaH / mallo jayati yastasya, datte dravyamasau bahu / 2 / dhyayanam patAkAM harate tatra, gatvA pratyabdamaTTanaH / jitvA taddAnamAdAyA''yAti svAM nagarIM sadA / 3 / sUtravyAkhyA arthakadA sa rAT dadhyo, jitvAsau pArarASTrikaH / yAti pratisamaM yattanmama rAjyasya lAghavam / 4 / dvAtriMzatA athaiko mAcchikaH kvApi, dRSTo rAjJA piban vasAm / balaM vilokya tasyAtha, poSitaH snigdhabhojanaH / 5 / * yogasaGgrahaH ___ziSyasya aTTanaH sa tathaivAgAttaM mallo mAcchiko'jayat / svAvAsaM vimukhaH so'thA'gamaddadhyo ca cetasi / 6 / *niHzalyAlocanA truTyadvalo'haM vRddhatvAdhuvAsAvucchalabalaH / didRkSustasya mallasya, pratimallamathATTanaH 17 / * grAhitA / (1) karSakaM valito'drAkSIddhalamekena pANinA / vAhayantaM dvitIyenotkhanantaM phalahIlatAH / 8 / aTTanamallaH / sthitvA tasyakSatAhAraM, hArakaM yAvadAharat / nIhAraM cAlpamatyantaM, dRSTvA tadvalaraJjitaH / 9 / gAthA-1279 tvAmIzvarI karomIti, pralobhya tamathATTanaH / tatpatnyA vartanaM datvA, ninye saha nijAM purIm / 10 / 865 1. 'rAvaleH' cha pa, / * 'phalihatti' bapanyastA (karpAsaM) iti jJAnasAgaracUrNA, phalihati' jhaNTAn troTayantaM dRSTvA iti dIpikAyAm, egeNa hattheNa phalahio-karpAsamutpATyati iti [361] hAribhadrIyavRtau / * phalahI - karpAsaH / F%%***** RRRRRRXX Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Yao Hua Yao Hua Yao Ye AvazyakaniyuktiH zrItilakAcArya-* laghuvRttiH 866 vizodhyAntaH prapoSyA'tha, niyuddhaM zikSito'khilam / aTTano'gAtpunastatra phalahImallasaMyutaH / 11 / phalahImacchikAmallau, jito nAdye'hni to mithaH / athodasthAnRpaH prAptI, tAvapi svasvamAlayam / 12 / svamallamaTTano'prAkSItkiJcitte putra ! duSyati / tadAkhyAtaM sa marditvA, karoti sma punarnavam / 13 / rAjJApi mAcchikasyAnte, preSyante smAGgamardakA: / nA''khyad duSyat kintUce, piturapyasya me na bhIH / 14 / samayuddho dvitIye'hni, tRtIye phalahImiva / acchinat phalahImallo, mAcchikamAlamastakam / 15 / sa rAjJA satkRto'vantImaTTanena samaM yayau / bhogabhAgI sa saJjAto, dvaitIyIkaH punarmataH / 16 / / yathATTanastathAcAryaH, patAkA nirvRtiH punaH / sAdhurmallo'parAdhAstu prahArAstAn gurohiM yaH / 17 / Alocayati niHzalyaH, sa nirvANapatAkikAm / trailokyaraGge gRhNAtItyuktAH ziSyaguNA ime / 18 / ' dvitIyadvAramAha - daMtapuradaMtacakko, saJcavaI dohalo ya vaNayarae / dhaNamitta dhaNasirI yA, paumasirI ceva daDhamitto / / 1280 / / rAjA dantapure dantacakra: satyavatI priyA / rantuM dantamaye sodhe, jajJe tasyAzca dohadaH / / taM jJAtvA ghoSayAmAsa, rAjA mUlyena datta me / dantAnihroSyate yasta, sa vijJAto haniSyate / / ********************* A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaGgrahaiH AcAryasya AlocanAM datvA'nyasyAprakAzanatA(2) dRddhmitrH| gAthA-1280 866 [362] Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ye Ju Ye Le Ye NEXXXX Avazyaka- dhanamitro vaNik tatra, dhanazrIzca priyAdimA / prANebhyo'pi priyA tasya, padyazrIzca dvitIyakA / 3 / niryaktiH * sapatnyo: kalahe'nyedhurAyoce garvitAsi kim / mattaH kiM te'dhikaM satyavatyA iva tavApi kim / 4 / zrItilakAcArya- niSpadyamAnamastIha, sodhaM dantamayaM halA / sA'vadadyadi na syAttattato naiva bhavAmyaham / 5 / laghuvRttiH athApavarakadvAraM, baddhvA'sthAdvaNigAgataH / aprAkSItkutra padmazrIrdAsyAkhyattatra so'gamat / 6 / na prAsIdaJcaTUktInAM, zatairapyavadatpunaH / nedaM syAcenna jIvAmi sakhyurAkhyatsa tattataH / 7 / dRDhamitraH suhattasyAbhyadhAtsaudhaM vidhIyatAm / amuSyAM mriyamANAyAM, mitra ! tvamapi mA mRthAH / 8 / 867 mA mRSyahamapi tvAmanvasti rAjJA ca ghoSitam / pracchannameva tatkArya, tatsakhA'gAttato'TavIm / 9 / dantAnAdatta vanyebhyaH, pidhAya tRNapUlakaiH / sa bhRtvA zakaTAnyAgAtpraveze tRNapUlake / 10 / gavAkRSTe'pataddanto, dRSTo nagararakSakaH / upaninye nRpasyAso, vaNig vadhyo'tha nIyate / 11 / zrutvA'gAddhanamitrastatpadalano mahIpatim / vyajijJapanmayA devA''nAyito'sau na doSavAn / 12 / rAjJA pRSTaH sa Uce'haM, na jAne ko'pyasAviti / rAjJA datvA'bhayaM pRSTAvAkhyAtaH sma yathAtatham // 13 / takriyAraJjito rAjA, satkRtya bisasarja tau / guruNA suhRdevevaM, bhAvyaM niravalApinA / 14 / A.ni. pratikramaNAdhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaGgrahai: AlocanA dtvaa'nysyaaprkaashntaa| gAthA-1280 Jin Jin Qi Jin Qi Jin Qi Jin Jin Lian Sai 867 [363] Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A.ni. Avazyaka-* niyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH pratikramaNAdhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogsnggrhH| Apatsu dRDhadharmatA / 868 tRtIyadvAre dravyApadhudAharaNaM - ujeNIe dhaNavasu, aNagAre dhammaghosa caMpAe / aDavIi satthavibbhama, vosiraNaM sijjhaNA ceva / / 1281 / / ujjayinyAM dhanavasuzcampAM gantumanA vaNik / dhanavat ghoSayAmAsa, sArthavAho'bhavattataH / 1 / dharmaghoSo'nagArastamanujJApya sahAcalat / aTavyAM ca gataH sArthaH, sa pulindeviloDitaH / 2 / itastata: sa naSTo'gAnmunizcAnyaiH samaM yayau / kandamUlAni khAdanti, te pibantyambu nesram / 3 / nimantritaH sa tainecchttstho zuddhazilAtale / pratyAkhyAtAzana: prAptakevalaH siddhimAsadat / 4 / / kSetrAbhAve kSetrApat / avamodarikAdiH kAlApat / bhAvApadhudAharaNaM - mahurAi jauNa rAyA, jamuNAvaMkeya daMDamaNagAre / vahaNaM ca kAlakaraNaM, sakkAgamaNaM ca pavvajA / / 1282 / / ihA'bhUnmathurApuryA, yavano nAma bhUpatiH / yamunAvakramudyAnaM, yamunAyAzca kUpare / 1 / AtApayan munirdaNDo, bhUbhujA'darzi niryatA / sa roSAtaM phalenA'han, dRSadrAzi pare vyadhuH / 2 / na cukopodbhavadbhAvaH, kevalaM prApya nirvRtaH / tadaivAgatya zakrAdyevidadhe mahimotsavaH / / RSabhasvAmijIvo dhanasArthavAha iva / dravye dharmaghoSaH bhaave-dnnddmuniH| gAthA-1281 1282 868 [364] " Kao Kao Kao Kao Kao Kao Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryukti: zrItilakAcArya laghuvRttiH 869 khedastasyApyabhUdrAjJaH zakreNaivaM ca bheSitaH / RSighAtaka ! vadhyo'si, cetpravrajasi mucyase |4 | sa tadaiva pravavrAjA'bhigrahaM cAttavAnamum / bhikSAgataH smariSyAmyetadbhokSye tadA na hi // 5 // tyajAmi cArddhabhukte'nyadevaM nA'bhukta jAtu saH / dravyApattasya bhAvApajjAtA daNDamuneH punaH | 6 | turyamanizratopadhAnadvAramAha - pADaliputta mahAgiri, ajjasuhatthI ya siTThi vasubhUI / vaidisi ujjeNIe jiyapaDimA elakacchaM ca / / 1283 / / ziSyau dvau sthUlabhadrasya, mahAgirisuhastinau / mahAgirirmahAsattvo, gaNaM dattvA suhastinaH // 1 / jinakalpavyavacchinnepyabhyAse tasya varttate / vihAreNAnyadaitAM tau, pATalIputrapattanam // 2 // tatra zreSThI vasubhUtiH, suhastipratibodhitaH / zrAvako'bhUdathA'vAdIdbodhyantAM svajanA mama // 3 // tataH suhastI tadre, gatvA dharmamupAdizat / mahAgiristadA tatrA''yAsIddhikSAkRte'tha tAn // 4 // dRSTvottasthau suhastI drAgvasubhUtirathA'bravIt / guravo vopyamI te'tha, cakrustadguNasaMstavam // 5 / evamAvedya teSAM te pradAyANuvratAnyaguH / vasubhUtirdvitIye'hni, svajanAnUcivAniti // 6 / 1. 'mucyate' kha 2. 'dAgAtAM' kha la / ***************************** A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaGgrahaiH / aihikaphalAnapekSA tapaH kAritA / (4) AryamahAgiriH / gAthA - 1283 869 [365 ] Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH RRRRRRRR tadojjhakA bhavetAgre, dRSTvA yAntaM mahAgirim / dRSTvA tamujjhanArambhaM, mahAgirirathAgataH / 7 / tadazuddhamiti jJAtvA, valitvoce suhastinam / abhyutthAnaguNAkhyAnairazuddhirvidadhe tvayA / 8 / atha dvAvapi vaidezI, sagaccho jagmaturgurU / tatrAjitapratinidhi, vanditvA zrImahAgiriH / 9 / gajAnapadavandArurelakacchapuraM yayau / taddazArNapuraM pUrvamAsIttasminnupAsikA / 10 / cakre vaikAlikaM nityaM, pratyAkhyAti sma cAtha sA / upAhasatpatistasyAH, sAyaM bhuktaH paro'pi kim // 11 // nizyadyAtso'pi bhuktvAha, pratyAkhyAmyahamapyataH / bhakSyasi tvaM tayetyUce, na bhakSyAmIti so'vadat / 12 / devatA'cintayacchrAddhAmasAvupahasatyata: / nizIthe svasRrUpeNAbhyAgAdAdAya lAbhanam / 13 / / khAdaniSiddhaH patnyoce, kimetaJcAlajAlakaH / devatA taM prahatyAtha, dRggolo bhuvyapAtayat / 14 / mA bhanmamAyazaH zrAddhA, kAyotsarge'tha sA sthitA / devatA smAha tAM zrAddhApyuvAcaivaM mamAyazaH / 15 / sA'thA''nIyA''dadhau sadyo, mAritaiDakacakSuSI / eDakAkSastata: khyAtaH, sa zrAddhaH pratyayAdabhUt / 16 / lokaH sameti taM draSTumeDakAkSaM kutUhalAt / eDakAkSaM puramapi, tannAmnA tadabhUttataH / 17 / gajAnapadatotpattiH, zailasyaivamabhUtpunaH / garvaM dazArNabhadrasya, hattuM zakraH samAgataH / 18 / 1. 'dRSTiyugmaM vyapAtayat' pa, / A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA * yogsnggrhH| * aihikaphalAna* pekSatapaH kaaritaa|(4) *aarymhaagiriH| * gAthA-1283 870 870 [366] ******** Yao Hua Yao Ye Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH gajendrArUDha evAtha, triH prAdakSaNayatprabhum / tato dazArNakUTAkhye, tatpadAnyutthitAnyage / 19 / devAnubhAvAtkhyAto'tha, gajendrapada ityasau / tasminmahAgiribhaktaM, pratyAkhyAya divaM yayo / 20 / suhastisUrayo'nyedhurjagmurujayinI purIm / subhadrAyAnazAlAyAM, vizAlAyAM ca te sthitAH / 21 / ekadA nalinIgulmAdhyayanaM paryavartayan / subhadrAbhUstadA'vantisukumAlo maharddhikaH / 22 / patnIdvAtriMzatA sAdhaM, sodhe saptatale'lalat / suptabuddhaH sa tacchrutvA, jAtajAtismRtiH kSaNAt / 23 / AgatyA'vocatAvantisukumAlo'smyahaM prabho ! / abhUvaM nalinIgulme, devaH prAcyatame bhave / 24 / kathaM tadvittha yUyaM kiM, yUyamapyAgatAstataH / guravopyabhyadhurbhadra !, tadvidyo vayamAgamAt / 25 / / tatkathaM labhyate svAmitrUcuste bhadra ! saMyamAt / so'vag na saMyamaM kartuM, ciraM zakto'smi kiM punaH / 26 / tadarthI vratamAdAya, kariSyAmIGginImRtim / apRcchajjananIM naicchallocaM so'tho'kRta svayam / 27 / liGgaM gururdadau so'gAttataH kanthArikAvane / tasthau pratimayA tatra, smazAne'nazanI muniH // 28 // sphuTatpadAsRggandhenA''kRSTA tatra zivA'bhyagAt / ekataH sA zivA'khAdattadapatyAni cAnyataH / 29 / prathame prahare jAnU, Urustambhe dvitIyake / tRtIye jaTharaM turye, mRtvA sthAne'janIpsite / 30 / A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaGgrahai: aihikaphalAnepakSa* tpHkaaritaa| 871 aarymhaagiriH| gAthA-1283 871 [367] Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH gandhAmbupuSpavarSANi, tasyopari surA vyadhuH / AcAryAstajanaiH pRSTAstamiSTagatigaM jaguH // 31 // subhadrA sasnuSA tatra, vIkSya taM kRtaduHkaSkiAram / pravavrAja sthitaikA tu, gurviNI tatsutastataH / 32 / acIkaradevakulaM, smazAne'ddhatamucchritam / tadidAnIM mahAkAlaM, jAtaM lokaparigrahAt / 33 / AryamahAgirINAmanizritaM tapaH / paJcamaM zikSAdvAramAha - khiivaNausabhakusaggaM, rAyagihaM caMpapATalIputtaM / naMde sagaDAle thUla-bhaddasirie vararuI ya / / 1284 / / kSitipratiSThitaM nAma, nagaraM kSINavAstukam / jitazatrurnRpo'nyatra, sthAnaM tadviddhirakSayat / / dRSTaM tezcaNakakSetraM, prAjyapuSpaphalAnvitam / akArSIJcaNakapuraM, tatra tatkathanAnRpaH / 2 / kSINavAstuni tatrApi, carantaM vRSabhaM vane / dRSTvA'nyAjayyamRSabhapuraM tatra vyadhAnRpaH / 3 / tatrApi kSayiNi prekSya, kuzastambaM mahocchritam / tadvido'kArayaMstatra, kuzAgrapurapattanam / 4 / tadA prasenajidrAjA, tanmuhurdahyate'gninA / lokabhItyai tato rAjA, ghoSayAmAsa yagRhAt / 5 / utthAsyatyanalaH so'taH, purAnnisArayiSyate / sUdapramAdAdanyeArgRhAdrAjJo'gnirutthitaH / 6 / 1. vyadhApayan' pa.cha pala, / 2. 'drAjJA' - la, . tadadhunA mahAkAlAkhyaM jane prasiddha dvijerAttam / A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaGgrahaH grhnnaasevnshikssaadvyaa''sevitaa| 872 *raajgRhpurotpttiH| gAthA-1284 872 [368] Zui Ye Ye Zhi Ye Jin Jin Kao Jin Jin Jin Qi K****### Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcArya-* laghuvRttiH 873 satyasandho nRpaH saudhaM, cakre'tha nagarAbahiH / AyAtAH sma rAjagRhAdhAmo rAjagRhe'dhunA / 7 / iti lokoktito jajJe, tatra rAjagRhaM puram / lagne pradIpane tasminnAkarSatko'pi kiJcana / 8 / bhambhAM tu zreNikazcakre, bhambhAsArAbhidho'tha sa: / rAjJA'tivallabho'pyeSa, na tathA satkRtaH punaH / 9 / mAnyaH kumAraiauryaMta, tadaso zithilo dhRtaH / anye kumArAzceSTante, mahA zreNikazca tAn / 10 / dRSTvA'pamAnamAbibhradyayo veNAtaTaM puram / agretanaM kathAkhaNDaM namaskAre niveditam / 11 / atha dharmacchalA''nItAbhayasyA'vantibhUbhujA / tadbhAryA cAgatA pUrva, dattA sA keti kathyate / 12 / zreNikasya sahadvidyAdharastanmaitryavRddhaye / senAbhidhAM svasAraM svAM, zreNikastasya dattavAn / 13 / sA'bhUdvidyAdharasyeSTA, tAmathA'nan sapatnikAH / tatputrI zreNikasyA''pi, tena meSApi mAryatAm / 14 / pradattA yauvanaM prAptA'bhayasyeSTA ca sA'bhavat / tatpriyAbhirathAnyAbhirmAtaGgImavalagya sA / 15 / AlaM pradApya vidyAbhistyAjitA gahane bane / dRSTA tapasvibhiH pRSTA, kAsi tvaM sA svamabravIt / 16 / pUrvajA: zreNikAste taiH, soce duhitRjA'si naH / arpitA sA zivAdevyai, tairgatvojayinI purIm / 17 / tayA sahA'vasattatrA'bhayo rAjya ivAtmanaH / pradyotanapatezcAsti, divyA ratnacatuSTayI / 28 / 1. 'zreNikasyateH soce' - la, / te ca zreNikasya parvagAstApasAH ityarthaH / A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaGgrahaH grahaNAsevanazikSAdvayA'' sevitA (5) zreNikaH / gAthA-1284 873 [369] k********* Sai Meng Meng Meng Meng Meng Meng Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcA laghuvRttiH 874 lohajaGgo lekhahArI, agnibhIrustathA rathaH / strIralaM ca zivAdevI, gajo'nalagiriH punaH / 19 / lohajano'nyadA'gacchaddhRgukacchaM nRpAjJayA / dadhyau tadIzo'hratyeSa, paJcaviMzatiyojanIm / 20 / muhurAhAtumAyAti, mAryate'sau tatazchalAt / evameSyati naivAnyaH, sukhaM bhavettataH sthitiH / 21 / sa dattaM zambalaM necchadatha vIthyAmadApayat / hRtvAnyattasya pAtheyaM, modakAn viSabhAvitAn / 22 / sa mArge bhoktumAsIna:, zakunaistrirnivAritaH / kSudhitopyagamadrAjJo, rAjakArya nyavedayat / 23 / kSudhitAgamamAkhyaJca, rAjJA''hUyA'bhavo'tha tat / AkhyAtamabhayopyAkhyad, gandhAdyaiH zambalasthitam / 24 / saMmUrchitaM dRgviSAhiM, viSasaMyogasambhavam / tatrodaghATayiSyazchedamariSyat tadIkSitaH / 25 / / mantryAdezAdvane muktaH, parAGmukho'dahavanam / sa muhUrtAnmRtastuSTo, rAjA varamamocanam / 26 / abhayasya dado so'pi, tamUce'stu tavAntike / sutA vAsavadattA'bhUmaNDapradyotabhUbhujaH / 27 / zikSitA sA kalAH sarvA, gAndharvyadayanastadA / na baddhamapi vetti svaM, tasmin gAyati kuJjaraH / 28 / vidhAya saMgrahItuM taM, pradyoto yantrahastinam / pAdamadhyasthasubhaTaM, taddezAnte vyacArayat / 29 / nAgaraH kathite tasmintrAgatyodayano jagau / sthita: karI sa niHsRtyAntarbhaTaistatkSaNAddhRtaH / 30 / A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaGgrahaiH grahaNAsevanazikSAdvayA''sevitA / (5) vaasvdttaa| gAthA-1284 874 [370] Hua Le Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Yao Ye Zhun Zhun Zhun Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryukti: zrItilakAcArya laghuvRttiH 875 AnIto'tha nRpeNace, gAndharvaM mama putrikA / apazyataikadRk zikSyA, mA tvAM dRSTvA trapiSTa sA / 31 / kathyate sma sutAyA apyupAdhyAyo'sti kuSThikaH / zikSethAstvamapazyantI, javanyAntaritA satI / 32 / pazyAmItyanyadA taM sA cintayantyanyathA'paThat / IdRzaM svaramAdhuryaM na sambhavati kuSThinaH // 33 // ruSTenA'bhANi sA tena, kANe'dhyeSi kimanyathA / sA'vadatkuSThikA''tmAnaM, na vijAnAsi kadvada ! |34| dadhyau so'haM yathA kuSThI, tathaivaiSApi kANadRk / javanImaMpanIyobhau dRSTvAnyonyamayujyatAm // 35 / vetti kAJcanamAkA, tasyA dhAtrI na cAparam / anAroho'nalagirirniryayau durdharo'nyadA | 36 | pRSTo'bhaya: samAcakhyo, gAyatUdayano nRpaH / athA'gAyadudayanastadupAnte nRpAjJayA / 37 / sthitaH karI sapadyeva, ghRtaH pradyotapuruSaH / dvitIyamabhayasyA'dAdvaraM tuSTo nRpastadA / 38 / abhayo'pyabhyadhAddeva !, stAdeSo'pi tavAntike / udyAnikAyAmanyedyuH, pradyoto gatavAnnRpaH / 39 / tatrAdyAdhItagAndharvA duhitA gApayiSyate / tatrodayanamantrI ca tadA yogandharAyaNaH / 40 / tuM svaM svAminaM kartumupAyaM buddhisAgaraH / prAgAyAtaH papAThaitadbhamannunmattaveSabhAk // 41 // yadi tAM caiva tAM caiva, tAM caivA''yatalocanAm / na harAmi nRpasyArthe, nA'haM yogandharAyaNaH / 42 / 1. 'mapanIyAtha' la,, 'mapanIyAsI' lapa cha / 2. 'cAparaH kha pa, cAparA' pa, la, cha / ******************************* A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaGgrahaiH grahaNAsevanazikSAdvayA''sevitA / (5) gAthA - 1284 875 [371] Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH Yao Hua Yao Hua Yao Ye Ye Zhun Ye Ye 33XXX pradyotena yatA'darzi, vyutsargamatha so'karot / unmatta ityavajJAtaH, ko'sya vA vigraho bhavet / 43 / vasanto bhedito miNThaH, kariNI praguNAM vyadhAt / pRSThe catasrastanmUtraghaTIstasyAtha badhnataH / 44 / kakSAmakSAmaprANena, rarAsa kariNI tataH / tatrasthazca tadA zrutvAndhalo'vaggajamAtuvit / 45 / kakSAyAM badhyamAnAyAM, yathA rasati hastinI / yojanAnAM zataM gatvA, prANatyAgaM kariSyati / 46 / AruhyAntarjanamatha jagAdodayano nRpaH / eSa prayAti sArthaH, kAJcanamAlA vasantakazcaiva / bhadravatI ghoSavatI, vAsavadattA udayanazca / 47 / tataH pavanavegena, pravRttA kariNI pathi / jJAte rAjJA'nalagiriryAvattamanumocitaH / 48 / yayo sA kariNI tAvatpaJcaviMzatiyojanIm / tasminnadUramAyAte, sphoTitaikA ghaTI tataH / 49 / yAvajighrati tattAvadyayau sA tAvatI bhavam / tisro vArA vidhAyaivaM, yayuste nagaraM nijam / 50 / anyadojayinIpuryAmuttasthau vaikriyAnalaH / na vidhyAyati nIrAdyai, rAjA pRSTo'bhayastataH / 51 / Uce gRhAgnimasyAntaH, kSipantu kSIyate yathA / tathA kRte'gnau vidhyAte, varo labdhastathAkRtaH / 52 / ujayinyAmathAnyeyuH, puryAmazivamutthitam / pRSTo'bhayo'bhaNaddevyo, yadA yAnti vibhUSitAH / 53 / 1. 'nayato' cha pa, 'neyatA' la, 'nayadA' pa, / 2. 'kAsya' cha pa, 'kAsyavAnigraho' pa / 3. 'tasyAkSa' chapa, . tannAmA miNThaH / A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA, dvAtriMzatA yogasaGgrahaH grhnnaasevnshikssaadvyaa''sevitaa| 876 gAthA-1284 876 [372] Yao Hua Yao Ye Yao Hua Yao Zhun Zhun Zhun Zhun Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcArya-* laghuvRttiH tAsu tvAM yA jayed dRSTyA, tAmAkhyAhi mamAgrataH / tathAkRte zivA'jaiSIttaM dRzA'nyAstvadhodRzaH / 54 / rAjJoce mAM zivA'jaiSItso'bhaNanizyanAvRtA / kuryAtkUrabaliM bhUtAdyAnane kUrapUraNAt 55 / kRtaM trikAdo tadviSvagnivRttaM cA'zivaM kSaNAt / caturtho'tha varo lebhe'bhayo'bhANIttato nRpam / 56 / varAn prayaccha me svAmin / , vRNu putrAvadattataH / gaje'nalagirI deva !, miNThe bhavati bhapato / 57 / agnibhIrurathadale:, kArayitvA citAM vibho!| zivotsaGgagatastatra, pravizAmIti dehi me // 58 / rAjoce na mayA dAtuM, zakyante'mI barAstataH / uktaH satkRtya yAhi tvamathovAcAbhayastvayA / 59 / dharmacchalenA''nIto'haM, nAhi tvAM tu harAmi cet / raTantaM puramadhyena, pravizyAmyanalaM tataH / 60 / ityuktvA''dAya bhAryA svAM, yayau rAjagRhe'bhayaH / sthitvA kAlaM tatra kiJcitsurUpaM gaNikAdvayam / 61 / gRhItvA'gAdvaNigveSaH, sacivo'vantipattane / uparAjagRhaM haTTe, tasthau mAle'Ggane ca te / 62 / pradyotenAnyadA dRSTe, te tAbhyAM so'pi saspRham / savilAsadRzA dRSTaH, preSItIM tadantike / 63 / tryaheNa bodhite te cAvocatAM saptame'hani / AgantavyaM gavAkSeNa, guptenaikena bhUbhujA / 64 / abhayena kRto'styagre, bhRtyaH pradyotanAmakaH / grahilo maJcake baddhvA, nIyate vaidyavezmani / 65 / A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaGgrahaiH grahaNAsevanazikSAdvayA''sevitA / 877 gAthA-1284 877. [373] Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcArya-* laghuvRttiH 878 pradyoto nIyata iti, kApaTyAtpratyahaM raTan / kimetaditivAg rAjaloko dravyairvazIkRtaH / 66 / kramAdeko'pi nAyAti, nAgaro'pi vilokitum / ito'hni saptame rAjA''yAto dhRtvA tadeva tam / 67 / raTantaM bhRtyavanninye, svapuraM prati rahaMsA / prApto rAjagRhaM rAjJaH, zreNikasyAbhayo'bhyadhAt / 68 / rAjA''kRSyAsimuttasthAvabhayena nivAritaH / satkRtya mucyatAM yuktA, kRte pratikRtikriyA / 69 / satkRtya preSyathA'vantInAtho'tho meyabhUnmithaH / zreNikasyA'bhavattasya, vallabhA cellaNAbhidhA 70 / tasyAH kathamabhUllAbho, bhUpasyetyabhidhIyate / AsIdrAjagRhe bhUmIbhRtprasena: prasenajit / 71 / nAgo'sya rathiko dharme'nalasA sulasA priyA / aputratvAdrathI nAgaH, skandendrAdInnamasyati / 72 / sulasoce kimeteste, kanyAM pariNayAparAm / sa Uce tava putreNa, kArya mama tadA tayA / 73 / vaidyAdezAnibhirlakSaH, pakkAstailaghaTAstrayaH / zakraH zazaMsa sadasi, sulasAzrAvikAguNAn / 74 / eko devastatastasyAH, sAdhurUpyAgamadgRhe / natvoce sApi kiM kArya, pakvaM tailaM prayaccha me 75 / AnayantyA ghaTo bhinno, dvitIyo'pyabhinattathA / bhinne tRtIye sA'vAdIttailaM sAdho ! vRthA gatam / 76 / 1. 'dravye rAjaloko vazIkRtaH' pa, / 2. 'yuktaM' la, / 3. 'rUSyogamad' kha / A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMSatA yogsnggrhH| grahaNAsevanazikSAdvayA''sevitA(5) sulsaashraavikaa| gAthA-1284 878 [374] Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 879 devastuSTo'tha putrArthA, dvAtriMzaguTikA dadau / smartavyo'haM tvayA kArye ityuktvA sa divaM yayau / 77 / dadhyau sAtha kiyatkAlaM, bAlA'zucivimardanam / kAryamityAbhireko'stu, sarvAbhistanayo mama // 78 // iti buddhayA''da tAH sarvA garbho'bhUt kukSiredhata / devaM smRtvA savyathA'sthAtkAryotsarge sa Ayayau / 79 / kathite kAraNe devo'vadadduSThu kRtaM tvayA / ekAyuSo bhaviSyanti, dvAtriMzattanayAstava // 80 // jahe devaH paraM pIDAM pUrNe kAle'bhavan sutAH / Asan savayasaste'pi, rathikAH zreNikaprabhoH / 81 / devadattA iti khyAtA, ito vaizAlikApuri / ceTako haihayakulaH, kSmApo'nyAnyapriyodbhavAH / 82 / putrikAH sapta tasyA''san, prabhAvatI mRgAvatI / padmAvatI zivA jyeSThA, sujyeSThA cillaNeti ca / 83 / ceTakastvatisuzrAddho, niSiddhAnyavivAhanaH / na putrIrapi kasyApi datte tAH kintu mAtRbhiH // 84 / prabhAvatI vItabhaye, dattodAyanabhUbhujaH / padmAvatI ca campAyAM, dadhivAhanabhUpateH // 85 / mRgAvatI ca kauzAbyAM, zatAnIkamahIpateH / ujjayinyAM zivAdevI, pradyotAkhyakSamAbhRtaH / 86 / kuNDagrAme punarjyeSThA, nandivardhanabhUbhRtaH / sujyeSThA cellaNA ceti, kumAryau dve ca tiSThataH // 87 // tAbhyAM parivrAjikekA, dizantI dharmamAtmanaH / niHpra [prazna vyAkRtiH kRtvA, nirastA mukhamoTanaiH 188 | * paravivAhakaraNasya pratyAkhyAnamAsIt tasmAt mAtRbhiH dattAH ityarthaH / ****************************** A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaGgrahaiH grahaNAsevanazikSAdvayASs sevitA (5) sulasA zrAvikA / gAthA - 1284 879 [375] Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka. niyuktiH zrItilakAcArya-* laghuvRttiH 880 pradviSTA nirgatAmarSAtsujyeSThArUpamadbhutam / Alikhya citraphalake'darzayacchreNikasya sA / 89 / pRSTayA kathite dUtaM, tAM varItuM visRSTavAn / apAsthazceTakastaM na, dade vyAdhakule sutAm / 90 / taM jJAtvA zreNikaH khinnaH, smAha pRSTo'bhayena tat / so'pi smAha prabho ! mA sma, khidyathA eSa Anaye / 91 / vaNigbhUtvaitya vaizAlyAM, kanyAntaHpurasannidhau / gahItvA'TuM sthito rUpaM, pituzcitrapaTe'likhat / 12 / kanyAntaHpuradAsIzca, haTTe kretuM sameyuSIH / atoSayaddadatyAjyaM, pRSTe citrapaTe'tra kim / 13 / AkhyAtraH svAmino rUpaM, zreNikasyeti tA jaguH / rUpaM kimIdRk tasyA'sti, so'vakkoTiguNaM hyataH / 14 / tA: svAminyostadAkhyaMste, prAheSTAM tAstadAptaye / prArthito'tha vaNiktAbhistaM citrapaTamArpayat / 95 / sujyeSThA jJApayaddAsIstAbhirUce vaNik tataH / svAminyAH zreNiko bhartA, kathaM bhAvIti kathyatAm / 96 / so'vadadyadi vo'rthitvaM, zreNikaM tadihAnaye / UcustA: kriyatAmevaM, tattenA'jJApi bhUbhujaH / 97 / AtadantaHpuraM kRtvA, suraGgAM zreNiko'bhyagAt / sujyeSThA cillANAmUce, yAmyanuzreNikaM svsH||18| gamyatAmityuditvA sA, svayaM zIghramupAgatA / suraGgAnirgatA vIrA, gRhItvA cillaNAM yayuH / 99 / 1. 'guNya' kha / * pRSTayA parivAjikayA ityarthaH / A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaGgrahaiH grahaNAsevanazikSAdvayA''sevitA(5) cillaNA prAptiH / gAthA-1284 880 [376] Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 881 sujyeSThA yAvadAyAtA''dAya svAbharaNAdikam / adRSTvA cillaNAM tAvatpUcakre cillaNAhatim / 100 / satraddhaM ceTakaM smAha, rathI vIrAGgadaH prbho!| tvatpratApena jitvA tamAneSye cillaNAmaham / 1 / rathyekava suraGgAyA, dvAtriMzatsulasAsutAH / sthitA vIrAGgade prApte, hatAstenaikapatriNA / 2 / tadrathotsAraNavyagre, tasmin zrIzreNiko yayo / sujyeSThAM zreNiko jalpannUcehaM priya! cillnnaa|| tallAbhe zreNiko haSTo, viSaNNo rathinAM vadhAt / cillaNApyatuSatpatyA, khinnA tu svasRvacanAt / 4 / svasRvRttAdviraktA tu, sujyeSThA vratamagrahIt / itaH pratyantanagare, jitazatrurmahIpatiH / 5 / sUnuH sumaGgalo'mAtyadArakaH senakaH punaH / krIDApAtraM kumArasya, kurUpa iti so'bhavat / 6 / tato nirvedataH so'bhUttapasvI uSTrikAlayaH / mAsAdekagRhAvApta, bhuGkte nA''se punastapaH / 7 / sumaGgalo'tha rAjA'bhUtpitari tridivaM gate / rAjapATIkRtA'nyedyustapasvI bhUbhujekSi saH / 8 / pRSThA jJAtvA'tha kAruNyAtkhedito bahazo mayA / tato nyamantri mAsAnte, kArya me dhAni pAraNam / 9 / mAndyAdrAjJaH pravezo'sya, nA'bhavatpAraNAdine / alAbhAtkSudhito'pyAzu, prAvizatpunarUSTrikAm / 10 / 1. 'pATIMgatonye'... pa. cha, 'pAtI yatonye'... la. 'pArTI yatAnye kha' pATIyatA la, / A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaGgrahai: grahaNAsevanazikSAdvayA''sevitA(5) zreNikakUNika puurvbhvH| gAthA-1284 881 . [377] (********* Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 882 punarnimantrito'pyAgAttathaivA'kRtapAraNaH / tRtIyavelAmapyevaM, tapasvI kupito'tha saH / 11 / pretyA'syA'haM vadhAya syAM, nidAnamakaroditi / tenAvezena mRtvA sa vyantaro'lparddhiko'bhavat / 12 / sumaGgalopyabhUddhautadIkSayA vyantarAmaraH / sa cyutvA zreNikaH pUrvaM, rAjA rAjagRhe'bhavat // 13 // kumbhItApasajIvastu, cyutvA'bhUlliNodare / utpatre'pi hi tatrA'bhUd, rAjyA dveSo mahIpatau / 14 / jJAtvA taM garbhadoSaM sA, cakre zAtanapAtane / tathA'pi nA'patatkAle, mAturdohadamAdadhe / 15 / rAjodarAmiSA''svAde, nA''khyAntI taM kRzA'bhavat / nirbandhe kathitaM rAjJo, rAjJA'pyUce'bhayasya tat / 16 / tena rAjodare muktvA, kalpayitvA zazAmiSam / dadatA khaNDazo'lIkaM, raTati zreNike bhRzam / 17 / cillAyA amAtyena pUrito dohadastataH / rAjJIM rAjJo vyathArttA ca mantryUce mAmba ! khidyathAH / 18 / saMrohiNyauSadhIlepAnmayA rAjA paTUkRtaH / kAle'thA'bhUtsuto'tyAji, dAsyA vairIti bhUpateH / 19 / taM jJAtvoce nRpo rAjJIM, sunurAdyaH kimujjhitaH / athA'dho'zokamAlokyA'zokacandra iti bruvan // 20 // rAjA jagrAha taM tatra, kukkuTIkANitAGgalim / mukhabASpahatA rAjJA sA rUDhAGgalikA cirAt / 21 / atha kUNika ityAkhyA, vidadhe tasya dArakaiH / sutau hallavihallAkhyo, cillaNA'jIjanatpunaH / 22 / 1. 'mA ca khidyathAH' chapa, pa ****************************** A.ni. pratikramaNA dhyayanam dvAtriMzatA yogasaGgrahaiH grahaNAsevanazikSAdvayA Ss sevitA (5) shrennikkuunniko| gAthA - 1284 882 [378] Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 883 sUnavo'nyAnyadevInA, zreNikasyA'bhavan ghanAH / rAjyudyAnagate preSIcillaNA guDamodakAn / 23 / kUNikasya kRte khaNDakRtAn hallavihallayoH / zreNiko dApayatyetAniti taM dveSTi kUNikaH / 24 / vivAhito'nyadA so'STo, kanyAstatsahito'lalat / itaH kauzAmbyAM vipro'bhUt, seDuko gurviNIpriyaH / 25 / pallyUce taM ghRtAdyartha, sevasvA'tratya bhUpatim / sa tathA kurute'nyeAstatrA''gAnmAlavAdhipaH / 26 / kAndizIkaH zatAnIkaH, kAlindyAH parato'gamat / pradyoto'ktiTe tasthI, yamunottaraNA'kSamaH // 27 / tRNakASThaharAMstasyA'nan zatAnIkapattayaH / pradyotaH khedito gADhaM, nizyekasyAM palAyitaH / 28 / jJAte seDukavipreNa, kusumArtha sameyuSA / rAjJo niveditaM rAjA, tuSTo'vakkiM dadAmi te / 29 / so'yAciSTa priyAM pRSTvA, sadInArAnabhojanam / evaM satyapare lokAH, seDukaM rAjavallabham / 30 / / bhoja bhojaM ca dInAraM, dadate svArthakAmukAH / gRhe gRhe ca dInAralobhAddhoktuM nigalhate / 31 / evaM sa bhUridravyo'bhUdajIrNa: kuSThikastathA / athA'sya putrA nRpateragrAsanabhujo'bhavan / 32 / pituH kuSThena puSTena, lajitAstanayAH kramAt / pazcAgRhe'tiSThipastaM, nA''driyante sutAH snuSAH / 33 / 1. 'duSTena' la, 'viSTena' pa / A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaGgrahaH grahaNAsevana zikSAdvayA*'sevitA(5) kUNikaH sedduukviprH| gAthA-1284 883 [379] SXXX Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 884 prAptaizvaryANi maddravyAnnA''driyante mamApi yat / etAnyapi tathA kurve, patanti vyasane yathA // 34 // zabdayitvA'nyadA putrAnUce kiM jIvitena me / kulakrameNa vadhyaM naH, pazumarpayatA'dhunA // 35 // hatvA datvA kuTumbasya, taM sanyAsaM yathA vyadhAm / datto'jastaiH svadehasyodvarttanIkhAdanena saH / 36 / kRtaH kuSThI sa hatvA'tha, sakuTumbena bhakSitaH / kuTumbamapi kuSThyAsIt, seDuko'thA'nazatsvayam // 37 // gato'TavyAM girihade, nAnAdrumadalAdibhiH patitaiH / so'rkatApena kvathitAmbu tRSA'pibat // 38 // sa eko tena sajjo'bhUdAgataH svagRhaM janaiH / ukto'bhUstvaM kathaM sajjaH so'vak sajjIkRto'maraiH / 39 / tAnyAha kuSThagrastAni, mAmanindan purA bhRzam / UcustaM tAni kiM cakre, tvayedaM bADhamityavak // 40 // sa janairnindyamAno'tha, naMSTvA rAjagRhe'gamat / tatra dauvArikAnte'sthAd, bhuGkte vainAyikIM balim // 41 / zrIvIraH samavAsArSIttadA tatrA'tha taM dvijam / svasthAne sthApayitvA'gAnnantuM dauvArikaH prabhum // 42 // tataH so'tyazanAttRSNak, dvAraM na cchardituM kSamaH / mRtvA'sau seDuko vApyAM, maNDuko'jani tatkSaNAt // 43 // yAsyAmaH sAmprataM vIraM, nantuM tvarasva he svasaH ! / mitho'mbuvAhinIvAco, bhekaH zrutveti tatra saH / 44 / * ajaH ityarthaH / ****** A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaGgrahaiH grahaNAsevana zikSAdvayA Ss sevitA (5) aa | gAthA - 1284 884 [380] Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- * niyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH KHKKRKKKKK smRtvA prAgbhavamuttIrya, dadhAve vandituM prabhum / zreNiko'pi prabhuM nantuM, yAtyazvakhuratADitaH / 45 / mRtvA'bhUtridaza: svarge, saMsadi zreNikaM tadA / samyaktvaM nAparasyedRgityazaMsatpurandaraH / 46 / tacchrutvA tatparIkSAye, vismito dardurAmaraH / so'pyAgAtsamavasRto, pArthe zreNikabhUbhujaH / 47 / Aste sma kuSThirUpeNa, tadAnIM bhaktinirbharaH / sphoTakAn sphoTayitvA svAn, zrIvIrasvAmipAdayoH / 48 / dadarza zreNikaH pUrya, lagayantaM ruSA'jvalat / svAmikSute mriyasveti, durvacAM vAcamUcivAn / 49 / zreNikena kSute'vocat, ciraMjIva mhiipte!| abhayena kSute cAkhyajIva vA tvaM mriyasva vA / 50 / kAlazaukarikeNA'tha, kSute mA jIva mA mRthAH / tannigrahAya subhaTAn, zreNikaH samaketayat / 51 / bahirgato ghAtya iti, sa cotthAya nabhasyagAt / devo'yamiti vijJAya, zreNiko'tha gRhaM gataH / 52 / pRSTaH prabhudvitIye'hni, sa kaH kuSThItyavak prabhuH / sarvaM seDukavRttAntaM, yAvaddevo babhUva saH / 53 / pUrya tvaM dRSTavAneSo'lagayaJcandanaM pado: / kSuteSvevaM kimuktaM tatprabhurUce mama kSute / 54 / zivaM gacchetyavak jIvana, sukhI tvaM nArako mRtau / abhayo dharmakRjIvan, mRtaH sarvArthasiddhibhAk 55 / jIvaghnaH zauniko jIvan, mRto'ntyanarakAtithi: / rAjoce svAmibhiH pUjya:, kimahaM narakaM gamI 56 / 885 A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaGgrahaiH grahaNAsevanazikSAdvayA''sevitA(5) drduraamrH| gAthA-1284 885 [381] Ye Yao Ye Bi Yi Ye Hua Hua . Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 886 ********* kathaM na yAmI, svAmyUce, sAdhUnAM kapilAM yadi / dAnaM dApayase kAlaM, sUnAM mocayase tathA // 57 // neSatustAvabhavyatvAdrAjJA mRtyA'pi bhASitau / tatputraH sulaso'bodhi, kAruNye'bhayamantriNA // 58 // aharat paJca mahiSazatAni sulaso'nyadA / dRSTvA kAlo vibhaGgena, mArayAmAsa tAni saH / 59 / mRtyukAle'tha tasyogrA, AtaGkAH SoDazA'bhavan / viparItendriyArthatvaM, tasyAsannamRterabhUt // 60 // sulasenA'bhayaH pRSTo'vAdIllezyA'sya nArakI / tatazcandanikAvAri, pAyito mRSTamityavak / 61 / amedhyAlepanaM medhyamevaM klezAnmRtaH kudhIH / saptamaM narakaM prApadukto'tha svajanaiH sutaH / 62 / AsyatAmAsanaM paitryaM sa naicchannarako hyataH / Ucuste pAtakaM sarva, grahISyAmo vibhajya te / 63 / hatvAMshiM parzanA so'tha, krandan svAnAha me vyathAm / vibhajyA''datta tepyUcurnAdAtuM zakyate vyathAm / 64 / grahISyatha kathaM tarhi, pAtakaM me'bhidhIyatAm / evaM niruttarIkRtya, sa tAn suzrAvako'bhavat / 65 / dardurAGkena tuSTena tena zreNikabhUbhujaH / hAro'STAdazavakro'tha, datto golakayugmayuk // 66 // priyeti cillaNAdevyAstaM hAraM zreNiko dadau / golakI ca sunandAyAH, stambhe'han sA'tha to ruSA / 67 / kAlaM kAlasaukarikam, bhImo bhImasenanyAyAt / * mRtiH mRtyuH tena bhASitau ityarthaH / - ****************************** A.ni. pratikramaNA dhyayanam dvAtriMzatA yogasa grahaNAsevanazikSAdvayA Ss sevitA (5) durdarAmaraH / gAthA - 1284 886 [382] Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 887 bhagno tAvekato devadUSyayugmaM viniryayo / kuNDale cAnyataH sApi, tuSTA tAnyagrahIttataH / 68 / A.ni. itazcaikatra vipine, hastiyUthaM tadA'vasat / hastI ca hastinaM tatra, jAtaM jAtaM nizumbhati / 69 / pratikramaNAhastinyekA'pasRtyA'tha, kramAdekAkinI vane / carantI mUrdhni kRtvA'gAttRNoghaM tApasAzramam / 70 / dhyayanam pAdayoH patitA teSAM, zaraNyairgApitA'tha sA / tatrA'nyadA prajanyA'sau, sUnuM yUthe'tha sA'milat / 71 / sUtravyAkhyA tatra yUthAttato'bhyetya, stanyaM datte'ntarAntarA / evaM vRddhaH sa dRSTvA'tha, tApasAn siJcatastarUn / 72 / dvAtriMzatA zuNDayA''dAya pAnIyamasicatso'pi taiH samam / tataH secananAmA'bhUta, kramAnmadakala: karI / 73 / yogasaGgrahaiH * grahaNAsevanasaH tato yUthapaM hatvA, jAto yUthapatiH svayam / mA'nyA'pyevaM vijAyetetyabhanaka tApasAzramam / 74 / * zikSAdvayAtApasAH zreNikasyA''khyan, zreNikastamathA'grahIt / secanaH prAgbhave vipro, yajana yajJaM svaceTakam 75 / *'sevitaa|(5) yajJapATe'mucatso'tha, zeSaM cenme dadAsi tat / tiSThAmItarathA naiva, sa uvAcaivamastviti / 76 / * secnkhstii| tata: sthitaH sa tatrA'dAccheSaM sAdhujane sudhIH / tataH sa baddhadevAyurdevo bhUtvA cyuto'bhavat / 77 / gAthA-1284 nandiSeNaH zreNikasaH, sa dvijaH secanastvabhUt / nandiSeNe vilagne so'vadhetvaiiti zAntatAm 78 / 887 *svadAsam ityarthaH / * sthApitavAn / * sa dAsajIvaH zreNikasya putro nandiSeNo jAtaH / sa dvijo'pi saMsAraM hiNDitvA secano jAtaH / / yadA nandiSeNa Arohati tadA sa- B83] zAntatAM prApnoti / San San San San San San San San San ** ** Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcArya-* laghuvRttiH 888 pRSTaH svAmyapi tasyaivamAcakhyo prAktanaM bhavam / rAjarSiH ko'ntimo bhAvItyabhayaH pRSTavAn prabhum / 79 / svAmyudAyanamAcakhyo, vratecchurabhayastataH / na dIyamAnamapyaicchadrAjyaM pitrA'tha bhUpatiH / 80 / dadhyo dAsyAmi sAmrAjyaM, kUNikasyeti secanam / dadau hallasya hAraM ca, vihallasya surArpitam / 81 / nandAyA kSomayugmaM tatkuNDalaM dvitayaM tathA / vratAyA'bhyudyate putre, datvA hallavihallayoH 82 / mahotsavena prAvAjIsInandeyaH samAtRkaH / kAlAdyaiH kUNiko'nyedyuH, kumArairdazabhiH samam / 83 / amantrayanRpaM baddhvA rAjyaM bhAgena gRhyate / taiH prapanne nRpaM baddhvA, rAjya svayamazizriyat / 84 / nityaM kazAzatAghAtaM, pApo dApayate pituH / bhaktaM nyavArayannA'dAJcilaNAyAzca darzanam / / 5 / / madyena tImiteH kezerbaddhvA kulmASapiNDikAm / pravizya cillaNA kRcchrAddatte zrIzreNikasya tAm / 86 / kezAMzcA'kSAlayannIre, madyIbhUtaM sa tat papI / na tathA vedanAM veda, tatprabhAvAdathAnyadA 87 / padyAvatIbhuvodAyinAnotsaGgasthasUnunA / kUNikasyA'zrato rAjJaH, sthAlAntarmUtrite sati / 88 / tadanaM parataH kRtvA, zeSa bhoktuM pracakrame / Uce'mbAM mAtaranyasyA'pIdRk putro'sti kiM priyaH? 89 / * paramAtmA mahAvIraH / * sonandeyaH - abhayaH / * madyaprabhAvAt ityarthaH / A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyo dvAtriMzatA yogasaGgrahaiH grahaNAsevanazikSAdvayA''sevitA(5) secnkhstii| gAthA-1284 888 [384] Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 889 cillaNoce durAtmaMste, kuthitAmaGgalImimAm / lakSaNApi na ko'pyAsye, nyadhAtryAsthat pitA tu te / 90 / IdRzo vallabho'bhUstvaM, tarhi kiM guDamodakAn / preSayacillaNA'vocatpreSitAste mayA param / 91 / garbhAtaprabhRti vairI tvaM, piturAkhyatkathAmiti / tvayetthaM janakazcakre, zrutvevaM so'vRtiM dadhan / 12 / zAntaveratayotthAya, gRhItvA daNDamAyasam / bhakSyAmi nigaDAnIti, dadhAve kUNikastadA / 13 / kUNiko'bhyeti kathite, yAmikailohadaNDabhRt / zreNiko'cintayallohadaNDaghAterhaniSyati / 94 / tatastAlapuTaM vegAjaghAsa viSamaM viSam / kUNiko yAvatA''yAti, zreNikastAvatA mRtaH / 95 / vizeSeNA'dhRtiM kRtvA, saMskArya gRhamAgataH / rAjyacintAmakurvANaH, zucA'mAtyeyaMgadyata / 96 / svAminpiNDAdidAnena, kriyate nirvRtaH pitA / tathA cakre jane'pyeSA pravRttirabhavattataH / 97 / jAta: kAlAdvizokopi, sazoko jAyate punaH / zayyAsanAdisthAnAni, pituH satkAni vIkSya saH / 98 / tatazcampApurIM rAjadhAnImAdhAya tasthivAn / hAreNa devadUSyAbhyAM, kuNDalena ca maNDito / 99 / udyAnAdiSu khelantI, secanAkhyena hastinA / dRSTvA hallavihallo to, padmAvatyadhRtiM vyadhAt / 200 / 1. 'daghat' kha la pa cha / * lakSamUlyenApi / A.ni. pratikramaNAdhyayanam dvAtriMzatA yogasaGgrahaiH grahaNAsevanazikSAdvayA''sevitA(5) shrennikmRtyuH| gAthA-1284 889 [385] Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 890 vyajijJapatkUNikaM sA, hArAdyarpaya deva ! me / naicchad datta sa pitreti, bhANaM bhANaM punastayA / 1 / kRtoparodhastAvUce, secanaM datta me gajam / gRhyatAM mama rAjyAcha, hArAdyaM ca vibhUSaNam / 2 / argyatAM bhrAtRjAyAyai, zRGgAro hyucitaH striyAH / evaM kariSyate devetyuktvA mAtAmahAntike / 3 / nizAyAM saparIvAro, tau vaizAlIM gato purIm / taM jJAtvA kUNiko'marSAdUce dUtena ceTakam / 4 / kumAro tiSThatAM preSyaH, secanAkhyaH karI mama / ceTaka: smAha dauhitrAvetAvapi tavezavat / 5 / zaraNAgatayorhatvA, tatkathaM gajamarpaye / AkhyadUto'tha gatvA tatpuna tena kUNikaH / 6 / ceTakaM smAha yuddhAya, sajaH syA eSa emyaham / vAhayAmi na vaizAlyAM, rAsabhelAGgalAni cet / 7 / / tato'haM na bhavAmyArya !, dauhitraH kUNikastava / Aryo'vagucitaM kuryAH, kAlAdIn kUNikastataH / / AhUya sabalo'cAlIdekaikasya ca tadvale / trINi trINi sahasrANi, rathAnAM hastinAM tathA / 9 / tisrastisro'rvatAM lakSA, bhaTAnAM koTayastathA / taM jJAtvA ceTakenApi, melitA gaNabhUbhujaH / 10 / aSTAdazaiSAmapi ca, kAlAdibalavabalam / kUNiko garuDavyUha, vArdhivyUhaM ca ceTakaH / 11 / 1. 'bhavAniva' pa, 'tavezavat' la, cha pa / * 'tava Izavat' taba (dUtasya) svAmIvat (kUNikavat) ityarthaH / * AryaH ceTakaH / * arvat - azvaH teSAm / A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaGgrahaH grahaNAsevana shikssaadvyaa*55sevitaa|(5) * ceTakakUNika yuddhH| gAthA-1284 890 [386] EKEEKKER Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 891 ********: vidhAyA''rabdhavAn yuddhaM, kAlo'gre ceTakaM gataH / ceTako muJcate'hvayekaM, bANaM nAstyasya moghatA / 12 / kAlastena hataH kAlaM yayau bhagnaM ca tadvalam / kAlAdIn ceTako hahyevaM dazAhena dazA'pyahan / 13 / kUNiko'thA'STamaM cakre, smRtadevAsurAdhipaH / pApAnubandhitatpuNyAt, zakraH sacamaro''bhyagAt / 14 / Uce ca kiM smRtAvAvAM, so'vadacceTakocchide / zakraH prAha na suzrAddhe, ceTake praharAmyaham / 15 / trAyiSye kevalaM bANATakAtkulizAdiva / saGgrAmaM rathamuzalaM, vikRtya camarAsuraH / 16 / mahAzilAkaNTakaM ca, jaghAna subahUn janAn / kUNikAt zilayA zakrazceTakeSumaTAlayat // 17 // gaNarAjAstato'nazyatvaizAlIM ceTako'vizat / kUNiko dvAdazAbdAni, vaizAlImaruNatpurIm // 18 // rodhe hallavihallI ca, niHsRtyA''ruhya secanam / nirasyataH pratidinaM, kUNikasya balaM nizi / 19 / kUNiko'cintayattanmRtyupAyaM mantriNo jaguH / mArite hastini svAmin, mRtyuH saMbhAvyate'nayoH | 20 | mAryatAmiti tenokte, te secanagajAdhvani / chantrAM kaTena dhUlyA cAGgAragartAmacIkarat // 21 // cano'vadhinA pazyatrakrAmati puro nizi / kumArAvucatuH prAptau tvadarthaM vyasanaM karin ! // 22 // 1. 'mRtyUpAyaM' la / mRtiupAyaM mRtyupAyam iti bodhyam / 'ahni ekaM iti vigrahaH ceTakasyedaM caiTakam, tasmAt / - ****************************** A.ni. pratikramaNAdhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaGgrahaiH grahaNAsevanazikSAdvayA Ss sevitA / (5) ceTakakUNikayuddhaH / gAthA - 1284 891 [387] Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ EXXXXXX AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 892 sa kiM vighATito'si tvaM, tAvuttAryA'tha secana: / calita: patito'GgArapUrNagartAntare mRtaH / 23 / pRthvyAM ratnaprabhAyAM sa, nArakaH samajAyata / kumArau dadhyatustvetacchiSyAvAvAmitaH prabhoH / 24 / tato devatayA nItI, svAmyante prApatuvratam / tathA'pyanAptau vaizAlyAH, kaNike khinnacetasi / 25 / kUlavAlakavidviSTA, devatA'vocatAmbare / ita UrdhvaM kathAkhaNDaM, namaskAre'sti gumphitam / 26 / bhagne vapre kUNiko'vaka, kiM karomIti ceTakam / so'vag ghaTIdvayaM sthitvA, svasandhAM pUrayestataH / 27 / tadAgAtkhecarastatra, satyakizceTakAntike / tenokto nIlavatyadro, ninye paurAn sabhUtikAn / 28 / svayaM vidhAyAnazanaM, baddhvA'ya:pratimAM gale / patan vApyAM dharaNena, sa ninye bhavanaM nijam / 29 / kRtvA kAlaM sa tatrA'tha, sahastrAre suro'bhavat / satyakiH khecaraH ko'sau, tadutpattirnigadyate / 30 / ceTakasyaiva sujyeSThA, sutA''sItprAvrajana sA / upAzrayAGgaNe nityaM, kAyotsarga dadAti ca / 31 / itaH parivrATa peDhAlo, vidyAsiddho nabhazcaraH / tanayaM brahmacAriNyA, vidyAM dAtaM nirIkSate / 32 // kAyotsargasthitAM dRSTvA, sujyeSThAM brahmacAriNIm / kRtvA sa dhUmyA vyAmohaM, vIrya tasyAM nyavezayat / 33 / jAte garbhe'tizayibhiH, khyAtamasyA na vikriyA / athaidhata zrAddhagRhe, tatsunurvandituM prabhum / 34 / 1. 'prabho cha kh| A.ni. pratikramaNAdhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaGgrahaiH grahaNAsevana shikssaadvyaa*55sevitaa|(5) * secanakamRtyuH * stykerutpttiH| gAthA-1284 . 892 [388] Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Yao Ye Ye Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XXX AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 893 saMyatIbhiH samaM yAtaH, kAlasaMdIpakastadA / aprAkSInme kato bhItiH, svAmyAkhyatsatyakeritaH / 35 / A.ni. tatpArzve'tha sa gatvoce, tvaM re mAM mArayiSyasi / ityuditvA haThAdAtmapAdayostamapAtayat / 36 / pratikramaNAvayastho'tha parivrAjA, hatvA vidyAH sa zikSitaH / rohiNI sAdhayanpaJcabhavAn sa mAritastayA / 37 / dhyayanam SaSThe SaNmAsazeSAyuH, sidhyantIM tAM sa neSTavAn / saptame ca bhave tAM sa, sAdhanAyopacakrame / 38 / sUtravyAkhyA zabaM citAsthaM prajvAlya, tasyopadricarma ca / vistArya vAmAGgaSThena, tatra tajcalanAvadhi / 39 / dvAtriMzatA tasya cakramyamANasya, kAlasaMdIpakastadA / cikSepAgatya kASThAni, saptarAtre gate tataH / 40 / yogasaGgrahaiH devatA svayametyoce, vighnametasya mA kRthAH / siddhAsmyasyAhamace taM, kasminnane vizAmi te / 41 / grahaNAsevanatenA'daya'likaM tatrA'vizattatrA'bhavad bilam / sA tuSTA tadvayadhAnnetraM, sa trinetro'tha vizrutaH / 42 / * zikSAdvayAdharSitA''nena sAdhvIti, peDhAlastena mAritaH / tato rudrAbhidhaH so'bhatkAlasaMdIpakaM tataH / 43 *usevitaa|(5) jighAMso tatra so'nazyadUrvAdhaH sa tamanvagAt / sotho vikRtya tripuraM, pAtAle lAvaNe'nazat / 44 / stykiH| dagdhvA tanmArayitvA taM sa, vidyAcakravartyabhUt / sarvAMstIrthakRto natvA, trisandhyaM nATyapUrvakam / 45 / gAthA-1284 ramate so'tha zakrastaM, mahezvarAbhidhaM vyadhAt / sa vipradveSatasteSAM, vidhvaMsayati kanyakAH / 46 / 893 antaHpurIbhirbhUpAnAM, svastrIbhiriva khelati / tasya ziSyadvayaM jajJe, nandI nandIzvarastathA / 47 / [389] * kAlasaMdIpakaH / * trayANAM purANAM (asuranagarANAM) samAhAraH tripuraM tam / * lavaNa(samudra)syedaM lAvaNam, tasmin lAvaNe pAtAle / viprasyopari dveSAt 'teSAM' viprANAM ityarthaH / / ******* ******** ********* Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcArya-* laghuvRttiH 894 sa puSpakavimAnena, nabhasA sarvato'bhramat / anyadojayanIpUryA, caNDapradyotabhabhajaH / 48 / antaHpuraM vidadhvaMse, zivAdevIM vinA'khilam / so'tha dadhyau vinAzyo'yaM, durdharaH khecaraH katham / 49 / / tatrevA''sIdumAnAmagaNikA rUpazAlinI / dRSTvA yAntaM mahezaM sA, dhUpaM taM pratyudakSipat / 50 / so'nyadAvAtarattatra, tasyA haste'mbujadvayam / smaraM ca mukulaM cekSya, smere karamavAhayat / 51 / mukulaM sArpayantyUce, yogyo'si tvamamUdRzAm / na smerakamalaprAyA, mAdRzaH punarIkSase / 52 / taduktiraJjitastatra, tayA sArdhamuvAsa saH / ekAnte sA'nyadA prAkSIdvidyAH syunA'ntike kadA / 53 / so'vadanmethunA''saGge, tayA rAjJo nyavedyata / rAjoce'so tadA mAryastvaM rakSyA pratyayAya ca / 54 / patraM tadudare datvA, khaDgena cheditaM bhaTaiH / mAryaM dvayamapItyuktvA, pracchannAH sthApitA bhaTA: / 55 / / mAritastaistadA''saktastayA saha sa khecaraH / tato nandIzvarastAbhirvidyAbhiH samadhiSThitaH / 56 / zilAM vyoni vikRtyoce, hA hatAza haniSyase / tamathA'kSamayaddhIto, rAjA''rdrapaTasATakaH / 57 / so'vada didaM yugmametadrUpaM pure pure / vidhApyAyatane'rcadhve, tato muJcAmi nAnyathA / 58 / tatprapede narendro'tha, sarvatrApi vyadhApayat / tatprAsAdAnmahocchrAyAnetasyotpattirIdRzI / 59 / prAvizatkRNika: zUnyAM, vaizAlI nagarI tataH / vAhayitvA kharaistatra, halAni svAM purImagAt / 60 / tatrAjagAma zrIvIro, natvA papraccha kUNikaH / prabho'haM cakravartI syAM, balaM yanme tato'dhikam / 61 / A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaGgrahaH grahaNAsevanazikSAdvayA''sevitA(5) mheshaa_praarmbhH| gAthA-1284 894 [390] Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcArya-* laghuvRttiH svAmyUce cakriNo'tItAH, kvotpattirmama prabho ! / prabhurUce'vanau SaSThyA, tadazraddhAlurutthitaH / 62 / vidhAya cakriratnAni, kRtASTamatapAstataH / guhAM tamisrAmAgatya, kRtamAlamavocata / 63 / sopyUce cakriNo'tItA, yAhi tvaM na sa yAtavAn / gajamAruhya daNDena, dvAraM ghran yakSaghAtitaH / 64 / mRtvAgAdavanau SaSThyAmudAyI pArthivo'jani / tasyAdhRtirabhUdatra, nagare matpitA'bhavat / 65 / tato'nyanagaraM kartu, tajjaiH sthAnaM vyamArgayat / tadA vyAttamukhazcASaH, praikSi taiH pATalItarI / 66 / pravizazca mukhe tasya, svayametyaitya kITakam / ucyate pATalIvRttamabhavanmathurAdvayam / 67 / dakSiNA cottarA ceti, tato'gAdvaNigauttaraH / dakSiNAyAM mathurAyAM, vyavahAM maharddhikaH / 68 / / zreSThinaikena tasyA'bhUttatra maitryamathaikadA / bhuJjAnena gRhe tasya, gRhItavyajanA puraH / 69 / ApAdamastakaM tena, dRSTA tasya svasA'nvikA / tadrakto mArgayattAM sa, tAnyUcuryadi tiSThasi / 70 / apatyajanma yAvattaddadyaH sa svIcakAra tat / udUDhA sA sthitastatrApannasattvA'tha sA'bhavat / 71 / athA'nyadA piturlekhastasyA''yAto'bhivAcya tam / muJcannazrUNi pRSTaH sa, kAntayAkhyanna kiJcana / 72 / sAtha svayaM tamAdAya, vAcayAmAsa tadyathA / tavAdarzanato'smAkamAndhyaM jajJe'zrubhidRzoH / 73 / 1. 'kutrotpatti' la,la, kha pa / 2. 'atrikA' pa / 895 * A.ni. * prati.a.sUtra. * dvA. yogasaMgrahaiH * grahaNA. zikSA. (5) kUNika* mRtyuH * arnnikaaputrH| gAthA-1284 Ju Hua Bi Bi Bi Zhao Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Yao Hua Yao Ye Hua Hua Hua Hua Hua Hua RRRRRR 895 [391] Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-* niyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 896 jIvanto prekSase cenno, tadeyA lekhadarzanAt / tajjJAtvA tamathoce sA, mAsma prANeza khidyathAH / 74 / tayA svapitrorAkhyAtaM, tAbhyAM sa sapriyopyatha / visRSTo'rdhapathe yAte, sUte sma sutamanvikA 75 / dAsyataH pitarau nAmetyukto'sAvanvikAsutaH / yAtAnAM tatra kAle nAdAtAM tatrAma tAvapi / 76 / zaizavAtikrame so'tha, tyaktabhogo'grahIdvatam / vArdhake viharan gaGgAtaTasthe saparicchadaH 77 / puSpabhadrapure'yAsItpuSpaketuzca tatra rAT / tasya puSpavatIbhAryA'patyayugmaM ca yugmajam / 78 / puSpacUla: puSpacUlA, cetyanyonyAnurAgabhAk / dadhyau rAjA viyoge hi, mRtyuH syAdanayostata: 179 / mitho vivAhayAmyetAviti papraccha nAgarAn / yadatrotpadyate ratna, tadvaze kasya jAyate / 80 / / Ucuste tvadvaze deva !, puSpaketustato mithaH / rAjyA niSidhyamAno'pi, pariNAyayati sma to 81 / devI nirvedatastasmAtpravrajya tridivaM yayo / mRte rAjJi tayorevA'bhUdrAjyaM puSpacUlayoH 82 / mAtRdevaH sutAM jJAtvA'dhikasnehAM priye'vadheH / mA gAnarakameSeti, svapnAntastAnadarzayat / 83 / bhItA sA'kathayadrAjJastena pAkhaNDino'khilA: / pRSTAH prabhAte narakasvarUpaM te nyavedayan / 84 / 1. 'atrikA' pa / . 'pitarAvapi' ityarthaH / * gaGgAtaTasthe puSpabhadrapure'yAsIt iti anvayaH / A.ni. prati.dhya.sUtra. dvAtriMzatA yogasaGgrahaH * grahaNAsevana shikssaadvyaa''sevitaa|(5) arnnikaaputrH| pusspcuulaa| gAthA-1284 896 [392] RXIIR Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 897 teSAM sarvaM visaMvAdyathA'nvikAputrasUrayaH / tatpRSTAnnarakAnAkhyan, soce svapno'dya vopyabhUt // 85 / jinopadezamAhuste'nyadA sA svargamaikSata / tamapyanye'nyathAcakSuryathAvatte tu sUrayaH // 86 / soce prApyAH kathamamI, na gatirnarake katham / sAdhudharmamathAkhyaMste, sA'tha buddhA'vadannRpam // 87 // vrataM gRhNAmi so'vAdIdatrasthA magRhe'zanam / cedAdatse tadAdatsva, prAvrAjIttatprapadya sA // 88 // jaGghAbalaparikSINAstatrAsthaste'tha sUrayaH / kRtvAcAryaM gaNo'nyatra, vihartuM preSito'khilaH // 89 / sarujAM sA'nayatteSAM bhikSAmantaHpurAttataH / anyadA sA zubhadhyAnAt, kevalajJAnamAsadat / 90 / pUrvapravRttaM vinayaM kevalI na bhanakti yat / tadiSTabhaktamAninye, varSatyapyanyadAmbude / 91 / tebhyaH kathamAninye varSatyAyeM tvayAzanam / soce'cittaM jalaM yatrApatattenAdhvanAgamam / 92 / gurUce kathaM vetsi, vedhi kSAyikasaMvidA / tAM tato'kSamayacakre, khedaM ca paramaM guruH / 93 / jJAnyUce mAsma khidyadhvaM kevalaM vo'pyadUragam / gaGgAmuttaratAM bhAvi, tacchrutvA tUtthitaH prabhuH / 94 / gaGgAyAM nAvamArUDho, yatra yatrA'kRta sthitim / tatastato majjati naurmadhye sarvA'pi majjati / 95 / lokaiH so'thA'mbhasi kSiptastasya ko'pyamarastadA / tatrAsItprAgbhavArAtiH, sa trizUlamadho dadhau / 96 / 1. 'cakhyu' pa la / 2. 'prApyaH' la, / 3. 'kathamasI' la kha / ************ ************** A.ni. prati. dhya. sUtra. dvAtriMzatA yogasaGgrahaiH grahaNAsevana zikSAdvayA'' sevitA / (5) aNikAputrakevalotpattiH / gAthA - 1284 897 [393] Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun 898 tadviddho viSahan pIDAM, kevalaM prApya nirvRtaH / devaizca mahimA cakre, gaGgA'tha prApa tIrthatAm / 97 / tatkapAlaM ca pUrAdyainItaM gaGgAtaTe kvacit / kathamapyavizattatra, pATalAbIjamakSatam / 98 / bhittvA karoTiM tatrA'sau, taruruccastaro'bhavat / pure kRte svayaM tatra, ratnAnyeSyanti bhUpateH / 19 / kITakA iva cASAsye, taM matvA'kAri te: puram / sUtraM dattaM nimittajJavAcA yAvacchivArutam / 300 / evaM caturdizaM kRtvA, puranAbhAvudAyinA / kArayitvA'rhatazcaityaM, vAstuzuddhyA nyavezyata / 1 / udAyI tatra sAmrAjyaM, kurute'tha mahAbalaH / prativarSa ca kaTake, sarvAnAhvayate nRpAn / 2 / khinnAste cintayantyevaM, kathameSa bhavena hi / kvApyAgasi hRtaM rAjyaM, rAjJaH kasyApyudAyinA / 3 / / rAjA'nazyatsa tatputro, bhramannujjayinIM gataH / tannRpaM sevamAno'sau, vyajijJapadidaM kudhIH / 4 / udAyinamahaM hanmi, dvitIyastvaM bhavermama / prapanne tena so'gacchatpATalIputrapattanam / 5 / sarvatra'pyavalagito, na cchidraM kvA'pyavApa saH / uparAjaM gatiM dRSTvA, sAdhUnAM sa tadantike / 6 / kapaTazramaNo bhUtvA, sarvAnAvarz2ayadyatIn / sa cASTamIcaturdazyoH, pauSadhaM kurute nRpaH / / tatra dharmakathAhetoryAntyAcAryA nRpAntike / anyadottasthurAcAryA, yAmo rAjakule'dhunA / 8 / A.ni. prati.dhya. sUtravyAkhyA dvAtriMzatA * yogasaGgrahai * grahaNAsevanazikSAdvayA'' sevitA(5) vinyrtnH| gAthA-1284 898 [394] RARRARRRRRRRRRRRRR) Qian Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 899 gRhItopadhimityukte, sa evopadhimagrahIt / katikA kaGkalohasya, gopitAM cAdade tadA / 9 / gatA rAjakule tatra, kRtvA dharmakathAM ciram / suptAvAcAryarAjAnau, tAM rAjJaH kartikAM gale / 10 / datvA dambhavratI so'gAdyAmikaranivAritaH / raktena guravaH saktA, utthAyaikSanta pArthivam / 11 / jJAtvA vyApAditaM mA bhUcchAsanasyAprabhAvanA / AlocitapratikrAntAzcicchidurnijamastakam // 12 // prAtargarunRpo dRSTvA, mRto loko vyacintayat / ghAtakaH kopi hatvA'gAcchalena dvayamapyadaH / 13 / tataH saMskArito to dvAvaputratvAnnRpasya ca / azvo'dhivAsito jJAtuM, rAjyayogyaM tato naram / 14 / tantra cAhni prage dRSTaM, mamAntrairveSTitaM puram / nApitaH svapnamityAkhyadupAdhyAyasya tadvidaH / 15 / / so'pi taM svagRhe nItvA, strapayitvA sutAmadAt / sa cA'zvo'ntaHparibhramya, bahistAdrAjyayogyatAm // 16 // kathayanniva heSAbhiH, sthitastamabhinApitam / rAjye rAjapradhAnAstaM, dRSTvA dIptaM tato nyadhuH / 17 / taM 'nanda' iti sAmantA, vinayaM na tathA vyadhuH / athA''sthAnyutthitaH so'vak, gRhNItetAnaho bhttaaH!|18| hasatastAnmitho vIkSyA'pazyallepyamayaM ruSA / pratIhArayugaM tadrAk, khaDgahastamadhAvata / 19 / naSTA: ke'pi hatAH ke'pi, tataH sarve vaze'bhavan / kSamito rAjabhiH sarvairamAtyaM so'tha vIkSate / 20 / A.ni. prati.dhya. sUtravyAkhyA dvAtriMzanA yogastaGgrahaiH grahaNAsevanazikSAdvayA''sevitA(5) nndotpttiH| gAthA-1284 899 [395] Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 900 itazca kapilo vipro, vasati sma purAdahiH / AgatAH sAdhavaH sAyamanyedyustagRhe sthitAH / 21 / jAnantyete na vA kiJcidityaprAkSId dvijaH sa tAn / AcAryaH kathitaM tajha, zrAvako'bhUttadaiva saH / 22 / athAnyadA gRhe tasya, sthitA: ke'pi susAdhavaH / jAtamAtraH sutastasya, revatIdoSadUSitaH / 23 / pAtrakANi susAdhUnAM, dhRtaH kalpayatAmadhaH / naSTA sA vyantarI tasya, kalpa ityabhidhA'bhavat / 24 / sarvavidyaH sa jajJe'tha, pitarau mRtyumApatuH / naicchaddAnaM ca saMtoSI, datte vidyAstadarthinAm / 25 / tatrAstyeko dvijaH kalpagamanAgamanAdhvani / kanyA jalodariNyasti, tasya tasyA varo'sti na / 26 / sa dadhyo kalpakasyaitAmupAyena dadAmyaham / kRtvA kUpaM gRhadvAre, tanmadhye tAmathAkSipat / 27 / dRSTvA kalpakamAyAntamatyu stena pUtkRtam / kapilA bhoH papAtAndhI, ya uddharati tasya sA / 28 / tacchrutvA kRpayA kalpo, dhAvitvA tAM samAkRSat / so'tha tena dvijenoktaH, satyasandho bhaveriti / 29 / / janApavAdabhItena, prapannA kalpakena sA / pazcAdauSadhayogena, kRtA ratirivAparA / 30 / vidvAn kalpa: zruto rAjJA, so'thAhUyAbhyadhIyata / mantrI bhaveti so'vAdIta, lubdhaH pApaM karotyadaH / 3 / / nAhaM parigrahaM karve, bhojanAcchAdane vinA / dadhyau rAjA vinA mantaM, nA'sau grahamupeSyati / 32 / .revatI nAmA vyantarI tayA gRhItaH iti doSeNa dUSitaH / * aparAdham / A.ni. pratikramaNAdhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaGgrahaiH grahaNAsevanazikSAdvayA''sevitA(5) klpkotpttiH| gAthA-1284 900 [396] Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH ke zrItilakAcAryalaghuvRttiH *" tadvastrarajako rAjJA, proktazcedadhunApayet / vastrANi mA'rpayiSThAstatpriyayA prerito'nyadA / 33 / raJjanAyA'payAmAsa, vastrANIndramahopari / taddine mAgitAstAni, zvo'payiSyAmi so'vadat / 34 / evaM varSadvaye yAte, tRtIye'bde punaH punaH / mArgito'pyArpayanaiva, ruSTaH kalpo'vadattataH // 35 / nAhaM kalpo'smi cettAni, raJjayAmyasRjA na te / anyedhuH kSurikApANirgato'tha rajakaH priyAm / 36 / UceM'zukAnyarpayAsya, sA'rpayadrajakodaram / pATayitvA tadasRjA'raJjayattAni kalpakaH / 37 / taddhAryoce nRpAdezAnnAdAdoSo'sya kastataH / kalpako'cintayadrAjJo, yanmayAttA na mantritA / 38 / tadrAjJaH ketavamidaM, prAvrajiSyaM purA yadi / nAbhaviSyattadetanme, tato gacchAmyahaM svayam / 39 / mA yAsaM taddhaTerAttastadyayo dAga nRpAntike / rAjAbhyutthAya taM smAha, tanmaduktaM vicintitam / 40 / so'vadadbhavadAdezaM, kurve mantrI kRtastataH / taM dRSTvopanRpaM naSTA, rajakA rAvakAriNaH / 41 / rAjye sarvezvaraH kalpo, jAto jAtA'tha santatiH / tenA'tha putravIvAhe, mAGgalikyAya bhUbhujaH / 42 / vastrAbharaNazastrAdi, praguNIkriyate'khilam / dAnAdyupAttataddAsImukhAjjJAtvA purAtanaH / 43 / mantryAkhyadbhUbhuje deva !, hatvA tvAM kalpakaH sutam / rAjye'bhiSektukAmo'sti, sAmagrI tAdRgIkSyate / 44 / A.ni. pratikramaNAdhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA * yogasaGgrahai: * grahaNAsevanazikSA dvayA''sevitA(5) - klpkH| gAthA-1284 901 * KE%********** ********* 901 [397] Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 902 puruSAH preSitA rAjJA, sAmagrIM te'pyacIkathan / kalpakaH sakuTumbo'tha, kSepito bhUbhujA'vaTe // 45 // labhate kaudravIM kUrasetikAmambhaso ghaTam / kalpo'vak syAtkimiyatA, yaH kuloddharaNakSamaH / 46 / vairaniryAtane cADalaM, bhuGkAM so'nnamidaM sudhIH / tairuktaM no na zaktistatte muktAnnA divaM yayuH // 47 // kalpakaM saMhRtaM jJAtvA pratipanthinRpAstataH / AyayuH pATalIputraM grahItuM jAhnavItaTe // 48 // dadhyau nandaH sa mantrI cetsyAd dviSo nA''yayustataH / rAjoce kopi kiM kUpe, bhaktaM gRhNAti tatpradAH / 49 / UcurgRhNAti rAjoce, taddAso'pi mahAmatiH / tato maJcikayAkRSTaH, kRzaH piGgazca kalpakaH / 50 / kRtasnAnAdisaMskAraH, prAkAre'darzi kalpakaH / bhItAste kalpakAtsarve, mRgendrAdiva pheravaH // 51 // kalpo dUtena tAnUce, militaiH saritontare / nisRSTArthe viziSTairvaH, kariSye sandhivigraham // 52 // nAvamAruhya te'thAgurgaGgAntaH kalpakopyagAt / karasthekSukalApasya, chinnasyorpayadhastathA / 53 / tiSThetkimantastAnUce, kalpako hastasaMjJayA / atha UrdhvaM ca chinnasya, dadhikuNDasya kiM bhavet // 54 // evamAdarzayatruktvA, tAn vyAmohya nivRttavAn / viziSTAste vilakSAstu, jagmuH svasvanRpAntike // 55 // 1. 'dayau nando'bhaviSyatte kalpo naiSyanta tadviSaH ' pa / 2. 'nisRSTArtherviziSTervaH' kha 3. 'visRSTerva' la la / ****** A.ni. pratikramaNA dhvayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaGgrahaiH grahaNAsevanazikSAdvayA''sevitA (5) kalpakaH / gAthA - 1284 902 [398] Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH ajJAtakalpAbhiprAyA, AkhyaMste pralapatyaso / tatprapaJcena naSTAste, nanda prokto'tha mantriNA / 56 / hastyazvAdyAcchinatteSAM, pRSThiM kRtvA praNazyatAm / punamantrI kRtaH kalpaH, kalpadveSI vinAzitaH / 57 / sahAbhUnnandasantatyA, mantritA kalpasantateH / athAbhUtravame nande, mantrirAT kalpavaMzajaH // 58 / zakaTAlaH sutau tasya, sthUlabhadrasirIyako / yakSA ca yakSadinA ca, bhUtA ca bhUtadinakA / seNA veNA tathA reNA, tatputryaH sapta cA'bhavan / 59 / dvijo vararucizcAsIttatra nandaM sa zaMsati / aSTottarazatazlokendo mantrINamIkSate / 60 / mantrI na kiJcidapyUce, taddhAryamatha so'stavIt / pRSTastayoce tvadbharttA, matkAvyAni prazaMsatu / / 1 / uktastadartha mantryUce, na mithyAtvaM stavImyaham / muhustayoparuddho'vaka, sa taduktaM subhASitam / 62 / dInArASTazataM nandastasyA'dAtpratyahaM tataH / mantryUce'syeza ! kiM datta, so'vadat tvatprazaMsayA / 63 / manyUce na prazaMsAmi, lokikAni paThatyaso / matputryopi paThantyUce, rAjA zva: pAThayeH sutAH / 64 / ekavatAdipAThAstA, mantriNA'ntarhitA dhRtAH / rAjasodhe dvijo'gAttAstatpAThe'paThan kramAt / 65 / 1. 'manyUce'sya rA kiM datto'... 5, / 'manyUce'sya rA kiM datta' - pa.la.la, / A.ni. prati.a.sUtra. dvAtriMzatA yogasaGgrahaiH grahaNAsevanazikSAdvayA''sevitA (5) kalpakaH / shkttaalH| gAthA-1284 903 903 XXXXXXXXXX *** [399] Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 904 rAjJA vararucerdvAraM, vAritaM sa tato nizi / muktvAmbuyantre dInArAn gaGgAntaH stauti so'hni tAm // 66 // hatvAMhiNA tadAdAya, datte gaGgeti so'vadat / tacchrutvA pArthivo'mAtyamUce datte'sya jAhnavI // 67 // mantryUce mayi tatrasthe, ceddAsyati dadAti ca / channamAnAyayanmantrI, tet dvijasthApitaM jale |68 | prAtarnando'gamattatrAzroSInmantriyutaH stavam / stavAnte'ntarjalaM magnaH kiJcitra prApa sa dvijaH // 69 // mantrI poTTalikAM rAjJaH, pradarzyAdatta tasya tAm / mAyItyuddhAvito'yAsInmantricchidrANi vIkSyate / 70 / zrIyakasyAtha vIvAhe, mAGgalikyAya bhUbhujaH / sAmagrI kriyamANAM so'jJAsIdAsImukhAttataH / 71 / krIDanti DimbharUpANi, dAyaM dAyaM sukhAdikAm / apAThayadvararuciH, sarveSvapi patheSvidam // 72 // | taiM navi jANai loDa, jaM sagaDAli karesai / naMdarao mArevi kari, siriyaDa rajji Thavesai // 73 / rAjapATyAM nRpaH zrutvA, taJcarairvIkSya cA'kupat / namato mantriNaH kSmAbhRttato jajJe parAGmukhaH / 74 / mantrI gRhaM gataH putramUce bho ! mama mRtyunA / kuTumbaM jIvatAdetanno cetsarvaM vinaMkSyati // 75 // tato nRpaM namantaM mAM vatsa ! khaDgena ghAtayeH / AH pApamityavAdItsa, mantryUce mAM viSAnmRtam // 76 // 1. 'mAdAyayanmantrI' 'la, la, mAdAnAyanmantrI pa cha / 2. 'dvijena' pa, / 'sukhaDI' iti bhASAyAm / nando rAjA naiva jAnAti yat zaMkaTAlaH kariSyati / nandarAjaM mArayitvA tataH zrIyakaM rAjye sthApayiSyati' / *********** ******* A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasa grahaNAsevana zikSAdvayASssevitA / (5) zakaTAlaH / gAthA - 1284 904 [400] Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 905 ghnataH pApaM na te so'tha, tadAdiSTaM tathAkarot / hAhA akAryamityUce, rAjA'tha zrIyako'vadat / 77 / yo vo neSTaH so no'pyevaM, tataH saMskArya taM nRpaH / zrIyakaM smAha mantrI syAH, so'vak bhrAtAsti me bRhat / 78 / kozAgRhe sthUlabhadrastamathA'jUhavannRpaH / niryayau dvAdazAbdAnte, rAjJoktaH smAha cintaye / 79 / rAjoce'zokavanyantazcintayA'nyatra mA gamaH / so'tha tatra gato dadhyau, kva bhogA rAjyacintane / 80 / mudreyaM khalu pAravazyajananI saukhyachide dehinAm / nityaM karkazakarmabandhanakarI dharmAntarAyAvahA / 81 / rAjArthakapareva saMprati punaH svArthaprajArthApahat / tadrumaH kimataH paraM, matimatAM lokadvayA'pAyakRt / 82 / gatizca narakAntA syAtkRtvA locaM tatastadA / ratnakambaladazAbhI, rajoharaNamaSyatha / 83 / nRpametyA cAvadaddharmalAbhaste'stviti cintitam / rAjoce nirvahaH saSTha, yAto'sau dadhyivAnapaH 84 / miSAtkozAgRhe yAsyatItyekSiSTopari sthitaH / mRtakebhyo jano'paiti, mukhAni pidadhAti ca / 85 / nirvikAraH sa bhagavAn, yayau dRSTvAtha bhUbhRtA / zrIyakaH sthApito mantrI, sthUlabhadraH punarmuniH / 86 / sambhUtasUreH ziSyo'bhUt, zrIyako bhrAturaJjasA / milituM yAti kozAyAH, sthUlabhadraratA ca sA / 87 / manuSyamIhate nAnyamupakozA tu tatsvasA / tatsaMbhoktA vararucistatkozAM zrIyako'vadat / 08 / 1. 'chidoha dehi...' kha 'chidehinAM' la / A.ni. pratikramaNAdhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaGgrahaiH grhnnaasevnshikssaadvyaa''sevitaa|(5) sthuulbhdrH| gAthA-1284 905 [401] Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 906 to mRtaH pitA'smAkaM bhrAtrA ca viraho'bhavat / tava priyaviyogo'bhUttadetaM pAyayA''savam // 89 / svasvA taduktayA candraprabhAM se pAyitaH surAm / zrIyakasyeti kozAkhyatso'tha bhAvitamambujam / 90 / nRpAsthAne vararucerArpayatkasyacitkarAt / tenAghrAtaM tadaiva drAk, tatraivAvamadAsavam / 11 / niHsArito'tha hIlitvA, prAyazcittaM dvijA daduH / taptasya trapuNaH pAnaM, tenA'sau paJcatAM gataH / 92 / sthUlabhadrastapaH kurvan, viharan gurubhiH saha / AgamatpATalIputraM, varSAkAlamukhe'nyadA / 93 / jagrAhAbhigrahaM sAdhurekaH siMhaguhAsthitau / anyaH sarpabile cAnyaH, kUpakAJcanadAruNi // 94 // sthUlabhadrazcaturmAsIM, kartuM kozAgRhe punaH / siMhasapa zamaM yAtau, tuSTA kozA priyAgamAt / 95 // utthAyoce vidheyaM kiM, caturmAsyAzrayo'stviha / saiva vazcitrazAlA'sti, sthitastasyAM prabhustataH / 96 / rAtrI zRGgAramAdhAya, prabhukSobhArthamAyayau / na pAritaH kSobhayituM prabhurmandarasodaraH / 97 / dharmaM zrutvA tato jajJe zrAvikA dharmatattvavit / rAjAdiSTaM naraM muktvA, sA brahmavratamagrahIt / 98 / caturmAsIgame siMhaguhAderAgatAn munIn / guruH smAha svAgataM vo, haM ho duSkarakArakAH ! / 99 / 1. 'trapuNA' kha pa, / 2. sA'vadacitrazAlA' la 'itaH ' vararuceH, 'sa' vararuciH / * svasrA upakozayA ityarthaH / ****************************** A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaMgrahaiH grahaNAsevana zikSAdvayA ''sevitA (5) sthUlabhadraH / gAthA - 1284 906 [ 402 ] Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH AyAte sthUlabhadre tu, gurUtthAya sambhramAt / Uce te svAgataM sAdho !, kRtdusskrdusskr!|400| trayo'pi te'tha sAsUyA, mithaH smAhustapasvinaH / amAtyaputra ityevaM, bahamanyanta sUrayaH / / atha siMhaguhAsAdhuranyaprAvRSi matsarAt / kozAgRhe caturmAsIkRte'bhigrahamagrahIt / 2 / AcAryarupayujyAtha, vArito'pi jagAma sa / vasatirmAgitA dattA, tayA tAM sa nirIkSya ca / 3 / anurakto'rthayAmAsa, sA necchadbhaNati sma tam / Anaya dravyaM lakSaM me, so'vadat me kuto dhanam / 4 / soce nepAlabhUpAlaH, sAdhUnAM ratnakambalam / dadAti lakSamUlyaM sa, tatrAgAlabdhavAMzca tat / 5 / Agacchataca caurANAM, lakSaM yAtItyavak zukaH / stenasenApatirvIkSyA''yAntaM bhikSamapekSata / 6 / / gate tatra punaH kIro'vAdIlakSaM gataM tataH / tatastamanugatyoce, so'vagdaNDe'sti kambalam / 7 / naye vezyAkRte mukto, yayo tasyA dadau ca tam / tayA candanikAyAM sa, kSipto vArayato muneH / 8 / / soce zocasyamaM na svaM, tvamapIdRg bhaviSyasi / mano viSayapaGkAntaH, sa prabuddho'tha tagirA / / mithyAduHkRSkRitamuktvA'gAt, gurorAlocayattataH / upAlabdho'tha guruNA, jJAtamAtmaparAntaram / 10 / 907 A.ni. pratikramaNAdhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaMgrahaH grahaNAsevanazikSAdvayA''sevitA(5) sthuulbhdrH| gAthA-1284 907 [403] 1. 'nastvaM' khala, p,| Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 908 sthUlabhadro'dhisehe tAM, ciraM paricitAmapi / bhavAMstu prArthayAmAsa, vigupto'rthArjanena ca / 11 / gurumakSamayannamraH, sthUlabhadraM ca so'tha tam / rathikasyAnyadA kozAM, dadau rAjA puro'sya sA / 12 / sthUlabhadraguNAnAkhyanna tathopAcara tam / itaH kathAkhaNDaM vainayikyAmuktaM - tasmiMzca kAle saMjajJe, duHkA[kAlo dvAdazAbdakaH / / 13 / / itastato'mbudhestIre, tamatikramya sAdhubhiH / vismRtiM yAti siddhAnte, guNanAbhAvatastadA / 14 / pATalIpattane sthitvA, yadyasyA''yAti tacchrutam / melayadbhiH samastaM tairmelitakAdazAGgikA / 15 / bhadrabAhuAdazAGgabhRnnepAleSu tiSThati / saGghaH saGghATakenoce, pUrvANyadhyApayeti tam / 16 / gururUce mahAprANaM, praviSTo'smi tato'dhunA / na kSamo vAcanAM dAtuM, saGghasyAkhyanivRtya saH / 17 / punaH saGghATakenoce, saGghAjJAM yo'tilakRte / ko daNDastasya so'vocattadaivodghATyate hi saH // 18 // tato'dhunA kiM kriyate, so'vak moddhATanaM kRta / ziSyAn preSyatAM prAjJAn, dAsye saptAhri vAcanAH / 19 / bhikSAcaryAsamAyAtaH, kAlavelAvikAlayoH / saMjJAbhUmyAgatazcaiva, tisrazcAvazyake punaH / 20 / A.ni. pratikramaNAdhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaGgrahaH grahaNAsevanazikSAdvayA''sevitA(5) sthuulbhdrH| gAthA-1284 908 [404] RXX Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 909 siddhe dhyAne mahAprANe, sa parAvarttate zrutam / AderantaM tatopyAdi, yAvadantarmuhUrttataH / 21 / sthUlabhadrAdikA''yAsIcchiSyapaJcazatI tataH / nirantaraM vAcanAnAmabhAve'dhyetumakSamAH / 22 / sthUlabhadraM vinA sarve, parAbhajyApare yayuH / dhyAne stokAvazeSe sa, pRSTaH zrIbhadrabAhunA / 23 / kiM khidyase na khio'haM, kiJcitkAlaM kSamasva tat / siddhadhyAnaH sadA sarvadinaM dAsyAmi vAcanAm / 24 / so'prAkSItkiM mayA'dhItaM, zeSaM vA sUrayo'bhyadhuH / aSTAzItirhi sUtrANyaupamyaM siddhArthamandare / 25 / ito nyUnenApi paraM, samayena paThiSyasi / dazapUrvI dvivastUnA'dhyApi dhyAne samarthite / 26 / atrAntare vihAreNa, prayayuH pATalIpure / saptApyAttavratAstatra, sthUlabhadrasya jAmayaH / 27 / udyAnasthAn gurUn sthUlabhadraM cAnantumAyayuH / gurUnnatvA'vadan kutra jyeSThAryaH sUrayo'bhyadhuH / 28 / paratra guNayannasti, vIkSyA''yAntI: sahodarAH / Rddhi darzayituM siMharUpamAdhAya tasthivAn / 29 / tA: siMhaM vIkSya pUjhakarAyaH siMhena bhakSitaH / gururUce na siMhaH sa, bhrAtA vo labdhimekSayan / 30 / haSTAstAstamatho nemuraprAkSItso'pi kauzalam / yakSovAca parivrajya zrIyako varSaparvaNi / 31 / 1. 'guru' cha la, pa, / 2. 'badat' la.pa.pa cha kha / 3. 'mAdhyAya' kha / * ghyAne samarthite dvivastu UnA dazapUrvI adhyApi iti anvayaH / A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaGgrahai: grahaNAsevanazikSAdvayA''sevitA(5) sthuulbhdrH| gAthA-1284 909 [405] Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 910 ****** abhaktArthaM mayA'kAri, nizIthe mRtyumAptavAn / tatazca mAmabhuJjAnAM, videhe devatA'nayat // 32 // tatra pRSTaH prabhuH prAha, RSihatyAtra te na tat / mayA''ninye'dhyayane, svAmyukte vimuktibhAvane |33| vanditvA tAstato yAtAH, dvitIye'hnayupatasthuSaH / na gururvAcanAM datte, sa jJAtvA hyaH kRtaM tataH / 34 / naitatpunaH kariSyAmItyevaM kaSTena bhUyasA / kSamito'dhyApayaccheSamukto mA'nyasya dAH punaH / 35 / vyucchitrA'tha catuHpU[SpU]rvIdazamAntyadvivastuyuk / yogasaGgrAhitA caivaM, zikSAyAM sthUlabhadravat / 36 / niHpra [pa] tikarmadvAre vaidhamryodAharaNagAthAmAha - paiThANe nAgavasU, nAgasirI nAgadatta pavvajjA / egavihA ruTThANe, devaya sAhU ya villagiriM / / 1285 / / arthaH kathAto jJeyaH - AsItpratiSThAnapure, zreSThInAgavasuH purA / nAgazrIH zreSThInI tasya, nAgadattastu tatsutaH // 1 / nirvitrakAmabhogaH san, vratamAdatta so'nyadA / jinakalpikasatkAraM dRSTvA'vAdIgurUnidam // 2 // jinakalpaM kariSyehamapyAcAryairnivAritaH / svayaM svIkRtya taM cakre, pratimAM vyantaraukasi // 3 // 1. 'nahI' khapa / ************** **************** A.ni. prati. a. sUtra. dvA. yogasaGgrahaiH grahaNA. zikSA. (5) niSpratikarmazarIratA (6) sthUlabhadraH / nAgadattaH / gAthA - 1285 910 [406] Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya- * laghuvRttiH 911 samyagdRzA devatayA, mA vinazyatvasAviti / strIrUpeNopahArAdyaM, gRhItvA''gatya tatra sA / 4 / arcitvA vyantaraM smAha, gRhANa kSapakoddhRtam / bhakSyabhojyaM gRhItvA, tatkhAditvA pratimAM sthitaH // 5 / atIsAro'sya saJjAto, devatA''khyaguroridam / sAdhUn preSyA''nayattaM sa, devatA'kathayatpunaH | 6 | dadyAdvivagiraM dattaM, bhavyo'bhUcchikSitastataH / punaretanna kartavyaM gatA niHpra[Spra ]tikarmatA // 7 // ajJAtatA dvAramAha - kosaMba ajiyaseNo, dhammavasU dhammaghosa dhammajaso / vigayabhayA viNayavaI, iDDivibhUsAi parikamme / / 1286 / / kauzAmbItyasti pUstatrA'jitaseno mahIpatiH / dhAriNItyabhidhA devI, tatra dharmavasurguruH | 1 | dharmaghoSo dharmazAstasyAntevAsinAvubhau / AsIdvinayavatyAkhyA, tatra teSAM mahattarA // 2 // tacchiSyA vigatabhayA, vidadhe'nazanaM tapaH / mahAprabhAvanApUrva, saGghastAM nirayAmayat // 3 // tau ca dharmavasoH ziSyo, kurutaH parikarmaNAm // 3 // * devatayA bhaNitaH bIjapUragarbha datta, dattaH bhavyo'bhUt ityarthaH / ************* ************** A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaGgrahaiH tapasaH parajanA'jJApanatA / (7) dharmaghoSadharmayazasau / gAthA - 1286 911 [ 407] Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 912 ***** itazca - ujjeNivaMtivaddhaNa pAlayasuyaraTThavaddhaNe ceva / dhAriNi avaMtiseNe, maNippabho vacchagAtIre / / 1287 / / ujjayinyasti pUrbhUbhRtpradyotastatsutAvubhau / AdyaH pAlakanAmA' bhUllaghurgopAlakaH punaH // 4 / gopAlakaH pravavrAja, pAlako rAjyamAsadat / avantivardhano rASTravardhanazceti tatsutau / 5 / tau rAjayuvarAjAnI, kRtvA'bhUtpAlako vratI / dhAriNIkukSijo'vantiseno'bhUdyuvarAjasUH // 6 / bhUbhujA'nyedyurudyAne, svecchAsthA'darzi dhAriNI / Uce dUtyA'nuraktastAM, sA naicchaddhRzamIritA / 7 / yathAbhAvena sA'vocatra bhrAturapi lajjase / tato'sau mAritastena, svazIlaM sA'tha rakSitum // 8 // yo sArthena kauzAmbImAttasvAbharaNoyA / bhUbhujo yAnazAlAyAM sthitAH sAdhvIrnirIkSya sA / 9 / vanditvA zrAvikA sA'bhUtkramAJca vratamagrahIt / garbhaM na santamapyAkhyadvatAlAbhabhayAtpunaH / 10 / jJAte mahattarAyAH svaH, sadbhAvo'tha niveditaH / suguptaM sthApitA sA'tha, rAtrau putramajIjanat // 11 // svamudrAbharaNAdyaistaM tadaivAbhUSya bhUpateH / saudhAGgaNe sthApayitvA, pracchannA svayamAsthitA | 12 | 1. 'mAritAstena' kha / 2. 'svayaM susthitaH ' la 'svayamasthita' kha 'svayamasthitA' pa cha 'svayasthitA' pa / ******** ************* A.ni. pratikramaNAdhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaGgrahaiH tapasaH prjnaa'jnyaapntaa| (7) dharmaghoSadharmavazasau / gAthA - 1287 912 [ 408] Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 913 pArthivo'jitasenastaM dRSTvA''kAzatalasthitaH / gRhItvAdAtpaTTarAjJyA, asutAyAH sutaM javAt / 13 / pRSTA sAdhvIbhirAkhyatsa, mRto'janyujjhitastataH / paTTarAjJyA samaM cakre, sAtha sakhyaM gatAgataiH // 14 // maNiprabhAkhyastatsUnurmRte rAjyabhavanRpaH / sAdhvyAH sa cAtibhakto'syA, rAjA cAvantivardhanaH / 15 / bhrAtA mArina sA cAbhUtpazcAttApena pIDitaH / rAjyaM bhrAtRsute'vantisene nyasyA'grahItam / 16 / sa kauzAmbInRpAddaNDamayAcatra sa dattavAn / dharmaghoSastayorekaH, prapede'nazanaM yatiH // 17 // bhUyAnmamApi vigatabhayAyA iva satkRtiH / dvaitIyIkastu kauzAmbImavantIM cAntarA girI // 18 / guhAyAM vatsakAtIre, nirIho'nazanaM vyaghAt / itazcAgatya kauzAmbIM, rurodhAvantisenarAT / 19 / dharmaghoSAntike nA''gAdbhayatrastastato janaH / sa ca cintitamaprAptau, mRto dvAreNa nirgamaH | 20 | na labhyate tataH kSipto vaproparitalena saH / sA ca pravrajitA dadhyau, mA bhUd yuddhe janakSayaH / 21 / tatazcAntaHpure gatvA'vocanmaNiprabhaM rahaH / bhrAtrA saha kathaM yotsye, so'vak kathamidaM tataH / 22 / sarvaM prabandhamAcakhyau, pRcchAmbAM pratyayo na cet / pRSTAmbA''khyat kathAvRttaM, nAmamudrAmadarzayat / 23 / * avantisenaH / * maNiprabhanRpAt ityarthaH / ****************************** A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaGgrahaiH tapasa: parajanA'jJA panatA / (7) dharmaghoSadharmavaza / gAthA - 1287 913 [ 409 ] Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A.ni. pratikramaNA AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH dhyayanam rASTravardhanasatkAni, sarvANyAbharaNAni ca / athoce'pasaran lajje, soce taM sopi bhotsyate / 24 / ityuktvA sA vinirgatyAvantisenadalegamat / upalakSya janAH sarve'vantisenanRpasya tAm / 25 / AkhyanihAgatAmbA te, hRSTo'pazyannanAma tAm / mAtaH kathamidaM cakre, sarvaM tasyA'pyacIkathat / 26 / tadeSa tava sodoM, milito tAvatho mithaH / sthitvaikamAsaM kozAmbyAM, dvAvapyujayinIM gato / 27 / ninye sagurukAmbA'pi, vatsakAtIraparvate / tatrA''rohAvarohAMste, karvato vIkSya saMyatAn / 28 / pRSTvA te'pyagamannantuM, nRpo natvA muniM mudA / cakraturdAvapi sthitvA, mahimAnaM janaiH saha / 29 / evaM tasyA'jani zreSThAnicchato'pi hi satkRtiH / dvitIyasyecchato'pyAsIna satkAralavo'pi hi / 30 / tato dharmayazovanirIhaM tapaH kAryam / alobhatAmAha - sAee puMDarie, kaMDarIe ceva devijasabhaddA / sAvatthiajiyaseNe, kittimaI khuDDugakumAre / / 1288 / / jasabhadde sirikatA, jayasiMdho ceva katrapAle ya / naTTavihI pariose, dANaM pucchAi pavvajA / / 1289 / / suTTha vAiyaM suTTha, gAiyaM suTTha najhiyaM sAma suMdari ! / aNupAliya dIharAi-yAo sumiNate mA pamAyae / / 1290 / / 1. cotsyate la pa cha / 2. yucchA ya pa / sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaGgrahaH alobhtaa|(8) 914 gAthA-1288 1290 914 [410] Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ye Yao Hua Yao Ye Za arthaH kathAto jJeyaH - sAketaM nAma nagaraM, puNDarIko narezvaraH / yuvarAjaH kaNDarIko, yazobhadrA ca tatpriyA / / raktastAM vIkSya dUtyoce, sA necchanmArito'nujaH / naMSTvA sArthena tatpatnI, zrAvastInagarIM yayau / 2 / tatrA''cAryo'jitasenaH, kIrtimatI mahattarA / tatra sApi pravavrAja, dhAriNIvattadantike / 3 / paraM na sA'tyajatputraM, kintu kSullamacIkarat / sa vayaHstho vrataM kartumakSamo jananIM jagI / 4 / / yAmIti sthApito mAtroparodhya dvAdazAbdikAm / evaM mahattarAcAryopAdhyAyairapi sa vrajan / 5 / / sthApito'tyAdRtaiH kSullo'STAcatvAriMzadabdikAm / tathApyatiSThatsa preSi, mAtroce mA'nyato gamaH / 6 / sAkete puNDarIkaste, pitRvyo'sti nRpastataH / mudrAM kambalaratnaM cA''dAya tatra vrajeH suta ! 7 / gato'sthAdyAnazAlAyAM, rAjJaH zvo nRpamIkSitA / parSadyAbhyantarAyAM sa, prekSata prekSaNaM nizi / 8 / nartakI tatra nartitvA, raGgeNa sakalAM nizAm / vibhAntyAM ca vibhAvaryA, nididrAsurabhUttataH / / tanmAtA'cintayatparSattoSitA''ttaM dhanaM bahu / cetpramAdo'syA muSTAH smastato gItimimAM jagI / 10 / 1. 'zAbdikI' la, / 2. 'dabdikAH' la / A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaGgrahaiH alobhtaa|(8) 915 gAthA-1290 915 [411] ********* EXXXX Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ E* ** * ** AvazyakaniyuktiH zrItilakAcArya-* laghuvRttiH * suTThagAiyaM ityAdi spaSTA / atrAntare ca sa kSullakumAro ratnakambalam / yuvarAjo yazobhadro, nirmalaM ratnakuNDalam / 11 / sArthavAhI nijaM hAraM, rAjebhArohako'Gkuzam / mantrI ca kaTakaM lakSamUlyAni nikhilAnyapi / 12 / tyAgaM yastatra datte sma, sa samasto'pyalikhyata / jJAtvA tyAge kRte rAjJastoSo roSo'nyathA puna: / 13 / sarve'pi prAtarAhUtAH, kSullaH pRSTo'bravItkathAm / yAvat tvanmUlamAyAto, rAjyalakSmIsamIhayA / 14 / gRhANa rAjyaM rAjJoce, sa naicchadidamUcivAn / vrataM nirvAhayiSyAmi, buddho gItyAnayA'smyaham / 15 / yuvarAjo'vadadvAjA, vRddho rAjyaM dadAti na / mArayitvA tadA''dAsye, iti cintA'bhavanmama / 16 / Uce rAjA'dhunApyetagRhyatAM so'pi naihata / sArthavAhI jagau patyurgatasya dvAdazAbdyabhUt / 17 / tato'nyAnayanecchAtaH, zrutvA gItimimAM sthitaa| mantryUce'nyanRpaiH sArdhaM, ghaTanAta: sthito'dhunA / 18 / pratyantarAjabhirmiNThaH, prokto hastinamAnaya / yadvA mAraya tanmene, nyavRttaM gItikAzruteH / 19 / asmatkRte'nayA gItaM, kileti pratibodhataH / datto'smAbhiH prabho tyAgastuSTaH sarveSu bhUpatiH / 20 / sarve kSullakumArasya, mArgalagnAH pravavrajuH / alobhataivaM kartavyA, sarvairapi mahAtmabhiH / 21 / A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaGgrahai: alobhatA (6) kSullaH / gAthA-1290 916 ******** 916 [412] Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 917 ********* titikSAdvAramAha - iMdapuramiMdadatte, bAvIsa suyA suriMdadatte ya / mahurAe jiyasattU, sayaMvaro nivvuIe u / / 1291 / / aggiyae pavvayae, bahalI taha sAgare ya bodhavve / egadivaseNa jAyA, tattheva suriMdadatte ya / / 1292 / / spaSTe / 1291-1292 / kathA manuSyajanmadRSTAnteSUktA / surendradattakumArasya dravyatitikSA bhAve upanayaH - sAdhukalpaH kumAro'tra, kaSAyAzcAgnikAdayaH / dvAviMzatiH kumArAstu, sudurdAntAH parISahAH // 1 / rAgadveSau padAtInI, vedhyA rAdhA'kSitArakA ! viziSTA''rAdhanA jJeyA, siddhirnivRtidArikA // 2 / ArjavadvAramAha caMpA kosiyajjo, aMgarisI ruddae ya ANattI / paMthaga joijasAviya, abbhakkhANe va saMbohI / / 1293 / / campAyAM kauzikAryo'bhUdupAdhyAyo mahAmatiH / tasyAdyo'GgaRSiH ziSyo, granthichidrudrako'paraH / 1 / upAdhyAyena dArvartha, dvAvapi preSitau vane / dArubhAraM gRhItvaiti, sAyamaGgaRSirvanAt // 2 // rudro rantvA dinaM sAyaM smRtvA bahiradhAvata / dadhyau vIkSya tamAyAntaM gurorniHsArayAmyamum // 3 // * padAti + ina = padAtInaH = pAyadalanA svAmI' iti bhASAyAm / ******* ****** A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaGgrahaiH pariSahyadijayaH (9) surendradattakumAraH / Arjavam / (10) aGgaRSiH / gAthA - 12911293 917 [413] Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcArya-* laghuvRttiH 918 ito jyotiryazAvatsapAlI nItvAnnamAtmanaH / putrasya panthakasyArthe, valantI dArukASThabhRt / 4 / dRSTvA tenAtha tAM hatvA''dAya tadArubhArakam / zIghraM mArgAntareNaitya, gurorane karo dhunan / 5 / Akhyad vaH priyaziSyeNa, jyotiryazA vyanAzyataH / AgataH so'tha guruNA, yayo niHsArito'TavIm / 6 / tatra zuddhayA manodhyAnAjAtajAtismRtivratam / so'vApa kevalaM cAtha, mahimAnaM vyadhuH surAH / 7 / devaiH kathitametasyAbhyAkhyAnaM pradade'munA / rudrako hIlito lokardadhyo satyaM mayA dade / 8 / abhyAkhyAnamiti dhyAyan, so'gAtpratyekabuddhatAm / upAdhyAyaH sapatnIkaH, pravrajya prApya kevalam / / catvAro'pi yayuH siddhimevaM kartavyamArjavam / zucidvAramAha - sorIya suraMbarevi ya, siTThI ya dhaNaMjae subhaddA ya / vIre ya dhammaghose, dhammajase'sogapucchA ya / / 1294 / / puraM zoryapuraM nAma, yakSastatra surAMvaraH / AsIddhanaJjayaH zreSThI, subhadrA tasya vallabhA / / / natvA yakSaM kRtaM tAbhyAM, putrArthamupayAcitam / kariSye serabhazatayajJaM te'gre sute sati / 2 / *vyanAzi ataH iti vAcyam / * mahiSazatena yajJaM kariSye ityarthaH / A.ni. pratikramaNAdhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaGgrahaH Arjavam (10) aGgaRSiH saMyamaviSaye zucitA(11) dhnnyjyshresstthii| gAthA-1294 918 [414] Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ********** Avazyaka- tayordaivAdabhUtputrastatra bodhaM tayoviMdan / zrIvIraH samavAsArSIt, zreSThI nantuM prabhuM yayo / 3 / niyuktiH * prabuddho dharmamAkANuvratAnyagrahIttataH / labhyaM yakSo yayAce, taM na dadau sa dayAparaH / 4 / zrItilakAcArya- yakSastaM khaNDazaH kartumArebhe zreSThipuGgavam / kiyatsvapi ca khaNDeSu, kRteSu zreSThyacintayat / 5 / laghuvRttiH dhanyo'haM yanmayA sattvA, nA''A saMyojitA'nayA / evaM parIkSya tatsattvaM, svayaMbuddhaH surAMvaraH / / etaddezazuciH zrAvakatvam, atha sarvazuci: / dvo zrIvIraprabhoH ziSyAvazokasya taroradhaH / dharmaghoSo dharmayazA, guNayantI zrutaM sthitI / / pUrvAhne'thAparAhne ca, na chAyA paryavarttata / uvAcaiko'tha labdhiste, dvitIyaste'bhyadhAttataH / / eko'gAtkAyikI bhUmi, dvitIyopyagamattathA / sthitA tathaiva tacchAyA, jJAtaM labdhirna kasyacit / 3 / atha pRSTaH prabhuH kiM na, chAyA'sya parivarttate / prabhormukhena vRttAntaM, tasya brUte sma zAstrakRt / 4 / / soriyasamuddavijae, janajase ceva jannadatte ya / somittA somajasA, uMchavihI nAraduppattI / / 1295 / / aNukaMpA veyaDDe, maNikaMcaNa vAsudeva pucchA ya / sImaMdharajugabAhU, jugaMdhare ceva mahabAhU / / 1296 / / 919 A.ni. pratikramaNAdhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaGgrahaiH saMyamaviSaye zucitA(11) naardH| gAthA-1295 1296 919 [415] K********* IARRRRRRRRRRRRRRA Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH AsIdyadA zauryapure, samudravijayo nRpaH / tadA yajJayazAstatra, tApasastasya vallabhA / 1 / somamitrA suto yajJadattaH somayazAH snuSA / tatputro nAradasteSAmuJchavRttyA ca bhojanam / 2 / tadapyekAntare te cA'zokAdho nArada sutam / muktvoJchanti divA yAnto, jRmbhakAstena vartmanA / 3 / taM dRSTvA'vadhinA jJAtvA, svanikAyacyutaM tataH / stambhanti sma tarocchAyAM, mA bhUttApo'sya duHkhakRt / 4 / pratyAvRttairgRhItastaiH, zikSito vyaktacetanaH / pUrvapremNA dade tasya, vidyAH prajJaptikAdikAH / 5 / yAti vyomnA tataH kRtvA, pAdayormaNipAduke / suvarNakuNDikApANiranyadA dvArikAM gataH / 6 / pRSTaH kRSNena kiM zaucamiti praznottarAkSamaH / kathAntareNa vyAkSepaM, kRtvA nArada utthitaH / 7 / / yayo pUrvavidehe'tha, tatra sImandharaH prabhuH / kiM zaucamiti pRSTaH san, hariNA yugabAhunA / 8 / / satyaM zaucamiti proce, tajjJAtvA nAradastataH / gato'paravidehe'tha, jinastatra yugandharaH / 9 / tadA tadeva tatrApi, pRSTastatratyaviSNunA / sopi svAmI tadevAkhyattadapyAkarNya nAradaH / 10 / dvAravatyAM yayo zaucaM, satyaM viSNoracIkathat / kaM satyamapi bhUyopi, viSNunA'pracchi nAradaH / 11 / * yugabAhuvAsudevena sImandharasvAmI pRSTaH ityarthaH / A.ni. pratikramaNAdhyAyanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaGgrahaH saMyamaviSaye zucitA(11) naardH| gAthA-1296 920 920 [416] Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 921 Uce mayA prabhuH satyaM, na pRSTazcintayaMstathA / jAtismRtyA jJAtazaucaH, so'gAtpratyekabuddhatAm / 12 / evaM zaucena sarveSAM zuddhiH syAdyogasaGgrahaH / samyagdRSTidvAramAha - sAyaMmi mahAbala, vimalapabhe ceva cittakamme ya / nipphatti chaTThamAse, bhUmIkammassa karaNaM ca / / 1297 / / sAketapuranAthena, mahAbalamahIbhujA / dUtaH pRSTaH kimanyeSAmasti me nAsti kathyatAm // 1 // so'vak citrasabhA nAsti, tadevAhUya bhUbhujA / vimalaH prabhAkarazca prakhyAtI citrakAriNau / 2 / addhIkRtyA'rpitA''sthAnasabhA citrayituM tayoH / javanyantaritaM citrayatorekena nirmitam // 3 // saMskRtA bhUrdvitIyena, rAjA tadraSTumAyayau / citramekasya dRSTvA'dAnmuditaH pAritoSikam // 4 / pRSTaH prabhAkaro'vAdIcitraM nA'kAri bhUH kRtA / rAjoce bhUH kRtA kIdRk javanImapanIya saH // 5 / adarzayannRpo'pazyacitraM tatrA'tinirmalam / rAjoce kimidaM so'vak, pratibimbamidaM prabho ! | 6 | tacitraM chAditaM bhUmirdRSTvA rUpyamayIva sA / rAjoce'stvevamevaiSA, tasyAdAd dviguNaM dhanam // 7 // **************************** A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaGgrahaiH samyaktva zuddhiH (12) citrakAraH / gAthA - 1297 921 [417] Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcArya-* laghuvRttiH * samyaktvazuddhirityevaM, kartavyA yogazuddhaye / samAdhidvAramAha - __ nayaraM sudaMsaNapuraM, sisunAge sujasa suvvae ceva / pavvaja sikkhamAI, egavihAre ya phAsaNayA / / 1298 / / puraM sudarzanapuraM, sudarzanakRtAzrayam / zizunAgo gRhapatiH, suyazAstasya vallabhA / / tatputraH suvrato garbhAdapi vRddhiM gataH sukham / yauvanasthaH prabuddhaH sannApRcchaya vratamagrahIt / 2 / / paThito'thaikavihArapratimA pratipannavAn / zakreNa zlAdhito devaH, parIkSArthamitIritaH / 3 / kumArabrahmacArIti, dhanyosi tvaM tapodhanaH / santAnachedakArIti, tvatto dhanyetaro na tu / 4 / / darzitI viSayAsaktI, tanmAtApitaro tathA / krandantau mAryamANo ca, tathA tAveva darzitau / 5 / / nAkSubhyatsamacitto'sAvRtavo'tha vinirmitAH / kaTAkSevIkSya sAkSepamavagUDhaH surastriyA / / / tathApi saMyame so'bhUd, dRDho jJAnaM zivaM gataH / A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA ___ dvAtriMzatA yogasaGgrahaiH taHsamAdhiH(13) suvrataH / gAthA-1298 922 ************ 922 [418] .dhanyetaro - adhanyo ityarthaH / Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcArya-* laghuvRttiH 923 AcAropagatAmAha - pADaliputta huyAsaNa, jalaNasihA ceva jalaNadahaNe ya / sohammapaliyapaNaye, AmalakappAi naTTavihI / / 1299 / / nagare pATalIputre, zrAvako'bhUddhatAzanaH / tadbhAryA jvalanazikhA, dahanajvalano suto / / vrataM caturbhirapyAttaM, jvalana: saralAtmakaH / mAyAvI dahano'bhyehItyukto'gAdyAhi cA''gamat / / mRto'sau tadanAlocya saudharme dvAvapIyatuH / paJcapalyasthitI jAtau zakrAbhyantaraparSadi / 3 / puryAmAmalakalpAyAM, zrIvIraH samavAsarat / tau dvAvapyAgato devI, nATyaM darzayatastadA / 4 / RjUnyekasya rUpANi, vakrANyanyasya cA'bhavan / tad dRSTvA gautamasvAmI, papraccha svAminaM tataH / 5 / tatprAgbhavaM prabhuH prAha, mAyAdoSAdbhavatyadaH / AcAropagataikasya, dvitIyasya ca nAbhavat / 6 / vinayopagatAmAha - ujeNI aMbarisI, mAluga taha niMbae ya pavvajA / saMkamaNaM ca paragaNe, aviNaya viNae ya paDivattI / / 1300 / / ujjayinyAmihAmbarSibrAhmaNo mAlukA priyA / nimbaH suto mAlukAyAM, mRtAyAM sasuto dvijaH / / vratyabhUduvinItastu, nimbakaH kAyikAbhuvi / kaNTakAyakhanatkSauti, svAdhyAyasya pravedane / 2 / * A.ni. * prati.a.sUtra. * dvA.yogasaGgrahaH AcAropagatA (14) dahanajvalanI vinayopagatA (15) nimbH| gAthA-1299 1300 923 [419] Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 924 **** hanti kAlaM viparyastAM, sAmAcArI karoti ca / AcAryaM sAdhavo'thAhurastveSo yadi vA vayam // 3 // niHsAryate sma nimbo'tha, janakopi tamanvagAt / gato'nyAcAryanikaTe, tatrApi nirasAryata // 4 / paJcapratizrayazatAnyavantyAM hiNDito'tha saH / sthitiH kutrA'pyabhUnnA'tha, saMjJAbhUmau pitA'rudat // 5 // so'vak kiM rodiSi pitarnimbo nAma tvayA kRtam / pitoce sAnvayaM nAma, nA'dAM kintvevameva tat / 6 / sAmprataM duHkR[SkR] taiste bho, lebhe nAhamapi sthitim / na cotpravrajituM zakyaM, tasyApyAsIdathA'dhRtiH // 7 // RSatastAta kutrApi, mArgaya sthAnamekadA / ito bhAvI vinIto'haM, pArzve'gAdIkSitustataH // 8 / sAdhavaH kSubhitAH so'vak, na kariSyati durvrayam / tathApIcchanti te naiva, tAnAcAryAstato'bhyadhuH | 9 | prAghUrNakA tiSThato'dya, yAtArau zvastataH sthitI / sthaNDilAdividhiM kurvannimbo'thAraJjayanmunIn // 10 // amRtAmrastato jAtastenA'nye'pi pratizrayAH / vinayAdyairarajyanta sarvatrAbhUnmaharSatA / 11 / vinayopagatA tasya, nAdI pazcAca sA'bhavat / 19 1. 'ucetastAta' pa, 'tastAta' kha 'kRtetastAta' la / 'RSat gato' RSa itaH gaccha itaH ityarthaH / **************************** A.ni. prati. a. sUtra. dvA. yogasaMgrahaiH vinayopagatA (15) nimbaH / gAthA - 1300 924 [420] Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- niyuktiH zrItilakAcArya-* laghuvRttiH 925 dhRtau matidhRtimatistadvAramAha - nagarI ya paMDumahurA, paMDavavaMse maI ya sumaI ya / vArIvasabhAruhaNe, uppAiya suTueyapabhAse / / 1301 / / vArivRSabha: pravahaNam nagarI pANDamatharA, tatrAsanpaJca pANDavAH / sthApitaH pravrajaddhistairnije rAjye nijaH sataH / / nemi nantuM dadhAvuste, hastikalpapure'ntarA / bhikSAM gatAH prabhu kAlagataM zrutvA viSAdinaH / 2 / AttaM bhaktaM parityajya, gatvA zatruJjayAcale / vidhAyA'nazanaM prApya, kevalaM nirvRtiM yayuH / 3 / tadvaMze pANDuseno'bhUnnRpastasya sutAdvayam / matizca sumatizcaiva, te dve api ca revate / 4 / / nantuM caityAni potena, prasthite sAgarA'dhvanA / utpAte tatra saMjAte, rudrAdIn janatA'smarat / 5 / tAbhyAM punarbhRzaM svAtmA, saMyame viniyojitaH / bhinne pravahaNe prApya, jJAnaM muktiralabhyata / 6 / susthito lavaNAdhIzo'kArSItpUjAM tadaGgayoH / divyodyotena tattIrtha, prabhAsAbhidhayA'bhavat / 7 / saMvegadvAramAha - caMpAe mittapabhe, dhaNamitte dhaNasirI sujAe ya / piyaMgU ya dhammaghose, arakkhurI ceva caMdajhae / / 1302 / / 1. 'vArIvasabhAharaNe' la la kha cha pa, / 2. 'sahaeya pavajA' la,kha pa cha / A.ni. prati.a.sUtra. dvAtriMzatA yogasaMgrahaH dhRtipradhAna matitA(16) pANDavAH mtisumtii| gAthA-1301 1302 925 [421] ****** Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 926 caMdajasA rAyagihe, vArattapure abhayaseNa vAratte / susumAra dhuMdhumAre, aMgAravaI ya pajjoe / / 1303 / / mitraprabho nRpazcampApuryAM rAjJI ca dhAriNI / dhanamitraH sArthavAho, dhanazrIstasya vallabhA // 1 // tasyopayAcitazatairjAte putre jano'vadat / aho sujAtamasyeti, kule'muSminmaharddhike // 2 // sujAta iti tasyA'tha, dvAdazehni kRtA'bhighA / so'tyantarUpavAMstasya, lalitaM zikSate janaH // 3 // amAtyo dharmaghoSo'bhUtpriyaGgastasya ca priyA / sA sujAtaguNAn zrutvA'vocaddAsIM pathA'munA // 4 / yadaityeSa tadAkhyeyaM yena prekSe navaM smaram / tenA'dhvanA'nyadA yAnsa, priyaGgoH kathitastayA / 5 / dRSTvA'tha sA sapatnIkaM, taM priyaGgarado'vadat / dhanyA sA'sau priyo yasyA, rateriva manobhavaH / 6 / / sujAtaveSamAdhAya, priyaGga ramate'nyadA / tadvilAsAMstadAlApAn, svasapatnISu kurvatI // 7 // amAtyazca tadAyAto'ntaHpuraM nirdhvanIti saH / zanairetya dvArasandhau tadvikrIDAM nirakSata // 8 // so'tha dadhyau vinaSTaM me'ntaHpuraM channameva tat / sujAtaM mArayAmIti paraM bibhemi tatpituH / 9 / mA'bhUttato vinAzo me, rAjamAnyosti yena saH / kUTaM lekhaM vidhAyA'tha rAjJo rAjadviSastataH / 10 / * rAjadviSaH rAjJaH kUTaM lekhaM vidhAya mantrI nRpAgre (mitraprabhanRpAgre ) 'vAcayat tathAhi bho sujAta ! tvayA mitraprabhanarezvaraH ghAtyo'rdharAjyaM tava dAsyate / **##### A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaGgrahaiH saMvegaparatA (17) sujAtaH / gAthA - 1303 926 [422] Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ k* *** Avazyaka-* niyuktiH zrItilakAcArya-* ** * laghuvRttiH nRpAgre'vAcayanmantrI, mitraprabhanarezvaraH / bhoH sujAta! tvayA ghAtyo'rdharAjyaM dAsyate tava / 11 / kupito'tha nRpo lekhaharAn vadhyAn samAdizat / mantriNA te ghRtAzchannAH, pRthvInAtho'tha dadhyivAn / 12 / lokajJAtaM hate' muSminpurakSobho bhaviSyati / mama tasya ca bhUpasya, pradAsyantyayazo janAH / 13 / tataH pratyantanagare, arukkhurIti nAmani / asti mANDalikastatra nijazcandradhvajAbhidhaH / 14 / sujAtaH prahitastatra, viziSTezvaryasaGgataH / rAjAdezaM samarpya svaM, candradhvajanRpAntike / 15 / rAjakAryopadezena, kartuM pretAdhipAtithim / so'gAttadA nRpo'darzi, rAjAdezaH samarpitaH / 16 / ghAtyastvayeSa dRSTveti, dadhyAvastu haniSyate / saha pratidinaM tena, khelati sma mahIpatiH / 17 / rUpazIlasadAcArAn, dRSTvA tasya vyacintayat / nUnamantaHpuradhvaMsadoSAtrigrAhito'styaso / 18 / IdRg rUpaM kathaM hanmi, ityAkhyattasyA'khilaM rahaH / sujAta: smAha yadvetsi, tatkuruSvA'tha so'vadat / 19 / na tvAM hanmi rahastiSTha, dattA candrayazA svasA / asti tvagdoSiNI sA ca, tayA sArdhaM samasti saH / 20 / sujAtasyApi saGkrAnto, rogastatsaGgamato manAk / sA tu tenopadezodhaH, prabodhya zrAvikA kRtA / 21 / / .sujAte / ******* A.ni. pratikramaNAdhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaGgrahaiH saMvegaparatA / (17) sujAtaH / gAthA-1303 927 ******* ********* 927 [423] *** Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * M * AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH sA dadhyau mama saGgena, sarug jAto'yamapyataH / saMvignA'nazanaM cakre, tenaiva nirayAmyata / 22 / devo jajJe'vadherjJAtvA''yAto natvA tamabravIt / kiM kurve so'pi saMvignaH, smAha pitrovilokanAt / 23 / jighRkSAmi vrataM devastamUce tatkariSyate / tadaivotpATya taM tatrodyAne muktvA puropari / 24 / zilAM sa cakre mahatIM, loko'bhUdayAkulo'khilaH / dhUpahasto'vadadrAjA, yo'sti ruSTaH suro'suraH / 25 / sa uddarzayatu svaM me, yena prasAdayAmi tam / devo'vadat sujAto'yaM, zrAvakaH paramArhataH / 26 / nirdoSo mantriNA'dUSi, tatsarvaM cUrayAmyaham / taM prasAdyA''nayadhvaM cettato muJcAmi nA'nyathA / 27 / rAjoce kA'sti devo'vaga, bAhyodyAne nRpastataH / tatra gatvA saporo'pi, kSamayitvA tamAnayat / 28 / zilAM saMhatya devo'gAtsujAtaH pitarau punaH / ApRcchya vratamA''datta, pazcAttaM pitarAvapi / 29 / te trayopi zivaM prApurmantrI rAjA pravAsitaH / sujAtasya guNAnmantrI, zrutvA sarvatragAnimAn / 30 / yathA netre tathA zIlaM, yathA nAsA tathA''rjavam / yathA rUpaM tathA cittaM, yathA zIlaM tathA guNAH / 31 / tatazca sopi nirvinno, dadhyo pApaM mayA kRtam / gato rAjagRhe sAdhusannidhau vratamAttavAn / 32 / 1. 'tatpitarA...' kha la / A.ni. pratikramaNAdhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaGgrahaiH sNvegprtaa| (17) sujAtaH / gAthA-1303 928 KARE 928 [424] Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 929 abhUd bahuzruto bhrAmyan, vArattagapuraM yayau / tatrezo'bhayaseno'bhUnmantrI vArattakaH punaH // 33 | tadgRhe dharmaghoSo'gAd, bhramanbhikSAmupAhRtam / paramAnnaM sakhaNDAjyaM, bindoH pAte na so'grahIt // 34 // vArattako gavAkSastho, dadhyau naicchadidaM katham / tAvadvindau laganti sma, makSikAstAzca khAditum // 35 / gRholikA samAyAsItkRkalAsazca tAM punaH / tatastadarthaM mArjArI, jighatsU tAM punaH zunau / 36 / eka: sthAyI paro yAyI, ekadravyArthinostayoH / babhUvA''sphAlanaM pazcAtkalistatsvAminorabhUt // 37 // tato balaM melayitvA cakre tAbhyAM mahAraNaH / vArattakastato dadhyo, sa naicchatkAraNAdataH // 38 / iti dhyAyansopi jAtimasmarat pratibuddhavAn / upadhiM devatA'yacchadvArattakamunistataH / 39 / suMsamArapuro'yAsIdviharan kSmAmanizrayA / dhundhumAro nRpastatra tasyAGgAravatI sutA // 40 // sA parivrAjikAM dharmavicAre jitavatyatha / sApatnye'muM kSipAmIti, vairAtpravrAjikA'dhamA / 41 / likhitvA citraphalake'vantyAM pradyotabhUpateH / aikSayattAM sa papraccha, sA''khyajhaNDo'tha tatkRte / 42 / preSItaM tato dhundhumArastamidamuktavAn / vidyAvadvinayenaiva labhyante kanyakA api / 43 | 9. nobhavat kha la / ***************************** A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaMgrahaiH saMvegaparatA (17) vArattakamuniH / gAthA - 1303 929 [ 425] Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH Akhyatpratigato dUtastattaduktAdhikaM prabhoH / kupita: so'tha sarvogheNAgatyAveSTayatpuram / 44 / dhundhumAro'lpasenAGgo, bibhyanaimittikaM jagau / sa Uce vIkSya vakSyAmi, tadraSTumatha so'gamat / 45 / krIDantyekatra DimbhAni, bhISayAmAsa vIkSya saH / tatra cA''ste nAgagRhe, vArattakamahARSiH / 46 / pratimAsthastatra tAni, rudanti prayayurbhayAt / vArattako'vadattAni, mA bhaiSuriti sambhramAt / 47 / naimittikastadAkarNya, nRpasyA''khyanna te bhayam / avaskandamatho datvA, dhRtvA pradyotabhUpatim / 48 / dhundhumAro'ntarAnIya, puradvArANyabandhayat / atha pradyotamUce te, kimAtithyaM vidhIyatAm / 49 / so'vadadrocate yatte, dhundhumAro dadau tataH / mahAbhUtyA'GgAravatIM, tayA sArdhamathA'sti saH / 50 / rAjapATImathA'nyeAstatra kurvanavantirAT / dRSTvA balAlpatAmUce, gRhIto'haM kathaM priye!51| sA sAdhuvAkyamAcakhyo, tanmUlaM sa gato'vadat / naimittikamune ! vande, sasmArA'thopayujya saH 52 / DimbhAbhayagiraM dattA, saMvegaM paramaM gataH / sujAto dharmaghoSazca, tathA candrayazA api / 53 / A.ni. pratikramaNAdhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaMgrahaH saMvegaparatA(17) vaarttkmuniH| gAthA-1303 930 ARRIER 930 [426] Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH eSAM saMvegAdyogasaGgrahaH / praNidhirmAyA, sA dvidhA tatra dravyapraNidhAvudAharaNamAha - __ bharuacche jiNadevo, bhayaMtamicche kulAla bhikkhU ya / paiThANa sAlavAhaNa, guggula bhagavaM ca nahavANe / / 1304 / / bharukacchapure'trAbhUpatirnaravAhanaH / sa samRddhyA''tmakozasya, zrIdamapyavamanyate / / itaH pratiSThAnapure, pArthivaH zAlavAhanaH / balenAtisamRddhaH sa, rurodha naravAhanam / / AnayatyarizIrSANi, yastasyAdAnmahaddhikaH / lakSa vipakSaM tattasya, nityaM nighnanti tadbhaTAH / 3 / hAlasyApi bhaTAH ke'pyA''ninyuH so'dAna kiJcana / so'tha kSINajano naMSTvA, punareti samAntare / 4 / punanaSTvA tathaiveti, nA'bhUttattadrahaNakSamaH / atheko mAyayA hAlamantrI svaM nirasArayat / 5 / / bharukacchapure gatvA, bhAramAdAya goragulam / ekatrAyatane tasthau, devatArAdhanAparaH / / jJAtaM sarvatra hAlena, sacivo niravAsyata / taM paramparayA'jJAsIddharukacchapurAdhipaH / 7 / apAsto'lpAparAdhe'pi, nijAumAtyastataH kRtaH / jJAtvA vizvastaM so'vaktaM, rAjyaM puNyena labhyate / 8 / tadanyasya bhavasyAthai, pAtheyaM kuru pArthiva ! / dharmasthAnavidhAnAdyairdravyamavyAyayattataH / / 1. 'narA...' la, kha / hAlaH - zAlavAhanarAjA / * dvitIyavarSe ityarthaH / A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaMgrahaH nirmAyatA (18) shaalvaahnH| gAthA-1304 931 KARNER 931 [427] Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH AgAmantrigirA hAla:, pArthivo'thAha mantriNam / milito'si kimasya tvaM, so'vadanna milAmyaham / 10 / athA'ntaHpurabhUSAdidraviNestaM tadAkSipat / hAle'tha punarAyAte, nidravyatvAnnanAza saH / 11 / nagaraM jagRhe hAlo dravyapraNidhireSikA / AcAryo jinadevo'bhUdatraiva bhRgupattane / vAdinau bhrAtaro bhikSU, bhadantakakuNAlako / / vAdita: paTahastAbhyAM, jinadevagurustadA / gato'bhUdvandituM caityaM, zrutvA tena sa vAritaH / 2 / jAto rAjakule vAdastau dvAvapi vinirjitau / dadhyatustAvamISAM na, siddhAntAvagamaM vinA / 3 / uttaraM zakyate dAtuM, zAmyAgovindavattataH / vrataM jagrahatuH pazcAtpaThatA(toH) bhAvato'bhavat / 4 / / suvidhidvAramAha - bAravaI veyaraNI, dhanaMtari bhaviya abhavie vije / kahaNA ya pucchiyaMmI, gainiddese ya saMbohI / / 1305 / / so vAnarajUhavaI, kaMtAre suvihiyANukaMpAe / bhAsuravarabudidharo, devo vemANio jAo / / 1306 / / 932 A.ni. prati.a.sUtra. sUtra.dvA. yogasaGgrahaH nirmAyatA(18) zAlavAhanaH suvidhikAritA (19) bhadantakakuNAlako / gAthA-1305 1306 932 [428] Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-* niyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH idamAkhyAnaM sAmAyikaniyuktAvuktam / yAvatsAdhurutpATya sAdhusamIpaM nIta iti / saMvaradvAre pratipakSe udAharaNamAha - vANArasIi kuTThagapAse, govAlibhaddaseNe ya / naMdisirI paumasirI, rAyagihe seNIe vIro / / 1307 / / pure rAjagRhe zrImadvardhamAnaprabhoH puraH / ekA nATyavidhiM devI, darzayitvA yayau tata: / 1 / papraccha zreNikaH kaSA, svAmyUce kAsipattane / bhadrasenAbhidho jUrNazreSThI nandA ca tatpriyA / 2 / nandazrIstatsutA kanyA, tatra caitye ca koSThake / zrIpArzvaH samavAsArSInandazrIH prAvrajattataH / 3 / dattA gopAlikAyAH sA, ziSyA tIvra tapo vyadhAt / pazcAJca bakuzA jAtA, hastapAdAdidhAvanAt / 4 / vAryamANA pRthaktasthau, tadanAlocya sA mRtA / kSudre himavadadrI zrIdevI pAhade'bhavat / 5 / seSA nATyaM vyadhAdasyAH phalamalpamasaMvarAt / AtmadoSopasaMhAramAha - bAravai arihamitte, aNuddharI ceva tahaya jiNadeve / rogassa ya uppattI, paDiseho appasaMhAro / / 1308 / / dvAravatyAM mahApuryAmarhanmitro vaNigvaraH / anuddharI priyA tasya, jinadevazca tatsutaH / / 933 A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaMgrahaiH saMvaskAritA(20) nndshriiH| gAthA-1307 1308 933 Yao Yao Hua Yao Ye Le Ye Yao Hua Yao : Hua Yao Ye Hua Yao Hua Yao Hua Yao Hua Yao Hua Hua Yao Ye Ye Hua Hua Hua [429] Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 934 [430] rogastasyA'nyadotpannaH, zakyate na cikitsitum / AhurvedyA rujo'muSya, nivRttirmAMsabhakSaNAt / 2 / svajanAH pitarau cA'tha, sarve premNA bhaNanti tam / so'vadatraiva bhakSyAmi, suciraM rakSitaM vratam // 3 // mRtyuM svIkRtya sAvadyaM, pratyAcakhyau vicakSaNaH / zubhenA'dhyavasAyena, svAtmadoSopasaMhRteH // 4 / avApya kevalajJAnaM, siddhisaudhaM jagAma saH / sarvakAmaviraktatAmAha - ujjeNi devalAsu, aNurattA loyaNA ya paumarahe / saMgayao aNumaIyA, asiyagirI addhasaMkAsA / / 1309 / / abhUdujjayinIpuryA, bhUpatirdevalAsutaH / tasyAgramahiSI rAjJo, nAmnA'nuraktalocanA / 1 / kezAn vinyastayantI sA rAjJaH palitamanyadA / vIkSya sAkSepamAcakhyo, svAmin dUtaH samAgataH / 2 / rAjA sasaMbhramaH smAha, kvAsau pazyAmyahaM na kim / sA'vadaddharmadUto'yaM, palitAkhyo nirIkSyatAm // 3 // taM nirIkSyAdhRtiM cakre, rAjA'smatpUrvajAH purAH / adRSTapalitAH prApurvIkSAM dhigmAM pramadvaram // 4 / sutaM padmarathaM rAjye, nyasyA'bhUttApasaH svayam / devI saGgatako dAsaH, preSyA'NumatikA tathA // 5 // 1. 'nirvRti' pa, 'nirvRtti' la / saGgattakadAsaH anumatikAdAsI ca ityarthaH / ************** ************ A.ni. prati. a. sUtra. dvA. yogasaMgrahaiH AtmadoSopa saMhAritA (21) jinadevaH / sarvakAmavirakta tvam (22) devalAsutaH / gAthA - 1309 934 Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcArya-* laghuvRttiH A.ni. * prati.a.sUtra. dvA.yogasaMgrahai: sarvakAmavirakta* tvam (22) * devalAsutaH 935 sarvANyapyasitagiri, prayayustApasAzramam / dAso dAsI ca kAlena, tAvutpravrajya jagmatuH / 6 / garbhaH sannapi nA''khyAto devyA vRddhiM gato'tha saH / ayazobhIruNA rAjJA, pracchannaM dhAritA'tha sA / 7 / prasuvAnA mRtA devI, jAtA tu duhitAddhatA / pibantI stanyamanyAsAM, tApasInAmavardhata / 8 / soktA nAmArdhasaGkAzA, kramAdyauvanamAsadat / vizrAmyati sma pitaraM, sAuTavItaH sadA''gatam / 9 / yovane'syA: sa rakto'tha, viSamA viSayAH khalu / dadhAve'nyedhurAzleSTuM, caskhAloTajadAruNi / 10 / patito'cintayat pApamatraiva phalitaM hahA / nAmuSmikaM jJAyate ca, prabuddho jAtimasmarat / 11 / / sarvakAmaviraktAkhyaM, babhASe'dhyayanaM tadA / dattA sutApi sAdhvInAM, sa siddhaH sA'pi nirvRtA / 12 / evaM sarvakAmaviraktairyogA: saGgRhyante / pratyAkhyAnadvAre mUlaguNapratyAkhyAnodAharaNamAha / na. 2000 / koDIvarisacilAe, jiNadeve rayaNapuccha kahaNA ya / sAeya sattuMjaya, vIre kahaNA ya saMbohI / / 1310 / / sAketanagare kSINazatruH zatruJjayo nRpaH / jinadeva: zrAvako'gAt, koTIvarSapure'rjitum / 1 / tatrA'nAryazcilAto rAT, tasya ratnAnyaDhokayat / vismitastaizcilAto'tha, kvaitAnIti tamabravIt / / jinadevo'bhyadhAdasmadrAjye santi bahUnyapi / so'bhyadhAdahamapyemi, tatra ratnAni vIkSitum / / Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun * mUlaguNapratyAkhyA nam (23) cilaatH| gAthA-1310 [431]] Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 936 ****** paraM bibhemi te rAjJo mA bhaiSIriti so'bravIt / tena vijJaptikA preSi, rAjJastenoktametvasau |4 | zrAvakeNa sa Aninye, tadAnIM ca jinezvaraH / zrIvIraH samavAsArSIttatra zatruJjayo nRpaH // 5 // sarvaddhaya niryayau nantuM paurAzca saparicchadAH / jinadevaM cilAto'thAprAkSItkutraityayaM janaH / 6 / draSTuM ratnAni so'vAdIttato dvAvapi tau gatau / dRSTvA samavasaraNaM, cilAto'tIvavismitaH // 7 // prabhuM praNamya ratnAni, papracchA'tha savistaram / tasyAkhyaddravyaratnAni, bhAvaratnAni ca prabhuH // 8 // AdyaM sAmAyikaM sAraM, sacaturviMzatistavam / tArttIyIkaM vandanakaM, pratikramaNasaGgatam / 9 / kAyotsargastathA pratyAkhyAnaM ratnAni bhAvataH / tejaH prabhAvayuktAni gRhANAtmavibhUSaNam // 10 // cilAtaH pratibuddho'tha, bhAvaratnAnyayAcata / mahAvratAdiratnAni, svAmI tasya tato dadau / 11 / uttaraguNapratyAkhyAnodAharaNamAha - vANArasI ya nayarI, aNagAre dhammaghosa dhammajase / mAsassa ya pAraNae, goulagaMgAi aNukaMpA / / 1311 / / vANArasyAM caturmAsIM dharmaghoSamuniH sthitaH / tathA dharmayazAstau dvau, mAsAnmAsAn bhojinau / 1 / turyapAraNakasyAhi mA bhUva nityavAsinI / kRtvA sUtrArthapauruSyo, niragAtAM mahARSI // 2 // ****** A.ni. prati. a. sUtra. dvA. yogasaMgrahaiH mUlaguNapratyA khyAnam (23) cilAtaH uttaraguNa pratyAkhyAnam (24) dharmaghoSadharmayazasau / gAthA - 1319 936 [ 432 ] Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcArya-* laghuvRttiH RRRRRRRRK zAradenAtapenA'thAbhyAhato bAdhito tRSA / jAhnavImuttarantau tau, manasApyambu naicchatAm / 3 / gaGgAdevyAdRtA tIre, ghoSAnirmAya vaikriyAn / AjUhavattau bhikSArtha, dRSTvA tAmupayujya ca / 4 / jJAtvA surIM nirAkRtya, prasthitAvatha devatA / cakre'nukampayA varSAvAIlaM bhUmirArdritA / 5 / zIto vAtazca terApyAyito tI grAmamIyatuH / bhikSA tatrAdade tAbhyAM, nevottaraguNAH kSatAH / 6 / vyutsargadvAre dravyavyutsarge karakaNDvAdIn dRSTAntatvena bhASyakRnmukhenAha - bhA. karakaMDu kaliMgesu, paMcAlesu a dummuho / namIrAyA videhesu, gaMdhAresu a naggaI / / 208 / / bhA. vasabhe a iMdakeU, balae aMbe ya puSphie bohI / karakaMDudummuhassA, namissa gaMdhAraranno ya / / 209 / / campApuryA babhUvA'tra, pArthivo dadhivAhanaH / patnI padmAvatI tasya, putrI ceTakabhUbhujaH / 1 / anyadA dohadastasyA, jajJe garbhAnubhAvataH / yadahaM rAjanepathyA, dhRtacchatrA mahIbhujA / 2 / pRSTA rAjJA'vadatpazcAdAropya jayahastinam / rAjJI rAjA dhRtacchato, yayAvudyAnabhUmikAm / / varSArambhastadA cAsIdAmRgandhatastataH / smRtavindhyaH karI matto, dhAvati sma vanaM prati / 4 / 1. 'matvA' l| A.ni. * prati.a.sUtra. * dvA.yogasaMgrahaiH / uttaraguNa * pratyAkhyAnam(24) dharmaghoSadharmayazasau dravyabhAvavyutsarga:(25) krknnddvaadiH| gAthA-1311 bhA.gAthA-208 937 SEE** * 209 ***** 937 [433] Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 938 nA'nugantuM kSamaH kopi yayau dUre'TavIM gajaH / aTavIM vIkSya puro mArge devo devImavocata |5| yAsyatyasya talenebho, grAhyA zAkhA'sya tattvayA / rAjA dakSo'grahIcchAkhAM, hatA rAjJI tu hastinA | 6 | nirmAnuSAmaraNyAnIM, prApto'thebhastRSA''turaH / hRdaM dRSTvA yayau tatra, jalakelA pravRttavAn // 7 // devyuttIrya zanaistasmAnmArga kamapyajAnatI / pratyAkhyAyA'tha sAkAraM dizyekasyAM cacAla sA // 8 dUraM gatAM niraikSiSTa, tApasaH sopi tAM jagau / vatse ! tvaM kAsi sA'vAdItputrI ceTakabhUbhujaH / 9 / dadhivAhana bhAryAhamatrA''gAM kariNA hatA / ceTakasya sagotraH sa, tAmAzvAsitavAn muniH / 10 / dadau vanaphalAnyasyA, dinaiH katipayairatha / tAM nirvAhyA'TavImUce, halakRSTA pRthivyataH / 11 / nAss krAmAmo vayaM dantapure gacchAmunA'dhvanA / gatvA tatrA''ryikAmUle, vratamAdatta dhArmikI | 12 | garbha nAkhyadatha jJAte, pravartinyA nyavedayat / jAtaM nizi sutaM kaNThe, nAmamudrAvibhUSitam / 13 / ujjhati sma zmazAne sA, ratnakambalaveSTitam / zmazAnapAlo mAtaGgaH, prekSya patye tamArpayat // 14 // sAdhvInAM kathitaM jAto, mRtaH sUnurathojjhitaH / sa mAtayA tayA sakhyAnnityaM svaM putramIkSate // 15 // 1. dUre gatA nirekSiSTa tApasaM... pa / 2. kramAmo' lala, khapa / ****************************** A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaMgrahaiH dravyabhAva vyutsargaH (25) karakaNDvAdiH / gAthA - 1311 938 [434] Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH vardhamAnaH samaM DimbhaiH, krIDace'smi vo nRpaH / tatkaraM datta me zuSkakacchukaNDuyanAtmakam / 16 / karakaNDustataH khyAtaH, sAdhvyAM tasyAM sa vatsalaH / saMyatI modakAMstasya, bhavyAM bhikSAM ca sA'pyadAt / 17 / zmazAnaM sa yuvA'rakSat, sAdhU tatrAnyadA''gatau / tatraikaM vaMzakuJjasthaM, daNDaM vIkSya laghobRhan / 18 / Akhyadya etamA''datte, daNDaM rAjA sa jAyate / kintu pratIkSyo yAvatsa, vardhate caturaGgalIm / 19 / azrauSItkarakaNDustad dvijazcaiko'tha sa drutam / adho'GgalacatuSkAntaM, chitvA daNDaM raho'grahIt / 20 / karakaNDustamAlokya, tatkarAddaNDamAcchinat / dvijastaM karaNe nItvA, taM daNDakamamArgayat / 21 / sa Uce me zmazAnaM, taddaNDaM me taM dadAmi na / gRhNAtvanyaM dvijo naicchadUce cArtho'munaiva me / 22 / pRSTaH kAraNikairDimbhaH, kiM na datse sa UcivAn / ahaM rAjA bhaviSyAmi, daNDasyAsya prabhAvataH / 23 / sa terUce hasitvA'tha, rAjyaM te syAdyadA tadA / grAmamekaM dvijasyAsya, dadyAstatsa prapatravAn / 24 / dvijenAnye dvijAstena, taM hantuM melitAstataH / tajjJAtvA pitarau putraM, tamAdAya trayo'nazan / 25 / jagmuste kAJcanapure, tatrAputro mRto nRpaH / azvo'dhivAsitastasya, bahiH suptasya sannidhau / 26 / 1. 'laghu la, / * sa zuSkakaNDvA gRhItaH / kaNDuyanarUpaM karaM me datta iti bhaNati sma / * bRhan - jyeSThaH sAdhuH layoH sAdhorAkhyat ityarthaH / XXXKRRE A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaMgrahaH dravyabhAvavyutsargaH(25) krknnddvaadiH| * gAthA-1311 939 939 [435] Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun ************* Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 940 AgatyAsthAttatastajjJAtaH sallakSaNaH zizuH / tato jayajayArAvAjumbhamANaH sa utthitaH / 27 / tadevAzve'dhirUDho'sau, karakaNDuH pracaNDaruk / mAtaGga iti yacchanti, pravezaM na dvijAtayaH / 28 / so'tha taM daNDamAdatta, vajravattena jajvale / nezardvijAstato bhItA, rAjye sarvaya'vezi saH / 29 / vATacAnakamAtaGgA, brAhmaNAstena cakrire / rAjA yatkarute tata, syAnmAoM rAjakato yataH / 30 / uktaM ca - dadhivAhanaputreNa, rAjJA ca karakaNDunA / vATadhAnakavAstavyAzcaNDAlA brAhmaNIkRtAH / 31 / Ayayo sa tato vipro, rAjJo grAmamayAcata / rAjoce bhAti yaste taM, gRhANa grAmamagrimam / 32 / so'vagmadvezma campAyAM, tadgrAmaM tatra dehi me / karakaNDustato lekhaM, dado campApurIzituH / 33 / / 'svasti svargarucopi kAzanapurAddhogipriyaMbhAvukAdrAjA zrIkarakaNDuradbhutanidhau campAbhidhAyAM puri zrImantaM dadhivAhanakSitipatiM sasnehamAjJApayatyeko'smai svabhuvi dvijAya bhavatA grAmaH pradeyo mahAn / ' grAmaM vA nagaraM vApi, gRhIthAstvaM ca maddhavi / dadatAM gRhNatAM rAjan, yena sneho bhavediti / 34 / so'vagruSTo'ntyajaH svaM na, vetti lekhaM dadAti me / AkhyatpratyAgato dUtaH, svaprabhostattadeva saH / 35 / sarvogheNApyahaGkArI, gatvA campAmaveSTayat / pratyahaM varttate yuddhaM, zrutvA sA saMyatI tataH / 36 / 1. 'proktaM gato' l| A.ni. pratikramaNAdhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaMgrahaH dravyabhAvavyutsargaH(25) krknnddvaadiH| gAthA-1311 940 [436] Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH SSSS 941 tatra gatvA pitA'sau te, karakaNDo raho'bhyadhAt / so'prAkSItpitarau tAbhyAM, sarvamUce yathAtatham / 37 / A.ni. darzitA nAmamudrA sA, tattathA ratnakambalam / nAbhimAnAnivarte'haM, sA'tha campApurIM yayau / 38 / prati.a.dvA. rAjasaudhaM gatA sarvarupalakSya namaskRtA / rAjA papraccha taM garbha, soce'sau purarodhakRt / 39 / yogasaMgrahaH tuSTo rAjA'miladgatvA, puryA cakre mahotsavaH / datvA tasyA'tha rAjye dve, prAvAjIddadhivAhanaH / 40 / dravyabhAvavyukarakaNDuH sa ca kSmAbhRtprAyo'bhUd gokulapriyaH / dRSTvA'nyadA zaradyekaM, tarNakaM zubhavarNakam / 41 / tsargaH(25) Uce dohyA na mAtA'sya, payaH pAyyo'nyadapyasau / taistathAnuSThite jAtaH, zakkaraH so'tidurddharaH / 42 / * krknnddvaadiH| dRSTvA tuSTo nRpaH pazcAtprApta: kAlena gokulam / papraccha sa vRSaH kutrAdarzayaMste'tha taM vRSam / 43 / gAthA-1311 bhA.gAthAjarantaM vIkSya taM buddho, jAto jAtismRtirnRpaH / vratamAdAya kArtikyAM, nirIho vyaharanmahIm / 44 / 210-211 amumarthaM bhASyakRdAha - bhA. seyaM sujAyaM suvibhattasiMga, jo pAsiyA vasahaM guTThamajhe / riddhiM ariddhiM samupehiyA NaM, kaliMgarAyAvi samikkha dhammaM / / 210 / / 941 bhA. guTuMgaNassa majjhe, DhikkiyasaddeNa jassa bhajati / dittAvi dariyavasabhA, sutikkhasiMgA samatthAvi / / 211 / / [437] * vRSabhaH / manojJaH so'tidurddharaH hitAcaraNe / ** RRRRRR * * ** ** Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcArya-* laghuvRttiH bhA. porANaya gayadappo, galaMtanayaNo calaMtavisamuTTho / so ceva imo vasaho, paDDayaparighaTTaNaM sahai / / 212 / / 'samIkSya' paryAlocya, dharma prapannaH / 'Dhikkiyasaddo' bhAGkArazabdaH / ita: paJcAlaviSaye, kAmpilyapurapattane / dvimukho bhUbhRdanyedyurindraketuM nirekSata / / lokarmahIyamAnaM taM, nAnApuSpAdibhUSaNam / patitaM ca kSaNAnmUtrocAradurgandhibhUtale / 2 / pratibuddhastata: so'pi, vratamAdAya bhUpatiH / saJjAtaH jAtismaraNo, vijahAra mahItale / 3 / atrA'pi bhASyakRdAha - bhA. jo iMdakeuM sualaMkiyaM, taM daTuM paDataM paviluppamANaM / riddhiM ariddhiM samupehiyA NaM, paMcAlArAyAvi samikkha dhammaM / / 213 / / mithilAyAM videheSu, namirnAmnA narezvaraH / mahAdAho'nyadA'syA''sIdevyo dAhopazAntaye / / gharSanti candanaM tatra, valayAnAM khalatkRtiH / syAhuHsahA mahIbharturuttArya valayAnyatha / 2 / dadhurdevyastadaikaikaM, khalatkAro'tha nA'bhavat / pRSTe rAjJA tadAkhyAtaM, tattvA'bodhi bhUpatiH / 3 / bhAvayanmithilAdhIzo, namirekatvabhAvanAm / sambuddho vratamAdAya, vyahArSIdavanItale / 4 / 942 A.ni. prati.a.sUtra. dvAtriMzatA yogasaMgrahaiH dravyabhAvavyutsargaH(25) krknnddvaadiH| gAthA-1311 bhA. gAthA212-213 942 [438] .mahAdhvajam / Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH tathA cAha - bhA. bahuyANa sahayaM, suyA egassa ya asaddayaM / valayANa namIrAyA, nikkhaMto mihilaahivo||214 / / ito gandhAradezasyottaMse siMhapure pure / rAjA nagagatI rAjapATikAM so'nyadA'gamat / / dRSTvA kusumitaM cUtamekaM maJjarimAdade / gRhNaddhistajanarevaM, kASThazeSaH kRto'tha saH / 2 / pratyAvRttena bhUbhartA, pRSTaM cUtadrumaH ka saH / mantryUce deva ! devena, gRhItaikA'sya maJjarI / 3 / / gRhNaddhiraparerevamayamIdRgdazaH kRtaH / dadhyo rAjA'tha rAjazrIrapyevamiti so'budhat / 4 / sopi vrataM samAdAya, nirmamo vyaharaddhavi / tathA cAha - bhA. jo cUyarukkhaM tu maNAbhirAmaM, samaMjarIpallavapuSphacittaM / riddhi ariddhiM samupehiyA NaM, gaMdhArarAyAvi samikkha dharma / / 215 / / kSitipratiSThitapure, catvAropi maharSayaH / cature devakule'nyAnyadvAreSu te'vizan / 1 / vimukhaH kathameSAM syA, tataH so'bhUJcaturmukhaH / AzaizavAt karakaNDoH, kaNDUtirabhavattataH / 2 / kRtvA sa karNakaNDUyAM, kaNDUyanamagopayat / taM dRSTvA dvimukha: smAha, karakaNDumuni prati / 3 / A.ni. prati.a.sUtra. dvAtriMzatA yogasaMgrahaH dravyabhAvavyutsargaH(25) karakaNDvAdiH gAthA-1311 bhA. gAthA 214-215 943 943 [439] Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ekk***8 niyuktiH Avazyaka- jayA rajjaM ca raTuM ca, puraM aMteuraM tahA / savvameyaM paricajja, saMcayaM kiM karosimaM / 1 / karakaNDuryAvannottaraM datte tAvannamirAha - A.ni. pratikramaNAjayA te peie rajje, kayA kiJcakarA bahU / tesiM kiJcaM pariccajja, appakajjakaro bhava / 2 / atha gandhAraH smAha - zrItilakAcArya dhyayanam jayA savvaM paricaja, mukkhAya ghaDasI bhavaM / paraM garihasI kIsa, attanIsesakAraye / 3 / / sUtravyAkhyA laghuvRttiH karakaNDurathovAca-mukkhamaggaM pavannesu, sAhUsu baMbhayArisu / ahiyatthaM nivAraMte, na dosaM vattumarihasi / 4 / dvAtriMzatA rUsau paro mA vA, visaM vA pariyattau / bhAsiyavvA hiyA bhAsA, sapakkhaguNakAriyA / 5 / tathA - yogasaMgrahaH 944 dravyabhAvavyujahA jalaMtAI kaTThAI, uvehAi na ciraM jale / ghaTTiyA ghaTTiyA, jhatti tamhA sahaha ghaTTaNaM / / 1312 / / tsargaH(25) __ ayaM sAmAnyopadezaH / yathA jvalanti kASThAni upekSayA na ciraM cireNApi jvalanti / 'ghaTTa' calane ghaTTitAni punarjhagityeva jvalanti / / krknnddvaadiH| ayaM bhAvaH - karmANi nirjaranti santi upekSayA akAmena cireNApi sarvathA na nirjaranti / parasparopadezapreraNAbhyastu jhagityeva nirjaranti, gAthA-1312 *tasmAt 'ghaTTanAM' preraNAM sahateti / / 1312 / / 944 [440] (K Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka suciraMpi vaMkuDAI, hohiMti aNujjaijjamANAiM / karamaMdidAruyAI, gayaMkusAgArabiMTAI / / 1313 / / niryuktiH phalasya mUlaM vRntamucyate tadatra vRnta zabdena lakSaNayA mUlaM vAcyam / tato 'gajAGkuzAkAravRntAni' gajA'GkuzAkAramUlA zrItilakAcArya- * karavandikAdArUNi / 'suciraM' bahoH kAlAdvakrANyapi, 'aNujjaijjamANAi' anu pazcAt snehanatApanAdibhiH RjUkriyamANAni RjUbhavantIlaghuvRttiH tyarthaH / ekaM eSaH, anyatkarakaNDvAdirAjyatyAgo dravyavyutsargaH / eSAmeva krodhAdityAgo bhAvavyutsargaH / pratyekabuddhakathAvistaratastu asmatkRtapratyekabuddhacarite jJeyaH / / 1313 / / apramAdadvAramAha - 945 rAyagihamagahasuMdari, magahasirI kusumasatthapakkhevo / parihariyaappamattA, naTTaM gIyaM navi ya cukkA / / 1314 / / pure rAjagRhe'trAsIjjarAsaGgho mahAnRpaH / gAthakyau tasya magadhasundarImagadhazriyo / 1 / cennA'sau syAttadaikA'haM, rAjA ca syAdvaze mama / magadhazrIstato duSTA, tasyA nATyasya vAsare // 2 // viSabhAvitasauvarNakesarAyitasUcibhiH / saMvalitaiH karNikArai, raGgotsaGgamapUjayat // 3 // akkA magadhasundaryA, vilokyA'bhyUhate sma tAn / kimeSu karNikAreSu, na lIyante madhuvratAH / 4 / sadoSANi sphuTaM puSpANyetAnyatra ca cedaham / vakSye yogyAni nA'rcAyA, bhAvitAni viSeNa vA / 5 / 1. 'snehena' la 'snahana' cha / 2. 'kathAto' la / magadhasundaryAH / ******** A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaMgrahaiH apramattatA (26) magadhasundarI / gAthA - 1393 -1314 945 [ 441] Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 946 ********** grAmyatA syAnmama tatastadupAyena bodhaye / atrAntare'vatIrNA ca raGge magadhasundarI | 6 | maGgale gIyamAne'kkA, prAgAyad gItikAmimAm / patteya vasaMtamAse, Amoya pamoyaiyaMmi ghuTThami / muttUNaM kaNiyArae, bhamarA sevaMti cUyakusumAI / / 1315 / / zrutvA gItimapUrvAM tAM jajJau magadhasundarI / karNikArANi duSTAni, tatparIhAratastayA // 7 // gItaM nRttaM ca sAkSepaM, cchalitA nApramAdataH / kartavyA sAdhunA'pyevaM, sarvadApyapramAditA // 8 // lavAlavodAharaNamAha / bharuyacchaMmi ya vijaye, naDapiDae vAsavAsanAgahare / ThavaNA Ayariyassa ( u ), sAmAyArIpauMjaNayA / / 1316 / / AsIddhRgupure sUrirekastena nijo'ntiSat / vijayaH preSito'vantIpuryAM kAryeNa kenacit // 1 // sa ca glAnAdikAryeNa, vyAkSepAdantare sthitaH / ruddhazcAkAlavarSeNa, bhUrabhUdaNDakA''kulA |2| varSAvAsaM naTapiTagrAme nAgagRhe sthitaH / kartuM gurukulAvAsaM, vyadhatta sthApanAgurum // 3 // kAlaM jagrAha kRtvA, cAvazyakaM vidhipUrvakam / kAlaM pravedya pazcAca kRtvA svAdhyAyamuttamam // 4 // * lavAlavaH - apramAdaH lavaH sUkSmakAlamAnam, pratikSaNaM pramAdaH pariharttavyaH / ******************************* A.ni. prati. a. sUtra. dvA. yogasaMgrahaiH kSaNe kSaNe sAmAcArya nuSThAnam (27) vijayaH / gAthA - 1315 1316 946 [442] Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH evamAvazyakAdyAM sa, sAmAcArI vyadhAnmuniH / na kiJcana visasmAra, sopayogaH kSaNe kSaNe / 5 / kiM me kaDaM kiM ca me ki sesaM, kiM sakkaNijaM na samAyarAmi / kiM me paro pAsai kiM ca appA, kiM vAhaM khaliyaM na vivajayAmi / 6 / bhAvyaM cintApareNaivaM, sarvadeva hi sAdhunA / dhyAnasaMvarayogatAmAha - nagaraM ca siMdhuvaddhaNa, muMDivago ajapussabhUI ya / ANayaNapUsamitte, suhume jhANe vivAo ya / / 1317 / / AsInmuNDivako rAjA, nagare sindhuvardhane / puSpabhUtyabhidhAstasminnAcAryAH subahuzrutAH / 1 / / bodhitastaiH sa rAjenduH, paramaH zrAvako'bhavat / puSpamitrazca ziSyo'sti, teSAmatibahuzrutaH / / avasannatayA'nyatra, tiSThati sma paraM sukhI / anyadA dadhyurAcAryAH, sUkSmadhyAne pravezanam / 3 / mahAprANasamaM taca, tatra syAJcetanApi na / agItArthAzca tatpAzce, puSpamitro'tha zabditaH / 4 / AgataH kathitaM tasya, prapatraM tena te'pyatha / sthitvaikatrApavarake, dhyAnamArebhire rahaH / 5 / / datte DhokaM na kasyApi, sa teSAM kintu vaktayadaH / atrasthA eva vandadhvaM, vyAkulAH santi sUrayaH / 6 / zIthilIbhUtAcAratayA / A.ni. pratikramaNAdhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaMgrahaH dhyAnasaMkRtatA(28) * pusspbhuutyaacaaryH| gAthA-1317 947 947 [443] Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 948 ***** dinaiH katipayairanye, mantrayan sAdhavo mithaH / kurvantaH santi kiM pUjyA, ekastatra nyabhAlayat // 7 // tAvagururna calati na spandate na vakti ca / AkhyattadarthaM sarveSAM ruSTAH sarve'pi sAdhavaH // 8 / AryA''khyAsi tvamAcAryAn, kiM na kAlagatAnapi / so'vakkAlagatA naite, dhyAnaM dhyAyanti kintvamI | 9 | vyAghAtameSAM mA kArSurUcuste dhUrtatA tava / tvaM sAdhayitukAmo'si, vetAlaM pUrNalakSaNaiH // 10 // AcAryairiti teH sarve, tena sArdhaM vyadhuH kalim / Aninye taistato rAjA''cAryAH kAlagatA iti / 11 / datte'sau liGgikaH kintu, na niryANaM kathaJcana / rAjA svayamathA''lokya, mene kAlagatAn gurUn // 12 // puSpamitramavajJAya, zibikA sajjitA tataH / agnayAdyapAye mahati, spRzyo'GguSTho mama tvayA / 13 / puSpastamiti saGketAt, pasparza pratyabuddha saH / Uce kimArtha ! vyAghAtaH, so'vagvaH ziSyakaiH kRtaH / 14 / uktAste na kRtaM ramyaM bhaGgo dhyAnasya naH kRtaH / pravezyamIdRze dhyAne, yenasyAdyogasaGgrahaH / 15 / puSpamitraH liGgikaH kUTasAdhuH na dadAti kAlagatAn AcAryAn niSkAzayituM iti te rAjAnaM bhaNanti sma / ******* ******* A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaMgrahaiH dhyAnasaMvR tatA (28) puSyabhUtyAcAryaH / gAthA - 1317 948 [444] Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcArya-* laghuvRttiH mAraNAntikavedanodaye dRSTAntamAha - rohIDagaM ca nagaraM, laliyA guTThI ya rohiNI gaNiyA / dhammarui kaDuyaduddhiya-dANAiaNe ya kaMmudae / / 1318 / / 'anejasya' - niHkaSki]mpasya karmaNa udaye / rohItakapure'rohallIlAlalitagoSThikA / tathaikA jUrNagaNikA, rohiNItyasti tatra ca / / ananyajIvanopAyA, bhaktaM rAdhnoti tatkRte / anyadA kaTukaM tumba, pakkaM jAtaM viSopamam / 2 / mA bhUvaM ninditA goSThyAstato'nyattatkRte kRtam / AdyaM dharmarucerdattaM, mAsapAraNake muneH / 3 / sa gatvopAzraye sAdhuruJchamAlocayadguroH / gururvijJAya gandhena, tamUce'muM parityaja / 4 / bhakSitaM mRtyave hyetattattyaktuM sa gato'TavIm / kathaJcit patito binduH, pAtrAttatraitya kITikA: / 5 / lagnamAtrA mRtA dRSTvA, dadhyau me'stu mRtivaram / mA'nyajIvavighAto bhUditi tyaktvAkhilopadhim / 6 / ekatra sthaNDile sthitvA, vidhAyArAdhanAvidhim / tadbhuktvA vedanAM tIvrAmadhisahya zivaM yayo / 7 / A.ni. prati.a.sUtra. dvAtriMzatA yogasaMgrahaiH mAraNAntikavedanodaye'kSobhatA(29) dhrmrucimuniH| gAthA-1318 949 949 [445] 1. 'sAdhustambamA...'lakha la.pa / ********* Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 'saGgaH' parigrahastasya parijJA pratyAkhyAnam, tatrodAharaNamAha - nayarI ya caMpanAmA, jiNadeve satthavAhaahicchattA / aDavI ya teNa agaNI, sAvayasaMgANa vosariNA / / 1319 / / campAyAM jinadevAkhyaH, zrAvakaH sArthapo'bhavat / pratasthe ghoSaNApUrvamahicchatrAM purIM prati / 1 / sa bhillalaNTitaH sArtho, nazyan zrAddho'TavIM yayo / pRSThe vyAghrAtpuro baDherabhito bhI: prapAtataH // 2 // apazyan zaraNaM so'tha, bhAvaliGgaM prapatravAn / kRtasAmAyikaH kAyotsargasthaH zvApadAhataH / / antakRtkevalI bhUtvA, siddhisaukhyamavApa saH / / 1319 / / prAyazcittadvArodAharaNe gAthApUrvArdhamAha - pAyacchittaparUvaNa, AharaNaM tattha hoi dhaNaguttA (pUrvArdhaM / / 1320 / / ) AcAryA dhanaguptAkhyA, ekatra nagare'bhavan / chadyasthA api dAtuM te, prAyazcittaM vidustathA / / / zuddhiretAvatA'muSya, syAnna vetIGgitAdibhiH / pAveM vahati yasteSAM, sa nistarati tatsukham / 2 / zodhayatyaticAraM cA'dhikAM cApnoti nivRtim / evaM prAyazcittajJAnavahanAdyogasaGgrahaH / 3 / A.ni. prati.a.sUtra. dvAtriMzatA yogasaMgrahaH saGgAnAM pratyAkhyAnam(30) jinadevaH prAyazcittakAstiA(31) dhnguptaacaaryaaH| gAthA-1319 1320 950 950 1. 'prapAtitaH' la / E [446] Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH mAraNAntikodAharaNagAthApazcArdhamAha - ArAhaNa marudevA, osappiNie paDhama siddho / / 1320 / / AsItpuryAM vinItAyAM, bhUpatirbharatezvaraH / zrutvA vibhUSitaM taM ca, marudevAbhyadhAdidam / / tvatpitA'pIdRzIM tyaktvA, vibhUSAmekako'bhramat / uvAca bharataH kvA'sau, bhUtimeM tasya yAdRzI / 2 / cenna pratyeSi tadyAmo, niryayo bharatezvaraH / marudevIM kariskandhe'dhirohya prabhusannidhau / 3 / zrutvA samavasaraNe, devebhyo'syAH stavaM prabhoH / AnandAtraidRzo nIlI, gatA'pazyatprabhoH zriyam / 4 / athoce bharato mAtaH !, putrabhUSA vilokitA / kuto mamedRzI sA'tha, cintayantI pramodataH / 5 / vivezApUrvakaraNaM, jAtismRtirabhUtra tu / vanaspateryaduddhatA, kariskandhajuSo'pyatha / 6 / utpannaM kevalaM makSu, prApa prathamasiddhatAm / IdRgArAdhanAyogAjAyate yogasaGgrahaH / / 1320 / / 'trayastriMzadAzAtanAbhiH' kRtAbhiH / tAzca saGgrahaNikAroktA evAha - purao pakkhAsatre, gaMtA ciTThaNanisIyaNAyamaNe / AloyaNapaDisuNaNe, puvAlavaNe ya Aloe / / 1. 'maraNAntArAdhanodAharaNa'... pa / 2. 'zRNvatyAH samavasRtau doSAbhyAsAstava prabhoH' pa, 1. asyAH AnandAH - iti anenAnvayaH / A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA dvAtriMzatA yogasaMgrahaH maraNAntArAdhanA (32) mrudevii| gAthA-1320 951 EXE 951 [447] ** * Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 952 taha uvadaMsanimaMtraNa, khaddhAiyaNe tahA apaDisuNaNe / khaddhatti ya tatthagae, kiM tuma tajjAya no sumaNe // 2 // no sarasi kahaM chittA, parisaM bhittA aNuTTiyAi khe| saMthArapAyaghaTTaNa, ciDuca samAsaNe vAvi | 3 | etA vandanakavyAkhyAyAM vyAkhyAtAH, athavA sUtroktA imAH - arihaMtANaM AsA- yaNAi sajjhAi kiMcinAdhIyaM / jA kaMThasamuddiTThA, tittIsAsAyaNA te u / 1 / A.ni. pratikramaNA ***** dhyayanam sUtravyAkhyA trayastriMzadA gAthA - 1320 svAdhyAye kiJcinnA'dhItamiti yAvat / arha / 1 / tsiddhA // 2 / cAryo / 3 / pAdhyAya / 4 / sAdhu / 5 / sAdhvI |6| zrAvaka / 7 / zrAvikA / 8 / deva / 9 / devI / 10 / haloka / 11 / paraloka / 12 / kevaliprajJaptadharma / 13 / sadevamanujAsuraloka / 14 / sarvaprANabhUtajIvasattva / 15 / * zAtanAbhiH / * kAla | 16 | zruta / 17 / zrutadevatA / 18 / vAcanAcAryANAM / 19 / 'AzAtanayA' avahIlanayA yaH karmabandharUpo'ticAraH kRtastasmAtpratikramAmi nivatrtte ityarthaH / tathA yatsUtraM 'vyAviddhaM' agretanaM pAzcAtyena pAzcAtyamagretanena viparyastIkRtam / 1 / 'vyatyAmreDitaM' dvistriruktam / 2 / 'hInAkSaram' tyaktAkSaram / 3 / 'atyakSaraM' adhikAkSaram // 4 / 'padahInaM' - tyaktapadam // 5 / 'vinayahInaM' akRtocitavinayam / 6 / 'ghoSahInaM' udAttAdighoSarahitam // 7 / 'yogahInaM' akRtayogatapovizeSam // 8 / suSThu dattaM guruNA, duSThu pratISTaM mayA saGkliSTapariNAmena / 9 / tathA suSThu dattaM mayA, duSThu pratISTamanyena kaluSAtmanA, ayogye vAcanAdAnAdevamapi mama zrutAzAtanA / 10 / akAle yo yasya zrutasya na svAdhyAyakAlastatra kRtaH svAdhyAyaH / 11 / yastu kAlastatra na kRtaH svAdhyAyaH / 12 / asvAdhyAye a[na]dhyAyakAle zrutokte svAdhyAyitaM svAdhyAyaM karoti svAdhyAyayati / svAdhyAyyate sma svAdhyAyitam, svAdhyAyaH kRta ityarthaH / 13 / svAdhyAye - svAdhyAyakAle, anadhyAyarahite kAle na svAdhyAyitaM na 952 [ 448 ] Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 953 svAdhyAyaH kRtaH / 14 / tasya caturvidhasya AzAtanArUpasyAticArasya mithyA me duHkRSkRitam / ihA'svAdhyAyike svAdhyAyitamiti A.ni. pratikamaNAprastAvAdasvAdhyAyikaniyuktiruktA / tasyAH prathamagAthAmimAha - dhyayanam asajjhAiyanijutti, vucchAmi dhIrapurisapannattaM / jaM nAUNa suvihiyA, pavayaNasAraM uvalabhaMti / / 1321 / / sUtravyAkhyA spaSTA / / 1321 / / asvAdhyAyikabhedAnAha - trayastriMzadA zAtanAbhiH __ asajjhAiyaM tu duvihaM, AyasamutthaM ca parasamutthaM ca / jaM tattha parasamutthaM, taM paMcavihaM muNeyavvaM / / 1322 / / asvAdhyAyayasminsati svAdhyAyo na kriyate tadasvAdhyAyikaM rudhirAdi / zeSaM spaSTam / / 1322 / / tatra bahuvaktavyatvAdAdI parasamutthamAha - niyuktiH| asvAdhyAyikasaMjamaghAuppAe, sAdivve vuggahe ya sArIre / ghosaNayamiccharanno, koI chalio pamAeNaM / / 1323 / / bhedAH / saMyamaghAtakaM mahikAdi / 1 / utpAte bhavamautpAtaM pAMzuvRSTyAdi / 2 / sAdivyaM devakRtaM gandharvanagarAdi / 3 / vyudgrahaH saGgrAmaH / 4 / zArIraM * gAthA-1321tiryagmanuSyapudgalAdi / 5 / asminpaJcavidhe'svAdhyAyike svAdhyAyaM kurvataH saMyamAtmavirAdhanA / tatra gAthottarArdhe dRSTAntaH / tadarthaH kathAto. 1323 953 jJeyaH / / 1323 / / kathAsaGgrahagAthAmAha - 1. 'sadivyaM' ekha, la, la, / [449] Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ K******* Avazyaka- micchabhayaghosaNa nive, hiyasesaM te u daMDiyA ranA / evaM duhaovi daMDo, surapacchitte iha pare ya / / 1324 / / A.ni. niyuktiH kSitipratiSThitapure, jitazatrunarAdhipaH / svadeze ghoSitaM tenA''gacchati mlecchabhUpatiH / 1 / pratikramaNAzrItilakAcArya- tyaktvA grAmapurAdIni, durgeSu sthIyatAM janaH / ye rAjavacasA durgamArUDhAste sukhaM sthitAH / 2 / dhyayanam laghuvRttiH nA''rUDhA ye punardurga, mlecchAdyaiste viluNThitAH / AjJAbhaGgAnRpeNApi, gatazeSaM ca daNDitAH / 3 / sUtravyAkhyA asvAdhyAyaasvAdhyAye'pi svAdhyAyAddaNDaH syAdubhayAdapi / devatAcchalenetyekaH, prAyazcittA''gamo'paraH / / / niyuktiH| ihaloke parasmiMzca jJAnAdyaphalatA bhavet / / 1324 / / upanayamAha - 954 * asvAdhyAyikarAyA iva titthayaro, jANavayA sAhu ghosaNaM suttaM / miccho ya asajjhAo, rayaNadhaNAiM ca nANAI / / 1325 / / * bhedAH / spaSTA / navaraM 'suttaM' asvAdhyAye svAdhyAyapratiSedhakam / asvAdhyAyo mahikAdiH / / 1325 / / tathA - gAthA-1324thovAvasesaporasi, majjhayaNaM vAvi jo kuNai souM / nANAisArarahiyassa, tassa chalaNA u saMsAre / / 1326 / / 1326 stokAvazeSapauruSyAM dvitIyAyAM caturthyAM ca divA ca rAtrau ca kAlavelA bhavati / tatastAM zrutvA yaH zrutasyAdhyayanaM vA 'api' zabdAvyAkhyAnaM * 954 *vA karoti, tasyAsvAdhyAyikena jJAnAdisArarahitasya saMsAre chalanA syAt / jJAnAdevaiphalyAditi / / 1326 / / AdyabhedArthamAha - [450] Zhun Zhun Zhun Zhun Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Ye Ye Ye *** ***** Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- mahiyA ya bhinnavAse, sacittarae ya saMjame tivihaM / dabve khitte kAle, jahiyaM vA jaJciraM savvaM / / 1327 / / / A.ni. niyuktiH 'mahikA' dhUmarI 'bhinnavarSa' buddAdiH / 'sacittarajaH' AraNyakaM vAtodbhUtam / 'saMyame' saMyamaghAti trividham / 'davveti' tadeva dravyaM pratikramaNAzrItilakAcArya- mahikAdi, yasmin kSetre, yaJciraM yAvatkAlaM syAt, sarvamiti bhAvataH sarvaM sthAnabhASAdi tyajyate AzrayAntarmAnena sthIyate / / 1327 / / atra dhyayanam sUtravyAkhyA laghuvRttiH dRSTAntamAha - asvAdhyAyaduggAitosiyanivo, paMcanhavi dei icchiyapayAraM / gahiyaM ca dei mulaM, jaNassa AhAravatthAI / / 1328 / / niyuktiH 955 paJcakasya bhaTA rAjJo, bahuvAjiSu jiSNavaH / atIva durgrahaM durgamanyadA teragRhyata / 1 / / asvAdhyAyikatuSTasteSAM nRpo'datta, pure svecchApracAritAm / janAdyatte'travastrAdi, lAnti tanmUlyado nRpaH / 2 / / / 1328 / / tathA - bhedaaH| mhikaa| ikkeNa tosiyataro, gihamagihe tassa savvahiM viyare / ratthAIsu cauNhaM, evaM paDhamaM tu savvattha / / 1329 / / gAthA-1327teSAM paJcAnAM 'puMsAM ekena toSitataro rAjA gRhApaNarathyAsu sarvamIpsitapracAraM dadau / 1329 yastaM paribhavati taM rAjA daNDayati / atrA'yamupanayaH - yathA paJcapuruSAstathA paJcavidhA'svAdhyAyikam / yathaiko'bhyarhitataraH pumAn / 955 1. 'janAn yatte...' pa / 'janAyatte' la, cha pa, / 2. 'puMsA' kha pa / [451] Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-tathAdyaM saMyamopaghAtyasvAdhyAyikam / tasminsati svAdhyAyapratilekhanAkAyaceSTAdikaM kimapi na kriyate / itareSu cA'svAdhyAyikeSu yathA * A.ni. pratikramaNAniyuktiH catvAraH puruSA rathyAdau nA'bhibhavyAH, tathA svAdhyAya eva na kriyate, utkAlikaM tu paThyate, kAyaceSTAdikaM ca sarvaM kriyate / / 1329 / / * dhyayanam zrItilakAcArya-mahikAdi vyAkhyAmAha - sUtravyAkhyA laghuvRttiH asvAdhyAya. bhA. mahiyA ya ganbhamAse, sacittarao ya IsiAyaMbo / vAse tinni pagArA, bubbua tavvaja phusiyAI / / 216 / / niyuktiH / * 'mahikA garbhamAseSu' kArtikAdiSu patati / sA ca patantyeva sUkSmatvAtsarvamapkAyabhAvitaM karoti / tatra sarvaceSTA nirudhyante / 'sacittaM * asvAdhyAyika956 bhedaaH| * rajaH' AraNyakaM vAlodbhUtaM ISadAtAnaM dikSu dRzyate / tadapi nirantaraM pataddinatrayAtparataH sarvaM pRthvIkAyabhAvitaM karoti / tatrotpAtA''zaGkA * mhikaa| * bhavati / 'varSe trayaH prakArAH' yatra patati budbudAH syustadbudrudavarSam / yatra na te syustattadvajam / yatra sUkSmAstuSArA bhavanti, tatpRSatavarSa tadapi * gAthA-1329 tripaJcasaptabhirdinaiH sarvamapkAyabhAvitaM karoti / tatparihAravyAkhyAmAha - 216-217 * bhA. dabve taM ciya davvaM, khitte jahiyaM ca jaJciraM kAlaM / ThANAi bhAsa bhAve, muttuM ussAsaummese / / 217 / / 956 * 'dravye' tadeva dravyaM mahikAdi parihriyate / 'kSetre' yatra tatpatati / 'yaJcira' yAvatkAlaM patati / 'bhAvataH' sthAnAdi sthAnaM kAyotsarga * [452] bhA.gA. Yao Hua Yao Hua Yao Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- niyuktiH zrItilakAcArya- laghuvRttiH 957 AdizabdAd gamanAgamanapratilekhanAsvAdhyAyAdi ca na kurvanti / 'bhAsitti' na bhASante tatrAcittarajasi dinatrayAt varSAdau tripaJcasaptadinebhyaH * A.ni. parataH svAdhyAyAdi na kriyate muktvA ucchvAsonmeSAn ityAcINAM yatanAmAha - pratikramaNAvAsattANAvariyA, nikkAraNe ThaMti kaji jayaNAe / hatthatthaMgulisannA, puttAvariyA va bhAsaMti / / 1330 / / dhyayanam sUtravyAkhyA 'varSAtrANaM' kambalaM niHkA[SkAraNe tadAvRtAstiSThanti / avazyakArye hastAkSyaGgalisaMjJayA 'idaM kuru mA veti jJApayanti / evamajJAte * asvAdhyAya'puttAvariyA' mukhavasvAntaritA bhASante / glAnAdikArye kambalaM prAvRtya gacchanti / / 1330 / / utpAtamAha - niyuktiH| paMsU ya maMsaruhire, kesasilAvuTThi taha raugghAe / maMsaruhire ahorattaM, avasese jaciraM suttaM / / 1331 / / asvAdhyAyikapAMzumAMsarudhirakezAnAM 'zilA' karakAdyAstadRSTau tathA 'rajauddhAte' rajaHpatane, tatra mAMse rudhire cA'horAtra / zeSANi yaJciraM yAvatkAlaM bhedAH / patanti tAvatkAlikasUtraM na paThyate / / 1331 / / pAMzvAdivyAkhyAmAha - autpaatm| paMsU abhiMtarau, rayassilAu disA raugghAu / tattha savAe nivvA-yae ya suttaM pariharaMti / / 1332 / / gAthA-1330 1332 dhUmAkAramApANDuramacittarajaH pAMzurucyate 'amitarato' madhye / visrasAprayogAbhyAM rajaH patat zileva zilA rajaHzilocyate / 'dizAsu' 957 sarvadikSu rajasaH patanam, raja ugghAtaH / eSu savAteSu nirvAteSu vA sUtraM na paThanti / / 1332 / / kiJca - 1. 'vastrikAntaritA' l,| [453] EN XIXXX Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAbhAviya tini diNA, sugimhae nikkhivaMti jai jogaM / to taMmi paDatevI, karaMti saMvaccharajjhAyaM / / 1333 / / pAMzuvRSTyAdayaH svAbhAvikA asvAbhAvikAzca / tatrAsvAbhAvikA utpAtarUpAH / teSu na svAdhyAyaH kAryaH / 'sugrISme' caitrazuddhapaJcamyAM yogaM nikSipanti, no cet pratipadAnantaraM yoganikSepaH kAryaH / anAdhyAya madhye tu na kalpate / tatra ca dinatrayam, trayodazI caturdazI pUrNimAsu laghuvRttiH acittarajaugghADAvaNakAussaggaM kariMti' tataH saMvatsaramapi svAbhAvike rajasi patatyapi svAdhyAyaM kurvanti / akRte tu kAyotsarge tatra patati svAdhyAyo na kalpate / / 1333 / / sadivyabhedamAha - Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya 958 gaMdhavvadisAvijjukka-gajjie juvagajakkhaAlitte / ikvikka porisI, gajjiyaM tu do porasI haNai / / 1334 / / gandharvaM nagaram, digdAhaH, vidyut ulkApAtaH / 'jugavo' yugapadbhAvo vakSyamANarUpaH / yakSAliptaM yakSadIptam / gandharvanagaraM yakSadIptaM ca devakRtameva / zeSANi dvidhApi / gandharvanagarAdIni ekaikapaururSI ghnanti / garjitaM tu dve pauruSyau hanti / / 1334 / / tathA - disidAhu chinnamUlo, ukka sarehA pagAsajuttA vA / saMjhAcheyAvaraNA u, jUao sukka diNa tini / / 1335 / / adho'ndhakAraH upari prakAzaH chinnamUlo digdAhaH / ulkA sarekhA prakAzayuktA vA arekhA'pi / sandhyAprabhA candraprabhA ca yatra yugapadbhavataH 1. 'nikkhamaMti' cha pa la la nikkhavaMti kha 2. 'yugapadbhavataH ' la / A.ni. pratikramaNA dhyayanam Li sUtravyAkhyA asvAdhyAya niryuktiH / asvAdhyAyikabhedAH / sAdivyam / gAthA-1333 ******** 1335 958 [454] Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- *sa yugapadbhavaH zuklapakSe hi dinatrayam, sandhyAprabhAyAM candraprabhAvRtatvAtsandhyAchedo na jJAyate / tatra zuklapratipadvitIyAtRtIyAsu kAlavelA-* A.ni. niyuktiH 'navabodhAtprAdoSikakAlAgrahaNe sUtrapauruSyakaraNam / / 1335 / / tathA - pratikramaNA dhyayanam zrItilakAcArya- kesiMci hou'mohA, u jUvao tA ya hoi AinA / jesiM tu aNAinnA, tesiM kira porasI tinni / / 1336 / / sUtravyAkhyA laghuvRttiH keSAzcidbhavati amohAt amUDhatvAt / yUpago durdinaM tasyoparAgaH, udaye'ste vA''dityaH AtAmraH kRSNaH zyAmaH zakaToddhisaMsthito asvAdhyAya* vA jagatAmutpAtarUpaH / 'tAyatti' tatra pauruSI anadhyAyatvenA''cIrNA / uttarArdhaM spaSTam / navaraM 'porasI' tinni pauruSItrayamanAdhyAyaH * niyuktiH| * / / 1336 / / kiJca - * asvAdhyAyika959 bhedaaH| caMdimasUrimarAge, nigghAe guMjie ahorattaM / saMjhAcau pADivae, jaM jahi sugimhae niyamA / / 1337 / / saadivym| - candrasUroparAge nirghAta guJjite vyantarakRte mahAdhvanivizeSe ahorAtram, dvitIyadine yAvatsA velA tAvadanAdhyAyaH / 'saMjhAcauttigAthA-1338* sandhyAcatuSke udaye, madhyAhne, aste, ardharAtrau 'pADivaitti' caturNA mahAmahAnAM pratipatsu anAdhyAyaH / 'jaM jahiMti' anyamapi yaM mahaM yatra * 1337 * jAnIyAttatra svAdhyAyaM varjayet / 'sugimhae' caitrasamaye niyamAdasvAdhyAyaH / / 1337 / / mahAmahAnAha - 959 1. 'gajite' cha pa / 2. 'danadhyAyaH' la / [455] Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun K********** Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Hua Hua Hua Bi Yi Ye **** Avazyaka- AsADhI iMdamaho, kattiya sugimhao ya bodhavvo / ee mahAmahA khalu, eesuM jAva pADivayA / / 1338 / / A.ni. niyukti: 'indramaho''zvinapUrNimA 'sugimhao' caitrapUrNimA / yasmin deze yatra dine mahAmahasyArambhastattadArabhya pratipadaM yAvadanAdhyAyaH / * pratikramaNA dhyayanam zrItilakAcArya- * pUrNimAyAmutsave samarthite'pi parisaraparyaTatkrIDApriyavyantarAdibhyacchalanAsambhavAt pratipatsvapyanAdhyAyaH kriyate / / 1338 / / pratiSiddhakAle sUtravyAkhyA laghuvRttiH * svAdhyAyaM kurvatAM doSAnAha - asvAdhyAyakAmaM suovaogo, tahovahANaM (upadhAnaM yogodvahana) aNuttaraM bhaNiyaM / paDisehiyaMmi kAle, tahAvi taM kammabaMdhAya / / 1339 / / * niyuktiH| chaNayA va sesaeNaM, pADivaesuM chaNANuchajaMti / mahavAulattaNeNaM, asAriyANaM ca sammANe / / 1340 / / * asvAdhyAyika bhedaaH| tathA - annayarapamAyajuyaM, chalijja appaDDio na uNa juttaM / addho ahiTThiI puNa, chalija jayaNovauttaMpi / / 1341 / / saadivym| * anyatarapramAdayuktaM sAdhuM mahAmaheSu pratyanIkadevatA chalayet / alpardhikA kSatAdilAJchanaM kuryAt / 'na punaryuktaM' yatanAnvitam, * gAthA-1334 * arhodadhyUnasthitiko devazchalayituM na zaknoti / aodadhisthitikastu yatanAyuktamapi pUrvavairasmaraNAcchalayet / / 1339-1341 / / * *candrasUryoparAgavyAkhyAmAha - 960 1. 'eesiM ceva' la / [456] 960 1341 Hua Yao Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ye Hua Hua Hua Hua Hua Ju Yao Hua Hua Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka ukkoseNa duvAlasa, caMdu jahatreNa porasI aTTha / sUro jahanna bArasa, porasi ukkosa do aTTha / / 1342 / / niryuktiH 'do aTTha' SoDaza / udayakAle candrasya grahaNe rAtripraharacatuSkaM ahorAtramanyaceti dvAdazapraharAH / astakAlagrahaNe cASTau / sUryasya zrItilakAcArya- * tvastakAlagrahaNe rAtrezcatvAro yAmaH anyaJcAhorAtramiti dvAdaza / udayakAle grahaNe tadahorAtramanyaceti SoDaza / / 1342 / / athavA laghuvRttiH 961 sahanivvuDa evaM sUrAI jeNa huMti'horattA / Ayana diNummukke, suciya divaso ya rAI ya / / 1343 / / sUrye sagrahe brUDite ekaM grahaNAhorAtraM dvitIyaM ca sUrodayAdyenAhorAtraM bhavati / 'AinnadiNaMti' yatra grahaNaM muktizca syAt tadAkIrNadinam / tatazca sUrye divAgRhite divaiva mukte taddivasazeSaM rAtrizca varjyA / candre tu rAtrau gRhIte rAtrAveva mukte rAtrizeSameva varjyam / / 1343 / / atha vyudgrahabhedamAha - grgaha daMDiyamAI, saMkhobhe daMDie va kAlagae / aNarAe vA sabhaye, jacira niddocca'horattaM / / 1344 / / seNAvara bhoIya, mahayare ya puMsitthimallajuddhe ya / luTTAibhaMDaNe vA, gujjhaga uDDAha aciyattaM / / 1345 / / 'vyudvahaH' saGgrAmaH / 'daNDikAdisaGkSobhe' pararASTrIyarAjAdyAgamanoddhAntatve arAjake vA yAvadanyo rAjA nopavizati / satyapi rAjJi cauracaraTAdyaiH sabhaye 'yaciraM' yAvatkAlaM yaddivasaM nirdoSaM nirbhayaM zrutaM tato'pyekadivasaM parihatya svAdhyAyaH / senApatibhogika ******* A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA asvAdhyAya niryuktiH / asvAdhyAyikabhedAH / vyudgrahaH / gAthA - 1342 1345 961 [ 457] Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-* mahattarapuMstrImallayuddhe ca loSTAdibhaNDane vA yathA'tra dhUlyA khelyate dhUlikhelikAyAm, tathA kvApi deze loSTapiSTAdibhiH khelyate / tatrApi A.ni. niyuktiH bhavedanAdhyAyaH / 'guhyakA' vyantarAstadbahulA vigrahAstatra pramattasya chalanA syAt / 'uDDAhaH' asmAkaM vigrahe'pyete nirdu:khA paThanti / pratikramaNAzrItilakAcArya-* 'aciyattaMti' aprItikaM vA syAt tadApyanAdhyAyaH / / 1344-1345 / / dhyayanam sUtravyAkhyA laghuvRttiH * tathA tadivasabhoiyAI, aMto sattanha jAva sajjhAo / aNAhassa ya hatthasayaM, diTThi vivittaMmi suddhaM tu / / 1346 / / asvAdhyAya'tadivasabhoiAI aMto sattanha' ityavayavasyaivAnetanA vyAkhyA gAthA / / 1346 / / niyuktiH| 962 ___ mayaharapagae bahupa-kkhie ya sattaghara aMtaramayaMmi / nidukkhatti ya garihA, na paDhaMti saNIyagaM vAvi / / 1347 / / asvAdhyAyika[458] * 'bhoiyAI' grAmabhaumikAdau 'Adi'zabdAd grAmAdimahattare / prakRte'dhikAriNi bahupakSe bahusammatte bahusvajane vA / zayyAtare vA anyatare bhdaaH| *vA aMtosattanha 'sattaghara aMtaramayaMmi' saptagRhAntama'te sati taddivasaM ahorAtraM yAvat na svAdhyAyaH / atha paThanti, nirduHkhA ete iti gardA * vyudgrhH| * gAthA-1346* syAt, AkrozaM vA dadhuH / ni:sArayeyurvA zanairvA paThanti, anuprekSante vA / anAthe vA mRte dRSTe bhinne abhinne vA hastazataM vaya'm / vivikte - 1347 * tyakte zudhyati / / 1347 / / atha tasya na ko'pi tyaktA kiM kAryamityAha - 962 1. grAmabhogikAdau... khala, pa, I. 'kvaciddeze mugAdilo H krIDyate' iti jJAnasAgaracUrNA / *********** Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 963 sAgAriyAi kahaNaM, aNiccha rattiM vasabhA vigiMcaMti / vikkine vi samaMtA, jaM diTTaM saDhiyarA suddhA / / 1348 / / sAgArikaH zayyAtarastadAdInAM kathanaM 'tyajatainaM satyasminnaH svAdhyAyo na zudhyati / ' tyajanti bhavyaM na cettato rAtrau vRSabhAstyajanti / 'vikIrNepi' samantAt bhinnepi tasmin gRdhrAdyairyad dRSTaM khaNDaM taM tyaktvA 'zaThetarA' azaThAH zuddhAH / adRSTe khaNDe satyapi na svAdhyAyadoSaH * / / 1348 / / zArIrabhedamAha - A.ni. pratikramaNA Fu dhyayanam sUtravyAkhyA asvAdhyAya Fu * niryuktiH / asvAdhyAyikabhedAH / zArIram / gAthA - 1348 sArIrapi duvihaM, mANusa teracchiyaM samAseNa / tericchaM tattha tihA, jalathalakhayaraM cauddhA u / / 1349 / / spaSTA / navaraM / 'caudghA' dravyakSetrakAlabhAvai rudhirAdiparihAryam / / 1349 / / tathA paMcidiyANi davve, khitte saTThihattha puggalAinaM / tikurattha mahaMtegA, nagare bAhiM tu gAmassa / / 1350 / / paJcendriyANAM rudhirAdi dravyamasvAdhyAyikaM 'kSetre' SaSTihastAbhyantare pudgalAkIrNaM tisRbhiH kuradhyAbhiH mArgasaJcArarUpAbhirantarite, mahatyA caikayApi rathyayA, yatra rAjApi saJcarati, tadantarite hastaSaSTimadhyepi nagare zudhyati / grAme tu bahirgrAmasImAyAstyakte / / 1350 / / tathA 1350 963 [ 459 ] Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka kAle tiporasi'TTha va bhAve suttaM tu naMdimAIyaM / soNiya maMsaM cammaM, aTThI viya huMti cattAri / / 1351 / / niryuktiH kAle tiryagrudhirAdau tisraH pauruSIryAvat / AghAtanasthAne tvaSTapauruSIH parataH zudhyati / 'bhAve' sUtraM nandyAdi na paThanIyam zrItilakAcArya- * asvAdhyAyikAni tu catvAri zoNitam, mAMsam, carma, asthi ceti / / 1351 / / mAMsAzinA tu mAMse kSipte vidhimAha - laghuvRttiH aMto bahi ca dhoyaM, saTThIhatthAu porisI tini / mahakAi ahorattaM raddhe vUDhe ya suddhaM tu / / 1352 / / 964 ****** vasateH sakAzAt SaSTihastAntardhItamantaH pakkaM ca // 1 / antardhItaM bahiH pakkaM / 2 / bahidhatamantaH pakkaM ceti / 3 / triSu bhaGgeSvasvAdhyAyikaM kAlataH pauruSItrayam / kAkazvAnAdyAnIte ca mAMsakhaNDAdau mahAkAye SaSTihastamadhye'horAtraM tyAjyam / anudite tu sUrye rAddhe mAMse udite sati nAsvAdhyAyikam / udite bhAnAvagretanAhorAtrasya chedAt / yatra dhItaM rAddhaM vA tatra mahatyudakapravAhe vyUDhe pauruSIkAle'pUrNe'pi zuddham / / 1352 / / tathA bahidhoyaraddhapakke, aMto dhoe vi avayavA huMti / mahAkAya birAlAI, avibhitre kevi icchaMti / / 1353 / / bahidhate rAddhe sthAlyAM pakke zUlA kRte SaSTihastAntarAnIte'pi nAsvAdhyAyikam / antardhIte tvavayavA: patantItyasvAdhyAyikam / mahAkAyaM mUSakAdikaM biDAlikAdirhatvA abhinnaM SaSTihastAtparato yAti tadA nAsvAdhyAyikam / / 1353 / / amumarthaM bhASyakAro'pyAha A.ni. pratikramaNAdhyayanam sUtravyAkhyA asvAdhyAya niryuktiH / asvAdhyAyika bhedAH / zArIram / (tiryaga) gAthA - 1351 1353 964 [460] Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 965 ******** bhA. mUsAi mahAkAyaM, majjarAIhayAghayaNa keI / avibhinnaM ginheDaM, paDhaMti ege jai palAi / / 218 / / mUSakAdikaM mahAkAyaM 'mArjjarAdihatAghAtanakAt hananasthAnAdapi avibhinnaM gRhItvA yadi palAyate tadA eke paThanti / aMto bahiM ca bhinnaM, aMDaga biMdU tahA viyAya ya / rAyapaha vUDha suddhe, paravayaNe sANamAINi / / 1354 / / bhASyakRdevaitAM pratipadaM vyAkhyAsyati / aMto bahiM ca bhinnaM aMDayabiMdutti / / 1354 / / asya vyAkhyAmAha - bhA. aMDagamujjhiyakappe, na ya bhUmiM khaNaMti iyarahA tinni / asajjhAiyappamANaM, macchiyapAo jahiM buDDe / / 219 / / vasaterantarbahirvA aNDakaM bhinnamujjhitaM vA yadi kalpe kalpopari tadA hastaSaSTeH paratastyaktvA kalpaM kSAlayanti, tataH zuddham bhUmau tu bhinnena bhUmiM khananti yatastAM khanitvA'pi chardite na zuddhyati / 'itaratheti' avyayatvAt kevalaM pauruSItrayaM pariharanti / uttarArdha spaSTam / viyAyatti vyAkhyAmAha - * bhA. ajarAu tinni porasi, jarAujANaM jare paDiya tini / rAyapaha biMdu paDie, kappai bUDhe puNo tattha / / 220 / / * ajarANAM valgulyAdInAM prasUtikAlAtpraharatrayaM varjyam / gavAdInAM jarA yAvallambate tAvadazuddhiH, patitAyAM praharatrayam / vasatyAsannepi rAjapathAntarite rAjapathe'pi vA tiryagjarAraktabindau patite kalpate svAdhyAyaH / anyatra hastazatAdarvAk patite punarvRSTipravAhe vyUDhe, 1. 'mArjArAdiH ' kha cha / jarAyurveSAM na bhavati te ajarAH teSAM ajarANAm / ******** A.ni. pratikramaNAdhyayanam sUtravyAkhyA asvAdhyAya niryuktiH / asvAdhyAyikabhedAH / zArIram / (tiryag) gAthA - 1354 bhA.gA. 218220 965 [461] Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- * 'punaHzabdasya vizeSArthatvAt pradIpanadagdhe'pi zuddhiH / 'paravayaNe sANamAINitti' mUlagAthA / / 1354 / / padam / paro vadati bhakSitAmiSa: * A.ni. niyuktiH * zvAnAdirvasatyAsannaH syAt tadA tu svAdhyAyaH / AcAryAha - pratikramaNA dhyayanam zrItilakAcArya-* bhA. jai phusai tahiM tuMDaM, ahavA licchArieNa saMcikkhe / iharA na hoi coaga !, vaMtaM vA pariNayaM jamhA / / 221 / / * sUtravyAkhyA laghuvRttiH * yadi raktAliptamukho vasatyAsannakASThaleSTvAdau mukhaM spRzati, tathAvidho vA tiSThati tadA'svAdhyAyikam / bhukte vAnte vA asvAdhyAya niyuktiH| * pariNatatvAnmUtroccArAdivat nA'svAdhyAyikam / mAnuSyazarIramAha - asvAdhyAyika____ mANussayaM cauddhA, aDhei muttUNa sayamahorattaM / pariyAvannavivanne, sese tiyasatta aTeva / / 1355 / / bhedAH 966 / shaariirm| mAnuSyamasvAdhyAyikaM caturdhA - taJcAsthi muktvA zeSaM trayam / 'zataM' hastazataM tanmadhye, ahorAtramazuddhaM yattu zarIrAdyuttham, 'paryAyApannaM' * (mAnuSyaH) pUyatAM gatam, 'vivarNaM' khadarAdivarNaM vA zuddham / zeSe'gAryA Arttave rakte trayo dinAH, putre jAte sapta, putryAmaSTau / / 1355 / / kAraNamAha- gAthA-1355 1356 rattukkaDA i itthI, aTTha diNA teNa satta sukkahie / tiNha diNANa pareNaM, aNAugaM taM mahArattaM / / 1356 / / bhA.gAthA-221 spaSTA / navaraM 'aNAugaM anAtavaM mahAraktam, tasya kAyotsarga kRtvA kriyate svAdhyAyaH / / 1356 / / asthividhimAha -- * 1. 'tadA syAtsvAdhyAyaH' pa / 'tadA t svAdhyAyaH' chala, / 2. 'zArIra'...la cha pa / 'garbhakAle raktotkaTA strI khiyaM sUte, tato'STo dinAH / zukrAdhikA tu putraM tena sapta' [462] iti dIpikAyAm / * yatpunaH striyAstribhyaH RtudinebhyaH parato bhavati tatsarogayonikAyAH tat anArttavaM mahAraktaM bhaNyate / 966 Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ M asvAdhyAya Avazyaka- daMte diTThi vigicaNa, sesaTThI bAraseva vAsAiM / jhAmiya vUDhe sIyANa, pANarudde ya mAighare / / 1357 / / A.ni. niyuktiH pratikramaNAdantaH patito dRSTo hastazatAtparatastyAjyaH / adRSTe taduddhATakAyotsarga kRtvA svAdhyAyaH kriyate / zeSA'sthiSu hastazatamadhyasthiteSu * dhyayanam zrItilakAcArya- dvAdazavarSANyazuddhiH / / 1357 / / pazcArddhavyAkhyAyAM bhASyakRdevAha - sUtravyAkhyA laghuvRttiH * bhA. sIyANe jaM daDaM, na tattha mottuNaNAhanihayAI / ADaMbare ya rUdde, mAisu hiTThiTThiyA bAraM / / 222 / / niyuktiH| smazAne yaddagdhaM vRSTivAhena vyUDham, na tatrAzuddhiH / muktvAnAthamRtakAsthIni sanAthAnyapIndhanAdyabhAve nikhAtAni ko'rthaH terazuddhiH / asvAdhyAyika967 pANA' mAtaGgAsteSAmADambaro' yakSastadgRhe, 'rudragRhe,' 'mAtRkA'zcaNDikAdyAstadgRhe vA'dhaH sadyo mAritAsthIni sthApyante / teSu hastazatamadhye bhedAH / shaariirm| * dvAdazavarSANyazuddhiH / (mAnuSyaH) AvAsiyaM ca vuddhaM, sese maggaMmi maggaNa vivego / sArIragAma vADaga, sAhIi na nINiyaM jAva / / 1358 / / asivomAghAyaNesu, bArasa avisohiyaMmi na kariti / jhAmiya vUDhe kIrai, AvAsiya sohie ceva / / 1359 / / bhA.gAthA-222 yatra smazAnasthAnaM yatra vA azivAvamamRtAni bahUni charditAni / 'AghAtanaM' mahAsaGgrAmasthAnam / eSvazodhiteSu hastazatamadhye * 967 1. 'vyAkhyA' pa 'vyAkhyAM' la.la, kha / 2. 'bur3ha' la, / [463] gAthA-1357 1359 Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 968 ********* ********* dvAdazAbdAnyazuddhiH / athaitAni sthAnAni davena dagdhAni vRSTyA vA plAvitAni, grAmanagarAdisvasvagRhasthAnaM vizodhyAvAsitaM tatra zuddhiH zeSe AvAsitA dRSTvA cAnyatrAzodhite sthitAH sAdhavastatra 'maggaMmi' mArgato vasateH paritaH mArgaNA vilokanA / tatra yad dRSTaM tasya vivekaH adRSTArthe dinatrayaM tadugghATakAyotsargaM kRtvA svAdhyAyaM kurvanti / laghugrAme mRtazarIrasya bahistyAge zuddhiH / mahAgrAme nagare vA pATakAt 'sAhI' gRhapatistato vA nirgame zuddhiH / / 1358-1359 / / etadbhASyakAropyAha - bhA. DaharaggAmamae vA, na karaMtI jA na nINiyaM hoi / puragAme ya mahaMte, pADagasAhiM pariharati / / 223 / / uktArthA / atra paraH vasatisamIpe mRtasya nIyamAnasya puSpAdau patite'nadhyAyaH syAt / AcAryAha - nijvaMtaM muttuNaM, paravayaNe pupphamAipaDiseho / jamhA cauppagAraM, sArIramao na vati / / 1360 / / upAzrayAt hastazatamadhyena mRtakaM nIyamAnaM muktvA puSpAdI patite nAnadhyAyaH / / 1360 / / eso u asajjhAo, tavvajjiu'jjhAu tatthimA merA / kAlapaDilehaNAe, gaMDagamarueNa diTThato / / 1361 / / eSa saMyamaghAtAdiH paJcavidho'svAdhyAyaH kathitaH / tadvarjitaH svAdhyAyaH / tatreyaM maryAdA pratikrAman kAlagrahaNavelAM pratilikhan prekSamANaH, tasyAM jAtAyAM gaNDakadRSTAnto bhAvI, gRhIte kAle zuddhe marukadRSTAntaH / / 1361 / / kAlagrahaNakAraNamAha - * asvAdhyAyikaM na bhavati yasmAt zArIramasvAdhyAyikaM caturvidhaM zoNitaM mAsaM dharma asthi ca tataH puSpAdiSu patiteSu svAdhyAyo na varjanIyaH / A.ni. pratikramaNA ************** dhyayanam sUtravyAkhyA asvAdhyAya niryuktiH kAlagrahaNavidhiH / gAthA - 1360 1361 * bhA. gAthA 223 968 [464] Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 969 paMcavihamasajjhAyassa, jANaNaTThAi pehae kAlaM / carimA caubhAgavase siyAi bhUmI tao pehe / / 1362 / / paJcavidhAsvAdhyAyajJAnArthaM prekSate kAlaM kAlavelAm / kAlamagRhItvA svAdhyAyakaraNe caturlaghu / tatazcaramapauruSyAM caturthabhAgAvazeSAyAM tisraH kAlabhUmayaH pratilekhyAH / athavA uccAraprazravaNakAlabhUmaya ityevaM tisraH / / 1362 / / tA evAha - ahiyAsiyAya aMto, Asane ceva majjhi dUre y| tinneva aNahiyAsI, aMto cha cha bAhirao / / 1363 / / adhisoDhuranadhisoduzcAntarvasatestrayastraya uccArabhUmayaH, SaT, evaM bahirapi SaT militA dvAdaza / / 1363 / / emeva ya pAsavaNe, bArasa cauvIsayaM tu pehittA / kAlassa ya tini bhave, aha sUro atthamuvayAi / / 1364 / / spaSTA / tata AvazyakaM kurvanti / / 1364 / / tadvidhiriyaM - aha puNa nivvAghAo, AvAsaM to karaMti savve'vi / saDDAikahaNavAghA yayAi pacchA gurU ThaMti / / 1365 / / sUrAstAnantaraM yadi nirvyAghAtaM tato gurusahitAH sarve'pyAvazyakaM kurvanti / atha zrAddhAnAM dharmakathanenA''vazyakavyAghAtAtpazcAd guravo niSadyAdharazca Avazyake 'Theti' pravartante / / 1365 / / 1. sastistrastistra parvasateH tisrastisra la / 2. 'paThaMti' la 'ThavaMti' la / A.ni. * pratikramaNAdhyayanam, * sUtravyAkhyA asvAdhyAya niryuktiH kAlagrahaNa vidhiH / gAthA 13621365 969 [ 465 ] Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 970 ****** sesA u jahAsattiM, ApucchittANa ThaMti saTTANe / suttatthasaMraNaheDaM, Ayariya ThiyaMmi devasiyaM / / 1366 / / zeSAH sAdhavo yathAzakti gurumApRcchya ratnAdhikakrameNa gurusthAnAdvAmato dakSiNatazca zrIvatsAkAramaNDalyA svasvasthAne sAmAyikakAyotsarge sthitvA sUtrArthasmaraNaM kurvantastiSThanti / pazcAdgururmadhye bhUtvA svasthAnamAyAti / pazcAdbhAge niSadyAdharastiSThati / gurau sAmAyikakAyotsargasthe pUrvasthitA api sAdhavo daivasikA'ticAraM cintayanti / / 1366 / / jo hujma u asamattho, bAlo vuDDo gilANa paritaMto / sovi vigahAi rahio, acchijjA nijjarApehI / / 1367 / / spaSTA / navaraM 'paritaMto' parizrAntaH / tataH sarvepi zeSamAvazyakaM guruNA saha kurvanti / / 1367 / / tatazca - AvAsaM kAUNaM, jiNovaiTTaM gurUvaeseNaM / tini thuI paDilehA, kAlassa vihI Imo tattha / / 1368 / / kRtAvazyakAstisraH stutIH paThanti / athavA ekA ekazlokikA / dvitIyA dvizlokikA tRtIyA trizlokikA tatsamAptau kAlapratilekhanAvidhirayam / / 1368 / / astu tAvatkAlavidhiH kAlabhedAnAha - 1. 'kSaraNa' la, 'jharaNa' pa cha pa / 2. 'imA' la pa cha / A.ni. pratikramaNAdhyayanam sUtravyAkhyA asvAdhyAya niryuktiH kAlagrahaNa vidhiH / gAthA - 13661368 970 [466] Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 971 duviho u hoi kAlo, vAghAima iyaro a hoi nAyavvo / vAghAu ghaMghasAlAi, ghaTTaNaM saDDakahaNaM vA / / 1369 / / pUrvArdhaM spaSTam / mahAkAyA vasatirghaGgasAlA yasyAM kAparTikAdayo'pyavatiSThante / tatra ghaTTanapatanAdiH kAlavyAghAtaH zrAddhakathane kAlAtikramaH / / 1369 / / vAghAe taio siM, dijjai tasseva te niveeMti / / 1370 / / (pUrvArdham ) tatra vyAghAtike dvau kAlapratijAgarakau nirgacchataH / tRtIyastayorupAdhyAyAdirdIyate / tatastau ApRcchanasaMdezanakAlapravedanAni tasyaivAgre * kurutaH / nAtra gaNDakadRSTAntaH / anye ca sAdhava upayuktAH santi / zuddhe kAle tatraivopAdhyAyasya pravedayanti / tato daNDabhRddigavalokakastiSThati / kAlagrAhI upAdhyAyazcAntaviMzataH / athopAdhyAyasamIpe sarve'pi yugapatsvAdhyAyaM prasthApayanti / pazcAttebhya eko dizo'valokate / daNDabhRtsvAdhyAyaM prasthApayati / tataH sarve svAdhyAyaM kurvanti / iharA pucchaMti duve, jogaM kAlassa ghitthAmo / / 1370 / / iti pazcArdham, asyA arthaH 'itarathA' nirvyAghAte / nirvyAghAte dvau janau gurumApRcchete / kAlasya yogo vyApArastaM grahISyAvaH / / 1370 / / * ita UrdhvaM 'nivvAdhAe dunni u pucchaMtI kAla ghitthAmo' iti atiriktaH pAThaH la Ardaze dRSTaH / A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA asvAdhyAya niryuktiH kAlagrahaNa vidhiH / gAthA- 1369 1370 971 [467] Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryukti: zrItilakAcAryalaghuvRttiH 972 ApucchaNa kiikamme, Avassiya khaliya paDiya vAghAe / iMdiya disA ya tArA, vAsamasajjhAiyaM ceva / / 1371 / / tato gurvanujJAtau kRtikarma vandanakaM datvA daNDakaM gRhItvA AvazyakaM kRtvA 'Asajeti' bhaNantau pramArjayantau nirgacchataH / antare yadi skhalataH patato vA vastrAdi vA vilagati, kRtikarmAdi vA vitathaM kurutaH gururvA pratIcchan vitathaM kuryAt tadA kAlavyAghAtaH eSa kAlabhUmeH pratijAgaraNavidhiH / tata indriyopayukte caturdigavaloke adigmohe RtubaddhakAle tArakatrayadarzane avarSati anA[na]dhyAyarahite kAlaM gRhNItaH / viparyaye kAlavadhaH / / 1371 / / kiJca - jai puNa gacchaMtANaM, chIiM joI vva to niyattaMti / nivvAghAe dunni u, acchaMti disaM nirikkhatA / / 1372 / / pUrvArdhaM spaSTam / nirvyAghAte dvAvapi kAlabhUmigatau sandaMzakapramArjanAdividhinA niSaNNau Urdhvasthau vA ekaiko dve dve dizo nirIkSamANau staH / / 1372 / / kiJca tatra kAlabhUmisthI - sajjhAyamaciMtaMtA, kaNagaM daTThaNa paDiniyattaMti / patte ya daMDadhArI, mA bolaM gaMDae uvamA / / 1373 / / svAdhyAyamakurvantau grISme trIn, zizire paJca, varSAsu sapta kaNakAn patato dRSTvA nivarttete / nirvyAghAtena ca prApte kAle grahaNakAle daNDadhArI antaH pravizya vakti jAtA kAlavelA mA kArSuH kalakalam / / 1372 / / atra gaNDakopamA - 1. 'asya' kha 'asyAH' la la 'asyA' pa / * gaNDako ghoSakastenopamA / dIpikAyAm / *********** **************** A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA asvAdhyAya niryuktiH kAlagrahaNa vidhiH / gAthA - 1371 1373 972 [ 468 ] Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 973 ******* ******** Aghosie bahUhiM, sumi sesesu nivaDae daMDo / aha taM bahUhiM na suyaM, daMDijjai gaMDau tAhe / / 1374 / / spaSTA / daNDadhare nirgate kAlagrAhI uttiSThati / / 1374 / / tatsvarUpamAha - piyadhammo daDhadhammo, saMviggo ceva'vajjabhIrU ya / kheyatro ya abhIrU, kAlaM paDilehae sAhU / / 1375 / / spaSTA / navaraM 'avadyaM' pApam, tadbhIruH / 'khedajJaH' sattvavAn / / 1375 / / kAlasandhyayostulanAmAha - - kAlo saMjhA ya tahA, dovi samappaMti jaha samaM ceva / taha taM tuliMti kAlaM, caramadisaM vA asaMjhAgaM / / 1376 / / padatrayaM spaSTam / caramadikkAyotsargo'sandhyAkaH sandhyAtikrame'pi syAt / / 1376 / / kAlasandezanavidhimAha - AuttapuvvabhaNiyaM, aNapucchA khaliyapaDiyavAghAu / bhAsaMta mUDhasaMkiya, iMdiyavisae ya amaNune / / 1377 / / yathAkAlagrahaNAya pUrvabhaNitau, nirgacchannAyuktaH kAlabhUmiM gataH, tathA AdezAdAnAya pravizannapyAyukta eva pravizati / cetpUrvabhaNita evAnApRcchayA kAlaM gRhNAti, pravizat vA skhalati kimapi vismarati patati vA kAlavyAghAtaH / athavA vyAghAto'bhighAto leTvAdinA vandanakaM dadato'nyabhASaNe kriyAmUDhe AvarttAdiH kRto vA na veti zaGkAyAM indriyaviSayANAmamanojJAnAmAgame kAlavadhaH / / 1377 / / tathA - 1. 'AdezanAya' pa kha 'AdezadAnAya' la / ************ A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA asvAdhyAya niryuktiH kAlagrahaNavidhiH / gAthA 13741377 973 [469] Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 974 ********************************* nissIhiyA namukkAre, kAusagge ya paMcamaMgalae / kiikammaM ca karittA, biiu kAlaM tu paDiyara / / 1378 / / pravizan tisro naiSedhikIH karoti / namo khamAsamaNANaMti bhaNai / airyApathikyAM paJcaceocchrAsaM kAyotsargaM karoti / pArite namaskAraM paThati / tataH kRtikarma vandanakaM dadAti / bhaNati sandizata prAdoSikaM kAlaM gRhNAmi / gRhANeti guruvacaH / evaM yAvatkAlagrAhI sandezya gacchati tAvadvitIyo daNDadharaH 'kAlaM' kAlabhUmiM praticarati rakSannasti / / 1378 / / punaH prAgvidhinA nirgataH praviSTaH kAlaM gRhNan - thovAvasesayAe, saMjhAe ThAi uttarAhutto / cauvIsagadumapuSpiya-puvvagamikkikkiga disAe / / 1379 / / kAlagrAhI uttarAbhimukhaH kAlagrahaNArthamaSTocchvAsaM kAyotsargaM karoti / utsArya caturviMzatistavaM drumapuSpikazrAmaNyapUrvakamaskhalitaM cintayati / / 1379 / / evaM pUrvasyAM pazcimAyAM dakSiNAyAM cetyekaikasyAM dizi gRhNato vyAghAtAnAha - biMdU ya chIya pariNaya, sagaNe vA gihnae bhave tinhaM / bhAsaMta mUDha saMkiya, iMdiyavisae ya amaNun / 1380 / / gRhNato'Gge pArzvato vA udakabindo raktabindorvA pAte, AtmanA pareNa vA kSute, adhyayanaM cintayato'nyabhAvapariNatau svagaNe sAdhutrayasya kSutAdizaGkAyAM vopaghAtaH / 'bhAsaMta' pazcArddhasya prAguktasyAsya cAyaM vizeSa: / / 1380 / / * svagacche trayANAM sAdhUnAM kSutAdizaGkAyAM kAlavyAghAtaH ityarthaH / *********** A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA asvAdhyAya niryuktiH kAlagrahaNa vidhiH / gAthA - 13781380 974 [470] Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma Avazyaka- mUDho va disijjhayaNe, bhAsaMto vAvi gihnai na sujjhe / annaM ca disajjhayaNaM, saMkaMto'Ni?visae vA / / 1381 / / A.ni. niryaktiH - dizaM vA adhyayanaM vA prati mUDhaH / AdAvuttarAbhimukheNa stheye pUrvAbhimukhastiSThet / prAk caturviMzatistave cintye dramapaSpikaM zrAmaNyapUrvakaM pratikramaNAsonikA vA cintayet / sphuTAni vyaJjanAni abhilapan buDabuDArAvaM vA kurvan gRhNAti, na zudhyati / dizyasyAM gato vA na vA / adhyayanamidaM cintataM dhyayanam * vA na veti zaGkate / aniSTaviSayaH zrotrasya vyantarATTahAsaH / rUpe bibhISikA, gandho rasazca kuthitamRtAdeH / sparzo'gnijvAlAdeH / yadvA iSTe sUtravyAkhyA laghuvRttiH rAgo'niSTe dveSaH evaM kAlavyAghAtaH / / 1381 / / ityAdhupaghAtavarjitaM kAlaM gRhItvA gurupArzvamAgacchato vidhimAha - asvAdhyAyajo vacaMtassa vihI, AgacchaMtaMmi hoi so ceva / jaM itthaM nANattaM, tamahaM vucchaM samAseNa / / 1382 / / niyuktiH eSA bhadrabAhukRtA gAthA / asyAH pUrvArddha siddhaseno vyAcakhyau / kAlagrahaNanissIhiyAi AsajA-karaNe khaDiya paDiya vAghAu / apamajie ya bhIe, chIe chinneva kAlabaho / [pra.] vidhiH| spaSTA / navaraM chinnatti gurupArzvamAgacchataH zvAnamArjArAdinA vicAle chinne / tathA - gAthA-1381goNAi kAlabhUmIi, huja saMsappagA va uTThijA / kavihasiya vijuyaMmi ya, gajjiya ukkAi kAlavaho / [pra.] 1382 spaSTA / navaraM saMsarpakAH kITakopadehikAdyAH / kAlaM gRhNataH gRhItvA vA nivedayataH, AkAze vikRtaM mukhaM vAnarasadRzaM tena hasitaM * 975 kapihasitam / kAlagrAhI nirvyAghAtena gurupArzvamAgataH / [471] *vyantarakRtaM vyomni kapitulyahAsyam / iti dIpikAyAm / 975 Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- iriyAvahiyA hatthaM-tare'vi maMgala niveyaNA dAre / savvehi'vi paTThavie, pacchA karaNaM akaraNaM vA / / 1383 / / A.ni. niyuktiH iriyAvahiyA hatthaMtare'vi maMgala niveyaNA ityetAvato vyAkhyA - yadyapi gurorhastAntaramAtre'pi kAlo gRhItastathApi pravedanAyAmairyApathikI * pratikramaNAzrItilakAcArya-* pratikramitavyA paJcocchvAsaH kAyotsarga: pArite paJcamaGgalapaThanam / tato vandanakaM datvA kAlaM pravedayati - zuddhaH prAdoSikakAla iti / tato* * dhyayanam laghuvRttiH * daNDadharaM muktvA yugapadanye svAdhyAyaM prasthApayanti / / 1383 / / kimiti / yato'tra marukadRSTAntaH / sUtravyAkhyA asvAdhyAyasaMnihiyANa vaDAro, paTThaviya pamAi No dae kAlaM / bAhiM Thie paDirae, pavisai tAhe ya daMDadharo / / 1384 / / niyuktiH 976 yathA sannihitAnAM marukAnAM 'vaDArutti' vaTo vibhAgaH syAt, na parokSe, tathA dezakathAdipramAdinaH pazcAt kAlaM na dadati / atha 'dAritti'* kAlagrahaNa* asyArthaH dvAre dvAradeze madhyAta bahiH sthite praticarake / tataH pravizati daNDadharaH / / 1384 / / 'savvehi vi pacchaddha' asya vyAkhyA - vidhiH| paTThaviya vaMdae vA, tAhe pucchaMti keNa kiM suyaM ? bhaMte ! / tevi ya kahaMti savvaM, jaM jeNa surya va diTuM vA / / 1385 / / / gAthA-1383daNDadhareNa prasthApite svAdhyAye, vandanake datte, sarveSAM svAdhyAyaprasthApanAt pazcAt daNDadharo'nyo vA pRcchati / yadi sarvairuktaM na kiJcid * 1385 * dRSTaM zrutaM vA, tataH sarve svAdhyAyaM kurvanti / athaikenA'pi sphuTaM vidyudAdi dRSTaM tato na kurvanti / / 1385 / / atha zaGkitaH - *vaTo vibhAgaH ekArtho / [472] 976 Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 977 egassa dunha vA saMki-yaMmi kIrai na kIrai tinhaM / sagaNaMmi saMkie, paragaNaMmi gaMtuM na pucchaMti / / 1386 / / spaSTA / / 1386 / / uktaH prAdoSikavidhiH / zeSakAleSu nAnAtvamAha kAlacakke nANa- ttagaM tu pAusiyaMmi savvevi / samayaM paTTavayaMtI, sesesu samaM ca visamaM vA / / 1387 / / spaSTA / navaraM 'savvevi' ekaM daNDadharaM muktvA / sesesu zeSakAleSu samaM vA visamaM vA samakAlaM vA visamakAlaM vA / / 1387 / / kiJca iMdiyamAuttANaM, haNaMti kaNagA u tini ukkosaM / vAsAsu ya tini disA, uubaddhe tAragA tini / / 1388 / / indriyopayuktAnAM sarvakAlagrahaNaM ArdharAtrikAdIn kAlAn, trayaH kanakA utkarSataH, jaghanyataH sapta, madhyamato madhyamAH kanakA ghnanti / / 1388 / / kanakavyAkhyAmAha kaNagA haNaMti kAlaM, ti paMca satteva gimhasisiravAsAsu / ukkA u sarehAgA, rehArahio bhave kaNago / / 1389 / / spaSTA / / 1389 / / 'vAsAsuya tinni disA' ityasya vyAkhyAmAha - - - ****** * trayaH kanakA grISme kAlaM ghnanti / sa ca kAlaghAta utkRSTamadhyamajaghanyabhedAttriyA, tatra stokairbhAvAttribhirukRSTataH, evaM paJcabhirmadhyamo bahubhirbhAvAtsaptabhirjaghanyaH / kanakA grISme trayaH, zizire paJca varSAsu sapta ghnanti / ulkA tvekaiva / tatra sarekhAkAH prakAzakAriNyacolkAH, zlakSNarekho'prakAzo rekhArahito vA kanako bhavet iti dIpikAyAm / A.ni. pratikramaNAdhyayanam sUtravyAkhyA asvAdhyAya niyuktiH kAlagrahaNa vidhiH / gAthA - 1386 1389 977 [473] Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- * vAsAsu ya tinni disA, havaMti pabhAiyaMmi kAlaMmi / sesesu tIsu cauro, uuMmi cauro caudisaMpi / / 1390 / / A.ni. niyuktiH * varSAsu diktrayAvaloke prAbhAtikaM kAlaM gRhNanti, zeSAMstrIMzcaturdigavaloke / Rtubaddhe tu caturopi kAlAMzcaturdigavaloke gRhNanti / / 1390 / / pratikramaNAzrItilakAcArya-* 'uubaddhe tAragA tinni' ityasya vyAkhyAmAha - dhyayanam sUtravyAkhyA laghuvRttiH * tisu tini tAragAu, uuMmi pAbhAie adidve'vi / vAsAsu a tArAgA, cauro channe niviTTho vi / / 1391 / / asvAdhyAyaRtubaddhe tArakatrayadarzane AdyakAlatrayaM gRhNanti / abhrAdicchanne tArakA'darzane'pi prAbhAtikaM gRhNanti / varSAsu punazcaturopi : niyuktiH 978kAlAMstArakA'darzane'pyAdadate / / 1391 / / 'channe niviTTha' tti asya vyAkhyAmAha - kAlagrahaNa___ThANAsai biMdUsu ya, ginhai ciTThovi pacchimaM kAlaM / paDiyarai vAvi ego, ekko aMtaTThiu ginhe / / 1392 / / vidhiH| gAthA-1390* yadi vasaterbahiH kAlagrahaNasthAnaM nAsti tato'ntarUva'stho gRhNAti / UrdhvasthAnA'bhAve niviSTo'pi gRhNAti / eko bahiHsthaH praticarati / * 1392 * vRSTibinduSu ca patatsu antaHstha Urdhvastho niSaNNo vA prAbhAtikaM gRhNAti / praticarako'pyantaHstha eva praticarati, gacchopagrahArthaM * * prAbhAtike'pavAdavidhiH zeSAstrayaH sthAnAbhAve na grAhyAH / / 1392 / / kAlaM gRhNato digAbhimukhyamAha - 978 1. 'vAhi' la / . prAdoSikArdharAtrikavairAtrika kAlatrayaM zeSazabdena gRhyate / [474] fYe Ye Ye Bi Yi Bi Yi Bi Zhun Zhun Zhun Zhun Ye Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 979 ******* Cha Cha Cha Cha Cha pAusiyaddharatte, uttaradisi puvva pehae kAlaM / verattiyaMmi bhayaNA, puvvadisA pacchime kAle / / 1393 / / Adyau uttarAmukheNa pUrvaM grAhyau / tRtIya uttarAmukheNa pUrvAmukheNa vA / turyaH pUrvAmukheNaiva / / 1393 / / kAlagrahaNamAnamAha - kAlacakkaM ukko -saeNa jahana tiyaM tu bodhavvaM / biiya payaMmi dugaM tu, mAyAmayavippamukkeNaM / / 1394 / / utkarSatazcatuSkam, jaghanyatastrayam, apavAdapade dvayam / mAyAmadavipramuktasya dvayAgrahaNe ekaH / kAraNe satyekA'grahaNe'pi na prAyazcittam / / 1394 / / kathaM catuSkaM gRhyata ityAha phiDiyaMmi addharatte, kAlaM dhittuM suvaMti jAgariyA / tAhe gurU guNaMtI, cauthe savve gurU suyai / / 1395 / / prAdoSikaM kAlaM gRhItvA sUtrapauruSIM kRtvA sUtrapAThinaH svapanti / arthacintakA jAgrati / ardharAtre 'sphiTite ''tikrAnte'rdharAtrikaM gRhItvA svapanti / tRtIye gururguNayati / turye guruH svapiti / anye sarve'pyutthAya vairAtrikaM gRhItvA svAdhyAyaM kurvanti / prAbhAtikakAlavelAyAM taM gRhItvA AvazyakaM kurvanti / / 1395 / / trayaH kathamityAha - * prAdoSikArdharAtriko / ******** A.ni. pratikramaNA dhyayanam sUtravyAkhyA asvAdhyAya niryuktiH kAlagrahaNa vidhiH / gAthA - 1393 1395 979 [475] Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- * gahiyaMmi addharatte, verattiya agahie bhave tinni / veratti addharatte, ai uvaogA bhave duni / / 1396 / / A.ni. niyuktiH vairAtrikAdharAtrikayoratyupayogAt anupayogenA'grahaNAt dvayam / / 1396 / / tathA - prati.a.sUtra. zrItilakAcArya asvAdhyAyapaMDijaggiyaMmi paDhame, biyaivivajjA havaMti tinneva / pAusiya verattiya, aiuvaogA va dunneva / / 1397 / / niyuktiH laghuvRttiH spaSTA / / 1397 / / prAbhAtikakAlavidhimAha - kAlagrahaNapAbhAiyakAlaMmI, saMcikkhe tini chIyarunAI / paravayaNe kharamAI, pAvAsuya evamAINi / / 1398 / / vidhiH| 980 gAthA-1396etAM bhASyakAra eva vyAkhyAsyati / / 1398 / / prAbhAtikakAlagrahaNavidhiH, prasthApanavidhizca / tatra grahaNavidhimAha - 1398 bhA. navakAlavelasese, uvaggahIyaTThayA paDikkamai / na paDikkamai vego, navavArahae dhuvamasajjhAu / / 224 / / bhA.gAthA yAvatA kAlena navavArA: kAlo gRhyate, tAvantaM kAlaM jJAtvA kAlagrAhI prAbhAtikaM kAlaM grahItumArabhate / gacchopagrahArthaM zeSAH pratikrAmanti / 224 eka: praticarakastiSThati / 'saMcikkhe tinni chIyarunnAI' asya vyAkhyAmAha - 980 * vairAtrike'gRhIte zeSeSu gRhIteSu trayaH, ardharAtrike vA'gRhIte trayaH / * prathame (pAdoSike kAle) jAgarite dvitIya(ardharAtrika)kAlavAbhyAM dvAbhyAmAttAbhyAM - *(vairAtrikaprAbhAtikAbhyAM) trayo bhavanti / [476] Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A.ni. Avazyaka- bhA. ikkikki tini vAre, chIyAIyaMmi ginhae kAlaM / coei kharo bArasa, aNiTThavisae ya kAlavaho / / 225 / / * yadi kSutaruditAdibhirna zudhyati, tata eko'pyekasyAmeva maNDalyAM trivelaM gRhNAti / dvitIyo dvitIyAyAM trivelam / tRtIyastRtIyAyAM * zrItilakAcArya-* trivelam / anyagrAhakA'bhAve anyamaNDalyabhAve ca, eko'pyekasyAmapi maNDalyAM navavArAn gRhNAti / zuddhe svAdhyAyaH / 'paravayaNe * laghavatiH kharamAitti' asya vyAkhyA 'coei kharo bArasa' pazcArdham / paraH prerayati yadi rudite'niSTe kAlavadhaH, tataH khareNa raTite dvAdazAbdAni syAt, * *anyeSvapyaniSTendriyaviSayeSu evaM kAlavadho'stu / AcArya Aha - * bhA. coyaga mANusa'NiTe, kAlavaho sesagANa upahAre / pAvAsuyAi puTviM, patravaNa [gra. 2500] aNiccha ugghADe / / 226 / / * 981 * manuSyasvare'niSTe kAlavadhaH zeSakAnAM tirazcAM punaraniSTe prahArazabde / 'pAvAsuyatti (1398 gAthAyAM) asya vyAkhyA - pAvAsuyAiM * * pazcArdham / yadi prAbhAtikakAlavelAyAM proSitabhAryA patiguNAn smarantI pratidinaM roditi, tataH pUrvataraM kAlo gRhyate / atha sApi tadaiva roditi, * tato divA gatvA prajJApyate / atha necchati / tatastasyA ugghATa kAyotsargaH kriyate / evamAINi' tti (1398 gAthAyAM) asya vyAkhyA - * bhA. vIsarasaddaruyaMte, avvattagaDiMbhagaMmi mA ginhe / gose darapaTThavie, chIe chIe tigaM pehe||227|| yAvanna lapati tAvadavyakto Dimbhastasmin visvarazabdaM karkazasvaraM ruditi kAlo na gRhyate / prAbhAtikakAlagrahaNavidhiH / atha * 1. 'anya' la / 2. 'maNDalA' la 'maNDalyA' pa / 3. 'rudati' la. 1. prahArazabde zrute vadhaH iti zeSaH / dhyayanam sUtravyAkhyA asvAdhyAyaniyuktiH kAlagrahaNa vidhiH| gAthA-1398 bhA. gAthA225-227 981 [477] ******ERENA Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- * prasthApanavidhiH / 'gose' Adityodaye digavalokaM kRtvA prasthApayanti kAlam / kSutAdibhagne prasthApane'nyo digavalokaM kRtvA prasthApa-* A.ni. niyuktiH * yati / evaM dvitIyavelAyAM tRtIyavelAyAmapi / atha kAraNamAha - pratikramaNA* Ainna pisiya mahiyA, pehittA tinni tinni ThANAiM / navavArahae kAle, hautti paDhamAi na paDhaMti / / 1399 / / dhyayanam sUtravyAkhyA laghuvRttiH AkIrNaM kAkAdibhirAnItaM pizitaM syAt / mahikA vA patitumArabdhA, evamAdibhistisro vArA hate, hastazatAbahiH prasthApayanti / tatrApi asvAdhyAya* trayo vArA hate, punarhastazatAtparataH, tatrApi tisro vArA hate, na svAdhyAyaH zuddhe tu svAdhyAyaH / / 1399 / / niyuktiH 982 paTTaviyaMmi siloe, chIe paDilehi tinni annattha / soNiya muttapurIse, ghANAloyaM pariharijjA / / 1400 / / kAlagrahaNa* prasthApane'pi trINyadhyayanAni upari zlokazca paThyate / tatrApi zloke'pi paThyamAne kSutAdau pUrvavannavavArA: prasthApanA / zuddhe / vidhiH| svAdhyAyaH / / 1400 / / 'soNiyatti'gAhApacchaddhaM asya vyAkhyA - gAthA-1399___AlogaMmi cilimili, gaMdhe annattha gaMtu pakariti / vAghAimakAlaMmI, gaMDaga marugA navari natthi / / 1401 / / 1401 zoNitalavAdyAloke na svAdhyAyaH / athavA cilimili javanikAmantare datvA svAdhyAyaM kurvanti / mUtrapurISAdidurgandhe, tato'nyatra gatvA * 982 paThanti / etanirvyAghAtakAle bhaNitam / vyAghAtake'pyevameva navaraM gaNDakamarukadRSTAntAvatra na bhavataH / / 1401 / / [478]] * Hua Yao Ye Ye Hua Le Le Le Yang Yang Hua Yao Yao Hua Yao Ye Ye Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niyuktiH zrItilakAcArya-* laghuvRttiH M eesAmannayare, asajjhAe jo karija sajjhAyaM / so ANAaNavatthA, micchatta virAhaNaM pAve / / 1402 / / spaSTA / / 1402 / / AdAvasvAdhyAyikaM dvidhoktam / tatra parasamutthaM saprapaJcaM kathitam / AtmasamutthamAha - AyasamutthamasajjhA-iyaM tu egaviha hoi duvihaM vA / egavihaM samaNANaM, duvihaM puNa hoi samaNINaM / / 1403 / / ekavidhaM vraNodbhavaM zramaNAnAm / zramaNInAM tu dvividhaM vraNodbhavamArttavaJca / / 1403 / / dhoyaMmi ya nippagale, baMdhA tinneva bhavaMti ukkosaM / parigalamANe jayaNA, duvihaMmi ya hoi kAyavvA / / 1404 / / hastazatAtparato vraNe prakSAlya niHpra[pa]gale kRte yatanAmAha - samaNo ya vaNeva bhagaM-daleva baMdhaM karittu vAei / tahavi galaMte chAraM, dAuM do tinni baMdhA u / / 1405 / / spaSTA / / 1405 / / emeva ya samaNINaM, varNami iyaraMmi satta baMdhA u / tahaviya aThAyamANe, dhoUNaM ahava annattha / / 1406 / / tathA taM sAdhuM sAdhvI ca muktvA anyatra hastazatAtparato gatvA paThanti / / 1406 / / A.ni. pratikramaNAdhyayanam sUtravyAkhyA asvAdhyAya niyuktiH| * gAthA-1402 1406 983 ** 983 [479] *** * ** Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 984 eesAmantrayare, asajjhAe appaNo ya sajjhAyaM / jo kuNai ajayaNAe, so pAvai ANamAINi / / 1407 / / A.ni. spaSTA / / 1407 / / imAMzca doSAnApnoti - pratikramaNA dhyayanam suyanANaMmi abhattI, logaviruddhaM pamattachalaNA ya / vijjAsAhaNavai-gunadhammayA eya mA kuNasu / / 1408 / / sUtravyAkhyA asvAdhyAyike mAMsaraktamUtrapurISAdyapAvitrye paThatAM zrutajJAnasyAbhaktiH lokaviruddham / avidhinA pramattatvAcchalanA ca syAt / vidyApi * asvAdhyAyasAdhanavaiguNyadharmatayA vaiparItyabhAvena na sidhyati / evaM zrutadharmo'pyasvAdhyAye paThatAM na siddhikRt tasmAdasvAdhyAye svAdhyAyaM mA kArSIH niyuktiH| / / 1408 / / atra para: - yadi hanta mAMsazoNitAdibhirasvAdhyAyastato dehastanmaya eva, tatkathaM svAdhyAyaM kurvanti ? AcArya Aha - asvAdhyAyike kAmaM dehAvayavA, daMtAI avajuyA taha vi vajA / aNavajuyA u avajA, loe louttare ceva / / 1409 / / svAdhyAye dossaa:| kAmaM anumatametat / yadyapi dehAMzA dantAdhAstathA'pyavayutAH pRthagbhUtAH vAH / 'anavayuktAH' apRthagbhUtAH avAH / / 1409 / / gAthA-1404. kiJca - 1410 abjiMtaramalalittovi, kuNai devANamaJcaNaM loe / bAhiramalalitto puNa, na kuNai avaNei ya tao NaM / / 1410 / / 984 abhyantaramalamUtrapurISAdyAstairbahilino na devArcanAdikaM karoti / antasyaizca karoti / evaM dehAntaHsthA dantAdayo nApavitrAH / / 1410 / / tathA - [480] Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ********* 985 Avazyaka A.ni. AuTTiyA'varAhaM saMnihiyA na khamae jahA paDimA / iya paraloe daMDo, pamattachalaNA iha siyA u / / 1491 / / niryuktiH 'AkuTyA' upetya 'sannihitA' sAdhiSThAyikA pratimA yathA nAparAdhaM kSamate, vighnaM karoti mArayati vA / evaM asvAdhyAye svAdhyAyaM kurvato pratikramaNA dhyayanam jJAnavirAdhanAtkarmabandha AmuSmiko daNDaH / aihikastu pramattasya chalanA syAt / / 1411 / / yastu - zrItilakAcAryalaghuvRttiH rAgeNa va doseNa va, asajjhAe jo karei sajjhAyaM / AsAyaNA va kA se ?, ko sUtravyAkhyA asvAdhyAya niryuktiH / gAthA - 14111413 ******** bhaNio aNAyAro ? / / 1492 / / pUrvArdhaM spaSTam / athavA bhaNati se tasyAmUrttasya jJAnasya kA AzAtanA ko vA'nAcAro ? na ko'pItyarthaH / / 1412 / / tAn pratyAha - gaNimAisaddamahio, rAge dosaMmi na sahae saddaM / savvamasajjhAyamayaM, emAI hoi mohAo / / 1413 / / gaNirvAcako vA ityAdi zabdairmahito'svAdhyAye'pi svAdhyAyaM karoti / kazcica rAge dveSe vA vartamAno na sahate / kathamayaM gaNirvAcako veti bhaNyate / ahamapyadhIye yenA'sya pratidvandvI bhavAmi / sarvamasvAdhyAyamayamevamAdi dehAdi bhavati / mohAnnAsvAdhyAyikaM zraddhatte / yathAtathA paThatItyarthaH / / 1413 // * AkuTyA jAnAnaH / ***** 985 [481] Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- * tasya kiM syAdityAha - A.ni. niyuktiH OM ummAyaM ca labhijA, rogAyakaM va pAuNai dIhaM / titthayarabhAsiyAo, bhassai so saMjamAo vA / / 1414 / / pratikramaNAzrItilakAcArya-* 'unmAdaM' grahilatAm / zeSaM spaSTam / / 1414 / / dhyayanam laghuvRttiH sUtravyAkhyA ihaloe phalameyaM, paraloa phalaM na diti vijjAo / AsAyaNA suyassa u, kuvvai dIhaM ca saMsAraM / / 1415 / / * asvAdhyAya'ihaloke phalametat' uktagAthoktam / itaH karmabandhodayAtparaloke'pi kRtopacArA api tasya vidyAH phalaM na dadati, na sidhyantI-* niyuktiH| 986 *tyarthaH / anyacca AzAtanA zrutasya / tatazca paThataH kimapi nA''yAti / dIrgha ca saMsAraM sa karoti / tasmAdasvAdhyAyike svAdhyAyo na gAthA-1414*kAryaH / / 1415 / / 1417 asajjhAiyanijjuttI, kahiyA bhe dhIrapurisapatnattA / saMjamaguNaDDagANaM, niggaMthANaM maharisINaM / / 1416 / / asajjhAyanijjuttiM, juMjaMtA caraNakaraNamAuttA / sAhu khavaMti kammaM, aNegabhavasaMciyamaNaMtaM / / 1417 / / spaSTe / / 1416-1417 / / asvAdhyAyikaniyuktiH samAptA / 986 .unmAdaH - kSiptacittAdikaH, rogaH cirakAlikaH, AtaGkaH - AzudhAtI, etena vA prApnuyAt / dharmAt bhrazyet - mithyAvRSTirvA bhavet,' cAritrAdvA paripatet / [482] Qian Hua Hua Hua Yao Ye Zhun Zhun Zhun Bi Ye Le Hua Yao Yao Hua Yao Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Yao Hua Yao Hua Yao Yao Hua Yao Ye Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka A.ni. iha sUtre ekAdibhistrayastriMzatparyantaiH sthAnairaticArapratikramaNamuktam / paramitodhikA api sambhavanti / catustriMzadarhatAmatizayAH, niryuktiH paJcatriMzadarhatAM vAgguNAH / SatriMzaduttarAdhyayanAni, sUriguNA vA, yAvat zatatAraM vA zatabhiSagnakSatram / tatopi vA'bhyadhikAni pratikramaNAzrItilakAcArya- * samavAyAGgoktAni / tathA ekAdIni dazAntAni vAnekaprakArANi sthAnAGgAni sarvANi caitAni pratidinamubhayakAlaM vA bhaNituM na zakyante / dhyayanam laghuvRttiH tato noktAni / kevalaM kevaliprajJaptasya dharmasyAzAtanayeti padena sarvANi saGgRhItAnIti manyate / teSAmapi kevaliprajJaptatvAt / sUtravyAkhyA / ************* 987 evaM kRtAticArazuddhiH arhannamaskArapUrvakaM zrutaM varNayati / namazcaturviMzatestIrthakarebhyaH RSabhAdimahAvIraparyavasAnebhyaH / idameva * nairgranthaprAvacanam / nirgatA granthAdvAhyAbhyantarAt parigrahakaSAyarUpAt nirgranthAsteSAmidaM nairgrantham / prakarSeNa A-sAmastyenocyante jIvAjIvAdayo yasmiMstatprAvacanaM sAmAyikAdi bindusArAntaM dvAdazAGgazrutaM sadbhyo hitaM satyam / nAstyuttaramasyetyanuttaraM sarvottamam kevalinA proktaM kaivalikam / pratipUrNa kenA'pyarthenAnyUnam / nitarAmIyante paricchidyante tattvAnyasminniti nyAyo vimarzastena nirvRttaM naiyAyikam / vicArya kRtamityarthaH / saMzuddhaM niHka [Ska]laGkam / zalyAnAM mAyAdInAM karttanaM zalyakarttanam / siddhiriSTArthaprAptistasyA mArgastam, muktiH karmabhyo vimokSastasya mArgastam, nirgataM yAnaM gamanaM yasmAtsa niryANo mokSastasya mArgastam, nirvANamAtyantikaM sukhaM tasya mArgastam / prAkRtatvAnnapuMsakatvam / avitathaM tathyaM avisaMvAditvAt / avisandhi, avyavacchinnaM sarvadA mahAvideheSu bhAvAt sarvaduHkhaprahINo mokSaH sa mArgyate anviSyate yena tatsarvaduHkhaprahINamArgam / 987 [ 483] Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 988 itthaM ThiyA jIvA sijjhati / I atra nairgranthe prAvacane sthitAH samyakcAritraM pAlayanto jIvAH 'sidhyantya' NimAdisiddhibhAjo bhavanti / 'budhyante' kevalabodhaM labhante 'mucyante' bhavopagrAhIbhirapi karmabhiH / 'parinirvAnti' sAmastyena nirvRtA bhavanti / 'sarvaduHkhAnAM' zArIramAnasAnAM 'antaM' kurvanti / taM dharmaM nirgranthaprAvacanarUpaM zraddadhAmi / 'pratyemi' idameveSTArthahetviti zraddhAnapUrvakaM nizcinomi / 'rocayAmi' asminnevAnyaparihAreNa manaso rucimutpAdayAmi / 'spRzAmi' AsevAmi etaduktaM sarvamAcarAmi / 'pAlayAmi' rakSAmi naitaduktamullaGghayAmi / 'anupAlayAmi' pUrvapuruSakrameNa na svamatikalpanayA / taM dharmaM zraddadhAnaH pratiyan rocayan spRzan pAlayan anupAlayan tasya dharmasya prAguktasyA'bhyutthito'smyArAdhanAyAM, ArAdhanAviSaye / virato'smi virAdhanAyAH / virAdhanArAdhane evAha 'asaMjamaM pariyANAmI 'tyAdi / evaM AloIya niMdiya, garahiya dugaMcchIya tiviheNa paDikkanto vandAmi jiNe cauvvIsaM' / ityantaM pAThasiddham / navaraM 'parijAnAmi' pratyAkhyAmi / kArye kAraNopacArAt, abodhi abodhikAraNam / bodhiM bodhikAraNam / 'jaM paDikkamAmi, jaM ca na paDikkamAmi' / iha vartamAnasAmIpye vartamAnavadveti, atIte varttamAnA / yadvAdaraM viditaM pratikrAntaM yacca sUkSmaM aviditaM na pratikrAntaM tasya sarvasya daivasikasyAticArasya pratikramAmi / A.ni. pratikramaNAdhyayanam * sUtravyAkhyA / 988 [484] Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 Avazyaka- * 'saMjayavirayapaDihayapaJcakkhAyapAvakammo' / 'saMyataM' niyantritam / 'virataM' kRtavirAmaM vartamAnam, 'pratihatama'tItam,* A.ni. niyuktiH * 'pratyAkhyAtaM' bhaviSyam, pApakarma yena sa saMyatavirata-pratihatapratyAkhyAtapApakarmA / 'dRSTisaMpannaH' samyagdarzanayuktaH / 'akkhoyAyAracarittA'* pratikramaNAzrItilakAcArya- * 'akSodaH' kSodA'yogya AcArazcaritraM yeSAM te akSodAcAracaritrAH / zirasA uttamAGgena sAntakaraNena, mastakenavande iti cAkhaNDaM sopaMpadaM . dhyayanam laghavRttiH AgamabhASayA namaskArArtha kriyApadam, mastakenetyupapadarahitaM tu vande iti abhivAdanArthe stavane ca na namaskAre / 'yathA arihaMti vaMdaNa* namasaNAI' / yathA vA abhigamaNa vaMdaNa namasaNeNa paDipucchaNeNa sAhUNaMti / ___ tataH zirasetyukte'pi mastakena vande ityatra mastakanetyasya paunaruktyaM nAzaGkanIyam / idaM ca pratikramaNasUtraM devasike pratikramaNe, * *rAtrike'pi ca bhaNyate / na ca rAtrike 'paDikkamAmi goyaracariyAe bhikkhAiriyAeti' iti virudhyate svapne hyetasyApyarthasya saMbhavAt / * * iha sUtre 'aNesaNAe pANesaNAe' ityatra pANesaNAe iti, 'pAlemi aNupAlemi pAlito aNupAThiMto' ityatra pAlemi pAlito iti, ca padAni * * 1. 'sopapAda' va 'sopapAde' la / 2. iha sUtre aNesaNAe pANesaNAe pAThadarzane'pi cUrNivRtyoravyAkhyAtatvAt kecit paThanti / paraM yathA kSAmaNakasUtre aprItikaM parAprItikamiti * padadvayaM paThyate tathA'trA'pi aneSaNAyA prANeSaNayeti iti pAlemi aNupAlemi pAlito aNupAlito ityatra, pAlemi pAlito iti ca padAni bahUnAM sAdhUnAM sAdhvInAM ca pravAheNa paThatAM na 989 doSaH sambhAvyate...pa / prastAvAdaSTAdazasahastrazIlAGgaradhaniSpattiH - tathAhi - kSAntyAdidazavidhayatidharma saMpannaH (10) pRthvIkAyAdyajIvaparyantasyArambharahitaH (10) zrotrendriyAdisaMvRtaH * (5) AhArAdisaMjJAvipramuktaH (4) manasA vacasA kAyena (3) na karoti na kArayati kurvantaM nAnumodayati (3) (10x1045xxx343 % 18000) / * atra 'vaMdaNa' zabdena * 485 abhivAdanaM stavanaM iti artho grAhyaH ityarthaH / 989 Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- * bahUnAM sAdhUnAM sAdhvInAM ca pravAheNa paThanadarzanepi cUrNivRttyoravyAkhyAtatvAt kecinna paThanti / paraM yathA kSAmaNakasUtre aprItikaM A.ni. niyuktiH parAprItikamiti padadvayaM paThyate / tathAtrA'pi aneSaNayA prANeSaNayeti paThatAM na doSaH saMbhAvyate / tathA pAlemi pAlito ityanayorapi pATho* pratikramaNAzrItilakAcArya-* nAyuktaH / pAkSikasUtre'pi pAlemo aNupAlemo / pAliMteNaM aNupAThiMteNaMti sarvatra paThanto dRzyante / tathA dazAzrutaskandhe sUtre'pyeka-* dhyayanam laghuvRttiH sminnevAlApake pAlittA aNupAlitteti zrUyate / tadyathA - suutrvyaakhyaa| 'ijjJeyaM saMvatsariyaM therakappaM ahAkappaM ahAsuttaM jahAsacaM sammaM kAraNaM phAsitA pAlittA sohittA tIrittA kiTTittA ArAhittA ANAe ke * aNupAlittA atthegaIyA samaNA niggaMthA teNeva bhavaggahaNeNaM sijjhaI bujjhaI muJcaI parinivvAiMti savvadukhANamaMtaM kariti / atyaMgaIyA duvveNaM * 990 * bhavaggahaNeNaM, sattaTTha bhavaggahaNAI nAikamaMti' / tasmAtpAlemi pAliMto ityapi paThatAM zreya eveti manyate / | iti zrIzrI tilakAcAryaviracitAyAmAvazyakalaghuvRttau pratikramaNAdhyayanaM samAptam / / zrI / atra granthAgraM 2600 / *** ___ 990 ************ * 1. 'icceiyaM' la / [486] *** 1 Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aavshyk|| kAyotsargAdhyayanam / / A.ni. niyuktiH idAnIM kAyotsargAdhyayanam / asya cAyaM sambandhaH pratikramaNAdhyayane'tIcArazuddhiruktA / tatrApyazuddho vraNabheSajakalpena prAyazcittena * kAyotsargAzrItilakAcArya-* zuddhiH / ataH prAyazcittAnyAha - dhyayanam prAyazcitte laghuvRttiH __ AloyaNa paDikkamaNe, mIsa vivege tahA viussagge / tava cheya mUla aNava, TThayA ya pAraMcie ceva / / 1418 / / / vrnnsvruupH| etAni dazApi prAyazcittAni vraNabheSajAni / vraNastu dvidhA dravyavraNo bhAvavraNazca / AdyaH zarIrakSatalakSaNaH / / 1418 / / so'pi dvidhetyAha-* gAthA-1418duviho kAyaMmi vaNo, tabbhava AgaMtau ya nAyavyo / AgaMtugassa kIrai, salluddharaNaM na iyarassa / / 1419 / / 1421 tadbhavo gaNDAdiH / AgantukaH kaNTakAdibhavaH / / 1419 / / yadyathoddhiyate taduttaraparikarma cAha - taNuo atikkhatuMDo, asoNio kevalaM tayA laggo / uddhariuM avaijjhai, sallo na malijai vaNo ya / / 1420 / / 'avaijjhai' parityajyate zalyam / na mRdyate vraNo'lpatvAt / prathamazalyavidhirayam / / 1420 / / dvitIyAdividhimAha - lagguddhiyaMmi bIe, milijai paraM adUrage salle / uddharaNamalaNapUraNa, dUrayaragae taiyagaMmi / / 1421 / / 991 'adUrage' dUramapraviSTe lagnoddhRte dvitIyazalye vraNaH kiJcinmRdyate / tRtIye dUrataragate zalye uddharaNaM mardanaM vraNasya / tataH karNamalAdinA * [487] * pUraNam / / 1421 / / ******* Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH mA veaNA u to u, ddharittu gAliMti soNiya cautthe / rujjhau lahuMti ciTThA, vArijai paMcame vaNiNo / / 1422 / / caturthaM zalyamuddhRtya zoNitaM gAlayanti / mA bhUdvedaneti / ruhyatAM zIghramiti / paJcame zalye uddhRte vraNinazceSTA gamanAdikA vAryate / / 1422 / / / __ rohei vaNaM chaTe, hiyamiyabhoI abhuMjamANo ya / tittiyamittaM chijai, sattamae pUimaMsAI / / 1423 / / SaSThe zalye uddhRte hitamitabhojI abhuJjAno vA vraNaM rohayati / saptame zalye uddhRte yAvattadUSitaM tAvanmAtraM pUtimAMsAdi chidyate / / 1423 / / ___ tahaviya aThAyamANe, goNasakhaiyAi raphae vAvi / kIrai tayaMgacheo, saaTThio sesarakkhaTThA / / 1424 / / tathApyatiSThati vistarati sati gonaeNsabhakSitAdau raiphake vA tadaGgachedaH sahAsyA kriyate zeSarakSArthaM iti dravyavraNacikitsoktA / / 1424 // bhAvavraNamAha - mUluttaraguNarUvassa, tAiNo paramacaraNapurisassa / avarAhasallapabhavo, bhAvavaNo hoi nAyavyo / [pra.] 'tAyino' rakSakasya 'aparAdhA' atIcArAH / bhAvavraNasya prAyazcittabheSajena cikitsAmAha - A.ni. kAyotsargAdhyayanam prAyazcitte vraNasvarUpaH gAthA-1422 1424 992 tathA'pi - mAMsAdezThede'pi vraNe'tiSThati ityarthaH / * gonaso'hiH tena khAdite / + raphakaH rogaH / - mUlaguNAH mahAnatAni, uttaraguNAH piNDavizuyAdyAH tapasya bhavAtnAyiNaH ityarthaH / 992 [488] Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka bhikkhAyariyAi sujjhai, aiyAro koi viyaDaNAe u / bIo ya asamimitti, kIsa sahasA agutto vA / / 1425 / / bhikSAcaryAdirAdizabdAdgamanAgamanAdiraticAravraNaH / kazcidvikaTanayaiva' guroH purataH prakaTanayA zudhyati / dvitIyo vraNaH sahasA asamito zrItilakAcArya- * agupto vA kathamapratilikhya khelAdyatyAkSamiti mithyAduHkR[SkR]tacikitsA / / 1425 / / niryuktiH laghuvRttiH * saddAiesa rAgaM, dosaM ca maNo gao taiyagaMmi / nAuM aNesaNijjaM, bhattAivigiMcaNa cautthe / / 1426 / / zabdAdiSviSTAniSTeSu rAgaM dveSaM vA manogatam, eSa tRtIyo vraNaH, AlocanApratikramaNarUpamizraprAyazcittazodhyaH / jJAtAneSaNIyabhaktAdizcaturthastasya vivecanamauSadham / / 1426 / / 993 ussaggeNa vi sujjhai, aiyAro koi koi u taveNa / teNavi asujjhamANo, cheyavisesA visohiMti / / 1427 / / utsargeNa kAyotsargeNa, eSA dravyabhAvavraNacikitsA darzitA / sarveSAM ca prAyazcittAnAM vistaravyAkhyA asmatkRtajItakalpavRtterjJeyA / / 1427 / / iha ca kAyotsargaprAyazcittasyAdhyayanaM prastutam / tRtazca kAyotsargamadhikRtya dvAragAthAmAha - 11 nikkhevegavihANa, maggaNA kAla bheyaparimANe / asaDha saDhe vihi dosA, kassatti phalaMti dArAI / / 1428 / / (1) kAyotsargasya nikSepo nAmAdirUpaH / (2) ekArthikAni paryAyAH / (3) vidhAnaM bhedastanmArgaNA / (4) kAla / (5) bhedaparimANaMti * vivecanaM tyAgaH / * ko'pyaticAraH kusvapnAdi tUtsargeNa kAyotsargeNa zodhyate / ko'pi pRthvIkAyasaMghaTTAdi nirvikRtyAdiSaNmAsAntatapasA zodhyaH / tena tapasA'pyazuddhayamAnamaticAravraNaM chedAdiprAyazcittavizeSeNa vizodhayanti ityarthaH / A.ni. kAyotsargA dhyayanam dvAragAthA gAthA - 14251428 993 [ 489 ] Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 994 kAlaparimANamabhibhavakAyotsargAdInAM utsRtAdibhedaparimANaM ca / (6) azaThaH / (7) zaThazca kAyotsargakartA / (8) kAyotsargakaraNavidhiH / (9) kAyotsargasya doSAH / (10) kasya kAyotsargaH / (11) phalaM kAyotsargasyetyetAvanti dvArANi vAcyAni / / 1428 / / AdyadvAraM bhASyakRdAha bhA. kAe ussaggaMmi ya, nikkheve dunni huMti ya viyappA / eesiM dunhaMpI, patteya parUvaNaM vucchaM / / 228 / / kAye utsarge ca nikSepe nikSepaviSaye dvAveva vikalpau bhavataH / etayordvayorapi pratyekaM prarUpaNAM vakSye / tatra - kAyassa u nikkhevo, bArasau chakkaDa ya ussagge / eesiM dunhaMpI, patteya parUvaNaM vucchaM / / 1429 / / spaSTa / / 1429 / / kAryAnikSepamAha - nAma ThevaNa sarIraM, gaI nikAyatthikAya davie ya / mAuga saMgaha pajjava, bhAre taha bhAvakAe ya / / 1430 / / nAma / 1 / sthApanA / 2 / zarIra / 3 / gati // 4 / nikAyA / 5 / 'stikAya / 6 / dravya // 7 / mAtRkA / 8 / saGgraha / 9 / paryava / 10 / bhAra * gAthA - 1429 / 11 / bhAvebhyaH / 12 / kAyo dvAdazakaH / / 1430 / / nAmakAyamAha - 1431 bhA. gAthA - 228 kAo kassa vi nAmaM, kIrai dehovi vucaI kAo / kAyamaNio vi vuJcai, baddhamavi nikAyamAhaMsu / / 1431 / / pUrvArdha spaSTam / kAcamaNirapi prAkRte 'kAya' ucyate / baddhamapi lekhAdikaM 'kac bandhane' nikAcitaM prAkRte nikAyamityAhuH / / 1431 / / * sthApanAkAyamAha - 1. bhAvAkhyAH la / ********* ************* ************* A.ni. kAyotsargAdhyayanam kAyotsarganikSepAH (1) nAmAdikAya nikSepAH / 994 [ 490 ] Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- akkhe varADae vA, kaTe putthe ya cittakamme ya / sabbhAvamasabbhAvaM, ThavaNAkAyaM viyANAhi / / 1432 / / A.ni. niyuktiH - san bhAvasyA''kAro yatra taM sadbhAvam / asadbhAvaM anAkAraM / / 1432 / / sadbhAvAsadbhAvavyaktimAha - * kAyotsargAzrItilakAcArya- lippagahatthI hasthitti, esa sabbhAviyA bhave ThavaNA / hoi asambhAve puNa, hasthitti nirAgaI akkho / / 1433 / / dhyayanam kAyotsargalaghuvRttiH spaSTA / / 1433 / / zarIrakAyamAha - nikSepAH(1) __ orAliyaveubbiya-AhAragateyakammae ceva / eso paMcaviho khalu, sarIrakAyo muNeyavyo / / 1434 / / nAmAdikAya995 spaSTA / / 1434 / / gatikAyamAha - nikSepAH / *gAthA-1432causuvi gaIsu deho, neraIyAsu jo sa gaikAo / eso sarIrakAo, visesaNA hoi gaikAo / [pra.] 1434 __ pUrvArdhaM spaSTam / atra para: eSa zarIrakAyAnna bhinnaH / AcArya Aha vizeSaNAddhedaH / gatau satyAM kAyo gatikAyaH / vivakSAkRto bheda * ityarthaH / athavA - 995 .bhAvasya san AkAro yatra iti anvayaH kAryaH / * lepyakahastI hastIti sthApyate eSA sAvikA svAkArasahitA saddhAvasthApanA / asAve punarhastIti - * nirAkRtihastyAkArazUnyo'kSo'yaM hastIti sthApitaH / [491] Hua Yao Hua Yao Ye She Can Jin Jin Jin Jin Ye Yi Yi SNAXXXEN Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka duvaggahio aas, bhavaMtaraM jacireNa kAleNa / eso khalu gaikAo, sateyagaM kammagasarIraM / / 1435 / / yenopagRhIto vrajati, ito bhavAdbhavAntaraM jIvo yAvatA kAlena samayAdinA so'pAntarAlagatau kAyo gatikAyaH / sa taijasaM karmmaNazrItilakAcArya- zarIram / / 1435 / / nikAyakAyamAha - niryuktiH laghuvRttiH niyayamahio ya kAo, jIvanikAyo nikAyakAo tti / / 1436 / / (pUrvArddham ) ******** 996 'niyato' nityastriSvapi kAleSu bhAvAt 'adhikaH ' prAktananAmAdikAyebhyo yaH kAyaH pRthvIkAyAdiH, sa teSAM jIvAnAM 'nikAyaH' samUhaH, tadIyakAyo nikAyakAyaH / astikAyamAha - atthittibahupaesA, teNaM paMcatthikAyA u / / 1436 / / astItyayaM traikAliko nipAtaH, abhUvan bhavanti bhaviSyanti ca bahupradezAH / paJcaivAstikAyAH, nAdhikA nyUnA vA te cAmI * dharmA'dharmAkAzajIvapudgalAstikAyAH / / 1436 / / dravyAstikAyamAha - A.ni. kAyotsargA * nikSepAH (1) nAmAdikAya nikSepAH * astikAyaH / gAthA - 14351436 bhA. gAthA - 229 996 [492] bhA. jaM tu purikkhaDabhAvaM, daviyaM pacchAkaDaM va bhAvAu / taM hoi davvadaviyaM, jaha bhaviu davvadevAI / / 229 / / yattu puraskRto'gre kariSyamANo bhAvo ghaTAdiryena tadddravyaM mRdAdi / pazcAtpUrvaMkRto bhAvo ghaTAdiryena tatkapAlazakalAdi / 'dravyadravyaM' bhUtasya dhyayanam kAyotsarga Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-* bhAvino vA bhAvasya ghaTAdeH padArthasya dravyaM dalikasamUhaH, yathA bhavyo dravyadevaH / bhavyo hi prAyeNa pretya devo bhavati / tato bhAvino devasya A.ni. niyuktiH * dravyaM dalikaM dravyakAya: / evaM sarve bhAvajanakA janitabhAvAzca padArthA dravyakAyaH / tuzabdasya vizeSaNArthatvAt jIvapudgaladravyameva dravyakAya: * kAyotsargAzrItilakAcArya-na dharmAstikAyAdiH / kathametadityAha - dhyayanam kAyotsargalaghuvRttiH * bhA. jai atthikAyabhAvo, iya eso huna atthikAyANaM / pacchAkaDuvva to te, havija davvatthikAyA u / / 230 / / * nikSepAH (1) * yadyastikAyAnAM dharmAdInAmiti IdRza eSa jIvapudgalayoriva bhUto bhAvI vA'stikAyabhAvo bhavet, tato'stikAyA dravyAstikAyAH syuH * 997 17 * na caitadastItyAha - * nikSepAH * tIyamaNAgayabhAvaM, jamasthikAyANa natthi asthittaM / tena ra kevala tesuM, natthI davvatthikAyattaM / / 1437 / / astikaayH| * atItAnAgatarUpaM astikAyAnAM yadyasmAtkAraNAt nAsti astitvaM astikAyatvam / tena kila kevalaM zuddhaM teSvastikAyatvameva, na gAthA-1437 * punardravyAstikAyatvaM sadaivA'stikAyatvasadbhAvAt / Aha yadyevaM dravyadevAdyapi dravyaM na syAt / / 1437 / / gururAha - bhA.gAthA-230 997 [493]] .hAribhadrIyavRttI ana 'apaeso'... iti pAThaH / Hua Hua Hua Hua Ju Hua Hua Hua Hua Hua Hua ******** Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-* kAmaM bhaviyasurAisu, bhAvo so ceva jattha vaTuMti / eso na tAva jAyai, tena ra te dabadevatti / / 1438 / / A.ni. niryaktiH * 'kAma' anamataM bhavyasurAdiSu sadaiva devatvayogyo bhAvo'sti yatra vartante / parameSa na tAvajjAyate yogyataivA'sti. yogyatAvadadravyaM / na * kAyotsargAzrItilakAcArya-ca dharmAdInAmastikAyayogyatvaM sadaivAstikAyarUpatvAt / / 1438 / / Aha paraH - dhyayanam lapavattiH duhao'NaMtararahiyA, jai evaM to bhavA aNaMtaguNA / egassa egakAle, bhavA na jujaMti a aNegA / / 1439 / / / kAyotsarga * ubhayato bhUtabhAvinI anantararahito, (antaraM vinA vartamAnatvena sthitau) yadi bhavyasyocyete tInantA atItA bhavAH eSyAca kecana / nikSepAH(1) * tadapekSayA'pyasya dravyatvAt tairapi bhavairayamucyatAm / athocyate / evamapyastu kA no hAniH / tanna nahyekasyaikasmin kAle aneke bhavA* nAmAdikAya998 * yujyante / / 1439 / / itthaM parokte gururAha nikSepAH / * duhao'NaMtarabhaviyaM, jaha ciTThai AuyaM tu jaM baddhaM / hujiyaresuvi jai taM, davvabhavA huja to te'vi / / 1440 / / gAthA-1438* ubhayato'nantarabhavikaM prAgbhavabaddhaM uttarabhavayogyaM ca yadAyurbaddham, tasmin vartamAnabhave tiSThati sati, yathA bhUtabhAvinau dravyabhavI, tathA ke * yadItareSvapi yadAyurbaddhaM tadapyatra bhave syAt, tadA te'pi dravyabhavA bhaveyuH, na caitadasti tasmAdasatyavacanam / / 1440 / / athA'traivArthe * *lokapratItaM dRSTAntamAha - * .anantaro-eNyAtIto, anantarI ca to rahito ca - anantararahito / bhAvArtha:-eSyAtIto api yadi vartamAnabhavabhAvena bhavyasyocyate tarhi anantA bhavA atItAH, eSyAkSa kecana,* tadapekSayApyasya dravyatvAt tairapi bhaverayamucyatAm, tanna, ekasya puruSAdeH ekakAle puruSAdikAle aneke bhavA na ghaTante / [494] 998 KE****** Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- saMjhAsu dosu sUro, adissamANo'vi pappa samaIyaM / jaha obhAsai khittaM, taheva eyaMpi nAyavvaM / / 1441 // A.ni. niyuktiH dvayoH sandhyayoH pradoSapratyUSayoradRzyamAno'pi sUraH prApyaM prApaNIyaM samatItaM cAtikrAntaM kSetraM yathA'vabhAsate tathA jIvo'pi kAyotsargAzrItilakAcArya- AyurdvayasadbhAvAt bhUtabhAvinau bhavau spRzati / / 1441 / / mAtRkAkAyamAha - dhyayanam kAyotsarga laghuvRttiH * bhA. mAugapayaMti nemaM, navaraM anovi jo payasamUho / so payakAo bhannai, jaM egapae bahU atthA / / 231 / / nikSepAH(1) * 'mAtRkApadAni' upannaevA ityAdIni teSAM kAyo mAtRkApadakAyaH / idaM ca 'nemaM' cihnam, anyo'pi padasamUha: padakAyo bhaNyate / athavA nAmAdikAya999 yatraikapade'neke'stitsamUhaH padakAya: / saGgrahakAyamAha - nikSepAH / saMgahakAo'NegAvi, jattha egavayaNeNa dhippaMti / jaha sAligAmaseNA, jAu vasaI niviTThatti / / 1442 / / gAthA-1441 1442 saGgrahakAyo yatra'neke'rthA ekavacanena gRhyante / yathA bahuSvapi zAliSu jAteSu zAlirjAtaH / bahuSvapi lokeSu vasati grAma: / bahuSvapi * * bhA.gAthA-231 hastyAdiSu niviSTA senA / / 1442 / / paryAyakAyamAha - 999 [495] .niviSTA-sthitA / RXXXXXXXXX Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ EM A.ni. Avazyaka- __ pajavakAo puNa hoi, pajavA jattha piMDiyA bahave / paramANuMmivikaMmivi, jaha vanAI aNaMtAo / / 1443 / / * niyuktiH * yatra citrapaTAdau paramANAvapi kasmiMzcitsAMvyavahArike varNAdayaH parApekSayA zubhrazubhrataratvAdayo'nantAH piNDitAH santi sa paryAyakAyaH * kaayotsrgaashriitilkaacaary-*||1443|| bhArakAyamAha - dhyayanam kAyotsarga laghuvRttiH * ekko kAo duhA, jAo ekko ciTThai ikku mArio / jIvaMto maeNa mA, rio taM lava mANava ! keNa heuNA ? / / 1444 / / nikSepAH (1) * ekaH kSIrakAyaH dvidhA jAto ghaTadvaye nyAsAt / ekastiSThati, eka: patanmArito bhagnaH / jIvanmRtena mArita: / ekena patatA dvitIyo'pi nAmAdikAya 1000 pAtito bhagnaH / tato 'lapa' brUhi mAnava kena hetunA / kathA cAtrArthe pratikramaNAdhyayane pariharaNAyAmasti / bhArakAyazcAtra kSIrabhRtakumbhadvayopetA * nikssepaaH| *kAyayaSTiH / / 1444 / / bhAvakAyamAha - gAthA-14431444 Ye Jin Jin Jin Jin Jin Jin Kao Kao Kao Kao Kao Kao Kao : OM paramANo kasminnapi varNAdayo'nantaguNAH syustakasminnaNAveko rasa eko varNa eko gandho dvau zItakharAdyo sparzA syuH, paramanyApekSayA tiktatiktataratiktatamAghanantaguNarasatvaM prapadyate, yato anyaraso'NustadapekSayA sa tiktarasaH, pazcAnyaH stokatiktaraso'NustadapekSayA sa bahutiktarasaH yazAnyo'lpataratiktarasastadapekSayA sa bahutaratiktaH / evaM * *varNAdibhiraSyanyApekSamanantaparyAyatvaM jJeyam / iti dIpikAyAm / 1000 [496] Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ##### Avazyaka- duga tiga cauro paMca ya, bhAvA bahuyA vi jattha vaTuMti / so hoi bhAvakAo, jIvamajIve vibhAsA u / / 1445 / / A.ni. niyuktiH bhAvA audayikAdayo, jIve bhavanti / ajIve'pi 'vibhASayA' vikalpanayA yathA ayamAvAsaH, ayaM grAmaH, ayaM bhUmibhAgaH, audayike zrItilakAcArya-* bhAve vartate, udayavAnityarthaH, evamanyepi / / 1445 / / gataH kAyanikSepaH / ekAthikAnyAha - dhyayanam laghuvRttiH kAe sarIra deho, buMdI caya uvacae ya saMghAe / ussaya samussae vA, kalevare bhattha taNu pANU / / 1446 / / kAyotsarga nikSepAH(1) kAyaH, zarIram, deho, bundI, cayaH, upacayaH, saGghAtaH, ucchrayaH, samucchrayaH, kalevaram, bhasvA, tanuH, prANuH - prakRSTA udArAdyA aNavo * * kAyasyaivArthikAni * yatra saH prANuH / / 1446 / / utsarganikSepamAha - 1001 nAmAdhutsarganAmaM ThavaNA davie, khitte kAle taheva bhAve ya / eso ussaggassa, nikkhevo chabiho hoi / / 1447 / / nikSepAH / spaSTA / nAmasthApane gatArthe / / 1447 / / dravyotsargamAha - gAthA-1445davvujjhaNA u jaM jeNa, jattha avakirai dabvabhUo vA / [pUrvArddham] 1448 dravyojjhanA tu yaddavyaM yena pAtrAdinA, yatra sthAne'vakirati utsRjati / dravyabhUto vA'nupayukta utsRjati sa dravyotsargaH / kSetrotsargamAha-* *do prayazcatvAraH paJca bhAvA audayikAdyAstathA bahavo'nye'pi bhAvAH saujanyAdyA yatra jIve'jIve vA snigdhamapurAdyA vA saMgatA vartante sa bhAvakAyaH / 'vibhASAvicAraH kAryaH / * tatra jIve paJcApi bhAvAH syuH, ajIve tu pAriNAmika eva bhAvaH / [497] Yao Hua Yao Hua Yao Ye Hua Yao Ye Yao Hua Yao Ye Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 1002 ********* jaM jattha vAvi khitte, yatkSetraM dakSiNadigAdyutsRjati / yatra vA kSetre utsargo varNyate / sa kSetrotsargaH / kAlotsargamAha - jaM jajhira jaMmi vA kAle / / 1448 / yaM kAlaM bhojanamadhikRtya rajanimutsRjanti sAdhavaH / yacciraM yAvantaM kAlaM yatra vA kAle utsargo varNyate, sa kAlotsargaH / / 1448 / / bhAvotsargamAha - bhAve pasatthamiyaraM, jeNa bhAveNa avakirai jaM tu / assaMjamaM pasatthe, apasatthe saMjamaM cayai / / 1449 / / 'bhAve' bhAvadvAre utsarjanIyaM vastu prazastam, itaradaprazastam / yena bhAvena kharAdinotsRjati aprazastamasaMyamaM sa prazasto bhAvotsargaH prazastaM saMyamamutsRjati so'prazasto bhAvotsargaH / / 1449 / / kharAdibhAvAnAha - kharapharusAisaceyaNa, maceyaNaM durabhigaMdhavirasAI / daviyamavi cayai doseNa, jeNa bhAvujjhaNA sA u / / 1450 / / 'kharaM' kaThinam, paruSaM durbhASaNopetam, sacetanaM acetanaM zeSaM spaSTam / bhAvojjhanA eSA / / 1450 / / utsargakArthikAnyAha - 1. cayaiyeNa bhAveNa bhAvujjhaNA la, 'cayai jeNa bhAveNa bhAvujjhaNA' kha la pa / avakirai utsRjati / ********** A.ni. kAyotsargA dhyayanam * nAmAdyutsarganikSepAH / * gAthA - 1448 1450 ****** 1002 [498] Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . ussagga viussaraNu, jjhaNA ya avakiraNa chaDaNa vivego / vajaNa cayaNummuyaNA, parisADaNa sADaNA ceva / / 1451 / / A.ni. niyuktiH * utsargaH, vyutsarjanA, ujjhanA, avakiraNam, chardanam, vivekaH, varjanam, tyajanam, unmocanA, parizAtanA, zAtanA caiva / kAyasyo-* kAyotsargAzrItilakAcArya-tsargaH kAyotsargaH / / 1451 / / vidhAnamArgaNAmAha - dhyayanam laghuvRttiH * kAussaggo duviho, ciTThAe abhibhave ya nAyavo / bhikkhAyariyAi paDhamo, uvassaggabhiuMjaNA bIo / / 1452 // utsarga* bhikSAcaryAdau prathamazceSTAdiviSaya: kAyotsargaH / 'upasargAbhiyojane' divyAdhupasargANAM abhiyojanena 'abhiyogena' garveNa sahanAya dvitIyo kA divyAdyabhibhave satyabhibhavakAyotsargaH / / 1452 / / atrAha paraH - "vidhAnamArgaNA(3) 1003 iharahavi tA na jujai, abhiogo kiM puNAi ussagge / naNu gavveNa parapuraM, abhigijjhai evameyaM pi / / 1453 / / gAthA-1451 1454 * 'itarathApi' sAmAnyakArye'pi tAvadabhiyogo' garvaH kasyA'pi kartuM na yujyate, kiM punarutsarge karmakSayAya kriyamANe / nanu garveNa* * parapuramabhigRhyate yathA tadgarvakaraNamasAdhu, evametadapi garveNa kAyotsargakaraNamapi / / 1453 / / AcArya Aha - mohapayaDIbhayaM abhi-bhavittu jo kuNai kAussaggaM tu / bhayakAraNe u tivihe, nAbhibhavo neya paDiseho / / 1454 // * 1003 * mohaprakRtibhayaM tadabhibhavituM yaH karoti kAyotsargam, trividhe bhayakAraNe divyamAnuSyatairazcabhede sati tasya nAbhibhavo nAbhiyogaH / atheSo'pyabhiyogo garva iti manyate 'neya paDiseho' nAsya pratiSedhaH / / 1454 / / kintu - [499] ***** Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * Avazyaka- * AkAreUNa paraM, raNevva jaito karija ussaggaM / juMjina abhibhavo to, tayabhAve abhibhavo kassa / / 1455 / / * A.ni. niyuktiH * AkArya paraM upasargakArakaM raNe iva spardhayA yadi kAyotsarga kuryAt tadA yujyetAbhibhavaH / tadabhAve kasyAbhibhavaH ? / / 1455 / / bhayamapi kAyA zrItilakAcArya-karmAMzaH, karmA'pi naikAntenA'bhibhAvyamiti cetattatrAha - dhyayanam laghuvRttiH *vidhAnamArgaNA(3) aTThavihaMpi ya kammaM, aribhUyaM teNa tajayaTThAe / abbhuTThiyA u tavasaM-jamaM ca kuvvaMti niggaMthA / / 1456 / / kAlaparimANam abhyutthitA nigarvA api cakArAt tadabhibhavakAyotsarga ca kurvanti / / 1456 / / tathA cAha - 1004 tassa kasAyA cattAri, nAyagA kammasattusinassa / kAussaggamabhaggaM, karaMti tA tajayaTThAe / / 1457 / / * gAthA-1455spaSTA / / 1457 / / kAlaparimANamAha - 1458 saMvatsaramukkosaM, aMtamuhuttaM ca abhibhavussage / ciTThAussaggassa u, kAlapamANaM uvari vucchaM / / 1458 / / spaSTA / / 1458 / / bhedaparimANamAha - . 1004 .tasya karmazatrusainyasya catvAraH kaSAyA nAyakAstatastajjayArthAyA'bhibhavakAyotsarga kurvanti abhagnAkAraiH / * utkRSTaM saMvatsaramabhibhavakAyotsargaH syAdyathA bAhubale..* jaghanyamantarmuhUttam / [500] ** * XXXXNNNN Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laghuvRttiH Avazyaka- usiussio ya usio, ussiyanissannao ceva / nissatrusio nissa-no nisannaganisannao ceva / / 1459 / / A.ni. niyuktiH utsRtotsRtaH (1) / utsRtaH (2) / utsRtaniSaNNa: (3) / niSaNNotsRtaH (4) / niSaNNaH (5) / niSaNNaniSaNNaH (6) / / 1459 / / * kAyotsargAzrItilakAcArya-* nivannussio nivanno, nivannanivannao ya nAyavvo / eesiM tu payANaM, patteya parUvaNaM vucchaM / / 1460 / / dhyayanam nivanno anidrasuptaH nivannotsRtaH (7) / nivannaH (8) nivannanivannaH (9) / *bhedaparimANam 5) ussiyanissanaga niva-nae ya ikkikagaMmi ya payaMmi / davveNa ya bhAveNa ya, caukkabhayaNA u kAyavvA / / 1461 / / kAyotsarga1005 catuSkabhajanA kAryA / dravyata utsRta UrdhvasthAnastha: bhAvata utsRto dharmazukladhyAyI / 1 / dravyata utsRta urdhvasthaH bhAvato notsRtaH gAthA-1459dhyAnacatuSTayarahitaH / 2 / na dravyata utsRto nordhvasthaH bhAvata utsRto dharmazukladhyAyI / 3 / caturtho na dravyato na bhAvataH / evamanyapadAnA * 1462 mapi caturbhaGgI kAryA / utsRtAdInAmeSAM navAnAmapyane vizeSavyAkhyA bhaviSyati / / 1461 / / atrAha paraH . kAyotsargakaraNe ka:* punarguNaH / AcArya Aha - dehamaijahusuddhI, suhadukkhatitikkhaNA aNuppehA / jhAyai ya suhaM jhANaM, egaggo kAusaggaMmi / / 1462 / / 1005 dehajADyazuddhiH prayAsena zleSmAdiprahANataH (1) / matijADyazuddhiH tathAsthitasyopayogavizeSAt (2) / sukhaduHkhayostitikSA sahanam (3) / * anuprekSA anityatvAdicintanA (4) / dhyAyati ca zubhaM dhyAnamekAgraH kAyotsarge (5) / / 1462 / / kiM taddhyAnamityAha - [501] Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ E* *** * ka Avazyaka- aMtomuhuttakAlaM, cittassegaggayA havai jhANaM / taM puNa aTTa rudaM, dhammaM sukkaM ca nAyavvaM / / 1463 / / A.ni. niyuktiH spaSTA / dhyAnasvarUpaM dhyAnazate'styuktam / / 1463 / / kAyotsargAzrItilakAcArya-* dhyayanam tattha ya do AillA, jhANA saMsAravaDDaNA bhaNiyA / duni ya vimukkhaheU, tesi'higAro na iyarANa / / 1464 / / laghuvRttiH bhedaparimANam spaSTA / / 1464 / / yathAbhUto yatra yathAsthito yaJca dhyAyati tadAha - saMvariyAsavadAro, avvAbAhe akaMTae dese / kAUNa thiraM ThANaM, Thio nisano nivanno vA / / 1465 / / kAyotsarge 1006 ceyaNamaceyaNaM vA, vatthu avalaMbiuM ghaNaM maNasA / jhAyai suyamatthaM vA, daviyaM tappajave vAvi / / 1466 / / dhyAnam / *gAthA-1463spaSTe / navaraM 'ghana' dRDham / dravyaM zrutoktam / / 1465-1466 / / atra praznottaramAha - 1467 tattha u bhaNija koI, jhANaM jo mANaso u pariNAmo / taM na bhavai jiNadiTuM, jhANaM tivihevi jogaMmi / / 1467 / / pUrvAdhaM spaSTam / tatparoktaM na bhavati / jinadRSTaM dhyAnaM trividhepi yoge / kintu kadAcitkasyacitprAdhAnyaM dIyate / / 1467 / / atra dRSTAntamAha-* 1006 1. 'surya atthaM' kha pa, la, / * tatra bhaNet-brUyAt kazcit - dhyAna yo mAnasaH pariNAmaH, 'dhye cintAyAmi tyasya cintArthatvAt, itthamAzaGkayottaramAha-tadetanna bhavati yat * * pareNAmyadhAyi, yasmAjjinadRSTaM dhyAnaM trividhe'pi yoge iti gAthArthaH / [502] Sai Sai Sai Sai Sai Sai Sai Sai Sai Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * spaSTA / A.ni. kAyotsargA dhyayanam bhedaparimANam Avazyaka vAyAIdhAUNaM, jo jAhe ukkaDo havai dhAU / kuviotti so pavui, na ya iare tattha do natthi / / 1468 / / niyuktiH spaSTA / navaraM na cetarau tatra dvau na sta: / / 1468 / / zrItilakAcArya emeva ya jogANaM, tinha'vi jo jAhe ukkaDo hoi / tassa tahiM niddeso, iyare tatthikka do va navA / / 1469 / / laghuvRttiH padatrayaM spaSTam / itarastatraika: syAt dvau vA syAt na vA / iha kevalinAM vyAkhyAne vAci utkaTAyAM kAyo'pyasti, asmadAdInAM tu mana:kAyau staH na veti na vA syAtAM kevalinaH zailezyavasthAyAM kAyayoganirodhakAle sa eva manovAgyogo na staH / / 1469 / / atha 1007 yogatrayaviSayamapi dhyAnamAha - kAeviya ajjhappaM, vAyAi maNassa ceva jaha hoi / kAyavaimaNojuttaM, tivihaM ajjhappamAhaMsu / / 1470 / / yathA manasa evAdhyAtmaM dhyAnaM bhavati / tathA kAye'pi ca ekAgratvena kampAdinirodhAt / tathA vAci adhyAtma asaMyatavAgnirodhAt / *kAyavAgmanoyuktaM trividhamadhyAtmamAhurjinAH / vakSyate ca / 'bhaMgiyasuyaM guNaMto vaTTai tivihevi jhArNami' / / 1470 / / kiJca - kAyotsarge dhyAnam / gAthA-1468 1470 1007 [503] * vAtAdidhAtUnAM vAtapittazleSmaNAM madhye yo dhAturukkaTaH kupito'sti so'syA'stItyucyate, na cetarI do na staH, para prAdhAnya tasyeva / ***** Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAyotsarge Avazyaka- ___ jai egaggaM cittaM, dhArayau vA niraMbhau vAvi / jhANaM hoi naNu tahA, iyaresuvi dosu emeva / / 1471 / / A.ni. niyuktiH yadyekAgraM cittaM kvacidvastuni dhArayato nirundhAnasya vA dhyAnaM bhavati, nanu tathA itarayordvayoH kAyavAcorapyevameva dhyAnaM syAt / / 1471 / / * kAya zrItilakAcArya-anyasadbhAve'pi tata utkaTasya prAdhAnyAnirdeze punadRSTAntamAha - dhyayanam bhedaparimANam 5) laghuvRttiH desiyadaMsiyamaggo, vanaMto naravaI labhai sadaM / rAyatti esa vaJcai, sesA aNugAmiNo tassa / / 1472 / / * deziko'grayAyI tena darzite mAgeM vrajannarapatiH eSa rAjA vrajatIti zabdaM labhate / zeSA amAtyAdayo'nugAminastasya / eSa laukiko dhyaanm| 1008 dRSTAntaH / / 1472 / / lokottaramAha - * gAthA-1471paDhamillugassa udae, kohassiyarevi tini tatthatthi / na ya te na saMti tahiyaM, na ya pAhannaM taheyaMpi / / 1473 / / prathamasyAnantAnubandhinaH krodhasyodaye, itare'pratyAkhyAnAdayo'pi trayastatroditAH santi / na ca tatra te na santi / kintu teSAM prAdhAnyaM ke *nAsti / ato na vyapadezaH evametadadhikRtamapi jJeyam / / 1473 / / svarUpataH kAyamanodhyAne Aha - mA me eyau kAutti, acalau kAiyaM havai jhANaM / emeva ya mANasiyaM, niruddhamaNaso havai jhANaM / / 1474 / / 1008 * mA mama ejatu kampatAM kAya ityacalataH kAyikaM dhyAnam / evaM mAnasikamapi / / 1474 / / atrAha paraH - [504] 1474 * ** ** RXXXXX *** * Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka jaha kAyamaNaniroho, jhANaM vAyAi jujjai na evaM / tamhA vaI u jhANaM, na hoi ko vA visesuttha / / / 1475 / / nirmuktiH yathA kAyamano nirodho dhyAnam, evaM vAco nirodho na yujyate / tasyAH kadAcinnirodhAbhAvepyapravRtteH tasmAdvAgdhyAnaM na bhavati / ko vA zrItilakAcArya- * vizeSo'tra yenaivamapi sthite vAgdhyAnamucyate / / 1475 / / gururAha laghuvRttiH mA me calautti taNU, jaha taM jhANaM nireiNo hoi / ajayAbhAsavivajjissa, vAigaM jhANamevaM tu / / 1476 / / spaSTA / navaraM 'nirejino' niHka[Ska]mpasya / 'ayatabhASAvivarjino' duSTavAk parihartuH / / 1476 / / svarUpato vAcikadhyAnamAha evaMvihA girA me, vattavvA erisA na vattavvA / iya veyAliyavakvassa, bhAsau vAiyaM jhANaM / / 1477 / / spaSTA / navaraM 'iyatti' iti vicAritavAkyasya bhASamANasya / evaM bhedena trividhamapi dhyAnamuktam / / 1477 / / athaikatraiva trividhamapyAhamaiMNasA vAvAstio, kAyaM vAyaM ca tapparINAmo / bhaMgiasuyaM guNaMto, vaTTai tivihaMmi jhANaMmi / / 1478 / / manasopayuktaH san kAyaM vAcaM ca vyApArayan 'tatparINAmaH ' zuddhayogatrayapariNAmaH / zeSaM spaSTam / / 1478 / / gataM prAsaGgikam / sampratyutsRtotsRtabhedo navadhA yaH kAyaH pUrvamuktastadvayAkhyAmA * evaMvidhA gIrme vaktavyA IdRzA na vaktavyA iti vicAritavAkyasya bhASamANasya vAcikaM dhyAnam / * manasA antaHkaraNenopayuktaH san kArya vAcaM ca vyApArayan, 'tatpariNAmaH' vivakSitazubhAzayaH bhaGgikazrutaM dRSTivAdAntargatamanyadvA guNayan mukhenAGkaM bhaNan kareNAkSAMzcAlayan manastatra pravartayan trividhe'pi ghyAne manovAkkAyalakSaNe varttate / 1009 - ******* - A.ni. kAyotsargA dhyayanam bhedaparimANam(5) kAyotsarge dhyAnam / gAthA - 14751478 1009 [505] Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- dhammaM sukkaM ca duve, jhAyai jhANAI jo Thio saMto / eso kAussaggo, usiusio hoi nAyavvo / / 1479 / / niyuktiH spaSTA / navaraM 'Thio tti sthitaH UrdhvasthAnastha: / / 1479 / / dvitIyamAha - zrItilakAcArya dhamma sukkaM ca duve, navi jhAyai neva aTTaruddAiM / eso kAussaggo, dabbusio hoi nAyabbo / / 1480 / / laghuvRttiH uktArthA / / 1480 / / kadA dhyAnacatuSkAdhyAyI syAdityAha - payalAyaMta susutto, neva subhaM jhAi jhANamasubhaM vA / avvAvAriyacitto jAgaramANovi emeva / / 1481 / / 1010 'pracalAyamAnaH' ISat svapan 'susutto' suSTusuptaH / zeSaM spaSTam / / 1481 / / kiza - acirovavannagANaM, mucchiavattamattasuttANaM / uhADiyamavvattaM ca, hoi pAeNa cittaM tu / / 1482 / / * 'aciropapannakAnAM' navajAtAnAM mUrchitAvyaktamattasuptAnAM zubhamazubhaM vA dhyAnaM na syAt / yato bAlAnAM svabhAvena, zeSANAM * viSasannipAtAdinA 'apaghATitaM' cAlitaM sat prAyeNa cittamavyaktaM bhavati / / 1482 / / evaMbhUtacittasyApyastu dhyAnamiti cettannetyAha - 1. 'catuSkaghyAyI' pa / 'sthita' UrdhvasthaH san, sa dravyata UrdhvasthatvAt bhAvataH zubhadhyAyitvAcca utsRtotsRtaH / * 'ohAliya' ti sthagitaM vivAdinA tiraskRta (tirohita) *svabhAvaM, ityarthaH / A.ni. kAyotsargA dhyayanam bhedaparimANam 5) kAyotsarge dhyaanm| gAthA-1479 1482 1010 hA Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- gADhalaMbaNalaggaM, cittaM vuttaM nireiNo jhANaM / sesaM na hoi jhANaM, mauyamavattaM bhamaMtaM ca / / 1483 / / A.ni. niyuktiH 'gADhAlaMbanalagnaM' ekatrA''lambane sthiratayA sthiraM cittaM nirejanaM dhyAnamuktam / zeSaM na bhavati dhyAnaM - 'mRdu' - bhAvanAviSaye akaThoram, * kAryAta zrItilakAcArya-* avyaktam pUrvoktaM bhramadvA'navasthitam / / 1483 / / yadyavyaktasya na dhyAnaM tatkathaM pazcAdasya vyaktatetyAha - dhyayanam laghuvRttiH bhedapariNAma(5) umhAseso vi sihI, houM laddhiMdhaNo puNo jalai / iya avvattaM cittaM, houM vattaM puNo hoi / / 1484 / / kAyotsarga ___ evaM avyaktaM cittam, avyaktatvakAraNe nivRtte vyaktaM syAt / / 1484 / / api ca - dhyAnam / 1011 puvvaM ca jaM taduttaM, cittassegaggayA havai jhANaM / AvanamaNeggaM cittaM, ciya taM na taM jhANaM / / 1485 / / * gAthA-1483nanu trividhe dhyAne sthApite sati, pUrvaM yattaduktaM cittasyaikAgratA bhavati dhyAnaM - tadviruddhaM tato virodhAt / / 1485 / / vineyasaMmohasya * 1485 *nirAsArthaM gururAha / anekAgratAmApannaM cittaM cittameva na dhyAnam / / 1485 / / Aha paraH tInekAgratvAt trividhaM dhyAnaM na ghaTiSyate / gururAha-* 1. "sthitaM' la kha pa / 2. bhramatvA'navasthitaM chapa 'bhramanavasthitaM' pa 'bhramatvAnevasthi' la, / * uSmAvazeSo manAgapi uSNamAtra ityarthaH, zikhI-agnirbhUtvA labyendhana- prAptakASThAdiH san punalati. 'iya' evaM avyaktaM cittaM madirAdisamparkAdinA bhUtvA vyaktaM punarbhavati, agnivaditi / * iMda dvayaM viruddhaM (1) triviSaM dhyAnaM 'bhaMgiyasuyaM guNato'...* anekaviSayamApannaM dhyAnaM manasA kichiyAyati vAcA'bhidhatte kAyena kriyAM karotIti anekAgratA (2) cittasyaikAgratA dhyAnaM - iti vineyasaMmohaH / 1011 [507] Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- maNasahieNa ya kAeNa, kuNai vAyAi bhAsaI jaM ca / eyaM tu bhAvakaraNaM, maNarahiyaM davvakaraNaM tu / / 1486 / / / A.ni. niyuktiH manasahitena kAyena yatkaroti, manaHsahitayA vAcA yadabhidhatte tadbhAvakaraNaM dhyAnam / manorahitaM tu dravyakaraNam, na dhyAnam / ata: zrItilakAcArya- evAnekAgrataiva nAsti / yadeva manasA dhyAyati tadeva vAcA'bhidhatte / yadeva vAcAbhidhatte tatraiva kAyakriyetyekAgrataiva / / 1486 / / punarAha paraH-- dhyayanam bhedaparimANam 5) laghuvRttiH jai te cittaM jhANaM, evaM jhANamavi cittamAvannaM / tena ra cittaM jhANaM, aha nevaM jhANamannaM te / / 1487 / / kAyotsarge * yadi tava cittaM dhyAnam, evaM dhyAnamapi cittamApannam, tatazca vAcikakAyikadhyAnAsambhavaH, tena kila cittameva dhyAnaM nAnyat / atha * dhyAnam / 1012 naivamiSyate taddanyad dhyAnaM cittAt te / / 1487 / / gururAha - gAthA-1486niyamA cittaM jhANaM, jhANaM cittaM na vA vi bhaiyavvaM / jaha khayaro hoi dumo, dumo u khayaro akhayaro vA / / 1488 / / 1488 niyamA cittaM dhyAnam / dhyAnaM punazcittaM vA na veti 'bhaktavyaM' vikalpyam / atrottarArddhadRSTAntaH pratIta eva / / 1488 / / alaM prasaGgena * prakRtaM prastumaH / prakRtazca dvitIya utsRtAbhidhaH kAyotsargaH / sa ca dhyAnacatuSkAdhyAyI lezyAparigato jJeyaH / atha tRtIyamAha - 1012 1. 'cintyate' pa, la, kha / * yathA khadiro duma eva, dumastu khadiro'nyo'khadiro dhavAdirvA syAt / [508] BXXXXXXXXXX Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH A.ni. kAyotsargA dhyayanam bhedaparimANam 1013 aTuM rudaM ca duve, jhAyai jhANAI jo Thio saMto / eso kAussaggo, dabusio bhAvao nisanno / / 1489 / / spaSTA / / 1489 / / caturthamAha - dhamma sukkaM ca duve, jhAyai jhANAI jo nisano u / eso kAussaggo, nisannusio hoi nAyavvo / / 1490 / / spaSTA / kevalaM glAnaH sthaviro vA niSannaH kAyotsargakArI / / 1490 / / paJcamamAha - dhamma sukkaM ca dube, navi jhAyai navi ya aTTaruddAiM / eso kAussaggo, nisannao hoi nAyavvo / / 1491 / / spaSTA / navaraM niSanno'sti AsIno, dharmAdIni ca na dhyAyati / / 1491 / / SaSThamAha - aTTe rudaM ca duve, jhAyai jhANAI jo nisanno u / eso kAussaggo, nisannaganisannao nAma / / 1492 / / spaSTA / / 1492 / / saptamamAha - dhamma sukkaM ca duve, jhAyai jhANAI jo nivanno u / eso kAussaggo, nivannusio hoi nAyavyo / / 1493 / / spaSTA / navaraM glAnaH sthaviro vA niSaNNopi kAyotsarga kartumakSamaH / sa nivannakArI grAhyaH / / 1493 / / aSTamamAha - *apramattaH kAraNAnnirviSNaH suptaH / kAyotsarge dhyAnam / gAthA-1489 1493 1013 [509] Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 1014 dhamma sukaM ca duve, navi jhAyai navi ya aTTaruddAI / eso kAussaggo, nivannao hoi nAyavvo / / 1494 / / A.ni. nivanno'sti, dharmAdIni na dhyAyati / / 1494 / / navamamAha - kAyotsargA dhyayanam aTTa rudaM ca duve, jhAyai jhANAI jo nivanno u / eso kAussaggo, nivannanivannao nAma / / 1495 / / icchAmi ThAmi spaSTA / / 1495 / / suutrvyaakhyaa| ataraMto va nisano, karija tahavi a sahU nivanno u / saMbAhuvassae vA, kAraNiyasahUvi ya nisanno / / 1496 / / * gAthA-1494'saMbAho' vizrAmaNA tadupAzrayaH lakSaNayA guruvaiyAvRtyakArI sakAraNakaH sahopi niSaNNaH kAyotsarga karoti / / 1496 / / itthaM kAyotsarga* 1496 uktaH / adhyayanArtho nirUpyaH / sa cAnyatra nyakSeNoktatvAnnehocyate / gato nAmanikSepaH / sAmprataM sUtrAlApakaniHpa[SpannasyAvasaraH / sa ca / sUtre sati syAttaccedam / karemi bhaMte sAmAiyamityAdi yAvat appANaM vosirAmi / sAmAyikArthaH sAmAyikAdhyayane uktaH / idamaparaM sUtram / 1014 icchAmi ThAuM kAussaggaM / icchAmi sthAtuM kAyotsargam / aticAracintanArthaM pratikramaNAdibhUtam / jo me devasio aiyAro kao* adhikArAtsvabhAvasuptaH san / * pramAdAnnivannaH suptaH san / [510] Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH ityAdi / jAva tassa micchAmi dukkaDam / asyArthaH pratikramaNasUtrAdAvuktaH / idamanyatsUtraM tassa uttarIkaraNeNamityAdi appANaM vosirAmiti yAvat / asyArthaH / tasyAlocitapratikrAntasyAticArasyottarakaraNAdinA hetunA ThAmi kAussaggamitiyogaH / anuttarasyottarasya karaNam yasyAticArasya pUrvamAlocanAdi kRtam, tasyaiva punaH zuddhaye kAyotsargasya karaNam / tacca prAyazcittakaraNena syAdityAha pAyacchittakaraNeNaM prAyazcittaM jIvaM mano vA zodhayatIti prAyazcittam, tasya karaNena hetunA / tacca vizuddhayA syAdityAha / visohIkaraNeNaM * * vizodhanaM vizuddhiraticAramalinasyAtmano nirmalIkaraNam, tasyAH karaNena hetunA / tadapi vizalyatve sati syAdityAha, visallIkaraNeNaM * vizalyo vigatamAyAdizalyastasyAvizalyasya vizalyasya karaNaM vizalyIkaraNam, tena hetunA / kiM ? pAvANaM kammANaM nigghAyaNaTThAe * ThAmi kAussaggaM / pApAnAM bhavahetUnAM karmaNAM nirghAtanArthaM ucchedArtham / 'ThAmi' anekArthatvAddhAtUnAM karomi, kAyotsarga kAyavyApAratyAgamityarthaH / kiM sarvathA ? netyAha annattha usasieNamityAdi paJcamyarthe tRtIyA / anyatrocchvasitAt zvAsagrahaNAt, niHzvasitAt zvAsamokSaNAt kAsitAt, kSutAt, jRmbhitAt, udgAritAt etAni pratItAni / vAtanisargo'pAnena vAtanirgamastasmAt, 'bhamalIe' akasmAddehabhrameH 'pittamucchAe' pittasaMkSobhAdISanmoho mUrcchA tasyAH, sUkSmebhyo'GgasaJcArebhyaH, sUkSmebhyaH khelasaJcArebhyaH, sUkSmebhyo dRSTisaJcArebhyaH / evamAdirAkArairapavAdaiH / abhagno'virAdhito bhavenmama kAyotsargaH / kiyantaM kAlaM yAvadityAha jAvetyAdi yAvadarhatAM bhagavatAM namaskAreNa namo arihaMtANamityanena 'na pArayAmi' na pAraM gacchAmi / tAvatkimityAha tAvetyAdi tAvantaM kAlaM 'kAyaM dehaM sthAnena 1015 ******* A.ni. kAyotsargAdhyayanam tassauttarI sUtravyAkhyA annattha sUtravyAkhyA / gAthA - 1496 1015 [511] Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- UrdhvAdisthAnena 'maunena' vAgnirodhena 'dhyAnena' supraNidhAnena 'appANaM' ArSatvAdAtmIyaM kAyaM vyutsRjAmi' kuvyApAraniSedhena tyajAmi / atrAha - niyuktiH paraH - kAyotsargo na kAryaH, prayojana-rahitatvAt kAkadantaparIkSAvat / atra bhASyakRduttaramAha - zrItilakAcArya-* bhA. kAussaggaMmi Thio, nireyakAo niruddhavaipasaro / jANai suhamegamaNo, muNi devasiyAiaiyAraM / / 232 / / laghuvRttiH bhA. parijANiUNa ya jau, sammaM gurujaNapagAsaNeNaM tu / soheu appagaM so, jamhA ya jiNehiM so bhaNio / / 233 / / kAyotsarga sthitaH nirejakAyo ni:kaSkimpadehaH niruddhavAkprasaraH jAnAti sukhaM ekamanAH ekAgracittaH munirdevasikAdyaticAram, 'Adi' 2026 zabdAdAtrikam / parijJAya cayataH kAraNAtsamyag guruprakAzanena zodhayatyAtmAnaM so'ticAramalinaM kSAlayatItyarthaH / tataH saprayojanatvAtkA- yotsargaH kAryaH / yasmAJca jinaiH sa kAyotsargo bhaNitastatopi kAryaH / tatazca - ____ kAussaggaM mukkhapaha-desiyaM jANiUNa to dhIrA / divasAiyArajANaNa-TThayAya ThAyaMti ussaggaM / / 1497 / / spaSTA / navaraM mokSapathadezakatvAttIrthakaropyupacArAnmokSapathastena dezitam / aticArajJAnArtho'yaM kAyotsargaH / / 1497 / / tataH ke * te'ticArA ityAha - 1. 'sA'ticAramalina' pa / A.ni. kAyotsargA dhyayanam kaayotsrgpryojnm| gAthA-1497 bhA.gAthA232-233 1016 [512] Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- sayaNAsaNannapANe, ceiya jai sijja kAyauJcAre / samiIbhAvaNaguttI, vitahAyaraNe ya aiyAro / / 1498 / / A.ni. niyuktiH * zayanaM saMstArakaH / AsanaM pIThAdi / annapAne pratIte, eSAmavidhinA grahaNe paribhoge ca / caityasyA'vidhinA vandane'vandane ca / jaitti * kAyotsargAzrItilakAcArya-* yativiSaye yathArhavinayAdyakaraNe / zayyAyA vasateravidhinA pramArjanAdau, stryAdisaMsaktAyAM vA tasyAM vasane / kAyikoccArAvasthaNDile - dhyayanam laghuvRttiH * apratilekhitasthaNDile vA kurvataH / samitayaH / bhAvanA anityatAdyAH / guptayaH / AsAM vitathAcaraNenA''sevane vA'ticArAH / / 1498 // kAyotsarga* etAMzca - pryojnm| gAthA-14981017 gosamuhaNaMtagAI, Aloe desie aiyAre / savve samANaittA, hiyae dose ThavijAhi / / 1499 / / 1500 * gosaH' prabhAtaM tasmAdArabhya mukhavastrikAdau viSaye / AlokayedaivasikAnaticArAn prAggAthoktAn / tataH sarvAn samAnIya ekatra kRtvA * * hRdaye doSAn AlocanIyA'ticArAn sthApayet / / 1499 / / kAuM hiyae dose, jahakkama jAva tAva na pArei / tAva suhamANupANU, dhammaM sukaM ca jhAijA / / 1500 / / kRtvA hRdaye doSAn / yathAkramaM sevAkrameNa AlocanA krameNa vA pUrvaM laghavo'ticArAH pazcAdgurava: AlocyA iti yAvanna sAdhavaH sthApayanti * 1017 *tAvanna pArayati gururiti zeSaH / kintu tAvatsUkSmaprANApAnaH sUkSmocchvAsaniHzvAsaH, dharmaM zuklaM ca prAguktaM dhyAnaM dhyAyet / / 1500 // * [513] FREE: Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- desiya rAIya pakkhiya, cAummAse taheva varise ya / ikike tini gamA, nAyavvA paMcaseesu / / 1501 / / A.ni. niyuktiH paJcasveteSu devasikAdiSu / ekaikasmin pratikramaNe trayastrayo gamA jJAtavyAH - (1) sAmAyikamuJcArya pratikramaNAya kAyotsargakaraNam, kAyotsargAzrItilakAcArya- (2) sAmAyikamuJcArya pratikramaNasUtrabhaNanam, (3) sAmAyikamuccArya cAritrazuddhikAyotsargakaraNam / / 1501 / / atrAha para: - dhyayanam laghuvRttiH kAyotsarga* AimakAussagge, paDikkama tAu kAu sAmAiyaM / tA kiM kareha biiyaM, taiyaM ca puNo'vi ussagge / / 1502 / / prayojanam / pratikrAmantaH AdyakAyotsargAdI sAmAyikaM kRtvA uJcArya tataH kathaM dvitIyaM pratikramaNasUtrAdau taducarati tRtIyaM ca. punarapi gAthA-15021018 cAritrazuddhikAyotsargAdau / / 1502 / / gururAha - 1503 ___ samabhAvaMmi ThiyappA, ussaggaM kariya to paDikkamai / emeva ya samabhAve, Thiyassa taiyaMpi ussagge / / 1503 / / samabhAve sthitAtmA uccaritasAmAyikaH / prathamakAyotsargaM kRtvA evameva dvitIyavelAyAmuJcaritasAmAyikaH pratikrAmati pratikramaNasUtra : bhaNati / tRtIyavAramapi samabhAvasthitasya uccaritasAmAyikasya cAritrazuddhikAyotsargaH / samabhAvasthitasya ca bhAvapratikramaNaM nAnyathA / * atastri: sAmAyikarmuJcaryate / / 1503 / / athavA 1018 1. 'muccAryate' la, la, pa, / * gamAH sAmAyikasUtroccArarUpAH sahazApAThAH / [514] #FRE Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH M 1019 sajjhAyajhANatavao, sahesu uvaesathuipayANesu / saMtaguNakittaNesu ya, na huMti puNaruttadosA u / / 1504 / / A.ni. spaSTA / / 1504 / / 'micchAmi dukkaDaMti' sUtrAMza vyAkhyAmAha - kAyotsargAmitti miumaddavatte, chatti ya dosANa chAyaNe hoi / mitti ya merAi Thio, dutti durgacchAmi appANaM / / 1505 / / dhyayanam katti kaDaM me pAvaM, Dattiya Devemi taM uvasameNaM / eso micchAdukkaDa-payakkharattho samAseNaM / / 1506 / / kAyotsarga prayojanam idaM gAthAyugmaM sAmAyikAdhyayane uktArtham / / 1505-1506 / / atha 'tassauttarIkaraNeNaMti' vivRNvannAha - tassa uttarI khaMDiyavirahiyANaM, mUlaguNANaM sauttaraguNANaM / uttarakaraNaM kIrai, jaha sagaDarahaMgagehANaM / / 1507 / / suutrvyaakhyaa| pUrvAdhaM spaSTam / uttarakaraNaM AlocanAdinA punaHsaMskaraNaM kriyate yathA zakaTarathAGgagehAnAM bhagnAnAM sandhAnenottarakaraNam ||1507||gaathaa-1504'paaycchittkrnnenne'tysyaarthmaah - pAvaM chiMdai jamhA, pAyacchittaM ti bhannae tamhA / pAeNa vAvi cittaM, soheI teNa pacchittaM / / 1508 / / spaSTA / navaraM 'pAyacchittaM' pApacchit / / 1508 / / vizaddhikaraNena vizalyIkaraNena cetyanayorvyAkhyAmAha - 1019 svAdhyAyalyAne tapasi auSadhe upadeza stutI pradAne ca satAM guNakIrtanAsu ca punaHkaraNe punaruktadoSA na syuH / * khaNDitAnAM dezato virAdhitAnA vA sarvataH mUlaguNAnAM prANAtipAtAdInA, uttaraguNAH piNDavizubyAcAstaH sahitAnA - sottaraguNAnAm / [515] 1508 FREEEEEEE Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-* davve bhAve ya duhA, sohI sallaM ca ikkamikkaM tu / savvaM pAvaM kammaM, bhAmijai jeNa saMsAre / / 1509 / / A.ni. niyuktiH * zuddhiH zalyaM caikaikaM dravyato bhAvatazca dvidhA / dravyazuddhirjalAdinA vastrAdeH / bhAvazuddhiH prAyazcittAdinA AtmanaH / dravyazalyaM * zrItilakAcArya-* kaNTakatomarAdi / bhAvazalyaM mAyAdi / sarvaM jJAnAvaraNAdikarma pApaM raudraM yena jIvaH saMsAre 'bhAmijjaI' bhramaNaM kAryate / / 1509 / / annattha * dhyayanam laghavattiH * usasieNaMti' vivRNvannAha - tassauttarI ussAsaM na niraMbhai, Abhiggahiovi kimuya ciTThAsu / sajjamaraNaM nirohe, suhumussAsaM ca jayaNAe / / 1510 / / / sUtravyAkhyA annattha 1020 'Abhigrahiko'pi' abhibhavakAyotsargakAryapi kimuta ceSTAkAyotsargakArI / sadyo maraNamucchvAsanirodhe / sUkSmocchvAsaM yatanayA muJcati hai * // 1510 / / 'kAsieNe'tyAdivyAkhyAmAha - * sUtravyAkhyA / gAthA-1509kAsakhuajaMbhie mA, hu satthamanilo'nilassa tibbunho / asamAhI ya nirohe, mA masagAI tao hattho / / 1511 / / 1511 * kAsAtajRmbhitAni kAyotsargANi nAyatanayA kAryANi / mA bhUt kAzitAdisambhavo mukhAnilastIvroSNo bAhyAnilasya zastra kAzitA-* * dinirodhe cAsamAdhiH pIDA, kAzitAdipavanAhatAzca mazakAdayo mA mRSata / jRmbhite ca mA mukhe prAvikSan / tato yatanArthaM hasto dIyate / * * ni:zvasitavyAkhyA ucchasitavat / / 1511 / / udgAritAdivyAkhyAmAha - 1020 * abhigraheNAbhibhavakAyotsargakartA'pyucnasaM na niruNaddhi kimuta ceSTAkAyotsargakArI / sa tu nitarAM na niruNaddhi / [516] RXXX ********** Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 1021 ************* vAyanisagguDDoe, jayaNAsahassa neva ya niroho / uDDoe va hattho, bhamalIe mucchAsu a nivese / / 1512 / / vAtanisarge udgArite ca zabdayatanA kAryA / mahAn zabdo rakSaNIyaH / na ca niroddhavyo'samAdhiH syAt, udgArite ca hasto'ntare dIyate bhramau mUrcchAyAM ca nivizet mA bhUt patanena saMyamAtmavirAdhanA / / 1512 / / sUkSmairaGgasaJcAraiH khelasaJcAraizcetyasya vyAkhyAmAha - vIriyasajogAe, saMcArA suhumabAyarA dehe / bAhiM romaMcAI, aMto khelAnilAIyA / / 1513 / / 'vIrya' balaM tena 'sayogatayA savyApAratayA dehe sati sUkSmAH bAdarAzca saJcArA bhavanti / antaH zleSmAnilAdayo bahI romotkampAdayastaiH / / 1513 / / 'sUkSmadRSTisaJcArairityasya vyAkhyAmAha - AloyacalaM cakkhu, maNaMva taM dukkaraM thiraM kAuM / rUvehiM tayaM khippai, sabhAvao vA sayaM calai / / 1514 / / 'AlokacalaM' darzanalAlasaM cakSurmanovattadduH ka [Ska] raM sthiraM kartum / rUpaistadA''kSipyate / svabhAvato vA svayaM calati / / 1514 / / tatazcana kuNai nimesajattaM, tatthuvaogeNa mA na jhAijjA / eganisaM tu pavanno, jhAi sahU aNimisacchavi / / 1515 / / kAyotsarge nimeSayatraM na karoti / mA tatropayogenA'bhISTaM na dhyAyet / ekarAtrikIM tu pratimAM prapannaH saho'nimeSAkSopi dhyAyati / / 1515 / / 'evamAdibhirAkArairi' tyasya vyAkhyAmAha - 1. 'sUkSmaiH khela'...la, / ********* A.ni. kAyotsargAdhyayanam annatthasUtravyAkhyA / gAthA - 1512 1515 1021 [517] Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * *** ** * Avazyaka- agaNIo chiMdijja va, bohIkhobhAi dIhaDakko vA / AgArehiM abhaggo, ussaggo evamAIhiM / / 1516 / / A.ni. niyuktiH * agnevidyuto vA sparzane prAvaraNaM gRhRto'pi / mArjAramUSakAdeH purato gamane'grataH sarato'pi caurasambhrame rAjasambhrame vA / sarpadaSTe Atmani* kAyotsargAzrItilakAcArya- * pare vA sAdhvAdAvapUrNamapi kAyotsarga pArayato na bhaGgaH / evamAdibhirAkArairabhagnaH / / 1516 / / oghataH kAyotsargavidhimAha - dhyayanam laghavattiH te puNa sasUriya ciya, pAsavaNuzArakAlabhUmio / pehittA atthamie, ThaMtussaggaM sae ThANe / / 1517 / / *kAyotsargavidhiH * te puna sAdhavaH 'sasUrya eva' divase prazravaNoccArakAlabhUmIH pratyuprekSya astamite 'ThaMti' tiSThanti svasthAne / 'utsarga' pratikramaNAya * devasikyatikramaNa *kAyotsarga kurvanti / ayaM ca vidhiH / kenApi kAraNena gurorvyAghAte vyAkSiptatve sati / / 1517 / / vidhiH / 1022 jai puNa nivvAghAu, AvAsaM to kariti savvevi / saDDhAikahaNavAghA-iyAi pacchA gurU Thati / / 1518 / / gAthA-1516 1520 * sesA u jahAsattI, ApucchittANa ThaMti saTThANe / suttatthajharaNaheUM, Ayariya ThiyaMmi devasiyaM / / 1519 / / jo huna u asamattho, bAlo vuDDo gilANa paritaMto / so vikahAivirahio, jhAijA jA guru ThaMti / / 1520 / / ___ AsAM vyAkhyA prAgvat / / 1518-1520 / / AcArye kAyotsarga sthite vidhimAha - * .yadi punanirvyAghAtastadA sarve guruNA sahAvazyaka pratikramaNaM kurvanti / zrAddhAdikathanAvyAghAte pakSAd guravastiSThanti kAyotsarge / * zeSAstu sAdhavo gurumApRcchaya yathAzakti * 1022 * svasthAne sAmAyikaM kRtvA sUtrArthasmaraNahetuM kAyotsarga tiSThanti / AcArya purata: sthite tasya sAmAyikAvasAne devasikamaticAraM cintayanti / + ya: sAdhuH kAryotsarge sthAtumasamarthaH [518] syAt sa bAlavRddhaglAnaparitAntAH zrAnto guruvevAvRtyAdinA sa vikathAdivirahitaH san sUtrArtha dhyAyet yAvaguravaH kAyotsarge tiSThanti / ***** Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya- * laghuvRttiH 1023 jA devasiyaM duguNaM, ciMtei gurU ahiMDao'ciTThaM / bahuvAvArA iyare, egaguNaM jAva ciTThati / / 1521 / / spaSTA / navaraM ahiNDakastiSThan / / 1521 / / pavvaiyANa va ciTTha, nAUNa gurU bahuM bahuvihIyaM / kAleNa taducieNaM, pArei ya thevaciTThovi / [pra.] spaSTA / ************* A.ni. kAyotsargAdhyayanam kAyotsargavidhiH daivasika pratikramaNavidhiH / namukkAracauvvIsaga-kiyakammAloaNaM paDikkamaNaM / kiyakammadurAloiya, duppaDikaMte ya ussaggo / / 1522 / / namaskAreNa kAyotsargaM pArayitvA caturviMzatistavaM bhaNitvA mukhavastrikAM zarIraM ca pratilikhya kRtikarma vandanakaM datvA AlocanakasUtramuccArya kAyotsargacintitAnatIcArAn yatanayA yathA guruH zRNoti tathA saMvignAH santo'rdhAvanatakAyA: ratnAdhikakrameNAlocayanti prakAzayanti Atmazuddhinimittam, tato gurupratISTaprAyazcittAH sAmAyikoJcaraNapUrvakaM samabhAvasthitAH pratikramaNasUtraM bhaNanti / tataH kRtikarma tataH * gAthA- 1521kSAmaNakam / punaH kRtikarma tataH kSAmaNAnimittaM AyariyauvajjhAe, sIse sAhammie kulagaNe va / je me kayA kasAyA, savve tiviheNa khAmemi // 1 / savvassa samaNasaMghassa, bhagavao aMjaliM kariya sIse / savvaM khamAvaittA, khamAmi savvassa ahayaMpi / 2 / 2 savvassa jIvarAsissa bhAvao dhammanihiyaniyacitto / savvaM khamAvaittA, khamAmi savvassa ahayaMpi / 3 / iti gAthAtrayaM uccArya kimapi durAlocitaM duHpra[ pra ]tikrAntaM syAditi punaH sAmAyikocaraNapUrvaM cAritravizuddhikAyotsargaM kurvanti / / 1522 / / 1522 * gururahiNDakazceSTAM vyApArarUpAmakurvan daivasikaM dviguNaM dvau vArau cintayati / itare sAdhavo bahuvyApArAstAvadekaguNaM ekavAraM tAvaccintayanti / * stokaceSTo'pi / 1023 [519] Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ M A.ni. kAyotsargAdhyayanam arihNtceiyaannNsuutrvyaakhyaa| Avazyaka- esa carittussaggo, daMsaNasuddhIi taiao hoi / suanANassa cauttho, siddhANa thuI ya kiikammaM / / 1523 / / niyuktiH / tathA - 'dunniya huMti caritte' dvau 'logassatti' stavo cintyo 'daMsaNanANe ya ikkaikko ya suyakhittadevayAe thui aMte paMcamaMgalayaM' / zrItilakAcArya- eSa cAritrAticArazuddhikAyotsarga: paJcAzaducchvAsamAnaH / aticAracintanaprathamakAyotsargApekSayA'yaM dvitIyaH / atha darzanazuddhinimittaM - laghuvRttiH caturviMzatistavamutkIrtya kAyotsargArtha 'savvaloe arihaMtaceiyANamiti sUtraM paThanti / asyArthaH savvaloetti 'adholoke camarAdibhavaneSu 'tiryagloke' dvIpAcalajyotirvimAneSu 'Urdhvaloke' saudharmAdiSu 'arihaMtaceiyANa' arhatAM 'caityAni' pratimAH arhacaityAni teSAM * 1024 vandanAdipratyayaM kAyotsarga karomi iti sambandhaH / kAyasyotsargaH sthAnamaunadhyAnakriyAtrayaM vinA kriyAntaranirAsena tyAgastaM karomi / 'vaMdaNavattiyAe' vandanapratyayaM vandanamabhivAdanaM 'tatpratyayaM' tannimittaM yAdRgvandanAtpuNyaM bhavati, tAdRkkAyotsargAdeva me syAdityarthaH / / * vattiyAe ityArSatvAt / 'pUaNavattiyAe' pUjanapratyayaM pUjanaM gandhamAlyAdibhirarcanam, tannimittam / 'sakkArabattiyAe' satkArapratyayaM satkAro * vastrAbharaNAdipUjanam, tannimittam / svayaM kRtapUjAsatkAreNApi bhAvastavatvena bahuphalatvAt bhaNanIyamevaitat / 'sammANavattiyAe' sanmAnapratyayaM sanmAnaM stavAdibhirguNakIrtanam, tannimittam / atha vandanAdyAzaMsAH - kimarthamityAha-'bohilAbhavattiyAe' bodhilAbhaH pretya / jinadharmAvAptistatpratyayam / tadAzaMsApi kimarthamityAha - ######### 1024 [520] Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya- * laghuvRttiH 'niruvasaggavattiyAe' niruvasargo janmajarAdyupadravarahito mokSastatpratyayam / ayaM ca kAyotsargaH zraddhAdirahitaiH kriyamANo neSTasAdhaka ityAha / 'saddhAe' ityAdi zraddhayA svAbhilASeNa, na balAbhiyogAdinA / 'medhayA' vivekatayA na jaDatvena, maryAdayA vA nA'samaJjasatvena / 'dhRtyA' manaH samAdhinA na rAgAdyAkulatvena / 'dhAraNayA' arhadguNA'vismaraNarUpayA, na tacchUnyatayA / 'anuprekSayA' arhadguNAnAmeva punaH punazcintanena na tadvaikalyena / 'vardhamAnaye 'ti zraddhAdibhiH pratyekaM sambadhyate / 'ThAmi kAussaggaM' / nanu prAkkaromi kAyotsargamityuktaM kiM punaridam ? satyaM vartamAnasAmIpyena vartamAnavadveti (pANi 3-3-131) / karomi kariSyAmIti kriyAbhimukhyameva prAguktam idAnIMtvAsannataratvAttasya karaNameva / kiM sarvathA kAyotsarga ityAha 1025 dhyayanam pukkharavara dIvasUtravyAkhyA / * gAthA - 1523 * Duo 'annattha usasieNami'tyAdi evaM sUtraM paThitvA paJcaviMzatyucchvAsamAnaM kAyotsargaM kurvanti / eSa tRtIyaH / taM pArayitvA jJAnArAdhanArthaM jJAnaprarUpakatIrthakRnnamaskArapUrvakaM sUtramidaM paThanti / 'pukkharavaradIvaDDe' ityAdi / puSkaravaradvIpastRtIyadvIpastasyArthe mAnuSottaraparvatAdarvAgbhAgavartini tathA dhAtakISaNDe dvitIyadvIpe jambUdvIpe ca prathame yAni bharatairavatamahAvidehAni / paJcadaza kSetrANi teSu, sUtre prAkRtatvAdekavacanam dharmasya zrutadharmasyAdikarAnnamasyAmi stuve / 'tamatimire 'tyAdi tamo'jJAnaM tadeva timiraM tasya paTalaM 'tadvidhvaMsayati' vinAzayatIti tamastimirapaTalavidhvaMsanastasya / 'suragaNanarendramahitasya' sImAyAM maryAdAyAM dhArayatIti sImAdharaH zrutadharmasya prAkRtatvAtkarmaNi, dvitIyAsthA atastaM 'vande' stavImi / 'prasphoTitaM' khaNDitaM prastAvAdvivekinAM 'mohajAlaM' mithyAtvAdirUpaM yena tasya / itthaM zrutamabhivandya tatraivA'pramAdopadezamAha - 1. karoti la kha pa, pa pa, A.ni. kAyotsargA ********* 1025 [521] Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- 'jAI'tyAdi janmajarAmaraNazokapraNAzanasya / 'kalyANaM' kalyANakAraNam / 'puSkalaM' sampUrNa 'vizAlaM' vistIrNaM 'sukhamAvahati' A.ni. niyuktiH * prApayati / kalyANapuSkalavizAlasukhAvahastasya / 'devadAnavanarendragaNArcitasya dharmasya' zrutadharmasya 'sAra' vizeSaNabalAtsAmarthya upalabhya kaH * kAyotsargAzrItilakAcArya- pramAdaM kuryAnna kazcidityarthaH / yatazcaivamataH 'siddhe vRttaM' atra SaSThyarthe saptamI / 'siddhasya' prasiddhasya 'jinamatasya' arhasiddhAntasya kiM. dhyayanam laghavRttiH viziSTasya 'saMyamasya' saGgatA yamAH ahiMsAsUnRtAsteyabrahmAkiJcanatArUpA yasya sa, saMyamastasya / punaH kiM viziSTasya 'devanAga-* pukkharavara* suvarNakinnaragaNasadbhUtabhAvArcitasya' / 'devA' vaimAnikAH / 'nAgA' dharaNAdayo bhavanapatayaH / zobhano varNo yeSAM te 'suvarNAH' jyotiSkAH / * dIvaDDesUtra* 'kinnarA' vyantarAsteSAM gaNAstaiH 'sadbhUtabhAviSu' vartamAnAtItAnAgateSu kAleSu arcitasya 'stutasya' pUjitasya ca / atra nakArasakArayoH / vyAkhyA / 1026 prAkRtatvAd dvirbhAvaH / 'nama Nam prahatve' inantaH namanaM namaH / 'ghaJi jvalahvalamhalanamo'nupasargAveti' sAnubandhatvena hrasvatve namaH praNAmaH / * gAthA-1523 * zirInAmanarUpaH / kiM viziSTaH ? bhopayata: 'bhayA' prabhayA (bhA-prabhA tayA) 'upayataH' saMbaddhaH / ko'rthaH ? 'saprabhaH' sotsAhaH* kSititalamilitamaulika ityarthaH / punaH kiM viziSTaH ? nandiH, nandyate'nenAsmAditi vA 'nandiH' samRddhikAraka: 'sadA' sarvakAlaM bhavatviti / * zeSaH / tathA lokyate'nena iti 'loko' matijJAnAdiH / sa yatra pratiSThitaH, svarUpAkhyAnena, tathA 'jagadidaM' martyalokarUpaM jJeyatayA yatra * * pratiSThitamiti yogaH / tathA 'trailokyAmAsuram' amAzca asurAzca amartyAsuram, trailokyasparzi amAsuram, trailokyAmAsuram / * 1026 1. 'bhAvyacintasya' cha la, pa, / 2. 'anantaH' la, / 3. 'zironamana' la, / [522] Sai Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- * zAkapArthivAdidarzanAnmadhyamapadalopI samAsaH / kathametat ? 'amartyA' vaimAnikadevAH UrdhvalokaM satatAvasthAnena, martyalokaM jinajanmA-* A.ni. niyuktiH diSvAgamanena, adholokaM narakagatasyAbhISTasyA''karSaNAya tatra gamanena, evaM trailokyasparzino'mAH / adholokaM satatAvasthAnena, tiryaglokaM kAyotsargAzrItilakAcArya- nandIzvarAdiyAtrArtha krIDAvAseSu krIDArthaJca, UrdhvalokaM jinajanmotsave mervAdau gamanena, evaM trailokyaspazino'surAH / etadapi yatra 'pratiSThitaM dhyayanam laghavattiH prakAzitaM kathitamityarthaH / sa 'dharma:' zrutadharmaH / 'vardhatA' vRddhiM yAtu 'zAzvato''rthato nityaH / tathA vijayatAM paramatavijayena vijayavAnastu / siddhArthabuddhANaM dharmAduttaraH uttaraNaM avarohaNaM yataH sakAzAt 'taddharmottaraM' pApaM 'vardhatu,' 'vardha chedanapUraNayoH' chinattu / sUtravyAkhyA / gAthA-1523 __ atha zrutasyaiva kAyotsargArthaM paThanti / 1027 'suyassa bhagavao karemi kAussaggaM vaMdaNavattiyAe' ityAdi 'vosirAmI'ti yAvat / etatsUtraM paThitvA paJcaviMzatyucchvAsamAnaM ke * kAyotsarga kurvanti / eSa caturthaH kAyotsargaH / taM pArayitvA vizuddhacaraNadarzanazrutAticArA: maGgalanimittaM caraNadarzanazrutadezakAnAM siddhAnAM / stutiM paThanti / siddhANaM buddhANamityAdi / 'siddhebhyaH' kSINAzeSakarmebhyaH / 'buddhebhyo' jJAtatattvebhyaH / 'pAragatebhyaH' pAraM bhavAbdhiparyantaM * *gatebhyaH / 'paramparAgatebhyaH' paramparayA kathaJcitkarmakSayopazamAtsamyagdarzanam, tato jJAnaM tatazcAritramityevaMrUpayA gatAstebhyaH / 1027 *'lokAgramupagatebhyaH' siddhikSetraM samprAptebhya: namaH sadA sarvasiddhebhyaH / tIrthA / 1 / tIrtha / 2 / tIrthakarA / 3 / tIrthakara / 4 / svayambuddha / 5 / * *pratikramaNakartRsAdhUnAM vizeSaNam / [523] *EXER ****** KAR***RN Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 1028 atha namaskAraphaladarzanaparamidaM paThanti / 'ikkovI 'tyAdi 'eko'pi namaskAraH' AsatAM bahavaH / 'jinavaravRSabhAya' jinA: * zrutAvadhijinAdayaH teSAM varAH kevalinaH teSAM vRSabhastIrthakaranAmakarmodayAduttamo jinavaravRSabhastasmai vardhamAnAya / saMsArasAgarAttArayati naraM vA nArIM vA / nArIM veti strInirvANabhaNanAddigambaranirAsaH / etAstisra stutayo gaNadharakRtatvAnniyamenocyante / kecidanyA api paThanti na ca tatra niyamaH / / 1523 / / tato mukhavastrikAM zarIraM ca pratilikhya kRtikarma kurvanti / kiM nimittamityAha - sukayaM ANattiM piva, loe kAUNa sukayakiikammA / va MtiyA thuIo, guruthuigahaNe kae tinni / / 1524 / / yathA rAjJo manuSyAH kAryeNa preSitAH praNamya yAnti / kRtakAryAH punaH praNamya nivedayanti / tataH kRtAJjalipuTAH gurubhiH stutigrahaNe kRte sAdhavo vardhamAnAstisraH stutIH paThanti / tataH prAdoSikakAlakAryaM kurvanti / gataM daivasikam / atha rAtrikavidhiH - 1. 'devANavidevetyAdi' la / 2. 'vRSabhAyeti' la / ******** pratyekabuddha / 6 / buddhabodhita |7| strI / 8 / puruSa / 9 / napuMsaka / 10 / svaliGga / anyaliGga / 12 / gRhiliGge / 13 / kasamayA / 14 / neka samaya / 15 / siddhAkhyapaJcadazabhedebhyaH / athAsannopakAritvAdvartamAnatIrthAdhipateH zrIvIrasvAminaH stutiM paThanti / 'jo devANavI 'tyAdi / yo 'devAnAmapi bhuvanapatyAdInAM pUjyatvAddevaH / yaM devAH prAJjalayo vinayaracitakarapuTAH santo namasyanti / taM devadevaiH zakrAdibhirmahitaM * dhyayanam pUjitam / zirasA vande mahAvIram / * siddhANaMbuddhANaM ************** *********** A.ni. kAyotsargA sUtravyAkhyA / gAthA - 1524 1028 [524] Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 Avazyaka- tatra prathamaM sAmAyikoccaraNapUrvakaM cAritravizuddhinimittaM paJcaviMzatyucchvAsaM kAyotsarga kurvanti / tato darzanazuddhaye dvitIyaM caturviMzatistava-* A.ni. niyuktiH kAyotsarga paJcaviMzatyucchvAsamAnam / tataH zrutArAdhanArthaM zrutastavaM paThanti / kAyotsarge ca sAndhyapratikramaNAdArabhya adhikRtakAyotsarga : kAyotsargAzrItilakAcArya-* yAvajjAtAnatIcArAMzcintayanti / / 1524 / / prathamakAyotsarge eva kathamatIcArAnna cintayantItyAha - dhyayanam rAtrikalaghuvRttiH niddAmatto na sarai, aiyAraM mA ya ghaTTaNaM'NunnaM / kiiakaraNadosA vA, gosAI tini ussaggA / / 1525 / / pratikramaNa 2 nidrAmatto' nidrAbhibhUto na smarantya'ticAram, andhakAre ca vandamAnAnAM mA bhUdanyonyaM ghaTTanam, mandazraddhAnAM cAndhakAre kRtikarmA'karaNe vidhiH / doSAH syuriti prathamaM kAyotsargatrayam / / 1525 / / * gAthA-1525tattha paDhamo caritte, dasaNasuddhIi bIyao hoi / suyanANassa ya taio, navaraM ciMtei tattha imaM / / 1526 / / taie nisAiyAraM, ciMtei caramaMmi kiM tavaM kAhaM / chammAsA egadiNA-ihANI jA porisI namo vA / / 1527 / / - spaSTe / tato'ticArAn vicintya pArite 'siddhANaM buddhANaM ti bhaNitvA prAguktena vidhinA vanditvA Alocayanti / tataH sAmAyikoccaraNapUrva ke pratikramaNasUtraM paThanti / tataH sAmAyikapUrvaM caramakAyotsarga kurvanti / tatra SaNmAsikaM cintayanti / yathA - 1029 .nidrayA matto'bhibhUto rAtryaticAraM suSTu na smarettenAdyo'tIcAracintanAya kAyotsargA na kAryaH, tathA kSAmaNakakAle vandane tamasi anyonya sAdhUnAM ghaTTanaM mA'stu, mandazraddhAnAM [525] kRtikarmAkaraNadoSAcca, gose prAtarAdau traya utsargAH kAryAH / 1527 *ERE ERRRRRRR8 aww Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- chammAsaM tavaM karemo ? na sakkemo, egadivaseNa UNayaMpi na sakkemo, evaM jAva paMca mAsA tao cattAri tao tini tao dunni tao A.ni. niyuktiH ego mAso addhamAso cautthaM AyaMbilaM egAsaNaM purimarlDa nivigaiyaM namukkArasahiyaMti / yasmin kRte gurunirdezo na hIyate tatra sthIyate / * kAyotsargAzrItilakAcArya-* pArite caturvizatistavamuJcarya mukhavastrikA pratilikhya vandanakaM datvA gurumukhena pratyAkhyAnaM prapadyante / tataH tisraH stutIrvardhamAnA mandasvaraMdhyayanam laghavRttiH paThanti / yathA gRholikAdayo nottiSThanti / tato devAn vandante / tato bahuvelAM sandezayanti / tato rajoharaNaM pratilekhayanti / tata upadhi rAtrika/pAkSika *sandezayanti pratilekhayanti ca / tato vasatiM pramArjayanti / kAlaM nivedayanti / tathA kAlatulanAM kurvanti yathA pratikramaNasamAptau pratilekhanAvelA * pratikramaNa vidhiH / * bhavati / gataM rAtrikam / atha pAkSikaM - daivasikapratikramaNe pratikramaNasUtrA'nantaraM pAkSikamukhavastrikA pratilikhya vandanakaM datvA * 1030 * gAthA-1527 sambaddhakSAmaNaM kurvanti / taccedaM sUtraM khAmemi pakkhiyaM jaM kiMci appattiyaM parapattiyaM ityAdi / kSamayAmi pAkSikaM yatkiJcidaprItimAtram, * * parA'prItikaM prakRSTaprItikam / 'bhakte' bhaktaviSaye / 'pAne' pAnaviSaye / 'vinaye''bhyutthAnAdirUpe / 'vaiyAvRtye' auSadhapathyAdinA* 'vaSTambharUpe / 'AlApe' sakRjalparUpe 'saMlApe' mitha: kathArUpe / 'uccAsane' gurorAsanAduccairAsane / 'samAsane' gurorAsanena tulye Asane / * 'antarabhASAyAM' gurorbhASamANasya vicAlabhASaNarUpAyAm / 'uparibhASAyAM' gurorbhASaNAnantarameva vizeSatarabhASaNarUpAyAm, yatkiJcana mama* vinayaparihINaM zikSAviyuktaM saJjAtamityarthaH / 1030 1. 'lekhya' la, / 'saMbuddhakSAmaNaM' - saMbuddho vRddhaH tasya svayameva laghuH kSamayatItyarthaH / [526] Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka 'sUkSmaM' vA'lpaprAyazcittazodhyam / 'bAdaraM' vA bhUyaH prAyazcittazodhyam / 'yUyaM jAnItha' sakalamanobhAvavedakatvAt / 'ahaM na jAnAmi' niryuktiH mUDhatvAt / 'tasyA''prItikAdiviSayasya mithyA me duHkR[SkR]tam, sarvamapi me mama duHkR[SkR]taM 'mithyeti, mokSasAdhanaviparyayabhUtaM zrItilakAcArya- * kSamaNIyamityarthaH / jaghanyatastrayaH sAdhavaH kSAmyante / utkarSataH sarve'pi / tataH pAkSikAlocanaM tato vandanakaM dApayitvA gururUrdhvabhUya pratyekaM laghuvRttiH kSAmaNaM kArayanti / tataH punarvandanakadAnAnantaraM gururgurusandiSTo vA pAkSikasUtraM karSati / zeSA yathAzakti kAyotsargasthA dharmadhyAnopagatAH zRNvanti / tata upavizya pratikramaNasUtraM bhaNitvA mUlottaraguNazuddhaye ucchvAsazatatrayamAnaM kAyotsargaM kurvanti, dvAdazavArAzcaturviMzatistavaM cintayantItyarthaH / pArite ca caturviMzatistavamutkIrtya mukhavastrikAM pratilikhya vandanakaM datvA samAptikSAmaNaM kRtvA ahamavi bhe khAmIti guruNokte pAkSikakSAmaNakacatuSTayaM kurvanti / tatrAdyaM - icchAmi khamAsamaNo piyaM ca me jaM bhe ityAdi / 'bhe' bhavatAM 'hRSTAnAM' nIrujAm, 'alpAtaGkAnAM' sadyoghAtirogavarjitAnAm / 'abhaggajogANaM' abhgnsNymyogaanaam| 'pauSadho' dharmapauSadhaH / tubbhehiM samaM yuSmAbhiH saha sarvametat sampannamiti gurorvacaH / atha dvitIyaM - icchAmi khamAsamaNo puvviM ceiyAiM vaMdittA ityAdi / vihArAtpUrvaM yuSmatpAdamUle sthitena caityAni jinapratimA vanditvA pazcAdviharamANena vihAraM kurvatA ye kecidvahudaivasikAH sAdhavo 'dRSTAH' 'sAmANAH' sAma komalaM mandaM dinena * vandanakadAnAnantaraM bhaNanti 'devasiyaM paDikaMtaM pakkhiyaM paDikkamAveha' tato gururgurusandiSTo vA... hAribhadrIyavRttau / * zramaNo vRddhAvAsaH, vaizramaNo (vasan)navavikalpavihAraH, vRddhAvAsa: parikSINajaGghAbalo nava vibhAgAn kSetraM kRtvA viharati / navakalpavihAraH punaH RtubaddhaSTa mAsAn mAsakalpena viharati, ete'STavikalpAH varSAvAsamekasmin sthAne / iti hAribhadrIyavRttI / ******** 1031 A.ni. kAyotsargA dhyayanam pAkSikapratikramaNavidhiH / gAthA - 1527 1031 [527] Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ya saMtiyaM sarvaM vRha kRtinAM karmANita Avazyaka- gavyUtamAtra aNanti, anekArthatvAdgacchanti sAmANA: javAbalaparikSayAbRddhavAsinaH / vasamANatti vasanto navakalpavihAreNa / 'ahamapi A.ni. niyuktiH vandayAmi caityAni yuSmAn vinA praNatAnI ti guruvacaH / atha tRtIyaM - icchAmi khamAsamaNo uvaDhiohamityAdi / upasthito'- kAyotsargAzrItilakAcArya-* smyAtmavastrAdinivedanAya yadetanmatparibhogyaM vastrAdyasti 'tadyuSmAkaM satkaM' 'yathAkalpaM' sthavirakalpocittaM kalpanIyaM ca / 'ciyatteNaMti' dhyayanam laghuvRttiH prItyA / 'savvaM Ayariya saMtiyaM sarvaM bRhadgurUNAM satkam, kiM mamA'tretyauddhatyavarjakaM guruvacaH / atha caturthaM - icchAmi khamAsamaNo kayAiM. pAkSikaprati*ca me ityAdi / kRtAni ca mayA 'kRtikarmANi' kRtinAM karmANi vyApArarUpANi vaiyAvRtyAdIni, AcAraM vinA, vinayaM vinA ahaM ca svayaM * * gAthA-1527 yuSmAbhiH 'zikSitaH' zikSApitazcopAdhyAyAdyaiH 'saGgrahIta:' ziSyatvenA''dRtaH / 'upagRhIto' jJAnAdyairvastrAdyaizcopaSTambhitaH / 'smAritaH' kRtyam, * 1032 *'vArito''kRtyataH / coiotti saMyamayogeSu skhalane preritaH / paDicoiotti puna: skhalane pratipreritaH / ciyattA prItiviSayA'sau me *pratipreraNA / yuSmacchikSAdibhirupasthito'smi zrAmaNyasya / cAuraMtasaMsArakaMtArAotti catvAro nArakatiryagnarAmaragatilakSaNA antA* avayavA yasya taJcaturantasaMsArakAntAram, tasmAt / 'saMhRtya' rAgadveSaparihAreNAtmAnaM saMkSipya / 'nistArakAH' pareSAm, 'pAragAH' AtmanaH,* * saMsArasamudrAt bhavateti guruvacaH / zeSaM sarvaM spaSTam / / 1526-1527 / / pAkSikakSAmaNAnte guruvacanasaGgrahagAthA - 1032 1. 'iti guruvacanaM / saGgahagAthA' la, / [528] / 'upagRhIto / / ***************** KRRRRRRRR*** Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niyuktiH uktaayaa| Avazyaka- ahamavi bhe khAmemi, tunbhehiM samaM matthaeNa vaMdAmi / AyariyasaMtiyaM, nitthAragA u guruNo u vayaNAI / / 1528 / / * A.ni. uktArthA / bhavanadevatAkSetradevatayoH kAyotsarga kurvanti / ajitazAntistavaM paThanti / gataM pAkSikam / evaM cAturmAsikam / navaraM tatra kAyotsargAzrItilakAcArya- paJcazatocchvAsamAnaH kAyotsargaH / evaM sAMvatsarikamapi atrASTottarasahasrocchAsaH kAyotsargaH / / 1528 / / tathA - dhyayanam laghuvRttiH cAturmAsika___ bhA. cAummAsiyavarise AloyaNa niyamasA u dAyavvA / gahaNaM abhiggahANa ya puvagahie niveeuM / / 234 / / pratikramaNabhA. cAummAsiyavarise ussaggo khittadevayAe u / pakkhiya sijasurAe karaMti caumAsie vege / / 235 / / vidhiH| 1033 spaSTe / niyatakAyotsargamAha - gAthA-1528desiya rAiya pakkhiya, caummAse taheva varise ya / eesuM huMti niyayA, ussaggA aniyayA sesA / / 1529 / / 1529 bhA.gAthAspaSTA / navaraM zeSA gamanAgamanAdiviSayAH / / 1529 / / kAyotsargeSUcyAsamAnamAha - 234-235 M .mudritaprato 'ahaM ca vaMdAmi' iti pAThaH / * cAturmAsike vArSike ca AlocanA niyamAdAtavyA gurUNAM tataH pratikrAmanti, gurubhistu prAntaH paJcakalyANaM devam / saadhvH| 1033 *prAggRhItAbhigrahANAM nivedanAM kRtvA navA'bhiprahANAM grahaNaM kurvanti, anabhigraharna stheyam / + cAturmAsike kSetradevatAyAH kAyotsargaH kAryo'nugrahAnumatiyAcanarUpaH / saptaviMzatyu-* pacAsaH / pAkSike zayyAsUryAH kAyotsargaH / eke AcAryAzcAturmAsike'pi zayyAsUryutsarga kurvanti / dIpikAyAm / [529] Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilkAcAryalaghuvRttiH sAya sayaM gosa'ddhaM, titreva sayA havaMti pakkhaMmi / paMca ya cAummAse, aTThasahassaM ca varisaMmi / / 1530 / / A.ni. 'sAya' sAndhyapratikramaNotsargeSUcchavAsazatam / 'gose' prabhAte'rddhazatam / zeSaM spaSTam / / 1530 / / devasikAdhutsarge dyotakaramAnamAha - kAyotsagA __ dhyayanam cattAri do duvAlasa, vIsA cattA ya hu~ti ujjoyA / desiya rAiya pakkhiya, cAummAse ya varise ya / / 1531 / / aniyatakAyotsargaspaSTA / / 1531 / / zlokamAnamAha - vaktavyatA paMNavIsaaddhaterasa, siloga pannattarI ya bodhavvA / sayamegaM paNavIsaM, do bAvannA ya vArisie / / 1532 / / kAyotsargaspaSTA / navaraM caturbhirucakAsaH zloko gRhyate / / 1532 / / aniyatakAyotsargavaktavyatAdvAragAthAmAha - mAnam / *gAthA-1530gamaNAgamaNavihAre, suttami ya sumiNadasaNe rAo / nAvAnaisaMtAre, iriyAvahiyApaDikamaNaM / / 1533 / / 1533 AdyAvayavaM bhASyakRdvivRNvannAha - 1034 ** devasike sAyaM 100 ucAsAH 4 'logassa'(2+1+1) / prAtaH 50 ucyAsAH 2'logassa'(1+1) / pAkSike 300 cyAsAH 12 'loga'(1) cAturmAsike 500 ucyAsAH- 20 'logassa' (1) / vArSika 1008 ucAsAH 40 'logasma'+1 namaskAraH (1)* 'udyotkrmaanN-logssmaanm'| devasike 25 zlokAH (2544-100 ucAsAH) rAtrike * *121, zlokAH (121,x4-50 ucAsAH) evaM pAkSike 75 zlokAH cAturmAsike 125 zlokAH, vArSika 252 zlokAH / 1034 [530] Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 1035 ****** **************** bhA. bhatte pANe saNA-saNe ya arihaMtasamaNasijjAsu / uccAre pAsavaNe, paNavIsaM huMti UsAsA / / 236 / / bhakte pAne zayane saMstArake Asane pIThAdau hastazatAdAnIte sati / 'arhacchayyAyAM caitye, 'zramaNazayyAyAM' vasatau gamane / uccAraprazravaNayoH kRtayoH paJcaviMzatyucchvAsa utsargaH / / 1533 / / vihAradvAramAha niayAlayAu gamaNaM, annattha u sutta porasinimittaM / hoi vihAro itthavi, paNavIsaM huMti UsAsA / [pra.] spaSTA / sUtradvAramAha - usasamudese, sattAvIsaM aNupravaNayAe / adveva ya UsAsA, paTTavaNapaDikramaNamAI / / 1534 / / spaSTA / navaraM prasthApane svAdhyAyasya pratikramaNe kAlasya AdizabdAtkAlagrahaNe gocaracaryAyAM zrutaskandhaparivarttanAnantaraM ca kAyotsarge'STau cocchvAsAH / / 1534 / / Aha paraH - ********** 1. 'suttaporisi' pa la / nijAlayAdanyatra sUtrapauruSInimittaM gamanaM yatkriyate eSa vihAro bhaNyate / atrA'pi IrSyA pratikramya 25 ucchavAsotsargaH / * sUtre uddezasamuddezAnujJAsu 27 uclAsAH, zayyAkSetrasUryotsarge 27 ucchvAsAH + AditaH kArye yAn ekaskhalite'STocjhasotsarga kRtvA vrajed, dvitIye SoDazocchAsotsargaH tRtIye skhalite svayaM na yAtyanyaH prasthApyate'vazyakArye devAn vanditvA purato'nyasAdhuM kRtvA tena saha gacchet / (parameSThipadaiH zlokaH 1 ucchavAsAH 4, cUlikAyA zlokaH 1 ucchvAsAH 4) dIpikAyAm / ***** A.ni. kAyotsargAdhyayanam kAyotsargamAnam / gAthA - 1534 bhA. gAthA- 236 1035 [531| Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 1036 juja akAlapaDhiyA iesu duTTu ya paDicchiyAIsu / samaNutrasamuddese, kAussaggassa karaNaM tu / / 1535 / / samanujJAyAM samuddeze ca prAyazcittArthaM yujyate kAyotsargaH / / 1535 / / dhyayanam - puNa uddisamANA, aNaikkaMtAvi kuNaha ussaggaM / esa akaovi doso, paridhippai kiM muhA bhaMte / / 1536 / yatpunaruddizantaH uddeze eva anatikrAntAH - apaThitA'vyAkhyAtazrutA aprAptAticArA api kAyotsargaM kuruta / eSa akRto'pi doSaH kiM kAyotsargamudhA bhadanta ! parigRhyate / / 1536 / / AcArya Aha - mAnam / gAthA - 1535 1538 pAgrdhAI kIra, ussaggo maMgalaMti use / aNuvahiyamaMgalANaM, mA hujja hu kiMci Ne vigdhaM / / 1537 / / spaSTA / navaraM 'anupahitamaGgalAnAM' akRtamaGgalAnAm / 'Ne' ityasmAkam / / 1537 / / 'sumiNadaMsaNerAu' iti dvAramAha (dvAragAthA - 1533) pANivahamusAvAe, adattamehuNapariggahe ceva / sayamegaM tu anUNaM, ussAsANaM bhavijjAhi / / 1538 / / svapne eSvAseviteSu ucchavAsAnAM zatamanyUnaM cintanIyaM bhavet / diTThIvippariyAse saya mehunnaMmi thIvipariyAse / aTThasayaM vavahAre aNabhissaMgassa sAhussa 11 / spaSTA / navaraM vyavahAre AcaraNe'nabhiSvaGgasya kvApyanAsaktasya / / 1538 / / nAvAnaisaMtAre iti dvAramAha (dvAragAthA - 1533) * pApodghAtI pApahantA kAyotsargo maGgalamiti uddeze kriyate'nupahitamaGgalAnAM kathaJcana vighnaM mA'stu / * svapne sarAgadRzi jAtAyAm, tathA svapna eva strIviparyAsaM strIbhoge kRte vyavahAreNAcaraNenAnabhiSvaGgasya sAkSAnmaithunAsevinaH sAdhoraSTottarazataM ucchavAsAH / A.ni. kAyotsargA 1036 [532] Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 1037 ********* nAvAe uttariDaM, vahamAI taha naI ca emeva / saMtAreNa caleNa va, gaMtuM paNavIsa ussAsA / [pra.] A.ni. spaSTA / navaraM leSTvAdisaGkrameNa calena saJcaracaraNopanipAtena calatvAtkiJcijjalavirAdhanena / vAzabdAt saMtAreNa pAdAbhyAmuttIryA'pi kAyotsargA ucchvAsamAnamAha - dhyayanam azaThadvAram (6) gAthA - 1539 bhA. gAthA 237-238 pAyasamA ussAsA, kAlapamANeNa huMti nAyavvA / eyaM kAlapamANaM, ussagge hoi nAyavvaM / / 1539 / / pAdaH zlokacaturthAMzaH atha mUladvAraM gatam / / 1539 / / azaThadvAramAha ( dvAragAthA 1428) - bhA. jo khalu tIsaivariso, sattarivariseNa pAraNAisamo / visame va kUDavAhI, nivvinnANo ya so jaDDo / / 237 / / yaH khalu triMzadvarSaH saptativarSeNa saha kAyotsargapArakaH / same pi viSame iva yathA kUTavAhI gaurna saJcarati / tathA sa sAdhurjaDo nirvijJAno'nAtmahitaH zaTho yathAzakti kAyotsargAkaraNAt / dRSTAntameva vivRNvannAha - bhA. samabhUmevi aibharo, ujjANe kimuya kUDavAhissa / aibhAraNaM bhajjai, tuttayaghAehiM ya marAlo / / 238 / / samabhUmAvapi stokopi bhAro yasyA'tibharaH kUTavAhino balIvardasya / kimuta UrdhvaM yAnaM yatra pathi tatrodyAne kimucyate sa hi marAlo galiH, damanArthaM kSiptenA'tibhAreNa bhajyate, 'totraM' prAjanaH tadAghAtaizca pIDyate / dASTantikayojanAmAha - 9. 'bhAro' la la kha saMtAreNa padyayA ityarthaH / * 1. ucjhasaH 1 pAdaH / ********* gaNaNa 1037 [533] Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- emeva balasamaggo, na kuNai mAyAi samaM ussaggaM / mAyAvaDiyaM kammaM, pAvai ussaggakesaM ca / [pra.] A.ni. niyuktiH pUrvAdhaM spaSTam / sa mAyApratyayaM karma prApnoti / kAyotsargaklezaM ca / tathA - kAyotsargAzrItilakAcArya dhyayanam mAyAe ussaggaM, annaM ca tavaM akubvao sahuNo / ko anno aNuhohIa, kammasesaM aNijariyaM / / 1540 / / * azaThadvAram(6) laghutiH 'sahiSNoH' samarthasyApi nA'haM zaknomIti mAyayA kAyotsarga zeSaM ca tapo'nazanAdi akurvataH ko'nyo'sya karmazeSaM samyaktvalAbhAtpUrva gAtha kSapitasya duHka[SkarmaNaH zeSam, anirjaritaM 'anubhaviSyati' kSapayiSyati / / 1540 / / tataH kiM kAryamityAha - 1542 1038 nikkUDaM savisesaM, vayANurUvaM balANurUvaM ca / khANuvva uddhadeho, kAussaggaM tu dAijA / / 1541 / / 'niHkU(SkaTaM azaThaM savizeSa samabalaiH sahA'kRtaspardham / zeSaM spaSTam / / 1541 / / atha vayo balaM cAdhikRtya kAyotsargavidhimAha - taruNo balavaM taruNo, ya dubbalo therau balasamiddho / thero abalo causuvi, bhaMgesu jahAbalaM ThAI / / 1542 / / * na tvabhimAnAt ahamanenApi vRddhena na tulya ityabalenApi sthAtavyaM pazcAt glAnatvAdisambhavAt / / 1542 / / atha zaThadvAramAha - 1038 * sthANuvardhvadehaH kAyotsarga kuryAH / * (1) taruNo balavAn (2) taruNo durbalaH, (3) sthaviro balasamRddhaH (4) sthaviro'balazca caturdhvapi bhaGgeSu yathAbalaM yathAzaktyotsarge - * tiSThati na tu garvAt / + yataH zizorapi garvAddhatulyaM utsarga kurvato'balatayA glAnatvaM jAyate / [534] BIR Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka Avazyaka- payalAyai paDipucchai, kaMTagaviyArapAsavaNadhamme / niyaDiM gelanaM vA, karei kUDaM Thavai eyaM / / 1543 / / A.ni. niyuktiH - kAyotsargavelAyAM pracalAyati nidrAM gacchati / pratipRcchati sUtramarthaM vA / kaNTakAnapanayati / 'viyAra'tti purISotsargAya gacchati / prazravaNaM kAya zrItilakAcArya-karoti / dharma kathayati / nikRtyA mAyayA glAnatvaM karoti / kUTaM sthApayati / / 1543 / / kAyotsargavidhidvAramAha - dhyayanam laghuvRttiH pubbiM ThaMti ya guruNo, guruNA ussAriyaMmi pAriti / ThAyaMti ya savisesaM, taruNA anunnaviriyA u / / 1544 / / * zaThadvAram (6) kAyotsarga___ 'savizeSa' atinizcalatayA / 'annunnaviriyA u' mitho balavizeSAt / zeSaM spaSTam / / 1544 / / *karaNavidhiH(8) 1039 cauraMgula muhaputtI, ujjUe Dabbahattha rayaharaNaM / vosaTThacattadeho, kAussaggaM karijAhi / / 1545 / / * gAthA-1543catvAryaGgulAni pAdayorantaraM kAryam / mukhavastrikA 'ujjUe' dakSaNahaste dhAryA / vAme haste rajoharaNam / vyutsRSTo'ta eva tyakto deho| 1547 yena sa tathA / / 1545 / / doSadvAramAha - ghoDaga layAi khaMbhe, kuDe mAle ya sabari vahu niyale / laMbuttara thaNa uddhI, saMjai khaliNe ya vAyasa kavitu / / 1546 / / * sIsokapi ya mUI, aMgulibhamuhA ya vAruNI pehA / nAbhIkarayalakuppara, ussAre pAriyami thuI / / 1547 / / 1039 * guroH pUrva kAyotsarga tiSThanti / guruNotsarga pArite pArayanti / [535] ENER*** FREERI Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A.ni. kAyotsargA dhyayanam kAyotsargasya doSAH(9) gAthA-1547 * Avazyaka- * nAbheradhazcolapaTTaka: kAryaH / pralambitakaratalena sa ca kUrparAbhyAM dhAryaH / utsArya pArite stutizcaturviMzatirUpA / ghoTakAdivyAkhyA niyuktiH gAthAbhirAha - zrItilakAcArya-* Asuvva visamapAya, AuTTAvittu ThAi ussaggaM / kaMpai kAussagge, layavva kharapavaNavegeNaM / 1 / / laghuvRttiH khaMbhe vA kaDe vA, avaThabhiya ThAi kAussaggaM tu / mAle ya uttamaMgaM, avaThabhiya ThAi ussaggaM / 2 / sabarI vasaNavirahiyA, kareNa sAgAriyaM jaha Thaei / ThaiUNa gujjha desaM, karahiM kuNaI ya ussaggaM / 3 / avaNAmiuttamaMga, ThAussaggaM jahA kulavahuvva / niyaliyauviva calaNe, vitthAriya ahava meleuM / 4 / 1040 kAUNa colapaTuM, avihIe nAbhimaMDalassuvari / hiTThA ya jANumittaM, ciTThaI laMbuttarussagaM /5/ ucchAIUNa ya thaNe, colapaTTeNa ThAi ussaggaM / dasAirakkhaNaTThA, ahavA aneNa doseNaM / 6 / meleu panhiyAu, calaNe vitthAriUNa bAhirao / ThAussaggaM eso, bAhirauddhI muNeyavvo 7/ aMguTThaya melaviu, vitthAriya panhiyAu bAhiM tu / ThAussaggaM eso, bhaNiu akiMtaruddhitti / 8 / * AsAM vyAkhyA - azva iva viSama pArda 'Akujya' saGkocya tiSThati / kharapavanasaGgena latA iva kampate / / stambhe-kuDace vA'vaSTabhya kAyotsarga tiSThati / mAle kaca lagayitvoM tamAGgaM tiSThati / 2 / * zabarI vastrarahitA karAbhyAM guhyaM sthagayati iti guhyadeze karo sthApayitvotsarga karoti / 3 / vadhUvadavanAmitottamAnaH kAyotsarge tiSThati / nigaDita iva caraNI* * vistAryAcavA melayitvA botsarga karoti / 4 / colapaTTe aviSinA nAbhimaNDalasyovaM kRtvA'dhastAjjAnumAtraM tiSThati - iti lambottaradoSaH / / 5 / daMzAdirakSArtha ajJAnadoSeNa stanau * colapaTTenAcchAdyotsarga tiSThati / / pANI melavitvA caraNI agraM vistArya utsarga karoti eSa bAhyokhidoSaH / 7 / aGguSThI melayitvA pANI pazcAdvistAryAtsarga tiSThati eSo'bhyantaroddhidoSaH 101 *** *** 1040 [536] *** Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH kappaM vA paTTa vA, pAuNiuM saMjaivva ussaggaM / ThAyai khaliyaM va jahA, rayaharaNaM aggao kAuM / 9 / bhAmei tahA divI, calacitto vAyasuvva ussagge / chappaiyANa bhaeNaM, kuNai ya paTTa kaviTTha va // 10 // sIsaM pakaMpamANo, jakkhAievva kuNai ussaggaM / mUuvva hUhuyaMto, taheva chijaMtamAIsu / 11 / 'chidyamAnAdi riva chidyamAnAvayava iva / aMgulibhamuhAuvi ya, cAlito tahaya kuNai ussaggaM / AlAvagagaNaNaTThA, saMThavaNatthaM ca jogANaM // 12 // kAussaggami Thiu, surA jahA buDabuDei, avvattaM / aNupehaMto taha, vAnaruvva cAlei uhauDe / 13 / ee kAussaggaM, kuNamANeNa vibuheNa dosA u / sammaM parihariyavvA, jiNapaDikuTThatti kAUNaM / 14 / sarvAH spaSTA: / / 1546-1547 / / kasyeti dvAramAha - A.ni. kAyotsargA dhyayanam kAyotsargasya doSAH(9) gAthA-1547 1041 .kalpaM colapaTTe vA prAvRtya saMyatIvotsagaM tiSThati saMyatIdoSaH / khalinaM kavikaM padhAnataH kriyate tathA rajoharaNaM agrataH kRtvotsargakRtI khalinadoSaH / 9 / yathA vAyaso dRSTiM bhrAmayati tathA vAyasa iva calacitto dRSTiM bhrAmayatIti vAyasadoSaH / SaTpadikAnAM bhayena colapaTTe kapitthamiva karoti / 10 / yakSAviSTo yakSagrasta iva zIrSa prakampamAna utsarga karoti / chindanAdikurvatsu janeSu mUka iva zabdarahitaM huI kurvan tiSThati / 11 / AhulI dhruvI ca cAlayan syAttathA botsarga kuryAt / 12 / kAyotsarga sthito buDabuDAyate / yathA - * vAnaro'nuprekSamANazcintayan oSThapuTo cAlayati / 13 / * pratiSTA - niSiddhA / - 1041 [537] Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 1042 vAsIcaMdaNakappo, jo maraNe jIvie ya samadarisI / dehe apaDibaddho, kAussaggo havai tassa / / 1548 / / 'vAsIcaMdaNakappo' upakAryanupakAriNormadhyasthaH / zeSa spaSTam / / 1548 / / tathA - tivihANuvasaggANaM, divvANaM mANusANa tiriyANaM / sammamahiyAsaNAe, kAussaggo havai suddho / / 1549 / / spaSTA / phaladvAramAha / phalaM ca dvidhA aihikamAmuSmikaM ca / / 1549 / / dvayamapyAha - ihaloiyaM subhaddA, rAyA udiodae siTThibhajjA / soAsakhaggathaMbhaNa, siddhI saMggo ya paraloe / / 1550 / / artha: kathAto jJeyaH / pure puraziroratne, vasantapuranAmani / jitazatrurnRpaH zrAddho, jinadatto vaNigvaraH / / dharmakarmolasadbhadrA, subhadrA tasya dArikA / rUpalAvaNyasaubhAgyabhAgyAnAmekasevadhiH / / datte nA'zrAvakANAM tAM, pitA mArgayatAmapi / anyadA tatra campAyAM, buddhadAsA'bhidho vaNim / 3 / vANijyAyAgato'drAkSIttAM tadrUpeNa mohitaH / kapaTazrAvako jajJe, nityaM dharma tathA'zRNot / 4 / / 1. 'bhAgye' cha . samyag mAdhyasthyenAtisahanAyAM kAyotsargaH zuddho bhavati / A.ni. kAyotsargAdhyayanam kasya kAyotsarga:(10) kAyotsargasya phalaM (11) ihaloke subhdraakthaa| gAthA-1548 1550 1042 [538] **** Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka ******* niyukti: zrItilakAcArya laghuvRttiH 1043 Bo Bo Bo Bo Bo Bo Bo U kramAdvijJAtatattvaH san sa bhAvazrAvako'bhavat / jinadatto'pi vijJAya tadbhAvaM dattavAn sutAm // 5 // karagrahamaho jajJe, kAlA kiyato'pi saH / tAmAdAya yayau campAM, sA'karoddharmamArhatam // 6 // varnanAndA buddhAnAM bhaktA nindati tAmatha / cakre bhinnaM gRhaM tena tatra sAdhvyazca sAdhavaH // 7 // prAyogyArthamupAyAnti, zvazrvAdInAM tu matsaraH / AhustAH sAdhurakteyaM, bharttA pratyeti tanna tu // 8 // anyadA kospi tatrA''gAd, balarUpaguNAnvitaH / jinakalpI vicarituM, cAritramiva mUrtimat / 9 / vAtoddhUtaM tRNaM tasya kathaJcitprAvizad dRzi / sa tu niHpra [Spra ]tikarmatvAttadapyapaninAya na / 10 / vinazanmA hagetasya kurvatI pratilAbhanam / subhadrA cAtidakSatvAjjihvayA tadapAnayat / 11 / sAdhubhAle ca saGkrAntastadbhAlatilakastadA / jJAtastayA na sa munI, niHsRte zvazrUkAdibhiH / 12 / taddhartturdarzitaM pazya, priyAtilakasaGkramam / sa dadhyau paramArhatyAH, kimetadapi sambhavet // 13 // balino viSayA yadvA, mandasneho'bhavattataH / subhadrayA ca vijJAto, vRtAntaH kathamapyasau / 14 / tAmapabhrAjanAM harttu, kAyotsargeNa sA nizi / tasthau zAsanadevyai sApyAgAttacchIlasaMvidA / 15 / 1. 'zvazrurna' khala, chapa, 'zvazruna' la / 2. 'nindanti' la la, chapa, kha / 3. tadbharttudarzitaH cha pa pa, la, 'tadurttardazitaH' kha / ******************************* A.ni. kAyotsargAdhyayanam kAyotsargasya phalaM (11) ihaloke subhadrAkathA / gAthA - 1550 1043 [539] Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 1044 soce kiM te priyaM kurve, subhadrovAca tAM prati / hRtvApavAdaM kurvIthAH, zAsanasya prabhAvanAm / 16 / devyUce'haM prage kRtvA nagaryAM dvArabandhanam / vyAkuleSvatha paureSu vakSyAmi vyomani sthitA // 17 // tridhA'pi zuddhazIlA strI, cAlanInihitodakA / trirAcchoTayatAd dvArANyuddhaTante yathA kSaNAt // 18 / paurIbhirvIkSite'nyAbhizcAlanyAmasthite'mbhasi / kurvIthAstvamidaM yAtApavAdo bhAvi te yazaH / 19 / tatastathaiva sA kRtvA, trirdvArodghATanaM puraH / nivRttA'nyA satI kA'pi, turyamudghATayiSyati // 20 // tato'bhUttatra jainasya, zAsanasya prabhAvanA / tat zvAsuraM ca rAjA ca prabuddhamakhilaM puram // 21 // uditoditasodAsayoH kathA prAguktA / sudarzana zreSThabhAryAkathA / nagaryAmatra campAyAM zreSThiputraH sudarzanaH / dhArmikaH zrAvako'datta, kAyotsargaM maharSivat // 1 // zUnyAgArasmazAnAdAvaSTamyAdiSu parvasu / mahAdevyArthito'tyantaM dUtIbhirmanyate sma na |2| kAyotsargasthamanyedyustata utpATya dUtikA / ninye taM pratimAvyAjAdAcchAdyAntaH purAntare // 3 // vyAkRte'pi nirbandhe, munivatrecchati sma saH / tataH kalakalaM cakre, rAjA taM vadhyamAdizat / 4 / 1. 'tridvAra'... la, cha kha pa, pa / 2. 'sAdhArmikaH' la / zvasurasyedaM zvAsuram, zvasurakSamityarthaH / ******** A.ni. kAyotsargA dhyayanam kAyotsargasya phalam (11) sudarzana zreSThibhAryAkathA / gAthA - 1550 1044. [540] Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH A.ni. kAyotsargA dhyayanam gAthA-1551 1552 *bhA.gAthA-239 1045 nIyamAne tadA tasmin, zrAddhA mitravatI priyA / sarvANuyakSamArA , kAyotsarga vyadhatta sA / 5 / cakre hArAn prahArAn sa, zUlAM tUlAM ca yakSarAT / rAjJA sammAnya mukto'tha, mitravatyA'pi pAritam / 6 / gatamaihikaphalam / / 1550 / / siddhiH svargazcAmuSmikaM kathitam / kAyotsargasya karmakSayahetutvAt paramparayA siddhirityAha - bhA. jaha karagao nikiMtai, dAruM iMto puNo vi vanaMto / iya kiMtaMti suvihiyA, kAussaggeNa kammAiM // 239 / / karagataH karapatraka iti jJeyam / zeSaM spaSTam / kathamidamitthamityAha - kAussagge jaha su-TThiyassa bhajaMti aMgamaMgAI / iya bhiMdaMti suvihiyA, aTThavihaM kammasaMghAyaM / / 1551 / / spaSTA / / 1551 / / tadevamapAyahetutvAdalameteneti cedityAha - annaM imaM zarIraM, anno jIvotti eva kayabuddhi / dukkhaparikvesakara, chiMda mamattaM sarIrAo / / 1552 / / spaSTA / / 1552 / / kiJcaivaM bhAvanIyam / yathA karapatraM yAt AyAdvA kASThAni nikRntati, evaM suvihitAH sAdhavaH kAyotsargeNa karmANi kRntanti / * zArIrikakaSTaM sahate ityarthaH / 'duHkhaM' asukhaM 'parikleza AyAsaH tayoH kara-kartAraM mamatvaM chindhi / 1045 [541] ###ER kka x Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH jAvaiyA kira dukkhA, saMsAre je mae samaNubhUyA / tatto dubbisahatarA, naraesu aNovamA dukkhA / / 1553 / / spaSTA / / 1553 / / yatazcaivam - tamhA u nimmameNaM, muNiNA uvaladdhasamayasAreNaM / kAussaggo uggo, kammakhayaTThAu kAyavyo / / 1554 / / eSA'pi spaSTA / / 1554 / / A.ni. kAyotsargA dhyayanam gAthA-1553 1554 1046 iti zrItilakAcAryaviracitAyAmAvazyakalaghuvRttau kAyotsargAdhyayanaM samAptam / grantha0618 / FFER ***** 333XXX 1046 [542] * upamArahitAni duHkhAni / *** Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka / / pratyAkhyAnAdhyayanam / / nirmuktiH idAnIM pratyAkhyAnAdhyayanamArabhyate / asya cAyaM sambandhaH / prAgaparAdhavraNabheSajaM kAyotsargamuktam / tenApyazuddhau pratyAkhyAnataH zuddhiriti zrItilakAcArya- * taducyate / pratyAkhyAnadvAragAthAmAha laghuvRtiH 1047 (1) (2) (2) paMcakkhANaM paJcakkhAyA, paJcakkheyaM ca ANupuvIe / parisA kehaNavihI yA, phalaM ca AIi chabbheyA / / 1555 / / 'prati' aviratiprAtikUlyena, 'A' maryAdayA 'khyAnaM' prakathanaM pratyAkhyAnam / 'pratyAkhyAtA' tasya kArakaH / 'pratyAkhyeyaM' pratyAkhyAnaviSayaM vastu / 'AnupUrvyA' paripATyA vAcyam / pariSat kathanavidhiH phalaM cetyAdau SaDbhedAH / / 1555 / / tatrAdyavyAsArthamAha - bhA. nAmaMThavaNAdavie, aditsa paDisehameva bhAvaMmi / ee khalu chabbheyA, pacakkhANassa Ai pae / / 240 / / spaSTA / navaraM 'aditsA' na dAtumicchA nAmasthApane gatArthe / dravyapratyAkhyAnamAha bhA. davvanimittaM davve, davvabhUo ya tattha rAyasuyA / aditsApacakkhANaM, baMbhaNasamaNA aditsatti / / 241 / / dravyanimittaM vastrAdidravyArtham, dravye bhUmyAdau sthitaH, dravyabhUto'nupayuktaH karoti dravyapratyAkhyAnam / atra rAjasutAkathA / 1. 'vyAkhyArthamAha' la, 10 (1) nAmapratyAkhyAnaM (2) sthApanApratyA. (3) dravyapratyA0 (4) aditsApratyA0 (5) pratiSedhapratyA0 (6) bhAvapratyA0 iti pratyAkhyAnasya SaDbhedAH / Can Jian Jian Ning Fa A.ni. pratyAkhyAnA dhyayanam pratyAkhyAnasya SaDvArANi / dravyapratyAkhyAne rAjasutAkathA / gAthA - 1555 bhA. gAthA 240-241 1047 [543] Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH ekena bhUbhujA putrI, dattA'nyasya mahIbhRtaH / sa mRtaH svasutA''nIya, bhaNitA janakena sA / / dharma kuru sute ! dAnaM, datte pASaNDinAM tataH / anyadA kArtike dharmamAsa ityAmiSasya sA / / pratyAkhyAnaM vidhatte sma, pAraNasya dine tataH / rAjA'nekAni mAMsArtha, hariNAdInyupAnayat / 3 / datte sma sA'nnapAnAni, mAMsAni vividhAni ca / AsannAH sAdhavo yAntastayA''nItA nimantrya te / 4 / bhaktaM jagRhire mAMsaM, neSuste sAha kiM na va: / pUryate kArtikaste'pi prAhurnaH kArtikaH sadA / 5 / soce kathamathocuste, tasyA dharmakathAM tadA / bhUyaso mAMsadoSAMzca, prabuddhA prAvrajattataH / 6 / prAgAsId dravyatastasyAH pratyAkhyA bhAvato'nvabhUt / / aditsApratyAkhyAnaM - he brAhmaNa zramaNa yattvaM yAcase tadviSayA me'ditsA / pratiSedhapratyAkhyAnamAha - ___ bhA. amugaMdijau majjha, natthi mamaM tattha hoi paDiseho / pratiSedha eva pratyAkhyAnam / bhAvapratyAkhyAnamAha - sesapayANa ya gAhA, paJcakkhANassa bhAvaMmi / / 242 / / 'bhAve' bhAvadvAre pratyAkhyAnasya sambadhinI zeSapadAnAM zrutanozrutAdInAM 'gAdhR pratiSThAyAM' gAdhA-pratiSThA kAryeti zeSaH / tadevAha - A.ni. pratyAkhyAnA dhyayanam dravyapratyAkhyAne rAjasutAkathA aditsA/ pratiSedha * bhaavprtyaakhyaanm| bhA.gAthA-242 1048 XXXR 1048 * [544] *** RRRR: *** Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- bhA. taM duvihaM suyanosuya, suyaM duhA puvvameva nopuvvaM / puvvasuya navamapuvvaM, nopuvvasuyaM imaM ceva / / 243 / / niyuktiH tadbhAvapratyAkhyAnaM dvividham / zrutapratyAkhyAnaM nozrutapratyAkhyAnaM ca / AdyaM dvidhA pUrvazrutapratyAkhyAnaM nopUrvazrutapratyAkhyAnaM ca / * zrItilakAcArya-pUrvazrutapratyAkhyAnaM pratyAkhyAnAkhyaM navamaM pUrvam / nopUrvazrutapratyAkhyAnaM tvidameva pratyAkhyAnAdhyayanam / nozrutapratyAkhyAnamAha - laghuvRttiH bhA. nosuyapaJcakkhANaM, mUlaguNe ceva uttaraguNe ya / mUle savvaM desaM, ittariyaM AvakahiyaM ca / / 244 / / 'nozrutapratyAkhyAnaM' azrutapratyAkhyAnam / mUlaguNe uttaraguNe ca / mUle-mUlaguNe prANAtipAtAdinivRttireva sarvapratyAkhyAnam / uttaraguNe / 1049 sarvottaraguNapratyAkhyAnam / 'aNAgayamaikkaMtaM' dazadhA vakSyate / dezataH saptavidhaM guNavratazikSAvratarUpaM vakSyate / oghatastUttaraguNapratyAkhyAnaM . dvidhA - itvaraM yAvatkathikaM ca / tatretvaraM sAdhUnAM kiJcidabhigrahAdi / zrAvakANAM tu zikSAvratAni / yAvatkathikaM tu sAdhUnAM yatkAntAradurbhikSAdiSvapi na bhajyate / zrAvakANAM tvaNuvrataguNavratAni / mUlaguNAvi ya duvihA samaNANaM ceva sAvayANaM ca / te puNa vibhajjamANA paMcavihA huMti nAyavvA [pra] / / 1 / / atha sarvamUlaguNapratyAkhyAnamAha - bhA. pANivahamusAvAe, adattamehuNapariggahe ceva / samaNANaM mUlaguNA, tivihaM tiviheNa nAyavvA // 245 / / spaSTA / dezato mUlaguNapratyAkhyAnaM zrAvakANAmeva tataH zrAvakadharmavidhimAha - .iyaM gAthA la, madhye eva / A.ni. pratyAkhyAnAdhyayanam bhaavprtyaakhyaanm| gAthA-1556 bhA.gAthA 243-245 . 1049 [545] Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- sAvagadhammassa vihi, vucchAmi dhIrapurisapannattaM / jaM cariUNa suvihiyA, gihiNovi suhAI pAvaMti / / 1556 / / A.ni. niyuktiH spaSTA / / 1556 / / te ca - pratyAkhyAnAzrItilakAcArya- ___ sAbhiggahA ya nirabhi-ggahA ya oheNa sAvayA duvihA / te puNa vibhajamANA, aTThavihA huMti nAyavvA / / 1557 / / dhyayanam laghuvRttiH sAbhigrahA anekavidhAH / nirabhigrahAH kevalasamyagdarzaninaH kRSNasatyakizreNikAdayaH / zeSaM spaSTam / / 1557 / / bhAvapratyAkhyAnam / gAthA-1556. duvihaM tiviheNego, duvihaM duviheNa bIyao hoi / duvihaM egaviheNaM, egavihaM ceva tiviheNaM / / 1558 / / 1558 na karoti, na kArayati manovAkkAyairiti prathamaH / atrAha - bhagavatyAM trividhatrividhena gRhiNopi pratyAkhyAnaM bhaNitaM tatkathamatra 1050 noktam ? ucyate, tasya vizeSaviSayatvAt / yaH pravivrajiSuH pratimA pratipadyate putrAdyuparodhAt tasya syAt, svayambhUramaNamatsyAdi-2 * ghAtanAdiniyamaviSayaM vA bhavediti noktam / athavA 'vIravayaNami ee battIsaM sAvagA bhaNiyA' iti vacanAnnoktam / taddhaNane Adhikya* sambhavAt / dvividhaM dvividheneti na karoti na kArayati manasA vAcA yadvA manasA kAyena yadvA vAcA kAyeneti dvitIyaH / manobhiprAya * vinA hiMsakamabruvan kAyena duzceSTitAdyasaMjJivat karoti / ityevaM svadhiyA sarvabhaGgeSu bhAvanA kAryA / dvividhaikavidheneti tRtIyaH / ekavidhatrividheneti caturthaH / / 1558 / / 1050 * 1. samyagdarzanataH la, samyagdarzininaH cha pa. / 2. 'duhitAnyasaMzivat' la. nirgatA - apetA abhigrahA yebhyaste nirabhigrahAH / * dvAtriMzad zrAvakabhedAH / / 1560 / / gAthAvyAkhyAto jJAtavyAH / K****** Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niyuktiH Avazyaka- egavihaM duviheNaM, ikkikkaviheNa chaTThao hoi / uttaraguNa sattamao, avirao ceva aTThamao / / 1559 / / A.ni. ekavidhadvividhena paJcamaH / ekavidhekavidhena SaSThaH / pratipannAvivakSitabhedottaraguNa: saptamaH / aviratasamyagdRSTiraSTamaH / / 1559 / / ete pratyAkhyAnAzrItilakAcArya- eva vibhajyamAnA dvAtriMzadbhavantItyAha - dhyayanam dvAtriMzat laghuvRttiH paNaga caukvaM ca tigaM, dugaM ca egaM ca ginhai vayAI / ahavA'vi uttaraguNe, ahavA'vi na ginhae kiMci / / 1560 / / shraavkbhedaaH| * kazcidaNuvratAnAM paJcakaM gRhNAti / tatroktarUpAH SaDbhedAH / kazciJcatuSkaM trikaM dvikaM ekaM vA / teSvapi SaDSaDbhedAH, melitA: gAthA-15591051 paJcaSaTkAstriMzad bhavanti / pratipannottaraguNa ekatriMzattamaH / kazciduttaraguNAnapi nAdatte kevalasamyagdRSTiAtriMzattamaH / / 1560 / / 1561 mUlaguNottaraguNAH samyaktve sati syurata Aha - nissaMkiya nikkaMkhiya, nivitigicchA amUDhadiTThI ya / vIravayaNami ee, battIsaM sAvagA bhaNiyA / / 1561 / / zaGkAdisvarUpamuttaratra vakSyate / vIravacane zrIvIrapravacane zAsane ityarthaH / ete dvAtriMzacchrAvakAH / / 1561 / / athavA 1051 ...'duvihaM tiviheNa' Adi bhedAnAM yatra vivakSA nAsti sa avivakSitabhedaH uttaraguNaH taM pratipannaH zrAvakaH / uttaragAthAyAM ekatriMzattamena jJApitaH / [547] *********** ba Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 1052 paMcaNhamaNuvvayANaM, ikkagaM dugatigacaukkapaNagehiM / paMcagadasadasapaNai kkago ya saMjoga nAyavvA / [pra.] vaya ikkagasaMjogANa, huti paMcaNha tIsaI bhNgaa| dugasaMjogANa dasaha, tinni saTTA sayA huMti 1 1 1 tigasaMjogANa dasa-haM bhaMgassa ikavIsaI saTTA / causaMjogANa puNa, causaTThisayANi'sIyANi 12/ sattattari sayAI, chasattarAI tu paMcasaMjoe / uttaraguNa aviraya, meliyANa jANAhi savvagaM |3| solasa ceva sahassA aTThasayA ceva hoMti aTThahiyA / eso u sAvayANaM vayagahaNavihI samAseNaM |4 | pra / pannAsaM ca sahassA cattArisayA havaMti cauvIsA tIyapannAsayaguNIyA dohi juttA savvasaMkhAe / zrAvakANAM paJcANuvratAni prANAtipAtamRSAvAdAdattamaithunaparigrahaviratyAkhyAni / tatra kecidekaikaM vrataM gRhNanti / tataH paJcaikakasaMyogAH anyazcAdyadvitIye / 1 / AdyatRtIye 2 Adyacaturthe 3 AdyapaJcame 4 dvitIyatRtIye 5 dvitIyacaturthe 6 dvitIyapaJcame 7 tRtIyacaturthe 8 tRtIyapaJcame 9 caturthapaJcame 10 gRhNAti / ete daza dvikasaMyogAH / anyazca AdyadvitIyatRtIyAni 1 AdyadvitIyacaturthAni 2 AdyadvitIyapaJcamAni 3 AdyatRtIyacaturthAni 4 AdyatRtIyapaJcamAni 5 AdyacaturthapaJcamAni / 6 / dvitIyatRtIyacaturthAni // 7 / dvitIyatRtIyapaJcamAni 8 dvitIyacaturthapaJcamAni 9 / tRtIyacaturthapaJcamAni 10 / gRhNAti / ete daza trikasaMyogAH / anyazca AdyadvitIyatRtIyacaturthAni 1 AdyadvitIyatRtIyapaJcamAni * etAH sarvA gAthA: la, hastAdarza mudrite ca dRSTAH / anyAsAM na santi / etAsAM gAthAnAM (1-4) vyAkhyA hAribhadrIyavRttI (pRSTha 808) spaSTA / ******** A.ni. pratyAkhyAnA dhyayanam dvAtriMzat zrAvakabhedAH / gAthA - 1561 1052 [548] Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A.ni. pratyAkhyAnAdhyayanam Avazyaka- *2 AdyadvitIyacaturthapaJcamAni 3 AdyatRtIyacaturthapaJcamAni 4 dvitIyatRtIyacaturthapaJcamAni / 5 gRhNAti / ete paJca catuSkasaMyogAH / anyaH niyuktiH OM paJcA'pi gRhNAtItyekaH paJcakasaMyogaH / anyazcaikamapi nAdatte, aviratasamyagdRSTirevAste ityayamapyekaH / ete dvAtriMzad saMyogAH jJeyAH / etairapi * zrItilakAcArya- bhaGgetriMzadchrAvakAH syuH / iha zrAvakadharmasya mUlaM samyaktvaM prastutam, atastadvidhimAha - laghuvRttiH * 'samaNovAsao puvvameva micchattAo paDikkamai, sammattaM uvasaMpajai no se kappai ajapabhiI annautthie vA annautthiyadevayANi vA* annautthiya-pariggahiyANi vA arihaMtaceiyANi vaMdittae vA namaMsittae vA pubbiM aNAlattaeNaM Alavittae vA saMlavittae vA / tesiM asaNaM vA * pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA dAuM vA aNuppayAuM vA nannattha rAyAbhiyogeNaM gaNAbhiogeNaM balAbhiogeNaM devayAbhiogeNaM guruniggaheNaM / 1053 vittIkaMtAreNaM, se ya sammatte pasatthe sammattamohaNIyakammANu-veyaNovasamakhayasamutthe pasamasaMvegAiliMge suhe AyapariNAme pannatte / ' (sUtram) spaSTam / navaramanupradAtuM punaH punaH pradAtum / rAjAbhiyogAdinA anyatIrthikapASaNDyAdiSu dAnAdi kurvato'pi na samyaktvasyAticAraH / atra kathA - samyaktvAti kaartikkthaa| gAthA-1561 .saMkSiptazabdArthaH annautthie - anyatIdhikAn - carakaparivrAjakabhikSubhautAdIn / annautthiyadevayANi anyatIdhikadevatAni-rUdraviSNusugatAdIni / anyatIrthikaparigRhItAni arhatpratimAlakSaNAni vIrabhadramahAkAlAdIni / vandanaM-abhivAdanam, namaskaraNaM - praNAmapUrvakaM prazastaSvanibhirguNotkIrtanam / sakRt saMbhASaNaM-AlApanam / paunaHpunyena saMlApanam / * sakRt prayacchana-dAnam pauna-punyena anupradAnam / 1053 [549] Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH pRthivIbhUSaNaM nAma, pattanaM gatadUSaNam / rAjA tatra prajApAlo, nAnA kriyayA'pi saH / / nizeSanegamazreNizreSThaH zreSThi ca kArtikaH / rAjamAnyo na sAmAnyaH, puNyAtmA paramArhataH / / tatra mAsopavAsyasthAtparivrAT gairuko'nyadA / sarvo'pi pUrjanastasyAdRto'bhUtkArtikaM vinA / 3 / pradviSTo gerukastasya, kSudrachidrANi vIkSate / pAraNArtha pArthivenAbhyarthito'tIva so'bravIt / 4 / pariveSayati zreSThI, rAjanme yadi kArtikaH / tato bhokSye bhavadgahe, yayau rAjA'tha tadgRhe / 5 / zreSThi kRtvocitAM bhaktiM, tadaivAhAdiza prabho ! / kArtiko'tha bhuje rAjJA, dhRtvoce cetpriyo'smi te / 6 / pariveSaya tadbhAtagairikasya gRhe mama / / kArtikaH smAha rAjAnaM, devedaM badhyate na naH / paraM tvatparavAsitvAtkariSye vo'bhiyogataH / 7 / dadhyo cetpAvajiSyaM prAk, nAbhaviSyadidaM tataH / pariveSayati smA'tha, kArtiko gairikaH punaH / 8 / aGgaliM cAlayAmAsa, gharSito'sIti taM prati / naigamAnAM sahasreNa, samaM suvratasannidho / 9 / nirvedAtkArtikastasmAttadeva vratamAdade / dvAdazAGgImadhIyAya, dvAdazAbderatho mRtaH / 10 / zakraH saudharmakalpe'bhUtparivrAT gairikastu saH / abhiyogena tadyAnamabhUdarAvaNo gajaH // 11 // A.ni. pratyAkhyAnA dhyayanam bhaavprtyaakhyaanm| * samyaktvAticAra* rahitatve * kaartikkthaa| gAthA-1561 1054 NER 1054 [550] Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 1055 jJAtvA palAyamAnaM taM dhRtvA zakro'dhirUDhavAn / cakre zIrSadvayaM so'tha, zakro'pyAsId dvimUrtikaH | 12 | yati zIrSANi cakre'sau zakrastati vapUMSyapi / tato nazyan sa zakreNa, hato vajreNa tasthivAn // 13 / evaM rAjAbhiyogena datte'pi na doSaH / evaM gaNAbhiyogena devatAbhiyogena vA / atra kathA - eko'jani gRhI zrAddhaH, so'tyajadvyantarAdikAn / cirArAddhAnapi tato, vyantaryekA krudhAturA |1| gorakSakaM sutaM tasya, gobhiH samamapAharat / tarjayantyavatIryoce, mAmadyApi kimujjhasi // 2 // mA me dharmAticAro'bhUditi tAM zrAvako'vadat / bhava tvaM jinapAdAnte, syAttavA'pi yathA'rcanA / tatastathaiva tasthau sA, suto gobhiH sahAgataH | 3 | atha gurunigrahe kathA - bhikSUpAsakasUrekaH, zrAddhaputrImayAcata / na datte zrAvakaH so'tha, sAdhUn zAThyena sevate / 1 / bhAvazrAddhaH kramAjjAtastataH sadbhAvamUcivAn / ataH zrAddhena putrI svA, dattA tAM pariNItavAn // 2 // sthitaH pRthag gRhaM kRtvA, kurute dharmamArhatam / pitarau tasya bhikSUNAM cakraturbhaktamanyadA | 3 | 1. 'kSudhAturA' pa, khapa, chala / 2. sa ca zrAddhaH' la / *************: A.ni. pratyAkhyAnAdhyayanam bhAvapratyAkhyAnam / samyaktvAticArarahitatve devatAbhiyoge gRhIkathA | gurunigrahe bhikSUpAsakakathA / gAthA - 1561 1055 [551] Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- Uce tAbhyAmekazo'dya, vatsahi sogatAntike / sa yayo bhikSuNA tasyAbhimantritaphalaM dade / 4 / A.ni. niyuktiH vyantaryAdhiSThitaH so'tha, gRhAyAto'vadat priyAm / bhaktaM vidhehi bhikSUNAM, sA naicchatpAtivezmikaH / 5 / pratyAkhyAnAzrItilakAcArya- so'tha kAritavAn sarvaM, sA gurUNAmacIkathat / Arpayan guravastasyAstadvidyAchedanauSadham / 6 / dhyayanam laghuvRttiH atha sA payasA sAdhU, tamapIpyattadaiva ca / naSTA tavyantarI duSTA, jAtaH svAbhAviko'tha saH / / bhAvapratyAkhyAnam kimetaditi tatpRSTe, kathite priyayA'khile / tatprAsukAnapAnAdi, sAdhubhyo dattavAn sudhIH / / gurunigrahe * samyaktvAticAravRttikAntAre saugata-saha- vrajanmRtadevIbhUtatadraktAMzukavyAmUDhataddAnazraddhazrAddhakathA prAguktA / Aha taddAne ko doSaH / teSAM tadbhaktAnAM ca * 1056 mithyAtvasthirIkaraNam, dharmabuddhyA taddAne samyaktvalAJchanam, ArambhadoSazca / anukampayA dadyAdapi / uktaM ca - rahitatve bhikSU paasksuukthaa| * savvehiM pi jiNehiM, dujjayajiyarAgadosamohehiM / sattANukaMpaNaTThA, dANaM na kahiMci paDisiddhaM / / gAthA-1561 Zui Jin Jin Kao Kao Kao Kao Kao Kao Kao Kao Kao Kao Kao Kao Kao 1. 'pravrajan' pa 'sahasravrajan' la / 2. 'nA' la kha / saurASTra zrAvaka ujjayinIM vrajati duSkAle taccanikaH (saugateH) sama, tasya pathyadanaM (pAtheyaM) kSINam, bhikSukarmaNyateasmadIyaM baha pathyadanaM tarhi tubhyamapi dIyate iti tena pratipannam / anyadA tasyAtisAro jAtaH / sa cIvareveSTitasteranukampayA, sa bhaTTArakebhyo namaskAraM kurvan kAlagato devo vaimAniko jAtaH / avadhinA taccanikazarIraM prekSate / tadA sabhUSaNena hastena pariveSayati / zrAddhAnAmapadhAjanA, AcAryANAmAgamanaM, kathanaM ca / terbhaNitaM - yAtAgrahastaM gRhItvA bhaNata -* * namo'haMgya iti budhyasva guhyaka !, tairgatvA bhaNitaH saMbuddho vanditvA lokAya kathayati - yathA nAstyatra dharmastasmAt pariharet / iti hAribhadrIyavRtto / 1056 [552] Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH A.ni. * pratyA .a. * samyaktvAticArAH zaGkAyAM peyApAyinoH kathA kAGkSAyAM rAjAmAtyayoH kthaa| gAthA-1561 ** svayamapi ca vratakAle bhagavanta: sAMvatsarikadAnamanukampayA daduH / atha prastutamAhasaMmattassa samaNovAsaeNaM ime paMcaiyArA jANiyavvA na samAyariyavvA taM jahA-saMkA kaMkhA vitigicchA parapAsaMDapasaMsA parapAsaMDasaMthavo / spaSTam / zaGkAyAmudAharaNaM - peyApAyinI / nAryAH kutrApi kasyAzcidArako dvau babhUvatuH / sapatnItanubhUreko, dvitIyazcAtmabhUyoH / / prAptayorlekhazAlAyA, mASapeyAmadatta sA / acintayatsapatnIbhUH, peyA'so makSikAnvitA / 2 / ityAzaGkI vamannityaM, valgulIvyAdhinA mRtaH / dvitIyo'cintayanmAtA, na prayacchati makSikAH / / niHzaGkito jIvito'sau, saJjAto bhogabhAjanam / kAGkSAyAmudAharaNaMrAjAmAtyo hayAkRSTo, kocidapyaTavIM gatau / jakSatuH kSudhitau tatra, vanaspatiphalAni to / / militeSu svasainyeSu, tataH svasthAnamIyatuH / rAjJoce sUpakRtsarvadhAnyAni paca matkRte / 2 / balibhirdurbalApAstiH, prekSaNe syAdyathA tathA / azane'pIti matvA prAk, kadanaM kAGkSayA''harat / 3 / tataH sadanaM zUlenAtyAhArAnmRtavAnizi / kRtvA mantrI punarvAntivirekAdIni pathyabhuk / 4 / 1. 'kAcida'...la, / 2. 'prakSaNe' la / 3. 'kadannakAkSayA' la, .yathA prekSaNake kArpaTikA balibhirdhATabante, evaM miSTAnnasyAvakAzo bhaviSyati iti matvA ityarthaH / 1057 *% %% 1057 ******** Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 1058 nirAkAGkSaH sukhI jAto, bhogAnAM bhAjanaM ciram / cikitsAyAmudAharaNaM - zrAvakaH ko'pi kutrApi, nityaM nandIzvare'gamat / devasaGgharSatastatra, divyagandhA'ddhRtAMzukaH // 1 / AkhyAdvidyAM suhRtpRSTastatsAdhanavidhiM tathA / smazAnAntazcaturdazyAM kRSNAyAM viTape taroH // 2 / baddhvA zikyamathaHkRtvA, khadirAGgArakuNDakam / japitvA'STazataM vidyAM, zikyAMhizchidyate tataH // 3 / evaM dvitIyatRtIyA, turye chinne ca khe gatiH / sa tAM vidyAM gRhItvA'tha, tathA sAdhayituM yayau / 4 / caurazcaikaH purArakSatrastastatra tadAgamat / ruddhvA smazAnamArakSAstasthuste taM jighRkSavaH // 5 // taM vidyAsAdhakaM dRSTvA'prAkSIcaura: karoSi kim / sa Uce sAdhaye vidyAM, cauro'vakka imAM dadau // 6 // so'vadat dattavAn zrAddhazcauro dadhyau na mRtyave / tamathoce gRhItvA madravyaM vidyAM prayaccha me / 7 / vaNig dadhyau dhanaM gRhne, vidyA setsyati vA na vA / dhanamAttaM dadau vidyAM, cauro'cintayadArhataH // 8 // nehate kITikAhatyAmapi satyamidaM tataH / sa vidyAM sAdhayan siddhaH, saloptro'nyaH prage dhRtaH / 9 / vyomagena nRpastena, bhASitastaM vimuktavAn / evaM nirvicikitsena, bhAvyaM saddharmakarmaNi // 10 // 1. 'dbhuto'zukaH' la, hatAzukaH la / 2. 'khAdi'... la pa cha pa / 3. 'tho'vag' la / 4. gRhItvaivaM cha, 'gRhItvedaM' pa, 'gRhItvAme' la pa / viTapaH - zAkhA ityarthaH ******** ******* A.ni. pratyAkhyAnAdhyayanam bhAvapratyAkhyAnam samyaktvAticArAH vicikitsAyAM caurodAhaNam / gAthA - 1561 1058 [554] Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH athavA vigiJchA vijugupsA, tatrodAharaNaM - zrAddhaH pratyantavAsyekastasya putrIvivAhane / AyAtAH sAdhavaH putrI, pitroktA pratilAbhaya / / sarvAGgabhUSitA sA'tha, sAdhUMstAn pratyalAbhayat / sAdhvaGgamaladurgandhAd, dadhyau sA sajugupsanam / 2 / arhaddharmo'navadyo'yaM, paraM prAsukavAriNA / kuryuzcenmunayaH snAna, doSo jAyeta kastadA / 3 / tadanAlocya mRtvA sA, pure rAjagRhAbhidhe / utpede gaNikAkukSI, garbhagApyaratipradA / 4 / nApatat pAtana: sA'tha, jAtA tatkAlamujjhitA / abhUttadaGgadurgandhavAsitaM durgamaM vanam / 5 / zrIvIraM vanditaM gacchannAgAttAM zreNiko bhavam / sainyA na sehire gandhaM, pRSTe rAjJA nyavedayan / 6 / / rAjA tAM svayamaikSiSTa, durgandhAmatha dArikAm / prabhuM natvA'tha papraccha, durgandhAcaritaM nRpaH / 7 / / tatprAgbhavaM prabhuH smAha, durgandhaM ca jugupsanAt / samASTakaM priyA te'sau, pAtradAnAca bhAvinI / / zuddhAnte krIDatA sA ca, jJeyA pRSTe'dhirohaNAt / tacchrutvA karmavaicitryaM, dhyAyan saudhaM nRpo'gamat / 9 / muhUrtenApagandhA tu, sA''bhIryA''dAya vardhitA / mAtRyug yauvanasthA'gAd draSTuM sA komudImaham / 10 / 1. 'durgandhatvaM'...la, / A.ni. * pratyAkhyAnAvyavanam bhAvapratyAkhyAnam samyaktvAticArAH 'vigiJchA' vijugupsAyAM durgndhaakthaa| gAthA-1561 1059 1059 [555] Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- * niyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH sAbhayaH zreNiko'pyAgAttadA taM mahamIkSitum / tasyAH sparzena saMmahe, tatra rAjA'nvarajyata / 11 / tato vastrAJcale tasyA, baddhvA svAM nAmamudrikAm / hAritA nAmamudreti, kathayAmAsa mantriNe / 12 / baddhvA dvArANi mantrIzastasya devakulasya saH / ekaikaM mAnuSaM vIkSyAmocayahArikA'tha sA / 13 / dRSTvA tadaJcale mudrAM, tato dhRtvA'bhayena sA / prakSipyAntaHpure rAjJo, mudrA''ryyata tato nRpaH / 14 / papracchA'bhUtkathaM cauro, mantryUce'kSepi cArake / sA yuSmAkaM manazcaurI, zyAmAsyo'bhUnRpastataH / 15 / mantrI smAha na kiM rAjJAM, cArako'ntaHpuraM prabho / raJjitenA'tha bhUbhA, buddhyA nijatanuruhaH / 16 / gAndharvana vivAhena, gatvA tatra vyavAhi sA / anyadA ramate smAnta:pure zreNikabhUpatiH / 17 / / hArivAn vAhyate vAjivAhaM tatrAGkitakSitau / nRpaM pRSThe'JcalaM datvA, vAhayanti jite priyAH // 18 // sA tvAruroha rAjJA'tha hasitaM pRcchati sma sA / rAjA tatkulamAcakhyo, viraktA''pRcchya sA nRpam // 19 // pravavrAja prabhoH pArzve, vijugupsAphalaM hyadaH / 19 / A.ni. pratyAkhyAnA dhyayanam bhAvapratyAkhyAnam samyaktvAticArAH vijugupsAyAM durgndhaakthaa| gAthA-1561 1060 1060 [556] 1. 'sAthAruroha' la, / EXXXXXXX Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 1061 parapASaNDiprazaMsAyAM kathA - nagare pATalIputre, candraguptaH kSitIzvaraH / cANikyo mantrimANikyo, hRtavAn bhikSurvairttanam // 1 / tataste dharmamAcakhyurbhUpateH so'pi tuSTavAn / vilokate mantrimukhaM, mantrI vakti na kiJcana // 2 // mantripriyA'valagitA, taistayA' bhANi dhIsakhaH / tatastatkathitaM sUktamityUce'gre nRpaM sudhIH |3| tatastuSTo nRpasteSAM tacAnyaca dhanaM dadau / dvitIye'hani cANikyo'vadad dattaM kathaM tvayA // 4 // rAjoce vaH prazaMsAto, dIyate sma mayA''rthaka ! / sUktaM paThitamityevA'bhANi zaMsA tu no kRtA // 5 // sarvArambhavRttAnAM keSAM zaMsA'tha sa sthitaH / idRzAH syuH kiyantastanna kAryaM tatprazaMsanam // 6 // parapASaNDisaMstave raktAMzukavyAmUDhazrAvakakathA prAguktaiva / ************* 'thUlagapANAivAyaM samaNovAsao paJcakkhAi se ya pANAivAe duvihe pannatte, taM jahA saMkappao AraMbhao ya, tattha samaNovAsao saMkappao jAvajjIvaM paJcakkhAi, No AraMbhao, thUlagapANAivAyaveramaNassa samaNovAsaeNaM ime paMca aiyArA jANiyavvA, na samAyariyavvA, taM jahA baMdhe vadhe chavicchede atibhAre bhattapANavucchee' / 1. 'vartanAM' pa, cha kha / 2. 'te' la / parapASaNDI sarvajJapraNItapASaNDavyatiriktaH / parapASaNDAnAmoghatastrINi zatAni triSaSTyadhikAni bhavanti / tatra kriyAvAdI- 180, akriyAvAdI 84, ajJAnavAdI 67, vainayika 32 / sarvasaGkhyA 363 / * varttanaM vRttiH AjivIkA ityarthaH / ************ A.ni. pratyAkhyAnAdhyayanam bhAvapratyAkhyAnam samyaktvAticArAH parapASaNDiprazaMsAyAM cANikyodAharaNam aNuvratAni / gAthA - 1561 1061 [557] Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ k** *** AvazyakaniyuktiH / zrItilakAcAryalaghuvRttiH 1062 spaSTam / prANAtipAtadoSe kathA - pumAn koGkaNakaH kazcittasya priyatamA mRtA / putrastadIyastasyAste taM dAyAda vidan janaH / 1 / pariNetuM dadAti svAM, putrIM tasya na kazcana / tatastena suto'ghAti, tiryaklakSeNa khelatA / 2 / prANirakSAyAM kathA - zrAvakasyAtmabhUH saptapadiko nAma dArakaH / hRto mAlavikaH krItaH, sUpakAreNa bhUpateH / 1 / athocyate sma tenA'sau, bhadrocchvAsaya lAvakAn / uddhATya paJjaraM so'tha, lAvakAnmuJcati sma tAn / 2 / ukto'si mArayeti tvaM, so'vadanmArayAmi na / tataH kuTTitamArebhe, krandati smA'zRNonnRpaH / 3 / rAjJA'thAkArya pRSTo'sAvAkhyajantunna hamyaham / ukto'pi bhUbhujA naicchat, bhApito hastinA tataH / 4 / tathApyanicchan bhUpena, cakre svasyAGgarakSakaH / anyadA samavAsArgharAcAryAH ke'pi tatra ca / 5 / nRpamApRcchya tatpAce, pravrajya sugatiM gataH / punaH prANirakSAguNe kathA - pattane pATaliputre, jitazatrurnarAdhipaH / caturbuddhidhana: kSemo, mantrI zrAvakapuGgavaH / / *caturvidhayA bujhyA saMpannaH / A.ni. pratyAkhyAnA dhyayanam bhAvapratyAkhyAnam __ aNuvratAni * prANirakSAyAM sptpdikkthaa| * prANAtipAtadoSe kokaNakapuruSa kthaa| gAthA-1561 1062 [558] * ** ********** *** *** Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- rAjJaH priyo hita iti, daNDanAthAdikApriyaH / tataste tadvinAzArtha, tasyaiva puruSAstadA / 2 / A.ni. niyuktiH vibhedya dAnasaMmAne bhujo ghAtakAH kRtAH / gRhItA hanyamAnazca, smAhuH kSemo nyayuGanaH / 3 / pratyAkhyAnAzrItilakAcAryatata: kSemo dhRto'vAdIt, kSemakRtsarvadehinAm / kiM punarnRpAGgasyA''jJapto vadhyastathApi saH / 4 / dhyayanam tatrA'zokavanasyAntaH, puSkariNyasti dustarA / yAdobhirdurgamA divyakamalAvalimAlinI / 5 / laghuvRttiH bhAvapratyAkhyAnam tatpadyAnayane ko'pi, nA'laM vadhyo niyujyate / sa syAdyAdobalistatra, tataH kSemastadotthitaH / / aNuvratAni smRtvA devAn guruMzcAtha, uktvA cennA'parAdhyaham / kurutAd devatA tanme, sAnnidhyaM tat kSaNAdapi / 7 / prANirakSAyAM 1063 tatsAnnidhye namaskArArUDhaH prauDhAmbujavrajam / gRhItvA''gAt nRpeNA'tha kSamitaH satkRtazca saH / / kSemamantrIkathA hatvA vipakSamUce ca, kurve kiM te priyaM vRNu / so'vadatsAmprataM deva, pravrajyA me priyA tataH / / gAthA-1561 rAjJA nirudhyamAno'pi, tAmAdAya sa siddhavAn / __'atha thUlagamusAvAyaM samaNovAsao paJcakkhAi, se ya musAvAe paMcavihe pannatte, taMjahA - kaNNAlie gavAlie bhomAlie * *nAsAvahAre kUDasakkhije / thUlagamusAvAyaveramaNassa samaNovAsaeNaM ime paMca aiyArA jANiyavvA na sAmAyariyavvA, taM jahA* 1063 - sahasA abbhakkhANe rahassa abbhakkhANe sadAramaMtabhee mosuvaese kaDalehakaraNe ya / ' *daNDanAthAdInAmapriyaH ityarthaH / * kSemamantrI / - samUhaH / [559] Page #579 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH spaSTam / iha nyAsApahAre purohitakathA namaskAraniryuktAvuktA / mRSAvAdaparihAre kathA - kokaNaH zrAvakaH ko'pi, puMsA kenApyabhaNyata / nazyantaM praharArvatametaM tenA''hato mRtaH / / ghAtakaM karaNe nItvA'kathayatturagAdhipaH / pRSTaH kAraNikaH so'tha, sAkSIkaste'tra so'vadat / 2 / putro'syaiva sa pRSTo'vak, satyametattataH sa taiH / satkRtyA'bhyarcya nirdoSo, mukto nirdhATitaH paraH / 3 / eSa satyavAde guNaH / 'sahasAbhyAkhyAnaM' avibhAvya cauro'yamityAladAnam / 'raho'bhyAkhyAnaM' rahaH sthitAn kAnapyAlokya ete rAjaviruddha mantrayantIti prakAzanam / 'svadAramantrabhedaH' dAraiH mitrairvA vizrabdhaiH pracchannaM kathitamanyatra prakAzayata: / atrodAharaNaM - mathurAyAH puraH kazcid, digyAtrAyAM vaNig yayau / tatrAnAyAti tadbhAryA, varSe dvAdazame tataH / / ghaTitA'nyena sArddha sA, sa ca rAtrI samAgataH / praviSTaH karpaTirbhUtvA, tadAsIttatra cotsavaH / / khAdyakAcaM lAbhanAya, sA tadA tamavAhayat / vizvastA tena pRSTA ca, svavRttAntaM raho'bhyadhAt / 3 / so'jJAtacaryayA bhUyo, gatvA''gAtparayA zriyA / militaH svajanaH sArddhamathA'nyavyapadezataH / 4 / tatpriyAvRttamAcakhyo, tacchrutvA jJAtatadvidhiH / dantaini:pIDya jihvAgraM, mRtA sA lajjitA satI / 5 / * arvat - azvaH / GSEXX 1064 A.ni. pratyAkhyAnA dhyayanam bhAvapratyAkhyAnam mRSAvAdaparihAre koddnnkshraavkkthaa| svadAramantrabhede mathurAvaNigudAharaNam / gAthA-1561 1064 [560] 33XXXXXX Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 1065 mRSopadeze kathA - A.ni. daridrapuruSaM kaJcitparivrAT kazcidUcivAn / artha viDhapayAmi tvAmaklezaM so'bhyadhAt katham / / pratyAkhyAnAhaTTe'mukasya vaNijo, gatvA ziSye'hamagrataH / pazcAttatra tvayA''gatya, vaktavyo vyAkulo vaNik / 2 / dhyayanam dehi drammasahasra me, ucchinnaM vyAkulo vaNik / na dadAvuttaraM bhUyo, dvitIye'hanyayAcata / 3 / bhAvapratyAkhyAnam Uce vyagro'smi dAsyAmi, pratIkSasveti nityazaH / yAcatA'nyadine yAcyo, mannyAsaM kiM dadAsi na / 4 / aNuvratAni yadA na manyate rAjakule neyastadA vaNik / sAkSyahaM tatra kartavyo, dApayAmi yathA''zu tat / 5 / * mRSopadeze cakre tathaiva tasyopadezaM sa dravyamAttavAn / kUTalekhaH pratItaH / privraattkthaa| adattAdAne 'atha thUlagaM adinAdANaM samaNovAsao paJcakkhAi, se ya adinAdANe duvihe pannatte, taM jahA - sacittAdinAdANe acittAdinAdANe ya / shraavkodaahrnnm| thUlagaadinAdANaveramaNassa samaNovAsaeNaM ime paMcaiyArA jANiyabvA na samAyariyavvA, taM jahA - tenAhaDe takarapauge viruddharajAikamaNe gAthA-1561 kUDatulakUDamANe tappaDirUve ya vavahAre / ' spaSTam / adattAdAne ko doSaH ? adattatyAge ko guNaH ? dvayorekamudAharaNaM - 1065 ekA'bhUtkutracid goSThI, zrAvakastatra caikakaH / AsIttatrotsavaH kvApi, gehe'tha vijane sati / / [561]] ka * Page #581 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- muSTaM goSThIjanaiH tana, vezma taM zrAvakaM vinA / tagRhasthA ca vRddhakA, sudhIstAn vedituM divA / 2 / A.ni. niyuktiH jalpantI sAdhvidaM putrA, dravyaM vo'bhUdyadIdRzam / kekipicchena sarvAMstairajJAtA'lAJchayatpadoH / 3 / pratyAkhyAnAzrItilakAcArya- rAjJaH zvaH kathitaM rAjA'vocajJayAH kathaM nu te / vRddhoce te mayA sarve, cihnitAH santi taskarAH / 4 / dhyayanam samudAye'tha te dRSTvA cihnAdgoSThI dhRtA'khilA / zrAvakaH smAha nAnyeSAM, harAmi tRNamapyaham / 5 / bhAvapratyAkhyAnam laghuvRttiH mukto rAjJA sa nizcihnaH, satkRtyA'nye tu zikSitAH / aNuvratAni adattAdAnatat pratirUpakavyavahAraH ghRtAdau tailAdikSepa ityarthaH / tyAge zrAvako1066 * 'paradAragamaNaM samaNovAsao paJcakkhAi sadArasaMtosaM vA paDivajai, se ya paradAragamaNe duvihe pannatte, taM jahA - orAliyaparadAragamaNe * daahrnnm| *veubbiyaparadAragamaNe ya, sadArasaMtosassa samaNovAsaeNaM ime paMcaiyArA jANiyavvA na samAyariyavvA / taM jahA - ittara-pariggahiyAgamaNe paradArAgamanadoSe apariggahiyAgamaNe aNaMgakiDDA paravivAhakaraNe kAmabhogativvAbhilAse / ' shraavkkthaa| ito'nivRttasya doSAstatrodAharaNAni / gAthA-1561 sakhyo'tra girinagare, tisraH savayaso'bhavan / ujayantaM gatA nantuM, gRhItAstA malimlucaiH / / 1066 nItvA pArasakUle'tha, vezyAnAM dadire dhanaiH / AsaMstAH prauDhagaNikAstatputrAH pitRbhiH punaH / 2 / [562] Page #582 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH pAlitA yauvanaM prAptAstatrevA'guH paNAyitum / tAsAM bhATiM daduste'tha, svasampattyA vibhUSitAH / 3 / rAtrI tanmandire jagmurdA remAte svamAtaram / ekaH suzrAvako rantuM, naicchatpapraccha kintu tAm / 4 / kutaH kathamihAyAtAH, sA svarUpaM nyarUpayat / so'vadatte vayaM yuSmatputrAH ziSTaM tadanyayoH / 5 / sarve vairAgyamApannAssadambAzca pravavrajuH / zreSThI hemapure zrIdaH, priyAmunmucya gurbiNIm / digyAtrAyAM yayau pazcAjAyate sma sutAddhatA / 1 / / sa ca vyavaharedyAvattAvatputryApa yauvanam / dattA'nyanagare sA'sti, tatraivAgAdvalatpitA / 2 / vinazenmA krayANAnItyasthAdvarSAH sa tatra ca / sArddha saGghaTitaH putryA, na bhavetkimajAnatAm / / varSArAne vyatIte ca, zrIdaH svaM nagaraM yayau / AnAyitA sutA mAtrA pitaraM vIkSya lajitA / 4 / / AtmaghAtaM vyadhAtputrI, pitA ca vratamagrahIt / vezyA kUberasenA'bhUnmathurAyAM tayA'jani / apatyayugmaM tatsvasya, yauvanApahamityataH / / kuberadattakuberadattAnAmAGkamudrayA / vibhUSya nyasya peTAyAM, yamunAyAM pravAhitam / 2 / 1. 'iti nAmA' l,| A.ni. pratyAkhyAnA dhyayanam * bhAvapratyAkhyAnam aNuvratAni * paradAragamanadoSe *shriidshresstthiikthaa| gAthA-1561 1067 EXX*** 1067 [563] ******* Ju Hua Hua Hua Yao Ye Ye * Page #583 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH tajha sauryapurebhyAbhyAM, dRSTrekekamupAdade / tadevodvAhitaM yugmaM, dArako'pi gato'nyadA / 3 / mathurAyAM vyadhAttatra, svakIyAM jananI janIm / dArikA tatsvasA dArA, dharma zrutvA'grahIdvatam / 4 / sA'pi jAtA'vadhijJAnA, tatreva viharantyagAt / tasyA eva gRhe tasthau, tasyAH putro'sti putrajaH / 5 / bAlaM vilokya sA sAdhvI, tAn bodhayitumabravIt / bhrAtA'si tanujanmA'si, varasyA'varajo'si ca / bhrAtRvyo'si pitRvyo'si, putraputro'si cArbhaka ! / 6 / / yazca te bAlaka ! pitA, sa me bhavati sodaraH / pitA pitAmaho bhartA, tanayaH zvazuro'pi ca / 7 / yAvatbAlaka te mAtA, sA me mAtA pitAmahI / bhrAtRjAyA vadhUH zvazrUH, saMpattrI ca bhavatyaho / 8 / / ityuktvA sA'rpayAmAsa, svAM kuberAya mudrikAm / tAM dRSTvA so'pi taM sarva, jajJe sambandhaviplavam / / kuberadattaH saMvegamAsAdya prAvrajattadA / kuberasenA zrAddhA'bhUdAryA ca vihatA'nyataH / 10 / etAnaihikAn doSAn jJAtvA parastrI parihAryA / ito nivRttasya tu guNaH / atrodAharaNaMAnandapuravAstavyo, vipro dAridryaduHkhitaH / upavAsaLantarendramArAdhyAmArgayadvaram / / avAdIdvyantarastuSTaH, kiM yacchAmi jagade saH / nizcitaM bhojanaM dehi, yAvatpuNyamupArjaye / / 1. 'jagAda' la, pa, l,| A.ni. pratyAkhyAnA dhyayanam * bhAvapratyAkhyAnam aNuvratAni * paradAragamanadoSe kuberdttaakthaa| gAthA-1561 1068 1068 [564] Page #584 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Dang Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Jin Avazyaka-* vyantaraH smAha te bhojyaM, nityaM cintitameSyati / paraM tvaM gaccha bhoH kacche, tatrA'sti paramArhatam / 3 / A.ni. niyuktiH puMstrIyugalakaM tasya, bhaktAdi vitarezciram / tatte mahAphalaM bhAvi, tatra tadvacanena saH / 4 / pratyAkhyAnAzrItilakAcArya- gatvA datte sma bhaktAdi, tasyAtyAdarapUrvakam / aprAkSIdekadA vipraH, kiM yuSmAkaM tapodbhutam / 5 / dhyayanam laghuvRttiH yadevasyA'pi pUjyAni, yUyamUce pumAnatha / AvAbhyAM bAlabhAve'pi, maithune niyamaH kRtaH / 6 / * bhAvapratyAkhyAnam ekAntaramatho devAdvivAho'bhavadAvayoH / niyamo me dine yatra, matpantyAstatra mutkalam / 7 / - aNuvratAni matpalyA niyamo yatra, dine me tatra mutkalam / AvAbhyAM tatkRtaM brahma, yAvajIvamaho dvija ! / 8 / * paradAragamanatyAge 1069 tataH prabuddho vipro'pi, jainaM dharma prapannavAn / ete aihikA guNAH / paraloke tu svargApavargAvAptiH / / aticAravyAkhyA - * guNe puMstrIyuga'itvaraparigRhItA' bhATIpradAnena stokakAlaM paraparigRhItA vezyA, tasyAM gamanaM tadA''sevanam / 1 / 'aparigRhItA' vezyA vidhavastrI * maalkodaahrnnm| gAthA-1561 *vA, tasyAM gamanam / 2 / 'anaGgakrIDA' aGga, maithunApekSayA puMstrIcihnarUpam, tadanyAnyanaGgAni kucakakSoruvadanAdIni teSu 'krIDA'* * ramaNamanaGgakrIDA / 3 / 'paravIvAhakaraNaM' svApatyAdanyeSAM pariNAyanam / 4 / 'kAmabhogeSu tIvrAbhilASo' gADhAnurAgaH / 5 / ete paJca * maithunavrate'ticArAH / iha sadArasantuSTasya bhATIM datvA mAsAdikaM yAvadvezyAdyAtmIkRtya svakalatradhiyA sevamAnasya prathamaH / anAbhogAdinA * 1069 1. 'tade...' pa.cha / 2. 'vidhavAstrI' la, / [565] RX33 Hua Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Yao Ye Bi Yi Ye Page #585 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- vezyAdau gacchato dvitIyaH / paradAravarjino'pi pareNetvarakAlaM parigRhItAyAM vezyAyAM gamane prathamaH / mayA paradArAH pratyAkhyAtAH, vidhavAGganAzca A.ni. niyuktiH loke'pi na paradAratvena rUDhA iti kalpanayA tadgamane dvitIyaH / anaGgakrIDAtIvrAnurAgayozca suzrAvakeNA'lpakAmenaiva bhAvyamityaticAratA / * pratyAkhyAnAzrItilakAcArya-* paravIvAhakaraNaM tu vivAha eva mayA kriyate, na maithunaM kAryate iti vratasApekSatvAd dvividhaM trividheneti pratyAkhyAtamaithunasyApyaticAra eva / dhyayanam laghavattiH striyAstu sapatnIvArake svapatiM bhuJjAnAyAH prathamaH, atikramAdinA parapuruSamabhisarantyA dvitIyaH / zeSAstu puruSasyaiva / bhaavprtyaakhyaanm| 'aparimiyapariggahaM samaNovAsao paJjhakkhAi, icchAparimANaM uvasaMpajai, se ya pariggahe duvihe pannatte, taM jahA - sacittapariggahe. ___ aNuvratAni * acittapariggahe ya, icchAparimANassa samaNovAsaeNaM ime paMcaiyArA jANiyavvA na samAyariyavvA, taM jahA - khittavatthupamANAikkameka aparimitaparigraha 1070 hiranasuvannapamANAikkame dhaNadhannapamANAikkame dupayacauppayapamANAikkame kuviyapamANAikkame / ' vrte'ticaaraaH| gAthA-1561 spaSTam / ito'nivRtto lobhanando vinaSTaH / nivRttastu zrAvakaH pUjito bhANDAgArikaH kRtaH / kathA prAguktA / atIcArabhAvanA cAtra, kSetravAstunorvicAlavRttyAdyapanIyaikyakaraNena / 1 / 'hiraNyaM' rajatam, aghaTitaM svarNaM ca, drammAdikaM vA, 'svarNa' pratItam, tayoH pUrNe'vadhau / grahISyAmIti dhiyA bhAryAderdAnena / 2 / Adhikyasambhave, dhanadhAnyayorlabhyayoH sthApyakaraNena samaya'yorvA satyaMkArAdinA svIkRtya niyamAvadhi : 1070 yAvad vyavasthApanena / 3 / dvipadacatuSpadayoH pazcAttarAM garbhagrAhaNena / 4 / kupyasya sthAlAderdazAdibhiH saMyojanayA paJcAdikaraNena / 5 / * atIcAratA caiSAM vratasApekSatvAt / aNuvratAnAM guNakArINi vratAni guNavratAni trINi, tatrAdyamAha - [566] Page #586 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka 'disivvae tivihe pannatte, taM jahA - uDDadisivvae ahodisivvae tiriyadisivvae, disivvayassa samaNovAsaeNaM ime niryuktiH paMcaiyArA jANiyavvA na samAyariyavvA taM jahA - uDDUdisipamANAikkame ahodisipamANAikkame tiriyadisipamANAikkame zrItilakAcArya- * khittavuDDisaiaMtaraddhA' / laghuvRttiH 1071 'uvabhogaparibhoge duvihe patratte, taM jahA bhoaNao kammao ya, bhoaNao samaNovAsaeNaM ime paMcaiyArA jANiyavvA * na samAyariyavvA, taM jahA - sacittAhAre sacittapaDibaddhAhAre apauliosahibhakkhaNayA duppauliosahi-bhakkhaNayA tucchosahibhakkhaNayA / kammao NaM samaNovAsa eNaM imAI pannarasa kammAdANAI jANiyavvAiM na samAyariyavvAI, taM jahA - iMgAlakamme 1 vaNakamme 2 sADIkamme 3 bhADIkamme 4 phoDIkamme // 5 daMtavANije 6 visavANije // 7 rasavANijje 18 lakkhavANijye 9 kesavANijye 10 / jaMta pIDaNakamme // 11 nilaMchaNakamme / 12 davaggidAvaNayA / 13 saradahatalAyaparisosaNayA | 14 asaIposaNayA / 15 / ' 1. 'dhyAnaM' pa cha / 2. 'pIlaNa' la / smRtyantarddhAnaM smRtebhraMzaH / ayaM aticAraH smRtibhraMzarUpo yadyapi sarvavrateSu sAdhAraNaM tathA'pi saMkhyApUraNAyAtra ityarthaH / ********* ************* A.ni. pratyAkhyAnA dhyayanam spaSTam / navaraM anyasyA dizo yojanAni yAtavyAyAM dizi nikSipya gacchataH zuddhabuddhyA kSetravRddhirUpo'ticAraH / smRtyantarddhAnaM * bhAvapratyAkhyAnam sarvasAdhAraNamapyatra saGkhyApUraNAya / dvitIyamAha - guNavratAni dizivrate upabhogaparibhogavrate cAticArAH / gAthA- 1561 1071 [567 ] Page #587 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ****** Avazyaka upabhogo'nnapAnAdeH, paribhogo vastrAbharaNAGganAdeH / iha zrAvakeNotsargato niravadyabhojinA niravadyakarmaNA ca bhAvyamatastadapekSayA'tIcArAH / A.ni. nirbukti: pratyAkhyAnA'sacittaM' dADimAdi, 'sacittapratibaddhaM' pakvAmrAdi, 'apakvauSadhiH' acAlitakaNikvAdiH, duHpa[Spa ] kvauSadhiH pRthukAdi, tucchauSadhiH zrItilakAcArya- OM sukumAramudraphalikAdiH / tadbhakSaNato eSAM niyamitAnAM niyamitAtiriktAnAM vA'nAbhogAdinA bhoge'ticAratA, tucchauSadhibhakSaNe deva laghuvRttiH tuSTiraihikazcApAyaH / yathaikaH kSetrarakSAkRdbhakSayanmudgazimbikAH / kathaJcidbhUbhujA tatreyuSA dRSTo'tha cintitam // 1 // mudraphalyo'munA''dyanta, kiyatya iti kautukAt / vipATyaikSiSTa tatkukSiM, phenameva vyalokayat // 2 // 1072 atha karmataH / 'aGgArakarma' aGgAravikrayAdi / 1 / 'vanakarma' chinnAchinnavanapatrAdivikrayaH / 2 / 'sADitti' zakaTavAhanam / 'bhADitti' zakaTAdInAM bhATakenArpaNam / 4 / phoDitti saraH kUpAdikhananam 15 / danta / 6 / viSa // 7 / rasa I8 / lAkSA / 9 / keza | 10 | vANijyAni / kezazabdena dvipadacatuHpa[Spa ] dAni gRhyante / yantrapIDanakarma tilAdInAm / 11 / nirlAJchanakarma gavAdervRSaNachedanam / 12 / davadAnaM pratItam // 13 // 1. 'niyamitAriraktAnAM' kha 'niyamAtiraktAnAM' la, 'niyamitAtiraktAnAM' pa pa / upabhujyate iti upabhogaH upazabdaH sakRdarthe sakRddhogaH, athavA antarbhogaH upabhoga:, atra upazabdo'ntarvacane / ubhayathA upabhogaH AhArAdeH grAhyaH / paribhujyate parizabdo'tra AvRttI punaH punarbhAgaH vastrAdeH paribhogaH / * 'dantavANijyaM' pUrvameva pulindrebhyo mUlyaM dadAti dantAn dadyAteti pazcAt pulindrA hastino ghAtayanti / evaM dhIvarANAM zaGkhamUlyaM dadAti / lAkSAvANijye'pi eta eva doSAstatra kRmayo bhavanti / 'rasavANijyaM kolAlatvaM surAdi tatra pAne bahavo doSAH dhyayanam bhAvapratyAkhyAnam ******** upabhogaparibhogavrate'ticArAH / gAthA - 1561 1072 mAraNAkrozavadyAdayastasmAnna kalpate / 'viSavANijyaM' viSavikrayaH na kalpate, tena bahUnAM jIvAnAM virAdhanA / kezavANijyaM dAsIgRhItvA'nyatra vikrINAti / atrApi paravazatvAdayo 'neke doSAH / / [568) Page #588 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- sarohradataDAgazoSaH / akhAtaM jalasthAnaM saraH, khAtaM taDAgaH / 14 / asatIpoSaH zvAdInAM gRhAdirakSArtham, zukAdInAM krIDArtham, dAsyAdInAM A.ni. niryaktiH vittArthaM poSaNam / 15 / paJcadazaitAni karmAdAnAni / digdarzanaM caitat / evaMvidhAnyanyAnyapi tyAjyAni / anarthadaNDamAha - pratyAkhyAnAzrItilakAcArya- 'aNatthadaMDe caubihe pannatte, taM jahA - avajhANAyarie pamAyAyarie hiMsappayANe pAvakammovaese, aNatthadaMDavera-maNassa* dhyayanam laghavattiH samaNovAsaeNaM ime paMcaiyArA jANiyavvA na samAyariyavvA, taM jahA - kaMdappe kukkuie moharie saMjuttAhigaraNe : nAzibhAvapratyAkhyAnam * uvabhogaparibhogAirege / ' guNavratAni upabhogapari1073 anarthAya svArthaM vinA daNDaH prANivighAto'narthadaNDaH / sa cAyaM Arta raudramapadhyAnaM 'pramAdo' vikathAdikaH hiMsraM zastrAdidAnaM ca * bhogavrate'narthapApakarmopadezitA vRSabhAn damaya, kSetraM kRSa, SaNDhaya vAjinaH ityAdikaH / 'kandarpaH' - smaroddIpakairvAkyairhAsapUrva kelikaraNam / / daNDavrate 'kautkucyaM' mukhAkSibhrUvikArapUrvikA bhaNDaceSTA / 2 / maukharyamasambaddhabhASaNam / 3 / saMyuktAdhikaraNAni saMyuktamuzalodUkhalAdIni / 4 / caaticaaraaH| upabhogaparibhogAtirekaH upabhogaparibhogayogyadravyAdhikyakaraNam / 5 / niSiddhAnarthadaNDasyaite'ticArAH / zikSAvrateSvAdyamAha - gAthA-1561 1073 * hiMsApradAnaM-hiMsAhetutvAdAyudhAnalaviSAdayo hiMsodhyate / * madyaviSayakaSAyavikathAnidrA ete paJca / + mukhenArimAnayati iti mukharI / [569] Page #589 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 1074 'sAmAiyaM nAma sAvajjajogaparivajjaNaM niravajjajogapaDisevaNaM ca / iha zrAvako dvedhA zrImAn daridrazca dvAvapi nirapAye caitye sAdhusamIpe svagRhe pauSadhazAlAyAM vA sAmAyikaM pratipadyete / dhyayanam karemi bhaMte sAmAiyaM, sAvajjaM jogaM paJcakkhAmi, jAva niyamaM pajjuvAsAmi duvihaM tiviheNaMti / pazcAderyApathikIM pratikrAmataH tataH svAdhyAyaM kurutaH / Aha paraH kRtasAmAyikaH zrAvakaH sAdhukalpastatkathaM sarvasAvadyayogaM trividhaM trividhena na pratyAkhyAti ? ucyate * bhAvapratyAkhyAnam * zikSAvratAni gRhiNI gRhArambheSvanumateravyavacchinnatvAt, parigrahe cAtmIyagrahAnivRtteH sarvapratyAkhyAnaM na sambhavati / tathA sAdhuzrAvakayoranekebhedAstAnAha sAmAyikavratam / gAthA - 1561 ***** A.ni. * pratyAkhyAnA sikkhA duvihA gAhA, uvavAyaThiI gaI kasAyA ya / baMdhaMtA veyaMtA, paDivajjAikkame paMca // 1 / zikSA dvividhA AsevanAzikSA grahaNazikSA ca / AdyA dazavidhacakravAlasAmAcArIrUpA tAM sAdhuH sampUrNAM pAlayati / zrAvakastu na zaknoti / grahaNazikSA ca sAdhuH sAmAyikAdibindusArAntaM zrutaM gRhNAti / zrAvakastu SaTjIvanikAyAntam, arthatastu piNDeSaNAntamapi sUtragAthAto'pi sAdhu zrAvakayorvizeSaH / * zrImAn daridrazca iti dvo zrAvako tena dvivacanam / sadRzaH / Jian Jian Ning Ning Ning Ning Ning 2074 [570] Page #590 -------------------------------------------------------------------------- ________________ E** Avazyaka- * 'sAmAiyaMmi u kae, samaNo iva sAvao havai jamhA / eeNa kAraNeNaM, bahuso sAmAiyaM kujjA / ' A.ni. niyuktiH * spaSTA / navaraM sAdhuriva zrAvako, na sAdhureva yathA samudra iva taDAgo na samudra eva / (1) upapAtakRto vizeSaH utkarSataH sAdhuH sarvArthasiddhau pratya zrItilakAcArya-utpadyate, zrAvakastvacyute / (2) sthitibhedikA sAdhorjaghanyata: palyopamapRthaktvaM utkarSatastrayastriMzatsAgaropamAni / zrAvakasya tu jaghanyena. * dhyayanam laghuvRttiH palyopamam, utkarSato dvAviMzatiH sAgaropamAni / (3) gati dikA sAdhuH svargagatau mokSe ca zrAvakazcatasRSu gatiSu na mokSe / (4) kaSAyA * * bhAvapratyAkhyAnam zikSAvratAni *bhedakAH sAdhuH saJcalanApekSayA catustridvayekakaSAyodayavAn akaSAyopi, kSINamohAdiH syAt / zrAvakastvavirato anantAnubandhivarja sAmAyikavratam 1075 * dvAdazakaSAyodayavAn, dezaviratastvaSTakaSAyodayavAn / (5) bandhazca bhedaka: sAdhuraSTasaptaSaDekakarmabandhako'bandhako vA zrAvakastvaSTa-* * sAdhuzrAvakayo* saptabandhakaH / (6) vedanAkRto bheda: sAdhuraSTasaptacatuHka[SkarmavedakaH, zrAvakastu niyamAdaSTavedakaH / (7) pratipattirbhedikA-sAdhuH * vizeSaH / * paJcamahAvratAni pratipadyate, zrAddhastvekANuvratAdIni / sAmAyikaM ca sAdhuH pratipadya sarvakAlaM pAlayati / zrAddhastu punaH punaH gRhNAti muJcati * gAthA-1561 *ca / (8) atikramAdbhedaH-sAdhorekavratA'tikrame paJcAtikramaH, zrAvakasya tvekasyaiva / ito'pi na sarvazabdaprayoga ityAha - * savvaMti bhANiUNaM, viraI khalu jassa sabbiyA natthi / so savvaviraivAI, cukkai desaM ca savvaM ca / / 1. 'paJjJAtikramatA' la, / . vyavahArataH sAdhuH paJcasvapi gatiSu gacchati, tathA ca kuraTotkuruTI narakaM gato, zrAvakastu catasRSu na siddhagatI / anye ca vyAcakSate - sAdhuH suragatI * 1075 * mokSe ca, zrAvakastu catasRSvapi / iti hAribhadrIyaTIkA / granthakAssyAnyamate samAvezaH / * sarvamityabhidhAya-sarva sAvadhaM yogaM parityajAmItyabhidhAya viratiH khalu yasya 'sarvA' [571 niravazeSA nAsti, anumatenityapravRttatvAditi bhAvanA, sa evaMbhUtaH sarvavirativAdI 'cukkai' bhrazyati dezaviratiM sarvaviratiM ca pratyakSamRSAvAditvAt / Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun *** Page #591 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * ** Avazyaka-* spaSTA / idamapi pazcAticAravizuddhaM pAlyam, ityAha - A.ni. niyuktiH 'sAmAiyassa samaNovAsaeNaM ime paMcaiyArA jANiyavvA na samAyariyavvA, taM jahA - maNaduSpaNihANe vayaduppaNihANe * pratyAkhyAnAzrItilakAcArya-kAyaduppaNihANe sAmAiyassa saiakaraNe sAmAiyassa aNavaTThiyassa karaNe ya / ' dhyayanam laghuvRttiH smRtyakaraNam' - sAmAyikaM kRtvA kRtamakRtaM vA na smarati / 'anavasthitakaraNam'-sAmAyikaM gRhItvA muhUrtAntare ca tyajati / dvitIyamAha * bhAvapratyAkhyAnam - 'disivayagahiyassa disAparimANassa paidiNaM parimANakaraNaM desAvagAsiyaM, desAvagAsiyassa samaNovAsaeNaM ime dezAvakAzikavate 1076 * paMcaiyArA jANiyavvA na samAyariyavyA, taM jahA - ANayaNappauge pesavaNappauge saddANuvAe rUvANuvAe bahiyA- poSadhopavAsavrate * puggalapakkheve / ' * cAticArAH / * digvratasyetyupalakSaNam, aNuvratAdInAmapi saGkSepaNaM dezAvakAzikam / AnayanaM niyamitAvadheH svayaM prasthitAnyapArdhAtpaNyAdeH / / gAthA-1561 *preSaNaM vaNikaputrAdeH / 2 / zabda: kAzitAdiH / 3 / rUpamujheH sthitvA rUpaprakAzanam / bahiH pudgalaprakSepo leSTravAdikSepastairmitrAdeH prayojanArthinaH * * svajJApanam / 5 / ete vratasApekSatvAdaticArAH / tRtIyamAha - 1076 [572] *#*#*##### ****** Page #592 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Hua Yao Ye Ye Avazyaka- * 'posahovavAse caubihe pannatte, taM jahA - AhAraposahe sarIrasakkAraposahe baMbhaceraposahe avvAvAraposahe, posahovavAsassa * A.ni. niyuktiH OM samaNovAsaeNaM ime paMcaiyArA jANiyabvA na samAyariyavvA, taM jahA-appaDilehiyaduSpaDilehiyasijjAsaMthArae * pratyAkhyAnAzrItilakAcArya- * appamajjiyaduSpamajiyasijjAsaMthArae appaDilehiyaduSpaDilehiyauJcArapAsavaNabhUmI appamajjiyaduppamajiya-uJcArapAsavaNabhUmI * dhyayanam laghavRttiH posahovavAsassa sammamaNaNupAlaNayA / ' * bhAvapratyAkhyAnam zikSAvratAni * iha pauSadhazabdo rUDhyA'STamyAdiparvavAcI / teSUpavAso niyamavizeSaH / sa pauSadhopavAsaH / ayaM ca caturvidhaH / tadyathA - 'AhArapauSadhaH' - * * dezAvakAzikavrate 1077 * AhAraviSaye vikRtyAdityAgenA'STamyAditithidharmapoSaM dadhAtIti dezata AhArapauSadhaH, sarvatastvahorAtraM caturvidhAhAratyAgenAhArapauSadhaH / *snAnodvartanavarNakavilepanapuSpagandhatAmbUlavastrAbharaNAdInAM madhyAdamukaM zarIrasatkAraM na kariSyAmIti dezataH, sarva na kariSyAmIti srvtHcaaricaaraaH| * 'zarIrasatkArapauSadhaH' / divA rAtrau vA brahma kariSyAmIti dezataH, ahorAtramapi brahmacaryaM kariSyAmIti sarvato 'brahmacaryapauSadhaH' / amukaM * gAthA-1561 sAvadhayogavyApAraM na kariSyAmIti dezataH, sarvAnna kariSyAmIti sarvato'vyApArapauSadhaH' / dezapauSadhe sAmAyikaM karoti vA na vA / sarvapauSadhe * * tvavazyaM sAmAyikaM karoti / no cettallAbhAd bhrazyati / 'zayyA' paTTaphalakAdikA, saMstArakaH kambalavastrAdeH, zayyAsaMstArakAderA-* 1077 1. 'vastrAdiH' la.pa. 1. pUraNAt parva, dharmopacayahetutvAt / [573]] ***EEN Page #593 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- sevanAkAle'pramArjanaduHpraSpi]mArjanAticAraH / zeSaM spaSTam / pauSadhopavAsasya samyagananupAlanA - kRtapauSadho'pi pauSadhapUrtAvAhAra-* A.ni. niyuktiH zarIrasatkArAbrahmasAvadhavyApArANAmamukamamukaM vA kariSyAmIti cintayA / caturthamAha - pratyAkhyAnAzrItilakAcArya-- 'atihisaMvibhAgo nAma nAyAgayANaM kappaNijANaM atrapANAINaM davvANaM desakAlasaddhAsakkArakamajuttaM paramAe bhattIe * ___dhyayanam laghuvRttiH AyANuggahaTTayAe saMjayANaM dANaM, atihisaMvibhAgassa samaNovAsaeNaM ime paMcaiyArA jANiyavvA na samAyariyavvA, taM jahA - bhAvapratyAkhyAnam sacittanikkhivaNayA sacittapihaNayA kAlAikkame paravavaese macchariyayA' / atithi1078 * atithiryatiH / 'saMvibhAgo' aMzakAdirUpaH / nyAyAgatAnAM nyAyopArjitAnAm / zAlyAdidhAnyaniHpa[Spa]ttimAn 'dezaH' / subhikSAdiH saMvibhAgavate' * 'kAla:' / zuddhacittapariNAma: 'zraddhA' / abhyutthAnAsanadAnavandanAnuvrajanAdiH 'satkAraH' phalapakvAnnabhaktadvidalasnehavyaJjanagorasaparipATyA ticaaraaH| sampAdanaM 'krama'stena yuktam / AtmAnugrahArtha saMsArAbdhitaraNArthaM saMyatAnAM dAnaM atithisaMvibhAgaH / gAthA-1561 .kalpanIyAnAmudramAdidoSaparivarjitAnAM annapAnAdInAM dravyANAM (AdigrahaNAd vastrapAtrauSadhabheSajAdiparigrahaH) saMvibhAgaH ityarthaH / * saMvibhAgagrahaNAt pazcAtkarmAdi (dAnAnantaraM * svakRte punaH karaNaM) doSaparihAram / + nyAyaH dvijakSatriyaviTzUdrANAM svavRttyanuSThAnaM (svA''jIvikopAvasyAnuSThAnaM na tu paravRttyanuSThAnena vittArjanaM kartavyaM iti) svasvavRtti prasiddhava lokaheryA tena tAdRzA nyAyena prAptAnAM annapAnAdInAM saMvibhAgaH / 1078 [574] Page #594 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *********** 1079 Avazyaka A.ni. dhyayanam sacittanikSepaNatA- sacittopari deyadravyasya sthApanam / 1 / sacittapidhAnatA deyadravyabhAjanasya phalAdinA sthaganam // 2 / kAlAtikramaH vihRtya niryuktiH calitAnAM bhuJjAnAnAM bhuktavatAM vA sAdhUnAM nimantraNam / 3 / paravyapadezo'nyadIyamidaM modakAdIni // 4 / yathA sAdhavo na gRhNanti madIyAbhigrahazca * pratyAkhyAnAzrItilakAcArya- ina bhajyate ityetadarthAni sarvANyetAni / matsaraH dramakeNApi dattaM kimito'pyahaM hIna iti mAtsaryAddAnam // 5 / zrAvakadharmaM nigamanayannAha laghuvRttiH 'itthaM puNa samaNovAsagadhammo paMca aNuvvayAI tini guNavvayAI AvakahiyAI, cattAri sikkhAvayAiM ittariyAI, eyassa puNa bhAvapratyAkhyAnam duvAlasavihassa sAvagadhammassa mUlavatthaM sammattaM taM nisaggeNa vA abhigameNa vA paMcaaiyAravisuddhaM, aNuvvayaguNavvayAI mAraNAntikI abhiggahA atre ya paDimAdao visesakaraNajogA, apacchimA mAraNaMtiyA saMlehaNAjosaNAArAhaNA imIe samaNovAsaeNaM * saMlekhanAticArAH ime paMcaiyArA jANiyavvA na samAyariyavvA taM ihalogAsaMsappauge paralogAsaMsappauge jIviyAsaMsappauge maraNAsaMsappauge kAmabhogAsaMsappauge' / ****************************** ******** spaSTam / navaraM 'ittarAIti' itvarakAlaM gRhyante mucyante ca / nisargeNa vA naisargikaM svAbhAvikam, aupazamikaM samyaktvaM evameva labhyate / UsaradesaM daDhillayaM ca vijjhAi vaNadavo pappaM / iya micchassANudae uvasamasammaM lahai jIvo' |1| jIvAINa ahigame micchattassa ya khauvasamabhAve / ahigamasammaM jIvo pAvei visuddhapariNAmo 12/ * sakRdgRhItAni yAvajjIvamapi / vasantyasminnaNuvratAdayo guNAstadbhAvabhAvitveneti vastu mUlabhUtaM dvArabhUtaM ca tad vastu ca mUlavastu / dazavidhaM uttaraguNapratyAkhyAnam / gAthA - 1561 1079 [575] Page #595 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- * ahigameNatti gurUpadezAjjIvAditattvAdhigame[na] prApyate / 'abhigrahA:' devArcanavandanAdayaH / 'pratimAdayo' darzanavratasAmAyikAdyA: A.ni. niyuktiH * vizeSeNa karaNayogyAH / 'mAraNAntikI' maraNAntabhavA 'saMlekhanA' tapovizeSaiH zarIrakaSAyAdInAM kRzIkaraNarUpA tasyA 'joSaNA' sevanA,* pratyAkhyAnAzrItilakAcArya-* 'ArAdhanA' niraticAratayA nirvAhaNA / aticArAzcAmI ihalokAzaMsA-prayogaH itastapaHprabhAvAnmAnuSo'haM bhUyAsam / 1 / paralokAzaMsAprayogo * dhyayanam lapavana devo'haM bhUyAsam / / jIvitAzaMsAprayogaH kRtAnazanaM supUjyatvAJciraM jIvyAsam / 3 / maraNAzaMsAprayogaH sa evA'pUjyatvAt kSipraM bhAvapratyAkhyAnam * mRSIyetyAzAste / 4 / kAmabhogAzaMsAprayoga: kAmau zabdarUpe, bhogAH gandharasasparzAH, te me bhUyAsustatkAraNaM vA rAjyaM me bhUyAdityAdi / * uktaM zrAvakadharmapratyAkhyAnam / / 1561 / / uttaraguNapratyAkhyAnamAha - uttaraguNa1080 ___ paJcakkhANaM uttara-guNesuM khamaNAiyaM aNegavihaM / teNa ya ihayaM pagayaM, taMpi ya iNamo dasavihaM tu / / 1562 / / pratyAkhyAnam / gAthA-1562'kSapaNAdikaM' mAsopavAsAdi 'anekavidhaM' caturthaSaSThA'STamAdirUpaM teneha 'prakRtaM' tenAdhikAraH / tadapyetanmUlabhedApekSayA dazavidham * 1564 // 1562 / / tadAha - aNAgayamaikvaMtaM, koDIsahiyaM niyaMTiyaM ceva / sAgAramaNAgAraM, parimANakaDaM niravasesaM / / 1563 / / 1080 saMkeyaM ceva addhAe, paJcakkhANaM tu dasavihaM / sayamevaNupAlaNijju, dANuvaese jaha samAhI / / 1564 / / [576] 1. 'tadyathA' la / .samyaganupAlanIyAH / EXX Page #596 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Zui Dang Dang Dang Dang Hui RE pratyAkhyAnA Avazyaka- anAgatavyAkhyAmAha - A.ni. niyuktiH hohI pajosavaNA, mama ya tayA aMtarAiyaM hujjA / guruveyAvazeNaM, tavassigelanayAe vA / / 1565 / / zrItilakAcArya dhyayanam * so dAi tavokammaM, paDivAi taM aNAgae kAle / evaM paJcakkhANaM, aNAgaya hoi nAyavvaM / / 1566 / / laghuvRttiH bhAvapratyAkhyAnam spaSTA / navaraM 'anAgate kAle' paryuSaNAyA arvAka, upalakSaNaM caitaJcAturmAsakAdAvapIdaM jJeyam / 'tavassigelannayAe vA' tapasviglAnayorvA : dazavidhaM 'dAI' idAnIm / / 1565-1566 / / atikrAntavyAkhyAmAha - uttaraguNa1081 pajosavaNAi tavaM, jo khalu na karei kAraNajAe / guruveyAvagheNaM, tavassigelanayAe vA / / 1567 / / prtyaakhyaanm| so dAi tavokammaM, paDivajai taM aicchie kAle / evaM paJcakkhANaM, aikvaMtaM hoi nAyavvaM / / 1568 / / *gAthA-1565 1569 spaSTe / navaraM 'aicchie' atikrAnte / / 1567-1568 / / koTIsahitavyAkhyAmAha - __paTThavaNao ya divaso, paJcakkhANassa niTThavaNao ya / jahiyaM samiti dunivi, taM bhannai koDisahiyaM tu / / 1569 / / - 1081 'prasthApanaM' prArambhadivasa: / 'niSThApanaM' samAptidivasaH / 'samititti' sameto milataH / prArambhadivasasamAptidivasayostapasa ekatve * *koTisahitam / / 1569 / / niyantritavyAkhyAmAha - [577] RRXXX Zui Kao Kao Kao Kao Kao Jian Di E* Page #597 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 1082 mAse mAse ya tavo, amugo amugadivasaMmi evaio / haTeNa gilANeNa va, kAyavvo jAva ussAso / / 1570 / / A.ni. spaSTA / / 1570 / / pratyAkhyAnA dhyayanam evaM paJcakkhANaM, niyaMTiyaM dhIrapurisapatnattaM / jaM giNhaMta'NagArA, aNissiyappA apaDibaddhA / / 1571 / / *bhAvapratyAkhyAnam 'aNissiyappA' anibhRtAtmAno'nidAnAH / apratibaddhAH kSetrAdiSu / etaJca pratyAkhyAnaM na sarvadA kriyate / / 1571 / / kiM tarhi - * dazavighaM caudasapuvI jiNaka-ppaesu paDhamami ceva saMghayaNe / eyaM vucchinnaM khalu, therAvi tayA karesI ya / / 1572 / / uttaraguNaspaSTA / navaraM tadA sthavirA apyakAryuH / / 1572 / / sAkAramAha - pratyAkhyAnam / gAthA-1570mahayarayAgArehiM, annattha ya kAraNaMmi jAyaMmi / jo bhattaparicAya, karei sAgArakaDameyaM / / 1573 / / 1573 sUcakatvAtsUtrasyeti / mahattarAkAro'nanyasAdhyAn kAryavizeSAn vinA, anyatrAnAbhogAdau vA / 'kAraNe jAte', asati na bhokSye ityevaM * bhaktaparityAgaM upavAsAdikaM karoti etatsAkAram / / 1573 / / anAkAramAha - 1082 1. 'kArAnananya' lakha pacha / 'kArAnanasyA' pa .iSTastAvat karoti eva, yadi glAno bhavati tathA'pi karotyeva / [578] Hua Yao Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Page #598 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- nijAyakAraNaMmI, mahayaragA no karaMti AgAraM / katAravittidubbhi-kkhayAi eyaM nirAgAraM // 1574 / / A.ni. niyuktiH * 'niryAtakAraNe''pagataprayojane sAdhau 'mahattarAH' prayojanavizeSAH, na kurvanti AkArAnapavAdAn / 'kAntAravRttI' kAntArapatane / pratyAkhyAnAzrItilakAcArya-* durbhikSatAyAM ca bhojyalAbhA'bhAvAnna jIviSyAmIti jJAtvA'nAkAraM pratyAkhyAti / tatrApyanAbhogasahasAkArau bhavata eva / kathaM sahasA'nAbhogena laghavRttiH vA ? zalAkAmaGguliM vA mukhe nikSipet / / 1574 / / parimANakRtamAha - bhAvapratyAkhyAnam dattIhi ya kavalehi ya, gharehiM bhikkhAhiM ahava davvehiM / jo bhattaparicAgaM, karei parimANakaDameyaM / / 1575 / / dazavidha uttaraguNaspaSTA / / 1575 / / niravasesamAha - 1083 prtyaakhyaanm| savvaM asaNaM savvaM ca, pANayaM savvakhajapijavihI / vosirai savvabhAve-NeyaM bhaNiyaM niravasesaM / / 1576 / / gAthA-1574spaSTA / / 1576 / / saGketamAha - aMguTThamuTThigaMThI-gharaseussAsathivugajoikkhe / bhaNiyaM saMkeyameyaM, dhIrehiM aNaMtanANIhiM / / 1577 / / aGguSThamuSTimocanam / granthichoTanam / gRhapravezam / svedazoSam / ucchvAseyattA stibukazoSam / pradIpajvalananivRtticihnaM kRtvA yatkaroti / 1083 tatsaGketapratyAkhyAnam / / 1577 / / addhApratyAkhyAnamAha - .ketaM nAma cihna sAdhuH zrAvako vA pUrNe'pi pratyAkhyAne kizicciI abhigRhAti yAvadevaM tAvadahaM na jemAmi, tAnImAni cihnAni aGguSThAdi / [579] 1577 Page #599 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- addhA paJcakkhANaM jaM, taM kAlappamANacheeNa / purimaDDaporisIe, muhuttamAsaddhamAsehiM / / 1578 / / A.ni. niyuktiH spaSTA / / 1578 / / etannigamayannAha - pratyAkhyAnAzrItilakAcArya- * dhyayanam ___ bhaNiyaM dasavihameyaM, paJcakkhANaM gurUvaeseNaM / kayapaJcakkhANavihiM, itto vucchaM samAseNaM / / 1579 / / bhaavprtyaakhyaanm| laghuvRttiH spaSTA / / 1579 / / Aha paraH - gAthA-1578Aha jaha jIvaghAe, paJcakkhAe na kArae annaM / bhaMgabhayAsaNadANe, dhuva kAravaNaMti naNu doso / / 1580 / / 1582 1084 yathA jIvaghAte pratyAkhyAte anyaM jIvaghAtaM na kArayati, bhaGgabhayAt / evaM kRtapratyAkhyAnasyAnyeSAmAnIyA'zanadAne dhruvaM * bhojanakArApaNamiti pratyAkhyAnabhaGgadoSaH / / 1580 / / ataH - no kayapaJcakkhANo, AyariyAINa dijja asaNAI / na ya viraIpAlaNAo, veyAvacaM pahANayaraM / / 1581 / / spaSTA / / 1581 / / atha gururAha - 1084 no tivihaM tiviheNaM, paJcakkhai annadANakAravaNaM / suddhassa tao muNiNo, na hoi tabbhaMgaheutti / / 1582 / / na trividhaM trividhena pratyAkhyAti / tannA'nyasmai annAderdAnaM bhojanakArApaNaM ca pratyAkhyAnabhaGgahetu / / 1582 / / kiJca - [580] M **** Page #600 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 1085 ***** saMyameva pAliNiyaM, dANuvaesA ya neya paDisiddhA / tA dijja uvaisijja va jaihA samAhIi annesiM / / 1583 / / AtmanA AnIyAzanAdi dadyAt / upadizet zrAddhakulAdIni / zeSaM spaSTam / / 1583 / / amumevArthamAha - kaiyapaJcakkhANo'vi ya, AyariyagilANabAlavuDDANaM / dijvAsaNAi saMte, lAbhe kayavIriyAyAro / / 1584 / / spaSTA / / 1584 / / ****** A.ni. * pratyAkhyAnA dhyayanam bhAvapratyAkhyAnam / gAthA - 15831585 bhA. gAthA 246-247 bhA. saMviggamannasaMbhoiyANa, desijjasaGgakulAI / ataraMto vA saMbhoi yANa dese jahasamAhI / / 246 / / atarannazaknuvan vA sAmbhogikAnAmapi yathAsamAdhinA zrAddhakulAnyupadizet / pratyAkhyAnazuddhimAha - bhA. sohI paJcakkhANassa, chavvihA samaNasamayakeUhiM / pannattA titthayarehiM, tamahaM vucchaM samAseNaM / / 247 / / 'zramaNasamayaketubhiH ' sAdhusiddhAntapatAkAyamAnaiH / zeSaM spaSTam / SaDvidhatvamevAha - sA puNa saddahaNA, jANaNA ya viNaeNubhAsaNA ceva / aNupAlaNA visohI, bhAvavisohI bhave chaTThA / / 1585 / / zraddhAzuddhiH, jJAnazuddhiH vinayazuddhiH anubhASaNAzuddhiH, anupAlanAzuddhiH, bhAvazuddhizceti SaSThI / / 1585 / / zraddhAnazuddhimAha - * AtmanaivAnupAlanIyaM pratyAkhyAnaM dAnopadezau ca neha pratiSiddhau / * 'yathAsamAdhinA' yathAsAmarthyena 'anyebhyo' bAlAdibhyaH + svayamabhuJjAno'pi, AtmanaH sati vIrye AcAryaglAnabAlavRddhaprAcUrNakAdibhyo gacchAya vA sajJAtIyakulebhyo vA'sajJAtIyebhyo vA labdhisaMpUrNa AnIya dadyAt dApayedvA, paricitebhyo vA saGghaGkhyA vA dApayet / ******** 1085 [581] Page #601 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- bhA. eyaM paJcakkhANaM, savvannudesiyaM jaM jahiM jayA kAle / taM jo saddahai naro, taM jANasu saddahaNasuddhaM / / 248 / / A.ni. niyuktiH 'yatpaJcavidhaM' mUlaguNapratyAkhyAnam, dazavidhamanAgatAdyuttaraguNapratyAkhyAnam, dvAdazavidhazrAvakavratapratyAkhyAnam, 'yatra' jinakalpe pratyAkhyAnAzrItilakAcArya-* sthavirakalpe vA / 'yadA' subhikSe durbhikSe vA kAle / zeSaM spaSTam / jJAnazuddhamAha - dhyayanam laghuvRttiH bhAvapratyAkhyAnam bhA. paJcakkhANaM jANai, kappe jaM jaMmi hoi kAyavvaM / mUlaguNauttaraguNe, taM jANasu jANaNAsuddhaM / / 249 / / ssttshuddhyH| 'kalpe' jinakalpAdau yasmin yatpratyAkhyAnam / vinayazuddhamAha - gAthA-1585 1086 bhA. kiyakammassa visohI, pauMjaI jo ahINamairittaM / maNavayaNakAyagutto, taM jANasu viNayasuddhaM tu / / 250 / / bhA.gAthA spaSTA / anubhASaNAzuddhamAha - 248-251 bhA. aNubhAsai guruvayaNaM, akkharapayavaMjaNehiM parisuddhaM / paMjaliuDo abhimuho, taM jANaNubhAsaNAsuddhaM / / 251 / / spaSTA / navaraM guru: 'paJcakkhAi vosiraitti' vakti / pratyAkhyAtA 'paJcakkhAmi vosirAmitti' zeSam / sadRzameva mandasvaramanubhASate / * 1086 anupAlanazuddhamAha - *tat yaH bajate naraH tat tadabhedopacArAt tasyaiva tadhApariNatatvAjjAnIhi zraddhAnazuddhaM pratyAkhyAnam / [582] RURRRRRR Page #602 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- bhA. kaMtAre dubhikkhe, Ayake vA mahaI samuSpanne / jaM pAliyaM na bhaggaM, taM jANasu pAlaNAsuddhaM / / 252 / / A.ni. niyuktiH spaSTA / bhAvazuddhamAha - pratyAkhyAnAzrItilakAcArya dhyayanam bhA. rAgeNa va doseNa va, pariNAmeNa va na dUsiyaM jaM tu / taM khalu paJcakkhANaM, bhAvavisuddhaM muNeyavvaM / / 253 / / bhAvapratyAkhyAnam laghuvRttiH spaSTA / navaraM pariNAmena yathA tapasvIti mama loko bhaktiM karotItyevaMvidhena / nigamanamAha - sUtravyAkhyA bhA. eehiM chahiM ThANehiM, paJcakkhANaM na dUsiyaM jaM tu / taM suddhaM nAyavvaM, taM paDivakkhe asuddhaM tu / / 254 / / gAthA-1585 1087 bhA.gAthA spaSTA / pariNAmavizeSamAha - 252-255 bhA. thaMbhA kohA aNAbhogA, aNApucchA asaMtai / pariNAmao asuddho'-vAu tamhA viU pamANaM / / 255 / / 'stambhAt' ahaGkArAt / 'krodhAt' kvA'pyaparAdhe guruNA nirbhartsataH san / 'anAbhogAt' zUnyatvena / 'anApRcchAta:' svecchayA : gurvanujJAM vinA / 'asaMtaitti' asampatyA nAstyatra bhojyaM kimapIti / sarve tapasyanti ahaM cenna tapasyAmi tato mAM niHsArayiSyantI tyapAyaH,'* 1087 * ityabhaktArthaM karoti / tatpariNAmato'zuddham, tasmAt pratyAkhyAne 'vidu' vidvAn pramANam / sa jAnan zuddha pratyAkhyAti / atha sUtrasyAvasaraH / taccedaM - [583] 1. 'sAdhavaH sarve' la 10 tatpratipakSe - azraddhAnAdo sati, azuddham / INER Page #603 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-* uggaesUre namukkArasahiyaM pakkhAi caubihaMpi AhAraM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM annattha aNAbhogeNaM sahasAgAreNaM A.ni. niyuktiH *vosirAmi / *pratyAkhyAnAzrItilakAcArya- * 'udgate sUre' sUryodgamAdArabhyetyarthaH / namaskArasahitaM pratyAkhyAti pratyAkhyAnaM karoti / kathaM caturvidhamapyAhAram / asanaM pAnaM khAdyaM svAdyaM* dhyayanam laghavRttiH ca vyutsRjatItyuttareNa yogaH / atra niyamabhaGgabhayAdAkArAvAha / 'annattha aNAbhogeNaM sahasAgAreNaM' atra paJcamyarthe tRtIyA / anyatrAnAbhogAt ke bhAvapratyAkhyAnam * sahasAkArAJca / 'anAbhogo' atyantaM vismRtiH / 'sahasAkAro' gavAdikaM duhato ghRtAdi vA minvato mukhe sahasA tacchaTApravezaH tAbhyAmanyatra ke sUtravyA gAthA-1586 pratyAkhyAnam / idaM caturvidhAhArasyaiva muhUrttamAtrameva ca bhavatItyAmnAyaH rAtribhojanavratatIraNarUpatvAdasya / namaskArasahitatvasya cA'yamarthaH / 1088 *- muhUrtAtparato namaskAroJcAraNe pUryate / tadanuJcAreNa sUryAstasamaye'pi na pUryate / muhUrtA'bhyantare ca taduJcAraNe'pi na pUryate / * sUtrasparzakaniyuktayedamAha - asaNaM pANagaM ceva, khAimaM sAimaM tahA / eso AhAravihI, cauviho hoi nAyavyo / / 1586 / / spaSTA / / 1586 / / niruktimAha - : 1088 1. 'caubbiho' la, la, kha pa / [584] Ye Yao Hua Yao Ye Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Ye Hua Liang Rong ************ Page #604 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-* AsuM khuhaM sameI, asaNaM pANANuvaggahe pANaM / khe mAi khAimaMti ya, sAei guNe tao sAI / / 1587 / / A.ni. niyuktiH * 'Azu' zIghraM kSudhaM zamayatItyazanam / prANAnAmindriyAdInAmupagrahe upakAre yadvartate 'tatpAnam' / khe mukhavivarAkAze mAtIti khAdimam / zrItilakAcArya-* svAdayati guNAn rasAdIniti svAdimam / / 1587 / / niyuktyA sarveSAM ni:pa[Spa]tti: cAlanAmAha - dhyayanam laghuvRttiH bhAvapratyAkhyAnam savvo'viya AhAro, asaNaM savvo'vi vui pANaM / savvo'vi khAimaMvi ya, savvovi ya sAimaM hoi / / 1588 / / * suutrvyaakhyaa| sarvo'pi caturvidho'pyAhAro'zanam, yathaudanAdiH kSudhaH zamakatvAdazanam, tathA drAkSAkSIrekSurasapAnAdi, phalAdi, guDAdi ca / yathA pAnaM * gAthA-15871089 prANAnAmupagrahe vartate, tathA sarvANyapIti pAnAni / khe mukhAkAze catvAryapi, mAntIti khAdyAni / tathA catvAryapi svAdyanta iti svAdyAni* 1589 * / / 1588 / / pratyavasthAnamAha - jai asaNaMtiya savvaM, pANagamavivajaNaM tu sesANaM / havaI ya sesavivego, teNa vibhattANi cauro'vi / / 1589 / / / yadi sarvamapyAhArajAtaM azanamityekameva tadA zeSANAM pAnakAdInAmavivarjanaM syAt / bhavati . gaviveko'nyathA dvividhaM trividhaM * 1089 caturvidhamapyAhAraM pratyAkhyAtaM na ghaTeta / tena kAraNena catvAro'pyAhArA vibhaktAH / caturdhA vibhakte cAhAre sukhena tadekAdityAgo jJAyate / / / 1589 / / tathA cAha - Page #605 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- asaNaM pANagaM ceva, khAimaM sAimaM tahA / evaM parUviyaMmI, saddahiuM je suheNaM ti / / 1590 / / A.ni. niyuktiH spaSTA / navaraM 'saddahiyaMti' zraddhAtuM upalakSaNatvAt dAtuM pAlayituM ca sukhena zakyeta / / 1590 / / tathA guruNA bahUn pratyAkhyAtanAzritya pratyAkhyAnAzrItilakAcArya-* duvihaM tivihaM cauvvihaMpi AhAraM, egAsaNaM byAsaNaM paJcakkhAItyuktam / tatra kasyacit pratyAkhyAturdvividhAhAraM byAsanakaM ca manasyasti / * dhyayanam laghavRttiH paraM tenApi gurUktamevAnubhASitam, tataH kiM pramANamityAha - bhAvapratyAkhyAnam annattha nivaDie, vaMjaNaMmi jo khalu maNogao bhAvo / taM khalu paJcakkhANaM, na pamANaM vaMjaNacchalaNA / / 1591 / / suutrvyaakhyaa| ssttshuddhyH| 1090 spaSTA / navaraM / yo manogato bhAvaH pratyAkhyAtustatpratyAkhyAnaM pramANam / idaM ca vidhikRtaM nirjarAhetu syAt / / 1591 / / tathA cAha - * gAthA-1590phAsiyaM pAliyaM ceva, sohiyaM tIriyaM tahA / kittiyamArAhiyaM ceva, erisayaMmI payaiyavvaM / / 1592 / / 1592 ucie kAle vihiNA, jaM pattaM phAsiyaM tayaM bhaNiyaM / taha pAliyaM ca asaiM, samaM uvaogapaDiyarayaM / / gurudattasesabhoyaNa, sevaNayA eya sohiyaM / jANa punnevi theva-kAlAvatthANa tIriyaM hoi / 2 / bhoyaNakAle amugaM, paccakkhAyaM tu bhuMjakittIyaM / ArAhiyaM payArehi, sammameehiM niTThaviyaM / 3 / 1090 .etAstistro gAthA la, Adarza eva vilokitAH / anyAsu etA na santi / [586] k* * Yao Hua Yao Lin Ye Yao *** Page #606 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 1091 *********** A.ni. pratyAkhyAnA dhyayanam * bhAvapratyAkhyAnam spaSTAH / 'spRSTaM' - vidhinA kAle prAptam / pAlitaM - punaH punarupayogena pratijAgaritam / zodhitaM - gurudattazeSabhojanAsevanena / tIritaM - pUrNepyavadhau kiJcitkAlAvasthAnena / kIrtitaM bhojanakAle'mukaM mayA pratyAkhyAtaM na bhokSye iti smaraNam / ArAdhitaM sarvairebhiH prakAraiH niSThAM nItam / IdRze pratyAkhyAne prayatitavyam / / 1592 / / pratyAkhyAnaguNAnAha - pacakkhANaMmi kae, AsavadArAI huMti pihiyAI / AsavavuccheeNaM, tanhAvuccheyaNaM hoi / / 1593 / / tanhAvuccheeNa ya, aulovasamo bhave maNussANaM / aulovasameNa puNo, paJcakkhANaM havai suddhaM / / 1594 / / spaSTe / / 1593 - 1594 / / tatto carittadhammo, kammavivego tao ya apuvvaM / tatto kevalanANaM, tao ya mukkho sayAsukkho / / 1595 / / tataH zuddhapratyAkhyAnAJcAritradharmaH / tasmAtkarmaNAM viveko nirjarA / tato'pUrvakaraNam / zeSaM spaSTam / / 1595 / / tacca pratyAkhyAnaM dazavidhaM * sAkAraM gRhyate pAlyate cetyAha 1. 'spaSTaM' la, pa, kha / 2. 'anulo' la kha pa, pa cha / sUtravyAkhyA / gAthA - 1593 1595 1091 [587] Page #607 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrI tilakAcAryalaghuvRttiH 1092 namukkAraporasIe, purimaDhikkAsaNegaThANe ya / AyaMbilabhattaTTe, carime ya abhiggahe vigaI / / 1596 / / do cha satta aTTha ya, sattaTTha ya paMca cha pANaMmi / caDa paMca aTTha navae, patteyaM piMDao nava / / 1597 / / spaSTe / navaraM pratyekaM piNDako navakaH nava (9) sahitaH ko (1) vyaJjanAdivarNo navakaH (91) aGkAnAmutkramalekhyatvAdanenaikonaviMzatirlabhyate (19) te ca prastAvAdatrAkArAH / sa navako vidyate yatra piNDake abhrAditvAdavi navakaH, ekonaviMzatyAkAravAn, ekonaviMzatyA kArasambandhI piNDaka ityarthaH ekonaviMzatiH kathaM ? ekAsanagatA aSTAvAkArAH / vikRtipratyAkhyAnAccAdhikAzcatvAraH pauruSI pratyAkhyAnAJca trayaH / ekazcolapaTTAkAraH / pAnAzritAH SaDuktA api alepenaiva lepakRtenApi, acchenaiva bahalenApi, asitthenaiva sasitthenApi na bhaGga iti traya evAkArAH / trayazcopamAnabhUtatvena gatAH / sarve'pi mailitAH, uktasaGkhyAH / piNDaka iti jAtyA ekavacanam / tatazca pratyekaM dazAnAmapi pratyAkhyAnAnAM dviSaTsaptAdikaH piNDakaH samUha ityarthaH / 'piMDae navae' iti pAThe tu kAku vyAkhyA pratyekaM dazAnAmapi pratyAkhyAnAnAM dviSaTsaptAdikAn AkArANAM piNDakAn na vadet (na vae) ? api tu vadedityarthaH / saJcUrNayAmi gadayA na suyodhanoruH ? api cUrNayAmItivat / / 1596- 1597 / / vyaktimAha - ************** 1. 'militAH ' pa / *ko 'ka' vyaJjanAnAmAdivarNatvAt 'ka' zabdena ekaH (1) sUcitaH, nava sahitaH kaH nava (9) kaH (1) 99 aGkAnAmutkrameNa lekhyatvAd (19) / * alepenaiva sadRzena lepakatenApi na bhaGgaH evaM 'accheneva' sadRzena bahalenApi bhaGgaH evaM asitthenaiva sadRzena sasitthenApi na bhaGgaH / A.ni. pratyAkhyAnAdhyayanam bhAvapratyAkhyAnam sUtravyAkhyA AkArArthaH / * gAthA - 1596 1597 1092 [588] Page #608 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * Avazyaka- * do ceva namukkAre, AgArA chaJca porisIe u / satteva ya purimaDDe, egAsaNagaMmi advaiva / / 1598 / / A.ni. niyuktiH * 'do ceva namukkAre' iti vyAkhyAtaM pauruSyAM SaDAkArAH / tatsUtraM cedaM - pratyAkhyAnA dhyayanam zrItilakAcArya- uggaesare porasiM paJcakkhAi duvihaM tivihaM cauvvihaMpi AhAraM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM annatthaNAbhogeNaM sahasAgAreNaM * * bhAvapratyAkhyAnam laghuvRttiH pacchannakAleNaM disAmoheNaM sAhuvayaNeNaM savvasamAhivattiyAgAreNaM vosirai / puruSaH pramANamasyAH sA pauruSI chAyA tadyuktaH kAlopilAyA * 'pauruSI' prahara ityarthaH / kevalaM yAmyottararekhAyAH svAtmanazcAntare pUrvapazcimarekhaiva chAyeti grAhyA / tAM pauruSIM pratyAkhyAti / atra SaDAkArAH / aakaaraarthH| 1093 * prathamau pUrvavat / anyatra pracchannakAlAt, digmohAt sAdhuvacanAt, sarvasamAdhipratyayAkArAcca / pracchannatA ca kAlasya meghena rajasA giriNA gAthA-1598 cAntaritvAt sUryasyAdarzane tenA'pUrNAmapi pUrNAM pauruSarSI jJAtvA bhuJjAnasya na bhaGgaH / jJAtvA tvarddhabhuktenApi tathaiva sthAtavyaM yAvatpauruSI pUryate, * tataH paraM bhoktavyam / anyathA tu bhaGga eva / digmohastu yadA pUrvAmapi pazcimeti jAnAti, tadA pauruSyAmapUrNAyAmapi bhuJjAnasya na bhaGgaH / * mohavigame tu pUrvavidhiH / sAdhuvacanaM udghATApauruSItyAdikaM bhrAntikAraNam / tacchrutvA bhuJjAnasya na bhaGgaH / bhuJjAnena tu jJAte'nyena vA kathite * * prAgvidhi: kAryaH / sarvasamAdhirgADhAtaGkAdirahitatvam / gADhAtaGkAdau ca tatpratyaya AkAraH pratyAkhyAnApavAdo bhavati / ayamabhiprAya: -* 1093 * AkasmikatIvrazUlAdiduHkhodbhavA''taraudradhyAnopazamAya sarvendriyasamAdhyarthaM pathyauSadhAdi kurvANasyA'pUrNAyAmapi pauruSyAM na bhaGgo jAyate / * Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Zhun Le Zhun Nan *** * * Page #609 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 1094 ************* jAte tu samAdhau pUrvavidhiH / atha pUrvArdha pratyAkhyAnam / taca pauruSIvat kevalaM mahattarAgAreNaM tyadhikam / pUrvaM ca tadardhaM ca pUrvArdhaM dinasyAdyapraharadvayam, tatpratyAkhyAti SaDAkArAH prAgvat mahattarAgAreNaMti 'mahattaraM pratyAkhyAnAnupAlanAdapi bahutaranirjarAnimittam, puruSAntarA'sAdhyaM glAnacaityasaGghAdikAryam, tadevAkAro'pavAdo mahattarAkArastenArvAgapi bhuJjAnasya na bhaGgaH / yaccAtraiva mahattarAkAra pATho, na namaskArasahitAdau tatra kAlamahattvAlpatvahetuH / athaikAzanaM - egAsaNaM paJcakkhAi duvihaM tivihaM cauvvipi AhAraM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM atratthaNAbhogeNaM sahasAgAreNaM sAgAri yAgAreNaM AuMTaNapasAraNeNaM guruabbhuTThANeNaM pAriTThAvaNiyAgAreNaM mahattarAgAreNaM savvasamAhivattiyAgAreNaM vosira / *********** A.ni. pratyAkhyAnAdhyayanam * bhAvapratyAkhyAnam sUtravyAkhyA AkArArthaH / gAthA - 1598 ekaM sakRdazanaM bhojanam, ekaM vA AsanaM putAcalanato yatra tadekAzanaM ekAsanaM vA / atrASTAvAkArAH / AdyAvantyau cAkArau prAgvat 'sAgAriyAgAreNaM' sahAgAreNa varttata iti sAgAraH sa eva 'sAgAriko' gRhasthaH, sa evAkAra: sAgArikAkAraH / sAdhorbhuJjAnasya cale sAgArike Agate kSaNaM pratIkSaNaM sthire tu tataH sthAnAdanyatropavizya bhuJjAnasyApi na bhaGgaH / gRhasthasya tu yena dRSTaM bhojanaM na jIryati, tadAdiH sAgArikaH / 'AuMTaNapasAraNeNaM AkuJjanaM' jaGghAdeH saGkocanam, prasAraNaM tasyaiva RjukaraNam,' AkuJjane prasAraNe vA'sahiSNutayA kriyamANe kiJcidAsanaM 1. 'tvadhikaM' cha, 'ti adhikaM' la / putaH kaTIpradezAdadhastano bhAgaH / ********* 1094 [590] Page #610 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- * calati tena na bhaGgaH / 'guruabbhuTThANeNaM' 'guro'rabhyutthAnArhasyA''cAryasya prAghurNakasya vA abhyutthAnaM bhuJjAnenApi kAryaM nA'tra bhaGgaH / pAriTThA-* A.ni. niyuktiH * vaNiyAgAreNaM' 'pAriSThApanaM' sarvathA tyajanaM prayojanamasyeti pAriSThApanikam, adhikIbhUtaM pratyAkhyAtavastu tadevAkAra pAriSThApanikAkAraH / pratyAkhyAnAzrItilakAcArya-* tatra hi tyajyamAne mahAn doSaH, bhujyamAne ca gurvAjJayA guNastadbhuJjAnasyApi na bhaGgaH / 'vosirai' tti anekAzaM pariharati / / 1598 / / * dhyayanam * bhAvapratyAkhyAnam laghuvRttiH * sattegaTThANassa u, advaivAyaMbilaMmi AgArA / paMceva abbhattadve, chappANe carimi cattAri / / 1599 / / sUtravyAkhyA __ athaikasthAnakaM egaThANaM paJcakkhAItyAdyekAzanavat / kevalaM AuMTaNapasAraNeNaMti na paThanIyam / atra saptApyAkArAH prAgvat / eka AkArArthaH / 1095 sthAnamaGgavinyAsarUpaM yatra tadekasthAnam / yadyathAGgopAGgaM bhojanakAle sthApitaM tasmiMstathAsthita eva bhoktavyam / AkuJcanaprasAraNe na gAthA-1599 * kArye / mukhasya pANezcAzakyaparihAratvAJcalanaM na niSiddham / AcAmAmle'STAvevAkArAH / atra bahu vAcyaM tadane vakSyate / 'paMceva abhattaTTe'* * paJcaivAkAra abhaktArthe upavAse / uggae sUre (sUre uggae ?) abhattadvaM paJcakkhAi tivihaM caubvihaMpi AhAraM asaNaM pANaM khAimaM : * sAimaM annatthaNAbhogeNaM sahasAgAreNaM pAriTThAvaNiyAgAreNaM mahattarAgAreNaM savvasamAhivattiyAgAreNaM vosirai / ___ atra paJcApyAkArAH prAgvat / pAriSThApanikAkAre vizeSaH / trividhAhArapratyAkhyAne pAriSThApanika kalpate / caturvidhAhArapratyAkhyAne tu na * 1095 *kalpate / pAnake'pyuddharite kalpate / vosiraitti bhaktArthaM tyajati / 'chappANe' eSu trividhAhAraM pratyAkhyAteSu pAnakamAzritya SaDAkArA syuH / [591] *####### Page #611 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH 1096 pANassa levADe vA alevADeNa vA accheNa vA bahuleveNa vA sasittheNa vA asittheNa vA vosirai / ihApyanyatretyanuvRtteH / lepakRtAdvA bhAjanAdyupalepakAt kharjUrapAnakAdeH / alepakRtAnnirlepAt vA zabdA nnirlepeneva lepakAriNA'pyupavAsAderna bhaGgaH / acchAdvA nirmalAduSNodakAdeH / bahulAdvA gaDulAttandulodakAdeH / sasikthAdvA bhaktalavopetAdavazrAvaNAdeH / asikthAdvA sikthavarjitAt pAnakAhArAdanyatra vyutsRjati / 'carimi cattAri' caramo'ntyo bhAgaH, sa divasasya bhavasya vA tadviSayaM pratyAkhyAnamapi * carimam, tatra divasacarimaM sUryodgamAntam bhavacarimaM yAvajjIvam / dvayorapi catvAra AkArAH divasacarimaM bhavacarimaM ca pacakkhAi duvihaM tivihaM cauvihaMpi AhAraM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM annatthaNAbhogeNaM sahasAgAreNaM mahattarAgAreNaM savvasamAhivattiyAgAreNaM vosirai / nanu divasacarimaM niHpha [Spha]lam, ekAsanAdikenaiva gatArthatvAt / naivam, ekAsanAdikaM hyaSTAdyAkAram etacca caturAkAram / ata AkArANAM saGkSepakaraNAtsaphalamevedam, niSiddharAtribhojanAnAmapi divasazeSe kriyamANatvAt smArakatvAcca phalavadeva / / 1599 / / paMca cauro abhiggahe, nivvIe aTTha nava ya AgArA / appAurANa paMca u, havaMti sesesu cattAri / / 1600 // paJca catvArazcAbhigrahe AkArA iti sAmAnyenoktam / vizeSastu aprAvaraNe / aprAvaraNAkhye'bhigrahe 'colapaTTAgAreNaMti' paJcama AkAra: 1. 'levAleNa' la kha / 2. 'alevAleNa' la kha / 3. bahaleNavA cha kha pa, pa / nirlepena sadRzena lepakAriNodakena ityarthaH / A.ni. pratyAkhyAnA dhyayanam bhAvapratyAkhyAnam sUtravyAkhyA * AkArArthaH / * gAthA - 1600 1096 [592] Page #612 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- niryaktiH zrInivAsa laghuvRttiH 1097 syAt / zeSeSu granthisahitAdiSu catvAra eva caramoktAH / nirvikRtAvaSTau nava vAkArAH / tatra manaso vikRtihetutvAd vikRtayaH / tAzca daza / A.ni. kSIra 1 dadhi 2 navanItaM 3 ghRtaM 4 tailaM 5 guDo 6 madhu 7 madyaM 8 mAMsaM 9 avagAhimaM 10 / avagAhena snehabolanena nirvRttam, pAkAdima * pratyAkhyAnA itImaH pakvAnnamiti rUDham / tatra paJca kSIrANi - gomahiSyajoSTrayelakAnAm / dadhinavanItaghRtAdi tu caturdhA - uSTrINAM tadabhAvAt / tailAni dhyayanam *catvAri-tilAtasIlaTTAsarSapANAm / zeSatailAni tu na vikRtayaH / guDo dvidhA-piNDo dravazca / madhu tridhA-mAkSikaM kauntikaM bhrAmaraM ca / madyaM bhAvapratyAkhyAnam * dvidhA-kASThajaM piSTajaM ca / mAMsaM tridhA - jalasthalakhecarajantUnAm, carmarudhiramAMsabhedAdvA / avagAhimaM snehapUrNatApikAyAmanyasnehAkSepe sUtravyAkhyA * yAvaJcalAcalaM khAdyakAdi tri: pacyate tAvadvikRtiH, tataH paraM pakvAnnAni yogavAhinAM nirvikRtipratyAkhyAne'pi kalpante / athaikenaiva pUpakena * aakaaraarthH| tApikA pUryate tadA dvitIyamapi kalpata iti vRddhasAmAcArI / etAsu dazasu vikRtiSu madyamAMsamadhunavanItAkhyAzcatasro'bhakSyAH / zeSAH SaD gAthA-1600 bhakSyAH / tatra bhakSyAsvekAdivikRtipratyAkhyAnaM SaDvikRtipratyAkhyAnaM ca nirvikRtisaMjJam / tatpAThazca 'nivvagaIyaM paJcakkhAItyAdi / AdyAvantyau cAkArI prAgvat / 'levAleveNaM ti bhAjanAdeH pratyAkhyAtavikRtyAdinA lepa: tasyaiva hastAdinA saMlekhanAdalepaH, lepazcAlepazca * lepAlepaM tato'nyatra, bhAjanAdevikRtAdyavayavayoge'pi na bhaGgaH / 'gihatthasaMsaTeNaM' gRhasthena svArthaM dugdhenodanaH saMsRSTaH, taJca dugdhaM * taduparicatvAryaGgulAni yAvad vartamAnamavikRtiH, adhikaM tu vikRtireva / polikAyAM aGgulamAtraM styAnIbhUtaghRtalepo na vikRtiH, tadUrdhvaM tu * 1097 * vikRtiH / 'ukkhittavivegeNaM' utkSiptavivekaH, uddhartuM zakyeSu pratyAkhyAtavikRtyAdiSu, na tu dravarUpeSu / / 1600 / / kAni tAnItyAha -* . .'pAkAdima' iti sUtrAt 'tena nivRtta' ityarthe 'ima' pratyayaH, avagAhena nirvRttaM avagAhimam / haimavyAkaraNe bhAvAdimaH (6-4-21) sUtram / [593] Kao Kao Kao Kao Kao Kao Kao Kao Kao *** Page #613 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- navaNIogAhimae, adavadahIpisiyaghayagule ceva / nava AgArA tesiM, sesadavvANaM ca advaiva / / 1601 / / A.ni. niyuktiH * spaSTA / navaraM zeSadravyANAM vilInaghRtatailadravaguDAdInAM notkSiptavivekAkAraH / 'paDuccamakkhieNaM' atirUkSaM maNDakAdikaM pratItyAzritya pratyAkhyAnAzrItilakAcArya-* mrakSitamiva mrakSitaM ISatsnehanaM mrakSitAbhAsamityarthaH / ayaM cAtravidhiH / aGgulyA snehamAdAya mrakSitaM maNDakAdi nirvikRti kasyApi kalpate,* dhyayanam bhAvapratyAkhyAnam laghuvRttiH dhArayA tu na kalpate / / 1601 / / pUrvopanyastamAcAmAmlamAha - sUtravyAkhyA * guNNaM nAmaM tivihaM, oyaNa kummAsa sattuyA ceva / ikvikapi ya tivihaM, jahannayaM majjhimukkosaM / / 1602 / / aakaaraarthH| 1098 ___ gauNaM nAma, 'AcAmo' avazrAvaNaM amlaM caturtho rasastAbhyAM nirvRttaM AcAmAmlaM tatrividhaM - odanaH zAlyAdiH, kulmASAH saktavazca / gAthA-1601 etAnadhikRtyAcAmAmlaM odanAcAmAmlam, kulmASAcAmAmlam, saktukAcAmAmlam / ekaikaM trividhaM jaghanya madhyamamutkRSTaM ca / / 1602 / / 1603 * kathamityAha - * davve guNe rase yA, jahannayaM majjhimaM ca ukkosaM / tasseva ya pAuggaM, chalaNA paMceva ya kuDaMgA / / 1603 / / tasyAcAmAmlasya prAyogyam / dravyaguNarasAnadhikRtya jaghanyaM madhyamamutkRSTaM ca vAcyam / dravyamutkRSTaM zAligodhUmakulmASAdi / 1098 rasazcaturtharasAvazrAvaNAdiH / guNo nirjarA jaghanyA / jaghanyadravyaM rAlakakodravAdi / rasastUSNodakAdiH / guNa utkRSTA nirjarA / madhyamadravya-* [594] 1111111 Page #614 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Pattii Avazyaka- * rasayorguNo nirjarArUpo madhyamaH / chalanA kazcidAcAmAmlaM pratyAkhyAya vikRti ktumupaviSTaH AcAryaruktaH kathaM pratyAkhyAtA''cAmAmlo A.ni. niryaktiH * vikRtI bhokSyase / sa Uce yathA prANAtipAtaM pratyAkhyAya prANAtipAto na kriyate / evaM AcAmAmlaM pratyAkhyAya AcAmAmlamapi na pratyAkhyAnAprItikAcArya-kriyate / parihArastu AcAmAmlaprAyogyAdanyatpratyAkhyAtItyarthaH / tannirarthikA chalanA / paJcaiva kuDaGgA vanavizeSAH / / 1603 / / tadyathA -* dhyayanam laghuvRttiH ka loe vee samae, annANe khalu taheva gelane / ee paMca kuDaMgA, nAyavvA aMbilaMmi bhave / / 1604 / / bhAvapratyAkhyAnam ___ekanAcAmAmlaM pratyAkhyAtaM saGghaDikAyAM pakvAnnAdayo labdhA / gurUNAM darzitAH / gurubhiruce tavAcAmAmlam, sa smAha mayA laukikazAstreSu sUtra bahuSvapi nAcAmAmlazabdaH zrutaH / ityekaH kuDaGgaH / 'vedeSu' caturSu sAGgopAGgeSu na zruta iti dvitIyaH / 'samaye' zAkyAdInAM na zrutaH kuto 1099 gAthA-1604* yuSmAkamAgame samAgata iti tRtIyaH / 'ajJAne' na jAnAmi kIdRzamapyAcAmAmlam, ghRtadadhyAdibhirArdIkRtyAnaM bhujyate ityeva vedmi iti 1606 * caturthaH / 'glAna' kuDaGgaH paJcamaH zakto'pi glAno'haM na zaknomyAcAmAmlaM kartum, zUlaM me uttiSThate iti / tatrAcAmAmle'STAvAkArAH / * * nirvikRtikAdhikAre vikRtI: gRhasthasaMsRSTaM coktamapi gAthAbhirAha - paMceva ya khIrAI, cattAri dahINi sappi navaNIe / cattAri ya tillAI, do viyaDe phANie dunni / / 1605 / / 1099 mahupuggalAI tinI, calacalaogAhimaM tu jaM ikkaM / eesiM saMsaTuM, vucchAmi ahANupuvIe / / 1606 / / [595] uktArthe / M ******* Page #615 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- khIradahIviyaDANaM, cattAri u aMgulAI saMsaTuM / phANiyatillaghayANaM, aMgulamegaM tu saMsaTuM / / 1607 / / A.ni. niyuktiH mahupuggalarasayANaM addhaMgulayaM tu hoi saMsaTuM / gulapuggalanavaNIe, addAmalayaM tu saMsaTuM / / 1608 / / syiAkhyAnAzrItilakAcArya- spaSTe / navaraM guDasya piNDaguDasya pudgalA avayavAH / tatazca piNDaguDasya navanItasya ca ArdrAmalakapramANaM khaNDayuktaM saMsRSTam / etaJca dhyayanam bhavipratyAkhyAnam laghuvRttiH * gRhasthasaMsRSTaM AcAmAmlavato'nAcIrNam / paDuJcamakkhiNaMti ca nAtra paThanIyam / mrakSitamapi nirvikRtikasyaiva kalpate, nAcAmAmlavataH / Aha * sUtravyAkhyA * paraH / ekAsanaikasthAnakanirvikRtyAcAmAmlacaturthaSaSThA'STameSu pAriSThApanikAkAraH paThitaH / tatkIdRzasya pAriSThApanikaM deyaM ? gururAha - * aakaaraarthH| ____ AyaMbilamaNAyaMbila-cautthAI bAlavuDDasahuasahU / aNahiMDayahiMDayae, pAhuNaganimaMtaNAvaliyA / / 1609 / / 1100 * gathiA-1607eka AcAmAmlavAn, anAcAmAmlavanto'nye / tatra pAriSThApanikaM AcAmAmlavato na deyaM caturthabhaktikasya deyam / tasyApi bAlavRddhasahA'sahA'hiNDakahiNDakavAstavyaprAghurNakAnAmAvalikAkrameNa nimantraNA kAryA / uttarottarAbhAve pazcimAnupUrvyA deyamityarthaH / evamekAsanAdi-* kAdibhyo'pyAvalikA kramo jJeyaH / pAriSThApanikaprAcurye sarveSAM deyam / dazamabhaktikAdInAM ca na deyam / teSAmutkRSTatvAt / taJca kiM svarUpaM * deyamityAha - 1100 caturthabhaktAya deyaM - sa dvividhaH bAlo bajA / bAlAya dAtavyam / bAlo dvividhaH sahiSNurasahiSNukSa, asahiSNave dAtavyam / asahiSNurvividhaH - hiNDamAno'hiNDamAnakSa hiNDamAnAya dAtavyam / hiNDamAno dvividhaH - vAstavyaH prApUrNakakSa / prAghUrNakAya dAtavyam / evaM caturthabhakto bAlo'saho hiNDamAnaH prApUrNakaH pAriSThApanIyaM bhojyate / tadabhAve 596] vAstavyaH / tadabhAve ahiNDamAnaH prAghUrNakaH / tadabhAve ahiNDamAno vAstavyaH ityAdi / 1609 Page #616 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 1101 vihigahiyaM vihibhuttaM uddhariyaM taha guruhiM bhaNio ya / tAhe vaMdaNapuvvaM, bhuMjai so saMdisAveuM / / 1610 / / 'vidhinA' alubdhairgRhItam / 'vidhinA' azaThairbhuktam / uddhRtaM gurvAjJayA vandanakaM datvA pAriSThApanikaM saMdezya bhoktuM kalpate / / 1610 / / atra caturbhaGgI - cauro ya huMti bhaMgA, paDhame bhaMgaMmi hoi AvaliyA / itto ya taiyabhaMge, AvaliyANaM tu saMjogA / / 1611 / / vidhigRhItaM vidhibhuktam / avidhigRhItaM vidhibhuktam / anayoH prathamatRtIyabhaGgayoH pAriSThApanikamAvalikAkrameNa kalpate / vidhigRhItamavidhibhuktaM avidhigRhItamavidhibhuktaM anayordvitIyacaturthabhaGgayorna kalpate, tattyajyate / asaMsRSTasyaiva vastunaH pAriSThApanikaM kriyata ityAcaraNA / / 1611 / / uktaM ca pratyAkhyAnam / pratyAkhyAtAramAha - pacakkhAeNa kayA, paJcakkhAviMtae Na sUyAo / ubhaevi jANageyara, caubhaMge goNidiTThato / / 1612 / / ********** pratyAkhyAtrA pratyAkhyAnaprakathayitrA guruNA pratyAkhyApayitari 'pratyAkhyAnaM mAM kArayateti' prayoktari ziSye sUcA kRtA / ubhaye'pi jJAnadarzanarUpe caturbhaGgI / atra godRSTAntaH / agre bhAvayiSyate / / 1612 / / punarAha - * sUcA ulliGganA / ******** A.ni. pratyAkhyAnA dhyayanam pratyAkhyAtA / gAthA 16101612 1101 [597] Page #617 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka- mUlaguNauttaraguNe, savve dese ya tahaya suddhIe / paJcakkhANavihinU, paJcakkhAyA gurU hoi / / 1613 / / A.ni. niyuktiH spaSTA / navaraM suddhIe zuddhyA SaTvidhayA zraddhAnAdirUpayA pUrvoktayA / / 1613 / / tathA - pratyAkhyAnAzrItilakAcArya- * dhyayayanam kiikammAivihinnU, uvaogaparo ya asaDhabhAvo ya / saMviggathirapainno, paJcakkhAviMtao hoi / / 1614 / / laghuvRttiH bhAvapratyAkhyAnam pratyAkhyApayitA ziSyaH / / 1614 / / tathA - prtyaakhyaataa| ___evaM puNa caubhaMgo, jANagaiyaraMmi goNinAeNaM / suddhAsuddhA paDhama-timA u sesesu ya vibhAsA / / 1615 / / gAthA-16131102 * iha pratyAkhyAnArthaM jAnan jAnata eva guroH sakAze pratyAkhyAnaM karotIti caturbhaGgayAM prathamo bhaGgaH zuddhaH / dvayorapyajAnatorantyo'zuddhaH / * 1615 * madhyamayorvibhASA / gurorjAnataH ziSyasya cA'jAnato dvitIya iha tatkAlaM ziSyaM sajhepataH prabodhya guroH pratyAkhyAnaM kArayato'yamapi zuddhaH,* * anyathA tvazuddhaH / gurorajAnataH ziSyasya ca jAnatastRtIyaH / ayamapi tathAvidhagurorabhAve gurubhaktayA guroH pitRpitRvyAdikaM sAkSiNaM kurvataH, * * zuddho'nyathA tvazuddhaH, gojJAtena / yathA loke gavAM svarUpaM svAmI gopAlazca dvAvapi jAnItastataH svAmI sukhaM bhRtiM dadAti gopAlazca * gRhNAti / / 1615 / / pratyAkhyAtavyamuktamapyadhyayanAdI dvArAzUnyArthamAha - 1102 [598] [Hua Hua Yao Hua Yao Hua Yao Hua Yao Hua Yao Ye Yao Yao Yao Ye sthirapratijJaH na bhASitamanyathA karoti / *********** Page #618 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktiH zrItilakAcArya laghuvRttiH 1103 davve bhAve ya tahA, pacakkhAyavvayaM bhave duvihaM / davvaMmi ya asaNAI, antrANAI ya bhAvaMmi / / 1616 / / spaSTA / / 1616 / / kasyAM parSadi pratyAkhyAnaM kathanIyamityAha soDaM ubaDiyAe, viNIyavakhitavatAe / evaMvihaparisAe, pacakkhANaM kaheyavyaM / / 16 17 / / zrotuM upasthitAyA vinItAyAH, avyAkSiptAyAstadupayuktAyAH / zeSaM spaSTam / / 1617 / / kathanavidhimAha - ANAgijjho attho, ANAe ceva hoi kahiyavvo / diTThati ya diTTaMtA, kahaNavihi virAhaNA iharA / / 1618 / / itarathA AjJAM vinA dASTantikadRSTAntarUpA kathanavidhivirAdhanA / / 1618 / / phalamAha ' pacakkhANassa phalaM, ihaparaloe ya hoi duvihaM tu / ihaloi dhammilAi, dAmannagamAi paraloe / / 1619 / / spaSTa / dhammikathA / dhammilahiNDejJeyA / kaphavipruNmalAmarzAdayo vA labdhayaH pratyAkhyAnasyaihikaM phalam / pAratrikaphale dAmannakakathA / / 1619 / / sA ceyaM ajJAnAdi bhAvapratyAkhyAtavyam / * AjJA AgamastaddvAhyaH tadvinizceyo'rtho'nAgatAtikrAntapratyAkhyAnAdiH AjJayeva AgamenaivAsau kathayitavyo na dRSTAntena tathA dArzantikaH dRSTAntena paricchedyo'rthaH prANAtipAtAdyanivRttAnAmete doSA bhavantItyevamAdiSTAntena kathayitavyaH / - *********** ******* A.ni. pratyAkhyAnAdhyayayanam bhAvapratyAkhyAnam pratyAkhyAna phlm| paralokaphale dAmannakakathA / gAthA 1616 1619 1103 [599] Page #619 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH asti rAjapuraM nAma, nagaraM nagarottamam / parAbhUteva yAlakSmyA, tirobhUtA'marAvatI / / dharmakarmAnabhijJo'bhUttatraika: kulaputrakaH / jinadAsaH suhattasya, nItastenAntikaM guroH / 2 / tatrAdharIkRtadrAkSAM, vyAkhyAmAkarNya tasya saH / matsyamAMsasya niyama, gRhNAti sma savismayaH / 3 / durbhikSe ca tadA jAte, mInamAMsAzano janaH / so'pi zyAlezca palyA ca, khedyamAno hRdaM yayo / 4 / tato dinatrayaM sa trirgRhItvApyamucattimIn / paraM kathaJcidekasyA'truTatyucchacchaTekikA / 5 / tato'nazanamAdAya, mRtvA rAjagRhe pure / maNikAra vaNigputro, jajJe dAmanakAbhidhaH / 6 / AdI prAgjanmani kRtAtprANighAtAdiduHkRSkRitAt / utsanamaSTavarSasya, kulaM tasyAkhilaM rujA / 7 / / so'tha sAgarapotAkhyasArthavAhagRhe sthitaH / sAdhusaGghATakastatra, gRhe bhikSAgato'bhyadhAt / 8 / bRhallaghorayaM bAlo, bhAvyetadgRhanAyakaH / javanyantarito' zrISIt, sArthavAhastu tadvacaH / / atha ghAtayituM chatraM, zvapacAya tamArpayat / rakSitAstena yanmInAH, prAgbhave sukRtAttataH / 10 / na tenA'ghAti pucchAMzatroTAnmukta: kSatAGguliH / nazyastasyaiva yAti sma, gokule sa bhayAkulaH / 11 / gRhItaH putra ityeSa, gokulAdhikRtena saH / tatrastho yauvanaM prApa, zreSThI tatrAnyadA'gamat / 12 / *bRhatsAghurlayoH sAdhorabhyadhAt, 'aba baalo'...| A.ni. pratyAkhyAnA dhyayayanam pratyAkhyAna phalam paralokaphale daamnnkkthaa| gAthA-1619 1104 Zhun Zhun Zhun Zhun ME%%********* 1104 [600] ####### Page #620 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka nirmukta: zrItilakAcAryalaghuvRttiH 1105 *Gun Gun Can taM dRSTvA pRSTavAn ko'yamAkhyaMstasyAtha taM janAH / anAtho'yamihA''yAsItkrIDan gopaiH saha sthitaH / 13 / sa evAyamiti zreSThI, taM jJAtvA cakitastataH / lekhaM datvA gRhe praiSIddvato rAjagRhe'tha saH // 14 // bahirdevakule tasya, zrAntaH suSvApa tatra ca / prAgbhavAnazanopAttapuNyAkRSTeva tatkSaNAt // 15 // tasyaiva zreSThinaH putrI, viSA''gAdarcanA kRte / pitRnAmAGkamAlokya, lekhaM tatpArzvavartinam / 16 / dAmannakaM ca taM jJAtvA, sadyo lekhamavAcayat / etasyA'dhautapAdasya, putra ! deyaM viSaM tvayA // 17 / dadhyau sA na virUpaM me, pitA dhyAyati kasyacit / vismRtyA na dadau karNaM, sakarNo'pi sphuTaM pitA / 18 / tato netrAJjanenA'sau datvA rekhAM viSAM vyadhAt / lekhaM tathaiva kRtvA taM tadupAnte'mucadviSA / 19 / prabuddho gRhe gatvA''rpayallekhaM tadaiva ca / svasAraM zreSThisUstena sArdhaM tAM paryaNAyayat // 20 // AgAtsAgarapoto'tha dRSTvA taM khedabhUrabhUt / mRtaH tasyAnyadA sUnurvisUcyA kulavardhanaH / 21 / tacchrutvA hRdayasphoTAdyayau zreSThyapi paJcatAm / tatastasya gRhasvAmI, rAjJA dAmanakaH kRtaH / 22 / tato mAGgalikaM kartuM tasyA''gAtpramadAkulam / gAyati sma tadA tatra, susvaraM gItikAmimAm // 23 // aNupuMkhamAvahaMtA vi, aNatthA tassa bahuguNA huMti / suhaduHkkhakacchapuDao, jassa kayaMto vaha pakkhaM // 24 // * zreNyA Apatanto'pyanarthAstasya bahuguNA bhavanti / sukhaduHkhakakSapuTako yasya kRtAnto vahati pakSam / ********* ******** A.ni. pratyAkhyAnAdhyayayanam pratyAkhyAnaphalam paralokaphale dAmannakakathA | gAthA - 1619 100/ 1105 [601] Page #621 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyAkhyAnA AvazyakatrirgItikAyAM gItAyAM, sa tasyAdAt trilakSikAm / durjanaH ko'pi tasyAkhyadbhUpatestamasadvyayam / 25 / A.ni. niyuktiH tamAkArya nRpo'prAkSIdvRttAntaM svaM sa ziSTavAn / tuSTo rAjA tataH zreSThipade sthApayati sma tam / 26 / tataH pure sa mukhyo'bhUdrAjamAnyo mahadhikaH / pratyAkhyAnamabhUdevamasyAmutraphalapradam / 27 / zrItilakAcArya dhyayayanam tato gurusamAyoge, svasya pUrvabhave zrute / sadbodhiM prApya saddharma, kRtvA sa svargamAsadat / 28 / pratyAkhyAnalaghuvRttiH pratyAkhyAnapradhAnaphalamAha - phalam paJcakkhANamiNaM seviUNa, bhAveNa jiNavaruddiTuM / pattA aNaMtajIvA, sAsayasukkhaM lahuM mukkhaM / / 1620 / / paralokaphale 1106 spaSTA / / 1620 / / etacca phalaM prAguktamapi zAstrAnte maGgalArthatvAduktam / ukto'nugamo vyAkhyAlakSaNaH / atha nayAH / tatraike jJAnanayAH, dAmannakakatha gAthA-1620* eke ca kriyAnayAH / jJAnanayamatamAha - 1621 - nAyaMmi giNhiyavve, agiNhiyavvaMmi ceva atthaMmi / jaiyavvameva iya, jo uvaeso so nao nAma / / 1621 / / * jJAte grahItavye aihike srakcandanAGganAdau / AmuSmike samyagdarzanAdau / agrahItavye aihike viSazastrakaNTakAdau AmuSmike mithyAtvAdau - 1106 cakArAdupekSaNIye aihike tRNAdau / AmuSmike rAjyAdau / yatitavyameveti ya upadezaH sa nayo nAma / tatazca samyagjJAnAdeva kriyAyAM* gAyatAmadAkulasya / [602] m #EERS Page #622 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A.ni. Avazyaka- * pravartitavyam / mithyAjJAnAt pravRttasya phalavisaMvAdAt / uktaM ca - vijJaptiH phaladA puMsAM na kriyA phaladA matA / mithyAjJAnA-tpravRttasya / niryaktiH * phalAsaMvAdadarzanAt / / tathA samyakkriyAvato'pi kevalajJAnaM vinA makterabhAvAt / jJAnameva pradhAnamiti / kriyAnayastvAha / nAyaMmi pratyAkhyAnAzrItilakAcArya-* ginhiyavve / eSeva gAthA / jJAte grahItavye cArthe yatitavyameva / kriyaiva kartavyA / saiva phalavatI / na jJAnam, yaduktaM - dhyayayanam laghuvRttiH kriyaiva phaladA puMsAM na jJAnaM phaladaM mataM / yataH strIbhakSyabhogajJo na jJAnAtsukhito bhavet / 1 / kiJca / kevalajJAnavato'pi * nayAH / * zailezIkriyAM vinA mokSAnavApteH / kriyeva pradhAnabhatA / / 1621 / / jJAnakriyAnayadvayamatayuktIH zrutvA kimatra tattvamiti saMzayAne ziSye gururAha- vAhaka 1107 savvesipi nayANaM, bahuvihavattavvayaM nisAmittA / taM savvanayavisuddhaM, jaM caraNaguNaTThio sAhU / / 1622 / / pUrvArdhaM spaSTam / tatsarvanayavisuddhaM caraNaguNasthitaH sAdhuH yato yathAkhyAtacAritriNa eva mahodayapadAvAptiriti / / 1622 / / iti zrIzrItilakAcAryaviracitAyAmAvazyakalaghuvRttau pratyAkhyAnAdhyayanaM samAptam / atra granthaM-698 / tatsamApto samApteyamAvazyakalaghuvRttiH / sarvasaGgyAgranthAgraM 12325 / 1107 [603] *** ***** Page #623 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A.ni. prazastiH Avazyaka-* / / zrIH / / tIrthe vIravibhoH sudharmagaNabhRtsantAnalabdhonnatizcAritrojjvalacandragacchajaladhiprollAsazItadyutiH / niyuktiH sAhityAgamatarkalakSaNamahAvidyA''pagAsAgaraH, zrIcandraprabhasUriradbhutamatirvAdIbhasiMho'bhavat / 1 / zrItilakAcArya- tatpaTTalakSmIzravaNAvataMsAH zrIdharmaghoSaprabhavo babhUvuH / yatpAdapadme kalahaMsalIlAM dadhyau nRpaH zrIjayasiMhadevaH / 2 / laghuvRttiH tatpaTTodayazailazRGgamabhajattejasvicUDAmaNiH, zrIcakrezvarasUrirityabhidhayA ko'pyatra bhAnurnavaH / saMprAptAbhyudayaH sadeva tamasA no jAtu-* cicchAyitaH, naivoccaNDaruciH kadAcidapi na prAptoparAgastataH / 3 / vilalAsa svairaM tatpaTTaprAsAdacandrazAlAyAM zrImAn zivaprabhaguruH saMyamakamalAkRtAsaktiH / 4 / / 1108 zrIzivaprabhusUrINAM teSAM ziSyo'smi mandadhIH / nAmnA zrItilakAcAryaH zrutArAdhanagRddhibhAk / 5 / etAM vRttiM laghumaviSA sohamAvazyakIyAM tatpAdAbjasmaraNamahasA mugdhadhIrapyakArSIt / tadyatkiJcidrabhasavazato dRSTamasyAmazuddhaM tatsaMzodhyaM * * mayi kRtakRpaiH sUribhistattvavidbhiH / 6 / vRttiM racayatA caitAM sukRtaM yanmayArjitam / bhave bhave'haM tena syAM zrutArAdhanatatparaH / 7 / zatadvAdazake'bdAnAM gate vikramabhUbhujaH / saMvatsare SaNNavatau vRttireSA vinirmame / 8 / ziSyA naH zasyacaritrAH sarvazAstrAbdhipAragAH / asyAM sAhAyakaM cakruH zrIpadmaprabhasUrayaH / 9 / 1108 [604] Page #624 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niyuktiH A.ni. prazastiH zrItilakAcArya-* laghuvRttiH 1109 ziSyo'smAkamimAM vRttimakhinnaH zAstratattvavit / alikhatprathamAdarza yazastilakapaNDitaH / 10 / sa sapAdatrizatyasyAM zlokadviSaTsahasrikA / pratyakSareNa saGkhyAnAditi nizcitavAnaham / 11 / yAvadvijayate tIrthaM zrImadvIrajinezituH / tAvadeSA marAlIva khelatAtkRtimAnase / 12 / zubhaM bhavatu / kalyANamastu zrIjinazAsanaratAsAM[nAM] bhavyajIvagaNAnAm / / lekhakapAThakayorapi zreyo bhavatu / / / zrI / / zrI / / zrI / / / / zrI gurjarelAvanitAvibhUSaNaM lakSmIvilAsAspadamaGgimaMDitaM pralhAdanazrIjinapArzvabhUSitaM pralhAdanAkhyaM puramasti vizrutam / 1 / prajAsu nikhileSvozavaMzosti tatra vizrutaH / tatrAsti zrAvakazceluH koThArikulabhUSaNaH / 2 / tasya sUnuranUnazrIryazaSkaraNa ityabhUt / bhAryAsIt yamunA tasya zIlekacAsabhUSaNA / 3 / putrau dvau stastayorAdyaH kezavalAlanAmakaH / dvitIyo'mRtalAlAkhyaH kaniSTho'pyakaniSThadhIH / 4 / Avazyakasya laghvIyaM TIkA tu tilakopamA / tenedaM lekhayAJcakre svapituH puNyahetave / 5 / gacche svacchatare tapobhidhagaNe vijJA / prakhyAtA bhuvane sadaiva vijayAnandAbhidhA sUrayaH / zrImanto vijayAdimA: kamalayuk vAcaMyamA nirmamAH / 6 / Su Yang Ye Kao Kao Kao Kao Kao Kao Kao Jin Jin Kao Kao Kao Kao Kao Kao Kao Kao ******** 1109 [605] Page #625 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakaniyuktiH zrItilakAcAryalaghuvRttiH A.ni. prazastiH vartante bhuvi sUrayaH suviditAsteSAM pade sAMpratam / vikramasaMvatsarato netrakAyAGkoDupeSu varSeSu (1952) / bhUpatizeramahammadakhyAnetyAkhyasya zubharAjye 17 / tena mudA zucimAse vijayAnandAnUcAnaziSyasya paThanakRte sUtramidaM samarpitaM kAntivijayasya / 8 / // saMzodhakaprazastiH // tatkAlInakaragrahagrahavidyAvabde hyabhUd vaikrame, tithyArAdhanakAraNena karuNe bhede tapAgacchaje / siddhAntaikarasena yena guruNA satpaTTake ghoSitam, zuddhaM zAstrasamarthitaM nijamataM zrIpiNDavADApure / / 1 / / kAlenAkalite karAlavizikhairAcArapadmAkare, tApAnAM prazamAya zAntavapuSA prAdurbhavan bhUtale / / premANaM prativarSayanvijayate projjIvayansArasa-mAcArAGgavikAsabhAsitatanuH sa premasUrIzvaraH / / 2 / / varSe vaikramatarkavedakhakare smRtvA vacaH sadguroH, tatpaTTAmbarabhAsvatA vinayinA zrIrAmacandreNa saH / sanmArga paridarzya zAstrasumataM dUrIkRta: paTTakaH, saGgho'yaM vidhivad vidhAtumamalaM dharma samartho yataH / / 3 / / tatkRpApAtradarzana-bhUSaNavijayo guruH / yasya ziSyo gaNI divya-kIrtivijayo'sti prauDhaH / / 4 / / tacchiSyagaNinA puNya-kIrtivijayenedam / sUtraM sampAditaM pArzva-prasAdAnmuharyAkhyasya / / 5 / / "Kao Kao Kao Kao Kao Kao Kao Kao Kao Kao Kao Kao Kao Kao Jin Jin Jin Jin Meng Meng Jing Meng Meng Meng Meng Jing 1110 1110 [606] Page #626 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pU.A.zrIvijayarAmacandrasUri-smRti-saMskRta-prAkRta graMthamAlA 28 caturdazapUrvadhara zrIbhadrabAhusvAmIsaMhabdhA zrI tilakAcAryakRtalaghuvRttisamanvitA zrI aavshykniyuktiH| // dvitIyo-vibhAgaH // saMpAdakAH pU.munirAjazrIpuNyakIrtivijayagaNivarAH The by Khush Designs 09227504555 ay (79) 25382072 prakAzaka sanmArga prakAzana jaina ArAdhanA bhavana, pAchIyA kI pola,rIlIpharoDa, ahamavAbAva-9 phona 25352072.pheksa : 25392789Email: sanmargprakashan@gmail.com FD