Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ THE FREE INDOLOGICAL COLLECTION WWW.SANSKRITDOCUMENTS.ORG/TFIC FAIR USE DECLARATION This book is sourced from another online repository and provided to you at this site under the TFIC collection. It is provided under commonly held Fair Use guidelines for individual educational or research use. We believe that the book is in the public domain and public dissemination was the intent of the original repository. We applaud and support their work wholeheartedly and only provide this version of this book at this site to make it available to even more readers. We believe that cataloging plays a big part in finding valuable books and try to facilitate that, through our TFIC group efforts. In some cases, the original sources are no longer online or are very hard to access, or marked up in or provided in Indian languages, rather than the more widely used English language. TFIC tries to address these needs too. Our intent is to aid all these repositories and digitization projects and is in no way to undercut them. For more information about our mission and our fair use guidelines, please visit our website. Note that we provide this book and others because, to the best of our knowledge, they are in the public domain, in our jurisdiction. However, before downloading and using it, you must verify that it is legal for you, in your jurisdiction, to access and use this copy of the book. Please do not download this book in error. We may not be held responsible for any copyright or other legal violations. Placing this notice in the front of every book, serves to both alert you, and to relieve us of any responsibility. If you are the intellectual property owner of this or any other book in our collection, please email us, if you have any objections to how we present or provide this book here, or to our providing this book at all. We shall work with you immediately. -The TFIC Team.
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI zaMkhezvara pAzrva nAyAya namaH namo namaH zrI gurudharma sUraye / zrI bhagavatIsUtra sArasaMgraha * AmaTa sva. pUjyapAda zAsanadIpaka munirAjazrI vidhAvijayajI mahArAja 3 sapAdaka ane vivecaka : nyA. vyA. kAvyatIrtha zrI pUrNAna vijayajI mahArAja (kumArazrakSaNa)
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - me - - - - - - - - - - - - - - - - - - -- - -- -- prakAra : jagajIvanadAsa kasturacaMda zAha C/o. zrI vidyAvijayajI smAraka anyamAlA, posTa : sAThaMbA (sAbarakAMThA) ( e. pI. reve) - - -- --- ---- -- - -- -- - -- - | prathama AvRtti , I. sa197 saMvata 2001 vIra saMvata 25% -- -- - - - -- - - -- - - - - - - - - - - - - - bhadraka - - - : zA ' - - - | zeTha harilAla devarAha Ana da prinTIMga presa, katAravADa, bhAvanagara, - - - - ---- --- - - - - - - --- - - - - - - - - - - - -- - - - --- - -
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' H liv a6ihas cinn !Ki[1]11/ iiiii # mini ghoghi illiff, 9 ]] bhAvAta wainn ni[-co | lainny gainin santnt AC0) Gandnne nanni Disidia Hajvi 230 sAnirvANa kalyANakanI ujavaNInA pavitra prasaMge haMsA, tame ane sarpArAnA mAna Adarzo aMtarane ajaghALI rahyo, jaya mahAvIra. sAdaDI nivAsI dhamapremI zrImAna hastImalajI anarAjajI nAharanI smRtimAM rAjIkhAI seAnArAnAvAsa-sAdaDInA --saujanyathI 1 T 1 1
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainI vANI stuti | jIyAt jIyAt sadA jIyAt, jainI vANI jagattraye / saMsAratApadagdhAnAM jIvAnAM saukhyadAyinI // 1 // arhadvaktraprasUtA yA karmoM ghadAhane kSamA / mohakrozame mukhyA mokSamArga - vidhAyikA ||2 // 1 manmatijJAnalAbhArthe', vyAkhyAprakSipta pUjyA sA < bhASAnuvAdagumphitA | pUrNAnanda dadAtu me || 3 || jainIvANI prathayatuM sukhaM mAdRzesyo janebhyaH, pUrNAnandA' jinavaramukhe zobhamAnA sadaiva / pApAsaktaivinayarahitaiH 'krodhamAyA subaddhaiH, sevyA pUjyA nahi bhavati yA durjanaiH sA satIva ||4|| - paM. pUrNAnandavijaya (kumArabhramaNa ) F : 5
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ AN ko prakAzakIya nivedana - - - || * paramapUjya panyAsajI zrI pUrNAnandavijayajI (kumArazramaNa) tathA vayevRddha munirAjazrI devavijayajI ma.nA varada haste sthApita "zrI vidyAvijayajI smAraka granthamALA nAmanI saMsthA amArA sATha bAnA - saMghane gaurava levA jevI che.' ; zAsanadIpaka, ajoDavaktA, pUjyapAda munirAjazrI vidyAvijayajI mahArAja sAheba, eTale prabhAvazAlI mukhamaMDaLa, hAsyayukta mukhAkRti, mastakapara virala ghavala kezarAzi, mahAvIrasvAmInI ahisAne sUcavanAra zuddha pavitra ane sapheda khAdInA vastrothI AvRttazarIra, manda ane vinamra cAla, zAnta ane kayAreka samAjanI viSamatAothI vyathita caI pralayaMkara tophana. prativAdI mATe ajeya vyaktitvanA mAlika hatAM. ' " AMkhoM meM ho teja, teja meM satya satya meM Rjutaa| , kALA meM hai -- = meM vina" vinaya meM vRdutA -
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) mukta hanI zAna hatA ane A ja vinA sArA " pUjyagurUdevanI AMkhomAM teja hatuM. temAM paNa satya hatuM. ane satyamAM paNa RjutA (saraLatA) hatI. temanI vANImAM eja hatuM Aje paNa vinaya dharmamaya hatuM ane vinaya paNa mArdavaguNa yukta hato. ' ' ' . - temanI zAsana ane samAjanI sevA, ahiMsA ane satyadharmane pracAra sarvathA ajoDa hatA. AvA gurunI smRti amArA saMghane kAyama rahe te mATe sthApana karelI A saMsthA jene hajI pAca varSa paNa pUrA thayA nathI. A saMsthA phaDa tathA pracAra vinAnI che. kevaLa mUkabhAve samAjanI sevA karavI ane jJAnapracAra dvArA samAjane sArA vicAre devA eja amArI saMsthAno mudrAlekha che phaLasvarupe pU gurUdevanA hAthe sakSepathI lakhAyeluM ane temanA ziSya pU panyAsajInA hate vistRta thayele "bhagavatIsUtra sAra saMgraha nAmane sarvazreSTha Agama sAhitya pratye samAjane arpaNa karatA amane ghaNe ja Ananda thAya che. ; , pU panyAsajI mahArAja bhagavatI sUtranA avikArI che ghaNuM sthaLemA bhagavatIsUtrano prasAda caturvidha saghane Ave che mATe temanA hAthe sapAdita, vicita ane parivardita thayelA A granya mATe amAre kaI paNa kahevApaNu rahetu nathI saune mATe pratyakSa A grantha ja amArI saMsthAnI ane amArA sAThaMbAnA saMghanI kadara karaze. bhAvanagara Ananda prinTiMga presanA mAlika zrI harilAla devacaMda zeThane tathA udAradila saMsthAo, saoN tathA puNyazAli bhAgyava to jeo A prakAzanamAM amane sahAyarUpa banyA che, te saune ame AbhAra mAnIe chIe. A pustaka age chApakAma temaja anya dareka bAbatamAM zrI manasukhalAla tArAcada mahetAe je kALajI ane saMbhALa rAkhI che temaja A pustakanI prastAvanA lakhI ApavA mATe je udAratA batAvI che te mATe ame teozrIne aMtaHkaraNapUrvaka AbhAra mAnIe chIe.
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ - paMDita amRtalAla tArAcaMda desI (vyAkaraNa tIrtha )ne paNa ame AbhAra mAnIe chIe kemake A granthanI sapUrNa presapIthI mupha sazedhana sudhInA pratyeka kAmamAM temanI sevA amAre mana bahu kimatI che. ane chevaTe ame tathA amArA sATha bA no saMdha sauno AbhAra mAne che pU.panyAsajI sAheba mATe kaI paNa kahevuM te vadhAre paDatuM che. teozrI amane AvA pavitra mArge laI janArA ane zAsana tathA samAjanI sevA karavAnI taka ApanAra che. kevaLa eTaluM ja zAsanadevane prAthae ke pU. paMnyAsajInA hAthe AvA aneka granyo lakhAtA rahe ane ame prakAzita karatA rahIe Iti zama ! vi. sa. 2031 li. sAThabA saghanI vatI vIra sa. 2501 jagajIvanadAsa kasturacaMda zAha dharma sa. 54 3 c/o zrI vidyAvijayajI smAraka graMthamALA mahAvIra svAmI ! (sAbarakAMThA) mu. sAThaMbA. vAyA dhanasurA janma kalyANaka , , , A P. Ry.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAstavizArada jainAcArya vijayadharmasUrIzvarajI mahArAja ui :: , : , haka 2 ja + f r * * * * < + Sche * * ' * * * ------ .. . :- . . . jalaMdhara (pajaba) nivAsI saradArIlAla jainanA smaraNArthe hA. trizalAdevI jaina
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vijayadharmasUri guruvandanA | khyAtA ye vasudhAtale yatiguNaiH satsaMyamArAdhakAH, vidvadvRnda supUjitAMtri kamalAH kAzyAM puri sarvadA / kRtvAhanizamudyama jinavRSaye'sthApayan sarvata, ste pUjyA guruvayya dharma vijayAH kurvantunA maMgalam // 1 // ye jainAgamavArdhi pAragamanazcAritraratnAkarA, ye kAruNyasudhApUrNa hRdayA lokopakArodyatAH / 1 sadvidyAH sakalA mudA pratidina ye'dhyApayan sevaka, : pUjyA gurusUridharma vijayA vArANasI: vibudhasevitapAdapadmAH sajjhAnadAna paritopita ziSyasa ghAH / jIvitaM satatameva paropakRtyai, tatsUridharma-vijayAMghriyugaH namAmaH saMsthApya kAzyAM zubhaMjJAnazAlA, madhyApayan ziSyagaNAn suvidhA: / paropakArAya yadIyajIvita, tadudharma pAdAnnayugaM smarAmaH 0 4 jIyAsurutrI tale // 2 // is far f 42 -'15 " // 4 // - paM. pUrNAnandavijaya (kumArazramaNa ) // 3 // 0 0:0
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ - saMpAdakIya nivedana mArA haste saMpAdita ane parivardita thaI "bhagavatI sUtra sAra saMgraha nAmane tAvika grantha Aje prakAzita thaI rahyo che. je mArA mATe parama saubhAgyanI vAta che parame pakArI, vidyA- ; vyAsaMgI. zatruvabhala, ahiMsA ane sayamanA mahAna pracAraka, sindha, yU, pI. sI pI baMgALa, bIhAra Adi dezamAM hajAro kuTuMbone mAMsAhAra tathA zarAba pAnane tyAga karAvanAra, niDara vakatA ane ? lekhaka mArA parama pUjya gurudeva zrI 1008 zrI zAsana dIpaka, sva. munirAja zrI vidyAvijayajI ma. sA.nA hAthe bhagavatI sUtra jevA ' artha gaMbhIra sUtra upara saMkSepathI paNa sArabhUta vivecana AjathI, lagabhaga 35-36 varSa pahelA lakhAyeluM hatuM. pUjya gurudevanA svargavAsa pachI paNa lagabhaga 16-17 varSa sudhI e neTa buke mArI pAse paDI rahI hatI. paraMtu vya, kSetra kALa ane bhAvanI anukUlatA na hovAthI, te lakhAyeluM amUlya sAhitya saMskAra pAmyA vinAnuM temane tema paDI rahyuM hatuM. ' te chatAM paNa A artha gaMbhIra vivecanane parimArjana ane . saMskArita karI tathA praznottarone atyanta vizada rUpe AlekhIne eka * sunadaramAM sudara vAMcana jaina samAjane bheTa ApavAne mAro vicAra
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) nahati ja pUnA saghane upAzraya, tyAMnA TrasTIonI sarjanatA sAthe -chApakAma mATe dravyanI paNa anukULatA maLatA lakhANano prAraMbha e je Aje prakAzita thaIne samAjamAM karakamaLAmAM pahocI rahyo che. Ama to bhagavatI sUtre uparanA vyAkhyAneM ghaNAM chapAya che paNa te badhAe magaLAcaraNanA kenI maryAdAne ulaMghI zakyA nathI te pachI praznottara sudhI pahocavAnI vAta je kayAM rahI 8 sa bhava che ke A badhI vAto dhyAnamAM rAkhIne je pUjya -gurudeve A granthano praznottarathI ja prAraMbha karyo che. je samAjane amulya ane aditIya bheTa rUpe puravAra thaze. . . utkRSTatama sAhitya - jene vAMcavAthI, jANavAthI, jevAthI ke lakhavAthI mAnavanA kAma, krodha, lebha, mada, mAyA Adi kArika to zAnta thAya , ane jIvana, saraLa, zAMnta temaja nirvikArI ane te ja utkRSTatama sAhitya che "tirtha laH sAhitya AvyutpattidhI je sAhitya zrava mArgane tyAga karAvIne savera bhAva pratye prasthAna karAve te ja sAhitya che anadi kALathI ApaNe sau eka bIjAthI AzravanA kAraNe ja jUdA paDayA chIe.-jhaghaDayA chIe, vaira virodhanI gAThe baMdhAyelA chIe ane hajI paNa Azrava mArga cheDavA mAMgatA nathI, AthI ja ApaNe samajI zakIe chIe ke "jIva-ajIva, kevaLajJAna ke kevaLajJAnInI carcA karavI ghaNuM ja saraLa che paNa -jIvanamAMthI Azrava mArgane tyAga karavo sudu sAdhya che" AvI paristhitimAM sata samAgama ane satsAhityanuM vAMcanamanana ane nididhyAsana je ApaNuM bhAvegone nAbUda karAvI kaIka aMze saMvaramArge prasthAna karAvavA mATe samartha che. " ? ' .. D ,
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ (11) bhagavatI sUtra AvA prakAranA sAhityamA bhagavatI sUtra utkRSTatama AgamI sAhitya che, jemAM heya-upAdeya ane zeya tatvonI bharamAra che, khUba yAda rAkhavAnuM ke koIpaNa tattvanI carcA ke vitaMDAvAda ApaNane uzkarI zake tema nathI, paNa- - - - - heyaM hAnAcitaM sarva, kartavyaM karaNocitam / ., . plAdhyaM zlAghAcita vastu, zrotavyaM zravaNocitam // : tyAga karavA gya are pApasthAnaka, IndriyonI cacalatA mananI vaktA, ane viSayenI lupatA traNe kALamAM avazyamendra tyAga karavA yogya che. samiti-guptadharma, mana ane IndriyanI svasthatA, tathA zrAvaka dharma, jIvanamAM svIkAravA yogya che. mahAvatenA guNagAna, arihaMtanI prazasA munirAjonuM jIvana ane ahiMsA sayama tathA tapodharma, prazaMsAneja gya che. tevI. rIte sAbhaLavA yogya jainI vANuM che. . . - - - upara pramANe cAre vastuonuM yathAyogya varNana. talasparzI vyAkhyAo, hetuo, udAharaNa, bhagavatI sUtramAM saMgrahAyelA che, mATe ja saMsArabharanA sapUrNa sAhityamAM dvAdazAMgI sarva zreSTha che. ane temAM paNa bhagavatI satra sarvopari che. TIkAkAra , A sUtra upara, pUjyapAda abhayadevasUrijInI TIkA atyanta vizada, spaSTa ane viSayasparzinI che. ,
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ (12) ' ; mULasUtra ane TIkA para paMDitarAja becaradAsabhAIne parizrama sarvazreSTha, sarvagrAhya ane sarvAgINa sundara che. ATale badhA parizrama paMDitajIne cheDIne bIjAne mATe lagabhaga azakya che. ApaNI buddhi upara yadi samyagazrutano paDachAyo paDyo haze te temanI Agama bhakti upara ApaNe phIdA thayA vinA na rahI zakIe - paMDitaratanA sarjanahAra A badhAe sarvazreSTha paDitane mULamAMthI ja taiyAra karavAmAM rAavizArada jainAcArya navayuga pravartaka zrI 1008 zrI vijayadharma sUrIzvarajI ma. sA.nI mAnasika, vAcikI ane kAyikI vRtti tathA - pravRtti mukhya kAraNarUpe che. - bhAratadezane jagane jamAne jyAre astAcala para hato tyAre sarasArabharamAM pAzcAtyadezanA paDita, vidvAne ane skenaraneTa udayakALa hatuM. te samaye ja jainazAsananI, jaina vAtmayanI sevA karavAne apUrva stra kalpa, puruSArtha pU dAdAgurUjIe Adaryo hate jemAM banArasamAM sthApita saMskRta pAThazALA pradhAna hatI. deza samAja ane dhArmika jIvananA utthAnamAM sugya paMDita ane zreSThatama sAhityanI racanA ja zreSTha che ane mukhya che. A bane bhagIratha kAryo mATe pUjyapAda zrI vijayadharmasUrIzvarajI ma.nuM puNyapavitra zarIra, mana ane AtmAnI tripuTI pUrepUrI kAme lAgIne samAjane sArAmAM sArA patine ApyA che jemAMnA eka becaradAsa paDita che. A pramANe jainazAsana, jainAgama ane jaina samAjanI apUrva - sevA karanAra vijayadharmasUrIzvarajI ma.ne jaina samAjane kaI paNa samyaphavadhArI bhAgyazAlI bhUlI zake tema nathI. te pUjyazrInA digagaja vidvAna sAdhuziSyamAM mArA gurUdeva,zAsanadIpaka sva muni
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjazrI vidyAvijayajI ma. eka hatA. teozrI sAmAjika jIvananA ajoDa rasiyA hatAM tevI rIte AgamajJAnamAM paNa pUrepUrA masta hatAM. - jyAre ekAkI besatAM tyAre motIonI jema AgamIya sUkato ja temanI jIbha upara camakatA rahetA hatAM zuddha, sAttvika tathA khullI kitAba jevuM temanuM nirmaLa jIvana hatu , temaja ADaara vinAnA kriyAkAMDamAM teo pUrNa karatA hatA. tethI ja bhagavatI sUtra para pitAnI kalama calAvI zakayA che pUjya gurudevanA caraNomAM mArU bAhya ane Abhyantara jIvana ghaDAyuM che. mArA paThana-pAThanamA teo zrI pratyakSa ane parokSa rUpe paNa sahakArI hatA. tethI ja gurucaraNamAM rahIne mArA jevo sarvathA abudha mANasa paNa jaina vADmayane thoDe ghaNe aMze paNa spazI zakyo che. phaLasvarUpe gurujInI haiyAtImAM ja cAturmAsanA vyAkhyAmAM bhagavatIsUtra vAMcavA mATe bhAgyazAlI banI zaka hato. pachI te bhopAla, - dahegAma, mahudhA, sAdaDI bAlI ane pUnAnA cAturmAsamAM paNa caturvidha saMgha samakSa bhagavatI sUtra para besavA mATe avasara maLatA rahyo che. . AvI sthitimAM paNa mArA antarhadayamA bhagavatIsUtranA yogadahana karavAnI utkaTa bhAvanA hatI ja ane chevaTe muMbaI pAyadhunI - neminAthanA upAzraye paramapUjya zAtasvabhAvI. jainAcArya 1008 zrI vijayapremasUrIzvarajI ma. ane jainAcArya zrI vijaya subodhacandrasUrIzvarajI ma. (te samaye panyAsa hatAM)nI caraNa nizrAmAM gedvahana nirvine pUrA thayA ane tA. 24-11-71nA divase paMnyAsa padanI prApti thaI - 1 : , , moDe moDe paNa thaI gayelA yogohana mATe mane apUrva Ananda hata. dravya ane bhAvathI mArA jevA pramAdIne yogodahana karAvanAra baMne AcArya bhagava tene upakAra mArA para amiTa che. . .
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ (14) * kALagrahaNa levAmAM mArA prANasamA laghubaMdhu nyAyapAThI munirAjazrI arUNavijayajI ma. ane mahAtapasvI zrI zAnticandravijayajIne maLela sahakAra jIvananA chellA zvAsa sudhI paNa bhUlAya tema nathI. bhagavatI sUtra upara kaMIka lakhavuM ane gurudevanA kAryanuM cirasmaraNa rahe evI bhAvanA thatA mArA manamAM nIce mujabanA saMka9pa heTha -sudhI rahyAM hatA ane Aje paNa vidyamAna che. ' (1) anadhikArI ceSTA thavA na pAme te mATe huM pUrepUreda -jAgRta hato mATe ja eka viSayane spaSTa karatA bIjA Agamane paNa mAre jevA paDartA hatAM. mAtra te uddharaNa ghaNA sthAne ApI zako -nathI tene mane raja che. 6 (2) arthagabhIra A sUtra upara kaIka lakhavAno prayAsa kevaLa mArA matijJAnanI tAjagI, zrutajJAnanI skUraNapUrvaka sArA svAdhyAya -hu yatkiMcita aze mAlika banuM temaja mArA bAhya ane atyaMta deSanuM zamana thAya, Indriyanu damana thAya, mithyAtvanuM jora ghaTe, kAma krodha Adi doSa zAnta thAya, temaja lebha, parigraha ane mUraImAMthI mukta thavA bhAgyazALI banuM A pramANe mArA je doSa khyAlamAM rAkhIne te te bhAvone meM A vivecanamAM upasAvyA che. (3) kaI paNa viSaya, carcAmAM utaravA na pAme tevI pUrepUrI takedArI rAkhelI hovA chatAM paNa kayAMka hakikata doSa Adi dekhAya to vAcaka varga bhAvadayApUrvaka mane jaNAvaze to mArA matijJAnane vikAsa thaze ane zrutajJAnamAM rahelI mArI bhUle sudharavA pAmaze ItyAdika saMka9pa dhyAnamAM laIne prArabha kareluM mArU kAma AgaLa vadhatuM gayuM ane chevaTe mArA kalyANamitra udAramanA manasukhalAlabhAI tArAcaMda mahetAnI salAha laIne chApakAmanI zarUAta karI. atha thI iti sudhInI temanI sahAyatA, presakAma mATe karI
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ (15) pelI anukuLatA ane samaye samaye pitAnI nAdurasta tabIyata viA chatAM paNa lIdhele jAta parizrama mArA jevA kapujIyA mATe | mahAna amUlya nidhi samAna che. paMDita amRtalAlabhAI tArAcaMda. ziI je mArA prAthamika vidyAguru che ane laghuti-yAzrayakAvya revA vaiyAkaraNa ane sAhityanA pAThaka che. temaNe prAraMbhathI ja pari.. bama lIdhela che. te mATe temano AbhAra mAnuM chuM. A granthamAM moTA akSaromAM chapAyele bhAga 5 gurudevane lakhele che. jyAre svastika nizAnathI nAnA akSaromAM je lakhANa che te mArU che. jenI naMbara saMkhyA paNa sAthe ApelI che. cha zataka aprakAzita rAkhavAmAM bhaviSyamAM paNa pharIthI lakha vAnI preraNA jAge teTalA pUrato ja Azaya hovAnA kAraNe A zataka A granthamAM zamAvI zakaLyA nathI AkhAe pranyane prAraMbha. ane ati jhaDapathI thayela che, tethI bIjI trIjIvAra pharIthI joI zakavAne avakAza hata nahI kAraNe kyAMka vAkya de, bhASA de, heDiga do, ane kayAka anukrama doSo paNa sthaLe sthaLe rahI gayA che tevI ja rIte presa dezanI paNa bharamAra che, je kSattabdha nathI. chatAM mArI lAcArI che sujJa vAcako A badhuM daragujara kare. sujJone mArI eTalI ja vinaMtI che ke doSo tarapha joyA vinA A granthanuM parizIlana, manana ane vAMcana karI ghera beThA paNa bhagavati sUtranA marmane sparza kare, jethI ApaNuM AtmAne lAbha thaze. pU. gurudevanI asIma kRpAnuM A phaLa che, te mATe mane Ananda che mArA kAryamAM je puNyazAlIoe bhAga lIdhe che ane sahAyarUpa banyA che teo saune mArA dharmalAbha heje. gADI pala TrasTa pUnA saMghanA AgevAna bhAgyazAlIone
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ (16) temaja pUnA pAravAla maMdira tathA gADI derAsaranA TrasTIne mArA dhanyavAda. aMte zAsanamAtA padmAvatIne mArI eja prArthanA che ke huM kaIne kaI zubha pravRtti karatA rahuM temAM sahAyaka banajo. itizam nyA. vyA. kAM. tI panyAsa pUrNAnandavijaya (kumAramaNu) C/o sabhavanAtha jaina derAsara rIvalI vesTa jAmalI galI mukhaI naM. 92 vi. sa. 2031 vIr sa, 250 dharma sa 54 mahAvIrasvAmI janmakalyANaka divasa
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 mam zAsanadIpaka zrI vidyAvijayaguru vndnaa| mmmmmmm AbAlyaM brahmacarya jinavacanabalAt pAlayanta vidhAye, niSNAtA AgamAndhau janimRtibhayada mohazatru jayantaH / tyaktvA svArtha parArthe suvimalahRdaye dharma dhyAnaM dadhAnA, jIyAmumte hi vidyAvijayaguruvarAH bhUtale jJAnapUrNAH // 1 // yadvAcAmRtapAnalubdhamanasaH prAjhAH sadopAsate, ye bhavyAn pratibodhayanti vacanaiH saddhamataca mudA / / tatvAtaca vicAraNakapaTavo vidyAbdhipAra gatA, ste vidyAvijayA. jayantu bhuvane cAritraratnAkarAH // 2 // ye'jasra parityajya svArtha makhila lokopakArodyatAH, yeSAM no hRdaye sadA svaparatA yeSAM kuTumba jagat / heyAdeya samasta vastu nivaha ye bodhayanto janAn , tadvidyAvijayAMghri padmayugalaM dhyAyAmi me mAnase // 3 // -paM pUrNAnandavijaya (kumArazramaNa) - 0 0 0 0 6 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ A graMthanA lekhaka * * * * ka + + - - - - 5 * * ** - - - - - - - - - - - .' ja munirAja zrI vidyAvijayajI mahArAja sAheba
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ R sa ma pa Nu vinA gurubhyo guNanIradhibhyo . jAnAti dharma na vicakSaNo'pi / AkarNa dIrghajjavalalocano'pi 13 dIpa vinA pazyanti nAndhakAre || mahAna lekhaka ane prakhara vaktA zAsanadIpaka ane samAjasudhAraka mArA parameApakArI sva. gurudeva zrI 1008 zrI vidyAvIjayajI ma.nA karakamaLamAM samapa Na. ApazrInA caraNa kiMkara -pUrNAnaMdavijaya (kumArazramaN nI keTiza: vandanA ********* .
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ : sva. zAsanadIpaka munizrI vidyAvijayajI mahArAjane sakSipta paricaya I pUjyapAda sva. zAsanadIpaka munirAjazrI vidyAvijayajI mahArAja sAhebe ghaNA varSo pahelA zrI bhagavatI sUtrane (zAbdika) anuvAda kareleA je atyAra sudhI aprakAzita avasthAmAM hatA. temane prakAzita karavAnA vicAra teezrInA vidvAn suziSya pa`. pUrNAna vijayajI mahArAjane thayA ane tethI mane punA khelAvI tenI presa kApI ane suksa zeAdhananu kAma soMpyuM. huM eTaluM lakhI dau' ke pUjyapAda munirAja zrI vidyAvijayajI mahArAja sAhema sAthe mAreA ghaniSTha saMbaMdha rahyo che ane temanA ziSya paMnyAsajI zrI pUrNAnaMdavijayajI mahArAja sAthe paNa AtmIya khaMdhu jevAja sabaMdha rahyo che. pustaka pUruM thavA Avyu tyAre paMnyAsajI mahArAje pUjya vidhAvijayajI mahuArAjanA AMtara jIvana sa`kha'dhI e akSara huM lakhuM ema patra dvArA icchA vyakta karI ane te meM saharSa svIkArI lIdhI. anuvAda upara panyAsajI pUrNAnaMdavijayajI mahArAje bhavya jIveAnA hitane lakSamAM rAkhI vistRta vivecana karI viSayane saraLa banAvyeA che ane peAtAnA pAMDityanI paNa jhAMkhI karAvI che. pustakanuM nAma rAkhavAmAM AveluM che--'bhagavatIsUtra sArasaMgraha' koI paNa mahApuruSanA AMtarajIvana viSe lakhavuM ghaNuM ja kaThaNa che. sAmAnya mANasa mahApuruSanA mananA bhAve ke AMtaravRttionuM mApa zI rIte kADhI zake ? sAmAnya rIte sva-para hitanA mATe mANasa sAdhu thAya che ane e rIte
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ (20) r tee jIvyA tyAMsudhI jaina samAjanA kalyANumAM ja rata rahyA. tee bahu ja apramatta sAdhu hatA. temanA jIvanamAM jana-- kalyANanI pravRttieAneA pravAha niratara jovAtA. gItAnA zabdomAM kahIe te teo kaThe sAdhu hatA. udAratAnA guNu temanAmAM khUbaja vikasIta thayelA. sa'kucitatAnI bhAvanAthI teo huMmezA para ja rahetA . te peAtAne temanA gurudevanI mAphaka jaina sAdhu nahIM parantu jana sAdhu mAnatA ane vasudhaiva kuTumbam A temaneA mudrAlekha hatA. jagatanA badhA jIvA sukhI thAya AvI temanI hRdayanI bhAvanA hatI. teozrInA vyAkhyAnA mAtra upAzrayamAM ja nahiM parantu jAhera medAnamAM ke cekamAM thatA karAMcInI temanI dharma pravRttie jemaNe nihALI che tee kahetA ke karAMcInA adhA saMpradAyavALA -temane peAtAnA sAdhu mAnatA. karAMcInA pitA pavitra puruSa zrI jamazedajI mahetA jevA paNa avAra-navAra temanA darzanArthe AvatA. eka pArasI sagRhastha bhAI kharAse te temanA upadeza sAMbhaLI peAtAnA jIvanabharanA pApeAne temane sAme ekarAra karI-prAyazcita laI temanA bhakta banI gayA hatA. ATale temanA vyAkhyAnAne ke temanA AMtarajIvananA prabhAva hatA. 1 ' pUjaya vidyAvijayajI mahArAja sAhebanA AMtara jIvana viSe suprasiddha sAkSara sva. DuMgarazI dharamazI sa paTe mArI kaccha yAtrAmAM je abhiprAya lakhyA te ahIM TAMkuM chuM. '....parantu emanu' mAnasika svAsthya haMmezA sateja, sajAgRta ane suMdara rahyuM che. ee navA navA anubhave vhAlI zake che. peAte temAM alipta rahIne paNa vinAda -vRttithI khIjAone kutuhala vRtti utpanna karAvI zake che. <<
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ (21) emanI IndriyarUpI devatAone avalekavA, vicAravA ane varNavavAnI sahaja naisargika zakti che! pUjya mahArAjazrI baLavAna AtmA che. nAnA vastrahIna jI mahArAjazrI potAnA majabUta hadayabaLathI bIjAonI nabaLAI pArakhI zake che. paraMtu emanAmAM udAra caritronI vadhu paiva kuTuva nI mahAna divya bhAvanA che. eo kSamA karI zake che. mIThA zabdomAM kayAreka vinoda karatI emanI kalama kayAreka kaTAkSamayatA tarapha ka laIne pharI pAchI sana "tejasvinAM guo tarapha vahe che... - A che teonA AMtara jIvananuM tAdazya citra, je ke teo pravRtti mArgamAM ja vadhAre lIna hatA, chatAM teo attamukhI paNa hatA. keI paNa pravRtti temanI rAga-dveSAtmakana hatI. tethI ja teo temAM saphaLa thayA. temanA hRdayanI bhAvanA jenenI nabaLAIo dUra karI jaina dharmane sAcA svarUpe jagata samakSa mUkavAnI hatI. te jIvana rekhA navayuga pravartaka sva zAstravizArada jainAcArya zrI vijaya-- dharmasUrIzvarajI mahArAja sAhebanA prasiddha zikhyAmAMnA sunirAjazrI vidyAvijayajI mahArAja eka ane lagabhaga aguA ziSya ratna hatA. ' , teo mahAna sudhAraka, prakhara vaktA, siddhahasta lekhaka, nibhaka vicAraka, mahAna saMcAlaka ane pitAnA prabhAvazAlI vaktavyathI sAmAne AMjI nAkhanAra daDha manobaLa dhAraNa karanAra mahAna AtmA hatA.
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ (22) temane janma sAThaMbA (sAbarakAMThA) jevA nhAnA gAmamAM : thayuM hatuM. temanuM mULanAma becaradAsa hatuM. mAta-pitA: svargavAsa bAlyAvasthAmAM ja thaI javAthI teo potAnA mosALamAM- dehagAmamAM moTA thayA hatA. mAmAnuM nAma hatuM zrI bulAkhidAsa anepacaMda bahuM ja hasamukhA ane vinoda-- vRttinA. kerIne emane mukhya vepAra hatuM ane kerI jevA ja mIThA ane eja mIThAza pU. munirAja zrI vidyAvijayajI mahArAjamAM paNa utarI AvelI. * prAthamika abhyAsa dehagAmamAM pUro karyA pachI temaNe sAMbhaLyuM ke-banArasamAM AcAryazrI vijaya dharmasUrIzvarajI mahArAje "yazovijayajI jaina pAThazALA' nAmanI eka saMsthA. khAlI che ane temAM bhaNavAnI tathA rahevAnI nizuka vyavasthA che. bhAI becaradAsa paNa banArasa pahoMcI gayA ane sAta-ATha varSa sudhI sa kRta-prAkRta-pArmika-hindI vagere bhASAne abhyAsa karyo ane temAM nipuNatA meLavI: vaktA banavAnI emanI prabaLa bhAvanA. paM mAlavIyAjI ke surendranAtha benarajI je vaktA bane evI bhAI becaradAsanI uDe. uDe manamA tamannA prabaLa IcchA zuM nathI karI zakatI teo. prakhara vaktA banyA. vyavasthA zakti ke kArya zakti paNa temanAmAM pahelethI sArI AcArya vijya dharmasUrIzvarajInA kAryomAM teo vidyArthI avasthAmAM ja sahaga devA lAgyA. AcAryazrIjInI paNa, temanA pratye mamatA pariNAme kalakattAmAM bIjA cAra sahAdhyAye sAthe becaradAsabhAIe dIkSA lIdhI ane temanuM nAma "vidyAvijaya, pADavAmAM AvyuM. jemAnA eka nyAya vizArada nyAyavijayajI mahArAja paNa hatA. sAdhu. avasthAmAM hamezA vyAkhyAna ApavAnuM hoya che. tethI temanI
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAna - vakatRtva zakti dhIre dhIre soLe kaLAe khIlI uThI. vyAkhyAna ApavAnI temanI zilI sarvatra prazaMsA pAmI. ane temanA - vyAkhyAnenI dhUma macavA lAgI. Indara vyAkhyAnamALA' ane karAMcInA temanA vyAkhyAne te pustakarUpe paNa pragaTa thaI cUkyA che. jene loko khUba premathI vAMce che. ' ' - AcAryazrI vijaya dharmasUrIzvarajI mahArAjanA zivapurImAM svargavAsa thatAM temanA mahAna kAryonI javAbadArI mukhyarUpe vidyAvijayajI mahArAja upara AvI paDI. zrI vIratattva prakAzaka maMDaLa zivapurI, zrIvijayadharma lakSmI jJAnamaMdira AgrA. ane zrI yazovijayajI jaina graMthamALA, bhAvanagara A mukhya saMsthAonuM kuzaLatA bharI rIte teo saMcAlana karavA lAgyA. sAthe sAthe lekhana karyuM ane dharmapracAra kArya paNa cAlu ja hatuM. dharma devaja" nAmanA eka patranuM paNa teo sa cAlana karatA. jemane agralekhenA "samayane oLakha" nAmanA be bhAga bahAra pADyA che. je sArI prasiddhane pAmyA che ane jeNe ruDhicustamAM khaLabhaLATa macAkhyA hatA. vaDodarA sTeTanA saMnyAsa pratibaMdhaka kAyadAmAM A pustaka AdhArabhUta mAnavAmAM AvyA hatA. "sUrIzvara -ane samrA" nAmanu etihAsika pustaka paNa mahArAjazrIe lakhyuM che, jemAM zrI hIravijayasUrIzvara ane akabara bAdazAhane pramANita ItihAsa lakhavAmAM AvyA che. zrI vIratattvaprakAzaka maMDaLanA saMcAlana vakhate pU. mahArAjazrI savAramAM bALake jyAre temane pratidina vaMdana karavA jatA te vakhatanuM temanuM pravacana bALakomAM uttama bhAvanAo ane dhArmika saMskAra reDanAru thatuM. jethI zivapurImAMthI ghaNuM tejasvI vidyArthio nikaLyA jeo dhArmika zikSaNa ane
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ (24) sAhitya kSetre sArAmAM sAruM kArya karI rahyA che. mane yAda che. ' eka vakhata cheTI sAdaDI nivAsI zrIyuta caMdanamalajI nAgorI zivapurI padhAryA hatA ane savAramAM vaMdananI kriyA patI gayA pachI teo paNa pravacana sAMbhaLavA besI gayA. pravacana puruM thayA pachI zrIyuta caMdanamalajIe belatA kahyuM ke- "Aje A AzramanI ramaNIyatA, pavitratA ane jJAnayajJamayatA joI huM te dhanya banI gayela chuM." ane pU. mahArAjazrIne jotAM ane sAMbhaLatA teo jANe bIjA svAmI vivekAnaMda na hoya tevuM mane te thAya che vagere." zivapurImAM AcAryazrI vijayadharmasUrIzvarajI mahArAjanuM eka bhavya samAdhimaMdira banAvavAmAM AvyuM che ane tenI ja chatrachAyAmAM A vIrata prakAzaka maMDaLa nAmanI saMsthA paNa cAle che. A samAdhimaMdiranA darzanArthe yuronA meTA meTA vidvAne AvatA. De. harmana jekebI, sTInakene, ane zubIMga, vagere mukhya hatA. eka vakhata IgaraTana (?) karIne eka moTA. vidvAna te samAdhi maMdiranA darzanArthe AvelA ane rAjyanA gesTa thaIne hoTalamAM utarelA, mahArAjazrIe temanuM vyAkhyAna vAliyaranareza mahArAjAdhirAja mAdhavarAva siMdhiyA, pramukhapaNa nIce tyAMnA TAuna holamAM rAkheluM. te vidvAne vijayadharmasUrIzvarajI mahArAjanI vidvattA ane temanI pAsethI jainadharma saMbaMdhI meLavela jJAnanuM laMbANathI vivecana karI rahyA pachI munirAjazrI vidyAvijayajI mahArAje prAcIna RSio ane rAjAo vaccenA saMbaMdha upara lagabhaga paNe kalAka sudhI vivecana karyuM jethI mAdhavarAva siMdhiyA khUba japrabhAvita thayA ane saMsthAne prativarSa pAMca hajAranI grAnTa ApavAnuM vacana ApavA sAthe rAjya sAthe ghaNuM ja sAro.
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ (25) -saMbaMdha baMdhAye je uttarottara vikasita thate gaye. ', - ' De. brAuna, mIsa jensana ane De. kAu (subhadrAdevI) - jevA vidvAne te tyAM abhyAsa karavA AvelA, De. kAujhoe sAta-ATha varSa sudhI Agane abhyAsa karavA sAthe jenA vrata paNa grahaNa karelA. ane tethI saMsthAnI khyAti khUba ja vadhI gaI hatI. ' saMsthAne vArSika meLAvaDe paNa pU. mahArAjazrInA prayatnathI bahu ja ucca keTine ane bhavya rIte thaoN. pramukha tarIke bahArathI kaI zikSaNapremI prasiddha puruSane bolAvavAmAM AvatA ane gvAliyara sTeTanI kAunsIlanA paNe lagabhaga badhA membare hAjara rahetA. saMsthAnA sthAnika bAheza sekreTarI zeTha ToDaramalajI bhAMDovata zeTha kAnamalajI sAMdulA. paNa pUrNa jehamata uThAvatA. jemAM saMsthAnI pragatinA vivecana sAthe uttIrNa vidyArthIone padavI paNa ApavAmAM AvatI. - hiMdanA rakhevAla dayAnaMda sarasvatI pachI jema svAmI -zraddhAnaMda thayA. tevI ja rIte jaina dharmanA rakhevAla AcArya vijayadharmasUrijI pachI prakhara vaktA munirAjazrI vidyAvijayajI thayA, ema mane lAge che. * * * . . . I. sa. 193ranI vAta che. amadAvAdamAM saMvegI - sAdhuonuM eka moTuM samelana bharAvAyu hatuM. meTA bhAganA - sAdhuo temAM sammilita thavA amadAvAda bhaNI prasthAna karI cUkyA hatA. te vakhate samAjamAM carcAno viSaya banelA - agya bALa dIkSA, devadravya, ekalavihArI sAdhuo vigere -saMbaMdhI aitihAsika nirNayo levAnA hatA. , , , ,
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' , te vakhate jaina samAjamAM be meTA pakSe paDI gayA hatA. eka sudhAraka varga ane bIje rUDhicusta varga. sudhAraka varganA sAdhuoe pitAne pakSa daDha karavA mATe dehagAmamAM munirAjazrI vidyAvijayajI mahArAjanI doravaNI pramANe te vakhatanA yugadraSTA AcAryazrI vijaya vallabhasUrIzvarajInI adhyakSatAmAM eka samelana bharyuM ane temAM muni saMmelanamAM ApaNe saue ekamata thaIne kema kAma karavuM te bAbatane nirNaya levAmAM AvyuM. jemAM kahevAya che ke 250 thI 300 sAdhuoe bhAga lIdhela. ane pachI saue tyAMthI vihAra karI eka sAthe amadAvAdamAM praveza karyo. te vakhate jaina tinA taMtrI zatAvadhAnI dhIrajalAla TokarazI zAhe potAnA patranA AgaLanA pejamAM moTA heDIMgathI lakheluM ke-jaina samAjane mATIna lyuthara rAjanagaramAM praveza kare che. A mATIna yuthara te bIje kaI nahIM parantu munirAjazrI vidyAvijayajI hatA. jemanI kunehabharI cAturatAthI samelananI AkhI kAyA palaTa thaI gaI. sUrisamrATra AcAryazrI vijaya nemisUrIzvarajI mahArAja paNa vidyovijayajI mahArAjanI A cANakya buddhithI cakti thaI gayA hatA ane tethI dareka viSayane nirNaya bahumatithIja karavAmAM AvyuM hatuM. ane sudhArake potAnA kAryamAM phalIbhUta thayA hatA. jainadharma upara thatA AkSepanA pratikAra mATe je samiti nimANa hatI temAM paNa teozrInuM nAma hatuM. gavaramenTanA gejheTamAM bhAratanA varSanA ucca koTinA vidvAnonI nAmAvalimAM paNa temanuM nAma levAmAM AvyuM che. ema mane yAda che.
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ (27) bAkI te sarvajJa paramAtmA sivAya badhAe chadmastha. ochAvattA guNa-dothI bharelA che. kAka vRttinI mAphaka doSe tarapha na jotAM haMsa vRttinI mAphaka guNa grAhaka zakti jena samAja keLavaze te temAM ja temanuM zreya che.. . . rivamatu sarva jJAta , , amRtalAla tArAcaMda dozI-legaDIkara. - - 1 (vyAkaraNatIrtha)
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ - T * * * * '' . . . . . * : '' - graMtha vivecaka - na paMnyAsa zrI pUrNAnaMdavijayajI mahArAja sAheba che * * * , 2 ) kaDaka ane , * FP fka . ..
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA A ' zrI bhagavatIsUtra sArasa'graha 'nA graMthamAM, jagaprasiddha zAstravizArada jainAcAya "sva. vijayadhama sUrI-zvarajI mahArAja sAhebanA suprasiddha ane prakhara vaktA ziSya 1. munirAjazrI vidyAvijayajI mahArAja sAhebe, bhagavata sUtranA zatakA para je vivecana karyu che, te paikInA pAMca zatakenuM vivecana ApavAmAM Avyu che. A vivecana para vistRta nAMdha temanA suziSya panyAsa zrI pUrNAnantavijayajI mahArAja sAhebe karela che. mALa, yuvAna ane vRddha sau kAI sahelAIthI samajI zake, e dRSTi pUrvaka A nAMdhA karavAmAM AvI che, je kharekhara prazasAne pAtra che. A rIte seAnAmAM suga'dha maLe evA subhaga cega prastuta graMthamAM thayele che. pU. zrI pUrNAnantavijayajI mahArAja sAhebe, A rIte peAtAnA gurudevanuM adhUruM` kA` pUrNa karyu che ane Aja sAcI guru bhakti kahevAya. pU. mahArAja zrI vidyAvijayajInu' vivecana mULamAM ApavAmAM Avyu' che ane phUTaneTamAM nIce pU. paM. zrI pUrNAnantavijayajInI vistRta noMdha ApavAmAM AvI che. lakhANanI nIce vistRta noMdha ApavAmAM AvelI hoya, vAcaka vane vivecana samajavuM saheluM thaI paDe che. prastuta graMthamAM bhagavatI sUtranA prathama pAMca zatakA para vivecana ane vistRta noMdha ApavAmAM Avela che. chaThThA zatakanu lakhANa taiyAra heAvA chatAM, graMtha mahe meTo thaI jAya e dRSTie prastuta graMthamAM sAmela nathI kyuM ", paNa TUMka samayamAM te mahAra pADavAmAM Avaze. mahArAjazrInI vistRta noMdha vAMcatA teozrIe sAgarane gAgaramAM samAvavA jevu bhagIratha kArya karyu che, e spaSTa samajI zakAya che. muzkela ane kaThina khAkhatAne emaNe saraLa ane sahelI banAvavA stutya prayAse karyAM che, je mATe
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ (ra9) kharekhara teo dhanyavAdane pAtra che. ApaNe tyAM pistAlIsa Agama che, jemAM 11 aMga, 12 upAMga, 4 mUla sUtra, 6 cheda sUtra, 10 prakIrNaka ane 2 cUlikA sUtrane samAveza thAya che. aMga, upAMga, mUla, cheda, prakIrNaka ane cUlikA e AgamenA paDAyelA cha varganA nAma che. aMgo asala te bAra hatAM, paNa bAramuM aMga hAla upalabdha nathI, eTale ke agiyAra aMge ja maLe che. A badhAM paNa pUrAM maLatAM nathI. A agiyAra aMgo paikI pAMcamuM aMga te vyAkhyA prajJapti sUtra." nAma uparathI ja sUcita thAya che, tema A AkhuM sUtra prazno ane tenI vyAkhyAo eTale vistRta uttare rUpa che. "vyAkhyA prajJapti sUtra" nAma hovA chatAM, tenI mahattA darzAvanAruM vizeSaNa "bhagavatI sUtra" nAme te aMge prasiddha che. bhagavatI sUtramAM kevaLa jJAnIne gaNadhare pUchelA praznone sIdhe, samAveza thAya che. mukhya praznakAre che-IndrabhUti (gautama svAmI), agnibhUti, vAyu bhUti, maDita putra, mArkadI putra, rehaka, jayaMtI zrAvikA temaja anya tIthi arthAt anya saMpradAyIo. Ama chatAM A sUtra mukhyatve zrI gautama ane bha. mahAvIranA savAla javAba rUpa ja che. praznonI rajUAtamAM viSayane ke dalIlane kaI khAsa krama jovAmAM Avato nathI. keI kaIvAra eka ja uddezakamAM bhinna bhinna viSayane lagatA prazno paNa jovAmAM Ave che. ApaNe tyAM bhagavatIsUtranuM mAhAbhya anerUM che. cemAsAnA cAra mAsa daramiyAna paryuSaNanA divase sivAya zrI bhagavatIsUtranuM pArAyaNa thAya che. kevaLajJAnInA eka eka balanI kiMmata amUlya hoya, e bolane bhArebhAra suvarNa
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ (30) je kImatI gaNI, dhanavAna ane zraddhALuM jaina varga senAnANuM ke cAMdI nANuM mUke che. bhagavatI sUtra bahu meTu che. zrI bhagavatI sUtranA hAla ekatAlIsa vibhAge che. A dareka vibhAgane zataka kahevAya che ane tene peTA vibhAgane uddezaka kahevAya che. A agamAM eka karatAM vadhAre adhyayane, daza hajAra udeza, chatrIsa hajAra vyAkaraNa (prazno) ane be lAkha aThyAsI hajAra pade hatAM. vIra saMvata 980 ke 993mAM zrI devaddhigaNi kSamAzramaNanA pramukha pade, AgamanuM lipibaddha, karavAnuM mahAbhArata kArya karavAmAM AvyuM hatuM. te vakhate vividha AganI je saMkalanA karAI, tene anurUpa vartamAna bhagavatIsUtra che. eTale vartamAna uddezaka padenI, sakhyA pahelAnI mAphaka jovAmAM AvatA nathI. - dareka dharmagraMthonA mukhya be vibhAge paDI zake che. eka vibhAga upadeza graMthano ane bIjo vibhAga siddhAMta graMthane. upadeza graMthamAM sAmAnya rIte mANasane vairAgyAdi bhAva Upaje, te rIte bAbate carcavAmAM Ave che, jethI kaI paNa vAce te sahelAIthI te samajI zake che ApaNuM Agama graMthamAM uttarAdhyayana sUtra AvA upadezathI bhareluM che jJAnanA sAgara rUpI bhagavatI sUtramA jo ke gaNitAnuyAganI pradhAnatA che, chatA paNa temAM dravyAnuyega, caritAnuga ane kathAnuyeganA pATha mauktike paNa pUrNa mAtrAmAM jovA maLe che. A rIte, bhagavatIsUtramAM upadeza ane siddhAMtane subhaga saMga che, je A sUtranI vizeSa viziSTatA che. ' - asaMvRtta-saMvRtta aNagAra (pA 24) nI vAta bahu samajavA jevI che. anAdi kALathI rajhaLatA ApaNA jIvanane ana tA bhave thayA chatAM-aMta kema nathI Avato ? rajhaLapATa
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMdha kema nathI thatuM ? A prazna dareka vicAraka mANasane AvyA vinA na rahe. AnuM kAraNa vistRta noMdhamAM samajavavAmAM AvyuM che, je janma maraNanA aMta mATe bahu dhyAnamAM zakhavA jevuM che. samagra mahetu racAt vA - jAnU Azrava ane saMvara A be to vaDeja jIvAtmA saMsAra sAthe baMdhAya che ane saMsArathI mukta thAya che. AtmAnI sAthe karmano saMbaMdha thavAnA kAraNone Azraya kahevAya che. ""saMvara' zabda va pUrvaka rU dhAtuthI banela che. pUrvaka dhAtuno artha zekavuM -aTakAvavuM thAya che. karma baMdhAtuM aTake te saMvara, saMvara eTale Idriye, mana vAsanA uparane saMpUrNa jaya. mukti pathane sAce ane sacoTa mArga saMvara che. jyAM saMyama che tyAM sa vara che. jayAM saMvara che tyAM Azrava mArga baMdha thavAthI karma baMdhana paNa nathI ane jyAM AvatA kamane rokI lIdhAM tyAM jUnAM karmonI nirjarA thatA vAra lAgatI nathI. jayAM nirbhara che tyAM avazya mekSa che. ane mekSamAM avyAbAdha anaMta sukha ja che jene dharmamAM pradhAnatA puruSArthanI che. karma bAMdhavuM ke choDavuM emAM mANasa mAtra svata tra che. eTale judI judI yoniomAM bhaTakavuM agara ema bhaTakavAmAMthI kAyama mATe mukta thavuM, e ApaNA pitAnA ja hAthanI vAta che. - lezyAnuM svarUpa ane samajaNa (pAne 33 ane 29) paNa A graMthamAM sarasa rIte samajAvavAmAM AvyA che. AtmAnI sAthe karma pudgalene coMTADanAra je vastu, tenuM nAma lezyA. tharmomiTara vaDe jema zarIranI uSNatAnu mApa samajI zakAya che ema lezyAnI samajaNathI mANasa potAnA mananA adhyavasAye samajI tenuM svarUpa paNa samajI zake.
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ ne lethA ane nIla laribhASAmAM kahIe tattara sama (32) ApaNe tyAM lezyAnA cha prakAre che kRSNa vezyA, nIla vezyA, kApita lezyA, te lezyA, pa lezyA ane zukala lezyA manuSyanI faramAM krUra vRttine kRSNa lezyA kahevAya che. jema -jema e krUratA ochI thatI jAya ane temAM sAtvika vRttine bhAva maLatA jAya, tema tema mAnavatAne vikAsa thato jAya -che ane vezyA uttarottara zubha banatI hoya che. kRSNa lezyA karatAM jemAM thoDo vadhAre vikAsa che te vRttine nIla lezyA, tethI vadhAre vikAsa te kApAta lezyA ema uttarottara samajavAnuM che. sAMkhya darzananI paribhASAmAM kahIe te, tAmasInavRtti e kRSNa ane nIla lezyA, rAjesIvRtti e kApata ane teje lezyAnuM svarUpa che, jyAre padma ane zukala legyA e sAtvika vRttinuM svarUpa che. - - bIjA zatakamAM mukhyatve jIvonI bhinnabhinna jAtionI -vAte Ave che. A zatakamAM deva ane narakanuM vistRta varNana Ave che. devonA mukhya cAra bhede che. vaimAnika-vimAnamAM rahenArA, bhavanapati bhavanamAM rahenArA, vANuvyaMtara-pahADa, guphA ane vananA AtarAomAM rahenArA ane jyotiSka devAmAM - sUryacaMdra-gRha-nakSatra-tArAne samAveza thAya che. trIjA zatakamAM (pAna 228) amarendra ane zakrendra vaccenA yuddhanI vAta Ave che. zakanI vadhAre Rddhi, samRddhi ane sattA joI camarendrane IrSyA AvI ane yuddha karyuM. zakanI IndrANIo -pratye tenI kudaSTi thaI ane tene tAbe karavA prayatna thayA. -bhagavAnanI apAra karUNAthI camarendrane bacAva thaye. A -badhI vAte vAMcatA vicAra Ave che ke deva ane asure paNa, lebha ane viSayavAsanAne AdhIna thaI yuddho kare che. AmAM zAti-samatA ke samabhAva jevA kyAM maLe che? de
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ (33) mATe paccakhANa ke tapa mATe keI zakyatA nathI. A daSTie deva karatAM mAnava janma ucca ane zreSTha gaNAya che. tethI ja kahevAyuM ke mAnuSa zreta iiizcat mAnavIthI. kaI vadhAre caDiyAtuM nathI. bahu UMDuM maMthana karIe te. ApaNane khAtarI thaze ke, mAnave mRtyu pachI mukti ane te. zakya na hoya te pharI mAnavajanma prApta karavA pitAnuM lakSakendrita karavuM joIe. mRtyu pachI devagatimAM javAnI IcchA rAkhavI e te mANasa mATe nIcalI kakSAmAM javA jevuMmAnava janmanuM apamAna karavA jevuM hIna kArya che. tyAga- tapa-saMyamanI pAchaLa AvI uccatama dRSTi ane bhAvanA. keLavavA joIe. A daSTie mAnavani prApta karyA pachI paNa, ApaNe je rAga-dveSa ane viSayakaSAmAM phasAyelAM rahIe, te ApaNAthI vadhu mUkha kene kahevA e eka keyaDe che. mAnavane vedanA, AghAta ane vyathA zA mATe bhegavavA. paDe che, tenI carcA bahu suMdara rIte trIjA zatakanA sAtamA uddezakamAM karatAM, pU. paM. zrI pUrNanandavijayajI mahArAja sAhebe spaSTa zabdomAM sAcuM ja kahI dIdhuM che ke : "kriyAjanya karma ane karmajanya vedanA heya che. suniveSane dhAraNa karyA pachI pramAdane vaza thaIne munirAjo paNa upayoga zUnya banIne khAvApivAnI, gamanAgamana karavAnI, sUvA uThavAnI kriyAo karaze, te cokkasa rIte bhagavatIsUtra sAkSI Ape che. ke, te munirAje paNa karmane bAMdhaze ane temane mATe paNa saMsAranuM cakkara sadaiva taiyAra ja che" (pAna 254) "cAritra ganuM spaSTIkaraNa zIrSaka nIcenI vistRta nodhamAM (pAna 335) pU mahArAjazrIe anAsakta bhAve jIvana jIvavAnI vAta para bhAra mUkatAM sAcuM ja kahyuM che ke, "pudgale
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ (34) -cheDavAnA nathI paNa temanA pratyene durAcAra choDavAne che. zrImaMtAI ke sattA choDavAnI nathI, paNa tenA pratyenI sAdhya -bhAvanAne tyAgI sAdhanabhAva pedA karavAne che." janakarAjA pAse vaibhava ane riddhisiddhine kaI pAra na hatuM, paNa tema chatAM teo videhI kahevAyA che, tenuM kAraNa Aja che. kamaLa, -jaLanI vacce rahyAM chatAM pANIthI jema alipta rahe che, tema saMsAramAM rahIne paNa alipta bhAve rahI zake, te te eka ucca koTinI sAdhanA che. IlekanI traNa sabhAnuM varNana (pAna 336) karatAM jaNAvyuM che ke, devalokamAM devatAonI mAphaka devIo paNa sabhAsadapadane zobhAve che ane tyAM devIonuM paNa devAnI 'mAphaka bahumAna karavAmAM Ave che. A aMgenI naMdhamAM pU. paM. zrI pUrNanandavijayajI mahArAja sAhebe sAcuM ja lakhyuM che ke, "mAtRsvarUpA strIone halakI gaNavAnuM prayojana zuM che ? zuM puruSo karatA strIo buddhibaLamAM ochI che ? A badhI ane AnA jevI bIjI paNa kalpanAomA puruSa jAtanI johukamI sivAya bIjuM kaMI paNa tava nathI" (pAna 33). strI ane puruSa vacce kaI mULabhUta pharaka nathI. strIpaNu ane puruSapaNuM e te mAtra dehadaSTie che. AtmatattvanI daSTie te -strIne AtmA ane puruSane AtmA baMne ekasamAna che. zrI bhagavatI sUtra sAra saMgrahanI prastAvanA lakhavAno mane muddala adhikAra nathI, e vAta huM sArI rIte samajI chuM A eka prakAranI anadhikAra ceSTA karavAne Trake khalAsa paNa karI dauM AjathI pacIsa varSa pahelAM I.sa 1950mAM zrI jaina zvetAMbara ejyukezana borDanI "Agama vibhAganI parIkSAmAM huM beThelo ane pAsa thayele e vakhate A
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ (35) vibhAganA abhyAsakramamAM pAThya pustaka tarIke (1) zrI bhagavatI sAra (2) uttarAdhyayana sUtra (3) kalpasUtra ema traNa graMthe hatA. bhagavatIsAra e te bhagavatI sUtrane mAtra chAyAnuvAda hatuM, eTale e baLa vaDe A graMthanI prastAvanA lakhavI, e te sUMThanA gAMThIye gAMdhI thaI javA jevI bAli-- zatA che. hakIkata e che ke, ATha varSanI vaye jIvanamAM prathamavAra huM zAstravizArada jenAcArya sva. AcArya vijayadharmasUrIzvarajI, jemaNe vizvamAM jJAnanI gaMgA vahAvI aneka zreSTha keTinA sAdhu bhagavaMte ane paMDita ratna jene samAjane ApyA, temanA tathA e saMghADAnA sAdhuonA paricayamAM AvyuM. I. sa. 1916mAM teo sau amarelImAM comAsuM hatAM. te pachI temanA ziSya ratna A. IndrasUrijI tathA zrI. vidyAvijayajI mahArAja sAthe mAre satata saMparka rahyo. pacIseka varSa pahelA pU. vidyAvijayajI mahArAjane vAMdavA. zivapurI gayela, tyAre temanA prazAMta ziSya pU. paM. zrI pUrNAnandavijayajI mahArAja sAheba sAthe paricaya thayuM. teo e vakhate nyAya, vyAkaraNa ane kAvyatIrthanI parIkSA mATe taiyArI karI rahyA hatA. te pachI dinapratidina amAro saMbaMdha vadhate gaye ane saMparka cAlu ja rahyo. prastuta graMthanI prastAvanA lakhavA premabhAve temaNe mane AjJA karI ane tene ulaMghana na karI zakavAnA kAraNe, prastAvanA lakhavAnI A, anadhikAra ceSTA mArAthI thaI gaI che. saMbhava che ke A prastAvanA lakhavAmAM zAstraviruddha ke anya koI doSe mArAthI thaI javA pAmyA hoya, te te mATe vAcake moTuM dila rAkhI mane kSamA kare evI namra prArthanA sAthe viramuM chuM. -manasukhalAla tArAcaMda mahetA
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSa yAnukra maNikA - zataka , zataka uddezaka no uddezaka pR8. 1-5 8-17 18-19 20-21 22-23 24 - 25-26 2che ." viSaya paricaya praznotthAna mekSata jIvanA jovIza bheda AtmAra bhAdi jJAnAdinA bheda , asa vRta sa ta ajugAra asa yatabhAva " karma bhega nairayikanA bheda lezyA svarUpa saMsAra saMsthAnakALa kAMkSAmahanIya ! Astitva-nAstitva kAMkSA mehanIyanA hetuo .. avadhi-mana paryavattAne darzana cAritra samAcArI che karmaprakRti pradeza ane anubhAgane artha, pugala. 28-32 33 ' 33 - 34-35 36-37 38-39 40 41 42 - , ' , 42 43-55 56 5 - 1
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnukramaNikA viSaya zataka uddezaka pRSTha , , " -. 58 59 , ga 5 6 " cha 7 avadhijJAnanA bhedo narakAvAse - ' , pRthvIkAyikAdinAM AvAse daza sthAne lezyAdi , , sUryanuM dekhAvuM che mu pahelA koNa ane pUchI jeNe loka sthiti sUma snehakAya , nairayikenI utpatti , . garbha vicAra , bAlAdinuM AyuSya. kriyA vicAra . vIrya vicAra .. guruvAdi vicAra , jIva ane AyuSya jAlAsyaSiputra , paramANu svabhAva bhASA vicAra pRthvIkAyAdinA zvAsocchavAsa vAyukAyanA zvAsocchavAsa prAsukabhoja aNagAranuM zu , skaMda nApasa 11 leka saMbaMdhI, 2 jIva saMbadhI : 60-65 66-67 ', 68-69 - 70-72 73 74-75 76-84 85 9-81 - 92-93 94-103 104 105-107 108-111 112-114 115 116 117 - 118-121 122 '
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnukramaNikA] viSaya 3 siddhi sakha dhI 4 siddho saMbadhI; 5 jIva sadhI 6 paMDita maraNa i samuddhAta naraka bhUmi sabaMdhI IndriyA ' deva ane veda ka garbha vicAra pArzvanAthanA ziSyA garama pANInA kuMDa cAra prakAranI bhASA devA jyAtiSa ane vaimAnika camaranI sabhA samayakSetra '' . Ataka .. . 73 32 33 "1 13 23 ... n l bhagavatIsUtranI hAthI sAthe sarakhAmaNI manuSya jIvananI sArya katA zrI mahAvIranA vizeSaNA 39 . . n sayamanA 27 bhedo devanirmita samavasaraNa gautamasvAmInu varNana devendro saMg dhI prazna IzAnendranI utpatti . tAmalI tApasa ane prANAmA dIkSAna uddezaka 19 . 39 19 ra 4 5 "" "" . 19 3 1. ' FF 123 37 124 [pa pRSTha 125-132 131-136 137-138 139-142 143-145 146-148 148-153 154-157 158 159-160 161-163 164-165 166-186 187-189 190 - 191-192 193-204 205-200 208 209-211 212-215 214-12
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ ] viSaya zukra ane IzAnanI tulanA asukumArAnI gati pUraNu tapasvI camara ane indra kriyAnA bhadA anAdikALanA karelA karmonI vicitratA kriyAonI vizada vyAkhyA have dravyAdhikaraNanA daza bhedapa za zastro bhAvAdhikaraNa ATha prakAre 108 prakAranA Azravane phAika ajavAdhikaraNanA bheda nikSepAdhikaraNanA cAra bheda sayeAjanAdhikaraNa paNa e bhedde nimargAdhikaraNanA traNa bheda krama pahelu ke vedanA pahelI karmA abAdhA kALa jIvAtmAnI ejanAdi kriyA zataka ' n n n ana tAnuba dhI kapAya meAkSamA javAnI e zreNi krarmAnI durbhedya granthi mAnasika vicitratA bhAvitAmA anagAranI zakti hisA sa yama ane tapanuM spaSTIkaraNa . 23 n .. th n th th n . #1 39 " "" "1 [viSayAnukramaNikA uddezaka n . n 3 "l & . . "" . 37 . " . "" 31 "3 pRSTha 29-220 221-225 236227 228-233 234-236 237 238 241 242 243-244 245 246 247 248 24252 257258 259 260-262 263-266 265-24 270-278 279 280-286
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnukramaNika] uddezaka pRSTha 287-292 282 282-284 295 296-297 28-299 300 301-304 viSaya . zataka pudgalenI zakti saMsAvRta AtmAonA be vibhAga strIvenu kAraNa meghamAM thatA AkAre lezyA para praznottara lezyAono svabhAva AgamamAM legyAone svabhAva mAnava jIvananI sArthakatA jaina zAsananI ajoDatA (2) caturvei zati jina stavana (3) gusvadana , (4) pratikramaNa (5) ka nsarga bhAvitAtmA aNagAranuM vikrvaNa maMtrAdi prayoga mAyAvIne hoya - gAma-nagaranuM vidurvaNa che camaranA AtmarakSaka de zakranA lepAla sema lokapAlanI AjJAmAM nava graho , yamanuM varNana 15 paramAdhAmIo varuNanuM varNana 1 varaNanuM Adhipatya Adhipatya bhogavanArA de kuberanuM varNana 35-307 308 309 che. 30 311-312 313 cha 314 ke 5 6 315 316-31 318 319 320 321 3ra : Ta23-324 325 - che 25-326
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ [viSayAnukramaNikA uddezaka pRSTha che 327 ra7-330 331-332 333-335 336-338 339-340 341 247 - , 347 : 348-349 350 , 'viSaya zataka Indriyone viSaya pAce IndriyonI vizada vyAkhyA caritra yoganuM spaSTIkaraNa : pudgalene camatkAra 'IndralokanI traNa sabhA mAtRsvarUpA strInuM apamAna pApa che mAtAnA traNa guNa che IzAnane parivAre IndralokanuM varNana IndranI agAdha zakti nairayika narakamAM jAya che cAre gatimAM janma maraNa 'anivArya che bhavAntara zA mATe ? ane tenA kAraNo 1 cAre gatinA kAraNe : * RjusUtra nayane bhASA vyavahAra cha guNaThANe paNa cAra jJAna leyAM vicAra - lezyAonA pariNamana mATe spaSTIkaraNa ** caMpAnagarI e sarve vicAra , 5 vAyuM dhiMcAra , 'AnAMdinI kAya , 351 35ra-355 356-3pa7 358-359 - ' 360-362 10 / 363 1 - 2 , [ 363-14 370-372 373-375 376-377 378
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnukramaNikA viSaya parigraha "pApa zA mATe ? gRhasthAzramIe kaM damULanA tyAga karavA jIvatA DhAratu cAmaDuM rezamI vasra tyAjya che lavaNa samudratA vikhyuM la arihaMtAnA prabhAva jIvAnA AyuSya AyuSya krama ja bhavAntaranuM kAraNa che cAra gatinA kAraNa rItaH mukhya hAsya mADunIyakrama dvAraya meAhanIya karmInI tIvratA haMsavu sAru che ke khATu ? garbhApaharaNa kriyA atimuktaka devanA mauna praznottara guru ziSya saMbaMdha .. dhArmikatA ane sAMpradAyikatA devAnI bhASA ane chadmasyanuM jJAna vaijJAnikAnuM jJAna anuttara vimAnamA devAnu jJAna krama vedanA mate kulakara cAvIza tIya karAnIrAsiva avi 11 ** "" .. . " manuSya ane tiya caneA janma be prakAre p garbhaja jIvAnA traNa praznAra " " " ' .. 21 " .. "7 . 13 18 "3 17 ** uddezaka "" " "" ' 3 .. "7 ra "" * .. .. 37 ,, "1 .. " 19 ,, "" . * "" { pRSTha 378-381 TR 383 ex L 186-387 388 366-360 -31 93 393-34 295-2 398 39-4** 4.1-404 405-408, Y=*ex\* st kar 413-44 415-426 25 427-429 45-45 43-44
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1+} viSaya zreSTha dama caturthAM alpa-lAMbA AyuSyanuM kAraNa bhAva agni pAMce kriyAne krase AdhAkarmAdi sudhAvAdanA prakAza AtmAnA sadbhUta viroSaNA zataka paramANu pudgala chavAnA Arala parigraha pariahaMnA camatkAra pAMca hetu pudgala jIvonI vadhaghaTane avasthitatA dravyamAM rahelA ana tapA siddhAntAnI racanA pauSaya che niga kApa udyota ane aMdhakAra samayAdinuM jJAna bhagavAna mahAvIranI savizeSaNa stuti s "" .. - *. "" .. "" " .. 5 .. > " "7 33 3) 27 33 viSayAnukamaNikA uddezaka 37 } #3 31 73 - 23 G .. ' ** * "" 2su 39 * 3 pRSTha 444447 448467 46846 470477 YeYes 454-485 48-40 491-496 * 497 498 499 104-506 500 514-518 518 52-54 parapa pUraNa puraH
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ vi Sa yA nu krama Ni kA - zataka uddezaka . pRSTha viSaya 1-5, paricaya praznotyAna * mokSatatva : jIvanA vIza beda, AtmAraMbhAdi jJAnAdinA bheda , asa vRta sa kRta aNagAra asa yatabhAva karmabhaga narayikenA bhede che leyA svarUpa : saMsAra sasthAnakALa , kAMkSAmahanIya : AstitvanAstitva kAMkSA mehanIyanA hetuo : avadhi-mana 5ryavajJAna darzana cAritra = samAcArI karmaprakRti pradeza ane anubhAgane artha pugala chadmastha . 8-17 18-19: 20-21, 22-23 , 24 25-26. 27 28-32 33 ? 33 34-35 36-37 38-39 40 41 42 : I - 3 , >> , m - , - - 4 * - - , 43-55 56 56 - 57 - 5 , '
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4] viSayAnukramaNikA zataka' uddezaka - - - - - - - - viSaya avadhijJAnanA bhede nirakrAvA pRthvIkAyikAdinAM AvAsa daza sthAne lerayAdi sUryanuM dekhAvuM che pahelA koNa ane pachI keNa leka sthiti sUma snehakAya nairayikonI utpatti garbha vicAra bolAdinuM AyuSya kriyA vicAra, virya vicAra gurutvAdi vicAra jIva ane AyuSya kalAsyaSiputra paramANu svabhAva bhASA vicAra pRthvIkAyAdinA zvAcchavAsa vAyukAyanA zvAsocchavAsa prAkabhAjI aNagAranuM zuM skaMda tApasa 1 leka saMbaMdhI 2 jI sabaMdhI 66-67 68-69 1 70-7ra - 73 74-75 76-84 85 90-81 92-93 94-103 * 104 105-107 108-111 112-114 115 117 118-121 122
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnukramaNikA] viSaya 3 siddhi saMbadhI 4 siddo saMbadhI - 5 jIva sabdhI 6 paDita maraNa samuddhAta naraka bhUmi sabaMdhI IndriyA deva ane veda udaka garbha vicAra pArzvanAthanA ziSyA garama pANInA kuMDa cAra prakAranI bhASA devA jyotipa ane vaimAnika camanI sabhA samayakSetra rAka bhagavatIsUtranI hAthI sAthe sarakhAmaNI manuSya jIvananI sAkatA zrI mahAvIranA vizeSaNA saMyamanA 27 bhedo devanirmita samavasaraNu gautamasvAmInu varNana devendro sa badhI prazna IzAnendranI utpatti tAmalI tApasa ane prANAmA dIkSA 39 33 "1 ,, 33 "" 35 "" 33 . . "" 19 . "" n n uddezaka . .. 39 13 no 4 pa 23 39 ae D Xin 12 ,, 4 . 123 .. 124 [pa pRSTha 125-130 131-176 137-138 139-142 143-145 14-148 148-153 154-157 154 159-160 161-163 164-165 166-186 187-189 190 191-192 193-204 205-201 208 : 29-211 212-215 214-18
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ [viSayAnukramaNikA uddezaka 218-220 221-225 2 -227 228-233 234-236 237 2 2 241 242 viSaya zataka zakra ane IzAnanI tulanA asurakumAronI gati pUraNa tapasvI camara ane indra kriyAnA bheda anAdikALanA karelA karmonI . vicitratA kriyAonI vizada vyAkhyA have vyAdhikaraNane daza bhedarUpa za zatro bhAvAdhikaraNa ATha prakAra 108 prakAranA Azravane keka ajavAdhikaraNanA bheda nikSepodhikaraNanA cAra bheda, sajanAdhakaraNa paNa be bhede nisargovikaraNanA traNa bheda karma paheluM ke vedanA pahelI karmone abAdhA kALa jIvAtmAnI ejanAdi kriyA ana tAnubaMdhI kaSAya mekSamAM javAnI be zreNi karmonI durbhedya granci mAnasika vicitratA bhAvitAbhA anagAranI zakti aMhasA sayama ane tapanuM spaSTIkaraNa , 243-244 245 246 247 248 248-25 253-258 259 260-262 263-266 267-269 270-278 279 280-28
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ uddezaka pRSTha 287-19ra 282 292-294 295 296-297 298-299 300 301-304 3 05-307 208 viSayAnukramaNika] viSaya zataka pudgalenI zakti sasAzvata AtmAonA be vibhAga strIvedanuM kAraNa meghamAM thatA AkAre lezyA para praznottara lezyAono svabhAva AgamamAM leyAono svabhAva mAnava jIvananI sArthakatA jaina zAsananI ajoDatA - (2) caturvizati jina stavana (3) gurU dana , (4) pratikramaNa (5) kAtsarga : bhAvitAtmA aNagAranuM vimurvaNa maMtrAdi prayoga mAyAvIne hoya gAma-nagaranuM vipharvaNa . camaranA AtmarakSaka deve ke zakranA lokapAla soma lokapAlanI AjJAmAM nava graha yamanu varNana 15 paramAdhAmIo varuNanuM varNana varuNanuM Adhipatya Adhipatya bhogavanArA de kuberanuM varNana 309 che 311-312 313 34 315 316-31e 318 319 320 321 322 3ra3-324 325 225-326
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ [viSayAnukramaNikA uddezaka pRSTha 3ra7 3ra7-330 331-332 332-335 336-338 339-340 341 347 347 348-349 350 viSaya zataka "InTine viSaya pAce IndriyonI vizada vyAkhyA ' cAritra yoganuM spaSTIkaraNa ! pudgaleno camatkAra IndralokanI traNa sabhA mAtRsvarUpA strInuM apamAna pApa che mAtAnA traNa guNe IzAnano parivAra IlekanuM varNana IndranI agAdha zakti narayika narakamAM jAya cAre gatimAM janma maraNa anivArya che bhavAntare zA mATe ? ane tenA kAraNe cAre gatinA kAraNe jusUtra nayana bhASA vyavahAra chadde guNaThANe paNa cAra jJAna leyA vicAra : leonA pariNamana mATe spaSTIkaraNa " caMpAnagarI : sUrya vicAra vAyu vicAra ? enAdinI kAyA 351 35ra-355 356-357 358-359 360-362 363-369 370-372 373-375 376-377
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ [viSayAnukramaNikA viSaya rAtaka dorAka praya 3783811 283 * parigraha pApa zA mATe ? gRhasthAzramIe kaMdamULane tyAga kare jIvatA TheranuM cAmaDuM, - rezamI vastra tyAjya che lavaNa-samudrane vidhvaMbha arihaMtane prabhAva jenA AyuSya AyuSya karma ja bhavAntaranuM kAraNa che. cAra gatinA kAraNa manuSya ane tiryaMcano janma be prakAre 5 - garbhaja jIvonA traNa prakAra 386 , 286-387 388 389-39 391 493 93-94 395396 397-98. 09-400 41-404 hAsya mohanIya karma hAya mohanIya karmanI tIvratA hasavuM sAruM che ke khoTuM ? garbhA haraNa kriyA atimuktaka vinA mauna praznottara guru zikhya sabaMdha dhArmikatA ane sAMpradAyikatA nI bhASA ane chaghasthanuM jJAna vaijJAnikanuM jJAna anuttara vimAnamA devenuM jJAna karma vedanA ane kulakara vIza tIrSa nI rA iva naM. vi. 40-411 - 411 412 41-414 415-426 427-429 437-435 46-43
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnukramaNikA viSaya uddezaka pRSTha 444-47 48-467 41/-45 470477 478-483 Y84-485 486-490mAM 491-96 zataka zreSTha dazama caturtha alpalAMbA AyuSyanuM kAraNa bhAva agni pAMce kiyAne pharase AdhAkarmAdi mRSAvAnA prakAre AtmAnA sabhUta vizeSaNe paramANu yugala jIvone AraMbha parigraha parigrahane camatkAra lAMca hetuo pagala jIvInI vadhaghaTane avasthitatA dravyamAM rahelA anaMtaparyA siddhAntanI racanA pauruSeya che nigodakApa udyota ane aMdhakAra samayAdinuM jJAna bhagavAna mahAvIranI savizeSaNa stuti , 497 498 504-506 50 514-518 518 para 2-524 525 paracha 529
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI bhagavatIsUtra sArasaMgraha bhAga 1 le zataka : 1-2
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ namotthuNa samaNassa bhagavo mahAvIrassa namo namaH zrI prabhudharmasUraye, che. jU aMha nama: - , , - paricaya Namo arahantANaM Namo siddhANa Namo AyariyANa Namo uvajjhAyANa Namo savasAhaNaM Namo baMbhIe livIe . Namo suassa TIkAkAranA maMgalAcaraNa pachI sUtrakAra zrI suSamAMsvAmIe bhagavatIsUtranA prAraMbhamAM paMcaparameSThIne namaskAra karavArUpe maMgalAcaraNa karyuM che, teno bhAvArtha A che - arihaMte, siddho, AcAryo, upAdhyAye ane sarva sApha mahArAjAone dravya ane bhAvathI huM namaskAra karuM chuM. pahelA padamAM arahaMta, ahaMta ane arihaMta A traNe zabdo vyAkaraNanA sUtrathI siddha thAya che. (1) arahaMta eTale jeo janmathI Indro, asuro ane narapatiothI pUjya che. ane nizcayathI jeo saMpUrNa kane nAza karIne siddhi (mela) padane meLavaze, athavA "sarva mAtari sarvaza A vyutpattithI traNe lekanA tathA traNe kALanA keIpaNa padArthane yathArtharUpe jANavA mATe jemanAM jJAnamAM kaIpaNa jAtane aMtarAya nathI te anaMta kahevAya che. mA padamAM thI siddha *
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ varicaya : - ' (2) arahaMta eTale ke jemanA karmabIje sarvathA kSaya pAmI gayA hovAthI saMsAramAM pharIthI janma levAne nathI te ahaMta kahevAya che. . . - - - - - - (3) arihaMta eTale atyanta dujethabhAvazatruone jItIne jemaNe kevaLajJAna meLavyuM che te arihaMta deva kahevAya che. 1 , - sAkAra arihaMta- devene memaskAra karavAnuM kAraNa batAvatAM TIkAkAra kahe che ke-anaMta dukhethI bharelA A saMsAramAM bhayabhIta banelA jIne anaMta sukhenA sthAnarUpa siddhi gamanane mArga batAvatA hovAthI te arihaMte-arahaMte tathA -aruhaMte namaskAra-vaMdana karavA cagya che. saMpUrNa karmo nAza karI kRtakRtya thaI jeo siddhazilAmAM virAjamAna che tathA anaMtajJAnAdi catuSTayanA svAmI banelA hovAthI save jIvene nAmAtisArve dvArA anupama upakAra karavAvALA hoya che. mATe nirAkAra siddha bhagavate namarakArane cagya che. . . . . . - AgamanA sUtrArthane jANanArA, sahalakSaNayukta, gacchanA -nAyaka, evA AcArya bhagavaMte kavayaM jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra ane vIryAcAranA pAlaka che ane saMgharje paNa paLAvavAvALA che, tethI saMgha upara temane mahAna upakAra sava smaraNIya che. mATe AcAryo vadanIya ane pUjanIya che. - jeo ziSyane jJAna-saMpAdana karAvanAra che. jemanI pAsethI manuSyane sAcA jainatvanuM bhAna thAya che, ane jaina zAsanamAM 'sthira thAya che, patthara sama' jaDa prANIone paNuM pIgaLAvavAnI . jemanAmAM zakti che tevA upAdhyAya bhagavate vaMdanIya che. - jeo nirvANapadanI prApti mATe pitAnA mana-vacana -kAyAne samAdhiyukta banAve che, saMpUrNa jIve upara cama. *
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4) [bhagavatIsUtra sArasaMgraha, cegavAlA che, te bhAvamunio kahevAya che, tevA sarva sAdhumahArAjene mAre namaskAra heje. sarva zabdathI aDhIdviIpamAM rahelA, jaina zAsananI ArAdhanAmAM samAhita banelA, sAmAyikAdi vizeSaNa yukta, pramAdika, pulAkAdika-jinakalpika-sthavira kapika-pratimApArI vagere badhAe munivare jeo bharatakSetramAM-mAravADamAM-gujarAtamAM -saurASTramAM-mahArASTramAM- jAbamAM-airAvatakSetramAM-mahAvidehakSetramAM jyAM kayAMya paNa vicaratA che temane saune mArI bhAvanuM vaMdanA heje. A sarva zabdane vizALa artha che, je bhagavatIsUtrane. mAnya che. sArAMza ke pitAnA ja gacchamAM ane pitAnA ja saMghADAmAM rahelA sAdhuo tathA sAdhavIo vaMdanIya che. A TUMke artha bhagavatIsUtrane mAnya che ja nahIM. paNa pratyekaAcAryo pAse upAdhyAya pAse (nAvaMta vi sAhU .) je kaI paNa sAdhuo che, te badhAne mAruM vaMdana heje. jIvamAtrane mekSamArga mATenAM sahakAra ane utkaTa preraNuM devAvAlA hevAthI munirAje avazyameva vaMdanIya che. A pramANe parameSThione kareluM vandana ja sarvazreSTha bhAvamaMgala che. pApano nAza karAvanAra che, mATe ja paMca. - parameSThI namaskAra jainazAsanane sAra che. brAhmIlipi yadyapi dravyadbhuta che te paNa bhAvakRtane prApta karAvavA mATe samartha sAdhana che, mATe vyavrutane vaMdana karavuM yogya che. , dravyakriyAne karatAM karatAM ja bhAvakriyAmAM avAya che, mATe kakiyA, dravyapUjA Adi vidhAnanuM bahumAna karavuM Avazyaka che -
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricaya dravya veSadhArI munine joIne paNa jema ApaNA manamAM jainatvane prakAza thAya che. tema dravyazrata paNa atyaMta upakAra hovAthI vaMdanIya che. pUrA sUtrane mATe maMgalAcaraNa karyA pachI prathama zatakanA prAraMbhamAM punaH dvAdazAMgarUpa zrutajJAnane namaskAra kare che. kemake zrutajJAna ahaMta pravacanarUpa hevAnA kAraNe mAMgalika che. samavasaraNamAM virAjamAna thatAM tIrthakare paNa na citta A pramANe tIrtha (zruta)ne namaskAra kare che. tethI ApaNe mATe paNa zrutajJAna vaMdanIya ane bahumAnanIya che. arihaMte ApaNe mATe pUjyatama che, te mutajJAna paNa pUjyatama ja che.' ' ' ta ri tIrtha -je saMsAra samudrathI tAre te tIrtha. saMsAra samudrathI pAra pADavA mATe tIrtha svarUpa zrutajJAna ja sarvaprathama ane sarvazreSTha kAraNa che, te mATe ja kahyuM che ke"jJAnane vaMde, jJAnI manide, jJAnIe zivasukha cAkhIyuM re prabhu mahAvare A prathama zataka, ke jemAM daza uddeza - che, ene artha kayAM prakA ? ane e daze uddezAmAM mukhya viSaya kare che, enuM kathana je gAthAmAM karavAmAM AvyuM che te nIce mujaba che - ' rAyagihacalaNadukkhe kakhapaose ya pgipuddhviio| jAvate neraie vAle gurue ca clnnaao| arthAt -rAjagRha nagarImAM, 1 calana, 2 duHkha, -kAMkSApradeSa, 4 prakRti, 5 pRthvI, 6 yAvat chanairayika, 8 bAla, 9 guruka, ane 10 calanAdie daza viSayane artha prakA che.
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ , praznotthAna bhagavatIsUtranA pahelA sUtramAM maMgalAcaNu ane khIjAmAM abhidheya-kathanIya vastune nAmeAllekha karyAM pachI trIjA sUtramAM bhagavAne kayAM rahIne dezanA ApI ? zrI gautamasvAmInA praznanA uttaro ApyA ? te khatAvyuM che ane te pachI gautamasvAmIe kevA vivekapUrvaka e prazno pUchelA che, e jaNAvavAmAM Avyu che. A uparathI samajI zakAya che ke-- rAjagRha nagarInI bahAra, uttara-pUrva arthAt IzAna -khuNAmAM AvelA guNazIlacaityamAM samavasaraNanI racanA thaI, ane bhagavAne temAM virAjamAna thaI ne IndrabhUti gautamanA praznonA uttara ApyA che mULasUtramAM A vakhate rAjagRhaeN. nagarImAM rAjya karatA rAjAnuM nAma zreNika ane tenI rANInu nAma cillaNAdevI Apyu. che. 'sainiva yA cittuLadevI". praznakAra gautamasvAmIne paricaya Ama ApavAmAM AvyuM che. bhagavAna mahAvIra devanA haeNATA ziSya, gautamagAtravALA, sAta hAtha UMcA, samarcArasasasthAnavALA, vaRSabhanArAya saMghayaNavALA, ugratapasvI, udAra, gheArabrahmacarya mAM rahevAnA svabhAvavALA, caudapUrvanA jJAtA, ane cAra jJAnane prApta vagere. zrI gautamasvAmI bhagavAnane prazno pUchavAnI zaruAta kare che, e vakhatanA temanA dilanA bhAvAnu' ane vinayanuM je varNana sUtramAM karavAmAM Avyu che, tenA saMkSepAtha A cheH zraddhApUrvaka gautamasvAmI ubhA thAya che, bhagavAna mahAvIrasvAmInI najadIka Ave che. bhagavAnane traNa pradakSiNA de che. mAMde che, name che, bahu pAse nahi. bahu dUra nahiM, ema
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ praznotthAna] vinaya vaDe lalATe hAtha joDI, vinamra thaI prazna kare che, 1 ana tajJAnanAM svAmI, devAdhideva, bhagavAna mahAvIra svAmIne kevaLajJAna thayAM pachI traNa bhava pUrve upArjita karela tI kara nAmakramanA uddaya thAya che.- advitIya atizayAnI mahAsa pattithI paripUrNa bhagavAna samavasaraNamAM virAjamAna thaIne bhUta, bhaviSya ane vamAnakALa sabaMdhI malAka, adholAka tathA UrdhvalokamAM rahelA navatattva saMbadhI koika samaye pRAyelA ane kAika samaye . nahiM puchAyelA tattvAnu spaSTIkaraNa kare che. cAra jJAnanAM svAmI ane bhagavatacaraNApAsaka bhagavAna gautamasvAmI Adi potAno jJAnanI vRddhi arthe tathA padAmAM virAjamAna bhavyavAnA kalyANa mATe prazno pUche che, gaNadhara bhagavAna zrIsudharmAsvAmI je devAdhideva mahAvIra svAmInA zAsananI pATa paraMparAnA Adya paTTadhara mahApuruSa che 14 pUrvanA jJAtA ane racayitA -hAvAnA kAraNe bhagavAna mahAvIra svAmInA zrImukhethI prasArita divyajJAnane svayaM ka MgAcara karelu ane vairAgyathI * paripUrNa potAnA mukhya ziSya zrIja khUsvAmIne Apelu che, mATe A cAre mahApuruSo atyanta pUjanIya che, zraddheya che, ane temanAM vacane mana-vacana tathA kAyAthI AdaraNIya che kemake anata paryAyAthI paripUrNa dRzyamAna tathA adazyamAna padArthAnu vyAkaraNa (spaSTIkaraNa) vaLI bhagavAna vinA khIje kANa karavA sama che ? kevaLajJAna pAmyA vinAnA mahApa hita, mahAvairAgI, ane mahAtapasvI game te hAya teA paNa padArthonuM samyagnAna meLavI zake tema nathI. * {>> je eka padArthone paNa samyak prakAre na jANI ana ta padArthAne kevI rIte jANaze ? kemake A sasAramAM chavA che. anaMtAnaMta pudgala skadhA che. asa khyAtI ' zake, te ana tAna ta che, ane ' f
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka 1 luM uddezaka-1 prathama zatakanA prAraMbhamAM A mukhya bAbate che. have prathama zatakanA pahelA uddezakanI zarUAtamAM abhidheya pramANe calana saMbaMdhI praznottare zaru thAya che. mokSata A uddezAnA prAraMbhanA be praznottaromAM mekSatatvanuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. jo ke khulI rIte emAM ekSa-tatva nathI dekhAtuM, paraMtu tenuM UMDu rahasya mokSatatva tarapha laI jAya che. thatI kriyA e "thaI kahevAya ke kema? e A praznane uddeza che. A saMbaMdhI navapade praznamAM pUchavAmAM AvyA che. 1 cAlatuM hoya te "cAlyuM kahevAya ? - 2 udIrAtuM hoya te "udIrAyuM kahevAya? asaMkhyAta samudo che. ane eka eka vyamAM anaMta anaMta paryA che. te badhAonuM samyajJAna tIrthaMkara paramAtmAone ja hoya che mATeja gautamasvAmI, bIjA gaNadhare, parivrAjaka tathA viziSTa jJAnIothI pUchAyelA praznonA javAbo dvAdazAMgImA sarvazreSTha, devadevendrothI pUjya zrI bhagavatI sUtramAM gUMthAyelA hovAthI A sUtra ApaNe saune mATe vaMdanIya chenAnanA sAgarasamAM A sUtramAM dravyAnuga, gaNitAnuga, caritAnuyoga ane kathAnuyoganA pAThamauktike pUrNa mAtrAmAM jovA maLaze AmAM ghaNA zatake che, eka eka zatakamAM amuka uddezAo che ane pratyeka udezAmAM ghaNuM ghaNA prazno che. '
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ varAtaka 1 luM uddezaka-1] 3 vedAtuM hoya te vedAcuM kahevAya? 4 paDatuM hoya te paDyuM" kahevAya? 5 cheDAtuM hoya te chedAyuM kahevAya? 6 dAtuM hoya te bhedAyuM kahevAya? 7 baLatuM hoya te "banyu" kahevAya? 8 maratuM hoya te "maryuM" kahevAya? 9 nirjarAtuM hoya te "nirjAyuM kahevAya? A badhAne uttara bhagavAna mahAvIra svAmI "hA" mAM Ape che. arthAt cAlatuM "cAlyuM kahevAya ane udIrAtuM udIrAyuM kahevAya, vagere. e kahevAnI jarUra nathI ke bhagavAna mahAvIrane siddhAnta- -jaina siddhAnta anekAntavAda pUrNa che. kaI paNa eka padArtha aneka prakAranI dRSTiethI bhinna bhinna rUpe joI zakAya che. ane te te dRSTie te satya hoya che cAlatuM hoya te "cAlyuM ane udIrAtuM hoya te "udIrAyuM" vagere je kahevAya che, e nizcayanayanI apekSAe che. bezaka vyavahAranayane avalaMbhIne kahevAmAM Ave che, jyAM sudhI te kArya pUruM na thAya, tyAM -sudhI cAlyuM "udIrAyuM vagere na kahevAya. - bhagavAna mahAvIra svAmInA bhANeja jamAlIna siddhAntane AmAM prativAda che. jamAlIne siddhAnta eka -raSTi mAtrathI joIne nizcaya karAvanAre hatuM. bIjI daSTie -jotAM te ja vastu sAcI hoya che, e vAtanuM bhAna jamAlIe na rAkhyuM. enuM pariNAma e AvyuM ke teNemahAvIra devanA siddhAntathI pRthapha siddhAnta calAvyuM. avalaMbIne ja sudhI te kAne sudhI cAlyuM
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavatIsUtra sArasaMha. eka vakhata bimArInA prasaMge jamAlIe sAdhuone saMthAre-pathArI karavA kahyuM. DIvAramAM sAdhuone pUchayuM . kema saMthAre thayo?' jo ke saMthAro pUre hete the. chatAM sAdhuoe kahyuM ke "hA, the. jayAlIe jaIne joyuM te te pUre thaye hete. AthI kuddha thaI, "karAtuM hoya te karyuM kahevAya,' e jinavacane khoTA che, ema prarUpaNuM karI ghaNAone potAnA paMthamAM bheLavyA. - jyAre buddhimAM vaparItya Ave che, tyAre game tevI sAdAmAM sAdI vAta paNa samajavAmAM AvatI nathI. jamAlI jevA bahuzrutane paNa na samajAyuM ke-kapaDAne eka cheDe saLagate hoya chatAM kahI zakAya che ke are, kapaDuM saLagyuM. kapaDuM vaNatuM heya, thoDuM vadhyuM hoya ane vaNanAra kahI zake che ke-jUo kevuM suMdara kapaDuM vayuM." yadyapi ahiM kapaDuM AkhuM nathI baLI gayuM, tema kapaDuM AkhuM nathI vaNAI gayuM, chatAM ema banyu" "vaNAyu" jarUra kahevAya che. A nizcayanayanI apekSAo kahevAya che. vyavahAranayanI apekSAe te - kArya pUruM thAya, tyAre ja pUruM thayuM kahevAya. paNa A vAta jamAlIne na sUjhI.. 5 2. padArthamAtrane jovA mATe be daSTio che padArthane svabhAva ja tathA prakAranuM hovAthI jJAtAne abhiprAya keka samaye nizcayanayathI padArthane nizcaya karavAnuM hoya che. jyAre bIjA samaye teja padArthano nizcaya vyavahAranayathI kare che. mATe janapadomAM karAte bhASA vyavahAra prAya karIne asatya nathI , hato. sADIno eka cheDe ja baLI rahyo hoya che, toe zikSita ke azikSita ekaja _avAje kahe che ke "sADI baLI gaI," athavA "te mArI sADI bALI nAkhI" rasoI karavAnI zarUAta ja thaI che, chatAM paNa. rIte asara kare chemATe jana cheDo ja baLa
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka 1 huM uddezaka-1] [11 - A prathama praznottara, yadyapi bAhyadaSTie jamAlInA mitanuM nirAkaraNa karanAra dekhAya che, paraMtu tAtvika daSTie te mekSatattavanuM sUcaka paNa che. kAraNa ke zrI abhayadevasUrinI vRttimAM kahevA pramANe- ; * dharmapatnI pitAnA putra sAthe kahevaDAve ke "rasoI taiyAra thaI gaI che, jamIne jajo" * A pramANe tathA AnA jevA bIjA bhASA vyavahArane ApaNe (jemA tArkike, vitaDAvAdio tathA jalpa, hetvAbhAsa, chaLa, jati ane nigrahasthAna dvArA mokSanI kalpanA karanArAo) badhAe satya svarUpe mAnIe chIe ane te pramANe vyavahAra karIe chIe mULa vAta e che ke keIpaNa utpAdya kAryane mATe nimitta kAraNe barAbara goThavAI gayA hoya, tathA te kArya mATenuM upAdAnA kAraNa paNa yathAyogya taiyAra hoya to- kAryanA prArabhakALamAM ja pratyekane vizvAsa rahe che ke "kArya thaI gayuM" mATe karAtu karAyu," baLatu baLAyu" A pramANe ja sarvatra belAya che ane AvA prakArane bhASAvyavahAra nizcayanayathI satya manAya che jyAre Aja vAtane vyavahAranaya bIjA prakAre kahe che kAryanI pUrNatAne pAmela ghaDe jyAre pANuM bharavAnA kAmamAM Ave, vaNAI gayeluM kapaDa darajIne tyAM devA mATe kAmamAM Ave ane sarasa rIte sIvAI gayeluM kapaDu paheravA mATe kAmamAM Ave tyAre ja kAma thayuM ema kahevAya che. A pramANe utpAgha kAryamAM ane dRSTio satya svarUpe samAyelI hovAthI sthUla buddhinA mAlikane tathA pUrvagrahathI grasta.. AtmAne dhyAnamAM na Ave tethI karIne padArthonA svarUpane ane temane jovAnI alaukika dRSTiono doSa nathI
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12] [bhagavatIsUtra sArasa graha cAra puruSAthamAM mekSa' nAmanA puruSAtha mukhya che, ane e meAkSanAM sAdhanA samyagdarzanAdi che mekSanA vipakSanA- viruddhapakSane kSaya thavAthI mekSa thAya A vipakSa te karmonA dha che, te karmAMnA kSaya nimitte kumAne patitva' ityAdi pada kahyA che. arthAt A AdinuM sUtra ka kSayanu sUcaka che. ane tethI ja tene prathama mUkavAmAM Avyu' che, 'calamANe' emAM caDhat~sthitinA kSayathI udayamAM AvatuM, vipAkarUpa (phalanu devu ) piraNAma mATe abhimukha thatu je krama, te krama 'jitam" eTale 'udayamAM Avyu,' e pramANe byapadeza thAya che. karma pudgaleAnA paNu anaMta skandha, anata pradeza che, tethI te anukrame-prati samaye ja udayamAM AvyA kare che. arthAt cAlyA kare che, emAM je prAra'zanA 'calana' samaya che. te sayamAM cAlatAM kamane 'cAlyu" ema kahevAya. A rdaSTie A praznottaramAM 'mAkSatattva' rahelu che. ema kahI zakAya che.ka 5 3. mithyAdarzanAviratipramAdakaSAyayogAH bandhahetavaH / uparanAM pAMce kAraNA athavA pAMcamAMthI eka eka kAraNa paNa karmonuM khadhata karAvanAra che. mithyAdarzananAM kSayApazama tathA upazama karavAnI zakti (karaNa-labdhi) jyAM sudhI AtmAne prApta nathI thatI tyAMsudhI koI paNa jIvAtmAne AtmadarzananA lAbha maLatA nathI. AvI sthitimA-- 1 avirati(pApasthAnannenA tyAgano abhAva ) 2 pramAda (kApAyikI bhAvanA, vikathA karavAnuM kutUhala, AhAra sanAnI lAlasA, svapnazIlatA tathA vaiyika bhAva.)
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka 1 huM uddezaka-1 [13 3. kapAya--(anaMtAnubaMdhI krodha, mAna, mAyA tathA lebhane udaya athavA udIraNA karavA mATenI taiyArI) ga- mana, vacana, kAyAnI vakratA) uparanA cAre bhAve mithyAtvamohanIya karmanA sadbhAvamAM niyamo vidyamAna hoyaja che. jenAthI pratisamaye karmabaMdhana cAlu ja rahe che. mAnasika jIvana upara susaMskAra jyAre daDhIbhUta nathI thatA tyAre bAhyajIvana sabhya dekhAvA chatAM paNa Antarika jIvanamAM kRSNalezyA, nIla leyA ane kapAta lezyAnu jora ghaTatu nathI. AvI paristhitimA jema jUdA jUdA nimittone laIne jUdA jUdA karmone pravAha AtmAmAM avirata cAlu ja hoya che tevI rIte badhAyelA karmo pitAnI sthiti (maryAdA)ne kSaya thaye chate udayAvalikAmAM praviSTa thayA chatAM prathama samayathI ja cAlavA mAMDe che ane cAlavA mAMDelA karmo "cAlyA." Ama nizcayanayano Azraya laIne kahI zakAya che udIraNAne artha A pramANe che. bhaviSyanA lAMbA DALe udayamAM AvanArA kamaMdaline dhyAna, svAdhyAya, tathA sAttvika tapazcaryAnA baLe AtmAnA viziSTa adhyavasAyathI khIcIne udayAvalikAmAM praveza karAvavA jaina zAsanamAM AtmAnI tevI vizeSa zaktine udIraNAnA nAme sadhAya che. satyArtha e che ke jema eka mANasa azubha ane azuddha vicAradhArAothI pratisamaye karmadalikane pitAnA AtmAnA pradezamAM bhegA karate jAya che jyAre bIjo mANasa samyagdarzananI zuddhi dvArA, aSTa pravacana mAtAnA pAlana dvArA tathA rAga, dveSa, kaSAya, vikathA Adi pramAthI dUra rahenAra tathA mana, vacana, kAyAnuM pratikSaNe paramAtmAnA dhyAnamAM lIna karanAro bhAgyazAlI pitAnI
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 14] [bhagavatIsUtra sArasa zraddha vaDe pratisamaye bAMdhelA zubha ane zuddha AtmAnI vicAradhArA karmAne je lAMkhAkALe udayamAM AvanAra hatA temane khapAvato ja jAya che. AtmAthI asa yaMmita mAnasika baLa karmone pAMrjana karavAmAM kAraNa bane che. jyAre jJAna, darzana, cAritra sapanna AtmAthI sayamita anevu mana karmonA nAza mATe hoya che. mATeja kathru che ke'mana patra manuSyALAM vALa vadhamAsA' mANasAnuM mana ja madha ane meAkSanu kAraNa che. bAMdhelA karmono udaya e prakAre thAya che. 1. amuka samayanI maryAdA sudhInA karmAM peAtAno samaya pUro thatAM peAtAnI meLe udayamAM Ave che 12 vairAgya pUrNa jIvana jIvanAro ane izvaranA dhyAnamA tathA temanI AjJAmA masta ananAre bhAgyazAlI. AtmA peAtAnA saddhyAnadvArA udIraNAkaraNathI maryAdA pahelA paNa ghaNA AnikAcita karmAMne udyamAM lAvIne arthAt kamenA phaLAne bhAgaLyA vinA ja karmAnA pradezane khapAvI zake che. A banne prakAre vedAtA karmone 'vedAyA' kahevAmAM nizcayadaSTie vAdheA nathI # dUdha ane sAkaranI mAphaka ekAkAra thayelA karmA potAnI meLe athavA udIraNAne laI ne AtmapradezAthI kharI paDavAnI-chUTAM thavAnI - zaruAta tyAre kare tyAre karmAM chUTA thayA kahI zakAya che. chedAtu hAya te chedAyu' eTale dIrghakALa sudhInI maryAdAvAlA krarmAne 'apavanA' nAmanI karaNazaktivarDa. ochI sthiti (samaya maryAdA) vAlA karavAM tene chedana kriyA kahevAya che. apramatta avasthAne laI te AtmAmA eka evI ajoDa zakti Ave che, jene laIne dIrthaMkALanA karmone ochA kALanI maryAdAmA
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka 1 huM uddezaka-1] lAvI zakAya che. te pramANe azubha karmomAM je tIvra rasa (karmonI phaLa devAnI tIvratA) hatA tene pazcAttApa, prAyazcitta duSkRtyonI vAraMvAra AlecanAthI tIvarasavALAM karmo paNa "apavartano karaNathI mandarasavALA karAya che ane mandarasavALAM karmo udvartanA" karaNartha -tItrAsavAlA paNa banI jAya che. * * * tAtparya e che ke zubha ane zuddha bhAvanAmAM rahevAvAle AtmA prati samaye zubha karmo to bAMdhe ja che sAthe sAthe zula bhAvanAne laIne pahelAnA bAdhelA azubha karmono rasa paNa mane karato jAya che. ane bhAvanAno raMga je tIvra banI jAya to azula karmonA mULIyA paNa kApato jAya che tenAthI viparIta hiMsA, jUche prapaMca, vyabhicAra, parigraha Adi azubha bhAvanAmAM rAta-di masta rahenAre AtmA prati samaye azubha (pApa) karmono saMgraha karato rahe che sAthe sAthe pahelAnA bAMdhelA zubha (puNya) karmone paNa azubha kare che baLatu baLAyu' eTale agnivaMDe dagdha thayelA lAkaDA kASTarUpane choDIne jema bhasmarUpa thAya che, tema zubha dhyAna tathA zuddha dhyAnarUpI agnivaDe kamarUpI DhagalAba dha kASTasamUha paNa khAkha thaI jAya che. maratu marAyu" eTale AvIcika maraNavaDe A jIvAtmA janmanA prathama samayathI pitAnA AyuSyakarmanAM daline bhogavI rahyo che ane 70 varSanI unne karmano chelle aza bhogavIne te mANasa maraNa pAme che vyavahArane bhale ApaNe kahIe ke A mANasa 70 mA varSe maryo, paraMtu A karmanA dalike badhA ekIsAthe 70 mAM varSe ja nathI gavAtA, paNa janmathI laIne prati samaya bhogavatA karma dalike 70 mA varSe pUrA thAya che. A pramANe bAMdheluM AyuSya karma pratikSaNa kSaya pAmatuM hoya che
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16] bhigavatIsUtra sArasaMgraha, paravazatAne laIne IcchA vinA bhUkha, tarasa, sahana karavo paDe che, brahmacarya pALavAnI mudala IchA nathI, chatAM saMje nahi malavAthI brahmacarya pharajIyAta pAlavuM paDe che, ItyAdi vagara IcchAe je hADamArIo bhogavavI paDe che, te kAraNathI paga karmo kSaya pAmatAM jAya che, te akAma nirjarA kahevAya che. jyAre guru-upAsanA, dharma-zravaNa, jJAna, virati tathA pratyAkhyAna Adi dhArmika kRtyo pratye atyanta zraddhAlu mANasa pite paravaza ke daridra hovA chatAM paNa jJAna ane viveka pUrvaka bhUkha--khAsa vagere badhI hADamArIo samatAthI sahana karaze, akRtyone samajIne choDI deze. ane pitAnA AtmadharmamAM sthira thaIne pUrva bhavanA pApa ane aMtarAne hasate mukhe bhagavaro te sakAmani jerA kahevAya che. tathA paise Take sukhI mANase paNa bhAgya tathA upabhogya padArthomAM jANuM bujhIne maryAdA karaze. tathA DhagalAbaMdha baMdhAtA nirarthaka pApone anarthadaMDa viramaNavrata dvArA rokavAno bhAva rAkhaze. ane tema karIne hiMsaka bhAvamAMthI ahiMsaka bhAvamAM, duSkRtyone choDI saMyama bhAvamAM tathA bhoga vilAsane maryAdita karIne tyAga tathA tape dharma pratye anurAgI banaze. te bhAgyazAlIo paNa sakAma nirjarAnA svAmI banIne potAnuM AtmakalyANa sAdhavA mATe samartha banaze. upara pramANenA nave padamAM bhinna bhinna vya jano ane svaro hovA chatAM te samAnArtha che? ke bhinnArtha che? AnA javAbamAM bhagavAne pharamAvyuM ke - 1. cAlatuM hoya te cAlyuM. 2, udIrAtuM hoya te udIrAyuM. 3. vedAtuM hoya te vedAyuM. * 4. paDatuM hoya te paDyuM.
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ naka 1 luM uddezaka-1] [17 utpAda nAmanA padArthane kahevAvALA uparanA cAre pado samAna arthavAlA che ane te utpAda paryAya paNa kevaLajJAna ja hoI zake che kemake - anaMta saMsAramAM bhaTaktA jIvAtmAe kaI kALe paNa kevaLajJAna nAmane padArtha meLavyo nathI mATe ja karmone nAza thaye kevaLajJAna ane mokSaprApti A be phaLa prApta thAya che. ane te karmonAM nAzamAM A cAre pado samAnArtha A pramANe che. pitAnI sthiti laya thaye karmo pitAnA sthAnathI cAle che, eTale udayamAM Ave che. udayamAM AvelA karmo bhogavAya che, ane bhogavAyelA karmo AtmapradezathI sarvathA chUTA paDe che. . - jyAre pAchaLanA pAca pade bhinnArtha A pramANe che, chedA, chedayu" A padamAM sthitibaMdhanI vicAraNA che, kemake sayogI kevaLI pitAnA atakALe roganirodha karavAnI IcchAthI vedanIya, nAma ane gotra karmanI dIrghasthitine apavartana karaNathI antarmuhUrtanI karI le che. bhedabhedAyuM AmA rasabaMdhanI vicAraNA che je samaye sthitighAta karAya che, te ja samaye rasadhAta paNa kare che baLatu baLAyu' AmA pradezabadhanI vicAraNuM che "maratuM marAyu" AmAM AyuSyakarmanI vicAraNuM che ane chellA padathI badhAe karmonI nirjarAnI vicAraNuM che. A pramANe pAMce padomAM bhinnabhinna artha rahelo hovAthI bhinnArtha kahevAya che
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ kSatatvanuM nirupaNa karyA pachI trIjA thI jIvonA saMbaMdhamAM varNana karavAmAM AvyuM che, have jInA covIsa bheda gaNAvavAmAM Ave che - 1 narayika 1 pacendriya tiryaMca 10 asurakumArAdi 1 manuSya 5 pRthvIkAyAdi 1 chattara 3 drIndriyAdi 1 tiSka jIvanA jevIza bheda an e pramANe jenA 24 bheda hoI, A dareka mATe praznattare ApavAmAM AvyA che. dAkhalA tarIke narayika. ' narayikanI sthiti keTalA kALanI che? nairayike keTalA kALe zvAsa le che? zuM narayike AhArAthI che? narayike vaDe keTalA prakAranA pagale levAya? narayike keTalA prakAranA pudgalone caya kare? keTalA prakAranA pudgalenI udIraNA kare ? vagere aneka praznottare nairayika sa ba dhI che : 4 SB 4 sUma nigadathI laIne Indrapada sudhInAM anaMtAnaMta che 24 daDakamAM praveza pAmelA che. suvette mittA vA tti H ! AmAM sauthI prathama narakasthAnIya nArakI jIvone mATenA prazno che, ane javAbo che, A ane AvA prakAranA praznottarathI e niSkarSa nIkaLe che ke narakAdi bhUmio che ane temAM javAvALA jIvo paNa anAdikALathI anatakALa sudhI che. game te kSetrathI cAra gatiomAM javA vAlA ane cAre gatiomAthI nikaLIne pAchA cAra gatiomA rakhaDapaTTI karanArA che paNa che. kaI kALe paNa saMsArane sarvathA nAza jainazAsanane mAnya nathI
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvana vIsa bheda [19 AvIja rIte asurakumAra ane nAgakumAra sabadhI, AvI rIte pRthvIkAyikAdi saMbadhI-pRthavIkAyika jIvenI sthiti, zvAsa, AhAra, AhArane samaya vagere saMbadhI - bAbate che. Ama be Indriya, trIndriyAdi, manuSyAdi vANu" -vyantarAdinA karmosaMbaMdhI praznottara thayA pachI "AtmAraMbhAdinuM nirupaNa karavAmAM AvyuM che. temaja A saMsArane koI utpanna karanAra che, e mAnyatA paNa jaina zAsananI nathI. naraka zabdano artha TIkAkAra Ama kare che, "cAlyuM gayu che. *ISTaphaLa devAvAluM karma je sthAnamAthI" te narakabhUmi kahevAya che. A bhUmimAM utpanna thavA vAlA jevo 'nAraka" athavA "narayika kahevAya che. asakhyAtA che sAthe vaira, jhera, pApakarma, cIka methunama tathA rodra dhyAnathI karelI hiMsA vagere nikRSTatama pApone bhogavavA mATenuM A sthAna che AvA prakAranA pApakarmI AtmAne sukha kayAthI hoya nAraka jIva narakamAM keTalA kALa sudhI rahe ? teno javAba utkRSTa sthiti jaghanya sthiti 1 sAgaropama pahelI naraka bhUmimAM 10 hajAra varSa : bIjI naraka bhUmimAM 1 sAgaropama * trI naraka bhUmimAM 3 ' , 10 ,, - cothI naraka bhUmimAM 7 , , ' - 17 ) - pAMcamI naraka bhUmimAM 10 22 - 3 - chaThThI naraka bhUmimAM 17 33 ,, -- sAtamI naraka bhUmimAM 22
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - AtmAraMbhAdi AtmAraMbha e vastu che ke-jInI Azrava dvAre pravRtti thavI te. temAM AtmAne je AraMbhe-(jIvane upaghAta-upadrava thAya te) athavA AtmA vaDe svayaM AraMbha kare te AtmAraMbhI. kahevAya. ane parane athavA paravaDe je AraMbha kare te parAraMbhI kahevAya. ahiM, zuM che AbhAraMbha che? parAraMbha che? tadubhayAraMbha che ke amAraMbha che? A saMbaMdhI ghaNeja suMdara vicAra karavAmAM AvyuM che. te pachI nairayikenA AtmAraMbhAdi bhede varNavavAmAM AvyA che japa AMkhanA palakArAnA samaya jeTalu paNa jemane sukha nathI tevA nArake atyanta dukhI hovAnA kAraNe satata zvAsa, nizvAsa le che ane mUke che. atitIvra sudhA vedanIya karmanA kAraNe pratisamaye nArakA che je AhAra le che, te anAgika AhAra kahevAya che ane IcchA pUrvaka "huM AhAra karu' te AhAra antarmuhUrto le che, je Abhogika AhAra kahevAya che. A badhI bAbate vistArapUrvaka jANavA mATe prajJApanA sUtrathI jANavI. ema TIkAkAra kahe che. nAraka jIvonI jema asurakumAra, nAgakumAra, tathA pRthvIkAyAdi chavonI AyuSyamaryAdA, AhArAbhilASA vagere prakaraNa grathI jANI levI kapa anAdi kALathI Azravatattvane sevanArA jIvAtmAnA mAnasika, vAcika ane kAyika vyApAramAM saraMbha, samAra bha tathA AraMbha nAmano Azrava udayakALe pravartata ja hoya che. manamAM sadaiva phodha, mAna, mAyA ane lebha saMbadhI kASAyika
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAra'bhAdi] [21 vicArAnI vanAne sara Mbha kahevAya che. mananI kApAyika bhAvanAothI prerAIne khIjA jIvanA ghAta mATe tathA potAnA adhapatana ane Atmahanana mATe tevA prakAranA zastrAdi tathA krusa ga-asadAcAra vagerenI sAmagrI bhegI karavI te samAraMbha che. ane va hatyA karavI te AraMbha che. A traNe AzraveA kRta, kArita ane anumeAdita rUpe 3x79 prakAre thayA. mana-vacana-kAyAnA 3 bheda vaDe guNatAM 943=20 prakAreA thayA. tene krodha, mAna, mAyA ane lAbhavaza sevavAM tethI 27 ne 4 guNatAM 2744=108 bhAge Azravatatva jainazAsanane mAnya che. mALAnA 108 maNakAne Azaya eja che ke eka eka maNake ApaNane saune 108 prakAre Azravatatva smRtimA rahI zake jethI Azrava heya ja hoya che. A vAta yAda rUpe banI zake kemake HthAthave mavahetuH cAt Azrava sa sAravRddhinu kAraNa che. 'vRddhi: dharmAnusAranI' A nyAye durbhuddhinA vazavatI AtmAnA sazakata banelA mAnasika vyApAra A jIvAtmAne baLajabarIthI Ara bhamA joDe che, tathA durvya athavA AvatA bhavane narakagatine adhikArI AtmA poteja jANISujhIne Ara bhakAryomA sapaDAya che. tyAre ja hu te narakamA jaIza paNa tane te jIvatA nahi ja rahevA dau' hu bhale bhikhArI banI jAuM paNa tane tA sauthI pahelA pAyamAla karIne cheDIza' AvA prakAranI hiMsaka ane roTIbhAvanA uyakALe prAya karIne pravartatI ja hoya che. praznanA javAbane sArAza A che ke--muktigata jIvAne karmAMnA vyApAra nahi hovAthI te anArabhI che jyAre saMsAravI jIvAtmAojeee apramatta avasthA svIkArI che, eTale ke peAtAnI Atmika vicAradhArAomAthI rAga -dveSa, viSaya-vAsanA, rAjakathA, dezakathA, bhAjana kathA, strIkathA tathA jemaNe kSaya karI nAkhyA che, athavA uddayamA kASAyika bhAvAne AvatA te bhAvAne
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnAdinA bheda A pachI jJAnAdi saMbaMdhI praznottarI paNa vicAravA lAyaka che, jJAna, darzana (samyakatva) ane cAritra e traNaratna aihabhAvika, pArabhavika, tadubhayabhavika che? A prazna che. temAM jJAna ane darzanane aivika, pArasavika ane tadubhayabhavika batAvavAmAM AvyA che. jyAre cAritrane aihabhAvika batAvavAmAM AvyuM che. pArabhavika ke tadubhAbhAvika nahiM ane cAritranI mAphaka tapa ane saMyama paNa batAvyAM che. utkRSTa svAdhyAyabaLa, dhyAnabaLa, tathA tapobaLathI dabAvI dIdhA che, - teo paNa anAra bhI che ane pramatta hovA chatAM paNa jeo - gurukulavAsamAM rahIne zubha bhAva dvArA upayogavata thaIne zuddha anuSThAnamAM sadA rata rahe che, teo paNa anAraMbhI che jyAre saMyamadhArI hovA chatAM paNa jemanAM mana, vacana ane kAyA rasagArava, RddhigArava ane zAtAgAravanA mAlika banIne azubhavRttio tathA pravRttio Adare che, tyAre teo AbhAra bhI. parAraMbhI ane ubhayAra bhI ja bane che, paNa anAra bhI banI zaktA nathI. davyaviratine svAmI banyA pachI paNa jyA sudhI sAdhaka bhAvavirati (bhAvasa yama) tarapha prayANa karatA nathI, tyAM sudhI saMrabha samAraMbha ane AraMbhanA vicArothI tathA pravRttiothI mukta banI zakatuM nathI. saMpUrNa Ara bhone karAvanAra avirati hoya che. mATe ja ekendriyAdi jIvothI laIne badhAe jIvo tAratamya joge Ara bhavAlA hoya che. kRSNa, nIla ane kApita lerayAvAlA je bhAvasaMyata arthAta bhAvanikSepe viratidhara nahi hovAnA kAraNe AtmAra bhI, parAra bhI. ane tadabhayAra bhI ja hoya che, paNa anAraMbhI nathI hotA
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnAdinA bheda] [23 aitubhavika, pArabhavika ane tadubhayabhavika-e zuM che, e jarA jANI levuM joIe. habhAvika- je jJAna mAtra A bhavanI aMdara ja rahI zake che. pAravika-je jJAna, cAlubhava pachI thavAvALA bIjA bhavamA paNa sahacarapaNe rahI zake te. taduzayalavika - tadurNayazavika jJAnane artha che. A bhava ane AgAmI bhava-e bane bhAvamAM sahacarapaNe rahe te, ema karavAmAM Ave che, tadubhayabhavika jJAna parabhavamAM vartavAvALA jJAnathI jUda nathI thatuM, ane teTalA mATe ahiM tadubhayabhavikajJAna kahevAmAM Ave che. AmAM jJAna ane darzana (samyakatva)ne aihabhavika, pArabhavika ane tadubhayabhavika batAvavAmAM AvyA che. kAraNa ke te banne vastuo A bhavamAM prApta karelI, te AgAmImAM AtmAnI sAthe jaI zake che. paraMtu cAritra sAthe jatuM nathI. kAraNake je cAritra A bhavamAM svIkAravAmAM Ave che, teja cAritravaDe bIja bhavamAM cAritravALA thavAtuM nathI. A bhavamAM svIkAreluM cAritra yAjajIva sudhI ja mATe hoya che. bIju e paNa vicAraNIya che ke- sarvavirati ke dezavirati cAritravALAnI gati devaleka kahI che, jyAre devalokamAM te viratine-cAritrane abhAva che. kadAca koI cAritradhArI mokSamAM jAya, te tyAM paNa cAritranuM kaMI prayojana nathI. kAraNa ke sikkA vira arthAt cAritra kriyArUpa hovAthI
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha ane zekSamAM zarIrane abhAva hovAthI tyAM anuSThAnarUpa , cAritrane gaja nathI kada asaMvRta saMvRta aNagAra A pachI asaMvRta ane saMskRta aNagAranA saMbaMdhamAM keTalAka praznottare che. asaMvRta aNagAra eTale karmane AvavAnA dvAre AzravadvAne na reke, te asaMvRtasAdhu kahevAya. ane je AzravadvAne reke che-te sAdhu saMvRta sAdhu kahevAya A asaMvRta ane saMvRttasAdhu siddha thAya, bodha pAme, saMsArathI mUkAya, nirvANa pAme, sarva duHkhane aMta kare, e prazna che - bhagavAna asaMvRta sAdhune mATe niSedha kare che, jyAre saMvRta sAdhune mATe hA bhaNe che. R * 6 A bhavamAM prApta kareluM samyajJAna AvatAM bhavamAM sAthe na jAya te aibhavika kahevAya che bhavAntaramAM paNa sAthe jAya te pArabhavika kahevAya che. ane traNa cAra bha sudhI jJAna-saMskAra banyA rahe te ubhayabhavika kahevAya che. A pramANe samyagdarzana paNa jANavuM jyAre dezavirati ane sarvavirati cAritra A vartamAna bhava pUratuM ja hoya che. kemake banne prakAranI viratimAM rahenAra bhAgyazAlI devagatimAM ja jAya che. jyAM virati (vrata-niyama-paccakakhANa) hotI nathI temaja azarIrI-siddhAtmAne paNa cAritra hotuM nathI. A pramANe tapazcaryA paNa aihabhavika hoya che
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ asaMyatabhAva chevaTe asaMyata jIvanA saMbaMdhamAM praznottara che. asaMyata eTale asAdhu athavA saMyama rahita prANAtipAtAdinI viratithI rahita A asaMyata jIva ahiMthI cyavane deva thAya? A mukhya prazna che. bhagavAna AnA uttaramAM keTalAka deva thAya, ane keTalAka na thAya, ema kahe che. ane temAM kAraNa e batAve che keje cha gAma, nagara, Akara AdimAM akAma tRSNa, akAma sudhA, akAma brahmacarya, akAma TADha-taDake, DAMsa-macchara -vagerenA duHkhane sahana kare che, AtmAne kalezita kare che, teo marIne vANavyantarAdi devalokanA keI paNa devakamAM utpanna thAya, arthAt sAdhu nahi hovA chatAM saMyama rahita jIvana gALavA chatAM paNa je evAM akAma kaSTane sahana kare, te te vANavyantara deva thaI zake che jyAM jadhanyathI daza hajAra, ane utkRSTathI palyopamanI AyumaryAdA che. * 7 * 7 sArAMza ke Azrava ane savara A be ta vaDe ja jIvAtmA sasAra sAthe badhAya che, ane samArathI mukta thAya che. mATe ja "tu: yAtrA zo " A TakazALI vacana ja ApaNane jAgRti Ape che tophAnI ghoDAnI upamA vAlI sparzendriya, rasendriya, ghrANendriya, cakSurindriya ane zrotrendriya A pAMce Indriyo jo AtmAthI saMyamita nahI hoya te A jIvAtmA pratisamaye navA navA pApo upArjana karaze tyAre kapAye ane hisA, jUTha, corI, maithuna, tathA parigraha -je moTAmAM meTA pApa kahevAyA che. temanI avirati tathA jemanI
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26] bhagavatIsUtra sArasaMgha upara samyAna tavA abhyAritrane paDachAyo paDayA nathI tevA mana, vacana ane kAyAne yoge paNa ApaNe AtmA pratisamaye je pApasthAnake save navarAve che ane sevanArane anumode che, te Azrava kahevAya che cAritra grahaNa kyAM pachI paNa sAdhaka je Azavatatvano tyAga nathI karI zako tathA Aryadeza, AyakhAnadAnImAM janmIne je mahAvIrasvAmInA zAsananI maryAdAmAM nathI AvatA tevA zrIma, sattAdhArIo paNa bhaya karamAM bhaya kara pApakarmo upArjana kare che. ane bhava-bhavAMtaramAM atyanta dukhadAyI asAtAvedanIya karmane vAraMvAra bAdhe che, jene laIne temano saMsAra atyanta duHkhadAyI banavA uparAMta pratyeka bhavamAM bhayaMkara asAtA, bhUkha, tarasa, daridratA mAtApitAne viyoga, paraNetara vana pachI atyanta hADamArio vagere du kha bhogavavAnI lAyakAta meLave che. jyAre gRhasthAzramIonA saMsargathI dUra rahIne AtmasAdhanAmAM masta rahenAra muni tathA gRhasthAzramamAM rahIne samyakatva tathA dezaviratine svIkAra karI, vrata, paccakakhANamAM zraddhALu banele gRhastha navAM pApanAM dvAra baMdha karIne jUnA pApone choDato jAya che. tathA khUba khUba zAtA vedanIya karmane bAdha bhava-bhavAtaramAM sukhI bane che. A pramANe bhagavAna mahAvIra svAmInI amRttadezanAne sAbhaLIne gautamasvAmI tathA parvadApUrNa Anadane pAmatI puna muna devAdhidevane vaMdana namana karatI pati potAnA sthAne gaI
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ kamabhAga pahelA uddezAmAM calanAdi dharmavAlA karmanuM nirupaNa karavAmAM AvyuM che. A bIjA uddezAmAM "duHkhanuM varNana karavAnuM che. ema graMthanI AdimAM abhidheya gAthAthI ApaNe jANIe chIe. "dukha zI vastu che? "duHkhae karmanuM ja pariNAma che. sAMsArika sukha e paNa kharI rIte te duHkharUpa ja che. ata eva "duHkha" zabdathI karma nuM grahaNa karIne A uddezAmAM ka bhegavavA saMbaMdhI ja varNana karavAmAM AvyuM che. A udezAnA prAraMbhamAM ja svayaMkana pate karelAM) kamane vede che? ane svayaMkRta AyuSyane vede che? A be praznonuM nirAkaraNa karyA pachI narayika, asura kumArAdi. pRthvIkAyika, be IndriyAdi, manuSya, deva, lezyAvAlA jI, lezyA, saMsAra, saMsthAnakALa, aMtakriyA, upapAta, asaMjJi. AyuSya, ATalA viSaye saMbaMdhI praznottare che. AmAM naiyikanA AhAra, karma, varNa, vezyA, vedanA, kiyA, umara saMbadhI praznottaro che ane lagabhaga teja bAbatanA. prazno AgaLa asurakumArAdine mATe che. temAM jyAM jyAM vizeSatA che, te te vizeSatAo batAvavAmAM AvI che. A badhA praznottare uparathI je bAbate khAsa dhyAna. khe canArI che temAMnI suSya A che -
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ narayikanA bhede narayike be prakAranA batAvavAmAM AvyA che meTA zarIravALA ane nhAnA zarIravALA, bIjI rIte nairacikenA be bheda batAvavAmAM AvyA che pU55nnaka (pahelAM utpanna thayela) ane pazcAdupapatraka (pachIthI utpanna thayelI trIjI rIte paNa be bheda batAvavAmAM AvyA che saMNibhUta ane asaMjJibhUta. -vaLI eka rIte nairayikanA traNa bheda batAvavAmAM AvyA che. samyagada che, mithyAdiSTa ane samyagUmithyAdaSTi. eka rIte narayikanA cAra bheda paNa batAvavAmAM AvyA che sarakhI uMmaravALA ane sAthe utpanna thayelA. sarakhI umaravALAne AgaLa-pAchaLa utpanna thayela, viSama umaravALAne sAthe utpanna thayela, tema viSama umaravALAne viSamapaNe utpanna thayela. jAdI jadI dRSTithI paDelA A bhedanA kAraNe ja AhAra, -kama, varNa, vezyA, vedanA, kriyA ane umara AdimAM bhedanI cUnAdhikatA heya, e svAbhAvika che. prakAcike badhA mAyI ane midaSTi batAvavAmAM AvyA che pRthvIThAyika jIva mAyA anaMtAnuba dhI kaSAyanA udayavALA hoya che, ane tethI ja mithyadaSTivALA arthAta mithya tvanA udayanI vRttivALA hoya che Ama be indriyAdienI aMdara pacendriyatiryaMca-nivALaonA traNa bheda batAvavAmAM AvyA che. samyagdaSTi, miAdaSTi ane samyagupipAdaSTi pachI samyagadaSTinA be bheda che asaMyata ane saMyatA-saMyata.
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ ne cikenA bheda [29 1Na le, sASTi, ane je batAvavA AvI rIte manuSyanA paNa traNa bheda batAvavAmAM AvyA che. samyagadaSTi, mithyAdaSTi, ane samyagRmithyASTi. samyagadaSTinA traNa bheda, saMyata, saMyatAsaMyata ane asaMyata saMyatanA che. bheda, sarAga saMyata ane vItarAga saMyata. sarAga saMyananA be bhedaH pramata saMyata ane apramatasaMvata 8 1 jemanA kaSAyo kSINa ke upazAMta thayA nathI 2 jemanA kapAyo upazAta ke kSINa thayA che paNa rAjagRhI nagarImAM sthapAyela samavasaraNamAM virAjamAna thayelA bhagavAna mahAvIra svAmIe bIjo udeze A pramANe prarUpita karyo - jIva pitAnAja karelA karmone vede che (bhagave che.)AmAM eTaluM vadhAre samajavuM ke- sattAmAM paDelA badhAe karmo vidAtA nathI paNa je udita che teja vedAya che paNa anudita (anudIrNa--udayamAM nahI AvelA) vedAtA nathI. AyuSyakarma paNa udayamAM AveluM vedAya che paNa je haju anudita che te vedAtu nathI kRSNa mahArAjAe paNa mithyAtvanA jere prathamanI traNa narakanuM AyuSya nikAcita ane chellI cAra narakanu AyuSya anikAcita bAdhyuM hatuM paNa te karma udayamAM Ave te pahelA ja samyaktvanI zubha dhArA vaDe adhyavasAyanI zuddhatAne kAraNe bAdhelu anikAcita AyuSyakarma teDI nAkhavA samartha banyA ane nikAcita rUpe bAMdhela karma udayamAM AvavAthI te bhogavavA mATe trIjI narake gayA tethI kahevAya che ke udayamAM AvelA karmo bhogavAya che nArakanA cha je moTA zarIravAlA che teone AhAra vadhAre hoya che zvAsa-nizvAsa paNa vadhAre hoya che vyavahAramAM paNa prAyaH karIne jovAya che ke skUla zarIravALe mAnavI vadhAre khAya che. zvAsocchavAsa paNa vadhAre le che. je pUrvotpannaka nAraka che, teonA vaNA karmo nijarita thaIne gayelA hovAthI alpa karmavAlA kahevAya che. ane pachIthI utpanna
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ [bhagavatIsUtra sArasaMgraha thayelA nArakone haju ghaNA karmo bhogavavAnA hevAthI teo mahAkarmavALA hoya che - - A pramANe pUrvotpannaka nAraka ta6bhavIya karmonA bhArathI atizaya mukta thayelA hovAthI vizudhavarNavALA ane bhAvale yAnI - paNa vizadatAvALA hoya che mATe kahevAya che ke-nAgya jenA AhAra, varNa, legyA tathA dhAsa-ni zvAsa sarakhA hotA nathI. je sajJIbhUtanAka che arthAta samyagadarzananI prApti je nArakane thaI che athavA samyagadarzanane sAthe laIne je narakamAM gayA che, teo narakabhUmimAM kSetrajanya, paraspadita, ane paramAdhAmI asure dvArA karAtI vedanAone bhAgavatA pitAnA ja karelA azubha karmone A vipAka che, A pramANe smaratAM "are A bhayaMkara du kha mAthA upara AvI paDayuM che. gayA manuSyabhavamAM saMpUrNa du bane kSaya karAvanAra arihaMta devano dharma zuddha mane ArAdhyo nathI, AnA pariNAme lIdhelA vratomA khalanAo thaI ane aticAro vadhatA gayA mATe ja narakagatinA mahemAna banyA A pramANe mAnasika vedanA saMjJabhUta nArane vadhAre hoya che jyAre ajJIbhUta nArakane mAnasika vedanA ochI hoya che. je je kriyAomAM sAMparAyikatA (kapAyabhAva) hoya che tyAM karmonuM AvAgamana paNa che ja A hisAbe nArakI chone kaI ane keTalI kriyAo che ? Ano javAbamAM bhagavAne pharamAvyuM che nAraka cha traNa prakAranA che. samyagadaSTi, miyAdaSTi ane mizraSTi AmA amyagadaSTi nArakane Ara zikI, pAribhrAhinI, mAyA pratyayikI ane apratyAkhyAna kriyA hoya che jyAre pAchaLanA bane nArakone miyAdaSTi pratyayA nAmanI kriyA vavavAthI pAce kriyAo hoya che. te kriyAonuM svarUpa A pramANe che - ( kriyA vAra pAchaLanA bhAyA kayA
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ riyikenA bheda [31 (1) AraMbhikI- je kriyAmAM pAMce sthAvara, vikaleniya, ane pacendriya jIvonI ghAta thAya te kriyA (2) pArihika - parigraha vadhAravAnI lAlasAthI thato mAnasika vAcika ane kAyika vyApAra (3) mAyA pratyayika- traNe yogamAM vakratA, vacakatA kapaTayukta je vyApAra thAya te. (4) apratyAkhAnikI-pApanA dAgane bada nahi karelA hovAthI je pApayukata kriyA thAya te (5) mithyAdarzana pratyayA- jaina-AgamomA, jainatvamAM, arihata deva, pacamahAvratadhArI guru, ane dhArmika anukAnorUpa ahisA mUlaka dharmamAM zaMkAsa zaya-azraddhA karavAthI je kriyA lAge te miyAdarzana pratyayA kriyA kahevAya che. AnA pariNAme jIvamAtra potAnA AtmAnI ela khANamAM ane tenI zuddhimA be dhyAna rahevAthI enI (jIvAtmAnI) badhIe kriyAo cAre gatimAM rakhaDAvanArI ja hoya che. asurakumAra bhavadhAraNIya zarIranI apehatAe jadhanyathI a gulanA asa kheya bhAge ane utkRSTathI sAta hAtha pramANane -zarIvALA hoya che tyAre uttarakriya zarIranI apekSAe jadhanyathI aMgulanA sakhyabhAge ane utkRSTathI eka lAkha janavALA hoya che. AmAM je moTA zarIravALA hoya che te manobhakSaNa lakSaNa AhAranI apekSAe ghaNA pudgaleno AhAra kare che. vAraMvAra khAya che. niratara vAsa-ni zvAsa le che. A vAta caturthabhakta (upavAsa) pahelA AhAra karanArA ane sAta-staka pahelA zvAsa lenArA asurakumAranI apekSAe jAgavI zeSa nairayikanI samAna che. paNa karma, varNa ane leyAo asurakumAra ne nArakethI viparIta che.
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ [bhagavatIsUtra sArasaMgraha. jemake pU jaka asurakumAra nAraka chene aneka prakAre yAtanA Ape che, pIDA Ape che. ItyAdika kAraNane laIne bhayaMkara karmone bAMdhanArA hovAthI azubha karmo, azubha ane azubha leyAo temanI vadhatI ja jAya che. saMjJIbhUta asurakumArone pUrvabhavanI cAritravirAdhanA tathA darzana virAdhanA yAda AvavAnAM kAraNe mAnasika pIDA vadhAre hoya che pRthvIkAyika jIvo AhAra-varNa-karma ane leyAthI nAraka jevA ja hoya che. mAtra nA meTA zarIranI apekSAe AhAramAM taphAvata che. Ama te pRthvIkAyika jIvanuM aMgulanA asa peya bhAga pramANa zarIra hoya che. chatAe keka cha bIjA pRthvIkAyika che karatAM saMkhyAta bhAgahIna, asaMkhyAta bhAgahIna, saMkhyAtaguNavRddhi ane asaMkhyAta guNavRddhivAlA hovAthI zarIra nhAnA moTA hoya che, mATe AhAramAM paNa tAratamya hoI zake che. "unmArganI dezanA karanAra, sanmArgano nAzaka, atyanta gUma hadayavALe, mAyA-prapacamA ra-ma ane dhUrta tathA traNa (mAyA-mithyAtva ane nidAna) zalyavALo jIva tiryaMcagatinuM AyuSya bAMdhe che. moTA zarIravALA, devaku Adi kSetromAM utpanna thayelA yugaliyAe traNa divasa pachI kavalAhAra rUpe AhAra le che ane alpa zarIravALA samROima manuSyone niratara AhAra hoya che kSINa ane upazAta kapAyanA mAlika hovAthI vItarAga sayamI kriyA vinAnA che. ane apramatta saMyamIne kadAca zAsananI rakSA mATe kaMIka karavuM paDe te mATe mAyApratyayA kriyA hoya che. jyAre pramatta saMyamIne Ara bhI ane mAyA pratyayA kriyA hoya che
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka- uddezaka-3] leriyA svarUpa ' - ' . . . . . * * . . - - - - - - A pachI vezyA prakaraNa Ave che. "prajJApanA sUtramAMnuM lezyApada lezyAnA saMbaMdhamAM vadhu sAre prakAza pADe che.' ahIM te mAtra vezyAnI saMkhyA mAtra ja kahI che. * * * * lezyA e vastu zI che? TUMkamAM kahIe te AtmAnI sAthe karma pudgalene cuMTADanAra je vastu, tenuM nAma lezyA. A vezyA, e mana, vacana, kAyAnA vyApAranA-arthAt yeganA pariNAma rUpa ja che, kAraNa ke jyAM vegana rnira Aya che,-mana-vacana-kAyAnA cegAno abhAva hoya che, tyAlezyAe hotI nathI. lezyAo cha gaNAvI che. kRSNalezyA, nIlalezyA, kApotalezyA, telezyA, padmalezyA ane zukalezyA. saMsAra-saMsthAna kALa , mAnanArA na Ave che kharI cIsa A jIvana ni - A pachI sa sthAnakALa saMbaMdhI varNana Ave che. saMsAramAM keTalAka loko evuM mAnanArA hoya che ke anAdi saMsAramAM A jIvanI sthiti eka ja prakAranI rahe che. paraMtu kherI rIte tema nathI. saMsArathI cAra gati levAnI che. nAraka, tirya ca, manuSya ane deva. A gatimAnuM je saMsthAna-avasthAna arthAt sthira rahevA rU5 kiyA ane tene je samaya, tenuM nAma che saMsthAnakALa. A saMsthAnakALanA zUnyakALa, azunyakALa ane mizrakALa ema traNa bhede che. emAM nArakane saMsAra avasthAnakALa traNa prakAranuM che. tiryane be prakAra che..
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 [bhagavatIsUtra sArasaMgrahe temAM zUnyakALa nathI, manuSya ane devene traNe prakAranAM batAvavAmAM AvyA che. AvI rIte aMtakriyA, upapAta ane asaMtiAyuSya saMbaMdhI praznottare, pachI A uddezo samApta thAya che. kAMkSA mehanIya A uddezakamAM aneka viSaye ati mahatvanA che. kAMkSAmehanIya, astitva-nAstitva, kAMkSAmaha baMdhAdi, narayikAdi ane zramane kAMkSAmaha, e A uddezakanI khAsa bAbato che. kAMkSAmehanIya karma jIvakRta che ke ? e praznathI zarUAta thAya che. dhyAnamAM rAkhavuM joIe ke-kAMkSA mehanIya e paNa eka prakAranuM karma che, je karAya che, te karma kahevAya chekAMkSA mehanIya paNa jIva kare che, atae te paNa eka karma che. mehanIya karmane te sau koI jANe ja che ke je meha pamADe che. muMjhave che, e mehanIya che. A mehanIya karmanA be bheda zAstromAM varNavelA che. eka cAritramehanIya ane bIju darzanamehanIya. "kAMkSA enuM nAma che ke-judA judA mo-darzanenI IcchA karavI. e tenuM paNa grahaNa karavuM. A "kAMkSA mehanIya' e mithyAtva mehanIya che. eka mata upara zraddhA na rAkhatA judA judA matonuM avalaMbana levuM, enuM nAma che mithyAtva. "zraddhA" te ekamAM ja hoI zake. A "kAMkSA-mehanIya paNa karAya ja che. mATe ja te karma che. ene karavAnI kriyA judI judI rIte thAya che. e anulakSIne vivaraNakAre enA bhedo paNa batAvyA che -
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ -zataka 1 huM uddezaka 3] temAM---- 1 avayavathI avayavanI kriyA 2 avayavathI AkhAnI kriyA 3 AkhAthI avayavanI kriyA 4 AkhAthI AkhAnI kriyA ema bheda batAvavAmAM AvyA che. C [p ' 9. A cAre bhAMgAe mAMthI prastuta viSayamAM caturtha bhAMga ja mAnya karavAno che kemake-mAhanIya karmanI udayAvasthA athavA ajJAnavaza mAhanIya karmInI udIraNA karanAra jIvAtmAnA saMpUrNa pradezA (ATha rUcaka pradeza sivAya) mAhanIya karmanA nazAmAM pUrepUrAM bebhAna banIne AThe karmAnI anata vaNAe upArjana kare che. B sArAMza ke AtmAnA badhAe pradezAvaDe AThe prakAranAM karmo baMdhAyuM che AtmAnA amuka pradezA amuka kate bAMdhe che, jyAre khInna amuka pradeza vaDe khIjA karyAM badhAya che, Ama mAnavAnI bhUla kadApi karavI nahi. kAraNake jaina zAsanamAM amuka pradeza krute mATe niyata nathI parantu badhAe karmo badhAe pradezathI ja baMdhAya che amuka : Ama badhA AtmAnA eka pradeza upara jJAnAvaraNIya paNa hoya, darzonAvaraNIya paNa hoya, yAvat atarAyakarma paNa hAya che pradezAmA badhAe karyA hoya che. mATeja kahevAya che ke AtmAnAM eka eka pradeza para anata anaMta karmonI va^NA coMTelI che. "jene laIne ana ta zaktinA svAmI A AtmA peAtAnuM mULa svarUpa samaMjI zakato nathI. tathA peAtAnI sattA mAnavA mATe paNa medhyAna che. AvA prakAranA kAkSA mAhanIya kaMmanA udayakALa vedana 71 1 (
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36]. astitva-nAstitva te pachI astitva-nAstitva sakhathI praznottarA che.. astitva astitvamAM pariName che ane nAstitva nAstitvamAM pariNAme che? e praznaneA uThAva che, bhagavAn 'hA'mAM uttara Ape che. pachI tema zAthI thAya che? jIvanI kriyAthI ke svabhAvathI ? bhagavAna anne rIte pariNamavAnu jaNAve che. [bhagavatIsUtra sArasa graha, A prasaMge ApaNe 'astitva' 'nAstitva' e zuM che? enA sakSepamAM vicAra karI laie. kahevAmAM Avyu che ke je padArtha je rUpe hAya, te padAna te ja rUpe rahevApaNuM enuM, nAma che astitva. ane anyarUpe te 'nAstitva' che. dAkhalA tarIke--manuSya manuSyarUpe kALa thatAM jIva mAtrane jinezvara bhagava tAnA vacana pratye dezathI athavA sarvathI zaMkA thAya che khIjA khIjA nAnu grahaNa karavAnI icchA thAya che. dhArmika anuSThAnonA phLAmAM paNa sazaya rahe che. A jaina zAsana che ? athavA A ? A pramANe jaina zAsananI mAnyatA pratye mati-buddhimAM duvidhA prApta thAya che, tema thatA matibhrama nAmane doSa paNa thAya che. ' ' uparanA pAcekArA kAMkSAmeAhanIya karmAMnA kAraNo che. mATe guruonA samAgamamAM AvIne zakA Adi dUSaNA TALavA joI e tathA ApaNI Atmika ane mAnasika vicAraNAmAM "Tre jinezvara devAe kyu che te ja satya che," AvI zraddhAne sthira karavI joI e. jethI 'AtmadarzananA lAbha thatAM ja arihata devanI oLakhANa paNa satya svarUpe thaze. r f
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ [37 -zataka-1 luM uddezaka-3] sarvakALe sat che-vidyamAna che. AstitvarUpa che; jyAre manuSya azvarUpe sarvakALe asat che. - - vaLI je vastu asat rUpa hoya che, te koI kALe sata rUpa thatI nathI. jemake zazazaMga. AvI ja rIte je sat rUpa che te asat rUpa na thAya. jemake apaTa e apaTapaNAmAM ja , rahe, paTamAM nahiM . * * ka 10 ane sArAMza A che ke amuka apekSAne laIne vyamAM astitva (vidyamAnatA) ane nAstitva (avidyamAnatA)nA paryAyAnI vicAraNe anubhava siddha che. athavA to kavya mAtrano svabhAva ja Ave che. jethI te padArthomAM amuka paryAnuM astitva ane amuka pAnu nAstitva apekSAe svata siddha che. jJAtA pote paNa eka dravyanA anata paryAye eka samaye jANavA mAgata nathI tethI kaI paNa padArthanA yathArtha jJAnamAM apekSAdaSTi sApekSavAda ja sahAyaka bane che. - ghaDe kharIdanAra mANasa dukAnadAra pAse jaIne, A pramANe kahe che--mAre amadAvAdanI mATIne lAla raMgane mAgasara mahinAmAM ghaDAyele ghaDe kharIdavo che. tyAre kharIdanAranA mastiSkamAM asaMkhyAtA gAmanA kALA, pILA tathA dhoLA raMganA, pika mahinAthI laIne kArtika mahinA sudhImAM ghaDAyelA ghaDAo je judA judA dravyonA banelA hoya che, chatAM paNa kharIdanAra jJAtA pite jANavA mAgata nathI ane potAnI Icchita vastunI ja mAgaNuM kare che, tyAre ApaNe mAnavuM paDe che ke eka ghaDAmAM dravyane laIne mATI dravyanI vidyamAnatA che ane suvarNa, caudI Adi dravyanI avidyamAnatA che. kSetrathI amadAvAdI ghaDe che, tyAre pATaNa-khaMbhAta Adi kSetranI vidyamAnatA nathI. kALathI mAgasara mahinAnI banAvaTa che, bIjA
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- [bhagavatIsUtra sArasa graha. 38 kAMkSA mAhanIyanA hetu A pachInA praznottarImAM kAMkSAmeAhanIya karma bAMdhavAnA hetuonu varNana che. tenA sAra e che ke--kAMkSAmAhanIya ka pramAdarUpa hetuthI ane cAgarUpa nimittathI khadhAya che. te pramAdamana-vacana-kAyAnA vyApArathI-ceAgathI utpanna thAya che. te ceAga vIthI utpanna thAya che. vIya zarIrathI pedA thAya che. ane zarIra jIvathI utpanna thAya che. ane jyAre mAsanI banAvaTa nathI. ane bhAvathI lAla rganA che, kAraNake khIna raMgAnA abhAva pratyakSa jovAya che. A pramANe pratyeka padArtha (dravya)mAM sva" dravya kSetra-kALa ane bhAvane laIne vidyamAnatA cheja ane padravyAdine AzrayIne avidyamAnatA che, e paNa satya hakIkta che. sArAMza ke ekaja dravyamAM amuka paryAyAne laIne astitva che jyAre amuka paryAyane laine nAstitva paNa svataH siddha che. } Aja pramANe AMgaLI e dravya che. paNa jJAtAne amuka kAraNavazAt sIdhI AMgaLIthI matalaba che, mATe AMgaLIrUpI dravyamAM sIdhApaNuM ane vAMkApaNuM payAMyAMnI vidyamAnatA hovAthI kahevAya che ke "A AMgalI sIdhI che,' athavA 'A AMgaLI vAMkI che.' je samaye AgalI sIdhI hAya che tyAre 'saraLatA' paryAyanuM astitva ane 'vakratA' paryAyanuM nAstitva paNa ApaNane sApha dekhAI Ave che. eja pramANe tyAre AMgaLI vAMkI hoya che. tyAre 'vakratA' paryAyanuM astitva ane 'saraLatA' paryAyanuM nAstitva paNa hatu siddhaja che. chatAM paNa A banne paryAyAmAM AMgalI dravya. teA eka ja che.
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-1 huM uddezaka-3] * [39 tema che te pachI utthAna, karma, khela, vIya ' ane parAkrama (puruSArtha)nI jarUra che. ahiM vivarNakAre pramAda ane yeAga upara suMdara vivecana karyuM che. . 1, kAMkSAmahanIya karma bAMdhavAnuM mukhya kAraNa pramAda che. A pramAda eTale mithyAtva, avirati ane kaSAya. kharI rIte te pramAdanA ATha prakAra batAvavAmAM AvyA che. 1 ajJAna, 2 saMzaya, 3 mithyAjJAna, 4 rAga, 5, dveSa, 6 matibhraMza, .7 dharmImAM anAdara, 8 ceAgA ane durdhyAna. AmAM uparanA traNane mithyAtva, avirati ane kaSAyanA samAveza thaI jAya che. A pramAdane utpAdaka ceAga che. mana-vacana-kAyAne * k vyApAra che. A traNanI kriyA vinA madyAdi pramAda saMbhavI zake nahiM. A ceganI utpatti vIryathI atAvavAmAM Ave che. AvI zu che ? lezyAvALA jIvane mana-vacana-kAyarUpa sAdhanavALA AtmapradezanA parispadrUpa je vyApAra tenuM nAma che vIya, A vIryanu utpAdaka zarIra che. kAraNa ke zarIra vinA vIya thaI zakatu nathI. ane zarIranA utpAdaka jIva che. jo ke jIvanI sAthe kama paNa kAraNa jarUra che. parantu e kanuM kAraNa paNa jIva heAI mukhya jIva ja batAvela che. 1 6 11 artha ane kAmanI upArjanAthI laine dha tathA meAkSa puruSArthInI ArAdhanA mATe utthAna, karma, baLa, vI pAnI atyanta ane anivArya AvazyakatA jainazAsanane bhAgyathI ja badhuM maLe che, tathA meAkSa paNa bhAgya maLavAnA A mAnyatA jaina dharmanI nathI ane purumAnya che vinA nathI ',' ' t ' : 1 vyavahAra mAmA eTale ke artha tathA kAmanI upArjanAmAM,
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha te. pachI gerayikAdi ane zramaNa kakSAmahanIyakarmane vede che ke kema? e saMbaMdhI prazno che. jemAM bhagavAna "hA" kArathI, javAba Ape che.,, , , , avadhimana:paryavajJAna ' A praznottaranA vivaraNamAM avadhijJAnathI mana:paryavajJAna -bhagavaTAmAM ane te bhagavaTothI thatA kSaNika AnaMdamAM paNa kerA bhAgyanA bhase keI rahyo nathI raheto nathI ane raheze paNa 'nahi jIvamAtra ane vastuone meLavavA mATe bagAsAM khAIne - besI rahetA nathI paNa kaMIne kaMI prayatna karI ja levAmA Ave che saMsArane vyavahAra bhAgyanA bharose, IzvaranA vizvAse ke - maMtra, jaMtra tathA jyotiSanA AdhAre paNa nathI cAlato AtmA pite ja jyAre te te vastuone meLavavA mATe kaIka utthAna kare che, te mATenI amuka zArIrikAdi kriyAo kare che, thoDuM baLa paNa vApare che tathA pitAnI skUrtirUpe parAkrama paNa kare che ane chevaTe te caMdArtho meLavavA mATe yogya puruSArtha paNa Adare che. tyAre ja * vaistunI siddhi thAya che. bhAgyavAda (niyativAda)ne prarUpaka gozALe paNa potAnA bhajana, snAna, vihAra, upadeza tathA bIjAone pitAnA matamAM meLavavA mATe utthAna, karma (kriyA) baLa (zArIrika baLa) vIrya (AtmAnI smRti) tathA mana-vacana ane kAyAthI - puruSArtha karato ja hato.. ? : : : ' , ke koIpaNa vAda-vivAda-carcA athavA siddhAMtane abhiniveza - jyAM sudhI mANasa mAtranAM jIvanavyavahAramAM utaravA lAyaka na bane tyAMsudhI kaLikalpita siddhAMtothI dezane samAjane tathA vyaktine AdhyAtmika nukazAna sivAya bIjuM kaMI paNa prApta thatuM nathI. - , - -
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ karazataka-1 luM uddezaka-3] - 41 -judu zA mATe? temaja darzana ane cAritra saMbaMdhInuM vivaraNa paNa khAsa samajavA lAyaka che. tene sAra e che ke avadhijJAnathI je ke mane dravyo paNa upalabdha thaI zake che, chatAM mana:paryAyajJAna avadhijJAnanA bhedomAM gaNuM zakAtuM nathI. kAraNa ke e banne (avadhi ane mana:paryava)jJAnane svabhAva -jude jude che. eTale ke-mana:paryAyajJAna mAtra manodravyane ja -grahaNa kare che. ane A jJAnamAM prathama darzana (sAmAnya jJAna) hetuM nathI. jyAre avadhijJAnamAM keTaluMka manaH sivAyanA dravyanuM grAhaka che. keTaluMka manane ane bIjAM dravyane paNa grahaNa kare che. vaLI avadhijJAnamAM sauthI pahelAM darzana hoya che. paNa kaI evuM avadhijJAna nathI ke je kevaLa madrane ja grahaNa karatuM hoya. darzana darzana" saMbaMdhI vivecanamA "darzana'nA judA judA artho karavAmAM AvyA che. eka "darzanano artha che "sAmAnya jJAna", enA cakSudarzana acakSudarzana ema be bheda batAvyA che. emAM kAraNarUpa Indriyene "prAkAri ane 'aprApyakAri rUpe -zvarNavI che. . . * * * - bIje "darzanane artha "samyaktva karela che. AnA be bheda lApazamika ane "pazamika batAvIne te upara zaMkA samAdhAna che. : -
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44] [bhagavatIsUtra sAsaMgraha vIryatAthI upasthAna kare. upasthAna eTale paraloka prati gamana. ahi vIryatAnA traNa bheda batAvavAmAM AvyA che. tenA javAbamAM bhagavAne pharamAvyuM ke tIvra, tIvratara ane tIvratama Amika adhyavasAne laIne badhAtA karmo ATha prakAraznA hoya che. tenA svabhAve A pramANe - (1) nAnAvaraNIya karma-padArthamAtramAM vizepa ane sAmAnyadharma samavAyane laIne bhADatI rUpe nahiM paNa sthAyIrUpe rahevAvAlA svata. siddha dharmo che. jemake A ghaDo momAne che, A mATIne che, A amadAvAdano che, A lAla raMgane ghaDe che. A vyakti vidvAna che, A atizaya nAnI che. A pramANe pratyeka padArthanuM jAti, guNa, nAma vagerene laIne je nAna thAya che, te vizeSa jJAna kahevAya che. 5 DitenA-mahApaDitAnA mata-matAntararUma viSacakrane javA daIe, te e anata vicitratAthI bharele A sasAra saune mATe pratyakSa che. jemAM keTalAka jIvo ghaNAja alpa jJAnavALA, keTalAka aspaSTa jJAnavALA, keTalAka mithyAjJAnavALA, - buddhibhramavALa, pUrvagrApti jJAnavALA ane keTalAka yathArthajJAnevALA hoya che jemane ApaNe sau pratyakSarUpe anubhavIe chIe * AkAzamAM rahelA ochA-vadhatA vAdaLAne laIne sUryane || * . prakAza jema manda-madatara ane mandatama bane che. tema AtmAnAM : sahaja siddha jJAnaguNane DhAMkanAra jJAnAvaraNIyakarma che. AMkha upara pATe bAghele mANasa jema kaIpaNa joI zakatA nathI, tema A karmane laIne ja AtmAne vizeSa jJAna thavAmAM - avadha ubho thAya che 2) darzanAvaraNIyakarma--che
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-1 huM uddezaka-4] [45, mAlavIyatA, 5'DitavIya tA ane khAlapAMtivIyatA. A traNa paikI khAlavIyatAthI upasthAna thAya, ema samajavuM. jemakeA vaDA che, A mANasa che, A pazu che, A badhA chavA che. Ama nAma, ThAma, gati vagerethI rahita sAmAnya jJAnane jaina zAsanamAM 'darzana'kahevAya che. AvA darzanane AvaraNa karanArUM zakanArUka darzanAvaraNIya kahevAya che. (3) vedanIya ka--sukha-duHkha--sa oga ane viyoga Adi dvandvone laine mAnasika pariNAme mA sAtA (sukha) asAtA (duHkha-pIDA) anubhavAya te vedanIya ka che yadyapi udayamAM AvatA badhAe karmAMnu vedana tA thAya ja che te! paNa kAdavamAM jema deDakA, ... macchara, mAkhI ane kamaLa paNa utpanna thAya che, chatAM paNa "pake nAte vRtti paeNna " A uktine anusAre pakaja zabdathI 'kamaLa' ja levAya che, tevI rIte rUDha arthAMmAM vedanIya zabda hovAthI sukha-du kharUpe bhAgavAya che te vedanIya zabdanA artha ahiM ISTa che. " (4) meAhanIya ka--je kAraNathI sat--asat, sata--asatyanA viveka vinAnA A AtmA thAya che arthAt koipaNa mAnasika, vAcika ane kAyika pravRttimA satya--asatyane je kAraNathI nirNaya na thAya te meAhanIya karma kahevAya che (5) AyuSya karyuM--pUrvabhavamA peAtAnA karelA kane laIne prApta karelI narakatamAMthI bahAra AvavA mATenI IcchA rAkhanAra chavAne bahAra AvavA mATe ke te AyuSya karma kahevAya che jemake jelamA rahelA mANasa jelaranI AjJA vinA jelamAthI. mukta thaI zakatA nathI tema kheDI jevA A karmIne laIne naraka gatine AtmA tathA manuSyAdi gatimA bhayakara yAtanAone
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ [bhagavatIsUtra sArasaMgraha. cAritra AvI ja rIte cAritranA be bhedo : "sAmAyika ane "chedo pasthApanIyara upara zaMkA samAdhAna che. cAritranA Ama be bhede batAvavAnuM kAraNa sAdhuonuM Rju jaDatva ane vaka jaDatva kahevAmAM AvyuM che. je paheluM eka ja prakAranuM cAritra batAvavAmAM Ave te ema banavAno saMbhava che ke : keIe cAritra lIdhuM ane kaMIka jarA doSa lAgI gaye, jarA bhUla thaI gaI, eTale e ema samaje ke mAruM cAritra naSTa thaI gayuM ane tema samajIne te gabharAI jAya, AkuLavyAkuLa thaI jAya, paNa bIjI vAra cAritra levAnuM hoya te te gabharAya nahi. ane potAnI zeDI bhUlathI ema na samaje ke huM cAritrathI bhraSTa thaI gayo tethI je pahelA ane aMtima tIrthakaranA sAdhuo anukrame bAju jaDa ane varka jaDa hovAthI temanA mATe pahelAM sAmAyika ane pachI vratane Apa kahyo che. kAraNa ke je sAmAyika kaMIka azuddha thayuM heya, te paNa vratano bAdha Avato nathI. matalaba ke sAmAyika saMbaMdhI theDI bhUla thAya te paNa vrata rahe che samAcArI AvI ja rIte bhinna bhinna samAcArIo-paddhatio. joIne keTalAke bhaDakI jAya che. tenA mATe paNa A ja prakaraNamAM vivaraNakAre khulAso karyo che ke-bhale samAcArI bhinna hoya, paraMtu te viruddha na kahevAya. kAraNuM ke tenuM 'AcaraNa karanArA-tenA pravartaka "gItArtha" ane "azaTha heya.
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-1luM uddezaka-4] [43 che. arthAt evI samAcAra, ke jenA pravartaka gItArtha hoyaazaTha heya, ane je samAcArI asAvadya-niSpApa hoya, temaja jene koIe niSedha karyo na hoya, ane je bahumata hoya, evI samAcAra-paddhatio kaMI sAdhya nathI hotI paNuM sAdhana che, ane sAdhanA mATe virodha kare e te. ajJAnatA ja kahevAya. 2 karma prakRti A uddezakamAM mukhya viSaya karma prakRti saMbaMdhI che. arthAt karma prakRti keTalI ? mehanIyakarma jyAre udayamAM. - AveluM hoya, tyAre jIva paraleka gamana kare ke kema ? kare te zAthI ja AvI ja rIte pudagalanI bhUta-vartamAna ane bhaviSyakALanI vidyamAnatA saMbaMdhI, tema ja chadmastha manuSya siddha buddha thAya ke kema? e saMbaMdhI varNana che. tene sAra A cheH karma prakRtie ATha che-jenuM varNana prajJApanA sUtramAM che;3 mehanIya karma jyAre udayamAM AveluM hoya, tyAre jIva ka 12. A praznottaramAM nircanya zabdanI sAthe zramaNa zabda hovAnA kAraNe zramaNane artha jaina sAdhu ja levAne che tyAga ane vairAgyathI dIkSita thayela sAdhu paNa gurukuLa-vAsa ane svAdhyAya-baLa pratye je bedarakAra raheze te temane paNa. zaMkAo utpanna thaze ane kramaza vadhaze. ane vadhatI zakAze. sAdhakane punaH mithyAtva mohanIya pratye ghasaDI jaze ka 13. karmo keTalA prakAranAM che ? te zAthI badhAya ? kyA kAraNe karmo baMdhAya tenI keTalI prakRtio vedAya? vagere prazno che
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhigavatIsUtra sArasaMgraha AvI ja rIte apakamaNa saMbaMdhI vicAra che. apakamaNa ene kahevAmAM Ave che ke-uttamaguNasthAnakathI hInatara guNa bhagavate jIvAtmA bahAra AvI zakato nathI. athavA eka bhavamAMthI bIjA bhavamAM javA mATe udayamAM AvanAruM karma AyuSya karma kahevAya che. A karmarAjAnI beDImAM sapaDAyele jIva eka bhavane samApta karIne ja bhavAntaramAM jAya che. (6) nAmakarma--gubha ke azubha yogathI bAMdhelA karmo sagati durgati, sArI jAti-kharAba jAti, sAruM ke kadarUpa zarIra, sAru ke nabaLu saghayaNa Adi zubhAzubha paryAyane je prApta karAve te nAmakarma kahevAya che. (7) gotrakarma- A mANasa halakA kulane che, A UMcA kulane che, A Arya che, A anArya che, AvA prakAranA zabdo vaDe zarIradhArI AtmA je sabodhAya che- belAvAya che te A gotrane AbhArI che (8) atarAyakarma- dAna, lAbha, bhega, upabhoga ane vIrya (parAkrama) labdhione upayoga karavAnI IcchA rAkhanArA jIvane je karmone laIne antarA naDe vacce vidane Ave te A aMtarAyakarmane AbhArI che A pramANe AThe karmonA niyata thayelA svabhAvane laIne -anata zaktione svAmI A jIvAtmA pitAnA mULa khajAnAne ana tazaktine meLavI zakatA nathI. have prazna A che ke- upara pramANe AThe karmone anukrama kyA kAraNe rAkhe che ? javAbamAM jANavAnuM ke- "guNa ane guNa" kathaMcita eka ja
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' zataka-1 huM uddezaka-4] sthAnakamAM javu. mehanIyaka jyAre udayamAM Avelu hoya tyAre jIva apakramaNa paNa kare. ane te khAlavIyatAthI ane hAya che. A nyAye guNI evA AtmAnAM jJAna darzana guNA heAvAthI AtmAM ane nAna apekSAe eka ja che ' [47 yaMtra yaMtra jJAna (naitanya) taMtra, taMtra kavi:| yaMtra caitanya nAsti sa jIvo na bhavati parantu aMjIvo'sti yathA ghaTapaTAdi paudgalikapadArthA / " A kathanane anusAre jIva jyAre cetanA lakSaNathI lakSita che tyAre jIvane jJAnadarzananA abhAva hAya che. Ama manAya ja kevI rIte ? A bannemA paNa jJAna pradhAna che, jenA prabhAvathI sa pUrNa zAstronA viSayanI vicAra para parAnI pravRtti sulabha ane che. anAdikALathI paribhramaNa karatA jIvAtmAne je ucca-khAnadAna AjAti, A saskRti, 5 cendriyapaTutA ane dhArmika-saMskArA vagerenI labdhi prApta thAya che, te samyagnAnane AbhArI che. sa pUrNa karmothI mukta thayelA kevalI bhagavatane paNa sarva prathama nAnApayoga ja hoya che, ane khIjI kSaNe darzanAyAga hAya che. mATe je karmAMnA kAraNe A nAnakti AvRtta thAya che te jJAnAvaraNIya kate sauthI prathama mUkyu che. jJAnApayeAgathI cuta thayele jIva dApayeAgamAM sthira thAya che. A zakti jenAthI DhakAya te danAvaraNIya kema khIjA nakhare ja hoI zake A banne mAtA udayakALa jyAre vatA hAya che tyAre tAratamyabhAve jIvAtmAne sukhadu kharUpa vedanAno anubhava thAya che jemake-jJAnAvaraNIyaka tA prabaLa udaya vatA hoya che tyAre arere, huM kaMI paNa jANata nathI, mane kai paNu Avatu nathI Ama A jIvAtmAM khIjA '
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha - kadAcit bAlapaMDitavIryatAthI paNa thAya che. paMDita vIryatAthI . nathI thatuM vaLI A prakaraNamAM e paNa kahevAmAM AvyuM che jJAnI puruSone joIne duHkhane ja anubhava karato hoya che. jyAre prakRSTa jJAnano udaya hoya che, tyAre jIvane sukhazAMtino anubhava thAya che. - tathA dazAnAvaraNIya karmanA prabaLa udaye jAtyandhatA, badhiratA, tathA AMkha, kAna, nAka, ane sparzendriyanI kamajorIne jyAre A jIva anubhava kare che tyAre paNa bahu ja du:khane anubhavI thAya che, ane tenAthI viparIta pAce IndriyanI paTutAne laIne ' A jIvane sukhanI prApti paNa spaSTa dekhAya che. mATe ja A banne karmonI pachI A vedanIyakarma mUkavAmAM AvyuM che. - Indriyone gamatAM ane nahi gamatAM padArthonI prApti ane aprAptimAM saMsArI jIvane rAga-dveSAdi thayAM vinA rahetAM nathI, ane jyAM rAga-dveSa hoya che, tyA mohanIyakarmanI sattA avazyameva hoya ja che. te kAraNe A karmane cothA sthAne mUkavAmAM AvyuM che. zarAbapAna jevA A karmane laIne atyanta mUDha banelA jene AraMbha-samAra bha tathA parigraha vadhAravAmAM ja ane tenA bhagavaTAmAM ja saMpUrNa rasa hoya che. tethI temane narakAdi gationuM AyuSya karma baMdhAvavuM anivArya che. mATe ja AyuSya karmane pAMcamA sthAne mUkayu che ane tyAra pachI gati Adi nAmakarma paNa AyuSya karmane AdhIna hovAthI nAma karmane chatte sthAne mUkavAmAM AvyuM che nAma karmanA udayamAM ja UMca--nIca gotrathI balAte chava gotra karmane vedata hovAthI sAtame sthAne AnuM sthAna yakti yukta che. ane tyAra pachI A karAya karmane mUkavAne Azaya
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-1 uddezaka-4] [49 ke-karelA pApakarmane vedyA vinA-anubhavyA vinA nAraka, e che ke-uccakUlamAM janmelA chavane dAnAdi labdhio sulabha hoya che, jyAre nIca khAnadAnamAM te labdhione prAya karIne abhAva hoya che. te kAraNe A karmane chelluM mUkyuM che. A jIva ATha prakAre karmabaMdhana kevI rIte kare che? AnA javAbamAM bhagavAne karamAvyuM ke-jyAre nAnAvaraNIya karmane udayakALa vartato hoya che, tyAre darzanAvaraNIya karmane anubhAva paNa niyAmAM heya che, ane AnA vipAke darzana mohanIya karma paNa hoya che. tyAre A jIvAtmA ATha prakAre karma bAMdhe che. ane tattva tarIke mAnavuM ane tene atattva tarIke mAnavuM mithyAtva ja che. mATe zAstrIya vacana che ke mohanIya karmanA udaya kALamAM tathA udIraNA kALamAM uttara kameM eTale ke navA karmo ba dhAtA ja hoya che. jema bIja tatva nAza pAmeluM na hoya te akurAdinI utpatti dekhAya che tevI rIte mithyAtvanI hAjarImAM jIvAtmAne avirati kapAya, pramAda ane ga vakratA hovAthI karmonAM akura prati samaye utpanna thatAM ja rahe che "jIvanA jevA adhyavasAye hoya che tevA ja pudagalo karmarUpe pariName che. ane pudgalene je udaya hoya che, jIvAtmAonI pariNati paNa tevI ja hoya che." keTalA sthAno vaDe jJAnAvaraNIyAdi karmo badhAya che? AnA javAbamAM bhagavAne pharamAvyuM che ke he gautama ! rAga ane dveSa A be kAraNethI karma baMdhAya che prItyAtmaka rAga ane aprItyAtmaka deva yadyapi kedha, mAna, mAyA, lobhathI jUdA nathI. mATe A cAra kapAmAM rAga-dveSane samAveza thaI jAya che, tathApi nayavAdane laIne A samAveza kevA vicitra prakAre thAya che, te jarA
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - 10] bhagavatIsUtra sArasaMgraha tiryaMca, manuSya ane devanA jIvano mokSa thato nathI. ahiM joI laIe. sagrahanayanI mAnyatA AvA prakAre che ke - keIne paNa gamato nahiM hovAnA kAraNe koI aprItyAtmaka che ane pArakAnA guNa sahana nahiM thavAnA kAraNe mAna kapAya paNa aprItyAtmaka hoya che. mATe A banne kola ane mAna devarUpe ja che. jyAre AtmAne gamatuM hovAthI lebha kapAya ane pArakAne ThagavAra AtmAne abhilApita hovAthI mAyA kapAya. A pramANe leba ane mAyAno samAveza rAgamAM thAya che. Aja vAtane vyavahAranaya Ama kahe che ke-paraupaghAtane mATe mAyA kaSAyano prayoga thAya che, ane te ja vRttinA abhAvamAM banato nathI mATe "mAyAno dezamAM atarbhAva thAya che. krodha ane mAnato apratyAtmaka hovAthI deva ja che. jyAre lebha karAya nyAya-nItinA svIkAra pUrvaka artha pratyenI mUccha papaghAta vinAnI hovAthI "rAga"mAM samAviSTa thaze A pramANe A nayanA mate kodha, mAna, mAyA deparUpe che ane lebha rAgarUpe che. - jyAre Rjutranaya Ama kahe che kekadha' kapAya apriyAtmaka hovAthI popaghAtI che, mATe teno dezamAM samAveza caze, paNa zeSa je mAna, mAyA ane lebha che temanA be be bheda paDe che jemake-pitAnA guNonuM bahumAna saune gamatuM hovAthI ahaMkAranA upayoga samaye mAna kapAya prItyAtmaka hovAthI rAgarUpe bane che, paNa mAtsarya vagerenA kAraNe pArakAnA guNe pratye dveSano upayoga hovAthI mAna kaSAya aprItyAtmaka bane che. pArakAnA dravyanuM grahaNa karavAnI ciMtA samaye mAyA paNa prItyotmaka hoya che. ane pArakAne ThagavA samaye AtmAnA pariNAme
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 51 zataka-1 uddezaka-4] karmanA be bheda batAvavAmAM AvyA che. pradeza karma anubhAgakarma - papaghAtakAraka hovAthI aprItyAtmaka banavAnAM kAraNe mAyA devarUpe paNa banaze kSatriya Adi vIra jAtine laIne lobha kaSAyano vicAra karavAmAM Ave to te AvI rIte prItyAtmaka paNa banaze kSatriyenI mAnyatA che ke "vIra mAthA vasuMdharana' A vasuMdharApRthvI vIrene mATe che ane te bIjA dezanuM apaharaNa amArA mATe nyAya che' A uktine mAnya rAkhIne svArtha sAdhikA pravRtti karavI temane game che, mATe prItyAtmaka hovAthI lAbha "rAgamAM samAviSTa thaze ane zatruonA dezane svIkAra karavA mATe abhiyoga thAya tyAre lebha aprItyAtmaka thavAthI dezanA AkArane dhAraNa karaze kemake te abhiga-laDAI parepaghAta hoya che. A pramANe A traNe kayA rAga ane dveSa rUpe banI zakaze - jyAre pAchaLanA zabdane Ama kahe che - dha ane lebhAna samAveza mAna ane mAyAmAMja thaI jAya che, te A pramANe mAna ane mAyA kapAyamAM pArakAne hAni karanArA AtmAnA je adhyavasAye hoya che, te aprItyAtmaka hovAthI krodha che ane svaguNenA utkarSarUpa padravya pratyenI mUracha AtmAne gamatI hovAthI labha che leka prasiddha lebha paNa pArakAne upaghAta karanAra hoya tyAre ane mUrdhAtmakarUpe hoya tyAre AmAM parepaghAta lobha kedha kahevAya che ane dha pa ja che. jyAre mUccharUpa lebhane, samAveza rAgamAM thaze A pramANe rAga ane dezane laIne jJAnAvaraNIyAdi karmo satata badhAya che. yadyapi karmonuM baMdhana rAga-dvepa nathI karatAM, paraMtu AtmA jyAre rAga-dvepane laIne pitAnuM bhAna bhUlI jAya che, tyAre AtmA
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ para bhagavattItra sArasa'graha emAM pradezakama avazya vedavu paDe che, ane anubhAgakamA pAteja karmanA kartA bane che. jIvAtmAnA pratipradeze cAre dhAtI kamAMnI jeraja cAMTelI che, te kSINadhAtI vaLIne cheADIne badhAya jIvAne te karmo vedavA ja paDe che, jyAre AyuSya ka, nAma ka, gotra karyuM ane vedanIya ka saMsAranA carama samaya sudhI kevaLIbhagavAne paNa vedavA paDe che. f rAga-dreza vaza jIvAtmAe bAMdhelA arthAt karma rUpe pariNamelA AtmAnA pradezo sAthe ekAkAra thayelA, vadhAre gADhatara ekAkAra thayelA, akhAdhAkALane cheDIne uttara samaye vedanane yogya niSikta thayelA, AgaLa AgaLa pradeza hAni ane rasavRddhi dvArA sthApita caelA, samAna jAtIya prakRtimAM sakramaNa thayelA, kaIMka vipAka, avasthAne pAmelA, vizeSa vipAka sanmukhI thayelA, phaLa devA mATe taiyAra thayelA, sAmagrIvaza udayamAM AvelA (jema kerI pahelA kaIka pAke che pachI sAmagrI vaza vizeSa pakAvavAmAM Ave che ane pAkI gayA pachI khAnArane tRpti ane AnaMda Ape che.) A pramANe kra baMdhanathI baMdhAyelA jIvA paNa mithyAtva Adine laine pharI krI karmAMne upArjana kare che T yadyapi jvAtmA pratisamaya jJAna darzananA upayogavALA hAvA chatAM paNa jyAre sAmagrIvazAt rAga tathA devanI lezyAvRddhi pAme che tyAre karmonu baMdhana thAya che. je samaye ' karyAM ba dhAya che, te ja samaye- adhAtA kavaNAnA puddagalAne grahaNa karatA A jIva anAbhogika vIrya (AtmikapariNAmeA) vaDe jJAnAvaraNIya Adi karmAMte jUdA jUdA sthApana kare che, je pramANe ApaNe AhAra karatA hAie chIe tyAre ja, mAdhelA AhAramAMthI ja amUka pudgalA leAhI mATe, mAMsa mATe, -
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-1 uddezaka-4] [para keTaluMka vedAya che ane keTaluMka nathI hotuM. hADakA mATe, majajA mATe ane zukra dhAtu mATe nirNata thaI jAya che khAdhelA badhAe AhAranuM lehI banatuM nathI yAvata zukra banatuM nathI. paraMtu lohIne egya pagalonuM lehI bane che ane AkIne khAdhele AhAra je rasarUpe baneluM che, te viSA, mUtra, parase, nakha, bAla tathA nAka, kAna ane AMkhanA mela dvArA bahAra nIkaLI jAya che te ja pramANe badhAyelA karmonuM phaLa ApavA mATe svabhAva paNa tyAre ja (karma bAMdhatA samayeja) nizcita thaI jAya che. tyArapachI AtmAnA vize prakAre eTale samyajJAna pratye deza-pradepa, jJAna ane jJAnInI ni dA-tiraskara, gurUne apalapa, jJAnanA upakaraNonI AzAtanA vagere kAraNothI bAdhelA karmonuM uttarottara pariNAma vadhatuM ja jAya che. ; A pramANe sAmAnya ane vizeSa adhyavasAyethI bAMdhelA karmonA vipAka (phaLa)nI prApti samaye udayamAM AvelAM, - pArakAthI udayamAM lAvelA, ane svapara nimittane laIne udayamAM Ave che. keTalAka karmo amuka gatine AzrIne vizeSa prakAre udayamAM Ave che. jemake narakagatine AMzrIne asAtavedanIyara karma udayamAM Ave che kemake te ane asAtakarma (asAtA vedanIya) jeTale tIvra hoya che, teTale tirya ne hote nathI utkRSTa sthitithI AdhelA karmomAM rasa paNa tIvra hoya che. jema amuka bhavane AzrIne mithyAtvanI tIvratA hoya che. - manuSya ane tiryaM ca avatAramAM nidrA nAmanuM darzanAvaraNIya'karma vizeSa prakAre udayamAM hoya che. yadyapi dena' tathA nArakane
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 bhigavatIsUtra sArasaMgraha upara je bAlavIryatAdi bheda batAvavAmAM AvyA che, * paNa darzanAvaraNayakarma sattAmAM te hoya ja che. paNa sukhamAM masta banelA dene tathA dukhamA nimagna banelA nArakene nidrAno udaya manuSya tathA tirya nI apekSAe De hoya che. have parane laIne karmo A pramANe udayamAM Ave che, jemake -koI mANasa ApaNA upara patthara ke lAkaDuM pheMke athavA talavAra ke lAkaDI laIne ApaNA upara humalo kare tyAre ApaNane asAtA ane krodhane udaya thaI Ave che. te have keTalAka karmo pudgalenA pariNAmathI udayamAM Ave che. jema bhajana karavAnA samaye khAdheluM anna nahIM pacavAnA kAraNe ajIrNa thaI javAthI tAva, udharasa, vamana tathA jhADA Adi thavArUpa asAtA vedanIya karma udayamAM Ave che. kayA karmane kevA prakAre radaya hoya che ? AnA javAbamAM bhagavAne pharamAvyuM ke-jJAnAvaraNIya, karmane daza prakAre radaya hoya che. eTale ke A karmane udayakALa vartate hoya che tyAre daza prakAre phaLa bhegavavA paDe che te A pramANe - : - , 1 zrotrAvaraNa zrotrendriya jJAnAvaraNIya * * 2 cakSurAvaraNa cakSurindriya jJAnAvaraNIya * * 3 ghANAvaraNa dhrANendriya jJAnAvaraNIya 4 rasanAvaraNa rasanendriya jJAnAvaraNIya 5 sparzAvaraNa sparzendriya jJAnAvaraNIya ahIM zrotrAvaraNa, cakSurAvaraNa, ghANAvaraNa, rasanAvaraNa ane sparzAvaraNa A pAMce dravyendriya jANavI ane bAkInI zrondriya
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-1 uddezaka-4] [55 temAM vivaraNakAre vIryanA atha prANI karyAM che. arthAt~~~ jJAnAvaraNIya, cakSurindriya jJAnAvaraNIya, ghrANendriya jJAnAvaraNIya, ramanendriya jJAnAvaraNIya ane sparzendriya jJAnAvaraNIya A pAMce bhAvendriya jANavI. kemake ekendriya jIvone jIbha, nAka cakSu ane kAna A cAre vyendriyeA nahI hovAthI jema dravyendriya karmAnuM AvaraNa karma udayamA che, tema labdhi ane upayega rUpa bhAvendriyAnu paNa AvaraNa prAya. karIne heAya che. carcApa bakula Adi vRkSAmA bhAvendriyAnA aspaSTarUpe paNa anubhava jaNAya che teA paNa dravyendriyAta abhAva hovAthI te vanaspati 5 cendriya tarIke sakhAdhAtI nathI A pramANe e indriya jIvAne ghrANa, cakSu ane kAnane abhAva hAvAthI tadviSayaka jJAnanu paNa AvaraNa spaSTa che tendriya vene cakSu ane phona tathA caturindriya jIvAne .kAnano abhAva hAvAthI taviSayaka jJAnanuM paNa AvaraNa che. vyendriyA prApta thaye chate paNa te te Indriyono tevA prakAre rAga prApta thatAM paNa indriyAvaraNIya karmAMno prAyaH karIne tAratamya joge AvaraNa AvI jAya che jemake kuSTa Adi cAmaDInA vyAdhinA kAraNe sparzendriya jJAnAvaraNIya prAya udayamA Ave che. A pramANe badhI indriyAmA jANI levu paMcendriya hAvA chatA paNa jAya dha athavA amuka umra thaye "te Avela adhatva ke adhiratva paNa te te indriyAnA AvaraNane mucave che. A pramANe jema ApaNe jJAnAvaraNIya karmano rasAdaya jANI rAyA chIe tema khIjA karmAno rasAya prajJApanA sUtranA 23mA pathI jANI leluM.
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ [bhagavatIsUtra sArasaMgraha prANIpaNuM eTale vIryatA. have "bAlane artha e karavAmAM AvyuM che ke- "je jIvane samyaguarthane bodha na hoya, ane sabodha kAraka virati na hoya, te jIva "bAla kahevAya che. "bAla" arthAt mithyAdaSTi jIva. je jIva sarvapApane tyAgI hoya, te paMDita'. eTale sarva virati heya te paMDita. tevI ja rIte amuka aMze virati hovAthI paMDita ane amuka aMze virati na hovAthI bALa mATe te bAlapaMDita. arthAt dezavirativALe kahevAya che. , ' have upara je pradezakarma ane anubhAga karma kahevAmAM AvyuM che, tene artha A che - pradeza ane anubhAgane artha pradeza eTale karmanAM pudgale. jIvanA pradezamAM je karma pudgala otapreta che, te pradeza-karma kahevAya che. ane teja karmapradezone anubhavAte rasa ane tadurUpa je karma tenuM nAma anubhAga karma che. A bemAM pradezakamanuM vedavuM nizcita che. kahevAmAM AvyuM che ke A karmapradezane vipAka nathI anubhavAte, chatAM karma pradezane nAza te niyame thAya ja che. anubhAga karma vedAya paNa che, ane nathI paNa vedotuM. . AgaLa pudgalanA saMbaMdhamAM kahetAM pudgala bhUtakALamAM hatAM, vartamAnakALamAM che ane bhaviSyakALamAM jarUra raheze. ahiM pugalane artha paramANu karavAmAM Avyo che. 14 ka 14 bhagavAne pharamAvyuM ke- gautama! pudgala paramANuo traNe kALe zAzvata che, kemake je "sa hoya che, te kSetra ane kALane
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-1 huM uddezaka-4] puddagala chadmastha have chadmasthAdinA saMbadhamAM vAta ema che ke chadmastha manuSya kevaLa saMyamathI, kevaLa saMvarathI, kevaLa brahmacarya thI ane kevaLa pravacana mAtAthI siddha-buddha yAvat sarva duHkhAnA nAza karanAra thaye nathI, thatA nathI. kAraNa ke siddha, yuddha, mukta teA te ja thaI zake che ke--je, atakara che, atima zarIravALA che, tee utpanna jJAna-danadhara, arihaMta, jina kevalI thayA pachI ja siddha thAya che. ane teja purNa kahevAya che. laIne tibhAva rUpe arthAt rUpAntara avasthAne pAmI zake che parantu sarvathA nAze avasthAne pAmatu nathI [57 . 4 > 'sat ' sarvathA nAza pAmatu nathI je pralayakALe sasArane sathA nAza mAne che. temane hitazikSA ApatA devAdhideva bhagavAne kahyuM ke paramANue bhUtakALamAM hatAM, atyAre che ane bhaviSyakALe paNa raheze. bezaka, sAmagrIvazathI teonu rUpAntara thayA kare che jema mATInA pIMDamAthI kuMbhAranA prayatna vizeSathI mATaluM bane che ane pAchu phUTe tyAre ThIkarA rUpa thaine pAchu samaya jatA mATI dravya rUpe pariName che. kemake mATI dravya ' sat ' che, game tevA pralayakALamA paNa rUpAntarane pAmatu te F > prajvalita dIpaka padArthanA sahavAsathI tAmasa pudgalA ( a dhakAranA pudgale ) paNa prakAzita thaIne saune prakAza Ape che. ane pAchA prakAzita thayelA pudgalAnu amuka prayatnathI dIpaka olavAI jatA A dhakAra rUpe pariNamana thaI jAya che. je tAmasa pudgalA che te taijasa paNa bane che ane je taijasa pudgalA atyAre dekhAya che, te tAmasa rUpe paNa pariName che. '
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ [bhagavatIsUtra sArasaMgraha. 58] avidhajJAnanA bhede ' , eka vAta ahiM dhyAnamAM rAkhavAnI che ke ahiM ke chAstha nA artha avadhijJAna' vinAnA jIva samajavAnA che. ' mAtra kevaLajJAna vinAnA hAya te chadmastha." ema samajavAnuM nathI. A avadhijJAna devAne ane nairiyakAne janmathI ja hAya che. ane manuSya tathA tiya caiAne tenuM pratiSTha dhaka karma nAza pAme ane ThaMDuM paDe tyAre thAya che. A avidhajJAnanA cha bheda batAvavAmAM AvyA cheH anAnugAmika, anugAmika, eka ja jAtanA paramANu jyAre rUpAntarane pAme che, tyAre jANe navA ja udbhavelA na hoya tema ApaNane bhAse che ane tirAbhAvane pAmatAM jANe nAza thai gayA che ema ApaNane lAge che. jaina darzana dIpakanA prakAzanI jema aMdhakArane paNa pudgaladravya rUpe mAne che, gardabha zRganI jema te aMdhakAra prakAzanA abhAva rUpe nathI. paNa a dhakAramAM zyAma-zItantyAdi guNA hovAthI--dravya rUpe che. mATaeN sasA, vyA, pudgalA, paramANuo zAzvata ja che.. koI kALe paNa pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati tathA sarvathA nAza pAmavAnA nathI. ve < A pramANe ' sat ' kapi * asat ' thatuM nathI, tema 'asat ' paNa sat 'rUpe nathI thatuM. A sanAtana satya che. C gadheDAne zIMgaDAne abhAva che, tema I kALe paNa tene zIMgAnI vidyamAnatA koie joi paNa nathI ane anubhavI paNa nathIM. tevI ja rIte jIvA tathA pudgalA vinAneA saMsAra paNa nathI.. ane saMsAra paNa jIva ane pudgalathI khAlI nathI. -
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 59 zataka-1 tuM uddezaka-5] hIyamAnaka, vardhamAna, anavasthita ane avasthita 15 narakAvAse * A uddezakamAM pRthvIo, te pRthvIomAM nirayAvAsa, asurakumAre AvAse, pRthvIkAyikanA AvAso, pRthvI. vagere jIvAvAsamAM daza sthAna, avagAhanA, saMsthA, zarIra-saMgharSaNa, lezyA, jJAna vagere asurakumArAvAsamAMnA sthiti sthAne, pRthvI kAyikenAM sthitisthAne, be indriyAdi paMcendriya tiryaMca ane manuSyanA sthAnevaDe bhAMgA vagerenuM varNana che. sAra e che ke- pRthvIo sAta che, ratnaprabhA, zarkarA prabhA, vAlukAprabhA, paMkaprabhA, dhUmaprabhA, tama prabhA ane tamastama prabhA. "ratnaprabhA" zAthI kahevAya che? ratnaprabhA pRthvImAM traNa kAMDa che, ratnakAMDa, jalakAMDa, ane paMkrAMDa emAM ratnakAMDamAM narakAvAsavALA sthAnane choDI bIjA sthAnamAM IndranIlAdi ratno che. te ratnanI prabhA jyAM jyAM paDe che, tenuM nAma che ratnaprabhA. bAkInI pRthvIomAM paNa nAma pramANe emaja samajavuM. 15. Ane sAra eTale ja che ke sayama, savara, brahmacarya ane aSTa pravacana mAtAnI AcaraNa kevaLajJAna meLavavA mATe kAraNabhUta banI zake che paNa mokSagati ApI zakatA nathI kemakeanaMta saMsAra rUpI kArAvAsamAMthI to kevaLajJAna thayA pachI ja mekSa meLavavA mATe jIva bhAgyazALI banaze; ane tene mATe caramAvartanI chellI bhUmikAmAM jIvAtmAne praveza karavAnI Avazyakta che mahAvIrasvAmI bhagavAna paNa tapazcaryA, sAdhanA ane dhyAnarUpI. bhaThThImAM karmone bhasmIbhUta karI kevaLajJAna meLavIne mekSa pAmyA che.
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ 60] bhagavatIsUtra sArasaMgraha A sAte pRthvIomAM garakAvAse che. tenI saMkhyA -judI judI che, te A pramANe - ratnaprabhAmAM 30 lAkha, vAlukAprabhAmAM 15 lAkha, dhUmaprabhAmAM 3 lAkha, zarkarA prabhAmAM 25 lAkha, paMkapbhAmAM 10 lAkha, tamaH- prabhAmAM 995 hajAra ane tamastamaH -prabhAmAM 5 , AvI rIte asurakumAranA AvAsa asukumAranA 64 lAkha, nAgakumAranA 84 lAkha, suvarNakumAranA 72 lAkha, vAyukumAronA 96 lAkha ane dvIpakumAra, dikumAra, udadhikumAra, vidhutkumAra, svanitakumAra ane agnikumAra A chae yugalakanA 76 lAkha AvAsa che. pRthvIkAyikAdinAM AvAsa - pRthvIkAcikenA asaMmeya lAkha AvAse kahyAM che ane eja -pramANe tiSikanAM paNa asaMmeya lAkha vimAnAvAso che. ' saudharmAdi kapimAM anukrame 32 lAkha, 28 lAkha, 12 1 lAkha, 8 lAkha, 4 lAkha, 50 hajAra, 40 hajAra vimAnAvAsa che. sahastrAra devalokamAM 6 hajAra, Anata-prAkRtamAM 4 se, AraNa-azruttamAM 3 se. 111 vimAnAvAsa- adhastanamAM, -107 vacalAmAM ane 10 uparanAmAM che. anuttara vimAne -pAMca ja che. daza sthAne pRthvI vagere jIvAvAsamAM daza prakAranAM sthAne kahevAmAM
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ '' zataka-1 luM uddezaka-pI [61 AvyA che. sthiti, avagAhanA, zarIra, saMhanana, saMsthAna, lezyA, daSTi, jJAna, ega ane upaga. A daza prakAranAM sthiti sthAne pRthvI Adi AvAsomAM keTakeTalAM che, e batAvyuM che. saMkSepamAM te A pramANe che. eka eka nirayAvAsamAM rahenArA nairayikenI umara ochAmAM ochI daza hajAra varSanI che. e nirayAvAsamAM rahenArA narayike kopayukta, mAnapayukta, mApayukta, ane lebhapayukta che ke kema ? AnA uttaramAM bahu vistArathI bhAMga batAvavAmAM AvyA che, te. tyAMthI joI levA. A pachI avagAhanA sthAna batAvavAmAM Avela che. arthAt e rayikanAM avagAhanA sthAno asaMkhyaya che. ochAmAM ochI aMgulanA asaMkhyaya bhAga jeTalI avagAhanA te eka pradezAdhika, be pradezAdhika-ema yAvat asaMkheyapradezAdhika jANavI. narayikene traNa zarIre batAvavAmAM AvyA che vaikiya, taijasa ane kArpaNa. , nirayikane zarIra-saMghayaNa nathI hotuM. temanAM zarIramAM hADakAM, nasa ane snAyu nathI hotA. ane zarIra-saMghAtanapaNe je pudgale pariName che, te aniSTa, akAMta, apriya, azubha ane amaneNa heAya che. " nairayikanAM zarIranA saMsthAnanAM saMbaMdhamAM kahevAyuM che. ke-narayikonAM zarIro be prakAranAM che. bhavadhAraNIya ane uttara, vaikriya. bhava dhAraNuya eTale jIve tyAM sudhI rahenAruM zarIra
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ J 6] bhagavatIsUtra sAraMsaMgraha bhavadhAraNIya zarIra ane uttara vaikriya zarIra ane huDaka saMsthAnavALAM kahyAM che. du F 16. narakabhUmio eka bIjAnI nIce nIce ema sAta ja che. je sthaLe ApaNe beThA chIe tyAthI eka lAkha eMzI hajAra yeAjana jADAvALI pahelI narakama che. upara ane nIcethI eka eka hajAra ceAjana cheADIne bAkInA 178000 ceojanavAlI narabhUmimAM eka mahelanA mALAnI jema 13 paDela (prastara~mALA) che ane temAM 30 lAkha narakAvAse che . eTale ke pahelI narakabhUmimAM utpanna thanArA nArakI jIvene prAya karIne 30 lAkha sthAna (AvAsA) che. sAte bhUmimAM prAya rIte 84 lAkha AvAse che. dhanyathI pahelA nArakavAnI je dazahajAra varSanI AyuSyamaryAdA che, te 13 prastaramAMthI pahelA prastarane anulakSIne che temanI echAmA ochI 10 hajAra varSanI umra hoya che. temAM koinI 10 hajAra varSa upara eka-e-traNa yAvat asa khya samaya -sudhInI vadhAre paNa umra hoya che. te badhA khAsa karIne krodheApayukta ja hAya che, eTale ke nAraka jIvAne krodhasattA vadhAre hoya che- pApakI hovAthI nArakavA aniSTa, akAta, apriya, azubha ane amaneAjJa pudgalAnA zarIra saMdhAtavAlAja hoya che. eTale ke te ivenA zarIra ISTa nathI hotAM, manohara nathI hotA, priya nathI hAtAM, kubha haiAtAM nathI ane manoMna hotA nathI - ht samyagdarzanane sAthe laine je vA narakamAM gayA che. temane matijJAna, zrutajJAna ane avadhijJAna hoya che, ane sanI athavA asa nI avasthAmAthI mithyAtvane laIne je nAraka banyA che, temane matiajJAna, zrutaajJAna ane vibhagajJAna hoya che.
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-1 luM uddezaka-5] vezyAdi , ratnaprabhAdi sAta pRthvIomAM cha lezyAo paikI kaI kaI lezyA che? tenA uttaramAM kahyuM che ke-pahelI ane bIjImAM kopita lezyA. trIjImAM kApata ane nIla glezyA. cethImAM nIla lezyA, pAMcamImA nIla ane kRSNa lezyA. chaThThImAM kRSNa leyA ane sAtamImAM parama kRSNa lezyA che. A ratnaprabhAdi pRthvIomAM rahenArA narayike samyagudaSTi, mithyAdaSTi ane samyagamithyASTi-ema traNe prakAranA che. vaLI te ja jJAnI ane ajJAnI banne prakAranA che. jeo jJAnI che, emane traNa jJAna niyamapUrvaka hoya che, ane jeo ajJAnI che, teone traNa ajJAna bhajanApUrvaka hoya che. narayika jIvo maneyegI, vacanagI ane kAyayegI- ema traNe prakAranA che. vaLI te jIva sAkAropayukta ane anAkAre payukta paNa che. asurakumArAdinA saMhanana, sasthAna ane legyAmAM nArake karatAM bheda hoya che. teonAM zarIra saMghayaNa vinAnAM hoya che. paraMtu temanAM zarIrasaMghAtapaNe te ja puga le pariName che. je ISTa ane suMdara hoya che. . temanuM je bhavadhAraNIya kAyamanuM zarIra che, te samarasa saMsthAne sthita che. ane je zarIra uttara vaikiya rU5 che, te keI eka saMsthAne raheluM hoya che. temane vezyAo cAra hoya che. kRSNa, nIla, kApata ane tene vezyA. pRthvIkAyikAne traNa zarIra kahyAM che -audArika saija ane kArya
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64] bhagavatIsUtra sArasaMgraha pRthvIkAyikonAM zarIrasaMghAtarUpe sArA ane kharAba banne prakAranAM pagale pariName che. vaLI teo haDa saMsthAnavALA che, e vizeSatA che. temane vezyAo paNa cAra che. teo nakkI mithyAdaSTi che. teo jJAnI nathI paNa ajJAnI che. be ajJAna ja hoya che. teo kevaLa kAyayogI che. AvI ja rIte aprakAyika jInuM paNa jANavAnuM che. vAyukAdikanAM cAra zarIra kahyAM che -audArika, vaikiya, taijasa ane kAmaNa. vanaspatikAyike pRthvIkAyikanI mAphaka jANavA. vikalendriya (be indriya, teIndriya, airindriya)nI sthiti pRthvIkAyikAdinA jevI jANavI. vizeSa e ke temanAmAM tejalezyA hitI nathI. teo samyagadaSTi ane mithyAdaSTivALA hoya che. teo jJAnI ane ajJAnI paNa che. jeo jJAnI che, emane be jJAna hoya che. matijJAna ane zrutajJAna, je ajJAnI che temane be ajJAna hoya che ? mati ajJAna ane zruta ajJAna. teo vacana gI ane kAya cogI hoya che, paraMtu mane yegI nathI. paMcendriya tiryAnI sthiti nAraka sUtra (jI)nI mAphaka samajavI. vizeSatA e che ke--emane cAra zarIra hoya che? audArika, vaikiya, tejasa ane kArpaNa temane chIe saMghayaNe heAya che. ane saMsthAne tathA lezyAo paNa chIe vAya che. manuSyanI sthitimAM- manuSyane pAMca zarIra hoya che dArika, vaiyi,
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-1 luM uddezaka-pa] [65 AhAraka, taijas ane kArmAMNu manuSyAne cha e sa`ghayaNu, cha e saMsthAna ane cha'e lezyAe hAya che. manuSyAne jJAna pAMca heAya che * AbhiniSeAdhaka matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, manaHpavajJAna ane kevaLajJAna. 7 maiM 17, pAca zarIramAMthI chellA e zarIrA sUkSma hAya che ane vAtmAnI sAthe anArdikALathI sabadhavALA che, leADhAnA gALAmAM jema agni prati aNu praveza kare che. tema prati samaye karAtAM kamemAM paNa AtmAnA pratyeka pradezamAM cATelA che. te ana tAna ta karmAMno samUha ja kANu zarIra kahevAya che je atyanta sUkSma ane adRzya che chatA paNa temA anata zakti rahelI hovAthI jIvAtmAne eka bhavamAMthI khIjA bhavamA rakhaDAve che. je samaye pahelAnA bhava choDIne A jIva khIjo bhava levAne mATe mAnI kukSimAM Ave che. te ja samaye zukra ane rajano 'AhAraparyAsi'dvArA AhAra rUpe grahaNa kare che ane eja zakti vaDe grahaNa karAyelA AhArane taijasa zIra dvArA pacAve che mATe A banne zarIre sUkSma anAdikAlIna che jyAre audArika zarIra jemAM hADa, mAsa, carabI, mULa, mUtra tathA parasevA vagere hovAnA kAraNe bhAgya che kemake karelA karmA te bhogavavAM mATe zarIra dhAraNa karavu paDe che. A zarIra udAratattvAthI sabhara che. tethI koika samaye ghaTe che, vadhe che tadurasta tathA rogiSTa bane che. karmAMte khAdhatA paNa AvaDe che ane tenAM mULIyA sathA bALIne khAkha karatAM paNa AvaDe che mATe mekSa meLavavA mATe A audArika zarIra ja ApaNA mATe upakAraka che. vaikriya zarIra ke jemA hADa, mAsa nathI hotA te puNyakarmI devatAone puNyakam bhAgavavA mATe ane pApaka nArakone pApa
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavatIsUtra sArasaMgraha vANa ciMtazadi saMbaMdhI-- bhavanavAsIonuM ane vyaMtaranuM samayAnapaNuM che, paNa tiSThAdinuM tema nathI. tiSThAdinA 10 bheda che, tiSkane eka ja telezyA hoya che. temane traNa jJAna ane traNa ajJAna hoya che. vaimAnikane telezyAdi traNa lezyAo hoya che, ane traNa jJAna ane traNa ajJAna hoya che. sUryanuM dekhAvuM A udezakamAM sUryanA dekhAvAnI, sUryanA prakAzakSetranI ane AthamavAnI laMbAI kAnta-alakAntanI sparzanA, jI dvArA karAtI kriyAone vicAra, leka ane alaMkAdimAM paheluM keNa ne pachI keNa? leka sthitinA prakAre ane sUkSma apakAyane vicAra. bhegavavA mATe hoya che. vaikriyazarIradhArI devatAo pAse ghaNI moTI zaktio hoya che. paNa te eye zakti mokSa apAvavA mATe samartha nathI. AhAraka zarIra je audArika ane kriyanI apekSAe sUma hoya che, te upayogavata, apramatta evA saMyamadhArI caturdaza pUrva dhArIne ja hoya che. teo sazaya nivAraNArthe A zarIra dhAraNa kare che. saghayaNa eTale hADakAonI racanA ane saMsthAna eTale zarIranI suMdaratA. kevaLajJAna meLavavA mATe prAya karIne vajaRSabhanArAca saMghayaNanI AvazyakatA hoya
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-1 luM uddezaka-6] [67 Ama judA judA viSaya saMbaMdhI prazno che. AmAMnI keTalIka bAbate-balake AkhAya prakaraNanI bAbate vaijJAnika che. sArAMza e che ke - Ugate sUrya jeTale darathI levAya che, eTale ja dUrathI Athamato sUrya paNa jovAya che. kahevAyuM che kesUrya sauthI aMdaranA bhADalAmAM 47263 thI kaMIka vadhAre ceAjana eTale darathI udayAvasthAmAM dekhAya che. ane AthamatAM paNa eTaluM ja dUrathI dekhAya che. AvI ja rIte Ugato sUrya jeTalA kSetrane prakAze che-tapAve che, teTalA ja kSetrane Athamato sUrya paNa prakAze che ahiM sUryanA tApathI sparzAvelI dizAe da kahevAmAM AvI che. saMsAramAM leka ane aleka ema be padArtho mAnelA che. A loka ane aleka, e be eka bIjAthI keTalA dUrakevI rIte rahelA che, e saMbadhInA praznothI spaSTa thAya che ke lakano ata e alakanA ane ane alakano aMta - e lokanA aMtane sparze che. ane te che e dizAomAM sparzAya che Ama beTa cheDe samudranA cheDAne, samudrane cheDe beTanA cheDAne, pANIne cheDe vahANanA cheDAne ane vahANane cheDo pANInA iMDAne spaze. A viSaya A praznonI vRttimAM sArI rIte samajAvyuM che, tyAMthI jovAnI bhalAmaNa che. have kriyA vicAramAM jaNAvavAmAM AvyuM che ke-jIve dvArA prANAtipAtAdi kriyA karAya che, te kriyA nighAtavaDe -cha dizAne ane vyAghAtane AzrIne kadAca traNa-cAra ke pAMca
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68] bhagavatIsUtra sArasaMgraha , dizAne sparze che. je kriyA karAya che te kRta che, ane te AtmakRta che, nahi ke parakRta yA tadubhayakRta, te kiyA anukramapUrvaka kRta che. vaLI je kRta kiyA karAya che ane karAze, te badhIye anukramapUrvaka kRta che, paNa anukrama sivAya kRta nathI. narayike dvArA paNa kriyA karAya che ane te niyama chae dizAomAM karAya che. A nirayinI mAska vaimAnika sudhInA badhA jIvonuM jANavuM. mAtra ekendriyane choDIne. Ama prANAtipAtanI mAphaka mRSAvAda vagere aDhAre pApasthAnaka viSe vIsa daMDaka kahevAnA che.* pahelAM koNa ane pachI koNa? A badhA praznottara zrI gautamasvAmIne saMbodhIne thayA pachI ahiM bhagavAna mahAvIradevanA reha nAmanA ziSya prazno kare che ane bhagavAna tene uttara Ape che. * saMsAramAM leka ane aleka, jIva ane ajIva, kAnta ane alakAnta ema babbe vastuo che. A bemAM paheluM ka 18, prANAtipAtAdika kriyAo dvArA baMdhAtA karmo AtmakRta ja hoya che. saMsAramAM ApaNe sau pratyakSarUpe joI zakIe chIe ke anaMtAnaMta zarIramAM rahelo jIvAtmA paNa ekabIjA Atma : sarvathA jUda che. pitAnA ja karelA karmone jIva bhogavI rahyo che A anubhava jUTho kevI rIte hoI zakaze ? badhA zarIramAM eka ja AtmA che A mata game te paMthane hoya ! paraMtu vyavahAre asatya Darata mata koIne paNa svIkArya hoI zake nahiM mATe hiMsA, jUTha, caurya, ane maithunakarmone je jIva karaze tenA pariNAma-kaLe teja jIvane bhogavyA vinA chUTake nathI.
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-1 luM uddezaka-6] [te kANu ane pachI kANu ? e mukhya prazna che. bhagavAne uttara ApatAM jaNAvyuM che ke~~ leka ane aleAka, jIva ane ajIva, bhavasiddhika ane abhavasiddhi, sa'sAra ane meAkSa, leAkAnta ane aleAkAnta e joDalAM eka khIjAthI pahelAM paNa che ne pachI paNa che. kAraNa ke e banne vastue zAzrvata che--anAdi che. eTale amuka pahelAM ne amuka pachI, ema na kahI zakAya. jevI rIte kukaDI ane IMDuM. emAM pahelAM kaNa ne pachI kANu ? kukaDI vinA IMDuM nahi ne IMDA vinA kukaDI nahi. evI ja rIte adhe samajavu. AvI ja rIte avakAzAntara, vAta, ghanASi, pRthvI, dvIpa, sAgara, kSetra, nairayikAdi jIva, astikAya, samaya, karma, lezyA, dRSTi, jJAna, darzIna, saMjJA, zarIra, ceAga, upayAga, dravyapradeza, pavA, kAma vagere mATe pahelA ane pachInA prazna spaSTa thaI jAya che. arthAt je vastue anAdi che, enA mATe pahelA ane pachInA krama kahI zakAya ja nahiM 19 maiM 19 bhagavAna mahAvIra svAmIne zaha' nAmanA aNagAraa tevAsI hatA te paropakArazIla, bhAvamAvanA svAmI, vinayavAna, (vizeSaNa nayati-dUrIkareAti rAgAdi zatrun sa vinaya") kaSAyeAthI mukata, tathA zuddhopayAgathI kapAyeAne pAtalA karanArA gurUkulavAsI ane AThe prakAranA mathI rahite te 'rAha' nAmanA aNagAra ekadA bhagavAna mahAvIranA caraNamA samupasthita thayA ane peAtAnA manamA rahelI zaMkAonu samAdhAna karyuM. A badhI vAte A praznottarezamA atyanta spaSTa che.
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ cha* lAkasthiti rAhu aNugAranA A prazno pachI pAchA gautamasvAmInA prazno lesthiti sabadhI Ave che. bhagavatIsUtra sArasaMgraha. gautamasvAmI bhagavAnane pUche che ke-lAkasthiti keTalA prakAranI che? enA uttaramAM bhagavAna ATha prakAranI matAve * che ane te A pramANe : ---- n te samaye bhagavAna mahAvIra svAmI vicaratA hatA tyAre je bIjA ekAntavAdI dArzanika hatA. temanA vibhinna mata-matAtAte laIne 'rAhA' nAmanA aNugAranA manamAM nIce pramANe zaMkAe rahetI hatI ke. x (1) pratyakSa dekhAtA ane traNe kALamA anubhavAtA A lAka (sa MsAra) kSaNasthAyI zI rIte hoi zake ? " (2) jJAnAADa, paH--jJAnathI bhinna padArthA paNa jemane ApaNe sau pratyakSa joi rahyA chIe, te badhA 'asat` kevI rIte hoI zake ? nAnAdvaitavAdionu' A kathana 'jJAnanaiva tattvam e satyarUpe zI rIte banaze ? mATe jJAnane cheDIne para padArthA paNa satyasvarUpe je dekhAya che, apalApa karave e nyAya sagata nathI. tene (3) khIjAonA racelA zAstra ane vacane pratyakSa dekhAtA sa sAr ane vyavahAra satya sAcA che ? ke A svarUpe che ? (4) saMsAra pahelA na hatA ane pachIthI brahmAe banAvyA A vAta zruti, yukti ane anubhUtine ceAgya kevI rIte khanaze ?
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-1 luM uddezaka-6] vAyu AkAzane AdhAre rahelA che. udadhi (samudra) vAyune AdhAre rahela che. pRthvI udadhine AdhAre rahela che. jIvA (trasa-sthAvara) pRthvIne AdhAre rahelA che. ajIvA (jaDa padArthI) jIvane AdhAre rahelA che. ajIvAne jIveAe saMgharelA che ane [71 vene karmAe saMgharelA che, ahiM hetumAM udAharaNa ApavAmA AvyuM che ke cAmaDAnI mazakane pavanavaDe phulAvavAmAM Ave. pachI te mazakanuM mukha adha karIne vacce gAMTha bAMdhavAmAM Ave ane te bhAgamAM pANI bharavAmAM Ave. pachI mazakanuM mukha kha dha kare ane vacalI gAMTha cheDI de, te te bhareluM pANI nIce rahelA vAyunI (5) nirAkAra paramAtmA yA sAdhanAthI sa sArane banAvaze ane banAvyA pachI pralayakALamAM nAza zA mATe karatA haze ? (6) tyAre zu zasAra anAdi nidhana haze ? zAzvata haze ? leka pahelA haze ke alAka pahelA haze ? ItyAdi aneka zaMkAne laIne vikSubdha mAnasavALA, bhagavAnanA caraNakamaLamAM AvelA rAhA aNugArane bhagavAne za kA vagarane karyAM. za kAonu samAdhAna ahi guru pAse na karavAmA Ave te mANasa ekAntapakSI banIne peAtAnu nukazAna karaze mATe rAhanI jema zraddhAlu banIne gurue pAse samAdhAna meLavavA mATe prayatnazIla rahevu prazno ane javAme sarvathA spaSTa che
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ [72] bhigavatIsUtra sArasaMha upara ja raheze. AvI ja rIte upara pramANe ekabIjAne saMbaMdha rahela che. - paka 20. lokasthiti saMsAra mayAMdA) ATha prakAranI batAvavAmAM AvI che. Ipa~AbhAra pRthvIne cheDI bAkInI sAta pRthvIo, cho, pudgale kayA AdhAre rahelA che ? te vAtane khulAso karatAM bhagavAne pharamAvyu -pRthvI udadhinA AdhAre che udadhi vAyunA AdhAre che ane vAyu AkAzanA AdhAre che. ane AkAza sarva vastuono AdhAra hovAthI AdhAra vinAne che. je jamIna upara ApaNe beThA chIe te 180000 jana jADAIvAlI pahelI pRthvI che. tenA kharabhAga, pakabhAga ane jaLabhAga Ama traNa bhAga paDe che. temAM 16000 hajAra ejananI jADAIvALa kharabhAga che. tene nIce 84 hajAra yojananI jADAIvAle pa ka bhAga che ane tenI nIce 80 hajAra jananI jADAIvAle jaLabhAga che. enI nIce ghadadhi valaya che. pachI ghanavAta valaya ane tenI nIce tanavAta valaya che, ane tyArapachI asakhyAta keTakeTI jana pramANa AkAza che. tyArapachI bIjI pRthvI che. tenA nIce ghodadhi, ghanavAta, tanavAta, AkAza yAvata sAte pRthvIono A krama zAzvata che. je adhaka tarIke kahevAya che. jemAM bhavanapatinA deva ane nAraka cho rahe che. kharabhAganI upara tirachAlaka kahevAya che. jyAM trasa ane sthAvara jI rahe che. , ajIva (jaDapadArtho) jIvAzrita che jemake ApaNuM zarIra je jaDa che, te jIvanA AdhAre rahyuM che. A pramANe jeTalAM zarIre che te badhA chavAdhIna che. ane je karmonA AdhAre che. kemake karma
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-1 huM uddezaka-6] sUkSma sneha kAya [73 A prakAraNanI--uddezAnI matamAM sUkSma snehakAya eka jAtanuM pANI, e saMbaMdhI prazna che. AvuM pANI mApa pUrNAMka paDe che ke kema ? bhagavAna kahe che ke hA paDe che. UMce paDe che, nIce paDe che ne tirake paDe che. A sUkSma sUkAya, sthUla apukAya (pANI)nI mAphka paraspara samAyukta thaIne rahetu vinAne jIva koi kALe paNa hatA ja nahi atyAre paNa nathI ane tyAMsudhI siddhazilA (patjhAgbhArA) ne prApta na thAya tyAMsudhI karma vinAne chta rahI zakaze nahi anata dukhAthI bharelA A bhaya kara saMsAramAM rakhaDanArA jIvAne karmarAjAe mAdhIna karyA che ane karmAne jIva saMgrahI beTho che. A pramANe zAzvatI lAsthitimAM kai paNa pheraphAra karavAnI tAkAta phAinAmA paNa nathI cakravartI, vAsudevA, aLadevA ane tIrtha kare paNa lAkasthitine ja AdhIna che C kevaLajJAnanA svAmI bhagavAna mahAvIra svAmInI vANInI yathAtA nirNIta thai gayA pachI zeSanAganA AdhAre pRthvI che athavA kAcabAnA AdhAre pRthvI che A khAlaceSTita vANI ApaNane zI rIte rjana kahI zakaze ? pRthvInA nIce je jaLa che te dravarUpa jaLa nathI paNa dhanarUpa che mATe pRthvInA nIce je samudra che te dhaneAdhi kahevAya che, jyAre SiSThAbhArA pRthvI AkAzanA AdhAre che jIve jema pRthvInA AdhAre rahe che, tema AkAza parvata ane vimAneAnA AdhAre paNa rahe che
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94] bhigavatIsUtra sArasaMgraha. nathI. e zIdhra ja nAza pAme che. narayikanI utpatti A uddezakamAM prAraMbhamAM nArakInA jIvanI utpatti, AhAra, tenuM udvartana ane pachI vigrahagati ane devacyavana saMbaMdhI thaDAka praznottare ApI garbha vicAra karavAmAM AvyA che. garbhavicAra atyanta vicAraNIya ane vijJAnanI sAthe tenuM maLatApaNuM keTaluM che, e te viSayanA vidvAnoe vicAravA jevuM che. AkhA uddezakano sAra A che - nArakImAM upajato jIva sarvabhAgavaDe sarvabhAgane AzrayIne utpanna thAya che. te sarvabhAgavaDe eka bhAgane AzrIne AhAra kare che. athavA sarva bhAgavaDe sarva bhAgane AzrIne AhAra kare che. AvI rIte e jIvonA udvartamAna viSe paNa jANavAnuM che. - te pachI jIvanI gatinA saMbaMdhamAM kahevAmAM AvyuM che ke-jIva ke jIve kadAcit vigraha gatine prApta che, to kadAca avigraha gatine prApta che. AmAM nirayikenA saMbaMdhamAM ja 21. samasnehakAya (apakAya)nA rakSaNa mATe ja samadhArione tathA pauSadha ane sAmAyika vratavALAone kALanA samaye jatA AvatA mAthA upara kAmaLI nAkhavAthI AjJA che kemake jIvamAtranI rakSA karavI, eja sa yamadharma che. temaja kALanA samayamAM gAna karelA pAtrA vagere paNa bahAra rAkhavA nahi. kAraNake cikkAsa hovAnA kAraNe jIvahatyAno saMbhava che.
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-1 uddezaka-7] [75. kahyuM che ke-te badhA avigrahagatine prApta che, athavA ghaNA avigrahagatine prApta ne ekAda vigrahagatine prApta athavA ghaNuM avigrahagatine prApta ane ghaNA vigrahagatine prApta-e pramANe traNa bhAMgA jIva ane ekendriyane choDIne badhe kahevA para rara skUla buddhinA mAlike A pramANe kahe che ke-saMsAranuM svarUpa svapna jevuM che ane jIva pANImAM utpanna thatA parapoTA je che, teone dayAnA sAgara mahAvIrasvAmI upadeza ApatAM kahe che ke-jAgyA pachI svananA dazya bhale bhogavaTAmAM na Ave te e sasAra to pratyakSa bhogya che jenA pratyeka padArtha ApaNA bhegane mATe che, ane tene bhogavaTe A jIvAtmAne ane Ananda Ape ja che A pramANe pratyakSa anubhavAto saMsAra svananI jema zI rIte hoI zakaze ? mATe sasAra ane sArI tathA cAre gati ane cAra gatiomA ramatagamatanA medAnanA daDAnI jema A jIvAtmAo paNa zAzvatA ja che jaina zAsanamAM eka bhavamAthI bIjA bhavamAM javA mATe A paddhati che - (2) vijhArtA vArma | (2) anufja jati | (3) vira nIvarI ! (4) vijhavatI = vAri prA catu ! (6) pAmavA | (6) pa nai SnA |
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 76] bhigavatIsUtra sArasaMgraha garbha vicAra A pachIne garbha vicAra agatyane haI pUrepUre ApavAmAM Ave che. garbhamAM utpanna thato jIva IndriyavALe utpanna thAya che, ne IndriyavinAne utpanna thAya che. A apekSAkRta vacana che. garbhamAM utpanna thatA jIvane sparza- rasanAdi dravyakti nathI. eTale Indriya vinAne, ane bhAvendriya-caitanya hoya che, eTale IdrivALA kahevAya. trikALabAdhita A jaina sutrothI punarjanma siddha thAya che. eka zarIrane choDatA pahelA jIvamAtrane AvatAM bhava mATenu AyuSyakarma--gatinAmakarma tathA te gatimAM laI janAra AnupUthvI nAmakarmanI upArjanA avazyameva karavAnI hoya che tyArapachI ja ApaNu A vartamAna zarIra chavAtmAthI chUTuM thAya che. ane jIvAtmA potAnA karelA pApa tathA puNyane laIne bIjo avatAra dhAraNa kare che. anata duHkhothI bharelA A saMsArane samULa ucheda karanAra siddhAtmAne AnupUrvI nAmakarma bAdhavAnI AvazyakatA hotI nathI, tethI teo haju (avigrahA) gatithI teja samaye siddhazilAmAM vAsa karI le che. paraMtu naraka gatimA janArA che te sakarmaka hoya che. mATe svaya karelA pApakarmothI vihuvala banelA RjugatithI mokSa tarapha cAlyA na jAya, te mATe AnupUrvI nAmakarma temane -naraka tarapha laI jAya che gatine adhikAra hovAthI kapUranI geTI je, meTI RddhivALe mahezvaradeva pitAnuM avana ane je sthAne utpanna thavAnuM che te sthAna pitAnA avadhijJAnathI jAne atyanta lajajAlu thayA
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-1 luM uddezaka-7] [77 AvI ja rIte garbhamAM utpanna thato jIva zarIra vinAno ane zarIravALe utpanna thAya che. audArika, vaikiya ane AhAraka, e traNa sthUla zarIra nathI. te apekSAe zarIra vinAne che ane taijasa tathA kAryaNa-e be sukSma zarIra hevAthI zarIra vALa utpanna thAya che. garbhamAM utpanna thatAM veMta ja paraspara eka bIjAmAM maLeluM mAtAnuM Artava ane pitAnuM vIrya-je kaluSa ane kilbiSa che-tene AhAra kare che. garbhamAM gayele jIva mAtAe khAdhelA aneka prakAranA sara vikAranAM eka bhAga sAthe mAtAnA Artavane khAya che. chata AhAra nathI karate kemake-devagatine cheDIne manuSya strInI kumimAM avataranAre A deva pitAnA utpatti sthAnane A pramANe jue che. "atyanta mahekama purUthI dhRNitarUpe bhogavAyelI strIne garbhAzaya atyanta durga dhayukta che, mATe ja na game te naThAre che. maithunakarmamAM Asakata banelA puruSa ane strInuM atyanta dhRNita, kilaSTa ane AMkhone kaI kALe paNa na tevu vIrya ane rajanuM bhakSaNa mAre karavAnuM raheze jyA maLa, mUtra, carabI, lehI vagere gaMdhAtA padArthonI bharamAra che, jyAM havA, prakAza, pala ga vagere sukhadAyI padArtho muddala nathI, tevA sthAne mAre nava mAsa sudhI UMdhA zarIre rahevuM paDaze" A badhuM joIne te deva arati paripahane vaza banIne A pramANe mu jhavaNa anubhave che. A divya ane suga dhI zarIra mAre choDavuM paDaze, ane gadhAtA sthAnamAM nava mahinAnI sakhta kedamAM rahevuM paDaze amRta bhojana choDIne gadhAtA pudgalene AhAra karavo paDaze. Ama lajajAzIla banelA. A devane AhAra pratye aruci thAya che.
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78] bhigavatIsUtra sArasaMgraha A AhAra e jIvanA cAmaDI, hADakAM, majA, vALa, dADhI, rUMvATA ane nakharUpe pariName che, enuM ja kAraNa che ke e garbhanA jIvane viSTA, mUtra, kaleSmA, nAkano mela, vamana ke pittAdi hotAM nathI. garbhamAM gaele jIva sarva AtmavaDe AhAra kare che ne AtmAvaDe ja pariNamAve che. te AtmavaDe ja uvAsaniHzvAsa le che. garbhanA jIvane AhAra levAmAM ane tene caya-apacaya karavAmAM be nADIo kAma karI rahI che. eka "mAtRjIvarasaharaNa" nAmanI nADI che, te mAtAnA jIva sAthe saMbaddha che ane putranA jIvane aDakelI che. AnAthI putrane jIva AhAra le che ane AhArane pariNAve che. eka bIjI paNa nADI che. je putranA jIva sAthe saMbaddha che ane mAtAnA jIvane aDakelI che anAthI putrane jIva AhArane caya ane apacaya kare che. A ja kAraNa che ke putrane jIva mukhadvArA- keLIyArUpa AhAra levAne zakata nathI. mAtAnAM aMge traNa cheH mAsa, zeNita-lehI ane mAthAnuM bheju. pitAnAM ane traNa cheH hADakAM, majajA ane kiza-dADhI, rema, nakha. A mAtA-pitAnA aMge saMtAnanA zarIramAM jIvatAM sudhI rahenAru zarIre. jeTalA kALa sudhI Take, teTalA kALa sudhI te rahe che jyAre te zarIra samaye samaye hIna thatuM ane chevaTe jyAre naSTa thAya che, tyAre pahelAM mAtA-pitAnA age paNa nAza pAme che.
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ [79 zataka-1 luM uddezaka-7] garbhamAM gaelA jIva, mAtA duHkhI hoya te duHkhI ane sukhI hoya te sukhI hoya che. je garbha prasava samaTe mAthA dvArA ke pagadvArA Ave. to sarakhI rIte Ave che, je ADe thaIne bahAra Ave te maraNa pAme, kadAcit jIvato Ave che ane jIvanAM karmo je azubha rIte baddha, pRSTa, nibatta, kRta, sthApita, abhiniviSTa, abhisamanvAgata, samanvAgata, udIrNa hoya ane upazAMta na hoya te te jIva kadurUpo, durvarNavALA durgadhavALo, kharAba rasavALo, kharAba sparzavALa, aniSTa, akAMta, apriya, amaneta, kharAba svaravALe ane anAdeya vacanavALo thAya che ane kadAcita te zubha karmovALa jIva, hoya te badhu zubha paNa heya. parantu banatA sudhI ADe thaIne jIva jIvato na nikaLe. garbhasaMbaMdhI A pramANenuM varNana bhagavatI sUtramAM A uddezAmAM che. (A sabaMdhI thoDuMka varNana bIjA zatakanA pAMcamA uddezAmAM paNa Ave che.) AvI ja rIte taMdala Aliya pannAmAM paNa A saMbaMdhI vistArathI varNana Ave che bhagavatInAM saMpAdaka ane anuvAdake te paNa AvyuM che. ahiM paNa te varNana upayogI hovAthI ApavAmAM Ave che. jIva garbhanI aMdara ra77 divasa arthAt nava mAsa sADA sAta divasa sudhI rahe che ATalI sthiti te hevI ja joIe. AthI ochA vadhAre divasa rahe te samajavuM joIe joIe ke jIvane kaI upaghAta thaye che.
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ [bhagavatIsUtra sArasaMgraha , strInI nAbhinI nIce kulanA nALA jevA ghATavALI be nADIo hoya che. tenI nIce nIcA mukhavALI ane kulanA DeDA jevI ni hoya che. tenI nIce AMbAnA mAMjara jevA ghATavALI mAMsanI mAMjara hoya che. te mAMjara Rtu samaye phuTe che ane temAMthI lehInAM biMdu jhare che. have te jharatA lehInA biomAMthI jeTalA biduo puruSanA vIryathI mizrita thaI, te DeDAnA jevA AkAravALI enimAM jAya che, teTalA biduo jIvanI utpattine vegya kahyA che. bAra muharta pachI te ni-eTale ke enimAM AvelA pUrveta prakAranA lehInA biMduomAM rahelI jIvanI utpattinI cegyatA nAza pAme che ane tenI aMdara vadhAremAM vadhAre bethI navalAkha jIve upaje che. paMcAvana varSa pachI strInI ni plAna thAya che, arthAt te gatpattine mATe egya nathI rahetI. tathA paMcetera varSa pachI puruSa ghaNu bhAge nibaja thaI jAya che. so varSanA AyuSyavALA mATe A maryAdA samajavI joIe. tethI vadhAre AyuSya--TheThe pUrvakeTI sudhI jIvanArA manuSya mATe A niyama che. tevI strIonI ni jyAre tenuM AyuSya adhu bAkI rahe che, tyAre gatpatine ayogya thAya che ane purUSo A yuSyane 20me bhAga bAkI rahe, tyAre nibIja bane che. batakALe prApta thayelI strInI nimAM bAra mahata jeTalA samaye bethI navalAkha jI utpanna thAya che. tathA vadhAremAM vadhAre eka jIvane basathI navaso sudhInA janaka (pitA) hoI zake che.
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-1 huM uddezaka-7] [1 jIva vadhAremAM vadhAre garbhAvAsamAM bAra varSa sudhI rahe che. strInI jamaNuM kukhe putra utpanna thAya che DAbI kukhe putrI utpanna thAya che. DAbu ane jamaNuM--e banenI vacce napuMsaka pedA thAya che. tiyAmAM vadhAremAM vadhAre jIva garbhAvAsamAM ATha varSa sudhI rahe che. - jyAre mAtA-pitAne saMga thAya che, tyAre pahelI vakhate jIva mAtAnu lehI ane pitAnu vIrya-te bethI mizrita thaela dhRNA upaje te malIna padArtha khAya che. tene khAIne garbhapaNe utpanna thAya che. tyArabAda sAta divase te garbha kalarUpe thAya che bIjA sAta divase te garbha parapoTA jevA thAya che. pachI te parapoTAnI pezI bane che. pachI te kaThaNa pezI je thAya che. pahele mahIne garbhanu vajana eka karSa uNuM eka pala thAya che. (seLa mAsAne eka karSa ane cAra karSano eka pala thAya che.) bIje mAse kaThaNa pezI je thAya che trIje mAse mAtAne dehada (dehalA) utpanna kare che. ceAthe mAse mAtAnA aMgone puSTa kare che. pAcame mAse te pezImAMthI pAMca aMkura phUTe che. be paganA be, be hAthanA be ane mAthAne eka cha mahine pitta ane zeNita upaje che. sAtame mahine sAtase nase, pAMcaso mAMsa pezIo, beTI nava dhamaNIo, nADIo ane dADhI tathA mAMsa sivAya navANuM lAkha ramakRpane upajAve che. AThame mAse te pUrepUrAM aMgavALe bane che. A garbhane phaLanA DITiyA jevI, kamaLane nALa jevA ghATavALI nAbhi upara rasa haraNa nAmanI nADI hoya che ane
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ 82] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha te nADIne mAtAnI nAbhi sAthe saMbaMdha hoya che. tethI te vATe garbhane jIva ejane grahaNa kare che ane tenAthI ja jyAM sudhI jame tyAMsudhI vRddhi pAme che. nava mAsa vItyA pachI, ke nava mAsa pUrA thayA pahelAM te garbhavatI strI cAra jAtamAnA eka jAtanA jIvane praseve che. putrIrUpe putrIne prasave che, putrarUpe putrane prasave che, napuMsakarUpe napuMsakane praseve che ane bibarUpe biMbane prasave che. vIrya ochuM hoyane eja vadhAre hoya tyAre putrI utpanna thAya che, vIrya vadhAre ne eja ochuM hoya, to putra utpanna thAya che. eja ane vIrya ane sarakhA hoya, tyAre napuMsaka thAya che ane jyAre strInA ejane (RtuvatI strIne) saMga thAya, tyAre mAtra keI paNa jAtanA AkAra vinAne mAMsapiDa (biMba) utpanna thAya che. - keI mahApApI jIva vadhAremAM vadhAre bAra varSa sudhI garbhavAsamAM rahe che. A zarIramAM anukrame aDhAra pAThakaraMDikAnI saMdhio che. bAra pAMsaLIno kare che. cha cha pAMsaLIne eka eka kaDAha che. eka tarapha cha pAMsaLI ne bIjI tarapha che. eka veMtanI kukha che. cAra AMgaLInI grIvA-Deka che. vajanamAM cAra palanI jIbha che. be palanI AMkho che. cAra palanA kapALavALuM mAthuM che. batrIsa dAta che, sAta AMgaLInI jIbha che, sADAtraNa palanuM hRdaya che. paccIsa palanuM kALaju che. A zarIramAM be aMtra (AMtaraDA) ane pAMca vAge che. te A pramANe eka skUla atra ane bIje sUkrama aMtra.
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ [83" -zataka-1 luM uddezaka-7] skUla aMtra vaDe nihArane pariNAma thAya che ane sUma aMtra vaDe mUtrane pariNAma thAya che. be pAsA che. DAbU ane jamaNuM, DAbU sukhanA pariNAvALuM , che ane jamaNuM duHkhanA pariNAmavALuM che. A zarIramAM 108 sAMdhA che. 177 marmasthAne che. 300 hADamALAo che, 900 nADie che, sAtaso naso che, pAMca pezIo che nava dhamaNuemaTI nADIo che. " ghUMTIthI nikaLelI ekaso ATha nase che. je upara TheTha mAthA sudhI pahoMcelI che. te rasaharaNa kahevAya che. jyAM sudhI te nasa barAbara che, tyAM sudhI AMkha, kAna, nAka, ane jIbhanuM sAmarthya barAbara hoya che. nAbhithI nikaLelI bIjI ekasATha naso che, te nIce paganA taLIyA sudhI pahoMcelI che jyAM sudhI te naso barAbara hoya che, tyAM sudhI jAMghanuM sAmarthya ThIka hoya che. ' nAbhIthI nikaLelI bIjI paNa eksasATha na che. - te tirachI TheTha hatheLI sudhI pahoMcelI che. jyAM sudhI te barAbara heya che, tyAMsudhI hAthanuM sAmarthya Take che. nAbhithI ekasosATha bIjI naso nikaLI che, te TheThagudA sudhI gaI che. jyAM sudhI te barAbara che, tyAMsudhI mUtra ane nihAra sabaMdhI vAyu ThIka rIte pravarte che. - - pacIsa nase lempane gharanArI, pacIsa pittane ane - dama nase vIryane dharanArI che. - puruSane kula sAtaso nADIo hoya che. strIne cha sIttera napusakane cha ne eMsI hoya che.
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha. A zarIramAM eka ADhaka (ATha zera) rudhira heAya che. cAra zera carakhI, e zera bheju, A zera mUtra, e zera viSTA, ardhAzera zera pitta, ardhA zera zleSma ane pAzera vIya hAya che. e badhI dhAtuomAM jyAre vikAra thAya tyAre tenu vajana vadhe yA ghaTe che. puruSane pAMca kADhA, ne strIne cha kAThA heAya che, puruSane sala nikalavAnAM navadvAra ane strIne agiAra hAya che. ane napuMsakane 1 puruSane pAMcaseA, strIne cArasAne sIttera cArasAeMzI mAMsapezI hAya che. mAMsanA piDA upara sAthaLa rahelA che ane te upara keDanA pAchaLaneA bhAga che. pIThanA aDhAra hADakA keDanA hADakAMthI vIMTAelA che. AMkhanA e hADakAM che. garadananAM seALa hADakAM che ane pIThamAM khAra pAMsaLIe che. 23 6 23. garbhamAM AvatAM jIvane vyendriyA (sthUlendriyA) ane sthULa zarIra hAtu nathI kemake je pUrva jIve bhavane cheDIne A vartamAna garbha svIkAryo che mATe te bhavanuM zarIra ane indriyA te ja bhavanA chelA samaya sudhI ja sAthe rahe che zarIra ane indriya paryApti dvArA prApta karela zarIra ane indriyAnI maryAdA te ja bhavanA chellA zvAsa sudhI maryAdita hoya che vartamAna bhavate svIkAranArA A jIva je kSaNe kukSimAM Ave che, te ja samaye AhAra paryApti nAmakarmanA udaya thatAM AhAra grahaNa kare che. tyAra pachI zarIra paryApti ane Indriya nAma paryApti udayamA Ave che ane zarIranI tathA IndriyAnI racanA thAya che.. 1
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-1 luM uddezaka-8] chava na vipAka kALe ja zarIrAzinA ja karmane laine bAlAdinuM AyuSya A uddezakamAM judA judA prakAranA manuSya kevA kevA prakAranAM AyuSya bAMdhe, tema eka kiyA karatAM temAM kevA karma upArjana thAya, e saMbaMdhI varNana che. enI AMtara zraddhA, azraddhA vagerene anulakSIne manuSyanA judA judA bhedo gaNavAmAM AvyA che. jema- anata zakti dharAvanAra karmasattA pitAnA vipAka kALe hAjara thAya che ane garbhamA Avato jIva pitAnA zubhAzubha karmone bhogavavA mATe ja zarIrAdinI racanAmAM pite svayaM paryApti nAma karmane laIne kAryAnvita thAya che. kemake -jIva ane karmasattA bane potapotAnA kAryamAM sazakta che eka zarIrane choDIne bIjA -zarIrane dhAraNa karatA A jIvane vadhAremAM vadhAre cAra samaya ane ochAmAM ochA eka samaya lAge che te samaye yadyapi pUla zarIrAdi nathI hotu to paNa sukSma zarIra (taijasa ane kArmaNa) tathA bhA i (labdhi ane upayoga) te avazyameva hoya che. garbhamA AvelA chevanA zarIramA mAsa, lehI ane mAthAnuM bheju A traNe mAtAnA A go kahevAya che ane hADakA, majA ane dADhI-mUchanA vALo pitAnA aMge kahevAya chesArAMza A che ke-sasAranI mAyAnA ragamAM raMgAyelA, vyabhicAra karmamAM pUrNa masta, tAmasika ane rAjasika AhArane khAnArA, tathA dhArmika vAtAvaraNa vinAnA mAtA-pitAonA zarIramAM rahelA lohI-mAMsahADakA-majA-meda-zukra ane rAja Adi sAte dhAtuo atyanta azuddha tAmasika hovAnA kAraNe janma lenArA bAlakanA aMgo paNa nirbala kheDakhApaNavAlA hoya che.
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ [bhagavatIsUtra sArasaMgraha. ekAtabAla, paMDita ane bAlapaMDita. ahiM prazno e pUchavAmAM AvelA che ke ekAnta bAla, ekAnta paMDita ane bela paMDita kevuM AyuSya bAMdhe ne kayAM jAya? ahiM ekAta vizeSaNa mUkavAmAM AvyuM che, enuM kAraNa e che ke-ekAnta bAlathI mithyASTi ja manuSya le. je ekAnta "bAla" kahevAmAM AvyuM na hatuM te mizradaSTi jIva paNa AvI jAta. ' mATe ja sadAcAramaya jIvana, dhArmika vAtAvaraNa, vRddhonI upAsanA tathA paramadayALu paramAtmA sAthenuM tAdAca A cAra prakAre potAnuM jIvana jIvanAra ' bhAgyazAlI puNyavAna kahevAya che ahiMsA dharmanI ArAdhanA karanArA puNyazAlIoe sauthI pahelA pitAnA saMtAne je garbhamAM AvyA che ane bhaviSyamAM Avaze, temanA upara ja ahisAbhAvane prayoga ajamAvavuM joIe, jethI * temanuM ahiMsaka jIvana chellA zvAsa sudhI amaraphaLa ApI zake. saMtAnone devatAI saMskAra ApavA hoya, gharamAM ane pitAnA haiyAnA maMdiramAM jinezvaradevanA dharmanI sthApanA karavI hoya, tathA pitAnI sAta peDhIone ujajavala karavAnI bhAvanA hoya te pitAnI strI garbhavatI thayA pachI tenI sAthe arthAta je divase garbhAdhAna thAya te divasathI laIne mithunakarma, malina vicAre, kAmukI ceSTAo ane khAnapAnanI azuddhine TAlavI joIe. basa ! e ja ahiMsA che ane potAnI khAnadAnImAM mahAvIrasvAmInA ahiMsA dharmane - sthApana karavA mATe A ja eka pavitra ane uttama mArga che. - je mAtApitAe potAne saMyamabhAva na TakAvI zake. eTale
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-1 luM uddezaka-8] AvI ja rIte ekAnta paMDitathI sAdhu ja levAne che. sarvathA prANAtipAtAdine tyAgI, sarva virata sAdhuM, te ekAMta paMDita che. ane bAla paMDita eTale zrAvaka. jeNe sthUlathI hiMsAdi pApArane tyAga karyo che te. AvA ekAntabAla, ekAnta paMDita ane bAlamaMtinA AyuSya saMbaMdhI jaNAvavAmAM AvyuM che ke - ekAnta bAla manuSya narayika, tiryaca, manuSya ane deva nAme te AyuSya bAMdhI zake ane te te AyuSya bAMdhIne te te gatimAM jAya che. pitAnA kukarmo-ceSTAo Adi upara akuza na mUkI zake, teo keI kALe pitAnA saMtAna pratye ahiMsaka banI zake tema nathI. te zu sasAranA cha pratye ahi sakabhAva-maitrIbhAva ke samabhAva rAkhI zakaze ? e paNa eka prakAranI AtmavaMcanA ja che. pUrvabhavamAM mahApApakarmI jIvAtmAo jemaNe atyanta kilaSTabhAve tIvra rasavAlA karmo bAMdhyA che, tevA garbhamAMthI bahAra AvatAM vedanAne bhogavatA ja Ave che temane pApakarmone vadhAre paDate udaya hovAthI te jIvo karUpA, kharAba varNavALA, durgadha zarIravALA, kharAba rasavALA, kharAba sparzavALA, aniSTa, akAta, apriya, azubha, amanojJa hIna, svaravALA, dInasvaravALA, anika ane akAtasvaravALA tathA anAdeya nAmakarmanA svAmI hovAthI temane manuSya avatAra atyanta hADamArione bhegavavA mATe ja hoya che * pUrvabhavamAM AcarelI aneka jIvo pratyenI hiMsA vaira- vidhacerI-mathuna ane parigraha Adi pApothI bhArI banele A jIva
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88] bhagavatIsUtra sArasa graha ekAnta pati manuSya AyuSya khAdhe ce kharo ne na paNa madhe. jo AyuSya khAMdhe te devanu AyuSya mAMdhIne devalAkamAM ja jAya ane jo AyuSya na khAMdhe te meAkSamAM ja jAya. kAraNa ke ekAnta patinI e gatie kahI che. atakriyA ane kalpApapAtikA, cAra ana tAnukha dhi, ane traNa meAhanIya-samyakRtva saptaka khapI gayA pachI te sAdhu AyuSya bAMdhate nathI, ane ka khapAvavAnAM kaMika khAkI rahyAM heAya te AyuSya AMdhe tA devalAkanu ja. jyAre garbhAvAsamAM Ave che, tyAre garbhamAM rahyo chatAM gatabhavanA vaira-virAdha yAda AvatA ja peAtAnI vIya labdhi ane vaikriya labdhi vaDe mAnasika yuddhanI taiyArI kare che ane temAM masta anIte kadAca teja samaye arthAta gumA rahyo te maraNa pAme te naraka ane tiryaMca avatArane ja pAmaze. jyAre gatabhavamAM karelI arihaMtanA dharmanI ArAdhanA yA dAna-prema Adi bhAvAne laIne gagata va te te pUrva bhavanA sukRtane yAda karatA, ane te satkarmAnI ArAdhanAmAM manane parAvate je te kSaNeja AyuSyakarma samApta kare teA devagatine meLavavA mATe ja sama banaze sArAze ke garbhamAM rahele jIva naraka ane devagatine paNa meLavI zake che A banne vArtAmAM mAtapitAnA gRhasthAzramanA kusa skAra ane susa MskAre paNa avazyameva kAma karatA hoya che. mATeja dharanAM vAtAvaraNane susaskArI rAkhavA mATene prayAsa sauthI prathama karavA ane gharamA susakArA tyAreja Avaze jyAre mAtA-pitA ane vaDIlo potAnA jIvanamAM brahmaca dharma, sadAcAradharma, satyadharma ane pramANikatA lAvaze. AnAthI atirikta khIjo koi hitAvaha mArga nathI
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-1 huM uddezaka-8] [89 mAla paDita manuSya devanu AyuSya bAMdhI devagatimAM ja jAya. kAraNa ke--mAla paDita manuSya--kAI uttama zramaNa pAsethI A vacana sAbhaLI, avadhArI keTalIka pravRttithI aTake che ne keTalIkathI nathI aTakatA. keTalAMkanAM paccakakhANa kare che ne keTalAMkanAM nathI karatA. ema keTalIka pravRttithI aTakacAnA ane keTalAMka paccakakhANa karavAnA kAraNe te nairayikanu' AyuSya AdhatA nathI, devanuM AyuSya khAMdhI devalAkamAM jAya che. . 24 24 ekAnta khALa chavA mithyAdaSTi ane avirata hAya che. te cAre gatinA krama AMdhe che yadyapi temane mithyAtvanA udya che te paNa AyuSya bAdhavAnAM pariNAmeA judA judA hAvAthI kAI te vadhAre paDatA mithyAtvatA uzya hoya che tyAre moTA prakAre Ara bha-samAra bha parigraha tathA satbuddhi ane savivekathI virUddha upadeza ApavAvALA heAvAthI te jIva naraka ane tiryaMcanuM AyuSya Ave che. jyAre mithyAlI hovA chatA paNa kaika bhadrika pariNAmI hAvAthI kapAyAthI dUra rahenArA tathA akAma nirA, khALata Adi sarkamAMne AcAranArA hovAthI te jIva devagati ane manuSyagatinu AyuSya bAdhe che, mATe ekAnta bALajIvA cAre gatinu AyuSya khAvI zake che ema zAstra-vacana che tevI ja rIte bALa paDita eTale zrAvaka-zrAvikAnA bhAva samyakRtva dharmamA hovAthI tathA jaina zAsananA rAgI hAvAthI ane pApakame tyAga karavA lAyaka che evI bhAvanA hovAnA kAraNe peAtAnI zakti ane paristhitine lai amuka vastune tyAga--paccakakhANa kare che. ane e ghaDI mATe paNa mana-vacana-kAyAthI pApA karavAM nahi. karAvavo nahi AvA ahisaka bhAve sAmAyika dhanI AcaraNA seve che mATe te devagatinA ja mAlika bane che. k
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ 90] bhagavatIsUtra sArasaMgraha kriyA-vicAra jaina zAstrAmAM pAMca prakAranI kriyAe kahevAmAM AvI che.-1 kAyikI, 2 AdhikaraNikI, 3 prAdeSikI, 4 pAritApanikI ane 5 prANAtipAtikI. mRgaghAtakAdi puruSone zikArAdi kriyA karatI vakhate keTalA keTalA prakAranI kriyA lAge che, te varNana ahiM karavAmAM AvyuM che. tenA sAra A pramANe che. . koI eka zikArane ceAgya evA pradezamAM koI zikArI mRganA vadha mATe khADA kheAde ane jALa race, te te mANasa traNa kriyAvALA, cAra kriyAvALA ke kadAca pAMca kriyAvALA paNa kahevAya. enu kAraNa e che ke--jyAM sudhI te mANasa jALane pakaDe che paNa mRgAne khAMdhatA ke mAratA nathI, tyAMsudhI kAyikI, adhikaraNukI ane prAkreSikI--e traNa kriyAthI sparzAela che. e traNa kriyAvALA kahevAya. have te jALane dharIne mRgAne khAMdhe che, paNa mAratA nathI, tyAMsudhI te cAre kriyAvALA kahevAya arthAt pAritApanikI vadhAre ane mRgeAne AMdhIne mAre eTale pAMca kriyAvALA-arthAt prANAtitAtikI kriyA paNa lAge have koI puruSa evA kaI jagalamAM taraNAMne bhegA karI Aga mUke teA te paNa traNa-cAra ke pAMca kriyAvALA thAya. emAM khatAvavAmAM AvyuM che ke jyAM sudhI te taraNAne bhegAM kare che, tyAsudhI traNa kriyAvALA, Aga mUke paNa mALe
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-1 huM uddezaka-8] [1 nahi, tyAMsudhI cAra kiyAvALe ane bALe che, tyAM sudhI pAMcakiyAvALe kahevAya kaI haraNone mAranAra zikArI evA keI ja galamAM haraNane mAravA bANane pheke, te te paNa traNa, cAra ke pAMca kriyAvALA kahevAya. arthAt bANane pheke che paNa vidhate nathI, tyAM sudhI te traNa kiyAvALe bANane pheke che ne mRgane vadhe che, tyAM sudhI te cAra kiyAvALe, ane mRgane mAre che, tyAM sudhI te pAMca kiyAvALo kahevAya. ahi eka vicitra prazna pUchAya che keI eka puruSa mRganA vadhane mATe kAna sudhI lAMbA karelA bANa ne prayatnapUrvaka kheMcIne ubho che, haju bANa chUTayuM nathI eTalAmAM bIje kaI purUSa pAchaLathI AvIne te - ubhelA puruSanu mAthu talavArathI uDAvI de che A vakhate te bANa pUrvanA kheMcANanA kAraNe chUTe che, ne mRgane vadhe che. A vakhate te puruSa zu mRganA vairathI spaSTa che ke puruSanA. vairathI spaSTa che ke bhagavAna Ane uttara ApatAM kahe che ke-je puruSa mRgane mAre che. te mRganA vairathI pRSTa che ane je puruSane mAre che, te puruSanA vairathI pRSTa che kAraNa ke - e siddhAnta pahelA ja pratipAdana karavAmAM Avyo che ke "karAtuM hoya te karAyuM," "sa dhAtu hoya te sa dhAyuM kahevAya." "pheMkAtuM hoya te phekAyu kahevAya" vagere. A hetuthI mRgane mAre te mRganA vairathI pRSTa ane puruSane mAre te puruSanA vairathI pRSTa kahevAya
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ 92] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha vIrya vicAra ahiM eka bIjo prazna paNa vicAravA jevo che. be puru che. sarakhI cAmaDI, sarakhI umara, sarakhuM dravya, ane sarakhA ja upakaraNa-hathiyAra vagere. A be puruSamAM laDAI thAya emAM eka jIte che ne eka hAre che, enuM zuM kAraNa? javAba e che ke-je vIryavALe hoya te jIte che ane vIrya vinAno hAre che arthAtu-je puruSe vIrya rahita karmo nathI bAMdhyA, nathI sparyA-nathI prApta karyA, ane te karmo udIrNa nathI, paNa upazAMta che, te puruSa jIte che. ane je puruSe vIrya rahita karma bAMdhyA che, sparyA che, te karmo udayamAM AvelA che, paNa upazAMta nathI, te puruSa parAjaya pAme che - jI vIryavALA paNa che ne vIrya vinAnA paNa che, kAraNa ke jI be prakAranA kahyA che : saMsAra samApaka ane asa sAra samApannaka. je jIve asaMsAra samApannaka che, te siddho che ane teo vIrya rahita che. je jIve saMsAra samApannaka che, te be prakAranA che. zilezI pratipanna ane azalezI pratipanna, temAM je zilezI pratipanna che, te labdhivIryavaDe savIrya che ane karaNavIryavaDe avIrya che azelezI pratipanna jIvo labdhivIrya vaDe savirya hoya che ane karaNavIryavaDe savIrya ane avIrya paNa hoya che. narayike labdhivIryavaDe savarya ane karaNavIryavaDe vIrya paNa che ane avIrya paNa che. enuM kAraNa che ke je narayikane utthAna, karma, bela, vIrya ane puruSAkAra parAkrama che. te narayike labdhivIryavaDe ane karaNavIrya vaDe paNa sanIya che. tathA
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-1 luM uddezaka-8] [3 je naiyikAne utthAnAdi nathI te labdhivIrya vaDe savIya che, paNa karaNavI vaDe avIya che. - jIvanamA e pramANe pacendriya ti ca sudhInA jIvAne mATe jANavuM, ane sAmAnya jIveAnI mAphaka manuSya mATe jANavu. 25 6 25 je karAya te kriyA pAMca prakAre che te A pramANe - (1) kAyikI-jIva vadha karavA mATe zarIra sabaMdhI halana--calana-- gamana-Agamana vagere kAyikI kriyA kahevAya che atyutkaTa rAga-dveSa-meAha-kutUhala-ana tAnuba dhI krA--mAna- mAyA-lAla ane ajJAnanu jora hAya che tyAre e vanA zarIrA vyApAra prAya karIne pazcAta rUpeja hAya che. (2) adhikaraNikI- 'adhakriyante vAtaya prALineiiAMta tvadhikaraNam / athavA adha kriyate jIvo'nenetyadhikaraNam / Y jenA vaDe iva nIca sthAne eTale ke durgati tarapha laI javAya te adhikaraNa kahevAya che paradhAta mATe talavAra,. tIra, barachI, gANa, lAkaDI, charI ane jIvAte phasAvavA mATe khADA kheAdavA tathA pakaDavA mATe jAla pAtharavI te phUTapAza paNa zastra kahevAya che AnA vaDe thatI kriyA AdhikaraNikA kriyA tarIke, samAdhAya che } (3) prApikI--jIvAne mAravA mATenA duSTabhAva-dveSabhAva-dhRNAbhAva vagerethI thatI kriyAne prAdeSikI kriyA kahevAya che (4) pAritApanikI---vAte jALamA kasAvavA, khADAmAM nAkhavA, pijarAmA ke jelamA nAkhavA ane nakhAvavA jethI te jIvene paritApa thAya te pAritApanikI kriyA kahevAya
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ [bhagavatIsUtra sArasaMgraha 94] gurutvAdi vicAra AtmAnuM mukhya dhyeya mukti che. AtmA peAtAnA svabhAvathI cheTTI, abheddI, aNAhArI vagere guNa-viziSTa che. parantu AtmAne lAgelA kanA kAraNe A AtmA sasAsmAM (5) prANAtipAtikI--chavAnA prANA haNAya te prANAtipAtikI kAna kriyAprasiddha che. mRgAne mAravAnI bhAvanAthI tIr--kAmaThA laIne vanamAM gayelA zikArInu zarIra mRganA vadha mATe prayatnazIla che. zastro pAse che. ane dhanuSyanI derI sudhI kheMcIne ubhe che. mRgane mAravA mATeno dveSa paNa utkaTa che . AvI paristhitimAM te zikArIne pahelAnI traNa kriyA lAgaze. pAtharelI jALamA mRgA jyAre sAya che, taDe che tyAre ceAthI kriyA lAgaze ane mRgA mare tyAre pAcamI kriyA lAgaze, AvI rIte khIjA praznomAM paNa ghaTAvI levu. ahIMto mRgadhAtane laine ja prazna ane javAba che. khAkI te ApaNA jIvananI pratyeka kriyAmA uparanI kriyAe dhaTAvI zakIe chIe navatavaprakaraNamAM kriyAnI saMkhyA pacIza'nI che. te badhI tyAjaya che ema samajIne ApaNu jIvana saMyamita--maryAdita ane niSparigrahI rAkhavu' jethI AzravatattvathI chUTakAreza meLavavA mATe ApaNe bhAgyazAlI thaie prasannacaMdra rAjarSiMnA dRSTAntathI paNa A kriyAnuM rahasya jANI zakAya che. te muni hatA mahAmuni hatA mahAtapasvI ane mahAyAnI hatA rAharaNa sivAya temanI pAse kaI paNa hatu ja nahi chatAM paNa dukha daMtamukhe sAMbhaLyuM ane eka kSaNa pahelA jemanu
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-1 luM uddezaka-9] paribhramaNa kare che. AtmAne mATe haLavApaNuM, saMsArane e che ka-TUMka kara ane oLaMga, e cAra vastuo prazasta che, tethI ulaTu bhArepaNuM, saMsArane pracura kare, lAMbo kare, ane temAM rakhaDavuM, e cAra aprazasta che. zarIra mokSamArge joDAyeluM hatuM, te ja zarIra putra mohane lIdhe caMcala banyu, haTha phaphaDavA lAgyA AmAM lAlaza AvI, bhrakuTi upara caDhI, hAthanI AMgaLIo mukInA rUpamAM pariNita thaI gaI mATe A kAyikI kriyA thaI putra pratyenA mohane lIdhe utpanna thayela rAga ane zatruo pratyene dveSa A pramANe rAga-dveSa nAmanA bhAva-zastro A muninAM hAthamAM AvI caDhayAM ane mahAmuni rAga-dveSamAM gaLADUba DUbI gayA. tethI AdhikaraNikI kriyA lAgI potAnA putranA dravyazatruo pratye A munirAja atyanta depamAM laya pAmIne mAnasika yuddha ramavA lAgyA te prApikI kriyAnA kAraNe ja " ' pitAnA putra upara kharAba bhAva rAkhanArAo pratye A mahAtapasvI munirAjanI mAnasika vicAradhArAo bIjAone paritApa upajAvanArI hovAthI pAritApanikI kriyA thaI ane chevaTe jANe eka eka zastra eka eka rAjAne mAravA mATe phekatA gayA ane temanI mAnasika kalpanAmAM eka eka rAje haNAte gaye. A " mATe prANAtipAtikI kriyAnA mAlika paNa thayA basa ! A bhAva kriyAone laIne munirAjazrI prasannacadrajI sAtamI nArakI sudhI pahocI gayA ane chelluM zastra pakaDavA mATe mAthA upara hAtha jatA pAchA bhAnamAM AvI gayA ane pAce kriyAothI jevA mukta banyA ke tatkAla kevalajJAnanA mAlika banI mokSamAM pahoMcI gayA.
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ 96] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha * ApaNe joyuM che ane e svAbhAvika che ke-gurutva e. aprazasta che, ane laghutva e prazasta che. saMsAramAM anaMta padArtho che. temAM ghaNA guru che ane ghaNuM laghu che, balake keTalAka padArtho gurulaghu ane agurulaghu paNa che udAharaNa tarIke ApaNe joIe ke- patthara e guru che, kAraNa ke tene nIce javAne svabhAva che, dhUmADe e laghu che, kAraNa ke tene UMce javAno svabhAva che. vAyu e guru-laghu padArtha che, kAraNa ke tene tIrachaL javAne svabhAva che ane AkAza e agurulaghu dravya che kAraNa ke tene te svabhAva che. A prakaraNamAM lagabhaga A saMbaMdhI praznottara che. uparAMta nirca zene mATe zuM prazasta che, e ane tenI sAthe bIjA matavALA tathA chevaTe pArzvanAthanA vaMzamAM thayelA kAlAsyaveSTi-putrane sthavira anagArA sAtheno saMvAda ApavAmAM AvyA che. jeno sAra A pramANe che - kaI paNa jIva prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, maithuna, parigraha, krodha, mAna, mAyA, lebha, prema, dveSa, kalaha, kalaMka ApavuM, cADI khA), aratirati, bIjAnI niMdA, kapaTapUrvaka jUThuM besavu ane aviveka-mithyAdarzanazalya enA vaDe bhArepaNu pAme che, ane tethI ulaTuM prANAtipAtAdina aTakAva karavAthI yAvat vivekathI halakApaNuM pAme che ane Aja kAraNethI eTale prANAtipAtAdithI jIva saMsArane vadhAre che, lAMbo kare che, ane saMsAramAM bhamyA kare che ane A kAraNathI nivRtta thavAthI jIva saMsArane ghaTADe che, TUMke kare che, ane
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-1luM uddezaka-9] pAra karI jAya che! 6 AvI rIte sAtamo avakAzAntara, sAtamo tanuvAta, sAtama ghanavAta, sAtame ghane dadhi, sAtamI pRthvI vagere mATe prazno che. javAbamAM sAtame avakAzAntara agurulaghu-eTale bhAre haLavA sivAyane che. sAtamo tanuvAta bhAre haLave che. AnI dha 26. akAma nirjarathI ghaNu ghaNAM karmo khapAvyA pachI devadurlabha manuSya avatAra pAmele jIva kyA karmo-pApa kare che jene laIne te bhAre (vajanadAra) thAya che ? A praznano javAba ApatAM sasArAtIta, dayAnA sAgara, bhagavAne pharamAvyuM ke aDhAra prakAre karAtAM pApothI AtmA bhArI bane che. jenA sevanathI pApa ja lAge te pApa-sthAnaka kahevAya che. " minnitithatAm pAnAM sathAnavamiti pApathAna A vyutpattithI pApane ja sagraha karAvanArA A pApasthAnakenuM varNana sakSepathI A pramANe che. prAticta - eTale raparzendriya, rasanendriya, dhrANendriya, cakSurindriya, zravaNendriya, manabaLa, vacanabaLa, kAyabaLa, zvAsosa ane AyuSya rUpI daze prANane tAratamyarUpe dhAraNa karanArA jIvo prANI kahevAya che e prANImAtranA keI paNa prANane hAni karavI, AghAta lagADavo chedana-bhedana kare, lAta mAravI, dhULathI DhAkavA, paraspara virodhI ne bhegA karavA, ane potAnA puNyakarmane jere bIjAonA mana-vacana-tathA kAyAnA baLane dabAvI devA jenAthI te tathA tenA satAne duHkhI bane te hisA che " vAva phurita nI vivuM......... arthAta prANImAtra jIvavAne ja I che che. paNa potAnA prANathI vimukta thavA kaI paNa IcchatA nathI paraMtu Indriyone gulAma-kapAyut
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ [bhagavatIsUtra sArasaMgraha mAska sAtamo ghanavAta, sAtame ghanodadhi, sAtamI pRthvI, ane badhAM avakAzAntare jANavA. A pramANe narayikene mATe kahevAmAM AvyuM che ke, te bhAre haLavA che ane agurulaghu-bhAre haLavA sivAyanA paNa che. kAraNa ke vaikiya ane taijas zarIranI apekSAthI bhAre nathI, haLavA nathI ane bhAre haLavA sivAyanA paNa nathI. paNa AtmA ajJAna ane pramAdanA vaza thaIne anya jIvone ghAta kare che, arthAta prANuone temanA prANathI vimukta kare che te prANAtipAta nAmanuM paheluM pApa-sthAnaka kahevAya che prAdhAnAmatipaatH vA prANAH atipAtyante yena duSprayuktena manasAvacasA-kAyena iti praannaatipaatH| * jUvA-mRSA eTale asatya ane vAda eTale belaDuM. arthAt padArtha je svarUpe che tenAthI viparIta bolavuM, te asatya bhASaNa traNa prakAre che - 1 sadbhAva pratiSedha, 2 arthAntara, 3 gavacana. AtmA nathI, paraloka nathI, puNya-pApa nathI, mokSa nathI athavA a gUThA ke cokhAnA pramANa jeTale AtmA che. A pramANe arthAntara vacana bolavA te sabhAvapratiSedha ane abhUtakSAvana kahevAya che padArthonA vAstavika svarUpane tathA tenA arthane niSedha karavo te arthAntara nAme mithyAvacana che. hisaka, kaThora, marmabhedaka, prANadhAtaka, pazunyAtmaka Adi vacanano prayoga gavacana che. eTale ke hiMsaka bhAvAdi kaI kALe paNa satyavacana hoI zake nahi sattAna-rAgadveSane vaza thaIne cerI karavAnA IrAdathI pArakI vastu levI-chupAvavI te trIju pApasthAnaka kahevAya che.
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-1 luM uddezaka-9] bhAre haLavA gurulaghu che. ane jIva tathA karmanI apekSAe bhAre nathI, haLavA nathI, bhAre haLavA nathI paNa bhAre haLavA sivAyanA che, e pramANe yAvat vaimAnike sudhI jANavuM. - - dharmAstikAyAdi padArtho yAvat jIvAstikAya agurulaghu che. ane pudgalAstikAya gurulaghu ane agurulaghu paNa che. | samaye ane karmo agurulaghu che. ' aizu-rAga vaza banIne mithuna bhAvanuM sevana karavuM te maithuna kahevAya che. pApanA irAdAthI puruSa-strInuM yugala. be puruSonuM yugala athavA be strInuM yugala je vyabhicAra karma kare te mathana karma kahevAya che. athavA rAga-mehanA kilaSTa adhyavasAyone laIne ekAkI jIva paNa maithunabhAvanuM citavana kare, bhogavelA bhogene yAda kare, bhaviSyamAM paNa viSaya bhaganI cAhanA kare, A pramANe ga dA vicAre, gaMdu sAhitya, ane gadA citra vaDe mAnasika pariNAmamAM uttejanA lAvIne purA pitAnA vIryanuM athavA strI kRtrima sAdhana dvArA pitAnA rajanuM patana kare te paNa maithuna kahevAya che. parigraha-"pari samantAt-AtmAnaM gRhaNAtIti parigrahaH athavAgaDamA paritti rijha che maryAdAtIta dhanadhAnya, pazu, vastra, AbhUpaNa, Adine saMgraha kare te parigraha nAme pApa che. -sakAraNa athavA niSkAraNa AtmAnA krUra adhyavasAyone krodha kahevAya che AtmAne upaghAta karanAra ane bIjAne aprIti upajAvanAra kaMdhane caDALanI upamA ApelI che. mAna-dharmaguru-vidyAguru-dIkSAgu-mAtA-pitA tathA vaDIlonI
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100] [bhagavatIsUtra sArasa'graha kRSNalezyA gurulaghu ane agurulaghu paNa che. arthAt dravyalezyAnI apekSAe gurulaghu che ane bhAvalezyAnI apekSAe agurulaghu che. e pramANe badhI lezyAe samajavI, samIme akkaDa thane ubhA rahevu, tathA peAtAnI prakRti (svabhAva) te uddata banAvavI, te mAna nAmanuM pApa che. mAyA-AtmAnA vicAramAM azuddhatA lAvavI tathA jIvanane visa MvAdI banAvavu te mAyA nAmanA AThamA pApane AbhArI che. hema-AtmA jenAthI azuci eTale apavitra-malina ane, AtmAnA pariNAmeA caMcala bane, pohAtmaka bane, te lAbha kahevAya che. -mana, pAMce indriyA, tathA zarIrane pasaMda paDe tevA bejana, pAna, vastra, sugadha sparzIna, dana, zravaNa pratye atyanta Asakti tathA meha rAkhavA te rAga kahevAya che ' " doSAH smaraprabhRtayo rAgasya paricArakAH' arthAt-kAmeApAsanA, eTale khAnadAnI tathA jJAnApAsanA vagerethI viruddha ceSTA karavI ane strI puruSe paraspara adhamavRttio rAkhavI te badhu rAga nAmanA pApane AbhArI che. 39 dveSa-rAga-dveSa banne laMgoTiyA mitra che jyA eka vastu upara rAga thaze tyAre khInna padArtha pratye dveSa thayA vinA raheze nahi. rAga prItyAtmaka che tyAre dreSa aprItyAtmaka che. Ane laIne AtmA tathA mane ghaNA ja malina thAya che . dravya rAganI davA hAya che tyAre AtmAnA bhAva gaga jevA rA--denI davA hAtI nathI. hAtha, paga, mukha ane netranI mulinAtmaka ceSTAo AnAthI udbhave che. tathA vizuddhatara anelA AtmAne paNa azuddha-azuddhaMtara tathA azuddhatama banAvanAra deza che. mAsa vaza thane anyathA sthita vastune
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka--1 huM uddezaka--9] [101 STi, dana, jJAna, ajJAna ane saMjJA-e agurulaghu che. manayAga, vacanayeAga, sAkAra-upayAga, nirAkAra upayega, e anyadhArUpe kahevI e dveSa che. guNI mAnava pratye paNa doSArApaNu karavu te dveSanu phaLa che. jenAthI paraleAka bagaDayA vinA rahetA nathI. chadbIjA sAthe kaleza karavA mATe rADA pADavI, khIjAte bhADavAnI Adata rAkhavI, vAyuddha karavu, prema ane hAMsI (mazkarI) cI udbhavelAM yuddha vaira-ka kAsa ane jera jerathI barADA pADIne asama jasa bhASA meAlavI virAdhane bhaDakAvavA mATe zabdamAM AkrozatA lAvavI ane jenI tenI sAthe vivAda karavA A badhA AramAM lahe nAmanA pApanA kAraNe thAya che. svAsthAna-pArakAnA amad doSone ughADA karavA, bIjAne dUSaNa devuM, sAmAvAlAne doSa nathI chatAM, paNa tene doSI jAhera karavA mATe hajAre prakAre prayatna karavA, te abhyAkhyAna pApanA kAraNe thAya che vairAca-arthAt khIjAnI cADI khAvI, pArakAnA pratyakSa ke parAkSa doSo paNa khIjAnI AgaLa jAhera karavA, pITha pAchaLa bIjAnA avaguNA kheAlavA, chedana-bhedana arthAt toDavA phoDavAnI pravRtti karavI, Atmika jIvanamAM luccAi (zatA) rAkhavI te badhA paizUnya pApanA kAraNe che jethI ApaNA prIyAtmaka svabhAva paNa heAsa pAme che tathA pAkA sAthe maitrIbhAva e thatA jAya che. rati-kSatti-rAga-dveSane vaza thaine eka padArtha pratye prema rAkhavA ane khIjAnA tiraskAra karavA. jema eka zAka lAve, bIjI na bhAve, eka vastra game tyAre khIjuM vastra na game. A badhuM A pApanI lezyAonu pariNAma che.
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha badhA agurulaghu che. kAyAga gurulaghu che. kALa-bhUta, bhaviSya ane vartamAna-sarvakALa aguru laghu che. - pariva-jyAM ne tyAM pArakAnA guNa-dapa bolavA, ghaNA mANasonI samakSa bIjAnA doSonuM udghATana karavuM. temanA mATe bIbhatsa, gaMdA tathA asabhya vacana belavA vagere A pApane lIdhe thAya che. mAsRiAvAA pApasthAnakamAM mana ane vacananuM mizraNa hovAthI atyanta khataranAka temaja dusyAjya A pApa che mAyAkapa-dhUrtatA-zaThatA-paravaMcakatA-Adi mAnasika pApone vaza thaIne saphAIpUrvaka-luccAIpUrvaka vyaMgamAM-mazkarImAM bolavuM tathA tevA prakArane vyavahAra kare, te A pApanA kAraNe ja thAya che jyAM sAva sIdhI-sAdI vAta hoya, kAma saraLatAthI patI jAya tevuM hoya yAM phUTanItijJa (Political) banavuM athavA dAmikatAthI bhASAvyavahAra karavo, A paNa mAyA-mRSAvAda ja che. mithyAtva-uparanAM badhAe pApone bhaDakAvanAra-vadhAranAra A pApa che, jene laIne ahiMsAmAM hiMsAnuM AropaNa, satyamAM asatyanuM sthApana, arihaMta devamAM adeva buddhi, dharmamAM adharma buddhi, temaja paca mahAvratadhArI gurumAM malina buddhi Adi mAnasika vikAre A pApane laIne thAya che jene laIne mANasa mAtra pApa tarapha prayANa kare che. te mATe jagata guru bhagavAna mahAvIra svAmIe kahyuM che ke A aDhAra pApothI AtmA - bhArI bane che. saMsAramAM rakhaDe che ane ghaNA bhava sudhI yamatene mAra khAya che. ' ' , mATe Atma-kalyANanA abhilApue sau prathama A pApamAMthI mukti meLavavA mATe ja prayatna kara.
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-1 luM uddezaka-9] [103 upara je guru laghu Adi batAvela che, te kharI rIte te nizcaya-nayanI apekSAe sauthI bhAre ne sauthI haLavuM keI dravya nathI. vyavahAranayanI apekSAe skUla-ska dhamAM sauthI bhArepaNuM ne sauthI haLavApaNuM rahe che. paNa bIjAmAM te nathI, agurulaghu ane gurulaghunA saMbaMdhamAM nizcaya-nayA kahe che ke-je dravya cAra sparzavALA hoya che, ane je dravya arUpI hoya che, te badhA agurulaghu che. bAkInAM ATha sparzavALA dravyo gulaghu che. have nircanvene mATe prazasta zuM ane aprazasta zuM ? te saMbaMdhI kahe che ke-- lAghava, ochI IcchA, amUccha, anAsakti, ane apratibaddhatA-temaja akrodhapaNuM, amAnapaNuM, apaTapaNuM, alabhapaNuM, e badhuM nine-zramaNane prazasta che. vaLI kAkSA mehanIya kSINa thayA pachI zramaNa nigraMtha siddha thAya, sarva duHkhone nAza kare che ' ka, ra7. mahApuNyodaye maLelu ane meLaveluM cAritra prati samaye zuddha thatu rahe te mATe A praznottarI atyanta spaSTa che. bhAvasAyama keLavavAne mATe AtmAmAM zuddha vezyA, svAdhyAyAbaLa tathA tapabaLanI pUrNa AvazyaktA che jene laIne AtarajIvanamA- trAdhavirA-eTale sAyamanI rakSA mATe svIkArelA vastra, pAtra, kAmaLI, rajoharaNa A da upakaraNomA alpatA lAvavAne Agraha rAkho athata upAdhi jeTalI ochI haze, teTalI saMyamanI mAtrA paNa zuddha banaze, kaSAyonI nivRtti thaze ane bhAva mana zuddha thaze.
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 [bhagavatIsUtra sArasaMgraha jIva ane AyuSya keI matAnataravALA ema mAne che ke-eka jIva eka ' samaye be AyuSya kare che. A bhavanuM AyuSya kare che ane parabhavanuM AyuSya kare che. bhagavAna mahAvIra nA pADe che. gautamasvAmInA praznanA uttaramAM teo kahe che ke he gautama ! eka jIva eka samaye - achA -eTale AhAra pANInA viSayanI abhilASA ochI rAkhavI, jethI ravAyAya ane Abhyantara tapanI prApti sulabha banaze temaja anAdikALanI AhAra - saMjJA maryAdAmAM Avaze anyathA AnA sadabhAvamAM maithuna sa nA mATe dAra ughADA ja rahevAnA, ane enI hAjarImAM parigraha saMjJA jIvatI DAkaNanI mArka taiyAra che pachI te bhaya sAthI tamAruM Akhu e jIvana ArtadhyAna-raudradhyAnamAM pUrNa thaze * mU -eTale ke dharmadhyAna mATe saMgrahelAM ane bIjA ene dharmadhyAnamAM joDavA mATe rAkhelA dharmopakaraNamAM Amika jIvanane barabAda karAvanArI mUcha rAkhavI nahI dri-eTale ke AhAra pANa karatI vakhate rasagAravAmAM masta banIne lepaTatA rAkhavI nahI. - aprativaddhatA-dIkSA lIdhA pachI ApaNA svajano pratye kaI paNa jAtane rA-saMbadha rAkha nahI - upara pramANenI pAse vastuo sayamane mATe tathA saMcamIne mATe prazasta che. AnAthI ja jhedha-mAna-mAyA-lebha ochAM thatAM jaze ane ApaNe saMyama zukranA tArAnI jema pratisamaye dedIpyamAna thaze
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ [105 zataka-1 luM uddezaka-9] eka AyuSya kare che. A bhavanuM AyuSya kare che. te samaye parabhavanuM AyuSya nathI karate. ane je samaye parabhavanuM AyuSya kare che, te samaye A bhavanuM AyuSya nathI karato. AmAM vAta e che ke...ekaja jIva ekaja samayamAM be AyuSya na kare. bAkI be jIva be AyuSya kare, athavA eka jIva judA judA samayamA be AyuSya kare emAM te saMdeha hioI ja na zake. kAlAsyaveSiputra - zrIkAlAsyaveSiputra e zrI pArzvanAtha bhagavAnanA vaMzamAM thayelA aNagAra hatA. teo eka vakhata vicaratA vicaratA bhagavAna mahAvIranA sthavire jyAM vicaratA hatA, tyAM AvyA. bane maLyA. kAlAsyapiputre A sthavirene kahyuM. blame sAmAyika jANatA nathI, sAmAyikano artha jANatA nathI. AvI ja rIte saMyama, saMvara, viveka ane vyutsargane jANatA nathI. ke tenA arthone paNa jANatA nathI. viroe kahyuM ke-"ame barAbara jANIe chIe kAlAsyaveSiputra-je tame sAmAyikAdi ane tenA artho te jANe che, te batAve ke-sAmAyikAdi zuM che? ane tenA artho zA che ? javAbamAM sthaviree jaNAvyuM ke-amAre AtmA e sAmAyika che. eja sAmAyikane artha che. eja paccakhANuM che. te paccakakhANane artha che, yAvat eja saMyama, eja saMvara, eja viveka ane eja vyutsarga ane tenA artho che.
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106] [bhagavatIsUtra sArasa`grah kAlAsyaveSiputra-jo emaja che te pachI tame krodhAdinA tyAga karI zA mATe e krodhAdinI nidA kareA che ? sthavirA-sayamane mATeja krodhAdinI niMdA karIe chIe. kAlAsyaveSiputra-nidrA, gA~ e sayama che ke asayama ? sthavirA--nidA--ga e sayama che. gA~ badhA doSonA nAza kare che. AtmA sa mithyAtvane jANIne gA~dvrArA madhA dASAnA nAza kare che. e pramANe amArA AtmA sayamamAM sthApita che. e pachI kAlAsyaveSiputra e sthavirAnI vAtane svIkAra kare che, eTaluMja nahi parantu teja peAtAnA mata je cAra mahAvratavALA hatA tene mUkI bhagavAna mahAvIranuM caritra je pAMca mahAvrata ane pratikramaNa sahita (kAraNa hAya ke na hAya paNa pratikramaNa karavu ja) dharmanA svIkAra kare che. A pachI zrIgautamasvAmIe pratyAkhyAna ane AdhAkarmAdi saMdhI pUchelA praznonA uttaramAM bhagavAne spaSTa karyuM che ke-eka zeTha, eka daridra, eka leAbhIe ane eka kSatriya (rAjA) e badhA eka sAthe apratyAkhyAna kriyA karI zake che. A vacana aviratine mAzrIne che. AdhAkama doSavALA AhArane khAtA zramaNa AyuSya sivAyanI ane pece aMdhane baMdhAelI sAta prakRtiene majabUta madhane, mAMdhelI kare che, ane saMsAramAM vAravAra bhame che. kAraNake tema karavAvALA zramaNa peAtAnA dharmane eLagI jAya che, te pRthvIkAya ke yAvat trasakAyanI paNa darakAra karatA nathI. -
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-1 huM uddezaka-9] [107 AthI ulaTu* prAsuka ane nirdoSa AhArane khAtA zramaNa nigraMtha AyuSya sivAyanI majabUta badhAelI sAta kaprakRtiene pAcI kare che. (AyuSya karmane kadAcit khAdhe che ne kadAcita nathI khadhatA) ane te saMsArane eLaMgI jAya che, kAraNake te peAtAnA dharmane oLaMgatA nathI. pRthvIkAyathI laIne trasakAya sudhInA jIveAnI darakAra kare che. padArthInA svabhAvanA sabadhamA kahe che ke asthira padArthA nathI badalAtA, asthira padAtha bhAMge che, sthira padArtha nathI bhAMgatA, mALaka zAzvata che. khALakapaNuM azAzvata che, paDita zAzvata che, pa tipaNuM. azAzvata che. 8 nAmanA meM 28 pArzvanAtha bhagavAnane ziSya lAsyavevi putra aNagAre mahAvIrasvAmInA ziSyAne prazno pUchyA ke tame nIce mujabanA pado ane padArtho jANatA nathI tenA javAbamA mahAvIranA zramaNAe A pramANe kahyu ke ame e padArthAne A pramANe jANIe chIe. sAmaci--dIkSA lIdhI te kSaNathI AyuSyanA chellA kSaNa sudhI samabhAve rahevu ane navAM karmone upArjana karavAM nahI; te sAmAyika ane sAmAyikanA a che prANyAna- navakArazI-pairuSI (pArasI)sADhapArasI, cavihAra, ga sI, musI Adi paccakakhANAnA niyama rAkhavA jethI. AzravadvAra baMdha thAya sathAnayama vinAnA game tevA jJAnI haze, teA e AzravadAra badha karI zake tema nathI saMcama----pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati ane trasakAyanA jIve nu rakSaNa karavu, tene sayama kahevAya che
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108] bhagavatIsUtra sArasaMgraha paramANu svabhAva ke belyA che. vaLI emaNe paramANamANunuM svarUpa A prakaraNamAM "calamAna calinA siddhAMtanuM pratipAdana karavA pachI anya matAvalaMbIe batAvela paramAgunuM svarUpa ApI mahAvIranA siddhAMta pramANe paramANunuM svarUpa ApavAmAM AvyuM che. vaLI bhASA kaI? bolyA pahelAnI, belAtI ke belyA pachInI? te batAvavAmAM AvyuM che. temaja eka jIva eka samaye be kiyA kare ke kema? keTalA kALa sudhI narakamAM jIva utpanna na thAya, e vagere ApI A uddezAnI sAthe A zatakanI pUrNAhuti karavAmA AvI che. sAra A cheH saMvara-pAMce Indriyone tathA manane samiti tathA gupti nAmanA sa vara dharmamAM joDavA mATe prayatnazIla rahevuM che ! vive-vizeSa prakAre jIva-achava-puNya-pApa-Azravasava-baMdha-nirjarA ane mokSa, A nave tavone jANavA, zraddhAmAM sthApita karavA ane AcaraNamAM lAvavA mATe ja prayatna karavo, te viveka kahevAya che. AnAthI tyAga karavA gya-padArthone tathA kriyAono tyAga karAze ane mana-vacana-kAyA ariha tadevanA dharma pratye sa yukta thaze datta-zarIra ane Indriyono vyutsarga kare eTale ke kAyAnI mAyA choDIne mana-vacana tathA zarIrane ghaDI aDadhI ghaDI mATe dhyAna tathA jApamAM joDo, jenAthI anAdikAlIna zarIra umara meha ocho thaze nidrA ane vArtA "ra = jillami" zu saMyama pahoI zakaze ? AnA javAbamAM kahyuM ke-thayelA pAponI nidA karavI,
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-1 luM uddezaka-10] [109 anya ? cAlatuM te cAlyuM na kahevAya, yAvatu nirjarAtuM te nirAyuM na kahevAya mahAvIra cAlatuM te cAlyuM kahevAya, nirjarAtuM te nirja. rAyu kahevAya. anya be paramANu pudgale eka ekane cUMTI zakatA nathI kAraNake temAM cikAza nathI. vizeSa prakAre nidA karavI, gura sAkSie e pAponI nidA ane gaha karanAra sAdhaka pApothI pApakarmothI mukta banaze AdhAkarmathI ekalI gocarI ja levAnI nathI paNa sAdhune AzrIne game te phaLa-zAka Adi nirjIva karAya-acitta karAya, sacitta vastune pakAvAya, sAdhu mahArAjane mATe ja makAna nirmANa karavuM tathA amuka sAIjhana -panAnu kApaDa banAvavu , te badhA AdhA karma che arthAta sAdhune mATe ja game te vastu taiyAra karavI, jemA Ara bha rahele hoya che, te badhA AdhAkarma kahevAya che. AvA prakAranA pitAnA mATe ja khAsa taiyAra karelA athavA karAvelA padArthomAM masta banelo sAdhu dhIme dhIme samiti tathA gumi dharmane bhUlI jAya che tathA pRthvIkAyikAdi ane AgaLa vadhIne trasakAyanI rakSAmAM paNa be-dhyAna rahe che. Ama thatA vya sa yamI vAra vAra sAte prakAranA karmone bAdhe che, tIvra bAdhe che, ane bhAvasa yamathI. bhraSTa thaIne ane te saMsAra vadhArI mUke che jyAre AdhA karmane tyAga karanAra sAdhaka bAdhelA karmone paNa DhIlA karatA jAya che yAvat mohna bhaNI AgaLa vadhe che . kemake Atma kalyANamA tatpara sAdhaka potAnA jIvanamAM kaI paNa. jAtanAM zAka mATe, phaLa mATe, pezIyala "cA" mATe, osAmaNa,
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110] [bhagavatItra sArasa'graha mahAvIra : e paramANu pudgala paraspara cAMTI jAya che. kAraNake te bannemAM cikAza che. jo AnA bhAga karavAmAM Ave banne tarapha eka eka paramA te pudgala Ave. anya : traNa paramANu pudgala eka ekane paraspara cAMTa che. kAraNake traNa paramANu pudgalamAM cIkAza che. tenA je e be bhAga karavAmAM Ave te 15-15 paramANu yudgala Ave, traNa bhAga karavAmAM Ave te eka eka Ave. mATe, khamaNa DhokaLA mATe, amuka prakAranI reATalI mATe, amuka ja mIlanI banAvaTanAM amuka ja mArkAnA ceAlapaTTA, malamala athavA kAmalI mATe yAvata zarIra mATe paNa mAha rAkhatA nathI. jyAre lAkaipaNA, bhAgaiSaNA ane vittepaNAnA cAhaka asaMyamI athavA krma saMyamI sAdhaka Asakti nathI tyAgI zakate, mATe game tyAre paNa tenAmAM hisakavRtti, parigraha vRddhinI mAtrA peAtAnu nATaka bhajavI zake che mATInA DhephAnI mAphaka karmo paNa asthira eTalA mATe che ke jIvanA pradezathI pratisamaye ka vaNA calAyamAna ane che arthAt cAlatI ja hAya che AtmAnA pariNAmeAthI baMdha, udaya ane niraNA paNa badalAtI rahe che. pattharanI zilAnI mAkaka karmA kSaya thavA chatA paNa jIva sthira ja rahe che ane peAtAnA upayoga svabhAvathI kadi paNa badalAte! nathI. loDhAnI saLInI jema zAzvata va Ai kALe paNa kSaya thatA nathI, nAza pAmatA nathI vyavahAra kALe bALaka eTale cheAkaDuM (ajJAnI) ane nizcayanaye bALaka eTale asa yata va levAnA che jIva eTalA mATe zAzvata che ke te 'dravya' che. dravyarUpathI koI paNa padArtha nAza pAmatA nathI.
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-1 luM uddezaka-10] [111 mahAvIra : traNa paramANu pudgala cAMTI jAya che. kAraNa traNa paramANu pudgalamAM cikAza che. tenA be bhAga karIe te eka tarapha eka ane eka tarapha e pradezavALA skaMdha Ave. traNa bhAga karIe tA eka eka Ave. traNa paramANunA be bhAga karatA doDha doDha paramANu Ave. ema jyAre svIkAravAmAM AvyuM te pachI e doDha paramANu cikAza vinA kema rahI zakayA? ane jo dADha paramANu eka khIjAne maLIne rahI zake che- ceAMTI zake che, te pachI e kema na maLI zake ? vaLI e paNa samajavAnu` che ke paramANu eka evI sUkSma cIja che ke--eka paramANunA bhAga thaI zakeja nahi. anya : pAMca paramANu pudgale parasparacAMTI jAya che. cAMTyA pachI ka dharUpe banI jAya che, te skaMdha azAzvata che humezA sArI rIte upacaya apacaya pAme che. mahAvIra . anya matanA kahevA pramANe jo te pAMca paramacchunA skaMdha zAzvata che, teA pachI upacaya-apacaya kema thaI zake? tyAre kahevu joIe te azAzvata che. jyAre paryAyarUpe temA utpAda ane nAza banatA ja rahe che. vyavahAra naye jaeNma khAlakanu khAlava azAzvata che tema nizcaya naye khalatva (asa yI jIvana) paNa azAzvata che je paristhitivaza badalAtA rahe che vyavahAranaye paDita eTale zAsrAnA jJAtA che ane nizcayanaye sayamI jIva paDita che sayamI sAdhu bhale aSTa pravacana mAtAne jANakAra haze tethI e paDita che. paNa yama-niyama ane pratyAkhyAna vinAnA game tevA moTA zAstrajJAtA paNa paDita nathI
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 bhagavatIsUtra sArasaMgraha bhASA vicAra anya H belavAnA samaya pUrvanI bhASA te bhASA che belavA samayanI bhASA te abhASA che. ane bolavAnA samaya pachInI bhASA belAyelI che-te bhASA che. mahAvIra H belavA pUrvanI bhASA abhASA che. belAtI bhASA te bhASA che. chelyA pachInI belAyelI bhASA te abhASA che. anya : bolyA pUrvanI bhASA te bhASA, belAtI bhASA te abhASA, ane bolavA pachInI-belAelI bhASA te * bhASA che, te zuM te bolatA puruSanI bhASA che ke * aNubolatA puruSanI ? uttara-aNabelatA puruSanI te bhASA che. belatA puruSanI nathI. mahAvIra : pUrvanI bhASA te abhASA che. belAtI bhASA te bhASA che. ane chelyA pachInI-belAelI bhASA abhASA che. te zuM te belatA puruSanI bhASA che ke aNabolatA puruSanI? uttara-te bolatA puruSanI bhASA che aNabelatA - puruSa nahiM. anya : akRtya duHkha che, aspRzya dukha che ane akiyamANa kRta du:kha che tene nahiM karIne prANo, bhUta, che che ane sara vedanAne vede che-anubhave che. mahAvIra * kRtya dukha che, spRzya dukha che, kriyAmANa kRta : - duHkha che. tene nahiM karIne, tene nahiM karIne prANe. bhUta, jI ane sara vedanAne vede che, anubhave che.
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-1luM uddezaka-10] [113 naTa-TIkAkAre yANa, bhUta, jIva, sarvanA bhede Ama batAvyA che - '; . . ane . * * * * * * . be, traNa, cAra IMdriyavALA jI paNa kahevAya che! vRkSe-bhUta kahevAya. . . . . . : - pAMca IndriyavALA jIvo kahevAya. ' . pRthvI vagerenA ja sa kahevAya.. .' '." kriyA - have bIjA matavALAe mAnela kiyA saMbaMdhI prazna chearthAta eka jIva eka samaye be kriyA kare che- pathikI ane sAparAyikI. bhagavAna A vAtano InkAra kare che. eka jIva pathikI ane cAMparAyikI ema be kiyA na kare. bemAMthI kaI paNa eka kriyA kare. * - ahiM IpathikI ane sAMparAyikA kiyA zI che, te joIe IryA eTale javuM ane patha eTale mArga. arthAt je javAno mArga te IryApatha kahevAya temAM thayelI je kiyA te IpathikI kriyA arthAtu-mAtra zarIranA vyApArathI thatAM karmabaMdha." - have jenAvaDe prANI saMsAramAM bhame te saMparAya-arthAta kaSAya kahevAya. te kaSAyathI je kriyA thAya, te sAMparAyikI- arthAt kaSAyathI thate karmabaMdha. have vicAravAnuM te e che ke IriyApathikI kriyAne kAraNa akaSAya che. kaSAya vinAnI sthiti che. ane sAMparAyikI kiyAnuM kAraNa kaSAyavALI sthiti che. mATe A baMne paraspara viruddhakiyAnI utpatti eka ja kALe eka jIvamAM kema hoI zake ? kAraNa ke te bane kriyA paraspara viruddha che. (eka
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114] bhagavatIsUtra sArasaMgraha samayamAM be kiyAne anubhava thAya evA matanI utpatti karanAra dhanaguptanA ziSya AryagaMga hatA. tene itihAsa juo bhagavatI pR. 220" (mahAvIra svAmI siddha thayA pachI 228 varSo thayAnuM lakhyuM che. vizeSAvazyakane te utAre che.) A prakaraNanI ane eka prazna che ke-nArakI jIva keTalA kALa sudhI upapAta vinAno rahe? javAbamAM bhagavAne kahyuM ke-jaghanya eka samaya sudhI ane utkRSTa bAra muhUrta sudhI upapAta vinAnI kahI che. prathama zataka samApta zAstra vizArada, jainAcArya, navayuga pravartaka, zAsana tathA samAjanA hitaciMtaka, baMgAla, bihAra uttara pradeza Adi dezanA mahA paMDitAne ahiMsaka banAvanAra tathA bha. mahAvIra svAmInA ahiMsA tathA syAdvAda siddhAMtane prabaLa pracAra karanAra jagat pUjya zAstra vizArada jainAcArya zrI 1008 zrI vijayadharmasUrIzvarajI ma.nA ziSya zAsanadIpaka, satata sadudharma ane jena tattvajJAnanA mahAna pracAraka, satya ane sadAcAranA nirbhIka upadeSTA, parama pUjya gurudeva zrI vidyAvijayajI mahArAja sAhebe "bhagavatI' jevA gaMbhIra sUtra upara je vivaraNa lakhyuM hatuM, tenA upara vistRta noMdha (TIkA) lakhIne meM yathAmatie saMpAdana karyuM che. - jIma muthAt sava jAm ! ;
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-2 uddezaka-1 * janama pramudharmA pRthvIkAyAdinA zvAsocchavAsa kibIjAyAdi A uddezakamAM pRthvIkAyAdi jInA zvAsepzavAsa, e zvAsozvAsamAM levAtA dravya, narayikenA zvAsevAsa, vAyukAyanA jIvonA zvAsocchavAsa, mRtAdI arthAt prAsubhejI nigraMtha-aNagAra punaH manuSyapaNuM kema pAme e vagere bAbate ApavA sAthe skaMdaka nAmanA parivAjanuM AkhuM jIvanavRttAnta ApavAmAM AvyuM che. sArAMza A che - be Indriya, trIndriya, caurindriya, ane paMcendriya jIne te zvAse zvAsa letA jovAya che, paraMtu pRthvIkAyAdi ekendriya ja zvAse zvAsa le che ane mUke che ke kema? A mukhya bAbata che. bhagavAna mahAvIra kahe che kepRthvIkAyAdi ekendriya jIve paNa bahAranA ane aMdaranA uchuvAsane le che ane aMdaranA tathA bahAranA niHzvAsane mUke che. te ja dravyathI anaMta pradezavALA, kSetrathI asaMkhya pradezamAM rahelA, kALathI keIpaNa jAtanI sthitivALAM (eka paLa ke be paLa rahenArAM vagere) ane bhAvathI varNa--gaMdha-rasa- sparzavALAM dravyane bahAranA ne adaranA zvAsamAM le che. ane tevAja kAne bahAranA ne aMdaranA ni:zvAsamAM mUke che. A ja yAvat pAMca dizAothI zvAsa ane niHzvAsanAM aNuo meLave che. dara pradezavALIvALA
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116] bhigavatIsUtra sArasaMgraha AvI ja rIte nArakInA jInuM paNa samajavuM. teo cAvat e dizAomAMthI bahAranA ne aMdaranA zvAsa ane nizvAsanAM ANuone meLave che. che ane ekendri, je teone kaMI bAdhaka aDacaNa na hoya, te teo badhI-chae dizAothI zvAsa ane niHzvAsanAM aNuo meLave che. ane je kaMI aDacaNa hoya te kaIvAra traNa dizAthI, keIvAra cAra, ane koIvAra pAMca dizAomAMthI azuo meLave che. je ekendriyAdi jI kAkAzanA aMtamAM rahelA che, mATe alakAkAza ne vyAghAta hevAthI traNa dizAnA zvAsa paramANuo teo meLavI zakatA nathI. vAyukAyanA zvAsocchavAsa 'vAyukAyanA jI vAyukAne ja aMdaranA ne bahAranA AvAsamAM le che ne mUke che. e vAyukAya aneka lAkha vAra marIne bIje jaIne pAche tyAM ja utpanna thAya che. A vAyukAyanA jI pitAnI jAti ke parajAtinAjI sAthe athaDAyAthI maraNa pAme che. paNa athaDAyA vinA mare nahIM. vAyukAyanA jIva marIne kathaMcit zarIravALA thaIne kathaMcita zarIra vinAnA thaIne jAya che. arthAt vAyukAyane cAra zarIra kahyAM che. audArika, vaikiya, tejasa ane kArmaNa temAM audArika ane vAkaya zarIrane cheDIne jAya che. te zarIra vinAne ane tejasu ane kAzmaNa zarIra laIne jAya che. mATe zarIravALe kahevAya.
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-ranuM uddezaka-1] | [117 ahiM eka vAta dhyAnamAM rAkhavAnI che ke-vAyukAya, je vAyune zvAsa ane vizvAsa rUpe le che, mUke che, te nirjIva che, jaDa che. je te zvAsa-nivAsarUpe levA ane mUkAte vAyu paNa sacetana hata, te ene paNa bIjA vAyunI jarUra raheta. ane tema thatAM te anavasthA AvI jAya, paNa kharI vAta e che ke te vAyukAyanA je je vAyune le che-mUke che, te jaDa che. jema vAyukAyanA jInuM kahyuM tema-pRthvIkAyikAdike paNa temanI kAyasthitinA asaMkhyapaNAne tathA anaMtapaNAne -lIdhe maraNa pAmIne pAchA pitAnI kAyAmAM janma le che. ekendriyAdi cAra prakAranA chevAnI kAyasthiti asaMkhya utsarpiNI ane avasarpiNanI che. jyAre vanaspatinI kAyasthiti anaMta utsarpiNI ane avasarpiNInI che. arthAt viSaya vAsanAne vaza thayele jIva je vanaspatimAM janme teTa anaMtakALa sudhI pAche upara AvI zake tema nathI.' prAsukabhojI aNagAranuM zuM ? - : , , ahiM evA prakAranA aNagArane mATe prazna pUchavAmAM AvyuM che ke-jeNe sa sArane rokya nathI. saMsAranA prapone nirAdhyA nathI. jeno sasAra kSINa thaye nathI, jenu saMsAra-vedanIyakarma kSINa thayuM nathI, jene saMsAra cherAyelo nathI, jenu sa sAra-vedanIyakarma bucchinna thayuM nathI, je kRtArtha nathI, ane jenuM kAma pUrNa nathI, e mRtAdI (prAsukabhejI) aNagAra zuM pharI paNa zIdhra manuSyapaNuM vagere pAme?
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118] bhagavatIsUtra sArasaMgraha bhagavAne uttaramAM pharamAvyuM che ke-ha, pAme. A nircathanA jIvane kadAca prANa, bhUta, jIva, satva, viza, ke kadAca veda kahevAya. - Ama judAM judAM nAma levAmAM heta che. te bahAra ane aMdara zvAsa-niHzvAsa le che. mATe "prANa. te thavAnA svabhAvavALe che. thAya che ne thaze. mATe "bhUta jIve che ne, jIvapaNane tathA AyuSyakarmane anubhave che. mATe "jIva', zubha azubha kavaDe saMbaddha che, mATe "satva, kaTu kaSAya, khArA ane mIThA rasane jANe che, mATe "vijJa ane sukha-duHkhane bhegave che mATe "veda" kahevAya. Ama judI judI apekSAe judA judA nAma kahevAya. AthI ulaTuM jeNe saMsArane re che, yAvat jenuM kArya samApta thayela che. evo mRtAdI (prAsukabhAjI) manuSya vagere bhAvane pAmatuM nathI. ane te siddha, buddha, mukta, parinirvata, aMtakRt ane sarva duHkha prahaNa kahevAya. A pachI bahu vistArathI zrI rhadaka tApasanuM caritra ApyuM che. tene sAra A che - adaka tApasa, bhagavAna mahAvIra svAmI rAjagRha nagarInI pAsenA -guNazIla caityathI nikaLIne kRtaMgalA nAmanI nagarI, tenI uttara pUrva dizAnA bhAgamAM chatrapalAzaka nAmanuM caitya hatuM, tyAM padhAryA che. - A kRtaMgalA nagarInI pAse zrAvatI nAmanI nagarI
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-2 ju` uddezaka-1] [119 hatI. A nagarImAM kAtyAyana geAtrane gaI bhAla nAmanA parivrAjakanA ziSya ska'daka nAmanA parivrAjaka tApasa rahetA hatA. A skaMdaka Rgveda, yajurveda, sAmaveda, athava Nuveda, ItihAsa ane purANa, tema nighaMTunA paNa saMpUrNa jANakAra hatA. kApilIya zAstrAnA vizArada hatA. gaNita, zikSA, AcAra, vyAkaraNu, chaMda, vyutpatti ane jyAtiSa vagere bIjA ghaNAM brAhmaNa temaja parivrAjaka saMbadhI nIti ane darzIna zAstrAmAM nipuNa hatA. A zrAvastI nagarImAM piMgala nAmane nigraMtha hatA. A pi'gale eka vakhata skaMdakanI pAse jaIne AkSepapUrvaka kahyu ke huM piMgala ! khela (1) leAka, jIva, siddhi, siddho, e atavALA che ke aMta vinAnA ? cr (2) jIva kevI rIte mare te tene ' sa'sAra vadhe ane ghaTe ?" skaka A prazno sAMbhaLI vicAramAM paDI gayA. te manamAM ne manamAM zaMkA, kAMkSA yukta thaIne avizrvAsu anyA. kAMI uttara na ApI zakayeA. eTale piMgalaka sAdhue pharIthI pUchyu'-ema e-traNavAra pUchyuM, paNa skaMdaka kaI paNa javAma ApI zakayA nahIM. huM je uttara Apu' te ThIka haze ke kema ? Ane javAba mane kema AvaDe ? huM javASa ApIza, tethI stAmAne pratIti thaze ke kema? ema manamAM ne manamAM zaMkA, kAMkSA ne avizvAsa karatA ja rahyo. : A vakhate skaka tApasa aneka lokonA mukhathI sAbhaLe che. ke--kRta galA nagarInI khahAra, chatrapalAzaka caityamAM bhagavAna mahAvIra svAmI padhAryAM che. tene thayuM ke huM temanI pAse
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 bhigavatIsUtra sArasaMgraha jAu, vAMdu, namaskAra karuM ane satkAra, samAnapUrvaka emanI ' makuMpAsanA karIne A badhA praznonA khulAsA meLavuM. . te parivrAjakanA maThamAM gaye ane tyAMthI tridaMDa, kuMDI, rudrAkSanI mALA, mATInuM vAsaNa, Asana, vAsaNone sAphasupha rAkhavAne kapaDAno TukaDe, trigaDI, aMkuzaka vaTI, gaNapatrikA (eka prakAranuM kalAInuM ghareNuM), chatra, pagamAM pAvaDI ane geruthI raMgelAM vastra-ATalI vastuo laIne nIkaLyo. te zrAvastInI vacce thaIne nIkaLyA ane kRtaMgalA nagarInI je tarapha chatra palAzaka caitya che, ke jyAM bhagavAna mahAvIra svAmI padhAryA che, tyAM javA nikaLe. bIjI tarapha bhagavAna mahAvIre gautamane saMbadhI kahyuM - "gautama! tuM Aja tArA pUrvanA saMbaMdhIne joIza." - gautama-kene joIza! ; mahAvIra-skaMda nAmanA tApasane joIza. - gautama-kyAre, kevI rIte, ane keTalA samaye joIza? na mahAvIra-te parivrAjake A tarapha AvavA saMkalpa karyo che ane lagabhaga najIka ja AvI pahoMce che. temane tuM Ajeja joIza. ' : - -gautama-bhagavana! zuM te kAtyAyana gotrIya skaMdaka tApasa ApanI pAse muMDa thaIne aNagArapaNuM levAne zakta che ? *. mahAvIra-hA, te aNagArapaNu levAne zakti che A vAta thatI hatI, eTalAmAM te te skaMdaka tApasa te ThekANe AvI pahoMce che. . . . .
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-ju uddezaka-1] [121 - skaMda-tApasane najIka AvelA jANI, gautama AsanathI ubhA thAya che. tenI hAme jAya che, ane skaMdakanI pAse AvI gautama audaka parivrAjakane kahe che "he skaMdaka! tamAruM svAgata karuM chuM. tamane susvAgata che. padhAre, bhale padhAryA e pramANe sammAna karI gautame kahyuM. zuM pigalaka nAmanA nirgathe tamane leka vagere sabadhI prazno pUchayA hatA ne? (ahi jevI rIte prazno pUchayA hatA. tevI ja rIte gautame pUchayuM che.) ane te praznothI muMjhAIne tame ahiM zIdhra AvyA skaMda ! kaho vAra, A vAta sAcI che ke kema?" ska dake "hA" kahI ane gautamane pUchayuM ke-"gautama, evA prakAranA jJAnI ane tapasvI keNa che, ke jemaNe mArI A gupta vAta tamane zIghra kahI dIdhI ?" gautama-ska dakaI e mArA dharmaguru, dharmopadezaka zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI che. ska ke te pachI bhagavAna mahAvIra svAmI pAse javAnI IcchA prakaTa karI. skadaka mahAvIra svAmI pAse Avyo. te bhagavAna mahAvIra svAmInA akRtrima manahara zarIrane joI harSa pAmyo temaNe bhagavAnane traNa vAra pradakSiNA karI ane temanI paryapAsanA karavA lAgyo bhagavAna mahAvIre "kuMdaka" ? ema sa bodhana karIne zrAvatI nagarImAM pigalaka nirgathe pUchelA prazno saMbaMdhInI
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122] bhagavatIsUtra sArarasaMgraha badhI hakIkata kahI. ane enAthI muMjhAIne tuM mArI pAse zIdhra ALe che? kema e vAta sAcI che? &dake te vAtanI hA pADI. A pachI bhagavAna mahAvIra svAmIe te badhA praznone khulAsA kya. jene sAra A che - 1 loka saMbaMdhI leka cAra prakArano che. 1 dravyathI dravyaleka, 2 kSetrathI kSetraloka, 3 kALathI kALaka ane 4 bhAvathI bhAvaleka, dravyaleka-eka che ane anaMta che. kSetraleka-asaMkhya keDIkeDI jana sudhI laMbAI ane pahoLAIvALe che. tenA paridhi asaMkhya jana keDA keDIne kahyuM che. tene cheDo che. kALakaI vakhata hote. nathI ne nahiM haze, ema nathI. hatuM, che ane haMmezA raheze. te dhruva, niyata, * zAzvata, akSata ane avyaya che. tene aMta nathI. bhAvaleka-te anaMta varNaparyavarUpa che. anaMta gaMdha, rasa ane sparzaparyavarUpa che. anaMta AkAraparyavarUpa che. anaMta gurulaghuparyavarUpa che. tathA anaMta aguru laghu paryavarUpa che. ene aMta nathI. 2 jIva saMbaMdhI dravyathI jIva-eka che ne aMtavALe che. kSetrathI jIva-asaMkhya pradezavALe che, asaMkhya pradezamAM
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-2nuM uddezaka-1] [123 avagADha che, tene aMta paNa che. kALathI jIva-koI divasa nahote, nathI ne nahIM haze ema nahIM, paNa che ja, nitya che, tene aMta nathI. bhAvathI jIva-anaMtajJAna paryAyarUpa, anaMta darzana paryAyarUpa, anaMta agurulaghu paryAyarUpa che. tene aMta nathI. 3 siddhi saMbaMdhI dravyathI siddhi-eka che, aMtavALI che. kSetrathI siddhilaMbAI-pahoLAI pIstAlIsa lAkha jananI, tene paridhi eka phoDa, beMtAlIsa lAkha, trIsa hajAra, basane ogaNapacAsa ejana karatAM kaMIka vizeSa che. tene aMta cheDe che. kALathI siddhi-nahotI, nathI ke nahiM haze ema nahiM hatI, che ne raheze ja aMta vinAnI che. bhAvathI siddhi-bhAvakanI mAphaka che. siddho saMbaMdhI dravyathI-eka che, atavALA che. kSetrathI-asaMkhya pradezavALA che. asaMkhya pradezamAM avagADha che.. tene aMta paNa che. kALathI-AdivALA che ne aMtavinAnA che. bhAvathI--anaMtajJAna paryavarUpa, anaMtadarzana paryavarUpa che,
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124] [bhagavatIsUtra sAsaMgraha anaMta aguru laghuparyavarUpa che. tene aMta nathI. 5 jIva saMbadhI arthAt jIva kevI rIte mAre te tene saMsAra vadhe ne ghaTe ? maraNanA be prakAra che. 1 bAlamaraNa 2 paMDita maraNa bAlamaraNa bAra bheda che - 1 bAunmaraNa-taphaDatA taraphaDatA maravuM. 2 vazAmaraNa-parAdhInatA pUrvaka rIbAIne maravuM, 3 aMta zalyamaraNa-zarIramAM kaMI zastrAdinA pravezathI maravuM athavA samAgathI bhraSTa thaIne maravuM. 4 tabhavamaraNa-manuSyamAthI marIne pharI paNa manuSya thavuM. ', - 5 pahADathI paDIne maravuM. 6 jhADathI paDIne maravuM. 7 pANImAM DUbIne maravuM. 8 agnimAM pesIne maravu. 9 jhera khAIne maravuM. 10 zastravaDe maravuM. 11 gaLe phAMso khAIne maravuM. 12 gidha vagere jaMgalI jAnavaronA khAvAthI maravuM. ke A bAra prakAranA bAla maraNathI marate jIva anaMtavAra
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-2ju uddezaka-1 [1rapa, narayika bhavene pAme che. maraka, tiryaca, manuSya ne devagati rUpa-cAra gativALA saMsAramAM rakhaDe che. saMsArane vadhAre cheH 2 paMDita maraNa-' ' .. . ' paMDita maraNa be prakAranuM che. (1) pAdapapagamana (jhADanI mAphIka sthira rahIne maravuM) (2) bhakta pratyAkhyAna. (khAnapAnanA tyAgapUrvaka maravuM ) 1 pAdapepagamana be prakAranuM cheH (1) niharima (je maranAranuM maDada bahAra kADhI saravAmAM Ave, te maraNa niharima kahevAya) (2) aniharima (tenAthI ulaTuM) A banne prakAranuM pAdapapagamana maraNa pratikarma vinAnuM ja che. 2 bhakta pratyAkhyAna-te paNa be prakAranuM che. niharama ane aniharima. A banne prakAranuM bhakta pratyAkhyAna maraNa pratikarmavALu che A banne prakAranAM paMDita maraNe marate jIva narayikanA anaMta bhavane pAmate nathI. yAvat saMsArane ghaTADe che. mahAvIra svAmInuM A varNana sAMbhaLI kAtyAyana gotrIya &daka parivrAjaka baMdha pAmyuM ane teNe bhagavAnane vAMdI. vizeSa dharma sAMbhaLavAnI jijJAsA prakaTa karI, bhagavAne tene. ane sabhAne dharma saMbhaLAvyuM. - bhagavAnane upadeza sAMbhaLI e vadhAre pratibaMdha pAmyuM. teNe prArthanA karI ke-"bhagavan! ninya pravacanamAM huM
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126] [bhagavatIsUtra sArasa graha zraddhA rAkhuM chuM, prIti rAkhu chuM, nigrantha pravacananA svIkAra karU chuM. Ape je kahyu te satya che,saMdeha vinAnu che. pachI bhagavAnane vaMdana karI te tyAMthI IzAna khUNAmAM gayeA. tyAM jaI peAtAnA trivru', kuMDikA ane vasrA vagere tamAma vastue ekAntamA mUkI. pachI bhagavAna pAse AvI traNa pradakSiNA daI bhagavAnane nivedana karyuM ke-- "bhagavana, ghaDapaNa ane mRtyunA duHkhathI A saMsAra saLagelA lAge che. maLatA gharamAMthI halake ke bhAre--jevo hAtha Avye tevo sAmAna mANasa bhaviSyanA hitane mATe kADhe che tema mAro AtmA paraleAkamAM hitakara thAya, eTalA mATe A saMsAranA aneka prakAranA rogo, jIvaleNu darada, ane pariSaddha upasargAnA nukasAnathI bacAvI levA cAhu chu. mATe huM' cAhuM ke--ApanI pAse huM pratrajita thAuM, mukti thAuM, kriyAone zIkhuM, sUtra ane tenA ardhAM bhaNuM, Apa kRpA karIne AcAra, vinaya, vinayanuM phaLa, cAritra, piMDavizuddhAdi karaNa, saMyamayAtrA ane saMyamanA nirvAhaka AhAranA nirUpaNane prakAze, evA dharmane kahe." mahAvIre pAte dakane dIkSita karyAM, ane dhama prakAzyA, pachI skaMdaka bhagavAna mahAvIranI AjJA pramANe-uttama cAritra pALavA lAgyA. ane sthavirenI sAthe vicaravA lAgyA. ane e sthavirA pAse temaNe agyAra agAnA abhyAsa karyAM. A pachI ska Mdaka aNugAre peAtAnuM jIvana eka pachI eka judI judI tapasyA karavAmAM vyatIta karyuM che. bhagavatI sUtramA A tapasyAenu vistArathI varNana che. ahi saMkSepathI" kahIe.
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-2 ju uddezaka-1] 1 mAsika bhikSupratimA 2 dvimAsika 3 trimAsika 4 caturmAsika 5 5'camAsika ,, 12 ?? "" 6 cha mAsika "" cha samAsika bhikSu pratimA 8 prathama sAta rAtri divasanI bhikSupratimA 9 khIjI sAta rAtri divasanI 10 trIjI sAta rAtri divasanI 11 ceAthI sAta rAtri divasanI 12 pAMcamI sAta rAtri divasanI 77 33 "" "" e pramANe khAra uparAMta-eka rAtri divasane ArAdhI A pachI temaNe guNuratna sa Mvatsara nAmane tapa karyAM A tapa Ama karyAM : pahele mahine niraMtara upavAsa, divase sUryanI sAme najara mAMDI jyAM taDake AvatA heAya, evI jagyAmA ubhaDaka besI rahevu' ane rAtre kaI paNa vastra eThyA ke paheryA vinA vIrAsane besI rahevuM. [127 khIjA mahine babbe upavAsa ne upara pramANe vidhi trIjA mahine traNa traNa upavAsa ne ceAthA mahine cAra cAra upavAsa ne ' 15 . F
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28] [bhagavatIsUtra sAsaMgraha pAMcame mahine pAMca pAMca upavAsa ne chaThe mahine cha cha upavAsa ne , " : sAtame mahine sAta sAta upavAsane, che AThame mahine ATha ATha upavAsane ' , , navame mahine nava nava upavAsane ; dazame mahine dasa dasa upavAsane , ' . agyArame mahine agiyAra agiyAra upavAsane bArame mahine bAra bAra upavAsane, je terame mahine tera tera upavAsane , caudamA mahine cauda cauda upavAsane , - padaramA mahine paMdara paMdara upavAsane , seLamA mahine soLaseLa upavAsane che. A pramANe te tapa thaI gayA pachI bIjA chUTA chaTha, aThThama, dazama, dvAdezAdi tapa temaja mA khamaNa, ardhamAsakhamaNa vagere tapasyA karI sjadaka aNagAranuM zarIra ghera tapasyAonA kAraNe khUba kSINa thaI gayuM. mAtra hADakA ane cAmaDAthI ja e DhaMkAelA rahyA cAle tyAre hADakAM khaDakhaDe. zarIra upara nADIo tarI 'AvI. teo mAtra potAnA AtmabaLathI ja gati ane sthiti karavA lAgyA. belatAM ke belyA pachI paNa emane zrema paDavA lAge. zarIrathI kRza hovA chatAM tapastejathI teo zebhI rahyA hatA. - eka vakhata temane vicAra thaye ke-"zarIra kRza thavA
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-2 juM uddezaka-1] [129 chatAM paNa haju mane utthAna, karma, baLa, vIrya ane puruSAkArapuruSArtha che. mATe bhagavAnanI AjJA laI huM anazana karuM, zarIrane sirAvuM." hRvAre teo bhagavAna pAse jAya che. bhagavAna pote ja temane saMkalpa kahI de che, ne anazananI AjJA Ape che. teo vipula parvata upara gayA. ane eka zilApaTuMka upara DAbhane sathArI pAtharI, pUrva dizA tarapha mukha rAkhI, paryakAsane besI, daze nakha sahita baMne hAthane bhegA karI. mAthA sAthe aDADI, bhagavAnane namaskAra karyo ema vAMdI, namI, mahAvratano punaruccAraNa karI-cAre AhArane tyAga karyo. teo jhADanI mArka sthira thayA. teoe eka mahinAnI saMlekhanA karI, AlecanA ane pratikramaNa karI, samAdhipUrvaka kAladharmane pAmyA temanI pAse vipula parvata upara rahelA sthavirAe &daka aNagArane kAladharma pAmelA joI kAtsaga karyo. emanA varlsa ane pAtro laI lIdhA ane vipula parvatathI nIce utarI zramaNa bhagavAna mahAvIra pAse AvyA. tyAM AvIne bhagavAnane skaMdaka aNagAranA kAladharma pAmyAnA samAcAra ApyA ane temanA upakaraNo, va tathA pAtra ApyA. gautama svAmIe bhagavAnane vAMdIne pUchayuM ke-bhagavana! ApanA ziSya skaMdaka aNagAra kAla karI kyAM gayA? bhagavAne kahyuM, "teo acutakalpamAM devapaNe utpanna thayA che. tyAM bAvIza sAgaropamanuM AyuSya bhegavI bhavane
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha kSaya thayA pachI tyAMthI eNvIne mahAvideha kSetramAM thaI siddha thaze. buddha thaze, mukta thaze parinirvANa pAmaze ane sarva duHkhano vinAza karaze.ra9 dha 29. bhagavAna mahAvIra tIrthakarane utpannadarzana-jJAnadhara, jina, kevalI-sarvajJa-sarvadazI ane AkAzamAM addhara rahelA chatrayukta ItyAdi samavasaraNa sudhInA vizeSaNa ApavAmAM AvyA che jenI yathArthatA A pramANe che - utkRSTatama jJAna ane vairAgyapUrvaka gRhasthAzrama eTale kedhana-dhAnya-putra parivArAdi bAhya parigraha ane mithyAtva, puruSaveda, nIveda, napusakaveda, hAsya, rati, arati, zeka, bhaya, jugupsA, dha, mAna, mAyA ane lebharUpa Abhyantara parigrahane samUla tyAga karIne dIkSA lIdhA pachI ati utkaTa tapazcaryArUpI agnimAM bhava-bhavAntaranA upArjita karmorUpI kASThane bALI jemaNe potAnA AtmAnI ana ta zaktine udghATita karI che ane kevaLajJAna tathA kevaladarzananI mAlika banyA che te devAdhideva bhagavAna kahevAya che. A vizeSaNathI jeo sArI AtmA, mukta AtmA ane nitya AtmAne mAnanArA che, temanuM khaDana thAya che. kemake samaye samaye avatAra grahaNa karIne batrIsa hajAra strIone paraNavA chatA, rAjyapATane bhegavavA mATe raNamedAna khelanArA, putra-putrIonA pitA bananArA arthAta saMsAranI mAyAmAM pUrNa masta banelA ane TheTha chellA zvAsa sudhI paNa jeo mAyA choDI zakyA nathI, te jIvAtmAo nitya Izvara hoI zakatA nathI karmabaMdhananI vyavasthA sarva jIvone mATe eka sarakhI che saMsArI jIvane karmanuM badhana thatu hoya te nitya Izvara jeo samaye samaye avatAra le che ane saMsAranA bhoga-vilAsamAM ane
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ [131 zataka-2 nuM uddezaka-2] samuddaghAta A prakaraNamAM kevala samudraghAta saMbaMdhI ja hakIkta che. . ane te mULamAM te mAtra saMkSepamAM ja che. paraMtu vivecanamAM ane nIce neTamAM "prajJApanA" sUtrane utAre ApIne ThIka spaSTIkaraNa karavAmAM AvyuM che. sAra A che - rAjya khaTapaTamAM masta bane che temane paNa karma baMdhana thaze ja ane karmathI bhArI banele AtmA bhagavAna zI rIte kahevAze ? mATe manuSya jIvana dhAraNa karIne sa pUrNa samUla karmone nAza karyA pachI jemane kevalajJAna ane kevaladarzana utpanna thayA che te devAdhideva bhagavAna kahevAya che. kevalajJAna eTale udayamAna sUryanI hAjarImAM graha, nakSatra, tArA ane caMdra jema asta thAya che tema kevalajJAna thatAM bIjA -chastha eTale AvaraNavALA jJAno paNa asta thAya che. jyAre kevalajJAna utpanna thAya che tyAre ekI sAthe sa pUrNapaNe utpanna thAya che. tamAma ne-padArthone hastAmalakata jANe che. je sarvacAaditIyajJAna kahevAya che mUryanI jema svayaM prakAzita hevAthI bIjA chAvasthika jJAnanI tathA IndriyanI madada hotI nathI. A jJAnane eka paNa karma paramANu AvarI zakato nathI kemake tamAmane kSaya thayA pachI ja kevaLajJAna utpanna thAya che mATe trilekavata trikAlavatI tamAma sUkSma ane bAdara padArthone jANavAmAM kevalajJAna svata samartha hoya che anaMta - hovAthI kevalajJAnanA paryAye paNa anata che " jJAti sArI zarU kRtti ninaH A vyaktithI
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha: samuddaghAta" sAta kahyA che. vedanA samughAta, kaSAyasamudughAta, mAraNablika samughAta vaikiyasamughAta, tejasa samudyAta, AhAraka samughAta ane kevali samughAta. anAdikALanA AMtarika zatruone jItanArA "jinadeva" kahevAya che. paNa jeo rAga, dveSa, mohavAsanAthI jItAyelA hovAthI 32 hajAra strIonAM zRMgArarasamAM lIna banelA ane temanA saMjogo zRMgAramAM maraNa pAmanArA che tathA jemanI pAse chellA zvAsa sudhI gadA, dhanuSya, kamaDaluM, japamALA ane strIo heya. teo keI kALe paNa bhagavAna zabdathI vAcya banatA nathI. kAraNake strI, gadA Adi rAgane sUcavanArA che ane te saMsArI AtmA pAse ja hoI zake. je paramAtmA pAse paNa e padArthonI kalpanA karIe to temanAmAM ane sasArI AtmAmAM kaMI bheda raheto nathI mATe ja rAgadveSane samULa nAza karanAra ane temane sUcavanAra padArthothI sarvathA aLagA rahIne AMtarika zatruone. jitanArA ja bhagavAna kahevAya che. khANamAthI nIkaLele hIre jema kApakupa karAIne chedAI- ghasAIne jyAre pANIdAra ane camakadAra bane che, tevI rIte AtmA paNa anAdikALanA karmamelane laIne ghorAtighora pariSaho ane upasargo sahana karIne jyAre saMpUrNa karmarUpI melane dhoI nAkhe che tyAre ja temane kevaLajJAnanI prApti thAya che AvA kevaLajJAnIja bhagavAna hoI zake che. sarva kAnAtIti rasarva-A vyutpattithI jeo kevaLajJAnanA mAdhyamathI traNe lekamAM rahenArA sa pUrNa jIvonAM tathA anaMtAnaMta pudgalanAM traNe kALamA thanArA, thatAM ane thayelA parivartanone jANI zake che ane padArtha mAtranA yathArtha svarUpa,
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-2 nuM uddezaka-2] [13] samuddhAtane TuMke artha A che - ekameka thavA pUrvaka prabaLatA vaDe henane te samughAta. AtmAmAM be zaktio mAnavAmAM AvI che. saMkeca--- jANIne temane te ja pramANe prarUpita karanArA sarvajJa bhagavAna kahevAya che, ane teo ja sarvadazI bane che arthAta trilekavartI- sapUrNa padArtho-jevA ke-nara-nArake, temanAM dukhe, AyuSya, de temanA sthAne, tiryo , manuSya, temanA pApapuNya karmo, samudra, dvIpe, pRthvIo Adi carAcara sRSTine pitAnA jJAnavaDe pratyakSa karanArA hoya che darzanavaDe spaSTa jenAra hoya che. AvA lokettara mahApuruSa-tIrtha karo paNa potAnA pahelAnA bhavomA tIrtha kara nAmakarmanI nikAcanA kare che, sAmAnyarUpe sasAravartI anya AtmAonI apekSAe te mahApuruSane AtmA atyutkRSTa sayamanI ArAdhanAthI ghaNo ja zuddha hoya che ane jema A zuddhatA vadhatI jAya che, tema tema saMsArI AtmAonA moha janya janma, maraNa, zoka, jarA, Adhi, vyAdhi, ane upAdhinA dukhene joIne teo atyaMta bhAvadayAnA mAlika bane che tyAre ja--"pavuM ja vittacitvA ja mahAtmA sadaiva parArthavyasanI karuNAdiguNopetaH pratikSaNaM parArthakaraNapravardhamAnamahAzayA yathA yathA pareSAmupakAroM bhavati tathA tathA ceSTate, tata itthaM sattvAnAM tatkalyANasaMpAdanenApakAraM kurva stIrtha karanAmakarma samupAjya para sattvArthasAdhanaM tIrtha karatvamAmoti / - (AhaMtadarzanadIpikA peja 83 arthAta tIrtha kara thavAnA pahelA bhavamAM te mahApuruSe anya jIvo pratye dukhanI lAgaNIvALA, karuNA, pramoda, maitrI ane - So ke
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ [bhagavatIsUtra sArasaMgraha zakti ane vikAsa zakti. A be zaktione pratApe ja AtmA eka nhAnAmAM nhAnA kuMthuAnA zarIramAM rahI zake che ane moTAmAM moTA hAthInA zarIramAM rahe che. bake mAdhyastha bhAvathI paripUrNa, pratikSaNe pArakAnuM hita sadhAya tevA prayatnomAM sajA rahenArA ane hisA, jUTha, caurya, maithuna tathA parigrahanA kAraNe dukhI banelA jagatane ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya ane saMteSa dharmane ApIne temanuM je pramANe hita. sadhAya tevI ja bhAvanAvAlA hoya che. tethI ja mahAvIra svAmI pitAnI mAtAne duHkha na thAya te mATe kukSimAM sthira thaI gayA hatA. moTAbhAInuM svamAna na ghavAya te mATe dIkSA letA pahelAM temanI -AjJA zirodhArya karI ane dIkSA lIdhA pachI paNa te darika -brAhmaNanuM duHkha na joI zakavAnA kAraNe pitAnuM ardhavastra tene -ApI dIdhuM paMcama naraka bhUmine yaMgya caMDakauzika paNa duHkhI na bane ane devaloka pAme te mATe DaMkhanI vedanA sahana karI. - rAjA-mahArAjA ane zrImatonA haiyAmAM pravezelA vyabhicAra, durAcAra, madyapAna, mAsabhakSaNa ane gulAmInI prathAne nAbuda karavAnA IrAdAthI ja jANe! bhAvadayAnA sAgara bhagavAne 175 divasanA sAhi upavAsa karyo. arere ! mArA nimitte A bicAre saMgamadeva narake jaze ? Ama karUNAbhAvathI ja jANe mahAvIra svAmInI Akho AMsuothI Arda banI gaI hatI. ' have munisuvrata svAmInI bhAva dayA joI laIe ekasyApi turaGgamastha kamapi - jJAttvopakAra surazreNibhiH saha paSTriyojanamitAmAkramya yaH kAzyapIm / ArAme samavAsarad bhRgupurasthaizAnadiGmaNDane, saH zrImAn mayi suvrataH prakurutAM kAruNyasAndre dRzau /
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-2 nuM uddezaka-2] [135 AtmA potAnA pradezene AkhA brahmADamAM phelAvI zake che. AtmA amuka kAraNathI pitAnA pradezane zarIrathI bahAra phelAvI zake che. ne saMkocI zake che. A ja kriyAne samuddaghAta kahevAmAM Ave che. jevA samudughAtamAM AtmA vartate hoya, tene anubhavajJAna sAthe ekameka thaIne te saMbaMdhI karmone AtmAthI sarvathA judA kare che. A svarUpa e samuddaghAtanuM che. dAkhalA tarIke- - jema kaI jIva vedanA samudughAtavALe hoya, te te vedanAnA anubhavajJAnanI sAthe ekameka thaI jAya che. pachI vizamA tIrtha kara zrImunisuvratasvAmI sATha ejanane lAMbe vihAra karIne paNa kevaLa ekaja dheDAne upadeza devAne mATe bhRgupura nagaramA padhAryA hatAM. A pramANe bhAvadayA jemanA nasenasamAM 'utarI gaI hoya teo ja tIrtha kara nAmakarmanI nikAcanA karI zake che. ane tenA pratApe ja teo janmatAM ja atizaya saMpanna hoya che. kula 34 atizaya hoya che temAM 4 atizaya janma letAM ja utpanna thAya che ghAtikarmone kSaya thatAM advitIya evA 11 ati prApta thAya che, ane devo tathA dAnavendro dvArA karAelA 19 atizaye paNa temane varelA hoya che A atizanA kAraNeja jagatamAM rahelA prANIo temane jetA, temanI vANI sAMbhaLatA, dharmane pAme che ane mokSamArganI ArAdhanA karIne sasArathI mukta bane che skandaka parivojaka pitAnuM parivrAjakatva choDIne mahAvIra svAmInA caraNe Avyo ane samyagu badhathI vAsita thaIne muktine sAce mArga jANI zakyo ane rAdhI zakyA. -
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136] bhagavatIsUtra sArasa graha AtmA sAthe saMbaddha thaelA vedanIyakamanAM pudgalA upara te jIva prabaLatApUrvaka prahAra kare che, pariNAma e Ave che ke je vedanIya karmo kALAntare veDhavA ceAgya che, tene udIraNA dvArA udayamAM lAvI AtmAthI satha judA karI nAkhe che. A svarUpa che vedanIya samudghAtanuM. A ja pramANe khIjA samuddhAtAnu paNa samajavu`. 30 - i 30 samuddhAtanu svarUpa samajavA mATe kabUtaranuM udAharaNa sArI samaja Apaze kabUtaranI pAMkhA ane zarIra jyAre phUlanA bhArathI bhArI bane che, tyAre te potAnI pAkhA paheALI karIte phUlane ekadama khaMkherI nAkhe che ane tenA bhArathI mukta bane che. ThIka teja pramANe A jIvAtmA karmonA bhArathI jyAre vadhAre paDatA khAi jAya che ane te karmane bhAra jyAre asahya bane che, te samaye udayamAM AvelA asAtAvedanIya karmAne laine anya ta muMjhAyelA AtmA samuddhAta karaNa vaDe lAMbA kALe bhAgyakati udayAvalikAmAM praveza karAvIne khakherI nAkhe che. maranAra manuSyanuM mRtyu jyAre ApaNe joIe chIe tyAre ApaNe paNa eja anubhava karIe chIe ke-te mRtyu zayyAmA paDelA AtmA potAnA sapUrNa pradezeAvaDe asAtA vedanIya ka bhogavavAmA atyanta du.khI, na elI zakAya, na bhogavI zakAya, tevI avasthAne vedatA (bhAgavA) hoya che. AvI avasthAmAM paNa te AtmAe je jJAnane anubhava karelA haze ? ane Antara vanamAM AtmA ane zarIra sarvathA bhinna bhinna che'' tevA anubhava jJAnane te samaye potAnA praznala puruSArthadvArA uddayamAM lAvI zakavA samartha banyA haze ? te vedanIya samuddhAtamAM vA jIva navA karmAnuM dhana karyA vinAja jUnA kaeNmermAMnI asa khya
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ taka zataka-2ju uddezaka-3] | [137 narakabhUmi saMbadhI A uddezakamAM mAtra pRthvIe eTale narakabhUmi saMbaMdhI varNana che te A pramANe - rAzine khapAvI nAkhavA samartha banaze anyathA AMtara jJAnanA anubhava vinAne jIva mAtra asAtAdanIyanA udaya samaye hAthapagane pachADa, moDhAmAMthI yavA taddA bolato ane sa sAranI anata mAyAne bhogavelI hovAthI te samaye AMkha kholIne potAnI bhegI karelI mAyAne Tagara-magara joto ane AMkhamAMthI AMsuone TapakAvata bhaya karamA bhaya kara asAtA vedanIya karmane bhagavate te jIvAtmA te samaye ghaNuM ghaNuM navA karmone upArjana karIne pAcho karmonA bhArathI bhArI bane che. A pramANe kapAya samughAtamAM paNa samajavuM kalAnuM prAbalya eTaluM badhuM joradAra hoya che ke te samaye samaye arthAta kaSAnA udaya samaye athavA temanI udIrNanA jIvAtmAnI jJAnasaMjJA-vivekasattA prAyaH karI ne adazya thaI jAya che. AvI sthitimAM kapAya samughAta paNa jIvAtmAne navAM karmo upArjana karAvanAra sAbIta thaze mATe ja jaina zAstrakAre kahe che ke-"sarvatomukhI bAhyajJAna karatA paNa jIvanamAM utAreluM eka ja jJAna kiraNa game tyAre paNa kevaLajJAnanI ta prApta karAvaze" | vedanIya-samudraghAta-badhAe chavAstha jene azAtA vedanIya karmanA udayathI utpanna thAya che. ane e karmane nAza thAya che. kaSAya-samudyAta-badhAya chavAstha jene cAritramehanIya karmane laIne udbhave che ane kaSAyakarmo nAza pAme che. maraNa-samudraghAta-badhAya chadmasthajIvone AyuSyakarmanA ata samaye hoya che. ane karmo nAza thAya che
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138] [bhagavatIsUtra sArasa graha pRthvIe sAta kahI che. ratnaprabhA, zakarAprabhA, vAlukAprabhA, pakaprabhA, dhrumaprabhA, tamaHprabhA ane tamastamaH prabhA, saMsAramAM badhA jIvA anekavAra anaMtavAra nArakImAM AvI gayA che. A adhikAra jIvAbhigamasUtramAM vizeSa prakAre che, ema TIkAkAre jaNAvyu che. 31 jyAtine, vaikriya--samudghAta-nAraka jIvAte, vyatarAte, vaimAnikone,' 5 cendriya ti cAne, vAyukAyane tathA chadmastha manuSyAne vaikriya zarIra nAmakarma thI udbhave che ane te zarIranA jUnA pudgalA nAza pAmIne navA pudgalA grahaNa karAya che. taijasa-samuddhAta--matAne, jyAtiSThAne, vaimAnikAne paMcendriyatiya ca tathA chadmastha manuSyAne taijasa - zarIra nAmakarmAMthI prApta thAya che ane te kamAM nAza pAme che. AhAraka-samuddhAta-caturdaza pUrvAMdhArIne AhAraka zarIra nAmakarmAMthI thAya che ane te zarIranAM pudgalA nAza pAme che kevali-samuddhAta-kevalajJAnanA mAlikone zeSa rahelA nAmaka, gAtrakama, vedanIyakane laIne arthAt temane khapAvavA mATe thAya che. ane te traNe karmA AyuSyaka'nI sAthe samApta thAya che. A samuddhAtane samaya ATha samayane hAya che jayAre puranA samuddhAtA atarmuhU~ samaya sudhInA ja hoya che maiM 31. anAdikALathI karmavaza bhramaNa karatA A jIva ana tavAra narakabhUmimAM gayelA che, jyAM nira tara azubhataralezyA, pariNAma, deha, vedanA ane vikriyAne anubhava thAya che 1 gatinAmaka, jAtinAmakarma, zarIranAmakarmAM, ane a gApAMga ;
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-2 juM uddezaka-4] [139 Indriya AmAM Indri saMbaMdhI varNana che.. nAmakarmane laIne narakagatinA nAraka chomA legyA Adi bhAve kaI kALe paNa zubha nathI hotA. , ratnaprabhAmAM kApata lezyA hoya che. zarkarA prabhAmAM atyanta tIvratara kApata leyA hoya che vAlukA prabhAmAM kAtileyA vadhAre ane nIlalezyA thoDI hoya che paMka prabhAmAM nIlalegyA hoya che dhUma prabhAmAM atyanta tIvratara nIlezyA vadhAre hoya che ane kRSNalezyA hoya che tama prabhAmAM kRSNalezyA tIvratara hoya che tamastama. prabhAmAM atyanta tatra kRSNalezyA hoya che pariNAma paNa azubhataraja hoya che * zarIra, gati, sasthAna, bheda, varNa, gadha, rasa ane sparza pariNAme atyanta azubha hoya che - naraka bhUmimA hamezA adhikAra hoya che zleSma, mUtra, viSA. maLa, lohI, carabI, parU Adi gadhAtA pugalethI te bhUmio lIpAelI hoya che jemAM kUtare, ziyALa, bIlADA, naLIyA, sarpa, udara hAthI, gAya ane manuSya AdinAM maDadA ane durgadha asahya hoya che. - atyanta asahya vedanAone bhogavatAM te nAraka cha karuNa vilApa kare che. parama dhAmIo pAse dayAnI dInatApUrvaka yAcanA kare che. hAthAjoDI kare che A pramANe pitAnA AyuSya paryata radana, Akrandana ane cIse pADe che. temanA zarIre atyanta.
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140] bhigavatIsUtra sArasaMgraha indriya pAMca kahI che sparza, rasa, ghANa, zrotra ane cakSu. A adhikAra prajJApanA sUtramAM che. azubha hoya che. gadhAtA hoya che, bhayAnaka hoya che ane bIbhatsa hoya che. pahelI bhUmimAM tIvra uSNa vedanA hoya che, bIjImAM tIvratara ane trIjImAM tIvratama uSNavedanA bhogavavAnI hoya che. cothImAM ghaNAone uSNu ane ceDAone zata vedanA hoya che. pAMcamImAM ghaNAone zata ane ceDAone uSNavedanA hoya che. chaThThImAM zItavedanA ane sAtamImAM atyanta zItavedanA hoya che. vaikriya zarIra hovAthI temanI vikriyAo paNa azubha je hoya che. sukhane mATe karAtI vikriyA dyarAtira dukhadAyI banI jAya che. manuSya avatAramAM dubuddhivaza, svArthavaza, putra parivAra pratye mohavaza ghaNI jAtanA Ara samAra karyA che. parigrahanI mAyAjALamA hajAro lAkho prakAre khoTA vyApAra, khoTA tela mApa, vyAjanA goTALA, bhAvanA vadhArA, seLabheLanA pApa, tathA ghaNuM jIvonI hatyA, jUTha, prapa ca, parastrIgamana Adi aneka prakAranA dukRtyo karIne asaMkhya cha sAthe vaira vidha, mArapITa jhaghaDA Adi karyA che e badhA pApanA piTala laIne narakabhUmimAM utpanna thayela chava virbhAgajJAnadhArA cAre bAjunA nArakone verI tarIke ja jue che. ane pitAnA vairane yAda karIne e nAraka jI ApasamAM pitAnA AyuSyakarma paryanta bhAlA, talavAra, -barachI, mugala, sAMbeluM, bANa, zakita, lAkaDI, gophaNa vagere zothI laDatAM ja rahe che. lohIluhANa thAya che. mAMsa, hADakA bahAra nikaLe tyAMsudhI laDatA ja rahe che. tyAM temane kaI cheDAvanAra nathI.
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-2ju uddezaka-4 . bIjI rIte indriyanA be bheda batAvyA che. 1 dravyendriya ane 2 bhAvendriya dravyendriyanA be bheda che. nirvatti ane upakaraNa. bhAvendriyanA be bheda che. labdhi ane upaga. . manuSya jIvanamAM putra, strIo, mAtAo ane putrIo mATe je pApa karyA hatA, te pApe pitAne ekalAne ja bhegavavA sivAya bIjo keI mArga nathI. pUrvabhavamA atyaMta kilaSTa karmone laine asura gatine pAmelA paramAdhAmio jeo svabhAve ja pApakarmamA. rata hoya che atyanta raudasvabhAvI hoya che, teo nArakajIne bhayakaramAM bhayakara nIce pramANenI vedanAo Ape che. pIgaLelA leDhAnA rasane pIvarAve che lAlaghUma loDhAnI putalIothI Aligana karAve che. leDhAnA ghanathI TIpe che astrAthI avayavone chede che dhagadhagatA ukALelA telathI snAna karAve che kuMbhIpAkamAM pakAve che loDhAnA salIyAthI mAre che. karavatathI kApe che. zarIrane kaDAImAM nAkhIne taLe che bhaThThImAM nAkhIne zeke che. siha, vAgha, dIpaDA, kutarA, ziyALa, sarpa, noliyA Adi janAvaro pAse khavarAve che. upara pramANenI nArakIya vedanAone A jIve anekavAra ane anaMtIvAra bhogavI che.
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha ahIM pAMca indriyAnu eka yaMtra ApavAmAM AvyuM che. te jANavAlAyaka che. 32 pu 32 indriyA pAMca ja hoya che. khIjA matavALAe pAMca kamendriyAne je pRthak mAne che te badhAnA samAveza sparzendriyamAM thaI jatA hAvAthI A pAMca indriyA jJAnendriya kahevAya che. indra eTale AtmA. je sarva padArthAMmAM utkRSTa aizvanA mAlika hovAthI sathA svataMtra che. mATeja bhoktA che potAnA zubhAzubha karmAne bhAgavanArA AtmA che. zarIra ane indriyA sAdhana che. enA mAdhyamathI jIvamAtra peAtAnA karmone AAgave che A AtmAnI khAtrI karAvanAra batAvanAra, sUcita karAvanAra ane jJAna prApta karAvanAra indriyeA che A indriyA karaNa hAvAthI svata jaDa che. mATe AtmAthI AjJA thaine preraNA pAmIne peAta potAnA ISTa viSayeAne grahaNa kare che. jIvanI vidyamAnatAmAM ja indriyA sakriya rahe che. saka ka jIvane indriyA vinA cAlI zake tema nathI mATeja temanI utpatti chavAdhIna che AtmAnA dravya ane bhAvarUpe A indriyA e prakAranI che asa khyAta pradezonI apekSAe anata pudgala pradeza dvArA te te indriyAnA AkArarUpe je bane che te dravyendriya kahevAya che. ane karmAMnA kSaye|pazamanI apekSAthI te. te viSayAne grahaNa karavAnI pariNati vizeSane bhAvendriya kahevAya che. vyendriya paNa e prakAranI je nivRtti ane upakaraNa, kAnapaTTI, AkhanA DoLA, nAka, andriyAnA AkAra dekhAya che te khAdya jIbha, vagere je bAtharUpe nivRtti kahevAya che. ane
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-2 nuM uddezakapa ] [143 deva ane veda, " A prakaraNamAM eka jIva eka kALe be vedo (strIveda ane puruSa veda) ne vede ke kema? te pachI garbha vicAra, te pachI pArzvanAthanA ziSya sAthe taMgikAnA zrAvakenA praznottara, AbhyantararUpe sparzendriyane AkAra aniyamita che kemake dareka jenA zarIra bhinna bhinna hoya che. jindriyane AkAra surama (astrA) jevo che. dhrANendriyane Abhyantara AkAra atimuktaka caMdra jevo che, cakSurindriyane AkAra masUranI dAla je ane karNendriyane AkAra kadaMbanA puSpa jevo che A Abhyantara nirvatti kahevAya che. Abhyantara nitti indriyamAM rahela pota potAnA viSayane grahaNa karavAnI zakitarUpe je vastu kAma kare che te upakaraNendriya kahevAya che jenA abhAvamAM ja nivRttiIndriya kAma ApI zake che. anyathA baherA mANasane kAnapaTTI ane AMdhaLA mANasane Akho oLo hovA chatA paNa upakaraNendriyanI zakti keI kAraNe AdhAta pAmelI hoya te bAhya ane Abhyatara nitti Indriyo pitAnA viSayane grahaNa karI zakatI nathI - A banne Indrio paugalika che - jyAre bhAvenTine sabadha AtmA sAthe che. te te karmonA AvaraNane pazama thavAthI AtmAne viSaya grahaNa karavAnI je zakti prApta thAya che te labdhi bhAvyi kahevAya che. ane AtmA pote upagavAlo thaIne je viSayone grahaNa kare che te upayogendriya kahevAya che ke ' . .' : ' - -- sImAtIta viSayavAsanA, bhogavilAsa, parigrahanI mamatA tathA atyutkaTa pAponA kAraNe ekendriya avatArane pAmelA anaMtajIvone
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144] bhigavatIsUtra sArasaMgraha rAjagRhamAM zrI gautamasvAmInuM bhikSATana, gautamasvAmIe bhagavAnane pUchIne karele nirNaya ane chevaTe rAjagRhanA unA pANInA kuMDenuM varNana che. rasanebdhi, dhrANendriya, nendriya ane zravaNendriyanA AvaraNIya karmone udaya hovAthI temane jIbha, nAka, AMkha ane kAna IndricothI sarvathA vacita rahevAnuM hoya che. tethI temane sparzendriya nAmanI eka ja Indriya hovAthI atyanta aspaSTa vedanAone bhogavatAM chedana-bhedana sahana karatAM, zaradI-garamI tathA himapAtanI tIvra vedanAne vedatA ekendriya jIvo asa khyAta ane anatakALa sudhI tyAM ja rahe che AmAM pRthvIkAya, jaLakAya, agnikAya, vAyukAya ane vanaspati kAyanA jIvone samAveza thAya che je sthAvara nAmakarmanA kAraNe sthAvara kahevAya che. be IyinA jIvone sparza ane jIbha Indriya hoya che. jyAre nAka, AMkha ane kAna IndriyonA AvaraNa karmone prabala udaya hovAthI temane nAka, AMkha ane kAna nathI hatA, mATe ja A traNe IndriyenA jJAnathI teo hamezAne mATe vaMcita rahe che be Indriya jIvomAM badhI jAtane nAnA moTAM zakha, kaDA, keDI, peTamAM thanArA karamIyAM, kharAba lohIne cUsanAra jaLa, aLasIyAM, vAsI roTalI, roTalA, bhAta, narama purI vageremAM utpanna thanArA kIDA, lAkaDAnA kIDA, peTamAM, pheDalAmAM, masAmAM, eThavADamAM thanArA nAnA karamIyA, vAsI pANImAM utpanna thanAra parA, nAnI moTI sIpa tathA vALAnA cha vagere AvI jAya che. teIndriya jIvone cakSurindriya ane zravaNendriyanuM AvaraNa hovAthI temane te vizenuM jJAna hotuM nathI AmAM nahIMnA-moTA
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanuM uddezaka 5] [145 - keTalAka loko ema mAne che ke-nigraMtha marIne devathayA pachI te deva, tyA bIjA de ke bIjA devIo sAthe viSaya sevana karate 'nathI, paraMtu potAnA ja be rUpa kare che. eka devanuM ne bIju devInuM. ema karIne te kRtrima devI. sAthe vivaMya-sevana kare che. ema karavAthI eka jIva eka kALe che vedane anubhave che, e paNa siddha thAya che. (puruSaveda ane rUMveda) parantu te vAta ThIka nathI. ahIMthI marIne tyA utpanna kAna khajUrA, mAkaDa, jU, lI kha, kIDI, udhaI, mukeDA, anAjamAM thanArA dhaneDA, vALanA mULamAM tathA kUtarAnA kAnamAM thanArA kaDI avAvarU jamInamAM thanArA juA, chANa ane viSNunA kIDAo, kIDAo, kuthuA, khAMDa-goLa tathA cokhAmAM thanArI iyaLo tathA comAsAnI zarUAtamAM thanAra - lAla raMganA kIDA A badhA Indriya kahevAya che cAra IndriyavALA jIvone karNendriya nathI hotI, AmAM pILA kALA raMganA vichI, bagAI, bhamarA, bhamarI, tIDa, mAMkhI, DAsa (phAta mavA zasalA varasAdamAM utpanna thAya che); macchara, kabArI, khaDamAkaDI vagere jevo hoya che. paMcendriya jIvone pAce IndriyonA AvaraNa nahI hovAnA kAraNe pAce IndranA viSayane grahaNa karavAnI labdhio prApta thayelI hoya che. mahApuNyodaye athavA durgatinA bhayakara dukhane bhagavyAM pachI meLavelI indriya paTutA je sayamanI ArAdhanAmA, ahiMsA dharmanA pAlanamAM, tathA pracAramAM upayogavAlI thaI jAya to AE jIvano beDo pAra thatA vAra lAgatI nathI arthAta te AtmA pitAnA sAdhya mokSane jaldI meLave che ane sarva duHkhothI mukta bane che
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146] bhigavatIsUtra sArasaMgraha thayele deva bIjA de sAthe tathA bIjA devanI devIo sAthe teone vaza karIne tathA pitAnI devIo sAthe paNa pari. cAraNA-viSaya sevana kare che pote potAnAM be rUpa banAvIne paricAraNa karatA nathI AthI e paNa siddha thAya che keeka jIva eka samaye eka vedane ja anubhave che. strIvede ke puruSa vede. je samaye strIvedane vede che, te samaye puruSavedane vedata nathI. ane je samaye puruSavedane vede che, te samaye strIvedane nathI vedate. udakagarbha vicAra - have udakagarbha sa ba dhI vicAra che jema manuSyane utpanna thavAmAM pahelAM garbha dhAraNa thAya che, tevI rIte varasAda varasavAmAM paNa pahelA garbha baMdhAya che. jene "udagarbha kahela che. arthAt kALAntare pANuM varasavAmAM heturUpa je pudgalane pariNAma tenuM nAma che "udakagarbha. A "udakagarbha udakagarbharUpe ochAmAM ochuM eka samaya ane vadhAremAM vadhAre cha mahInA sudhI rahe che - tiryagU nigarbha -tiya ni garbharUpe ? ochAmAM ochuM aMtamuhUrta ane vadhAremAM vadhAre ATha varSa sudhI rahe che. manuSIgarbha manuSIgarbharUpe ochAmAM ochuM aMtarmuhUrta ane vadhAremAM vadhAre bAra varSa sudhI rahe che. A karyabhavastha kAyabhavastharUpe ochAmAM ochuM aMtamuhUrta ane vadhAremAM vadhAre rovIsa varSa sudhI rahe.
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-2 juM uddezaka-5] [147 mAtAnI peTanI vacce rahela garbhanuM zarIra te "kAya kahevAya. te zarIramAM je utpanna thavuM te "kAyabhava" kahevAya ane temAM je janmyA hoya te kAyabhavastha kahevAya. te kAyabhavastharUpe vIsa varSa sudhI rahe. te evI rIte te kaI jIvanuM zarIra garbhamAM racAI gayuM hoya pachI te jIva te zarIramAM mAtAnA udaramAM bAra varSa sudhI rahI. maraNa pAmI pAcho pite racela tene te zarIramAM utpanna thaI pharIne bAra varSa sudhI rahe. e prakAre covIsa varSa sudhI kAyabhavastharUpe rahe. athavA ema paNa kahe che ke bAra varSa sudhI rahIne karIne bIjA vIryavaDe tyAja teja zarIramAM bAra varSanI sthitiyukta thaIne janma. e rIte vIsa varSa gaNAya.33 dhana 33. udaka garbha mATe sArAmAM sArI jANakArI bhagavatI sUtranA vivecana parathI jANuM levI garbhagata jIva ochAmAM ochuM ane vadhumAM vadhu kyAM sudhI raheze, tenI carcA karyA pachI eka jIvane eka sAthe keTalA bApa (pitA) hoI zake che, tenA javAbamAM naradeva ane bhAvadevathI pUjAelA devAdhideva bhagavAna mahAvIra svAmIe pharamAvyuM ke-basonI saMkhyAthI laIne navazenI saMkhyA sudhI eka jIvanA bApa hoI zake che. ane ta sa sAranI mAyA paNa atyaMta agocara hoya che. tethI keIka kSetranI apekSAe A vAta haze jemake eka gAyanI conimAM eka sADanuM vIrya paDayu ane tyArapachI bIjA bIjA basothI navase sudhI sADonuM vIrya temA je paDaze to te gAyathI janma lenAra eka vAcharaDAnA bApa paNa teTalAja hoI zakaze. kemake badhAonA vIryathI eka vAcharaDu jamyu che. sa sAracakramAM kaIpaNa vAta na banI zake evuM che ja nahi.
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ 648] [bhagavatIsUtra sAsaMgraha , "mamukhI ane pacendriya tiryaMcI saMbaMdhI nigata vIrya ochAmAM ochuM antamuhUrta ane vadhAremAM vadhAre bAra muhUrta sudhI nibhUtarUpe rahe che - maithunane sevanArA manuSyano asaMyama keTale ghora hoya che, te sUtrakAre udAharaNa ApIne samajAve che ke eka vAMsanI maLImAM ThAMsI ThAsIne rU bharyuM hoya, pachI tapAvele senAne paNa A badhI agama-nigamanI vAta kevaLajJAnI sivAya bIjo I paNa jANI zake tema nathI gAtavya vAta jANyA pachI mithunakarmanI tIvratA ane bhayakara bhayAnakatA paNa jANavA maLe che * bhava-bhavAMtaramAM atyanta du kha denArA, mahApApakarmane upArja karAvanAra evA A maithuna pApanA kaLe jIvane rIbAI rIbAIne mAranArA haiya che AvA dukhaprada maithunakarmane niyANa bAMdhIne bIjA. bhavamAM janma lenAra jIvone amuka kSetromAM tathA amuka jAtimAM janmavuM paDe che. - eka sAthe eka bApane keTalA saMtAna hoI zake che, AnA javAbamAM bhagavAne karamAvyu ke--kAmavAsanAmAM atyanta ukti banele mANasa jyAre strI sevana kare che, tyAre vIrya ane raja bhegA maLatA ja temAM be lAkhathI navalAkha sudhI jIvo utpanna thAya che je pacendriya jevo ja hoya che AmAthI jenuM AyuSya karma vadhAre hoya che te eka-be ke traNa 9 nava mahinA purA karIne saMsAranI sTeja upara AvavA mATe samartha bane che bAkInA badhAya che tyAM ja maraNa pAme che. nava mahine janma. lenAra jema saMtAna kahevAya che. tema mAtAnI kukSimAM ja maraNa pAmelA be thI navalAkha sudhInA jIvo paNa saMtAna tarIke ja - kahevAze. kema ke ekavAranA maithunathI utpanna thanArA che tenA
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-rajuM uddezaka [149 saLI tenI aMdara nAkhIne te rUne bALavAmAM Ave evA prakArane maithunane sevatAM manuSyane asaMyama che. , , * - pAzvanAthanA ziSya , , " . " ! ' have ahIM zrI pArzvanAthanA ziSyo ane tuM ciMkAnA zrAvakenAM praznottare Ave che. A prasaMge taMgikA nagarInA vIryathI utpanna thAya che ane maryA che jIvonI utpatti ja jIvahatyAnuM kAraNa bane che. manuSyanA asaMyamI jIvananA kAraNe ja A che tyA utpanna thAya che ane mAre che. AmAM je utpAdaka hoya che tene ja jIvahatyAnuM pApa lAgaze strI paNa asaMyamane laIne bekAbU banI maithunakarmamAM masta bane che te te paNa jIvalyAnA pApanI bhAgIdAra bane che * mATe AvA ghora pApathI bacAvanAra svAmInA zAsana sivAya bIju eka paNa zAsana (dharma) nathI kemake sayamanA sarvatomukhI sarvA gaNa pAThe mahAvIra svAmIne Agama sUtrothI ja jANavA maLe che. dezasayamI vratadhArI jIva paNa maithuna te sevaze paNa tenA antajIvanamAM pratye karuNatA haze bhAvadayA haze. mATe tenuM saMsArika jIvana ghaNu ja umadA ane pavitra hoya che vIrya ane rajanA mizraNathI 2 thI 8 lAkha sudhInA cho janme che ane mAre che. te uparAta paNa AMbAnI majarI jevI strInI yoni je prati samaye mUtra ane rudhirathI kharaDAyelI hoya che, tyA paNa asa khyAtA cha janme che. - maithuna kamI puruSa jyAre maithunaraDha thAya che tyAre tenI jananendriya nigata jIvonI hatyA karatI ja praveza kare che ane te samaye paNa asa khyAta che tyA mare che. phanI bharelI naLImAM
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150] [bhagavatIsUtra sArasa graha uttara pUrva vibhAgamA puSpavatI nAmanuM caitya hatuM. A caityamAM zrI pArzvanAthanAM ziSyA AvIne utaryA. AnI tu gikAnA zrAvakAne khabara paDe che. zrAvako padhA bhegA thaIne vicAra kare che ke ApaNe temane vaMdana karavAne tathA upadeza sAbhaLavAne mATe javuM joie niNaeNya karIne suMdara vastrAthI sajjita thaIne badhA eka sAthe te caitya tarapha jAya che. te zrAvake A munirAjonI pAse jatAM pAMca abhigame sAcave che. arthAt sacita drabyA dUra kare che, acitta vastuo sAthe rAkhe che. peAtAnA presane janAInI mAphka dhAraNa kare che, munirAjone dekhatAM ja hAtha joDe che. ane manane ekAgra kare che. teo pAse jai traNa pradakSiNA deche. pachI te sthAvare bharAelI te sabhAne cAra mahAvratavALA dharmInA upadeza kare che. te pachI te zramaNeApAsAe pUchelA praznanA uttaramAM te muniee jaNAvyu ke saMyamanuM phaLa AsavarahitapaNuM ane tapanu phaLa. vyavadAna arthAt karmAne kApavA te che. A vAtathI te zrAvakone eka zaMkA rahI gai ke sayamanI ArAdhanAthI deva thavAya che.' ema je kahevAya che enuM zuM? tethI temaNe pharI prazna karyo ke--< deveza devalAkamA utpanna thAya che, tenuM zu kAraNa che. AnA uttaramAM~ kAlikA putra nAmanA sthavire kahyuM ke-pUrvInA tapa vaDe deve devalAkamAM utpanna thAya che. jema aMgArA jevI saLI praveza karatA rUte khALatI jAya che, te pramANe ja maithunAsDa mANasa paNa jIvAnI hatyA kare che
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-2nuM uddezya-5] [151 madhita-nAmanA sthavire kahyuM ke-pUrvanA saMyamavaDe devo ' devakamAM utpanna thAya che. * AnaMda rakSita-nAmanA sthavire kahyuM ke-kamipaNAne lIdhe deva devakamAM utpanna thAya che. kAzyapa-nAmanA sthavire kahyuM ke-samipaNAne lIdhe deve devalekamAM utpanna thAya che . vadhumAM te sthavie e paNa kahyuM ke e vAta sAcI che, mATe kahI che paNa ame amArA abhimAnathI e vAta kahetA nathI." te pachI namaskAra karI harSita thaelA zrAvake tuMbikA . nagarImAM AvyA, ane te sthavire puSpavatI caityathI vihAra 'karI gayA. A vakhate bhagavAna mahAvIrasvAmInA mukhya ziSya gautamasvAmI chaThe chaThanI tapasyA karI sa yama ane tapathI pitAnA AtmAne bhAvatA vicaratA hatA bhagavAna mahAvIrasvAmInI sAthe teo rAjagRha pAsenA guNazIla caityamAM AvyA che teo prathama paruSIe svAdhyAya kare che. bIjI piruSIe dhyAna kare che ane jyAre AhAra karavAnuM hoya tyAre trIjI pAruSIe zArIrika ane mAnasika capaLatAthI rahita muDapattine paDilehI, vastra pAtranI paDilehaNa karI, pAtra laI gocarIe nikaLe che gautamasvAmI rAjagRha nagarImAM gocarI gayA. teo ucca, nIca ke madhyama kulemAM vidhi pUrvaka bhikSA levAne vicare che.
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15ra] bhagavatIsUtra sArasaMDa rAjagRhamAM bhikSA mATe AvelA gautamasvAmIe lenA mukhathI sAMbhaLyuM ke-taMgika nagarIthI bahAra puSpavatI nAmanA caityamAM pArzvanAthanA ziSya padhArelA ane tuMgikAnA zrAvane temaNe upara pramANe upadeza Ape ane praznottara thayA. * - - ' ' - - gautamasvAmI badhu vRttAnta sAMbhaLI laI bhagavAna mahAvIrasvAmI pAse AvyA. temaNe tyAM AvIne javA-AvavA saba dhI aticAronuM ciMtana karyuM bhikSA letA lAgelA denu Alocana karyuM. lAvelA AhAra ane pANI bhagavAnane batAvyA. te pachI temaNe rAjagRha nagarImAM lekanA mukhathI sAbhaLelI hakIkata bhagavAnane kahI saMbhaLAvI ane bhagavAnane pUchyuM ke - - he bhagavante sthavira bhagavaMte te zramaNopAsakone evA prakArano javAba devA samartha che? teo tevA abhyAsavALA che? teo tevA upagavALA che teo tevA vizeSajJAnI che ? bhagavAna mahAvIre kahyuM-"hA, gautama, teo tevA samartha che, abhyAsavALA che, upagavALA che ne vizeSajJAnI paNa che. ane temaNe je vAta kahI che, te sAcI che mATe kahI che. AtmAnA abhimAnane mATe nathI kahI. - bhagavAna kahe che ke-"e vAta sAcI che ke-pUrvane tapavaDe pUrvanA sa yama vaDe, kamipaNAthI ane saMgipaNane lIdhe deva devalokamAM utpanna thAya che." '', A pachI gautamasvAmIe pUchayuM ke-tevA prakAranA zramaNa ke brAhmaNanI payuM pAsanA karanAra manuSyane tenI sevAnuM
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-2 nuM uddezaka-5] [153 zu phaLa maLe ? * bhagavAne paJpAsanAnuM phaLa zravaNa batAvyA pachI eka ekanu phaLa pUchatAM niSkarSa e AvyuM ke-upAsanAthI zravaNa, zravaNathI jJAna, jJAnathI vijJAna, vijJAnathI pratyAkhyAna, pratyAkhyAnathI saMyama, sa yamathI anAsava, anAsavathI tapa, tapathI karmane nAza, karmanA nAzathI niSkarmapaNuM ane niSkarma paNuthI siddhi-kSa prApta thAya che ? ka 34 tu gikA (tu giA) nagarInA zrAvaka ane zrAvikAonA Atara jIvananuM varNana karatA bhagavAne pharamAvyuM ke-teo ghaNuM 3 abhUi -arthAta A nagarInA zrAvake saMpIlA ane zArIrika baLe sazakta hovAnA kAraNe keInAthI paNa gAjyA jAya tevA nathI gRhastha dharmane savA vizvAnI dayA hoya che mATe teo pitAnA kuTuMbanI, samAjanI ane dharmanI rakSA mATe saMpUrNa samartha hatA. "niraparAdhI trasa jIvane mAravAnI buddhithI na mAro." A pramANe bhagavAna mahAvIrasvAmInA pharamAvelA gRhastha dharmanI ahiMsA dharmanA niyamane anusAre sAmAjika drohIone daDa devAmAM, pitAnA bALa-baccAone sAyamanI maryAdAmAM rAkhavAmAM daMDanItino Azraya prAya karIne levo paDe che gAma, ghara ke phaLIyAmAM Aga lagADanAra, kuvA, vAvaDI ke taLAvanA pANImAM jhera bheLavanAra talavAra, lAkaDI ke zastra hAthamAM laIne karanAra, gAma, khetara tathA khetIne nukazAna karanAra. cAlate raste strIonI cheDatI ke mazkarI karanAra vagere AvA kukRtya karanAra mANaso daDane yogya hoya che duSTone daMDa de e
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 bhigavatIsUtra sArasaMgraha garama pANInA kuMDa * chevaTe rAjagRhanA garama pANInA kuMDanAM saMbaMdhamAM hakIkata che. rAjagRhanI pAsenA vaibhAra parvatanI nIce garama pANIne kuMDa che. (atyAre paNa che.) enA saMbaMdhamAM keTalAka lokenuM kahevuM che ke enI laMbAI ane pahoLAI aneka ejana _ gRhasthAzramIne dharma che. kemake uparanA vyaktio mAnavanAM, mAnavatAnA, kuTuMbanA, samAjanAM ane dharma tathA dhArmikatAne droha karanArA hoya che mATe teo aparAdhI che. jyAre sarpa, vAgha, siMha, haraNa, UMdare, mAkaDa, macchara, jU vagere prANioe mAnava jAtanuM kaMI paNa nukazAna karyuM nathI. mATe niraparAdhI che, aDaya che tu gika nagarIne zrAvake jIva-ajIva Adi tane sArI rIte jANanArAM hatAM. puNyakarma kevI rIte badhAya ? ane kevI rIte bhagavAya che, temaja pApakarmo zI rIte AcarAya che ane tenA phaLo keTalA ane kevA prakAre bhogavavA paDe che 2 navA karmo zAthI baMdhAya che ane badhAyelA karmono svabhAva, rasa ane sthiti kevI hoya che. pAponA daravAjA zAthI baMdha thAya che ane karma sattAthI mukta thaIne AtmA anaMta sukhanA sthAnarUpa siddhazilAne kevI rIte meLave che ItyAdi tanI sArAmAM sArI jANakArI dharAvanArA hatA nirca munionA pravacanathI temanI Atmazakti eTale badhI vikasita hatI ke devI devatAo paNa upadrava karavA mATe tathA jainatva ane jena tatvathI calAyamAna karavA mATe samartha nahIM hatA. kemake zAstronA artho teo sAMbhaLatA hatA mATe je je kaI
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-raju uddezaka-pI [155 jeTalI che. teno AgaLano bhAga aneka jAtanAM vRkSakhaMDethI suzobhita che. te hadamAM aneka udAra megha sarvede che, saMmUche che ne varase che. te hadayamAMthI haMmezAM unuM pANI jharyA kare che. saMrvede che eTale paDavAnI taiyArImAM che ane saMsUche che eTale paDe che. gautamasvAmInA praznanA uttaramAM bhagavAna kahe che ke tema nathI. rAjagRhanagaranI bahAra vaibhAra parvatanI pAse mahAtapa thAya che te pitAnAM karelA karmone anusAra ja thAya che AvI pUrNa zraddhA teo dharAvatA hatA mATe teo nizika hatA munionA parama bhakta hatA jaina zAsanane rAga hADohADa vyApI javAnA kAraNe khAvAmAM, pIvAmAM, bolavAmAM, cAlavAmAM ane raheNI karaNImA sa pUrNapaNe jainazAsananI maryAdAvAlA hatA. AtmakalyANa mATe vratadhArI thayelA hatA. IrSA adekhAI vaira, virodha vinAnA hovAthI sarvatra prItikara hatA vizvAsane pAtra hatA AvA prakAranA tu giA nagarInA zrAvaka, tathA zrAvikAo mahAvIra svAmInA zAsana mATe anahada rANavAna hovAthI ja guNa. grAhI hatA guNa pUjaka hatA munira ane muni dharma pratye AdaravALA hatA mATe ja pArzvanAtha bhagavAnanA munirAjenu Agamana sAMbhaLatA ja rAjI rAjI thayA ane temane vAdavA mATe, namavA mATe ane upAsanA arthe tyAM AvyA che ane pitAne zakAo dUra karI zakyA che satpAtramAM dAna devA mATe jeo adhika rUcivALA hatA tevI ja rIte anuka pya chene anuka pApUrvaka dAna devAmA teTalAja AgrahI hatA te kAraNe rAta-divasa temanA daravAjA khullA rahetA hatA
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha pIraprabhava nAmanu jharaNuM che. tenI lakhAI-paheALAI pAMcasA dhanuSya jeTalI che. tenA Agale bhAga aneka vanakhaDAthI suzebhita che. te jharaNAMmAM aneka uSNu cetivALA jIve ane pudgalA pANIpaNe utpanna thAya che nAza pAme che. cave che ne upacaya pAme che. te jharaNAmAMthI huMmezA UMnu pANI jharyA kare che A kuMDa atyAre paNa maujuda che. eja sabhavita lAge che ke evA keI jharaNAmAthI niratara pANI tyA AvyA kare che. AvA aneka jharaNAM jovAmA Ave che ke je niraMtara pArzvanAtha bhagavAnanAM munirAjo sAthe carcA karatA te zrAvakoe jyAre jANyu ke sayama eTale navA pApAnA dvAra badha karavA ane tapa eTale junA pApAne dhAi nAkhavA teA pachI devagati zI rIte prApta thAya kemake navA pApAne zakanAra ane jUnAM pApAne kha kherI nAMkhanAra te mAkSamAM javAne adhikArI che A za kAnA nivAraNa mATe munioe kahyu ke pUrva sayama ane pUrva tapanAM kAraNe devagati prApta thAya che eTale ke sayama ane tapamAM jeTalAM aMge rAga haze te pUrva sayama ane pU tapa kahevAro AvA sAdhaka arthAt rAga sahIta sayama ane tapane ArAdhaka mokSamA nahI jatA devagatine meLavanAre thaze AnA uttarathI zrAvake ni zaMka thaye karI pharIthI munine namana karI vadana karI ane jainazAsananI bhUri bhuri praza sA karatA peAtAne ghera AvyA ane peAtAnA AtmAte dharmadhyAnamAM sthira karyA pi makAno tathA vRkSe ekasarakhA nathI heAtAM tathApi uMcA TekarA upara caDhelA mANasane Akhuye gAma samAna AkAreja dekhAya che. tevIja rIte satvarUpI uMcA TekarAM upara caDhI gayele
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-raju 'uddezaka-pa ] [157 hamezAM jharyA ja kare che ane ApaNane khabara penathI paDatI ke kayAMthI pANI Ave che. bhagavAna sudharmAsvAmInA samaye paNa A kuMDa hato ane bhAgyazALI AtmA samabhAvamAM AvIne eTale nirvikArI thaI jAya che ke bIjA AtmAo paNa tene pitAnA sarakhAM lAge che tathA sau jIvomAM amuka guNone joIne te sahune guNIyala mAnavAnI vRtti tathA pravRtti paNa evI sarasa prAdurbhata thAya che jene laIne A mAre che. A tAre che hu samakitI chu tu miyAtI che mArA ziSyomA jaina dharma che bIjAemAM nathI mATe saghaja sagha che jyAre bIjA AcA ne sagha guNa rahita che mArA tapAgacchane mUkIne bIjA kiI paNa sa pradAyamAM samyaktva hoI zake nahI ItyAdi buddhi bhramaNAo keI kALe paNa te samyakatva dhArIne thatI nathI vastutaH te AtmAne ampakRtvane sparza thaI gayo haze to ! ' anyathA kaleza kaMkAsanI udIraNamAM rAga nI pariNatimA, moha mAyAnI jAlama samyakatva kyA rahetu haze te bhagavAna jANe A nagarInAM zrAvako zuddha samyakatvI hatA mATe bane tIrthakara paramAtmAna munio temane eka sarakhA ja guNIyala, cAritradhArI ane vandanIya lAgyA che gRhasthAzramane vairAgyapUrvaka tyAga karanAra tathA yathAzakti tapazcaryAne AcaranAra muniomAM dharmanA nAme, samyakatva-mithyAtvanAM nAme, Astika-nAstikanA nAme tathA sudhAraka custanA nAme varga bheda kare. ane te asat karmane Teko Apavo mahAmithyAtva che. Atmika durAcAra che ane utsatra prarUpaNAne benamuna dAkhala che
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158] [ bhagavatIsUtra sArasa graha vikramanI pAMcamI zatAbdImAM hindanA pravAse AvanAra cInAI phAhIyAna ane sAtamI zatAbdImAM huenasAMganA samayamAM paNa eja kuMDa hatA ane atyAre paNa eja kuMDa che. rAjagRhInagarI bihAra prAntamAM paTaNA jIllAmAM che. cAra prakAranI bhASA A prakaraNamAM kevaLa bhASA saMbadhI eka ja prazna che. gautamasvAmIe 'bhASA avadhAriNI' che. ema huM mAnuM e prazna pUchyA che. ahI prajJApanA sUtranAM bhASA padanA ullekha karavAmA Avye che. ahIM bhASA vicAranuM koSTaka ApyuM che. temAM jaNAvyA pramANe satya bhASA, asatya bhASA, satya mRSA bhASA, ane asatya amRSA bhASA ema cAra prakAranI bhASA batAvI che. 35 maiM 35 bIjA jIvAne jJAna prApta karAvavA mATe 'bhASA vyavahAra' ja sa zreSTha sAdhana che. mATe ja pAse jJAnamAM zrutajJAnane choDIne khIjA cAre nAnAne mUka kahyAM che. kevaLajJAna paNa mUka heAvAnA kAraNe ja devAdhideva tIrtha kara kevaLajJAnIone paNa 'zrutajJAna' Aya ja levA paDe che gatabhavamAM bhASAparyApti nAmaka upArjana karelu hovAnA kAraNe ja A bhavamAM peAtAne mAnasika abhiprAya jyAre khAne jaNAvavAnA hoya che tyAre A jIvAtmA bhASA vaNAnA pudgalene grahaNa kare che ane bahAra pheMke che. ajoDa zaktine dhAraNa karanArA A bhASA pudgalA bahAra AvatI ja sAmevAlA upara jAduI asara - kare che bhASA elanAra vyakti jevAM prakAraneA AcAra rAkhanAra haze tevA ja uccAra te karaze . khAdhelA khArAkane anusAre ja oDakAra Ave '
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-ranuM uddezaka-7] [159 deve A prakaraNamAM devanA bhedo saMbaMdhI vicAra che. che tema durAcArIne bhASA vyavahAra paNa durAcAra pUrNa ane sadAcArIne bhASA vyavahAra sadAcAra pUrNa hoya che mATe bolavAvALAnA Azayane spaSTa karanArI bhASA paNa cAra prakAre che. satyAbhASA, mRSAbhASA, satyAgrupA bhASA ane asatyAmRthA bhASA. satyA bhApAno artha A pramANe che badhA ne hitakAra sabhya asidigdha pApa vinAnI pariNita zabdovALI bhASA te satyA che ahiMsaka ane dhArmika mANasane besavA yogya ane lakhavA ciya bhASA sayA bhASA che. je daza prakAre che janapada satyA; sa mata satyA, sthApanA satyA, nAma satyA, rUpa satyA, pratItya satyA, -vyavahAra satyA, bhAva satyA, ega satyA, aupampa satyA. bIjI mRpA bhASA che jene laIne bIjA jInI hatyA thAya. Ine paNa AtmA dubhAvAya. pArakAonI AjIvikA tUTe ItyAdi bhASA mRSA bhAyA che te daza prakAre che. ' dha, mAna, mAyA, lobha, prIti Sa, hAsya, bhaya, AkhyAyikA ane upadhAta A pramANenA Atmika dUSaNone laIne elanAranI bhASA mRpA bhASA kahevAze meha karmano prabala udaya vartate heya moha karmanI udIraNA karavAmAM ja jene rasa hoya. ane tevI che zAthe mitratA karIne jIvana yApana karanAra hoya tevA jIvAtmAone bhASA vyavahAra asatya pUrNa raheze. krodhanA AvezamAM AvIne je bhASA bolAya che. te hisAtmaka hevAnA kAraNe mRpA bhASA kahevAya che. hiMsaka be jAtanA hoya che. eka dravya hisaka ane bIjo bhAva hiMsaka
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 [bhagavatIsUtra sArasaMgraha sAra e che ke-deva cAra prakAranA che. bhavanapati, vAnarthAtara pitAnAM piTane mATe athavA amuka kAraNone laIne anivArya rUpe hisaka vRttine Azraya lenAra dravya hisaka hoya che. te pitAno svArtha sadhAyA pachI hiMsAne, hiMsAnA vyApArane chaDI paNa de che. jyAre bhava para parAnA AtmIya paNa mAM rAcanAra vyakti jANe-ajANe athavA svArthanI khAtara krodha, mAna, mAyA, lebha, prIti hepa, hAsya Adine Azraya le che tyAre te bhAva hi sakano mAnasika, vAcika, kAyika vyApAra para ghAtaka ane svaghAtaka rUpe bane che. mATe ja dhya hiMsA karatA paNa bhAva hiMsA atyaMta dukhatyAjaya che. tethI ja jaina zAsananuM A kathana che ke krodhI mANasanuM bhASaNa agatya ja hoya che. kemake krodha para pIDAtmaka aprItyAtmaka rUpeja anubhavAya che. jAti, lAbha, kuLa, aizvarya, baLa, rUpa, zruta ane tapano mada yA nazo jyAre AtmAne caDe che, tyAre bIjAonI nidA, apamAna, tiraskAra karavAthI tenI bhASA paNa parapIDAtmaka hovAnA kAraNe mRSAbhADAnA peja pariNamaze * - * * * tIrthaMkara paramAtmAonuM zAsana kahe che ke-ahakArI tathA mithyAbhimAnIonI bhASA asatya bhASA che mAyAvI kapaTI mANasone pitAnA dUSaNe chUpAvavAnAM hoya che, mATe teno boya aMDabara kRpAvAdAtmaka hovAthI tenI bhASA asatyarUpe ja rahe che. zrImaMtAIno, sattAprAptino, ziSyono, putrono. yaza ane kIti meLavavA mATeno lebha keI kALe paNa satya bhASaNa karavA dete nathI. mATeja lobhAdha mANasano bhASA vyavahAra asatya hoya che ''' para padArtha praye jyAre atizaya prema baMdhAya che, tyAre tenI bhASAmAM asatyatA AvyA vinA rahetI nathI devI mANasa jyAre bIjAonA guNane, vidvattAne, tathA satkAryone lepavA
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ [191 gataka-2 ja uddezaka-7] ye tiSTha ane vaimAnika. ' preme che tyAre nizcita che ke te guNI, tapedveSI ane vyaktidveSI mANasanA mukhe kadi paNa satyabhASaNa tame sAMbhaLI zakavAnA nathI. , 12 tathA ati paDe che ane hAsya eTale mazkarI karavAnA svabhAvane te asatyano janaka (pitA) kahevAmA Ave che. AvI sthitimAM te satya bhASA kevI rIte khelaze ? presa ga vinA vadhAre paDatu khelavAmA yAkti ke vAmA paNa mRkhA bhASaNa karavuM ja bIjAne tu cAra che, tu badamAza che, kANA che, durAcArI che, A pramANenI bhASAne pazu mahAvIranu zAsana asatya bhASA kahe che. sasArabharanA sa pUrNa darzanemA jainazAsananI Aja dIdRSTitA che. haeNte laIne mAnava mAtranI mAnavatA, dhArmikatA ane chevaTe AtmatattvanI paripUrNatA prApta thAya che. jainazAsane hisA viramaNavrata, ane mRSAvAda viramaNavratanI pratipAdanA karI che. kemake ahiMsA vrata ke satyavrata svata ke I padArtho che ja nahi mATe sau prathama ahiMsA vratanA ke satya vrataneA jhaDo laI ne pharavA karatAM anAdi kALathI hiMsA, hiMsaka bhAvanA hisaka bhASA aMte mRSAbhASAnI je TevA--Adate ApaNA jIvanamA paDI che, tene dUra karavA mATe ja prayatnazIla thavAnI jarUrata che A vRttio ane pravRttie jyAre jIvanamAMthI jaze tyAre ja mAnava ahiMsaka ane satyavAdI banaze eTale ke hisAjanya saskArAne tyAga karyA vinA paNa mANasa ahiMsaka banI zakatA nathI e ja pramANe mRSAvAdana tyAgyA vinA satyavAdI baMnavAne DhAga sarvathA DhAga ja che mATe satyavAdI banavAvALAne sarva prathama
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1ra. bhagavatIsUtra sAsaMgraha A saMbaMdhInuM varNana prajJApanA sUtranA bIja "sthAna mRSAvAdane tyAga karavo anivArya che, ane mRLavAdane tyAga karavAnI bhAvanAvALA mAnave sauthI pahelA tenAM mULa kAraNa ke upara batAvyAM che, tene sarvathA choDavA mATe ja taiyAra rahevuM joIe Agama vacana paNa che ke- vA Tro vA mA vA Raa vA A cAra kAraNathI mANasa jUTha bole che AvI sthitimAM te bIjuM ghata zI rIte leze ? ane leze te zI rIte pALaze ? ane na pALI zake te tenI mazkarI eTale mahAvIranA zAsananI ThekaDI ja tenA bhAgyamAM raheze bhASAne trIjo prakAra sAmRpA che. je bhAi balavAmAM kAIka satyatA ane kaMIka asatyatA paNa rahelI hoya che. te satyAmRSA bhADAnA paNa daza prakAra che 1 utpanna mizrita 2 vigata mizrita, 3 utpanna vigata mizrita, 4 jIva mizrita, achava mizrita, 6 chavAjIva mizrita, cha ana ta mizrita, 8 pratyeka mizrita 8 kALa mizrita tathA 10 addhAddhA mizrita che. ane cothA prakAranI bhASA asatyAmRpA che. jemAM satyatA tema asatyatA paNa nathI kevaLa vyavahAra ja A bhApAno hetu che tenA bAra bheda che 1 AmaMtraNa, 2 AjJApanI, 3 yAcanI, 4 prachI , 5 prajJApanI, 6 pratyAkhyAnI, 7 IcchAnulamAM, 8 anabhigRhItA, 9 abhigRhItA, 10 zayakaraNa, 11 vyAkRta tathA 12 avyAkRta che A vyavahAru bhASAne bolanAranA manamAM azuddha hetu nathI tema sAMbhaLanAranA manamAM paNa azuddhatA nathI kevaLa vyavahAramAM je pramANe balAtI hoya tema bolanAra bele che ane samajanAra
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-2 nuM uddezaka-7] nAmanA padamAM Ave che. ka6 samaje che upara pramANenI cAre prakAranI bhASAomAM pahele ane chelle prakAra eTale- satyA bhASA ane asatyAmRSA bhASAne prakAra ja bhASA samitine lAgu paDe che. jyAre mRSA ane satyA mRSA bhASAne vadanAre mANasa bhASA samitino mAlika banI zake tema nathI sUtrakArane paNa bhASA samitinu A lakSaNa iSTa che. "...niravadyArthabhASaNatve sati satyA'mRSA lakSaNayo auSayAIyoH sUtrAnusAriNyArbhASaNarUpatvaM vA bhApAsamiterlakSaNam" - vatanavi -270 - 36 "vI nita-cotare- jo-mAnita rati sevA." A vyutpattinA anusAra jeo judI judI jAtanI krIDA karavAvALA, badhI rIte prakAzamAna, Adhi-vyAdhithI dUra hovAnA kAraNe khuza rahenArA, puNya karmanA bhogavaTAmA prasannacitta AyuSya pUrNa karanArA de" hoya che teone koI jAtanI garbha vedanA bhogavavI nathI paDatI vRddhAvasthAnA dukha ke maraNa samayanI zArIrika vedanA paNa nathI hotI manuSya avatAramAM ananta tathA asa khyAta jIvonI rakSA, sayama, sarAgasa yama, zrAvakadharma, bALatapa, akAma nirjarA, dAna, satkarma vagere puNya karmonI upArjanA karelI hovAthI devagatine meLavanArA bhAgyazAlio devazagyA upara utpanna thAya che. teonA zarIranI suMdara kAti, dedIpyamAna zArIrika prabhA, sudara saMsthAna, pUranI geTI jevuM zarIra, bhUkha-pyAsa-ze-saMtApa ane viyoganI vedanA vinAnuM jIvana, sudara-svaccha-vimAno tathA bhavanoma vecchA
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164] bhagavatIsUtra sAsaMgraha camaranI sabhA AmAM prazna e ja che ke asurakumArane Indra ane temanA rAjA camaranI sudhamAM nAmanI sabhA kayAM che? AnA uttaramAM vistArathI e sthAnanuM varNana che. lepamAM kahIe te khUdIpamAM maMdara parvatanI dakSiNa bAjue asaMkhya dIpa, samudro oLaMgyA pachI aruNuvara nAmano dIpa Ave pramANe rahevAnuM, manamAnyA AbhUSA, kapaDAo, tathA enI prAptimAM masta thaIne Ameda pramAda karanArA devatAone ApaNA karatAM asa khAta anantaguNa vadhAre AyuSakarma bhAgavavAnuM hoya che. nAca gAna khela, tamAzAmAM samaya prasAra karanArA de pitAnI devIo sAthe ane devIe potAnA de sAthe amanacamana karanArA hoya che. manuSyanI, manuSya lekanI gaMdhathI sarvathA dara rahenArA te devatAo bhavanapati vyaMtara, jotiSka ane vaimAnikarUpa cAra prakAranA hoya che bhavanapatinA deve asurakumAra, nAgakumAra. vidyukumAra, suvarNakumAra, agnikumAra, vAyukumAra, svanitakumAra, udadhikumAra, dIpakumAra ane dikumAra nAme dazabhede hoya che. rAjakumAranI jema suMdara AkAravALA sukamala ane zRMgAra priya hoya che mahA meruparvatanI uttara ane dakSiNa tarapha temanA AvAsa che tokAnI hovAnA kAraNe temanA mastaka upara Io hoya che. je uttarAdhipati ane dakSiNAdhipati kahevAya che vyatanuM sthAna niyata na hovAnA kAraNe temanI icchA pramANenA sthAne rahe che te vya to ATha prakAranA che -kinnara. pui, mahAraga, gandharva, yakSa, rAkSasa bhUta ane pizAca. emanA
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-2ju uddezaka-8]. [16pa che. tyAMthI AgaLa aruNodaya samudra Ave che. e samudramAM beMtAlIsa lAkha jana UMDA utaryA pachI amarane tigicchaka kUTa nAmane parvata Ave che A parvatanA saithI upalA bhAganI vacce mahela che. ahiM timicchaka kUTa, aruNodaya samudra, amara caMcA rAjadhAnI, sudhamasabhA vagerenuM vistArathI varNana che. avAra bheda A pramANe che-kinnara, ki puruSa, kiMguruSottama, kinnarottama, hRdayaMgama, rUpazAlI anijita, marama, ratipriya ane ratika. Ama kinnaranA daza bhedo che puruSa, sapuSa, mahApu, puruSavRSabha, puruSottama, atipuruSa, madeva, masta meruprabha ane yazasvata nAme ki pu paNa daza bhede che. hAhA, hRdu, tummarava, nArada, avivAdika, bhUtavAdika, kAdaba, mahAkAdaba, raivata, vizvAvasu, gItarata ane gItayaza nAme gandharva denA 12 bheda hoya che pUrNabhadra, mANibhada, tala, haribhadra, sumobhaka, vyati pAtikabhadra, subhada, sarvatobhada, manuSya yakSa, vanAdhapati, vanAhAra, rUpayakSa, yakSottama A pramANe yakSonA tera bheda che. - bhIma, mahAbhIma, atirUpa, bhUttottama, skendika, mahAaundika, mahAvega, pratiSkanna, AkAzaga A pramANe bhUta nAmanA vyaMtare nava prakAre che - kumADa, paTaka, jeva, Ahraka, kALa, mahAkALa, zaukSa, akSa, tAlapizAca, mukharapizAca, adhastAraka, deha, mahAvideha, tUSNaka ane vanapizAcaka A pramANe pizAca-vya tare 15 prakAre hoya che,
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19] bhagavatIsUtra sArasa graha A tigicchaka phUTa nAmanA pata camarendranA UtpAta ta che. jene viSNubha 1022 ceAjana che. samaya kSetra A prakaraNamAM samaya kSetrane prazna che. aDhI dvIpa ane e samudra, ene samaya kSetra kahevAmAM Ave che. temAM A jaMbudrIpa badhA dvIpa ane samudronI vacce che. (A adhikAra jIvAbhigama sUtramA vadhAre che.) trIjA prakAranA jyeAti devatAo pAMca prakAre che. sUrya, candra, graha, nakSatra ane tArA Aja krama che. sauthI nIce sU AkAzamAM paNa temane pachI candra, graha, nakSatra ane tArA che. meru parvatanI samatala bhUmithI 800 yAjana upara javAthI sUryanuM vimAna Ave che tyAthI 80 yeAjana upara caMdranuM vimAna. che. tyAMthI 20 ceAjana upara javAthI tArA Ave che manuSya lokamA merUparvatanI cAre bAjue gati karanArA 132 sUrya ane candra che, 28 nakSatra che, 88 graheA che ane 66975 koDAkoDI tArAo che vimAnamAM rahevAvALA vaimAnika deve 12 prakAranA he--saudharma, kzAna, sAnamAra, mAhendra, brahmaloka, lAntaka, mahAzukra, sahasrAra, Anata, prANata, AraNu ane acyuta. AnA upara nava traiveyaka devA che. ane sauthI chellA--vijaya,, vaijayanta, jayanta, aparAjita ane sarvAsiddha deve che. A bukA ekAvatArI hAya che.
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-ra ju uddezaka-9] [197 samaya eTale kALa. kALathI upalakSita je kSetra te ' samaya kSetra' kahevAya che. kahevAmAM Avyu che ke sUryanI gatithI ALakhAtA divasa ane mAsAdirUpa kALa e manuSya kSetramAM ja che. tethI AgaLa nathI. kAraNa ke AgaLa rahenArA sUrya gativALA nathI. L jabudrIpathI laIne mAnuSAtara parvata sudhI manuSyaleAka che je kSetramAM arihaMtA, cakravatie, khaladeveA, vAsudevA, zrAvako ane zrAvikAo che. te manuSyaleka che jyAM mATA megha varase che. jyA agnikAya che. jyAM cadragrahaNa ane sUrya grahaNa thAya che, te manuSyalAka che., pAMca dravyeA jaina zAstrAmAM cha dravye mAnavAmAM AvyA che jemAMnA pAMca astikAyarUpa che. ane chaThThuM dravya che kALa. astikAya dravye A che. dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya jIvAstikAya, ane pudgalAstikAya, A pAMca astikAyAnu varNana A prakaraNamA che. jenA sAra A che: pahelA e jANavuM joIe ke- astikAya eTale zuM! asti' eTale pradeza ane ' kAya' eTale samUha. arthAt pradezeAnA samUha. enA bIjo artha ema paNu che ke- asti ' e traNe kALanA sUcaka nipAta ( anyaya che. ) arthAt je thAya che, thayA che ne thaze evA je pradezeAnA samUha, enu nAma che astikAya. AvA astikAya dharAvanArA padArthoM pAMca che. dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, jIvAstikAya ane pudgalAstikAya '
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 [bhagavatIsUtra sAsaMgraha dharmAstikAya arUpI, ajIva ane zAzvata che. avasthita lakadravya che. dharmAstikAya dravyathI eka che, kSetrathI leka pramANa eTale jevaDe leka che teTaluM che. kALathI nitya che ane bhAvathI raMga, gaMdha, rasa ane sparza vinAno che. guNathI gati guNavALo che. evI ja rIte adhamastikAya ane akAzAstikAya paNa che vizeSatA e che ke-adharmAstikAya guNathI sthiti guNavALe che ne AkAzAstikAya kSetrathI kaleka pramANe arthAt jeTale lokAloka che, evo che-anaMta che ane guNathI avagAhanA guNavALe che. upara dharmAstikAyane guNa gatiguNa batAvyo ane adharmAstikAyane guNa sthitiguNa batAvyuM. enuM kAraNa e che ke A kAkAzanI aMdara evA be padArtho sarvatra vyApta thaIne rahelA che. ke je jIva ane pudgalane gatimAM ane sthitimAM sahAyaka thAya che. jema mAchalAne cAlavAmAM pANI sahAyaka che, ane ubhA rahevAmAM jamIna sahAyaka che, tema jIva ane pudgalanI gati jenI sahAyatAthI thAya che, tenuM nAma dharmAstikAya che. ane jIva ane pugalanI sthiti-sthiratA-jenI saDAyatAthI thAya che, enuM nAma adharmAstikAya che. have jIvAstikAyadravyathI anaMta jIvadravya rUpa che, kSetrathI leka pramANa che. kALathI hamezAM nitya che bhAvathI raMga, gaMdha, rasa, sparza vinAne che. guNathI upayoga guNavALe che. have pudgalAstikAyanuM svarUpa juo-pagalAstikAyama pAMca raMga, pAMca rasa, be gaMdha, ane ATha sparza che. A
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-rajuM uddezaka-10] [1699 astikAya rUpavALe che. ajIva che, zAzvata che, ane avasthita leka dravya che TUMkAmAM-pagalAstikAya dravyathI anaMta dravyarUpa che, kSetrathI mAtra loka pramANa che. kALathI nitya che. bhAvathI raMgavALe, gaMdhavALo, rasavALe ane sparzavALe che. guNathI grahaNa guNavALe che. A pAMce padArtho astikAya che, astikAya eTale pradezane samUha dharma, adharma, AkAza, jIva ane pudgala A pAMce dravya pitAnA samagra pradezothI yukta hoya tyAre ja te dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, jIvAstikAya ane pagalAstikAya kahevAya che. te te dravyane eka, be, pAMca, paccIsa ke yAvat samasta pradezamAM eka paNa pradeza ocho hoya, tyAM sudhI te dharmAstikAya vagere na kahevAya. ' " nizcayanayanI apekSAe A vacana kahevAmAM AvyuM che. vyavahAranayanI apekSAe te kaIka zUnyatA hoya, te paNa te vastu kahI zakAya vyavahAranaya te ghaDAnA khaMDane paNa ghaDe kahe kUtarAnA kAna kapAI gayA hoya chatAM kUtaro kahe. paNa upara je kahevAmAM AvyuM che te nizcayanayanI apekSAo che. uparanA pAca dravyamA AkAzAstikAya ane pudgalAstikAyanA anata pradeza che ane dharmAstikAya, adhamastikAya tathA jIvAstikAyanA asakhya pradeza che. ApaNe upara joI gayA ke jIvAstikAyano upayoga guNa che. te jIva utthAnavALe, karmavALe, baLavALa, vIryavALe ane puruSAkAra parAkramavALe che, ke je AtmabhAvavaDe chavabhAvane batAve che. enuM kAraNa e che ke-jIva mati, zruta, avadhi, mana:paryava ane kevaLajJAnanA anaMta paryanA, mati ajJAna, zruta jIvAstika asa khya prado , utthAnA
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170] [bhagavatIsUtra sArasa'graha. ajJAna, vibhagajJAnanA anaMta paryaveAnA, cakSudata, acakSudena avidhadana ane kevaladananA anata pavAnA upayegane prApta kare che. eTale ke jIva upayegarUpa che. mATe ja utthAnAdivALA jIva AtmabhAvavaDe jIvabhAvane dekhADe che. ahIM je pa veA kahyA che, ene artha che buddhithI kahelA vibhAgeA. kahevAne matalama e che ke matijJAnanA evA pavA anaMta hAya che tethI ja utthAnAdi (uThavuM, besavuM, suvuM, khAvuM vagere) bhAvamAM vatA AtmA matijJAna saMbaMdhI anaMta pa venA upayegane mati jJAnanA pavarUpa eka prakAranA caitanyane pAme che, ema kahevAya. AkAzAstikAya-AkAza e prakAranA che.--lAkAkAza ane aleAkAkAza. je kSetramAM dharmAstikAya vagere dravyeA rahe che te kSetra-drabyA sahita leAka ja leAkAkAza kahevAya che. ane jyA te dravyeA nathI te aleka aleAkakAza kahevAya che. e pahelA ja kahevAmAM AvyuM che ke--A leAkAkAzarUpa adhikaraNa-AdhAramAM saMpUrNa jIva drazya rahe che tema ajIva dravya paNa rahe che eTale keI apekSAe ema kahI zakAya keleAkAkAza e veA, jIvanA deze, jIvanA pradeze, tema ajIvA, ajIvanA dezeA, ajIvanA pradeze che. je jIveA che te ekendriya, eindriya, teindriya, carindriya, pacendriya ane atindriyA che ajIve! e prakAranA che rUpI ane arUpI. rUpInA cAra prakAra che. skandha, skandhadeza, skandhrapradeza ane paramANu pudgala je arUpI che, enAM pAMca bhedra che dharmAstikAyane deza, dharmAstikAyanA pradeze, adharmAstikAyane deza, adharmAstikAyanA pradeza tathA aTThA samaya
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ [171 zataka-2 nuM uddezaka 10] - alakAkAza e jIva ke jIvanA pradeza na kahevAya. te. eka ajIva dravya deza che. agurulaghu che, tathA agurulaghurUpa anaMtaguNothI saMyukta che. ane anaMta bhAgathI nyUna sarva AkAzarUpa che. lakAkAzamAM varNa, gaMdha, rasa, sparza nathI te eka achavadravyadeza che. agurulaghu che. agurulaghurUpa anaMta guNothI. saMyukta che. ane sarva AkAzane anaMta bhAgarUpa che. dhamastikAyAdi saMbaMdhI kaMIka vizeSa-- dhamastikAya lekarUpa che. lokamAtra che. leka pramANa che. lekane paze ane lekane ja aDakIne rahe che eja pramANe adharmAstikAya, kAkAza, jIvAstikAya ane pudgalAstikAya sa ba dhI jANavuM. aleka dharmAstikAyanA ardhAthI vadhAre bhAgane aDake che tiryaka-dharmAstikAyanA asa peya bhAgane aDake che udghaleka-dharmAstikAyanA kaIka ochA adha bhAgane. aDake che. ratnaprabhA pRthvI--dharmAstikAyanA asaMkhyaya bhAgane aDake che. ghanodadhi-dharmAstikAyanA asaMkhyaya bhAgane aDake che. eja pramANe ghanavAna ane tanuvAta saba dhe paNa jANavu. ratnaprabhA pRthvInuM avakAzAntara dharmAstikAyanA sa peya. bhAgane aDake che paNa asaMmeya bhAgane, saMkheya bhAgane, asaMkheya bhAgane ane AkhAne paNa na aDake.
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172] [bhagavatIsUtra sArasa graha AvI rIte bIjAM avakAzAntare paNa jANavA. jaMbUdviIpAdika dvIpa, ane lavaNa samudrAdika samudra, saudharmakalpa, thAvat IzvatthAmbhArA pRthvI, te badhAya asa ceya bhAgane spaze che. e pramANe adharmAstikAya ane kAkAzane aDakavA saMbaMdhI paNa jANavuM saMkSepamAM pRthvI, udadhi, ghanavAta, tanuvAta, kalpa, raiveyaka, anuttare ane siddhi. e badhAnAM ataro dharmAstikAyanA asaMkhya bhAgane aDake che ane bAkI badhAdharmAstikAyanA asa ya bhAgane aDake che. 7 para 37 have bIjA zatakamAM A chelle dazamo udeze ajIra kAyane. che jenA dhamastikAya, adhamastikAya, AkAzAstikAya, pudagalA stikAya, ane kALa e pAMca bheda che. ane chaThTha dravya jIvAstikAya che ajIva eTale A pAce be varUpe nathI jJAna vijJAna vinAnAM caitanya upayogathI rahita achava hoya che kevaLa astitvAdi dharmonI apekSAe jIva mA dharmAdi vyomAM sAdagya hovAthI ba" ne paryadAsa eTale sadazagrAhI artha levAne che" jIva nAmakarmanA udayathI prANone dhAraNa kare che te prANa jene nathI te ajIva che" paNa A artha susa gata eTalA mATe nathI ke nAma karmanA bhedemA jIva nAmakarma che ja nahi kAya" zabadathI pradeza ane avayavonI bahulatA ane kALa davyamAM pradezano niSedha sUcita thAya che A cAre dravyomAM "avakAya" zabdone vyavahAra karmadhAraya samAsa pramANe karavAne che. kemake A cAre dravyo ajIva paNa che. ane kAya paNa che. anIvAzca te pati-anavAyAH | A samAsamAM banne
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-2 ju uddezaka-10 [193 "" zabdonI vRtti paraspara ekabILane choDIne paNa rahe che jema "nIlApala'mAnA nIla zabdane choDIne utpala zabda "ratAtpala"mAM rahe che. ane utpalane choDIne nIla zabda nIlavastramAM paNa vaparAya che A pramANe atra zabdane choDIne kAya" zabda vAstikAyamAM rahe che. ane '"kAya" zabdane choDIne ava' zabda kAladravyamAM paNa rahe che. dharmAstikAya ane adharmAstikAyamA "dharma ane adharma" zabda pracalita pApa ane puNyanA paryAya zabdo nathI temaja vaizeSika darzane mAnelA ''drazya-zuLa-6 meM - sAmAnya- vizeSa - samavAyA'bhAvAH saptapadArthA A sUtramA paDelA guNa zabdatA vizeSa artha paNa nathI parantu jaina zAsanane mAnya A vye sarvathA svata tra dravyo che dw . uparanA cAre dravyo, kALa tathA jIvAstikAya dravya kahevAya che. A chae dravyAma! sasAra samAyelA che ane khIjA danakAsanA mAnelA badhAe byA ane tattvA uparanA chae dravyAmA samAhita che. uparanA chae dravyo nitya, avasthita ane arUpI che nityane apeAtAnA mULa svabhAvane vyaya na thAya te che' kemake AmAMthI koIpaNa dravya peAtAnA svabhAvane choDatA nathI dharmAsti kAya koi kALe paNa adharmAstikAyarUpe thatA nathI temaja A banne AkAzAstikAyanA rUpane dhAraNa karatA nathI jIva pudgalarUpe thatA nathI tema pudgala koi samaye paNa jIva thavAne nathI A pramANe pratyeka dravya pota potAnA svarUpamA kAyama rahe che koI kALe paNa nAza pAmatA nathI. za karjInu game tevu ane game teTalu pralayakALanu DamaruM vAge to ye sasAra nitya che ane uparanA e dravyo peAtAnA mULa svarUpe nitya che, tema dravyete -
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14] bhagavatIsUtra sArasaMgraha Azrita temanA guNe paNa nitya che. dharmAstikAya, adharmAstikAyAdi rUpe jema nathI thate tema dharmane guNa paNa parivartita nathI thatA. ahIM nityane artha "tamArA nityaM levAnuM che. paNa "pravutInuparivAra nityaM nityanuM A svarUpa jenazAsanane sarvathA amAnya che kemake A lakSaNathI lakSita saMsAramAM eka paNa padArtha che ja nahI amuka aMze jene nAza na hoya ane amuka aMze jene utpAda na hoya evo eka paNa patha sthira rUpe nathI. A chae be avasthita che kemake eonI saMkhyAmAM hAni-vRddhi nathI tathA keInAthI paNa utpAdita nathI, paNa -anAdinidhana che mATe temanu pariNamana paNa paraspara thatu nathI, mATe avasthita che jema "jyAM AkAzAstikAyane pradeza che. tyAja dharmAstikAya adharmAstikAya, jIvAstikAyanAM paNa pradege che. avasthita che-helA che chatA te badhAonA pradeze eka bIjAmAM pariNata thatA nathI temaja eka bIjAne pitAmAM pariNata karatA nathI pagalAstikAyane choDIne bAkI badhAe dravya arUpI che. rUpane arthe mUrta thAya che rUpa, rasa, gadha, sparza A cAre guNone tathA guNothI yukta dravyane mUrta kahevAya che. AthI -ApaNe jANI zakIe chIe ke bAkInA badhA be rUpa, rasa. gadha ane sparza vinAnA che, mATe arUpI che jIvAstikAya paNa arUpI che tyAre guNonuM sAhacarya hovAthI ana ta asa khyAta sakhyAta ane paramANumAM paNa cAro guNonI vidyamAnatA abAdha che bezaka keTalAmAM tenuM spaSTIkaraNa hoya chekeTalIka vAra anu mAnathI jaNAya che ke jema, "vAsu pavana vAta vaTAvi "tti purAA "mAM "gha rita gai ghaNu vA " A vyutpattithI ekamAM sabadhanI ane bIjAmA
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-2ju uddezaka-10] [175 adhikaraNanI apekSA chepahelI apekSAmA rUpa ane rUpIyA katha ci bheda che jyAre bIjA pakSamAM kaci abhedanI kalpanA che, jinezvara bhagavAnanuM zAsana ekAntavAdamAM nathI paraMtu anekAntarUpe che. mATe rUpa (rU5-rasa-gadha-sparza ) jenA che, athavA jemAM che A bane artho sagata che apekSAbuddhinA marmane samajI zakayA hoIe te ApaNane paNa spaSTa rIte samajatA vAra lAgatI nathI kema ke rUpa (guNa) rUpI (guNa) no tAdAmya sabadha hovAthI keI kSaNe paNa e judA nathI kaI paNa dravya evuM nathI ke je guNa vinAnuM hoya arthAta guNa dravyane keI kALe cheDatA nathI jayAre kerI pILA 2 ganI hoya che tyAre mIThI hoya che ane sugandhI hoya che. ane suMgadhI kerI snigdha sparzavALI hoya che A kathanamAM ekaja kerInA padArthamAM rUpa-rasa-ga dha ane sparza A cAre guNonuM sAhacarya jema pratyakSa anubhUta che tema karI jUdI che ane pILA ane lIlo raMga mIThe rasa sugandhi ane sparza guNa judA judA che A vAta kevaLa apekSA buddhithI jaNAze mATe guNa mAtrano guNa dravyamAtranI sAthe bhinna bhinna sabaMdha jANI le game te padArthane nirNaya karatAM pahelA apekSAbuddhine uttejita banAvavAnI jarUra che pudagalane rUpI kahevAthI pahelA pAca padArtho arUpI tarIke ane anata pugale sAthe rUpAdi guNone tAdAmya saMbadha siddha thAya che mATe "vija purA : iva' putra hava: 4 A banne vyAkhya.o jaina zAsanane mAnya che. vaNika darzanakAre " uttapattita draza nija ja ra titti' A siddhAnta pramANe pudgalane utpattinA prathama samaye guNa vinAnuM mAne che temaja pRthvImAM cAra guNa, pANI, mAM traNa guNa, agnimAM e guNa ane vAyumAM eka guNa mAne che.
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha - - - - - - - jayAre kevalI bhagavaMte pharamAvyuM che ke guNa ane guNI kathA reya judA rahetA nathI ghaTa utpanna thatAnI sAthe ja temAM guNa vighamAnaja hoya chearthAt dhaTanI utpatti ane tenA guNe sarvacA sAtheja che. ane pudgala dravya eka che paNa judA judA sahakArane laIne paryAya rUpe jUdA jUdA che. dharma adharma ane akAza A traNe be kAkAzamAM eka eka dravyaja che jayAre jIva ane pudgala anaMta che kAkAza asakhyAta pradezI thaIne jema akhaMDa che tema dharmAstikAya (gatisahAyaka ) adharmAstikAya (sthiti sahAyaka) ka asakhyAta pradeza hAIne paNa eka eka akhaDa dravya che gatimAM sahAya karanAra dharmAstikAyanI tulanAmAM Ave ane sthitimAM sahAya karanAra adharmAstikAyanI tulanAmAM Ave evo bI je padArtha eka nathI tyAre AkAzAstikAya saune avakAza Ape che. A traNe dravyo jema akhaDa che, tema kriyA vinAnA che jyAre jIva ane pudgala kriyAvAna che. , kriyA eTale eka sthAnethI bIjA sthAnane ane eka AkArathI bIjA AkArane prApta kare te kriyA kahevAya che. jyAre dharma, adharma ane AkAzane to koI paNa kALe kSetrAntara ke AkArAntara thatA nathI. chatAM paNa atibhavati-gayupagraha-sthityupagraha ane avakAza dAnopagraha Adi kriyAne vyavahAra traNe kAma thAya che, mATe pariNAma lakSaNa kriyA A traNemAM samajavI jIva tathA pudgalamAM parispanda lakSaNa kriyA samajavI ahI jIva tathA pugalone kriyAvAna kahyA che. te parispanda lakSaNa kriyAnA kAraNe ja ane Aja kriyA . kharekhara kriyA che dharma-adharma-AkAza ane jIvanA pradezo asaMkhya che. pradeza eTale sarva sUkSma padArtha jene bIje vibhAga
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-2nuM uddezaka-10] 177] na thaI zake ane paramANunA avagAhana jeTalA sthAnamAM thaI zake te pradeza kahevAya che paramANune Adi vinAne, madhyavinAne, ane apradezI kahyo che jyAre paramANuothI banela skadha avayavavA ja hoya che, tenuM chedana-bhedana thatAM chelle je niravayavI Aza rahe te paramANu pradezanu chedana-bhedana jaina zAsanane mAnya nathI dharma-adharma ane AkAzanA pradezane sa keca ane vistAra nathI. jyAre jIvanA pradeza sakeca ane vistAravALA hoya che. mATe ja asaMkhyAta pradezI chava kIDInA zarIramAM ane hAthInA zarIramAM abAdha rahI zake che hAthInA zarIrane choDIne A jIva jyAre kIDInA zarIramAM Ave che tyAre pitAnA pradezane sa kecI le che ane kIDInA zarIrane choDIne jyAre A jIva hAthInA zarIrathI laIne uttara vaikriyadhArI devanA zarIramAM praveze che, tyAre potAnA pradezane vistAra kare che kAkAza ane alakAkAza bannenA pradeza ananta che. ekalA kAkAzanA pradeza asa khyAta che badhAe dravya loka kAzamAM rahelA che rahevAnu sAdi ane anAdi ema be prakAre che jIva ane pudagala sakriya hovAthI temane kSetrAntara ane AkArAntara thayA kare che mATe teo je kSetra ane je AkArane pAmaze te apekSAe sAdi che jyAre sAmAnya prakAre dharmAstikAya adharmAstikAya anAdikALathI ana takALa sudhI lekAkAzane avagAhIne rahyA che. jyAre pugala dravya AkAzanA eka pradezathI laIne AkAzanA thAvata asakhyAta pradezomAM rahe che AkAzanA eka pradezamAM jema eka paramANu rahe che tema yaNuka caNuka yAvata sakhyAta asa khyAta ane ana ta pugalanuM avagAhana jaina zAsanane mAnya che mAtra sa khyAta pradezI ska dha sakhyAta pradezamAM raheze, paNa asaMkhyAta
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178] '[bhagavatIsUtra sArasa'graha pradezamAM na rahe. jyAre asaMkhyAta ane anana avayavI pudagala kadha eka pradezathI laIne asaMkhyAta pradezamAM DuMga anaMta pudgalane smudha asa khyAta pradezamAM ke sukhyAta pradezamAM kema rahI rAkaraze ? AnA javAbamAM bhagavAne kyuM ke jema eka maNa kapAsa (3) jeTalA pradezamAM rahe che, teTalAja pradezamA sekaDA maNanA pattha, leATTu, sonu, cAdI samAi zake che. athavA ekaja kamarAmAM eka dIvAthI laIne hajArA dIvAonA prakAza jaeNma samAi jAya che, tema anaMta pudgalA paNa yAvata asaMkhyAta pradezamAM rahI zake che temAM vAMdhe nathI AvatA. jIvAtmAnu avagAhana lokAkAzanA asa aMta bhAgathI laine sapUrNa leAkAkAzamAM heAya che. kemake jIvanA zarIranI avagAhanA a gUlanA asa khyAta bhAga jeTalI zAstromAM kahI che, ane kevalI samuddhAtanI apekSAe ja sa pUrNa leAkAkAzamA paNa avagAhanA mAnya che parantu tethI jIvane sarvavyApI mAnavAnI jarUrata nathI. jaina zAsanane mAnya mAtra zarIra vyApI ja che. A hakIkata Agama ane tarkathI siddha che jenA guNa jyAM dekhAtA hoya che te dravyanI kalpanA paNa teTalAja kSetramA karavAnI hoya che jyA vaDo che tyAja tenA guNA pratyakSa gAcara che tevIja rIte AtmAnA sadhaLA guNA zarIramAM ja vidyamAna che, anyatra nahIM. mATe zarIra vyApI che. va ' dharmAstikAya jIvane gati karavAmAM sahAyaka khate che ate adharmAstikAya ubhA rahevAmAM sahAyaka aMte che A banne udAsIna * kArgo samajavA preraka kAraNA nahi - preraka kAraNa mAnavAmAM 1
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-raju uddezake-10] Ave to saMsAramAM gaDabaDa ubhI thaze te A pramANe cAlavAvALA jIvane dharmAstikAya calAvyAja karaze ane ubhA rahevAvALA jIvane adharmAstikAya cAlavAja nahi de paraMtu anAdikALanA saMsAramAM Avu kayAre paNa banyuM nathI, banatu nathI ane ana tasaMsAramAM banaze paNa nahiM jinezvaradevanuM zAsana lekanI maryAdAne vyavasthita pradarzita karavAvALu che gadheDAnA gRganI jema asatkalpanA athavA -AkAzamAMthI kula utAravA jevI mithyA-bhramaNA jainazAsanamAM nathI. jIva ane pudgalane sahAyaka rUpe A banne dravyo lokAkAzamAM rahe che arthAt lokAkAzanA chellA pradeza sudhIja che mATe alakAkAzamAM jIva ane pugala dharmAstikAyanI sahAyatA na hovAnA kAraNe jaI zakatA nathI nirvANa dazAne pAmele jIva siddhazilA uparaja virAjamAna hoya che pugala dravyathI banele bagale jema sAta che, tevI ja rIte -dharmAstikAya ane adharmAstikAya jyA virAma pAme che, te lokAkAza paNa sAta che, eTale atavALe che, mATe ja eka kAkAza che jyAre bIjo alakAkAza eTalA mATe che ke-tyA dharma ane adharmanA pradeza nathI dharma ane adharmanI sahAyatA vinA eka paNa jIva ane pugala tyA jaI zake tema nathI. tenA vibhAgIkaraNamA jena zAsananI A spaSTa maryAdA che dharmAstikAya, adharmAstikAya, ane AkAzAstikAyane jagata upara je upakAra che te jANyA pachI pudgalAstikAyane upakAra zuM che ? te jANI laIe. yadyapi pudgala ajIva dravya che, chatAM paNa enI zakti keTalI joradAra che, e jANavAnuM atyanta rasaprada che. jenazAzana eTalAja mATe ajoDa che ke tenI parA-
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180] [bhagavatIsUtra sArasa graha vyavasthA ane prarUpaNa sarvathA yathArtha ane anubhava gamya che. zarIra, vANI, mana, prANa ane apAnanI racanA zAthI thAya che ? Ano javAba yathArthavAdI bhagavAna mahAvIra svAmI Ama Ape che ke-Izvara niraMjana nirAkAra hovAthI saMsAranuM nirmANa karI zake tema nathI. kemake koI paNa vastunA nirmANamAM rAga-devane saMbhava avazyameva hoya che. jyAre Izvara te niraMjana svarUpe che, mATe saMpUrNa rAga-depa-kAma-krodhane nAza karanAra Izvara saMsArane banAvI zake tema nathI. zarIra vinAne Izvara kyA sAdhanothI sasAra banAvaze ? jenI pAse zarIra na hoya, tene hAtha-paga paNa kayAMthI hoya ? evI. sthitimAM kaI paNa mAnava kaI paNa vastune nirmANa kartA thatA haiya, evo anubhava keIne paNa nathI. Izvara nirAkAra che. arthAta A pramANe Agama vacanane anusAre paNa Izvara zarIra vinAno che, mATe anaMta saMsAranI eka paNa racanA Izvarane AdhIna nathI chatAMe anAdikALathI saMsAra che, mAnava che, pudgale che, ane saMsAranuM saMcAlana pitAnI rIte barAbara cAlI rahyuM che. saMsAranA pratyakSa dekhAtA ghaNA padArtho jevA ke -AkAzanA vAdaLA, vijaLInA camakArA, jamInamA nAkhelA bIjanA AdhAre moTA meTA jhADe, tenA upara AvanArA puSpa, phaLo, temAM paNa khATo, mIThe rasa ItyAdika agaNita padArthonA nirmANa kartAne keIe je nathI jovAmAM Avato nathI mATe je adazya zaktinA mAdhyamathI sasAranuM sacAlana dekhAya che, te zakti ja karmasattA che. "manAvanAH catta citte tata vA -- arthAta mana-vacana ane zarIra vaDe je karAya te karma paudgalika
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ -zataka-2ju uddezaka-10] [181 hovAnA kAraNe ajIva che, chatAe tenI anaMtazakti saune pratyakSa dekhAya che khANamAMthI nikaLelA suvarNanI mAphaka jIva ane ajIva kamenA mizraNathI ja saMsAranuM saMcAlana suspaSTa ane anubhavagamya che - AtmAnA pratyeka pradeze karmavargaNA coTelI hovAthI arapI e AtmA paNa kathaMcita rUpI che, ane tethIja karelA karmone laIne cAre gatiomAM paribhramaNa kare che ane sukha-du:kha bhagave che "AtmAne phUTastha nitya mAnavAthI teno rUpAntara, kSetrAntara AkAzanI mAphaka keI kALe paNa sa bhavI zake nahi potAnI vidyamAna avasthAne kyAre paNa choDe nahI, sukhI avasthAmAMthI dukhI avasthAnI utpatti thAya nahi, chatAM sthira rahe te phUTasthanitya kahevAya che" paratuM niyama pramANe te sasAranI koI paNa vyavasthA koIne paNa dekhAtI nathI anubhavAtI nathI mATe ja jainazAsana mAnya "syAvAda dharma' amara tape che jene laIne arthAta dravyamAtra pitAnA mULa svabhAvane chAyA vinA eka paryAyarUpe utpanna thAya che, ane bIjA paryAyarUpe nAza pAme che. Ama pratyakSa najare jovAtu sasAranuM sacAlana ApaNane saune yathArtha dekhAya che, ane je pratyakSa anubhavAya che te ja sAcu tattvajJAna che anatAnaMta pugalothI bharelo A saMsAra che temAM paNa 'amuka pudgale ja "karmavargaNAnA che jenAthI AThe karmo baMdhAya che temAM nAmakarma paNa cheA karmane tathA tenA avatarabhedone laIne zarIranI racanA karanAra A jIva pite ja samathe zaktimAna
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192] - [bhagavatIsUtra sAragruha che. gatabhavamAM zubha ke azubha nAmakarmanI upArjanA karI hoya teja pramANe janma dhAraNa karatA A jIvane te karma udayamAM Ave che ane tevA tevA prakAre zarIranI racanA thAya che. mAnava ke tiryaMca avatAra dhAraNa karanArA jIvane kukSigata vIrya ane rajanI ja AvazyakatA paDe che jemAM A jIva janma dhAraNa kare che. potAnA zubhAzubha karmone bhegavavAM mATe dhAraNa karAtA zarIranI racanAmAM pudagalo ja upakAraka che. jenAthI saMsAravatI badhAe je zarIra dhAraNa kare che *- bhASA paryApti nAmakarma vaDe beIndriyathI laIne pacendriya sudhInA jIvo potapotAnI bhASAne vyavahAra kare che. A bhASA vagaNa arthAt je bhASA ApaNe bolIe chIe te karma pagale ja chezabda paNa paugalika che, kemake guNene gati hotI nathI paNa pugalo te prayogane anusAre gati kare che. tyAreja game tyAthI balAta zabda kAna pAse Ave che ane pitAnI pAse AvelA zabdane kaNendriya grahaNa kare che. paugalika zabda mUrtimAna che.. mATe kAnamA zabdane sparza anubhavAya che je sparzavAna hoya che, te rUpI hoya che, ane je rUpI hoya che te paugala hoya che. AkAza ane paramANu sarvathA pakSa hovAthI zabda temane guNa nathI kemake parokSa padArthano guNa pratyakSa hoI zakato nathI. ane zabda te pratyakSa che. kadAca keI kahe ke "vAyu parokSa che chatAM teno sparza guNa pratyakSa anubhavAya cheA pramANe AkAza bhale pakSa rahyuM paNa teno guNa zabda pratyakSa rahI zakaze." paNa A vAta ThIka nathI. kAraNake jainazAsana mAnya vAyu paNa pratyakSa ja che sparzavALA hovAthI mATe zabda paNa pratyakSa che. jenI utpatti ane vinAza hoya che te guNa heta nathI paNa dravya hoya che. zabda paNa utpanna cAya che ane vinAza pAme che mATe vya che.
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-rajuM uddezaka-1thI [183 "o :" A pratyabhijJAnathI gakAra te ja che, jene uccAraNa tame pahelA karyo hato. A yuktithI zabdamAM ekAnta nityatva paNa hoI zakato nathI. kemake "RcaM vIja kavA ," ta maudhapU" A anumAnathI uparanI yukti kha Dita thaI jAya che. A te ja dIpa jvAlA che, A te ja auSadha che, A jema brAti jJAna che, tema A te ja "gakAra" che, A paNa brAnti che kemake bolAyela zabda nAza pAme che, mATe zabda nitya nathI paNa niyAnitya che. je je kriyAvAna hoya te dravya hoya che. zabdane sAbhaLyA pachI sAbhaLanAranA jIvanamAM zubha-azubha kriyA cAlu thAya che apazabdo sAMbhaLavAthI ApaNane roSa thAya che. ane sArA-AzIrvAdAtmaka zabdo sAMbhaLavAthI ApaNane samatA ane saMtoSa thAya che, mATe ApaNA jIvanamAM kriyA utpanna karAvanAra sabhaLAtA zabdo che guNa sarvathA niSkriya ja hoya che, mATe zabda padgalika che A pramANe bhASA-vyavahAra ekendriya jIvone hotuM nathI. kemake temane parabhavamAM bhASA-paryApti nAmakarma upArjana karyuM nathI jethI teo pitAnI mAnasika vyathA bIjA koI paNa jIvane jaNAvI zakatA nathI ane vargaNAnA pudagale kevaLa sa sI jIvane ja hoya che ekendriya, beIndriya, teIndriya, caurindriya ane garbha vinAnA pacendriya sAmUrNima jIvone manovargaNA na hovAnA kAraNe uparanA dravya mana vagaranA hoya che. jyAre garbhaja jIvone mana hovAthI temano mAnasika vicAra pratyakSa gamya che ahIM AhAra-nidrA-bhaya ane maithuna saMjJA levAnI nathI kemake A cAre sajJA te nigodavatI ne paNa hoya che mATe mAnasika vicAra dharAvanAra sa jJA be hoya che , dIrgha kAlikI sattA, eTale bhUta ane bhaviSyano vicAra karI
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha tevI sajJAne dIrghakAlikI sattA kahevAya che ane bIjI saMjJA daSTivAdopadezikI sajhA je viziSTa prakAranAM zrutajJAnanA kSayopazamayukta hoya che. AmAM samyagajJAnane prakAza hovAthI heya ane upAdeya che ? te jANavAne iva samartha bane che. nAmakarmanA kAraNe je jIvo paryApta avasthAne prApta thayA che, temane prANa ane apAnanI racanA nAmakarmavaDe thAya che prANa eTale ucchavAsa rUpe pariNata thayelA dravyanA samUha dvArA je zvAsa levA rUpa vyApAra karavAmAM Ave tene ucchavAsa kahevAya che nAbhimAMthI utpanna thayele ucchavAsarUpa vAyu prANarUpe sa badhAya che. jyAre bahAra vAyu je A dara laI javAya che, tene nizvAsarUpe pAche bahAra phekAya te apAnavAyu kahevAya che A pramANe zarIra-vacana-mana-prANa ane apAnanI racanAmAM nAmakarmanA avAtara bhedo kAma kare che, mATe A pulano upahAra spaSTa che "jAvata rajU karmonA kaLAne bhegavavA mATe jIvAtmAne zarIra dhAryA vinA cAlatu nathI ane zarIrAdi racanAmA nAmakarmanI mukhyatA che te uparAMta managamatAM rUpa-sparza-rasa-gadha ane varNa maLavAthI jIvane sukha upaje che. ane tenAthI viparIta dukha thAya che. A banne mA arthAt mukhadukhamAM sAtA-vedanIya ane asatAvedanIya karma kAraNarUpe che. vidhipUrvaka snAna-AcchAna-anulepa--AhAra ane vihAra Adi lAbA jIvanane ApanArA che. AnAthI viparIta AhAravihAra karavo. zastraghAta, agni tathA vibhakSaNa karavAM te mRtyunA kAraNa mATe thAya che. mATe jIvana ane maraNamAM paNa pRdugale ja
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-2 juM uddezaka 10] [185 kAma karI rahyA che dIrdhAyumAM AyuSyakarmanI pradhAnatA che ane maraNamA tene abhAva che. jIvadavya paraspara hita ane ahitanA upadezavaDe bIjAne upakAraka che arthAta nimitta bane che. bhaviSya ane vartamAnakALamAM je zakya, nyAya ane yukta che, te hita kahevAya che. ane tenAthI viparIta ahita che. jIva paraspara ekabIjAne hitazya tathA ahitarUpe nimitta bane che. A pramANe kALadravyane upakAra paNa prakaraNa granthothI jANuM le A pramANe bIju zataka tenA 10 uddezaka sAthe pUruM thayuM. huM zataka ra nuM pUra
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha ALAVAZALATLARZAZAAZAYUSENU - navayuga pravartaka zAstravizArada jainAcArya zrI 1008 zrI vijayadharmasUrIzvajI mahArAja sAhebanA ziSya zAsana dIpaka, vyAkhyAtR * cUDAmaNi, bahAnA moTA 70 pustakonA lekhaka, saumyakRti, prasannavadana, tArkika ziromaNI zrImad guru sva. munirAja zrI vidyAvijyajI mahArAja sAhebe potAnA svAdhyAya mATe je bhagavatI sUtranA cha zataka sudhInuM vivaraNa lakhyuM che. tenA upara vizeSa prakAre prazna tathA uttaronA marmane jANI zakAya te pramANe A pustakane meM mArI alpamatithI taiyAra karyuM che. ' WANDELENIDELIDEN ELAZN ANA215AR RANASARAVAS
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka 3 jA upara saMpAdakanuM puravacana : bhagavatIsUtranI jayakuMjara hAtha sAthe rakhAmaNI sUrya ane caMdra vinAnuM AkAza kadi sAbhaLyuM nathI, matalaba ke rahyuM nathI. kAraNa ke sa sAranA amuka padArtho zAvatA che. te ja pramANe dvAdazAMgI (jainavANuM) paNa zAzvatI che bAre agamAM vistRta thaelI bhagavAna mahAvIra svAmInI vANInA pAcamA agarUpa "bhagavatI sUtra' suprasiddha ane sarvazreSTha che, deva, dAnava tathA mAnavathI vadita che. zAstramAM bhagavatI sUtra (apara nAma vyAkhyA prajJapti vivAha pannati) ne jayakuMjara hAthInI upamA ApavAmAM AvI che. hAthIomA jayaku jara sarvazreSTha che tema A bhagavatI sUtra paNa sarva zAmAM zreSTha, abhUtapUrva, ane amUlya jJAnarUpI khAnAthI bhareluM che heya, reya ane upAdeya tattvone batA- vanArA sUtramAM A sUtrane sarva prathama naMbara Ave che hAthInI cAla jema madabharI ane lalita hoya che, tema A sUtramAM paNa lalita-manamehaka pada sthaLe sthaLe vidyamAna che. tethI 5 DitAnA manane khuza karanAra che. - hAthI du khaprada aMkuzAdi vinA nipAtane sahana karanAra che, tema A sUtra paNa asa khyAta upadrava thaye chate. paNa avyaya che. dravyAstika naye jene koI kALe nAza nathI
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha te avyaya kahevAya che. hAthInI garjanA jema gaMbhIra ane mane raMjaka hoya che. tema A sUtramAM pratyeka zabda gabhIra ane AhalAdaka che. A sUtramAM zabdonAM liMga ane vibhaktinI vyavasthA paNa ghaNuM ja sarasa che. hAthIne mATe paNa temaja samajAvuM. hAthI jema prasiddha, sArA lakSaNothI yukta ane dethI adhichita hoya che, tema bhagavatI sUtra paNa sevavAnavana vArisa. hovAthI prasiddha che. athavA suvAcya AkhyAta -dhAtuothI suzobhita che. atyanta mAMgalika hovAthI sArA lakSaNoe yukta. jagatanuM kalyANa karAvanAra hovAthI devo tathA dvArA surakSita che. jayakuMjara hAthIne uddezaka-zirobhAga suvarNamaMDita che. tema bhagavatI sUtranA pratyeka uddezAo paNa suvaNe che. eTale ke "a thI laIne "ha sudhInA badhA varSe gya sthAne sthApita thayA hovAthI bahumUlya ratna jevA lAge che. hAthInuM carita jema vividha prakAre hoya che, tema A sUtramAM kyAreka kathAnaka, te kayAreka tattvajJAna, te kyAreka bhaugolika varNana ane kyAreka zArIrika vijJAnanA varNanathI aMkti hovAnA kAraNe ja abhuta ane avarNanIya che. hAthInuM zarIra moTuM hoya che tema A sUtramAM ghaNA zake che. eka eka zatakamAM ghaNA uddezAo che. ane pratyeka -uddezAmA ghaNuM prazna che. badhA maLIne 36 hajAra prane ane tenA uttare che hAthInA be kuMbhasthaLanI jema A sUtrane nizcaya ane --vyavahAranaya rUpI che ke bhasthaLa :
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3: saMpAdakanuM pUravacana] [189 dravyAnuyega, caritrAnuga, gaNitAnuga tathA kathAnuega rUpe cAra paga che. samyajJAna ane sammacAritra rUpe be nayana che. dravyAstika tathA paryAyAstika naya rUpe be datazUla che. vega ane kSema rUpe be kAna che. A prApta vastune meLavI Ape te yuga, ane meLavelI vastune sthira kare te kSema kahevAya che. hAthIne jema maTI zuM hoya che tema A sUtranA prAraMbhamAM meTI prastAvanA rUpe zUDha che. upasaMhAra vacane te nigamanarUpe puNya sthAne che. AmA kALa-vinaya-bahumAnAdi ATha prakAranA taga. sthAna che utsarga ane apavAda rU5 kathana be bAjunI ghaTaL sadaza che. ane syAdvAda rUpI aMkuzathI A sUtra parAdhIna che. rAjAnI AjJAne koIpaNa prajA jema ullaMghI zake tema nathI. tevI ja rIte syAdvAda rUpI rAjAnI AjJAne sa sArane kaI paNa padArtha ullavI zake tema nathI. jemAM vividha prakAre heturUpI zake che hAthI upara mUkAyelA zo jema zatruonA nAza mATe hoya che, tema bhagavAna mahAvIrasvAmI nAmanA mahArAjAe paNa mithyAtva, ajJAna ane avirati rUpa bhAva zatruone nAza karavA mATe jUdA jUdA hetuothI mAnavenA manamAM rahelA bhAvazatruone bhagADI mUkyA che. AvI rIte jayakuMjara hAthInI upamAne saMpUrNa rIte dhAraNa karatuM A bhagavatI sUtra saune mATe vandanIya, pUjanIya, paThanIya tathA mananIya bane che.
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7 - bhagavatIsUtra sArasa graha -190] manuSya jIvananI sArthakatA A stramA vividha prakAre jIvAdi nava tattvAnI vyAkhyA vizada prakAre ApavAmAM AvI che. temanI jANakArI ja utkRSTatama sabhyajJAna che. te vinA saMsArabharanuM jJAna ane vijJAna saMsAranA nAzane netaranArU che. AjanA saMsAranI behAla avasthA mithyAjJAnane AbhArI che. mATe jIvanamAM sauthI pahelA samyajJAnanI jarUrata che. yathA tattvajJAnane meLavavAM mATe, ane meLavelA jJAnane jIvanamAM utAravA mATe manuSya avatAra sivAya bIjo eke avatAra nathI kemake, jIvamAtra pAtapeAtAnA karelA kama rAjAnI eDImAM phasAyele che. atyanta pApa karmAe karIne naraka gatimAM rahelA nAraka jIvA peAtAnA pApanA ne bhAgavavAmAMthI ja UMcA AvatA nathI. jyAre devagatinA deve peAtAnA puNya karmo phaLAne bhAgavavAmAM masta banelA che tiyA~ca gatinA taiya cA avivekI, parAdhIna, bhUkha tarasa, ThaMDI ane garamI AdinA dukhAthI Akula-vyAkula anelA heAvAthI jJAna sannA temane mATe paNa atyanta durlabha che. jyAre meAkSanA daravAjA jevA manuSya avatAra ja jJAna sannA meLavavA mATenI ceAgyatAne dhAraNa kare che. je manuSya anAdikALanA sahacArI rUpe banelA avidyA, aDukAra, rAga, dveSa, meha, mAyA Adi Atmika duSaNNAne dara karIne satsaMga, jJAneApAna, tathA samatA, dayA ane "stAya Adi Atmika tattvAne meLavavA mATe bhAgyazAlI anavAnI IcchA kare te jJAnarUpI sUryane joI zake che.'
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ zika-3: saMpAdakanuM pUravacana] [96 " jJAyate Atmatattva, heyopAdeyAdi tatvaJca yena tad jJAnam " jenAthI AtmatatvanI yathArthatA ane tyAga karavA yogya tathA svIkAra karavA gya to jaNAya te samyaga jJAna che, Avu jJAna "kevaLajJAna" ja hoI zake che, kemake te jJAnamAM eka paNa karyAvaraNa hetu nathI rAgAdi dUSaNonI utpatti paNa tyAM samApta thAya che. te kevaLajJAna kahevAya che. AvA jJAnanA mAlika, paramapAvana, patitapAvana bhagavAna mahAvIrasvAmI che, te kevA che? temanuM svarUpa zuM che te temanA vizeSaNathI ja jarA joI laIe. zrI mahAvIra svAmInA vizeSaNa (1) zramaNa-mAnasika kheda vinA je utkRSTa prakAre sAtvika tapa kare che. padArthanA yathArtha svarUpane jANanArA tathA sa pUrNa jIvarAzi pratye samatAbhAva dhAraNa kare che te mATe zramaNa che. leSaNa, bhegeSaNa ane viSaNane saMpUrNa tyAga karIne AtmAnI ana ta zaktionA prAdurbhAva mATe karAtI tapazcaryA ja sAcI tapazcaryA che. "AtmAnaM, rAjadda rajU tapattI tti " jenAthI tAmasika, rAjasika ane chadmasthAdi dene samULa nAza thAya te tapazcaryA che karmonI saMpUrNa nirjarA (kSaya) karAvIne paramAtmapada prApta karAve te tapazcaryA che. AvI AtmalakSIbhUta tapazcaryA karanAra zramaNa che . (2) mahAvIra-AtmIya zatrubhUta karmone tapazcaryA dvArA - vidAranAra che agnimAM tapAvelA suvarNanI mAphaka jeo atyanta zuddha thayelA che. AvA tapa ane vIryavaDe je yukta
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12] bhigavatIsUtra sArasaMgraha heya te vIra che. vIrya eTale AtmAne sabaLa puruSArtha, akhUTa zakti, akhUTa dhairya ane karma rAjAnA sazakta sainya sAthe laDavAnI apUrva nyUha racanA te vIrya che. bhagavAna mahAvIrasvAmInI AtmIya vIrya zakti apUrva ane advitIya hatI, jene laIne mahArAjAne tathA tenA sainike eka pachI eka parAsta karatA gayA che. "mAM rIri mahAvIraH" raNamedAnamAM talavAra, tIra kAmaThA, Adi zathI hajArolAkho mANasane damavA saraLa che, paNa potAnA AtmAne damanAra ja kharo vIra che, mahAvIra che. laukika ane alaukika rUpe mahApuruSe be prakAranA hoya che, jemAMthI laukika puruSe damananItine vaza thaIne sa sAranA vijetA bane che, jyAre alaukika tIrthaMkara paramAtmAe "zamananItinA AdhAre se jIvane vaza karI potAnuM lakSya siddha kare che. ' (3) Adikara-potAnA tIrthanI apekSAe zrata dharmane pragaTa kare te Adikara kahevAya che. eno artha e thaye ke, samyaguzrutajJAna anAdikALathI eka ja che. je vAta AdIzvara bhagavAne kahI te ja vAta mahAvIrasvAmIe kahI che. te apekSAe Adikara vizeSaNa sArthaka che. ahIM "mahAvIrasvAmIe jaina dharmane sthApe che mATe jaina dharmanI Adi karanArA mahAvIrasvAmI che A artha karavAno che ja nahIM, ane A artha jaina dharmane mAnya nathI kemake "dharma anAdi nidhana hovAthI koI kALe paNa tenI Adi nathI. jyArathI mAnava samAja che tyArathI jaina dharma che, ane jyArathI hiMsA karma che, tyArathI jaina dharmanA prANasame ahiMsA dharma paNa che, ahiMsA ane hiMsA vinAne mAnava kaI kALe paNa nathI. mATe A sthAne dvAdazAMgInI racanA karavAnA kAraNe ja
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 saMpAdakanu pUrevacana] [193' tIrthaMkara Adikara kahevAya che. mATe A vizeSaNa, apekSAe jema yugAdi bhagavAna RSabhadevane hAya che tema antima mahAvIrasvAmIne paNa yathAtha rUpe lAgu paDe che. (4) tIrthaMkara jenI AjJAne ziredhAya karIne prANI mAtra saMsAra-sAgarathI tarI jAya che, te tItha athavA pravacana kahevAya che. A banne arthAnI vidyamAnatA saMdhamAM hAya che mATe saghanI sthApanA kare te tItha kare". mAdhu-sAdhvI-zrAvaka ane zrAvikA rUpe saMghanA cAra pAyA che. sAdhu ane sAtrInA guNe! sarakhA heAya che ane zrAvaka tathA zrAvikAnA guNe! sarakhA hoya che. 'sAtoti svahitArthInIti sAdhuH' A vyAkhyAne anulakSIne jaina sAdhune sauthI pahelAM peAtAnuM lakSya siddha karavAnu hAya che sayama lIdhA pachI sAdhu tathA sAdhvIne nIce pramANe 27 prakArane saMcama pAlave atyAvazyaka che. sacamanA 27 bhedA 1 jIvahiMsAne sava thA tyAga 2 asatyanA sarvathA tyAga 3 cArInA savathA tyAya 4 maithuna kanA sarvAM thA tyAga 5 parigraha mAtrane tyAga 6 rAtrieAjana temaja rAtre pANI pIvAne sava thA tyAga cha pRthvIkAyanA jIvAnI rakSA 8 jalakAyanA jIvAnI rakSA kuvA, vAvaDI, taLAva tathA varasAdanA pANIne sparza paNa nahIM karavA 9 agnikAyanA jIveAnI rakSA 10 vAyukAyanA jIvAnI rakSA 11 vanaspatinA sparzIneA paNa tyAga
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha 12 trasakAyanA jIvonI rakSA 19 cittanI nirmaLatA 13 sparzendriyanA bhegethI 20 vastrAdikanI pratilekhanA 21 aNa pravacana mAtAnuM 14 jindriyanI lelu pAlana patAne sarvathA tyAga 22 kSamAne dhAraNa karavI 15 dhrANendriyanA bhegano 23 akuzala manane tyAga tyAga 24 akuzala vacanane tyAga 16 AMkha-IndriyanA 25 akuzala zarIrano tyAga bhegathI dUra 26 parivaha-upasadine 17 jJAna IndriyanA bhegathI sahana karanAra ra7 maraNAta upasargane 18 lebha dazAne nigraha - paNa sahana karanAra A pramANe uparanA sattAvIza guNone dhAraNa kare te sAdhu kahevAya che. A guNe sarva vyApaka hovAnA kAraNe paMnyAsa, upAdhyAya ane AcArya bhagavaMtone paNa e guNe pAlavAnA hoya che. te mATe sAdhu-pada zreSTha che jyAre zrAvaka ane zrAvikA (gRhasthIone paNa arihaMtadeva, pa camahAvratadhArI guru ane jaina dharmanI ArAdhanA karavA sAthe mArgAnusArInA 35 guNone zrAvakadharmanA 21 guNa tathA 12 vrata pAlavAnAM hoya che 15 karmAdAna jevA hiMsaka vyApAre choDavAnA hoya che tathA caturvidha saMghanI sevA anivAryarUpe karavAnI hoya che ? AvA caturvidha saMgha (tIrtha)nI racanA karanAra tIrthakara paramAtmA sivA bIje keI paNa hoI zakato nathI. .
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 sapAdakanuM pUravacana] [19lpa (5) svayaM buddha-A bhavanI apekSAe ja tIrthakare svaya buddha hoya che. bIjAnA upadezanI AvazyaktA temane rahetI nathI. athavA viparIta, saMzaya, ane anadhyavasAyarUpa -ajJAnathI dUra hovAnA kAraNe heya, ya, ane upAdeyatattvane jeo svataH samyarUpe jANe che te svayaM buddha bhagavAna mahAvIrasvAmI che. (6) puruSottama-eTale janmasahaja cAra mULAtizaya, karmonA nAza thaye 11 atiza ane devakRta 19 atizaye. Ama 34 atizane laIne sa sArabharanA badhAe prAkRta puruSamA jeo uttama che, advitIya che, te puruSottama kahevAya che. (7) puruSasihaeTale ke siMhanI jema parAkramI. arthAt karmAjarUpI hAthIne vidAravAmAM sihanI jevA samartha che yadyapi bhagavAna tIrthakara bAlyakALathI ja zUravIra heAya che mATe badhAe upasargone sahI zake che, tathA karmarAjAne parAsta karIne kevaLajJAnanA svAmI bane che. (8) puruSavara puDarIka-sarvazreSTha veta sahastrapatrI kamaLa -jevA bhagavAna saMpUrNa azubha dravya ane bhAva melathI rahita hovAthI zuddha che, athavA pitAnI AjJAmAM rahevAvAlA jIvana sa pUrNa saMtApa dUra karavAvAlA hovAthI save bhavya -jIvane mATe kamaLa samAna che, kAdavamAMthI kamaLa utpanna thavA chatA paNa kamaLamAM jema kAdavanI malinatA hotI nathI tema bhagavAna paNa sa sAranA bhogarUpI kAdavamAthI utpanna thayA che paNa saMsArane eka paNa deSa temanAmAM nathI ' (9) puruSavara gandhahastI-badhA hAthiomAM gandhahastI eTalA mATe zreSTha manAya che ke sAmAnya hAthIo tene
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha jotAMja bhAgI che. bhagavAnanA caraNakamaLa jyAM paDe che tyAM eka paNa upadrava rahetA nathI, mATe bhagavAna puruSavara gandhahastI samAna che. ( 10 ) lekanAtha-eTale ke dRSTivAde padezikI sa jJAvAlA. bhavya puruSAnAM bhagavAna thAya che, kemake bhagavAnanAM caraNAmAM. AvelA mANasa samyagdana prApta kare che, ane sabhyazRdanI. AtmA peAtAnA samyagjJAna tathA cAritrane zuddha kare che. yadyapi eka samayanI dIrghakAlikI sa jJAnA mAlika arjunamALI, dRDhaprahArI, caDakauzika sarpa, sa gamadeva tathA vya'tarI Adi khIjA paNa asaMkhya pApAne karavAvAlAM ane temAM ja rAccA e mAcyA rahenArA patitA e paNa bhagavAnanA caraNe AvIne peAtAnuM hita sAdhyuM che. ( 11 ) leAkapradIpa eTale taiya ca, mAnava, ane devAnA antayanAM ajJAna rUpI aMdhakArane nAza karIne, temane jJAnanA prakAza ApanArA che. ( 12) leAkapradyotakara-sampUrNa leAkanA trikALavatI bhAveAne peAtAnA kevaLajJAna vaDe prakAzita karanArA heAvAthI leAkAlekane udyota karanArA che. (13) abhayada-keine paNa bhaya devAvAlA nathI, ane khAsa karIne prANaghAtaka upasargAne karanArA cakauzika sa saMgamadeva, kAnamA khIlA ThAkanAra geAvALa jevAe pratye paNa bhAvadayA ciMtavIne temane paNa abhayadAna devAvAlA che, athavA saMpUrNa jIvAnA bhayane haranArA che. te bhayasthAnA nIce pramANe sAta prakAre cheH
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 saMpAdakanuM pravacana [197 Ihalokabhaya-eTale ke eka manuSyane bIjA manuSyane bhaya te-Ihaleka bhaya kahevAya che, devadurlabha manuSya janmane pAmIne mANasa yadi satsa gapremI ane vivekavAna bane te tene keIne paNa bhaya rahetuM nathI. temaja te pote keInA paNa bhayane pAmato nathI. parantu mANasa jyAre AsurIvRttine mAlika banIne IrSAnta, kAmAnya, phodhAbdha ane lebhAnya bane che tyAre te bIjAne droha karyA vinA rahetA nathI. tyAre "o vara maca" A nyAye te haMmezA bhayagrasta banyA rahe che. paralekabhaya-jAnavaro vagere anya jAti taraphathI je bhaya lAge te paraleka bhaya kahevAya che. jema "A kutaru mane karaDaze te ? "sarpa mane Da kha mAraze to... ? A pramANeno bhaya A jIvAtmAne banyuM ja rahe che. ' AdAnabhaya-dhana, mAla, milkata vagerene cere lUMTI leze te .. mAruM zuM thaze e bhaya akasmAbhaya eTale "gharamAM Aga lAgI jaze te dharatIkapa thaze te?" dariyA kinAre rahe chuM te kayAreka dari tophAna karaze te ..? " A pramANenA bhayane laIne mANasanuM hudaya dhrujatuM ja rahe che AjIvikAbhaya-paisA kamAvAne bhaya, vyApArane bhaya, karIne bhaya tathA roga, pIDA bImArIno bhaya te AjIvikAbhaya che. maraNabhaya mRtyuno bhaya hovAne laIne metathI bacavA mATe dhamapachADA karyA kare, joSIone janma patrikAe atAvatA phare, paDitAne hAtha dekhADato rahe ane mRtyuthI bacate rahevAmAM ja jUdA jUdA tarIkA apanAvatA rahe te
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198] bhagavatIsUtra sArasaMgraha maraNa bhaya che. apayaza bhaya-le ke mArI niMdA karaze te ? ATaluM karU chuM chatAM loke mArA mATe sArU bolatA nathI. Ama apayaza bhayane laIne rAtadivasa cintita rahe che. A pramANe sAte bhavonA haranArA bhagavAna mahAvIra svAmI che. eTale ke bhagavAna mahAvIrasvAmInA caraNomAM AvelA mAnavano bhaya badhI rIte nAza pAmIne sarvathA abhaya-avasthA prApta kare che. (14) cakSudAyaka-asIma bhAvadayAnA mAlika bhagavAna mahAvIrasvAmI saune zrutajJAnarUpI divyacakSune ApavAvAlA che. kemake carmacakSu te sau koIne hoya che paNa A cakSuothI keInuM bhaluM thayuM nathI mATe "te ja mANasa cakSuvAlA che jeo tyAga karavA gya ane svIkAra karavA egya bhAvone joI ane jANe zake che." vanavagaDAmAM bhUlA paDelA mANasane lemIo jema rasta batAvIne je upakAra kare che tema bhagavAna paNa sa sArarUpI araNyamAM pIDAyelA, ane rAga-dveSakSI cevaDe luMTAyelA, tathA kuvAsanA-mithyAvAsanArUpI ajJAnathI Ama tema bhaTaktA jIvone zrutajJAnarUpI cakSu ApIne anaMta sukhanAM sthAnarUpa nirvANa mArgane dekhADIne saune anupama upakAra karanArA che. (15) mArgada-jIvamAtrane samyagajJAna-darzana ane cAritrarUpI traNa rana ApIne paramapade (mekSa)ne raste caDhAvanArA che. (16) zaraNada-saune dharmane rasto batAvI ghaNA upadravathI pIDAyelA jIne pitAnA zaraNamAM laIne upadrava rahita karanArA che.
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 saMpAdakanuM pUravacana 19] (17) dharmadezaka-yutacAritrarUpI dharmanA upadezaka che. (18) dharmadAyaka-saMsAramAM hIrA-motI-suvarNa-cAMdI ane sattAsthAno te devAvAlA ghaNA che, paNa thatacAritrarUpI dharma denAra tIrthakara deve ja hoya che. cAritrane atha A pramANe che "jyAM navA pAponA dvAra sarvathA baMdha thAya ane jUnA pApa prati kSaNe dhovAtAM jAya." pRthvI-pANI-agni-vAyu ane vanaspatimAM jIve che, te mATe sAdhune teno upayoga thaI zake ja nahI sAdhune snAna karavAnuM hotuM nathI. puSpamALAonuM paridhAna sAdhutAne kalaMka lagADanAra che hAthe seI banAvIne ArogavAmAM pratyakSa rUpe gnanA javAnI tathA jIbha IndriyanI lolupatA che paMkhe hAthamAM laIne havA khAvI te gRhasthanI zobhA che, khetIvADI pratyakSa hisaka kArya che ItyAdika pApakAryonuM sevana sAdhuone zebhI zake nahI. mATe ja kahyuM che ke "thanAM e khUba tad sAdhunAM phUpa" upara pramANe saMpUrNa pApakAne sauthI prathama tyAga karAvIne atyutkRSTa saMyama dharmane ApanArA bhagavAna mahAvIra svAmI che (1) dharmasArathi-cAritradharmarUpI rathanA pravartaka hovAthI bhagavAnane sArathinI upamA ApI che, je pramANe sArathi rathane, temAM besanArAne tathA ghoDAone rakSe che. te pramANe bhagavAna paNa dharmanA sArathi hovAthI saMyamadhArIne sthira karIne saMyama dharmamAM joDanArA che (20) dharma cakravatI-je pramANe saMpUrNa pRthvInA rAjAemAM vAva rAjA pradhAna che tema dharmadezamAM tIrthakara deva atizaya sampanna hovAthI zreSTha dharmadezaka che. "game tevA rathanI upamA ApI che. pravartaka sArathi rathane, te
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 bhagavatInRtra sAraka graha ane game tenA tattvajJAnane jANavA mAtrathI mekSa nathI paNu bhavazatruone jItavAthI ja mekSa che." mahAvIra svAmInA saMyamane sAdhaka dina pratidina zuddha lezyAvAlA eTalA mATe thatA jAya che ke tene sarva jIvA sAthe maitrIbhAva keLavavAnI abhyAsitA prApta thaI che. (2) apratihata zreSTha jJAnadarzanadhArI-jJAna e jAtanA che. eka kSAyeApazamika ane khIjuM kSAyika. pahelAmAM kA~varaNe che, tenI asara che, ane kadAca te asara vadhatI jAya te jJAnI thayA pachI paNa saMsAranI mAyA-parigraha kodha ane kAmanI bhAvanA vadhatAM tenuM jJAna kevaLa khAhyADa para rUpe ja raheze, jyAre khIjA kSAyika jJAnamA saMpUrNa kam mela dhAvAI javAnA kAraNe eka paNa kharAma asara rahevA pAmatI nathI bhagavAna mahAvIra svAmI sarva zreSTha kSAyika jJAna tathA danane dharanArA che. (22) vigata chadmastha bhAva-eTale cAlyu' gayu che chadmazatna-dR navakarmAMnA AvaraNA jenA te bhagavAna heAya che. jyAM sudhI jIvamAM zAhya arthAt karmAMnA AvaraNA heAya che tyAM sudhI tenA janma ane maraNanA pherA maTatAM nathI. tyAre ja te temane punaH punaH avatAra (janma dhAraNa karavA paDe che. parantu rAga-dveSa vagerene sarvathA nAza karavAthI chadmasthabhAva rahetA nathI (23) jina-rAga-dveSAdri aMtaraga zatruene jemaNe peAtAnA jIvanamAMthI kADhI mUkayA che, te jina kahevAya che. Adya zatrune jItavA ghaNA saraLa che paNa bhAva zatruone jItavAM eja kharI tapazcaryAM che. je atyanta kaheNu mArga che,
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ [201 zataka-3: saMpAdakanuM pUrovacana] AtmAnA prabaLa puruSArtha vinA A mArga arihaMta bhagavata vinA koIne paNa prApya nathI (24) jJAyaka-rAgadveSanuM svarUpa, temanI ana ta zakti ane temane jItavA mATenuM samyagRjJAna jemaNe chAghasthika jJAna catuSTaya vaDe jANyuM che, ane te pramANe ja bIjA jIvone paNa rAga-dveSAdine jItavA mATeno upadeza Ape che. te bhagavAna kahevAya che. (25) buddha-eTale jIva-ajIva-puNya-pApa-Azrava -saMvara, ba dha nirjara ane mokSa rUpa nava tane jeoe yathArtharUpe jANyA che te bhagavAna che. narvatane pahelA samyak prakAre jANavA ane jANelA tane samyagudarzanavaDe -zraddhAmAM utAravA ane cAritra arthAt jANelA ane zraddhAcelA tane jIvanamAM utAravAM e ja eka mAnava kartavya che. ane arihaMtanA mArge javAno saraLa upAya che (26) bedhaka-pote jANelA jIvAdi tane tathArUpe je bIjAone upadeza denArA bhAvadayAnA mAlika, patitapAvana bhagavAna mahAvIra che. (27) mukta-Ahya ane Abhyantara granthine jemaNe teDI nAkhI che te mukta kahevAya che. gRhasthAzrama-putraparivAra mAtApitA-dhana-dhAnya-suvarNa, rajata Adi bAhya parigraha che. "ane mithyAtva vedatraya hAsya-rati-arati-bhaya-zeka, jugupsA, krodha-mAna-mAyA ane lebha A pramANe Abhyantara granthi che, A baMne grathione teDIne karmanA piMjarAmAMthI sarvathA mukta thayA che te bhagavAna che.
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202] bhigavatIsUtra sArasaMgraha (28) mocaka-karma pirAmAMthI padeza-Ditopadeza ApIne bIjA ne paNa mukta karAvanAra arihaMta bhagavAna che. kemake rAga-dveSa parigraha tathA punaH punA avatAra dhAraNa karanArane je pite karmanA baMdhanathI baMdhAyela che te bIjAne kaI kALe paNa mukta karAvI zake tema nathI. vItarAgadeva tevA nathI mATe ja devAdhideva-zaraNya bhagavAna kahevAya che. (29) sarvajJa-sarvadazI-trikAlavartI dravya tathA paryAyAtmaka padArtha mAtrane vizeSa rUpe jue-jANe te sarvajJa kahevAya che ane sAmAnya prakAre jANe te sarvadazI kahevAya che. arthAt chadmastha pahelA jue ane pachI jANe che. jyAre tIrtha karadeva pahelA jANe che ane pachI jue che. nI jAla chedIne siddhazilA upara birAjamAna ari. haMta paramAtmAe anaMtajJAnI che arthAt sarvajJa che AnAthI jeo muktAvasthAmAM jJAnanI mAtrA svIkAratA nathI temanuM khaMDana thaI jAya che. kemake jJAna AtmAne guNa hoIne guNIthI jUduM paDatuM nathI, temaja guNI keI kALe paNa guNa vinA kayAya paNa arthAt nigoda, naraka, tiryaMca, manuSya, deva-devendra, cakavatI ane siddhazilAmAM paNa raheto nathI. . (30) ziva-saMpUrNapaNe sarva jAtanI dravya ane bhAvabAdhA-- ethI rahita hovAnA kAraNe arihaMtadeva maMgaLabhUta hoya che. (31) acala-siddhazilA prApta karyA pachI sAdi anaMta bhAge teo sarvathA acala hoya che. karmone saMpUrNa nAza thavAthI svAbhAvika ane prAyogika gati paNa temane nathI ' (3ra) aruja-dravya ane bhAva rega jemane nathI kemake A baMne regenuM kAraNa zarIra ane mana hoya che. paramAtmA
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3: saMpAdakanuM pUravacana [203paramezvara ne zarIra meLavavA mATenuM nAma karma paNa sarvathA kSINa thayuM che ane zarIravinA mana paNa hetuM nathI AvI sthitimAM "vADama mati jJAtimAM janmasamayanA, jarA. samayanA zArIrika roga to ApaNe jANIe chIe te dravyarega kahevAya che. jyAre kAma, krodha, mada, mAyA, lebha IrSA-vaira AdithI utpanna thatAM vikAre ane ceSTAo bhAga tarIke saMdhAya che. A baMne roga bhagavAnane hotA nathI. - kamaMDaluM pAse rAkhavAno Azaya eja che ke temanA zarIra azuddha che. potAnA mAthA uparanA mahAdevanuM bhajana karavAnA: Azaye ja japamALA rokhavAnI hoya che. dhanuSyabANa gadA-tIrakAmaThA-talavAra vagere zA rAkhavAno Azaya te potAnA zatrune mAravAnA IrAde ja rakhAya che. strInuM sAmIpya kAma avasthAne sUcita kare che. phaMDamALA bampara Adi sAdhane hatyAnA sUcaka che gAya. baLada-azva-siMha-mera-hasa Adi jAnavaro uparanI savArI ahiMsA tattvanI pUrNatAne sUcavatI nathI mATe dravya ane bhAva roga jemanAM nAbUda thayA che te ja bhagavAna pUjya che. stutya che. (33) akSaya-paripUrNa athavA kRtakRtya hovAthI bhagavAna. akSaya che. (34) anaMta-dravyamAtramAM rahelA anaMta dharmonAM viSayavAluM jJAna jemaNe hoya che te anaMta kahevAya che. (35) avyAbAdha-bIjA ne koI paNa rIte bAdhAdAyaka nathI.
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204] [ bhagavatIsUtra sArasa graha (36) apunarAvRtti-karma bIja sarvathA khalI javAnA kAraNe jemaNe pharIthI saMsAramAM avatAra dhAraNa karavAne nathI. te pachI arihaMta bhagavAnane punaH punaH janma dhAraNa karavAnI vAta ja sa`bhavI zake tema nathI. AvA devAdhideva bhagavAna siddhi gatinA sthAnane prApta thayelA che. kSINakI jIvAnu sthAna leAkanA agrabhAge heAya che. ane dharmAstikAyAdi padArthonuM tyA ja avasAna che, mATe te sthAnane cheDIne AgaLa jaI zakatA nathI. temaja ka khIja naSTa thayelu hevAthI pharIthI sa sAramAM avatAra levAne mATe kaI paNa prayeAjana nathI bhaktone AzIrvAda ane duSTone daDa devAnI vRtti (icchA) mehakane laine hAya che jyAre devAdhideva paramAtmAnA mehakarmonAM mULIyA mULamAthI ja ukhaDI gayA che AvA bhagavAna mahAvIra svAmI gRhasthAzramanA tyAga karIne dIkSA agIkAra karIne sADA khAra varSa sudhInI akhaMDa ugra-mahAugra tapazcaryAe AdarI, cAra ghAtikama (jJAnAvaraNIya-danAvaraNIya-mAhanIya ane a tarAya) nAza pAmyA pachI kevaLajJAnanA mAlika banIne samavasaraNamAM birAjamAna thaI sau jIveAne meAkSamAnA upadeza ApyA che tathA caturvidha saghanI sthApanA karI che. temanA sa ghamA 14 hajAra zramaNeA, 36 hajAra zramaNionI sakhyA che te catuvidha saMgha sAthe jemAM karoDonI saMkhyAmAM deve che dAnave che, nAgakumArI che, asure che. temanA Indro che, IndrANie che, devie che, rAjA mahArAjAe che, rANI mahArANio che. zeTha zAhukAra che. ityAdika agaNita mAnava samudAya sAthe bhagavAna eka gAmathI bIje gAma vihAra karatAM karatA eka samaye 'mekA' nagarInA nandana nAmanAM caityamAM padhAre che. '
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3: saMpAdakanuM pUravacana [205. deva nirmita samavasaraNa tyAM deve samavasaraNanI racanA kare che ane devAdhideva, patita pAvana bhagavAna mahAvIrasavAmI samavasaraNa AvIne "nA tirathara" kahIne virAjamAna thAya cheAvA prakAranuM devanirmita samavasaraNuM, tenI racanA, tenuM varNana, jenA sUtrone cheDIne bIje kyAya jovAmAM paNa AvatuM nathI saMsArane game te meTAmAM moTo cakavatI hoya, vAsudeva heya, ke baladeva hoya, tyAgI-tapasvI-mahAtapasvI hoya, ke karaDenuM dAna denAra zrImaMta hoya, ke udhe mAthe AkhI jIndagI. sudhI laTakanAra meTo yegI hoya. te paNa keIne mATe AvA samavasaraNanI racanA thai hoya evu kayAMya paNa. jovAmAM nathI AvatuM. jyAre apUrva ane advitIya atizaye. te mArA tIrthaMkara paramAtmAone ja hoya che. makA nagarImAM vAyuvege jyAre A vAta jANavAmAM AvI ke bhagavAna mahAvIra svAmI gAmanI bahAra na dana nAmanA caityamAM birAjamAna che tyAre tyAMnA rAjA ane prajAne ghaNeja Ananda thaze ane sau eka sthAne bhegA thaIne ekaja vAta karavA lAgyA. ke ApaNA nagaravAsiono moTo puNyadaya che. ke patitapAvana bhagavAna mahAvIrasvAmI ApaNuM nagaramAM padhAryA che. te arihaMtane vAndavA, satkAravA, namavAM ane temanI parse pAsanA karavI eja jIvanane eka mahAna lhAve che, mATe sau taiyAra thAo. saue snAna karyA, balikarma karyA, maMgaLa karyuM, tIlaka karyA ane sabhyaneSa paridhAna karIne pitapotAnA gherathI bahAra AvI eka sthAne bhegA thayAM. saunA hRdaya zraddhAthI pUrNa hatAM, manamAM arihaMta devane.
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206] bhigavatIsUtra sArasaMgraha jovAne ullAsa hato, khemAM AturatA hatI, kAnamAM -bhagavAnanI vANI sAMbhaLavAnI tIvra jhakhanA hatI. hAtha jeDAyelA hatAM. paga gati mATe taiyAra hatAM, A pramANe te badhA bhAvuke moTA sAmaiyA sAthe gAmanI bahAra AvyA ane arihaMtanA samavasaraNane jotAM ja namI paDyAM. nAbhI -sudhInA zarIra jhukI gayA. ane zraddhApUrvaka samavasaraNamA AvIne traNa pradikSaNA karIne gya sthAne beThA. saunI AMkho bhagavAna upara hatI kAne bhagavAnanA dipadezane sAbhaLavA tatpara hatAM. zraddhAthI paripUrita hRdaya hatuM. AtmAne paramAtmapade pahoMcADavAnI bhAvanA hatI. bhagavAna belyA ke "he bhAgyazAlio leka che, jIva che, ajIva che, puNya che, pApa che, Azrava che, baMdha che saMvara che, nirja che ane mokSa che." jIvanabharamAM ane bhavabhramaNa karatA sau prathama ja jANe ! -A zabdo kAne paDyA tathA saunA manarUpI mera nAcavA -lAgyAM, jIvanamAM navI cetanA AvI ane jANe bhavabhramaNAne AMTo saphaLa thayo ema anubhavAyuM keTalAka bhAvuke pravajyAnA mAge AvyA, te keIe samyaktva vrata Adi bAra vate yathA, gya svIkAryA che ane pharI pharI bhagavAnane vAdyA tathA svasthAne javA mATe ubhA thayAM ullasita thayelA bhAva manathI sau eka avAje A pramANe chelyA arihaMta devenuM amane zaraNa heje siddha bhagavatenuM amane zaraNa heje jaina dharmanuM amane zaraNa hejo.. ' ane munibhagavatenuM amone zaraNa jehe,
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 saMpAdakanuM parovacana] 207ane pachI sau potapotAnA sthAne gayA. pApakarmonA phaLone bhegavavA mATenI caramasImA jema nAromAM tathA nigara sthita mAM che tema vyavahAradaSTie 64 hajAra siyAnA mAlika, SakhaDa rAjyanA ghaNuM cakravartio ane 32 - pahajAra sine mAlika tathA traNa khaMDanA rAjA vAsudeve paNa puNyazAlio ja che. chatAM temanuM paNa puNya samAtIta nathI mATe AkhuM jIvana rAjyanI khaTapaTamA strInI sAthe raMgarAgamAM pUrNa thAya che ane jIvanalIlAne sameTIne pAtAlalekanAM sthAna meLave che devo tathA devendrone paNa "ii puje marcA virAti" A uktinA kAraNe pharIthI garbha vedanA bhagavyA vinA chuTakAre nathI. bIjI devAMganAonuM haraNa, pitAnuM parAdhIna jIvana, ane mRtyunA samayanuM duHkha vedana Adi du nI vedanA devalokamAM paNa che manuSyone janma-jara - dhiupAdhinA dukhe pratyakSa jovAya cheAma sa sAravatI jIvAtmAo game teTalAM puNyazalI haze? te e temanuM puNya adhurUM che sImAvALuM che. saMsAramAM sAruNI mAravAma" jyAre du:khajanaka karmone nAza karyA pachI ja kevaLajJAna meLavAya che ane tIrtha kara padanI prApti thAya che. evA tIrthaMkara paramAtmA utkRSTatama, puNyazAlI hovAnA kAraNe Adhi-vyAdhi tathA upAdhithI sarvathA mukta che mATe puNya karmonA phaLanI caramasImA tIrthaMkara devAmAM samApta thAya che. maryAdAtIta korUNikabhAvanA jyAre uddbhave che tyAre tIrthakara nAmakarmanI nikAcanA thAya che ane te mahApuruSa lAkhe-kaDe tathA saMkhyAta-asaMkhyAta jIvenA mitra bane
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208) : [bhagavatIsUtra sArasaMgraha. che tathA mitra banIne saunI bhalAImAM tathA saune pApamAMthI mukta karavAmAM ja rasika hoya che. kevaLajJAnanI prApti thatAM pUrvopArjita tIrthaMkara nAma karmane udaya thAya che ane IdronA Asana paNa calAyamAna thAya che. potAnA avadhijJAnathI tIrtha karenuM jJAna kalyANaka jANIne 64 Indro pita pitAnA parivAravAlA deva tathA devione sAthe laIne tyAM Ave che, ane samavasaraNanI racanA kare che, temAM besIne tIrthakara de sau jIvone mATe parama hitakArI evA saghanI sthApanA kare che temAM saunI pahelA gaNadhara-gaNapatiogaNeze je prabhunAM mukhya ziSya-aMtevAsio hoya che, jemane saMyama mAMgalyaprada hovAnA kAraNe ja sau koIne mATe maMgaLa karanAre bane che. mahAvIra svAmIne gaNadharonI saMkhyA 11 nI hatI. paugalika zuMDha te hAthI jevA jAnavarane hoya che. jyAre jJAnarUpI DhanA mAlike gaNadhara bhagavaMte hovAthI caturvidha saMghanA zimaNuM banIne AkhAe saMghane mekSanA mAge prasthAna karAvIne saune bhAva maMgaLa jevA hoya che. te gaNadharemAM IndrabhUti (gautama svAmI) sauthI moTA gaNadhara hatA. temanuM varNana bhagavatI sUtramAM nIce pramANe che. gautamasvAmInuM varNana bhagavAna mahAvIra svAmInAM mukhya aMtevAsI hatAM gRhasthAzramane tyAga karIne nirgastha avasthA pAmelAM hatAM. gautama getranA hatAM. sAta hAthanA UMcA zarIravAlA hatAM.
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3: saMpAdakanuM pUravacana [209 samacaturasa saMsthAnavAlA hovAthI sArA lakSaNethI dedIpyamAna hatAM vajasSabhanArA saMghayaNavAlA eTale ke temanA zarIra hADakA ghaNAja majabUta hatAM. suvarNa samAna zebhAyamAna kAntivAlA hatAM. ugra-dIpta evA mahAtapane karanArA hatAM. guNasampanna, udAra ane 14 vidyAnA jANakAra hatA pUrNa saMyamI hevAnA kAraNe zarIra vibhUSAthI sarvathA raDita hatAM 14 pUrvadhArI hatAM ane te pUrve tathA dvAdazAMgInA racanArA hatAM cAra jJAnanAM svAmI hovAthI zrutakevaLI hatAM. sakSara sannipAtI jJAnavAlA hatAM sarvottama vinayavAna, ane pUrNa vivekI hatAM. tathA bhagavAna mahAvIra svAmI pratye aDada rAgavAn hatAM. pUrNa dayAlu hevAthI. atyArasudhInA badhA prazno bhagavAna mahAvIrasvAmIne kavaLa leka-kalyANanI bhAvanAthI pUchelA che. pitAnI jijJAsAthe, tathA jIvamAtra jaina zAsanane samaje, Adare, ane potAnA jIvananuM dhyeya pUrNa kare te Azayane laIne prazno pUchayAM che ane carAcara sRSTinA kalyANechuM bhagavAna mahAvIrasvAmIe temanA uttara ApyA che. devendro saMbadhI prazna trIjA zatakanA A 1lA uddezamAM khAsa karIne devaka saMbadhI varNana che eTale judA judA devalokanA Indro, sAmAnika de vagere saMbaMdhI praznottare che. A praznottare eka nagarInA naMdana nAmanA caityamAM thayelA che. temAMnA keTalAka prazno bhagavAnanA bIjA gaNadhara agnibhUtie karyA che, te keTalAka trIjA gaNadhara vAyubhUtie karyo che.
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210] bhigavatIsUtra sArasaMgraha zarUAta camarathI karavAmAM AvI che. eTale ke-amaranI Rddhi, kAMti, baLa, kIrti, sukha, prabhAva ane vikrvaNa zakti saMbaMdhI bhagavAnane pUchAyuM che. bhagavAne te saMbaMdhI varNana te pachI amaranA sAmAnika de, trAyazciMzaka deve ane camaranI paTTarANIo saMbaMdhI te ja prazno che. ' , ahi e vAta vizeSa che ke-agnibhUtie bhagavAna pAsethI AnA javAba sAMbhaLyA pachI temaNe vAyubhUtine kahyuM che. vAyubhUtine e vAtanI zraddhA besatI nathI. pachI temaNe bhagavAnane svayaM pUchIne khAtrI karI che. A pachI trIjA gaNadhara vAyubhUtie virecanendra, nAgakumArano Indra dharaNa, svanitakumAre, vAna tare ane tiSike saMbaMdhI prazno che devo saMbaMdhInA A praznomAM dakSiNa dizAnA Indro mATe agnibhUtie prazno karyA che, jyAre uttaradizAnA Indro mATe vAyubhUtie pUchyA che. agnibhUtie zakrendra sabaMdhI uparanI bAbatonA prazno pUchayA pachI bhagavAnanA ziSya tibbaka, ke jeo chaThe chaThanI tapasyA pUrvaka AtmAne bhAvatA, ATha varSa sudhI sAdhupaNuM pALImAsika sa lekhanA pUrvaka AtmAne sajI, sATha TakanuM anazana pALIne kALa karI saudharmakapamAM devendranA sAmAnikapaNe utpanna thayA hatA temanI Rddhi ane vikrva zakti vagere saMbadhI pUchyuM che A ekaja nahi, paraMtu bAkInA sAmAnika
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 uddezaka-1] 211 deveA, izAnendra, bhagavAnanA ziSya kurudattaputra ke jee niratara aThThama aThThamanA pAraNe AMkhIla, tapavaDe AtmAne bhAvatA AtApanA lenA cha mAsa sAdhupaNuM pALI paMdara divasanI salekhanA vaDe AtmAne sayAjI, trIsa Taka anazana pALI, samAdhipUrNAMka kALa karI IzAnakalpamAM IzAnendranA sAmAnikapaNe utpanna thayA hatA. tenA saMbadhI prazna thayela che. e pramANe sanankumAra sAmAnika deve, trAyastri zaka deve, lekapAlA ane paTTarANIe, e ja pramANe mAhendra, brAleka, lAMtaka, mahAzudra, sahasrAra, prANata ane acyutanA devenI viSuvaNA zakti sa`kha dhI vana che. 38 * maiM 38 trIjA zatakanA pahelA udezAnA praznakartA agnibhUti' nAmanA khIjA gaNadhara che. je magadhadezanA gobara' gAmamA gautama getrIya zrI vasubhUti brAhmaNane tyA pRthvIdevInI kukSi kRtikA nakSatramA janmyA hatA veda-vedAta Adi 14 vidyAonA 5 ragAmI nhAvAnI sAthe 500 ziSyeAnA gurU hatAM eka divase sAmila nAmanA viSe Ar bhelA meTA yajJamA padhAryA hatA, te samaye bhagavAna mahAvIrasvAmIne kevaLajJAnanI prApti thatA devAe racela samavasaNamAM virAjita bhagavAna mahAvIrasvAmIne parAjita karavA mATe peAtAnA bhAI indrabhUti gayA hatA, paNa banyu tenAthI viparIta eTale bhUtie mahAvIrasvAmInu zaraNa svIkAryuM A vAta sAMbhalIne agnibhUti paNa bhagavAna pAme AvyA ane za kA samAdhAna pachI te 5zu a tevAsI banyA te samaye temanI umra 46 varSanI hatI. ane 12 varSa chadmastha tarIke rahIne janmathI 58mA varSe kevaLajJAnanA molika banyA hatA, 16 varSa sudhI kevaLIparyAyamA rahyA te cha8 varSe AyuSya pUrNa karIne mekSama! gayA che 41
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 bhigavatIsUtra sArasaMgraha IzAnendranI utpatti A pachI IzAnendranI divyaRddhi ane tenI utpattinuM varNana Ave che. prasaMga ema bane che ke - bhagavAna mahAvIra svAmI mahAnagarInA naMdana caityathI te agnibhUti gaNadhare bhavanapatinA daza bhedomAMthI amukumAronA Indra dakSiNAdhipati camarendranI addhi Adi mATe pUchelA praznanA uttaramAM bhagavAna mahAvIrasvAmI A pramANe javAba Ape che.. - te camarendra moTI RddhivAla che, 34 lAkha bhavanavAsa devatAo upara 64 hajAra sAmAnika devo upara, 33 trAyastrika ve upara, cAra lokapAla, pAMca paTTarANI, traNa parSadA, sAta senA, sAta senApati, be lAkha chappana hajAra AtmarakSaka deva tathA bIjA paNa ghaNA de tathA devIo upara teno prabhAva che. kAkaldI nagarImAM 33 zramaNopAsako tattvajJa hatAM. je camarendranA trAyastrizaMkA de thayA che. vidurvaNA mATe vaikiya samudughAta vaDe jambudvIpane gherI zake che. A kaMpanI merUparvatanI dakSiNa dizAe 178000 jana pramANanI madhye asurakumAra devo tathA devIonA 34 lAkha bhavano che. je bahArathI goLa ane andarathI corasa che ghaNAja sundara, svaccha, puSpothI zaNagArelA, lIpelA, dhoLelA, dhUpathI. sugadhita thayelA, kAntivAlA temanA AvAse che. ' A IndranA sAmAnika devomAM paNa eTalI zakti che keAkhA jabUdIpane tathA tirachAlakanA asakhya dvIpa tathA samudrone AkIrNa karI zake che. A pramANe trAyaaiMzaka devonI zaktiA paNa jANavI.
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3nuM uddezaka-1] ra13 'nikaLI viharatA rAjagRha padhAre che. A vakhate hAthamAM zULane dhAraNa karanAra ane baLadanA vAhanevALa lekanA uttarArdhano lepAla devanI tathA temanI paTTarANIo mATe paNa jANavu. vaikriya samughAtamA vaikriya pudagaLAja kAme Ave che tyAre vajI, vaiya, lehitAkSa, masAgalA vagere ratno audArika hoya che, te vaikriya samudyAmAM zI rIte kAma Ave ? TIkAkAra A vAtane nirNaya Ape che ke vaikti samuddaghAtamA je pugaLe levAya che te ratnonA jevAja sAravAlA hoya che. bhagavAna mahAvIrasvAmInA trIjA gaNadhara gautama gotranA IndrabhUtinA nAnAbhAI 42mA varSe bhagavAna mahAvIrasvAmI pAse dIkSita thAya che 10 varSa chadmastha avasthAmAM rahe che. 18 varSa kevaLI paryAya pAle che ane janmathI 70mA varSe mokSamA jAya che, te devAdhidevane vairacanarAja-bali IndranI Rddhi mATe prazna kare che ane bhavAna kahe che ke temanA merUparvatanI uttara dizAe 30 lAkha AvAso che, 60 hajAra sAmAnika deva che, bIjA paNa ghaNA deva tathA devIo upara temanu Adhipatya che vidurvaNa zaktimAM amarendra karatA paNa adhika che. nAgakumArane Indra dharaNendra moTI RddhivALA tathA zaktivAle che dAkSiNAtya dharaNendranAM AdhipatyamAM 44 lAkha bhavana, cha hajAra sAmAnika deva, 33 trAyastrizaka deva, 4 lokapAla parivAra sahita 6 agrahitIo, 3 sabhA, 7 prakAranuM sainya, 7 senApati, 24 hajAra AtmarakSaka devo, ane bIjA paNa ghaNA dAkSiNAtya devo tathA devIo che A pramANe bIjA bhavanapatio mATe paNa jANavu. merUparvatanI dakSiNa dizA tarapha vanaspationA Indro anukrame camara,
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214] bhigavatIsUtra sArasaMgrahadhaNa aThThAvIsa lAkha vimAnane uparI IzAne svaccha varane dhAraNa karI mALAthI zaNagArelA mukuTane mAthe mUkI, dharaNa, veNudeva, harikAMta, agnizikha, pUrNa, jaLakAMta, amita, vilaMba ane ghapa che. tyAre uttarAdhipatio, bali, bhUtAnaMda, veNudAlI, harisaha, animaNava, vasiSa, jalaprabha, amitavAna prabha jana tathA mahAghopa che. baMtarenTo paNa parivAra sahita jANavA AmAM paNa dAkSiNAtya ane uttara bhAgamAM vyatAnA InTo anukrame kALa-mahAkALa, gurUpa pratirUpa, pUrNabhada-maNibhada, bhIma-mahAbhIma, kinnara-kipu, puruSa mahApuruSa, atikAya-mahAkAya, gItarati gItayazA che A pramANe tiSka mATe paNa jANI levuM - devendra zukrane mATe A praznottare che, jambudvIpanA meruparvatanI samatalabhUmithI 800 ejana upara gayA pachI sUryanI rAjadhAnI che, tyAMthI 80 jana candradevanI rAjadhAnI che, tyAMthI ra0 jananA. aMtaramAM graho-nakSatro ane tArAonA vimAno che tyAMthI paNa asaMkhyaya jana upara saudharma devaloka che te dhanodadhinA AdhAre che. tyAM 32 lAkha vimAna che je goLa trikeNa, ane samarasa che, varNa kALA nIlA, lahita, hAlika ane pelA hoya che gadhe sugandhavAlA ane sparze komaLa hoya che temane bhavadhAraNIya ane uttaravezyi ema be zarIra hoya cheAgaLanA asaMkhya bhAgathI yAvata, sAta hAtha sudhInuM zarIra bhavadhArazayanI apekSAe samajavuM jyAre aAMgaLanA asakhyAta bhAgathI eka lAkha yojana sudhInuM zarIra uttara kriya sabadhI jANavuM. tene 84 hajAra sAmAnika deva, 33 trAyastri zaka deva 4 lokapALa (samayama-varUNa-kubera) 7 senA ane cha senApati traNa lAkha chatrIsa hajAra AtmarakSaka deva, ATha paTTarANI; ane adhama, nAmanI sabhA che. '
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ [215 zataka-3nuM uddezaka-1] navA senAnA suMdara vicitra ane caMcaLa kuMDalethI gAlene jhagamagAvata daze dizAone prakAzita karato IzAna kalpamAM, IzAnAvata saka vimAnamAM devaddhine anubhavate, je dizAmAMthI prakaTa hatuM, te ja dizAmAM pAcho cAlyA gaye. A vakhate gautame mahAvIra svAmIne vAMdI-namI bhagavAnane pUchyuM. "IzAnendranI te divyatraddhi kayAM gaI ? ane kayAM pesI gaI ?" bhagavAne kahyuM- te zarIramA gaI ane zarIramAM pesI gaI buka kA 39 sudharmA sabhAmA IzAna nAmanA sihAsana para beThelA IzAnendra potAno divya-vaibhava bhogavI rahyA che jeo 8 hajAra sAmAnika deva, cAra kapALa, ATha IndrANI, sAta senA, sAta senApati, traNa lAkha batrIsa hajAra agarakSaka deva Adi bIjA ghaNuM deva devIo upara Adhipatya bhogave che eka samaye potAnA - avadhijJAnathI InDe bhagavAna mahAvIra svAmIne joyA ane AsanathI nIce utarIne sAta-ATha pagalA bhagavAna je dizAmAM hatA te tarapha gayA ane bhagavAnane vAghA. tyArapachI potAnA Abhigika devone bolAvIne AjJA ApatA kahe che ke "huM bhagavAna mahAvIra svAmIne vandana karavA mATe jAu chuM" to tame paNa mArI sAthe cAle ane ApaNuM parivArane paNa khabara Ape pachI lAkha yajana pramANa vAla vimAnamAM besIne, tathA naMdIzvara dvIpamAM te vimAnane saMkelIne Indra mahArAja pe tAnA parivAra sAthe rAjagRhanagare AvyA ane bhagavAnane traNa pradikSaNa daIne paryuMpAsanA karI dharmadezanA sAbhalyA pachI indra atyanta bhakti bhAve bhagavAnane kahyuM ke he
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha tAmalI tApasa ane prANAmAM dIkSA A pachI zrI gautame IzAnendranI utpatti saMbaMdhI karelA praznane khulA vistArathI che. jene sAra A che - tAmralipI nagarImAM tAmalI nAmano maurya putra (maurya vaMza) gRhapati raheto hato te ghaNe moTo dhanADhya hate. divase divase ddhisamRddhimAM vadhato jate hate. pachIthI te vairAgI thaze. aneka prakAranA padArthothI pitAnA sagAsaMbaMdhIo ane jJAtivALAone satkAra-sanmAna karI, pitAnA vaDIla putrane kuTuMbano bhAra soMpI, pitAnA sthAne sthApI, teNe prANAmAM nAmAnI dIkSA lIdhI. dIkSAnI sAthe ja teNe cAvajajIva sudhI chaThaM-chaThanI tapasyAne abhigraha karyo. te chaTha chaThanI tapasyA kare che. ane hAtha UMcA rAkhI sUryanI hAme ubhA rahI AtApanA le che. UMca, nIca ane madhyamakuLamAMthI bhikSA le che. pAraNanA divase e abhigraha dhAraNa kare che ke-dALa, zAka vinAnA cekhA bhikSAmAM levA ane bhikSAmA lAvelA cekhA (bhAta)ne pAchu vaDe ekavIsa prabhu ! hu gautamasvAmI Adi maharSione nATavidhi (nATaka) dekhADavAnI IcchAvAlo chu Ama kahIne banne pitAnA jamaNuM , hAthamAthI 108 devakumArane tathA DAbA hAthamAthI 108 devakanyAene prakaTa karIne vAoinA nAda sAthe batrIsa jAtanuM vividha prakAre nATaka karyuM nATayanI samApti thaye te bhagavAnane vAdInamIne potAnA sthAne gayA, gautamasvAmIe bhagavAnane pUchyuM ke Indra mahArAjanI ATalI badhI Rddhi kyAM gaI? bhagavAne kahyuM ke * tenI Rddhi tenA ja zarIramAM praveza karI gaI che. bAkIno ullekha spaSTa che.
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 ju uddezaka-1] vAra dhAyA pachI khAvA--pAraNuM karavuM. A dIkSAne prANAmA dIkSA eTalA mATe kahevAmAM AvI che ke-te jene jyAM jAve, tene arthAt Indra, skanda, rudra, ziva, kubera, pAvaiMtI caDikA, rAjA, sAvADuM, kAgaDA, kUtarA, cAMDAla, Adi saune praNAma kare che. U~cAne joI UMcI rIte praNAma kare che, nIcAne joi nIcI rIte praNAma kare che. eTalA mATe A pravrajyAne prANAmA kahI che. [217 mauya putra tAmalIe dheAra tapasyA karI, zarIrane sUkavI dIdhuM. te pachI teNe peAtAnA pUnA ane dIkSA pachInA badhA eLakhitAonI sammatipUrvaka peAtAnI pAsenAM cAMkhaDI, kuMDI vagere upakaraNA dUra karI. tAmraliptI nagarImAM IzAna khUNAmAM AhAra pANIne tyAga karI pAdApagamana nAmanu aNuzaNa karyuM. A vakhate khalica'cA rAjadhAnI Indra ane pureAhitathI rahita hatI tyAMnA rahenArA ghaNA asurakumAra devA ane devIoe mAlatapasvI tAmalIne avadhijJAnathI joyeA. A badhAee tAmalIne khalicacAnA Indra tarIke AvavAnA saMkalpa karAvavAnA vicAra karyAM. A deva devIe tAmalI pAse AvyAM. peAtAnI divya samRddhi vaDe batrIsa prakAranAM nATaka vidhi batAvyAM. pachI tene namI, vAMDhI pradakSig2A daI, khalica cAnA Indra thavA mATe prArthanA karI. ane evA prakAranuM niyANu AMdhavAnuM kahyu tAmalIe A vAta svIkArI nahiM. te mauna rahyo, tyAre pelA devadevIoe bIjIvAra-trIjIvAra ema prAthanA karI. paNa tAmalIe kaMI paNa javAkha na ApyuM. Akhare te devadevIe thAkIne peAtAnA devalAkamAM alica cAmAM cAlyA gayA '
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha te pachI tAmalI sATha hajAra varSa pitAnI dIkSA pALIne, be mAsanI sa lekhanA karIne kALa karI IzAna-kapamAM IrAna devendrapaNe utpanna thaye. A vakhate IzAna devalokamAM paNa Indra ane purohitanAM sthAna khAlI hatAM ' balicaMcAnA devadevIoe jJAnathI joyuM ke-tAmalI marIne IzAnamAM Indra thayo che. ane tenuM maDadu jyAM maryo tyA che. eTale teo krodhI thaIne te maDadA pAse AvyA, ne ene DAbe page doraDI bAMdhI, tenA moMmAM traNa vAra thUkayA, eTaluM ja nahi paraMtu tAmraliptI nagarImAM badhe ThekANe te maDadAne ghaseDIne pheravyuM. e zarIranI khUba niMdA karI. khUba helaNA karI tene mArI pITI ane kadarthanA karI. pachI te maDadAne ekAntamAM nAkhI cAlyA gayA. | maDadAnI A helaNuM-karthanA-niMdA thatI hatI, e vAta izAna devakanA devadevIone pitAnA jJAnathI joI. emaNe IzAnendrane A vastu nivedana karI IzAnendra kodhita "tha teNe potAnA kapALe bhavAM caDhAvI balicaMca 'rAjadhAnI pratye joyu. pitAnA divya prabhAva vaDe te vakhate balica cA aMgArA jevI thaI gaI AganA kaNiyA ane rAkha jevI thaI. balica cAmAM rahenArA asurakumAre khUba bhaya pAmyA. atyanta dukhI thayA trAsa pAmyA. cAre bAju nAsavA-bhAgavA lAgyA temaNe upaga ApI joyuM ke-A te IzAnendranA kepanuM pariNAma che tyAre badhA. asurakumAroe IzAnendrane khUba khUba prArthanA karI khUba khUba kSamA yAcI, enI zaktinAM vakhANa karyA. te pachI IzAnendra balicaMcA upara mUkelI tenI lezyA pAchI kheMcI lIdhI.
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3nuM uddezaka-1] [219! tyArathI laIne balicaMcAmAM rahenArA aneka agurakumAra deva ane devIo te IzAnendra, Adara, sevA vagere kare che, ane IzAnendranI AjJAmAM, sevAmAM-AdezamAM rahe che zarka ane IzAnanI tulanA A IzAnanI sthiti be sAgapamathI kaMIka adhika che.. ane devalathI cyavane te mahAvideha kSetramAM jaI tyAMthI siddha thaze zakendranA vimana karatAM IzAnanA vimAna kaMIka UMcA che. zakrendra IzAnendranI pAse AvavAne samartha che, ane jyAre te Ave che tyAre teno Adara karate Ave che. nahi ke anAdara pUrvaka. AvI ja rIte IzAnendra kendranI pAse paNa jaI zake che jyAre te zakrendra pAse Ave, tyAre Adara karato ya Ave ane anAdara karato ya Ave zakrendra IzAnendranI cAre bAjue badhI tarapha jovAne samartha che. ema upara pramANe- zakrendra IzAnendranI sAthe vAtacIta karavAne paNa samartha che. A baMnenI vacamAM paraspara kaI vakhata eka bIjAnuM kAma paDe che, jyAre zakane kaMI kAma hoya, tyAre te IzAnendranI pAse Ave che, ane jyAre IzAnendrane kAma hoya tyAre zakrendra pAse jAya che temanI paraspara bolavAnI rIti AvI che "he dakSiNakArdhanA dhaNuM devendra devarAja zaka ! " "he uttara lekArdhanA dhaNI devendra devarAja IzAna !" A banemAM kaI kaIvAra vivAdo paNa thAya che. jyAre vivAda thAya che tyAre teo sanakumAra nAmanA devendrane
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha yAda kare che. yAda karatAM ja te sanatkrumAra te e devendro pAse Ave che . sanatyumArendra je kahe che, tene te banne Indro svIkAre che A sanankumAra Indra bhavasiddhika che, samyag STi che, mita sa sArI che. sulabha edhi che, ArAdhaka che, ane carama che te sanatkumArendra ghaNA zramaNa ane zramaNIe, zrAvaka ane zrAvikAonA hitecchu che. sukhethyu ane paccecchu che. teenA upara anukaMpA kare che. teonu nizreyasa icche che. sanatkRmArendranI sthiti sAta sAgaropamanI che te AyuSya puru' thaye mahAvidehakSetramAM utpanna thaI siddha thaze. 40 za 40 vaimAnika devatA sabaMdhI vizeSa varNana A pramANe che:vaimAnika devAnA khAra bheda che-saudharma, aizAna, sanatkumAra, mAhendra, brahmaleAka, lAMtaka, mahAzukra, sahasrAra, Anata, prANata AraNa ane acyuta A bAra devalAka kahevAya che. ka saudharma nAmanI sabhA jemA che te saudharma, IzAnendrane nivAsa jyAM che te aizAna A pramANe sarva samajI levuM te vaimAnika devAnI AyuSya maryAdA A pramANe che - utkRSTa sthiti khAra devale|kanAM nAma 1 saudharma 2 aizAna 3 sanatyumAra 4 mAhendra 5 brahmaloka jaghanya sthiti 1 palyeApama 1, thI vadhAre 12 2 sAgare pama 7 ,, thI vadhAre 2 2 sAgarApama 2 sAgarApamathI vadhAre cha sAgarApama cha sAgare pamathI vadhAre 10 sAgarApama
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 nuM uddezaka-2] [221 asurakumAranI gati . . A prakaraNamAM paNa devatAo saMbadhI ja hakIkata che. asuronuM sthAna, asuronuM gamana, asurane devee karelI sajA, te. pachI camaranI hakIkata Ave che. jemAM camaranI utpatti, tenI dIkSA, ane camarapaNe utpanna thayA pachI zake ane camara vaccenuM yuddhanuM khUba vistArathI varNana che. A badhAne sAra A che - 14 bAra devakanA nAma javanya sthiti utkRSTa sthiti 6, lAtaka 10 sAgaropamathI vadhAre 14 ) 7 mahAzukra ( 17 ) 8 sahastrAra 18 ) 8 Anata 18 20 1 10 prANata 11 AraNa 20 rara ) 12 azruta - 21 A vaimAnika deva ATalI bAbatomAM upara upara vadhAre. hoya che prabhAvaacinya zaktine prabhAva kahe che te nigraha, anugraha, vikriyA, ane parAbhiyoga Adi rUpamAM samajavuM bIjAne zrApa athavA daDa devAnI zaktine nigraha kahe che popakAra Adi karavAnI zaktine anugraha kahe che. aNimA-mahimA Adi zarIranA rUpAntarane vikriyA kahe che.
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ a. 222] [bhagavatIsUtra sAsaMgraha A praznottara rAjagRhImAM thayelA che. asurakumAre eka lAkha eMzI hajAra ejananI jADAIvALI ratnaprabhA pRnInI 178000 ejananA vacagALe rahe che te asurakumAre pitAnA sthAnathI yAvatu nIce sAtamI pRthvI sudhI jaI zake che. paraMtu teo tyAMsudhI gayA nathI, jatA nathI ne jaze paNa nahi. teo trIjI pRthvI sudhI ja gayA che, jAya che, ne jaze paNa kharA. ane tyAM te potAnA jUnA zatrune dukha devA jAya, ke jUnA mitrane sukha devA jAya bIjAne dabAvIne kAma karAvavuM te parAbhiyoga che. A ane bIjI paNa prabhAvazakti nIcethI uparanA devomAM vadhatI jAya che paNa pote manTAbhimAnI, tathA alpa sa kalezavAlA hovAthI teno upayoga bahuja ochuM kare che puNya prabhAva hovAthI temanA sthAna, temanA pugaLo vagere mukharUpe ja hoya che ane Age AgenA devomA sukha vadhAre hoya che. zarIranI kAnti paNa AgaLanA devane anukrame vadhAre che. lezyAonI vizuddhi paNa vadhAre hoya che dUrathI keIpaNa padArthane, ane tenA viSayane grahaNa karavAmAM InuiM sAmarthya AgaLa AgaLa vadhAre hoya che avadhijJAnano viSaya paNa upara uparanA devomAM vadhAre ane spaSTa hoya che. te A pramANe. pahelA ane bIjA kalpanA devo avadhijJAnathI nIce pahelI naraka bhUmine joI zake che. tirachu asa khyAta lAkha yojana sudhI jue che uparamA potAnA vimAna sudhI jue che trIjA ane cothA kalpanA de nIce bIjI naraka sudhI ane tirachu
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 ju uddezaka-2] 7 ' jAya che. asurakumAre tiA asaMkhya dvIpa samudra sudhI javAnuM sAmarthya rAkhe che, paNa gayA che, jAya cheane jaze tA naMdIzvaradvIpa sudhI ja. AvI ja rIte tee UMce acyuta devalAka sudhI javAnuM sAmarthya rAkhe che, paratu gayA che, jAya che ne jaze te saudharmAM kalpa sudhI ja. te asure tyAMnA AtmarakSaka devezane trAsa upajAve che ane temanA ratnAne laI nAzI jAya che. ratnAne laI gayA pachI teo vaimAnikA dvArA khUba vyathA bhAgave che A asurakumArane jo uparanA devAnI asaMkhyAta lAkha yAjana sudhI, ane uparamA potAnA vimAna sudhI jue che. pAcamA ane chaThThA kalpanA devA trIjI naraka sudhI jue che. sAtamA tathA AThamA kalpanA devA ceAthI nAraka sudhI jue che. navamA--samA--agIyAramA ane bAramA kalpanA devA pAcamI naraka sudhI jue che ane uparamA pota potAnA vimAnA sudhI jue che AthI jaNAya che ke potapotAnAthI upara uparanA devemA AyuSya karmanI sthiti, prabhAva, zarIra kAnti, legyAe, viSaya graha'zanI zakti, ane avadhijJAnanI maryAdA vadhAre vadhAre hoya che parantu gatinA viSayamAM, zarIranI UMcAI AdimAM, parigrahanA viSayamAM tathA abhimAnamA, ucchvAsamAM, AhAra vedanA, upapAta ane anubhAvanA viSayamA te upara uparanA devA hIna vhAya che. te A pramANe-- ' [223, gati me sAgare pamanI jadhanya sthitivAlA devA sAtamAM narakabhrama sudhI jaI zake che. pUrvAdi dizAmA asa khyAta keDAkADI dhAnya khulI tirachI gati kare che e nAgApamathI vadhAre jadhanya sthitinA devenI braTatI jAya, yAvat tRtIya bhUmi sudhI ja te jai zake che. pUrva bhavanA snehu sabadhane lane te gati kare che. bharatImAM paNa peAtAnA uddAra rAvaNanA hAthe co tema
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224] [bhagavatIsUtra sArasa gra apsarAe svAmI tarIke svIkAre ane temaneA Adara kare, te te tyA rahelI apsarAe sAthe divya ane bhAgavavA ceAgya bhAgAne bhAgavI zake che. A asurakumAre anaMta utsarpiNI ane anaMta avasarpiNI vItyA pachI leAkAmAM Azcarya pamADanAra A bhAva--asurakumAranuM UMce javuM thAya che ane jee meATI RddhivALA hoya che te su UMce jAya che # jANavAthI snehasAgaramAM DUbelA te te sItendra (acyutendra) ceAthI naraka bhUmimA jaine, rAvaNa tathA lakSmaNane pratidha ApIne vera mukta banAve che. gatinA viSayamAM ATalI zaktine dhAraNa karavA chatA paNa temate gati karavAnA viSayamA rasa nathI kemake:-meAhakanI tIvratA tyA nathI. 1 zarIra--pahelA ane khIjA devalAkanA devAnA rArIra sAta hAtha (aranI) pramANe heAya che. trIjA-ceAthA kalpanA devAnA zarIra cha hAthanA heAya che. pAcamA-chaThA kalpanA devAnA zarIra pAMca hAthanA hAya che.sAtamA-ArDamA kalpanA devAnA zarIra cAra hAthanAM hAya che nava-za--agIAra ane bAramA kalpanA devAnA zarIra traNa hAthanA hoya che parigraha--vimAnAnI saMkhyAne parigraha AgaLa AgaLanA devAnA ochA thatA thAya che. jemake pahele sva lAkha batrIsa khIje lAkha aThThAvIsa kahyA, trIje khAra lAkha. sadaghA pramANe AgaLa paNa samajavuM. parigrahanI vRddhi tAmasavRttine vadhAranArI che ane parigrahanI alpatA samatAvRttine utpanna kare che. 27 A
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 ju uddezaka-2] rama A asurakumAra deve ahiM tAnA, arihaMtanAM daityAnA ane bhAvitAtmA sAdhuene! Azraya karIne UMce saudhama 45 sudhI jAya che. jevI rIte ke--zakhara, khakhkhara, Dha MkaNu, bhutu, paNDa ane pulida jAtinA leAkeA, jaMgalanAM, khADAnA, jaladgunA, sthalagnunA, guphAne, khADA ane vRkSeAthI vyApta thayelA bhAganA ane pa tenA Azraya karIne koI moTA ce|ddhAnA lazkarane, hAthI ke gheADAonA lazkarane athavA dhanuSyadhArI lazkarane haMphAvI zake che A pachI camarendranI utpatti ane zaka tathA camarendranA yuddha sa kha dhI varNana Ave che jene sAra A pramANe che. he abhimAna--yaghaSi vaimAnika devA pAme parivAra, aciya zakti, indriya tathA avadhijJAnanu viSayakSetra, aizvarya Adi padArda uttarAttara vadhAre che, chatAM paNa A sabaMdhamAM temane abhimAna-- gava nathI hotA, ane AgaLa AgaLanA devAmA tA ga thatA jAya che, kemake abhimAnanu mULa kAraNa meAhaka hoya che ane meAhaka mA'vedaka'yadyapitA kama kahevAya che te paNa kAyAnI utpattimAne karmanI mukhyatA hoya che AvI sthitimA uttarAttara vekarma jemane ochu thatu gayu che temane abhimAnanI mAtrA svabhAvata ghaTatI jAya che duHkha mAtrane utpanna' karanAra bAhya tathA Abhyantara kAraNamAM veda karmanI paNa mukhyatA che ucchavAsa AhAra-sathI jadhanya sthitivAlA devAmAM zvAseAzvAsa sAta staka kALa pUrA thaye levAya che. ane AhArane krama eka divasanA atare che je devAnI sthiti eka pakSe|pamanI
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226] bhigavatIsUtra sArasaMgraha pUraNa tapasvI - - bhArata varSanA vidhyAcalanI taLeTImAM bhela nAmane saMniveza hatAM. tyAM pUraNa nAmane gRhastha raheto hato. te vairAgI thaI cAra khAnAvALuM lAkaDAnuM pAtra laI muDa thaI "dAnAmA" nAmanI dakSAthI dIkSita thayo. vebhelamAM te uMca, nIca ane madhyamaphaLamAM bhikSA-aTana kare che. bhikSAmAM AvatI vastunA eNe cAra bhAga karelA. pahelA khAnAmAM Ave. te rastAmAM maLatA vaTemArgune Ape. bIjA khAnAmAM Ave te kAgaDA ane kutarAone khavarAvI de. trIjA khAnAmAM Ave te mAchalA ane kAcabAone khavarAve ane cothA khAnAmAM paDe, te pote khAya. Ama bAla tapasyA karato te pUraNa che temane eka divasanA aMtare zvAsozvAsa hoya che. ane AhAranI abhilASA be divasathI nava divasanI madhyamAM hoya che jemanI sthiti (AyuSya maryAdA) jeTalA sAgaropamanI hayA che temane teTalAM je pakSa (pakhavADIyA) vItyA pachI zvAsozvAsa levAnuM hoya che ane teTalA ja hajAra varSa pachI AhAranI abhilASA hoya che jemake be sAgaropamanuM jemanuM AyuSya che te de be pakhavADIe eTale ke 1 mahinA pachI zvAsozvAsa leze. ane Ajano AhAra lIdhA pachI pharIthI behajAra varSe AhAranI abhilASA thaze. . uttarottara devomAM sukha vadhAre hovAnuM A paNa kAraNa che ke temane zvAsozvAsa ane AhArAbhilASa ochAM che. "parigrahanI mAyAmAM masta banelAne, viSayavAsanAne cittavanavAlA, bhogavilAsanI maryAdA toDavAvAlAne, vadhAre AhAra ane nidrAnA mAlikane, tathA utAvalathI kArya karavAnI AdatavAlAne
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3nuM uddezaka-2] [227 chevaTe pitAnI vastuo-cAra khAnAnuM pAtra, kuDI, pAvaDI vagere ekAMtamAM mUkI vebhela sannivezanA agni khUNAmAM ardhanirvataka maMDaLanuM Alekhana karI, pAdapagamana nAmanA anazana pUrvaka devagata thaye. ' jaya thayo. A vakhate bhagavAna mahAvIra svAmI chadmasthAvasthAmAM hatA. dIkSA lIdhAne agIAra varSa thayAM hatAM. bhagavAna chaThTha chaTThanA pAraNe tapasyA karatA vicaratA hatA. teo susumApura nagaranA azokavana khaMDamAM pRthvIzIlA paTTaka upara padhArIne aThThamanI tapasyA karI dhyAnastha avasthAmAM eka rAtrInI meTI meTI pratimA svIkArI virAjyA. zvAsozvAsa vadhAre levA paDe che, mATe ja temanI AyuSyakarmanI maryAdA ochI hoya che." vedanA-devatAone asAtavedanA prAya karIne nathI kadAca hoya to antarmuhUrta pUratI ja hoya che. ane sAtavedanA vadhAre hoya che. te paNa cha mahinA sudhI eka sarakhI hoya che pachI anarmadane mATe chUTI jAya che ane pharIthI sAtavedanAno anubhava thAya che upapAta-anya liMgI mithyAdaSTi jIvAtmA paNa bAramAM devaloka sudhI jaI zake che jenaligavALAne arthAta dravyaliMgI hoya chatA mithyAdaSTi hoya to te navagrevayaka sudhI jAya che. samyagadaSTi jena li gadhArI sarvArtha siddha vimAna sudhI avatarI zake che. 14 pUrvadhArI munirAja pAcamA devalokathI sarvArtha siddha vimAna sudhI jAya che. ' anubhAva : denA vimAno nirAlaMba che. arthAt AdhAra vinAnA che. lekasthiti ja temAM mukhya kAraNa che. anAdikALathI.
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228] bhagavatIsUtra sArasaMgraha camara ane indra pele pUraNa marIne camaraca cA rAjadhAnImAM IndrapaNe utpanna thaye. kAraNa ke A vakhate camaracaMcA Indra ane yurehitanA sthAnathI khAtI hatI tyAM utpanna thayA pachI teNe avadhijJAnathI saudharma kempamAM rahela, zarka-Indrane je. pitAnAM karatAM zakanI vadhAre ddhi samRddhi ane sattA vagere joI e camarendrane IrSyA thaI, bdha thaye. teNe potAnA sAmAnika devane bhegA karI potAno bhAva vyakta karyo. pachI camarendra nizcaya karyo ke-zakrendrane zobhAthI bhraSTa kare te bhagavAna mahAvIranI pAse Avyo. ane sAthe parigharatna nAmanuM hathiyAra lAvyuM. teNe bhagavAnane Azraya laI huM zarkane tenI zobhAthI bhraSTa karavA IcchuM chuM." ema kahIne te upaDaye eka lAkha ejananuM zarIra banAvI bhayaMkara upadrava anaMtakALa sudhInI lokasthiti eka sarakhI ja hoya che, arihaMta devonA pAMce kalyANakomAM A devatAo Ave che ane atyanta saMga-vairAgyapUrvaka arihaMtonA guNagAna, stuti, vandanA ane parkapAsanA kare che. A pramANe deva uttarottara mukhI hoya che kemake -manuSya lokamAM je bhAgyazAlionA jIvana zuddha, pavitra, kapAyarahita pUrNa bacArI, gRhasthAzramanI maryAdAno brahmacaryadharma, arthAta eka patnIvrata, ekapativrata, svadArA saMtanIvrata, saMsAranI khaTapaTathI dara rahevAnI ja bhAvanA, mAyA prapaMcathI hajAro keza dUra rahenAra, phleza. kaMkAsanA vAtAvaraNamAM mauna rAkhanAra, anAdikALanI kuTevone laIne AcarelA hiMsA, jUTha, caurya, maithuna, parigraha vagere moTA pApane paNa jemaNe ahisAdharmathI-satyadharmathI acauryavatathI brahmacarya
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ S zataka-3nuM uddezaka-2] [rara9 macAvate te gaye ane sauthI pahelAM teNe vANuvyaMtara devAmAM trAsa upajAvyo. jayetiSka dena to be bhAga karI nAkhyA. Atma rakSaka devene nasADI mUkyA. ema upadrava karate te pitAnA parigharatna nAmanA zastrane pheravate saudharma kalpanA saudharmAvalaMsaka vimAnamAM saudharmasabhAmAM AvyuM teNe pitAnA parigharatnavaDe IndradAsane traNa vAra phUTayo. te pachI teNe zaka sAme paDakAra karyo zakanI indriANIone pitAne tAbe thaI javAnI ugheSaNa karI. eNe kaThorAtikaThora vacano kahyAM. e badhuM camaranuM tophAna joI zake khUba krodhe bharAye ane teNe jhaLajhaLatuM, taDataDa karatuM, hajAre aMgArAone kheravatuM, vadhAre vegavALuM, bhayaMkara vajI camara tarapha phekayuM. amara AgaLa ane vajI pAchaLa. amarendra deDI jaIne bhagavAna mahAvIrane Azaro lIdhe. "bhagavAna tame ja sevanathI ane parigraha pariNAma vratathI athavA bhAgyane laIne je malyu tenAthI sa tapa mAnIne jemanA jIvana pasAra thayA che, athavA - jJAna-vairAgya pUrvaka pitAnA jIvanane purUSArtha zakti vaDe pitAnA AtmAne sayamita karavA samartha banyA che. teo ja vaimAnika devaloka prApta karI zake che tyAre nizcita che ke pahelA bhavanA saskAre bIjA bhavamAM utarI Ave che, te kAraNe vaimAnika deve viSayavAsanAthI dUra, athavA ceDAmAM ja sa Sa mAnanArA ane tRpta thavA vAlA hovAthI temanA Atma pariNAme kilaSTa ane gaMdA nathI hatA, mATe zaktipUrNa hovA chatAM temane abhimAna-moha-mAyA satAvI zakatA nathI. mATe ja tenA upayogamAM paNa temane rasa nathI he * vaimAnika devAnI anAdi kALathI evI maryAdA che ke pahelA ane bIjA devaloka sudhIja devIonI utpati hoya che. tyAre AgaLanA
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30] [bhagavatIsUtra sArasa'graha mAruM zaraNu che." ema kahI bhagavAnanA pagamAM paDayA za vicAyu. ke--camara koI arihaMta, arihaMtanA caitya ke aNugAranA Azraya lIdhA vinA UMce AvI zake nahi teNe avadhijJAnanA upayegathI joyu te mAlUma paDayu ke- AhA ! ANe te bhagavAna mahAvIrane Azraya lIdheA che. AthI arihaMtanI AzAtanAnA tene bhaya lAgyuM. te ekadama vajranI pAchaLa doDaceA ane vajrane pakaDI pADyu. je vakhate zake vaja lIdhuM, te vakhate evA vegathI teNe mUThIvALI ke je mUThInA vAyuthI 'bhagavAnanA kezAgra DAlavA lAgyAM. zakre vAne laIne bhagavAnane traNa pradakSiNA dIdhI. teNe bhagavAnanI kSamA yAcI ane camare bhagavAnane Azraya laI upadrava macAvye hatA, tethI vA mUkavuM paDayuM, e vagere hakIkata nivedana karI. ' ' zake tyAMthI uttara-pUrvanA TvibhAgamAM gayA ane traNavAra DAbe paga pachADI camarane kahyu camara zramaNa bhagavAna devalAkAmAM devIonI utpatti ja nathI A kAraNe ja temanA jIvana pavitra, hRdayanA paramANu zAMta AMkhamAM nivikAritA temaja dila ane dimAga paNa ThaMDA hoya che jyAre jIvanamAM viSayavAsanA ochI hoya che, athavA jIvana saMyamita haiAya che tyAre ja Avu bane che, kAraNAnI zuddhatA hoya tyAre ja kAryanI paNa zuddhatA heAya che. vRtti (mAnasika vicAradhArA) jemanI pavitra hAya che temanI pravRtti paNa zItaLa, ga bhIra paropakArapUrNa ane jIva mAtra pratye kalyANakAriNI hoya che. pahelA ane khIjA kapamAM devIenI vidyamAnatAM che. mATe te deva ane. devIe manuSyanI mAphaka ja viSayavAsanAnA anubhava kare che. te paNa baMne devalokamAM temanAthI uparanA devAne viSayavAsanA mATe
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 nuM uddezakara [231 mahAvIra svAmInA prabhAvathI tuM bacI gayo che. atyAre mArAthI tane jarA paNa bhaya nathI. ema kahI je dizAthI AvyA hatA te dizAmAM cAlyo gayo." . . camara ane zakanI kathA uparathI pachI zrI gautamasvAmIe je prazno karyA che. ane tenA je uttara bhagavAne ApyA che, ene sAra A che - devamAM evI zakti che ke-pahelA phekelA pudgalene tenI pAchaLa jaIne te grahaNa karI zake che. enuM kAraNa e che ke-yugala jyAre pheMkavAmAM Ave che tyAre tenI zarUAtamAM ja zIdhra gati heya che. pAchaLathI te maMda gativALuM thaI jAya che. jyAre devanI gati te zIdhra eka sarakhI zIdhra gati heya che. tethI tene pakaDI pADe che. A pramANenI gatithI zake camarane pakaDI pADave joItuM hatuM. paraMtu na pakaDI zakAya atyutkaTa rAga, utAvaLa ane maryAdA bha ga hoto nathI tethI temanAM jIvanamAM sukha, zAMti, samatA ane samAdhi vadhAre hoya che. . 'trIjA ane cothA devalokanA devane manuSyanI mAphaka viSaya sevana hetu nathI chatA e jyAre temane maithunakarmanI IcchA thAya che tyAre pahelA ane bIjA devalokanI aparigrahItA devIo zaNagAra sajIne tyAM upasthita thAya che ane temanA sparza mAtrathI ja te de saMtaSita thAya che ane viSaya vAsanothI tRpta thaIne mukta bane che. pAMcamA ane chaThThI devakanA deva devIonA rUpa, raMga ane zaNagAra tathA temanA hAvabhAva joIne viSayavAsanAthI tRpta thai jaya che !
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ 232] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha enuM kAraNa e che ke-asurakumAre nIce javAmAM bahuja zIdhra gativALA hoya che. ane upara javAmAM maMdagativALA hoya che. jyAre vaimAnika devene nIce javAmAM vadhu samaya lAge che ne upara javAmAM ocho samaya lAge che. AvI rIte zarkanA vajane nIce javAmAM je samaya lAge tenA karatAM upara javAmAM ocho samaya lAge. zakrendra eka samaye sauthI cheDe bhAga nIce jAya che. tirachuM te karatAM sakheya bhAga jAya che ane upara paNa saMkheya bhAga jAya che. camara eka samaye sauthI cheDe bhAga upara jAya che. tirachu te karatAM sa peya bhAga jAya che. ane nIce paNa saMkheya bhAga jAya che. badhAne sArAMza e che ke- sAtamA ane AThamA devalokanA de. bIjI devIonA madhura za, sAMbhaLavA mAtrathI ja tRpta bane che ane parama satoSane dhAraNa kare che. - jyAre navamI, dazama, agyAramA ane bAramA devalokanA dene te jyAre manamAM viSaya-vAsanAnI IcchA thAya che tyAre mAnasika bhAvanAthI ja temane viSayavAsanAnI tRpti thatAM te de anupama sukhamAM masta rahenArA hoya che. ApaNA jIvananI A ja moTAmAM moTI kamajorI che, buddhibhramatA che. mithyAjJAnanI camatkAritA che tathA IndriyonI gulAmI mananI kamajorInuM kAraNa che, jethI ApaNAM romeromamAM, lehInA TIpeTIpAmA viSayasukhanI jhakhanA che. maithuna meLavavAnI lAlasA che, tathA viSayasukha sivAya tenAthI caDhiyAtuM bIjuM sukha che ja nahI AvI ApaNuM kalpanA che. tethI ane te sukhano mAlika ApaNo AtmA eTale
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 nuM uddezaka-2] [233 zakane upara javAno kALa ane camarane nIce javAne kALa e banne sarakhe che. ane sauthI cheDA che zakane nIce javAne kALa ane vajano upara javAne kALa-e banne sarakhA che, ne saMkhyayagaNA che camarane UMce javAne kALa ane vajane nIce javAne kALa e be sarakhA ne vizeSAdhika che. ApaNe upara joI gayA ke camara kevaLa mahAvIrasvAmInA AzrayathI bacI gaye, paNa pitAnuM dhAryuM thayuM nahiM, te zakathI apamAnita thayele amara caMcA rAjadhAnImAM sudharmA sabhAmAM udAsInabhAve sihAsana para besI pitAnA kRtya mATe pazcAttApa karI rahyo che. sAmAnika dee A udAsInatAnuM kAraNa pUchatAM teNe badhI hakIkta kahI ane kahyuM ke-cAle, ApaNe mahAvIra svAmI pAse jaIne kSamA yAcIe. A badhuM nivedana karIe pachI cosaTha hajAra sAmAnika de sAthe te mahAvIrasvAmI pAse Ave che. ane kahe che ke-"he bhagavad meM mArI meLeja Apane Azare laIne zakane tenI badhe kamajora banI jAya che ke jANe badhue choDavA mATe hu samartha chuM paNa viSayavAsanA mArAthI chuTI zake tema nathI A pramANenI Atmika kamajorInA kAraNe ApaNe dharma-karma vagaranA rahyA, dila ane dimAgamAM uSNatA rahI. AkhomAM kharAbI rahI. mATe ja gRhasthAzramamAM paNa dIvAlInA dIvaDA pragaTAvI zakayA nathI jyAre anaMtajJAnIo potAnA jJAnanA anubhavathI ema kahe che ke-viSayavAsanAnA sukho karatAM paNa svAdhyAya, jApa, dhyAna, ekAgratA dvArA prApta thatAM sukha anaMtagaNuM vadhAre hoya che viSayavAsanAmAM bhaya kara du:kha che tene tyAga mahAna sukha -ApanAra che
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 [bhagavatIsUtra sArasaMgraha zebhAthI bhraSTa karavA dhAryo hate parantu ApanuM bhaluM thAo ke ApanA AzarAthI huM bacI gaye chuM. huM ApanI pAse kSamA yAcuM chu" ema kSamA yAcI te IzAna khUNA tarapha cAlyA gaye. A te camarendra sAgaropamanuM AyuSya pUruM karI mahAvidehakSetramAM siddha thaze. asurakumAra deva saudharmaka5 sudhI UMce jAya che enuM kAraNa e che ke-asurakumArene e saMkalpa thAya che ke zakanI pAse upasthita thaI-prakaTa tenI deva Rddhine joIe, ane jANIe. ane te paNa ApaNu deva Rddhine jue ane jANe A kAraNathI teo asurakumAra deve saudharmaka5 sudhI UMce jAya che. kriyAnA bhede A prakaraNamAM kiyA, karma, jIvanuM ejana, pariNamana, sTine sahavAsa, ane strione mATe pune sahavAsa moTI vedanA che, jyAre tene tyAga ana ta sukha Ape che. saMsAranI mAyA-parigrahatA anata dukhone Ape che tyAre teno tyAga ana ta sukhadAyI bane che. ka mArga sAre ? AnA nirNaya mATe ja A manuSya avatAra che mATe ja mokSanA daravAjA je ane jaMkazana sTezana je A avatAra pAmIne je bhUlyA te lAkha karoDe avatAra bagaDyAM sivAya raheze nahI. ane Avu thAya te pahelA ja yadi sAvadhAna thaI gayA che ane te sukhanI prApti thayA vinA nahIM rahe. vaimAnika deva eTalA ja mATe sukhI che je ApaNe upara joI gayA chIe.
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3nuM uddezaka-3] [235. anagAranI sAvadhAnatA, apramattanI sthitinuM pramANa ane. lavaNasamudranA bharatI-oTanuM kAraNa, e vagere bAbate che. A prazno maMDitaputra nAmanA bhagavAnanA chaThThA gaNadhare karelA. che. ane te rAjagRhamAM thayA che, tene sAra A che - kiyA pAMca prakAranI che ane te darekanA be bhede chete A pramANe - - mUla kriyA bhedo 1 kAyikI 1 anuparatakAya kiyA 2 duprayuktakAya kiyA2 adhikaraNikI 1 saMjanAdhikaraNa 2 nirvAdhikaraNa 3 prASikI 1 jIvaprASikI 2 ajIvaprASikI ka pAritApanikI 1 svahastapAritA- 2 parahastapAritA panikI panikI. 5 prANati- 1 svahasta prANAti- 2 parahasta prANAti- patikI - pAta kriyA pAta kiyA ahi eTaluM samajavuM jarUranuM che ke karmane ba dha. thavAmAM kAraNarUpa je ceSTA, tenuM nAma che kiyA. zarIramAM athavA zarIra dvArA thatI kriyA te kAyikI. kiyA che. adhikaraNa eTale zasrarUpa cakra, ratha, taravAra vagere temAM thayelI athavA te dvArA thayelI je kiyA te adhikaraNikI. kriyA che. pradraSa eTale matsara, tenA nimittane laIne thayelI athavA matsara dvArA thayelI kiyA te prAdraSikI kriyA che. . koIne pIDA devI-dukha devuM, tenuM nAma che paritApa... tene laIne ke te dvArA thayelI kriyA athavA paritAparUpa jekiyA, te pAritApanikI ane prANene AtmAthI judA karavA.
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ 236] [bhagavatIsUtra sArasa graha te prANAtipAta. prANAtipAtane lagatI je kriyA athavA prANAtipAtarUpa je kriyA te prANAtipAtikI kriyA. ( prANa dasa kahyA che. 5 indriya, 3 khaLa, (zarIra-mana vacanarUpa) 1 zvAseAzrvAsa ane 1 AyuSya) 1. aparata tyAgavRtti vinAnA prANInI je zarIrakriyA te anuparatakAyikI kriyA. duprayukta dRSTa rIte prayeAjela zarIra dvArA thayelI je kriyA te duSprayuktakAyikI kriyA. 2. sayeAjanA-judA judA bhAgone meLavIne eka vastu taiyAra karavI jemake haLa, jhera mizrita vastu, pakSI ke mRgeAne pakaDavAnuM yaMtra-AvA saceAjanarUpa je adhikaraNa kriyA te sacejanAdhikaraNa, nivRtta nA--taravAra, barachI, Adi zastrAnI banAvaTa e nivRttanarUpa je adhikaraNa kriyA te nivRttanAdhikaraNa 3. jIvaprAdbhaSikI-pAtA upara ke khIjA upara karela dveSadvArA thayelI kriyA athavA peAtA upara ane khanne upara je dveSa karavA te jIvaprAdeSikI kriyA. 4 ajIva prAkruSikI-ajIva upara karelo dveSa dvArA thayelI kriyA athavA ajIva upara je dveSa karavA te ajIva prADheSikI kriyA. svahastaparitApanikI-peAtAnA hAthe, peAtAnA ke paranA ke bannenA paritApana-du:khanA udIraNA dvArA thayelI kriyA athavA e paritApanaja, te svahasta paritApanikI kriyA.
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3nuM uddezaka-3] 237parahasta paritApanikI-AvI ja rIte parahasta saMbaMdhI samajavuM. 5. svahasta prANAtipAtikI upara pramANe parahasta prANAtipAlikI artho karavA.41 anAdikALanA karelA karmonI vicitratA F1 anata saMsAramAM anAdikALathI pitAnA karelA karmonA bhArane mAthA upara laIne paribhramaNa karanArA A jIvAtmAe sasAranA koI paNa sthAnane, vepane, jAtine, karmane tathA AhArane choDyo nathI tamAma sUtrakAranuM paNa kathana che ke anArya deza, anArya jAti, anArya kula, anArya-AhAra ane anArya bhASaNane ana tavAra karate A java tevAja prakAranA saMskArethI dabAyelo che ke jene laIne AtmAne ekaeka pradeza anaMta ana ta hi sakakarma-jaThakarma- cauryakarma-maithunakarma ane parigrahakarmanA bhArathI vajanadAra banele che, ane tabhamAM A jIva mAsAhArI, mAsavikretA, zarAbanu pAna karanAra ane zarAba vecanAra, hi sakazo banAvanAra ane hiMsaka zathI anekAneka jIvane mAranAra, jIva vadha karanAra, parajIvone damanAra, jUThI sAkSI, abhyAkhyAna, phUTalekha, phUTamApa, anIti - anyAyaprapa ca, parastrIgamana, parastrIharaNa, vezyAgamana, gaNikAkarma, tathA 15 karmAdAnanA vyApAra vagere pApa kAryone karelA che ane A pramANenA pApakAne laIne vartamAnanA manuSya bhavamAM paNa A jIva samAdhi-zAti-samatA-saraLatA-pavitratA-satkarmakA-dhArmi. katA-pAparahitatA, ArtatathA raudradhyAnanI vimukhatA, satoSavartitA: Adi Atmika guNone prApta karI zakyA nathI prApta thayA hoya te te guNone TakAvI zakyo nathI, TakAvI zakato hoya to ArAdhI zakyo nathI, ane pAche je hato te ne te "rAme ne ratana be bhagata thayA te e ane te keLInA keLI" jevA ja rahyo che...
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238] [bhagavatIsUtra, sArasaMgraha tatvajJAnanI jeTalI kacAza hoya che teTalA pramANamAM ja AtmAnA puruSArtha baLanI paNa kamajorI jANavI mATe ja AtmAnA mitra jevA sAmAyika, pauSadha, devapUja, bhaktibhAvanI dhUna vagerene samajavAmAM vAra lAgI nathI. paNa anAdikALane AtmAnA kadara -zatru jevA Azrava tattavane elakhavAmAM ane tyAgavAmAM Apa sau ghaNI ja DhIla karI beThA chIe phaLa svarUpe vItarAgane joyA- pUjyA paNa vItarAgatAthI hajAre keza dUra rahyA chIe sAmAyikAdina vidhi vidhAna jANyA paNa samatAbhAva keLavavA mATenA vidhividhAnothI bedarakAra rahyA chIe upavAsa-Aya bIlAdi karyA paNa AhAra sajJAnA gulAma banIne pAraNAnI ane pAraNamAM zuM zuM vAparavu tenuM ciMtana choDI zakayA nathI ityAdika agaNita dAkhalAothI ApaNe ApaNI vRtti ane pravRttinuM mApa kADhI -zakIe chIe. Ama zAthI banatuM haze ? sauthI pahelA vicAraNIya muddo Aja che cAlu prazna kriyA sabadhI che ane bhagavAnane javAba che. ziyAonI vizada vyAkhyA kliAe karma A nyAyathI zarIramAM ke , zarIradvArA karAtI kriyA karmabadha niba dhana svarUpa che. tenA be bheda che. 1 anuparatakAyikI kriyA ane 2 duprayukta kAyikI kriyA pahelI kriyA virata ane sarvavirata ne hotI nathI. kemake pApa kriyA be prakAre thAya che eka te pApI peTane mATe, kuTuMba nirvAha mATe, vyavahAradharmane sAcavavA mATe, anivAryarUpe (eTale ke jene tyAga grahatha zrAvaka karI zake tema nathI karatA vyApAra, khAnapAna, pANigrahaNa, vagere kAryo karavA ja paDe che jyAre bIjA prakAranuM ma
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 juM uddezaka-3] [239 pApa nirarthaka pApa kahevAya che ke lasAnI lAlImAM kALA hAtha"" athavA "vina khAdhe vina bhogavya phegaTa karma baMdhAya" te nirarthaka pApane samajI tyAga karavAnA IrAdAthI jJAna ane vairAgyapUrvaka tyAga karanArA, ane tyAga karelA pApane pharIthI nahI sevavA mATe jAgRta rahetA zrAvakane paNa A anuparatakAyikI kriyA lAgatI nathI. zrAvaka dharmanA bAra vate nirarthaka pApane tyAga karavA mATe ane pApI peTa mATe karAtAM pApamAM paNa maryAdA karavA mATe ja hoya che. te pachI sarve pApanA dvAra baMdha karI mahAvratone pAlanAra munirAjane te A kAyikI-anuparata kriyAnI saMbhAvanA hoI zake ja nahI. bIjI prayuktakAyikIkriyA-tene kahevAya che ke mohavaza pramAdavaza banI zarIrane pApamArge pravartAvAvuM te duprayukRta kriyA kahevAya che, A kriyA chaThThA guNaThANAnA mAlika pramatta sa yamIne paNa hoI zake che kemake A sthAnake pramAdanI mukhyatA che jene laIne jJAnasattA para Achu pAtaLuM AvaraNa AvI jAya che ane -zarIra saMcAlanamAM khyAla raheto nathI adhikaraNamA ane adhikaraNavaDe thatI kriyAne AdhikaraNikI kriyA kahevAya che jenA vaDe jIva narakAdi gatino mAlika bane te adhikaraNa kahevAya chepahelAnA banelA zAnA judA judA vibhAgene meLavIne-joDIne eka zastrarUpe banAvAya te sajanAdhikaraNikI kriyA kahevAya che ane navA zastra banAvavA, te mATe kArakhAnA kholavA, ane zastro vecavA tene nirvatanAdhikaraNikI kriyA kahevAya che karmabaMdhananA kAraNarU5 AtmAne pariNAmomAM dUSamatsara vaza akuzaLatA lAvavI te prASika kriyA kahevAya che. bIjAne pIDA upajAvavA rUpa pAritApanikI kiyA kahevAya che. ane bIjAnA
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha prANone haNavArUpa prANAtipAtikI kriyA kahevAya che je jIvo zelezI avasthAne prApta nathI thayA te sagI hovAnA kAraNe sakriya hoya che, paNa niSkriya hotA nathI. daza prakAranA prANane mAravAne mAnasika bhAva paNa prANAtipAtikI kriyAne sUcave che. RjusUtra naya pramANe paNa hisAnA adhyavasAya-pariNAma jyAre vartatA hoya che tyAre te sAdhaka A kriyAne mAlika bane che. kemake "ApaNe AtmA ja ahisA che ane AtmA ja hisA che." mATe mAnasika vicAra dhArAmAM hiMsAnA adhyavasAya uddabhavatAM ja hisaka avasthA prApta thatA vAra lAgatI nathI. mAravAno adhyavasAya jIvanA viSayamAMja saMbhavI zake che, jemake sarpAkAre sthita doraDAnA viSayamAM ApaNane jyAre sarpabuddhinI bhrAnti thAya che tyAre hAthamAM lAkaDI laIne sarpane mAravAnA IrAdAthI ja lAkaDIne upayoga karIe chIe yadyapi te sarpa nathI. tema koI maratuM paNa nathI to e ApaNe te sarpa samajIne ja kriyA karIe chIe. leTanA banelA. kukaDA ke bakarAne mAratA paNa adhyavasAyo te sAcA kukaDA ke bakarAne ja mAravA jevA hoya che. Azrava mArgane samajavAne mATe A viSayane bIjA prakAre paNa ApaNe samajI laIe yadyapi karAtI kriyAo vaDe karmabaMdhana sAmAnya ja hoya che, te paNa te kriyAmAM yadi tIvrabhAva-jJAtabhAva ane adhikaraNa vizeSanI sahAyatA maLI jAya to karmabaMdhanamAM tIvratamatA AvyA vinA rahetI nathI. adhikaraNanI vizeSatAne laine kaba dhanamAM vaiciyatA Ave che te adhikaraNa be bhede che. javAdhikaraNa ane ajavAdhikaraNa ane banenA dravyAdhikaraNa ane bhAvAdhikaraNa rUpe be bheda che. karmabaMdhanamAM jIva ane ajIvanuM 'sAhacarya anivArya che ekale jIva ke ekalo ajIva kaI paNa * durI zakato nathI jIvAtmA je karma bAMdhavA mATe taiyAra thayo che te ' tathA je sAdhanathI karma bAdhe che te dravyAdhikaraNa che.
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3nuM uzaka-3] [241 jyAre teja jIvAtmAnA kapAyavaza tIvra pariNAma ane taravAra Adi tINa zAstrazakti. A bane bhAvAdhikaraNa che. tevI ja rIte viSayavAsanAne vaza thaIne maithuna karmane tIvra pariNAma ane te ja kSaNe anukUla thayelI strI, athavA maithunanA bhAvathI tIvra pariNAmavAlI strI ane te ja samaye anukUla thayele purUSa A bane bhAvAdhikaraNa che eno artha e thayo ke jIvanI zubha ke azubha pravRttimAM sahAyaka bananAra dravya je avasthAmAM vartamAna hoya te bhAvAdhikaraNa che. have dravyAdhikaraNanA daza bhedarUpe daza zastro kahevAya che. 1 taravAra Adi vaDe bIjA jIvonA hAtha-paga-kAna-nAka aDakoSa Adine kApavA 2 agni vaDe sacetana ke acetana padArthone bALavA 3. vipa AdinA prayogathI bIjA chone mAravA 4. mIThuM (lavaNa) sAbu, tejAba Adi padArtho vaDe pRthvIkAyanA tathA apUkAyanA jIvone haNavA 5 ghI, tela Adi padArthothI pRthvIkAyanA jIvane nAza kare. 6 kSAra padArthanA prayogathI bIjA jIvonI cAmaDI, mAMsa vagerene kApavAnuM karavuM 7 kAMjI rAkha tathA bIjA paNa tevA prakAranA dravyo pRthvI upara nAkhIne te jIvone ghAta karo
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' 242] 8. upayoga rAkhyA vinA manane pravatatAvavuM. 8. upayAga rAkhyA vinA vacanane prayAga karave [bhagavatIsUtra sArasa'graha ', 10. upayAga rAkhyA vinA zarIranu halana-calana karavu . have bhAvAdhikaraNa 108 prakAre che. sarala, samAra bha ane Arbha A traNe AzravAte mana, vacana tathA kAyAthI karavAM, karAvavAM ane anumAvAM tathA te paNa kA-mAna-mAyA ane lAbhathI karavAM A pramANe:-34343x4=108 prakAra A pramANe thAya che sarabha----bIjA koI paNa jIvane mAravAnA irAdo karavA. jUTha melavA mATe, jUThI sAkSI devA mATe, khIjAne kala ka devA mATe, cApaNalavavAM mATe, cerI karavA mATe, bheLaseLa karavA mATe, phUTa tAla-phrUTa mApa rAkhavA mATe, parastrIne bhogavavA mATe tathA parapuruSane bhAgavavAM mATe, temaja parigraha vadhAravA mATe, mana, vacana tathA kAyAA sakalpa karavA te saMrabha Azrava che. samAra bha~~~uparyukta kAryAne sakaLa karavA mATe tevA prakAranI taiyArI karavI te dravyathI ane bhAvathI taiyArIne samAra bha kahevAya che Ara'bha~~~ane te taiyArI karyA pachI zasravarDa vAne mArI ja nAkhavAM, jUTha kheAlavu, corI karavI, khATA vyApAra karavAM, parastrI gamana karavu. Adi pApa bharelI kriyA karavI te Ara bha nAma Azrava che.
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3nuM uddezaka-3] - [243 108 prakAranA Azravane koSTaka manathI sarabha dhapUrvaka karavo. 2 manathI samAra bhadhipUrva karo. ,, karAvo , karAvo. , anumoda. vacanathI , i karavA. vacanathI , , karave. che , karAvo . " , , anumoda. , karAvo anudave, zarIrathI " " " " kAyathI " , anumoda , kare. , karo . karAve. za ka ka karAvo. anumoda. , anumoda 3 manathI Ara bhadhapUrvaka karavo. 4 manathI saMraMbhamAnapUrvaka kare. , karAvavo. , cha , karAva, - o p anumoda ,, anumoda. vacanathI ,, , kara vacanathI ,, ,, kare. che, karAvA , karAvavo. >> anumodo , anumoda kAyAthI , , karo kAyAthI ja , karo >> , , karAvo. 5 karAvo, che , - , anumoda. ,, anumo. 5 mI samArabha mAnapUrvaka kare. 6 manathI AraMbhamAnapUrvaka karavo ,, karAvavo. , cha ) , anumAvI. >> , atumadA . vacanathI p kara vacanathI , , kare , , , karAvavI = , karAva anumodavo ', anumodave kAyAthI , , karave kAyAthI kare. ' karAvo. karAva che , anumoda ' '; " , anumoda,
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra44] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha 7 manathI saMraMbha mAyApUrvaka kare 8 manathI samAra bha mAyAthI karo>> cha cha karAvavA ke , karAvavA, e che , anumodalI. , cha , anumodavA nathI , i karavA. vacanathI , i karavA karAvavo. che . A karAvavo. ka anumoda. , anumoda, kAyAthI , karo kAyAthI, A karavI karAvavo * i , karAvo che , anumo , anumodavo. 9 manathI Ara bha mAyApUrvaka karavo. 10 manathI saMrabha lebhapUrvaka kare >> >> >> karAvavI che ke karAvavo >> >> >> anumadA. cha cha , anumodavA. vacanathI. kare vacanathI , ka karo >> cha cha karAvavA. ra ga >> karAvavA 0 5 x anumoda. che anumodavo. kAyAthI A karavA kAyAthI A cha karavI. >> , 5 karAvavA. A che , karAvo . >> " ). anudo . i che. >> anumodo 11 manathI samAraMbha lobhapUrvaka karavo 12 manathI AraMbha lebhapUrvaka karavo jha jha jha karAvavI. , , , karAvavo , , , anumodavA. , , , anudo vacanathI karavo. vacanathI , ka karavo. , ' ' karAvavo , >> karAvo. , anumodavo , anumo. * kAyAthI , , kara -kAyAthI , , karave. , cha karAvavA , , karAvo . S . * >> anumoda. , anumodave -
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 nuM uddezaka-3] 245 pR. 243-44 pramANenA keSTakathI bhAvAdhikaraNanA 108 bheda spaSTa jANI zakAya che. ApaNuM jIvanamAM upadeza paddhatinI karUNatA ja rahI che ke sau keIe svarga ane mokSano mArga ja batAve che paNa pApatyAganI pramukhatA to jinezvaradeve e ja karamAvI che jIvanamAM puNyakarmanI prApti kadAca be varSa moDI thaze to e khAsa vAMdha Ave tema nathI. paNa pApakarmanI tyAgabhAvanA ane te pApane tyAgavAne prAraMbha te AjathI ja zarU thaI javo joIe. pApanA tyAga vinA puNya karma zuM phaLa Apaze ? e te kevaLI bhagavAna jANe! puSpapUjA karavAthI kumArapALa rAjAe 18 dezanuM rAjya meLavyuM A vAta 16 AnA satya hovA chatAM paNa puSpamAM paNa chava che " " puSpanI eka eka pAkhaDImAM eka eka jIva che " A vAtanuM dhyAna rAkhyA vinA avivekapUrvaka kevaLa carmacakSune gamyuM te kharuMA pramANenI puSpapUjA karavAthI ApaNane paNa 18 dezanuM rAjya maLaze ke 2 e te kevaLI bhagavAna jANe! mATe ja pApanA tyAganI bhAvanA sauthI pahelA keLavavI e hitAvaha che. japamALAnA 108 maNakA ja A 108 AzramanA sucaka che. eka maNake eka eka Azrava yAda rAkhavuM joIe to eka divasa ApaNane mATe evo Avaze ke ApaNA jIvanamAMthI Azravano tyAga thatA jaze ane ApaNe savara bhAve kevalI thaIzuM have achavAdhikaraNanA bhedo jANIe. tenA cAra bheda che 1 nirvartana. 2 nikSepa ka saMyoga. 4 nisarga. nirvanA paNa mULaguNa nirvatanA ane uttaraguNa nirvatanA rUpe be bhede che.
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24] bhagavatIsUtra sArasaMgraha mULa guNa nirvatananA paNa dArika, vaikriya AhAraka, taijasa ane karmaNarUpe pAca prakAranA zarIra tathA vacanaprApti, manaprApti prANa ane apAna rUpe che kAraNake zarIra Adi karmabaMdhananuM ja kAraNa che. uttaraguNa nirvanA eTale zarIranAM aMgopAMga vigere duSTatApUrvaka pravartana thatAM. zarIre jema pApakarmane bAdhavAnA kAraNe che, tema hAtha-paga-Akha-nAka vagere AgevAthI paNa pApanI pravRtti. thAya che. * bIjA paNa uttaraMguNa nirvatainAnA prakAro A pramANe che. banAvaTI lAkaDAno athavA kapaDAne puruSa banAvavo.' athavA paDAnA tevA prakAranAM putalA, DhIgalA, athavA DhIgalI banAvavAM, te ane citrakarma karavAM A traNe AzravarUpe evI rIte thaze keApaNe banAvela banAvaTI puruSa, DhIgala, DhIMgalI vagere bIjAne paNa pApa karmanI bhAvanA karAvavA mATe samartha banaze. koIke samaye ApaNA banAvelA citra upara tathA DhagalI upara ApaNane paNa moha udbhavI zake che. te have nikSepAdhikaraNanA cAra bheda che 1 apratyAvekSita, 2 duSpamArjita 3 audezika ane 4 anAgika. eTale ke barAbara joyA vinA utAvaLathI keIpaNa vastune upayoga vinA levI tathA mUkavI Ane nikSepAdhikaraNa kriyA kahevAya che carAcara jIvarAzithI bharelA A saMsAramAM tevI rIte ja rahevuM joIe besavuM joIe yAvat keIpaNa vastune levI tathA mUkavI joIe jethI nirarthaka jIvahatyA na thavA pAme. ApaNA ' ' : *
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 juM uddezaka-3] [247 pApanA ke jo mANasa koI prasaMga che, pramAdanA kAraNe maranAre jIva prAya karIne zrApa daIne mare che. eTale te pApana ke zrApanA kaLo bhavabhavAtaramA bhegavavA paDe che. ghaNIvAra evuM bane che ke je mANasa sAthe ApaNane kaI paNa leNAdeNuM nathI, jAtapAtane ke sagAsabaMdhIne keI prasaMga nathI, chatA paNa te jIva jyAre ApaNA upara jIvaleNa humale kare che ApaNu gRhasthAzramane kala kita kare che, ApaNuM bena beTIne bagADe che, tyAre ApaNe herAna-herAna thaI jaIe chIe AvA prasage ApaNA moDhAmAthI ekaja zabda nIkaLe che ke "A mANasa mArA kayA bhavane varI haze ?' mATe jIvadayA-abhayadAna je eka paNa dharma nathI, ane jIvahatyA jevuM eka paNa pApa nathI. Ama samajIne ApaNI pratyeka kriyAmAM upayoga rAkhavo joIe. ane nirarthaka jIvahatyAmAthI ApaNA mana-vacana ane zarIrane bacAvI levAM joIe Aja eka mAnavatA che. mAnavakRtya che ane dharma pAmavAnuM paheluM pagathIyuM che Aja vAtanuM rahasya A nikSepAdhikaraNa Azrava samajAve che jyAre sa yojanAdhikaraNa paNa be bhede che - 1 bhaktapAna sajanAdhikaraNa, 2 upakaraNa sajanAdhikaNa. jaina zAsana ja AzrarvanA uMDANamAM utarIne tathA sAdhaka mAtrane utArIne alaukika kalyANa keTaluM badhuM kare che te jovA jevuM che. sayama le e jeTale duSkara nathI tenAthI paNa vadhAre duSkara che. 1. rasAsvAdane tyAga ane 2 AhAra sattAnuM mAraNa. -- jIvanamAM anAdikALathI paDelI rasanendriyanI lolupatAne laIne bhajanamAM TesTa (svAda) lAvavA mATe judI judI jAtanA cUrNa,
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha methIyu, rAIyu, athANuM, mIThuM, maracuM, caTaNa khAMDa-goLa, vaghAra vagerenuM mizraNa kare che. prApta thayelA bhojanamAM svAdanI khAmIne dUra karavA mATe svAdajanaka padArthanuM mizraNa karavAnI bhAvanAne paNa bhagavatIsUtra AzravamArga kahe che cahA, dUdha, ThaDA hoya tene garama karAvavAnI bhAvanA tathA temAM khAMDa ochI hoya ke na hoya tene meLavavAnI bhAvanA paNa AzavamArgano prakAra che amUka padArtha amUka prakAranA ja hoya te gaLe utare. amUka lADavA tathA dahi tevA prakAranA ja hoya te TesTapUrvaka khAI zakAya A tathA AnA jevI bIjI lelupatAmAM Azravaneja camatkAra pratyakSa dekhAya che. tyAre upakaraNa sajanAdhikaraNane artha paNa uparanI jema ja samajavAno che. jemake saMthAriyAnI kora upara, odhAriyA ke khabhAnI kAmaLI upara gemUtrika bharAvavI ja joIe. te ja sArUM dekhAya ane zarIramAM pojhIzanane raMga jAme. A bhAvanAne paNa bhagavatI sUtrakAra AzravI bhAvanA kahe che manajIbhAI jyAre indriyonA gulAma ane pojhIzananA sapanAMmAM rAcatA hoya che tyAre ja AvuM bane che. - have nisagadhikaraNanA paNa traNa bheda che - 1. manisarvAdhikaraNa, 2 vacananisarvAdhikaraNa, 3 kAyanisarNAdhikaraNa. gata bhavamAM upArjana karelI. manaparyApti vacanaparyApti ane zarIraparyAptine laIne A bhavamA mana, vacana ane kAyAnI prApti thAya che. paNa durbuddhivaza satyadharma samajavAmAM nathI Avato tyAre A traNe bhego Azrave karmamAM ja rAcyAmAgyA rahe che ane ghaNAM puNyathI meLavelA manuSya avatAramAM pApakarmanI sevanA karIne
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 nuM uddezaka-3] [249 - A kriyAne vedanAnA praznottarane sAra e che ke- A pahelAM kriyA thAya che, ne pachI vedanA thAya che. kriyA nine paNa hoya che zramane pramAdane lIdhe ane zarIrAdikanI pravRttinA kAraNe thAya che. ghaNA lAMbA kALane mATe durgatimAM javuM paDe che. manarUpe pariNamanane pAmelA manovargaNA rUpa dravyane cintanAdi dvArA tyAga karavo te manisargAdhikaraNa che. ahIM Azravane prasaMga hovAthI manamA kharAba cintana, bIjAnA drohanuM cintana samajavAnuM che paNa bhagavata cittana vagere pavitra cintana samajavAnuM nathI bhAvArUpe pariNamelA bhASA vargaNAnA pudagaLane upadezavaDe tyAga karavA te vacana nisarvAdhikaraNa kahevAya che. ahIM paNa upadezane artha svachanda bhASaNa samajavAnuM che. kAya nisarvAdhikaraNa eTale ke gandA kAryo karIne apajazanA. bhaye potAnA zarIranuM chedana karavuM, agnithI marI javuM, pANImAM DubI javuM, gaLe phAse khA, jherane vATake pI, Adi kAraNathI zarIrane tyAga karavo paDe che te A Azravane AbhArI che. adharmamAM rAcIne pramAdavaza zarIrane vacanane tathA manane karAlamA nahI rAkhavA te nisarvAdhikaraNano artha che karma pahelA ke vedanA pahelA? kara kara kyiA pahelI ke vedanA pahelI? A praznottaramAM ApaNane saune navAI lAge che ke-jema A vAta AbALagopALa
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ 252] bhagavatIsUtra sArasaMgraha thieTara para AvI jAya che. ane pUrvabhavathI sAthe lAvelA karmone anusAra zubha-azubha ceSTA karavA lAgI jAya che. sArAMza kekaI paNa vastune samaya pAkyA vinA A saMsAramAM kaMI paNa banatu nathI yadyapi kALa tattvamAM paNa bhAgya, niyati, puruSArtha : vagereno sahakAra paNa avazya bhAvI che - tevI ja rIte AjanA karelA karAvelA, tathA anudelA zubhAzubha karmo paNa AjanA Ajeja kaLa devA mATe prAyaH karIne : taiyAra thatA nathI kemake jIvAtmAnA pratipradeze cAra, pAca, daza, sa khyAta, ane asaMkhyAta bhavanA karelA karmo paNa cUMTelA che. tyAre ApaNe sahaja samajI zakIe chIe ke prAya. karIne jUnA karelA kamane samaya pahelA pAkaze ane AjanA karelA karmone paripAka samaya jatA pachIthI thaze. jevI karmanI sthiti. Ajano kasAI karma karanAra pitAnA pahelAnA bhavamAM kasAI ja hovuM joIe evo niyama keIne paNa mAnya nathI kadAca tene dayA-dAna-puNya tathA dharma karIne potAnI dharmarAjAnI beMka khUba majabuta paNa banAvI dIdhI haze ? A pramANe eka bhavamAM te puNya karma paNa bhege karato jAya ane bIjI bAju hiMsaka vRttine paNa pote hoya che A pramANe maratI samaye kasAIne paNa dharmadhyAnanI legyA ane dAnezvarI tathA dayAlu mANasane paNa hisaka bhAvanAnI legyA ghaTADI zakAya che. kemake asthira ane ajJAnI mANasanI bhAvaleyAo nimittane laIne pratikSaNe badalAtI rahe che. upara pramANenA kAraNone laI jIvAtmA A bhavamAM kasAI paNa bane che ane zrImaMta paNa banyo che mammaNazeThanA pUrvabhavIya jIve munirAjane satpAtra samajIne lADavo paNa Avyo che ( harAvyo chete samaye temanI zubha legyAe keTalI badhI sarasa che ,, = } 3, 3
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 juM uddezaka-3] ripa3 hatI paNa nimitta badalAtA ja azubha legyAe paNa dekhA dIdhe che ane satpAtramAM Apela lADavo pAcho meLavavA mATe munirAja sAthe kharAba vartana paNa karatA vAra lAgI nathI basa! Aja kAraNe pUrvabhavanI zubha lezyAmAM je dAna ApyuM hatuM tethI te mamaNa zeTha zrImata banyo paNa azubha lezyAthI azubha karmo paNa sAthe ja bAMdhyA hatA. te kAraNe AkhI jIndagI narakagatine ja karmo bhegA karyA che ane marIne narakanA atithi banyA che A pramANe AjanA kasAI tathA gaNikAkAryane karanArAo mATe paNa ghaTAvI levuM joIe - traNe lekanA trikALavata padArthone pratyakSa karanArA kevaLajJAnI bhagava te ja pratyeka padArthonI yathArthatA jANI zakavA mATe samartha hoya che mATe ja temanuM zAstra samyagajJAna che - kamenAM abAdhA kALa AjanA atyAranA samaye atyanta mohakarmamA rAcco mAvyo jIva je samaye mahAdhIna banIne saMsAranA bhogavilAsamAM tathA krodhamAna-mAyA ane lebhamAM a dha banIne jevA AzayathI, je tIvratAthI, je jIvonI sAthe karmabaMdhana kare che tyAre te ja samaye bAdhelA karmone 'abAvA " kALa paNa nakkI thaI jAya che abAdhA kALa eTale bAdhelA karmo amUka samaya pachI ja udayamAM Ave te pahelA nahI, eTale udayamAM na Ave tyAsudhInA 'kALane abAdhAkALa kahe che mATe A praznanA uttaramAM paNa bhagavAna pharamAve che. "vedanA mAtra karmajanya ja hoya che. athAta pahelA karmo karAya che pachI tenI vedanA bhegavavAnI hoya che. gatabhavane ApaNe
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ 250] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha prasiddha che "jevI karaNI tevI bharaNa" "hAthanA kIdhA haiye vAgyA je jasa karahI vo tasa kaLA cAkhA" "karmaNe hi pradhAna..." "tamainamaH karmaNe "kSINe puNe maryaleke vizakti" "yAvata puNyamida sadavijayate puNyakSayelIyate" AnA jevI hajAro-lAkho uktiomAM eka ja vAtane raNakAra che ke pahelA karma (kriyA) karAya che ane pachI phaLa bhagavAya che chatA paNa chaThTha gaNadhara maMDitaputra devAdhideva bhagavAnane pUche che ke he prabho ! karma pahelA hoya che ? ke vedanA pahelI hoya che ? - A praznanAM mULamA ko Azaya haze ? te tapAsIe te pahelA eka vAtane jANI laIe ke gaNadhara bhagavate cAra jJAnanA mAlika hoya che chatA samavasaraNamAM beThelA bIjA bhAgyava tone jJAna upArjana karAvavAnA AzayathI paNa pUche che. - ghaNIvAra jIvavizeSane karmo jUdA ane phaLAdeza jUdo. jaNAya che. jemake - eka jana kasAI karmane karanAra che chatA e tenI pAse baMgale, moTara, TelIphona, TelIvijana, strI, putraparivAra che ane putra-putranA lagnamAM hajAro rUpIA kharce che gaNikAnI beTI AjIvana, gaNikA kRtya kare che ane mAla-masAlA sAthe. nAgaravelanA pAna cAvyA kare che ane vaibhavapUrNa jIvana pasAra kare che. jyAre eka gRhastha dharmayAna kare che ane daridra che. traNa sAMdhe tyA tera tUTe che AvI vikaTa paristhitimAthI tenA gRhasthAzrama pasAra thAya che. trIjA mALe amane-camana pUrNa jIvananI majA mANe che, chatAMe te puNyakamane sarpa daza de che ane marI jAya che. , satItvadharmanI caramasImAne pAlana karanArI sItA-damayaMtI.
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 nuM uddezaka-3] [251 tathA draupadI Adine vanavAsa bhegavavA paDayA che ane temane ghaNe lAMbA samaya tA retA pUro thAya che ane maunavratadhArI saune hiteccha, bALabrahmacArI paNa TIbInA regathI, damanA rogathI tathA udharasanI bhayakara bImArIne bhegavatAM AyuSya pUrNa kare che AnA jevA to hajAro prasago ApaNe pratyakSa joIe chIe tyAre ApaNA ajJAta manamAM paNa Aja prazna udbhave che ke Ama kema banatuM haze ? AvI sthitimAM jena zAre ja ApaNane samajutI Ape che. te A pramANe -anAdikALanA saMsAramAM mithyAjJAna-pramAda-kAya ane aviratine laIne upArjana karelA ane pratyeka bhavamA meha tathA mAyAnA sevanathI vadhArI. mUkelA karmo jIvanA pradezo sAthe dUdha ane sAkaranI jema mizrita- ekAkAra thayelA che. ' . te kAraNe saMsAranI raMgabhUmi upara rakhaDapaTTI karanAre A chAtmA pitAnA karelA zubhAzubha karmonA phaLane bhagave che AMbAnA jhADa upara lAgelI mATe pratyakSa dekhAtI lIlA raMganI kaThaNa kerI AjanI Aja mIThThI thatI nathI pIlA raMganI thatI. nathI ane narama banatI nathI garbhamAM paDele jIva Aje ja maTe. thata nathI, ane saMsAranA raga maDapamAM AvavA mATe samartha banate nathI paNa samaya jatA te kerI potAnI meLe athavA prayatna. vizepathI pAke che tathA saune pitAnA mIThA rasathI tRpta kare che. nava mahinA pUrA thaye jIva potAnI meLe ja puruSa vizeSa Adi keInA paNa prayatna vinA apAna vAyunI sahAyatAthI sasAranA.
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ 256 [bhagavatIsUtra sArasaMgraha asaMkhyAta samaya 1 AvalikA 256 AvalikA - 1 kSullaka bhava - 17 kSullaka bhava 1 zvAsozvAsa (prANa) '' 7 -prANa -*1 staka 7 oNka 1 lava 38 lava 1 ghaDI 2 ghaDI 1 muhUrNa 1 samayagUna beghaDI- 1 utkRSTa antamuhUrta 30 muhUrta - 1 divasa - - - 15 divasa 1 pakSa (pakhavADIyu) 2 pakSa 1 mahino 12 mahinA 1 varSa 84 lAkha varSa : -1 pUrvAga - 84 lAkha pUrvA ga eTale 70560000000000 varSa - 1 pUrva asakhyAta varSa . 1 pApama 10 koDAkeDI palyopama 1 sAgarepama 10 kaDAcheDI sAgaropama 1 utsarpiNI kALa 1 avasarpiNI kALa 20 kaDAkoDI sAgaropama 1 kALacakra : anata kALacakra 1 pudgala parAvartana kAma - (navatattva prakaraNa mahesANA) eka karoDanI saMkhyAne eka karoDanI saMkhyAthI guNAkAra karavAthI eka kaDADI thAya che. evA daza keDIkeDI palyopamano eka sAgaropama thAya che Aje pramANe trIsa keDAcheDI sAgaropama ane 70 keDAcheDI sAgaropama jANavA. 10 keDAcheDI sAgaropamanI eka
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 ju uddezaka-3) [257 utsarpiNa ane 10 kaDAkoDI sAgaropamanI eka avasarpiNI thAya che. A banne kALamA eka eka covIsI tIrthakara devanI thAya che. Aje mithyAtvane laIne upArjana kareluM jJAnAvaraNIya karma traNa cevIsI sudhI saMsAramAM paribhramaNa karAvaze. ane atyanta kaSAyAdhIna banIne upArjeluM mohanIyakarma sAta covIsI sudhI ApaNuM AtmakalyANa sAdhavA nahIM de. A pramANe saMsAramAM karmavaza banIne anaMta pudgala parAvartana ApaNe pUrA karyA che. abAdhA kALa daramyAna eTale ke utkRSTa prakAre 30 kaDAkeDI sAgaropamanuM mohanIya karma bAMdhyuM hoya to 7000 hajAra varSa pahelA A karma kaMI paNa hAni karI zake tema nathI. A kALa pUre thaye chate ja mohanIyakarma udayamAM Avaze. saraLArtha A che ke sAta hajAra varSa vItyA pachI 70 keDAcheDI sAgaropamanA kALa sudhImAM game tyAre paNa A karma udayamAM AvI zakaze. samudra jema agAdha ane anaMta che tema sasAra, paNa agAdha ane anata che Aje je jIvAtmA sAthe kAryanI bhaya kara paravazatAne laIne atyutkaTa-vairAnubandha paDyo, je jIva ApaNA hAthe maryo, jenI sAthe rAga-dveSanI tIvra gAMTha baMdhANI, athavA mRSAvAda adattAdAna, mithuna ane parigraha vadhAravA mATe je jIvo sAthe ApaNe karmanI gAMThamAM badhANa chIe. te te jIvane je bhavamAM ApaNo ane tene saMgama thaze tyAre tenuM phaLa bhogavavuM paDaze. mahAvIrasvAmI paramAtmAnI ja vAta karIe. moTA ane chellA sattAvIza bhavanI apekSAe aDhAramA bhAvamAM zreyAMsanAtha bhagavAnanA zAsanamAM bhagavAna mahAvIrasvAmIno jIva tripUrNa vAsudevanA avatArane pAmyo hato, tyAM 84 lAkha varSanuM AyuSya
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ 258] bhigavatIsUtra sArasaMgraha - - - - - - - - - hatuM. temAM 83 lAkha ane 49 hajAra varSa sudhI temaNe vAsudeva padane bhagavyuM hatuM. te samaye zavyApAlakanA, kAnamAM atire bharAIne garamAgarama zIzuM (kathIra) reDAvyuM hatuM te samaye nikAcita AdheluM asAtA vedanIya karma nava bhava pachI arthAta karmane badha thayA pachI 80 sAgaropama upara be karoDa lagabhaga varSo vItyA pachI mahAvIra svAmInI bhave govAlAe kAnamAM khIlA ThokayA te rUpe udayamAM AvyuM che. A karma bAMdhyA pachInI vigata A pramANe che. . . . che, 18 mA bhave tripRSTha vAsudeva thayA. jyAM 83 lAkha varSane samaya hate. 2 , * !. 19 meM bhava sautamI narakane che jyAM utkRSTa 33 sAgare5manuM AyuSya che. che - * - * : - ramA bhave siMhanA avatArane pAmyA che ! 21 mA bhave cothI narakamAM jAya che jyAM 10 sAgaropamanI AyuSya maryAdA che - * 22 mA bhavamA vimalarAjakumAra tarIke thAya che. - - te 3 mA bhavamAM priya mitra cakravatI thAya che, jyAM 84 lAkha 1 varSane samaya che. . . , 24 mA bhavamAM zukra nAme devalokamAM avatare che jyAM 17 sAgaropamanuM AyuSya che. * : - + * * ! ! ! *** 25mA bhavamAnandana rAjakumAra rUpe avatare che, 25 lAkha 4 varSano samaya che. : '. * , ' ' 26mAM bhavamAM prANuta devalokamAM utpanna thAya chejyAM 20 ' sAgaropamanI AyuSya sthiti che. '
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 nuM uddezaka-3] [259 jIvAtmAnI ejanAdi kriyA che, ' ke , jIva hamezAM mApapUrvaka kaMpe che, eka ThekANethI bIje ThekANe jAya che. spaMdana kiyA kare che. badhI dizAomAM jAya che. kSebha pAme che, prabaLatA pUrvaka preraNA kare che. ane te te bhAvane pariName che. jyAM sudhI jIvanI A kriyA che, tyAM -sudhI jIvanI maraNa samaye aMtakriyA-eTale mekSa thatuM nathI. kAraNa ke A kriyA thAya che tyAM sudhI jIva AraMbha, saMraMbha ane samAraMbha kare che. ane jyAM sudhI te jIva na kare, cAvatuM te te bhAvane na pariName, tyAre te jIvanI mukti thAya che, kAraNa ke Ara bha, saMraMbha, samAraMbhAdi kiyA te , karatuM nathI. 43 . . -- ramo bhava mahAvIra svAmI tarIke tha che ' -' * *zayApAlakanI sAthe vairanI gAMThamAM baMdhAyelA bhagavAna ane "zayApAlaka bane AtmAo potapotAnI dizAmAM ananta saMsAramAM bhaTakatAM bhaTakatA 80 sAgaropama vItyA pachI pAchA bhegA thAya che ane govALIyAnA avatArane pAmele zayApAlaka, patitapAvana bhagavAna mahAvIrasvAmIne jotAja hohADa rAjyamAM AvIne bhagavAnanA kAnamAM khIlA Thoke che AvI vicitra mAyA jyAre saMsAranI che to pApakarmone dUra karIne potAnA jIvanamAM vItarAgatA-samatA-dayAlutA sahiSNutA ane paropakAritA Adi sadgaNone lAvavA mATe ja : prayatna karavo joIe jethI A jIvane navA karmonA dvAra baMdha thAya ane tapazcaryA, gurusevA, vagere anuzanethI jAnA karmo dhovAIne sApha thaI jAya tyAre ja AtmA zuddha thaze 1 kapa 43 lIlI avasthAne prApta nahI thayelA jIvo sakriya - hovAnA kAraNe vIryAntarAya karmanA kSayopazamane laIne mana, vacana
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ _bhagavatIsUtra sArasaM. ane kAyAthI ejanAdi (kaMpanAdi avasthAone prApta kare che. ane Ara bhAdamAM pravRtti karanAro thAya che. A pramANe gaNadhara bhagavatee pUchelA praznone javAba bhagavAne Apyo che. ' zriNa mahinAnA gADha vAdaLAothI gherAyelo sUrya jema aprakAzita hoya che tema karmonI atyanta nikAcita ane go avasthAne laIne AtmA paNa mithyAtvathI gherAyeluM hoya che. paNa 'nadImAM rahelA goLa pASANanI mAphaka samayanA paripAka thatAM teja " AtmA mithyAtvanA gADha andhakAramAMthI kaMIka bahAra Ave che ane viparIta dazAmAM paraMparAthI svIkArelI vastune mATe kaIka vicAra karatAM te jIvane saraLatA, dayALutA, dAna tathA puNyakamitA Adi guNo upara vizvAsa thAya che. jainazAsana AvI. avasthAne mokSamAM javA mATenI yegyatA rUpe prathama guNasthAnaka tarIke saMbodhe che. ahI thoDeka satasamAgama ane samyagU jJAnane upadeza je meLavavAmAM Ave te jIvAtmAmA evI apUrva ane anivRta zakti prApta thAya che ke jene laIne anAdi kALathI gUDha durbhedya anaMtAnubaMdhI kaSAyane tathA AtmA upara lAgelA mithyAtva meha nAmanA dalinI gAMThane toDavA mATe sabaLa puruSArtha karate. koI kALe paNa nahI meLaveluM "samyagU darzana" prApta karavA mATe , samartha bane che. anaMtAnubaMdhI kaSAya AtmAnI anaMta zaktione rokanAra karAya che. jene laIne anaMtAnaMta bhavomA bIjA jIvo sAthe saMgharSamAM utarIne A jIvAbhAe pitAnuM ghaNuM ja nukazAna karyuM che 'kaNyante-hisyAnte prANinaH parasparamasmin iti kaSa.' - jenAthI cho paraspara haNAya, lu TAye, vidhAya te "ka" eTale
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3nuM uddezaka-3] rila saMsAra che. AvA kapa arthAt sasAra tarapha thajo' eTale gamana karAve. balajabarIthI saMsAranI mAyAmAM phasAve te kaSAya kahevAya che. tenA krodha, mAna, mAyA ane lobha A mULa cAra bheda che. A cAre kaSAyo anaMtAnubaMdhI, apratyAkhyAnI, pratyAkhyAnI ane saMjavalana rUpe cAra cAra bhede che. . . joradAra pavanane jhapATo lAge ane vAdaLA kaMIka vikharAvavAM lAge pachI sUryanArAyaNa pitAnI zaktithI vAdaLAne bhagADavAmAM svayaM samartha bane che. evI ja rIte AtmA uparanA ana tAnuba dhI kaSAya rUpI vAdaLAo je ekavAra khasI jAya athavA khaseDI devAmAM Ave to AtmA pote ja potAnI ana ta zakti vaDe karmonA vAdaLAone kha kherI zake che "anaMtAn bhavAn (saMsAraparibhramaNAn) aavdhnaatiitivAva sIruM : anaMtAnubaMdhI pAyaH" arthAta anaMtabhavomAM rakhaDapaTTI karAve te anaMtAnuba dhI krodhamAna-mAyA ane lebharUpa kaSAya kahevAya ? keIka vyakti-samAja, jAti, gAma, tathA deza upara amuka kAraNane laIne je dha-roSa-vaira ISya vagere pitAnA AmAmAM uddabhave ane chellA zvAsozvAsa sudhI paNa tene ata na thAya te anatAnubadhI kriodha kahevAya che. - mithyAjJAnane laIne jAti-lAbha- kuLa ezvaryabaLa-rUpa, tapa ane zruta (zAstrIyajJAna)nuM abhimAna AvyuM te jIndagInA chellA samaya sudhI paNa maTe nahIM te te anatAnubaMdhI mana kahevAya che. mAyA prapaca vakratAne vaza thaIne pUrI jIndagI sudhI saMsAramAM -
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ 262] [bhagavatIsUtra sArasa caha } gacyApacyA rahe ane kUDa kapaTanI jALamAMthI bahAra nIkaLe ja nahI. te anatAnubaMdhI mAyA kahevAya che putralAbha-dhanalAbha-parigrahaleAbha-Ijjata lAbha-pratiSTA lAbha AdimAM' kasAIne AjIvana lAbhAdha ane te te mAnava anatAnubaMdhI leAbhanA mAlika banaze. - A cAra kapAyA sAthe mithyAtva * meAhanIyanI traNe prakRtie kALalabdhine laI jyAre kSaya pAme athavA zAnta thAya tyAre AtmAne samyaktva 'nI prApti thAya che, je cothu * guNasthAnaka ' kahekhAya che. r , ! 1 aviratine bhagADyA pachI ja virati nAmanuM pAMcamu guNasthAnaka prApta thAya che. A sarvAMge -aviratinA abhAvamAM cha pramatta guNasthAnaka meLavAya che. ' A pramANe mekSa prAptinA cauda guNasthAnaka kahevAya che ane te AtmA potAnI zakti vaDe ja meLavI zake che. * 7 R * J huM 11muM guNasthAnaka upazAMta nAme che. jyAM meAhanIya karmInI 28 pravRttio upazAMta thAya che paNa sattAmAMthI khasatI nathI.. mATeja AADe paNa pramAda A guNaThANAnA mAlikane nIce. pADe che. je carama zarIrI haze ? te nIce paDIne paNa pAche| kSapaka-zreNInA AdhAra laIne ghAtI karmone kSaya karavAM mATe bhAgyazAlI banaze. anyathA guNaThANAnA kALa pUro thaye jo patana pAme te prathama guNaThThANe paNa pAchA jaI zake che ane AyuSya kSayaM ye patana pAme te sarvArtha siddha vimAnamAM avatAra pAmIne khIjAM save mekSa jaze. yAvata
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3nuM uddezaka-3] je te sAdhaka carama zarIrI na hoya te karmonA nAza mATe ekaje "chaThTha tapa zeSa rahI jAya che athavA sAta bhava jeTaluM AyuSya ochuM hoya che tyAre ja teo sarvArthasiddha vimAnamAM vizrAnti leze paraMtu mokSa meLavI zakatA nathI ' ' ' : * have 12muM guNasthAnaka "kSINa mehanuM che. jyAM anAdikALanA pravAharUpe AtmA sAthe ceTelA ghAti karmo paNa AtmAne hAthe joDIne kahe che ke bhAI tamArAthI ame hAryA chIe arthAta ghAti karmono kSaya karIne AtmA karmonA pAMjarAmAMthI chuTo thAya che. ane kevaLajJAna meLavIne 13mAM guNaThANe birAjamAna thaIne che mAtrane sadupadeza Ape che. kSamAM javAnI be zreNi * A bhavamA mokSamAM javAnI gyatAvAlA be prakAranA che hoya che paNa AtmAnI zakti judI judI hovAnA kAraNe eka jaNe upazama mArge prasthAna kare che jyAre bIje kSepakamArga svIkAre che. maLatI sagaDI upara jema rAkhane Dhagale nAkhavAmAM Ave tyAre yadyapi agni dabAI jAya che te e havAne laIne rAkha uDatAM ja agnideva pitAnuM kAma karyA vinA rahetuM nathI jyAre te sagaDI upara ThaMDA pANInI Dola nAkhavAmA Ave tyAre agninuM astitvaja nAza pAmatA koIne paNa bhaya raheto nathI tevI ja rIte AtmakalyANanI bhAvanA che, gurUkulavAsa che, svAdhyAya baLa che, tapazcaryA zakti che, to e pitAnA atara. AtmAnI cAla DhIlI hovAnA kAraNe karmonA mULIyAne dabAvatA dabAvate eka pachI bIjuM guNaThANuM meLavIne TheTha 11mA sudhI pahoMcI jAya che. paNa vaccasAMje
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ [bhagavatIsUtra sArasaMgraha sattAmAM paDelA karmonA kAraNe citravicitra nimitto malatI AtmAmAM calAyamAnatA AvatAM vAra lAgatI nathI. neminAtha bhagavAnanA bhAI rahanemIe yadyapi dIkSA lIdhI che paNa manamAM "rAmatI mane paraNI hota to sArU raheta" AvA prakAranuM "zalya" rahI gayuM hatu. phaLasvarUpe ekAnta sthAnamAM rAmatIne jotA ja calAyamAna thatA vAra lAgI nathI prasannacandra rAjarSi paNa bAhya nimittothI calAyamAna thayA che ane nadiSeNa muninA vairAgyamAM keTalI tIvratA hatI ? "devoe bhale AkAzavANI karI paNa mAre phasAvavuM ja nathI ane te kAraNothI hajAro mAIla dUra rahIza" tadarthe ugra tapazcaryAmAM potAnuM ja lohI, hADakA, mAMsa vagere sukhavI dIdhA hatAM paNa "A vezyA enA manamAM zuM samaje che." Ama tapazcaryAne mada je meharAjAne sazakta subhaTa che, basa ! khela khatama, ane vezyAvAsI banyA che. ane zAlIbhadrajInAM vairAgyamA keIne paNa za kA hoI zake che ? paNa Aje te "mArA mAtAjInA hAthe pAraNu thaze" ane zreNI cUkI javAthI mokSa meLavI zakyA nathI. ItyAdika agaNita udAharaNe zAstromAM saMgrahAyelA paDyAM che. saumAM eka ja tattva kAma karI rahyuM che. ane te "sattAmAM paDelA karmonA bIja". jyAre bIjo sAdhaka bAra bhamAM karmonA bIjane bAlato ane tenA mULIyAone ukheDato ja AgaLa vadhato jAya che tyAre game tevA jIvaleNa nimitte malavA chatA e AtmAne calAyamAna karavAmAM koI paNa samartha nathI banate "hA re bhUDA ! sayama lIdhA pachI, vamana karAyelI vastuone bhogavavAnI IcchA karatA zarama nathI AvatI. Ama kSepaka mArge sIdhAvelA rAjImatIjInA sayamane ApaNe zI rIte bhUlI zakavAnA chIe. A pramANe kha ka munine tathA vANImAM pIlAtA pAcaso sAdhuone tathA upazama zreNIthI nIce paDIne
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 nuM uddezaka-3] pAchA upara AvanArA na~iNa muni, araNika muni, prasannacandra rAjarSi vagere ApaNI AnI sAme ja taravare che. . . A 11-12 mAM guNaThANanAM bhAgyazAlIo tathA 13 mA guNaThANAne zobhAvanAra kevaLI bhagavatone paNa potAnA bhASAvargaNAnA pugalone khapAvavA mATe dezanA ApavI paDe che. te vakhate temanA mana-vacana ane kAyA kriyA karatAM hovAthI aiyaMpathikI kriyA temane hoya che. ane A kriyAne laIne pratikSaNe sAtavedanIya karmane bAdhanArA che "sAtAbAdhe " kevaLI re mittA! terame paNa guNa ThANe re". , , - " te kahyuM che ke AtmAmAM AtmAvaDe sayamite thayelA aNagAre, upaga pUrvaka gamana karanArA, ubhA rahenArA, suvAvAlA tathA sAvadhAnI pUrvaka upakaraNone grahaNa karanArA tathA mUkanArA hoya che, mATe temane aiyapathikI kriyA hoya che. je prathama samaye badhAya che. bIjA samaye anudAya che ane trIjA samaye kSaya thAya che. ' A pramANe uparanA vivecanathI jANI zakAya che ke 11-1ra -13 guNaThANAnAnA vItarAge paNa sakriya hoya che : ' paNa uparanA guNaThANAone prApta nahIM karelA aNugAre ' vItarAya karmanA kSapazamane laIne pramANa sahita kaMpe che. vividharUpe kaMpe che. sthAnAntara kare che ane pAchA sthAne Ave che tathA pRthvIne zobhAve che yAvat ulleSaNa, avakSepaNa AkuMcana ane prasAraNAdi kriyAone manavacana tathA kAyAthI kare -che mATe temane anta kriyA eTale mukti prApta thatI naMthI kemake jyAM sudhI kriyAo che tyA sudhI sara bha samAraMbha ane Arabha rUpa bhAva Azrono te mAlika hoya che te kAraNe pRthvIkAyAdika jIvo -
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26] bhigavatIsUtra sArasaMgraka suvAvayA" maraNarUpa athavA ISTa viyAga rUpa dukha Ape che. ." samAvethApa" te jIvone zeka utpanna kare che. ' "nUrAvAyA' vadhAre paDa zeka utpanna kare che jethI temanuM zarIra jIrNa thAya che. tiqvaMyApa" temane revarAve che. dikAmathI temane glAni pamADe che.-- , - 'AvAyA" trAsa Ape che: - sArAza A che ke upayoga vinAno muni sarve prANone, sarve bhUtone sarve jIvone ane sarve sattano mAranAra hoya che. te A pramANe mAnasika jIvanamAMthI jyAre saraMbha-samAraMbha ane Ara mene tyAga nathI karAto tyAre te sAdhakanI kAyA paNa "sAtAgAra saraka prasthAna kare che eTale zarIranI sukhAkArIne pinAra te muninI badhI kriyAomAM Alasa pramAda ane bekaMrakArI hoya che, tyAre paraThavavA mATenuM pANI, mAguM (laghuza kA), pAtro dhoyA pachInuM pANI, kapha zuMka vagerene evI rIte pAThavaze, jenAthI pRthvIkAyAdika jIvonuM hanana thAya che. uparathI pANI, mAguM tathA bIjA snigdha ane kSAravALA sAbunA pANIne nIce pheMkanAra muni bhAvadayA vinAno mATe ja upavagarahita hovAthI nIce phekatA pANIthI pRthvIkAyane haNaze. tyAM rahelA kIDImakaDAM vagere trasa jIvone paNa mAraze ane phekatA. pANI vaDe mAkhI-macchara vagere jene mAraze, 1 - apakAya ane agnikAyanA jIvo pratye upayoga rahita muni temanA Ara bha pratye paNa bedhyAne vinA hoya che. zarIrane
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 nuM uddezaka-3] rida A pachI pramatta ene apramatta saMyatanA samaye saMbaMdhI kahe che ke-pramatta saMyamane pALatA pramatta saMyamIne badhuM maLIne pramatta saMyama-kALa eka jIvane AzrI jaghanya eka samaya ane utkRSTa dezanapUrvakeTi, ane aneka jIvane AzrI sarvakALa pramatta samayakALa che. * AvI rIte apramatta saMyamane pALatA apramatta - sAyamIne badhA maLIne apramatta saMyamakALa eka jIvane AzrIne jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa dezanapUrvakaTi, ane aneka jAtanA ane AzrIne sarvakALa apramatta saMyama kALa che. pha 44 sukhAkArI aMgAra ThaMDI havA mATe khAsa Agraha rAkhaze, ane sarasa, puSTikAraka, vIryavardhaka, kaLa Adi vanaspatinA ArabhamAM paNa sakriya raheze. muniveSane dhAryA pachI te munine svAdhyAya baLa, tapazcaryAbaLa ane gurUkulavAsa pratye Agraha rAkhavo joItA hatA, paNa AzravanA mAlikano svadhyAya baLa hamezA kamajora hoya che tapazcaryAbaLa paNa zithila hoya che. ane gurUkulavAsa to temane mAphaka paNa Ave tema nathI. , kAraNa ke uparanA traNe mArgo savara dharmavAlAneja anakala hoya che. , * karmonI durbhedya granthi - 44 baMdhAyelA karmo ane pratikSaNe, badhAtA karmonA kAraNe ana tazaktine mAlika evA AtmAnI avasthA eTalI badhI kamajora thaI jAI che ke jene laIne te pitAnuM svarUpa paNa JE 1
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ 268] [bhagavatIsUtra sArasa graha ra jANI zakatA nathI, ane eka gatimAMthI bIjI gatimAM rakhaDyA kare che. viveka rahita, mATe ja bhAna vinAnA AtmA khelavAmAM cAlavAmAM, khAvAmA tathA uThavA esavAmAM ghaNA jIvA sAthe mehu ma yAnI ceSTAo karyA kare che, jene laIne atyanta malIna tathA kliSTa banelI rAgadveSanI durbhedya granthine teADavAmAM samartha banatA nathI, eka gAmathI bIjA gAma javA mATe traNa mANase gherathI nIkaLyA. paNa gAma bahAra jatA ja jhaMgala, jhADI, nadI nALA vagerene joyA pachI eka bhAI ! ' huM luTAI jaIza teA AvA bhaya utpanna thatA ja ane mitrone sAtha cheADIne pAche ghera bhegA thaI gayA. jyAre bIjA mANase theADI hiMmata karI AgaLa vadhyA to kharA . paNa sAmethI jyAre cAra-luMTArA AvatA joyA. - tyAM ja A bhAI eTalA badhA DarI gayA ke, jene laIne pi trIjAe ghaNI himata ApI te e mAnI nahIM ane mUDIyeA vAlIne pAchA ghara bhegA thaI gayA jyAre trIjA bhAI dhaNIja hiMmata karIne cAra-luTArA sAthe laDyA ane temane bhagADIne potAnA lakSyAne pahoMcI gayA che. Aja pramANe jJAna-dhyAna-tapa-jape tathA sayama Adi zastrane dhAraNa karIne traNa sAdhako mukti (meAkSa) -nagaranuM lakSya karIne mithyAtva nAmanA potAnA gherathI nIkaLyA che. paNa mehamAyAnA gADha saMskArone laIne peAtAnA mAta-pitA strIputrAdinA Andana bharyA zabdo tayA temanI lalacAvanArI mAyAne joIne eka bhAI eTalA badhA DhIlA thaI gayA ke jene laIne te peAtAnA manamA evu nakkI karyuM ke ' sayama mArge javu dhaNu: ja kaThana che. ApaNuM A kAma nathI. mAhamAyA chuTI zake tema nathI " ema samajIne peAtAnu lakSya cUkayAM ane anata mAyAmAM pAchA *sAI gayA. bIjA nabaranA sAdhake meAhamAyA tarapha joyA vinA -rAgadveSanA pariNAme te khAvI lIdhA jene laine ghaDIbharane mATe ' '
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ $ [26 peAtAnA AtmAnu asalI svarUpa tathA Izvaranu anaMta teja jovA mATenI samatA prApta karavAnI zakayatA ubhI karI che paNa hajI bhayaMkaramA bhaya kara kamAnI banelI granthine teADavA mATe sama thatA nathI. zataka-3 ju uddezaka-3] jyAM avyAbAdha sukha che te meAkSanA sthAne pahoMcavA mATe jaina zAsane 14 guThThANAonI yathA varNanA karI che eTale kemeDA upara caDhavA mATe jema pagathI upara caTavu anivArya che tema mekSa meLavavA mATe eka pachI eka guNasthAnakarUpI pagathI 1 pAra karIne potAnu dhyeya siddha karavAnu rahe che - 1-2-3 guNasthAnakane AtmA yapi sa sAravartI ana tAna ta AtmAe karatA zreSTha hAya che, kaIka himata dharAvate hoya che. paNa ceAthu guNasthAnaka je meAkSanu dvAra che tyA AvavA mATe jyAM sudhI A AtmA purUSA pragaTa kare nahI tyAsudhI meAkSa mahelamAM paheAcavA mATe 'samyag darzana' nAmanu dAra meLavI zaketema nathI. mATe te traNe sAdhAmAthI paheleA sAdhaka dvAra upara AvyA vinAja pAhe karI gaye| ane asa khyAta bhavA sudhI prAyaH karIne te sthAnane na meLavI zake tevI potAnI sthiti ubhI karI che. jyAre khIje sAdhaka meAkSanA dvAra pAse AvI te gaye che paNa krAdha kaSAyanI tIvratA, viSaya vAsanAnI prakhaLa mAyA ane sagA snehIonI prapaca jAlane laIne rAga dveSanI gAMTha teADavA jeTalI tAkata nahI hAvAthI pAchA karIne peAtAnA mithyAtva nAmanA. ghera paheAcI gayA trIjo sAdhaka peAtAnI Atmazakti vaDe kreAdha nAmanA cArane kAmadeva nAmanA DAkune ceADI vArane mATe parAsta karIne samyagdarzana meLavyu che" je cethu guNasthAnaka kahevAya che, jyAM. AtmAte
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27] bhigavatIsUtra sArasaMgraha ghaNo ja Ananda Ave che. jema bhUkhyA mANasane khAvAnuM maLatI, narasyAne ThaMDu pANI maLatA Ananda Ave tema mokSanA dvAra upara ubhelA mANasane paNa Ananda Ave che. mAnasika vicitratA A AnandamA ne AnandamA mane pharIthI A saMsAranI mAyA satAve nahI ane vadhAre herAna kare nahI, te mATe nyAya nIti cheDIka tapazcaryA ane kAma-kodhane rokavA mATe thoDA tathA mithyAtvathI dUra rahevA mATe vItarAga paramAtmAnuM darzana-pUjana dhyAna kare che ane A pramANe pAcamu guNasthAnaka meLavIne -tyAja ghaNe kALa vyatIta kare che. koIka samaye saMsAranI mAyAnuM -nATaka dekhAya che. te bIjA kSaNe vairAgyanI lahera AvatA bhagavAnanAM bhajanamAM masta bane che. eka divasa khAdya sAmagrIne potAnA putra putrIo sAthe besIne svAdapUrvaka khAya che te bIjA divase khAnapAna choDIne bhagavAnanI mALA gaNe che keIka samaye sasAranA garAga jogavavA mATenI bhAvanA jAgatA temAM lapaTAI jAya che. te bIjA samaye "are A meM zuM karyuM ? ema vicAratAM ja-paupadha che laIne gurUnA caraNomAM bIjI rAta pUrI kare che. Ama keIka divasa , sasAranI mAyA to bIjA divase vairAgyanI mAyAmAM prayANa karatA te bhAgyazAlI samaya pAkatA ane vairAgya tathA jJAnanA abhyAsa dvArA bhegI karelI AtmazaktithI sasArano tyAga kare che ane munidharma- monadharma-samiti-gupti dharma pALavA mATe hiMsAno saMpUrNa tyAga karIne sayama dharma svIkAre che. tyAre jainazAsana A sthAnane chaThTha. guNasthAnaka kahe che arthAta mekSamAM javA mATe A bhAgyazALI chaThThA pagathIe * caDhI gayA che, tyAM gusnA caraNomAM rahe che. svAdhyAyanI zaktine
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 ju uddezaka [1 : ' vadhAre che. tapazcaryA dharmane utkRSTa dharma samajIne karAjAnA sainika sAthe raNamedAna rame che, paNa ApaNe sau koi samajIe chIe ke raNamedAnamAM kAIka samaye ApaNI senAne vijaya thAya che te khIjA samaye zatru rAjAnI senAno vijaya thAya che. AvI rIte A jIvAtmA anAdikALathI meAharAjAnA sainikothI gherAyelA che jyAre vairAgya rAjAnI chAvaNI tA A bhave ja joi zakayo che, mATe koIka samaye meAharAjAnA sainikone humaloradAra thatA ja A bhAgyazALI sAdhakane saMsAra pAhe yAda Ave che bhogavelA bhAgA ane upabhogA yAda Ave che. sagA snehIonI yAda satAve che ane pAchA temanA sAthe dharmanA nAme ' rAga' vadhAre che prAra bhamAM temanI sAthe kalAka be kalAka gappA mAravAnu thAya che pachI TapAla vyavahAra lAgu paDe che ane tyArapachI gurujIne pUchyA vinA kapaDA--kAmalI-pAtrA tathA -taraNI vagere tyA eTale sagAvhAlA tathA peAtAnA, bhaktone tyAM mUkAya che ane A pramANe bhADutIrUpe pagapesAre karelI mAyA / rUpAntare paNavadhavAM lAge che ane chevaTe vadhI gayelI te mAyAne dharmA raga ApIne prazasta prakAramA tene khapAvavA mATe vyAkhyAtAne raga paNa badalavA paDe che. mATe A guNaThThANAne pakSapAta vinAnA jaina -zAsane 'pramatta guNasthAnaka' tarIke samethyu che. pramatta eTale pramAda ''pramAdyate-mevI yite mAtmAnenetipramAduH tenA A bheda che te A pramANe ajJAna, sazaya, . mithyAjJAna, rAga-dveSa, matibhraMza ( vismRti ), dhame' anAdara, yAgakapraNidhAna. 1 + ajJAna eTale nAnaneA sathA abhAvarUpe a jaina zAsanane mAnya nathI, paNa 'NitajJAnamajJAnam' miATe jJAnamityartha. A ajJAna traNa prakAre che mati--ajJAna, zrutAjJAna ane vibha gajJAna: 1 - L 1 * * T
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ 272] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha khAnadAna mANasa paNa nIca mANasanI saMgAthe nIca gaNAya che. -tema mithyAtvanA raMgathI raMgAyeluM jJAna paNa ajJAnaja gaNAya che. AnA kAraNe mANasa ajJAnanA nazAmAM rAo mA rahe che saMzaya paNa pramAda che kemake satya padArthanA nirNayamAM tene kadI 'paNa utsAha AvatuM nathI mithyAjJAna eTale ke hi saka, gRhastha, tathA svArtha mANasanA banAvelA zAstrone ja pramANa mAnIne te cAlatA hoya che. phaLasvarUpe hiMsaka kamene ahiMsA dharma mAne che. A pramANe mithyA buddhine bhramaNAnA nazAmAM ja jIvana pUruM thAya che - rAga-tathA dezanAM atirekamAM AtmA sarvathA bebhAna banIne ajJAnInI mAphaka ceSTAo kare che, je pratyakSa che. : matibhraMza--akhAdya padArthone khAvAthI tathA vadhAre paDatAM kAma ane krodhanA sahavAsathI ma tibhraMza thayele mANasa pramAdI ja hoya che. ' dharmo anAdara-zuddha, sAttivaka, ahisAdi dharmo pratye ane tenA anuSThAne pratye mANasa bedhyAna rahe che ane A avasthA ja pramAda che.' 'mana-vacana tathA kAyAnA saMcAlanamAM hi sI tathA ahiMsAne khyAla rAkhyA vinA dupraNidhAna eTale gaMdA vicAromAM, gAdI * bhASAmAM ane gadA kAryomA manavacana-kAyAne joDavA te paNa * AtmAne pramAdaja che - e pramANe tAratamyabhAve pramAdane seva, mokSano sAdhaka muni paNa pramatta sayamI kahevAya che 1. jyAre jJAna ane vairAgya bhAvathI dIkSita thayelA muni dIkSA letAja ATale nirNaya kare ke saMsAra dukhothI bharelo che mATe
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ . 1 zataka- 3ju uddezaka-3 [73 chevaTe lavaNusamudramAM caudaza, AThama, amAvAsyA ne pUnama -e divaseAe bharatI- eTa kema thAya che, te sa'badhI jIvAbhigama sUtramAMthI jANI levAnuM jaNAvyu che. 45 meAkSa meLavavA mATeja hu jyAre mArA bhAvathI dIkSA svIkAruM chu, te game tevA upasamAM Ave, pariSahA Ave tathA gurUdrArA sAraNAvArIA--cAyaNA-DiceAyaNA thAya e mAre gurUkulavAsa cheDavA nathI. temaja mAre svAdhyAya paNa cheDavA nathI tapa kareM paNa cheADavu nathI ane mArA pAtAnA sa pUrNa svAte choDIne gurUdevanA svAmAMja mArA samarpaNa bhAva karIza. te| A muni AgaLa vadhI zakaze ane antanI maryAdAvAlu sAtamu guNasthAnaka prApta karavA samartha banaze Ama chaThThA ane sAtamA guNasthAnakamA ramaNa karate sAdhaka sAdhana maLye AgaLa vadhIne 8-9-10-11-12mu guNasthAnaka paNa meLavavA mATe bhAgyazAvI anaze A praznottaramA te kevaLa pramattasa yama ane apramattasayamane samaya ja batAvavAmA AvyeA che je spaSTa che 1 45 lavaNa samudramAM pratidina e TAima bharatI Ave che, tyAre samudranI jalasapATI ghaNI ja vadhI jAya che ane samaya vItyA pachI. petAnI meLeja AvelI bharatImA pAchI oTa Ave che ane samudra pUrvavat thaI jAya che A anubhava sau koIne eka sarakhAja che. paNa A bharatI zA kAraNe Ave che ? tenA javAJa bhagavAna mahAvIrasvAmI Ape che ke jemanA meAhaka nAza pAmyA nathI te ca cakSunA mAlika jUdI jUdI kalpanA bhale karatA hAya paNa kevaLajJAnanA mAlika " rAmajI krizrva' "nI mAphaka AkhAe sasArane jJAnacakSuthI pratyakSa karelA hoya che ... sasAra tathA tenI mAyA paNa eTalI badhI vicitra che tathA akalpanIya che ke --jenAthI saMsAranA meATA meATA paDitAe paNa
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra7] bhagavatIsUtra sAragraha vastunI yathArthatAne nirNaya karavAmAM thApa khAdhI che mATe jenAgama ja pramANa che jenI yathArthatA mATe keIne paNa za ke rahetI nathI sAtakIpa ane sAta samudramAM ja sasAranI samApti thaI jAya che Avu adhurU jJAna game tene thayuM hoya to paNa kevaLI bhagavAnanA kevaLajJAnamAM to asa khya dvIpa ane samudra che. saMsAranA ghaNA ghaNA padArtho sarvathA pakSa ja hoya che, tethI vastunI yathArthatA ghaTI jatI nathI. mati jJAnanI durbalatA-AkhaIndriyanI kamajorI tathA parokSa padArthane grahaNa karavAnI zaktine abhAva ane pitA potAnA mAnelA pratye pratye pUrvagraha ItyAdi ghaNA kAraNone laIne sasAranA ghaNA padArthone nirNaya jenAgamanA abhAvamAM thaI zake tema nathI ___" Agamyante vividhapadArthAH dravyaguNaparyAyAtmakAH savA catra kAmaH sa sAranA sa pUrNa jIvo tathA ajIve adholeka-tiryalaka ane urvelakamAM rahe che temAMthI tiryaphaleka sa ba dhInuM varNana A pramANe che. eka bIjAthI saMbadhita asa khyAta dIpa ane samudonI barAbara vaccamAM jabUdIpa che. je goLa nAra gInA AkArano nathI paNa thAlInA AkAra je che, tenI cAre bAju bagaDInA AkArano lavaNasamudra che tenI cAre bAju bagaDInA AkAra je dhAtakI khaDa che Ama bagaDInA AkArane dhAraNa karanArA anukrame jabUdIpa, lavaNasamudra, dhAtakIkhaDa, kALodadhisamudra, puSkaradvIpa, puSkaravaradIpa, varUNavaradIpa, varUNadasamudra, kSIravaradIpa, kSIrasamudra dhRtavaradvIpa, dhRtadasamudra, IsuvaradIpa, Izunarodasamudra, nandIzvaradIpa, nandIzvarasamudra, arUNavaradIpa arUNavaradasamudra e pramANe rA sAgaropamanA jeTalA samaya thAya teTalI ja saMkhyA pramANanA dIpa
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ -zataka-3nuM uddezaka-3 [2pa ane samudra jANavA chellAmAM chelle svayaMbhUramaNasamudra che. Ama samudra pachI paNa alpa pramANamAM cAre khUNe pRthvI che. pachI vAtAvalI che ane tiryaphalaka samApta thAya che. . * - A dIpa ane samudranI caDAI Age Age Dabala (dviguNita) che. jema jabuddIpa eka lAkha ejanane che. lavaNasamudra tenAthI Dabala eTale be lAkha yojana che dhAtakIkhaDa cAra lAkha . janane che. A pramANe TheTha svaya bhUramaNasamuda sudhI jANavuM jabUdIpa cAre bAju lavaNasamuthI gherAyeluM che ane lavaNasamudra dhAtakIkhaDa nAmanA dvIpathI gherAyelo che. Ama saune sthAna niyata che lAkha yojanavAlA jambudvIpanI maryAdA pUrI thatAMja be lAkha yojanane lavaNa samudra che ane enI maryAdA pUrI thatA ja cAra lAkha ejanane dhAtakI khaMDa che Ama -TheTha sudhI ghaTAvI levuM ' eka jana cAra keza (8 mAIla) ne hoya che paNa A mApa ubheMdhAgulathI jANavuM jyAre AnAthI pramANagula pAMca guNa vadhAre hoya che mATe prastutamAM 1 yojananA 2000 keza samajavA jambuddIpanI barAbara vacamA merU parvata che te goLa che. lAkha jana pramANa UM che. jemAMthI eka hajAra janane bhAga pRthvImAM che gepa 99000 hajAra jana pRthvI upara che nIcenA bhAgane adho leka kahevAya che. jyAM sAta naraka pR' e tathA bhavanapationA AvAso hoya che. samatalabhUmimAM asaMkhyadIpa ane samuda che.
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra76] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha urdhva bhAge vaimAnika tathA tiSka de che. A merUparvata bAkInA merUparvate karatAM moTe che. lAkha jana pramANa jammudvIpamAM bharatakSetra hemavatakSetra, harivarvatraNe, mahAvidehakSetra, ramyakakSetra, hiraNyakSetra ane airAvatakSetra che. A badhA kSetro bharata kSetrathI uttara tarapha che. ane temane vibhakta karanArA varSadhara parvata che. te A pramANe himavaMta parvata, mahAhimavaMta parvata, niSadha parvata, nIla parvata, rUkima parvata, ane zikharI parvata che. lAkha janavAlA jaMbudvIpamamA upara pramANe. sAta kSetro ane cha parvato rahelA che. te anukrame mApa sahita A. pramANe jANavAM. bharata kSetra para 6 jana 6 kaLA che. himavaMta parvata 10pa-12 kaLA che. hemavaMtakSetra 215-5 kaLA che mahAhimava ta parvata 4ra10-10 kaLA che. harikSetra 8421-1 kaLA che nipadha parvata 1684ra-2 kaLA che. mahAvidehakSetra 33684-4 kaLA che. nIlaparvata 1684ra-2 kaLA che. ramyakSetra 8421-1 kaLA che. rUkimaparvata 4ra10-10 kaLA che. hiraNyakSetra 2105-5 kaLA che -zikharI parvata 1052-12 kaLA che. airAvatakSetra para6-6 kaLA che
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 uddezaka-3) [277 ahI eka janane 19me bhAga karavo temAMthI teTalA bhAga samajavA jemake bharatakSetra para6 jana che. ane 8 kaLA che eTale 19 bhAgamAMthI 6 bhAga levA A pramANe badhe samajavuM. A bharatakSetramAM pUrvathI pazcima sudhInI labAI vAle vaitAdyaparvata che jenI dADhAo lavaNasamudra sudhI jAya che. A parvatane laIne ja dakSiNArdha bharata ane uttarArdha bharata nAme be vibhAga paDe che temAM dakSiNArdha bhAratamAM tIrthakare, cakravartIo, -vAsude, prativAsudeva, baladevo ane nArade janma le che ane dharmanI pravRtti thAya che A pramANe sakSepathI jANyA pachI lavaNasamudranA bharatI oTanI vAta karavAnI rahe che kemake -praznano viSaya ja A samudra che. A samudAmA cAra meTA pAtAla kaLazA che arthAt kaLazAkAranA padArtho che, eka eka pAtAlakaLaza lAkha ejanane che bIjA paNa nAnA nAnA ghaNA pAtAla kaLaza che. e baMne jAtanA pAtALakaLazomAM nIcenA bhAge vAyu che. vaccamAM vAyu ane pANuM che ane uparanA bhAgamAM pANI ja che. jemAM ghaNuM -vAyuo spadane che kape che ? ane vAyunA kAraNe nAnA moTA cha824 pAtAlALazAonuM pANI ukale che. ane uchAlA mAratAM te pANIne ja bharatI kahevAya che AThama, caturdazI, amAvAsyA ane pUrNimAmA bharatI vadhAre hoya che A pramANe bharatI tathA eTe Ave che ane samudra pAchA pUrvavata thaI jAya che A badhI vAto anAdi kALanA A saMsAranI "laka sthiti nA pariNAme ja thAya che sasAra sacAlanamAM kyAe paNa gaDabaDa nathI kemake arihaMte tapasvIo, tyAgIo tathA satIonA puNya prabhAve leka sthiti,
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ 278 bhagavatIsUtra sArasa'graha, ja AvA prakAranI niyata che mATe samudramAM game teTalI bharatI Ave to paNa sasArane kaI paNa nukazAna thatuM nathI. A pAtAlakaLazAe lavasamudramA ja hAya che, mATe bharatI-oTa A samudrane ja lAgu paDe che jyAre bIjA samudromA A kaLazAe na heAvAnA kAraNe tyAM bharatI-oTanA prazna ja rahetA nathI mATe ja tI kara devAnu " "sAgaravara gabhIrA 'tu vizeSaNa sAka che. game teTalI nadIonA pANI A samudramA ThalavAI jAya te| paNa samudra potAnI maryAdAne che|DatA nathI. tema tIrthaMkaradeve paNa sAgaranA jevA gabhIra eTalA mATe che ke tee zatru ane mitra, suvarNa ane patthara, mAna ane apamAna Adi dvandvomA eka samAna ja hoya che . kamaTha nAmanA adhamadeve pArzvanAtha bhagavAnane jIvaleNa. upasargo karyA ane dharaNendra tathA padmAvatIe prabhune pUjyA che te. paNa bhagavAnanI te! temAM samaSTi che t kauzika gAtravAlA ca Dakauzika sape bhagavAna mahAvIrasvAmInA caraNe Da kha mArIne vadhAtaka humalA karyAM che, ane kauzika gAtranA indra mahArAjAe bhagavAnanA caraNAnu abhivandana karyuM che to e. dayAlu deva ba tenA viSayamA rAgadveSa vinAnA rahyA che, te kAraNe ja bhagavAna mahAvIrasvAmI yAgIonA paNa nAtha che. sIpIA ke paMcAgni sAdhavI paNa sukha duHkha Adi dvandromAM samAna. ane tevA mahAvIra svAmI hatA rAkha cAlavI, kAna phADavA, vagere ceganA lakSaNa nathI rahevu te yAgI kahevAya che A pramANe prastuta praznane rAgadveSathI bharelA, meAha mAyAthI samApta karIe te pahelA. kharaDAyelA, viSayavAsanAnI
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 uddezaka-4 * [279 bhAvitAtmA anagAranI zakti A prakaraNamAM bhAvitAtmA anagAra deva tathA devanAM yAnane jue ke kema ? vAyukAyanuM rUpa, balAhaka-meghanuM rUpa. lezyAnAM dravya, bhAvitAtmAnI vidurvaNAzakti, mAyI (pramatta) ane amAyInI vikRvaNa zakti vagere sa ba dhI praznottaro che. - sAra A che - * bhAvitAtmA anagAra, eTale ke saMyama ane tapathI bhAvita-evA anugAra ghaNuM karIne arthAt AvA aNugArane avadhijJAnAdika labdhio heAya che. anagAra vaikiya samadughAtathI samavahata thayelA ane yAnarUpe gati karatA devane kevI rIte jUe ? te sabaMdhI kahyuM che ke--keI devane jUe paNa yAnane na jue, keI yAnane jUe paNa devane na jUe, koI deva ane yAna banene jUe, jvAlAothI dagdha thayelA mAnarUpI ajagarathI DaMkhAyelA, mAyArUpI nAgaNathI becena banelA ane lebharUpI rAkSasathI cavAyelA ApaNuM jIvanamAM paNa pAtAlakaLazAnI kalpanA karavI, je AzA-tRSNA Adi vAyu vaDe bharelA che ane pratikSaNe kyA ane kAnuM vAtAvaraNa ApaNuM jIvanamAM azuddha ane azubha mAnasika vicAradhArAonI bharatI vadhAratu ja rahe che samudranI bharatI AvyuM nukazAna thAya athavA na paNa thAya. paNa ApaNA jIvananA pAtAla kaLazAo je tophAne caDhyA te bhaya karamA bhaya kara nukazAna karyA vinA rahetA nathI. "pAtAlakalazA yatra bhRtAstRSNAmahAnilai / kapAyAzcittasaMkalpa-velAvRddhiM vitanyate // ".
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ 280] [bhagavatIsUtra sArasa'graha ane koi deva ane yAna-emAMthI keine na jUe. AvIja rIte devI saMkha'dhI, devIvALA deva sa'kha'dhI, jhADanI aMdarane bhAga ne bahArane bhAga jovA sa kha dhI, vRkSanuM phaLa ane khIja vagere sa`kha dhI paNa jaNI levuM. uparanA cAre bhAMgA khadhe lAgu paDe. 46 ,, 46 avadhijJAnAdika labdhinI prApti bhAvitAtmA aNugArane ja thAya che " na vidyate'gAra-gRhaM yasya sa anagAraH ' vRttinI pramukhyate '' arthAt dharmapatnI ( strI )nA parigrahamA saMsArabharanA parigrahane AvavAnuM saraLa bane che. mATe parigrahI heAya te gRhastha heAya che paNa aNagAra hoI zake nahIM. " camattapAmyAM mAvitaH sthiIta AtmA cena sa mAvitAsmA ' AveA sa yamI peAtAnA avadhijJAna vaDe padArthAne grahaNa kare che e jJAnanI vici tratAne laIne koIka samaye vimAnamA beThelA devane jUe che te khIjA samaye ekalA vimAnane ja jUe che to koIka samaye ba tene jUe che, ane khIjA samaye koine paNa jotA nathI AvI ja rIte kAika samaye jhADanA mULane jUe che to keIka samaye zAkhAone jUe che, te ko'ka samaye jhADanI chAlane, puSpane, patrane tathA phaLane jUe che kemake avadhijJAnanA tAratamyathI padArthAnA jJAnamAM paNa tAratamya Ave che ahiMsA sayama ane tapanu spaSTIkaraNa je bhAvitAtmA ahisA-sa yama ane tapatA ArAdhaka che. te ja labdhi meLavI zake che. tapazcaryAnI ArAtranA ane tenA rUDA phaLe! temaja ahiMsA dharmAMnI ArAdhanA eTale vaira ane virodhanI nivRttinI saphaLatA kaiAte AbhArI che te jarA blei laie
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 uddezaka-4] [281 ahiMsA eTale ke keI paNa jIvane krodha-mAna-mAyA ane lebhamAM AvIne mana-vacana tathA kAyAthI mAro nahI, marAvavo nahIM ane mAranArane anumodavo nahIM te ahisA che rAjInAmutpattira diMvA" bAhya nimittone laIne AtmAmAM rAga-dveSanI utpatti thavI te hisA che eTale te rAgadveSanI utpattine ja rokI devI te ahisA che zarIranA rasalehI-mAMsa-hADakAM, majhA, ane zukrAdi dhAtuone tapazcaryArUpI bhaThThImAM khUba tapAvyA pachI temAM rahelA tAmasika ane rAjasavRttinA paramANuone bAlI nAkhe te tapazcaryA kahevAya che. dehane zuddha kare, manane pavitra banAve ane sa pUrNa jIvarAzi sAthe maitrIbhAva sadhAve te tapazcaryA che bhagavelA bhoge tathA upabhogamAM pApakarmanI bhAvanAkarAvIne tathA zuddha bhAve prAyazcita karAvIne samiti-guptirUpa egamArgamAM joDAvI Ape te tapazcaryA che. hisAnubadhI-mRSAnubadhI-maithunAnubadhI Adi vicArone svapnamAM paNa AvavA de nahI te tapazcaryA che AvA pavitratama ahiMsAdharma tathA tapodharmane prApta karAve, - ane prApta thayelAne TakAvI rAkhe te sayamadharma kahevAya che tene saraLArtha A che ke -sayama dharmanI prApti vinA ahisA tatva, tathA tadhirmatattva paNa prApta thaI zake tema nathI kadAca thAya to paNa ahi sA tathA tapamA zuddhi Ave tema nathI sa yamanI ArAdhanAmAM jeTalA aMze rAga-dvepa-svArtha haze teTalA aze ahiMsaka ane tapasvI paNa rAgadveSathI yukta banIne svArthAnta- mehAnta ane krodhAbdha banaze svArthIbdha mANasa hajAro lAkho mANasa sAthe zaThatApUrvakanuM vAtAvaraNa keLavaze mATe te hisaka che.
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ 282] [bhagavatIsUtra 'sArasa`graha mAhAnya mANasa vinaya ane viveka vinAne thatA mAnavasamAjane paNa vinaya ane viveka vinA karaze ane krodhAnya mANasanA khAdya vairAgya ghaNA jIvAne vaira-jheranA raste laI jaze. mATeja sayama vinA ahiMsA nathI, tapeAdhanathI sayama vinAnA game tevA paNa ahiMsaka, peAtAnI Antara vRttimA luccA, vajra ane paradrohI banaze temaja sayama vinAnA tadharmI paNa Antara jIvanamAM khAvApIvAnI vastuone lAlacu hovAnA kAraNe tenI Abhyantara vRttie guptarIte bhAga mA tarakaja vaLaze mATe te sAdhakanI ahiMsA paNaazakata ja rahevAnI ane todhama paNa Adhi-vyAdhi tathA upAdhine AmatraNa ApanArA thaze pAya sayamanI vizALa samavruti sayama vinAne mAnava jIvAnI rakSAmA bedarakAra hAvAthI hiMsaka che temA paNa jvAnI rakSAmAM e dhyAna rahevu te dravya hiMsA che ane asa yamI jIvana svata bhAva hiMsA ja che. sayama vinA mAnava mana gamatA zabdomAraseAmA, rUpa jovAmA, sundara gandhAmA ane sparzamAM Asakta heAvAthI te bhAgI che paNa bhAva sayamI nathI sayama vinAnA mAnava Antara jIvanamAM manadaDa, vacanaMda Da ane kAyadaDanA mAlika che tethI traNe daDAthI tenu mAnasika, vAcika ane kAyika jIvana paNa hi Msaka raheze. mATe ja mana, vacana ane kAyAnA daDAne nigraha karavA arthe eTale ke manapti vaDe manadaDate kAbUmAM leveA, vacanagupti ane bhASAsamiti vaDe vacanada Dane kabajAmA levA ane kAya ta tathA IryAsamiti dvArA kAyada DatA nigraha karavA te sayama che. IAMsamiti, bhASAsamiti, epaNAsamiti, AdAnanikSepasamiti
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 uddezaka-4] . [283 tathA usargasamiti A pramANe pAca samiti ane traNa guptimA pravRtti karanAra ne ekendriyAdi prANIonI pIDAnA parihAra rUpa sayama che A ja vAtane dazavaikAlika sUtranA dazamAM adhyayananI 15mI gAthAthI vicArI laIe TUthabaMnna, vAyarasaMga, vAvaDiMga, saMna -arthAta hAtha, paga, vANI ane indriyone ka Trola karavI te sayama che. ane A sa yamI ja ahi saka ane tapasvI hoya che. hAthane sayama - eTale ke, hAthane sa yamita karo anAdi kALanI kuTevo ne laIne bIjAne mAravAnA ke dhamakAvavAnA adhyavasAyathI muvakI lIne hAtha ugAme che kharAbaceSTA mATe AgalIothI IsAna kare che bIjAne DarAvavA mATe tarjanI AgalIne upayoga kare che khoTA tola-mApa-hisAbanA copaDA khoTA lekha tathA khoTI sahI karavAmA hi saka bhAve ja hAthano upayoga thAya che AvA prakAranA kAraNe mA khoTI Adatone dara karavI te hatyasaMyama kahevAya che jayavaMyama -je sthAna para Athava dvArA sevAya ane jenAthI pitAnA gurune, vItarAgadevane, jenadharmane ane chevaTe pitAnA cAritrane doha thAya che tevA sthAnamA, tevA kAryomA pagano upaga kare nahI IryAsamitinuM tAtparya paNa eTaluM ja che ke sa yamanI. ArAdhanA mATe eka Asana upara ja besavA mATeno abhyAsa karavo ane gurunI AjJAthI ja gamanAgamana karavuM te pAdasayama che. vAvalaMcama- eTale ke jIbha game tema bolavA mATe nathI tema je te khAvA mATe paNa nathI kemake - dharmaviruddha ane guruAjJAnI maryAdA ula ghIne kaI paNa belivu ane game te khAvu te asayama che. anAdikALanI kuvAsanAne laIne ja game te bolavAnI ane
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ 284] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha have vAyukAya, eka moTI patAkAnA AkAra jevuM rUpa vikuve che. ane tema karIne aneka pejane sudhI gati karavAne te zakti che. A vAyukAya te AtmaRddhithI gati kare che, paNa pavananI RddhithI-zaktithI gamana karatuM nathI. jema AtmaddhithI gamana kare che, tema AtmakarmathI ane AtmaprayAgathI paNa gati kare che. A vAyukAya UMcI patAkA ke paDI gayelI patAkA-bane prakAre rU5 kare che. A patAkA game tenI sAthe bolavAnI Adata paDelI hoya che. tene kAbUmAM levA mATe pusvArtha kare te vAsayama che jyo sayama che tyA saMvara che. jyAM sa vara che, tyAM Azraya mArga baMdha thavAthI karmabaMdhana paNa nathI ane jyA AvatA karmone rokI lIdhA tyA jUnA karmonI nirjarA thatAM vAra lAgatI nathI ane jyA nirjarA che tyA avaraya mokSa che ane kSamA avyAbAdha anata sukha ja che pharidrAraMjana eTale ke pAce jJAmendriyone, upastha (purucihna tathA strI cihna) tathA gudA sthAnane asayamanA raste jatA jJAna vairAgyathI rekI levA te Indriya sayama che anaMtabhavonI bhramaNAmA Indriya sa ca sarvathA du yAjaya rahyo che. kemake -pratyeka bhavamAM A AtmAe saMsAra mAvyo che, -zaNagAryo che, bhogavyo che ane pace IndriyanA 23 viSamA pUrNa rUpe Asakta bane che. mATe pahelAnA bhavonI kuvAsanA tathA kuceSTArUpI asayamanA saMskAre A bhavamA, paNa udayamAM AvyA vinA rahetA nathI ane udayamAM AvelA athavA udIraNa karIne udayamAM lAvelA IndriyonA asa yamane jJAnarUpI lagAmathI vazamAM lAvI -zakAya che.
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 uddezaka-4] 285 eka ja dizAmAM hAya, evu` rUpa karIne gati kare che. A vAyukAya patAkA nathI. paNa enuM rUpa evuM bane che. AvI ja rIte alAhaka--eTale meghanA saMkhdhamAM paNa che ke--megha eka meATu' strIrUpa karIne aneka ceAjanA sudhI jai zake che. Ama meghA AtmaRddhithI gati karatA nathI. paNa paraRddhithI-zaktithI gati kare che, A megha--balAhaka zAstromAM zarIrane rathanI upamA ApI che. AtmArUpI zeThanA hAthamAM jo jJAnarUpI lagAma, gurukulavAsa rUpI kavaca ( khakhkhara ), vItarAgadevanI AjJArUpI talavAra haze? te IndriyA rUpI gheADAone vazamAM karatA vAra nahI lAge anyathA mithyAjJAna, bhramajJAna, buddhiviparItatA rUpI lagAma hAthamA AvatA ja indriyA tAkAne caDhayA vinA rahevAnI nathI AvI avasthAmAM kapAyeAnI pariNati avazyabhAvinI che, ane jyAM kapAyeA che tyA mAnasika vicArA azuddha ane malina ja banavAnA che. mATe IndriyonA saMyamane ja sayama kahevAya che mekSa meLavavA mATe tathA guThANAone eka pachI eka prApta karavAmA sayamanI AvazyaktA sarvathA anivArya che AvA prakAre sayama ane tapodhanI ArAdhanA karanAra aNugArane avadhijJAnanI labdhi prApta thAya che. Ama te pahelA ane cethA guNaThANe rahenArA deva ane nArAne paNa avadhijJAna (vibha gajJAna ) hAya che paNa te jJAnane. upayoga kevaLa peAtAnA puNya ane pApanA kaLAte bhAgavavA mATe ja karavAmA Ave che mAtra samyaktvanA mAlika devAne ja avadhijJAnanA upayAga, tIrthaM kara devAnA paMcakalyAkanI ArAdhanA mATe paNa kAmamAM Ave che.
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ 286] [ bhagavatIsUtra sArasaMgraha e strI nathI, puruSa, hAthI, ghaDe vagere nathI. paNa balAhaka che, megha che. strI, puruSa, hAthI, gheDa-ene enA rUpo che. AvI ja rIte A balAhaka yAnanu rUpa pariNamAMvIne paNa aneka yejane sudhI gati kare che. . A megha-balAhaka e AkAzamAM dekhAya che, te che. AkAzamAM tenAM aneka rUpo dekhAya che. megha e to ajIva . che. svabhAvathI enuM pariNamana thAya che megha pitAnI zaktithI -ddhithI kAMI gati karato nathI. vAyu athavA koI devanI preraNAthI ja te gamana kare che. mATe ja kahevAmAM AvyuM che ke- paraRddhithI gamana kare che have vezyAnA saMbaMdhamAM kahyuM che ke-je jIva narayikamAM, tiSikamAM, vaimAnikamAM, utpanna thavAne yogya che. te kevI lezyAvALAomAM utpanna thAya ? enA javAbamAM kahyuM che kejIva jevI vezyAvALA dravyanuM grahaNa karI kALa kare, tevI lezyAvALAmAM te utpanna thAya che 47 47 sthAvara nAma karmane laIne vAyukAya sthAvara jIva ja che, te paNa kriyAnI apekSAe eka sthAnathI bIjA sthAne gati kare che vAyune AkAra dhvajA jevo che vidurvaNa karato vAyu, strI, puu, hAthI Adi AkAre tathA yAnAdi AkAre vidurvaNA karatA nathI paNa moTI patAkAnA jevA AkAranI vidurvaNA kare che ane aneka yojana sudhI gati kare che svata zuddha vAyu paNa je pugalane sparza karIne ApaNane sparze che ane te pudgalemAM rahelA zubha ke azubha gadhane ApaNe dhrANendriya dvArA grahaNa karIe chIe. tyAre te vAyu paNa sugandhI ke durgandhI kahevAya che, ane jyAre pudgalenuM sAhacarya samApta
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 uddezaka-4] [287 thAya che tyAre vAyu paNa potAnAM mULa svabhAvamAM AvI jAya che. gulAbanA phulanI vacce rahelA pIlA rajakaNe paugalika hoya che ane sugandha temA rahe che, vAyunI sAthe ekalo gaMdha guNa mizrita thato nathI kemake guNe vyAzrita hovAthI guNI (dravya)ne cheDIne ekalA rahI zaktA nathI, mATe gulAbanA phUlamAM rahelA sugadha guNavAlA paugalika rajakaNone vAyu sAthe le che, ane saune sugandhita kare che tevI ja rIte ukaraDAmAMthI durgadha pugalo vAyu sAthe male che tyAre saune durgandha Ape che, tema thatA ApaNe AtmA sukha dukhanI lAgaNIne prApta kare che. pudgalanI zakti keIpaNa pugala ApaNuM AtmAne tyAreja nukazAna karaze jyAre ApaNuM mana asaskArI ane durvAsanAnu zikAra baneluM hoya che, tathA moharAjAnu gulAma hoya che tevA samaye AtmA paNa IndriyAsakta, azakta, kaSAyAdhIna, ane pratikSaNe rati-aratinA khyAlAtemA Dubelo hovAthI pudgalene camatkAra AtmAmAM sarjAya che ane jIvAtmA moharAjAnI beDImAM phasAI jAya che che. jyAre AtmA pote sAvadhAna thaIne munIma jevA manane tAbedAra banato nathI ane anAdikALanI moharAjAnI rAjadhAnIne tyAga karIne vairAgya rAjAnI chAvaNImAM jyAre praveza kare che, tyAre eka pachI eka karmonI vargaNAne pitAnA AtmapradezathI kha kherato te jIvAtmA pitAnI anata zaktinA mAdhyamathI AgaLa ne AgaLa vadhatA jAya che, ane yathApravRtti, apUrva tathA anivRtti nAmanA karaNa eTale pitAnI ja zakti dvArA potAnI meLe "samyagadarzana meLavavA mATe pUrNarUpe taiyAra thAya che, te samaye AtmAmAM na
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ 290] [bhagavatIsUtra sAsaMgraha temane sahavAsa paNa pApavardhaka hoya che durAcArane, Ama traNa denAre hoya che. A napusake mahAkapAthI sarvatra nidanIya pravRtti karanArA ane bIjAone bagADanArA hoya che. moTA zaheramAM lAgele dAha jhaTa bujhAtA nathI tema, paDaka, vAtika, kalIba, kubha, IrSAlu, zakunI, takarmasevI, pAlikApAlika, saugandhika ane Asakta nAmanA deza prakAranA napuMsakeno vedodaya zIghratAthI zAnta thato nathI mATe temanA adhyavasAya atyantamalina hovAthI temane sahavAsa paNa nindanIya mAnyo che. ' parUpacihna (mehana) tathA strI cida vinAnA napusake zarIre napuMsaka hoya che mATe sAdhya che, paNa uparanA daza napusake haiyAnA napusake che je asAdhya che (1) 5Daka paNa cha prakAra hoya che (1) puruSAkAre janmavA chatA paNa strInI jema gati laTakA maTakA karanArA hoya che . (2-3) zarIranuM varNana, AkAra, gabdha, sparza vagere strIvata hoya che (4 mehana jemanu ghaNu ja moTuM hoya che. (5) bhASA mRdu ane mulAyama hoya che. (6) mUtrotsarga (laghuza ko) strInI jema avAja karato ane phena vinAne hoya che (ra) vAtika-mehana (purUSa cihna)mAM uttejanA thayA pachI potAnA vedane rokI zakavA mATe asamartha hoya che (3) kalaba-je daSTi, Ali gana, zabda ane AmaMtraNa cAra cAra prakAre karelI - hAya che
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 uddezaka-4] [291 (1) purUSake strIne tathA bAlaka ke bAlikA ne nagna avasthAmAM joIne ja kSubdha thanAre hoya che. (2) strIne avAja sAMbhaLatA ja kSubdha thAya (34) strIthI AmaMtrita tathA sparzAsparzamA je potAnI maryAdAthI " bhraSTa thAya che. (4) ku bhI-eTale jemanA vRkSaNe moTA hoya che. (5) Ibdhalu-pratisevyamAna strI ne joIne pote IrSAlu bane . - (4) takarmasevI-maithuna karyA pachI thayelA vIryapatanane kUtarAnI - jema pitAnI jIbha vaDe cATe te () pAkSika pAkSika- jene zukla pakSamAM vedane tIvra udaya hoya che ' ane kRSNa pakSamAM alpa (8) saugandhi- vedakarmanI uThyatAne laIne potAnA mehanane sUdhA kare te (9) zakunI- cakalA cakalInI jema utkaTa vedane vaza thaIne vAravAra ' maithuna pratye ja mana rAkhe che. -10) Asiphata- vIryapAta thayA pachI paNa mAnava strI uparathI uThe nahIM ane strIne agomA ja Asakta bane te. uparanA napusake cAhe strI he yA puruSa potAnA hakarmane rokI zake nahI ane apabhya ceSTAo pratye ja khUba rAgavALA thaIne rAta divasa temAM masta rahe che. mATe ja napu sakada bhaya kara pApajanaka che ane pUrvabhavanA mahA bhayaMkara karmone laIne athavA A bhavana maha ceSTAone laIne, A karma upArjana thAya che.
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ 288] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha abhUtapUrva utsAha Ave che, navuM eja Ave che, jenAthI AtmAnA adhyavasAya zuddha-zuddhatara ane zuddhatama bane che, teja samaye eTale ke mithyAtva guNasthAnakanA atima bhAgamAM ane samyaktva prApta thavAnA samaye ja AtmA yadi AyuSya karma bAMdhe to nIcenA azubha sthAne bAdha nathI, je atyanta nindanIya sthAnake che te A pramANe - ke "narakAyu, narakagati, narakAnupUthvIM, ekendriyatva, beIndriya, teIndriyava caturindriya, sthAvara nAmakarma (pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati) sumanAmakarma, aparyApta nAmakarma, sAdhAraNa vanaspatikAya (ana takAya) hu Dakasa sthAna, AtapanAmakarma, sevArta saghaNu, napusakaveda, ane mithyAtva mehanIyakarma A pramANe 16 prakAranA atIta aniSTa karmone ana tazakti taraka prasthAna karato AtmA bAdha nathI, kemake mithyAtvanI hAjarImAja uparanA karmo baMdhAya che - mithyAtva eTale AtmAne dusAdhya roga, mahAgADha a dhakAra, paramazatru ke viSa ane kAtIla jhera samAna che kemake roga, alpakAra, zatru to eka ja bhavamAM du kha Ape che paNa mithyAtvane laIne jIvAtmA hajAro bhava sudhI dukhI bane che jAtyadha potAnI pAse rahela sArI naThArI vastune joI zakatA nathI tema mithyAtvavAsI AtmA paNa tattva-atarava, khAdya-akhAdya, peya--apeya, kRtya--akRtya Adine jANI zakato nathI to pachI tyA jya vastune tyAga ane svIkArya vastunA svIkAro viveka tene nahI malavAthI ja nIcenA 16 sthAnane prApta kare che. eka sthAnathI bIjA sthAnamAM javA mATe mithyAtvI-AtmA sauthI pahelA narakamAM javA mATenuM AyuSyakarma bAMdhe che. pachI
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 jhu uddezaka-4] [289 naraka gati nAma karma ane te sthAna prApta thAya te mATe narakAnupRthvI nAma kama khAdhe che. jyAM sukha che ja nahI. ekendriyava-- yA ghaNI aspaSTa vedanA che. vikalendriyalamAM IndriyAnA abhAva ane te te prANAne abhAva temane mATe atyanta du khadAyI hAya che sthAvara gonimA te jIvA upara game teTalA varasAda, ThaMDI, garamI paDe, athavA temane koi kApe, cheke, te! paNa eka sthAnathI bIje sthAne jaI zakatA nathI sUmanAma karmAMte laIne temane sUkSma-adazya zarIra hAya che. aparyApti avasthA eTale peAtAnI paryAptie pUrI karyA vinA ja maravuM paDe te sAdhAraNa vanaspatikAyake jyA eka zarIramAM asa khyAta ke ananta jIve bhayaMkara vedanA bheAgavI rahyA che. huM DaeNkasa sthAnamAM manuSyatva prApta karyA pachI paNa sarve agAmAM khADa khApaNa rahe che. sevA sa dhayaNu jyAM hADakA ghaNAja kamajora hoya che. napusakAnu varNana je dIkSAne mATe ayeAgya che. napusaka veda jenAthI strI tathA purUSanA viSayamA maithunecchAkhanI rahe che te napusa ka veda kahevAya che. A napusaka vedane prApta thayelA napusakeA, atyanta pApI bharelA adhyavasAyavAlA hAya che temA paNu daza prakAranA napusake te dha, kama ne ayeAgya hoya che dIkSAne mATe sarvothA ayAgya heAya che. * 1
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ 292] saMsAravartI AtmAonA be vibhAga che. pahelA vibhAgamAM sukhanI sAmagrI prApta karelA ane tene bhAgavanArA hoya che. ! [bhagavatIsUtra sArasa'graha khIjA vibhAgamAM sukhasAmagrIne sathA abhAva hoya che. eTale sukha nAmanI cIjane jANatA paNa nathI. sadguru sevanathI ApaNA haiyAmAM yadi samyaktvanA vAsa haze. ze' tenAthI maLelI samyak buddhi ane saviveka dvArA ghaNA ja zubha. karmo bAMdhavAnA avasara Avaze ane haiyAnA maMdiramAM mithyAtvane vAsa haze te mithyAmuddhi-asavivekanA mAdhyamathI bhayaMkaramAM bhaya karapApasthAnakAne sevatA A jIva du kha meLavaze ane du khanA sAdhanA ja meLavanAra thaze ane tevA sthAnemA ja janma leze. jyAM khAvAmAM. pIvAmA rahevAmAM sabaMdhamAM kayAe paNa sukha meLavI zake nahI sro vedanuM kAraNa samajadAra AtmA jyAre bhAnamA Ave che ane svakartavyane jANe che tyAre peAtAnI pracaMDa zaktine upayeAga karIne dhArmikajIvanamA peAtAnu mana lagADaze tyAre mithyAtva guNasthAnakamAMthI bahAra AvIne saddhi-saviveka, jJAna, vairAgya, svAdhyAya, tapazcaryA rUpI zastrAne hAthamAM laIne samyaktva-samyagdarzana nAmanuM guNuThThANu meLavaze tyAre mithyAtvatA nAza athavA upazama thaI gayelA heAvAthI. upara batAvelA azubha sthAne, anA` kulA, khAnadAnI, mAta-pitAe athavA peAtAnA zarIranI khoDakhApaNA meLavavA mATenI ceAgyatA naSTa thaze Ane saraLA A thayeA kaeN, samyaktva prA'ta jIva cAhe manuSya hAya ke strI, gRhastha hoya ke sAdhu, tenuM AtmabaLada '
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 uddezaka-4]. [293 eTalu majabuta hoya che ke pitAnA zuddha adhyavasAye dvArA AvatAM bhavamAM narakagati, vilendriya tathA ekendriyAdi jAti tathA napusaka veda jevA anyanta pApane bhogavanArA sthAne meLavI zakato nathI. A che samyakatvano camatkAra jene laIne anaMtAnubaMdhI kaSAyo dabAI javAnA kAraNe paNa AtmAne unnata mArge javAnA rastA u6ghATita thAya che ane jyAre jyAre A kapAye pitAnuM svarUpa pragaTa karatA jAya che tyAre tyAre A samakitI AtmA te kaSAyone mArI ja -nAkhe che. bhagADI ja mUke che athavA tene pharIthI dabAvI mAre che -jethI kAyo tyA phAvI zakatA nathI A badhI vAta jJAnazaktine pAmelA AtmAmA svaye jAgRta hevAnA kAraNe potAnI meLe thatI rahe che have A AtmA kadAca durbhAgya hoya athavA pAca paccIsa bhavanI rakhaDapaTTI karanAre heya ane hajI pAche mithyAtva guNaThANe paheo na hoya te samaye paNa arthAta ekvAra samyaktvane sparzIne zaktivAle thayela AtmA yadyapi samyaphatvathI paDI rahyo che, to paNa anaMtAnubaMdhI kedha, mAna, mAyA lebha vacalA cAra saMsthAnA ( nyagrodha, sAdi, vAmana ane kuja) A pramANe cAra saMghayaNa (RSabhanArA, nArAca, ardhanArAca, kAlikA) nIcagotra, udyotana nAmakarma, azubhavihAgati, strIveda Adi je nindanIya ane Arta dhyAna karAvanArA sthAno che tene paNa A AmA bAdha nathI. kAraNa ke A sthAne anatAnubaMdhI kaSAyane kAraNe badhAya che ane sa yavanI hA jarImAM te A kathAnu jora hotu nathI. AmAM bAkInA sthAno te karmagranthathI jANI levA kevaLa strIvedanI thoDIvAd karI laIe
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ 294] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha pIttanA prakopane laIne jema judIjudI jAtanA mIThA padArtho khAvAnI IcchA che tema mahA pApI bhAvanAne laIne niyANa pUrvaka bAMdhele strI veda jyAre strIligane prApta thAya che tyAre mAnasika kalpanAmAM ane aMnukulatA malatAM judA judA purUSane bhogavavAne mATe te AtmA taiyAra thAya che, arthAta purUSo sAthe sabaMdha karavAmAM tene tIvrAbhilASa bace rahe che te strIveda kahevAya che paNa A vAta to strIligane dhAryA pachInI che jyAre purUpa liMgane dharanAra mAnava purUSa vedanA atyutkaTa udayane laIne athavA meha karmanI udIraNA karIne tevAja sahavAso, meLave che jenAthI. bIjI strIone bhogavavAnI tIvra IcchAvAle purUpa, paisAnA jore, rUparaganA jore, vAcAlatAnA mAdhyamathI, bIjI strIo sAthe ramaNa. karavAnA duSTabhAvathI te te strIo sAthe. bhegavilAsamAM ramaNa kare che. ane tenA tIvra pariNAmone pAmela A AtmA, AvatA. bhavane mATe strIlI ga arthAta strI-avatArane pAme che sAra A che ke samakatathI bhraSTa thato AtmA paNa eTalo badhe jAgRta zakitavAle hoya che ke jene laIne uparanA sthAne tathA strIveda paNa upArjana karato nathI kemake jyA sudhI mithyAtva guNasthAnake Avato nathI tyA sudhI AtmA zuddhabhAvane ja bhajanAre hoya che ane potAnI zuddha legyAo dvArA durgatine pAmato nathI. have A praznottaranI pUrNAhutimAM AtmA sAthe jyAM sudhI samyapha rahe che tyAM sudhI AtmA vAyunI mAphaka sugadhI hoya che ane mithyAtvarUpI durgadha pugalanA sahavAse AtmAnA dharmakarmanA, ADaba kevaLa bhArabhUta ja hoya che. jenAthI pote bagaDe che ane bIjAone paNa bagADe che.
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3nuM uddezaka-4] [25 uttamottama cAritra meLavyA pachI, pAlyA pachI paNa amUlya ratna pratye ana tAnubaMdhI lebha kavAyanA kAraNe sAdhvIjI AvatA bhavamA garamalInA avatArane pAme che meghamAM thatAM AkAre - balAhaka eTale megha je acetana che vAyunI preraNAthI AkAzamAM jUdA jUdA rUpo dhArIne aneka yojana sudhI jaI zake che bhagavAna karamAve che ke AkAzamAM pratyakSarUpe vAdaLAo judAjudA AkAravAlA hoya che. tema vAyunA sahayoge gati karanAra hoya che te meghanA jUdA jUdA pariNamana thAya che, ane ApaNe sau pratyakSa joIe chIe. AkAzane jovA mATe ApaNe je cheDe puruSArtha karIe to tyAM rahelA vAdaLAono kaIka ne kaIka AkAra ja hoya che je ApaNe joI zakIe chIe AkAra vizepane pAmelA vAdaLAo, zubhAkAre dekhAya te mAnavanuM zubha thAya che, ane azubhAkAre dekhAya to mAnavanuM azubha thAya che. eTale, rAkSasa, pizAca, DAkaNa, vAgha, UMTa jevA bhayAnaka tathA bIhAmaNA AkAranA vAdaLAo je dekhAya to jonArane nukazAnamAM utaravAnA ja divaso Ave che. ' eka ja paugalika AkAra saune judAjudA rUpe dekhAya che. AmAM ApaNuM Akho ja camatkAra hoya cheeka ja dazyane jetA ekanI Akha pUrI rIte ughaDelI hoya che. te keInI adhurI ughaDelI hoya che, te samaye kaI tIrachI joye che, ane koI sI. mATe AkAronA damAM paNa pheraphAra thAya che zubhAkArane pAmeluM vAdaLa ekane devanA AkAre dekhAya che tyAre bIjAne rAkSasanA AkAre dekhAya che.
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ 296] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha AnuM nAma pugano camatkAra. aMdhArAmAM rahelA padArthane ke mUrtine jovA mATe sAme dI hoya tyAre tene AkAra jUdA rUpe dekhAya che. ADIbAju dIvo hoya tyAre tene AkAra pheraphAra vAle dekhAya che. dIvo na hoya tyAre jUdha AkAre mAthA upara phUlanI mALA mUke tyAre jUdo AkAra, agaracanA kare tyAre judA AkAra, Ama pudgalenA sahavAse ja jUdA jUdA AkAra dekhAya che AmAM camatkAronI kalpanA karavI te paNa eka ajJAna ja che. sAdhaka mAtra pugalenA sahavAse potAnA AtmAmAM pratikSaNe zA zA camatkAre sarjAya che te jovuM eja anubhava jJAna che. e ja tAraNahAra jJAna che, bAkI badhuM mithyA che. lezyA paratve A praznottara che? lezyAonI utpatti jema RTikanI mUrtinI pAse je raMganuM puSpa haze skaTikamAM paNa te raga utaraze. te pramANe ana tAna ta karma vargaNAnA bhArathI dabAI gayelA AtmAne samaye samaye jevo je sahakAra ke sAhacarya thAya che. AtmAne paNa tevA tevA pariNAma adhyavasAya thatA rahe che - kasAI, zikArI hisaka Adi parivAramAM janmelA saMtAnane pratikSaNe tevA ja prakAranA zabdo sAMbhaLavA maLe che ane tevA mAra phADanA zabada sAbhalavA mAtrathI temanI sevA prakAranI ja pravRtti thAya che. bhIkha mAganArAnA ghera janmelAne bhIkha mAMgavAnA ja pariNAme banyA rahe che parigraha parimANavratane svIkAra karyA vinA, tathA dharmAdharmano vicAra karyA vinA, vyApAra-rojagAramAM pUrNa rUpe masta banelAne rAta divasa svapnamAM paNa potAnI dukAna vyApAra
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 ju uddezaka-4] [297 dharAka tathA korTa-kacerInA adhvasAyeA rahe che. jyAre dharmAtmA, ziyaLasampanna, yAlu, dAnezvarInA ghera janmelAte sArA saMcega maLe che. mitra maDaLa paNa tevu ja maLe che. ane Azika rUpe satya sadAcAranA saskAre paNa tyAM jovA male che. A pramANe pUrva bhava nA jevA jevA niyANAoe karmo upA yA hoya che. te te pramANe ja mANasa mAtrane vAtAvaraNa male che ane A vAtAvaraNa ja mANasanA adhyavasAyAne khalavA mATenu kAraNa hAI zake che, eka samaye ApaNA vairIne jeIe chIe tyAre ApaNane paNa vairanI lezyA udbhave che khIjA samaye paramamitrane joine pahelA samayanI vaira lezyA adazya thAya che ane maitrI lezyAnA mAlika ApaNe banIe chIe Aja pramANe gadA vicAravAlA, AcaraNavAlA, jUThA elA mANasanA sahavAsamA ApaNA pavitra adhyavasAyAne paNa dhakko lAge che. jyAre ' khadhaka muninI sajhAya sAbhalatA ke mauna dhArI munino sahavAsa karatA ApaNane paNa tevA prakAranI dharmAMnI lezyA prApta thAya che. Ama ghaDIkamA kRpaNu, ghaDIkamAM vrata levAnI bhAvanA ane dhaDIkamA karAtA dharmane paNa cheADI devAnI bhAvanA ( leyA) thatI rahe che. AvA prakAre judA judA samaye je lezyAe khalAya che temA pUrvabhavanA kAraNeA paNa mAnyA vinA chuTakAga nathI tethI karIne lezyAnI utpattimA pUrvAcAryAMne pazu matabheda che chatAM paNa ghaNA prAmANika AcAyonu A kathana paNa barAbara che ke lezyAe kasvarUpa nathI, kemake-karmAnI sakhyA AThanI che ane lezyAe kAI paNa kanA ke tenA peTA vibhAgamA samAviSTa nathI, tyAre lezyA zu haze ? tenA javAbamA jANavAnu ke ochA JaskAra pAmelA ke saskAne sarvathA nahIM pAmelA ApaNA manajIbhAInA A badhA khela tamAzA che.
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ 298] bhagavatIsUtra sAsaMgraha anAdi kALathI kumakAne laIne manajIbhAi hamezA kamajora ja rahyA che mATe ja ApaNe adhyavasAyo thira na rahetA prati kSaNe badalAtA ja rahe che mehakamane uparAnta karavAnI prabala zakti jeo kelavI zakyAM nathI temanA pariNAme asthira ja rahevAnuM che mATe saMsAranA tevA tevA rAga-devajanya dAne jetA ja asthira manane kSApamika bhAvamAMthI nIkaLIne auyika bhAvamAM praveza karatA vAra lAgatI nathIA pramANe mAnasika vyApArane laIne pratikSaNe badalAtAM AtmAnA pariNAmane "legyA' zabdathI sabodhAya che. ane A legyAnA kAraNe ja AbhA karmonI sAthe joDAya che ane navAM navAM karmo bAdhato ja jAya che. mahAbhayaMkara vairIne jotA ja sauthI pahelA ApaNI legyA bagaDe che pachI ApaNane kapAya uddabhave che ane ArtadhyAnarI-dhyAna thatA ja pAchA bhaya kara karmone bAdhavAnI paristhiti sarjAya che thoDA samaya pahelA ApaNe dharmanI carcAmAM hatAM te e hasamukhI strIne joIne ApaNuM lezyAmA pharaka paDe che ane tenI sAthe bolavA, gappA mAravAmAM ApaNA vedakarmanA saMskAro udayamAM Ave che ane pAcho pharIthI mehanIyakarmane bAdhavAno samaya AvI jAya che. A pramANenA badhAe prasaMgomAM kalpanA karI levI joIe lezyAono svabhAva have ApaNe legyAonA svarUpa ane tenA mAlikane joIe. SUra-atyanta raudra svabhAva, rome roma dhanI utpatti.
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3ju uddezaka-4] [299 bIjA jIvo sAthe samAtIta IrSyALu, matsarI, dharma ane jJAna sa nAnI vidAyagirI, dayA vinAnuM mAnasa, vairathI otaprota thayele mAnasika, vAcika ane kAyika vyApAra upara pramANe svabhAva lezyA che jenI prAptimAM mAnava paNa te ja banI jAya che tene jarA vistArathI joIe A vezyAnI utpattimAM mAnavane svabhAva atyanta raudra bane che jenAthI tenI AkhomAM khunaza vadhe che jIbhamAM kaDavAsa Ave che ane zarIranI AkRti ghaNI ja rUtAne dhAraNa kare che dharmane svabhAva ane dhArmika jIvana paNa pUrNa rUpe hiMsaka bane che mAtRsvarUpA dayA devIno sarvathA hAla thAya che, ane vairanI Aga vadhI paDe che. ItyAdika lakSaNe A lezyAnA che ' A pramANe bIjI le emA paNa ghaTAvI levu nITaDherA-atyanta ALasu, jaDabuddhi, strIomAM Asakata. pArakAne ThaganAre, bhayabhIta, ane ahaMkAranuM putalu A ravabhAve. nIlalezyAnA che - tA -atyata zAkAtura rahenAre, paLe paLe pArakAnI ni dA ane pitAnI baDAI mAravAmAM sAvadhAna, maravAnA vAke. jIvanAra A leNyAne mAlika jANo utahevA-vidyA meLavavAmAM sacivALe, karUNAthI bharelo, kArya ane akAryamAM vicAraka tathA lAbha ane alAbhamA sadA khuza rahenAra A lesthAne mAlika che g phayA-kSamAne dhAraNa karanAra pratikSaNe tyAga taraka ja gati karanAra paramAtmAne pUjaka, Ioine damanAra, AtmikajIvanamAM pavitra, hamezA prasanna citta, paDyUlezyAne mAlika che
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ 300] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha zukA -rAgadveSa rahita, zaka saMtApa tathA nindA rahita paramAtmapadane icchuka A leyAvAle hoya che. AgamamAM lezyAono svabhAva - have uttarAdhyayana sUtrane anusAre paNa lezyAonA mAlike kevA hoya che ? te jANI laIe smar-pAMce AzravamAM pravRtti karanAra. traNa gupti rahita, chakAyajIvone hiMsaka, Ara bhanI tIvratAvAle, zuda, sAhasika, nirdaya, duSTa, Indrione gulAma durAcArI puruSa A legyAone mAlika hoya che nIyA -IrSyALa, kadAgrahI, asahiSNu, tapazcaryA rahita, -ajJAnI, mAyAvI bezarama, viSayI ThebI, rasalupa, ArAmacAhaka, -Ara bhika, kSudra, sAhasika puruSane A leyAnA pariNAma hoya che. vakra, viSama AcaravAle, kapaTI, asaraLa, pitAnA doSone chupAvanAra, mithyAdaSTi, anArya, saMskArI, marmabhedaka, duSTabhASAbhAvI, ane jvalanazIla mANasa A leyAmAM ramaNa karanAro che teno (pIlezyA)-namra, acapala, niSkapaTa, -akutuhalI, vinayI, Indriyone sayamI, svAdhyAya ane tapane karanAra, dharmapremI, daDhadhama, pApabhIrU ane hitecchu A tejo legyAnA -svAmI che. phaLa-kapAyenI alpatA, prazAnta cittavAle, manane vaza karanAra nAna-dhyAna tathA tapamAM zUravIra alpabhAvI. jitendriya -vagere lakSaNo A lezyAnA che
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 nuM uddezaka-4] [301 kyA-dharmadhyAna tathA zukaladhyAnamAM manane joDanAra, prazAnta citta, AtmAne damanAra samiti guptino dhAraka sarAgI, vittarAgI AvA ja zukla legyAnA adhikArI che mAnava jIvananI sArthakatA pahelAnI traNa lezyAo AtmAnA pariNAmomAM azubhatA ane azuddhatA lAvanArI tathA vadhAranArI ho thI bhavAntaramAM durgatine Ape che. pAchalanI traNa eTale tejalegyA, padya lezyA ane zukla legyAo AtmAnA pariNAmomAM zubhatA, zuddhatA ane sarve jIvo sAthe vairamukta karAvIne jIvamAtranA aparAdhe pratye kSamAtattvane prApta karAvanArI he thI bhavAntare sadgati AvanArI che tathA cAlu bhavamAM pazu jIvanane prasanna rAkhe che ' mAnavamAtra eTaluM samajI le ke " sasAra asAra che, mAyA 'nAgaNa tulya che, kAyA kAcanI baMgaDI jevI che, zrIma tAI vijalInA camakArA jevI che, sattA pANInA parapoTA jevI che mATe thoDI jagAnImAM koInI koInI sAthe paNa mAre zA mATe laDavuM, koInI paNa hatyA, mAra-kATa zA mATe karavA, bIjA sAthe laDyA-jhaghaDyAnuM pariNAma zuM ?, je vastu hu mATe laDu chu te vastu mArI sAthe mArI ThAThaDI sAthe AvavAnI che ? Adi vicAra dhArA keLavIne saunI sAthe sapamAM rahevuM asAra sasAranI ghaNI ghaNI vAto jatI karavI, jANI lejo ke krodhanI sAme krodha kare, vairanI sAme vaira kare ane bhUlanI sAme bhUla karavI A zetAna dharma che jyAre bIjAnA kAdha sAme ApaNe hasatA zIkhavu. vairanI sAme, mauna dhAravuM ane bIjAnI bhUla sAme ApaNe kadI paNa bhUla karavI,
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ 302] bhagavatIsUtra sArasaMgraha nahI, basa ! A ja jainadharma che e ja mokSamArga che, ane mekSadharmanI ArAdhanA paNa e ja che, ane dhArmika jIvana banAvavA mATe AnAthI bIjo eke paNa saraLa mArga nathI saunA aparAdha mAka karavA e ja jIvatA jIvananuM amara phaLa che ema samajIne upara pramANe jIvana jIvavuM jethI Avato bhava bagaDavA pAme nahI. ApaNe jANI bujhIne kharAba banI pArakAono game teTale droha karIe te e sasAranuM kaI paNa bagaDavAnuM che ja nahI rAvaNa, duryodhana, zUrpaNakhA uttama khAnadAnImAM janmIne paNa -tAmasika (vairajheravAlA ) ane rAjasika (krodha, mAna, mAyA, ane bhavAlA banyA ane parastrIone haraNa karavAmA, bIjAone motanA ghATe utAravAmAM AkhuM jIvana samApta ryuM te e temanAthI saMsAra nAza pAmyo nathI sa sAranuM kaMI bagaDayuM paNa nathI. ane bIjAonA hAthe mAra khAIne pote ja naraka tarapha prasthAna karI gayA che pArakAne sudhAravA mATe A manuSya avatAra mA nathI paNa tArA pitAnA AtmAne paramAtmA tarapha ja prasthAna -karAvavA mATe A manuSya avatAra che mATe - re, tu tAre duzamana thA mA, manavA ! tAro duzamana thA mA ! duniyA AkhI dumana mArI niMdA mArI saune yArIkADhI veNa nakAmA, evA, kAdI veNa nakAmA ! manavA Aja kahe tuM jaga AkhAmAM durjanatA basa vyApI -kAla vaLI tu ke mAnava
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 nuM uddezaka-4] [303 jAta badhI che pApI tuM e ja jahAnuM ja tu, nAhaka DAhyo thA mA ! manavA dumana' chene koNa ahIM che ke valI priya" ke ? jaladhi jalamAM taraNA je, meLo jyA manujene 'mithyA e sau mananI mAyA avaLe mAraga jA mA ! manavA. . phUDa kapaTa ne phaleza thakI A sabhara bharyo saMsAra bhale, paraMtu mAnava! tu to prabhune sarjana-sAra satya sanAtana e samarIne choDa bAya udhAmA ! manavA. gagana mahI ghana je ! samadaranA pItA jala basa khArA, teya niratara varase kevI mIThI madhurI dhArA ! haLAhaLa hasatA pI jaIne, . . daraje amarata sAmA manavA (jayAnada dave) mATe paramAtma padanuM citavana karIne AtmAno vikAsa ane tenI pratidina pragati thAya te ja hitAvaha chavana che
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ 304] bhigavatIsUtra sArasaMgraha bhAvitAtmA anagAranI zaktinA saMbaMdhamAM kahyuM che kebhAvitAtmA anagAra bahAranAM pudgalanuM grahaNa karIne vaibhAra parvatane oLaMgI zake che. vaLI kahyuM che ke-mAyI (pramatta) manuSya vidurvaNa kare. paNa amAthI manuSya vidurvaNa na kare. enuM kAraNa enA. khAna-pAnanuM batAvavAmAM AvyuM che. mAyI pite karelI te pravRttinuM Alecana ane pratikramaNa karyA sivAya kALa kahe che. mATe tene ArAdhanA nathI. ane amArI, te potAnI bhUlavALI pravRttinuM Alecana-pratikramaNa karIne kALa kare che mATe tene ArAdhanA che. 47 meTrIka, vakIla, DokTara, prinsIpAla banavuM ghaNuM ja saraLa che paNa jIvana jIvavAnI kaLA hastagata karavI bahuja kaThaNa che. U 47 A bhava pUro karIne AvatA bhave je deva thavAnA che te dravyadeva kahevAya che A dravyadeva ANagAra vaikriya vidurvaNa karIne vaibhAragiri parvatane ola dhI zake che. A pramANe pUchAyelA praznano javAba bhagavAne Apyo che vaiyizaktine upayoga mAyAvAnuM -pramatta muni karaze paNa amArI-apramatta sAdhu na kare kemake te apramatta hovAnA kAraNe potAnI bhUlanu Alocana ane pratikramaNa karaze. aparAdhanI AlecanA ja AtmakalyANa che. thayelI bhUlanuM vAra vAra Alecana karavAthI AtmAmAM jAgRti Ave che. ane A pramANenI jAgRti sAdhakane AgaLa vadhavA mATe avasara Ape che. pratikramaNa paradhara-vibhAvadazAmAthI AtmAne bahAra kADhIne svadhara- svabhAvadazAmAM lAve che, je Atmazuddhine mATe prathama ane sazakata
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3nuM uddezaka-4] . [305 sapAna che. AnuM AlaMbana lIdhA sivAya kaI paNa muni bhAvasayamane mAlika banI zake tema nathI anAdikALathI A jIvAtmA karmonA bhArathI bhArI bane che. Ano artha A che ke anAdikALanA tenA teja karmo jIvAtmAne hatA. nathI. kemake bAMdhelA karmo potAnI maryAdA pUrI thayA pachI udayamAM Ave che ane pitAnuM zubhAzubha phaLa batalAvIne Atma pradezathI chUTA thAya che ane ajJAna avasthA hovAnA kAraNe pharI navA navA karmo baMdhAtA jAya che. Ama jUnA karme kharatAM jAya che ane pravAharUpe na karmo AvatA jAya che. mATe ja Ama kahevAya che ke AtmA anAdikALathI karmonA bhAre bhArI bane che. jaina zAsananI ajoDatA bhavaparaparAmAM anata duHkhane denArA A karmonA bhArane halake karavA mATe bIjA zAsana (dha) karatAM jainazAsana (jainadharma) vadhAre. uparyukta che. yadyapi bIjA dharmomAM dhyAna, dhAraNA, jApa, Izvara-NidhAna Adi sadanuSThAnonuM varNana che. tathApi prAthamika bhUmikAnuM spaSTIkaraNa tyA jovAmAM AvatuM nathI, jyAre jainazAsanamAM lakSya siddha karavA mATe prAthamika bhUmikAne pAyo eTale badho pAka che ke jene laIne mANasa mAtra Atma- kalyANanA pathe AgaLane AgaLa vadhI zake che jenA mATe be prakriyAnI ja AvazyaktA che pahelI prakriyAmAM navA pAponA dvAra baMdha karavA ane bIjI prakriyAmA jUnA pApane sarvathA samULa nAza karavA. A pramANenI A baMne prakriyA pratikramaNa" kriyAmAM ja samAI jAya che mATe ja tattvArthasUtramAM tIrtha kara gotrane bAdhavAnI carcA karatA umAsvAtijIe " sAvaracAridAji.." kahyuM che arthAta Avazyaka-pratikramaNa karanArane ja
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ :306]. [bhagavatIsUtra sArasaMgraha guNaThANa tarapha prasthAna karavA mATenI yogyatA prApta thAya che jyAM tIrthakara nAmakarmanI nikAcanA sulabha bane che. pratikramaNa' AtmAne mATe zuddha bhAvayiA che. mATe ja Avazyaka che A. pratikramaNa jevI zuddha kriyA mATe prAraMbhamAM * "sAmAyika, caturvizatijinastavana, tathA gurUvandana karavAnuM hoya che tyArapachI pratikramaNa ane AnA pachI kAryotsarga tathA pratyAkhyAna Ama be anudAna paNa avazyameva karavAnA hoya che - tethI ApaNe jANI zakIe chIe ke pratikramaNanuM anuSThAna keTaluM badhuM mahatvanuM che. ' . sAmAyika-eTale anAdikALathI bhavabhramaNane kAraNe thAkI gayelA AtmAne be ghaDIne mATe zAnti ApanArI kriyA te sAmAyika che kemake AtmA "ati rasataraM vAchati-ti mAM A vyutpattithI eka bhavathI bIjA bhavamAM javA mATe nirantara jenuM prayANa nirAbAdha che. te AtmAne manuSya avatAramAM zAMti ApI zakAya che jyAM jaghanyathI be ghaDI sudhI ane utkRSTathI jIndagInA chellA zvAsa sudhI, navA pApanA dvAra (AzravamArga) baMdha karI devAnuM tathA navA pApa kyA pachIja jUnA pApone kha kheravAnA hoya che. - mAnasika jIvanamAM skUrti rahe te mATe A sAmAyika arihaMta-siddha ane AcArya bhagavatanI sAkSIe karavAmAM Ave che. tyAM sAdhaka pote AvI pratijJA kare che ke huM mArA niyama sudhI - 1. mana, vacana ane kAyAthI. - 2. mana ane vacanathI. 3 mana tathA kAyAthI vyutpattithI eka che. te AtmAne maLI ane uthI ja karI
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 uddezake 4] , : - 4 vacana tathA kAyAthI. pa kevaLa manathI. 6 kevaLa vacanathI. che kevaLa kAyAthI. kAIpaNa pApa karIza nahI. A pramANe sAdhaka mAtra potAnI AtmAnI zakti jANI le. ane mAnasika paristhitine nirNaya karIne uparanA sAta bhAMgAmAMthI pite kayA prakAre pAponA dvAra baMdha karI zake che tene pAke pAye nizcaya karIne, AvI pratijJA svIkAre che te A pramANe. mArA niyama sudhI huM kaIpaNa prakAranA pApanI, panI, rAganI, mohanI, ane bhogavelA bhogonI bhAvanA karIza nahI. ane pAce InTinuM mauna rAkhIza arthAta sparzendriya dvArA keIne paNa sparza karIza nahI. jIbha InDiyadvArA khAvAnuM, pIvAnuM ane balavAnuM baMdha karIza. nAka IndriyathI keIpaNa sugandha ke durgandha pratye samabhAva rAkhIza. Akha Indriyane baMdha rAkhIza ane kAna dvArA kayAye paNa thatI vAtane sAMbhaLIza nahI. sAMbhaLavAnI IcchA karIza nahI A pramANe pAce Indriyone maunamAM rAkhIne te sAdhaka pitAnA AtmAmAM evu nizcaya baLa keLave che ke huM keina nathI. mArA niyama sudhI sasAranI keIpaNa jaDa ke cetana vastu mArI nathI. hu keIno bApa nathI. putra nathI zeTha nathI, pati nathI. patnI nathI. samyagudarzana-jJAnacaritra eja mAre vyApAra che. huM zuddha chuM, arihaMta svarUpa chuM A pramANe be ghaDIne mATe AtmAnA dhyAnamAM tadAkAratA prApta karIne bhavabhavAtaranA thAkane utAraze. A pramANe niyama karIne tathA custapaNe pALIne atyanta zraddhA ane sAvadhAnI pUrvaka sAmAyika dharmamAM sthira rahenArA
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ 308 (bhagavatIsUtra sArasaMgraha sAdhakane mATe ApaNe cokakasa kahI zakIe chIe ke, A bhAgyazAlIe. pApa AvavAnAM sthAnone prayatnapUrvaka baMdha karyA che. mATe ja AvI vyavahAru kriyA jaina zAsanane choDIne bIje kayAMe paNa jovA maLatI nathI. jyAMsudhI sAmAyika dvArA pApanA DAra baMdha karavAmAM na ' Ave tyAMsudhI game te paNa AdhyAtmika mANasa, mALAdvArA jApa kasnAra. ane tenI carcA karanAra paNa jIvananA rahasyane pAmI zake tema nathI. , jeo AdhyAtmika jIvananI caramasImAe pahoMcI gayelA che te tIrtha karade paNa jyAre dIkSA aMgIkAra kare che tyAre sauthI prathama "mi jAnA...A sUtrathI sAmAyikaja uccare che, tethI ja anumAna karI zakAya che ke tIrthakara devonuM zAsana (AjJA)ja paramahitakArI ane jIvamAtrane pApathI bacAvanAra che. (2) caturvizani jinastavana pApanA dvAra baMdha karavA mATe sAmAyikamAM praveza karela AtmAne jyAre A pramANe anubhavAya che ke meM navA pApane to rekI lIdhA che paNa jUnA pAne dhovA mATe AtmAmAM pAvara (IcchAzakti)nI AvazyaktA che tyAre te bhAgyazAlI logassa..." sUtranA zuddha uccAraNa dvArA athavA game tenAthI bolAtA legasTa satranA eka eka zabda pratye dhyAna rAkhIne mananI prasannatApUrvaka eke eka tIrtha karadevane nAmapUrvaka manavacana-kAyAthI namaskAra kare che mANasamAtra adhurI zaktine mAlika che ane tIrtha karavo. * pUrNazaktinA svAmI che mATe zraddhApUrvaka tIrtha kara paramAtmAone - namaskAra karanAra pitAnA AtmAmAM zaktino saMcAra kare che ane
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3nuM uddezaka-4 [309 A pramANe karIne potAnA jIvanamAM eka abhUtapUrva IcchAzakti (WILL POWER)ne janma Ape che. (3) guruvandana tyArapachI jainadharmane tathA tIrthaMkaradevane olakhAvanAra gurudevone vandanA karavA mATe te sAdhaka taiyAra thAya che ane samyapha, cuta, tathA cAritra sAmAyikane devAvAla parama dayAluM gurubhagavaMtanA caraNamAM mAthuM mUkIne vandanA kare che A vAta ApaNe mAnI laIe ke pratyeka jIvane jaina zAsana prApta karAvanAra judA judA ekAda guru ja hoya che, tethI te ja -gurune mAnIne bIjA AcAryo upAdhyAye ke munione na mAnavA. A pramANenuM tAtparya guruvandananu hoI zake nahI mANasa dharma meLave che potAnA AtmakalyANane mATe ja. -nahI ke eka ja guru pratye daSTi rAgI banIne bIjA guruone apamAnavA mATe. yadi dharma pAmyAnuM A rahasya sAcu hoya te aDhIpamAM rahenAra Ahata munimAtra ApaNe gurudeva che guvandanA karatA A udAsa ane pavitra bhAvanA je ApaNA manamAM haze to sAdhakanA jIvanamAM AtmIya guNone prApta karavA -arthe na ja camatkAra sarjAze vyakitagata rAgI banelA mATe mekSanA dvAra baMdha hoya che-sadatara baMdha hoya che A sAdhaka jaina zAsanane rAgI banato nathI paNa avasara AvyuM jenazAsanane drohI bane che. gurusasthAne tathA potAnA AtmAne paNa dohI bane che kemake je vyaktinA
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ 310] bhigavatIsUtra sArasaMgraha ApaNe dRSTirAgI banIe chIe te ApaNA mAnelA vyakitanA" hajAre zatruo paNa saMsAramAM vidyamAna che. A sthitimAM ApaNA gunA zatru te ApaNA arthAta vyaktigata rAgInA paNa zatru siddha thaze Ama thaye eka gune vandana karato sAdhaka bIjA guonuM apamAna karaze. tyAre te sAdhaka siddhacakra bhagavAnane paNa ArAdhaka zI rIte banaze ? kemake siddhacakra bhagavAnamAM ApaNA potAnA ja mAnelA AcAryo, upAdhyAya ane muni bhagavato birAjamAna nathI paNa aDhIdIpamAM rahelA sarve AcAryo, upAdhyAya ane sAdhuothI zobhatuM siddhacakra yatna che. A badhI tattvanI vAto pratye dhyAna rAkhIne tathA A rahasyanuM manana karIne sAdhaka mAtra vyaktigata rAgI banavA karatA jene zAsanane rAgI bane eja pavitra varNana che ane AtmakalyANa mATe saraLa mArga che. pratikramaNa -A pramANe traNe AvazyakanA mAdhyamathI AtmAmAM apUrva teja lAvIne sAdhaka pratikramaNanA sUtra belavA pahelA sarva sAmAnyathI cerAsI lAkha chavAyoninA jIvone, micchAmi dukkaDa dIdhA pachI potAnA Atmagata pAponI sevA badala pazcAtApa karIne pitAnA pAce AthAromAM, vratomAM, guNavatAmA, zikSAvratomAM, je kaMI aticAra lAgyA hoya te eka ekane yAda karIne te aticArenI nidA kare che, gaha kare che; tathA jinendra bhagavatee pratiSiddha kAryane karyA hoya ane anumata kAryone. pramAdavaza na karyA hoya te mATe vAra vAra pitAnA AtmAnI guru-- sAkSIe bharsanA kare che. AtmAne paramAtmA banAvavA mATe Aja mArga saraLa che. melA kapaDAone jyAre ApaNe bebIne ApIe chIe tyAre
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka~3 4 uddezaka-4] [11 ,. kapaDA ujalA karIne ' lAvaje " ATalu kahetAM ja mUrkha dheAkhI A ano marma na samaje ane kapaDA - upara sapheda lagAvIne pAchA lAve, tA...zu thAya? jyAre sAvadhAna ane cAlAka dheAkhI A anoma barAbara samaje che ke praDA upara lAgelA melane sa pAuDara dvArA dUra karavA ane navA melane ''lAga devA nahIM. tethI kapaDyu jyAre mULa sthitimA Avaze ane lAgelA melamAMthI mukta thaze, tyAre kapaDu svata ujajavala che. "Aja pramANe AtmakalyANa karavu' AnA asArI rIte nahI samajanArA sAdhake game tevA anuSTAtA karIne sa tAja mAne che. jyAre gUDha rahasyanA jANakAra sAdhake 'AtmakalyANa' eTale AtmAne zuddha svarUpa tapha lai javA " AvA a karIte tene lagatIja kriyAo karaze, kapaDAnAM melane sArka karavA mATe sa athavA tejAbanI bhaTTIne kAmamA leze te pramANe AtmA upara lAgelA karmAMne-pApAne dUra karavA mATe pratikramaNa ja kAma AvazeH prAyazrita, pazcAtApa, AtmA nidA, peAtAnA pApAne guru samakSa kahI. devA eja pratikramaNane gUDhA che. A pramANe navA pApAne rokanA ane jUnA pApAne dhAte sAdhaka ja paramAtmA ane che kAryAtsaga :-dhAyelA kapaDAne nIlI tathA istrI karavAmAM Ave che tevI ja rIte pratikramaNa karyAM pachI te sAdhakane eka vAtanI yAda Ave che ke atyArasudhInA je pApo karyAM che te pApAthI bharelA A zarIrane AbhArI che, mATe A zarIrane daDavA mATe ubhA ubhA athavA kheThA beThA ekAgracita thaIne kAyAnI mAyA ghaTADavA mATe kAyAtsaga karaze pratyAkhyAna ane chevaTe AhAra, bhaya, parigraha ane maithuna saMjJAmA kApa mUkavA mATe amuka
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ 312] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha niyama laIne amuka samaya sudhI AhArane, pANane, khoTA vyApArane, parigrahane ane maithuna karmane tyAga karavA rUpa pratyAkhyAna (paccakhANu) karaze. ane bhAvapUrvaka tyAga karIne pitAnA pApane dhovA mATe taiyAra thayele dezavirati zrAvaka, munibhagava tenuM sAhacarya svIkAraze ane zramaNopAsaka banaze jyAre jIndagInA chellA zvAsa sudhI sAmAyika vrata lenAra muni dina-pratidina A cha AvazyakemAM masta banIne AgaLane AgaLa vadhaze AvI sthitimAM amAyI arthAta apramata munine vaikriya zarIra banAvavA mATenuM kaI paNa prayojana nathI. have pratikramaNa mATe thoDu vicArIe, je AtmakalyANa mATe sarvazreSTha sAdhana che. pratikramaNamAM belAtA sutro upara akSarazaH dhyAna Apavu. yathAzakya arthanI vicAraNA pratye khyAla rAkhavo, saMghanI sAtheja pratikramaNa karavuM. jethI saghamAM sApa rahe. ane anukUla samaya AvatAM zatruo sAthe paNa kSamApanA karavAne lAbha maLe. saghamAM sAdharmika vAtsalya mATe apUrva lAbha maLe che. dhArmika vAtAvaraNa utpanna thAya che - guNavata purUSone sahavAsa maLe che sUtroccAra zuddha bane che. ApaNuM satAnene paNa jaina dharma pratye rAga udabhave che prabhAvanA karavAno lAbha maLaze A badhI vAtanuM dhyAna rAkhIne sau bhAgyazAlIoe pratikramaNa karavuM joIe to ja ApaNe AbhA kaIka AgaLa vadhaze ane bhavane ATo lekhe lAgaze.
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3nuM uddezaka-5] [313 bhAvitAtmA aNagAranuM vidurvaNa A uddezakamAM bhAvitAtmA anagAra judAM judAM prakAranAM rUpane abhiga ane vidurvaNA kare ke kema? tathA e pramANe mAyI sAdhu ke amAthI sAdhu kare ke kema? e saMbaMdhI praznottare che. sAra A che - bhAvitAtmA anagAra bahAranAM pudgalene laIne moTA strInA rUpane vikuvI zake che. ane evAM rUpa vikiya samughAta karIne AkhA jabUdvIpane AkarNivyatikIrNa karI -zake, eTalAM karI zake che, paraMtu tema keIvAra karyuM nathI, karatA nathI, ne karaze paNa nahi. zakti evI jarUra hoya che. AvI ja rIte bhAvitAtmA anagAra, taravAra ane DhAla lIdhelA puruSanI jema eka hAthamAM patAkA lIdhelA puruSanI jema, eka tarapha jaI karIne cAlanAra puruSanI jema, eka tarapha paThI karIne beThelA puruSanI jema eka tarapha paryakAsana karIne beThelA mANasanI jema-ema judI judI jAtanAM rUpe karIne AkAzamAM uDI zake che. evI enI zakti che. paranta e pramANenuM vidurvaNa thayuM nathI, thatuM nathI ne thaze paNa nahiM. AvI ja rIte bhAvitAtmA anagAra bahAranAM pudgalene laIne gheDAnA, hAthInA, siMhanA, vAghanA, nAranA, dipaDAnA, rIMchanA, nhAnA vAghanA ane zarabhane rUpane abhijI zake che. ane tema karIne aneka pejane sudhI jaI zake che. te pitAnI Atma RddhithI ja jAya che, nahiM ke paraRddhithI. pitAnAja karmathI jAya che nahiM ke bIjAnA. pitAnAja
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ 314] ' bhagavatIsUtra sArasaMgraha prayogathI jAya che. nahi ke bIjAnA e sIdhA paNa jaI zake che ne viparIta paNa jaI zake che. evA gheDA-hAthI vagerenA rUpamAM Avelane anagAra gheDe-hAthI na kahevAya, paNa te anagAra ja che. A pramANenuM te vidurvaNa mAyI-anagAra karI zake che.. amAthI na kare. e pramANenuM vidurvaNa karyA pachI je tenI AlecanA ane pratikramaNa karyA sivAyaja te sAdhu kALa kare te te koI eka jAtanA Abhigika devalokamAM devapaNe utpanna thAya che. te kriyA saMbaMdhI Alecana ane pratikramaNa karIne jo amArI sAdhu kALa kare, te te kaI eka jAtanA anAbhiyogika devalokamAM devapaNe utpanna thAya che. 48 maMtrAdi prayoga mAyAvIne hoya 48. vaikriyazakti dhAraNa karanArA munirAjone mATe A praznottara che ! je atyanta spaSTa che. ahIM para eTalu samajavAnuM ke, amArI--apramata sAdhu vaikriyazaktino prayoga karato nathI, paNa mAyAvI-pramatta munirAja A zaktine prayoga kare che zA mATe kare che ? (1) caturvidha saMghanA yogakSemane mATe kaI paNa prayojana hoya tyAre vaikriya zaktino upayoga kare che ane pachIthI te karmanI AlecanA tathA pratikramaNa karI le che. vaiSayika sukhane mATe ravAdiSTa bhojanane mATe tathA ma trasAdhanA tathA bhUtikarmane Ayoje che (3) jenI AdimAM " " ane te "svAhA" heya te mAtra. prayoga kahevAya che --
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3nuM uddezaka-6] , [315 gAma-nagaranuM vikarvaNa A prakaraNamAM paNa vidurvaNa saMbaMdhI ja hakIkata che." sAra A che -miyAdaSTi ane mAyI-kaSAyI bhAvitAtmA. anagAra vIrya labdhithI, vekiyalabdhithI ane vibhAgajJAna labdhithI rAjagRhamAM rahIne vArANasI nagarInuM vidurvaNa karI zake che, ane tagata rUpane jANe ane jUe che paraMtu te tathAbhAve na jANe na jUe. anyathA bhAve-eTale jevuM cheenAthI viparIta rIte jANe ne jUe. enuM kAraNa e che kee sAdhunA manamAM ema thAya che ke-vANArasImAM rahelo huM rAjagRhanagarInI vidurvaNuM karIne tagata rUpone jANuM chuM ne jouM chuM. ema tenuM darzana viparIta hoya che. AvI ja rIte upara pramANene anagAra ja vaNArasImAM rahIne rAjagRha nagarInu vimurvaNa kare te paNa te ulaTuM ja (4) - sAdhanA athavA auSadhi sogane Aga kahevAya che (5) manuSyonI, pazuonI ane gharanI rakSA mATe, bhasma mRttika tathA sutara dvArA karAtA prayogane ane bhabhUti nAkhavI, matrIne dhUla tathA rAkha nAkhavI dorA dhAgA karavA te badhAe bhUtikarma kahevAya che. A pramANe je sAdhu matra, Aga ane bhUtikarmane pitAnA aMgata lAbhane mATe, sArA AhAranA lobhane mATe sArA kapaDA meLavavA mATe tathA viSayavAsanAnA sukhane mATe kare che te sAdhu. kALa karIne "Abhiyogika" deva bane che jyA moTA devonI AjJAmAM rahevAnuM kAma hoya che arthAta devalokamAM paNa dasa tarIke jIvana pUrU kare che.
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ -316] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha dekhe. kAraNa ke te potAne rAjagRhamAM rahIne vikrvaNa karate hoya, ema jUe che. AvI ja rIte rAjagRha ane vANArasInI vacalA keI moTA janapada varganI viturvaNA kare ane te pachI te -vArANasInagarI ane rAjagRhanagaranI vacce meTA janapada vagane jANe ane jUe, paraMtu tene tathAbhAve na jANe ane na jUe. anyathA bhAve jANe ane jUe. kAraNa ke tenA manamAM ema thAya che ke-A vANArasI nagarI che ane A rAjagRha nagara che. tathA e benI vacce Avele A eka janapada -varga che, paNa te mArI vIryalabdhi, vaikriya labdhi ke vilaMgAna labdhi nathI. tevuM te sAdhune viparIta darzana thAya che. A pramANe viparIta-ulaTu jJAna mithyASTi, mAyI, bhAvitAtmA anagArane mATe kahyuM che, paraMtu keI amAyI, samyam daSTi, bhAvitAtmA anagArane mATe je upara pramANe -bane te te tathAbhAve ja jANe-jue, anyathAbhAve na jANe-na jUe. have keI bhAvitAtmA anagAra bahAramAM pudgale meLavyA sivAya meTA gAmane, rUpane, nagaranAM rUpane ke sa nivezanA rUpane vikrvAne samartha nathI. paNa bahAranAM pudgalene meLavIne vikune samartha che. evI enI zakti che paraMtu te pramANe thayu nathI, thatuM nathI ne thaze paNa nahi. camanA AtmarakSaka devo camaranA AtmarakSaka deva 256000 che. ka 48 para 49 dakSiNArdhapati camara Indrane agarakSaka deva keTalA che ?
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 juM uddezaka-6] [317 A pramANenA praznamAM bhagavAna pharamAve che ke, sAmAnyata aMgarakSaka deve potAnA mAlika IndramahArAjanI rakSA mATe taiyAra rahelA heya che. bakhtara paherelA, dhanuSyabANane taiyAra karIne rahenArA, DekamA AbhUSaNane paherelA, jUdI jUdI jAtanA zAne dharanArA, DhAla ane talavArane rAkhanArA, IndramahArAjane koIpaNa jAte vadhe na AvavA de tevA manorathavAlA, paraspara sapa karIne rahelA ane vArA pharatI cakI karanArA, atyanta vinayavAlA, vivekI ane sundara hoya che. pratyeka indrane jeTalI saMkhyAmAM sAmAnika devo hoya che tenAthI cAraguNI sakhyAmAM agarakSaka devo hoya che. te nIce mujabanA kekathI jANavu. eo mahArAjAo sAmAni devanI sa khyA a garakSaka devenI saMkhyA 2 56000 2 40000 240 0 0 0 3 6000 1 camara Indra 64 hajAra - 2 balI indra 60 hajAra 3 zepa bhavanapati InDo 6 hajAra ja zakendra 84 hajAra 5 IzAnendra |80 hajAra 6 sanakumAra 7ra hajAra 7 mAhendra 70 hajAra 8 brahmendra 60 hajAra 9 lAntakendra 50 hajAra 3 2 0 0 0 0. ra 28 0 0 0 2 80000 2 400 0 0 000
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ '318] bhagavatIsUtra sArasaMgraha Indra mahArAjAo sAmAnika devanI sa khyA aMgarakSaka devenI saMkhyA 10 mahAzukra 11 sahastrAra * 12 prANata 13 ayuta 40 hajAra 30 hajAra 20 hajAra 10 hajAra 1 60000 1.20000 80000 40000 - - - - - ' zakanA lekapAla A prakaraNamAM IndronAM lekapAle, temanAM vimAno vagere saMbaMdhI hakIkta che. A praznottare rAjagRhamAM thayA. sAra A che - zakanA cAra lekapAla che -sema, yama, varUNa ane vaizramaNa. emanAM cAra vimAne che. saMdhyAprabha, varaziSTa, -svayaMjavala ane valsa. somanuM sa dhyAprabha nAmanuM vimAna jabUdvIpanA madara parvatanI dakSiNe, ratnaprabhA pRthvInA ramaNIya bhUmi bhAgathI UMce, saudharma kalpamAM asaMkhya ejana - gayA pachI "saMdhyAprabha nAmanuM vimAna Ave che. camanuM vaziSTa nAmanuM mahAvimAna saudharmakalpathI asaMkhya hajAra yojana mUkyA pachI Ave che. - varUNanuM svayaMjavala nAmanu mahAvimAna saudharmakalpathI asa peya hajAra yojana mUkyA pachI Ave che.
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 uddezaka-7] [319 vizramaNanuM vaghu nAmanuM mahAvimAna saudharmAvalaMsaka vimAnanI uttaramAM che. - A prakaraNamAM lekapAlanI AvaradA ane temanI bIjI samRddhinuM paNa varNana Ave che. 10 50 32 lAkha vimAnonA adhipati zakendrane cAre dizAonA rakSaka soma, yama, varUNa ane kubera nAme cAra lokapALe che temAthI somadevanuM vimAna kayA AveluM che? tene uttara A pramANe che. sUrya, candra, graha, nakSatra ane tArAonA vimAnathI ghaNA jana- uce gayA. pachI, azokAvataMsaka, saptaparNAvata saka, capakAvata saka, pUtAvata saka ane saudharmAvata saka A pramANe pAMca -avataMsake kahyA che temAMthI saudharmAvata saka nAmanA mahAvimAnanI pra saudharmadevaloka che temAM asaMkhya yojana dUra gayA pachI devarAja zakendranA lokapALa soma nAmanA mahArAjAnu "sa-dhyAprabha" nAmanu mahAvimAna AveluM che sema lekapAlanI AjJAmAM nave graho A sema nAmanA kapALanI AjJAmA samakAyika, * somadevakAyika, vidyukumAre vidyutyumArio, candro, sUryo, raho. nakSatre, tArA tathA bIjA paNa de che tathA merUparvatanI dakSiNe utpanna thanArA, grahaThakko, grahamUzale. grahagajita, grahayuddho, ulakApA, digUdAho, gajaro vijaLAo. dhUlanI vRSTio, candragrahaNa, sUryagrahaNa, tathA sUryacandranA pazleiSa. IndradhanuSa. Adi je thAya che ane mAnavajAta upara jemanI asara
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ 320] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha spaSTa dekhAya che. te A sama nAmanA kapALathI ajANa nathI tathA maMgaLa, graha, zanaizcara, ca, sUrya, zukra, budha, gurU, ane rAhu deve paNa A lekapALa ne abhimata che sAra A che ke A badhA grahe manuSyajAti tathA pazujAtinA prANAya, janakSaya, kulakSaya Adine karanArA che ane A lekapALanI AjJAmAM rahe che arthAta putra jevA che. tIrtha kara denA ananya caraNa bhakta Indra mahArAjanA 'AjJApAlaka soma nAmanA lokapALanI AjJAmAM grahone nivAsa che. mATe graha paNa jinendra bhakta hovAnA kAraNe pratikA Adi vidhAnomAM temane A pramANe A jalI ApIe chIe. -makSiAnava-sugha-guha- - zcara-duketu pramukhAH grahAH supUjitAH santu, sugrahAH santu, puSTidAH santu, tuSTidAH santu, maMgaladAH santu, samahotsavadAH santu / A pramANe kahIne grahone puSpa vagerethI pUjIe chIe yamanuM varNana yama nAmanA bIjA lokapALa mATe A pramANe jANavuM. saudharmAvata saka mahAvimAnanA dakSiNabhAge saudharmakalpa che, tyAthI - asaMkhyAta hajAra yojana mUkyA pachI, IndramahArAjanI AjJAmAM rahevAvAlA A lokapALanuM vimAna Ave che. je vimAnanI la bAI pahoLAI 1ra lAkha jananI che. A lekapALanI AzAmAM, camakAyika, yamadevakAyika, premakAyika, (vyantara vizeSa), pretadevakAyika, asurakumAra, asurakumArio, ka darpo, narakapALo, Adi bIjA paNa devo che. je nIce pramANenA vini, upadra, kalaha, ekabIjA sAme belAbelI, bIjA pratye khAra, mahAyuddho, sagrAma, mahApurUSonA
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka- 3juM uddezaka-9 321 maraNa, rudhirapAta, gAma-deza-maDaLa-nagaranA rogo, mAthAne dukhAvo, AMkhanI pIDA , kAnanI vedanA, nakhanA roga, dAtanI pIDA vaLagADa, yakSa-bhUtanI pIDA, ekAntarIyA tAva Adi, udvega, khAsI, dama, ajIrNa pAMDuroga, harasa, bhagaMdara, chAtI-mAthuM tathA ninu ane paDakhAnuM," kAkhanu vagerenuM zULa, marakIga, tIDa, machara, jU mAkaDa Adine upadrava Adi bIjA paNa raMgo karanArA' che A yamadevanI AjJAmAM rahenArA 15 prakAranA para dhAmio nAraka jIvone A pramANe pIDA Ape che. 15 paramAdhAmIo , (1) va-nAraka jIvane uMcethI nIcA pheke che (2) saMvara -asuro kAtara vaDe nArakanA TUkaDA karIne bhAThAmAM pakAvavA yogya banAve che (3) rAma-nArane zAtana pIDA Ape che. eTale chele che(4) sAvaruM-nArakanA AMtaraDAo ane hRdaya ne bahAra kADhe che che ane bIjI paNa pIDAo Ape che. (5) -barachI ane bhAlA vagerethI nArakInA jIvana parovavAnuM kAma kare (6) 3u -nAranA agone tathA upAMgone cIbhaDAnI jema cIrI nAkhavAnuM kAma kare che (7) vADha- kaDAImAM nAMkhIne nArakone rAdhe che. (8) mahAvaDha-nAraka chanA cIkkAsavAlA mAMsanA TUkaDAone khADe che ane svAda le che . (9) patra-talavAranI dhAra jevA pAdaDAonu vena banAvIne nAka chone temA pheke che.
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ 322] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha (10) ku -ghaDAmAM nArakene nAMkhIne rAMdhe che (11) ghanupa-dhanuSyanA bANa vaDe vIMdhavAnuM kAma kare che. (12) vAstu-garamA garama retImAM nAMkhe che. (13) vaitarI-parU, lehI vagere gaMdhAtA padArthothI bharelI nadImAM nAka jIvone nAkhavAnuM kAma kare che. (14) ghAvara-zAlmalI, ( vajI jevA kAMTAvAlA) jhADa upara , nAraka jIne caDhAvavAmAM Ave che. te (15) ma -bhaya pAmelA nArakene vADAmAM pUrI rAkhe che. varUNanuM varNana - have trIjA varUNa nAmanA kapALanu A pramANe varNana che. je saudharmAvata saka mahAvimAnanI pazcime varUNarAjanu svayaMjala nAmanuM mahAvimAna che. A lokapALanI AjJAmAM varUNakAyika varUNadevakAyike, nAgakumAra, nAgakumArikAo, udadhikumAre, udadhi kumArikAo, svanita kumAre, svanita kumArikAo Adi bIja paNa ghaNuM de rahe che. jeo - tavRSTi - vegapUrvaka varasAda varasavo. maMtavRSTi :- dhIme dhIme varasAda Ave che. yuvRSTi - anAja vagereno sAro pAka thAya tevo varasAda. tuSTi - anAja vagere na pAke tevo varasAda. koe - pahADanI taLeTIthI pANInI utpatti kApIDha - talAva vageremAM bharelo pANIne samUha. apavAduM - pANInA thoDA thoDA relA
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 uddezaka-7] 323 pravAhi - pANInA vadhAre relA. Adi uparanA varasAdane karanArA hoya che varSathI hAni lAbha karanAra cheA lepALane karkoTaka, kardamaka, aMjana, zaMkhapAlaka, puDu, palAza, meda, jaya, dadhimukha, aya pula ane kAtarika jevA deva apatya samAna che. AmA karkoTaka eTale lavaNasamudranA IzAna khuNe anulaMdhara -nAme nAgarAjane karkoTaka nAme pahADa che, tyAM rahenArA mAgarAja paNa karkoTaka kahevAya che. A pramANe bIjA dene mATe paNa samajavuM. varUNanuM Adhipatya jenazAsanane bhakta zrI varUNadeva kuvA, vAvaDI, talAva, nadI, nAlA AdimAM rahelA pANa upara varcasva dharAve che. mATe arihaMta denA abhiSeka mATe zAntisnAtra, aSTotarI snAtra pUjA mATenuM pANuM bahumAna ane savidhi lAvavAmAM Ave che je mATe aThThAI mahotsava karavAmAM Ave che ane caturvidha saMgha vAjate gAjate - jalayAtrAne varADe (jemAM seMkaDo-hajAro rUpIA kharcAya che) caDhAve che ane pANInA sthAne jAya che tyA abhiSeka mATe levAtAM pANune vidhi A pramANe karavAmAM Ave che vidhikAraka aSTaprakArI pUjAnI sAmagrI dvArA varUNadevanuM A pramANe maMtra bele che. "OM navayaM namo karuNAya, pAzahastAya, sakalayAdo' dhIzAya, sakalajalapakSAya, sakalanilAyAya, sakalasamudranadI sarovarapallavanirjharakUpavApasvAmine'mRtakAya devAya amRta dehi dehi amRta srAvaya strAvaya, namo'stu te svAhA / " A mAtra belIne varUNa devanI aSTa prakArI pUjA kare che. kuvA AdithI pANI kADhIne A maMtra bolavAmAM Ave che ">>
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3ra4] bhagavatIsUtra risaMgraha hI amRte, amRtodbhave, amRtavarpiNI. amRta srAvaya srAvaya se se klI klI blaeNnle hA~ hA~ hI hI drAvaya drAvaya hA~ jaladevIdevA atra Agacchata Agacchata svAhA / " pachI amuka amuka mAtra belIne aSTa prakarI pUjA thAya che. ane kaLazAo bharIne vAjate gAjate maMdiramAM mUkAya che. maMtra dvArA pavitra thayelu pANI arihaMtadevatA abhiSeka mATe kAmamAM Ave che. kuvA-vADInA kInAre varUNadevane AmaMtravA mATe ATha thaIe devavaMdana karavAnA hoya che. jemA AThamI zuInA prAraMbhamAM navayag fma 30 anna 1 navakArane kAyotsarga ane A pramANe thaI - ' "makarAsanasamAsIna., kulishaangkushckrpaashpaannishyH| AzAmAzApAlo, vikiratu duritAni varuNo va // " , , tyAra pachI hAtha joDIne A zloka bolAya che te A pramANe - karotu zAnti jaladevatA'sau, mama pratiSThAvidhimAcariSyataH / AdAsyate vA mama vAri tatkRte, prasannacitA pradizatvanujJAm / / dazadipALanA pATalA pUjanamAM paNa varUNadevane A pramANe - sAdara Ama traNa ApIe chIe * : 34 no vahadir garghaNAya, mAvaahnaay, pAzahastAya, saparijanAya, amukagRhe vRddhasnAtra mahotsave Agaccha Agaccha svAhA / " . . AvI rIte samaMtra vadhAvIne, AlekhIne, AvAna karIne, sthApIne nimaMtraNa ApyA pachI aSTa , dravya arpaNa karAya che.
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 uddezaka-8 ) [3ra4 adhipatya bhegavanArA de A praznottare rojagrahamAM thayA. . . - 1 ane hAtha joDIne A pramANe vinavIe chIe. ' ' - ' ja rIvA rAdha-jaLa mafthatA ' sadyasya zAntaye so'stu, balipUjAM pratIcchatu // kuberanuM varNana ' have cothA kapALa umaNa kuberanuM vimAna sadhamavihaMsaka -nAmanAM pazcima bhAge che tenI AjJAmA vaizramaNa kAyika vaizramaNadeva kAyika suvarNakumAre, suvarNakumArio, dvIpakumAre ane kumArio, dimAra ane kumArio, vANavyatara ane vyaMtari Adi bIjA paNa de che, je loha, suvarNa, rajata, hIrA, motI, mANeka, sIsuM -ane bIjA paNa kapaDA, kaLa, puSpa Adine ida (varasAda) karanArA che game tyAM dATelA dhana-Adine jANanAra che ane te te sthAnethI dhanane laIne tIrtha kara devonA janmAdi samaye varasAvavAnuM kAma - A lekapALa, grahade, jaina zAsanane mAnya che. mATe ja zAti-snAtra, ajanazalAkA, pratiSThA Adi vidhimAM navagraha, za dikapALa pUjAya che. sanmAnAya che. ane meTI zAtimAM pratidivase smarAya che A pramANe - . . . . "OM grahAzcandrasUryAGgAraka budha:bRhaspati-zuka zanaizcara sAruM-tu rahetA ravApAtra rAma-cama-va-kuravaasvaadity-skNd-vinaayk-upetaaH (yuktAH) ye cAnye'pi rAmanAra-kSetra sevA-sArA vaSe prayanta jIvaratta, akSINakAzakASThAgArA narapatayazca bhavantu svAhA / /
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3ra6 bhigavatIsUtra sArasaMgraha. A prakaraNamAM asurakumArAdi deve upara AdhipatyA gavatA devenuM varNana che. sAra A che - asurakumAra deve upara adhipatya bhegavatA dasa de. che. te A che - camara, sema, yama, varuNa, vaizramaNa, bali, sema, yama, varuNa, vaizramaNa. nAgakumAra upara adhipatya bhegavatA deve - dharaNuMkAlavAla, kelavAla, zilapAla, zaMkhavAla, bhUtAnaMda, kAlavAlakelavAla, zaMkhavAla ane zailapAla. - suvarNakumAranA adhipatio - veNudeva, veNudAli, citra, vicitra, citrapakSa ne vicitrapakSa. - vidyuskumAranA adhipatio - harikAnta, harisahaprabha, suprabha, prabhAkAnta ne suprabhAkAnta. agnikumAranA adhipatio - agnisiMha agnimANava, tejasU, tejasiMha, tejakAnta, ne tejaprabha. - dvIpakumAranA adhipatio - pUrNa, viziSTa, rUpa, rUyAMza, rUpakAnta, ane rUpaprabhA ' udadhikumAranA adhipatio - jalakAnta, jalaprabhAta jala, jalarUpa, jalakAnta ne jalaprabha. dikakumArane adhipatio - amitagati. amita-- vAhana, tvaritagati, kSipragati, siMhagati ne siMhavikramagati, vAyukumAronA adhipatio - velaMba, prabhajana, kAlamahA la, ajana ane riSTa.
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 uddezaka-8] [327 adhipatie :- gheSa mahAgheASa, stanitakumArezanA Avatta, vyAvartta, naMdikAvatta ane mahAna kiAvatta dakSiNa bhavanapatinA IndronA prathama leAkapAle A cheH-- seAma, kAlavAla, citra, prabhu, tejas, rUpa, jala, tigati, kAla ane Ayukta. :~ pizAcakumArAnA adhipati maLe che H-- kAla, mahAkAla, sUrUpa, pratirUpa, pUrNa bhadra, mANibhadra, bhIma, mahAbhIma, kinara, ki'puruSa, satpuruSa, mahApuruSa, atikAya, mahAkAya, gItarati, gItayaza, e badhA vANunyantara devAnA indro che. yetiSika devAnA adhipati makhe cheH sUya ne caMdra. saudharma ane IzAnakANunA adhipati :--zake, sAma, yama, varuNa, vaizramaNa, IzAna, seAma, yama, varuNa ane vaizramaNu, indriyAne viSaya A praznottare rAjagRhamAM thayA AmAM IndriyAnA viSaye keTalA prakAranA e A prakaraNamAM khatAvyu' che. tenA mATe kahyuM ke-indriyAnA viSaye pAMca prakAranA che. zrotrendriyane viSaya ane yAvat sparze ndriyane viSaya A saMbadhI jIvAbhigama sUtrane jyeAtiSika uddeze jovAnI bhalAmaNa karI che. 51 pAMca IndriyAnI viSada vyAkhyA maiM 51. svaniyaMtraLaniyatAni--ndriya rahyu." A uktine anusAre gatabhavamA upArjana karela pa Mcendriya jAtinAma
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3ra8] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha karmane laIne A cAlu bhavamA mAnavane IndinI prApti thAya che pahelA varNana karI gayA chIe ke AtmAne je dvArA jJAnanI prApti thAya che te Indriyone AtmAe ja potAnI meLe racelI che A indriyanuM viSaya grahaNa sarvathA nayata hoya che. mATe temAM koI paNa IzvaranI ke devadevInI dakhalagirI nathI hotI. mahAbhaya kara adhikAramAM eka phaLa ApaNuM hAthamAM Ave che, tene sparza karavAthI ja tenA AkAra vizepane laIne ApaNe nirNaya karIe chIe ke A kerI che." dabAvavAthI "pAkI gayelI lAge che suMghavAthI temAM mIThe rasa che ema jANa , zakyA paNa aMdhArAmAM AMkha potAnuM kAma nahI karavA chatAM paNa ApaNe kalpIe chIe ke, A kerI pIlAraMganI che A pramANe kerInA pAlAra ganI kalpanAmAM Izvarane sAkSAtkAra nathI paNa "anugraha, IhA, apAya, dhAraNA A cAre prakAranA matijJAnamAthI dhAraNA" nAmanA matijJAnane ja camatkAra che keIpaNa padArthanAM, jJAnamAM "dhAraNA zaktivaDe je padArthonA-rUpa, raMga, AkAra A ApaNuM magajamAM sthira thayA haze te ja pramANe dhAraNA paNa tenI tIvra rahe che. ane A labdhinA kAraNe ja koI paNa avadhArita padArtha jyAre sAme Ave che tyAre tene nirNaya karatA vAra lAgatI nathI. avadhAna prayogomAM devI zaktino camatkAra nathI paNa dhAraNa" zakti ja camatkAra hoya che. hAthacAlAkInA prayoga karatAM je dhAraNA dRDha thAya che. tenAthI jAduI prAge paNa thaI zake che. Indriye pAMca che. sparzana, rasana, ghANa, cakSu ane zravaNa.
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 uddezaka-9] ' [3ra9 A pAcemA kasAdhana, ane karaNa sAdhanathI vigraha karavo jemake - g-egneti " arthAt bIja padArthone je sparza kare che, athavA AtmAnA upayoga vaDe je padArthane sparza karAya che, athavA jenA AzrayathI zIta-uSNAdi paryAyo jANavAmAM Ave che te sparzendriya kahevAya che. Aja pramANe-arati-rarareDanA niti-britAne ja capaTe vA ceSTa anena / zRNoti zrUyate'nena veti rasanam , avm zu tathA zrava" A pramANe A IniA mAdhyamathI AtmAne jJAnanI prApti thAya che A Indriyo niyata viSayane ja grahaNa karavAvAlI hovAthI spazendriya padArthomAM rahelA kaThina, kamaLa, bhArI, halake, ThaDe, garama, snigdha, cikkaNo) ane rUkSa (lukho) A AThe sparzIne grahaNa karavAnI zakita rAkhe che. padArtha mAtramAM prAyaH ATha sparzI ja hoya che. rasanendriya padArthomAM rahele tIkho, kaDavo, kaSAyeluM, khATa, -mITho rasa grahaNa kare che , , dhrANendriya sugandha ane durgadhane grahe che cakSurindriya . kALA, dhoLA, nIlA, pILA, ane lAla raMgane rahe che - zravaNendriya sacitta eTale jIvatA mANasanA zabdane acitta eTale jaDa padArthonA gharSaNathI thatA zabdone, sacitAcitta eTale sagIta maDaLImA mANaso gAtA hoya te sacita ane vAjitrone avAja acitta che , A pramANe AtmAnA prayogathI-upayogathI; Indriyo kAryarata
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ 330] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha bane che. anAdi kALathI pravAharUpe karmonA bhArathI dabAI gayelA AtmAne pratikSaNe rAga-dveSane udaya hovAnA kAraNe keIka samaye A jIvAtmAne sapheda kapaDuM game che. ane bIjA kSaNe te kapaDuM muddala gamatuM nathI eka samaye mIThe rasa game che. tyAre bIjI kSaNe mIThA rasa pratye aNagamo thavAthI khATo rasa game che. A ja pramANe eka kSaNe je mANasa sAthe atyaMta rAga pUrvaka maitrI saMbaMdha rAkhe hoya che tyAre bIjA divase te mANasa vairI thAya che. A pramANe padArthonA viSayane grahaNa karavAmAM atmAno svabhAva ja judo ja hoya che. tethI padArtha mAtra eka samaye sAro ane bIjA samaye naThAre banatuM nathI, padArtha pitAnA mULa svabhAvamAM pUrvavata ja hoya che paNa ApaNo AtmA pote rAgadepane vaza thaIne padArthonA viSayone grahaNa karavAmAM jevA prakAranA upayogamAM pariNata thAya che te ja pramANe grahaNa karAtAM padArthonA viSayanuM pariNamana paNa tevuM ja thAya che. te padArtha svata kharAba nathI, temaja sarasa nathI paNa moha- mAyAnA kusaMskArothI kuvAsita thayelA AtmAne eka samaye je padArtha pratye rAga janme che tyAre bIjI kSaNe te ja padArtha pratye dveSa Ave che. mATe keIka samaye rAgamAM to keIka samaye hepamAM anaMtakALa gumA re." " jyAre teja AtmA jJAna-dhyAnanA susa kArothI saskArita thAya che. tyAre pratyeka padArtha pratye, te samAna buddhivAle bane che.. tevA prasaMge puNyadayane laIne managamatA padArtho ane pApodayane laIne aNagamatA padArtho pratye eka sarakho bhAva rAkhIne pitAnA. AtmAne dUSita karatuM nathI.
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 nuM uddezaka-9]. [331 cAritrayoganuM spaSTIkaraNa "vAri4 thiratApa;" AtmAmA pUrNarUpe sthiratA lAvavI te samyapha cAritra kahevAya che ane te sthiti ne TakAvavA mATe nivRttilakSya pravRtti arthAta anukrame pravRttimAM paNa nivRttine raMga lAgate jAya tevI pravRttimAM rAgadveSa vinAnuM jIvana jIvavuM te sthiratA che, je cAritra che. cittavRttinA rodhane vega kahe te eTalA mATe ThIka nathI ke AtmAmAM sthiratA vinAnI cittavRttine rodha to "mAchalA pakaDavAnI bhAvanAvALe bagale, mAkhIne pakaDavAnI dAnatavAlI garolI, mRga-(hariNa)ne mAravA mATe taiyAra thayela zikArI vageremAM paNa cittano ane zarIrane rodha spaSTa dekhAya che amuka svArthane laIne paNa vacanane dha sulabhatama bane che. jemake - ApaNane atyAre garaja che, athavA bolavA jatA ApaNA svArthane hAni pahocaze mATe "manaM sarvArthaadhaY" Avo kega kadAca dAtmikatAne paNa Ama traNa ApI zake che. tathA mAyA, mRSAvAda pratye paNa prasthAna karAvI zake che mATe mAnasika-vAcika ane kAyika yogemAM pApanI, tathA pApa bhAvanAonI nivRtti lAvavI te cAritrayoga che." AtmA vaDe ja AtmA jevo arthAta potAnA AtmAnI nabaLI kaDIone, tathA dUSaNone temaja rAga-dezAtmaka jIvanane AtmA vaDe jevu, anubhavavu ane tenA tyAgamAM ja prayatna kare te paNa samyak cAritra che para tu AtmA jyAre pitAnuM bhAna bhUle che tyAre rAgadveSane. poSato jAya che. ,
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ 332] [bhagavatIsUtra' sArasa'graha .. dravya ane paryAyAnI zakitaonu vizleSIkaraNa karavAnI zakita jyA sudhI AtmA keLavatA nathI tyAMsudhI rAgadveSamAthI bahAra AvavAnI zakayatA nathI, tyAre ja azubha spardhA, rasa, gandhu varNa ane zabdane pa karatA, svAda letAM, sudhatA, zvetA ane sAlaLatA ja manajI bhAIneA 108 DIgrIneApArA uMcA caDhI jAya che. gaTaranu pANI durgandha mAratu hAya che tyAre te jotAMja ApaNA mana~vacana tathA kAyAmA cacalatA AvatA vAra lAgatI nathI "ca calatA asayama che ane sthiratA cAritra che." Ama -samajavA chatA paNa gaTaranA pANInI durgaMdhatAne joIne nAke rUmAla mUkavA paDe che paNa ApaNe te AvI duMdhImA keTalIyevAra janmyA, AlecyA, ane AvA padArtho khAdhA che sA che, -paryA che ane joyA che chatA paNa sasAramAM AvA gandhAtA pudgale! kAi kALe paNa nAza pAmyA nathI, pAmatA nathI ane pAmaze paNa nahI, tyAre ApaNA zubha ke azubha karmone laIne maLatA zubhAzubha pudgalAmAM ApaNe kevI rIte rahevu ? Avu zikSaNa ja AdhyAtmika zikSaNa che. zubha pudgalA eTale managamatA pudgalAmA rAganI pariNati, ane azubha eTale aNagamatA pudgalAmA dUdha-tiraskAra-dhikAranI pravRtti A bane pariNationA samaye sAmyapariNati keLavavI joIe managamatA zabda, rUpa, gandha, rasa ane sparzanA bhogavaTAmAM ApaNA AtmA rAgAdhIna banIne te te pudgalAnI mAyAnA cakramAM -ebhAna thaIne sadvivekane dezavaTo ApyA che ane ahaMkAranA bhArathI "khAIne karttavya mUDha banyA che aNagamatA zabda, rasa, gandha ane sparzImAM A AtmA dveSavaza zrRSTane ghaNAonI sAthe vaira karma bAdhyA ane tenA kaDavA phaLA durgatimAM 1
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3nuM uddezaka-9] [333 bhegavavA paDyA chatAM haju sudhI paNa pugale dvArA utpanna thatI rAga ane dezanI pariNatine badalavA mATenI Treniga laI zakayA nathI. basa eja ApaNe ApaNA jIvananI ane ApaNA bhaNataranI karuNatA che bhagavatIsUtrane praznottara spaSTa che ke, eNndriyanA viSaya saba dhI pudgala pariNAma zubha ke azubharUpe thAya che te ja pramANe cakSurindriya paNa sArArUpanuM ane naThArA rUpanuM grahaNa kare che dhrANendriya paNa suga dha ane durgadhanA pugalene grahe che rasanendriya. paNa sArA rasanu ane kharAba rasanuM grahaNa kare che sparzendriya. paNa sArA sparzanu ane naThArA sparzanuM pariNAma grahe che.'' sUtrane gUDhArtha spaSTa chatA paNa cALAnA vizeSa pratipattiHA nyAyane anusAra pratyeka mAnavanA jIvana sAthe sparza karatA A viSaya hovAnA kAraNe jarA vadhAre vicAriye yugano camatkAra - raseIdharama sArA rasoIAnA hAthe banelI aDadanI dALa" je paulika hovAnA kAraNe khAnArane mATe amRtatulya ke viSatulya banatI nathI, A dALane khAnAra mRtyuthI bacyuM nathI ane khAdhA pachI tatkALa kaI paNa jIva maryo nathI, marato nathI ane maraze paNa nahI eTale ke aDadanI dALa amRta paNa nathI ane viSa paNa * nathI, chatA e paugalika vastune laIne mAnavanA manamAM ekane rAganI pariNati eTale ke A dALanuM nAma sAMbhaLatA ja kUdakA mA vA lAgI jAya che ane rAjI rAjI thayo chate atyaMta svAda, pUrvaka khAe che , jyAre bIje mANasa te ja dALanuM nAma sAbhaLatA ja TharI jAya che ane hADohADa roSe bharAIne dALa banAvanArane keTalIe gALo Ape che dALa ekanI eka che paNa bane chevomAM rAgadveSanI.
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ 334] bhigavatIsUtra sArasaMgraha pariNatinA phaLa pazu ApaNe joI zakIe chIe. mANasane duHkhI-mahAdu khI banAvanAra parapadArtha nathI paNa asaMskArI-kusaskArI, mithyAsa skArI mana, jIvananuM ajJAna, mehavAsanAne bhayaMkara aMdhakAra, mizcakalapanAnI mAyA, zarIrane puSTa banAvavAnuM udhuM jJAna, Adi kAraNathI ja mANasa potAnA hAthe dukhanI para parA svIkArI le che. mATe ja jIva IndriyanA bhoga ane tenI lAlasAne ja jIvananuM sarvasva mAnI bese che. tyAre pudgala padArtho paNa ApaNane camatkAra batalAvavA mATe taiyAra ja hoya che. ane eka vAra je manajIbhAI AtmA upara savArI karI gayA to samajI ja levAnuM ke, ApaNo AtmA kadI paNa samartha banI -zakaze nahI. pachI te Akhu jIvana sukhanI chAyA gatavAmA ja pUrNa thaze. mANasa mAtra samaje che ke aDadanI dALa khAvAthI huM maravAno -nathI temaja amara paNa thavAne nathI. chatAM e bicArI aDadanI -dALa ApaNA jIvanamAM kevA tophAna macAvI de che! ApaNe te vicAravAnuM e che ke A badhA tophAna dALa karAve che ? athavA asaMskArI ApaNuM manajIbhAI ? dALanA khAnArA hajAro mANasa Aje paNa TesTa pUrvaka dALa khAya che jyAre mane dALa pratye ATalI badhI napharata kema che ? - je ApaNane te samaye sabuddhi Ave ! athavA jJAnano prakAza lAdhe ! te ApaNe anaMtarAtmA ja javAba Apaze ke dALa pito becArI jaDa che pudgala che. roTalI khAvA mATe eka sAdhana che e mAre zuM karavAnI hatI ' tyAre dALano doSa nathI paNa huM pite ja Indriyene gulAma chu mATe, ane tenA bhogavilAso ja
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 uddezaka-10] [33 - A praznottare rAjagRhamAM thayA. ', - AmAM camaranI sabhAo saMbaMdhI prazna che. arthAta .. jIvana che ema huM mAnIne beTho chuM Aja kAraNe saMsAra mArA mATe kaleza kakAsane kAraNa banyu. mitro duzamana banyA, parivAranI vaccamAM paNa huM ataDe rahyo, jJAna-vijJAna meLavyA chatAM paNa mAre AtmA svaracha da ba phezanAlITImAM rahuM chuM chatA paNa mAro AtmA bhogavilAsa rUpI kAdavamAM ramI rahyo che. prophesara, mAsTara banyo paNa mArA manane ane indriyane sayamanuM zikSaNa na ApI zako, DokaTara bane paNa mArA AtmAnI davA ane mArA dukhanuM nidAna hu pite na karI zakyo, vakIla bane paNa mArA jIvananI vakIlAta karavAM mATe samartha banyo nathI. mATe ja zrImata chuM paNa haiyAne daridra chuM. sattAdhArI chu paNa Antara jIvanane dAnava chuM tyAre A badhu keNe AbhArI che ? pudgala eka ja che paNa mArA jIvananA rAgadepane laIne huM dukhI chu. A duHkhamAthI mukta thavA mATe mArA khAnapAnamAM raheNIkaraNImAM, uThavA-besavAmAM ane vyApAra-vyavahAramAM sa yama lAvavo eja eka parama sukhanuM-zAtinu, samAvinu mukhya kAraNa che. pugale choDavAnA nathI paNa temanA pratyenI lAlasA choDavAnI che strI choDavAnI nathI paNa temanA pratyene durAcAra choDavAno che. temaja zrImatAI ke sattA choDavAnI nathI paNa tenA pratyenI sAdhyabhAvanAne tyAgI sAdhanabhAva pedA karavAne che.
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ 336 bhagavatIsUtra sArasaMgraha camaranI traNa sabhAo batAvI cheH - zamikA (zamitA), caMDA ane jAtA. ka para para, trIjA zatakano A chelle uddezo che rAjagRhI nagarImAM samavasaraNanI racanA thaI che, ane gaunamavAmInA pUchelA praznano uttara ApatA bhagavAne pharamAvyuM ke dakSiNAdhipati asurarAja camarendrane traNa prakAranI sabhAo hoya che indralekanI traNa sabhA * 1. zamitA. 2 caDA. 3. jAtA. 1. zamitA-eTale potAnA uttamapaNAne laIne sthira svabhAva vAlI hovAthI samatAvAlI che. athavA pitAnA uparie kahela vacanane mAnya karavAvAlI hovAthI saune zAnta karI denArI hoya che. athavA je sabhAmAM uddhatAI nathI tevI A Abhyantara sabhA che. je atyanta gauravavatI che arthAt A sabhAnuM mAna inDone tathA " bIjA moTA devone paNa hoya che. game tevo moTo samAja paNa sabhAnA be dhAraNane dhyAnamAM rAkhIne ja potAnA AdhipatyanuM gaurava sAcavI zake che. ' 2 caMDA. tevA prakAranI meTAI (gaurava) nahI hovAthI -sAdhAraNa kArya vageremA belI nAkhanArI hoya che. eTale ja AnuM mahattva pahelI sabhA karatA ochuM che, chatAM paNa Indrane mAnya che. 3 jAtA moTAIne svabhAva nahI hovAthI sarva sAdhAraNa " sabhA kahevAya che A traNemAM pahelI AbhyantarA, bIjI madhyamAM ane trIjI bAhyasabhA kahevAya che
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3nuM uddezaka-10 [337 pahelI sabhAnuM prajana A pramANe che uparIne koI paNa projana hoya ane te AdarapUrvaka A sabhAne bolAve tyAre ja A sabhAnA sabhyo Ave che ane teone indra mahArAja pitAnuM prayajana kahI batAve che. teno artha e thayo ke A sabhA moTAIne pAmelI hovAthI gauravane cogya che. vaDIlane paNa A sabhAnuM gaurava mAnya che. vacalI sabhA uparI lAve ke na bolAve to paNa Ave che. kema ke A sabhAmAM moTAI eTale gaurava ocho che. AmA upalI Abhyantara sabhAmAM je vArtAlApa thayo hoya che te jaNAve che ane TharAva nakakI karAve che. jyAre bAhya sabhA te sAdhAraNa hovAthI belAvyA vinA paNa Ave che. ApaNe eTaluM jANI zakIe chIe ke A traNe sabhA ekabIjAnI pUraka che ane paraspara ekabIjAnuM mAna rAkhIne IlekanuM gaurava sAcave che have kaI sabhAmAM keTalA sabhAsado che, ane temAM paNa devo keTalA ? devio keTalI ? A vAta chavAbhigama sUtrane anusAra lakhAya che pahelI sabhAnA sabhAsado 24000 devo che vacalI sabhAmAM 28000 deva che ane chellI sabhAmAM 3200 de che devionI saMkhyA anukrame 350, 300, ane 25 che. pahelI sabhAnA sabhAsadonI AyuSya maryAdA rA po. * pamanI che vacalImAM 2 palyopama ane bAhyasabhAmAM 1 palyopama che. devionI AyuSya maryAdA anukrame 1, 1, ne papamanI che. A pramANe uttarAdhipati bali-Indra mATe paNa samajavuM. -
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ 338] bhagavatIsUtra sArasaMgraha 1 umarelI, kevaLa devenI saMkhyAmAM cAra cAra hajAranI saMkhyA ochI karavI jyAre devionI saMkhyAmAM, uparanI saMkhyAmA sonI sa khyA umeravI. have vaimAnika devonI sabhA, tathA sabhAsadonI saMkhyA nIce pramANe jANavI sabhA to traNa prakAre je uparanI jema samajavI jyAre saMkhyA A che. devalanA nAme abhyantara madhyamA. bAhyA 1 prathama de leka 12000 deva 14000 deva 16000 deva 700 devI 600 devI 500 devI 2 dvitIya devaloka 10000 deva 12000 deva 14000 deva 900 devI 800 devI 700 devI devionI utpatti ahIM sudhI ja che mATe AgaLanA kamA devio nathI. 3 sanakumAra 10000 12000 4 mAhendra 10000 5 brahmaloka 6000 6 lAMtaka 7 zukradevaloka 2000 8 sahastrAra 9-10 Anata prANata 250 1000 11-12 AraNa ayyata 125 250 500 A pramANenuM ene lagatuM bIju sAhitya jIvAbhigama sUtrathI jANavu. 8 0 0 0 0 0 N 0 0 0 4000 0 0 2 0 0 0 400 0 0 1 0 0 0 0 40 0 0 0 50 0 1000 - 0 2000 50 0 0 0.
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 juM uddezaka-10] [339 Indra mahArAjA yApi sauthI upari ane saMpUrNa sattAvAnuM hoya che te paNa potAnA sabhAsadone mAna ApIne temanI pAse potAnuM prayojana siddha karAvI le che. ane A sabhAsado paNa pitAnA uparInu mAna sAcave che. devakamAM devatAo jema sabhAsada pade che tevI ja rIte devIo paNa sabhAsadapadane bhAve che. je vAta ApaNe bhagavatIsUtra ane jIvAbhigamasUtrathI jANI zakyA chIe indronI sabhAmAM devionu paNa bahumAna zAstramAnya che. to pachI manuSyalokamAM strInuM apamAna zA mATe ? mAtRsvarUpA strInuM apamAna pApa che temane halakI gaNavAnuM prayojana zuM che ? zuM puruSo karatAM strIo buddhibaLamAM ochI che ? A badhI ane AnA jevI bIjI paNa kalpanAomA puruSajAtanI johukamI sivAya bIjuM kaMI paNa tattva nathI. mahilAonuM apamAna karIne puruSa jAtie badhI vAtamAM pitAnuM patana ja notaryuM che. AjanA puruSomAM je mAnasika kamajorI, vAcika durbalatA, ane zArIrika daSTie adhaHpatana -je dekhAya che te strI zaktinA apamAnanuM ja kAraNa che. strImAM mAtRtvabhAvanA keLavIne te zaktinuM bahumAna karavAthI Ajane puruSa sarvacA dUra rahyo che mATe ja vyApAra kSetramAM rAkSasIya svabhAvano, kauTuMbika jIvanamAM svArthI dha, sAmudAyika jIvanamAM rasta, pArasparika jIvanamAM ISyanta ane vyaktigata jIvanamAM asahiSNu banIne pitAnuM jIvana eka bIjAnA zatru banI veDaphI rahyo che
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ 340] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha Ajanu dhArmika jIvana dAMbhikatA pUrNa che, tathA mAyA mRSAvAdagrasta che, vaira-jheranI AgamAM sapaDAyeluM che, enI AkhomAM jhera che, jIbhamAM kaDavAsa che, mastiSkamAM svArthasAdhakatA che, upadezamAM haThAgraha che, ane lAlasAothI bhareluM hRdaya che mATe ja Ajano paMDita-vaktA, AcArya, upAdhyAya, saMgItakAra, zrImatI sattAdhIza AdimAM paraspara eka bIjA sAthe maitrIbhAva eTalA mATeja nathI. kAraNake saunA hRdayamAM judI judI lAlasA che, AMkhamAM pUrvagrahanuM aMjana che, tethI eka bIjAnI AMkha ekabIjA sAthe maLatI nathI. to pachI hAthathI hAtha malavAnI AzA kayAM rahI ? ane jo AMkhathI Akha, ke hAthathI hAtha na male te. eka bIjAnA hRdaya eka bIjAthI kema maLaze ? AvI AzA keNa, rAkhI zakaze ? tethI ja AvAonuM dhArmika jIvana, paDitAI, zrImaMtAI ane sattA kevaLa samAja, sa pradAya, saMgha, nagara, dezane ApasamAM laDAvI mAravA sivAya bIjA kAme AvI zake tema nathI. AjanA AkhAe bhAratavarSanI dazA ja spaSTa udAharaNa che. A. badhA purUSa jAtinA AntaradoSa strImAM mAtRtva bhAvanAnA hAsanA. kAraNe vadhyA che, phaLa svarUpe mAnavanA khoLIyAmA devatAI guNo vasAvI zakayAM nathI. Aje eka mAnava bIjA mAnavane zatru che, eka jAti bIjI jAti sAthe sabadhita nathI ane eka sa pradAya bIjA saMpradAyane samULa nesta nAbuda karavA mAMge che. magajazakti je uMdhA mArge na gaI hoya te samajavuM saraLa. che ke ApaNe badhAe pRthvI upara janmelA chIe, ane jyA sudhI jIvatA rahIzuM tyAsudhI, mahAjanane sutAra, luhAra, ghAMcI, bhagI, racha, bI, nAI, brAhmaNarajaputa Adi vinA eka paLa paNa
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 ju... uddezaka-10] [34? cAlI zake tema nathI makAna banAvavA mATe sutAra, rasAI karavAnA sAdhana mATe luhAra, tela mATe dhAcI, saMDAsa sApha karavA mATe bhuMgI, kapaDA sIvavA mATe darajI dhAvA mATe dheAkhI, dADhI mATe nAI, vidyA meLavavA mATe brAhmaNa ane jAnamAlanI rakSA mATe rajaputa joIze koI te paNa koInA vinA cAlI zake tema nathI. A sarvathA satya hakIkata je sarvothA upAya che. A sIdhu sAduM amUlya mAnavIya tattva jo jIvanamA na utaryuM teA ApaNe eka bIjAnA kaTTara duzmana banIne eka khIjAnA nAzane mATeja banIzuM, ane je Ama banyuM teA ApaNA jIvanamAM rAkSasIya guNa sivAya khIju ke I paNa zeSa rahevAnu nathI mAtAnA traNa guNA dharma tathA zAstranA uDA tattvAmAM utaryA vinA ApaNA pAtAnA AdhyAtmika jIvananA prAraMbhakALeja ApaNe puruSAe ApaNA haiyAnA madiramAM mAtRsvarUpA strInI tasvIra laTakAvavI joItI hatI, tAja ApaNA jIvanamAM paNa prAra bhakALathI traNa guNo AvI zakayA hota ! _ 1. jIvamAtra upara dhyAbhAva rAkhavAnI udAttabhAvanA 2 jIvamAtrane rAjI ane reTalI ApavAnI pavitra bhAvanA. 3 badhAe jIveAnA aparAdhAne mApha karavAnI pavitra bhAvanA. A traNe guNA mAnavatAnI sImArekhA jevA che, jenI prApti rAkSasa, dAnava, ane asuravRttinA mAlikane hotI nathI mATe ja rAkSasa, dAnava ane asura AkhAe sasAranA hADaverI che. jyAre A traNe mAvaDI ( MOTHER ) mA heAya che. game tevA putra
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ 342] [bhagavatIsUtra sArasa graha upara dayA karavAvAlI mAtA hoya che, putrane roTalI devAvAlI mAtA hoya che ane beTAnA game tevA aparAdhane mApha karI devAvAlI paNa mAtA ja hoya che. mokSa meLavavA mATe jema samyaktvanI atyaMta AvazyakatA che. tema AdhyAtmika jIvana banAvavA mATe uparanA traNe guNonI nitAH. AvazayakatA anivArya che. te vinA AdhyAtmika jIvananI kalpanA naryo daMbha che, chetarapIDI che ane paramAtmAnI ana tazaktionuM bhayaMkara aTTahAsya che garaja pUratA e guNone bhale vikasAvIe paNa ene phaLAdeza te ApaNA jIvanamAM daMbhapaSaka ja raheze mATe kabUla karyA vinA cAlI zake tema nathI ke AjanA puruSamAM A traNe guNe vikasita thayA vinAnA kevaLa sattArUpe ja paDyAM che. anyathA Dherene mATe pAMjarApoLa ubhI karanAra, kUtarAone roTalA ane kabUtarane caNa nAkhanAra puruSa kharekhara dayAlu hota te mAnavasamAja bhUkhe mare che, kapaDAnA abhAvamAM mare che. davAnA abhAvamAM mare che ane samAjanA kathita dhArmika, dharmanA anuyAyi, upadezake, mAla masAlA khAya che, zrIkhaMDa pUrI khAya che. vATakAnA vATakA ' pIe che sUMTha pIparAmULa ane khIcaDImAM ghI nAkhIne khAya che. A lakSaNe dayALu ane dAnezvarInA nathI paNa nirdayI tathA nirvasa pariNAmInA che. khUba samajI levAnuM che ke;-"maraNa naure vA' jarmA =nA vive" dharmanI mAtA dayA che ane bApa viveka che, jenA abhAvamAM game tevI ane game teTalI zraddhA ane hajAro lAkha zlokonuM jJAna paNa vAMjhayu che. - ApaNA pitAnA saMtAnane DekaTara, vakIla banAvavA mATe , tathA bIjA prakAranA jJAna-vijJAna apAvavA mATe te te kelejomAM
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3 uddezaka-10] [343 athavA amerikA, laMDana, jarmana Adi dezamAM mokalAvIne bhaNAvavA mATe kayAMye paNa ane koIne paNa pApanI kalpanA-adharmanI kalpanA AvI nathI tyAre samAjanA baccAone mATe kaI skUla tathA kolejanI vyavasthA karavA ane karAvavAmA ja pApanI kalpanA zAka zA mATe ? temAM avarodha zA mATe karavAmAM Ave che ? AmA eka ja kAraNa che ke bIjA jIvane roTalI ane roja devA mATenI bhAvadayA ApaNA jIvanamAM nathI tIrthakara bhagavate je vArSika dAna Ape che te utkRSTatama bhAvadayAnAM pariNAmonuM kAraNa che ane te bhAvadayA paNa be, traNa bhava pUrvenI ArAdhita hoya che tIrthaMkara padano Icchuka mAnava te bhAvadayAthI bharelo hoya che. te bIjA jIvone roTalI ane rejI devA mATe koI kALe paNa virodha karI zake tema nathI. ane trIjo guNa jo ApaNA haiyAnA madiramAM hatA te bIjAonA badhAe aparAdhone kSantavya gaNIne saunI sAthe maitrIbhAva sAdhI zakyA hota. paNa AjanA zrImaMtomA, sattAdhIzamAM, 5 DitomAM, ane upadezamAM je vaira-virodha dekhAya che, tethI ja jANI zakIe chIe ke ApaNuM jIvana bIjA jIvone ughADA karavA mATe che. mATe koinI bhUla sahana thatI nathI. tethI ja judA ma DaLe, pArTIo, sasthAomAM ApaNe mAnava samAja vibhakta thaI rahyo che. Aje ApaNe vibhakta chIe, mATe ApaNuM jIvana-kavana dUdhita che, mAyAmupAvAda pUrNa che.
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ 344] bhigavatIsUtra sArasaMgraha agrejImAM dharma zabdano paryAya rilIjhana' zabda che, jeno artha vibhakata mANasa, eTale jUda thayelo mAnava bIjA sAthe ekIkaraNamA-arthAta paraspara vicAronI samajutI karIne eka jhADa nIce Ave ane AkhAe samAja AsurI vRttionA kAraNe devIsa patti sapanna paramAtmAthI jUdo thaye che. mATe te judAI, dayA, dAna, kSamA Adi paramAtmAnA Adezane jIvanamAM utArIne pAcho arihaMta devanA mArge Ave. eTale ke krodha, mAna, mAyA, lobha, prapaMca Adine tyAga kare. upara pramANenA mAvaDInA hadayamAM rahelA traNe guNo ApaNA jIvanamAM utAravA mATe ja ApaNe paNa mAtAnI tasvIra pratikSaNe sAme rAkhavI joIe. jethI mAnavatAno vikAsa sAdhI zakavA mATe samartha banI zakIe. mAnavatA vinAnA AjanA ApaNuM jIvanamAM udhI ga gI vahI rahI che, chatAM paNa ApaNe joI zaktA nathI, samajI zakatA nathI tenuM kAraNa eka ja che "mAtRtva hRdayA strI zaktinu ApaNe bahumAna karI zakyA nathI." abhutazakti, kSamAzIlA, premamUrti, vAtsalyapUrNa strIne ApaNe oLakhI zakyA nathI oLakhI haze te ? svArtha pUratIja oLakhI haze ? mATe ja strI zakti sAthe dUSita ane pApathI bharelI bhAvanA (vAsanAonA kAraNe ja ApaNA jIvanamAM moTAmAM meTI khoTa rahevA pAmI che je kheTanI sa sArabharanA koIpaNa padArthathI tathA game teTalA jJAna-vijJAnathI paNa bharapAI thaI zakI nathI A pramANe puruSa jAtanA jIvanamAM rahelI pAyAnI khoTa ApaNane AgaLa vadhavA detI nathI, tethIja ApaNA jJAna-vijJAna avaLe raste caDhI gayA ane mAnava mAtranA zatru banyA teonI
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-3nuM uddezaka-10] [345 sAthe svAthI saMbadhathI joDAyA. ane ApaNe sau bhegA maLIne sasArane hisA, jUTha, cerI, mithuna ane parigrahanI bakSIsa ApIne kaDavA jhera je banAvyo. A badhA mAyA cakrathI bahAra AvavAne mATe strIzaktinuM bahumAnaja ApaNA Antara jIvanane mATe advitIya zakti che. (pAvara che), ane AdhyAtmika jIvana mATenuM prasthAna che. A kAraNothI ApaNA haiyAnA madiramAM sauthI pahelA mAtAnI tasvIraja sthApavI vadhAre uparyukta che. A pramANenI satya hakIkata khyAlamAM rAkhIne "strIo paNa mAnanIya che" A bhAvanAne vaza thaIne ja Indra mahArAjAo je samyakUvI hoya che ane nikaTa bhaviSyamAM mokSamAM javAvALA hoya che teo pitAnI sabhAomAM devIone bahumAnapUrvaka sabhAsadanuM pada Ape che devo paNa jyAre strIzakitanI AvI pratiSThA kare che tyAre mAnavanI e pharaja che ke "mAnano taH khULyAH" e nyAye strI jAtinuM bahumAna karavuM, emAM ja temanuM hita samAyeluM che. AnAthI sAmAjika dUSaNo TaLaze. vyaktigata jIvana sazakata banaze dhArmika maryAdAonI pavitratA -sacavAze ane ApaNu Antara chavane ucca banavA sAthe vrata, niyama ane paccakakhANa nirdabha banaze . daza uddezAo sAthe trIjuM zataka saMpanna thayuM.
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ * trIjA zatakanu samApti vacana ajJAninA ajJAnarUpI aMdhakArane bhedavAmAM jhaLahaLatA sUrya samAna, sayama ane brahmacaryanI ArAdhanA vaDe camakatA zukranA tArA jevA, upadezAmRta vaDe sau jIveAnA kaSAyAnA zAMta karavAmAM caMdra jevA, jarmana, phrAMsa, ITAlI, amerikA, yurekha Adi pAzcAtya vidvAnAne jainadharmonA paricaya karAvavAmAM brahmA jevA, syAdvAda, nayAdi tattvajJAna dvArA bhAratIya pracaMDa vidvAnAnI dhArmika rakSA karavAmAM viSNu jevA, ajJAna, mithyAbhrama ane ruDhiyAdane daphanAvavAmAM zakara jevA, zAstravizArada mahAn vibhUti jainAcArya zrI 1008 zrI vijayadharma sUrIzvarajI mahArAjA bhagavAna mahAvIrasvAmInI 74 mI pATa para parAne dedIpyamAna karI. jagatamAM amara thayA che. teozrInA ziSya zAsanadIpaka munirAja zrI. vidyAvijayajI mahArAje peAtAnA svAdhyAya mATe bhagavatI sUtranA 6 zataka sudhInu' saMkSepamAM vivaraNu lakhyu hatuM. temane sudhArI vadhArIne temanA suziSya nyAya-vyAkaraNa kAvyatI paMnyAsapada vibhUSita zrI pUrNAnaMdavijayajI (kumAra zramaNe) e vistRta TippaNu dvArA spaSTa karI. pustakAruDha karyu che, gumasUyAt ' lava " nIvAnAm //
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - ---- - - - - - - - - - zataka : 4 thuM - - -- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - IzAnano parivAra rAjagRha nagarInI A vAta che. IzAnane parivAra, e A prakaraNane viSaya che. tene sAra A che - IzAnendrane cAra lokapAle che; sema, yama, vaizramaNa ane varuNa. tenAM cAra vimAne cheH sumana, sarvatobhadra, vaSNu ane suvaz. sema nAmanA lekapAlanuM moTuM vimAna maMdara parvatanI uttare IzAnAvata saka mahAvimAnanI pUrve tirachuM asaMkheya hajAra jana mUkyA pachI temanuM mahAvimAna che. AvI ja rIte rAjadhAnIo samajavI. 4 rAjadhAnIenA 4 uddezaka samajavAnA che pa3 indralekanuM varNana para 53. Indra, IndrANi, deva tathA devInA paryAyavAcI zabdo, tathA sarvasAmAnya vivecana te badhA darzananA zAstramA-kAvyomA jANavA maLe che. paNa badhI rIte vyavasthita devalokanuM tathA temAM vasanArA devAnuM, Indronu, temanI rAjadhAnIonu, Rddhi, samRddhi, rUpa-raMga, zarIra temaja vimAnanuM varNana jeTaluM jenAgomAM ane prakaraNa sUtramAM jovA maLe che tevu bIje kayAe paNa jovA malatu nathI. de ane Indro paNa sasArI jIvo ja che temane paNa puNya-pApa, sukha-dukha, saga-viyoganA anubhavo thAya che..
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ 348] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha janme che, eve che, ane saMsAranA sukhone bhogave che. khAI che, pIe che ane meja-majhA mANe che. hare che, kare che ane judI judI kriIDa o kare che. mRtyu pAse AvatA Akrandana kare che, tathA duHkhI che paNa thAya che viSayavAsanAmA tathA vairAgyarasamAM masta rahe che. manuSyalokamAM jema rAjA, pradhAnamaMtrI, koTavAla, phojadAra, senApati tathA se ke ane nagarazeTha hoya che, tevI rIte devalokamAM paNa hoya che. A vAtanuM khUba labANathI spaSTIkaraNa jaina-AgamomAM che yadyapi devalokamA cerI karanArA, luTaphATa karanArA aparAdhio nathI hotA, te paNa puNyakarmanI sattA vidyamAna hovAnA kAraNe puNyanA-sAmrAjyane sUcavanAra, pratyeka vimAnamA deva 10 prakAranA hoya che te A pramANe - IndranI agAdhazakti (1) Indra :-eTale devagati nAmakarmanA udayane laIne potAnA vimAnavAsI deve upara je Avipatya bhegave che te Indra kahevAya che. A Indra mahArAjanI zakti keTalI hoya che ? tene uttara - -- zAmAM A pramANe maLe che. 10 puruSanA jeTalI zakti 1 baLadamAM hoya che 10 baLada barAbara 1 ghoDe. 12 DA barAbara 1 pADo 15 pADA barAbara 1 hAthI 500 hAthI barAbara 1 siha ra000 siha barAbara 1 aSTApada 10 aSTApada barAbara 1 baladeva.
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-jathuM uddezaka-1 thI 8 [349 2 baladeva barAbara 1 vAsudeva 2 vAsudeva barAbara 1 cakravartI A cakravartI mahAdhirAja pAse nIce pramANenI vaibhava, sattA ane sainya hoya che. A pramANe - 72 hajAra zahera, 32 hajAra mukuTabadhI rAjA, 14 devAdhiSThita ratna, 8 mahAnidhi, 64 hajAra antaHpura strI, 84 lAkha gheDA, 84 lAkha hAthI, 84 lAkha ratha, 86 kareDa gAmanA adhipati hoya che. 10 lAkha cakravata barAbara 1 nAgakumAra deva 1 karoDa deva barAbara 1 Indra hoya che (2) sAmAnika :-eTale Indra svarUpe nahI paNa IdanI jema. adhikAra tathA RddhivAlA de. (3) trAyastri za .-je Indra mahArAjanA pradhAnarUpe ke purahita rUpe hoya che te de (4) pArvagha - mahArAjanA mitrarUpe deva (5) lokapAla -devalokanI rakSA karanArA deve (6) AtmarakSaka Indra mahArAjanA zarIranI rakSA karanAra deva.. (7) anika -IndranI senA rUpe de (8) prakIrNaka - IndranI prajA rUpe de (9) Abhigika Indra mahArAjanA dAsa rUpe deve (1) kibiSika "-devavimAnamA anya (bhagI) jevuM kAma kare che tevA de upara pramANene daza bhedomAthI kevaLa vyatara ane jyotiSka* devanikAyamI trAyastri zaka ane lekapALa devatA hatA nathI A,
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ 350. bhagavatIsUtra sArasaMgraha nairayika narakamAM jAya ? AmAM nairayikanI hakIkata che. arthAta naidika hAya te narayikamAM utpanna thAya ke anaiyika hoya te nairayikamAM utpanna thAya ? bhagavAne Ano javAba Ape che ke narayika hoya te -narayikamAM utpanna thAya, arayika narayimAM utpanna na thAya. A vastu vicAravA jevI che. sAdhAraNa rIte ApaNe jANIe chIe ke--manuSya, pazu vagere narakamAM utpanna thAya. jyAre AmAM te ema kahevAmAM AvyuM che ke- narayika-je -nArakI hoya te narakamAM utpanna thAya. A apekSAkRta vacana che. RjasUtra nayanI dRSTithI Ama kahevAmAM AvyuM che. arthAt jIva pAse je gatine vegya AyuSyanI hAjarI hoya, te ja gatine te gaNAya che. manuSyabhavamAM ke pazune bhavamAM narakanuM AyuSya bAMdhI kaI mare, te vakhate te jIva pAse narakanuM AyuSya che. te vakhate manuSyanuM ke pazunuM AyuSya nathI. tethI te vakhate te nairayika che ane nairayika narakanA pramANe devonuM varNana atyanta vistAra sAthe jemAM AyuSyanuM . zastronuM, pravIcAranuM, IndrANInA AyuSyanuM tathA temanA raheThANa vagerenuM varNana che. A cothA zatakanA 1-2-3-uddezAomAM IzAna devalokanA Indra mahArAjanA cAra lokapALonu varNana che. ane 5-6-7-8 udezomAM temanI rAjadhAnInuM varNana che A zataka sakSepamA hovAthI ATha udeze ekI sAthe pUrA thAya che.
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-4thuM uddezaka-9] [351 AyuSyavALo hovAthI te narayika ja kahevAya, ane te narakamAM ja jAya 54 cAre gatimAM janma maraNa anivArya che ? kA 54 cAra gatirUpa sa sAramAM sAte narakabhUminA badhAe nArakacho, cAre nikAyanA sa pUrNa devo, asura, InDo, sUryacandra vagere Te. sUkSma-Adara nigadanA anatAnata jIvo, pRthvIkAya, apUkAya, agnikAya, vAyukAya tathA sAdhAraNa ane pratyeka vanaspatikAyanA ana tajI, beIndriya, te Indriya ane caturindriyanA badhAe cha, Aryadeza, anAryadezamAM janmelA vidvAno, vijJAnIo, DikaTare, sattAdhIzo, zrImata, sAdhuo, khoDakhApaNavAlA manuyo, rUpara gathI paripUrNa mANasa, urdU, kArasI, jarmana, a grejI, saMskRta, prAkRta bhASAnA jANakAre, dharmanA upadezake, saMgItakAro, paramAtmAne sAkSAtkAra karanArA, dhyAnio, yogio, haThAgrahio, haThagane jANanArAo, vagere badhAe jIvone mATe ekaja niyama che ke je janme te kere che" janmele mANasa amara rahI zakato nathI, hajAre lAkhe devatAo paNa janmelAne amara banAvI zakatA nathI saMsAramAM ke devalokamAM e eka paNa padArtha nathI ke jenuM bhajana karavAthI mANasa amara rahI zake ! "amRtamAnA hevA rAmA myu' A ukti te kavionA magajane AbhArI che, AmAM vAstavikatA hoya te eTalIja ke prabhanavaza" paNa "mANasamAtra satkarmone Acare jethI devalokamAM amararUpe utpanna thaI zake che. bAkI to "lI juthe artha virAtti" eTale puNya karma kSaye thaye chate arthAta devakanuM AyuSya pUrNa ye amRtanA bhojana karanArA devone-inDone paNa bIjo avatAra levo paDe che, mATe janmelAnu maraNa nizcita che. 'nAtara bri
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ 352] bhagavatIputra sArasa graha dhruva mRtyu:" tethIja bhagavAna mahAvIra svAmIe indra mahArAjane kahyuM che ke "bhA Indra ! AMkhanA palakArA jeTaluM paNa vadhAre jIvavuM TAInA hAthamAM phrenca nahIM." bhavAntara zA mATe ? ane tenA kAraNe meLAyatane re' upArjana karelA zubhAzubha krarmAta bhAgavavA mATe bhavabhavAntara karavA ja paDe che, ane tene yeAgya zarIra grahaNa karavAnuM rahe che, ane je grahaNa karAya che tene mUkavu paNa paDe che. jaina gAsanamAM bhavAntara karavA mATenI maryAdA A pramANe che ke je AgalA bhava prApta karavAnA hoya te mATe te bhavanu AyuSya karyAM pahelA Adhavu paDe che, tyArapachI te gati mATenu nAmakarma ane te gatimAM latta' janAra AnupRthvi nAmaka upAvu paDe che. zeSa sAte karyAM (jJAnAvIya, darzanAvaraNIya, vedanIya, mAhanIya nAma gotra ane anantarAya)ne baMdha A jIvAtmA prati samaye kare che kemake jyA kriyA che tyA kama che.' mananI. vicAradhArAomA, ane khAsa karIne ghaNA bhavAnA ApaNA sArthIdAra bhAvamanamA eka samayane mATe paNa sthiratA nathI kemake gata bhAmAM bhAgavelA padArthAnI smRti ane A bhavamAM padArtho * meLavavA mATenI tatparatA A ane kAraNeAne laIne manamAM thaiya rahetu nathI; anubhava te tyAMsudhI kahe che keH "pavananI gAsaDI , khAMdhavI saraLa che, nadIonA vegane nAthavA sahela che, AkAzathI tArA nIce utAravA paNa saraLa hAI zake che, sarpa, vichI, vAdha, siha, bhUta, preta "Adi yAnionA jIvAne ApaNA gulAma banAvavA saraLa che paNa mana-maTanI vicAradhArAmAM dhaiya' lAvavu bahu kaThaNa che.'' mana jevI lezyAmAM ramatu haze. tene ceAgya karmAM bAdhavA TesivAya chUTakAre| nathI tathA mana jyAre cacala che tyAre zarIramA '
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-4thuM uddezaka-9] paNa caMcalatA AvyA vinA rahetI nathI. mananA vicAromAM DubeluM ApaNuM zarIra ane zarIranA pratyeka age-upAga paNa sthira rahI zakatA nathI, mATe "caMcalatA e gati che ane gati e kriyA che ane kriyA e karma che" dravya manane svAdhInI karavA arthe ja sAlaMbana dhyAna mATe uttamamAM uttama sAdhana svIkAra karyA pachI paNa ApaNuM bhAvamana bIjA sasAramA arthAta bhagavelA bhogenI smRtimAM kevuM sarakI paDe che ! jANe ApaNI sAthe hAthatALI ja ramatA na hoya, tethIja kahevAya che ke dravya mana thoDIkavArane mATe svAdhIna thatuM haze ? to paNa bhAvamananI sthiratA atyanta du sAdhya che A kAraNe mananI asthiratAne laIne sAte karmonu ba dhana pratisamaye thAya che jethI jenAgama kahe che ke jIvAtmA karmabaMdhana vinAno raheto nathI jyAre AyuSyakarmane mATe evo niyama che ke te karma yAvata chelalA kSaNe paNa jIvanamAM eka ja vAra badhAya che. arthAta bhavAMtara karavA mATe A cAlu bhavanA chellA kSaNamAM paNa AyuSya karma bAMdhavu paDe che, te vinA hajAre prayatna karyA chatAM paNa vartamAna zarIra chuTI zake tema nathI. AyuSyakarmane beDInI upamA ApI che, tenI yathArthatA A ' pramANe che-jema jelamAM rahelA aparAdhIne eka rathAnathI bIje sthAne laI javA mATe tenA hAtha pagamAM beDI nAkhavI paDe che. tevI rIte A cAlu bhavanI AyuSyakarmanI beDI tUTatA ja AvatA bhavanI beDI tenA hAthamAM paDI jAya che. DayuTI upara AvanArA phojadArane aparAdhIne pUrepUro cArja sopyA pachI ja pahelA kejadAra - chuTo thAya che A pramANe beDInI jema AyuSyakarmane mATe paNa samajavuM.
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ 354] bhigavatIsUtra sArasaMgraha ghaNI jAtanA zAne rAkhanAra aparAdhI game te zaktizAlI haze ? toe sainike dvArA te jyAre pakaDAya che, ane AkhuM zarIra jyAre beDIomAM sapaDAI jAya che, athavA sainikanA jabaradata zAne joIne aparAdhI jyAre hatAza bane che, te samaye sazakta aparAdhInI eka paNa tAkAta pitAnA bacAva mATe kAma AvatI nathI. tevI ja rIte bhavabhavAntarathI upArjanA karelA karmone laIne A jIvAtmA karmarAjAnI beDImAM evI rIte sapaDAI gayela che ke, rAga-dveSanI mAyAne laIne te sarvathA paravaza banI jAya che. ApaNAthI ghaNuM ja moTA balavAna zatrune ApaNe A bhavamA mAravA samartha banatA nathI. to paNa tene mAravA mATenI kRSNa lezyA, nIla leyA ane kApata leyA ApaNane tevI rIte TheSanI mAyAmAM sapaDAvI de che. jethI ApaNo AtmA chevaTe nirUpAye paNa e saMkalpa kare che ke, "A bhave nahIM te AvatA bhave paNa tArA badale lIdhA vinA nahIM rahu." sundara ane managamatI strIne joIne rAga vaza mUDha banelo AtmA tene meLavavA mATenA prayatamA saphaLa thatuM nathI tyAre AvatA bhavamAM paNa te strIne meLavavA mATenA saMkalpapUrvaka tapazcaryAdikano sahAre le che ane pachI te "A bhave tane nathI meLavI zakato te AvatA bhave paNa ApaNe pati-patnI banIzu" AvI lezyAne mAlika AvatA bhavamAM paNa tenI sAthe joDAya che. puNyakarmanI maherabAnIthI khUba ja mITho banelo saMsAra ane tenI mAyAmAM lapaTAyA pachI A jIva pitAnA premapAtra jIvane mRtyuthI bacAvI zakato nathI tyAre ana tAna ta mohakarmanI asthione laIne chevaTe premapAtra jIvanI sAthe eTalu paNa nakkI kare che ke, AvatA bhave
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-4thuM uddezaka-9] 3i55 paNa tuM mArI strI banaje, tyAre sAmethI dukhI hRdaye paNa javAba maLaze ke, bhavobhava tame ja mArA pati banajo. ane premapAtra jIvane ghaNaji duHkhathI bharelA haiye chevaTe vidAya Ape che. AvA -ane enA jevA kareDe prasa gene sAkSI banele ApaNe AtmA AvatA bhavane mITho banAvavA mATe mehakarmanA madirApAnamAM masta banyA pachI bhavabhavAntaranA bhramaNano tyAga karI zake tema nathI. je mATe ApaNane bhavAra karavA mATe moha utpanna thAya che temAM sAme ubhela zatru, suMdara strI, athavA nAyikA vagere mukhya kAraNa che ? ke bIjuM kaMI? A mATe ApaNe anubhava ema kahe che ke, ApaNe pote ja -atyanta dusyA jaya mAyAnA vazamAM AvIne sAmevAlAnI sAthe badhAvavA mAgIe chIe. ghaNIvAra evuM bane che ke, sAme vAlAne ApaNe pote ja zatru samajIne beThA hoIe chIe athavA te ApaNA mananI nabaLAInA kAraNe sAmAne zatru mAnavAmAM utAvaLa karI besIe chIe ane vairakarmamAM badhAI jaIe chIe. sudara strIne phelAvavA mATenA ghaNA prayatno ubhA karIne ApaNeja -ApaNI jAtane bAdhI laIe chIe. ane nAyaka-nAyikAnA khyAlAtomAM ApaNuM mana ja ajJAnanA nazAmAM bhAnabhUlI pitAnA svarUpane visArI jaIe chIe AvI rIte bhavabhavAntara mATe puruSArtha karanAro mANasa AvanArA te te bhane prApta karavA mATe te te bhavanuM AyuSya karma bAdhaze. ane beDI jevuM A karma jIvamAtrane te te sthAne laI jaze. have A sthitimAM vyavahAranI bhASA zuM kahe che ? te joIe. game te kSetrane manuSya pote upArjana karelAM karmone laIne potAne avatAra pUro kraryA pachI marIne naraka, tiryaMca manuSya at.
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ 356] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha 1 devagatimAM jaze ane tiryaM ca jIva cAhe cArapage, bepage, AkAzamAM uDanAra, peTe cAlanAro, pANImAM rahenAro, hoya te e marIne cAre gatimAM jaI zakaze jyAre narakagatine jIva pAcho tatkALa naragati ane devagatimeLavI zake tema nathI tevIja rIte devagatine jIva pAcho tatkAla devagati ane narakagatine meLavI zake tema nathI. kAraNake narakanA jIvane tatkAla narakagatimAM utpanna thavA mATenI yogyatA nathI. temAM satkarmonA abhAvamAM devagati paNa meLavI zake tema nathI. teja rIte devagatinA jIvane tatkAla devagati meLavavA mATenA satkarmo. ane naragatine meLavavA mATenA asatkarmo nahI hovAnA kAraNe A baMne gati devano jIva meLavI zake tema nathI jyAre manuSya. ane tiryaM ca pAse satkarma hoya to devagati ane asatkarmo hoya to narakagati, tathA mAyA prapaMca hoya te tiryaMcagati temaja sadAcArAdi guNa hoya to manuSya avatArane pAmI zake che. cAre gatinA kAraNe cAlu bhavamAM samaya pasAra karanAre jIva nIce lakhelA karmone upArjana karIne narakagatine mATe AyuSya bAdhe che te A pramANe - pa cendriya jIvana vadha karavAthI mahAra bha eTale moTA pAyAH upara samArabha karavA, moTI moTI peDhIo, mIla, kArakhAnAo, mazIne calAvavI jemA asakhyAta ane anaMta jIvonI hatyA thAya tevA prakAranA vyApAra karavA) mahAparigraha eTale (ghaNuM prakAranA parigraho, ane tenA sAdhane bhegA karavA, temAja atyanta Asakta thavuM, Avo parigraha. kAma, krodhane bhaDakAve che ane janma-mRtyu vadhArI Ape che).
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-4 thuM uddezaka-9] [357 yArahitatA, mAMsabhAjana, sthiravaira, rodradhyAna, mithyAtvasevana, ana tAnuba dhI kapAya, kRSNa, nIla ane kApAtalezyA, paracAtaka, jUTha AcaNa, padravyAnu apaharaNa karavuM, maithuna karmImAM tIvra Asakita ane indriyAnI paravazatA Adi kAraNeAthI mAnava narakagati tarapha prasthAna kare che tiya cagati . unmA'nA upadeza, sanmAneA nAza, mUDhahaya, A dhyAna, mAyAniAnAdi zalya sevana, mAyAvI, Ara bha ane parigrahamA masta rahevu, satAmAM aticAra lagADavA, nIla tayA kApAtalezyA, tyAgavA yogya vastune tyAya na karavA, vagere kAraNA tiya ca avatArane prApta karAvanAra che manuSyagati --parigraha ane Ara bhanI apatA, sahaja mRdutA ane saraLatA, kApAta tathA pIta lezyA, dharmadhyAnamAM Asakita, kaSAyAne manda rAkhavAnA bhAva, madhyama pariNAma meLavelI vastune tyAga, devagurunu pUjana, saunI sAthe priya khelanArA, khIjAnA sukhane mATe tatpara, jIvana vyavahAramAM taTasthatA vagere satkarmone laine manuSya bhava prApta thAya che devagati ~~~sarAga sayama, dezavirati, akAmanirjarA, kalyANakArI mitra saba dha, dharma sAMbhaLavAnI IcchA. satpAtramAM dAna, -tapakama pratye zraddhA, mRtyu samaye padma ane pIta lezyA, khALatapa, vagere karyA devagatine apAve che $ AvA prakAranA zubhAzubha karmoMmA jIvana pUrU karanAra vyakti bIjA jIvA sAthe pote ja adhanamA Ave che, : jemake khIjAne mAranAra-dhamakAvakAra vyakti maranAra jIva sAthe vairathI badhAya che.
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ 358] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha svastrIno tyAga karIne, parastrIne irachuka mANasa parastrI tathA tenA sagAo sAthe rAga tathA vairathI baMdhAya che jUTha bolanAre ke jUThI sAkSI ApanAre sAmevALAno zatru bane che. jyAre-dAna, puNya, tIrthayAtrA, saMyama tathA ahisAdi dharmane sevanAra sAmevALA ghaNuM che sAthe mitratAnA saMbadhathI baMdhAya che ane tevAM tevAM AyuSya karmane bAdhe che. - A pramANe sarvatra ghaTAvI levuM sAra A che ke manuSya marIne narakamAM jAya che, narakano jIva marIne narakamAM nathI jato. para tu A pramANe to ApaNe sau vyavahAranI bhASAmAM olIe chIe ane samajIe chIe, tyAre Aja vAtane jusUtranaya kevI bhASAmAM bese che ? te jANavuM bAkI rahe che. A praznottara ja RjusUtranI bhASAne sUcita kare che. jusutra nayana bhASA vyavahAra bhUta ane bhaviSyanA paryAye pratye AMkhamIMcAmaNA karIne kevaLa, zuddha vartamAna samayano ja sparza A naya kare che ghaDe pahelA hatA, ane bhaviSyamAM paNa raheze. chatAM paNa atyAranA vartamAna samayamAM A ghaDe jIvAtmAne mATe zA kAmane ? ' mATe je samaye tarasa lAge, ane pANI pIvAnuM maLe, tevo ghaDe ja ghaDe kahevAya che. pahelAnA ana tabhA thayA che, bhaviSyamAM paNa ghaNA bha. - thaze, paNa e badhI vAtone jusUtra mAnavAnI manAI kare che. arthAta A vAta upara bedhyAna rahe che, A RjusUtranuM mAnavuM Ama che ke bhUtakALa game teTale thaye hoya ! te have zA kAmane ?
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-4 thuM uddezaka-9] [35 bhaviSyakALa game teTale thaze, atyAranA samayamAM A vAtane mAnavAnI zI AvazyakatA che mATe vartamAna samayamAM je bhAva vartate hoya, jIva paNa tevI rIte sabodhAze jemake - samayamAM jIvane dha vartato hoya te samaye jIva krodhI che paNa saMyamI nathI, maithunabhAva vartate hoya tyAre jIva maithuna kama che. paNa vatI nathI. jyAre samatAbhAva rahe to hoya tyAre jIva aupathamikabhAvane mAlika che paNa audayikabhAvane nathI. jyAre jIvAtmAne kRSNaleyA vartatI hoya tyAre jIva dravya sayamI che paNa bhAvasayamI nathI. ane jyAre zuddhatara padha legyA vartatI hoya tyAre jIva bhAva sAyamI che. A pramANe bhASA vyavahAra Rjutranayane che. prastuta praznamAM paNa he bhagavana ! nairayika hoya te narakamAM utpanna thAya che ke anairayika hoya che ? javAbamacAvata jJAnI hakIkata sudhI prajJApanA sUtramAM rahelA leNyA padane trIjo uddezo jevA bhagavAne kahyuM che te A pramANe "nAra ja narakamAM utpanna thAya che ane narakamAthI nAraka bahAra AvatA nathI!" nayavAdAntare ja bhASAne Azaya samajavAnuM hoya che. kemake belanAra ane pUchanAranI vAta barAbara sAMbhalyA pachI, ane tene Azaya jANyA pachI ja pratyeka vAtane vicAra karIne javAba Apavo joIe. samajyA vinA koI paNa vAtano javAba devAmA Ave te pariNAma zunyamA Ave che ane vaira virodha ubhe thAya che. prakaraNa granthomAM ApaNe ema bhaNyA chIe ke manuSya ke
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ 360] bhagavatIsUtra sArasaMgraha - - - - - tirthaM ca narakamAM janme che ane nAraka narakamAM janmato nathI tyAre cAra jJAnanA mAlika gautamasvAmIjInA pUchavAne Azaya vyavahAra nayane anulakSIne nathI. paNa Rjutranayane anulakSIne che. te A pramANe manu ne ke jAnavarane jIva je narakagatimAM javAnI taiyArI karI beTho che te narakagatinu AyuSyakarma bAMdhyA sivAya manuSya avatAra choDI zake tema nathI, ane tema thatA manuSya AyuSya je samaye pUrU thaze te ja samaye narakanA AyuSyanI beDI tenA hAthamAM paDaze. arthAta narakAyuSya laIne ja jIva narakamAM jAya che. mATe yAvata cAra samaya sudhI narakamAM javAvale jIva nArakaja kahevAze, manuSya ke tirthaM ca nahI kemake jayAsudhI manuSyanuM AyuSya cAlu che tyAsudhI harahAlatamAM paNa chava manuSyanuM AyuSya laIne jato nathI. eja pramANe nAraka narakamAM bahAra AvatuM nathI kemake -jyAM sudhI naraka gaMtinuM AyuSya yAvata chellA samaya sudhI zeSa rahe che tyAM sudhI te nArakajIva ja kahevAya che evI hAlatamAM nArakane jIva narakamAMthI zI rIte bahAra Avaze ? mATe ja kahevAyuM che ke "nArakajIvana narakamAM jAya che. ane nAraka narakamAthI bahAra A to nathI." pUchanAra gautamasavamI mahAjJAnI che ane uttara ApanAra mahAvIra svAmI pUrNa jJAnI che. ' 'ahI niraya-naraka Adi zabda naraka bhUmine sUcavanArA che. tathA nairayika ane nAraka zabdo narakamA jevAvAlA jIvone mATe che. chaOM guNaThANe paNa cAra jJAna : have A cAlu praznamAM kRSNalezyAma vartatA jIvane keTalA jJAno hoya che ? Ano javAba bhagavAna A pramANe Ape che ke - be, traNa ane cAra jJAna paNa kRSNalezyAnA mAlikane hoya che.
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-4 thuM uddezaka-9] [366 1 matijJAna-zrutajJAna. 2 matijJAna-zrutajJAna-avadhijJAna. 3. matijJAna-zrutajJAna ane mana:paryavasAna ja matijJAna-zrutajJAna, avadhijJAna ane mana:paryavajJAna zrutanAnanI hAjarImAM matijJAnanI AvazyakatA anivArya che. tyArapachI avaNijJAna thAya che. athavA A jJAna vinA paNa mana paryavajJAna thaI zake che, kemake -te te karmonA AvaraNanI jyopazama sAmagrI nAnapratye vicitra prakAranI hoya che eTale ke AmapIMpadhi Adi labdhiomAMthI keTalIka prApta thayelI labdhionA mAlika munine tevA prakAranA adhyavasAyAdi lakSaNavAlI mana paryava jJAnAvaraNayanI ja sopazama sAmagrI prApta thAya che. paraMtu avadhijJAnAvaraNayanI kSayopazama sAmagrI prApta thatI nathI mATe temane avadhijJAna vinA ja mana:paryavajJAna prApta thaI jAya che. prazna-ativizuddha pariNAmavAlA munine ja manaparyavajJAna thAya - che, tyAre kRSNalezyA to vizuddha svarUpa nathI. mATe A vezyAnA mAlikane mana paryavajJAna zI rIte utpanna thaze ? uttara-lezyAonAM adhyavasAya sthAne kAkAzanA pradeza jeTalA - asa khyAta che temAM kaIka samaye kRSNalegyA atimaMda bhAvanA pariNAmavAlI paNa thaI jatA arthAt kRSNalezyAma vartatA jIvanA adhyavasAya keIka samaye atIva zuddha thatA, pramatta saMyamIne paNa mana AvajJAnanI sabhAvanAne niSedha thaI zake tema nathI. , adhyavasAyonI vicitratA eka sarakhI nathI mATe kRSNa, nIla, ane kApata lezyA pramatta yama guNasthAnaka sudhI paNa hoya che, yadyapi mana paryAvajJAna apramatta munine ja thAya che te paNa kadAcita chaThThA guNasthAnakanA pramatta saMyamIne A cethA jJAnanI utpatti hoI
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ 362] [bhagavatIsUtra sAsaMgraha eja vAtane vIravijayajI mahArAjanI pUjAnI DhALa ane zeTha OM varajI ANaMdajInu vivecana sAkSIrUpe jANI laIe. "kSayaupazama padere munivarane sAte guDDA" (jJAnavaraNIya karmAMnI pAMcamI DhALa ) AnA upara kuvarajIbhAInuM vivecana A pramANe cheH-- "e jJAna (mana pavajJAna) kSayeApazamabhAve thAya che tethI te bhavamA vanArA chaThThAthI khAramA sudhInA sAte guNuThThANAnA mAlikane te hoya, parantu jJAnAvaraNIya karmAMtA kSAyikabhAva karyA vinA meAkSe na jAya" A DhALamAM sAtene artha sAtamu guNasthAnaka karavAne nathI, paNa chaThThI guNasthAnakathI laIne bAramA guNasthAnaka sudhI sAte guNasthAnake munirAjo hoya che ane A sAte guNasthAnakamAM tAratamya bhAve mana pavajJAnanI hAjarInI saMbhAvanA hoI zake che. vipulamatimanapavajJAna teA kevaLajJAna prApta karAvIne nivRtta. thAya che jyAre RjumatijJAna, vijaLInA camakArAnI- jema AvajAva kare che. eTale Ave cheane jAya che } satya vAta eTalI ja ke-- Atmalabdhi meLavavAne mATe nizreyasa (mAkSa)nA mArge AgaLa vadhavAne mATe. kSAyeApamika bhAvamAthI nIkaLIne kSAyikabhAvanA darzana karavA mATe. anAdikALanA janma ane mRtyunA pherA TALavA mATe, munidhane dIpAvavA mATe. ane ApaNA AtmAne ja arihata banAvavA mATe, sAdhaka mAtre apramatta bhAva keLavavA joI e, athavA A avasthAne keLavavA mATe ja prayatnazIla rahevu joIe
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-4 kSu' uddezaka-10] [363 lezyA vicAra AmA lezyAnuM varNana che arthAt kRSNalaizyA nIlalezyAnA saMcAga pAmI te rUpe ane te varNa pariName ke kema ? A sakha dhI prajJApanA' sUtranA lezyApadanA ceAthe. uddezaka kahevAnA che, TIkAkAre vistArathI khulAsA karyAM che. matalaba e che ke--kRSNavezyAnA pariNAmavALA jIva, nIlalezyAne cegya drabyAnuM grahaNa karI maraNa pAme che, tyAre te nIlalezyAnA. pariNAmavALA thaine utpanna thAya che. arthAt--je lezyAnu grahaNa karIne jIva maraNa pAme, te lezyAvALA thaIne, bIje ThekANe utpanna thAya che. A pachI TIkAmAM lezyAnA raMgA, rasa vagerenuM. vaNa na che. 55 lezyAAnA pariNamana mATe spaSTIkaraNa maiM 55, kRSNalezyA nIlalezyAmAM pariNata thAya che ke nathI thatI ? AnA uttaramAM bhagavAne prajJApanA sUtrane cotho uddezA jovA mATe bhalAmaNa karI che. te A pramANe kRSNaGezyAne agya vyA jyAre nIlalezyAne cAgya dravyAne prApta kare che tyAre nIlalezyAnA vabhAvane pAme che. arthAt nIlalezyAnA varNa, rasa, gadha tathA spata pAme che. kRlezyAnA svAmI maratI vakhate yadi nIlalezyAmAM pariName to A lezyAmA ja maraNa pAme che. 1 manuSya ane tiryaM caneA jIva khIjA bhavane prApta karavAnI IcchAvAlA thaye chate nIlezyAne ceAgya dravyeAnA sapathI kRSNalezyAne cAgya dravya, sahakArI kAraNane laIne tathArUpa jIvanA pariNAma lakSathI nIlalezyArUpe pariNamaze ane nIlalezyAne
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiM64] lAgavatIsUtra sArasaMgraha yogya nA sahakArathI A legyAmAM pariNata thatA A jIva A legyAne laIne bhavAntara karaze A baMne gatinA cha vartamAna bhavamAM kRSNalezyAmAM pariNata chatAM paNa nIleyAnA bhAva pariNamatAM kRNalezyAnA dravyo paNa nilalezyAmA pariNata thaze jema chAzarUpane prApta thatAM ja dudhanA paryAye chAzanA paryAya, varNa, rasa, ane gadhane prApta kare che. jema zuddha vastra (sapheda vastra) lAlaraMganA kAraNe te ragane prApta kare che arthAt lAlaraMganA pariNAmane pAme che. ' ahI kRSNalekSA nIlezyAnA pariNAmane pAme che nIlalegyA kApatalezyAnA saMparkathI kApotalezyA bane che. kapilezyA teje lezyAmA ane telezyA pavaeNlezyAmA tathA pAlezyA zukala leyAmAM pariName che jema te te rU5 (ga)ne dhAraNa karanArA konA saMparkathI vairyamaNImA paNa ragano pheraphAra thAya che ahIM ragamAM pheraphAra thaye -chate paNa vairyamaNe pitAnA svabhAvane choDato nathI. te ja pramANe -kRSNalezyAnA egya vyo paNa pitAnA mULa svabhAvane choDyA vinA -ja nIMlAdi kAnA saparka mAtrathI A lazyAnA AkArAdine pAme che A vAta deva ane nArakone mATe samajavAnI che. kemake -temane -bhavanA aMta sudhI rahenArI legyAoM dravyAntaranA saMparkathI judA --AkArane bhale pAme to paNa sarvathI potAnA svarUpane tyAga karatI nathI "tyAre ja kahevAya che ke deva ane nArakene dravyalezyA avasthita che jyAre bhAvanA parAvartanathI temane paNa cha e vezyAonI rasa bhAvanA banI zake che" - 1 - tethI ja te nAraka jIva paNa te lezyarUpa dravya saMbaMdhathI -teje legyAmAM jyAre pariNata thAya che tyAre samyaktvane pAmI zake
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-4thuM uddezaka-10] [36pa che, ane te lezyAnI saMbhAvanAvALA vaimAnika sagama devane kRSNalezyAnA pariNAma thatA patitapAvana bhagavAna mahAvIra svAmIne jIvaleNa upasargo karavAnI vRtti janme che jyAre manuSyonI ane tirya nI lezyA sarjAze parivartana pAme che mATe ja temanI lemAnI utkRSTa sthiti attamaudUrtika hoya che prasannacandra rAjarSine kRSNalesyA AvatA e vAra lAgI nathI ane suphalerayA AvatAM. paNa vAra lAgI nathI, mATe manunI leyA pratikSaNe nimittone vaza badalatI rahe che. dravya ane bhAvalezyA kene kahevI ? padArtha (dravya)ne nimittane laIne lezyA udbhave te nimitta davya legyA che, jemake pAMca miniTa pahelA sAmAyika vratadhArA samatA rasamAM DubakI mAranAra sAdhaka pAse beThelA hADaverIne joIne samatA rasamAthI nIce paDatA vAra karatA nathI mATe nimitta. divyalegyA che, ane nimittane laIne AtmAmA je bhAva thAya che. ane karmabaMdhanuM kAraNa bane che te bhAvalezyA kahevAya che zukalezyA tarapha prasthAna karavAnI taiyArIvAlA rAjarSi prasannacandrane durmukhanA mukhethI nIkaLelA zabdo nimitta banyA te vyalezyA che, ane Antara jIvanamA raNamedAna jAmyu te bhAva- lehyo che ane pachI zastra levA mATe mAthA upara hAtha nAkhe te dravya zaphalalezyA che ane bhAvanI pariNati dvArA pAchA bhAnamAM AvI gayA te bhAva zukle zyA prApta thatA ja kevaLajJAna meLa' zakyA che have lezyAonA varNa, gaMdha, rasa, sparza kahe che te. A pramANe - "kRSNalezyA varNa - varSARtuno megha, kAjala, bhesanuM zIgaDuM, keyala.
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ 366] bhagavatIsUtra sArasaMgraha hAthInuM baccuM ane kALA bhramara jevI kALA raMganI hoya che arthAta kRSNalezyA prApta thatAM ja AtmAnA pariNAme paNa kALA raMga jevA thaI jAya che. rasa -kaDavI tuMbaDI, lIMbaDAnA phaLa, chAla jevI kaDavA rasanI hoya che arthAta A legyAnA mAlikano rasa kaDavI tuMbaDI jevo kaDavo thaI jAya che. ga dha -marelI gAyanI jevI durgadhavALI hoya che. sparza-atyanta ThaDo ane lukhe heAya che nIlalezyA varNaH - bhUga, cAsa, popaTa tathA tenA pIMchA, kabUtara tathA meranI garadana je varNa hoya che. rasa -pIpara, Adu, maracA AdinA svAda jevo hoya che. gadha marelA jIvanA kalevara jevI ga dha hoya che. sparza -ghaNe ThaDo hoya che. kApita lezyA" varNa-alasI tathA vRtAMkanA phaLa jevo hoya che. rasa :- kAcu bIjo hu koTha ane beranA jevo rasa hoya che. gaMdhadurgadha mArato hoya che ? sparza -adhika ThaMDe ane lu hoya che. "teje lezyA varNa :-mANijya, ugatA sUrya, sa-sthA tathA paravAlAnA -a kurA jevo hoya che rasa :-pAkI kerInA rasa jevo hoya che. gadha -sugadhI
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' ' , - - zataka-4thuM uddezaka-10] [367 sparza -garama ane snigdha hoya che. padralezyA varNa -suvarNa, capa, AdinA varNa jevo hoya che. rasa-dAma, khajura jevo hoya che. gadha :- sugandhI sparza -garama ane snigdha. zukala lezyA zakha jevI veta, goLanA jevI madhura, sArA gaMdhavAlI, snigdha ane uSNa che pahelAnI traNa leyAo atyanta sakilaSTa, ArtadhyAna tathA raudradhyAna vAlA azvasAyenA kAraNarUpa hovAthI aprazasta che. ane chellI traNa zuddha, tathA dharmadhyAna, zukaladhyAnanA adhyavasAyone karavAvAlI hovAthI prazasta che. lezyAonA pariNAmo A pramANe jANavA -kRSNalezya, jaghanya madhyama ane utkRSTa rUpe traNa pariNAmavAlI hoya che. jemake jaghanya pariNAmone laIne jaghanya kRSNalezyA, madhya pariNAmane laI madhyama kRSNalezyA, ane utkRSTa pariNAmone laIne utkRSTa kRSNaleyA hoya che. have jaghanyamAM paNa traNa prakAranA adhyavasAyo A pramANe banaze. jaghanyathI jAnya, madhyama jaghanya, ane utkRSTa jaghanya AvI rIte lezyAnA pariNAme jIva mAtrane judA judA rUpe thaze mATe leyAonA pariNAma sthAne ghaNuM hoya che A pramANenA kilaSTa, kilaSTatara ane kilaSTatama tathA sundara, sundaratA ane sundaratama pariNAme thavAmAM jIvanA pUrvabhavanAM karmo ja kAraNarUpe thavAthI te jIvonA saMskAro tevA rUpe banI jAya che. mATe prAyaH karIne ,
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha jJAna vijJAna hovA chatAM paNa saMskAronI vicitratA kuntyAjya hoya che. pApa tathA puNyanA bhedo jANavA chatA paNa paDelA saMskAra amITa hoya che Azrava savaranA bhedone AgalInA Terave gaNAvavA chatAM paNa khAvAmAM, pIvAmAM, mevavAmA paDelI TevA cheADavI ati muzkela che. te mATe bAhya jIvana sundara dekhAvA chatAM paNa Antara jIvana kliSTa hAI zake che ane AjI jIvanamAM kharAba dekhAvA chatAM paNa mANasane svabhAva, saraLa, pavitra ane ahiMsaka paNa hoya che A ane AnA jevA hArA kAraNane laIne pariNAmeAnI vicitratA anubhavagamya che. cAthA zatakanuM samApti vacana jaganmAnya, vidvatpya, dIrghadraSTA, syAdvAdanayanayanadhAraka, zAstravizArada jainAcAya zrI vijayadhasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna apratima lekhaka, prakha'dhakuzaLa, nibhIka vAva, sidhAdi deze ahiMsA dhama prakhala pracAraka pUjya gurudeva zrI 1008 zrI vidyAvijayajI mahArAje peAtAnA svAdhyAya mATe bhagavatI sUtranA cha zataka sudhInuM vivaraNu lakhyu hatuM. tene maThArIne--vadhArIne pratyeka praznonu vistArathI spaSTI karaNa karIne A pustaka temanA ziSya nyAya-vyAkaraNakAvyatI, paMnyAsapadma vibhUSita munirAja zrI pUrNAnaMdavijayajI (kumAra zramaNe) e taiyAra karyu che. sarve sukhinaH santu /
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka : pAMcamuM. zataka pAMcamAnuM saMpAdakIya puravacana caMpAnagarI A zatakane pahele ane dazame uddeze caMpAnagarImAM kahevA che. A etihAsika nagarInI mahattA zAne AbhArI che, te ApaNe joIe. A nagarI aMgadezanI rAjadhAnI che. bAramA tIrthaMkara zrI vAsupUjya svAmInA pAMca kalyANa ahiM thayA che. atizaya puNyavaMta tIrthaMkara paramAtmAne jyAre janma thAya che, tyAre IndranuM Asana kaMpAyamAna thAya che. tethI Indra avadhijJAnane upaga mUke che ane tIrthakara bhagavAnane janma thayAnuM jANI badhA indro ane deve tyAM Ave che ane bhagavAnane meruparvata upara laI jaI jamAbhiSeka kare che. AvI rIte pAce kalyANake Indro tathA devathI ujavAya che. mATe kalyANaka kahevAya che. kevaLajJAnanA mAlika thatAM ja tIrthakara nAmakarmano udaya thAya che ane deve dvArA racita samavasaraNamAM birAjamAna thaIne tIrthaMkara paramAtmA utkRSTatama bhAvadayAnA kAraNe tathA bhASA vagaNanA pagalone khapAvavAnAza karavA athe paNa dezanA Ape che. tIrtha kRt svAminA vAcaH kRtakakSAdalodarA. / jayanti trijagaJcato jalanamalyakAraNam //
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ 370] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha bhagavAnanI vANI rAgadveSanA melathI sa'pUrNa dUra hAvAnA kAraNe kataka nAmanA cUrNa jevI heAya che. taka vanaspati game tevA kharAma pANIne paNa zuddha khanAvI de che. teja rIte tIrthaMkara paramAtmAenI vANI paNa traNe jaganA prANionA cittane ni`la karanArI heAya che. AvA vAsupUjya svAmInA 1. cyavana kalyANuka, 2. janma kalyANuka, 3. dIkSA kalyANaka, 4. ketraLajJAna kalyANuka ane nirvANa kalyANaka A pAMce kalyANakAthI A caMpAnagarI pavitratama banelI che. da bIjI mahattvanI ghaTanA A nagarImAM satI subhadrAnA zIlanI parIkSAnI thai che. vaivi ta namasati jJAna dhanne suyA maLe A uktine caritArtha karanAra subhadrA nAmanI phulavadhU upara tenI sAsue khATI ALa nAkhI hatI. paNu A satI strI dravya ane bhAvamanathI zIlavatI hAvAnA kAraNe deveAe A nagarInA cAre dvAra madha karI dIdhA. pachI jyAre cAre tarapha kha'dha thayelI nagarImAM rAjA sahita sau prajA sujAvA lAgI ane pazue atyanta AkulajgyAkula thavA lAgyA, tyAre devavANI thaI ke-je kAI satI nArI kAcA sutaranA tAMtaNe cAlaNI mAMdhI kuvAmAMthI jala kADhaze ane daravAjA upara te pANI chAMTaze tyAre daravAjA ughaDaze." tyAre satI subhadrAe peAtAnA zuddha ziyaLannata (eka pativrata) nA prabhAve te pramANe kuvAmAMthI pANI kADhI daravAjA upara chAMTI traNa daravAjA ughADyA. ane zIlanA mahimA vadhAryAM. na peAtAne peAtAnA ziyaLa dhanA ahaMkAra na Ave ane bIjI paNa ziyaLavatI nArIenAM sanmAna sacavAya te mATe traNa daravAjA ughADyA ane eka daravAjo temaja (khoMdha) rahevA dIdhA.
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMpAdakIya purovacana [371 ghaNAja lAMbA kALa sudhI baMdha rahelA A daravAjAne vi. saM. 1360 varSamAM lakSaNavatI nagarInA (rAjA) hammIra ane sulatAna samaddIne toDI nAkhyo ane tenA saMdara, patthare teo laI gayA. mATe prAtaHkALanA maMgaLa prabhAte seLa satIonA chaMdamAM gavAya che ke - kAce tAMtaNe cAlazuM bAMdhI, kuvA thakI jala kADhIcuM re, kalaMka utAravA satI subhadrAe, caMpA bAra ughADIyAMre." A pramANe A nagarI subhadrAnA ziyaLanI parIkSAnA kAraNe smaraNIya banI che. trIjI mahattvanI ghaTanA A nagarImAM caMdanabALAnA hAthe bhagavAna mahAvIra svAmIne mahAn abhigraha pUrNa thayA hatuM ane 175 divasanA upavAsI bha0 mahAvIre ahIM pAraNuM karyuM hatuM. ghaTanA A pramANe che - A nagarImAM dodhavAhana nAmane rAjA rAjya karato hato. tenI strInuM nAma dhAriNuM hatuM. tene eka kanyA hatI. tenuM nAma vasumatI (caMdanabALA) hatuM. bhagavAna mahAvIra svAmInA sagA mAmA ane vaizAlI gaNataMtranA mukhya nAyaka ceDA mar3ArAjAne sAta putrIo hatI temAMnI eka dhAriNe nAmanI putrInA lagna dadhivAhana rAjA sAthe karyA hatA ane mRgAvatI nAmanI bIjI putrIne zatAnika -rAjA sAthe paraNAvI hatI. eTale saMbaMdhamAM sADhubhAI hevA chatAM paNa A banne rAjAo apheMkAra vaza ApasamAM laDyA ane tema dadhivAhana rAjA hArI gayA. dhAriNIe paNa potAnA
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ 372] bhigavatIsUtra sArasaMgraha zIlanI rakSA mATe prANa choDI dIdhA. ane vasumatI kauzAMbI. nagarImAM bharabajAramAM vecANI. tene dhanAvaha nAmanA zeThe kharIdI. lIdhI caMdana jevI zItala tenI bhASA hovAthI zeThe tenuM nAma caMdanabALA pADayuM. tyAM paNa te zeThanI strI mULAe. phodhamAM AvI caMdanabALAnA mAthAnA vALa muMDAvI nAkhyA. ane hAtha-pagamAM beDIo paherAvI te bALAne makAnanA seMyataLIyAmAM pUrI dIdhI. traNa divasa pachI zeThe tene bahAra kADhI ane aDadanA bAkulA khAvA mATe supaDAmAM ApI pite luhArane belAvavA mATe gayA. te ja samaye bha0 mahAvIra svAmI tyAM padhAryA ane. pitAne abhigraha pUro thaye jANuM caMdanabALAe utkRSTa bhaktivaza thaIne aDadanA bAkulA bhagavAnane vaherAvyA ane sarvatra jayajayakAra thaye, ane caMdanabALAnuM paNa divya svarUpa banI gayuM. "caMdanabALA bALapaNathI, ziyalavatI zuddha zrAvikAe, aDadanA bAkule vIra pratilAlyA, kevala lahI trata bhAvikAe". bhagavAna mahAvIra svAmIe pRSacaMpAnI sAthe A caMpAnagarImAM traNa cAturmAsa karyA hatA. temaja pAMDavakula bhUSaNa mahAdAnezvarI rAjA karNa A nagarIne rAjA hatA. pitRhatyAnA mahApAtakathI atizaya saMtapta thayelA rAjA keNike A nagarIne magadha dezanI rAjadhAnI banAvI hatI. - zayyabhavasUrie pitAnA putra manaka munirAjanI sulabha ArAdhanA mATe A nagarImAM ja dazavaikAlika sUtranI racanA karI hatI. .
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ -saMpAdakIya puravacana [373 navapadanA mahAna ArAdhaka mahArAjA zrIpAlane janma paNa A caMpAnagarImAM ja thayo hate. karma vaza kaDhI banelA zrIpAlanA lagna satI mayaNAsuMdarI sAthe thavAthI ane siddha-cakamaMtranI ArAdhanAnA prabhAvathI tene keDha roga dUra thaye ane mahAkU RddhisamRddhinA joktA banavA sAthe bIjI ATha -rAjakuMvarIo sAthe lagnagraMthIthI joDAI chevaTe pitAnA kAkA ajitasenane harAvI punaH caMpAnuM rAjya prApta karyuM hatuM. zrIpAlane rAsa prativarSa Ase ane caitranI oLImAM bhAvapUrvaka vaMcAya che. - Ama aneka aitihAsika prasiddha ghaTanAone laIne A -caMpAnagarI eka vakhata vaibhavanA carama zikhare hAlatI hatI, tenI pavitratA ane mahattAnA guNagAna aitihAsikee piTa bharIne karyA che. jaina AgamamAM paNa tene ulekha aneka -sthaLAe karavAmAM Avyo che. surya vicAra A uddezakamAM khAsa karIne sUrya saMbaMdhI hakIkta che. A praznottare caMpAnagarInI bahAra pUrNabhadra nAmanA caitya (vyantarAyatana)mAM thayA hatA gautama IndrabhUtie A prazno bhagavAnane pUchelA che. jenasUtromAM ja bUdvIpamAM be sUryo batAvavAmAM AvyA che. jo ke kharI rIte te sUrya lokonI samakSa hamezAM hAtha ja che. paraMtu enI AgaLa kaMI AMtaru AvI jAya che. tyAre amuka dezanA-bhAganA leke, tene joI zakatA nathI. ane tethI sUrya Athamyo, "sUrya ugye,' evo vyavahAra karavAmAM Ave che.
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ 374]. bhigavatIsUtra sArasaMgraha A saMbaMdhI bhagavatInI TIkAmAM bahu vistArathI lakhyuM che. paraMtu ahiM te mULanA ja praznottarono sArAMza levAne che. ane tene sAra A che - sUryo jaMbudvIpamAM IzAna khUNAmAM ugIne agni khUNAmAM. Athame che. agni khUNAmAM ugIne naitamAM Athame che. naiRtamA ugIne vAyavya khUNAmAM Athame che ane vAyavya khUNAmAM ugIne IzAna khUNAmAM Athame che. jyAre jaMbudvIpamAM dakSiNArdhamAM divasa hoya che tyAre uttarArdhamAM paNa divasa hoya che. ane jyAre uttarArdhamAM paNa divasa hoya che, tyAre maMdara parvatanI pUrva-pazcime rAtri hoya che. - have jyAre maMdara parvatanI pUrve divasa hoya che. tyAre pazcimamAM paNa divasa hoya che. ane jyAre pazcimamAM paNa divasa hoya che, tyAre jaMbudvIpamAM maMdara parvatanI uttaradakSiNe rAtri hoya che. jyAre bUdvIpanA dakSiNArdhamAM vadhAremAM vadhAre meTa aDhAra muhUrtane divasa hoya che, tyAre uttarArdhamAM paNa vadhAremAM vadhAre aDhAra muhUrtane ja divasa hoya che. ane jyAre uttarArdhamAM paNa aDhAra muhUrtano divasa hoya che tyAre jabUdvIpamAM maMdara parvatanI pUrva-pazcime nAnAmAM nhAnI bAra muhUrtanI rAtri hoya che. - have jyAre jaMbudvIpamAM maMdara parvatanI pUrve moTAmAM meTo aDhAra muhUrtano divasa hoya che, tyAre jaMbudvIpamAM pazcime paNa aDhAra muhUrtane divasa hoya che. ane jyAre
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-pa muM uddezaka-1] [375, pazcime moTAmAM moTo aDhAra muhUrtane divasa hoya che, tyAre uttarArdhamAM nhAnAmAM nhAnI bAra muhUrtanI rAtri hoya che. A uparathI divasa ane rAtrinA samayanI vadhaghaTane hisAba paNa gaNI levo. dAkhalA tarIke-sattara muhUrtane divasa hoya tyAre tera muhUrtanI rAtri, sattara muhUtta karatAM kaMIka che lAMbo divasa hoya tyAre tera muhUtta karatA kaMIka vadhAre lAMbI rAta samajavI. ja bUdvIpamAM dakSiNArdhamAM nhAnAmAM nhAne bAra muhUrtane divasa hoya, tyAre uttarArdhamA paNa temaja hoya, ane jayAre uttarArdhamA tema hoya, tyAre jambudvIpamAM maMdara parvatanI pUve pazcime meTAmAM moTI aDhAra muhUnI rAtri heya. Ama jaMbudvIpamAM maMdara parvatanI pUrve nAnAmAM nhAne bAra-muhUrtane divasa hoya, tyAre pazcime paNa temaja hoya che ane pazcime tema hoya tyAre maMdara parvatanI uttaradakSiNe moTAmAM moTI aDhAra muhUrtanI rAtri hoya. AvI rIte trastuo saba dhI paNa samajavAnuM che. dAkhalA tarIke-jabUdvIpamAM dakSiNArdhamAM varSonI mosamane prathama samaya hoya, tyAre uttarArdhamAM paNa temaja heya. ane uttarArdhamAM paNa varSA Rtune prathama samaya hoya tyAre jaMbudvIpamAM ma dara parvatanI pUrva-pazcime tarata ja bIja samaye varasAdanI zarUAta thAya che. AvI ja rIte bIjI Rtuo saMbadhI paNa samajavuM. ane varasAdanA prathama samaya mATe kahyuM, tevI ja rIte AnapAna, stoka, lava, muhUrta, ahorAtra, pakSa, mAsa vagere sabaMdhI paNa jANavuM ane teja rIte jayAre saMvatsara,
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ 376] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha yuga, varSazata, varNasahasa, varSazatasahasa, pUrvaga pUrva, truTitAMga, truTita, aTaTAMga, aTaTa, avavAMga, avava, hUhUkAMtA, hUhUka, upalAga, utpala, dhrAMga, pa, nalinAMga, nalina, arthanU purAMga, arthana pura, ayutAMga, ayuta, nayutAMga, nayuta, prayutAMga, prayuta, cUlikAMga, cUlikA, zIrSaprahelikAMga, zIrSaprahelikA, palyopama ane sAgaropama, e badhA saMbaMdhI paNa jANavuM. AvI ja rIte avasarpiNa ane utsarpiNI saMbaMdhI paNa jANavAnuM che. parantu dhyAnamAM rAkhavuM joIe ke-jabUdvIpamAM maMdara parvatanI pUrva pazcime avasarpiNuM ke utsarpiNI nathI. tyAM avasthita kALa kahyo che. Ama lavaNasamudramAM sU saMbaMdhI temaja utsarpiNI avasarpiNakALa sabaMdhI jANavuM. ema ja dhAtakIkhaMDa, kAleda ane abhyatara puSkarAI saMbadhI jANavuM. vAyu vicAra , AmAM khAsa karIne vAyunA vAvA saMbaMdhI temaja odanAdi padArthomAM kyA kyA jIve che, e saMbaMdhI varNana che. A praznano rAjagRhamAM thayelA che. sAra A che - vAyu, DI bhInAzavALo, thoDI cIkAzavALe ane vanaspati vagerene hitakara evo pacca vAyu vAya che. tema mahAvAyuM paNa vAya che. AvA prakAranA ISat purIvAta, pacca- vAta, maMdavAta ane mahAvAta-e pUrva, pazcima, uttara, dakSiNa, IzAna, agni, nAta, ane vAyavya khUNAmAM paNa che. A vAta pUrvamAM vAya che tyAre pazcimamAM paNa vAya che, ane
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka-2) [377 pazcimamAM vAya che tyAre pUrvamAM paNa vAya che ane tevI ja rIte bIjI dizAo ane khUNAonuM paNa samajavuM. A vAyuo DhIpa ane samudramAM paNa hoya che. paraMtu dviIpanA vAyu vAtA hoya tyAre samudranA na vAya. ane samudranA -vAtA hoya tyAre dvIpanA na vAya. enuM kAraNa e che ke-A dviIpa ane samudranA vAyuo vyatAsa vaDe saMcare che. eTale judA judA sa care che ane vAyuo lavaNa samudranI veLAne ula ghatA nathI. A ISapuravAta, paccavAta, maMdavAta ane mahAvAta jyAre vAyukAya potAnA svabhAva pramANe gati kare che, tyAre vAya che, temaja vAyukAya, uttara kiyApUrvaka eTale vaikiya zarIra banAvIne gati kare che, te vAyuo vAya che vaLI vAyukumAre-- ane vAyukumArIo pitAne-bIjAne ke banne mATe vAyukAyane udIre che tyAre te vAya che pada ke 56. vAyu mATe A praznottara che. tenA cAra prakAra che - (1) I tapurovAyu-eTale thoDA mehavALa-DI bhInAzavALo ane theDI cikAzavALo vAyu mehane bhASAmAM "jhAkaLa' kahe che, (2) pazcavAta-vanaspati vagerene kAyado karanAra vAyu. (3) mandavA-dhIme dhIme vahete sukhadAyaka vAyu () mahAvAta-AdhI tephAnI vAyu, A cAre vAyuo dvIpamAM thaIne vahe tyAre uSNa hoya che ane samudramAM thaIne vahe tyAre ThaDA hoya che. tethI ja garamIno
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ 378] bhagavatIsUtra sArasaMgraha AdanAdinI kAya have edana, kubhASa ane madirA e traNa dravya kayA. jIvanA zarIre kahevAya, e saMbaMdhI prazna che. Ane khulAse Ama che. edana ane kumASa, emAM je kaThaNa padArtha che, te pUrvabhAva prajJApanAnI apekSAe vanaspati jIvanAM zarIre che. ane jyAre te edana vagere dravya zothI kUTAya, navA AkAramAM Ave, agnithI tenA vargo badalAya, agnidvArA pUrvanA svabhAvane cheDe che, tyAre te dravyo agninAM zarIra kahevAya che. madirAmAM je pravAhI padArtha che, te pUrvabhAvanI apekSAe pANInA jIvanAM zarIra che, ane jyAre te pravAhI bhAga mesamamAM je vAyu samudramAM thaIne Ave che te zatava yu hoya che ane te sAmudrika vAyu kahevAya che jyAre dIpa upara thaIne - AvanAro vAyu uSNa hoya che. e vAyuo kyAMthI Ave che? e vAyuone keNa mokale che ? sAmAnya rIte jhADe ane latAe kaMpe tyAre ApaNe kahIe chIe ke-vAyu Ave che. paNa jhADane kaMpAvanAra vAyu kyAthI Avyo che tenA uttaramAM bhagavAne pharamAvyuM ke- "bhavanapati devanA vAyukumAra ane vAyukumArikAo jyAre potAnA mATe, bIjAnA mATe ane bannene mATe vAyunI udIraNa- utpatti kare che tyAre vAyu vAya che" vAya ekendriya jIva che. tenuM zarIra orika che. tethI svAbhAvika gati A zarIrane AbhArI che, ane uttara eTale kriya zarIrathI gati kare tyAre uttara vaikriya kahevAya che
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka-2] [379 zastrathI kUTAya che, agnidvArA judA raMgane dhAraNa kare che, tyAre te bhAga agnikAyanAM zarIra kahevAya leTu, tAMbu, kalaI, sIsuM, koyale ane kATa e badhAM pUrvabhAva prajJApanAnI apekSAe pRthvInA jIvanAM zarIra kahevAya. ne pachI zastradvAra kUTAyA pachI agni jIvanAM zarIra kahevAya. hADakuM, cAmaDuM, rUMvADAM, kharI ane nakha-e trasa jIvanAM zarIrane baLela cAmaDuM, rUMvADA vagere pUrvabhAva prajJApanAnI apekSAe trasa jIvanAM zarIrane pachI-zastra dvArA saMghaTita thayA pachI agninA jIvanAM zarIre kahevAya. aMgAro, rAkha, bhusa, chANuM e pUrvabhAva prajJApanAnI apekSAe ekendriya jIvanAM zarIra ane yathAsa bhava paMcendriya jIvanAM zarIreye kahevAya, ane pachI zastradvArA saMgaThita thayA pachI agninA jIvanAM zarIra che. da pa7 parigraha pApa zA mATe? | mA 57 sAmAnya mANasa paNa samajI zake che ke "cokhA" khetaramAM pAke che ane te ekendriya jIvatu zarIra che cAmaDu ' gAya, bhesa, bakarI, UMTa, haraNa, siha vagere pacendriya jIvanA zarIranuM hoya che "rAkha" lAkaDAnI ke chANAnI bane che lAkaDuM ekendriya vanaspatinuM kalevara che, jyAre chANa tiryaMca sthalacara jIvonI viSTA che trAbu, sIsu, sonu, cAdI vagere dhAtuo paNa pRthvInA peTAlamAthI nIkaLe che ane ekendriya che. "dAruM goLa ke java Adi padArthomAthI bane che, ane te vanaspati che "hADaku" manuSya ke pacendriya jIvane ja hoya che, mATe pacendriyanuM aMga kahevAya che. kapaDu" rUmAthI bane. che ane te ekendriya jIva hoya che. zaMkha, keDI ke sthApanAjImAM rakhAtA ariyA pANImAM rahenArA beIndriya jIvonA hADakAM che.
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ 380) bhagavatIsUtra sArasaMgraha A pramANe badhI vAto sugama ane spaSTa samajAya tevI hovA chatAM paNa gaNadhara bhagavaMto kevaLIbhagavAnane pUche che. ane bhagavAna javAba Ape che ApaNe jANIe chIe "prathAnamanuriya moDagi a pravartate prayojana vinA mUrkha mANasa paNa pravRtti karato nathI. te pachI divyajJAnIonI A pravRtti mATe kayo Azaya haze ? jethI sahaja bu che gamya paNa prazna karyo ane javAba apAye mATe sauthI pahelA jANavuM joIe kesa sAravatI badhA cho eka sarakhA nathI hotA. skulamAM jema judA judA vargo hoya che, tema kaI jIvone jJAnAvaraNIya karma vadhAre hoya che te bIjAne mehanIya karmanI tIvratA vadhAre hoya che. tyAre trIjAne vedanIya karma vadhAre hoya che ane cothAne aMtarAya naDato hoya che tethI eka jIvane koI paNa vAta samajavAmAM vAra lAge che. bIjAne AcaravAmA vAra lAge che. trIje vedanIya vaza AcarI zakato nathI ane thAne A tarA naDyA ja kare che. tethI ja prazno sugama hovA chatAM paNa bhagavAna pUchAyelA praznano te ja rIte javAba Ape che. samavasaraNamAM -prAya - karIne apunarba dhaka jIva ane bhavya jIvaja athavA te A avasthAne prApta karavAnI taiyArIvAlA jIvoja khAsa karIne Ave che. je vratane grahaNa karI, pALI, ArAdhIne mokSa sanmukha bane che. chatAM paNa parigrahanI mAtrA jIvamAtrane potAnI tarapha AkarSe che ane vratadhArI banavA chatA paNa prakArAntare parigraha bhege karavA mATe lalacAya che. parigraha mAtra dravyathI jIvahiMsA che, je Ama-pariNAmomAM bhAvahiMsAne urojita karyA vinA rahetI nathI kAraNake padArtha mAtranI utpattimAM jIvahiMsA rahelI che
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka-2] [381 puNya karmIonA bhogavaTAmAM AvanArI badhI vastuo hiMtpAdaka ja hoya che. hiMsA vinA eka paNa padArtha banato nathI. ane banelo padArtha athavA tene sahavAsa jIvamAtranA pari NAmamAM rAga athavA deza lAvyA vinA raheto nathI mATe ja tIrthakara de sarvathA niSparigrahI hoya che. yAvata kAyAnI mAyA paNa sarvathA cheDI denArA hoya che. AvA tIrthakara denA anuyAyio paNa niSparigrahI ke alpaparigrahI hoya ane sarvathA anivAryarUpe parigrahI hoya te IcchanIya che. tethIja jainadharma mAnavamAtrane kalyANanA pathe prasthAna karAvI siddhazilA prApta karAvavAmAM ajoDa che. A utkRSTatama jainadharma munirAjene mATe sarvathA aparigraha dharmanI ane gRhasthane mATe parigraha parimANa vratanI pratipAdana kare che jethI jIva siddhisopAna upara caDI nikaTa bhomA mokSagAmI bane che. jyAM sudhI mANasa pAse parigraha che, tyAMsudhI te hisaka che kemake kapaDA, bhajana pANIthI laIne caramA, ghaDIALa, kAmaLI, phAunTana pena, Adi padArthomAM te te jInI hatyA cakkasarUpe nirNata che vastuonI kharIdI karanAra mANasa hoya te ja dukAnadAra pitAnI dukAna calAve che ane dukAnadAra (vecanAra) haze teja padArthonuM utpAdana thaze eTale utpAdaka kapaDA, ghaDA, dhAbaLA, cazamAM, ghaDIyALa, kAunTana pena vagere cI tyAreja banAvaze jyAre te mAla bajAramAM khapa hoya che. je jIvone jainadharma malyo nathI, temanI vAta javA daIe, paNa jenadharmanI ArAdhanA karanAra vratadhArI zrAvaka-zrAvikAne
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ 382] [bhAgavatIsUtra sArasaMgraha laIne je vAta karavI hoya te temane vrata pALavA mATe dIpAvavA mATe, Azravano mArga tyAga karavA mATe temaja sAvara, nirjara ane mokSa mArga meLavavA mATe parigrahane jema bane tema tyAga kyAM vinA chUTakAre nathI. kemake parigrahamAM nIce pramANe doSo sagrahAyelA che. (1) zAntisamAdhi ane samatAbhAvane kaTTara vairI parigraha che. (2) dhairyavRttine nAza karavA mATe paNa parigraha mukhya kAraNa che. pairyavRtti vinA mahAvratonI pAlana azakya che. (3) mohakarmane vizrAnita levA mATenuM sthAna parigraha che. (4) aDhAre pApone ane pApanI bhAvanAne bhaDakAvI mUkanAra parigraha che. (5) Adhi-vyAdhi ane upAdhino sahacArI parigraha che. ' (6) ArtadhyAna ane raudradhyAna parigrahane AbhArI che. (7) mAnasika jIvanamAM caMcalatA vadhAranAra A parigraha che. kemake parigraha kAmotpAdaka che ane kAmadevanA nazA vinA ca calatA hotI nathI. (8) ahakAranI mAtrAne vadhArI mUkanAra parigraha che (9) zeka-saMtApanuM mULakAraNa parigraha che (10) phleza-kaMkAsa-ra-abolA vagere dezone utpAdaka parigraha che. (11)-tyAgIone sa pUrNa prakAre choDavA lAyaka bAhya ane Abhyantara parigraha ja che. A pramANe uparanA kAraNone laIne ApaNe sahaja samajI zakIe chIe ke-mahAvIra svAmIne "niSparigrahI dharma" zA mATe upayogI che.
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka-2] [33 have mahAvIra svAmInA anuyAyI gRhasthAzramione mATe paNa vicArI laIe, " tigtIti daLa. diLI damutha arthAta dharmapatnIno parigraha svIkAryA pachI bIjA parigrahonI paNa AvazyakatA anivArya che gRhasthAzramIne keIpaNa vyApAra-vyavahAra-bhajana-kapaDA, hATahavelI, lagna prasaMga, janma prasaMga, ke maraNa prasaMge gRhasthane AcaryA sivAya chuTakAre nathI, kemake te kAryo sarvathA anivArya che paNa nirarthaka pApa, DhagalAbaMdha pApa karAve tevA vyApAra, vyavahArane te mahAvIranA dharma pratye zraddhALu zrAvakane paNa choDavAnA raheze jemake 15 karmIdAna, 22 abhakSya, 3ra ana takAya (kaMdamULa) Adi jema bane tema jANIne, samajIne, ane gurUo pAse dhArI laIne choDI devA joIe. jIvatA DhoranuM cAmaDuM to e paNa AjakAlanA vyavahAramAM AvatI cIjo upara vicAra karavo yogya che yadyapi gRhasthane cAmaDAno upayoga ghaNA prasagomAM nizcita che, tathApi marelA jAnavaranuM cAmaDu hoya tyAM sudhI vadhe nathI paNa jIvatA jAnavarane mArIne utpAdita naramamulAyama cAmaDAnA padArtho jevA ke buTa, henDabega, manIbega. cAmaDAne bistara (eDa) ghaDIALa, kamara ane TopInA paTA, narama * cAmaDAnA banelA blAujha, keTa vagere vAparavAnI vastuo tyAjya ja che ane mahAvIrasvAmInA zrAvaka-zrAvikAne mATe te avazya tyAjya che, kemake A cAmaDAnI utpatti A pramANe thAya che jIvatI gAyone eka lAInamAM ubhI rAkhavAmAM Ave che. ane tenA paga lekhaDanA thAbhalAo sAthe bAMdhyA pachI temanA
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ 384] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha -- ---- -- -- - upara garamAgarama pANI reDavAmA Ave che. ane netaranI nAnI saTIthI dhIme hAthe TIpavAmAM Ave che, tyAra pachI gAyanuM cAmaDu temanA mAMsathI upasI jAya che, pharIthI garama pANI reDAya che ane pAchuM TIpavAmAM Ave che. pachIthI mazIna dvArA cAmaDuM AkhuM ne Akhu kADhI levAmAM Ave che. jIvatA jAnavaranuM A cAmaDuM mulAyama hovAnA kAraNe temAMthI banelA padArtho paNa narama hoya che ane ApaNI cAmaDAnI AMkhane sArA lAge che. - nAnI umaranI gAyane A pramANe rIbAvIne je cAmaDuM kaDhAya che. te vadhAre narama hoya che vAcharaDAonuM cAmaDuM tenAthI paNa vadhAre narama hoya che ane garbhagata vAcharaDAnuM cAmaDuM sauthI vadhAre narama hoya che. AjakAla A cAmaDAno vaparAza vadhAre paDato thayo che. je mahAhisaka tathA nirva sa pariNAmono utpAdaka hovAnA kAraNa vItarAga paramAtmAnI pUjA karanArA, senA cAMdInA varakhathI prabhunI aMgaracanA karanArA, sAmAyika, pratikramaNa karanArA bhAgyazAlioe kaI kALe paNa uparanA padArtho vAparavA na joIe rezamI vastra tyAjya che ' tevI ja rIte gRhasthane mATe vastranuM paridhAna anivArya che. te paNa rezamanuM vastra sarvathA tyAjya eTalA mATe che ke te vastra trasa jInI hatyA vinA banatuM nathI. jyAre sutarAu vastramAM ekendriya jIvono upayoga thAya che. gRhasthamAtra ekendriya (sthAvara jInI hatyA choDI zakatA nathI kemake harahAlatamAM gRhasthAzramane sucArUrUpe calAvavA mATe te anivArya che. jyAre trasa jIvonI hAthI baneluM rezamI vastra sarvacA tyAjya eTalA mATe che ke
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka-2] [385 trasa jIveAnA nAza karyA pachIja banelu rezamI vasra niSva sa pariNAmeAne netare che je dhIredhIre AtmAne paNa kaThora tathA nirdayI banAve che. pUjA mATe karAtI snAnanI vidhi paNa jyAre ahisaka ane nirdoSa batAvavAmA AvI che te pachI trasa jIvAnI hatyAthI banelA vastrAnu paridhAna jainAcAryaMta sammata hAI zakeja nahI. ceDeka viveka rAkhIe ane vivekathI vicArIe te yadyapi jIvatyA pApaja che te paNa gRhasthane ke sAdhune anivArya rUpe paNa te padArthonA upayAga karyA vinA cAlI zake tema nathI chatAM paNa ahiMsaka thavAnA dAvA karanAra bhAgyazALI ekendriya jIvAthI utpAdita padArthAne tyAga karIne jyAre trasa jIveAnI hatyAthI ja banatA vastra mATe Agraha rAkhe che, mamatva rAkhe che, ane temA bhAvasRddhi thatAM, prabhupUjAmA Ananda Ave che evA khyAlAte pratye Asakti rAkhe che, tyAre kahevuM joie ke te bhAI jainadharmanA mane samajI zakayA paNa nathI. vItarAganI pUjA ahisaka banavAne mATeja hAya che. kemake vItarAga deva svayaM sa pUrNa ahiMsaka che. mATe trasa jIveAnA vadhathI anelu rezamI vastra jema tyAjya che, tevI ja rIte vanaspatithI anelu banAvaTI rezamanu vastra paNa eTalA mATeja tyAjya che ke tenAthI indriyAnI gulAmI vadhe che je bhAvahisA che A badhA sAka kAraNAne laIne jainadharmanA anuyAyI ahiMsaka banavA mATe tathA indriyAne svAdhIna karavA mATeja prayatnazIla ane je meAkSa meLavavA mATenI Treniga che. praznottaranA sArAza eTalAja che ke parigrahanI mamatA-mAyA dhIme dhIme cheADatA javuM anyathA indriyAnI gulAmI vadhaze,
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ 386] bhigavatIsUtra sArasaMgraha lavaNasamudrane vidhvaMbha lavaNusamudrane cakravAla viSka be lAkha ejanane che ane tene gherA paMdara lAkha, ekAzIhajAra, ogaNacAlIsa so ejanathI kaMIka vadhAre che. dha pa8 kapAnI vRddhi thaze, mAnasika pariNAma kharAba raheze, zuddha ane zubha bhAvanA vinAnu mana raheze AtmAnA pariNAmomAM jainatvanI camaka Avaze nahI pariNAme durgatinA bhAjana banaze - 58. lavaNasamudrane AkAra gotIrtha, naukA, chIpanA sapuTa, azvaska dha jevo che. tene cakravAla-viSka bha be lAkha yojanane che, 5 dara lAkha, eyAMzI hajAra ane ekaso ogaNacAlIza yojana uparAMta thoDe ghaNe vadhAre ocho parikSepa che. eka hajAra jana udha che ane solahajAra yojana ledha che ane sattarahajAra yojana sarvAgra che. to AvaDo moTo lavaNasamudra jabUdIpane DubADatA kema nathI ? arthAta bharatIvaDe jambudvIpane paNa plAvita karI zakavA mATe samartha hovA chatAM tema zA moTe nathI karatA ? - arihaMtAno prabhAva AnA javAbamAM bhagavAne pharamAvyuM che ke, A dvIpamAM AvelA bharata ane aivita kSetromAM arihaMto, cakravartio. baLade, vAsudevo, cAraNamunio, vidyAdhara, zramaNa, zramaNio, zrAvake -zrAvikAo ane eka dharmavALA manuSya rahe che jeo svabhAve bhada, vinIta ane upazAnta hoya che. krodhAdi kapAyo temanA manda hoya che. jeo saraLa ane kemaLa hoya che tathA jitendriya, bhai ane namra hoya che. tevA mahApunA prabhAvathI * lavaNasamudra A dIpane DubADatA nathI (jIvAbhigama sUtra 54 328)
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zataka-5 muM uddezaka-2 [387 jIvamAtrane yathAyogya anata duHkhothI bharelA saMsAramAMthI bahAra kADhIne anaMta sukho pratye prasthAna karAvavA mATe saMpUrNa ane sazakta jainazAsanane mAnya arihaMta, cakravatio, baLadevo, vAsude. je A bhavamAM ane trIjA bhavamAM avazyameva. mokSe janArA hoya che, e puNyapu atyanta dayApUrNa hovAthI temanuM saMpUrNa jIvana bIja jIvonA hitane mATe ja hoya che. sarve jIve dayAdharmane pAmanArA thAya, kAma krodhane nAza karanArA thAya. ane potAnI anaMta zakitane vikAsa sAdhanA thAya e pramANenI bhAvadayAthI bharelA arihaMta devenuM nAma-uccAraNa paNa jIvarAzinA pApane nAza kare che. temanuM zarIra (mUrti) paNa ghaNA jIvone zAMti ane samAdhi Ape che. temanuM janma sa sAravatA prANIonAM rogazaka-saMtApa-duHkha, dAridraya, vaira tathA jherane nAza karAvIne saune alaukika prakAza dekhADe che" jyAre cakravartio, vAsudeva, baLadevo paNa "jainatvane pUrNa rUpe sparzelA hovAthI saMsAramAM ahiMsA tathA dayAdharmane pracAra pitAnI zaktivarDa karanArA hovAthI zAtine pravartanArA hoya che. sayama tathA tapazcaryAnI ArAdhanAvaDe labdhavata cAraNa muniona - -jIvana kalyANakArI ja hoya che munidharmanI ArAdhanA karanArA zramaNo ane zramaNio sadeva parahitamAM tatpara hoya che, kemake temanA pitAnA jIvanamAM sa pUrNa jIvarAzi sAthe maitrIbhAvaja hoya che. zrAvaka ane zrAvikAo" paNa mArgAnusArInA 35 guNe tathA zrAvaka dharmanA 21 guNene pitAnA jIvanamAM AcaranArA hovAthI bIjA cha sAthe dayAbhAva-vALA hoya che ane rAtadivasa paramAtmAnA bhajanamAM rata hoya che. 26 aApa ane 30 akarmabhUmi tathA devakupha ane uttarakAnA.
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ 388] jIvAtA AyuSya A prakaraNamAM eka samaye A bhava parabhavanuM AyuSya. jIva AMdhe ke kema ? temaja naiyikAdi ane AyuSya sabaMdhI. hakIkata che. sAra A cheH-- [bhagavatIsUtra sArasa'graha. eka jIva eka samaye eka ja AyuSyane anubhave che. te A bhavanuM AyuSya anubhave che athavA parabhavanuM AyuSya. anubhave che. je vakhate A bhavatu AyuSya anubhave che te. vakhate parabhavanuM AyuSya na anubhave. ane je vakhate parabhavanuM AyuSya anubhave te vakhate A bhavanuM AyuSya na anubhave. vaLI A bhavanA AyuSyane vedavAthI parabhavanuM Ayugya vedAtu nathI. ane parabhavanA AyuSyane vedavAthI A bhavanuM AyuSya. vedAtu nathI. narake javAne ceAgya jIva ahiMthI AyuSya sahita thaine ja narake jAya, paNa AyuSya vinAnA na jAya. e AyuSya pUrvabhavamAM khAMdhyu hoya che ane te AyuSya sama`dhI AcaraNA pUrvabhavamAM AcaryA heAya che. yugaliko paNa krodha karAya vinAnA, prakRtithI bhadraka heAya che. mATe A badhA mahApurUSAnA prabhAvathIja lavaNasamudra maryAdAmAM rahIne koIne paNa pIDA karatA nathI tathA bharatakSetra, ane vaitADhacapata, kSullahimavAna, zikhariNI vagere pAnA adhipati devatAonA. prabhAvathI paNa lavaNasamudra maryAdAmA rahe che A samudramA pAtAlakaLazA hovAnA kAraNe bharatI samaye pANI je uchALA mAre che te upara lakhelA mahApuruSonA puNya. prabhAvathI devatA te bharatInA pANIne maryAdAmAM rAkhe che. tethI jambudIpa ne lavaNusamudra kAi paNa jAtanI hAni karatA nathI
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka-3] [389 je jIva je enimAM upajavAne cagya hoya, te jIva te yoni saMbaMdhI AyuSya bAMdhe che. ra 59 pha, 59. ramatanA medAnamA phUlanI jema A jIvAtmA cAre gatirUpa saMsAramAM eka kSaNa mATe paNa sthira nathI. prati samaye tenA adhyavasAye badalAtA rahevAnA kAraNe satata kane karanAra ane te karmone laIne bhavabhramaNa karanAra A jIva pitAne -cAlu bhava choDatA pahelAM navA avatArane grahaNa karavA mATe AyuSya karmane bAMdhyA pachI mRtyu pAme che yamarAja mRtyu samaye Ave che ane jIvAtmAne pakaDIne, bAMdhIne jIvanA karelA karmone anusAre bIjI enimA paTakI de che." A vAtane jaina zAsana eTalA mATe mAnya karatu nathI kemake :AyuSya karma ja bhavAntaranuM kAraNa che jIva pote ja anatazaktino mAlika hovAthI pitAnA karmone laIne pote ja bhavabhavAntara karavA samartha che. tIvratama zubhAzubha legyAomAM pravartamAna jIva je bhAvamAM rahe che te bhAvanA anusAra Avato bhava nakakI thAya che, ane karmarAjAnI beDiomA jakaDAI gayela chava te bhavamAM jAya che. arthAt AvatA bhavane meLavavA mATe A cAlu bhavamAM ja AyuSya karma bAMdhavAnI karaja paDe che, ane maraNa pAmyA pachI tyAM ja janma levo paDe che. tathA zubhAzubha karmone bhogavavA ja paDe che. mikSa avasthA meLavavA mATenI kALa labdhi ane potAnA sabaLa puruSArtha vaDe meLavelI bhAvalabdhi jyA sudhI A jIvAtmAne prApta nathI thatI tyA sudhI ghaNuM ja cikaNuM, lAbI sthitivAlA ane kaTu, kaTutara ane kaTutama rasathI pUrNa karmone bAdhe che ane bhavAntaramA bhogave che
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ 390) [bhagavatIsUtra sArasaMgraha cAra zera vajana pramANa lIbaDAnA rasamAM je kaTutA hoya che tenA karatA paNa e ja cAra zera rasane cUlA upara mukIne ukAlatAM jyAre be zera rasa zepa rahe che tyAre temAM kaDavAza vadhe che, vaLI eka zera rasa zeSa rahetAM te kaDavAzamAM vadhAro thAya che. tevI rIte atyanta tIvra moha mAyA-vaira ane bhaya kara jhanUnamAM caDhI gayela jIva hatyA, jUTha, corI, maithuna ane parigrahanuM pApa karyA pachI paNa harakhAya che, ane karelA pApa karmonI prazaMsA kare che, kRSNa lekzAmAM eTale badhe vadhAre thavA de che ke jene laIne A jIva bhaya karamAM bhaya kara azubha, azubhatara ane azubhatama karmonuM baMdhana kare che, jema zikAra karmane mATe dhanuSyabANa laIne vanamAM gayele zikArI haraNa upara bANa pheke che ane te bANa garbhavatI haraNIne peTa para paDatAM ja tenuM peTa cirAya che, ane tene garbha nIce paDe che te samaye zikArI tyAM AvIne pitAnI zUravIratAnI A pramANe prazasA kare che ke "mArUM bAhubaLa, eka ja bANathI be chone motanA mukhamAM dhakelI dIdhA che. joI mArI balavAnI cAlAkI, "evI sarasa sAkSI ApI che ke jenAthI mArA sAmAvAlA zatrune kArAvAsamAM javuM paDyuM " "mArI mohajALamAM phasAyelI A strIne choDAvavA mATe teno pati paNa vacamAM Avaze to talavArathI eka ghAe be TUkaDA karIne tene mRtyunA dvAre pahoMcADI daIza" - A pramANe pApa karmanI leNyA vadhe che ane durgati mATenuM karma bAMdhe che eja prakAre cAra zera vajana pramANe zelaDInA rasamAM je madhuratA hoya che tenA karatAM paNa te rasane cUlA upara mUkIne
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 mu' uddezaka-3] [391 jyAre ukALavAmAM Ave che ane e zera jeTalA rasa zepa rahetA temAM madhuratA vadhe che, ane traNa zera pANI baLyA pachI eka zera zeSa rahelA rasamAM pahelA karatAM madhuratA ghaNIja vadhI jAya che. tema pApavA azubha kanai karyAM pachI je jIvAtmAnI lejgyAmAM A pramANe khale Ave che ke arere! mane A duddhi kayAthI sujhI ? me A jIvane zA mATe mAryAM ? judI sAkSI devAnI mane zI jarUra hatI ? parastrI teA mAtA jevI hAya che tyAre me A zu karI nAkhyu 2 ItyAdika zubha bhAvanA thatAMja e jIvanI lezyA zubhatara bane che pahelAnA bAdhelA azubha karmAMta khakhene zubha karmAM upArjana kare che, ane satkarmamA rUcivAlA Ine asatkarmAnA sthAnathI hamezAne mATe DaratA rahe che tathA zubha karmAMnA sacaya karIne sadgatine meLave che . have cAre gatimA bhavabhavAntara karatA jIva cAlu bhatramA kevA ke / karmAM kare che te oie cAre gatinA kAraNa naraka gati mATe yeAgyatA meLavanArA jIva madamatsara lAbhI ati viSayI jIvataNA haNanAra. sAbhala vizarAmI, mahAra bhI mithyAtvI raudrI cArItA karanAra. sA ghAtaka jIna aNugAra, sAM. tA bhajanahAra, sA madirA mAMsa AhAra. sau bhAjana nizi a dhAra sAM0 guNI nidAne DhAla, sAM leyAra adhikAra, sAM. nArImA avatAra sAM. e lakSaNa niradhAra sAM avaguNane nahI pAra sA.
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ 392] bhagavatIratra sAsaMgraha (vIravijayajI kRta AyuSya karmanI sAtamI pUja) tiryaMcagatine mATe yogyatA meLavanAre jIva. ajJAnI, ziyalarahita, paravaMcaka miopadeza, Tola phaTamAna, kukarmanI bhASA bolanAra, uttama vamatuma halakI vastunuM seLabheLa karIne vecanAra, mAyA kapaTa karanAra, khoTI sAkSI denAra, corI karanAra, ArtadhyAna karanAra, avivekI, bIjAne khoTA kalaka denAra, nala ane kApita leyAna mAlika. (vIravijayajI kRta pUjAnI pAcamI DhAla) manuSyagatine mATe yogyatA meLavanAra javA vivekapUrvaka jinarAjanI pukha pUjA karanAra, vratadhArI paDitane saMsarga karanAra, sazAstrane bhaNanAra, nyAyanItivAna, nyAyasa panna vibhavavALA upayogapUrvaka rahenAra, munirAjone dAna ApanAra, bhadrika pariNAma, Ara bhane tyAgI, paraniMdAno tyAgI, paropakArI, mANasa manuSya avatArane pAme che (vIravijayajI kRta pUjAnI trIjI DhAla) devagatine mATe yogyatA meLavanAra jIva vItarAga prabhunI zraddhApUrvaka jalapUjA karanAra, nAnI moTI AzAtanAno yAgI, paramAtmAno pUjaka, samatA pradhAna, zeka satApanA sthAnano tyAgI, sAdhusAdhvIne bhAta pANI ApanAra, guNIjana upara rAgavAnuM, vratane laIne pAlanAre, samyakatvane dIpAvanAre, yatanApUrvaka rahenAre, anukapA rAkhanAre, gusvajana traNe kALa karanAra, pacAgni sAdhanAra, bAla tapasvI vagere jevo devagatine mATe yogya che A pramANenuM AyuSya bAvyA pachI ja potAne cAlu bhava samAvI karIne bIjA avatArane A jIvAtmA pAme che tra kALa mATe e zAhI karI
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka--5 mu' uddezaka-3, [33 narakagatinuM AyuSya khAdhyA pachI yathAyogya sAte narakamAMthI game te narake jaze tiryaMcanu AyuSya bAdhyA yachI yazAyAgya ekendriya, eIndriya, veIndriya, caturindriya ane pacendriya tiryaMcamAthI game tyAM jaze devagatinu AyuSya bAMdhyA pachI yathAyogya cAre nikAyeAmA jaze. manuSyanuM AyuSya madhyA pachI samUmi athavA garbha ja manuSya avatArane pAmaze manuSya ane tiryaMcanA janma e prakAre 1 garbha ja 2 samRi ima. pahelA prakAranA janmamA garbhanI AvazyakatA avazya rahe che. eTale mAtApitAnA tathA naramAdAnA maithuna karmane laIne thayelA zukra-zaNitamA jIva jyAre garbhamA Ave che prApta karIne yathAyeAgya samaye janma le che te garbhaja kahevAya che. A eka prAkRtika niyama che. te anusAre tI kara paramAtmAe vAsudeve ca i vagerene janma levA mATe A ja prakAra che. AnA atha e thAya che ke prAkRtika niyama viruddha koInA paNa janma thaI zakatA nathI ... tr amukanA vIkA vaikArikabhAvathI bhegA maLyA ane temAthI dhaNA manuSya janmyA viruddha vAte jainazAsanane mAnya nathI abhaja jIvAnA traNa prakAra mizrita ane vRddhi skhalita thaIne phUla " te badhI prakRtithI 1. jarAyuja 2 a Daja 3 pAtaja garbhamAM AvatA ja jIva AhAra paryApta dvArA AhArane
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________ 394] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha grahaNa kare che pachI anukrame zarIra, Indriya, zvAsozvAsa, bhASA ane mananuM nirmANa vata kare che, ane navamahinAnI avadhi pUrI karIne jIva janme che kukSimAM rahelA jIvane cAre bAju jarAyuM" vI TAyelu hovAnA kAraNe jarAyuja kahevAya che 1 jarAyu-eTale lohInuM baneluM "jAvuM, temAM jIva rahe che. ane piSaNa pAme che ane jarAya sAthe ja bahAra Ave che pachI nAlachedanI kriyA thayA pachI te jIva jarAyuthI chUTo thAya che. manuSya, gAya, bhesa, baLada, bakarI, gheTu, ghoDo, gadheDA, UMTa, haraNa, camarIgAya, bhUDa (hukkara) nIlagAya, siMha, vAgha, rIMcha, geDe, kutarUM, ziyALa, bIlADI Adi che jarAyu ja hoya che 2 aDaja eTale mAtA pitAnA rajavIryathI nakhanI cAmaDInI jema kaThIna banelAne aDa (I) kahevAya che te phUTayA. pachI temAthI je jIvo janme che te aDaja hoya che sarpa, , kAcheDe, garelI, mAchalI, kAca, magara, Adi jIvo tathA carma. pAMkhavAlA paMkhIomAM hasa, popaTa, gIdha, bAja, kabUtara, kAgaDe, mera, TITeDI, bagale, bataka Adi jo aDaja hoya che. 3. pitaja eTale zarIranI racanA pUrNa thayA pachI ene cAlavA pharavAnI zakti prApta thAya che te pitaja kahevAya che. jemAM-hAthI, sasaluM, neLiyo, udara tathA carmapakSavAlA vazulIye bhAra DapakSI Adi jIvone samAveza thAya che. sa mUchima-eTale jemAM pRthvIkAya, apUkAyuM, agnikAya, vAyukAya, vanaspatikAya, vilendriya eTale cAre Indrio sudhInA badhAe cha sAmUchima ja hoya che.
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________ [395 zataka-5 mu uddezaka-4] zabda A prakaraNamAM zabdo samadhI, istha ane kevalInA. humalA ane uMghavA saMbaMdhI, garbhApaharaNa saMkha'dhI, ati. sutakanI siddhi sauMdhI, e devAnA mauna prazna sa`kha dhI, devenI sa'yatAsa'yatapaNA saMbaMdhI, temaja deveAnI bhASA sa'kha'dhI, kevalInA jJAnasa'kha'dhI, devenA jJAna sakhadhI ane caudapUrvInI zakti saMbaMdhI praznottarA che. sArAMza A che. prakAranA. chadmastha manuSya vagADavAmAM AvatA tamAma zabdone sAMbhaLe che. (ahiM e zabdo kAnA kAnA ?) te sa khadhI keTalAka nAmeA mULamAM AvyAM che. za kha, siMga, (raNasiMgu), sa Mkhiyata (za'khalI), kharasuhI (DAhulI), peAyA, paripiriyA, paNava, paha, bha bhA, heAraMbha, jhallarI, duMdubhi, tata, vitata, ghaNa A zabdo kAna sAthe athaDAyA pachI ja saMbhaLAya che te pAse rahelA eTale, indriyeAthI laI zakAya tevA zabdone sAMbhaLe che. parantu kevalI teA ere rahelA ke pare rahelA, yAvat aMta vinAnA--sarva prakAranA zabdane jANe jyAre manuSyanA zarIramAthI bahAra AvatA mala, mUtrAdikamA je jIvA utpanna thAya che te samUzcima pacendriya hAya che tenA paNa 14 sthAna che. 1 viSTAmA, 2 mUtramAM, 3 kamAM, 4 zleSmamA, 5 vamanamA, 6 pittamA, 7 lohImAM, 8 zukramA, 9 mRta kalevaramA, 10 pamAM, 11 strI puruSanA sAgamAM, 12 vIsAvamA, 13 zaheranI meArImA, 14 sarvatra apavitra sthaLamAM A uparanA sthAnamAM sa sUzcima pace ndriya jIve janme che. A padArthA jenA zarIrasakahaze ? prAye vahatyA paNa tene lAgaze
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________ 39 6] [bhagavatIsUtra sArasa`grahe che ne jUe che. kAraNa ke kevaLI te sava kALe, sava padAnei-- bhAveAne jANe che te jUe che.kevaLIne anaMtajJAna ane ana taddana che. 60 - 60 zabdonI utpatti cha prakAre thAya che. jenA dvArA aA nirNaya thAya athavA dhvanirUpe pariNata thAya te zabda kahevAya che. tata :~DhAla, bherI Adi cAmaDAnA vAdyo dvArA zabda utpanna thAya che. vitata :-vINA, sAraMgI, dIlarUbA AdinA tAranA sa dharyAMthI utpanna thAya che. dhana :-ma jIrA, jhAlara, dhaTAdi, kAMsAthI utpanna thAya che. zuSira :-rA kha, vINA, Adi vAyunA nimittathI utpanna che. saMdharSa .--paraspara eka padArtha bIjA padArtha sAthe dhasAvAthI 'utpAdita 'che bhASA :-jemAM varNa, pada, vAkaya suvyavasthita banIne spaSTa uccAraNa thAya te bhASA kahevAya che A pramANenA chae prakAranA zabdo kaNendriya grAhya hAvAthI potAnI zakti jyAM sudhI pahAcatI hAya teTalA kSetramAthI utpanna thatA zabdo sAMbhalI zake che. jyAre kevaLajJAni pUrva, pazcima, uttara, dakSiNa, urdhva ane adhAdizAnA pratyeka mita ane amita padArthAne jANe che kemake anatajJAnI tathA anatadazI hAvAthI sarve kALanA sarve bhAvAte jANe che A jJAnamA koI paNa jAtanuM AvaraNa nathI ane IndriyAnI AvazyakatA paNa nathI. tethI karIne A kevaLajJAna sarva zreSTha hAvAthI traNe lAkanA traNe kALanA sapU vyeA ane tenA sa pUrNa paryAyane jANavA sama che.
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka-4 [397 chadmastha manuSya hase che ne utAvaLe paNa thAya. paraMtu kevalI na hase ne na utAvaLe thAya. kAraNa ke kevaLIne cAritra sehanIya karmano udaya ja nathI. hasate ane utAvaLe thate jIva sAta ke ATha prakAranAM karmone bAMdhe che. e pramANe TheTha vaimAnika sudhI samajavuM hAsya mohanIya karma mu 61. jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya mehanIya ane AMtarAya nAmanA ghAtI karmone bhAra jemane hoya te "avastha" kahevAya che mATe temane hasavuM ane utAvaLA thavu, A bane bhAva hoya che. jyAre kevaLajJAnIne hasavuM ke utAvaLA thavApaNuM nathI. kAraNa vinA kArya banatuM nathI anAdi kALathI pravAharUpe cAritramohanIyakarmanA kAraNe chAstha mANasane hasavAnuM thAya che ane pratyeka prasaMge utAvaLa karavAnuM mana thAya che. ghaNA dAkhalAomAM ApaNe jANIe chIe ke hasavAnI kriyAne AdhyAtmika jIvana sAthe kadara vaira che ane belavAmAM, cAlavAmA, khAvAmAM ane kAmakAja karavAmAM utAvaLane laI kaI paNa kAyado thato nathI. mATe vRddha mANase kahe che ke "reganuM mULa khAsI ane kajIyAnuM mULa hAsI' AtmAnI ana ta zaktione vikAsa thavA devAmAM hAsya karmane ja atarAya naDe che, je cAritra mohanIyakarmanA kAraNe thAya che. AtmAnA darzana thavAmAM darzanamohanIyakarma ane AtmAnA vikAsamAM cAritramohanIya karma naDatararUpe bane che " cAritra mohayatIti cAritramohanIyakama:" A mehanIyakarmanA 25 bhedo (prakAre) nIce lakhelA jANavA..
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________ 398] [bhagavatIsUtra sArasa graha 4 ana tAtuba dhI kapAya yathA zraddhAnarUpa Atmika guNane rokanAra, anaMta sa sAramA rakhaDAvavAM mATe mULa kAraNabhUtaka jenAthI anatamAha, krAdha, mAna, mAyA, lAbhaneA udaya banyA rahe che. 4, apratyAkhyAnI kaSAya jene laIne tyAga karavA yogya vastune tyAganI bhAvanAthI tyAga thate nathI. mATeja bhakSyAbhakSya, peyAya, kRtyAkrRtya AdimA heya upAdeyane viveka rahetA nathI. 4. pratyAkhyAnI kaSAya jene laIne thADA tratAne pALavAnI bhAvanA jAge che. paNa sathA cheADavA lAyaka pApAne saMpUrNa ADI zakatA nathI. 416, sa jvalana kaSAya je AtmAnA mULabhUta (yathA khyAta) cAritrane rezakanAra, ane munirAjone paNa pariSahAdi prasa geAmAM calAyamAna karIne cAritramA skhalanAone prasaMga lAvanAra che. A pratyekanA kaidha, mAna, mAyA, lebha rUpe cAra cAra bheda che. 17 hAsya meAhanIyane laIne sakAraNa athavA akAraNa hasavu Ave che. 18, ritameAhanIyathI zabda, gaMdha, rasa, sparze ane rUpa raMga pratye sAMbhaLavAnI, sU dhavAnI, cAkhavAnI, sparzanI, ane jovAnI bhAvanA utkaTa rahe che. 18. aratimAhanIya, jenAthI aNagamatA padAti lakhte arUcibhAva banyA rahe che, 20, zekameAhanIyathI rAvAnuM, Aphrandana karavAnuM ane vilApa karavAnuM tathA prasa Mgone laIne zAka-saMtApa banyA rahe che. 21. bhayamAhanIyathI satra bhayanI lAgaNIja janmyA kare che.
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka-4] [39 - 22 jugupsAhanIya-zubhAzubha dravyanI prAptimAM juguNAdhRNAne bhAva banyA kare che 23. puruSaveda judI judI strI sAthe viSayavAsanAnI bhAvanA udbhavatI rahe che. 24 strIveda judIjudI rIte puruSo sAthe bhogavilAsa karavAnI abhilASA thayA kare che 25 napusakaveda. strIne bhogavu ? ke puruSane bhogavuM? Ama bhogaviSayanI bhAvanA ja tIvratama banI rahe che. A 25 bhedanA cAritra mohanIya karmane laIne jIvamAtrane hasavu Ave che ane pratyeka kAryamAM utAvaLa karavA prerAya che. je AtmakalyANa mATe bAdhArUpa che. hAsyamehanIya karmanI tIvratA kodhamA dhamadhamate mANasa potAnA zatrune dAvapecamA sAvyA pachI potAnI buddhi upara hAsya verato ja rahe che (1) abhimAnI mANasa, jAtimadane laIne hIna jAtinA mAnava upara hasato ja rahevAne che (2) lAbhamadathI akkaDa thaIne garIbo pratye, ane ochI kamANIvAlAo upara hasyA vinA raheto nathI (3) kuladane adha mANasa bIjA bhIkhArI lulA, laMgaDA, regI, zekI upara hasato ja rahe che (4) aizvarya madamAM masta rahele mANasa potAnI zrImatAImAM magarUra rahevAnA kAraNe thoDI kamANIvAlA pitAnA ja bhAI bhAMDu, jAtapAtavAlA tathA nikaTanA sagAo upara paNa hasato ja rahe che.
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________ 400] (bhagavatIsUtra sArasaMgraha (5) baLadane mAlika paNa hInabaLavAlA mANasane joIne hasyA vinA raheto nathI. (6) pustakapAnAne jJAnI paNa bIjAnA ajJAnane laIne tenA upara hasato ja rahe che. () rUpano ghamaDI kAlA raMganA mANasane joIne potAnI mUchamAM hasato ja rahe che. (8) tapazcaryAne mada rAkhanAre paNa bIjAo upara hasyA vinA rahetuM nathI. mAyAvI mANasa pitAnI mAyAjAlamAM bIjAone kasAvyA pachI pitAnI mitra maDaLImAM khaDakhaDATa hase che. - lebhI mANasa jyAre grAhakene Thage che tyAre A bhAI sAheba grAhake upara ane nAnA vyApArIo upara hasavAmAM ja masta rahe che. pitAnI bhADa ceSTA dvArA bIjAone hasAvIne tathA mohadhela. banAvIne pote hasatA hasatA paNa kahe che ke duniyA jhukatI hai jhukAnevAlA cAhiye" parapadane nazo caDyA pachI ane managamatA mejha zekha mANyA pachI paNa mANasa jene kAmanA sukho nathI malyAM temanA upara hasatA vAra lagADato nathI, ane strIvedamAM bhAna bhUlelI strI, vAMjhaNI strIne kanyAne tathA vidhavAne joIne hasatI ja rahe che napusakedamAM rahelA mANaso bIjAone pitAnA tarapha AkarSavA mATe hasatA jAya che, tAlIo pADatA jAya che ane laTakA-maTakA karatA jAya che.
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka-4] [401 hasavuM sAruM che ke khoTuM? svAbhAvika hasavuM zArIrika dRSTie kadAca sAruM hoI zake che paNa AdhyAtmidraSTie to sAruM nathI. kemake sasAranAM ghaNAM evA kAryo che ke jemAM ApaNe lAbha ane hAni tathA rAga ane hepathI saMkaLAyelA chIe. jemake sAmAyikamAM samabhAvastha ane virati pratyenI abhilASaka bhAvitAtmA jyAre pitAnA putra ke munima pAsethI "kalANA vyApAramAM pAMca lAkhano phAyado thayo che." amuka kesa ApaNI phevaramAM AvI gayo ' A samAcAra sAbhalyA pachI mALA gaNato paNa te bhAvuka malakAyA vinA rahetuM nathI ane hasavAne artha eTale ja che ke pAMca lAkhanA phAyadAmAM ane kesa ApaNA pakSamAM Avyo. tenuM anumodana karavAnuM kemake hasyA eTale anumodana thaI ja jAya che. - yadyapi ... suvida sividef .... pAThane laIne zrAvane pitAnA vratamAM aticAra bhale na lAge, teo hasavu be ghaDInA AdhyAtmika jIvanamAM cacalatA te jarUra lAvaze pitAne agata mitra ke parastrIne athavA svastrIne laI pharavA gayo hoya ane ApaNe sAme malIe tyAre mitra paranA, upakArane laIne rAgane laIne AMkhomAM hasIe chIe A hasavAnuM tAtparya ja sUcavI Ape che ke mitranI prakriyA mATe anumodana. ApaNuM zatru upara keIe humalo karyo hoya ane A vAta jenI pAsethI ApaNe sAMbhaLIe chIe tyAre paNa "kAMTAthI kAMTo nIka." A nyAye paNa ApaNe hasyA vinA rahetA nathI zatru pratye dee * hovAnA kAraNe A hAsya paNa kaeNpAka che ityAdi agaNita prasagomA ApaNe sau chava kayAya rAgavaza, kayAya devavaza, kayAya lebhavaza, ane kyAya kutUhalavaza thaIne hasIe chIe AvuM
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________ 402] bhigavatIsUtra sArasaMgraha chadmastha manuSya jema UMghe che te, ane ubhe ubho paNa UMghe. parantu kevalI te pramANe nidrA letA nathI. kAraNa ke chadmastha hasavu bhale svAbhAvika ane anivArya hoya to paNa ApaNuM zAMta citta DolAyA vinA ane ghaDI Adha ghaDI vikathA karAyA vinA rahetu nathI jyAre bIjA prakAranA hAsyamA vaikArika bhAva hoya che jethI hasavAmAM kyAMya krUratA, vairabhAva, vya gya, mazkarI, nirdayatA, luccAI, ane zatrunA nAza mATe Ananda ItyAdika hAsya prakAramAM vezyAonI kharAbI ja kAma kare che, tathA Abha pariNAma kilaSTa, daiSAtmaka tathA vairAtmaka hoya che, mATe ja hasavAvAle ane pratyeka kriyAomAM utAvaLa karavAvAle ATha prakAranA karmo bAdhe che. A baMne prakAranA hAsyamA samyagUjJAnane athavA samiti, guptidharmane abhAva cokkasa hoya che, mATe ja praznanA uttaramA bhagavAne pharamAvyuM che ke chaghastha mANasa hase che ane utAvaLa kare che. A bane bhAvo jyAM sudhI che tyAM sudhI chadmasthatA maTI zake tema nathI. saMsArano koI paNa padArtha ApaNane vaikArikabhAvamA na tANuM jAya, anaMta padArtho bhagavelA hovAnA kAraNe kaI paNa padArtha kutUhala na karAvI zake te mATe sAdhaka sarvathA niSparigrahI ja thavAne Agraha rAkhe che ane saMsAra tathA sasAranI mAyAthI dUra rahe che. tathA yathAyogya bAre prakAranA tapa ane svAdhyAyathI potAnA bhogavelA bhego ane upabhegone bhUlavA mATe ja prayatna kare che. kevaLajJAnIne hAsya tathA utAvaLa nathI. yadyapi chaghastha karatAM paNa kevaLajJAnIne saMsAranI mAyA vadhAre pratyakSa hoya che, te paNa teone koI paNa padArtha hAsya karAvI zakatuM nathI. kemake hAsya
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 mu uddezaka-4 [403 te danAvaraNIya karmInA uddayathI nidrA le che, paNa kevIne " te kramanA udaya nathI. nidrA lete ke ubhe ubhe UMghate jIva sAta ke ATha kune bAMdhe. kA 63 meAhanIyAdi karmAM samULa nAza thayA mATe ja temanA jIvanamAM leza mAtra kAma ane dveSa nathI pachI ja kevaLajJAna thAya che. paNa kutuhala, rAga, mAha, ApaNe chadmasthAe paNa e chadmabhAvane dUra karavAnI ja bhAvanA rAkhavI ane tene mATe ja prayatnazIla rahevu, e ja zreyaskara che kA 62. nidrA AvavAnuM mULa kAraNa darzanAvaraNIya ka nhAya che gatabhavamA meAhavaza mUDha banele AtmA khIjA jIvanI -darzanazaktine, nanA sAdhano antarAya, niva, mAsa, AsAddana ane upadhAta kare che tyAre darzanAvaraNIya karmInI upArjanA thAya che. tene laIne ja A bhavamAM te sAdhakane cakSu--acakSu adhi tathA kevaLa darzanamA echApaNu rahe che. ane sAmAnya jJAna meLavavAmA paNa cakSu tathA mana sahita bIjI Indriye!mA padArtha jJAna pratyenI kamajorI rahe che. nidrA, nidrAnidrA, pracalA, pracalA pracalA ane sthAna i pAse prakRti nAvaraNIya karmane laIne hAya che, je AtmAne mATe -sarvAtIrUpe kAma kare che arthAt AtmAnI mULa zaktine AvarI le che jyAre A jIvane sArA karyA karavAnI taka maLe che tyAre nidrAnI savArI AvatA sArA kAryathI te jIvAtmA vaMcita rahe che. ane nidrAdevInA khALe potAnu amUlya jIvana barabAda kare che.
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________ 404] bhagavatIsUtra sArasaMgraha - --- - -- - - Alasa ane tandrA (jho) ne AdhIna thaIne mANasa jANI bujhI nidrAne AmatraNa Ape che. nidrA-eTale jenAthI mANasa sukhapUrvaka jAgI jAya che. nidrAnidrA-jenA prabhAvathI UMgha mANasa bahuja muzkelIthI jAge che, ene uThADavA mATe ghaNA prayatna karavo paDe che pracalA-eTale jenAthI ubhA ubhA athavA beThAM beThA UMdhA Ave. ghaNA bhAgyazAlione joIe chIe ke teo besatAM besatAM mALA gaNatA jAya ane UMghatA jAya che. keIka samaye AtmAmAM. puruSArtha jAge che tyAre ubhA ubhA mALA gaNavAne bhAva thAya che paNa puruSArtha ocho athavA cetanA jAgrata nahI hovAnA kAraNe ubhA ubhA paNa uMdhyA vinA rahI zaktA nathI. pracalA pracalA--eTale cAlatA cAlatA UMdhatA jAya jema cakravartIne ghoDo tyAddhi-A nidrA eTalI badhI jabaradasta hoya che ke divasanAM citavelA kAryo UMdhamAthI uThIne kare che to paNa A bhAIsAhebane khabara paDatI nathI. A nidrAmAM prathama sa ghayaNa jeTalu ane vAsudevathI aDadhA bala jeTalI zakti hoya che ane vartamAnakALamAM je baLa hoya tenAthI sAta AThagaNuM vadhAre bala A nidrAmAM hoya che. AvA prakAranI nidrA chavAsthata hoya che paNa kevaLajJAnI hotI nathI kemake temanuM darzanAvaraNIya ghAtakarma samULa nAza pAmeluM ja hoya che jyAre chadmastha mANasa pAse kaI paNa kAma nathI bIjAnuM kAma karavA mATenI mudala IcchA thatI nathI. paropakArI jIvananuM zikSaNa jarApaNa nathI. Atmatatvane lakhavAnI mAthAkUTamAM paDato nathI. IzvaranI ana tazakti pratye paNa je
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-pa mu uddezaka-4] 4i05 - - - - - garbhapaharaNa-kriyA garbhanuM saMharaNa karanAra, ekanA udaramAMthI bIjAnA "udaramAM mUkanAra hariNIgameSI deva pitAnA hAthathI garbhane aDIne ane garbhane pIDA na thAya, evI rIte ni dvArA bahAra kADhIne bIjA garbhAzayamAM mUke che. bhagavAna mahAvIra svAmIne devAnaMdA brAhmaNanI kukSImAM Avele garbha hariNIgameSI deve devAnaMdAnI kukSImAMthI laIne trizalA kSatriyANInA udaramAM mUkyo hato. te prasaMgane AzrI A prazna che, ane teTalA ja mATe hariNIgamelInuM nAma AvyuM che. - bedarakAra che. sasAranI mohamAyAmAM pUrNa Asakata che. te mATe khAvuM pIvuM ane mojhazekha karavA sivAya A jIvAtmA pAse bIjo eka paNa vyApAra na hovAnA kAraNe nidrAdevI ja temane mATe ArAdhyA" rahe che AvAonA magajama jaDatA hoya che buddhimA tAmAsiktA hoya che. svabhAvamAM rAjasikavRtti hoya che bIjAnA sukha mATe beparavAha hoya che, mATe AvA ja devadurlabha manuSya avatArane paNa pApamaya banAve che yadyapi chadmastha mANasane nizAne sarvathA abhAva nathI hoto to paNa AtmAmAM jAgRti hoya navuM navuM meLavavAnI bhAvanA hoya, AdhyAtmika jIvanane prekaTIkala, (vyavahArU) banAvavAnI lAlasA ane paropakAra eja moTe svArtha che ema samaje to te bhAgyazAlI zarIrano thAka utAravA pUrata ja UMghaze ane samayasara jAgRta thaI jaze, tyAre UMghamAM paNa AtmA jAgRta raheze. pitAnuM
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________ 406] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha garbhane pheravavAnA cAra prakAra che. 1. garbhAzayamAMthI garbhane laIne bIjA garbhAzayamAM mUke. 2. garbhAzayamAMthI garbhane laIne ni vATe bIjA garbhAzayamAM mUko . 3. nivATe garbhane bahAra kADhIne bIjA garbhAzayamAM mUkave. 4. nivATe garbhane bahAra kADhIne nivATe ja bIjA garbhAzayamAM mUko. AmAMnI trIjI rIti garbhanI pherabadalI mATe ahi uSayegI gayuM che ke zarIra saMyamanI maryAdAmAM raheze ane paDakhu pheravatA paNa ahisAnI ArAdhanA dhyAnamAM raheze AvI rIte abhyAsa karatAM ja kevaLajJAnane mArga paNa eka divase haratagata thatA vAra nahI lAge 5 63. garbha parivartananI hakIkatamAM mArU pitAnuM mAnavuM che tyAM sudhI sa sArabharanA koI paNa DokaTare athavA badhAe DokaTaroe bhegA maLIne paNa saphaLatA meLavI nathI meLavatA nathI ane meLavaze paNa nahI, kemake prAkRtika vastune pherakAra azakya che bhagavAna mahAvIra svAmIne mATe je banyuM che te devakRta che, janma lenAra mahAvIra svAmI atizaya puNyavata che, asa khyAtA jIvonA uddhAraka che, ane saMsArane sukha-zAMti ane samAdhi devA mATe pUrNa samartha che. mATe AvA tIrthakara devanI bhaktine vaza thaIne ane je tIrthakara devA karatA ghaNA ochA puNyavAlA havAnA kAraNe tIrthakaradevonA caraNa sevaka hoya che.
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka-4] [407 tIrtha kara bhagava tene AtmA saMsAranA saMpUrNa bhogavilAsane, rAjavaibhavane tyAgIne kevaLajJAnanA mAlika thavA mATe ja sajAelA hovAthI jagaduddhAraka, patitapAvana, dayAnA sAgara evA devAdhideva kSatriyavazamA ja janma le che "svArthanuM saMpUrNa balidAna daIne pitAnuM lakSya siddha karavA mATe kSatriyavaza sarvazreSTha che. brAhmaNa vazamAM janmele vidvAna, mahAviThAna, tathA vaNika kemamAM janmele cAlAka, mahAcAlAka hoI zake che paNa kevaLajJAna meLavIne tIrtha kara thavA mATenI tAta temanA lohImAM hoI zakatI nathI ane vArthanA balidAnane choDIne bIjI kaI paNa tapazcaryA savArthasiddha layane prApta karAvI zake tema nathI. A badhA kAraNone laIne tIrtha kare kSatriyavazamA ja janma le che. Ama chatAM paNa karmasattA atIva balIyasI hovAnA kAraNe kadAcita kSatriyava zAne cheDIne tIrtha kare bIjA vazamAM Ave che paNa janma letA nathI. A kAraNane laIne Ina mahArAjAe potAnA data pAse bhagavAna mahAvIra svAmIne parivartita karAvyA che. sattAvIsa bhavanI apekSAe trIjA bhavamA bhagavAnanA jIve maevaza banIne A hInajAtinu karma bAyuM hatuM kAraNa ke karmasattA sau jIvo upara eka sarakhI ja hoya che bharata cakravartIe jyAre maricine vAnyA ane kahyuM ke be marici ! huM tArA parivrAjakavezane vAto nathI paNa tame A covIsImA chelA tIrthakara thaze, vAsudeva thaze ane cakravartI thazo." AvI amUlya traNe padavIonA tame bhoktA che. mATe huM tamane vandana karUM chuM. A vAta sAMbhaLIne jAtimada kulamadanI caramasImA maricine prApta thatA hInajAtinuM karma tyA bAdhe che. A karmanA vipAke ja mahAvIrasvAmIne chelA bhavamAM DA samayane mATe paNa hInAtimAM
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________ 408] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha AvavuM paDyuM che paNa te karma sa pUrNa nAza thatAM ja hariNagamepIe IndranI AjJAthI bhagavAnane parivartita karIne trizalArANInI kukSimA lAvI mUke che. sArAza ke RSabhadevanA zAsanamAM bAMdheluM karma covIsamA bhave paNa udayamAM AvyuM che. vaccamAM je samaya game te A pramANe - RSabhadeva thI ajItanAtha bhagavAna 50 lAkha karoDa sAgaropama achatanAtha thI saMbhavanAtha 30 lAkha karoDa sAgaropama sa bhavanAtha thI abhina danaravAmI 10 lAkha karoDa sAgaropama abhinandana svAmI zrI sumatinAtha 9 lAkha karoDa sAgaropama sumatinAtha thI padmaprabhu 90 hajAra karoDa sAgaropama padmaprabhu thI supArzvanAtha 8 hajAra karoDa sAgaropama supArzvanAtha thI candraprabhu navase kareDa sAgaropama candraprabhu thI suvidhinAtha 80 karoDa sAgaropama suvidhinAtha thI zItalanAtha 9 karoDa sAgaropama zItalanAtha thI zreyAMsanAtha ekaso sAgaropamane chAsaThuM lAkha chavIsa hajAra varSa ochA evA eka karoDa sAgaropamAM zreyAMsanAtha thI vAsupUjya ( 54 sAgarepama vAsupUjya thI vimalanAtha 30 sAgarepama vimalanAtha thI anaMtanAtha 8 sAgaropama anaMtanAtha thI dharmanAtha 4 sAgarepama
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka-4] [408 atimuktaka ' e bhagavAnanA ziSya thayA hatA. te kumAra zramaNa hatA. eka vakhata bagalamAM pAtaru ne o laI bahAra gayA. hetA pANInuM khAbociyuM joyuM. temaNe khAbociyA pharatI - mATInI pALa bAMdhIne pAtaru mUkayuM. temAM "A mAruM nAva che ema mAnI emAM ramADavA lAgyA. sthavirAe A bALaceSTA joyA pachI temaNe bhagavAnane pUchayuM atimukataka keTalA bhe karyA pachI siddha thaze ? dharmanAtha thI zAtinAtha popamanyUna 3 sAgaropama zAtinAtha thI kubyunAtha be palyopama kunthanAtha thI aranAtha aranAtha thI mallInAtha 1 hajAra karoDa varSa mallInAtha thI munisuvratasvAmI pa4 lAkha varSa muni suvratasvAmI zrI naminAtha 6 lAkha varSa - naminAtha thI neminAtha 5 lAkha varSa nAmanAtha thI pArzvanAtha 83 hajAra varSa pArzvanAtha thI mahAvIra svAmI 250 varSa (labdhisUri granthamALA puSpa 15) upara pramANene ATale lAMbo kALa pUre thaye chate paNa 20 keDAcheDI sAgaropamanI sthitivAluM gotra karma sattAvIzamAM bhavamAM udayamAM AvyuM che, ane sa pUrNa rIte kSINa thavAnI taiyArImAM hatuM eTale bhagavAna mahAvIrasvAmInuM garbha parivartana bhagavatI mutra, AcArAMga sUtra, kalpasUtra tathA triSaSTizalAkA puruSa caritrane mAnya che.
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________ 410] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha bhagavAne kahyuM--A bhava pUro karIne ja siddha thaze. mATe keI tame tene hilaze nahi, niMdazo nahi ke vakhoDaze nahi, tene sAcave ne sevA kare. badhA bagavAnanA vacana pramANe karavA lAgyA. 64 mA 64 atimuktaka rAjakumAra bahu ja rUpALA hatA, chatAM paNa ghaNuM ja saraLa ane gabhIra hovAthI gautamasvAmIne pitAnA karatA vadhAre rUpavAna joyA, pachI samavayaska mitronI sAthenI phrIDAmAthI mana kADhIne gautamasvAmIne pUche che ke - he prabho ! bhaya kara garamImAM madhyAhane, ughADA page, ApazrI zA mATe kare che? gautamasvAmIe kahyuM ke nirdopa bhikSA levI eja amAre. dharma che. tyAre atimuktake kahyuM te padhAro mAre ghera, Ama savinaya. AmaMtraNa pUrvaka gautama svAmIjIne potAnA ghera laI gayA potAnA putrano dharma prema joIne mAtAjI khuza thayA, ane gaucarI vaharAvI.. jholImAM vadhAre bhAra hevAthI svAbhAvika ane bahumAna pUrvakanA vinayathI kumAra kahe che ke ApanI pAse bhAra vadhAre che te mane ApI dyo, gautama svAmIe kahyuM "dIkSita thayA pachI ja jholI: apAya che" Ama vinayI ane vivekI rAjakumAre dIkSA lIdhI che, pachI sthavira munio sAthe bahAra bhUmie jatAM rastAmAM nAnuM saravara joIne pitAnI pAtrI nAvaDInI mAphaka haMkAravA lAgyA, pAchA vaLatAM sAdhuoe joyuM, ane bALamunine Thapako ApatA kahyuM ke, munidharmane chakAya jIvonI virAdhanA zobhatI nathI. ATaluM sAMbhaLatAM ja bALamuni bahuja zaramAyA ane vicAre caDayA, huM khAnadAna putra chu mArA vairAgyathI ja hu dIkSita thayo chuM ? mATe mAre zuddha manathI ja dIkSA pAlavI joIe. ema zaramAtA nipAe je nAvaDI jatAM ja lAja
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka-4] [411 devanA mauna praznottara eka vakhata mahAzuka nAmanA devalokathI moTI RddhivALA be de bhagavAnanI pAse prAdurbhata thayA. temaNe manathI ja bhagavAnane vaMdana-namana karyuM ne manathI ja prazna karyo keApanA keTalA se ziSya siddha thaze ? bhagavAne paNa belyA vinA manathI ja javAba ApTe. sAtaso ziSya siddha thaze." dee A javAba jANI lIdho ane khuzI thaI paryuM pAsanA karavA lAgyA. IndrabhUti gautamane zaMkA thaI ke A deve kayA kalpathI AvyA e huM jANatA nathI. kayA vimAnathI AvyA ne zA mATe AvyA ? kaMI khabara na paDI A saMkalpa gautamane dhyAnathI mukta thayA pachI thaye. mahAvIre gautamane A sakalpa kahI dIdhuM ane kahyuM ke jA, e deve ja tane khulAse karaze mahAvIra svAmInA samavasaraNe AvyA ane haiyAnA pazcAttApa pUrvaka thivI .' satranA parizIlanamAM bhAna bhUlyA ane sa pUrNa karmone nAza karIne tyAMja kevaLajJAna meLavyu mahAvIra svAmI pAmethI phesa meLavyA pachI sthavira munio paNa ghaNA ja jhakhavAyA ane kaI paNa muninI avahelanA bhaviSyamAM na karavI te pramANe nizcaya kare che munidharma svIkAryA pachI kyA samaye khAnadAna muni pAche sAvadhAna thaze ? te kahI zakAya tema nathI mATe tAtkAlika dUSaNe joIne keI kALe paNa temanI niMdAmAM bhAga le nahI. eja A praznane saraLArtha che
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________ 412] bhagavatIsUtra sArasaMgraha gautama te deve tarapha jAya che. deve sAme Ave che ane gautamanA pUchayA sivAya ja temaNe kahyuM ke mahAzurka nAmanA kapathI mahAsarga vimAnathI ame AvyA chIe. ame manathI ja bhagavAnane vAMdyA ne manathI ja prazna karyo-bhagavAne paNa amArA magata bhAvane jANIne manathI ja javAba ApyuM ke mArA sAta ziSya siddha thaze. pachI teo bhagavAnane vAdI-namI je dizAthI prakaTayA hatA te dizAmAM aMtardhAna thaI gayA. pa guru ziSya saMbaMdha f 65. guru ane ziSyano saMbadha mAtA ane putra jevo ja hovo joIe to ja temAthI sugaMdha Avaze ane samAjanuM abhyatthAna thaze. tatkALa jene prasUti thaI che te mAtAne pote regiSTa na bane te mATe pitAnA saMtAnane stanapAna karAvavAnI garaja che. ane pote AhAra vinA mare nahI te mATe janmelA bAlakane stanapAna karavAnI garaja che. Ama pArasparika banene garaja rahelI hovAthI ja A kriyAmAthI amaratattva ane mAtA putrano agAdha sneha sAgara ubharAyA vinA rahetuM nathI te rIte potAnA jevo athavA potAnAthI savAyo ziSya bane tevI garaja gurune hoya. ane huM mahAna vidvAna banuM, ane Atma kalyANa sAdhuM te mATe gurune vinaya-viveka sAcavu. tevI garaja ziSyane hoya te, samAjanuM ane sAmAjika jIvananu kalyANa thayA vinA rahetu nathI have A garajamAM jeTalI uNapa teTalA ja vArika bhAva bhaDakaze, ane pracachannarUpe paNa samAjane hAni thayA vinA rahetI nathI mahAvIra svAmI guru hatA. ane gautama svAmI ziSya hatA. bane niSparigrahI - tathA mokSagamananI tatparatAvAlA hatA. mATe guru ziSyanI joDIe
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 su uddezaka-4] [413 saMsArane amaratattva ApyuM che. garaja vinAnA guru ane ziSya samAjane lAbha ApI zakatA nathI. balke kha tenA lezeAthI samAja te tathA saMsArane bhaya kara hAni thaze munionA saMyamadhathI devAnAM vimAnA ane samudranI maryAdA sthira rahe che te munirAjonA saMdhamaya jIvanathI sa sArane "ativRSTi, anAvRSTi, jAnamAlanI hAni, roga zAkanI vRddhi thAya che. tathA rAjAmA, rAjyakartAomA vaira--virAdha bhaDake che pariNAme dezane bhayaMkara hAni thayA vinA rahetI nathI dezanI hAni samAjamAM paNa hAni lAve che ane samAjanI hAni arthAt sAmAjika jIvanamAM vaira-virAdha tathA klezathI jainadharmane bhaya kara nukazAna thayu che, thAya che ane bhaviSyamA paNa thaze jenI bharapAi, zatAbdIothI paNa thaI zake tema nathI " ciraM jIyAt cira jIyAt dezo'yaM dharma rakSaNAt / " A zilAlekha ja sAkSI Ape che ke dharmanI rakSAthI A bhArata deza lAkha kALa sudhI AyAda ane AjhAda rahege dharma kone kahevA o ane dhArmika keANa dhArmikatA ane sAMpradAyikatA A javAbamAM "dhama dharatIti maruM.' arthAt ahisA sayama ane tapeAdharmanu AcaraNa kare te dhArmika hoya che AvA dharmamAM AtmAnA Anandane sAgara ubharAtA hoya che tyAM duHkha ke ciMtAnu nAma paNa hetu nathI bhaya ke viSAda dhArmikane spa paNa zakatA nathI praleAlaneAthI dhArmika hantaga koza dR rahe che viSama prasagAmA paNa dhArmikane Aveza AvatA nathI Ave
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________ 414] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha dharma AtmAnA guNa upara racAyeluM hoya che. mATe dhArmika sadAcArasarvicAra ane satya bhASaNane ja mahattva Ape che. jyAre sa pradAya-saghADAvAda guNavRddhi ane cAritra vikAsa pratye bedarakAra rahIne vidhi vidhAnone ja pakaDI rAkhe che. dharma mANasa mAtrane namra banAve che ... jyAre sa pradAya mANasane mithyAbhimAnI tathA akkaDa banAve che dharma mAnava jAtamAM rahelI bhedabhAvanI divAlane toDe che. jyAre sa pradAya bhedabhAva vadhArI mUke che dharma mANasane baMdhanathI mukta kare che, jyAre sapradAya baMdhanamAM kasAve che. mahAvIra svAmI ane gautama svAmI sAcA arthamAM dhArmika hovAnA kAraNe ja kSatriya, vaizya, brAhmaNa, kuMbhAra, luhAra, ghAcI. hajAma, bhagI, metara, ane caDAla tathA caMDakauzika jevA viSadharane satIone, asatIone, kAmIone, krodhIone, kasAione, hisane, zikArIone, mAMsAhArIone paNa tArI zakyA che. ane saune saMpradAyanI sAMkaLamAM nahI paNa dharmanI sAkaLamAM joDIne eka jhADA nIce lAvyA che tethI ja dhArmikatA amRta che ane sAMpradAyikatA jhera che. mATe arihaMta devano upakAra bhUlyo na bhUlAya te hoya che sAtanI sakhyAmAM jIvo mekSe gayA che, te arihatanA zAsanane AbhArI che. ane ATalI ja sakhyAmAM sUkSama nigodamAMthI bahAra nikaLelA jIvoe vyavahArarAzimAM praveza karyo che te upakAra -sasArane kaI paNa jIva bhUle tema nathI mahAvIra svAmInA zAsanamAM sAtaso evo siddha thayA te uparAMta ghaNuM jIvoe mokSa javAnI lAyakAta meLavI che. jene laIne nikaTa bhaviSyamAM te jIvo mokSamAM jaze, ane sulasA Adi -nava bhAgyazAlIone AvatI covIsImAM tIrtha karapada pradAna karyuM che.
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka-4] [415 denI bhASA ane chabrasthanuM jJAna gautamasvAmInA praznanA uttaramAM bhagavAna kahe che kedevene saMyata kahevA. temane saMyata, asaMyata ke saMyatAsayata na kahevAya, paNa saMyata kahevAya. de ardhamAgadhI bhASAmAM bele che. ane tyAM belAtI bhASAomAM paNa ardhamAgadhI bhASA ja viziSTarUpe che. te bhAvI tIrtha karo sakhyAta asakhyAta jIvone mokSa ApanArA thaze. A kAraNe ja ApaNe jANIe chIe ke ariharatone upakAra ameya hoya che. ka 66. sarva jIvonA parama hitakArI bhagavAna mahAvIra svAmInI bhASA keTalI badhI sayamI hoya che, te jANIe. gautamasvAmInA pUchavAthI bhagavAna karamAve che ke - 1 Te sayata (mahAvratadhArI) hotA nathI. 2 devo satAsaMyata (zrAvakatratI) hotA nathI. 3 dene asaMyamI paNa na kahevA. 4 devone "nesa yata" kahevA joIe vastutaH de asaMyamI ja hoya che, chatAM paNa "kANAne kANe na kahevo " e pramANe bhagavAna devone asayamI na kahetAM 'no saMyamI" pharamAve che. kAraNa ke asa yamI zabda jarA kaThora che. mATe AvA zabdano prayoga nahIM karatA bhagavAne nosaMyamI zabdathI temane bedhyA che deve kaI bhASAmAM bole che ?
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________ 416] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha kevalI aMtakarane ke carama zarIravALAne jANe ne jAe che. tema chadmastha na jANe ke na Ae parantu sAMbhaLIne ke pramANathI chadmastha paNa aMtakarane nA carama zarIrIne jANe ane jAe. sAMbhaLIne eTale kevalI pAsethI, kevalInA zrAvaka bhagavAne pharamAvyu ke----devA ardhamAgadhI bhASAmAM mAle che kalikAla sarvajJa zrI hemacadrAcArya mahArAjazrIe saskRta uparAMta khIjI bhASAnu paNa 1 kalana karyuM" che (1) mAgadhIbhASA----vamAnamA kAzImAM vahetI gaMgA nadInA sAmenA kAThAnA pradezane magadhadeza kahevAmAM Ave che A pradezamAM meAlAtI bhASA mAgadhI kahevAya che. (ra) pizAcI bhASA--pizAca dezamA kheAlAtI bhASA paizAcikI bhASA kahevAya che. pAThya, kaikaya, vAhIka, sihala, nepAla, kuntala, sudeSNu, gAdhAra, haiya ane kannoja deze pizAca dezeA che. (3) cUlikA paizAcI. (4) zaurasenI bhASA--pUrva samaye zUrasena dezanI rAjadhAnInu nAma mathurA hatu, tyA A bhASA khelAtI hatI, vata mAnamA tyA melAtI bhASA vraja bhASA kahevAya che ' > (5) ardhamAgadhI, bhASAmAM ardhA zabdo mAgadhI bhASAnA hoya che ane zeSa khIjuM bhASAnA zabdo hoya che te mizrita bhASAne a mAgadhI bhASA kahevAya che. (6) aprabha zabhASA, prAkRta bhASAthI bagaDelI bhASA apabhraMzabhASA che. devAdhideva bhagavAna mahAvIrasvAmI amAgadhI bhASAmA ja dezanA Ape che. mATe devatAo paNa A bhASA khele che.
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka-4] [417 pAsethI, kevalInI zrAvikA pAsethI, kevalInA upAsaka kesvayaMbuddha pAsethI athavA svayaMbuddhanA zrAvaka, zrAvikA, upAsaka, ke upAsikA pAsethI "sAMbhaLIne jANe-jUe. paNa "pramANe cAra prakAranuM che. pratyakSa, anumAna, upamAna, ane Agama. (A saMbaMdhI anugadvAra sUtramAM vizeSa kahyuM che.) 8 67. zuM A vyakti "A takara" thaze ? A vAtane chAstha mANasa keLavI bhagavAna pAsethI jANI zake che kemake chadmastha puruSa cAhe game te vidvAna hoya, sUtrakAra hoya, TIkAkAra tathA bhASyakAra hoya, to e pUrNa jJAnI nathI. hIrA upara jyAM sudhI zeDo ghaNe mela zepa rahyo hoya tyAM sudhI temAM camaka AvatI nathI sUrya upara thoDA ghaNAM paNa vAdaLA zeSa rahyA hoya tyA sudhI tenA prakAzamAM adhUrApaNa rahe che, tevI ja rIte jJAnAvaraNIya karmo bhale ceDAM ja zeSa rahyA che te paNa te vyakti pUrNa jJAnI nathI, mATe chadmastha ja hoya che. kevaLajJAnanI prApti thatAM ja AMkha upara bAMdhelA pATAnI jevu jJAnAvaraNIyakarma saMpUrNa ane samULa nAza pAme che jethI kevaLajJAnI bhagavAna sa pUrNa padArthone pratyakSa karI zake che chavAstha kevaLa pAsethI sAbhalIne jANe che ke A vyakti atima zarIrI che. - 68 padArthone nizcayArtha karavAne mATe "pramANa paNa sabaLa sAdhana che. " saMpAyAdirAditye matte zALa thata tat pra m " arthAta sazayAdi rahita padArtha jenAthI jaNAya te pramANa kahevAya che. vizvajJAna pramANU-thArthazAna pramANabhU-ane "vaphathavAthi je pramANabhU" A ane bIjA paNa pramANunA lakSaNa karanAranA sutrone abhiprAya eka ja :
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________ 418] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha che ke mithyAjJAna -saMzayajJAna-viparItajJAna, IndriyasannikardhajJAna pramANa hoI zake nahI kemake te lakSaNovAlA pramANamAM padArthanA satyasvarUpano nirNaya karavAnI muddala zakti nathI, ane lakSaNa yadi pitAnA lakSyane siddha karavAmAM asamartha hoya te lakSaNa ekavAra nahI paNa hajAra vAra jUThuM che. je pramANathI satya--ane samyagUjJAna na thAya tevA pramANe, anumAno ane vitaDAvA ane temanA gU thelAM zAre ApaNI jIvanane satyajJAnane prakAza ApI zaktA nathI. (1) tethI ja AtmAne paNa sAkSAtkAra karI zakAto nathI. (2) AtmAne oLakhyA vinA paramAtmAnI oLakhANa asaMbhava che. (3) te vinA hisA, jUTha, cerI, kukarma ane parigrahanI mAtrA chuTI zake tema nathI 1 (4) tema thatAM mAyAmAM baMdhAyelo chava mokSa meLavI zake tema nathI. (5) ane mokSa meLavavAno purUSArtha na meLavI zakyA to hajAre zAstro -vitaMDAvAdo paNa ApaNu kalyANa karAvI zake tema nathI. A badhI vAtonuM dhyAna rAkhIne jainAgama ja samyagRjJAnane pramANa mAne che, kemake te yathArtha jJAna che, temaja potAno ane parane nirNaya karavAmAM pUrNa samartha che sva eTale pitAnuM, ane para eTale jJAnane choDIne saMsAra bharanA pratyeka padArthone nirNaya karAvavA mATe samyagajJAnanI atyanta AvazyakatA che. padArthamAM rahelA judA judA AkAranAmo-guNo Adi vizeSa prakAre jenAthI jaNAya te jJAna che ane pramANa che. jyAre te ja
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________ "zataka-5 su* uddezaka-4] [49 padArtha nAma-jAti-guNu rahita kevaLa sAmAnya prakAre jaNAya te darzana che yapi jainasUtra mAnya A daMna che te paNa apramANa che. lakSaNasne ekalA jJAnane ja pramANa mAnatA nathI, paNa samU-- -cathA athavA svapara vyavasAyI vizeSathI vizeSita jJAnane pramANa mAne che, yapi sarAya-viparIta ane anavyavasAya jJAna che chatAM paNa padArthane satya niNaeNya A jJAneA karAvI zake tema nathI. 'pratyeka padArthanuM svarUpa niyata hoya che, guNA ane paryAye niyata hoya che mATe guNa vinAnu dravya, ane dravya, guNavinAnuM ke paryAya vinAnu kAI kALe hAya zake nahI tyAre sazayajJAnathI padArthanA nirNaya thatA nathI. jemake:- dhA rAmAM rahelu 'doraDu ' kA tA deraDu ja hAya che athavA sarpa ja hAya che. chatA paNa A jJAna nirNaya Apatu nathI, ke A deraDu che ? athavA sarpe che? ane hamezAne mATe A sazaya banyA rahe che. ane saMzayAtmA vinatti A nyAyane laIne Akhue jIvana sazayamA ja pUrU thAya che jIvanamA kaI paNa nirNaya nahI thavA devAnI zakti A saMzayajJAnamAM che mATe ja prAmANika nathI : jyAre samyajJAna padAmAM rahelI 'kATI'ne spaSTarUpe spardhA - kare che ane te A pramANe eka ja manuSyamA potAnA putrane laIne 'pitRtva' dharmAM rahelA che ane pitAnI apekSAe 'putratva' dharma paNa vidyamAna che Ama eka ja padArtho ghaNA dharmAthI (guNeAthI) paryAcAthI yukta heAya che ' " ghaDA " e mATI dravyane paryAya che, ane paryAyarUpa ghaDAmAM mATI e dravya che. kaDI suvarNa dravyaneA paryAya che. Ama pratyeka padArthamA dravyAtmaka ane paryAyAtmaka avasthAe hAvA chatAM sazaka jJAna dravya ane paryAyanu mizraNa nirNaya karI zake tema nathI.
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________ 420] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha " viparIta jJAna paNa pramANa nathI kemake pArtha je svarUpe che tenAthI bIjA prakAranuM jJAna thavu te viparIta jJAna che. jemake AtmA caitanyasvarUpa, pariNAma, kartA, sAkSAt bhaktA, svadehaparimANa, prati zarIra bhinna ane paugalika adajhavAna che." chatAM paNa viparIta jJAnane kAraNe taiyAyike AtmAne jaDa svarUpe mAne che, phUTastha nityavAdI sAkho AtmAne apariNAmI mAne che. tathA kartA ane bhoktA nathI mAnatA, naiyAyike AtmAne zarIra vyApI nathI mAnatA, advaitavAdio vyApaka mAne che ane taiyAyike adaSTa ne paugalika nathI mAnatA. jyAre padArthane koI prakAre paNa nirNaya karavAnI kSamatA nathI rahetI te anadhyavasAya kahevAya che, je apramANa che padArthanA parijJAnamAM sauthI pahelA "avagrahajJAna" thAya che. jethI eTale paNa nirNaya thAya che ke "sAme vAle padArtha tu hu" nathI paNa mANasa ja che. ane tyAra pachI "IhA " jJAnamAM sAmevAle, padArtha rAjasthAnI ja che. A nirNaya thAya che. paNa. avagraha ane IhAnI vacce matijJAnAvaraNIya karmanA ochA kSayapazamane laIne saMzaya thAya che ke A koNa haze ? rAjasthAnI haze 2. ke gujarAtI haze ? jIbha upara paDele rasa "lIbuno haze ke mesa bIno haze ? ityAdika sazaya jJAna thavAnA kAraNe eka keTI paNa nirNaya karI zakAtI nathI jyAre viparIta jJAna mithyAtvamoha tathA pUrvagrahane laIne thAya che ane anavyavasAya jJAna IndriyonI paTutAno tathA labdhi bhAvendriyanA kSaye pakSamanA abhAve thAya che. mATe. padArthanuM jJAna nahI karavAne kAraNe sazayAdi pramANa na hoI zake-tethI jJAnamAM
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________ * zataka-pa muM uddezaka-4} [421 samyagU, yathArtha ane svapara vyavasAyI vizeSaNo sArthaka che. AtmAnA badhAe guNomAM sUryanI jema svapara prakAzaka guNa keI hoya to te jJAnaguNa ja che. je pote potAne to prakAzita kare ja che paNa saMsAranA badhA dravyone ane paryAne paNa prakAzita kare che. mATe ja jaina darzanakAree samyagUjJAnane ja pramANa tarIke svIkArela che. paudgalika padArtha kaI paNa evo che ja nahI je svapara prakAzaka heya ApaNuM zarIra sAthe lAgelI AMkhamAM je bendriya hoIne paugalika che mATe ja kaIka samaye AkhamAM tejano abhAva paNa hoI zake che, athavA metI bindu ane pILIyA Adi rogane kAraNe paNa cakSujJAna barAbara thaI zakatuM nathI cakSu svataH jaDa hoI che keIpaNa padArthanuM jJAna meLavavA mATe te samartha nathI. AtmAnA upayogathI cakSunA kAraNe thatuM jJAna paNa amuka kAraNene laIne cakSu jyAre naSTa thaI jAya che tyAre paNa pahelAnA cAkSuSajJAno AtmAne smaraNamAM rahe che, je anubhava gamya che mATe jJAnamAM AtmAno upayoga ja mukhya kAraNa che. paNa cakSu-Adi - I inathI. tyAre e nizcita che ke padArthanA parijJAnamAM anaMta -zaktine svAmI ane caitanya guNa viziSTa AtmA pote cakSune preraka bane che. tyAre ja cakSu rUpanuM grahaNa karavAmAM, kAna sAMbhaLavAmAM, jIva svAda levAmA, nAka sUMghavAmA, ane sparzendriya sparza karavAmAM samartha bane che. makAnane jema bArIo hoya che ane te dvArA sacetana mANasa bAhya dane joI zake che tema zarIra makAna che ane temAM rahelI pAMce InTi, bArIo che je jaDa hoya che. jaDamAM jaDatva dharma ja hoI zake che. keI paNa kALe ane keIne sAmarthyathI paNa jaDamAM caitanya dharma AvI zake tema nathI tevI ja rIte nAka,
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________ 422] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha kAna, jIbha ane sparzendri paNa jaDa che AtmAnA upaga vinA viSayanuM jJAna meLavavAmAM samartha nathI te ja rIte mana paNa jaDa hovAnA kAraNe AtmAthI prerya banIne ja pravRtti kare che, mATe IndriyonA sakiIthI thatuM jJAna pramANa nathI vidatpariSadamAM samRgU jJAna ja pramANabhUta bane che. kemake A jJAnanI haiyAtImAM ja AtmAne Indri dvArA thatuM jJAna paNa yathArtha thAya che, ane temA thatAM abhimata (Icchita) padArthone svIkAravAnI zakti ane anabhimata. padArthone tyAgavAnI zakti paNa AtmAne thaze. jyAM sudhI AtmAne samyagU jJAna nathI tyAM sudhI ja heyatyAgavAM yaMgya padArthone tathA kriyAone karato rahe che ane svIkAravA yogya padArthothI ane kriyAothI dUra bhAge che jaDa padArtha jyAre potAne paNa prakAzaka nathI banI zakato te para prakAzaka zI rIte banaze ? tema thatAM cakSusAgathI thatuM jJAna pramANa che ke je apramANa? A nirNaya karavAmAM anavasthA doSathI bacI zakAya tema nathI mATe ja sanika pramANa hoI zake nahI.. bauddhonuM nirvikalpa jJAna paNa A pramANe kha Dita thaI jAya che. kemake nAma, jAti ane guNa vinAnuM jJAna avyavahArU hovAthI koI kALe paNa vyavahArane yogya nathI, mATe nAma, jAtithI prasiddha thayeluM savikalpa yathArtha jJAna ja pramANa che jJAnAtavAdionu mantavya che ke AkhAe saMsAramAM jJAnane cheDIne parapadArthanI vidyamAnatA nathI, je che te jJAna ja che. khAdyapadArtho je dekhAya che te jJAnanA ja AkAra vizeSa che parantu AvI mAnyatAmAM te pratyakSarUpe dekhAta, anubhavAtaspazIbhUta thata, saMbhalA ane te dvArA AtmAne thato Anandaanubhava akicikara ja siddha thaze vyavahAramAM pratyeka mAnavane.
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka-4] [423 A pramANe anubhava thAya che ke-hu chu, mArU zarIra che, mane AMkha che, nAka che, kAna che, bhUkha lAge che, khorAka lauM chuM, tarasa lAge che-pANI pIuM chuM, viSayavAsanA thAya che-strI sahavAsa karU chuM, tenAthI Ananda Ave che, strIne garbha rahe che, moTe thAya che, janme che, paraNAvu chuM, tene paNa satAna thAya che. A badhAe anubhavone khoTA zI rIte karAze 2 mATe parapadArtha zazazuganI jema asata nathI paNa sarvadA vidyamAna cheA kAraNathI samyaga jJAna potAnA svarUpane prakAzita kare che tema sasAranA padArtha mAtrane paNa yathArtha rUpe prakAzita kare che - jemanA matamAM jJAna svaprakAzaka nathI to temane pUchIe ke - phurasaMcu para A pramANe cakSune ane ghaTane sabadha thatA, ghaTanu jJAna zAthI thayu ? samavAya saMbadhathI ? eTale ke A ghaDe che AnuM jJAna samavAyanA kAraNe thAya che paNa A mAnyatA prata kSathI bAdhita che jemake Akha ughaDI ane ghaDe dekhAya ke tarata ja ghaDAnuM jJAna thAya che, AmA samavAya kyAthI Avyo ? mATe A badhI dustarA anavasthA doSanI nadI sAme ja Ave che. jemake cakSu sagathI ghaDe dekhA have tame ghaTamAM ghara ne samavAya sabaMdhathI siddha karavAnI mAthAkUTa karazo to pachI "datta te siddha zI rIte karazo ? Ama vAghaNanI jevI anavasthA tamane kayAya paNa virAma Apaze nahI jyAre ghaTamA svata evI zakti che ke pote ja potAnA "Ta" rUpa sAmAnyanuM ane "lAlara ga" vagere vigepane bodha karAvI Ape che je sarvane anubhava gamya che. teja rIte jJAna AtmAne ja guNa hoIne anAdinidhana che. sUryane ke dIvAne jovA mATe bIjA sUryanI ke dIvAnI AvazyakatA nathI. tema A jJAna paNa sUryanI jema svayaM prakAzita che A pramANanA cAra bheda che
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________ 424] [bhagavatI sUtra sArasaMgraha 1 pratyakSa, 2 anumAna, 3 upamAna, 4 Agama AmAMthI pratyakSa pramANa be prakAre che. 1. sAMvyavahArika pratyakSa, 2. pAramArthika pratya. pahelAmAM InDiyAvaraNa karmanA pazamathI sparzendriya sparzane, rasanendriya rasane, ghAdhyi gajone, cakSurindriya rUpane, ane zravaNe ndriya zadine grahaNa kare che. je matijJAna ane kRtajJAna rUpe be bhede che. pAramArthika pratyakSane AtmA sAthe sIdho saMbaMdha hovAthI avadhijJAnAvaraNIya karmanA kSayathI avadhijJAna thAya che ane paryAva jJAnAvaraNIya karmanA sopazamathI mana paryava jJAna thAya che ane kevaLa jJAnAvaraNIya karmanA kSayathI kevaLajJAna thAya che avadhijJa na deva ane nArakane laIne bhava pratyaya hoya che. jyAre tapazcaryA ane samyaggadarzanAdine laIne manuSya tathA tirthaM ca prANIne guNa pratyaya avadhijJAna hoya che je pavAna vyone ja grahaNa karI zake che. jene varNa-ga dha-rasa ane sparza hoya te rupI padArtha kahevAya che. sayamanI vizuddhine laIne A karmanA AvaraNe pazaya pAmatAM ja mane dravya tathA tenA paryAyane grahaNa karanAra mana paryava jJAna thAya che A jJAnamAM samazuddhi mukhya kAraNa che. ane sa pUrNa karmonI kSaya karavAnI sAmagrI vizeSathI jJAnAvaraNIya karmone kSaya thatAM, dravya tathA temanA anata paryAne sAkSAtkAra karanAra kevaLajJAna ja che. A jJAnanI utpattimA mohakarmanA saMpUrNa AvaraNa sarvacA nAza pAme che, tyAra pachI jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya ane AMtarAya karmanA AvaraNone viracheda thatA kevaLajJAna thAya che. - jemane kevaLajJAna thAya che te ahaMna, sarvajJa, vItarAga kahevAya che. e arihaMta bhagavate ja sarvathA nirdoSa hoya che temanu vacana pramANAbAdhita hoya che. A kavaLajJAnane kevaLAhAra
Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakarUpa mu' uddezaka-4 [425 sAthe paNa virAdha nathI. kemake ApaNe khAIe chIe tyAre ja ApaNuM jJAna sphUrAyamAna rahe che teA pachI kevaLajJAnane kavaLAhAra sAtha zA mATe virAdha hoya A pramANe pratyakSa pramANanI vAta karyAM pachI have AgaLanA pramANa mATe paNa vicAra karI laIe. yathAvatA eTale je vastu jevA prakAre che tene te ja pramANe kahenAra vyakita rAga-dveSathI sapUrNa rIte mukta hAya che rAga-dveSa-hi sA--jUThanA sevanArA tathA peAtAnI dharma patnIne sAthe rAkhanArA vAnaprasthAzramI, jeo snAna vagere karavAmAM, puSpAnI mALAnA paridhAnamA masta rahenArA ceAgIe che te hiMsAmAM lapaTAyelA heAvAthI meAhakarmI che, ane jyA meAhaka che tyA yathAvatRtva sa bhavI zake tema nathI. mATe saddhyAnarUpI pavanathI uttejita thayelI tapazcaryArUpI agnimA meAhaka sathA alI gayA pachI kevaLajJAna thAya che temanA mAlike arihata devA ja yathAvAsa bhavI zake che mATe ja temanu Agama' kahevAya che je pramANabhUta che jenAthI mANasamAtrane tattvajJAnanI prIti thAya che mATe ja upacArathI AptavacanapaNu Agama kahevAya che kathanIya vastunI yathAtAne jANe ane teja pramANe kathana kare, te ja Apta kahevAya che ane temanu vacana ja visavAdI hAya che kemake temanA vacanAmAM kayAMya rAga-dveSa nathI. visa vAda nathI, kevaLa jIva mAtra kaba dhananI chuTe ane mekSa- avasthAne pAme eja eka tathya che vacana visa vAdi vacana, rAgAtmaka ane pramANa hoi zake nahI ayA vacana paraprakAzaka zI rIte hAI zake ? AvI avasthAmAM mANasa mAtra dveSAtmaka ja hAya che. mATe ' svaprakAzaka paNa nathI te
Page #484
--------------------------------------------------------------------------
________________ 426] [bhagavatIsUtra sArasa graha je anAdikAlIna karmavAsanAethI kharaDAyele che tene hiMsA, jUTha, corI, maithuna ane parigraha tathA mAMsa bhojana, garApAna, parastrIgamana, verayAgamana Adi pApajanaka karmothI kALu bacAvaze ? mATe avisa vAdI vacanane kheAlanAra ja Ata kahevAya che. laukika ane leAkeAttara bhedathI Apta e prakAranA hAya che laukika AptamAM pitA, mAtA, mAstara vagereno samAveza thAya che. jyAre lokottara AptamAM tIrthaMkara paramAtmAene samAveza thAya che. Apta mAtra zarIradhArI ja hoya che, jyAM zarIra che tyAM mukha, nAka, hoTha, dAMta, kuThanI vidyamAnatA che. tethI zabda pada tathA vAkayAnI sundara cainAvaDe upadeza ApI zakAya che. zarIra vinAne mAnava upadeza zI rIte ApI zakaze ? kemake temane mukha, dAMta vagere nathI hatA tevI avasthAmA zabdoccAraNa paNa zI rIte thaze ? ane te ninA upadeza paNa zAnA ? mATe apauruSeya vacana sabhavI zake tema nathI. zabdanI utpatti pauruSeya ja hAya che koI kALe paNa DholakI vINA ke DamarAmAthI spaSTabhASA sabhavI zake ja nahI. tethI zabda pauruSeya. ane paulika che. devanikAyanA devA paNa rAga-dvepavAlA hovAnA kAraNe temanI bhASA paNa prAmANika hAtI nathI. kemake devatAnA jJAnane paNa avadhi hoya che eTale adhurApaNu hoya che mATe Ave adhure jJAnI brahmAMDanA badhAe padArthAne pratyakSa karI zake tema nathI, tethI arihaMta devAnu zrImukhe prakAzita vacana ja samyajJAna che AgamanA traNa prakAra che 1 AtmAgama. 2 anetarAgama. 3 para parAgama. anI apekSAe tI karAte AtmAgama heAya che. gaNadhara te anantarAgama... hAya che.
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________ [427 zataka-5 su" uddezaka-4 vaimAnikAnuM jJAna kevaLI chellA ka'ne vA chellI nirjarAne jANe ane jUe. kevalI prakRSTa manane vA prakRSTa vacanane dhAraNa kare.kevalInA A prakRSTa manane vA prakRSTa vacanane vaimAnikA paikI keTalAka jANe che ne jUe che. (ane keTalAka nathI jANatA ane jotA) jee sayi mithyAdaSTi paNe utpanna thayelA che, te nathI jANatA, jotA, ane jee amAyI samyakUSTi paNe utpanna thayA che, tee jANe che te jUe che. have amAyI sabhyadRSTimAM paNa jee para para pakSaka che, teja jANe che-jAe che, te jeo anantare pannaka che, te nathI jANutA, jotA. paraMparApannakamAM paNa jee paryAsA che, te jANe che jUe che. apasA nathI jANutA-jotA temAM upayegavALA-sAvadhAnatAvALA che, te jANe che, jUe che.. eTalA ja mATe keTalAka jANe che, jAe che ne keTalAka nathI. jANatA nathI jotA ema kahevAmAM Avyu che. anuttara vimAnanA devAnu jJAna huve anuttara vimAnamA utpanna thaelA deve! tyAM jarahIne, ahi rahelA kevalI sAthe AlApa-salApa karavAne samartha che. kAraNa ke ahiM rahela kevalI tyAM rahelA gaNadharanA ziSyAne paraMparAgama hoya che. sUtranI apekSAe gaNadharAte AtmAgama hoya che. gaNadharanA ziSyAne anaMtarAgama hoya che. ane temanA ziSyAne para parAgama hAya che. have anumAna ane upamAna pramANa paNa anuyeAgadvAra sUtrI. jANI levu. ( je pRSTha 211 thI 219 sudhI che. )
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________ 428] [bhagavatIsUtra sArasa'graha anuttara vimAnanA je devA je artha, hetu, prazna, kAraNa, vyAkaraNane pUche che, tenA uttara Ape che. ane addhithI apAelA uttarane tyAM rahelA devA jANe che ne jue che. kAraNa ke te devAne ata'tI maneAdravya vagaNuAe prApta che. e anuttara vimAnanA deve upazAMta meAhuvALA che. uddI mehavALA ke kSINamehavALA nathI. ke kevalI indriyA dvArA jANatA ke jotA nathI. kAraNa kevalI mita pazu jANe che ne amita paNa jANe che. kevalInu druna e AvaraNa rahita che. kevalIne vI pradhAna meLavAyuM jIvadravya heAvAthI tenA hAtha-paga vagere agA cala heya che ane tethI cAlu samayamAM je AkAza pradezeAmAM hAtha vagerene avagAhI rahe che, e ja AkAza pradezamAM bhaviSyat kSayanA samayamAM hAtha-paga vagerene avagAhI rahe nahi. caudapUrvane jANanAra zrutakevalI eka ghaDAmAMthI hajAra ghaDAne, eka paTamAMthI hajAra paTane, eka sAdaDImAMthI hajAra sAdaDIone, eka rathamAMthI hajAra rathane, eka chatramAMthI hajAra chatrane ane eka daDamAMthI hajAra daDanekarI dekhADavA sama che, kAraNa ke caudapUrvI e utkarikA bhedavaDe bhedyAtAM anaMtadravyA grahu ceAgya karyAM che, gRhyAM che, ane te drabyAne ghaTAdarUpe parimAvavA paNa mArabhyA che. eTalA mATe te pramANe karI batAvavA samatha che. 69 kula 69. kevaLa bhagavAna carma ka` ane carama nirAte jANe che zailezInA chellA samaye anubhavAya te carama karyuM che ane
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zataka-pa mu uddezaka-pa [429 lagAlaganA samaye karmo AtmAthI chuTA paDe te carma nirA kahevAya che anuttara vimAnavAsIdevA upazAnta mAhavAlA hoya che. jene vedamAhanIyaka utkaTa hoya te udINuM mAhavAlA kahevAya che. meAhaka kSINa thayelu hAya te kSINamAhavAlA kahevAya che. ane maithunanI sadbhAvanA jemane mudala nathI te upazAntameAhavAlA kahevAya che A devA upazAnta meAhavAlA hAya che paNa temane upazamazreNI nahI hovAthI sarvathA mehakanI upazAntatA nathI. kSayakazreNIvAlA ja kSINa mAhavAlA hAya che devA tevA nathI kevaLIbhagava tAnI IndriyA ane mana yadyapisattAmA che tepaNa kevaLajJAnanA sadbhAvamA akiMcitkara jevI hoya che mATe kevaLajJAnie potAnA jJAnathI badhu jANe che bheda pAca prakAre hAya che 1. khaDabheda, 2 pratarabheda, cUrNikAbheda, 1 khaDabheda eTale lekhaDa, tAMtru, sIsu, rUpu ane suvarNanA TUkaDAonA khaDe. khaDe bheda te khaDabheda che taTikAbheda, 5. utkarikAbheda 4 anu 2. pratarabheda .-vAsa, naLa, keLanA caLAnA tathA medha pahaleAte pratare pratare bheda te pratarabheda kahevAya che. bheda che. 3cUrNikAbheda eTale tela, maga, ru. cUrNanA bheda te cUrNikAbheda kahevAya che zrR gameranA 4. anuTikA bheda : kuvA, vAva, talAva, pahADI nadInI hArAnA je bheda thAya te anuTikA bheda kahevAya che. 5. utsarikA bheda : anAjanI ziMgAneA bheda te utkaTikA.
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________ 430] kama, vedanA ane kulakara A uddezakamAM kama ane vedanA temaja phulakAnI sakhyAnA viSaya che. sArAMza e che keH-- [bhagavatIsUtra sArasa'graha keTalAka leke ema ja kahe che ke-sava prANa, bhUta, jIva, sattvA-emaNe jema kama bAMdhyuM che, te ja pramANe vedanAne anubhave che. tene bhagavAna mahAvIra svAmI ThIka nathI mAnatA. teo kahe che ke-keTalAka prANA, bhRtA, jIvA, ane sattvA eva'bhUta-peAtAnA karma pramANe vedanAne anubhave che ane keTalAka prANA, bhUtA, jIvA, santyA ane eva'bhUta jema kama khAMdhyu che, tethI judI vedanAne anubhave che. AvI ja rIte nairiyakA paNa eva'bhUta ane aneva bhUta vedanAne anubhave che. 70 jamRdvIpamAM A bhAratavamAM ane avasarpiNI kAlamAM sAta kulakare thayA che. ku 70. caudapUrvI jJAnInI 'mahAnubhAvatA' zreSThatama ja che, teA paNa teo ekalA saMyamavaDe mekSa meLavI zake tema nathI.' mATe je kevaLajJAna meLavaze, te meAkSamAM jaze. evabhUta AyuSya karyuM eTale je prakAre khAdhyu che te ja pramANe bhegavAya, te eva bhUta AyuSya kahevAya che ane lAMbAkALe anubhavavA cAgya bAMdhelu AyuSya ceADA kALe paNa bhAgavAya te * aneva bhUta AyuSya kahevAya che te apamRtyunA samaye jANavu, kemake karmonI sthitighAta ane rasadhAta zAstrane mAnya che. meTA yuddhamA ekIsAthe hajAro mANasA mare che, te -aneva bhUta AyuSyane laine mare che anyathA badhA jIvA ekIsAthe -zI rIte mRtyune pAmI zake?
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 su* uddezaka-5] [431 samayavAyAga sUtramAM A kulakara sa'kha'dhI ane tIthaMkarAnI mAtAe vagere saMbadhI varNana che. kularanAM nAmeA A che:- 1 vimalavAhana, 2 cakSumAna, 3 yazeAmAna, 4 abhicadra, 5 prasenajit , 7 nAbhi. 6 marUdeva, 1 1. sAte phulakaranI strIonA nAmeA anukrame A pramANe che : candrayazA, candrakAntA, surUSA, pratirUpA, cakSukAMtA, zrIkAtA ane marUdevI jammUThThIpanA bhAratamAM A avasaSiNImA 24 tIrthaMkare thayA temanA nAme :-RSabha, achata, sa bhavanAtha, abhinandana, sumati, padmaprabha, supArzva, candraprabha, suvidhinAtha (puSpadaMta), zItala, zreyAMsa, vAsupUjya, vimala, anaMta, dhanAtha, zAntinAtha, kaithunAtha, aranAtha malTiA, munisuvrata, naminAtha, neminAtha, pArzvanAtha ane va mAna (mahAvIrasvAmI). tIthakarAnI mAtAenA nAma : marudevI, vijyA, senA, siddhArthA, ma gaLA, susImA, pRthvI, lakSmaNA, rAmA, nadA, viSNu, jayA, zyAmA, suyazA, sutratA, acirA, zrI, devI, prabhAvatI, padmA, vaprA, zivA, vAmA, trizalAdevI temanA pitAenA nAma : nAbhirAjA, jitazatru, jitArI, savara, medha, dhara, pratiSTa, mahusena, sugrIva, dRDharatha, viSNu, vasupUjya, kRtavarmA, siMhasena, bhAnu, vizvasena, sUra, sudaCna, ku bha, sumitra, vijaya, samudravijaya, azvasena, siddhA rAjA emanI prathama ziSyAo brAhmI, phlyu, zyAmA, ajItA, kAzyapI, rati, sAmA, sumanA, vANI, sulasA, dhAraNI, dharaNI, dharaNidharA, prathama zivA, zucI, RjuDA, rakSI, ba vatI, puSpavatI,
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________ 432) [bhagavatIsUtra sArasaMgraha amilA, adhikA, yakSiNI, puSpacUlA ane candanabALA. emanA prathama ziSya RSabhasena, sihasena, cArU, vajAnAbha, camara, suvrata, vidarbha, datta, varAha, Ananda, gastubha, sudharma, maMdara, yaza, arika, cakrAsa, svayaMbhU, kuMbha, Indra, kubha, zubha, varadata, datta, indrabhUti (gautama svAmI). je jhADa nIce kevaLajJAna thayuM tenA nAme ? je caityavRkSa kahevAya che. vaDa, sAdaDa, zAla, priya ka, priyaMgu, chatraudha, zirISa, nAgavRkSa, mAlI, pIpala, ti duga, pATala, jA buDo, azvastha, dadhipaNuM, nadIkSa, tilaka, Amra, azoka, ca paka, bakula, vetasa, dhAtakI, ane zAlavRkSa. jabUdIpamAM bhAratakSetramAM AvatI covIsInA nAme ? mahApa, deva, supArzva, svayaMprabha, sarvAnubhUti, devazruta, udya, peDhAla, pidila, zatakIrti, munisuvrata, sarvabhAvita, amama, niSkapAya, nipulAka, nirmama, citragupta, samAdhi, saMvara, anivRti, vijaya, vimala, devapapAta, ana vijaya thanArI cauvIsInA pUrvabhavIya nAma : zreNika, supArzva, udaya, pidila, anagAra, daTAyu, kArtika, kha, naMda, suna da, zataka, devakI, satyaka, vAsudeva, baladeva, rohiNI, sulasA, revatI, zatAlI, bhayAlI, daipAyana, nArada, abaDa, dArUmaDa, buddha, ane svAti. javRdviIpamAM thayelA bAra cakravationA nAme : bharata, sagara, madhavA, sanamAra, zAnti, kubdha, ara, subhama, mApa, bi, jayati, badatta. temanI mAtAonA nAme ? sumaMgalA, yamanI, bhA. devI, are, zrIdevI, tArA, javAlA, mera, va, cullaNI.
Page #491
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka-5] [433 rUpasiha jAnA nAme vijaya rAma. * samaja, sudarzana temanAM bAra strI ratnanA nAme ? subhadrA, bhadrA, sunadA, jayA, vijyA, kRSNathI, zurazrI, padmazrI, vasudharA, devI, lakSmIvatI, kurUmatI. baladevanA nAme ? acala, vijaya, bhadra, suprabha, sudarzana, Ananda, naMdana, padma (rAmacandrajI) tathA rAma. - vAsudevanA nAme * tripuSTa, dvipaka, svayaMbhU, puruSottama, puruSasiha, puruSapuMDarika, datta, nArAyaNa (lakSmaNa) ane kRSNa vAsudevenI mAtAe H mRgAvatI, umA, pRthvI, sItA, ammayA, lakSmIvatI, zeravatI ke kayI ane devakI vAsudevanA pitAo : prajApati, brahma, soma, rUdra, ziva, mahAziva, agnizikha dazaratha vasudeva prativAsudevanA nAme ? azvagrIva, tAraka, meraka, madhukaiTabha, nizubha, bali, prabharAja, rAvaNa ane jarAsa dha A covIsImAM prathama RSabhadevane dIkSA lIdhA pachI eka varSe bhikSA malI hatI bIjA badhA tIrthakara dene dIkSAnA bIje divase ja bhikSA maLI hatI mahAvIrasvAmIe dIkSA lIdhI tyAre ekalA ja hatA, jyAre pArzvanAtha ane malinAthe traNaso puruSa sAthe, vAsupUjya bhagavAne se puruSa sAthe, kapabhadeva bhagavAne cAra hajAra puruSo sAthe ane bAkInA badhAe tIrtha kara paramAtmAoe ekaeka hajAra puruSo sAthe dIkSA lIdhI che. kayA cakavatI kyAre thayA che? 1 bharata cakravata RSabhadevanA samaye thayA che ane mokSe gayA che
Page #492
--------------------------------------------------------------------------
________________ 434] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha 2 sagara : ajitanAthanA samaye thayA che ane mese gayA che, 3 madhavA : dharmanAtha bhagavAnanA nirvANa pachI thayAM ane trIjA svarge gayA che 4 sanakumAra :- * zAtinAtha bhagavAnanA pahelA thayA che ane trIjA svarge gayA che. ' pa zAtinAtha :-) A traNe tIrtha kare eja bhavamAM prathama 6 kunyunAtha - cakravatI ane pachI tIrthakara thayA che. 7 aranAtha :8 subhUma :- 18 ane 19mAM bhagavAnanI vacce thayA ane narake gayA che 9 mahApadma :- munisuvratasvAmInA zAsanamAM thayA ane mekSe gayA che. 10 hariNa:- naminAthanA zAsanamAM thayA ane mekSamAM gayA che. 11 jayanAma :- 21 ane raramAM bhagavAnanI vacce cayA ane mokSe gayA che. 1ra dhyadita :- 22 ane 23mA bhagavAnanI vacce thayAM ane narake gayA che. have vAsude, prativAsudeve kayAre thayA che? 1 nipUTa vAsudeva - zreyAMsanAya bhagavAnanA samayamAM thayA ane narake gayA che. 2 diMDa vasudeva :- vAsupUjya svAmInA zAsanamAM thayA ane raTe gayAM che.
Page #493
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 su' uddezaka-5 3 svayaMbhUM 4 puruSottama 5 puruSasiha 6 puruSa purika . 57 datta - .1 : 8 lakSamaNa -- [435 vimalanAtha prabhunA samayamAM thayA ane narake gayA che. anaMtanAtha prabhunA samayamAM thayA ane narake gayA che dharmanAtha prabhunA samayamAM thayA ane narake gayA che 18 ane 19mAM bhagavAnanI vacce thayA ane narake gayA che. 18 ane 198mAM bhagavAnanI vacce thayA ane narake gayA che 20 ane 21 bhagavAnanI vacce' thayA ane narake gayA che. kRSNa neminAtha bhagavAnanA zAsanamAM thayA che. ane tarake gayA che. nava prativAsudevA vAsudevAnA samakAlIna hoya che tathA pUrva bhava paraspara hADavairI hAya che ane te paNa marIne narake ja jAya che. nava khaladeve vAsudevAnA bhAI hovAthI temanA samaya paNa eja che. A pramANe triSTizalAkA puruSonA ane jIva saMkhyA patnI heAya che te A pitA 51, mAtA pramANe - w 61. vAsudeva ane khaladevanA pitA eka ja hAvAthI, tathA zAntinAtha-munthunAtha ane aranAtha A traNe cakravartI ane tIrthaMkara hAvAthI 9x3+12 A pramANe 63-12=51 pitA rahyAM. zAntinAtha, kunthunAtha ane aranAtha bhagavAna cakravatI ane nIkara hAvAthI traNa ane mahAvIrasvAmInI devAnA vaSaeN
Page #494
--------------------------------------------------------------------------
________________ 436] bhigavatIsUtra sArasaMgraha trizalA mAtA be hovAthI 63-7=6041061 mAtAo thaI. A pramANe zAntinAtha kunthanAtha ane aranAtha traNe cakravatI, tIrtha kara hovAthI traNa ane tripRSTha vAsudevano tathA mahAvIra svAmIne jIva eka hovAthI Ama cAra jIva thayAM eTale 63-4=19 jI thayAM. tIrthakaronA yakSo, (zAsanadevo) anukrame - gomukha, mahAyakSa, trimukha, yakSeza, tuMbarU, kusumayakSa, mAta ga, vijaya, ajita, brahmayakSa, manujezvara, kumArayakSa, SaNamukhayama, pAtAlayakSa, kinnarayakSa, garUDa, gadharva, yakSendra, kubera, varUNa, bhRkuTi, gomedha, pArzvayakSa ane bhAta gayakSa che. temanI yakSiNIo (zAsanadevIo) anukrame - cakezvarI, ajitA, duritAri, kAlikA, mahAkAlI, amyatA, zAntA, jvAlA, sutArakA, azokA, zrIvatsA, caDA (pravarA), vijayA, aMkuzA, prajJapti, nirvANa, ayutA, dharaNI, varUTyA, dattA, 'gAMdhArI, aMbikA, padmAvatI, siddhAyikA have cauvIsa tIrtha karonI rAzi, tArA, nakSatra, nADI, lAMchana, gaNa, peni ane varga mATe vicAra karI laIe. je nIcenA kekamAM vaNela che. tIrthakara rAzi tArA nADI nakSatra lAMchana gaNa ni varga 1 RSabhadeva dhana 3 8 9 pADhA vRSabha manuSya nakula garUDa 2 ajitanAtha vRSabha : 3 rohiNI hAthI , sarpaka 3 saMbhava mithuna 5 2 mRgazIrSa ghaDe deva sarpa ghaTe 4 abhinaMdana - 7 1 punarvasu vAnara , bIlADo garUDa fm
Page #495
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka-pa 437 - - tIrthakara rAzi tArA nADI nakSatra lAchana gaNa ni varga gheTo N 5 sumati siha 1 maghA kau ca rAkSasa uMdara gheTe 6 padmaprabhu kanyA 5 2 citrA kamaLa , vyAdhra uMdara 7 supArzva tulA 7 3 vizAkhA svastika ,, ,, 2 candraprabhu vRzcika 8 2 anurAdhA candra deva haraNa siha 8 suvidhi dhana 1 1 mUla matsya rAkSasa zvAna gheTe 10 zItala , 2 2 pU. vADhA zravatsa manuSya vAnara , 11 zreyAMsa makara 4 3 zravaNa geDe deva vAnara 12 vAsupUjaya kuMbha 6 1 zatatArA pADe rAkSasa azva haraNa 13 vimala mIna 8 2 u.bhAdrapadA varAha manuSya gau 14 anaMta , 8 3 revatI bAja deva hAthI garUDa 15 dharmanAtha karka 8 2 puSya vajI ,, bakaro sarpa 16 zAtinAtha mepa 2 2 bharaNax haraNa manuSya hAthI gheTo 17 kuthunAtha vRSabha 3 3 kRtikA bakare rAkSasa bakare bIlADe 18 aranAtha mIna 9 3 revatI nandAvarta deva hAthI garUDa 18 mallinAtha meSa 1 1 azvinI kaLaza , gheDa uMdara 20 munisuvrata makara 4 3 zravaNa kAcabo , vAnara , 21 naminAtha mepa 1 1 azvinI kamaLa , dhoDe sApa 22 neminAtha kanyA 5 2 citrA zakha rAkSasa vyAdhra che. 23 pArzvanAtha tulA 7 3 vizAkhA sarpa rAkSasa vyAdhra' uMdara 24 mahAvIra kanyA 3 1 u phAgunI siMha manuSya gau uMdara jaina zAsananI mahattA eTalA ja mATe prazaMsanIya che ke tene mAnavIya praznone ukela mAnavIya dRSTie ja karyo che, tIrtha konI * zAtinAtha bhagavAnanuM nakSatra bharaNI ja che.
Page #496
--------------------------------------------------------------------------
________________ - w you 438] [bhagavatIsUtra sArasa graha gerahAjarImAM 'sthApanA nikSepathI' te bhagava teAnI pASANa, dhAtu, candana, hIrA, suvaNaeN AdinI mUrtie paNa tIrthaMkara bhagava tAnAna, vandana jeTalA ja Anada Ape che mATe jaina zAsanane pratyeka membara tIrthaMkarAnI tasvIra mRtti vagere peAtAne tyAM athavA maMdiramAM rAkhIne tenA darzana spana ane vandanathI peAtAnI jAtane dhanya banAve che. apUrva tathA sAtvika bhakti rasanA mAdhyamathI AtmAne Ananda denArI vAttarAga paramAtmAnI mUrttinI sthApanAmAM paNa jainAcA/e sAmAjika daSTine ja upayoga karyo hovAthI mUrtti, vyakti-kuTu ba-gAma-samAja ane dezane mATe paNa hitakAriNI bane te AzayathI mUrtti bharAvanAra gRhastha, saMdha tathA gAmanI rAzi, nADI, va ceAni, gaNa Adi sAthe te te bhagava MtA anukUla che ke nahI ? te jovA mATe khAsa Agraha rAkhyA che te ApaNe saMkSe pathI paNa khAsa mahattvanI vAte jANI laIe mANasa mAtrane A svabhAva che ke te jyAre khIjA sAthe sabaMdha joDe che tyAre tenI sAthenI leNAdeNIne khyAla avazya rAkhe che, pachI te vIttarAganI mUti hoya, munIma hAya, patnI hAya, mitra hoya athavA vyApAra hAya badhAnI sAthe peAtAnu bhAgya zI rIte ane keTalA pramANamAM mela khAze? te mATe ja jyAtiSanA sahArA levAmAM Ave che have te badhI vAte jaina jyotiSa pramANe ApaNe vicArIe (1) ceAni :-judA judA nakSatrAnI judI judI yAni heAya che, temAM paraspara vaira vAlI ceAni hAvI na joIe jemake ekanu nakSatra. hAthI cAnInu hAya ane bhIjAnu siha ceAnivu hoya te paraspara viruddha ceAni hAvAthI te nakSatrAnA mAlikone paNa ApasamA vaira
Page #497
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-pa muM uddezaka-5], [439 virodha thayA vinA rahe tema nathI - hAthI-siMha dheDe-pADo. vAMdaro-gheTa, kUtaruM-haraNa, sApanelIo, gAya-vAgha, bIlADa-udara paraspara jati vaira vAlA hovAthI ApasamAM jema mela nathI hote, tema te nakSatre vAlA ne paNa paraspara khela hoto nathI. mUrti bharAvanAra gRhasthanu nakSatra uMdara. thAninuM ane vItarAga bhagavAnanu nakSatra bIlADA yoninuM hoya te samajI levAnuM ke mUrti bharAvanAra bhAgyazAlIne mUrtithI kaI paNa leNa-devI rahevAnI nathI. nakSatranI ni bharaNI ane revati nakSatranI ni hAthI che ghaniSThA pUrvAbhAdrapadanI yoni siha che azvinI zatabhiSAnI yoni ghaDo che. hata ane svAtinI yoni pADe che. pUrvASADhA zravaNanI , vAMdare kRtikA ane puSyanI gheTo ADA mUlanI kUtaro anurAdhA jayeSTAnI haraNa rohiNI mRgaziranI che uttarASADhA abhijitanI , naLIo u phALunI, u bhAdrapadAnI, citrA vizAkhAnI 5 vAgha punarvasu, AzleSAnI , bIlADe maghA pU phAgunInI , uMdara (2) gaNa, nakSatra traNa gaNamAM samApita che devagaNa azvinI, punarvasu, puSya, hasta, svAti, mRgazira, anurAdhA, zravaNa, revatI sa baLada
Page #498
--------------------------------------------------------------------------
________________ 440] bhagavatIsUtra sArasaMgraha manuSyagaNa traNa pUrvA, traNa uttarA, rahiNI, bharaNI, A. rAkSasagaNa kRtikA, vizAkhA citrA, ghaniSThA, zatabhiSA, jayeSThA, mUla, AzleSA ane maghA nakSatro. bane vyakita eTale ke mUrtAi bharAvanAra ane bhagavAna yAdi eka ja gaNanA hoya te zreSTha che, ekano devagaNa ane bIjAne mAnavagaNa hoya to sAdhAraNa sAruM che paraMtu ekane devagaNa ane bIjAne rAkSasa gaNa hoya to kalezakArI hoya che. eka mAnavagaNa ane bIjAne rAkSasa gaNu hoya te mRtyukArI hoya che jema ke neminAtha bhagavAna rAkSasa gaNanA che ane mUrti bharAvanAra deva gaNa athavA manuSya gaNane hoya to te mUrti te bhAgyazAlIne nukazAnakAraka banaze (3) rAzi . paraspara rAzine mela paNa hovu joIe banenI rAzimAM mitratA hoya te rAzimalApaka sAruM raheze anyathA hAni. azubha bIju, bAramuM, navA caka, SaDASTaka sArA mATe nathI. zatrupaDASTaka A pramANe che : vRSadhana, karka-kubha, kanyA-meSa, vRzcika-mithuna, makara-siha, mIna-tulA azubha bIju bAramu vRzcika-tulA, makara-dhana, mIna-kuMbha, vRSa-meSa, jyAre karka, mithuna azubhatara che madhyama nava5 cama kubha-mithuna, mIna-karka, karkavRizcaka, kanyA-makara (4) nADivedha -nADInA traNa prakAra che. AdyanADI a A puna uphA ha cha m za pUjA madhyanADI bha mR puSya pUkA ci anu pUSA dha ubhA anyanADI ke re aleSA ma svAti pi u vA zra revatI
Page #499
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka-5] [441 - nADI eTale AghanADInA nakSatromAM varavadhU tathA mUrti bharAvanAra ane jinabiMba na hovA joIe te pramANe madhyanADImA tathA anyanADImAM paNa vedhane tyAga kare. jemake bharaNI nakSatramAM janmela mUti bharAvanAra hoya. ane puSya nakSatramAM janmelA dharmanAtha bhagavAna hoya te banenI ekaja nADI hovAthI. nADIdha nAmano doSa lAgu paDe che. vasvadhUne paNa nADIvedha TAlo. (5) varga -varganu tAtparya varNamAlAnA varNa-vargo sAthe che. jenA ATha vargo thAya che. 1 avarga (athI o sudhI) 2 kavarga, 3 cavarga, 4 Tavarga, 5 tavarga, 6 pavarga, 7 yavarga jaya va ra la) 8 zavarga (za 5. sa ha.) che AmAthI keIpaNa vargane pAcamA varga sAthe zatrutA hoya che. jemake amathAlAlane, tArAcaMda, thAnamala, dAnamala, dhanarAja ane -narotama sAthe zatrubhAva hoya che. kemake amathAlAla 1 varga che ane tyAthI tavarga pAcame che mATe ja tyAjya che. (6) labhya-deya eTale leNAdeNI koNa kone leNadAra che? ane devAdAra che ? te jANavAnI IcchA saune hoya che. vara-vadhU, zeTha-munIma, bhAgIdAre, ane mUrti sthApana karanAra jinabiMba pAsethI phAyadAmAM raheze ? ke hAnimA ? A jovA mATe jemake amathAlAla jANavA mAMge che ke zAntilAla sAthe mAre -leNAdeNI kevI che ? Ama je jANavA mAge che tene varga aka sAme vAlAnA varga akanI AgaLa mUko ane AThanI sakhyAthI bhAga devo zepane AdhA karavA. je Ave te AgalA vargavALo pAlanA vargavAlAno devAdAra bane che tyArapachI jenI sAthe sabaMdha joDe che tenI varga saMkhyAne pahelA mUkavI ane pachI
Page #500
--------------------------------------------------------------------------
________________ 442} [bhagavatIsUtra sArasaMgraha - - - - - - pitAne mUkIne AThathI bhAga de. zeSanA AdhA karavA. AmAM saMbadhita AdamI devAdAra banaze jema amathAlAla zAntilAlanI varga saMkhyA 18-8 zepa 2 rahyA tenA AdhA 1 vizvA rahyo. eTale amathAlAla, zAntilAlane 1 vizvA devAdAra che. bIjI rIte, zAntilAlanA vargane pahelA rAkha 81-8-zeSa 1 rahyo tenA AdhA karatA ne vizva rahyo. ekamAMthI be ne bAda karatA amathAlAla zAntilAlane bA vizvA ja devAdAra, che arthAta amathAlAlano zAntilAla sAthe devAdArIne saMbaMdha che, jyAre zAntilAla amathAlAla pAsethI be vizvA. leNadAra bane che. A ja pramANe amathAlAla zAntinAtha bhagavAnane paNa devAdAra hovAthI A bhagavAna amathAlAlane mATe kAyadAkArakanathI. amathAlAla zeTha je pitAnI dukAnanuM nAma "zAnti sTeTsa" makAnanuM nAma "zAMtibhavana " rAkhe te paNa A zeThane nukazAna ja bhogavavAnuM raheze suvarNa eTale senAnA vyApAramAM paNa zeThane phAyado thAya tema nathI. jyAre e ja amathAlAla zeThane mahAvIra svAmInA jinabiMba sAthe, motInA vyApAra sAthe ane potAnI dukAnanuM nAma "mahAvIra sTorsa hoya te phAyadAkArazka che. - have upara kahelI yoni, gaNa, rAzi ane nADIdha A cAre bAbate potAnA janma nakSatrathI jovI joIe ane vargamela tathA leNAdevIne pitAnA prasiddha nAme ja jovAno Agraha rAkhavo.. janma nakSatranI mAhitI na hoya te ja badhI vAto cAlu nAme, jevI. tIrthakara bhagavAnanI navI mUrti banAvIne aMjanazalAkA,. pratiSThA karavAmAM uparanI chae vAtano vicAra jarUra karavo joIe. vyaktinA nAme mUrti bharAvavAnI hoya to tenA nAma sAthe ja cha vAtonI vicAraNA karavAnI ane je te mUrti saMgha taraphathI bharAvavAnI hoya to gAmanA nAmathI jovI.
Page #501
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka-5] 443 have cha e vAtamAM yoni, gaNa, rAzi ane vargamAM kaIka apavAda paNa che te paNa dhyAnamAM rAkhavA jevA che. : (1) niveramAM apavAda - mUrti bharAvanAra ane bhagavAna sAthe paraspara nira hovAM chatAM paNa, bharAvanAranI nakSatra yonithI sAme vAlAnI nakSatra yoni kamajora hoya. te kreIpaNa jAtane vAdha nathI. jemake kevalaca danuM janma nakSatra punarvasu che tenI yoni bilADe che ane sumatinAtha bhagavAnanI ni uMdara che have A bannemAM yadyapi jAtara che to paNa bhaga-- vAnanI ni kamajora hovAthI eTale kevaLa danI ni bhagavAna. karatAM paNa sazakta che mATe A eni-vaira hAnikAraka nathI ja. , sarvatra devanI yonithI dhanika (mUrti bharAvanArana)nI ni balavAna hovI joIe, to A doSane avakAza nathI athavA deva. ane dhanikamAM nivaira hoya ane devanI ni balavAna hoya te. paNa yadi banemA ApasamAM vaira na hoya to e A dapano. avakAza nathI kemake nivaira, jAtivaira hovAthI ja tyAjya che. anyathA nahI (2) gaNavera apavAda -Ama paNa dhanikane gaNa balavAna, heya te vAdha nathI. mUrti bharAvanAra rAkSasagaNane heya ane, jinabi bane deva gaNa hoya te paNa A gaNavaira naDato nathI 3) rAzivaramAM apavAda -paraspara rAzionA svAmI je mitra banatA hoya to rAziphUTa dUSita nathI paNa grAhya che te ApaNe joIe prItiSaDaNaka -meSa-vRzcika, mithuna-makara, siha-mIna, tulAvRSa dhanu-karka, kubha-kanyA.
Page #502
--------------------------------------------------------------------------
________________ 444] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha zreSTha bIyuM bAramuM -meSa-mIna, mithuna-vRSa, siMha-karka, tulA-kanyA, dhana-vRzcika, kuMbha-makara, zubha navapaMcama -megha-siMha, vR-kanyA, mithuna-tulA, siha-dhana, tulA-kuMbha, vRzcika-mIna, dhatu-meSa, makara-vRA. zubha tRtIkAdaza -mepa-kuMbha, vRgha-mIna, mithuna-meSa, karka-vRSa, siha-mithuna, kanyA-karka, tulA-siha, vRzcika-kanyA, -dhana-tulA, makara-vRzcika, kubha-dhana, mIna-makara. zreSThatara dazama caturtha-vRSabha, karka-meSa, vRzcika-siha, makara-tulA, kanyA-mithuna, mIna-dhana. zreSTha dazama caturtha - meSa-makara, mithuna-mIna, si ha-vRSa, tulA-karka, dhana-kanyA, kuMbha-vRzcika upara pramANe rAzionA svAmIne paraspara mitratA -tathA ekatA hovAnA kAraNe ja grAhya che. (4) varga vairamAM apavAda :-yapi paraspara pacama varga tyAjya hovA chatAM paNa yadi dhanika eTale mUrti bharAvanArane varga balavAna hoya ane devone varga nirbala hoya to varga vaira paNa Apatti janaka nathI. jema ke gomatIpura "ga" ka vargamAM hoIne bIlADo varga che pArzvanAtha "pa" vargamA hoIne udara che ke vargathI pa varga pAcamo hovA chatA paNa ahIM dhanika varga je bIlADe che te uMdara karatA paNa balavAna hovAthI grAhya banaze. vargonA mAlike -A pramANe che. a vargane mAlika garUDa ka varga bIlADe ca varga siMha
Page #503
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka-5 [445 sarSa geDe Ta varga mAlika zvAna (kutaru) ta varga che 5 varga udara ya varga , haraNa za varga , upara pramANenA cAre apavAdo dhyAnamAM rAkhIne paraspara sumelanI jamAvaTa karavI. zubha divasa, nakSatra, tArA, muhUrta, lagna, nava mAsamAM caDhate utsAhe vItarAga prabhunI pratiSThA karavI joIe te samaye pratiSThA karanAra AcArya, upAdhyAya tathA munirAjane: candrabaLa hetu atyanta Avazyaka che tathA mUrti sthApana karanAra gRhasthane gocaramAM sUrya tathA candranI zuddhi, tArA baLa ane gurunI zuddhi tevI nitAnta Avazyaka che game tevA sArA muhUrtI ane yoge paNa je gocara paddhatine anukUla nahI haze to pratipakane hAni thayA vinA nahI rahe mATe game tevA sArA kAryonA mudde kaDhAvatA pahelA gocara zuddhinuM dhyAna avazyameva rAkhavuM joIe. gocaramAM gurU azuddha hoya te 12 mahine rAzi badalyA pachI ja sArA kAryo karavA temaja candrabaLa kaniTa haze ? to game. te rAjaga, raviga, amRta-siddhiyoga paNa phaLaprada thaze nahI te rIte sUryanI azuddhi paNa naDayA vinA raheze nahI mATe badhuM sArI rIte jovaDAvIne pachI pratiSThA karavI joIe A pramANe jinezvara devanI pratiSTA saune mATe kalyANaprada hoya che. have kaI rAzivAlA gRhasthane kyA bhagavAna zubha, atizubha, madhyama tathA azubha raheze. te kekaka dvArA samajIe.
Page #504
--------------------------------------------------------------------------
________________ 446] bhigavatIsUtra sArasaMgraha pratiSThApaka tathA prabhunI rAzine kaTho sthApaka rAzi me 9 mi ka siM ka tu vRdha ma DuM mI eka rAzi 16 2 3 15 5 6 7 8 1 11 12 13 zubha 19 17 4 22 23 9 20 14 21 24 10 18 bIyu bAramu 13 3 2 5 15 7 1 1 8 12 11 16 madhyama 14 4 17 23 22 9 20 19 2+12 18 24 10 21 bIyuM bAramuM 2 16 15 3 6 5 8 azubha 17 19 4 22 2+12 21 24 7 11 1 13 12 23 20 9 14 10 18 3+11 zubha 3 13 1 2 3 4 5 6 7 8 1 2 4 14 16 6 4 15 5 11 2 13 10 11 12 15 19 17 7 8 20 23 16 17 17 18 21 22 23 10 22 18 19 20 24 24 21 sAmI prIta 11 5 6 7 2 1 11 5 6 7 2 1 -atizubha 11 12 13 16 8 3 11 12 13 16 8 3 4-10 20 14 19 17 4 20 14 19 17deg 4 18 23 9 18 21 9 22 21 10 22 23 23 10 > che
Page #505
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5mu uddezaka-pI [447 sthApaka rAzi me vRmi ka siM ka tu 9 dha ma DuM mI 8 8 nava pacama 1 6 7 madhyama 5 11 23 9 20 95 10 22 1 2 3 15 5 6 7 9 17 4 16 17 23 10 12 19 nava pacama azubha 12 13 14 - 18 11 20 13 14 18 6 3 15 22 4 24 5 prItiSaDaSaka 8 7 11 1 13 12 2 16 15 3 6 madhyama 23 20 9 14 17 19 4 22 62 10 18 21 24 5 15 mRtyughaDavaka 6 1 azubha 22 9 6+8 24 10 8 12 11 16 13 3 2 20 19 14 4 17 21 18 7 22 sama zubha 7 8 1 11 12 13 16 2 3 15 5 177 23 - 2014 19 17 4 18 21
Page #506
--------------------------------------------------------------------------
________________ 448] bhagavatIsUtra sArasaMgraha alpa-lAMbA AyuSyanuM kAraNa A prakaraNamAM jIvanuM lAMbu-TUMku AyuSya, kriyAvicAra, agnikAya, dhanuSyavALA puruSanI kiyA, narayike, AdhAkarmAdi AhAra, AcArya-upAdhyAyanAM bhavagrahaNI, mRSAvAdInuM karma- vagere bAbato che. sAra A che - jIva traNa kAraNathI DuM jIvavAnA kAraNarUpa karma bAMdhe che. prANone mArIne, khoTuM belIne ane tathArUpa zramaNa-brAhmaNane aprAsuka ane aneSaNaya kha na-pAna vagere. ApIne. AthI ulaTuM prANane nahi mArIne, khATuM nahi bolIne ane tathArUpa zramaNa vA brAhmaNane prAsuka ane eSaNaya khAna-pAnAdi padArtho ApIne lAMbA kALa sudhI. jIvavAnA kAraNabhUta karmane bAMdhe che. AmAM paNa uparanI traNa azubha kiyAo sAthe je tathArUpa zramaNa-brAhmaNanI hIlaNa, niMdA, phajetI, apamAna vagere karavAmAM Ave te azubha rIte lAMbA kALa jIvavAnA kAraNabhUta karma bAMdhe che ane prANane nahiM mArIne, kheDuM nahiM besIne tathArUpa zramaNa-brAhmaNane paryupAsI, manejJa, prItikAraka, azanapAnAdi ApavAmAM Ave te zubha prakAre lAbu AyuSya bhegavavAnuM karma bAMdhe che.HF 72 ba 72. janmele mANasa dukhI che. temaja dukhonI rAzi paNa hajAra prakAranI che, jyAre sukha ane tenA sAdhano te vijalInA camakArA jevA kSaNabha gura che amuka mANasa sukhanA sAdhano hovA chatA paNa dukhI kema che ? lakSAdhipatinA gharamAM ja che, khAvA mATe sIre che, badAma che, pIstA che, kezarIyA. dUdha che, chatAM e be varSane, pAca, paccIsa varSane thaIne ja kema
Page #507
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-pa, muM uddezaka-6] : [449 marI gayo ? garbhamAM hatA tyAre jenI mAtAe dUdha, malAI, ane mAlapuA khAdhA che chatA paNa garbhastha jIva garbhamAM ja kema marI gaye ? mAtAnuM eka saMtAna badhI vAta huzIAra che jyAre bIjI saMtAna be, bobaDuM, ane budhu zAthI thayuM ? mAtA pitAnA khorAka dhaNA ja sArA hovA chatA paNa tathA phemIlI DokaTaronI ghaNuM ja kALajI pUrvakanI sevA prApta thayelI havA hatA paNa janma lenAra bALaka lula, lagaDe, kALA raMgano zI rIte thayuM ? ane bhaNataramAM bhopa zAthI rahyo ? jyAre bIjo bAlaka badhI rIte huzIAra zI rIte bane ? eka sarakhI AkRti ane jeDalA rUpe janmelA be bALakomAM cAritra, parAkrama, vijJAna, vairAgya, Arogya ane saMpattimAM AkAza pAtALa jeTalo pharaka zA mATe che ? mAtA pitA ane bhaNavAnA. sAdhane eka sarakhA sArA hovA chatA eka saMtAna durAcArI bane che jyAre bIjo sadAcArI, eka mAyakAgala bIjA bahAdura, eka vairAgI bIje labADa zA kAraNe bane che ? pratApa, udyama, sAhasa eka sarakhA hovA chatA paNa eka saphaLatAnA sopAna sara kare che jyAre bIjo bApanI muDI paNa nAza karI nAkhe che. saMskRta-prAkRta jevI devI bhASAne bhale paNa durAcArI zA mATe ? ane aMgrejI bhASAne jANanAro sadAcArI zA mATe ? kAna, Akha, nAka, mastiSka, hRdaya ane zarIranA perAlisTa DokaTare paNa berA, bebaDA, beDala, cakra gAMDA, kharAba hadaya ane zarIranA zA kAraNe thAya che ? dAMtanA DekaTaranA paNa dAtA akALe paDe che, AMkhanA DokaTaro paNa aMdha thAya che. teo potAnA dAta ane AMkha kema bacAvI zakatA nathI ?
Page #508
--------------------------------------------------------------------------
________________ (45] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha pratyakSa rUpe dekhAtI saMsAranI A vicitratAne hala zI rIte karavI ? ane jyA sudhI A praznono nirNaya na thAya tyAMsudhI samyajJAnamAM paNa adhurApaNuM raheze. Izvara te mahAdayALu che, jIva mAtrane parama mitra che, ane svataH nirAkAra eTale zarIra vinAne che te zA mATe AvA gorakha dhaMdhA karavAmAM badanAma thAya ? jIne badhI rIte dukhI joIne bhagavAnane je bALakanI jema majA AvatI hoya te te paramAtmAnI mahAnubhAvatA kayAM rahI ? dayAlu mANasa te sarvatra sukha zAti ane samAdhinuM sarjana karanAra hoya che paNa sasAra tevo dekhAtuM nathI, kemake jIvamAtrane sukha the ja che ane dukha anaMta che. pachI paramAtmAnI dayA, ane dayAlutA kakyAM rahI ? "mRtyu pAmele jIva IzvaranA darabAramAM hAjara thAya che, tyAM dharmarAja te jIvanA puNya tathA pApanA lekhA jokhA jue che. ane pachI nyAya karIne te jIvAtmAne sukha dukha Ape che, ane te te sthAnakamAM paTake che." AvA siddhAntathI to IzvaranI sattA karatAM paNa karmasattAnI balavattAno nirNaya thAya che arthAta jIvAtmAe jevA karmo karyA hoya tene anurUpa ja phaLa bhogavavA paDe che. mATe ja karmasattA sarvoparI che. anyathA rAvaNa sItAjInuM haraNa karI jAya che. AnI khabara bhagavAna jevA bhagavAna rAmacandrane paNa kema na paDI ? saMsAranuM nirmANa karanArA bhagavAne "sonAnuM haraNa te banAvyuM nathI. te A suvarNa yuga kayAthI Avyo ? bhagavAna paNa bhalyA ane suvarNamRgane levA mATe pAchala deDyA, te zI rIte banyu ? rAvaNa sAthe yuddha karIne lAkha karoDe mANasone mRtyunA vATe utAryA, jene laIne marelA mANasonI vidhavA banelI strIo,
Page #509
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka-6] ( [451 ane putra viyogamAM jhUratI mAtAone AkhI jIndagI revuM paDyuM che, te AvI bALaceSTA bhagavAne zA mATe karI? cheThAonA yuddhamAM abhimanyune mRtyunA darzana karAvIne navI "ugatI kalI jevI "uttarAne vidhavA paNa apAvavA mATenuM nATaka bhagavAne zA mATe karyuM ? A ane AnA jevI bIjI badhI vAtane dhyAnamAM rAkhyA pachIja tulasIdAsajIe rAmAyaNamAM lakSmaNajInA mukhe sAcuja kahevarAvyuM che ke-"vizva pradhAna vA vA nArA lA gara karahI vo tasa phala cAkha" karmaNo hi pradhAnatvaM ki kurvanti zubhAgrahAH / vasiSThadattalagnA'pi rAma. pratrajitA vane // ane bhava bhavAntaranA yogI bhatRharie to 'ta namaH va " ema kahIne hAtha jhATakI nAkhyA che ItyAdika bAbatone joyA pachI jIva mAtrane sukha-dukha denAra tenA potAnA karelA karmo ja che, bIjo koIpaNa nathI, mAyA vaza banele A mUDhAtmA pharI pharIthI karmo karyA kare che ane pharI pharIthI bhagave che. bhagavatIsUtramAM prazna AvA prakAra che. che evA kayA karmo kare che jenAthI AyuSyanI mayAda kI thAya che eTale ke nAnI umramAM ja mRtyunA mahemAna bane che ke javAbamAM ananta jJAnanA svAmI bhagavate pharamAvyuM ke: - 1 jIvahiMsA karavAthI 2. jUhu belavAthI.
Page #510
--------------------------------------------------------------------------
________________ 452] [bhagavatIsUtra sArasa'graha 3. zramaNane aprAmuka ane aneNIya, AhAra pANI devAthI. uparanA traNe kAraNone laIne vAtmA alpAyuSI thAya che. jIvahiMsA :--hima dhAtu parathI parajIvane mAravAnA arthamAM hiMsA hisra, ane hisaka zabdo bane che. eTale ke pAtAthI atikti bIjA jIvane mAravu te hiMsA, mAravA mATe puruSArtha karavA te hisa karyuM ane mAranAra hiMsaka kahevAya che. A vizALa artha A pramANe cheH-- 1. dveSavaza bIjAnA prANAne haNanAra hiMsaka che, 2. devaza bIjAnI vRttione tADanAra hiMsaka che. 3 dUdha tathA rAga vaza svasrI sivAya khIjI strInA ziyaLa arthAt stItvane bhraSTa karanAra hiMsaka che. 4. bhAgAsakta banIne krUratApUrvaka maithuna karmane rAgI hisa che, mahAhisaka che. 5 maithuna karmokta banIne garbhagata jIvane khyAla karyAM vinA maithuna sevavAnA bhAva rAkhavA te bhayaMkara hiMsA che. 6 khIjAonI rekI, beTI, ane vyApAra chInavI levuM, te paNa hiMmA che. 7 bI enA mama ughADavA, khoTI sAkSI devI, ane bIjAnA cArI karavI te hiMsA che 8. moTA vyApAra, seLabheLa, 15 karmAMdAna rUpa vyApAra karavA te hiMsA che. 9 ane parvane je kAraNathI ApaNe pIDA karIe te "paNa hiMsA
Page #511
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka [453 10 Atara jIvanamAM kApAyika bhAva paNa hiMsAne AmaMtraNa Ape che. kapAya tathA pramAda, vaza ApaNe je jIvanI hiMsA karIe chIe te maranAra, duHkhI bananAra che, ziyala khaMDita strI, ane jAnavare ApaNane zrApa dIdhA sivAya rahe tema nathI. kemake maranAra jIva mAranArane zatruja bane che. gAlI denAra mANasa gAlI khAnArane zatru bane che, kIDI, ma koDI, mAkaDa, jU, Adi suka jIvone mAranAra paNa maranArA te jIvone zatru bane che. A pramANe bIjA jIvonA zatru banavuM eja mahAduHkha che. zatrubhAvane kaLAdeza prAya karIne zrApamAM pariName che. dharmazALA, pANInI paraba ItyAdika sthAne banAvatA pahelA tyAM keInA ziyaLa te luTAze nahI ? kabUtara, mera, cakalA vagere jAnavare vinA mote bIlADI, kUtarAnA humalAthI maraze to nahI ?' AvA khyAlo viveka pUrvaka pahelA karavA. jethI ApaNe paiso keInA paNa pApa karmanuM kAraNa banavA pAme nahI. ziyaLa khaDita strIne jyAre dharmanu bhAna thAya che tyAre je sthAnamAM zinla khaDAyuM che te sthAna, teno mAlika, ane ziyaLa khaMDita karanAra purUSa, A traNe tenA duzmana banaze. , kemake te samaye tenA mukhamAthI ugAre nikaLaze ke-"bhADamAM jAya te dharmasthAna jyAM mArUM ziyaLa lu TANuM." satyAnAza jAo A mANasano jenA kAraNe mArI A dazA thaI - "paramAtmAe temane mUga rAkhyo hota te sArU thAta jethI mAre jelamAM javuM na paData" ' , - ItyAdika zrApathI bharelA zabdonI asara jyAre ApaNA jIvanamAM sarjana pAmaze tyAre pUrvabhavanA hiMsaka jIvanamAM bhegA
Page #512
--------------------------------------------------------------------------
________________ 454] [bhagavatIsUtra sArasa'graha - karelA zrApo, du.khAnA pahADA rUpe jyAre sAme Avaze. tyAre ApaNane herAna herAna karI mUkaze. ghaNA zrApanA bhArathI mAI gayelA mAnavA ja ApaNA mATe udAhaNurUpe pratyakSa che. mATe bhagavAna mahAvIra svAmIe kahyu ke 'hiMsaka jIvana zApa che, ane hiMsaka jIvana AzIrvAda che." hiMsaka mANasa AvatA bhavane mATe alpAyuSyane svAmI thaze. kemake zAgrasta mAnava sukhAne bhogavI zakatA nathI, 2 jUThThuM khelanAra paNa alpAyuSI thAya che. kemake jUTha ane hiMsAne dhaniSTha saMbadha che. hisaka mANasa jUDa melanArAja hoya che ane jUTha mANasa hiMsakaja hoya che. ng hiMsaka mANasanI bhAvalezyAe jema kharAba hoya che, tema jUDa khelanAranI paNa lezyAe kharAbaja hAya che, ane tema thatA kRSNa, nIla ane kApAta lezyA jenA raMgA-svabhAveza jevA ja adhyavasAyeA e AtmAmA thayA vinA rahetA nathI. mATe Ave mANasa samyaktvane meLavI zakavA samartha nathI banatA. samyaktvane padma, teja ane zukla leyA sAthe sabaMdha che ane jUTha vyavahArane mAlika A legyAemAM TakI zakatA nathI. mAyAvI mANasa paNa hiMsaka eTalA mATe che ke mAyA -grUpa cane jUTha sAthe sIdho sabaMdha hoya che, mATe ja anubhava mhI gayA che ke : " samakitanuM mULa jANIe re, sAcAmAM samakita vase re, mAyAmAM satya vacana mithyAtva re sAkSAt, prANI .. arthAt samyaktvanI prAptimAM mULa kAraNa satya vacana ja che, AcArAMga sUtramAM bhagavAne pharamAvyuM che ke ' sarjA lahu mayava
Page #513
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka] 4i55 , satya ja paramAtmA che. kema ke jIvananA satyAcaraNamAM bhagavAnane vAsa che. satya bhASA ja ahiMsaka bhASA che, mATe satyane cheDIne bIjA bhagavAnanI kalpanA karavI e kerI kalpanA ja che, jIvananI vRttimAtra tathA pravRtti mAtramAM satyatA eTale ke asatyatA ke mRSAvAdano tyAga AvyA sivAya mANasa arihaMta banI zakato nathI * arihaMta padane bAdhaka jAtimada, kulamada, jJAnamada, sa pradAthavAda, jhiyAvAda ane vita DAvAda Adi mukhya che. kema ke AmAM , asatyatAno aza AvyA vinA raheto nathI. e madano ane vAdane mAlika game te tapasvI ane tyAgI hoI zake che paNa AtmazuddhinuM lakSya siddha karI zake tema nathI. Aja vAtane bhagavata zrI hemacandrAcAryajInI sAkSI ApI daIe "jJAnavAgAm 4 vameva vArita " eTale ke jJAna ane cAritranuM mUla ja satya vacana che, ane bhagavAna bhASyakAranA vacanane anuvAda karIne kahIe te jJAna sAthe samyagu. darzananuM paNuM grahaNa samajI levAnuM che samaggadarzana vinA samyagunAna ane cAritra nathI, mATe traNe ranonI prAptinuM mUla satya vacana ja che "jJAnAirAvAM traH" jJAnamAM darzana paNa levuM ane cAritra (kriyA) eTale satya dharma le. satya jIvana vinA cAritranI ArAdhanA adhurI che, sAva adhurI che kema ke ahiMsA dharmanI ArAdhanA mATe ja bIjA tene pALa (vADa) tarIke anivArya rUpe mAnyA che. emAM paNa satyavrata je tUTI jAya te bIjA vrato zI rIte Takaze ?
Page #514
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4pa6] * [bhagavatIsUtra sArasaMgraha eka bAju saMsAbhanA pApa ane bIjI bAju asatA bhAganuM pApa e baMnenI samAnatA je karavI hoya to agatyanuM pApa sothI vadhAre ane pratikAra vinAnuM pApa che." * A badhI vAtonuM dhyAna rAkhIne divya jJAnanA svAmI bhagavAna mahAvIra svAmIe kahyuM ke asatya belanAra apAyupI hoya che. jIvanamAM "Atmadharma nI prApita je thaI gaI hoya te sasAranA koI paNa padArthane mATe te bhAgyazALIne juTha bela nu rahetuM nathI AtmadhamI jIva ADaMbara vinAne ja hoya che, kema ke ADabara bharyA jIvanamAM jUTha, prapaca, mAyAmRSAvAda para parivAda, abhyAkhyAna, rati-arati, ane chevaTe parigrahanI mAtrA prakArAntare paNa vadhatI ja jAya che ane jema jema parigraha vadhe che tema tema zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparzanA bhogonuM rAgapUrvaka sevana hoya che, ane praznapaNe paNa zabdAdi pratyenI bhoga lAlama bhAva maithuna ja kahevAya che "dA vA nA jaMghA, vAgha varu aa .. asatyabhASI, asatyAcaraNI, asatyavyApArI ane vyavahArI mANasa potAnA vyaktitvano dumana hoya che, ane je potAno dumana hoya che te pUrA sasArane paNa duzamana bane che ane tema thatA tenA potAnA jIvanamAM vara-jhera, kaleza-kAsanA mAdhyamathI te bhAgyazALI ghaNA jIvono zatru banaze ane AvatAM bhavamAM alpAyudhI ja thaze. 3 alpAyudhI thavAmAM trIjuM kAraNa pharamAvatA bhagavAne kahyuM ke: paMca mahAvrata dhArI munirAjane je kaI paNa "aprAmuka ane ane ghaNI AlA-pANI vagere padArtho Ape che te paNa bIjA bhavomAM alpAyuthI thaze.
Page #515
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka-6] [4:57 guNa ane guNInA sabaMdha anAdi nidhana hoya che. svArthavaza, lebhavaza, mAyAvaza ane devagatinA mukhe meLavavAnI ghelachAvaNa mANasa samyagadarzana, samyagUjJAna ane samyakracAritrAdi traNe guNonI avahelanA kare che ane te dvArA guNI puruSanI paNa avahelanAno bhAgIdAra thAya che athavA traNe guNenA dhAraNa karanArA guNavatonI ni dA tiraskAra karIne traNe ratnonI AzAtanA kare che. svArthavaza banele AtmA samyaggadarzanAdi guNonA vikAsa pratye bedarakAra hovAthI te guNonA dhAraka pratye mohabdha bane che ane mehAndha bane mANasa bhaktimAM atireka karyA vinA rahI zake tema nathI, eka ja AcArya temanA sAdhu sArIo mATe rasoDA kholIne bIjA saghADAnA sAdhuonI mAnasika avahelanAne karmanirjarA sAthe saMbadhita karavI e moTAmAM moTI umUtra prarUpaNa che. paNa mahAdhe mANasa samyajJAnathI hajAro keza dara hoya che. tethI tenI pannA te karI zake tema nathI. labhavaza banela AtmA munirAjonI bhaktimAM pitAne vyAdikano lAbha IcachanAro hoya che, tethI lebhAnDa banela AtmA te te munirAjonA samyagadarzanAdine paNa hAni pamADe tevI bhakti karavA mATe taiyAra raheze. mAyAvaza bane AtmA munirAje tathA AcArya bhagava tenuM sAnnidhya ane sAmI, eTalA mATe che ke jenAthI AcArya bhagavatInI kRpAthI "huM TrasTI banI jAuM, thoDA paisA vAparIne paNa moTo yaza meLavI lauM samAjanI ghaNI sa sthAomAM mArUM sthAna sthira thaI jAya" jethI mArA vyavahArane vAdha na Ave. A pramANenA mAyAbhyane samyagUdazanAdi guNonA vikAsa sAthe kaI paNa leNAdeNI hotI nathI ane vargAdi sukhone mATe karAtI
Page #516
--------------------------------------------------------------------------
________________ 458] [gavatIsUtra sArA gra bhaktimAM viveka rAtA nathI, vidhividhAna sacavAya paNa khAo guNAnI prAptimAM khedAra hovAthI svarga zivAya ghInuM kaI pa meLavI zakAtu nathI. A pramANe be onI vAdArI vinAnA mAnava-bhaktane gupte'nA svAmi>>ne gu Antara vananA vikAsamAM sahAyIbhUta thai zakatA nathI. pariNAme A traNe gune hina karatA ane karAvatA bhakta peAtAnA aMgata svArtha mAM AvIne tyAga karavA ceAgya padArdhAne tyAga karanA nathI ane svIkAra karavA megma tattvathI dvArA phaeNza dara rahe che. paMca mahAvratadhArInA mAtrAmAM doSa lagADanAra zrImaMta, yuvA, strI, svArthI hiMda game te kaho. te azubha karmane ja upAna karI, ane AvatA mAM ana yuSyane mAlika thaze. adhavA dIrdhAyu'yamAM paNa dInatA, daridratA, kaleza ane vairAya vAtAvaraNane bhAgavanArA khano, annAmuka eTale devAtA padA sacetana hoya, athavA lenAranI cetanAne vAdhA Ave tevA hoya te bhAjana, pAna vastra Adi pA aprAmuka che, ane neSaNIya aeTale alpanIya che, je sAdhutAne, saMyamane, vItarAgatAne, tathA ainobhAvane na ka2e arthAt jenAthI svAdhyAyapremI sAdhu svAdhyAyamAthI skhalita thAya, vaigagyavAna AtmAmA mehanI ceSTA utpanna thAya tyAgInA Antara ane bAhyatyAgamA vAdhe Ave ane maitrIbhAvamAMthI nikalIne, sAdhakanA AtmAne phleza thAya tevA padArtho ane vAtAvaraNa paNu aneNIya che sAdhuonA dravya ane bhAtra prANane jekhama kare tevI bhakti aneSaNIya che. kaDavI tu baDInu pratidAna karavA vAlIbAInu udAharaNa ApaNI sAme che. alpAyuSyatA eTale ? AkhanA palakAre maranArA jIvanI alpAyuyatA ahIM mAnya nathI. paNa amuka apekSAe A mANasa thaiDu janme. jemake '
Page #517
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka-6]. [459 bharayuvAnImAM maranArane joIne ApaNe kahIe chIe ke "A mANase pahelAnA bhavamAM hisAo karI haze ? bIju kaI paNa azubha karyuM haze? athavA vratadhArI munione nahI khapatI vastunuM dAna karyuM haze? jene laIne A bhagI mANasa TUMku AyuSya bhogavIne maryo. A sUtranA bIjA TIkAkAra te ema kahe che ke munirAjonA guNe taraka pakSapAtI banIne chakAyano AraMbha-samAraMbha kare te paNa AvatA bhave alpAyuSyane meLavaze ahIM pakSapAtano artha A che. ke e bhAgyazAlIne "munipada' pratye rAga nathI, paNa amuka ja AcArya ane temanA ziSya pratye ja rAga hoya che, temanI bhakti mATe rasoDA kholavA, temane mATe amuka vastuo banAvavI ane vahorAvavI te Ara bha ja che. pakSapAtInuM adhaHpatana nizcita hoya che, AkAzamAM uDanArA paMkhInI pAkha (pakSa)ne pAta thatA te uDI zakatA nathI tevI ja rIte mekSanA premIne aDhI dvIpamAM rahenArAAcArya bhagava te, upAdhyAya bhagavate ane munirAje pratye anahada bhakti ja hovI joItI hatI paNa mehakarmamAM adha banelAne tema thatu nathI, mATe ja ekanA pratye rAga ane bIjAnA pratye hADohADa, vara tathA deva hoya che. tethI te sAdhaka azubha karmone ja upArjakahoya che. A cAlu sUtrathI sarvathA viddha satra A pramANe che - prazna .-"he bhagavana ! zramaNopAsaka zrAvaka munirAjene aprAsuka anepaNuya dAna Ape te tene zuM thAya ? uttara -he gautama ! te gRhasthane ghaNI nirjaza thAya che ane - pApakarma gheDu bAMdhe che. dekhItI rIte bane sUtromAM virodhAbhAsache, paNa ahIM tAtparya samajavAnuM che ke "je muni sarvathA sa thArA-- vaza hoya, bIjI rIte nirvAhana thatuM na hoya te tevA Atura munine .
Page #518
--------------------------------------------------------------------------
________________ 460] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha dhyAnamAM rAkhIne ja A vAta che, paNa tandurasta, cheDo ghaNA paNa cAlI ke tevA muninI apekSAe A vAta nathI praznanI samAptimAM, munirAjone apekSA mAM rAkhIne taiyAra karelA AhAne laIne gRhasthane prANAtipAta ane mRSAvAda A baMne pApo lAge che sauthI pahelA AraMbha karyo eTale jIvahinA thaI pachI sAdhumahArAja gocarI Ave ane gRhasthane pUche che ke "A kenA mATe banAvyuM che ? tyAre palAMva gRhastha kaheze ke A te amArA mATe banAvyuM che, mATe tamane khape che Apa vahorI lo Ama kahIne vahorAvanAra jUThuM paNa bole che ane AvatA bhavane mATe azubha karmone bAdhe che jyAre zubha bhAvanAthI guNa grAhaka banIne je bhAgyazAlI sAdhaka ahisA dharma, sa ya dharma ane munirAjone nirdoSa tathA kapanaya AhAra pANI Ape che te AvatA bhavane mATe lAMbA Ayuyanu karma bAdhIne devagatinA sukhane bhagavage A vicitra saMsAramAM dIrdhAyu ya bhogavanAza ja paNa ghaNI rIte du bI jovAya che te zA kAraNe ke javAbamAM bhagavAne karamacyuM ke tathAvidha munirAjone hIlanAdi pUrvaka dAna ApavAnuM A phaLa che. 1 hIlana eTale gocarI mATe AvelA munigonI jAti kula, guNa, avaguNane ughADA karIne tame te halakI jAtinA che" tame te AvA dhaMdhA karo cho tamArI khAnadAnI sArI nathI - A pramANe dAna ApatA jAya che ane munirAjanI hIlanA karate jAya che 2 niMdana eTale munirAjonI manathI niMdA karavI eTale "tame to AvA cho ane tame tevA cho" "zuM karIe mahAvIra svAmIne vepa paheryo che eTale tamane gocarI ApavI paDe che. bAkI ne tamane ApavA jevuM nathI
Page #519
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka-6] [461 ' 3. khisana eTale ke oTale besIne ke bIje kayAya besIne, ubhA rahIne lokonI samakSa sAdhu mahArAjAonI ni dA karavI te sina che. mAnara eTale badhA ajJAnI hoya che ke pauSadha laIne beThA pachI, mALA gaNatAM gaNatAM paNa bIjA paulavavAlAonI samakSa, bIjA sAdhu mahArAjenI tathA bIjA saghADAonI tathA bIjA gacchanA munirAjenI avahelanA karyA ja kare che ane potAnAM pauSadha kalaMkita kare che. 24 kalAkanuM pauSadha ane 2 ghaDInuM sAmAyika karanArA anio ja temanuM pauSadha ane sAmAyika 32 doSothI kharaDAI jAya che. je gRhasthane mATe bhayakara pApa che 4 gahaNa eTale ke munirAjenI sAme ja temanI nidA karavI garlaNA che. potAnI jAtane ja jaina dharmanA rasiyA mAnanArA keTalAe zrIma tene tame sAMbhaLyA che ? teo ema kahe che "A phalANA AcArya jevA to mArA chapana IcanA keTanA gajavAmAM keTalAe paDayAM rahyA hoya che " AvA te AcArya hatA haze ? upAdhyAye enA gharanA rahyA " 2 amane te amArA poLanA, pADAnA, upAzrayanA munio ja game che bIjAo pAse pauSadha, pratikramaNa ane karemi bhaMte ucaravAmAM amArA samyaktvane bhAgo lAge che dhanyavAda che A bicArA bhAgyazAlione je potAnI jAtane samyaphI mAnIne bIjAone mithAlI mAnI beThA che basa! AvA cha vastuta: bhaya karamAM bhaya kara karmo-pApane bAMdhIne AvatA bhavane bagADI mUke che. mATe ja bhagavatIsUtra kahe che ke - '
Page #520
--------------------------------------------------------------------------
________________ 462] bhigavatIsUtra sArasaMgraha kariyANAnA vecanAra gRDasthAnuM ke mANasa kariyANuM -cerI jAya, te te kariyANAnuM gaSaNa karanArane Ara bhikI, parigRhiMkI, mAyA prayikI ane apratyAkhyAnikI kiyA lAge, paNa mithyAdarzana pratyayikI kiyA kadAca lAge ane -kadAca na paNa lAge. gaveSaNa karatAM e cerAyeluM kariyANuM pAchuM maLI jAya, tyAra pachI te badhI kriyAo pratanu thaI jAya che. eka gRhastha kariyANuM kharIdayuM ane tenuM jhAnuM --ApyuM, paNa te kharIdeluM kariyANuM laI javAyuM nathI, AvI - avasthAmAM te vecanAra gRhapatine te kariyANAthI AraMbhikIthI laIne apratyAkhyAnikI kriyA sudhInI kriyA lAge ane mithyAdarzana pratyayika kriyA kadAca lAge ke na paNa lAge. ane kharIda karanArane te badhI kriyAo pratanu hoya che, ane je te kariyANuM kharIda karanAre potAne tyAM ApyuM hoya te moTA pramANavALI cAre kriyAo lAge, temAM paNa je te "mAnava ! o mAnava ! tuM vyaktivizeSane rAgI banavA karatA arihaMtapada, siddhapadane, AcAryapadane, upAdhyAyapadane ane sAdhupadane rAgI banaje. jethI tAru e kalyANa thaze ane - samAjane paNa abhyadaya thaze" (5) apamAna eTale ke munirAje pratye vivekapUrvaka nahIM vartavuM. A pAMca prakAre cha ajJAna, mAyA tathA mohane vaza banIne AvatA bhavane mATe pote ja potAnA duzamana bane che - yadyapi dAnanA prabhAvathI lAbu AyuSya meLavaze to e gRhasthAzramamA ghaNA dukha, ArtadhyAna, mArAmArI, belAcAlIpUrvaka rIbAtA rIbAtA mammag zeDanI jema jIvana purU karaze.
Page #521
--------------------------------------------------------------------------
________________ [463 zataka-5 muM uddeza-6] mithyANi hoya te mithyAdarzanaprayikI kriyA lAge. mithyAdaSTi na hoya te te kiyA na lAge. 7 3 ka 73. be vyaktiomAMthI keNa keTalI kriyAono mAlika : che? te mATenA A praznottara che. 1. jene tyAMthI kaMIpaNa corAI gayuM che te. 2 ceranAra mANasa. nAnI-moTI, mUvya-amUlya kaI paNa vastu-padArtha mATe rAga tenA mAlikane hoya che ane te rAgane vaza thaIne te vastu corAI na jAya te mATe 24 kalAka tene jIve tyAM ja coMTela hoya te svAbhAvika che. keI kAraNe amuka vastu potAnA hAthe ja kayAMya mUkAI javAthI, athavA makarI tathA Thelavaza thaI bIje keI paNa mANasa te vastune upADI jAya tyAre te vastunA mAlikanA rahadayamAM eTale badhe AvezamAM Ave che ke, jenAthI badhAya kAma cheDIne paNa te vastune gotavA mATe AkAzapAtALa eka karI nAkhe che, ArtadhyAna puSkala vadhI jAya che bebAkalo thaIne Amatema phidA pheMdI karI nAkhe che. te samaye tene jIvAtmA - 1. Ara bhika kriyAne laIne Amatema gamanAgamana karavAvAle thAya che, mATe Ara bhikI kriyA lAge che 2. pAritika eTale khevAyelI vastunA parigraha pratye mamatAvAle hovAthI "hAya" mArI phalANI vastu kayAM gaI ?" AvI vezyA thavAthI A kriyA paNa lAge che. 3. mAyAmayikI vastumAtranI mAyA eTalI badhI hoya che ke jenAthI A kriyA lAge che.
Page #522
--------------------------------------------------------------------------
________________ 464] [bhagavatIsUtra sArasaMga 4 apratyAkhyAnikI-bAgelI vanuM che ke nAnuM pratyAkhyAna na hovAthI tenA mAlikane parikSAne laIne A kriyA lAge che. 5 mithyAdarzana pratyapikI-samRtva spa na hoya te A kriyA paNa lAgu paDe che. anyathA nathI. A pramANe eka vastu cerAI gayA pachI, pAchI na maLe tyAM sudhI A chavAmAM bhAre ArtadhyAnamAM paDI javAthI uparanI pAMca kriyAone saMbhava hoya che, ane te ja samaye cAranArane khyAla AvI jAya te kadAca rauda dhyAnamAM paNa praveza karatA vAra lAgatI nathI, tethI vAI gayelI vastu tenA mAlikane mATe saMkaTa sAthe kadAca tane mATe paNa thaI zake che ane durgatinuM paNa kAraNa banI zake che. ane tapAsa karatAM jyAre paNa te vastu pAchI malI jAya che tyAre tene jIva thele paDe che, ArtadhyAna ochuM thavA lAge che, pitAnI ja bhUla hoya te aphasa, pazcAttApa thatAM ja bAdhelA ke pAchA khasatA paNa jAya che. have ApaNe thoDu caranAra mATe paNa vicArIe :(1) vastunA mAlikanI marakarI karavAnI bhAvanAthI paNa corI karAya che (2) pavRttimAM AvIne paNa sAme vALAnI vastunI corI karAya che (3) vastu levAnI bhAvanA na paNa hoya to e pUrva bhavanI Adatane laIne bIjAnI vastuone eka sthAnethI bIjA sthAne mUkavAnI bhAvanAthI paNa vastune heraphera thAya che. * (4) vastunA mAlika upara kaIka deva bhAvanA hovAthI pahelA te vastune eka sthAne satADI de che, ane gotI gotIne
Page #523
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka-6] [46pa kara hAnika bhaya kara kamena zata maLaze tene mAlika khUba ja herAna jyAre thAya che, tyAre te vastune te bhAgyazALI pAchI yathAsthita mUkI daIne tenA mAlikane ja cAra tarIke jAhera karavAnI bhAvanAthI paNa vastuno heraphera thAya che. (5) ane corI karavAnI bhAvanAthI corI karAya che. uparanA pAca kAraNone laIne adattAdAnanA viramaNa vinAnA mATe ja pUrva bhavanA kusaMskAra, kuceSTA, tathA kuTevane vaza thaIne mANasa bIjAnI vastu mATe dAnata bagADe che. paNa AvI AtavAlA bhAgyazAlIne samajavuM joIe ke Ama karavAthI sAme vALAne hAni thAya ke na thAya paNa ApaNA AtmAne te bhayaMkara hAni thayA vinA rahetI nathI, ApaNI kuTevanA kAraNe sAme vALo jIva bhayaMkara karmone upArjana kare, ane durgatine mAlika bane, ethI ApaNane mekSa zI rIte maLaze ? ane mekSanI ArAdhanA sakaLa zI rIte banaze ? jyAre tyAre khovAyelI vastunA mAlikanechevaTe hArTa phela thavAnA samaye paNa khyAla Avaze ke, mArI vastune amuka bhAgyazALIe lIdhI che te maranAra sAthe ceranAra paNa karmonA baMdhanathI baMdhAyA vinA rahevAne nathI. pariNAme bhavobhavane mATe te jIvAtmA sAthe baMdhAyelo vaira cerI karanArane to mAryA vinA, revaDAvyA vinA, bhUkhe mAryA vinA, daMtaleza karAyA vinA ane chevaTe jAnathI mAryA vinA ke marAvyA vinA rahI zake tema nathI. mazkarI karanAra mANasanI makarIne bhoga thayelo mANasa jyAre vinA mote mare che tyAre mazkarI karanArane bhAna thAya che ke, "A pApathI huM kayAre chUTIza" vAsudeva lakSmaNanA motanuM kAraNa bananAra devane keTaluM badhA pazcAtApa hato ! ApaNI mojhanI khAtara bIjAne herAna karavAnI bhAvanA paNa mANasane hiMsaka banAve che. A badhI vAtane khyAla apAvavA
Page #524
--------------------------------------------------------------------------
________________ 466] kriyA tAne saLagAvelA agnikAya, mahAka vALA, mahAphiyAvALA, mahAAzravavALA ane mahAvedanAvALA heAya che. parantu mATe ja bhagavAna mahAvIra svAmIe pharamAvyuM ke, cArI karavI mahApApa che, karAvavI mahApApa che, cAranI prazasA karavI mahApApa che. cIjomAM ghAlameLa karavI kaniSTha pApa che ane e pApane cheADayA vinA koI paNa mANasa ahiMsaka banI zakavAne nathI. [bhagavatIsUtra sArasaMgraha ApaNA nimitte phrAI paNa jIvAtmA karma baMdhana karavA na pAme te mATe ja bhagavAna mahAvIra svAmInA upadiSTa bAre vrato levA, pAlavA, ane kAcabAnI jema mana tathA vacanane kaTrAlamA rAkhIne Atma sAdhana karavu eja pavitra mA` che, mAnava jIvananI saphaLatA che ane bhaveAbhavamAM jaina dharma meLavavA mATenu mULa kAraNa che. kariyANA mATe ane upacArathI vastumAtrane kharIdanAra tathA vecanAra mATe praznottarA spaSTa che, chatA paNa ApaNe jANI zakIe chIe ke, kharIdAtI athavA vecAtI vastu upara je bhAgyazALAne vadhAre paDatI mamatA hAya che tene pAse athavA cAre kriyA niyata lAge che. ane sasAranI mAyAmAM lapaTAIne kriyAnA mAlika karmAMnA adhana karyA vinA rahetA nathI samyaktva prApta thayAM pachI paNa kriyAone tyAga jo nathI catA athavA thatI kriyAonu pratikramaNa, prAyazrita, pazcAtApa nathI thatuM te te jIvAtmA karma baMdhananA mArga tarapha ja pAchA jAya che ane pariNAme karmAMnA bhArathI bhArI banIne sasAranuM paribhramaNa kare che, A vAtane dhyAnamA rAkhIte jema bane tema parigrahanI mAyA cheDavI ane vrato laine jIvanane sundara rIte dhaDavu e ja meTa mArga che.
Page #525
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-muM uddezaka-6] [60 te dhIre dhIre kSINa thatAM bujhAte bujhAte chele paNe aMgArarUpa, surarUpa, bhasmarUpa thAya. tyArabAda te agni alpakarmavALA ane alpavedanAvALe thAya che. 4 - 74. apratipAtI jJAnanA svAmI bhagavAna mahAvIra svAmIe kahyuM ke "agnikAya" paNa jIvAtmA che. javALAe ja enuM zarIra che. e zarIranA aNu aNumAM praveza karIne rahelA uSNonika agnikAyanA jevo che. je vAyukAyane bhakSaNa kare che. agni bhakSaka che ane vAyu bhakSya che ane je bhakSaka hoya te jIva ja hoya che. rAtre AgIo kIDe (khadyota) pitAnA zarIra pariNAmathI prakAza Ape che. ane e prakAza chavazaktinuM pratyakSa phaLa che. agArAmAM rahele prakAza paNa chavAyegI che. temaja sUryane prakAza paNa jIva sogI che. manuSyanA zarIramAM tAva Ave che te paNa jIva sagI che. AvA agnikAyane pragaTAvanAra to chakAya jIvano hisaka bane che, mATe ja pratikramaNa sUtramAM paNa belAya che. 'chakkAya samAraM me payaNe a payAvaNe a je dAsA / ataTThA ya parahA ubhayahA ceva taM nide // ' arthAta pitAnA mATe pArakA mATe ane ubhayane mATe pacana ane pAcanamAM thatI chakAya chanI virAdhanAnI huM niMdA karUM chuM. have ApaNe bhagavatI sUtramAM gautamasvAmIjIno pUchavAne Azaya samajIe te A pramANe che ke - zuM prajavalita karele agnikAya pite mahAkarmavAle che ? mahAyiAvAle che? mahA-Azravane karanAra che? mahAvedanAvAle che ? ane ThaDo paDato agni yAvata rAkha rUpe banate alpakarma, alpayiA,
Page #526
--------------------------------------------------------------------------
________________ 468] [bhagavatIsUtra sAsaMgraha alpa-Azrava, ane alpavedanAvAle thAya ? agnikAya jIvamAM dAhakazakti hovAnA kAraNe te bIjA ne bAlyAvinA, bIjAnA jIvanane samApta karyA vinA rahI zakatuM nathI. yadyapi agnine salagAvanAra temAM lAkaDA ke kelasA nAkhanAra te pitAnA Azaya pramANe karmabaMdhana karavAno ja che, paraMtu agnikAya pote paNa bIjAne bALati hovAthI mahAphiyAvAna che, bIjAnA prANane samApta karanAra hovAthI mahA-AvavAle che, bIjA jIvone haNanAra hovAthI mahAbhayaMkara jJAnAvarIyAdi karmone bAMdhanAre che. sthAvara yonimAM paNa bhayaMkara karmone karanAre agnikAya AvatA bhavane mATe mahAbhayaMkara vedanAne bhogavavAvAle hoya che. Ama karma bAMdhavAnI paraMparA ane prakriyA pratyeka nimAM, pratyeka sthAnamAM jIvAtmAone mATe nirNata che. pitAnI mele bujhAtA agnimAM dAhaka zakti ochI thatI jAya che, ane thAvata rAkha rUpe thayA pachI te bALavAnI zakti na hovAne kAraNe agnikAya karmabaMdhana karato nathI bhAva agni Ate dravya-agninI vAta karI paNa upacArathI bhAva agni (krodha, roSa, asahiSNutA, adekhAI) te tenAthI paNa bhayaMkara che. divya agni to potAnI maryAdAmAM rahelA jIvone ja samApta kare che.. jyAre kaSAya-agni te pUrA sasArane vaira-jheranI AgamAM dhakelI de che. jenA kAraNe saMsAranI-arthAta jIvamAtranI zAnti-samAdhi ane samatA ja khATavAi jAya che, keMdhanI javALA jyAre pragaTe che tyAre tenI sAthe rahevAlAonI buddhimAM paNa akaLAmaNa, mujhavaNa AvIne kiMkartavya mUDhatA jevI sthiti thaI jAya che ane pachI te "bhaDakle dharUpI agni bIjAne trIjAne, ane eka divase jAtimAM, samAjamAM, dharmamAM, sapradAyamAM paNa praveza karIne saunI sadabuddhine
Page #527
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka-6] duddhi mA parivartita karI de che." 'bhAMga, aphINa, ane gAMjAne naze| te mANasane 2-4 kalAke gheDu ghaNu nukazAna karAvIne paNa utarI jAya che jyAre kAdhanA naze te te krodhI mANasanA badhAe satna, satpuNya, tapazcaryA, dAna, dhyA, ane premabhAvane samULa nAza karIne ja samApta thAya che' "eka divasanA tAva cha mahinAnI zaktine barbAda kare che tyAre dveSapUrNa krodha teA karADA bhavanI tapazcaryAne bhasmasAt karI nAkhe che" [46 samAjanA be bhAgalA ( TraMkaDA ) dharmane laIne nathI paDatAM paNa krodhane laine pa che, bIjAne mithyAtvI ke nAstika kahenArAnA mana sApradAyika meAhamA haiAya che paNa jaina dharmAM nathI hAtA, bIjAnA kriyAkAMDomA azuddhatAnI jAherAta karanAranA hRdayamAM asahiSNutA haiAya che paNa samatA dharma nathI hote, ane jagatanA jhaveA sAthe premabhAvane tyAga karanArAnA jIvanamAM dharmAMdhatA hAya che paNa dhArmikatA nathI hatI tyAre ja samAjanA be bhAgalA paDe che ane pachI te| maleriyAnA kITANu nI jema vadhatA jAya che kemake :~~ vairathI vaira vadhe che. krodhathI krodha bhaDake che. jherathI jhera ja male che dharmAMdhatAnI sAme dharmAnyatA ja pragaTe che. ane bhUlanI sAme bhUla ja thAya che ane pachI te eka ja kapAyI mANasanA pApe che, cAra, pAtra, pucIsa, sA, hajAra ane lAkhA mANasA paraspara-vairanI gAMThamAM badhAI jAya che. dravya-agni te hajI upakAraka paNa khanI zake che, jyAre
Page #528
--------------------------------------------------------------------------
________________ {bhagavatIsUtra sArasaMgraha 470] pAMce kriyAne pharase koI puruSa dhanuSyane grahaNa kare, pachI khANane grahaNa kare, sthAna upara bese, mANu pheMkavAnuM Asana karI bese, khANane pheke, te khANu AkAzamAM je prANAne--bhUtAne--jIvAne sattvAne sAmA AvatA haze, temanu zarIra sakecI nAkhe, temane zliSTa kare, paraspara sahata kare, thoDA sparza kare, cAre taraphathI pIDA kare, eka sthAnathI khIjA sthAne laI jAya ane vitathI vyuta kare, te te puruSa kAyikIthI laI ne yAvat prANAti pAtikI----ema pAMce kriyAne pharase che. je bhAva agninA bhaDakAmAM te ratimAtra paNa upakAravRtti haiAtI nathI. A kAraNe ja bhagavAne kahyuM che ke :~ mAnava ! A mAnava ! sasAranI sTeja upara AvatA pahelA tArA haiyAne gamanA pyAlA pIvaDAvIne ThaMDA karaje. tArA mastiSkane samatAnA lepa dvArA zItala karaze. tArI vANIne hitakAriNI ane miThThI banAvaje. ane tArI pravRttio jIvAnA kalyANane mATe banAvaje ! Atmika jIvanane mATe upara pramANenI prAthamika Treni Mga lIdhA pachIja khIjAone upadeza Apaje te temAMthI sasArane amRta malaze. ane devanI parIo paNa tArA guNagAna karaze. asa enuM ja nAma mAnavatA che. te sivAya mAnavatAnI kalpanA vAMjhaNI strIne putranI prApti, tathA sasalAne ziMgaDA lagA-vA jevI siddha thaze.
Page #529
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-pa muM uddezaka-6] [471 je nA zarIra dvArA dhanuSya banyuM che, te jIvo paNa pAMca kriyAne pharase che. e pramANe dhanuSyanI pITha, derI, bANa, zaspatra, phala ane hAru pAMca kiyAne pharase che. - have te bANa pitAnI gurutAvaDe svabhAvathI nIce paDatuM hoya, te vakhate upara pramANe ane takalIpha pahoMcADI yAvata jIvitathI mukta kare, te vakhate te purUSa cAra kriyAne pharase che. tevI rIte jenuM zarIra baneluM che te jIve, dhanuSyanI pITha, derI ane hArU e cAra kriyAne, bANa pAMca kiyAne ane zara-patra, phala ane mhArU-e paNa pAMca kyiAne pharase che ane nIce paDatAM bANunA avagrahamAM je ja Ave che, te paNa pAMca kriyAne pharase che. mA 75 05. taiyAra karelA dhanuSya upara bANa mUkIne zikAra karavAnA hetuthI ja zikArI vanamAM jAya che, ane AkAza tarapha saNasaNATa karatu bANa pheMke che, te bANa prANene, bhUtane, jIvone, ane sane - mAru -pitAnI sAme AvatA jIvane haNe che. uttara :-pitAnA lakSmIbhUta chenA zarIrane sa kece che. je -jIvone liSTa kare che. saMdhApa6 - teone paraspara gAtrovaDe sahana kare che. rAM -De sparza kare che pitA :-cAre bAjuthI temane pIDA kare che. vibheda -te jIvone mAraNAnika samuddhAta pamADe che. kApora -eka sthAnethI bIjA sthAne laI jAya che
Page #530
--------------------------------------------------------------------------
________________ 472] [bhagavatIsUtra sArasa'graha nIvio vavaved ane vitathI sarvathA mukta kare che. A pramANe pheMkelA khANavAlA zikArIne vAle, dvinine, pAraNikAle, pAritAcnniaaye, pANAivAyakiriAye -- arthAt kAyasaMbaMdhI, adhikaraNa sa kha dhI, dveSasa ba dhI, paritApa saMbadhI, ane prANatipAta karavAthI pAce kriyA lAge che, jenA jIvanamAM kAi paNa jAtane sayamabhAva nathI tevA jIvAne ja pAMca kriyA lAge che. ema samajavAnI utAvala karaze nahI ! "saMyamI jIvanamAM AvyA pachI paNa svAdhyAya khaLa vinAne game tevA sAdhaka paNa zuddha lenyAne TakAvI zaka nathI, tyAre azuddha lezyAonA dvAra ughADA ja hovAthI te sAdhakanuM zarIra samita rahetuM nathI, tethI rAmA AvIne saMpUrNa jIvarAzine abhayadAna ApanAra rajoharaNu, DaDAsana vagere upakaraNo ja 'adhikaraNa' eTale khIjAte mAravA mATe upayeAgamAM AvI jatA vAra lAgatI nathI. A kAyikI kriyA adhikaraNika kriyA thaI. dveSabhAva hovAthI prAdepikI kriyA paNa thaI. khIjAne tApa ( khAtI devAnI bhAvanA ) karAvavAnI vRtti hovAthI pAritApanikI kriyA thaI. ane dravya tathA bhAva prANAne upaghAta thavAthI prANAtipAtikI kriyA caI, Ama gurUkulavAsa vinAnA sAdhaka paNa pAMce kriyAone mAlika thatAM ghaNA ja azubha-amAtAvedanIya karmone pratikSaNe upArjana kare che." have A praznottaranuM mArmika rahasya jANIe :-- -
Page #531
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka-6] [473 * prANa hatyA mATe taiyAra thayele devI mANasa to kriyAvAle thAya ja che. paraMtu bhUtakALamAM jIvonA zepa rahelA pulothI dhanuSya, DerI ane bANa banelA che yadyapi atyAre to e padArtho ajIva che, pudgala che, paNa keIka prasage eja ajIva pudgale kaI paNa jIvanAM zarIra ja hatAM, tyAre te jIvoe potAnuM vartamAna zarIra choDIne bhavAtara bhale karyuM hoya te paNa temanA zeSa rahelA pudgalethI yadi jIva hiMsA thatI hoya to te hatyA janaka kriyAo kone lAgaze 2 ajIva to kriyA vinA ja hoya che mATe te kriyAo te pudgalanA banelA dhanuSya, bANa Adine te lAgI zake tema nathI chatA e dhanuSya bANathI pArakAnA prANa to jAya ja che AvI sthitimAM bhagavAna mahAvIra svAmI pharamAve che ke, te pudgale je jInA bhUtapUrva zarIra tarIke rahyA hatA. te samaye jIvomAM pApanA tyAga rUpa viratinA pariNAma muddala na hovAnA kAraNe temanA zeSa rahelA yugale paNa je jIva hatyA kare che tenuM pApa te jIvAtmAone paNa lAgaze 84 lAkha jIva yonino keI paNa jIvAtmA jyAre pitAnuM vartamAna zarIra cheDe che. tyAre zeSa rahelA zarIra ane pugale bIjAone je kaI pIDA karaze tenuM pApa te pudgalanA mAlikane lAge che, A vAta atIndriya jJAnI bhagavAna mahAvIra svAmInI che, temaNe kahyuM ke, je lAkaDAthI ke vAsathI dhanuSya banyuM che te vAsanA jIvane paNa pAce kriyAo lAge che. je jAnavaranA zarIra pugalathI cAmaDAnI DorI banI che, te jAnavarane paNa pAce kriyA lAge che ane khANamAMthI nIkaLelA lekhaDamAthI je bANa banyuM che te lekhaDanA chAne paNa pAMce kriyAo lAge che. za kA karanAra kahe che ke jenA zeSa rahelA pugalothI thatI parapIDAne laIne paNa je pAce kriyAo lAgatI
Page #532
--------------------------------------------------------------------------
________________ 474] (bhagavatIsUtra sArasaMgraha hoya te (1) siddha bhagava tenA zarIranA pula je saMsAramAM zeSa rahyA che te dvArA thatI parapIDAne laIne siddha bhagavatone paNa paNa kriyAo lAgavI joIe ? zaMkAnA samAdhAnamAM Ama kahevAyuM che ke siddha zilA prApta karatA pahelA ja pitAnA AtmAthI atirikta bIjI badhI vastuone visarAvI de che. eTale ke nirvANanA samaye, pitAnA jIvana kALamAM athavA gatabhavomAM je kaMI thayuM hoya tene jJAnapUrvaka tyAgI de che, arthAta te te pau- galika bhAvone ane tenI vAsanAne saMpUrNa rItyA choDI de che, A pramANe pugala sAthe sabaMdha sarvathA chuTI gayela hovAnI temane kriyAo lAgatI nathI bIjI zaMkA A che ke, jIvana zeSa rahelA. pudgalamAMthI banelA zastro vagerethI thanArI jIva hatyAnuM pApa jema te te chone lAge che, te pachI lAkaDAmAMthI banelA pAtrA, tara5NI, unamAMthI banelA rajoharaNa, caravalA, kAmalI vagere dhArmika upakaraNono upayoga munirAje kare che ane munirAjenI sayama sAdhanAmAM te upakaraNa sahAyaka che to pachI A padArthonA mULabhUta jIvone puNya baMdhana paNa thatuM haze ? javAba ApatA TIkAkAra kahe che ke, temane puNya baMdhana. catuM nathI, kema ke te te jIvane pitAnuM zarIra choDatA pahelA Avo saMka95 hoto nathI ke mArA zeSa rahelA yugalo sAdhu mahArAjAonA sayama mATe upakAraka thAya ! te ja mithyAtvI hovAnA kAraNe temane puNya baMdhana karavAnI saMjJA nathI, legyA nathI mATe pAtra, tarapaNa Adi pugalonA mULa jIvone puNya baMdhana nathI thatuM. jyAre dhanuSya bANa AdinA mULa ne jIva hiMsAne virAma nathI tenA tyAgane bhAva nathI mATe pratikSaNe jIva hiMsAnA dvAra khullA hovAthI thanArI jIva hiMsAne rokI zakAya tema nathI
Page #533
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka-6] [475 Ane saraLArtha A che ke H anAdi kALathI A jIvAtmA 18 prakAranA pApane karate Avyo che ane pharIthI pAponA dvAra ughADA che ane jANI bujhIne rasa pUrvaka kare che, karAve che ane bIjAone paNa pApanA raste dore che. mATe hisaMka vRtti hovAnA kAraNe ja temanA zeSa rahelA pagale paNa bIjAne dukha devA mATe ja sarjAyA hoya che ghaNIvAra kaSAmA bhAna bhUlelo AtmA : "hu to marIza paNa tane te maryA pachI paNa nahIM choDuM. mArU hADaku paNa tAruM vera lIdhA vinA nahI rahe are ! chevaTe bAvalane kATo thaIne paNa. tArI sAthenuM vaira laIza" AvI kaluSita bhAvanAne mAlika jIve tyAM sudhI bIjAne duzmana banIne rahe che ane maryA pachI paNa tenA zepa rahelA pugale bIjAne nukazAna karatA rahe che ane pharI pharIthI pApa. baMdhanathI baMdhAtA rahe che. AvI paristhitimAM je bhAgyazAlione samyagadarzana, samyagUjJAna ane samyaphAritranI prApti thaI hoya. che teo A bhavanAM, parabhavanA ane bhavabhavanA pApone, pApavyApArane, tathA pitAnA pugale paNa keI jAtanI jIvavirAdhanA. na karavA pAme te mATe sa pUrNa jIvarAzi sAthenA saba dhene sirAvI? de che, micchAmi dukkaDa daI de che ane pitAnA AtmAne save padArthothI pRthaka kare che tyAre ja mRtyu samaye te bhAgyazAlione samAdhi TakI rahe te mATe "bhavo bhavamAM mane jaina dharma male badhA ine hu khamAvuM chuM, mana, vacana ane kAyAthI thayelA pApa, aparAdhe, vaira, kalezane huM khAvuM chuM ane badhA jIvo paNa. mane khame tathA amuka paripakva avasthA thatAM bhavobhavanA pagalene
Page #534
--------------------------------------------------------------------------
________________ 476] bhagavatIsUtra sArasaMgraha keTalAka leke kahe che ke-jema ArAothI bhIDAelI cakanI nAbhI hoya, evI rIte cArathI pAMcaso jana sudhI manuSya leka manuSyothI khIkhIkha bharele che, te ThIka nathI. e pramANe cArathI pAMcase jana sudhI nirayaloka narayikethI khIcakhIca bhareluM che. nairayike ekapaNuM paNa vimuvI zake che. te bahupaNuM paNa vikuvI zake che A saMbaMdhI jIvAbhigamamAM vistArathI varNana che. 76 sirAvI de che, ane bhavaAloyaNA tathA pudgala vosirAvavA dvArA sarve pApanuM prAyazcita kare che. ja 76 narakagatimAM rahelA nAraka jIvanI vidurvaNA mATe A praznottara che : manuSyagatinI jema tyA keI paNa sutAra, luhAra, camAra, zastra vagere pugale hetA nathI. paNa pArasparika atyaMta vaira-kera rUpa pApane laIne nAraka jIvone caramasImAne pApodaya hovAthI te jIvo potAnI meLe vaizyi labdhithI vimurvaNA kare che. -arthAta sAme AvelA nAraka jIvone joine gatabhavana jevA prakAre vaira-virodha karyA hoya che tevI ja lezyA temane thAya che, ane temane mAravA mATe mAnasika kalpanAnA mAdhyamathI tevA tevA prakAranA pitAnA zarIrathI sa ba dhita, sa geya pramANamAM zastronI vipharvaNA -A pramANe kare che - | mugara (mogara) muSa Dhi (zastravizeSa) karapatra (karavata) asi (talavAra) zakti (lekhaDanuM baneluM zastra) haLa, gadA, muzala, cakra nArAca (bANa) kunta (bhAla) temara, zUla, bhiDamAla (zastravizeSa) -ityAdi zastrothI bIjA nAraka jIvanA zarIrane bhede che, kApe che,
Page #535
--------------------------------------------------------------------------
________________ + zataka-5 mu' uddezaka-6] [477 TUMkaDe TUkaDA kare che, vere che. ane paraspara A pramANe vairanA badalAne letA nAraka jIvA ghaNIja pIDAne bhAgave che te vedanAe A pramANe che *-- sAvA --je vedanAmAM sukhane leza paNa na maLe tevA duHkhAthI bharapura vedanA vipuru :--nAraka jIvanA sa pUrNa zarIrane zrApIte pIDA thAya te prazAnta :--jemAM nAraka jIvAnA mama pradezAne ghaNI ja vedanA thAya che. jema lakSya karIne tIkSNa patthara jenA kapALa upara.-mArIe te te patthara kapALanA khaDane teADI nAkhe che tevI ja rIte eka nAraka bIjA nArakane tevI rIte mAre che, jenAthI tenA Atma pradezane bhayaMkara vedanA thAya che. athavA pittaprakepa vAlA mANasane atyanta kaDavI davAnuM pAna karAvatA jema aprIti thAya che, tema A vedanA paNa nAraka jIvAne aprItikara hAya che papA :--manane TAI paNa rIte na game tevI vedanA niSThurata :--jetA pratikAra sarvathA azakaya hoya che. cakA :--mAravAthI ke mAra khAvAthI paraspara ghaNA ja raudra adhyavasAye thAya che. tIvrA --dhaNI ja vedanA thAya che. huvA H-dhaNA ja du khapUrvaka vedanA bhAgavavI paDe che durta :--harahAlatamAM dula' dhya hoya che upara pramANenI vedanA pAcamI naraka bhUmi sudhI ja che.. jyAre chaThThI ane sAtamI naraka bhUmimAM, ghaNA-moTA pramANavAlA chANanA kIDA jevA, vajranA mukhavAlA, lAla kundhavA jevA zarIra -
Page #536
--------------------------------------------------------------------------
________________ 478] AdhAkadi AdhAka anavadya-niSpApa che'ema je samajatA hAya, te jo AdhAkama sthAna viSayaka AleAcana-pratikamaNu karyAM vinA kALa kare te tene spArAdhanA nathI. ane Alecana- pratikramaNu karIne kALa kare te tene ArAdhanA che. evI ja rIte : [bhagavatIsUtra sArasa'graha --: krItakRta--sAdhu mATe mUlya ApIne lAvelu' bhejana sthApita--sAdhu mATe rAkhI mUkelu' bheAjana, banAvIne paraspara eTale eka gheADe jema bIjA dheADAnI upara caDhe che tema nAraka jIvA tevA zarIra viSuvIne eka khIjAnA zarIramAM praveza karIte, paraspara chedI nAkhe che, ane bhaya kara vedanA bhAgave che. manuSya avatAra pAmIne je bhAgyazAlI samyagnAna tathA -samyagradarzana meLavavA mATe lAyaka thatA nathI te mithyAjJAna, ajJAna, viparItajJAna, ane sazayajJAnanA mAlika banIne pApasthAnakamAM Asakta bane che ane ghaNA pApA, mithyAvacane, cau kamAM, maithunamemAM ane parigrahanI bhAvanAthI Ara bha-samArI bhemAM masta banIne ghaNA jIvA sAthe dhArAtighera vaira-virAdhane vadhAre che, pariNAme narakagatimAM janma dhAraNa kare che. jyAM upara pramANenI vedanAe bhAgavavI paDe che mATe cAra divasanI cAdanI jevA A sasAramA sauthI pahelA samyagUnAna meLavavA mATe prayatna karavA joie jenAthI sasAranA ghaNA pApA tathA bhAvanAthI vacita rahevA mATenI ceAgyatA prApta thAya ane saMsAra sukhamaya banavA pAme. (jIvAbhigama pAnA na 117)
Page #537
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka-6] [479 racita-sAdhu mATe lADavA vagere rUpe tayAra karela bhUke vagere. kAMtAra bhakta-jaMgalamAM sAdhunA nivAha mATe taiyAra kale AhAra, - durmikSa bhakta-duSkALa vakhate sAdhunA nirvAha mATe taiyAra karela. vArda lika bhakta-rdina-varasAda AvatuM hoya, tyAre sAdhu mATe taiyAra karela. AvI ja rIte plAna mATe taiyAra karela AhAra.. zayyAtara piMDa, rAjapiMDa-A badhI jAtanA AhAra mATe jANavuM AdhAkarma niSpApa che ema ghaNAonI vacce bole ne pate AdhAkarma khAya, to tema belanAra tathA khAnArane, devarAvanArane, jaNAvanArane badhAone upara pramANe ja virAdhanA -ArAdhanA samajavI. 77 ! 77 mokSane meLavavA mATe muni veSa svIkAra karyA pachI paNa munionI paristhiti mAnasika ke zArIrika daSTie eka sarakhI rahevA pAmatI nathI. bhUkha sahana karavI atyanta kaThIna che, ane muni dharmane paNa khyAla che, chatAM paNa paristhiti kayA samaye kevI -banaze ? tenI kalpanA paNa thaI zakatI nathI tevA samaye bALamani. glAnamuni, bhUkhathI pIDitamuni, bhUkhane nahI sahana karanAra. bhaNavAvAlo, bhaNAvanAra, tathA vRddhamunine paristhiti vaza AdhAkama Adi AhArane levAnI pharaja paDe che -
Page #538
--------------------------------------------------------------------------
________________ 480] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha || pitAnA viSayamAM ziSyane khedarahita paNe, svIkAratA, bedarahita paNe sahAya karatA AcArya ke upAdhyAya keTalAka te ja bhavamAM siddha thAya, keTalAka be bhava karI siddha thAya, paNa trIjA bhavagrahaNane atikame nahi. je bIjAnuM khoTuM belIne, asabhUta belIne, meTA moTA doSa prakAzIne dUSita kahe, te tevAja prakAranAM karmo bAMdhe che. arthAt manuSya vagere nimAM utpanna thAya, tyAM abhyAkhyAna phaLa-karmane pratisaMvede che. 8 je nirava nathI chatAM paNa te muni yadi sthAnaka vidhya Alecana ane guru samakSa pratikramaNa karI le che te bhagavatIsUtra tene ArAdhanA kahe che. paNa jANIbujhIne, dhRSTatA, gRhastha pratyenI mAyA, Indriya lolupatA, Adi kAraNone laIne AdhAkarmAdi AhAra karyA chatAM paNa yadi mAnasika jIvanamAM te mATenI AlocanA nathI, pratikramaNa nathI te te munine virAdhanA thAya che sArAza eTale ja che ke je muni pAse AlocanA, prAyazcita pazcAtApa, ane pratikramaNa jevA bhAvazastronI vidyamAnatA che, te muni ArAdhaka che. R 78. gRhasthAzrama sAthe saMbaMdha rAkhanArA, mAtA, pitA, bhAI, bhojAI tathA putra parivArane utkRSTa vairAgya pUrvaka tyAga karIne dIkSita thayelA munirAjonA AtmAmAM sattAmAM paDelA karmo udayakALa game tyAre paNa AvI zake che, ane thoDI ja vArane mATe paNa munirAjonA manamAM adherya, kheda, gRhasthAzramanI smRti, bhogavilA bhegonI yAda, tathA kaSAya vagere audayikabhAva upasthita thatA ja cittanI calAyamAna avasthAnI saMbhAvanA avayaMbhAvinI che tevA samaye asthira thayelA munione tathA sAdhvIjI mahArAjAone
Page #539
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka-6] [486 samyagadarzana, samyagajJAna tathA cAritramAM sthira rAkhavA mATe sagha vyavasthAmAM AcArya bhagavaMta ane upAdhyAya bhagava to vidyamAna. hoya che. munidharmanI ghaNI ja sArI rIte ArAdhanA karyA pachI te puNyava te pitAnI yegyatAnA mAdhyamathI upAdhyAyapada meLave che. tyA te puNyavatonI cAritrasthiratA badhI rIte vadhatI jAya che, kAma-krodha-ra-jhera tathA pakSapAtanI bhAvanAthI sarvathA para hoya che. bhAvadayALu hovAnA kAraNe saMghIya baMdhAraNa pramANe temanuM mukhya kArya eka ja hoya che, ane te e kezithila, asthiraALasu munirAjene potAnA putranI mAphaka samajIne temane dharmamAM * sthira kare, AzvAsana ApIne jJAna-dhyAna pratye jAgRta kare kemake "jainadharmanA tathA jainavane AcAra-vicAra pratye hetuudAharaNa batAvIne, tathA je muninI jevI zithilatA hoya te pramANe temane AgamIya pAThathI saMsAranI asAratA dekhADIne pAchA bhAnamAM lAvIne zairya prApta karAvavA mATe ja A pada " te upAdhyAya bhagavatemAMthI koIka ja puNyazALI jIva AcAryapadane dIpAvavA mATe samartha hoya che, jemanA AtmIya guNono vikAsa caramasImAe pahocele hovAthI pUrA caturvidha saMghanA teo mAlika hoya che. saMghanA yogakSema pratye teo pUrepUrA vaphAdAra hoya che, dharma, saMpradAya tathA kriyAkAMDonA nAme sa mA kusa pa na vadhe tevA khyAlAtavAlA hovAthI teo saghapUjya bane che AcArya pada atyanta javAbadArI bharyuM hovAthI, ane bhAvadayA upara ja nirbhara hovAthI "A pada kene ApavuM ?" enan nirNaya niryuktikAra zrI bhabAhu svAmIjI A pramANe Ape che -
Page #540
--------------------------------------------------------------------------
________________ 482] bhigavatIsUtra sArasaMgraha AcArya padanI regyatA 1. sa nna-AryadezamAM utpanna thayela jIvAtmA ja sukhapUrvaka jJAna meLavI zake che. 2 viziSTapuTTotpanna-pitAnA pitAnI kula paraMparA, sadIcAra upara sthita hovI joIe, jethI saghano bhAra upADI zakAya. 3. vigijhAri -mAtAnA kulanI paraMparA sArI ane , nirdoSa hovI joIe, te ja vinayAdi guNonI prApti sulabha bane che. . gvA-sArU rUpa tathA zarIranuM suDoLapaNuM hevuM jarUra che jethI temanA vacane zIghratAthI grAhya bane che. 5. vaMdunanavRttizu-jethI vyAkhyAna, tapa Adi sadanuchAne- mAM temane kheda na Ave 6. manAlI-zrotAo pAse keIpaNa padArthanI AkAMkSA na rAkhe. - 7. avinAtha-pitAnI baDAIo hAkavAmAM mauna sevanAra hoya. 8 amI -ziSya temaja saMdha sAthe zaThatAne vyavahAra na rAkhe ( 8. viuidA-eTale AgamIya tane bhUlanArA na hoya. 10 pRhItavAca-jemanuM vacana apratihata hoya. 11 vitariSa-paravAdIothI kSobha na pAme. 12. vinidrA-pote apramAdI hoya ane vyAkhyAna devAmAM - premavAle hoya to ja pitAnA nidrAlu ziSyone apramatta banAvI
Page #541
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka-6] [483 zake che. 13 madhyastha-vAda, vivAda ane vitaMDAvAdathI sarvathA dUra rahIne savAdaka banavA bhAva rAkhe. 14. rerAzAstramAMvaThTha-deza, kALane joIne, jANIne apratibaddha vihAra karanAra hoya ane dharmopadeza paNa deza, kALane anukUla ApanAra hoya. 15 sAnnisTAtima-siddhAnta, avayava, tarka, vAda, jalpa, vita DAvAda, hetvAbhAsa, chala, jAti ane nigrahasthAne jANIne sAmevAlA vAdIne nirUttara karanAra hoya 16 nAjAvAmAvidhijJa-jethI judA judA dezanA ziSyone ane saMdene te te bhASA vaDe samajAvI zakAya che. 17. -pote pacavidha AcArane pALavA-vAlA hovAthI temanA vacane ziSyone mATe zradheya bane che. 18. sUtrAmiyajJa-sArI rIte sUtramAM batAvela utsargamArga tathA apavAda mArgane jANanAra hoya, samaye samaye ziSyone udAharaNa, nayavAda tathA hetunI samajutI denAra hoya, saMghane keiLavavAmAM nipuNa hoya, ane je pramANe saghamAM sapasaMgana, prApta thAya ane vadhe, tevA ja bhAvonuM pratipAdana karanAra hoya. 19 grAirphAsTa-judI judI rIte ziSyone jJAna prApta karAvavA mATe samartha hoya 20. 2acramati -sukhapUrvaka paramatanuM khaMDana karIne, svamatanI sthApanA karanAra hoya . . 21. mI-pate roSane tyAga karanAra hoya.
Page #542
--------------------------------------------------------------------------
________________ 484; [bhagavatIsUtra sArasaMgraha 22, DhAditamana-jethI bIjAo kSobha pAme. - . 23 ziva-savamAM utpanna thayelA mArI vagere rogo tathA phaleza ane ka kAsa vagere bhAvaregone nAza pamADanAra hoya. 24. UMgha-zAMtadaSTivAle heya tathA sarve jIvone prIti utpanna karAvanAra hAya (dazavaikAlika hAribhadravRtti upara pramANenA guNone dhAraNa karanArA AcArya bhagavaMta AkhAe sagha (sAdhu-sAdhvI zrAvaka-zrAvikA)nuM sukAna sa bhAle che, saghanA yogakSemane vAMdho na Ave A vAtane dhyAnamAM rAkhIne ja potAnA ziSyone sa bhAle che. gautama svAmInA pUchelA praznanA uttaramAM bhagavAna mahAvIra svAmI pharamAve che ke AvA AcArya bhagavaMta ane upAdhyAya. bhagavate ja A bhave ke bIjA bhave paNa mekSane pAme che. trIjA bhave to cokkasa mokSe jAya che. A vAta bhagavatI sUtranI che. mRSAvAdanA prakAra mRSAvAda bolanArAnA saMbadhI praznanA javAbamAM bhagavAne pharamAvyuM ke mRSAvAdathI bAMdhelA karmovAlA che jyAM jAya che,. eTale ke je bhavamAM jAya che tyAM karmone vede che mRSAvAnuM svarUpa A pramANe che. 1 ajIka bhUtanihnava rUpe eTale ke bIjAnA guNenA sabhAvane paNa chupAvIne dUSita kare che, jemake sAmevAle jIva brahmacarya pAle che chatAM paNa tene ughADo karavA mATe "A bhAI brahmacarya pAlatA nathI. tapazcaryA karatA nathI. kriyAkAMDa karatAM nathI" vagere lavuM te alIka asatya bhASaNa che
Page #543
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 su' uddezaka-6] [45 2 adbhUta eTale 'je cera nathI tene cAra kahevA ' cau- kA abhUta eTale ke vidyamAnatA nathI teA e A cAra che. Avu udbhAvana karavu te asadbhUta alIka che. A banne prakAranA mithyAvacana meAlanAranA manamAM duSTatA hi sakatA, IkhyAlutA, asahiSNutA tathA vaira vidha Adi vaikArika bhAvA hAya che parantu, khelanAra ahisaka hAya, jemake sAdhakanI sAmethI sphuraNA jaI rahyA che ane pAchaLathI AvanAra zikArI te sAdhakane pUche che ke haraNAne jatA joyA che ? kaI bAju gayA che ? Ama pUchavA chatAM paNa mahAvratI sAdhaka javAba Ape che ke 'haraNAne me joyA nathI' A bhASaNamA yapi asatyatA che, paNa pariNAmAmAM dayAbhAva hisaka bhAva hovAthI A bhASA asatya bhASA nathI jyAre aceArate cAra kahevA, brahmacArIne, tapasvIne, Astikane, guNIyalane, A brahmacArI, khAudharA, nAstika, mithyAtvI kahevA. AvA bhASaNamA abhiprAyanI duSTatA, mananI malinatA avazyameva rahelI hAvAthI bhagavatI sUtra AvI bhASAne mRSAvAdI bhASA kahe che. 3. samyAhvAna-bIjAnI sAme koinA doSa prakAzavAM. jema ke A sadhADAmA kriyAkADa nathI, tapazcaryA nathI, jJa'na nathI, A AcAryoMmA AcArya paNuM nathI, AvA bhASaNane bhagavatI sUtra abhyAkhyAna asatya vacana kahe che athavA sadbhAva pratibaMdha eTale ke sAmevAlAmA brahmacarya, kriyAkADa, jJAna ane vairAgya che to paNa tenI sAthenA vaira-virAdha athavA sapradAya ke saMghADAvAnee laIne temanA badhAe guNAneA apalApa karavA te sadbhUtanidbhava che athavA abhUto vana eTale ke kaliyuganI havA ane bhautikavAdane pracAra sau
Page #544
--------------------------------------------------------------------------
________________ 486] [bhagavatIsUtra sArasa graha jIvA pratye eka sarakhA haiAvA chatAM paNa khIjA soMpradAyAmAM ke sadhADAomAM sArA tattvonA apalApa karIne peAtAnA ja saMpradAya ke saMdhADAnA sAdhu-sAdhvImAM jaina zAsana, jainatatva rahelu che tevI kalpanAnA pracAra karavA te paNa abhUtAvana alIka vacana che. tathA AtmA nathI, paraloka nathI, te sadbhUta nidbhava ane AtmA, caitanya svarUpa, pariNAmI, kartA, sAkSAdbhakatA, svadeha parimANu, prati zarIra bhinna ane paudgalika adRSTa Adi vizeSaNAthI yukti puraskara hovA chatAM paNa tene viparIta buddhithI apalApa karavA te pannu sadbhUta nizrva nAmanuM mithyAvacana che. ane AtmA jaDa, phUTasya nitya, akattta, abheAkatA, vyApaka ane eka ja AtmA che. e pramANe khelavu te adbhutadbhAvana nAme alIka vacana che. AtmAnA saddabhUta vizeSaNA have AtmAnA sadbhutavizeSaNAne sakSepathI sayukataka jANIe. 1. caitanya svarUpa arthAta anAdi nidhana AtmA caitanya svarUpI che. eTale ke ravarUpI AtmA ane svarUpa caitanya guNa che. te ane bhinna paNa che ane abhinna paNa che, parantu sathA bhinna nathI ane abhinna paNa nathI, kema ke padArtha mAtranuM svarUpa (guNa) ceAtAnA svarUpI (guNI)ne cheADIne rahI zakatA nathI mATe abhinna che, ane svarUpIe dravya hAya che jyAre svarUpa guNa hoya che mATe sinna che. AtmAnuM A caitanya svarUpa samavAya sabaMdhathI nathI paNa svataH che. jee AtmAne jaDa mAne che temane tyAM caitanya samavAya saMbaMdhathI AvyA pachI jJAnane prakAza thAya che. AnA artha e thayo ke temane tyAM anata zakitane mAlika
Page #545
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka-6] [487 AtmA jaDa che A pramANenI temanI mAnyatA eTalA mATe sAcI nathI ke, ghaTa paTanI mAphaka caitanya dharma rahita padArtha mAtra jaDa hovAnA kAraNe pitAnI meLe kaMI paNa halana calana karI zaktA nathI, ApaNe AtmA te nathI, kema ke A AtmA pitAnI ana tazaktionA mAdhyamathI ja zarIra, Indriye tathA mananuM saMcAlana karavA samartha che. AtmAnA upayoga vinAnI indriya tathA mana sarvathA aki cikara che. mATe AtmA caitanya svarUpa vAle che tema darzanamaya che ane pratikSaNe upagavanta che. 2. pariNAmane artha A pramANe che, AtmA anAdikALathI karmonA saMbadhathI badhita che ane prati samaye navAM navAM karmo bAMdhate rahe che tethI karelAM ane karAtA karmone bhogavavA mATe ja AtmA "pariNAma dharmI che" eTale ke eka avasthAne tyAgIne bIjI avasthA svIkAravI tene pariNAma kahevAya che jeo AtmAne phUTastha nitya (koI kALe kaI paNa pheraphAra jemA na thAya te phUTastha nitya kahevAya che) mAne che, ane kSaNikadhama mAne che, temane tyAM AtmAmAM pratyakSa dekhAto anubhavAto pariNAma (pheraphAra) ghaTI zake tema nathI, AvI sthitimAM karelA karmone bhega Ama zI rIte karaze ? ane atyAra sukhI AtmA pAca kSaNa pachI dukhI zI rIte banaze ? AtmAne ekAntanitya ane phUTastha nitya mAnatA sukha-dukha. saga-viyoganA pratyakSa anubhavAtA dvando banI zake nahI ane ekAte kSaNika mAnatAM paNa sukha-dukhanA anubhava thaI zake tema nathI. mATe ja AtmA dravyanI apekSAe nitya che ane paryAya (zarIra)nI apekSAe anitya che
Page #546
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja88] bhagavatIsUtra sArasaMgraha A pramANe padArtha mAtramAM dravya ane paryAyanuM sAhacarya vinmAnya che kema ke paryAya vinAnuM dravya ane dravya vinAnA payA koI kALe paNa hoI zakatA nathI. ghaTa padArthamAM mATI dravya che ane ghaTa paryAya che, kaDI, bagaDImAM suvarNa dravya che ane AkAra vizeSa paryAya che. "ghaDe phUTayo eTale mArI dravya kAyama rahIne tene ghara paryAya nAza pAme che ane ThIkarA tarIke utpAda thAya che. ' che te ja rIte jIva dravya kAyama rahe che paNa karelAM karmone bhegavavA mATe eka zarIra nAza pAme che ane bIjA zarIranuM utpAdana thAya che, jyAM sudhI AtmAnA pradeza para karmarAjAnI sattA che tyAM sudhI navA navA zarIre dhAraNa karyA vinA chuTakAre nathI " mAvatara sArI " A kAraNone laIne AbhA pariNAmadhamI che (3) mithyAtva, avirati, pramAda ane kapAyAdinA coge mana, vacana ane kAyAthI AtmAmA karAtAM karmonu katRtva dharma paNa che" ane je kartA hoya te karmono bhoktA paNa hoya che. je AtmA potAnA karelA puNya ane pApanA kaLone bhogavI zakato hoya te tene katRtvadharmayukta mAnavAmAM vAMdho kyA Ave che ? karmone prakRti kahe che ane sukha-dukhanA anubhavo paNa kare che" A badhI hAsyAspada vAte mujJa mANasanA magajamAM kevI rIte utaraze? mATe "je kelasa khAze tenuM moDhuM kALuM thaze ? A nyAye puruSa ja karmane karanAre che ane bhogavanAra che. (4) sakSama-eTale ke potAnA ja karelA puNya tathA pApanA karmone puruSa sAkSAt bhagavanAra che
Page #547
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka-6] [489 * "je karaze te bhagavaze" "ko nara bhAra 2 vada tatta 4 vi" ItyAdika mahApuruSonI uktio eTalA mATe ja vyAjabI che ke puruSa kartA ane bhoktA che. prakRti svata jaDa hovAnA kAraNe caitanyamaya AtmAnA prayatna vinA kaI paNa kArya karI zake tema nathI mATe AtmAmAM kartutvanI jema bhoktatva paNa che. (5) vAbhiA-AtmA zu sarvavyApaka che ? -a gUThA jeTalo che ? jainazAsana javAba Ape che ke AtmA zarIra vyApI che. AtmAnA guNo zarIramAM ja dekhAya che, mATe zarIra vyApI che je padArtha jyAM rahyo hoya che teTalA ja pradezamAM tenA guNanI vidyamAnatA hoya che, ghaDo mAre tyA hoya ane teno lAla, kALo raMga bIje rahe evuM banatuM nathI, te pramANe AtmAnA jJAnAdi guNo, ane sukha-duHkhAdi paryAyo zarIra pramANamAM ja dekhAya che AtmA je sarvavyApaka hoya to tenA -guNo ane paryAye paNa sarvatra dekhAvA joIe. paNa zarIrathI atirikta AtmAnA guNo keIe joyA nathI jovAmAM AvatA nathI mATe AtmA sarvavyApaka nathI. AtmA ananta zaktine mAlika hovAthI potAnA pradezone -sa kecI ane vistArI zake che tyAre ja hAthInA zarIramAM ane kITanA zarIramAM abAdharUpe rahI zake che - zarIrathI anyatra yadi sarvavyApI AtmA mAnIe te gadA sthAnomAM ane bIjAnA duHkha savedanamA ApaNA AtmAnA prade -nuM bhramaNa thatA ApaNuM magaja hamezA durgadhano ane duHkhane nA
Page #548
--------------------------------------------------------------------------
________________ 490] bhagavatIsUtra sArasa graha anubhava karanArA raheze. paNa koI kALe paNa khIjAnA du:khAnu sa Mvedana ApaNane thatu nathI, ane ApaNA AtmAnA pradezA gaMdA sthAne jatA nathI. aMgUThA ke ceAkhAnA dANA jeTale AtmA mAnatA zarIranA koi paNa sthAnamAM thatI vedanAne AtmA zI rIte anubhava karaze? ane zarIranA koI paNa bhAgamAM thatI vedanAne anubhava AtmAne thAya che mATe AtmA azuThA pramANaneA nathI paNa zarIranA pUrNa pradezA sAthe AtmAnA asa khyAta pradeza Atapreta thaIne rahelA che. (6) pratirAIra misa ne artha A pramANe che ke pUrA brahmAMDamAM AtmA eka ja hoI zake nahI, paNa jeTalAMe cetanAvata zarIrA dekhAya che te saumAM AtmA paNa bhinna bhinna che. sasAra bharamAM eka ja AtmAnI mAnyatA kevI rIte zakaya banaze? ane jo eka ja AtmA mAnIe to badhAnA zarIra, sukha, du:kha, jJAna, IcchA, rAga, dveSa ane mehamAyA paNa eka sarakhI hAvI joIe, paNa Ave anubhava te! kayAMya thatA nathI,. mATe pratyeka zarIramAM AtmAne judA judA mAnavAthI sasArane vyavahAra je pratyakSa dekhAya che te satyasvarUpe anubhavAze. (7) pautejita aghra-pi AtmA ajara, amara, acchedya, abhedya che te paNa karmInA AvaraNIthI gherAyelA hovAnA. kAraNe ja atyAranI paristhitimAM ajaratva, amaratva, achedyatva,. ane abhedyatva vizeSaNA AtmAne ghaTI zake tema nathI, kemake - paudgalika adRSTa (karyuM, mAyA, prakRti, vAsanA) rUpI mATInA bhArathI AtmA rUpI tU bahu DhakAI gayelu che mATe punatti nanana -
Page #549
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka zataka-5 muM uddezaka-7] [491 paramANu pudgala A uddezakamAM paramANu yudgala saMbaMdhI bahu vistArathI varNana che ane te uparAMta narayika ane ekendriyAdinA parigrahane khulAse che. paramANu pudgalanuM varNana bahu - vistAravALuM che. ahiM te saMkSepamAM sAra levAya che. sAra A che - paramANu pudgala kadAca kaMpe, ne kadAca na paNa kaMpe, tema pariName, ane na paNa pariName be pradezane skaMdha kadAca kaMpe kadAca na kaMpe, kadAca pariName kadAca na pariName, kadAca eka bhAga kaMpe, kadAca eka bhAga na kaMpe. punarapi maraNa puna nanana nara phAyana" A nyAye AtmAne zarIra dhAraNa karavA paDe che, maravuM paDe che rIbAvavuM paDe che, ane pratikSaNe chedAvuM bhedAvu paDe che, ane navA navA zarIramAM ananta vedanAone bhogavavA mATe bhavabhavAMtaramAM rakhaDavuM paDe che, jyAM bhUkha, tarasa, garamI, ThaDI roga, zeka Adi Adhi vyAdhi ane upAdhio bhogavavI paDe che A badhe paugalika adaSTano prabhAva che. upara pramANe AtmAnuM yathArtha svarUpa jANavuM ane e pramANe, balavu te satya vacana che, ane AnAthI viparIta belavuM, alIka vacana che. Avo alIka bhASI AbhA karmonuM ba dhana karIne - AvatAM bhAvomAM avyakta bhAva, mUgApaNuM, jaDabuddhi, zarIramAM khoDakhApaNa, vANIhIna, jugusita bhASAne bolanAre ane durgandha mukhane prApta karanAre thaze
Page #550
--------------------------------------------------------------------------
________________ 492] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha traNa pradezavALe skaMdha kadAca kaMpe, kadAna na kaMpe, kadAca eka bhAga kaMpe, eka bhAga na kaMpe, kadAca eka bhAga kaMpe, bahu deze na kaMpe, kadAca bahu bhAge kaMpe, eka bhAga na kaMpe. cAra pradezavALe skaMdha-kadAca kaMpe, kaMdAca na kaMpe, kadAca eka bhAga kaMpe, eka bhAga na kaMpe, eka bhAga kaMpe bahu bhAga na kaMpe, bahu bhAga kaMpe, eka bhAga na kare, ghaNe bhAga kaMpe, ghaNe bhAga na kaMpe. AvI ja rIte pAMca pradezavALA skaMdhathI laIne yAvat anaMta pradezavALA skaMdha sudhInA dareka ska mATe jANavuM. paramANu-pudgala taravAra ke astrAnI dhArane Azraya kare, paraMtu te chedAya bhedAya nahiM. Ama TheTha asaMkhya pradezavALA skaMdha sudhI jANavuM. paNa anaMta pradezavALo skaMdha hoya, te keAI eka chedaya-bhedAya ane keI eka na chedAya-bhedAya. Ama paramANu-pudgalathI laIne anaMta pradezavALA - skaMdha sudhInA dareka yugala mATe "agnikAyanI madhyamAM praveza kare te? "puSkara sa varta nAmanA moTA meghanI vaccevaca praveza kare che ? "gaMgA mahA nadInA pravAhamAM hoya ? udAvata yA udakabi du pratye praveza kare che? evA prazno karI zakAya. mAtra jyAM jevuM pariNAma hoya tyAM tevuM, eTale 'dAya bhedAyanA badale "baLe ?" "bhI thAya ? " " nAza pAme ?" vagere kahI zakAya. paramANu yudgala anaI (ardha rahita) amadhya, ane
Page #551
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka-7, [493: apradeza che. hA, be pradezavALa skaMdha sArdha che-sapradeza ane madhya rahita che. traNa pradezavALe sakaMdha anaI che samadhya che. ane sapradeza che saMkSepamAM samasaMkhyAvALA, bekIsaMkhyAvALA sko mATe be pradezavALA skaMdhanI mAphaka sArdhAdi vibhAga jANo ane viSama skaMdha ekI saMkhyAvALA skadhone mATe traNa pradezavALA dhanI mAphaka jANavuM. ethI AgaLa vadhIne sakheya pradezavALa skaMdha kadAca sArdha hoya, amadhya hAya ane sapradeza hoya ane kadAca anaI hoya, samadhya hoya, ane pradeza paNa hoya. AvI ja rIte asa peya pradezavALA ane anaMta. pradezavALA skaMdha mATe paNa jANI levuM. paramANu yudgalanA parasparanA sparzavA saMbaMdhI 9vikapa kahyA che : 1 eka dezathI eka dezane na sparzavuM. 2 eka dezathI ghaNA dezane na sparzavuM. 3 eka dezathI sarvane na sparzavuM. 4 ghaNA dezathI ekane na sparzavuM. pa ghaNA dezothI ghaNA dezane na sparzavuM. 6 ghaNA dezothI sarvane na sparzavuM. 7 sarvathI eka dezane na sparzavuM. 8 sarvathI ghaNA dezane na sparzavuM. savathI sarvane sparzavuM.
Page #552
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhigavatIsUtra sArasaMgraha AmAM paramANu yugalane sparza karate paramANu pudgala -sarvathI sarvane sparze che. (navamo bheda) be pradezavALA skaMdhane sparzate paramANu pudgala mAM -8mAM ane bhA vikalpa vaDe spaze. A traNa pradezavALA skaMdhanI mAphaka cAra pAMca ane cAvat anaMtapradezavALA skaMdhanI sAthe paramANu pudgalane sparza thAya. have paramANu yugalane sparzato be pradezavALe aMdha 3 jA ane 9 mA vikalapa vaDe spaze. be pradezavALA skaMdhane sparzate be pradezavALo skaMdha 1lA, 3 jA, 7 mA ane 9 mA vikalpa vaDe spaze. traNa pradezavALA skaMdhane sparzate be pradezavALo skaMdha pahelA traNa (1-2-3) ane chellA traNa (7-8-9) vikalpa - vaDe spaze. ane vacalA traNe vikalpa vaDe pratiSedha kare. jema be pradezavALA skaMdhane traNa pradezavALA skaMdhanI sparzatA karAvI, ema cAra pradezavALA, pAMca pradezavALA -cAvat anaMta pradezavALA skaMdhanI sparzatA karAvavI have paramANu yugalane sparza karate traNa pradezavALa skaMdha trIjA, chaThThA ane navamA vikapa vaDe spaze. be pradezavALA skaMdhane sparza karatA traNa pradezavALa skaMdha 1-3-46-7 ane 9 mA vikapa vaDe spaze. traNa pradezavALA skaMdhane sparza karate traNa pradezavALe -skaMdha sarva sthAnamAM spaze eTale nave vikalpa vaDe spaze.
Page #553
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAtaka5 muM uddezaka-7] [45 jema traNa pradezavALA dhane traNa pradezavALA skaMdhane sparza karAvyuM, traNa pradezavALA skaMdhane cAra, pAMca yAvat anaMta pradezavALA skaMdha sAthe saMcajo, ane jema traNa pradezavALA skaMdha mATe kahyuM, tema yAvat anaMta pradezavALA skaMdha sudhInuM kahevuM. paramANu pugala ochAmAM ochuM eka samaya sudhI rahe ane vadhAremAM vadhAre asaMkhya kALa sudhI rahe e pramANe yAvat anaMta pradezavALA skaMdha mATe jANavuM. eka AkAza pradezamAM sthita pudgala jyAM hoya te sthAne athavA bIje sthAne jaghanyathI eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre AvalikAnA asaMkhyaya bhAga sudhI sakaMpa rahe. e pramANe yAvat AkAzanA asaMkhya pradezamAM sthita pudgala mATe paNa jANavuM. eka AkAza pradezamAM avagADha pudgala jaghanyathI eka samaya ane vadhAremAM vadhAre asaMkhyaya kALa sudhI niSkapa rahe. e pramANe yAvat asaMyeya pradezAvagADha pagala mATe paNa jANavuM. yugala ekagaNuM kALuM, jaghanyathI eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre asaMmeya kALa sudhI rahe. e pramANe cAvat anaMta guNa kALA pugala mATe jANavuM. e pramANe varNa, gaMdha, rasa ane sparza yAvat anaMta guNa rUkSa pudgala mATe jANavuM. ane e pramANe sUkSma pariNata yugala mATe ane bAdara pariNata pudgala mATe - paNa jANavuM.
Page #554
--------------------------------------------------------------------------
________________ 496] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha. zabda pariNata yugala ochAmAM ochuM eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre AvalikAnA asaMkhyaya bhAga sudhI rahe. azabda pariNata yugala, jema eka guNa kALu pudgala kahyuM, tema samajavuM. paramANurUpa pugalane paramANupaNuM choDI pharIvAra paramANupaNuM prApta karatAM ochAmAM ochuM eka samaya ane vadhAremAM vadhAre asaMkhyaya kALa lAge. A aMtaramAM te paramANapaNuM choDI skaMdhAdi rUpa pariNAme. ane ane pAchuM te paramANapaNuM prApta kare Ama karavAmAM ATalo samaya lAge.. be pradezavALA skaMdhane jaghanyathI eka samaya ane utkRSTathI anaMtakALanuM aMtara che. e pramANe yAvat anaMta. prAdezika skaMdha sudhI jANavuM. eka pradezamAM sthita sakaMpa pugalane, pitAnuM kaMpana paDatuM melI, pharIthI kaMpana karatAM jaghanyathI eka samaya ane utkRSTathI asaMkhyakALa sudhInuM aMtara hoya-e pramANe yAvata asaMkhya pradeza sthita skaMdhamATe paNa jANI levuM. eka niSkapa pugala pitAnI niSkapatA choDI de, ne. pachI pharIthI tene nikaMpatA prApta karatAM jaghanyathI eka samaya ane utkRSTathI AvalikAne asaMkhyaya bhAga eTale. samaya lAge. e pramANe yAvat asaMkhyaya pradeza sthita skaMdho mATe paNa samajavuM. varNa, gaMdha, rasa, sparza, sUkSama pariNata ane bAdara
Page #555
--------------------------------------------------------------------------
________________ [497 zataka-5 muM uddezaka-7] pariNatene mATe temane je sthitikALa kahyo che, te ja aMtarakALa che. zabda pariNata yugalane jaghanyathI eka samaya ne utkRSTathI asaMkhyakALa aMtara heya. punaH zabdarUpe pariNamavAmAM ATale kALa lAge, azabda pariNati pudgalane jaghanyathI eka samaya ne utkRSTathI AvalikAne asaMkhyaya bhAga aMtara hoya. aza pariNata svabhAvane cheDyA pachI pAchA teja svabhAvamAM AvatAM ATale kALa lAge. kavyasthAnAyu, kSetrasthAnAyu, avagAhanA sthAnAyu ane bhAvasthAnAyu, e badhAmAM sauthI DuM kSetrasthAnAyu che. te karatAM asaMkhya guNa avagAhanA sthAnAyu che. te karatAM asaMkhyaguNa dravyasthAnAyu che ane te karatAM bhAvasthAnAyu asaMkhyaguNa che. kSetra, avagAhanA, dravya ane bhAvasthAnAyunuM a5- bahuvamAM kSetra sthAnAyu sarvathI alpa che. ane bAkInAMsthAne asaMkhya guNa che.* jIvAno AraMbha parigraha. narayike AraMbhavALA che ane parigrahavALA che. kAraNa ke nairayike prathavIkAyane yAvat trasakAyane samAra bha kare che. * bhagavatIsUtrane A cAlu praznottara atyanta spaSTarIte ane ane kaIka samajuti sAthe "AhaMta darzana dIpikAnA patra 93 thI 701 sudhImAM carcA che te tyAthI joI le
Page #556
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - 48] [bhagavatIsUtra sArasa'graha vaLI temaNe zarIre gRihIta karyAM che. karmAM grahaNa karyo che ane sacita, acita tathA mizra dravye mATe te parigrahavALA paNa che. paNa grahaNa karelAM che, AvI ja rIte asurakumAre paNa ArabhavALA ane parigrahavALA che, kAraNa ke teo paNa pRthvIkAyanA yAvat trasakAyanA vadha kare che. vaLI teoe zarIra, ka, bhava vagerenu grahaNa karelu che. Asana, zayana ane upakaraNA grahaNa karelAM che. tema sacita, acita ane mizradravye paNa grahaNa karyA. che. mATe teo saparigraha che. e ja pramANe stanitakumArA mATe paNa jANavuM, ane nairiyA mATe kahyuM che tema ekendriyA mATe jANavu. emaja eindriya, trIrindriya, caurindriya ane tiya ca pacendriya jIve mATe paNa jANavuM. ane jema tiyaca ceAninA jIvA mATe kahyuM tema manuSya mATe paNa jANavu. vANuma tarA, jye tiSie ane vaimAnikone bhavanavAsI deveAnI jema jANavA parigrahanA camatkAra 9 mAnava avatAra pAmelA mAnavI pAse talavAra, bhAlA, baMdhuka, charI, kalama, jIbha, lAkaDI, vyApAra, leNadeNa, kA, kacerI, Adi parigraha ane strInI mAyA hovAnA kAraNe duH viza pApe kare che te ApaNe sau koI jANIe chIe. paNa naragatinA nArako devagatinA devA, pazu, pakSio, tathA ekendriyaryAda jIvA navA pApe karI zake che? te zAthI pApa karatA haze ? A mATeja A praznottara che, ' vAta jANava
Page #557
--------------------------------------------------------------------------
________________ [49 rAtaka-5 muM uddezaka-7] pAMca hetuo 1 hetune jANe che 1 hetue jANe che 2 hetune jUe che 2 hetue jue che 3 hetune sArI rIte zradhdha che 3 hetue sArI rIte zradhe che 4 hetune sArI rIte prApta kare che 4 hetuo sArI rIte prApta kare che - 5 hetavALu chavastha maraNa kare che pa hetue chadmastha maraNa kare che. sa sAranAM prANimAtra zarIradhArI che, ane jyAMsudhI zarIra che tyAMsudhI parigraha che, athavA zarIra ja moTAmAM moTo parigraha che. kemake A zarIrane laIne ja sasArabharane parigraha vadhe che, ane jyA parigraha che tyAM Ara bha che, ane jyAM AraMbha-samArabha che tyAM navA pApa ba dhAyA vinA rahetA nathI zarIra mAtrano parigraha (mUccha) paNa kevaLajJAnane meLavavA mATe bAdhaka che, to pachI zarIranI mamatAne vaza banIne bAhya parigrahane vadhAranAra kevaLajJAna zI rIte meLavI zakaze ? kemake bAhya parigraha prAya. karIne Abhyantara parigrahanuM mULa kAraNa che ane A Abhyantara parigrahano tyAgaja vastutaH tyAga che. te vinA Antara jIvananI zuddhi sarvathA azakya che, bAhya parivahana sarvathA tyAga karyA pachI paNa jo te puNyavatana Antaramana sa pradAya tathA saghADAvAdanA nazAmAM gherAtuM hoya to ane sarvathA nagna avasthA svIkAryA pachI paNa Antara -jIvanamAM kaleza, vaira, haThAgraha ane pitAnA ToLA pratyenI asIma mamatA ane pArakA munionI, AcAryonI niMdAnI pravRtti cAluja hoya te AvI sthitimAM Abhyantara parigrahI bhaya kara karmone bAMdhyA vinA rahI zakatuM nathI temaja bAhya tyAganI caramasImAM paNa te sAdhakane sAdhyanI prApti karAvI zake tema nathI, ke je
Page #558
--------------------------------------------------------------------------
________________ 500] bhagavatIsUtra sArasaMgraha 1 hetune na jANe 1 hetue na jANe 2 hetune na jUe 2 hetue na jUe 3 hetune sArI rIte na zradhdha 3 hetuo sArI rIte na zradhdha 4 hetane sArI rIte na prApta kare 4 hetae sArI rIte na prApta kare 5 hetuvALuM ajJAna maraNa na kare 5 hetue ajJAna maraNa kare sAdhyanI prAptine amUchatmaka bAhya parigraha naDatA nathI paNa alpAMze rahele Abhyantara parigraha ja naDe che saMyamanI zuddhi mATe svIkArAto bAhya parigraha paNa Abhyantara parigrahanA tyAganI lakSmabhUmine sAme rAkhIne je svIkArAze temaja te parigraha dharmokaraNa rUpe sAdhakane sahAyaka banaze, anyathA adhikaraNa rUpe banatA vAra lAgaze nahI. narakagatinA che zuM Ara bhavAlA che? parigrahavAlA che ? gautama svAmInA A praznamAM divyajJAnI bhagavAna mahAvIra svAmI je jIvamAtranA mUkelA pugala pariNAmenI kriyA-vikriyAne jANanArA che. ka pudgala ke nAza sarjaze athavA saI rahyo che. tene pratyakSa karanArA che. temaNe kahyuM ke -he gautama! nAraka che parigraha ane AraMbhavAlA che, temane zarIra che, karmo che, tathA sacitta, acitta ane mizra dravyane parigraha che, mATe trasakAya jIvana AraMbha karavAvAlA hovAthI navA karmone paNa bAdhanArA che. je gatimAMthI narakamAM javAnI cegyatA vAlA che naraka bhUmimAM jAya che teonA adhyasAyo ghaNA ja kharAba, virayukta, pApi4, tathA kilaSTa hovAnA kAraNe narakamAM gayA pachI paNa te adhyavasAyanA pariNAme nAraka jIva hamezA paira karanArA vairane vadhAranArA, ane vairanI vasulAta karavAvAlA hAvAthI Ara bhanA mAlika bane che. vaira-odha mAna-mAyA-lebha Adi Atara parigrahane
Page #559
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-pa mu. uddezaka-7 5 1 ahetune jANe 2 ahetune jUe 3 ahetune sArI rIte zradhdha3 4 ahetune sArI rIte prApta kare 5 ahetuvALu kevalI maraNa kare [51 1 ahetue jANe 2 ahetue jUe ahetue sArI rIte zraddhe ja ahetue sArI rIte prApta kare 5 ahetue kevalI maraNu kare 5 laI te sAmevAlA khIjA nAraka jIvane jotA ja vairAdinI glezyAAthI te nAraka jIvA etapreta thAya che, ane peAtAna vaikriya labdhi vaDe dhaNA prakAranA hisaka zastronA parigraha upArjana karIne paraspara mArakATa kare che. ane bhaya kara vedanAe bhAgave che, je pharIthI karmAM badhananuM kAraNa bane che. khIjI vAta e che ke -manuSya avatArane cheADIne narakabhUmimA jatA pahelA ja te mAnavane narkanA saskArInI lezyA udayamAM AvI javAthI tenA sapUrNa Atmika pradezA (ATha Tucaka pradeza vinA) paNa krodha ane vairamaya banI jatA thADI ghaNI pazu meLavelI nAna sattA khAi jAya che ane bhaya kara vaira kanA sannipAtamAM kaI paNa jIva sAthe kSamApanA, mirjhAma dukkaDa, bhava AlAyaNA, pudgalAne parityAga, ane tenAthI thayelI tathA thanArI hiMsAnA tyAga karyA vinA ja te jIva narakamAM jAya che, tethI tenA maryA pachI paNa zeSa rahelu, dhana, zastra, vastra Adi sAmagrI paNa paraveAne kaleza karAvanArI hAvAthI te badhAnuM pApa te vastunA mULa mAlikane paNa lAge che A kAraNe ja leAkeAttara jaina zAsana vAra vAra pharamAve che ke, "tame tamArI jIvanayAtrAne anAsakta, samyakatva, ane samatA bhAve pUrNa karaze ane puna puna micchAmi dukkaDa devAnI bhAvanAne jAgRta rAkhaze, jethI A bhavanI koI paNa vastu ApaNA maryA pachI ApaNane ke koine paNa bAdhaka thavA pAme nahI."
Page #560
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa02] bhagavatIsUtra sArasaMgraha. 1 ahetune na jANe 1 ahetue na jANe 2 ahetune na jue 2 ahetue na jUe asurakumAre tathA svanitakumAra de paNa parigrahI hovAnA kAraNe pRthvIkAya tathA trasakAya jIvone vadha kare che. kemake teone - paNa zarIre, karmo parigRhIta che, tethI temane dene ane devione. parigraha che, yAvata devagatimAM AvatA pahelA manuSyo, manuSya strIo, tiryaMco, tiryaM ca strIo, Asana, zayana, mATInA vAsaNa kAMsAnA bhAjano, kaDAI, kaDachI vagerenuM grahaNa karyuM che, mATe ja parigraha ane Ara bhavAlA che ekendriya jIvo paNa karmavAlA hovAthI parigrahI ane Ara bhI che A pramANe beIndri, trIrindriya, ane caturindraya jIvone mATe paNa samajavuM. tiryaMca pacendriya jIvoe paNa karmone grahaNa karelA hovAthI parvata, zikhare, zaile, zikharavAlA pahADo, jala, sthaLa, guphA, pANInA jharaNA, nirjharaNa, jalanA sthAne, kuvA, taLAva, nadI, vAva, nIka vagere asakhyAta sthAnone parigrahIta karyA che, mATe parigrahI che ane Ara bhI che manuSyo, vANumaMtara, jyotiSio, vaimAnikene mATe Ama ja samajavuM. A pramANe pratisamaye jIvAtmA. karmo bAMdhe che. sAra eTale ja che ke paccakakhANa, pratikramaNa, AlocanA, garhaNa, ane pApabhIrutA vinAnA jIvane kayA samaye kevA saMskAra, svanAo, lesyAo udayamAM Avaze te kahI zakAya tema nathI, ane tema thatAM jIvanamAM krodha-mAna-mAyA ane lebhane praveza. thatA jIvAtmAnI dazA karmonA ba dhana karavA jevI thatAM vAra lAgatI nathI,
Page #561
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 su' uddeza-7] [503 3 ahetune sArI rIte zradh3 ahetue sArI rIte na zradhdha 4 ahetune sArI rIte prApta kare ja ahetue sArI rIte na prApta kare 5 ahetuvALu chadmastha maraNu kare 5 ahetue chadmastha maraNa kare. . ka 80. bahu zruta gamya A hetu AdinA 8 sUtreA TIkAkAranA bhAva pramANe ja upara uparathI jANavAnA prayAsa karIe. jIvAnA cAra prakAra cheH 1. samyagdaSTi. 2. mithyAdaSTi 3 kevaLajJAnI ane 4. avadhijJAnI, samyagdaSTi AtmA samyagUnAnI hAvA chatAM paNa chadmastha che mATe hetu, ( dinetti-mati nijJAtidharmaviziSTAd arthAt vRtti caitu) eTale ke jijJAsita dharmanA viziSTa ane jaNAve te hetu-sAdhana-liga kahevAya che. je "nizcitAnvayanuvapatyeA hakSaLA hetu:" eTale ke sAdhya vinA jenI upatti thaI zake ja nahI te hetunu lakSaNa che AvA hetunA upayeAgathI jIvAtmA abhinna hovAthI puruSa paNa hetu kahevAya che. kriyAnI pRthaktAne laIne hetu pAca prakAranA che, jIvamAM samyagradaSTipaNuM hovAthI hetu paNa samyagdaSTi jANavA sAdhyane satyasvarUpe siddha karanAra ane sASyanA sadbhAvamAM sAthe rahenAra hetune jANaeN che, sAmAnya rUpe hetune jue che, hetune sArI rIte sahu~ che. sAdhyuMtI siddhimAM vAparavAthI hetune sArI rIte prApta kare che, ane maraNanA kAraNarUpa adhyavasAya vagere, maraNanA hetu sAthe saba dha hAvAthI maraNa paNa hetu kahevAya che, mATe te hetune eTale hetuvAlA chadmastha maraNane kare che. ahIM kevaLamaraNa levAnu nathI kemake te ahetuka heAya che, ane sattAna heAvAthI ajJAna maraNa paNa levAnuM nathI,
Page #562
--------------------------------------------------------------------------
________________ 504] bhigavatIsUtra sArasaMgraha pudgala bhagavAna mahAvIra svAmInA ziSya nAradaputra nAmanA anagAra ane bIjA ziSya nircathI putra A benI pugalo saMbaMdhI carcA che. sAra A che - jyAM nAradaputra anagAra che, tyAM nirgathI putra anagAra Ave che. prAraMbhamAM nircathI putra anagAra nAradaputra anagArane pUche che, ane e benI carcA thAya che. nAradaputra anagAra potAnA mata pramANe badhA pudgalene saartha, madhya ane pradeza batAve che. tyAre nircathIputra anagAra pUche che ke zuM dravyAdeza vaDe save pagale saartha, bIjA prakAre paNa anumAnane utpanna karanAra hetuvaDe anumeya vastune samyagdaSTi hovAthI sArI rIte jANe che. jue che. zraddhe che, sArI rIte prApta kare che, ane akevaLI hevAthI adhyavasAyarUpa hetuthI chaghI maraNa kare che. A bane sUtromAM jIvAtmA samyagudaSTi hovAthI sAdhyane siddha karavA mATe sAdhana (hetu) paNa samyapha prakAre svIkAraze jemake - "sapAvara nIvarsa rukSa eTale jIvarUpa sAdhyanuM upayoga lakSaNa ja ThIka che, sarvAgINa zuddha che, mATe sAcu che. kemake.-vati prAna zAyatIti zIva ane jJAnAvivAra rimA" arthAta daza divya prANane dhAraNa kare te jIva che ane chavAmAM jJAnasvarUpe ja hoya che, te kAraNe jIvanuM sAcuM lakSaNa upayoga ja hoI zake che, have be sUtra trIjA ane cothA naMbaranA mithyAdaSTine mATe che
Page #563
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka-8] pi05 samadhya ane saMpradeza che? ane anartha, amadhya ane apradeza nathI ? tema kSetrAdeza vaDe paNa emaja che? ane teja pramANe kAlAdezathI ke bhAvAdezathI paNa che ? nAradaputra anagAra kahe che ke-hA, eja pramANe che. A carcAmAM nAradaputra anagArane nircathIputra anagAra niruttara kare che. pachI nirca thI putra anagAra pAse ja jANavAnI IcchA nAradaputra anagAra prakaTa kare che. eTale nithIputra anagAra A pramANe spaSTatApUrvaka samajAve che. - dravyAdeza vaDe paNa sarva yugale sapradeza paNa che ane apradeza paNa che. te anaMta che. kSetrAdeza vaDe paNa emaja che. kAlAdeza ane bhAvAdeza vaDe paNa emaja che. hetune vyavahArI hevAthI jIva paNa hetu kahevAya che. jIva mizcAdaSTi hovAnA kAraNe hetune asamyapha prakAre jANe che, jUe che, zradhe che, prApta kare che, ane asamyajJAnI hovAthI adhyavasAyAdi hetu sahita ajJAna maraNa kare chebIjI rIte hetu eTale nizAna te vaDe samyapha prakAre jANato nathI, jeto nathI, zraddhatA nathI, prApta karatA nathI, ane ajJAna maraNa kare che A bane sUtromAM mithyAdaSTi paNAnuM jera hovAthI miyAjJAnane laIne hetu paNa barAbara jANI zakatA nathI jema ke "chAmI zaka cAkSupatvAt 'acetanAstaravaH vijJAnendriyA''yunirodha phalAmarutyA ItyAdika hetuo ajJAnapUrNa hovAthI sAdhyanuM satya svarUpa zI rIte jANI zakAze ? have be sUtro pAcamA ane chaThThA na baranA kevaLajJAnIne mATe che temane saghaLuM pratyakSa hoya che, mATe tenA pratyakSa jJAna dharAvatA kevaLajJAnIone kai paNa jovA mATe ke jANavA mATe koI paNa
Page #564
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 50] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha ' je pudgala dravyathI apradeza che. te niyame kSetrathI apradeza hAya, kAlathI kadAcit sapradeza ane kadAcit apradeza hAya, ane bhAvathI paNa kadAcit sapradeza hAya ne kadAcit apradeza hAya. je kSetrathI apradeza hAya, te dravyathI kadAca sapradeza hAya, ane kadAca apradeza hAya, kAlathI tathA bhAvathI paNa bhajanA. e jANavu`. jema kSetrathI kahyuM, tema kAlathI ane bhAvathI kahevuM. jAtanA hetu ke nizAnanI jarUrata rahetI nathI, tethI te hetunI jarUra vinAnA kahevAya che. ahetu kahevAya che. eTale ke pratyakSa nAnIpaNAne lIdhe hetunA vyavahArI na heAvAthI kevaLajJAnIe ahetu kahevAya che. sarvajJatvane laine anumAnanI jarUra na heAvAthI dhRmAdika padArthAne ahetu samaje che, agnine jANavA mATe te (dhUmAdine) hetu bhAve jANatA nathI. kema ke sanane anumAna karavApaNu hetu nathI. tethI dhUmAki padArthA temane anumAna karAvI zakatA nathI, mATe ja dhUmAki hetunI apekSA vinAnA sada ahetu kahevAya che. ahetune jue che, prApta kare che, tathA anupakramI hAvAthI eTale ke keAI nimittathI paNa maryAM na mare tevA hovAthI ahetuka vaLI maraNa kare che. jyAre chellAM be sUtreA avadha vagere jJAnavAlAne mATe che, je sapUrNa nAnI na heAvAthI dhUmAdika padArthA anumAnanA prAdurbhAva ja che, evA ekAnta na hovAthI tene sathA ahetu bhAve jANatA nathI paNa katha cit ja jANe che. adhyavasAna vagere upakrama kAraNa na heAvAthI kevaLI maraNa nahI paNa "stha maraNa kare che, avadhijJAna heAvAthI A marachuajJAnamaraNa kahevAtu nathI.
Page #565
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka-8] [pa0 - je pudgala dravyathI sapradeza hoya, te kSetrathI kadAca. sapradeza hoya, ane kadAca apradeza hoya. ema kAlathI ane bhAvathI paNa jANavuM. je yugala kSetrathI sapradeza hoya, te dravyathI cekasa . sapradeza heya. ane kALathI tathA bhAvathI bhajanA vaDe hoya. jema dravyathI kahyuM tema kAlathI ane bhAvathI paNa jANavuM bhAvAdeza vaDe apradeza pagale sarvathI cheDA che. te karatAM kAlAdezathI apradeza asaMkhyaguNa che, te karatAM kSetrAdezathI apradeza asaMkhyaguNa che. te karatAM kSetrAdezathI apradeze asaMkhyaguNa che. te karatAM dravyAdezathI sapradeze vizeSAdhika che. te karatAM kAlAdezathI sapradeze vizeSAdhika che ane te karatAM bhAvAdezathI sapradeza vizeSAdhika che. jIvonI vadha ghaTane avasthitatA ahi have zrI gautamasvAmI mahAvIra bhagavAnane pUche - che. mahAvIra svAmI uttara Ave che. ja vadhatA nathI, ghaTatA nathI paNa avasthita rahe che. narayika vadhe che, ghaTe che ne avasthita paNa rahe che. jema nairayike mATe kahyuM, tema vaimAnika sudhInA cha mATe jANavuM. siddho vadhe che, paNa ghaTatA nathI avasthita rahe che. jo sarvakALa sudhI avasthita rahe che. - narayike jaghanyathI eka samaya sudhI ane utkRSTathI. cauvIsa muhUrta sudhI avasthita rahe che. e pramANe sAte pRthvImAM paNa ratnaprabhAmAM 48 muhUrta, zarkarA prabhAmAM 14
Page #566
--------------------------------------------------------------------------
________________ 508] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha rAtri divasa, vAlukAprabhAmAM eka mAsa, pa'kaprabhAmAM e mAsa, dhUmaprabhAmAM cAra mAsa, tama:prabhAmAM 8 mAsa, ane tamastama prabhAmAM mAra mAsa avasthAna kALa che. jema naiyikA mATe kahyuM, tema asurakumAreA paNa vadhe. che, ghaTe che ane jaghanye eka samaya sudhI te utkRSTe 48 muhUtta sudhI avasthita rahe che. e pramANe daze prakAranAM paNa bhavanapati kahevA. ekendriyA vadhe che, ghaTe che ne avasthita paNa rahe che ene A avasthita kALa jaghanye ekasamaya ne utkRSTa AvalikAnA asakhyabhAga samajave be indriyA, geindriyA vadhe che, ghaTe che ane temanu avasthAna jaghanye ekasamaya ne utkRSTa e anta dyUta sudhI jANavu'. e pramANe caurindriyanu paNa jANavu, avasthAnakALamAM bheda heAya che. jema~~ samUmi pacendriya tiryaMca ceAnikanA avasthAnakALa e anta hUta, gaja paMcendriya niya ca ceAnikAnA cAvIza mu, samUmi manuSyane aDatAlIsa muhUta, gaja manuSyAne cAvIza muhUta. vAnanyantara, caiAtiSika, saudhama ane izAna devaleAkamAM 48 muhUta. sanatkumAra delekamAM aDhAra rAtri-divasa ane 40 muhUta. mAhendra devaleAkamAM ceAvIza rAtri-divasa ne 20 mudbhUta brAleAkamAM 45 rAtri-divasa, lAMtaka devalepsamAM tevuM rAtri-divasa. mahAzukra devaleAkamAM 108 rAtri-divasa. sahusAra "devaleAkamAM khase rAtri-divasa. Anata ane prANuta devaleAkamAM
Page #567
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 mu uddezaka-8] 509 - sabhyeya mAsA sudhI. AraNu ane acyuta devalAkamAM sabhyeya varSo, praveyaka devAnA, vijaya, vaijayaMta, jayaMta ane aparA-jita devAne asakhya hajAra varSA sudhIne avasthAna kALa che. sarvAM siddhamAM palyeApamanA sabhyeya bhAga sudhI, ane ee . jaghanye eka samaya sudhI ane utkRSTa AvalikAnA asa khya bhAga sudhI vadhe che ane ghaTe che. siddho jaghanya eka samaya ane utkRSTa AThe samaya sudhI vadhe che ane jadhanye eka samaya ane utkRSTa cha mAsa. sudhI siddhI avasthita rahe che. jIvA nirupacaya ane nirapacaya che. paNa sApacaya nathI, sApacaya nathI, sApacaya-sApacaya nathI. ekendriya jIve trIjA padamAM che. eTale seApacaya ne. sApacaya che. siddho nirupacaya che ne nirapacaya che. jIvA sakALa sudhI nirupacaya ne nirapacaya che. tayikA jaghanya eka samaya sudhI ane utkRSTa AvalikAnA asa`khya bhAga sudhI sApacaya che. AvIja rIte nairiyakA teTalAja kALa sudhI sApacaya paNa che. eTalAja kALa sudhI sApacaya ane sApacaya paNa che ane naiyika jadhanye eka samaya sudhI ane utkRSTa khAra muhUtta sudhI nipacaya ne nirapacaya che. khadhA ekendriya jIve sa`kALa sudhI seApacaya ane sApacaya che. bAkInA badhA jIvA seApacaya paNa che ane sApacaya.. paNa che. nirUpacaya che ne nirapacaya paNa che. *
Page #568
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210] bhagavatIsUtra sAsaMgraha jaghanya eka samaya ane utkRSTa AvalikAne asaMkhya -bhAga che. avasthitamAM vyutkrAMti kALa kahe. siddho jaghanya eka samaya ane utkRSTa ATha samaya sudhI sopacaya che. siddho jaghanya eka samaya ane utkRSTa cha mAsa sudhI nirUpacaya ne nirapacaya che. ghara * 81 anaMta dharmo (paryAya)thI yukata cetana-jaDAdi anata padArthothI bharelA A ana sasAranuM mApa sarvajJa tIrthaMkara paramAtmAo sivAya bIjA keI paNa kADhI zaktA nathI matijJAna ane zrutajJAnanI maryAdAmAM rahele mANasa apUrNa jJAnI hovAthI ana ta sa sAranA anata padArthone jevA ane jANavA asamartha che kAraNa ke A banne jJAne IndriyAdhIna -hevAthI maryAdita ja che (1) IndriomAM viSaya jJAnanI zaktinuM nyUnAdhipaNuM hovAthI matijJAnI badhAe padArtho ane paryAne tAratamya bhAve joze saMsAranA dravyonI evI vicitratA che ke-ghaNA dravyone matijJAnI sparzI paNa zakato nathI tevIja rIte ApaNe svabhAva paNa maryAdita che, jethI sasAranI ghaNI vastuone jANavAnI utkaMThA paNa -thatI nathI. AmAM A jJAnanI durbalatA spaSTa dekhAya che jethI -dazyamAna padArthone paNa pUrA jANI zakatuM nathI, pachI adazyamAna padArthone jANavAnI to vAta ja kayAM rahI ? (ra) ghaNA partho evA che ke je Agamagamya ja che. ane -AgamavAde vartamAnamAM gugama paNa nathI. Agamagamya padA haMmezAne mATe Agamagamya zraddhAgama) ja hoya che
Page #569
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka-8] [511 pada payayana bhAi ana tapadAthera (3) tattvanI gahanatAne lIdhe paNa ApaNuM matijJAna paNa temAM UMDe sudhI praveza pAmI zakatuM nathI. (4) jJAnAvaraNIya karmane udayakALa paNa tIvra che. jethI ghaNuM padArtho ApaNuM samajaNamAM AvatA nathI. kemake matijJAnanA kSapazama karatAM matijJAnAvaraNIya karma ane tagaNu vadhAre che. (5) hetu ane udAharaNanA abhAvamAM paNa padArtho spaSTa jaNAtA nathI. * (6) zrutajJAnI paNa ana tapadArthone tathA pratyeka padArthanA -anata paryAyone jANa zakatuM nathI. kemake kevaLajJAnI jeTalA padArthane jANe che, teTalA upadezI zaktA nathI ane jeTalA upadeze che, temAMthI anatamA bhAgeja zAstromAM gU thAya che AthI sutajJAna paNa badhA ya padArthone sparzI zakatuM nathI. samyagadarzananA abhAvamAM mati-ajJAnI, zrutajJAnI ane vibhAgajJAnI paNa padArthone viparIta ane sazayazIla thaIne joze. mATe mithyAjJAna pramANita hotuM nathI temanA joyelA, jANelA ane prirUpelA ta yathArtha na hovAnA kAraNe pramANabhUta banI zakatA nathI. Indriyone AzrayIne utpanna thanArA jJAnamAM apUrNatA eTalA mATe che ke bAhya Indriyane viSaya grahaNa karavAnI zakti jema maryAdita che tevI ja rIte bhAvendriyone paNa viziSTa prakAranI sAyikI labdhi nahI meLelI hovAthI ana ta sa sArane jANI zakavA mATe samartha nathI lApazamika jJAna cAra prakAre che. 1. matijJAna, 2. zrutajJAna, 3. avadhijJAna, 4. manaH paryavajJAna. AmAM pahelAnA be jJAnone paudgalika IndriyonI ane
Page #570
--------------------------------------------------------------------------
________________ 512] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha mananI AvazyakatA anivArya che, jyAre chellA be jJAna yadyapi Atmika hoya che, te paNa jJAnAvaraNIya karmone samUha samULa nAza pAmela na hovAthI A bane jJAna chAghasthika kahevAya che. mATe ja avadhijJAnI ane mana:paryata jJAnI paNa pUrNajJAnI nathI. kemake avadhijJAnI bhAvathI anata paryAyo jANe che te paNa pratyeka dravyanA anata paryAya jANuM zakatA nathI, A jJAna gRhasthane paNa thaI zake che paraMtu te gRhastha zuddha mane samyagadarzana, jJAna, cAritra, tathA tapane ArAdhaka hoya te temane prApta thayeluM A jJAna paNa svaccha, vizALa ane ghaNuM lAMbA kALane bhUta paNa joI zake che. manaparyavajJAnI paNa manarUpe pariNata thayelA ja rUpI padArthonuM jJAna prApta karI zake che paNa adhyavasAyarUpa bhAva manane te mana:paryavajJAnI paNa jANI zakatA nathI. yadyapi A jJAnInI tulanAmAM sasAra bharane bIjo koI paNa yogI AvI zakatuM nathI. pachI cAhe te nagna rahe, dhunItape, zuSkapatrAhAra kare, jagalanI bhayaMkara khINamAM rahe, mApavAsI bane, udhe mAthe laTake, game teTalI jaTA tathA nakha vadhAre, siddhio prApta kare, game tevA ane teTalA camatkAra batAve, devatAonA Asana DelAve ke devIone svAdhIna kare, lohI ane mAsa sukAvI mAre, tevI tapazcaryA kare, athavA sarvathA mauna dhAre, hajAro lAkha ane karoDonI saMkhyAmAM zloke kaThastha kare tathA DhagalA baMdha navA zleke ce te paNa mana:paryavajJAnInI hoDa karI zake tema nathI. kema ke A jJAna sAthe apramattabhAva ane sayamanI zuddhinI nitAnta AvazyakatA che. A pramANenA A cAre jJAnanA mAlike bhale 11muM guNaDhANuM meLavI le to paNa tIrtha kara devanA kSAyika jJAna sAthenI tulanA
Page #571
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka-8] pi13 karavA mATe samartha nathI kema ke bAhya ane atara ga sa khyAtA, asa khyAtA ane ana ta atizayathI paripUrNa bhagavAna mahAvIra svAmI kevaLa jJAnanA mAlika che jeo 1 anatavijJAna 2 anIta depa, 3 abAdhya siddhAnta 4 amarya pUjya, Adi advitIya vizeSaNothI yukta che. ane kevaLajJAnI tIrtha kara sivAya A cAre vizeSaNe bIje kayAya hetA nathI ane vijJAna-eTale apratipAtI, je koI kALe paNa potAnI sattAthI khase nahI. "vi" eTale viziSTa-sasArabhArane saMpUrNa dravya ane tenA anaMtaparyAne sAkSAta karanArA kevaLajJAnIne ane te vijJAna kahevAmAM Ave che atItapa-sattAmAMthI sarvathA khasI gayelA che rAga-dveSa- moha Adi deze jemanA te atItadoSa kahevAya che - abAdhya siddhAnta-syAdAda mudrAthI mudrita jemanA siddhAntane kaIpaNa vAdI-prativAdI-vitaMDAvAdI bAdhA pamADI zake tema nathI. amaryapUjya-sAmAnya devatAonA paNa pUjya che. anaMta vijJAnanI sAthe atItadoSa vizeSaNa eTalA mATe sArthaka che ke, "ana vijJAna eTale kevaLajJAna je mahApurUSone hoya temano mokSa sarvathA avyAbAdha che. "chatA paNa jeo pitAnA matanA tiraskAra tathA bAdhA joIne pharIthI janma dhAre che teo deSAtIta hoI zake nahIM. kAraNake pharIthI janma levAne artha ja A che ke potAnA sthApela mata upara rAga ane potAnA matano tiraskAra karanArane daMDa de te dveSa che. A baMne moharAjAnA putro jevA rAga ane dveSa jemanA jIvanamAM hoya tyAM sasAranuM koI paNa dUSaNa zeSa rahetuM nathI mATe doSonI sa- bhAvanAmAM ja avatAra levAnuM hoya che. kevaLI bhagavatanA badhAe
Page #572
--------------------------------------------------------------------------
________________ 514] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha deSa samULa nAza thayelA hovAthI temane janma levAnuM che ja nahIM. kadAca koI kahe ke "atItadopa' vizeSaNa bhale rahyuM kema ke je atIta doSa haze te ane te vijJAna paNa hoya ja che AnA javAbamAM jANavAnuM ke "kaMI vAdIe pitAnA mAnelA bhagavAnamAM doSAbhAva mAnele hovA chatAM paNa ane jJAnanI AvakatA mAnI nathI jema ke "bhagavAna kvaLa ISTa tatvane jANe te jarUrI che paNa sa sAranA badhA padArthonuM jJAna zA kAmanuM ?" kIDA keTalA ? narakanA jIvo zI rIte rahe che ? ItyAdi anAvarayaka padArthonA jJAnanI AvazyakatA zA kAmanI - A pramANe mAnanArAone samajaNa ApatA jainAcAryoe kahyuM ke "sarvasa" te ja hoI zake che, je saMsAranA anaMta padArtho ane eka eka padArthanA anata paryAne jANI zakyA mATe samartha hoya. je bhagavAnane sasAranA padArthonuM yathArtha jJAna ja na hoya te temanu bhagavaMta zA kAmanuM ? padArtha mAtramAM anata paryAye astitva ane nAstitvanA saMbadhanI apekSAe vidyamAna hovAnA kAraNe dravya mAtra ana - dharmAtmaka ja hoya che. AvI sthitimAM je bhagavAna padArthanA eka paryAyane paNa samyapha prakAre jANI na zake te badhAe paryAyone zI rIte jANI zakaze ? A sthitimA "ane vijJAna viroSaNane sArthaka nahI karanAra vyakti sarvajJa banI zake tema nathI. dravyamAM rahelA anaMta paryA have sakSepathI ApaNane anaMtadharmone khyAla Ave, te joIe, anata eTale jene a ta nathI-gaNatrI nathI, te anata dravyo ane sahabhAvI tathA kramabhAvI paryAya-svarUpane dharma kahevAya che.
Page #573
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 su' uddezaka-8 [55 dharma ane dharmAM, guNI ane guNI, tathA svarUpa ane svarUpI tAdAtmya sa badhe sahabhAvIja che AmAM dharma, guNa, tathA svarUpaneja paryAya kahevAya che ane dharma guNI tathA svarUpI dravya che sUryathI kiraNA ane dravyarUpa kirAthI prakAza guNa jema koi kALe ane karNanA prayatna vizeSathI paNa jUdA paDI zatA nathI tevIja rIte dravya ane tenA paryAyA jUdA paDI zake tema nathI padArtho mAtramAM rahelA anaMta dharmanI vidyamAnatA astitvarUpe (hAvArUpe) athavA nAstitvarUpe (na hovApaNuM) tarkasaMgata ane Agama saMgata che. saMsArabharamAM AkAzakusuma, gadheDAnuM zIMga ane vAMjhaNIne chekA nAme kAI dravyanI vidyamAnatA cheja nahI mATe tenA anatadharmAMnI vicAraNAja paNa hAi zake nahI ghaTa-paTa-jIva zarIra vagere dravyAnI vidyamAnatA pratyakSa che, tenA anaMta dharmAM paNa vidyamAna che. kemake dravya vinA paryAye., ane paryAyeA vinAnu dravya koIe kayAre paNa joyu nathI, jovAtu nathI ane bhaviSyamA paNa jovAze nahI. parantu mATe suvarNanA dhaDAne ja udAharaNa rUpe laIe, je peAtAnA dravya, kSetra, kALa ane bhAvanI apekSAe astitva dharmAMthI ane khIjAnA dravya, kSetra, kALa ane bhAvanI apekSAe nAstitva dharmothI saMbaMdhita che. sattva, jJeyatva ane prameyatvAdi dharmAnI apekSAe A ghaDAne vicAra karatAM sattva vagere te ghaDAnA svaparyAyeAja che kemake padA mAtramAM sattvAdi dharmAM hovAthI e dharmanI apekSAe pratyeka vastu paraspara samAna che, sajAtIya che, vijAtIya paryAyeA mATe temAM avakAza nathI, dhaDo pudgalanA paramANuothI banele che, mATe pauSTika dravyarUpe sat che, parantu dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAyu
Page #574
--------------------------------------------------------------------------
________________ 516] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha jIvAstikAya, ane kALa dravya rUpe te te asata che, ahI paugalikatva ghaDAne svaparyAya che ane bIjA dravyonA anaMtaparyA paramaparyAya che. - pRthvIne baneluM hovAthI pArthivarUpe sata che ane jalAdikathI nahI baneluM hovAthI te rUpe asata che. ahIM paNa pArthivarUpe ghaDAne. svaparyAya eka ja che jyAre jalAdinA paraparyAnI saMkhyA anaMta che. pArthivamAM paNa dhAturUpe sata che. jayAre asaMkhyAtA mATI vagere donI apekSAe asata che. dhAtumAM paNa suvarNarUpe sata che. jyAre tAMbu-pIttala Adi dhAtuothI nahI baneluM hovAthI te rUpe asat che. amuka gAmanA amuka bajAranA motIrAma sonIne ghaDele hovAthI te rUpe sata che, ane bIjA narottama vagere sonAranA hAthe nahI ghaDele hevAthI te rUpe asata che. moTA peTavAle, TUMkI garadanavAle hovAthI te rUpe sat paNa nAnuM peTa, moTI garadana Adi asaMkhyAta AkAra vizeSathI asata che. gaLAkAre sata che paNa bIjA AkAre asata che A pramANe A senAnA ghaDAmAM svaparyAnuM astitva che jyAre paraparyAnuM nAstitva paNa svataH siddha che. kSetranI apekSAe jambudvIpa, bharatakSetra, muMbaI-kuMbhAravADAnA kSetrane laIne sata che jyAre bIjA asa khAtakSetra, asaMkhyAta gAma AdinI apekSAe asata che. amuka upAzrayanA. kSetrane laIne sata che jyAre bIjA anaMtakSetrAdine laIne asata che amuka AkAza pradezanA kSetrane laIne sata che. jyAre bIjA AkAza- pradezane laIne asata che kALanI daSTie amuka varSanA, hemantaRtunA, pauSa mahinAnA, zukala pakSamAM, AThamanA divasamAM baporanA traNa vAgye ghaDAyelo hovAnI apekSAe sata che jyAre bIjA varSa bIjI Rtu, bIjA mahinAnA ana takALanI apekSAe asata che bhAvanI apekSAe, amuka raMganI apekSAe sata che, jyAre
Page #575
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka-8] pi17 bIjA raMgonI apekSAe ane tAratamya ochAvattA raMgenI apekSAe asata che. zabdanI apekSAe judA judA dezamAM ghaTa artha jaNAvavA mATe judA zabdone vyavahAra thAya che jemake ghaDe, mATaluM, beDIo, maTake, piTa (POT) vagere zabdonI apekSAe sata che paraMtu bIjA anata dravyonA vAcaka zabdonI apekSAe asata che. sakhyAnI draSTie ghaDAnI paMktimAM A ghaDe pAMcame hovAthI te apekSAe sata che. jyAre pahelAnA ane pachInA anaMta ghaDAonI apekSAe asata che. saMga-viyoganI apekSAe anatakALathI A ghaDAnA anaMta paryAye sAthe saMga tathA viyoga thayA, to te daSTi e sata che ane bIjA padArtho sAthe soga viga thayo nathI te apekSAe asata che. parimANanI apekSAe atyAre A ghaDe je pramANa (mApa)mAM che te mApanI apekSAe sata che ane bIjA nAnA-moTA mApanI daSTie asat che A pramANe eka ja padArthamA anata dharmonI vidyamAnatA tarka sagata che "dhana vinAne garIba mANasa jema dhanavAna kahevAto nathI, tevI ja rIte je paryAya ghaDAnA nathI temane ghaDA sAthe nAstitva saba dha paNa zA mATe joDI devA ?" AnA uttaramAM eTaluM ja jANavAnuM ke dhana ane garIba bane padArtho anaMta saMsAramAM vidyamAna te che. mAtra atyAranA kSaNe banene astitva sabaMdha bhale nathI te paNa nAstitva sa ba dha to che ja tethI Ama bhASA vyavahAra thAya che ke A mANasa dhana vinAne che ? ane sasAra bharano keI mANasa Ano artha barAbara samajI jAya che ke A mANasa pAse atyAre dhana nathI tevI ja rIte ghaDAmAM atyAranA samaye je vaparyA che te astitva saMbadhane AbhArI
Page #576
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118] bhigavatIsUtra sArasaMgraha - - - - - - - - che, ane je paryAye atyAre nathI te nAstitva saMbaMdhane AbhArI che A pramANe pratyakSa anubhavAtAM A astitva ane nAstitva, saMbadhamAM vitAvAdanI AvazyakatA nathI mATe pratyakSathI ke AgamathI dekhAtA anaMtadharmothI paripUrNa padArtha mAtrane jovA mATe anaMtavijJAna (kevaLajJAna)nI AvazyakatAM anivArya che. A pramANe bhagavAna mahAvIra svAmInA tIrtha karane siddhakaravAM mATe anata vijJAna tathA atIta doSanI sArthakatA joyA pachI "abAdhyasiddhAnta' vizeSaNanI yathArthatA paNa jANI laIe. ghAtI karmone samULa nAza thayA pachI je sarvathA nirdoSa hoya temano siddhAnta ja abAdhya hoya che arihata tIrthakara paramAtmA ja sarvathA nirdoSa che. ane sagI-sazarIra hovAnA kAraNe ja samavasaraNamA virAjamAna thaI deva-asura, mAnava ane temanA adhipationI parSadAmA vyAkhyAna Ape che. siddhAntonI racanA pauruSeya ja hoya che koI kALe paNa apauruSeya vacana sa bhavI zake ja nahI. kemake zarIradhArIne ja mukha, kaTha, hoTha, dAta Adi avayavo hoya che, je zabdonI utpattinA mULa kAraNa che, te vinA zabdonI spaSTa uccAraNa sarvathA asa bhava che. te zarIradhArI paNa kevaLajJAnI heya, tIrthakara hoya temanA ja vacane pramANa hoya che. abAdhya hoya che, kAraNake tIrtha karenA jIvanamAM zArIrika, vAcika, ane Atmika doSane sarvathA abhAva hoya che ane je kevaLajJAnane meLavI zakyA nathI temanA vacanamAMja zArIrika daSa, kAma, krodhanA saMskAra vAcika ane Atmika doSonI bharamAra avazyameva hovAnA kAraNe ja temanA vacane paraspara apramANita dharmamAM hoya che jema ke -
Page #577
--------------------------------------------------------------------------
________________ caMtaka-5 su* uddezaka-8] [519 chAndogya upaniSadamA 'na dricArsa mUtti' A pramANe kahI lIdhA pachI pAchu Ama kahelu che "azvamedha nAmanAM yajJanI madhyamAM pa97 pazutA vadha karavA joIe'' aitareya upaniSamAM "agnISoma yajJanA samayamAM pazunA vadha karaveA beie" ane taittarIya sahitAmA 17 prajApati sabaMdhI pazune mAravA joie' ityAdi granthAyI jaNAya che ke AvA grantheAtA kartA sarvajJa hAi zake nahI anyathA paraspara virAdhI vAtA upaniSadyamAM zA mATe Ave? ' ,, '"nAnRta chUcAt' 'jUTha na khelavu" A pramANe pratipAdana karyA pachI paNa Apasta bha sUtramAM brAhmaLAthe nRta cUMthAt" eTale ke brAhmaNane jUThu khelavAmAM pApa lAgatA nathI, vasiSTha dharmAM sUtramAM te A pramANe kahevAyu che ke "hAsyamAM, strI sahavAsamAM, vivAha prasa ge, prANa nAzanA samaye, ane dhananA apaharaNa samaye kaMI paNa mANasa jUThu mele te paNa pApa lAgatu nathI'" '"padravyani heAivas" khIjAnu dhana mATI jevu che, A pramANe kahyA pachI paNa "brAhmaNa yadi koInu paNa dhana haThAgrahamAM AvIne jlanA pUrvIka paNa cArI le te e brAhmaNate pApa nathI. Aja pramANe devI bhAgavatamAM 'aputraca patiAMti arthAt putra vinAnA mAnavanI sadgati nathI A pramANe kahrA pachI paNa Apasta bhasUtramAM dhaNA kumArI brahmacaryuMdhanI upAsanAthI putra vinAja svargamAM gayA che upara pramANenA vacanothIja mAluma paDe che ke temanA vacane temanAja sUtreAmAM paraspara bAdhita che, mATeja satta bhagavAna mahAvIra svAmInuM abAdhya siddhAnta vizeSaNa sACka che
Page #578
--------------------------------------------------------------------------
________________ para.] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha amaryapUjyathI eTalu jANI zakAya che ke sAmAnya ane vizeSa mAnavone je laukika de mAnya che, tevA deva-indro-asura nAgakumAro lokapAla, brahmadevaleke paNa tIrthakara devanA janma samaye, dIkSA samaye, kevaLajJAna samaye, ane nirvANa samaye hiracanaM zu ...ItyAdi vacanathI ubhe page karoDa karoDa devatAo sadaiva hAjara ja hoya che A pramANe cAre vizeSaNothI yukata tIrtha kara devenuM jJAna saMsAranA padArtha mAtrane yathArtharUpe jANe che ane prarUpe che tyAre ja to "sa sAramAM jIvarAzi parimita che 2 aparimita che ghaTe che ? vadhe che ? siddhamAM gayelA jIvonI saMkhyA vadhe che ? athavA ghaTe che ? nAraka che vadhe che ? ghaTe che vadhavAne ke ghaTavAne utkRSTa ane jadhanya samaya keTale ? ItyAdika saune mATe sarvathA abhUtapUrva prazno ane uttare jaina zAsananA AgamasUtra sivAya bIje kyAya paNa jovA maLI zake tema nathI kemake AvA praznonA uttare anaMtajJAnane ja AdhIna che. jijJAsu banIne cAra jJAnanA mAlika gautamasvAmIe prazno pUchyA che ane carAcara sasArane pratyakSa karanArA bhagavAna mahAvIrasvAmIe javAba Ape che. "huM kaga, jJAtavya ja " ItyAdi prasago kevaLI bhagavAna pAse hoI zake ja nahI je vAdio sasArane tathA jIvone parimita mAne che-jemake vaidika matamAM jambudvIpa, plakSadvIpa, zAmalidIpa, kuzadvIpa, kaucApa, zAkIpa tathA puSkaraThIpa ane lavaNa, Izu, surA, dhRta, dadhi, dugdha ane jala A pramANe sAtakIpa ane sAta samudra ja mAnIne beThA che tathA bauddho jambudvIpa, pUrvavideha, avaragodAnIya ane uttara kurU nAme cAradIpa tathA sItA nAme sAta nadIo mAnIne beThA che temane tyAM ja AvA prazno udbhavI zake che
Page #579
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka-8]. [pa21 cAgalA , adhikAra che, para paratu traNe loka, traNe kALanA jIva ane pudgalenI gatiAgatine pratyakSa karanAra mATe kevaLI bhagavAna bhASita jaina zAsananI mAnyatA pramANe asa khAtakIpa ane samudrathI bharele A saMsAra jIva vinAne thavAno nathI ane mukta cho paNa saMsAramAM pharIthI AvavAnA nathI bIjatattava dagdha thayA pachI jema A kutpattinI zakyatA nathI tevI rIte karmabIja sarvathA dagdha thayA pachI saMsArabramaNa mATe janma (avatAra) levAnI zakyatA hoI zake ja nahI. vati pU tArA nAhyA ." A pAta jala cAgasUtra upara vyAsa bhAgamAM A pramANe artha karAya che, jyAM- sudhI avidyA, asmitA, rAga, dveSa ane abhiniveza (haThAgrahakadAgraha) nAme pAce kalezonI sattA AtmAmAM vidyamAna hoya che, tyAsudhI karmonI zakti phaLapradA hoya che, paraMtu kalezane ucched thayA pachI karmo phaLa ApI zakatA nathI vAraMvAra janmavuM, AyuSya bhogavavuM, ane zArIrikAdi bhoga ta karma ane kriyamANa karmonA phaLo che, mATe jemanA karmakalezo nAza thayA hoya temane janma nathI maraNa nathI, sArAza ke karmone samULa nAza thayA pachI mukta thayelA che sasAramAM pAchA AvI zaktA nathI." badhA e jIvo mukta thayA pachI sa sAra khAlI thaI jaze AvI za kA paNa rAkhavAnI jarUrata nathI kemake pRthvIkAya, jalakAya, agnikAya, vAyukAya, vanaspatikAya, beIndriya, IndriyaM, caturindriya ane 5 cendriya je paTakAyanA nAme oLakhAya che te jIvothI bharela -A saMsAra che, jemAM trasakAya eTale beIndriya, treIndriya, caturindriya tathA paMcendriyamAM nAraka, deva, jarAyuja, aDaja tathA pitaja jIvo tathA tiryaMca nI saMkhyA carAcara sa sAramAM sauthI cheDI che. AnAthI tejaskAya (agninA cho) asaMkhyAta guNa vadhAre
Page #580
--------------------------------------------------------------------------
________________ para2] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha che; agnikAyathI pRthvIkAyika jI vizeSa adhika che, AnAthI paNa jalakAyanA jIvo vizeSa adhika che ane vAyukAyika che jalakAya jIvo karatAM vizeSa adhika che ane vAyukAva che karatAM paNa vanaspatikAyanA jIvo ane taguNa vadhAre che. nigada kAya vanaspatikAyanA jI vyAvahArika ane avyAvahArika, bhede be prakAranA che. avyavahArika vanaspatikAya nigada kahevAya che. je AkhA brahmAMDamAM vyApta che. nigodanA che jyAre pRthvIkAyikAdi avasthAne pAme che tyAre vyavahArika sajJAthI sabodhAya che ane karmavazataH kadAca pAchA nigodamAM Ave to e vyavahArarAzinA ja manAze, kemake ekAdavArane mATe paNa vyavahAramAM AvI gayA che. ane anAdikALathI atyAra sudhImAM je je nigoda avasthAne choDI zakavA mATe bhAgyazAlI thayA nathI, te avyAvahArika tarIke saMbodhAya che nigada avasthAmAM rahelA cho kayAM rahetA haze ? javAba ApatA bhagavAne karamAvyuM ke sasArabharamAM asa geya golake che, eka eka golakamAM asa kheya nigedasthAne che, ane eka eka nigejasthAnamAM anatAnI nigoda jIvo rahelA che. - have ApaNe mAnI zakIe chIe ke anaMtAnaMta nigoda jIvone haju sudhI paNa vyavahAra rAzimAM AvavAno cAnsa paNa malyo nathI. A kAraNathI ja manuSya avatAra durlabhatama che. anaMtAna ta jIvo eka nigada sthAnamAM rahe che, A sthAne paNa asaMkheya che. je eka goLakamAM rahe che ane AvA gelake paNa asaMkhyAta che A nigada che jyAre potAnI bhavitavyatAne
Page #581
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka-8] [para3 pAka thAya tyAre avyavahAra rAzimAMthI bahAra Ave che ane vyavahAra rAzi tarIke prasiddhine pAme che AMkhe pratyakSa dekhAtI pratyeka vanaspati je sa sAra bharamAM dekhAya che jenA mULamAM, zAkhAmA, thaDamAM, nAnI DAlIomA, eka eka pAdaDAmA puSpamA, kaLamA ane kaLanA eka eka bIjamAM pRthaka pRthapha jI rahelA che, arthAta jhADanA mULano jIva judo, moTI zAkhAne jude, nAnI zAkhAno judo. A pramANe eka pAMdaDe eka eka jIva raheluM che je vAta AjanA vaijJAnikone paNa. sammata che. je gAmamAM ApaNe rahetA hoIe tenI bhAgelamAM paNa keTalIka vanaspatio hoya che jhADo vagere tene paNa ApaNe gaNI zakatA nathI te ekaja lIbaDAmAM, AbAmA, AbalImA, vaDa ke pIpaLAmA keTalA pAdaDA che tene keNa gaNI zakaze ? te pachI, sasArabharanI vanaspati zI rIte gaNAze jyAre jhADonI saMkhyAja gaNI zakAtI nathI to tenA pAdaDAone te 33 karoDa devI devatA bhegA thaIne paNa gaNI zakavAnA nathI mATe ja vanaspatimA ana tAnata jIvone kevaLI bhagavAne kahyA che, te A pramANe vyAjabI lAge che vanaspatine bIjo bheda sAdhAraNa vanaspatirUpe jaina zAsanamAM prasiddha che jyA ekaja zarIramAM anata jIvone vAsa che. asaMkhyAta moTA moTA samudro, nadIo, mahAnadIo, talA, do, khADIo ane nAlAomAM rahelA agAdha pANInA jIvonI saMkhyA-keNa gaNI zakavAne che jyA AjanA vaijJAnikoe paNa pANInA eka budamAM 36850 jInI sAme joI zakyA, che, eka pANInA kaLazAmA keTalA buda thAya che ? AnI gaNatrImAM ' paNa ApaNe kadAca bhUla khAI zakIe chIe te sasArabharanA
Page #582
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24] bhagavatIsutra sArasa prata samudronA pANIne kAz mApI zako ? mATe pANI kAyamAM utpanna thanArA jIvA paNa anaMtAnaMta che, Aja pramANe pRthvIkAya, agnikAya ane vAyukAya mATe paNa samajavAnu che. je gharamAM ApaNe Ime chIe ne dhara pUratAja eIndriya ane teindraya jIvAne gaNavA mATe Apa sau asamartha chIe te saMsAztranA prANa kIDI, mAyA, mAMkaNuM, jU aLAmIo, bhrama, mAkhI vagere nI gaNatrI ApaNe mATe zI rIte zakaya banaze je sau karatAM ja gheADA jIve che. mATe A pramANenA atyanta sakSipta nivecanathI ApaNe rA yarUpe samajI zakIe chIe ke anatAna tavethI bhale A saMsAra koI kALe paNa khAlI thai zake tema nadhI. Aja vAtane vArtikakAra paNa puSTi ApatA kahe che ke game teTalA jIvA game tyAre mekSamAM jAya te paNa brahmAMDamAM rahelA jIvAnI sakhyA anaMta hAvAthI koI kALe paNu sasAra khAlI thavAnA nathI." 'je vastu parimita hoya teneA ata kadAca hAI zake che. parantu amita ane ta rAzithI sthAnathI vastutA ata hoi zake nahI " "jeTalA jIvA "jeTalA jIvA vyavahAra mekSamAM Aya che teTalI ja sakhyAnA veA anAdi nigeAda bahAra Ave che" anAdikALanA A saMsArathI jeTalA jIvA meAkSamAM gayA che ane atyAre paNa jai tthA che ane anatakALa sudhI jaze te badhA mukta veAnI sakhyA nigeAda vAnI saMkhyAM karatA paNa anata bhAge echI che A kAraNeja jaina matamAM mukta jIvAne pharIthI sasAramA AvavAnI AvazyakatA nathI, ane sa sAra ana takALa sudhI ana tAna ta jIvAthI paripUrNa ja rahevAne che. jadhanyathI eka samayane atare ane utkRSTathI cha mahinAnA AMtare koIne, koI jIva mekSamAM janArA hoya che. temaja eka
Page #583
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka-9] [para udyota ne adhakAra A prakaraNamAM rAjagRha e zuM? divase udyota ne rAtre aMdhakAra kema? samayanI samajaNa kayA jIvene hoya? zrI. pArzvanAthanA ziSyanA prazno. vagere bAbato che. sAra A che - rAjagRha e pRthvI, jala yAvat vanaspati kahevAya.. rAjagRha phUTa ane zilaye kahevAya. rAjagRha e sacita,. acita ane mizrita dravya paNa kahevAya. ghaNe bhAge zrI gautamasvAmInA prazno ane bhagavAnanA. uttare rAjagRhanagarInI aMdara thayA che. eTale rAjagRhanuM nAma laIne pUchelA praznonA A uttara che. A pramANenuM kathana apekSita che. kAraNa ke pRthvI e jIve che-ajI. che mATe rAjagRha nagara e kahevAya. yAvat sacita acita ane mizra karthe paNa jIvo che, ajIve che mATe rAjagRha nagara kahevAya, arthAt pRthvI vagerene samudAya e rAjagRha nagara che. kAraNa ke pRthvI AdinA samudAya vinA rAjagRha zabdanI pravRtti thatI nathI. rAjagRha nagara chavAjIva svabhAvasamayamAM jaghanyathI eka jIva ane utkRSTathI 108nI saMkhyAmAM jIvo mekSamAM jAya cheAvI rIte mokSamArga sadaiva cAlu che, chatAM paNa siddhanA jIvo nigoda jIvonI apekSAe ane te bhAge ochA che "ni-niyatAM gAM-bhUmi-kSetra-nivAsa anaMtAnatajIvAnAM dadAti iti nigodaH" nigodanA jIvono AhAra ane zvAsozvAsa eka sAthe ja hoya che, janma ane maraNa paNa sAthe ja hoya che, tathA ati kara-aspaSTa vedanAne bhogavanArA heya che.
Page #584
--------------------------------------------------------------------------
________________ para6] vALuM che. e pratIta che. divase udyota-prakAza ane rAtre aMdhakAra heAvAnuM kAraNa e che ke-divase sArA pudgala ne sArai pudgala piraNAma hAya che. rAtre azubha pudgala ne azubha purTugala-pariNAma hAya che. [bhagavatIsUtra sArasa graha naiyikAne prakAza nahi' paNa aMdhakAra heAya che. kAraNa ke naiyikAne azubha pudgala ne azubha pudgala piraNAma hAya che. asurakumArezane prakAza hAya che, kAraNa ke temane zubha pudgalAne zubha pudgala pariNAma heAya che. e pramANe stanita kumAreza sudhI jAvuM. naiyikAnI mAphaka pRthvIkAyathI mAMDI yAvat taiindriya jIvA sudhI aMdhakAra jANave. enu' kAraNa e che ke-pRthvIkAyAdithI taindriya sudhInA *jIveAne AMkha indriya na heAvAnA lIdhe dekhavA ceAgya vastu dekhAtI nathI mATe temanA tarapha zubha pudgalanuM kArya na thatu nhAvAthI aMdhakAra kahevAmAM Ave che. carindriya jIvAne zubha-azubha pudgalane zubha-azubha pudgala piraNAma heAya che. mATe temane prakAza paNa che ne adhakAra paNa che. surakumArenI mAphaka vAnanyatara, naitiSika ane vaimAnika mATe jANavu..
Page #585
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka-9] [paracha samayAdinuM jJAna temaja rAtridivasa anaMta ke niyata parimANa nairaphike, samaya, AvalikA, utsarpiNa, avasarpiNIne jANatA nathI. kAraNa ke samayAdinuM mAna te ahiM manuSya lekamAM che. e pramANe paMcendriya tirthaM ca yoniko mATe paNa samajavuM. samayAdinuM mAna ane pramANa A manuSya lekamAM hovAthI manuSyane e jJAna che. jema narayika mATe kahyuM, tema vAnarthAtara, tiSika ane vaimAnika mATe paNa jANavuM. eka vakhata bhagavAna mahAvIra svAmIne bhagavAn pAzva nAthanA sthavira maLe che bahu dUra nahiM te bahu najIka nahiM evI rIte besI vicAre che ke - asaMkhya lokamAM anaMta rAtri divasa utpanna thayAM? utpanna thAya che? utpanna thaze ? naSTa thayAM? naSTa thAya che ke naSTa thaze? ke niyata parimANavALA rAtri divase utpanna ane naSTa thayAM, thAya che ne thaze ? A pramANe te prazna pUche che enA javAbamAM bhagavAne kahyuM che ke anaMta rAtri divase utpanna ane naSTa thayAM, thAya che ne thaze. AnuM kAraNa batAvatAM bhagavAne kahyuM che ke-puruSAdAnIya pArzvanAtha arhate lekane zAzvata kahyo che, tema anAdi kahyo che.
Page #586
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa28] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha ahiM lekanuM svarUpa Ama batAvyuM che. anaMta, parimita, alekavaDe parivRta, nIce vistIrNa, vacce sAMkaDe, upara vizALa, nIce payaMkanA AkArane vacce uttama vajInA AkAravALe, ane upara UMcA, ubhA mRdaMganA, AkAra je leka kahyo che. tevA prakAranA lekamAM anaMtA jIvaghane upajI upajIne nAza pAme che. te loka jI dvArA kAya-jaNAya che. nizcita thAya che. je pramANathI lekAya-jaNAya te laka kahevAya. pArzvanAtha bhagavAnanA sthavire mahAvIra svAmInA anuthAyIobanyA. tethI temaNe pratikramaNa sahita pAMca mahAtene svIkAryA. cAra prakAranA devaloka kahevAmAM AvyA che - 1. bhavanapati, 2. vanavyaMtara, 3. jAti, ane 4 vaimAnika, temAM bhavanavAsI 10 prakAranA kahyA che. vAnagaeNtare 8 prakAranA kahyA che. tiSike 5 prakAranA kahyA che. visAnike 2 prakAranA kahyA che. A uddezakamAM kaMI paNa varNana ke praznottara nathI. mAtra 1 lA uddezakamAM jema sUryanuM varNana karyuM. tema A uddezakamAM caMdranuM varNana samajavAnuM jaNAvyuM che ne te caMpAnagarInA varNanamAM che.
Page #587
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka-10] [pa29 A pramANe bhagavAnanI dezanA sAMbhaLIne parSadA rAjI thaI ane pita pitAnA sthAne vAne mATe ubhI thaI. vAraMvAra bhagavAnane vaMdanA karI, bhAvapUrvaka namaskAra karI nIce pramANe bhagavAnanI stuti karI - bhagavAna mahAvIra svAmInI savizeSa 1. azruta--avyaya vizapaNe je "apLAvitti' padane pAmelA hoya temane ja lAgu paDe che. kemake karmonA mULIyA saMpUrNa -nAza thaI gayA pachI te siddhAtmA azarIrI hoya che, tethI temane svAbhAvikI tathA prayogikI gati paNa nathI hotI, azruta ane avyaya padanA dhAraka tIrthakara sivAya bIjA hoI zake nahIM 2. anata-bhagavAna sAdyanta bhAge siddha zilAmAM birAjamAna che, mATe anaMta athavA aNuta che. arthAta te sthAnane prApta karyA pachI temane aMta nathI. 3. apratima prabhAva-aciMtya A banne vizeSaNe tyAre ja lAgu paDe che ke jyAre "DiyAnA" avasthA prApta thai hiya, jenAthI kevaLajJAna meLavyA pachI ja teo advitIya prabhAva vALA ane acityarUpe bane che. ( 4. arisadana eTale arihaMta. , ' , - pa. Aghane saraLArtha "mA " che. ke - 6. kRSNa eTale "roja jati-nivAcanati : -doSonuM nivAraNa kare te kRSNa. zaraNe AvelA chanA aMtara -dUSaNane nivAre te kRSNa che. bhagavAna mahAvIra svAmIe pitAnA 9 AvelA chene vatadAna ApIne zamananItithI ugAya che.
Page #588
--------------------------------------------------------------------------
________________ 530] bhagavatIsUtra sArasagraha cha gevida--eTale navAM phaeNndriyALAM vuM:' arthAt pUrva saMyamanI. ArAdhanA dvArA jemaNe potAnI IndriyAne vaza karI che te govinda eTale mahAvIrasvAmI che. kemake 175 divasanA upavAsanA pAraNe paNa jemaNe aDadanA khAkalAnu je pAraNu karyuM hatuM, AvA sama tapasvI mahAvIrasvAmIne choDIne bIjo koI nathI. 8. jagatpati--eTale Dhe nAdALa" : 1 9 deva--eTale 'zrAnti AtmanA avyAvadhipuNe kRti revA" AvA deva je aneka bhavAnA upAna karelAM mahApAparUpI pradIpane mATe vAyu jevA che, siddhazilArUpI navalavadhUnA hRdayanA ala kAra samAna che. aDhAra doSarUpI hAthIne bhedavAmAM siMha jevA che, AvA guNAne dhAraNa karanAra deva te mahAvIrasvAmIja hAI zake che. ' . * 10. devAdhideva----sa sAramAM rakhaDapaTTI karanArA sAmAnya laukika deva jevA ke nAgakumAra, asurakumAra, vAyukumAra, cakSa, kinnara brahmaloka tathA temanA indro-IndrANionA pazu je deva hAya te devAvideva arihata kahevAya che. ' 11. mahadeva - koNa hoI zake che ? ' yasya saMklezajanano rAgeo nAstyeva sarvathA / na dveSo'pi satreSu zamendhanadAvAnalaH // na ca meo'pi sadjJAnachAdaneA'zuddhavRttakRt / ' triloka khyAtamahimA mahAdevaH sa ucyate // yo vrItarAgaH sarvajJo ya zAzvata sukhezvaraH / kliSTakarma kalAtItaH sarvathA niSkalastathA // --: pUlya devAnAM ce dhyeyaH savina yaH sraSTA sarvanItInAM mahAdevaH sa ucyate // " shi 21
Page #589
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddezaka-10 [535 evaM bhUtAya zAntAya kRtakRtyAya dhImate / * mahAdevAya satata samyag bhaktyA namo namaH // jemanA jIvanamAM kaleza rAga-deva, moha, anana nathI, je sarvajJa che, je zAzvata sukhane mAlika che. saghaLA devanA pUjya che, mokSamArga taraka prasthAna karAve tevI nItionA ghaDavaiyA che. tevA mahAdevane mArA namaskAra thAo AvA mahAdeva-eTale tIrthakara deva rAjagharANAnI moTI khAnadAnImAM janme che, jeo mAtA-pitAnA sogathI nava mahinA garbhamAM rahIne janma le che jemano - 12 karmaga-sarve jIvone hitakArI hoya che, mATe ja dIkSA letA pahelA ja bahu gabhIra, sAttvika tathA vairya guNavAlA hovAthI sarve jIvonI sAthe parama mitra jevA hoya che ' 13 nAga - ati zreSTha hevAnA kAraNe sarvathA nipApa hoya che jyA sarSa, rAkha, DamaruM, mRcarma, baLada, bhAMga, carasa, calama, cIpIo, dhuna vagere koI paNa vastunI jarUrata hainI nathI. 14 bhaktiga-niSkalaka hovAthI potAnA Atma svarUpanAM lakSyane siddha karAvanAra hoya cheAvA yogane siddha karavA mATe bhaktonI, pUjanI, prazasanI muddala AvazyakatA nathI. prakRtithI virUddha kaI paNa karavAnuM rahetuM nathI, je sarvayA alaukika hoya che, temane vyavahAra paNa alaukika hoya che. temane bhASaNa paNa alaukika hoya che, mATe ja saunA pUjya evA mahAdeva bhagavAna mahAvIra svAmI ja che 15 paramezvara-"gharamANa phuNyati bhecchA" A vyAkhyAthI jemanAmAM mAnavIya doSa mudala nathI. tethI ja saha9 ezvaryanA mAlika, paramezvara-arihata hoya che.
Page #590
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32] bhigavatIsUtra sArasaMgraha 16. purUSottama-eTale kuriyuttama" janmathI ja teo vikAra vinAnA hovAthI, temanA bAhya ane Abhyantara- lakSaNo aditIya hoya che. 17. prabhu-adUSita jJAna ane vairAgya dvArA jeo ataraMga zatru kAma, krovAdi upara prabhutva dharAvanArA hoya che. , . 18. bhUteza-bhUta eTale prANI. temanA upara eTale ke jIva cAtra upara asIma dayAvAlA hovAnA kAraNe saMpUrNa jIvarAzinA hitAvI, heya che. 19. "mA" eTale samyaphakSAyika jJAnarUpI lakSmInA pati che. mATe "mAdhava ne satyArtha, arihaMtomAM ja samApta thAya chebAhya lakSmI kAma-krodha tathA parigrahanI mAtrAne bhaDakAvanArI levAthI Antara jIvanane dUSita kare che, ane dUSita AtmA tAmasa ttivAlA hevAthI "tAmaNA nara vadhe chanita . 20. yAdavapati-yaduvaMzamAM janmIne yAdavone jJAna-dhyAna ane vairAgyavAsita karyA che. mATe ja te yAdanA pati bhagavAna neminAya che. "durvAsamuhu cArma sadutArA" . arthAta yaduvaMzarUpI samudrane mATe candra jevA ane karmonA mULane mATe agni jevA bhagavAna neminAtha jayavaMtA rahe. - 21. gI--eTale manasA-vAcA ane kAyAnA pApane samyagU jJAna vaDe jemaNe kyA che, ane tapazcaryArUpI agni (dhunImAM, kAma-krodhamAna-mAyA-lebharUpI karma koSone saMpUrNa rIte smasAta karyA che, tathA advitIya sa vara (samiti-guptirU5) meganI anupama sAdhanAvaDe caMDakauzika jevA nAgarAja je narakamAM kayA che kohotirUpa
Page #591
--------------------------------------------------------------------------
________________ sataka-5 muM uddezaka-10] [pa33 javA mATe jagyA have temAM paNa gatava (sAmyabhAva) nI sthApanA karIne devatattva prApta karAvanAra bhagavAna mahAvIrasvAmIja saune abhaya devAvAlA ane jJAna devAvAlA che mATe "samaya" kahevAya che, jIvamAtra pratye je "mA " heya che teja vastuta. "saTyA rahyA ane dhamA " vizepaNane sArthaka karI zake che kemake-bhayagrasta mAnavane zaraNa ApavuM. ajJAnIne samyaga jJAna ApavuM ane adhamane samyapha cAritra ApavuM. A traNe guNo ja yogI thavA mATenA prathama lakSaNa che. bAlyakALathI ja bhagavAna mahAvIra svAmInA jIvanamAM A guNe hatA. 22. yogIzvara-eTale "dharmavAtarakSavAdane yathArthatva prApta karela hovAthI bhagavAna yogIzvara che. gienA nAtha che. * 23. viSNu vibhu - viti zAAti nAnna jJAna tti vidag: eTale siddhazilAmAM birAjamAna thaIne jJAnadaSTithI, pUrNa jagatane joI zake te viSNu kahevAya che. kRtakRtya hovAthI tIrthakara paramAtmAo pitAnA nAmathI ja jagavyApaka heya che. zarIradaSTie jagavyApakatva tarka sagata nathI. ' 24. zaMkara-eTale ke "muvazcAravA" jagatanAjIvamAtrane paramasukha-avyAbAdha sukha karAvanAra hovAthI bhagavAna mahAvIrasvAmI za kare che. 25. buddhade tathA Indroe paNa tIrthakara denA pAdapIThanepUjyA che mATe buddha che. ' 26, brahmA-zivamArga eTale mokSamArgane raste saune batA-- sAvanArA hovAthI bhagavAna brahmA che brahmAne cAra mukha hoya che
Page #592
--------------------------------------------------------------------------
________________ 534 bhagavatIsUtra sArasa gra te ja pramANe samavasaraNamAM birAjamAna thatAM mahAvIra svAmI paNa catu mukhI hatAM. ' 27. bhagavAna--arthAt saMpUrNa aizva-dharma yaza-lakSmIvairAgya ane mekSanA arthamAM ' bhaga' zabda vaparAya che sanAta ustvastheti maLavAnuM " eTale anaMta aizva, ahiMsA pUrNa dha, pUrNa yazasvI, Antara lakSmInA svAmI, parama vairAgyavAna ane meAkSa prApta karanAra ane karAvanAra bhagavAna che. * 28. nirguNI--arthAt "viTTachaDamALa" jemanA chadmastha bhAvAdi doSo nAza pAmyA hovAthI bhagavAne nirguNI che, 7 29 akSata--akSayapadane prApta thayelA heAvAthI bhagavAna akSata che. 30 RSikeza-arthAt 'ndriyALAM phaeNrA rUttiRRSirazaH" InDiyAne jItavAvAlA hovAthI bhagavAna mahAvIra ravAmI, RSikeza kahevAya che. ( 21 kezavaH- eTale "rAstA: zA casmRti TherAva" AdinAtha bhagavAnanA mAthA uparanA keza dhaNA ja sundara hatA mATe Indra mahArAjanI vinatIthI - bhagavAne peAtAnA pAlanAM vALAnA leca karyA nathI. mATe kezavaneA tAtparyA tIrthaMkara devAmAM ja rAya che. k * { A pramANe bhagavAna mahAvIra svAmInA guNAnu varNana karatI padya pAta peAtAnA ghera gaI che. ' 44 amRtapUrva jJAnagarbhita, vairAgyeAtpAdaka bhagavAnanI vANI sAMbhayA pachI ane karIthI AvI vANI sAMbhaLavA kayAre maLaze ? :
Page #593
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka-1 nuM uddezaka-10! [535 A prakAranI bhAvanAne laIne rAjagRha nagarInA mAna nIce pramANenI stavanA karatAM potAnA divaso pasAra karavA lAgyA che . (1) Adhi-vyAdhi ane upAdhi rUpa dAvAnalathI dagdha thayelA saMsAranA prANione mATe meghanA nIra jevA bhagavAna mahAvIra svAmIne amArA vandana heje (2) saMsAranI mAyAne sevanArA jIvAtmAnI cAre bAju utpanna thayelI mohakarma rUpI dhUlane nAza karavAmAM pavananI jevA . devAdhidevane ame mana, vacana ane kAyAthI namIe chIe. ' (3) jagatanI mAyA rUpI pRthvInA peTAlane phoDavA mATe 'haLanI jevI patita pAvana bhagavAnane ame vAra vAra stavIe chIe. (4) kalpAta kALanA vAvAjhoDAthI paNa calAyamAna nahIM thanArA mATe merU parvatanI jevA bhagavAna mahAvIra svAmIne ame trikAla praNamIe chIe' ' ' ' ' (5) sarvazreSTha dhyAnanI prakriyA rUpI tApa vaDe sUryanI jema anaMtakALathI upArjana karelA karmanA vipAka rUpI kAdavane jevardhamAnasvAmIe sUkavI dIdhA che, te bhagavAna mahAvIra svAmI sau jIvone harSa devAvAlA thAo ": "(ka) potAnA zaraNe AvelA chanA zubha kAryone karavAvAlA mATe je brahmA jevA, ane janma, mRtyunA cakrAvAmAMthI saune bacAvavAmAM viSNu jevA, tathA pApionA pApane khakherI nAkhavAmAM zaMkara jevA he prabho! tame amane mokSano mArga dekhADavAvAlA - thAo. * (9) janma-jarA mRtyuthI bhayagrasta banelA sasAranA prANI mAtrane dukhI joIne, he karUNAsAgara ! tame rAjapATane tyAga
Page #594
--------------------------------------------------------------------------
________________ 536] [bhagavatIsUtra sArasa'grA. karyAM. ane jIva mAtrane sukhI banAvavA mATe paripaDA sahana karyAM, pachI kevaLajJAna meLavyu che. evA he parama dhyAlu ! bhagavAna ame tamArI pAse dhyAnI yAcanA karIe chIe. ''' } ' (8) niSkAraNa vairI banelA sagamadeva jyAre ApazrIne bhayaMkara upasargo karI rahyo hateA te samaye tamArA AtmAnA pradezAmAM anAdikALathI ja sattA sthAnane jamAvI eDele krAdha ' peAtAmA ja dhamadhamI rahyo hatA. ane kahetA hatA ke anAdikALanAM mArA mAlika A va mAnasvAmI mane thaDoka IsArA kare te AkhanA palakAre A sagamadevanA hADake hADakA khapparA karI -nAkhu ! paNa saMsAranA advitIya ceAA evA huM mahAvIra ! tame jIvaleNa humalA karanAra saMgamadeva pratye dayAbhAva lAvyA. ane antaraga zatru jevA potAnA krodhane ja mArI mArIne samULa karyA evA he mahAvIra svAmInA ! mArA bhavAbhavane mATe sAvAhaka jevA banIne mane paNa tevI zakti Ape eja mArI prAnA che. nAza ' (9) kSAtra teje jhalahalatA, trizalA rANInA putra, ' siddhA rAjAnA nandana, jJAtavaza jevA uttama khAnadAnane zAlAvanArA, suvarNa samAna kaMcana kAya, RSabhanArAcasa dhayaNane dhAranAra, samacaturasa saMsthAnathI dedIpyamAna, zarIrathI kamaLa ane AtmAthI *vajra jevA mArA mahAvIrasvAmI mane zvAseAzvAse smaraNamAM mAveza. (10) lAbhIone lAbharUpI rAkSasathI mukAvanArA. kAmIne kAmarUpI guMDAthI bacAvanArA. krodhIone krodharUpI caMDAlathI rakSaNa ApanArA. mAryArUpa nAgaNanA jherathI nAza pAmanArA mAnavIone dezanArUpI amRta pAnArA.
Page #595
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka-5 muM uddeza~7] [57 he jagauddAraka ! dhyAnA sAgara bhagavAna mahAvIrasvAmI mArA kAyAne paNa nAza karanArA cA. (11) he! yathAvAdI bhagavAna ame tamArA yathAvAdane satkArIe che. ane zraddhApUrvaka svIkArIe chIe. teAe eTaluM tA kahevu ja paDaze ke, tamArA A yathAvAdane samajavA mATe mAyAvAda, zUnyavAda, prakRti-puSavAda, jaiminI vaidika hiMsAvAda, cArvAkane -nAstikavAda tathA anIzvaravAdIne izvara nirAkaraNavAda Adi vAdonI para parAne jANyA pachI tamArA yathAvAtu ame darzana - karI zakayA chIe. pAMcamA zatakanuM samApti vacana navayuga pravataka, dIrgha draSTA, aneka sauMsthAonA saMsthApaka, tIrthAMddhAraka, zAstravizArada, jainAcArya zrI 1008 zrI vijayadharmAMsurIzvarajI mahArAja sAhebanA ziSyaratna zAsanadIpaka, prakhara vaktA, ahiMsA ane sabhyajJAnanA mahAna pracAraka pUjyapAda 1008 zrI vidyAvijayajI mahArAja sAhebe ', potAnA svAdhyAya mATe bhagavatIsUtra jevA gahana viSaya upara sakSepamAM je vivaraNu lakhyu hatu. tenA upara vistRta TippaNa lakhIne temanA suziSya nyAya-vyAkaraNu kAvyatI paM. zrI pUrNAna vijayajI (kumArazramaNu) mahArAje peAtAnI alpamatithI sa MzeAdhana karyu che. bhadra sUyAt bhUtAnAm // pAcamuM zataka samApta R
Page #596
--------------------------------------------------------------------------
________________ AbhAradarzana " zrI bhagavatI sUtra sAra sagraha " graMthanA prakAzana arthe nIcenI saMsthAe temaja mahAnubhAvA taraphathI nIce mujaba Arthika sahAya prApta thai che, ane tee saune A take ame AbhAra mAnIe chIe. 31. 2000 zrI geDIjI Tempala TrasTa sa`dha, guruvAra peTha, pUnA. 1000 zrI peAravAla Tempala TrasTa sagha, zukravAra peTha, pUnA. 50 zeDha khImajIbhAI premajIbhAi pUnA. 501 gAThI dhaDA esavAla maMdira, zukravAra peTha, pUnA. 300 zrI e. vI. gAMdhI hA, chaganamalajI bha'DArI pUnA. 251 zrI AdinAtha seAsAyaTI Tempala TrasTa pUnA. - 251 zeTha cImanabhAI cAvAlA, rivavAra peTha, pUnA. - 250 zrI lAlacaMdajI annarAjajI pUnA. 250 zrI dehagAma jaina sagha. 250 zrI mahudhA jaina sa gha. 250 zrI mAlI (rAjasthAna ) jaina saMdha - - 250 pU. gaNivaya zrI labdhivijayajI ma. sA. hastaka. 201 pU. sAdhvIjI zrI kanakaprabhAthIjI pustaka. 200 zeThe himmatamalajI paramAra, rivavAra peTha, pUnA. prakAzaka --- 704 I
Page #597
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuddhipatraka pRSTha paMkti azuddha zuddha kAyAnuM kAyAne naneva Avava P. nanena AvavA saMyama pAricA asaMgi pariNAme asti paryAye jI 37 38 68 73 17 18 19 sayana pArigra asa ni pariName Asti payA zatrun kahI trikALa sara anAthI samaTe zatruna 73 karI 176 17 trikALA rasa enAthI samaye 178 17e
Page #598
--------------------------------------------------------------------------
________________ 540] pRSTha 39 to 2 oka 96 134 136 137 140 241 153 159 159 159 161 161 161 163 163 163 172 5 kirtI 11 19 to 17 198 15 25 19 11 7 7 9 23 24 8 chaMdava azu amanAta cheDe NAvA pUrva jIve khA " sA satha dIrNInA nakaLe O jagahasa satyA satyA asi ke vAmAM i [bhagavatIsUtra sArasa'graha zuddha amaneAna deza mAvAdana satyA'mRSA 170 bhavanAma ajIr NomavA jIve pUrva khAvI, sajAga sathA udIImAM nIkaLe dravya jaNassa satya satya asa karavAmAM kAI mAvAdane satyAsatyamRpA 1070 bhavane mAM ajIva.
Page #599
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuddhi patraka pRSTha 174 175 181 188 194 196 196 212 212 215 25 225 237 263 264 265 266 26 283 290 pati 15 } 10 11 A 5 11 11 17 18 22 3 23 5 14 19 11 15 azuddha delA che rUpIyA apI tathA mAna bhAgI bhagavAna thAya che mAhA veza 8 hajAra te ka tA kanI satkasmikAM bhava hA kAraNe ekara vAga muDI lIne karanArA [541 zuddha rahelA che rUpIne arUpI . kona bhAgI jAya che bhagavAna nAtha thAya che mAkA devA 80 hajAra nAkama nAkanI sami tA . lava hata ! kAraNe medara yeAga muThI vAlIne karanArI..
Page #600
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1542] [bhagavatIsUtra sArasaMgraha pRSTha paMkita zuddha azuddha kalI 25 ja w kalIba 293 saya sabhya ra mr vastu hu vastu, s 3 kere ke ` cha 3 09 w - 311 o 3 33 334 335 uparyukta upayukta udAsa udAtta varNana che AtmA Atma pratyAkhyAna premakAyika pretakAyika mAvA mAravA miththakalpanA mithAkalpanA kaMkAsane kaMkAsanuM vATakA pIe vATakA dUdha pIe dharma stra uparyukta upayukta bhAjinA mojinA mogAyatana zarIre mogAyatana zarIra vAvaka vaktA namanA nAmanA aDaja aDeja --042 342. 345 351 upara 7 368 17 - 373 -393
Page #601
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuddhi patraka [543 pRSTha 397 417 421 paMkita 23 9 13 azuddha cAritra keLavI hoI che kevaLa kevaLa cAritra kevaLI hoya che. kevaLa, kevaLa AgaLa Agama DamarA DamarU 448 khanuM khAna 451 rAsA 451 rAkhA vAvA 56 57 mehuNa traNe 413 464 cAkha meuNa traNe AvezamAM karyo keTaluM mana sAMpra mohamAM dabAtI ghara kahe che badhuka Aveza kame keTale manamAM sApra 465 468 468 meha 472 dabAvI 488 488 488 498 20 19 kare che. ba duka--
Page #602
--------------------------------------------------------------------------
Page #603
--------------------------------------------------------------------------
_