________________
શારદા સુવાસ
શ્રેણીક રાજા મુનિના અને ચણામાં નમીને, પ્રદક્ષિણા કરીને, અતિ દૂર નહુિ ને અતિ નજીક ડુિ તેમ ઉભા રહીને બે હાથ જોડીને પૂછે કે –
तरुणोसि अज्जो पव्वइओ, भोग कालम्भि संजया । ओ सि सामणे, एयमहं सुणेमि ता ॥ ८ ॥
હું આ ! આપ આવી તરૂણ અવસ્થામાં ભાગ ભાગવવાના સમયે પ્રવર્જિત કેમ થયા ? આવું ઉગ્ર ચારિત્ર શા માટે લીધું? આ વસ્તુને હું સાંભળવા ઇચ્છું છું. ગળોમિ મહારાય, નાદો મા ન વિજ્ઞરૂ હે મહારાજા ! હું અનાથ છું. મારી કેઇ નાથ નથી તેથી મં દીક્ષા લીધી. આ સાંભળીને શ્રેણીક રાજાનુ આશ્ચય વધ્યું. અહા ! પુણ્યવાન પુરૂષનું લલાટ કઈ છાનું રહેતું નથી. આ મુનિનું તેજ એવુ છે કે એમના કેઈ નાથ ન હાય એ વાત તદ્ન અસંભવિત છે. મહાન બુદ્ધિશાળી શ્રેણીક રાજા ઓલ્યા - હે મુનિ ! જો તમારો કાઈ નાથ ન હેાય તે હું તમારે નથ બનવા તૈયાર છું. તમે મારા મહેલમાં પધારો. હું તમને અપ્સરા જેવી કન્યા પરણાવું. આપ સ્વજનોથી ઘેરાઈ ને ઇચ્છિત સુખ ભાગવા, ત્યારે મુનિ કહે છે અવળા ત્રિ ગળાતિ, સેળિયા માફિયા હે મગધાધિપતિ શ્રેણીક રાજા! તું પોતે જ અનાથ છે તે પછી મારા નાથ કેવી રીતે બનીશ? મુનિના આ શબ્દો રાજારે લાગી આવ્યા કે શું હું અનાથ છું! હા, મુનિ મને કદાચ ન એળખતા હોત તેા જુદી વાત પણ મને મગધના અધિપતિ શ્રેણીક કહીને સખાધે છે ને પાછા અનાથ કહે છે, એ કેમ બને? રાજાને કદી કાઇએ અનાથ કહ્યા ન હતા. તેથી મુનિના આવા વચન સાંભળીને રાજા વિસ્મય પામ્યા અને કહેવ લાગ્યા.
હે મુનિરાજ! હાથી, ઘેાડા, શહેરા અને અનેક નગરીઓને હું ધણી છુ મનુષ્ય સંબધી ઉત્તમ કામભોગા હું ભોગવું છું, મારુ અશ્વ અજોડ છે, આવી વિપુલ સોંપત્તિ મારી પાસે છે છતાં આપ મને અનાથ કેમ કહો છે ? હે ભગવંત ! આપ કદાચ રખે ખાટું તે નથી એલ । ને! જવાબમાં મુનિએ કહ્યું-હે રાજન તુ જેને અનાથ મને છે તેને હું અનાથ નથી કહેતા. તુ અનાથ અને સનાથના પરમાને સમજી શકયા નથી તેથી એમ કહે છે. બાકી હું અસત્ય ખેલતેા નથી. સત્ય કહું છું. જો તારે અનાથ અને સનાથના ભાવને સમજવા હોય તે હું કેવી રીતે અનાથ હતા તે સાંભળ. હુવે રાજાની જિજ્ઞાસા વધી. મુનિના મુખેથી સનાથ અને અનાથના ભાવ સમજવા એસી ગયા.
શ્રેણીક રાજાની જિજ્ઞાસા જોઇને મુનિએ કહ્યું-ડે શ્રેણીક ! હું કોશાંખી નગરીમાં પ્રભૂતધનસંચય નામના શ્રેષ્ઠિના પુત્ર હતા. હું યુવાન થયા ત્યારે મને એકાએક આંખની પીડા ઉત્પન્ન થઈ. તે પીડાથી આખા શરીરમાં દાહવર થયા. દાહશ્ર્વરની દારૂણ વેદના કેડના મધ્ય ભાગ, મસ્તક અને હૃદયને પીતી હતી, અને શરીરના મમ ભાગમાં ફ઼ાઈ અતિ તીક્ષ્ણ શસ્ત્રથી
